Wikipedia shwiki https://sh.wikipedia.org/wiki/Glavna_stranica MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Mediji Posebno Razgovor Korisnik Razgovor sa korisnikom Wikipedia Razgovor o Wikipedia Datoteka Razgovor o datoteci MediaWiki Mediawiki razgovor Šablon Razgovor o šablonu Pomoć Razgovor o pomoći Kategorija Razgovor o kategoriji Portal Razgovor o portalu TimedText TimedText talk Modul Razgovor o modulu Spravica Razgovor o spravici Definicija spravice Razgovor o definiciji spravice 0 2302 41259900 40921981 2022-07-22T14:00:28Z Edgar Allan Poe 29250 Edgar Allan Poe je premjestio stranicu [[Yitzhak Rabin]] na [[Jichak Rabin]] preko preusmjeravanja: hebrejski, kao i arapski, ide fonetski wikitext text/x-wiki {{Politički vođa |ime= Yitzshak Rabin<br />יִצְחָק רַבִּין |datum rođenja=[[1. ožujka]] [[1922.]] |mjesto rođenja={{nowrap|{{flagicon|IZR}} [[Jeruzalem]], [[Izrael]]<br /><small>(tada [[Datoteka:Palestine-Mandate-Ensign-1927-1948.svg|22px|border]] [[Britanska Palestina]])</small>}} |datum smrti=[[4. studenog]] [[1995.]] |mjesto smrti={{flagicon|IZR}} [[Tel Aviv]], [[Izrael]] |malaslika= |opis male slike= |slika=Flickr - Israel Defense Forces - Life of Lt. Gen. Yitzhak Rabin, 7th IDF Chief of Staff in photos (11).jpg |veličina= |opis slike= |podpredsjednik= |podpremijer= |zamjenik= |stranka=[[HaMa'arakh]]<br />[[Izraelska laburistička stranka|Laburistička stranka]] |potpis=Yitzhak Rabin signature.svg |supruga=[[Leah Rabin]] |zanimanje=vojni časnik |fusnote= |položaj = [[Premijer Izrael]]a |mandat_start = [[3. lipnja]] [[1974.]] |mandat_kraj = [[22. travnja]] [[1977.]] |podpredsjednik = |podpremijer = |zamjenik = |premijer1 = |predsjednik1 = [[Ephraim Katzir]] |prethodnik = [[Golda Meir]] |nasljednik = [[Menachem Begin]] |čin2 = |mandat_start2 = [[13. srpnja]] [[1992.]] |mandat_kraj2 = [[4. studenog]] [[1995.]] |podpredsjednik2 = |podpremijer2 = |zamjenik2 = |premijer2 = |predsjednik = [[Chaim Herzog]]<br />[[Ezer Weizman]] |prethodnik2 = [[Yitzhak Shamir]] |nasljednik2 = [[Shimon Peres]] |čin3 = |mandat_start3 = |mandat_kraj3 = |podpredsjednik3 = |podpremijer3 = |zamjenik3 = |premijer3 = |predsjednik3 = |prethodnik3 = |nasljednik3 = |čin4 = |mandat_start4 = |mandat_kraj4 = |podpredsjednik4 = |podpremijer4 = |zamjenik4 = |premijer4 = |predsjednik4 = |nasljednik4 = |prethodnik4 = |čin5 = |mandat_start5 = |mandat_kraj5 = |podpredsjednik5 = |podpremijer5 = |zamjenik5 = |premijer5 = |predsjednik5 = |prethodnik5 = |nasljednik5 = |vjera= [[ateizam|ateist]] }} [[File:Channel2 - Yitzhak Rabin.webm|thumb|right|300px]] '''Yitzhak Rabin''' (čitaj: Jicak Rabin, [[1922|1922.]] - [[1995|1995.]]), [[izrael]]ski vojnik i političar, rođen je u Jeruzalemu, gdje je završio poljoprivrednu školu. Rabin se borio u židovskom Palmachu protiv britanskih vlasti te je sudjelovao u oružanim akcijama protiv vichyjevske Francuske u [[Sirija|Siriji]] i [[Libanon]]u. Tijekom Prvog izraelsko-arapskog rata 1948. vodio je obranu [[Jeruzalem]]a, a u završnoj fazi rata vodio je operacije protiv Egipćana u pustinji [[Negev]]. Rabin je brzo napredovao u redovima izraelske vojske te je [[1964|1964.]] postao načelnik glavnog stožera. Njegove zamisli o brzoj mobilizaciji pričuve i uništenju neprijateljskog zrakoplovstva na zemlji pokazale su se odlučujućima u ratu [[1967|1967.]](više na [[Bliskoistočni sukob]]). Godinu dana nakon rata okončao je vojnu karijeru i preuzeo mjesto veleposlanika u [[Sjedinjene Američke Države|Sjedinjenim Američkim Državama]]. Godine [[1973|1973.]] ušao je u politiku te nakon ostavke [[Golda Meir|Golde Meir]] [[1974|1974.]] postao peti izraelski premijer i prvi rođen na izraelskom tlu. U travnju [[1977|1977.]], nakon serije skandala, prisiljen je predati vodstvo stranke [[Shimon Peres|Shimonu Peresu]]. Od [[1984|1984.]] do [[1990|1990.]] Rabin je bio ministar obrane te je djelomično odgovoran za politiku čvrste ruke prema Palestincima u početku [[Intifada|Intifade]]. Godine [[1992|1992.]] vratio se na čelo Laburista i nakon izbora postao premijer. Nakon tajnih pregovora, [[1993|1993.]] potpisao je sporazum s dugogodišnjim neprijateljem [[Yasser Arafat|Yasserom Arafatom]], a [[1994|1994.]] zajedno s izraelskim ministrom vanjskih poslova Shimonom Peresom i Yasserom Arafatom podijelio je Nobelovu nagradu za mir. Na mirovnom skupu [[1995|1995.]] ubio ga izraelski ekstremist a njegova će smrt biti nenadoknadiv gubitak bliskoistočnom mirovnom procesu. {{Commonscat}} {{Nobelova nagrada za mir}} {{Osobe Hladnoga rata}} {{Normativna kontrola}} {{Životni vijek|1922|1995|Rabin, Jicak}} [[Kategorija:Premijeri Izraela]] [[Kategorija:Žrtve atentata]] [[Kategorija:Jevreji]] [[Kategorija:Izraelski ateisti]] [[Kategorija:Nobelovci za mir]] hovd9h52qviizvdf6a4egenmyocz5i8 0 17342 41259905 11470057 2022-07-22T19:18:40Z Zblace 147409 uklonjena kategorija [[:Kategorija:LGBT sportske manifestacije|LGBT sportske manifestacije]] pomoću gadgeta [[Wikipedia:Alati/Gadgeti/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[Datoteka:WOG2009-01.jpg|thumb|right|300px| World Outgames 2009.]] '''World Outgames''' ili samo '''Outgames''' (mogući prevod: ''Svetske otvorene igre'') predstavlja novo svetsko [[sport]]sko takmičenje i kulturnu manifestaciju koju organizuje [[LGBT zajednica]]. Iako je u pitanju [[LGBT]] događaj, Outgames su otvorene za sve koji/e žele da učestvuju, bez obzira na [[seksualna orijntacija|seksaulnu orijentaciju]]. Takođe, ne postoje kvalifikacioni standardi za učešće u igrama. Outgames okupljaju mnoge sportiste i sportistkinje kao i umetnike i umetnice iz celog sveta, a mnogi/e od njih dolaze iz zemalja u kojima se [[homoseksualnost|istopolna orijentacija]] ne ispoljava javno. Sportska takmičenja prati program sa kulturnim sadržajem. Prve [[World Outgames 2006|Outgames]] održane su [[2006]]. godine u [[Montreal]]u sa preko 18.500 učesnika i učesnica, što ih je učinilo najmasovnijim međunarodnim događajem u Montrealu od [[Olimpijada 1976|Olimpijade 1976]]. Outgames ne traba pomešati sa [[Gay Games]] (Gej igre), starijim LGBT sportskim takmičenjem, neformalno poznatim kao „''Gej Olimpijada''“. Sedme po redu Gay Games trebalo je da se održe u Mintrealu 2006. godine. Međutim, kako [[Federacija gej igara]] (Federation of Gay Games – FGG) i grad Montreal nisu mogli da se dogovore po pitanju veličine i broja učesnika/ca Gej igara, FGG je odličila da se igre održe u [[Čikago|Čikagu]]. Montreal je najavo da namerava da organizuje i održi igre i bez FGG-a, što je promovisano kao [[World Outgames 2006|Prve World Outgames]], finansijski podržane od strane [[Gej i lezbejska internacionalna sportska asocijacija|Gej i lezbejske internacionalne sportske asocijacije]], grada [[Montreal]]a, provincije [[Quebec]], vlade [[Kanada|Kanade]], kao i brojnih nacionalnih i internacionalnih kompanija, među kojima i [[Air Canada]], [[GlaxoSmithKline]], [[Labatt Brewing Company]] i druge. Druge po redu Outgames organizovane su u [[Kopenhagen]]u, [[2009]]. Odluka je donesena nakon što je [[Berlin]] odbio da bude domaćin, zbog nastavljenog sukoba između dve LGBT sportske organizacije. Treće igre održane su u [[Antverpen]]u, a četvrte su zakazane za [[Majami Bič]] 2017. godine. == Spisak Outgames == # [[World Outgames 2006|Prve World Outgames, Montreal 2006]] # [[World Outgames 2009|Druge World Outgames, Kopenhagen 2009]] # [[World Outgames 2013|Treće World Outgames, Antverpen 2013]] == Povezano == * [[Gej igre]] * [[EuroGames]] * [[Federacija gej igara]] * [[Evropska gej i lezbejska sportska federacija]] * [[Gej i lezbejska internacionalna sportska asocijacija]] * [[Montrealska deklaracija]] == Spoljne veze == {{Commonscat|World Outgames}} * [http://www.glisa.org/ Gay and Lesbian International Sport Association] * [http://www.montreal2006.info/ World Outgames, Montreal 2006] * [http://www.gaygameschicago.org/ Gay Games, Chicago 2006] [[Kategorija:World Outgames| ]] [[Kategorija:Međunarodna sportska takmičenja]] bqc0cl5gxq0s6cnmz731syr05u2r1i1 0 18643 41259912 41259105 2022-07-22T22:47:45Z 109.245.33.238 Dodatne informacije wikitext text/x-wiki Plebejci su studirali Singidunum, bezali sa exita i padali ispite zbog toga. Bog sve vidi, Bog sve čuje. Poglavica plebejaca bio je Andrej Novaković zvani Drekula. Dva plebejca koji su takodje zapamceni su poznati pod imenima Papic Aleksa i Antic Aleksandar. '''Plebejci''' ([[Latinski jezik|lat]]. ''plebeii'', jedn. ''plebeius'') bili su u [[Antički Rim|antičkom Rimu]] svi [[Rimsko građanstvo|punopravni građani]] koji nisu pripadali povlaštenoj društvenoj grupi [[Patriciji|patricija]], te se u izvorima najčešće kolektivno označavaju kao ''plebs'' = ("puk"). Pravo poreklo razlike između patricija i plebejaca i dalje je nepoznato, i predstavlja jedno od najvažnijih nerešenih pitanja istorije starog Rima. Pretpostavlja se da sam naziv potiče od reči ''pleo'', koja se u klasičnom latinitetu više nije upotrebljavala osim u složenicama (npr. ''expleo'', ''impleo''), a koja znači "puniti". Prema ovoj [[Etimologija|etimologiji]], koja ipak nije sasvim pouzdana niti opšteprihvaćena, reč ''plebs'' bi se doslovno mogla prevesti kao "mnoštvo". Ne postoje dokazi o bilo kakvim [[Etnicitet|etničkim]] uzrocima ove podele na dve društvene grupe, niti ima dokaza da je ta podela postojala tokom perioda [[Rimsko kraljevstvo|Rimskog kraljevstva]]. Prema [[Analisti|analističkoj]] [[Istoriografija|istoriografskoj]] tradiciji, u vreme vladavine [[Romul]]a, [[Numa Pompilije|Nume Pompilija]] i [[Tul Hostilije|Tula Hostilija]] celokupno stanovništvo grada Rima nazivano je patricijama, jer su oni bili jedini stanovnici grada. Navodno su tek za vladavine [[Anko Marcije|Anka Marcija]] plebejci došli u Rim iz drugih [[Lacij|latinskih]] gradova s kojima je Rim bio uspostavio [[Diplomatija|diplomatske]] ili čak savezničke odnose. U vreme osnivanja [[Rimska republika|republike]] plebejci su bili isključeni iz svih svešteničkih grupa i državnih položaja ([[magistratura]]), a [[Zakoni dvanaest tablica]] čak su zabranjivali brak između patricija i plebejaca. Ova je zabrana, navodno, ukinuta tek [[Kanulejev zakon|Kanulejevim zakonom]] 445. godine st. e. U isto vreme, međutim, plebejci su bili raspoređeni po [[Tribama (Rim)|tribama]], služili su u [[Rimska vojska|vojsci]] i mogli su postati vojni [[tribun]]i. Tokom prva dva veka rimske republike trajala je [[borba patricija i plebejaca]], koja se konačno završila 287. godine st. e. potpunim formalnim izjednačavanjem prava obe društvene grupe. Ta je jednakost postignuta osnivanjem [[Rimske skupštine|plebejskih skupština]], ustanovljenjem položaja [[Tribun|narodnih tribuna]], koji su na neki način bili političke vođe plebejaca, uvođenjem položaja [[Edil|plebejskih edila]], te posezanjem za [[Secesija plebejaca|secesijom]] kao najjačim oružjem plebejaca, koja je podrazumevala masovno iseljavanje plebejaca iz grada, što je prouzrokovalo drastično smanjenje odbrambene moći Rima. Prema analističkoj tradiciji, do secesije plebejaca došlo je ukupno tri puta, ali se danas smatra da je istorijski kredibilna samo poslednja secesija, do koje je došlo 287. god. st. e. Tokom srednje republike plebejci su postepeno inkorporisani u [[Rimski senat|senatorsku]] elitu. Do 1. veka st. e. mnogi od najuglednijih pripadnika senatorskog staleža bili su plebejskoga porekla. Pošto je patricijski status bio naslednog karaktera, vremenom su patricijske porodice izumirale, a njihovi ostaci su zajedno s imućnim slojem plebejaca formirali novu vladajuću elitu – tzv. [[nobilitet]]. [[Kategorija:Antički Rim]] k6o5sd0zn8mvsl2gngfk2olrsot8dqc 41259923 41259912 2022-07-23T08:54:49Z Vipz 151311 rv vandalizmi wikitext text/x-wiki '''Plebejci''' ([[Latinski jezik|lat]]. ''plebeii'', jedn. ''plebeius'') bili su u [[Antički Rim|antičkom Rimu]] svi [[Rimsko građanstvo|punopravni građani]] koji nisu pripadali povlaštenoj društvenoj grupi [[Patriciji|patricija]], te se u izvorima najčešće kolektivno označavaju kao ''plebs'' = ("puk"). Pravo poreklo razlike između patricija i plebejaca i dalje je nepoznato, i predstavlja jedno od najvažnijih nerešenih pitanja istorije starog Rima. Pretpostavlja se da sam naziv potiče od reči ''pleo'', koja se u klasičnom latinitetu više nije upotrebljavala osim u složenicama (npr. ''expleo'', ''impleo''), a koja znači "puniti". Prema ovoj [[Etimologija|etimologiji]], koja ipak nije sasvim pouzdana niti opšteprihvaćena, reč ''plebs'' bi se doslovno mogla prevesti kao "mnoštvo". Ne postoje dokazi o bilo kakvim [[Etnicitet|etničkim]] uzrocima ove podele na dve društvene grupe, niti ima dokaza da je ta podela postojala tokom perioda [[Rimsko kraljevstvo|Rimskog kraljevstva]]. Prema [[Analisti|analističkoj]] [[Istoriografija|istoriografskoj]] tradiciji, u vreme vladavine [[Romul]]a, [[Numa Pompilije|Nume Pompilija]] i [[Tul Hostilije|Tula Hostilija]] celokupno stanovništvo grada Rima nazivano je patricijama, jer su oni bili jedini stanovnici grada. Navodno su tek za vladavine [[Anko Marcije|Anka Marcija]] plebejci došli u Rim iz drugih [[Lacij|latinskih]] gradova s kojima je Rim bio uspostavio [[Diplomatija|diplomatske]] ili čak savezničke odnose. U vreme osnivanja [[Rimska republika|republike]] plebejci su bili isključeni iz svih svešteničkih grupa i državnih položaja ([[magistratura]]), a [[Zakoni dvanaest tablica]] čak su zabranjivali brak između patricija i plebejaca. Ova je zabrana, navodno, ukinuta tek [[Kanulejev zakon|Kanulejevim zakonom]] 445. godine st. e. U isto vreme, međutim, plebejci su bili raspoređeni po [[Tribama (Rim)|tribama]], služili su u [[Rimska vojska|vojsci]] i mogli su postati vojni [[tribun]]i. Tokom prva dva veka rimske republike trajala je [[borba patricija i plebejaca]], koja se konačno završila 287. godine st. e. potpunim formalnim izjednačavanjem prava obe društvene grupe. Ta je jednakost postignuta osnivanjem [[Rimske skupštine|plebejskih skupština]], ustanovljenjem položaja [[Tribun|narodnih tribuna]], koji su na neki način bili političke vođe plebejaca, uvođenjem položaja [[Edil|plebejskih edila]], te posezanjem za [[Secesija plebejaca|secesijom]] kao najjačim oružjem plebejaca, koja je podrazumevala masovno iseljavanje plebejaca iz grada, što je prouzrokovalo drastično smanjenje odbrambene moći Rima. Prema analističkoj tradiciji, do secesije plebejaca došlo je ukupno tri puta, ali se danas smatra da je istorijski kredibilna samo poslednja secesija, do koje je došlo 287. god. st. e. Tokom srednje republike plebejci su postepeno inkorporisani u [[Rimski senat|senatorsku]] elitu. Do 1. veka st. e. mnogi od najuglednijih pripadnika senatorskog staleža bili su plebejskoga porekla. Pošto je patricijski status bio naslednog karaktera, vremenom su patricijske porodice izumirale, a njihovi ostaci su zajedno s imućnim slojem plebejaca formirali novu vladajuću elitu – tzv. [[nobilitet]]. [[Kategorija:Antički Rim]] rjk3ws39r3mo1j0t10u1jsb9wooawla 0 41877 41259906 41259079 2022-07-22T19:53:25Z YiFeiBot 69735 Bot: migracija 2 međuwiki veza sada dostupnih na stranici [[d:q4116218]] na [[d:|Wikidati]] wikitext text/x-wiki {{Redirect|Transkripcija}} '''Transkripcija''' je prenošenje znakova iz jednog pisma