Wikipedia
snwiki
https://sn.wikipedia.org/wiki/Peji_Rekutanga
MediaWiki 1.39.0-wmf.22
first-letter
Media
Special
Talk
User
User talk
Wikipedia
Wikipedia talk
File
File talk
MediaWiki
MediaWiki talk
Template
Template talk
Help
Help talk
Category
Category talk
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Peji Rekutanga
0
596
97141
96986
2022-08-02T15:23:04Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
__NOTOC__
{| class="wikitable flost center"
|[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
{|
|
{|
|- style="background-color:#DCDCDC"
!Kwaziwai, Kwaziwai
|- style="background-color:#abe098"
!<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big>
|- style="background-color:#83d475"
|[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona.
Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]].
|- style="background-color:#DCDCDC"
!'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>'''
|-
|-
|}
|
|
{|
|-
|
{|
|[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]]
|-
|[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]]
|}
|-
|
{|
|[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Chinamato]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]]
|}
{|
|-
|[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]]
|-
|[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]]
|}
{|
|[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Useza|Useza]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]]
|}
|-
|
{|
|[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]]
|}
|}
|}
[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|}
{|
! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
| style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]].
Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda.
Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]].
Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi.
Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org]
Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya]
|-
| style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#343c19"
|[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox>
type=create
width=45
break=no
buttonlabel=Sika Chinyorwa
</inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div>
|}
{|
|- valign="top"
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{|
| colspan="4" |
{|
|-
|
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">
<div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div>
</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div>
<div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]!
Kunozove riniko,
Isu [[VaNyai]] tichitambudzika;
Mweya Unoera!
Kunozove riniko,
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa?
Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi;
Ko, toshirira kudzamara kuve riniko?
Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza,
Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro,
Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera;
Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza;
Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema,
Ko, isu rugare ruchatisvika riniko?
Vana vacheche vatinobereka,
vawakatipa Iwe [[Samasimba]],
vanova ndivo vadyi venhaka dzedu,
nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo,
Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza?
Apa nepapo pazere rufuse,
Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena.
Ko, vosvikepiko?
Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa;
Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi,
Pasina chikonzero, pasina mhosva
Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena.
Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika
Isu tichidya nhoko dzezvironda
Nhasi vari kudya, vakora sehochi
Isu toondoroka sembwa ine gwembe
Nhasi vagere murusununguko
lsu todzipwa huro nemajoto
Rusununguko, Nehanda, ndorupi?
Hamungaburukirewo kwatiri here?
Harahwa dzedu dzobatwa sepwere
Munyika yawavapa, musiki mugoni!
Havasisina rukudzo panyika.
Havasisina chavanacho
Dambudziko guru ndiro ravawira
Baba mutsvene!
Gomo rine ngoni!
Hamungotinzwawo kuchema kwedu here?
Tine chitadzo chakakura sei
Chokubva matiramwa zvakadai?
Nehanda Nyakasikana!
Kunozova riniko?
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa
Neriri pfumojena rasvika munyika.</div>
</poem></small>
<div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div>
|}
|-
|
{|
! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Cecil the lion at Hwange National Park (4516560206).jpg|center|frameless|296x296px]]<div style="text-align: center;">Mfananidzo waCecil, shumba yekuRimuka reDhidhizha reHwange (Hwange National Park).</div>
|}
|-
| style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj
|-
| style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]]
|}
|}
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;"
! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big>
|-
| style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]]
'''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]]
|-
|
|-
| style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|-
|'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]]
|-
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
|-
| style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] ·
'''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz)
'''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
| style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]]
'''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |
* [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".''
* [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]]
* [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]].
* [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu.
* [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)]
* [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]]
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino
* [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa]
* [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;"
! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big>
|-
| style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]].
Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]])
|-
!
|}
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#002223"
|[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/>
<div style="text-align:center;">
<inputbox>
type=search2
bgcolor=#003738
width=38
buttonlabel=Tsvaga
searchbuttonlabel=Tsvaga
</inputbox>
</div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/>
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;"
! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big>
|-
|-
| style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe")<ref name=":0">http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Sahel</ref> i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]].
Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]).
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;"
! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo.
{|
|[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]]
|
{|
|'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]'''
|-
|Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]].
|}
|[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]]
|
{|
|'''[[metawiki:|Meta-wiki]]'''
|-
|Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya.
|}
|[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]]
|
{|
|'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]'''
|-
|Duramazwi.
|}
|-
|[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]]
|
{|
|'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]'''
|-
|Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara.
|}
|[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]]
|
{|
|'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]'''
|-
|Unganidzo re madzupuramanzwi
|}
|[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]]
|
{|
|[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)''
|-
|[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara.
|}
|-
|[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[species:|Wikirudzi]]'''
|-
|Duramazwi re marudzi (maspishi).
|}
|[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]]
|
{|
|'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]'''
|-
|Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara.
|}
|[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[wikinews:|Wikinhau]]'''
|-
|Nhau dze mahara.
|}
|}
|}
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]] · [[:ak:|Chiakani]] · [[:am:|Chiamhari]] · [[:bm:|Chibhambara]] · [[:ny:|Chichewa]] · [[:tum:|Chitumbuka]] · [[:ee:|Chiewe]] · [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]]) · [[:ki:|Chikĩkũyũ]] · [[:ha:|Chihawusa]] · [[:ig:|Chiigbho]] · [[:xh:|Chixhosa]] · [[:zu:|Chizuru]] · [[:kr:|Chikanuri]] · [[:rw:|Chinyarwanda]] · [[:rn:|Chirundi]] · [[:sw:|Chiswahiri]] · [[:kg:|Chikongo]] · [[:ln:|Chingara]] · [[:lg:|Chiganda]] · [[:mg:|Chimaragasi]] · [[:om:|Chioromo]] · [[:sg:|Chisangho]] · [[:st:|Chisutu]] · [[:tn:|Chitswana]] · [[:ss:|Chiswati]] · [[:so:|Chisomari]] · [[:ti:|Chitigirinya]] · [[:ve:|Chivhenda]] · [[:tw:|Chitwi]] · [[:wo:|Chiworofu]] · [[:ts:|Chitsonga]] · [[:yo:|Chiyorubha]] ·
''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>''
|}
[[Category:Wikipidhiya]]
m8t4enu6xafo3efo9qlta06tifa5jly
97142
97141
2022-08-02T15:23:32Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
__NOTOC__
{| class="wikitable flost center"
|[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
{|
|
{|
|- style="background-color:#DCDCDC"
!Kwaziwai, Kwaziwai
|- style="background-color:#abe098"
!<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big>
|- style="background-color:#83d475"
|[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona.
Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]].
|- style="background-color:#DCDCDC"
!'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>'''
|-
|-
|}
|
|
{|
|-
|
{|
|[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]]
|-
|[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]]
|}
|-
|
{|
|[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Chinamato]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]]
|}
{|
|-
|[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]]
|-
|[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]]
|}
{|
|[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Useza|Useza]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]]
|}
|-
|
{|
|[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]]
|}
|}
|}
[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|}
{|
! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
| style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]].
Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda.
Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]].
Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi.
Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org]
Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya]
|-
| style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#343c19"
|[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox>
type=create
width=45
break=no
buttonlabel=Sika Chinyorwa
</inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div>
|}
{|
|- valign="top"
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{|
| colspan="4" |
{|
|-
|
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">
<div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div>
</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div>
<div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]!
Kunozove riniko,
Isu [[VaNyai]] tichitambudzika;
Mweya Unoera!
Kunozove riniko,
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa?
Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi;
Ko, toshirira kudzamara kuve riniko?
Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza,
Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro,
Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera;
Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza;
Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema,
Ko, isu rugare ruchatisvika riniko?
Vana vacheche vatinobereka,
vawakatipa Iwe [[Samasimba]],
vanova ndivo vadyi venhaka dzedu,
nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo,
Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza?
Apa nepapo pazere rufuse,
Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena.
Ko, vosvikepiko?
Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa;
Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi,
Pasina chikonzero, pasina mhosva
Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena.
Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika
Isu tichidya nhoko dzezvironda
Nhasi vari kudya, vakora sehochi
Isu toondoroka sembwa ine gwembe
Nhasi vagere murusununguko
lsu todzipwa huro nemajoto
Rusununguko, Nehanda, ndorupi?
Hamungaburukirewo kwatiri here?
Harahwa dzedu dzobatwa sepwere
Munyika yawavapa, musiki mugoni!
Havasisina rukudzo panyika.
Havasisina chavanacho
Dambudziko guru ndiro ravawira
Baba mutsvene!
Gomo rine ngoni!
Hamungotinzwawo kuchema kwedu here?
Tine chitadzo chakakura sei
Chokubva matiramwa zvakadai?
Nehanda Nyakasikana!
Kunozova riniko?
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa
Neriri pfumojena rasvika munyika.</div>
</poem></small>
<div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div>
|}
|-
|
{|
! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Cecil the lion at Hwange National Park (4516560206).jpg|center|frameless|296x296px]]<div style="text-align: center;">Mfananidzo waCecil, shumba yekuRimuka reDhidhizha reHwange (Hwange National Park).</div>
|}
|-
| style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj
|-
| style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]]
|}
|}
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;"
! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big>
|-
| style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]]
'''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]]
|-
|
|-
| style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|-
|'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]]
|-
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
|-
| style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] ·
'''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz)
'''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
| style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]]
'''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |
* [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".''
* [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]]
* [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]].
* [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu.
* [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)]
* [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]]
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino
* [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa]
* [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;"
! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big>
|-
| style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]].
Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]])
|-
!
|}
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#002223"
|[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/>
<div style="text-align:center;">
<inputbox>
type=search2
bgcolor=#003738
width=38
buttonlabel=Tsvaga
searchbuttonlabel=Tsvaga
</inputbox>
</div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/>
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;"
! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big>
|-
|-
| style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe")<ref name=":0">http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Sahel</ref> i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]].
Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]).
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;"
! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo.
{|
|[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]]
|
{|
|'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]'''
|-
|Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]].
|}
|[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]]
|
{|
|'''[[metawiki:|Meta-wiki]]'''
|-
|Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya.
|}
|[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]]
|
{|
|'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]'''
|-
|Duramazwi.
|}
|-
|[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]]
|
{|
|'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]'''
|-
|Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara.
|}
|[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]]
|
{|
|'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]'''
|-
|Unganidzo re madzupuramanzwi
|}
|[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]]
|
{|
|[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)''
|-
|[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara.
|}
|-
|[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[species:|Wikirudzi]]'''
|-
|Duramazwi re marudzi (maspishi).
|}
|[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]]
|
{|
|'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]'''
|-
|Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara.
|}
|[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[wikinews:|Wikinhau]]'''
|-
|Nhau dze mahara.
|}
|}
|}
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]] · [[:ak:|Chiakani]] · [[:am:|Chiamhari]] · [[:bm:|Chibhambara]] · [[:ny:|Chichewa]] · [[:tum:|Chitumbuka]] · [[:ee:|Chiewe]] · [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]]) · [[:ki:|Chikĩkũyũ]] · [[:ha:|Chihawusa]] · [[:ig:|Chiigbho]] · [[:xh:|Chixhosa]] · [[:zu:|Chizuru]] · [[:kr:|Chikanuri]] · [[:rw:|Chinyarwanda]] · [[:rn:|Chirundi]] · [[:sw:|Chiswahiri]] · [[:kg:|Chikongo]] · [[:ln:|Chingara]] · [[:lg:|Chiganda]] · [[:mg:|Chimaragasi]] · [[:om:|Chioromo]] · [[:sg:|Chisangho]] · [[:st:|Chisutu]] · [[:tn:|Chitswana]] · [[:ss:|Chiswati]] · [[:so:|Chisomari]] · [[:ti:|Chitigirinya]] · [[:ve:|Chivhenda]] · [[:tw:|Chitwi]] · [[:wo:|Chiworofu]] · [[:ts:|Chitsonga]] · [[:yo:|Chiyorubha]] ·
''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>''
|}
[[Category:Wikipidhiya]]
mhxdmtsq3v1c1u560wkan4qn4ml0vhr
97143
97142
2022-08-02T15:26:31Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
__NOTOC__
{| class="wikitable flost center"
|[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
{|
|
{|
|- style="background-color:#DCDCDC"
!Kwaziwai, Kwaziwai
|- style="background-color:#abe098"
!<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big>
|- style="background-color:#83d475"
|[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona.
Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]].
|- style="background-color:#DCDCDC"
!'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>'''
|-
|-
|}
|
|
{|
|-
|
{|
|[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]]
|-
|[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]]
|}
|-
|
{|
|[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Chinamato]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]]
|}
{|
|-
|[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]]
|-
|[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]]
|}
{|
|[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Useza|Useza]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]]
|}
|-
|
{|
|[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]]
|}
|}
|}
[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|}
{|
! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
| style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]].
Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda.
Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]].
Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi.
Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org]
Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya]
|-
| style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#343c19"
|[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox>
type=create
width=45
break=no
buttonlabel=Sika Chinyorwa
</inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div>
|}
{|
|- valign="top"
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{|
| colspan="4" |
{|
|-
|
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">
<div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div>
</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div>
<div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]!
Kunozove riniko,
Isu [[VaNyai]] tichitambudzika;
Mweya Unoera!
Kunozove riniko,
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa?
Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi;
Ko, toshirira kudzamara kuve riniko?
Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza,
Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro,
Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera;
Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza;
Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema,
Ko, isu rugare ruchatisvika riniko?
Vana vacheche vatinobereka,
vawakatipa Iwe [[Samasimba]],
vanova ndivo vadyi venhaka dzedu,
nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo,
Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza?
Apa nepapo pazere rufuse,
Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena.
Ko, vosvikepiko?
Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa;
Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi,
Pasina chikonzero, pasina mhosva
Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena.
Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika
Isu tichidya nhoko dzezvironda
Nhasi vari kudya, vakora sehochi
Isu toondoroka sembwa ine gwembe
Nhasi vagere murusununguko
lsu todzipwa huro nemajoto
Rusununguko, Nehanda, ndorupi?
Hamungaburukirewo kwatiri here?
Harahwa dzedu dzobatwa sepwere
Munyika yawavapa, musiki mugoni!
Havasisina rukudzo panyika.
Havasisina chavanacho
Dambudziko guru ndiro ravawira
Baba mutsvene!
Gomo rine ngoni!
Hamungotinzwawo kuchema kwedu here?
Tine chitadzo chakakura sei
Chokubva matiramwa zvakadai?
Nehanda Nyakasikana!
Kunozova riniko?
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa
Neriri pfumojena rasvika munyika.</div>
</poem></small>
<div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div>
|}
|-
|
{|
! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Cecil the lion at Hwange National Park (4516560206).jpg|center|frameless|296x296px]]<div style="text-align: center;">Mfananidzo waCecil, shumba yekuRimuka reDhidhizha reHwange (Hwange National Park).</div>
|}
|-
| style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj
|-
| style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]]
|}
|}
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;"
! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big>
|-
| style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]]
'''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]]
|-
|
|-
| style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|-
|'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]]
|-
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
|-
| style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] ·
'''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz)
'''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
| style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]]
'''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |
* [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".''
* [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]]
* [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]].
* [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu.
* [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)]
* [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]]
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino
* [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa]
* [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;"
! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big>
|-
| style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]].
Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]])
|-
!
|}
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#002223"
|[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/>
<div style="text-align:center;">
<inputbox>
type=search2
bgcolor=#003738
width=38
buttonlabel=Tsvaga
searchbuttonlabel=Tsvaga
</inputbox>
</div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/>
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;"
! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big>
|-
|-
| style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe") i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]].
Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]).
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;"
! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo.
{|
|[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]]
|
{|
|'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]'''
|-
|Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]].
|}
|[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]]
|
{|
|'''[[metawiki:|Meta-wiki]]'''
|-
|Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya.
|}
|[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]]
|
{|
|'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]'''
|-
|Duramazwi.
|}
|-
|[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]]
|
{|
|'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]'''
|-
|Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara.
|}
|[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]]
|
{|
|'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]'''
|-
|Unganidzo re madzupuramanzwi
|}
|[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]]
|
{|
|[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)''
|-
|[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara.
|}
|-
|[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[species:|Wikirudzi]]'''
|-
|Duramazwi re marudzi (maspishi).
|}
|[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]]
|
{|
|'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]'''
|-
|Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara.
|}
|[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[wikinews:|Wikinhau]]'''
|-
|Nhau dze mahara.
|}
|}
|}
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]] · [[:ak:|Chiakani]] · [[:am:|Chiamhari]] · [[:bm:|Chibhambara]] · [[:ny:|Chichewa]] · [[:tum:|Chitumbuka]] · [[:ee:|Chiewe]] · [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]]) · [[:ki:|Chikĩkũyũ]] · [[:ha:|Chihawusa]] · [[:ig:|Chiigbho]] · [[:xh:|Chixhosa]] · [[:zu:|Chizuru]] · [[:kr:|Chikanuri]] · [[:rw:|Chinyarwanda]] · [[:rn:|Chirundi]] · [[:sw:|Chiswahiri]] · [[:kg:|Chikongo]] · [[:ln:|Chingara]] · [[:lg:|Chiganda]] · [[:mg:|Chimaragasi]] · [[:om:|Chioromo]] · [[:sg:|Chisangho]] · [[:st:|Chisutu]] · [[:tn:|Chitswana]] · [[:ss:|Chiswati]] · [[:so:|Chisomari]] · [[:ti:|Chitigirinya]] · [[:ve:|Chivhenda]] · [[:tw:|Chitwi]] · [[:wo:|Chiworofu]] · [[:ts:|Chitsonga]] · [[:yo:|Chiyorubha]] ·
''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>''
|}
[[Category:Wikipidhiya]]
782m9hn4roz2qrkwq8dozwwdj500dp2
97144
97143
2022-08-02T15:27:37Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
__NOTOC__
{| class="wikitable flost center"
|[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
{|
|
{|
|- style="background-color:#DCDCDC"
!Kwaziwai, Kwaziwai
|- style="background-color:#abe098"
!<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big>
|- style="background-color:#83d475"
|[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona.
Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]].
|- style="background-color:#DCDCDC"
!'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>'''
|-
|-
|}
|
|
{|
|-
|
{|
|[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]]
|-
|[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]]
|}
|-
|
{|
|[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Chinamato]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]]
|}
{|
|-
|[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]]
|-
|[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]]
|}
{|
|[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Useza|Useza]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]]
|}
|-
|
{|
|[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]]
|}
|}
|}
[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|}
{|
! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
| style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]].
Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda.
Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]].
Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi.
Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org]
Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya]
|-
| style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#343c19"
|[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox>
type=create
width=45
break=no
buttonlabel=Sika Chinyorwa
</inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div>
|}
{|
|- valign="top"
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{|
| colspan="4" |
{|
|-
|
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">
<div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div>
</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div>
<div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]!
Kunozove riniko,
Isu [[VaNyai]] tichitambudzika;
Mweya Unoera!
Kunozove riniko,
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa?
Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi;
Ko, toshirira kudzamara kuve riniko?
Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza,
Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro,
Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera;
Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza;
Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema,
Ko, isu rugare ruchatisvika riniko?
Vana vacheche vatinobereka,
vawakatipa Iwe [[Samasimba]],
vanova ndivo vadyi venhaka dzedu,
nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo,
Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza?
Apa nepapo pazere rufuse,
Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena.
Ko, vosvikepiko?
Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa;
Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi,
Pasina chikonzero, pasina mhosva
Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena.
Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika
Isu tichidya nhoko dzezvironda
Nhasi vari kudya, vakora sehochi
Isu toondoroka sembwa ine gwembe
Nhasi vagere murusununguko
lsu todzipwa huro nemajoto
Rusununguko, Nehanda, ndorupi?
Hamungaburukirewo kwatiri here?
Harahwa dzedu dzobatwa sepwere
Munyika yawavapa, musiki mugoni!
Havasisina rukudzo panyika.
Havasisina chavanacho
Dambudziko guru ndiro ravawira
Baba mutsvene!
Gomo rine ngoni!
Hamungotinzwawo kuchema kwedu here?
Tine chitadzo chakakura sei
Chokubva matiramwa zvakadai?
Nehanda Nyakasikana!
Kunozova riniko?
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa
Neriri pfumojena rasvika munyika.</div>
</poem></small>
<div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div>
|}
|-
|
{|
! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Cecil the lion at Hwange National Park (4516560206).jpg|center|frameless|296x296px]]<div style="text-align: center;">Mfananidzo waCecil, shumba yekuRimuka reDhidhizha reHwange (Hwange National Park).</div>
|}
|-
| style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj
|-
| style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]]
|}
|}
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;"
! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big>
|-
| style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]]
'''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]]
|-
|
|-
| style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|-
|'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]]
|-
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
|-
| style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] ·
'''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz)
'''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
| style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]]
'''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |
* [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".''
* [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]]
* [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]].
* [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu.
* [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)]
* [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]]
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino
* [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa]
* [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;"
! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big>
|-
| style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]].
Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]])
|-
!
|}
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#002223"
|[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/>
<div style="text-align:center;">
<inputbox>
type=search2
bgcolor=#003738
width=38
buttonlabel=Tsvaga
searchbuttonlabel=Tsvaga
</inputbox>
</div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/>
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;"
! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big>
|-
|-
| style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe") i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]].
Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]).
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;"
! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo.
{|
|[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]]
|
{|
|'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]'''
|-
|Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]].
|}
|[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]]
|
{|
|'''[[metawiki:|Meta-wiki]]'''
|-
|Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya.
|}
|[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]]
|
{|
|'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]'''
|-
|Duramazwi.
|}
|-
|[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]]
|
{|
|'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]'''
|-
|Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara.
|}
|[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]]
|
{|
|'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]'''
|-
|Unganidzo re madzupuramanzwi
|}
|[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]]
|
{|
|[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)''
|-
|[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara.
|}
|-
|[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[species:|Wikirudzi]]'''
|-
|Duramazwi re marudzi (maspishi).
|}
|[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]]
|
{|
|'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]'''
|-
|Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara.
|}
|[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[wikinews:|Wikinhau]]'''
|-
|Nhau dze mahara.
|}
|}
|}
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]] · [[:ak:|Chiakani]] · [[:am:|Chiamhari]] · [[:bm:|Chibhambara]] · [[:ny:|Chichewa]] · [[:tum:|Chitumbuka]] · [[:ee:|Chiewe]] · [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]]) · [[:ki:|Chikũyũ]] · [[:ha:|Chihausa]] · [[:ig:|Chiigbho]] · [[:xh:|Chixhosa]] · [[:zu:|Chizulu]] · [[:kr:|Chikanuri]] · [[:rw:|Chinyarwanda]] · [[:rn:|Chirundi]] · [[:sw:|Chiswahiri]] · [[:kg:|Chikongo]] · [[:ln:|Chingala]] · [[:lg:|Chiganda]] · [[:mg:|Chimaragasi]] · [[:om:|Chioromo]] · [[:sg:|Chisangho]] · [[:st:|Chisutu]] · [[:tn:|Chitswana]] · [[:ss:|Chiswati]] · [[:so:|Chisomari]] · [[:ti:|Chitigirinya]] · [[:ve:|Chivhenda]] · [[:tw:|Chitwi]] · [[:wo:|Chiworofu]] · [[:ts:|Chitsonga]] · [[:yo:|Chiyorubha]] ·
''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>''
|}
[[Category:Wikipidhiya]]
hatpqbew1zjw4hhtouare1gm8i0a85z
97145
97144
2022-08-02T15:35:58Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
__NOTOC__
{| class="wikitable flost center"
|[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
{|
|
{|
|- style="background-color:#DCDCDC"
!Kwaziwai, Kwaziwai
|- style="background-color:#abe098"
!<big>Tikutambire kuWikipidhiya!</big>
|- style="background-color:#83d475"
|[[Duramazwi]] re mahara, chero munhu anogona kuuya achiwedzera ruzivo rwaanawo kana kushandura mazanhi emimwe mitauro kuisa muChishona.
