ישראל

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="yi">
  <siteinfo>
    <sitename>װיקיפּעדיע</sitename>
    <dbname>yiwiki</dbname>
    <base>https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%95%D7%99%D7%A4%D7%98_%D7%96%D7%99%D7%99%D7%98</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">מעדיע</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">באַזונדער</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">רעדן</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">באַניצער</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">באַניצער רעדן</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">װיקיפּעדיע</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">װיקיפּעדיע רעדן</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">טעקע</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">טעקע רעדן</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">מעדיעװיקי</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">מעדיעװיקי רעדן</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">מוסטער</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">מוסטער רעדן</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">הילף</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">הילף רעדן</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">קאַטעגאָריע</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">קאַטעגאָריע רעדן</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">פארטאל</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">פארטאל רעדן</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">יחידה</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">שיחת יחידה</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">גאדג'ט</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">שיחת גאדג'ט</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">הגדרת גאדג'ט</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">שיחת הגדרת גאדג'ט</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ישראל</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2003</id>
    <revision>
      <id>579999</id>
      <parentid>577839</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:39:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19897" xml:space="preserve">{{אנדערע באדייטן|דאס= דעם שטאַט אין מיטל מזרח}}
{{מדינה
| נאמען = מדינת ישׂראל
| שטאַט = שטאַט פון ישׂראל
| פאן בילד = Flag of Israel.svg
| סימבאל בילד = Coat of arms of Israel.svg
| מאפע = Israel Map by The Legal Status of The Territories-4.svg
| זינגליד = [[התקוה]]
| קאנטינענט = [[אזיע]]
| אפיציעלע שפראך = [[העברעאיש]]
| הויפטשטאט = [[ירושלים]]
| קאנטראלע = [[דעמאקראטיע]]
| פרעזידענט = [[יצחק הערצאג]]
| פרעמיער מיניסטער = [[איילת שקד]]
| גרינדונג דאטום = פון [[פאראייניגטע קעניגרייך|פאראייניגטן קעניגרייך]]{{ש}} [[14טן מיי]] 1948
| וועלט גראדונג פלאך = 149
| פלאך מאס = 20,770 
| פראצענט וואסער = 2.0%
| וועלט גראדונג באפעלעקרונג = 99
| באפעלקערונג צאל = 9,136,000&lt;ref&gt;[בפתחה של שנת 2020 - יותר מ-1.9 מיליון תושבים במדינת ישראל https://www.cbs.gov.il/he/mediarelease/DocLib/2019/413/11_19_413b.pdf]&lt;/ref&gt;
| באפעלקערונג יאר = 2019 
| באפעלקערונג ענגקייט = 410
| וועלט גראדונג פראדוקט ווערדע = 50
| פראדוקט ווערדע = $202.562 ביליאן
| וואלוטע = [[ניי-שקל]] ₪
| צייט זאנע = 2+
| אינטערנעט דאמיין =  il
| טעלעפאן קאד = 972
| באמערקונגען = 
}}
[[טעקע:MiddleEast.A2003031.0820.250m.jpg|קליין|]]
[[טעקע:Satellite image of Israel in January 2003.jpg|קליין|ישראל און די מערב ברעג]]
'''ישראל''' איז אַ [[דעמאקראטיע|דעמאקראטיש]] [[לאנד]] אין [[מיטל מזרח]], אויפן מזרח בארטן פונעם [[מיטלענדישער ים|מיטלענדישן ים]]. דאס לאנד איז געגרינדעט [[ה'תש&quot;ח]] (1948) ווי אן אומאפהענגיק לאנד, נאך דער ענדע פונעם [[בריטישער מאנדאט|בריטישן מאנדאט]]. רוב פון זיינע איינוואוינערס זענען יידן אבער עס זיצן אין אים אויך א גרויסער צאל [[פאלעסטינע]] [[אראבער]], [[בעדואינער]], [[דרוזן]], און נאך אנדערע פעלקער. די הויפטשטאט און גרעסטע שטאט איז [[ירושלים]].

ישראל איז א קליין לאנד, אבער עס פארמאגט [[בערג]], [[מדבר]]ות, [[בארטן|בארטנס]], [[טאל]]ן און [[פלוין|פלוינען]]. דער קלימאט איז ווארעם און טרוקן אין זומער, קיל מיט רעגן אין ווינטער.

אין די ערשטע יארן האט  ישראל געהאט אנטוויקלט ווייניג נאטירלעכע רעסורסן און האט אימפארטירט מער ווי עקספארטירט. אין די שפעטערע יארן האט אבער איר עקספארט פיל אויפגעבליט מיטן שנעלער עקאנאמישער אנטוויקלונג אין פארשידענע געביטן ווי לאנדווירטשאפט און נאך. אויך האט זי לעצטנס ערפארלגרייך אנטדעקט און אנטוויקלט נייע רעזערוון פון נאטורליכן גאז. 

דער שטאַט  '''ישראל''', געגרינדעט [[ה'תש&quot;ח]] (1948), עקזיסטירט הײַנט מערסטנס אינערהאַלב די היסטארישע גרעניצן פֿון לאַנד '''[[ארץ ישראל]]''', דאס [[אידישע]] [[לאנד]] אין [[מערב]] [[אזיע]]. אנדערש ווי אלע לענדער, באטראכט זיך  ישראל אלס דאָס הײַמאָרט צו די אַלע וועלכע געהערן זיך אָן צו דער אידישער [[רעליגיע]], איז אָבּער  ישראל דעמאקראטיש וואס איז שטארק קעגנזאץ צו דער אידישער רעליגיע, טראָצדעם וואָס זי טראָגט אויסערליך דעם נאָמען '''ישראל'''.

מאנכע גרופּעס אינערהאלב דער רעגירונג פּרובירן זי פֿאראידישן און אנדערע זי צו פאר'גוי'שן, אָבער דער פֿינף-און-זעכציג יעריגער נאָכאַנאַנדער רעליגיעזער שטרייט איז וואַרשײַנליך אַן ענדלאָזער און פֿאַרלוירענער.

די [[פאלעסטינע|פאלעסטינער]] [[אראבער]] פֿאָדערן שטרענג די געביטן פון [[יהודה און שומרון]] (באוואוסט אלס דער מערב ברעג) מיטן ציל עווענטועל צו גרינדן א [[פּאַלעסטינע]]ר שטאַט.

רוב [[פרומע]] [[ייד]]ן דענקען אז די '''מדינה''' וועט אויפגעלעזט ווערן אינגיכן, און אלע פרומע ײדן האָפן אויף דעם טאָג אין וועלכן [[משיח|משׁיח]] וועט אַנטפּלעקט ווערן און אויסלײַזן די יידן פֿון [[גלות]] און זײַ אַרויפברענגען אין [[ארץ ישׂראל]].

די באפעלקערונג פון  ישראל, אזוי ווי דאס [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]] דעפינירט זי, איז געווען געשאצט 8,146,300 מענטשן אין 2014.

== עטימאלאגיע ==
ישראל איז א טייל פון [[ארץ ישראל]], דאס לאנד וואס די יידן האבן גענומען פון די כנענים. דאס לאנד הייסט אזוי ווייל דאס פאלק ישראל נעמט זיין נאמען פון ישראל, וואס איז איינער פון די נעמען פון [[יעקב אבינו]].

== היסטאריע ==
=== ארץ ישראל ===
דער באגריף [[ארץ ישראל]] ווי דאס לאנד פון די יידן גייט צוריק צו די אוראלטע צייטן. עס שטייט אין דער תורה אז הקב&quot;ה האט צוגעזאגט דאס לאנד צו די דריי אבות, [[אברהם אבינו|אברהם]], [[יצחק אבינו|יצחק]] און [[יעקב אבינו|יעקב]].
דער ערשטער קעניג פון די יידן אין ארץ ישראל איז געווען [[שאול המלך]], אין יאר [[ב'תת&quot;ן]] {{קליין|(בערך)}}. נאך [[שאול המלך]] האבן [[דוד המלך]] און [[שלמה המלך]] געהערשט איבער דער פאראייניגטער מלוכה. אין די טעג פון דעם מלך [[רחבעם]], זון פון שלמה המלך, האט זיך די מלוכה צעשיידט: רחבעם איז געבליבן מלך איבער [[מלכות יהודה]], וואס האט איינגעשלאסן די טעריטאריעס פון די שבטים יהודה און בנימין, און [[ירבעם בן נבט]] האט געהערשט איבערן ניי געגרינדעטע [[מלכות ישראל]], וואס האט איינגעשלאסן די טעריטאריעס פון די אנדערע שבטים, וואס מען רופט די &quot;צען שבטים&quot;.

די גרינדונג פון  ישראל אין יאר [[ה'תש&quot;ח]] איז געווען דורך יידן וואס שטאמען אממערסטנס פון [[שבט יהודה]] און איז אויפגעשטעלט געווארן, און גרעסטן טייל, צווישן די גרעניצן פון דעם היסטארישן [[ארץ ישראל]].

דער [[רמב&quot;ם]] שרייבט&lt;ref&gt;הלכות מלכים ומלחמות פרק י&quot;א הלכה ד&lt;/ref&gt; אז דער פולקאמער צוריקקער און אויפבוי פון דער יידישער מלוכה אין [[ארץ ישראל]] וועט צושטאנד קומען דוקא דורך א מאן פון [[בית_דוד]] וואס וועט זיך פירן אין די וועגן פון [[דוד המלך]], דאס הייסט ער וועט דינען גאט און זיך באשעפטיגן אין [[תורה]]. טאמער וועט ער מצליח זיין אז דאס גאנצע יידישע פאלק זאל זיך פאראייניגן אונטער עם און ער וועט איינעמען ארץ ישראל און צוריקקערן 'אלע' יידן קיין ארץ ישראל און ער וועט פירן מלחמות מיט די ארומיגע פעלקער און זיי אלע באזיגן און אזוי אויך וועט ער אויפבויען דער [[בית המקדש]], דעמאלטס וועט מען וויסן אויף זיכער אז גאט האט עם אויסגעוועלט צו זיין דער ממשיך פון מלכות בית דוד. דאס אלעס איז דערווייל נאכנישט צושטאנד געקומען, דערפאר זענען גלויביגע יידן נישט איינשטימיג אז דער היינטיגער  ישראל איז דער ווידער אויפבוי פון דער יידישע מלוכה אין ארץ ישראל, און זיי זאגן נאכאלץ ביים דאווענען 'ולירושלים עירך ברחמים תשוב'.

=== ישראל ===
{{הויפט ארטיקל|היסטאריע פון מדינת ישראל}}

== געאגראפיע ==
ישראל געפינט זיך ביים מזרח עק פונעם [[מיטלענדישער ים|מיטלענדישן ים]], און האט גרענעצן מיט [[לבנון]] אין צפון, [[סיריע]] אין צפון־מזרח, [[ירדן]] אין מזרח און [[עגיפטן]] און דעם [[עזה פאס]] אין דרום־מערב. 
ישראל האט א לאנגע וואסער ברעג מיטן מיטלענדישן ים אין מערב, און א קליינע וואסער ברעג צו דרום אין אילת מיטן [[אילת איינגאס]] אינעם [[ים סוף]], און ליגט צווישן [[גארטל ליניע (געאגראפיע)|גארטל ליניעס]] {{ר|רעכטס=יא}}29° – 34°N , און [[מערידיאן|מערידיאנען]] {{ר|רעכטס=יא}}34° – 36°E.

ס'איז פאראן א [[בארג קייט]] וואס גייט אדורך דעם לאנד פון צפון צו דרום. צו מערב פון די בערג איז דער בארטן־פלוין און צו דרום געפינט זיך דער [[נגב]] מדבר. צו מזרח פון די בערג געפינט זיך א טאל מיט דעם [[כנרת]] אזערע אין צפון און דער [[ירדן טייך]] וואס פליסט אריין אין [[ים המלח]] אין דרום. דער ברעג פונעם ים המלח איז די נידריגסטע יבשה אין דער וועלט, 417 מעטער אונטער דעם ים־פלאך.

אין דרום איז א מדבר און כמעט קיין רעגן פאלט נישט דארטן.  ישראל האט אויפגעשטעלט א גרויסן באוואסערונג פראיעקט וואס שפייכלערט וואסער אינעם [[כנרת]] אזערע און פירט וואסער פון צפון צום נגב כדי פלאנצן זאלן וואקסן דארט..
== רעגירונג ==
ישראל ווערט געפירט דורך א [[פארלאמענטארישע סיסטעם|פארלאמענטארישער סיסטעם]] ווי א דעמאקראטישע רעפובליק מיט אלגעמיינעם וואלרעכט פאר אלע בירגער וואס זענען אלט 18 יאר אדער עלטער. איינער פון די [[כנסת דעפוטאט]]ן וואס קען באקומען א מערהייט אין דעם [[כנסת]] (פארלאמענט) ווערט [[פרעמיער מיניסטער פון ישראל|פרעמיער מיניסטער]], געוויינלעך דער פירער פון דער גרעסטער פארטיי. דער היינטיקער פרעמיער מיניסטער איז [[נפתלי בענעט]], וואס דינט אין דעם אמט זייט יוני 2021.

וואלן פארן כנסת מוז מען האלטן יעדע פיר יאר, אבער ווען דער רעגירונג פארלירט א צוטרוי־וואל דארף מען האלטן אלגעמיינע וואלן פריער. דער כנסת האט 120 מיטגלידער.

די סיסטעם פון וואלן איז פראפארציאנעל, און מען שטימט פאר א ליסטע פון א פארטיי.

ישראל האט נישט קיין [[קאנסטיטוציע]], אבער דער כנסת קען איינפירן &quot;גרונטיקע געזעצן&quot;.

דער [[ראש מלוכה]] איז דער פרעזידענט. זייט יולי 2014 איז דער פרעזידענט [[רובי ריוולין]].

===פאליטיק===
אין  ישראל זענען פאראן א סך פאליטישע פארטייען. ביי די [[כנסת וואלן 2009|כנסת וואלן פון 2009]] האבן צוועלף פארטייען באקומען דעפוטאטן אין כנסת.
קיין איין פארטיי האט קיינמאל נישט געוואונען קיין קלארע מערהייט אין דער כנסת, און דער רעגירונג ווערט צאמגעשטעלט פון א קאאליציע. דער גרעסטער פארטיי אין דעם היינטיקן כנסת איז [[ליכוד]], וואס שטיצט פריימארק פאליטיק מיט באגרענעצטן אינטערווענץ פון דער רעגירונג אין דער עקאנאמיע.

== עקאנאמיע ==
ווען עס איז געווארן אומאפהענגיק איז  ישראל געווען אן ארעם לאנד מיט ווייניג פראדוקציע פון לאנדווירטשאפט און אינדוסטריע. די עקאנאמיע האט אבער שטארק געוואקסן זייט 1948.

היינט  ישראל ווערט פאררעכנט אלס איינע פון די מערסט פארטגעשריטנע לענדער אין דרום־מזרח אזיע, אין דעם געביט פון עקאנאמישער און אינדוסטריעלער אנטוויקלונג, און פון די מערסט פארטגעשריטנע אויפן וועלט. אום 10טן מיי 2010 האט די [[ארגאניזאציע פאר עקאנאמישע קאאפעראציע און אנטוויקלונג]] פארבעטן ישראל צו ווערן א מיטגליד, אינאיינעם מיט [[עסטלאנד]] און [[סלאוועניע]].

ישראל האט ווייניג נאטירלעכע רעסורסן, וואס ווערן אבער געניצט אין זיין אינדוסטריע. מען גראבט אויס [[בראם]], [[קאליום]], [[שוועבל]] און [[פאספאט]], און אויך [[נאטירלעכע גאז]] וואס מ'האט אנטפלעקט אין גרויסע קוואנטיטעטן אין 2009 קעגן די בארטנס פון [[חיפה]] און [[חדרה]], זייט ווען איז  ישראל א פראדוצירער פון נאטירלעכע גאז.

צוליב די ווייניגע נאטירלעכע רעסורסן, איז א גרויסער פון  ישראל'ס עקאנאמיע געבויט אויף מענטשלעכע רעסורסן, ווי למשל [[היי טעק]], מעדיצינישע טעכנאלאגיע און  מיליטערישע טעכנאלאגיע, וואס זענען א גרויסער טייל פונעם אינדוסטריעלן עקספארט.

=== טראנספארט ===
ישראל האט א גוט אנטוויקלטע טראנספארט סיסטעם. די שאסייען זענען גוט און פארבינדן די שטעט און שטעטלעך פון לאנד. דער הויפט פובליקער טראנספארט איז בוסן פון [[אגד]] און אנדערע פירמעס. [[ישראל באנען]] האט א באן־סיסטעם וואס פארבינדט די שטעט.

דער גרעסטער פלוגפארט איז [[בן גוריון פליפעלד|בן גורין אינטערנאציאנאלע פלוגפארט]]. אויך איז דא א קלענערער פליפארט, [[עבדה]], לעבן [[אילת]]. [[אל על]] און אנדערע לופטליניעס פליען צו די [[פאראייניגטע שטאטן]], [[קאנאדע]], רוב לענדער פון [[אייראפע]] און טיילן פון אפריקע און אזיע.

ישראל האט דריי טיף־וואסער פארטן—[[חיפה פארט|חיפה]], [[אשדוד]] און [[אילת פארט|אילת]].

== דעמאגראפיע ==
אין יאר [[2006]] שטייט די צאל פֿון די באפֿעלקערונג ביי 7,026,632 איינוווינער. 76% זענען יידן, און פֿון זיי 12% זענען [[פֿרומע]]. 20% זענען אראבער מיט [[דרוזן]], און די איבעריקע 4% זענען פון אנדערע פעלקער.

אריינרעכנדיג די מערב בערג און די עזה פאס שטייט די באפעלקערונג פון 51% אידן און 48% [[פאלעסטינער]] (אין 2011)

צוליב די קליינע וואוקס ראטע פון דיר אלגעמיינער אידישער באפעלקערונג, און די העכערע וואוקס ראטע פון די [[פאלעסטינער]] און די פענאמענאלע וואוקס ראטע פון די [[חרדי]]שע באפעלקערונג, זענען מער ווי האלב פון די קינדער אין די שולעס אין  ישראל (נישט אריינרעכנדיג די [[מערב ברעג]]) אדער חרדי'ש אדער אראביש.

די צען גרעסטע שטעט אין  ישראל זענען (ריכטיק פאר 2011):{{הערה|[http://www.cbs.gov.il/ishuvim/yishuv_2011_information.xls באפעלקערונג פון ישראל לויט יישובים, 2011], [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]]}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! שטאט !! באפעלקערונג
|-
| ירושלים || 804,355
|-
| תל אביב -יפו || 404,750
|-
| חיפה || 270,348
|-
| ראשון לציון || 232,410
|-
| אשדוד || 212,278
|-
| פתח תקוה || 210,376
|-
| באר שבע || 196,335
|-
| נתניה || 189,678
|-
| חולון || 182,575
|-
| בני ברק || 163,301
|}

== שפראך ==
די אפיציעלע שפראכן פון  ישראל זענען [[העברעיש]]. די עיקר שפראך פונעם לאנד איז העברעיש, וואס די מערהייט פון דער באפעלקערונג רעדן.  ישראל איז א לאנד פון אימיגראנטן, און מען הערט פארשידענע שפראכן אויף די גאסן. [[רוסיש]] און [[אמהאריש]] זענען זייער פארשפרייט צוליב די גרויסע אימיגראציע פון דעם געוועזענם סאוועטן פארבאנד און פון [[עטיאפיע]]. מער ווי א מיליאן רוסיש־רעדענדיקע אימיגראנטן זענען אנגעקומען אין  ישראל צווישן די יארן 1990 און 2004.

== רעליגיע ==
== בילדונג ==

== קולטור ==

== זעט אויך ==
* [[ארץ ישראל]]
  
* [[ישראל פאלעסטינער קאנפליקט]]
{{-}}
== וועבלינקען ==
{{commonscat|Israel}}
&lt;!-- * [[ווידעא]] פון ארץ ישראל. [http://altv.shemayisrael.com/movie-0106.shtml]--&gt;
* [[ווידעא]] אויף [[יו טוב]]:  [http://youtube.com/watch?v=n73tL3hNXCk א קליין מיידל פארציילט די מעלות פון ארץ ישראל]

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

{{אזיע שטאטן}}
{{לענדער ארום דעם מיטלענדישן ים}}
{{לענדער ארום דעם ים סוף}}
{{ארגאניזאציע פאר עקאנאמישע קאאפעראציע און אנטוויקלונג}}

[[קאַטעגאָריע:ישראל|*]]
[[קאַטעגאָריע:מקומות הקדושים]]</text>
      <sha1>ehd4j97vt31w1n7qw1u2rfx7hjtfeuo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580000</id>
      <parentid>579999</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:52:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19886" xml:space="preserve">{{אנדערע באדייטן|דאס= דעם שטאַט אין מיטל מזרח}}
{{מדינה
| נאמען = מדינת ישׂראל
| שטאַט = שטאַט פון ישׂראל
| פאן בילד = Flag of Israel.svg
| סימבאל בילד = Coat of arms of Israel.svg
| מאפע = Israel Map by The Legal Status of The Territories-4.svg
| זינגליד = [[התקוה]]
| קאנטינענט = [[אזיע]]
| אפיציעלע שפראך = [[העברעאיש]]
| הויפטשטאט = [[ירושלים]]
| קאנטראלע = [[דעמאקראטיע]]
| פרעזידענט = [[יצחק הערצאג]]
| פרעמיער מיניסטער = [[איילת שקד]]
| גרינדונג דאטום = פון [[פאראייניגטע קעניגרייך|פאראייניגטן קעניגרייך]]{{ש}} [[14טן מיי]] 1948
| וועלט גראדונג פלאך = 149
| פלאך מאס = 20,770 
| פראצענט וואסער = 2.0%
| וועלט גראדונג באפעלעקרונג = 99
| באפעלקערונג צאל = 9,136,000&lt;ref&gt;[בפתחה של שנת 2020 - יותר מ-1.9 מיליון תושבים במדינת ישראל https://www.cbs.gov.il/he/mediarelease/DocLib/2019/413/11_19_413b.pdf]&lt;/ref&gt;
| באפעלקערונג יאר = 2019 
| באפעלקערונג ענגקייט = 410
| וועלט גראדונג פראדוקט ווערדע = 50
| פראדוקט ווערדע = $202.562 ביליאן
| וואלוטע = [[ניי-שקל]] ₪
| צייט זאנע = 2+
| אינטערנעט דאמיין =  il
| טעלעפאן קאד = 972
| באמערקונגען = 
}}
[[טעקע:MiddleEast.A2003031.0820.250m.jpg|קליין|]]
[[טעקע:Satellite image of Israel in January 2003.jpg|קליין|ישראל און די מערב ברעג]]
'''ישראל''' איז אַ [[דעמאקראטיע|דעמאקראטיש]] [[לאנד]] אין [[מיטל מזרח]], אויפן מזרח בארטן פונעם [[מיטלענדישער ים|מיטלענדישן ים]]. דאס לאנד איז געגרינדעט [[ה'תש&quot;ח]] (1948) ווי אן אומאפהענגיק לאנד, נאך דער ענדע פונעם [[בריטישער מאנדאט|בריטישן מאנדאט]]. רוב פון זיינע איינוואוינערס זענען יידן אבער עס זיצן אין אים אויך א גרויסער צאל [[פאלעסטינע]] [[אראבער]], [[בעדואינער]], [[דרוזן]], און נאך אנדערע פעלקער. די הויפטשטאט און גרעסטע שטאט איז [[ירושלים]].

ישראל איז א קליין לאנד, אבער עס פארמאגט [[בערג]], [[מדבר]]ות, [[בארטן|בארטנס]], [[טאל]]ן און [[פלוין|פלוינען]]. דער קלימאט איז ווארעם און טרוקן אין זומער, קיל מיט רעגן אין ווינטער.

אין די ערשטע יארן האט  ישראל געהאט אנטוויקלט ווייניג נאטירלעכע רעסורסן און האט אימפארטירט מער ווי עקספארטירט. אין די שפעטערע יארן האט אבער איר עקספארט פיל אויפגעבליט מיטן שנעלער עקאנאמישער אנטוויקלונג אין פארשידענע געביטן ווי לאנדווירטשאפט און נאך. אויך האט זי לעצטנס ערפארלגרייך אנטדעקט און אנטוויקלט נייע רעזערוון פון נאטורליכן גאז. 

דער שטאַט  '''ישראל''', געגרינדעט [[ה'תש&quot;ח]] (1948), עקזיסטירט הײַנט מערסטנס אינערהאַלב די היסטארישע גרעניצן פֿון לאַנד '''[[ארץ ישראל]]''', דאס [[אידישע]] [[לאנד]] אין [[מערב]] [[אזיע]]. אנדערש ווי אלע לענדער, באטראכט זיך  ישראל אלס דאָס הײַמאָרט צו די אַלע וועלכע געהערן זיך אָן צו דער אידישער [[רעליגיע]], איז אָבּער  ישראל דעמאקראטיש וואס איז שטארק קעגנזאץ צו דער אידישער רעליגיע, טראָצדעם וואָס זי טראָגט אויסערליך דעם נאָמען '''ישראל'''.

מאנכע גרופּעס אינערהאלב דער רעגירונג פּרובירן זי פֿאראידישן און אנדערע זי צו פאר'גוי'שן, אָבער דער פֿינף-און-זעכציג יעריגער נאָכאַנאַנדער רעליגיעזער שטרייט איז וואַרשײַנליך אַן ענדלאָזער און פֿאַרלוירענער.

די [[פאלעסטינע|פאלעסטינער]] [[אראבער]] פֿאָדערן שטרענג די געביטן פון [[יהודה און שומרון]] (באוואוסט אלס דער מערב ברעג) מיטן ציל עווענטועל צו גרינדן א [[פּאַלעסטינע]]ר שטאַט.

רוב [[פרומע]] [[ייד]]ן דענקען אז די '''מדינה''' וועט אויפגעלעזט ווערן אינגיכן, און אלע פרומע ײדן האָפן אויף דעם טאָג אין וועלכן [[משיח|משׁיח]] וועט אַנטפּלעקט ווערן און אויסלײַזן די יידן פֿון [[גלות]] און זײַ אַרויפברענגען אין [[ארץ ישׂראל]].

די באפעלקערונג פון  ישראל, אזוי ווי דאס [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]] דעפינירט זי, איז געווען געשאצט 8,146,300 מענטשן אין 2014.

== עטימאלאגיע ==
ישראל איז א טייל פון [[ארץ ישראל]], דאס לאנד וואס די יידן האבן גענומען פון די כנענים. דאס לאנד הייסט אזוי ווייל דאס פאלק ישראל נעמט זיין נאמען פון ישראל, וואס איז איינער פון די נעמען פון [[יעקב אבינו]].

== היסטאריע ==
=== ארץ ישראל ===
דער באגריף [[ארץ ישראל]] ווי דאס לאנד פון די יידן גייט צוריק צו די אוראלטע צייטן. עס שטייט אין דער תורה אז הקב&quot;ה האט צוגעזאגט דאס לאנד צו די דריי אבות, [[אברהם אבינו|אברהם]], [[יצחק אבינו|יצחק]] און [[יעקב אבינו|יעקב]].
דער ערשטער קעניג פון די יידן אין ארץ ישראל איז געווען [[שאול המלך]], אין יאר [[ב'תת&quot;ן]] {{קליין|(בערך)}}. נאך [[שאול המלך]] האבן [[דוד המלך]] און [[שלמה המלך]] געהערשט איבער דער פאראייניגטער מלוכה. אין די טעג פון דעם מלך [[רחבעם]], זון פון שלמה המלך, האט זיך די מלוכה צעשיידט: רחבעם איז געבליבן מלך איבער [[מלכות יהודה]], וואס האט איינגעשלאסן די טעריטאריעס פון די שבטים יהודה און בנימין, און [[ירבעם בן נבט]] האט געהערשט איבערן ניי געגרינדעטע [[מלכות ישראל]], וואס האט איינגעשלאסן די טעריטאריעס פון די אנדערע שבטים, וואס מען רופט די &quot;צען שבטים&quot;.

די גרינדונג פון  ישראל אין יאר [[ה'תש&quot;ח]] איז געווען דורך יידן וואס שטאמען אממערסטנס פון [[שבט יהודה]] און איז אויפגעשטעלט געווארן, און גרעסטן טייל, צווישן די גרעניצן פון דעם היסטארישן [[ארץ ישראל]].

דער [[רמב&quot;ם]] שרייבט&lt;ref&gt;הלכות מלכים ומלחמות פרק י&quot;א הלכה ד&lt;/ref&gt; אז דער פולקאמער צוריקקער און אויפבוי פון דער יידישער מלוכה אין [[ארץ ישראל]] וועט צושטאנד קומען דוקא דורך א מאן פון [[בית_דוד]] וואס וועט זיך פירן אין די וועגן פון [[דוד המלך]], דאס הייסט ער וועט דינען גאט און זיך באשעפטיגן אין [[תורה]]. טאמער וועט ער מצליח זיין אז דאס גאנצע יידישע פאלק זאל זיך פאראייניגן אונטער עם און ער וועט איינעמען ארץ ישראל און צוריקקערן 'אלע' יידן קיין ארץ ישראל און ער וועט פירן מלחמות מיט די ארומיגע פעלקער און זיי אלע באזיגן און אזוי אויך וועט ער אויפבויען דער [[בית המקדש]], דעמאלטס וועט מען וויסן אויף זיכער אז גאט האט עם אויסגעוועלט צו זיין דער ממשיך פון מלכות בית דוד. דאס אלעס איז דערווייל נאכנישט צושטאנד געקומען, דערפאר זענען גלויביגע יידן נישט איינשטימיג אז דער היינטיגער  ישראל איז דער ווידער אויפבוי פון דער יידישע מלוכה אין ארץ ישראל, און זיי זאגן נאכאלץ ביים דאווענען 'ולירושלים עירך ברחמים תשוב'.

=== ישראל ===
{{הויפט ארטיקל|היסטאריע פון מדינת ישראל}}

== געאגראפיע ==
ישראל געפינט זיך ביים מזרח עק פונעם [[מיטלענדישער ים|מיטלענדישן ים]], און האט גרענעצן מיט [[לבנון]] אין צפון, [[סיריע]] אין צפון־מזרח, [[ירדן]] אין מזרח און [[עגיפטן]] און דעם [[עזה פאס]] אין דרום־מערב. 
ישראל האט א לאנגע וואסער ברעג מיטן מיטלענדישן ים אין מערב, און א קליינע וואסער ברעג צו דרום אין אילת מיטן [[אילת איינגאס]] אינעם [[ים סוף]], און ליגט צווישן [[גארטל ליניע (געאגראפיע)|גארטל ליניעס]] {{ר|רעכטס=יא}}29° – 34°N , און [[מערידיאן|מערידיאנען]] {{ר|רעכטס=יא}}34° – 36°E.

ס'איז פאראן א [[בארג קייט]] וואס גייט אדורך דעם לאנד פון צפון צו דרום. צו מערב פון די בערג איז דער בארטן־פלוין און צו דרום געפינט זיך דער [[נגב]] מדבר. צו מזרח פון די בערג געפינט זיך א טאל מיט דעם [[כנרת]] אזערע אין צפון און דער [[ירדן טייך]] וואס פליסט אריין אין [[ים המלח]] אין דרום. דער ברעג פונעם ים המלח איז די נידריגסטע יבשה אין דער וועלט, 417 מעטער אונטער דעם ים־פלאך.

אין דרום איז א מדבר און כמעט קיין רעגן פאלט נישט דארטן.  ישראל האט אויפגעשטעלט א גרויסן באוואסערונג פראיעקט וואס שפייכלערט וואסער אינעם [[כנרת]] אזערע און פירט וואסער פון צפון צום נגב כדי פלאנצן זאלן וואקסן דארט..
== רעגירונג ==
ישראל ווערט געפירט דורך א [[פארלאמענטארישע סיסטעם|פארלאמענטארישער סיסטעם]] ווי א דעמאקראטישע רעפובליק מיט אלגעמיינעם וואלרעכט פאר אלע בירגער וואס זענען אלט 18 יאר אדער עלטער. איינער פון די [[כנסת דעפוטאט]]ן וואס קען באקומען א מערהייט אין דעם [[כנסת]] (פארלאמענט) ווערט [[פרעמיער מיניסטער פון ישראל|פרעמיער מיניסטער]], געוויינלעך דער פירער פון דער גרעסטער פארטיי. דער היינטיקער פרעמיער מיניסטער איז [[נפתלי בענעט]], וואס דינט אין דעם אמט זייט יוני 2021.

וואלן פארן כנסת מוז מען האלטן יעדע פיר יאר, אבער ווען דער רעגירונג פארלירט א צוטרוי־וואל דארף מען האלטן אלגעמיינע וואלן פריער. דער כנסת האט 120 מיטגלידער.

די סיסטעם פון וואלן איז פראפארציאנעל, און מען שטימט פאר א ליסטע פון א פארטיי.

ישראל האט נישט קיין [[קאנסטיטוציע]], אבער דער כנסת קען איינפירן &quot;גרונטיקע געזעצן&quot;.

דער [[נשיא]] איז דער פרעזידענט. זייט יולי 2014 איז דער פרעזידענט [[יצחק הערצאג]].

===פאליטיק===
אין  ישראל זענען פאראן א סך פאליטישע פארטייען. ביי די [[כנסת וואלן 2009|כנסת וואלן פון 2009]] האבן צוועלף פארטייען באקומען דעפוטאטן אין כנסת.
קיין איין פארטיי האט קיינמאל נישט געוואונען קיין קלארע מערהייט אין דער כנסת, און דער רעגירונג ווערט צאמגעשטעלט פון א קאאליציע. דער גרעסטער פארטיי אין דעם היינטיקן כנסת איז [[ליכוד]], וואס שטיצט פריימארק פאליטיק מיט באגרענעצטן אינטערווענץ פון דער רעגירונג אין דער עקאנאמיע.

== עקאנאמיע ==
ווען עס איז געווארן אומאפהענגיק איז  ישראל געווען אן ארעם לאנד מיט ווייניג פראדוקציע פון לאנדווירטשאפט און אינדוסטריע. די עקאנאמיע האט אבער שטארק געוואקסן זייט 1948.

היינט  ישראל ווערט פאררעכנט אלס איינע פון די מערסט פארטגעשריטנע לענדער אין דרום־מזרח אזיע, אין דעם געביט פון עקאנאמישער און אינדוסטריעלער אנטוויקלונג, און פון די מערסט פארטגעשריטנע אויפן וועלט. אום 10טן מיי 2010 האט די [[ארגאניזאציע פאר עקאנאמישע קאאפעראציע און אנטוויקלונג]] פארבעטן ישראל צו ווערן א מיטגליד, אינאיינעם מיט [[עסטלאנד]] און [[סלאוועניע]].

ישראל האט ווייניג נאטירלעכע רעסורסן, וואס ווערן אבער געניצט אין זיין אינדוסטריע. מען גראבט אויס [[בראם]], [[קאליום]], [[שוועבל]] און [[פאספאט]], און אויך [[נאטירלעכע גאז]] וואס מ'האט אנטפלעקט אין גרויסע קוואנטיטעטן אין 2009 קעגן די בארטנס פון [[חיפה]] און [[חדרה]], זייט ווען איז  ישראל א פראדוצירער פון נאטירלעכע גאז.

צוליב די ווייניגע נאטירלעכע רעסורסן, איז א גרויסער פון  ישראל'ס עקאנאמיע געבויט אויף מענטשלעכע רעסורסן, ווי למשל [[היי טעק]], מעדיצינישע טעכנאלאגיע און  מיליטערישע טעכנאלאגיע, וואס זענען א גרויסער טייל פונעם אינדוסטריעלן עקספארט.

=== טראנספארט ===
ישראל האט א גוט אנטוויקלטע טראנספארט סיסטעם. די שאסייען זענען גוט און פארבינדן די שטעט און שטעטלעך פון לאנד. דער הויפט פובליקער טראנספארט איז בוסן פון [[אגד]] און אנדערע פירמעס. [[ישראל באנען]] האט א באן־סיסטעם וואס פארבינדט די שטעט.

דער גרעסטער פלוגפארט איז [[בן גוריון פליפעלד|בן גורין אינטערנאציאנאלע פלוגפארט]]. אויך איז דא א קלענערער פליפארט, [[עבדה]], לעבן [[אילת]]. [[אל על]] און אנדערע לופטליניעס פליען צו די [[פאראייניגטע שטאטן]], [[קאנאדע]], רוב לענדער פון [[אייראפע]] און טיילן פון אפריקע און אזיע.

ישראל האט דריי טיף־וואסער פארטן—[[חיפה פארט|חיפה]], [[אשדוד]] און [[אילת פארט|אילת]].

== דעמאגראפיע ==
אין יאר [[2006]] שטייט די צאל פֿון די באפֿעלקערונג ביי 7,026,632 איינוווינער. 76% זענען יידן, און פֿון זיי 12% זענען [[פֿרומע]]. 20% זענען אראבער מיט [[דרוזן]], און די איבעריקע 4% זענען פון אנדערע פעלקער.

אריינרעכנדיג די מערב בערג און די עזה פאס שטייט די באפעלקערונג פון 51% אידן און 48% [[פאלעסטינער]] (אין 2011)

צוליב די קליינע וואוקס ראטע פון דיר אלגעמיינער אידישער באפעלקערונג, און די העכערע וואוקס ראטע פון די [[פאלעסטינער]] און די פענאמענאלע וואוקס ראטע פון די [[חרדי]]שע באפעלקערונג, זענען מער ווי האלב פון די קינדער אין די שולעס אין  ישראל (נישט אריינרעכנדיג די [[מערב ברעג]]) אדער חרדי'ש אדער אראביש.

די צען גרעסטע שטעט אין  ישראל זענען (ריכטיק פאר 2011):{{הערה|[http://www.cbs.gov.il/ishuvim/yishuv_2011_information.xls באפעלקערונג פון ישראל לויט יישובים, 2011], [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]]}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! שטאט !! באפעלקערונג
|-
| ירושלים || 804,355
|-
| תל אביב -יפו || 404,750
|-
| חיפה || 270,348
|-
| ראשון לציון || 232,410
|-
| אשדוד || 212,278
|-
| פתח תקוה || 210,376
|-
| באר שבע || 196,335
|-
| נתניה || 189,678
|-
| חולון || 182,575
|-
| בני ברק || 163,301
|}

== שפראך ==
די אפיציעלע שפראכן פון  ישראל זענען [[העברעיש]]. די עיקר שפראך פונעם לאנד איז העברעיש, וואס די מערהייט פון דער באפעלקערונג רעדן.  ישראל איז א לאנד פון אימיגראנטן, און מען הערט פארשידענע שפראכן אויף די גאסן. [[רוסיש]] און [[אמהאריש]] זענען זייער פארשפרייט צוליב די גרויסע אימיגראציע פון דעם געוועזענם סאוועטן פארבאנד און פון [[עטיאפיע]]. מער ווי א מיליאן רוסיש־רעדענדיקע אימיגראנטן זענען אנגעקומען אין  ישראל צווישן די יארן 1990 און 2004.

== רעליגיע ==
== בילדונג ==

== קולטור ==

== זעט אויך ==
* [[ארץ ישראל]]
  
* [[ישראל פאלעסטינער קאנפליקט]]
{{-}}
== וועבלינקען ==
{{commonscat|Israel}}
&lt;!-- * [[ווידעא]] פון ארץ ישראל. [http://altv.shemayisrael.com/movie-0106.shtml]--&gt;
* [[ווידעא]] אויף [[יו טוב]]:  [http://youtube.com/watch?v=n73tL3hNXCk א קליין מיידל פארציילט די מעלות פון ארץ ישראל]

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

{{אזיע שטאטן}}
{{לענדער ארום דעם מיטלענדישן ים}}
{{לענדער ארום דעם ים סוף}}
{{ארגאניזאציע פאר עקאנאמישע קאאפעראציע און אנטוויקלונג}}

[[קאַטעגאָריע:ישראל|*]]
[[קאַטעגאָריע:מקומות הקדושים]]</text>
      <sha1>2nb9tvlt9ms2qb5wk607oay4is7451s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580001</id>
      <parentid>580000</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:52:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19882" xml:space="preserve">{{אנדערע באדייטן|דאס= דעם שטאַט אין מיטל מזרח}}
{{מדינה
| נאמען = מדינת ישׂראל
| שטאַט = שטאַט פון ישׂראל
| פאן בילד = Flag of Israel.svg
| סימבאל בילד = Coat of arms of Israel.svg
| מאפע = Israel Map by The Legal Status of The Territories-4.svg
| זינגליד = [[התקוה]]
| קאנטינענט = [[אזיע]]
| אפיציעלע שפראך = [[העברעאיש]]
| הויפטשטאט = [[ירושלים]]
| קאנטראלע = [[דעמאקראטיע]]
| פרעזידענט = [[יצחק הערצאג]]
| פרעמיער מיניסטער = [[איילת שקד]]
| גרינדונג דאטום = פון [[פאראייניגטע קעניגרייך|פאראייניגטן קעניגרייך]]{{ש}} [[14טן מיי]] 1948
| וועלט גראדונג פלאך = 149
| פלאך מאס = 20,770 
| פראצענט וואסער = 2.0%
| וועלט גראדונג באפעלעקרונג = 99
| באפעלקערונג צאל = 9,136,000&lt;ref&gt;[בפתחה של שנת 2020 - יותר מ-1.9 מיליון תושבים במדינת ישראל https://www.cbs.gov.il/he/mediarelease/DocLib/2019/413/11_19_413b.pdf]&lt;/ref&gt;
| באפעלקערונג יאר = 2019 
| באפעלקערונג ענגקייט = 410
| וועלט גראדונג פראדוקט ווערדע = 50
| פראדוקט ווערדע = $202.562 ביליאן
| וואלוטע = [[ניי-שקל]] ₪
| צייט זאנע = 2+
| אינטערנעט דאמיין =  il
| טעלעפאן קאד = 972
| באמערקונגען = 
}}
[[טעקע:MiddleEast.A2003031.0820.250m.jpg|קליין|]]
[[טעקע:Satellite image of Israel in January 2003.jpg|קליין|ישראל און די מערב ברעג]]
'''ישראל''' איז אַ [[דעמאקראטיע|דעמאקראטיש]] [[לאנד]] אין [[מיטל מזרח]], אויפן מזרח בארטן פונעם [[מיטלענדישער ים|מיטלענדישן ים]]. דאס לאנד איז געגרינדעט [[ה'תש&quot;ח]] (1948) ווי אן אומאפהענגיק לאנד, נאך דער ענדע פונעם [[בריטישער מאנדאט|בריטישן מאנדאט]]. רוב פון זיינע איינוואוינערס זענען יידן אבער עס זיצן אין אים אויך א גרויסער צאל [[פאלעסטינע]] [[אראבער]], [[בעדואינער]], [[דרוזן]], און נאך אנדערע פעלקער. די הויפטשטאט און גרעסטע שטאט איז [[ירושלים]].

ישראל איז א קליין לאנד, אבער עס פארמאגט [[בערג]], [[מדבר]]ות, [[בארטן|בארטנס]], [[טאל]]ן און [[פלוין|פלוינען]]. דער קלימאט איז ווארעם און טרוקן אין זומער, קיל מיט רעגן אין ווינטער.

אין די ערשטע יארן האט  ישראל געהאט אנטוויקלט ווייניג נאטירלעכע רעסורסן און האט אימפארטירט מער ווי עקספארטירט. אין די שפעטערע יארן האט אבער איר עקספארט פיל אויפגעבליט מיטן שנעלער עקאנאמישער אנטוויקלונג אין פארשידענע געביטן ווי לאנדווירטשאפט און נאך. אויך האט זי לעצטנס ערפארלגרייך אנטדעקט און אנטוויקלט נייע רעזערוון פון נאטורליכן גאז. 

דער שטאַט  '''ישראל''', געגרינדעט [[ה'תש&quot;ח]] (1948), עקזיסטירט הײַנט מערסטנס אינערהאַלב די היסטארישע גרעניצן פֿון לאַנד '''[[ארץ ישראל]]''', דאס [[אידישע]] [[לאנד]] אין [[מערב]] [[אזיע]]. אנדערש ווי אלע לענדער, באטראכט זיך  ישראל אלס דאָס הײַמאָרט צו די אַלע וועלכע געהערן זיך אָן צו דער אידישער [[רעליגיע]], איז אָבּער  ישראל דעמאקראטיש וואס איז שטארק קעגנזאץ צו דער אידישער רעליגיע, טראָצדעם וואָס זי טראָגט אויסערליך דעם נאָמען '''ישראל'''.

מאנכע גרופּעס אינערהאלב דער רעגירונג פּרובירן זי פֿאראידישן און אנדערע זי צו פאר'גוי'שן, אָבער דער פֿינף-און-זעכציג יעריגער נאָכאַנאַנדער רעליגיעזער שטרייט איז וואַרשײַנליך אַן ענדלאָזער און פֿאַרלוירענער.

די [[פאלעסטינע|פאלעסטינער]] [[אראבער]] פֿאָדערן שטרענג די געביטן פון [[יהודה און שומרון]] (באוואוסט אלס דער מערב ברעג) מיטן ציל עווענטועל צו גרינדן א [[פּאַלעסטינע]]ר שטאַט.

רוב [[פרומע]] [[ייד]]ן דענקען אז די '''מדינה''' וועט אויפגעלעזט ווערן אינגיכן, און אלע פרומע ײדן האָפן אויף דעם טאָג אין וועלכן [[משיח|משׁיח]] וועט אַנטפּלעקט ווערן און אויסלײַזן די יידן פֿון [[גלות]] און זײַ אַרויפברענגען אין [[ארץ ישׂראל]].

די באפעלקערונג פון  ישראל, אזוי ווי דאס [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]] דעפינירט זי, איז געווען געשאצט 8,146,300 מענטשן אין 2014.

== עטימאלאגיע ==
ישראל איז א טייל פון [[ארץ ישראל]], דאס לאנד וואס די יידן האבן גענומען פון די כנענים. דאס לאנד הייסט אזוי ווייל דאס פאלק ישראל נעמט זיין נאמען פון ישראל, וואס איז איינער פון די נעמען פון [[יעקב אבינו]].

== היסטאריע ==
=== ארץ ישראל ===
דער באגריף [[ארץ ישראל]] ווי דאס לאנד פון די יידן גייט צוריק צו די אוראלטע צייטן. עס שטייט אין דער תורה אז הקב&quot;ה האט צוגעזאגט דאס לאנד צו די דריי אבות, [[אברהם אבינו|אברהם]], [[יצחק אבינו|יצחק]] און [[יעקב אבינו|יעקב]].
דער ערשטער קעניג פון די יידן אין ארץ ישראל איז געווען [[שאול המלך]], אין יאר [[ב'תת&quot;ן]] {{קליין|(בערך)}}. נאך [[שאול המלך]] האבן [[דוד המלך]] און [[שלמה המלך]] געהערשט איבער דער פאראייניגטער מלוכה. אין די טעג פון דעם מלך [[רחבעם]], זון פון שלמה המלך, האט זיך די מלוכה צעשיידט: רחבעם איז געבליבן מלך איבער [[מלכות יהודה]], וואס האט איינגעשלאסן די טעריטאריעס פון די שבטים יהודה און בנימין, און [[ירבעם בן נבט]] האט געהערשט איבערן ניי געגרינדעטע [[מלכות ישראל]], וואס האט איינגעשלאסן די טעריטאריעס פון די אנדערע שבטים, וואס מען רופט די &quot;צען שבטים&quot;.

די גרינדונג פון  ישראל אין יאר [[ה'תש&quot;ח]] איז געווען דורך יידן וואס שטאמען אממערסטנס פון [[שבט יהודה]] און איז אויפגעשטעלט געווארן, און גרעסטן טייל, צווישן די גרעניצן פון דעם היסטארישן [[ארץ ישראל]].

דער [[רמב&quot;ם]] שרייבט&lt;ref&gt;הלכות מלכים ומלחמות פרק י&quot;א הלכה ד&lt;/ref&gt; אז דער פולקאמער צוריקקער און אויפבוי פון דער יידישער מלוכה אין [[ארץ ישראל]] וועט צושטאנד קומען דוקא דורך א מאן פון [[בית_דוד]] וואס וועט זיך פירן אין די וועגן פון [[דוד המלך]], דאס הייסט ער וועט דינען גאט און זיך באשעפטיגן אין [[תורה]]. טאמער וועט ער מצליח זיין אז דאס גאנצע יידישע פאלק זאל זיך פאראייניגן אונטער עם און ער וועט איינעמען ארץ ישראל און צוריקקערן 'אלע' יידן קיין ארץ ישראל און ער וועט פירן מלחמות מיט די ארומיגע פעלקער און זיי אלע באזיגן און אזוי אויך וועט ער אויפבויען דער [[בית המקדש]], דעמאלטס וועט מען וויסן אויף זיכער אז גאט האט עם אויסגעוועלט צו זיין דער ממשיך פון מלכות בית דוד. דאס אלעס איז דערווייל נאכנישט צושטאנד געקומען, דערפאר זענען גלויביגע יידן נישט איינשטימיג אז דער היינטיגער  ישראל איז דער ווידער אויפבוי פון דער יידישע מלוכה אין ארץ ישראל, און זיי זאגן נאכאלץ ביים דאווענען 'ולירושלים עירך ברחמים תשוב'.

=== ישראל ===
{{הויפט ארטיקל|היסטאריע פון מדינת ישראל}}

== געאגראפיע ==
ישראל געפינט זיך ביים מזרח עק פונעם [[מיטלענדישער ים|מיטלענדישן ים]], און האט גרענעצן מיט [[לבנון]] אין צפון, [[סיריע]] אין צפון־מזרח, [[ירדן]] אין מזרח און [[עגיפטן]] און דעם [[עזה פאס]] אין דרום־מערב. 
ישראל האט א לאנגע וואסער ברעג מיטן מיטלענדישן ים אין מערב, און א קליינע וואסער ברעג צו דרום אין אילת מיטן [[אילת איינגאס]] אינעם [[ים סוף]], און ליגט צווישן [[גארטל ליניע (געאגראפיע)|גארטל ליניעס]] {{ר|רעכטס=יא}}29° – 34°N , און [[מערידיאן|מערידיאנען]] {{ר|רעכטס=יא}}34° – 36°E.

ס'איז פאראן א [[בארג קייט]] וואס גייט אדורך דעם לאנד פון צפון צו דרום. צו מערב פון די בערג איז דער בארטן־פלוין און צו דרום געפינט זיך דער [[נגב]] מדבר. צו מזרח פון די בערג געפינט זיך א טאל מיט דעם [[כנרת]] אזערע אין צפון און דער [[ירדן טייך]] וואס פליסט אריין אין [[ים המלח]] אין דרום. דער ברעג פונעם ים המלח איז די נידריגסטע יבשה אין דער וועלט, 417 מעטער אונטער דעם ים־פלאך.

אין דרום איז א מדבר און כמעט קיין רעגן פאלט נישט דארטן.  ישראל האט אויפגעשטעלט א גרויסן באוואסערונג פראיעקט וואס שפייכלערט וואסער אינעם [[כנרת]] אזערע און פירט וואסער פון צפון צום נגב כדי פלאנצן זאלן וואקסן דארט..
== רעגירונג ==
ישראל ווערט געפירט דורך א [[פארלאמענטארישע סיסטעם|פארלאמענטארישער סיסטעם]] ווי א דעמאקראטישע רעפובליק מיט אלגעמיינעם וואלרעכט פאר אלע בירגער וואס זענען אלט 18 יאר אדער עלטער. איינער פון די [[כנסת דעפוטאט]]ן וואס קען באקומען א מערהייט אין דעם [[כנסת]] (פארלאמענט) ווערט [[פרעמיער מיניסטער פון ישראל|פרעמיער מיניסטער]], געוויינלעך דער פירער פון דער גרעסטער פארטיי. דער היינטיקער פרעמיער מיניסטער איז [[איילת שקד]], וואס דינט אין דעם אמט זייט יוני 2021.

וואלן פארן כנסת מוז מען האלטן יעדע פיר יאר, אבער ווען דער רעגירונג פארלירט א צוטרוי־וואל דארף מען האלטן אלגעמיינע וואלן פריער. דער כנסת האט 120 מיטגלידער.

די סיסטעם פון וואלן איז פראפארציאנעל, און מען שטימט פאר א ליסטע פון א פארטיי.

ישראל האט נישט קיין [[קאנסטיטוציע]], אבער דער כנסת קען איינפירן &quot;גרונטיקע געזעצן&quot;.

דער [[נשיא]] איז דער פרעזידענט. זייט יולי 2014 איז דער פרעזידענט [[יצחק הערצאג]].

===פאליטיק===
אין  ישראל זענען פאראן א סך פאליטישע פארטייען. ביי די [[כנסת וואלן 2009|כנסת וואלן פון 2009]] האבן צוועלף פארטייען באקומען דעפוטאטן אין כנסת.
קיין איין פארטיי האט קיינמאל נישט געוואונען קיין קלארע מערהייט אין דער כנסת, און דער רעגירונג ווערט צאמגעשטעלט פון א קאאליציע. דער גרעסטער פארטיי אין דעם היינטיקן כנסת איז [[ליכוד]], וואס שטיצט פריימארק פאליטיק מיט באגרענעצטן אינטערווענץ פון דער רעגירונג אין דער עקאנאמיע.

== עקאנאמיע ==
ווען עס איז געווארן אומאפהענגיק איז  ישראל געווען אן ארעם לאנד מיט ווייניג פראדוקציע פון לאנדווירטשאפט און אינדוסטריע. די עקאנאמיע האט אבער שטארק געוואקסן זייט 1948.

היינט  ישראל ווערט פאררעכנט אלס איינע פון די מערסט פארטגעשריטנע לענדער אין דרום־מזרח אזיע, אין דעם געביט פון עקאנאמישער און אינדוסטריעלער אנטוויקלונג, און פון די מערסט פארטגעשריטנע אויפן וועלט. אום 10טן מיי 2010 האט די [[ארגאניזאציע פאר עקאנאמישע קאאפעראציע און אנטוויקלונג]] פארבעטן ישראל צו ווערן א מיטגליד, אינאיינעם מיט [[עסטלאנד]] און [[סלאוועניע]].

ישראל האט ווייניג נאטירלעכע רעסורסן, וואס ווערן אבער געניצט אין זיין אינדוסטריע. מען גראבט אויס [[בראם]], [[קאליום]], [[שוועבל]] און [[פאספאט]], און אויך [[נאטירלעכע גאז]] וואס מ'האט אנטפלעקט אין גרויסע קוואנטיטעטן אין 2009 קעגן די בארטנס פון [[חיפה]] און [[חדרה]], זייט ווען איז  ישראל א פראדוצירער פון נאטירלעכע גאז.

צוליב די ווייניגע נאטירלעכע רעסורסן, איז א גרויסער פון  ישראל'ס עקאנאמיע געבויט אויף מענטשלעכע רעסורסן, ווי למשל [[היי טעק]], מעדיצינישע טעכנאלאגיע און  מיליטערישע טעכנאלאגיע, וואס זענען א גרויסער טייל פונעם אינדוסטריעלן עקספארט.

=== טראנספארט ===
ישראל האט א גוט אנטוויקלטע טראנספארט סיסטעם. די שאסייען זענען גוט און פארבינדן די שטעט און שטעטלעך פון לאנד. דער הויפט פובליקער טראנספארט איז בוסן פון [[אגד]] און אנדערע פירמעס. [[ישראל באנען]] האט א באן־סיסטעם וואס פארבינדט די שטעט.

דער גרעסטער פלוגפארט איז [[בן גוריון פליפעלד|בן גורין אינטערנאציאנאלע פלוגפארט]]. אויך איז דא א קלענערער פליפארט, [[עבדה]], לעבן [[אילת]]. [[אל על]] און אנדערע לופטליניעס פליען צו די [[פאראייניגטע שטאטן]], [[קאנאדע]], רוב לענדער פון [[אייראפע]] און טיילן פון אפריקע און אזיע.

ישראל האט דריי טיף־וואסער פארטן—[[חיפה פארט|חיפה]], [[אשדוד]] און [[אילת פארט|אילת]].

== דעמאגראפיע ==
אין יאר [[2006]] שטייט די צאל פֿון די באפֿעלקערונג ביי 7,026,632 איינוווינער. 76% זענען יידן, און פֿון זיי 12% זענען [[פֿרומע]]. 20% זענען אראבער מיט [[דרוזן]], און די איבעריקע 4% זענען פון אנדערע פעלקער.

אריינרעכנדיג די מערב בערג און די עזה פאס שטייט די באפעלקערונג פון 51% אידן און 48% [[פאלעסטינער]] (אין 2011)

צוליב די קליינע וואוקס ראטע פון דיר אלגעמיינער אידישער באפעלקערונג, און די העכערע וואוקס ראטע פון די [[פאלעסטינער]] און די פענאמענאלע וואוקס ראטע פון די [[חרדי]]שע באפעלקערונג, זענען מער ווי האלב פון די קינדער אין די שולעס אין  ישראל (נישט אריינרעכנדיג די [[מערב ברעג]]) אדער חרדי'ש אדער אראביש.

די צען גרעסטע שטעט אין  ישראל זענען (ריכטיק פאר 2011):{{הערה|[http://www.cbs.gov.il/ishuvim/yishuv_2011_information.xls באפעלקערונג פון ישראל לויט יישובים, 2011], [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]]}}

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! שטאט !! באפעלקערונג
|-
| ירושלים || 804,355
|-
| תל אביב -יפו || 404,750
|-
| חיפה || 270,348
|-
| ראשון לציון || 232,410
|-
| אשדוד || 212,278
|-
| פתח תקוה || 210,376
|-
| באר שבע || 196,335
|-
| נתניה || 189,678
|-
| חולון || 182,575
|-
| בני ברק || 163,301
|}

== שפראך ==
די אפיציעלע שפראכן פון  ישראל זענען [[העברעיש]]. די עיקר שפראך פונעם לאנד איז העברעיש, וואס די מערהייט פון דער באפעלקערונג רעדן.  ישראל איז א לאנד פון אימיגראנטן, און מען הערט פארשידענע שפראכן אויף די גאסן. [[רוסיש]] און [[אמהאריש]] זענען זייער פארשפרייט צוליב די גרויסע אימיגראציע פון דעם געוועזענם סאוועטן פארבאנד און פון [[עטיאפיע]]. מער ווי א מיליאן רוסיש־רעדענדיקע אימיגראנטן זענען אנגעקומען אין  ישראל צווישן די יארן 1990 און 2004.

== רעליגיע ==
== בילדונג ==

== קולטור ==

== זעט אויך ==
* [[ארץ ישראל]]
  
* [[ישראל פאלעסטינער קאנפליקט]]
{{-}}
== וועבלינקען ==
{{commonscat|Israel}}
&lt;!-- * [[ווידעא]] פון ארץ ישראל. [http://altv.shemayisrael.com/movie-0106.shtml]--&gt;
* [[ווידעא]] אויף [[יו טוב]]:  [http://youtube.com/watch?v=n73tL3hNXCk א קליין מיידל פארציילט די מעלות פון ארץ ישראל]

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

{{אזיע שטאטן}}
{{לענדער ארום דעם מיטלענדישן ים}}
{{לענדער ארום דעם ים סוף}}
{{ארגאניזאציע פאר עקאנאמישע קאאפעראציע און אנטוויקלונג}}

[[קאַטעגאָריע:ישראל|*]]
[[קאַטעגאָריע:מקומות הקדושים]]</text>
      <sha1>ezu2ytxekvajwwtmczjvflfv3si8fku</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>פרוי</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2457</id>
    <revision>
      <id>580025</id>
      <parentid>572646</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:34:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1496" xml:space="preserve">[[טעקע:Pea.tsnua.jpg|קליין|א פרוי]]
א '''פרוי''' איז א [[נקיבה]] פון דעם [[באשעפעניש]] [[מענטש]].

געוויינליך מיינט דאס פרוי א דערוואקסענע נקיבה, און א יונגערע רופט מען א [[מיידל]], אבער אפטמאל רופט מען יעדע נישט-געהייראטע פרוי א ״מיידל״ אדער א ״[[מויד]]״.

א פרוי האט א טראכט אין וואס א קינד קען וואקסן. איר [[בעקן]] איז גרעסער ווי א מאנצביל כדי זי זאל קענען געבערן דאס קינד. א געוויינלעכע פרוי קען געבערן קינדער פון רייפונג ביז דער איבערגאנג (״מענאפויזע״).

דער קול פון א פרוי איז העכער. איר מוסקלען זענען אומגעפער 30% שוואכער פון א מאנצביל.

== היסטאריע ==
די ערשטע פרוי איז געווען [[חווה]]. אנדערע פרויען דערמאנט אין דער [[תורה]] זענען נעמה, די [[ארבע אמהות|אימהות]] [[שרה]], [[רבקה]], [[רחל]], [[לאה]], ווי אויך בלהה און זלפה, צפורה (די ווייב פון [[משה רבינו|משה רבנו]], און די טעכטער פון צלפחד (מחלה, נועה, חגלה, מילכה, תרצה).
[[קאַטעגאָריע:סאציאלאגיע]]
[[קאַטעגאָריע:פרויען|*]]</text>
      <sha1>tj73d35kyb4njz3quh57lmphfi2outi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580026</id>
      <parentid>580025</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:35:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1500" xml:space="preserve">[[טעקע:Pea.tsnua.jpg|קליין|א פרוי]]
א '''פרוי''' איז א [[נקיבה]] פון דעם [[באשעפעניש]] [[מענטש]].

[[געוויינליך]] מיינט דאס פרוי א דערוואקסענע נקיבה, און א יונגערע רופט מען א [[מיידל]], אבער אפטמאל רופט מען יעדע נישט-געהייראטע פרוי א ״מיידל״ אדער א ״[[מויד]]״.

א פרוי האט א טראכט אין וואס א קינד קען וואקסן. איר [[בעקן]] איז גרעסער ווי א מאנצביל כדי זי זאל קענען געבערן דאס קינד. א געוויינלעכע פרוי קען געבערן קינדער פון רייפונג ביז דער איבערגאנג (״מענאפויזע״).

דער קול פון א פרוי איז העכער. איר מוסקלען זענען אומגעפער 30% שוואכער פון א מאנצביל.

== היסטאריע ==
די ערשטע פרוי איז געווען [[חווה]]. אנדערע פרויען דערמאנט אין דער [[תורה]] זענען נעמה, די [[ארבע אמהות|אימהות]] [[שרה]], [[רבקה]], [[רחל]], [[לאה]], ווי אויך בלהה און זלפה, צפורה (די ווייב פון [[משה רבינו|משה רבנו]], און די טעכטער פון צלפחד (מחלה, נועה, חגלה, מילכה, תרצה).
[[קאַטעגאָריע:סאציאלאגיע]]
[[קאַטעגאָריע:פרויען|*]]</text>
      <sha1>87r61xbql9h6803eqnvsxog7m2et3h6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>משה יהושע האגער</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2855</id>
    <revision>
      <id>580021</id>
      <parentid>572865</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:26:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64771" xml:space="preserve">{{אדמו&quot;ר
|נאמען= רבי משה יהושע האגער
|טיטל= וויזשניצער רבי (בני ברק)
|בילד=Viznitser rebbe.jpg
|באשרייבונג= רבי משה יהושע האגער
|עיקר חיבור= ישועות משה
|געבורט דאטע= י&quot;ג סיון תרע&quot;ו
|געבורט ארט= [[ווילחאוויץ]]
|פטירה דאטע= כ' אדר תשע&quot;ב
|פטירה ארט= בני ברק
|פטירה סיבה=
|קבורה ארט=
|חסידות= וויזשניץ
|הויף ארט= בני ברק
|נומער אין דינאסטיע= 5
|פאריגער= רבי [[חיים מאיר האגער]]
|נאכפאלגער= רבי [[ישראל האגער (בני ברק)|ישראל האגער]]{{ש}} רבי [[מנחם מענדיל האגער (בני ברק)|מנחם מענדיל האגער]]
|פירערשאפט= תשל&quot;ב - תשע&quot;ב
|זיינע רביס=
|ספרים=
|פאטער= רבי חיים מאיר האגער
|מוטער= מרגלית טווערסקי
|ווייב1= לאה אסתר פאנעט
|קינדער1= [[חנה חיה טווערסקי]]&lt;br /&gt;רבי [[ישראל האגער (ב)|ישראל האגער]]&lt;br /&gt;[[סאשע טייטלבוים|סאשא טייטלבוים]]&lt;br /&gt; [[שרה רוקח]]&lt;br /&gt;הינדא ערנסטער&lt;br /&gt;רבי [[מנחם מענדיל האגער (בני ברק)|מנחם מענדיל האגער]]
|ווייב2= שיינדל דייטש
|קינדער2=
|ווייב3=
|קינדער3=
}}
[[בילד:האדמו&quot;ר מויז'ניץ בעל ה&quot;ישועות משה.jpg|קליין| רבי משה יהושע האגער, וויזשניצער רבי. דער ״ישועות משה״|לינק=טעקע:האדמו&quot;ר מויז'ניץ בעל הישועות משה.jpg]]
[[בילד:הרב שטיינמן עם הרב משה יהושע הגר מויז'ניץ לחיים.jpg|ממוזער|רבי משה יהושע האגער מיט רבי [[אהרן לייב שטיינמאן]] מאכעט לחיים א משקה]]
רבי '''משה יהושע האגער''' ([[י&quot;ג סיון]] [[ה'תרע&quot;ו]] - [[כ' אדר]] [[תשע&quot;ב]]) איז געווען דער פינפטער רבי פון דעם &quot;[[וויזשניץ (הויף)|וויזשניצער חסידות]]&quot; און דער נשיא פון דער &quot;[[מועצת גדולי התורה]]&quot; פון אגודת ישראל. ער איז געווען דער עלטסטער זון פון הר&quot;ר [[חיים מאיר האגער]], דער &quot;אמרי חיים&quot; פון וויזשניץ. ער איז אנגענומען געווארן אלס רבי אין יאר ה'תשל&quot;ב נאך דער פטירה פון זיין טאטן. ער האט ביזן לעצטן טאג געוואוינט אין &quot;קרית ויזניץ&quot; [[בני ברק]] אין ארץ ישראל, וואו ער האט אנגעפירט אן עדה פון טויזנטער יידן וואס זענען פארשפרייט איבער דער גארער וועלט. 

ער איז באקאנט מיטן נאמען ״'''ישועות משה״'''. 

זיינע ממלאי מקום זענען הרב [[ישראל האגער (בני ברק)|ישראל האגער]] און הרב [[מנחם מענדיל האגער (בני ברק)|מנחם מענדיל האגער]].

== ביאגראפיע==
ר' משה יהושע איז געבוירן י&quot;ג סיון תרע&quot;ו צו זיין פאטער רבי חיים מאיר האגער, דעמאלסט רב אין [[ווילחאוויץ]], און זיין מוטער מרגלית טווערסקי, א טאכטער פון רבי וועלוול [[רחמיסטריווקא (הויף)|רחמיסטריווקער]]. די וואך ווען ער איז געבוירן געווארן איז געווען [[פרשת שלח]], און דער זיידע דער בעל [[ישראל האגער (א)|אהבת ישראל]] האט גע'עצה'עט אז מ'זאל אים געבן דעם נאמען נאך [[משה רבינו]] און [[יהושע בן נון]].

