วิกิซอร์ซ thwikisource https://th.wikisource.org/wiki/%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81 MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter สื่อ พิเศษ พูดคุย ผู้ใช้ คุยกับผู้ใช้ วิกิซอร์ซ คุยเรื่องวิกิซอร์ซ ไฟล์ คุยเรื่องไฟล์ มีเดียวิกิ คุยเรื่องมีเดียวิกิ แม่แบบ คุยเรื่องแม่แบบ วิธีใช้ คุยเรื่องวิธีใช้ หมวดหมู่ คุยเรื่องหมวดหมู่ สถานีย่อย คุยเรื่องสถานีย่อย ผู้สร้างสรรค์ คุยเรื่องผู้สร้างสรรค์ งานแปล คุยเรื่องงานแปล หน้า คุยเรื่องหน้า ดัชนี คุยเรื่องดัชนี TimedText TimedText talk มอดูล คุยเรื่องมอดูล Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 114 15150 189535 181095 2022-08-17T13:39:49Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล <!-- ข้อมูลหลัก --> | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = 2551 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = | ผู้สร้างสรรค์ = รัฐบาลกัมพูชา | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | หมวดหมู่ = | แก้กำกวม = | รุ่น = | สถานีย่อย = คดีปราสาทพระวิหาร | ผู้สร้างสรรค์ที่เกี่ยวข้อง = | วิกิพีเดีย = | คอมมอนส์ = | หมวดหมู่คอมมอนส์ = | วิกิคำคม = | วิกิข่าว = | วิกิพจนานุกรม = | วิกิตำรา = | วิกิห้องสมุด = | วิกิสนเทศ = | วิกิท่องเที่ยว = | วิกิวิทยาลัย = | วิกิสปีชีส์ = | เมทา = }} {{ตารางคำแปล | {{ก|{{พญ|Joint communique}}}} {{ก|18 June 2008}} | {{ก|แถลงการณ์ร่วม}} {{ก|18 มิถุนายน 2008}} }} {{คั่นหน้า}} {{ตารางคำแปล | {{ก|{{พญ|Joint communique}}}} | {{ก|แถลงการณ์ร่วม}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | On 22 May 2008, a meeting took place between H.E. Mr. Sok An, Deputy Prime Minister, Minister in charge of the Office of the Council of Ministers of the Kingdom of Cambodia and H.E. Mr. Noppadon Pattama, Minister of Foreign Affairs of the kingdom of Thailand, to continue their discussion regarding the inscription of the Temple of Preah Vihear on the World Heritage List. The meeting was held at UNESCO Headquarters in Paris in the presence of Mrs. Françoise Rivière, Assistant Director-General for Culture of UNESCO, Ambassador Francesco Caruso, Mr. Azedine Beschaouch, Mrs. Paola Leoncini Bartoli and Mr. Giovanni Boccardi. | ในวันที่ 22 พฤษภาคม 2008 มีการประชุมระหว่าง ฯพณฯ นายซก อาน<ref>เขมร: សុខ អាន ''สุข อาน''</ref> รองนายกรัฐมนตรี<ref>เขมร: ឧបនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ''อุบนายกรฎฺฐมนฺฎฺรี'' อุปนายกรัฐมนตรี</ref> รัฐมนตรีประจำสำนักงานคณะรัฐมนตรี<ref>เขมร: រដ្ឋមន្ដ្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី ''รฎฺฐมนฺฎฺรี ทะทวัล บนฺทุก ทีสฺฎีการ คณะรฎฺฐมนฺฎฺรี'' รัฐมนตรีรับผิดชอบที่ว่าการคณะรัฐมนตรี</ref> แห่งราชอาณาจักรกัมพูชา<ref>เขมร: ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ''พฺระราชาณาจกฺรกมฺพุชา'' พระราชาณาจักรกัมพูชา</ref> กับ ฯพณฯ นายนพดล ปัทมะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศแห่งราชอาณาจักรไทย เพื่ออภิปรายกันต่อเกี่ยวกับการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารไว้ในบัญชีมรดกโลก การประชุมจัดขึ้นที่สำนักงานใหญ่ยูเนสโกในปารีสต่อหน้านางฟรองซัวส์ รีวีแยร์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการใหญ่ฝ่ายวัฒนธรรมของยูเนสโก, เอกอัครราชทูตฟรานเซสโก คารูโซ, นายเอซดีน แบชาอูช, นางปาโอลา เลอ็อนชีนี บาร์โตลี, และนายจีโอวันนี บอกการ์ดี }} {{ตารางคำแปล | The meeting was held in a spirit of friendship and cooperation. | การประชุมจัดขึ้นด้วยเจตนารมณ์แห่งความเป็นมิตรและร่วมมือกัน }} {{ตารางคำแปล | During the meeting both sides agreed as follows: | ระหว่างประชุม ทั้งสองฝ่ายตกลงกัน ดังนี้ }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|The Kingdom of Thailand supports the inscription, at the 32^nd session of the World Heritage Committee (Québec, Canada, July 2008), of the Temple of Preah Vihear on the World Heritage List proposed by the Kingdom of Cambodia, the perimeter of which is identified as N. 1 in the map prepared by the Cambodian authorities and herewith attached. The map also includes, identified as {{ตตฉ|N.2|N. 2}}, a buffer zone to the East and South of the Temple.}} | {{รรล|ราชอาณาจักรไทยสนับสนุนการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหาร ซึ่งมีอาณาบริเวณระบุไว้เป็นหมายเลข 1 ในแผนที่ที่เจ้าหน้าที่กัมพูชาจัดทำขึ้นและแนบท้ายเอกสารนี้ ไว้ในบัญชีมรดกโลกตามที่ราชอาณาจักรกัมพูชาเสนอ ณ การประชุมคณะกรรมการมรดกโลก ครั้งที่ 32 (ควิเบก แคนาดา กรกฎาคม 2008) แผนที่นั้นยังรวมถึงเขตกันชนทางด้านตะวันออกและใต้ของปราสาท อันระบุไว้เป็นหมายเลข 2}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=2|In the spirit of goodwill and conciliation, the Kingdom of Cambodia accepts that the Temple of Preah Vihear be nominated for inscription on the World Heritage List without at this stage a buffer zone on the northern and western areas of the Temple.}} | {{รรล|start=2|ด้วยเจตนารมณ์แห่งความปรารถนาดีและการปรองดอง ราชอาณาจักรกัมพูชายอมรับว่า ในชั้นนี้ ปราสาทพระวิหารจะได้รับการเสนอชื่อให้ขึ้นทะเบียนไว้ในบัญชีมรดกโลก โดยไม่รวมเขตกันชนในพื้นที่ด้านเหนือและตะวันตกของปราสาท}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=3|The map mentioned in paragraph 1 above shall supersede the maps concerning and including the “Schéma Directeur pour le Zonage de Preah Vihear” as well as all the graphic references indicating the “core zone” and other zoning (zonage) of the Temple of Preah {{ตตฉ|Vhear|Vihear}} site in Cambodia's nomination file;}} | {{รรล|start=3|แผนที่ที่เอ่ยถึงในวรรค 1 ข้างต้นนั้น ให้ใช้แทนแผนที่ทั้งหลายที่เกี่ยวข้องกับและรวมถึง "แผนแม่บทเพื่อจัดเขตพระวิหาร" ตลอดจนการอ้างอิงทางกราฟิกส์ทั้งหมดที่กำหนด "พื้นที่หลัก" และกำหนดเขต (จัดเขต) อื่น ๆ ของที่ตั้งปราสาทพระวิหาร อันอยู่ในแฟ้มการเสนอชื่อของกัมพูชา}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=4|Pending the results of the work of the Joint Commission for Land Boundary (JBC) concerning the northern and western areas surrounding the Temple of Preah {{ตตฉ|Vhear|Vihear}}, which are identified as N. 3 in the map mentioned in paragraph 1 above, the management plan of these areas will be prepared in a concerted manner between the Cambodian and Thai authorities in conformity with the international conservation standards with a view to maintain the outstanding universal value of the property. Such management plan will be included in the final management plan for the Temple and its surrounding areas to be submitted to the World Heritage Centre by 1^st February 2010 for the consideration of the World Heritage Committee at its 34^th session in 2010;}} | {{รรล|start=4|ระหว่างที่รอผลการดำเนินงานของคณะกรรมการร่วมว่าด้วยเขตแดนทางบก (เจบีซี) ที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่รายรอบปราสาทพระวิหารด้านเหนือและตะวันตก ซึ่งระบุไว้เป็นหมายเลข 3 ในแผนที่ที่เอ่ยถึงในวรรค 1 ข้างต้นนั้น ให้มีการจัดทำแผนบริหารจัดการพื้นที่เหล่านี้ร่วมกันระหว่างเจ้าหน้าที่กัมพูชาและไทยตามมาตรฐานการอนุรักษ์ระหว่างประเทศ เพื่อธำรงไว้ซึ่งคุณค่าอันโดดเด่นเป็นสากลของทรัพย์สิน แผนบริหารจัดการเช่นว่านั้นให้รวมไว้ในแผนบริหารจัดการปราสาทและพื้นที่รายรอบฉบับสุดท้ายที่จะได้เสนอต่อศูนย์มรดกโลกภายในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2010 เพื่อให้คณะกรรมการมรดกโลกพิจารณาในการประชุม ครั้งที่ 34 ในปี 2010}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=5|The inscription of the Temple of Preah Vihear on the World Heritage list shall be without prejudice to the rights of the Kingdom of Cambodia and the Kingdom of Thailand on the demarcation works of the Joint Commission for Land Boundary (JBC) of the two countries;}} | {{รรล|start=5|การขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารไว้ในบัญชีมรดกโลก จะไม่กระทบกระเทือนต่อสิทธิของราชอาณาจักรกัมพูชาและราชอาณาจักรไทยเกี่ยวกับงานปักปันเขตแดนของคณะกรรมการร่วมว่าด้วยเขตแดนทางบก (เจบีซี) ของทั้งสองประเทศ}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=6|The Kingdom of Cambodia and the Kingdom of Thailand express their profound appreciation to the Director-General of UNESCO, H.E. Mr. Koïchiro Matsuura, for his kind assistance in facilitating the process towards the inscription of the Temple of Preah Vihear on the World Heritage List.}} | {{รรล|start=6|ราชอาณาจักรกัมพูชาและราชอาณาจักรไทยขอแสดงความขอบคุณอย่างสุดซึ้งต่อ ฯพณฯ นายโคอิจิโร มัตสึอูระ ผู้อำนวยการใหญ่ของยูเนสโก ที่เมตตาอนุเคราะห์ให้ความสะดวกในกระบวนการอันนำไปสู่การขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารไว้ในบัญชีมรดกโลก}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{หว |{{รมมจ|''Phnom Penh, 18 June 2008''|For the Royal Government|of Cambodia,|[[File:Sok An Signature.svg|center|130px]]|H.E. Mr. SOK AN|Deputy Prime Minister,|Minister in charge of the Office|of the Council of Ministers}} | |{{รมมจ|''Bangkok, 18 June 2008''|For the Government of the Kingdom|of Thailand,|[[File:Noppadon Pattama Signature.svg|center|150px]]|H.E. Mr. NOPPADON PATTAMA|Minister of Foreign Affairs}} |style=text-align:center | ไม่ย่อหน้า = }} | {{หว |{{รมมจ|''พนมเปญ 18 มิถุนายน 2008''|สำหรับรัฐบาลในพระมหากษัตริย์|กัมพูชา|ซก อาน|ฯพณฯ นายซก อาน|รองนายกรัฐมนตรี|รัฐมนตรีประจำสำนักงาน|คณะรัฐมนตรี}} | ไม่ย่อหน้า = | |{{รมมจ|''กรุงเทพฯ 18 มิถุนายน 2008''|สำหรับรัฐบาลแห่งราชอาณาจักร|ไทย|นพดล ปัทมะ|ฯพณฯ นายนพดล ปัทมะ|รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ}} |style=text-align:center }} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{กก|{{รมมจ|''Paris, 18 June 2008''|Representative of the UNESCO|[[File:Françoise Rivière Signature.svg|center|100px]]|Françoise Rivière|Assistant Director-General for Culture}}|center}} | {{กก|{{รมมจ|''ปารีส 18 มิถุนายน 2008''|ผู้แทนยูเนสโก|ฟรองซัวส์ รีวีแยร์|ฟรองซัวส์ รีวีแยร์|ผู้ช่วยผู้อำนวยการใหญ่ฝ่ายวัฒนธรรม}}|center}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{คั่นหน้า}} [[File:Map Annexed to Kh Th Joint Communique (2008-05-22).jpg|center|800px]] {{คั่นหน้า}} {{ตารางคำแปล | {{ก|The Council of Ministers}} {{ก|of}} {{ก|The Royal Government of the Kingdom of Cambodia}} {{ก|Printed in Phnom Penh}} {{ก|{{พญ|Cambodia}}}} | {{ก|คณะรัฐมนตรี}} {{ก|แห่ง}} {{ก|รัฐบาลในพระมหากษัตริย์ราชอาณาจักรกัมพูชา<ref>เขมร: រដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ''รฎฺฐาภิบาล ไน พฺระราชาณาจกฺรกมฺพุชา'' รัฏฐาภิบาลในพระราชาณาจักรกัมพูชา</ref>}} {{ก|พิมพ์ที่พนมเปญ}} {{ก|กัมพูชา}} | ไม่ย่อหน้า = }} ==เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ== {{รายการอ้างอิง}} ==บรรณานุกรม== * {{cite web|author=Council of Ministers of Cambodia|date=2008-06-18|title=''Joint Communique''|url=https://pressocm.gov.kh/wp-content/uploads/2017/07/PRU-PUB_18082009_ENG.pdf|website=Office of the Council of Ministers}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{สาธารณสมบัติ-รัฐบาลกัมพูชา}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:สนธิสัญญากัมพูชา]] [[หมวดหมู่:สนธิสัญญาไทย]] nincb0elct75n4y3knmnk1xcdsykexm 189536 189535 2022-08-17T13:40:05Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล <!-- ข้อมูลหลัก --> | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = 2551 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = | ผู้สร้างสรรค์ = รัฐบาลกัมพูชา | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | หมวดหมู่ = | แก้กำกวม = | รุ่น = | สถานีย่อย = คดีปราสาทพระวิหาร | ผู้สร้างสรรค์ที่เกี่ยวข้อง = | วิกิพีเดีย = | คอมมอนส์ = | หมวดหมู่คอมมอนส์ = | วิกิคำคม = | วิกิข่าว = | วิกิพจนานุกรม = | วิกิตำรา = | วิกิห้องสมุด = | วิกิสนเทศ = | วิกิท่องเที่ยว = | วิกิวิทยาลัย = | วิกิสปีชีส์ = | เมทา = }} {{ตารางคำแปล | {{ก|{{พญ|Joint communique}}}} {{ก|18 June 2008}} | {{ก|แถลงการณ์ร่วม}} {{ก|18 มิถุนายน 2008}} }} {{คั่นหน้า}} {{ตารางคำแปล | {{ก|{{พญ|Joint communique}}}} | {{ก|แถลงการณ์ร่วม}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | On 22 May 2008, a meeting took place between H.E. Mr. Sok An, Deputy Prime Minister, Minister in charge of the Office of the Council of Ministers of the Kingdom of Cambodia and H.E. Mr. Noppadon Pattama, Minister of Foreign Affairs of the kingdom of Thailand, to continue their discussion regarding the inscription of the Temple of Preah Vihear on the World Heritage List. The meeting was held at UNESCO Headquarters in Paris in the presence of Mrs. Françoise Rivière, Assistant Director-General for Culture of UNESCO, Ambassador Francesco Caruso, Mr. Azedine Beschaouch, Mrs. Paola Leoncini Bartoli and Mr. Giovanni Boccardi. | ในวันที่ 22 พฤษภาคม 2008 มีการประชุมระหว่าง ฯพณฯ นายซก อาน<ref>เขมร: សុខ អាន ''สุข อาน''</ref> รองนายกรัฐมนตรี<ref>เขมร: ឧបនាយករដ្ឋមន្ដ្រី ''อุบนายกรฎฺฐมนฺฎฺรี'' อุปนายกรัฐมนตรี</ref> รัฐมนตรีประจำสำนักงานคณะรัฐมนตรี<ref>เขมร: រដ្ឋមន្ដ្រីទទួលបន្ទុកទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី ''รฎฺฐมนฺฎฺรี ทะทวัล บนฺทุก ทีสฺฎีการ คณะรฎฺฐมนฺฎฺรี'' รัฐมนตรีรับผิดชอบที่ว่าการคณะรัฐมนตรี</ref> แห่งราชอาณาจักรกัมพูชา<ref>เขมร: ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ''พฺระราชาณาจกฺรกมฺพุชา'' พระราชาณาจักรกัมพูชา</ref> กับ ฯพณฯ นายนพดล ปัทมะ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศแห่งราชอาณาจักรไทย เพื่ออภิปรายกันต่อเกี่ยวกับการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารไว้ในบัญชีมรดกโลก การประชุมจัดขึ้นที่สำนักงานใหญ่ยูเนสโกในปารีสต่อหน้านางฟรองซัวส์ รีวีแยร์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการใหญ่ฝ่ายวัฒนธรรมของยูเนสโก, เอกอัครราชทูตฟรานเซสโก คารูโซ, นายเอซดีน แบชาอูช, นางปาโอลา เลอ็อนชีนี บาร์โตลี, และนายจีโอวันนี บอกการ์ดี }} {{ตารางคำแปล | The meeting was held in a spirit of friendship and cooperation. | การประชุมจัดขึ้นด้วยเจตนารมณ์แห่งความเป็นมิตรและร่วมมือกัน }} {{ตารางคำแปล | During the meeting both sides agreed as follows: | ระหว่างประชุม ทั้งสองฝ่ายตกลงกัน ดังนี้ }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|The Kingdom of Thailand supports the inscription, at the 32^nd session of the World Heritage Committee (Québec, Canada, July 2008), of the Temple of Preah Vihear on the World Heritage List proposed by the Kingdom of Cambodia, the perimeter of which is identified as N. 1 in the map prepared by the Cambodian authorities and herewith attached. The map also includes, identified as {{ตตฉ|N.2|N. 2}}, a buffer zone to the East and South of the Temple.}} | {{รรล|ราชอาณาจักรไทยสนับสนุนการขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหาร ซึ่งมีอาณาบริเวณระบุไว้เป็นหมายเลข 1 ในแผนที่ที่เจ้าหน้าที่กัมพูชาจัดทำขึ้นและแนบท้ายเอกสารนี้ ไว้ในบัญชีมรดกโลกตามที่ราชอาณาจักรกัมพูชาเสนอ ณ การประชุมคณะกรรมการมรดกโลก ครั้งที่ 32 (ควิเบก แคนาดา กรกฎาคม 2008) แผนที่นั้นยังรวมถึงเขตกันชนทางด้านตะวันออกและใต้ของปราสาท อันระบุไว้เป็นหมายเลข 2}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=2|In the spirit of goodwill and conciliation, the Kingdom of Cambodia accepts that the Temple of Preah Vihear be nominated for inscription on the World Heritage List without at this stage a buffer zone on the northern and western areas of the Temple.}} | {{รรล|start=2|ด้วยเจตนารมณ์แห่งความปรารถนาดีและการปรองดอง ราชอาณาจักรกัมพูชายอมรับว่า ในชั้นนี้ ปราสาทพระวิหารจะได้รับการเสนอชื่อให้ขึ้นทะเบียนไว้ในบัญชีมรดกโลก โดยไม่รวมเขตกันชนในพื้นที่ด้านเหนือและตะวันตกของปราสาท}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=3|The map mentioned in paragraph 1 above shall supersede the maps concerning and including the “Schéma Directeur pour le Zonage de Preah Vihear” as well as all the graphic references indicating the “core zone” and other zoning (zonage) of the Temple of Preah {{ตตฉ|Vhear|Vihear}} site in Cambodia's nomination file;}} | {{รรล|start=3|แผนที่ที่เอ่ยถึงในวรรค 1 ข้างต้นนั้น ให้ใช้แทนแผนที่ทั้งหลายที่เกี่ยวข้องกับและรวมถึง "แผนแม่บทเพื่อจัดเขตพระวิหาร" ตลอดจนการอ้างอิงทางกราฟิกส์ทั้งหมดที่กำหนด "พื้นที่หลัก" และกำหนดเขต (จัดเขต) อื่น ๆ ของที่ตั้งปราสาทพระวิหาร อันอยู่ในแฟ้มการเสนอชื่อของกัมพูชา}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=4|Pending the results of the work of the Joint Commission for Land Boundary (JBC) concerning the northern and western areas surrounding the Temple of Preah {{ตตฉ|Vhear|Vihear}}, which are identified as N. 3 in the map mentioned in paragraph 1 above, the management plan of these areas will be prepared in a concerted manner between the Cambodian and Thai authorities in conformity with the international conservation standards with a view to maintain the outstanding universal value of the property. Such management plan will be included in the final management plan for the Temple and its surrounding areas to be submitted to the World Heritage Centre by 1^st February 2010 for the consideration of the World Heritage Committee at its 34^th session in 2010;}} | {{รรล|start=4|ระหว่างที่รอผลการดำเนินงานของคณะกรรมการร่วมว่าด้วยเขตแดนทางบก (เจบีซี) ที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่รายรอบปราสาทพระวิหารด้านเหนือและตะวันตก ซึ่งระบุไว้เป็นหมายเลข 3 ในแผนที่ที่เอ่ยถึงในวรรค 1 ข้างต้นนั้น ให้มีการจัดทำแผนบริหารจัดการพื้นที่เหล่านี้ร่วมกันระหว่างเจ้าหน้าที่กัมพูชาและไทยตามมาตรฐานการอนุรักษ์ระหว่างประเทศ เพื่อธำรงไว้ซึ่งคุณค่าอันโดดเด่นเป็นสากลของทรัพย์สิน แผนบริหารจัดการเช่นว่านั้นให้รวมไว้ในแผนบริหารจัดการปราสาทและพื้นที่รายรอบฉบับสุดท้ายที่จะได้เสนอต่อศูนย์มรดกโลกภายในวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2010 เพื่อให้คณะกรรมการมรดกโลกพิจารณาในการประชุม ครั้งที่ 34 ในปี 2010}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=5|The inscription of the Temple of Preah Vihear on the World Heritage list shall be without prejudice to the rights of the Kingdom of Cambodia and the Kingdom of Thailand on the demarcation works of the Joint Commission for Land Boundary (JBC) of the two countries;}} | {{รรล|start=5|การขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารไว้ในบัญชีมรดกโลก จะไม่กระทบกระเทือนต่อสิทธิของราชอาณาจักรกัมพูชาและราชอาณาจักรไทยเกี่ยวกับงานปักปันเขตแดนของคณะกรรมการร่วมว่าด้วยเขตแดนทางบก (เจบีซี) ของทั้งสองประเทศ}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{รรล|start=6|The Kingdom of Cambodia and the Kingdom of Thailand express their profound appreciation to the Director-General of UNESCO, H.E. Mr. Koïchiro Matsuura, for his kind assistance in facilitating the process towards the inscription of the Temple of Preah Vihear on the World Heritage List.}} | {{รรล|start=6|ราชอาณาจักรกัมพูชาและราชอาณาจักรไทยขอแสดงความขอบคุณอย่างสุดซึ้งต่อ ฯพณฯ นายโคอิจิโร มัตสึอูระ ผู้อำนวยการใหญ่ของยูเนสโก ที่เมตตาอนุเคราะห์ให้ความสะดวกในกระบวนการอันนำไปสู่การขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารไว้ในบัญชีมรดกโลก}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{หว |{{รมมจ|''Phnom Penh, 18 June 2008''|For the Royal Government|of Cambodia,|[[File:Sok An Signature.svg|center|130px]]|H.E. Mr. SOK AN|Deputy Prime Minister,|Minister in charge of the Office|of the Council of Ministers}} | |{{รมมจ|''Bangkok, 18 June 2008''|For the Government of the Kingdom|of Thailand,|[[File:Noppadon Pattama Signature.svg|center|150px]]|H.E. Mr. NOPPADON PATTAMA|Minister of Foreign Affairs}} |style=text-align:center | ไม่ย่อหน้า = }} | {{หว |{{รมมจ|''พนมเปญ 18 มิถุนายน 2008''|สำหรับรัฐบาลในพระมหากษัตริย์|กัมพูชา|ซก อาน|ฯพณฯ นายซก อาน|รองนายกรัฐมนตรี|รัฐมนตรีประจำสำนักงาน|คณะรัฐมนตรี}} | ไม่ย่อหน้า = | |{{รมมจ|''กรุงเทพฯ 18 มิถุนายน 2008''|สำหรับรัฐบาลแห่งราชอาณาจักร|ไทย|นพดล ปัทมะ|ฯพณฯ นายนพดล ปัทมะ|รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ}} |style=text-align:center }} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตารางคำแปล | {{กก|{{รมมจ|''Paris, 18 June 2008''|Representative of the UNESCO|[[File:Françoise Rivière Signature.svg|center|100px]]|Françoise Rivière|Assistant Director-General for Culture}}|center}} | {{กก|{{รมมจ|''ปารีส 18 มิถุนายน 2008''|ผู้แทนยูเนสโก|ฟรองซัวส์ รีวีแยร์|ฟรองซัวส์ รีวีแยร์|ผู้ช่วยผู้อำนวยการใหญ่ฝ่ายวัฒนธรรม}}|center}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{คั่นหน้า}} [[File:Map Annexed to Kh Th Joint Communique (2008-05-22).jpg|center|800px]] {{คั่นหน้า}} {{ตารางคำแปล | {{ก|The Council of Ministers}} {{ก|of}} {{ก|The Royal Government of the Kingdom of Cambodia}} {{ก|Printed in Phnom Penh}} {{ก|{{พญ|Cambodia}}}} | {{ก|คณะรัฐมนตรี}} {{ก|แห่ง}} {{ก|รัฐบาลในพระมหากษัตริย์ราชอาณาจักรกัมพูชา<ref>เขมร: រដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ''รฎฺฐาภิบาล ไน พฺระราชาณาจกฺรกมฺพุชา'' รัฏฐาภิบาลในพระราชาณาจักรกัมพูชา</ref>}} {{ก|พิมพ์ที่พนมเปญ}} {{ก|กัมพูชา}} | ไม่ย่อหน้า = }} ==เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ== {{รายการอ้างอิง}} ==บรรณานุกรม== * {{cite web|author=Council of Ministers of Cambodia|date=2008-06-18|title=Joint Communique|url=https://pressocm.gov.kh/wp-content/uploads/2017/07/PRU-PUB_18082009_ENG.pdf|website=Office of the Council of Ministers}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{สาธารณสมบัติ-รัฐบาลกัมพูชา}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:สนธิสัญญากัมพูชา]] [[หมวดหมู่:สนธิสัญญาไทย]] fzdnkgcliaph7epvtyt9rr29yctvhra 114 43019 189534 135146 2022-08-17T13:37:22Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล <!-- ข้อมูลหลัก --> | ชื่อ = โทรเลข 28513 จากสถานเอกอัครราชทูตในกรุงเทพมหานคร<br>ถึงกระทรวงการต่างประเทศ 14 ตุลาคม 1976 1117Z | ปี = 2519 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = Telegram 28513 From the Embassy in Thailand to the Department of State, October 14, 1976 | ผู้สร้างสรรค์ = สถานเอกอัครราชทูตสหรัฐประจำประเทศไทย | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | หมวดหมู่ = | แก้กำกวม = | รุ่น = | สถานีย่อย = | ผู้สร้างสรรค์ที่เกี่ยวข้อง = | วิกิพีเดีย = | คอมมอนส์ = | หมวดหมู่คอมมอนส์ = | วิกิคำคม = | วิกิข่าว = | วิกิพจนานุกรม = | วิกิตำรา = | วิกิห้องสมุด = | วิกิสนเทศ = | วิกิท่องเที่ยว = | วิกิวิทยาลัย = | วิกิสปีชีส์ = | เมทา = }} 425. Telegram 28513 From the Embassy in Thailand to the Department of State, October 14, 1976, 1117Z. {{right|14 ตุลาคม 1976, 1117Z}} {{ubl|โทรเลข|กระทรวงการต่างประเทศ|กรุงเทพมหานคร 28513}} R 141117Z OCT 76 {{ubl|FM AMEMBASSY BANGKOK TO SECSTATE WASHDC 4685|INFO กงสุลอม. ฮ่องกง|สถานเอกอัครราชทูต อม. กรุงจาการ์ตา|สถานเอกอัครราชทูต อม. กรุงกัวลาลัมเปอร์|สถานเอกอัครราชทูต อม. กรุงมะนิลา|สถานเอกอัครราชทูต อม. กรุงย่างกุ้ง|สถานเอกอัครราชทูต อม. กรุงโตเกียว|สถานเอกอัครราชทูต อม. สิงคโปร์|CINCPAC โฮโนลูลู|USLO กรุงปักกิ่ง|สถานเอกอัครราชทูต อม. กรุงเวียงจันทน์}} กรุงเทพมหานคร 28513 CINCPAC ALSO FOR POLAD {{ubl|EO 11652: GDS|ป้ายระบุ: PGOV TH}} {{ubl|เรื่อง: การสิ้นสุดการทดลองประชาธิปไตยในประเทศไทย|อ้างอิง: BANGKOK 28368}} ความย่อ: การทดลองประชาธิปไตยของประเทศไทยนานสามปียุติลงด้วยรัฐประหารในวันที่ 6 ต.ค. รัฐบาลประชาธิปไตยที่อยู่ในอำนาจระหว่างสามปีที่ผ่านมาไม่สามารถเป็นผู้นำที่ประเทศไทยต้องการได้ เหตุการณ์อันน่าสับสนและซับซ้อนซึ่งนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงรัฐบาลนั้นแน่นอนว่าเกิดขึ้นจากการหวนกลับประเทศไทยของอดีตนายกรัฐมนตรีถนอมในวันที่ 19 ก.ย. แต่ข้อเท็จจริงมีอยู่ว่ากองทัพไทยไม่ได้ยึดอำนาจจากรัฐบาลประชาธิปไตยที่ประสบความสำเร็จและปฏิบัติหน้าที่ได้ การเกี้ยวพาการปกครองระบอบประชาธิปไตยของประเทศไทยยังไม่สิ้นสุดลงอย่างสมบูรณ์เสียทีเดียว และมีสัญญาณว่าจะมีการประกอบคณะรัฐมนตรีที่ส่วนใหญ่เป็นพลเรือนในอนาคตอันใกล้ คณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินที่มีสมาชิก 24 คนตามที่ประกอบขึ้นในปัจจุบันนั้น เป็นไปได้ว่าใหญ่เกินกว่าปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และจะต้องใช้เวลาให้รัฐบาลที่ถูกกองทัพครอบงำปักหลักได้ จบความย่อ {| |+ |-style="vertical-align:top;" | 1. || การยึดอำนาจของคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินในประเทศไทยในวันที่ 6 ต.ค. เป็นการสิ้นสุด "การทดลองประชาธิปไตย" นานสามปีของราชอาณาจักร ประเทศไทยอาจประสบช่วงรัฐบาลที่เปิดและอาจมีอิสระในอนาคต แต่อาจมีภาพลวงตาเล็กน้อยเกี่ยวกับลักษณะชั่วคราวของช่วงเวลาเช่นว่า โดยส่วนใหญ่ ผลลัพธ์ของการทดลองนี้ถูกตัดสินล่วงหน้าแล้วในแง่ที่ว่าการปกครองระบอบประชาธิปไตยของไทยโดดเด่นออกมาเป็นการหยุดรูปแบบการปกครองระบอบอัตตาธิปไตยหรือคณาธิปไตยซึ่งเป็นลักษณะของประวัติศาสตร์ประเทศนี้ ในเวลา 40 ปีกว่าที่ได้ล่วงมาหลังการโค่นระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชในปี 1932 มีการปกครองระบอบประชาธิปไตยเพียงประมาณสามปีเท่านั้น และส่วนใหญ่เกิดขึ้นหลังเดือนตุลาคม 1973 |-style="vertical-align:top;" | 2. || ภูมิหลัง: คณะรัฐมนตรีสามชุดที่มีอยู่ตลอดการทดลองประชาธิปไตยไทยนั้น (แต่ละชุดมีการปรับเล็กน้อยระหว่างช่วงดำรงตำแหน่ง) ต่างมีคุณสมบัติเฉพาะของมัน แต่ไม่มีชุดใดที่สามารถให้ความเป็นผู้นำที่มีความคิดอิสระและเข้มแข็งซึ่งประเทศไทยต้องการในช่วงเวลาปัจจุบัน ในหลายด้าน คณะรัฐมนตรีสองชุดของนายกรัฐมนตรีสัญญา ธรรมศักดิ์ (ต.ค. 1973 ถึงมีนาคม 1975) อาจเป็นชุดที่น่าจดจำมากที่สุด ในแง่ที่ว่าสัญญาเป็นประธานการเปลี่ยนผ่านจากรัฐบาลอำนาจนิยมสู่ประชาธิปไตยได้สำเร็จ ทว่า บทบาทของสัญญาจำเป็นต้องเป็นบทบาทชั่วคราว เพราะเขาได้รับแต่งตั้งโดยตรงจากพระมหากษัตริย์ ไม่มีฐานการเมืองจำเพาะ และการปฏิบัติหน้าที่จำกัดอยู่เฉพาะการวางรากฐานของการปกครองระบอบประชาธิปไตยในอนาคต คณะรัฐมนตรีคึกฤทธิ์ ปราโมช (17 ตุลาคม 1975 ถึง 20 เมษายน 1976) ถูกขัดขวางจากรัฐสภาที่มีการแบ่งแยกสูงตั้งแต่การเลือกตั้งในเดือนมกราคม 1975 และพรรคการเมือง 16 พรรคที่มีอยู่ในสภานั้นมุ่งความสนใจไปกับการแก่งแย่งทางการเมือง มากกว่าจัดการกับปัญหาสำคัญที่ประเทศไทยเผชิญ คณะรัฐมนตรีของนายกรัฐมนตรีเสนีย์ ปราโมช (21 เมษายน 1976 ถึง 6 ตุลาคม 1976) ในหลายแง่ดูเหมือนจะมีหวังมากที่สุด เพราะเป็นรัฐบาลผสมที่ประกอบด้วยพรรคการเมืองเพียงสี่พรรค และมีเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎรอยู่โข มีแรงต้านชัดเจนเล็กน้อยระหว่างพรรคทั้งสี่ แต่มีความไม่ลงรอยขั้นหายนะระหว่างกลุ่มแยกภายในพรรคประชาธิปัตย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการจัดการการกลับประเทศของอดีตนายกรัฐมนตรีถนอม การปะทุครั้งสุดท้ายนี้เกิดขึ้นโดยเป็นผลลัพธ์ของประเด็นดังกล่าว |-style="vertical-align:top;" | 3. || รายละเอียดว่าการยึดอำนาจของกองทัพมีการวางแผนและลงมืออย่างไรนั้นยังเป็นหัวข้อความสนใจเฉพาะในทางวิชาการอยู่ในขณะนี้ แต่ก็คุ้มค่าที่จะยกบางประเด็นในความสัมพันธ์นี้ มีสิ่งบ่งชี้หลายสิ่งของการคบคิดรัฐประหารระหว่างปีที่แล้ว กองทัพไทยอาจมีขีดความสามารถเริ่มและลงมือรัฐประหารที่ประสบความสำเร็จได้ตลอดช่วงเวลานี้ อย่างไรก็ดีต่อเมื่อสัปดาห์ที่แล้วที่องค์ประกอบสำคัญสู่การตัดสินใจขั้นสุดท้ายถูกนำมาปะติดปะต่อกัน การยึดอำนาจดังกล่าวเป็นไปได้ว่าเกือบเกิดขึ้นแล้วในเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา และแน่นอน ผู้บัญชาการทหารสูงสุดในขณะนั้น พลเอกบุญชัย บำรุงพงศ์สั่งการให้กองทัพตื่นตัวป้องกันการเกิดรัฐประหาร ยิ่งไปกว่านั้นพระมหากษัตริย์คัดค้านรัฐประหารเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมาอย่างชัดเจน สุดท้ายผู้นำกองทัพส่วนใหญ่กังวลว่ารัฐประหารอาจต้องฆ่าคนอีกหลายพันคนเพื่อฟื้นฟูระเบียบ ในทางตรงข้ามสัปดาห์ก่อนมีความเห็นตรงกันในหมู่ผู้นำกองทัพ พระมหากษัตริย์ดูเห็นชอบ และผู้นำนักศึกษาและแรงงานถูกปราบปรามไม่ว่าถูกจำกุมหรือด้วยความกังวลเกี่ยวกับการพัวพันของนักศึกษาในการดูหมิ่นพระราชวงศ์ |-style="vertical-align:top;" | 4. || ผู้สังเกตการณ์บางคน--โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหมู่นักหนังสือพิมพ์และผู้อยู่อาศัยต่างด้าวของประเทศไทย--ได้พยายามปะติดปะต่อเหตุการณ์สัปดาห์ที่แล้วกับการกลับประเทศไทยของอดีตนายกรัฐมนตรีถนอมในวันที่ 19 ก.ย. โดยเป็นส่วนหนึ่งของอุบายครอบคลุมเบ็ดเสร็จในการโค่นรัฐบาลประชาธิปไตย ทฤษฎี "คบคิด" นี้ในบางฉบับ กล่าวหาว่าถึงขั้นว่าการแขวนคอล้อที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ในวันที่ 4 ต.ค. ที่มีนักศึกษาคนหนึ่งที่คล้ายกับมกุฎราชกุมารนั้น ถูกจัดเตรียมโดยผู้คบคิดรัฐประหารเพื่อนำมาซึ่งความไร้ระเบียบ และยังเป็นข้ออ้างในการยึดอำนาจของกองทัพ แก่นของ "การคบคิด" โดยปราศจากรายละเอียดจำเพาะนี้มีการบอกเล่าในความเห็นต่อการยึดอำนาจในการแพร่สัญญาณวิทยุจากกรุงมอสโก กรุงเวียงจันทน์และกรุงฮานอย |-style="vertical-align:top;" | 5. || นอกเหนือจากการกะเวลาที่ใกล้ชิดแล้ว ไม่มีหลักฐานสำหรับข้อกล่าวหาทั้งหมดนี้ แม้ถนอมอาจได้รับอนุญาตให้พำนักอยู่ในประเทศไทย เขาไม่ได้มีความสัมพันธ์อันดีเป็นพิเศษกับพลเรือเอกสงัดและผู้นำกองทัพคนอื่น และบุคลากรกองทัพไทยส่วนใหญ่บัดนี้ดูเหมือนรู้สึกว่าเวลาของถนอมเป็นอดีตไปแล้วในทุกกรณี การกลับประเทศของถนอมปลดปล่อยความตึงเครียดซึ่งในขั้นแรกนำไปสู่การลาออกของนายกรัฐมนตรีเสนีย์ในวันที่ 23 ก.ย. และการตัดสินใจของเสนีย์ในวันที่ 5 ต.ค. ในการส่งตำรวจเข้าสู่วิทยาเขต ม. ธรรมศาสตร์เพื่อจำกุมนักศึกษาบางส่วน อย่างไรก็ดี การกลับประเทศของถนอมไม่ได้เป็นแรงจูงใจหลักสู่เหตุการณ์สัปดาห์ก่อน ผู้นำกองทัพอาจเคยใช้แผนฉุกเฉินที่เตรียมการมานานในการจัดรัฐประหาร แต่ครั้งนี้ดูเหมือนว่าเป็นครั้งที่เตรียมการล่วงหน้ายาวนานที่สุด ตัวรัฐประหารเองดูเหมือนถูกตัดสินใจเป็นปฏิกิริยาต่อเหตุการณ์ในวันที่ 6 ต.ค. |-style="vertical-align:top;" | 6. || ขณะที่การตัดสินใจจัดรัฐประหารนั้นเกิดขึ้นจากตัวผู้นำกองทัพเอง แต่เป็นคำบรรยายที่น่าเศร้าต่อการทดลองประชาธิปไตยในการบันทึกว่าพวกเขามิได้ยึดอำนาจจากรัฐบาลประชาธิปไตยที่ประสบความสำเร็จและปฏิบัติหน้าที่ได้ แต่รัฐบาลประชาธิปไตยถูกมองจากคนไทยจำนวนมาก--ไม่ใช่ทั้งหมดเป็นนายทหาร--ว่าไม่เหมาะสมต่อความต้องการของประเทศไทย ความรับผิดชอบส่วนใหญ่สำหรับเหตุการณ์ซึ่งนำไปสู่การยุติการทดลองประชาธิปไตยนี้ต้องตกอยู่แก่ผู้นำศูนย์กลางนิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย (ศนท.) และกลุ่มแยกก้าวหน้าของพรรคประชาธิปัตย์ แกนนำนักศึกษาซึ่งบางทีในทีแรกกังวลต่อผลพวงของการกลับประเทศของถนอม ดูเหมือนว่าใช้การเดินขบวนต่อต้านถนอมเพื่อเพิ่มการควบคุมนักศึกษามหาวิทยาลัยไทยและการเอื้อมไปยังชุมชนโดยรวม กลุ่มแยกก้าวหน้าของพรรคประชาธิปัตย์ชัดเจนว่ามองการกลับประเทศของถนอมเป็นวิธีการกดดันนายกรัฐมนตรีเสนีย์ให้เพิ่มสัดส่วนตำแหน่งในคณะรัฐมนตรีเพื่อแลกกับการยกเลิกการรณรงค์เพื่อบังคับถนอมให้ออกนอกประเทศไทย |-style="vertical-align:top;" | 7. || หากเป็นการถูกต้องที่จะกล่าวถึงการสิ้นสุดการทดลองประชาธิปไตย การเกี้ยวพากับสถาบันและการปฏิบัติประชาธิปไตยของประเทศไทยไม่ได้ยุติลงเสียทีเดียว คนไทยหลายคนชัดเจนว่าอุทิศตนต่อหลักปฏิบัติและความเชื่อในสังคมเปิดและให้คุณค่าต่อสารัตถะของการปกครองระบอบประชาธิปไตยในอนาคต โดยมีการรับประกันเสรีภาพส่วนบุคคลในรัฐธรรมนูญ แน่นอนว่าแถลงการณ์ของคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินในวันที่ 6 ต.ค. ในย่อหน้าสุดท้าย ระบุว่า "สภายืนยันว่าจะธำรงรักษาความประสงค์ของประชาชนไทยในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และจะทำทุกวิถีทางในการวางรากฐานการปกครองระบอบนี้เป็นขั้น ๆ จนกว่าเราจะมีระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขที่เหมาะสมต่อสถานการณ์ปัจจุบัน" แถลงการณ์ดังกล่าวอาจถือเป็นความไม่จริงใจที่น่ากังขาก็ตาม แต่การบรรจุอยู่ในแถลงการณ์ขั้นต้นอย่างน้อยบ่งชี้ถึงความตระหนักในฝ่ายของคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินว่ามีการยึดโยงในประเทศไทยอยู่บ้างต่อมโนทัศน์ระบอบประชาธิปไตย |-style="vertical-align:top;" | 8. || การแต่งตั้งธานินทร์ กรัยวิเชียรเป็นนายกรัฐมนตรีในวันที่ 8 ต.ค. คำประกาศว่าคณะรัฐมนตรีเต็มคณะจะมีการแต่งตั้งในสองสัปดาห์ และการแต่งตั้งคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญในวันที่ 11 ต.ค. บ่งชี้ว่าคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินตระหนักว่าตนไม่สามารถปกครองประเทศได้โดยตรง และโครงสร้างการปกครองตามปกติจะต้องทำให้แล้วเสร็จโดยเร็ว อย่างไรก็ดีสุนทรพจน์ของธานินทร์ในวันที่ 13 ต.ค. (REFTEL) บ่งชี้ว่าการทดลองโครงส้างรัฐบาลอยู่มากกำลังรออยู่เบื้องหน้า |-style="vertical-align:top;" | 9. || สำหรับคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดิน 24 คนเอง เป็นไปได้ว่าไม่สามารถดำรงอยู่ในรูปปัจจุบันได้อย่างไม่มีกำหนด มันมีขนาดใหญ่เกินกว่าปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสมาชิกหลายคนโดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้บัญชกาารกองทัพภาคสนามที่มีกองบัญชาการอยู่นอกกรุงเทพมหานคร เป็นไปได้ว่าจะเข้าร่วมสมัยประชุมได้เป็นครั้งคราวเท่านั้น คณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินขาดผู้นำคนเดียวที่เข้มแข็ง ประธาน พลเรือเอกสงัด ได้รับความเคารพดีในกองทัพไทย แต่ราชการอาชีพของเขาในกองทัพเรือเป็นความผิดปกติในรัฐบาลทหาร ซึ่งแต่เดิมถูกครอบงำโดยกองทัพบกที่มีขนาดใหญ่กว่า มีสิ่งบ่งชี้ว่าหากรัฐประหาร 6 ต.ค. ถูกชะลอไปอีกหลายวัน จะมีรัฐประหารที่แตกต่างออกไป โดยมีชุดผู้นำคนละชุด ซึ่งในบรรดาผู้นำเหล่านั้นจะมีกองทัพบกเป็นส่วนใหญ่ การปลดพลเอกฉลาดอย่างกระทันหันในวันที่ 10 ตุลาคม ภายใต้พฤติการณ์ซึ่งบ่งชี้ว่าเขาเกี่ยวข้องกับการคบคิดรัฐประหาร และการส่งตัวพลโทวิฑูร ยะสวัสดิ์ไปประเทศญี่ปุ่นอย่างรวบรัดในวันที่ 13 ต.ค. เพื่อ "ควบคุมดูแลนักศึกษาไทย" ในประเทศนั้น เป็นการเน้นย้ำความกังวลของผู้นำคณะปฏิรูปการปกครองในการขัดขวางกิจกรรมรัฐประหารต่อไป |-style="vertical-align:top;" | 10. || ยังเร็วเกินไปในการคาดหมายว่าคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินจะทำสิ่งใดต่อเกี่ยวกับปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการยึดอำนาจของกอทัพโดยตรง รวมประเด็นต่อไปนี้ ซึ่งจะครอบงำเหตุการณ์ในอีกไม่กี่เดือนต่อจากนี้: : ก) การเมือง - จะให้เสรีภาพมากเท่าใดโดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อสื่อ ความเคลื่อนไหวสู่การร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่จะรวดเร็วเพียงใด จะทำอย่างไรเกี่ยวกับการก่อการกำเริบ จะปรับปรุงสภาพการรักษากฎหมายและความสงบเรียบร้อยอย่างไร จะทำอย่างไรเกี่ยวกับการฉ้อราษฎร์บังหลวง ซึ่งเป็นความชั่วร้ายแพร่หลายที่มีความสำคัญยืดเยื้อ : ข) เศรษฐกิจ - จะทำอย่างไรเกี่ยวกับการลงทุน รวมทั้งการลงทุนจากต่างประเทศและในประเทศ และอะไรที่เป็นส่วนผสมระหว่างทั้งสองที่พึงประสงค์ มีความสนใจในการปฏิรูปที่ดินมากน้อยเพียงใด : ค) นโยบายเศรษฐกิจ - จะทำอะไรเกี่ยวกับความสัมพันธ์กับประเทศเพื่อนบ้านคอมมิวนิสต์ของประเทศไทย (ทั้งเวียดนามและลาวประณามรัฐประหารอย่างรุนแรงตามคาด) แล้วความสัมพันธ์กับสหรัฐจะเป็นอย่างไร (กองทัพไทยไม่อยมเปลี่ยนแปลงความสัมพันธ์กับสหรัฐในช่วงปีที่ผ่านมา และการกีดกันพวกเขาจากการเจรจาในต้ปนี 1976 ในเรื่องประเด็นการคงกองทัพและฝ่ายข่าวกรองสหรัฐที่เหลือ) สนธิสัญญากรุงมะนิลาจะมีคุณค่าอะไรต่อผลประโยชน์ความมั่นคงของประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังการกำจัดขั้นสุดท้ายของซีโต้ในเดือนมิถุนายน 1977 |-style="vertical-align:top;" | 11. || ณ จุดนี้ยังเป็นการง่ายที่จะถามคำถามกว่าให้คำตอบ ในภาพรวม เราเชื่อว่าช่วงเวลาแห่งความไร้เสถียรภาพและความสับสนอยู่บ้างจะอยู่เบื้องหน้า จนกว่าผู้นำรัฐบาลที่ถูกกองทัพครอบงำปักหลักได้ เมื่อคำนึงถึงภูมิหลังและประสบการณ์ของบุคลากรในคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดิน ยังน่าสงสัยอยู่ว่าคณะปฏิรูปการปกครองแผ่นดินที่ประกอบขึ้นในปัจจุบันสามารถเป็นผู้นำดังที่ประเทศไทยต้องการในช่วงเวลาต่อจากนี้ |} == บรรณานุกรม == * {{cite web|author=United States Department of State|title=425. Telegram 28513 From the Embassy in Thailand to the Department of State, October 14, 1976, 1117Z|accessdate=2020-10-07|date=1976-10-14|url=https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1969-76ve12/d425}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{PD-USGov}} | {{CC-BY-SA-3.0}} }} glz8i16q4s25amk5fihnzsiq39hb0ej 114 43048 189516 168321 2022-08-17T12:17:41Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = รัฐธรรมนูญฝรั่งเศส | ศักราช = ค.ศ. | ปี = 1791 | ภาษา = fr | ต้นฉบับ = Constitution du 3 septembre 1791 | ผู้สร้างสรรค์ = | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = | สถานีย่อย = รัฐธรรมนูญฝรั่งเศส/การปฏิวัติฝรั่งเศส }} {{ตรคป | {{ก|A V I S.|บ=font-size:120%}} {{largeinitial|L|2em}}e même imprimeur va livrer à l'impression une édition complette des décrets de l'Assemblée nationale, divisés par ordre de matiere, et rédigée par un membre de l'Assemblée nationale constituante aux années 1789, 1790 et 1791, format in-8˚. Caractere et qualité de papier semblables à cet avis. Le prix sera de 3 liv. le volume de quatre cents pages. Sous peu de temps, le prospectus sera distribué dans tous les départemens. | {{ก|แ จ้ ง ค ว า ม|บ=font-size:140%}} {{largeinitial|ผู้|2em}}พิมพ์เจ้าเดียวกันนี้จะส่งกฤษฎีกาของสมัชชาแห่งชาติฉบับสมบูรณ์ ซึ่งจัดแบ่งตามลำดับเนื้อหา และมีสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งชาติผู้หนึ่งตรวจแก้ในปี 1789, 1790, และ 1791 ไปลงพิมพ์ในขนาด 16 หน้ายก ด้วยกระดาษลักษณะและคุณภาพเดียวกับแจ้งความฉบับนี้ ส่วนราคาจะอยู่ที่ 3 ลีฟวร์ต่อเล่ม 400 หน้า ใบเสนอขายจะแจกจ่ายไปยังจังหวัดต่าง ๆ ในเวลาไม่ช้า | ไม่ย่อหน้า = }} {{pb}} {{ตรคป | {{c|{{uc|Constitution}}|style=font-size:140%}} {{c|{{uc|Française,}}}} {{c|{{uc|Présentée au Roi}}|style=font-size:120%}} {{c|{{uc|par}}}} {{c|{{uc|l'Assemblée nationale,}}}} {{c|Le 3 septembre 1791.}} [[File:P. Causse imprimerie.svg|center|130px]] {{c|{{uc|A Dijon,}}}} {{c|{{uc|de l'imprimerie de P. Causse.}}}} {{c|M. DCC. XCI.|style=font-size:90%}} | {{ก|รัฐธรรมนูญ|บ=font-size:140%}} {{ก|ฝรั่งเศส}} {{ก|สมัชชาแห่งชาติ|บ=font-size:120%}} {{ก|ทูลเกล้าฯ ถวายพระมหากษัตริย์}} {{ก|เมื่อ}} {{ก|วันที่ 3 กันยายน 1791}} [[File:P. Causse imprimerie.svg|center|130px]] {{ก|[พิมพ์]ที่ดีฌง}} {{ก|[ฉบับ]ของสำนักพิมพ์ เป. โกส}} {{ก|[ปี]พันเจ็ดร้อยเก้าสิบเอ็ด|บ=font-size:90%}} | ไม่ย่อหน้า = }} ---- {{สบช|style=background-color:#FFB; border:1px solid #FDD017;| * '''[[/ประกาศสิทธิมนุษยชนและพลเมือง/]]''' : {{ลล|โดย {{ลสย|สภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งชาติ}}}} * '''[[/รัฐธรรมนูญ|รัฐธรรมนูญ ฉบับวันที่ 3 กันยายน 1791]]''' : {{ลล|โดย {{ลสย|สภาร่างรัฐธรรมนูญแห่งชาติ}}}} * '''[[/พระราชสาร|พระราชสารถึงสมัชชาแห่งชาติ ลงวันที่ 13 กันยายน 1791]]''' : {{ลล|โดย {{ลสย|พระเจ้าหลุยส์ที่ 16}}}} * '''[[/พระราชดำรัส|พระราชดำรัสต่อสมัชชาแห่งชาติ เมื่อวันที่ 14 กันยายน 1791]]''' : {{ลล|โดย {{ลสย|พระเจ้าหลุยส์ที่ 16}}}} }} ==บรรณานุกรม== {{รออ}} * {{อนส|title=[[:File:Constitution française (1791).pdf|Constitution française, présentée au roi par l'Assemblée nationale, le 3 septembre 1791]]|year=1791|location=Dijon|publisher=Imprimerie de P. Causse}} {{จออ}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{สาธารณสมบัติ-ฝรั่งเศส}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:รัฐธรรมนูญฝรั่งเศส]] mk9k17exsdn6d9jaatnjaawr9opfa63 114 43107 189538 135510 2022-08-17T13:44:21Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล <!-- ข้อมูลหลัก --> | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = 2517 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = The President's Daily Brief, 26 February 1974 | ผู้สร้างสรรค์ = สำนักข่าวกรองกลาง | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | หมวดหมู่ = | แก้กำกวม = | รุ่น = | สถานีย่อย = เหตุการณ์ 6 ตุลา | ผู้สร้างสรรค์ที่เกี่ยวข้อง = พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช | วิกิพีเดีย = | คอมมอนส์ = | หมวดหมู่คอมมอนส์ = | วิกิคำคม = | วิกิข่าว = | วิกิพจนานุกรม = | วิกิตำรา = | วิกิห้องสมุด = | วิกิสนเทศ = | วิกิท่องเที่ยว = | วิกิวิทยาลัย = | วิกิสปีชีส์ = | เมทา = }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="1"/> | [[File:Seal of the Central Intelligence Agency.svg|left|130px]] {{clear}} {{left|{{fs|140%|ย่อรายวันสำหรับประธานาธิบดี}}}} {{right|''26 กุมภาพันธ์ 1974''}} }} {{คั่นหน้า|label=สารบัญ}} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="3" onlysection="3-1"/> | {{c|ย่อรายวันสำหรับประธานาธิบดี}} {{c|26 กุมภาพันธ์ 1974}} }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="3" onlysection="3-2"/> | ความคืบหน้าหลัก ๆ }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="3" onlysection="3-3"/> | อินเดียกับอิหร่านได้ทำความตกลงทางการค้าที่สำคัญ ''([[#p1|หน้า 1]])'' }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="3" onlysection="3-4"/> | กองทัพไทยเตรียมใช้มาตรการเฉียบขาด ถ้าคุมความปั่นป่วนจากนักศึกษาไม่อยู่ ''([[#p2|หน้า 2]])'' }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="3" onlysection="3-5"/> | มีเค้าลางว่าจะเกิดความแตกแยกทางการเมืองซ้ำอีกในพนมเปญ ''([[#p3|หน้า 3]])'' }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="3" onlysection="3-6"/> | หมายเหตุ เรื่อง อิรักกับสหภาพโซเวียต, สหภาพโซเวียต, ลิเบียกับยุโรปตะวันออก, และโรมาเนีย มีอยู่ ''[[#p4|หน้า 4]]'' }} {{ตรึง|p1}} {{คั่นหน้า|label=หน้า 1}} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="4" onlysection="4-1"/> | {{c|อินเดีย–อิหร่าน|style=font-size:120%}} }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="4" onlysection="4-2"/> | อินเดียกับอิหร่านได้ทำความตกลงทางการค้าครั้งสำคัญ ว่า {{redact|color=white}} จะมีส่วนช่วยสร้างความมั่นใจว่า [ทุกอย่าง] จะเป็นไปตามข้อกำหนดเรื่องน้ำมันของอินเดีย แล้วอินเดียจะจัดหาซีเมนต์ ผลิตภัณฑ์เหล็ก รถราง เครื่องจักร และเรือประมง ให้เป็นการตอบแทน }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="4" onlysection="4-3"/> | อินเดียยังจะได้รับสินเชื่อสองรายการ รวม 370 ล้านดอลลาร์สหรัฐ สำหรับขยายปฏิบัติการทำเหมืองแร่เหล็กและการผลิตอะลูมินา เมื่อโครงการเหล่านี้แล้วเสร็จ อินเดียจะจัดหาก้อนแร่ 2.4 ล้านตัน กับอะลูมินา 100,000 ตัน ให้แก่อิหร่านรายปี เป็นเวลา 20 ปี }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="4" onlysection="4-4"/> | ทั้งปริมาณน้ำมันดิบที่เกี่ยวข้อง และข้อกำหนดสินเชื่อสำหรับเงินกู้นั้น ไม่เป็นที่เปิดเผย ถึงแม้รัฐมนตรีเศรษฐกิจอิหร่านจะอ้างว่า ความตกลงนี้ไม่เกี่ยวกับราคา "สัมปทาน" น้ำมันใด ๆ แต่ค่าใช้จ่ายคงจะต่ำกว่าราคาที่ลงไว้ทีเดียว อิหร่านจัดหาการนำน้ำมันดิบอินเดียเข้าประเทศเป็นที่เรียบร้อยแล้วถึงร้อยละ 60–65 }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="4" onlysection="4-5"/> | อิหร่านยังตกลงจะช่วยหนุนเงินในการขยายโรงกลั่นของอินเดียที่มัทราส เพื่อให้จุได้จาก 2.8 ล้านตัน เป็น 3.5 ล้านตัน ต่อปี โรงกลั่นนี้มีรัฐบาลอินเดีย, การน้ำมันแห่งชาติอิหร่าน, และการน้ำมันสากลอเมริกัน เป็นเจ้าของร่วมกัน }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="4" onlysection="4-6"/> | อีกประการ ปัญหาดุลการชำระเงินของอินเดียจะทุเลาลงอย่างยิ่ง เพราะการส่งออกไปอิหร่านในอนาคตจะทำให้อินเดียสามารถชำระหนี้บางส่วนของตนในการนำน้ำมันเข้า กระนั้น การจัดหาเหล็ก 65,000 ตัน และซีเมนต์ 300,000 ตัน ให้แก่อิหร่าน อาจทำให้อินเดียซ้ำเติมความขาดแคลนสินค้าทั้งสองอย่างในประเทศซึ่งวิกฤติอยู่แล้วได้ }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="4" onlysection="4-7"/> | จากจุดยืนของชาห์ การค้าขายกับอินเดียมีจุดเด่นที่น่าสนใจอยู่ประมาณหนึ่ง ในอนาคตอันใกล้นี้ การค้าขายจะทำให้อิหร่านมีสินค้าอุตสาหกรรมบางอย่างซึ่งเป็นที่ต้องการอย่างยิ่งยวด ทั้งจะเพิ่มพูนความสนใจของเตหะรานในปฏิบัติการโรงกลั่นในต่างแดน ส่วนในระยะยาว การค้าขายนี้จะทำให้อิหร่านมีแหล่งวัสดุสำคัญสำหรับแผนการอันทะเยอทะยานของอิหร่านที่จะผลิตเหล็กและอะลูมินัม แผนการเหล่านี้ทำให้อิหร่านจำต้องเป็นผู้ส่งผลิตภัณฑ์เหล็กและอะลูมินัมออกเป็นรายสำคัญ อันเป็นเป้าหมายที่อาจทำให้เตหะรานกับนิวเดลีต้องมาค้าขายแข่งกันในวันข้างหน้า }} {{ตรึง|p2}} {{คั่นหน้า|label=หน้า 2}} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="5" onlysection="5-1"/> | {{c|ไทย|style=font-size:120%}} }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="5" onlysection="5-2"/> | เร็ว ๆ นี้ กฤษณ์ สีวะรา ผู้บัญชาการทหารบก บอกหัวหน้าทหารคนสำคัญในเขตกรุงเทพฯ ให้เตรียมเคลื่อนไหวโดยด่วนและเด็ดขาดถ้าเกิดวุ่นวายขึ้นอีก แม้เขาไม่ได้ขยายความคำสั่งของตน แต่เป็นไปได้มากที่กฤษณ์กำลังคิดเรื่องจับตัวนักกิจกรรมนักศึกษาบางคน ในช่วงการเดินขบวนของนักศึกษาซึ่งเกิดความรุนแรงเมื่อเดือนมกราคมที่ผ่านมานั้น รัฐบาลอาศัยกำลังตำรวจมารับสถานการณ์ และไม่ได้เรียกใช้กองทัพ }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="5" onlysection="5-3"/> | ชัดเจนแล้วว่า พระเจ้าอยู่หัวภูมิพลได้แอบอนุมัติให้ทหารเข้าปราบปรามความวุ่นวายขนานใหญ่ครั้งใดก็ตามที่เกิดจากแรงกระตุ้นของนักศึกษา {{redact|color=white}} พระเจ้าอยู่หัวกำลังทบทวนเรื่องที่ทรงสนับสนุนขบวนการนักศึกษา สืบเนื่องจากแนวคิดแบบ "ถอนรากถอนโคน" บางแนวคิดที่เดี๋ยวนี้ผู้นำนักศึกษาหลายคนได้แสดงออกมา }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="5" onlysection="5-4"/> | แม้ในกรุงเทพฯ จะกังวลกันบ้างว่า กองทัพอาจฉวยประโยชน์จากสถานการณ์ แต่ก็ไร้หลักฐานว่า กองทัพจะใช้การดำเนินการต่อนักศึกษามาเป็นข้ออ้างขับไล่รัฐบาลพลเรือน ถึงอย่างนั้น การใช้ยาแรงจำกัดกิจกรรมทางการเมืองของนักศึกษาอาจนำไปสู่การเผชิญหน้ากันระหว่างกองทัพกับนักศึกษา ความอ่อนไหวในกองทัพก็กำลังพุ่งสูงเป็นพิเศษ เพราะข้อกล่าวหาของนักศึกษาที่ว่า หน่วยทหารเพิ่งเผาล้างหมู่บ้านในภาคอีสานของไทยซึ่งต้องสงสัยว่า ให้ที่ซุกซ่อนแก่ผู้เห็นอกเห็นใจคอมมิวนิสต์ {{redact|20|color=white}} }} {{ตรึง|p3}} {{คั่นหน้า|label=หน้า 3}} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="6" onlysection="6-1"/> | {{c|กัมพูชา|style=font-size:120%}} }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="6" onlysection="6-2"/> | ไม่นานมานี้ สิริมตะ<ref>สีสุวัตถิ์ สิริมตะ (เขมร: ស៊ីសុវត្ថិ សិរិមតះ ''สีสุวตฺถิ์ สิริมตะ'')</ref> หัวหน้าพรรคสาธารณรัฐ<ref>พรรคเขมรสาธารณรัฐ (เขมร: គណបក្សខ្មែរសាធារណរដ្ឋ ''คณบกฺส ขฺแมร สาธารณรฎฺฐ'')</ref> พูดในที่ลับว่า ตนและพวกทำงานกับประธานาธิบดีลอน นอล<ref>(เขมร: លន់ នល់ ''ลน̍ นล̍'')</ref> และสมาชิกพรรคสังคมสาธารณรัฐ<ref>(เขมร: គណបក្សសង្គមសាធារណរដ្ ''คณบกฺส สงฺคม สาธารณรฎฺ'')</ref> ของเขา ต่อไปไม่ไหวแล้ว ตามที่สิริมตะว่า ลอน นอล นั้นได้ "บ่อนทำลาย" ความพยายามทุกอย่างของสมาชิกพรรคสาธารณรัฐที่จะช่วยขับเคลื่อนประเทศ รัฐมนตรีหลายคนจากพรรคสาธารณรัฐก็ได้สะท้อนข้อวิจารณ์ของมตะ แต่ลอง โบเรต<ref>(เขมร: ឡុង បូរ៉េត ''ฬุง บูเรต'')</ref> นายกรัฐมนตรี ได้เกลี้ยกล่อมให้พวกเขาอยู่ในคณะรัฐมนตรีต่อ }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="6" onlysection="6-3"/> | มตะยังต้องการให้ยุบกรมปรึกษานโยบายชั้นสูง<ref>(เขมร: ក្រុមប្រឹក្សានយោបាយជាន់ខ្ពស់ ''กฺรุม บฺรึกฺสา นโยบาย ชาน̍ ขฺพล่'')</ref> ที่ตนรับหน้าที่อยู่ มตะเชื่อว่า กรมซึ่งมีสมาชิกสามคน และอนุมานได้ว่าเป็นคณะผู้ปกครองของประเทศนี้ ใช้การไม่ได้แล้ว เขาพร่ำบ่นว่า กรมนี้นานทีปีหนจะประชุมกันสักครั้ง และมีงานที่จะทำเป็นจริงเป็นจังน้อย เพราะการตัดสินใจที่สำคัญที่สุดนั้นก็ทำกันมาแล้วก่อนจะเสนอเรื่องใด ๆ ให้กรมนี้เสียอีก มีรายงานว่า ลอง โบเรต ซึ่งเป็นสมาชิกกรมนี้อยู่ด้วย ก็มีมุมมองอย่างเดียวกับมตะ ลอน นอล ตระหนักทราบเรื่องนี้แล้วเชิญพวกเขาให้มาถกกันเพิ่มเติมเกี่ยวกับกรม และเสนอ "คำแนะนำให้ดำเนินการ" มาให้เขา }} {{ตรึง|p4}} {{คั่นหน้า|label=หน้า 4}} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="8" onlysection="8-1"/> | {{c|หมายเหตุ|style=font-size:120%}} }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="8" onlysection="8-2"/> | <u>อิรัก–สหภาพโซเวียต</u>: {{redact|20|color=white}} สหภาพโซเวียต ได้จัดหาจรวดฟร็อก ซึ่งเป็นขีปนาวุธยุทธวิธีไร้การควบคุม ให้แก่อิรัก มีการยืนยันอัตลักษณ์ของจรวดดังกล่าวหนึ่งลำ พร้อมอุปกรณ์สนับสนุนและพาหนะส่งกำลังเพิ่มเติม ที่อาคารทหารห่างจากแบกแดดไปทางใต้ราว 45 ไมล์ {{redact|20|color=white}} }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="8" onlysection="8-3"/> | <u>สหภาพโซเวียต</u>: {{redact|60|color=white}} {{redact|full|color=white}} {{redact|full|color=white}} {{redact|full|color=white}} }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="8" onlysection="8-4"/> | <u>ลิเบีย–ยุโรปตะวันออก</u>: ลิเบียได้ทำความตกลงกับยุโรปตะวันออกซึ่งอาจเพิ่มปริมาณน้ำมันที่ตนจะได้ส่งออกไปยังพื้นที่นั้นโดยตรงเป็น 140,000 บาร์เรลต่อวันสำหรับปีนี้ ซึ่งเป็นสองเท่าของปริมาณที่จัดส่งในปี 1973 เดือนนี้โปแลนด์กับโรมาเนียลงนามในความตกลงระยะยาวกับลิเบีย ส่วนเชโกสโลวาเกียบรรลุความตกลงห้าปีที่จะทำให้ได้น้ำมันมาด้วยเกณฑ์การแลกเปลี่ยน เดือนที่แล้วฮังการีกับบัลแกเรียจัดให้มีการส่งมอบน้ำมันสำหรับปีนี้ แต่ปริมาณค่อยข้างน้อย การจัดส่งเหล่านี้อาจตีเป็นปริมาณได้น้อยกว่าร้อยละ 10 ของน้ำมันที่เป็นไปได้ว่าลิเบียส่งออกสำหรับปี 1974 }} {{ตารางคำแปล | <pages index="President's Daily Brief (1974-02-26).pdf" include="8" onlysection="8-5"/> | <u>โรมาเนีย</u>: โรมาเนียได้ตัดสินใจจะลดทอนความเจริญเติบโตด้านอุตสาหกรรมที่เดี๋ยวนี้อยู่ในระดับสูงสุดในยุโรปตะวันออก เพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อการผลิตสินค้าสำหรับผู้บริโภคและการเกษตรในแผนการที่ตนวางไว้ห้าปีตั้งแต่ปี 1976 ถึง 1980 ซึ่งตอนนี้ปรากฏว่ากำลังร่างกันอยู่ ประธานาธิบดีเชาเชสกู ซึ่งประกาศการเปลี่ยนแปลงแบบถึงรากถึงโคนจากนโยบายอันนี้ในการให้สัมภาษณ์ที่เพิ่งผ่านมา มองเห็นอย่างชัดเจนถึงความจำเป็นทางการเมืองที่จะต้องปรับปรุงล็อต [สินค้าสำหรับ] ผู้บริโภค ด้วยเหตุผลในทางเศรษฐกิจแล้ว ก็คาดหมายได้ว่า การส่งเครื่องจักรและอุปกรณ์ออกจำนวนมากจะก่อให้เกิดปัญหาดุลการชำระเงิน }} ==เชิงอรรถของวิกิซอร์ซ== {{รายการอ้างอิง}} ==บรรณานุกรม== * {{cite web|author=Central Intelligence Agency|date=1974-02-26|title=The President's Daily Brief|url=https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/DOC_0006007684.pdf|website=Central Intelligence Agency}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{สาธารณสมบัติ-รัฐบาลสหรัฐ}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:รายงาน]] 736jevcg3rqc0wer74ibs5bx7mlxwl5 114 44121 189513 168336 2022-08-17T12:08:21Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = | เขียนทับปี = ราว พ.ศ. 2470 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = | ผู้สร้างสรรค์ = พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = | สถานีย่อย = รัฐธรรมนูญไทย }} {{ตรคป | {{ก|{{พญ|Note}}<br>Democracy in Siam}} | {{ก|บันทึก<br>ประชาธิปไตยในสยาม}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | The question whether a democratic form of government is suitable, or ever will be suitable, for Siam or not, has been discussed among the intelligentsia of Siam for a long time, and is even now being discussed by the semi-educated people, some of whom having aired their opinions in the Siamese press. The general {{ตตฉ|concensus|consensus}} of opinion is that Siam is not at present ready to have a democratic form of government but may have to adopt it at some distant date. Some people assert that parliamentary government will never be suitable for the Siamese people, giving as reason that it is only the Anglo-Saxons who have been able to make a success of that form of government. | คำถามที่ว่า การปกครองแบบประชาธิปไตยนั้นเหมาะสมหรือมีทางที่จะเหมาะสมแก่สยามหรือไม่นั้น ได้อภิปรายกันในหมู่ปัญญาชนของสยามมาช้านานแล้ว และกระทั่งตอนนี้ก็ยังเป็นที่อภิปรายของผู้มีการศึกษาครึ่ง ๆ กลาง ๆ ซึ่งบางคนในกลุ่มนี้ได้กระพือความเห็นของตัวออกสื่อสยามแล้ว ความเห็นที่ลงรอยกันโดยทั่วไปนั้นมีอยู่ว่า สยามยามนี้ไม่พร้อมจะมีการปกครองแบบประชาธิปไตย แต่อาจต้องรับการปกครองแบบนั้นไม่วันใดก็วันหนึ่งในอนาคตอันห่างไกล บางคนยืนกรานว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาไม่มีทางจะเหมาะสมแก่ชาวสยาม โดยให้เหตุผลว่า มีแต่ชาวแองโกล-แซ็กซันที่สามารถสร้างความรุ่งเรืองจากการปกครองแบบนั้น }} {{ตรคป | There is no doubt that a democratic form of government requires a high degree of development of the people to be a real success. It is even possible that there must also be certain racial qualities (which the Anglo-Saxons possess to a high degree) if democratic institutions are to be really beneficial to the people as a whole and to be really and truly democratic, not only in form, but also in fact. Too many democracies are so only in the form. | ไม่ต้องสงสัยเลยว่า การปกครองแบบประชาธิปไตยจะสำเร็จจริงได้ต้องอาศัยพัฒนาการระดับสูงของผู้คน ถ้าจะให้สถาบันประชาธิปไตยเป็นประโยชน์อย่างแท้จริงต่อประชาชนโดยรวม และเป็นประชาธิปไตยอย่างจริงแท้แน่นอน ซึ่งไม่ใช่แต่ในรูปแบบ แต่ในความเป็นจริงด้วย ก็ยิ่งเป็นไปได้ที่จะต้องมีคุณลักษณะบางประการในทางเชื้อชาติ (ซึ่งชาวแองโกล-แซ็กซันมีอยู่ในระดับสูง) รัฐประชาธิปไตยมากมายเหลือเกินที่เป็นประชาธิปไตยแต่ในรูปแบบ }} {{ตรคป | Now I am also inclined to think that a real democracy is very unlikely to succeed in Siam. It may even be harmful to the real interests of the people. One could readily imagine what a parliamentary {{ตตฉ|from|form}} of government would be like in Siam and then there is no need to go into details. I shall just mention one fact, that is the parliament would be entirely dominated by the Chinese Party. One could exclude all Chinese from every political right; yet they will dominate the situation all the same since they hold the hard cash. | เวลานี้ ข้าพเจ้ามีแนวโน้มที่จะคิดอยู่เหมือนกันว่า แทบเป็นไปไม่ได้เลยที่ประชาธิปไตยจริง ๆ จะประสบความสำเร็จในสยาม แต่อาจเป็นภัยต่อประโยชน์ที่แท้จริงของประชาชนด้วยซ้ำไป เราอาจนึกภาพได้ในทันทีว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาจะมีหน้าตาอย่างไรในสยาม ฉะนั้น จึงไม่จำต้องลงรายละเอียดกันอีก ข้าพเจ้าเพียงจะเล่าถึงข้อเท็จจริงเรื่องหนึ่ง คือว่า รัฐสภาคงจะถูกพรรคชาวจีนครอบงำโดยสิ้นเชิง เราอาจกีดกันชาวจีนทุกคนจากสิทธิทางการเมืองทุกอย่างได้ แต่ชาวจีนก็จะยังอยู่เหนือสถานการณ์เหมือนเดิมทุกอย่าง เพราะเขามีเงินสด }} {{ตรคป | Any party that does not depend on Chinese funds cannot succeed, so that politics in Siam will be dominated and dictated by the Chinese merchants. This is indeed a very probable eventuality. One could easily find many arguments to support the idea that Siam ought not to have a parliamentary form of government. This being the case, one may ask “Then why think about democracy at all?” The answer is that one must remember that the majority of people do not think rationally but think only sentimentally. This is particularly true of the crowd. There may come a time when the Siamese people will clamour for a parliament. (Are there not signs of that even now in Bangkok?) It would be of no avail to explain, even with the best of reason, that a parliamentary government is not suited to the racial qualities of the Siamese. They will surely yell louder that they are being oppressed by a tyrannical ruling class, and there may be some trouble. (At the present moment I do not believe that there is any Siamese who would sacrifice his life for a political faith.) | พรรคใดไม่พึ่งพาทุนจีน พรรคนั้นก็ไม่อาจประสบความสำเร็จ ดังนั้น พ่อค้าชาวจีนย่อมจะครอบงำและบงการการเมืองในสยาม นี่เป็นผลลงเอยที่เป็นไปได้มากทีเดียว แนวคิดที่ว่าสยามไม่พึงมีการปกครองแบบมีรัฐสภานั้น เราอาจหาเหตุผลมากมายมาสนับสนุนได้โดยง่าย เมื่อเป็นเช่นนี้ เราอาจถามขึ้นว่า "แล้วจะคิดเรื่องประชาธิปไตยไปทำไมกัน?" คำตอบก็คือ เราต้องจำไว้ว่า คนส่วนใหญ่ไม่ได้ใช้เหตุผลคิด แต่ใช้อารมณ์คิด ข้อนี้เป็นจริงโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับฝูงชน ช่วงเวลาที่ชาวสยามจะร่ำร้องหารัฐสภาอาจมาถึงสักวัน (แม้ในพระนครทุกวันนี้ก็มีเค้าลางเรื่องนั้นอยู่แล้วมิใช่หรือ?) คงป่วยการที่จะอธิบาย แม้จะด้วยเหตุผลแสนประเสริฐ ว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาไม่สอดรับกับคุณลักษณะทางเชื้อชาติของชาวสยาม เขาเหล่านั้นจะแหกปากดังขึ้นเป็นแน่ว่า ชนชั้นปกครองที่เป็นทรราชกำลังกดขี่เขาอยู่ แล้วก็คงเกิดความวุ่นวายบางอย่าง (ในยามนี้ ข้าพเจ้าไม่เชื่อว่าจะมีชาวสยามหน้าไหนยอมสละชีวิตของตัวเพื่อศรัทธาทางการเมือง) }} {{ตรคป | Perhaps some countries have adopted democracy merely as a necessity, knowing full well that it does not suit the character of the people. That is why there are countries who play at having parliaments. It seems to me that it is quite on the cards that we shall have to play that sort of game in Siam sometime. It is with these considerations in view that I am now considering certain reforms. | บางทีบางประเทศอาจรับประชาธิปไตยเพียงเพราะเลี่ยงไม่ได้ แม้รู้อยู่เต็มอกดีว่าไม่เหมาะแก่ลักษณะของประชาชนเลยก็ตาม นั่นเป็นเหตุว่าทำไมถึงมีบางประเทศที่มีรัฐสภากันเล่น ๆ ดูเหมือนค่อนข้างจะปรากฏอยู่บนไพ่แล้วว่า เราจะต้องเล่นเกมอย่างนั้นในสยามกันสักมื้อสักคาบ ข้าพเจ้าจึงกำลังพิจารณาการปฏิรูปบางอย่างอยู่ในเวลานี้โดยมีข้อใคร่ครวญเหล่านี้อยู่ในทัศนะ }} {{ตรคป | It seems to me that, if it is admitted that {{ตตฉ|some day|someday}} we may be forced to have some form of democracy in Siam, we must prepare ourselves for it gradually. We must learn and we must educate ourselves. We must learn and experiment so as to have an idea as to how a parliamentary government would work in Siam. We must try to educate the people to be politically conscious, to realize these real interests so that they will not be misled by agitators of mere dreamers of Utopia. {{ตตฉ|if|If}} we are to have a parliament, we must teach the people how to vote and how to elect representatives who will really have their interests at heart. | ดูเหมือนว่า ถ้าต้องยอมรับว่าวันหนึ่งเราอาจถูกบีบให้มีประชาธิปไตยบางรูปแบบในสยามแล้วไซร้ เราก็ต้องเตรียมตัวสำหรับประชาธิปไตยอย่างค่อยเป็นค่อยไป เราต้องเรียนรู้และเราต้องหาความรู้ใส่ตัวเอง เราต้องเรียนรู้และทดลองกันไปเพื่อให้ได้แนวคิดว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาจะใช้การได้อย่างไรในสยาม เราต้องเพียรให้การศึกษาแก่ประชาชนเพื่อให้มีจิตสำนึกทางการเมือง ให้ตระหนักถึงประโยชน์ที่แท้จริงเหล่านี้ เพื่อที่ประชาชนจะไม่เขวไปตามนักยุแยงหรือ<ref>ต้นฉบับว่า "of" (ของ, แห่ง ฯลฯ) แต่คงเป็นการเขียนหรือพิมพ์ "or" (หรือ) ผิด ในที่นี้แปลตามความหมายของ "or"</ref> นักฝันเฟื่องถึงแต่ยุคพระศรีอาริย์ ถ้าเราจะมีรัฐสภา เราต้องสอนประชาชนให้รู้จักออกเสียงและรู้จักเลือกตั้งผู้แทนที่เก็บประโยชน์ของประชาชนเอาไว้ในหัวใจ }} {{ตรคป | The reorganization of the Privy Council is an attempt to carry out the first step of these ideas. It will be said that the Committee of the Privy Council as reorganized will not really represent public opinion in general, and that as a body it will not really be representative of the interests of the people. This is, of course, quite true. It is firstly intended to be an experiment and an education in methods of parliamentary debate. I believe that the experience to be gained will be useful. The body may possibly reflect something of the general public opinion, and I do not think that it will be entirely useless. It is to be expected, however, that the creation of this body will not satisfy everybody, and that it will be variously criticised. (I do not believe that it is possible to do anything or organize anything without being destructively criticised by a certain section of the people in Siam.) | การจัดระเบียบองคมนตรีเสียใหม่เป็นความพยายามจะดำเนินตามแนวคิดเหล่านี้ในขั้นแรก คนจะพูดกันว่า กรรมการองคมนตรีที่จัดระเบียบใหม่นี้จะมิได้แสดงให้เห็นจริงถึงความคิดของสาธารณชนโดยทั่วไป และจะไม่ใช่องค์กรที่เป็นสื่อแทนประโยชน์ประชาชนโดยแท้ แน่ล่ะ เรื่องนี้ก็ถูกอยู่ เพราะทีแรกตั้งใจจะให้องค์กรนี้เป็นแต่เครื่องทดลองและศึกษาวิธีอภิปรายแบบรัฐสภา ข้าพเจ้าเชื่อว่า ประสบการณ์ที่จะได้รับนั้นจะเป็นประโยชน์แน่ อาจเป็นไปได้ที่องค์กรนี้สะท้อนอะไรบางอย่างในความคิดเห็นโดยทั่วไปของสาธารณชน และข้าพเจ้าไม่คิดว่า องค์กรนี้จะเปล่าประโยชน์เสียทีเดียว ถึงกระนั้น ก็คาดหมายได้ว่า การจัดตั้งองค์กรนี้จะเป็นที่ถูกใจของทุกคนไม่ได้ และจะถูกวิจารณ์ไปต่าง ๆ นานา (ข้าพเจ้าไม่เชื่อว่า จะสามารถทำอะไรหรือจัดระเบียบอะไรได้โดยไม่ถูกคนบางกลุ่มในสยามวิจารณ์เละเทะ) }} {{ตรคป | The next step in our education towards democracy would be the organization of municipalities. This will be a means of teaching the people how to vote, and the experiment would also prove useful and instructive. It will certainly be better for the people first to control local affairs before they attempt to control state affairs through a parliament. I sincerely believe that if reforms are gradually introduced in this way, a democratic form of government could possibly be introduced without too much harm. But the process must be very gradual and carefully administered in doses. If the experiments fail at every step, then it may be possible to persuade {{ปตปต|the people that democracy is not for Siam. The danger lies in impatience.}} | ขั้นต่อมาในการศึกษาเพื่อมุ่งสู่ประชาธิปไตยนั้นคงจะเป็นการจัดระเบียบประชาภิบาล<ref>คำเรียก "municipality" ในภาษาไทยนั้น เท่าที่ตรวจเอกสารต่าง ๆ ได้ความดังนี้ # ในช่วง พ.ศ. 2469–2471 อันเป็นช่วงที่พระราชบันทึกนี้จัดทำขึ้น มีการเรียกสลับไปมาระหว่าง "ประชาภิบาล" และ "สุขาภิบาล" # คำว่า "ประชาภิบาล" ดูจะปรากฏมากในพระราชนิพนธ์ของรัชกาลที่ 7 ขณะที่เอกสารราชการนิยมใช้ "สุขาภิบาล" # เปลี่ยนมาเรียก "เทศบาล" แทน ตั้งแต่ราว พ.ศ. 2473 ดังนั้น ในที่นี้จึงแปล "municipality" ว่า "ประชาภิบาล"</ref> นี่จะเป็นหนทางสอนผู้คนให้รู้วิธีออกเสียง และการทดลองนี้คงจะปรากฏผลว่าเป็นประโยชน์และเป็นแหล่งความรู้อีกเหมือนกัน คงจะดีกว่าแน่ถ้าให้ประชาชนคุมกิจการท้องถิ่นเป็นอันดับแรกก่อนที่พวกเขาจะขวนขวายเข้ามาคุมกิจการแผ่นดินผ่านทางรัฐสภา ข้าพเจ้าเชื่อด้วยใจจริงว่า ถ้าค่อย ๆ เริ่มปฏิรูปไปในทางนี้ ก็คงจะสามารถเริ่มปกครองแบบประชาธิปไตยได้โดยไม่เสียหายมากไป แต่กระบวนการจะต้องค่อยเป็นค่อยไปให้มากเหมือนจ่ายยาเป็นมื้อ ๆ ด้วยความระมัดระวัง ถ้าการทดลองล้มเหลวทุกขั้น ก็อาจจะกล่อม{{ปตปต|ประชาชนได้ว่าประชาธิปไตยนั้นไม่ใช่ของสำหรับสยาม อันตรายนั้นอยู่ตรงความวู่วาม}}<ref>ข้อความตรงนี้ ต้นฉบับขาดหายไป และใช้ต้นฉบับดังต่อไปนี้แทน: ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ. (2545). Democracy in Siam. ใน ''แผนพัฒนาการเมืองไปสู่การปกครองระบอบ "ประชาธิปไตย" ตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ. 2469–2475)'' (น. 267). (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า. (สถาบันพระปกเกล้าจัดพิมพ์ในงานพิธีเปิดพิพิธภัณฑ์พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว วันที่ 7 ธันวาคม พุทธศักราช 2545). {{isbn|9743000372}}.</ref> }} {{ตรคป | Another question which has also occupied the minds of all thinking men in Siam is the danger of unrestrained absolute power of the King. Absolute monarchy, like democracy, may become harmful at any time, because both principles rely on the perfection of human nature, a very frail thing to depend on. A sound democracy depends on the soundness of the people, and a benevolent absolute monarchy depends on the qualities of the King. It is unfortunately a fact that every dynasty, however brilliant, will sooner or later decay, and the danger of having {{ตตฉ|some day|someday}} a bad king is almost a certainty. I believe that every method has been tried so as always to obtain a good king on the throne, and every method has developed some flaw. The method of elected kings seems to be sound in principle; yet it produced some of the worst tyrants, i.e. some of the Caesars of Rome. | ปัญหาอีกข้อที่ฝังใจวิญญูชนทั้งหลายในสยามอยู่เหมือนกัน คือ อันตรายจากพระราชอำนาจอันเบ็ดเสร็จไร้การเหนี่ยวรั้ง สมบูรณาญาสิทธิราชย์อาจกลายเป็นภัยร้ายเมื่อใดก็ได้เหมือนกับประชาธิปไตยนั่นแหละ เพราะหลักการทั้งสองนั้นอ้างอิงความผุดผ่องในกมลสันดานของมนุษย์ ซึ่งเป็นสิ่งเปราะบางอย่างยิ่งเกินกว่าจะไปพึ่งพิงได้ ประชาธิปไตยที่มั่นคงย่อมอาศัยจิตใจที่มั่นคงของประชาชนฉันใด สมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่เป็นคุณก็ย่อมอาศัยลักษณะที่เป็นคุณของพระเจ้าแผ่นดินฉันนั้น โชคไม่ดีที่มีข้อเท็จจริงอยู่ว่า ทุกราชวงศ์ ต่อให้รุ่งเรืองเพียงไหน ก็จะตกต่ำลงในไม่ช้าก็เร็ว และความเสี่ยงที่จะมีพระเจ้าแผ่นดินชั่วช้าโผล่มาสักวันนั้นก็เป็นเรื่องที่แทบจะแน่ใจได้ ข้าพเจ้าเชื่อว่า ได้ลองมาแล้วทุกวิธีเพื่อให้ได้พระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงธรรมมาประทับอยู่บนบัลลังก์เป็นนิจ แต่วิธีทั้งหมดก็ปรากฏช่องโหว่บางอย่างขึ้นทีละเล็กละน้อย โดยหลักการแล้ววิธีสมมติราชดูจะเข้าที แต่วิธีนี้ได้ก่อให้เกิดทรราชจอมโฉดมาบ้างแล้ว ก็คือ ซีซาร์บางองค์ของโรม }} {{ตรคป | The alternative method used is to chance on having a bad king and make some institution that could control him. | วิธีทางเลือกที่ได้ใช้มาแล้ว คือ ยอมเสี่ยงมีพระเจ้าแผ่นดินที่โฉดชั่ว แล้วค่อยสร้างสถาบันสักอย่างที่คุมพระเจ้าแผ่นดินพระองค์นั้นได้ }} {{ตรคป | This method also fails occasionally, as in the case of King Charles I of England, but on the whole it has worked fairly well. | บางคราววิธีนี้ก็ล้มเหลวเหมือนกัน ดังในกรณีพระเจ้าชาลส์ที่ 1 ของอังกฤษ แต่ในภาพรวมแล้วก็ใช้การได้ดีพอดู }} {{ตรคป | I most earnestly desire to organize some institution which will serve to restrain any arbitrary or unwise actions of the King of Siam. (I presume that nobody will want to restrain his good actions?) I feel that if I succeeded in evolving something really useful, I would have done a great service to my country and the Dynasty. | ข้าพเจ้ามีความปรารถนาสุดแรงกล้าที่จะจัดระเบียบสถาบันบางอย่างซึ่งจะทำหน้าที่เหนี่ยวรั้งพระเจ้าแผ่นดินสยามมิให้กระทำการใด ๆ โดยพลการหรือโดยไม่รอบคอบ (ข้าพเจ้าอนุมานว่า คงไม่มีใครอยากขวางพระราชจริยวัตรอันดีงามดอกกระมัง?) ข้าพเจ้ารู้สึกว่า ถ้าข้าพเจ้าวิวัฒนาบางสิ่งบางอย่างที่มีประโยชน์จริง ๆ ได้สำเร็จแล้ว ข้าพเจ้าคงเหมือนได้รับใช้ชาติและราชวงศ์เป็นการใหญ่ }} {{ตรคป | The question is, what institution shall we organize now, admitting that the parliamentary system is impossible for the moment{{ปตปต|?}} | คำถาม คือ เมื่อยอมรับว่า ระบบรัฐสภาเป็นไปไม่ได้ในขณะนี้ แล้วตอนนี้เราจะจัดระเบียบสถาบันใดดี? }} {{ตรคป | Perhaps the new Committee of the Privy Council could be made to serve that purpose in a small way? This is the reason why I think Mom Chao Sithiporn’s opinion is of some interest. I should like, however, to suggest a slight modification. A clause could be added to or after Article 13 saying that— “If fifteen members of the กรรมการองคมนตรี make a written request to the President of the Committee, asking the President to submit to His Majesty the King that certain matters are of importance for the general welfare of the country and the people, and that His Majesty should be graciously pleased to allow the matters to be discussed by the Committee, the President shall submit a petition to His Majesty, asking for a Royal sanction to hold a meeting to discuss the matters.” It is understood that the King may grant the permission to hold the meeting or not as he thinks fit. (It is the right of veto recognized by all democracies. The King can also dissolve parliament.) I think that in this form, it is quite admissible and is much better than to grant a general right to a non-elected body to hold a meeting at any time. I believe that it will be able to fulfil its purpose of being a deterrent to those in power from acting arbitrarily or against the interests of the State. Anybody in power would hesitate to refuse such requests, unless he has very good reasons. Of course, a perfectly unscrupulous man may possibly refuse the request. But then with such a man, no institution could prevent him from doing bad actions, not even a parliament (cf. Charles I), and the only thing to do then is to chop off his head! | บางทีอาจสร้างกรรมการองคมนตรีแบบใหม่ขึ้นสนองความมุ่งหมายนั้นได้ในแนวทางเล็ก ๆ กระมัง? นี่เป็นเหตุผลว่า ทำไมข้าพเจ้าจึงคิดว่า ความเห็นของหม่อมเจ้าสิทธิพร<ref>ดู [[หนังสือหม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร ลงวันที่ 7 มิถุนายน 2470]]</ref> ก็น่าสนใจอยู่ กระนั้น ข้าพเจ้าใคร่เสนอให้แก้ไขเล็กน้อย อาจเพิ่มข้อความเข้าไปในหรือหลังมาตรา 13 ว่า "ถ้าสมาชิก 15 คนในกรรมการองคมนตรีมีคำร้องเป็นหนังสือต่อประธานกรรมการขอให้ประธานกราบบังคมทูลสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินว่า มีบางเรื่องที่สำคัญต่อสวัสดิภาพโดยทั่วไปของบ้านเมืองและประชาชน และควรที่พระองค์จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรรมการได้อภิปรายเรื่องนั้นไซร้ ก็ให้ประธานทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาต่อพระองค์ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดประชุมอภิปรายเรื่องดังกล่าว" เป็นที่เข้าใจกันว่า พระเจ้าแผ่นดินจะทรงอนุญาตให้จัดประชุมหรือไม่ก็ได้ตามที่ทรงเห็นควร (นี่เป็นสิทธิในการยับยั้งซึ่งรัฐประชาธิปไตยทุกรัฐยอมรับ พระเจ้าแผ่นดินจะทรงยุบรัฐสภาก็ยังได้) ข้าพเจ้าคิดว่า เมื่ออยู่ในรูปแบบนี้ ก็ค่อนข้างจะยอมรับได้ และดียิ่งกว่าจะมอบสิทธิทั่วหน้าให้แก่องค์กรที่มิได้มาจากการเลือกตั้งไปประชุมกันในเวลาใดก็ได้ ข้าพเจ้าเชื่อว่า สภานี้จะสามารถบรรลุความมุ่งหมายในการเป็นเครื่องกีดกันมิให้ผู้อยู่ในอำนาจประพฤติโดยพลการหรือโดยขัดกับประโยชน์ของรัฐได้ ใครก็ตามที่อยู่ในอำนาจคงอึกอักที่จะยกคำร้องเช่นนั้น เว้นแต่เขาจะมีเหตุผลที่ดีจริง ๆ แน่นอนว่าเป็นไปได้ที่คนผู้เสื่อมศีลธรรมอย่างสมบูรณ์แบบจะยกคำร้องนั้นเสีย แต่เมื่อมีคนเยี่ยงนี้แล้ว จะสถาบันไหนก็ไม่อาจขวางมันมิให้กระทำการชั่วได้ดอก ต่อให้เป็นรัฐสภาก็ตาม (ลองเทียบกรณีชาลส์ที่ 1 ดู) และสิ่งเดียวที่จะต้องทำ ก็คือ กุดหัวมันเสีย! }} {{ตรคป | Thus the formation of this Committee may possibly serve two useful purposes (however imperfectly):— | ฉะนั้น การก่อตั้งกรรมการชุดนี้ บางทีจะสนองความมุ่งหมายสองข้อที่ก่อประโยชน์ (ถึงจะไม่สมบูรณ์แบบก็ตาม) คือ }} {{ตรคป | 1.{{ชว|1em}}As a means of experimenting and learning in methods of parliamentary debate. | 1.{{ชว|1em}}เป็นช่องทางทดลองและเรียนรู้วิธีอภิปรายแบบรัฐสภา }} {{ตรคป | 2.{{ชว|1em}}As a restraining influence against misuse of power. | 2.{{ชว|1em}}เป็นอิทธิพลเหนี่ยวรั้งการใช้อำนาจโดยมิชอบ }} {{ตรคป | Note. It should be noted that the English translation of องคมนตรี as Privy Councillors is somewhat misleading, as our Privy Council, particularly as reorganised, will resemble the English Privy Council only in name. There is no intention of imitating the British Privy Council. We must try and evolve our own Political Institutions and not merely copy others. That is why I believe in making experiments. | หมายเหตุ ควรสังเกตว่า การแปล "องคมนตรี" เป็นภาษาอังกฤษว่า "Privy Councillors" นั้นชวนให้เข้าใจผิดอยู่หน่อย เพราะองคมนตรีของเรา โดยเฉพาะเมื่อจัดระเบียบใหม่แล้ว จะคล้ายคลึงกับองคมนตรีอังกฤษแต่ในนาม ไม่มีเจตนาจะลอกเลียนองคมนตรีของบริเตนเลย เราต้องพยายามวิวัฒนาสถาบันการเมืองของเราเอง ใช่แต่จะลอกคนอื่นเขา นั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมข้าพเจ้าจึงเชื่อในการทดลอง }} ==หมายเหตุ== {{รกออ}} ==บรรณานุกรม== {{รออ}} * {{อนส|author=ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ|year=2538|chapter=Democracy in Siam|title=[[ดัชนี:พระปกเกล้าฯ กับ รธน ไทย (vol 2).pdf|เอกสารเผยแพร่ประกอบการจัดนิทรรศการ เรื่อง พระปกเกล้าฯ กับรัฐธรรมนูญไทย]]|volume=2|pages=3–8|location=กรุงเทพฯ|publisher=สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร}} {{จออ}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{ลิขสิทธิ์หมดอายุ-ไทย}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:งานในปี พ.ศ. 2470]] [[หมวดหมู่:บันทึก]] 72t7qak5skuom7kkiggn2tieyosnmmy 189514 189513 2022-08-17T12:11:57Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = | เขียนทับปี = ราว พ.ศ. 2470 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = | ผู้สร้างสรรค์ = พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = | สถานีย่อย = รัฐธรรมนูญไทย }} {{ตรคป | {{ก|{{พญ|Note}}<br>Democracy in Siam}} | {{ก|บันทึก<br>ประชาธิปไตยในสยาม}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | The question whether a democratic form of government is suitable, or ever will be suitable, for Siam or not, has been discussed among the intelligentsia of Siam for a long time, and is even now being discussed by the semi-educated people, some of whom having aired their opinions in the Siamese press. The general {{ตตฉ|concensus|consensus}} of opinion is that Siam is not at present ready to have a democratic form of government but may have to adopt it at some distant date. Some people assert that parliamentary government will never be suitable for the Siamese people, giving as reason that it is only the Anglo-Saxons who have been able to make a success of that form of government. | คำถามที่ว่า การปกครองแบบประชาธิปไตยนั้นเหมาะสมหรือมีทางที่จะเหมาะสมแก่สยามหรือไม่นั้น ได้อภิปรายกันในหมู่ปัญญาชนของสยามมาช้านานแล้ว และกระทั่งตอนนี้ก็ยังเป็นที่อภิปรายของผู้มีการศึกษาครึ่ง ๆ กลาง ๆ ซึ่งบางคนในกลุ่มนี้ได้กระพือความเห็นของตัวออกสื่อสยามแล้ว ความเห็นที่ลงรอยกันโดยทั่วไปนั้นมีอยู่ว่า สยามยามนี้ไม่พร้อมจะมีการปกครองแบบประชาธิปไตย แต่อาจต้องรับการปกครองแบบนั้นไม่วันใดก็วันหนึ่งในอนาคตอันห่างไกล บางคนยืนกรานว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาไม่มีทางจะเหมาะสมแก่ชาวสยาม โดยให้เหตุผลว่า มีแต่ชาวแองโกล-แซ็กซันที่สามารถสร้างความรุ่งเรืองจากการปกครองแบบนั้น }} {{ตรคป | There is no doubt that a democratic form of government requires a high degree of development of the people to be a real success. It is even possible that there must also be certain racial qualities (which the Anglo-Saxons possess to a high degree) if democratic institutions are to be really beneficial to the people as a whole and to be really and truly democratic, not only in form, but also in fact. Too many democracies are so only in the form. | ไม่ต้องสงสัยเลยว่า การปกครองแบบประชาธิปไตยจะสำเร็จจริงได้ต้องอาศัยพัฒนาการระดับสูงของผู้คน ถ้าจะให้สถาบันประชาธิปไตยเป็นประโยชน์อย่างแท้จริงต่อประชาชนโดยรวม และเป็นประชาธิปไตยอย่างจริงแท้แน่นอน ซึ่งไม่ใช่แต่ในรูปแบบ แต่ในความเป็นจริงด้วย ก็ยิ่งเป็นไปได้ที่จะต้องมีคุณลักษณะบางประการในทางเชื้อชาติ (ซึ่งชาวแองโกล-แซ็กซันมีอยู่ในระดับสูง) รัฐประชาธิปไตยมากมายเหลือเกินที่เป็นประชาธิปไตยแต่ในรูปแบบ }} {{ตรคป | Now I am also inclined to think that a real democracy is very unlikely to succeed in Siam. It may even be harmful to the real interests of the people. One could readily imagine what a parliamentary {{ตตฉ|from|form}} of government would be like in Siam and then there is no need to go into details. I shall just mention one fact, that is the parliament would be entirely dominated by the Chinese Party. One could exclude all Chinese from every political right; yet they will dominate the situation all the same since they hold the hard cash. | เวลานี้ ข้าพเจ้ามีแนวโน้มที่จะคิดอยู่เหมือนกันว่า แทบเป็นไปไม่ได้เลยที่ประชาธิปไตยจริง ๆ จะประสบความสำเร็จในสยาม แต่อาจเป็นภัยต่อประโยชน์ที่แท้จริงของประชาชนด้วยซ้ำไป เราอาจนึกภาพได้ในทันทีว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาจะมีหน้าตาอย่างไรในสยาม ฉะนั้น จึงไม่จำต้องลงรายละเอียดกันอีก ข้าพเจ้าเพียงจะเล่าถึงข้อเท็จจริงเรื่องหนึ่ง คือว่า รัฐสภาคงจะถูกพรรคชาวจีนครอบงำโดยสิ้นเชิง เราอาจกีดกันชาวจีนทุกคนจากสิทธิทางการเมืองทุกอย่างได้ แต่ชาวจีนก็จะยังอยู่เหนือสถานการณ์เหมือนเดิมทุกอย่าง เพราะเขามีเงินสด }} {{ตรคป | Any party that does not depend on Chinese funds cannot succeed, so that politics in Siam will be dominated and dictated by the Chinese merchants. This is indeed a very probable eventuality. One could easily find many arguments to support the idea that Siam ought not to have a parliamentary form of government. This being the case, one may ask “Then why think about democracy at all?” The answer is that one must remember that the majority of people do not think rationally but think only sentimentally. This is particularly true of the crowd. There may come a time when the Siamese people will clamour for a parliament. (Are there not signs of that even now in Bangkok?) It would be of no avail to explain, even with the best of reason, that a parliamentary government is not suited to the racial qualities of the Siamese. They will surely yell louder that they are being oppressed by a tyrannical ruling class, and there may be some trouble. (At the present moment I do not believe that there is any Siamese who would sacrifice his life for a political faith.) | พรรคใดไม่พึ่งพาทุนจีน พรรคนั้นก็ไม่อาจประสบความสำเร็จ ดังนั้น พ่อค้าชาวจีนย่อมจะครอบงำและบงการการเมืองในสยาม นี่เป็นผลลงเอยที่เป็นไปได้มากทีเดียว แนวคิดที่ว่าสยามไม่พึงมีการปกครองแบบมีรัฐสภานั้น เราอาจหาเหตุผลมากมายมาสนับสนุนได้โดยง่าย เมื่อเป็นเช่นนี้ เราอาจถามขึ้นว่า "แล้วจะคิดเรื่องประชาธิปไตยไปทำไมกัน?" คำตอบก็คือ เราต้องจำไว้ว่า คนส่วนใหญ่ไม่ได้ใช้เหตุผลคิด แต่ใช้อารมณ์คิด ข้อนี้เป็นจริงโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับฝูงชน ช่วงเวลาที่ชาวสยามจะร่ำร้องหารัฐสภาอาจมาถึงสักวัน (แม้ในพระนครทุกวันนี้ก็มีเค้าลางเรื่องนั้นอยู่แล้วมิใช่หรือ?) คงป่วยการที่จะอธิบาย แม้จะด้วยเหตุผลแสนประเสริฐ ว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาไม่สอดรับกับคุณลักษณะทางเชื้อชาติของชาวสยาม เขาเหล่านั้นจะแหกปากดังขึ้นเป็นแน่ว่า ชนชั้นปกครองที่เป็นทรราชกำลังกดขี่เขาอยู่ แล้วก็คงเกิดความวุ่นวายบางอย่าง (ในยามนี้ ข้าพเจ้าไม่เชื่อว่าจะมีชาวสยามหน้าไหนยอมสละชีวิตของตัวเพื่อศรัทธาทางการเมือง) }} {{ตรคป | Perhaps some countries have adopted democracy merely as a necessity, knowing full well that it does not suit the character of the people. That is why there are countries who play at having parliaments. It seems to me that it is quite on the cards that we shall have to play that sort of game in Siam sometime. It is with these considerations in view that I am now considering certain reforms. | บางทีบางประเทศอาจรับประชาธิปไตยเพียงเพราะเลี่ยงไม่ได้ แม้รู้อยู่เต็มอกดีว่าไม่เหมาะแก่ลักษณะของประชาชนเลยก็ตาม นั่นเป็นเหตุว่าทำไมถึงมีบางประเทศที่มีรัฐสภากันเล่น ๆ ดูเหมือนค่อนข้างจะปรากฏอยู่บนไพ่แล้วว่า เราจะต้องเล่นเกมอย่างนั้นในสยามกันสักมื้อสักคาบ ข้าพเจ้าจึงกำลังพิจารณาการปฏิรูปบางอย่างอยู่ในเวลานี้โดยมีข้อใคร่ครวญเหล่านี้อยู่ในทัศนะ }} {{ตรคป | It seems to me that, if it is admitted that {{ตตฉ|some day|someday}} we may be forced to have some form of democracy in Siam, we must prepare ourselves for it gradually. We must learn and we must educate ourselves. We must learn and experiment so as to have an idea as to how a parliamentary government would work in Siam. We must try to educate the people to be politically conscious, to realize these real interests so that they will not be misled by agitators of mere dreamers of Utopia. {{ตตฉ|if|If}} we are to have a parliament, we must teach the people how to vote and how to elect representatives who will really have their interests at heart. | ดูเหมือนว่า ถ้าต้องยอมรับว่าวันหนึ่งเราอาจถูกบีบให้มีประชาธิปไตยบางรูปแบบในสยามแล้วไซร้ เราก็ต้องเตรียมตัวสำหรับประชาธิปไตยอย่างค่อยเป็นค่อยไป เราต้องเรียนรู้และเราต้องหาความรู้ใส่ตัวเอง เราต้องเรียนรู้และทดลองกันไปเพื่อให้ได้แนวคิดว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาจะใช้การได้อย่างไรในสยาม เราต้องเพียรให้การศึกษาแก่ประชาชนเพื่อให้มีจิตสำนึกทางการเมือง ให้ตระหนักถึงประโยชน์ที่แท้จริงเหล่านี้ เพื่อที่ประชาชนจะไม่เขวไปตามนักยุแยงหรือ<ref>ต้นฉบับว่า "of" (ของ, แห่ง ฯลฯ) แต่คงเป็นการเขียนหรือพิมพ์ "or" (หรือ) ผิด ในที่นี้แปลตามความหมายของ "or"</ref> นักฝันเฟื่องถึงแต่ยุคพระศรีอาริย์ ถ้าเราจะมีรัฐสภา เราต้องสอนประชาชนให้รู้จักออกเสียงและรู้จักเลือกตั้งผู้แทนที่เก็บประโยชน์ของประชาชนเอาไว้ในหัวใจ }} {{ตรคป | The reorganization of the Privy Council is an attempt to carry out the first step of these ideas. It will be said that the Committee of the Privy Council as reorganized will not really represent public opinion in general, and that as a body it will not really be representative of the interests of the people. This is, of course, quite true. It is firstly intended to be an experiment and an education in methods of parliamentary debate. I believe that the experience to be gained will be useful. The body may possibly reflect something of the general public opinion, and I do not think that it will be entirely useless. It is to be expected, however, that the creation of this body will not satisfy everybody, and that it will be variously criticised. (I do not believe that it is possible to do anything or organize anything without being destructively criticised by a certain section of the people in Siam.) | การจัดระเบียบองคมนตรีเสียใหม่เป็นความพยายามจะดำเนินตามแนวคิดเหล่านี้ในขั้นแรก คนจะพูดกันว่า กรรมการองคมนตรีที่จัดระเบียบใหม่นี้จะมิได้แสดงให้เห็นจริงถึงความคิดของสาธารณชนโดยทั่วไป และจะไม่ใช่องค์กรที่เป็นสื่อแทนประโยชน์ประชาชนโดยแท้ แน่ล่ะ เรื่องนี้ก็ถูกอยู่ เพราะทีแรกตั้งใจจะให้องค์กรนี้เป็นแต่เครื่องทดลองและศึกษาวิธีอภิปรายแบบรัฐสภา ข้าพเจ้าเชื่อว่า ประสบการณ์ที่จะได้รับนั้นจะเป็นประโยชน์แน่ อาจเป็นไปได้ที่องค์กรนี้สะท้อนอะไรบางอย่างในความคิดเห็นโดยทั่วไปของสาธารณชน และข้าพเจ้าไม่คิดว่า องค์กรนี้จะเปล่าประโยชน์เสียทีเดียว ถึงกระนั้น ก็คาดหมายได้ว่า การจัดตั้งองค์กรนี้จะเป็นที่ถูกใจของทุกคนไม่ได้ และจะถูกวิจารณ์ไปต่าง ๆ นานา (ข้าพเจ้าไม่เชื่อว่า จะสามารถทำอะไรหรือจัดระเบียบอะไรได้โดยไม่ถูกคนบางกลุ่มในสยามวิจารณ์เละเทะ) }} {{ตรคป | The next step in our education towards democracy would be the organization of municipalities. This will be a means of teaching the people how to vote, and the experiment would also prove useful and instructive. It will certainly be better for the people first to control local affairs before they attempt to control state affairs through a parliament. I sincerely believe that if reforms are gradually introduced in this way, a democratic form of government could possibly be introduced without too much harm. But the process must be very gradual and carefully administered in doses. If the experiments fail at every step, then it may be possible to persuade {{ปตปต|the people that democracy is not for Siam. The danger lies in impatience.