Parizvino tine zvinyorwa '''[[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]]''' [[Special:AllPages|zvakanyorwa]] ne [[ChiShona|Chishona]].
|- style="background-color:#DCDCDC"
!'''<small>Munoda kuona Wikipedhiya yedu senwadhi here? Dzvanyai Pano!</small>'''
|-
|-
|}
|
|
{|
|-
|
{|
|[[File:WikiProject Biology Logo (Deus WikiProject).png|frameless|29x29px]]
|-
|[[Pindiso:Taramhenyu|Taramhenyu]]
|}
|-
|
{|
|[[File:P religion-green.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Chinamato]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Wikipedia logo v2 (black).svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Masvomhu|Masvomhu]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Old wikipedia logo.png|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Nhoroondo|Nhoroondo]]
|}
{|
|-
|[[File:Geographylogo.svg|frameless|37x37px]]
|-
|[[Pindiso:Taranyika|Taranyika]]
|}
{|
|[[File:P culture.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Nzanga|Nzanga]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Circle-icons-music.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Mhanzi|Mhanzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Language icon.png|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Mutauro|Mutauro]]
|}
|-
|
{|
|[[File:Circle-icons-art.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Useza|Useza]]
|}
|}
|
|
{|
|
{|
|[[File:Nuvola apps kalzium.svg|frameless|30x30px]]
|-
|[[Pindiso:Sainzi|Sainzi]]
|}
|-
|
{|
|[[File:N icon technology.png|frameless|33x33px]]
|-
|[[Pindiso:Ruambarueza|Ruambarueza]]
|}
|-
|
{|
|[[File:ArchitectureIcon.svg|frameless|31x31px]]
|-
|[[Pindiso:Uvaki|Uvaki]]
|}
|}
|}
[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|}
{|
! style="background:#bdffa4; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
| style="background:#f7ffdc; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Zimbabwe_Outline.svg|right|200x200px]]Musha uno ndewedu vatauri ve[[Chivanhu]], [[:en:Shona|mutauro weChiShona]], muno mu[[Wikipedhiya]].
Wikipedhiya chinyorwa chepa[[danhautande]] chinounganidzwa [[ungwaru]], [[ruzivo]] no[[hunyanzvi]] hwezvikamu zvese zveraramo remarudzi osezvayo erino pasi. Zvakanaka zvakadzama kwazvo kuti gapu rese iri reungwaru, ruzivo nohunyanzvi rive rinonyogwa mururimi rwaamai. Basa iri ngatiritange nhasi tigorisiirawo vana vedu navana vavowo, zvichingoenda, ziyenda nakuenda.
Mutauro wedu isu vanhu hauna kugara uchinzi [[ChiShona]] kwete. [[Varungu|Muchena]] ainzi [[Clement Doke]] ndiye akatanga kushandisa izwi rekuti Chi[[Shona]] mugore ra[[1931]]. Mutauro wedu unonzi [[ChiVanhu]].
Munokokwa mese, ani naani zvake, kuti muwedzere zvinyogwa izvi. Vanyori, vadzidzisi nevadzidzi veChiShona muzvikoro zvikuru zvedzidzo munokokwa kuti mutitungamirire pabasa iri. Tinodaidza kunyanya zvikuru sei avo vadzidzi nevadzidzisi vari muboka rezvidzidzo zveChiShona pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] uyewo avo vese vakapedza zvidzidzo zveChiShona pachikoro chikuru ichi.
Kana muchida kuziva zvakawanda nezve[[humwe]] ye[http://sn.wikipedia.org:Wikipedia Wikipediya] endai panzvimbo yemu[[dandira]] iyi [http://www.wikipedia.org www.wikipedia.org]
Tsvakai muwedzere ruzivo rwenyu nezve [http://www.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Create_a_new_language_in_Wikipedia Kuisa zvinyorwa zvemumwe mutauro rudzi muWikipedhiya]
|-
| style="background:#bdffa4; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#343c19"
|[[File:New-Bouncywikilogo.gif|right|frameless|52x52px]]<div class="mpbox" style="margin-top: .3em; background-color: #676d20; padding: .25em;"><inputbox>
type=create
width=45
break=no
buttonlabel=Sika Chinyorwa
</inputbox>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]</div>
|}
{|
|- valign="top"
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{|
| colspan="4" |
{|
|-
|
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">
<div style="text-align: center;">Nehanda Nyakasikana</div>
</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#eeffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;"><small><poem></div>
<div style="text-align: center;">"Aah! [[Nehanda]] [[Nyakasikana]]!
Kunozove riniko,
Isu [[VaNyai]] tichitambudzika;
Mweya Unoera!
Kunozove riniko,
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa?
Ko, inga taneta wani nokunwa misodzi;
Ko, toshirira kudzamara kuve riniko?
Ko, inga panguva yechando miti inozvizorodza,
Inokuhumuka mashizha yombowana rudekaro,
Kwozoti nokuchena kwokunze yodombera;
Mashizha yovawo nenhenhere inoyevedza;
Shiri nemhuka nenyuchi dzokwezvwa nehwema,
Ko, isu rugare ruchatisvika riniko?
Vana vacheche vatinobereka,
vawakatipa Iwe [[Samasimba]],
vanova ndivo vadyi venhaka dzedu,
nhasi vokura vakasunzumara munyika yavo,
Voshaya nzvimbo dzokurarama nokuzvidekadza?
Apa nepapo pazere rufuse,
Makumbo avo ane matuzu nokupfuviswa neriri pfumojena.
Ko, vosvikepiko?
Mudzimba dzose nomumisha yose vari kutandwa pamwe nokurohwa;
Munzvimbo dzose nomumatare mose avanotongerwa, vari kungourayiwa senhunzi,
Pasina chikonzero, pasina mhosva
Pfuma yenyika nhasi yakatorwa vakagovana paukama hwavo vepfumojena.
Nhasi vari kudya mafuta ayo nyika
Isu tichidya nhoko dzezvironda
Nhasi vari kudya, vakora sehochi
Isu toondoroka sembwa ine gwembe
Nhasi vagere murusununguko
lsu todzipwa huro nemajoto
Rusununguko, Nehanda, ndorupi?
Hamungaburukirewo kwatiri here?
Harahwa dzedu dzobatwa sepwere
Munyika yawavapa, musiki mugoni!
Havasisina rukudzo panyika.
Havasisina chavanacho
Dambudziko guru ndiro ravawira
Baba mutsvene!
Gomo rine ngoni!
Hamungotinzwawo kuchema kwedu here?
Tine chitadzo chakakura sei
Chokubva matiramwa zvakadai?
Nehanda Nyakasikana!
Kunozova riniko?
Isu VaNyai tichidzvinyirirwa
Neriri pfumojena rasvika munyika.</div>
</poem></small>
<div style="text-align: center;"><small>''~ Nhetembo iyi yakatogwa kubva mubhuku rinonzi, [[Feso]],'' ''rakanyogwa naVa[[Solomon Mutswairo]] (mugore ra[[1956]]).'' </small></div>
|}
|-
|
{|
! style="background:#00cccc; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mfananidzo weVhiki</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#afe1c8; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |<div style="text-align: center;">[[File:Jacaranda trees in Montagu Ave, Harare, Zimbabwe in 1975.jpg|center|frameless|277x277px]]'''Jacaranda mimosifolia'''[[Mujakaranda]] kuMontagu Avhenyu, [[Harare]], [[Zimbabwe]], mhando iyi ndiyo inotumbuka maruva emavara ma[[Ungu (Ruvara)|ungu]] kana [[Hute (ruvara)|hute]].</div>
|}
|-
| style="background:#002223; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;"| [[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]jj
|-
| style="background:#003738; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|center|frameless|220x220px]]
|}
|}
| align="center" bgcolor="#ffffff" |
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#ff9d49;"
! style="background:#ffc11f; border:1px solid #986150; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Zvidzidzo</big>
|-
| style="background:#fff299; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Maziwumbe:''' [[Asia|Ezhiya]] · [[Africa|Afurika]] · [[North America|Amerika Maodzanyemba]] · [[South America|Amerika Chamhembe]] · [[Antarctica|Andakitika]] · [[Europe|Yuropu]] · [[Australia|Ostireriya]]
'''Nyika:''' [[Angola|Angora]] · [[Botswana|Butswana]] · [[Zimbabwe]] · [[Namibia|Namibhiya]] · [[Egypt|Ijipita]] · [[Tanzania]] · [[Nigeria|Naijeriya]] · [[Russian Federation|Rhashiya]] · [[France|Furanzi]] · [[Spain|Speini]] · [[Canada|Kanadha]] · [[Mexico|Mehiko]] · [[Germany|Jerumani]] · [[Chayina]] · [[Laos|Raosi]] · [[Makao]] · [[Jordan|Jorodhani]] · [[Oman|Omani]] · [[Yemen|Yemeni]] · [[Nepal|Neparu]]
|-
|
|-
| style="background:#fe650d;font-size:9pt; text-align:center;" |[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless]]
|-
|'''Mitauro:''' [[ChiShona|Chishona]] · [[Chindau]] · [[Chizulu]] · [[ChiSpanish|Chispeini]] · [[Chiarabhu]] · [[Chiswahili|Chiswahiri]] · [[Chihausa]] · [[Chirhashiya]] · [[Chifurenji]] · [[Chiputukezi]] · [[Chiafurikaanzi]] · [[Chichayina]] · [[Chijapani]] · [[Chirungu|Chingezi]] · [[Chihindi]] · [[Chiaramu]] · [[Chin'ko]] · [[ChiNdevere|Chindevere]] · [[Chibuja|Chibuja (Chibudya)]]
|-
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#cc5500; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#DAA06D; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#986150; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
|-
| style="background:#d1ac9a; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Vashona:''' [[Vakaranga]] ('''munhoroondo'''/[[Vakaranga|Vasenzi, Valaudzi, Vandalamo, Vamasingo)]] , [[Vazezuru]], [[Vakorekore]], [[Vabuja]], [[Vamanyika]], Vandau, Vadema (Vadoma), Vatawara (Vatavara), Vahungwe, Vambire, Vanyai, Varozvi, [[Vakalanga]] ([[Vanambya]], [[Vatalaote]]),
'''Zvinamato:''' [[Chidaviro cheVashona|Chivanhu]] ([[Vashona]]) · [[Ukristu]] ([[Vakristu]]) · [[Uyiziramu]] ([[Vasalama]]) · [[Uhindu]]· [[Ujudha]] ([[Vajudha]]) · [[Ubhudha]] · [[Usikhi]] · [[Udhao|Udhao (Utao)]] · [[Ukonfushasi|Ukonfushasi (Uru)]] · [[Ubhaha'i|Ubhaha'i (Ubhahá'í)]] · [[Ushinto]] · [[Ujaini]] · [[Uzoroasti]] · [[Zvinamato zve Afurika]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#89225d; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#eaadd0; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Tsika:''' [[Roora]] · [[Musi weChisi|Chisi]] · [[Karenda ye Chivanhu|Karenda ye Chivanhu (Mwedzi ne Mavhiki)]] ·
'''Mhanzi:''' [[Jiti]], [[Dancehall]], [[Afrobeats]], [[Sungura]], [[Tuku (mhanzi)|Tuku]] (Afrojazz)
'''Chikafu:''' [[Sadza]] · [[Mbambaira]] · [[Manhuchi]] · [[Maputi]] · [[Mabhanzi]] · [[Madora]] · [[Bota]] · [[Derere]] · [[Mupunga]] · [[Muriwo]] · [[Hohwa]] · [[Sawu|Masau]] · [[Nyimo]] · [[Nyemba]]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#d30080; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%"></div>
|-
| style="background:#fe99d6; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Upanganyeredzi:''' [[Gwararezhou]] · [[Galaksi]] · [[Rhadenga|Rhadenga (kosmosi)]] · [[Denga neNyika|Denganenyika]] · [[Chindeya|Zvindeya]] · [[Nyenyedzi|Nyeredzi]] · [[Unganyeredzi]] · [[Zuva]] · [[Mwedzi muChadenga|Mwedzi]] · [[Chisimira|Chisimira/chirimera (nyamutanhatu)]] · [[Ndemara]] · [[Runyanga]] · [[Nguruvenembwa]] · [[Mazhara]] · [[Maguta]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#b100cd; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#df70ff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |'''Simbi:''' [[Utare]] · [[Mhangura]] · [[Ndarira]] · [[Zeng'e]] · [[Ndarama]] · [[Darejena]] · [[Mutobvu]] · [[Aluminiyamu]] · [[Platinamu]] · [[Niyakari]]
'''Concepts''': [[Zvose]] · [[Upasina]] · Uzima · [[Rudo]] · [[Ruvengo]] · [[Unake]] · [[Uvi]] · [[Rima]] · [[Chiedza]] · [[Zvinoyera|Kuyera (Utsvene)]] · [[Ruhana]] ·[[Mweya (wemunhu)]] · [[Rusvinuko]] · [[Upenyu]] · [[Rufu]] · [[Pfungwa]] · [[Hana]] · [[Nhu]] · [[Moyo|(Moyo)]] · [[Mbune]] · [[Umbimba|Umbimba (igo)]] ·
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#f33c04;"
! style="background:#804fb3; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div>
|-
|-
| style="background:#d9c4ec; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |
* [http://www.dokpro.uio.no/allex/gsd.html Duramazwi RechiShona] - [[Duramahwi|duramazwi]] rakaitwa neve ''"[[ALLEX Project]]".'' Iri duramazwi rakaiswa mu[[dandira]] neve ''"Norwegian Documentation Project"'' pavakange vakumbigwa kuita izvi neve ''"Allex Project".''