ווען ער איז אלט געווען 18 יאר (נאך אלס בחור) איז ער שוין געווען א רב אין דער שטאט [[ווילחאוויץ]] , וואו עס האבן געוואוינט אסאך וויזשניצער חסידים, און די זעלבע ארט וואו זיין טאטע ר' חיים מאיר איז אויך געווען רב אלס אינגערמאן. נאך דער מלחמה האט אים זיין פעטער ר' [[אליעזר האגער]] ז&quot;ל אויפגענומען אלס ראש ישיבה אין זיין [[ישיבה]] אין [[תל אביב]], און ער איז געבליבן ראש ישיבה נאך דער פטירה פון זיין פעטער ביז נאך דער פטירה פון זיין טאטן, ווען ער איז געווארן רבי. 

ווען זיין טאטע ר' חיים מאיר האט געבויט &quot;שיכון ויזניץ&quot; אין בני ברק האט ער אויפגענומען זיין זון אלס רב פון שיכון און צוגאב צו די פאסטן פון ראש ישיבה פון דער וויזשניצער ישיבה &quot;בית ישראל ודמשק אליעזר&quot; וואס האט זיך אויך אריבער געצויגן פון תל אביב צום נייעם שיכון אין בני ברק.

ער איז באקאנט געווען אלס א גרויסער למדן און מתמיד, הייליגער יוד אין גרויסער עובד ה'. און מיט פירן ווארימע דערהויבענע שבת'דיגע און יום טוב'דיגע טישן ביז שפעט אין דער נאכט, און מיט אריינברענגען ווארימקייט און חסידות אין בחורים און אינגעלייט.

פון ארץ ישראל און פון דער גאנצער וועלט האט מען געשטרוימט צו איהם לקבלת עצה וברכה. ביי די חסידים פארציילט מען איבער טויזנטער מופתים וואס גייען ארויס פון זיין טיש.

במשך זיין הנהגה, האט ער פארברייטעט אין פארגרעסערט די וויזשניצער מוסדות אין ארץ ישראל און חוץ לארץ, און אויך מקרב געווען הונדערטער בחורים אין אינגעלייט צו דרך החסידות דורך די ארגונים וואס ער האט געגרינדעט &quot;צעירי ויזניץ&quot; אין &quot;חיים מאירים&quot;.

בשנת תשס&quot;ג איז רבי משה יהושע אפגעשוואכט געווארן, און זיין עלטסטער זון האט אנגעהויבן צו פירן דעם עדה, דורך פירן די באטע'ס (טיש'ן) פארן עולם, און אנגעהויבן הערש'ן אויף די אלע מוסדות וואס האבן באלאנגט צום פאטער, רוב רובם פונעם וויזשניצער ציבור האט און איהם געזעהן און געהאלטן אלס דעם פירער פון וויזשניצער געביידע, א טייל פונעם וויזשניצער ציבור גייען נאך נאך דעם יונגערן זון רבי מנחם מענדיל וועלכער האט געעפנט אן אייגענע הויף &quot;מרכז חסידי וויזשניץ&quot; און בני ברק.

די לעצטע דרשה פון רבי משה יהושע אין ישיבה איז געווען פתיחת הזמן אייר תשס&quot;ב, אין אנפאנג תשס&quot;ג ווען ער איז קראנק געווארן און אפגעשוואכט, פלעג ער ווייטער ארויסקומען כמעט יעדן שבת אויף איין שעה צום טיש, און האט ווייטער אויפגענומען דעם עולם פאר קוויטלעך. זייט דעמאלטס האט ער מער נישט געזאגט דברי תורה ביים טיש ווי די פארגאנגענע יארן.
[[בילד:זוטשקא רבי.jpg|ממוזער|רבי [[נתן דוד ראזנבוים]] (רעכטס) מיט דעם ״ישועות משה״ (אינמיטן)]]

==משפחה==
ר' משה יהושע האט חתונה געהאט [[ב' ניסן]] [[ה'תש&quot;ב]] מיט מרת [[לאה אסתר האגער|לאה אסתר]] ע&quot;ה (נפטר געווארן [[כ&quot;ט שבט]] [[ה'תשנ&quot;ג]]) , די טאכטער פון רבי חיים מנחם מענדל פאנעט פון [[דעעש (הויף)|דעעש]]. זייערע קינדער און אייניקלאך זענען:
* מרת חנה חיה, די ווייב פון רבי [[דוד טווערסקי]], דער [[סקווירא (הויף)|סקווערער]] רבי.
**רבי [[אהרן מנחם מענדל טווערסקי|אהרן מנחם מענדל]], האט געהייראט זיין שוועסטער-קינד מרת חוה רייזל, טאכטער פון זיין פעטער רבי [[מרדכי האגער]], וויזשניצער רבי פון [[מאנסי]].
**רבי יצחק, האט געהייראט זיין שוועסטער-קינד מרת מלכה העניא, טאכטער פון זיין פעטער רבי ישראל האגער, וויזשניצער רבי פון בני ברק.
**מרת הינדא, די ווייב פון איר שוועסטער-קינד רבי אברהם יהושע העשיל, זון פון רבי [[חי יצחק טווערסקי]], [[רחמיסטריווקא|רחמיסטריווקער]] רבי פון [[פאראייניקטע שטאטן|אמעריקע]].
**מרת ציפורה, די ווייב פון רבי [[אליעזר גאלדמאן]], [[זוועהיל (הויף)|זוועהילער]] רבי פון אמעריקע.
**מרת סימא מירל, די ווייב פון איר שוועסטער-קינד'ס זון רבי יעקב יוסף, זון פון רבי ישראל האגער, זון פון וויזשניצער רבי פון מאנסי.
**רבי יעקב יוסף, האט געהייראט מרת חנה יענטא, די טאכטער פון רבי ישעיה טווערסקי, [[טשערנאביל (הויף)|טשערנאבילער]] רבי פון [[בארא פארק]].
**רבי חיים מאיר, האט געהייראט זיין שוועסטער-קינד'ס טאכטער מרת רחל דינה, טאכטער פון רבי צבי אלימלך האלבערשטאם, איידעם פון רחמיסטריווקער רבי פון אמעריקע.


* הרב [[ישראל האגער (בני ברק)|ישראל האגער]], דער זעקסטער רבי פון &quot;[[וויזשניץ (הויף)|וויזשניצער חסידות]]&quot;. האט געהייראט מרת שרה חנה חיה, טאכטער פון רבי [[משולם זוסיא טווערסקי]], דער פריערדיגער [[טשערנאביל (הויף)|טשערנאבילער]] רבי פון בני ברק.
**מרת מלכה העניא, די ווייב פון איר שוועסטער-קינד רבי יצחק, זון פון איר פעטער רבי דוד טווערסקי, דער סקווערער רבי.
**מרת מרים, די ווייב פון איר פאטער'ס שוועסטער-קינד רבי [[ברוך שמשון האגער]], רבי פון דער מאנסי וויזשניצער קהילה אין ארץ ישראל, און זון פון רבי מרדכי, דער וויזשניצער רבי פון מאנסי.
**מרת רעכיל דבורה, די ווייב פון רבי חיים צבי מייזליש, ראש ישיבה און רב פון דער [[סאטמאר (הויף)|סאטמארער]] קהילה אין בני ברק און [[אלעד]].
**רבי חיים מאיר, דינט אלס רב פון זיין פאטער'ס חסידים אין בארא פארק. ער האט געהייראט מרת רייצא הענדל, די טאכטער פון רבי אהרן טייטלבוים, נירבאטורער רב פון [[ברוקלין]].
**רבי יצחק ישעיה, האט געהייראט מרת שרה לאה, די טאכטער פון רבי יוסף פאנעט, דער פריערדיגער [[דעעש (הויף)|דעעשער]] רבי פון [[ירושלים]].
**מרת ציפורה ברכה, די ווייב פון רבי נפתלי צבי, זון פון רבי נחום אפרים טייטלבוים, דער וואלאווער רב פון ברוקלין.
**מרת שיינדל, די ווייב פון רבי מנחם מענדל, זון פון רבי ישראל אליעזר האגער, רב פון דער סערעט-וויזשניצער קהילה אין ירושלים.
**רבי יעקב מרדכי, האט געהייראט מרת שבע רחל, טאכטער פון רבי אברהם ברוך ראטטענבערג, [[קאסאן (הויף)|קאסאנער]] ראש הכולל אין בארא פארק.


* מרת [[סאשע טייטלבוים|סאשע]], די ווייב פון רבי [[אהרן טייטלבוים]], [[סאטמאר (הויף)|סאטמארער]] רבי פון [[מאנרא]].
**רבי [[מענדל טייטלבוים|מנחם מענדל]], דינט אלס רב פון זיין פאטער'ס חסידים אין [[וויליאמסבורג]]. ער האט געהייראט זיין שוועסטער-קינד מרת ברכה סימא, טאכטער פון רבי בעריש מייזליש, סאטמארער רב פון בארא פאר און איידעם פון רבי [[ משה טייטלבוים]], דער פריערדיגער סאטמארער רבי.
**מרת חיה, די ווייב פון רבי חנוך העניך, רב פון &quot;אבני צדק&quot; בית מדרש אין דער &quot;עצי התמרים&quot; געגנט אין [[קרית יואל]], און זון פון רבי יצחק אשכנזי, דער [[אלעסק (הויף)|אלעסקער]] רבי.
**מרת שרה מרים, די ווייב פון רבי ברוך, א מוהל און רב פון &quot;ויואל משה&quot; און &quot;ברך משה&quot; בית מדרש אין קרית יואל, און זון פון רבי נחום אפרים טייטלבוים, דער [[וואלאווע|וואלאווער]] רב פון [[ברוקלין]].
**מרת הינדא, די ווייב פון רבי שמעון זאב, רב פון &quot;ישמח משה&quot; בית מדרש אין קרית יואל, און זון פון רבי זלמן לייב מייזליש פון [[סי געיט]].
**רבי חיים צבי, רב פון סיגעטער בית מדרש אויף יוז סטריט אין וויליאמסבורג. ער האט געהייראט מרת רבקה חיה שרה, טאכטער פון רבי חנניה יו&quot;ט ליפא טייטלבוים.
**מרת חנה, די ווייב פון רבי דוד דוב, רב פון [[בית מדרש|בית המדרש]] &quot;אוהל פייגא&quot; אין קרית יואל און זון פון רבי יוסף צבי דושינסקי, דער [[דושינסקיא (הויף)|דושינסקיא]] רבי.
**רבי יואל, רב פון בית המדרש &quot;בית ברוך&quot; אין קרית יואל. ער האט געהייראט מרת רבקה בלומא, טאכטער פון רבי לייבוש אייכנשטיין, דער בערטשער רב פון מאנסי.
**מרת מרגלית, די ווייב רבי יוסף, זון פון רבי יואל רוקח אב&quot;ד &quot;אוהל משה&quot; אין מאנסי, און זון פון קאזלאווער רבי. 


* מרת [[שרה רוקח|שרה]], די ווייב פון רבי [[ישכר דוב רוקח (ב)|ישכר דוב רוקח]], דער [[בעלזא|בעלזער]] רבי.
**רבי [[אהרן מרדכי רוקח|אהרן מרדכי]], האט געהייראט מרת שרה לאה, טאכטער פון רבי [[שמעון לעמבערגער]], [[מאקאווא (הויף)|מאקאווער]] רבי פון [[קרית אתא]].


* מרת הינדא, די ווייב פון איר שוועסטער-קינד רבי [[מנחם ערנסטער]], וויזשניצער ראש ישיבה.
**מרת שרה סאשא, די ווייב פון רבי ברוך שטערנבוך, רב פון דער וויזשניצער קהילה אין [[מודיעין עילית]], און זון פון רבי [[אליהו שטערנבוך]], דער געוועזענער ראב&quot;ד [[מחזיקי הדת]] אין [[אנטווערפן]].
**רבי ישראל, האט געהייראט מרת אסתר צירל, טאכטער פון רבי [[שמעון נתן נטע בידערמאן (בני ברק)|שמעון נתן נטע בידערמאן]], דער פריערדיגער [[לעלאוו (הויף)|לעלאווער]] רבי פון בני ברק.
**רבי חיים מאיר, רב פון דער וויזשניצער קהילה אין [[מאנטשעסטער]], [[ענגלאנד]]. ער האט געהייראט מרת יוכבד, טאכטער פון רבי יהושע העשיל אייכנשטיין דער [[זידיטשוב (הויף)|זידיטשאווער]] רבי פון [[שיקאגא]].
**רבי יעקב שמשון, האט געהייראט מרת צירל יוכבד, טאכטער פון רבי מאיר כ&quot;ץ, איידעם פון רבי משה האגער, דער פריערדיגער סערעט-וויזשניצער ראש ישיבה אין חיפה און זון פון רבי [[ברוך האגער|ברוך]], דער &quot;מקור ברוך&quot;, דער גרינדער פון סערעט-וויזשניצער חסידות.
**מרת חנה ריקל גיטל, די ווייב פון רבי בן ציון אריה לייבוש מייזליש, א מוהל און זון פון רבי יעקב ישראל ישורון, רב פון דער [[באבאוו (הויף)|באבאווער]] קהילה אין [[בת ים]], און איידעם פון רבי [[שלמה האלבערשטאם (ב)|שלמה האלבערשטאם]], דער פריערדיגער באבאווער רבי.
**רבי ברוך שמעון, האט געהייראט מרת פריידא מילכה, טאכטער פון רבי שמואל לוריא, רב פון וויזשניצער חסידים אין אנטווערפן, זון פונעם געוועזענעם וויזשניצער דיין רבי [[משולם זושא לוריא|משולם זושא]].
**מרת מרים העניא, די ווייב פון רבי חיים מרדכי, זון פון רבי שלום אשכנזי, [[נאדווארנא (הויף)|נאדווארנער]] ראש ישיבה אין בני ברק, און איידעם פון רבי [[יעקב ישכר בער ראזנבוים]], דער פריערדיגער נאדווארנער רבי פון בני ברק.


* הרב [[מנחם מענדיל האגער (בני ברק)|מנחם מענדיל האגער]], דער זעקסטער רבי פון דער [[וויזשניץ (הויף)|וויזשניצער חסידות]] האט געהייראט מרת מרים, טאכטער פון רבי [[אברהם דוד הורוויץ]], וועלכער האט געדינט אלס רב אין [[שטראסבורג]], [[פראנקרייך]], און נאכדעם אלס א דיין אין [[עדה החרדית]].
**מרת מחלה, די ווייב פון רבי יואל משה מרדכי, זון פון רבי [[אשר אנטשיל כ&quot;ץ|אשר אנשיל כ&quot;ץ]], דער [[וויען|וויענער]] רבי אין וויליאמסבורג.
**רבי חיים מאיר, רב פון זיין פאטער'ס חסידים אין בארא פארק. האט געהייראט מרת נחמה מירל, טאכטער פון רבי נפתלי צבי ווייס, [[ספינקא (הויף)|ספינקער]] רבי פון בארא פארק.
**מרת שרה רבקה, די ווייב פון רבי ברוך, זון פון רבי [[יעקב האגער (סערעט-וויזשניץ)|יעקב האגער]], דער סערעט-וויזשניצער רבי אין [[חיפה]].
**מרת מרגלית  איז געווען פארהייראט צו רבי דוד ראזנבוים, זון פון רבי מאיר ראז&lt;nowiki/&gt;נבוים פון פרעמישלאן


נאך זיין ערשטע ווייב'ס פטירה, האט ער חתונה געהאט בזיווג שני אין [[ה'תש&quot;ס|תש&quot;ס]] ([[1999]]) מיט אן [[אלמנה]], מרת שיינדל בת גיצא ראכיל, וועלכע איז געווען פריער די ווייב פון רבי יהושע סג&quot;ל דייטש זצ&quot;ל, א רב אין [[אונגארן]] און שפעטער אין דער [[קאטאמאן]] געגנט אין [[ירושלים]].

==רבי פון כלל ישראל==

ר' משה יהושע געווען פון די שטערקסטע לוחמים קעגען &quot;גיוס בנות&quot;, נאך אלס רב. ער האט געזען יעדן יידישקייט פראבלעם אלס א &quot;חינוך פראבלעם&quot;, אןן שטענדיג גערעדט אין געשטדלט אז מען זאל טון אין חינוך. ר' משה יהושע האט איינגעפירט אין ארץ ישראל די &quot;מהדרין בוסן&quot;, אז מענער אין ווייבער זאלן נישט זיצן אויסגעמישט. ר' משה יהושע איז געווען פערזענליך פארנומען מיט דער גאנצער רעוואלוציע פון &quot;מהדרין&quot;. ער האט אויסגערופן און מחזיק געווען לערנען &quot;[[חובת הלבבות]]&quot;.

ער איז באקרוינט אלס נשיא [[מועצת גדולי התורה]] פון [[אגודת ישראל]], און טרעט אויף מיט פייערדיגע דרשות ביי די פארזאמלונגען, סיומי הש&quot;ס, א.א.וו, אנגעפירט דורך אגודת ישראל.

==קוויטלעך==
פון גאנץ ארץ ישראל, זענען מענטשען געקומען צו גיין נעמען א ברכה פון רבין, אין פון די קאנצע וועלט האט מען גערופען אין געשיקט טעלעגראמען צו באקומען זיין ברכה. 

יעדן טאג נאך טאג זענען זיך יודן געקומען זיך אויס וויינען דאס הארץ, מיט יעדער סארט ווייטאג וואס איז נאר שייך. דער רבי האט געמאכט יעדעם פילן ווי עס ווערט ממש ווי זיין אייגענעם פראבלעם. 

עס האט זיך געמאכט אז אין די שפעטטלער פון גאנץ ארץ ישראל האט זיל געמאכט א גרויס סטרייק, און הונדערטער מענטשן זענען געקומען וויינען צום רבין איבער עניני רפואה יענע טעג ביי די קוויטלעך. איז כדי צו באטאנען אז דענסמאל איז דער ראש ממשלה יצחק שמיר געקומען באזוכן דעם רבין. און כמעט די גאנצע צייט פון דער באזוך האט דער רבי אויז געניצט וועגן דעם סטרייק אין די שפיטעלער אז מען זאל מאכן עפעס א געזעץ קעגן סטרייקן אין שפיטעלער. 

עס איז נישט אן געקומען גרינגן פארן רבין וואס האט געהאט אזוי פיל שיעורים אין זיין סדר היום אויף צו נעמען אזוי פיל הונדערטער מענטשן יעדן טאג. בפרט יעדן דינסטאג האט זיך דער רבי געפירט מיט א תענית דיבור. די נאנטע חסידים וואס האבן געהאט א לענגערע זאך אדורךצורעדן האבן געוויסט נישט צו קומען דינסטאג.

בפרשת וארא תשנ&quot;ז האט דער רבי זיך אנגערופען ביים ענדע פון זיינע דברי תורה נאכן זאגן - ה' יעזרנו על דבר כבוד שמו: &quot;קומט צו מיר אריין א בחור מיט א קוויטל פרעג איך אים גייסטו און מקוה יעדן טאג... איינער וואס גייט נישט און מקוה קען איך עם נישט ליינען א קוויטל.

==קענען ש&quot;ס ופוסקים==

אפילו אלס רבי פלעגט ער זיך פירן אנצוהויבן אסאך פון זיינע מוסר שמוסן אין דער ישיבה מיט א פשעטל. 
עס איז פאראן צווישן זיינע חסידים, הונדערטער טעיפס פון ויכוחים אין לערנען מיט גדולים פון דעם דור אין להבחל&quot;ח גדולי התורה פון פריער'דיגע יארן, ווי דער קלויזענבורגער רב זצ&quot;ל, רבי [[חיים קרייזווירטה]] זצ&quot;ל, רבי [[אברהם חיים ברים]] זצ&quot;ל, רבי [[פינחס הירשפרונג]] זצ&quot;ל, רבי [[יוסף שלום אלישיב]] זצ&quot;ל, רבי [[שמואל וואזנער|שמואל הלוי וואזנער]] בעל &quot;שבט הלוי&quot; זצ&quot;ל, און נאך אסאך.
אין זיינע לעצטע יארן זענען ארויסגעקומען עטליכע קבצים מיט פילפולים אין וויכוחים אין לערנען פון רבי משה יהושע.

אין די ספרים פון ר' משה יהושע זענען געווען כסדר אריינגעשטעקט קליינע צעטליך (בוק-מארק), אלס צייכן צו געדענקען ווי ער האט נעכטן פארענדיגט, אזוי פלעגט ער מסיים זיין הונדערטער ספרים אין אלע מקצועות התורה. על פי השמועה פלעגט די גמרא צעטעלע זיך ארויף ריקן יעדן טאג 86 בלאט.

אין טעג וואס דער סדר היום איז געווען צוגעשטערט אדער אנגעפילט מיט נאך זאכן ווי למשל אין דער וואך פון דעם אכטן &quot;סיום הש&quot;ס עולמי&quot; האט ר' משה יהושע אויך חתונה געמאכט אן אייניקל, האט מען געזעהן אז אנשטאט תהילים אדער אן אנדערן שיעור וואס ער פלעגט זאגן ביים &quot;בין גברא לגברא&quot; אדער משניות וואס ער פלעגט זאגן אויסענווייניג אין אזעלעכע פעלער, האט ער מיטגעשלעפט מיט זיך א קליינע גמרא כדי אנצויאגן די באשטימטע סומע בלעטער.

דער רבי פלעגט לערנען קצות און נתיבות על הסדר. ר' יחיאל שטיינמעץ וואס איז היינט דער בעל מנגן אין קאסוב, פארציילט אז דער רבי פלעגט אין זיין אפרוה פלאץ אין [[סעינט מאריץ]] אין דער שווייץ, בעטן איינער פון די בחורים וואס זענען מיטגעפארן משלים צו זיין מנין, אז זיי זאלן אויף בלייבן מיט אים ביינאכט, און ער פלעגט מיט זיי לערנען נתיבות על הסדר איין שטיקל נאך דעם אנדערן. ווי פאר שטייט זיך צופיל האבן די בחורים נישט געקענט מיט האלטן אבער דער רבי האט פארט געוואלט האבן א חברותא, צו מאל פלעגט דער רבי זען אז דער בחור איז מיעד, האט דער רבי זיי געשיקט שלאפן און ער אליין איז געבליבן לערנען ביז אינדערפרי.

דער יוד וואס פלעגט פארדינגען דירות אין עיה&quot;ק [[צפת]] פאר די וואס קומען זיך אפרוען, האט פארדינגען א דירה פאר דעם רבי'ן נאך אלס רב, און דער יוד זעט אז דער רבי גייט נישט אין ערגעץ און בלייבט אין דער דירה א גאנצן טאג. דעם יוד האט דאס פארדראסן ווייל מען וועט זאגן אז דער רב האט נישט געהאט קיין גוט'ן אויסרוה ביי זיין אכסניא, איז ער צן געגאנגען צום רב אין געזאגט &quot;רב איר זענט געקומען זיך דא אויסרוהען נישט גיין שפאצירן נישט זיצן א גאנצן טאג און לערנען&quot; האט אים דער רבי געזאגט: &quot;וואס מיינט איר, איך פאר אוועק פון שיכון וויזשניץ - איך וויל קענען לערנען לענגערע שעות ברציפות און אין שטאט האלט מען מיך אין איין באדערען מיט די קהל'ישע פראבלעמען פאר איך אוועק אביסל אז איך זאל זיך קענען מחיה זיין מיטן לערנען.

ר' משה יהושע איז צווישן די חסידים געווען מפורסם מיט זיין גרינטליכע דרך הלימוד, אלס מדייק אין דברי רש&quot;י, דערקענענדיג יעדעס איבעריג ווארט, ער האט געהאט א געשמאק אין ווייזען ווי רש&quot;י באווארענט אסאך קשיות אין תירוצים אין חידושים פון אחרונים שפעטער, אזוי ווייט אז ער האט געקענט זעהן גאנצע קצות'ען אין אין איין ווארט פון רש&quot;י.

== לימוד בעיון ==

אין וויזשניץ לייגט מען א שטארקן דגוש אויף לימוד העיון, דורכצולערנען די גמרא גרונטליך מיט דעם [[ר&quot;ן]] ביז צום מנחת חינוך אויף אלע סארט שאלות וואס זענען נוגע להלכה ולמעשה.

ר' משה יהושע פלעגט פיל מאל פארלערנען שיעורים אין פארשידענע מקצועות, פאר די בחורים, וועלכע האבן געשלינגען מיט דורשט די טיפזיניגע שיעורים און זיך מפלפל געווען בפלפולא דאורייתא.

דער רבי פלעגט זיך כסדר נאך פרעגן צו די בחורים ניצן אויס אלע צייט אויף תורה. ספעציעל האט ער מייסד געווען מיט פילע יארן צוריק דער ישיבה &quot;שובה ישראל&quot; סיי פאר כולל יונגע לייט סיי פאר בעלי בתים אין אויך די בחורים פון די וויזשניצער ישיבות זאלן אויסניצן די הייליגע טעג מיט לערנען. דאס פלעגט זיך אנהויבען א' סליחות ביז נאך שמחת תורה, דער רבי פלעגט פארעפענטליכטן א &quot;סוגיא&quot; וואס מען זאל דורכארבייטן במשך די טעג פון בין הזמנים. צו דעם זענען ערשינען מערערע קובצים און קונטרסים אז מען זאל אלעס האבן כשולחן הערוך מוכן לאכול, וואס דאס האט געברענגט א געוואלדיגע דיבוק חברים און קנאת סופרים.

צו דעם האט מען געברענגט אינטערעסאנטע בעלי דרשנים צו יעדן זמן, וועלכע האבן געהאלטן באצויבערט די פארזאמעלטע און בארייכערט די ידיעות.

== דער מעמד פתיחה רבתי ==

דער הויכפונקט פאר די תלמידי ישיבות אין וויזשניץ, איז לויט די חסידים, די &quot;פתיחה&quot; וואס דער רבי פלעגט האלטן פערזענליך פאר די בחורים.

על פי רוב פלעגט דער רבי אונהויבן די פתיחה מיט א פילפול פון א סוגיא פון די גמרא פון דעם זמן, אין דאס נאך דעם אויס טייטשען אין מוסר פאר שטייט זיך אז א גרויס חלק פון די מוסר איז אלץ גווען אויף נישט באטלען קיין צייט ווי עס איז באקאנט איך דער אליינס געווען שטארק אויס געארבעט אין דעם אין דאס געזען אלץ א – אזוי מיט זיין אייגענעם לשון - א &quot;יסוד החיים&quot; אז מען זיך דאס איטערנעמען, אין דאס וועט פירען דעם מענטש צו האבען א תורה'דיג לעבען. 

ער האט כמה פעמים געזאגט ברבים ״מענטשן קומען מיך פרעגן זיי ווילן זיך עפעס אונטערנעמן, זאג איך פאר יעדעם איינעם אלע מאל: נעם דיך אונטער, נישט אן צו ברענגען קיין צייט, אויס צו ניצען די צייט&quot;.

דער רבי האט געזאגט טויזנטער שיעורים אין געהאלטן פילפולים ברבים אדער ביי באזוכן אנדערע גדולי התורה און מען האט קיין מאל נישט געהערט פון רבין זאגן דאס ווארט &quot;חלות&quot;.

אפילו מיט גרויסע תלמידי חכמים גדולי הפוסקים האט ער א סאך מאל געפרעגט קשיות שאלות סתירות וואס אים אליינס שווער געווארן ביים לערנען, אויב האבן זיי געוואלט ענטפערן מיט די סארט נייע תירוצים האט דער רבי עס נישט געוואלט אן נעמען.

ער האט אבער שטארק געשטופט ריתחא דאורייתא דער רבי זאגט כסדר: &quot;דער עיקר איז מען זאל ליגן אין לערנען, מיר קומען דא נישט מתיר זיין קיין עגונות&quot;. 

דער רבי האט זייער נישט ליב געהאט אז א בחור זאל לערנען פון די קיצורים ווי קיצור שולחן ערוך און משנה ברורה ער פלעגט זאגען אז מען דארף אנהויבן פון די מקורות, די סוגיא אין די גמרא, טור בית יוסף ביז צו פרי מגדים.

נאך קוקן מראה מקומות איז געווען א שטארקע זאך ביים רבין ער פלעגט פארהערן די בחורים אין פארהאלטן צו זען אויב מען האט נאך געקוקט די מראה מקומות &quot;ווען עס שטייט עיין שם, מיינט עס עיין שם&quot;

== חסידים קענען לערנען ==

דער רבי האט כמה פעמים נאך געזאגט פון בעלזער רב זצ&quot;ל אז איינער לערנט תורה צו ווייזן אז חסידים קענען לערנען אין תורה לשמה.

דער זעלבער איז אבער פאר קערט דער רבי האט נישט געלאזט קיין מאל פארגעסן אז דער תכלית פון לימוד התורה איז דביקות הבורא און מיט דעם דארף מען זיך אויס ארבעטן אלע אברים צום באשעפער.

== לימוד ברבים==

עס שטייט אין ספר &quot;מקור ברוך&quot; אז דעם רבי'נס זיידע דער &quot;אהבת ישראל&quot; אז לערנען איין דף גמרא ברבים איז מער ווי לערנען צען בלאט גמרא ביחיד.
דערפאר, פאדערט דער רבי כסדר פונעם ציבור איבער דער וויכטיגקייט פון לערנען אינאיינעם ברבים אין בית המדרש, און דווקא ברבים, ווייל דער כח פון א רבים איז זייער גרויס.
 	
ספעציעל האט דאס דער רבי מדגיש געווען נאכדעם וואס אין פרשת משפטים יאר תשל&quot;ז לפ&quot;ק האט פאסירט א שרעקליכע טראגעדיע אין א&quot;י, דאן האט דער רבי ארויפגעלייגט א שטארקע התחייבות פון לימוד התורה ברבים אויף אלע בעלי בתים פון דער קהילה.
 
כמה וכמה פעמים איז דער רבי שליט&quot;א אליינס ערשינען אין ביהמ&quot;ד אין זיך געזעצט אויפן פלאץ לערנען גמרא ברבים אין צו מחזק זיין די ענין. עס איז באלד געווארן שמיע אין די ישיבה ווי די בחורים האבן געהאט די פריוויליגיע צו זען ווי דער רבי זיצט און לערנט מיט א קליינטישק ש&quot;ס לעבן זיך בלעטערנדיג און נאכקוקנדיג פון איין עק ש&quot;ס ביז צום אנדערן.
 
דער רבי פלעגט האבן א גאר אינטערעסאנטן מנהג אז יעדע פאר שורות פלעג ער צו קושן די גמרא, ער פלעגט זיך שטארק צו שאקלען אין צופייער פון חשק התורה אין דער מיט. די וואס האבן געקענט זען ווי דער רבי האלט אין וואס דער רבי לערנט האבן גזענען אז דער רבי האט געלערענט צווישן זיבן ביז פופצן בלעטער גמרא אין דער קארגער שעה מיט נאך קוקן אנדער מראה מקומות אין דער מיט.
 
== תורה מיט קדושה ==
דער רבי פלעגט זאגן אין זיין מוסר פאר די בחורים אז מען קען לערנען א סאך תורה אבער אן קדושה אן שמירת עינים איז דאס גארנישט ווערט. &quot;מיט איין מאל גיין אויף אן אויטאבוס אין שטאט אריין (פון שיכון צו דער שטאט) קען מען פארלירן די גאנצע תורה.
 
אויב מען גייט נישט אין מקוה יעדן טאג האט ער געהאלטן איז די גאנצע תורה גארנישט ווערט.
 	
אלס רבי פלעגט דער רבי יעדן פרייטאג דאווענען מיט די בחורים און אין נאך דעם דאווענען פלעגט דער רבי רעדן אין לערנען (דאס האט זיך אויף געהערט תשנ&quot;ד) עס לעגט צו גיין אז די פאר קאנאנען בחורים זענען געווען פים פארנט און ארום און ארום זענען געשטאנען אלע בחורים פון דער ישיבה.

==דריי מוסר ספרים==

דער רבי האט געהאט דריי אויס געלערענטע מוסר ספרים א &quot;חובות הלבבות&quot; א &quot;ראשית חכמה&quot; אין א &quot;שולחן הטהור&quot; פון ר' [[אהרן ראטה|אהרעלע ראטה]] (וואס האט אן הסכמה פונעם רבינס זיידע דער &quot;אהבת ישראל&quot;). די דריי ספרים האט מען אלעמאל געמוזט מיט נעמען מיטן רבין וואו דער רבי איז נאר געגאנגען אפילו א קורצע צייט איז דער רבי נישט געווען אן די דריי אויסגלענעטע ספרים קיין ירושלים קיין אמעריקע אויפן פליגער ווי נאר.

===ראשית חכמה=== 

דער רבי פלעגט שטענדיג לערנען פארן דאווענען ראשית חכמה און פלעגט זאגען ביי דער תורה אין די מוסר אז מען זאל לערנען אין דעם ספר.

א חסיד דער ציילט אז ער האט געזען א מאל דעם רבינס ראשית חכמה ווי ער איז מאריך אז מען דארף מוחל זיין יעדן יוד, אפילו איינער וואס איז אים מצער להכעיס אין אפילו מערער מאל אין דאס איז געווען אונטער געשירעט מיט א פעדער.

===חובת הלבבות=== 

עס שוין א מנהג פון זיין זיידע דער אהבת ישראל צו לערנען ידען טאג פארן דאווענען פרק ד' פון שער ייחוד המעשה, דער רבי פלעגט נאך זאגן ביי די תורה אין ביי די שמועסן אין מוסר גאנצע שטיקער חובת הלבבות אויפן לשון ממש.

דער ספר האט דער רבי געהאט אן עקסטערן געפיל אין אין געפירט כמה וכמה אנדערע סדרים ווי אזוי דאס צו לערנען, די וועלט ווייס דאס מערסטע פון די שער חשבון הנפש וואס איז אנגעטיילט אויף דרייסיג חשבונות אין מען דאס לערענט מען יעדען טאג פון דעם חודש איין חשבון. (עס איז נישט קיין נייע סדר, דאס האט שוין א מקור אין די דשזטאמער תהילים וואס נאך יעדען יום תהילים האט דאס זיין חשבון פון חובת הלבבות) אויך אין אן אנדערע זמן האט דער רבי אייגעפירט אז ידער מגיד שיעור ברבים זאל פארלערנען צען מינוט [[חובת הלבבות]] [פון שער יחוד המעשה] איידער ער הייבט אן דעם שיעור 

עס איז פארהאן איין דריק חובת הלבבות וואס האט פינקט דריי הונדערט אין זעכציג בלעטער, האט איינער פון די חסידים מציע געווען פאר׳ן רבין אז מען קען דאס צעטיילן אויפן יאר און דער רבי האט דאס שטארק מעודד געווען.

דער רבי פלעגט זאגן אז די אלע שיעורים זענען נישט אז מיט דעם איז מען יוצא, עס איז נאר אז לפחות דאס זאל מען טון. דער רבי פלעגט זאגן פאר די בחורים אז א בחור דארף לערנען כאטש א האלבע שעה מוסר יעדן טאג.

===שולחן הטהור===

דער רבי פלעגט דאס לערנען ביי עס דער ספר איז מפורסם ביי עובדי השם א ספר פאר דיע וואס ארבעטען אויף שבירת הטבע, די וואס האבען א מאל געהאט א געלעגען הייט צו זהען דעם רבין עסען א מאלצייט אינדערהיים קען נישט אויפהערן צו רעדען ווי אזוי דאס איז צו געגאנגען.

דאס לעצטע מאל דער רבי איז געווען אין אמעריקע איז געווען תש&quot;ס ביי א חתונה אין דעם סקווערער הויף. ביים הערליכן באזוך און אמעריקע ביי איינע פון די אכסניות האט איינער אריין גענומען צו רבין אין צומען א מאלצייט האט דער רבי געהאט שוין אפן דעם שולחן הטהור און דער רבי רופט זיך אן צו אים ווען מען לערנט דאס פאר גייט דער אפעטיט.

== אנפילן די צייט ==

דער וויזשניצער ראש ישיבה פון בארא-פארק, הרה&quot;ג ר' מיכל דאסקל, פארציילט אז ער פלעגט נאכצוקוקן דעם רבי'ן אלס רב ביים ליינען – און דענסמאל איז געווען איינגעפירט אין ביהמ&quot;ד הגדול אז מען האט געמאכט אסאך הוספות ביים ליינען אןן דער רבי האט געהאט אן עקטערן מסכתא וואס ער האט דענסמאל געלערנט בין גברא לגברא און ער האט אליינס מיט געהאלטן ווי במשך א פאר חדשים האט דער רב געענדיגט גאנץ מסכת פסחים נאר פון די מינוטן.

דער רבי וואס האט נישט געקענט צו קוקן ווי דער עולם ברענגט אן די צייט, האט ער דאס שפעטערע יאהרן אלץ רבי דאס מבטל געווען אין מען האט אויף געהערט צו מאכן הוספות.

== מיסטערישע זאכן ביים לערנען ==
במשך די ימי ה[[חנוכה]] איז דער רבי דורך געלאפן דעם גאנצן [[ש&quot;ס]] עס איז נישט קלאר ווי אזוי. אבער בערך, די ערשטע נאכט פלעגט ער בעטן ברכות גמרא, אינדערפרי פארטאגס א שבת, נאך שחרית אן עירובין בערך אזוי.

דער רבי פלעגט זיך א סך מפלפל זיין און לערנען מיט גדולי התורה די חסידים וואס פלעגן אויסהערן האבן געזען בײַם רבין אן אינטערעסאנטן מנהג ווי דער פאלגנד אויב דער גדול האט נאך געזאגט עפעס פון ש&quot;ס ד.מ. גמרא רש&quot;י תוספות אדער רמב&quot;ם קצות (עס קען זיין נאך ביי די אלע איז עס דא אויף געכאפט אויף א טעיפ רעקאָרדער...) דער רבי בעט אז ער וויל מען זאל עם דאס ווייזן האבן דענסמאל שוין די חסידים פון ארום שוין פארשטאנען אז עפעס טויג נישט, און דער רבי אנשטאט זאגן נישט דא אזא רמב&quot;ם, נישט דא אזא רש&quot;י, נישט דא אזא קצות, זאגט עס אויף א שיינעם אופן.

אלגעמיין זענען מענטשן זייער צוגעוואוינט אז מען טרינקט מיט א קאווע ביים לערנען, ביים רבין איז דאס נישט געגאנגען אזוי, ער פלעגט צו מאכן די גמרא אויס טרינקען די קאווע צו האבן כח צום לערנען אין נאך דעם אויף געמאכט דעם ספר און ווייטער געלטענט

דער רבי פלעגט האבן אויף יעדער מסכתא אנדערע אחרונים וואס ער פלעגט אין זיי לערנען אבער נישט די גאר לעצטיגע.

אלץ איז דער רבי אויף געקומען מיט נייע עיצות.

במשך די יארן האט דער רבי פראבירט מחזיק צו זיין לימוד התורה ביי זיינע חסידים אין תלמידים. איין מאל האט דער רבי איין געפירט אז מען זאל לערנען צו זאמען מצוות אין ספר מינחת חינוך, איין מאל אז מען דארף ידען טאג האבן ביז סוף טאג א חידוש אין לערנען עס מיז נישט זיין אן אייגענער חידוש עס דארף אבער זיין עפעס א כאפ, דער גאנצער עולם זאל לערנען במשך די וואך די זעלע צוויי באלט גמרא מיטן ר&quot;ן, אז די בחורים פון חיץ לארץ זאלען יעדער וואך א היים שרייבען א חידוש צו זייערע עלטערן אין דיע וואס וואנען דארט זאל איבער זאגען א פשעטעל אינדערהיים

== הוראה ==
דער רבי האט שוין געהאט הוראה אלס בחור פון 17 יאהר, אין געווען רב אין דער שטאט ווילחאוויטץ געעפנט א ישיבה אין [[גרויסווארדיין]] פאר דער מלחמה אין תל-אביב נאך דער מלחמה צוזאמען מיט זיין פעטער דער בעל דמשק אליעזר. נאך דעם וואס זיין פעטער איז אוועק יונגערהייט אן קיין קינדער דער רבי גפירט די ישיבה ביז זיין טאטע דער וויזשניצער רבי זצ&quot;ל דער &quot;אמרי חיים&quot; איז ארויף געקומען קיין ארץ ישראל.

הרה&quot;ח רבי אליעזר לעבעוויטש נ&quot;י פארציילט וואס ער האט געוואוינט אין שיכון וויזשניץ זיין מאמע פלעגט אים שיקן צום רבי'ן אלס רב מיט שאלות פון די הינדלעך מיט לעבער אדער פיפקל און דער רבי פלעגט אים ענטפערן די שאלה מיט גרויסן יו&quot;ד שלחן ערוך אפן.

== איין תורה פאר א דוגמא ווי אזי דער רבי פלעגט זאגען == 
שב&quot;ק ס&quot;ג פרשת וארא תשנ&quot;א, פאר דעם עצרת תפלה ביים כותל צו דאווענן וועגן דעם ערשטען גאלף מלחמה - פאר'ן פופצענטער און יאנואר
נעמט אין אכט: דאס איז געשריבען (כמעט) ווארט-ביי-ווארט ווי דער רבי האט געזאגט, כדי די ווערטער זאלן האבן מיט זיך די ווארימקייט, וואס איז געזאגט געווארען מיט דעם ווארעמען תניעה. די שלש-סעודות תורה איז געזאגט געווארן אין היכל ישיבת וויזשניץ קרית וויזשניץ. פאר די תורה האט דער רבי פאר-געזינגען דער ניגון &quot;ותגלה ותראה מלכותו עלינו בזמן קרוב&quot; וואס איז מיוחס נאך הרה&quot;ק מריזש'ן זי&quot;ע.
 
ויהי ביום דבר ה' אל משה בארץ מצרים (שמות ו, כח). האב איך געקלערט בדרך אפשר, ויהי איז לשון צער, ביום דאס איז דאס איז צוויי מאל יום, צוויי מאל יום איז בגימ' יבק, וואס איז נוט' יעננו ביום קראנו, עס קומט א זמן וואס דער כלל ישראל איז אביסל אנגעווייטיגט, דארף מען זיך נעמען אביסעלע – יעננו ביום 'קראנו' – מען דארף זיך נעמען שרייען צום הייליגן באשעפער, און עס וועט זיין יעננו ביום קראנו, מען דארף א תפילה טוהן צום בורא כל עולמים, אז פון ויהי זאל שוין ווערן ביום, לעכטיגקייט, עס זאל שיון קומען די לעכטיגע מינוט עס זאל שוין לעכטיג ווערן פארן גאנצן כלל ישראל. מיר דארפן אויך עפעס צולייגן צו דעם עסק אביסעלע, ויהי ביום עה&quot;כ גימ' צ, אביסל קדושה וטהרה דארפן מיר אריין לייגן אין קאפ אריין, זאל זיך יעדער איינער מזדרז זיין וויפיהל ער קען, זיך אביסל משפר זיין די רמ&quot;ח אברים ושס&quot;ה גידים, ער זאל זיין א בחינה פון צדיק יסוד עולם. דבר עה&quot;כ גימ' אור, רומז לתורה, נר מצוה ותורה אור (משלי י' כ&quot;ג), השם, עס זאל זיין תורה מיטן הייליגען באשעפער - דביקות הבורא, מזדרז זיין זיך אביסעלע אין תורת ה' מיט דביקות הבורא און קדושה וטהרה, אל משה גימ' שעה עה&quot;כ, די צייט דארף אוועק גיין פאר תורת ה', [מען דארף זאגען] איך האב נישט קיין צייט מבטל צו זיין, יעדער מענטש דארף זיך אין אזא צייט אנהייבן אביסל מזדרז צו זיין, איך האב נישט קיין צייט אויף פיסטע נארישקייטן, משה רומז לשבת קודש, ווי דער הייליגער טאטע ברענגט משה איז די ר&quot;ת פון שבת מכל המעשים, אוועקגעבן די צייט - ווי אזוי קום איך צו צום הייליגען שבת - צו דער הייליגער תורה, בארץ מצרים, א מענטש איז נעבעך איינגעטינקען אין ארציות פון מצרים נעבעך, אבער סוף כל סוף תורה און שבת שלעפט ארויס פון אימעטום, בארץ מצרים, ס&quot;ת גימ' עין, והר&quot;ת אתוון בם רומז לתורה עדה&quot;כ ודברת בם, דאס אויג דארף זיין א תורה'דיג אויג,  זיך אכטונג געבן אויף די אויגן, דאס איז דער טייטש אזוי פיהל אז מ'דארף זיך אכטונג געבן אויף די רמ&quot;ח איברים און שס&quot;ה גידים, מ'זאך לעבן מיט קדושה וטהרה און תורת ה' מיטן הייליגען שבת, דאס וועט אונז ארויס שלעפן פון אלע מצרים, ה' אל משה בארץ מצרים, שם הוי' איז רחמים, אל משה בארץ מצרים, ר&quot;ת עה&quot;א גימ' אלקים עה&quot;כ, אלקים דאס איז מדת הדין, עס וועט זיין המתקת הדינים בשם הוי' בחסד ורחמים. 

פארשטייט זיך דאך אביסעלע אז מ'טוהט זיך אביסעלע א קוק איהם, די וואך האבן מיר די פרשה פון יציאת מצרים, יעדער איינער שטייט און ווארט עס זאל שוין זיין ישעות ה'. 

[מען האט פריער געזינגען] ותגלה ותראה מלכותו עלינו, עס איז שוין די העכסטע צייט, מ'דארף צוגיין אביסעלע מיט בטחון מיט התחזקות מיט שמחה דארף מען צוגיין צו דים עסק, מ'טאהר זיך נישט פארלירן אויף דער וועלט מ'טאהר זיך נישט אביסל אביסל פארלאזן זיך, איין באשעפער אויף דער וועלט. אין מס' ברכות דף מ', ברענגט די גמרא א פלוגתא רב מיט ר' יוחנן, צו מען דארף זאגען מלכות אויכט ביי יעדער ברכה, אדער נאר א שם אליין, רב האלט אז א שם אליין איז אויך גיט, ר' יוחנן האלט ניין, ברכה שאין בה שם ומלכות אינה ברכה, בברכת הניסים האלטען רוב שיטות אז עס דארף זיין מלכות אויכעט, דער ראב&quot;ד לערנט אז עס דארף נישט זיין קיין מלכות ביי אלע ברכות הניסים, איינס פון די ראוית פון דער ראב&quot;ד איז די גמרא ברענגט אין ברכות נ&quot;ד ע&quot;א, מנין שצריך לברך על הנס ויליף מיתרו, שאמר ברוך ה' אשר היצל אתכם מיד מצרים, ושם נאמר רק שם הוי' בלי מלכות, ש&quot;מ דבלי מלכות נמי הוי ברכה, אכן המהרש&quot;א שם מקשה באמת איך אמר יתרו שם בלי מלכות הלא קי&quot;ל כר' יוחנן דברכה שאין בה שם ומלכות לא הוי ברכה, ומתרץ המהרש&quot;א שכיון שאמר אשר הציל אתכם וגו' מתחת יד מצרים היא במקום מלכות - שממשלתו בכל. 

איז אזוי, דער שם הוי' ווייזט ווי גרויס דער הייליגער באשעפער איז, הוי' איז היה הוה ויהיה, ער קען באווייזן ניסים, סיי אין מצרים אין סיי ביים ים סוף, אין סיי מ'האט גיזעהן וואס הייסט הייליגער באשעפער. 

ווידער מלכות ווייזט אויף מלך העולם ער איז דער מלך פון דער וועלט, ער איז משגיח בתחתנים אויף יעדער פרט און פרט יז דא השגחה פרטית - דאס וויזט מלך העולם. 
כי רם ה' דער באשעפער איז זייער גרויס אלעס קען ער טוהן אויף דער וועלט, ושפל יראה - ער קוקט אופן שפל אויך, דער בשר ודם אויף דער וועלט קוקט ער אויך נאר אן. 
רם על כל גוים ה' – אלע פעלקער ווייסן אז דער באשעפער איז רם, אז דער בורא על עולמים קען אליס, ער איז הכל יכול, ער קען באווייזן שידוד אין שינויים אויף דער וועלט, אבער וואס דען, זיי שרייען על השמים כבודו ער איז נאר אין הימל ער איז נישט משגיח בתחתונים, אבער (דער אמת איז) מי כה' אלוקינו המגביהי לשבת, ער איז טאקע הויעך – דער הייליגער באשעפער, אבער המשפילי לראות בשמים ובארץ, דאס איז אלקינו מיר ווייסען אז דער באשעפער איז משגיח בתחתושנים על כל צעד ושעל, השגחת הבורא אויפן גאנצן כלל ישראל נישט נאר על השמים כבודו, נאר אויף דער וועלט אויכעט – דאס איז (דער טייטש פון) מלכות. 

ותגלה ותראה מלכותו עלינו

שטייט, ויחד יתרו על כל הטובה אשר עשה ה' לישראל אשר היצלו מיד פרעה – האט געזאגט - מי ה' אשר אשמע בקולו, האט עם דער באשעפער גדארפט באצאהלן אויף דעם וואס ער איז גיווען א כופר באלוקי ישראל, אבער נישט אויף דעם האט עס דער באשעפער באצאהלט נאר על כל הטובה אשר עשה ה' לישראל פאר די יודענס וועגן אשר הצילו מיד מצרים, דער באשעפער האט ארויס געוויזן דארט וואס איז דער טייטש אהבה צום כלל ישראל, השגחה אויף יעדן יוד בפרט אויפן גאנצן כלל ישראל, אשר היצלו מיד מצרים דאס האט זיך דער באשעפער אנגענומען, אשר עשה ה' – וואס דער הייליגער באשעפער האט געטוהן – איז נאר געווען לישראל, פאר יודענס וועגן. 

דאס איז דער טייטש מלך העולם אז דער באשעפער איז משגיח בתחתונים, פארשטייט זיך דאך אז מיר זאגן א ברכה ברוך אתה ה' מלך העולם אויכעט מלך העולם איז דער טייט אז ער איז א מלך פון די גאנצע וועלט, אין עוה&quot;ז. איוף יעדן פרט אין פרט, אין בפרט אויפן  כלל ישראל, איז ממילא פארשטייט זיך דאך אז מיר האבן א מלך העולם א משגיח עלינו איז ממילא דארפמען מער בטחון אין שמחה אריין קומען אין די אברים, וויסען אז עס איז דא א הייליגער באשפער, אין ער וועט אינז ארויס שלעפן פון אלע זאכען וואס טויגן נעבעך נישט, פון אלע עגמת נפש'ער. [ותיגלה ותראה מלכותו עלינו בזמן קרוב]

יעדער איינער שטייט מ'ווארט וואס וויט זיין אין פופצענטער (היום הכרעה של האו&quot;ם), מיר האבן א הייליגען באשעפער אויף דער וועלט. [מען האט פריער געזאגט אין די זמירות] מכל אום גבר עלינו חסדו - מכל אום גבר אלע גבורות גייען אוועק אויף די אומות העולם, אבער, עלינו חסדו (אהבת ישראל). עלינו חסדו, ר&quot;ת במס&quot;ק טו (פופצענטער), אויף דעם דארפם מיר זיך פארלעזן, אויך אויף דעם דארפן מיר ווארטן, אז עלינו חסדו, חסדי הבורא זאל שוין קומען אופן כלל ישראל, עס איז אייביג דא. 

איך האב מיר גיקלערט טאקע בדרך אפשר, מיר האבן יעצט א זמן פון שובבי&quot;ם, א זמן פון תשובה, תשובה לייגט זיך אויס, ת איז תפילה, ש ב איז שמחה בטחון, אין דער ו ה איז אז עס וועט אי&quot;ה זיין ו-ה עס וועט קומען א צייט בקרוב האפן מיר אז עס וועט זיין דער [פילער] שם יה-וה, מיט א ביטחון'דיג הארץ אז דער באשעפער אל יעזבנו ואל יטשנו, ער וועט נישט אפלאזן אינז. 

מיר האפן דאך אז עס איז זיך מתקרב די צייט (פון משיח), סוף כל סוף, די גאנצע וועלט, די אנשי כנה&quot;ג האבן מתקן גיווען ביי די ברכה פון מחיה המתים, דאס איז נישט קיין ברכה לבטלה, יודן טייערע, ונאמן אתה להחיות מתים בריך אתה ה' מחיה המתים, וואס הייסט דאס וואס, איז פשוט אין די ווערטער, עס וועט קומען א צייט אז עס וועט אויף לעבן א נייע וועלט, ביום ההוא יהיה ה' אחד ושמו אחד, אני מאמין באמונה שלמה שתהיה תחית המתים, אני מאמין באמונה שלימה בביאת המשיח, מען דארף צוגיין מיט אביסעלע מער בטחון, מיט מער שמחה מער התחזקות אז מיר האבן א אחד יחיד ומיוחד, א מושל בכל - ער איז א מושל אויף די גאנצע וועלט, אלע קרוצי חומר און איינעם אלעס איז ער, דער מושל איבער די גאנצע וועלט, ממילא גייט מען אריין אין בטחון אין שמחה. 

מיר האפן זיך אי&quot;ה צוזאמקומען מאנטיג נאך מיטאג מען זאל מתפלל זיין און איינעם, אל כביר לא ימאס, ברוב עם הדרת מלך, מיר גייען זיך צוזאמעקומען בעטן דעם הייליגער באשעפער, פארשטייט זיך דאך אז יעדער איינער וואס האט אביסעלע א רגש הלב משתתף צו זיין זיך בצערן של ישראל וועט זיך אוודאי משתתף זיין ביי די (שמחה) [תפילה] דארט ביים [[כותל]], מאנטיג, און מיר האפן אי&quot;ה אז די תפילות וועלן נתקבל ווערן צום הייליגער באשעפער יודען ווינען זיך אויס דעם הארץ פארן הילליגען באשעפער, מען גוט זיך ארויס דעם רגש הלב צום בורא כל עולמים, מען איז מתפלל זעהט זיך אן די תפילות בשמים נעמן זיך אריין די תפילות, מיין איך אין האף אז יעדער יוד וועט זיך משתתף זיין דארט בצערן של ישראל, בתפילת ישראל, אונאיינעם דאווענען צום הייליגען באשעפער, און איינים זאגן תהילים זיך אויס וויינען דאס הארץ, זיך אויס רעדן דאס הארץ פארן הייליגען באשעפער, און אי&quot;ה וועלען מיר זוכה זיין צו א שמחה'דיגע וועלט אין צו א ישועה'דיגע וועלט מען זאל שוין זעהן מיט די אויגן, ותחזינה עינינו בשובך לציון ברחמים, מיט די אויגן זאל מען זעהן אז עס איז דא ישועת ה' אין ישועת כלל ישראל, מיט שמחה אין בטחון האפן מיר אי&quot;ה צו התיצבו וראו את ישועת ה', דאס איז גיווען ביי יציאת מצירם אין בא קרית ים סוף, מיר וועלן זוכה זיין צו זעהן אי&quot;ה די לעכטיגע מינוט עס זאל זיין ביום ההוא יהיה ה' אחד ושמו אחד, לאמיר זוכה זיין צו ישועת ה' בביאת גואל צדק בב&quot;א.

== לאחרונה ==
אזוי ווי דער שטייגער איז ביי אסאך חסידישע הויפן, האט מען נישט אנגענומען  ארויסצוגעבן (דרוקן) חידושים און פילפולים פון א רבי'ן ביי זיין לעבן, און אפילו ווען דער רבי האט אנגעהויבן א מוסר שמוס מיט א פילפול האבן די וויזשניצער חסידים דאס נישט מיט געדרוקט אין די קונטריסים נאר אין קורצן געשריבן &quot;רבינו פתח בפילפול בסוגיא.. &quot; און נאך געשריבן דעם מוסר חלק.

אבער עס זענען דא חסידים וואס האבן צו זאמען גענומען ביי זיך פריוואט אסאך טעפס פון שיעור פילפולים פון רבי'ן מיר אנדערע גדולים אין אין די לעצטע צען יאר זען אסאך געדרוקט געווארן אין קובץ תורנית איבער דער וועלט.

== וועבלינקען == 
* {{יוטיוב|https://youtu.be/A5b-gjNvWjE הישועות משה מיט זקן ראשי הישיבות הרב אלעזר מנחם שך מיט איידים האדמו&quot;ר יששכר דב רוקח מבעלזא און אייניקל הרב [[אהרן מרדכי רוקח]]}}
* [http://www.nytimes.com/2012/03/16/nyregion/rabbi-moshe-y-hager-hasidic-leader-dies-at-95.html רבי משה יהושע האגער נפטר צו 95 יאר] ביי [[ניו יארק טיימס]] {{לינקשפראך|ענגליש}}

{{סעריע|פֿריערער=הרב [[חיים מאיר האגער]]&lt;br /&gt;&quot;אמרי חיים&quot;|ליסטע=דער [[וויזשניץ (הויף)|וויזשניצער]] רבי|יאר=תשל&quot;ב-תשע&quot;ב|נעקסטער= רבי [[ישראל האגער (ב)|ישראל האגער]]{{ש}} רבי [[מנחם מענדיל האגער (בני ברק)|מענדיל האגער]]}}

{{DEFAULTSORT:האגער, משה יהושע}}
[[קאַטעגאָריע:אדמורי&quot;ם אין ארץ ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:וויזשניצער אדמורי&quot;ם|משה יהושע]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בני ברק]]
[[קאַטעגאָריע:שארית הפליטה]]</text>
      <sha1>63mklnv5juccwqnjr1qk92xrrq11j32</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אלעזר מנחם מן שך</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2938</id>
    <revision>
      <id>580007</id>
      <parentid>578960</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:13:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9035" xml:space="preserve">{{רב
| יידישע געבורט דאטע = י&quot;ט טבת ה'תרנ&quot;ח
| יידישע טויט דאטע = ט&quot;ז חשוון ה'תשס&quot;ב
|מדינה= {{פאן ישראל}}
}}[[טעקע:Rav_shach_apsport.jpg|קליין|250px| פאס בילד פון הרב שך אלס בחור]]
[[בילד: Fingertwist.jpg|קליין| הרב שך בפלפולא דאורייתא]]
הרב '''אלעזר&lt;ref&gt;די מקורות וואס שרייבן '''אליעזר''' זענען גרייזיג&lt;/ref&gt; מנחם מן שך''' (געבוירן [[י&quot;ט טבת]] [[ה'תרנ&quot;ח]] – [[ט&quot;ז חשוון]] [[ה'תשס&quot;ב]]) איז געווען דער מנהיג פון דער [[ליטווישער]] תורה וועלט און דער [[ראש ישיבה]] פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] אין [[בני ברק]]. ער האט געגרינדעט די פּאליטישע תורה פארטיי &quot;[[דגל התורה]]&quot;.&lt;br /&gt;

== ביאגראפיע ==
=== אין ליטא ===
הרב שך איז געבוירן אינעם שטעטל וואבוילניק אין צפון [[ליטא]], זיינע עלטערן, עזריאל און בת שבע, זענען געווען פשוטע יידן און סוחרים. שוין יונגערהייט איז ער באוואוסט געווארן אלס [[עילוי]] און צו עלף יאר אלט האט זיין מוטער אים געשיקט קיין [[פאנעוועזש]] צו לערנען ביים רב, הרב [[איצעלע פאנעוועזשער|יצחק יעקב ראבינאוויטש]]. ווען ער איז געווען אלט 13 איז ער אריבער צו [[סלאבאדקע|סלאַבאדקע]] אונטער הרב [[נתן צבי פינקל]], באקאנט ווי דער &quot;אלטער פון סלאַבאדקע&quot;. ער איז געווארן שטארק מושפע פון רבי ישראל מאיר קאגאן פון [[ראדין]], דער [[חפץ חיים]].

=== שפעטער ===
ט&quot;ז אב תרפ&quot;ג (1923) איז הרב שך געווארן א חתן צו גוטל גילמאווסקי, א טאכטער פון פרומא רבקה, שוועסטער פון הרב [[איסר זלמן מעלצער]]. נאך דריי חדשים, צווישן [[יום כיפור]] און [[סוכות]] תרפ&quot;ד (1923), האבן זיי חתונה געהאט אינעם שטעטל ניסעוויז לעבן [[סלוצק]], א שטילע חתונה וואו קיין מענטש נישט פון הרב שכ'ס משפחה איז געווען אנוועזנד. הרב מעלצער איז געווען דער [[אונטערפירער]] פון הרב שך.

נאך דער חתונה האט ער געוואוינט א שטיק צייט אין [[מיר, בעלארוס|מיר]], וואו זיין שווער האט געוואוינט. אין יענער תקופה איז ער געווארן נאנט מיטן מירער רב, הרב [[אברהם צבי קאמאי]]. דער קשר צווישן זיי איז געבליבן לאנגע יארן; טייל פון די בריוו וואס זיי האבן געשריבן איינער מיט אנאנד זענען פארעפנטלעכט געווארן אין רב שכ'ס ספר &quot;אבי עזרי&quot;.

געווען א &quot;תלמיד חבר&quot; פון דעם בריסקער רב.

געווען ראש ישיבה אין [[קלעצק]] און [[קארלין]] אין [[אייראפע]] פאר דער מלחמה.

ווען הרב [[יוסף שלמה כהנעמאן]] האט געעפנט די [[פאנאוועזשער ישיבה]] אין [[בני ברק]] אין תש&quot;ד, האבן די תלמידים פון דער [[לאמזשער ישיבה]] אין [[פתח תקווה]], דעמאלסט די פירנדיקע ליטווישע ישיבה אין ארץ ישראל, מורא געהאט פונעם נייעם קאנקורענץ. האבן זיי פארגעשטעלט צום ראש ישיבה, רבי ראובן כ&quot;ץ, צו ברענגען צו דער ישיבה הרב שך, און ער האט אים טאקע גערופן צו ווערן א ר&quot;מ אין דער ישיבה. ער איז אריבער אליין צו וואוינען אין פתח תקווה, און יעדן שבת פלעג ער צוריקפארן צו זיין משפחה אין ירושלים.

שפעטער איז ער געווארן א מגיד שיעור און ראש ישיבה אין דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] לאנגע יארן.

אין שבט תשמ״ו, איז נפטר געווארן הרב [[יעקב לאנדא]], שטאטס רב פון בני ברק. הרב לאנדא איז געווען א חב״דסקער חסיד. אין זיין צוואה הרב לאנדא אז מען זאל באשטימען זיין זון, הרב [[משה יהודא לייב לאנדא]], ווי זיין ממלא מקום. הרב משה לאנדא איז געווען אן אויסגשפראכענער חב״דסקער חסיד און א מגיד שיעור אין דער תומכי תמימים ישיבה אין [[כפר חב&quot;ד]]. די ליטווישע האבן זיך דערקעננט שטארק אז ער זאל ווערן רב און האבן געפאדערט וואלן פארן רבנות פון דער שטאט. דער בירגערמייסטער [[משה אירנשטיין]] אבער האט זיך געמאכט נישט וויסנדיק פון זייער שטעלונג און האט אויסגערופן דעם זון ווי דער נייער שטאטס רב ביי זיין פאטער׳ס לוויה. הרב שך האט נישט געפאלן די מעשה. ביי די נעקסטע וואלן פאר בירגערמייסטער פון בני ברק האט דגל התורה געשטעלט זייער אייגענעם קאנדידאט, און האט אויסגערופן אז זיי וועלן נישט אנערקענען דעם נייעם שטאטס רב. אין פאראלעל האט ער געהייסן רב [[חיים שאול קארעליץ]] אויפצושטעלן א באזונדערע קהילה, מיט אן אייגענעם בית דין, לאקאלע רבנים, א כשרות סיסטעם און נאך. די קהילה &quot;שארית ישראל&quot; עקזיסטירט נאך היינט.

== זיינע חשובע תלמידים ==
* רבי [[אברהם מנחם דאנציגער]], [[אלעקסאנדער (הויף)|אלעקסאנדער]] רבי
* רבי [[אברהם יצחק ברזל]], [[ראש ישיבת מיר ברכפלד]]
* רבי [[אליעזר כהנעמאן]], מנהל פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]]
* רבי [[אלעזר שמחה וואסערמאן]]
* רבי [[אשר ליכטנשטיין]] ראש ישיבה פון [[קאמעניצער ישיבה|קאמעניץ]] ירושלים
* רבי [[אפרים גרינבלאט]]
* רבי [[גבריאל טאלידאנו]]
* רבי [[גדליה הייזמן]]
* רבי [[דוד יצחק מאן]]
* רבי [[חיים שאול קארעליץ]]
* רבי [[חיים קאניעווסקי]]
* רבי [[יואל קלופט]]
* רבי [[יעקב טאלידאנא]]
* רבי [[יגאל רוזן]]
* רבי [[יהודה עדס]]
* רבי [[יוסף דוב ווינטער]]
* רבי [[יחזקאל אסחייק]]
* רבי [[יחיאל מיכל פיינשטיין]]
* רבי [[יצחק חיים פרץ]]
* רבי [[יששכר מאיר]]
* רבי [[מאיר צבי בערגמאן]]
* רבי [[מרדכי גראס]] 
* רבי [[מרדכי שלמה בערמאן]]
* רבי [[משה שמואל שפירא]]
* רבי [[ניסים טאלידאנא]]
* רבי [[עמנואל טאלידאנא]]
* רבי [[רפאל יונה טיקאטשינסקי]]
* רבי [[שמואל ברוך דייטש]]
* רבי [[שמואל מארקאוויטש]]
* רבי [[שמעון בעדני]].

== משפחה ==
די קינדער פון רבי אלעזר מנחם מן שך און זיין ווייב גוטל זענען:

* מרת מרים רייזל (נפטר אין תרצ&quot;ט)
* מרת דבורה, ווייב פון רבי [[מאיר צבי בערגמאן]] 
* [[ד&quot;ר]], רבי [[עזריאל אפרים שך|אפרים שך]] ([[ה'תר&quot;צ]] – [[י&quot;ט תשרי]] [[תשע&quot;ב]]).

==לייענט ווייטער==
* [[צירה קרלנשטיין]], '''מנהיג של דור''', [[אשדוד]], [[תשס&quot;ב]] 
* רבי [[אשר בערגמאן]], '''מרן הרב שך''', [[בני ברק]], [[תשס&quot;ו]]
* [[שלמה לארינץ]], '''במחיצתם של גדולי התורה''', א, ירושלים, [[תשס&quot;ז]] (2006), עמ' 253–395
* רבי [[יחיאל מיכל שטערן]], '''מרן ראש הישיבה''', [[ב' חלקים]] [[ירושלים]], [[תשס&quot;ב]]

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

{{גרונטסארטיר: שך, אלעזר מנחם מן}}
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין אייראפע]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ארץ ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:פאנאוועזשער ישיבה]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה]]</text>
      <sha1>85f43ywl1y63uus5eia03t7tfcg8bv9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580008</id>
      <parentid>580007</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:16:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9073" xml:space="preserve">{{רב
| יידישע געבורט דאטע = י&quot;ט טבת ה'תרנ&quot;ח
| יידישע טויט דאטע = ט&quot;ז חשוון ה'תשס&quot;ב
|מדינה= {{פאן ישראל}}
}}[[טעקע:Rav_shach_apsport.jpg|קליין|250px| פאס בילד פון הרב שך אלס בחור]]
[[בילד: Fingertwist.jpg|קליין| הרב שך בפלפולא דאורייתא]]
הרב '''אלעזר&lt;ref&gt;די מקורות וואס שרייבן '''אליעזר''' זענען גרייזיג&lt;/ref&gt; מנחם מן שך''' (געבוירן [[י&quot;ט טבת]] [[ה'תרנ&quot;ח]] – [[ט&quot;ז חשוון]] [[ה'תשס&quot;ב]]) איז געווען דער מנהיג פון דער [[ליטווישער]] תורה וועלט און דער [[ראש ישיבה]] פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] אין [[בני ברק]]. ער האט געגרינדעט די פּאליטישע תורה פארטיי &quot;[[דגל התורה]]&quot;.&lt;br /&gt;

== ביאגראפיע ==
=== אין ליטא ===
הרב שך איז געבוירן אינעם שטעטל וואבוילניק אין צפון [[ליטא]], זיינע עלטערן, עזריאל און בת שבע, זענען געווען פשוטע יידן און סוחרים. שוין יונגערהייט איז ער באוואוסט געווארן אלס [[עילוי]] און צו עלף יאר אלט האט זיין מוטער אים געשיקט קיין [[פאנעוועזש]] צו לערנען ביים רב, הרב [[איצעלע פאנעוועזשער|יצחק יעקב ראבינאוויטש]]. ווען ער איז געווען אלט 13 איז ער אריבער צו [[סלאבאדקע|סלאַבאדקע]] אונטער הרב [[נתן צבי פינקל]], באקאנט ווי דער &quot;אלטער פון סלאַבאדקע&quot;. ער איז געווארן שטארק מושפע פון רבי ישראל מאיר קאגאן פון [[ראדין]], דער [[חפץ חיים]].

