Wikipedia zuwiki https://zu.wikipedia.org/wiki/Ikhasi_Elikhulu MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Special Talk User User talk Wikipedia Wikipedia talk File File talk MediaWiki MediaWiki talk Template Template talk Help Help talk Category Category talk TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Ikati 0 1702 96763 42268 2022-08-05T15:57:46Z Fongcwele 16873 wikitext text/x-wiki {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- | style="background:#D3D3A4;" align="center" colspan=2 | {| border="0" cellpadding="1" cellspacing="0" |- | align="center" width="140px" | <big>'''Ingobe'''</big> |} |- | align=center colspan=2 | [[File:Collage_of_Six_Cats-02.jpg|250px]] |- | '''Umbuso''' || [[Animalia]] <small>(Izilwane)</small> |- | '''Uzalo''' || [[Chordata]] |- | '''IsiGaba''' || [[Mammalia]] |- | '''Uhlelo''' || [[Carnivora]] |- | '''Umndeni''' || [[Felidae]] |- | '''UZalo''' || ''[[Felis]]'' |- | '''UHlobo''' || [[Felis catus|F. catus]] <small>(Ikati)</small> |} [[File:Cat on a Book.jpg|thumb|left|230px|]] [[File:Oczy kota domowego -Aw58-.JPG|thumb|250px|]] '''Ikati''' noma '''ingobe'''. == Umlando == {{wiktionary|ikati|}} [[Ubuciko bomlomo|Isaga]] esidume kakhulu sekati sithi, ikati lilele eziko. Lezizilwane zingamanono ngoba zihlala zihlanzekile. Ikati lasekhaya ( elibizwa nge-Felis catus noma i-Felis silvestris catus) lincane, livame ukuba noboya, futhi lidla inyama. Kaningi libizwa ikati lasendlini, noma ngokulula ikati, uma ngungekho sidingo sokulihlukanisa kwamanye. Amakati ayigugu kakhulu kubantu ngoba abantu awathandela ubudlelwano abanalo nabo nokuzingela izinyoka kanye nezinye izilwane ezihluphayo endlini. Amakati anokufana ngamathambo (anatomy) namanye ama-felids, ngemizimba enamandla, elulekayo, futhi ngokushesha, izinzipho ezibukhali, kanye namazinyo enzelwe ukubulala izilwanyana. Ngengama-crepuscular predator, amakati asebenzisa ukuzwa kwazo okubukhali kanye nokubona cishe ebumnyameni ukuzi abambe akuzingelayo. Amakati awezwa kuphela imisindo engazwakali ezindlebeni zabantu kodwa zingezwa futhi nemisindo esezingeni eliphezulu (high frequency) ngendlela yokuthi abantu ngeke bayizwe. Loku ngengenxa yezilwanyana ezizingelwa ngamakati ezinjengamagundane, enza umsindo ophezulu (high frequency) ngakho izindlebe zekati zishitshile futhi zingakwazi ukuzwa le misindo. Amakati angakwazi ukunukelela kancono kunabantu. Ngaphandle kokuba abazingeli, amakati athanda ubudlelwane, amakati athanda ukuxhumana ngezindlela eziningi ezifana (ngokwenza u-meau, ukupurrr, ukuthrillla, ukuhisa, ukugwavuma kanye nokugranta) kanye nokunye ukunyakaza okuthandwa ukwenzwa ngamakati. Amakati akwazi ukubeletha ngokushesha. Ukubeletha ngokulawulekile, angabeletha futhi abonakale njengezilwane ezibhalisiwe zasendlini, into ethandwa ukwanzwa ngabantu. Ukuhluleka ukulawula inalo yamakati kungabangela ukuthi kube nenani eliningi