* [http://www.mashumba.com/ Shona Language] - zvinyogwa zva[[Martin Shumba]]
* [http://www.edd.uio.no/allex/corpus/africanlang.html Bumbiro rezvinyogwa zveChiShona] - zvinoshandiswa kuongora mashandigo emashoko e[[ChiShona]].
* [http://www.edd.uio.no/allex/ ALLEX Project] - iyi ihumwe yechikwata chenyanzwi dzinoshanda pamwechete mukuongorora nokuunganidza ruzivo gwemutauro weChiShona. Chikwata ichi chinoshanda chiri pa[[Yunivhesiti yeZimbabwe]] chichitungamirigwa naVaChimhundu.
* [https://web.archive.org/web/20091128095813/http://www.uz.ac.zw/units/alri/alri_home.htm African Languages Research Institute (ALRI)]
* [https://web.archive.org/web/20110718102510/http://mashona.wordpress.com/ Nhaka yeVaShona] - zvinyogwa zva [[Knowledge Chikuse]]
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=sna Ethnologue - Shona (S10, sna)] - mutauro weChiShona mudenhe reruzivo remutauro yepasirino
* [http://www.verbix.com/languages/shona.shtml Denhe remutauro weChiShona rinotaridza kuvakwa kweviitwa]
* [http://www.worldlanguage.com/Languages/Shona.htm Nzvimbo mudandira inotaridza zvinotengeswa zvemutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20120503123847/http://www.shonalanguage.info/resources.htm#mawadza Magwaro anobetsera vanotangisa kudzidza mutauro weChiShona]
* [https://web.archive.org/web/20130314200621/http://www.shonalanguage.info/ndau.zip Gwaro rinodzidzisa vanotangisa kudzidza mutauro weChiNdau]
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#1f1fff;"
! style="background:#1f1fff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheVhiki Rino:</big>
|-
| style="background:#bfbfff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[File:Nomadacris septemfasciata.jpg|left|frameless|289x289px]]'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando ye [[hwiza]] inowanikwa mu[[Africa Zasi kweSahara|Afurika Zasi kweSahara]].
Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa [[Bhezhi (ruvara)|bhezhi]] uye [[Mbise (ruvara)|mbise]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye mbise pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm... ([[Njororo|werengai zvakadzama]])
|-
!
|}
|}
{| class="wikitable float center"
|- style="background-color:#002223"
|[[File:Wikipedia logo puzzle globe spins horizontally and vertically, revealing the contents of all of its puzzle pieces, without background.gif|right|frameless|45x45px]]<br/>
<div style="text-align:center;">
<inputbox>
type=search2
bgcolor=#003738
width=38
buttonlabel=Tsvaga
searchbuttonlabel=Tsvaga
</inputbox>
</div>[[File:Wikibar-alpha-8bit.png|right|frameless|100x100px]]<br/>
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#358873;"
! style="background:#358873; border:1px solid #ddddc0; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><big>Chidzidzo cheMwedzi Unowu</big>
|-
|-
| style="background:#b4d6c1; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px;" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|left|frameless|231x231px]]'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe") i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]].
Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].... ([[Saheru|werengai zvakadzama]]).
|-
| style="background:#eeeeee;font-size:9pt; text-align:center;" |
|}
{| width="100%" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background:#007417;"
! style="background:#009999; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mamwe mapurojekti eWikipidhiya</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |'''Wikimidhiya Faundesheni''' i[[duramazwi]] rakazvimirira pazasi peWikimidhiya Faundesheni, zvzvinoreva kuti ino[[maneja]] mamwe [[Purojekti|mapurojekti]] akadorongodzwa zasiyo. Parizvino, mapurojekti anowanikwa mu[[ChiShona|Chishona]] i[[Peji Rekutanga|Wikipidhiya]] basi, tirikuzama kudzosa [[Wikiduramazwi]] rakavharwa muna [[2007]]. Nwadhi riripo asi harisati ravenezvinyorwa mukati. Mamwe ariko anowanikwa mumimwe mitauro, senge Chingezi nezvimwe wo.
{|
|[[File:WikiProject_Structured_Data_for_Commons-logo.svg|frameless|56x56px]]
|
{|
|'''[[c:|Zvinjee (Zvikomoni)]]'''
|-
|Unganidzo re mifananidzo ne maodhiyo e[[Njee|unjee]].
|}
|[[File:Meta-Wiki_Confirmed-2000px.png|frameless|45x45px]]
|
{|
|'''[[metawiki:|Meta-wiki]]'''
|-
|Kurongwa kwe zviitwa zvose zve wikimidhiya.
|}
|[[File:Wiktionary-logo-ka-without-text.svg|frameless|48x48px]]
|
{|
|'''[[wiktionary:sn:|Wikiduramazwi]]'''
|-
|Duramazwi.
|}
|-
|[[File:Wikibooks-logo.png|frameless|46x46px]]
|
{|
|'''[[b:sn:|Wikinwadhi]]'''
|-
|Manwadhi ne zvinyorwa zvekudzidza zvemahara.
|}
|[[File:Wikiquote-logo-sq.svg|frameless|51x51px]]
|
{|
|'''[[wikiquote:|Wikidzupuramanzwi]]'''
|-
|Unganidzo re madzupuramanzwi
|}
|[[File:Wikisource-logo.svg|frameless|49x49px]]
|
{|
|[[wikisource:|Wikivambo]] ''(Wikisosi)''
|-
|[[Chikuvamagwaro|Kuvamagwaro]] re mahara.
|}
|-
|[[File:Wikispecies-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[species:|Wikirudzi]]'''
|-
|Duramazwi re marudzi (maspishi).
|}
|[[File:Wikiversity_Logo.png|frameless|50x50px]]
|
{|
|'''[[betawikiversity:|Wikichikoro]]'''
|-
|Zvidzidzo ne zvokuita zvemahara.
|}
|[[File:Wikinews-Africa-logo.svg|frameless|54x54px]]
|
{|
|'''[[wikinews:|Wikinhau]]'''
|-
|Nhau dze mahara.
|}
|}
|}
{|
! style="background:#00ffff; border:1px solid #eeeeee; text-align:center;" |<div style="float:right;">[[File:Wikibar-alpha-8bit.png]]</div><div style="font-size:120%">Mimwe mitauro ye Afurika isiri pakati pe dzihombe:</div><!-- TÍTULO A (FIN)--><!-- TEXTO A -->
|-
| style="background:#ffffff; padding-left:0px; padding-top:2px; padding-bottom:2px; padding-right:0px; font-size:9pt;" |[[:af:|Chiafurikanzi]] · [[:ak:|Chiakani]] · [[:am:|Chiamhari]] · [[:bm:|Chibhambara]] · [[:ny:|Chichewa]] · [[:tum:|Chitumbuka]] · [[:ee:|Chiewe]] · [[:ff:|Chifurufurudhe (Chifurani]]) · [[:ki:|Chikũyũ]] · [[:ha:|Chihausa]] · [[:ig:|Chiigbho]] · [[:xh:|Chixhosa]] · [[:zu:|Chizulu]] · [[:kr:|Chikanuri]] · [[:rw:|Chinyarwanda]] · [[:rn:|Chirundi]] · [[:sw:|Chiswahiri]] · [[:kg:|Chikongo]] · [[:ln:|Chingala]] · [[:lg:|Chiganda]] · [[:mg:|Chimaragasi]] · [[:om:|Chioromo]] · [[:sg:|Chisangho]] · [[:st:|Chisutu]] · [[:tn:|Chitswana]] · [[:ss:|Chiswati]] · [[:so:|Chisomari]] · [[:ti:|Chitigirinya]] · [[:ve:|Chivhenda]] · [[:tw:|Chitwi]] · [[:wo:|Chiworofu]] · [[:ts:|Chitsonga]] · [[:yo:|Chiyorubha]] ·
''<small><div style="text-align: center;">(Tarisai bhaa repadivi kuti muone mamwe mapeji eWikipedhiya)</div></small>''
|}
[[Category:Wikipidhiya]]
nyjzsq0q1w3jbfmcgfr52sc4a7bqpo7
Zenze
0
9943
97135
89280
2022-08-02T13:29:32Z
Holani Mina
12412
wikitext
text/x-wiki
[[Zenze]], [[hwenze]] kana [[chenze]] (mane) kureva mvere dzinokura muhuro negotsi re[[Zenze (bhiza)|bhiza]] kana [[Zenze (shumba)|shumba]].
==Chirevo==
*[[Kumera zenze]] zvinoreva kuita manyawi kana shungu nechinhu chiripo.
==Mitauro yeBantu==
*[[Nyanja]] vanoti '''dzenze, madzenze''' (n. mane of a horse, zebra, goat; the mane running along the neck of an animal) kureva [[zenze]].
*[[VaLozi]] vanoti '''mutata''' (n. hair-ridge on the back of animals) kureva mvere dziri pamusana wedzimwe [[mhuka]].
[[Category:mhuka]]
k1tf0z08tref1gofkosm1izr0osb7pu
97136
97135
2022-08-02T13:33:12Z
Holani Mina
12412
wikitext
text/x-wiki
[[Zenze]], [[hwenze]] kana [[chenze]] (mane) kureva mvere dzinokura muhuro negotsi re[[Zenze (bhiza)|bhiza]] kana [[Zenze (shumba)|shumba]].