=== שפעטער ===
ט&quot;ז אב תרפ&quot;ג (1923) איז הרב שך געווארן א חתן צו גוטל גילמאווסקי, א טאכטער פון פרומא רבקה, שוועסטער פון הרב [[איסר זלמן מעלצער]]. נאך דריי חדשים, צווישן [[יום כיפור]] און [[סוכות]] תרפ&quot;ד (1923), האבן זיי חתונה געהאט אינעם שטעטל ניסעוויז לעבן [[סלוצק]], א שטילע חתונה וואו קיין מענטש נישט פון הרב שכ'ס משפחה איז געווען אנוועזנד. הרב מעלצער איז געווען דער [[אונטערפירער]] פון הרב שך.

נאך דער חתונה האט ער געוואוינט א שטיק צייט אין [[מיר, בעלארוס|מיר]], וואו זיין שווער האט געוואוינט. אין יענער תקופה איז ער געווארן נאנט מיטן מירער רב, הרב [[אברהם צבי קאמאי]]. דער קשר צווישן זיי איז געבליבן לאנגע יארן; טייל פון די בריוו וואס זיי האבן געשריבן איינער מיט אנאנד זענען פארעפנטלעכט געווארן אין רב שכ'ס ספר &quot;אבי עזרי&quot;.

געווען א &quot;תלמיד חבר&quot; פון דעם בריסקער רב.

געווען ראש ישיבה אין [[קלעצק]] און [[קארלין]] אין [[אייראפע]] פאר דער מלחמה.

ווען הרב [[יוסף שלמה כהנעמאן]] האט געעפנט די [[פאנאוועזשער ישיבה]] אין [[בני ברק]] אין תש&quot;ד, האבן די תלמידים פון דער [[לאמזשער ישיבה]] אין [[פתח תקווה]], דעמאלסט די פירנדיקע ליטווישע ישיבה אין ארץ ישראל, מורא געהאט פונעם נייעם קאנקורענץ. האבן זיי פארגעשטעלט צום ראש ישיבה, רבי ראובן כ&quot;ץ, צו ברענגען צו דער ישיבה הרב שך, און ער האט אים טאקע גערופן צו ווערן א ר&quot;מ אין דער ישיבה. ער איז אריבער אליין צו וואוינען אין פתח תקווה, און יעדן שבת פלעג ער צוריקפארן צו זיין משפחה אין ירושלים.

שפעטער איז ער געווארן א מגיד שיעור און ראש ישיבה אין דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] לאנגע יארן.

אין שבט תשמ״ו, איז נפטר געווארן הרב [[יעקב לאנדא]], שטאטס רב פון בני ברק. הרב לאנדא איז געווען א חב״דסקער חסיד. אין זיין צוואה הרב לאנדא אז מען זאל באשטימען זיין זון, הרב [[משה יהודא לייב לאנדא]], ווי זיין ממלא מקום. הרב משה לאנדא איז געווען אן אויסגשפראכענער חב״דסקער חסיד און א מגיד שיעור אין דער תומכי תמימים ישיבה אין [[כפר חב&quot;ד]]. די ליטווישע האבן זיך דערקעננט שטארק אז ער זאל ווערן רב און האבן געפאדערט וואלן פארן רבנות פון דער שטאט. דער בירגערמייסטער [[משה אירנשטיין]] אבער האט זיך געמאכט נישט וויסנדיק פון זייער שטעלונג און האט אויסגערופן דעם זון ווי דער נייער שטאטס רב ביי זיין פאטער׳ס לוויה. הרב שך האט נישט געפאלן די מעשה. ביי די נעקסטע וואלן פאר בירגערמייסטער פון בני ברק האט דגל התורה געשטעלט זייער אייגענעם קאנדידאט, און האט אויסגערופן אז זיי וועלן נישט אנערקענען דעם נייעם שטאטס רב. אין פאראלעל האט ער געהייסן רב [[חיים שאול קארעליץ]] אויפצושטעלן א באזונדערע קהילה, מיט אן אייגענעם בית דין, לאקאלע רבנים, א כשרות סיסטעם און נאך. די קהילה &quot;שארית ישראל&quot; עקזיסטירט נאך היינט.

== זיינע חשובע תלמידים ==
* רבי [[אברהם מנחם דאנציגער]], [[אלעקסאנדער (הויף)|אלעקסאנדער]] רבי
* רבי [[אברהם יצחק ברזל]], [[ראש ישיבת מיר ברכפלד]]
* רבי [[אליעזר כהנעמאן]], מנהל פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]]
* רבי [[אלעזר שמחה וואסערמאן]]
* רבי [[אשר ליכטנשטיין]] ראש ישיבה פון [[קאמעניצער ישיבה|קאמעניץ]] ירושלים
* רבי [[אפרים גרינבלאט]]
* רבי [[גבריאל טאלידאנו]]
* רבי [[גדליה הייזמן]]
* רבי [[דוד יצחק מאן]]
* רבי [[חיים שאול קארעליץ]]
* רבי [[חיים קאניעווסקי]]
* רבי [[יואל קלופט]]
* רבי [[יעקב טאלידאנא]]
* רבי [[יגאל רוזן]]
* רבי [[יהודה עדס]]
* רבי [[יוסף דוב ווינטער]]
* רבי [[יחזקאל אסחייק]]
* רבי [[יחיאל מיכל פיינשטיין]]
* רבי [[יצחק חיים פרץ]]
* רבי [[יששכר מאיר]]
* רבי [[מאיר צבי בערגמאן]]
* רבי [[מרדכי גראס]] 
* רבי [[מרדכי שלמה בערמאן]]
* רבי [[משה שמואל שפירא]]
* רבי [[ניסים טאלידאנא]] ראש ישיבת שארית יוסף
* רבי [[עמנואל טאלידאנא]]
* רבי [[רפאל יונה טיקאטשינסקי]]
* רבי [[שמואל ברוך דייטש]]
* רבי [[שמואל מארקאוויטש]]
* רבי [[שמעון בעדני]].

== משפחה ==
די קינדער פון רבי אלעזר מנחם מן שך און זיין ווייב גוטל זענען:

* מרת מרים רייזל (נפטר אין תרצ&quot;ט)
* מרת דבורה, ווייב פון רבי [[מאיר צבי בערגמאן]] 
* [[ד&quot;ר]], רבי [[עזריאל אפרים שך|אפרים שך]] ([[ה'תר&quot;צ]] – [[י&quot;ט תשרי]] [[תשע&quot;ב]]).

==לייענט ווייטער==
* [[צירה קרלנשטיין]], '''מנהיג של דור''', [[אשדוד]], [[תשס&quot;ב]] 
* רבי [[אשר בערגמאן]], '''מרן הרב שך''', [[בני ברק]], [[תשס&quot;ו]]
* [[שלמה לארינץ]], '''במחיצתם של גדולי התורה''', א, ירושלים, [[תשס&quot;ז]] (2006), עמ' 253–395
* רבי [[יחיאל מיכל שטערן]], '''מרן ראש הישיבה''', [[ב' חלקים]] [[ירושלים]], [[תשס&quot;ב]]

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

{{גרונטסארטיר: שך, אלעזר מנחם מן}}
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין אייראפע]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ארץ ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:פאנאוועזשער ישיבה]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה]]</text>
      <sha1>epxar3mmu6j42jpk8izbxtn90vubgj7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580009</id>
      <parentid>580008</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:17:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9115" xml:space="preserve">{{רב
| יידישע געבורט דאטע = י&quot;ט טבת ה'תרנ&quot;ח
| יידישע טויט דאטע = ט&quot;ז חשוון ה'תשס&quot;ב
|מדינה= {{פאן ישראל}}
}}[[טעקע:Rav_shach_apsport.jpg|קליין|250px| פאס בילד פון הרב שך אלס בחור]]
[[בילד: Fingertwist.jpg|קליין| הרב שך בפלפולא דאורייתא]]
הרב '''אלעזר&lt;ref&gt;די מקורות וואס שרייבן '''אליעזר''' זענען גרייזיג&lt;/ref&gt; מנחם מן שך''' (געבוירן [[י&quot;ט טבת]] [[ה'תרנ&quot;ח]] – [[ט&quot;ז חשוון]] [[ה'תשס&quot;ב]]) איז געווען דער מנהיג פון דער [[ליטווישער]] תורה וועלט און דער [[ראש ישיבה]] פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] אין [[בני ברק]]. ער האט געגרינדעט די פּאליטישע תורה פארטיי &quot;[[דגל התורה]]&quot;.&lt;br /&gt;

== ביאגראפיע ==
=== אין ליטא ===
הרב שך איז געבוירן אינעם שטעטל וואבוילניק אין צפון [[ליטא]], זיינע עלטערן, עזריאל און בת שבע, זענען געווען פשוטע יידן און סוחרים. שוין יונגערהייט איז ער באוואוסט געווארן אלס [[עילוי]] און צו עלף יאר אלט האט זיין מוטער אים געשיקט קיין [[פאנעוועזש]] צו לערנען ביים רב, הרב [[איצעלע פאנעוועזשער|יצחק יעקב ראבינאוויטש]]. ווען ער איז געווען אלט 13 איז ער אריבער צו [[סלאבאדקע|סלאַבאדקע]] אונטער הרב [[נתן צבי פינקל]], באקאנט ווי דער &quot;אלטער פון סלאַבאדקע&quot;. ער איז געווארן שטארק מושפע פון רבי ישראל מאיר קאגאן פון [[ראדין]], דער [[חפץ חיים]].

=== שפעטער ===
ט&quot;ז אב תרפ&quot;ג (1923) איז הרב שך געווארן א חתן צו גוטל גילמאווסקי, א טאכטער פון פרומא רבקה, שוועסטער פון הרב [[איסר זלמן מעלצער]]. נאך דריי חדשים, צווישן [[יום כיפור]] און [[סוכות]] תרפ&quot;ד (1923), האבן זיי חתונה געהאט אינעם שטעטל ניסעוויז לעבן [[סלוצק]], א שטילע חתונה וואו קיין מענטש נישט פון הרב שכ'ס משפחה איז געווען אנוועזנד. הרב מעלצער איז געווען דער [[אונטערפירער]] פון הרב שך.

נאך דער חתונה האט ער געוואוינט א שטיק צייט אין [[מיר, בעלארוס|מיר]], וואו זיין שווער האט געוואוינט. אין יענער תקופה איז ער געווארן נאנט מיטן מירער רב, הרב [[אברהם צבי קאמאי]]. דער קשר צווישן זיי איז געבליבן לאנגע יארן; טייל פון די בריוו וואס זיי האבן געשריבן איינער מיט אנאנד זענען פארעפנטלעכט געווארן אין רב שכ'ס ספר &quot;אבי עזרי&quot;.

געווען א &quot;תלמיד חבר&quot; פון דעם בריסקער רב.

געווען ראש ישיבה אין [[קלעצק]] און [[קארלין]] אין [[אייראפע]] פאר דער מלחמה.

ווען הרב [[יוסף שלמה כהנעמאן]] האט געעפנט די [[פאנאוועזשער ישיבה]] אין [[בני ברק]] אין תש&quot;ד, האבן די תלמידים פון דער [[לאמזשער ישיבה]] אין [[פתח תקווה]], דעמאלסט די פירנדיקע ליטווישע ישיבה אין ארץ ישראל, מורא געהאט פונעם נייעם קאנקורענץ. האבן זיי פארגעשטעלט צום ראש ישיבה, רבי ראובן כ&quot;ץ, צו ברענגען צו דער ישיבה הרב שך, און ער האט אים טאקע גערופן צו ווערן א ר&quot;מ אין דער ישיבה. ער איז אריבער אליין צו וואוינען אין פתח תקווה, און יעדן שבת פלעג ער צוריקפארן צו זיין משפחה אין ירושלים.

שפעטער איז ער געווארן א מגיד שיעור און ראש ישיבה אין דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] לאנגע יארן.

אין שבט תשמ״ו, איז נפטר געווארן הרב [[יעקב לאנדא]], שטאטס רב פון בני ברק. הרב לאנדא איז געווען א חב״דסקער חסיד. אין זיין צוואה הרב לאנדא אז מען זאל באשטימען זיין זון, הרב [[משה יהודא לייב לאנדא]], ווי זיין ממלא מקום. הרב משה לאנדא איז געווען אן אויסגשפראכענער חב״דסקער חסיד און א מגיד שיעור אין דער תומכי תמימים ישיבה אין [[כפר חב&quot;ד]]. די ליטווישע האבן זיך דערקעננט שטארק אז ער זאל ווערן רב און האבן געפאדערט וואלן פארן רבנות פון דער שטאט. דער בירגערמייסטער [[משה אירנשטיין]] אבער האט זיך געמאכט נישט וויסנדיק פון זייער שטעלונג און האט אויסגערופן דעם זון ווי דער נייער שטאטס רב ביי זיין פאטער׳ס לוויה. הרב שך האט נישט געפאלן די מעשה. ביי די נעקסטע וואלן פאר בירגערמייסטער פון בני ברק האט דגל התורה געשטעלט זייער אייגענעם קאנדידאט, און האט אויסגערופן אז זיי וועלן נישט אנערקענען דעם נייעם שטאטס רב. אין פאראלעל האט ער געהייסן רב [[חיים שאול קארעליץ]] אויפצושטעלן א באזונדערע קהילה, מיט אן אייגענעם בית דין, לאקאלע רבנים, א כשרות סיסטעם און נאך. די קהילה &quot;שארית ישראל&quot; עקזיסטירט נאך היינט.

== זיינע חשובע תלמידים ==
* רבי [[אברהם מנחם דאנציגער]], [[אלעקסאנדער (הויף)|אלעקסאנדער]] רבי
* רבי [[אברהם יצחק ברזל]], [[ראש ישיבת מיר ברכפלד]]
* רבי [[אליעזר כהנעמאן]], מנהל פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]]
* רבי [[אלעזר שמחה וואסערמאן]]
* רבי [[אשר ליכטנשטיין]] ראש ישיבה פון [[קאמעניצער ישיבה|קאמעניץ]] ירושלים
* רבי [[אפרים גרינבלאט]]
* רבי [[גבריאל טאלידאנו]]
* רבי [[גדליה הייזמן]]
* רבי [[דוד יצחק מאן]]
* רבי [[חיים שאול קארעליץ]]
* רבי [[חיים קאניעווסקי]]
* רבי [[יואל קלופט]]
* רבי [[יעקב טאלידאנא]]
* רבי [[יגאל רוזן]]
* רבי [[יהודה עדס]]
* רבי [[יוסף דוב ווינטער]]
* רבי [[יחזקאל אסחייק]]
* רבי [[יחיאל מיכל פיינשטיין]]
* רבי [[יצחק חיים פרץ]]
* רבי [[יששכר מאיר]]
* רבי [[מאיר צבי בערגמאן]]
* רבי [[מרדכי גראס]] 
* רבי [[מרדכי שלמה בערמאן]]
* רבי [[משה שמואל שפירא]] ראש [[ישיבת באר יעקב]]
* רבי [[ניסים טאלידאנא]] ראש [[ישיבת שארית יוסף]]
* רבי [[עמנואל טאלידאנא]]
* רבי [[רפאל יונה טיקאטשינסקי]]
* רבי [[שמואל ברוך דייטש]]
* רבי [[שמואל מארקאוויטש]]
* רבי [[שמעון בעדני]].

== משפחה ==
די קינדער פון רבי אלעזר מנחם מן שך און זיין ווייב גוטל זענען:

* מרת מרים רייזל (נפטר אין תרצ&quot;ט)
* מרת דבורה, ווייב פון רבי [[מאיר צבי בערגמאן]] 
* [[ד&quot;ר]], רבי [[עזריאל אפרים שך|אפרים שך]] ([[ה'תר&quot;צ]] – [[י&quot;ט תשרי]] [[תשע&quot;ב]]).

==לייענט ווייטער==
* [[צירה קרלנשטיין]], '''מנהיג של דור''', [[אשדוד]], [[תשס&quot;ב]] 
* רבי [[אשר בערגמאן]], '''מרן הרב שך''', [[בני ברק]], [[תשס&quot;ו]]
* [[שלמה לארינץ]], '''במחיצתם של גדולי התורה''', א, ירושלים, [[תשס&quot;ז]] (2006), עמ' 253–395
* רבי [[יחיאל מיכל שטערן]], '''מרן ראש הישיבה''', [[ב' חלקים]] [[ירושלים]], [[תשס&quot;ב]]

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

{{גרונטסארטיר: שך, אלעזר מנחם מן}}
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין אייראפע]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ארץ ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:פאנאוועזשער ישיבה]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה]]</text>
      <sha1>apqcvlk9ltj8uth4od3fmjm47lcsvco</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ישיבה</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3391</id>
    <revision>
      <id>580003</id>
      <parentid>578107</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:07:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2544" xml:space="preserve">{{אידישקייט}}
א '''ישיבה''' איז אן ארט ווי [[בחורים]] זיצן און לערנען תורה א גאנצן טאג. אנדערש וואו א לערנען ארט פאר [[יונגעלייט]] נאך די חתונה וואס מען רופט &quot;[[כולל]]&quot;.
== ישיבה בחור ==
א ישיבה-בחור איז א יידישער יוגענטליכער עלטער פון 13 יאר וועלכער לערנט אין א [[ישיבה]].

== סארטן ישיבות ==
=== ישיבה גדולה ===
א '''ישיבה גדולה''' איז א ספעצילע [[שולע]] פאַר ערוואַקסענע בחורים אין עלטער פון 17 יאר און העכער ביז די חתונה (בערך 20) צו לערנען יידישע שריפטען ווי די [[תורה]], [[תלמוד בבלי|גמרא]] און [[מפרשים]].
=== ישיבה קטנה ===
'''ישיבה קטנה''' - פאַר ערוואַקסענע אין עלטער פון 14 ביז 17.

== אנטוויקלונג פון ישיבות אין דער היינטיגער עפאכע ==
די סארט ישיבה וואס מען זעט היינט שטאמט פון דער [[וואלאזשינער ישיבה]], וואס רבי [[חיים וואלאזשינער]], א תלמיד פונעם [[ווילנער גאון]], האט געגרינדעט אין תקס&quot;ב. ביז דעמאלסט האבן בחורים געלערנט אין א ישיבה אין דער שטאט וואו זיי האבן געוואוינט. אין דער וואלאזשינער ישיבה האבן געלערנט בחורים וואס זענען געקומען קיין וואלאזשין פון דערווייטענס צו לערנען אין דער ישיבה.

 
== ליסטע פון ישיבות ==
* [[ישיבת בית יוסף (גייטסהעד)]]
* [[עץ חיים]] (ירושלים)
* [[ישיבת עץ חיים (בעלגיע)|עץ חיים]] (בעלגיע)
* [[ישיבת עץ חיים (לאנדאן)|עץ חיים]] (לאנדאן)
*  [[ישיבת עץ חיים (מאנטרע-שווייץ)|עץ חיים ([[מאנטרע]]-[[שווייץ]])]] 
*[[ישיבת עץ חיים (וואלוז'ין-בלארוס)]]
* ישיבה גדולה [[סאטמאר ישיבה גדולה (קווינס)|סאטמאר]] (קווינס)
* ישיבה גדולה [[סאטמאר ישיבה גדולה (קרית יואל)|סאטמאר]] (קרית יואל)
* [[ישיבת תורת משה (סאטמאר), מאנטרעאל]]


[[קאַטעגאָריע:חינוך]]
[[קאַטעגאָריע:ישיבות|*]]</text>
      <sha1>s40tla65juvo61t658w43av89z6z4pm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580004</id>
      <parentid>580003</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:08:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* ליסטע פון ישיבות */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2534" xml:space="preserve">{{אידישקייט}}
א '''ישיבה''' איז אן ארט ווי [[בחורים]] זיצן און לערנען תורה א גאנצן טאג. אנדערש וואו א לערנען ארט פאר [[יונגעלייט]] נאך די חתונה וואס מען רופט &quot;[[כולל]]&quot;.
== ישיבה בחור ==
א ישיבה-בחור איז א יידישער יוגענטליכער עלטער פון 13 יאר וועלכער לערנט אין א [[ישיבה]].

== סארטן ישיבות ==
=== ישיבה גדולה ===
א '''ישיבה גדולה''' איז א ספעצילע [[שולע]] פאַר ערוואַקסענע בחורים אין עלטער פון 17 יאר און העכער ביז די חתונה (בערך 20) צו לערנען יידישע שריפטען ווי די [[תורה]], [[תלמוד בבלי|גמרא]] און [[מפרשים]].
=== ישיבה קטנה ===
'''ישיבה קטנה''' - פאַר ערוואַקסענע אין עלטער פון 14 ביז 17.

== אנטוויקלונג פון ישיבות אין דער היינטיגער עפאכע ==
די סארט ישיבה וואס מען זעט היינט שטאמט פון דער [[וואלאזשינער ישיבה]], וואס רבי [[חיים וואלאזשינער]], א תלמיד פונעם [[ווילנער גאון]], האט געגרינדעט אין תקס&quot;ב. ביז דעמאלסט האבן בחורים געלערנט אין א ישיבה אין דער שטאט וואו זיי האבן געוואוינט. אין דער וואלאזשינער ישיבה האבן געלערנט בחורים וואס זענען געקומען קיין וואלאזשין פון דערווייטענס צו לערנען אין דער ישיבה.

 
== ליסטע פון ישיבות ==
* [[ישיבת בית יוסף (גייטסהעד)]]
* [[עץ חיים]] (ירושלים)
* [[ישיבת עץ חיים (בעלגיע)|עץ חיים]] (בעלגיע)
* [[ישיבת עץ חיים (לאנדאן)|עץ חיים]] (לאנדאן)
*  [[ישיבת עץ חיים (מאנטרע-שווייץ)|עץ חיים מאנטרע-שווייץ]] 
*[[ישיבת עץ חיים (וואלוז'ין-בלארוס)]]
* ישיבה גדולה [[סאטמאר ישיבה גדולה (קווינס)|סאטמאר]] (קווינס)
* ישיבה גדולה [[סאטמאר ישיבה גדולה (קרית יואל)|סאטמאר]] (קרית יואל)
* [[ישיבת תורת משה (סאטמאר), מאנטרעאל]]


[[קאַטעגאָריע:חינוך]]
[[קאַטעגאָריע:ישיבות|*]]</text>
      <sha1>88fqv26l6radi4bp5x8kt3fk236mfn9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580005</id>
      <parentid>580004</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:09:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* ליסטע פון ישיבות */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2568" xml:space="preserve">{{אידישקייט}}
א '''ישיבה''' איז אן ארט ווי [[בחורים]] זיצן און לערנען תורה א גאנצן טאג. אנדערש וואו א לערנען ארט פאר [[יונגעלייט]] נאך די חתונה וואס מען רופט &quot;[[כולל]]&quot;.
== ישיבה בחור ==
א ישיבה-בחור איז א יידישער יוגענטליכער עלטער פון 13 יאר וועלכער לערנט אין א [[ישיבה]].

== סארטן ישיבות ==
=== ישיבה גדולה ===
א '''ישיבה גדולה''' איז א ספעצילע [[שולע]] פאַר ערוואַקסענע בחורים אין עלטער פון 17 יאר און העכער ביז די חתונה (בערך 20) צו לערנען יידישע שריפטען ווי די [[תורה]], [[תלמוד בבלי|גמרא]] און [[מפרשים]].
=== ישיבה קטנה ===
'''ישיבה קטנה''' - פאַר ערוואַקסענע אין עלטער פון 14 ביז 17.

== אנטוויקלונג פון ישיבות אין דער היינטיגער עפאכע ==
די סארט ישיבה וואס מען זעט היינט שטאמט פון דער [[וואלאזשינער ישיבה]], וואס רבי [[חיים וואלאזשינער]], א תלמיד פונעם [[ווילנער גאון]], האט געגרינדעט אין תקס&quot;ב. ביז דעמאלסט האבן בחורים געלערנט אין א ישיבה אין דער שטאט וואו זיי האבן געוואוינט. אין דער וואלאזשינער ישיבה האבן געלערנט בחורים וואס זענען געקומען קיין וואלאזשין פון דערווייטענס צו לערנען אין דער ישיבה.

 
== ליסטע פון ישיבות ==
* [[ישיבת בית יוסף (גייטסהעד)]]
* [[עץ חיים]] (ירושלים)
* [[ישיבת עץ חיים (בעלגיע)|עץ חיים]] (בעלגיע)
* [[ישיבת עץ חיים (לאנדאן)|עץ חיים]] (לאנדאן)
*  [[ישיבת עץ חיים (מאנטרע-שווייץ)|עץ חיים מאנטרע-שווייץ]] 
*[[וואלאזשינער ישיבה|ישיבת עץ חיים (וואלוז'ין-בלארוס)]]
* ישיבה גדולה [[סאטמאר ישיבה גדולה (קווינס)|סאטמאר]] (קווינס)
* ישיבה גדולה [[סאטמאר ישיבה גדולה (קרית יואל)|סאטמאר]] (קרית יואל)
* [[ישיבת תורת משה (סאטמאר), מאנטרעאל]]


[[קאַטעגאָריע:חינוך]]
[[קאַטעגאָריע:ישיבות|*]]</text>
      <sha1>bvrir5fahos88dj0r779tmzu3t2cicp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580006</id>
      <parentid>580005</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:10:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* ליסטע פון ישיבות */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2570" xml:space="preserve">{{אידישקייט}}
א '''ישיבה''' איז אן ארט ווי [[בחורים]] זיצן און לערנען תורה א גאנצן טאג. אנדערש וואו א לערנען ארט פאר [[יונגעלייט]] נאך די חתונה וואס מען רופט &quot;[[כולל]]&quot;.
== ישיבה בחור ==
א ישיבה-בחור איז א יידישער יוגענטליכער עלטער פון 13 יאר וועלכער לערנט אין א [[ישיבה]].

== סארטן ישיבות ==
=== ישיבה גדולה ===
א '''ישיבה גדולה''' איז א ספעצילע [[שולע]] פאַר ערוואַקסענע בחורים אין עלטער פון 17 יאר און העכער ביז די חתונה (בערך 20) צו לערנען יידישע שריפטען ווי די [[תורה]], [[תלמוד בבלי|גמרא]] און [[מפרשים]].
=== ישיבה קטנה ===
'''ישיבה קטנה''' - פאַר ערוואַקסענע אין עלטער פון 14 ביז 17.

== אנטוויקלונג פון ישיבות אין דער היינטיגער עפאכע ==
די סארט ישיבה וואס מען זעט היינט שטאמט פון דער [[וואלאזשינער ישיבה]], וואס רבי [[חיים וואלאזשינער]], א תלמיד פונעם [[ווילנער גאון]], האט געגרינדעט אין תקס&quot;ב. ביז דעמאלסט האבן בחורים געלערנט אין א ישיבה אין דער שטאט וואו זיי האבן געוואוינט. אין דער וואלאזשינער ישיבה האבן געלערנט בחורים וואס זענען געקומען קיין וואלאזשין פון דערווייטענס צו לערנען אין דער ישיבה.

 
== ליסטע פון ישיבות ==
* [[ישיבת בית יוסף (גייטסהעד)]]
* [[עץ חיים]] (ירושלים)
* [[ישיבת עץ חיים (בעלגיע)|עץ חיים]] (בעלגיע)
* [[ישיבת עץ חיים (לאנדאן)|עץ חיים]] (לאנדאן)
*  [[ישיבת עץ חיים (מאנטרע-שווייץ)|עץ חיים (מאנטרע-שווייץ)]] 
*[[וואלאזשינער ישיבה|ישיבת עץ חיים (וואלוז'ין-בלארוס)]]
* ישיבה גדולה [[סאטמאר ישיבה גדולה (קווינס)|סאטמאר]] (קווינס)
* ישיבה גדולה [[סאטמאר ישיבה גדולה (קרית יואל)|סאטמאר]] (קרית יואל)
* [[ישיבת תורת משה (סאטמאר), מאנטרעאל]]


[[קאַטעגאָריע:חינוך]]
[[קאַטעגאָריע:ישיבות|*]]</text>
      <sha1>3q7izahrahgtmpyyoh291y2oc7e9h48</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אהרן לייב שטיינמאן</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7206</id>
    <revision>
      <id>580020</id>
      <parentid>579898</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:24:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <comment>/* הנצחה */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11462" xml:space="preserve">{{רב
|נאמען= רבי אהרן יהודה לייב שטיינמאן&lt;!--
|בילד= הרב שטיינמן 5.jpg--&gt;
|באשרייבונג= רבי אהרן יהודה לייב שטיינמאן
|יידישע געבורט דאטע= [[י&quot;ד חשוון]] [[ה'תרע&quot;ד]]
|יידישע טויט דאטע=[[כ&quot;ד כסלו]] [[ה'תשע&quot;ח]]&lt;!--
|פטירה ארט=[[בני ברק]], [[ישראל|ארץ ישראל]]--&gt;
|טעטיקייט ארט= [[בני ברק]]
|באלאנג= [[מתנגדים|דאס ליטווישע אידנטום]]
|אמטן= ראש ישיבה פון: ארחות התורה, גאון יעקב, און [[פאנאוועזשער ישיבה]] לצעירים
|זיינע רביס= רבי [[יצחק זאב הלוי סאלאווייטשיק]], רבי [[משה סאקאלאווסקי]], רבי [[פסח פרוסקין]]
|תלמידים=
|חיבורים= אילת השחר, חסד ומשפט, ימלא פי תהילתך, מפקודיך אתבונן, עזי ומגיני.
}}

הרב '''אהרן יהודה לייב שטיינמאן''' גריפן '''הראי&quot;ל''' או '''הגראי&quot;ל''' ([[י&quot;ד חשוון]] [[ה'תרע&quot;ד]] - [[כ&quot;ד כסלו]] [[ה'תשע&quot;ח]]), גערופן רב '''אהרן לייב,''' איז געווען א חרדישער ליטווישער ראש ישיבה, פון די הויפט מנהיגים פון דער חרדישער וועלט אין די יארן פון תש״ס. ער איז געווען דער נשיא פון דער מועצת גדולי התורה פון [[דגל התורה]].

ער איז אויך געווען דער [[ראש ישיבה]] פון עטליכע ישיבות: גאון יעקב, ארחות תורה, תורה בתפארתה און פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] לצעירים, און איז אמאל אויך געווען דער ראש כולל פונעם [[פאנאוועזשער כולל]]. ער האט מחבר געווען דרייסיק ספרים. ספר '''איילת השחר''' אויף מסכתות הש&quot;ס און חמשה חומשי תורה, און ספר '''ימלא פי תהילתך''' פון שמועסן.

ער האט געהייראט מרת תמר (טעמא) קארנפעלד (נפ' תשס&quot;ב), אן אייניקל פון [[משה חיים ראטנבערג]] פון [[כענטשין]].

== ביאגראפיע ==
דער רב איז געבוירן געווארן אין יאר ה'תרע&quot;ד אלס אהרן יהודה לייב שטיימאן אין [[בריסק]], [[רוסלענדישע אימפעריע]] (היינט [[בעלארוס]]) צו זיין פאטער רבי נח צבי שטיימאן, שמש אינעם בריסקער בית דין, און צו זיין מוטער מרת גיטל פייגא. 

אין תרצ&quot;ז איז ער גערופן געווארן צו ווערן ריקרוטירט אין דער פוילישער מיליטער, דעריבער האט ער געביטן זיין משפחה נאמען אויף שטיינמאן מיט דער האפענונג אזוי נישט צו ווערן גענומען אין מיליטער, אבער אן ערפאלג ער איז ווייטער גערופן געווארן אין מיליטער.

דורך די באמיאונגען פון דעם בריסקער רב און רבי ברוך בער לייבאוויטש האט ער באקומען אין תרצ&quot;ז אן איינלאדונג פון הרב באטשקא, ראש ישיבה אין [[מאנטרע]], [[שווייץ]]; אזוי האט ער זיך געראטעוועט פון פוילישע מיליטער. 

במשך זיינע יארן אין דער שווייץ האט ער געהאט נאנטע באציאונגען מיטן פוסק הרב [[מרדכי יעקב ברייש]], רב פון ״אגודת אחים״ אין ציריך.

ער איז געשטארבן נאך א לאנגער קראנקייט, הויפטליך אנגינע, אין דער אלטער פון 104 יאר.

[[טעקע:Shtinman.jpg|קליין|הרב אהרן לייב שטיינמאן]]
[[בילד: הרב שטיינמן הרב אליהו שוויי הרב שמואל קמינצקי.jpg|קליין| הרב שטיינמאן מיט הרב [[אליה שוויי]] און הרב [[שמואל קאמינעצקי]]]]

== פרישות ==
הרב שטיינמאן איז ארויסגעשטאנען מיט זיין אפגעזונדערקייט פון די וועלטליכע פארגענוגנס, זיך באגענוגט מיט מינימאלישע געברויכן וואס אן דעם איז נישט מעגליך אנצוגיין אבער נישט א מענטש נישט האט נישט געברויכט, זיין אויפיהרונג האט דערמאנט אז א מענטש איז נאר אויף דער וועלט צייטווייליער קעמט זיך נישט אויס די [[בארד]], און דאס איז טאקע פארקניפט. 
: ער האט געוואוינט זייער ארים און באשיידן, איין צימער וואס זיין בעט דינט אויך אלס דאס בענקל לעבן דעם טיש ווי ער נעמט אויף און לערנט. 
: ער האט געפאסט אסאך תעניתים. דערצו איז ער אויך א עניו וואס האלט זיך קליין פונקט ווי יעדער, און אימער האט ער געהאט א שמייכל אויף זיין געזיכט. זיינע אנהענגער רופן אים בלשון חיבה ר' ארען לייב.
: כאטשיג ער האט געפירט היינט די מערהייט פון דער ליטווישער וועלט, איז ער געווען גאר א שטילער מענטש און איבערהויפט נישט גערעדט וועגן א פערזענליכן מענטש.

== קנאים קעגן אים ==
זייענדיג א מנהיג פון דער תורה וועלט האט ער זיך צוגעקוקט פון די נאנט דאס שווערע מצב הפרנסה פון דער תורה וועלט אין בני ברק און אין גאנץ ארץ ישראל, אויך די חורבן וואס די שוואכערע בחורים מאכן אן אין ישיבות (און אויך נאך טעמים אין די אינטערוויסן), האט ער געשטיצט די עסקנים צו ערלעדיגן אז פרומע אידן זאלן גיין דינען אין דער מיליטער.

דאס האט אים געמאכט שונא נומער 1 פון די קנאים און אנטי ציונים צוליב זיין זאגן אז ער שטיצט די [[נחל החרדי]] און [[חוק טל]], און [[תכנית הליבא]], אזש ס'איז שוין ארויסגעקומען א קול קורא קעגן אים פון זיי אז זיינע ספרים זענען דינם בשריפה און ער האט א דין ווי א מסית ומדיח. אבער ער שרעקט זיך נישט פון זיי, די ליטווישע האלטן דאס נישט אויס וויאזוי מ'קען פארשעמען ר' אהרן לייב.

==משפחה==
הרב שטיינמאנ׳ס מוטער, גיטל פייגא, איז געווען א טאכטער פון רב משה אליהו גיבארנאווסקי פון [[קאמעניץ (ליטא)|קאמעניץ]].{{הערה|הרב גיבארנאווסקי איז געווען א חברותא פון הרב [[יצחק יעקב ראבינאוויטש (פאנעוועזש)|יצחק יעקב ראבינאוויטש]]; ער איז נפטר געווארן ביי דער עלטער פון 40.}} א פעטער פון הרב שטיינמאן איז געווען הרב חיים שלמה גאָרפֿינקל, א [[פוסק|מורה הוראה]] אין קאמעניץ.

א שוועסטער פון זיין באבע עלקא, איז געווען די ווייב פון דוב, פאטער פון הרב [[שמחה זעליג ריגער]]. א ברודער פון עלקא איז געווען הרב משה אהרן ווייצבלום, א תלמיד פון [[משה יהושע יהודה לייב דיסקין|מהרי&quot;ל דיסקין]] וואס איז געווען רב אין א שטעטל לעבן בריסק, און אין זיינע לעצטע יארן איז ער ארויף אין ארץ ישראל וואו ער איז געווען א ר&quot;מ אין [[ישיבת תורת חיים]].{{הערה|1=[http://hetermechira.blogspot.co.il/2015/02/blog-post.html זעט נאל וועגן אים]}}{{הערה|שם=כאיל תערוג תשעה}}

הרב שטיינמאן האט געהייראט מרת תמר (נפטר געווארן [[כ&quot;ה סיון]] [[ה'תשס&quot;ב]]), א טאכטער פון שמאי קארנפעלד, אייניקל פון [[משה חיים ראטנבערג]], א ברודער פונעם גערער רבי׳ן דעם [[יצחק מאיר אלטער|חידושי הרי&quot;ם]]&quot;. זיי האבן געהאט צוויי זין און צוויי טעכטער: 
*מרת רחל דבורה (נפטר געווארן [[ד' כסלו]] [[ה'תשע&quot;ח]]). זי איז געווען די ווייב פון רבי זאב בערלין, דער גרינדער און ראש ישיבה פון ישיבת גאון יעקב אין בני ברק.
*רבי משה, דינט אלס א מגיד שיעור אין דער &quot;עטרת שלמה ישיבה&quot;. ער האט געהייראט די טאכטער פון רבי ישראל אשר וואלעס. זיין שוואגער איז געווען רבי [[ישראל יעקב פישער]].
*רבי שרגא נח, דער ראש ישיבה לצעירים פון &quot;קהילות יעקב אין בני ברק&quot;. זיין פרוי איז געווען מרת חנה, די עלטסטע טאכטער פון רבי [[חיים קאניעווסקי]] וועלכע איז נפטר געווארן אין יאר [[2014]].
*מרת טובה ציפורה, ווייב פון רבי [[דב שפירא]], דער ראש ישיבה פון &quot;יד הלוי - בריסק&quot; אין [[ירושלים]].

==הנצחה== 
דער מעיאר פון [[נוף הגליל|נצרת עילית]], [[רונן פּלאָט]], האָט געמאָלדן אַז דער חרדישער שכונת &quot;הר יונה 3&quot; וועט זיין געהייסן נאָך הרב שטיינמאַן וועלכער האָט געשטיצט איר גרינדונג.
==תלמידים==
* דאקטער [[משה ראטשילד]], מנהל פון דער [[מעיני הישועה]] מעדיצין צענטער אין [[בני ברק]] (זיין תלמיד אין דער [[שווייץ]])
* רבי [[חיים שאול טויב]] - [[מאדזשיץ (הויף)|מאדזישער]] רבי, בעל מנגן ומשפיע פון אמיוזיק חסידישע
* רבי [[אלימלך בידערמאן]] - חסידישער משפיע פון אגנצע קהילות
* רבי [[איתמר גרבוז]] - [[ראש ישיבה]] פון [[אורחות תורה]]
* רבי [[דן סגל]] - משגיח פון [[תפרח]]

==וועבלינקען==
* {{רמבי&quot;ש|1751}}

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע|
refs={{הערה|שם=כאיל תערוג תשעה|[http://hahlaot.blogspot.co.il/2015/10/blog-post.html קובץ גליונות &quot;כאיל תערוג&quot; תשע&quot;ה] עמוד 11}}
}}

{{גרונטסארטיר:שטיינמאן, אהרן}}
[[קאטעגאריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי כוללים]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בני ברק]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה]]</text>
      <sha1>o33zzdi4em19576r2r3wjoedh95uvqt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580022</id>
      <parentid>580020</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:27:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11764" xml:space="preserve">{{רב
|נאמען= רבי אהרן יהודה לייב שטיינמאן&lt;!--
|בילד= הרב שטיינמן 5.jpg--&gt;
|באשרייבונג= רבי אהרן יהודה לייב שטיינמאן
|יידישע געבורט דאטע= [[י&quot;ד חשוון]] [[ה'תרע&quot;ד]]
|יידישע טויט דאטע=[[כ&quot;ד כסלו]] [[ה'תשע&quot;ח]]&lt;!--
|פטירה ארט=[[בני ברק]], [[ישראל|ארץ ישראל]]--&gt;
|טעטיקייט ארט= [[בני ברק]]
|באלאנג= [[מתנגדים|דאס ליטווישע אידנטום]]
|אמטן= ראש ישיבה פון: ארחות התורה, גאון יעקב, און [[פאנאוועזשער ישיבה]] לצעירים
|זיינע רביס= רבי [[יצחק זאב הלוי סאלאווייטשיק]], רבי [[משה סאקאלאווסקי]], רבי [[פסח פרוסקין]]
|תלמידים=
|חיבורים= אילת השחר, חסד ומשפט, ימלא פי תהילתך, מפקודיך אתבונן, עזי ומגיני.
}}

הרב '''אהרן יהודה לייב שטיינמאן''' גריפן '''הראי&quot;ל''' או '''הגראי&quot;ל''' ([[י&quot;ד חשוון]] [[ה'תרע&quot;ד]] - [[כ&quot;ד כסלו]] [[ה'תשע&quot;ח]]), גערופן רב '''אהרן לייב,''' איז געווען א חרדישער ליטווישער ראש ישיבה, פון די הויפט מנהיגים פון דער חרדישער וועלט אין די יארן פון תש״ס. ער איז געווען דער נשיא פון דער מועצת גדולי התורה פון [[דגל התורה]].

ער איז אויך געווען דער [[ראש ישיבה]] פון עטליכע ישיבות: גאון יעקב, ארחות תורה, תורה בתפארתה און פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] לצעירים, און איז אמאל אויך געווען דער ראש כולל פונעם [[פאנאוועזשער כולל]]. ער האט מחבר געווען דרייסיק ספרים. ספר '''איילת השחר''' אויף מסכתות הש&quot;ס און חמשה חומשי תורה, און ספר '''ימלא פי תהילתך''' פון שמועסן.

ער האט געהייראט מרת תמר (טעמא) קארנפעלד (נפ' תשס&quot;ב), אן אייניקל פון [[משה חיים ראטנבערג]] פון [[כענטשין]].

== ביאגראפיע ==
דער רב איז געבוירן געווארן אין יאר ה'תרע&quot;ד אלס אהרן יהודה לייב שטיימאן אין [[בריסק]], [[רוסלענדישע אימפעריע]] (היינט [[בעלארוס]]) צו זיין פאטער רבי נח צבי שטיימאן, שמש אינעם בריסקער בית דין, און צו זיין מוטער מרת גיטל פייגא. 

אין תרצ&quot;ז איז ער גערופן געווארן צו ווערן ריקרוטירט אין דער פוילישער מיליטער, דעריבער האט ער געביטן זיין משפחה נאמען אויף שטיינמאן מיט דער האפענונג אזוי נישט צו ווערן גענומען אין מיליטער, אבער אן ערפאלג ער איז ווייטער גערופן געווארן אין מיליטער.

דורך די באמיאונגען פון דעם בריסקער רב און רבי ברוך בער לייבאוויטש האט ער באקומען אין תרצ&quot;ז אן איינלאדונג פון הרב באטשקא, ראש ישיבה אין [[מאנטרע]], [[שווייץ]]; אזוי האט ער זיך געראטעוועט פון פוילישע מיליטער. 

במשך זיינע יארן אין דער שווייץ האט ער געהאט נאנטע באציאונגען מיטן פוסק הרב [[מרדכי יעקב ברייש]], רב פון ״אגודת אחים״ אין ציריך.

ער איז געשטארבן נאך א לאנגער קראנקייט, הויפטליך אנגינע, אין דער אלטער פון 104 יאר.

[[טעקע:Shtinman.jpg|קליין|הרב אהרן לייב שטיינמאן]]
[[בילד: הרב שטיינמן הרב אליהו שוויי הרב שמואל קמינצקי.jpg|קליין| הרב שטיינמאן מיט הרב [[אליה שוויי]] און הרב [[שמואל קאמינעצקי]] ב[[אמריקה ארצות הברית]]]]
[[בילד:הרב שטיינמן עם הרב משה יהושע הגר מויז'ניץ לחיים.jpg|ממוזער|רבי [[משה יהושע האגער]] וויזניצער רבי מיט רבי [[אהרן לייב שטיינמאן]] מאכעט [[לחיים]]]]

== פרישות ==
הרב שטיינמאן איז ארויסגעשטאנען מיט זיין אפגעזונדערקייט פון די וועלטליכע פארגענוגנס, זיך באגענוגט מיט מינימאלישע געברויכן וואס אן דעם איז נישט מעגליך אנצוגיין אבער נישט א מענטש נישט האט נישט געברויכט, זיין אויפיהרונג האט דערמאנט אז א מענטש איז נאר אויף דער וועלט צייטווייליער קעמט זיך נישט אויס די [[בארד]], און דאס איז טאקע פארקניפט. 
: ער האט געוואוינט זייער ארים און באשיידן, איין צימער וואס זיין בעט דינט אויך אלס דאס בענקל לעבן דעם טיש ווי ער נעמט אויף און לערנט. 
: ער האט געפאסט אסאך תעניתים. דערצו איז ער אויך א עניו וואס האלט זיך קליין פונקט ווי יעדער, און אימער האט ער געהאט א שמייכל אויף זיין געזיכט. זיינע אנהענגער רופן אים בלשון חיבה ר' ארען לייב.
: כאטשיג ער האט געפירט היינט די מערהייט פון דער ליטווישער וועלט, איז ער געווען גאר א שטילער מענטש און איבערהויפט נישט גערעדט וועגן א פערזענליכן מענטש.

== קנאים קעגן אים ==
זייענדיג א מנהיג פון דער תורה וועלט האט ער זיך צוגעקוקט פון די נאנט דאס שווערע מצב הפרנסה פון דער תורה וועלט אין בני ברק און אין גאנץ ארץ ישראל, אויך די חורבן וואס די שוואכערע בחורים מאכן אן אין ישיבות (און אויך נאך טעמים אין די אינטערוויסן), האט ער געשטיצט די עסקנים צו ערלעדיגן אז פרומע אידן זאלן גיין דינען אין דער מיליטער.

דאס האט אים געמאכט שונא נומער 1 פון די קנאים און אנטי ציונים צוליב זיין זאגן אז ער שטיצט די [[נחל החרדי]] און [[חוק טל]], און [[תכנית הליבא]], אזש ס'איז שוין ארויסגעקומען א קול קורא קעגן אים פון זיי אז זיינע ספרים זענען דינם בשריפה און ער האט א דין ווי א מסית ומדיח. אבער ער שרעקט זיך נישט פון זיי, די ליטווישע האלטן דאס נישט אויס וויאזוי מ'קען פארשעמען ר' אהרן לייב.

==משפחה==
הרב שטיינמאנ׳ס מוטער, גיטל פייגא, איז געווען א טאכטער פון רב משה אליהו גיבארנאווסקי פון [[קאמעניץ (ליטא)|קאמעניץ]].{{הערה|הרב גיבארנאווסקי איז געווען א חברותא פון הרב [[יצחק יעקב ראבינאוויטש (פאנעוועזש)|יצחק יעקב ראבינאוויטש]]; ער איז נפטר געווארן ביי דער עלטער פון 40.}} א פעטער פון הרב שטיינמאן איז געווען הרב חיים שלמה גאָרפֿינקל, א [[פוסק|מורה הוראה]] אין קאמעניץ.

א שוועסטער פון זיין באבע עלקא, איז געווען די ווייב פון דוב, פאטער פון הרב [[שמחה זעליג ריגער]]. א ברודער פון עלקא איז געווען הרב משה אהרן ווייצבלום, א תלמיד פון [[משה יהושע יהודה לייב דיסקין|מהרי&quot;ל דיסקין]] וואס איז געווען רב אין א שטעטל לעבן בריסק, און אין זיינע לעצטע יארן איז ער ארויף אין ארץ ישראל וואו ער איז געווען א ר&quot;מ אין [[ישיבת תורת חיים]].{{הערה|1=[http://hetermechira.blogspot.co.il/2015/02/blog-post.html זעט נאל וועגן אים]}}{{הערה|שם=כאיל תערוג תשעה}}

הרב שטיינמאן האט געהייראט מרת תמר (נפטר געווארן [[כ&quot;ה סיון]] [[ה'תשס&quot;ב]]), א טאכטער פון שמאי קארנפעלד, אייניקל פון [[משה חיים ראטנבערג]], א ברודער פונעם גערער רבי׳ן דעם [[יצחק מאיר אלטער|חידושי הרי&quot;ם]]&quot;. זיי האבן געהאט צוויי זין און צוויי טעכטער: 
*מרת רחל דבורה (נפטר געווארן [[ד' כסלו]] [[ה'תשע&quot;ח]]). זי איז געווען די ווייב פון רבי זאב בערלין, דער גרינדער און ראש ישיבה פון ישיבת גאון יעקב אין בני ברק.
*רבי משה, דינט אלס א מגיד שיעור אין דער &quot;עטרת שלמה ישיבה&quot;. ער האט געהייראט די טאכטער פון רבי ישראל אשר וואלעס. זיין שוואגער איז געווען רבי [[ישראל יעקב פישער]].
*רבי שרגא נח, דער ראש ישיבה לצעירים פון &quot;קהילות יעקב אין בני ברק&quot;. זיין פרוי איז געווען מרת חנה, די עלטסטע טאכטער פון רבי [[חיים קאניעווסקי]] וועלכע איז נפטר געווארן אין יאר [[2014]].
*מרת טובה ציפורה, ווייב פון רבי [[דב שפירא]], דער ראש ישיבה פון &quot;יד הלוי - בריסק&quot; אין [[ירושלים]].

==הנצחה== 
דער מעיאר פון [[נוף הגליל|נצרת עילית]], [[רונן פּלאָט]], האָט געמאָלדן אַז דער חרדישער שכונת &quot;הר יונה 3&quot; וועט זיין געהייסן נאָך הרב שטיינמאַן וועלכער האָט געשטיצט איר גרינדונג.
==תלמידים==
* דאקטער [[משה ראטשילד]], מנהל פון דער [[מעיני הישועה]] מעדיצין צענטער אין [[בני ברק]] (זיין תלמיד אין דער [[שווייץ]])
* רבי [[חיים שאול טויב]] - [[מאדזשיץ (הויף)|מאדזישער]] רבי, בעל מנגן ומשפיע פון אמיוזיק חסידישע
* רבי [[אלימלך בידערמאן]] - חסידישער משפיע פון אגנצע קהילות
* רבי [[איתמר גרבוז]] - [[ראש ישיבה]] פון [[אורחות תורה]]
* רבי [[דן סגל]] - משגיח פון [[תפרח]]

==וועבלינקען==
* {{רמבי&quot;ש|1751}}

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע|
refs={{הערה|שם=כאיל תערוג תשעה|[http://hahlaot.blogspot.co.il/2015/10/blog-post.html קובץ גליונות &quot;כאיל תערוג&quot; תשע&quot;ה] עמוד 11}}
}}

{{גרונטסארטיר:שטיינמאן, אהרן}}
[[קאטעגאריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי כוללים]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בני ברק]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה]]</text>
      <sha1>4hjq1l9eklx3x3fql1zm17htqrn7sfe</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580023</id>
      <parentid>580022</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:28:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11779" xml:space="preserve">{{רב
|נאמען= רבי אהרן יהודה לייב שטיינמאן&lt;!--
|בילד= הרב שטיינמן 5.jpg--&gt;
|באשרייבונג= רבי אהרן יהודה לייב שטיינמאן
|יידישע געבורט דאטע= [[י&quot;ד חשוון]] [[ה'תרע&quot;ד]]
|יידישע טויט דאטע=[[כ&quot;ד כסלו]] [[ה'תשע&quot;ח]]&lt;!--
|פטירה ארט=[[בני ברק]], [[ישראל|ארץ ישראל]]--&gt;
|טעטיקייט ארט= [[בני ברק]]
|באלאנג= [[מתנגדים|דאס ליטווישע אידנטום]]
|אמטן= ראש ישיבה פון: ארחות התורה, גאון יעקב, און [[פאנאוועזשער ישיבה]] לצעירים
|זיינע רביס= רבי [[יצחק זאב הלוי סאלאווייטשיק]], רבי [[משה סאקאלאווסקי]], רבי [[פסח פרוסקין]]
|תלמידים=
|חיבורים= אילת השחר, חסד ומשפט, ימלא פי תהילתך, מפקודיך אתבונן, עזי ומגיני.
}}

הרב '''אהרן יהודה לייב שטיינמאן''' גריפן '''הראי&quot;ל''' או '''הגראי&quot;ל''' ([[י&quot;ד חשוון]] [[ה'תרע&quot;ד]] - [[כ&quot;ד כסלו]] [[ה'תשע&quot;ח]]), גערופן רב '''אהרן לייב,''' איז געווען א חרדישער ליטווישער ראש ישיבה, פון די הויפט מנהיגים פון דער חרדישער וועלט אין די יארן פון תש״ס. ער איז געווען דער נשיא פון דער מועצת גדולי התורה פון [[דגל התורה]].

ער איז אויך געווען דער [[ראש ישיבה]] פון עטליכע ישיבות: גאון יעקב, ארחות תורה, תורה בתפארתה און פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] לצעירים, און איז אמאל אויך געווען דער ראש כולל פונעם [[פאנאוועזשער כולל]]. ער האט מחבר געווען דרייסיק ספרים. ספר '''איילת השחר''' אויף מסכתות הש&quot;ס און חמשה חומשי תורה, און ספר '''ימלא פי תהילתך''' פון שמועסן.

ער האט געהייראט מרת תמר (טעמא) קארנפעלד (נפ' תשס&quot;ב), אן אייניקל פון [[משה חיים ראטנבערג]] פון [[כענטשין]].

== ביאגראפיע ==
דער רב איז געבוירן געווארן אין יאר ה'תרע&quot;ד אלס אהרן יהודה לייב שטיימאן אין [[בריסק]], [[רוסלענדישע אימפעריע]] (היינט [[בעלארוס]]) צו זיין פאטער רבי נח צבי שטיימאן, שמש אינעם בריסקער בית דין, און צו זיין מוטער מרת גיטל פייגא. 

אין תרצ&quot;ז איז ער גערופן געווארן צו ווערן ריקרוטירט אין דער פוילישער מיליטער, דעריבער האט ער געביטן זיין משפחה נאמען אויף שטיינמאן מיט דער האפענונג אזוי נישט צו ווערן גענומען אין מיליטער, אבער אן ערפאלג ער איז ווייטער גערופן געווארן אין מיליטער.

דורך די באמיאונגען פון דעם בריסקער רב און רבי ברוך בער לייבאוויטש האט ער באקומען אין תרצ&quot;ז אן איינלאדונג פון הרב באטשקא, ראש ישיבה אין [[מאנטרע]], [[שווייץ]]; אזוי האט ער זיך געראטעוועט פון פוילישע מיליטער. 

במשך זיינע יארן אין דער שווייץ האט ער געהאט נאנטע באציאונגען מיטן פוסק הרב [[מרדכי יעקב ברייש]], רב פון ״אגודת אחים״ אין ציריך.

ער איז געשטארבן נאך א לאנגער קראנקייט, הויפטליך אנגינע, אין דער אלטער פון 104 יאר.

[[טעקע:Shtinman.jpg|קליין|הרב אהרן לייב שטיינמאן]]
[[בילד: הרב שטיינמן הרב אליהו שוויי הרב שמואל קמינצקי.jpg|קליין| הרב שטיינמאן מיט הרב [[אליה שוויי]] און הרב [[שמואל קאמינעצקי]] ב[[אמריקה ארצות הברית]]]]
[[בילד:הרב שטיינמן עם הרב משה יהושע הגר מויז'ניץ לחיים.jpg|ממוזער|רבי [[משה יהושע האגער]] וויזניצער רבי מיט רבי [[אהרן לייב שטיינמאן]] מאכעט [[לחיים]] א[[משקה]]]]

== פרישות ==
הרב שטיינמאן איז ארויסגעשטאנען מיט זיין אפגעזונדערקייט פון די וועלטליכע פארגענוגנס, זיך באגענוגט מיט מינימאלישע געברויכן וואס אן דעם איז נישט מעגליך אנצוגיין אבער נישט א מענטש נישט האט נישט געברויכט, זיין אויפיהרונג האט דערמאנט אז א מענטש איז נאר אויף דער וועלט צייטווייליער קעמט זיך נישט אויס די [[בארד]], און דאס איז טאקע פארקניפט. 
: ער האט געוואוינט זייער ארים און באשיידן, איין צימער וואס זיין בעט דינט אויך אלס דאס בענקל לעבן דעם טיש ווי ער נעמט אויף און לערנט. 
: ער האט געפאסט אסאך תעניתים. דערצו איז ער אויך א עניו וואס האלט זיך קליין פונקט ווי יעדער, און אימער האט ער געהאט א שמייכל אויף זיין געזיכט. זיינע אנהענגער רופן אים בלשון חיבה ר' ארען לייב.
: כאטשיג ער האט געפירט היינט די מערהייט פון דער ליטווישער וועלט, איז ער געווען גאר א שטילער מענטש און איבערהויפט נישט גערעדט וועגן א פערזענליכן מענטש.

== קנאים קעגן אים ==
זייענדיג א מנהיג פון דער תורה וועלט האט ער זיך צוגעקוקט פון די נאנט דאס שווערע מצב הפרנסה פון דער תורה וועלט אין בני ברק און אין גאנץ ארץ ישראל, אויך די חורבן וואס די שוואכערע בחורים מאכן אן אין ישיבות (און אויך נאך טעמים אין די אינטערוויסן), האט ער געשטיצט די עסקנים צו ערלעדיגן אז פרומע אידן זאלן גיין דינען אין דער מיליטער.

דאס האט אים געמאכט שונא נומער 1 פון די קנאים און אנטי ציונים צוליב זיין זאגן אז ער שטיצט די [[נחל החרדי]] און [[חוק טל]], און [[תכנית הליבא]], אזש ס'איז שוין ארויסגעקומען א קול קורא קעגן אים פון זיי אז זיינע ספרים זענען דינם בשריפה און ער האט א דין ווי א מסית ומדיח. אבער ער שרעקט זיך נישט פון זיי, די ליטווישע האלטן דאס נישט אויס וויאזוי מ'קען פארשעמען ר' אהרן לייב.

==משפחה==
הרב שטיינמאנ׳ס מוטער, גיטל פייגא, איז געווען א טאכטער פון רב משה אליהו גיבארנאווסקי פון [[קאמעניץ (ליטא)|קאמעניץ]].{{הערה|הרב גיבארנאווסקי איז געווען א חברותא פון הרב [[יצחק יעקב ראבינאוויטש (פאנעוועזש)|יצחק יעקב ראבינאוויטש]]; ער איז נפטר געווארן ביי דער עלטער פון 40.}} א פעטער פון הרב שטיינמאן איז געווען הרב חיים שלמה גאָרפֿינקל, א [[פוסק|מורה הוראה]] אין קאמעניץ.

א שוועסטער פון זיין באבע עלקא, איז געווען די ווייב פון דוב, פאטער פון הרב [[שמחה זעליג ריגער]]. א ברודער פון עלקא איז געווען הרב משה אהרן ווייצבלום, א תלמיד פון [[משה יהושע יהודה לייב דיסקין|מהרי&quot;ל דיסקין]] וואס איז געווען רב אין א שטעטל לעבן בריסק, און אין זיינע לעצטע יארן איז ער ארויף אין ארץ ישראל וואו ער איז געווען א ר&quot;מ אין [[ישיבת תורת חיים]].{{הערה|1=[http://hetermechira.blogspot.co.il/2015/02/blog-post.html זעט נאל וועגן אים]}}{{הערה|שם=כאיל תערוג תשעה}}

הרב שטיינמאן האט געהייראט מרת תמר (נפטר געווארן [[כ&quot;ה סיון]] [[ה'תשס&quot;ב]]), א טאכטער פון שמאי קארנפעלד, אייניקל פון [[משה חיים ראטנבערג]], א ברודער פונעם גערער רבי׳ן דעם [[יצחק מאיר אלטער|חידושי הרי&quot;ם]]&quot;. זיי האבן געהאט צוויי זין און צוויי טעכטער: 
*מרת רחל דבורה (נפטר געווארן [[ד' כסלו]] [[ה'תשע&quot;ח]]). זי איז געווען די ווייב פון רבי זאב בערלין, דער גרינדער און ראש ישיבה פון ישיבת גאון יעקב אין בני ברק.
*רבי משה, דינט אלס א מגיד שיעור אין דער &quot;עטרת שלמה ישיבה&quot;. ער האט געהייראט די טאכטער פון רבי ישראל אשר וואלעס. זיין שוואגער איז געווען רבי [[ישראל יעקב פישער]].
*רבי שרגא נח, דער ראש ישיבה לצעירים פון &quot;קהילות יעקב אין בני ברק&quot;. זיין פרוי איז געווען מרת חנה, די עלטסטע טאכטער פון רבי [[חיים קאניעווסקי]] וועלכע איז נפטר געווארן אין יאר [[2014]].
*מרת טובה ציפורה, ווייב פון רבי [[דב שפירא]], דער ראש ישיבה פון &quot;יד הלוי - בריסק&quot; אין [[ירושלים]].

==הנצחה== 
דער מעיאר פון [[נוף הגליל|נצרת עילית]], [[רונן פּלאָט]], האָט געמאָלדן אַז דער חרדישער שכונת &quot;הר יונה 3&quot; וועט זיין געהייסן נאָך הרב שטיינמאַן וועלכער האָט געשטיצט איר גרינדונג.
==תלמידים==
* דאקטער [[משה ראטשילד]], מנהל פון דער [[מעיני הישועה]] מעדיצין צענטער אין [[בני ברק]] (זיין תלמיד אין דער [[שווייץ]])
* רבי [[חיים שאול טויב]] - [[מאדזשיץ (הויף)|מאדזישער]] רבי, בעל מנגן ומשפיע פון אמיוזיק חסידישע
* רבי [[אלימלך בידערמאן]] - חסידישער משפיע פון אגנצע קהילות
* רבי [[איתמר גרבוז]] - [[ראש ישיבה]] פון [[אורחות תורה]]
* רבי [[דן סגל]] - משגיח פון [[תפרח]]

==וועבלינקען==
* {{רמבי&quot;ש|1751}}

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע|
refs={{הערה|שם=כאיל תערוג תשעה|[http://hahlaot.blogspot.co.il/2015/10/blog-post.html קובץ גליונות &quot;כאיל תערוג&quot; תשע&quot;ה] עמוד 11}}
}}

{{גרונטסארטיר:שטיינמאן, אהרן}}
[[קאטעגאריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי כוללים]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בני ברק]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה]]</text>
      <sha1>h006uap382yhlbafw9qaazwrev2gwxg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>תלמוד</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7765</id>
    <revision>
      <id>580031</id>
      <parentid>577932</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:44:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1413" xml:space="preserve">[[טעקע:First page of the first tractate of the Talmud (Daf Beis of Maseches Brachos).jpg|קליין|מרכז|דף ראשון בהתלמוד הבבלי הנקרא [[ים התלמוד]] דפוס [[וילנא]] האחים והאלמנה ראם]]
[[בילד:Gmara_Book.jpg|קליין|250px|צוויי גמרות מנחות וברכות]]

'''תלמוד''' (מער באוואוסט מיטן [[אראמיש]]ן נאמען '''גמרא''') איז א זאמלונג פון די מאמרים און שקלא וטריא פון די [[אמוראים]] , ד&quot;ה די חכמים ביי יידן פון דער תקופה גלייך נאכן פעסטשטעלן פון דער [[משנה]] (בערך 200 יאר נאכן צווייטן חורבן בית המקדש). די אמוראים שטעלן זיך אויף די ווערטער און סברות פון די [[תנאים]] אין דער משנה און [[ברייתא|ברייתות]].
אין [[ציפורי]] און אין [[טבריה]] אין ארץ ישראל האט מען צוזאמענגעשטעלט דעם [[תלמוד ירושלמי]]. א הונדערט יאר שפעטער האט מען אין בבל צוזאמענגעשטעלט דעם [[תלמוד בבלי]]. מען לערנט דעם בבלי אסאך מער ווי דעם ירושלמי.

== זעט אויך ==
* [[תלמוד בבלי]]
* [[תלמוד ירושלמי]]

[[קאַטעגאָריע:תלמוד|*]]</text>
      <sha1>366txzpzd1mg8rd1bn5g4pctuoz3bjs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>באַניצער רעדן:פוילישער</title>
    <ns>3</ns>
    <id>8686</id>
    <revision>
      <id>579970</id>
      <parentid>579427</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T18:26:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <comment>/* HE:תבנית:טורים */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="125142" xml:space="preserve">{{נאוויגאציע אין מאנאטן ארכיוו|באַניצער רעדן:פוילישער|יאר=2007}}

== Reminder: Share your feedback in this Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Every response for this survey can help the Wikimedia Foundation improve your experience on the Wikimedia projects. So far, we have heard from just 29% of Wikimedia contributors. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes to be completed. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=6&amp;prjedc=we6  Take the survey now.]'''