u drugo, pri čemu se vodi računa o izgovoru. Također, transkribiraju se i imena s istog pisma, točnije u našem slučaju, latinice, kad posuđenice prolaze kroz [[fonologija|fonološku]], [[morfologija (jezikoslovlje)|morfološku]] i [[semantika|značenjsku]] prilagodbu. '''Transliteracija''' (ili '''''preslovljavanje''''') je prenošenje znakova iz jednog pisma u drugo, pri čemu se ne vodi računa o izgovoru, odnosno, prenosi se znak za znak. Kinesko pismo se kao morfemografsko (znamopis) ne može transliterirati, jer nema slova niti sa slovima usporedivih pismena, ali u transkripciji se mora svaki slog razlikovati od drukčijeg sloga. == U srpskohrvatskom jeziku (zapadna varijanta) == === Transkripcija japanskih i kineskih imena === Pravopis određuje pisanje vlastitih imenica (osobna i zemljopisna imena) prema latiničnom zapisu prihvaćenome u dotičnoj zemlji, osim nekih malobrojnih takvih imenica koje su se udomaćile. Primjeri: [[Matsuo Basho]], [[Sunzi]], [[Lao Tzu|Laozi]], [[Qin Shi Huang]]di, [[Kongzi]] ili [[Kongfuzi]], ali i [[Konfucije]], [[Peking|Beijing]], ali i [[Peking]]. Udomaćene obične riječi se fonetiziraju. Primjeri: cunami, džudo i džiju-džicu (ustaljeno je sa ''dž''), ninđa, samuraj, jakuza. Osnovna su pravila fonetiziranja japanskih riječi sljedeća: * '''ch > ć''' * '''j > đ''' * '''sh > š''' * '''ts > c''' * '''w > v''' * '''y > y''' * '''z > c''' * '''q > č''' (najčešće, može i u '''kv''') === Kineski pomoćni latinični alfabet [[pinyin]] i hrvatska transkripcija === (osnovno, abecednim redom) * '''ch > č''' * '''j > đ''' * '''q > ć''' * '''r > ž''' * '''sh > š''' * '''w > v''' * '''x > meko š, sj''' * '''y > j''' * '''z > dz (sliveno)''' * '''zh > dž''' * slog '''yan''' i nastavak sloga '''-ian > jen''' * nastavak sloga '''-ong > -ung''' Napomena: U zapadnim zemljama često se još rabi Wade-Gilesova transkripcija kineskih riječi (prepoznaje se po brojnim apostrofima). Na internetu je lako naći usporedne tablice s pinyinom. === Transkripcija i transliteracija arapskih imena === Postoji više propisanih standarda za transliteraciju arapskih imena, kao [[DIN 31635]] ili [[ISO 233]]. Ipak u većini slučajeva, npr. u novinama ili knjigama, može se naći transkribirana inačica naziva, npr. [[sura]] [[aš-Šams]] / ash-shams (engleski) / asch-Schams (njemački) / asj-Sjams (nizozemski) / ach-chams (francuski). Budući da je velik broj današnjih arapskih zemalja bio kolonijalni posjed nekih [[evropa|europskih]] zemalja, mnoge u transliteraciji arapskih imena koriste jezična pravila svojih bivših kolonizatora. Primjerice: [[Hicham El Guerrouj]] ([[francuska]] transliteracija) ili [[Omar Sharif]] ([[engleska]] transliteracija). U srpskohrvatskoj je jezičnoj praksi fonetiziranje arapskih imena. === Transkripcija ćirilićnih imena === Također se fonetiziraju, a za [[ruski jezik|ruska]], [[bjeloruski jezik|bjeloruska]] i [[ukrajinski jezik|ukrajinska]] posebna slova vrijede ova pravila: * rus. '''Ё''' > '''e''' * bjelorus. '''Ё > jo''' * rus. '''Ы''' > '''y''' * rus. i ukr. '''Щ''' > '''šč''' * bjelorus. '''ў''' > '''ǔ''' * rus. i bjelorus. '''Э''' > '''ė''' * ukr. '''Ъ''' > '''`''' (akut) * rus. '''Ю''' > '''ju''' * rus. '''Я''' > '''ja''' * ukr. '''И''' > '''y, i''' * ukr. '''ï''' > '''i, ji''' * bjelorus. i ukr. '''1''' > '''i''' * rus. '''e > e''' iza suglasnika, '''je''' na početku riječi, iza samoglasnika i iza Ь i Ъ ==== Za ruski jezik ==== <div align=center> {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=4 style="border-collapse:collapse; " |Аа Aa || Бб Bb || Вв Vv || Гг Gg || Дд Dd || Ее (1) || Ёё Ee || Жж Žž || Зз Zz || Ии Ii || Йй Jj |- || Кк Kk || Лл Ll || Мм Mm || Нн Nn || Оо Oo || Пп Pp || Рр Rr || Сс Ss || Тт t || Уу Uu || Фф Ff |- ||Хх Hh || Цц Cc || Чч Čč || Шш Šš || Щщ Ščšč || Ъъ (2) || Ыы '''Yy''' || Ьь (3) || Ээ Ee || Юю Ju ju || Яя Ja ja |} </div> 1) Kao „e” iza suglasnika, kao '''je''' na početku riječi, iza samoglasnika i iza Ь i Ъ 2) Tvrdi znak, ne izgovara se, koristi se za označavanje prethodnog suglasnika kao tvrdog. 3) Meki znak, ne izgovara se, koristi se za označavanje prethodnog suglasnika kao mekog. ==== Za bugarski jezik ==== ''Glavni članak: [[Direktni sistem transliteracije bugarskog pisma|Engleska transliteracija bugarskog pisma]]'' == Primjena == U praksi, transliteracija je do nedavno bila ograničena, uglavnom u području formalne obrade podataka (na primjer, u obradi knjižničnog kataloga knjiga na različitim jezicima). Na [[ruski jezik|ruskim]] se tekstovima u pisanju stranih imena prednost u većini slučajeva daje takozvanoj praktičnoj transkripciji, uzimajući u obzir ne samo pisani oblik izvornih riječi, već i njihov izgovor, kao i historijska razmatranja. U čistom obliku, transliteracija se koristi za nekoliko jezika: takvi su, na primjer, sustavi prijenosa ćirilica [[kineski jezik|kineskih]] i [[japanski jezik|japanskih]] riječi. Trenutačno se transliteracija često koristi pri pisanju web adresa, na primjer, ''vesti.ru''. Uvođenje sustava višejezičnih naziva domena započelo je u lipnju 2003. s domenama zemalja Istočne Azije - Kine, Japana i Tajvana. Prve adrese pomoću nacionalnih pisama bile su neugodne jer je domena najviše razine (.cn, .com, i druge) morala biti upisana latinicom, stvarajući potrebu prebacivanja rasporeda tipkovnice. Nacionalna vršna domena s podrškom za ćirilice RF pojavila se u 2009. godini. U testnom načinu rada, imena domena s znakovima ćirilica počela su se registrirati u domenama .net i .com 2001. godine. Transliteracija je u ranim danima [[mobitel|mobilnih telefona]] korištena jer nisu podržavali ćirilično pismo. Mobilni operateri su dugo vremena radije slali SMS poruke svojim pretplatnicima pomoću transliteracije, jer s jedne strane to je omogućilo čitljivost poruke na svim telefonima, uključujući i zastarjele, a s druge strane — SMS poruke na ćirilici zauzimaju dvostruko više prostora i time su dvostruko skuplje (prilikom tipkanja latinicom, izuzev [[afrikat]]a, svaki znak zauzima jedan bajt, a ćirilica dva bajta). Ovo je doprinjelo popularizaciji latinice u [[Srbija|Srbiji]], što su neki interpretirali kao potiskivanje ćirilice, nacionalnog pisma, iz uporabe.<ref>{{cite web |url=https://www.021.rs/story/Info/Srbija/36720/SMS-poruke-na-cirilici-skuplje.html |title="SMS poruke na ćirilici skuplje" |publisher=021.rs |date=29. 12. 2011 |accessdate=14. 07. 2022}}</ref> == Vanjske poveznice == * [http://www.matica.hr/Vijenac/vijenac328.nsf/AllWebDocs/Li3kdf Matica hrvatska - Vijenac] Babyn Jar – stari i novi prijepori (o ukrajinskim imenima i preslovljavanju na latinicu u hrvatskom jeziku) == Reference == <references /> [[Kategorija:Pravopis]] [[Kategorija:Pisma]] [[cv:Транслитераци]] [[da:Translitteration]] [[de:Transkription (Schreibung)]] [[eo:Transliterumo]] [[id:Alihaksara]] [[it:Traslitterazione]] [[ko:전자 (언어학)]] [[ml:വരമൊഴി]] [[pt:Transliteração]] [[ru:Транслитерация]] [[ta:எழுத்துப்பெயர்ப்பு]] [[zh:转写]] cx6sonp8t33yel90vh1vtn4kadlti4x 0 45245 41259904 41259871 2022-07-22T16:45:36Z -Lemmy- 74464 wikitext text/x-wiki {{Nogometni klub | ime kluba = Eintracht Frankfurt| slika = [[Datoteka:Eintracht Frankfurt Logo.svg‎|150px|Grb Eintracht]] | puno ime = Eintracht Frankfurt | nadimak = ''SGE'', ili ''Adler'' | godina osnivanja = 1899. | igralište = [[Deutsche Bank Park]]<br />(prije::Waldstadion)<br />[[Frankfurt na Majni]] | kapacitet stadiona = 51 500 | direktor = [[Datoteka:Flag of Germany.svg|20px|Nemačka]] [[Peter Fischer]] | trener = [[Datoteka:Flag of Austria.svg|20px|Austrija]] [[Oliver Glasner]] | liga = [[Bundesliga]] | sezona = [[2021/22]]. | plasman = [[Bundesliga]], 11. | | pattern_la1 = _frankfurt2223h | pattern_b1 = _frankfurt2223h | pattern_ra1 = _frankfurt2223h | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = 000000 | socks1 = 000000 | pattern_la2 = | pattern_b2 = _frankfurt2223a | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = 000000 | body2 = 000000 | rightarm2 = 000000 | shorts2 = 000000 | socks2 = 000000 | pattern_la3 = | pattern_b3 = | pattern_ra3 = | pattern_sh3 = | pattern_so3 = | leftarm3 = | body3 = | rightarm3 = | shorts3 = | socks3 = }} '''Eintracht Frankfurt''' je profesionalni [[fudbal]]ski klub iz [[Frankfurt na Majni]] u [[Hessen]]u u [[Nemačka]]. == Trenutni sastav == Ažurirano: 22. jul/juli/srpanj 2022.<ref>{{cite web |url=https://spieledb.eintracht.de/spielerkader |title=Eintracht Frankfurt |website=eintracht.de |publisher=Eintracht Frankfurt |accessdate=22. 07. 2022.}}</ref> {{Fs start}} {{Fs player|no=1|nat=GER|pos=GK|name=[[Kevin Trapp]]}} {{Fs player|no=2|nat=FRA|pos=DF|name=[[Evan Ndicka]]}} {{Fs player|no=4|nat=CMR|pos=DF|name=[[Jérôme Onguéné]]}} {{Fs player|no=5|nat=CRO|pos=DF|name=[[Hrvoje Smolčić]]}} {{Fs player|no=6|nat=CRO|pos=MF|name=[[Kristijan Jakić]]}} {{Fs player|no=7|nat=AUS|pos=MF|name=[[Ajdin Hrustic]]}} {{Fs player|no=8|nat=SUI|pos=MF|name=[[Djibril Sow]]}} {{Fs player|no=9|nat=FRA|pos=FW|name=[[Randal Kolo Muani]]}} {{Fs player|no=10|nat=SRB|pos=MF|name=[[Filip Kostić]]}} {{Fs player|no=11|nat=GER|pos=FW|name=[[Faride Alidou]]}} {{Fs player|no=15|nat=JPN|pos=MF|name=[[Daichi Kamada]]}} {{Fs player|no=17|nat=GER|pos=MF|name=[[Sebastian Rode]]|other=[[Kapiten (fudbal)|kapiten]]}} {{Fs player|no=18|nat=MLI|pos=DF|name=[[Almamy Touré]]}} {{Fs player|no=19|nat=COL|pos=FW|name=[[Rafael Santos Borré]]}} {{Fs player|no=20|nat=JPN|pos=MF|name=[[Makoto Hasebe]]}} {{Fs player|no=21|nat=ARG|pos=FW|name=[[Lucas Alario]]}} {{Fs player|no=22|nat=USA|pos=DF|name=[[Timothy Chandler]]}} {{fs mid}} {{Fs player|no=22|nat=USA|pos=DF|name=[[Timothy Chandler]]}} {{Fs player|no=23|nat=NOR|pos=FW|name=[[Jens Petter Hauge]]}} {{Fs player|no=24|nat=POR|pos=DF|name=[[Aurélio Buta]]}} {{Fs player|no=25|nat=GER|pos=DF|name=[[Christopher Lenz]]}} {{Fs player|no=27|nat=GER|pos=FW|name=[[Mario Götze]]}} {{Fs player|no=28|nat=GER|pos=MF|name=Marcel Wenig}} {{Fs player|no=29|nat=DEN|pos=MF|name=[[Jesper Lindstrøm]]}} {{Fs player|no=30|nat=TUR|pos=FW|name=[[Ali Akman]]}} {{Fs player|no=31|nat=GER|pos=GK|name=[[Jens Grahl]]}} {{Fs player|no=35|nat=Brazil|pos=DF|name=[[Lucas Silva Melo|Tuta]]}} {{Fs player|no=36|nat=GER|pos=MF|name=[[Ansgar Knauff]]}} {{Fs player|no=39|nat=POR|pos=FW|name=[[Gonçalo Paciência]]}} {{Fs player|no=40|nat=GER|pos=GK|name=[[Diant Ramaj]]}} {{Fs player|no=42|nat=GER|pos=MF|name=Mehdi Loune}} {{Fs player|no=49|nat=GER|pos=DF|name=Jan Schröder}} {{Fs player|no=|nat=ESP|pos=FW|name=[[Nacho Ferri]]}} <!-- {{Fs player|no=|nat=TUR|pos=FW|name=[[Ali Akman]]}} {{Fs player|no=|nat=GER|pos=FW|name=[[Faride Alidou]]}} {{Fs player|no=|nat=POR|pos=DF|name=[[Aurélio Buta]]}} {{Fs player|no=|nat=ESP|pos=FW|name=[[Nacho Ferri]]}} {{Fs player|no=|nat=GER|pos=MF|name=[[Mehdi Loune]]}} {{Fs player|no=|nat=FRA|pos=FW|name=[[Randal Kolo Muani]]}} {{Fs player|no=|nat=CMR|pos=DF|name=[[Jérôme Onguéné]]}} {{Fs player|no=|nat=GER|pos=DF|name=[[Fynn Otto]]}} {{Fs player|no=|nat=SLO|pos=MF|name=[[Martin Pečar]]}} {{Fs player|no=|nat=CRO|pos=DF|name=[[Hrvoje Smolčić]]}} {{Fs player|no=|nat=GER|pos=MF|name=Marcel Wenig}} <!-- {{Fs player|no=|nat=GER|pos=FW|name=[[Ragnar Ache]]}} {{Fs player|no=|nat=CYP|pos=MF|name=Antonio Foti}} {{Fs player|no=|nat=CRO|pos=FW|name=[[Igor Matanović]]}} On loan until July 2023 --> {{Fs end}} == Poznati treneri == * {{ZD|NJE}} [[Karl-Heinz Feldkamp]] * {{ZD|NJE}} [[Friedhelm Funkel]] * {{ZD|AUT}} [[Adi Hütter]] * {{ZD|HRV}} [[Niko Kovač]] * {{ZD|NJE}} [[Felix Magath]] * {{ZD|NJE}} [[Friedel Rausch]] * {{ZD|SRB}} [[Dragoslav Stepanović]] * {{ZD|NJE}} [[Paul Oßwald]] * {{ZD|NJE}} [[Armin Veh]] * {{ZD|NJE}} [[Dietrich Weise]] == Vanjske veze == {{Commonscat|Eintracht Frankfurt}} * [http://www.eintracht.de/ Eintracht Frankfurt Official Site] * [http://www.sge4ever.de/ www.sge4ever.de] * [http://www.eintracht-stats.de/ www.eintracht-stats.de] * [http://www.eintracht-archiv.de/ www.eintracht-archiv.de] {{Fußball-Bundesliga}} [[Kategorija:Fudbalski ili nogometni klubovi u Njemačkoj]] [[Kategorija:Sport u Njemačkoj]] 2jkdrj54f7s5rxqu6mjf1czbijefdhs 0 54712 41259892 1642731 2022-07-22T12:27:49Z Edgar Allan Poe 29250 Edgar Allan Poe je premjestio stranicu [[Leopold I., kralj Belgije]] na [[Leopold I od Belgije]] wikitext text/x-wiki ''Ostala značenja imena '''Leopold I.''' vidjeti na [[Leopold I. (razvrstavanje)]] [[Datoteka:Saksen-Koburg Leopold-2a.jpeg|thumb|right|'''Leopold I.''' kao ruski general]] '''Leopold I.''' ([[nemački jezik|njem.]] ''Leopold Georg Christian Friedrich'', [[16. 12.|16. XII.]][[1790]]. - [[10. 12.|10. XII.]][[1865]]), belgijski kralj, vladao od [[1831]]. Potjecao je iz kuće [[Sachsen-Koburg]]. U redovima ruske vojske borio se protiv [[Napoleon]]a ([[1813]]-[[1814]]). Poslije proglašenja belgijske nezavisnosti od [[Holandija|Holandije]] ([[4. 10.|4. X.]] [[1830]]) Belgijski nacionalni (narodni) kongres ([[1831]]) izabrao ga je za prvog kralja nezavisne [[Belgija|Belgije]]. Njegov sin [[Leopold II.]] naslijedio ga je na prijestolu, a kćerka '''Šarlota''' postala je carica [[Meksiko|Meksika]]. == Izvori i spoljašnje veze == * ''"Opća enciklopedija JLZ" (5 L-Nigh)'', Zagreb, 1979. * [http://pages.prodigy.net/ptheroff/gotha/belgium.html Belgijska kraljevska porodica] {{Commonscat|Leopold I of Belgium}} [[Kategorija:Belgija]] [[Kategorija:Vladari]] [[Kategorija:Rođeni 1790.]] [[Kategorija:Umrli 1865.]] jnxzoxne89k3gwl9ipvsawst99akbis 10 116958 41259894 4747293 2022-07-22T12:39:26Z Edgar Allan Poe 29250 wikitext text/x-wiki <div style="float:right;padding-left: 0.5em;">[[Datoteka:Gustave Wappers - Épisode des Journées de septembre 1830 sur la place de l'Hôtel de Ville de Bruxelles.jpg|150px|border]]</div> * [[356. pne.]] &ndash; '''[[Artemidin hram]]''' u [[Efes]]u, jedno od originalnih [[Sedam svjetskih čuda]], uništen je u [[požar]]u koji je, želeći postati slavan, izazvao Herostrat. *[[1718]]. &ndash; [[Habsburška Monarhija]], [[Osmansko Carstvo]] i [[Mletačka Republika]] potpisale su '''[[Požarevački mir|mirovni sporazum u Požarevcu]]''', nakon kojeg su Habsburgovci utemeljili krunsku [[Kraljevina Srbija (1718–1739)|Kraljevinu Srbiju]] kao pokrajinu u svom carstvu. *[[1831]]. &ndash; Nakon [[Belgijska revolucija|pobjede u revoluciji]] {{small|(na slici)}}, '''[[Kraljevina Belgija]]''' priznata je kao nezavisna država, a [[Leopold I od Belgije|Leopold I]] prisegnuo je za njezinog prvog kralja. *[[1921]]. &ndash; Bosanski komunist '''[[Alija Alijagić]]''' izvršava atentat na ministra unutrašnjih poslova [[Kraljevina SHS|Kraljevine SHS]], [[Milorad Drašković|Milorada Draškovića]]. *[[1960]]. &ndash; Političarka '''[[Sirimavo Bandaranaike]]''' izabrana je za [[premijer]]ku tadašnjeg [[Cejlon]]a, čime je postala prva demokratski izabrana žena na čelu neke vlade u svijetu. '''[[Wikipedia:Izabrani događaji|Ostali događaji]]''': {{small|[[20.7.]]}} • '''[[21.7.]]''' • {{small|[[22.7.]]