==Chirevo==
*[[Kumera zenze]] zvinoreva kuita manyawi kana shungu nechinhu chiripo.
*Murwiyo [[Dai Ndakaziva]], muimbi [[Oliver Mtukudzi]] akaimba - [[Zenze tuku, zenze tuku ndayaruka]].
==Mitauro yeBantu==
*[[Nyanja]] vanoti '''dzenze, madzenze''' (n. mane of a horse, zebra, goat; the mane running along the neck of an animal) kureva [[zenze]].
*[[VaLozi]] vanoti '''mutata''' (n. hair-ridge on the back of animals) kureva mvere dziri pamusana wedzimwe [[mhuka]].
[[Category:mhuka]]
5go0cwqe72cyvzrk18w4s0djzpip4mv
Nya- paMazita
0
11201
97150
49419
2022-08-03T00:36:49Z
Xqbot
580
Bot: Fixing double redirect to [[Chivakashure nya]]
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[Chivakashure nya]]
hemoh9gwq8i0xny4kibiappyo3c4snp
Chivakamberi Nya- paMazita
0
11212
97149
49372
2022-08-03T00:36:44Z
Xqbot
580
Bot: Fixing double redirect to [[Chivakashure nya]]
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECT [[Chivakashure nya]]
hemoh9gwq8i0xny4kibiappyo3c4snp
Mutambara
0
12920
97131
97089
2022-08-02T13:17:58Z
Holani Mina
12412
wikitext
text/x-wiki
*Mutambara (parcel or bundle - bound with a stick projecting on either side, for ease of laying down or lifting).
*[[Mutambara sezita]] (a family name).
{{Kujekesa}}
lsje0lcf9x9ni18edet6o8iqju6su0r
Ndoro sezita
0
16190
97137
96997
2022-08-02T14:17:47Z
Holani Mina
12412
wikitext
text/x-wiki
'''Ndoro''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]].
*Vanhu vane zita iri: Larry Ndoro; Tsverukayi Ndoro; Farisai Ndoro; Pamela Ndoro.
*Kusandudza ugaro kwakapa muranda [[ndoro]]. The change of habitat brought a servant a white shell (for chieftainship).
==Mitauro yeAfrika==
Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya.
*[[Baila]] vanoti '''indolo''' (drowsiness, spleepiness) vachireva kuva nehope.
*[[Karang]] vanoti ndo̧ro (n. coin) kureva [[mari yesimbi]]. [[Nyanja]] inoti ndo̧lo (n. ear-ring made of brass) imhete yakagadzirwa ne[[brasi]].
*[[Nyanja]] inoti ndo̧lo (n. greenness of youth) kureva kuzaziva kwehudiki. Mamwe mazwi: mandolo (unripe groundnuts).
[[Category:Mazita eVanhu]]
58ne4fnestxycrbbi1zye6bppo11u2a
Chitambara
0
17053
97125
97123
2022-08-02T13:01:39Z
Holani Mina
12412
wikitext
text/x-wiki
'''Chitambara''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]].
*Vanhu vane zita iri: Fungayi Chitambara; Prosper Chitambara; Farai Chitambara, Clide Kudakwashe Chitambara.
*Mazita ari pedyo: [[Mutambara]].
==Mitauro yeBantu==
Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya.
*[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; crawling) vachireva [[kukambaira]]. Zigula inoti '''kutambaza''' (to crawl on; crawling on) vachireva [[kukambairira]].
*[[Lugungu]] inoti '''kitambaara''' (tablecloth; crocheted cloth). [[Kikongo]] inoti '''kitambala''' (n. scarf). Kirundi inoti '''igitambara''' (cloth).
*[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants). '''Kutambalala''' (stretch out one's self).
[[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]]
hc71cnq3reya729ivoea37e5hi1csek
97126
97125
2022-08-02T13:02:21Z
Holani Mina
12412
wikitext
text/x-wiki
'''Chitambara''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]].
*Vanhu vane zita iri: Fungayi Chitambara; Prosper Chitambara; Farai Chitambara, Clide Kudakwashe Chitambara.
*Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Mutambarika sezita]].
==Mitauro yeBantu==
Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya.
*[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; crawling) vachireva [[kukambaira]]. Zigula inoti '''kutambaza''' (to crawl on; crawling on) vachireva [[kukambairira]].
*[[Lugungu]] inoti '''kitambaara''' (tablecloth; crocheted cloth). [[Kikongo]] inoti '''kitambala''' (n. scarf). Kirundi inoti '''igitambara''' (cloth).
*[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants). '''Kutambalala''' (stretch out one's self).
[[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]]
nv9tepht4mxd5fjlzbpsuejx0fa20uo
97133
97126
2022-08-02T13:19:39Z
Holani Mina
12412
Replaced content with "*Chitamba *[[Chitambara sezita]] (a family name). {{Kujekesa}}"
wikitext
text/x-wiki
*Chitamba
*[[Chitambara sezita]] (a family name).
{{Kujekesa}}
han0qjueskmn2y9excoq4bg8nbcvd49
Chisimira
0
18568
97151
96419
2022-08-03T05:33:50Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
[[File:Pleiades large.jpg|thumb|227x227px|Chisimira.]]
'''Chisimira''' ([[Chirungu|Chingezi]]: Pleiades) '''chirimera''' kana '''Chimutanhatu''', i[[asterisimu]] uye [[sumbu]] rakavhurika re[[Nyenyedzi|nyeredzi]] dzezera repakati, dzinopisa dze mhando-B kumaodzanyemba-mabvazuva kwe [[unganyeredzi]] ya [[Handira (unganyeredzi)|Handira]] (''Taurus''). Rine nhambwe ye[[makore echiedza]] anosvika 444, riri pakati pemasumbu enyeredzi ari padyo ne[[Rinopasi]]. Ndiro chinhu che Mesieri chiri pedyopedyo ne Rinopasi, uye ndiro sumbu rinonyatso oneka ne[[ziso risina kupfeka]] mudenga reusiku.<ref name=":0">https://archive.org/stream/TheRhodesiaNativeAffairsDept.AnnualFor1979/NADA2_djvu.txt</ref>
== Vambo rezita ==
Chisimira izita rema ''pleiades'' rinoreva kuti ''<nowiki/>'nguva yekusima'<nowiki/>'' kana ''<nowiki/>'kudyara'''.<ref name=":0" />
'''Chimutanhatu''' kana '''Chinyamutanhatu''' inyeredzi tanhatu dzakajeka muchisimira, imwe yacho yechinomwe hayikwanise kuoneka zvakanaka kana munhu achitarisa.
== Mitauro yeBantu ==
* '''Kilimia''' ndio zita rachisimira mu'''[[Swahili|Chiswahiri]]'''.<ref>Chiswahiri Wikipidhiya, (4 Chivabvu 2019) [[:sw:Kilimia|'Kilimia']] ''Chisimira''. Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref> Rangarirai kuti [[Vaswahiri]] vanoshandisa ''Ki'' panoshandiswa ''Chi'' muChishona.
* '''Bangɔndɔ nsambo''' ndiro zita rachisimira mu'''[[Lingala|Chingala]]'''<ref>Chingala Wikipidhiya, (24 Chikunguru 2013) [[:ln:Bangɔndɔ_nsambo|'<nowiki/>'''Bangɔndɔ nsambo'''']] Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref>
* '''Kelemera''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Vanyabangu]]''' weku[[Rwanda]].<ref name=":1">[https://assa.saao.ac.za/astronomy-in-south-africa/ethnoastronomy/ 'ethno astronomy'] ''the stars around orion''. Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref>
* '''Lemila''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Vanyasa]]''' weku[[Malawi|Marawi]]<ref name=":1" />
* '''Selemela''' ndiro zita rachisimira mu'''[[Sesotho|Chisotho]]''' ne'''[[Setswana|Chitswana]]'''.<ref name=":1" />
* '''Shirimela''' rinoreva kuti chisimira mu'''[[Tsonga|Chitsonga]]'''.<ref name=":1" />
* '''Tshilemela''' ndiro zita rachisimira ku[[Venda|'''Chivhenda''']].<ref name=":1" />
* '''Isilemela''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Chizulu]]''' ne[[Xhosa|'''Chixhosa''']].<ref name=":1" />
== Mashoko ashandiswa: ==
sumbu - kureva cluster
unganyeredzi kureva constellation
asterisimu kureva asterism
== Mabviro eruzivo ==
[[Category:Nyeredzi]]
<references />
[[Category:Chisimira]]
[[Category:Handira (unganyeredzi)]]
k5zubzfhu71pcb0c51pij5e4f9er93q
97152
97151
2022-08-03T05:34:06Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
[[File:Pleiades large.jpg|thumb|227x227px|Chisimira.]]
'''Chisimira''' ([[Chirungu|Chingezi]]: Pleiades) '''chirimera''' kana '''Chimutanhatu''', i[[asterisimu]] uye [[sumbu]] rakavhurika re[[Nyenyedzi|nyeredzi]] dzezera repakati, dzinopisa dze mhando-B kumaodzanyemba-mabvazuva kwe [[unganyeredzi]] ya [[Handira (unganyeredzi)|Handira]] (''Taurus''). Rine nhambwe ye[[makore echiedza]] anosvika 444, riri pakati pemasumbu enyeredzi ari padyo ne[[Rinopasi]]. Ndiro chinhu che Mesieri chiri pedyopedyo ne Rinopasi, uye ndiro sumbu rinonyatso voneka ne[[ziso risina kupfeka]] mudenga revusiku.<ref name=":0">https://archive.org/stream/TheRhodesiaNativeAffairsDept.AnnualFor1979/NADA2_djvu.txt</ref>
== Vambo rezita ==
Chisimira izita rema ''pleiades'' rinoreva kuti ''<nowiki/>'nguva yekusima'<nowiki/>'' kana ''<nowiki/>'kudyara'''.<ref name=":0" />
'''Chimutanhatu''' kana '''Chinyamutanhatu''' inyeredzi tanhatu dzakajeka muchisimira, imwe yacho yechinomwe hayikwanise kuoneka zvakanaka kana munhu achitarisa.
== Mitauro yeBantu ==
* '''Kilimia''' ndio zita rachisimira mu'''[[Swahili|Chiswahiri]]'''.<ref>Chiswahiri Wikipidhiya, (4 Chivabvu 2019) [[:sw:Kilimia|'Kilimia']] ''Chisimira''. Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref> Rangarirai kuti [[Vaswahiri]] vanoshandisa ''Ki'' panoshandiswa ''Chi'' muChishona.