}} | ขั้นต่อมาในการศึกษาเพื่อมุ่งสู่ประชาธิปไตยนั้นคงจะเป็นการจัดระเบียบประชาภิบาล<ref>คำเรียก "municipality" ในภาษาไทยนั้น เท่าที่ตรวจเอกสารต่าง ๆ ได้ความดังนี้ # ในช่วง พ.ศ. 2469–2471 อันเป็นช่วงที่พระราชบันทึกนี้จัดทำขึ้น มีการเรียกสลับไปมาระหว่าง "ประชาภิบาล" และ "สุขาภิบาล" # คำว่า "ประชาภิบาล" ดูจะปรากฏมากในพระราชนิพนธ์ของรัชกาลที่ 7 ขณะที่เอกสารราชการนิยมใช้ "สุขาภิบาล" # เปลี่ยนมาเรียก "เทศบาล" แทน ตั้งแต่ราว พ.ศ. 2473 ดังนั้น ในที่นี้จึงแปล "municipality" ว่า "ประชาภิบาล"</ref> นี่จะเป็นหนทางสอนผู้คนให้รู้วิธีออกเสียง และการทดลองนี้คงจะปรากฏผลว่าเป็นประโยชน์และเป็นแหล่งความรู้อีกเหมือนกัน คงจะดีกว่าแน่ถ้าให้ประชาชนคุมกิจการท้องถิ่นเป็นอันดับแรกก่อนที่พวกเขาจะขวนขวายเข้ามาคุมกิจการแผ่นดินผ่านทางรัฐสภา ข้าพเจ้าเชื่อด้วยใจจริงว่า ถ้าค่อย ๆ เริ่มปฏิรูปไปในทางนี้ ก็คงจะสามารถเริ่มปกครองแบบประชาธิปไตยได้โดยไม่เสียหายมากไป แต่กระบวนการจะต้องค่อยเป็นค่อยไปให้มากเหมือนจ่ายยาเป็นมื้อ ๆ ด้วยความระมัดระวัง ถ้าการทดลองล้มเหลวทุกขั้น ก็อาจจะกล่อม{{ปตปต|ประชาชนได้ว่าประชาธิปไตยนั้นไม่ใช่ของสำหรับสยาม อันตรายนั้นอยู่ตรงความวู่วาม}}<ref>ข้อความตรงนี้ ต้นฉบับขาดหายไป และใช้ต้นฉบับดังต่อไปนี้แทน: {{อนส|author=ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ|year=2545|chapter=Democracy in Siam|title=แผนพัฒนาการเมืองไปสู่การปกครองระบอบ "ประชาธิปไตย" ตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ. 2469–2475)|page=267|edition=4|location=กรุงเทพฯ|publisher=สถาบันพระปกเกล้า|isbn=9743000372}}</ref> }} {{ตรคป | Another question which has also occupied the minds of all thinking men in Siam is the danger of unrestrained absolute power of the King. Absolute monarchy, like democracy, may become harmful at any time, because both principles rely on the perfection of human nature, a very frail thing to depend on. A sound democracy depends on the soundness of the people, and a benevolent absolute monarchy depends on the qualities of the King. It is unfortunately a fact that every dynasty, however brilliant, will sooner or later decay, and the danger of having {{ตตฉ|some day|someday}} a bad king is almost a certainty. I believe that every method has been tried so as always to obtain a good king on the throne, and every method has developed some flaw. The method of elected kings seems to be sound in principle; yet it produced some of the worst tyrants, i.e. some of the Caesars of Rome. | ปัญหาอีกข้อที่ฝังใจวิญญูชนทั้งหลายในสยามอยู่เหมือนกัน คือ อันตรายจากพระราชอำนาจอันเบ็ดเสร็จไร้การเหนี่ยวรั้ง สมบูรณาญาสิทธิราชย์อาจกลายเป็นภัยร้ายเมื่อใดก็ได้เหมือนกับประชาธิปไตยนั่นแหละ เพราะหลักการทั้งสองนั้นอ้างอิงความผุดผ่องในกมลสันดานของมนุษย์ ซึ่งเป็นสิ่งเปราะบางอย่างยิ่งเกินกว่าจะไปพึ่งพิงได้ ประชาธิปไตยที่มั่นคงย่อมอาศัยจิตใจที่มั่นคงของประชาชนฉันใด สมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่เป็นคุณก็ย่อมอาศัยลักษณะที่เป็นคุณของพระเจ้าแผ่นดินฉันนั้น โชคไม่ดีที่มีข้อเท็จจริงอยู่ว่า ทุกราชวงศ์ ต่อให้รุ่งเรืองเพียงไหน ก็จะตกต่ำลงในไม่ช้าก็เร็ว และความเสี่ยงที่จะมีพระเจ้าแผ่นดินชั่วช้าโผล่มาสักวันนั้นก็เป็นเรื่องที่แทบจะแน่ใจได้ ข้าพเจ้าเชื่อว่า ได้ลองมาแล้วทุกวิธีเพื่อให้ได้พระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงธรรมมาประทับอยู่บนบัลลังก์เป็นนิจ แต่วิธีทั้งหมดก็ปรากฏช่องโหว่บางอย่างขึ้นทีละเล็กละน้อย โดยหลักการแล้ววิธีสมมติราชดูจะเข้าที แต่วิธีนี้ได้ก่อให้เกิดทรราชจอมโฉดมาบ้างแล้ว ก็คือ ซีซาร์บางองค์ของโรม }} {{ตรคป | The alternative method used is to chance on having a bad king and make some institution that could control him. | วิธีทางเลือกที่ได้ใช้มาแล้ว คือ ยอมเสี่ยงมีพระเจ้าแผ่นดินที่โฉดชั่ว แล้วค่อยสร้างสถาบันสักอย่างที่คุมพระเจ้าแผ่นดินพระองค์นั้นได้ }} {{ตรคป | This method also fails occasionally, as in the case of King Charles I of England, but on the whole it has worked fairly well. | บางคราววิธีนี้ก็ล้มเหลวเหมือนกัน ดังในกรณีพระเจ้าชาลส์ที่ 1 ของอังกฤษ แต่ในภาพรวมแล้วก็ใช้การได้ดีพอดู }} {{ตรคป | I most earnestly desire to organize some institution which will serve to restrain any arbitrary or unwise actions of the King of Siam. (I presume that nobody will want to restrain his good actions?) I feel that if I succeeded in evolving something really useful, I would have done a great service to my country and the Dynasty. | ข้าพเจ้ามีความปรารถนาสุดแรงกล้าที่จะจัดระเบียบสถาบันบางอย่างซึ่งจะทำหน้าที่เหนี่ยวรั้งพระเจ้าแผ่นดินสยามมิให้กระทำการใด ๆ โดยพลการหรือโดยไม่รอบคอบ (ข้าพเจ้าอนุมานว่า คงไม่มีใครอยากขวางพระราชจริยวัตรอันดีงามดอกกระมัง?) ข้าพเจ้ารู้สึกว่า ถ้าข้าพเจ้าวิวัฒนาบางสิ่งบางอย่างที่มีประโยชน์จริง ๆ ได้สำเร็จแล้ว ข้าพเจ้าคงเหมือนได้รับใช้ชาติและราชวงศ์เป็นการใหญ่ }} {{ตรคป | The question is, what institution shall we organize now, admitting that the parliamentary system is impossible for the moment{{ปตปต|?}} | คำถาม คือ เมื่อยอมรับว่า ระบบรัฐสภาเป็นไปไม่ได้ในขณะนี้ แล้วตอนนี้เราจะจัดระเบียบสถาบันใดดี? }} {{ตรคป | Perhaps the new Committee of the Privy Council could be made to serve that purpose in a small way? This is the reason why I think Mom Chao Sithiporn’s opinion is of some interest. I should like, however, to suggest a slight modification. A clause could be added to or after Article 13 saying that— “If fifteen members of the กรรมการองคมนตรี make a written request to the President of the Committee, asking the President to submit to His Majesty the King that certain matters are of importance for the general welfare of the country and the people, and that His Majesty should be graciously pleased to allow the matters to be discussed by the Committee, the President shall submit a petition to His Majesty, asking for a Royal sanction to hold a meeting to discuss the matters.” It is understood that the King may grant the permission to hold the meeting or not as he thinks fit. (It is the right of veto recognized by all democracies. The King can also dissolve parliament.) I think that in this form, it is quite admissible and is much better than to grant a general right to a non-elected body to hold a meeting at any time. I believe that it will be able to fulfil its purpose of being a deterrent to those in power from acting arbitrarily or against the interests of the State. Anybody in power would hesitate to refuse such requests, unless he has very good reasons. Of course, a perfectly unscrupulous man may possibly refuse the request. But then with such a man, no institution could prevent him from doing bad actions, not even a parliament (cf. Charles I), and the only thing to do then is to chop off his head! | บางทีอาจสร้างกรรมการองคมนตรีแบบใหม่ขึ้นสนองความมุ่งหมายนั้นได้ในแนวทางเล็ก ๆ กระมัง? นี่เป็นเหตุผลว่า ทำไมข้าพเจ้าจึงคิดว่า ความเห็นของหม่อมเจ้าสิทธิพร<ref>ดู [[หนังสือหม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร ลงวันที่ 7 มิถุนายน 2470]]</ref> ก็น่าสนใจอยู่ กระนั้น ข้าพเจ้าใคร่เสนอให้แก้ไขเล็กน้อย อาจเพิ่มข้อความเข้าไปในหรือหลังมาตรา 13 ว่า "ถ้าสมาชิก 15 คนในกรรมการองคมนตรีมีคำร้องเป็นหนังสือต่อประธานกรรมการขอให้ประธานกราบบังคมทูลสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินว่า มีบางเรื่องที่สำคัญต่อสวัสดิภาพโดยทั่วไปของบ้านเมืองและประชาชน และควรที่พระองค์จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรรมการได้อภิปรายเรื่องนั้นไซร้ ก็ให้ประธานทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาต่อพระองค์ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดประชุมอภิปรายเรื่องดังกล่าว" เป็นที่เข้าใจกันว่า พระเจ้าแผ่นดินจะทรงอนุญาตให้จัดประชุมหรือไม่ก็ได้ตามที่ทรงเห็นควร (นี่เป็นสิทธิในการยับยั้งซึ่งรัฐประชาธิปไตยทุกรัฐยอมรับ พระเจ้าแผ่นดินจะทรงยุบรัฐสภาก็ยังได้) ข้าพเจ้าคิดว่า เมื่ออยู่ในรูปแบบนี้ ก็ค่อนข้างจะยอมรับได้ และดียิ่งกว่าจะมอบสิทธิทั่วหน้าให้แก่องค์กรที่มิได้มาจากการเลือกตั้งไปประชุมกันในเวลาใดก็ได้ ข้าพเจ้าเชื่อว่า สภานี้จะสามารถบรรลุความมุ่งหมายในการเป็นเครื่องกีดกันมิให้ผู้อยู่ในอำนาจประพฤติโดยพลการหรือโดยขัดกับประโยชน์ของรัฐได้ ใครก็ตามที่อยู่ในอำนาจคงอึกอักที่จะยกคำร้องเช่นนั้น เว้นแต่เขาจะมีเหตุผลที่ดีจริง ๆ แน่นอนว่าเป็นไปได้ที่คนผู้เสื่อมศีลธรรมอย่างสมบูรณ์แบบจะยกคำร้องนั้นเสีย แต่เมื่อมีคนเยี่ยงนี้แล้ว จะสถาบันไหนก็ไม่อาจขวางมันมิให้กระทำการชั่วได้ดอก ต่อให้เป็นรัฐสภาก็ตาม (ลองเทียบกรณีชาลส์ที่ 1 ดู) และสิ่งเดียวที่จะต้องทำ ก็คือ กุดหัวมันเสีย! }} {{ตรคป | Thus the formation of this Committee may possibly serve two useful purposes (however imperfectly):— | ฉะนั้น การก่อตั้งกรรมการชุดนี้ บางทีจะสนองความมุ่งหมายสองข้อที่ก่อประโยชน์ (ถึงจะไม่สมบูรณ์แบบก็ตาม) คือ }} {{ตรคป | 1.{{ชว|1em}}As a means of experimenting and learning in methods of parliamentary debate. | 1.{{ชว|1em}}เป็นช่องทางทดลองและเรียนรู้วิธีอภิปรายแบบรัฐสภา }} {{ตรคป | 2.{{ชว|1em}}As a restraining influence against misuse of power. | 2.{{ชว|1em}}เป็นอิทธิพลเหนี่ยวรั้งการใช้อำนาจโดยมิชอบ }} {{ตรคป | Note. It should be noted that the English translation of องคมนตรี as Privy Councillors is somewhat misleading, as our Privy Council, particularly as reorganised, will resemble the English Privy Council only in name. There is no intention of imitating the British Privy Council. We must try and evolve our own Political Institutions and not merely copy others. That is why I believe in making experiments. | หมายเหตุ ควรสังเกตว่า การแปล "องคมนตรี" เป็นภาษาอังกฤษว่า "Privy Councillors" นั้นชวนให้เข้าใจผิดอยู่หน่อย เพราะองคมนตรีของเรา โดยเฉพาะเมื่อจัดระเบียบใหม่แล้ว จะคล้ายคลึงกับองคมนตรีอังกฤษแต่ในนาม ไม่มีเจตนาจะลอกเลียนองคมนตรีของบริเตนเลย เราต้องพยายามวิวัฒนาสถาบันการเมืองของเราเอง ใช่แต่จะลอกคนอื่นเขา นั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมข้าพเจ้าจึงเชื่อในการทดลอง }} ==หมายเหตุ== {{รกออ}} ==บรรณานุกรม== {{รออ}} * {{อนส|author=ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ|year=2538|chapter=Democracy in Siam|title=[[ดัชนี:พระปกเกล้าฯ กับ รธน ไทย (vol 2).pdf|เอกสารเผยแพร่ประกอบการจัดนิทรรศการ เรื่อง พระปกเกล้าฯ กับรัฐธรรมนูญไทย]]|volume=2|pages=3–8|location=กรุงเทพฯ|publisher=สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร}} {{จออ}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{ลิขสิทธิ์หมดอายุ-ไทย}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:งานในปี พ.ศ. 2470]] [[หมวดหมู่:บันทึก]] lgg9j5vosuajqlmu1k2eclbyh59j1id 189515 189514 2022-08-17T12:13:45Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = | เขียนทับปี = ราว พ.ศ. 2470 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = | ผู้สร้างสรรค์ = พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = | สถานีย่อย = รัฐธรรมนูญไทย }} {{ตรคป | {{ก|{{พญ|Note}}<br>Democracy in Siam}} | {{ก|บันทึก<br>ประชาธิปไตยในสยาม}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | The question whether a democratic form of government is suitable, or ever will be suitable, for Siam or not, has been discussed among the intelligentsia of Siam for a long time, and is even now being discussed by the semi-educated people, some of whom having aired their opinions in the Siamese press. The general {{ตตฉ|concensus|consensus}} of opinion is that Siam is not at present ready to have a democratic form of government but may have to adopt it at some distant date. Some people assert that parliamentary government will never be suitable for the Siamese people, giving as reason that it is only the Anglo-Saxons who have been able to make a success of that form of government. | คำถามที่ว่า การปกครองแบบประชาธิปไตยนั้นเหมาะสมหรือมีทางที่จะเหมาะสมแก่สยามหรือไม่นั้น ได้อภิปรายกันในหมู่ปัญญาชนของสยามมาช้านานแล้ว และกระทั่งตอนนี้ก็ยังเป็นที่อภิปรายของผู้มีการศึกษาครึ่ง ๆ กลาง ๆ ซึ่งบางคนในกลุ่มนี้ได้กระพือความเห็นของตัวออกสื่อสยามแล้ว ความเห็นที่ลงรอยกันโดยทั่วไปนั้นมีอยู่ว่า สยามยามนี้ไม่พร้อมจะมีการปกครองแบบประชาธิปไตย แต่อาจต้องรับการปกครองแบบนั้นไม่วันใดก็วันหนึ่งในอนาคตอันห่างไกล บางคนยืนกรานว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาไม่มีทางจะเหมาะสมแก่ชาวสยาม โดยให้เหตุผลว่า มีแต่ชาวแองโกล-แซ็กซันที่สามารถสร้างความรุ่งเรืองจากการปกครองแบบนั้น }} {{ตรคป | There is no doubt that a democratic form of government requires a high degree of development of the people to be a real success. It is even possible that there must also be certain racial qualities (which the Anglo-Saxons possess to a high degree) if democratic institutions are to be really beneficial to the people as a whole and to be really and truly democratic, not only in form, but also in fact. Too many democracies are so only in the form. | ไม่ต้องสงสัยเลยว่า การปกครองแบบประชาธิปไตยจะสำเร็จจริงได้ต้องอาศัยพัฒนาการระดับสูงของผู้คน ถ้าจะให้สถาบันประชาธิปไตยเป็นประโยชน์อย่างแท้จริงต่อประชาชนโดยรวม และเป็นประชาธิปไตยอย่างจริงแท้แน่นอน ซึ่งไม่ใช่แต่ในรูปแบบ แต่ในความเป็นจริงด้วย ก็ยิ่งเป็นไปได้ที่จะต้องมีคุณลักษณะบางประการในทางเชื้อชาติ (ซึ่งชาวแองโกล-แซ็กซันมีอยู่ในระดับสูง) รัฐประชาธิปไตยมากมายเหลือเกินที่เป็นประชาธิปไตยแต่ในรูปแบบ }} {{ตรคป | Now I am also inclined to think that a real democracy is very unlikely to succeed in Siam. It may even be harmful to the real interests of the people. One could readily imagine what a parliamentary {{ตตฉ|from|form}} of government would be like in Siam and then there is no need to go into details. I shall just mention one fact, that is the parliament would be entirely dominated by the Chinese Party. One could exclude all Chinese from every political right; yet they will dominate the situation all the same since they hold the hard cash. | เวลานี้ ข้าพเจ้ามีแนวโน้มที่จะคิดอยู่เหมือนกันว่า แทบเป็นไปไม่ได้เลยที่ประชาธิปไตยจริง ๆ จะประสบความสำเร็จในสยาม แต่อาจเป็นภัยต่อประโยชน์ที่แท้จริงของประชาชนด้วยซ้ำไป เราอาจนึกภาพได้ในทันทีว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาจะมีหน้าตาอย่างไรในสยาม ฉะนั้น จึงไม่จำต้องลงรายละเอียดกันอีก ข้าพเจ้าเพียงจะเล่าถึงข้อเท็จจริงเรื่องหนึ่ง คือว่า รัฐสภาคงจะถูกพรรคชาวจีนครอบงำโดยสิ้นเชิง เราอาจกีดกันชาวจีนทุกคนจากสิทธิทางการเมืองทุกอย่างได้ แต่ชาวจีนก็จะยังอยู่เหนือสถานการณ์เหมือนเดิมทุกอย่าง เพราะเขามีเงินสด }} {{ตรคป | Any party that does not depend on Chinese funds cannot succeed, so that politics in Siam will be dominated and dictated by the Chinese merchants. This is indeed a very probable eventuality. One could easily find many arguments to support the idea that Siam ought not to have a parliamentary form of government. This being the case, one may ask “Then why think about democracy at all?” The answer is that one must remember that the majority of people do not think rationally but think only sentimentally. This is particularly true of the crowd. There may come a time when the Siamese people will clamour for a parliament. (Are there not signs of that even now in Bangkok?) It would be of no avail to explain, even with the best of reason, that a parliamentary government is not suited to the racial qualities of the Siamese. They will surely yell louder that they are being oppressed by a tyrannical ruling class, and there may be some trouble. (At the present moment I do not believe that there is any Siamese who would sacrifice his life for a political faith.) | พรรคใดไม่พึ่งพาทุนจีน พรรคนั้นก็ไม่อาจประสบความสำเร็จ ดังนั้น พ่อค้าชาวจีนย่อมจะครอบงำและบงการการเมืองในสยาม นี่เป็นผลลงเอยที่เป็นไปได้มากทีเดียว แนวคิดที่ว่าสยามไม่พึงมีการปกครองแบบมีรัฐสภานั้น เราอาจหาเหตุผลมากมายมาสนับสนุนได้โดยง่าย เมื่อเป็นเช่นนี้ เราอาจถามขึ้นว่า "แล้วจะคิดเรื่องประชาธิปไตยไปทำไมกัน?" คำตอบก็คือ เราต้องจำไว้ว่า คนส่วนใหญ่ไม่ได้ใช้เหตุผลคิด แต่ใช้อารมณ์คิด ข้อนี้เป็นจริงโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับฝูงชน ช่วงเวลาที่ชาวสยามจะร่ำร้องหารัฐสภาอาจมาถึงสักวัน (แม้ในพระนครทุกวันนี้ก็มีเค้าลางเรื่องนั้นอยู่แล้วมิใช่หรือ?) คงป่วยการที่จะอธิบาย แม้จะด้วยเหตุผลแสนประเสริฐ ว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาไม่สอดรับกับคุณลักษณะทางเชื้อชาติของชาวสยาม เขาเหล่านั้นจะแหกปากดังขึ้นเป็นแน่ว่า ชนชั้นปกครองที่เป็นทรราชกำลังกดขี่เขาอยู่ แล้วก็คงเกิดความวุ่นวายบางอย่าง (ในยามนี้ ข้าพเจ้าไม่เชื่อว่าจะมีชาวสยามหน้าไหนยอมสละชีวิตของตัวเพื่อศรัทธาทางการเมือง) }} {{ตรคป | Perhaps some countries have adopted democracy merely as a necessity, knowing full well that it does not suit the character of the people. That is why there are countries who play at having parliaments. It seems to me that it is quite on the cards that we shall have to play that sort of game in Siam sometime. It is with these considerations in view that I am now considering certain reforms. | บางทีบางประเทศอาจรับประชาธิปไตยเพียงเพราะเลี่ยงไม่ได้ แม้รู้อยู่เต็มอกดีว่าไม่เหมาะแก่ลักษณะของประชาชนเลยก็ตาม นั่นเป็นเหตุว่าทำไมถึงมีบางประเทศที่มีรัฐสภากันเล่น ๆ ดูเหมือนค่อนข้างจะปรากฏอยู่บนไพ่แล้วว่า เราจะต้องเล่นเกมอย่างนั้นในสยามกันสักมื้อสักคาบ ข้าพเจ้าจึงกำลังพิจารณาการปฏิรูปบางอย่างอยู่ในเวลานี้โดยมีข้อใคร่ครวญเหล่านี้อยู่ในทัศนะ }} {{ตรคป | It seems to me that, if it is admitted that {{ตตฉ|some day|someday}} we may be forced to have some form of democracy in Siam, we must prepare ourselves for it gradually. We must learn and we must educate ourselves. We must learn and experiment so as to have an idea as to how a parliamentary government would work in Siam. We must try to educate the people to be politically conscious, to realize these real interests so that they will not be misled by agitators of mere dreamers of Utopia. {{ตตฉ|if|If}} we are to have a parliament, we must teach the people how to vote and how to elect representatives who will really have their interests at heart. | ดูเหมือนว่า ถ้าต้องยอมรับว่าวันหนึ่งเราอาจถูกบีบให้มีประชาธิปไตยบางรูปแบบในสยามแล้วไซร้ เราก็ต้องเตรียมตัวสำหรับประชาธิปไตยอย่างค่อยเป็นค่อยไป เราต้องเรียนรู้และเราต้องหาความรู้ใส่ตัวเอง เราต้องเรียนรู้และทดลองกันไปเพื่อให้ได้แนวคิดว่า การปกครองแบบมีรัฐสภาจะใช้การได้อย่างไรในสยาม เราต้องเพียรให้การศึกษาแก่ประชาชนเพื่อให้มีจิตสำนึกทางการเมือง ให้ตระหนักถึงประโยชน์ที่แท้จริงเหล่านี้ เพื่อที่ประชาชนจะไม่เขวไปตามนักยุแยงหรือ<ref>ต้นฉบับว่า "of" (ของ, แห่ง ฯลฯ) แต่คงเป็นการเขียนหรือพิมพ์ "or" (หรือ) ผิด ในที่นี้แปลตามความหมายของ "or"</ref> นักฝันเฟื่องถึงแต่ยุคพระศรีอาริย์ ถ้าเราจะมีรัฐสภา เราต้องสอนประชาชนให้รู้จักออกเสียงและรู้จักเลือกตั้งผู้แทนที่เก็บประโยชน์ของประชาชนเอาไว้ในหัวใจ }} {{ตรคป | The reorganization of the Privy Council is an attempt to carry out the first step of these ideas. It will be said that the Committee of the Privy Council as reorganized will not really represent public opinion in general, and that as a body it will not really be representative of the interests of the people. This is, of course, quite true. It is firstly intended to be an experiment and an education in methods of parliamentary debate. I believe that the experience to be gained will be useful. The body may possibly reflect something of the general public opinion, and I do not think that it will be entirely useless. It is to be expected, however, that the creation of this body will not satisfy everybody, and that it will be variously criticised. (I do not believe that it is possible to do anything or organize anything without being destructively criticised by a certain section of the people in Siam.) | การจัดระเบียบองคมนตรีเสียใหม่เป็นความพยายามจะดำเนินตามแนวคิดเหล่านี้ในขั้นแรก คนจะพูดกันว่า กรรมการองคมนตรีที่จัดระเบียบใหม่นี้จะมิได้แสดงให้เห็นจริงถึงความคิดของสาธารณชนโดยทั่วไป และจะไม่ใช่องค์กรที่เป็นสื่อแทนประโยชน์ประชาชนโดยแท้ แน่ล่ะ เรื่องนี้ก็ถูกอยู่ เพราะทีแรกตั้งใจจะให้องค์กรนี้เป็นแต่เครื่องทดลองและศึกษาวิธีอภิปรายแบบรัฐสภา ข้าพเจ้าเชื่อว่า ประสบการณ์ที่จะได้รับนั้นจะเป็นประโยชน์แน่ อาจเป็นไปได้ที่องค์กรนี้สะท้อนอะไรบางอย่างในความคิดเห็นโดยทั่วไปของสาธารณชน และข้าพเจ้าไม่คิดว่า องค์กรนี้จะเปล่าประโยชน์เสียทีเดียว ถึงกระนั้น ก็คาดหมายได้ว่า การจัดตั้งองค์กรนี้จะเป็นที่ถูกใจของทุกคนไม่ได้ และจะถูกวิจารณ์ไปต่าง ๆ นานา (ข้าพเจ้าไม่เชื่อว่า จะสามารถทำอะไรหรือจัดระเบียบอะไรได้โดยไม่ถูกคนบางกลุ่มในสยามวิจารณ์เละเทะ) }} {{ตรคป | The next step in our education towards democracy would be the organization of municipalities. This will be a means of teaching the people how to vote, and the experiment would also prove useful and instructive. It will certainly be better for the people first to control local affairs before they attempt to control state affairs through a parliament. I sincerely believe that if reforms are gradually introduced in this way, a democratic form of government could possibly be introduced without too much harm. But the process must be very gradual and carefully administered in doses. If the experiments fail at every step, then it may be possible to persuade {{ปตปต|the people that democracy is not for Siam. The danger lies in impatience.}} | ขั้นต่อมาในการศึกษาเพื่อมุ่งสู่ประชาธิปไตยนั้นคงจะเป็นการจัดระเบียบประชาภิบาล<ref>คำเรียก "municipality" ในภาษาไทยนั้น เท่าที่ตรวจเอกสารต่าง ๆ ได้ความดังนี้ # ในช่วง พ.ศ. 2469–2471 อันเป็นช่วงที่พระราชบันทึกนี้จัดทำขึ้น มีการเรียกสลับไปมาระหว่าง "ประชาภิบาล" และ "สุขาภิบาล" # คำว่า "ประชาภิบาล" ดูจะปรากฏมากในพระราชนิพนธ์ของรัชกาลที่ 7 ขณะที่เอกสารราชการนิยมใช้ "สุขาภิบาล" # เปลี่ยนมาเรียก "เทศบาล" แทน ตั้งแต่ราว พ.ศ. 2473 ดังนั้น ในที่นี้จึงแปล "municipality" ว่า "ประชาภิบาล"</ref> นี่จะเป็นหนทางสอนผู้คนให้รู้วิธีออกเสียง และการทดลองนี้คงจะปรากฏผลว่าเป็นประโยชน์และเป็นแหล่งความรู้อีกเหมือนกัน คงจะดีกว่าแน่ถ้าให้ประชาชนคุมกิจการท้องถิ่นเป็นอันดับแรกก่อนที่พวกเขาจะขวนขวายเข้ามาคุมกิจการแผ่นดินผ่านทางรัฐสภา ข้าพเจ้าเชื่อด้วยใจจริงว่า ถ้าค่อย ๆ เริ่มปฏิรูปไปในทางนี้ ก็คงจะสามารถเริ่มปกครองแบบประชาธิปไตยได้โดยไม่เสียหายมากไป แต่กระบวนการจะต้องค่อยเป็นค่อยไปให้มากเหมือนจ่ายยาเป็นมื้อ ๆ ด้วยความระมัดระวัง ถ้าการทดลองล้มเหลวทุกขั้น ก็อาจจะกล่อม{{ปตปต|ประชาชนได้ว่าประชาธิปไตยนั้นไม่ใช่ของสำหรับสยาม อันตรายนั้นอยู่ตรงความวู่วาม}}<ref>ข้อความตรงนี้ ต้นฉบับขาดหายไป และใช้ต้นฉบับดังต่อไปนี้แทน: {{อนส|author=ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ|year=2545|chapter=Democracy in Siam|title=แผนพัฒนาการเมืองไปสู่การปกครองระบอบ "ประชาธิปไตย" ตามแนวพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (พ.ศ. 2469–2475)|page=267|edition=4|location=กรุงเทพฯ|publisher=สถาบันพระปกเกล้า|isbn=9743000372}}</ref> }} {{ตรคป | Another question which has also occupied the minds of all thinking men in Siam is the danger of unrestrained absolute power of the King. Absolute monarchy, like democracy, may become harmful at any time, because both principles rely on the perfection of human nature, a very frail thing to depend on. A sound democracy depends on the soundness of the people, and a benevolent absolute monarchy depends on the qualities of the King. It is unfortunately a fact that every dynasty, however brilliant, will sooner or later decay, and the danger of having {{ตตฉ|some day|someday}} a bad king is almost a certainty. I believe that every method has been tried so as always to obtain a good king on the throne, and every method has developed some flaw. The method of elected kings seems to be sound in principle; yet it produced some of the worst tyrants, i.e. some of the Caesars of Rome. | ปัญหาอีกข้อที่ฝังใจวิญญูชนทั้งหลายในสยามอยู่เหมือนกัน คือ อันตรายจากพระราชอำนาจอันเบ็ดเสร็จไร้การเหนี่ยวรั้ง สมบูรณาญาสิทธิราชย์อาจกลายเป็นภัยร้ายเมื่อใดก็ได้เหมือนกับประชาธิปไตยนั่นแหละ เพราะหลักการทั้งสองนั้นอ้างอิงความผุดผ่องในกมลสันดานของมนุษย์ ซึ่งเป็นสิ่งเปราะบางอย่างยิ่งเกินกว่าจะไปพึ่งพิงได้ ประชาธิปไตยที่มั่นคงย่อมอาศัยจิตใจที่มั่นคงของประชาชนฉันใด สมบูรณาญาสิทธิราชย์ที่เป็นคุณก็ย่อมอาศัยลักษณะที่เป็นคุณของพระเจ้าแผ่นดินฉันนั้น โชคไม่ดีที่มีข้อเท็จจริงอยู่ว่า ทุกราชวงศ์ ต่อให้รุ่งเรืองเพียงไหน ก็จะตกต่ำลงในไม่ช้าก็เร็ว และความเสี่ยงที่จะมีพระเจ้าแผ่นดินชั่วช้าโผล่มาสักวันนั้นก็เป็นเรื่องที่แทบจะแน่ใจได้ ข้าพเจ้าเชื่อว่า ได้ลองมาแล้วทุกวิธีเพื่อให้ได้พระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงธรรมมาประทับอยู่บนบัลลังก์เป็นนิจ แต่วิธีทั้งหมดก็ปรากฏช่องโหว่บางอย่างขึ้นทีละเล็กละน้อย โดยหลักการแล้ววิธีสมมติราชดูจะเข้าที แต่วิธีนี้ได้ก่อให้เกิดทรราชจอมโฉดมาบ้างแล้ว ก็คือ ซีซาร์บางองค์ของโรม }} {{ตรคป | The alternative method used is to chance on having a bad king and make some institution that could control him. | วิธีทางเลือกที่ได้ใช้มาแล้ว คือ ยอมเสี่ยงมีพระเจ้าแผ่นดินที่โฉดชั่ว แล้วค่อยสร้างสถาบันสักอย่างที่คุมพระเจ้าแผ่นดินพระองค์นั้นได้ }} {{ตรคป | This method also fails occasionally, as in the case of King Charles I of England, but on the whole it has worked fairly well. | บางคราววิธีนี้ก็ล้มเหลวเหมือนกัน ดังในกรณีพระเจ้าชาลส์ที่ 1 ของอังกฤษ แต่ในภาพรวมแล้วก็ใช้การได้ดีพอดู }} {{ตรคป | I most earnestly desire to organize some institution which will serve to restrain any arbitrary or unwise actions of the King of Siam. (I presume that nobody will want to restrain his good actions?) I feel that if I succeeded in evolving something really useful, I would have done a great service to my country and the Dynasty. | ข้าพเจ้ามีความปรารถนาสุดแรงกล้าที่จะจัดระเบียบสถาบันบางอย่างซึ่งจะทำหน้าที่เหนี่ยวรั้งพระเจ้าแผ่นดินสยามมิให้กระทำการใด ๆ โดยพลการหรือโดยไม่รอบคอบ (ข้าพเจ้าอนุมานว่า คงไม่มีใครอยากขวางพระราชจริยวัตรอันดีงามดอกกระมัง?) ข้าพเจ้ารู้สึกว่า ถ้าข้าพเจ้าวิวัฒนาบางสิ่งบางอย่างที่มีประโยชน์จริง ๆ ได้สำเร็จแล้ว ข้าพเจ้าคงเหมือนได้รับใช้ชาติและราชวงศ์เป็นการใหญ่ }} {{ตรคป | The question is, what institution shall we organize now, admitting that the parliamentary system is impossible for the moment{{ปตปต|?}} | คำถาม คือ เมื่อยอมรับว่า ระบบรัฐสภาเป็นไปไม่ได้ในขณะนี้ แล้วตอนนี้เราจะจัดระเบียบสถาบันใดดี? }} {{ตรคป | Perhaps the new Committee of the Privy Council could be made to serve that purpose in a small way? This is the reason why I think Mom Chao Sithiporn’s opinion is of some interest. I should like, however, to suggest a slight modification. A clause could be added to or after Article 13 saying that— “If fifteen members of the กรรมการองคมนตรี make a written request to the President of the Committee, asking the President to submit to His Majesty the King that certain matters are of importance for the general welfare of the country and the people, and that His Majesty should be graciously pleased to allow the matters to be discussed by the Committee, the President shall submit a petition to His Majesty, asking for a Royal sanction to hold a meeting to discuss the matters.” It is understood that the King may grant the permission to hold the meeting or not as he thinks fit. (It is the right of veto recognized by all democracies. The King can also dissolve parliament.) I think that in this form, it is quite admissible and is much better than to grant a general right to a non-elected body to hold a meeting at any time. I believe that it will be able to fulfil its purpose of being a deterrent to those in power from acting arbitrarily or against the interests of the State. Anybody in power would hesitate to refuse such requests, unless he has very good reasons. Of course, a perfectly unscrupulous man may possibly refuse the request. But then with such a man, no institution could prevent him from doing bad actions, not even a parliament (cf. Charles I), and the only thing to do then is to chop off his head! | บางทีอาจสร้างกรรมการองคมนตรีแบบใหม่ขึ้นสนองความมุ่งหมายนั้นได้ในแนวทางเล็ก ๆ กระมัง? นี่เป็นเหตุผลว่า ทำไมข้าพเจ้าจึงคิดว่า ความเห็นของหม่อมเจ้าสิทธิพร<ref>ดู [[หนังสือหม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร ลงวันที่ 7 มิถุนายน 2470]]</ref> ก็น่าสนใจอยู่ กระนั้น ข้าพเจ้าใคร่เสนอให้แก้ไขเล็กน้อย อาจเพิ่มข้อความเข้าไปในหรือหลังมาตรา 13 ว่า "ถ้าสมาชิก 15 คนในกรรมการองคมนตรีมีคำร้องเป็นหนังสือต่อประธานกรรมการขอให้ประธานกราบบังคมทูลสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินว่า มีบางเรื่องที่สำคัญต่อสวัสดิภาพโดยทั่วไปของบ้านเมืองและประชาชน และควรที่พระองค์จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรรมการได้อภิปรายเรื่องนั้นไซร้ ก็ให้ประธานทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาต่อพระองค์ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้จัดประชุมอภิปรายเรื่องดังกล่าว" เป็นที่เข้าใจกันว่า พระเจ้าแผ่นดินจะทรงอนุญาตให้จัดประชุมหรือไม่ก็ได้ตามที่ทรงเห็นควร (นี่เป็นสิทธิในการยับยั้งซึ่งรัฐประชาธิปไตยทุกรัฐยอมรับ พระเจ้าแผ่นดินจะทรงยุบรัฐสภาก็ยังได้) ข้าพเจ้าคิดว่า เมื่ออยู่ในรูปแบบนี้ ก็ค่อนข้างจะยอมรับได้ และดียิ่งกว่าจะมอบสิทธิทั่วหน้าให้แก่องค์กรที่มิได้มาจากการเลือกตั้งไปประชุมกันในเวลาใดก็ได้ ข้าพเจ้าเชื่อว่า สภานี้จะสามารถบรรลุความมุ่งหมายในการเป็นเครื่องกีดกันมิให้ผู้อยู่ในอำนาจประพฤติโดยพลการหรือโดยขัดกับประโยชน์ของรัฐได้ ใครก็ตามที่อยู่ในอำนาจคงอึกอักที่จะยกคำร้องเช่นนั้น เว้นแต่เขาจะมีเหตุผลที่ดีจริง ๆ แน่นอนว่าเป็นไปได้ที่คนผู้เสื่อมศีลธรรมอย่างสมบูรณ์แบบจะยกคำร้องนั้นเสีย แต่เมื่อมีคนเยี่ยงนี้แล้ว จะสถาบันไหนก็ไม่อาจขวางมันมิให้กระทำการชั่วได้ดอก ต่อให้เป็นรัฐสภาก็ตาม (ลองเทียบกรณีชาลส์ที่ 1 ดู) และสิ่งเดียวที่จะต้องทำ ก็คือ กุดหัวมันเสีย! }} {{ตรคป | Thus the formation of this Committee may possibly serve two useful purposes (however imperfectly):— | ฉะนั้น การก่อตั้งกรรมการชุดนี้ บางทีจะสนองความมุ่งหมายสองข้อที่ก่อประโยชน์ (ถึงจะไม่สมบูรณ์แบบก็ตาม) คือ }} {{ตรคป | 1.{{ชว|1em}}As a means of experimenting and learning in methods of parliamentary debate. | 1.{{ชว|1em}}เป็นช่องทางทดลองและเรียนรู้วิธีอภิปรายแบบรัฐสภา }} {{ตรคป | 2.{{ชว|1em}}As a restraining influence against misuse of power. | 2.{{ชว|1em}}เป็นอิทธิพลเหนี่ยวรั้งการใช้อำนาจโดยมิชอบ }} {{ตรคป | Note. It should be noted that the English translation of องคมนตรี as Privy Councillors is somewhat misleading, as our Privy Council, particularly as reorganised, will resemble the English Privy Council only in name. There is no intention of imitating the British Privy Council. We must try and evolve our own Political Institutions and not merely copy others. That is why I believe in making experiments. | หมายเหตุ ควรสังเกตว่า การแปล "องคมนตรี" เป็นภาษาอังกฤษว่า "Privy Councillors" นั้นชวนให้เข้าใจผิดอยู่หน่อย เพราะองคมนตรีของเรา โดยเฉพาะเมื่อจัดระเบียบใหม่แล้ว จะคล้ายคลึงกับองคมนตรีอังกฤษแต่ในนาม ไม่มีเจตนาจะลอกเลียนองคมนตรีของบริเตนเลย เราต้องพยายามวิวัฒนาสถาบันการเมืองของเราเอง ใช่แต่จะลอกคนอื่นเขา นั่นเป็นเหตุผลว่าทำไมข้าพเจ้าจึงเชื่อในการทดลอง }} ==หมายเหตุ== {{รกออ}} ==บรรณานุกรม== {{รออ}} * {{อนส|author=ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ|year=2538|chapter=Democracy in Siam|title=[[ดัชนี:พระปกเกล้าฯ กับ รธน ไทย (vol 2).pdf|เอกสารเผยแพร่ประกอบการจัดนิทรรศการ เรื่อง พระปกเกล้าฯ กับรัฐธรรมนูญไทย เล่ม 2]]|pages=3–8|location=กรุงเทพฯ|publisher=สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร}} {{จออ}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{ลิขสิทธิ์หมดอายุ-ไทย}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:งานในปี พ.ศ. 2470]] [[หมวดหมู่:บันทึก]] lcz9lkz76bjjafqehdx66ngxpr5tmzs 114 47843 189539 168352 2022-08-17T13:46:16Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล <!-- ข้อมูลหลัก --> | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = 2450 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = Aunt Martha | ผู้สร้างสรรค์ = แบร์รี เพน | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | หมวดหมู่ = | แก้กำกวม = | รุ่น = | สถานีย่อย = เรื่องตลก | ผู้สร้างสรรค์ที่เกี่ยวข้อง = | วิกิพีเดีย = | คอมมอนส์ = | หมวดหมู่คอมมอนส์ = | วิกิคำคม = | วิกิข่าว = | วิกิพจนานุกรม = | วิกิตำรา = | วิกิห้องสมุด = | วิกิสนเทศ = | วิกิท่องเที่ยว = | วิกิวิทยาลัย = | วิกิสปีชีส์ = | เมทา = }} {{ตรคป | {{ก|Aunt Martha|บ=font-size:140%}} {{ก|By Barry Pain}} | {{ก|ป้ามาร์ทา|บ=font-size:140%}} {{ก|โดย แบร์รี เพน}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | George, who knew his duty and did it, was particularly careful to ask Aunt Martha if she was not coming too. She said she was not. She said that George's ideas of amusement were not hers. She referred to her time of life. George's wife, Jane, then tackled Aunt Martha herself, and said that it was the fresh air she ought to think about. Aunt Martha said that, not being in the habit of sucking sweets all day herself, she was not in want of any change of air or doctor's prescriptions. George went a step further. He took his daughter Gladys aside and told her that she really ought to ask Aunt Martha to come up to the Heath with them. | จอร์จ ซึ่งรู้และทำหน้าที่ของตน ถามป้ามาร์ทาอย่างระแวงระวังเป็นพิเศษว่า ป้าจะไม่มาด้วยกันหรือ นางว่า ไม่ นางบอกว่า เรื่องเที่ยวเฮฮาที่จอร์จคิดนั้นไม่ใช่สำหรับนาง นางหมายถึงวัยของนาง เจน เมียจอร์จ จึงเข้ารับมือกับป้ามาร์ทาเองโดยพูดว่า ป้าควรนึกถึงอากาศอันสดชื่น ป้ามาร์ทาว่า ไม่ใช่ว่าป้าติดนิสัยนั่งดูดลูกกวาดทั้งวัน แต่ป้าไม่ได้อยากเปลี่ยนบรรยากาศหรืออยากได้ใบสั่งยาหมอ จอร์จจึงลองอีกขั้น โดยพาแกลดิส ลูกสาว ไปด้วย แล้วบอกลูกว่า ลูกควรขอให้ป้ามาร์ทาไปเที่ยวฮีทด้วยกันให้ได้ }} {{ตรคป | "What?" said Gladys, a child of sound sense. "Me ask her? Come off it!" | "อะไร?" เสียงเอ่ยจากแกลดิส เด็กน้อยผู้ไม่ด้อยปัญญา "ให้หนูไปถามป้า? ไม่เอาอะ!" }} {{ตรคป | This ended the matter as far as Gladys was concerned. Privately George and Jane congratulated themselves. "She is a good woman," said George, "but she's not one to enjoy herself." | คำพูดนี้เป็นอันจบเรื่อง—เท่าที่เกี่ยวข้องกับแกลดิส ส่วนจอร์จกับเจนก็แอบดีใจกับตัวเอง จอร์จว่า "ป้าแกเป็นคนดี แต่ไม่ใช่ประเภทที่จะหาความสุขสำราญ" }} {{ตรคป | "No," said Jane, "nor let others, neither." | "ใช่" เจนว่า "แล้วก็จะไม่ยอมให้คนอื่นได้สุขสำราญด้วย" }} {{ตรคป | Therefore it was a bit of a shock when Aunt Martha appeared on the Monday morning with her loins girt, so to speak, and ready for the expedition. | ฉะนั้น เมื่อป้ามาร์ทาโผล่มาในเช้าวันจันทร์ พันผ้ารอบพุง พร้อมมุ่งเดินทาง ก็ต้องบอกว่า ทำเอาตะลึงพรึงเพริดกันน่าดู }} {{ตรคป | "I have given in to you this once," she said, "and hope I shan't be sorry for it. It looks to me like rain. Anyhow, I shall be there to stop any waste of money and lolloping about in public-houses." | "ป้ายอมแกครั้งนี้ครั้งเดียวเลยนะ" นางพูด "แล้วก็หวังว่า ป้าจะไม่ผิดหวังที่มา ป้าดูแล้วเหมือนฝนจะตก แต่ป้าก็จะไปด้วย จะได้ช่วยระวังไม่ให้เปลืองสตางค์แม้แต่แดงเดียวหรือไปเที่ยวเลื้อยคลานอยู่ในผับ" }} {{ตรคป | Aunt Martha preferred the inside of the tram. The rest of the party preferred the outside. | ป้ามาร์ทาเลือกอยู่ในรถราง คนที่เหลือพอใจจะอยู่ข้างนอก }} {{ตรคป | "Then you go in, aunt, and we'll go out," said Jane. | "งั้นป้าเข้ามาค่ะ แล้วพวกหนูจะออกไป" เจนว่า }} {{ตรคป | "Then how am I to know where I am to get out? I wonder you can be so selfish." | "แล้วป้าจะรู้ได้ไงว่าจะต้องออกทางไหน? ไม่คิดว่าพวกแกจะเห็นแก่ตัวขนาดนี้" }} {{ตรคป | George, a noble-hearted fellow, went inside with Aunt Martha. He had a very fair twopenny smoke in one pocket, and his pipe and pouch in another. He was also well provided with matches. As the train rumbled along he had leisure to think about these things. | จอร์จ พ่อมนุษย์ใจงาม จึงเข้าไปอยู่ข้างในกับป้ามาร์ทา เขามีบุหรี่ราคาถูกแต่ดีเอาการอยู่ในกระเป๋าข้างหนึ่ง และมีไปป์กับถุงใส่ยาเส้นอยู่ในอีกข้างหนึ่ง เขายังมีไม้ขีดพร้อมมือ พอรถไฟคำรนคำรามไปตามราง จอร์จก็ว่างให้คิดคำนึงถึงของพวกนี้ }} {{ตรคป | "You needn't have told me," said Aunt Martha at the journey's end, "that the trams went right upto the Heath, because they don't." | ครั้นถึงปลายทาง ป้ามาร์ทาก็ว่า "แกไม่ควรอำป้าเลยว่ารถรางมุ่งตรงไปฮีท เพราะมันไม่ใช่" }} {{ตรคป | "Well, it's only a step," said George apologetically. | "เอาน่า ก็แค่เดินต่อครับ" จอร์จพูดเชิงขอโทษขอโพย }} {{ตรคป | "It's long enough for Gladys to get lost, such a crowd as there is. You give me your hand, Gladys. Now, then, George, don't stop about trying to light that cigar of yours." | "ก็ไกลพอที่จะทำให้แกลดิสพลัดหลงได้ ตรงนั้นคนเยอะจะตาย แกลดิส จับมือป้าไว้ เอาล่ะ ทีนี้ จอร์จ แกเลิกคิดจะจุดบุหรี่ของแกมาสูบได้เลย" }} {{ตรคป | Gladys suggested the purchase of a tin rattle, of a blue turquoise bracelet—more or less turquoise, that is—of some peacocks' feathers, of a bag of lavender, and of a paper hat made on a concertina principle. These propositions were successively negatived by Aunt Martha, who observed that little girls were made to be seen and not heard, and if she asked for anything else, she would be sent home immediately. By a clever piece of strategy Gladys managed to transfer herself from her aunt to her father. She tied the coppers up in a corner of her handkerchief, and quite understood that she need not say anything to Aunt Martha about them. The question of when and where they should feed arose for discussion. | แกลดิสขอให้ซื้อป๋องแป๋ง ซื้อกำไลเทอร์ควอยซ์สีฟ้า—หรือที่จริงก็คือซื้อเทอร์ควอยซ์นั่นแหละ และซื้อขนนกยูงบ้าง ซื้อลาเวนเดอร์สักถุง กับซื้อหมวกกระดาษที่ทำขึ้นแบบหีบชัก ข้อเสนอเหล่านี้โดนป้ามาร์ทาค้านสำเร็จเสร็จสรรพ ด้วยเห็นว่า เด็กหญิงตัวจ้อยทั้งหลายมีไว้มอง หาได้มีไว้รับฟัง และถ้าแม่หนูยังร้องขออะไรอื่นอีก เธอจะถูกส่งตัวกลับบ้านทันที แกลดิสจึงอาศัยกลเม็ดเด็ดพรายย้ายตัวเองออกจากป้าไปอยู่กับป๊าแทน เธอผูกเหรียญไว้กับชายข้างหนึ่งของผ้าเช็ดหน้า และดูจะรู้แก่ใจว่า ไม่จำต้องพูดอันใดกับป้ามาร์ทาในเรื่องเหรียญพวกนี้ และแล้วก็ถึงคราวต้องถกปัญหากันว่าจะกินอาหารที่ไหนเมื่อไรดี }} {{ตรคป | "It's all one to me," said Aunt Martha. "Settle it for yourselves. Apparently anything I like is what everybody else dislikes. It was so in the tram coming here, and it'll go on being so till the end of the