}} <noinclude></noinclude> 41yzzpzg79exuig55xdbgskcotf5q13 10 116990 41259891 4747301 2022-07-22T12:15:27Z Edgar Allan Poe 29250 wikitext text/x-wiki <div style="float:right;padding-left: 0.5em;">[[Datoteka:Nighthawks by Edward Hopper 1942.jpg|150px|border]]</div> *[[1456]]. &ndash; Zajedničke snage [[János Hunyadi|Jánosa Hunyadija]] i [[Ivan Kapistran|Giovannija da Capistrana]] nanijele težak poraz [[Osmansko Carstvo|osmanskim snagama]] [[Mehmed II|Mehmeda II]] i tako završile osmansku '''[[Opsada Beograda (1456)|opsadu Beograda]]'''. *[[1797]]. &ndash; U sklopu [[Francuski revolucionarni ratovi|Francuskih revolucionarnih ratova]], otpočela je pomorska bitka za [[Santa Cruz de Tenerife]] u kojoj će tadašnji [[kontraadmiral]] '''[[Horatio Nelson]]''' biti ranjen u ruku, koja će mu zbog ozljede biti djelomično amputirana. *[[1882]]. &ndash; Rodio se [[SAD|američki]] [[realizam|realistički]] slikar '''[[Edward Hopper]]''', autor slavne slike ''Noćne ptice'' {{small|(na slici)}}. *[[1934]]. &ndash; Na relaciji [[Pariz]]–[[Rouen]] održano je 126 kilometara dugo "natjecanje vozila bez konja", odnosno prva '''[[moto-utrka]]''' u historiji. Iako je Jules-Albert de Dion prvi stigao na cilj, pobjednikom je proglašen Albert Lemaître, jer Dionovo vozilo nije zadovoljavalo uvjete natjecanja. *[[1942]]. &ndash; [[NSDAP|Nacisti]] započeli akciju sustavne deportacije [[Židovi|Židova]] iz '''[[Varšavski geto|Varšavskog geta]]''' u '''[[Logor Treblinka|konc-logor Treblinka]]''', pri čemu stradalo oko 265,000 poljskih Židova. '''[[Wikipedia:Izabrani događaji|Ostali događaji]]''': {{small|[[21.7.]]}} • '''[[22.7.]]''' • {{small|[[23.7.]]}} <noinclude></noinclude> b961twg836yc0rxuao8q3lo5g9uuknl 10 117068 41259927 4747310 2022-07-23T11:32:09Z Edgar Allan Poe 29250 wikitext text/x-wiki <div style="float:right;padding-left: 0.5em;">[[Datoteka:Vladimir Prelog ETH-Bib Portr 00214.jpg|110px|border]]</div> *[[1883]]. &ndash; Dalmatinski sabor je proglasio '''[[srpskohrvatski jezik]]''' službenim jezikom na području [[Kraljevina Dalmacija|Dalmacije]]. *[[1906]]. &ndash; U [[Sarajevo|Sarajevu]] se rodio [[Nobelova nagrada za kemiju|nobelovac]] '''[[Vladimir Prelog]]''' {{small|(na slici)}}, zaslužan za uvođenje CIP sustava nomenklature u [[organska kemija|organsku kemiju]]. *[[1914]]. &ndash; [[Austro-Ugarska Monarhija]] izdala '''[[Julski ultimatum|ultimatum]]''' [[Kraljevina Srbija|Srbiji]] u kojem zahtijeva od nje da dozvoli austrijskim istražiteljima da istraže [[Sarajevski atentat|atentat na Franza Ferdinanda]]; Srbija prihvaća sve zahtjeve osim jednog (ulazak austrijske policije u Srbiju), na što Austro-Ugarska, pet dana kasnije, reagira [[Prvi svjetski rat|objavom rata]]. *[[1919]]. &ndash; [[Regent]] [[Aleksandar I Karađorđević|Aleksandar Karađorđević]] potpisao dekret kojim je formalno osnovan '''[[Univerzitet u Ljubljani]]'''. *[[1952]]. &ndash; Pod vodstvom [[Gamal Abdel Nasser|Gamala Abdela Nassera]] i generala Mohameda Nagiba, Pokret slobodnih časnika izveo '''[[Državni udar u Egiptu 1952.|državni udar u Egiptu]]''' kojim je svrgnut kralj [[Faruk I od Egipta|Faruk I]], ukinuta [[Kraljevina Egipat|monarhija]] i utemeljena [[Egipat|republika]]. '''[[Wikipedia:Izabrani događaji|Ostali događaji]]''': {{small|[[22.7.]]}} • '''[[23.7.]]''' • {{small|[[24.7.]]}} <noinclude></noinclude> kurdakowjgj9pe9p47g1pt73h0mr2cg 10 117434 41259928 19636038 2022-07-23T11:49:24Z Edgar Allan Poe 29250 wikitext text/x-wiki <div style="float:right;padding-left: 0.5em;">[[Datoteka:Akutagawa Ryunosuke photo2.jpg|110px|border]]</div> *[[1567]]. &ndash; [[Škotska]] kraljica '''[[Mary, kraljica Škota|Mary]]''' prisiljena je [[abdikacija|abdicirati]] u korist svog jednogodišnjeg sina [[James I Stuart|Jamesa]]. *[[1823]]. &ndash; Odvila se '''[[bitka na jezeru Maracaibo]]''', odlučujuća bitka [[Venezuelanski rat za nezavisnost|Venezuelanskog rata za nezavisnost]] nakon koje je potvrđena nezavisnost [[Velika Kolumbija|Velike Kolumbije]]. *[[1866]]. &ndash; Savezna država '''[[Tennessee]]''' postala je prva [[Konfederativne Američke Države|konfederativna]] država ponovno primljena u [[Kongres SAD|Kongres]] nakon [[Američki građanski rat|građanskog rata]]. *[[1911]]. &ndash; [[SAD|Američki]] istraživač Hiram Bingham III otkrio je '''[[Machu Picchu]]''', "izgubljeni grad [[Inke|Inka]]". *[[1927]]. &ndash; Uzevši preveliku dozu veronala, ubio se [[japan]]ski pisac '''[[Ryūnosuke Akutagawa]]''' {{small|(na slici)}}, autor priča "[[Rashōmon]]" i "U lugu". '''[[Wikipedia:Izabrani događaji|Ostali događaji]]''': {{small|[[23.7.]]}} • '''[[24.7.]]''' • {{small|[[25.7.]]}} <noinclude></noinclude> fgb91gd5rza51fywlgz8zm92z4l5m1c 10 143533 41259895 40685542 2022-07-22T12:42:01Z Edgar Allan Poe 29250 wikitext text/x-wiki <div style="float:right;padding-left: 0.5em;">[[Datoteka:Trygve Lie 1938.jpg|border|110px]]</div> * [[1662]]. &ndash; [[Dinastija Ming|Ming]] [[admiral]] Zheng Chenggong nakon devet mjeseci opsade osvaja otok '''[[Tajvan]]''', koji je od tada dio teritorija [[Kina|Kine]]. * [[1896]]. &ndash; U [[Torino|Torinu]], pod [[dirigent]]skom palicom [[Arturo Toscanini|Artura Toscaninija]], premijerno izvedena [[opera]] '''''[[La Bohème]]''''' [[Giacomo Puccini|Giacoma Puccinija]], jedno od njegovih najznačajnijih djela i jedna od najizvođenijih opera u historiji. * [[1946]]. &ndash; [[Norveška|Norvežanin]] '''[[Trygve Lie]]''' {{small|(na slici)}} izabran za prvog [[Generalni sekretar Ujedinjenih naroda|generalnog sekretara Ujedinjenih nacija]]. * [[1976]]. &ndash; Od posljedica [[karcinom]]a preminuo '''[[Werner Heisenberg]]''', veliki [[Njemačka|njemački]] fizičar i [[Nobelova nagrada za fiziku|nobelovac]] ([[1932.]]) čije [[Relacije neodređenosti|načelo neodređenosti]] predstavlja jedan od temelja [[kvantna mehanika|kvantne mehanike]]. * [[2003]]. &ndash; Prilikom povratka u [[Zemlja (planet)|Zemljinu]] [[atmosfera|atmosferu]] eksplodirao '''[[space shuttle]] ''Columbia''''', pri čemu pogiba svih sedmero članova posade. '''[[Wikipedia:Izabrani događaji|Ostali događaji]]''': {{small|[[31.1.]]}} • '''[[1.2.]]''' • {{small|[[2.2.]]}} <noinclude> </noinclude> ozkllwb22d91p0qh4ea715uvdefmc8x 41259897 41259895 2022-07-22T13:31:15Z Edgar Allan Poe 29250 wikitext text/x-wiki <div style="float:right;padding-left: 0.5em;">[[Datoteka:Trygve Lie 1938.jpg|border|110px]]</div> * [[1662]]. &ndash; [[Dinastija Ming|Ming]] [[admiral]] Zheng Chenggong nakon devet mjeseci opsade osvaja otok '''[[Tajvan]]''', koji je od tada dio teritorija [[Kina|Kine]]. * [[1896]]. &ndash; U [[Torino|Torinu]], pod [[dirigent]]skom palicom [[Arturo Toscanini|Artura Toscaninija]], premijerno izvedena [[opera]] '''''[[La Bohème]]''''' [[Giacomo Puccini|Giacoma Puccinija]], jedno od njegovih najznačajnijih djela i jedna od najizvođenijih opera u historiji. * [[1946]]. &ndash; [[Norveška|Norvežanin]] '''[[Trygve Lie]]''' {{small|(na slici)}} izabran za prvog [[Generalni sekretar Ujedinjenih naroda|generalnog sekretara Ujedinjenih nacija]]. * [[1976]]. &ndash; Od posljedica [[karcinom]]a preminuo '''[[Werner Heisenberg]]''', veliki [[Njemačka|njemački]] fizičar i [[Nobelova nagrada za fiziku|nobelovac]] ([[1932.]]) čije [[Relacije neodređenosti|načelo neodređenosti]] predstavlja jedan od temelja [[kvantna mehanika|kvantne mehanike]]. * [[2003]]. &ndash; Prilikom povratka u [[Zemlja (planet)|Zemljinu]] [[atmosfera|atmosferu]] eksplodirao '''[[space shuttle]] ''[[Columbia (space shuttle)|Columbia]]''''', pri čemu pogiba svih sedmero članova posade. '''[[Wikipedia:Izabrani događaji|Ostali događaji]]''': {{small|[[31.1.]]}} • '''[[1.2.]]''' • {{small|[[2.2.]]}} <noinclude> </noinclude> rhwcx6lcabste99zi6rnymqfezeie9l 10 146755 41259896 40685943 2022-07-22T12:42:11Z Edgar Allan Poe 29250 wikitext text/x-wiki <div style="float:right;padding-left: 0.5em;">[[Datoteka:Al-Kamil Muhammad al-Malik and Frederick II Holy Roman Emperor.jpg|border|90px]]</div> *[[1229]]. &ndash; Bez vojne intervencije i [[papa|papinskog]] pristanka, njemački car '''[[Fridrik II., car Svetog rimskog carstva|Friedrich II]]''' potpisao desetogodišnje primrje s '''Al-Kamilom''' {{small|(na slici)}}, [[Saladin]]ovim nećakom, u sklopu [[Šesti križarski rat|Šestog križarskog rata]], kojim je ponovo dobio [[Jeruzalem]], [[Nazaret]] i [[Betlehem]]. *[[1358]]. &ndash; [[Mletačka Republika]] i [[Hrvatska u personalnoj uniji s Mađarskom|Ugarsko-Hrvatska Kraljevina]] potpisale '''[[Zadarski mir]]''', kojim se Mletačka Republika morala odreći svojih posjeda u [[Dalmacija|Dalmaciji]]. *[[1931]]. &ndash; U [[Zagreb]]u izvršen [[atentat]] na hrvatskog i jugoslavenskog političara i [[albanologija|albanologa]], '''[[Milan Šufflay|Milana Šufflaya]]'''. *[[1932]]. &ndash; [[Japan]] proglasio formiranje marionetske tvorevine '''[[Mandžukuo]]''' na teritoriju [[Kina|Kine]], na čije je čelo postavljen posljednji kineski car, [[Pu Yi]]. *[[1965]]. &ndash; '''[[Gambija]]''' stekla nezavisnost od [[UK|Ujedinjenog Kraljevstva]], isprva kao ustavna monarhija, a pet godina kasnije i kao [[republika]]. '''[[Wikipedia:Izabrani događaji|Ostali događaji]]''': {{small|[[17.2.]]}} • '''[[18.2.]]''' • {{small|[[19.2.]]}} <noinclude> </noinclude> 9cijgc6hddw7y7lgw1mdn1fe547arcn 0 190457 41259924 41083409 2022-07-23T11:14:54Z Ante Vranković 28327 /* Hrvatska */ wikitext text/x-wiki {| align="right" class="infobox" style="border-spacing: 1px; padding: 0px 0px; text-align:center; width: 300px; font-size:85%; line-height:130%;" cellspacing="1px" |colspan=2 | <center> '''<big>Spomenici Narodnooslobodilačke borbe naroda Jugoslavije 1941—1945</big>''' </center> |- | colspan=2 | <center>[[Datoteka:Zena heroj detalj.JPG|300px|Detalj sa reljefa sa spomenika na Groblju oslobodilaca Beograda 1944, rad vajara Radeta Stankovića]]</center> |- |[[Datoteka:Tito spomenik1.JPG|120px|Spomenik „Maršal Tito“ u Kumrovcu, rad vajara Antuna Augustinčića]] |[[Datoteka:Bakicev Bjelovarac - Borik 2010.jpg|120px|Spomenik „Poziv na ustanak“ u Bjelovaru, rad vajara Vojina Bakića]] |- | colspan=2 | <center>[[Datoteka:Ploca Ivan Milutinovic 1.JPG|300px|Spomen ploča narodnom heroju Ivanu Milutinoviću na zgradi preduzeća „PIM Ivan Milutinović“ u ulici Gavrila Principa, u Beogradu]]</center> |- |<center>[[Datoteka:Bombas Gradski park Zemun.jpg|120px|Spomenik „Bombaš“ u Gradskom parku u Zemunu, rad vajara Vanje Radauša]]</center> |[[Datoteka:Spomenik Z Car Dramalj 0907.jpg|120px|Spomenik „Palim borcima“ u selu Damalju, kod Vrbovskog, rad vajara Zvonka Cara]] |- | colspan=2 | |- |[[Datoteka:Spomenik žrtvama racije.jpg|120px|Spomenik „Žrtvama racije“ u Novom Sadu, rad vajara Jovana Soldatovića]] |[[Datoteka:KZ-Jasenovac-Denkmal-Zugang.JPG|120px|Spomenik „Kameni cvet“ u memorijalnom centru „Jasenovac“ u Jasenovcu, rad vajara Bogdana Bogdanovića]] |- | colspan=2 | <center>[[Datoteka:Sloboda monument (detail).jpg|300px|Deo spomenika „Sloboda“ na Iriškom vencu, rad vajara Sretena Stojanovića]]</center> |- |<center>[[Datoteka:Viskovo spomenik 2 svj rat 160309.jpg|120px|Spomenik „Palima u Narodnooslobodilačkoj borbi“ u Viškovu]]</center> |<center>[[Datoteka:Skopje kale spomenik.jpg|120px|Spomenik „Narodnooslobodilačkoj borbi“, na tvrđavi Kale u Skoplju]]</center> |- | colspan=2 | <center>[[Datoteka:Liberators Skopje NOB.JPG|300px|Spomenik „Oslobodiocima Skoplja“ u Skoplju, rad vajra Ivana Mirkovića]]</center> |- |- | colspan=2 |[[File:Dinko Vranković - Spomenik u Svirčima.jpg|135px|Spomenik palim borcima Svirče, rad Dinka Vrankovića]]</center> |- | | <center>[[Datoteka:Kosmaj spomenik1.jpg|160px|Spomenik „Kosmajskom NOP odredu“, rad vajara Vojina Stojića]]</center> |- | colspan=2 | |- | <center> [[Datoteka:Spomenik partizanima, Grabuloski-Belcista.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima NOB-a“ kod sela Belčišta, rad vajara Jordana Grabuloskog]] </center> | <center> [[Datoteka:Spomenik palim borcima Zagreb.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima Ciglenice“ u Zagrebu, rad vajara Tomislava Ostoje]] </center> |- | colspan=2 | <center> </center> |- | <center> [[Datoteka:Spomenik Sisackom odredu-Brezovica.jpg|160px|Spomenik Sisačkom partizanskom odred u šumi Brezovici kod Siska, rad vajara Želimira Janeša]] </center> | <center> [[Datoteka:Струга spomenik.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima“ u Strugi, rad vajara Vojislava Vasiljevića]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Spomenik Streljanje talaca02.jpg|300px|Spomenik „Streljanje talaca“ u Zagrebu, rad vajara Frane Kršinića]] </center> |- | <center> </center> | <center> [[Datoteka:Sloboda Vardarski Rid.jpg|150px|Spomenik „Slobodi“ kod Đevđelije, rad vajara Jordana Grabuloskog]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Veles Memorial Ossuary 03.jpg|300px|Spomen-kosturnica u Velesu, rad arhitekte Save Subotina]] </center> |- | <center> [[Datoteka:Spomenik Borcima Z Car 0907.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima“ u Crikvenici, rad vajara Zvonka Cara]] </center> | <center> [[Datoteka:Rovinj006.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“ u Rovinju, rad vajara Ivana Sabolića]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Kosovska Mitrovica monument.jpg|300px|Spomenik „Rudarima palim u NOB-u“ iznad Kosovske Mitrovice, rad vajara Bogdana Bogdanovića]] </center> |- | <center> </center> | <center> [[Datoteka:Spomenik ustanku naroda Hrvatske-Srb.JPG|160px|Spomenik „Ustanku naroda Hrvatske 1941“ u Srbu, rad vajara Vanje Radauša]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Spomenik revoluciji-Podgaric.jpg|300px|Spomenik „Revoluciji“ u Podgariću, rad vajara Dušana Džamonje]] </center> |- | <center> [[Datoteka:Ostra 01.jpg|160px|Spomenik „Hrabrima“ kod Popine, rad vajara Miodraga Živkovića i arhitekte Svetislava Ličine]] </center> | <center> [[Datoteka:Spomenik "ZVEZDA" cacalica.jpg|150px|Spomenik „Zvezda“ u spomen-parku „Čačalica“ kod Požarevca, rad arhitekte Branislava Stojanovića i vajara S. Mišića]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Spomen park NOB, Leskovac 02.jpg|300px|Spomen-park „Revolucije“ kod Leskovca, rad arhitekte Bogdana Bogdanovića]] </center> |- | colspan=2 | <center> </center> |} '''[[Spomenik|Spomenici]] posvećeni [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi Jugoslavije]] ([[1941]]—[[1945]])''' postavljani su širom [[Jugoslavija|Jugoslavije]] u vidu figuralno-umetničkih dela, arhitektonskih objekata, [[mauzolej|spomen-mauzoleja]], skulptura, spomen-bisti, spomen-ploča, spomen-zgrada, spomen-groblja i dr. Najviše impresionira apstraktnost jugoslavenskih spomenika, njihov futuristički izgled i umjetnička kvaliteta netipična za socrealizam. Prema nepotpunim podacima u [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji]] podignuto je oko 15.000 spomenika posvećenih Narodnooslobodilačkom ratu. Većina spomenika podignuta je šezdesetih i sedamdesetih godina prošlog stoljeća, na lokacijama značajnih historijskih bitaka iz Drugog svjetskog rata ili na mjestima velikih stradavanja civila i partizana od okupatorske ruke i ruke domaćih izdajnika. Mnogi ovi spomenici srušeni su ili oštećeni tokom [[raspad SFRJ|raspada SFRJ]] [[1990e|devedesetih godina]]. == Istorijat == Tokom [[Raspad SFRJ|građanskog rata na području bivše Jugoslavije]], uništeni su ili izmešteni mnogi spomenici posvećeni [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]]. Na području [[Hrvatska|Hrvatske]] uništeno je preko 3.000 spomenika<ref name="Služen parastos za stradale u ustaškom logoru Jadovno">{{cite web |url=http://www.rtrs.tv/vijesti/vijest.php?id=60528 |title=Služen parastos za stradale u ustaškom logoru Jadovno |author= |authorlink= |coauthors= |date=27. 