Wikipedia snwiki https://sn.wikipedia.org/wiki/Peji_Rekutanga MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Media Special Talk User User talk Wikipedia Wikipedia talk File File talk MediaWiki MediaWiki talk Template Template talk Help Help talk Category Category talk TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Peji Rekutanga 0 596 97141 96986 2022-08-02T15:23:04Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ {| class="wikitable flost center" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] {| | {| |- style="background-color:#DCDCDC" !Kwaziwai, Kwaziwai |- style="background-color:#abe098" !<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big> |- style="background-color:#83d475" |[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona. Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]]. |- style="background-color:#DCDCDC" !'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>''' |- |- |} | | {| |- | {| |[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]] |- |[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]] |} |- | {| |[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]] |- |[[Chinamato]] |} |- | {| |[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]] |} |} | | {| | {| |[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]] |} {| |- |[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]] |- |[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]] |} {| |[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]] |} |} | | {| | {| |[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]] |} |- | {| |[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]] |} |- | {| |[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Useza|Useza]] |} |} | | {| | {| |[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]] |} |- | {| |[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]] |- |[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]] |} |- | {| |[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]] |} |} |} [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |} {| ! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- | style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]]. Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda. Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]]. Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi. Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org] Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya] |- | style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]] |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#343c19" |[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox> type=create width=45 break=no buttonlabel=Sika Chinyorwa </inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div> |} {| |- valign="top" | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| | colspan="4" | {| |- | {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"> <div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div> </div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div> <div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]! Kunozove riniko, Isu [[VaNyai]] tichitambudzika; Mweya Unoera! Kunozove riniko, Isu VaNyai tichidzvinyirirwa? Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi; Ko, toshirira kudzamara kuve riniko? Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza, Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro, Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera; Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza; Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema, Ko, isu rugare ruchatisvika riniko? Vana vacheche vatinobereka, vawakatipa Iwe [[Samasimba]], vanova ndivo vadyi venhaka dzedu, nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo, Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza? Apa nepapo pazere rufuse, Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena. Ko, vosvikepiko? Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa; Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi, Pasina chikonzero, pasina mhosva Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena. Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika Isu tichidya nhoko dzezvironda Nhasi vari kudya, vakora sehochi Isu toondoroka sembwa ine gwembe Nhasi vagere murusununguko lsu todzipwa huro nemajoto Rusununguko, Nehanda, ndorupi? Hamungaburukirewo kwatiri here? Harahwa dzedu dzobatwa sepwere Munyika yawavapa, musiki mugoni! Havasisina rukudzo panyika. Havasisina chavanacho Dambudziko guru ndiro ravawira Baba mutsvene! Gomo rine ngoni! Hamungotinzwawo kuchema kwedu here? Tine chitadzo chakakura sei Chokubva matiramwa zvakadai? Nehanda Nyakasikana! Kunozova riniko? Isu VaNyai tichidzvinyirirwa Neriri pfumojena rasvika munyika.</div> </poem></small> <div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div> |} |- | {| ! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Cecil the lion at Hwange National Park (4516560206).jpg|center|frameless|296x296px]]<div style="text-align: center;">Mfananidzo waCecil, shumba yekuRimuka reDhidhizha reHwange (Hwange National Park).</div> |} |- | style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj |- | style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]] |} |} | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;" ! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big> |- | style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]] '''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]] |- | |- | style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |- |'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]] |- |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- |- | style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] · '''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz) '''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- | style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]] '''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" | * [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".'' * [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]] * [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]]. * [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu. * [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)] * [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino * [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa] * [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;" ! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big> |- | style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]]. Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]]) |- ! |} |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#002223" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/> <div style="text-align:center;"> <inputbox> type=search2 bgcolor=#003738 width=38 buttonlabel=Tsvaga searchbuttonlabel=Tsvaga </inputbox> </div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/> |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;" ! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big> |- |- | style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل‎ ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe")<ref name=":0">http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Sahel</ref> i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]]. Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]). |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;" ! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo. {| |[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]] | {| |'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]''' |- |Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]]. |} |[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]] | {| |'''[[metawiki:|Meta-wiki]]''' |- |Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya. |} |[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]] | {| |'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]''' |- |Duramazwi. |} |- |[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]] | {| |'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]''' |- |Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara. |} |[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]] | {| |'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]''' |- |Unganidzo re madzupuramanzwi |} |[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]] | {| |[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)'' |- |[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara. |} |- |[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[species:|Wikirudzi]]''' |- |Duramazwi re marudzi (maspishi). |} |[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]] | {| |'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]''' |- |Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara. |} |[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[wikinews:|Wikinhau]]''' |- |Nhau dze mahara. |} |} |} {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]]&nbsp;· [[:ak:|Chiakani]]&nbsp;· [[:am:|Chiamhari]]&nbsp;· [[:bm:|Chibhambara]]&nbsp;· [[:ny:|Chichewa]]&nbsp;· [[:tum:|Chitumbuka]]&nbsp;· [[:ee:|Chiewe]]&nbsp;· [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]])&nbsp;· [[:ki:|Chikĩkũyũ]]&nbsp;· [[:ha:|Chihawusa]]&nbsp;· [[:ig:|Chiigbho]]&nbsp;· [[:xh:|Chixhosa]]&nbsp;· [[:zu:|Chizuru]]&nbsp;· [[:kr:|Chikanuri]]&nbsp;· [[:rw:|Chinyarwanda]]&nbsp;· [[:rn:|Chirundi]]&nbsp;· [[:sw:|Chiswahiri]]&nbsp;· [[:kg:|Chikongo]]&nbsp;· [[:ln:|Chingara]]&nbsp;· [[:lg:|Chiganda]]&nbsp;· [[:mg:|Chimaragasi]]&nbsp;· [[:om:|Chioromo]]&nbsp;· [[:sg:|Chisangho]]&nbsp;· [[:st:|Chisutu]]&nbsp;· [[:tn:|Chitswana]]&nbsp;· [[:ss:|Chiswati]]&nbsp;· [[:so:|Chisomari]]&nbsp;· [[:ti:|Chitigirinya]]&nbsp;· [[:ve:|Chivhenda]]&nbsp;· [[:tw:|Chitwi]]&nbsp;· [[:wo:|Chiworofu]]&nbsp;· [[:ts:|Chitsonga]]&nbsp;· [[:yo:|Chiyorubha]]&nbsp;· ''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>'' |} [[Category:Wikipidhiya]] m8t4enu6xafo3efo9qlta06tifa5jly 97142 97141 2022-08-02T15:23:32Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ {| class="wikitable flost center" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] {| | {| |- style="background-color:#DCDCDC" !Kwaziwai, Kwaziwai |- style="background-color:#abe098" !