day. The very moment we got out, George started on his cigar, which was just the same as if he'd told me to my face that I'd been keeping him from it. Perhaps it would be a better thing for his health if I could keep him from it." | "ป้าอะไรก็ได้หมดแหละ" ป้ามาร์ทาพูด "ตกลงกันเองเหอะ ก็เห็นชัดอยู่แล้วว่า ป้าชอบอะไร คนอื่นก็ไม่ชอบอันนั้นกันหมด เป็นงี้ตั้งแต่อยู่บนรถรางมาจนที่นี่ แล้วก็จะเป็นอีกจนตายกันไปข้างนั่นแหละ อีตอนเราลงรถ จอร์จก็เริ่มสูบบุหรี่ นี่ก็เหมือนกัน อย่างกับจะพูดใส่หน้าป้าว่า ป้าห้ามเขาสูบ แต่ถ้าป้าห้ามเขาสูบได้จริง ก็คงดีต่อสุขภาพเขายิ่งกว่าล่ะมั้ง" }} {{ตรคป | The family decided that half-past one would be an excellent hour for lunch, and that a shady spot should be found in some remote part of the Heath. | ครอบครัวนี้ตกลงกันว่า บ่ายโมงครึ่งจะเป็นเวลาอันดีเลิศสำหรับมื้อเที่ยง และน่าจะเจอร้านร่ม ๆ ในพื้นที่ห่างไกลของฮีทสักที่ }} {{ตรคป | "Well," said Aunt Martha, "I had little or no breakfast, and I feel faint now. What I shall be like at half-past one I can't say. I shan't be able to eat anything, because I shall have gone past it. I thought we'd come here to see things, too, so what's the sense of sitting down where you can't see anything? As for the shade, where there's shade there's damp. That's a well-known fact. Perhaps you'd better just give me a sandwich and let me go off by myself. I dare say you'll all be glad to get rid of me." | "แหม" ป้ามาร์ทาเอ่ย "ป้าแทบไม่ได้กินมื้อเช้ามาเลย และตอนนี้ก็รู้สึกหน้ามืด บ่ายโมงครึ่งป้าจะเป็นไงก็บอกไม่ถูก แต่ป้าคงจะกลืนอะไรไม่ลง เพราะคงจะเลยเวลากินไปแล้ว ป้าก็คิดว่า เรามานี่เพื่อมาดูอะไรต่อมิอะไรกัน แล้วเราจะมานั่งอยู่ในที่ที่เรามองอะไรไม่เห็นกันไปเพื่อ? ส่วนเรื่องร่มเงาเนี่ย ตรงไหนร่ม ตรงนั้นก็ชื้น เป็นเรื่องที่รู้กันดีอยู่แล้ว งั้นจะดีกว่าไหมถ้าจะแกเอาแซนด์วิชให้ป้าสักอันแล้วให้ป้าไปตามทางของป้า ป้ากล้าพูดเลยว่า พวกแกจะดีใจกันหมดที่เขี่ยป้าออกไปได้" }} {{ตรคป | George and Jane told the requisite lie. Gladys maintained a contemptuous silence. So they sat down in the sun in a spot from which a fine view of the cocoanut-shies and swings was to be obtained. They ate sandwiches and cake, and Gladys and Aunt Martha drank milk. George and Jane were not thirsty. At any rate, they were not thirsty until a little later, when they arrived at Jack Straw's Castle. George said it was a historic old place, and Jane ought to see it. Perhaps Aunt Martha would catch hold of Gladys for a moment. | จอร์จกับเจนโป้ปดให้ป้าฟังตามที่จำเป็น แกลดิสนิ่งเงียบต่อไปอย่างยิ้มเยาะ เพราะฉะนั้น พวกเขาทั้งหลายจึงนั่งตากแดดกันอยู่ ณ จุดหนึ่งซึ่งสามารถเห็นซุ้มเล่นปาเป้ามะพร้าวกับชิงช้าได้ แล้วกินแซนด์วิชกับเค้ก แกลดิสกับป้ามาร์ทาดื่มนม ส่วนจอร์จกับเจนไม่รู้สึกกระหาย ถึงอย่างไรก็ไม่กระหายจนกระทั่งหลังจากนั้นอีกเล็กน้อยตอนที่มาถึงปราสาทแจ็กสตรอว์กัน ซึ่งจอร์จว่า เป็นโบราณสถานทางประวัติศาสตร์ และเจนควรได้เห็น จึงอยากให้ป้ามาร์ทาจูงมือแกลดิสไว้สักครู่ }} {{ตรคป | "Booze, booze, booze, from morning till night," said Aunt Martha. "I knew how it would be when we started." | "เมา ๆ ๆ เช้ายันค่ำ" ป้ามาร์ทาพูด "ก็รู้แต่แรกแล้วว่าจะเป็นงี้" }} {{ตรคป | Jane observed that she thought a man wanted his pint in the middle of the day, and that he ought to have it. | เจนจับสังเกตได้ว่า ป้าคิดว่า คงมีคนอยากหนีไปกระดกเบียร์กลางวันแสก ๆ และเจนคิดว่า คนผู้นั้นควรจะได้กระดกสมใจ }} {{ตรคป | Aunt Martha said that if she was to be contradicted every time she opened her mouth, perhaps it would be just as well if she said nothing at all for the rest of the afternoon. In fact, she would start off home at once if only she knew the way. | ป้ามาร์ทาว่า "ถ้าป้าจะถูกเถียงทุกครั้งที่ง้างปากพูด ก็คงจะดีกว่าถ้าป้าจะไม่พูดอะไรเลยไปทั้งบ่าย" อันที่จริง นางคงจะแล่นกลับบ้านในบัดดล ถ้านางไปถูก }} {{ตรคป | Then they went round the different shows—boxing-shows and cinematograph-shows, peep-shows and waxworks. Aunt Martha gave moral and conclusive reasons why she would not go into any one of them. George shied at the cocoanuts, and Aunt Martha said she should be sorry to see any man make such an exhibition of himself in a public place. George tried one of the cocoanuts that he had won as a peace-offering. Aunt Martha rejected it. She added more information about her digestion and her internal organs than any woman ought to give any man except her doctor. A great friend of Aunt Martha's had died from eating cocoanut, as George might have remembered. | จากนั้น พวกเขาเที่ยวชมการแสดงต่าง ๆ คือ ชกมวยและฉายภาพยนตร์ กับถ้ำมองและหุ่นขี้ผึ้ง ส่วนป้ามาร์ทานั้นร่ายเหตุผลเด็ดขาดตามศีลธรรมอันดีว่า เหตุไฉนนางจึงจะไม่เข้าไปดูการแสดงใด ๆ แม้แต่อย่างเดียว จอร์จเล่นปาเป้ามะพร้าว และป้ามาร์ทาว่า นางควรรู้สึกอดสูใจที่ได้เห็นมนุษย์คนใด ๆ เอาตัวเองมาแสดงอวดในที่สาธารณะเยี่ยงนี้ เพื่อสงบศึก จอร์จจึงกินมะพร้าวลูกหนึ่งที่ชนะมา แต่ป้ามาร์ทาไม่กินด้วย พลางพล่ามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับระบบย่อยอาหารและอวัยวะภายในของนางเสียยิ่งกว่าที่สตรีคนใด ๆ พึงพล่ามให้บุรุษนอกจากผู้เป็นแพทย์ฟัง เพื่อนรักของป้ามาร์ทาก็ตายเพราะกินมะพร้าว ถ้าจอร์จจะจำได้ }} {{ตรคป | So George gave the cocoanut to Gladys. She made the man with the Try-your-Strength machine break it open for her. By this time she possessed a tin rattle, a bracelet of a turquoise appearance, and a paper hat. | จอร์จจึงเอามะพร้าวไปให้แกลดิส หนูน้อยให้ชายผู้มีเครื่อง "ลองกำลัง" งัดมะพร้าวออกให้ ณ ตอนนี้ แกลดิสได้ป๋องแป๋ง กำไลรูปลักษณ์อย่างเทอร์ควอยซ์ และหมวกกระดาษ มาไว้ในครอบครองเรียบร้อยแล้ว }} {{ตรคป | Aunt Martha noticed these things. If George and Jane thought it a good thing to bring up children to disobey their elders and betters, she supposed she could n't help it. It looked as if she had only been brought out to be insulted. A cup of tea was what she wanted, and had been wanting for the last hour; but she supposed that that didn't matter. | ป้ามาร์ทาสังเกตเห็นของเหล่านี้ และคิดว่า ช่วยไม่ได้ ถ้าจอร์จกับเจนเห็นว่า เป็นการดีที่จะเลี้ยงลูกให้โตขึ้นเป็นคนกระด้างกระเดื่องต่อผู้หลักผู้ใหญ่ ก็ดูเหมือนว่า นางจะถูกเลี้ยงให้โตขึ้นมาเจอการหยามน้ำหน้าอยู่แล้วนี่ สิ่งที่นางอยากได้ตอนนี้คือชาสักถ้วย และนางก็รอให้ถึงชั่วโมงสุดท้ายอยู่ แต่นางคิดว่า เรื่องนั้นไม่สำคัญแล้ว }} {{ตรคป | She was given tea, and shortly afterwards the party left for home. | นางได้ชา และจากนั้นไม่นาน ทั้งคณะก็ออกเดินทางกลับบ้าน }} {{ตรคป | "And I suppose you call that a day's enjoyment," said Aunt Martha bitterly. | "และฉันเดาว่า นี่คือที่แกเรียกว่าวันสุขสันต์สินะ" ป้ามาร์ทาแซะ }} {{***|5|แบบ=font-size:140%}} {{ตรคป | On the following Bank Holiday, George and Jane found that they {{ตตฉ|bad|had}} promised to take Gladys to the Zoo. This was most unfortunate, because the very sight of a wild beast caused Aunt Martha to come over faint and gave her internal cramp. So she could not accompany them. Perhaps they took the wrong tram. They turned up to Hampstead Heath, anyhow. | ในวันหยุดธนาคารวันถัดมา จอร์จกับเจนจำได้ว่าเคยสัญญาจะพาแกลดิสไปสวนสัตว์ แต่คราวนี้โชคร้ายเหลือเกิน เพราะการได้ทัศนาสัตว์ป่าทำให้ป้ามาร์ทาลมจับจนรากแตกรากแตน ป้ามาร์ทาจึงไปกับพวกเขาต่อไม่ได้ หรือบางทีพวกเขาอาจขึ้นรถรางผิดคัน เพราะพวกเขามาโผล่ที่แฮมสตีดฮีทเฉยเลย }} ==บรรณานุกรม== * {{cite journal|last=Pain|first=B|year=1907|title=Aunt Martha|url=https://archive.org/details/windsormagazine20unkngoog|journal=The Windsor Magazine|volume=26|pages=695–697}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{สาธารณสมบัติ-สหรัฐ|1928}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:เรื่องสั้น]] puop3bnm7ap06xx51fc66oy1bittxfj 114 47849 189540 168351 2022-08-17T13:48:03Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล <!-- ข้อมูลหลัก --> | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = 2452 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = The Ways of Ghosts/An Arrest | ผู้สร้างสรรค์ = แอมโบรส เบียร์ซ | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | หมวดหมู่ = | แก้กำกวม = | รุ่น = | สถานีย่อย = เรื่องผี | ผู้สร้างสรรค์ที่เกี่ยวข้อง = | วิกิพีเดีย = | คอมมอนส์ = | หมวดหมู่คอมมอนส์ = | วิกิคำคม = | วิกิข่าว = | วิกิพจนานุกรม = | วิกิตำรา = | วิกิห้องสมุด = | วิกิสนเทศ = | วิกิท่องเที่ยว = | วิกิวิทยาลัย = | วิกิสปีชีส์ = | เมทา = }} __NOINDEX__ {{ตรคป | {{ก|An Arrest|บ=font-size:140%}} | {{ก|โดนจับ|บ=font-size:140%}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | Having murdered his brother-in-law, Orrin Brower of Kentucky was a fugitive from justice. From the county jail where he had been confined to await his trial he had escaped by knocking down his jailer with an iron bar, robbing him of his keys and, opening the outer door, walking out into the night. The jailer being unarmed, Brower got no weapon with which to defend his recovered liberty. As soon as he was out of the town he had the folly to enter a forest; this was many years ago, when that region was wilder than it is now. | ออร์ริน บราวเวอร์ แห่งเคนทักกี กลายเป็นคนหนีคดีหลังฆ่าพี่เขยตาย เขาหลบหนีจากเรือนจำเทศมณฑลที่ซึ่งเขาถูกขังระหว่างรอไต่สวน โดยใช้แท่งเหล็กตีพัศดีสลบ ลักกุญแจไป แล้วไขประตูบานนอกเดินออกไปในยามวิกาล เพราะพัศดีไม่พกอาวุธ บราวเวอร์จึงไม่ได้อาวุธอันใดมาใช้คุ้มกันเสรีภาพที่ตนได้รับคืนมา ทันทีที่เขาพ้นเขตเมือง เขาทำเรื่องโง่เขลาโดยเดินเข้าป่า เรื่องนี้ก็หลายปีมาแล้ว สมัยที่แถบนี้ยังดิบเถื่อนกว่าตอนนี้มาก }} {{ตรคป | The night was pretty dark, with neither moon nor stars visible, and as Brower had never dwelt thereabout, and knew nothing of the lay of the land, he was, naturally, not long in losing himself. He could not have said if he were getting farther away from the town or going back to it—a most important matter to Orrin Brower. He knew that in either case a posse of citizens with a pack of bloodhounds would soon be on his track and his chance of escape was very slender; but he did not wish to assist in his own pursuit. Even an added hour of freedom was worth having. | ค่ำคืนมืดมิดเหลือใจ ไร้เดือนไร้ดาวใด ๆ ให้เห็น และเนื่องจากบราวเวอร์ไม่เคยพำนักอยู่แถวนั้น ทั้งไม่รู้เรื่องรู้ราวอันใดในตำแหน่งแห่งหน ก็เป็นธรรมดาที่เขาจะทำตนเองหลงทางในไม่ช้า เขาบอกไม่ถูกว่า ตนกำลังห่างไกลออกไปจากเมือง หรือกำลังวกกลับเข้าเมือง ซึ่งเป็นเรื่องสุดแสนสำคัญเรื่องหนึ่งสำหรับออร์ริน บราวเวอร์ เขารู้อยู่แก่ใจ ไม่ว่ากรณีไหน อีกเดี๋ยวเหล่าชาวบ้านชาวเมืองพร้อมฝูงหมาบลัดฮาวด์ก็จะออกตามรอยเขา แล้วโอกาสที่เขาจะหนีรอดก็คงริบหรี่ แต่เขาไม่ได้อยากสงเคราะห์ให้ตนถูกตามเจอ ได้มีอิสรภาพขึ้นอีกสักชั่วโมงก็ยังคุ้ม }} {{ตรคป | Suddenly he emerged from the forest into an old road, and there before him saw, indistinctly, the figure of a man, motionless in the gloom. It was too late to retreat: the fugitive felt that at the first movement back toward the wood he would be, as he afterward explained, "filled with buckshot." So the two stood there like trees, Brower nearly suffocated by the activity of his own heart; the other—the emotions of the other are not recorded. | ทันใด เขาโผล่พรวดออกจากป่าเข้าสู่ถนนสายเก่าแก่ และที่ตรงนั้น เขาเห็นร่างชายผู้หนึ่งปรากฏต่อหน้าเขาอย่างรางเลือน นิ่งงันอยู่ในความมืดมัว จะถอยหนีก็ไม่ทันเสียแล้ว เขารู้สึกเช่นนั้น ณ ก้าวแรกที่จะถอยกลับเข้าป่า ทั้งนี้ เพราะเขาคงจะ "ถูกลูกตะกั่วฝังทั่วร่าง" เขาอธิบายไว้อย่างนั้นในภายหลัง ดังนั้น ทั้งสองจึงยืนอยู่ตรงนั้นเหมือนไม้ยืนต้น บราวเวอร์ใจหายใจคว่ำจนแทบหอบ ส่วนอีกผู้หนึ่งนั้น—อารมณ์เขาผู้นั้นจะเป็นเช่นไรก็มิได้บันทึกไว้ }} {{ตรคป | A moment later—it may have been an hour the moon sailed into a patch of unclouded sky and the hunted man saw that visible embodiment of Law lift an arm and point significantly toward and beyond him. He understood. Turning his back to his captor, he walked submissively away in the direction indicated, looking to neither the right nor the left; hardly daring to breathe, his head and back actually aching with a prophecy of buckshot. | ครู่ถัดมา—อาจเป็นชั่วโมงเลยก็ได้ ดวงเดือนลอยเลื่อนเข้าไปในผืนฟ้าไร้เมฆหมอก คนผู้ถูกล่ามองเห็นชายผู้เป็นดังตัวตนอันแจ่มแจ้งแห่งกฎหมายยกอาวุธขึ้นจ่อมาที่เขาและจ่อข้ามหัวเขาอย่างเป็นนัย เขาเข้าใจ เขาจึงหันหลังให้ผู้จับกุมเขา แล้วเดินอย่างจำนนออกไปในทางที่บอก จะซ้ายหรือขวาก็มิได้เหลียวไปมอง แม้จะหายใจก็ยังแทบไม่กล้า ความเป็นไปได้ที่จะถูกลูกตะกั่วนั้นสร้างความหวั่นกลัวไปทั่วหัวและแผ่นหลังของเขาโดยแท้ }} {{ตรคป | Brower was as courageous a criminal as ever lived to be hanged; that was shown by the conditions of awful personal peril in which he had coolly killed his brother-in-law. It is needless to relate them here; they came out at his trial, and the revelation of his calmness in confronting them came near to saving his neck. But what would you have?—when a brave man is beaten, he submits. | บราวเวอร์เป็นโจรที่ไม่กลัวโดนแขวนคอที่สุดที่เคยมี นี่เห็นได้จากสภาพของการเอาตนเองไปเสี่ยงภัยอันน่าสะพรึงในการซึ่งเขาฆ่าพี่เขยตนเองอย่างเลือดเย็น เรื่องนี้ไม่จำเป็นต้องเจียระไนกันที่นี่ เพราะปรากฏจากการไต่สวนแล้ว และความไม่สะทกสะท้านที่เขาเผยออกมาเมื่อเผชิญเรื่องดังกล่าวก็แทบไม่ทำให้เขาเสียชื่อ แต่จะให้ทำอย่างไร ใจกล้าบ้าบิ่นแค่ไหนก็ต้องยอม—เมื่อโดนซ้อม }} {{ตรคป | So they pursued their journey jailward along the old road through the woods. Only once did Brower venture a turn of the head: just once, when he was in deep shadow and he knew that the other was in moonlight, he looked backward. His captor was Burton Duff, the jailer, as white as death and bearing upon his brow the livid mark of the iron bar. Orrin Brower had no further curiosity. | ฉะนั้น พวกเขาจึงออกเดินทางไปยังเรือนจำตามถนนสายเก่าแก่เส้นนั้นผ่านทะลุป่าเข้าไป บราวเวอร์ลองหันกลับไปมองสักครั้ง แค่ครั้งเดียว ตอนที่เขาอยู่ในเงามืด และรู้ว่า อีกผู้หนึ่งอยู่ท่ามกลางแสงจันทร์ เขาหันมองไปข้างหลัง ผู้มาจับเขาคือพัศดีเบอร์ตัน ดัฟฟ์ นั่นเอง รอยแผลฟกช้ำจากแท่งเหล็กอันปรากฏอยู่บนหน้าผากพัศดีนั้นมันซีดเซียวดุจมัจจุราช ออร์ริน บราวเวอร์ ก็สิ้นสงสัย }} {{ตรคป | Eventually they entered the town, which was all alight, but deserted; only the women and children remained, and they were off the streets. Straight toward the jail the criminal held his way. Straight up to the main entrance he walked, laid his hand upon the knob of the heavy iron door, pushed it open without command, entered and found himself in the presence of a half-dozen armed men. Then he turned. Nobody else entered. | ในที่สุด พวกเขาก็เข้าสู่ตัวเมือง ซึ่งสว่างแสงไปทุกแห่งหน แต่ไร้ผู้คน เว้นแต่หญิงกับเด็กที่ยังอยู่ หากแต่มิได้อยู่ในถนน อาชญากรผู้นี้จึงมุ่งตรงไปสู่เรือนจำ เขาเดินตรงขึ้นไปยังปากทางหลัก วางมือลงบนลูกบิดประตูเหล็กอันหนักอึ้ง หมุนเปิดโดยไม่รอให้ใครสั่ง ก้าวเข้าไป และพบว่า ตนเองกำลังอยู่ท่ามกลางบุรุษอาวุธครบมือ มากสักครึ่งโหลได้ และแล้ว เขาหันกลับไป จะมีใครเดินตามเข้ามาอีกก็หาไม่ }} {{ตรคป | On a table in the corridor lay the dead body of Burton Duff. | ร่างไร้วิญญาณของเบอร์ตัน ดัฟฟ์ นอนกองอยู่บนโต๊ะตรงระเบียง }} ==บรรณานุกรม== * {{cite book|last=Bierce|first=A|year=1909|chapter=An Arrest|title=[[:File:Bierce - Collected Works - Volume 03.djvu|The Collected Works of Ambrose Bierce, Volume III]]|pages=340–342|location=New York & Washington|publisher=Neale}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{สาธารณสมบัติ-สหรัฐ|1914}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:เรื่องสั้น]] l6qii76a5juql0kp67zzdvsjvkz8cno 114 51369 189537 162986 2022-08-17T13:42:23Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล <!-- ข้อมูลหลัก --> | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = 2564 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = | ผู้สร้างสรรค์ = กระทรวงสาธารณสุข | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | หมวดหมู่ = | แก้กำกวม = | รุ่น = | สถานีย่อย = โรคไวรัสโคโรนา 2019 | ผู้สร้างสรรค์ที่เกี่ยวข้อง = | วิกิพีเดีย = | คอมมอนส์ = | หมวดหมู่คอมมอนส์ = | วิกิคำคม = | วิกิข่าว = | วิกิพจนานุกรม = | วิกิตำรา = | วิกิห้องสมุด = | วิกิสนเทศ = | วิกิท่องเที่ยว = | วิกิวิทยาลัย = | วิกิสปีชีส์ = | เมทา = }} {{กลาง|{{ใหญ่|{{แดง|ลับ}}}}}} {{หัววิ่ง|<br><br>{{ubl||ที่ 02030.3/2404}}|[[File:Thai government Garuda emblem (Version 5).svg|120px|center|ตราครุฑ]]|<br><br><br>{{ubl|กระทรวงสาธารณสุข|ถนนติวานนท์|จังหวัดนนทบุรี 11000, ประเทศไทย|โทร : 66 2590 1367|โทรสาร: 66 2591 8562, 66 2590 1374}}}} {{หัววิ่ง||30 มิถุนายน พ.ศ. 2564 (2021)|}} {{ซ|เรียน นายฮับเบน}} {{กลาง|{{ใหญ่|{{แดง|ด่วนที่สุด}}}}}} เรื่อง: <u>การเข้าถึงวัคซีนโควิด-19 แอสตราเซเนกาในไทยโดยทันกาล</u> อ้างถึงจดหมายของท่านลงวันที่ 25 มิถุนายน 2021 เกี่ยวกับความคืบหน้าต่อปริมาณขายวัคซีนโควิด-19, แอสตราเซเนกา อย่างกว้างขวางและเป็นธรรม ข้าพเจ้าซาบซึ้งต่อบทบาทของแอสตราเซเนกาและการยึดมั่นในการผลิตวัคซีนตามนโยบาย "ไม่ได้กำไรไม่ขาดทุน" รวมทั้งการถ่ายโอนเทคโนโลยีที่ประสบความสำเร็จแก่ผู้ผลิตท้องถิ่นรายหนึ่งในประเทศไทย ความร่วมมืออันสร้างสรรรค์และประสบผลสำเร็จในหมู่เราอันนี้จนถึงปัจจุบันพิสูจน์แล้วว่าเป็นผลลัพธ์ที่ได้ประโยชน์กันทั้งสองฝ่าย ความร่วมมือของเราจะยังคงอยู่ตราบเท่าที่ผลประโยชน์ร่วมกันของเราระหว่างรัฐบาลไทยและแอสตราเซเนกายังคงอยู่ ขณะนี้ประเทศไทยกำลังเผชิญกับการเพิ่มขึ้นของยอดผู้ป่วยโควิด-19 อย่างรวดเร็ว เราต้องการวัคซีนเพิ่มขึ้นเพื่อจัดการกับสถานการณ์และเพื่อให้บรรลุเป้าหมายการฉีดวัคซีนแห่งชาติใหม่ ซึ่งนายกรัฐมนตรีของเราได้มุ่งมั่นสงวนวัคซีนอย่างน้อย 10 ล้านโดสต่อเดือนแก่ประชาชนของเขา ในการนี้ เราคาดหวังจะได้รับปริมาณการผลิตมากกว่าหนึ่งในสามจากแอสตราเซเนกา ตามที่ได้ระบุในจดหมายของท่าน หรืออย่างน้อย 10 ล้านโดสต่อเดือนสำหรับการใช้ในประเทศเรา ฉะนั้นจึงจำเป็นต้องมีการหารืออย่างสร้างสรรค์และจริงจังในประเด็นดังกล่าวโดยด่วน ข้าพเจ้าได้มอบหมายให้ผู้บริหารและผู้เชียวชาญกลุ่มเล็ก นำโดย นพ. โอภาส การย์กวินพงศ์, อธิบดีกรมควบคุมโรค, และ นพ. นคร เปรมศรี ผู้อำนวยการสถาบันวัคซีนแห่งชาติ, ซึ่งเป็นผู้จัดการโครงการ กับบุคคลระดับเดียวกันตามกฎหมายของท่าน เพื่อหารือประเด็นกับท่านและผู้แทนที่ได้รับอนุญาตของท่าน เพื่อการบรรลุข้อเสนอที่ได้ประโยชน์ทั้งสองฝ่ายซึ่งมีเป้าหมายตามประสงค์ในการกระจายวัคซีนโดยภาคีทั้งสอง ข้าพเจ้าหวังว่าการหารืออย่างสร้างสรรค์ของเราจะนำเราไปสู่ความตกลงร่วมกันซึ่งทำให้จัดสรรวัคซีนอย่างสูงสุดให้สำหรับการใช้ในประเทศเพื่อพิทักษ์สาธารณสุขของไทย ข้าพเจ้าขอแสดงความซาบซึ้งอีกครั้งหนึ่งต่อเจตนาดีของแอสตราเซเนกาในความร่วมมือในการเข้าถึงวัคซีนแอสตราเซเนกาในไทยโดยทันกาล เราหวังจะร่วมมือกับท่านต่อไปและหวังว่าเราจะบรรลุทางออกฉันมิตรด้วยใจสุจริตและเจตนาดี {{กลุ่มข้อความตรงกลาง|ข้อความ={{ubl|ขอแสดงความนับถือ|(เซ็น) '''อนุทิน ชาญวีรกุล'''|อนุทิน ชาญวีรกุล|รองนายกรัฐมนตรี|และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข}}|จัด=center|ว่าง=4em}} {{กลุ่มข้อความด้านซ้าย|{{ubl|นาย Sjoerd Hubben|รองประธาน ฝ่ายกิจการบริษัททั่วโลก|แอสตราเซเนกา|1 ถนนฟรานซิส คริก|วิทยาเขตชีวการแพทย์เคมบริดจ์|เคมบริดจ์ CV2 0AA, สหราชอาณาจักร}}}} {{ซ|CC : นาย James Teague, ประธานแอสตราเซเนกา (ประเทศไทย)}} {{กลาง|{{ใหญ่|{{แดง|ลับ}}}} }} ==บรรณานุกรม== * {{cite web|author=Ministry of Public Health|year=2021|title=Ministry of Public Health No. 0203.03/2404|url=https://www.isranews.org/article/images/2021/invest/6/picamnhhsasddsdsdsdssdsd7-17-64.jpg|website=Isranews Agency}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{สาธารณสมบัติ-ไทย-ยกเว้น}} | {{CC-BY-SA-3.0}} }} m7esu9s76wpzu30ibp0ihdvpg9pkg1f 114 51924 189512 168349 2022-08-17T12:03:16Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = {{PAGENAME}} ค.ศ. 1789 | ปี = 2332 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = United States Bill of Rights | ผู้สร้างสรรค์ = รัฐสภาสหรัฐ | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = "บัญญัติสิทธิ"<ref>"Bill of Rights" ราชบัณฑิตยสภา ({{ฮวอม|วงเดือน นาราสัจจ์|2558|p=341}}) บัญญัติชื่อในภาษาไทยว่า "บัญญัติว่าด้วยสิทธิพื้นฐานของพลเมือง" แต่ชื่อเช่นนี้เกินเลยชื่อต้นฉบับไปมาก และที่จริงก็ไม่ได้มีเพียงเรื่องสิทธิพื้นฐานของพลเมือง ในที่นี้จึงตัดเหลือ "บัญญัติสิทธิ" เพื่อให้ตรงกับชื่อต้นฉบับ</ref> เป็นกฎหมายแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญสหรัฐ ซึ่งมาจากการเสนอแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ ครั้งที่ 1–10 ในช่วง ค.ศ. 1787–88 จนตกผลึกเป็นกฎหมายนี้ใน ค.ศ. 1789 {{ชุด | ชุด = [[สถานีย่อย:รัฐธรรมนูญสหรัฐ|การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญสหรัฐ]] | ชื่อ = ครั้งที่ 1–10 | ก่อน = | ถัด = [[งานแปล:การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญสหรัฐ ครั้งที่ 11|ครั้งที่ 11]] }} }} __NOTOC__ {{ตรคป | {{ก|Congress of the United States,}} | {{ก|รัฐสภาสหรัฐ}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | begun and held at the City of New-York, on Wednesday the fourth of March, one thousand seven hundred and eighty nine. | ซึ่งเริ่มต้นและจัดขึ้น ณ นครนิวยอร์กเมื่อวันพุธที่สี่ มีนาคม พันเจ็ดร้อยแปดสิบเก้า | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | {{สกอ|sp|100}} | {{สกอ|sp|100}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | {{หนา|{{พญ|The}}}} Conventions of a number of the States, having at the time of their adopting the Constitution, expressed a desire, in order to prevent misconstruction or abuse of its powers, that further declaratory and restrictive clauses should be added: And as extending the ground of public confidence in the Government, will best ensure the beneficent ends of its institution. | ณ เวลาที่ตกลงรับรัฐธรรมนูญกันนั้น ที่ประชุมรัฐต่าง ๆ จำนวนหนึ่งแสดงความประสงค์ว่า ควรใส่บทอธิบายและจำกัดเพิ่มเข้าไป เพื่อป้องกันการนำอำนาจของรัฐธรรมนูญไปตีความผิดหรือใช้โดยมิชอบ และเพื่อจะมั่นใจได้อย่างดีที่สุดว่า สถาบันของรัฐธรรมนูญจะบรรลุเป้าหมายที่เป็นคุณประโยชน์ได้ ซึ่งจะเป็นการขยายฐานความไว้วางใจที่สาธารณชนมีต่อรัฐบาล<ref>แปลตรงตัวว่า "ความไว้วางใจของสาธารณชนในรัฐบาล"</ref> }} {{ตรคป | {{หนา|{{พญ|Resolved}}}} by the Senate and House of Representatives of the United States of America, in Congress assembled, two thirds of both Houses concurring, that the following Articles be proposed to the Legislatures of the several States, as amendments to the Constitution of the United States, all, or any of which Articles, when ratified by three fourths of the said Legislatures, to be valid to all intents and purposes, as part of the said Constitution; viz. | วุฒิสภาและสภาผู้แทนราษฎรสหรัฐอเมริกา ณ รัฐสภาที่ชุมนุมกันนั้น จึงมีมติโดยสองในสามของสภาทั้งสองเห็นพ้องต้องกันว่า ให้เสนอมาตราดังต่อไปนี้ต่อสภานิติบัญญัติของรัฐต่าง ๆ เป็นข้อแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญสหรัฐ ซึ่งมาตราเหล่านี้ทั้งหมดหรือบางส่วน เมื่อได้รับสัตยาบันจากสามในสี่ของสภานิติบัญญัติดังกล่าวแล้ว จะสมบูรณ์เป็นส่วนหนึ่งของรัฐธรรมนูญดังกล่าวในทุกสถานและทุกประการ<ref>"All intents and purposes" แปลตรงตัวว่า "ทุกเจตนาและความมุ่งหมาย" สำนวนนี้ ''Cambridge Academic Content Dictionary'' ({{ฮวอม|Cambridge University Press|n.d.}}) ระบุว่า แปลว่า "แทบทั้งหมด" (almost completely) และ {{ฮวอ|Merriam-Webster|n.d.}} ระบุว่า มีที่มาจากพระราชบัญญัติของประเทศอังกฤษเมื่อ ค.ศ. 1546 ที่เขียนข้อความ "ในทุกเจตนา [ทุก]การตีความ และ[ทุก]ความมุ่งหมาย" (to all intents, constructions, and purposes) เพื่อจำกัดพระราชอำนาจพระเจ้าเฮนรีที่ 8 ในการตีความกฎหมาย และข้อความนี้กลายเป็นที่นิยมชมชอบของชาวอังกฤษจนปรากฏอยู่ในเอกสารทางกฎหมายและเอกสารอื่น ๆ บ่อยครั้ง และมีการดัดแปลงเป็น "ในทุกเจตนา" (to all intents) หรือ "ในทุกเจตนาและความมุ่งหมาย" (to all intents and purposes)</ref> คือ }} {{ตรคป | {{สกอ|sp|100}} | {{สกอ|sp|100}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | {{หนา|{{พญ|Articles}}}} in addition to, and Amendment of the Constitution of the United States of America, proposed by Congress, and ratified by the Legislatures of the several States, pursuant to the fifth Article of the original Constitution. | มาตราเสริมและแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญสหรัฐอเมริกา ซึ่งรัฐสภาเสนอ และสภานิติบัญญัติของรัฐต่าง ๆ ได้ให้สัตยาบัน ตามมาตรา 5 ของรัฐธรรมนูญฉบับดั้งเดิม }} {{ตรคป | {{หนา|Article the first…}} After the first enumeration required by the first article of the Constitution, there shall be one Representative for every thirty thousand, until the number shall amount to one hundred, after which the proportion shall be so regulated by Congress, that there shall be not less than one hundred Representatives, nor less than one Representative for every forty thousand persons, until the number of Representatives shall amount to two hundred; after which the proportion shall be so regulated by Congress, that there shall not be less than two hundred Representatives, nor more than one Representative for every fifty thousand persons. | มาตรา 1… หลังจากทำสำมะโนครั้งแรกตามที่มาตรา 1 ของรัฐธรรมนูญกำหนดแล้ว ให้มีผู้แทนราษฎรหนึ่งคนต่อ[ราษฎร]ทุก ๆ สามหมื่นคน จนกว่าจะ[ได้ผู้แทนราษฎรเป็น]จำนวนถึงหนึ่งร้อยคน ถัดจากนั้น สัดส่วนให้เป็นไปตามที่รัฐสภาจัดระเบียบ โดยมิให้มีผู้แทนราษฎรน้อยกว่าหนึ่งร้อยคน หรือมีผู้แทนราษฎรน้อยกว่าหนึ่งคนต่อผู้คนทุก ๆ สี่หมื่นคน จนกว่าจะได้ผู้แทนราษฎรเป็นจำนวนถึงสองร้อยคน ถัดจากนั้น สัดส่วนให้เป็นไปตามมที่รัฐสภาจัดระเบียบ โดยมิให้มีผู้แทนราษฎรน้อยกว่าสองร้อยคน หรือมีผู้แทนราษฎรน้อยกว่าหนึ่งคนต่อผู้คนทุก ๆ ห้าหมื่นคน }} {{ตรคป | {{หนา|Article the second…}} No law, varying the compensation for the services of the Senators and Representatives, shall take effect, until an election of Representatives shall have intervened. | มาตรา 2… กฎหมายเปลี่ยนแปลงค่าตอบแทนการทำงานของสมาชิกวุฒิสภาและผู้แทนราษฎรนั้น จะมีผลมิได้ จนกว่าจะเกิดการเลือกตั้งผู้แทนราษฎรขึ้นแทรก }} {{ตรคป | {{หนา|Article the third…}} Congress shall make no law respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof; or abridging the freedom of speech, or of the press; or the right of the people peaceably to assemble, and to petition the Government for a redress of grievances. | มาตรา 3… การตรากฎหมายที่เกี่ยวกับการจัดตั้งศาสนา หรือที่ห้ามการใช้[เสรีภาพ]ในการดังกล่าว หรือที่ลิดรอนเสรีภาพในการพูด หรือ[เสรีภาพ]ของสื่อ หรือสิทธิของประชาชนในการชุมนุมโดยสันติ หรือ[สิทธิของประชาชน]ในการร้องทุกข์ต่อรัฐบาลเพื่อให้เยียวยาความเดือดร้อนนั้น รัฐสภาจะกระทำมิได้ }} {{ตรคป | {{หนา|Article the fourth…}} A well regulated Militia, being necessary to the security of a free State, the right of the people to keep and bear Arms, shall not be infringed. | มาตรา 4… สิทธิของประชาชนในการมีและถืออาวุธนั้น จะล่วงละเมิดมิได้ [เพราะ]กองทหารอาสาที่จัดระเบียบอย่างดีนั้นจำเป็นต่อความมั่นคงของรัฐที่เป็นอิสระ }} {{ตรคป | {{หนา|Article the fifth…}} No Soldier shall, in time of peace be quartered in any house, without the consent of the Owner, nor in time of war, but in a manner to be prescribed by law. | มาตรา 5… การให้ทหารเข้าอาศัยในบ้านเรือนใด ๆ โดยไร้ความยินยอมของเจ้าของนั้น จะกระทำมิได้ ไม่ว่าในยามสงบหรือยามสงคราม เว้นแต่ในประการที่กฎหมายบัญญัติ }} {{ตรคป | {{หนา|Article the sixth…}} The right of the people to be secure in their persons, houses, papers, and effects, against unreasonable searches and seizures, shall not be violated, and no Warrants shall issue, but upon probable cause, supported by Oath or affirmation, and particularly describing the place to be searched, and the persons or things to be seized. | มาตรา 6… สิทธิของประชาชนในอันที่จะมีหลักประกันว่า ร่างกาย บ้านเรือน เอกสาร และข้าวของของตนจะไม่ถูกค้นและยึดอย่างไร้เหตุผลนั้น จะละเมิดมิได้ และการออกหมาย[เพื่อค้นและยึด]นั้น จะกระทำมิได้ เว้นแต่มีมูลเหตุที่น่าจะเป็น มีการยืนยันด้วยการสาบานหรือปฏิญาณ และมีการพรรณนาอย่างเจาะจงถึงสถานที่ที่จะค้นและบุคคลหรือสิ่งที่จะยึด }} {{ตรคป | {{หนา|Article the seventh…}} No person shall be held to answer for a capital, or otherwise infamous crime, unless on a presentment or indictment of a Grand Jury, except in cases arising in the land or naval forces, or in the Militia, when in actual service in time of War or public danger; nor shall any person be subject for the same offence to be twice put in jeopardy of life or limb; nor shall be compelled in any criminal case to be a witness against himself, nor be deprived of life, liberty, or property, without due process of law; nor shall private property be taken for public use, without just compensation. | มาตรา 7… การควบคุมตัวบุคคลเพื่อเอาคำให้การในอาชญากรรมมหันตโทษหรือ[อาชญากรรม]อันเป็นที่เสื่อมเสียในทางอื่นนั้น จะกระทำมิได้ จนกว่าคณะลูกขุนใหญ่จะเสนอหรือฟ้อง[คดีต่อศาล] ยกเว้นสำหรับคดีที่เกิดขึ้นในกองทัพบกหรือ[กองทัพ]เรือหรือในกองทหารอาสาซึ่งอยู่ประจำการในยามสงครามหรือสาธารณภัย และการบังคับ[บุคคล]ให้เป็นพยาน[เพื่อให้การ]เป็นปรปักษ์ต่อตนเองในคดีอาญาใด ๆ ก็ดี หรือการพราก[บุคคล]ไปจากชีวิต เสรีภาพ หรือทรัพย์สินก็ดี โดยไม่มีการดำเนินการที่ถูกต้องตามกฎหมาย<ref>"Due process of law" {{ฮวอ|ราชบัณฑิตยสถาน|2549|p=9}} บัญญัติศัพท์ว่า "วิถีทางที่ถูกต้องแห่งกฎหมาย"</ref> นั้น จะกระทำมิได้ และการนำทรัพย์สินเอกชนไปใช้เพื่อสาธารณะโดยไม่มีค่าตอบแทนที่เป็นธรรมนั้น จะกระทำมิได้ }} {{ตรคป | {{หนา|Article the eighth…}} In all criminal prosecutions, the accused shall enjoy the right to a speedy and public trial, by an impartial jury of the State and district wherein the crime shall have been committed, which district shall have been previously ascertained by law, and to be informed of the nature and cause of the accusation; to be confronted with the witnesses against him; to have compulsory process for obtaining witnesses in his favor, and to have the Assistance of Counsel for his defence. | มาตรา 8… ในการดำเนินคดีอาญาทั้งปวง ให้จำเลยมีสิทธิได้รับการพิจารณาอย่างรวดเร็วและเปิดเผยโดยคณะลูกขุนที่เป็นกลางของรัฐและเขตที่อาชญากรรมได้กระทำขึ้น อันเป็นเขตที่กฎหมายกำหนดไว้ก่อนแล้ว และ[มีสิทธิ]ที่จะได้รับทราบถึงลักษณะและมูลเหตุของข้อกล่าวหา ที่จะเผชิญหน้ากับพยาน[ผู้ให้การ]เป็นปฏิปักษ์ต่อจำเลย ที่จะมีการดำเนินการอัน[กฎหมาย]บังคับไว้ให้ได้มาซึ่งพยานที่เป็นคุณแก่จำเลย และที่จะได้รับความช่วยเหลือจากทนายความในการสู้คดี }} {{ตรคป | {{หนา|Article the ninth…}} In suits at common law, where the value in controversy shall exceed twenty dollars, the right of trial by jury shall be preserved, and no fact tried by a jury, shall be otherwise re-examined in any Court of the United States, than according to the rules of the common law. | มาตรา 9… ในคดีทางกฎหมายแพ่งซึ่งมูลค่าที่<ref>"ที่" ในที่นี้ หมายถึง ที่ ซึ่ง อัน (that, which) มิได้หมายถึง ที่ดิน ข้อความ "มูลค่าที่พิพาท" นี้เป็นทำนองเดียวกับที่ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งของไทยเขียนว่า "ราคา[ทรัพย์สิน]ที่พิพาท"</ref> พิพาทนั้นเกินยี่สิบดอลลาร์ สิทธิที่จะได้รับการพิจารณาโดยคณะลูกขุนนั้นให้คงไว้ และการนำข้อเท็จจริงที่คณะลูกขุนพิจารณาแล้วไปไต่สวนซ้ำอีกในศาลแห่งใด ๆ ของสหรัฐด้วย[วิธีการ]อื่นนอกเหนือจากตามหลักกฎหมายแพ่งนั้น จะกระทำมิได้ }} {{ตรคป | {{หนา|Article the tenth…}} Excessive bail shall not be required, nor excessive fines imposed, nor cruel and unusual punishments inflicted. | มาตรา 10… การเรียกประกัน<ref>หมายถึง การเรียกประกันในคดีอาญา เช่น หลักทรัพย์สำหรับประกันตัวผู้ต้องหา</ref> เกินพอดีนั้น จะกระทำมิได้ และการลง[โทษ]ปรับเกินพอดีนั้น จะกระทำมิได้ และการลงโทษอันผิดธรรมดานั้น จะกระทำมิได้ }} {{ตรคป | {{หนา|Article the eleventh…}} The enumeration in the Constitution, of certain rights, shall not be construed to deny or disparage others retained by the people. | มาตรา 11… การที่รัฐธรรมนูญระบุสิทธิไว้[เพียง]บางอย่าง จะนำไปตีความเพื่อปฏิเสธหรือลดทอน[สิทธิ]อย่างอื่นซึ่งประชาชนถืออยู่นั้นมิได้ }} {{ตรคป | {{หนา|Article the twelfth…}} The powers not delegated to the United States by the Constitution, nor prohibited by it to the States, are reserved to the States respectively, or to the people. | มาตรา 12… อำนาจที่รัฐธรรมนูญมิได้มอบหมายให้แก่สหรัฐ หรือที่รัฐธรรมนูญมิได้ห้ามไว้แก่รัฐทั้งหลายนั้น ย่อมสงวนเป็นของรัฐทั้งหลายตามลำดับ<ref>"ตามลำดับ" น่าจะหมายถึง ลำดับของอำนาจดังที่กล่าวไว้ คือ (1) อำนาจที่รัฐธรรมนูญมิได้มอบหมาย (2) อำนาจที่รัฐธรรมนูญมิได้ห้าม มากกว่าจะหมายถึง ลำดับของรัฐ</ref> หรือเป็นของประชาชน }} {{ตรคป | {{สกอ|sp|100}} | {{สกอ|sp|100}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | {{หนา|{{พญ|Attest}},}} | พยาน | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | Frederick Augustus Muhlenberg, Speaker of the House of Representatives | เฟร็ดริก ออกัสตัส มิวลินเบิร์ก ประธานสภาผู้แทนราษฎร }} {{ตรคป | John Adams, Vice-President of the United States, and President of the Senate | จอห์น แอดัมส์ รองประธานาธิบดีสหรัฐและประธานวุฒิสภา }} {{ตรคป | John Beckley, Clerk of the House of Representatives. | จอห์น เบ็กลีย์ เสมียนสภาผู้แทนราษฎร }} {{ตรคป | Sam. A Otis, Secretary of the Senate | แซม. เอ โอทิส เลขานุการวุฒิสภา }} ==เชิงอรรถ== {{รกออ}} ==บรรณานุกรม== ===ต้นฉบับ=== {{รออ}} * {{อว|author=U.S. National Archives and Records Administration|date=2021-03-25|title=The Bill of Rights: A Transcription|accessdate=2021-08-18|url=https://www.archives.gov/founding-docs/bill-of-rights-transcript|website=National Archives}} {{จออ}} ===อ้างอิง=== {{รออ}} * {{อนส|author=ราชบัณฑิตยสถาน|year=2549|title=ศัพท์นิติศาสตร์ อังกฤษ-ไทย ไทย-อังกฤษ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน|edition=6|location=กรุงเทพฯ|publisher=นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์|isbn=978-974-9996-50-8|ref={{ฮวต|ราชบัณฑิตยสถาน|2549}}}} * {{อวส|author=วงเดือน นาราสัจจ์|year=2558|title=การร่างรัฐธรรมนูญสหรัฐอเมริกา: ปัญหาและความสำเร็จ|url=https://www.orst.go.th/FILEROOM/CABROYINWEB/DRAWER004/GENERAL/DATA0000/00000037.FLP/html/|journal=วารสารราชบัณฑิตยสภา|volume=40|issue=3|pages=326–344|ref={{ฮวต|วงเดือน นาราสัจจ์|2558}}}} * {{อว|author=Cambridge University Press|year=n.d.|title=For all intents and purposes|website=Cambridge Academic Content Dictionary|accessdate=2021-08-18|url=https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/for-all-intents-and-purposes|ref={{ฮวต|Cambridge University Press|n.d.}}}} * {{อว|author=Merriam-Webster|year=n.d.|title='For All Intensive Purposes': An Eggcorn|website=Merriam-Webster.com dictionary|accessdate=2021-08-18|url=https://www.merriam-webster.com/words-at-play/usage-for-all-intensive-purposes-intents|ref={{ฮวต|Merriam-Webster|n.d.}}}} {{จออ}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | 1 = {{สาธารณสมบัติ-รัฐบาลสหรัฐ}} | 2 = {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:รัฐธรรมนูญสหรัฐ]] 8naf2jmiofsqa09pimiimoxv86m8qhk 114 52159 189541 168353 2022-08-17T13:49:39Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล <!-- ข้อมูลหลัก --> | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = 2550 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = | ผู้สร้างสรรค์ = ราล์ฟ แอล. บอยซ์ | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = รายงานของเอกอัครราชทูตสหรัฐต่อรัฐบาลของตน ว่าด้วยสถานการณ์การเมืองในประเทศไทย <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | หมวดหมู่ = | แก้กำกวม = | รุ่น = | สถานีย่อย = รัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2549 | ผู้สร้างสรรค์ที่เกี่ยวข้อง = | วิกิพีเดีย = | คอมมอนส์ = | หมวดหมู่คอมมอนส์ = | วิกิคำคม = | วิกิข่าว = | วิกิพจนานุกรม = | วิกิตำรา = | วิกิห้องสมุด = | วิกิสนเทศ = | วิกิท่องเที่ยว = | วิกิวิทยาลัย = | วิกิสปีชีส์ = | เมทา = }} {{สบช|รูปแบบ=background-color:#FFB; border:1px solid #FDD017;| : {{ตลล|ก1|บทคัดย่อ}} : {{ตลล|ก2|คำเตือนเกี่ยวกับสนธิ}} : {{ตลล|ก3|บุคคลหลักที่ต่อต้านสุรยุทธ์}} : {{ตลล|ก4|มุมมองเรื่องสถานะของพระมหากษัตริย์}} : {{ตลล|ก5|แรงกดดันต่อตัวผู้นำ ปชป.