Wikipedia zuwiki https://zu.wikipedia.org/wiki/Ikhasi_Elikhulu MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Media Special Talk User User talk Wikipedia Wikipedia talk File File talk MediaWiki MediaWiki talk Template Template talk Help Help talk Category Category talk TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Template:Country data Papua New Guinea 10 12861 96511 61656 2022-07-20T12:33:15Z CommonsDelinker 104 Replacing Flag_of_Papua_New_Guinea_(1965–1970).svg with [[File:Sporting_Flag_of_Papua_New_Guinea_(1965–1970).svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous wikitext text/x-wiki {{ {{{1<noinclude>|country showdata</noinclude>}}} | alias = Papua New Guinea | flag alias = Flag of Papua New Guinea.svg | flag alias-1965 = Sporting Flag of Papua New Guinea (1965–1970).svg | flag alias-1970 = Flag of Papua New Guinea 1970.svg | flag alias-naval = Naval Ensign of Papua New Guinea.svg | link alias-naval = Papua New Guinea Maritime Element | size = {{{size|}}} | name = {{{name|}}} | altlink = {{{altlink|}}} | variant = {{{variant|}}} <noinclude> | var1 = 1965 | var2 = 1970 | redir1 = PNG </noinclude> }} 26i6oviot9permzzgdcnu7z3fjq8x4x Ukufa 0 18617 96512 73258 2022-07-20T16:28:39Z Fongcwele 16873 wikitext text/x-wiki '''Ukufa''' ngukuphela kwayo yonke imisebenzi engokwempilo okuyiyona elonda [[isiPhili]]. Ukufa ubuchopho kuyasetshenziswa ngezinye izikhathi njengencazelo engokomthetho yokufa. Umzimba walokho obekuyisiphili ngokuvamile uqala ukubola emva kokufa. Ukufa yinqubo engenakuvinjwa efikela cishe zonke iZiphili. Ukufa ngokuvamile kwenzeka esiPhilini ngokuphelele; inqubo efanayo ebonakala yenzeka ezingxenyeni ezithile zesiphili ngazinye, njengasemangqamuzaneni, ezicubwini, ibizwa [[impangalalo]]. Into engabalwa njengesiphili, njengegciwanyane, ingabhujiswa uqobo lwayo kodwa soze kuthiwe ifile. Kusuka ekuqaleni kwekhulu lama-21, abantu abangaphezu kwezinkulungwane ezingama-150 bayafa nsuku zonke, ngokuguga okuyimbangela yokufa evamile kunazo zonke. Amasiko amaningi nezinkolo zinomcabango wempilo yangale kwethuna, futhi zibambelela embonweni [[woKwahlulelwa]] kwezenzo ezimbi nezinhle zokuphila komuntu ([[iZulu, isihogo, ikarma]]). {{Stub}} df6hxzo8n0xs6jd0q2bluq7ifsuzdh7 Umthondo 0 27295 96513 96461 2022-07-21T04:47:55Z 2A01:5EC0:B008:931D:18E1:5547:A2E1:9AE3 wikitext text/x-wiki [[File:Circumcised shaved erect penis.jpg|thumb|Umthondo womuntu]] A '''umthondo''' ''(penises'' ubuningi noma ''penes'' /-n i z / ) kuyinto eyinhloko isitho sobulili ukuthi owesilisa izilwane zisebenzisa ukuba omunye nabesifazane (noma hermaphrodites ) ngesikhathi copulation.Izitho ezinjalo zenzeka ezilwaneni eziningi, [[Umthondo|ezinomgogodla]] nezingenamgogodla, kepha abesilisa abawuthwali umthondo kuzo zonke izinhlobo zezilwane, futhi kulezo zinhlobo lapho owesilisa ethwala khona okubizwa ngokuthi yipipi, imithondo ezinhlotsheni ezahlukahlukene ngempela i- homologous . Igama elithi ''ipipi'' lisebenza ezithweni eziningi ezingenayo, kepha hhayi kubo bonke.Njengesibonelo, isitho esingena ngaphakathi se- cephalopoda esiningi yi- hectocotylus, ingalo