<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big> |- style="background-color:#83d475" |[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona. Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]]. |- style="background-color:#DCDCDC" !'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>''' |- |- |} | | {| |- | {| |[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]] |- |[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]] |} |- | {| |[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]] |- |[[Chinamato]] |} |- | {| |[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]] |} |} | | {| | {| |[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]] |} {| |- |[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]] |- |[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]] |} {| |[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]] |} |} | | {| | {| |[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]] |} |- | {| |[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]] |} |- | {| |[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Useza|Useza]] |} |} | | {| | {| |[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]] |} |- | {| |[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]] |- |[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]] |} |- | {| |[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]] |} |} |} [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |} {| ! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- | style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]]. Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda. Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]]. Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi. Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org] Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya] |- | style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]] |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#343c19" |[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox> type=create width=45 break=no buttonlabel=Sika Chinyorwa </inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div> |} {| |- valign="top" | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| | colspan="4" | {| |- | {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"> <div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div> </div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div> <div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]! Kunozove riniko, Isu [[VaNyai]] tichitambudzika; Mweya Unoera! Kunozove riniko, Isu VaNyai tichidzvinyirirwa? Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi; Ko, toshirira kudzamara kuve riniko? Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza, Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro, Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera; Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza; Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema, Ko, isu rugare ruchatisvika riniko? Vana vacheche vatinobereka, vawakatipa Iwe [[Samasimba]], vanova ndivo vadyi venhaka dzedu, nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo, Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza? Apa nepapo pazere rufuse, Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena. Ko, vosvikepiko? Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa; Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi, Pasina chikonzero, pasina mhosva Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena. Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika Isu tichidya nhoko dzezvironda Nhasi vari kudya, vakora sehochi Isu toondoroka sembwa ine gwembe Nhasi vagere murusununguko lsu todzipwa huro nemajoto Rusununguko, Nehanda, ndorupi? Hamungaburukirewo kwatiri here? Harahwa dzedu dzobatwa sepwere Munyika yawavapa, musiki mugoni! Havasisina rukudzo panyika. Havasisina chavanacho Dambudziko guru ndiro ravawira Baba mutsvene! Gomo rine ngoni! Hamungotinzwawo kuchema kwedu here? Tine chitadzo chakakura sei Chokubva matiramwa zvakadai? Nehanda Nyakasikana! Kunozova riniko? Isu VaNyai tichidzvinyirirwa Neriri pfumojena rasvika munyika.</div> </poem></small> <div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div> |} |- | {| ! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Cecil the lion at Hwange National Park (4516560206).jpg|center|frameless|296x296px]]<div style="text-align: center;">Mfananidzo waCecil, shumba yekuRimuka reDhidhizha reHwange (Hwange National Park).</div> |} |- | style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj |- | style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]] |} |} | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;" ! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big> |- | style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]] '''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]] |- | |- | style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |- |'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]] |- |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- |- | style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] · '''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz) '''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- | style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]] '''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" | * [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".'' * [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]] * [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]]. * [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu. * [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)] * [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino * [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa] * [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;" ! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big> |- | style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]]. Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]]) |- ! |} |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#002223" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/> <div style="text-align:center;"> <inputbox> type=search2 bgcolor=#003738 width=38 buttonlabel=Tsvaga searchbuttonlabel=Tsvaga </inputbox> </div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/> |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;" ! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big> |- |- | style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل‎ ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe")<ref name=":0">http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Sahel</ref> i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]]. Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]). |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;" ! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo. {| |[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]] | {| |'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]''' |- |Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]]. |} |[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]] | {| |'''[[metawiki:|Meta-wiki]]''' |- |Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya. |} |[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]] | {| |'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]''' |- |Duramazwi. |} |- |[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]] | {| |'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]''' |- |Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara. |} |[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]] | {| |'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]''' |- |Unganidzo re madzupuramanzwi |} |[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]] | {| |[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)'' |- |[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara. |} |- |[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[species:|Wikirudzi]]''' |- |Duramazwi re marudzi (maspishi). |} |[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]] | {| |'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]''' |- |Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara. |} |[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[wikinews:|Wikinhau]]''' |- |Nhau dze mahara. |} |} |} {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]]&nbsp;· [[:ak:|Chiakani]]&nbsp;· [[:am:|Chiamhari]]&nbsp;· [[:bm:|Chibhambara]]&nbsp;· [[:ny:|Chichewa]]&nbsp;· [[:tum:|Chitumbuka]]&nbsp;· [[:ee:|Chiewe]]&nbsp;· [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]])&nbsp;· [[:ki:|Chikĩkũyũ]]&nbsp;· [[:ha:|Chihawusa]]&nbsp;· [[:ig:|Chiigbho]]&nbsp;· [[:xh:|Chixhosa]]&nbsp;· [[:zu:|Chizuru]]&nbsp;· [[:kr:|Chikanuri]]&nbsp;· [[:rw:|Chinyarwanda]]&nbsp;· [[:rn:|Chirundi]]&nbsp;· [[:sw:|Chiswahiri]]&nbsp;· [[:kg:|Chikongo]]&nbsp;· [[:ln:|Chingara]]&nbsp;· [[:lg:|Chiganda]]&nbsp;· [[:mg:|Chimaragasi]]&nbsp;· [[:om:|Chioromo]]&nbsp;· [[:sg:|Chisangho]]&nbsp;· [[:st:|Chisutu]]&nbsp;· [[:tn:|Chitswana]]&nbsp;· [[:ss:|Chiswati]]&nbsp;· [[:so:|Chisomari]]&nbsp;· [[:ti:|Chitigirinya]]&nbsp;· [[:ve:|Chivhenda]]&nbsp;· [[:tw:|Chitwi]]&nbsp;· [[:wo:|Chiworofu]]&nbsp;· [[:ts:|Chitsonga]]&nbsp;· [[:yo:|Chiyorubha]]&nbsp;· ''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>'' |} [[Category:Wikipidhiya]] mhxdmtsq3v1c1u560wkan4qn4ml0vhr 97143 97142 2022-08-02T15:26:31Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ {| class="wikitable flost center" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] {| | {| |- style="background-color:#DCDCDC" !Kwaziwai, Kwaziwai |- style="background-color:#abe098" !<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big> |- style="background-color:#83d475" |[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona. Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]]. |- style="background-color:#DCDCDC" !'