}} : {{ตลล|ก6|ประเด็นทางรัฐธรรมนูญ}} : {{ตลล|ก7|ความเห็น}} }} ---- {{ตรคป | {{ก|{{พญ|Democrat official warns of Sonthi's ambitions, Surayud's weakness}}|บ=font-size:120%}} | {{ก|เจ้าหน้าที่พรรคประชาธิปัตย์เตือนถึงความทะเยอทะยานของสนธิและความอ่อนแอของสุรยุทธ์|บ=font-size:120%}} | ไม่ย่อหน้า = }} {{ตรคป | หัว = {{พญ|Summary}} | แปลหัว = {{ตลล|ส-ก1|บทคัดย่อ|ก1}} | ตัว = 1. (C) There is mounting evidence of serious rifts between PM Surayud and junta leader General Sonthi. An experienced politician told us on April 23 that Sonthi has at least considered replacing Surayud. Democrat Party (DP) Secretary General Suthep Thaugsuban recounted a discussion in early April in which Sonthi recruited him for a ministerial slot, and raised the possibility of heading something like a national unity government. Although Suthep believed the tensions might have eased since then, he said that Surayud faced a hostile alliance that includes military officers and other high profile activists who organized large protests in Bangkok in 2005 and 2006. Suthep said the CNS wanted to establish its own party and therefore had a shared interest with others who would like to weaken the DP or see a change in the party's leadership. Suthep declined to predict how the Palace would react to a change in government leadership, but he claimed the King only signaled his support for the 2006 coup after the fact, when urged by the Queen. Suthep said he disagreed with some key provisions of the draft constitution, but he would be willing to accept the current draft in order that elections can be held in 2007. End Summary. | แปลตัว = {{กม|ข3|1}}(C) มีหลักฐานมากขึ้นว่า สุรยุทธ์ นายกรัฐมนตรี กับพลเอก สนธิ หัวหน้าคณะรัฐประหาร แตกคอกันอย่างรุนแรง นักการเมืองผู้เจนสนามบอกเราเมื่อวันที่ 23 เมษายน ว่า อย่างน้อยสนธิก็ได้คิดเรื่องการเข้าแทนที่สุรยุทธ์แล้ว สุเทพ เทือกสุบรรณ เลขาธิการพรรคประชาธิปัตย์ (ปชป.) เล่าให้ฟังถึงเรื่องที่ได้คุยกับสนธิเมื่อต้นเดือนเมษายน ซึ่งสนธิชวนให้เขารับตำแหน่งรัฐมนตรี และแสดงความเป็นไปได้ที่[สนธิ]จะขึ้นเป็นหัวหน้าคณะอะไรสักอย่าง อย่างเช่น คณะรัฐบาลสมานฉันท์แห่งชาติ ถึงแม้สุเทพจะเชื่อว่า ตั้งแต่นั้นมา ความตรึงเครียดคงคลายลงแล้ว แต่เขาก็กล่าวว่า สุรยุทธ์ต้องเจอการผนึกกำลังของนายทหารและนักกิจกรรมตัวยงคนอื่น ๆ ที่เคยจัดการประท้วงขนานใหญ่ในกรุงเทพฯ เมื่อปี 2548 และ 2549 ซึ่งไม่เป็นคุณ[ต่อสุรยุทธ์] สุเทพบอกว่า คมช. อยากตั้งพรรค[การเมือง]เป็นของตนเอง ดังนั้น [คมช.] จึงมีผลประโยชน์ร่วมกันกับบุคคลอื่น ๆ ที่อยากให้ ปชป. เสื่อมถอยหรืออยากเห็นความเปลี่ยนแปลงในตัวผู้นำพรรค สุเทพไม่ยอมคะเนว่า พระราชวังจะมีปฏิกิริยาอย่างไรในการเปลี่ยนตัวผู้นำรัฐบาล แต่เขาอ้างว่า พระเจ้าอยู่หัวเพิ่งมาส่งสัญญาณการสนับสนุนรัฐประหารปี 2549 เอาเมื่อเกิดเหตุการณ์ไปแล้ว เพราะทรงถูกพระราชินีเร่งเร้า สุเทพว่า เขาไม่เห็นด้วยกับบทบัญญัติหลัก ๆ บางเรื่องในร่างรัฐธรรมนูญ แต่เขาคงเต็มใจยอมรับร่างฉบับปัจจุบันนี้เพื่อให้มีการเลือกตั้งได้ในปี 2550 จบบทคัดย่อ }} {{ตรคป | หัว = {{พญ|Warning about Sonthi}} | แปลหัว = {{ตลล|ส-ก2|คำเตือนเกี่ยวกับสนธิ|ก2}} | ตัว = 2. (C) Democrat Party Secretary General Suthep Thaugsuban warned in an April 23 meeting of serious rifts between CNS Chairman General Sonthi Boonyaratglin and PM Surayud Chulanont. While Sonthi previously appeared apolitical, Suthep said that events subsequent to the coup had affected Sonthi's ambitions. Being in a position of greater power also had stoked interest on the part of Sonthi and other CNS figures, such as CNS Secretary General Winai Phattiyakul, in using their influence to accumulate wealth. Surayud, however, remained clean, Suthep claimed. | แปลตัว = {{กม|ข3|2}}(C) ในการพบกันเมื่อวันที่ 23 เมษายน สุเทพ เทือกสุบรรณ เลขาธิการพรรคประชาธิปัตย์ เตือนว่า มีการแตกคอกันอย่างรุนแรงระหว่างพลเอก สนธิ บุณยะรัตกลิน ประธาน คมช. และสุรยุทธ์ จุลานนท์ นายกรัฐมนตรี สุเทพกล่าวว่า แม้เดิมทีสนธิดูจะไม่สนใจในการเมือง แต่เหตุการณ์ภายหลังรัฐประหารมีผลต่อความทะเยอทะยานของสนธิ ทางด้านสนธิและบุคคลอื่น ๆ ใน คมช. เช่น พลเอก วินัย ภัททิยะกุล เลขาธิการ คมช. นั้น การได้มาอยู่ในสถานะที่มีอำนาจมากยิ่งขึ้นยังกระตุ้นให้ใฝ่ใจใช้อิทธิพลสั่งสมความร่ำรวย กระนั้น สุเทพอ้างว่า ตัวสุรยุทธ์เองยังคงใจซื่อมือสะอาดอยู่ }} {{ตรคป | 3. (C) Suthep said he had dined with Sonthi prior to the April 13-17 Songkran holidays. At that dinner, Sonthi invited Suthep to join a cabinet which Sonthi might form, in the event that Sonthi were to replace Surayud and install himself as Prime Minister. Suthep said he had declined Sonthi's offer, saying the Democrats would not serve any government installed by a coup. At one point in the meal, Sonthi took out a pen and paper to note down whatever names Suthep might suggest as suitable cabinet members, indicating his interest in perhaps forming some kind of national unity government. | {{กม|ข3|3}}(C) สุเทพว่า เขาได้รับประทานอาหารมื้อเย็นกับสนธิก่อนช่วงวันหยุดสงกรานต์วันที่ 13–17 เมษายน ในมื้อเย็นนั้น สนธิชวนสุเทพมาร่วมคณะรัฐมนตรีที่สนธิอาจจะตั้งขึ้นในกรณีที่สนธิจะได้เข้าแทนที่สุรยุทธ์แล้วตั้งตนเป็นนายกรัฐมนตรี สุเทพว่า เขาปฏิเสธข้อเสนอของสนธิ โดยกล่าวว่า ชาวประชาธิปัตย์จะไม่รับใช้รัฐบาลคณะใด ๆ ที่สถาปนาขึ้นด้วยรัฐประหาร ณ ช่วงหนึ่งในอาหารมื้อนั้น สนธิหยิบปากกากับกระดาษออกมาจดชื่อใด ๆ ที่สุเทพอาจเสนอว่า ควรได้เป็นสมาชิกคณะรัฐมนตรี ซึ่งบ่งบอกถึงความสนใจของสนธิที่บางทีอาจจะอยากตั้งคณะรัฐบาลสมานฉันท์แห่งชาติขึ้นสักแบบ }} {{ตรคป | หัว = {{พญ|Key figures opposing Surayud}} | แปลหัว = {{ตลล|ส-ก3|บุคคลหลักที่ต่อต้านสุรยุทธ์|ก3}} | ตัว = 4. (C) Suthep said that Surayud faced a number of prominent opponents; Sonthi was just the most prominent of these figures, who are united primarily by opposition to Surayud's relative restraint and reliance on legal procedures in efforts to punish Thaksin for abuses of power during his time in office. Included in this group were CNS Secretary General Winai, CNS Deputy Secretary General Saprang Kalayanamitr, media mogul Sondhi Limthongkul, retired General Chamlong Srimuang, and perennial plotter (and Constitution Drafting Committee Chairman) Prasong Soonsiri. (Note: Sondhi and Chamlong were the highest profile members of the People's Alliance for Democracy -- PAD -- which was instrumental in mobilizing members of the middle and upper class against PM Thaksin; the PAD has in recent weeks been publicly critical of Surayud. End Note.) Suthep believed that it would not be necessary to stage a coup to oust Surayud -- he did not want to be PM anyway, and he would be ready to resign if asked. | แปลตัว = {{กม|ข3|4}}(C) สุเทพว่า สุรยุทธ์ต้องเผชิญผู้ต่อต้านรายสำคัญจำนวนหนึ่ง สนธิเป็นเพียงตัวสำคัญที่สุดในบุคคลเหล่านี้ซึ่งเดิมทีรวมตัวกันเพราะไม่เห็นด้วยกับสุรยุทธ์ที่ยั้งมืออย่างมีนัยสำคัญแล้วหันไปอาศัยกระบวนการทางกฎหมายในการเพียรพยายามลงโทษทักษิณที่ใช้อำนาจโดยมิชอบขณะดำรงตำแหน่ง ในกลุ่มนี้รวมถึง พลเอก วินัย เลขาธิการ คมช., พลเอก สพรั่ง กัลยาณมิตร รองเลขาธิการ คมช., สนธิ ลิ้มทองกุล ผู้ทรงอิทธิพลในสื่อ, จำลอง ศรีเมือง นายพลที่เกษียณแล้ว, และประสงค์ สุ่นศิริ นักวางแผนที่อยู่ยงคงกระพัน (ทั้งเป็นประธานกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญ) (หมายเหตุ: สนธิ [ลิ้มทองกุล] กับจำลอง เป็นสมาชิกตัวยงของพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย หรือ พธม. ซึ่งมีส่วนช่วยระดมสมาชิกชนชั้นกลางและชั้นบนให้ต่อต้านนายกรัฐมนตรีทักษิณ แต่เมื่อไม่ช้าไม่นานมานี้ พธม. ได้วิพากษ์วิจารณ์สุรยุทธ์อย่างโจ่งแจ้ง จบหมายเหตุ) สุเทพเชื่อว่า คงไม่จำเป็นต้องก่อรัฐประหารเพื่อขับสุรยุทธ์ ถึงอย่างไรเขาก็ไม่อยากเป็นนายกรัฐมนตรีอยู่แล้ว และเขาคงพร้อมลาออกถ้ามีคนขอ }} {{ตรคป | 5. (C) Suthep noted that Prasong Soonsiri hoped to become Prime Minister. In the event of Surayud's resignation, however, Suthep felt it was certain that Sonthi would take the top job for himself. Suthep claimed the anti-Surayud camp's plan for seizing power was dubbed as the "1-4-4" formula: elections would be delayed for one year, and then a CNS figure or proxy would serve as PM for two full four-year terms. | {{กม|ข3|5}}(C) สุเทพหมายเหตุว่า ประสงค์ สุ่นศิริ หวังจะได้เป็นนายกรัฐมนตรี อย่างไรก็ดี ในกรณีที่สุรยุทธ์ลาออก สุเทพรู้สึกว่า สนธิคงจะรับหน้าที่ผู้นำนี้เองเป็นแน่ สุเทพอ้างว่า ฝ่ายต่อต้านสุรยุทธ์มีแผนยึดอำนาจที่เรียกว่า สูตร "1-4-4" โดยจะเลื่อนเลือกตั้งออกไปหนึ่งปี แล้วให้บุคคลหรือหุ่นเชิดจาก คมช. ขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรีจนครบสองสมัย สมัยละสี่ปี }} {{ตรคป | 6. (C) Privy Council President Prem Tinsulanonda -- widely seen as a key figure behind the September 2006 coup d'etat -- had recently signaled his displeasure with Sonthi, according to Suthep. Suthep related that Prem had spoken warmly with Surayud at a Songkran event; by contrast, when in Sonthi's presence, Prem refused to address the CNS Chairman. Suthep interpreted Prem's shunning of Sonthi as reflecting displeasure with Sonthi's growing ambitions. | {{กม|ข3|6}}(C) ตามที่สุเทพเล่า เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรี ซึ่งมองกันอย่างกว้างขวางว่า เป็นบุคคลสำคัญผู้อยู่เบื้องหลังรัฐประหารเดือนกันยายน ปี 2549 นั้น เร็ว ๆ นี้ก็ได้ส่งสัญญาณว่า ตนเองไม่พึงพอใจในสนธิ สุเทพบอกเล่าว่า เปรมสนทนาอย่างอบอุ่นกับสุรยุทธ์ในงานสงกรานต์ แต่กลับกัน เมื่อสนธิปรากฏตัว เปรมก็ไม่ยอมพูดจากับประธาน คมช. ผู้นี้ สุเทพตีความว่า การที่เปรมตีตนออกจากสนธินั้น สะท้อนถึงความไม่พึงพอใจในการที่สนธิมีความทะเยอทะยานเพิ่มพูนขึ้น }} {{ตรคป | 7. (C) After the Songkran holidays, Suthep told us, he had greeted Sonthi at a wedding reception. At that event, Sonthi reportedly told Suthep that he was feeling more comfortable with the political climate. Nevertheless, Suthep felt the political situation remained unstable, and he suggested that we do what we can to bolster Surayud's position, so as to decrease the likelihood of Sonthi taking full control of the government. | {{กม|ข3|7}}(C) หลังวันหยุดสงกรานต์ สุเทพเล่าให้เราฟังว่า เขาได้ทักทายสนธิที่งานเลี้ยงสมรส มีรายงานว่า ที่งานนั้น สนธิบอกสุเทพว่า ตนรู้สึกสะดวกใจมากขึ้นกับบรรยากาศทางการเมือง กระนั้น สุเทพยังรู้สึกว่า สถานการณ์การเมืองยังไม่นิ่ง และแนะให้เราทำอะไรก็ตามที่ทำได้เพื่อค้ำยันสถานะของสุรยุทธ์ จะได้ลดความน่าจะเป็นที่สนธิจะเข้าควบคุมรัฐบาลอย่างเต็มมือ }} {{ตรคป | หัว = {{พญ|View of the King's position}} | แปลหัว = {{ตลล|ส-ก4|มุมมองเรื่องสถานะของพระมหากษัตริย์|ก4}} | ตัว = 8. (C) We asked Suthep how he believed the Palace would view efforts by the CNS to force Surayud -- a former member of the Privy Council -- out of office. Suthep declined to speculate, but he said King Bhumibol had not favored the 2006 coup. Suthep claimed that, on the night of the coup, the King had resisted meeting with the Generals who overthrew Thaksin. In the end, the King gave in to the entreaties of Queen Sirikit, but he publicly signaled her role in the coup by approving the release of a photograph of that audience which showed the King, casually dressed, in profile, while the Queen faced the camera. | แปลตัว = {{กม|ข3|8}} (C) เราถามสุเทพว่า ตามความเชื่อของเขา การที่ คมช. เพียรพยายามบีบสุรยุทธ์ซึ่งเป็นอดีตองคมนตรีออกจากตำแหน่ง[นายกรัฐมนตรี]นั้น พระราชวังจะมองอย่างไร สุเทพไม่ยอมคาดการณ์ แต่เขาว่า พระเจ้าอยู่หัวภูมิพลไม่ลงพระทัยด้วยรัฐประหารปี 2549 สุเทพอ้างว่า ในคืนรัฐประหารนั้น พระเจ้าอยู่หัวทรงค้านการให้นายพลผู้โค่นล้มทักษิณเข้าเฝ้า ถึงแม้ที่สุดแล้ว พระองค์จะทรงยอมตามคำวิงวอนของพระนางเจ้าสิริกิติ์ แต่พระองค์ก็ทรงบอกใบ้ถึงบทบาทของพระนางในการรัฐประหาร โดยทรงยินยอมให้เผยแพร่รูปถ่ายการเข้าเฝ้าครั้งนั้นซึ่งแสดงให้เห็นว่า พระองค์ทรงสวมชุดลำลองและหันข้าง ส่วนพระนางหันพระพักตร์ให้กล้อง[เต็ม ๆ] }} {{ตรคป | หัว = {{พญ|Pressure on the DP leadership}} | แปลหัว = {{ตลล|ส-ก5|แรงกดดันต่อตัวผู้นำ ปชป.|ก5}} | ตัว = 9. (C) We asked about the possible dissolution of the Democrat Party; the Constitutional Tribunal's verdict is due to be announced at the end of May. Suthep said there were many outside and even inside the DP who hoped for its dissolution. Sonthi and Winai were working with former TRT official Phinij Jarusombat to establish a new political party that would act as the CNS's political vehicle, Suthep said. (Note: Ref B reported Phinij's participation in a new political grouping. End Note.) Intending to use this new party to compete for power when elections take place, the CNS had a clear interest in weakening the Democrat Party and other rivals, Suthep said. In this respect, CNS and Thai Rak Thai (TRT) interests overlapped. | แปลตัว = {{กม|ข3|9}}(C) เราถามเรื่องความเป็นไปได้ที่พรรคประชาธิปัตย์จะถูกยุบ คำตัดสินของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญมีกำหนดประกาศปลายเดือนพฤษภาคม สุเทพว่า มีคนนอกและแม้กระทั่งคนในพรรค ปชป. หลายคนที่หวังให้พรรคถูกยุบ สุเทพว่า สนธิและวินัยร่วมมือกับพินิจ จารุสมบัติ อดีตเจ้าหน้าที่พรรค ทรท. ในการก่อตั้งพรรคการเมืองพรรคใหม่ซึ่งจะทำหน้าที่ขับเคลื่อนทางการเมืองให้แก่ คมช. (หมายเหตุ: เอกสารที่อ้างถึงในข้อ ข มีรายงานถึงการที่พินิจมีบทบาทในกลุ่มก้อนทางการเมืองกลุ่มใหม่ จบหมายเหตุ) สุเทพว่า คมช. ตั้งใจจะใช้พรรคใหม่นี้ลงแข่งชิงอำนาจเมื่อมีการเลือกตั้ง [คมช.] จึงมีผลประโยชน์อย่างชัดแจ้งในการที่พรรคประชาธิปัตย์และคู่แข่งรายอื่น ๆ จะถูกทำให้เสื่อมถอยลง ในแง่นี้ ผลประโยชน์ของ คมช. และพรรคไทยรักไทย (ทรท.) จึงเหลื่อมซ้อนกันอยู่ }} {{ตรคป | 10. (C) Former PM Chuan Leekpai also had supporters who hoped for Chuan's return to preeminence in the DP, and they would welcome a Constitutional Tribunal ruling dissolving the party. Such a ruling would pave the way for Chuan, now sidelined as a senior advisor, to head a reconstituted version of the DP. Suthep -- whose allegedly improper actions lie at the core of the Constitutional Tribunal proceedings against the DP -- declined to predict the Tribunal's ruling. However, he noted that Thaksin had budgeted 500 million Baht (over 14 million USD) in order to influence the Tribunal members, and Suthep alleged that the wife of Tribunal President (and concurrently Supreme Court President) Panya Thanomrod had accepted a portion of this money. | {{กม|ข3|10}}(C) ชวน หลีกภัย อดีตนายกรัฐมนตรี ยังมีผู้สนับสนุนที่หวังจะให้เขาหวนคืนสู่ความสูงส่งในพรรค ปชป. อีก และคนเหล่านั้นคงจะยินดีปรีดากับคำวินิจฉัยของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญที่ให้ยุบพรรคเสีย [เพราะ]คำวินิจฉัยเช่นนั้นคงจะเปิดทางให้ชวน ซึ่งเดี๋ยวนี้ถูกกันออกไปเป็นที่ปรึกษาอาวุโส ได้ขึ้นนำพรรค ปชป. ชุดที่ก่อตั้งขึ้นใหม่ ส่วนสุเทพนั้น กระกระทำของเขาที่ถูกกล่าวอ้างว่าเป็นเรื่องไม่ถูกไม่ควร ได้ตกมาสู่ใจกลางกระบวนพิจารณาของคณะตุลาการรัฐธรรมนูญเพื่อยุบพรรค ปชป. จึงไม่ยอมคะเนคำวินิจฉัยของคณะตุลาการ อย่างไรก็ดี เขาหมายเหตุว่า ทักษิณได้จัดสรรงบ 500 ล้านบาท (กว่า 14 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) มาทำให้ตุลาการเขว และสุเทพยังกล่าวอ้างว่า ภริยาของปัญญา ถนอมรอด ประธานคณะตุลาการ (ควบตำแหน่งประธานศาลฎีกา) ได้ยอมรับเงินส่วนนี้แล้ว }} {{ตรคป | หัว = {{พญ|Constitutional issues}} | แปลหัว = {{ตลล|ส-ก6|ประเด็นทางรัฐธรรมนูญ|ก6}} | ตัว = 11. (C) When asked for his views on the draft constitution, Suthep decried it as an unsatisfactory compromise product. He joked that the draft was so poor that it was almost as if the drafters themselves wanted the public to reject it. (In a more serious tone, he suggested that General Sonthi likely had an alternate constitution prepared in the event that he needed one.) | แปลตัว = {{กม|ข3|11}}(C) เมื่อขอให้เขาแสดงมุมมองเกี่ยวกับร่างรัฐธรรมนูญ สุเทพก็ประณามร่างนี้ว่าเป็นผลลัพธ์ของการรอมชอมอันไม่เป็นที่น่าพอใจ เขากล่าวติดตลกว่า ร่างนี้เลวร้ายมากชนิดที่คนร่างเองก็คงอยากให้สาธารณชนปัดตกเสีย (เขาเดาด้วยน้ำเสียงเป็นจริงเป็นจังขึ้นว่า พลเอก สนธิ คงน่าจะให้จัดเตรียมรัฐธรรมนูญสำรองไว้แล้ว เผื่อจะต้องใช้สักอัน) }} {{ตรคป | 12. (C) Suthep said the drafters should have abolished the Senate rather than making it an appointed body. He also expressed dissatisfaction with provisions that establish in unclear terms a new method for election to the House from one or more party lists. Suthep advocated abolishing the party list system entirely, saying that party lists improperly signal that those elected by virtue of their positions on the lists are more elite than their colleagues who are elected on a constituency basis. The party list MPs generally fail to attend community events and disregard the electorate, Suthep complained. | {{กม|ข3|12}}(C) สุเทพว่า คนร่างควรจะได้เลิกวุฒิสภาเสียมากกว่าจะให้วุฒิสภาเป็นองค์กรที่มาจากการแต่งตั้ง เขายังแสดงความไม่พอใจกับบทบัญญัติที่จัดวางวิธีเลือกตั้งสภา[ผู้แทนราษฎร]แบบใหม่จากบัญชีรายชื่อหนึ่งบัญชีหรือหลายบัญชีด้วยถ้อยคำกำกวม สุเทพหนุนให้เลิกระบบบัญชีรายชื่อเสียทั้งหมด เขาว่า บัญชีรายชื่อเป็นการส่งสัญญาณอย่างไม่ถูกไม่ควรว่า บรรดาผู้ได้รับเลือกตั้งเพราะมีสถานะอยู่ในบัญชีนั้นมีสิทธิพิเศษยิ่งกว่าเพื่อนร่วมพรรคที่ได้รับเลือกตั้งจากการแบ่งเขต สุเทพยังคร่ำครวญว่า ส.ส. บัญชีรายชื่อนั้นมักไม่เข้าร่วมกิจกรรมชุมชนและไม่เห็นค่าผู้เลือกตั้ง }} {{ตรคป | 13. (C) The DP was currently assembling its formal reaction to the draft constitution, Suthep said. Nevertheless, despite his dissatisfaction, he told us if he had to choose today, he would vote in favor of this constitution, simply to make it more likely that elections would take place this year, as planned. After elections, the legislature could amend the constitution. | {{กม|ข3|13}}(C) สุเทพว่า ขณะนี้ พรรค ปชป. กำลังรวบรวมปฏิกิริยาอย่างเป็นทางการต่อร่างรัฐธรรมนูญ กระนั้น ถึงแม้เขาจะไม่ชอบใจ[ในร่างรัฐธรรมนูญ] เขาก็บอกเราว่า ถ้าวันนี้เขาจะต้องเลือก เขาจะก็ลงคะแนนรับรัฐธรรมนูญนี้ เพียงเพื่อให้เป็นไปได้มากขึ้นที่จะมีการเลือกตั้งในปีนี้ตามกำหนด เมื่อเลือกตั้งแล้ว ฝ่ายนิติบัญญัติก็ไปแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญได้ }} {{ตรคป | หัว = {{พญ|Comment}} | แปลหัว = {{ตลล|ส-ก7|ความเห็น|ก7}} | ตัว = 14. (C) Suthep's discussion mirrors others we have been hearing here. People are worried that the political situation is precarious, and they do not trust any of their political leaders. Despite claims to the contrary, there appear to be serious differences between Surayud and Sonthi, and it is widely believed Sonthi has at least considered taking over from Surayud. (Even General Winai recently confirmed to the Ambassador that Sonthi's interest in pursuing elected politics had grown -- ref A.) In the longer term, the CNS has to be worried about how to ensure their continuing safety from reprisal from Thaksin. More immediately, it has to figure up how to shore up the public's dwindling confidence in the interim government and somehow stumble through the current transition back to elected government. The Ambassador has scheduled a dinner with Sonthi on May 2 and will use the occasion to reinforce strongly our interest in civilian governance during the interim administration, elections in 2007, and fair treatment of political parties and their constituents. | แปลตัว = {{กม|ข3|14}} (C) การพูดคุยกับสุเทพเป็นเครื่องสะท้อนถึงเรื่องอื่น ๆ ทั้งหลายที่เราได้ยินได้ฟังมา ณ ที่นี้ ผู้คนกังวลกันว่า สถานการณ์การเมืองนั้นเอาแน่เอานอนไม่ได้ และไม่เชื่อถือผู้นำการเมืองคนใด ๆ เลย แม้จะมีข้ออ้างไปอีกทางหนึ่ง แต่ก็ดูเหมือนว่า สุรยุทธ์กับสนธิจะไม่ลงรอยกันอย่างรุนแรง และเป็นที่เชื่อกันอย่างกว้างขวางว่า อย่างน้อยสนธิก็ได้คิดจะเข้าแทนที่สุรยุทธ์ (ถึงแม้พลเอก วินัย จะยืนยันต่อเอกอัครราชทูตเมื่อเร็ว ๆ นี้ ว่า สนธิทวีความสนใจที่จะเจริญรอยทางการเมืองผ่านการเลือกตั้ง[มากกว่าจะยึดอำนาจจากสุรยุทธ์]ก็ตาม -- ตามเอกสารที่อ้างถึงในข้อ ก) ในระยะยาว คมช. จะต้องวุ่นวายกับการทำให้ตนเองมั่นใจว่าจะอยู่รอดปลอดภัยต่อไปโดยไม่ถูกทักษิณคิดบัญชี แต่เรื่องด่วนกว่า คือ คมช. จะต้องคิดให้ออกว่า จะทำอย่างไรเพื่อกอบกู้ความเชื่อมั่นที่สาธารณชนมีต่อรัฐบาลชั่วคราวซึ่งกำลังถดถอยลง และจะโซเซผ่านช่วงเวลาปัจจุบันที่มีการเปลี่ยนกลับสู่รัฐบาลเลือกตั้งไปได้อย่างไร เอกอัครราชทูตได้นัดรับประทานอาหารเย็นกับสนธิในวันที่ 2 พฤษภาคม และจะอาศัยโอกาสนี้เน้นย้ำซ้ำ ๆ แรง ๆ ว่า เรามุ่งสนใจในการบริหารด้วยพลเรือนในระหว่างการปกครองชั่วคราว [รวมถึง]การเลือกตั้ง[ที่จะมี]ในปี 2550 และการปฏิบัติอย่างเป็นธรรมต่อพรรคการเมืองและผู้เลือกพรรคเหล่านั้นมา }} {{ตรคป | {{พญ|Boyce}} | บอยซ์ }} ==บรรณานุกรม== * {{cite web|last=Boyce|first=R L|date=2007-04-24|title=Democrat Official Warns of Sonthi’s Ambitions, Surayud’s Weakness|accessdate=2021-08-28|url=http://web.archive.org/web/20170106235902/https://wikileaks.org/plusd/cables/07BANGKOK2304_a.html|website=WikiLeaks}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{สาธารณสมบัติ-รัฐบาลสหรัฐ}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} [[หมวดหมู่:รายงาน]] gffxxr20rurj8jijd4omfgdg3t2qkw4 114 55612 189533 180774 2022-08-17T13:25:06Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{ฉบับอื่น|หนูน้อยหมวกแดง}} {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = {{PAGENAME}} | ปี = 1697 | ศักราช = ค.ศ. | ภาษา = fr | ต้นฉบับ = Histoires ou Contes du temps passé (1697)/Original/Le petit chaperon rouge | ผู้สร้างสรรค์ = | เขียนทับผู้สร้างสรรค์ = โดย {{ลผส|ชาร์ล แปโร}}, ภาพประกอบ โดย {{ลผส|อ็องตวน กลูซีเย}} | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = | ถัดไป = | หมายเหตุ = | สถานีย่อย = }} __NOTOC__ [[File:Clouzier_-_1697_-_Le_Petit_Chaperon_rouge.png|500px|center]] {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Petit Chaperon<br>rouge.}}|บ=font-size:120%}} |{{ก|หนูน้อย<br>หมวกแดง|บ=font-size:140%}} |ไม่ย่อหน้า= }} {{ตรคป | หัว = {{พญ|''C o n t e .''}} | แปลหัว = ''นิ ท า น'' | ตัว = Il estoit une fois une petite fille de {{ตตฉ|Vilage|Village}}, la plus jolie qu’on eut sçû voir ; sa mere en estoit folle, & sa {{ตตฉ|mere grand|mere-grand}} plus folle encore. Cette bonne femme luy fit faire un petit chaperon rouge, qui lui seïoit si bien, que par tout on l’appelloit le Petit chaperon rouge. | แปลตัว = กาลครั้งหนึ่งยังมีสาวน้อยบ้านไร่คนหนึ่งซึ่งเป็นคนน่ารักที่สุดที่เคยได้พบเจอ แม่ของเธอรักเธอมาก แต่ยาย<ref>คำว่า "แมร์กร็อง" (mere-grand) แปลตรงตัวว่า "แม่ใหญ่" เป็นคำเก่า หมายถึง "ย่า" (แม่ของพ่อ) หรือ "ยาย" (แม่ของแม่) ก็ได้ ในที่นี้เลือกแปลว่า "ยาย" เพราะเนื้อเรื่องดูจะเน้นตัวละครฝั่งแม่ ไม่กล่าวถึงฝั่งพ่อเลย</ref> ของเธอเอ็นดูเธอยิ่งกว่า สตรีแสนดีผู้นี้สั่งทำหมวก<ref>คำว่า "ชัปรง" (chaperon) ซึ่งในที่นี้แปลกลาง ๆ ว่า "หมวก" หมายถึง ผ้าที่ม้วนเป็นวงแล้วสวมหัว ดังที่ {{ฮวอ|CNRTL|2012a}} อธิบายว่า เป็น "วงผ้า" (bande d'étoffe) อย่างใน ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''</ref> ใบเล็กสีแดงให้เธอ ซึ่งเหมาะกับเธอมาก จนใคร ๆ ก็เรียกเธอว่า หนูน้อยหมวกแดง }} {{ตรคป | Un jour sa mere ayant {{ตตฉ|cui|cuit}} & fait des {{ตตฉ|galetes|galettes}}, luy dit, | วันหนึ่ง แม่ของเธอปรุงและประสมขนมกาแล็ต<ref>{{ฮวอ|CNRTL|2012d}} ว่า กาแล็ต (gallete) เป็นขนมที่ทำเป็นวงแบน ๆ แล้วอบ ดังใน ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''</ref> เสร็จแล้ว จึงกล่าวแก่เธอว่า }} {{ตรคป | va voir comme se porte ta mere-grand, car on m’a dit qu’elle estoit malade, portes luy une galette & ce petit pot de beurre. | "ไปดูคุณยายทีว่าสบายดีหรือเปล่า มีคนเล่าให้แม่ฟังว่าท่านป่วย เอากาแล็ตกับเนยกระปุกน้อยนี้ไปให้ท่านด้วย" }} {{ตรคป | Le petit chaperon rouge partit aussi-tost pour aller chez sa mere-grand, qui demeuroit dans un autre Village. | หนูน้อยหมวกแดงจึงผละออกมาโดยพลันเพื่อดั้นด้นไปยังบ้านคุณยายซึ่งอาศัยอยู่ ณ หมู่บ้านอีกแห่ง }} {{ตรคป | En passant dans un bois elle rencontra compere le Loup, qui eut bien envie de la manger, mais il n’osa, à cause de quelques bucherons qui estoient dans la Forest. Il luy demanda où elle alloit ; la pauvre enfant qui ne sçavoit pas qu’il est dangereux de s’arrester à écouter un Loup, luy dit, | ขณะผ่านป่า หนูน้อยพบหมาป่ากงแปร์<ref>หมาป่าตัวนี้ชื่อ "กงแปร์" (Compère) ซึ่ง {{ฮวอ|CNRTL|2012b}} ให้ความหมายว่า คน "เจ้าเล่ห์ เพทุบาย และมักจิตใจสกปรก" (rusé, habile et souvent peu scrupuleux), คนคุ้นเคย (personne avec qui l'on a des rapports de familiarité), มิตรสหาย (ami), และในภาษาเก่ายังหมายถึง ชายที่เป็นพ่อทูนหัวของเด็ก (parrain d'un enfant)</ref> ผู้อยากกินเธอใจจะขาด แต่ใจยังหวาด เพราะป่าแถบนี้ยังมีคนตัดฟืนอยู่ มันถามเธอว่า จะไปไหน แม่หนูผู้น่าเห็นใจ ซึ่งไม่ตระหนักว่า อันตรายเพียงใดที่มาหยุดยืนฟังวาจาหมาป่า บอกมันว่า }} {{ตรคป | je vais voir ma Mere-grand, & luy porter une galette avec un petit pot de beurre que ma Mere luy envoye. | "หนูกำลังจะไปหาคุณยาย จะเอากาแล็ตกับเนยกระปุกน้อยที่คุณแม่ส่งมาไปให้ค่ะ" }} {{ตรคป | Demeure-t-elle bien loin, lui dit le Loup ? | "คุณยายอยู่ไกลมากไหมจ๊ะ" หมาป่าถามแม่หนู }} {{ตรคป | Oh ouy, dit le petit chaperon rouge, c’est par de-là le Moulin que vous voyez tout là-bas, là-bas, à la premiere maison du Village. | "อ๋อ ค่ะ" หนูน้อยหมวกแดงว่า "อยู่เลยโรงสีที่คุณเห็นตรงโน้น โน่นแน่ะ ที่บ้านหลังแรกในหมู่บ้านนั่นแหละค่ะ" }} {{ตรคป | Et bien, dit le Loup, je veux l’aller voir aussi ; je m’y en vais par ce chemin icy, & toy par ce chemin-là, & nous verrons à qui plutost y sera. | "ดีเลย" หมาป่าว่า "ข้าก็อยากไปเยี่ยมนางเหมือนกัน ตัวข้าจะไปทางนี้ ส่วนหนูจงไปทางนั้น แล้วมาดูกันว่า ใครจะไปถึงก่อน" }} {{ตรคป |Le Loup se mit à courir de toute sa force par le chemin qui estoit le plus court, & la petite fille s’en alla par le chemin le plus long, s’amusant à cueïllir des noisettes, à courir aprés des papillons, & à faire des bouquets des petites fleurs qu’elle rencontroit. |หมาป่าออกแจ้นแล่นไปสุดกำลังตามเส้นทางที่สั้นที่สุด ส่วนแม่หนูน้อยลอยล่องไปตามหนทางยาวไกล เพลิดเพลินไปกับการเก็บลูกนัวแซ็ต<ref>{{ฮวอ|CNRTL|2012f}} ว่า "นัวแซ็ต" (noisette) คือ ผลของต้นนัวเซอตีเย (fruit du noisetier) ซึ่งภาษาอังกฤษเรียก ต้นเฮเซิล (hazel) ฉะนั้น "นัวแซ็ต" จึงได้แก่ เฮเซิลนัต (hazelnut)</ref> บ้าง วิ่งตามผีเสื้อบ้าง และจัดดอกไม้ดอกน้อยทั้งหลายที่ได้พบเข้าเป็นช่อ ๆ บ้าง }} {{ตรคป | Le Loup ne fut pas long-temps à arriver à la maison de la Mere-grand, il heurte : Toc, toc, | ใช้เวลาไม่นานเจ้าหมาป่าก็มาถึงบ้านยาย มันเคาะ ก๊อก ๆ }} {{ตรคป | qui est là ? | "ใครมานั่น" }} {{ตรคป | C’est votre fille le petit chaperon rouge, dit le Loup, en contrefaisant sa voix, qui vous apporte une galete, & un petit pot de beurre que ma Mere vous envoye. | "นี่หลานเอง หนูน้อยหมวกแดงค่ะ" หมาป่าว่าโดยเลียนเสียงแม่หนู "เอากาแล็ตกับเนยกระปุกน้อยที่คุณแม่ส่งมามาให้ค่ะ" }} {{ตรคป | La bonne Mere-grand qui estoit dans son lit à cause qu’elle se trouvoit un peu mal, luy cria, tire la chevillette, la bobinette chera, | คุณยายใจดี ซึ่งกำลังอยู่บนเตียงเพราะรู้สึกป่วยไข้นิดหน่อย จึงค่อย ๆ ร้องออกไปว่า "หนูจงดึงรอก กลอนจักเปิดออก" }} {{ตรคป | le Loup tira la chevillette, & la porte s’ouvrit. Il se jetta sur la bonne femme, & la devora en moins de rien ; car il y avoit plus de trois jours qu’il n’avoit mangé. | หมาป่าก็ดึงรอก และประตูก็เปิดออก มันกระโจนเข้าหาคุณยายคนดี และเขมือบนางเข้าไปโดยไม่รีรอ เพราะหามีสิ่งใดตกถึงท้องมันมาเกินสามวันแล้ว }} {{ตรคป | Ensuite il ferma la porte, & s’alla coucher dans le lit de la Mere-grand, en attendant le petit chaperon rouge, qui quelque temps aprés vint heurter à la porte. Toc, toc, | ครั้นแล้ว มันก็ปิดประตู แล้วเข้าไปอยู่บนเตียงยาย เฝ้าคอยหนูน้อยหมวกแดง ผู้ซึ่งผ่านไปสักระยะแล้วก็มาเคาะประตู ก๊อก ๆ }} {{ตรคป | qui est là ? | "ใครมานั่น" }} {{ตรคป | Le petit chaperon rouge, qui entendit la grosse voix du Loup, eut peur d’abord, mais croyant que sa mere-grand estoit enrhumée, répondit, c’est vostre fille le petit chaperon rouge, qui vous apporte une galette & un petit pot de beurre que ma Mere vous envoye. | ได้ยินเสียงแหบแห้งของหมาป่าแล้ว ทีแรกหนูน้อยหมวกแดงก็สะดุ้งตกใจ แต่คิดไปว่า ยายคงเป็นหวัด จึงขานตอบว่า "นี่หลานเอง หนูน้อยหมวกแดงค่ะ เอากาแล็ตกับเนยกระปุกน้อยที่คุณแม่ส่งมามาให้ค่ะ" }} {{ตรคป | Le Loup luy cria, en adoucissant un peu sa voix ; tire la chevillette, la bobinette chera. | หมาป่าจึงร้องออกไปโดยผ่อนเสียงลงสักหน่อยว่า "หนูจงดึงรอก กลอนจักเปิดออก" }} {{ตรคป | Le petit chaperon rouge tira la chevillette, & la porte s’ouvrit. | หนูน้อยหมวกแดงก็ดึกรอก และประตูก็เปิดออก }} {{ตรคป | Le Loup la voyant entrer, luy dit en se cachant dans le lit sous la couverture : mets la galette & le petit pot de beurre sur la huche, & viens te coucher avec moy. | พอเห็นแม่หนูก้าวเข้ามา หมาป่าซึ่งซุกตัวอยู่บนเตียงภายใต้ผ้าห่ม ก็เอ่ยแก่เธอว่า "วางกาแล็ตกับเนยกระปุกน้อยไว้บนตู้<ref>{{ฮวอ|CNRTL|2012e}} ว่า "อูช" (huche) หมายถึง ตู้หรือหีบใบใหญ่ทรงสี่เหลี่ยม (coffre de bois rectangulaire) ดังใน ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''</ref> แล้วหนูมานอนกับยายสิจ๊ะ" }} {{ตรคป | Le petit chaperon rouge se deshabille, & va se mettre dans le lit, où elle fut bien estonnée de voir comment sa Mere-grand estoit faite en son deshabillé, elle luy dit ; | หนูน้อยหมวกแดงจึงเปลื้องผ้า<ref>{{ฮวอ|CNRTL|2012c}} ว่า "se déshabiller" หมายความว่า ถอดเสื้อผ้าของตนเองออกทั้งหมดหรือบางส่วน (retirer tout ou partie de ses vêtements)</ref> แล้วเดินเข้ามาที่เตียง ณ ที่นั้น แม่หนูเกิดประหลาดใจเหลือหลายที่เห็นรูปร่างของยายในชุดนอน<ref>"เดซาบีเย" (deshabillé) คือ ชุดบางเบา สตรีมักใส่อยู่บ้านในยามค่ำคืนหรือยามนอน ดังใน ''{{ตลล|ส-ร4|รูปที่ 4|ร4}}'' ในที่นี้จึงแปลลำลองว่า "ชุดนอน"</ref> จึงพูดกับนางว่า }} {{ตรคป | ma mere-grand que vous avez de grands bras ! | "ยายจ๋า แขนยายช่างใหญ่นักหนา" }} {{ตรคป | c’est pour mieux t’embrasser, ma fille : | "ใหญ่ก็ใหญ่ไว้กอด เจ้าได้เต็มฟอดนะหลานเอ๋ย" }} {{ตรคป | ma mere-grand, que vous avez de grandes jambes ! | "ยายจ๋า ขายายช่างใหญ่นักหนา" }} {{ตรคป | c’est pour mieux courir mon enfant : | "ใหญ่ก็ใหญ่ไว้วิ่ง ว่องไวไกลจริงนะลูกเอ๋ย" }} {{ตรคป | ma mere-grand que vous avez de grandes oreilles ! | "ยายจ๋า หูยายช่างใหญ่นักหนา" }} {{ตรคป | c’est pour mieux écouter, mon enfant. | "ใหญ่ก็ใหญ่ไว้ฟัง เสียงดังดั่งใจนะลูกเอ๋ย" }} {{ตรคป | Ma mere-grand que vous avez de grands yeux ! | "ยายจ๋า ตายายช่างใหญ่นักหนา" }} {{ตรคป | c’est pour mieux voir, mon enfant. | "ใหญ่ก็ใหญ่ไว้ส่อง มองชัดจัดเจนนะลูกเอ๋ย" }} {{ตรคป | Ma mere-grand, que vous avez de grandes dens ! | "ยายจ๋า ฟันยายช่างใหญ่นักหนา" }} {{ตรคป | c’est pour te manger. | "ใหญ่ก็ใหญ่ไว้งับ จับแกกินลงกระเพาะไง" }} {{ตรคป |Et, en disant ces mots, ce méchant loup se jetta sur le petit chaperon rouge, & la mangea. |พูดไม่ทันขาดคำ และแล้ว เจ้าหมาป่าชั่วก็พุ่งตัวเข้าหาหนูน้อยหมวกแดง และเขมือบเธอ }} <table cellspacing="0" style="width:100%;"> <tr> <td style="width:50%; padding-right:1em; border-right:1px solid gray;" valign="top"> {{กก|{{รมมจ|{{ก|{{พญ|'''M o r a l i t é .'''}}}} |{{ขนอ|200%|O}} {{พญล|n}} voit icy que de jeunes enfans, |Sur tout de jeunes filles, |Belles, bien faites & gentilles, |Font tres-mal d’écouter toute sorte de gens, |Et que ce n’est pas chose estrange, |S’il en est tant que le loup mange. |Ie dis le loup, car tous les loups ; |Ne sont pas de la mesme sorte ; |Il en est d’une humeur accorte, |Sans bruit, sans fiel & sans courroux, |Qui privez, complaisans & doux |Suivent les jeunes Demoiselles |Iusque dans les maisons, jusque dans les ruelles ; |Mais, hélas ! qui ne sçait que ces loups doucereux, |De tous les loups sont les plus dangereux. }} }} </td> <td style="width:50%; padding-left:1em;" valign="top"> {| style="margin-left:auto; margin-right:auto; border:none;" |-style="vertical-align:top;" | colspan=3 style="text-align:center;" | '''ค ติ ส อ น ใ จ''' |-style="vertical-align:top;" | {{ชว}} ก็ในเรื่องนี้ |width=10% rowspan=16| | ดูซีเด็กเด็ก |-style="vertical-align:top;" | ทั้งโตทั้งเล็ก | หากพลั้งฟังคำ |-style="vertical-align:top;" | เล่ห์ลิ้นลมปาก | วิบากเคราะห์กรรม |-style="vertical-align:top;" | มารอขอย้ำ | เป็นทุกข์ทุกราย |-style="vertical-align:top;" | เหมือนแม่หนูเธอ | เจอหมาป่าร้าย |-style="vertical-align:top;" | หลอกกินดิ้นตาย | ไม่ต้องเหนื่อยแรง |-style="vertical-align:top;" | พูดถึงหมาแล้ว | ไม่แคล้วต้องแจง |-style="vertical-align:top;" | ตัวดำตัวแดง | ตัวดุตัวดี |-style="vertical-align:top;" | ปากหวานตาลเชื่อม | โอบเอื้อมอารี |-style="vertical-align:top;" | ฉอเลาะก็มี | อย่าชะล่าไป |-style="vertical-align:top;" | พวกนี้สิโหด | โฉดช้ากว่าใคร |-style="vertical-align:top;" | ยิ่งพูดยิ่งใจ | ไปอยู่ตาตุ่ม |-style="vertical-align:top;" | ตามติดชิดเรา | ดั่งเงาตะคุ่ม |-style="vertical-align:top;" | มันซ่อนมันซุ่ม | ถึงบ้านถึงเรือน |-style="vertical-align:top;" | ถนนหนใด | มันไปให้เกลื่อน |-style="vertical-align:top;" | ขอตักขอเตือน | ระแวงระวัง |- |} </td> </tr> </table> ==หมายเหตุ== {{รกออ}} <gallery> File:Portrait of a Man by Jan van Eyck-small.jpg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}} File:Galette Frangipane 2021.jpg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}} File:Trousseau chest, 1658.JPG|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}} File:Negligee (AM 2002.101.1-3).jpg|{{ตลล|ร4|รูปที่ 4}} </gallery> ==บรรณานุกรม== ===ต้นฉบับ=== {{รออ}} * {{อนส|last=Perrault|first=C|year=1697|chapter=Le petit chaperon rouge|title=[[:File:Perrault - Histoires ou contes du temps passé, avec des moralitez, 1697.djvu|Histoires ou Contes du temps passé]]|pages=47–56|location=Paris|publisher=Claude Barbin|language=fr}} {{จออ}} ===อ้างอิง=== {{รออ}} * {{อว|author=CNRTL|year=2012a|title=Chaperon|website=Ortolang|url=https://www.cnrtl.fr/definition/chaperon|language=fr|ref={{ฮวต|CNRTL|2012a}}}} * {{อว|author=CNRTL|year=2012b|title=Compère|website=Ortolang|url=https://www.cnrtl.fr/definition/compère|language=fr|ref={{ฮวต|CNRTL|2012b}}}} * {{อว|author=CNRTL|year=2012c|title=Déshabiller|website=Ortolang|url=https://www.cnrtl.fr/definition/déshabiller|language=fr|ref={{ฮวต|CNRTL|2012c}}}} * {{อว|author=CNRTL|year=2012d|title=Galette|website=Ortolang|url=https://www.cnrtl.fr/definition/galette|language=fr|ref={{ฮวต|CNRTL|2012d}}}} * {{อว|author=CNRTL|year=2012e|title=Huche|website=Ortolang|url=https://www.cnrtl.fr/definition/huche|language=fr|ref={{ฮวต|CNRTL|2012e}}}} * {{อว|author=CNRTL|year=2012f|title=Noisette|website=Ortolang|url=https://www.cnrtl.fr/definition/noisette|language=fr|ref={{ฮวต|CNRTL|2012f}}}} {{จออ}} {{สัญญาอนุญาตงานแปล | {{สาธารณสมบัติ-ฝรั่งเศส}} | {{สาธารณสมบัติ-เอง}} }} 4chqp1gybusfc40d6lqexqonn43how2 114 56794 189524 185196 2022-08-17T13:08:50Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = [[../|สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม]] | ปี = 2451 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = Peeps at Many Lands: Siam/Chapter 18 | ผู้สร้างสรรค์ = เออร์เนสต์ ยัง | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = [[../บทที่ 17/]] | ถัดไป = | หมายเหตุ = | สถานีย่อย = กฎหมายตราสามดวง }} __NOTOC__ [[File:Siam (1908) (14589551989).jpg|center|400px]] {{ตรคป |{{ก|{{พญ|A religious water procession.}}}} |{{ก|กระบวนแห่ทางศาสนาในแม่น้ำ<ref>คือ กระบวนพยุหยาตราชลมารค</ref>}} |ไม่ย่อหน้า= }} {{คหน}} {{ตรคป |{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|18}}}}}}<br>{{พญ|Trial by Ordeal}}}} |{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 18}}<br>การพิจารณาคดีด้วยวิธีทรมาน}} |ไม่ย่อหน้า= }} {{ตรคป |{{พญล|It}} is a long time since anyone in England had to undergo "trial by ordeal," but amongst the Early English it was no uncommon thing for a man to try and prove his innocence when charged with crime by plunging his hand into boiling water or by holding a red-hot piece of iron. This was done in the church and before the priest. After a certain number of days the wound was examined. If it had healed, the accused was innocent; if it had not healed, he was guilty. |นานแล้วที่ไม่มีผู้ใดในอังกฤษต้องเผชิญกับ "การพิจารณาคดีด้วยวิธีทรมาน" แต่ในหมู่ชาวอังกฤษยุคแรก ๆ ไม่เป็นเรื่องผิดประหลาดอันใดที่จะมีคนถูกฟ้องด้วยความผิดอาญา แล้วจะต้องถูกพิจารณาและพิสูจน์ความบริสุทธิ์ของตนด้วยการจุ่มมือลงในน้ำเดือดหรือกำท่อนเหล็กร้อนฉ่า วิธีเช่นนี้ดำเนินการในโบสถ์ต่อหน้านักบวช โดยจะมีการตรวจบาดแผลหลังวันเวลาผ่านพ้นไปแล้วสักระยะหนึ่ง ถ้าแผลหาย จำเลยก็นับว่าบริสุทธิ์ หากไม่หาย จำเลยก็มีความผิด }} {{ตรคป |Trial by ordeal in Siamese law-courts lasted down to quite recent times, and even now ordeals are practised privately for various purposes. |การพิจารณาคดีด้วยวิธีทรมานในศาลยุติธรรมของสยามนั้นดำเนินเรื่อยมาจนถึงเวลาที่ค่อนข้างจะไม่นานมานี้ และแม้ทุกวันนี้ก็ยังมีการทรมานอย่างลับ ๆ เพื่อความมุ่งประสงค์หลายอย่าง }} {{ตรคป |In one of the fire ordeals the accuser and the accused had to walk with bare feet over a layer of live coals ten inches thick. The fire was made in a ditch, ten feet long by twenty inches wide and twenty inches deep. As the competitors walked over the red-hot coals, an official pressed heavily on their shoulders to make them go slowly. At the end of the trial the feet of the men were examined, and he who had no blisters, either then or during the next fifteen days, won the case. If both were unhurt, they had to undergo another ordeal by water; if both were burnt, they were both fined. Only about forty years ago a trial of this kind occurred at a law-court in one of the smaller towns of the interior. |ในการทรมานด้วยไฟอย่างหนึ่ง โจทก์และจำเลยต้องเดินเท้าเปล่าบนชั้นถ่านร้อนระอุหนา 10 นิ้ว ไฟนี้จะก่อขึ้นในท้องร่องยาว 10 ฟุต กว้าง 20 นิ้ว และลึก 20 นิ้ว<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 3 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=361}}) ว่า "ถ้าจะพิสูทลูยเพลิงแก่กัน ท่านให้ขุดรางเพลิงยาว 6 สอก กว้างสอก 1 ฦกสอก 1 ถ่านเพลิงหนาคืบ 1"</ref> เมื่อคู่พิพาทเดินไปบนถ่านอันแดงร้อน เจ้าพนักงานจะถ่วงน้ำหนักบนไหล่ของเขาเพื่อให้ก้าวไปอย่างช้า ๆ ครั้นสิ้นการพิจารณา จะมีการตรวจสอบเท้าของเขาเหล่านั้น และคนใดที่ไร้บาดแผล ไม่ว่า ณ เวลานั้นเอง หรือในช่วง 15 วันถัดมา คนผู้นั้นเป็นอันชนะคดี ถ้าไม่บาดเจ็บทั้งคู่ ก็จะต้องเข้าสู่การทรมานอีกขั้น คือ ด้วยน้ำ หากถูกไฟไหม้ทั้งคู่ ก็จะถูกปรับเงินทั้งคู่ เมื่อสัก 40 ปีที่แล้วยังมีการพิจารณาอย่างนี้ในศาลยุติธรรมประจำหัวเมืองชั้นในขนาดเล็กแห่งหนึ่ง }} {{ตรคป |In the ordeal by diving, use was made of a pond or of the river itself. Two stakes were fixed about ten feet away from each other. The parties first said their prayers, and then entered the water with safety-ropes fastened round their waists. They walked into the water until it reached to their necks. Each laid hold of his stake, and then a long pole was placed so that it was supported by the shoulders of both competitors. A signal was given on a gong, and an official leant heavily on the pole and pushed the heads of the parties under the water. He who remained under the water the longer of the two was the winner. If both remained under water longer than a fixed time, they were hauled up by the safety-ropes and the case was dismissed. If the people who had quarrelled were rich, they could employ people to dive for them, instead of getting wet and breathless themselves; and there is a story told of a man who once engaged a pearl-diver to represent him, and so won easily. A trial of this kind occurred at the northern town of Chiengmai as late as January, 1882. |ในการทรมานด้วยการดำน้ำ จะใช้งานสระน้ำหรือตัวแม่น้ำเอง โดยจะปักเสาสองเสาลงห่างกันสัก 10 ฟุต คู่ความจะเริ่มด้วยการกล่าวคำอธิษฐาน และจากนั้นจะเข้าสู่ท้องน้ำโดยมีเชือกกันภัยมัดไว้รอบเอว คู่ความจะเดินลงไปในน้ำจนกระทั่งสูงเท่าคอ แต่ละคนจะเกาะไม้ค้ำของตนไว้ ก่อนจะมีการวางเสาขนาดยาวลงไปไว้ให้คู่ต่อสู้ทั้งสองใช้พาดบ่า แล้วจะตีฆ้องเป็นสัญญาณ และเจ้าพนักงานจะเอนเสานั้นลงด้วยน้ำหนักอันมาก และกดศีรษะคู่ความลงไปใต้น้ำ ฝ่ายใดอยู่ใต้น้ำได้นานกว่าอีกฝ่าย ย่อมเป็นผู้ชนะ ถ้าทั้งสองฝ่ายอยู่ใต้น้ำได้นานกว่าเวลาที่กำหนดไว้ จะมีการฉุดชักพวกเขาขึ้นด้วยเชือกกันภัย และจะยกฟ้องคดีเสีย<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 7 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=365}}) ว่า "เมื่อจะลงดำน้ำกันนั้น ให้ปักหลักห่างกัน 6 สอก แล้วให้ตระลาการเอาเชือกผูกบั้นเอวทัง {{ศมมส|โจท|จำเลย|ta=left}} {{ปก2|2}} ยึดหลัก เอาไม้พาดบ่าไว้ ตีฆ้อง 3 ที ข่มฅอหย่อนเชือกลงไป ให้ดำลงไปให้พร้อมถึงต้นหลัก ตั้งนาลิกาให้พร้อมกัน ขณะเมื่อดำลงไปนั้น ถ้าผู้ใดผุดก่อน ให้เอากลังสวมฅอ แล้วจึ่งให้ชักเชือกลงไปเอาผู้มิได้ผุดขึ้นมา ถ้าได้ 6 บาดแล้ว {{ศมมส|โจท|จำเลย|ta=left}} {{ปก2|2}} มิได้ผุดขึ้นมา ให้ชักเชือกลงไปเอาตัวขึ้นมา"</ref> ถ้าผู้วิวาทกันนั้นมีทรัพย์มาก จะจ้างผู้อื่นไปดำน้ำให้ตน แทนที่จะไปทนเปียกปอนและเหนื่อยหอบด้วยตนเองก็ได้ มีเรื่องเล่ากันถึงชายผู้ซึ่งครั้งหนึ่งวานนักงมไข่มุกมาทำหน้าที่แทนตน ก็เลยชนะคดีได้โดยง่าย การพิจารณาเช่นนี้เพิ่งจะมีล่าสุดที่เชียงใหม่เมืองเหนือเมื่อเดือนมกราคม 1882 นี้เอง }} {{ตรคป |Phya Tak, the man whom we spoke about in the first chapter of this book, once defeated the army of a rebel who was also a priest. When the rebel was captured, a large number of yellow-robed brethren were taken with him. The King called them all together, and as he could not tell the innocent from the guilty, he said to them: "Those of you who confess your guilt must leave the priesthood, but I will give you other clothes, and set you free without punishment. Those who say they are innocent must prove their innocence by the diving-test. If you fail in this test, you will be executed." |พญาตาก บุรุษซึ่งเราได้กล่าวถึงมาแล้วในบทแรกแห่งหนังสือนี้ ครั้งหนึ่งเคยปราบทัพกบฏที่เป็นนักบวช<ref>หมายถึง เจ้าพระฝาง ในสมัยกรุงธนบุรี</ref> เมื่อกบฏถูกจับได้ เหล่าภราดรผ้าเหลืองของเขาก็ถูกกุมตัวมาพร้อมกับเขาเป็นอันมาก พญาเบิกตัวคนเหล่านั้นมาพร้อมกัน และเนื่องจากพญาแยกคนบริสุทธิ์กับคนผิดไม่ออก จึงตรัสแก่เขาเหล่านั้นว่า "คนใดในหมู่พวกเจ้าที่ยอมสารภาพผิด จะต้องสละสมณเพศ แต่เราจะประทานเครื่องนุ่งห่มอย่างอื่นให้ และปล่อยตัวเป็นไทโดยไม่เอาผิด คนใดที่ว่า ตนไม่ผิด จะต้องพิสูจน์ความบริสุทธิ์ของตนด้วยการทดสอบดำน้ำ หากไม่ผ่านการทดสอบนี้ จะถูกประหารเสีย"<ref>พระราชพงศาวดาร ({{ฮวอม|พระราชพงษาวดารฯ ภาค 3|2455|p=50}}) ว่า "ให้พระสงฆ์ให้การไปแต่ตามสัตย์ตามจริง ถ้าได้ผิดในจตุปาราชิกแต่ประการใดประการหนึ่ง จะพระราชทานผ้าคฤหัสถ์ให้ผลัดสึกออกทำราชการ ที่ไม่รับนั้น จะให้ดำน้ำพิสูตรสู้นาฬิกาสามกลั้น แม้นชนะแก่นาฬิกา จะให้เปนอธิการแลพระครูราชาคณะฝ่ายเหนือโดยสมควรแก่คุณธรรมที่รู้ แม้นแพ้แก่นาฬิกา จะให้ลงพระราชอาชญาเฆี่ยนแล้วสักข้อมือมิให้บวชได้อิก แม้นเสมอนาฬิกา จะถวายผ้าไตรให้บวชใหม่ ถ้าแต่เดิมไม่รับ ครั้นจะให้ลงดำน้ำพิสูตร กลับคืนคำว่า ได้ทำผิด จะให้ลงพระราชอาชญาประหารชีวิตรเสีย"</ref> }} {{ตรคป |Many priests confessed at once that they had been helping the rebel host. They were released as the King had promised. But many others swore that they were innocent. The King sat on a chair on the riverbank and watched the priests go down into the water one by one. Some of them stayed under the water the proper length of time, and so proved themselves not guilty; but others who failed were stripped of their robes and executed on the spot. Their bodies were burnt; their ashes were mixed with lime, and used to whitewash a part of a temple structure. |นักบวชหลายรูปสารภาพทันทีว่า ตนได้ช่วยเหลือเกื้อกูลหัวหน้ากบฏ นักบวชกลุ่มนี้ได้รับการปล่อยตัวตามคำมั่นของพญา แต่รูปอื่นอีกหลายรูปสาบานว่า ตนไม่ผิด พญาจึงเสด็จไปประทับเหนืออาสน์ริมฝั่งน้ำและทอดพระเนตรนักบวชเหล่านี้ดำลงไปในน้ำทีละรูป บางรูปยั้งอยู่ใต้น้ำเป็นระยะเวลายาวนานตามสมควร จึงเป็นอันพิสูจน์ตนเองว่า ไม่ผิด แต่รูปอื่น ๆ ที่ไม่ผ่าน ก็ถูกปลดจีวรและประหาร ณ ที่นั้น ศพของผู้ถูกประหารถูกเผาทิ้ง แล้วนำเถ้าไปผสมปูนใช้ทาเป็นสีขาวให้แก่อาคารวัดบางส่วน<ref>พระราชพงศาวดาร ({{ฮวอม|พระราชพงษาวดารฯ ภาค 3|2455|pp=50–51}}) ว่า "ครั้งนั้น พระสงฆ์ที่มีศีลบริสุทธิก็ชำนะแก่นาฬิกาบ้าง เสมอบ้าง ที่ภิกษุทุศีลก็แพ้แก่นาฬิกาเปนอันมาก เสนาบดีก็กระทำตามรับสั่งโดยสมควรแก่คุณแลโทษ แต่ผ้าไตรที่พระสงฆ์พวกแพ้ต้องสึกนั้น ให้เผาเปนสมุกไปทาพระมหาธาตุเมืองสวางคบุรี" ไม่ปรากฏว่า ให้เอาเถ้ากระดูกไปทาวัดแต่ประการใด</ref> }} {{ตรคป |Sometimes melted lead was used in trial by ordeal. The contending parties thrust their hands into molten lead, and he who was not burnt won the case. Molten tin or boiling oil were used occasionally instead of the molten lead. |ในการพิจารณาคดีด้วยวิธีทรมานนั้น บางคราวก็ใช้ตะกั่วหลอมละลาย<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 1 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=358}}) ว่า "มีพระราชกฤษฎีกาไว้ว่า ถ้า {{ศมมส|โจท|จำเลย|ta=left}} {{ปก2|2}} จะถึงพิสูทแก่กัน มี 7 ประการ ๆ หนึ่งให้ล้วงตะกั่ว 1 ษาบาล 1 ลูยเพลิงด้วยกัน 1 ดำน้ำด้วยกัน 1 ว่าย {{ศมมส|ขึ้นน้ำ|ค่ามฟาก|ta=left}} {{ปก2|2}} แข่งกัน 1 ตามเทียนคลเล่มเท่ากัน 1"</ref> คู่พิพาทต้องล้วงมือของตนเข้าไปในตะกั่วหลอมเหลว และผู้ใดที่ไม่ถูกไหม้ ก็ชนะคดี บางโอกาสใช้ดีบุกหลอมเหลวหรือน้ำมันเดือดแทนตะกั่วหลอมเหลวก็มี }} {{ตรคป |A regular method of settling disputes about money that had been lent was the trial by swimming. The parties had to swim either across a stream or against the current for a certain distance. The loser had to pay double the sum in dispute. Half the amount paid was given to the winner, while the other half was handed over to the Government as a fine. |วิธีที่ใช้เป็นประจำในการระงับข้อพิพาทเกี่ยวกับเงินซึ่งกู้ยืมกันนั้น คือ การพิจารณาคดีด้วยการว่ายน้ำ คู่ความจะต้องว่ายข้ามลำน้ำ หรือไม่ก็ทวนกระแสน้ำ เป็นทางสักระยะหนึ่ง ผู้แพ้จะต้องชำระเงินเป็นสองเท่าของยอดเงินพิพาท จำนวนที่ชำระนั้น กึ่งหนึ่งจะมอบให้แก่ผู้ชนะ ส่วนอีกกึ่งหนึ่งจะส่งให้แก่รัฐบาลเป็นค่าปรับ<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 5 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=363–364}}) ว่า "โจทหาว่า กู้เบี้ยยืมเงินทองผ้าแพรพรรณสรรพทรัพยสิ่งใดก็ดี หาจำเลยออกมายังกระลาการต่อคดีด้วยโจท แลกระลาการถามจำเลย แลจำเลยปัดติเสทขันพิสูท ฝ่ายโจทหาสักขิพญาณมิได้ ต่อพิสูทกันด้วย{{...