* '''Bangɔndɔ nsambo''' ndiro zita rachisimira mu'''[[Lingala|Chingala]]'''<ref>Chingala Wikipidhiya, (24 Chikunguru 2013) [[:ln:Bangɔndɔ_nsambo|'<nowiki/>'''Bangɔndɔ nsambo'''']] Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref>
* '''Kelemera''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Vanyabangu]]''' weku[[Rwanda]].<ref name=":1">[https://assa.saao.ac.za/astronomy-in-south-africa/ethnoastronomy/ 'ethno astronomy'] ''the stars around orion''. Yakatariswa: 21 Chikumi 2021</ref>
* '''Lemila''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Vanyasa]]''' weku[[Malawi|Marawi]]<ref name=":1" />
* '''Selemela''' ndiro zita rachisimira mu'''[[Sesotho|Chisotho]]''' ne'''[[Setswana|Chitswana]]'''.<ref name=":1" />
* '''Shirimela''' rinoreva kuti chisimira mu'''[[Tsonga|Chitsonga]]'''.<ref name=":1" />
* '''Tshilemela''' ndiro zita rachisimira ku[[Venda|'''Chivhenda''']].<ref name=":1" />
* '''Isilemela''' ndiro zita rachisimira ku'''[[Chizulu]]''' ne[[Xhosa|'''Chixhosa''']].<ref name=":1" />
== Mashoko ashandiswa: ==
sumbu - kureva cluster
unganyeredzi kureva constellation
asterisimu kureva asterism
== Mabviro eruzivo ==
[[Category:Nyeredzi]]
<references />
[[Category:Chisimira]]
[[Category:Handira (unganyeredzi)]]
65089lq7sj9byelb05732043vy2peks
Bepa
0
18919
97154
96441
2022-08-03T06:21:50Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
[[File:Paper 450x450.jpg|thumb|bepa]]
'''Bepa''' (ku [[Chingezi]]: paper) kana '''katasi''' kutora Shook reChiswahiri, chinhu chitete chakagadzirwa (zvikuru) ne [[marise]] (''fibre'') e huni akatsindirwa pamwe chete. Vanhu vanonyora pabepa ne[[penzura]] kana [[karamu]], uye ma[[Bhuku|nwadhi]] ne ma[[magazini]] anogadzirwa ne mabepa. Bepa rinogona [[kunwririra]] mutuvi senge mvura, saka vanhu vanogona kuchenesa zvinhu nebepa. Kune mhando dzakawanda dzebepa.
Vanhu vakatanga kugadzira bepa waive [[Vachayina|Machayina]].
== Zita mumitauro ye Chibantu ==
Mu[[Swahili|Chiswahiri]] - Bepa rinonzi '''''karatasi''''' kutora shoko re[[Chigiriki]] Χαρτί ''kharti'' rakabva wo ku[[Chiarabhu]] '''قرطاص''' ''qartas''.
MuChishona rinenge richinzi '''''kaharati''''' kutora shoko reChigiriki kana '''''karatasi''''' futi kutora shoko reChiarabhu.
* Ikhasi muChizulu
== Mamwe mapeji ekutarisa ==
* [[Karamu]] (pen)
* [[Penzura]]
* [[Ingi]]
*[[Hwani]] (leaflet)
*[[Bhuku|Nwadhi]] (bhuku)
*[[Tsamba]]
[[Category:Bepa]] [[Category:Kunyora]]
ac35qvooto5stj9zriu15guk3ljklua
Mansa Musa
0
19053
97153
96440
2022-08-03T06:19:17Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
[[File:Empire mansa musa.jpeg|thumb|320x320px|Mansa Musa]]
'''VaMusa I''' ([[1280]] –[[1337]]), kana '''VaMansa Musa''', vaive ''Mansa'' wechipfumbamwe we [[Ubwami hwe Maari]], ubwami waive nemateritori mazhinji mumaoko mavo uye waive mumwe [[muvuso]] we[[Yisalamu]] weku [[Madokero eAfurika]] wainge wakasimba.
Munguva ye asesheni ya VaMusa padendemaro, Maari pakukura kwayo yaisanganisa teritori yaive chikamu che [[Ubwami hwe Ghana]], yakakundwa neMaari. Ubwami hwe Maari waisanganisa chikamu che[[Guinea|Ghini]], [[Senegal|Senegaru]], [[Mauritania|Moriteniya]], [[Gambia|Gambiya]] uye muvuso we[[Mali|Maari]] yanhasi.
VaMusa vakaenda ku[[Hadji|Hadji (hajj)]] ku[[Mecca|Mekha]] muna [[1324]], uye vakafamba ne ''entourage'' huru ne [[ndarama]] zhinji. Panzira yavo, vakagara mu[[Cairo|Kairo]], ndiko kwavakapa zvipo zvakanakakwazvo zvika afekta vukoshe hwe ndarama mu[[Egypt|Ijipita]] uye zvakaunza ''attention'' kubva kunyika dze [[Vasalama]].
== Zita ==
Zita ra VaMansa Musa raive Musa ([[Chiarabhu]]: موسى, [[chiroma]]<small>:</small> ''Mūsā''), zita ravo imhando imwe yezita rekuti [[Mhoze (zita)|Mhoze]] muChiarabhu. ''Mansa'', zvinoreva kuti 'mutongi' kana 'mambo' mu [[Chimande]], raive dumidzo revatongi we Uhwami hwe Maari. Rakambopindurwa richinzi "mukundi" uye "mambo-mfundisi". Munhoroondo yekureketwa uye mu[[Viringira reTimbuktu]] (kana ''Makeronika eTimbuktu''), VaMusa vaizivikwa vachinzi Kanku Musa. Muchinyakare cheVamande, zita ramai raiiswa sechivakashure pazita ravo, saka zita rekuti Kanku Musa rinoreva kuti "Musa, mukororo waKanku", asi hazvizivikwi kuti ''jiniyoroji'' iyi yaive chaiyo here. Vakambonzi wo VaHidji Mansa Musa muchinyakare chekuhwereketwa mumareferenzi ekuhadji yake. Semumwe we[[Ushe hwe Keita]], anombo danwa achinzi Musa Keita.
Mumutauro we [[Chisonghai]], mutongi we Maari senge VaMusa vaizivikwa sa Mali-koi, ''koi'' zvichireva dumidzo rekuratidza [[mukondo]] pamusoro pe nzvimbo: mumamwe mazwi, "mutongi we Maari".
MuChishona zita rekuti Mansa Musa rinenge richinzi Mambo Mhoze kana Mutongi Mhoze.
== Mamwe mapeji ekutarisa ==
* [[Mansa (dumidzo)|Mansa]]
[[Category:Mansa Musa]]
[[Category:VaMansa weMali]]
[[Category:Umambo hweMali]]
nneoirmihv3jansicmlz63u9zbtp0r2
Udorongodzwa hwe nyika dze Afurika ne ruwa
0
19061
97124
93780
2022-08-02T12:07:25Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
[[File:Africa (orthographic projection).svg|thumb|502x502px|Afurika]]
Pazasi pane [[udorongodzwa]] hwe [[nyika]] dzese dze mu[[Africa|Afurika]] zvichienderana ne [[ruwa]] rwe jiogirafi. [[Algeria|Arujeriya]] ndiyo nyika hombe kwazvo muAfurika ne munyika ye Maarabhu kubva muna 2011, panguva ye kugohwaniswa kwe [[Sudan|Sudhani]]. [[Seychelles|Seisheri]] ndiyo nyika diki muAfurika pazvese, ne [[Gambia|Gambiya]] iri nyik diki muziwumbe reAfurika.
{| class="wikitable sortable"
!Rhengi
!Nyika
!Ruwa
!Zvinembo
|-
|1
|[[Algeria|Arujeriya]]
|2,381,741 km<sup>2</sup> (919,595 skw mi)
|I-20% basi ye chisi cheArujeriya chinokwanisa kugarikwa nevanhu. Imwe 80% yacho i-1,905,932 km², isingakwanise kugarwa nevanhu nekuda kweGwenga reSahara muchisi dzacho.
|-
|2
|[[Democratic Republic of the Congo|Utemabanze weRudhende rweVakongo (URK; DRC)]]
|2,344,858 km<sup>2</sup> (905,355 skw mi)
|
|-
|3
|[[Sudan|Sudhani]]
|1,861,484 km<sup>2</sup> (718,723 skw mi)
|Sudhani, ine ruwa re 2,505,813km² (967,500 skw mi), yaive nyika huru yeAufrika yese asi yakaganhurwa kuita nyika mbiri muna 2011 (Sudhani ne Sudhani Chamhembe).
|-
|4
|[[Libya|Ribhiya]]
|1,759,540 km<sup>2</sup> (679,362 skw mi)
|
|-
|5
|[[Chad|Chadhi]]
|1,284,000 km<sup>2</sup> (495,755 skw mi)
|Chadhi ndiyo nyika huru muAfurika yese yakakomberedwa ne dzimwe nyika.
|-
|6
|[[Niger|Naija]]
|1,267,000 km<sup>2</sup> (489,191 skw mi)
|
|-
|7
|[[Angola|Angora]]
|1,246,700 km<sup>2</sup> (481,354 skw mi)
|
|-
|8
|[[Mali|Maari]]
|1,240,192 km<sup>2</sup> (478,841 skw mi)
|
|-
|9
|[[South Africa|Afurika Chamhembe]]
|1,221,037 km<sup>2</sup> (471,445 skw mi)
|
|-
|10
|[[Ethiopia|Itopiya]]
|1,104,300 km<sup>2</sup> (426,373 skw mi)
|Itopiya ndiyo nyika huru muAfurika yese yakakomberedzwa nedzimwe pahuwandu hwevanhu.
|-
|11
|[[Mauritania|Moritaniya]]
|1,030,700 km<sup>2</sup> (397,955 skw mi)
|
|-
|12
|[[Egypt|Ijipita]]
|1,001,449 km<sup>2</sup> (386,662 skw mi) [Chikamu che Afurika]
|1,010,408 km<sup>2</sup> (390,121 skw mi) hwerengedzo ye nyika kusanganisa [[Gomo re Sinai|Sinai]] (inowanzo sanganiswa sechikamu che [[Asia|Ezhiya]]).
|-
|13
|[[Tanzania]]
|945,203 km<sup>2</sup> (364,945 skw mi)
|
|-
|14
|[[Nigeria|Naijeriya]]
|923,768 km<sup>2</sup> (356,669 skw mi)
|Naijeriya ndiyo nyika ye gumi nenna, inyika hombe yeAfurika pa Huwandu hwevanhu.
|-
|15
|[[Namibia|Namibhiya]]
|825,418 km<sup>2</sup> (318,696 skw mi)
|
|-
|16
|[[Mozambique|Mozambiki]] (kana [[Mozambique|Mazambuko]])
|801,590 km<sup>2</sup> (309,496 skw mi)
|
|-
|17
|[[Zambia]]
|752,614 km<sup>2</sup> (290,586 skw mi)
|
|-
|18
|[[Morocco|Moroko]]
|712,550 km<sup>2</sup> (275,117 skw mi)
|Ichisanganisa Madokero eSahara.
|-
|19
|[[South Sudan|Chamhembe Sudhani]]
|644,329 km<sup>2</sup> (248,777 skw mi)
|
|-
|20
|[[Somalia|Somariya]]
|637,657 km<sup>2</sup> (246,201 skw mi).