lamakati alahlwayo kusuka kumakhaya afuye amakati njengoba kwenzeka manje emhlabeni wonke, lapho kunamakati abalelwa kwizigidi ezingu-60 zamakati alahliwe e-[[Melika]] kuphela. Njengoba amakati wayekhonziwe e-Egypt bekukholelwa ukuthi kwaqalwa lapho ukuthi amakati ayenziwe izilwane zasekhaya, kodwa kungahle kube kuqale esikhathini se-Neolithic. Ucwaningo lofuzo olwayenziwa ngo-2007 lukhombe ukuthi wonke amakati wasekhaya avela emakatini wasendle wase-Africa (African Wild cats) (Felis silvestris lybica) c. 8000 BCE, Emaphakathi neMpumalanga. Okwamanje amakati adume kudlula zonke izilwane njengezilwane zasekhaya, manje atholakala nanoma yikuphi emhlabeni. {{DEFAULTSORT:Kati}} [[Category:Izilwane]] [[Category:Felidae]] pzdns0yjm5remtwhie3ctcp4rvnqh31 Umakhalekhukhwini 0 1886 96766 96693 2022-08-05T16:57:46Z Fongcwele 16873 wikitext text/x-wiki '''Umakhalekhukhwini''' ucingo oluphathwayo olungashaya futhi lwamukele izingcingo ngomhume womjinge wamaza kuyilapho oluphethe ehamba ngaphakathi endaweni enenkonzo yocingo. Umhume womjinge wamaza uxhumana nesimiso sokuqhebeza somGidingi kamakhalekhukhwini, ohlinzeka ngemvume yokusebenzisa uXhoxho locingo lomphakathi oluqhebeziwe (PSTN). Izinkonzo zikamakhalekhukhwini zanamuhla zesebenzisa izakhiwo zoXhoxho olumakhukhu, futhi, ingakho ucingo oluphathwayo libizwa ''uMakhalekhukhwini.'' Umakhalekhwini wesimanje akusesiwo owokuthumela imilayezo kanye nokushayela abanye kuphela, weseka nezinye izinkonzo ezihlukile ezifana nemiyalezo yemiqhafazo, ukuxhuma kwi-intanethi, ukuthatha izithombe zezibhangqiwe, ukulalela [[Umsakazo|umsakazo]], [[Umbikomabani|umbikombani]], ukusebenzisa [[Inkombandlela|inkombandlela]], ukuxhumana ngensibomvu ne''bluetooth'' , imidlalo yeBukwa, izinsiza zamabhizinisi. UMakhalekhukhwini ophana ngelezi zinsiza nezinye eziningi ubizwa ngokuthi uMakhalipha (''smartphone.'') [[File:Umakhalekhukhwini.jpg|thumb|Umakhalekhukhwini]] {{stub}} ==Bheka futhi== *[[Izonto ezinye]] [[Category:Ubuchwepheshe]] [[Category:Izinto zokuxhumana]] s2260g3nfqorgvwd05n4pb9vmqz6htt Ikhompyutha 0 3942 96765 73084 2022-08-05T16:24:42Z Fongcwele 16873 wikitext text/x-wiki '''Ikhompyutha''' Noma '''isiCikizi''' umshini wamazuba wezezibhangqiwe ongahlelwa ukuba wenze imicikizo yezibalo nemigidingo ehluzekile ngokwawo. IziCikizi zanamuhla zingenza imigidingo engamaqoqo avamile eyaziwa ngokuthi izinhlelo. Lezinhlelo zinikeza isiCikizi igunya lokwenza imisebenzi ehlukahlukene. '''Isimiso sesiCikizi''' siyisicikizi esiphelele esihlanganisa nezinye izinsiza ezidingekayo ukuze sikwazi ukugidinga ngokugcwele. Legama libuye libhekisele eqoqweni leziCikizi ezixhunywe ukuba zisebenze ndawonye, njengoXhoxho lweziCikizi noma isishomo seziCikizi. <gallery> File:Intertec Superbrain.jpg|Intertec Superbrain File:G5_supplying_Wikipedia_via_Gigabit_at_the_Lange_Nacht_der_Wissenschaften_2006_in_Dresden.JPG|Ikhompyutha