4. 2012. |format= |work= |publisher=Radio-televizija Republike Srpske |pages= |language=sr |archiveurl= |archivedate= |quote= |accessdate=28. 4. 2012. }}</ref>, a među njima se ističu: Spomenik „[[Spomenik pobjedi naroda Slavonije|Pobjede naroda Slavonije]]“ u selu [[Kamenska]], rad vajara [[Vojin Bakić|Vojina Bakića]], srušen [[1991]]. godine; spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Stjepan Stevo Filipović|Stjepanu Filipoviću]] u [[Opuzen]]u, rad Mira Vuča, srušen [[1991]]. godine; spomenik „Tuđe nećemo - svoje nedamo“ na [[Vis (ostrvo)|Visu]], rad [[Antun Augustinčić|Antuna Augustinčića]] iz [[1964]], uklonjen [[1994]]. godine; Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Nikola Miljanović Karaula|Nikoli Miljanoviću Karauli]] u [[Podravska Slatina|Podravskoj Slatini]], srušen [[1991]]. godine i dr. Na području [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]] srušeni su spomenici: „Palim borcima“ u [[Livno|Livnu]], rad [[Antun Augustinčić|Antuna Augustinčića]] iz [[1952]], srušen [[1992]]. godine; „Palim borcima“ na [[Makljen]]u, kod [[Prozor (grad)|Prozora]], rad [[Boško Kućanski|Boška Kućanskog]] iz [[1978]]. godine, srušen [[1995]]. godine, spomenik u [[Drvar]]u, spomen-park sa 22 biste narodnih heroja[[Bosanski Petrovac|Bosanskom Petrovcu]], srušen 1995. godine i [[Bosansko Grahovo|Bosanskom Grahovu]]. Dosad je u Hrvatskoj vlada finansirala obnavljanje samo Titove biste u [[Kumrovec|Kumrovcu]], spomenika „Poziv na ustanak“ u [[Bjelovar]]u i spomenik ustanku u [[Srb (grad)|Srbu]]. Lokalne vlasti obnovile su dosad oko 300 spomenika manje umetničke vrednosti. [[Avgust]]a [[2011]]. godine, [[SUBNOR|Savez antifašističkih boraca i antifašista Hrvatske]] pokrenuo je „Apel za obnovu sedam kapitalnih spomenika NOB-u“. Inicijativni odbor apela predvodi bivši hrvatski predsednik [[Stjepan Mesić]]. Apel je dosada potpisalo oko 150 osoba iz kulturnog i političkog života Hrvatske.<ref>[http://www.glas-slavonije.hr/vijest.asp?rub=1&ID_VIJESTI=144899 Glas-slavonije. hr], pristupljeno 15.10. 2011.</ref> == Spisak autora značajnijih spomenika == * '''[[Antun Augustinčić]]''' ** '''''Spomenik „Zahvalnosti Crvenoj armiji“, 1947. godina''''' - posvećen brocima [[Crvena armija|sovjetske Crvene armije]], pogunlim u [[Batinska bitka|Batinskoj bici]], postavljen u [[Memorijalni kompleks Batinska bitka|memorijalnom kompleksu „Batinska bitka“]]. ** '''''Spomenik „Maršal Tito“, 1946. godina''''' - najpoznatiji spomenik [[Josip Broz Tito|Josipu Brozu Titu]], izliven u nekoliko primeraka, koju su postvaljeni: u [[Kumrovec|Kumrovcu]], ispred [[Titova rodna kuća|Titove rodne kuće]], [[1948]]. godine; u [[Velenje|Titovom Velenju]], [[1977]]. godine; u muzeju „Prve proleterske brrigade“ u [[Rudo]]m (danas se nalazi u [[Užice|Užicu]]); u dvorištu [[Muzej istorije Jugoslavije|muzeja Istorije Jugoslavije]] (ispred [[Kuća cveća|Kuće cveća]]) i na još nekoliko lokacija. ** '''''[[Nošenje ranjenika (skulptura)|Spomenik „Nošenje ranjenika“]], 1952. godina''''' - izliven u nekoliko primeraka, koju su postvaljeni: U [[Livno|Livnu]], [[1952]]. godine (nazivan i ''Spomenik „Palim borcima“'', srušen [[1992]]. godine od strane [[Hrvatsko vijeće odbrane|HVO-a]]); u [[Imotski|Imotskom]] (teško oštećen); u [[Vukovar]]u (oštećen propucavanjem); na Veterinarskom fakultetu u [[Zagreb]]u [[1953]]. godine; u [[Derventa|Derventi]], [[1966]]. godine (u malo izmenjenom obliku); u [[Krapinske Toplice|Krapinskim Toplicama]], [[1973]]. godine; i na Medicinskom fakultetu u [[Zagreb]]u [[1983]]. godine.<ref>[http://www.mdc.hr/augustincic/hr/augustincic/spomenici.html Mdc.hr:] Popis izvedenih spomenika Antuna Augustinčića</ref> ** '''''Spomenik „Crvenoarmejac“, 1954. godina''''' - postavljen na [[Groblje oslobodilaca Beograda 1944.|Groblju oslobodilaca Beograda 1944.]] u [[Beograd]]u. ** '''''[[Spomenik palim Krajišnicima|Spomenik „Palim Krajišnicima“]], 1961. godina''''' - nalazi se na [[Banj brdo|Banj brdu]] (ranije ''Šehitluci''), kod [[Banja Luka|Banja Luke]]. ** '''''Spomenik „Tuđe nećemo - svoje nedamo“, 1964. godina''''' - postavljen na [[Vis (ostrvo)|ostrvu Visu]], uništen i uklonjen [[1994]]. godine. ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1965. godina''''' - podignut u [[Sisak|Sisku]]. ** '''''Spomenik [[Vlada Zečević|Vladi Zečeviću]], 1973. godina''''' - postavljen u [[Loznica|Loznici]]. * '''[[Borka Avramova]]''' ** '''''Spomenik „Pobedi“ (poznat i pod imenom „Žena borac“), 1961. godina''''' - postavljen u [[Tetovo|Tetovu]]. * '''[[Kosta Angeli Radovani]]''' ** '''''Spomenik „Ustanka u Drežnici“, 1949. godina''''' - postavljen u [[Drežnica|Partizanskoj Drežnici]]. ** '''''Spomenik „Radi Končaru i drugovima“, 1961. godina''''' - podignut u [[spomen park Šubićevac|spomen parku Šubićevac]] u [[Šibenik]]u. Posvećen [[Rade Končar|Radi Končaru]] i ostalih 25 [[antifašizam|antifašista]] koje su u parku Šubićevac streljali italijanski [[fašizam|fašisti]] [[22. maj]]a [[1942]]. godine. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Zdenko Kolacio]]. ** '''''Spomenik „Revoluciji“, 1962. godina''''' - postavljen u [[Kumanovo|Kumanovu]]. * '''[[Đorđe Andrejević Kun]]''' ** '''''Spomenik-mozaik „Revoluciji“, 1957. godina''''' - postavljen u [[Ivanjica|Ivanjici]]. U izgradnji spomenika učestvovali su i Nada Hude, Miloš Gvozdenović i Ljuba Lah. * '''[[Vojin Bakić]]''' ** '''''Spomenik „Poziv na ustanak“, 1946. godina''''' - izliven u tri primerka, koji su postavljeni: u [[Spomen-park Borik|spomen-parku Borik]] u [[Bjelovar]]u (poznat i pod nazivom „''Bjelovarac''“, postavljen [[1947]], srušen [[1991]], obnovljen [[2010]]); u [[Beograd]]u, ispred [[Muzej 4. juli|Muzeja „4. juli“]] i u [[Vojni muzej Beograd|Vojnom muzeju]] u [[Beograd]]u. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1947. godina''''' - podignut u [[Kolašin]]u. ** '''''Spomenik „Pred streljanje“ (poznat i pod nazivom „Gudovčan“), 1955. godina''''' - postavljen u selu [[Gudovac|Gudovcu]], kod [[Bjelovar]]a (srušen [[1991]]. godine od strane [[Hrvatska vojska|Hrvatske vojske]]). ** '''''Spomenik [[Ivan Goran Kovačić|Ivanu Goranu Kovačiću]], 1960. godina''''' - postavljen u [[Lukovdol]]u. ** '''''Spomenik narodnom heroju [[Stjepan Stevo Filipović|Stevanu Filipoviću]], 1960. godina''''' - podignut na brdu Vidaku, kod [[Valjevo|Valjeva]]. ** '''''[[Spomenik pobedi naroda Slavonije|Spomenik „Revoluciji“]] (poznat i pod nazivom Spomenik „Pobede naroda Slovenije“), 1968. godina''''' - podignut u selu [[Kamenska]], na raskrsnici puteva [[Slavonska Požega]]-[[Pakrac]]-[[Voćin]] (srušen februara [[1992]]. godine od strane [[Hrvatska vojska|Hrvatske vojske]]). ** '''''Skulpture u Spomen-parku „Dotrščina“, 1968. godina''''' - autor je centralnog spomenika „Palim žrtvama“ i 6-7 skulptura, koje su postavljene u [[Spomen-park Dotrščina|spomen-parku „Dotrščina“]], kod [[Zagreb]]a. Tokom [[1990e|1990]]-ih su bile oštećene, ali su kasnije obnovljene. ** '''''[[Spomenik ustanku naroda Banije i Korduna|Spomenik na Petrovoj gori]], 1981. godina''''' - podignut na najvišem vrhu Velikom Petrovcu. Posvećen [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] i žrtvama fašističkog terora na [[Kordun]]u. U periodu posle [[1995]]. godine oštećen i devastiran. * '''[[Stojan Batič]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1958. godina''''' - postavljen u [[Donji Logatec|Donjem Logatecu]]. ** '''''Spomenik revolucionaru [[Boris Kidrič|Borisu Kidriču]], 1963. godina''''' - podignut u [[Maribor]]u. ** '''''[[Spomenik Dražgoškoj bici]], 1977. godina''''' - podignut kod [[Dražgoše|Dražgoša]]. Stojan Batič je autor skulptura boraca, [[Boris Kobe]] autor arhitektonske konstrukcije spomenika, a [[Ivo Šubic]] autor mozaika na spomeniku. * '''[[Ana Bešlić]]''' ** '''''Spomenik „Streljanim partizanima“, 1961. godina''''' - podignut kod [[Zlatibor (Čajetina)|Partizanskih Voda]]. Posvećen streljanim partizanskim ranjenicima [[novembar|novembra]] i [[decembar|decembra]] [[1941]]. godine. U izgradnji spomenika je učestvovala i [[Jovanka Jeftanović]]. * '''[[Bogdan Bogdanović]]''' ** '''''Spomenik „Jevrejskim žrtvama fašizma i palim borcima“, 1952. godina''''' - postavljen na [[Jevrejsko groblje (Beograd)|Jevrejskom groblju]] u [[Beograd]]u. ** '''''[[Spomen groblje u Sremskoj Mitrovici|Spomen-groblje u Sremskoj Mitrovici]], 1960. godina.''''' ** '''''[[Mogila nepobeđenih]], 1961. godina''''' - postavljen u spomen-parku „Revolucije“ u [[Prilep]]u. ** '''''Spomen-park [[Slobodište]], 1964. godina''''' - na brdu Bagdala, kod [[Kruševac|Kruševca]]. ** '''''„Partizanska nekropola“, 1961-65. godina''''' - [[Partizansko groblje u Mostaru|Partizansko spomen-groblje]] u [[Mostar]]u. ** '''''[[Kameni cvet (spomenik)|Spomenik „Kameni cvet“]], 1966. godina''''' - [[Spomen područje Jasenovac|memorijalni kompleks Jasenovac]], kod [[Jasenovac|Jasenovca]]. ** '''''[[Spomenik „Revolucije“, 1964-71. godina]]''''' - postavljen u [[Leskovac|Leskovcu]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima Revolucije“, 1973-75. godina''''' - postavljen u [[Vlasotince|Vlasotincu]]. ** '''''[[Memorijalni kompleks palim borcima Revolucije|Spomen-kompleks „Palih boraca Revolucije“]], 1974. godina''''' - kod [[Štip]]a. ** '''''[[Spomen-park Dudik|Spomen-park „Dudik“]], 1980. godina''''' - kod [[Vukovar]]a. ** '''''Spomen-park „Borbe i pobede“, 1970-80. godina''''' - kod [[Čačak|Čačka]]. ** '''''Spomen-park „Popina“, 1978-81. godina''''' - kod [[Trstenik]]a. Posvećen borcima [[Kraljevački partizanski odred|Kraljevačkog partizanskog odreda]] poginulim u borbi sa [[Nemci]]ma [[13. oktobar|13. oktobra]] [[1941]]. godine. * '''[[Stevan Bodnarov]]''' ** '''''Spomenik narodnom heroju [[Janko Čmelik|Janku Čmeliku]], 1949. godina''''' - postavljen u [[Stara Pazova|Staroj Pazovi]]. ** '''''[[Grobnica narodnih heroja na Kalemegdanu|Grobnica narodnih heroja]], 1949. godina''''' - biste: [[Đuro Đaković|Đure Đakovića]], [[Ivan Milutinović|Ivana Milutinovića]] i [[Ivo Lola Ribar|Ive Lole Ribara]] na Grobnici narodnih heroja na [[Kalemegdan]]u. ** '''''Spomenik streljanima u Jajincima, 1951. godina''''' - postavljen u [[Strelište u Jajincima|spomen-parku Jajinci]], u [[Jajinci]]ma, kod [[Beograd]]a. ** '''''Spomenik „Partizanski kurir“, 1955. godina''''' - izliven u nekoliko primeraka, koji su posavljeni: ispred kuće (u kojoj je održano [[Savetovanje u Stolicama|savetovanje Glavnog štaba]]) u [[Stolice|Stolicima]], kod [[Krupanj|Krupnja]], [[1955]]. godine; ispred sportskog centra „Šumice“ u [[Beograd]]u i dr. * '''[[Janez Boljka]]''' ** '''''Spomenik borcima Gorice i Beneškog kraja, 1962. godina''''' - postavljen u [[Goriška Brda|Goriškim Brdima]]. ** '''''Spomenik „Taocima i borcima“, 1965. godina''''' - postavljen u [[Žele|Želama]] kod [[Ljubljana|Ljubljane]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Feđa Košir]]. * '''[[Branko Bon]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1963. godina''''' - postavljen u [[Žabljak]]u. * '''[[Vojislav Vujisić]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“, 1967. godina''''' - podignut u [[Andrijevica|Andrijevici]]. * '''[[Šime Vulas]]''' ** '''''Spomenik „Podhumskim žrtvama“, 1970. godina''''' - podignut na mestu nekadašnjeg sela Podhum kod [[Rijeka (grad)|Rijeke]], čije su stanovništvo [[1942]]. godine italijanski [[fašizam|fašisti]] u celosti pobili, a selo spalili. * '''[[Nandor Glid]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima u NOR-u“, 1953. godina''''' - podignut u [[Trebinje|Trebinju]]. ** '''''Spomenik „Balada o vešanima“, 1967. godina''''' - postavljen u [[Subotica|Subotici]]. ** '''''Spomenik „Sto za jednog“, 1980. godina''''' - postavljen u [[Spomen-park Kragujevački oktobar|spomen-parku „Kragujevački oktobar“]] u [[Kragujevac|Kragujevcu]]. * '''[[Jordan Grabuloski]]''' ** '''''[[Spomen kosturnica u Kičevu|Mauzolej „Palih boraca i žrtava fašizma“]], 1954. godina''''' - podignut u [[Kičevo|Kičevu]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1958. godina''''' - podignut kod [[Belčišta]]. ** '''''Memorijalni kompleks Butel, 1961. godina''''' - u [[Skoplje|Skoplju]]. U izgradnji je učestvovao i arhitekta [[Dušan Pecovski]]. ** '''''Spomenik „Streljanim omladincima“, 1962. godina“''''' - podignut u [[Vataša|Vataši]]. ** '''''[[Spomenik Ilinden|Spomenik „Ilinden“]] (poznat i pod nazivom „Makedonium“), 1974. godina''''' - podignut u [[Kruševo|Kruševu]]. Posvećen je palim borcima [[Ilindanski ustanak|Ilindanskog ustanka]] i [[Makedonija u Narodnooslobodilačkoj borbi|Narodnooslobodilačke borbe]]. U izgradnji spomenika učestvovala je i [[Iskra Grabuloska]]. * '''[[Ante Gržetić]]''' ** '''''Spomenik „Bola i Prkosa“, 1959. godina''''' - postavljen u [[Spomen-park Kragujevački oktobar|spomen-parku „Kragujevački oktobar“]] u [[Kragujevac|Kragujevcu]]. Posvećen [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Nada Naumović|Nadi Naumović]], jedinoj ženi streljanoj tokom [[Kragujevački masakr|masovnog streljanja u Kragujevcu]], oktobra [[1941]]. godine. ** '''''Spomenim „Otpora i slobode“, 1966. godina''''' - postavljen u [[Spomen-park Kragujevački oktobar|spomen-parku „Kragujevački oktobar“]] u [[Kragujevac|Kragujevcu]]. ** '''''Spomenik „Majci i kćerkama“, 1967. godina''''' - postavljen u [[Topola|Topoli]]. Posvećen [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Darinka Radović|Darinki Radović]] i njenim ćerkama Radmili i Stanki, koje su [[četnici]] zaklali maja [[1943]]. godine, u selu [[Rajkovac (Topola)|Rajkovcu]], kod Topole. * '''[[Lojze Dolinar]]''' ** '''''Spomenik „4. decembar“, 1953. godina''''' - podignut u [[Prijepolje|Prijepolju]]. Posvećen je borcima poginulim u [[Prijepoljska bitka|Prijepoljskoj bici]], [[4. decembar|4. decembra]] [[1943]]. godine. ** '''''Spomenik „Streljanim rodoljubima“, 1955. godina''''' - postavljen u [[Kraljevo|Kraljevu]]. ** '''''Spomenik „Revoluciji“, 1961. godina''''' - postavljen u [[Kranj]]u. * '''[[Drago Đurović]]''' ** '''''[[Spomenik Partizanu-borcu|Spomenik „Partizanu-borcu“]], 1957. godina''''' - izgrađen na brdu Gorica u [[Podgorica|Titogradu]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Vojislav Đokić]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1959. godina''''' - podignut u [[Danilovgrad]]u. ** '''''Spomenik „Streljanim omladincima“, 1959. godina''''' - podignut u [[Lazine|Lazinama]] kod [[Danilovgrad]]a. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta Vojislav Đokić. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1960. godina''''' - podignut u [[Pljevlja|Pljevljima]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Mirko Đokić]]. * '''[[Miodrag Živković (vajar)|Miodrag Živković]]''' ** '''''Spomenik „Hrabrima“, 1960. godina''''' - postavljen na Oštroj, kod [[Čačak|Čačka]]. Posvećen je poginulim borcima [[Čačanski partizanski odred|Čačanskog partizanskog odreda]], u borbi s [[Nemci]]ma, [[3. mart]]a [[1943]]. godine. ** '''''Spomenik „Palim borcima u Narodnooslodboilačkom ratu“, 1961. godina''''' - postavljen u [[Priština|Prištini]]. ** '''''Spomenik „Streljanim đacima“, 1963. godina''''' - postavljen u [[spomen-park Kragujevački oktobar|spomen-parku „Kragujevački oktobar“]] u [[Kragujevac|Kragujevcu]]. ** '''''[[Memorijalni kompleks Tjentište|Spomenik „Bici na Sutjesci“]] 1971. godina''''' - postavljen u [[Dolina heroja|Dolini heroja]], na [[Tjentište|Tjentištu]]. ** '''''Spomen-park „Ustanka i Revolucije“, 1978. godina''''' - [[Grahovo (Nikšić)|Grahovo]], kod [[Nikšić]]a. ** '''''Spomenik „Kadinjača“, 1979. godina''''' - postaljven u [[Spomen kompleks Kadinjača|Spomen kompleksu „Kadinjača“]], na [[Kadinjača|Kadinjači]] kod [[Užice|Užica]]. * '''[[Aleksandar Zarin]]''' ** '''''Spomenik „Otporu“, 1961. godina''''' - postavljen u [[Ada (mesto)|Adi]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“ (poznat i pod nazivom „Ratnici“), 1965. godina''''' - postavljen u [[Novi Kneževac|Novom Kneževcu]]. * '''[[Boris Kalin]]''' ** '''''Spomenik „Gramozna jama“, 1947. godina''''' - postavljen u [[Ljubljana|Ljubljani]]. ** '''''[[Grobnica narodnih heroja u Ljubljani|Grobnica narodnih heroja]], 1952. godina''''' - podignuta u [[Ljubljana|Ljubljani]]. U izgradnji je učestvovao i arhitekta [[Edo Mihevc]]. ** '''''Spomenik „Palium borcima i taocima“, 1949. godina''''' - postavljen u [[Begunje|Begunjama]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Edo Ravnikar]]. * '''[[Zdenko Kalin]]''' ** '''''Spomenik „Palima na Urhu“, 1955. godina''''' - postavljen na [[Urh]]u, kod [[Ljubljana|Ljubljane]]. ** '''''Spomenik narodnom heroju [[Boris Kidrič|Borisu Kidriču]], 1960. godina''''' - postavljen u [[Ljubljana|Ljubljani]]. ** '''''Spomenik „Pionirima palim u NOB-u“, 1962. godina''''' - postavljen u [[Ljubljana|Ljubljani]]. * '''[[Zdenko Kolacio]]''' ** '''''Spomen-kosturnica [[Vladimir Gortan|Vladimiru Gortanu]], 1952. godina''''' - podignuta u [[Beram|Bermu]]. U izgradnji je učestvovao i arhitekta [[Zdenko Sila]]. ** '''''Spomenik „Žrtvama fašizma“, 1963. godina''''' - postavljen u [[Kamenski Vučjak|Kamenskom Vučjaku]] (srušen [[1990e|1990]]-ih). * '''[[Marijan Kocković]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“,1955. godina''''' - postavljen u [[Gacko|Gacku]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“''''' - postavljen u [[Glamoč]]u. * '''[[Frano Kršinić]]''' ** '''''Spomenik „Streljanje talaca“, 1951. godina''''' - postavljen u [[Zagreb]]u. Posvećen žrtvama fašizma streljanim u [[Maksimir]]u, [[Spomen-park Dotršćina|Dotršćini]] i [[Rakov Potok|Rakovom Potoku]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“ (poznat i pod nazivom „Ranjeni kurir“), 1953. godina''''' - izliven u nekoliko primeraka, koji su postavljeni: na [[Vis (ostrvo)|Visu]]; u [[Bakar (grad)|Bakru]], [[1953]]. godine; i u [[Muzej istorije Jugoslavije|Muzeju istorije Jugoslavije]] u [[Beograd]]u. ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1954. godina''''' - posvećen palim borcima i žrtvama fašizma kotara [[Sisak]], izliven u nekoliko primeraka, koji su postavljeni: na Trgu slobode u Sisku (srušen [[1991]]. godine); u [[Spomen-šuma Brezovica|spomen-šumi Brezovica]], na mestu osnutka [[Sisački partizanski odred|Sisačkog partizanskog odreda]] (neznatno oštećen). ** '''''Spomenik „[[Josip Broz Tito|Josipu Brozu Titu]]“, 1961. godina''''' - postavljen u na Trgu partizana u [[Užice|Titovom Užicu]], povodom dvadesetogišnjice ustanka. Avgusta [[1991]]. godine premešten u dvorište Narodnog muzeja. * '''[[Bogoljub Kurpjel]]''' ** '''''Spomenik [[Prva proleterska udarna brigada|Prvoj proleterskoj brigadi]], 1961. godina''''' - podignut u [[Rudo]]m, gde je [[21. decembar|21. decembra]] [[1941]]. godine formirana Prva proleterska brigada. * '''[[Boško Kućanski]]''' ** '''''[[Spomenik bitke na Neretvi|Spomenik „Bitke za ranjenike“]], 1978. godina''''' - podignut na [[Makljen]]u, kod [[Prozor (grad)|Prozora]]. Posvećen borcima poginulim u bici za ranjenike, tokom [[Bitka na Neretvi|Četvrte neprijateljske ofanzive]], marta [[1943]]. godine. Uništen [[1995]]. godine od strane [[Hrvatsko vijeće odbrane|HVO-a]]. * '''[[Janez Lenasi]]''' ** '''''Spomenik „[[Prekomorske brigade NOVJ|Prekomorskim brigadama]]“, 1965. godina''''' - podignut u [[Ilirska Bistrica|Ilirskoj Bistrici]]. * '''[[Svetislav Ličina]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1961. godina''''' - podignut na spomen-groblju palih boraca NOB-a u [[Priština|Prištini]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Prvoslav Janković]]. * '''[[Mirko Ostoja]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1956. godina''''' - podignut u [[Bileća|Bileći]]. ** '''''Spomenik [[Ivo Lola Ribar|Ivi Loli Ribaru]], 1961. godina''''' - postavljen u [[Suho Polje (Glamoč)|Suhom Polju]]. * '''[[Tomislav Ostoja]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima Ciglenice“, 1972. godina''''' - podignut u [[Zagreb]]u. * '''[[Vanja Radauš]]''' ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1950. godina''''' - podignut u [[Pula|Puli]]. ** '''''[[Spomenik ustanku naroda Hrvatske|Spomenik „Ustanku naroda Hrvatske 1941“]], 1951. godina''''' - postavljen u selu u [[Srb (grad)|Srbu]], u [[Lika|Lici]], povodom desetogodišnjeice ustanka. Srušen avgusta [[1995]]. godine od strane [[Hrvatska vojska|Hrvatske vojske]], obnovljen jula [[2010]]. godine. ** '''''Spomenik „Žrtvama fašizma“ (poznat i pod nazivom „Vešala“), 1956. godina''''' - posvećen žrtvama fašizma u [[Logor Jadovno|logoru Jadovno]], podignut u [[Gospićki Jasikovac|Gospićkom Jasikovcu]] (srušen nakon [[Operacija Medački džep|operacije „Medački džep“]] od strane [[Hrvatska vojska|Hrvatske vojske]]). * '''[[Rajko Radović]]''' ** '''''[[Krila galebova|Spomenik „Krila galebova“]], 1962. godina''''' - podignut u [[Podgora|Podgori]]. Posvećen osnivanju [[Mornarica NOVJ|Partizanske mornarice]], [[1942]]. godine * '''[[Ivan Sabolić]]''' ** '''''Spomenik „Husinskim rudarima“, 1956. godina''''' - postavljen u [[Tuzla|Tuzli]]. Posvećen husinskim rudarima poginulim u [[Husinska buna|Husinskoj buni]] [[1920]]. i [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[1941]]-[[1945]]. godine. ** '''''Spomenik „Tri pesnice“, 1963. godina''''' - postavljen u [[Spomen park Bubanj|spomen-parku Bubanj]], kod [[Niš]]a. * '''[[Jakob Savinšek]]''' ** '''''Spomenik „Taocu“, 1953. godina''''' - postavljen u [[Novo Mesto|Novom Mestu]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1959. godina''''' - postavljen u [[Kvasica|Kvasici]] ([[Bela krajina]]). * '''[[Jovan Soldatović]]''' ** '''''Spomenik „Streljanim rodoljubima“, 1962. godina''''' - postavljen u [[Žabalj|Žablju]]. ** '''''Spomenik „Žrtvama racije“, 1971. godina''''' - postavljen u [[Novi Sad|Novom Sadu]]. ** '''''Spomenik „Žrtvama racije“''''' - postavljen u [[Čurug]]u. * '''[[Rade Stanković]]''' ** '''''Spomen-reljef „Oslobodiocima Beograda“, 1954. godina''''' - postavljen na [[Groblje oslobodilaca Beograda 1944.|Groblju oslobodilaca Beograda]] u [[Beograd]]u. * '''[[Ratimir Stojadinović]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“, 1955. godina''''' - podignut u [[Gornji Milanovac|Gornjem Milanovcu]]. * '''[[Slobodan Stojanović (vajar)|Slobodan Stojanović]]''' ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1977. godina''''' - postavljen u [[Paraćin]]u. U izgradnji je učestvovao i arhitekta [[Radomir Prokić]]. * '''[[Sreten Stojanović]]''' ** '''''Spomenik „[[Sloboda (spomenik)|Sloboda]]“, 1951. godina''''' - postavljen na [[Iriški venac|Iriškom vencu]], na [[Fruška gora|Fruškoj gori]]. ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1952. godina''''' - podignut u [[Bosansko Grahovo|Bosanskom Grahovu]]. ** '''''Mauzolej „Palih boraca i žrtava fašizma“, 1957. godina“''''' - podignut u [[Kumanovo|Kumanovu]]. * '''[[Vojin Stojić]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1963. godina''''' - podignut u [[Petrovac na Moru|Petrovcu na Moru]]. ** '''''Spomenik Kosmajskom NOP odredu, 1982. godina''''' - podignut na vrhu planine [[Kosmaj]] i posvećen borcima [[Kosmajski partizanski odred|Kosmajskog partizanskog odreda]]. * '''[[Slavko Tihec]]''' ** '''''Spomenik [[Pohorski bataljon|Pohorskom bataljonu]], 1959. godina''''' - postavljen kod [[Osankarica|Osankarice]] na [[Pohorje|Pohorju]]. ** '''''Spomenik „Narodnooslobodilačkoj borbi“, 1975. godina''''' - podignut u [[Maribor]]u. * '''[[Luka Tomanović]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“, 1954. godina''''' - podignut u [[Herceg-Novi|Herceg-Novom]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Nikola Dobrović]]. ** '''''Spomenik „Palima za slobodu“, 1954. godina''''' - podignut u [[Kotor]]u. U izgradnji spomenika je učestvovao i arhitekta [[Vojislav Đokić (arhitekta)|Vojislav Đokić]]. * '''[[Drago Tršar]]''' ** '''''Spomenik „Učesnicima revolucije“, 1962. godina''''' - postavljen u [[Kamnik]]u. ** '''''Spomenik „Revolucije“, 1975. godina''''' - postavljen na Trgu Republike u [[Ljubljana|Ljubljani]]. ** '''''Spomenik „Revoluciji“, 1985. godina''''' - postavljen u [[Spomen-groblje u Vukosavcima|spomen parku Vukosavci]] kod [[Lopare|Lopara]] (BiH). * '''[[Dinko Vranković]]''' ** '''''[[Spomenik palim borcima Svirče]], 1981. godina''''' - postavljen u [[Svirče|Svirču]]. * '''[[Dušan Džamonja]]''' ** '''''Spomenik „Prosinačkim žrtvama“, 1960. godina''''' - postavljen na Trgu Prosinačkih žrtava u [[Dubrava (kvart)|Dubravi]], [[Zagreb]]. Posvećen [[Prosinačke žrtve 1943.|16-orici antifašista]] koje su [[ustaše]] obesile [[20. decembar|20. decembra]] [[1943]]. godine. Prvi javno izloženi apstraktni spomenik na području [[Jugoslavija|Jugoslavije]]. ** '''''[[Spomenik revolucije naroda Moslavine|Spomenik „Revoliciji“]], 1967. godina''''' - podignut u [[Podgarić]]u u [[Moslavina|Moslavini]]. ** '''''[[Spomenik Revoluciji na Kozari|Spomenik „Revoluciji“]], 1967. godina''''' - podignut na [[Mrakovica|Mrakovici]], na planini [[Kozara|Kozari]]. ** '''''Spomenik „Pobede i žrtvama“, 1974. godina''''' - postavljen u memorijalnom kompleksu „[[Sremski front]]“ u [[Adaševci]]ma, kod [[Šid]]a. <br /> [[Datoteka:Споменик Стјепану Филиповићу.jpg|centar|mini|1000px|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Stjepan Stevo Filipović|Stjepanu Stevi Filipoviću]] ([[1916]]-[[1942]]) na brdu Vidraku, kod [[Valjevo|Valjeva]]. Podignut [[28. oktobar|28. oktobra]] [[1969]]. godine, rad vajara [[Vojin Bakić|Vojina Bakića]].]] == Galerija == === Bosna i Hercegovina === <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5"> Datoteka:Sarajevo-eternalflame.JPG|[[Vječna vatra (Sarajevo)|Spomenik „Vječna vatra“]], [[Sarajevo]], [[1946]]. Datoteka:Banj brdo spomenik palim krajisnicima.JPG|mini|Spomenik na Banj brdu (nekadašnji Šehitluci), [[Banja Luka]]. <br /> [[Antun Augustinčić]], [[1961]]. File:Tjentište – Spomen kuća 12.jpg|mini|Spomen kuća i Spomenik bitka na Sutjesci, [[Tjentište]], [[Ranko Radović]] [[Miodrag Živković]], [[1971]] |[[Partizansko groblje u Mostaru|Partizansko groblje Mostar]]. [[Bogdan Bogdanović]], [[1965]]. </gallery></center> === Makedonija === <center><gallery widths="150" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Могила на непобедените.jpg|[[Spomenik Nepobeđeni|Spomenik „Nepobeđeni“]], spomen-park „Revolucije“ [[Prilep]]. <br /> [[Bogdan Bogdanović]], [[1961]]. Datoteka:Spomen kosturnica-Kicevo01.jpg|[[Spomen kosturnica u Kičevu|Spomen kosturnica]], [[Kičevo]]. <br /> [[Jordan Grabuloski]], [[1968]]. Datoteka:Padnati borci Skopje.JPG|Spomenik „Palim borcima“, [[Skoplje]]. Datoteka:Spomenik na Revolucijata.JPG|Spomenik „Revoluciji“, [[Kumanovo]]. <br /> [[Kosta Angeli Radovani]], [[1962]]. Datoteka:Spomenik na Revolucijata vo Bitola.JPG|Spomenik „Revoluciji“, [[Bitolj]]. Datoteka:Споменик на револуција во Струмица.jpg|Spomenik „Revoluciji“, [[Strumica]]. Datoteka:Zena borec Tetovo.JPG|Spomenik „Ženi borcu“, [[Tetovo]]. Datoteka:Skopje momument 01.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Vera Jocić|Veri Jocić]], [[Skoplje]]. Datoteka:Stiv Naumov Bitola spomenik.JPG|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Stevan Naumov Stiv|Stevanu Naumovu]], [[Bitolj]]. Datoteka:Cede Filipovski Dame.JPG|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Čede Filipovski|Čedi Filipovskom]], [[Gostivar]]. </gallery></center> === Slovenija === <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Belo Slovenia - Plaque.JPG|Spomen-ploča na kući u kojoj je ubijena ilegalka [[Lizika Jančar]]. Datoteka:Bičkova skala, bojni položaj v dražgoški bitki 9.-11. januarja 1942.jpg|[[Spomenik Dražgoškoj bici]]. Datoteka:Pohorski bataljon-spomenik.jpg|Spomenik [[Pohorski bataljon|Pohorskom bataljonu]]. Datoteka:Grobisce muzej talcev.JPG|[[Memorijalni kompleks Begunje]], stradalim u koncentracionom logoru od 1941. do 1945. Datoteka:Septic ZG.Hrastnik.JPG|[[Partizanska bolnica Zgornji Hrastnik]]. Datoteka:FranjaPartizanskaBolnisnica1.jpg|[[Partizanska bolnica Franja]]. Datoteka:Krvavec WW2 memorial.jpg|Spomenik palim borcima, [[Krvavec]]. </gallery></center> === Srbija === <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Grob narodnih heroja.JPG|[[Grobnica narodnih heroja na Kalemegdanu|Grobnica narodnih heroja]], [[Kalemegdan]], [[Beograd]]. <br /> [[Stevan Bodnarov]] [[1949]]. Datoteka:Kadinjača Memorial Complex, Užice, Serbia. Overview of the center.JPG|[[Spomen kompleks Kadinjača|Spomen kompleks „Kadinjača“]], [[Kadinjača]], kod [[Užice|Užica]]. <br /> [[Miodrag Živković]], [[1979]]. Datoteka:Groblje oslobodilaca beograda 1944.JPG|[[Groblje oslobodilaca Beograda 1944.|Groblje oslobodilaca Beograda 1944]], [[Beograd]]. <br /> [[Rade Stanković]]. Datoteka:Kosmaj spomenik2.jpg|Spomenik „[[Kosmajski partizanski odred|Kosmajskom NOP odredu]]“, [[Kosmaj]]. <br /> [[Vojin Stojić]], [[1982]]. Datoteka:Spomenik prijepoljskoj bici.jpg|Spomenik „4. decembar 1943“, [[Prijepolje]]. <br /> [[Lojze Dolinar]], 1953. Datoteka:Poziv na ustanak.JPG|Spomenik „Poziv na ustanak“, [[Beograd]]. <br /> [[Vojin Bakić]]. Datoteka:Tri pesnice Bubanj.jpg|Spomenik „Tri pesnice“, [[Spomen park Bubanj|Bubanj]], kod [[Niš]]a. <br /> [[Ivan Sabolić]], [[1963]]. Datoteka:Zikica Jovanovic Spanac Radanovci ADM 5986.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Žikica Jovanović Španac|Žikici Jovanoviću Špancu]], [[Radanovci]], kod [[Kosjerić]]a. [[Miroslav Protić]], [[1981]]. Datoteka:Monument of Brotherhood and Unity in Pristina.jpg|Spomenik „Palim borcima“, [[Priština]]. <br /> [[Miodrag Živković]], [[1961]]. </gallery></center> ==== Vojvodina ==== <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Petrovaradin i žrtve racije.JPG|Spomenik „Žrtvama racije“, [[Novi Sad]]. <br /> [[Jovan Soldatović]], [[1971]]. Datoteka:Sloboda monument.jpg|Spomenik „[[Sloboda (spomenik)|Sloboda]]“, <br /> [[Iriški venac]]. <br /> [[Sreten Stojanović]], [[1961]]. Datoteka:Zarko Zrenjanin monument.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Žarko Zrenjanin|Žarku Zrenjaninu]], [[Zrenjanin]]. [[Rade Stanković]], [[1952]]. Datoteka:Pancevo-Olga Petrov bust.