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>''' |- |- |} | | {| |- | {| |[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]] |- |[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]] |} |- | {| |[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]] |- |[[Chinamato]] |} |- | {| |[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]] |} |} | | {| | {| |[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]] |} {| |- |[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]] |- |[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]] |} {| |[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]] |} |} | | {| | {| |[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]] |} |- | {| |[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]] |} |- | {| |[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Useza|Useza]] |} |} | | {| | {| |[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]] |} |- | {| |[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]] |- |[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]] |} |- | {| |[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]] |} |} |} [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |} {| ! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- | style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]]. Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda. Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]]. Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi. Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org] Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya] |- | style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]] |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#343c19" |[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox> type=create width=45 break=no buttonlabel=Sika Chinyorwa </inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div> |} {| |- valign="top" | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| | colspan="4" | {| |- | {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"> <div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div> </div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div> <div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]! Kunozove riniko, Isu [[VaNyai]] tichitambudzika; Mweya Unoera! Kunozove riniko, Isu VaNyai tichidzvinyirirwa? Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi; Ko, toshirira kudzamara kuve riniko? Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza, Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro, Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera; Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza; Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema, Ko, isu rugare ruchatisvika riniko? Vana vacheche vatinobereka, vawakatipa Iwe [[Samasimba]], vanova ndivo vadyi venhaka dzedu, nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo, Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza? Apa nepapo pazere rufuse, Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena. Ko, vosvikepiko? Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa; Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi, Pasina chikonzero, pasina mhosva Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena. Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika Isu tichidya nhoko dzezvironda Nhasi vari kudya, vakora sehochi Isu toondoroka sembwa ine gwembe Nhasi vagere murusununguko lsu todzipwa huro nemajoto Rusununguko, Nehanda, ndorupi? Hamungaburukirewo kwatiri here? Harahwa dzedu dzobatwa sepwere Munyika yawavapa, musiki mugoni! Havasisina rukudzo panyika. Havasisina chavanacho Dambudziko guru ndiro ravawira Baba mutsvene! Gomo rine ngoni! Hamungotinzwawo kuchema kwedu here? Tine chitadzo chakakura sei Chokubva matiramwa zvakadai? Nehanda Nyakasikana! Kunozova riniko? Isu VaNyai tichidzvinyirirwa Neriri pfumojena rasvika munyika.</div> </poem></small> <div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div> |} |- | {| ! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Cecil the lion at Hwange National Park (4516560206).jpg|center|frameless|296x296px]]<div style="text-align: center;">Mfananidzo waCecil, shumba yekuRimuka reDhidhizha reHwange (Hwange National Park).</div> |} |- | style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj |- | style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]] |} |} | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;" ! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big> |- | style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]] '''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]] |- | |- | style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |- |'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]] |- |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- |- | style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] · '''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz) '''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- | style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]] '''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" | * [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".'' * [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]] * [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]]. * [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu. * [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)] * [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino * [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa] * [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;" ! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big> |- | style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]]. Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]]) |- ! |} |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#002223" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/> <div style="text-align:center;"> <inputbox> type=search2 bgcolor=#003738 width=38 buttonlabel=Tsvaga searchbuttonlabel=Tsvaga </inputbox> </div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/> |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;" ! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big> |- |- | style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل‎ ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe") i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]]. Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]). |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;" ! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo. {| |[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]] | {| |'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]''' |- |Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]]. |} |[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]] | {| |'''[[metawiki:|Meta-wiki]]''' |- |Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya. |} |[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]] | {| |'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]''' |- |Duramazwi. |} |- |[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]] | {| |'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]''' |- |Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara. |} |[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]] | {| |'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]''' |- |Unganidzo re madzupuramanzwi |} |[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]] | {| |[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)'' |- |[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara. |} |- |[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[species:|Wikirudzi]]''' |- |Duramazwi re marudzi (maspishi). |} |[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]] | {| |'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]''' |- |Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara. |} |[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[wikinews:|Wikinhau]]''' |- |Nhau dze mahara. |} |} |} {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]]&nbsp;· [[:ak:|Chiakani]]&nbsp;· [[:am:|Chiamhari]]&nbsp;· [[:bm:|Chibhambara]]&nbsp;· [[:ny:|Chichewa]]&nbsp;· [[:tum:|Chitumbuka]]&nbsp;· [[:ee:|Chiewe]]&nbsp;· [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]])&nbsp;· [[:ki:|Chikĩkũyũ]]&nbsp;· [[:ha:|Chihawusa]]&nbsp;· [[:ig:|Chiigbho]]&nbsp;· [[:xh:|Chixhosa]]&nbsp;· [[:zu:|Chizuru]]&nbsp;· [[:kr:|Chikanuri]]&nbsp;· [[:rw:|Chinyarwanda]]&nbsp;· [[:rn:|Chirundi]]&nbsp;· [[:sw:|Chiswahiri]]&nbsp;· [[:kg:|Chikongo]]&nbsp;· [[:ln:|Chingara]]&nbsp;· [[:lg:|Chiganda]]&nbsp;· [[:mg:|Chimaragasi]]&nbsp;· [[:om:|Chioromo]]&nbsp;· [[:sg:|Chisangho]]&nbsp;· [[:st:|Chisutu]]&nbsp;· [[:tn:|Chitswana]]&nbsp;· [[:ss:|Chiswati]]&nbsp;· [[:so:|Chisomari]]&nbsp;· [[:ti:|Chitigirinya]]&nbsp;· [[:ve:|Chivhenda]]&nbsp;· [[:tw:|Chitwi]]&nbsp;· [[:wo:|Chiworofu]]&nbsp;· [[:ts:|Chitsonga]]&nbsp;· [[:yo:|Chiyorubha]]&nbsp;· ''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>'' |} [[Category:Wikipidhiya]] 782m9hn4roz2qrkwq8dozwwdj500dp2 97144 97143 2022-08-02T15:27:37Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ {| class="wikitable flost center" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] {| | {| |- style="background-color:#DCDCDC" !Kwaziwai, Kwaziwai |- style="background-color:#abe098" !<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big> |- style="background-color:#83d475" |[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona. Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]]. |- style="background-color:#DCDCDC" !'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>''' |- |- |} | | {| |- | {| |[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]] |- |[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]] |} |- | {| |[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]] |- |[[Chinamato]] |} |- | {| |[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]] |} |} | | {| | {| |[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]] |} {| |- |[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]] |- |[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]] |} {| |[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]] |} |} | | {| | {| |[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]] |} |- | {| |[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]] |} |- | {| |[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Useza|Useza]] |} |} | | {| | {| |[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]] |} |- | {| |[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]] |- |[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]] |} |- | {| |[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]] |} |} |} [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |} {| ! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- | style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]]. Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda. Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]]. Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi. Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org] Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya] |- | style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]] |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#343c19" |[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox> type=create width=45 break=no buttonlabel=Sika Chinyorwa </inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div> |} {| |- valign="top" | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| | colspan="4" | {| |- | {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"> <div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div> </div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div> <div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]! Kunozove riniko, Isu [[VaNyai]] tichitambudzika; Mweya Unoera! Kunozove riniko, Isu VaNyai tichidzvinyirirwa? Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi; Ko, toshirira kudzamara kuve riniko? Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza, Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro, Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera; Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza; Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema, Ko, isu rugare ruchatisvika riniko? Vana vacheche vatinobereka, vawakatipa Iwe [[Samasimba]], vanova ndivo vadyi venhaka dzedu, nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo, Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza? Apa nepapo pazere rufuse, Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena. Ko, vosvikepiko? Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa; Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi, Pasina chikonzero, pasina mhosva Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena. Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika Isu tichidya nhoko dzezvironda Nhasi vari kudya, vakora sehochi Isu toondoroka sembwa ine gwembe Nhasi vagere murusununguko lsu todzipwa huro nemajoto Rusununguko, Nehanda, ndorupi? Hamungaburukirewo kwatiri here? Harahwa dzedu dzobatwa sepwere Munyika yawavapa, musiki mugoni! Havasisina rukudzo panyika. Havasisina chavanacho Dambudziko guru ndiro ravawira Baba mutsvene! Gomo rine ngoni! Hamungotinzwawo kuchema kwedu here? Tine chitadzo chakakura sei Chokubva matiramwa zvakadai? Nehanda Nyakasikana! Kunozova riniko? Isu VaNyai tichidzvinyirirwa Neriri pfumojena rasvika munyika.</div> </poem></small> <div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div> |} |- | {| ! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Cecil the lion at Hwange National Park (4516560206).jpg|center|frameless|296x296px]]<div style="text-align: center;">Mfananidzo waCecil, shumba yekuRimuka reDhidhizha reHwange (Hwange National Park).</div> |} |- | style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj |- | style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]] |} |} | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;" ! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big> |- | style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]] '''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]] |- | |- | style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |- |'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]] |- |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- |- | style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] · '''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz) '''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- | style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]] '''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" | * [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".'' * [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]] * [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]]. * [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu. * [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)] * [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino * [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa] * [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;" ! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big> |- | style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]]. Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]]) |- ! |} |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#002223" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/> <div style="text-align:center;"> <inputbox> type=search2 bgcolor=#003738 width=38 buttonlabel=Tsvaga searchbuttonlabel=Tsvaga </inputbox> </div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/> |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;" ! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big> |- |- | style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل‎ ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe") i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]]. Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]). |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;" ! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo. {| |[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]] | {| |'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]''' |- |Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]]. |} |[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]] | {| |'''[[metawiki:|Meta-wiki]]''' |- |Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya. |} |[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]] | {| |'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]''' |- |Duramazwi. |} |- |[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]] | {| |'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]''' |- |Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara. |} |[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]] | {| |'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]''' |- |Unganidzo re madzupuramanzwi |} |[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]] | {| |[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)'' |- |[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara. |} |- |[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[species:|Wikirudzi]]''' |- |Duramazwi re marudzi (maspishi). |} |[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]] | {| |'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]''' |- |Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara. |} |[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[wikinews:|Wikinhau]]''' |- |Nhau dze mahara. |} |} |} {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]]&nbsp;· [[:ak:|Chiakani]]&nbsp;· [[:am:|Chiamhari]]&nbsp;· [[:bm:|Chibhambara]]&nbsp;· [[:ny:|Chichewa]]&nbsp;· [[:tum:|Chitumbuka]]&nbsp;· [[:ee:|Chiewe]]&nbsp;· [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]])&nbsp;· [[:ki:|Chikũyũ]]&nbsp;· [[:ha:|Chihausa]]&nbsp;· [[:ig:|Chiigbho]]&nbsp;· [[:xh:|Chixhosa]]&nbsp;· [[:zu:|Chizulu]]&nbsp;· [[:kr:|Chikanuri]]&nbsp;· [[:rw:|Chinyarwanda]]&nbsp;· [[:rn:|Chirundi]]&nbsp;· [[:sw:|Chiswahiri]]&nbsp;· [[:kg:|Chikongo]]&nbsp;· [[:ln:|Chingala]]&nbsp;· [[:lg:|Chiganda]]&nbsp;· [[:mg:|Chimaragasi]]&nbsp;· [[:om:|Chioromo]]&nbsp;· [[:sg:|Chisangho]]&nbsp;· [[:st:|Chisutu]]&nbsp;· [[:tn:|Chitswana]]&nbsp;· [[:ss:|Chiswati]]&nbsp;· [[:so:|Chisomari]]&nbsp;· [[:ti:|Chitigirinya]]&nbsp;· [[:ve:|Chivhenda]]&nbsp;· [[:tw:|Chitwi]]&nbsp;· [[:wo:|Chiworofu]]&nbsp;· [[:ts:|Chitsonga]]&nbsp;· [[:yo:|Chiyorubha]]&nbsp;· ''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>'' |} [[Category:Wikipidhiya]] hatpqbew1zjw4hhtouare1gm8i0a85z 97145 97144 2022-08-02T15:35:58Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ {| class="wikitable flost center" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] {| | {| |- style="background-color:#DCDCDC" !Kwaziwai, Kwaziwai |- style="background-color:#abe098" !<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big> |- style="background-color:#83d475" |[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona. Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]]. |- style="background-color:#DCDCDC" !'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>''' |- |- |} | | {| |- | {| |[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]] |- |[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]] |} |- | {| |[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]] |- |[[Chinamato]] |} |- | {| |[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]] |} |} | | {| | {| |[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]] |} {| |- |[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]] |- |[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]] |} {| |[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]] |} |} | | {| | {| |[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]] |} |- | {| |[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]] |} |- | {| |[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Useza|Useza]] |} |} | | {| | {| |[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]] |- |[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]] |} |- | {| |[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]] |- |[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]] |} |- | {| |[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]] |- |[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]] |} |} |} [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |} {| ! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- | style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]]. Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda. Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]]. Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi. Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org] Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya] |- | style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]] |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#343c19" |[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox> type=create width=45 break=no buttonlabel=Sika Chinyorwa </inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div> |} {| |- valign="top" | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| | colspan="4" | {| |- | {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"> <div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div> </div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div> <div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]! Kunozove riniko, Isu [[VaNyai]] tichitambudzika; Mweya Unoera! Kunozove riniko, Isu VaNyai tichidzvinyirirwa? Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi; Ko, toshirira kudzamara kuve riniko? Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza, Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro, Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera; Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza; Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema, Ko, isu rugare ruchatisvika riniko? Vana vacheche vatinobereka, vawakatipa Iwe [[Samasimba]], vanova ndivo vadyi venhaka dzedu, nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo, Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza? Apa nepapo pazere rufuse, Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena. Ko, vosvikepiko? Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa; Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi, Pasina chikonzero, pasina mhosva Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena. Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika Isu tichidya nhoko dzezvironda Nhasi vari kudya, vakora sehochi Isu toondoroka sembwa ine gwembe Nhasi vagere murusununguko lsu todzipwa huro nemajoto Rusununguko, Nehanda, ndorupi? Hamungaburukirewo kwatiri here? Harahwa dzedu dzobatwa sepwere Munyika yawavapa, musiki mugoni! Havasisina rukudzo panyika. Havasisina chavanacho Dambudziko guru ndiro ravawira Baba mutsvene! Gomo rine ngoni! Hamungotinzwawo kuchema kwedu here? Tine chitadzo chakakura sei Chokubva matiramwa zvakadai? Nehanda Nyakasikana! Kunozova riniko? Isu VaNyai tichidzvinyirirwa Neriri pfumojena rasvika munyika.</div> </poem></small> <div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div> |} |- | {| ! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;">[[File:Jacaranda trees in Montagu Ave, Harare, Zimbabwe in 1975.jpg|center|frameless|277x277px]]'''Jacaranda mimosifolia'''[[Mujakaranda]] kuMontagu Avhenyu, [[Harare]], [[Zimbabwe]], mhando iyi ndiyo inotumbuka maruva emavara ma[[Ungu (Ruvara)|ungu]] kana [[Hute (ruvara)|hute]].</div> |} |- | style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj |- | style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]] |} |} | align="center" bgcolor="#ffffff" | {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;" ! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big> |- | style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]] '''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]] |- | |- | style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]] |- |'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]] |- |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- |- | style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]), '''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] · '''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz) '''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div> |- | style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]] '''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] · |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;" ! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div> |- |- | style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" | * [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".'' * [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]] * [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]]. * [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu. * [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)] * [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]] * [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino * [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa] * [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona] * [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau] |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;" ! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big> |- | style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]]. Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]]) |- ! |} |} {| class="wikitable float center" |- style="background-color:#002223" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/> <div style="text-align:center;"> <inputbox> type=search2 bgcolor=#003738 width=38 buttonlabel=Tsvaga searchbuttonlabel=Tsvaga </inputbox> </div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/> |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;" ! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big> |- |- | style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل‎ ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe") i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]]. Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]). |- | style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" | |} {| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;" ! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo. {| |[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]] | {| |'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]''' |- |Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]]. |} |[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]] | {| |'''[[metawiki:|Meta-wiki]]''' |- |Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya. |} |[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]] | {| |'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]''' |- |Duramazwi. |} |- |[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]] | {| |'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]''' |- |Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara. |} |[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]] | {| |'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]''' |- |Unganidzo re madzupuramanzwi |} |[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]] | {| |[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)'' |- |[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara. |} |- |[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[species:|Wikirudzi]]''' |- |Duramazwi re marudzi (maspishi). |} |[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]] | {| |'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]''' |- |Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara. |} |[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]] | {| |'''[[wikinews:|Wikinhau]]''' |- |Nhau dze mahara. |} |} |} {| ! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A --> |- | style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]]&nbsp;· [[:ak:|Chiakani]]&nbsp;· [[:am:|Chiamhari]]&nbsp;· [[:bm:|Chibhambara]]&nbsp;· [[:ny:|Chichewa]]&nbsp;· [[:tum:|Chitumbuka]]&nbsp;· [[:ee:|Chiewe]]&nbsp;· [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]])&nbsp;· [[:ki:|Chikũyũ]]&nbsp;· [[:ha:|Chihausa]]&nbsp;· [[:ig:|Chiigbho]]&nbsp;· [[:xh:|Chixhosa]]&nbsp;· [[:zu:|Chizulu]]&nbsp;· [[:kr:|Chikanuri]]&nbsp;· [[:rw:|Chinyarwanda]]&nbsp;· [[:rn:|Chirundi]]&nbsp;· [[:sw:|Chiswahiri]]&nbsp;· [[:kg:|Chikongo]]&nbsp;· [[:ln:|Chingala]]&nbsp;· [[:lg:|Chiganda]]&nbsp;· [[:mg:|Chimaragasi]]&nbsp;· [[:om:|Chioromo]]&nbsp;· [[:sg:|Chisangho]]&nbsp;· [[:st:|Chisutu]]&nbsp;· [[:tn:|Chitswana]]&nbsp;· [[:ss:|Chiswati]]&nbsp;· [[:so:|Chisomari]]&nbsp;· [[:ti:|Chitigirinya]]&nbsp;· [[:ve:|Chivhenda]]&nbsp;· [[:tw:|Chitwi]]&nbsp;· [[:wo:|Chiworofu]]&nbsp;· [[:ts:|Chitsonga]]&nbsp;· [[:yo:|Chiyorubha]]&nbsp;· ''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>'' |} [[Category:Wikipidhiya]] nyjzsq0q1w3jbfmcgfr52sc4a7bqpo7 Zenze 0 9943 97135 89280 2022-08-02T13:29:32Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki [[Zenze]], [[hwenze]] kana [[chenze]] (mane) kureva mvere dzinokura muhuro negotsi re[[Zenze (bhiza)|bhiza]] kana [[Zenze (shumba)|shumba]]. ==Chirevo== *[[Kumera zenze]] zvinoreva kuita manyawi kana shungu nechinhu chiripo. ==Mitauro yeBantu== *[[Nyanja]] vanoti '''dzenze, madzenze''' (n. mane of a horse, zebra, goat; the mane running along the neck of an animal) kureva [[zenze]]. *[[VaLozi]] vanoti '''mutata''' (n. hair-ridge on the back of animals) kureva mvere dziri pamusana wedzimwe [[mhuka]]. [[Category:mhuka]] k1tf0z08tref1gofkosm1izr0osb7pu 97136 97135 2022-08-02T13:33:12Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki [[Zenze]], [[hwenze]] kana [[chenze]] (mane) kureva mvere dzinokura muhuro negotsi re[[Zenze (bhiza)|bhiza]] kana [[Zenze (shumba)|shumba]]. ==Chirevo== *[[Kumera zenze]] zvinoreva kuita manyawi kana shungu nechinhu chiripo. *Murwiyo [[Dai Ndakaziva]], muimbi [[Oliver Mtukudzi]] akaimba - [[Zenze tuku, zenze tuku ndayaruka]]. ==Mitauro yeBantu== *[[Nyanja]] vanoti '''dzenze, madzenze''' (n. mane of a horse, zebra, goat; the mane running along the neck of an animal) kureva [[zenze]]. *[[VaLozi]] vanoti '''mutata''' (n. hair-ridge on the back of animals) kureva mvere dziri pamusana wedzimwe [[mhuka]]. [[Category:mhuka]] 5go0cwqe72cyvzrk18w4s0djzpip4mv Nya- paMazita 0 11201 97150 49419 2022-08-03T00:36:49Z Xqbot 580 Bot: Fixing double redirect to [[Chivakashure nya]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chivakashure nya]] hemoh9gwq8i0xny4kibiappyo3c4snp Chivakamberi Nya- paMazita 0 11212 97149 49372 2022-08-03T00:36:44Z Xqbot 580 Bot: Fixing double redirect to [[Chivakashure nya]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Chivakashure nya]] hemoh9gwq8i0xny4kibiappyo3c4snp Mutambara 0 12920 97131 97089 2022-08-02T13:17:58Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki *Mutambara (parcel or bundle - bound with a stick projecting on either side, for ease of laying down or lifting). *[[Mutambara sezita]] (a family name). {{Kujekesa}} lsje0lcf9x9ni18edet6o8iqju6su0r Ndoro sezita 0 16190 97137 96997 2022-08-02T14:17:47Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki '''Ndoro''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Larry Ndoro; Tsverukayi Ndoro; Farisai Ndoro; Pamela Ndoro. *Kusandudza ugaro kwakapa muranda [[ndoro]]. The change of habitat brought a servant a white shell (for chieftainship). ==Mitauro yeAfrika== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Baila]] vanoti '''indolo''' (drowsiness, spleepiness) vachireva kuva nehope. *[[Karang]] vanoti ndo̧ro (n. coin) kureva [[mari yesimbi]]. [[Nyanja]] inoti ndo̧lo (n. ear-ring made of brass) imhete yakagadzirwa ne[[brasi]]. *[[Nyanja]] inoti ndo̧lo (n. greenness of youth) kureva kuzaziva kwehudiki. Mamwe mazwi: mandolo (unripe groundnuts). [[Category:Mazita eVanhu]] 58ne4fnestxycrbbi1zye6bppo11u2a Chitambara 0 17053 97125 97123 2022-08-02T13:01:39Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki '''Chitambara''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Fungayi Chitambara; Prosper Chitambara; Farai Chitambara, Clide Kudakwashe Chitambara. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; crawling) vachireva [[kukambaira]]. Zigula inoti '''kutambaza''' (to crawl on; crawling on) vachireva [[kukambairira]]. *[[Lugungu]] inoti '''kitambaara''' (tablecloth; crocheted cloth). [[Kikongo]] inoti '''kitambala''' (n. scarf). Kirundi inoti '''igitambara''' (cloth). *[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants). '''Kutambalala''' (stretch out one's self). [[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]] hc71cnq3reya729ivoea37e5hi1csek 97126 97125 2022-08-02T13:02:21Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki '''Chitambara''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Fungayi Chitambara; Prosper Chitambara; Farai Chitambara, Clide Kudakwashe Chitambara. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Mutambarika sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; crawling) vachireva [[kukambaira]]. Zigula inoti '''kutambaza''' (to crawl on; crawling on) vachireva [[kukambairira]]. *[[Lugungu]] inoti '''kitambaara''' (tablecloth; crocheted cloth). [[Kikongo]] inoti '''kitambala''' (n. scarf). Kirundi inoti '''igitambara''' (cloth). *[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants). '''Kutambalala''' (stretch out one's self). [[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]] nv9tepht4mxd5fjlzbpsuejx0fa20uo 97133 97126 2022-08-02T13:19:39Z Holani Mina 12412 Replaced content with "*Chitamba *[[Chitambara sezita]] (a family name). {{Kujekesa}}" wikitext text/x-wiki *Chitamba *[[Chitambara sezita]] (a family name). {{Kujekesa}} han0qjueskmn2y9excoq4bg8nbcvd49 Chisimira 0 18568 97151 96419 2022-08-03T05:33:50Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[File:Pleiades large.jpg|thumb|227x227px|Chisimira.]] '''Chisimira''' ([[Chirungu|Chingezi]]: Pleiades) '''chirimera''' kana '''Chimutanhatu''', i[[asterisimu]] uye [[sumbu]] rakavhurika re[[Nyenyedzi|nyeredzi]] dzezera repakati, dzinopisa dze mhando-B kumaodzanyemba-mabvazuva kwe [[unganyeredzi]] ya [[Handira (unganyeredzi)|Handira]] (''Taurus''). Rine nhambwe ye[[makore echiedza]] anosvika 444, riri pakati pemasumbu enyeredzi ari padyo ne[[Rinopasi]]. Ndiro chinhu che Mesieri chiri pedyopedyo ne Rinopasi, uye ndiro sumbu rinonyatso oneka ne[[ziso risina kupfeka]] mudenga reusiku.<ref name=":0">https://archive.org/stream/TheRhodesiaNativeAffairsDept.AnnualFor1979/NADA2_djvu.txt</ref> == Vambo rezita == Chisimira izita rema ''pleiades'' rinoreva kuti ''<nowiki/>'nguva yekusima'<nowiki/>'' kana ''<nowiki/>'kudyara'''.<ref name=":0" /> '''Chimutanhatu''' kana '''Chinyamutanhatu''' inyeredzi tanhatu dzakajeka muchisimira, imwe yacho yechinomwe hayikwanise kuoneka zvakanaka kana munhu achitarisa. == Mitauro yeBantu == * '''Kilimia''' ndio zita rachisimira mu'''[[Swahili|Chiswahiri]]'''.<ref>Chiswahiri Wikipidhiya, (4 Chivabvu 2019) [[:sw:Kilimia|'Kilimia']] ''Chisimira''. Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref> Rangarirai kuti [[Vaswahiri]] vanoshandisa ''Ki'' panoshandiswa ''Chi'' muChishona. * '''Bangɔndɔ nsambo''' ndiro zita rachisimira mu'''[[Lingala|Chingala]]'''<ref>Chingala Wikipidhiya, (24 Chikunguru 2013) [[:ln:Bangɔndɔ_nsambo|'<nowiki/>'''Bangɔndɔ nsambo'''']] Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref> * '''Kelemera''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Vanyabangu]]''' weku[[Rwanda]].<ref name=":1">[https://assa.saao.ac.za/astronomy-in-south-africa/ethnoastronomy/ 'ethno astronomy'] ''the stars around orion''. Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref> * '''Lemila''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Vanyasa]]''' weku[[Malawi|Marawi]]<ref name=":1" /> * '''Selemela''' ndiro zita rachisimira mu'''[[Sesotho|Chisotho]]''' ne'''[[Setswana|Chitswana]]'''.<ref name=":1" /> * '''Shirimela''' rinoreva kuti chisimira mu'''[[Tsonga|Chitsonga]]'''.<ref name=":1" /> * '''Tshilemela''' ndiro zita rachisimira ku[[Venda|'''Chivhenda''']].<ref name=":1" /> * '''Isilemela''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Chizulu]]''' ne[[Xhosa|'''Chixhosa''']].<ref name=":1" /> == Mashoko ashandiswa: == sumbu - kureva cluster unganyeredzi kureva constellation asterisimu kureva asterism == Mabviro eruzivo == [[Category:Nyeredzi]] <references /> [[Category:Chisimira]] [[Category:Handira (unganyeredzi)]] k5zubzfhu71pcb0c51pij5e4f9er93q 97152 97151 2022-08-03T05:34:06Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[File:Pleiades large.jpg|thumb|227x227px|Chisimira.]] '''Chisimira''' ([[Chirungu|Chingezi]]: Pleiades) '''chirimera''' kana '''Chimutanhatu''', i[[asterisimu]] uye [[sumbu]] rakavhurika re[[Nyenyedzi|nyeredzi]] dzezera repakati, dzinopisa dze mhando-B kumaodzanyemba-mabvazuva kwe [[unganyeredzi]] ya [[Handira (unganyeredzi)|Handira]] (''Taurus''). Rine nhambwe ye[[makore echiedza]] anosvika 444, riri pakati pemasumbu enyeredzi ari padyo ne[[Rinopasi]]. Ndiro chinhu che Mesieri chiri pedyopedyo ne Rinopasi, uye ndiro sumbu rinonyatso voneka ne[[ziso risina kupfeka]] mudenga revusiku.<ref name=":0">https://archive.org/stream/TheRhodesiaNativeAffairsDept.AnnualFor1979/NADA2_djvu.txt</ref> == Vambo rezita == Chisimira izita rema ''pleiades'' rinoreva kuti ''<nowiki/>'nguva yekusima'<nowiki/>'' kana ''<nowiki/>'kudyara'''.<ref name=":0" /> '''Chimutanhatu''' kana '''Chinyamutanhatu''' inyeredzi tanhatu dzakajeka muchisimira, imwe yacho yechinomwe hayikwanise kuoneka zvakanaka kana munhu achitarisa. == Mitauro yeBantu == * '''Kilimia''' ndio zita rachisimira mu'''[[Swahili|Chiswahiri]]'''.<ref>Chiswahiri Wikipidhiya, (4 Chivabvu 2019) [[:sw:Kilimia|'Kilimia']] ''Chisimira''. Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref> Rangarirai kuti [[Vaswahiri]] vanoshandisa ''Ki'' panoshandiswa ''Chi'' muChishona. * '''Bangɔndɔ nsambo''' ndiro zita rachisimira mu'''[[Lingala|Chingala]]'''<ref>Chingala Wikipidhiya, (24 Chikunguru 2013) [[:ln:Bangɔndɔ_nsambo|'<nowiki/>'''Bangɔndɔ nsambo'''']] Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref> * '''Kelemera''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Vanyabangu]]''' weku[[Rwanda]].<ref name=":1">[https://assa.saao.ac.za/astronomy-in-south-africa/ethnoastronomy/ 'ethno astronomy'] ''the stars around orion''. Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref> * '''Lemila''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Vanyasa]]''' weku[[Malawi|Marawi]]<ref name=":1" /> * '''Selemela''' ndiro zita rachisimira mu'''[[Sesotho|Chisotho]]''' ne'''[[Setswana|Chitswana]]'''.<ref name=":1" /> * '''Shirimela''' rinoreva kuti chisimira mu'''[[Tsonga|Chitsonga]]'''.<ref name=":1" /> * '''Tshilemela''' ndiro zita rachisimira ku[[Venda|'''Chivhenda''']].<ref name=":1" /> * '''Isilemela''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Chizulu]]''' ne[[Xhosa|'''Chixhosa''']].<ref name=":1" /> == Mashoko ashandiswa: == sumbu - kureva cluster unganyeredzi kureva constellation asterisimu kureva asterism == Mabviro eruzivo == [[Category:Nyeredzi]] <references /> [[Category:Chisimira]] [[Category:Handira (unganyeredzi)]] 65089lq7sj9byelb05732043vy2peks Bepa 0 18919 97154 96441 2022-08-03T06:21:50Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[File:Paper 450x450.jpg|thumb|bepa]] '''Bepa''' (ku [[Chingezi]]: paper) kana '''katasi''' kutora Shook reChiswahiri, chinhu chitete chakagadzirwa (zvikuru) ne [[marise]] (''fibre'') e huni akatsindirwa pamwe chete. Vanhu vanonyora pabepa ne[[penzura]] kana [[karamu]], uye ma[[Bhuku|nwadhi]] ne ma[[magazini]] anogadzirwa ne mabepa. Bepa rinogona [[kunwririra]] mutuvi senge mvura, saka vanhu vanogona kuchenesa zvinhu nebepa. Kune mhando dzakawanda dzebepa. Vanhu vakatanga kugadzira bepa waive [[Vachayina|Machayina]]. == Zita mumitauro ye Chibantu == Mu[[Swahili|Chiswahiri]] - Bepa rinonzi '''''karatasi''''' kutora shoko re[[Chigiriki]] Χαρτί ''kharti'' rakabva wo ku[[Chiarabhu]] '''قرطاص''' ''qartas''. MuChishona rinenge richinzi '''''kaharati''''' kutora shoko reChigiriki kana '''''karatasi''''' futi kutora shoko reChiarabhu. * Ikhasi muChizulu == Mamwe mapeji ekutarisa == * [[Karamu]] (pen) * [[Penzura]] * [[Ingi]] *[[Hwani]] (leaflet) *[[Bhuku|Nwadhi]] (bhuku) *[[Tsamba]] [[Category:Bepa]] [[Category:Kunyora]] ac35qvooto5stj9zriu15guk3ljklua Mansa Musa 0 19053 97153 96440 2022-08-03T06:19:17Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[File:Empire mansa musa.jpeg|thumb|320x320px|Mansa Musa]] '''VaMusa I''' ([[1280]] –[[1337]]), kana '''VaMansa Musa''', vaive ''Mansa'' wechipfumbamwe we [[Ubwami hwe Maari]], ubwami waive nemateritori mazhinji mumaoko mavo uye waive mumwe [[muvuso]] we[[Yisalamu]] weku [[Madokero eAfurika]] wainge wakasimba. Munguva ye asesheni ya VaMusa padendemaro, Maari pakukura kwayo yaisanganisa teritori yaive chikamu che [[Ubwami hwe Ghana]], yakakundwa neMaari. Ubwami hwe Maari waisanganisa chikamu che[[Guinea|Ghini]], [[Senegal|Senegaru]], [[Mauritania|Moriteniya]], [[Gambia|Gambiya]] uye muvuso we[[Mali|Maari]] yanhasi. VaMusa vakaenda ku[[Hadji|Hadji (hajj)]] ku[[Mecca|Mekha]] muna [[1324]], uye vakafamba ne ''entourage'' huru ne [[ndarama]] zhinji. Panzira yavo, vakagara mu[[Cairo|Kairo]], ndiko kwavakapa zvipo zvakanakakwazvo zvika afekta vukoshe hwe ndarama mu[[Egypt|Ijipita]] uye zvakaunza ''attention'' kubva kunyika dze [[Vasalama]]. == Zita == Zita ra VaMansa Musa raive Musa ([[Chiarabhu]]: موسى‎, [[chiroma]]<small>:</small> ''Mūsā''), zita ravo imhando imwe yezita