Wikipedia snwiki https://sn.wikipedia.org/wiki/Peji_Rekutanga MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Special Talk User User talk Wikipedia Wikipedia talk File File talk MediaWiki MediaWiki talk Template Template talk Help Help talk Category Category talk TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Moyo Dhehwa 0 3839 97647 91926 2022-08-15T14:22:08Z 41.116.98.176 Ndaisa mutauro wedu wechirozvi pakudetembera matateguru edu...zvakakosha kuvarozvi seni kuhwa kuhwereketa kwataita isu, Masvingo ...Willie Kondo, from Buhera, moyondizvo..Dzimbabwe wikitext text/x-wiki Maita [[Moyo]]<br /> Maita [[Dhehwa]]<br /> Bvumavaranda Moyondizvo<br />_vokwarupwazhu rupwetete Rwunodzura imba ikakwana lx6sfl2honzucpy7yfdsv5hcd1vqzyc Gava 0 12450 97658 95074 2022-08-16T07:30:46Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[image:Flickr - Rainbirder - Golden Jackal (1).jpg|thumb|right|Gava]] '''Gava''' (ku [[chingezi]]: fox; ''jackal'') [[Chikara Chesango|zvikara]] zvemhuka [[Dzinoyamwisa|zvinoyamwisa]] zvidiki. Dzino vhima uye dzinodya mhuka mhenyu, kunyanya [[tsuro]] ne [[dheku]] (''rodents -'' kutora shoko re [[sangho|Chisangho]]) senge [[tsindi]] ne [[mbeva]]. Pamusoro pezvo, dzinogona kudya [[hwiza]], mazai eshiri, uye michero uye mabheri. Dzimwe nguva dzinodya ''carrion''. Makava ndiwo madiki diki mu[[Mbwa|mhuri ye imbwa]]. Makava anowanzo sanganiswa ne ma[[mhungubwe]] uye [[manyene]]. == Mamwe makava == '''Bat eared fox'''<ref name=":0">https://www.ewt.org.za/wp-content/uploads/2019/02/30.-Bat-eared-Fox-Otocyon-megalotis_LC.pdf peji rezvemhuka iyi, painozonyorwa nezvayo</ref><ref>https://animalia.bio/bat-eared-fox peji re tsananguro, panozonyorwa nezve mhuka iyi</ref><ref>https://www.environment.gov.au/system/files/consultations/c7d23c79-d0f9-4389-8a0c-35a2ccce57a7/files/bat-eared-fox-draft-tor.pdf imwe referenzi yezve mhuka iyi</ref><ref>https://www.awf.org/wildlife-conservation/bat-eared-fox peji re referenzi</ref> imhando ye gava, asi hayina zita muChishona. Mazita muZimbabwe anowanikwa kumitauro yeChindevere, Chivhenda, Chitsonga, Chitswana, Chisotho ne Chixhosa. Mu[[Chitsonga]] inonzi, '''Xilwanandau''' (Chirwaneshumba? ku Chishona), uye Vandevere vachiti, Unga (Un'a kuChishona).<ref name=":0" /> ==Tsumo== *Unokama gava wakarinyengedzera ne[[chitswanda]] che[[tsubvu]]. In order to milk a jackal you have to divert its attention with a basket of tsubvu fruit. *Kure kwegava ndokusina [[mutsubvu]]. ==Mitauro ye Chibantu== *[[Chikalanga]] chinoti '''phungubwe''' (jackal) rinoreva [[mhungubwe]]. Kune chivakwa chinonzi [[Mapungubwe]] ku[[South Africa|Afurika Chamhembe]]. *[[Chiganda]] chinoti '''kawa''' (to cry, howl, bark, bellow) vachirevakuchema, kuhukura kana kukuma. *[[Lomwe]] vanoti nanthala (jackal) rinoreva [[gava]]. [[Lunda]] inoti kawa (n. dog) kureva [[imbwa]]. == Mamwe mapeji ekutarisa == * [[Mhungubwe]] (''jackal'') * [[Manyene]] (black-backed jackal) * [[Mbwa]] (canidae) * [[Chikara Chesango|Chikara]] (carnivore) == Mabviro eruzivo == [[Category:Mhuka]] 3gsgieqo9yypig3jr599twzo5oavt7g Mandaza 0 12831 97637 77456 2022-08-15T12:53:41Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki Mandaza izita rinowanikwa munyika ye[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: [[Ibbo Mandaza]], Edwin Mandaza, Fungai Mandaza. *[[Rundaza]] (band for head or waist) kureva bhande rinosungwa musoro kana chiuno. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''ndaza''' (n. curse, woe, misfortune) kureva [[rushambwa]]. *[[MaZulu]] vanoti '''ndasa''' (v. trudge heavily along; toddle; walk with fat tummies) kureva kufamba kwemunhu [[mukobvu]]. *MaZulu vanoti '''indasa''' (n. hard mealies) vachireva chibage chikukutu. *[[Kinyarwanda]] inoti '''intaza''' (rocks in water) kureva matombo ari mumvura. [[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]] 0n9sux9clrkzn2m1dbujvzdhchq506l Mbata sezita 0 18356 97639 92932 2022-08-15T13:03:05Z Holani Mina 12412 /* Mitauro yeBantu */ wikitext text/x-wiki Mbata izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]], [[South Africa]], [[Kenya]] ne[[Zambia]]. *Vanhu vane zita iri: Thandiwe Mbata; Veronica Mbata; Monique Mbata; Tracey Mbata. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Sangho]] vanoti mbata (n. stool, seat, workstation) kureva [[chigaro]]. Samburu vanoti rubata; mbata (n. part; joint) kureva [[nhengo]]. Mamwe mazwi: rupata (n. heap, pile). *[[Samburu]] vanoti mbata (n. 1. side; 2. region, area) kureva [[dunhu]]. [[Kikongo]] inoti '''mbata, mboko''' (n. commission). *[[Kikuyu]], [[Mambwe]] ne[[VaBemba]] vanoti mbata (duck) kureva [[dhadha|bata]]. [[VaWabo]] vanoti nimbatta (duck) kureva [[dhadha|bata]]. *[[Venda]] inoti mbata kana mbate (n. threshing floor) kureva pa[[chipuriro]]. [[VaNyoro]] vanoti mbata (the level part at the base of a mountain). *[[Chewa]] inoti mbetete kana mbata (a trumpet made of an animal horn or wood). [[Swahili]] vanoti mbata (fully ripe coconut). [[VaRwanda]] vanoti imbata (slave) kureva [[muranda]]. [[Category:Mazita eVanhu kuZambia]] 2aqe2xr0wt0emzkdohszybm9gq3bceb Zita rekutanga 0 18646 97657 91540 2022-08-15T18:56:21Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki '''Zita rekutanga''' ([[Chirungu|Nge]]: given name, first name) '''zita rimotsi''', kana '''rechimotsi''' ndiro zita rinopihwa munhu pamberi pezita remhuri. Zita rekutanga ndiro zita rinozivikanwa neshamwari, mhuri uye nevamwe pavano dana munhu. Zita rekutanga rinoratidza munhu, anogona ane zita repakati futi, uye anosiyanisa munhu iyeye kubva kune dzimwe nhengo dzeboka (kazhinji mhuri kana mhuri) vane zita rakafanana. Mumamiriro asina kurongwa, mazita anopiwa anowanzo shandiswa nenzira yakajairika uye yeushamwari.<ref name=":0">Grigg, John (2 November 1991). "The Times".</ref> Mune mamwe mamiriro ezvinhu, zita remunhu rinonyanya kushandiswa. Madimikira ekuti 'pane zita-rekutanga' uye 'kuve pamazita ezita rekutanga' anoreva kujairirana kunowanikwa mukutaura kune mumwe munhu nemazita avo.<ref name=":0" /> == Muenzaniso == [[Tanaka]] izita rekutanga [[Tonderai]] == Mabviro eruzivo == <references /> [[Category:Zita rekupiwa]] n7kaihmplw8oyrykpsk2cyziqu59x94 Bhumi 0 18924 97659 96298 2022-08-16T07:45:09Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[File:Front view of a resting Canis lupus ssp.jpg|thumb|Mufananidzo weBhumi ichitarisa Kamera. {| |- ! colspan="2" |Hupangu mu sainzi |- |[[Muvuso (ruambamhenyu)|Muvuso]]: |[[umhuka]] (animalia) |- |[[Faramu]]: |[[Kodhata]] (chordata) |- |[[Musaku (ruambamhenyu)|Musaku]]: |[[Dzinoyamwisa]] (mammalia) |- |[[Raya]]: |[[Hukari]] (carnivora) |- |[[Mhuri (ruambamhenyu)|Mhuri]]: |[[Mbwa]] (canidae) |- |[[Mbari (ruambamhenyu)|Mbari]]: |''[[Chimbwa|Chimbwa]] (canis)'' |- |[[Rudzi (ruambamhenyu)|Rudzi]]: |'''''C. bhumhi (C. lupus)''''' |- ! colspan="2" |Zita Piri (binomial) |- | colspan="2" |'''''Chimbwa Bhumhi (canis lupus)''''' Linnaeus, 1758 |- ! colspan="2" |Ndudzi |- | colspan="2" |Tarisai ''[[Chimbwa bhumhi]]'' |} ]] [[File:Loups arctiques DSCF8430.jpg|thumb|bhumi chena]] '''Bhumi''' (ku[[Chingezi]]: wolf) '''bhumhi''' kana ''chimbwa bhumhi'' (''canis lupus)'' i[[mhuka]] ye [[Raya (ruambamhenyu)|raya]] re[[Chikara Chesango|chikara]]. Rine mazita akasiyana se bhumi rettimbha uye bhumi pfumbu. Ndiyo tateguru ye imbwa dze [[Zvipfuyo|chipfuyo]]. Muzvifundo zvemazuva ano zvakaonekwa kuti imbwa ye chipfuyo yakabva kubhumi dzakapfuywa (''tamed''), pakutodza nguva muudzokashure kuchamhembe che[[Rwizi Yangtze]] ku[[Chayina]] makore akatanga kuona dziva re azvakatanga kuitika haadarike 163,000. Kune ma[[dzasirudzi]] (''subspecies'') e bhumi akasiyana, senge [[Bhumi re Akitiki]]. Mamwe madzasirudzi akadorongodzwa pane marudzi ari panjodzi (''endangered species''), asi pamusoro pezvose, ''chimbwa bhumhi'' iri pa IUCN yakagiredhwa semhuka dzisingaverengerwi njodzi. == Zita == * Zita rebhumi rinowanzo shandurwa se [[mhumhi]] pa[[Guguru]], uye mubhaibheri, asi shoko iri rinomirira mhuka inozivikanwa se 'Imbwa ye Afurika yemusango', saka hazviiti kuti zita iri (mhumhi) ripihwe kumhuka yeimwe, yedu ichisiyiwa isina zita. * Vamwe vatauri weChishona vanoti bumhi kushevedza mhumhi. * Nekuda kwemazita maviri aya, shoko rekuti bhumi uye bhumhi riri kushandiswa kumirira iyo 'wolf', nekuti, imhando yembwa yemusango futi. Saka zita rekuti bhumi kana bumhi rinogona kuramba richishandiswa. * Saka '''bhumi''' inogona kunzi ''bumhi'', kwete [[mhumhi]]. Zita rekuti bhumi riri kushandiswa kakuru pano kuitira kuti vatauri vemumwe mitauro yeChishona vasakanganiswe kana vachiziva mhumhi sebumhi. == Ratidziko == Bhumi hombe dzinowanzo kura masvika 1.4 kana 1.8 mamita (4.6 kusvika 5.9 ft) muhurefu kubva kumhuno kusvika kumuskwe zvichienderana ne madzasirudzi.<ref>[https://www.pbs.org/wnet/nature/river-of-no-return-gray-wolf-fact-sheet/7659/ "zanhi rechirokwacho cheBhumi pfumbu"] ''Nature''. Educational Broadcasting Corporation, Public Broadcasting Service. Yakatariswa: 27 Nyamavhuvhu 2021.</ref> Bhumi dzinogara kumawodzanyemba anowanzowa mahombe kudarika anogara kuchamhembe.<ref>(en:wiki) Heptner, V. G.; Naumov, N. P. (1998). ''Mammals of the Soviet Union Vol. II Part 1a, Sirenia and Carnivora (Sea cows; Wolves and Bears)''. Science</ref><ref>(en:wiki), Hunter, Luke & Barrett, Priscilla (2011), ''A Field Guide to the Carnivores of the World'', New Holland Publishers, p. 100, </ref> Bhumi kuru dzinowanzo rema zviripakati pe 23 kusvika 50 ma[[Kirogiramu|keiji]] (51 kusvika 110 lb). Bhumi yairemesa yakanyorwa yaive 86 makeiji (190 lb).<ref>(enwiki) Graves, Will (2007) ''Wolves in Russia: anxiety throughout the ages''. Detselig Enterprises. p. 35</ref> Bhumi ine [[mazoru]] (''mazzle'') refu, [[Nzeve|mazhebe]] madiki, [[Gumbo|makumbo]] marefu uye [[muskwe]] murefu wakaita segwenzi. Bhumi dzinowanzo pimwa 26 kusvika 38 ma[[nichi]] (''inches'') (66 kusvika 97 cm) pabendekete. Bhumi dzine [[mbava]] (''fur'') yakagadzirwa nema[[hwada]] maviri. Hwada repamusoro mukwesa netsvina uye hwda repasi rinokwesa mvura. Ruvara rwembava hwadzo hunogona kusanganisa [[Pfumbu (ruvara)|pfumbu]], [[Chena (Ruvara)|chena]], tawupe (''taupe''), [[Mbise (ruvara)|mbise]], uye [[Tema (ruvara)|tema]]. == Mamwe Mashoko == ''<small>Tarisai futi [[Upangamutowo]]</small>'' * [[Hupangu muSainzi]] (scientific classification) * Kingdom - [[Muvuso (ruambamhenyu)|Muvuso]] kubva kushoko rekuti Muvuso (kingdom; state) * Phylum - [[faramu]] * Class - [[Musaku (ruambamhenyu)|musaku]] * Order - [[raya]] * suborder - [[Raya (ruambamhenyu)|dzasiraya]] (suborder "under order") * Subgroups - nyasiboka * species - [[Rudzi (ruambamhenyu)|rudzi]] *subspecies - [[Rudzi (ruambamhenyu)|dzasirudzi]] * genus - [[Mbari (ruambamhenyu)|mbari]] *subgenus - dzasimbari * family - [[Mhuri (ruambamhenyu)|mhuri]] *subfamily - dzasimhuri == Mifananidzo == <gallery> File:Golden wolf small.jpg|Bhumi ye Afurika File:West Siberian Laika x Gray Wolf.png|Bhumi ye pfumbu File:Black and White Wolves.jpg|Bhumi chena ne tema File:Loups arctiques DSCF4938.jpg|bhumi chena kana bhumi ye akitiki File:Maned Wolf (6027167431).jpg|Bhumi ine zenze </gallery> == Mamwe mapeji ekutarisa == * [[Mhumhi]] * [[Imbwa]] * [[Bere, Mhuka|Bere]] * [[Upangamutowo]] *[[Mbwa]] == Mabviro eruzivo == [[Category:Mhuka]] di8aegu1eghquq4d1abziaog6ph7cfj Mbandama sezita 0 19886 97638 92770 2022-08-15T13:00:17Z Holani Mina 12412 /* Mitauro yeAfrika */ wikitext text/x-wiki Mbandama izita remhuri rinowanikwa ku[[Zambia]] ne[[Cote