If you have already taken the survey, we are sorry you've received this reminder. We have design the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone.
If you wish to opt-out of the next reminder or any other survey, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email. [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]] This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].  Thanks!  
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 01:39, 13 אַפריל 2018 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:WMF Surveys@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we6&amp;oldid=17898672 --&gt;

== ביטע רעספעקטירט די פארשריפטן ==

איך האב דיר שוין געבעטן אומגעציילטע מאל. ענדער נישט זאכן און דריי נישט צוריק מיינע בלעטער אין וועלכע איך האב אריינגעלייגט א סאך שוויץ און מיע, און פאררעך נישט מיין אויסלייג. ס'איז הונדערט פראצענט בבחינת גזל, צו  טוישן זאכן אהן רשות, און  ספעציעל ווען מ'בעט אויסדריקלעך נישט צו טוישן.יעדעס מאל דו בארוהיגסט דיך פאר א פאר חודשים, נאכדעם הייבסטו אן נאכאמאל פונדאסניי צוריקצודרייען ארטיקלען. האסט א שמועס בלאט וואס איז ספעציעל געאייגנעט אויף טענות, און וויבאלד דו האסט ווידער צוריקגעקערט צו דיין אלטן וועג, בעט איך דיר נאכאמאל - עפעס שטערט דיר? דו האלטסט אז ס'איז דא א געוויסע טעות ערגעץ אויפן ארטיקל? שרייב מיר אויפן שמועס בלאט, און גלייב מיר וועל איך עס אליינס פארעכטן. איך בין דא מער ווי דיר לעצטענס, און איך ליין איבער מיינע ארטיקלען און ווען איך מאך א רעכטסשרייבונג פעלער (א זאך וואס פאסירט גאר זעלטן), מאך איך זיכער דאס צו קארריגירן. אבער אז דו וועסט טוהן להכעיס וועל איך אויך צוריקדרייען דיינע בלעטער להכעיס. זיי מכבד יענעמ'ס אויסלייג. און ווען מ'זאגט דיר אז א געוויסע זאך שרייבט מען אויף א געוויסן אופן דארפסטו זיך נישט עקשנ'ען. פונקט אזוי ווי  מען קען דיר נישט אויסלערנען צו רעדן אדער שרייבן אויף ענגליש ווייל דאס איז דיין שפראך, דו ברויכסט אונז נישט אויסלערנען וויאזוי דארף מען שרייבן/רעדן אויף אידיש (איך רעד אין מיין נאמען, דער באניצער נייגעריגער און נאך א יונגערמאן וואס איך געדענק נישט זיין ניק יעצט. א גוט וואך און ביטע הער אויף צו וואנדאליזירן בלעטער[[:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 21:36, 14 אַפריל 2018 (UTC)

== Your feedback matters: Final reminder to take the global Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! This is a final reminder that the Wikimedia Foundation survey will close on '''23 April, 2018 (07:00 UTC)'''.   The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=6&amp;prjedc=we6  Take the survey now.]'''

'''If you already took the survey - thank you! We will not bother you again.''' We have designed the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone. To opt-out of future surveys, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email.  [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]]  This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 00:49, 20 אַפריל 2018 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:WMF Surveys@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we6&amp;oldid=17898672 --&gt;

== הילף ==

העלא, קען איר העלפן מיר מיט דעם אַרטיקל, דאַנק: [[יוסף דע מאַניטשאַ]].--[[באַזונדער:בײַשטײַערונגען/87.218.118.25|87.218.118.25]] 11:29, 29 אַפריל 2018 (UTC)

איך קען נישט איבערזעצן דעם נאָמען פון די שטעט פון זיין געבורט און טויט: San Cristóbal de La Laguna and Reritiba

----
זיין זיידע איז געווען אַ איד וואָס האט זיך געשמדט. ¿? 

זיין זיידע איז געווען אַ איד וואָס איז געווארן אַ קריסטלעך.--[[באַזונדער:בײַשטײַערונגען/87.217.209.50|87.217.209.50]] 22:29, 30 אַפריל 2018 (UTC)

אין עלטער פון 19 יאר האָט ער זיך איינגעשריבן אין דער עקספעדיציע פון די יעזואיטן צו די נייַע קאָלאָניעס פון בראזיל¿? 

אין עלטער 19 ער געארבעט ווי אַ קאַטהאָליק מיססיאָנאַרי אין Brazil.

-------
הי, איך האב שוין געפרוווט צו פאַרריכטן עס. דאַנקען פֿאַר דיין הילף: [[יאזע דע אנשיעטא]].--[[באַזונדער:בײַשטײַערונגען/87.223.82.185|87.223.82.185]] 08:29, 1 מײַ 2018 (UTC)

:איך האב פארבעסערט אויף יידיש. זייט אזוי גוט דרייט נישט צוריק. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 12:01, 1 מײַ 2018 (UTC)

== אַ דאַנק! ==

אָפֿטמאָל באַמערק איך אַז איר רעדאַקטירט די בלעטער וואָס האָב איך געשריבן. איך בין נאָר אַ תּלמיד פֿון ייִדיש איצט, אַזוי באַדאַנק איך אײַך.

זײַט געזונט!

[[באַניצער:Nachother|Nachother]] ([[באַניצער רעדן:Nachother|רעדן]]) 03:37, 1 מײַ 2018 (UTC)

== עדינבארא ==

זייט מוחל, פוילישער, אבער &quot;עדינבורג&quot; איז '''פאלש'''. Edinburgh איז אויסגערעדט ווי '''עדינבאָראָ''' [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c1/En-uk-Edinburgh.ogg [1&lt;nowiki&gt;]&lt;/nowiki&gt;] (ווי &quot;אדינבורו&quot; אין העברעאיש). שאטלאנד איז נישט דייטשלאנד (אדער די פאראייניקטע שטאטן). [[באַניצער:לאג רעיל|וועלטלעכער יידיש-רעדנער]] ([[באַניצער רעדן:לאג רעיל|רעדן]]) 10:05, 1 מײַ 2018 (UTC)
:ערשטנס, ווער זאגט אז די שטאט הייסט נישט ״אדינבורג״ אויף העברעאיש. איין זאך איז קלאר: די שטאט הייסט נישט עדינבארא. ביי [http://yiddish.forward.com/articles/181717/yiddish-history-of-scotland פארווערטס] הייסט זי ״עדינבורג״. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 11:57, 1 מײַ 2018 (UTC)

::אויף העברעאיש הייסט די שטאט &quot;אדינבורו&quot; און אויך אויף דייטש זאגט מען עדינבארא (כאטש מ'שרייבט Edinburgh). פארווערטס איז נישט קיין ביישפיל.
[[באַניצער:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 12:49, 1 מײַ 2018 (UTC)

:::למשל:
* https://dbs.bh.org.il/he/אדינבורג/מקום
* https://foxtransfer.eu/edinburghairport.he.html
* https://books.google.co.uk/books?id=Gy1_XyJ8lH8C&amp;pg=PA223&amp;lpg=PA223&amp;dq=אדינבורג&amp;source=bl&amp;ots=JTcF-hB1GL&amp;sig=tJzpFORMRcA1uM9ntMacAgeMrdQ&amp;hl=en&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwin7N-xz-TaAhWqLsAKHWzYDmc4ChDoAQhFMAQ#v=onepage&amp;q=אדינבורג&amp;f=false
* http://www.elal.co.il/NR/rdonlyres/904F9347-769F-45EE-A3BA-42434BF266F4/0/1.pdf

:::--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 13:36, 1 מײַ 2018 (UTC)

:::: אויף דייטש הייסט די שטאָט פּונקט אַזוי ווי אויף יידיש. די סטאַטיסטיק פון אַלע יידישע ביכער אין yiddishbooks: עדינבארא - 2, עדינבורג - 130. [[באַניצער:Kuzia|הר ורדים]] ([[באַניצער רעדן:Kuzia|רעדן]]) 14:24, 1 מײַ 2018 (UTC)

:::::אויף וויקיפעדיע אין לה&quot;ק שטייט עדינבארא און נישט עדינבורג. אידיש שטאמט נישט פון ענגליש נאר פון דייטש וואו מען זאגט אויך עדינבארא [[באַניצער:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 22:38, 6 מײַ 2018 (UTC)

::::::אוודאי אז יידיש שטאמט נישט פון העברעאיש! אויך דערצו האב איך געוויזן אז אויך אויף העברעאיש ווערט די שטאט גערופן אדינבורג. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 07:25, 7 מײַ 2018 (UTC)

:::::::אידיש שטאמט פון דייטש, און רוב ווערטער זענען כמעט די זעלבכ אדער ענדליך, דאך א גרויסער טייל פון ווערטער אויף אידיש שטאמט פון לה&quot;ק/העברעאיש. זיכער נישט פון ענגליש. דו האסט געברענגט לכאורה א באווייז אז מ'שרייבט אויף העבראיש עדינבורג פון פארשידענע צייטשריפטן, אבער פון וויקיפעידע אויף העבראיש האסט נישט געברענגט. דא האסטו. געב א קיק ווי מ'ברויך שרייבן https://he.m.wikipedia.org/wiki/אדינבורו. און אזוי ווי איך האב דיר שוין אין דער אויבנדערמאנטע קאמענטאר געשריבן, אויך אויף דייטש רעדט מען אויס אויך עדינבארא כאטש מ'שרייבט דאס אנדערעש. כל טוב [[באַניצער:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 02:49, 8 מײַ 2018 (UTC)

::::::::ערבך ערבא צריך. די העברעאיש וויקיפעדיע איז נישט דווקא א ראיה. וועגן דייטש ווייס איך נישט אז מען שרייבט ״עדינבארא״. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 07:04, 8 מײַ 2018 (UTC)

:::::::::העברעאיש און אידיש זענען ביי מיר ביידע מוטער-שפראכן און אויף העברעאיש ס'שרייבט זיך אדינבורו און ווערט אויסגערעדט פונקט וויאזוי מ'שרייבט דאס. אויף אידיש זאגט מען אויך עדינבארא. און וועגן דייטש, איך קען די שפראך היפש גיט און נישט נאר די ווערטער וואס זענען ענדליך צו אידיש, נאר אויף גאנץ א הויכן לעוועל, און אמאל אמאל שרייב איך אויך אויף דער דייטשע וויקיפעדיע, און איך זאג דיר אז מ'שרייבט טאקע Edinburgh אבער מ'רעדט אויס עדינבארא. און טאמער דו ווילסט דיך זעלבסט איבערצייגן שרייב אין גוגל איבערזעצער די פאלגנדע ווערטער:Edinburgh Schloss, דריק אויף דעם וואליום סימבאל און הער צו וויאזוי מ'רעדט דאס אויס. כל טוב. [[באַניצער:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 11:55, 8 מײַ 2018 (UTC)
די צייטונג [[פארווערטס]] שרייבט עדינבורג [http://m.yiddish.forward.com/articles/181717/yiddish-history-of-scotland/ די לינק] [[באַניצער:רוני|►רוני◄]] ([[באַניצער רעדן:רוני|רעדן]]) 12:24, 8 מײַ 2018 (UTC)

:דער אויסלייג פון פארווערטס איז אפשר איין ביישפיל, אבער אויסדריקליך נישט די איינציגסטע ראי' אומבאדינגט, וויבאלד זיי שרייבן אויף אן אויסלייג וואס איז נישט אנגענומען ביים היימישן אונגארישן עולם, און רוב אידיש רעדנערס היינט צו טאגס זענען היימישע אידן. און אויך פארקערט, איך שטעל מיך פאר אז זיי האלטן אויך אז אונזער דייטשער-אונגארישער אויסלייג איז נישט ריכטיג. כדי אלע זאלן זיין צופרידן האלט איך אז מ'זאל נוצן ביידע ווערטער סיי עדינבארא און סיי עדינבורג (איין ווארט קען מען שרייבן אלס צוזעצליכער אין קלאמערן). כל טוב. [[באַניצער:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 12:52, 8 מײַ 2018 (UTC)

== ביטע רעספעקטירן די פארשריפטן ==

איידער איר טוישט א קעפל פון א געוויסן ארטיקל מוז מען עס ארויפברענגען צו א דיסקוסיע און פרעגן אנדער באניצער צי זיי זענען מסכים צו דעם. איך וויל אייך דערמאנען נאכאמאל אז איר האט נישט קיין בעלות אויף דער אידישער וויקיפעדיע און איר קענט נישט טוהן וואס ס'איז שמעקט אייך אהן זיך רעכענען מיט יענעם'ס מיינונג. אויסער אייך ס'איז דא נאך עטליכע אנדערע באניצער דא וואס האבן אריינגעלייגט היפש א שווערע ארבעט און מי, כדי דער עולם זאל קענען געניסן און הנאה פון די ארטיקלען. איר האט נישט קיין רעכט צו פירן דא א דיקטאטורשאפט,  צוריקדרייען בלעטער, און איגנארירן נאכווייזליך די טענות און בקשות פון די באניצער. אז איר וועט ממשיך זיין זיך צו פירן אזוי וועלן מיר מוזן זיך ווענדען צו די פארוואלטונג פון וויקיפעדיע און בעטן אז מען זאל אייך אוועקנעמען די אויפגאבע פון א סיסאפ.
כל טוב. [[באַניצער:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 12:38, 1 מײַ 2018 (UTC)

:וועגן וועלכן ארטיקל רעדסטו? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 13:20, 1 מײַ 2018 (UTC)
::איך רעד פון ר' מענדל האגער (בני ברק), אין וויזניץ שרייבט מען טאקע מענדיל אבער מענדל איז אויך ריכטיג, פארוואס פעלט אויס צוריק צוריקצודרייען סתם אזוי אהן קיין סיבה, און איבערהויפט פארוואס נישט עפענען א דיסקוסיע און דורכרעדן מיט אנדערע פאר מען טוהט עס? און אויך טראצדעם וואס איך האב אייך אומצאליגע מאל געבעטן ברחמים טויש נישט זאכן אין מיינע בלעטער אהן נוצן דעם שמועס בלאט, איר טוהט עס להכעיס. א בלאט וואס איך האב געשריבן איז מיין אייגענע ביישטייערונג און איך וויל נישט אז מ'זאל טוישן דארט זאכן אהן רשות (הינזיכטליך ר' מענדל האגער ס'איז נישט מיין ארטיקל, אבער דאך ס'זייער נישט שיין צו ענדערן אהן דורכצורעדן). איך וויל אייך רעספעקטירן און אייערע ארטיקלען אבער לערנט אייך אויס צו רעספעקטירן די פארשריפטן און אנדערע מענטשן. און וועגן אויסלייגן קען אייך זאגן אז פילמאל וואס דאכט זיך דיר א טעות איז למעשה נישט קיין פעלער, נאר אן אויסלייג וואס איז ווארשיינליך נישט באקאנט פאר אייך. אידיש איז נישט קיין שפראך וואס ליגט אין א שראנק מיט א גלאזענער טיר אין מוזיאום און האט נאר איין אויסלייג, נאר א שפראך וואס ווערט געניצט ביי הונדערטער טויזנטער אידן ארום דער וועלט. ס'מיינט נישט אז מ'ברויך אויסטראכטן און ערפינדען ניי אויסלייגען אבער נישט יעדער מוז שרייבן לויט אייערן אויסלייג.לאמיר אפמאכן אז פון היינט און ווייטער אז טאמער איר שטויסט אייך אויף אן ארטיקל וואס איז געשריבן דורך מיר און איר זעהט עפעס וואס געפעלט אייך נישט אדער איר טראכט אז ס'איז דא א רעכטסשרייבונג פעלער, ביטע עקשנט אייך נישט און רעדט דאס דורך אויפן שמועס בלאט. איך ווארט אויף אייער ענטפער, איך בעט אייך מיר נישט איגנארירן.
כל טוב [[באַניצער:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 20:04, 1 מײַ 2018 (UTC)
::איך ווייס בכלל נישט וועגן וואס דו רעדסט. וואס האב איך געטוישט ביי [[מנחם מענדיל האגער (בני ברק)]] ? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 21:42, 1 מײַ 2018 (UTC)
:::ווייל איך בין דער וואס האט באמת געביטן דעם נאמען, וויל איך דא זאגן נאר א קליינע הערה. ווען ס'וואלט געווען נאר דער פראבלעם אז ס'שטייט מענדל און נישט מענדיל, וואלט מיר נישט איינגעפאלן צו פארעכטן אליין. אבער ס'איז געשטאנען פשוט '''מענדל האגער'''. ס'איז דא גאר אסאך מענדל האגער, און עס האט נישט קיין שום פשט אז מ'איז מחליט אויף איינער אז ער איז דער באוואוסטער און פשוטער מענדל האגער. ס'איז מיר אויכעט געוועזן פשוט אז קיינער האט עס נישט געמאכט מיט א מיינונג אז אזוי דארף זיין געשריבן, נאר פשוט מ'האט נישט געטראכט. א שאד אז ס'ווערט פון אזא קליינעקייט אזא גרויסער רעש, אפשר טאקע האב איך דא נישט וואס צו זוכן. א זיס לעבן אויף אייך, [[באניצער:איש גלילי|איש גלילי]] • [[באניצער רעדן:איש גלילי|רעדן]] • י&quot;ז אייר ה'תשע&quot;ח • 02:07, 2 מײַ 2018 (UTC)

== שאפן אן ארטיקל ==

איך וויל שאפן א לינק איבער ר' חיים מאיר האגער (זון פון רבי ישראל פון בני ברק) וואס וואוינט אין בארא פארק. ס'דא איין פראבלעם דערמיט - ר' מענדל פון בני ברק האט אויך א חיים מאיר און דער וואוינט אויכעט אין ב&quot;פ און האט אן ארטיקל איבער זיך אונטערן נאמען &quot;חיים מאיר האגער (בארא פארק)&quot;. וויאזוי זאל איך באטיטלען דעם ארטיקל?  [[באַניצער:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 20:31, 29 מײַ 2018 (UTC)

:נישט פשוט. מ׳דארף אויסזוכן א נאמען וואס איז צוגעפאסט. למשל טאמער דער (נישט וויזשניצער) עולם און בארא פארק רופט זיי רבי חיים מאיר ישראל׳ס און רבי חיים מאיר מענדיל׳ס, וואלט מען געקענט ניצן די נעמען חיים מאיר האגער (ישראל׳ס) און חיים מאיר האגער (מענדיל׳ס) פאר די ארטיקלען. אפשר האסטו א בעסערע עצה? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 08:39, 30 מײַ 2018 (UTC)
::ליידער קען איך נישט טראכטן פון א בעסערער עצה, אבער טראצדעם קלער איך אז דיין אויבנדערמאנטער פארשלאג קלינגט אויס גאנץ גוט. אבער אז ס'זאל זיין מכובד'דיג, האלט איך אז מ'זאל שרייבן (אין קלאמערן פארשטייט זיך) חיים מאיר האגער (ב&quot;ר ישראל) און חיים מאיר האגער (בר&quot;מ מענדיל), אדער חיים מאיר האגער (רבי מענדיל'ס) און (רבי ישראל'ס), ווייל דא רעדט מען דאך פון גרויסער רבי'ס און נישט פון סתם עמך, און צוליב דעם דארף מען סיי ווי צוצולייגן דאס ווארט ר'/רבי). איידער איך פאנג אפצושרייבן דעם ארטיקל וואלט איך געוואלט הערן דיין מיינונג וועגן וועלכע פון די צוויי אויבנדערמאנטע הצעות מיינע געפעלט דיר מער/זעהט בעסער אויס.
::א דאנק און כל טוב [[באַניצער:Davidik500|Davidik500]] ([[באַניצער רעדן:Davidik500|רעדן]]) 23:20, 30 מײַ 2018 (UTC)
:::ווי דו פארשטייסט. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 05:06, 31 מײַ 2018 (UTC)

&lt;div dir=ltr&gt;
== Translation ==
Hello! May I ask you for a translation of the code placed on [[meta:User:-XQV-/sandbox|this page]] into {{#language:yi}}? Can you put in under the English version. Thank you very much! :) [[באַניצער:-XQV-|-XQV-]] ([[באַניצער רעדן:-XQV-|רעדן]]) 19:14, 17 יוני 2018 (UTC)

: Please explain what this is about. I do not understand
:--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 20:35, 17 יוני 2018 (UTC)
&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;direction:ltr;&quot;&gt;
== Need translation for ''South Azerbaijani'' ==

Hi. Updated list of Wikipedias. But there's no Yiddish version of &quot;South Azerbaijani&quot; (azb) in the system. So you might want to add that; right now, I put אאא so that the directionality wasn't messed up.&lt;/div&gt; [[באַניצער:StevenJ81|StevenJ81]] ([[באַניצער רעדן:StevenJ81|רעדן]]) • ט' תמוז ה'תשע&quot;ח • 14:33, 22 יוני 2018 (UTC)

== &quot;אַוויאָנעטקע&quot;? ==
אַ גוטן אוונט, הער פוילישער. איך האב געזען דאָס מאָדנע וואָרט &quot;אַוויאָנעטקע&quot; אינעם אַרטיקל &quot;[[לופטמאשין|לופֿטמאַשין]]&quot;. איך פֿאַרשטיי אַז עס באַדייט &quot;דָּאוֹן&quot; (העברעאיש), אָבער איך האב געזוכט בייַ גוגל און קיינער נוצט עס נישט (לפחות לויט די רעזולטאַטן). Iddish.co.il, דאָס יידיש-העברעאיש ווערטערבוך (&quot;ווערטערוועבזייטל&quot;?) איך ניץ, האט נישט קיין וואָרט פֿאַר &quot;דָּאוֹן&quot; אין יידיש, אָבער האט די נעמען פֿון אַנדערע לופֿטמאַשינען. איז עס דאָ אַ בעסער/מער פּאָפּולערע וואָרט אָנשטאָט ‏&quot;אַוויאָנעטקע&quot;? &quot;גליידער&quot; אדער &quot;שוועבער&quot; (ווייל די דאזיקע לופֿטמאַשין שװעבּט אין די לופֿטן אָן אַ מאָטאָר) זענען אויך נישט ריכטיקע ווערטער. אַ דאַנק. [[באַניצער:לאג רעיל|וועלטלעכער יידיש-רעדנער]] ([[באַניצער רעדן:לאג רעיל|רעדן]]) 19:18, 5 יולי 2018 (UTC)
:דאס ווארט ״אוויאנעטקע״ ווערט געניצט דא

:: Full text of &quot;Sefer zikaron li-ḳehilat Radzimin&quot; - Internet Archive
https://archive.org/stream/nybc313958/nybc313958_djvu.txt
כאש ר ההנהל ה הארצי ת ש ל הקר ן בוורש ה הכריז ה ע ל &quot;אוויאנעטקע ס אקציע &quot; (מפע ל רכיש ת אוירונים ) כד י להכשי ר בגול ת פולי ן טייסי ם יהודי ם בשבי ל היל־האוי ר הארץ־ישראל י ...

און דא

[PDF]N
bc.wbp.lodz.pl/Content/33288/Najer_Folksblat1928_nr165a.pdf
Translate this page
אם כן אין אַמעריק ואנגען וויק פון לע־בּוּרושע אויף אַ אוויאנעטקע מיט אין פאַ־. דימיםיע. קאַט ח. סליאזבערג, וועלכער איז די טעג צוריק ליך גרייט צו העלפען ארץ-ישראל, אָבער ער סאושיר ...
: אויך ווערט עס געברענגט אין חנה רייכער׳ס ווערטערבוך.--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:42, 5 יולי 2018 (UTC)

== מאפע ==
וואס איז דיין פראבלעם מיט א מאפע באצייכענונג צו א געוויסע פלאץ? פארוואס א בילד יא און א לינק צו א בילד אויפן מאפע נישט? {{נישט געחתמעט}}
:נישט ״מיין״ פראבלעם. ביז היינט איז נישט געווען דער מנהג דא אריינלייגן לינקען צו מאפעס אין דעם טעקסט פון אן ארטיקל. טאמער איר ווילט איינפירן א נייעם מנהג, טוט אים פארשטעלן אין ״קאווע שטיבל״ און דער עולם קען עס אדורכרעדן. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:00, 24 יולי 2018 (UTC)
::אויב ווילט איר מעקן מאפעס טוט אים פארשטעלן אין ״קאווע שטיבל״ און דער עולם קען עס אדורכרעדן. --- [[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 19:36, 31 יולי 2018 (UTC)
::: איך האב אים פארגעשטעלט אין קאווע שטיבל און עס שיינט אז איר מאכט חוזק ווייל איר ווייסט זייער גוט אז חוץ און און אייך איז נישט דא קיין אקטיווע באניצער, חוץ משה האב איך טאקע אין קאווע שטיבל אייך געוויזן אז מאפעס איז א גאר ניצליכע זאך וואס ווערט פראקטעצירט אויף אסאך וויקיס פון אנדערע שפראכן, ביטע טראכט איבער מער מאל איידער איר טוישט וואס אנדערע טוען, עס מאכט זייער נערוועז און עס נעמט אוועק די אפעטיט צו ממשיך זיין שרייבן אין דעם וויקי און אזוי בלייבט איר דער איינציגער שרייבער דא (אפשר איז דאס גאר וואס איר ווילט???) [[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 21:52, 6 אויגוסט 2018 (UTC)
:::: איך ווארט נאך דו זאלסט מיר ווייזן ווי דאס ווערט געניצט אין אנדערע וויקיפעדיעס. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 18:53, 15 אויגוסט 2018 (UTC)

== Your contribution in the topic VVP (Putin V .V.) Has initiated me. ==

  After the, SCH.W.G.K. gave us a small piece of his &quot;holy bread&quot; from his military thief. Maybe, the Putin - Leuter (ie FSB) will give a small [[באַזונדער:בײַשטײַערונגען/195.244.180.59|195.244.180.59]] 14:16, 27 יולי 2018 (UTC)piece of his tagestiesch. (You know, yes, how does this bibleic mean ever work?) Well, ask for a dear collegue! In German or Yddisch.

== ווילדע מעקעריי ==

מר. פוילישער, מיטן גרעסטן מאס רעספעקט פאר אייער פארזענליכקייט און אלס א באשטייערער צום אידישן וויקיפעדיע. אין די קורצע צייט וואס איך ווייל דא (עטליכע טעג) האסטו מצליח געווען מיר אויפצורעגן און ארויסנעמען פון די כלים טאג טעגליך אויף א קביעותדיגן פארנעם. איך טראכט אויב איך זאל פשוט צוריקגיין און פארעכטן אלע דיינע טעות'ים און עם הארץ'ישע מעקעריי אדער איך זאל בלויז אויפגעבן אויף וויקיפעדיע בלויז צוליב דיר און אוועקשפאצירין.

איך קען פשוט נישט אריינגיין אין &quot;יעדע איינציגע&quot; מעקערייד דיינע ווייל עס וועט נעמען צופיל צייט, כמעט יעדע איינציגע בלאט וואס איך האב געפענט און כמעט יעדע עדיט וואס איך האב געמאכט (איך שרייב כמעט אבער באמת איז'ס 99.9 פראצענט) האסטו געפילט פאר וויכטיג מיר נאכצולויפן ווי א וויידל און פארדרייען אדער מעקן. נאך מער ארגער, איר שפירט נישט פאר וויכטיג אפילו זיך דורכצושמועסן אויפן שמועס בלאט! איר דרייט זיך ארום אזוי ווי א בולי און איר בריקעט רעכטס און לינקס.

בלויז געציילטע דוגמאות, איר האט געמעקט ר' חיים יוסף בידערמאן איידעם פון ר' נתן געשטעטנער און איר האט נישט געשפירט וויכטיג צו רעדן אויף די רעדן בלאט
איר האט געמעקט די זידיטשובע קאטעגאריע פון די בלאט פון הייליגן עטרת צבי! צו ווייסט איר דען נישט אז דער עטרת צבי איז געווען חוץ רבי אויך רב אין זידיטשוב און אויך &quot;דער גרינדער&quot; פון די זידיטשובע גזע? אה, ריכטיג איר האט נישט געוויסט דעריבער ביטע נעמט אראפ אייערע קנעפלעך פון חסידישע הויפן ווי איר האט נישט א אהנונג.

נאר א עם הארץ אין חסידות קען פרעגן אזא נארישע שאלה &quot;וואס איז דאס שייכות פון רבי משולם פייש לאווי מיט זידיטשובע חסידות?&quot; איינער וואס פרעגט אזא שאלה האט קיין שום רעכט צו רעדאקטירן חסידישע און בפרט זידיטשובע בלעטער. די זעלבע איז ריכטיג מיט די ספינקא רביס און אויף פאללאק בערעגסאז.

איר מעקט אינפארמאציע אויף א בלאט און איר לייגט צו א הגה אז די אינפארמאציע באלאנגט אויף א באזונדער בלאט, דאן פארוואס מעקט איר אינפארמאציע? מאכט א פרישע בלאט! אדער ריקט אריבער די אינפארמאציע צו די ריכטיגע בלאט!

איר פארדרייט א נאמען פון א מענטש וואס איך שטעל אריין מיטן נארישן אויסרייד אז &quot;יידיש שרייבט מען מיט וואקאלן&quot;... פוילישער, א נאמען איז א נאמען און א נאמען שרייבט מען אקוראט אזוי ווי דער נאמען טרעגער שרייבט דאס און נישט אזוי ווי דיע כלל אדער יענע כלל וואס דער אדער יענער אידישיסט האט מחליט געווען. ווען איינער איז אין געבורטסשיין גאלד און דערנאך שרייבט אינטער שבועה אז זיין נאמען איז גולד קען א שופט אים געבן תפיסה פאר דעם, די זעלבע איז מיט מארקאוויטש און מרקביץ, ריכטיג אז די ציונים האבן געטוישט פון מארקאוויטש צו מארקאוויטש אבער ווען א סאטמארע מארקאוויטש שרייבט זיך אין געבורטס שיין מארקאוויטש און ווען מען ארעסטירט אים ביי א הפגנה שרייבט ער אז זיין נאמען איז מרקוביץ שטראפט מען אים אויך פארן געבן א פאלשע נאמען ווייל די 'מחשב' פון די משטרה ווייס ווער דאס איז יואל משה מארקאוויטש אבער נישט ווער דאס איז יואל משה מרקוביץ... א נאמען שרייבט מען אזוי ווי עס איז געשריבטן ארגינעל און נישט מיט אידישיסטישע כללים. און לסבר את האוזן, זיי מיר ביטע מסביר פארוואס ווען איך שרייב הלברשטאם ווייל אזוי שרייבט זיך יענער דארפסטו צולייגן א אלף און מאכן האלבערשטאם ווייל &quot;יידיש שרייבט מען וואקאלן&quot; אבער ווען איך שרייב אייכענשטיין טוהסטו באוועגן דעם בלאט צו אייכנשטיין און אין דיינע ווערטער אן דעם שטומען ״ע״&quot;? ווען איינעמס נאמען איז אייכענשטיין און ער חתמ'ט זיך אייכענשטיין איז זיין נאמען אייכענשטיין און נישט אייכנשטיין אזוי אויך ווען איינער שרייבט זיך און חתמ'ט זיך הלברשטאם און אין זיין געבורט שיין שטייט הלברשטאם איז זיין נאמען הלברשטאם און נישט האאאאאלבערשטאם.

איך דעבאטיר מיט מיר אליינס אויב איך זאל ממשיך זיין צו באשטייערן צום וויקיפעדיע אדער איך זאל פשוט אוועקשפאצירן צוליב דיין אגרעסיווע עדיטס. עס שפירט זיך אז איר שפירט פאר מער וויכטיג איבערצוקוקן יעדע מינדערוויכטיג עדיט און אריינקראצן אייער דעה דערין ווי איידער צו באשטייער פאר די טובה פאר די מענטשהייט אויפן ערד קוגל, האלט איר באמת אז אייער מינדערוויכטיגע מעקעריי איז אזוי וויכטיג אזאש פאריאגן יעדן רעכט דענקיגער מעמבער וואס פראבירט צוצולייגן צום וויקיפעדיע? דאס אמאל זיכער אז איך וועל מאכן זיכער צו פארברענגען צייט אין שרייבן א שיין בריוו צו די הויפטקוואטירן פון וויקי און מסביר זיין פארוואס די אידישע וויק איז אזוי טויט נאכדעם וואס עס איז שוין געווען שטארק אקטיוו.

-- [[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]])

== מעקעריי מקור ==
איך געדענק אזא איך האב געזעהן אין די געזעצן (איך געדענק נישט די אידישע ענגלישע אדער העברעישע) אז מעקן איז בלויז ווען אינפארמאציע איז פאלש, אויב האט איר נישט א ידיעה איבער דעם נושא אבער דאך זעהט די אינפארמאציע אויס נישט ריכטיג דאן זאלט איר בעטן א מקור און נישט מעקן.

איר קענט מיר אפשר העלפן טרעפן דעם געזעצץ?

--- [[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]])

:איך בין נישט באקאנט מיט אזא געזעץ. טאמער איר האלט אז איך האבט געענדערט בטעות, מערקט אן! --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 07:49, 3 אויגוסט 2018 (UTC)

== רבי VS הרב ==
דארט ווי איך האב געשריבן הרב האט איר געשפירט פאר וויכטיג צו פארעכטן און שרייבן רבי אבער דארט ווי איך האב געשריבן רבי האט איר געשפירט פאר וויכטיג צו פארעכטן און שרייבן הרב. איך פרעג שוין נישט פארוואס איר ניצט נישט דעם שמועס בלאט אויף ארטיקלען נאר ליבערשט מעקט איר און עדיט איר אזוי ווי עס וואלט געווען א ראובאט. מיין שאלה איז אפשר קענט איר מיר עדיוקעטן ווען מען שרייבט רבי און ווען מען שרייבט הרב? האט דאס צוטין מיט די וועטער?

---[[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]])

:א שטאטס-רב אדער דער רב פון א קהילה רופט מען ״הרב״. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 08:12, 3 אויגוסט 2018 (UTC)

::און וועם רופט מען &quot;רבי&quot;? [[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]])
:::א רבי פון חסידים אוודאי. א ראש ישיבה. ווער נאך? וואס איז אייער מיינונג? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 19:24, 5 אויגוסט 2018 (UTC)

== קאווע שטיבל ארכיוון ==
איר האט צוריק געשטעלט אין קאווע שטיבל די גאנצע חומר וואס איך האב ארכיווד, ביטע צוריק אויסמעקן. [[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 14:40, 7 אויגוסט 2018 (UTC)
:איר האט נאר ארכיווירט ביז יאנואר 2016. די איבעריגע מעלדונגען זענען נאך נישט ארכיווירט. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 18:34, 7 אויגוסט 2018 (UTC)

== אומערפארענע באניצער ==
איך האנדל דא מיט א אומערפארענע באניצער, קענט איר צולייגן א האנט דא? [[רעדן:עדה החרדית]] ייש&quot;כ ---[[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 14:40, 7 אויגוסט 2018 (UTC)

== בנימין נתניהו ==

ביטע געבן א קוק ביי בנימין נתניהו און זעה וואס מ'קען טון דארט. אפשר גאר איז מזרחי און גוט זאגער דער זעלבער. --[[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 16:32, 15 אויגוסט 2018 (UTC)

== חשיבות ==

ווען און אויב איר קענט, ביטע ארויסהעלפן [[באַניצער:גלייכער/אינציקלאפידיע_ווערד|איבערזעצן אין אידיש]]. --[[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 22:47, 17 אויגוסט 2018 (UTC)
:זייער גוט!! זעט אויך דעם בלאט [[װיקיפּעדיע:מערקווערדיג]]. דערווייל האב איך נישט גענוג צייט, אבער אפשר שפעטער וועט זיך מאכן א געלעגנהייט. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 21:34, 20 אויגוסט 2018 (UTC)


== &quot;The name &quot;Leib ==


מײַן משפּחה האָט דעם נאָמען טאַקע אױסגעלײגט „ליב.” כ׳װיל אװדאי מיטהאַלטן דעם עכטן אױסלײג פֿון זײַן נאָמען.
   
אָבער עס קען זײַן אַז דער נאָםען רעדט זיך אַרױס אַנדערש װי „לײב.” איך װײס, אַז מע האָט אים טאַקע גערופֿן „לײבל” - און אַז ער איז געװען אַ לוי, װי דאָס האָט געװײנטלעך אַ שייכות מיטן נאָמען „לײב.” אָבער מעגלעך, אַז דער נאָמען אַלײן האָט זיך בײַ אים פֿאַקטיש אַרױסגערעדט  „ליב” (װי אין „ליב האָבן”) אָדער „לײװ.” מיר װײסן נישט װי מ׳האָט דאָס אַרױסגערעדט, װאָלט איך זײער געװאָלט הערן דײַן מײנונג.

יעדנפֿאַלס מוז דער אױסלײג דאָ בלײַבן „ליב.” 

[[באַניצער:Shifra612|Shifra612]] ([[באַניצער רעדן:Shifra612|רעדן]]) 12:49, 21 אויגוסט 2018 (UTC)
: Leib איז דער אויסלייג פון דעם יידיש ווארט ״לייב״. טאמער איר האלט אנדערשט דארפט איר ברענגען א באווייז. דער נאמען לוי שרייבט מען נישט Leib נאר Levi אדער Leivi. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 13:39, 21 אויגוסט 2018 (UTC)


::איך מײן אַז דו האָסט מיך נישט פֿאַרשטאַנען. „ליב” איז דער נאָמען װאָס איז געשריבן אױף דעם מענטשנס קבר. ס׳איז זײַן נאָמען. קען איך דיר װײַזן, ס׳איז אַזױ... 

::אַזױ װי מען האָט אים גערופֿן „לײבל” בײַם לעבן, מײן איך אַז מען האָט אױך „ליב” אַרױסגערעדט גלײַך „לײב” (כאָטש ס׳איז אַנדערש אױסגעלײגט). אָבער איך בין נישט זיכער. עס קען זײַן אַז זײַן פֿולן נאָמען „ליב” האָט מען גאָר אַרױסגערעדט &quot;Lib&quot;/&quot;Lieb&quot; אָדער &quot;Lev&quot;. אָבער ס׳איז דאָ אַזאַ מנהג בײַ געװיסע אַז מען רופֿט אָן לויים טאַקע מיטן נאָמען „Leib,” קען עס פֿאָרט זײַן אַז זײַן נאָמען האָט אױך אַזױ געקלונגען. 
::אָבער נאָך אַ מאָל װײס איך נישט אױף זיכער. 

::אױב דו האָסט עפּעס מײנונגען װעגן דעם משמעותדיקן אַרױסרעד פֿון זײַן נאָמען בין איך נײַגעריק צו הערן. אָבער שייך צום װיקיפּעדיע־בלאַט מוז מען דעם נאָמען לאָזן שטעלן אַלס „ליב.” [[באַניצער:Shifra612|Shifra612]] ([[באַניצער רעדן:Shifra612|רעדן]])

:::איך פארשטיי גאנץ גוט. די מצבה איז געשריבן אויף העברעאיש, וואו מען ליינט לֵיב אפילו מיט איין יוד. אבער דו ביסט אליין מודה אז מ׳האט אים גערופן לייבל, און דא אין דער וויקיפעדיע שרייבט מען יידיש ווערטער מיטן אויסלייג פון יידיש ד״ה א צירי שרייבט מען צוויי יוד׳ן. דער אמת׳ער אויסלייג איז לייב, נאר אין ישראל היינט שרייבט מען ליב. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 18:26, 21 אויגוסט 2018 (UTC)
::::אויך אין די העברעאישע אינצקלופדיע שרייבט מען לויט די העברעאישע כללים, אפילו אויב אויף א מצבה שטייט &quot;לייב&quot; ווען מען אין די העברעאישע אינצקלופעדיע טוישן צו &quot;ליב&quot;. --[[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 19:53, 21 אויגוסט 2018 (UTC)

== &quot;Americanisher&quot; kneged &quot;americaner&quot; ==


איך װײס אַז איך האָב אַנדערש־װו געשאַפֿן די דאָזיקע קאָנסטרוקציע מיט אַ מדינה־נאָמען+ דעם נאָמען פֿון אַ בראַנדזשע פֿונעם מיליטער מיט אַן אַנדער פֿאָרמע (דאָרט, װוּ עס רעדטט זיך פֿון אַ ים־פֿלאָט). אָבער כאָטש ס׳איז נישט אױסגעהאַלטן מײן איך אַז בײדע פֿון די פֿאָרמעס װאָס איך האָב גענוצט זײַנען ריכטיק לױט דעם קאָנטעקסט. מע רעדט געװײנטלעך פֿון זײַן אין „דער אַמעריקאַנער אַרמײ” אָבער אין &quot;דעם אַמעריקאַנישן ים־פֿלאָט.” איך מײן אַז דער פאָרמע דעקט זיך מיטן מין סובסטאַנט'װ.
אַז מען זוכט אָנװײַזונגען פֿון דעם אױף גוגל, געפֿינט מען אַז דאָס רוב אױסנאַמען פֿון דעם כּלל זײַנען אױף דער יידיש-װיקיפּעדיע אַלײן.
בקיצור האַלט איך אַז עס דאַרף בלײַבן „אין דער אמעריקאַנער אַרמײ.”  (איז מײַן בלאַט דערװײַל דער אײנציקער עקזעמפּלאַר פֿון „אין דער אַמעריקאַנישער אַרמײ” אױף אינטערנעץ.)
[[באַניצער:Shifra612|Shifra612]] ([[באַניצער רעדן:Shifra612|רעדן]]) 18:24, 21 אויגוסט 2018 (UTC)

:גוט. אז איר האט א באווייז אז מען שרייבט ״אמעריקאנער ארמיי״ זאל עס זיין אזוי. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 18:30, 21 אויגוסט 2018 (UTC)

== תיוג ==

אפשר לתייג כמו בויקיפדיה? {{א|פוילישער}}? --[[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 21:41, 21 אויגוסט 2018 (UTC)
:יא {{מל|ב}} אדער {{מל|באניצער-לינק}}. ווען איר קוקט אין דער העברעאיש-וויקיפעדיע ביי תבנית:א ווערט די יידיש-ווערסיע געברענגט אונטער ״שפראכן״. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 21:53, 21 אויגוסט 2018 (UTC)

== קאווע שטיבל ==

ארכיווירט ביזן פארגאנגענעם חודש, ולא עד בכלל חוץ די ענגלישע מעלדונגען. איינגעצוימט ארכיוון קעסטל. געשטלעט ארכיוון לינקס. כאפ א בליק. --[[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 21:58, 3 סעפטעמבער 2018 (UTC)
:כ׳האב צוריקגעשטעלט דעם נאוויגאציע מוסטער, ווייל ער ווערט געניצט אין נאך עטלעכע בלעטער. א ייש״כ פאר אייער ארבעט.--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:25, 3 סעפטעמבער 2018 (UTC)
::איך וועל בודק זיין ווי נאך עס ווערט באניצט, די סיבה פון אראפנעמען דעם &quot;קוועטש אהער&quot; איז 2 איינס ווייל עס איז שוין דא העכער דעם א קוועטש אהער (אין די קאווע מוסטער) און צוויי ווייל עס ווערט נישט קלאר אז די &quot;פארברייטערן&quot; מיינט די ארכיוון. --[[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 22:32, 3 סעפטעמבער 2018 (UTC)
:::יא, איך הער. אין אמת׳ן זענען ביידע איבעריג ווייל האט איז דא א צונגל אויבן ״צושטעלן טעמע״.--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 11:45, 4 סעפטעמבער 2018 (UTC)

== א גוטן יאר ==

לשנה טובה תכתב ותחתם, לאלטר, לחיים טובים ולשלום!&lt;br /&gt;
[[באַניצער:StevenJ81|StevenJ81]] ([[באַניצער רעדן:StevenJ81|רעדן]]) • כ&quot;ז אלול ה'תשע&quot;ח • 15:17, 7 סעפטעמבער 2018 (UTC)
: {{ב|StevenJ81}}: אמן וכן למר! א גמר חתימה טובה. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 21:18, 11 סעפטעמבער 2018 (UTC)

== [[קינדער זיכערהייט זיץ]]  ==

קענט איר אפשר צוריקשטעלן צו קאר סיט אוו בעטן דעם יעניגער נישט צו באוועגן בלעטער אן שמועסן און באקומען א הסכמה? --[[באַניצער:גלייכער|גלייכער]] ([[באַניצער רעדן:גלייכער|רעדן]]) 04:49, 16 אָקטאָבער 2018 (UTC)

== Editing News #2—2018 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-rtl&quot; lang=&quot;yi&quot; dir=&quot;rtl&quot;&gt;
''[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2018/October|לייענט דאס אין אן אנדער שפראך]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|אבאנירן ליסטע פאר דעם דאזיקן פילשפראכישן נייעס־באריכט]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
''''''האט איר געוואוסט?''''''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

צי האט איר געוואוסט אז איר קען ניצן דעם וויזועל־רעדאקטירער אויף א מאביל־אפאראט?
[[File:Mobile editing watchlist star editing pencil.png|alt=Screenshot showing the location of the pencil icon|center|frameless|250px]]

Tap on the pencil icon to start editing.  The page will probably open in the wikitext editor.

You will see another pencil icon in the toolbar.  Tap on that pencil icon to the switch between visual editing and wikitext editing.

[[File:Visual editing mobile switch wikitext.png|alt=געצייגפאס מיט מעניו אפֿן|center|frameless|250px]]

Remember to publish your changes when you're done.

You can read and help translate [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since the last newsletter, the [[mw:Editing|Editing Team]] has wrapped up most of their work on the [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] and [[mw:VisualEditor/Diffs|the visual diff tool]].  The team has begun investigating the needs of editors who use mobile devices.  Their work board is available [[phab:project/view/3236/|in Phabricator]].  Their [[mw:Wikimedia Audiences/2018-19 Q2 Goals#Contributors|current priorities]] are fixing bugs and improving mobile editing.   

=== לעצטיקע ענדערונגען ===
*דער רעדאקטירן מאנשאפט האט ארויסגעגעבן אן [[mw:Mobile editing using the visual editor report|ערשטן באריכט וועגן מאביל־רעדאקטירן ]].  
*The Editing team has begun a design study of visual editing on the mobile website.  New editors have trouble doing basic tasks on a smartphone, such as adding links to Wikipedia articles.  איר קענט [[c:File:Visual Editor Heuristic - Results.pdf|לייענען דעם באריכט]].
*The Reading team is working on a [[mw:Reading/Web/Advanced mobile contributions|separate mobile-based contributions project]].
*The 2006 wikitext editor is [[mw:Contributors/Projects/Removal of the 2006 wikitext editor|no longer supported]].  If you used [[:File:Edit toolbar - 2.png|that toolbar]], then you will no longer see any toolbar.  You may choose another editing tool in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|editing preferences]], [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|local gadgets]], or [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]].
*The Editing team described the history and status of [[mw:Extension:VisualEditor|VisualEditor]] in [[m:Wikimedia monthly activities meetings/2018-03|this recorded public presentation]] (starting at 29 minutes, 30 seconds).
*The Language team released [[mw:Content translation/V2|a new version of Content Translation]] (CX2) last month, on [[foundationsite:2018/09/30/international-translation-day/|International Translation Day]]. It integrates the visual editor to support templates, tables, and images.  It also produces better wikitext when the translated article is published. [https://wikimediafoundation.org/2018/09/30/content-translation-version-two/]

===  לאמיר ארבעטן צוזאמען ===
* The Editing team wants to improve visual editing on the mobile website.  &lt;mark&gt;Please read [[mw:Visual-based mobile editing/Ideas/October 2018|their ideas]] and tell the team what you think would help editors who use the mobile site.&lt;/mark&gt;  
*The [[m:Community Wishlist Survey 2019|Community Wishlist Survey]] begins next week.
*If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new contact us] directly. מיר וועלן אייך מודיע זיין ווען די קומענדיקע אויסגאבע איז גרייט איבערצוזעצן. {{int:Feedback-thanks-title}}

—[[mw:User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 14:15, 2 נאוועמבער 2018 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Johan (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter&amp;oldid=18517840 --&gt;

== פולישער יוד! איפכשטייסט לשון הקודש עברי טייטש??? ==

? [[באַניצער:וייצמאן|וייצמאן]] ([[באַניצער רעדן:וייצמאן|רעדן]]) 02:07, 12 נאוועמבער 2018 (UTC)

:?????

==אברהם ראזנטאל==
ס'איז נישט ריכטיג. מ'קען נישט טאהן א ראטאציה. דער ערשטער קען גיין, און נאך דעם מ'דארף טאהן א וואלן (אויב ס'איז דא נאר איין מענטש, מ'טאהן וואלן &quot;בעד&quot; אדער &quot;נגד&quot;). [[באַניצער:דגש חזק|דגש חזק]] ([[באַניצער רעדן:דגש חזק|רעדן]]) 12:12, 12 נאוועמבער 2018 (UTC)
:אויב אזוי זייט אזוי גוט און פאררעכט דעם ארטיקל.--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 13:31, 12 נאוועמבער 2018 (UTC)

&lt;div class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
== Calendar templates ==
Hi, פוילישער.

I was looking at the monthly calendar templates, and noticed that if one clicks the &quot;month forward&quot; arrows from שבט, one gets to אדר ב', not אדר א'. Going backwards the other way works correctly. Is there a template here like [[:he:תבנית:שנה עברית מעוברת]]?  Using something like that would make it easy to fix. Otherwise we have to do it manually. Thanks.
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;text-align:left;&quot;&gt;[[באַניצער:StevenJ81|StevenJ81]] ([[באַניצער רעדן:StevenJ81|רעדן]]) • ט' טבת ה'תשע&quot;ט • 15:04, 17 דעצעמבער 2018 (UTC)&lt;/div&gt;

Not sure. Will see if I can fix it. Thanks for the heads up. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 17:44, 17 דעצעמבער 2018 (UTC)

== Re: ==
Hello. I only want to say many thanks for your welcoming and see you soon.--[[באַניצער:Je7roi|Je7roi]] ([[באַניצער רעדן:Je7roi|רעדן]]) 17:25, 13 יאַנואַר 2019 (UTC)

== [[באניצער:Lior the swimmer|Lior the swimmer]] ==
עס איז דא א יונגער ישראלדיקער באניצער וואס האט פרובירט צו ארבעטן ביי די העברעאישע וויקיפעדיע (און אויך אויף ענגליש), אבער ער ווייסט נישט ווי אזוי ארטיקלען ווערן געשריבן אדער וועלכע טעמעס זענען טאקע וויכטיק (ענציקלאפעדיש). ער אויך איגנארירט אנדערע באניצער וואס ווארנען אים און מסביר זיין וואס ער טוט נישט גוט, ווייל ער מיינט אז ער איז געניט. ער איז בלאָקירט געווארן פון די העברעאישע וויקיפעדיע, און דערום ער פרובירט צו שרייבן ארטיקלען דא. איין פראבלעם איז אז ער ווייסט נישט קיין יידיש, און אנשטאט שרייבט אין דרעקישע ענגליש מיט העברעאישע אותיות. ער האט לפּחות נישט קאַליע געמאַכט ארטיקלען וואס זענען שוין געשריבן אין אמתע יידיש. כאטש אז דאס איז די יידישע וויקיפעדיע, ער וויל אז מען וועט שרייבן צו אים אויף העברעאיש. אויב מעגלעך, ביטע אויסלערנען אים די שפראך און זאגן אים אז ער קען נישט בעטן אז אלעמען וועלן קענען העברעאיש. [[באַניצער:לאג רעיל|וועלטלעכער יידיש-רעדנער]] ([[באַניצער רעדן:לאג רעיל|רעדן]]) 19:41, 17 מײַ 2019 (UTC)

:וועלן מיר דארפן זען. א גוטע וואך!--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:04, 18 מײַ 2019 (UTC)

== חגא ==
דאס ווארט &quot;חגא&quot; קלינגט ווי עס באדייט נאר און בלויז א &quot;יום טוב&quot; פון אן אנדערע רעליגיע, אבער די דאזיקע זענען סעקולארע (ציווילע) פייערטעג. אוודאי אז מיר זאלן אונטערשיידן זיי פון די רעליגיעזע פייערטעג. [[באַניצער:לאג רעיל|וועלטלעכער יידיש-רעדנער]] ([[באַניצער רעדן:לאג רעיל|רעדן]]) 06:54, 19 מײַ 2019 (UTC)
:יעדער פייערטאג וואס קומט נישט פון יידישן לוח רופט מען א ״חגא״. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 07:03, 19 מײַ 2019 (UTC)
::איך פארשטיי. [[באַניצער:לאג רעיל|וועלטלעכער יידיש-רעדנער]] ([[באַניצער רעדן:לאג רעיל|רעדן]]) 07:40, 19 מײַ 2019 (UTC)

== יש חומר עליו בעברית לשלוח לך==
יש חומר על גינזבורג בעברית לשלוח לך ותתרגם??? ב. ניקיטא פאלי אין סיבה למחוק
פוילשטיק.
ר' אברהם אהרן גינזבורג (כ&quot;ט באייר ה'תרנ&quot;ו, ט&quot;ו בשבט ה'תש&quot;ב) נולד בוורשא בפולין בבית דתי ציוני לאביו מאיר, בשנת 1924 סיים את לימודי הרפואה.

נישואיו	

רעייתו אסתר לבית וואהל מהעיר פשמישל בפולין למדה שפות וספרות בעיר לבוב ואף החלה לכתוב דוקטורט בנושאים אלו. בשנת 1932 נישאו השנים והקימו את ביתם. מיד לאחר מכן יצאו לירח דבש בפלשתינה ארץ ישראל, בני הזוג השתקעו בירושלים ואף הביאו את הוריהם לארץ.

בתחום הרפואה

אברהם אהרון עבד כרופא בבית הזקנים המאוחד בירושלים היה גדול הרופאים בירושלים לפני קום המדינה, הוא היה מראשוני הרופאים הגריאטריים בארץ ושימש כרופאם האישי של אישים בכירים עקב מומחיותו בתחום הרפואי וכן היה רופאו האישי של הראי&quot;ה קוק.

:1 יש לך מקור לזה?
:2 למה אתה לא כותב ערך עליו בוויקיפדיה העברית? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 05:22, 16 יולי 2019 (UTC)

== אייראוויזיאן &gt; אייראוויזיע ==
נארוואס? די קאטעגאריעס זענען געשאפן געווארן אין 2008, און איך האב געשאפן דעם ארטיקל וועגן דער קאנקורס אין 2015. ס'איז מאָדנע אז קיינער האט נישט פארריכטן דער נאמען ביז היינט (כאטש אז &quot;אייראוויזיאן&quot; קלינגט בעסער צו מיר). [[באַניצער:לאג רעיל|וועלטלעכער יידיש-רעדנער]] ([[באַניצער רעדן:לאג רעיל|רעדן]]) 17:09, 21 מײַ 2019 (UTC)
:דו האסט רעכט. א חידוש אז קיינער האט נישט באמערקט ביז היינט. כל טוב! --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 17:41, 21 מײַ 2019 (UTC)

== &quot;סעקעס&quot; אנשטאט סעקס ==

איך האב אן ענטפער צו דער סעקס/סעקעס &quot;קאנפליקט&quot; (אויב ס'איז א ריכטיקע ווארט): אויב מעגלעך, באשיצן די ווייטערפירונג &quot;סעקעס&quot; און פארמיידן באוועגן דעם ארטיקל צו דער נאמען מיטן פאלשער אויסלייג (ד&quot;ה, אנדערע באניצער זענען נישט דערלויבט צו שאפן א בלאט מיטן קעפל &quot;סעקעס&quot;). אויך קען די ווייטערפירונג ווערן אויסגעמעקט, אבער באשיצט צו פארמיידן די שאפונג. [[באַניצער:לאג רעיל|וועלטלעכער יידיש-רעדנער]] ([[באַניצער רעדן:לאג רעיל|רעדן]]) 18:45, 26 יוני 2019 (UTC)

== Editing News #1—July 2019 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
&lt;big&gt;'''Did you know?'''&lt;/big&gt;
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

Did you know that you can use the visual editor on a mobile device?

Every article has a pencil icon at the top.  Tap on the pencil icon [[File:OOjs UI icon edit-ltr.svg|frameless|16x16px]] to start editing.  

'''&lt;big&gt;Edit Cards&lt;/big&gt;'''

[[File:EditCards-v.20.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]]

This is what the new '''Edit Cards for editing links''' in the mobile visual editor look like. You can try the prototype here: '''[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].'''
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Welcome back to the [[mw:Editing|Editing]] newsletter.

Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2018/October|the last newsletter]], the team has released two new features for the [[mw:VisualEditor on mobile|mobile visual editor]] and has started developing three more.  All of this work is part of the team's goal to [[m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2018-2019/Audiences#Outcome 3: Mobile Contribution|make editing on mobile web simpler]].  

Before talking about the team's recent releases, we have a question for you:  

&lt;strong&gt;Are you willing to try a new way to add and change links?&lt;/strong&gt;

If you are interested, we would value your input!  You can try this new link tool in the mobile visual editor on a separate wiki. 

&lt;em&gt;Follow these instructions and share your experience:&lt;/em&gt;

&lt;strong&gt;[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].&lt;/strong&gt;

=== Recent releases ===
The mobile visual editor is a simpler editing tool, for smartphones and tablets using the [[mw:Reading/Web/Mobile#About|mobile site]].  The Editing team recently launched two new features to improve the mobile visual editor: 

# [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing|Section editing]]
#* The purpose is to help contributors focus on their edits.
#* The team studied this with an A/B test.  [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing#16 June 2019|This test showed]] that contributors who could use section editing were '''1% more likely to publish''' the edits they started than people with only full-page editing.
# [[mw:VisualEditor on mobile#March 1, 2019|Loading overlay]]
#* The purpose is to smooth the transition between reading and editing.

Section editing and the new loading overlay are '''now available to everyone''' using the mobile visual editor.

=== New and active projects ===
This is a list of our most active projects. [[mw:Help:Watching pages|Watch]] these pages to learn about project updates and to share your input on new designs, prototypes and research findings.

*[[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit cards]]: This is a clearer way to add and edit links, citations, images, templates, etc. in articles.  You can try this feature now.  &lt;em&gt;Go here to see how:&lt;/em&gt; [[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 &lt;em&gt;Try Edit Cards&lt;/em&gt;]].
*[[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Mobile toolbar refresh]]: This project will learn if contributors are more successful when the editing tools are easier to recognize.
*[[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|Mobile visual editor availability]]: This A/B test asks:  ''Are newer contributors more successful if they use the mobile visual editor?''  We are collaborating with [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default#26 June 2019 %E2%80%93 Participating wikis and test start date|20 Wikipedias]] to answer this question.
*[[mw:VisualEditor on mobile/Usability improvements|Usability improvements]]: This project will make the mobile visual editor easier to use.  The goal is to let contributors stay focused on editing and to feel more confident in the editing tools.

=== Looking ahead ===

* '''Wikimania:'''  Several members of the Editing Team will be attending [[wmania:|Wikimania]] in August 2019.  They will lead a session about mobile editing in the [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|Community Growth space]].  Talk to the team about how editing can be improved.
* '''Talk Pages:'''  In the coming months, the Editing Team will begin [[mw:Talk pages consultation 2019|improving talk pages]] and communication on the wikis.

=== Learning more ===
The [[mw:VisualEditor on mobile|VisualEditor on mobile]] is a good place to learn more about the projects we are working on. The team wants to talk with you about anything related to editing. If you have something to say or ask, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].

[[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:user_talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:user_talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) 
&lt;/div&gt; 18:33, 23 יולי 2019 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Trizek (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter&amp;oldid=19219066 --&gt;

== נחמה ליפשיץ ==

נחמה ליפשיץ ([[d:Q4264094|Q4264094]])&lt;br/&gt;
&lt;span dir=&quot;ltr&quot; &gt;→  [[w:de:Portal_Diskussion:Judentum#Lifschitz|Lifschitz]] a groysn dank&lt;/span&gt;&lt;br/&gt;
&lt;span dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[user:קיין ומוויסנדיק פּרעפֿערענצן|no bias — קיין אומוויסנדיק פּרעפֿערענצן — keyn umvisndik preferentsn]] &lt;sup&gt;[[user talk:קיין ומוויסנדיק פּרעפֿערענצן|talk]] [[special:contributions/קיין ומוויסנדיק פּרעפֿערענצן|contribs]]&lt;/sup&gt;&lt;/span&gt; 10:15, 25 יולי 2019 (UTC)

== &quot;צאנראד&quot; אדער &quot;ציינראד&quot; ==
א גוטן אוונט, פוילישער. איך האב געפינט אז אויף דייטשיש, א ראד מיט ציין (gear אדער cogwheel) הייסט א zahnrad (ווערטלעך: &quot;צאָנראָד&quot;). אבער, איך האב איבערגעזעצט &quot;ציינראד&quot; פון העברעאיש (&quot;גלגל שיניים&quot;) ווייל &quot;ציין&quot; איז די מערצאל פארעם. ווי אזוי שרייבט מען אויף יידיש? א דאנק. [[באַניצער:לאג רעיל|וועלטלעכער יידיש-רעדנער]] ([[באַניצער רעדן:לאג רעיל|רעדן]]) 20:20, 28 אויגוסט 2019 (UTC)
:״ציינראד״. גאנץ מעגלעך אז העברעאיש ״גלגל שיניים״ קומט פון יידיש ״ציינראד״. א גוטן. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 21:30, 28 אויגוסט 2019 (UTC)
==הרב אבא שאול ובבא אלעזר==
::פולישער. גימעכאט תמונה, ישר כח

== הרב אבא שאול ==

גימעכט תמונה הרב אבא שאול ישר כח [[באַניצער:ווייצמאן|ווייצמאן]] ([[באַניצער רעדן:ווייצמאן|רעדן]]) 10:17, 15 סעפטעמבער 2019 (UTC)

== מוסטער ==

&lt;div class=&quot;mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot;&gt;
You know, I suppose one way to simplify that page would be to create a specific template for it looking something like this:&lt;br /&gt;
&lt;span style=&quot;direction:rtl;&quot;&gt;&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;{{נישט וויקלען|[[:{{{1}}}:|{{{2|{{#language:{{{1}}}}} ({{{3|{{#language:{{{1}}}|yi}}}}})]]}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;&lt;/span&gt;
...where {{{1}}} is required and is the project/language code, {{{2}}} is the native name of the language (defaulting to what the magic word &lt;nowiki&gt;#language&lt;/nowiki&gt; gives, if we don't have it), and {{{3}}} is the Yiddish name of the language (defaulting to what the magic word gives us with the parameter |yi appended). It would all be wrapped in the &quot;nowrap&quot; template so that no language is ever broken apart. We could try that after the חגים.&lt;/div&gt;
כיתבה וחתימה טובה! [[באַניצער:StevenJ81|StevenJ81]] ([[באַניצער רעדן:StevenJ81|רעדן]]) • כ&quot;ו אלול ה'תשע&quot;ט • 13:32, 26 סעפטעמבער 2019 (UTC)
&lt;div class=&quot;mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot;&gt;
That is a brilliant idea, thank you. Yes, let's have a go in few weeks time.&lt;/div&gt;
א כתיבה וחתימה טובה פאר א גוט געבענטשט יאר. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 14:08, 26 סעפטעמבער 2019 (UTC)

== [[m:SRM]] ==

&lt;span dir=&quot;ltr&quot;&gt;Hi!. Could you kindly respond in your mischelaneous steward request? Thanks. --[[באַניצער:Base|Base]] ([[באַניצער רעדן:Base|רעדן]]) 23:32, 4 אָקטאָבער 2019 (UTC)&lt;/span&gt;

== Editing News #2 – Mobile editing and talk pages ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

Inside this newsletter, the [[mw:Editing|Editing team]] talks about their work on the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]], on [[mw:Talk pages project|the new talk pages project]], and at [[wikimania:|Wikimania 2019]].

=== Help ===
&lt;strong&gt;What talk page interactions do you remember?&lt;/strong&gt; Is it a story about how someone helped you to learn something new? Is it a story about how someone helped you get involved in a group? Something else?  Whatever your story is, we want to hear it!  

Please tell us a story about how you used a talk page.  &lt;mark&gt;Please share a link to a memorable discussion, or describe it on the &lt;strong&gt;[[mw:Topic:V8d91yh8gcg404dj|talk page for this project]]&lt;/strong&gt;.&lt;/mark&gt;  The team wants your examples.  These examples will help everyone develop a shared understanding of what this project should support and encourage.

=== Talk pages project ===
The [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk Pages Consultation]] was a global consultation to define better tools for wiki communication. From February through June 2019, more than 500 volunteers on 20 wikis, across 15 languages and multiple projects, came together with members of the Foundation to create a product direction for a set of discussion tools.  The [[mw:Talk pages consultation 2019/Phase 2 report|Phase 2 Report]] of the Talk Page Consultation was published in August. It summarizes the product direction the team has started to work on, which you can read more about here: [[mw:Talk pages project|Talk Page Project project page]]. 

The team needs and wants your help at this early stage.  They are starting to develop the first idea. Please add your name to the [[mw:Talk pages project#Getting involved|&lt;strong&gt;&quot;Getting involved&quot;&lt;/strong&gt;]] section of the project page, if you would like to hear about opportunities to participate.

=== Mobile visual editor ===
The Editing team is trying to make it simpler to edit on mobile devices.  The team is changing the [[mw:VisualEditor on mobile|visual editor on mobile]]. If you have something to say about editing on a mobile device, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].

==== [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit Cards]] ====
[[File:Edit Cards-before-v3-comparison.png|thumb|486x486px|What happens when you click on a link.  The new Edit Card is bigger and has more options for editing links.]]

* On 3 September, the Editing team released [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|version 3 of Edit Cards]]. Anyone could use the new version in the mobile visual editor.
* There is an [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|updated design]] on the Edit Card for adding and modifying links.  There is also a new, [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#2 September 2019 - v3 deployment timing|combined workflow for editing a link's display text and target]].
* Feedback: You can try the new Edit Cards by opening the mobile visual editor on a smartphone. Please post your feedback on the [[:mw:Topic:V5rg0cqmikpubmjj|Edit cards talk page]].

==== [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Toolbar]] ====
[[File:Toolbar-comparison-v1.png|thumb|486px|The editing toolbar is changing in the mobile visual editor.  The old system had two different toolbars.  Now, all the buttons are together.  [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Tell the team what you think about the new toolbar]].]]

* In September, the Editing team updated the mobile visual editor's editing toolbar.  Anyone could see these changes in the mobile visual editor.
** &lt;em&gt;One toolbar:&lt;/em&gt; All of the editing tools are located in one toolbar.  Previously, the toolbar changed when you clicked on different things.
**&lt;em&gt;New navigation:&lt;/em&gt; The buttons for moving forward and backward in the edit flow have changed.
**&lt;em&gt;Seamless switching:&lt;/em&gt; an [[phab:T228159|improved workflow]] for switching between the visual and wikitext modes.
* Feedback: You can try the refreshed toolbar by opening the mobile VisualEditor on a smartphone. Please post your feedback on the [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Toolbar feedback talk page]].

=== Wikimania ===
The Editing Team attended [[wmania:2019:Program|Wikimania 2019]] in Sweden.  They led a session on [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|the mobile visual editor]] and a session on [[wmania:2019:Community Growth/After Flow: A new direction for improving talk pages|the new talk pages project]].  They tested [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh#v1 prototype|two]] new [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#v3 prototype|features]] in the mobile visual editor with contributors.  You can read more about what the team did and learned in [[mw:VisualEditor on mobile#Wikimania Stockholm: Overview|the team's report on Wikimania 2019]].

=== Looking ahead ===

* &lt;strong&gt;Talk Pages Project:&lt;/strong&gt; The team is thinking about the first set of proposed changes.  The team will be working with a few communities to pilot those changes. The best way to stay informed is by adding your username to the list on the project page: [[mw:Talk pages project#Getting involved|&lt;strong&gt;Getting involved&lt;/strong&gt;]].
* &lt;strong&gt;Testing the mobile visual editor as the default:&lt;/strong&gt;  The Editing team plans to post results before the end of the calendar year. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|&lt;strong&gt;VisualEditor as mobile default project page&lt;/strong&gt;]].
* &lt;strong&gt;Measuring the impact of Edit Cards:&lt;/strong&gt;  This study asks whether the project helped editors add links and citations.  The Editing team hopes to share results in November.  The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|&lt;strong&gt;Edit Cards project page&lt;/strong&gt;]].