}}ว่าย {{ศมมส|ขึ้นน้ำ|ค่ามฟาก|ta=left}} {{ปก2|2}} แข่งกัน{{...}}แม้นโจทปราไชยแก่พิสูทก็ดี จำเลยปราไชยแก่พิสูทก็ดี ท่านว่า เทพยุดามิเข้าด้วยคนใจร้ายอันหาความสัจมิได้ ท่านให้ตั้งค่าทรัพยสิ่งของอันขันพนันต่อกันนั้นลง ให้ไหมผู้แพ้แก่พิสูททวีคูน ยกทุณทรัพยนั้นให้เจ้าของ เหลือนั้นเปน {{ศมมส|สินไหม|พิไนย|ta=left}} {{ปก2|2}} กึ่ง ถ้าแลพิสูทด้วยกันเสมอกันไซ้ ให้เอาพิไนยทัง 2 ข้าง"</ref> }} {{ตรคป |Trial by means of candles was more comfortable than trial by fire and water. Two candles of exactly the same kind of wax, of the same weight, and with wicks containing the same number of threads, were lit and placed on suitable stands. The man whose candle burnt away first was the loser. It is related of a certain nobleman that he was once asked to seize the throne and get rid of a usurper who was reigning at the time. He took two candles, one for himself and one for the usurper, and watched them burn. His own candle won. Taking this to mean that he would be successful, he raised an army, attacked the sovereign, defeated him, and reigned in his stead. |การพิจารณาคดีโดยใช้เทียนนั้นไม่ลำบากเท่าการพิจารณาคดีด้วยไฟและน้ำ จะมีการจุดเทียนสองเล่มซึ่งทำด้วยขี้ผึ้งชนิดเดียวกัน น้ำหนักเท่ากัน และไส้มีเส้นเท่ากันไม่ขาดไม่เกิน แล้วตั้งไว้ ณ เชิงเทียนอันสมควร คนผู้เป็นเจ้าของเทียนซึ่งมอดไปก่อนตกเป็นผู้แพ้<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 6 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=364}}) ว่า "ถ้าจะพิสูทตามเทียน{{...}}ให้ฟั่นเทียนจงเท่ากัน ด้ายใส้นับเส้นให้เท่ากัน ให้ทำไม้ตั้งเทียน เมื่อตามเทียนนั้น ถ้าแมลงวันแลสิ่งใด ๆ จับเทียนข้างหนึ่งดับก็ดี ดับเองก็ดี ให้เอาผู้นั้นเปนแพ้ ให้ไหมทวีคูน"</ref> เรื่องนี้สืบเนื่องมาจากขุนนางผู้หนึ่งซึ่งครั้งหนึ่งได้รับคำขอให้ยึดราชบัลลังก์แล้วกำจัดผู้ชิงราชสมบัติซึ่งกำลังครองราชย์อยู่ในเวลานั้นเสีย ขุนนางผู้นั้นนำเทียนสองเล่มมา เล่มหนึ่งแทนตนเอง และอีกเล่มแทนผู้ชิงราชสมบัติ แล้วเฝ้ามองเทียนมอด เทียนของตนมีชัย อาศัยเหตุนี้ว่าส่อถึงความสำเร็จของตน ขุนนางจึงยกพลขึ้นประทุษร้ายเจ้าแผ่นดิน ปราบเจ้าแผ่นดินลงได้ จึงได้ครองราชสมบัติแทน<ref>คงหมายถึงเหตุการณ์ที่พระเทียรราชาเสี่ยงเทียนก่อนชิงราชสมบัติกรุงศรีอยุธยาจากขุนวรวงศาธิราช ซึ่งพระราชพงศาวดาร ({{ฮวอม|พระราชพงษาวดารฯ ภาค 1|2455|p=19–23}}) ว่า "ขุนพิเรนทรเทพ ขุนอินทรเทพ หมื่นราชเสน่หา หลวงศรียศ ก็พากันไปยังวัดราชประดิษฐาน เข้าไปเฝ้าพระเทียรราชา นมัสการแล้วจึงแจ้งความว่า ทุกวันนี้ แผ่นดินเปนทุรยศ ข้าพเจ้าทั้งสี่คนคิดกันจะจับขุนวรวงษาธิราชฆ่าเสีย แล้วจะเชิญพระองค์ลาผนวชขึ้นครองศิริราชสมบัติ จะเห็นประการใด พระเทียรราชาก็เห็นด้วย{{...}}ก็ชวนกันฟั่นเทียนสองเล่ม ขี้ผึ้งหนักเท่ากัน ด้ายไส้นั้นนับเส้นเท่ากัน เล่มเทียนสั้นยาวเสมอกัน{{...}}ครั้นอธิษฐานเสร็จแล้ว ก็จุดเทียนทั้งสองเล่มนั้นเข้า{{...}}เทียนขุนวรวงษาธิราชดับลง คนทั้งห้าก็บังเกิดโสมนัศยินดียิ่งนัก"</ref> }} {{ตรคป |Then there were trials connected with eating and drinking. One of these consisted in drinking water in which a sacred image had been bathed. If any misfortune happened to the person within a fortnight after the day he took the water he was declared guilty. In other cases rice was eaten; this was given by the priest, and was mixed with drugs and other nasty things. If the accused person was made sick by the dose, that proved him to be guilty. This form of trial was practised until quite recently for the detection of various small offences. A similar form of ordeal existed in England as late as the middle of the thirteenth century. A morsel of bread and cheese had to be eaten. It did no harm if the person were innocent, but gave him convulsions if he were guilty. |อนึ่ง ยังมีการพิจารณาคดีที่เกี่ยวข้องกับการกินและดื่ม หนึ่งในนี้เป็นการดื่มน้ำสรงรูปเคารพ ถ้าผู้ดื่มบังเกิดเหตุร้ายภายในสองสัปดาห์หลังจากวันที่ตนดื่มน้ำนั้น เขาจะถูกพิพากษาว่ามีความผิด อีกวิธีการหนึ่งเป็นการกินข้าวซึ่งนักบวชมอบให้โดยผสมกับยาและของเลวร้ายอย่างอื่น หากการบริโภคนั้นยังผลให้ผู้ต้องหาเกิดเจ็บป่วย ก็เป็นเครื่องพิสูจน์ว่า เขาผู้นั้นมีความผิด การพิจารณาคดีรูปแบบนี้ใช้ตรวจจับความผิดเล็ก ๆ น้อย ๆ หลายประเภทสืบ ๆ กันมาจนถึงเวลาที่ค่อนข้างไม่ช้าไม่นานมานี้เอง วิธีทรมานในรูปแบบคล้ายคลึงกันเคยมีอยู่ในอังกฤษจนถึงกลางศตวรรษที่ 13 เป็นอย่างช้า โดยกำหนดให้กินขนมปังและชีสคำเล็กคำหนึ่ง ถ้าอาหารเหลานี้ไม่ก่ออันตรายใด ๆ ผู้กินก็เป็นอันบริสุทธิ์ แต่หากกินแล้วชักดิ้นชักงอ คนผู้นั้นก็มีความผิด }} {{ตรคป |Tree-climbing was also indulged in for the discovery of culprits. For this purpose a particular kind of tree was stripped of its bark, leaving a very slippery stem underneath. A man could prove his innocence of the charge brought against him by successfully "climbing the greasy pole." |การปีนต้นไม้ก็ได้รับการนำมาใช้สืบหาตัวผู้กระทำความผิด เพื่อการนี้ จะมีการลอกเปลือกของต้นไม้อันเจาะจงชนิด เหลือแต่ส่วนลำต้นลื่น ๆ ไว้ข้างใต้ คนผู้ประสงค์จะพิสูจน์ว่าตนบริสุทธื์ในข้อหาที่ตนถูกฟ้องนั้นสามารถกระทำได้โดย "ปีนเสาตกน้ำมัน" ให้ตลอดรอดฝั่ง }} {{ตรคป |Before any of the diving-trials that we have mentioned take place, the recorder reads out a long address to the "gods of all mountains, streams, lakes, and creeks," for which he is paid about five shillings. There is a similar address and a similar fee before any one of any of the trials by fire. In this latter address the deities are asked to take vengeance on the guilty. Amongst other pleasant things that the recorder reads are the following words: |ก่อนเริ่มการพิจารณาคดีด้วยวิธีดำน้ำครั้งใด ๆ นายทะเบียน<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 7 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=365}}) ว่า ผู้อ่านคำสัตยาธิษฐานในการดำน้ำ คือ อาลักษณ์</ref> จะร่ายคำนมัสการยืดยาวต่อ "เทพเจ้าแห่งภูเขา ลำน้ำ ทะเลสาป และคลองบึงทั้งปวง"<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 10 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=368}}) ว่า "เทวันบรรพตทังมวน ห้วยหนองคลองควร คำนึงรำพึงเลงญาณ"</ref> จะมีการจ่ายเงินราว 5 ชิลลิง<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 7 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=365}}) ว่า ค่าอ่านคำสัตยาธิษฐานในการดำน้ำนั้น เรียกจากโจทก์และจำเลยฝ่ายละ 3 บาท</ref> ให้แก่นายทะเบียนเพื่อการทำหน้าที่นี้ ก่อนการพิจารณาคดีด้วยไฟครั้งใด ๆ ก็จะมีคำนมัสการคล้ายคลึงกันและมีค่าธรรมเนียมทำนองเดียวกัน<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 3 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=362}}) ว่า ค่าอ่านคำสัตยาธิษฐานในการลุยเพลิงนั้น เรียกจากโจทก์และจำเลยฝ่ายละ 1 บาท 2 สลึง ขณะที่มาตรา 7 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=365}}) ว่า ค่าอ่านคำสัตยาธิษฐานในการดำน้ำนั้น เรียกจากโจทก์และจำเลยฝ่ายละ 3 บาท</ref> คำนมัสการอย่างหลังนี้จะวิงวอนเทพยดาให้กระทำร้ายแก่คนผู้มีความผิด นอกเหนือไปจากข้อความรื่นรมย์อื่น ๆ ที่นายทะเบียนร่ายนั้น มีการร่ายถ้อยคำดังต่อไปนี้ }} {{ตรคป |"May the deities cause all the sinful, ferocious beasts who molest man on this earth to arise and appear before the eyes of him who has said what is false, making him shake and shiver with fright; may his skin blister and his hair bristle on his head; may the terror of the approaching danger appear on his countenance, and his limbs tremble as he sees the glare of the brisk flames! |"ขอเทพไท้บันดาลให้สัตว์นรกดุร้ายซึ่งคอยรังควานผู้คนบนพื้นพิภพนี้ผุดขึ้นมาและเผยโฉมต่อสายตาของมันผู้กล่าวถ้อยเท็จ ให้มันกลัวจนตัวสั่นขวัญแขวน ขอให้ผิวหนังมันพุพอง ให้มันสยองจนขนหัวลุก ให้ความเกรงจะเกิดภัยอันฉุกละหุกปลุกเร้าสีหน้ามัน ให้แขนขาสั่นระรัวเมื่อมันเห็นแสงเพลิงปะทุ<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 11 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=373}}) ว่า "สัตวร้ายเบียนคนบาบี ในพื้นปัตพี อันมีทุกทุ่มนานา ผู้ใดกล่าวเทจ์มารสา จงประจักแก่ตา สท้านพันเอินหวั่นไหว หนังพองสยองเกล้าตกใจ คะคร้ามกลัวไภย แลแสงพระเพลิงรัศมี"</ref> }} {{ตรคป |"O God of Fire, so gloriously shining and mighty! scorch and blister him as he enters the flames! |"โอ เทพอัคคีผู้มีความรุ่งโรจน์และอานุภาพรุ่งเรืองยิ่ง จงวิ่งเข้าแผดและเผามันยามมันก้าวเข้าสู่เพลิง<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 11 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=373}}) ว่า "พระเพลิงเริงฤทธิแสงศรี เข้าในอักคี ฃอให้สำแดงพุพอง"</ref> }} {{ตรคป |"O God of Fire, radiant and mighty in these accumulated embers, scald, blister, burn him, so that his guilt may appear evident before every eye!" |"โอ เทพอัคคีผู้ทรงรัศมีและอานุภาพในกองกูณฑ์เหล่านี้ จงคลอก จงเผา จงผลาญมัน เพื่อให้ความผิดของมันสำแดงแจ้งชัดแก่ทุกสายตา"<ref>พระอัยการลักษณะพิสูจน์ดำน้ำลุยเพลิง มาตรา 11 ({{ฮวอม|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481|p=373}}) ว่า "พระเพลิงเรืองฤทธิอันกอง ให้ไหม้พุพอง ให้เหนประจักแก่ตา"</ref> }} {{ตรคป |{{ก|{{พญ|The end}}}} {{สต|25em}} {{ก|{{พญ|Billing and sons, ltd., printers, Guildford}}}} |{{ก|จบ}} {{สต|18em}} {{ก|{{พญ|บิลลิงแอนด์ซันส์ จำกัด ผู้พิมพ์ กิลด์เฟิร์ด}}}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==หมายเหตุ== {{รกออ}} ==บรรณานุกรม== {{รออ}} * {{อนส|title=[[ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1/เล่ม 1|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1 จุลศักราช 1166 พิมพ์ตามฉะบับหลวงตรา 3 ดวง เล่ม 1]]|year=2481|location=พระนคร|publisher=มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง|ref={{ฮวต|ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ 1ฯ|2481}}}} * {{อนส|title=[[พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา (2455)/ภาค 1|พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา ภาค 1]]|year=2455|location=กรุงเทพฯ|publisher=ม.ป.พ.|postscript={{วว}}[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช พิมพ์ขึ้นเปนส่วนพระกุศลทานมัยในงานพระศพพระเจ้าบรมวงศ์เธอ (ชั้น 3) กรมหลวงวรเสฐสุดา พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าอุบลรัตนนารีนาค กรมขุนอรรควรราชกัญญา สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้าจันทราสรัทวาร กรมขุนพิจิตรเจษฎจันทร์ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้าเยาวมาลย์นฤมล กรมขุนสวรรคโลกย์ลักษณวดี].|ref={{ฮวต|พระราชพงษาวดารฯ ภาค 1|2455}}}} * {{อนส|title=[[พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา (2455)/ภาค 3|พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา ภาค 3]]|year=2455|location=กรุงเทพฯ|publisher=ม.ป.พ.|postscript={{วว}}[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช พิมพ์ขึ้นเปนส่วนพระกุศลทานมัยในงานพระศพพระเจ้าบรมวงศ์เธอ (ชั้น 3) กรมหลวงวรเสฐสุดา พระอรรคชายาเธอ พระองค์เจ้าอุบลรัตนนารีนาค กรมขุนอรรควรราชกัญญา สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้าจันทราสรัทวาร กรมขุนพิจิตรเจษฎจันทร์ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้าเยาวมาลย์นฤมล กรมขุนสวรรคโลกย์ลักษณวดี].|ref={{ฮวต|พระราชพงษาวดารฯ ภาค 3|2455}}}} {{จออ}} km37nzltsvuf4mt9ya0f6ivplvtsd2m 2 57046 189542 189389 2022-08-17T14:08:30Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ พระองค์ทรงค้นพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชนพระองค์ และไม่ทรงเชื่อถือใน }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 40vo8s84f3d5cxv28o229dl37fya8m7 189543 189542 2022-08-17T14:13:45Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนว่า }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... bjprb92f0x4j52tbavn1s0whsnb7f2x 189544 189543 2022-08-17T14:20:02Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนว่า เทพซึ่งเหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดบังเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... r7i575bdd6iyjk2h0b55jwd6lfypfrz 189545 189544 2022-08-17T14:23:18Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนว่า เทพซึ่งเหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดบังเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน พระองค์ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสรรพสิ่ง }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 0zkfiknlzfn0mg9xqs0bz98dtnb3zmt 189546 189545 2022-08-17T14:27:02Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนว่า เทพซึ่งเหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดบังเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน พระองค์ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสรรพสิ่ง พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นจากบรรทม และในยามค่ำก่อนเสด็จเข้าบรรทม }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... fkap8ciptffuqcu14qsj25tzcyuqbo0 189547 189546 2022-08-17T14:28:23Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนว่า เทพซึ่งเหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดบังเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน พระองค์ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสรรพสิ่ง พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นจากพระบรรทม และในยามค่ำก่อนเสด็จเข้าพระบรรทม }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... cib7mmdslgfe1sz4sf4y0d2e7983flc 189548 189547 2022-08-17T14:32:44Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 1fnpajxnuqnnl21epix33cdf2c0shke 189549 189548 2022-08-17T14:45:12Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... poi67t0ovnu4764ylnnrr1ych555l6d 189550 189549 2022-08-17T14:58:25Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... i2zvpe7ahoqfdaijagof681xvml6nuz 189551 189550 2022-08-17T15:06:40Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... fmhv25iwvluhtvzx03vxyu37mc0uzcz 189552 189551 2022-08-17T15:12:34Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... lb8aoo374j96iei3xlh8k2awlslhf0a 189553 189552 2022-08-17T15:20:29Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญได้<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยม หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... q5u3e73v0o1zt9dtobfeholby6w9eqb 189554 189553 2022-08-17T15:21:53Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... df8w6wo8bzez8jc1jc3h10tf68q4q01 189555 189554 2022-08-17T15:23:22Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. | |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 1nbx0x6uk2aweyargnhwm3mrtr88ucm 189556 189555 2022-08-17T15:29:46Z Venise12mai1834 8884 /* 7 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า ข้าเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... ikj7bbclnsbjt9noewccchghlt0g3sj 189557 189556 2022-08-17T15:34:42Z Venise12mai1834 8884 /* 7 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขานั้น ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... sjxrntlr3jeny4bor197vke9468wc3l 189559 189557 2022-08-18T05:17:19Z Venise12mai1834 8884 /* 7 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงทุกข์ร้อนเหลือประมาณ |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 6h7enukipsebxpmj5ptn9ax3m3j0hci 189560 189559 2022-08-18T05:19:55Z Venise12mai1834 8884 /* 7 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 7pjvjxz4wcbjwjxnaakmw2g66is5u3l 189561 189560 2022-08-18T05:28:56Z Venise12mai1834 8884 /* 7 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? | }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... tapu63bfcaofhl1dkn9fm1k6strp7h7 189562 189561 2022-08-18T05:35:35Z Venise12mai1834 8884 /* 8 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจของพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... ouvr9zu1os8a1yjbxu14jbflghf0kep 189563 189562 2022-08-18T05:46:27Z Venise12mai1834 8884 /* 8 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจของพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง ก็เพราะมิใช่ว่า พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความชื่นชอบแตกต่างกันไปอย่างยิ่ง พระองค์นั้นหรอกหรือ ที่ดลบันดาลให้เขาเหล่านั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 2rzoqsic9274585yxed4ifk7gm432px 189564 189563 2022-08-18T05:55:16Z Venise12mai1834 8884 /* 8 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความชื่นชอบผิดแผกกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่หมู่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาที่สมกับพวกเขาอย่างยิ่ง และคงจะกระทำให้ชาติทั้งหมดดำรงอยู่และสิ้นสุดไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะต้องพระอัธยาศัยเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... rk7o90zh28kfe8dx78a4xrmgw3ds10g 189565 189564 2022-08-18T05:57:27Z Venise12mai1834 8884 /* 8 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่หมู่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหมดดำรงอยู่และสิ้นไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะต้องพระอัธยาศัยเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... q7nrpacxcp0vsq93hwrbzb0ff4t9liw 189566 189565 2022-08-18T05:58:48Z Venise12mai1834 8884 /* 8 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่หมู่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหมดตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะต้องพระอัธยาศัยเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 4mte6j9n5797j3dcikx8ho2tj4j5irt 189567 189566 2022-08-18T05:59:43Z Venise12mai1834 8884 /* 8 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่หมู่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหลายตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะต้องพระอัธยาศัยเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... jawcleffoy7be22t3xee2t2803w8puv 189568 189567 2022-08-18T06:00:25Z Venise12mai1834 8884 /* 8 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหลายตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะต้องพระอัธยาศัยเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 5qu2yxrduz9xkvpze8g93ausclo08r3 189569 189568 2022-08-18T06:02:19Z Venise12mai1834 8884 /* 8 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในรายงานการเดินทางมาสยามเป็นครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหลายตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะทรงพระกรุณาเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... q0087vl9cvh7lqyk46wrx2qz9jpijop 189570 189569 2022-08-18T06:03:36Z Venise12mai1834 8884 /* 6 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในบันทึกการเดินทางมาสยามครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหลายตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะทรงพระกรุณาเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? | }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... 6uzor9jx10o5gfhtr0jvqzn5mwqehh5 189571 189570 2022-08-18T06:05:46Z Venise12mai1834 8884 /* 9 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในบันทึกการเดินทางมาสยามครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหลายตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะทรงพระกรุณาเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? |"ความเรียบร้อยในหมู่มนุษย์ และความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันในด้านศาสนานั้น ย่อมขึ้นอยู่กับเทวลิขิตทุกประการ }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... p0wcbbikpvtgtvx4vl9i9knswc9hbgk 189572 189571 2022-08-18T06:17:28Z Venise12mai1834 8884 /* 9 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในบันทึกการเดินทางมาสยามครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหลายตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะทรงพระกรุณาเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? |"ความเรียบร้อยในหมู่มนุษย์ และความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันในด้านศาสนานั้น โดยทุกประการแล้วย่อมขึ้นอยู่กับการลิขิตของพระผู้เป็นเจ้า ผู้ทรงสามารถนำสิ่งเหล่านั้นมาสู่ชาวโลกได้โดยง่าย พอ ๆ กับที่ทรงจัดให้มีความหลากหลายทางนิกายซึ่งดำรงอยู่ในนั้นตลอดมา จึงไม่ควรหรือที่เราจะคิดว่า }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... qz0r9z10jaugdscirkutlh6v9zv9woj 189573 189572 2022-08-18T06:23:40Z Venise12mai1834 8884 /* 9 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในบันทึกการเดินทางมาสยามครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหลายตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะทรงพระกรุณาเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? |"ความเรียบร้อยในหมู่มนุษย์ และความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันในด้านศาสนานั้น โดยทุกประการแล้วย่อมขึ้นอยู่กับการลิขิตของพระผู้เป็นเจ้า ผู้ทรงสามารถนำสิ่งเหล่านั้นมาสู่ชาวโลกได้โดยง่าย พอ ๆ กับที่ทรงจัดให้มีความหลากหลายทางนิกายซึ่งดำรงอยู่ในนั้นตลอดมา จึงไม่ควรหรือที่เราจะคิดว่า พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริงย่อมทรงมองว่า การที่ทรงได้รับยกย่องด้วยการบูชาและพิธีกรรมที่ต่างกันไปนั้น เป็นความพอพระทัยใหญ่หลวง ดุจเดียวกับที่ทรงได้รับการสดุดีจากเหล่าสิ่งมีชีวิตอันมากหลายที่ต่างฝ่ายต่างเฝ้าสรรเสริญพระองค์ในแบบของตนเอง }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... dmulaes5a73oet9v0hvcbqrskivtqb1 189574 189573 2022-08-18T06:25:22Z Venise12mai1834 8884 /* 9 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในบันทึกการเดินทางมาสยามครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหลายตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะทรงพระกรุณาเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? |"ความเรียบร้อยในหมู่มนุษย์ และความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันในด้านศาสนานั้น โดยทุกประการแล้วย่อมขึ้นอยู่กับการลิขิตของพระผู้เป็นเจ้า ผู้ทรงสามารถนำสิ่งเหล่านั้นมาสู่ชาวโลกได้โดยง่าย พอ ๆ กับที่ทรงจัดให้มีความหลากหลายทางนิกายซึ่งดำรงอยู่ในนั้นตลอดมา จึงไม่ควรหรือที่เราจะคิดว่า พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริงย่อมทรงมองว่า การที่ทรงได้รับยกย่องด้วยการบูชาและพิธีกรรมที่ต่างกันไปนั้น เป็นความพอพระทัยใหญ่หลวง ดุจเดียวกับที่ทรงได้รับการสดุดีจากเหล่าสิ่งมีชีวิตอันมากหลายที่ต่างฝ่ายต่างเฝ้าสรรเสริญพระองค์ในแนวทางของตนเอง }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... ov6vac1v2xldqrrle9w6bepv4940ysu 189575 189574 2022-08-18T06:26:38Z Venise12mai1834 8884 /* 9 */ wikitext text/x-wiki : [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/1|1]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/2|2]], [[ผู้ใช้:Venise12mai1834/ทดลองเขียน/3|3]] {{หน้าทดลองเขียน}} ==1== {{ตรคป |{{ก|The Preface to the Reader.|บ=font-size:140%}} | |ไม่ย่อหน้า= }} ==2== {{ตรคป |{{ขจ|F}} ''{{พญ|or}} the better understanding of the following Relation, I think it not amiss to acquaint the Reader, That the first Solemn Embassy that the'' French ''King sent to the late King of'' {{พญ|Siam}}, ''was in the Year'' 1685'', by Monsieur'' de Chaumont, ''who went in Quality of Ambassador Extraordinary, whereof there are two Relations publisht; One, of the Embassy done by the Ambassador himself; The other, of the Voyage done by Father'' Tachard, ''one of the six Jesuits that accompany'd Monsieur de'' Chaumont ''in that Voyage, by the French King's particular Command. Both are Translated into'' English, ''Illustrated with Sculptures, and Printed about two Years ago.'' |{{ขจ|เ}} พื่อให้เข้าใจเรื่องเล่าต่อไปนี้ได้ดีขึ้น ข้าคิดว่า คงไม่ผิดถ้าจะแจ้งผู้อ่านเสียก่อนว่า คณะทูตทางพิธีการชุดแรกที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส<ref>xxx</ref> ทรงส่งมายังพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศ<ref>xxx</ref> ของสยามนั้นมีขึ้นในปี 1685 นำโดยเมอซีเยอเดอ โชมง<ref>xxx</ref> ผู้มาในฐานะเอกอัครราชทูตวิสามัญ ซึ่งในการนี้มีเรื่องเล่าสองฉบับได้รับการเผยแพร่แล้ว ฉบับหนึ่ง<ref>xxx</ref> ว่าด้วยคณะทูต ตัวเอกอัครราชทูตเป็นผู้เขียนเอง อีกฉบับ<ref>xxx</ref> ว่าด้วยการเดินทางของหลวงพ่อตาชาร์<ref>xxx</ref> หนึ่งในเยสุอิตหกคนที่ติดตามเมอซีเยอเดอ โชมง มาในการเดินทางครั้งนั้นตามรับสั่งของพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสโดยเฉพาะ ทั้งสองฉบับได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษ มีภาพสลัก<ref>xxx</ref> ประกอบ และพิมพ์ขึ้นแล้วเมื่อราวสองปีก่อน |ไม่ย่อหน้า= }} ==3== {{ตรคป |''The second Embassy was performed in the Year'' 1687'', when the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors that came into'' France ''the Year before with Monsieur'' de Chaumont, ''return'd back again into'' {{พญ|Siam}}, ''by Messieurs'' de la Loubere ''and'' Ceberet, ''who carry'd over with them twelve'' French ''Jesuits, all Mathematicians, to teach the Christian Religion, and the Mathematical Sciences in the two Royal Cities of'' {{พญ|Siam}} ''and'' {{พญ|Louvo}}, ''and a considerable Body of Officers and Soldiers that the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}}. ''The Relation of this second Voyage is publisht only in'' French ''about six Months ago, by the same Father'' Tachard, ''who went back into'' {{พญ|Siam}} ''with the'' {{พญ|Siam}} ''Ambassadors, and return'd from Thence into'' France ''with the Character of the King of'' {{พญ|Siam}}<nowiki>'</nowiki>''s Envoy Extradorinary to the'' French ''King, and to the Pope. He arrived at'' Paris ''in'' November, 1688. ''and had an Audience of the'' French ''King: And in'' January, 1689. ''he came to'' Rome, and had his Audience of the Pope. In'' March ''following he was to have Embarqued the third time for'' {{พญ|Siam}}; ''but what is become of him since, is not yet known.'' |คณะทูตชุดที่สองนั้นดำเนินการในปี 1687 คราวที่เอกอัครราชทูตสยามซึ่งมายังฝรั่งเศสพร้อมเมอซีเยอเดอ โชมง เมื่อหนึ่งปีก่อนหน้านั้น ต้องกลับคืนมาสยามอีกครั้ง ผู้ดำเนินการ คือ เมอซีเยอเดอ ลา ลูแบร์<ref>xxx</ref> และเซเบอแร<ref>xxx</ref> ซึ่งนำพาเยสุอิตสิบสองคน ทั้งหมดเป็นนักคณิตศาสตร์สำหรับสอนศาสนาคริสต์และคณิตศาสตร์ ณ นครหลวงสองแห่ง คือ สยาม และละโว้<ref>xxx</ref> มาพร้อมกับคณะเจ้าหน้าที่และทหารจำนวนมากที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสทรงส่งมาให้พระเจ้าแผ่นดินสยาม เรื่องเล่าเกี่ยวกับคณะทูตชุดที่สองนี้มีเผยแพร่แต่ในภาษาฝรั่งเศสเมื่อสักหกเดือนก่อน ผู้เผยแพร่ คือ หลวงพ่อตาชาร์ ที่กลับคืนมายังสยามพร้อมกับเอกอัครราชทูตสยาม แล้วจึงกลับจากที่นั่นไปยังฝรั่งเศสพร้อมสารที่คณะทูตวิสามัญในพระเจ้าแผ่นดินสยามมีถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสและถึงพระสันตะปาปา<ref>xxx</ref> หลวงพ่อตาชาร์มาถึงปารีสในเดือนพฤศจิกายน 1688 และได้เข้าเฝ้าพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส แล้วในเดือนมกราคม 1689 จึงมายังโรมและได้เข้าเฝ้าพระสันตะปาปา ครั้นต่อมาในเดือนมีนาคม เขาจะต้องได้ลงเรือมาสยามเป็นหนที่สามแล้ว แต่ต่อนั้นไปเขาจะเป็นอย่างไรบ้างก็ยังไม่ทราบ }} ==4== {{ตรคป |''In all these three Relations there is mention made of a young Princess, Daughter to the late King of'' {{พญ|Siam}}'', that was then alive, whereof there is no Notice taken in the following Account of the late Revolution; but in other Letters that are come into'' France ''from other hands, we find a no less Tragical Account of her Death, than that of her Unkles, and adopted Brother, the manner whereof they say was this:'' Opra Pitrachard ''having dispatched the King's two Brothers, and adopted Son, who were the only Princes that stood in his way to the Crown, caused the young Princess, the King's only Daughter, to be taken and thrust into a large velvet Sack, and her Brains to be knockt out with great Bars of the sweet and so much effeem'd Wood in all the'' Indies ''call'd'' Aquila ''and'' Calamboar; ''and then thrown into the River, it being accounted a prophane thing, and a violation of the Sacred Respect due to a Princess of the Royal Blood of'' {{พญ|Siam}}, ''to be put to Death in the usual manner that others are; and therefore they did it with great Deference and distinguishing Ceremonies becoming her Quality, not suffering her Royal Person to be polluted with the touch of any vulgar Hand, or Instrument of Mortality.'' |ในเรื่องเล่าทั้งสามฉบับนี้ มีกล่าวถึงเจ้าหญิงพระองค์น้อย<ref>xxx</ref> พระธิดาของพระเจ้าแผ่นดินในพระโกศของสยาม ซึ่งยามนั้นยังมีพระชนม์อยู่ แต่ในบันทึกต่อไปนี้ซึ่งว่าด้วยการปฏิวัติครั้งล่าสุดนั้นไม่มีระบุถึงพระนางเลย ทว่า ในจดหมายอื่น ๆ ซึ่งได้มาถึงฝรั่งเศสจากแหล่งอื่นนั้น เราพบบันทึกเกี่ยวกับการสิ้นพระชนม์ของพระนางซึ่งเป็นไปอย่างชวนสลดไม่น้อยกว่าการสิ้นพระชนม์ของพระปิตุลา<ref name = ":1">xxx</ref> และอนุชาบุญธรรม<ref name = ":2">xxx</ref> ของพระนางเลย อาการที่สิ้นพระชนม์นั้นเขาว่าไว้ดังนี้ ออกพระเพทราชา<ref>xxx</ref> เมื่อกำจัดพระอนุชาทั้งสอง<ref name = ":1"/> และโอรสบุญธรรม<ref name = ":2"/> ของพระเจ้าแผ่นดิน ซึ่งเป็นเจ้าชายกลุ่มเดียวที่ขวางทางตนในการขึ้นสู่ราชสมบัติแล้ว ก็ให้นำเจ้าหญิงพระองค์น้อย ผู้เป็นพระธิดาพระองค์เดียวของพระเจ้าแผ่นดิน ไปยัดใส่ถุงกำมะหยี่ใบโต และทุบพระมัตถลุงค์<ref>xxx</ref> ของพระนางด้วยกระบองขนาดใหญ่ทำจากไม้อันหอมหวนและเป็นที่บูชายิ่งนักในแดนอินเดียทั้งปวง เรียกว่า ไม้กฤษณา และไม้จันทน์ แล้วจึงโยนลงในแม่น้ำ มีบันทึกไว้ว่า หากประหารด้วยอาการธรรมดาดุจผู้อื่นนั้น จะเป็นการดูหมิ่นและฝ่าฝืนความเคารพสักการะอันสมควรแก่เจ้าหญิงเชื้อพระโลหิตแห่งสยาม และฉะนั้น เขาจึงกระทำการนั้นด้วยความนอบน้อมยิ่งและด้วยพิธีอันมีลักษณะเฉพาะซึ่งเหมาะสมต่อสถานะของพระนาง โดยไม่รบกวนให้พระวรกายของพระนางต้องแปดเปื้อนด้วยการสัมผัสจากมือไพร่ใด ๆ หรือจากอุปกรณ์การพิฆาต<ref>xxx</ref> }} ==5== {{ตรคป |''The King of'' {{พญ|Siam}} ''that died lately was about 59 years of Age; the Character that is given of him in all the printed Relations of the'' French ''is very advantageous: They say he was, without Contradiction, the greatest Prince that ever Reign'd in'' {{พญ|Siam}}. ''He was of stature somewhat under the middle size, but strait and well shap'd. He had an engaging Air, a sweet and obliging Carriage, especially to Strangers. He was active and brisk, an Enemy of Idleness and Laziness, which seems to be so natural to the'' Eastern ''Princes, and is accounted by them as the Noblest Prerogative of their Crown. This Prince, on the contrary, was always either in the Woods a hunting of Elephants, or in his Palace minding the Affairs of his Kingdom. He was no Lover of War, because it ruin'd his People, whom he tenderly lov'd; but when his Subjects rebell'd, or his neighbouring Princes offer'd him the least Affront, or violated that Respect that was due to him, there was no King in all the'' East ''that took a more conspicuous Revenge, nor appeared more passionate for Glory. He was desirous of knowing every thing, and having a pregnant and piercing Wit, he easily became Master of what he had a mind to learn. He was magnificent, generous, and as true a Friend as could be desired. These were the Illustrious Qualities which acquired him the Respect of his Neighbours, the Fear of his Enemies, the Esteem and Love of his Subjects, that was nothing short of Adoration. He was never addicted to those Vices which so commonly reign amongst the Princes of the'' East; ''nay, he did often severely punish the most considerable Mandarins, and principal Officers of the Crown, for being too much given to their Pleasures: So that the most unconquerable Obstacle to the Conversion of those Indian and Idolatrous Princes, was not to be found in him, namely, the immoderate Love of Women.'' |พระเจ้าแผ่นดินสยามที่เพิ่งสวรรคตนั้นมีพระชนม์สัก 59 ปีได้ ลักษณะของพระองค์ ตามที่มีบรรยายไว้ในเรื่องราวของชาวฝรั่งเศสทุกฉบับซึ่งได้รับการพิมพ์แล้วนั้น เป็นไปในทางดียิ่ง เขากล่าวไว้ต้องตรงกันว่า พระองค์ทรงเป็นเจ้าชายที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่เคยเสวยราชย์มาในสยาม สัดส่วนของพระองค์นั้นเล็กกว่าขนาดกลางอยู่บ้าง แต่ลำตัวตรง<ref>xxx</ref> และรูปร่างดี พระองค์ทรงมีอากัปกิริยาน่าต้องตาต้องใจ ทรงมีท่าทีอ่อนหวานและพร้อมให้การช่วยเหลือ โดยเฉพาะต่อคนแปลกหน้า<ref>xxx</ref> พระองค๋ทรงกระฉับกระเฉงและปราดเปรียว จึงทรงอยู่คนละขั้วกับความเหลวไหลและเกียจคร้านที่ดูจะเป็นลักษณะตามธรรมชาติแท้ ๆ ของเจ้าชายชาวตะวันออกทั้งหลาย และเขารายงานไว้ว่า พระองค๋ทรงเป็นเลิศ<ref>xxx</ref> ประเสริฐสุดในขัตติยวงศ์ของเขาเหล่านั้น ในอีกแง่หนึ่ง เจ้าชายพระองค์นี้หากไม่ทรงอยู่ในป่าล่าช้างก็จะทรงอยู่ในวังจดจ่อกับการแผ่นดินของพระองค์เป็นนิตย์ พระองค์มิทรงใฝ่สงคราม เพราะจะยังความพินาศฉิบหายให้แก่ประชาชนของพระองค์ซึ่งพระองค์ทรงถนอมรัก แต่เมื่อพสกนิกรของพระองค์เป็นกบฏไซร้ หรือเจ้าชายจากแคว้นใกล้แดนเคียงปรามาสพระองค์แม้แต่น้อยนิด หรือฝ่าฝืนความเคารพที่พระองค์พึงได้รับ ก็ไม่มีพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใดในฝ่ายตะวันออกทั้งมวลที่จะแก้แค้นได้โจ่งแจ้งหรือสำแดงความลุ่มหลงในความรุ่งโรจน์มากไปกว่านี้แล้ว พระองค์ทรงใคร่รู้ทุกสิ่ง และมีพระปัญญาญาณชาญฉลาดและเฉียบแหลม ทรงเป็นครูในสิ่งที่มีพระทัยใคร่เรียนรู้ได้โดยง่าย พระองค์ช่างวิเศษ พระทัยกว้าง และทรงเป็นมิตรที่ซื่อตรงที่จะพึงปรารถนาได้ นี่เป็นคุณลักษณะที่ยังให้พระองค์ทรงเป็นที่เคารพของแคว้นใกล้แดนเคียง เป็นที่หวั่นเกรงของศัตรู เป็นที่นิยมและรักใคร่ของพสกนิกร จนไม่มีจุดใดที่กล่าวไม่ได้ว่า ทรงเป็นที่สักการะ พระองค์ทรงมิเคยติดอยู่ในสิ่งชั่วบรรดาที่มักครอบงำเจ้าชายชาวตะวันออกยิ่งนัก กลับกัน ทรงมักลงโทษอันมหันต์แก่ขุนนางคนสำคัญที่สุดและเจ้าหน้าที่ชั้นสูงในราชสำนักเพราะเหตุว่า ปล่อยกายปล่อยใจไปกับความรื่นรมย์มากไป }} ==6== {{ตรคป |''By the sharpness of his Wit he had discovered the Erroneousness of the Religion of his Ancestors. And he did not believe an Annihilated God, according to the popular Opinion; or as some of theis Doctors say, A God, who weary of governing the Heavens, plunges himself in Repose, and for ever buries himself in the forgetfulness of what passes in the world; Nor a Thousand other Superstitions preached by the'' Talopins'', who are the Preachers and Priests of the Kingdom. On the contrary, He believ'd that God is Eternal; that his Providence continually governs the World, and disposes of all things. To the same Immortal God he often made his Prayers, and implored his Divine Assistance with most profound Reverence at least twice a day, for two hours time, in the Morning after he was up, and at Night before he went to rest. Of the truth of this, there is a most Illustrious Monument in that Never-enough to be admired Speech of his to Monsieur'' Constance, ''in Answer to the'' French ''Ambassador's Memorial, when he press'd him much to declare himself a Christian; which, because of its singular worth, I think it not amiss to insert it here, as Father'' Tachard ''has deliver'd it to us in the'' 5th Book ''of his first Voyage to'' {{พญ|Siam}}, ''pag.'' 309. ''of the'' Paris ''Edition, in'' Quarto, ''which runs thus in'' English: |ด้วยความเฉียบแหลมในพระปัญญาญาณ จึงทรงพานพบความผิดพลาดในศาสนาของบรรพชน และไม่ทรงเชื่อถือในเทพที่ดับสูญแล้ว<ref>xxx</ref> ตามความเห็นอันเป็นที่นิยมกัน หรือดังที่อาจารย์ฝ่ายเทวนิยมบางคนกล่าวว่า เทพผู้เหนื่อยหน่ายกับการอภิบาลสรวงสวรรค์ได้ดื่มด่ำไปกับการพักผ่อน และจมอยู่ตลอดไปในความหลงลืมว่า สิ่งใดเกิดขึ้นในโลกบ้าง ทั้งยังไม่ทรงเชื่อถือโชคลางอีกนับพันตามคำเทศนาของเหล่าสมณะ<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นนักเทศน์และนักบวชประจำราชอาณาจักร กลับกัน ทรงเชื่อว่า เทพนั้นดำรงอยู่ชั่วกาล สัพพัญญุตญาณของเทพเจ้าจะอภิบาลโลกอย่างไม่หยุดนิ่งแล้วจึงกำจัดทิ้งซึ่งสิ่งทั้งปวง<ref>xxx</ref> พระองค์มักทรงภาวนาถึงอมตเทพองค์เดียวกันนี้ และวิงวอนขอเทวานุเคราะห์ด้วยความยำเกรงอย่างสุดซึ้งอย่างน้อยวันละสองครั้ง ครั้งละสองชั่วโมง คือ ในยามเช้าหลังทรงตื่นพระบรรทม และในยามค่ำก่อนทรงเข้าพระบรรทม ในพระราชดำรัสซึ่งจะสรรเสริญอย่างไรก็ไม่เต็มอิ่ม ที่พระองค์มีต่อเมอซีเยอกงสต็องส์เพื่อตอบฎีกาของเอกอัครราชทูตฝรั่งเศสคราวที่เขากดดันอย่างหนักให้พระองค์ทรงประกาศตนเป็นคริสเตียนนั้น มีสิ่งอนุสรณ์ถึงความสัตย์จริงในเรื่องนี้อยู่อย่างโดดเด่นเป็นที่สุด ซึ่งข้าเห็นว่า ย่อมไม่ผิดอันใดที่จะนำมาแทรกไว้ตรงนี้ เพราะมีคุณค่าคู่ควรเป็นเอก ดังที่หลวงพ่อตาชาร์ได้ถ่ายทอดไว้ให้เราทราบอยู่ในบันทึกการเดินทางมาสยามครั้งแรก เล่ม 5 หน้า 309 ฉบับพิมพ์ที่ปารีสเป็นหนังสือแปดหน้ายก ซึ่งมีข้อความเป็นภาษาอังกฤษดังต่อไปนี้ }} ==7== {{ตรคป |{{ขจ|I}} N Answer to the ''French'' Ambassador, you shall tell him from me, That I think my Self extremely obliged to the King of ''France'' his Master, finding in his Memorial the marks of his most Christian Majesties Royal Friendship; And since the Honour that great Prince hath done me, is already made Publick all over the ''East'', I cannot sufficiently acknowledge his Civility: But that I am extremely troubled that the King of ''France'', my good Friend, should propose so difficult a thing unto me, wherewith I am not in the least acquainted; that I refer my Self to the Wisdom of the most Christian King, that he himself may judge of the Importance and Difficulty that occur in so nice a matter, as the Change of a Religion receiv'd and follow'd throughout my whole Kingdom, without Interruption, during the space of Two thousand two hundred and twenty nine years. |{{ชว}}"เพื่อเป็นการตอบกลับเอกอัครราชทูตฝรั่งเศส เจ้าจงนำคำเราไปบอกเขาว่า โดยที่ได้พบนิมิตหมายแห่งพระราชไมตรีจากสมเด็จพระองค์ผู้ทรงเป็นคริสเตียนอย่างสูงสุดอยู่ในฎีกาของเขา ข้าจึงเห็นว่า ตัวข้าเป็นหนี้พระคุณอย่างยิ่งต่อพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสผู้เป็นเจ้าเป็นนายเขา และเพราะว่าเกียรติคุณที่เจ้าชายผู้ยิ่งใหญ่พระองค์นี้ประทานแก่ข้านั้นได้ปรากฏต่อสาธารณชนทั่วทั้งบูรพทวีปแล้ว ข้าย่อมไม่อาจตอบรับน้ำใสไมตรีของพระองค์ท่านให้เพียงพอได้เลย ทว่า ข้าเป็นทุกข์ร้อนเหลือประมาณที่พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า ได้เสนอสิ่งอันยากลำบากหนักหนาให้แก่ข้า ซึ่งเป็นสิ่งที่ข้าไม่คุ้นเคยเลยแม้แต่น้อย ข้าจึงขอมอบกรณีของข้าให้เป็นวิจารณญาณของพระเจ้าแผ่นดินผู้ทรงเป็นคริสเตียนสูงสุดพระองค์นี้ เพื่อที่พระองค์จะทรงตัดสินเอาเองว่า เรื่องอันแสนละเอียดอ่อนเช่นการเปลี่ยนศาสนาอันเป็นยอมรับและนับถือกันทั่วทั้งราชอาณาจักรของข้าอย่างไม่ขาดสายในห้วง 2,228 ปีนี้มีความสำคัญและยุ่งยากเพียงใด |ไม่ย่อหน้า= }} ==8== {{ตรคป |Besides, it is a matter of Astonishment to me, that the King of ''France'', my good Friend, should so much concern himself in an Affair that relates to God, wherein it would seem God do's not at all interest himself, but leaves it wholly to our discretion; For could not the true God, that created the Heavens and the Earth, and all things that are therein, and hath given them so different Natures and Inclinations, when he gave to Men like Bodies and Souls, if he had pleased, have also inspired into them the same Sentiments for that Religion they ought to follow, and for that Worship which was most acceptable to him, and make all Nations live and die in the same Laws? |"อนึ่ง เรื่องนี้ก็ชวนให้ข้าฉงนสนเท่ห์อยู่ว่า ไฉนพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศส กัลยาณมิตรของข้า จึงมาใฝ่พระทัยนักหนาในกิจอันเกี่ยวเนื่องกับพระผู้เป็นเจ้า ที่แม้แต่พระผู้เป็นเจ้าเองก็ดูจะไม่สนพระทัยโดยสิ้นเชิง แต่ปล่อยให้ทั้งหมดเป็นดุลยพินิจของพวกเราเอง เพราะหาไม่แล้ว พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริง ผู้ทรงสถาปนาฟ้าและดิน กับทั้งสิ่งทั้งสิ้นทั้งปวงที่อยู่ในนั้น และประทานให้เขาเหล่านั้นมีสภาพและความนิยมแตกต่างกันไปอย่างยิ่งแต่ครั้งที่ทรงมอบสิ่งต่าง ๆ อย่างร่างกายและวิญญาณให้แก่มนุษย์นั้น ก็คงจะทรงบันดาลให้พวกเขามีใจเดียวกันในเรื่องศาสนาใดที่จะพึงนับถือ และในเรื่องการบูชาใดที่สมกับพวกเขาที่สุด และคงจะทรงกระทำให้ชาติทั้งหลายตั้งอยู่และดับไปภายใต้กฎเกณฑ์เดียวกันไปแล้ว หากจะทรงพระกรุณาเช่นนั้น }} ==9== {{ตรคป |That Order amongst Men, and that Unity in Religion depending absolutely on Divine Providence, who could as easily introduce it into the World, as the diversity of Sects that in all times have been establisht in it; ought not one to think, that the true God takes as great pleasure to be honoured by different Worships and Ceremonies, as to be glorify'd by a prodigious number of Creatures, that praise him every one in their own way? Would that Beauty and Variety which we admire in the Order of Nature, be less admirable in the supernatural Order, or less beseeming the Wisdom of God? |"ความเรียบร้อยในหมู่มนุษย์ และความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันในด้านศาสนานั้น โดยทุกประการแล้วย่อมขึ้นอยู่กับการลิขิตของพระผู้เป็นเจ้า ผู้ทรงสามารถนำสิ่งเหล่านั้นมาสู่โลกได้โดยง่าย พอ ๆ กับที่ทรงจัดให้มีความหลากหลายทางนิกายซึ่งดำรงอยู่ในนั้นตลอดมา จึงไม่ควรหรือที่เราจะคิดว่า พระผู้เป็นเจ้าที่แท้จริงย่อมทรงมองว่า การที่ทรงได้รับยกย่องด้วยการบูชาและพิธีกรรมที่ต่างกันไปนั้น เป็นความพอพระทัยใหญ่หลวง ดุจเดียวกับที่ทรงได้รับการสดุดีจากเหล่าสิ่งมีชีวิตอันมากหลายที่ต่างฝ่ายต่างเฝ้าสรรเสริญพระองค์ตามแนวทางของตนเอง }} ==10== {{ตรคป |However it be, ''continued he'', since we know that God is the absolute Master of the World, and that we are persuaded that nothing comes to pass contrary to his Will, I wholly resign my Person and Dominions into the Arms of the Divine Mercy and Providence, and with all my Heart beseech his Eternal Wisdom to dispose thereof according to his good Will and Pleasure. | }} ==11== {{ตรคป |''But after all this Character and Account of his Person and Humour, I cannot learn what his Name was, unless by the Inscription of the Letters he sent to the Pope, and to the'' French ''King in the Year 1688, mentioned in the second Voyage of Father'' Tachard: ''In his Letter to the'' French ''King he writes himself thus: |แต่แม้จะมีลายลักษณ์และรายงานถึงพระวรกายและพระอารมณ์ขันของพระองค์ทั้งหมดนี้ ข้าก็ยังมิอาจล่วงรู้ว่า พระองค์ทรงพระนามว่ากระไร จนมารู้ด้วยข้อความจดจารในสารที่ทรงส่งถึงพระสันตะปาปาและถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1688 ซึ่งได้รับการเอ่ยถึงในการเดินทางครั้งที่สองของหลวงพ่อตาชาร์ ในราชสารถึงพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสนั้น ทรงเขียนถึงพระองค์เองไว้ดังนี้ }} ==12== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Crung Thep<br>Pramha Ana Con Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้ากรุงเทพ<br>พระมหานครผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==13== {{ตรคป |{{ก|''To the Pope thus:''}} |{{ก|ที่ส่งถึงพระสันตะปาปานั้นว่า}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==14== {{ตรคป |{{ก|{{พญ|Som Det Pratchao Sia Jov Thia Pujai.