ekhethekile, nezicabucabu zesilisa zisebenzisa izinyawo zazo.Ngisho ngaphakathi kweVertebrata kunezinhlobonhlobo ze-morphological ezinamagama athile, njenge- hemipenes . Ezinhlotsheni eziningi zezilwane lapho kukhona isitho esingahle sichazwe njengepipi, asinomsebenzi omkhulu ngaphandle kokungenelela ngaphakathi, noma okungenani sidlulisela isidoda kowesifazane, kepha ezilwaneni ezincelisayo ezingamaphosta ipipi lithwala ingxenye ekude kwe- urethra, ekhipha womchamo womabili ngesikhathi sokuchama kanye nesidoda ngesikhathi sokuhlangana.   == Ama-Vertebrates == [[File:Mallard_with_visible_pseudo-penis_(cropped).jpg|right|thumb| UMallard mbumbulu-umthondo]] Iningi lezinyoni zesilisa (isb., Amaqhude nama- turkeys ) zine- cloaca (nayo ikhona kowesifazane), kodwa hhayi ipipi. Phakathi kwezinhlobo zezinyoni ezinepipi kukhona ama-paleognathes ( tinamous and ratites ) ne- Anatidae (amadada, amahansi nama-swans).Umthondo wezinyoni uhlukile ngesakhiwo kusuka [[Umthondo|ekunciphiseni kwesilwane esincelisayo]], ekubeni ukunwetshwa kwe-erectile kodonga lwe-cloacal nokwakhiwa yi- lymph, hhayi igazi.Imvamisa inezimpaphe eziyingxenye kanti kwezinye izinhlobo inezinhlobonhlobo zemicu kanye nemicu efana nebhulashi, nasesimweni esibucayi sigoba ngaphakathi kwe- cloaca.Idada echibini (elibizwa nangokuthi i-Argentine blue-bill) linomthondo omkhulu kunayo yonke maqondana nosayizi womzimba wawo wonke ama-vertebrate; ngenkathi imvamisa icishe ibe uhhafu wosayizi womzimba (20&nbsp;cm), isifanekiso esinepipi 42.5&nbsp;cm ubude bubhaliwe. [[File:Duck_Reproduction.svg|thumb| Abesifazane banezikulufu zokuvala ukhokho ezinamaphakethe amaningi angaboniyo enzelwe ukungena okunzima nokuvikela ukukhulelwa. Lokhu kwehlise amathuba okukhuleliswa ngabahlaseli abangadingeki bavuna abalingani abafanele.]] Idada ledamu liyaziwa ngokuba nalo, maqondana nobude bomzimba, umthondo omude kunawo wonke ama-vertebrate ; ipenisi, evame ukugoqelwa esimweni se-flaccid, ingafinyelela cishe ebangeni elilinganayo nesilwane uqobo lapho imile ngokuphelele, kepha imvamisa cishe cishe isigamu sobude benyoni. <ref>{{Cite journal|last=McCracken|first=Kevin G.|year=2000|title=The 20-cm Spiny Penis of the Argentine Lake Duck (''Oxyura vittata'')|journal=[[The Auk]]|volume=117|issue=3|pages=820–825|url=http://www.bio.miami.edu/mccracken/reprints/auk-117-820.pdf|doi=10.2307/4089612|jstor=4089612}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=McCracken|first=Kevin G.|year=2001|title=Sexual selection: Are ducks impressed by drakes' display?|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|volume=413|issue=6852|doi=10.1038/35093160|url=http://www.bio.miami.edu/mccracken/reprints/nature-413-128.pdf}}</ref>Kucatshangwa ukuthi ubukhulu obumangalisayo bezitho zabo zomlomo ezinamathiphu anezinwele kungenzeka ukuthi zavela ngenxa yengcindezi yokuncintisana kulezi zinyoni ezinokuziphatha okubi kakhulu, kwasusa isidoda ekuhlanganisweni kwangaphambilini ngendlela yokuxubha ibhodlela.Idada ledamu linomthondo obunjwe ngesikebhe. Ama- emus wesilisa nowesifazane ayafana ngokubukeka, <ref name="e23">Eastman, p. 23.