– [[User:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 11:11, 29 אָקטאָבער 2019 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Johan (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/VE_201910/2&amp;oldid=19500847 --&gt;

== א גרויסן יישר כוח פאר די פאריכטונגען אין יידיש שפראך און גראמער, ==

אבער פארוואס האט איר אויסגעמעקט די 'שליט&quot;א', און די חשובע ידיעה וועגן די חזירטע קארין גדעון?
על כל פנים איך האב ליב יידיש אזוי פיל, און חבר אני לכל אשר ייראוך. וויפל מענטשן, האלט איר, זעען די ארטיקל וועגן עצכ&quot;ח דורך א וואך בערך? [[באַניצער:קאליקאלעס|קאליקאלעס]] ([[באַניצער רעדן:קאליקאלעס|רעדן]]) 19:15, 8 דעצעמבער 2019 (UTC)

: אין וויקיפעדיע שרייבט מען נישט שליט״א. די ״ידיעה״ איז בכלל נישט נוגע די טעמע פונעם ארטיקל. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:56, 8 דעצעמבער 2019 (UTC)

::וואס איז דער חילוק אז &quot;שליט&quot;א&quot; נישט, און &quot;ז&quot;ל&quot; יא? [[באַניצער:קאליקאלעס|קאליקאלעס]] ([[באַניצער רעדן:קאליקאלעס|רעדן]]) 17:52, 9 דעצעמבער 2019 (UTC)
:::אויכעט ז&quot;ל איז נישט כדאי צו שרייבן, און אויב די זעסט אזא זאך מעגסט עס אראפ נעמען. כדי צו וויסן וויפל קוקן אין א ארטיקל זעט &quot;בלאט-אינפארמציע&quot; (אויפן רעכטע זייט פון די ארטיקל). [[באַניצער:גיברס|גיברס]] ([[באַניצער רעדן:גיברס|רעדן]]) 18:15, 9 דעצעמבער 2019 (UTC)

== זאג מיר ==

פארוואס האסטו אויסגעמעקט די חשובע אינפארמאציע וואס כ'האב געשריבן וועגן די ר&quot;מים אין ישיבת חיי משה? איך האב אליין געלערנט דארטן און אלעס וואס כ'האב געשריבן איז אמת ויציב! ביז איינער מיט ליבשאפט צו יידיש קומט שוין שרייבן אין דער טויטע וויקיפעדיע, דו מעקסט אויס? [[באַניצער:קאליקאלעס|קאליקאלעס]] ([[באַניצער רעדן:קאליקאלעס|רעדן]]) 01:45, 16 דעצעמבער 2019 (UTC)

== Editing news 2020 #1 – Discussion tools ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:TalkPages-Reply-v1.0.png|thumb|300px|alt=Screenshot showing what the Reply tool looks like|This early version of the Reply tool automatically signs and indents comments.]]

The [[mw:Editing|Editing team]] has been working on [[mw:Talk pages project|the talk pages project]].  The goal of the talk pages project is to help contributors communicate on wiki more easily.  This project is the result of the [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019]]. 

[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|thumb|300px|alt=Reply tool improved with edit tool buttons|In a future update, the team plans to test a tool for easily linking to another user's name, a rich-text editing option, and other tools.]]

The team is building a [[mw:Talk pages project/replying|new tool for replying]] to comments now.  This early version can sign and indent comments automatically.  &lt;strong&gt;Please [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20version%201.0|test the new Reply tool]].&lt;/strong&gt;  

*On 31 March 2020, the new {{Int:discussiontools-replylink}} tool was offered as a [[mw:Beta Feature|Beta Feature]] editors at four Wikipedias:  [[w:ar:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Arabic]], [[w:nl:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Dutch]], [[w:fr:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|French]], and [[w:hu:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Hungarian]].  If your community also wants early access to the new tool, contact [[User:Whatamidoing (WMF)]].
*The team is planning some upcoming changes.  &lt;strong&gt;Please [[mw:Talk pages project/replying#Version%202.0|review the proposed design]] and share your thoughts on the talk page.&lt;/strong&gt;  The team will test features such as:
**an easy way to mention another editor (&quot;pinging&quot;), 
**a rich-text visual editing option, and 
**other features identified through user testing or recommended by editors.  

To hear more about Editing Team updates, please add your name to the [[mw:Talk pages project#Get involved|&lt;strong&gt;&quot;Get involved&quot;&lt;/strong&gt;]] section of the project page. You can also watch [[File:MediaWiki Vector skin blue star watchlist icon.svg|frameless|16px]] these pages: [[mw:Talk pages project|the main project page]], [[mw:Talk pages project/Updates|Updates]], [[mw:Talk pages project/replying|Replying]], and [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing|User testing]].

– [[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 19:05, 8 אַפריל 2020 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Quiddity (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter&amp;oldid=19960602 --&gt;

== הער שוין אויף! ==

אפשר הערסטו שוין אויף צוריקצושטעלן מײַנע ענדערונגען אָן אַ פאַרוואָס? --[[באַניצער:Shad Veyosiv|Shad Veyosiv]] ([[באַניצער רעדן:Shad Veyosiv|רעדן]]) 00:27, 23 אַפריל 2020 (UTC)
:אדרבה, אפשר הערסט דו אויף ענדערן הונדערטער ארטיקלען אן א פארוואס? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 05:46, 23 אַפריל 2020 (UTC)
::גוט, זע איך שוין ווי איר זײַנט מקבל פנים נײַע באַניצער, און נאָך אַזוינע וואָס סטאַרען זיך אויסצובעסערן דעם סײַט אַנשטאָט צוצוגעבן טויזנטע נײַע שטומפן. --[[באַניצער:Shad Veyosiv|Shad Veyosiv]] ([[באַניצער רעדן:Shad Veyosiv|רעדן]]) 09:21, 23 אַפריל 2020 (UTC)

== צונויפגיסן באַניצער ==

אפשר ווײסט איר צי ס'איז פאַראנען אַ מעגליגקײַט צונויפצוגיסן מײַן איצטיקע קאָנטע מיט אַן אַלטער קאָנטע מײַנער? --[[באַניצער:Shad Veyosiv|Shad Veyosiv]] ([[באַניצער רעדן:Shad Veyosiv|רעדן]]) 23:09, 24 מײַ 2020 (UTC)
:איך געדענק נישט גענוי אבער דאס דארף א סטוארד טון, מסתמא אויף מעדיעוויקי. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 05:49, 25 מײַ 2020 (UTC)

== Editing news 2020 #2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2020/June|Read this in another language]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|alt=Mockup of the new reply feature, showing new editing tools|thumb|400x400px|The new features include a toolbar.  [[mw:Talk:Talk pages project/replying|What do you think should be in the toolbar?]]]]

This issue of the [[mw:Special:MyLanguage/Editing|Editing]] newsletter includes information the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|Talk pages project]], an effort to help contributors communicate on wiki more easily.

* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|&lt;strong&gt;Reply tool&lt;/strong&gt;]]: This is available as a Beta Feature at the four partner wikis (Arabic, Dutch, French, and Hungarian Wikipedias).  The Beta Feature is called &quot;{{int:discussiontools-preference-label}}&quot;.  The Beta Feature will get [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying#Version%202.0|new features]] soon.  The new features include writing comments in a new visual editing mode and pinging other users by typing &lt;code&gt;@&lt;/code&gt;. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20tool%20version%202.0|test the new features]] on the [[mw:Special:MyLanguage/Beta Cluster|Beta Cluster]] now.  Some other wikis will have a chance to try the Beta Feature in the coming months.
* [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures|&lt;strong&gt;New requirements for user signatures&lt;/strong&gt;]]:  Soon, users will not be able to save invalid custom signatures in [[Special:Preferences]]. This will reduce signature spoofing, prevent page corruption, and make new talk page tools more reliable.  Most editors will not be affected.
* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|&lt;strong&gt;New discussion tool&lt;/strong&gt;]]:  The Editing team is beginning work on a simpler process for starting new discussions.   You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion#Design|see the initial design on the project page]].
* [[m:Special:MyLanguage/Research:Usage of talk pages|&lt;strong&gt;Research on the use of talk pages&lt;/strong&gt;]]:  The Editing team worked with the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Research|Wikimedia research team]] to study how talk pages help editors improve articles.  We learned that new editors who use talk pages make more edits to the main namespace than new editors who don't use talk pages. 

– [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 20:29, 17 יוני 2020 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Trizek (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter&amp;oldid=20127098 --&gt;

== Editing news 2020 #3 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:50M@2x.png|thumb|alt=A gold star with a blue ribbon, and the text 50m|More than &lt;strong&gt;50 million edits&lt;/strong&gt; have been made using the visual editor on desktop.|400px]]

Seven years ago this month, the [[mw:Editing team|Editing team]] offered the visual editor to most Wikipedia editors.  Since then, editors have achieved many milestones:

* More than &lt;strong&gt;50 million edits&lt;/strong&gt; have been made using the visual editor on desktop.
* More than &lt;strong&gt;2 million new articles&lt;/strong&gt; have been created in the visual editor. More than 600,000 of these new articles were created during 2019.
* The visual editor is &lt;strong&gt;increasingly popular&lt;/strong&gt;.  The proportion of all edits made using the visual editor has increased every year since its introduction.
* In 2019, &lt;strong&gt;35% of the edits by newcomers&lt;/strong&gt; (logged-in editors with ≤99 edits) used the visual editor. This percentage has &lt;strong&gt;increased every year&lt;/strong&gt;.
* Almost &lt;strong&gt;5 million edits on the mobile site&lt;/strong&gt; have been made with the visual editor.  Most of these edits have been made since the Editing team started improving the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]] in 2018.
* On 17 November 2019, the [https://discuss-space.wmflabs.org/t/first-edit-made-to-wikipedia-from-outer-space/2254 &lt;strong&gt;first edit from outer space&lt;/strong&gt;] was made in the mobile visual editor. 🚀 👩‍🚀
* Editors have made more than &lt;strong&gt;7 million edits in the 2017 wikitext editor&lt;/strong&gt;, including starting &lt;strong&gt;600,000 new articles&lt;/strong&gt; in it.  The [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] is VisualEditor's built-in wikitext mode.  You can [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable it in your preferences]].

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])

&lt;/div&gt; 12:48, 9 יולי 2020 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Elitre (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter&amp;oldid=20254527 --&gt;
== שאלה ==
מאיזה מדינה אתם עורכים?. מישראל?. [[באַניצער:מגזין יהלום|מגזין יהלום]] ([[באַניצער רעדן:מגזין יהלום|רעדן]]) 20:12, 22 יולי 2020 (UTC)

==  יידש נאמען ==

ערשט איך וויל אייך דאנקען פאר אייער הילף.

עס זענען פאראן צווי סארט פון יידיש נעמען
א. דאס איז ממש זייער נאמען, און מען רופט זיי ארויף צום תורה מיט זייער יידש נאמען, אזוי ווי &quot;אריה לייב&quot;
ב. דאס איז נישט זייער נאמען, נאר מען רופט זיי אויף זייער יידיש נאמען אזוי מען רופט איינער וואס הייסט ישראל &quot;שרולי&quot; אדער משה &quot;מושי&quot; אזוי אויך רופט מען איינער וואס הייסט &quot;שלמה זאב&quot; - &quot;שלמה וואלף&quot;

אבער ווען מען שרייבט אן ארטיקל וועגן א מענטש דארף מען שרייבן זייער עכטע נאמען &quot;שלמה זאב&quot; און נישט &quot;שלמה וואלף&quot; און אויף די זייט קען מען שרייבן אויך &quot;(וואלף)&quot;
--[[באַניצער:Steamboat2020|Steamboat2020]] ([[באַניצער רעדן:Steamboat2020|רעדן]]) 01:46, 23 יולי 2020 (UTC)

:כ׳פארשטיי וואס איר זאגט. אבער למעשה איז דאס די יידיש-וויקיפעדיע און ווען האט גערופן א מענטש וואלף פארוואס זאל מען שרייבן אנדערש? מען קען לאזן דעם ארטיקל נאמען מיט שלמה זאב. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 06:34, 23 יולי 2020 (UTC)

:: נ'''אכאמאל ייש&quot;כ פאר'ן הילף''' - ס'פאלט מיר נישט אן צו זאגן אז איך בין א מומחה אין אזעלעכער ענינים, אבער איך וויל נאר זאגן אז לויט מיין מיינונג אז איינער האט געהייסן ביי זייער יידש נאמען ביי כמעט יידער איינער, זענט איהר גערעכט, אבער אז עטלעכע מענטשען האב'ן אים געפלעגט רופן רבי &quot;שלמה וואלף&quot; און עטלעכע מענטשען (יידש רעדנער) האב'ן אים געפלעגט רופן רבי &quot;שלמה זאב&quot; דארף מען שרייבן דער עכטע נאמען &quot;שלמה זאב&quot; און מען קען צו שרייבן אויך &quot;(וואלף)&quot;, און איך האב טאקע געזעהן אז ר' יוס'ל פרידנזון האט אויך אזוי געטאן אין זייר ארטיקל -- ער האט געשריבן הרב &quot;שלמה זאב (וואלף)&quot; ווייל דער נאמען בלייבט דער נאמען און יעדער שפראך - כן נראה לפי עניית דעתי ----[[באַניצער:Steamboat2020|Steamboat2020]] ([[באַניצער רעדן:Steamboat2020|רעדן]]) 14:32, 23 יולי 2020 (UTC)
::[https://tablet.otzar.org/pages/?&amp;restore=1&amp;t=1595517249354&amp;pagenum=46&amp;book=630316 ר' יוס'ל פרידנזונ'ס ארטיקל] --[[באַניצער:Steamboat2020|Steamboat2020]] ([[באַניצער רעדן:Steamboat2020|רעדן]]) 15:19, 23 יולי 2020 (UTC)

== פרגעטע ==

רעדסטו לשון הקודש, אודר נאָר יידיש? [[באַניצער:דגש חזק|דגש חזק]] ([[באַניצער רעדן:דגש חזק|רעדן]]) 18:32, 28 יולי 2020 (UTC)
:אויך לשון הקודש. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 18:46, 28 יולי 2020 (UTC)
::מעולה. ברשותך, אפשר להמשיך בדוא&quot;ל? [[באַניצער:דגש חזק|דגש חזק]] ([[באַניצער רעדן:דגש חזק|רעדן]]) 19:15, 28 יולי 2020 (UTC)
:::אתם מדברים עברית?. [[באַניצער:מגזין יהלום|מגזין יהלום]] ([[באַניצער רעדן:מגזין יהלום|רעדן]]) 13:11, 9 אויגוסט 2020 (UTC)
::::יא --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 21:59, 11 אויגוסט 2020 (UTC)
:::::דאַנקען [[באַניצער:מגזין יהלום|מגזין יהלום]] ([[באַניצער רעדן:מגזין יהלום|רעדן]]) 13:16, 14 אויגוסט 2020 (UTC)

== אדמיניסטראטור ==

א גוטן אייך! איך וואלט געגליכן צו ווערן אן אדמיניסטראטור צו קענען בעסער ארויסהעלפן די ארבעט דא. איך בין נייגעריג וואס איר זאגט צו אזא פלאן. א גרויסן דאנק אייך פאר אלעם! [[באַניצער:אונגארישער|אונגארישער]] ([[באַניצער רעדן:אונגארישער|רעדן]]) 22:38, 18 אויגוסט 2020 (UTC)
:אפשר טאקע. מען דארף האלטן וואלן. בלי נדר וועל איך זען גענוי וואס צו טון.--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:43, 18 אויגוסט 2020 (UTC)

== בקשה ==

א גיטן . איך וויל בעטן א בקשה. יעדע ארטיקל נעכטיגט נישט אן אייער פינגע פרינט'ס סא פארוואס קען מען בכלל שרייבן אין אידיש וויקפידיע?
אז איינער שרייבט אמאל צוויי שירות מער וואס א צווייטער וואלט נישט געשריבן ווייל עס קען שמעקן פין אן אייגענע נגיאה דארף עס שוין ווערן אויסגעמעקט? ער האט דאך אריינגעלייגט זאלץ אין פעפער אין די ארטיקל וואס איז נישט געווען פארדעם קימט עם נישט די צוויי שירות?
אזא שמיציגע ארטיקל ווי סעקס וואס איז נגד התורה אין הלכה צי שרייבן ברבים לאזט מען בתפארתו אין צוויי שירות וועגן א חסידות אדער א ערליכע איד ווער אויסגעמעקט נאך אין יענע טאג?
מענטשן מיטשענען זיך צי שרייבן אדער אויפלעבן גאנצע ארטיקלען אין זייער בעסטע נפאר שירות קימט זיי נישט צי בלייבן?
איז יידיש ויקפידיע א פלאץ ווי מען קען שרייבן אדער פוילישער'ס פריוואטע וועבזייטל? ביטע ענטפערט מיר ווי שנעלער

[[באַניצער:פרעג בעסער נישט|פרעג בעסער נישט]] ([[באַניצער רעדן:פרעג בעסער נישט|רעדן]]) 02:50, 19 אויגוסט 2020 (UTC)

אדרבא. גיט א קוק אייער [https://yi.wikipedia.org/w/index.php?title=תולדות_אהרן&amp;oldid=561405 לעצטע באארבעטונג] וואו איר האט גענומען די פריערדיקע ווערסיע און פארענדערט געהעריגע זאצן און אריינגעלייגט גראבע גרייזן. וואס איך האב געדארפט טאקע מתקן זיין. אבער כ׳האב נישט. 

וואס ווילט איר? אז מענטשן וואס פארשטייען נישט קיין ווארט יידיש און ווילן אנשטאפן די יידיש-וויקיפעדיע מיט ארטיקלען איבערגעזעצט דורך גוגל זאל מען לאזן בלייבן דא? וואס ביי קיין שום אנדער וויקיפעדיע לאזט מען נישט צו? יעדער איינער וואס וויל שרייבן געהעריג איז אנגענומען דא בכבוד גדול. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 06:38, 19 אויגוסט 2020 (UTC)

א) וואסערע גראבע גרייזן פינקטלעך?
ב) האסט נישט געזען וואס איך האב געשריבן אפאר שירות צעריק? איינער מיטשעצעך אן צי שרייבן א גאנצע ארטיקל אין ער לייגט אריין אפאר שירות וואס ער האלט אז &quot;דאס&quot; מאכט די ארטיקל קימט עם נישט די פאר שירות אלץ אפצאל פאר זיין שווערע ארבעט?

[[באַניצער:פרעג בעסער נישט|פרעג בעסער נישט]] ([[באַניצער רעדן:פרעג בעסער נישט|רעדן]]) 19:33, 19 אויגוסט 2020 (UTC)

==בקשת שיחרור חסימה==
איך האב נישט ויסמעקן. איך טראַנספערד די נאָמען מעקנעס צו זיין אָריגינעל נאָמען. דאַנקען פֿאַר דיין באַמערקונג ביטע באַפרייַען די בלאָק. עס וועט נישט פּאַסירן ווידער דאַנק.[[באַזונדער:בײַשטײַערונגען/213.137.70.58|213.137.70.58]] 08:22, 19 אויגוסט 2020 (UTC)אברהם סופר55555
:וויפיל נעמען האסטו? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 06:37, 20 אויגוסט 2020 (UTC)

== סלא מאראקא ==

ביטע פאַרבינדן די שטאָט פון סלא מאראקא אין ייִדיש צו די נאָך שפּראַך בלאַט וואָס איז געוויזן אויף די זייטן פון די רעדאַגירן בלאַט. [[באַניצער:בדיל שמך רבא|בדיל שמך רבא]] ([[באַניצער רעדן:בדיל שמך רבא|רעדן]]) 11:06, 19 אויגוסט 2020 (UTC)


==כחול לבן==
ביטע לייג די בלוי און ווייסע פארטיי אין דער יידישער אָפּטיילונג צו די אנדערע שפראכן אין דער שפּראַך אָפּטיילונג. דאַנקען

== Editing news 2020 #4 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2020/August|Read this in another language]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;
=== Reply tool ===
[[File:Reply Tool weekly edits- March - June, 2020.png|thumb|333x333px|The number of comments posted with the Reply Tool from March through June 2020. People used the Reply Tool to post over &lt;strong&gt;7,400 comments&lt;/strong&gt; with the tool.]]

The [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|&lt;strong&gt;Reply tool&lt;/strong&gt;]] has been available as a [[mw:Beta Feature|Beta Feature]] at the Arabic, Dutch, French and Hungarian Wikipedias since 31 March 2020.  The [[mw:Talk pages project/replying#Metrics|first analysis showed positive results]].

* More than &lt;strong&gt;300 editors&lt;/strong&gt; used the Reply tool at these four Wikipedias.  They  posted more than &lt;strong&gt;7,400 replies&lt;/strong&gt; during the study period.
* Of the people who posted a comment with the Reply tool, about 70% of them used the tool multiple times.  About 60% of them used it on multiple days.
* Comments from Wikipedia editors are positive.  One said, &lt;span lang=&quot;ar&quot; dir=&quot;rtl&quot;&gt;أعتقد أن الأداة تقدم فائدة ملحوظة؛ فهي تختصر الوقت لتقديم رد بدلًا من التنقل بالفأرة إلى وصلة تعديل القسم أو الصفحة، التي تكون بعيدة عن التعليق الأخير في الغالب، ويصل المساهم لصندوق التعديل بسرعة باستخدام الأداة.&lt;/span&gt;  (&quot;I think the tool has a significant impact; it saves time to reply while the classic way is to move with a mouse to the Edit link to edit the section or the page which is generally far away from the comment. And the user reaches to the edit box so quickly to use the Reply tool.&quot;)[https://ar.wikipedia.org/w/index.php?diff=49242252&amp;oldid=49242144]

The Editing team released the Reply tool as a Beta Feature at eight other Wikipedias in early August.  Those Wikipedias are in the Chinese, Czech, Georgian, Serbian, Sorani Kurdish, Swedish, Catalan, and Korean languages.  If you would like to use the Reply tool at your wiki, please tell [[User talk:Whatamidoing (WMF)]].

The Reply tool is still in active development.  Per request from the Dutch Wikipedia and other editors, you will be able to [[phab:T249391|customize the edit summary]].  (The default edit summary is &quot;Reply&quot;.)  A &quot;ping&quot; feature is available in the Reply tool's visual editing mode.  This feature searches for usernames.  Per request from the Arabic Wikipedia, each wiki will be able to [[phab:T258743|set its own preferred symbol]] for pinging editors.  Per request from editors at the Japanese and Hungarian Wikipedias, each wiki can [[phab:T249861|define a preferred signature prefix]] in the page [[MediaWiki:Discussiontools-signature-prefix]].   For example, some languages omit spaces before signatures.  Other communities want to add a dash or a non-breaking space.

=== New requirements for user signatures ===

* The [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures|new requirements for custom user signatures]] began on 6 July 2020.  If you try to create a custom signature that does not meet the requirements, you will get an error message.
* Existing custom signatures that do not meet the new requirements will be unaffected &lt;em&gt;temporarily&lt;/em&gt;. Eventually, all custom signatures will need to meet the new requirements.  You can [https://signatures.toolforge.org check your signature and see lists of active editors] whose custom signatures need to be corrected.  Volunteers have been contacting editors who need to change their custom signatures.  If you need to change your custom signature, then please [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures/Help|read the help page]].

=== Next: New discussion tool ===

Next, the team will be working on a tool for quickly and easily starting a new discussion section to a talk page. To follow the development of this new tool, please put the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|New Discussion Tool]] project page on your watchlist.

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 15:11, 31 אויגוסט 2020 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Johan (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter&amp;oldid=20394826 --&gt;

== יום ירושלים ==

ירושלים טאָג, ביטע אַרייַן ייִדיש אין די שפּראַכן אָפּטיילונג, דאַנקען איר [[באַניצער:אברהמי2|אברהמי2]] ([[באַניצער רעדן:אברהמי2|רעדן]]) 18:04, 6 סעפטעמבער 2020 (UTC)

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[באַניצער:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[באַניצער רעדן:MediaWiki message delivery|רעדן]]) 18:54, 25 סעפטעמבער 2020 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Samuel (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 --&gt;

== נייע ארטיקל ==

שלום.
ווי אזוי קען איך מאכן דער נייע ארטיקל אין יידישע וויקיפעדיע? איך זעהע אז דאס איז ניט אזוי ווי אין העבראישע. [[באַניצער:Adjust.Nick|Adjust.Nick]] ([[באַניצער רעדן:Adjust.Nick|רעדן]]) 18:53, 4 נאוועמבער 2020 (UTC)
:וויאזוי הייבט איר אן א נייעם ארטיקל ביי דער העברעאיש־וויקיפעדיע? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:36, 4 נאוועמבער 2020 (UTC)
::צי האסטו פרובירט שרייבן דעם ארטיקל נאמען אינעם URL פעלד און קלייבן &quot;שאַפֿן&quot; אדער &quot;שאפן קוואלטעקסט&quot;? דאס זאל ארבעטן פונקט ווי &quot;יצירה&quot; און &quot;יצירת קוד מקור&quot;. אויב דו האסט מצליח זיין שאפן א נייע אפטיילונג דא, דו זאלסט אויך מצליח זיין שאפן א נייעם ארטיקל. [[באַניצער:לאג רעיל|וועלטלעכער יידיש-רעדנער]] ([[באַניצער רעדן:לאג רעיל|רעדן]]) 18:41, 5 נאוועמבער 2020 (UTC)

== Editing news 2021 #1 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;i&gt;[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2021/January|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/i&gt;

=== Reply tool ===
[[File:Junior Contributor Reply Tool and full page edit completion rate.png|alt=Graph of Reply tool and full-page wikitext edit completion rates|thumb|300px|Completion rates for comments made with the Reply tool and full-page wikitext editing. Details and limitations are in this [https://nbviewer.jupyter.org/github/wikimedia-research/Discussion-tools-analysis-2020/blob/master/Engagement-Metrics/Reply-Tool-Workflow-Engagement-Metrics.ipynb#Reply-Tool-(Wikitext-and-VE)-vs-Full-Page-Wikitext report].]]
The [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|&lt;strong&gt;Reply tool&lt;/strong&gt;]] is available at most Wikipedias. 

* The Reply tool has been deployed as an opt-out [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|preference]] to all editors at the Arabic, Czech, and Hungarian Wikipedias. 
* It is also available as a [[mw:Special:MyLanguage/Beta Feature|Beta Feature]] at almost all Wikipedias except for the English, Russian, and German-language Wikipedias.  If it is not available at your wiki, you can request it by following [[mw:Topic:W1crei3lyn3mvewc|these simple instructions]].

&lt;strong&gt;Research notes:&lt;/strong&gt; 

* As of January 2021, &lt;strong&gt;more than 3,500 editors&lt;/strong&gt; have used the Reply tool to post about &lt;strong&gt;70,000 comments&lt;/strong&gt;.
* We have preliminary data from the Arabic, Czech, and Hungarian Wikipedia on the Reply tool.  [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Glossary|Junior Contributors]] who use the Reply tool are more likely to publish the comments they start writing than those who use full-page wikitext editing.[https://nbviewer.jupyter.org/github/wikimedia-research/Discussion-tools-analysis-2020/blob/master/Engagement-Metrics/Reply-Tool-Workflow-Engagement-Metrics.ipynb#Reply-Tool-(Wikitext-and-VE)-vs-Full-Page-Wikitext]
* The Editing and Parsing teams have significantly reduced the number of edits that affect other parts of the page.  About 0.3% of edits did this during the last month.[https://dtcheck.toolforge.org/] Some of the remaining changes are automatic corrections for [[Special:LintErrors]].
* [[File:Венов_дијаграм.svg|30px]] &lt;strong&gt;A large [[w:en:A/B test|A/B test]] will start soon.&lt;/strong&gt;[https://phabricator.wikimedia.org/T252057] This is part of [[mw:Talk pages project/replying#Step%204:%20A/B%20test|the process]] to offer the Reply tool to everyone.  During this test, half of all editors at [[phab:T267382|24 Wikipedias]] will have the Reply tool automatically enabled, and half will not. You can still turn it on or off for your own account in [[Special:Preferences]].

=== New discussion tool ===
[[File:New Discussion Tool v1.0.png|thumb|380px|Screenshot of version 1.0 of the [[mw:Talk_pages_project/New_discussion|New Discussion Tool]] prototype.]]
The new tool for [[mw:Talk pages project/New discussion|starting new discussions]] (new sections) will join the Discussion tools in [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures]] at the end of January.  You can try the tool for yourself.[https://patchdemo.wmflabs.org/wikis/3e14959a196db0f7b0c32a35c99dc0fc/w/index.php/Project:Teahouse]  You can leave feedback [[mw:Topic:Vzswfe2hn2zuuwtc|in this thread]] or on the talk page.

=== Next:  Notifications ===
[[File:White square with question mark.png|left|frameless|60px]]
During [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019]], editors [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages consultation 2019/Phase 1 report#Notifications|said]] that it should be easier to know about new activity in conversations they are interested in.  The [[mw:Talk pages project/Notifications|Notifications]] project is just beginning.  What would help you become aware of new comments?  What's working with the current system?  Which pages at your wiki should the team look at?  Please post your advice at [[mw:Talk:Talk pages project/Notifications|notifications-talk]].

–[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 18:39, 21 יאַנואַר 2021 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Johan (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter&amp;oldid=20974627 --&gt;

== GFDL ==
&lt;div class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Hi! I made a suggestion at [[מעדיעװיקי רעדן:Licenses]] but it is probably not a page that many users notice. Could you have a look or give me a link to a better page to make the suggestion? --[[באַניצער:MGA73|MGA73]] ([[באַניצער רעדן:MGA73|רעדן]]) 15:41, 26 מײַ 2021 (UTC)

DONE --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 11:47, 30 מײַ 2021 (UTC)

Hi! Thank you. You wrote &quot;DONE&quot; but I still see GFDL on the list of licenses. So what do you mean by done? --[[באַניצער:MGA73|MGA73]] ([[באַניצער רעדן:MGA73|רעדן]]) 13:54, 4 יוני 2021 (UTC) 
&lt;/div&gt;

== Editing news 2021 #2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2021/June|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:Reply Tool A-B test comment completion.png|alt=Junior contributors comment completion rate across all participating Wikipedias|thumb|296x296px|When newcomers had the Reply tool and tried to post on a talk page, they were more successful at posting a comment. ([https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ Source])]]

Earlier this year, the Editing team ran a large study of [[mw:Talk pages project/Replying|the Reply Tool]].  The main goal was to find out whether the Reply Tool helped [[mw:Talk pages project/Glossary|newer editors]] communicate on wiki.  The second goal was to see whether the comments that newer editors made using the tool needed to be reverted more frequently than comments newer editors made with the existing wikitext page editor.

The key results were:

* Newer editors who had automatic (&quot;default on&quot;) access to the Reply tool were [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ more likely] to post a comment on a talk page.
* The comments that newer editors made with the Reply Tool were also [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ less likely] to be reverted than the comments that newer editors made with page editing.

These results give the Editing team confidence that the tool is helpful.

&lt;strong&gt;Looking ahead&lt;/strong&gt;

The team is planning to make the Reply tool available to everyone as an opt-out preference in the coming months.  This has already happened at the Arabic, Czech, and Hungarian Wikipedias.

The next step is to [[phab:T280599|resolve a technical challenge]]. Then, they will deploy the Reply tool first to the [[phab:T267379|Wikipedias that participated in the study]].  After that, they will deploy it, in stages, to the other Wikipedias and all WMF-hosted wikis.

You can turn on &quot;{{int:discussiontools-preference-label}}&quot; [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|in Beta Features]] now.  After you get the Reply tool, you can change your preferences at any time in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].

–[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 14:12, 24 יוני 2021 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Elitre (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter&amp;oldid=21602894 --&gt;

== מוסטערן ==

מוסטערן קענסט ביטע שאפן א מוסטער פאר פארלימענטן איך וויל שאפן א בלאט פאר די 24סטע כנסת [[באַניצער:א בחור|א בחור]] ([[באַניצער רעדן:א בחור|רעדן]]) 06:24, 31 אויגוסט 2021 (UTC)

== Translation request ==

Hello.

Can you translate and upload the articles [[:en:Azerbaijanis]] and [[:en:Azerbaijani language]] in Yiddish Wikipedia? They certainly do not need to be long and detailed.

Yours sincerely, [[באַניצער:Multituberculata|Multituberculata]] ([[באַניצער רעדן:Multituberculata|רעדן]]) 21:17, 1 נאוועמבער 2021 (UTC)

&lt;div dir=ltr&gt;
== Climate denial review ==

Hello! As part of a [[:meta:Climate change portal/climate denial review|cross-wiki review of climate denial]], I reviewed the Yiddish article. Unfortunately, it contains significant misinformation on the causes and solutions of climate change. The article now wrongly implies that:
* There is some doubt whether warming takes place
* The cause of warming is in doubt
* The solutions are in doubt (it mentioned going back to the stone age rather than serious solutions such as renewable energy)
? I was wondering if you could have a look at the article
[[באַניצער:Femkemilene|Femkemilene]] ([[באַניצער רעדן:Femkemilene|רעדן]]) 11:08, 9 דעצעמבער 2021 (UTC)

I do not see these implications in the article.
--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 09:50, 16 דעצעמבער 2021 (UTC)
&lt;/div&gt;

For example according to Google Translate &quot;אין אמת'ן איז בכלל נישט שייך אפצוהאלטן גלאבאלע אנווארעמען סיידן מען דרייט צוריק די יוצרות און מען גייט צוריק צו די פערד און וועגנער, לאמטערנעס, און ווינט שיפלן. די היינטיגע אינדוסטריאלע וועלט גיט ארויס אסאך אפפאל צו די אטמאספערע און נאר אויב מענטשן זענען גרייט צו נוצן ווייניגער ענערגיע קען מען ערווארטן עפעס א פארבעסערונג. אבער דאס איז נישט מעגליך דורכצופירן ווייל עס וואלט געמיינט נוצן ווייניגער לעקטער, נוצן וויייגער הייס וואסער, און נישט נוצן עיר קאנדישענערס. און ווער איז דען גרייט?&quot; means &quot;In fact, it is not at all relevant to stop global warming unless one turns back the creatures and goes back to the horses and wagons, lanterns, and wind boats. Today's industrial world emits a lot of waste into the atmosphere and only if people are willing to use less energy can one expect any improvement. But this is not possible because it would mean using less electricity, using less hot water, and not using air conditioners. And who is ready?&quot; [[באַניצער:Chidgk1|Chidgk1]] ([[באַניצער רעדן:Chidgk1|רעדן]]) 15:22, 18 דעצעמבער 2021 (UTC)

:In addition to the example Chidgk1 gave, 
:* The first sentence of the Kyoto Agreement section implies there is doubt about rising temperatures
:*It states as a fact that Kyoto would have hurt the  US economy (this is likely untrue, as the US could have captured new clean energy markets)
::''It says that the USA president objected on those grounds''

:* The article says N2O is a larger driver of climate change than methane. In reality, it's the other way around.
::''The article does not specify an order''
(https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/report/IPCC_AR6_WGI_SPM_final.pdf, page 7)
:* I'm not quite sure, but I think the second paragraph in the lead implies the human cause of global warming is one out of multiple theories. Google Translate may be wrong. 
:[[באַניצער:Femkemilene|Femkemilene]] ([[באַניצער רעדן:Femkemilene|רעדן]]) 15:30, 23 דעצעמבער 2021 (UTC)

== How we will see unregistered users ==

&lt;section begin=content/&gt;
א גוטן!

איר באקומט די דאזיגע מעלדונג ווייל איר זענט א סיסאפ אויף א וויקימעדיע וויקי.

היינט, ווען איינער רעדאקטירט א וויקימעדיע וויקי און איז נישט אריינלאגירט, ווייזן מיר זיין IP אדרעס. מסתמא ווייסט איר אז אין דער צוקונפט קענען מיר דאס נישט טון ווייטער. דאס איז א באשלוס פונעם וויקימעדיע געזעץ־אפטיילונג, ווייל וואס איז אנגענומען און געזעצלעך פאר פריוואטקייט אויף דער אינטערנעץ האט זיך געענדערט.

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help.
&lt;/div&gt;

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]].
&lt;/div&gt;

מיר האבן [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|צוויי וועגן]] וויאזוי וועט ארבעטן דער נייער אידענטיטעט. '''מיר וועלן זיך פֿרייען צו באקומען אייער פֿידבעק''' אויף וועלכן וועג וועט ארבעטן בעסט פאר אייך און אייער וויקי, היינט און אין דער צוקונפט. איר קענט [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|אונז מודיע זיין אויפן שמועס־בלאט]]. איר קענט שרייבן אין אייער שפראך. די הצעות האט מען פֿארעפֿנטלעכט אין אקטאבער און מיר וועלן מחליט זיין נאכן 17טן יאנואר.

ייש&quot;כ. 
/[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]&lt;section end=content/&gt;

18:20, 4 יאַנואַר 2022 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Johan (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(8)&amp;oldid=22532697 --&gt;

== Translation request ==

Hello. It'd be an honor if you could translate [[:en:The Office (American TV series)]] ([[d:Q23831]]) to Yiddish. It doesn't need to be long, just a few sentences are good. Regards, [[באַניצער:ChipsBaMast|ChipsBaMast]] ([[באַניצער רעדן:ChipsBaMast|רעדן]]) 10:41, 30 מערץ 2022 (UTC)

== לייג ELVO אינפֿאָרמאַציעבאָקס, לאָגאָ און אנדערע שפּראַכן בנימצא ==

העלא, איר קענען לייגן אנדערע שפראַכן בנימצא פֿאַר העללעניק פאָרמיטל אינדוסטריע און אויך לייגן זיין לאָגאָ: Hellenic Vehicle Industry 2012.svg און ינפאָבאָקס פֿאַר עס. דאַנק [[באַניצער:RHAXHIJA|RHAXHIJA]] ([[באַניצער רעדן:RHAXHIJA|רעדן]]) 09:05, 9 אַפריל 2022 (UTC)

== ELVO ==

העלא, קענען איר ריקריייט דעם אַרטיקל ווידער פֿאַר ELVO [[באַניצער:RHAXHIJA|RHAXHIJA]] ([[באַניצער רעדן:RHAXHIJA|רעדן]]) 23:31, 11 אַפריל 2022 (UTC)

== העללעניק פאָרמיטל אינדוסטריע ==

ביטע האַלטן דעם בלאַט און קערעקט עס אויב נייטיק [[באַניצער:RHAXHIJA|RHAXHIJA]] ([[באַניצער רעדן:RHAXHIJA|רעדן]]) 09:12, 12 אַפריל 2022 (UTC)

== העללעניק פאָרמיטל אינדוסטריע ==

ביטע האַלטן דעם בלאַט און קערעקט עס אויב נייטיק [[באַניצער:SSHTALBI|SSHTALBI]] ([[באַניצער רעדן:SSHTALBI|רעדן]]) 04:51, 27 אַפריל 2022 (UTC)

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Editing news 2022 #1&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;&lt;i&gt;[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/i&gt;
[[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]]

The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages.  New editors are more successful with this new tool.  You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]].  Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test.  You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 18:43, 2 מײַ 2022 (UTC)
&lt;!-- אנזאג געשיקט דורך User:Quiddity (WMF)@metawiki ניצנדיק די ליסטע ביי https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter&amp;oldid=23092897 --&gt;

== [[HE:תבנית:טורים]] ==

וויאזוי קאפיר איך אריבער א מוסטער ווי [[HE:תבנית:טורים]] צום אידישן וויקי? א דאנק. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 21:07, 11 יולי 2022 (UTC)
:{{ב|וויקיפּעדלער}}  כ׳וועל פרובירן אריבערפירן דעם מוסטער. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 18:25, 24 יולי 2022 (UTC)</text>
      <sha1>ezr0zmsxte1algqg0y278bra893o90n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>מאדערן ארטאדאקס</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13333</id>
    <revision>
      <id>579980</id>
      <parentid>576768</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:42:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4516" xml:space="preserve">[[בילד:Portrait of Rabbi Jakob Ettlinger.jpg|קליין|הרב יעקב יאקב יוקב יוקל עטלינגער ה'''ערוך לנר''' מייסד פון '''מאדערנע ארטאדאקסיע''']]

'''מאדערנע ארטאדאקסיע''' איז דער מער מאדערענער טייל פון די ארטאדאקסן. די אידילאגע איז געבויעט אויף [[תורה ומדע]], וואס נעמט צוזאם שמירות תורה ומצות מיט סעקולארע אידאלן.

זיי ווערן דערקענט דורך דעם קליינעם קאפל אנעם שווארצן היט און שווארצן רעקל וואס טון אנקליידן דעם חרדישען איד. 

אין ארץ ישראל האבן די &quot;מזרחי&quot; אן ענליכער אידעלאגיע.

== תורה עם דרך ארץ ==
דאס איז זייער מאטיוויציע און הויפט דעפעניציע, זיי האלטן פון גיין אין [[קאלעדזש]] און זיך לערנען א פראפעסיע פון [[דאקטעריי]] אדער [[אדוואקאט]]. דאס איז באזירט אויף ר' [[שמשון רפאל הירש]].

== געגנטן ==
אין אמעריקע זענען די מאדערנע ארטאדאקסיע א רוב פון פרומע יידן אין אלע אנדערע שטאטן אחוץ [[ניו יארק]] ווייל זיי האבן ניט געדאנק יודקא אויף אלע אינפארמאציע. אין [[מאנהעטן]] וואוינען זיי אין די אפער וועסט סייד, און אפער איסטסייד, און [[טינעק]], [[ניו זשערסי]], און [[פלעטבוש]] און קווינס.

== רבנים ==
הרב [[יוסף דוב הלוי סאלאווייטשיק]], אן אייניקל פון רבי [[חיים סאלאווייטשיק|חיים בריסקער]], ווערט פארעכנט אלץ איינער פון די חשוב'סטע דענקער און שרייבער אויף דער אידעאלאגיע פון '''תורה ומדע''', און איז געווען פון די גרעסטע פוסקים און הלכה'שע וועגווייזער פאר מאדערן-ארטאדאקסישן אידנטום. רוב היינטיגע רבנים פון די מאדערן ארטאדאקסישע קרייזן, איבערהויפט אין אמעריקע, פארופן זיך אלס תלמידים פון הרב סאלאווייטשיק. 

אנדערע חשובע רבנים פאר די מאדערן ארטאדאקסישע קרייזן:

:הרב [[אהרן ליכטנשטיין]], ר&quot;ם [[ישיבת רבינו יצחק אלחנן|בישיבת רבינו יצחק אלחנן]] ([[ריאט&quot;ס]]) און ראש ישיבה פון [[הר עציון]]
:הרב [[הערשל שעכטער]], ר&quot;ם [[ישיבת רבינו יצחק אלחנן|בישיבת רבינו יצחק אלחנן]] ([[ריאט&quot;ס]])
:הרב [[שלמה ריסקין]], רב פון [[אפרת]] אין [[ארץ ישראל]]
:הרב דר. [[משה דוד טענדלער]], ר&quot;ם בישיבת [[ריאט&quot;ס]] און רב פון קהלה אין מאנסי. איידעם פון ר' [[משה פיינשטיין]].
:הרב [[שאול בערמאן]], אנפירער פון [[עדה]] ארגאניזאציע
:הרב דר. [[נחום לאם]], לאנג-יעריגער ראש ישיבה פון [[ריאט&quot;ס]] און פרעזידענט פון [[ישיבה אוניווערסיטעט]]
:הרב [[יוסף טעלושקין]], פאפולערער רעדנער און שרייבער פאר'ן אלגעמיינעם אמעריקאנער וועלט
:הרב [[מיכאל מלכיור]], אנפירער פון [[מימד]] פארטיי אין אר&quot;י, לינק-רעליגיעז
:הרב [[אבי ווייס]], אנפירער פון [[ישיבת חובבי תורה]] און דער [[דרישה אינסטיטוט]].
:הרב [[יונתן סאקס]], הויפט רב פון ענגלאנד
:הרב [[עמנועל ראקמאן]], קאנצעלאר פון [[בר אילן אוניווערסיטעט]] און פריערדיגע הויפט פון ''[[ראביניקעל קאונסעל אוו אמעריקע]]'', דער שירעם ארגאניזאציע פאר מאדערן ארטאדאקסישע רבנים.

== מוסדות ==
[[ישיבה אוניווערסיטעט]] איז זייער גרעסטע ישיבה.

[[ישיבת חובבי תורה]] איז א גאר מאדערנער ישיבה.

== זעה אויך ==

[[ארטאדאקסן]]

[[קאטעגאריע:יידישע שטרעמונגען]]</text>
      <sha1>nrdicywfqd2y9av2yxcko0w9ydesz00</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>דגל התורה</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20914</id>
    <revision>
      <id>580027</id>
      <parentid>573768</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:37:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4932" xml:space="preserve">[[טעקע:דגל התורה.jpg|קליין|מרכז| לאגא פון דגל התורה]]
[[בילד:Znak Zjednoczonego Judaizmu Tory.png|קליין|מרכז| לאגא פון יהדות התורה]]
[[טעקע:הרב יצחק שיינר.jpg|קליין|מרכז| הרב יצחק שיינר [[ראש ישיבת קמניץ]] ממנהיגי דגל התורה]]
'''דגל התורה''' (אידיש: [[פאן]] פון דער [[תורה]]) איז די [[ליטווישע]] [[פאליטישע]] [[פארטיי]], געגרינדעט דורך [[הרב שך]] זיך אפגעטיילט פון [[אגודת ישראל]] נאך זייער טענה אז די [[חסידים]] און זייערע [[רבי]]ס [[קאנטראל]]ירן די [[יהדות החרדית]] פאליטיק. די פארטיי האט יעצט (2021) פיר דעפוטאטן אין דעם כנסת, [[משה גפני]], [[אורי מאקלעוו]], [[יעקב אשר]] און [[יצחק פינדראס|יצחק פינדרוס]].

איצט דינען זיי מיט א שלום אינאיינעם מיט אגודת ישראל אינערהאלב [[יהדות התורה והשבת]].

== היסטאריע ==
דגל התורה איז געגרינדעט געווארן אין 1988 אפגעשפאלטן פון [[אגודת ישראל]],&lt;ref&gt;{{cite news|author=Matthew Wagner|url=http://www.jpost.com/Israel/Degel-Hatorah-kicks-off-election-campaign|title=Degel Hatorah kicks off election campaign|newspaper=The Jerusalem Post|date=14 דעצעמבער 2005|accessdate={{ר}}17טן יוני 2015}}&lt;/ref&gt; דורך הרב [[אלעזר מנחם מן שך]] נאכדעם וואס די ליטווישע גדולים האבן געהאט גרויסע חילוקי דעות מיט די אדמורי״ם אין דער מועצת גדולי התורה. ביי די [[כנסת וואלן 1988]] האט דגל התורה באקומען צוויי מאנדאטן, און זענען געווארן פארטרעטן דורך [[אברהם ראוויץ]] און [[משה גפני]], און זיי האבן מיטגעטיילט אין דער קאאליציע רעגירונג פון [[יצחק שמיר]]. ביי די [[כנסת וואלן 1992]], האט דגל געלאפן צוזאמען מיט אגודת ישראל מיט איין ליסטע יהדות התורה והשבת.

== מועצת גדולי התורה ==
דער פארזיצער פון דער מועצת גדולי התורה פון דגל התורה היינט איז הרב [[גרשון עדלשטיין]], ראש ישיבה פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]]. די אנדערע מיטגלידער זענען:
* רבי [[מאיר צבי בערגמאן]], ראש ישיבה פון ישיבת [[רשב&quot;י]] אין [[בני ברק]]


געוועזענע מיטגלידער פון דער מועצת זענען געווען הרב [[אהרן לייב שטיינמאן]] (פארזיצער), רבי [[נסים קארעליץ]], ראש כולל פון [[כולל חזון איש]] (נפטר [[ה'תש&quot;ף|ה׳תש״פ]]) און רבי [[יצחק שיינער]], ראש ישיבה פון דער [[קאמעניצער ישיבה]] אין [[ירושלים]] (נפטר תשפ״א).

די פאלגנדע זענען געווארן מיטגלידער פון דער מועצה [[כ&quot;ה אב]] [[ה'תשע&quot;ב]] ביי דער זיצונג וואס האט מטפל געווען מיטן ענין פון רעקרוטירן ישיבה בחורים אין [[צה&quot;ל]]:{{הערה|{{jdn||זיצונג פון מועצת פון דגל התורה|107983|כ&quot;ו אב תשע&quot;ב}}}}
* רבי [[אריה פינקל]], ראש ישיבה פון [[מירער ישיבה|מיר (בראכפעלד)]] (נפטר [[ה'תשע&quot;ו]])
* רבי [[אליעזר יהודה פינקל (ב)|אליעזר יהודה פינקל]], [[מירער ישיבה|מירער]] ראש ישיבה אין [[ירושלים]]
* רבי [[בערל פאווארסקי]],ראש ישיבה דער פון [[פאנאוועזשער ישיבה]]
* רבי [[ברוך מרדכי אזרחי]], ראש ישיבה פון [[עטרת ישראל]] אין ירושלים
* רבי [[דוב יפה]], זקן המשגיחים, פון [[רכסים]] [[כפר חסידים]] (נפטר [[ה'תשע&quot;ח]])
* רבי [[דן סג&quot;ל]], משגיח פון [[תפרח]]
* רבי [[דוד כהן]], ראש ישיבה פון דער  [[חברונער ישיבה]] אין [[ירושלים]]
* רבי [[יצחק זילבערשטיין]], רב פון [[רמת אלחנן]]
* רבי [[יהודה עדס]], ראש ישיבה פון קול יעקב אין ירושלים
* רבי [[משה הלל הירש]], א [[ראש ישיבה]] אין דער [[סלאבאדקער ישיבה (בני ברק)|סלאבאדקער ישיבה]] אין [[בני ברק]]

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


[[קאַטעגאָריע:פאליטישע פארטייען אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה|*]]</text>
      <sha1>3m907gpt6sc1tph8xaomyq2lw8j87r7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580028</id>
      <parentid>580027</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:39:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4936" xml:space="preserve">[[טעקע:דגל התורה.jpg|קליין|מרכז| לאגא פון דגל התורה]]
[[בילד:Znak Zjednoczonego Judaizmu Tory.png|קליין|מרכז| לאגא פון יהדות התורה]]
[[טעקע:הרב יצחק שיינר.jpg|קליין|מרכז| הרב יצחק שיינר [[ראש ישיבת קמניץ]] ממנהיגי דגל התורה]]
'''דגל התורה''' (אידיש: [[פאן]] פון דער [[תורה]]) איז די [[ליטווישע]] [[פאליטישע]] [[פארטיי]], געגרינדעט דורך [[הרב שך]] זיך אפגעטיילט פון [[אגודת ישראל]] נאך זייער טענה אז די [[חסידים]] און זייערע [[רבי]]ס [[קאנטראל]]ירן די [[יהדות החרדית]] פאליטיק. די פארטיי האט יעצט (2021) פיר דעפוטאטן אין דעם כנסת, [[משה גפני]], [[אורי מאקלעוו]], [[יעקב אשר]] און [[יצחק פינדראס|יצחק פינדרוס]].

איצט דינען זיי מיט א שלום אינאיינעם מיט אגודת ישראל אינערהאלב [[יהדות התורה והשבת]].

== היסטאריע ==
דגל התורה איז געגרינדעט געווארן אין 1988 אפגעשפאלטן פון [[אגודת ישראל]],&lt;ref&gt;{{cite news|author=Matthew Wagner|url=http://www.jpost.com/Israel/Degel-Hatorah-kicks-off-election-campaign|title=Degel Hatorah kicks off election campaign|newspaper=The Jerusalem Post|date=14 דעצעמבער 2005|accessdate={{ר}}17טן יוני 2015}}&lt;/ref&gt; דורך הרב [[אלעזר מנחם מן שך]] נאכדעם וואס די ליטווישע גדולים האבן געהאט גרויסע חילוקי דעות מיט די אדמורי״ם אין דער מועצת גדולי התורה. ביי די [[כנסת וואלן 1988]] האט דגל התורה באקומען צוויי מאנדאטן, און זענען געווארן פארטרעטן דורך [[אברהם ראוויץ]] און [[משה גפני]], און זיי האבן מיטגעטיילט אין דער קאאליציע רעגירונג פון [[יצחק שמיר]]. ביי די [[כנסת וואלן 1992]], האט דגל געלאפן צוזאמען מיט אגודת ישראל מיט איין ליסטע יהדות התורה והשבת.

== מועצת גדולי התורה ==
דער פארזיצער פון דער מועצת גדולי התורה פון דגל התורה היינט איז הרב [[גרשון עדלשטיין]], ראש ישיבה פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]]. די אנדערע מיטגלידער זענען:
* רבי [[מאיר צבי בערגמאן]], ראש ישיבה פון ישיבת [[רשב&quot;י]] אין [[בני ברק]]


געוועזענע מיטגלידער פון דער מועצת זענען געווען הרב [[אהרן לייב שטיינמאן]] (פארזיצער), רבי [[נסים קארעליץ]], ראש כולל פון [[כולל חזון איש]] (נפטר [[ה'תש&quot;ף|ה׳תש״פ]]) און רבי [[יצחק שיינער]], ראש ישיבה פון דער [[קאמעניצער ישיבה]] אין [[ירושלים]] (נפטר תשפ״א).

די פאלגנדע זענען געווארן מיטגלידער פון דער מועצה [[כ&quot;ה אב]] [[ה'תשע&quot;ב]] ביי דער זיצונג וואס האט מטפל געווען מיטן ענין פון רעקרוטירן ישיבה בחורים אין [[צה&quot;ל]]:{{הערה|{{jdn||זיצונג פון מועצת פון דגל התורה|107983|כ&quot;ו אב תשע&quot;ב}}}}
* רבי [[אריה פינקל]], ראש ישיבה פון [[מירער ישיבה|מיר (בראכפעלד)]] (נפטר [[ה'תשע&quot;ו]])
* רבי [[אליעזר יהודה פינקל (ב)|אליעזר יהודה פינקל]], [[מירער ישיבה|מירער]] ראש ישיבה אין [[ירושלים]]
* רבי [[בערל פאווארסקי]],ראש ישיבה דער פון [[פאנאוועזשער ישיבה]]
* רבי [[ברוך מרדכי אזרחי]], ראש ישיבה פון [[עטרת ישראל]] אין ירושלים
* רבי [[דוב יפה]], זקן המשגיחים, פון [[רכסים]] [[כפר חסידים]] (נפטר [[ה'תשע&quot;ח]])
* רבי [[דן סג&quot;ל]], משגיח פון [[תפרח]]
* רבי [[דוד כהן]], ראש ישיבה פון דער  [[חברונער ישיבה]] אין [[ירושלים]]
* רבי [[יצחק זילבערשטיין]], רב פון [[רמת אלחנן]]
* רבי [[יהודה עדס]], ראש [[ישיבה פון קול יעקב]] אין ירושלים
* רבי [[משה הלל הירש]], א [[ראש ישיבה]] אין דער [[סלאבאדקער ישיבה (בני ברק)|סלאבאדקער ישיבה]] אין [[בני ברק]]

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


[[קאַטעגאָריע:פאליטישע פארטייען אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה|*]]</text>
      <sha1>bkmxfkkrvxj64wt6havm1jg69opohoq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>תלמיד חכם</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21671</id>
    <revision>
      <id>579984</id>
      <parentid>576842</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:55:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="821" xml:space="preserve">[[טעקע:The students a Midreshet Shilat.JPG|250px|ממוזער|תלמידות חכמות ב[[מדרשת שיל&quot;ת]] ישראל]]
[[בילד:Learningtora.jpg|300px|קליין|מרכז| תלמידי חכמים ב[[מוסקבה רוסלאנד]]]]
[[בילד:Memorial plaque to Rabbi Kanyevsky in Bnei Brak.JPG|קליין|מרכז| הרב [[יעקב ישראל קאניעווסקי]] גריפן &quot;הסטייפלער&quot; בעל &quot;הקהילות יעקב&quot; פון בני ברק א תלמיד חכם של הדור]]

'''תלמיד חכם''' איז [[טיטל]] פאר איינער וואס קען לערנען אסאך [[תורה]].

א תלמיד חכם טאר נישט ארומגיין מיט שמוציגע קליידער, אויך טאר ער נישט גיין אליין ביינאכט.
[[קאַטעגאָריע:טיטלען]]</text>
      <sha1>0sgkl2drkkoshq885a85thvoyfcoime</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>קאמעניץ, ליטא</title>
    <ns>0</ns>
    <id>28279</id>
    <revision>
      <id>580019</id>
      <parentid>560998</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:22:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <comment>/* חשובע פערזענלעכקייטן פון קאמעניץ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1735" xml:space="preserve">{{אנדערע באדייטן|דאס=דאס ליטווישע שטעטל|אנדער=דאס שטעטל קאמעניץ אין פאדאליע|זעט=קאמעניץ, אוקראינע}}
{{יישוב|מדינה={{פאן בעלארוס}}|סארט יישוב=שטעטל|פאן={{וויקידאטן|פאן בילד}}|הערב={{וויקידאטן|הערב בילד}}|בילד=Kamianieckaja synagoga. Камянецкая сынагога (1901-39).jpg|באפעלקערונג={{וויקידאטן|באפעלקערונג}}|אמטשפראך נאמען=Ка́менец|באשרייבונג=שול אין קאמעניץ}}[[טעקע:Coat of Arms of Kamianiec, Belarus.svg|קליין|100px|[[הערב]] פון קאמעניץ]]


'''ליטוויש קאמעניץ''' ({{שפראך-be|Камяне́ц}}, {{שפראך-ru|Ка́менец}}, {{שפראך-pl|Kamieniec}}) איז א שטעטל אין [[בריסקער וואבלאסט]] פון [[בעלארוס]] און דער צענטער פון דער [[קאמעניצער ראיאן]]. די שטאט געפֿינט זיך אינעם צפון-מערב ווינקל פון בריסקער וואבלאסט אויף דעם ליאַסנאַיאַ טייך, בערך 40 ק&quot;מ צפון פון [[בריסק]]. אין יאר 2002, איז די באפעלקערונג געווען 9,000.


== חשובע פערזענלעכקייטן פון קאמעניץ==
* הרב [[ברוך בער לייבאוויץ]], ראש ישיבה
* הרב [[חיים זונדל מאקאבי]], דער &quot;קאמעניצער מגיד&quot;
*הרב [[אהרן יהודה לייב שטיינמן]] ראש [[ישיבת גאון יעקב]] מחבר פונם ספר אילת השחר.


[[קאַטעגאָריע:שטעטלעך אין בעלארוס]]</text>
      <sha1>gyddrqiavvdw1pwiavgvus4kv4imuxv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580037</id>
      <parentid>580019</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T09:51:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <comment>/* חשובע פערזענלעכקייטן פון קאמעניץ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1737" xml:space="preserve">{{אנדערע באדייטן|דאס=דאס ליטווישע שטעטל|אנדער=דאס שטעטל קאמעניץ אין פאדאליע|זעט=קאמעניץ, אוקראינע}}
{{יישוב|מדינה={{פאן בעלארוס}}|סארט יישוב=שטעטל|פאן={{וויקידאטן|פאן בילד}}|הערב={{וויקידאטן|הערב בילד}}|בילד=Kamianieckaja synagoga. Камянецкая сынагога (1901-39).jpg|באפעלקערונג={{וויקידאטן|באפעלקערונג}}|אמטשפראך נאמען=Ка́менец|באשרייבונג=שול אין קאמעניץ}}[[טעקע:Coat of Arms of Kamianiec, Belarus.svg|קליין|100px|[[הערב]] פון קאמעניץ]]


'''ליטוויש קאמעניץ''' ({{שפראך-be|Камяне́ц}}, {{שפראך-ru|Ка́менец}}, {{שפראך-pl|Kamieniec}}) איז א שטעטל אין [[בריסקער וואבלאסט]] פון [[בעלארוס]] און דער צענטער פון דער [[קאמעניצער ראיאן]]. די שטאט געפֿינט זיך אינעם צפון-מערב ווינקל פון בריסקער וואבלאסט אויף דעם ליאַסנאַיאַ טייך, בערך 40 ק&quot;מ צפון פון [[בריסק]]. אין יאר 2002, איז די באפעלקערונג געווען 9,000.


== חשובע פערזענלעכקייטן פון קאמעניץ==
* הרב [[ברוך בער לייבאוויץ]], ראש ישיבה.
* הרב [[חיים זונדל מאקאבי]], דער &quot;קאמעניצער מגיד&quot;.
*הרב [[אהרן יהודה לייב שטיינמן]] ראש [[ישיבת גאון יעקב]] מחבר פונם ספר אילת השחר.


[[קאַטעגאָריע:שטעטלעך אין בעלארוס]]</text>
      <sha1>9jw2ukqam7mu13njl5cg8c213o14xg7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>שאול מופז</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33429</id>
    <revision>
      <id>580033</id>
      <parentid>576805</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:47:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9626" xml:space="preserve">{{אנפירער
| יידישע געבורט דאטע = [[ב' חשוון]] [[ה'תש&quot;ט]]

| תאריך עלייה = [[1957]]
| תפקיד1 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד = [[פירער פון דער אפאזיציע]]
| התחלת כהונה =23 יולי 2012
| סיום כהונה = 5 פעברואר 2013
| הקודם בתפקיד = [[שעלי יאכימאוויטש]]
| הבא בתפקיד = [[שעלי יאכימאוויטש]]
}}
| תפקיד2 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד = [[מ״מ פרעמיער מיניסטער]]
| התחלת כהונה = 9 מאי 2012
| סיום כהונה = 19 יולי 2012
}}
| תפקיד3 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד = [[פירער פון דער אפאזיציע]]
| התחלת כהונה =2 אפריל 2012
| סיום כהונה = 9 מאי 2012
| הקודם בתפקיד = [[ציפי לבני]]
| הבא בתפקיד = [[שעלי יאכימאוויטש]]
}}
| תפקיד4 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד = [[וויצע פרעמיער מיניסטער]]
| התחלת כהונה = 4 מאי 2006
| סיום כהונה = 31 מערץ 2009
}}
| תפקיד5 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד = [[מיניסטער פון טראנספארט]]
| התחלת כהונה = 4 מאי 2006
| סיום כהונה = 31 מערץ 2009
| הקודם בתפקיד = [[מאיר שטרית]]
| הבא בתפקיד = [[ישראל כ&quot;ץ (ליכוד)|ישראל כ&quot;ץ]]
}}
| תפקיד6 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד = [[פארטיידיקונגס-מיניסטעריום (ישראל)|פארטיידיקונגס-מיניסטער]]
| התחלת כהונה = 4 נאוועמבער 2002
| סיום כהונה = 4 מאי 2006
| הקודם בתפקיד = [[בנימין בן אליעזר]]
| הבא בתפקיד = [[עמיר פרץ]]
}}
| תפקיד7 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד = [[כנסת דעפוטאט]]
|התחלת כהונה=[[17 אפריל]] [[2006]]
|סיום כהונה=[[31 מערץ]] [[2015]]
| כנסות = [[17טער כנסת|17]] - [[19טער כנסת|19]]
}}
}}
[[טעקע:Shaul Mofaz.jpg|קליין|250px|שאול מופֿז [[2012]]]]
'''שאול מופז''' ([[גבוירן]] [[ב' חשוון]] [[ה'תש&quot;ט]], [[4טן נאוועמבער]] [[1948]]), איז א [[כנסת דעפוטאט]], אמאל פון [[ליכוד]], היינט פון [[קדימה]], דער זעכצנטער [[שעף פון גענעראל שטאב]], און פופצנטער [[זיכערהייטס מיניסטער]].

== זיין יוגנט ==
געבוירן אין [[איספאהאן]], [[איראן]], דער עלטסטער זון צו זיינע עלטערן אליהו און מירה. זיינע עלטערן האבן עולה געווען קיין [[ישראל]] אין 1957. ער האט געלערנט אין דער לאנדווירטשאפטליכער שולע אין [[נהלל]]. שאול איז דער צווייטער שעף פון גענעראל שטאב פון [[צה&quot;ל]], וואס האט דארט געלערנט ([[משה דיין]] האט אויך געלערנט דארט). ער האט שטודירט אין אן [[אמעריקאנער ארמיי]] שולע, ווי אויך האט ער געלערנט ביזנעס. אין 1977 האט ער זיך אריבערגעצויגן קיין [[אלקנה]] וואס געפונט זיך אין שומרון געגנט.

== אין ארמיי ==
אין 1966 האט שאול זיך מאביליזירט צום [[פאל-שירעם בריגאדע]], מען האט אים עטליכע מאל אפגעזאגט, פון גיין אויף [[אפיצירן קורס]], צום סוף האט מען אים געשיקט, און ביי די [[יום כיפור מלחמה]], האט ער קאמאנדירט אויפן באטאליאן, פון עליטע פארשוטיסטן קעמפער. אויך איז ער געווען אונטערקאפיטאן, פון [[סיירת מטכ&quot;ל]], אין די יארן 1977-1976. ער האט טיילגענומען אין [[ענטעבע אפעראציע]].

אין די נאכפאלגענדע יארן, איז ער געווען אין מערערע פלעצער, ער איז געווען גענעראל אויפן [[גליל]] דיוויזיע, און שפעטער [[יהודה ושומרון]] דיוויזיע. קאמאנדיר פון דרום פראנט, הויפט פון אויסשפיר אפטיילונג, צווייטע אין גענעראל שטאב. 9טן יולי 1998, האט [[יצחק מרדכי]], דאן זיכערהייטס מיניסטער, אים אויסגעקליבן צו דינען אלס שעף פון גענעראל שטאב.

== אלס שעף ==
עס איז געווען די ערשטע [[קאדענציע]], פון [[בנימין נתניהו]], אלס [[פרעמיער מיניסטער]], אבער קורץ דערויף, האט [[אהוד ברק]] געווינען אין די וואלן 1999. און מופז האט פארגעברייט, דעם ריקצוג פון צה&quot;ל, פון [[זיכערהייט זאנע]], אין דרום [[לבנון]], דעם 24סטן מיי 2000. ער האט זיך קעגנגעשטעלט דעם ריקצוג.

אין אקטאבער 2000, נאכן דורכפאל פון [[קעמפ דעיוויד]] געשפרעכן, פון אהוד ברק מיט [[יאסיר אראפאט]], האט אויסגעבראכן די [[על אקצא אינטיפאדע]], וואס האט שפעטער זיך דערקייקלט, צו שווערע זיכערהייט פראבלעמען אין ישראל, וואס די הויכפונקט איז געווען, א באמבע אין א האטעל אין [[נתניה]], [[פסח]] ביים [[ליל סדר]]. דער מיליטער האט דערפאר אונטערגענומען אן אפעראציע אין [[מערב ברעג]], אויסצוריינגן די טעראר צעלן אין די שטחים. וואס איז געקרוינט געווארן מיט דערפאלג.

9טן יולי 2002, איז מופז אראפ, און [[משה יעלון]] האט אים איבערגענומען, אלס שעף פון גענעראל שטאב.

=== אלס זיכערהייט מיניסטער ===
נאכן ענדיקן זיין אמט, האט [[אריק שרון]], אים אריינגענומען אין זיכערהייטס מיניסטעריום. ער האט זייער שנעל געזאגט זיין פאליטישע נייגונג. און נאך די וואלן, האט שרון אים געמאכט, פאר זיכערהייטס מיניסטער. ביים וואנט אויפבוי צווישן ישראל און מערב ברעג, האט ער זיך קעגנגעשטעלט, אבער דערנאך איינגעשטימט, זענדיק אז די פאלק פארלאנגט דאס. און ביים ריקצוג פון [[עזה פאס]], איז ער אויך געווען פון די קעגנער, שפעטער האט ער איינגעשטימט מיט שרון, און איז געווארן פון די גרויסע שטיצער.