}}}} |{{ก|"สมเด็จพระเจ้าศรีอโยธยา<ref>xxx</ref> ผู้ใหญ่"}} |ไม่ย่อหน้า= }} ==15== {{ตรคป |''He never signs his Name in any Letters he writes; the Metal on which his Letters are writ, and which none else in his Kingdom is allow'd to use but himself, is accounted an authentick and unquestionable Proof that the Letters are the Kings. He writes on a Plate of Gold only when he sends Letters to great Kings; and when he writes to inferior and private Persons, it is commonly on Paper, to which his Seal is annex'd, which is of different bigness, according to the quality of the Person to whom he writes.'' |พระองค์ไม่เคยลงพระนามในสารใด ๆ ที่ทรงเขียน แผ่นโลหะซึ่งใช้เขียนราชสาร และซึ่งไม่มีบุคคลอื่นใดในราชอาณาจักรของพระองค์ นอกจากตัวพระองค์เอง จะได้รับอนุญาตให้ใช้นั้น ได้รับการบันทึกไว้ว่า เป็นเครื่องยืนยันอันแม่นยำและโต้แย้งมิได้ว่า สารนี้เป็นของพระเจ้าแผ่นดิน เมื่อจะทรงส่งสารถึงมหากษัตริย์ พระองค์ทรงพระอักษรลงบนแผ่นทองคำเท่านั้น และเมื่อจะทรงพระอักษรถึงบุคคลด้อยศักดิ์กว่าและเอกชน ก็มักเป็นกระดาษ โดยจะมีการประทับตราของพระองค์ ซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่ต่างกันไปตามสถานะของบุคคลที่ทรงพระอักษรถึง }} ==16== {{ตรคป |''And as for Monsieur ''Constance'', besides what is said of him in the following Discourse, I will add some few things taken of other Authors, that are entertaining enough, and deserve to be inserted here.'' |และสำหรับเมอซีเยอกงสต็องส์นั้น นอกจากที่มีกล่าวถึงเขาในวจนิพนธ์ต่อจากนี้ไปแล้ว ข้าจะขอเพิ่มเติมบางอย่างสักสองสามเรื่องตามที่ได้มาจากนักเขียนคนอื่น ๆ ซึ่งเป็นเรื่องบันเทิงเริงใจพอและควรค่าแก่การสอดแทรกไว้ตรงนี้ }} ==17== {{ตรคป |''Whilst he was in'' England, ''and a good while after he bad been setled in'' {{พญ|Siam}}'', he was a good Protestant, but when he fell into the Jesuits hands, they soon perverted him, and made him embrace the'' Roman Catholick Religion, ''and espouse the'' French Interest'', to that degree of Zeal that proved so Fatal to him at last. He lived some Years in the Family and Service of one Mr.'' White'', a considerable'' East-India ''Merchant at'' {{พญ|Siam}}'', who is now in'' London'', and continued his Factor when he left'' {{พญ|Siam}}; ''by which means he gather'd some many, and then set up for himself: The first step he made, was to buy a Ship, and to put to Sea, but had the misfortune to be beat back by bad Weather, and was twice cast away in the Mouth of the River of'' {{พญ|Siam}}. |เขาเป็นโปรเตสแตนต์ที่ดีขณะอยู่ในอังกฤษและหลังปักหลักในสยามได้พักใหญ่แล้ว แต่ครั้นเขาตกอยู่ในเงื้อมมือเยสุอิต เขาก็ถูกคนเหล่านั้นจับเข้ารีตและจัดให้โอบรับศาสนาโรมันคาทอลิกและยอมรับสนับสนุนผลประโยชน์ของฝรั่งเศสจนถึงขั้นคลั่งศาสนา<ref>xxx</ref> ซึ่งปรากฏว่า นำชีวิตันตรายร้ายแรงมาสู่เขาในที่สุด เขาใช้ชีวิตบางช่วงอยู่ในตระกูลของและทำงานกับมิสเตอร์ไวต์คนหนึ่ง<ref>xxx</ref> ซึ่งเป็นพ่อค้าคนสำคัญของอินเดียตะวันออก ณ สยาม ผู้ซึ่งบัดนี้อยู่ที่ลอนดอน และเมื่อไวต์ออกจากสยามไปแล้ว กงสต็องส์ได้ดำเนินการเป็นตัวแทนการค้าต่อไป ซึ่งวิธีนี้ทำให้เขาสะสมเงินทองได้จำนวนหนึ่ง แล้วจึงก่อร่างสร้างตัว ขั้นแรกที่เขากระทำ คือ ซื้อเรือลำหนึ่งแล้วออกท่องท้องทะเล ทว่า เป็นคราวเคราะห์ที่ถูกสภาพอากาศเลวร้ายบีบให้ต้องหวนกลับ และต้องเกยตื้น ณ ปากน้ำสยาม<ref>xxx</ref> ถึงสองหน }} ==18== {{ตรคป |''Putting to Sea once more, he was shipwrackt the third time, and much more unfortunately, upon the Coast of'' Malabar; ''there he was in danger of perishing, and could not save, of all he had, above Two thousand Crowns. In this sad Condition, being opprest with grief, weariness and sleep, a remarkable thing hapned to him: He had laid himself down upon the shore when, whether was asleep, or awake, he could not tell himself, he fancied he saw a person full of Majesty, who looking upon him with a smiling Countenance, most obligingly said to him,'' Return, Return, from whence you came. ''Which words so wrought upon him, as he did often protest to several of his Acquaintance since, That it was impossible for him to sleep all the rest of the Night, his Thoughts being wholly taken up about finding a way how to return to'' {{พญ|Siam}}''. |เมื่อออกท่องท้องทะเลอีก คราวที่สามนี้เรือเขาล่ม และยิ่งผีซ้ำด้ำพลอยหนัก ด้วยไปล่มอยู่ตรงชายฝั่งมะละบาร์ ณ ที่นั้น เขาต้องตกอยู่ในความเสี่ยงจะถึงกาลแตกดับ และในสรรพสิ่งที่เขามี เขาก็รักษาไว้ได้ไม่ถึง 2,000 คราวน์ ในสภาพอันน่าเศร้านี้ ซึ่งมีความทุกข์ตรม เหนื่อยอ่อน และง่วงงุนถาโถม เรื่องประหลาดก็อุบัติขึ้นแก่เขา เขาทอดกายลงบนชายหาด จะหลับหรือตื่นอยู่เขาก็บอกตนเองไม่ถูกตอนที่เขาเพ้อไปว่า เห็นบุคคลผู้หนึ่งซึ่งเปี่ยมสง่ามองมาที่เขาพร้อมสีหน้าแย้มยิ้มพลางกล่าวแก่เขาอย่างเอื้อเฟื้อเป็นเหลือล้นว่า "กลับไป กลับไปยังที่ที่เจ้าจากมา" ถ้อยคำนี้มีผลต่อเขามาก เพราะเดิมเขามักไม่ฟังคำคนรู้จักหลายต่อหลายคน จนมาคืนนี้ ตลอดช่วงที่ยังเหลืออยู่ เขาถึงกับหลับไม่ลง ด้วยในห้วงความคิดมีแต่เรื่องจะหาหนทางกลับสยามได้อย่างไร }} ==19== {{ตรคป |''Next Day, whilst he walked by the Sea-side, reflecting on what he had seen in the Night-time, and uncertain what to think of it, he saw a Man coming towards him dropping wet, with a sad and dejected Countenance: It was an Ambassador of the King of'' {{พญ|Siam}}'', who, upon his Return from Persia, had been Cast away, without saving any thing but his Life; both of them Speaking the'' Siamese ''Tongue, they became soon acquainted with one anothers Adventures. The Ambassador discover'd himself, and told what extreme Necessity he was reduced to. Monsieur'' Constance ''condoling his Misfortune, offered to carry him back to'' {{พญ|Siam}}'', and with the 2000 Crowns that he had saved, he bought a small Barque, Cloaths and Provision for their passage. This so obliging Behaviour charmed the Ambassador of'' {{พญ|Siam}}'', who, from that time forward, endeavour'd all he could how he might testifie his Gratitude to him. When they arrived at'' {{พญ|Siam}}'', and the Ambassador had given an Account of his Negotiation and Shipwrack to the chief Minister, he told him all the good Offices which he had receiv'd from Monsieur'' Constance'', with so great Applause to his Merit, that the Minister had a mind to know him. He entertain'd him in Discourse, and liked him so well, that he resolved to keep him about him, in which Post he soon gain'd the Esteem and Confidence of his Master. This chief Minister was a Man of Wit, and well versed in Business; but he avoided Trouble as much as he could, and loved his pleasure. It was matter of exceeding Joy to him, to have found an able, faithful, and industrious Person, on whom he might repose the Cares of his place. The Barcalon dying not long after the King, would needs put Monsieur'' Constance ''in his place, but he declin'd it, and told his Majesty,'' That that Post would create to him the Envy of all the great Men, and therefore besought him not to raise him higher than he was, for that was the utmost Boundary of his Ambition, accounting himself happy enough, in that he stood fair in his Favours. |วันรุ่งขึ้น ขณะเดินอยู่ริมทะเล พลางใคร่ครวญถึงเรื่องที่ตนเห็นมาในยามราตรี และไม่แน่ใจว่า ควรคิดอย่างไรกับเรื่องนี้ดี เขาก็เห็นชายคนหนึ่งมุ่งตรงมายังเขาด้วยกายชุ่มโชกพร้อมสีหน้าเศร้าโศกและขวัญเสีย นั่นคือเอกอัครราชทูต<ref>xxx</ref> ของพระเจ้าแผ่นดินสยาม ผู้มาเกยตื้นขากลับจากเปอร์เซีย โดยรักษาอะไรไว้ไม่ได้เลยนอกจากชีวิตของตน คนทั้งคู่พูดภาษาสยามได้ ในไม่ช้าจึงได้รับรู้เรื่องราวการผจญภัยของกันและกัน เอกอัครราชทูตได้ประสบเองและแถลงว่า ตนต้องตกระกำลำบากแสนเข็ญเพียงไร เมอซีเยอกงสต็องส์ปลอบเขาในเรื่องความอับโชค และเสนอจะพาเขากลับสยาม และกงสต็องส์ได้ซื้อสำเภาขนาดย่อม เสื้อผ้า และเสบียงสำหรับการเดินทาง โดยใช้เงิน 2,000 คราวน์ที่รักษาไว้ได้นั้น อุปนิสัยอันเอื้อเฟื้ออย่างเหลือหลายนี้ต้องใจเอกอัครราชทูตสยามผู้ซึ่งนับแต่นั้นมาก็ได้พากเพียรทุกทางในการยืนยันต่อเขาว่า ตนซาบซึ้งน้ำใจเขาเพียงไร ครั้นพวกเขามาถึงสยาม และเอกอัครราชทูตได้รายงานการเจรจาและเหตุเรือล่มแก่หัวหน้าเสนาบดี<ref>xxx</ref> แล้ว ก็บอกหัวหน้าเสนาบดีถึงความช่วยเหลือทั้งหลายที่ตนได้รับจากเมอซีเยอกงสต็องส์ พร้อมคำเยินยอเสียยกใหญ่ในเรื่องบุญคุณของเขา จนเสนาบดีมีใจใคร่รู้จักเขาบ้าง หัวหน้าเสนาบดีได้พูดจากับเขาอย่างเพลิดเพลิน และชื่นชอบเขามากยิ่งถึงขั้นที่ตกลงใจจะเอาเขาไว้ข้างกายในตำแหน่งที่ไม่นานก็ทำให้เขาได้รับความนิยมและไว้ใจจากนายของตน หัวหน้าเสนาบดีผู้นี้เป็นบุรุษทรงปัญญา และเชี่ยวชาญปรีชาในการงาน แต่เขาจะเลี่ยงความยุ่งยากมากเท่าที่จะเลี่ยงได้ และพอใจในความรื่นรมย์ การได้พบบุคคลที่มีความสามารถ สัตย์ซื่อ และขันแข็ง ซึ่งสามารถมอบหมายให้ดูแลการต่าง ๆ แทนตนได้ นับเป็นเรื่องปีติล้นพ้นสำหรับเขา ไม่นานหลังจากนั้นพระคลัง<ref>xxx</ref> ก็ถึงแก่กรรม พระเจ้าแผ่นดินจึงจำต้องตั้งมงซีเยอกงสต็องส์ขึ้นแทนที่เขา แต่กงสต็องส์บอกปัด และทูลพระองค์ว่า ตำแหน่งนั้นจะยังให้เขาเป็นที่ริษยาของบรรดาผู้ใหญ่ และฉะนั้น ขอพระองค์อย่าทรงยกเขาขึ้นสูงกว่าที่เขาเป็น เพราะความมักใหญ่ของเขามีขีดสุดอยู่ตรงนั้น พลางพรรณนาว่า ได้ตั้งอยู่ในที่โปรดปรานของพระองค์เป็นอย่างดี ก็มีความสุขมากพอแล้ว }} ==20== {{ตรคป |''His Modesty, his Skill and Diligence in dispatching Affairs, his Fidelity in managing the publick Revenue, and his Disinterestedness in refusing both the Appointments of his Office, and all Presents from private People, did more and more increase the King's Confidence in him.'' |ความถ่อมตนของเขา ทักษะและความอุตสาหะของเขาในการดำเนินกิจการต่าง ๆ ความซื่อตรงของเขาในการจัดการรายได้สาธารณะ และความมีใจเป็นกลางของเขาในการไม่รับแต่งตั้งเข้าสู่ตำแหน่งรวมถึงของขวัญทั้งหลายจากราษฎรเอกชน ยิ่งเพิ่มพูนความไว้วางพระทัยในตัวเขาขึ้นเรื่อย ๆ }} ==21== {{ตรคป |''He was very Civil to the'' English ''on all Occasions, and did them all the friendly Offices that lay in his power. He was very desirous of setting a Trade betwixt that Nation and them, but it was obstructed.'' |เขาสุภาพกับชาวอังกฤษยิ่งนักในทุกโอกาส และให้ความช่วยเหลือทุกอย่างอย่างเป็นมิตรตราบที่อยู่ในอำนาจเขา เขายังใคร่ก่อตั้งค้าระหว่างชาตินั้นกับชนชาวเหล่านั้นเป็นอย่างยิ่ง แต่ถูกขัดขวาง }} ==22== {{ตรคป |''About two Years ago he sent a very considerable Present to King'' James II. ''of all the Rarities and valuable Things that the'' East-Indies ''do produce, estimated to be worth about Six thousand pounds.'' |สักสองปีก่อน เขาส่งของขวัญอันสำคัญนักไปถวายพระเจ้าเจมส์ที่ 2<ref>xxx</ref> ประกอบด้วยของหายากและของมากค่าบรรดามีที่ผลิตได้ในอินเดียตะวันออก ประเมินได้เป็นเงินราว 6,000 ปอนด์ }} ==23== {{ตรคป |''Now that I am talking of Presents, nothing could be more Magnificent, than those that the King of'' {{พญ|Siam}} ''sent to the'' French ''King in the Year'' 1685'', valued at above Sixty thousand pounds: And, in Requital, the'' French ''King sent to the King of'' {{พญ|Siam}} ''of the Manufacture of'' France'', in Rich Brocards, Looking-Glasses, Watches, Cloaks, and other valuable Things, to the value of above'' 300000 ''Crowns; yet nothing was lookt on as a greater Compliment to the King of'' {{พญ|Siam}}'', than a very fine Caparason of Velvet all richly Embroydered with Silver, Gold, and Pearls, all the Buckles and Rings whereof were of Massy Gold that was sent for the White Elephant, the'' Palladiam'', or Tutelar Deity of that Country.'' |ก็เมื่อกล่าวถึงของขวัญแล้ว ไม่มีสิ่งใดที่วิเศษเลิศเลอไปกว่าบรรดาที่พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงส่งไปถวายพระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสในปี 1685 ตีราคาได้กว่า 6,000 ปอนด์ และเพื่อเป็นการตอบแทน พระเจ้าแผ่นดินฝรั่งเศสจึงทรงส่งของห่อด้วยผ้ายกหรูหรา<ref>xxx</ref> มาถวายพระเจ้าแผ่นดิน มีคันฉ่อง นาฬิกาพก เสื้อคลุม<ref>xxx</ref> และของล้ำค่าอื่น ๆ อันเป็นประดิษฐกรรมของฝรั่งเศส เป็นราคากว่า 300,000 คราวน์ กระนั้น ไม่มีชิ้นไหนที่ได้รับการพิจารณาว่า เป็นเครื่องสดุดีอันยิ่งค่าสำหรับพระเจ้าแผ่นดินสยาม เท่ากับผ้าคลุมหลังสัตว์<ref>xxx</ref> อันประณีตบรรจงยิ่งนัก ทำจากกำมะหยี่ซึ่งล้วนแล้วแต่ปักร้อยด้วยเงิน ทอง และไข่มุกอย่างอุดม กลัดและห่วงทั้งปวงของผ้านั้นก็เป็นทองคำโอฬาร โดยส่งมาให้คชสารสีเผือก ซึ่งเป็นวัตถุมงคลหรือเทพารักษ์ของประเทศนั้น }} ==24== {{รกออ}} ==25== * ... nbaxox95x0jipo6rtxfn96y18hdwc9n 114 57613 189517 188915 2022-08-17T12:49:01Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = [[../|สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม]] | ปี = 2451 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = Peeps at Many Lands: Siam/Chapter 17 | ผู้สร้างสรรค์ = เออร์เนสต์ ยัง | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = [[../บทที่ 16/]] | ถัดไป = [[../บทที่ 18/]] | หมายเหตุ = | สถานีย่อย = ช้าง }} __NOTOC__ {{ตรคป |{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}<br>{{พญ|White Elephants}}}} |{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}<br>ช้างเผือก}} |ไม่ย่อหน้า= }} {{ตรคป |{{พญล|Siam}} has been called the "Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|"}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster. |สยามได้รับการเรียกขานว่า "ดินแดนช้างเผือก" และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์พิลึกเหล่านี้ คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ<ref>ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''</ref> ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า<ref>ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''</ref> และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน }} {{ตรคป |In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction. |ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ<ref>คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า</ref> ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา<ref>คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)</ref> ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์<ref>วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ฮวอม|ปรมานุชิตชิโนรส|2478|p=47–48}}) ว่า "ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ"</ref> อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม }} {{ตรคป |In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force. |ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป }} {{ตรคป |Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head. |พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก<ref>{{ฮวอ|Merriam-Webster|n.d.}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''</ref> ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย }} {{ตรคป |The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents. |ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้ }} {{ตรคป |Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death. |ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน<ref>มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ</ref> ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า }} {{ตรคป |Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it. |เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง }} ===17h=== {{ตรคป |The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver. |ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช<ref>คำว่า "baptize" ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ({{ฮวอม|Dictionary.com|2022}}) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ({{ฮวอม|ทิพากรวงศฯ|2548|p=189}}) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า "ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน"</ref> สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง<ref>{{ฮวอ|หอพระสมุดวชิรญาณ|2470|p=30–31}} บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า "พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์"</ref> ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน }} {{ตรคป |Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty. |บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด }} {{ตรคป |Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage. |ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ เลย }} ==หมายเหตุ== {{รกออ}} <gallery> File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}} File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}} File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}} </gallery> ==บรรณานุกรม== {{รออ}} * {{อนส|author=หอพระสมุดวชิรญาณ|title=[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]|year=2470|location=พระนคร|publisher=โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร|ref={{ฮวต|หอพระสมุดวชิรญาณ|2470}}|postscript={{วว}}(พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}} * {{อนส|author=ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา|year=2548|title=พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4|location=กรุงเทพฯ|publisher=อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง|isbn=9149528115|ref={{ฮวต|ทิพากรวงศฯ|2548}}}} * {{อนส|author=ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ|year=2478|title=[[ปฐมสมโพธิกถา]]|location=พระนคร|publisher=โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร|ref={{ฮวต|ปรมานุชิตชิโนรส|2478}}|postscript={{วว}}[พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}} * {{อว|author=Dictionary.com|year=2022|title=Christian name|website=Dictionary.com Unabridged|accessdate=2022-08-02|url=https://www.dictionary.com/browse/christian-name|ref={{ฮวต|Dictionary.com|2022}}}} * {{อว|author=Merriam-Webster|year=n.d.|title=Bath brick|website=Merriam-Webster.com dictionary|accessdate=2022-08-02|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick|ref={{ฮวต|Merriam-Webster|n.d.}}}} {{จออ}} cv29clk6ajqn7944y70t37eockjdd4l 189518 189517 2022-08-17T12:51:30Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = [[../|สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม]] | ปี = 2451 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = Peeps at Many Lands: Siam/Chapter 17 | ผู้สร้างสรรค์ = เออร์เนสต์ ยัง | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = [[../บทที่ 16/]] | ถัดไป = [[../บทที่ 18/]] | หมายเหตุ = | สถานีย่อย = ช้าง }} __NOTOC__ {{ตรคป |{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{roman|17}}}}}}<br>{{พญ|White Elephants}}}} |{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 17}}<br>ช้างเผือก}} |ไม่ย่อหน้า= }} {{ตรคป |{{พญล|Siam}} has been called the "Land of the White Elephant,{{ตตฉ|'|"}} and no account of the country would be complete which failed to take notice of these peculiar animals. The national flag is a white elephant on a scarlet ground; the mercantile flag is a white elephant on a blue ground; and on every temple and official building this wonderful creature is fashioned in stone, wood, and plaster. |สยามได้รับการเรียกขานว่า "ดินแดนช้างเผือก" และการเล่าถึงประเทศดังกล่าวโดยไม่มุ่งความสนใจไปที่เจ้าสัตว์พิลึกเหล่านี้ คงจะเป็นเรื่องเล่าที่ไม่สมบูรณ์ ช้างเผือกมีอยู่บนพื้นสีชาดในธงชาติ<ref>ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''</ref> ธงทางการค้าก็มีช้างเผือกอยู่บนพื้นสีฟ้า<ref>ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''</ref> และตามวัดวากับอาคารราชการทุกแห่งก็มีสัตว์อันชวนอัศจรรย์ใจนี้ปรากฏเป็นรูปเป็นร่างอยู่ในศิลา ไม้ และปูน }} {{ตรคป |In former days the King did not feel himself fully a king unless he possessed a white elephant, and he never hesitated about undertaking a war in order to obtain one of these rare animals. There is a story that Gautama was once a white elephant, and that his mother, in a dream, met him in heaven in that shape. Another legend says that now and again in the world's history a monarch appears who conquers and rules every nation under the sun. This monarch is known by certain signs, and by the possession of certain objects. Of seven particular things that he owns, a white elephant is one, and without a white elephant he could not become king of the world. Then many of the Siamese believe that the animal is inhabited by the soul of some great man of the past, or by that of someone yet unborn, who will in due time be a person of great distinction. |ในกาลก่อน พระเจ้าแผ่นดินไม่ทรงรู้สึกว่า พระองค์ทรงเป็นพระเจ้าแผ่นดินอย่างเต็มที่ จนกว่าจะทรงมีช้างเผือกอยู่ในครอบครอง และพระองค์ไม่ทรงรีรอที่จะก่อสงครามเพื่อให้ได้สัตว์หายากเหล่านี้มาสักตัว มีเรื่องหนึ่งเล่าว่า โคตมะ<ref>คือ เจ้าชายสิทธัตถะ ซึ่งผนวชแล้วเป็นที่รู้จักว่า พระโคตมพุทธเจ้า</ref> ทรงเคยเป็นช้างเผือก และพระมารดา<ref>คือ พระนางมายา (สิริมหามายา)</ref> ของโคตมะทรงฝันว่า ได้พบโคตมะในร่างนั้นในสรวงสวรรค์<ref>วรรณกรรมศาสนาพุทธมักระบุว่า พระนางมายาทรงฝันถึงช้างเผือก แล้วจึงทรงครรภ์เจ้าชายสิทธัตถะ เช่น ''ปฐมสมโพธิกถา'' ({{ฮวอม|ปรมานุชิตชิโนรส|2478|p=47–48}}) ว่า "ในเพลาราตรีปัจจุสสมัย ทรงพระสุบินนิมิตต์ว่า...มีเศวตหัตถีช้างหนึ่ง...ลงมาจากกาญจนบรรพ...ชูซึ่งงวงอันจับบุณฑริกปทุมชาติสีขาวพึ่งบานใหม่มีเสาวคนธ์หอมฟุ้งตระหลบ แล้วร้องโกญจนาทเข้ามาภายในกนกวิมาน แล้วกระทำประทักษิณพระองค์อันบันทมถ้วน 3 รอบ แล้วเหมือนดุจเข้าไปในอุทรประเทศฝ่ายทักษิณปรัศว์แห่งพระราชเทวี พอบันทมตื่นขึ้น...พระมหาสัตว์เสด็จลงสู่ปฏิสนธิ"</ref> อีกตำนานหนึ่งว่า ในประวัติศาสตร์โลกจะบังเกิดราชาผู้พิชิตและครอบครองชาติทั้งหลายภายใต้ดวงตะวันอยู่เป็นระยะ ๆ ราชาเช่นนี้จะบ่งชี้ได้ด้วยสัญลักษณ์บางประการและด้วยการครอบครองวัตถุบางประการ ในบรรดาสิ่งจำเพาะเจ็ดสิ่งที่ราชาเป็นเจ้าของนั้น มีช้างเผือกเป็นรายการหนึ่ง และหากไร้ซึ่งช้างเผือกแล้ว ราชาจะไม่อาจครองโลกได้เลย อนึ่ง ชาวสยามหลายคนเชื่อว่า เจ้าสัตว์นี้เป็นที่สิงสถิตแห่งวิญญาณของมหาบุรุษในอดีตบางคน หรือของบางคนซึ่งยังไม่ถือกำเนิด แต่จะได้มาบังเกิดเป็นผู้ยิ่งบารมีในเวลาที่เหมาะสม }} {{ตรคป |In former years no subject was allowed to keep a white elephant. If by chance he found one, he hastened to present it to the King. If he dared to try to keep it for himself, the King made war upon him and took it away by force. |ในสมัยก่อน มีการห้ามพสกนิกรเก็บรักษาช้างเผือกเอาไว้ หากเผอิญพบเข้าตัวหนึ่ง ก็ต้องเร่งนำมาถวายพระเจ้าแผ่นดิน ถ้ากล้าลองเก็บไว้กับตน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเปิดศึกกับมันผู้นั้น แล้วใช้กำลังช่วงชิงเอาช้างไป }} {{ตรคป |Strictly speaking, there is no such thing as a white elephant. The animal is not really white, but only a little lighter in colour than the ordinary elephant. Occasionally it is of the colour of dirty bath brick, and it may have a few white hairs on its tail or its head. |พูดกันให้ชัดแล้ว สัตว์อย่างช้างสีเผือกนั้นไม่มีอยู่จริง เจ้าสัตว์นี้หาได้มีสีเผือกผ่องแท้ ๆ ไม่ เพียงแต่มีสีอ่อนกว่าช้างทั่วไปสักหน่อย บางทีก็มีสีบาทบริก<ref>{{ฮวอ|Merriam-Webster|n.d.}} ว่า บาทบริก คือ อิฐที่ไม่เผา ทำจากวัสดุเนื้อซิลิกา ใช้ทำความสะอาดหรือขัดเงาโลหะ ดู ''{{ตลล|ส-ร3|รูปที่ 3|ร3}}''</ref> ขุ่น ๆ และบ้างก็มีขนสีขาวที่หางและหัวเล็กน้อย }} {{ตรคป |The news of the discovery of a white elephant always produced great joy in the people and the King. The King sent a body of nobles and princes to the place where the animal had been found, and where he was tethered by silken cords. The ambassadors guarded the quadruped while professional elephant-tamers taught it how to behave in the presence of men and in the streets of a town. People went from all parts of the country to visit it and take it presents. |ข่าวการพบช้างเผือกก่อให้เกิดความยินดีอย่างใหญ่หลวงแก่ปวงชนและพระเจ้าแผ่นดินเสมอ พระเจ้าแผ่นดินทรงส่งคณะขุนนางและเจ้าชายไปยังสถานที่ซึ่งพบสัตว์นั้น และ ณ ที่นั้น ช้างจะถูกล่ามไว้ด้วยเชือกเส้นไหม คณะผู้แทนพระองค์จะระวังรักษาสัตว์สี่เท้าตัวนี้ไว้ระหว่างที่หมอช้างมืออาชีพสอนให้มันรู้จักประพฤติตนเมื่ออยู่ต่อหน้าผู้คนและในท้องถนนของเมือง ฝูงชนทั่วทุกสารทิศในแว่นแคว้นจะพากันมาชมช้างและนำของรับขวัญมาให้ }} {{ตรคป |Meanwhile, in the capital, a palace was rapidly erected for the sublime animal. When the palace was finished and the taming of the elephant completed, a stately procession set out to meet it and bring it home. The King headed the procession, and when he met the elephant he knelt before it and gave it presents, after which he turned round and led the way back to the capital. In the elephant's new residence there was a wardrobe for his clothes, and covers of velvet and silk embroidered with gold and jewels. On his head was fastened a gold plate bearing his name and titles. He had a troupe of slaves and a party of priests, an orchestra of musicians, and a number of dancing-girls, all specially set apart for his instruction and amusement. When the elephant wanted to sleep, the priests chanted slumber-songs; when he looked lively and wakeful, the dancing-girls sang and danced to him. When he was hungry, he was fed with the finest fruits and vegetables. As a rule this life of laziness and luxury soon brought about his death. |ขณะเดียวกัน ในราชธานี จะมีการสร้างราชวังขึ้นอย่างฉับไวให้แก่เจ้าสัตว์สูงส่งนั้น ครั้นราชวังแล้วสิ้น และการฝึกช้างให้เชื่องแล้วเสร็จ กระบวนเสด็จจะออกไปพบช้างและนำมันกลับนิวาสสถาน พระเจ้าแผ่นดินจะทรงเป็นประธานในกระบวน และเมื่อทรงพบช้างแล้ว จะทรงคุกเข่าต่อหน้าช้าง และประทานของรับขวัญแก่มัน จากนั้น จะทรงหันกลับและนำขบวนหวนคืนสู่ราชธานี ณ ที่พำนักใหม่ของช้าง จะมีตู้บรรจุเครื่องแต่งกาย พร้อมผ้าคลุมทำจากกำมะหยี่และผืนไหม ถักทอไปด้วยสุวรรณและอัญมณี ที่ศีรษะช้างจะมีแผ่นทองจารึกนามและยศติดอยู่ ช้างยังมีข้าทาสกลุ่มหนึ่ง กับนักบวชคณะหนึ่ง นักดนตรีวงหนึ่ง รวมถึงนางรำจำนวนหนึ่ง ทั้งหมดแยกไว้เป็นพิเศษเพื่อสนองคำบัญชาและความบันเทิงของช้าง ยามใดที่ช้างใคร่นอน นักบวชจะร้องเพลงกล่อมนอน<ref>มักแต่งเป็นฉันท์ และปรากฏชื่อเรียกหลายอย่าง เช่น ฉันท์กล่อมช้าง ฉันท์ดุษฎีสังเวย ฯลฯ</ref> ยามใดที่ช้างดูตื่นตัวและกระปรี้กระเปร่า เหล่านางรำจะร้องรำให้ช้างชม ยามใดที่ช้างหิว จะมีการนำพืชผักผลไม้ชั้นยอดมาป้อนให้ ก็เป็นธรรมดาที่ชีวิตแบบเกียจคร้านและฟุ่มเฟือยเช่นนี้จะนำพามฤตยูมาสู่ช้างในไม่ช้า }} {{ตรคป |Only about thirty years ago, a party of hunters who were looking for white elephants saw in the distance an elephant of excellent shape and size, but of no particular colour. On examining it a little closer, they fancied that it might be one of that rare kind for which they were seeking. They took him away and washed the mud off him, and then, to their intense joy, they found that not only was he light in colour, but that on his back there were a few hairs that were positively white. The country went wild with joy. Bangkok was decorated with flags, and illuminated at night. All the place was gay with banners, lights, and music. The King went to meet the animal, and the priests read a long and flattering address to it. |เพิ่งจะสัก 30 ปีที่แล้วนี้เองที่นักล่ากลุ่มหนึ่งได้เห็นช้างซึ่งเลิศทั้งรูปร่างและขนาดอยู่ลิบ ๆ ในระหว่างออกหาช้างเผือก แต่ช้างนั้นไร้สีใดอย่างเจาะจง พอเพ่งพิศใกล้ขึ้นอีกนิด คนเหล่านั้นก็หลงคิดไปว่า ช้างนี้อาจเป็นพันธุ์หายากที่พวกตนกำลังเสาะหาอยู่ จึงจับช้างนั้นไป และชำระโคลนไคลออก และแล้ว ก็ต้องดีใจกันยกใหญ่ ด้วยพบว่า ใช่แต่ช้างจะมีสีอ่อน แต่ที่หลังมันยังมีขนหน่อยหนึ่งซึ่งมีสีขาวชัดเจน ทั้งประเทศจึงแตกตื่นด้วยความยินดี ในบางกอกมีการประดับธงและติดประทีปยามค่ำ ทุกที่ทุกสถานล้วนเบิกบานด้วยทิวธง แสงไฟ และเสียงเพลง พระเจ้าแผ่นดินเสด็จไปพบสัตว์นั้น และนักบวชโอมอ่านถ้อยคำเยินยอยืดยาวให้มันฟัง }} ===17h=== {{ตรคป |The priests then baptized the animal and gave him his new name and titles, which were very numerous, and which were written on a piece of sugar-cane; this the elephant promptly swallowed. It was probably the only part of the ceremony that gave him any pleasure. He was taken to his new apartment, and there fed by kneeling servants, who offered him food on dishes made of silver. |ครั้นแล้ว นักบวชก็สมโภช<ref>คำว่า "baptize" ในภาษาอังกฤษ หมายถึง ทำพิธีทางศาสนาคริสต์ที่เรียกว่า ศีลล้างบาป (baptism) ให้ ซึ่งจะมีการมอบชื่อใหม่ให้ด้วย ({{ฮวอม|Dictionary.com|2022}}) ดังนั้น ในที่นี้จึงหมายถึง พิธีสมโภชและตั้งนาม ดังมีตัวอย่างใน ''พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4'' ({{ฮวอม|ทิพากรวงศฯ|2548|p=189}}) ซึ่งกล่าวถึงการรับช้างเผือกเมื่อ พ.ศ. 2406 ว่า "ครั้นเวลาบ่าย พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์ มีการมหรสพทำขวัญ 3 วัน 3 คืน...จารึกชื่อในท่อนอ้อยว่า พระเสวตรสุวรรณาภาพรรณ...ประทานให้ช้างรับต่อพระหัตถ์ เสร็จ ''การสมโภช'' ตั้งชื่อแล้ว ก็แห่เข้ามาผูกยืนโรงไว้ที่ทำใหม่ สวดมนต์ทำขวัญ 3 วัน"</ref> สัตว์นั้น แล้วมอบชื่อและยศใหม่ให้แก่มัน โดยมีถ้อยคำมากมายเหลือเกิน และเขียนไว้บนอ้อยชิ้นหนึ่ง<ref>{{ฮวอ|หอพระสมุดวชิรญาณ|2470|p=30–31}} บรรยายพิธีมอบชื่อแก่ช้างเผือกว่า "พระโหราธิบดีถวายพระฤกษ์จะได้ขนานชื่อพระยาช้างเผือก...อาลักษณลงอักษรเปน พระยาเศวตกุญชร บวรพาหนาถ...ลงในท่อนอ้อย แล้วพระหมอเถ้าจารึกเทวมนต์ลงในท่อนอ้อย ครั้นได้ฤกษ์...พระวิเชียรปรีชา ราชบัณฑิต รับเอาพานทองรองท่อนอ้อยต่อพระหมอเถ้าเข้าไปทูลเกล้าฯ ถวาย สมเด็จพระพุทธเจ้าอยู่หัวทรงรับเอาท่อนอ้อยไปพระราชทานพระยาช้างเผือกผู้ต่อพระหัตถ์"</ref> ซึ่งเจ้าช้างกลืนกินเข้าไปในทันที นี่น่าจะเป็นส่วนเดียวในพิธีที่ยังความพอใจให้แก่ช้างได้บ้าง แล้วช้างก็ได้รับการนำไปสู่เคหาสน์แห่งใหม่ และได้รับการเลี้ยงดูอยู่ที่นั่นจากบ่าวไพร่ที่คลานเข่า ผู้เฝ้าปรนเปรอมันด้วยอาหารจากจานทำด้วยเงิน }} {{ตรคป |Things are much changed now. When the last white elephant was discovered, he was sent to Bangkok on a railway-track. There was no guard of honour, no procession, and the King only went to visit him when he was lodged in the stables. On the way to the palace the new-comer behaved himself very badly by walking up to a fruit-seller's stall — the first it had ever seen — and eating up everything that was on it, almost before the attendants had had time to notice what he was doing. Nowadays, the white elephants are badly fed by miserable grooms. They no longer have either priests or dancing-girls. The walls of their stables are half in ruins, and the roofs are covered with dirt of great age and thickness. Their food is only hay, leaves, and young bamboos. By the side of each elephant is a cage; this is intended for a white monkey, the fit and proper companion for the white elephant. But as white monkeys are more rare than white elephants, all these cages are empty. |บัดนี้ สิ่งต่าง ๆ เปลี่ยนไปมาก คราวที่พบช้างเผือกเชือกล่าสุดนั้น มีการส่งช้างมาบางกอกโดยทางรถไฟ ไม่มีกองทหารเกียรติยศ ไม่มีกระบวนแหนแห่ และพระเจ้าแผ่นดินเพียงแต่เสด็จไปเยี่ยมเยียนยามที่ช้างได้รับการจัดให้อยู่ในคอก ระหว่างทางมาพระราชวัง เจ้าสัตว์มาใหม่นี้มีพฤติกรรมย่ำแย่อย่างยิ่ง ด้วยมันเหยียบแผงขายผลไม้เจ้าแรกที่มันได้พบเจอ แล้วกินทุกอย่างที่อยู่บนนั้นเกลี้ยงเดี๋ยวเดียวก่อนที่คณะผู้ติดตามจะทันสังเกตว่า มันกำลังทำอันใด ทุกวันนี้ มีแต่คนเลี้ยงช้างน่าสมเพชคอยให้การเลี้ยงดูอย่างย่ำแย่แก่ช้างเผือก ไม่มีทั้งนักบวชและนางรำอีกแล้ว ผนังคอกช้างก็พังไปครึ่ง ส่วนหลังคาเล่าก็ล้วนฝุ่นจับมาช้านานและหนาเตอะ อาหารช้างก็เป็นแต่ฟาง ใบไม้ และไผ่อ่อน มีกรงหนึ่งหลังอยู่ข้างช้างแต่ละเชือก กรงนี้ตั้งใจไว้ใส่ลิงเผือกให้อยู่เป็นเพื่อนอันสมฐานะและศักดิ์ศรีของช้างเผือก แต่เพราะลิงเผือกหายากยิ่งกว่าช้างเผือก กรงเหล่านี้จึงว่างเปล่าไปหมด }} {{ตรคป |Once a year each elephant is sprinkled with holy water by the priests, and is made to listen to a number of long prayers. This is done to keep away evil spirits, and so successful is the operation that it only needs repeating once in twelve months. When one of the elephants dies, they bring a white monkey, a few doctors, and a few priests, to visit the deceased. By his side they dig a hole in the ground, in which incense is burned. The body is covered with a white cloth, and then taken out of the town and left to rot in a field. Later on the bones and tusks are collected and preserved. For three days after the death of the quadruped a number of priests remain praying in the stable, requesting the spirit of the animal not to come back again and do any damage. |ปีละครั้งที่ช้างแต่ละเชือกจะได้รับการพรมน้ำมนต์จากนักบวชและจัดให้ฟังคำสวดยืดยาวชุดหนึ่ง พิธีนี้มีขึ้นเพื่อปัดเป่าวิญญาณร้าย และการดำเนินพิธีก็ได้ผลดีเหลือเกินถึงขั้นที่จำเป็นต้องทำซ้ำเพียงครั้งเดียวในรอบ 12 เดือน เมื่อช้างเชือกหนึ่งถึงแก่กรรม จะมีการนำลิงเผือกหนึ่งตัว แพทย์ไม่กี่คน กับนักบวชไม่กี่รูป มาเยือนช้างที่ตาย ที่พื้นข้างเคียงช้างเขาจะขุดหลุมสำหรับจุดธูปไว้ในนั้น ซากช้างนั้นจะเอาผ้าขาวห่อแล้วจึงขนออกไปนอกเมืองและปล่อยให้เน่าเปื่อยอยู่กลางแปลง ต่อมาภายหลัง จะมีการรวบรวมกระดูกและงาไปเก็บรักษาไว้ นักบวชจำนวนหนึ่งจะสวดภาวนาอยู่ในคอกต่อไปเป็นเวลาสามวันหลังจากเจ้าสัตว์สี่เท้าสิ้นลมแล้ว เพื่อวอนขอให้วิญญาณของสัตว์นั้นอย่าหวนคืนกลับมาสร้างความเสียหายใด ๆ เลย }} ==หมายเหตุ== {{รกออ}} <gallery> File:Flag of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}} File:Naval Jack of Siam (1855).svg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}} File:Bathbrick.jpg|{{ตลล|ร3|รูปที่ 3}} </gallery> ==บรรณานุกรม== {{รออ}} * {{อนส|author=หอพระสมุดวชิรญาณ|title=[[จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355]]|year=2470|location=พระนคร|publisher=โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร|ref={{ฮวต|หอพระสมุดวชิรญาณ|2470}}|postscript={{วว}}(พิมพ์เนื่องในงานสมโภชพระเศวตคชเดชน์ดิลก ช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 7 เมื่อปีเถาะ พ.ศ. 2470).}} * {{อนส|author=ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา|year=2548|title=พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4|location=กรุงเทพฯ|publisher=อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง|isbn=9149528115|ref={{ฮวต|ทิพากรวงศฯ|2548}}|ignore-isbn-error=yes}} * {{อนส|author=ปรมานุชิตชิโนรส, สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระ|year=2478|title=[[ปฐมสมโพธิกถา]]|location=พระนคร|publisher=โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร|ref={{ฮวต|ปรมานุชิตชิโนรส|2478}}|postscript={{วว}}[พระโสภณอักษรกิจ (เล็ก สมิตะสิริ) กับนายฮกเส่ง จึงแย้มปิ่น พิมพ์ในงานปลงศพสนองคุณนางจันทร์ ฉิมไพบูลย์ ผู้เป็นน้าและป้า ณวัดจักรวรรดิ์ราชาวาส วันที่ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2478].}} * {{อว|author=Dictionary.com|year=2022|title=Christian name|website=Dictionary.com Unabridged|accessdate=2022-08-02|url=https://www.dictionary.com/browse/christian-name|ref={{ฮวต|Dictionary.com|2022}}}} * {{อว|author=Merriam-Webster|year=n.d.