|-
|21
|[[Central African Republic|Rudhende rweAfurika yePakati]]
|622,984 km<sup>2</sup> (240,535 skw mi)
|
|-
|22
|[[Madagascar|Matagadzikwa (Madhaskara)]]
|587,041 km<sup>2</sup> (226,658 skw mi)
|
|-
|23
|[[Botswana|Vutswana]] (kana [[Botswana|Bhotswana]])
|581,726 km<sup>2</sup> (224,606 skw mi)
|
|-
|24
|[[Kenya]]
|580,367 km<sup>2</sup> (224,081 skw mi)
|
|-
|25
|[[Cameroon|Kameruni]]
|475,442 km<sup>2</sup> (183,569 skw mi)
|
|-
|26
|[[Zimbabwe]]
|390,757 km<sup>2</sup> (150,872 skw mi)
|
|-
|27
|[[Republic of the Congo|Rudhende rweKongo]]
|342,000 km<sup>2</sup> (132,047 skw mi)
|
|-
|28
|[[Côte d'Ivoire|Aivhori Kosti (Kote Dhivhwa)]] (chirevo muChishona [[Côte d'Ivoire|Chipforo Mnyanga]])
|322,460 km<sup>2</sup> (124,503 skw mi)
|
|-
|29
|[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]]
|274,000 km<sup>2</sup> (105,792 skw mi)
|
|-
|30
|[[Gabon|Gabhoni]]
|267,668 km<sup>2</sup> (103,347 skw mi)
|
|-
|31
|[[Guinea|Giniya]]
|245,857 km<sup>2</sup> (94,926 skw mi)
|
|-
|32
|[[Ghana]]
|238,534 km<sup>2</sup> (92,098 skw mi)
|
|-
|33
|[[Uganda|Vuganda]] (kana [[Uganda|Yuganda]])
|241,037 km<sup>2</sup> (93,065 skw mi)
|
|-
|34
|[[Senegal|Senegaru]]
|196,723 km<sup>2</sup> (75,955 skw mi)
|
|-
|35
|[[Tunisia|Tunisiya]]
|163,610 km<sup>2</sup> (63,170 skw mi)
|
|-
|36
|[[Malawi|Marawi]]
|118,484 km<sup>2</sup> (45,747 skw mi)
|
|-
|37
|[[Eritrea|Eritiriya]]
|117,600 km<sup>2</sup> (45,406 skw mi)
|
|-
|38
|[[Benin|Bhenini]]
|112,622 km<sup>2</sup> (43,484 skw mi)
|
|-
|39
|[[Liberia|Ribheriya]]
|111,369 km<sup>2</sup> (43,000 skw mi)
|
|-
|40
|[[Sierra Leone|Siyera Riyoni]]
|71,740 km<sup>2</sup> (27,699 skw mi)
|
|-
|41
|[[Togo]]
|56,785 km<sup>2</sup> (21,925 skw mi)
|
|-
|42
|[[Guinea-Bissau|Giniya Bhisawu]]
|36,125 km<sup>2</sup> (13,948 skw mi)
|
|-
|43
|[[Lesotho|Resutu]]
|30,355 km<sup>2</sup> (11,720 skw mi)
|
|-
|44
|[[Equatorial Guinea|Giniya ye paIkweta]]
|28,051 km<sup>2</sup> (10,831 skw mi)
|
|-
|45
|[[Burundi|Vurundi]] (kana [[Burundi|Bhurundi]])
|27,830 km<sup>2</sup> (10,745 skw mi)
|
|-
|46
|[[Rwanda]]
|26,798 km<sup>2</sup> (10,347 skw mi)
|
|-
|47
|[[Djibouti|Jibhuti]]
|23,200 km<sup>2</sup> (8,958 skw mi)
|
|-
|48
|[[Eswatini]] (kana [[Swaziland|Swazirendi]])
|17,364 km<sup>2</sup> (6,704 skw mi)
|
|-
|49
|[[Gambia|Gambiya]]
|10,380 km<sup>2</sup> (4,008 skw mi)
|
|-
|50
|[[Cape Verde|Kepi Vhedhi]]
|4,033 km<sup>2</sup> (1,557 skw mi)
|
|-
|51
|[[Comoros|Komori]]
|2,235 km<sup>2</sup> (863 skw mi)
|1,659 km<sup>2</sup> isingasanganise Chitsuwa cheMayotte, dipatimende reFuranzi rekudhiyaspora.
|-
|52
|[[Mauritius|Morishasi]]
|2,040 km<sup>2</sup> (788 skw mi)
|
|-
|53
|[[São Tomé and Príncipe|Sao Tomu ne Purinzipari]]
|964 km<sup>2</sup> (372 skw mi)
|
|-
|54
|[[Seychelles|Seisheri]]
|451 km<sup>2</sup> (174 skw mi)
|
|-
|
|'''[[Chivunga]]'''
|'''30,365,000 km<sup>2</sup> (11,723,992 skw mi)'''
|
|}
== Mamwe mapeji ekutarisa ==
[[Category:Udorongodzwa hwe nyika dziri muAfurika]]
[[Category:Udorongodzwa ne ruwa]]
paoqz7vdh8xvhw7d0zbkimhr2w9dw6k
Saheru
0
19070
97138
90245
2022-08-02T14:35:40Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
{| class="wikitable floatright"
! colspan="2" |Saheru
|-
| colspan="2" |[[File:Sahel orthographic map.jpg|center|frameless|mepu ye Saheru ]]
|-
!Hurefu
|4,800 km (3,000 mi)
|-
!Hupamhi
|1,800 km (1,100 mi)
|-
!Ruwa
|9,200,000 km<sup>2</sup> (3,600,000 skw mi)
|-
! colspan="2" |Zita
|-
!Zita renetivhi
|''sa'hra''
|-
! colspan="2" |Tarichisi
|-
!Nyika
|'''Udorongodzwa'''
* [[Senegal|Senegaru]]
* [[Gambia|Gambiya]]
* [[Mauritania|Moritaniya]]
* [[Mali|Maari]]
* [[Burkina Faso|Bhurukina Faso]]
* [[Niger|Naija]]
* [[Nigeria|Naijeriya]]
* [[Chad|Chadhi]]
* [[Central African Republic|Rudhende rwePakati pe Afurika]]
* [[South Sudan|Sudhani Chamhembe]]
* [[Sudan|Sudhani]]
* [[Eritrea|Eritiriya]]
* [[Ethiopia|Itopiya]]
|-
!Mapangana
|23°[[Maodzanyemba|O]] 13°[[Mabvazuva|B]] [[Mapangana]]: 23°O 13°B
|}
'''Saheru''' ([[Chiarabhu]]: ساحل ''sāḥil'', '''Sahel;''' "kosti, hombekombe")<ref name=":0">http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/Sahel</ref> i[[rhewumu]] re[[upangahwewa]] (''ecoclimatic'') ne ru[[taramhenyuchisi]] (''biogeographic'') yetransisheni mu[[Africa|Afurika]] iri pakati pe[[Sahara]] kumaodzanyemba uye [[Savhana]] ye[[Sudan|Sudhani]] kuchamhembe . Ine hwewa hwe [[umhari]] (''semi-arid''), inotandamuka kuchingamira rumbariro rwe chamhembe-pakati che Maodzanyemba eAfurika pakati pe [[Gungwa reAtlantic|Gungwa re Atlandiki]] ne [[Bhahari Dzvuku]].
Saheru chikamu cheAfurika chinosanganisa madokero ne mabvazuva ekumaodzanyemba e[[Senegal|Senegaru]], kuchamhembe che[[Mauritania|Moritaniya]], pakati pe[[Mali|Maari]], kumaodzanyemba e[[Burkina Faso|Bhurukina Faso]], uye kuchamhembe chaikoiko kwe[[Algeria|Arujeriya]] ne [[Niger|Naija]], uye kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Nigeria|Naijeriya]], kumaodzanyemba chaikoiko kwe[[Cameroon|Kameruni]] uye [[Central African Republic|Rudhende rwePakati peAfurika]], pakati pe[[Chad|Chadhi]], pakati ne kuchamhembe kwe[[Sudan|Sudhani]], kuchamhembe chaikoiko kwe[[South Sudan|Sudhani Chamhembe]], [[Eritrea|Eritiriya]] ne kumaodzanyemba chaikoiko kwe [[Ethiopia|Itopiya]].
Nenhoroondo, madokero eSaheru anowanzo danwa se ivhu reSudhani (''bilād as-sūdān'' بلاد السودان "Ivhu re Sudhani"). Bhande iri rakagadzwa pakati peSahara ne nzvimbo dze hombekombe reMadokero eAfurika.
== Zita ==
Shoko rekuti "Saheru" rakatorwa kubva kuChiarabhu pashoko rekuti, الساحل ''al-sāḥil''.<ref name=":0" /> ''Sāḥil'' zvinoreva kuti "kosti, hombekombe", rinotsanangurwa richinzi rinoreva rutivi rwekuchamhembe cheruzhinji rweSahara.<ref>https://archive.org/details/asystemmodernge01huntgoog</ref><ref>http://www.yourdictionary.com/sahel</ref> Asi vamwe vanoti rakabva parimwe shoko reChiarabhu rekuti سهل ''sahl'' "rubaya".<ref>https://books.google.com/books?id=-eFVAAAAcAAJ&q=sahel+%D8%B3%D9%87%D9%84&pg=PP117</ref>
== Tarachisi ==
Saheru rinotora 5,900 km (3,670 mi) kubva kuGungwa reAtlandiki kumadokero eBhahari Tsvuku kumabvazuva, mubhande rinosaiyana siyana kubva kuzviuru zvemakiromita (c. 600 mamairi) muhupamhi, rinofukidza ruwa re 3,053,200 maskweya kiromita (1,178,850 skw mi).
== Mabviro eruzivo ==
[[Category:Saheru]]
<references />
hvu7ty0mp0k48gjb9o8idnvj85rg9bo
Njororo
0
20149
97140
93882
2022-08-02T15:20:37Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
[[Image:Nomadacris_septemfasciata.jpg|thumb|right|200pix|Njororo]]
'''Njororo''' (''Nomadacris septemfasciata'') imhando yehwiza inowanikwa mu[[Africa zasi kweSahara]].
Njororo yakura ine [[Muvara|ruvara]] runosanganisa biege uye [[Mbise (ruvara)|brown]]. Hwiza iyi ine mitsetse minomwe ye brown pamapapiro emberi. Mukono wenjororo unoreba 60–70mm; hadzi yako inoreba 60–85mm.
==Bupira reHwiza Zhinji==
Pane mwaka inoita bupira rehwiza zhinji dzinomhuma padunhu rimwe dzichiparadza zvirimwa mudunhu iroro. Matunhu ane kupfachukira kwehwiza zhinji anozivikanwa ri ku[[Zambia]], [[Tanzania]], [[Malawi]], [[Madagascar|Madhagaska]], ne[[Réunion]]. Mudunhu re[[Saheru]], mhando yehwiza iyi inowonekwa apa neapo ku[[Cape Verde]], central Niger River delta ku[[Mali]], uye munzvimbo dzakakomberedza [[Lake Chad]]. Gurumwandira rehwiza rakapedzisira kuitika 1930-1944, apo hwiza zhinji dzakapinda mudunhu reku [[Chamhembe che Afurika|Chamhembe kweAfurika]].
[[Category:Zvipembenene zvinodyiwa]]
96i21m6w7nwxrvxsn94k1ga0gpk6jn1
Nyadenga
0
20215
97139
97019
2022-08-02T14:39:32Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
'''Nyadenga''' ([[Chingezi|Nge]]. The One above; The One who is above all)<ref name=":0">https://ufdc.ufl.edu/AA00000228/00001/images/89</ref> irimwe zita rinopuhwa mumitauro ye Chivanhu. Mamwe mazita angati Mwari [[Mutangakugara]], [[Samasimbaose]], [[Musikavanhu]], [[Musikazvose]], [[Muvumbi]], [[Muvumbapasi]] ne mamwe mazita wo.
Pamusoro pezvo Mwari Vanodanwa nezvidao zvokuti: [[Sororezhou]] uye [[Dzivaguru]].
Dzivaguru rinogona kungerakapuhwa kutodza nyaya yokuti Mwari vanonzi Dziva kana rwizi roupenyu, ndivo Dziva rinozadza dzimwe nzizi uye ndivo sosi yezvose.
== Tarisai futi ==
* [[Mwari (muChivanhu)|Mwari]]
* [[Musikavanhu]]
* [[Yave]]<ref name=":0" />
== Mabviro eruzivo ==
[[Category:Mwari]]
[[Category:Mwari Samusiki]]
lhveftca4phrqcqwxx1rk688bhg029e
Mutambarika sezita
0
20726
97127
2022-08-02T13:06:09Z
Holani Mina
12412
Created page with "'''Mutambarika''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Tinashe Mutambarika; Munashe Mutambarika; Eric Mutambarika, Forbes Mutambarika. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. to be stretched out, to be long, to b..."
wikitext
text/x-wiki
'''Mutambarika''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]].
*Vanhu vane zita iri: Tinashe Mutambarika; Munashe Mutambarika; Eric Mutambarika, Forbes Mutambarika.
*Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]].
==Mitauro yeBantu==
Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya.
*[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. to be stretched out, to be long, to be drawn out). Mamwe mazwi: '''kutambalala''' (stretch out one's self).
*[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants).
[[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]]
p6fuzlye9mzj6eiheht5mv7cgzx77rd
97128
97127
2022-08-02T13:06:42Z
Holani Mina
12412
wikitext
text/x-wiki
'''Mutambarika''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]].
*Vanhu vane zita iri: Tinashe Mutambarika; Munashe Mutambarika; Eric Mutambarika, Forbes Mutambarika.
*Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Chitamba sezita]].
==Mitauro yeBantu==
Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya.
*[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. to be stretched out, to be long, to be drawn out). Mamwe mazwi: '''kutambalala''' (stretch out one's self).
*[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants).
[[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]]
eikbf5or8t5wnavvhhzuryv0eythkbg
Chitamba sezita
0
20727
97129
2022-08-02T13:14:55Z
Holani Mina
12412
Created page with "'''Chitamba''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]], [[Angola]] ne[[Zambia]]. *Vanhu vane zita iri: Diximana Chitamba; Joao Chitamba; Tafadzwa Chitamba, Tinashe Chitamba. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Mutambarika sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. t..."
wikitext
text/x-wiki
'''Chitamba''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]], [[Angola]] ne[[Zambia]].
*Vanhu vane zita iri: Diximana Chitamba; Joao Chitamba; Tafadzwa Chitamba, Tinashe Chitamba.
*Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Mutambarika sezita]].
==Mitauro yeBantu==
Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya.
*[[Nyanja]] inoti '''kutambalika''' (v. to be stretched out, to be long, to be drawn out). Mamwe mazwi: '''kutambalala''' (stretch out one's self).
*[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants).
[[Category:Mazita eVanhu muAngola]]
[[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]]
424qchjvornbfjs0plnoi33uq4emmf6
Category:Mazita eVanhu muAngola
14
20728
97130
2022-08-02T13:15:24Z
Holani Mina
12412
Created page with "Chinyorwa chino chakaunganidza mazita evanhu emitauro inowanikwa mu[[Angola]]."
wikitext
text/x-wiki
Chinyorwa chino chakaunganidza mazita evanhu emitauro inowanikwa mu[[Angola]].
moolwz2ygq4d39gwf343r6yv5o99es7
Mutambara sezita
0
20729
97132
2022-08-02T13:18:08Z
Holani Mina
12412
Created page with "Mutambara kana [[Mtambara]] mazita anowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Zvaitwa Mutambara; Simbarashe Mutambara; Tapuwa Mutambara; Agripa Mtambara; [[Arthur Mutambara]]. *Mazita ari pedyo: [[Chitamba sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Mutambarika sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mime mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana zvachose nemazwi ari pasi aya. *[[VaChewa]] ne[[Yao]] vanoti '''mtambal..."
wikitext
text/x-wiki
Mutambara kana [[Mtambara]] mazita anowanikwa mu[[Zimbabwe]].
*Vanhu vane zita iri: Zvaitwa Mutambara; Simbarashe Mutambara; Tapuwa Mutambara; Agripa Mtambara; [[Arthur Mutambara]].
*Mazita ari pedyo: [[Chitamba sezita]]; [[Chitambara sezita]] [[Mutambarika sezita]].
==Mitauro yeBantu==
Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mime mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana zvachose nemazwi ari pasi aya.
*[[VaChewa]] ne[[Yao]] vanoti '''mtambala''' (parcel or bundle - bound with a stick projecting on either side, for ease of laying down or lifting).
*[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; crawling) vachireva [[kukambaira]]. Zigula inoti '''kutambaza''' (to crawl on; crawling on) vachireva [[kukambairira]].
*[[VaRundi]] kune izwi rinoti '''intambara''' (battle; strife).
[[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]]
iift5zx4dhin1uefeuy4jdj428d3brv
Chitambara sezita
0
20730
97134
2022-08-02T13:19:51Z
Holani Mina
12412
Created page with "'''Chitambara''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]]. *Vanhu vane zita iri: Fungayi Chitambara; Prosper Chitambara; Farai Chitambara, Clide Kudakwashe Chitambara. *Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Mutambarika sezita]], [[Chitamba sezita]]. ==Mitauro yeBantu== Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya. *[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; craw..."
wikitext
text/x-wiki
'''Chitambara''' izita remhuri rinowanikwa mu[[Zimbabwe]].
*Vanhu vane zita iri: Fungayi Chitambara; Prosper Chitambara; Farai Chitambara, Clide Kudakwashe Chitambara.
*Mazita ari pedyo: [[Mutambara sezita]]; [[Mutambarika sezita]], [[Chitamba sezita]].
==Mitauro yeBantu==
Pano panyorwa mazwi ari pedyo nezita iri kune mimwe mitauro ye[[ChiBantu]], asi zvinoreva zita zvigona kusiyana [[zvachose]] nemazwi ari pasi aya.
*[[Zigula]] inoti '''kutambala''' (to crawl; crawling) vachireva [[kukambaira]]. Zigula inoti '''kutambaza''' (to crawl on; crawling on) vachireva [[kukambairira]].
*[[Lugungu]] inoti '''kitambaara''' (tablecloth; crocheted cloth). [[Kikongo]] inoti '''kitambala''' (n. scarf). Kirundi inoti '''igitambara''' (cloth).
*[[Nyanja]] inoti '''kutamba''' (v. to spread as water in a river, as pumpkin shoots and other creepers and climbing plants). '''Kutambalala''' (stretch out one's self).
[[Category:Mazita eVanhu muZimbabwe]]
euaxm8prgjow57cw9olr5kxjiu7eoya
Rwizi Jejui Guazu
0
20731
97146
2022-08-02T16:00:21Z
Masiziva
13430
Created page with "'''Rwizi Jejui Guazu''' ([[ChiShona|Sho]]: ''Rwizi'' ''Jejwi Gwazu; [[Chispeini|Spe]]: Rio Jejuí Guazú'') i[[rwizi]] riri ku[[maodzanyembaemabvazuva]] e[[Paraguay|Paragwai]] uye [[Rukoto rwe Rwizi|Rukoto]] rwe [[Rwizi Paragwai]]. == Kosi (Course) == Rwizi Jejwi Gwazu rinoyerera kubva kuDhipatimende reKanindeyu (''Canindeyú''), royambuka kuDhipatimende reSani Pedro kuchamhembe kwe dhipatimende re kepitali re Sani Pedro re Yikwamandiyu (San Pedro de Ycuamandiyú) richi..."
wikitext
text/x-wiki
'''Rwizi Jejui Guazu''' ([[ChiShona|Sho]]: ''Rwizi'' ''Jejwi Gwazu; [[Chispeini|Spe]]: Rio Jejuí Guazú'') i[[rwizi]] riri ku[[maodzanyembaemabvazuva]] e[[Paraguay|Paragwai]] uye [[Rukoto rwe Rwizi|Rukoto]] rwe [[Rwizi Paragwai]].
== Kosi (Course) ==
Rwizi Jejwi Gwazu rinoyerera kubva kuDhipatimende reKanindeyu (''Canindeyú''), royambuka kuDhipatimende reSani Pedro kuchamhembe kwe dhipatimende re kepitali re Sani Pedro re Yikwamandiyu (San Pedro de Ycuamandiyú) richibatanidzana ne Rwizi Paragwai.
Bhesini rekuzuru kwe Rwizi Jejwi rakachengetedzwa ne Mbaracayú Forest Nature Reserve.
== Tarisai futi: ==
* [[Udorongodzwa rwe nzizi dze Paragwai]]
== Mabviro eruzivo: ==
enwiki
[[Category:Nzizi dze Paragwai|Jejui_Guazu]]
[[Category:Mastabhu enzizi dze Amerika Chamhembe|Jejui_Guazu]]
[[Category:Mastabhu eTarachisi cheParagwai|Jejui_Guazu]]
ax6ijgokj9u6dm0w32uein53dg2631p
97147
97146
2022-08-02T16:02:52Z
Masiziva
13430
wikitext
text/x-wiki
'''Rwizi Jejui Guazu''' ([[ChiShona|Sho]]: ''Rwizi'' ''Jejwi Gwazu; [[Chispeini|Spe]]: Rio Jejuí Guazú'') i[[rwizi]] riri ku[[maodzanyembaemabvazuva]] e[[Paraguay|Paragwai]] uye [[Rukoto rwe Rwizi|Rukoto]] rwe [[Rwizi Paragwai]].
== Kosi (Course) ==
Rwizi Jejwi Gwazu rinoyerera kubva kuDhipatimende reKanindeyu (''Canindeyú''), royambuka kuDhipatimende reSani Pedro kuchamhembe kwe dhipatimende re kepitali re Sani Pedro re Yikwamandiyu (San Pedro de Ycuamandiyú) richibatanidzana ne Rwizi Paragwai.
Bhesini rekuzuru kwe Rwizi Jejwi rakachengetedzwa ne [[Rhizevhu reMbarakayu Sango reDondo]] - (''Mbaracayú Forest Nature Reserve'').
== Tarisai futi: ==
* [[Udorongodzwa rwe nzizi dze Paragwai]]
== Mabviro eruzivo: ==
enwiki
[[Category:Nzizi dze Paragwai|Jejui_Guazu]]
[[Category:Mastabhu enzizi dze Amerika Chamhembe|Jejui_Guazu]]
[[Category:Mastabhu eTarachisi cheParagwai|Jejui_Guazu]]
2g81ycz29byzgj2p3jv028yyal6h2c3
Rwizi Paragwai
0
20732
97148
2022-08-02T16:13:17Z
Masiziva
13430
Created page with "'''Rwizi Paragwai''' (''[[Chispeini|Spe]]: Rio Paraguay [[Chiputukezi|Put]]: Rio Paraguai, [[Chiguarani|Gua]]:Ysyry Paraguái'') kana Rwizi Paragwayi irwizi huru muchamhembe-pakati kweAmerika Chamhembe, rinomhanya richipinda nemu[[Brazil|Bhuraziri]], [[Paraguay|Paragwai]] ne [[Argentina|Ajentina]]. Rinoyerera kufungira makiromita 2,695 (1,675 mi) kubva ku ma-''headwaters'' ayo mu[[Mato Grosso]] steti rechiBhuraziri mu[[Madirano eNzizi|madirano]] ayo ne[[Rwizi Parana]] ku..."
wikitext
text/x-wiki
'''Rwizi Paragwai''' (''[[Chispeini|Spe]]: Rio Paraguay [[Chiputukezi|Put]]: Rio Paraguai, [[Chiguarani|Gua]]:Ysyry Paraguái'') kana Rwizi Paragwayi irwizi huru muchamhembe-pakati kweAmerika Chamhembe, rinomhanya richipinda nemu[[Brazil|Bhuraziri]], [[Paraguay|Paragwai]] ne [[Argentina|Ajentina]]. Rinoyerera kufungira makiromita 2,695 (1,675 mi) kubva ku ma-''headwaters'' ayo mu[[Mato Grosso]] steti rechiBhuraziri mu[[Madirano eNzizi|madirano]] ayo ne[[Rwizi Parana]] kumaodzanyemba e[[Koriendesi]] (''Corrientes'') ne [[Rhezistenzia]] (Resistencia).
== Mabviro eruzivo: ==
enwiki
[[Category:Rwizi Paragwai]]
[[Category:Nzizi dze Ajentina]]
[[Category:Nzizi dze Mato Grosso]]
[[Category:Nzizi dze Paragwai]]
[[Category:Nzizi dze Forimosa Purovhinzi]]
r4933gttcdo8ju73qsxqyqvzde6qsrq