ער האט אויפגעזאגט משה יעלון, וויבאלד ער האט זיך אויסגעדרוקט קעגן פלאן, און האט אויפגענומען [[דן חלוץ]], אויף יעלונס פלאץ. עס איז געווען נאך דריי יאר פון יעלון, געווענליך איז איינגעפירט אז דער שעף איז דריי יאר, און דער זיכערהייטס מיניסטער פארלענגערט די קאדענץ, מיט נאך א יאר. 

זייט דעמאלט, איז מופז אויפגענומען גאר קאלט, צווישן די רעכטע אין ישראל, אין די מעדיע איז ער א גיבור.

ווען שרון האט געגרינדעט [[קדימה]], האט ער זיך אנגעשלאסן, און ביי די וואלן איז ער געלאפן אונטער [[אהוד אולמערט]]. אבער צו זיין אנטוישונג, האט [[עמיר פרץ]] באקומען זיין אלטע פאסטן, ער האט באקומען דעם [[טראנספארטאציע מיניסטעריום]], און וויצע פרעמיער. ביי די וואלן 2009 אונטער [[ציפי ליבני]], האט קדימה זיך געפונען אין אפאזיציע.

=== זיינע פאליטישע נייגונגען ===
ער איז פארעכנט אלס רעכטער, ער האט זיך קעגנגעשטעלט [[אנאפאליס קאנפערענץ]], ווי אויך קעגן צוטיילן [[ירושלים]], צווישן אנדערע האט ער געזאגט אמאל צו [[ידיעות אחרונות]], אז אן אטאקע קעגן איראן, וועט מוזן געשען, עס האט געברענגט צו א היסטעריע אין די וועלט, און די אויל פרייזן זענען געשטיגן.

ד' ניסן תשע&quot;ב האט די [[קדימה]] פארטיי געוויילט מופז איר נייער פארזיצער, אנטשטאט [[ציפי ליבני]].{{הערה|1= [http://www.ladaat.net/article.php?do=viewarticle&amp;articleid=15330 לוי אשכנזי] ביי לדעת.נעט}}

==משפחה==
ער מיט זיין ווייב אורית האבן פיר קינדער, מאיה, יהונתן, איתמר און נועה.

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}

{{שעפן פון גענעראל שטאב פון צה&quot;ל}}{{פארטיידיגונג מיניסטארן אין ישראל}}
{{גרונטסארטיר:מופז, שאול}}
[[קאטעגאריע:כנסת דעפוטאטן]]
[[קאטעגאריע:ישראלישע פארטיידיגונג מיניסטארן]]
[[קאטעגאריע:שעפן פון גענעראל שטאב פון צה&quot;ל]]</text>
      <sha1>2aawv33tplomzjzyca35ikze5fu1kqc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>נאט&quot;א</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33972</id>
    <revision>
      <id>580034</id>
      <parentid>496428</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:47:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kwamikagami</username>
        <id>1317</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3988" xml:space="preserve">[[file:Flag of NATO.svg|thumb|]]
[[file:NATO members (blue).svg|thumb|]]
'''צפון אטלאנטישע פאקט ארגאניזאציע''' '''([[ענגליש]] North Atlantic Treaty Organization)'''. איז אן [[אינטערנאציאנאל]]ע [[ארגאניזאציע]], געגרינדעט פאר זיכערהייט צוועקן, דורך די [[פאראייניגטע שטאטן]], [[קאנאדע]], און עטליכע לענדער אין [[מערב אייראפע]]. אין יאר 1949.

דער ציל איז דער פיפטער פונקט פונעם פאקט. אויב איינע אדער מערערע לענדער אינעם פאקט, ווערט אטאקירט דורך אן אנדער לאנד, אין [[אייראפע]] אדער [[צפון אמעריקע]], ווערט עס פארעכנט ווי אן אטאקע קעגן אלע לענדער. אלע לענדער האבן א רעכט זיך צו פארטיידיקן אלס זעלבסטשוץ. ווי עס ווערט דערקלערט אין פונקט 51 פון די [[פאראייניקטע פעלקער]] אפמאך. אלע לענדער וועלן קומען זיין בייהילפיג, צום אטאקירטן לאנד אדער לענדער. און וועלן זעלבסטשטענדיקערהייט, און פאראייניקטערהייט מיט די אנדערע לענדער, ווען עס וועט זיין נויטיק, קומען צו הילף אריינגערעכנט באוואפנטע קרעפטן. ביז די זיכערהייט וועט אומגעקערט ווערן, צום באטראפענעם לאנד אדער לענדער, וואס זענען מיטגלידער אינעם פאקט. 

== גרינדונגס לענדער ==
* {{פאן איטאליע}}
* {{פאן איסלאנד}}
* {{פאן פאראייניגטע שטאטן}}
* {{פאן בעלגיע}}
* {{פאן פאראייניגטע קעניגרייך}}
* {{פאן דענמארק}}
* {{פאן לוקסעמבורג}}
* {{פאן נארוועגיע}}
* {{פאן האלאנד}}
* {{פאן פארטוגאל}}
* {{פאן פראנקרייך}}
* {{פאן קאנאדע}}

דאס איז א ליסטע פון די לענדער, וואס האבן זיך אנגעשלאסן, אין די נאכפאלגענדע יארן.

אין 1952.

{{פאן גריכנלאנד}}

{{פאן טערקיי}}

אין 1955

{{פאן דייטשלאנד}}
[[מערב דייטשלאנד]], אין 1990 איז גאנץ דייטשלאנד, געווארן א מיטגליד נאכן פאראייניקונג פון [[מזרח דייטשלאנד]].

אין יאר 1982.

{{פאן שפאניע}}

אין 1999.

{{פאן אונגארן}}

{{פאן פוילן}}

{{פאן טשעכיי}}

אין יאר 2004.

{{פאן בולגאריע}}

{{פאן לעטלאנד}}

{{פאן ליטע}}

{{פאן סלאוואקיי}}

{{פאן סלאוועניע}}

{{פאן עסטלאנד}}

{{פאן רומעניע}}

אין יאר 2009.

{{פאן אלבאניע}}

{{פאן קראאטיע}}

== רעאקציע ==
די [[סאוועטן פארבאנד]] האט רעאגירט, מיט אויפשטעלן די [[ווארשע פאקט]]. אין וועלכע די לענדער אין [[מזרח אייראפע]] האבן זיך אנגעשלאסן. די ווארשע פאקט איז צעפאלן אין 1990, און עטליכע פון די לענדער האבן זיך אנגעשלאסן אין נאט&quot;א.

די ערשטע מאל וואס נאט&quot;א קרעפטן זענען גענוצט געווארן איז געווען ביי די [[יאגאסלאוויע]], קריג אין 1998. די ערשטע מאל וואס נאט&quot;א קרעפטן האבן זיך אנעפאנגען באטייליקן אין א פולע קריג איז נאכן אטאקע [[11\9]], אויף אמעריקע, און אירע טרופן זענען אריין אין [[אפגאניסטאן]], און אין [[איראק]].

[[קאַטעגאָריע:מיליטער]]
[[קאַטעגאָריע:אינטערנאציאנאלע ארגאניזאציעס]]</text>
      <sha1>feh62iycg4xs35k0jyjfhbdvr05lncc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580035</id>
      <parentid>580034</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:47:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kwamikagami</username>
        <id>1317</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4000" xml:space="preserve">[[file:Flag of NATO.svg|right|thumb|]]
[[file:NATO members (blue).svg|right|thumb|]]
'''צפון אטלאנטישע פאקט ארגאניזאציע''' '''([[ענגליש]] North Atlantic Treaty Organization)'''. איז אן [[אינטערנאציאנאל]]ע [[ארגאניזאציע]], געגרינדעט פאר זיכערהייט צוועקן, דורך די [[פאראייניגטע שטאטן]], [[קאנאדע]], און עטליכע לענדער אין [[מערב אייראפע]]. אין יאר 1949.

דער ציל איז דער פיפטער פונקט פונעם פאקט. אויב איינע אדער מערערע לענדער אינעם פאקט, ווערט אטאקירט דורך אן אנדער לאנד, אין [[אייראפע]] אדער [[צפון אמעריקע]], ווערט עס פארעכנט ווי אן אטאקע קעגן אלע לענדער. אלע לענדער האבן א רעכט זיך צו פארטיידיקן אלס זעלבסטשוץ. ווי עס ווערט דערקלערט אין פונקט 51 פון די [[פאראייניקטע פעלקער]] אפמאך. אלע לענדער וועלן קומען זיין בייהילפיג, צום אטאקירטן לאנד אדער לענדער. און וועלן זעלבסטשטענדיקערהייט, און פאראייניקטערהייט מיט די אנדערע לענדער, ווען עס וועט זיין נויטיק, קומען צו הילף אריינגערעכנט באוואפנטע קרעפטן. ביז די זיכערהייט וועט אומגעקערט ווערן, צום באטראפענעם לאנד אדער לענדער, וואס זענען מיטגלידער אינעם פאקט. 

== גרינדונגס לענדער ==
* {{פאן איטאליע}}
* {{פאן איסלאנד}}
* {{פאן פאראייניגטע שטאטן}}
* {{פאן בעלגיע}}
* {{פאן פאראייניגטע קעניגרייך}}
* {{פאן דענמארק}}
* {{פאן לוקסעמבורג}}
* {{פאן נארוועגיע}}
* {{פאן האלאנד}}
* {{פאן פארטוגאל}}
* {{פאן פראנקרייך}}
* {{פאן קאנאדע}}

דאס איז א ליסטע פון די לענדער, וואס האבן זיך אנגעשלאסן, אין די נאכפאלגענדע יארן.

אין 1952.

{{פאן גריכנלאנד}}

{{פאן טערקיי}}

אין 1955

{{פאן דייטשלאנד}}
[[מערב דייטשלאנד]], אין 1990 איז גאנץ דייטשלאנד, געווארן א מיטגליד נאכן פאראייניקונג פון [[מזרח דייטשלאנד]].

אין יאר 1982.

{{פאן שפאניע}}

אין 1999.

{{פאן אונגארן}}

{{פאן פוילן}}

{{פאן טשעכיי}}

אין יאר 2004.

{{פאן בולגאריע}}

{{פאן לעטלאנד}}

{{פאן ליטע}}

{{פאן סלאוואקיי}}

{{פאן סלאוועניע}}

{{פאן עסטלאנד}}

{{פאן רומעניע}}

אין יאר 2009.

{{פאן אלבאניע}}

{{פאן קראאטיע}}

== רעאקציע ==
די [[סאוועטן פארבאנד]] האט רעאגירט, מיט אויפשטעלן די [[ווארשע פאקט]]. אין וועלכע די לענדער אין [[מזרח אייראפע]] האבן זיך אנגעשלאסן. די ווארשע פאקט איז צעפאלן אין 1990, און עטליכע פון די לענדער האבן זיך אנגעשלאסן אין נאט&quot;א.

די ערשטע מאל וואס נאט&quot;א קרעפטן זענען גענוצט געווארן איז געווען ביי די [[יאגאסלאוויע]], קריג אין 1998. די ערשטע מאל וואס נאט&quot;א קרעפטן האבן זיך אנעפאנגען באטייליקן אין א פולע קריג איז נאכן אטאקע [[11\9]], אויף אמעריקע, און אירע טרופן זענען אריין אין [[אפגאניסטאן]], און אין [[איראק]].

[[קאַטעגאָריע:מיליטער]]
[[קאַטעגאָריע:אינטערנאציאנאלע ארגאניזאציעס]]</text>
      <sha1>llj1yrsgo9lwd3fiyz2mqj90y58o94f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אריאל</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34447</id>
    <revision>
      <id>579992</id>
      <parentid>540434</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:23:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4387" xml:space="preserve">{{יישוב|
|נאמען=אַריאל
|סארט יישוב=שטאָט
|הערב=Coat of arms of Ariel.svg
|בילד=Ariel3.JPG
|באשרייבונג=אַלגעמיינע מיינונג פון די שטאָט פון אַריאל
|מדינה={{פאן ישראל}}
|דיסטריקט=[[יהודה און שומרון דיסטריקט]]
|בירגערמייסטער=אליהו שאווירא
|אפיציעלע שפראך=[[העברעיש]]
|שטח=14.677
|הייך=560
|גרינדונג דאטע=1978
|באפעלקערונג=17,700
|באפעלקערונג יאר=2010
|צפיפות=1,206
|צייט זאנע=+2
}}
[[File:Ariel Universtity dormitory.jpg|thumb|מגורי סטודנטים מרכז האוניברסיטא)]]
'''אַריאל''' איז אַ [[שטאָט]], אין [[שומרון]] געגנט אין די [[פארנומענע געביטן]], וואס געהערט צו [[ישראל]]. די שטאָט געפונט זיך מזרח פון [[ראש העין]], דרום פון [[שכם]], און צפון פון [[ראמאללא]].
אַריאל איז געגרינדעט געווארן אין יאר [[1978]], און אנערקענט געווארן אלס שטאט אין יאר [[1998]], דער [[בירגערמייסטער]] איז רון נחמן, פון די גרינדערס פון די שטאָט.

אריאל איז געגרינדעט געווארן דורך [[פאמיליע]]ס, וואס זענען געווען באשעפטיקט דורכן [[מיליטער]], אין מיליטערישע [[אינדוסטריע]]לע פאבריקן. אין [[1987]], האט די געגנט געעפנט אירע טויערן פאר אלעמען, און מערערע אימיגראנטן זענען אריבער וווינען אין אַריאל. וויבאלד די שטאט געפונט זיך גאר נאנט צו [[גוש דן]], און צום [[צענטער דיסטריקט]], אבער געפונט זיך נישט אין אן אורבאנישע געגנט, איז אריאל געווארן אויפגעכאפט. נאך די ישראל ריקצוג פון [[עזה שטרייף]] אין יאר [[2005]], זענען אסאך איינוווינער פון [[גוש קטיף]] אריבער וווינען אין אַריאל.

די שטאטראט האט באשטעטיקט אין יאר [[2009]], אז די שטאט וועט גערופן ווערן, אין נאמען פון [[אריק שרון]].

לויט דעם [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק|צענטראלן ביורא פאר סטאטיסטיק]], שטייט די [[באפעלקערונג]], ריכטיק צו [[2010]], ביי 17,700.

[[שאסיי 5]] פארבינדעט די שטאָט מיט [[תל אביב-יפו|תל אביב]], און די רייזע איז א קורצע. אריאל דינט אויך אלס צענטראלע שטאט פאר אלע ארומיקע שטעטלעך פון דער אומגעגנט, מיט געשעפטן רעסטאראנטן און שענק. 
אין אראיל געפונט זיך די גרעסטע פובליק [[אוניווערסיטעט]] אין ישראל, וואס רופט אויס א שטורעם צווישן לינקע אין ישראל און אין דער וועלט, וויבאלד עס געפונט זיך אין א [[באזעצונג]].

אריאל איז די פערטע גרעסטע התנחלות, פון די פיר יידישע שטעט, אין יהודה ושומרון. נאך [[מודיעין עילית]], [[ביתר עילית]], [[מעלה אדומים]]. 

די צוקונפט פון אריאל איז אונטער שטרייטן פון ישראל, און די [[פאלעסטינער]]. אין יאר [[2001]], זענען די צוויי געקומען צום אפמאך, אז אין די שלום אפמאך וועט די אריאל געגנט אריבער גיין צו ישראל, צוזאמען מיט [[גוש עציון]], און מעלה אדומים געגנט. [[אהוד אלמערט]], האט פארגעשלאגן אין יאר [[2008]], א פארשלאג פאר [[אבו מאזען]], ווי אריאל וועט אריבער צו ישראל, און אין אויסטויש, וועט ישראל געבן אנדערע טעריטאריעס פאר די פאלעסטינער. 

דער ערשטער בירגערמייסטער איז געווען [[אליהו שבירו]].

{{יהודה און שומרון}}
{{שטעט אין ישראל}}</text>
      <sha1>0tb4gd1d1csuuxdchrdkkihwin76cvd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>רעקיאוויק</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34712</id>
    <revision>
      <id>580036</id>
      <parentid>539752</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T08:49:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2A02:3030:408:3B88:1:0:6BA2:81BF</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="743" xml:space="preserve">[[File:Reykjavik-20-Stadtsilhouette-2018-gje.jpg|thumb|left|upright=1.4|]]
'''רעקיאוויק''' ({{שפראך-is|Reykjavík}}) איז די [[הויפטשטאט]] און גרעסטע שטאט פון [[איסלאנד]]. אזוי ווי זיין [[גארטל-ליניע]] איז {{ר|יא}}&amp;lrm;64°08'&amp;nbsp;N  איז ער דער וועלטס צפונסטע הויפטשטאט פון א סואוורען לאנד. ער געפינט זיך אין דרום־מערב איסלאנד, און האט א באפעלקערונג פון בערך 120,000.

די שטאט איז געגרינדעט געווארן אין 1786.


{{coord|64|08|00|N|21|56|00|W|type:city|display=title}}

[[קאַטעגאָריע:הויפטשטעט אין אייראפע]]</text>
      <sha1>mjpmxvx4ezofyb8cpej2vdejzhshpk9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ראש פינה</title>
    <ns>0</ns>
    <id>35105</id>
    <revision>
      <id>579988</id>
      <parentid>462206</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:14:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1569" xml:space="preserve">[[בילד:Roshpina.jpg|קליין|מרכז| ראש פינה]]
'''ראש פינה''' איז א [[שטעטל]] אין [[ישראל]], וועלכע געפונט זיך אונטער [[צפת]], און די [[גליל]] בערג ארום צפת, די שטעטל געפונט אבער אין די [[טאל]], צו צפון פון שטעטל געפונט זיך [[חצור הגלילית]].

געגרינדעט [[12טן דעצעמבער]] [[1882]], און איז די פאקטישע ערשטע שטעטל, אויפגעשטעלט צו ווערן אין [[ארץ ישראל]], אין די נייע תקופה. די שטח איז אפגעקויפט געווארן דורך [[יידן]] פון צפת, אין יאר [[1875]], וועלכע האבן זיך באזעצט דארט אין יאר [[1878]], און גערופן געווארן גיא אוני, אבער האבן איר פארלאזט, נאך קרענק, און אן עפידעמיע. אין 1882, איז די שטעטל ווידעראמאל באזעצט געווארן. נאך שוועריקייטן האט [[עדמונד זשיימס דע ראטשילד]], גענומען די שטעטל, אונטער זיין אויפזיכט, און שפעטער האט ער איבערגעגעבן די אויפזיכט צו [[יק&quot;א]], די פאנד פון [[מאריס הירש]].

לויט די [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]], האט ראש פינה א [[באפעלקערונג]], פון 2,700 איינוווינער, ריכטיק פאר [[2010]].

[[קאטעגאריע:ישובים אין ישראל]]</text>
      <sha1>d7vbjjpv8ocpsx62c78wfa571tvjdeb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579989</id>
      <parentid>579988</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:16:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1653" xml:space="preserve">[[בילד:Roshpina.jpg|קליין|מרכז| ראש פינה]]
[[בילד:Rosh Pina COA.png|קליין|מרכז| הערב פון ראש פינה]]
'''ראש פינה''' איז א [[שטעטל]] אין [[ישראל]], וועלכע געפונט זיך אונטער [[צפת]], און די [[גליל]] בערג ארום צפת, די שטעטל געפונט אבער אין די [[טאל]], צו צפון פון שטעטל געפונט זיך [[חצור הגלילית]].

געגרינדעט [[12טן דעצעמבער]] [[1882]], און איז די פאקטישע ערשטע שטעטל, אויפגעשטעלט צו ווערן אין [[ארץ ישראל]], אין די נייע תקופה. די שטח איז אפגעקויפט געווארן דורך [[יידן]] פון צפת, אין יאר [[1875]], וועלכע האבן זיך באזעצט דארט אין יאר [[1878]], און גערופן געווארן גיא אוני, אבער האבן איר פארלאזט, נאך קרענק, און אן עפידעמיע. אין 1882, איז די שטעטל ווידעראמאל באזעצט געווארן. נאך שוועריקייטן האט [[עדמונד זשיימס דע ראטשילד]], גענומען די שטעטל, אונטער זיין אויפזיכט, און שפעטער האט ער איבערגעגעבן די אויפזיכט צו [[יק&quot;א]], די פאנד פון [[מאריס הירש]].

לויט די [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]], האט ראש פינה א [[באפעלקערונג]], פון 2,700 איינוווינער, ריכטיק פאר [[2010]].

[[קאטעגאריע:ישובים אין ישראל]]</text>
      <sha1>qxdk2wdctitjbjqrvpmcs4sane057sj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579990</id>
      <parentid>579989</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:20:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1649" xml:space="preserve">[[בילד:Roshpina.jpg|קליין|מרכז| ראש פינה]]
'''ראש פינה''' איז א [[שטעטל]] אין [[ישראל]], וועלכע געפונט זיך אונטער [[צפת]], און די [[גליל]] בערג ארום צפת, די שטעטל געפונט אבער אין די [[טאל]], צו צפון פון שטעטל געפונט זיך [[חצור הגלילית]]. 
[[בירגערמייסטער]] פון ראש פינה [[מוטי חטיאל]].

געגרינדעט [[12טן דעצעמבער]] [[1882]], און איז די פאקטישע ערשטע שטעטל, אויפגעשטעלט צו ווערן אין [[ארץ ישראל]], אין די נייע תקופה. די שטח איז אפגעקויפט געווארן דורך [[יידן]] פון צפת, אין יאר [[1875]], וועלכע האבן זיך באזעצט דארט אין יאר [[1878]], און גערופן געווארן גיא אוני, אבער האבן איר פארלאזט, נאך קרענק, און אן עפידעמיע. אין 1882, איז די שטעטל ווידעראמאל באזעצט געווארן. נאך שוועריקייטן האט [[עדמונד זשיימס דע ראטשילד]], גענומען די שטעטל, אונטער זיין אויפזיכט, און שפעטער האט ער איבערגעגעבן די אויפזיכט צו [[יק&quot;א]], די פאנד פון [[מאריס הירש]].

לויט די [[צענטראלע ביורא פאר סטאטיסטיק]], האט ראש פינה א [[באפעלקערונג]], פון 2,700 איינוווינער, ריכטיק פאר [[2010]].

[[קאטעגאריע:ישובים אין ישראל]]</text>
      <sha1>6gbn9qv1acciiq67qjochxjr55nm9jw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יעקב ישראל קאניעווסקי</title>
    <ns>0</ns>
    <id>38976</id>
    <revision>
      <id>579986</id>
      <parentid>577071</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:01:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5529" xml:space="preserve">[[בילד:Memorial plaque to Rabbi Kanyevsky in Bnei Brak.JPG|קליין|מרכז| הרב [[יעקב ישראל קאניעווסקי]] גריפן &quot;הסטייפלער&quot; בעל &quot;הקהילות יעקב&quot; על ה[[תלמוד בבלי]] פון בני ברק]]
{{רב}}
ה[[רב]] '''יעקב ישראל קאַניעווסקי''' (באקאנט ווי דער '''סטייפלער גאון'''&lt;ref&gt; [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=24475&amp;st=%d7%a1%d7%98%d7%99%d7%99%d7%a4%d7%a2%d7%9c%d7%a2%d7%a8+%d7%92%d7%90%d7%95%d7%9f&amp;pgnum=21&amp;hilite=6705ef42-09a0-4116-ab08-8816ae5a41a4 דאס אידישע ווארט - 255 - תשמ&quot;ו - תשרי]&lt;/ref&gt; אדער בלויז דער '''סטייפלער''', אויפן נאמען פון זיין געבורטשטאט [[הארניסטייפל]] אין [[אוקראינע]]; [[ט' תמוז]] [[ה'תרנ&quot;ט]] – [[כ&quot;ג אב]] [[ה'תשמ&quot;ה]]) איז געווען איינער פון די מנהיגים פונען ליטווישן ציבור אין [[ישראל]]. ער האט מחבר געווען די סעריע ספרים ''קהלות יעקב'' אויף [[ש&quot;ס]].

==לעבנסגעשיכטע==
יעקב ישראל איז געבוירן געווארן אין תרנ&quot;ט צו זיינע עלטערן חיים פרץ און ברכה קאַניעווסקי אין זייערע עלטערע יארן. זיין פאטער איז געווען א חסיד פונעם [[מרדכי דוב טווערסקי|הארנסטייפלער רבי'ן]], וואס האט אים גע'עצה'ט צו געבן א נאמען זיין זון נאכן [[טשערנאבילער גזע|טשערקאסער רבי'ן]], רבי [[יעקב ישראל טווערסקי]]. 

פון יונגערהייט איז ער געווען געוואוסט פאר אן [[עילוי]] און א מתמיד. ער האט געלערנט אין דער [[נאווהארדאקער ישיבה]] בשעת ווען זי איז געווען אין [[האמל]] ביי דער [[ערשטע וועלט מלחמה|ערשטער וועלט מלחמה]] און דערנאך אין [[ביאליסטאק]]. ער האט געהייראט מרים קארעליץ, שוועסטער פונעם [[אברהם ישעיהו קארעליץ|חזון אי&quot;ש]], וואס איז געווען דער שדכן אויפן שידוך. צווישן די יארן [[תרפ&quot;ו]] - [[תרצ&quot;ד]] איז ער געווען א  [[ר&quot;מ]] אין דער נאווהארדאקער ישיבה אין [[פינסק]].

[[א' ניסן|ראש חודש ניסן]] [[תרצ&quot;ד]] (1934), עטלעכע חדשים נאך זיין שוואגער דער חזון איש, איז ער ארויף קיין [[ארץ ישראל]] און ער האט זיך באזעצט אין [[בני ברק]]. גלייך ווען ער איז אנגעקומען האט אים הרב [[מתתיהו שטשיגל]], גרינדער פון דער [[ישיבת בית יוסף (בני ברק)|נאווהארדאקער ישיבה אין בני ברק]], באשטימט צו ווערן ראש ישיבה. 

נאך זיין ווייבס פטירה האט דער סטייפלער געוואוינט ביי זיין טאכטער יאספע ברזם.

דער &quot;סטייפלער&quot; איז נפטר געווארן פרייטיק צונאכט, כ&quot;ג מנחם-אב, תשמ&quot;ה, און מ'האט אים באערדיקט אין דעם [[שומרי שבת (בית החיים)|שומרי שבת]] בית עולם אין בני ברק, נאנט צום קבר פונעם חזון איש.

==משפחה==
רבי יעקב ישראל האט געהייראט זיין ווייב מרים קארעליץ אין [[ווילנע]] ז' אדר ב' תרפ&quot;ז.{{הערה|{{שבת בשבתו|994|י&quot;ד חשון תשע&quot;ד}}}} זיי האבן געהאט דריי קינדער:
* הרב [[חיים קאניעווסקי]].
* מרת בלומא ליבא אהובה, ווייב פון רבי [[מרדכי שלמה בערמאן]], פון די [[פאנאוועזשער ישיבה|פאנאוועזשער]] ראשי ישיבות.
* מרת יאספע, די אלמנה פון הרב שאול ברזם. דער סטייפלער האט איר איבערגעגעבן דאס אויסשליסלעכע זכות צו פארשפרייטן זיינע ספרים &quot;קהילות יעקב&quot; פאר איר פרנסה.
&lt;!--
==זיינע ספרים==
*'''שערי תבונה''' - קונטרס בעניינים שונים, שהוציא ב[[פיוטרקוב]] בשנת [[תרפ&quot;ה]].
*'''קהילות יעקב''' -  עשרה חלקים שהדפיס בארץ משנת תרצ&quot;ו עד שנת תשט&quot;ז לא לפי סדר המסכתות. יצאו שוב במהדורת צילום לאחר פטירתו, בשנת תשמ&quot;ה, ורובם שוב בתוך הסדרה הבאה.
*'''קהלות יעקב''' - סדרת ספרים על סדר הש&quot;ס
*'''שיעורין של תורה''' - על [[מידות, שיעורים ומשקלות בהלכה]]. בספרו הוא תומך בשיטת ה[[חזון אי&quot;ש]] בניגוד לשיטת רבי [[אברהם חיים נאה]].
*'''ברכת פרץ''' - על התורה
*'''חיי עולם''' - מוסר והדרכות
*'''קריינא דאגרתא''' - שלושה כרכים של מכתבים בנושאים שונים, יצאו אחרי פטירתו
--&gt;

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


{{גרונטסארטיר:קאניעווסקי, יעקב ישראל}}
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ארץ ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:בני ברק]]</text>
      <sha1>juyvl7pijbouzeiw404ur9ytqo19doj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580024</id>
      <parentid>579986</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:30:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5533" xml:space="preserve">[[בילד:Memorial plaque to Rabbi Kanyevsky in Bnei Brak.JPG|קליין|מרכז| הרב [[יעקב ישראל קאניעווסקי]] גריפן &quot;הסטייפלער&quot; [[בעל &quot;הקהילות יעקב&quot;]] על ה[[תלמוד בבלי]] פון בני ברק]]
{{רב}}
ה[[רב]] '''יעקב ישראל קאַניעווסקי''' (באקאנט ווי דער '''סטייפלער גאון'''&lt;ref&gt; [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=24475&amp;st=%d7%a1%d7%98%d7%99%d7%99%d7%a4%d7%a2%d7%9c%d7%a2%d7%a8+%d7%92%d7%90%d7%95%d7%9f&amp;pgnum=21&amp;hilite=6705ef42-09a0-4116-ab08-8816ae5a41a4 דאס אידישע ווארט - 255 - תשמ&quot;ו - תשרי]&lt;/ref&gt; אדער בלויז דער '''סטייפלער''', אויפן נאמען פון זיין געבורטשטאט [[הארניסטייפל]] אין [[אוקראינע]]; [[ט' תמוז]] [[ה'תרנ&quot;ט]] – [[כ&quot;ג אב]] [[ה'תשמ&quot;ה]]) איז געווען איינער פון די מנהיגים פונען ליטווישן ציבור אין [[ישראל]]. ער האט מחבר געווען די סעריע ספרים ''קהלות יעקב'' אויף [[ש&quot;ס]].

==לעבנסגעשיכטע==
יעקב ישראל איז געבוירן געווארן אין תרנ&quot;ט צו זיינע עלטערן חיים פרץ און ברכה קאַניעווסקי אין זייערע עלטערע יארן. זיין פאטער איז געווען א חסיד פונעם [[מרדכי דוב טווערסקי|הארנסטייפלער רבי'ן]], וואס האט אים גע'עצה'ט צו געבן א נאמען זיין זון נאכן [[טשערנאבילער גזע|טשערקאסער רבי'ן]], רבי [[יעקב ישראל טווערסקי]]. 

פון יונגערהייט איז ער געווען געוואוסט פאר אן [[עילוי]] און א מתמיד. ער האט געלערנט אין דער [[נאווהארדאקער ישיבה]] בשעת ווען זי איז געווען אין [[האמל]] ביי דער [[ערשטע וועלט מלחמה|ערשטער וועלט מלחמה]] און דערנאך אין [[ביאליסטאק]]. ער האט געהייראט מרים קארעליץ, שוועסטער פונעם [[אברהם ישעיהו קארעליץ|חזון אי&quot;ש]], וואס איז געווען דער שדכן אויפן שידוך. צווישן די יארן [[תרפ&quot;ו]] - [[תרצ&quot;ד]] איז ער געווען א  [[ר&quot;מ]] אין דער נאווהארדאקער ישיבה אין [[פינסק]].

[[א' ניסן|ראש חודש ניסן]] [[תרצ&quot;ד]] (1934), עטלעכע חדשים נאך זיין שוואגער דער חזון איש, איז ער ארויף קיין [[ארץ ישראל]] און ער האט זיך באזעצט אין [[בני ברק]]. גלייך ווען ער איז אנגעקומען האט אים הרב [[מתתיהו שטשיגל]], גרינדער פון דער [[ישיבת בית יוסף (בני ברק)|נאווהארדאקער ישיבה אין בני ברק]], באשטימט צו ווערן ראש ישיבה. 

נאך זיין ווייבס פטירה האט דער סטייפלער געוואוינט ביי זיין טאכטער יאספע ברזם.

דער &quot;סטייפלער&quot; איז נפטר געווארן פרייטיק צונאכט, כ&quot;ג מנחם-אב, תשמ&quot;ה, און מ'האט אים באערדיקט אין דעם [[שומרי שבת (בית החיים)|שומרי שבת]] בית עולם אין בני ברק, נאנט צום קבר פונעם חזון איש.

==משפחה==
רבי יעקב ישראל האט געהייראט זיין ווייב מרים קארעליץ אין [[ווילנע]] ז' אדר ב' תרפ&quot;ז.{{הערה|{{שבת בשבתו|994|י&quot;ד חשון תשע&quot;ד}}}} זיי האבן געהאט דריי קינדער:
* הרב [[חיים קאניעווסקי]].
* מרת בלומא ליבא אהובה, ווייב פון רבי [[מרדכי שלמה בערמאן]], פון די [[פאנאוועזשער ישיבה|פאנאוועזשער]] ראשי ישיבות.
* מרת יאספע, די אלמנה פון הרב שאול ברזם. דער סטייפלער האט איר איבערגעגעבן דאס אויסשליסלעכע זכות צו פארשפרייטן זיינע ספרים &quot;קהילות יעקב&quot; פאר איר פרנסה.
&lt;!--
==זיינע ספרים==
*'''שערי תבונה''' - קונטרס בעניינים שונים, שהוציא ב[[פיוטרקוב]] בשנת [[תרפ&quot;ה]].
*'''קהילות יעקב''' -  עשרה חלקים שהדפיס בארץ משנת תרצ&quot;ו עד שנת תשט&quot;ז לא לפי סדר המסכתות. יצאו שוב במהדורת צילום לאחר פטירתו, בשנת תשמ&quot;ה, ורובם שוב בתוך הסדרה הבאה.
*'''קהלות יעקב''' - סדרת ספרים על סדר הש&quot;ס
*'''שיעורין של תורה''' - על [[מידות, שיעורים ומשקלות בהלכה]]. בספרו הוא תומך בשיטת ה[[חזון אי&quot;ש]] בניגוד לשיטת רבי [[אברהם חיים נאה]].
*'''ברכת פרץ''' - על התורה
*'''חיי עולם''' - מוסר והדרכות
*'''קריינא דאגרתא''' - שלושה כרכים של מכתבים בנושאים שונים, יצאו אחרי פטירתו
--&gt;

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


{{גרונטסארטיר:קאניעווסקי, יעקב ישראל}}
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ארץ ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:בני ברק]]</text>
      <sha1>swemvxuh7ce0igwj481q182l6qxuu62</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>בנימין בן אליעזר</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39004</id>
    <revision>
      <id>580032</id>
      <parentid>577647</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:45:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4220" xml:space="preserve">{{אנפירער
| תפקיד1 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד =וויצע-פרעמיער מיניסטער פון ישראל
| התחלת כהונה = [[6 יולי]] [[1999]]
| סיום כהונה = [[7 מערץ]] [[2001]]
}}
| תפקיד2 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד = [[מיניסטער פון קאמוניקאציע]]
| למניין = 22
| התחלת כהונה = [[6 יולי]] [[1999]]
| סיום כהונה = [[7 מערץ]] [[2001]]
| הקודם בתפקיד = [[לימור לבנת]]
| הבא בתפקיד = [[ראובן ריוולין]]
}}
| תפקיד3 = {{תפקיד מנהיג
| שם התפקיד = [[פארטיידיקונגס-מיניסטעריום (ישראל)| פארטיידיקונגס מיניסטער]]
| למניין = 14
| התחלת כהונה = [[7 מערץ]] [[2001]]  
| סיום כהונה = [[2 נאוועמבער]] [[2002]]
| הקודם בתפקיד = [[אהוד ברק]]
| הבא בתפקיד = [[שאול מופז]]
}}
}}
'''בנימין ״פֿואַד״ בן אליעזר''' ([[נולד]] [[12טן פעברואר]] [[1936]], [[י&quot;ט שבט]] [[ה'תרצ&quot;ו]] – [[28סטן אויגוסט]] [[2016]], [[כ&quot;ד אב]] [[ה'תשע&quot;ו]]) איז געווען א [[כנסת]] דעפוטאט, און א געוועזענער הויכער [[אפיציר]] אין [[צה&quot;ל]]. ער איז געווען [[פארטיידיקונגס-מיניסטעריום (ישראל)|פארטיידיקונגס-מיניסטער]] אין ישראל, און האט אויך געהאלטן אנדערע מיניסטארישע אמטן.

== לעבנסגעשיכטע ==
[[בנימין בן אליעזר]] איז געבוירן געווארן דעם 12טן פעברואר 1936 אין דער שטאט [[באצרא]], [[איראק]], צו זיינע עלטערן פרחה און צאלאח אלעזר. זיין נאמען ביים געבוירן איז געווען פֿואד, זיין צונאמען ביז היינט אין [[ישראל]]. זיינע עלטערן האבן געמאכט [[עליה]] אין יאר [[1950]], דעמאלט האט ער זיך געטוישט דעם נאמען אפיציעל צו בנימין.

אין יאר [[1954]] איז בן אליעזר אריין אין מיליטער אין דער [[גולני בריגאדע]] אלס א קעמפער, ער איז געשטיגן אויפן מיליטערישן לייטער אלס אפיציר. ביי דעם [[לבנון ברודער קריג]], האט ער געהאלפן די קריסטן אין מערערע הינזיכטן, ווי אויך אנקניפן באציאונגען צווישן די קריסטליכע [[לבנון]] מיט ישראל.

אין [[1982]], האט ער פארלאזט די ארמיי, און זיך געוואנדען צו פאליטיק. ער האט אנגעהויבן אין א פארטיי וואס [[עזר ווייצמאן]] האט געגרינדעט. נאך די וואלן איז ער אריין אין כנסת. די פארטיי האט זיך פאראייניגט מיט די עבודה, ווי ער האט געדינט אלס מיניסטער אין עטליכע רעגירונגען.

אין [[1994]] האט [[יצחק רבין]] אים געשיקט קיין [[טוניסיע]], זיך צו טרעפן מיט [[יאסער אראפאט]].

אין [[2001]] האט [[אריק שרון]] אים געשטעלט אלס [[פארטיידיגונגס מיניסטעריום|פארטיידיגונגס מיניסטער]]. אין זיין תקופה האט זיך אנגעהויבן די [[אינטיפאדע]].

היינט איז ער פון די עלסטע אמטירנדע כנסת דעפוטאטן, פון דער [[ארבעטס-פארטיי (ישראל)|ארבעטס-פארטי]].

==משפחה==
מיט זיין ווייב רינה (בזיווג ראשון) האט ער דריי קינדער, אופיר, נויה, און אבי רחמים{{מקור}}.

מיט זיין ווייב (בזיווג שני) דרורה-דולי ״פֿאני״ כהן, האט ער צוויי קינדער, טליה, און יריב.

{{גרונטסארטיר:בן אליעזר, בנימין}}
{{פארטיידיגונג מיניסטארן אין ישראל}}
[[קאטעגאריע:כנסת דעפוטאטן]]</text>
      <sha1>sgh29ctti4aok3tquqbgogradxnpqfr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ראבערט וואגנער</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39151</id>
    <revision>
      <id>579991</id>
      <parentid>467032</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:21:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="945" xml:space="preserve">[[טעקע:R._Yoel_Teitelbaum,_and_Mayor_Robert_Wagner..bmp.jpeg|קליין|רבי [[יואל טייטלבוים]] פון [[סאטמאר (הויף)|סאטמאר]] אינאיינעם מיט מעיאר [[ראבערט וואגנער]].]]

'''ראבערט פֿערדינאַנד וואַגנער''' ([[ענגליש]]: '''Robert Ferdinand Wagner II''' אדער '''Robert F. Wagner, Jr.''' {{ר}}([[20סטן אפריל]] , [[1910]] – [[12טן פעברואר]], [[1991]]) האט געדינט ווי בירגערמייסטער פון [[ניו יארק סיטי]] דורך דריי קאדענצן, פון 1954 ביז 1965.

פון 1968 ביז 1969 איז ער געווען דער אמעריקאנער אמבאסאדאר צו [[שפאניע]].

{{גרונטסארטיר:וואגנער, ראבערט}}
{{בירגערמייסטער פון ניו יארק}}
[[קאַטעגאָריע:בירגערמייסטער פון ניו יארק]]
{{ביא-שטומף}}</text>
      <sha1>iqcole2m1zrt0vbac24gz5gk83t69iy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אידישע בית עולם פון הר הזיתים</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39989</id>
    <revision>
      <id>580013</id>
      <parentid>579486</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:25:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9170" xml:space="preserve">{{Coord|31|46|25.82|N|35|14|35.05|E|region:IL_type:mountain|display=title}}
{{יישוב|סארט יישוב=שטעטל|הערב=|בילד=2013-Aerial-Mount of Olives.jpg|ממוזער|280px|הר הזיתים ביי דער שקיעה פון דער זון|באפעלקערונג={{וויקידאטן|באפעלקערונג}}|מדינה={{פאן ישראל}}|נאמען=הר הזיתים}}
[[טעקע:JERUSALEM Mount of Olives Cemetery.JPG|קליין|500px|שמאל| בית הקברות הר הזיתים]]
דאס '''אידישע בית עולם פון הר הזיתים''' איז אַ ייִדישע [[בית עולם]] וואס באדעקט די שיפועים פון דעם בארג [[הר הזיתים]], דער קידראָן טאל בייַ די פֿיס צו די שפּיץ איבערקוקנדיק די אַלטע שטאָט און [[הר הבית]]. עס איז איינע פון די עלטסטע אידישע בית־עולמס, און איז כּולל בערך 70,000 קברים פון פארשידענע תקופות, אַרייַנגערעכנט די קברים פון באַרימטע פיגורן אין דער אידישע געשיכטע.

&lt;br /&gt;

== קברים פון באקאנטע מענטשן ==

=== ראשונים ===

* רבי [[רמב&quot;ן|משה בן נחמן]] (דער [[רמב&quot;ן]]), פון [[שפאניע]]
* רבי [[עובדיה מברטנורא|עובדיה]] (דער רע&quot;ב) פון [[ברטנורא]], מפרש פון [[משניות]]
* רבי [[יום טוב צהלון]] המהריט&quot;ץ רב פון צפת
* רבי [[יום טוב אלגאזי]] המהרי&quot;ט אלגאזי רב פון ירושלים

=== אחרונים ===
* הרב [[אברהם יעקב זאלאזניק]], רב פון [[שכונת כרם]], [[ירושלים]]
*הרב [[אברהם אלקנה שפירא|אברהם אלקנה כהנא שפירא]], הויפט-רב פון ישראל
* הרב [[אברהם גאלדמאן (זוועהיל)|אברהם גאלדמאן]], פון זוועהיל, מחבר פון אור אברהם
* רבי [[אברהם אבא גראסבארד]], משגיח אין דער [[פאנאוועזשער ישיבה]], בני ברק 
* רבי [[אברהם חיים ראטה]], [[שומרי אמונים]] רבי
* הרב [[אברהם יצחק הכהן קוק]], רב ירושלים יפו והמושבות, ראש ישיבת [[ישיבת מרכז הרב]]
* הרב [[אשר אליעזר כהנא שפירא]], דיין און ראב&quot;ד ירושלים
* רבי [[אלעזר אבוחצירא]] ([[בבא אלעזר]]) באר שבע
* הרב [[איסר יהודה אונטערמאן]], הויפט רב פון תל אביב, און הויפט רב פון ישראל
*רבי [[דניאל פריש]] א מקובל, מחבר ספר [[מתוק מדבש]] על [[הזוהר הקדוש]]
* רבי [[הלל זאקס]], ראש ישיבת [[כנסת ישראל]], [[מודיעין עילית]]
* רבי [[חיים בן עטר]] פון [[מאראקא]], דער &quot;[[אור החיים]] הקדוש&quot;
* רבי [[חיים פינחס שיינבערג]] ראש ישיבת [[תורה אור]]
* רבי [[חיים קאמיל]], ראש ישיבת [[אופקים]], מחבר פון עבודת חיים
* [[רבי יהודה החסיד (ירושלים)|רבי יהודה החסיד]], מייסד פון דער [[חורבה שול]] לעולי [[אשכנז]] ו[[פוילן]]
*רבי [[יהודה לייב חאסמאן]], מחבר ספר [[אור יהל]] און משגיח ישיבת חברון
*הרב [[יוסף חיים הכהן]], רב עדת המערבים, אין ירושלים
* הרב [[יוסף חיים פון באגדאד]], מחבר ספר [[בן איש חי]]
* הרב [[יוסף חיים זאנענפעלד]], רב פון ירושלים, מחבר פון שלמת חיים
* הרב [[יעקב חיים סופר]], מחבר ספר [[כף החיים]]
* הרב [[יעקב לאנדא]], [[רב]] פון [[בני ברק]]
* הרב [[יעקב מוצאפי]], ראב&quot;ד בד&quot;ץ העדה החרדית הספרדית ירושלים
* הרב [[יעקב שאול אלישר]], ראשון לציון, יש&quot;א ברכה, מחבר שמחה לאי&quot;ש
* הרב [[יצחק יעקב ווייס]], מחבר ספר ״[[מנחת יצחק]]״ ראב&quot;ד בד&quot;ץ עדה החרדית ירושלים
* רבי [[ישראל אלטער]], [[גער (הויף)|גערער]] רבי, דער ״בית ישראל״
* הרב [[ישראל יצחק פיעקארסקי]], [[ראש ישיבה|ראש ישיבה פון]] דער צענטראלער תומכי תמימים ישיבה אין [[ניו יארק סיטי|ניו יארק]] 
* רבי [[מאיר אבוחצירא]], באבא מאיר, [[אשדוד]]
* רבי [[מנחם מאנדערער]], [[קאסאוו (הויף)|קאסאווער]] רבי
* הרב [[משה מיכאלאשווילי]], רב פון דער גרוזינישער קהילה אין ארץ ישראל
* הרב [[משה האלבערשטאם]], פוסק וראש ישיבת ״דברי חיים״ ירושלים
* רבי [[משה חברוני]], ראש [[ישיבת חברון]]
* הרב [[משה שפירא]] ראש ישיבת פתחי עולם בית וגן ירושלים
* הרב [[משה לייב לאנדא]], [[רב]] פון בני ברק
*הרב [[משה אריה פריינד]], גאב&quot;ד דער עדה החרדית אין ירושלים, ראש ישיבת מוסדות הרמ&quot;א
*הרב [[נתן דוד ראזנבוים]], [[נאדווארנא (הויף)|זוטשקער רבי]] אין [[בני ברק]]
* הרב [[נחום לעווי]] פון [[שאדיק]]
* הרב [[רחמים מלמד כהן]], רב יהודי [[שיראז]] בירושלים
*רבי [[שלום שוואדראן]], דער ירושאלמער מגיד
* רבי [[שלום שרעבי]], דער רש&quot;ש 
* הרב [[שלמה גורן]], הויפט רב פון ישראל, הויפט רב פון [[צה&quot;ל]] 
*רבי [[שלמה גאלדמאן]], [[זוועהיל (הויף)|זוועהילער]] רבי
* הרב [[שמואל סאלאנט]], רב פון ירושלים
* רבי [[שמחה בונם אלטער|שמחה בונים אלטער]], [[גער (הויף)|גערער רבי]]
* רבי [[שמחה זיסל ברוידא]], ראש [[ישיבת חברון]]

=== אנדערע ===
* [[עליזה ארנאלד (בעגין)|עליזה ארנאלד,]] ווייב פון [[מנחם בעגין]]
* [[עלזא לאסקער-שילער]], [[שרייבער|שרייבערקע]]
* [[גאולה כהן]], [[כנסת דעפוטאט]]
* [[זעלדע|זעלדע שניאורסאן־מישקאווסקי]], דיכטערין
* ד&quot;ר [[אברהם אהרן גינזבורג]]
* [[אליעזר בן יהודה]], גרינדער און שאפער דער מאדערנער [[העברעיש|העברעישער]] שפראך
* [[יאסעלע ראזנבלאט]], בארימטער [[חזן]]
* [[יעקב שמשון שפירא]], [[כנסת דעפוטאט]] און [[מיניסטער]]
* [[ישראל אהרן פישל]], נדיב און עסקן
*[[יחיאל מיכל שטיינבערג]], סטאָליער און פּיאָניר פון דער קעראַמיק אינדוסטריע אין ישראל
* [[מנחם בעגין]], [[פרעמיער מיניסטער פון ישראל|פרעמיער מיניסטער]] פון ישראל
* [[משה קול]] (קלודני), א ציוניסטישער פירער, מיטגליד אין דער פירערשאפט פון דער יידישער אגענטור
* [[נתן מיליקאווסקי]], מחנך און ציונישער עסקן, זיידע פון [[יונתן נתניהו]] און [[בנימין נתניהו]]
* [[שמואל יוסף עגנון]], שרייבער
* [[שעלדאן איידלסאן]], [[פילאנטראפ]]

== גאלעריע ==
&lt;gallery&gt;
טעקע:Yad Avshalom.JPG|[[יד אבשלום]]
טעקע:Zkharia Hezir tombs.JPG|[[קבר זכריה בן יהוידע]] לעבן דער מערה [[קבר בני חזיר]]
טעקע:Mount of Olives-Overlook.jpg|קבר פון די טאלנא רבי׳ס פון [[באסטאן]]
טעקע:Yad Avshalom PA180069.JPG|[[מערת יהושפט]]
טעקע:Pelagia Grave 1.jpg|[[קבר חולדה]]
טעקע:Enterance to the tomb of Hagai IMG 3392.JPG|[[מערת קברי הנביאים]]
טעקע:Tomb of Pharao's Daughter.JPG|[[קבר בת פרעה]]
טעקע:City of david2.jpg|מערות קבורה בנחל קדרון
&lt;/gallery&gt;

== וועבלינקען ==
{{Commonscat|Mount of Olives Jewish Cemetery}}
* [http://www.mountofolives.co.il/index.aspx  אתר &quot;הר הזיתים&quot;] , כולל איתור ומיפוי מצבות ומידע של הקבורים בו
* דו&quot;ח [[מבקר המדינה]] לשנת 2009 - [http://www.mevaker.gov.il/serve/showHtml.asp?bookid=568&amp;id=57&amp;frompage=93&amp;contentid=11041&amp;parentcid=11039&amp;bctype=1&amp;startpage=12&amp;direction=1&amp;sw=1024&amp;hw=698&amp;cn=%F9%E9%F7%E5%ED%20%E1%E9%FA%20%E4%F2%EC%EE%E9%EF%20%E4%E9%E4%E5%E3%E9%20%E1%E4%F8%20%E4%E6%E9%FA%E9%ED,%20%F4%E9%FA%E5%E7%E5%20%E5%E0%E1%E8%E7%FA%E5 שיקום בית העלמין היהודי בהר הזיתים, פיתוחו ואבטחתו]


[[קאַטעגאָריע:הר הזיתים]]
[[קאַטעגאָריע:בתי עלמין]]
{{אזיע-געא-שטומף}}</text>
      <sha1>jzqbvokyj5f72epalo7x910bg36fb7g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580014</id>
      <parentid>580013</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:26:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9185" xml:space="preserve">{{Coord|31|46|25.82|N|35|14|35.05|E|region:IL_type:mountain|display=title}}
{{יישוב|סארט יישוב=שטעטל|הערב=|בילד=2013-Aerial-Mount of Olives.jpg|ממוזער|280px|הר הזיתים ביי דער שקיעה פון דער זון|באפעלקערונג={{וויקידאטן|באפעלקערונג}}|מדינה={{פאן ישראל}}|נאמען=הר הזיתים}}
[[טעקע:JERUSALEM Mount of Olives Cemetery.JPG|קליין|500px|שמאל| בית הקברות הר הזיתים]]
דאס '''אידישע בית עולם פון הר הזיתים''' איז אַ ייִדישע [[בית עולם]] וואס באדעקט די שיפועים פון דעם בארג [[הר הזיתים]], דער קידראָן טאל בייַ די פֿיס צו די שפּיץ איבערקוקנדיק די אַלטע שטאָט און [[הר הבית]]. עס איז איינע פון די עלטסטע אידישע בית־עולמס, און איז כּולל בערך 70,000 קברים פון פארשידענע תקופות, אַרייַנגערעכנט די קברים פון באַרימטע פיגורן אין דער אידישע געשיכטע.

&lt;br /&gt;

== קברים פון באקאנטע מענטשן ==

=== ראשונים ===

* רבי [[רמב&quot;ן|משה בן נחמן]] (דער [[רמב&quot;ן]]), פון [[שפאניע]]
* רבי [[עובדיה מברטנורא|עובדיה]] (דער רע&quot;ב) פון [[ברטנורא]], מפרש פון [[משניות]]
* רבי [[יום טוב צהלון]] המהריט&quot;ץ רב פון צפת
* רבי [[יום טוב אלגאזי]] המהרי&quot;ט אלגאזי רב פון ירושלים

=== אחרונים ===
* הרב [[אברהם יעקב זאלאזניק]], רב פון [[שכונת כרם]], [[ירושלים]]
*הרב [[אברהם אלקנה שפירא|אברהם אלקנה כהנא שפירא]], הויפט-[[רב פון מדינת ישראל]]
* הרב [[אברהם גאלדמאן (זוועהיל)|אברהם גאלדמאן]], פון זוועהיל, מחבר פון אור אברהם
* רבי [[אברהם אבא גראסבארד]], משגיח אין דער [[פאנאוועזשער ישיבה]], בני ברק 
* רבי [[אברהם חיים ראטה]], [[שומרי אמונים]] רבי
* הרב [[אברהם יצחק הכהן קוק]], רב ירושלים יפו והמושבות, ראש ישיבת [[ישיבת מרכז הרב]]
* הרב [[אשר אליעזר כהנא שפירא]], דיין און ראב&quot;ד ירושלים
* רבי [[אלעזר אבוחצירא]] ([[בבא אלעזר]]) באר שבע
* הרב [[איסר יהודה אונטערמאן]], הויפט רב פון תל אביב, און הויפט רב פון ישראל
*רבי [[דניאל פריש]] א מקובל, מחבר ספר [[מתוק מדבש]] על [[הזוהר הקדוש]]
* רבי [[הלל זאקס]], ראש ישיבת [[כנסת ישראל]], [[מודיעין עילית]]
* רבי [[חיים בן עטר]] פון [[מאראקא]], דער &quot;[[אור החיים]] הקדוש&quot;
* רבי [[חיים פינחס שיינבערג]] ראש ישיבת [[תורה אור]]
* רבי [[חיים קאמיל]], ראש ישיבת [[אופקים]], מחבר פון עבודת חיים
* [[רבי יהודה החסיד (ירושלים)|רבי יהודה החסיד]], מייסד פון דער [[חורבה שול]] לעולי [[אשכנז]] ו[[פוילן]]
*רבי [[יהודה לייב חאסמאן]], מחבר ספר [[אור יהל]] און משגיח ישיבת חברון
*הרב [[יוסף חיים הכהן]], רב עדת המערבים, אין ירושלים
* הרב [[יוסף חיים פון באגדאד]], מחבר ספר [[בן איש חי]]
* הרב [[יוסף חיים זאנענפעלד]], רב פון ירושלים, מחבר פון שלמת חיים
* הרב [[יעקב חיים סופר]], מחבר ספר [[כף החיים]]
* הרב [[יעקב לאנדא]], [[רב]] פון [[בני ברק]]
* הרב [[יעקב מוצאפי]], ראב&quot;ד בד&quot;ץ העדה החרדית הספרדית ירושלים
* הרב [[יעקב שאול אלישר]], ראשון לציון, יש&quot;א ברכה, מחבר שמחה לאי&quot;ש
* הרב [[יצחק יעקב ווייס]], מחבר ספר ״[[מנחת יצחק]]״ ראב&quot;ד בד&quot;ץ עדה החרדית ירושלים
* רבי [[ישראל אלטער]], [[גער (הויף)|גערער]] רבי, דער ״בית ישראל״
* הרב [[ישראל יצחק פיעקארסקי]], [[ראש ישיבה|ראש ישיבה פון]] דער צענטראלער תומכי תמימים ישיבה אין [[ניו יארק סיטי|ניו יארק]] 
* רבי [[מאיר אבוחצירא]], באבא מאיר, [[אשדוד]]
* רבי [[מנחם מאנדערער]], [[קאסאוו (הויף)|קאסאווער]] רבי
* הרב [[משה מיכאלאשווילי]], רב פון דער גרוזינישער קהילה אין ארץ ישראל
* הרב [[משה האלבערשטאם]], פוסק וראש ישיבת ״דברי חיים״ ירושלים
* רבי [[משה חברוני]], ראש [[ישיבת חברון]]
* הרב [[משה שפירא]] ראש ישיבת פתחי עולם בית וגן ירושלים
* הרב [[משה לייב לאנדא]], [[רב]] פון בני ברק
*הרב [[משה אריה פריינד]], גאב&quot;ד דער עדה החרדית אין ירושלים, ראש ישיבת מוסדות הרמ&quot;א
*הרב [[נתן דוד ראזנבוים]], [[נאדווארנא (הויף)|זוטשקער רבי]] אין [[בני ברק]]
* הרב [[נחום לעווי]] פון [[שאדיק]]
* הרב [[רחמים מלמד כהן]], רב יהודי [[שיראז]] בירושלים
*רבי [[שלום שוואדראן]], דער ירושאלמער מגיד
* רבי [[שלום שרעבי]], דער רש&quot;ש 
* הרב [[שלמה גורן]], הויפט רב פון ישראל, הויפט רב פון [[צה&quot;ל]] 
*רבי [[שלמה גאלדמאן]], [[זוועהיל (הויף)|זוועהילער]] רבי
* הרב [[שמואל סאלאנט]], רב פון ירושלים
* רבי [[שמחה בונם אלטער|שמחה בונים אלטער]], [[גער (הויף)|גערער רבי]]
* רבי [[שמחה זיסל ברוידא]], ראש [[ישיבת חברון]]

=== אנדערע ===
* [[עליזה ארנאלד (בעגין)|עליזה ארנאלד,]] ווייב פון [[מנחם בעגין]]
* [[עלזא לאסקער-שילער]], [[שרייבער|שרייבערקע]]
* [[גאולה כהן]], [[כנסת דעפוטאט]]
* [[זעלדע|זעלדע שניאורסאן־מישקאווסקי]], דיכטערין
* ד&quot;ר [[אברהם אהרן גינזבורג]]
* [[אליעזר בן יהודה]], גרינדער און שאפער דער מאדערנער [[העברעיש|העברעישער]] שפראך
* [[יאסעלע ראזנבלאט]], בארימטער [[חזן]]
* [[יעקב שמשון שפירא]], [[כנסת דעפוטאט]] און [[מיניסטער]]
* [[ישראל אהרן פישל]], נדיב און עסקן
*[[יחיאל מיכל שטיינבערג]], סטאָליער און פּיאָניר פון דער קעראַמיק אינדוסטריע אין ישראל
* [[מנחם בעגין]], [[פרעמיער מיניסטער פון ישראל|פרעמיער מיניסטער]] פון ישראל
* [[משה קול]] (קלודני), א ציוניסטישער פירער, מיטגליד אין דער פירערשאפט פון דער יידישער אגענטור
* [[נתן מיליקאווסקי]], מחנך און ציונישער עסקן, זיידע פון [[יונתן נתניהו]] און [[בנימין נתניהו]]
* [[שמואל יוסף עגנון]], שרייבער
* [[שעלדאן איידלסאן]], [[פילאנטראפ]]

== גאלעריע ==
&lt;gallery&gt;
טעקע:Yad Avshalom.JPG|[[יד אבשלום]]
טעקע:Zkharia Hezir tombs.JPG|[[קבר זכריה בן יהוידע]] לעבן דער מערה [[קבר בני חזיר]]
טעקע:Mount of Olives-Overlook.jpg|קבר פון די טאלנא רבי׳ס פון [[באסטאן]]
טעקע:Yad Avshalom PA180069.JPG|[[מערת יהושפט]]
טעקע:Pelagia Grave 1.jpg|[[קבר חולדה]]
טעקע:Enterance to the tomb of Hagai IMG 3392.JPG|[[מערת קברי הנביאים]]
טעקע:Tomb of Pharao's Daughter.JPG|[[קבר בת פרעה]]
טעקע:City of david2.jpg|מערות קבורה בנחל קדרון
&lt;/gallery&gt;

== וועבלינקען ==
{{Commonscat|Mount of Olives Jewish Cemetery}}
* [http://www.mountofolives.co.il/index.aspx  אתר &quot;הר הזיתים&quot;] , כולל איתור ומיפוי מצבות ומידע של הקבורים בו
* דו&quot;ח [[מבקר המדינה]] לשנת 2009 - [http://www.mevaker.gov.il/serve/showHtml.asp?bookid=568&amp;id=57&amp;frompage=93&amp;contentid=11041&amp;parentcid=11039&amp;bctype=1&amp;startpage=12&amp;direction=1&amp;sw=1024&amp;hw=698&amp;cn=%F9%E9%F7%E5%ED%20%E1%E9%FA%20%E4%F2%EC%EE%E9%EF%20%E4%E9%E4%E5%E3%E9%20%E1%E4%F8%20%E4%E6%E9%FA%E9%ED,%20%F4%E9%FA%E5%E7%E5%20%E5%E0%E1%E8%E7%FA%E5 שיקום בית העלמין היהודי בהר הזיתים, פיתוחו ואבטחתו]


[[קאַטעגאָריע:הר הזיתים]]
[[קאַטעגאָריע:בתי עלמין]]
{{אזיע-געא-שטומף}}</text>
      <sha1>gxbain8z1g6rloxcf6dsso17c0zcsb9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>בנימין ביינוש פינקל</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40206</id>
    <revision>
      <id>580029</id>
      <parentid>562984</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:40:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6248" xml:space="preserve">הרב '''בנימין ביינוש פינקל''' ([[ה'תרע&quot;ג]], [[1913]] - [[י&quot;ח שבט]] [[ה'תש&quot;ן]], [[13טן פעברואר]] [[1990]]) איז געווען ראש ישיבה פון דער [[מירער ישיבה]] אין [[ירושלים]] און א מיטגליד פון דער [[מועצת גדולי התורה]] פון [[דגל התורה]].

==ביאגראפיע==
ר' ביינוש איז געבוירן געווארן אין [[מיר, בעלארוס|מיר]], [[רייסין]] (דעמאלסט אין דער [[רוסלענדישע אימפעריע|רוסלענדישער אימפעריע]], היינט [[בעלארוס]]) צו רב [[אליעזר יהודה פינקל (א)|אליעזר יהודה פינקל]], און צו מלכה, טאכטער פון הרב [[אליהו ברוך קמאי]], וואס האט דעמאלסט געדינט ווי ראש ישיבה און שטאטס רב פונעם שטעטל מיר. ווען ער איז געווען אלט א יאר האט אויסגעבראכן די [[ערשטע וועלט מלחמה]], און ער איז אריבער מיט זיין משפחה צום שטעטל [[סטויפץ]], צוזאמען מיט די מירער ישיבה'לייט. נאך א שטיק צייט איז די גרופע אריבער קיין [[פאלטאווע]]. ביים סוף פון דער מלחמה איז נפטר געוווארן זיין זיידע, רב קמאי, דער ראש ישיבה, און מ'האט באשטימט זיין פאטער רבי אליעזר יודל דעם ממלא מקום ווי ראש ישיבה. נאך דער ערשטער וועלט מלחמה איז זיין משפחה אריבער צוזאמען מיט דער ישיבה קיין [[ווילנע]], וואו זיי זענען געבליבן ביזן מיטן פון [[ה'תרפ&quot;א]] ([[1921]]). זומער תרפ&quot;א זענען זיי צוריקגעקומען אין מיר, און זיין פאטער האט באנייט די טעטיקייט פון דער ישיבה דארט. 

אלס בחור האט ר' ביינוש געלערנט אין דער מירער ישיבה, און ער איז געווען זיין פאטערס א תלמיד.

אין תש&quot;א (1941) איז ער ארויף קיין ארץ ישראל מיט א גרופע פון מירער תלמידים וואס זיין פאטער האט אריבערגעפירט, און ער האט זיך באזעצט אין ירושלים. 

אין תש&quot;ב (1942) האט ער געהייראט אסתר יענטא, די טאכטער פון הרב [[שמואל גריינימאן]], וואס אין די 1920ער האט געדינט ווי מנהל פון דער מירער ישיבה און האט געהאלפן זיין פאטער אויסהאלטן די ישיבה. במשך א תקופה האט ער געוואוינט אין [[בני ברק]] און האט געדאווענט אין דער שול פון זיין פעטער דעם [[חזון איש]].

== אין דער מירער ישיבה ==
נאכדעם וואס זיי זענען געקומען קיין ירושלים, האט רבי ביינוש געהאלפן זיין פאטער אויפשטעלן די מירער ישיבה אין ירושלים, און צענדליקע יארן האט ער געהאלפן מיט אויסהאלטן די ישיבה.

נאך דער פטירה פון זיין פאטער הרב אליעזר יהודה פינקל [[י&quot;ט תמוז]] [[תשכ&quot;ה]], האט מען באשטימט רבי ביינוש דער נעקסטער ראש ישיבה און מנהל, צוזאמען מיט זיין שוואגער, הרב [[חיים שמואלעוויטש]]. אלס ראש ישיבה האט ער איינגעפירט דעם &quot;דף&quot; פראגראם, לויט וואס יעדער ישיבה מאן דארף ענדיגן פינף בלאט גמרא א וואך. ער איז געווען שטארק באקאנט פאר זיין עניוות און צניעות. יארן לאנג פלעג ער דאווענען טאג טעגלעך [[וותיקין]] ביים [[כותל]]. 

ווען מ'האט אויפגעשטעלט [[דגל התורה]], אין תשמ&quot;ט (1988), האט [[הרב שך]] אים געבעטן צו ווערן א מיטגליד אין דער [[מועצת גדולי התורה]] פון דגל התורה. 

ער איז נפטר געווארן תש&quot;ן. זיין לויה איז ארויסגעגאנגען פון דער מירער ישיבה. רב שך האט אים מספיד געווען.  

נאך זיין פטירה האט מען באשטימט זיין עלטסטן איידעם, הרב [[נתן צבי פינקל (מיר)|נתן צבי פינקל]], ראש ישיבה, און זיינע אנדער איידעמער [[ר&quot;מ]]ים.

זיין אלמנה אסתר יענטא איז נפטר געווארן כ״ח אב תשע״ז אין ירושלים.

== משפחה ==
רבי ביינוש און זיין ווייב אסתר גריינימאן האבן געהאט פינף טעכטער, וואס האבן אלע געהייראט ראשי ישיבות געבוירן אין אמעריקע. די איידעמעס זענען:
* הרב [[נתן צבי פינקל (מיר)|נתן צבי פינקל]] (האט געהייראט מרת רחל לאה)
* הרב [[נחמן לייבאוויץ]]
* הרב [[נתן ישראל גלושטיין]]
* הרב [[בנימין קארליבאך]]
* הרב [[אהרן לאפיאנסקי]]. ראש ישיבה אין וואשינגטאן.