</ref> yize isitho sowesilisa singabonakala lapho sizithuma. <ref name="cc366">Coddington and Cockburn, p. 366.</ref> I-tinamou yesilisa inepipi elibunjiwe ngokhokho, elifana nelama-ratites kanye ne- hemipenis yezinye izilwane ezihuquzelayo.Abesifazane banesitho esincane sobudoda ku-cloaca esiba sikhulu ngesikhathi sokuzala. <ref name="Cabot">{{Cite encyclopedia|volume=I: Ostrich to Ducks|title=Tinamiformes}}</ref> === Izilwane ezincelisayo === [[File:Hundepenis.jpg|thumb|225x225px| Izitho zobulili zesilisa zangaphandle zeLabrador Retriever]] Njenganoma iyiphi enye imfanelo yomzimba, ubude nobubanzi bomthondo bungahluka kakhulu phakathi kwezilwane ezincelisayo zezinhlobo ezahlukene.Ezilwaneni eziningi ezincelisayo, usayizi wepenisi oyiflaccid mncane kunosayizi omile . Ithambo elibizwa ngokuthi i- baculum noma i- ''os penis'' likhona ezilwaneni eziningi ezincelisayo kepha alikho kubantu, ezinkomeni nasemahhashini . Ezilwaneni ezincelisayo umthondo uhlukaniswe izingxenye ezintathu: * Izimpande (i- crura ): lezi ziqala emngceleni we- caudal we-pelvic ischial arch . * Umzimba : ingxenye yesitho sowesilisa esukela ezimpandeni. * Glans : ukuphela kwamahhala komthondo. ===== Abantu =====   [[File:Penis_with_Labels.jpg|thumb| Umthondo womuntu, kususwe izinwele zasesidlangalaleni ukukhombisa imininingwane yokwakheka]] I umthondo womuntu kuyinto lesitho sobulili somuntu sangaphandle besilisa [[Umuntu|abantu]].Kuyisitho sokuzala, esingenakuqhamuka futhi esisebenza njengomsele wokuchama . Izingxenye eziyinhloko ziyimpande yepenisi (i-radix): Yingxenye enamathiselwe, equkethe isibani sepenisi phakathi nendawo ne- crus yepipi, eyodwa ngapha nangapha kwe-bulb; umzimba womthondo (corpus); kanti i- epithelium yomthondo iqukethe isikhumba s shaft, [[ijwabu]], nomucu ongaphambi kokungaphakathi ngaphakathi kwejwabu bese umboza umthondo we-glans. Umthondo womuntu wakhiwe ngamakholomu amathathu ezicubu : ama- corpora cavernosa amabili alala eceleni komunye ohlangothini lwenqolobane kanti enye ye- corpus spongiosum ilele phakathi kwabo ohlangothini lwe-ventral .I urethra, okuyinto ingxenye lokugcina ngomgudu womchamo, unqamula lo spongiosum Corpus, futhi wokuvula yayo, eyaziwa ngokuthi i- meatus /m i eɪ t ə s /, amanga ku ichopho glans umthondo. Kuyindima yomchamo kanye [[Ukujula|nokuchama]] kwesidoda . Kwabesilisa, ukukhishwa komchamo emzimbeni kwenziwa ngepipi.I- urethra idonsa isinye nge- prostate gland lapho ihlanganiswa khona ne- ejaculatory duct, bese iqhubekela phambili epenis. [[Category:Pages with unreviewed translations]] 1eeaav60djox4dpdnkcs6dhy49o2rfp 96514 96513 2022-07-21T04:49:27Z Minorax 12043 Reverted edits by [[Special:Contributions/2A01:5EC0:B008:931D:18E1:5547:A2E1:9AE3|2A01:5EC0:B008:931D:18E1:5547:A2E1:9AE3]] ([[User talk:2A01:5EC0:B008:931D:18E1:5547:A2E1:9AE3|talk]]) to last revision by [[User:Yuihjk139|Yuihjk139]] wikitext text/x-wiki [[File:Anatomy of Male Human External Genitals.jpg|thumb|Umthondo womuntu]] A '''umthondo''' ''(penises'' ubuningi noma ''penes'' /-n i z / ) kuyinto eyinhloko isitho sobulili ukuthi owesilisa izilwane zisebenzisa ukuba omunye nabesifazane (noma hermaphrodites ) ngesikhathi copulation.Izitho ezinjalo zenzeka ezilwaneni eziningi, [[Umthondo|ezinomgogodla]] nezingenamgogodla, kepha abesilisa abawuthwali umthondo kuzo zonke izinhlobo zezilwane, futhi kulezo zinhlobo lapho owesilisa ethwala khona okubizwa ngokuthi yipipi, imithondo ezinhlotsheni ezahlukahlukene ngempela i- homologous . Igama elithi ''ipipi'' lisebenza ezithweni eziningi ezingenayo, kepha hhayi kubo bonke.Njengesibonelo, isitho esingena ngaphakathi se- cephalopoda esiningi yi- hectocotylus, ingalo ekhethekile, nezicabucabu zesilisa zisebenzisa izinyawo zazo.Ngisho ngaphakathi kweVertebrata kunezinhlobonhlobo ze-morphological ezinamagama athile, njenge- hemipenes . Ezinhlotsheni eziningi zezilwane lapho kukhona isitho esingahle sichazwe njengepipi, asinomsebenzi omkhulu ngaphandle kokungenelela ngaphakathi, noma okungenani sidlulisela isidoda kowesifazane, kepha ezilwaneni ezincelisayo ezingamaphosta ipipi lithwala ingxenye ekude kwe- urethra, ekhipha womchamo womabili ngesikhathi sokuchama kanye nesidoda ngesikhathi sokuhlangana.   == Ama-Vertebrates == [[File:Mallard_with_visible_pseudo-penis_(cropped).jpg|right|thumb| UMallard mbumbulu-umthondo]] Iningi lezinyoni zesilisa (isb., Amaqhude nama- turkeys ) zine- cloaca (nayo ikhona kowesifazane), kodwa hhayi ipipi. Phakathi kwezinhlobo zezinyoni ezinepipi kukhona ama-paleognathes ( tinamous and ratites ) ne- Anatidae (amadada, amahansi nama-swans).Umthondo wezinyoni uhlukile ngesakhiwo kusuka [[Umthondo|ekunciphiseni kwesilwane esincelisayo]], ekubeni ukunwetshwa kwe-erectile kodonga lwe-cloacal nokwakhiwa yi- lymph, hhayi igazi.Imvamisa inezimpaphe eziyingxenye kanti kwezinye izinhlobo inezinhlobonhlobo zemicu kanye nemicu efana nebhulashi, nasesimweni esibucayi sigoba ngaphakathi kwe- cloaca.Idada echibini (elibizwa nangokuthi i-Argentine blue-bill) linomthondo omkhulu kunayo yonke maqondana nosayizi womzimba wawo wonke ama-vertebrate; ngenkathi imvamisa icishe ibe uhhafu wosayizi womzimba (20&nbsp;cm), isifanekiso esinepipi 42.5&nbsp;cm ubude bubhaliwe. [[File:Duck_Reproduction.svg|thumb| Abesifazane banezikulufu zokuvala ukhokho ezinamaphakethe amaningi angaboniyo enzelwe ukungena okunzima nokuvikela ukukhulelwa. Lokhu kwehlise amathuba okukhuleliswa ngabahlaseli abangadingeki bavuna abalingani abafanele.]] Idada ledamu liyaziwa ngokuba nalo, maqondana nobude bomzimba, umthondo omude kunawo wonke ama-vertebrate ; ipenisi, evame ukugoqelwa esimweni se-flaccid, ingafinyelela cishe ebangeni elilinganayo nesilwane uqobo lapho imile ngokuphelele, kepha imvamisa cishe cishe isigamu sobude benyoni. <ref>{{Cite journal|last=McCracken|first=Kevin G.|year=2000|title=The 20-cm Spiny Penis of the Argentine Lake Duck (''Oxyura vittata'')|journal=[[The Auk]]|volume=117|issue=3|pages=820–825|url=http://www.bio.miami.edu/mccracken/reprints/auk-117-820.pdf|doi=10.2307/4089612|jstor=4089612}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=McCracken|first=Kevin G.|year=2001|title=Sexual selection: Are ducks impressed by drakes' display?