G5 we-[[Apple]] File:Acer Aspire 8920 Gemstone.jpg|IsiCikizi Aspire se-Acer </gallery> == Ukusetshenziswa == === Ekhaya === * Ukudlala imidlalo yekhompyutha * Ukubhala * Ukuxazulula izinkinga zezibalo * Ukubuka izithombe ezinyakazayo * * Ukulalela umculo neminye imisindo eqoshiwe * Ukuhlela umculo, izithombe, nezithombe ezinyakazayo * Ukuqopha umsindo * Ukuxhumana nabanye abantu * Ukusebenzisa [[I-Intanethi|i-intanethi]] * Ukuthenga kwi-intanethi * Ukudweba * Ukukhokhela izikweletu kwi-intanethi === Ehhovisi === * I-Word processing * Ama-spreadsheet * Ama-presentations * Ukuhlela izithombe * I-E-mail * Ukuhlela izithombe ezinyakazayo/i-rendering/i-encoding * Ukuqopha umsindo * I-System Management * I-Website Development * I-Software Development * {{DEFAULTSORT:Khompyutha}} [[Category:Ubuchwepheshe]] odvayif7cluw7dzjlsk4qgawcnzv2kq I-Intanethi 0 7614 96764 71929 2022-08-05T16:06:25Z Fongcwele 16873 /* Ukubaluleka kwe-intanethi */ wikitext text/x-wiki '''I-intanethi''' uhlelo oluqukethwe [[Ikhompyutha|amkhompyutha]] ayizigidi ahlangene ndawonye k[[uhleloxhumano]] olunzulu kuwo wonke amagumbi omhlaba olusebenzisa i-''Internet protocol suite (TCP/IP)''. Uma uxhumeke kuyo i-intanethi nomshini osuke uwusebenzisa okungaba yikhompyutha noma umakhalekhukhwini nawo ungena kulo lolu xhaxha lohleloxhumano. Lolu hleloxhumano lohleloxhumano luqukethe olungasese, olomphakathi, olwamabhizinisi kanye nolwahulumeni. Uhleloxhumano olusezweni noma emhlabeni oluxhumene ngobuchwepheshe obuno-gesi, obungenazo izintambo kanye nobama-''fibre optics''. I-inthanethi iqukethe ulwazi oluningi okubalwa amakhasi amakhulu-ahlangene kanye namahlelokusebenza esisizindalwazi sokuxhumana somhlaba jikelele (WWW), [[umbikombani]], ucingo lokuxhumana, kanye nokwabelana ngamafayela. ==Ukubaluleka kwe-intanethi== I-intanethi ibalulekile esikhathini samanje ngoba ulwazi olungini luqukethwe kuyo i-intanethi. Abantu akusadingakali ukuthi baye kobheka ulwazi emtapweni wolwazi noma bathenge amaphephandaba ukuze bathole ulwazi, sekulula manje umuntu ungena kwi intanethi athole lokhu akufunayo noma ikuphi esebenzisa ikhompyutha noma [[umakhalekhukhwini]]. I-intanetheni futhi yenza ukuxhumana phakathi kwabantu emhlabeni jikelele kube lula futhi kungambi eqolo. Usukwazi ukuxhumana nomuntu okwelinye izwe nixoxe indaba yenu niyiqede nibukana, lobu ubuchwephese be-''video calling''. Okubalulekile nge-intanethi ukuthi iyakwazi ukuthatha umhlaba wonke iwusondeze, iwubeke esibukweni se[[Ikhompiyutha|khompiyutha]] noma umakhalekhukhwini. Nge-intanethi abantu bayakwazi ukuxhumana ne[[Ibhange|bhange]], izitolo, [[Umtapo Wolwazi|imitapo yolwazi]], izihlobo nabangani, ngingabala ngithini. Ukuthuthuka kobuchwepheshe be-intanethi sekuholele ekutheni kwenziwe imali esebenza khona kwi-intanethi kuphela ukuthenga konke okudingayo. Lemali esebanza kwi intanethi kuphela ibizwa ngokuthi [[iNkecesomane]] (''crypto currency''), edume kakulu yaziwa ngokuthi yi-''[[Bitcoin]]'' eyasungulwa ngonyaka wezi-2009 ngumlisa ozibiza ngoSatoshi Nakamoto. [[File:PikiWiki Israel 32304 The Internet Messenger by Buky Schwartz.JPG|thumb|''Umthumeli we-intanethi'' ngokuka Buky Schwartz, endaweni yaseHolon, ezweni lakwa[[Isreyili]]]] == Ubungozi Be-inthanethi == I-intanethi yenza ukuxhumana kwabantu kube lula, kanti ukuxhumana nako kunobungozi babo. Abantu bavame ukuthumela imininingwano yangasese, abanye abantu bayakwazi ukuyeba leyomininingwano. Bangasebenzisa i-intanethi ukubhebhethekisa amanga noma izimfihlo ezebiwe noma izeluleko ezinobungozi. Ngokomzekelo, lengosi eyaziwa ngo-Facebook isike yaba nezinkinga ngokuvikela imininingwano yabantu yangasese. * Amanye ama-websites angaqola abantu ukuba badawunilode izifo ezingalimaza ikhompyutha, noma ama-spyware apopola abasebenzisi (abuka zonke izinto abazenyayo bese azisa omunye). *Ama-E-mails angaphatha amafayela anobungozi kuma "attachments".<ref>https://archive.today/20130705180116/https://www.wiredsafety.org/internet101/viruses.html</ref> *Kuma-internet chatrooms, abantu bengazama ukuzingela abanye noma bezame ukubakhela uzungu noma bebahlukumeze. *I-intanethi iqukethe abantu abaningi abakubona njengokuhlukumezayo, nokuqonde ukuhlukumeza. *Izigilamkhuba zingeba imininingwano yabantu yangasese noma zibaqole ukuba babathumele imali. == Imithombo == * * [[Category:I-Intanethi| ]] [[Category:Ubuchwepheshe]] [[Category:Ezokuxhumana]] tiq1njzoa107trupjw0gm1fcmv3keep Ikhemistri 0 17919 96762 96761 2022-08-05T15:52:18Z Fongcwele 16873 wikitext text/x-wiki [[File:Henrika_Šantel_-_Kemičarka.jpg|right|thumb|250x250px|Umdwebo kawoyela wekhemisi]] '''umChazatho''' iyisifundo esingokwesayensi se[[zakhi]] kanye nokucondoza [[koTho]]. Iyisayensi yemvelo ecwaninga [[izinHlwa]] ezakha uTho kuze kuyofika kwi[[mxube]] eyakhiwa ama[[Chwe]], [[amaChembe]] nezi[[Honyo]]: Ukwakheka kwazo, uhlaka lwazo, izakhi zazo, ukucondoza kwazo kanye noshintsho ezidlula kulo ngesikhathi [[zilumbana]] nezinye [[iziqa]]. Ngokwesilinganiso sesihloko sawo, umChazatho ungena endaweni emaphakathi [[komChazandalo]] no [[ibhayoloji|nomChazampilo]]. Ngesinye isikhathi ubizwa ngokuthi yisayensi emaphakathi ngoba inikeza isiseko sokuqonda yomibili imikhakha yesayensi [[Eyisisekelo]] nesayensi [[eSetshenziswayo]] ezingeni eliyisisekelo. Ngokwesibonelo, umChazatho uchaza izici zokukhula kwesitshalo ([[botany]]), ukubumbeka kwamatshe angenalutho ([[geology]]), ukuthi isiNtshongo (ozone) somoyambulunga sakhiwe kanjani nokuthi izinto ezingcolisa imvelo zonakaliswa kanjani ([[ecology]]), izakhi zenhlabathi enyangeni ([[cosmoikhemistri]]), ukuthi imithi yokwelapha isebenza kanjani ([[pharmacology]]), nokuthi ungabuqoqa kanjani ubufakazi [[bempathafuzo]] endaweni yobugebengu ([[IForensic]]). [[Category:Ikhemistri]] 99q8cvyglx4qdry8w6za18m55fyd1pt