{{סעריע
| פֿריערער = רבי [[אליעזר יהודה פינקל (א)|אליעזר יהודה פינקל]]
| ליסטע = [[מירער ישיבה|מירער]] ראש ישיבה{{ש}}{{קליין|גלייכצייטיג מיט רבי חיים שמואלעוויטש}}
| יאר = תשכ&quot;ה - תש&quot;ן
| נעקסטער = רבי [[נתן צבי פינקל (מיר)|נתן צבי פינקל]]
}}

{{גרונטסארטיר:פינקל, בנימין ביינוש}} 
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:מירער ישיבה]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה]]
[[קאַטעגאָריע:פינקל פאמיליע]]</text>
      <sha1>anq8dlpagsn8bchfrs5rcfc1bastf0g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580030</id>
      <parentid>580029</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T04:40:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>10יא בבא קמא</username>
        <id>45437</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6263" xml:space="preserve">הרב '''בנימין ביינוש פינקל''' ([[ה'תרע&quot;ג]], [[1913]] - [[י&quot;ח שבט]] [[ה'תש&quot;ן]], [[13טן פעברואר]] [[1990]]) איז געווען ראש ישיבה פון דער [[מירער ישיבה]] אין [[ירושלים]] און א מיטגליד פון דער [[מועצת גדולי התורה]] פון [[דגל התורה]].

==ביאגראפיע==
ר' ביינוש איז געבוירן געווארן אין [[מיר, בעלארוס|מיר]], [[רייסין]] (דעמאלסט אין דער [[רוסלענדישע אימפעריע|רוסלענדישער אימפעריע]], היינט [[בעלארוס]]) צו רב [[אליעזר יהודה פינקל (א)|אליעזר יהודה פינקל]], און צו מלכה, טאכטער פון הרב [[אליהו ברוך קמאי]], וואס האט דעמאלסט געדינט ווי ראש ישיבה און שטאטס רב פונעם שטעטל מיר. ווען ער איז געווען אלט א יאר האט אויסגעבראכן די [[ערשטע וועלט מלחמה]], און ער איז אריבער מיט זיין משפחה צום שטעטל [[סטויפץ]], צוזאמען מיט די מירער ישיבה'לייט. נאך א שטיק צייט איז די גרופע אריבער קיין [[פאלטאווע]]. ביים סוף פון דער מלחמה איז נפטר געוווארן זיין זיידע, רב קמאי, דער ראש ישיבה, און מ'האט באשטימט זיין פאטער רבי אליעזר יודל דעם ממלא מקום ווי ראש ישיבה. נאך דער ערשטער וועלט מלחמה איז זיין משפחה אריבער צוזאמען מיט דער ישיבה קיין [[ווילנע]], וואו זיי זענען געבליבן ביזן מיטן פון [[ה'תרפ&quot;א]] ([[1921]]). זומער תרפ&quot;א זענען זיי צוריקגעקומען אין מיר, און זיין פאטער האט באנייט די טעטיקייט פון דער ישיבה דארט. 

אלס בחור האט ר' ביינוש געלערנט אין דער מירער ישיבה, און ער איז געווען זיין פאטערס א תלמיד.

אין תש&quot;א (1941) איז ער ארויף קיין ארץ ישראל מיט א גרופע פון מירער תלמידים וואס זיין פאטער האט אריבערגעפירט, און ער האט זיך באזעצט אין ירושלים. 

אין תש&quot;ב (1942) האט ער געהייראט אסתר יענטא, די טאכטער פון הרב [[שמואל גריינימאן]], וואס אין די 1920ער האט געדינט ווי מנהל פון דער מירער ישיבה און האט געהאלפן זיין פאטער אויסהאלטן די ישיבה. במשך א תקופה האט ער געוואוינט אין [[בני ברק]] און האט געדאווענט אין דער שול פון זיין פעטער דעם [[חזון איש]].

== אין דער מירער ישיבה ==
נאכדעם וואס זיי זענען געקומען קיין ירושלים, האט רבי ביינוש געהאלפן זיין פאטער אויפשטעלן די מירער ישיבה אין ירושלים, און צענדליקע יארן האט ער געהאלפן מיט אויסהאלטן די ישיבה.

נאך דער פטירה פון זיין פאטער הרב אליעזר יהודה פינקל [[י&quot;ט תמוז]] [[תשכ&quot;ה]], האט מען באשטימט רבי ביינוש דער נעקסטער ראש ישיבה און מנהל, צוזאמען מיט זיין שוואגער, הרב [[חיים שמואלעוויטש]]. אלס ראש ישיבה האט ער איינגעפירט דעם &quot;דף&quot; פראגראם, לויט וואס יעדער ישיבה מאן דארף ענדיגן פינף בלאט גמרא א וואך. ער איז געווען שטארק באקאנט פאר זיין עניוות און צניעות. יארן לאנג פלעג ער דאווענען טאג טעגלעך [[וותיקין]] ביים [[כותל]]. 

ווען מ'האט אויפגעשטעלט [[דגל התורה]], אין תשמ&quot;ט (1988), האט [[הרב שך]] אים געבעטן צו ווערן א מיטגליד אין דער [[מועצת גדולי התורה]] פון דגל התורה. 

ער איז נפטר געווארן תש&quot;ן. זיין לויה איז ארויסגעגאנגען פון דער מירער ישיבה. רב שך האט אים מספיד געווען.  

נאך זיין פטירה האט מען באשטימט זיין עלטסטן איידעם, הרב [[נתן צבי פינקל (מיר)|נתן צבי פינקל]], ראש ישיבה, און זיינע אנדער איידעמער [[ר&quot;מ]]ים.

זיין אלמנה אסתר יענטא איז נפטר געווארן כ״ח אב תשע״ז אין ירושלים.

== משפחה ==
רבי ביינוש און זיין ווייב אסתר גריינימאן האבן געהאט פינף טעכטער, וואס האבן אלע געהייראט ראשי ישיבות געבוירן אין אמעריקע. די איידעמעס זענען:
* הרב [[נתן צבי פינקל (מיר)|נתן צבי פינקל]] (האט געהייראט [[מרת רחל לאה פינקל]])
* הרב [[נחמן לייבאוויץ]]
* הרב [[נתן ישראל גלושטיין]]
* הרב [[בנימין קארליבאך]]
* הרב [[אהרן לאפיאנסקי]]. ראש ישיבה אין וואשינגטאן.


{{סעריע
| פֿריערער = רבי [[אליעזר יהודה פינקל (א)|אליעזר יהודה פינקל]]
| ליסטע = [[מירער ישיבה|מירער]] ראש ישיבה{{ש}}{{קליין|גלייכצייטיג מיט רבי חיים שמואלעוויטש}}
| יאר = תשכ&quot;ה - תש&quot;ן
| נעקסטער = רבי [[נתן צבי פינקל (מיר)|נתן צבי פינקל]]
}}

{{גרונטסארטיר:פינקל, בנימין ביינוש}} 
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:מירער ישיבה]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה]]
[[קאַטעגאָריע:פינקל פאמיליע]]</text>
      <sha1>6gaa1xg0drwmolg8rrpz3feswxpetpc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יעקב גאלינסקי</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40728</id>
    <revision>
      <id>579985</id>
      <parentid>507497</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:59:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3890" xml:space="preserve">{{יתום}}
[[בילד:Rabbi galinski.jpeg|קליין|מרכז| רבי ינקלה גלנסקי מגיד מישרים]] 
הרב '''יעקב יצחק גאלינסקי''' ([[ט' טבת]] [[תרפ&quot;א]], [[1920]] – [[כ&quot;ב שבט]] [[תשע&quot;ד]], [[23סטן יאנואר]] [[2014]]) איז געווען א [[מגיד]]. פריער איז ער געווען ראש ישיבה פון דער [[נאווהארדאקער ישיבה]] אין [[חדרה]].

==לעבנסגעשיכטע==
הרב יעקב איז געבוירן געווארן אין [[קריניק]], [[פוילן]] צו ר' אברהם צבי גאלינסקי און זיין ווייב דבורה. אין די תר&quot;צ יארן האט ער געלערנט אין דער [[נאווהארדאקער ישיבה]] אין [[ביאליסטאק]] אונטער דעם ראש ישיבה הרב [[אברהם יפה'ן]], אן איידעם פונעם [[יוסף יויזל הורוביץ|אלטער פון נאווהארדאק]]. אין 1941 איז ער געווארן דעפארטירט קיין [[סיביר]] צוזאמען מיט א גרופע פון א הונדערט ישיבה בחורים. אין דער תקופה נאך דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט-מלחמה]] האט ער געהייראט צביה בראד, טאכטער פון ר' חיים בנימין הלוי בראד, א [[ברסלב|בראסלאווער]] חסיד. א שטיק צייט איז ער געווען אין די [[שארית הפליטה יידן|שארית הפליטה לאגערן]] אין [[דייטשלאנד]], און אין 1949 איז ער ארויף אין [[ישראל]] וואו ער האט זיך באזעצט אין [[בני ברק]].

ער איז געווען א מקורב פונעם [[חזון איש]] און רבי [[יעקב ישראל קאניעווסקי]]. אין די תש&quot;י יארן האט ער געפירט א ישיבה אין [[ראש העין]] פאר יונגע [[תימנער יידן]].  אין די תש&quot;כ יארן איז ער געווען ראש ישיבה פון דער [[נאווהארדאקער ישיבה]] אין [[חדרה]], צוזאמען מיט נאך א נאווהארדאקער תלמיד, הרב אלחנן פערלמוטער.

יארן לאנג פלעג ער ארומגיין יישובים פון נייע אימיגראנטן און געדרשנט דארט. זיינע דרשות זענען געווען אויפן [[מוסר באוועגונג|מוסר]] סטיל פון נאווהארדאק, צוזמען מיט מעשה'לעך פון זיין לעבן.


ער איז נפטר געווארן כ&quot;ב שבט תשע&quot;ד, אינעם [[מעייני הישועה]] שפיטאל, ביי דער עלטער פון 93.{{הערה|{{jdn|| הרב יעקב גלינסקי זצ&quot;ל יובא למנוחות הערב בבני-ברק|303482|כ&quot;ב שבט תשע&quot;ד}}}}

זיין עלצטע טאכטער איז דיי ווייב פון הרב חיים בערמאן, פון דער [[פאנאוועזשער ישיבה]] (א ברודער פון הרב [[מרדכי שלמה בערמאן]]). צוויי פון זיינע זין זענען נפטר געווארן אין זיין לעבן.

== ספרים ==
*  '''&quot;והגדת&quot;''', א סעריע ספרים אויף חומש און ימים טובים, אויפגעשריבן דורך [[שלום מאיר וואלאך]].

==קישורים חיצוניים==
* [http://www.beinenu.com/faceted_search/results/%D7%92%D7%9C%D7%99%D7%A0%D7%A1%D7%A7%D7%99 א שיעור פון הרב יעקב גאלינסקי], ווידעא אויפן &quot;[http://www.beinenu.com בינינו]&quot;
וועבזייטל.

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}
 
{{מיון רגיל:גאלינסקי, יעקב}}
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:מגידים]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בני ברק]]</text>
      <sha1>s2ozqkhllbs1baetmu0ovgwjtx2fgmn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>צבי קושעלעווסקי</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43251</id>
    <revision>
      <id>579979</id>
      <parentid>579951</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:40:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2362" xml:space="preserve">{{רב
| בילד = הרב צבי קושלבסקי עם קופת חסדי שלום.jpg
| יידישע געבורט דאטע = ה'תרצ&quot;ו {{פאן ישראל}}
| בת זוג = שרה גורוויץ
}}

רבי '''צבי קושעלעווסקי''' (געב' תרצ&quot;ו) איז א [[ליטוואקעס|ליטווישער]] ראש ישיבה, וואס דינט אלס ראש ישיבת היכל התורה בציון אין [[ירושלים]].

רבי צבי איז געבוירן געווארן צו זיין פאטער הרב [[אליהו קושעלעווסקי]], א ראש ישיבה פון דער חפץ חיים ישיבה און שפעטער רב פון [[באר שבע]], און זיין מוטער צפורה פייגא, א טאכטער פון יעקב מאיר &quot;דזשייק&quot; גראס.

ער האט געהייראט זיין שוועסטער-קינד שרה לאה גורוויץ (נפ' א' ניסן תשע&quot;ה{{הערה|1=[http://baltimorejewishlife.com/m/news/article.php?SECTION_ID=1&amp;ARTICLE_ID=58549 פטירה פון רביצין שרה לאה קושעלעווסקי] {{לינקשפראך|ענגליש}}}}), א טאכטער פון זיין פעטער הרב [[לייב גורוויץ]] פון גייטסהעד.

ער איז געווען א ראש ישיבה אין [[עקס לע בען]], [[פראנקרייך]]{{מקור}}, און האט אויפגעשטעלט די &quot;היכל התורה בציון&quot; ישיבה אין ירושלים, וואס געפינט זיך היינט אין [[הר נוף]].

ט&quot;ו באב תשע&quot;ח האט ער חתונה געהאט בזיווג שני מיט אן אלמנה פון אמעריקע, אן אדוואקאט.

==וועבלינקען==
*[https://www.youtube.com/watch?v=652nX-fGtcc רבי צבי קושעלעווסקי מאכט הבדלה אין היכל התורה]
*[http://sites.torahindex.com/HeichalHatorah/en/Home.htm היכל התורה ישיבה] {{לינקשפראך|ענגליש}}
*[http://ourlli.org/audio-rabbi-kushelevsky-15th-yerushalayim-yarchei-kallah/ רבי צבי קושעלעווסקי רעדט ביי דער ירושלים ירחי כלה]

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


{{גרונטסארטיר:קושעלעווסקי, צבי}}
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
{{רב-שטומף}}</text>
      <sha1>fy8cwyl90p6i3zno1s3jctazruykmcx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>בן ציון אבא שאול</title>
    <ns>0</ns>
    <id>46561</id>
    <revision>
      <id>579966</id>
      <parentid>579905</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T17:58:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>רעדאַקטירונגען פֿון  [[Special:Contributions/46.31.102.107|46.31.102.107]] צוריקגענומען ([[User talk:46.31.102.107|רעדן]])  צו דער לעצטער ווערסיע פֿון [[User:פוילישער|פוילישער]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7167" xml:space="preserve">{{רב
| יידישע געבורט דאטע = [[כ&quot;ט תמוז]] [[ה'תרפ&quot;ד]]
| בילד = ABASH 1.jpg
| באשרייבונג = הרב אבא שאול (צווייטער פון לינקס) מיט הרב [[עזרא עטייה]] מיט הרב [[משה פרוש]] (רעכטס)
| יידישע טויט דאטע = [[י&quot;ט תמוז]] [[ה'תשנ&quot;ח]]
| זיינע רביס = הרב [[שלמה עבו מערבי]] מייסד פון [[אוצרות התורה]] ל[[לימוד התלמוד]], הרב [[יהודה צדקה]], הרב [[עזרא עטייה]], הרב [[דוד הלוי יונגרייז]]
}}[[טעקע:ישיבת 'אור לציון' (2017).jpg|קליין|דער אור לציון ישיבה (2017) אין [[ירושלים]] על שם הרב בן ציון אבא שאול]][[בילד:הרב_יהודה_צדקה_דורש.jpg|ממוזער|300x300 פיקסלים|הרב יהודה צדקה (שטייעדיג) רעדט; אינמיטן הרב בן-ציון אבא-שאול]]
[[בילד:קברי הרב בן ציון אבא שאול ואשתו הדסה.jpg|קליין| מציבת הרב בן ציון ומרת הדסה מסעודה]]
הרב '''בן-ציון אבא-שאול''' ([[כ&quot;ט תמוז]] [[ה'תרפ&quot;ד]], [[31סטן יולי]] [[1931]] - [[י&quot;ט תמוז]] [[ה'תשנ&quot;ח]], [[13טן יולי]] [[1998]]) איז געווען ראש ישיבה פון [[פורת יוסף]] אין [[ירושלים]] און א ספרדישער פוסק. ער איז באטראכט געווארן ווי דער ספרדישער ״[[אברהם ישעיהו קארעליץ|חזון־איש]]&quot;.  ער איז געווען ווייט פון פובליסיטי, פון עפענטליכע אויפטריטן און זעלטן ווען געמאכט ״העדליינס״. ער האט געהאט בלויז איין און איינציקן אינטערעס, דינען דעם אויבערשטן. און דאס בעיקר דורך מרביץ תורה זיין און שטארקן די שמירת־המצוות צווישן די עדה׳ס פון די ספרדישע אידן.

==ביאגראפיע==
הרב בן־ציון אבא שאול איז געווען א יליד ירושלים, געבוירן געווארן צו זיין פאטער הרב [[אליהו אבא שאול]], א ירושלימ׳ער מקובל און צו זיין מוטער מרת בניה. ער איז געווען א תלמיד אין ישיבה ״פורת יוסף״ און געווארן א תלמיד מצוין ביים גרויסן גאון און מקובל הרב [[עזרא עטייה]], דער באקאנטער געוועזענער ראש־הישיבה. ער איז אויך געווען א תלמיד פון די ספרדישע גאונים רבי [[צדקה חוצין]] און רבי [[יעקב חי ציון עדס]]. זיין גרויסן שם האט ער זיך דערווארבן א דאנק זיין געוואלטיקע התמדה זייט זיין פריערסטער יוגנט. ער האט אויך דערצו געהאט גוטע כשרונות, אץ א וואונדערליכן זכרון. ער איז אויך מפורסם געווען מיט זיינע צדקות׳דיקע מידות

ער איז געווארן א חתן ביים באקאנטן גרויסן ספרדישן מקובל רבי [[יוסף חיים שרעבני]], דער ראש־ישיבת המקובלים ״אמת ושלום״.

רבי אבא שאול איז געווען דער ראש־ישיבה פון דעם גרויסן מרכז-התורה פון ספרדישע אידן ״[[פורת יוסף]]״ אין ירושלים.

==זיינע חשובים תלמידים==
* הרב אליהו בן חיים - ראב&quot;ד מקודש בבית דין הספרדי בקווינס - ניו יארק, ראש [[ישיבת רבי יצחק אלחנן]].
*הרב [[אהרן זכאי]] - תלמיד חכם וסופר סת&quot;ם, ירושלים.
*הרב [[אברהם שאלתיאל]] - דומ&quot;צ בד&quot;צ עדה החרדית הספרדית.
*הרב [[יצחק זכאי]] - ראש [[ישיבת נחלת אפרים]], ירושלים.
* [[הרב אברהם עטייה]] ב&quot;ר ישועה עטייה השקדן - ירושלים, ראב&quot;ד אשדוד.
* הרב [[משה נקי]] - ר&quot;מ [[ישיבת כף החיים]] ירושלים.
* [[הרב יעקב חיים סופר]] - ראש [[ישיבת כף החיים]], ומראשי ישיבת '''[[חזון יעקב - בורכוב]]''', ירושלים.
* הרב [[טל דואר]] - א מחבר ספרים א מנהגים, ירושלים.
* הרב [[יעקב יוסף]] - רב שכונת &quot;[[גבעת משה]]&quot; מראשי ישיבת '''[[חזון יעקב - בורכוב]]''', ירושלים.
* הרב [[יהודה כהן]] - ראש [[ישיבת]] [[יקירי ירושלים]], ירושלים.
* הרב [[ראובן אלבז]] - ראש [[ישיבת אור החיים]], ירושלים.
* הרב [[בנימין בצרי]] - ראש ישיבת בית יוסף, רב שכונת קריית האבות ו' החדשה, באר שבע.
* הרב [[בן ציון מוצפי]] - ראש ישיבת &quot;בני ציון&quot;, ירושלים.
* הרב [[יעקב תופיק אביעזרי]] - רב [[ביתר עילית]], ביתר.
* הרב אליהו אבא שאול - א בן יחיד, ראש [[ישיבת אור לציון]] ירושלים.
* הרב יצחק ברכה - ראש [[ישיבת עטרת יצחק]], ירושלים.
* הרב [[שמעון גבאי]] - ראש ישיבת &quot;תפארת למשה&quot;, נתניה.
* הרב שאול גבאי - ראש ישיבת &quot;אמרי דעת&quot;, ירושלים, ומחבר ספרי &quot;שערי דעת&quot;.
* הרב אליהו טופיק - ראש ישיבת באר יהודה.
* הרב יעקב זכריה - ראש ישיבת לב אליהו.
* הרב יוסף שרגא - רב בית כנסת לעדת היזדים, ירושלים.
* הרב ברוך שרגא - ירושלים, רב [[גבעת שפירא]].

==משפחה==
ער האט געהייראט מרת הדסה מסעודה (טאכטער פון הרב [[יוסף חיים שראבני|יוסף חיים שרבני]]). זיי האבן געהאט א בן יחיד, רבי [[אליהו אבא שאול]], ראש [[ישיבת אור לציון]] ירושלים און איידעם פון רבי [[יהודה מועלם]] מראשי ישיבת [[פורת יוסף]].

== זעט אויך ==
&lt;!-- לייגט לינקען צו אנדערע וויקיפעדיע בלעטער מיט פארבינדענע ענינים--&gt;
== וועבלינקען ==
*{{היברובוקסבלאט|מרדכי הכהן|דאס אידישע ווארט|50154|תשרי תשנ״ט|24}}
== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}
&lt;!-- זעט http://yi.wikipedia.org/wiki/וויקיפעדיע:צייגט מקורות --&gt;*
{{סעריע
| פֿריערער = רבי [[עזרא עטייה]]
| ליסטע = ראש ישיבה פון [[פורת יוסף]]
| יאר = מיט רבי [[יהודה צדקה]]
| ספר =
| נעקסטער = רבי [[משה צדקה]]{{ש}}רבי [[שלום כהן]]
}}

{{גרונטסארטיר:אבא-שאול, בן-ציון}}
[[קאַטעגאָריע:ספרדישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ירושלים]]</text>
      <sha1>70q9dymfacqhedtwc7a577anyrwbvng</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יעקב חיים סופר</title>
    <ns>0</ns>
    <id>47840</id>
    <revision>
      <id>580038</id>
      <parentid>578729</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T10:26:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* תלמידים */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5181" xml:space="preserve">{{רב
|נאמען=הרב יעקב חיים סופר
&lt;!--
|בילד= Yaakov Chaim Sofer.jpg--&gt;
|באשרייבונג=הרב יעקב חיים סופר
|כינוי=כף החיים
|יידישע געבורט דאטע=[[ה'תרכ&quot;ז]] אדער [[ה'תר&quot;ל]]&lt;!--
|געבורט ארט=באגדאד --&gt;
|יידישע טויט דאטע =[[ט' סיון]] [[ה'תרצ&quot;ט]]
|קבורה ארט= [[אידישע בית עולם פון הר הזיתים|הר הזיתים]] [[ירושלים]] {{פאן ישראל}}
|טעטיקייט ארט=[[באגדאד]], [[ירושלים]]
|באשעפטיגונג=[[הלכה]], [[קבלה]], [[תלמוד]], [[סופר סת&quot;ם|סת&quot;ם]], דרשן
|זיינע רביס=הרב [[אלישע דאנגור]], הרב [[יוסף חיים פון באגדאד]], הרב [[חיים שאול הכהן דוויק]]
|תלמידים=הרב [[יהודה צדקה|יהודה יהושע חיים צדקה]], ראש ישיבה פון [[פורת יוסף]], הרב [[יוסף חיים מועלם]], איידעם.
|בני דורו=
|חיבורים=קול יעקב, [[כף החיים]], חיים עד העולם, ישמח ישראל, יגל יעקב, חוקי חיים
}}
ה[[רב]] '''יעקב חיים סופר''' ([[ה'תרכ&quot;ז]]{{הערה|{{תדהר|11|3765|הרב יעקב חיים סופר}}; [[אברהם בן-יעקב (חוקר)|אברהם בן-יעקב]], '''יהודי בבל בארץ ישראל''', ירושלים תש&quot;מ, עמ' 366.}} אדער [[ה'תר&quot;ל]]{{הערה|לויט זיינע זין און אנדערע אין דער הקדמה פון דער צווייטער אויסגאבע פונעם ספר &quot;כף החיים&quot;; יעקב גליס, '''מגדולי ירושלים''', ירושלים תשכ&quot;ז, עמ' רמ&quot;א; הרב [[יחיאל מיכל שטערן]], '''גדולי הדורות''', כרך ג', ירושלים תשנ&quot;ו, עמ' 1076.}} [[1870]] - [[ט' סיון]] [[ה'תרצ&quot;ט]], [[27סטן מיי]] [[1939]]) איז געווען א [[מקובל]], א [[מחבר]] פון ספרים און א [[פוסק]], וואס האט געשריבן דאס [[הלכה]] ספר [[כף החיים]].

==ביאגראפיע==
ער איז געבוירן געווארן אין [[באגדאד]] צו זיינע עלטערן רב יצחק ברוך בן רבי אליהו פון דער &quot;מוסה&quot; אדער &quot;מוסא&quot; משפחה און מרת אסתר סופר. ער האט געלערנט תורה ביי זיין פאטער און אויך צו ווערן א סופר [[סת&quot;ם]]. ער האט געלערנט ווייטער אין דער &quot;מדרש [[בית זילכה]]&quot; [[ישיבה]] אונטער הרב [[עבדאללה סומך]]. אויך האט ער געלערנט ביי הרב [[אלישע דאנגור]] מחבר פון מעשה בית דין. ער איז באאיינפלוסט געווארן אין תורה און [[קבלה]] פון הרב [[יוסף חיים פון באגדאד]], מחבר פונעם &quot;[[בן איש חי]]&quot;, וואס האט אים געגעבן היתר הוראה. ער האט חתונה געהאט מיט מרת פרחה בדהובא.{{הערה|אריינפיר צו זיין ספר ״ישמח ישראל״ אויף תורה, חלק א}} פאר פרנסה האט ער געדינט ווי א סופר סת&quot;ם, דעריבער האט ער גענומען דעם משפחה נאמען &quot;סופר&quot;.{{מקור}}

ראש חודש סיון [[1904]] [[ה'תרס&quot;ד]] האט ער אימיגרירט קיין [[ארץ ישראל]] מיט זיינע פריינט, רבנים [[יחזקאל עזרא רחמים]] און [[צדקה חוצין]]. ער האט געוואוינט אין דעם [[שכונת הבוכרים|בוכארים געגנט]] און האָט געלערנט אין דע מקובלים ישיבה בית אל.

אויף זיין נאמען האט מען געגרינדעט די ״כף החיים״ ישיבה אין דער שטאָט [[צאפראָ]], [[מאראקא]].

==משפחה==
ער האָט חתונה געהאַט מיט מרת פריחא (בדהובא) פֿון וועמען זיינע קינדער וואָס האָבן געוואוינט אין [[ירושלים]] זיינען געבוירן געוואָרן:
* מרת רעדזשינא מועלם-מלמד (ווייב פון רבי יוסף חיים מועלם).
* מרת דזשארדזיא דארגאן.
*רבי [[ראובן סופר]].
*רבי [[משה בן רבי יעקב סופר|משה סופר]], וועלכער האָט זיך באשעפטיקט מיט [[סת&quot;ם]] און האָט געהאָלפן זיין פאָטער א סך יאָרן אין דרוקן דאס ספר כף החיים און נאך ספרים.
*

==תלמידים==
*הרב [[אלעזר מרדכי קעניג]] פון [[לאדזש]]-[[ירושלים]]. 
*הרב [[משה חי שרבני]].
*הרב [[יוסף בצרי]] .
*הרב [[יהודה צדקה]].

{{-}}

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


{{גרונטסארטיר:סופר, יעקב חיים}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בבל]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ירושלים]]
[[קאַטעגאָריע:אחרונים]]
[[קאַטעגאָריע:נקבר אין הר הזיתים]]
{{רב-שטומף}}</text>
      <sha1>bvfi6t62magx9s8dj7v0ih7kphwwb1n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580039</id>
      <parentid>580038</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T10:27:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* תלמידים */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5221" xml:space="preserve">{{רב
|נאמען=הרב יעקב חיים סופר
&lt;!--
|בילד= Yaakov Chaim Sofer.jpg--&gt;
|באשרייבונג=הרב יעקב חיים סופר
|כינוי=כף החיים
|יידישע געבורט דאטע=[[ה'תרכ&quot;ז]] אדער [[ה'תר&quot;ל]]&lt;!--
|געבורט ארט=באגדאד --&gt;
|יידישע טויט דאטע =[[ט' סיון]] [[ה'תרצ&quot;ט]]
|קבורה ארט= [[אידישע בית עולם פון הר הזיתים|הר הזיתים]] [[ירושלים]] {{פאן ישראל}}
|טעטיקייט ארט=[[באגדאד]], [[ירושלים]]
|באשעפטיגונג=[[הלכה]], [[קבלה]], [[תלמוד]], [[סופר סת&quot;ם|סת&quot;ם]], דרשן
|זיינע רביס=הרב [[אלישע דאנגור]], הרב [[יוסף חיים פון באגדאד]], הרב [[חיים שאול הכהן דוויק]]
|תלמידים=הרב [[יהודה צדקה|יהודה יהושע חיים צדקה]], ראש ישיבה פון [[פורת יוסף]], הרב [[יוסף חיים מועלם]], איידעם.
|בני דורו=
|חיבורים=קול יעקב, [[כף החיים]], חיים עד העולם, ישמח ישראל, יגל יעקב, חוקי חיים
}}
ה[[רב]] '''יעקב חיים סופר''' ([[ה'תרכ&quot;ז]]{{הערה|{{תדהר|11|3765|הרב יעקב חיים סופר}}; [[אברהם בן-יעקב (חוקר)|אברהם בן-יעקב]], '''יהודי בבל בארץ ישראל''', ירושלים תש&quot;מ, עמ' 366.}} אדער [[ה'תר&quot;ל]]{{הערה|לויט זיינע זין און אנדערע אין דער הקדמה פון דער צווייטער אויסגאבע פונעם ספר &quot;כף החיים&quot;; יעקב גליס, '''מגדולי ירושלים''', ירושלים תשכ&quot;ז, עמ' רמ&quot;א; הרב [[יחיאל מיכל שטערן]], '''גדולי הדורות''', כרך ג', ירושלים תשנ&quot;ו, עמ' 1076.}} [[1870]] - [[ט' סיון]] [[ה'תרצ&quot;ט]], [[27סטן מיי]] [[1939]]) איז געווען א [[מקובל]], א [[מחבר]] פון ספרים און א [[פוסק]], וואס האט געשריבן דאס [[הלכה]] ספר [[כף החיים]].

==ביאגראפיע==
ער איז געבוירן געווארן אין [[באגדאד]] צו זיינע עלטערן רב יצחק ברוך בן רבי אליהו פון דער &quot;מוסה&quot; אדער &quot;מוסא&quot; משפחה און מרת אסתר סופר. ער האט געלערנט תורה ביי זיין פאטער און אויך צו ווערן א סופר [[סת&quot;ם]]. ער האט געלערנט ווייטער אין דער &quot;מדרש [[בית זילכה]]&quot; [[ישיבה]] אונטער הרב [[עבדאללה סומך]]. אויך האט ער געלערנט ביי הרב [[אלישע דאנגור]] מחבר פון מעשה בית דין. ער איז באאיינפלוסט געווארן אין תורה און [[קבלה]] פון הרב [[יוסף חיים פון באגדאד]], מחבר פונעם &quot;[[בן איש חי]]&quot;, וואס האט אים געגעבן היתר הוראה. ער האט חתונה געהאט מיט מרת פרחה בדהובא.{{הערה|אריינפיר צו זיין ספר ״ישמח ישראל״ אויף תורה, חלק א}} פאר פרנסה האט ער געדינט ווי א סופר סת&quot;ם, דעריבער האט ער גענומען דעם משפחה נאמען &quot;סופר&quot;.{{מקור}}

ראש חודש סיון [[1904]] [[ה'תרס&quot;ד]] האט ער אימיגרירט קיין [[ארץ ישראל]] מיט זיינע פריינט, רבנים [[יחזקאל עזרא רחמים]] און [[צדקה חוצין]]. ער האט געוואוינט אין דעם [[שכונת הבוכרים|בוכארים געגנט]] און האָט געלערנט אין דע מקובלים ישיבה בית אל.

אויף זיין נאמען האט מען געגרינדעט די ״כף החיים״ ישיבה אין דער שטאָט [[צאפראָ]], [[מאראקא]].

==משפחה==
ער האָט חתונה געהאַט מיט מרת פריחא (בדהובא) פֿון וועמען זיינע קינדער וואָס האָבן געוואוינט אין [[ירושלים]] זיינען געבוירן געוואָרן:
* מרת רעדזשינא מועלם-מלמד (ווייב פון רבי יוסף חיים מועלם).
* מרת דזשארדזיא דארגאן.
*רבי [[ראובן סופר]].
*רבי [[משה בן רבי יעקב סופר|משה סופר]], וועלכער האָט זיך באשעפטיקט מיט [[סת&quot;ם]] און האָט געהאָלפן זיין פאָטער א סך יאָרן אין דרוקן דאס ספר כף החיים און נאך ספרים.
*

==תלמידים==
*הרב [[אלעזר מרדכי קעניג]] פון [[לאדזש]]-[[ירושלים]]. 
*הרב [[משה חי שרבני]].
*הרב [[יוסף בצרי]] .
*ראש [[ישיבת פורת יוסף]] הרב [[יהודה צדקה]].

{{-}}

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


{{גרונטסארטיר:סופר, יעקב חיים}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בבל]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ירושלים]]
[[קאַטעגאָריע:אחרונים]]
[[קאַטעגאָריע:נקבר אין הר הזיתים]]
{{רב-שטומף}}</text>
      <sha1>48ooq87lz10mkg8svjurmkw5xqls30n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580040</id>
      <parentid>580039</parentid>
      <timestamp>2022-07-25T10:28:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5416" xml:space="preserve">{{רב
|נאמען=הרב יעקב חיים סופר
&lt;!--
|בילד= Yaakov Chaim Sofer.jpg--&gt;
|באשרייבונג=הרב יעקב חיים סופר
|כינוי=כף החיים
|יידישע געבורט דאטע=[[ה'תרכ&quot;ז]] אדער [[ה'תר&quot;ל]]&lt;!--
|געבורט ארט=באגדאד --&gt;
|יידישע טויט דאטע =[[ט' סיון]] [[ה'תרצ&quot;ט]]
|קבורה ארט= [[אידישע בית עולם פון הר הזיתים|הר הזיתים]] [[ירושלים]] {{פאן ישראל}}
|טעטיקייט ארט=[[באגדאד]], [[ירושלים]]
|באשעפטיגונג=[[הלכה]], [[קבלה]], [[תלמוד]], [[סופר סת&quot;ם|סת&quot;ם]], דרשן
|זיינע רביס=הרב [[אלישע דאנגור]], הרב [[יוסף חיים פון באגדאד]], הרב [[חיים שאול הכהן דוויק]]
|תלמידים=הרב [[יהודה צדקה|יהודה יהושע חיים צדקה]], ראש ישיבה פון [[פורת יוסף]], הרב [[יוסף חיים מועלם]], איידעם.
|בני דורו=
|חיבורים=קול יעקב, [[כף החיים]], חיים עד העולם, ישמח ישראל, יגל יעקב, חוקי חיים
}}
ה[[רב]] '''יעקב חיים סופר''' ([[ה'תרכ&quot;ז]]{{הערה|{{תדהר|11|3765|הרב יעקב חיים סופר}}; [[אברהם בן-יעקב (חוקר)|אברהם בן-יעקב]], '''יהודי בבל בארץ ישראל''', ירושלים תש&quot;מ, עמ' 366.}} אדער [[ה'תר&quot;ל]]{{הערה|לויט זיינע זין און אנדערע אין דער הקדמה פון דער צווייטער אויסגאבע פונעם ספר &quot;כף החיים&quot;; יעקב גליס, '''מגדולי ירושלים''', ירושלים תשכ&quot;ז, עמ' רמ&quot;א; הרב [[יחיאל מיכל שטערן]], '''גדולי הדורות''', כרך ג', ירושלים תשנ&quot;ו, עמ' 1076.}} [[1870]] - [[ט' סיון]] [[ה'תרצ&quot;ט]], [[27סטן מיי]] [[1939]]) איז געווען א [[מקובל]], א [[מחבר]] פון ספרים און א [[פוסק]], וואס האט געשריבן דאס [[הלכה]] ספר [[כף החיים]].

==ביאגראפיע==
ער איז געבוירן געווארן אין [[באגדאד]] צו זיינע עלטערן רב יצחק ברוך בן רבי אליהו פון דער &quot;מוסה&quot; אדער &quot;מוסא&quot; משפחה און מרת אסתר סופר. ער האט געלערנט תורה ביי זיין פאטער און אויך צו ווערן א סופר [[סת&quot;ם]]. ער האט געלערנט ווייטער אין דער &quot;מדרש [[בית זילכה]]&quot; [[ישיבה]] אונטער הרב [[עבדאללה סומך]]. אויך האט ער געלערנט ביי הרב [[אלישע דאנגור]] מחבר פון מעשה בית דין. ער איז באאיינפלוסט געווארן אין תורה און [[קבלה]] פון הרב [[יוסף חיים פון באגדאד]], מחבר פונעם &quot;[[בן איש חי]]&quot;, וואס האט אים געגעבן היתר הוראה. ער האט חתונה געהאט מיט מרת פרחה בדהובא.{{הערה|אריינפיר צו זיין ספר ״ישמח ישראל״ אויף תורה, חלק א}} פאר פרנסה האט ער געדינט ווי א סופר סת&quot;ם, דעריבער האט ער גענומען דעם משפחה נאמען &quot;סופר&quot;.{{מקור}}

ראש חודש סיון [[1904]] [[ה'תרס&quot;ד]] האט ער אימיגרירט קיין [[ארץ ישראל]] מיט זיינע פריינט, רבנים [[יחזקאל עזרא רחמים]] און [[צדקה חוצין]]. ער האט געוואוינט אין דעם [[שכונת הבוכרים|בוכארים געגנט]] און האָט געלערנט אין דע מקובלים ישיבה בית אל.

אויף זיין נאמען האט מען געגרינדעט די ״כף החיים״ ישיבה אין דער שטאָט [[צאפראָ]], [[מאראקא]].

==משפחה==
ער האָט חתונה געהאַט מיט מרת פריחא (בדהובא) פֿון וועמען זיינע קינדער וואָס האָבן געוואוינט אין [[ירושלים]] זיינען געבוירן געוואָרן:
* מרת רעדזשינא מועלם-מלמד (ווייב פון רבי יוסף חיים מועלם).
* מרת דזשארדזיא דארגאן.
*רבי [[ראובן סופר]].
*רבי [[משה בן רבי יעקב סופר|משה סופר]], וועלכער האָט זיך באשעפטיקט מיט [[סת&quot;ם]] און האָט געהאָלפן זיין פאָטער א סך יאָרן אין דרוקן דאס ספר כף החיים און נאך ספרים.
*איניקל, רבי '''[[(יצחק) שלום סופר]]''' ירושלים, א מענטש פון צדקה און גוטהאַרציקייט פון די גרינדער פון די [[ליכוד]]].

==תלמידים==
*הרב [[אלעזר מרדכי קעניג]] פון [[לאדזש]]-[[ירושלים]]. 
*הרב [[משה חי שרבני]].
*הרב [[יוסף בצרי]] .
*ראש [[ישיבת פורת יוסף]] הרב [[יהודה צדקה]].

{{-}}

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


{{גרונטסארטיר:סופר, יעקב חיים}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בבל]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ירושלים]]
[[קאַטעגאָריע:אחרונים]]
[[קאַטעגאָריע:נקבר אין הר הזיתים]]
{{רב-שטומף}}</text>
      <sha1>a6dtg0cxftoawkcql6dj0bwblmd1c6e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>אברהם אלקנה שפירא</title>
    <ns>0</ns>
    <id>48248</id>
    <revision>
      <id>580012</id>
      <parentid>576747</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:24:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4736" xml:space="preserve">{{רב
| יידישע געבורט דאטע = י&quot;ד אייר תרע&quot;א
| יידישע טויט דאטע = ט&quot;ו תשרי תשס&quot;ח
}}[[בילד:הרב משאש יחד עם הרב שפירא.jpg|ממוזער|הרב שלום משאש רב פון ירושלים (רעכטס)  מיט הרב אברהם אלקנה שפירא ב[[ישיבת מרכז הרב]]]]
הרב '''אברהם אלקנה כהנא-שפירא''' (גערופן דורך זיין תלמידים  &quot;רבי אברם&quot;; י&quot;ד אייר תרע&quot;א{{הערה|1=[http://www.meirtv.co.il/site/alon.asp?id=1114  הרה&quot;ג אברהם אלקנה כהנא שפירא זצ&quot;ל / גדולי ישראל]}} - ט&quot;ו תשרי תשס&quot;ח יו&quot;ט ראשון ד[[סוכות]]) איז געווען דער הויפט רב פון [[ישראל]] אין די יארן תשמ&quot;ג–תשנ&quot;ג. ער האָט געדינט ווי אַ [[דיין]] אין דעם [[בית דין הגדול]], און איז געווען ראש ישיבה פון [[מרכז הרב]] זינט דער טויט פון רבי [[צבי יהודה קוק]] אין תשמ&quot;ב. ער איז געווען א הויפט רבנישער פיגור אין [[רעליגיעזן ציוניזם]].
[[בילד:ישיבת מרכז הרב 2009 6 9 16 53 44.jpg|ממוזער|הרב [[שלמה עמאר|שלמה משה עמאר]] רב פון ירושלים און ראשון לציון מיט הרב [[אברהם אלקנה כהנא שפירא|אברהם שפירא]] ראש [[ישיבת מרכז הרב]] ]]

== ביאגראפיע ==
ער איז געבוירן געוואָרן אין [[ירושלים]] צו הרב שלמה זלמן כהנא-שפירא און זיין ווייב הענא רייזל (זאַקס). ער האט געלערנט אין דעם [[חדר]] פון דער [[עץ חיים]] ישיבה אין דער [[חורבה שול]] אין ירושלים, ביי רבי [[חיים מאן]] און רבי לייב רוחאמקין (שווער פון רבי [[שלמה זלמן אויערבאך]]). נאכהער האט ער געלערנט אין דער תפארת צבי ישיבה און אין דער [[חברונער ישיבה]] אונטער רבי [[משה מרדכי עפשטיין]]{{הערה|שם=shteiner|1=הרב [[חיים שטיינער]], קוממיות, א' חשון תשס&quot;ח}}, און ביי רבי [[יחזקאל סרנא]]{{הערה|שם=פרדס|{{היברובוקסבלאט||הרב ר' מרדכי אליהו והרב ר' אברהם שפירא נבחרו כרבנים ראשיים|12461|הפרדס, אייר תשמ&quot;ג, עמוד 29|עמוד=31}}}}. אין זיינע יונגערע יארן האט ער זיך געהאלטן בקשר מיט חשובע רבנים ווי [[אברהם ישעיה קארעליץ|חזון אי&quot;ש]]{{הערה|1=חזו&quot;א חושן משפט נזיקין סימן טו אות ד ד&quot;ה והנה דיין.}}, הרב [[משה פיינשטיין]]{{הערה| ראו &quot;[[אגרות משה]]&quot; (אבן-העזר כ&quot;ד) שמתפלפל באריכות בדברי הרב שפירא ומכנה אותו &quot;הרב הגאון המפורסם... רב גוברייהו דחכמי ירושלים הראויין להורות בכל התורה כולה&quot;}}, הרב [[צבי יהודה הכהן קוק]] און הרב [[איסר זלמן מעלצער]], וואס ברענגט דעם קארעספאנדענץ מיט אים אין זיין ספר &quot;אבן האזל&quot;.
==משפחה==
הרב אברהם שפירא ער האט חתונה געהאט מיט מרת פנינה, טאכטער ​​פון רבי יעקב אלעזר הירשוביץ, שוועסטער פון הרב שלום נתן רענן, מנהל פון ישיבת מרכז הרב און איידעם פון [[הרב קוק]] (נפטר אין תשנ&quot;ט). איידעם פון הרב [[אברהם יצחק הכהן קוק]]. די פּאָר האט געהאט פיר זין: שלמה זלמן, הרב בן ציון כהנא שפירא (מחבר ספר &quot;פני אברהם&quot; און ראש מכון הרצליה) און די צווילינג רבי [[יעקב אלעזר כהנא שפירא]] (וואס האבן, לויט זיין פאטער'ס צוואה, יורש געווען זיין ארט אין ראש הישיבה), און הרב [[שמואל צבי כהנא שפירא]] (וואס איז אויסגעוויילט געווארן לויט זיין פאטערס צוואה אלס ראש ישיבה).


{{-}}

==רעפערענצן==
{{רעפליסטע}}


{{גרונטסארטיר:כהנא-שפירא, אברהם אלקנה}}
[[קאַטעגאָריע:הויפט רבנים]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:נקבר אין הר הזיתים]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]</text>
      <sha1>jeth4czz1ogeg9uiumh73dhj8trhbwi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יוסף חיים פון באגדאד</title>
    <ns>0</ns>
    <id>49319</id>
    <revision>
      <id>579978</id>
      <parentid>578683</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:38:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4213" xml:space="preserve">{{רב
| נאמען = מרן רבי יוסף חיים מבבל
| בילד = Rabbi Yosef Haim.jpg
| יידישע געבורט דאטע = [[ה'תקצ&quot;ה]] {{פאן איראק}}
| יידישע טויט דאטע = [[י&quot;ג אלול]] [[ה'תרס&quot;ט]]
| קבורה ארט = [[באגדאד]]/ירושלים [[אידישע בית עולם פון הר הזיתים]] {{פאן ישראל}}
| זיינע רביס = הרב [[עבדאללה סומך]]
| תלמידים = הרב [[שמעון אגסי]]
}}
הרב החכם '''יוסף חיים פון [[באגדאד]]''' ([[כ&quot;ז אב]] [[ה'תקצ&quot;ה]], [[2טן אויגוסט]] [[1835]] – [[י&quot;ג אלול]] [[ה'תרס&quot;ט]], [[30סטן אויגוסט]] [[1909]]) איז געווען א [[מקובל]], א [[דרשן]], א מנהיג, א [[ריש מתיבתא]], א מחבר פון ספרים און איינער פון די אנזיכטיקער [[פוסק]]ים ביים יידנטום פון בבל און אזיע. ער איז ברייט באקאנט ווי דער '''בן איש חי''' אויפן נאמען פון איינעם פון זיינע ספרים.

== זיינע ספרים ==
ער האט מחבר געווען 150 ספרים, עטלעכע פון ​​זיינע באַרימטסטע ספרים: 
* בן איש חי
* ברכת אבות
* ברכת חיים
* ברכת הרי&quot;ח
* עוד יוסף חי
* לשון חכמים
*בן איש חיל
* רב ברכות
* רב פעלים
* קרן ישועה
* אדרת אליהו
* בניהו
* בן יהוידע
* אם המלך

== לעבנסגעשיכטע ==
הרב יוסף חיים איז געבוירן געווארן אין [[באגדאד]] צו זיין פאטער הרב אליהו חיים בן הרב משה חיים און זיין מוטער מרת מזל טוב. רבי יוסף חיים פון בגדאד איז געווען א תלמיד פון הרב [[עבדאללה סומך]], ראש ישיבת [[בית זילכה]].
==נוסח מציבה==
נוסח מציבה פון הרב יוסף חיים פון בגדאד ב[[אידישע בית עולם פון הר הזיתים]].
על מצבתו נכתב:
*הרב המקובל יוסף חיים – הבן איש חי
*&quot;בן איש חי, רב פעלים, רבן של כל בני הגולה, גאון עוזנו, מורנו ורבנו ועטרת ראשנו, משירי כנסת הגדולה, הרה&quot;ג ח&quot;ר '''יוסף חיים''' זצ&quot;ל, נלב&quot;ע י&quot;ג אלול שנת ה'תרס&quot;ט, לפי עדות המקובל הרה&quot;ג אברהם עדס זצ&quot;ל אשר חלם על העברת מיטתו מבבל לירושלים (הר-הזיתים) גם בהקיץ בא הקברן אצל ח&quot;ר [[בן ציון חזן]] זצ&quot;ל וביקש חצי לירה זהב תמורת חפירת הקבר וקבורה ליד דודו הרה&quot;ג [[עבדאלא משה חיים]] זצ&quot;ל, אשר לטענת הקברן זה רצון המשפחה והאנשים שהיו בהלויה, הרב בן ציון חזן זצ&quot;ל עלה עם הקברן למקום וראה את זה ושילם במקום לקברן, מדי שנה בשנה עלה הרב בן ציון זצ&quot;ל למקום הזה וקרא קדיש, המצבה נבנתה במימון ועד ח&quot;ק לעדת הבבלים בירושלים&quot;.

==משפחה==
ער האט חתונה געהאט מיט רחל, טאכטער פון רבי [[יהודה סומך]], פון וועמען ער האט געהאט אן איינציקן זון מיטן נאמען רבי [[יעקב חיים פון בגדאד|יעקב חיים פון באגדאד]], מחבר פונעם ספר '''[http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=39368&amp;pgnum=1 ציצים ופרחים]'''{{הערה|פירוש אויף [[תורה|חומש]] בדרך [[פרד&quot;ס]]. געדרוקט אין [[ה'תרס&quot;ד]] אין ירושלים דורך הרב [[בן ציון חזן]]}}.
ער האט אויך געהאט א טאכטער​​, װאס הײסט [[שמחה חיים]].

== רעפערענצן ==
{{רעפליסטע}}

 
{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בבל]]
[[קאַטעגאָריע:באגדאד]]
[[קאַטעגאָריע:אחרונים]]
[[קאַטעגאָריע:פוסקים]]
[[קאַטעגאָריע:נקבר אין הר הזיתים]]</text>
      <sha1>07bj3nb4vntxgk2n2fekdfljh8whr8p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>משה שמואל שפירא</title>
    <ns>0</ns>
    <id>49592</id>
    <revision>
      <id>580010</id>
      <parentid>567418</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:19:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1638" xml:space="preserve">{{רב
| בילד = רבי משה שמואל+שפירא.jpeg
| יידישע געבורט דאטע = [[י&quot;ט אב|י&quot;ט מנחם אב]] [[ה'תרע&quot;ז|תרע&quot;ז]]
| יידישע טויט דאטע = ראש חודש [[א' אייר]] [[ה'תשס&quot;ו|תשס&quot;ו]]
| טעטיקייט ארט = [[באר יעקב]] {{פאן ישראל}}
| באשעפטיגונג = [[ראש ישיבה]]
}}
רבי '''משה שמואל שפירא''' ([[י&quot;ט אב]] [[ה'תרע&quot;ז|תרע&quot;ז]], [[5טן אויגוסט]] 1917 – [[א' אייר]] [[ה'תשס&quot;ו|תשס&quot;ו]], [[29סטן אפריל]] 2006), איז געווען [[ראש ישיבה]] אין [[באר יעקב (ישיבה)|באר יעקב]]. ער איז געווען א מיטגליד אין דער [[מועצת גדולי התורה]] פון [[אגודת ישראל]], און דערנאך פון [[דגל התורה]], און אויך פון דעם פרעזידיום פון [[ועד הישיבות]] און [[מפעל הש&quot;ס]].

ער איז געבוירן אין מינסק צו רבי אריה שפירא און מינא גאלדא.

ער איז נפטר געווארן שבת קודש ראש חודש אייר ה'תשס&quot;ו.

[[בילד:הרב משה מנחם יעקבזון.jpg|ממוזער|הרב משה מנחם יעקבזון מיט הרב [[משה שמואל שפירא (באר יעקב)|משה שמואל שפירא]] בבאר יעקב]]
{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]
{{DEFAULTSORT:שפירא, משה שמואל}}</text>
      <sha1>icdf39hrk9amq51fmrivet52mfteh9s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580011</id>
      <parentid>580010</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:20:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1664" xml:space="preserve">{{רב
| בילד = רבי משה שמואל+שפירא.jpeg
| יידישע געבורט דאטע = [[י&quot;ט אב|י&quot;ט מנחם אב]] [[ה'תרע&quot;ז|תרע&quot;ז]] {{פאן בעלארוס}}
| יידישע טויט דאטע = ראש חודש [[א' אייר]] [[ה'תשס&quot;ו|תשס&quot;ו]]
| טעטיקייט ארט = [[באר יעקב]] {{פאן ישראל}}
| באשעפטיגונג = [[ראש ישיבה]]
}}
רבי '''משה שמואל שפירא''' ([[י&quot;ט אב]] [[ה'תרע&quot;ז|תרע&quot;ז]], [[5טן אויגוסט]] 1917 – [[א' אייר]] [[ה'תשס&quot;ו|תשס&quot;ו]], [[29סטן אפריל]] 2006), איז געווען [[ראש ישיבה]] אין [[באר יעקב (ישיבה)|באר יעקב]]. ער איז געווען א מיטגליד אין דער [[מועצת גדולי התורה]] פון [[אגודת ישראל]], און דערנאך פון [[דגל התורה]], און אויך פון דעם פרעזידיום פון [[ועד הישיבות]] און [[מפעל הש&quot;ס]].

ער איז געבוירן אין מינסק צו רבי אריה שפירא און מינא גאלדא.

ער איז נפטר געווארן שבת קודש ראש חודש אייר ה'תשס&quot;ו.

[[בילד:הרב משה מנחם יעקבזון.jpg|ממוזער|הרב משה מנחם יעקבזון מיט הרב [[משה שמואל שפירא (באר יעקב)|משה שמואל שפירא]] בבאר יעקב]]
{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:ליטווישע ראשי ישיבות]]
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]
{{DEFAULTSORT:שפירא, משה שמואל}}</text>
      <sha1>hgnhbd684fnqmi10duob1d5nmnd23lm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>שלום שוואדראן</title>
    <ns>0</ns>
    <id>49979</id>
    <revision>
      <id>579987</id>
      <parentid>573390</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:04:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2340" xml:space="preserve">{{יתום}}
{{רב
|יידישע געבורט דאטע=[[ה'תרע&quot;ב]]
|יידישע טויט דאטע=[[כ&quot;ב כסלו]] [[ה'תשנ&quot;ח]]

|זיינע רביס=הרב [[יהודה אריה לייב חאסמאן]] מחבר פונעם ספר אור יהל און משגיח אין [[ישיבת חברון כנסת ישראל|חברון]]
}}

רבי '''שלום מרדכי הכהן שוואַדראן''' ה'''מגיד מישרים''' ([[ה'תרע&quot;ב|תרע״ב]] - [[כ&quot;ב כסלו|כ״ב כסלו]] [[ה'תשנ&quot;ח|תשנ״ח]]) איז געווען א בארימטער [[ירושלים]] מגיד.

==משפחה ==
זיינע קינדער זענען:
*רבי יצחק שוואדראן, מגיד אין ירושלים און א ראש ישיבה אין [[ישיבת שער השמים]]
*מרת מלכה, ווייב פון הרב אליהו דוד רייכמאן
*מרת חיה, אלמנה פון אריה מילעצקי
*מרת רחל, אלמנה פון שמחה נתן סג״ל
*מרת הדסה יוכבד, אלמנה פום הרב צבי שינקער, ראש [[ישיבת בית דוד]], [[בני ברק]] 
*מרת חנה, ווייב פון משה אריאל
*מרת ברכה אסתר, ווייב פון נחום מאיר שינלזאן
*מרת בת שבע, ווייב פון מנחם שמואל קעניגסבערג

==זיינע ספרים== 
*שאל אביך ויגדך
*לב שלום.
==ביאגארעפיע==
*ספר '''קול חוצב''' (הוצאת מכון דעת תורה).

==נוסח מצבה==
*על מצבתו נכתב:
&quot;הרב הגאון הצדיק מגדולי בעלי המוסר אשר הקדיש את חייו לקרב לב בנים לאבינו שבשמים ורבים השיב מעון הרבה פעלים לתורה וחסד והאיר את העולם בהוצאו לאור עולם תורתו של זקנו רשכבה&quot;ג המהרש&quot;ם זצוק&quot;ל מבערז'אן רבי שלום מרדכי הכהן שבדרן זצוק&quot;ל בהגה&quot;צ רבי יצחק זצוק&quot;ל אבד&quot;ק העצמאר השיב נשמתו לבוראו ביום כ&quot;ב כסלו תשנ&quot;ח&quot;.

{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ירושלים]]
[[קאַטעגאָריע:כהנים]]
[[קאַטעגאָריע:מגידים]]
[[קאַטעגאָריע:נקבר אין הר הזיתים]]
{{DEFAULTSORT:שוואדראן, שלום}}</text>
      <sha1>0e2zj6q1ya8e9mkqananlln1udtqb1w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער</title>
    <ns>3</ns>
    <id>50018</id>
    <revision>
      <id>579973</id>
      <parentid>578357</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T18:43:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <comment>/* ע */נײַע אָפּטײלונג</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15988" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;border:solid 1px tan; background:#FAF9EC; padding:3px;&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;float:left;margin-top: -0.5em; margin-right: 1em;direction:ltr;&quot;&gt;&lt;small&gt;If you can't read Yiddish, click [[וויקיפעדיע:Welcome|here]].&lt;/small&gt;&lt;/div&gt;

''' טײַערער הױך־געשעצטער פרײַנט, ברוך בואך צו דער [[יידיש-וויקיפעדיע]]! די פֿרײַע און אָפֿענע [[ענציקלאָפּעדיע]] פֿאַר יעדן אײניק צו לײענען און שרײַבן.''' 

[[טעקע:Noia 64 apps kontour.png|30px|רעכטס]] '''שרײבן:''' אױב איר װילט צולײגן אדער פארבעסערן אן ארטיקל, קען מען און עס איז ראטזאם דאס צו טון. דרוקט אויף &quot;רעדאַקטירן&quot; אויבן, (זעט באריכות: [[װיקיפּעדיע:וויאזוי צו רעדאקטירן א בלאט]]) און פאררעכט וויאזוי איר פארשטייט. בעפאר איר היט אויף אייער ענדערונג איז גוט צו דרוקן &quot;פֿאראויסדיקער אויסקוק&quot; אונטן, דערמיט צו פארזיכערן אז אייער ענדערונג שטייט גוט אינעם בלאט. ביטע ערקלערן די אייגנארטיגקייט פון דער ענדערונג אינעם &quot;קורץ ווארט&quot; קעסטל, אדער צולייגן איינצלהייטן אינעם &quot;שמועס&quot; בלאט.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps xclipboard.png|30px|רעכטס]] '''שמועס בלעטער:''' העכער יעדן בלאט ערשיינט די מעגליכקייט פון &quot;שמועס&quot;, וואס ווען מען דרוקט דערויף קומט מען אן צום [[װיקיפּעדיע:שמועס|שמועס בלאט]] פונעם בלאט. דארט קען מען ארומרעדן מיט אנדערע וועגן דעם אינהאלט פונעם ארטיקל. צום שמועס בלאט קען מען צולייגן א פרישע נושא דורכן דרוקן אויפן &quot;צושטעלן טעמע&quot; צינגל וואס געפינט זיך העכערן בלאט.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps kword.png|30px|רעכטס]] '''אונטערשריפט:''' אין וויקיפעדיע שרייבט מען זיך נישט אונטער אין עצם ארטיקל, אבער [[װיקיפּעדיע:אונטערשרייבן|מען שרייבט זיך יא אונטער]] נאך יעדער הערה אין דעם שמועס בלאט. כדי דאס צו טון זאל מען צולייגן פיר '''~''' שטרעכלעך צום סוף פונעם טעקסט וואס מען שרייבט, (אזוי: &lt;nowiki&gt;~~&lt;/nowiki&gt;&lt;nowiki&gt;~~&lt;/nowiki&gt;), דאס וועט אויטאמאטיש איבערגעדרייט ווערן בײַם אויפֿהיטן אלס אן אונטערשריפט װעלכע אַנטהאַלט אײַער נאמען, און א לינק צו אײַער באניצער בלאט, און די פונטקלעכע צײַט און דאַטע.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps kmail.png|30px|רעכטס]] '''באניצער בלאט, און מעלדונגען:''' אלע איינגעשריבענע באניצער פארמאגן א &quot;באניצער בלאט&quot; און א &quot;באניצער רעדן בלאט&quot;. דער [[װיקיפּעדיע:באניצער בלאט|באַניצער בלאט]] וואס מען קען דערצו אנקומען דורכן דרוקן אויף דעם נאמען פונעם באניצער, באדינט בדרך כלל דעם באניצער כדי ארויסצושטעלן זיינע אייגענע איינצהייטן. אין דעם רעדן בלאט קען מען אים איבערלאזן מעלדונגען. דער באניצער וועט זען ווען ער האט א נייע מעלדונג וואס ער האט נאכנישט געליינט.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps knotes.png|30px|right]] געדענקט: '''מען טאר נישט אריינלייגן אין וויקיפעדיע קיין אינהאלט וואס איז [[װיקיפּעדיע:קאפירעכטן|קאפירעכט באשיצט]].''' סיי ארטיקלען און סיי '''בילדער'''- מען טאר נישט ארויפלייגן בילדער וואס מען טרעפט אויפן אינטערנעט, בלויז אויב מען האט בפירושע רשות דאס אהער צוברענגען.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps help index.png|30px|רעכטס]] עס איז גוט איר זאלט אריינקוקן אין די [[הילף:אינהאלט|הילף אַרטיקלען]] וואס ערקלערן די כללים פונעם שרייבן. פאר פראבעס זיך אויסצולערנען ווי אזוי צו שרייבן און ווי אזוי צו ענדערן פרובירט זיך שפילן אין [[וויקיפעדיע:זאמדקאסטן|זאמדקאסטן]].

מיר קוקן ארויס אויף אייערע בײַשטײַערונגען, און ווינטשן אײַך הצלחה, מיט פיל דאנק פארן זיך אנשליסן אין אונדזער בשותפותדיקן פראיעקט. 

&lt;div style='text-align: left; direction: ltr; margin-left: 1em;'&gt;
מיט דאנק

'''פון אלע וויקיפעדיע באניצער, לייענער, און שרייבער'''
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
זיי געזונט און שטארק. [[באַניצער:גיברס|גיברס]] ([[באַניצער רעדן:גיברס|רעדן]]) 22:03, 23 סעפטעמבער 2019 (UTC)

== [[מוסטער:רעפליסטע]] ==

א ייש״כ פארן פארבעסרן דעם מוסטער!--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:15, 9 דעצעמבער 2019 (UTC)

== [[מוסטער:שפראך-en‏]] ==

זייט אזוי גוט און ענדערט נישט דעם מוסטער {{מל|שפראך-en‏}} וואס ווייזט די לאטיינישע בוכשטאבן שיף אזוי ווי אלע שפראכן מיט לאטיינישע בוכשטאבן. א דאנק! --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 06:04, 6 אויגוסט 2020 (UTC)

== ארכיוו ==

איך פארשטיי נישט פארוואס האט איר געטשעפעט די ארכיוו סיסטעם פאר [[רעדן:הויפט זייט]].--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 13:15, 18 אויגוסט 2020 (UTC)
:[[באניצער:פוילישער|הרב פאללאק]], זייער פשוט. ס'איז געווען אן אומנויטיגע קעסטל פול מיט רויטלינקס. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 21:54, 18 אויגוסט 2020 (UTC)
::המתחיל במצוה אומרים לו גמור! זייט אזוי גוט און ארכיווט די איבעריגע מעלדונגען.--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:57, 18 אויגוסט 2020 (UTC)

== [[אברהם יעקב פרידמאן]] און אנדערע ==

ס׳איז נישט דער שטייגער דא אויסרעכענן די אייניקלעך נאר די קינדער (אחוץ עס מאכט זיך אמאל א באזונדערער אייניקל וואס איז כדאי צו דערמאנען.--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:34, 19 אויגוסט 2020 (UTC)

== פארוואס? ==

--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 14:54, 23 אויגוסט 2020 (UTC)
:'''[[באניצער:פוילישער|וואס?]]''' [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 17:30, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:: פארוואס האסטו געענדערט [[הויפט זייט/אנדערע שפראכן]], וואס איז א טייל פון דער הויפט זייט און נישט קיין מוסטער צו ווערן געניצט אין אנדערע בלעטער, צו ווערן א מוסטער? כאטש הייב אן א שמועס טאמער עס געפעלט דיך נישט וואס איז געווען גוט שוין פופצן יאר. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:06, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:::אה. כ'האב הנאה אז [[באניצער:פוילישער|דו]] פרעגסט. העלעך דיר זאגן. אויב ליגט דאס אונטערן נאמען [[:הויפט זייט/אנדערע שפראכן]] איז דאס גורם אז עס זאל פארעכנט ווערן ווי אן ארטיקל אין די &quot;הויפט ספעיס&quot; (main space) א זאך וואס איז נישט. דאס ברענגט צו פארשידענע טעותים. קוק אין העברעאיש. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 22:11, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:::: וואס פאר טעות׳ן ברענגט דאס? און נאך א זאך. כ׳בעט שטארק. נישט צו מאכן אזעלכע ענדערונגען אליין. דו האסט קאליע געמאכט די אלע חודש בלעטער. איך האב צוריקגעשטעלט די פריערדיקע ווערסיע. לאמיר האלטן א שמועס וואס איז נייטיק צו טון, און מען קען ארבעטן צוזאמען צו פארבעסערן. מען וועט ניצן א זאמדקאסטן כדי נישט צו טשעפן די אקטועלע בלעטער ביז אלס ארבעט אין ארדענונג. א דאנק פאראויס. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 23:27, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
[[באניצער:פוילישער|עס]] מאכט אז דאס זאל ווערן געציילט צווישן די [[באזונדער:אלע בלעטער|ארטיקל ציילונג]], און אז דאס זאל ארויפקומען ביי [[באזונדער:צופעליג|צופֿעליקער אַרטיקל]] וכדו'. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 23:42, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:קיין ערגער׳ס זאל נישט פאסירן. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 23:46, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
::אמן. אבער, זאלסט מיר מוחל זיין, מיט דיין ענדערונג [https://yi.wikipedia.org/w/index.php?title=%D7%9E%D7%95%D7%A1%D7%98%D7%A2%D7%A8:%D7%9C%D7%99%D7%A0%D7%A7%D7%A2%D7%9F_%D7%90%D7%99%D7%9F_%D7%99%D7%99%D7%93%D7%99%D7%A9%D7%9F_%D7%9C%D7%95%D7%97&amp;diff=prev&amp;oldid=562376 דא] האסטו קאליע געמאכט די לינקס. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 23:48, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:::כ׳האב נאר צוריקגעשטעלט וויאזוי ס׳איז געווען לכתחילה. וואס האב איך קאליע געמאכט? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 06:48, 25 אויגוסט 2020 (UTC)
::::[[באניצער:פוילישער|דו]] צוברעכסט אלע לינקס. אדרבה פרוביר עס אויס. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 21:31, 25 אויגוסט 2020 (UTC)
:::::איך פרעג נאכאמאל. וועלכער לינק איז צעבראכן? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 21:37, 25 אויגוסט 2020 (UTC)

== בילד פון יוסי געשטעטנער ==

א גוטן אייך [[באניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] צום אנהייב א שיינעם דאנק פארן איבער זעצן די ארטיקל איבער יוסי געשטעטנער פון [https://www.hamichlol.org.il/%D7%A2%D7%9E%D7%95%D7%93_%D7%A8%D7%90%D7%A9%D7%99 המכלול] אהער, כ'וואלט אייך געוולאט פרעגן, וואס איז אנגעפיט דא וועגן בילדער, איך האב ביי מיר א בילד וואס איך האב באקומען פון יוסי אליינס, מעג איך דאס ארויף לייגן ? --[[באַניצער:יואל וויס|יואל וויס]] ([[באַניצער רעדן:יואל וויס|רעדן]]) 18:06, 24 דעצעמבער 2020 (UTC)

:בילדער טוט מען ארויפלאדן אויף [http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page קאמאנס]. דערנאך קען מען ניצן דאס בילד דא. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 13:35, 25 דעצעמבער 2020 (UTC)
::א גוטן אייך [[באניצער:פוילישער|פוילישער]]! פארוואס טאקע קען מען נישט ארויפלוידן אויף אידיש וויקיפעדיע זעלבסט? אמאל האט מען געקענט. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 02:09, 10 מײַ 2022 (UTC)

::: יא יא אבער צום באדויערן האבן די העכערע פירער פון וויקיפעדיע פראיעקט איינגעפירט אז מען קען נישט ארויפלאדן בילדער גראד אויף סתם א שפראך וויקיפעדיע. אדרבא אפשר קענסטו פועל׳ן ביי זיי יא צו לאזן נאכאמאל? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 11:24, 10 מײַ 2022 (UTC)

== שאַפֿן אַ בלאַט פֿאַר העללעניק פאָרמיטל אינדוסטריע (ELVO) ==

העלא קענען איר שאַפֿן אַ בלאַט פֿאַר העללעניק פאָרמיטל ינדאַסטרי (ELVO) און לייגן אינפֿאָרמאַציע איבערגעזעצט פֿון אנדערע וויקיפּעדיע, ינפאָבאָקס און זיין לאָגאָ ווי איך האָבן באשאפן עס אָבער עס איז נישט אנגענומען. עס איז אויסגעמעקט. [[באַניצער:RHAXHIJA|RHAXHIJA]] ([[באַניצער רעדן:RHAXHIJA|רעדן]]) 13:02, 25 אַפריל 2022 (UTC)

https://yi.m.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%A2%D7%9C%D7%9C%D7%A2%D7%A0%D7%99%D7%A7_%D7%A4%D7%90%D6%B8%D7%A8%D7%9E%D7%99%D7%98%D7%9C_%D7%90%D7%99%D7%A0%D7%93%D7%95%D7%A1%D7%98%D7%A8%D7%99%D7%A2 [[באַניצער:RHAXHIJA|RHAXHIJA]] ([[באַניצער רעדן:RHAXHIJA|רעדן]]) 13:03, 25 אַפריל 2022 (UTC)

== [[פינקטלעכע וויסנשאפטן‏]] ==

איך האב צוריקגעשטעלט דעם ארטיקל ״[[פינקטלעכע וויסנשאפטן]]‏ ״. דאס איז א וויכטיקער ארטיקל וואס געפינט זיך אין וויקיפעדיעס אין אנדערע שפראכן אויך. איך פארשטיי נישט פארוואס דו האסט אים אויסגעמעקט. &lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 15:00, 20 יוני 2022 (UTC)

:א דאנק אייך פארן ארויסגרייכן. איין שורה איז ביי מיר קיין ארטיקל. אין אנדערע שפראכן זענען דאס שטומפיגע ארטיקלען, עס קוקט מיר נישט אויס צו זיין א ברייט באניצטע טערמין בכלל, אפגערעדט אז אין אידיש איז דאס בכלל נישט באניצט. בקיצור ווי וויכטיג דאס זאל נאר נישט זיין ווערט דאס נאך נישט אן ארטיקל מיט איין שורה. טוט וויאזוי איר פארשטייט. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 17:30, 20 יוני 2022 (UTC)

== עמודים ==

{{עמודים|אינהאלט=
*אברהם
*יצחק
*יעקב
*ראובן
*שמעון
*לוי
*יהודה
*יששכר
*זבולן
*דן
*נפתלי
*גד
*אשר
*יוסף
*בנימין}} &lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 18:43, 24 יולי 2022 (UTC)</text>
      <sha1>l5d83cz3bgy0zty4hb0grwdeawcr1er</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579974</id>
      <parentid>579973</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T18:44:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <comment>/* עמודים */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16024" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;border:solid 1px tan; background:#FAF9EC; padding:3px;&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;float:left;margin-top: -0.5em; margin-right: 1em;direction:ltr;&quot;&gt;&lt;small&gt;If you can't read Yiddish, click [[וויקיפעדיע:Welcome|here]].&lt;/small&gt;&lt;/div&gt;

''' טײַערער הױך־געשעצטער פרײַנט, ברוך בואך צו דער [[יידיש-וויקיפעדיע]]! די פֿרײַע און אָפֿענע [[ענציקלאָפּעדיע]] פֿאַר יעדן אײניק צו לײענען און שרײַבן.''' 