rekuti [[Mhoze (zita)|Mhoze]] muChiarabhu. ''Mansa'', zvinoreva kuti 'mutongi' kana 'mambo' mu [[Chimande]], raive dumidzo revatongi we Uhwami hwe Maari. Rakambopindurwa richinzi "mukundi" uye "mambo-mfundisi". Munhoroondo yekureketwa uye mu[[Viringira reTimbuktu]] (kana ''Makeronika eTimbuktu''), VaMusa vaizivikwa vachinzi Kanku Musa. Muchinyakare cheVamande, zita ramai raiiswa sechivakashure pazita ravo, saka zita rekuti Kanku Musa rinoreva kuti "Musa, mukororo waKanku", asi hazvizivikwi kuti ''jiniyoroji'' iyi yaive chaiyo here. Vakambonzi wo VaHidji Mansa Musa muchinyakare chekuhwereketwa mumareferenzi ekuhadji yake. Semumwe we[[Ushe hwe Keita]], anombo danwa achinzi Musa Keita. Mumutauro we [[Chisonghai]], mutongi we Maari senge VaMusa vaizivikwa sa Mali-koi, ''koi'' zvichireva dumidzo rekuratidza [[mukondo]] pamusoro pe nzvimbo: mumamwe mazwi, "mutongi we Maari". MuChishona zita rekuti Mansa Musa rinenge richinzi Mambo Mhoze kana Mutongi Mhoze. == Mamwe mapeji ekutarisa == * [[Mansa (dumidzo)|Mansa]] [[Category:Mansa Musa]] [[Category:VaMansa weMali]] [[Category:Umambo hweMali]] nneoirmihv3jansicmlz63u9zbtp0r2 Udorongodzwa hwe nyika dze Afurika ne ruwa 0 19061 97124 93780 2022-08-02T12:07:25Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[File:Africa (orthographic projection).svg|thumb|502x502px|Afurika]] Pazasi pane [[udorongodzwa]] hwe [[nyika]] dzese dze mu[[Africa|Afurika]] zvichienderana ne [[ruwa]] rwe jiogirafi. [[Algeria|Arujeriya]] ndiyo nyika hombe kwazvo muAfurika ne munyika ye Maarabhu kubva muna 2011, panguva ye kugohwaniswa kwe [[Sudan|Sudhani]]. [[Seychelles|Seisheri]] ndiyo nyika diki muAfurika pazvese, ne [[Gambia|Gambiya]] iri nyik diki muziwumbe reAfurika. {| class="wikitable sortable" !Rhengi !Nyika !Ruwa !Zvinembo |- |1 |[[Algeria|Arujeriya]] |2,381,741 km<sup>2</sup> (919,595 skw mi) |I-20% basi ye chisi cheArujeriya chinokwanisa kugarikwa nevanhu. Imwe 80% yacho i-1,905,932 km², isingakwanise kugarwa nevanhu nekuda kweGwenga reSahara muchisi dzacho. |- |2 |[[Democratic Republic of the Congo|Utemabanze weRudhende rweVakongo (URK; DRC)]] |2,344,858 km<sup>2</sup> (905,355 skw mi) | |- |3 |[[Sudan|Sudhani]] |1,861,484 km<sup>2</sup> (718,723 skw mi) |Sudhani, ine ruwa re 2,505,813km² (967,500 skw mi), yaive nyika huru yeAufrika yese asi yakaganhurwa kuita nyika mbiri muna 2011 (Sudhani ne Sudhani Chamhembe). |- |4 |[[Libya|Ribhiya]] |1,759,540 km<sup>2</sup> (679,362 skw mi) | |- |5 |[[Chad|Chadhi]] |1,284,000 km<sup>2</sup> (495,755 skw mi) |Chadhi ndiyo nyika huru muAfurika yese yakakomberedwa ne dzimwe nyika. |- |6 |[[Niger|Naija]] |1,267,000 km<sup>2</sup> (489,191 skw mi) | |- |7 |[[Angola|Angora]] |1,246,700 km<sup>2</sup> (481,354 skw mi) | |- |8 |[[Mali|Maari]] |1,240,192 km<sup>2</sup> (478,841 skw mi) | |- |9 |[[South Africa|Afurika Chamhembe]] |1,221,037 km<sup>2</sup> (471,445 skw mi) | |- |10 |[[Ethiopia|Itopiya]] |1,104,300 km<sup>2</sup> (426,373 skw mi) |Itopiya ndiyo nyika huru muAfurika yese yakakomberedzwa nedzimwe pahuwandu hwevanhu. |- |11 |[[Mauritania|Moritaniya]] |1,030,700 km<sup>2</sup> (397,955 skw mi) | |- |12 |[[Egypt|Ijipita]] |1,001,449 km<sup>2</sup> (386,662 skw mi) [Chikamu che Afurika] |1,010,408 km<sup>2</sup> (390,121 skw mi) hwerengedzo ye nyika kusanganisa [[Gomo re Sinai|Sinai]] (inowanzo sanganiswa sechikamu che [[Asia|Ezhiya]]). |- |13 |[[Tanzania]] |945,203 km<sup>2</sup> (364,945 skw mi) | |- |14 |[[Nigeria|Naijeriya]] |923,768 km<sup>2</sup> (356,669 skw mi) |Naijeriya ndiyo nyika ye gumi nenna, inyika hombe yeAfurika pa Huwandu hwevanhu. |- |15 |[[Namibia|Namibhiya]] |825,418 km<sup>2</sup> (318,696 skw mi) | |- |16 |[[Mozambique|Mozambiki]] (kana [[Mozambique|Mazambuko]]) |801,590 km<sup>2</sup> (309,496 skw mi) | |- |17 |[[Zambia]] |752,614 km<sup>2</sup> (290,586 skw mi) | |- |18 |[[Morocco|Moroko]] |712,550 km<sup>2</sup> (275,117 skw mi) |Ichisanganisa Madokero eSahara. |- |19 |[[South Sudan|Chamhembe Sudhani]] |644,329 km<sup>2</sup> (248,777 skw mi) | |- |20 |[[Somalia|Somariya]] |637,657 km<sup>2</sup> (246,201 skw mi). |- |21 |[[Central African Republic|Rudhende rweAfurika yePakati]] |622,984 km<sup>2</sup> (240,535 skw mi) | |- |22 |[[Madagascar|Matagadzikwa (Madhaskara)]] |587,041 km<sup>2</sup> (226,658 skw mi) | |- |23 |[[Botswana|Vutswana]] (kana [[Botswana|Bhotswana]]) |581,726 km<sup>2</sup> (224,606 skw mi) | |- |24 |[[Kenya]] |580,367 km<sup>2</sup> (224,081 skw mi) | |- |25 |[[Cameroon|Kameruni]] |475,442 km<sup>2</sup> (183,569 skw mi) | |- |26 |[[Zimbabwe]] |390,757 km<sup>2</sup> (150,872 skw mi) | |- |27 |[[Republic of the Congo|Rudhende rweKongo]] |342,000 km<sup>2</sup> (132,047 skw mi) | |- |28 |[[Côte d'Ivoire|Aivhori Kosti (Kote Dhivhwa)]] (chirevo muChishona [[Côte d'Ivoire|Chipforo Mnyanga]]) |322,460 km<sup>2</sup> (124,503 skw mi) | |- |29 |[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]] |274,000 km<sup>2</sup> (105,792 skw mi) | |- |30 |[[Gabon|Gabhoni]] |267,668 km<sup>2</sup> (103,347 skw mi) | |- |31 |[[Guinea|Giniya]] |245,857 km<sup>2</sup> (94,926 skw mi) | |- |32 |[[Ghana]] |238,534 km<sup>2</sup> (92,098 skw mi) | |- |33 |[[Uganda|Vuganda]] (kana [[Uganda|Yuganda]]) |241,037 km<sup>2</sup> (93,065 skw mi) | |- |34 |[[Senegal|Senegaru]] |196,723 km<sup>2</sup> (75,955 skw mi) | |- |35 |[[Tunisia|Tunisiya]] |163,610 km<sup>2</sup> (63,170 skw mi) | |- |36 |[[Malawi|Marawi]] |118,484 km<sup>2</sup> (45,747 skw mi) | |- |37 |[[Eritrea|Eritiriya]] |117,600 km<sup>2</sup> (45,406 skw mi) | |- |38 |[[Benin|Bhenini]] |112,622 km<sup>2</sup> (43,484 skw mi) | |- |39 |[[Liberia|Ribheriya]] |111,369 km<sup>2</sup> (43,000 skw mi) | |- |40 |[[Sierra Leone|Siyera Riyoni]] |71,740 km<sup>2</sup> (27,699 skw mi) | |- |41 |[[Togo]] |56,785 km<sup>2</sup> (21,925 skw mi) | |- |42 |[[Guinea-Bissau|Giniya Bhisawu]] |36,125 km<sup>2</sup> (13,948 skw mi) | |- |43 |[[Lesotho|Resutu]] |30,355 km<sup>2</sup> (11,720 skw mi) | |- |44 |[[Equatorial Guinea|Giniya ye paIkweta]] |28,051 km<sup>2</sup> (10,831 skw mi) | |- |45 |[[Burundi|Vurundi]] (kana [[Burundi|Bhurundi]]) |27,830 km<sup>2</sup> (10,745 skw mi) | |- |46 |[[Rwanda]] |26,798 km<sup>2</sup> (10,347 skw mi) | |- |47 |[[Djibouti|Jibhuti]] |23,200 km<sup>2</sup> (8,958 skw mi) | |- |48 |[[Eswatini]] (kana [[Swaziland|Swazirendi]]) |17,364 km<sup>2</sup> (6,704 skw mi) | |- |49 |[[Gambia|Gambiya]] |10,380 km<sup>2</sup> (4,008 skw mi) | |- |50 |[[Cape Verde|Kepi Vhedhi]] |4,033 km<sup>2</sup> (1,557 skw mi) | |- |51 |[[Comoros|Komori]] |2,235 km<sup>2</sup> (863 skw mi) |1,659 km<sup>2</sup> isingasanganise Chitsuwa cheMayotte, dipatimende reFuranzi rekudhiyaspora. |- |52 |[[Mauritius|Morishasi]] |2,040 km<sup>2</sup> (788 skw mi) | |- |53 |[[São Tomé and Príncipe|Sao Tomu ne Purinzipari]] |964 km<sup>2</sup> (372 skw mi) | |- |54 |[[Seychelles|Seisheri]] |451 km<sup>2</sup> (174 skw mi) | |- | |'''[[Chivunga]]''' |'''30,365,000 km<sup>2</sup> (11,723,992 skw mi)''' | |} == Mamwe mapeji ekutarisa == [[Category:Udorongodzwa hwe nyika dziri muAfurika]] [[Category:Udorongodzwa ne ruwa]] paoqz7vdh8xvhw7d0zbkimhr2w9dw6k Saheru 0 19070 97138 90245 2022-08-02T14:35:40Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki {| class="wikitable floatright" ! colspan="2" |Saheru |- | colspan="2" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|center|frameless|mepu ye Saheru ]] |- !Hurefu |4,800 km (3,000 mi) |- !Hupamhi |1,800 km (1,100 mi) |- !Ruwa |9,200,000 km<sup>2</sup> (3,600,000 skw mi) |- ! colspan="2" |Zita |- !Zita renetivhi |''sa'hra'' |- ! colspan="2" |Tarichisi |- !Nyika |'''Udorongodzwa''' * [[Senegal|Senegaru]] * [[Gambia|Gambiya]] * [[Mauritania|Moritaniya]] * [[Mali|Maari]] * [[Burkina Faso|Bhurukina Faso]] * [[Niger|Naija]] * [[Nigeria|Naijeriya]] * [[Chad|Chadhi]] * [[Central African Republic|Rudhende rwePakati pe Afurika]] * [[South Sudan|Sudhani Chamhembe]] * [[Sudan|Sudhani]] * [[Eritrea|Eritiriya]] * [[Ethiopia|Itopiya]] |- !Mapangana |23°[[Maodzanyemba|O]] 13°[[Mabvazuva|B]] [[Mapangana]]: 23°O 13°B  |} '''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل‎ ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe")<ref name=":0">http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Sahel</ref> i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]]. Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]]. Nenhoroondo, madokero eSaheru anowanzo danwa se ivhu reSudhani (''bilād as-sūdān'' بلاد السودان "Ivhu re Sudhani"). Bhande iri rakagadzwa pakati peSahara ne nzvimbo dze hombekombe reMadokero eAfurika. == Zita == Shoko rekuti "Saheru" rakatorwa kubva kuChiarabhu pashoko rekuti, الساحل ''al-sāḥil''.<ref name=":0" /> ''Sāḥil'' zvinoreva kuti "kosti, hombekombe", rinotsanangurwa richinzi rinoreva rutivi rwekuchamhembe cheruzhinji rweSahara.<ref>https://archive.org/details/asystemmodernge01huntgoog</ref><ref>http://www.yourdictionary.com/sahel</ref> Asi vamwe vanoti rakabva parimwe shoko reChiarabhu rekuti سهل ''sahl'' "rubaya".<ref>https://books.google.com/books?id=-eFVAAAAcAAJ&q=sahel+%D8%B3%D9%87%D9%84&pg=PP117</ref> == Tarachisi == Saheru rinotora 5,900 km (3,670 mi) kubva kuGungwa reAtlandiki kumadokero eBhahari Tsvuku kumabvazuva, mubhande rinosaiyana siyana kubva kuzviuru zvemakiromita (c. 600 mamairi) muhupamhi, rinofukidza ruwa re 3,053,200 maskweya kiromita (1,178,850 skw mi). == Mabviro eruzivo == [[Category:Saheru]] <references /> hvu7ty0mp0k48gjb9o8idnvj85rg9bo Njororo 0 20149 97140 93882 2022-08-02T15:20:37Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki [[Image:Nomadacris_septemfasciata.jpg|thumb|right|200pix|Njororo]] '''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando yehwiza inowanikwa mu[[Africa zasi kweSahara]]. Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa biege uye [[Mbise (ruvara)|brown]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye brown pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm. ==Bupira reHwiza Zhinji== Pane mwaka inoita bupira rehwiza zhinji dzinomhuma padunhu rimwe dzichiparadza zvirimwa mudunhu iroro. Matunhu ane kupfachukira kwehwiza zhinji anozivikanwa ri ku[[Zambia]], [[Tanzania]], [[Malawi]], [[Madagascar|Madhagaska]], ne[[Réunion]]. Mudunhu re[[Saheru]], mhando yehwiza iyi inowonekwa apa neapo ku[[Cape Verde]], central Niger River delta ku[[Mali]], uye munzvimbo dzakakomberedza [[Lake Chad]]. Gurumwandira rehwiza rakapedzisira kuitika 1930-1944, apo hwiza zhinji dzakapinda mudunhu reku [[Chamhembe che Afurika|Chamhembe kweAfurika]]. [[Category:Zvipembenene zvinodyiwa]] 96i21m6w7nwxrvxsn94k1ga0gpk6jn1 Nyadenga 0 20215 97139 97019 2022-08-02T14:39:32Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki '''Nyadenga''' ([[Chingezi|Nge]]. The One above; The One who is above all)<ref name=":0">https://ufdc.ufl.edu/AA00000228/00001/images/89</ref> irimwe zita rinopuhwa mumitauro ye Chivanhu. Mamwe mazita angati Mwari [[Mutangakugara]], [[Samasimbaose]], [[Musikavanhu]], [[Musikazvose]], [[Muvumbi]], [[Muvumbapasi]] ne mamwe mazita wo. Pamusoro pezvo Mwari Vanodanwa nezvidao zvokuti: [[Sororezhou]] uye [[Dzivaguru]]. Dzivaguru rinogona kungerakapuhwa kutodza nyaya yokuti Mwari vanonzi Dziva kana rwizi roupenyu, ndivo Dziva rinozadza dzimwe nzizi uye ndivo sosi yezvose. == Tarisai futi == * [[Mwari (muChivanhu)|Mwari]] * [[Musikavanhu]] * [[Yave]]<ref name=":0" /> == Mabviro eruzivo == [[Category:Mwari]] [[Category:Mwari Samusiki]] lhveftca4phrqcqwxx1rk688bhg029e Mutambarika sezita 0 20726 97127 2022-08-02T13:06:09Z Holani Mina 12412 Created page with "'''Mutambarika''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Tinashe Mutambarika; Munashe Mutambarika; Eric Mutambarika, Forbes Mutambarika. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. to be stretched out, to be long, to b..." wikitext text/x-wiki '''Mutambarika''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Tinashe Mutambarika; Munashe Mutambarika; Eric Mutambarika, Forbes Mutambarika. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. to be stretched out, to be long, to be drawn out). Mamwe mazwi: '''kutambalala''' (stretch out one's self). *[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants). [[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]] p6fuzlye9mzj6eiheht5mv7cgzx77rd 97128 97127 2022-08-02T13:06:42Z Holani Mina 12412 wikitext text/x-wiki '''Mutambarika''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Tinashe Mutambarika; Munashe Mutambarika; Eric Mutambarika, Forbes Mutambarika. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Chitamba sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. to be stretched out, to be long, to be drawn out). Mamwe mazwi: '''kutambalala''' (stretch out one's self). *[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants). [[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]] eikbf5or8t5wnavvhhzuryv0eythkbg Chitamba sezita 0 20727 97129 2022-08-02T13:14:55Z Holani Mina 12412 Created page with "'''Chitamba''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]], [[Angola]] ne[[Zambia]]. *Vanhu vane zita iri: Diximana Chitamba; Joao Chitamba; Tafadzwa Chitamba, Tinashe Chitamba. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Mutambarika sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. t..." wikitext text/x-wiki '''Chitamba''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]], [[Angola]] ne[[Zambia]]. *Vanhu vane zita iri: Diximana Chitamba; Joao Chitamba; Tafadzwa Chitamba, Tinashe Chitamba. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Mutambarika sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. to be stretched out, to be long, to be drawn out). Mamwe mazwi: '''kutambalala''' (stretch out one's self). *[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants). [[Category:Mazita eVanhu muAngola]] [[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]] 424qchjvornbfjs0plnoi33uq4emmf6 Category:Mazita eVanhu muAngola 14 20728 97130 2022-08-02T13:15:24Z Holani Mina 12412 Created page with "Chinyorwa chino chakaunganidza mazita evanhu emitauro inowanikwa mu[[Angola]]." wikitext text/x-wiki Chinyorwa chino chakaunganidza mazita evanhu emitauro inowanikwa mu[[Angola]]. moolwz2ygq4d39gwf343r6yv5o99es7 Mutambara sezita 0 20729 97132 2022-08-02T13:18:08Z Holani Mina 12412 Created page with "Mutambara kana [[Mtambara]] mazita anowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Zvaitwa Mutambara; Simbarashe Mutambara; Tapuwa Mutambara; Agripa Mtambara; [[Arthur Mutambara]]. *Mazita ari pedyo: [[Chitamba sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Mutambarika sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mime mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana zvachose nemazwi ari pasi aya. *[[VaChewa]] ne[[Yao]] vanoti '''mtambal..." wikitext text/x-wiki Mutambara kana [[Mtambara]] mazita anowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Zvaitwa Mutambara; Simbarashe Mutambara; Tapuwa Mutambara; Agripa Mtambara; [[Arthur Mutambara]]. *Mazita ari pedyo: [[Chitamba sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Mutambarika sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mime mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana zvachose nemazwi ari pasi aya. *[[VaChewa]] ne[[Yao]] vanoti '''mtambala''' (parcel or bundle - bound with a stick projecting on either side, for ease of laying down or lifting). *[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; crawling) vachireva [[kukambaira]]. Zigula inoti '''kutambaza''' (to crawl on; crawling on) vachireva [[kukambairira]]. *[[VaRundi]] kune izwi rinoti '''intambara''' (battle; strife). [[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]] iift5zx4dhin1uefeuy4jdj428d3brv Chitambara sezita 0 20730 97134 2022-08-02T13:19:51Z Holani Mina 12412 Created page with "'''Chitambara''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Fungayi Chitambara; Prosper Chitambara; Farai Chitambara, Clide Kudakwashe Chitambara. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Mutambarika sezita]], [[Chitamba sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; craw..." wikitext text/x-wiki '''Chitambara''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Fungayi Chitambara; Prosper Chitambara; Farai Chitambara, Clide Kudakwashe Chitambara. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Mutambarika sezita]], [[Chitamba sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; crawling) vachireva [[kukambaira]]. Zigula inoti '''kutambaza''' (to crawl on; crawling on) vachireva [[kukambairira]]. *[[Lugungu]] inoti '''kitambaara''' (tablecloth; crocheted cloth). [[Kikongo]] inoti '''kitambala''' (n. scarf). Kirundi inoti '''igitambara''' (cloth). *[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants). '''Kutambalala''' (stretch out one's self). [[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]] euaxm8prgjow57cw9olr5kxjiu7eoya Rwizi Jejui Guazu 0 20731 97146 2022-08-02T16:00:21Z Masiziva 13430 Created page with "'''Rwizi Jejui Guazu''' ([[ChiShona|Sho]]: ''Rwizi'' ''Jejwi Gwazu; [[Chispeini|Spe]]: Rio Jejuí Guazú'') i[[rwizi]] riri ku[[maodzanyembaemabvazuva]] e[[Paraguay|Paragwai]] uye [[Rukoto rwe Rwizi|Rukoto]] rwe [[Rwizi Paragwai]]. == Kosi (Course) == Rwizi Jejwi Gwazu rinoyerera kubva kuDhipatimende reKanindeyu (''Canindeyú''), royambuka kuDhipatimende reSani Pedro kuchamhembe kwe dhipatimende re kepitali re Sani Pedro re Yikwamandiyu (San Pedro de Ycuamandiyú) richi..." wikitext text/x-wiki '''Rwizi Jejui Guazu''' ([[ChiShona|Sho]]: ''Rwizi'' ''Jejwi Gwazu; [[Chispeini|Spe]]: Rio Jejuí Guazú'') i[[rwizi]] riri ku[[maodzanyembaemabvazuva]] e[[Paraguay|Paragwai]] uye [[Rukoto rwe Rwizi|Rukoto]] rwe [[Rwizi Paragwai]]. == Kosi (Course) == Rwizi Jejwi Gwazu rinoyerera kubva kuDhipatimende reKanindeyu (''Canindeyú''), royambuka kuDhipatimende reSani Pedro kuchamhembe kwe dhipatimende re kepitali re Sani Pedro re Yikwamandiyu (San Pedro de Ycuamandiyú) richibatanidzana ne Rwizi Paragwai. Bhesini rekuzuru kwe Rwizi Jejwi rakachengetedzwa ne Mbaracayú Forest Nature Reserve. == Tarisai futi: == * [[Udorongodzwa rwe nzizi dze Paragwai]] == Mabviro eruzivo: == enwiki [[Category:Nzizi dze Paragwai|Jejui_Guazu]] [[Category:Mastabhu enzizi dze Amerika Chamhembe|Jejui_Guazu]] [[Category:Mastabhu eTarachisi cheParagwai|Jejui_Guazu]] ax6ijgokj9u6dm0w32uein53dg2631p 97147 97146 2022-08-02T16:02:52Z Masiziva 13430 wikitext text/x-wiki '''Rwizi Jejui Guazu''' ([[ChiShona|Sho]]: ''Rwizi'' ''Jejwi Gwazu; [[Chispeini|Spe]]: Rio Jejuí Guazú'') i[[rwizi]] riri ku[[maodzanyembaemabvazuva]] e[[Paraguay|Paragwai]] uye [[Rukoto rwe Rwizi|Rukoto]] rwe [[Rwizi Paragwai]]. == Kosi (Course) == Rwizi Jejwi Gwazu rinoyerera kubva kuDhipatimende reKanindeyu (''Canindeyú''), royambuka kuDhipatimende reSani Pedro kuchamhembe kwe dhipatimende re kepitali re Sani Pedro re Yikwamandiyu (San Pedro de Ycuamandiyú) richibatanidzana ne Rwizi Paragwai. Bhesini rekuzuru kwe Rwizi Jejwi rakachengetedzwa ne [[Rhizevhu reMbarakayu Sango reDondo]] - (''Mbaracayú Forest Nature Reserve''). == Tarisai futi: == * [[Udorongodzwa rwe nzizi dze Paragwai]] == Mabviro eruzivo: == enwiki [[Category:Nzizi dze Paragwai|Jejui_Guazu]] [[Category:Mastabhu enzizi dze Amerika Chamhembe|Jejui_Guazu]] [[Category:Mastabhu eTarachisi cheParagwai|Jejui_Guazu]] 2g81ycz29byzgj2p3jv028yyal6h2c3 Rwizi Paragwai 0 20732 97148 2022-08-02T16:13:17Z Masiziva 13430 Created page with "'''Rwizi Paragwai''' (''[[Chispeini|Spe]]: Rio Paraguay [[Chiputukezi|Put]]: Rio Paraguai, [[Chiguarani|Gua]]:Ysyry Paraguái'') kana Rwizi Paragwayi irwizi huru muchamhembe-pakati kweAmerika Chamhembe, rinomhanya richipinda nemu[[Brazil|Bhuraziri]], [[Paraguay|Paragwai]] ne [[Argentina|Ajentina]]. Rinoyerera kufungira makiromita 2,695 (1,675 mi) kubva ku ma-''headwaters'' ayo mu[[Mato Grosso]] steti rechiBhuraziri mu[[Madirano eNzizi|madirano]] ayo ne[[Rwizi Parana]] ku..." wikitext text/x-wiki '''Rwizi Paragwai''' (''[[Chispeini|Spe]]: Rio Paraguay [[Chiputukezi|Put]]: Rio Paraguai, [[Chiguarani|Gua]]:Ysyry Paraguái'') kana Rwizi Paragwayi irwizi huru muchamhembe-pakati kweAmerika Chamhembe, rinomhanya richipinda nemu[[Brazil|Bhuraziri]], [[Paraguay|Paragwai]] ne [[Argentina|Ajentina]]. Rinoyerera kufungira makiromita 2,695 (1,675 mi) kubva ku ma-''headwaters'' ayo mu[[Mato Grosso]] steti rechiBhuraziri mu[[Madirano eNzizi|madirano]] ayo ne[[Rwizi Parana]] kumaodzanyemba e[[Koriendesi]] (''Corrientes'') ne [[Rhezistenzia]] (Resistencia). == Mabviro eruzivo: == enwiki [[Category:Rwizi Paragwai]] [[Category:Nzizi dze Ajentina]] [[Category:Nzizi dze Mato Grosso]] [[Category:Nzizi dze Paragwai]] [[Category:Nzizi dze Forimosa Purovhinzi]] r4933gttcdo8ju73qsxqyqvzde6qsrq