d'Ivoire]]. *Vanhu vane zita iri: Tracy Mbandama; Carmen M'bandamu; Bartholomell Mbandama; Clara Mbandama. ==Mitauro yeAfrika== *[[VaNgala]] vanoti kobanda kana Mbandama (v. begin) kureva [[kuvamba]]. *[[Kikongo]] inoti mbandamu (n. commencement; the first thing) kureva [[kutanga]]. Mamwe mazwi: bandama (v. commence). [[Category:Mazita eVanhu muAfrica]] sn7pxdq84558iy75gn2fvdz3zq7r526 Kingundu sezita 0 20881 97635 2022-08-15T12:08:37Z Holani Mina 12412 Created page with "Kingundu izita remhuri rinowanikwa mu[[Congo, Kinshasa]], [[Angola]] ne[[Uganda]]. *Vanhu vane zita iri: Kingundu Makondo; Joao Kingundu; Americano Kingundu; Kingundu Tuliwane. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Africa]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti kingundu (n. muscular fellow). [[Category:Mazita eVanhu muDRC]]" wikitext text/x-wiki Kingundu izita remhuri rinowanikwa mu[[Congo, Kinshasa]], [[Angola]] ne[[Uganda]]. *Vanhu vane zita iri: Kingundu Makondo; Joao Kingundu; Americano Kingundu; Kingundu Tuliwane. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Africa]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti kingundu (n. muscular fellow). [[Category:Mazita eVanhu muDRC]] hjh4h2gr1c7riicb5cp9ct5de7b4mf1 Kwezo sezita 0 20882 97636 2022-08-15T12:34:05Z Holani Mina 12412 Created page with "Kwezo izita remhuri rinowanikwa mu[[Congo, Kinshasa]], [[Angola]] ne[[Mozambique]]. *Vanhu vane zita iri: Cynthia Kwezo; Olothandwo Kwezo; Kaya Kwezo; Dangola Tuliwane. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Africa]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''kwezeka''' (v. to impress a mark, to press upon & leave a mark, print, imprint, make an impression) kureva kud..." wikitext text/x-wiki Kwezo izita remhuri rinowanikwa mu[[Congo, Kinshasa]], [[Angola]] ne[[Mozambique]]. *Vanhu vane zita iri: Cynthia Kwezo; Olothandwo Kwezo; Kaya Kwezo; Dangola Tuliwane. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Africa]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''kwezeka''' (v. to impress a mark, to press upon & leave a mark, print, imprint, make an impression) kureva [[kudhinda]]. *[[Kikongo]] inoti kwezo (n. an imprint, impression, something imprinted) kureva [[chidhindo]]. [[Category:Mazita eVanhu muDRC]] [[Category:Mazita eVanhu muSouth Africa]] liqsctjmqxwfehsw7dvq8ex4q7jsi0n Nlolo sezita 0 20883 97640 2022-08-15T13:16:11Z Holani Mina 12412 Created page with "Nlolo izita remhuri rinowanikwa mu[[Angola]], [[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Nlolo Pedro; Moras Nlolo; Grace Nlolo; Nlolo Malambu. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nlolo''' (n. a line, row, a sentence). [[Category:Mazita eVanhu muAngola]]" wikitext text/x-wiki Nlolo izita remhuri rinowanikwa mu[[Angola]], [[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Nlolo Pedro; Moras Nlolo; Grace Nlolo; Nlolo Malambu. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nlolo''' (n. a line, row, a sentence). [[Category:Mazita eVanhu muAngola]] tds7hmq1a1ppg0a3e3k4lvf97wtslbe 97641 97640 2022-08-15T13:18:01Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki Nlolo izita remhuri rinowanikwa mu[[Angola]], [[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Nlolo Pedro; Moras Nlolo; Grace Nlolo; Nlolo Malambu. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nlolo''' (n. a line, row, a sentence). [[Category:Mazita eVanhu muAngola]] [[Category:Mazita eVanhu muDRC]] 97lvy9evws2dkol5ztvyu1u6qjeal4q Nlungu sezita 0 20884 97642 2022-08-15T13:22:04Z Holani Mina 12412 Created page with "Nlungu izita remhuri rinowanikwa mu[[Malawi]], [[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Yan Nlungu; Dijah Nlungu; Fatima Nlungu; Felly Nlungu. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nlungu''' (n. a line, row, a sentence). [[Category:Mazita eVanhu muMalawi]] [[Category:Mazita eVanhu muDRC]]" wikitext text/x-wiki Nlungu izita remhuri rinowanikwa mu[[Malawi]], [[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Yan Nlungu; Dijah Nlungu; Fatima Nlungu; Felly Nlungu. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nlungu''' (n. a line, row, a sentence). [[Category:Mazita eVanhu muMalawi]] [[Category:Mazita eVanhu muDRC]] req3tnzo7i916a16lsvcg1t8gy0gpnz 97643 97642 2022-08-15T13:24:30Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki Nlungu izita remhuri rinowanikwa mu[[Malawi]], [[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Yan Nlungu; Dijah Nlungu; Fatima Nlungu; Felly Nlungu. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nlungu''' (n. completion, fulfilment, arrival at its zenith (astron.)). *Kikongo inoti '''nlungu''' (n. prodigality, squandering, wasteful, ruinous generosity). Mamwe mazwi: nlungi (n. a keeper). [[Category:Mazita eVanhu muMalawi]] [[Category:Mazita eVanhu muDRC]] k4mdp674a67wc5sh31faxp9sx7jmtch Nonganonga sezita 0 20885 97644 2022-08-15T13:34:59Z Holani Mina 12412 Created page with "Nonganonga izita remhuri rinowanikwa mu[[Malawi]], [[Tanzania]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Vincent Nonganonga; Mayeso Nonganonga; Burtone Nonganonga; Talinah Nonganonga. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nonganonga''' (n. pattern, standard of comparison, gauge, exact resemblance). *Kikongo inoti..." wikitext text/x-wiki Nonganonga izita remhuri rinowanikwa mu[[Malawi]], [[Tanzania]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Vincent Nonganonga; Mayeso Nonganonga; Burtone Nonganonga; Talinah Nonganonga. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nonganonga''' (n. pattern, standard of comparison, gauge, exact resemblance). *Kikongo inoti '''e nonganonga''' (n. true to scale or gauge, exactly the same, in exactly the same way as). Mamwe mazwi: nlungi (n. a keeper). [[Category:Mazita eVanhu muMalawi]] [[Category:Mazita eVanhu muTanzania]] cg13hznhtoy7s75wm0uj6ft7lzi38zl 97645 97644 2022-08-15T13:36:32Z Holani Mina 12412 /* Mitauro yeAfrika */ wikitext text/x-wiki Nonganonga izita remhuri rinowanikwa mu[[Malawi]], [[Tanzania]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Vincent Nonganonga; Mayeso Nonganonga; Burtone Nonganonga; Talinah Nonganonga. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nonganonga''' (n. pattern, standard of comparison, gauge, exact resemblance). *Kikongo inoti '''e nonganonga''' (n. true to scale or gauge, exactly the same, in exactly the same way as). [[Category:Mazita eVanhu muMalawi]] [[Category:Mazita eVanhu muTanzania]] dbfh2yw57z51ohz21i0h87xnguxdbcm Mitauro yeUbantu yekuChamhembe 0 20886 97646 2022-08-15T13:43:04Z 2401:4900:4BB5:C283:8328:5DFC:DB2C:110B Created page with "Yyyhjhyy" wikitext text/x-wiki Yyyhjhyy eo125ohgx0qchgw3yhzcp8zp3vceygy Nketa sezita 0 20887 97648 2022-08-15T14:51:18Z Holani Mina 12412 Created page with "Nketa izita remhuri rinowanikwa mu[[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Louis Nketa; Daniel Nketa; Souriana Nketa; Gina Nketa. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nketa''' (n. folds of skin in emaciated or very fat people). *Kikongo inoti '''kinketa''' (n. Chrysalis - pupa of butterfly). [..." wikitext text/x-wiki Nketa izita remhuri rinowanikwa mu[[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Louis Nketa; Daniel Nketa; Souriana Nketa; Gina Nketa. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nketa''' (n. folds of skin in emaciated or very fat people). *Kikongo inoti '''kinketa''' (n. Chrysalis - pupa of butterfly). [[Category:Mazita eVanhu muSouth Africa]] [[Category:Mazita eVanhu muDRC]] 8xurcdwc3ymf9nxpwmjax5r04ag6zu8 97649 97648 2022-08-15T14:52:27Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki Nketa izita remhuri rinowanikwa mu[[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Louis Nketa; Daniel Nketa; Souriana Nketa; Gina Nketa. Muguta re[[Bulawayo]] mune musha unonzi [[Nketa, Bulawayo|Nketa]]. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nketa''' (n. folds of skin in emaciated or very fat people). *Kikongo inoti '''kinketa''' (n. Chrysalis - pupa of butterfly). [[Category:Mazita eVanhu muSouth Africa]] [[Category:Mazita eVanhu muDRC]] ll2e5w48foo00j2redcuq576ie789gw 97650 97649 2022-08-15T14:52:39Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki Nketa izita remhuri rinowanikwa mu[[South Africa]], ne[[Congo, Kinshasa]]. *Vanhu vane zita iri: Louis Nketa; Daniel Nketa; Souriana Nketa; Gina Nketa. *Muguta re[[Bulawayo]] mune musha unonzi [[Nketa, Bulawayo|Nketa]]. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Afrika]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Kikongo]] inoti '''nketa''' (n. folds of skin in emaciated or very fat people). *Kikongo inoti '''kinketa''' (n. Chrysalis - pupa of butterfly). [[Category:Mazita eVanhu muSouth Africa]] [[Category:Mazita eVanhu muDRC]] evwh6lywd3pmwfkr62anfeohiw4435u Ruramai sezita 0 20888 97651 2022-08-15T17:49:00Z Holani Mina 12412 Created page with "'''Ruramai''' izita remhuri rinowanikwa ku[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Ruramai Nhidza; Ruramai Sithole; Ruramai Muridzi; Ruramai Chinhenga. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mime mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Lugwere]] inoti '''lulama''' (adj. to be set in order, prepared, ready, arranged, be governed, managed). Mamwe mazwi: '''lululamu''' (readiness, prepare..." wikitext text/x-wiki '''Ruramai''' izita remhuri rinowanikwa ku[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Ruramai Nhidza; Ruramai Sithole; Ruramai Muridzi; Ruramai Chinhenga. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mime mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Lugwere]] inoti '''lulama''' (adj. to be set in order, prepared, ready, arranged, be governed, managed). Mamwe mazwi: '''lululamu''' (readiness, preparedness, orderliness). [[Category: Mazita eVanhu muZimbabwe]] 5uap7mgyftnbsebkooqsfet3ydtx1de 97652 97651 2022-08-15T17:51:23Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki '''Ruramai''' izita rekupihwa (firstname) rinowanikwa ku[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Ruramai Nhidza; Ruramai Sithole; Ruramai Muridzi; Ruramai Chinhenga. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mime mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Lugwere]] inoti '''lulama''' (adj. to be set in order, prepared, ready, arranged, be governed, managed). Mamwe mazwi: '''lululamu''' (readiness, preparedness, orderliness). [[Category: Mazita eVanhu muZimbabwe]] q16rd85jv74gbdat3clt88h9ab1hmjk 97653 97652 2022-08-15T17:52:49Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki '''Ruramai''' izita rekupihwa (firstname) rinowanikwa ku[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Ruramai Nhidza; Ruramai Sithole; Ruramai Muridzi; Ruramai Chinhenga. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mime mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Lenje]] vanoti '''lulama''' (be straight) kureva kutwasuka. *[[Baila]] vanoti '''lulama''' (to be right, straight; used in a moral sense; to be honest, righteous, just) kureva kururama. *[[Kikongo]] inoti '''lulama''' (adj. to be set in order, prepared, ready, arranged, be governed, managed). Mamwe mazwi: '''lululamu''' (readiness, preparedness, orderliness). [[Category: Mazita eVanhu muZimbabwe]] ffn0jh1ptarqi9qvsf56dnl13o0thn9 Maboshwe 0 20889 97654 2022-08-15T18:01:45Z Holani Mina 12412 Redirected page to [[Ruboshwe]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Ruboshwe]] syltxrsgxr0d2y7uqwykbvyd98wczft Lumonso sezita 0 20890 97655 2022-08-15T18:07:31Z Holani Mina 12412 Created page with "Lumonso izita remhuri rinowanikwa mu[[Congo, Kinshasa]] ne[[Zambia]]. *Vanhu vane zita iri: Ruth Lumonso; Lawrence Lumonso; Berlon Lumonso; Crispin Lumonso. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Africa]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Digo]] inoti '''chimotso''' (left hand) kureva ruboshwe. Mamwe mazwi: '''botswe''' (weakness) kureva kusasimba. *[[VaZigula]] vanoti '''chimos..." wikitext text/x-wiki Lumonso izita remhuri rinowanikwa mu[[Congo, Kinshasa]] ne[[Zambia]]. *Vanhu vane zita iri: Ruth Lumonso; Lawrence Lumonso; Berlon Lumonso; Crispin Lumonso. ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[Africa]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Digo]] inoti '''chimotso''' (left hand) kureva ruboshwe. Mamwe mazwi: '''botswe''' (weakness) kureva kusasimba. *[[VaZigula]] vanoti '''chimoso''' (left hand) kureva ruboshwe. [[VaKabwa]] vanoti '''obhumosi''' kana '''okumosi''' (left hand; left direction) kureva ruboshwe. *[[Baila]] vanoti '''chimonswe''' (n. lefthand) vachireva ruwoko rweruboshwe. [[VaZigula]] vanoti '''chimoso''' (left hand) kureva ruboshwe. *[[Digo]] inoti '''lumonso''' (adj. left; west) kureva ruboshwe kana [[kumadokero]]. [[Category:Mazita eVanhu muDRC]] [[Category:Mazita eVanhu muZambia]] 5rm7jymq6tzanp4dumy9j18slbxo95f Kumadokero 0 20891 97656 2022-08-15T18:07:55Z Holani Mina 12412 Redirected page to [[Madokero]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[madokero]] o3qhuzjuld9m5qi860fq25aau5g2y5f Dausi 0 20892 97660 2022-08-16T08:11:38Z Masiziva 13430 Created page with "[[File:White peacock front view.jpg|thumb|228x228px|Dausi jena]] '''Dausi''' ([[Chingezi|nge]]. ''peafowl; peacock'') pamwe futi '''dhausi,''' izita rinjee re [[Rudzi (ruambamhenyu)|ndudzi]] nhatu dze [[shiri]] dze [[mbari]] ye [[Pavho (shiri)|Pavho]] ne [[Afropavho|Afurikapavho]] mukati me rusinga rwe [[msingapavho]] (''Pavonini'') ye mhuri ye [[Mhuri-Fesini|Hamafesini]] kana gamofesini (''Phasianidae''), mafesini ne vangani vavo. Dausi rechirume ndiro rinonzi '''dausir..." wikitext text/x-wiki [[File:White peacock front view.jpg|thumb|228x228px|Dausi jena]] '''Dausi''' ([[Chingezi|nge]]. ''peafowl; peacock'') pamwe futi '''dhausi,''' izita rinjee re [[Rudzi (ruambamhenyu)|ndudzi]] nhatu dze [[shiri]] dze [[mbari]] ye [[Pavho (shiri)|Pavho]] ne [[Afropavho|Afurikapavho]] mukati me rusinga rwe [[msingapavho]] (''Pavonini'') ye mhuri ye [[Mhuri-Fesini|Hamafesini]] kana gamofesini (''Phasianidae''), mafesini ne vangani vavo. Dausi rechirume ndiro rinonzi '''dausirume''' kana pikoko pa[[Chishongrish]], uye dausi rechikadzi rinonzi '''dausihadzi''' kunyangwe hawo matausi achizvarwa ne ubare wechirume ne ukadzi, anowanzo danwa ose achinzi "dausi" kana "pikoko" zvimwe, chero hadzi kana rume. Zita rayo chimwe chikamu chemashoko e[[ChiShona|Chishona]] akabva ku[[Chiswahili|Chiswahiri]]. Pahuwandu anonzi '''matausi''', kufana ne Chiswahiri zve nekuti chinoshandisa mitemo ye mutauro imwe neye Chishona. == Mashoko ashandiswa == === Zvivaamberi zve Chingezi === Mhuka ne madzinde dzinowanzo wa ne zvivakashure sezviri zasiyo: * '''-ini''' (inowanzo wanikwa [[Dzinza (ruambamhenyu)|pamasinga]] ezvifundwa) kuChishona chivakamberi ichi chirikududzirwa na '''msinga''' kana '''rusinga''' * '''-idae''' (rinowanzo wanikwa pa [[Mhuri (ruambamhenyu)|mhuri]] ezvifundwa) muChishona chivakamberi ichi chirikunzi '''[[hama]]''' kana [[Gamo|'''gamo''']] (kubva pa Shoko reChimanyika rinoreva [[hama]] * '''-inae''' (rinowanzo wanikwa pa [[Mhuri (ruambamhenyu)|dzasimhuri]] kana nyasimhuri ye zvifundwa). === Mazwi === * vangani kubva pa[[mungani]] - kushandiswa kumirir ''ally'' * ma[[fesini]] - ''pheasants'' [[Category:Dausi]] [[Category:Shiri dzekuEzhiya]] gdw4zlex6945gkd20cfahqe5ib79m0u 97661 97660 2022-08-16T08:14:07Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[File:White peacock front view.jpg|thumb|228x228px|Dausi jena]] '''Dausi''' ([[Chingezi|nge]]. ''peafowl; peacock'') pamwe futi '''dhausi,''' izita rinjee re [[Rudzi (ruambamhenyu)|ndudzi]] nhatu dze [[shiri]] dze [[mbari]] ye [[Pavho (shiri)|Pavho]] ne [[Afropavho|Afurikapavho]] mukati me rusinga rwe [[msingapavho]] (''Pavonini'') ye mhuri ye [[Mhuri-Fesini|Hamafesini]] (''Phasianidae''), mafesini ne vangani vavo. Dausi rechirume ndiro rinonzi '''dausirume''' kana pikoko pa[[Chishongrish]], uye dausi rechikadzi rinonzi '''dausihadzi''' kunyangwe hawo matausi achizvarwa ne ubare wechirume ne ukadzi, anowanzo danwa ose achinzi "dausi" kana "pikoko" zvimwe, chero hadzi kana rume. Zita rayo chimwe chikamu chemashoko e[[ChiShona|Chishona]] akabva ku[[Chiswahili|Chiswahiri]]. Pahuwandu anonzi '''matausi''', kufana ne Chiswahiri zve nekuti chinoshandisa mitemo ye mutauro imwe neye Chishona. [[Mhuri (ruambamhenyu)|Dzasimhuri]] ye mhuri ye matausi inonzi [[gamofesini]]'''.''' == Mashoko ashandiswa == === Zvivaamberi zve Chingezi === Mhuka ne madzinde dzinowanzo wa ne zvivakashure sezviri zasiyo: * '''-ini''' (inowanzo wanikwa [[Dzinza (ruambamhenyu)|pamasinga]] ezvifundwa) kuChishona chivakamberi ichi chirikududzirwa na '''msinga''' kana '''rusinga''' * '''-idae''' (rinowanzo wanikwa pa [[Mhuri (ruambamhenyu)|mhuri]] ezvifundwa) muChishona chivakamberi ichi chirikunzi '''[[hama]]''' * '''-inae''' (rinowanzo wanikwa pa [[Mhuri (ruambamhenyu)|dzasimhuri]] kana nyasimhuri ye zvifundwa) uye [[Gamo|'''gamo''']] (kubva pa Shoko reChimanyika rinoreva [[hama]] === Mazwi === * vangani kubva pa[[mungani]] - kushandiswa kumirir ''ally'' * ma[[fesini]] - ''pheasants'' [[Category:Dausi]] [[Category:Shiri dzekuEzhiya]] l9ac110c7bktu8jnfnbtpy6j3snu4la 97662 97661 2022-08-16T08:14:30Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[File:White peacock front view.jpg|thumb|228x228px|Dausi jena]] '''Dausi''' ([[Chingezi|nge]]. ''peafowl; peacock'') pamwe futi '''dhausi,''' izita rinjee re [[Rudzi (ruambamhenyu)|ndudzi]] nhatu dze [[shiri]] dze [[mbari]] ye [[Pavho (shiri)|Pavho]] ne [[Afropavho|Afurikapavho]] mukati me rusinga rwe [[msingapavho]] (''Pavonini'') ye mhuri ye [[Mhuri-Fesini|Hhamafesini]] (''Phasianidae''), mafesini ne vangani vavo. Dausi rechirume ndiro rinonzi '''dausirume''' kana pikoko pa[[Chishongrish]], uye dausi rechikadzi rinonzi '''dausihadzi''' kunyangwe hawo matausi achizvarwa ne ubare wechirume ne ukadzi, anowanzo danwa ose achinzi "dausi" kana "pikoko" zvimwe, chero hadzi kana rume. Zita rayo chimwe chikamu chemashoko e[[ChiShona|Chishona]] akabva ku[[Chiswahili|Chiswahiri]]. Pahuwandu anonzi '''matausi''', kufana ne Chiswahiri zve nekuti chinoshandisa mitemo ye mutauro imwe neye Chishona. [[Mhuri (ruambamhenyu)|Dzasimhuri]] ye mhuri ye matausi inonzi [[gamofesini]]'''.''' == Mashoko ashandiswa == === Zvivaamberi zve Chingezi === Mhuka ne madzinde dzinowanzo wa ne zvivakashure sezviri zasiyo: * '''-ini''' (inowanzo wanikwa [[Dzinza (ruambamhenyu)|pamasinga]] ezvifundwa) kuChishona chivakamberi ichi chirikududzirwa na '''msinga''' kana '''rusinga''' * '''-idae''' (rinowanzo wanikwa pa [[Mhuri (ruambamhenyu)|mhuri]] ezvifundwa) muChishona chivakamberi ichi chirikunzi '''[[hama]]''' * '''-inae''' (rinowanzo wanikwa pa [[Mhuri (ruambamhenyu)|dzasimhuri]] kana nyasimhuri ye zvifundwa) uye [[Gamo|'''gamo''']] (kubva pa Shoko reChimanyika rinoreva [[hama]] === Mazwi === * vangani kubva pa[[mungani]] - kushandiswa kumirir ''ally'' * ma[[fesini]] - ''pheasants'' [[Category:Dausi]] [[Category:Shiri dzekuEzhiya]] 92cenh9vsklppb8icnmd958o8d6o2zo