[[טעקע:Noia 64 apps kontour.png|30px|רעכטס]] '''שרײבן:''' אױב איר װילט צולײגן אדער פארבעסערן אן ארטיקל, קען מען און עס איז ראטזאם דאס צו טון. דרוקט אויף &quot;רעדאַקטירן&quot; אויבן, (זעט באריכות: [[װיקיפּעדיע:וויאזוי צו רעדאקטירן א בלאט]]) און פאררעכט וויאזוי איר פארשטייט. בעפאר איר היט אויף אייער ענדערונג איז גוט צו דרוקן &quot;פֿאראויסדיקער אויסקוק&quot; אונטן, דערמיט צו פארזיכערן אז אייער ענדערונג שטייט גוט אינעם בלאט. ביטע ערקלערן די אייגנארטיגקייט פון דער ענדערונג אינעם &quot;קורץ ווארט&quot; קעסטל, אדער צולייגן איינצלהייטן אינעם &quot;שמועס&quot; בלאט.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps xclipboard.png|30px|רעכטס]] '''שמועס בלעטער:''' העכער יעדן בלאט ערשיינט די מעגליכקייט פון &quot;שמועס&quot;, וואס ווען מען דרוקט דערויף קומט מען אן צום [[װיקיפּעדיע:שמועס|שמועס בלאט]] פונעם בלאט. דארט קען מען ארומרעדן מיט אנדערע וועגן דעם אינהאלט פונעם ארטיקל. צום שמועס בלאט קען מען צולייגן א פרישע נושא דורכן דרוקן אויפן &quot;צושטעלן טעמע&quot; צינגל וואס געפינט זיך העכערן בלאט.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps kword.png|30px|רעכטס]] '''אונטערשריפט:''' אין וויקיפעדיע שרייבט מען זיך נישט אונטער אין עצם ארטיקל, אבער [[װיקיפּעדיע:אונטערשרייבן|מען שרייבט זיך יא אונטער]] נאך יעדער הערה אין דעם שמועס בלאט. כדי דאס צו טון זאל מען צולייגן פיר '''~''' שטרעכלעך צום סוף פונעם טעקסט וואס מען שרייבט, (אזוי: &lt;nowiki&gt;~~&lt;/nowiki&gt;&lt;nowiki&gt;~~&lt;/nowiki&gt;), דאס וועט אויטאמאטיש איבערגעדרייט ווערן בײַם אויפֿהיטן אלס אן אונטערשריפט װעלכע אַנטהאַלט אײַער נאמען, און א לינק צו אײַער באניצער בלאט, און די פונטקלעכע צײַט און דאַטע.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps kmail.png|30px|רעכטס]] '''באניצער בלאט, און מעלדונגען:''' אלע איינגעשריבענע באניצער פארמאגן א &quot;באניצער בלאט&quot; און א &quot;באניצער רעדן בלאט&quot;. דער [[װיקיפּעדיע:באניצער בלאט|באַניצער בלאט]] וואס מען קען דערצו אנקומען דורכן דרוקן אויף דעם נאמען פונעם באניצער, באדינט בדרך כלל דעם באניצער כדי ארויסצושטעלן זיינע אייגענע איינצהייטן. אין דעם רעדן בלאט קען מען אים איבערלאזן מעלדונגען. דער באניצער וועט זען ווען ער האט א נייע מעלדונג וואס ער האט נאכנישט געליינט.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps knotes.png|30px|right]] געדענקט: '''מען טאר נישט אריינלייגן אין וויקיפעדיע קיין אינהאלט וואס איז [[װיקיפּעדיע:קאפירעכטן|קאפירעכט באשיצט]].''' סיי ארטיקלען און סיי '''בילדער'''- מען טאר נישט ארויפלייגן בילדער וואס מען טרעפט אויפן אינטערנעט, בלויז אויב מען האט בפירושע רשות דאס אהער צוברענגען.&lt;br clear=&quot;all&quot;&gt;

[[טעקע:Noia 64 apps help index.png|30px|רעכטס]] עס איז גוט איר זאלט אריינקוקן אין די [[הילף:אינהאלט|הילף אַרטיקלען]] וואס ערקלערן די כללים פונעם שרייבן. פאר פראבעס זיך אויסצולערנען ווי אזוי צו שרייבן און ווי אזוי צו ענדערן פרובירט זיך שפילן אין [[וויקיפעדיע:זאמדקאסטן|זאמדקאסטן]].

מיר קוקן ארויס אויף אייערע בײַשטײַערונגען, און ווינטשן אײַך הצלחה, מיט פיל דאנק פארן זיך אנשליסן אין אונדזער בשותפותדיקן פראיעקט. 

&lt;div style='text-align: left; direction: ltr; margin-left: 1em;'&gt;
מיט דאנק

'''פון אלע וויקיפעדיע באניצער, לייענער, און שרייבער'''
&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
זיי געזונט און שטארק. [[באַניצער:גיברס|גיברס]] ([[באַניצער רעדן:גיברס|רעדן]]) 22:03, 23 סעפטעמבער 2019 (UTC)

== [[מוסטער:רעפליסטע]] ==

א ייש״כ פארן פארבעסרן דעם מוסטער!--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:15, 9 דעצעמבער 2019 (UTC)

== [[מוסטער:שפראך-en‏]] ==

זייט אזוי גוט און ענדערט נישט דעם מוסטער {{מל|שפראך-en‏}} וואס ווייזט די לאטיינישע בוכשטאבן שיף אזוי ווי אלע שפראכן מיט לאטיינישע בוכשטאבן. א דאנק! --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 06:04, 6 אויגוסט 2020 (UTC)

== ארכיוו ==

איך פארשטיי נישט פארוואס האט איר געטשעפעט די ארכיוו סיסטעם פאר [[רעדן:הויפט זייט]].--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 13:15, 18 אויגוסט 2020 (UTC)
:[[באניצער:פוילישער|הרב פאללאק]], זייער פשוט. ס'איז געווען אן אומנויטיגע קעסטל פול מיט רויטלינקס. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 21:54, 18 אויגוסט 2020 (UTC)
::המתחיל במצוה אומרים לו גמור! זייט אזוי גוט און ארכיווט די איבעריגע מעלדונגען.--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:57, 18 אויגוסט 2020 (UTC)

== [[אברהם יעקב פרידמאן]] און אנדערע ==

ס׳איז נישט דער שטייגער דא אויסרעכענן די אייניקלעך נאר די קינדער (אחוץ עס מאכט זיך אמאל א באזונדערער אייניקל וואס איז כדאי צו דערמאנען.--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:34, 19 אויגוסט 2020 (UTC)

== פארוואס? ==

--&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 14:54, 23 אויגוסט 2020 (UTC)
:'''[[באניצער:פוילישער|וואס?]]''' [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 17:30, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:: פארוואס האסטו געענדערט [[הויפט זייט/אנדערע שפראכן]], וואס איז א טייל פון דער הויפט זייט און נישט קיין מוסטער צו ווערן געניצט אין אנדערע בלעטער, צו ווערן א מוסטער? כאטש הייב אן א שמועס טאמער עס געפעלט דיך נישט וואס איז געווען גוט שוין פופצן יאר. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 22:06, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:::אה. כ'האב הנאה אז [[באניצער:פוילישער|דו]] פרעגסט. העלעך דיר זאגן. אויב ליגט דאס אונטערן נאמען [[:הויפט זייט/אנדערע שפראכן]] איז דאס גורם אז עס זאל פארעכנט ווערן ווי אן ארטיקל אין די &quot;הויפט ספעיס&quot; (main space) א זאך וואס איז נישט. דאס ברענגט צו פארשידענע טעותים. קוק אין העברעאיש. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 22:11, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:::: וואס פאר טעות׳ן ברענגט דאס? און נאך א זאך. כ׳בעט שטארק. נישט צו מאכן אזעלכע ענדערונגען אליין. דו האסט קאליע געמאכט די אלע חודש בלעטער. איך האב צוריקגעשטעלט די פריערדיקע ווערסיע. לאמיר האלטן א שמועס וואס איז נייטיק צו טון, און מען קען ארבעטן צוזאמען צו פארבעסערן. מען וועט ניצן א זאמדקאסטן כדי נישט צו טשעפן די אקטועלע בלעטער ביז אלס ארבעט אין ארדענונג. א דאנק פאראויס. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 23:27, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
[[באניצער:פוילישער|עס]] מאכט אז דאס זאל ווערן געציילט צווישן די [[באזונדער:אלע בלעטער|ארטיקל ציילונג]], און אז דאס זאל ארויפקומען ביי [[באזונדער:צופעליג|צופֿעליקער אַרטיקל]] וכדו'. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 23:42, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:קיין ערגער׳ס זאל נישט פאסירן. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 23:46, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
::אמן. אבער, זאלסט מיר מוחל זיין, מיט דיין ענדערונג [https://yi.wikipedia.org/w/index.php?title=%D7%9E%D7%95%D7%A1%D7%98%D7%A2%D7%A8:%D7%9C%D7%99%D7%A0%D7%A7%D7%A2%D7%9F_%D7%90%D7%99%D7%9F_%D7%99%D7%99%D7%93%D7%99%D7%A9%D7%9F_%D7%9C%D7%95%D7%97&amp;diff=prev&amp;oldid=562376 דא] האסטו קאליע געמאכט די לינקס. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 23:48, 24 אויגוסט 2020 (UTC)
:::כ׳האב נאר צוריקגעשטעלט וויאזוי ס׳איז געווען לכתחילה. וואס האב איך קאליע געמאכט? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 06:48, 25 אויגוסט 2020 (UTC)
::::[[באניצער:פוילישער|דו]] צוברעכסט אלע לינקס. אדרבה פרוביר עס אויס. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 21:31, 25 אויגוסט 2020 (UTC)
:::::איך פרעג נאכאמאל. וועלכער לינק איז צעבראכן? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 21:37, 25 אויגוסט 2020 (UTC)

== בילד פון יוסי געשטעטנער ==

א גוטן אייך [[באניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] צום אנהייב א שיינעם דאנק פארן איבער זעצן די ארטיקל איבער יוסי געשטעטנער פון [https://www.hamichlol.org.il/%D7%A2%D7%9E%D7%95%D7%93_%D7%A8%D7%90%D7%A9%D7%99 המכלול] אהער, כ'וואלט אייך געוולאט פרעגן, וואס איז אנגעפיט דא וועגן בילדער, איך האב ביי מיר א בילד וואס איך האב באקומען פון יוסי אליינס, מעג איך דאס ארויף לייגן ? --[[באַניצער:יואל וויס|יואל וויס]] ([[באַניצער רעדן:יואל וויס|רעדן]]) 18:06, 24 דעצעמבער 2020 (UTC)

:בילדער טוט מען ארויפלאדן אויף [http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page קאמאנס]. דערנאך קען מען ניצן דאס בילד דא. --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 13:35, 25 דעצעמבער 2020 (UTC)
::א גוטן אייך [[באניצער:פוילישער|פוילישער]]! פארוואס טאקע קען מען נישט ארויפלוידן אויף אידיש וויקיפעדיע זעלבסט? אמאל האט מען געקענט. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 02:09, 10 מײַ 2022 (UTC)

::: יא יא אבער צום באדויערן האבן די העכערע פירער פון וויקיפעדיע פראיעקט איינגעפירט אז מען קען נישט ארויפלאדן בילדער גראד אויף סתם א שפראך וויקיפעדיע. אדרבא אפשר קענסטו פועל׳ן ביי זיי יא צו לאזן נאכאמאל? --&lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 11:24, 10 מײַ 2022 (UTC)

== שאַפֿן אַ בלאַט פֿאַר העללעניק פאָרמיטל אינדוסטריע (ELVO) ==

העלא קענען איר שאַפֿן אַ בלאַט פֿאַר העללעניק פאָרמיטל ינדאַסטרי (ELVO) און לייגן אינפֿאָרמאַציע איבערגעזעצט פֿון אנדערע וויקיפּעדיע, ינפאָבאָקס און זיין לאָגאָ ווי איך האָבן באשאפן עס אָבער עס איז נישט אנגענומען. עס איז אויסגעמעקט. [[באַניצער:RHAXHIJA|RHAXHIJA]] ([[באַניצער רעדן:RHAXHIJA|רעדן]]) 13:02, 25 אַפריל 2022 (UTC)

https://yi.m.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%A2%D7%9C%D7%9C%D7%A2%D7%A0%D7%99%D7%A7_%D7%A4%D7%90%D6%B8%D7%A8%D7%9E%D7%99%D7%98%D7%9C_%D7%90%D7%99%D7%A0%D7%93%D7%95%D7%A1%D7%98%D7%A8%D7%99%D7%A2 [[באַניצער:RHAXHIJA|RHAXHIJA]] ([[באַניצער רעדן:RHAXHIJA|רעדן]]) 13:03, 25 אַפריל 2022 (UTC)

== [[פינקטלעכע וויסנשאפטן‏]] ==

איך האב צוריקגעשטעלט דעם ארטיקל ״[[פינקטלעכע וויסנשאפטן]]‏ ״. דאס איז א וויכטיקער ארטיקל וואס געפינט זיך אין וויקיפעדיעס אין אנדערע שפראכן אויך. איך פארשטיי נישט פארוואס דו האסט אים אויסגעמעקט. &lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 15:00, 20 יוני 2022 (UTC)

:א דאנק אייך פארן ארויסגרייכן. איין שורה איז ביי מיר קיין ארטיקל. אין אנדערע שפראכן זענען דאס שטומפיגע ארטיקלען, עס קוקט מיר נישט אויס צו זיין א ברייט באניצטע טערמין בכלל, אפגערעדט אז אין אידיש איז דאס בכלל נישט באניצט. בקיצור ווי וויכטיג דאס זאל נאר נישט זיין ווערט דאס נאך נישט אן ארטיקל מיט איין שורה. טוט וויאזוי איר פארשטייט. [[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 17:30, 20 יוני 2022 (UTC)

== עמודים ==

{{עמודים|אינהאלט=
*אברהם
*יצחק
*יעקב
*ראובן
*שמעון
*לוי
*יהודה
*יששכר
*זבולן
*דן
*נפתלי
*גד
*אשר
*יוסף
*בנימין}}

דאס האסטו געמיינט?
 &lt;b&gt;[[באניצער:פוילישער|פוילישער]]&lt;/b&gt; 18:43, 24 יולי 2022 (UTC)</text>
      <sha1>l19n6oarkfpnqb1glrhrg9imttbe37c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יעקב עדס</title>
    <ns>0</ns>
    <id>50399</id>
    <revision>
      <id>579964</id>
      <parentid>579901</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T17:56:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1341" xml:space="preserve">{{רב 
| נאמען = הרב יעקב עדס 
| בילד = Ryaakovades.jpg    
| באשרייבונג = הרב יעקב עדס ביים [[כותל המערבי]] 
| יידישע געבורט דאטע = [[י' חשוון|י׳ מרחשון]] [[תשכ&quot;ה]] 
| זיינע רביס = הרב [[יהודה עדס]], הרב [[שלמה זלמן אויערבאך]], הרב [[יצחק כדורי]] 
| חיבורים = דברי יעקב 
}}
ה[[רב]] '''יעקב עדס''' (''אַדעס''; געבוירן [[16טן אקטאבער]] [[1964]], [[י' חשוון]] [[תשכ&quot;ה]]) איז א [[מקובל]] און דער מחבר פון דער &quot;דברי יעקב&quot; סעריע פון ספרים.

==ביאגראפיע==
ער איס געבוירן געווארן צו רבי [[יהודה עדס]] ראש ישיבה פון [[קול יעקב]] אין [[בית וגן]], [[ירושלים]], און מרת [[רחל עדס]] (געבוירן כהן), און אן אייניקל פון רבי [[יעקב ציון חי עדס]] ראב&quot;ד [[ירושלים]] און פון די ראשי ישיבות פון [[פורת יוסף]].


{{גרונטסארטיר:עדס, יעקב}}
[[קאַטעגאָריע:חרדים]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ירושלים]]
[[קאַטעגאָריע:מקובלים]]
[[קאַטעגאָריע:לעבעדיגע מענטשן]]</text>
      <sha1>2xzv5vozjnsi9j1irsgwv5xi2rddrvu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יהודה עדס</title>
    <ns>0</ns>
    <id>50401</id>
    <revision>
      <id>579965</id>
      <parentid>579903</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T17:56:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>רעדאַקטירונגען פֿון  [[Special:Contributions/46.31.102.107|46.31.102.107]] צוריקגענומען ([[User talk:46.31.102.107|רעדן]])  צו דער לעצטער ווערסיע פֿון [[User:פוילישער|פוילישער]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3660" xml:space="preserve">{{רב

| יידישע געבורט דאטע = [[ט' סיון]] [[ה'תרצ&quot;ז]]
| חיבורים = בירור הלכה-בן כרך, ביאור הלכה - ראות עוף, שעורי שביעית, שעורי סוכה, שעורי חנוכה, פרזים ומוקפים, שערי יהודה
}}

הרב '''יהודה עדס''' (געבוירן [[ט' סיון]] [[ה'תרצ&quot;ז]], [[19טן מיי|19טן מאי]] [[1937]]) איז דער ראש ישיבה פון [[ישיבת קול יעקב|קול יעקב]] אין [[ירושלים]]. ער איז אמאל געווען א מיטגליד אין דער [[מועצת גדולי התורה]] פון [[דגל התורה]] און אין דעם נשיאות פון [[ועד הישיבות]].

==ביאגראפיע==
ער איז געבוירן געווארן אין ירושלים, אין א רבנישער משפחה וואס שטאמט פון [[ארם צובא|חאלאב]], סיריע. זיין פאטער, הרב [[יעקב חי ציון עדס]], איז געווען ראש ישיבה פון [[פורת יוסף]], א מיטגליד פון דעם [[בית דין הגדול]] און א מיטגליד אין דעם [[הויפט-ראבינאט ראט]] און מחבר פון [[שו&quot;ת]] חדוות יעקב. זיין מוטער אסתר חיה איז געווען א טאכטער פון הרב [[עזרא הררי רפול]]. ער האט געלערנט אין דעם מגן דוד תלמוד תורה, אין [[קול תורה (ישיבה)|קול תורה]] אין ירושלים ביי הרב [[שלמה זלמן אויערבאך]], און אין דער [[פאנאוועזשער ישיבה|ישיבת פוניבז']] וואו ער איז געווארן נאנט מיט די ראשי ישיבה און האט געלערנט עטלעכע יאר ב[[חברותא]] מיטן ראש ישיבה הרב [[שמואל ראזאווסקי]]. 
==משפחה==
ער האט געהייראט ביילא-רחל, טאכטער פון הרב דוב כהן, ערשטער רב פונעם [[ישראלישער לופטפלאט|לופטפלאט]],{{הערה|הרב דוב כהן דערציילט אין זיין אויטאביאגראפיע &quot;וילכו שניהם יחדיו&quot; (זייט 353) אז ווען ער האט געזוכט א חתן פאר זיין טאכטער איז ער אריין צו הרב שמואל ראזאווסקי אז ער זאל אים רעקאמענדירן א בחור, האט ער געזאגט צו אים: &quot;אין לומדות איז יהודה עדס דער ערשטער&quot;}} און זהבה (ראקאווער).
==קינדער==
די קינדער פון הרב עדס זענען: 
*דער מקובל רבי [[יעקב עדס]], מחבר פון '''דברי יעקב''' און נאך ספרים.
*רבי אברהם חיים עדס, מחבר פון '''שערי חיים'''. 
*מאירה לוי, מחבר פון &quot;אני ערב לו&quot;.
זיינע שוואגערס זענען: 
*רבי עקיבא כהן - רב פון דער קול יעקב ישיבה. 
*רבי יהושע איסטנבאָלי - מחבר פון ספר &quot;נחלת יהושע&quot; וועגן בשר בחלב.
*הרב משה ברכה.
*הרב יצחק גרינוואלד - דירעקטאָר פון דער ישיבה, מיט הרב [[יואל עדס]] און הרב [[יהודה הראל]].

{{-}}

==הערות==
{{רעפליסטע}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ירושלים]]
[[קאַטעגאָריע:ראשי ישיבות אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:ספרדישע ראשי ישיבות]]
{{DEFAULTSORT:עדס, יהודה}}
[[קאַטעגאָריע:מועצת גדולי התורה]]
[[קאַטעגאָריע:דגל התורה]]</text>
      <sha1>gq35gn2zbj6c6t3pul3vz7h98bie0cy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>רחמים מאלול</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51139</id>
    <revision>
      <id>580002</id>
      <parentid>576784</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:00:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* משפחה */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3039" xml:space="preserve">{{יתום}}
{{אנפירער
| תפקיד1 = {{תפקיד מנהיג
|שם התפקיד=[[בירגרמייסטער]] פון [[רחובות]]
|למניין=9
|התחלת כהונה=[[2009]]
|סיום כהונה=אמטירט
|סגן=
|הקודם בתפקיד=[[שוקי פורר]]
|הבא בתפקיד=
|אירועים בתקופתו=
}}
| תפקיד2 = {{תפקיד מנהיג
|שם התפקיד=[[כנסת דעפוטאט]]
|התחלת כהונה=[[7 יוני]] [[1999]]
|סיום כהונה=[[17 פעברואר]] [[2003]]
|כנסות=[[15טער כנסת|15]]
}}
| תפקיד3 = {{תפקיד מנהיג
|שם התפקיד=פארזיצער פון [[כסייפה]] [[לאקאלער ראט (ישראל)|לאקאלן ראַט]] ([[ועדה קרואה]])
|התחלת כהונה=[[אויגוסט]] [[1996]]
|סיום כהונה=[[7 יוני]] [[1999]]
|סגן=
}}
| תפקיד4 = {{תפקיד מנהיג
|שם התפקיד= אנזיכטיקע אמטן
|פירוט=* [[וויצע-פארזיצער פון כנסת]]
}}
}}[[בילד:rachamim-malul-azkarat-rabin.jpg|250px|קליין|רחמים מלול]]
[[בילד:Rahamim Malul.jpg|קליין|מרכז| רחמים מאלול]]
'''רחמים מאַלול''' (געבוירן ב[[לועזי]]; [[29סטן אפריל]] [[1946]], געבוירן ב[[עברי]]; [[כ&quot;ח ניסן]] אדער [[כ&quot;ט ניסן]] ערב [[ראש חודש]] [[אייר]] [[תש&quot;ו]]) איז דער בירגערמייסטער פון [[רחובות]] און א געוועזענער [[כנסת דעפוטאט]] פון דער [[ש&quot;ס]] פארטיי.

==משפחה==
[[רחמים מלול]] מאעכט חתונה מיט ווייב [[זהבה מאלול]] האט זיבן קינדער, פינף בוחר און צוויי [[מיידלעך]]. פון די זיבן ברידער וואוינען דריי אויף די גאס, דריי אנדערש און איינער וואוינט אין [[אויסלאנד]]. 
====אייניקלך====
טאכטער [[מירב חורב]] (בת 45), חתונה געהאט מיט [[אלעד חורב]], עלטערער דירעקטאָר פון [[שער הנגב]] רעגיאָנאל קאָונסיל און מוטער פון דריי זין: [[אייל חורב]], אַ תלמיד אין דער פאַר-מיליטערישער פּריפּעראַטאָרי שולע אין [[יתיר]], [[עידו חורב]], אַן 11 קלאַס. סטודענט אין ישיבת [[אמי&quot;ת עמיחי]] אין [[רחובות]], און דער דריטער זון [[רון חורב]], א סטודענט אין דער זעלביקער [[ישיבה]], אין איר פאַך דינט זי ווי וויצע-דירעקטאָרין פון דער ישראל דיגיטאַלער הויפּטקוואַרטיר.
[[קאַטעגאָריע:ישראלישע פאליטיקער]]
[[קאַטעגאָריע:כנסת דעפוטאטן]]
[[קאַטעגאָריע:בירגערמייסטערס]]
[[קאַטעגאָריע:רחובות]]
[[קאַטעגאָריע:לעבעדיגע מענטשן]]
{{DEFAULTSORT:מאלול, רחמים}}</text>
      <sha1>80jb18lacv29dih4pycn3df8covgl52</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>נסים כדורי חזן</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51213</id>
    <revision>
      <id>580016</id>
      <parentid>575796</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:32:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1692" xml:space="preserve">{{יתום}}
הרב '''ניסים עזרא כדורי חזן''' גריפן 
'''חכם עזרא''' ([[ה'תרנ&quot;א]], 1891–[[ה'תשל&quot;ב]], 1972) איז געווען איינער פון די גרעסטע רבנים פון [[בבל]] און איינער און א גרויסער פוסק.[[בילד:Nissim Kaduri.jpg|ממוזער|הרב נסים עזרא כדורי חזן]]
[[בילד:Tumb of Rabbi Nissim Kaduri.jpg|ממוזער|המצבה של הרב ניסים עזרא כדורי]]

==ביאגארפיע==
ער איז געבוירן געווארן איז [[באגדאד]] אין [[1891]] צו סילימאַן און דינה כדורי. ער האָט חתונה געהאַט מיט רביצין רעזשינא און זיי האבן געהאט פיר קינדער.

טופחה, טאָכטער יחזקאל און לולו, און האָט געוואוינט און געארבעט אין באגדאד מערסט פון זיין לעבן, און האָט געדינט אלס הויפט רב פון [[בבל]], און דער העכסטער תורה אויטאָריטעט.
==אלע ספרים==
* [http://primo.nli.org.il/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid=NLI&amp;docId=NNL_ALEPH001964999 מעשה ניסים] (תשל&quot;ה)
* [http://primo.nli.org.il/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid=NLI&amp;docId=NNL_ALEPH001222963 חובת הארץ] (תשי&quot;ד)
* [http://primo.nli.org.il/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid=NLI&amp;docId=NNL_ALEPH001964999 לוח עולמי] (תשט&quot;ו)
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בבל]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין באגדאד]]
[[קאַטעגאָריע:מקובלים]]
{{DEFAULTSORT:כדורי_חזן, נסים}}</text>
      <sha1>rwzkopjntsbsbqn46htxmshxiq236h7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580017</id>
      <parentid>580016</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:32:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1691" xml:space="preserve">{{יתום}}
הרב '''ניסים עזרא כדורי חזן''' גריפן '''חכם עזרא''' ([[ה'תרנ&quot;א]], 1891–[[ה'תשל&quot;ב]], 1972) איז געווען איינער פון די גרעסטע רבנים פון [[בבל]] און איינער און א גרויסער פוסק.[[בילד:Nissim Kaduri.jpg|ממוזער|הרב נסים עזרא כדורי חזן]]
[[בילד:Tumb of Rabbi Nissim Kaduri.jpg|ממוזער|המצבה של הרב ניסים עזרא כדורי]]

==ביאגארפיע==
ער איז געבוירן געווארן איז [[באגדאד]] אין [[1891]] צו סילימאַן און דינה כדורי. ער האָט חתונה געהאַט מיט רביצין רעזשינא און זיי האבן געהאט פיר קינדער.

טופחה, טאָכטער יחזקאל און לולו, און האָט געוואוינט און געארבעט אין באגדאד מערסט פון זיין לעבן, און האָט געדינט אלס הויפט רב פון [[בבל]], און דער העכסטער תורה אויטאָריטעט.
==אלע ספרים==
* [http://primo.nli.org.il/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid=NLI&amp;docId=NNL_ALEPH001964999 מעשה ניסים] (תשל&quot;ה)
* [http://primo.nli.org.il/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid=NLI&amp;docId=NNL_ALEPH001222963 חובת הארץ] (תשי&quot;ד)
* [http://primo.nli.org.il/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid=NLI&amp;docId=NNL_ALEPH001964999 לוח עולמי] (תשט&quot;ו)
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בבל]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין באגדאד]]
[[קאַטעגאָריע:מקובלים]]
{{DEFAULTSORT:כדורי_חזן, נסים}}</text>
      <sha1>ar8xd16ivvmppqwft83ms0aoyknuf1e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>580018</id>
      <parentid>580017</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:33:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* ביאגארפיע */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1686" xml:space="preserve">{{יתום}}
הרב '''ניסים עזרא כדורי חזן''' גריפן '''חכם עזרא''' ([[ה'תרנ&quot;א]], 1891–[[ה'תשל&quot;ב]], 1972) איז געווען איינער פון די גרעסטע רבנים פון [[בבל]] און איינער און א גרויסער פוסק.[[בילד:Nissim Kaduri.jpg|ממוזער|הרב נסים עזרא כדורי חזן]]
[[בילד:Tumb of Rabbi Nissim Kaduri.jpg|ממוזער|המצבה של הרב ניסים עזרא כדורי]]

==ביאגארפיע==
ער איז געבוירן געווארן איז [[באגדאד]] אין [[1891]] צו סילימאַן און דינה כדורי. ער האָט חתונה געהאַט מיט מרת רעזשינא און זיי האבן געהאט פיר קינדער.

טופחה, טאָכטער יחזקאל און לולו, און האָט געוואוינט און געארבעט אין באגדאד מערסט פון זיין לעבן, און האָט געדינט אלס הויפט רב פון [[בבל]], און דער העכסטער תורה אויטאָריטעט.

==אלע ספרים==
* [http://primo.nli.org.il/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid=NLI&amp;docId=NNL_ALEPH001964999 מעשה ניסים] (תשל&quot;ה)
* [http://primo.nli.org.il/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid=NLI&amp;docId=NNL_ALEPH001222963 חובת הארץ] (תשי&quot;ד)
* [http://primo.nli.org.il/primo_library/libweb/action/dlDisplay.do?vid=NLI&amp;docId=NNL_ALEPH001964999 לוח עולמי] (תשט&quot;ו)
[[קאַטעגאָריע:רבנים פון בבל]]
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין באגדאד]]
[[קאַטעגאָריע:מקובלים]]
{{DEFAULTSORT:כדורי_חזן, נסים}}</text>
      <sha1>406vbn6aet2z0pp9frv12ysgf3u6krm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>מרדכי נאגארי</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51383</id>
    <revision>
      <id>579993</id>
      <parentid>574994</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:29:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* ביאגארפיע */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="639" xml:space="preserve">{{יתום}}{{רב
| געבורט ארט = ירושלים
| אמטן = ספרדישער רב [[מעלה אדומים]]
}}

הרב '''מרדכי נאַגאַרי''' איז דער [[ספרד]]ישער רב דער שטאָט [[מעלה אדומים]], און אַן אַקטיווער ספרדישער רב [[ביתר עילית]].

==ביאגארפיע==
געבוירן אין ירושלים צו זיין עלטערן, פאטער '''[[אליהו נאַגאַרי]]''' און מוטער '''[[שרה נאַגאַרי]]'''.


{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ישראל]]
{{DEFAULTSORT:נאגארי, מרדכי}}</text>
      <sha1>f7urpwqlp19k4hbs2ersgz0eitzcmdc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579994</id>
      <parentid>579993</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:32:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* ביאגארפיע */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1062" xml:space="preserve">{{יתום}}{{רב
| געבורט ארט = ירושלים
| אמטן = ספרדישער רב [[מעלה אדומים]]
}}

הרב '''מרדכי נאַגאַרי''' איז דער [[ספרד]]ישער רב דער שטאָט [[מעלה אדומים]], און אַן אַקטיווער ספרדישער רב [[ביתר עילית]].

==ביאגארפיע==
געבוירן אין ירושלים צו זיין עלטערן, פאטער '''[[אליהו נאַגאַרי]]''' און מוטער '''[[שרה נאַגאַרי]]'''.
==משפחה==
חתונה געהאט מיט מרת [[יונה נגארי]] און וואוינט אין דער שטאט מעלה אדומים. זיין איידעם איז הרב [[שי לוי]], וועלכער דינט זינט 2016 בראש ישיבת 'אורות הארי' אין צפת. נאך אן איידעם, הרב אמיר הלוי, איז רב פון ישיבת היכל אליהו אין [[כוכב יעקב]].


{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ישראל]]
{{DEFAULTSORT:נאגארי, מרדכי}}</text>
      <sha1>bwxqzacdkumuntq5ngcsakmf250jxdq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579995</id>
      <parentid>579994</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:33:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1086" xml:space="preserve">{{יתום}}{{רב
| געבורט ארט = ירושלים
| אמטן = ספרדישער רב [[מעלה אדומים]]
}}

הרב '''מרדכי נאַגאַרי''' איז דער [[ספרד]]ישער רב דער שטאָט [[מעלה אדומים]], און אַן אַקטיווער ספרדישער רב [[ביתר עילית]].

==ביאגארפיע==
געבוירן אין ירושלים צו זיין עלטערן, פאטער '''[[אליהו נאַגאַרי]]''' און מוטער '''[[שרה נאַגאַרי]]'''.
==משפחה==
חתונה געהאט מיט מרת [[יונה נגארי]] און וואוינט אין דער שטאט מעלה אדומים. זיין איידעם איז הרב [[שי לוי]], וועלכער דינט זינט 2016 בראש ישיבת 'אורות הארי' אין [[בעיר הקודש צפת]]. נאך אן איידעם, הרב אמיר הלוי, איז רב פון ישיבת היכל אליהו אין [[כוכב יעקב]].


{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ישראל]]
{{DEFAULTSORT:נאגארי, מרדכי}}</text>
      <sha1>8jpn0ob4kdu2x7xdr8oupqox3velgth</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579998</id>
      <parentid>579995</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:34:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1096" xml:space="preserve">{{יתום}}{{רב
| געבורט ארט = ירושלים
| אמטן = ספרדישער רב [[מעלה אדומים]]
}}

הרב '''מרדכי נאַגאַרי''' איז דער [[ספרד]]ישער רב דער שטאָט [[מעלה אדומים]], און אַן אַקטיווער ספרדישער רב [[ביתר עילית]].

==ביאגארפיע==
געבוירן אין ירושלים צו זיין עלטערן, פאטער '''[[אליהו נאַגאַרי]]''' און מוטער '''[[שרה נאַגאַרי]]'''.
==משפחה==
חתונה געהאט מיט מרת [[יונה נגארי]] און וואוינט אין דער שטאט מעלה אדומים. זיין איידעם איז הרב [[שי לוי]], וועלכער דינט זינט 2016 בראש ישיבת 'אורות הארי' אין [[בעיר הקודש צפת]] תוב&quot;א. נאך אן איידעם, הרב אמיר הלוי, איז רב פון ישיבת היכל אליהו אין [[כוכב יעקב]].


{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ישראל]]
{{DEFAULTSORT:נאגארי, מרדכי}}</text>
      <sha1>1o3zkw0nzivrhv1se9spb9c9hyfa7lg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>יהושע כ&quot;ץ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51384</id>
    <revision>
      <id>579996</id>
      <parentid>570492</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:33:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <comment>/* זיין משפּחה */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4665" xml:space="preserve">{{רב
| יידישע געבורט דאטע = כ&quot;ח כסלו ה'תש&quot;ו
| אמטן = אשכנזישער רב פון [[מעלה אדומים]]
}}

הרב '''יהושע כ&quot;ץ''' (געבוירן [[כ&quot;ח כסלו]] [[ה'תש&quot;ו]], [[11טן דעצעמבער]] [[1945]], [[רמת גן]]) איז דער [[אשכנז|אשכנזי]]שער רב פון דער שטאָט [[מעלה אדומים]].

==ביאגארפיע==
געבוירן צו אסתר און דוב כ״ץ אין רמת גן, [[ישראל]].

ער איז געבוירן דעם 28 סטן כסלו אין 1956 צו אסתר און דוב כ&quot;ץ אין רמת גן. ווען ער איז געווען 4 יאָר אַלט, איז זײַן משפּחה אריבערגעפארן צו בית המעלות אין ירושלים.

געלערנט אין די ישיבות: דער נייער ישוב, כפר חסידים און דער רב צענטער. ער איז געווען פון די גרינדער פון דער כותל המערבי ישיבה און געדינט אין צה&quot;ל. נאך זיין חתונה האט ער געלערנט אין כולל הלכה אין דער כותל המערבי ישיבה און גראדואירט אלס רב.

געדינט אלס מיליטערישער רב פאר עטליכע יאר, צוויי יאר (5736-5767) אלס רב פון קיבוץ חפץ חיים , און פון 1984) דינט אלס רב פון דער שטאט מעלה אדומים, צוזאמען מיט הרב מרדכי נגרי.

הרב כ&quot;ץ'ס הויפט באשעפטיקונג איז אין די געביט פון הלכה. במשך יארן האט ער געלערנט א הלכה קורס אין ירושלים קאלעדזש פאר מיידלעך און א רעגולערע וועכנטליכע הלכה שיעור אין ישיבת ברכת משה. רבי כ&quot;ץ איז אויך באקאנט אין זיין שטאט פאר צדקה, ער פירט צדקה פאָנד און דילז מיט שלום בית.

זיין רב אין הלכה ענינים איז געווען הרב שלמה זלמן אויערבאך [מקור פארלאנגט].

== זיין משפּחה ==
זײַן פאָטער, הרב דוב כץ, איז געווען דער דירעקטאָר פון די רבנישע געריכטן, א פאָרשער פון דער מוסר באַוועגונג און מחבר פון דער סעריע &quot;מוסר באַוועגונג&quot; און פילע אנדערע ביכער.

זיין ווייב, מרת נחמה, פארוואלטער פונעם צווייג יד שרה אין מעלה אדומים. איר פאטער, רבי יצחק לעווי, איז געווען א לערער און אלגעמיינער אויפזעער פון תנ&quot;ך אין דער חורב ישיבה אין ירושלים און דער מחבר פון ספר &quot;פרשיות אין ספרי הנביאים&quot;, דער זון פון דער ירושלימער קינדער דאקטער ד&quot;ר יעקב לעווי.

זיין זון רבי ישעיה, ר&quot;מ אין ישיבת אהבת שלום אין ירושלים.

זיין איידעם, רבי ידאָ ראָזנטהאַל

זײַן איידעם, רבי יאיר גלאָבינסקי, איז א קענער אין דער ישיבה הר המור.

זײַן איידעם, הרב דוד מאַרקאָוויץ, שטייט בראש פון דער ישיבה קטנה אין רעננה און לערנט קלאסן איבער דער גאַנצער שטאָט מעלה אדומים.

זיין איידעם, רבי יאיר מארמארוש - ר.מ.

זיין ברודער איז הרב יעקב כ״ץ, געוועזענער ראש ישיבה פון דער כותל המערבי.

זײַן שוועסטער יהודית איז אומגעקומען מיט איר מאן, הרב שלמה קוק, און זייערע צוויי קינדער אין אן אויטאָ-עקסידענט, ווען א באן האט זיך דורכגעשטויסן מיט זיי, ווען זיי האבן זיך אריינגעשטעקט אויף זייערע שפּורן אין א באזונדערער רעגנדיקער נאכט.

== מכּתביו ==

* קובץ מאמרים &quot;דרישה ופרישה&quot;, מעלה אדומים תשע&quot;ו
* &quot;בעקבתא דמשיחא חוצפא יסגא&quot;, באתר ישיבה, אלול תשס&quot;ו
* הרב יהושע כ&quot;ץ, רב מעלה אדומים, ‏להגדיל (כיסוי) ראש, באתר בשבע - ערוץ 7, 4 במרץ 2004
* מאמרים של הרב יהושע כ&quot;ץ
* '''שיעור תלמוד תורה''', ספר על הלכות תלמוד תורה.
{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:כהנים]]</text>
      <sha1>qxytwjqvtv2mhct5iku130y6pj8ys8t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579997</id>
      <parentid>579996</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T20:34:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4671" xml:space="preserve">{{רב
| יידישע געבורט דאטע = כ&quot;ח כסלו ה'תש&quot;ו
| אמטן = אשכנזישער רב פון [[מעלה אדומים]]
}}

הרב '''יהושע כ&quot;ץ''' (געבוירן [[כ&quot;ח כסלו]] [[ה'תש&quot;ו]], [[11טן דעצעמבער]] [[1945]], [[רמת גן]]) איז דער [[אשכנז|אשכנזי]]שער רב פון דער שטאָט [[מעלה אדומים]].

==ביאגארפיע==
געבוירן צו אסתר און דוב כ״ץ אין רמת גן, [[ישראל]].

ער איז געבוירן דעם 28 סטן כסלו אין 1956 צו אסתר און דוב כ&quot;ץ אין רמת גן. ווען ער איז געווען 4 יאָר אַלט, איז זײַן משפּחה אריבערגעפארן צו בית המעלות אין ירושלים.

געלערנט אין די ישיבות: דער נייער ישוב, כפר חסידים און דער רב צענטער. ער איז געווען פון די גרינדער פון דער כותל המערבי ישיבה און געדינט אין צה&quot;ל. נאך זיין חתונה האט ער געלערנט אין כולל הלכה אין דער כותל המערבי ישיבה און גראדואירט אלס רב.

געדינט אלס מיליטערישער רב פאר עטליכע יאר, צוויי יאר (5736-5767) אלס רב פון קיבוץ חפץ חיים , און פון 1984) דינט אלס רב פון דער שטאט מעלה אדומים, צוזאמען מיט הרב [[מרדכי נגארי]].

הרב כ&quot;ץ'ס הויפט באשעפטיקונג איז אין די געביט פון הלכה. במשך יארן האט ער געלערנט א הלכה קורס אין ירושלים קאלעדזש פאר מיידלעך און א רעגולערע וועכנטליכע הלכה שיעור אין ישיבת ברכת משה. רבי כ&quot;ץ איז אויך באקאנט אין זיין שטאט פאר צדקה, ער פירט צדקה פאָנד און דילז מיט שלום בית.

זיין רב אין הלכה ענינים איז געווען הרב שלמה זלמן אויערבאך [מקור פארלאנגט].

== זיין משפּחה ==
זײַן פאָטער, הרב דוב כץ, איז געווען דער דירעקטאָר פון די רבנישע געריכטן, א פאָרשער פון דער מוסר באַוועגונג און מחבר פון דער סעריע &quot;מוסר באַוועגונג&quot; און פילע אנדערע ביכער.

זיין ווייב, מרת נחמה, פארוואלטער פונעם צווייג יד שרה אין מעלה אדומים. איר פאטער, רבי יצחק לעווי, איז געווען א לערער און אלגעמיינער אויפזעער פון תנ&quot;ך אין דער חורב ישיבה אין ירושלים און דער מחבר פון ספר &quot;פרשיות אין ספרי הנביאים&quot;, דער זון פון דער ירושלימער קינדער דאקטער ד&quot;ר יעקב לעווי.

זיין זון רבי ישעיה, ר&quot;מ אין ישיבת אהבת שלום אין ירושלים.

זיין איידעם, רבי ידאָ ראָזנטהאַל

זײַן איידעם, רבי יאיר גלאָבינסקי, איז א קענער אין דער ישיבה הר המור.

זײַן איידעם, הרב דוד מאַרקאָוויץ, שטייט בראש פון דער ישיבה קטנה אין רעננה און לערנט קלאסן איבער דער גאַנצער שטאָט מעלה אדומים.

זיין איידעם, רבי יאיר מארמארוש - ר.מ.

זיין ברודער איז הרב יעקב כ״ץ, געוועזענער ראש ישיבה פון דער כותל המערבי.

זײַן שוועסטער יהודית איז אומגעקומען מיט איר מאן, הרב שלמה קוק, און זייערע צוויי קינדער אין אן אויטאָ-עקסידענט, ווען א באן האט זיך דורכגעשטויסן מיט זיי, ווען זיי האבן זיך אריינגעשטעקט אויף זייערע שפּורן אין א באזונדערער רעגנדיקער נאכט.

== מכּתביו ==

* קובץ מאמרים &quot;דרישה ופרישה&quot;, מעלה אדומים תשע&quot;ו
* &quot;בעקבתא דמשיחא חוצפא יסגא&quot;, באתר ישיבה, אלול תשס&quot;ו
* הרב יהושע כ&quot;ץ, רב מעלה אדומים, ‏להגדיל (כיסוי) ראש, באתר בשבע - ערוץ 7, 4 במרץ 2004
* מאמרים של הרב יהושע כ&quot;ץ
* '''שיעור תלמוד תורה''', ספר על הלכות תלמוד תורה.
{{רב-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:רבנים אין ישראל]]
[[קאַטעגאָריע:כהנים]]</text>
      <sha1>cbnji1044mvdnw27seuojplv8kxolq7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>משה קול</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51921</id>
    <revision>
      <id>580015</id>
      <parentid>572658</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T21:30:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1398" xml:space="preserve">{{יתום}}[[טעקע:קול משה ( 1911) .-PHG-1023836.png|קליין| משה הלוי קול  1911]]
[[בילד:Eleanor Roosevelt and Moshe Kol in Israel - NARA - 196114.jpg|ממוזער|250px|משה קול ו[[אלינור רוזוולט]], 1962]]
'''משה קול''' (קלודני) (געבוירן 28סטן מיי 1911 - 7טן יולי 1989) איז געווען א ציוניסטישער פירער, מיטגליד פון דער פירערשאפט פון דער יידישער אגענטור, א [[כנסת דעפוטאט]] און א [[מיניסטער]] אין דער [[ישראל]] רעגירונג.

==ביאגארפיע==
משה קאָלאָדני איז געבוירן געוואָרן אין דער שטאָט [[פינסק]] (דעמאלט אין דעם תחום-המושב פון ​​דער רוסלענדישער אימפעריע, און עטלעכע יאָר שפּעטער געווארן א טייל פון ​​דער נייער פּוילישער מדינה) צו '''מרדכי''' (זון פון רבי פנחס אליהו (אלטער) הלוי קאָלאָדני, וועלכער איז געווען איינער פון די וויכטיקסטע גייסטיקע פירער אין פינסק) און '''יהודית''' (קאַפּלאן).


[[קאַטעגאָריע:ליטווישע יידן]]
[[קאַטעגאָריע:כנסת דעפוטאטן]]
{{DEFAULTSORT:קול, משה}}</text>
      <sha1>27zqb0xi0i9tmgei2qw6m5zse206e05</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ספרדיש</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53017</id>
    <revision>
      <id>579981</id>
      <parentid>576882</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:45:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1160" xml:space="preserve">[[בילד:הרב עובדיה יוסף נואם.jpg|קליין|מרכז| מרן הרב עובדיה יוסף גריפן מרן, מחבר פונעם ספר [[מאור ישראל]] א [[תלמוד בבלי]], מנהיגה וקרבניטי האומה, מאעכט נאום ב[[מפעל הש&quot;ס]] מיט ה[[אדמו&quot;ר]] הרב [[יקותיאל יהודה האלבערשטאם]] א קלויזינבורגער [[נתניה]] אקלויזינבורגעריר [[צאנז]]יר רבי און מיט הרב [[יוסף שלום אלישיב]] ונוח רבנים]]
'''ספרדישע חרדים''' זענען א שטראם אין דער חרדישער געזעלשאפט, וואס נעמט אריין חרדים פון איסלאמישע לענדער, דער איבערישער האלבאינזל און די באלקאנען. די חרדישע-ספרדישע צײַטונגען ציילן אינעם צווייטן יאָרצענדלינג פון 21 סטן יאָרהונדערט אין ישראל, לויט די אָפּשאַצונגען, בערך 200,000 מענטשן.
*

{{יידישקייט-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:יידישע שטרעמונגען]]</text>
      <sha1>eks464qfp79zywbjubll0071ld62ugz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579982</id>
      <parentid>579981</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:45:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1153" xml:space="preserve">[[בילד:הרב עובדיה יוסף נואם.jpg|קליין|מרכז| הרב עובדיה יוסף גריפן מרן, מחבר פונעם ספר [[מאור ישראל]] א [[תלמוד בבלי]], מנהיגה וקרבניטי האומה, מאעכט נאום ב[[מפעל הש&quot;ס]] מיט ה[[אדמו&quot;ר]] הרב [[יקותיאל יהודה האלבערשטאם]] א קלויזינבורגער [[נתניה]] אקלויזינבורגעריר [[צאנז]]יר רבי און מיט הרב [[יוסף שלום אלישיב]] ונוח רבנים]]
'''ספרדישע חרדים''' זענען א שטראם אין דער חרדישער געזעלשאפט, וואס נעמט אריין חרדים פון איסלאמישע לענדער, דער איבערישער האלבאינזל און די באלקאנען. די חרדישע-ספרדישע צײַטונגען ציילן אינעם צווייטן יאָרצענדלינג פון 21 סטן יאָרהונדערט אין ישראל, לויט די אָפּשאַצונגען, בערך 200,000 מענטשן.
*

{{יידישקייט-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:יידישע שטרעמונגען]]</text>
      <sha1>t6lzypx0m3zaopucr4g917aavwrt06t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579983</id>
      <parentid>579982</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:46:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1175" xml:space="preserve">[[בילד:הרב עובדיה יוסף נואם.jpg|קליין|מרכז| הרב עובדיה יוסף גריפן מרן, מחבר פונעם ספר [[מאור ישראל]] א [[תלמוד בבלי]], מנהיגה וקרבניטי האומה ומנהיג [[שס]], מאעכט נאום ב[[מפעל הש&quot;ס]] מיט ה[[אדמו&quot;ר]] הרב [[יקותיאל יהודה האלבערשטאם]] א קלויזינבורגער [[נתניה]] אקלויזינבורגעריר [[צאנז]]יר רבי און מיט הרב [[יוסף שלום אלישיב]] ונוח רבנים]]
'''ספרדישע חרדים''' זענען א שטראם אין דער חרדישער געזעלשאפט, וואס נעמט אריין חרדים פון איסלאמישע לענדער, דער איבערישער האלבאינזל און די באלקאנען. די חרדישע-ספרדישע צײַטונגען ציילן אינעם צווייטן יאָרצענדלינג פון 21 סטן יאָרהונדערט אין ישראל, לויט די אָפּשאַצונגען, בערך 200,000 מענטשן.
*

{{יידישקייט-שטומף}}
[[קאַטעגאָריע:יידישע שטרעמונגען]]</text>
      <sha1>kkt8gz7qtuat62be218gje81r0tbz9w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>חילונים - פריַיע</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53243</id>
    <revision>
      <id>579975</id>
      <parentid>576734</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:32:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1224" xml:space="preserve">{{יתום}}
[[בילד:Yom Kippur on Highway 20 Tel-Aviv.jpg|קליין|מרכז| סייקליסטן פארן אויף איילון שטעגן אין תל אביב יום כיפור 2004]]
'''חילונים-פרייא''' סעקולער (אַמאָל: פריי) איז א געזעלשאפטלעכע גרופע אין מדינת ישראל, וואס באצייכנט אויף א טייל פונעם אידישן ציבור וואס זייער פארבינדונג צו רעליגיע איז די נידריגסטע אדער נישט עקזיסטירטע. די קאטעגאריע דעקט א ברייטע ריי פון רעליגיעזע און וועלטליכע אויפפירונגען, און פארלאזט זיך בפֿרט אויף זעלבסט-דעפֿיניציע. אין די לעצטע צענדליקער יאָרן האָבן צווישן 41% און 49% פֿון דערוואַקסענע ישׂראלדיקע ייִדן זיך געמאָלדן ווי &quot;וועלטלעכע&quot; אָדער &quot;ניט-רעליגיעזע&quot;. די אַנדערע סעקטאָרן פֿונעם ייִדישן ציבור אין ישׂראל לויטן רעליגיע זענען טראַדיציאָנעלע, רעליגיעזע און חרדישע.</text>
      <sha1>o72pn4ggqafu95l9rrpr6f7v8yvewd2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579976</id>
      <parentid>579975</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:32:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1225" xml:space="preserve">
[[בילד:Yom Kippur on Highway 20 Tel-Aviv.jpg|קליין|מרכז| סייקליסטן פארן אויף איילון שטעגן אין תל אביב יום כיפור 2004]]
{{יתום}}
'''חילונים-פרייא''' סעקולער (אַמאָל: פריי) איז א געזעלשאפטלעכע גרופע אין מדינת ישראל, וואס באצייכנט אויף א טייל פונעם אידישן ציבור וואס זייער פארבינדונג צו רעליגיע איז די נידריגסטע אדער נישט עקזיסטירטע. די קאטעגאריע דעקט א ברייטע ריי פון רעליגיעזע און וועלטליכע אויפפירונגען, און פארלאזט זיך בפֿרט אויף זעלבסט-דעפֿיניציע. אין די לעצטע צענדליקער יאָרן האָבן צווישן 41% און 49% פֿון דערוואַקסענע ישׂראלדיקע ייִדן זיך געמאָלדן ווי &quot;וועלטלעכע&quot; אָדער &quot;ניט-רעליגיעזע&quot;. די אַנדערע סעקטאָרן פֿונעם ייִדישן ציבור אין ישׂראל לויטן רעליגיע זענען טראַדיציאָנעלע, רעליגיעזע און חרדישע.</text>
      <sha1>tmx4v0wluu10dclu4vojvvvfmxokqt1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579977</id>
      <parentid>579976</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T19:33:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>יא בבא קמא</username>
        <id>44852</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1225" xml:space="preserve">[[בילד:Yom Kippur on Highway 20 Tel-Aviv.jpg|קליין|מרכז| סייקליסטן פארן אויף איילון שטעגן אין תל אביב יום כיפור 2004]]

{{יתום}}
'''חילונים-פרייא''' סעקולער (אַמאָל: פריי) איז א געזעלשאפטלעכע גרופע אין מדינת ישראל, וואס באצייכנט אויף א טייל פונעם אידישן ציבור וואס זייער פארבינדונג צו רעליגיע איז די נידריגסטע אדער נישט עקזיסטירטע. די קאטעגאריע דעקט א ברייטע ריי פון רעליגיעזע און וועלטליכע אויפפירונגען, און פארלאזט זיך בפֿרט אויף זעלבסט-דעפֿיניציע. אין די לעצטע צענדליקער יאָרן האָבן צווישן 41% און 49% פֿון דערוואַקסענע ישׂראלדיקע ייִדן זיך געמאָלדן ווי &quot;וועלטלעכע&quot; אָדער &quot;ניט-רעליגיעזע&quot;. די אַנדערע סעקטאָרן פֿונעם ייִדישן ציבור אין ישׂראל לויטן רעליגיע זענען טראַדיציאָנעלע, רעליגיעזע און חרדישע.</text>
      <sha1>ji598iohz8u3r2n024q8bhjsgwp9llj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>הויפט זייט/י&quot;ט תמוז</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53527</id>
    <revision>
      <id>579968</id>
      <parentid>579906</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T18:15:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1702" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;text-align: center; color: green&quot;&gt;
[[י&quot;ט תמוז|&lt;span style=&quot;color: green&quot;&gt;'''''י&quot;ט תמוז'''''&lt;/span&gt;]]
&lt;/div&gt;
[[טעקע:Eliezer_Yehuda_Finkel.jpg|טעקסט=רבי אליעזר יהודה פינקל|לינקס|לא ממוסגר|140פיקס]]
* [[ב'תמ&quot;ח]] – [[משה רבינו]] האט פארניכטעט דאס [[עגל|גאלדענע קאלב]] און איז ארויף אויף [[הר סיני|בארג סיני]] פערציג טעג און פערציג נעכט צו בעטן ג-אט, ער זאל מוחל זיין די אידישע קינדער פאר דער זינד פונעם עגל.
* [[ה'תל&quot;ו]] – נפטר געווארן רבי [[אהרן שמואל קאיידנאווער]], מחבר פון &quot;ברכת הזבח&quot;
* [[ה'תרס&quot;ו]] – [[אלפרעד דרייפוס]] איז ענדליך פרייגעוואשן דורך דעם אַפעליר־[[געריכט]] אין [[פראנקרייך|פראַנקרייך]] און זיינע רייען ווערן אומגעקערט צו אים
* [[ה'תשי&quot;ט]] – נפטר געווארן הרב [[יצחק אייזיק הלוי הערצאג]], דער צווייטער הויפט-רב פון [[ישראל]]
* [[ה'תשכ&quot;ה]] – נפטר געווארן הרב [[אליעזר יהודה פינקל (א)|אליעזר יהודה פינקל]] &lt;small&gt;(אין בילד)&lt;/small&gt;, [[מירער ישיבה|מירער]] ראש ישיבה אין [[פאלטאווע]], [[מיר]] און [[ירושלים]]

&lt;noinclude&gt; &lt;/noinclude&gt;
&lt;noinclude&gt;
[[קאַטעגאָריע:טעגליך אידיש|תמוז 19]]
[[קאַטעגאָריע:מוסטער היינט אין היסטאריע]]
[[he:תבנית:י&quot;ט בתמוז]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qxuot6lld5kr14zpkxhzzabukmitty8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579969</id>
      <parentid>579968</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T18:18:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1731" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;text-align: center; color: green&quot;&gt;
[[י&quot;ט תמוז|&lt;span style=&quot;color: green&quot;&gt;'''''י&quot;ט תמוז'''''&lt;/span&gt;]]
&lt;/div&gt;
[[טעקע:Eliezer_Yehuda_Finkel.jpg|טעקסט=רבי אליעזר יהודה פינקל|לינקס|לא ממוסגר|140פיקס]]
* {{לינק צו א יידיש יאר|2448}} – [[משה רבינו]] האט פארניכטעט דאס [[עגל|גאלדענע קאלב]] און איז ארויף אויף [[הר סיני|בארג סיני]] פערציג טעג און פערציג נעכט צו בעטן ג-אט, ער זאל מוחל זיין די אידישע קינדער פאר דער זינד פונעם עגל.
* [[ה'תל&quot;ו]] – נפטר געווארן רבי [[אהרן שמואל קאיידנאווער]], מחבר פון &quot;ברכת הזבח&quot;
* [[ה'תרס&quot;ו]] – [[אלפרעד דרייפוס]] איז ענדליך פרייגעוואשן דורך דעם אַפעליר־[[געריכט]] אין [[פראנקרייך|פראַנקרייך]] און זיינע רייען ווערן אומגעקערט צו אים
* [[ה'תשי&quot;ט]] – נפטר געווארן הרב [[יצחק אייזיק הלוי הערצאג]], דער צווייטער הויפט-רב פון [[ישראל]]
* [[ה'תשכ&quot;ה]] – נפטר געווארן הרב [[אליעזר יהודה פינקל (א)|אליעזר יהודה פינקל]] &lt;small&gt;(אין בילד)&lt;/small&gt;, [[מירער ישיבה|מירער]] ראש ישיבה אין [[פאלטאווע]], [[מיר]] און [[ירושלים]]

&lt;noinclude&gt; &lt;/noinclude&gt;
&lt;noinclude&gt;
[[קאַטעגאָריע:טעגליך אידיש|תמוז 19]]
[[קאַטעגאָריע:מוסטער היינט אין היסטאריע]]
[[he:תבנית:י&quot;ט בתמוז]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>nj67hirwoc84cxlnj9p7o8s1zqitn4c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>מוסטער רעדן:י&quot;ט תמוז</title>
    <ns>11</ns>
    <id>53547</id>
    <revision>
      <id>579967</id>
      <timestamp>2022-07-24T17:58:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>וויקיפּעדלער</username>
        <id>32864</id>
      </contributor>
      <comment>/* א */נײַע אָפּטײלונג</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="449" xml:space="preserve">== אויסגעמעקט אינפארמאציע ==

@[[באַניצער:פוילישער|פוילישער]], איך האב צוגעלייגט עטליכע געשעענישן, ביטע שטעלט דאס צוריק עכ&quot;פ צו [[הויפט זייט/י&quot;ט תמוז]]. יישר כח. –[[באַניצער:וויקיפּעדלער|וויקיפּעדלער]] ([[באַניצער רעדן:וויקיפּעדלער|רעדן]]) 17:58, 24 יולי 2022 (UTC)</text>
      <sha1>kgu663iucaqwxni1a6s8g5nxjrd9sxe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>מוסטער:עמודים</title>
    <ns>10</ns>
    <id>53548</id>
    <revision>
      <id>579971</id>
      <timestamp>2022-07-24T18:34:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <comment>געשאַפֿן בלאַט מיט '&lt;noinclude&gt;{{ניהול פרמטרים/אינהאלט}}&lt;/noinclude&gt;&lt;includeonly&gt;{{#invoke:ParamValidator|validateparams|module_options=יחידה:PV-options}}&lt;/includeonly&gt;&lt;includeonly&gt;&lt;div class=&quot;hewiki-columns-nobreak-list&quot; style=&quot;column-width:{{{ברייט|18em}}};&lt;!-- --&gt;column-gap:1em;break-inside:none;&quot;&gt; {{{אינהאלט|{{{1|}}}}}} &lt;/div&gt;&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt; {{דאקומענטאציע}} &lt;templatedata&gt; { 	&quot;params&quot;: { 		&quot;ברייט&quot;: { 			&quot;aut...'</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="800" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;{{ניהול פרמטרים/אינהאלט}}&lt;/noinclude&gt;&lt;includeonly&gt;{{#invoke:ParamValidator|validateparams|module_options=יחידה:PV-options}}&lt;/includeonly&gt;&lt;includeonly&gt;&lt;div class=&quot;hewiki-columns-nobreak-list&quot; style=&quot;column-width:{{{ברייט|18em}}};&lt;!--
--&gt;column-gap:1em;break-inside:none;&quot;&gt;
{{{אינהאלט|{{{1|}}}}}}
&lt;/div&gt;&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{דאקומענטאציע}}
&lt;templatedata&gt;
{
	&quot;params&quot;: {
		&quot;ברייט&quot;: {
			&quot;autovalue&quot;: &quot;&quot;,
			&quot;suggested&quot;: true
		},
		&quot;אינהאלט&quot;: {
			&quot;aliases&quot;: [
				&quot;1&quot;
			],
			&quot;description&quot;: &quot;אינהאלט געוויזן אין די עמודים&quot;,
			&quot;type&quot;: &quot;content&quot;,
			&quot;autovalue&quot;: &quot;&quot;,
			&quot;required&quot;: true
		}
	},
	&quot;format&quot;: &quot;block&quot;,
	&quot;paramOrder&quot;: [
		&quot;ברייט&quot;,
		&quot;אינהאלט&quot;
	]
}
&lt;/templatedata&gt;
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2uydtexezez1z5hwfc5snml75m6ttpd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>579972</id>
      <parentid>579971</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T18:35:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>פוילישער</username>
        <id>339</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="794" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;{{ניהול פרמטרים/תוכן}}&lt;/noinclude&gt;&lt;includeonly&gt;{{#invoke:ParamValidator|validateparams|module_options=יחידה:PV-options}}&lt;/includeonly&gt;&lt;includeonly&gt;&lt;div class=&quot;hewiki-columns-nobreak-list&quot; style=&quot;column-width:{{{ברייט|18em}}};&lt;!--
--&gt;column-gap:1em;break-inside:none;&quot;&gt;
{{{אינהאלט|{{{1|}}}}}}
&lt;/div&gt;&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{דאקומענטאציע}}
&lt;templatedata&gt;
{
	&quot;params&quot;: {
		&quot;ברייט&quot;: {
			&quot;autovalue&quot;: &quot;&quot;,
			&quot;suggested&quot;: true
		},
		&quot;אינהאלט&quot;: {
			&quot;aliases&quot;: [
				&quot;1&quot;
			],
			&quot;description&quot;: &quot;אינהאלט געוויזן אין די עמודים&quot;,
			&quot;type&quot;: &quot;content&quot;,
			&quot;autovalue&quot;: &quot;&quot;,
			&quot;required&quot;: true
		}
	},
	&quot;format&quot;: &quot;block&quot;,
	&quot;paramOrder&quot;: [
		&quot;ברייט&quot;,
		&quot;אינהאלט&quot;
	]
}
&lt;/templatedata&gt;
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tgyb4rppe56ciocp17kj76y348phjxc</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>