|title=Bath brick|website=Merriam-Webster.com dictionary|accessdate=2022-08-02|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/Bath%20brick|ref={{ฮวต|Merriam-Webster|n.d.}}}} {{จออ}} amqolreidcrmwpc02z6k6m3bof109wv 114 57629 189519 189031 2022-08-17T12:56:02Z Venise12mai1834 8884 wikitext text/x-wiki {{หัวเรื่องงานแปล | ชื่อ = [[../|สอดส่องหลายท้องถิ่น: สยาม]] | ปี = 2451 | ภาษา = en | ต้นฉบับ = Peeps at Many Lands: Siam/Chapter 2 | ผู้สร้างสรรค์ = เออร์เนสต์ ยัง | บรรณาธิการ = | ส่วน = | ผู้มีส่วนร่วม = | ก่อนหน้า = [[../บทที่ 1/]] | ถัดไป = [[../บทที่ 3/]] | หมายเหตุ = | สถานีย่อย = ประเพณีไทย }} __NOTOC__ [[File:Peeps at Many Lands (1908, p 26).jpg|center|600px]] {{ตรคป |{{ก|{{พญ|The river market, Bangkok.}} ''Page 7.''}} |{{ก|ตลาดน้ำ บางกอก ''หน้า 7''}} |ไม่ย่อหน้า= }} {{คหน}} {{ตรคป |{{ก|{{ขนอ|140%|{{พญ|Chapter {{ลรม|2}}}}}}<br>{{พญ|In Eastern Venice}}}} |{{ก|{{ขนอ|140%|บทที่ 2}}<br>ในเวนิสตะวันออก}} |ไม่ย่อหน้า= }} {{ตรคป |{{พญล|Bangkok}}, the present capital of Siam, has been called "the Venice of the East," on account of its innumerable waterways. The whole place is threaded with canals of every possible size and description. There are canals that are like great broad thoroughfares, where huge boats may be seen carrying to and fro rice, fruit, and other products of the fields and orchards; and tiny little water-lanes, where the broad fronds of the graceful coco-nut palm sweep down over the sluggish stream, where green parrots scream at you from amongst green branches, and ugly dark crocodiles lie asleep in the thick and sticky mud. |บางกอก ราชธานีปัจจุบันของสยาม ได้รับการขนามนามว่า "เวนิสตะวันออก" ด้วยเหตุที่มีทางน้ำเหลือคณานับ พื้นที่ทั้งหมดนั้นทะลุผ่านด้วยลำคลองทุกขนาดและลักษณะที่สามารถจะมีได้ มีคลองที่เป็นเหมือนถนนหลวงสายใหญ่ซึ่งอาจเห็นเรือขนาดยักษ์ขนถ่ายข้าว ผลไม้ และผลิตภัณฑ์อื่นจากนาไร่และเรือกสวน ผ่านเข้าและออก ทั้งมีตรอกน้ำเล็กจิ๋วซึ่งมีใบกว้างใหญ่ของต้นมะพร้าวพริ้งเพราแผ่ลาดลงมาเหนือลำน้ำเอื่อยเฉื่อย ที่ซึ่งนกแก้วสีหยกจากหมู่กิ่งไม้เขียวชอุ่มจะรุมกรีดร้องใส่ท่าน และจระเข้ดำขลับอัปลักษณ์จะพักผ่อนนอนหลับอยู่ในโคลนหนาหนืด }} {{ตรคป |Along the sides of the "streets" there are long lines of floating houses in which the people live. Each house floats on a big raft, made of separate bundles of bamboo. Thus, when the floating foundation begins to rot, the bundles can be replaced one by one without disturbing the people on the raft. The raft is loosely moored to big wooden stakes, which are driven deep in the bed of the river, so that the houses rise and fall with the tide. In front of the house there is always a little platform or veranda, on which the people pass most of their time, and where, if they pretend to keep a shop, they display the goods which they wish to sell. It is on this platform that all the members of the family take their bath. They dip a bucket or can into the water, draw it up, and then pour the contents over their heads. |ตามข้าง "ถนน" นั้นมีเรือนแพซึ่งผู้คนอยู่อาศัยเป็นแถวเป็นแนวเหยียดยาว เรือนแต่ละหลังนี้ลอยอยู่บนแพใหญ่ทำจากมัดไผ่ซึ่งแยกกันได้ต่างหาก ดังนั้น เมื่อพื้นลอยน้ำนี้เริ่มเน่าเปื่อย ก็เอาไผ่มัดใหม่มาเปลี่ยนได้เป็นอัน ๆ ไปโดยไม่กระทบถึงผู้คนบนแพ แพนี้ผูกไว้อย่างลวก ๆ กับเสาไม้ท่อนใหญ่ซึ่งปักลึกลงไปถึงพื้นน้ำ ด้วยเหตุนั้น ตัวเรือนจึงเคลื่อนขึ้นและลงไปตามกระแสชล ที่หน้าเรือนจะมีชานหรือเฉลียงเล็ก ๆ เสมอ ผู้คนจะใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่ตรงนั้น และถ้าเขาทำเป็นเปิดร้านรวงสักอย่าง เขาก็จะแสดงข้าวของที่ตนใคร่ขายเอาไว้ตรงนั้น ก็ตรงชานนี้เองที่สมาชิกทุกคนในครอบครัวจะอาบน้ำกัน เขาจะจุ่มขันหรือกระป๋องลงน้ำ ชักขึ้น แล้วจึงราดสิ่งที่ตักได้ลงบนหัวตน }} {{ตรคป |When the occupant of one of these floating dwellings wishes to move, he sends for no furniture van or cart; but he simply shifts his house, his furniture, and his family all at the same time. If he be fairly well-to-do, he hires a steam-launch, and the little vessel goes puffing and screaming up or down the river or the canal, as the case may be, dragging behind it the miniature Noah's ark, while on the platform the little ones of the household are to be seen, bubbling over with merriment at the novelty of their experience. If the owner of the house be too poor to hire a steam-launch, he calls to his aid a number of muscular friends and relatives, and then, with the aid of great shovel-shaped paddles, they coax the home away to its new locality. |เมื่อผู้พักอาศัยในเคหสถานลอยน้ำหลังใดหลังหนึ่งเหล่านี้มีความประสงค์จะโยกย้าย เขาไม่ต้องส่งใครไปเรียกรถหรือเกวียนมาขนเครื่องเรือน แต่เขาจะเพียงสับเปลี่ยนเรือน เครื่องเรือน และครอบครัวไปพร้อมกันทีเดียว ถ้าเขามีอันจะกินอยู่บ้าง เขาจะว่าจ้างเรือกลไฟมา และนาวาลำน้อยนี้จะลอยล่องและกู่ร้องขึ้นหรือลงไปตามแม่น้ำหรือลำคลอง แล้วแต่กรณี โดยชักลากเรือโนอาห์ย่อส่วนนั้นตามไปด้วย ในขณะเดียวกัน จะเห็นคนตัวเล็กตัวน้อยจากครอบครัวนั้นอยู่กันบนชานเรือน มีอารมณ์เกลื่อนไปด้วยความครื้นเครงที่ได้สัมผัสประสบการณ์ใหม่ ถ้าเจ้าของเรือนยากไร้กินกว่าจะว่าจ้างเรือกลไฟได้ เขาจะเรียกญาติสนิทมิตรสหายกล้ามโตมาช่วยสักพวกหนึ่ง และแล้ว เขาเหล่านั้นจะจัดการให้เรือนไปสู่ที่ตั้งใหม่ด้วยแรงสงเคราะห์ของไม้พายอันใหญ่รูปร่างอย่างพลั่ว }} {{ตรคป |Some of the people who live on the water do not inhabit floating houses, but boats, and in these they can travel about from time to time as fancy or business may direct. Many people spend the whole of their lives on boats. They are born on a boat, reared on a boat, get their education neglected on a boat, go a courting on a boat, get married on a boat, and never forsake the water till life is over and they set out on that long mysterious journey, from which no boat or carriage will ever bring them back. There is not much room in a boat, but the inhabitants thereof seem perfectly contented with their lot; in fact, the Siamese seem to be always and everywhere perfectly happy and contented: they are one of the merriest and most cheerful people upon the face of the earth. |บางคนที่อาศัยอยู่บนน้ำหาได้พำนักในเรือนแพ แต่อยู่ในเรือ และด้วยเรือเหล่านี้ พวกเขาออกท่องไปทั่วได้เป็นระยะ ๆ สุดแล้วแต่ความเพ้อคิดหรือกิจธุระจะบัญชา หลายคนใช้ชีวิตทั้งชีวิตอยู่บนเรือ พวกเขาเกิดบนเรือ ได้รับการเลี้ยงดูอยู่บนเรือ ละเลยการเล่าเรียนอยู่บนเรือ เกี้ยวพานกันบนเรือ ตบแต่งกันบนเรือ และไม่มีวันจากสายน้ำไปจนชีวิตสิ้นสุด แล้วพวกเขาจะออกสู่หนทางยาวไกลอันชวนพิศวงนั้นซึ่งเรือหรือรถอันใดก็จะไม่อาจนำพาพวกเขากลับคืนมาได้อีก ในเรือไม่มีที่ว่างมากนัก แต่ผู้พำนักในเรือดูจะพอใจเป็นล้นพ้นกับพื้นที่ที่แบ่งให้ตน ที่จริง ชาวสยามดูจะมีความสุขและพอใจอย่างเปี่ยมล้นกันอยู่เสมอในทุกที่ พวกเขาเป็นหนึ่งในกลุ่มคนบนพื้นพิภพนี้ที่ครึกครื้นและชื่นมื่นเป็นที่สุด }} {{ตรคป |The water population is quite complete in itself, and does not depend upon those who dwell upon the land for any assistance whatever. There are not only floating houses, but floating restaurants, floating theatres, and even floating jails. The water population has its own market-place upon the broad bosom of the great river that sweeps through the centre of the capital. In the market the buyers and sellers are chiefly women, for the women are much cleverer and much more energetic than men. The market begins soon after midnight, and lasts till seven or eight in the morning. During the dark hours of the night the boats are massed together in such a way that scarcely an inch or water can be seen. They are laden with fish, eggs, rice, and fruit. Each boat has a little lamp at the prow, and in the soft yellow light that twinkles above the polished surface of the stream, you can catch glimpses of the black-haired, dark-skinned women busy with the vending of their merchandise, and all the time laughing and chattering with the glee of a carefree people. They are just like a party of merry children out on a big picnic. As soon as the sun rises, off home they go, leaving a broad and empty expanse of river where formerly there was a dense crowd of little boats and busy women. |ประชากรบนสายน้ำนั้นค่อนข้างสมบูรณ์พูนพร้อมในตนเองอยู่แล้ว และไม่ต้องอาศัยผู้อยู่บนบกให้ช่วยเหลือเกื้อกูลอันใดเลย บนน้ำใช่จะมีแต่เรือนแพ แต่ยังมีภัตตาคารลอยน้ำ โรงมหรสพลอยน้ำ และแม้กระทั่งเรือนจำลอยน้ำ ประชากรบนน้ำมีตลาดเป็นของตนอยู่ ณ ใจกลางอันกว้างใหญ่ของมหานาทีที่ถั่งโถมผ่านศูนย์กลางราชธานี ในตลาดนี้ ผู้ขายและผู้ซื้อเป็นหญิงโดยมาก เพราะหญิงนั้นหลักแหลมและกระฉับกระเฉงยิ่งกว่าชาย ตลาดจะตั้งต้นหลังพ้นเที่ยงคืนไปไม่ช้า และจะดำเนินไปจนถึงเจ็ดหรือแปดโมงเช้า ในยามดึกดื่นคืนค่ำ เรือจะประมวลกันอยู่ในลักษณะที่จะไม่เห็นห้วงน้ำว่างแม้สักนิ้วได้เลย<ref>ต้นฉบับว่า "an inch or water" แต่น่าจะพิมพ์ผิดจาก "an inch of water" ในที่นี้แปลโดยแก้ไขให้ถูก</ref> เรือเหล่านี้เพียบด้วยปลา ไข่ ข้าว และผลไม้ แต่ละลำมีตะเกียงดวงน้อยอยู่ตรงหัวเรือ และด้วยแสงสีเหลืองรำไรอันระยิบอยู่เหนือผิวน้ำงามวาวนี้ ท่านจะสามารถเหลือบเห็นหญิงผมดำผิวคล้ำง่วนอยู่กับการขายสินค้าของตน ทั้งยังหัวร่อและจ้อเจื้อยอยู่เรื่อยไปกับฝูงคนไร้กังวลที่เริงใจ พวกเขาช่างเหมือนกลุ่มเด็กครื้นเครงที่ได้ออกปิกนิกเป็นการใหญ่ ครั้นตะวันขึ้น พวกเขาจะออกจากบ้าน ทิ้งท้องน้ำซึ่งเคยมีหมู่เรือลำน้อยและสตรีงานวุ่นอยู่คลาคล่ำให้กลายเป็นเวิ้งว้างว่างเปล่า }} {{ตรคป |It very seldom happens that anyone falls overboard; and even if a person does fall into the water it matters but little, for there is no Siamese who cannot swim. When the children are ever so tiny, their mothers fasten under their arms a big tin float. Then they throw the babies — for they are nothing more — into the warm waters of the canal or river, where they bob up and down like so many animated bits of brown cork upon the surface of the stream. |นานทีปีหนจะมีใครสักคนตกเรือ และแม้จะมีคนตกลงไปในน้ำ ก็ไม่เป็นข้อสำคัญอันใดมากมาย เพราะไม่มีชาวสยามคนใดว่ายน้ำไม่เป็น ตอนที่เด็กยังตัวเล็กกระจ้อยร่อย แม่ ๆ จะผูกทุ่นสังกะสีขนาดใหญ่ไว้ใต้แขนลูกน้อย แล้วโยนเด็กเหล่านั้นลงไปในผืนน้ำอันอบอุ่นของลำคลองหรือแม่น้ำ ที่ซึ่งเด็กจะลอยตุ๊บป่องขึ้นลง ๆ ราวกับเศษไม้ก๊อกสีน้ำตาลหลายต่อหลายชิ้นที่ถูกทำให้มีชีวิตอยู่บนผิวน้ำ ทั้งนี้ เพราะเด็กก็เป็นแค่เด็ก }} {{ตรคป |There are, of course, many people who, in the capital especially, live upon land, and of their houses we shall say something in a later chapter. The land part of the capital, except for the palace and the temples, is not very interesting. The new brick houses and streets are very ugly, and the old wooden houses and streets are very smelly. |แน่นอนว่า มีหลายคนที่ใช้ชีวิตอยู่บนบก โดยเฉพาะในราชธานี และเราจะเล่าเรื่องบางเรื่องที่เนื่องด้วยบ้านเรือนพวกเขาในบทหลัง พื้นที่บกในราชธานีนั้นไม่ได้น่าสนใจมากนัก เว้นแต่ที่เป็นราชวังและวัดวา บ้านอิฐและถนนแบบใหม่ช่างทุเรศเหลือหลาย ส่วนบ้านไม้และถนนแบบเก่าก็เหม็นเน่าเหลือทน }} {{ตรคป |Some years ago there was an old horse-tram that used to run from the palace to the place where the steamers are moored. But one day some European engineers changed all that: they put up electric wires, and ran electric trams. The natives were more than a little astonished. They could see a car running along the road, and yet there was neither horse nor man pushing or pulling. It completely passed their understanding to make out how the tramcar managed to get along. At last they came to the conclusion that it must be propelled by spirits. So they knelt down on the ground, and prayed to the spirit in the wheels of the car as they went swiftly and smoothly round. But not many of them ventured to get inside. One evening the King and Queen came out of the palace, and went for a ride in the new tram. And what the King had honoured was good enough for his subjects. To-day the cars carry thousands of people in many directions, for tram-lines have been laid through all the principal streets of the capital. |สักหลายปีก่อน มีรถรางเทียมคันเก่าเคยวิ่งจากราชวังไปยังสถานที่จอดเรือกลไฟ แต่วันหนึ่ง วิศวกรชาวยุโรปสักกลุ่มเข้ามาเปลี่ยนแปลงเรื่องนี้ไปทั้งหมด พวกเขาจัดตั้งสายไฟฟ้าและให้วิ่งรถรางไฟฟ้า ชาวบ้านชาวเมืองพิศวงงงงวยมิใช่น้อย พวกเขาเห็นรถวิ่งไปตามถนน แต่กระนั้น ก็ไม่มีม้าหรือมนุษย์คอยลากจูงเลย สุดจะเกินสติปัญญาของพวกเขาที่จะเข้าใจว่า เหตุใดรถรางจึงเคลื่อนไปมาได้ ที่สุด พวกเขาก็สรุปเอาว่า ต้องมีภูตผีขับเคลื่อนมันอยู่เป็นแน่ ฉะนั้น พวกเขาจึงคุกเข่าลงบนพื้นแล้วสวดภาวนาต่อภูตผีในล้อรถเมื่อล้อหมุนไปรอบ ๆ ได้อย่างรวดเร็วและราบรื่น แต่ในบรรดาคนเหล่านี้มีไม่กี่คนที่กล้าเสี่ยงเข้าไปในรถ เย็นวันหนึ่ง พระเจ้าแผ่นดินและพระมเหสีเสด็จออกจากราชวังมาประทับรถรางแบบใหม่ และสิ่งที่พระเจ้าแผ่นดินทรงยกย่องนั้นก็เป็นประโยชน๋มากพอต่อพสกนิกรของพระองค์ ทุกวันนี้ รถได้ขนส่งผู้คนนับพันในหลายสารทิศ เพราะได้วางเส้นทางรถรางไว้ทั่วท้องถนนหลักทุกสายในราชธานีแล้ว }} {{ตรคป |There are no native vehicles in the streets. Outside the capital there are no roads, and the people travel everywhere by water. When roads were first made in Bangkok, and carriages were wanted, the Siamese got their vehicles from other countries. From Japan they got the ''rickshaw'', a kind of big mailcart, with a Chinaman between the shafts. The human pony trots along very swiftly, and will carry you quite a long way for a halfpenny. |ตามท้องถนนไม่มียวดยานแบบพื้นเมือง นอกราชธานีออกไปก็ไร้ซึ่งถนน และผู้คนสัญจรไปทุกหนแห่งด้วยแหล่งน้ำ ครั้นสร้างถนนขึ้นเป็นครั้งแรกในบางกอก และเกิดความต้องการรถ ชาวสยามก็รับเอายวดยานมาจากประเทศอื่น พวกเขาเอารถลากมาจากญี่ปุ่น เป็นรถลากจูงขนาดใหญ่ชนิดหนึ่งซึ่งมีคนจีนอยู่กลางหว่างคาน ม้าในร่างคนนี้เหยาะย่างไปตามทางอย่างเร็วรวด และจะขนเราท่านไปเป็นทางค่อนข้างไกลแลกกับเงินกึ่งเพ็นนี }} {{ตรคป |From India they got the ''gharry'', a kind of four-wheeler, which is fitted all the way round with sliding windows, something like those in the door of a railway carriage, except that the frames of the windows are oftener filled with Venetian shutters than with glass. The driver of the ''gharry'' is either a Malay or a Siamese. He wears a red fez cap and a white linen jacket. When it rains he takes off his clothes and puts them under the seat to keep them dry. As soon as the rain leaves off and the sun comes out again, he stops the carriage, and dresses himself once more. The harness is made of rope, and, as often as not, it breaks. Then you have to wait while your coachman goes to the nearest shop or house in order to beg a bit of string wherewith to repair the damage. |พวกเขายังเอารถแกร์รี<ref>แกร์รี คือ รถโดยสารชนิดหนึ่ง เทียมด้วยม้า ใช้กันในอินเดียและอียิปต์ มาจากภาษาฮินดีว่า "คารี" ({{ฮวอม|Dictionary.com|2022b}}) ดู ''{{ตลล|ส-ร1|รูปที่ 1|ร1}}''</ref> มาจากอินเดีย เป็นรถสี่ล้ออย่างหนึ่งซึ่งติดหน้าต่างบานเลื่อนไว้เหมาะเจาะรอบด้าน ชนิดที่คล้ายกับหน้าต่างตรงประตูตู้รถไฟ เว้นเสียแต่ว่า ที่กรอบหน้าต่างนั้นมักนำบานเกล็ดแบบเวนิสมาใส่ไว้มากกว่าจะเป็นบานกระจก คนขับรถแกร์รีนั้นไม่เป็นคนมลายูก็เป็นคนสยาม เขาจะสวมหมวกเฟซ<ref>เฟซ เป็นหมวกขนสัตว์ ทรงกรวยปลายตัด มักมีสีแดง ประดับด้วยพู่ยาวสีดำ ชายในอียิปต์และอเมริกาเหนือสวมใส่กัน เดิมเป็นศิราภรณ์ประจำชาติของชาวเติร์ก ({{ฮวอม|Dictionary.com|2022a}}) ดู ''{{ตลล|ส-ร2|รูปที่ 2|ร2}}''</ref> สีแดงและแจ็กเกตลินินสีขาว ยามฝนพรำ เขาจะถอดชุดออกเก็บไว้ใต้ที่นั่งเพื่อให้ชุดแห้ง ทันทีที่สายฝนจากลาและดวงอาทิตย์ออกมาอีกครั้ง เขาจะหยุดรถแล้วสวมชุดอีกหนหนึ่ง บังเหียนเขาทำจากเชือก และแตกพังบ่อยครั้งเหลือเกิน ดังนั้น ท่านจำต้องรอเมื่อพ่อสารถีของท่านแวะร้านใกล้เรือนเคียงเพื่อขอเชือกสักนิดมาใช้ซ่อมแซมจุดเสียหาย }} ==หมายเหตุ== {{รกออ}} <gallery> File:Pyin U Lwin Myanmar.jpg|{{ตลล|ร1|รูปที่ 1}} File:Fez.jpg|{{ตลล|ร2|รูปที่ 2}} </gallery> ==บรรณานุกรม== {{รออ}} * {{อว|author=Dictionary.com|year=2022a|title=Fez|website=Dictionary.com Unabridged|accessdate=2022-08-06|url=https://www.dictionary.com/browse/fez|ref={{ฮวต|Dictionary.com|2022a}}}} * {{อว|author=Dictionary.com|year=2022b|title=Gharry|website=Dictionary.com Unabridged|accessdate=2022-08-06|url=https://www.dictionary.com/browse/gharry|ref={{ฮวต|Dictionary.com|2022b}}}} {{จออ}} e4itrcspzzxkle7b1l9er3a33kmscsl 252 57721 189520 2022-08-17T13:03:50Z Horus 606 สร้างหน้าด้วย "" proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |ประเภท=หนังสือ |ชื่อ=[[ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563]] |ภาษา=th |เล่ม= |ผู้สร้างสรรค์=คณะกรรมการการเลือกตั้ง |ผู้แปล= |บรรณาธิการ= |ผู้วาดภาพประกอบ= |สถานศึกษา= |ผู้เผยแพร่= |สถานที่= |ปี=2565 |รหัส= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |จากวารสาร=ราชกิจจานุเบกษา |ที่มา=pdf |ภาพ=1 |ความคืบหน้า=X |การผสานหน้า=no |วันที่ตรวจสอบเนื้อหาเสร็จสมบูรณ์= |หน้า=<pagelist /> |ชุดเล่ม= |จำนวน= |หมายเหตุ= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} 4r5gglpw0xe31uh4k6e8zeni77o0biu 189521 189520 2022-08-17T13:04:32Z Horus 606 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |ประเภท=หนังสือ |ชื่อ=[[ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐฯ เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563|ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563]] |ภาษา=th |เล่ม= |ผู้สร้างสรรค์=คณะกรรมการการเลือกตั้ง |ผู้แปล= |บรรณาธิการ= |ผู้วาดภาพประกอบ= |สถานศึกษา= |ผู้เผยแพร่= |สถานที่= |ปี=2565 |รหัส= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |จากวารสาร=ราชกิจจานุเบกษา |ที่มา=pdf |ภาพ=1 |ความคืบหน้า=X |การผสานหน้า=no |วันที่ตรวจสอบเนื้อหาเสร็จสมบูรณ์= |หน้า=<pagelist /> |ชุดเล่ม= |จำนวน= |หมายเหตุ= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} l0nj682oxjqqesjzwgfr533q8gv35zi 189522 189521 2022-08-17T13:05:06Z Horus 606 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |ประเภท=หนังสือ |ชื่อ=[[ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐฯ พ.ศ. 2563|ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563]] |ภาษา=th |เล่ม= |ผู้สร้างสรรค์=คณะกรรมการการเลือกตั้ง |ผู้แปล= |บรรณาธิการ= |ผู้วาดภาพประกอบ= |สถานศึกษา= |ผู้เผยแพร่= |สถานที่= |ปี=2565 |รหัส= |ISBN= |OCLC= |LCCN= |BNF_ARK= |ARC= |จากวารสาร=ราชกิจจานุเบกษา |ที่มา=pdf |ภาพ=1 |ความคืบหน้า=X |การผสานหน้า=no |วันที่ตรวจสอบเนื้อหาเสร็จสมบูรณ์= |หน้า=<pagelist /> |ชุดเล่ม= |จำนวน= |หมายเหตุ= |Width= |Css= |Header= |Footer= }} ngaehowj8t7vfskoetghn2o3r39v91p 250 57722 189523 2022-08-17T13:08:35Z Horus 606 /* ยังไม่พิสูจน์อักษร */ สร้างหน้าด้วย "โดยที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย กำหนดให้กรณีที่คณะรัฐมนตรีต้องพ้นจากตำแหน่งเพราะเหตุอายุสภาผู้แทนราษฎรสิ้นสุดลงหรือมีการยุบสภาผู้แทนราษฎรนั้น ให้คณะร..." proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Horus" /></noinclude>โดยที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย กำหนดให้กรณีที่คณะรัฐมนตรีต้องพ้นจากตำแหน่งเพราะเหตุอายุสภาผู้แทนราษฎรสิ้นสุดลงหรือมีการยุบสภาผู้แทนราษฎรนั้น ให้คณะรัฐมนตรีปฏิบัติหน้าที่ต่อไปตามเงื่อนไขจนกว่าคณะรัฐมนตรีที่ตั้งขึ้นใหม่จะเข้ารับหน้าที่ และกำหนดให้คณะกรรมการการเลือกตั้งวางระเบียบเกี่ยวกับข้อห้ามในการปฏิบัติหน้าที่ของคณะรัฐมนตรี ขณะอยู่ในตำแหน่งเพื่อปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าว โดยคานึงถึงการรักษาผลประโยชน์ของรัฐ และคำนึงถึงความสุจริต เที่ยงธรรม ความเสมอภาค และโอกาสทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๑๖๙ (๔) ของ[[รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560|รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย]] และมาตรา ๒๒ ของ[[พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2560|พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๖๐]] คณะกรรมการการเลือกตั้งจึงวางระเบียบไว้ ดังต่อไปนี้ ข้อ ๑ ระเบียบนี้เรียกว่า "ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๖๓" ข้อ ๒ ระเบียบนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ข้อ ๓ ให้ยกเลิกระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๕๑ ข้อ ๔ ในระเบียบนี้ "ทรัพยากรของรัฐ" หมายความว่า ทรัพย์สินทั้งปวงอันเป็นของรัฐ "บุคลากรของรัฐ" หมายความว่า ผู้ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ และให้หมายความรวมถึงบรรดาบุคคลและคณะบุคคลซึ่งใช้อำนาจ หรือได้รับมอบหมายให้ใช้อำนาจทางการปกครองของรัฐในการดำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใดตามกฎหมาย ไม่ว่าจะเป็นการจัดตั้งขึ้นในระบบของหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ "หน่วยงานของรัฐ" หมายความว่า กระทรวง ทบวง กรม ราชการส่วนภูมิภาค ราชการส่วนท้องถิ่น รัฐวิสาหกิจ องค์การมหาชน หรือหน่วยงานอื่นของรัฐ หรือหน่วยงานอื่นใดที่ดำเนินกิจการของรัฐตามกฎหมายและได้รับเงินอุดหนุนหรือเงินหรือทรัพย์สินลงทุนจากรัฐ "กิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่" หมายความว่า กิจการที่รัฐเป็นหุ้นส่วนหรือถือหุ้นอยู่เป็นจำนวนมากที่สุดในบรรดาผู้เป็นหุ้นส่วนหรือถือหุ้นแต่ละคนทุกคน และจำนวนหุ้นส่วนหรือหุ้นมีจานวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในสามของหุ้นส่วนหรือหุ้นทั้งหมดของนิติบุคคลนั้น{{nop}}<noinclude></noinclude> sa3ai11sgo6n8lc5lajesqaq5uom68m 189525 189523 2022-08-17T13:09:04Z Horus 606 /* เป็นปัญหา */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="2" user="Horus" /></noinclude>โดยที่[[รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560|รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย]] กำหนดให้กรณีที่คณะรัฐมนตรีต้องพ้นจากตำแหน่งเพราะเหตุอายุสภาผู้แทนราษฎรสิ้นสุดลงหรือมีการยุบสภาผู้แทนราษฎรนั้น ให้คณะรัฐมนตรีปฏิบัติหน้าที่ต่อไปตามเงื่อนไขจนกว่าคณะรัฐมนตรีที่ตั้งขึ้นใหม่จะเข้ารับหน้าที่ และกำหนดให้คณะกรรมการการเลือกตั้งวางระเบียบเกี่ยวกับข้อห้ามในการปฏิบัติหน้าที่ของคณะรัฐมนตรี ขณะอยู่ในตำแหน่งเพื่อปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าว โดยคานึงถึงการรักษาผลประโยชน์ของรัฐ และคำนึงถึงความสุจริต เที่ยงธรรม ความเสมอภาค และโอกาสทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๑๖๙ (๔) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และมาตรา ๒๒ ของ[[พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2560|พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๖๐]] คณะกรรมการการเลือกตั้งจึงวางระเบียบไว้ ดังต่อไปนี้ ข้อ ๑ ระเบียบนี้เรียกว่า "ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๖๓" ข้อ ๒ ระเบียบนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ข้อ ๓ ให้ยกเลิกระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๕๑ ข้อ ๔ ในระเบียบนี้ "ทรัพยากรของรัฐ" หมายความว่า ทรัพย์สินทั้งปวงอันเป็นของรัฐ "บุคลากรของรัฐ" หมายความว่า ผู้ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ และให้หมายความรวมถึงบรรดาบุคคลและคณะบุคคลซึ่งใช้อำนาจ หรือได้รับมอบหมายให้ใช้อำนาจทางการปกครองของรัฐในการดำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใดตามกฎหมาย ไม่ว่าจะเป็นการจัดตั้งขึ้นในระบบของหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ "หน่วยงานของรัฐ" หมายความว่า กระทรวง ทบวง กรม ราชการส่วนภูมิภาค ราชการส่วนท้องถิ่น รัฐวิสาหกิจ องค์การมหาชน หรือหน่วยงานอื่นของรัฐ หรือหน่วยงานอื่นใดที่ดำเนินกิจการของรัฐตามกฎหมายและได้รับเงินอุดหนุนหรือเงินหรือทรัพย์สินลงทุนจากรัฐ "กิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่" หมายความว่า กิจการที่รัฐเป็นหุ้นส่วนหรือถือหุ้นอยู่เป็นจำนวนมากที่สุดในบรรดาผู้เป็นหุ้นส่วนหรือถือหุ้นแต่ละคนทุกคน และจำนวนหุ้นส่วนหรือหุ้นมีจานวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในสามของหุ้นส่วนหรือหุ้นทั้งหมดของนิติบุคคลนั้น{{nop}}<noinclude></noinclude> 4fp22a7xlai1tphrj178uubip51xccq 189526 189525 2022-08-17T13:12:11Z Horus 606 /* ยังไม่พิสูจน์อักษร */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Horus" />{{หรก|6|น=๓|ล=๑๓๙|ต=๕๐ ก|ว=๑๕ สิงหาคม ๒๕๖๕}}</noinclude>{{c|ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้ง|style=font-size:140%}} {{c|ว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ}} {{c|เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง}} {{c|พ.ศ. ๒๕๖๓}} {| |- | |- |} {{rule|7em}} โดยที่[[รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560|รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย]] กำหนดให้กรณีที่คณะรัฐมนตรีต้องพ้นจากตำแหน่งเพราะเหตุอายุสภาผู้แทนราษฎรสิ้นสุดลงหรือมีการยุบสภาผู้แทนราษฎรนั้น ให้คณะรัฐมนตรีปฏิบัติหน้าที่ต่อไปตามเงื่อนไขจนกว่าคณะรัฐมนตรีที่ตั้งขึ้นใหม่จะเข้ารับหน้าที่ และกำหนดให้คณะกรรมการการเลือกตั้งวางระเบียบเกี่ยวกับข้อห้ามในการปฏิบัติหน้าที่ของคณะรัฐมนตรี ขณะอยู่ในตำแหน่งเพื่อปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าว โดยคานึงถึงการรักษาผลประโยชน์ของรัฐ และคำนึงถึงความสุจริต เที่ยงธรรม ความเสมอภาค และโอกาสทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๑๖๙ (๔) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และมาตรา ๒๒ ของ[[พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2560|พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๖๐]] คณะกรรมการการเลือกตั้งจึงวางระเบียบไว้ ดังต่อไปนี้ ข้อ ๑ ระเบียบนี้เรียกว่า "ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๖๓" ข้อ ๒ ระเบียบนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ข้อ ๓ ให้ยกเลิกระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๕๑ ข้อ ๔ ในระเบียบนี้ "ทรัพยากรของรัฐ" หมายความว่า ทรัพย์สินทั้งปวงอันเป็นของรัฐ "บุคลากรของรัฐ" หมายความว่า ผู้ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ และให้หมายความรวมถึงบรรดาบุคคลและคณะบุคคลซึ่งใช้อำนาจ หรือได้รับมอบหมายให้ใช้อำนาจทางการปกครองของรัฐในการดำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใดตามกฎหมาย ไม่ว่าจะเป็นการจัดตั้งขึ้นในระบบของหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ "หน่วยงานของรัฐ" หมายความว่า กระทรวง ทบวง กรม ราชการส่วนภูมิภาค ราชการส่วนท้องถิ่น รัฐวิสาหกิจ องค์การมหาชน หรือหน่วยงานอื่นของรัฐ หรือหน่วยงานอื่นใดที่ดำเนินกิจการของรัฐตามกฎหมายและได้รับเงินอุดหนุนหรือเงินหรือทรัพย์สินลงทุนจากรัฐ "กิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่" หมายความว่า กิจการที่รัฐเป็นหุ้นส่วนหรือถือหุ้นอยู่เป็นจำนวนมากที่สุดในบรรดาผู้เป็นหุ้นส่วนหรือถือหุ้นแต่ละคนทุกคน และจำนวนหุ้นส่วนหรือหุ้นมีจานวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในสามของหุ้นส่วนหรือหุ้นทั้งหมดของนิติบุคคลนั้น{{nop}}<noinclude></noinclude> 2cdj5gueome44dfhzqmslv36782p1g1 189528 189526 2022-08-17T13:19:05Z Horus 606 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Horus" />{{หรก|3|น=๓|ล=๑๓๙|ต=๕๐ ก|ว=๑๕ สิงหาคม ๒๕๖๕}}</noinclude>{{c|ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้ง|style=font-size:140%}} {{c|ว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ}} {{c|เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง}} {{c|พ.ศ. ๒๕๖๓}} {| |- | |- |} {{rule|7em}} โดยที่[[รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560|รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย]] กำหนดให้กรณีที่คณะรัฐมนตรีต้องพ้นจากตำแหน่งเพราะเหตุอายุสภาผู้แทนราษฎรสิ้นสุดลงหรือมีการยุบสภาผู้แทนราษฎรนั้น ให้คณะรัฐมนตรีปฏิบัติหน้าที่ต่อไปตามเงื่อนไขจนกว่าคณะรัฐมนตรีที่ตั้งขึ้นใหม่จะเข้ารับหน้าที่ และกำหนดให้คณะกรรมการการเลือกตั้งวางระเบียบเกี่ยวกับข้อห้ามในการปฏิบัติหน้าที่ของคณะรัฐมนตรี ขณะอยู่ในตำแหน่งเพื่อปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าว โดยคานึงถึงการรักษาผลประโยชน์ของรัฐ และคำนึงถึงความสุจริต เที่ยงธรรม ความเสมอภาค และโอกาสทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง อาศัยอานาจตามความในมาตรา ๑๖๙ (๔) ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย และมาตรา ๒๒ ของ[[พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ. 2560|พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยคณะกรรมการการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๖๐]] คณะกรรมการการเลือกตั้งจึงวางระเบียบไว้ ดังต่อไปนี้ ข้อ ๑ ระเบียบนี้เรียกว่า "ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๖๓" ข้อ ๒ ระเบียบนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ข้อ ๓ ให้ยกเลิกระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐ เพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. ๒๕๕๑ ข้อ ๔ ในระเบียบนี้ "ทรัพยากรของรัฐ" หมายความว่า ทรัพย์สินทั้งปวงอันเป็นของรัฐ "บุคลากรของรัฐ" หมายความว่า ผู้ซึ่งปฏิบัติหน้าที่ในหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ และให้หมายความรวมถึงบรรดาบุคคลและคณะบุคคลซึ่งใช้อำนาจ หรือได้รับมอบหมายให้ใช้อำนาจทางการปกครองของรัฐในการดำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใดตามกฎหมาย ไม่ว่าจะเป็นการจัดตั้งขึ้นในระบบของหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ "หน่วยงานของรัฐ" หมายความว่า กระทรวง ทบวง กรม ราชการส่วนภูมิภาค ราชการส่วนท้องถิ่น รัฐวิสาหกิจ องค์การมหาชน หรือหน่วยงานอื่นของรัฐ หรือหน่วยงานอื่นใดที่ดำเนินกิจการของรัฐตามกฎหมายและได้รับเงินอุดหนุนหรือเงินหรือทรัพย์สินลงทุนจากรัฐ "กิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่" หมายความว่า กิจการที่รัฐเป็นหุ้นส่วนหรือถือหุ้นอยู่เป็นจำนวนมากที่สุดในบรรดาผู้เป็นหุ้นส่วนหรือถือหุ้นแต่ละคนทุกคน และจำนวนหุ้นส่วนหรือหุ้นมีจานวนไม่น้อยกว่าหนึ่งในสามของหุ้นส่วนหรือหุ้นทั้งหมดของนิติบุคคลนั้น{{nop}}<noinclude></noinclude> k2z602weeqyj4x4p78623ued69o4v78 250 57723 189527 2022-08-17T13:16:21Z Horus 606 /* ยังไม่พิสูจน์อักษร */ สร้างหน้าด้วย "ข้อ ๕ ในการปฏิบัติหน้าที่ของคณะรัฐมนตรีในระหว่างที่อายุสภาผู้แทนราษฎรสิ้นสุดลงหรือมีการยุบสภาผู้แทนราษฎร ต้องไม่ใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกร..." proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Horus" />{{หรก|6|น=๔|ล=๑๓๙|ต=๕๐ ก|ว=๑๕ สิงหาคม ๒๕๖๕}}</noinclude>ข้อ ๕ ในการปฏิบัติหน้าที่ของคณะรัฐมนตรีในระหว่างที่อายุสภาผู้แทนราษฎรสิ้นสุดลงหรือมีการยุบสภาผู้แทนราษฎร ต้องไม่ใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทาการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้งด้วยวิธีการ ดังต่อไปนี้ (๑) ใช้ทรัพยากรของรัฐ หรือบุคลากรของรัฐ โดยการกำหนดนโยบาย โครงการ แผนงาน โดยให้มีผลบังคับใช้ในทันที และมีลักษณะเป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๒) จัดให้มีการประชุมคณะรัฐมนตรีนอกสถานที่นอกเหนือจากการประชุมตามปกติ และมีการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อเป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๓) กำหนด สั่งการหรือมอบหมายให้มีการประชุม อบรม หรือสัมมนาบุคลากรของรัฐหรือเอกชน โดยใช้เงินงบประมาณของหน่วยงานของรัฐหรือเงินของกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ โดยอาจให้มีการแจกจ่ายทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใด เว้นแต่เป็นการประชุมตามระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด หรือมีเหตุจำเป็นเร่งด่วนเพื่อรักษาผลประโยชน์ของรัฐหรือประชาชน แต่ต้องมิใช่เป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๔) กำหนด สั่งการหรือมอบหมายให้มีการอนุมัติ โอนหรือเปลี่ยนแปลงรายการงบประมาณรายจ่ายของหน่วยงานของรัฐหรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ หรือให้หน่วยงานของรัฐหรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ทำการแจกจ่ายทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดให้แก่ประชาชน เว้นแต่มีเหตุจำเป็นเร่งด่วนเพื่อรักษาผลประโยชน์ของรัฐหรือประชาชน แต่ต้องมิใช่เป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๕) กำหนด สั่งการหรือมอบหมายให้มีการแจกจ่ายหรือจัดสรรทรัพยากรของรัฐให้แก่บุคคลหนึ่งบุคคลใด โดยไม่มีเหตุอันสมควร เว้นแต่เป็นกรณีต้องดำเนินการตามที่กฎหมายกำหนด หรือมีเหตุจำเป็นเร่งด่วนเพื่อรักษาผลประโยชน์ของรัฐหรือประชาชน แต่ต้องมิใช่เป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๖) ใช้พัสดุหรือเบิกค่าใช้จ่ายในการเดินทางจากหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ หรือใช้บุคลากรของรัฐปฏิบัติงานเพื่อสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๗) ใช้ทรัพยากรของรัฐ เช่น คลื่นความถี่ หรือเครื่องมือ อุปกรณ์ที่ใช้ในการส่งวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และโทรคมนาคม หรือใช้งบประมาณด้านการประชาสัมพันธ์ของหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่เพื่อประโยชน์ในการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ที่จะเป็น การสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง ข้อ ๖ ให้ประธานกรรมการการเลือกตั้งเป็นผู้รักษาการตามระเบียบนี้ กรณีใดที่มิได้กาหนดไว้หรือมีเหตุจาเป็น คณะกรรมการการเลือกตั้งอาจกาหนดยกเว้นหรือผ่อนผันการปฏิบัติตามความในระเบียบนี้ได้ {{กลุ่มข้อความด้านขวา|ข้อความ={{ubl|ประกาศ ณ วันที่ ๒๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๓|อิทธิพร บุญประคอง|ประธานกรรมการการเลือกตั้ง}}|ว่าง=4em|จัด=center}}<noinclude></noinclude> md4z6u9pyall4vic0ivbiqzwfe37j73 189529 189527 2022-08-17T13:19:19Z Horus 606 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Horus" />{{หรก|3|น=๔|ล=๑๓๙|ต=๕๐ ก|ว=๑๕ สิงหาคม ๒๕๖๕}}</noinclude>ข้อ ๕ ในการปฏิบัติหน้าที่ของคณะรัฐมนตรีในระหว่างที่อายุสภาผู้แทนราษฎรสิ้นสุดลงหรือมีการยุบสภาผู้แทนราษฎร ต้องไม่ใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทาการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้งด้วยวิธีการ ดังต่อไปนี้ (๑) ใช้ทรัพยากรของรัฐ หรือบุคลากรของรัฐ โดยการกำหนดนโยบาย โครงการ แผนงาน โดยให้มีผลบังคับใช้ในทันที และมีลักษณะเป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๒) จัดให้มีการประชุมคณะรัฐมนตรีนอกสถานที่นอกเหนือจากการประชุมตามปกติ และมีการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อเป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๓) กำหนด สั่งการหรือมอบหมายให้มีการประชุม อบรม หรือสัมมนาบุคลากรของรัฐหรือเอกชน โดยใช้เงินงบประมาณของหน่วยงานของรัฐหรือเงินของกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ โดยอาจให้มีการแจกจ่ายทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใด เว้นแต่เป็นการประชุมตามระยะเวลาที่กฎหมายกำหนด หรือมีเหตุจำเป็นเร่งด่วนเพื่อรักษาผลประโยชน์ของรัฐหรือประชาชน แต่ต้องมิใช่เป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๔) กำหนด สั่งการหรือมอบหมายให้มีการอนุมัติ โอนหรือเปลี่ยนแปลงรายการงบประมาณรายจ่ายของหน่วยงานของรัฐหรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ หรือให้หน่วยงานของรัฐหรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ทำการแจกจ่ายทรัพย์สินหรือประโยชน์อื่นใดให้แก่ประชาชน เว้นแต่มีเหตุจำเป็นเร่งด่วนเพื่อรักษาผลประโยชน์ของรัฐหรือประชาชน แต่ต้องมิใช่เป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๕) กำหนด สั่งการหรือมอบหมายให้มีการแจกจ่ายหรือจัดสรรทรัพยากรของรัฐให้แก่บุคคลหนึ่งบุคคลใด โดยไม่มีเหตุอันสมควร เว้นแต่เป็นกรณีต้องดำเนินการตามที่กฎหมายกำหนด หรือมีเหตุจำเป็นเร่งด่วนเพื่อรักษาผลประโยชน์ของรัฐหรือประชาชน แต่ต้องมิใช่เป็นการสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๖) ใช้พัสดุหรือเบิกค่าใช้จ่ายในการเดินทางจากหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่ หรือใช้บุคลากรของรัฐปฏิบัติงานเพื่อสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง (๗) ใช้ทรัพยากรของรัฐ เช่น คลื่นความถี่ หรือเครื่องมือ อุปกรณ์ที่ใช้ในการส่งวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และโทรคมนาคม หรือใช้งบประมาณด้านการประชาสัมพันธ์ของหน่วยงานของรัฐ หรือกิจการที่รัฐถือหุ้นใหญ่เพื่อประโยชน์ในการเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ที่จะเป็น การสร้างโอกาสให้เกิดความไม่ทัดเทียมกันในการเลือกตั้ง ข้อ ๖ ให้ประธานกรรมการการเลือกตั้งเป็นผู้รักษาการตามระเบียบนี้ กรณีใดที่มิได้กาหนดไว้หรือมีเหตุจาเป็น คณะกรรมการการเลือกตั้งอาจกาหนดยกเว้นหรือผ่อนผันการปฏิบัติตามความในระเบียบนี้ได้ {{กลุ่มข้อความด้านขวา|ข้อความ={{ubl|ประกาศ ณ วันที่ ๒๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๖๓|อิทธิพร บุญประคอง|ประธานกรรมการการเลือกตั้ง}}|ว่าง=4em|จัด=center}}<noinclude></noinclude> 9ryvcl92svdd85jm6wkhyfgnhxf0xfn 0 57724 189530 2022-08-17T13:19:37Z Horus 606 สร้างหน้าด้วย "{{header <!-- ข้อมูลหลัก --> | title = ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563 | year = | author = คณะกรร..." wikitext text/x-wiki {{header <!-- ข้อมูลหลัก --> | title = ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563 | year = | author = คณะกรรมการการเลือกตั้ง | editor = | translator = | section = | contributor = | notes = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | categories = | disambiguation = | edition = | portal = | related_author = | wikipedia = | commons = | commonscat = | wikiquote = | wikinews = | wiktionary = | wikibooks = | wikilivres = | wikidata = | wikivoyage = | wikiversity = | wikispecies = | meta = }} <pages index="ระเบียบ กกต ใช้ทรัพยากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งมีผลต่อการเลือกตั้ง 2563.pdf" from=1 to=2/> ==บรรณานุกรม== * "[https://ratchakitcha2.soc.go.th/pdfdownload/?id=139A050N0000000000300 ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563]". (2565). ''ราชกิจจานุเบกษา''. เล่ม 139, ตอนที่ 50 ก. หน้า 3–4. {{ข้อมูลข่าวสารของราชการ-ไทย}} mg93hkoiwdii618xsv5as69pxgx3p8c 189531 189530 2022-08-17T13:20:28Z Horus 606 /* บรรณานุกรม */ wikitext text/x-wiki {{header <!-- ข้อมูลหลัก --> | title = ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563 | year = | author = คณะกรรมการการเลือกตั้ง | editor = | translator = | section = | contributor = | notes = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | categories = | disambiguation = | edition = | portal = | related_author = | wikipedia = | commons = | commonscat = | wikiquote = | wikinews = | wiktionary = | wikibooks = | wikilivres = | wikidata = | wikivoyage = | wikiversity = | wikispecies = | meta = }} <pages index="ระเบียบ กกต ใช้ทรัพยากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งมีผลต่อการเลือกตั้ง 2563.pdf" from=1 to=2/> ==บรรณานุกรม== * "[https://ratchakitcha2.soc.go.th/pdfdownload/?id=139A050N0000000000300 ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563]". (2565). ''ราชกิจจานุเบกษา''. เล่ม 139, ตอนที่ 50 ก. หน้า 3–4. {{สทย|3}} j1o1blp7bfgs9t785j1wgyklk1s6t1h 189532 189531 2022-08-17T13:20:43Z Horus 606 เพิ่ม[[หมวดหมู่:กฎหมายไทย]]แล้ว ด้วย[[Help:Gadget-HotCat|ฮอทแคต]] wikitext text/x-wiki {{header <!-- ข้อมูลหลัก --> | title = ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563 | year = | author = คณะกรรมการการเลือกตั้ง | editor = | translator = | section = | contributor = | notes = <!-- ข้อมูลย่อย (สำหรับจัดระเบียบหรือเชื่อมโยงไปหน้าอื่น) --> | categories = | disambiguation = | edition = | portal = | related_author = | wikipedia = | commons = | commonscat = | wikiquote = | wikinews = | wiktionary = | wikibooks = | wikilivres = | wikidata = | wikivoyage = | wikiversity = | wikispecies = | meta = }} <pages index="ระเบียบ กกต ใช้ทรัพยากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งมีผลต่อการเลือกตั้ง 2563.pdf" from=1 to=2/> ==บรรณานุกรม== * "[https://ratchakitcha2.soc.go.th/pdfdownload/?id=139A050N0000000000300 ระเบียบคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าด้วยการใช้ทรัพยากรของรัฐหรือบุคลากรของรัฐเพื่อกระทำการใดซึ่งจะมีผลต่อการเลือกตั้ง พ.ศ. 2563]". (2565). ''ราชกิจจานุเบกษา''. เล่ม 139, ตอนที่ 50 ก. หน้า 3–4. {{สทย|3}} [[หมวดหมู่:กฎหมายไทย]] ds06l98jvynmgf0thpqdtit96zshr9m 3 57725 189558 2022-08-18T01:51:01Z New user message 1899 เพิ่ม[[Template:Welcome|สารต้อนรับ]]ในหน้าคุยของผู้ใช้ใหม่ wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Butter2331}} -- [[ผู้ใช้:New user message|New user message]] ([[คุยกับผู้ใช้:New user message|คุย]]) 08:51, 18 สิงหาคม 2565 (+07) lbu7k6o0eyi9bnqj2nxov33l0e5wo7j 3 57726 189576 2022-08-18T10:50:57Z New user message 1899 เพิ่ม[[Template:Welcome|สารต้อนรับ]]ในหน้าคุยของผู้ใช้ใหม่ wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Fxrdxw}} -- [[ผู้ใช้:New user message|New user message]] ([[คุยกับผู้ใช้:New user message|คุย]]) 17:50, 18 สิงหาคม 2565 (+07) h4cjnv7g78veuydal8mirtizsqmbccb