|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|volume=413|issue=6852|doi=10.1038/35093160|url=http://www.bio.miami.edu/mccracken/reprints/nature-413-128.pdf}}</ref>Kucatshangwa ukuthi ubukhulu obumangalisayo bezitho zabo zomlomo ezinamathiphu anezinwele kungenzeka ukuthi zavela ngenxa yengcindezi yokuncintisana kulezi zinyoni ezinokuziphatha okubi kakhulu, kwasusa isidoda ekuhlanganisweni kwangaphambilini ngendlela yokuxubha ibhodlela.Idada ledamu linomthondo obunjwe ngesikebhe. Ama- emus wesilisa nowesifazane ayafana ngokubukeka, <ref name="e23">Eastman, p. 23.</ref> yize isitho sowesilisa singabonakala lapho sizithuma. <ref name="cc366">Coddington and Cockburn, p. 366.</ref> I-tinamou yesilisa inepipi elibunjiwe ngokhokho, elifana nelama-ratites kanye ne- hemipenis yezinye izilwane ezihuquzelayo.Abesifazane banesitho esincane sobudoda ku-cloaca esiba sikhulu ngesikhathi sokuzala. <ref name="Cabot">{{Cite encyclopedia|volume=I: Ostrich to Ducks|title=Tinamiformes}}</ref> === Izilwane ezincelisayo === [[File:Hundepenis.jpg|thumb|225x225px| Izitho zobulili zesilisa zangaphandle zeLabrador Retriever]] Njenganoma iyiphi enye imfanelo yomzimba, ubude nobubanzi bomthondo bungahluka kakhulu phakathi kwezilwane ezincelisayo zezinhlobo ezahlukene.Ezilwaneni eziningi ezincelisayo, usayizi wepenisi oyiflaccid mncane kunosayizi omile . Ithambo elibizwa ngokuthi i- baculum noma i- ''os penis'' likhona ezilwaneni eziningi ezincelisayo kepha alikho kubantu, ezinkomeni nasemahhashini . Ezilwaneni ezincelisayo umthondo uhlukaniswe izingxenye ezintathu: * Izimpande (i- crura ): lezi ziqala emngceleni we- caudal we-pelvic ischial arch . * Umzimba : ingxenye yesitho sowesilisa esukela ezimpandeni. * Glans : ukuphela kwamahhala komthondo. ===== Abantu =====   [[File:Penis_with_Labels.jpg|thumb| Umthondo womuntu, kususwe izinwele zasesidlangalaleni ukukhombisa imininingwane yokwakheka]] I umthondo womuntu kuyinto lesitho sobulili somuntu sangaphandle besilisa [[Umuntu|abantu]].Kuyisitho sokuzala, esingenakuqhamuka futhi esisebenza njengomsele wokuchama . Izingxenye eziyinhloko ziyimpande yepenisi (i-radix): Yingxenye enamathiselwe, equkethe isibani sepenisi phakathi nendawo ne- crus yepipi, eyodwa ngapha nangapha kwe-bulb; umzimba womthondo (corpus); kanti i- epithelium yomthondo iqukethe isikhumba s shaft, [[ijwabu]], nomucu ongaphambi kokungaphakathi ngaphakathi kwejwabu bese umboza umthondo we-glans. Umthondo womuntu wakhiwe ngamakholomu amathathu ezicubu : ama- corpora cavernosa amabili alala eceleni komunye ohlangothini lwenqolobane kanti enye ye- corpus spongiosum ilele phakathi kwabo ohlangothini lwe-ventral .I urethra, okuyinto ingxenye lokugcina ngomgudu womchamo, unqamula lo spongiosum Corpus, futhi wokuvula yayo, eyaziwa ngokuthi i- meatus /m i eɪ t ə s /, amanga ku ichopho glans umthondo. Kuyindima yomchamo kanye [[Ukujula|nokuchama]] kwesidoda . Kwabesilisa, ukukhishwa komchamo emzimbeni kwenziwa ngepipi.I- urethra idonsa isinye nge- prostate gland lapho ihlanganiswa khona ne- ejaculatory duct, bese iqhubekela phambili epenis. [[Category:Pages with unreviewed translations]] nrkqzuunp3l9uxfjr9p50psw85p308c