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] <br /> [[Olga Petrov|Olgi Petrov]], [[Pančevo]]. Datoteka:Sremski front Memorial.jpg|Spomen-kompleks „[[Sremski front]]“, [[Adaševci]] kod [[Šid]]a. </gallery></center> === Hrvatska === <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Batina1.jpg|Spomenik „Pobeda“, [[Memorijalni kompleks Batinska bitka|mem. kompleks „Batinska bitka“]]. [[Antun Augustinčić]], [[1947]]. Datoteka:Jasenovac 1-09.JPG|[[Spomenik „Kameni cvet“]], <br /> [[Jasenovac|mem. kompleks „Jasenovac“]]. <br /> [[Bogdan Bogdanović]], [[1966]]. Datoteka:Spomenik revoluciji-Podgaric.jpg|[[Spomenik revolucije naroda Moslavine|Spomenik „Revoluciji“]] u [[Podgarić]]u, [[Moslavina]]. [[Dušan Džamonja]], [[1967]]. Datoteka:Grobnica narodnih heroja Zagreb.JPG|[[Grobnica narodnih heroja u Zagrebu|Grobnica narodnih heroja]] na [[Mirogoj]]u, [[Zagreb]]. <br /> [[Đuro Kavurić]], [[1968]]. Datoteka:Spomenik slobodi Donji Miholjac.jpg|Spomenik „Slobode“, [[Donji Miholjac]]. <br /> [[Stjepan Brlošić]], [[1968]]. Datoteka:Rijeka NOB railway workers' monument.JPG|Spomenik „Palim železničarima 1941-1945“, [[Rijeka (grad)|Rijeka]]. Datoteka:Nikola Car Crni Ck 0508.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Nikola Car Crni|Nikoli Caru]], [[Crikvenica]]. <br /> [[Zvonko Car]], [[1976]]. Datoteka:Rovinj007.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Đuzepe Budicin Pino|Pinu Budicinu]], [[Rovinj]]. Datoteka:Ivo Lola Ribar Ilok.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] <br /> [[Ivo Lola Ribar|Ivi Loli Ribaru]], [[Ilok]]. Datoteka:Vitomir Sirola Pajo Viskovo spomenik 160309.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Vitomir Širola|Vitomiru Široli]], [[Viškovo]]. Datoteka:Spomenik palim borcima - Sv. Ivan Zelina, detalj, 1955.jpg|[[Sveti Ivan Zelina]], detalj, [[1955]]. Datoteka:Spomenik palim borcima u Svetom Ivanu Zelini.jpg|stanje 21. 3. 2021.]] </gallery></center> == Vidi još == * '''[[Partizanska spomen-groblja]]''' * '''[[Muzeji Narodnooslobodilačke borbe]]''' * [[Memorijalni kompleks Tjentište]] * [[Sloboda (spomenik)|Spomenik „Sloboda“ na Iriškom vencu]] * [[Spomenik palim Krajišnicima|Spomenik „Palim Krajišnicima“ na Banj brdu]] * [[Memorijalni kompleks Batinska bitka|Spomenik „Zahvalnosti Crvenoj armiji“ u Batini]] == Izvori == {{izvori}} == Literatura == * Miloš Bajić, ur. '''Spomenici revoluciji: Jugoslavija'''. „SUBNOR Jugoslavije“ Beograd, „Svjetlost“ Sarajevo 1968. godina. * '''[[Vojna enciklopedija]]''' (knjiga sedma). Beograd 1974. godina. * '''[[Vojna enciklopedija]]''' (knjiga deveta). Beograd 1975. godina. * Milenko Patković, Dušan Plećaš. '''Vodič uz kartu. Izbor spomen-obilježja Narodnooslobodilačkog rata Jugoslavije'''. „Glas Slavonije“, Osijek 1975. godina. * Drago Zdunić, ur. '''Revolucionarno kiparstvo'''. „Spektar“, Zagreb 1977. godina. == Vanjske veze == {{Commonscat|World War II memorials in Yugoslavia}} {{Portal NOB}} * [http://www.cracktwo.com/2011/04/25-abandoned-soviet-monuments-that-look.html 25 napuštenih partizanskih spomenika] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130906230901/http://www.cracktwo.com/2011/04/25-abandoned-soviet-monuments-that-look.html |date=2013-09-06 }} * [http://www.lupiga.com/vijesti/index.php?id=6180 Lupiga.com: ZABORAVLJENA POVIJEST] * [http://www.rts.rs/page/stories/ci/story/124/%D0%94%D1%80%D1%83%D1%88%D1%82%D0%B2%D0%BE/713728/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%99%D0%B5%D0%BD%D0%B8+%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8+%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B5.html RTS: Zaboravljeni spomenici revolucije, 24. maj 2010.] * [http://lupiga.com/vijesti/zaboravljena-povijest-nekada-vazna-remekdjela-simboli-kojih-se-danas-svi-stide Remek djela kojih se svi stide] {{Spomenici Narodnooslobodilačke borbe}} {{Narodnooslobodilačka borba}} [[Kategorija:Spomenici i muzeji Narodnooslobodilačke borbe| ]] [[Kategorija:Spomenici posvećeni Drugom svjetskom ratu|NOB]] [[Kategorija:Narodnooslobodilačka borba]] [[Kategorija:Jugoslavenska umjetnost]] 3pmy3x5e1ef3kf30yj9uddmy72o5ipu 41259925 41259924 2022-07-23T11:17:31Z Ante Vranković 28327 /* Hrvatska */ wikitext text/x-wiki {| align="right" class="infobox" style="border-spacing: 1px; padding: 0px 0px; text-align:center; width: 300px; font-size:85%; line-height:130%;" cellspacing="1px" |colspan=2 | <center> '''<big>Spomenici Narodnooslobodilačke borbe naroda Jugoslavije 1941—1945</big>''' </center> |- | colspan=2 | <center>[[Datoteka:Zena heroj detalj.JPG|300px|Detalj sa reljefa sa spomenika na Groblju oslobodilaca Beograda 1944, rad vajara Radeta Stankovića]]</center> |- |[[Datoteka:Tito spomenik1.JPG|120px|Spomenik „Maršal Tito“ u Kumrovcu, rad vajara Antuna Augustinčića]] |[[Datoteka:Bakicev Bjelovarac - Borik 2010.jpg|120px|Spomenik „Poziv na ustanak“ u Bjelovaru, rad vajara Vojina Bakića]] |- | colspan=2 | <center>[[Datoteka:Ploca Ivan Milutinovic 1.JPG|300px|Spomen ploča narodnom heroju Ivanu Milutinoviću na zgradi preduzeća „PIM Ivan Milutinović“ u ulici Gavrila Principa, u Beogradu]]</center> |- |<center>[[Datoteka:Bombas Gradski park Zemun.jpg|120px|Spomenik „Bombaš“ u Gradskom parku u Zemunu, rad vajara Vanje Radauša]]</center> |[[Datoteka:Spomenik Z Car Dramalj 0907.jpg|120px|Spomenik „Palim borcima“ u selu Damalju, kod Vrbovskog, rad vajara Zvonka Cara]] |- | colspan=2 | |- |[[Datoteka:Spomenik žrtvama racije.jpg|120px|Spomenik „Žrtvama racije“ u Novom Sadu, rad vajara Jovana Soldatovića]] |[[Datoteka:KZ-Jasenovac-Denkmal-Zugang.JPG|120px|Spomenik „Kameni cvet“ u memorijalnom centru „Jasenovac“ u Jasenovcu, rad vajara Bogdana Bogdanovića]] |- | colspan=2 | <center>[[Datoteka:Sloboda monument (detail).jpg|300px|Deo spomenika „Sloboda“ na Iriškom vencu, rad vajara Sretena Stojanovića]]</center> |- |<center>[[Datoteka:Viskovo spomenik 2 svj rat 160309.jpg|120px|Spomenik „Palima u Narodnooslobodilačkoj borbi“ u Viškovu]]</center> |<center>[[Datoteka:Skopje kale spomenik.jpg|120px|Spomenik „Narodnooslobodilačkoj borbi“, na tvrđavi Kale u Skoplju]]</center> |- | colspan=2 | <center>[[Datoteka:Liberators Skopje NOB.JPG|300px|Spomenik „Oslobodiocima Skoplja“ u Skoplju, rad vajra Ivana Mirkovića]]</center> |- |- | colspan=2 |[[File:Dinko Vranković - Spomenik u Svirčima.jpg|135px|Spomenik palim borcima Svirče, rad Dinka Vrankovića]]</center> |- | | <center>[[Datoteka:Kosmaj spomenik1.jpg|160px|Spomenik „Kosmajskom NOP odredu“, rad vajara Vojina Stojića]]</center> |- | colspan=2 | |- | <center> [[Datoteka:Spomenik partizanima, Grabuloski-Belcista.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima NOB-a“ kod sela Belčišta, rad vajara Jordana Grabuloskog]] </center> | <center> [[Datoteka:Spomenik palim borcima Zagreb.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima Ciglenice“ u Zagrebu, rad vajara Tomislava Ostoje]] </center> |- | colspan=2 | <center> </center> |- | <center> [[Datoteka:Spomenik Sisackom odredu-Brezovica.jpg|160px|Spomenik Sisačkom partizanskom odred u šumi Brezovici kod Siska, rad vajara Želimira Janeša]] </center> | <center> [[Datoteka:Струга spomenik.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima“ u Strugi, rad vajara Vojislava Vasiljevića]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Spomenik Streljanje talaca02.jpg|300px|Spomenik „Streljanje talaca“ u Zagrebu, rad vajara Frane Kršinića]] </center> |- | <center> </center> | <center> [[Datoteka:Sloboda Vardarski Rid.jpg|150px|Spomenik „Slobodi“ kod Đevđelije, rad vajara Jordana Grabuloskog]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Veles Memorial Ossuary 03.jpg|300px|Spomen-kosturnica u Velesu, rad arhitekte Save Subotina]] </center> |- | <center> [[Datoteka:Spomenik Borcima Z Car 0907.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima“ u Crikvenici, rad vajara Zvonka Cara]] </center> | <center> [[Datoteka:Rovinj006.jpg|160px|Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“ u Rovinju, rad vajara Ivana Sabolića]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Kosovska Mitrovica monument.jpg|300px|Spomenik „Rudarima palim u NOB-u“ iznad Kosovske Mitrovice, rad vajara Bogdana Bogdanovića]] </center> |- | <center> </center> | <center> [[Datoteka:Spomenik ustanku naroda Hrvatske-Srb.JPG|160px|Spomenik „Ustanku naroda Hrvatske 1941“ u Srbu, rad vajara Vanje Radauša]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Spomenik revoluciji-Podgaric.jpg|300px|Spomenik „Revoluciji“ u Podgariću, rad vajara Dušana Džamonje]] </center> |- | <center> [[Datoteka:Ostra 01.jpg|160px|Spomenik „Hrabrima“ kod Popine, rad vajara Miodraga Živkovića i arhitekte Svetislava Ličine]] </center> | <center> [[Datoteka:Spomenik "ZVEZDA" cacalica.jpg|150px|Spomenik „Zvezda“ u spomen-parku „Čačalica“ kod Požarevca, rad arhitekte Branislava Stojanovića i vajara S. Mišića]] </center> |- | colspan=2 | <center> [[Datoteka:Spomen park NOB, Leskovac 02.jpg|300px|Spomen-park „Revolucije“ kod Leskovca, rad arhitekte Bogdana Bogdanovića]] </center> |- | colspan=2 | <center> </center> |} '''[[Spomenik|Spomenici]] posvećeni [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi Jugoslavije]] ([[1941]]—[[1945]])''' postavljani su širom [[Jugoslavija|Jugoslavije]] u vidu figuralno-umetničkih dela, arhitektonskih objekata, [[mauzolej|spomen-mauzoleja]], skulptura, spomen-bisti, spomen-ploča, spomen-zgrada, spomen-groblja i dr. Najviše impresionira apstraktnost jugoslavenskih spomenika, njihov futuristički izgled i umjetnička kvaliteta netipična za socrealizam. Prema nepotpunim podacima u [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji]] podignuto je oko 15.000 spomenika posvećenih Narodnooslobodilačkom ratu. Većina spomenika podignuta je šezdesetih i sedamdesetih godina prošlog stoljeća, na lokacijama značajnih historijskih bitaka iz Drugog svjetskog rata ili na mjestima velikih stradavanja civila i partizana od okupatorske ruke i ruke domaćih izdajnika. Mnogi ovi spomenici srušeni su ili oštećeni tokom [[raspad SFRJ|raspada SFRJ]] [[1990e|devedesetih godina]]. == Istorijat == Tokom [[Raspad SFRJ|građanskog rata na području bivše Jugoslavije]], uništeni su ili izmešteni mnogi spomenici posvećeni [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]]. Na području [[Hrvatska|Hrvatske]] uništeno je preko 3.000 spomenika<ref name="Služen parastos za stradale u ustaškom logoru Jadovno">{{cite web |url=http://www.rtrs.tv/vijesti/vijest.php?id=60528 |title=Služen parastos za stradale u ustaškom logoru Jadovno |author= |authorlink= |coauthors= |date=27. 4. 2012. |format= |work= |publisher=Radio-televizija Republike Srpske |pages= |language=sr |archiveurl= |archivedate= |quote= |accessdate=28. 4. 2012. }}</ref>, a među njima se ističu: Spomenik „[[Spomenik pobjedi naroda Slavonije|Pobjede naroda Slavonije]]“ u selu [[Kamenska]], rad vajara [[Vojin Bakić|Vojina Bakića]], srušen [[1991]]. godine; spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Stjepan Stevo Filipović|Stjepanu Filipoviću]] u [[Opuzen]]u, rad Mira Vuča, srušen [[1991]]. godine; spomenik „Tuđe nećemo - svoje nedamo“ na [[Vis (ostrvo)|Visu]], rad [[Antun Augustinčić|Antuna Augustinčića]] iz [[1964]], uklonjen [[1994]]. godine; Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Nikola Miljanović Karaula|Nikoli Miljanoviću Karauli]] u [[Podravska Slatina|Podravskoj Slatini]], srušen [[1991]]. godine i dr. Na području [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]] srušeni su spomenici: „Palim borcima“ u [[Livno|Livnu]], rad [[Antun Augustinčić|Antuna Augustinčića]] iz [[1952]], srušen [[1992]]. godine; „Palim borcima“ na [[Makljen]]u, kod [[Prozor (grad)|Prozora]], rad [[Boško Kućanski|Boška Kućanskog]] iz [[1978]]. godine, srušen [[1995]]. godine, spomenik u [[Drvar]]u, spomen-park sa 22 biste narodnih heroja[[Bosanski Petrovac|Bosanskom Petrovcu]], srušen 1995. godine i [[Bosansko Grahovo|Bosanskom Grahovu]]. Dosad je u Hrvatskoj vlada finansirala obnavljanje samo Titove biste u [[Kumrovec|Kumrovcu]], spomenika „Poziv na ustanak“ u [[Bjelovar]]u i spomenik ustanku u [[Srb (grad)|Srbu]]. Lokalne vlasti obnovile su dosad oko 300 spomenika manje umetničke vrednosti. [[Avgust]]a [[2011]]. godine, [[SUBNOR|Savez antifašističkih boraca i antifašista Hrvatske]] pokrenuo je „Apel za obnovu sedam kapitalnih spomenika NOB-u“. Inicijativni odbor apela predvodi bivši hrvatski predsednik [[Stjepan Mesić]]. Apel je dosada potpisalo oko 150 osoba iz kulturnog i političkog života Hrvatske.<ref>[http://www.glas-slavonije.hr/vijest.asp?rub=1&ID_VIJESTI=144899 Glas-slavonije. hr], pristupljeno 15.10. 2011.</ref> == Spisak autora značajnijih spomenika == * '''[[Antun Augustinčić]]''' ** '''''Spomenik „Zahvalnosti Crvenoj armiji“, 1947. godina''''' - posvećen brocima [[Crvena armija|sovjetske Crvene armije]], pogunlim u [[Batinska bitka|Batinskoj bici]], postavljen u [[Memorijalni kompleks Batinska bitka|memorijalnom kompleksu „Batinska bitka“]]. ** '''''Spomenik „Maršal Tito“, 1946. godina''''' - najpoznatiji spomenik [[Josip Broz Tito|Josipu Brozu Titu]], izliven u nekoliko primeraka, koju su postvaljeni: u [[Kumrovec|Kumrovcu]], ispred [[Titova rodna kuća|Titove rodne kuće]], [[1948]]. godine; u [[Velenje|Titovom Velenju]], [[1977]]. godine; u muzeju „Prve proleterske brrigade“ u [[Rudo]]m (danas se nalazi u [[Užice|Užicu]]); u dvorištu [[Muzej istorije Jugoslavije|muzeja Istorije Jugoslavije]] (ispred [[Kuća cveća|Kuće cveća]]) i na još nekoliko lokacija. ** '''''[[Nošenje ranjenika (skulptura)|Spomenik „Nošenje ranjenika“]], 1952. godina''''' - izliven u nekoliko primeraka, koju su postvaljeni: U [[Livno|Livnu]], [[1952]]. godine (nazivan i ''Spomenik „Palim borcima“'', srušen [[1992]]. godine od strane [[Hrvatsko vijeće odbrane|HVO-a]]); u [[Imotski|Imotskom]] (teško oštećen); u [[Vukovar]]u (oštećen propucavanjem); na Veterinarskom fakultetu u [[Zagreb]]u [[1953]]. godine; u [[Derventa|Derventi]], [[1966]]. godine (u malo izmenjenom obliku); u [[Krapinske Toplice|Krapinskim Toplicama]], [[1973]]. godine; i na Medicinskom fakultetu u [[Zagreb]]u [[1983]]. godine.<ref>[http://www.mdc.hr/augustincic/hr/augustincic/spomenici.html Mdc.hr:] Popis izvedenih spomenika Antuna Augustinčića</ref> ** '''''Spomenik „Crvenoarmejac“, 1954. godina''''' - postavljen na [[Groblje oslobodilaca Beograda 1944.|Groblju oslobodilaca Beograda 1944.]] u [[Beograd]]u. ** '''''[[Spomenik palim Krajišnicima|Spomenik „Palim Krajišnicima“]], 1961. godina''''' - nalazi se na [[Banj brdo|Banj brdu]] (ranije ''Šehitluci''), kod [[Banja Luka|Banja Luke]]. ** '''''Spomenik „Tuđe nećemo - svoje nedamo“, 1964. godina''''' - postavljen na [[Vis (ostrvo)|ostrvu Visu]], uništen i uklonjen [[1994]]. godine. ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1965. godina''''' - podignut u [[Sisak|Sisku]]. ** '''''Spomenik [[Vlada Zečević|Vladi Zečeviću]], 1973. godina''''' - postavljen u [[Loznica|Loznici]]. * '''[[Borka Avramova]]''' ** '''''Spomenik „Pobedi“ (poznat i pod imenom „Žena borac“), 1961. godina''''' - postavljen u [[Tetovo|Tetovu]]. * '''[[Kosta Angeli Radovani]]''' ** '''''Spomenik „Ustanka u Drežnici“, 1949. godina''''' - postavljen u [[Drežnica|Partizanskoj Drežnici]]. ** '''''Spomenik „Radi Končaru i drugovima“, 1961. godina''''' - podignut u [[spomen park Šubićevac|spomen parku Šubićevac]] u [[Šibenik]]u. Posvećen [[Rade Končar|Radi Končaru]] i ostalih 25 [[antifašizam|antifašista]] koje su u parku Šubićevac streljali italijanski [[fašizam|fašisti]] [[22. maj]]a [[1942]]. godine. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Zdenko Kolacio]]. ** '''''Spomenik „Revoluciji“, 1962. godina''''' - postavljen u [[Kumanovo|Kumanovu]]. * '''[[Đorđe Andrejević Kun]]''' ** '''''Spomenik-mozaik „Revoluciji“, 1957. godina''''' - postavljen u [[Ivanjica|Ivanjici]]. U izgradnji spomenika učestvovali su i Nada Hude, Miloš Gvozdenović i Ljuba Lah. * '''[[Vojin Bakić]]''' ** '''''Spomenik „Poziv na ustanak“, 1946. godina''''' - izliven u tri primerka, koji su postavljeni: u [[Spomen-park Borik|spomen-parku Borik]] u [[Bjelovar]]u (poznat i pod nazivom „''Bjelovarac''“, postavljen [[1947]], srušen [[1991]], obnovljen [[2010]]); u [[Beograd]]u, ispred [[Muzej 4. juli|Muzeja „4. juli“]] i u [[Vojni muzej Beograd|Vojnom muzeju]] u [[Beograd]]u. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1947. godina''''' - podignut u [[Kolašin]]u. ** '''''Spomenik „Pred streljanje“ (poznat i pod nazivom „Gudovčan“), 1955. godina''''' - postavljen u selu [[Gudovac|Gudovcu]], kod [[Bjelovar]]a (srušen [[1991]]. godine od strane [[Hrvatska vojska|Hrvatske vojske]]). ** '''''Spomenik [[Ivan Goran Kovačić|Ivanu Goranu Kovačiću]], 1960. godina''''' - postavljen u [[Lukovdol]]u. ** '''''Spomenik narodnom heroju [[Stjepan Stevo Filipović|Stevanu Filipoviću]], 1960. godina''''' - podignut na brdu Vidaku, kod [[Valjevo|Valjeva]]. ** '''''[[Spomenik pobedi naroda Slavonije|Spomenik „Revoluciji“]] (poznat i pod nazivom Spomenik „Pobede naroda Slovenije“), 1968. godina''''' - podignut u selu [[Kamenska]], na raskrsnici puteva [[Slavonska Požega]]-[[Pakrac]]-[[Voćin]] (srušen februara [[1992]]. godine od strane [[Hrvatska vojska|Hrvatske vojske]]). ** '''''Skulpture u Spomen-parku „Dotrščina“, 1968. godina''''' - autor je centralnog spomenika „Palim žrtvama“ i 6-7 skulptura, koje su postavljene u [[Spomen-park Dotrščina|spomen-parku „Dotrščina“]], kod [[Zagreb]]a. Tokom [[1990e|1990]]-ih su bile oštećene, ali su kasnije obnovljene. ** '''''[[Spomenik ustanku naroda Banije i Korduna|Spomenik na Petrovoj gori]], 1981. godina''''' - podignut na najvišem vrhu Velikom Petrovcu. Posvećen [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] i žrtvama fašističkog terora na [[Kordun]]u. U periodu posle [[1995]]. godine oštećen i devastiran. * '''[[Stojan Batič]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1958. godina''''' - postavljen u [[Donji Logatec|Donjem Logatecu]]. ** '''''Spomenik revolucionaru [[Boris Kidrič|Borisu Kidriču]], 1963. godina''''' - podignut u [[Maribor]]u. ** '''''[[Spomenik Dražgoškoj bici]], 1977. godina''''' - podignut kod [[Dražgoše|Dražgoša]]. Stojan Batič je autor skulptura boraca, [[Boris Kobe]] autor arhitektonske konstrukcije spomenika, a [[Ivo Šubic]] autor mozaika na spomeniku. * '''[[Ana Bešlić]]''' ** '''''Spomenik „Streljanim partizanima“, 1961. godina''''' - podignut kod [[Zlatibor (Čajetina)|Partizanskih Voda]]. Posvećen streljanim partizanskim ranjenicima [[novembar|novembra]] i [[decembar|decembra]] [[1941]]. godine. U izgradnji spomenika je učestvovala i [[Jovanka Jeftanović]]. * '''[[Bogdan Bogdanović]]''' ** '''''Spomenik „Jevrejskim žrtvama fašizma i palim borcima“, 1952. godina''''' - postavljen na [[Jevrejsko groblje (Beograd)|Jevrejskom groblju]] u [[Beograd]]u. ** '''''[[Spomen groblje u Sremskoj Mitrovici|Spomen-groblje u Sremskoj Mitrovici]], 1960. godina.''''' ** '''''[[Mogila nepobeđenih]], 1961. godina''''' - postavljen u spomen-parku „Revolucije“ u [[Prilep]]u. ** '''''Spomen-park [[Slobodište]], 1964. godina''''' - na brdu Bagdala, kod [[Kruševac|Kruševca]]. ** '''''„Partizanska nekropola“, 1961-65. godina''''' - [[Partizansko groblje u Mostaru|Partizansko spomen-groblje]] u [[Mostar]]u. ** '''''[[Kameni cvet (spomenik)|Spomenik „Kameni cvet“]], 1966. godina''''' - [[Spomen područje Jasenovac|memorijalni kompleks Jasenovac]], kod [[Jasenovac|Jasenovca]]. ** '''''[[Spomenik „Revolucije“, 1964-71. godina]]''''' - postavljen u [[Leskovac|Leskovcu]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima Revolucije“, 1973-75. godina''''' - postavljen u [[Vlasotince|Vlasotincu]]. ** '''''[[Memorijalni kompleks palim borcima Revolucije|Spomen-kompleks „Palih boraca Revolucije“]], 1974. godina''''' - kod [[Štip]]a. ** '''''[[Spomen-park Dudik|Spomen-park „Dudik“]], 1980. godina''''' - kod [[Vukovar]]a. ** '''''Spomen-park „Borbe i pobede“, 1970-80. godina''''' - kod [[Čačak|Čačka]]. ** '''''Spomen-park „Popina“, 1978-81. godina''''' - kod [[Trstenik]]a. Posvećen borcima [[Kraljevački partizanski odred|Kraljevačkog partizanskog odreda]] poginulim u borbi sa [[Nemci]]ma [[13. oktobar|13. oktobra]] [[1941]]. godine. * '''[[Stevan Bodnarov]]''' ** '''''Spomenik narodnom heroju [[Janko Čmelik|Janku Čmeliku]], 1949. godina''''' - postavljen u [[Stara Pazova|Staroj Pazovi]]. ** '''''[[Grobnica narodnih heroja na Kalemegdanu|Grobnica narodnih heroja]], 1949. godina''''' - biste: [[Đuro Đaković|Đure Đakovića]], [[Ivan Milutinović|Ivana Milutinovića]] i [[Ivo Lola Ribar|Ive Lole Ribara]] na Grobnici narodnih heroja na [[Kalemegdan]]u. ** '''''Spomenik streljanima u Jajincima, 1951. godina''''' - postavljen u [[Strelište u Jajincima|spomen-parku Jajinci]], u [[Jajinci]]ma, kod [[Beograd]]a. ** '''''Spomenik „Partizanski kurir“, 1955. godina''''' - izliven u nekoliko primeraka, koji su posavljeni: ispred kuće (u kojoj je održano [[Savetovanje u Stolicama|savetovanje Glavnog štaba]]) u [[Stolice|Stolicima]], kod [[Krupanj|Krupnja]], [[1955]]. godine; ispred sportskog centra „Šumice“ u [[Beograd]]u i dr. * '''[[Janez Boljka]]''' ** '''''Spomenik borcima Gorice i Beneškog kraja, 1962. godina''''' - postavljen u [[Goriška Brda|Goriškim Brdima]]. ** '''''Spomenik „Taocima i borcima“, 1965. godina''''' - postavljen u [[Žele|Želama]] kod [[Ljubljana|Ljubljane]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Feđa Košir]]. * '''[[Branko Bon]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1963. godina''''' - postavljen u [[Žabljak]]u. * '''[[Vojislav Vujisić]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“, 1967. godina''''' - podignut u [[Andrijevica|Andrijevici]]. * '''[[Šime Vulas]]''' ** '''''Spomenik „Podhumskim žrtvama“, 1970. godina''''' - podignut na mestu nekadašnjeg sela Podhum kod [[Rijeka (grad)|Rijeke]], čije su stanovništvo [[1942]]. godine italijanski [[fašizam|fašisti]] u celosti pobili, a selo spalili. * '''[[Nandor Glid]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima u NOR-u“, 1953. godina''''' - podignut u [[Trebinje|Trebinju]]. ** '''''Spomenik „Balada o vešanima“, 1967. godina''''' - postavljen u [[Subotica|Subotici]]. ** '''''Spomenik „Sto za jednog“, 1980. godina''''' - postavljen u [[Spomen-park Kragujevački oktobar|spomen-parku „Kragujevački oktobar“]] u [[Kragujevac|Kragujevcu]]. * '''[[Jordan Grabuloski]]''' ** '''''[[Spomen kosturnica u Kičevu|Mauzolej „Palih boraca i žrtava fašizma“]], 1954. godina''''' - podignut u [[Kičevo|Kičevu]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1958. godina''''' - podignut kod [[Belčišta]]. ** '''''Memorijalni kompleks Butel, 1961. godina''''' - u [[Skoplje|Skoplju]]. U izgradnji je učestvovao i arhitekta [[Dušan Pecovski]]. ** '''''Spomenik „Streljanim omladincima“, 1962. godina“''''' - podignut u [[Vataša|Vataši]]. ** '''''[[Spomenik Ilinden|Spomenik „Ilinden“]] (poznat i pod nazivom „Makedonium“), 1974. godina''''' - podignut u [[Kruševo|Kruševu]]. Posvećen je palim borcima [[Ilindanski ustanak|Ilindanskog ustanka]] i [[Makedonija u Narodnooslobodilačkoj borbi|Narodnooslobodilačke borbe]]. U izgradnji spomenika učestvovala je i [[Iskra Grabuloska]]. * '''[[Ante Gržetić]]''' ** '''''Spomenik „Bola i Prkosa“, 1959. godina''''' - postavljen u [[Spomen-park Kragujevački oktobar|spomen-parku „Kragujevački oktobar“]] u [[Kragujevac|Kragujevcu]]. Posvećen [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Nada Naumović|Nadi Naumović]], jedinoj ženi streljanoj tokom [[Kragujevački masakr|masovnog streljanja u Kragujevcu]], oktobra [[1941]]. godine. ** '''''Spomenim „Otpora i slobode“, 1966. godina''''' - postavljen u [[Spomen-park Kragujevački oktobar|spomen-parku „Kragujevački oktobar“]] u [[Kragujevac|Kragujevcu]]. ** '''''Spomenik „Majci i kćerkama“, 1967. godina''''' - postavljen u [[Topola|Topoli]]. Posvećen [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Darinka Radović|Darinki Radović]] i njenim ćerkama Radmili i Stanki, koje su [[četnici]] zaklali maja [[1943]]. godine, u selu [[Rajkovac (Topola)|Rajkovcu]], kod Topole. * '''[[Lojze Dolinar]]''' ** '''''Spomenik „4. decembar“, 1953. godina''''' - podignut u [[Prijepolje|Prijepolju]]. Posvećen je borcima poginulim u [[Prijepoljska bitka|Prijepoljskoj bici]], [[4. decembar|4. decembra]] [[1943]]. godine. ** '''''Spomenik „Streljanim rodoljubima“, 1955. godina''''' - postavljen u [[Kraljevo|Kraljevu]]. ** '''''Spomenik „Revoluciji“, 1961. godina''''' - postavljen u [[Kranj]]u. * '''[[Drago Đurović]]''' ** '''''[[Spomenik Partizanu-borcu|Spomenik „Partizanu-borcu“]], 1957. godina''''' - izgrađen na brdu Gorica u [[Podgorica|Titogradu]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Vojislav Đokić]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1959. godina''''' - podignut u [[Danilovgrad]]u. ** '''''Spomenik „Streljanim omladincima“, 1959. godina''''' - podignut u [[Lazine|Lazinama]] kod [[Danilovgrad]]a. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta Vojislav Đokić. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1960. godina''''' - podignut u [[Pljevlja|Pljevljima]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Mirko Đokić]]. * '''[[Miodrag Živković (vajar)|Miodrag Živković]]''' ** '''''Spomenik „Hrabrima“, 1960. godina''''' - postavljen na Oštroj, kod [[Čačak|Čačka]]. Posvećen je poginulim borcima [[Čačanski partizanski odred|Čačanskog partizanskog odreda]], u borbi s [[Nemci]]ma, [[3. mart]]a [[1943]]. godine. ** '''''Spomenik „Palim borcima u Narodnooslodboilačkom ratu“, 1961. godina''''' - postavljen u [[Priština|Prištini]]. ** '''''Spomenik „Streljanim đacima“, 1963. godina''''' - postavljen u [[spomen-park Kragujevački oktobar|spomen-parku „Kragujevački oktobar“]] u [[Kragujevac|Kragujevcu]]. ** '''''[[Memorijalni kompleks Tjentište|Spomenik „Bici na Sutjesci“]] 1971. godina''''' - postavljen u [[Dolina heroja|Dolini heroja]], na [[Tjentište|Tjentištu]]. ** '''''Spomen-park „Ustanka i Revolucije“, 1978. godina''''' - [[Grahovo (Nikšić)|Grahovo]], kod [[Nikšić]]a. ** '''''Spomenik „Kadinjača“, 1979. godina''''' - postaljven u [[Spomen kompleks Kadinjača|Spomen kompleksu „Kadinjača“]], na [[Kadinjača|Kadinjači]] kod [[Užice|Užica]]. * '''[[Aleksandar Zarin]]''' ** '''''Spomenik „Otporu“, 1961. godina''''' - postavljen u [[Ada (mesto)|Adi]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“ (poznat i pod nazivom „Ratnici“), 1965. godina''''' - postavljen u [[Novi Kneževac|Novom Kneževcu]]. * '''[[Boris Kalin]]''' ** '''''Spomenik „Gramozna jama“, 1947. godina''''' - postavljen u [[Ljubljana|Ljubljani]]. ** '''''[[Grobnica narodnih heroja u Ljubljani|Grobnica narodnih heroja]], 1952. godina''''' - podignuta u [[Ljubljana|Ljubljani]]. U izgradnji je učestvovao i arhitekta [[Edo Mihevc]]. ** '''''Spomenik „Palium borcima i taocima“, 1949. godina''''' - postavljen u [[Begunje|Begunjama]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Edo Ravnikar]]. * '''[[Zdenko Kalin]]''' ** '''''Spomenik „Palima na Urhu“, 1955. godina''''' - postavljen na [[Urh]]u, kod [[Ljubljana|Ljubljane]]. ** '''''Spomenik narodnom heroju [[Boris Kidrič|Borisu Kidriču]], 1960. godina''''' - postavljen u [[Ljubljana|Ljubljani]]. ** '''''Spomenik „Pionirima palim u NOB-u“, 1962. godina''''' - postavljen u [[Ljubljana|Ljubljani]]. * '''[[Zdenko Kolacio]]''' ** '''''Spomen-kosturnica [[Vladimir Gortan|Vladimiru Gortanu]], 1952. godina''''' - podignuta u [[Beram|Bermu]]. U izgradnji je učestvovao i arhitekta [[Zdenko Sila]]. ** '''''Spomenik „Žrtvama fašizma“, 1963. godina''''' - postavljen u [[Kamenski Vučjak|Kamenskom Vučjaku]] (srušen [[1990e|1990]]-ih). * '''[[Marijan Kocković]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“,1955. godina''''' - postavljen u [[Gacko|Gacku]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“''''' - postavljen u [[Glamoč]]u. * '''[[Frano Kršinić]]''' ** '''''Spomenik „Streljanje talaca“, 1951. godina''''' - postavljen u [[Zagreb]]u. Posvećen žrtvama fašizma streljanim u [[Maksimir]]u, [[Spomen-park Dotršćina|Dotršćini]] i [[Rakov Potok|Rakovom Potoku]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“ (poznat i pod nazivom „Ranjeni kurir“), 1953. godina''''' - izliven u nekoliko primeraka, koji su postavljeni: na [[Vis (ostrvo)|Visu]]; u [[Bakar (grad)|Bakru]], [[1953]]. godine; i u [[Muzej istorije Jugoslavije|Muzeju istorije Jugoslavije]] u [[Beograd]]u. ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1954. godina''''' - posvećen palim borcima i žrtvama fašizma kotara [[Sisak]], izliven u nekoliko primeraka, koji su postavljeni: na Trgu slobode u Sisku (srušen [[1991]]. godine); u [[Spomen-šuma Brezovica|spomen-šumi Brezovica]], na mestu osnutka [[Sisački partizanski odred|Sisačkog partizanskog odreda]] (neznatno oštećen). ** '''''Spomenik „[[Josip Broz Tito|Josipu Brozu Titu]]“, 1961. godina''''' - postavljen u na Trgu partizana u [[Užice|Titovom Užicu]], povodom dvadesetogišnjice ustanka. Avgusta [[1991]]. godine premešten u dvorište Narodnog muzeja. * '''[[Bogoljub Kurpjel]]''' ** '''''Spomenik [[Prva proleterska udarna brigada|Prvoj proleterskoj brigadi]], 1961. godina''''' - podignut u [[Rudo]]m, gde je [[21. decembar|21. decembra]] [[1941]]. godine formirana Prva proleterska brigada. * '''[[Boško Kućanski]]''' ** '''''[[Spomenik bitke na Neretvi|Spomenik „Bitke za ranjenike“]], 1978. godina''''' - podignut na [[Makljen]]u, kod [[Prozor (grad)|Prozora]]. Posvećen borcima poginulim u bici za ranjenike, tokom [[Bitka na Neretvi|Četvrte neprijateljske ofanzive]], marta [[1943]]. godine. Uništen [[1995]]. godine od strane [[Hrvatsko vijeće odbrane|HVO-a]]. * '''[[Janez Lenasi]]''' ** '''''Spomenik „[[Prekomorske brigade NOVJ|Prekomorskim brigadama]]“, 1965. godina''''' - podignut u [[Ilirska Bistrica|Ilirskoj Bistrici]]. * '''[[Svetislav Ličina]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1961. godina''''' - podignut na spomen-groblju palih boraca NOB-a u [[Priština|Prištini]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Prvoslav Janković]]. * '''[[Mirko Ostoja]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1956. godina''''' - podignut u [[Bileća|Bileći]]. ** '''''Spomenik [[Ivo Lola Ribar|Ivi Loli Ribaru]], 1961. godina''''' - postavljen u [[Suho Polje (Glamoč)|Suhom Polju]]. * '''[[Tomislav Ostoja]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima Ciglenice“, 1972. godina''''' - podignut u [[Zagreb]]u. * '''[[Vanja Radauš]]''' ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1950. godina''''' - podignut u [[Pula|Puli]]. ** '''''[[Spomenik ustanku naroda Hrvatske|Spomenik „Ustanku naroda Hrvatske 1941“]], 1951. godina''''' - postavljen u selu u [[Srb (grad)|Srbu]], u [[Lika|Lici]], povodom desetogodišnjeice ustanka. Srušen avgusta [[1995]]. godine od strane [[Hrvatska vojska|Hrvatske vojske]], obnovljen jula [[2010]]. godine. ** '''''Spomenik „Žrtvama fašizma“ (poznat i pod nazivom „Vešala“), 1956. godina''''' - posvećen žrtvama fašizma u [[Logor Jadovno|logoru Jadovno]], podignut u [[Gospićki Jasikovac|Gospićkom Jasikovcu]] (srušen nakon [[Operacija Medački džep|operacije „Medački džep“]] od strane [[Hrvatska vojska|Hrvatske vojske]]). * '''[[Rajko Radović]]''' ** '''''[[Krila galebova|Spomenik „Krila galebova“]], 1962. godina''''' - podignut u [[Podgora|Podgori]]. Posvećen osnivanju [[Mornarica NOVJ|Partizanske mornarice]], [[1942]]. godine * '''[[Ivan Sabolić]]''' ** '''''Spomenik „Husinskim rudarima“, 1956. godina''''' - postavljen u [[Tuzla|Tuzli]]. Posvećen husinskim rudarima poginulim u [[Husinska buna|Husinskoj buni]] [[1920]]. i [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[1941]]-[[1945]]. godine. ** '''''Spomenik „Tri pesnice“, 1963. godina''''' - postavljen u [[Spomen park Bubanj|spomen-parku Bubanj]], kod [[Niš]]a. * '''[[Jakob Savinšek]]''' ** '''''Spomenik „Taocu“, 1953. godina''''' - postavljen u [[Novo Mesto|Novom Mestu]]. ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1959. godina''''' - postavljen u [[Kvasica|Kvasici]] ([[Bela krajina]]). * '''[[Jovan Soldatović]]''' ** '''''Spomenik „Streljanim rodoljubima“, 1962. godina''''' - postavljen u [[Žabalj|Žablju]]. ** '''''Spomenik „Žrtvama racije“, 1971. godina''''' - postavljen u [[Novi Sad|Novom Sadu]]. ** '''''Spomenik „Žrtvama racije“''''' - postavljen u [[Čurug]]u. * '''[[Rade Stanković]]''' ** '''''Spomen-reljef „Oslobodiocima Beograda“, 1954. godina''''' - postavljen na [[Groblje oslobodilaca Beograda 1944.|Groblju oslobodilaca Beograda]] u [[Beograd]]u. * '''[[Ratimir Stojadinović]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“, 1955. godina''''' - podignut u [[Gornji Milanovac|Gornjem Milanovcu]]. * '''[[Slobodan Stojanović (vajar)|Slobodan Stojanović]]''' ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1977. godina''''' - postavljen u [[Paraćin]]u. U izgradnji je učestvovao i arhitekta [[Radomir Prokić]]. * '''[[Sreten Stojanović]]''' ** '''''Spomenik „[[Sloboda (spomenik)|Sloboda]]“, 1951. godina''''' - postavljen na [[Iriški venac|Iriškom vencu]], na [[Fruška gora|Fruškoj gori]]. ** '''''Spomenik „Ustanku“, 1952. godina''''' - podignut u [[Bosansko Grahovo|Bosanskom Grahovu]]. ** '''''Mauzolej „Palih boraca i žrtava fašizma“, 1957. godina“''''' - podignut u [[Kumanovo|Kumanovu]]. * '''[[Vojin Stojić]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima“, 1963. godina''''' - podignut u [[Petrovac na Moru|Petrovcu na Moru]]. ** '''''Spomenik Kosmajskom NOP odredu, 1982. godina''''' - podignut na vrhu planine [[Kosmaj]] i posvećen borcima [[Kosmajski partizanski odred|Kosmajskog partizanskog odreda]]. * '''[[Slavko Tihec]]''' ** '''''Spomenik [[Pohorski bataljon|Pohorskom bataljonu]], 1959. godina''''' - postavljen kod [[Osankarica|Osankarice]] na [[Pohorje|Pohorju]]. ** '''''Spomenik „Narodnooslobodilačkoj borbi“, 1975. godina''''' - podignut u [[Maribor]]u. * '''[[Luka Tomanović]]''' ** '''''Spomenik „Palim borcima i žrtvama fašizma“, 1954. godina''''' - podignut u [[Herceg-Novi|Herceg-Novom]]. U izgradnji spomenika učestvovao je i arhitekta [[Nikola Dobrović]]. ** '''''Spomenik „Palima za slobodu“, 1954. godina''''' - podignut u [[Kotor]]u. U izgradnji spomenika je učestvovao i arhitekta [[Vojislav Đokić (arhitekta)|Vojislav Đokić]]. * '''[[Drago Tršar]]''' ** '''''Spomenik „Učesnicima revolucije“, 1962. godina''''' - postavljen u [[Kamnik]]u. ** '''''Spomenik „Revolucije“, 1975. godina''''' - postavljen na Trgu Republike u [[Ljubljana|Ljubljani]]. ** '''''Spomenik „Revoluciji“, 1985. godina''''' - postavljen u [[Spomen-groblje u Vukosavcima|spomen parku Vukosavci]] kod [[Lopare|Lopara]] (BiH). * '''[[Dinko Vranković]]''' ** '''''[[Spomenik palim borcima Svirče]], 1981. godina''''' - postavljen u [[Svirče|Svirču]]. * '''[[Dušan Džamonja]]''' ** '''''Spomenik „Prosinačkim žrtvama“, 1960. godina''''' - postavljen na Trgu Prosinačkih žrtava u [[Dubrava (kvart)|Dubravi]], [[Zagreb]]. Posvećen [[Prosinačke žrtve 1943.|16-orici antifašista]] koje su [[ustaše]] obesile [[20. decembar|20. decembra]] [[1943]]. godine. Prvi javno izloženi apstraktni spomenik na području [[Jugoslavija|Jugoslavije]]. ** '''''[[Spomenik revolucije naroda Moslavine|Spomenik „Revoliciji“]], 1967. godina''''' - podignut u [[Podgarić]]u u [[Moslavina|Moslavini]]. ** '''''[[Spomenik Revoluciji na Kozari|Spomenik „Revoluciji“]], 1967. godina''''' - podignut na [[Mrakovica|Mrakovici]], na planini [[Kozara|Kozari]]. ** '''''Spomenik „Pobede i žrtvama“, 1974. godina''''' - postavljen u memorijalnom kompleksu „[[Sremski front]]“ u [[Adaševci]]ma, kod [[Šid]]a. <br /> [[Datoteka:Споменик Стјепану Филиповићу.jpg|centar|mini|1000px|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Stjepan Stevo Filipović|Stjepanu Stevi Filipoviću]] ([[1916]]-[[1942]]) na brdu Vidraku, kod [[Valjevo|Valjeva]]. Podignut [[28. oktobar|28. oktobra]] [[1969]]. godine, rad vajara [[Vojin Bakić|Vojina Bakića]].]] == Galerija == === Bosna i Hercegovina === <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5"> Datoteka:Sarajevo-eternalflame.JPG|[[Vječna vatra (Sarajevo)|Spomenik „Vječna vatra“]], [[Sarajevo]], [[1946]]. Datoteka:Banj brdo spomenik palim krajisnicima.JPG|mini|Spomenik na Banj brdu (nekadašnji Šehitluci), [[Banja Luka]]. <br /> [[Antun Augustinčić]], [[1961]]. File:Tjentište – Spomen kuća 12.jpg|mini|Spomen kuća i Spomenik bitka na Sutjesci, [[Tjentište]], [[Ranko Radović]] [[Miodrag Živković]], [[1971]] |[[Partizansko groblje u Mostaru|Partizansko groblje Mostar]]. [[Bogdan Bogdanović]], [[1965]]. </gallery></center> === Makedonija === <center><gallery widths="150" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Могила на непобедените.jpg|[[Spomenik Nepobeđeni|Spomenik „Nepobeđeni“]], spomen-park „Revolucije“ [[Prilep]]. <br /> [[Bogdan Bogdanović]], [[1961]]. Datoteka:Spomen kosturnica-Kicevo01.jpg|[[Spomen kosturnica u Kičevu|Spomen kosturnica]], [[Kičevo]]. <br /> [[Jordan Grabuloski]], [[1968]]. Datoteka:Padnati borci Skopje.JPG|Spomenik „Palim borcima“, [[Skoplje]]. Datoteka:Spomenik na Revolucijata.JPG|Spomenik „Revoluciji“, [[Kumanovo]]. <br /> [[Kosta Angeli Radovani]], [[1962]]. Datoteka:Spomenik na Revolucijata vo Bitola.JPG|Spomenik „Revoluciji“, [[Bitolj]]. Datoteka:Споменик на револуција во Струмица.jpg|Spomenik „Revoluciji“, [[Strumica]]. Datoteka:Zena borec Tetovo.JPG|Spomenik „Ženi borcu“, [[Tetovo]]. Datoteka:Skopje momument 01.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Vera Jocić|Veri Jocić]], [[Skoplje]]. Datoteka:Stiv Naumov Bitola spomenik.JPG|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Stevan Naumov Stiv|Stevanu Naumovu]], [[Bitolj]]. Datoteka:Cede Filipovski Dame.JPG|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Čede Filipovski|Čedi Filipovskom]], [[Gostivar]]. </gallery></center> === Slovenija === <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Belo Slovenia - Plaque.JPG|Spomen-ploča na kući u kojoj je ubijena ilegalka [[Lizika Jančar]]. Datoteka:Bičkova skala, bojni položaj v dražgoški bitki 9.-11. januarja 1942.jpg|[[Spomenik Dražgoškoj bici]]. Datoteka:Pohorski bataljon-spomenik.jpg|Spomenik [[Pohorski bataljon|Pohorskom bataljonu]]. Datoteka:Grobisce muzej talcev.JPG|[[Memorijalni kompleks Begunje]], stradalim u koncentracionom logoru od 1941. do 1945. Datoteka:Septic ZG.Hrastnik.JPG|[[Partizanska bolnica Zgornji Hrastnik]]. Datoteka:FranjaPartizanskaBolnisnica1.jpg|[[Partizanska bolnica Franja]]. Datoteka:Krvavec WW2 memorial.jpg|Spomenik palim borcima, [[Krvavec]]. </gallery></center> === Srbija === <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Grob narodnih heroja.JPG|[[Grobnica narodnih heroja na Kalemegdanu|Grobnica narodnih heroja]], [[Kalemegdan]], [[Beograd]]. <br /> [[Stevan Bodnarov]] [[1949]]. Datoteka:Kadinjača Memorial Complex, Užice, Serbia. Overview of the center.JPG|[[Spomen kompleks Kadinjača|Spomen kompleks „Kadinjača“]], [[Kadinjača]], kod [[Užice|Užica]]. <br /> [[Miodrag Živković]], [[1979]]. Datoteka:Groblje oslobodilaca beograda 1944.JPG|[[Groblje oslobodilaca Beograda 1944.|Groblje oslobodilaca Beograda 1944]], [[Beograd]]. <br /> [[Rade Stanković]]. Datoteka:Kosmaj spomenik2.jpg|Spomenik „[[Kosmajski partizanski odred|Kosmajskom NOP odredu]]“, [[Kosmaj]]. <br /> [[Vojin Stojić]], [[1982]]. Datoteka:Spomenik prijepoljskoj bici.jpg|Spomenik „4. decembar 1943“, [[Prijepolje]]. <br /> [[Lojze Dolinar]], 1953. Datoteka:Poziv na ustanak.JPG|Spomenik „Poziv na ustanak“, [[Beograd]]. <br /> [[Vojin Bakić]]. Datoteka:Tri pesnice Bubanj.jpg|Spomenik „Tri pesnice“, [[Spomen park Bubanj|Bubanj]], kod [[Niš]]a. <br /> [[Ivan Sabolić]], [[1963]]. Datoteka:Zikica Jovanovic Spanac Radanovci ADM 5986.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Žikica Jovanović Španac|Žikici Jovanoviću Špancu]], [[Radanovci]], kod [[Kosjerić]]a. [[Miroslav Protić]], [[1981]]. Datoteka:Monument of Brotherhood and Unity in Pristina.jpg|Spomenik „Palim borcima“, [[Priština]]. <br /> [[Miodrag Živković]], [[1961]]. </gallery></center> ==== Vojvodina ==== <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Petrovaradin i žrtve racije.JPG|Spomenik „Žrtvama racije“, [[Novi Sad]]. <br /> [[Jovan Soldatović]], [[1971]]. Datoteka:Sloboda monument.jpg|Spomenik „[[Sloboda (spomenik)|Sloboda]]“, <br /> [[Iriški venac]]. <br /> [[Sreten Stojanović]], [[1961]]. Datoteka:Zarko Zrenjanin monument.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Žarko Zrenjanin|Žarku Zrenjaninu]], [[Zrenjanin]]. [[Rade Stanković]], [[1952]]. Datoteka:Pancevo-Olga Petrov bust.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] <br /> [[Olga Petrov|Olgi Petrov]], [[Pančevo]]. Datoteka:Sremski front Memorial.jpg|Spomen-kompleks „[[Sremski front]]“, [[Adaševci]] kod [[Šid]]a. </gallery></center> === Hrvatska === <center><gallery widths="160" heights="150" perrow="5" showfilename="yes"> Datoteka:Batina1.jpg|Spomenik „Pobeda“, [[Memorijalni kompleks Batinska bitka|mem. kompleks „Batinska bitka“]]. [[Antun Augustinčić]], [[1947]]. Datoteka:Jasenovac 1-09.JPG|[[Spomenik „Kameni cvet“]], <br /> [[Jasenovac|mem. kompleks „Jasenovac“]]. <br /> [[Bogdan Bogdanović]], [[1966]]. Datoteka:Spomenik revoluciji-Podgaric.jpg|[[Spomenik revolucije naroda Moslavine|Spomenik „Revoluciji“]] u [[Podgarić]]u, [[Moslavina]]. [[Dušan Džamonja]], [[1967]]. Datoteka:Grobnica narodnih heroja Zagreb.JPG|[[Grobnica narodnih heroja u Zagrebu|Grobnica narodnih heroja]] na [[Mirogoj]]u, [[Zagreb]]. <br /> [[Đuro Kavurić]], [[1968]]. Datoteka:Spomenik slobodi Donji Miholjac.jpg|Spomenik „Slobode“, [[Donji Miholjac]]. <br /> [[Stjepan Brlošić]], [[1968]]. Datoteka:Rijeka NOB railway workers' monument.JPG|Spomenik „Palim železničarima 1941-1945“, [[Rijeka (grad)|Rijeka]]. Datoteka:Nikola Car Crni Ck 0508.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Nikola Car Crni|Nikoli Caru]], [[Crikvenica]]. <br /> [[Zvonko Car]], [[1976]]. Datoteka:Rovinj007.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Đuzepe Budicin Pino|Pinu Budicinu]], [[Rovinj]]. Datoteka:Ivo Lola Ribar Ilok.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] <br /> [[Ivo Lola Ribar|Ivi Loli Ribaru]], [[Ilok]]. Datoteka:Vitomir Sirola Pajo Viskovo spomenik 160309.jpg|Spomenik [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnom heroju]] [[Vitomir Širola|Vitomiru Široli]], [[Viškovo]]. Datoteka:Spomenik palim borcima - Sv. Ivan Zelina, detalj, 1955.jpg|[[Sveti Ivan Zelina]], detalj, [[1955]]. Datoteka:Spomenik palim borcima u Svetom Ivanu Zelini.jpg|Pogled sa zapada, stanje 21. 3. 2021. </gallery></center> == Vidi još == * '''[[Partizanska spomen-groblja]]''' * '''[[Muzeji Narodnooslobodilačke borbe]]''' * [[Memorijalni kompleks Tjentište]] * [[Sloboda (spomenik)|Spomenik „Sloboda“ na Iriškom vencu]] * [[Spomenik palim Krajišnicima|Spomenik „Palim Krajišnicima“ na Banj brdu]] * [[Memorijalni kompleks Batinska bitka|Spomenik „Zahvalnosti Crvenoj armiji“ u Batini]] == Izvori == {{izvori}} == Literatura == * Miloš Bajić, ur. '''Spomenici revoluciji: Jugoslavija'''. „SUBNOR Jugoslavije“ Beograd, „Svjetlost“ Sarajevo 1968. godina. * '''[[Vojna enciklopedija]]''' (knjiga sedma). Beograd 1974. godina. * '''[[Vojna enciklopedija]]''' (knjiga deveta). Beograd 1975. godina. * Milenko Patković, Dušan Plećaš. '''Vodič uz kartu. Izbor spomen-obilježja Narodnooslobodilačkog rata Jugoslavije'''. „Glas Slavonije“, Osijek 1975. godina. * Drago Zdunić, ur. '''Revolucionarno kiparstvo'''. „Spektar“, Zagreb 1977. godina. == Vanjske veze == {{Commonscat|World War II memorials in Yugoslavia}} {{Portal NOB}} * [http://www.cracktwo.com/2011/04/25-abandoned-soviet-monuments-that-look.html 25 napuštenih partizanskih spomenika] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130906230901/http://www.cracktwo.com/2011/04/25-abandoned-soviet-monuments-that-look.html |date=2013-09-06 }} * [http://www.lupiga.com/vijesti/index.php?id=6180 Lupiga.com: ZABORAVLJENA POVIJEST] * [http://www.rts.rs/page/stories/ci/story/124/%D0%94%D1%80%D1%83%D1%88%D1%82%D0%B2%D0%BE/713728/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%99%D0%B5%D0%BD%D0%B8+%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8+%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B5.html RTS: Zaboravljeni spomenici revolucije, 24. maj 2010.] * [http://lupiga.com/vijesti/zaboravljena-povijest-nekada-vazna-remekdjela-simboli-kojih-se-danas-svi-stide Remek djela kojih se svi stide] {{Spomenici Narodnooslobodilačke borbe}} {{Narodnooslobodilačka borba}} [[Kategorija:Spomenici i muzeji Narodnooslobodilačke borbe| ]] [[Kategorija:Spomenici posvećeni Drugom svjetskom ratu|NOB]] [[Kategorija:Narodnooslobodilačka borba]] [[Kategorija:Jugoslavenska umjetnost]] 1lbkewf9rxkmsgwd5e56pr7xbbg0m3r 0 233671 41259903 41246542 2022-07-22T16:44:16Z 31.15.134.224 Greška oko imena (pravo ime je Alija, ne Safet). wikitext text/x-wiki {{Infokutija napad na civile |vrijeme-kraj=| naziv = Masakr u Bijeljini | slika = Arkanovci u Bijeljini.jpeg | opis_slike = Arkanovci u Bijeljini 1.4. 1992. | lokacija = [[Bijeljina]], [[Bosna i Hercegovina]] | koordinate = {{coord|44|45|N|19|13|E|source:eswiki_region:BA|display=title}} | datum = 1-2. IV 1992. | vrijeme = | vremenska_zona = | meta = [[Bošnjaci]] | tip = | oružja = | mrtvih = 48-78 | ranjenih = | počinitelji = [[Srpska dobrovoljačka garda]], Mirkovi [[četnici]] | počinitelj = | osumnjičenici = | osumnjičenik = | broj_suučesnika = | branitelji = | branitelj = | suučesnici = }} '''Masakr u Bijeljini''' odnosi se na ubijanje [[Bošnjaci|Bošnjaka]] u [[Bijeljina|Bijeljini]] 1-2. aprila 1992. tokom [[Rat u Bosni i Hercegovini|rata u Bosni]]. Ubistva su počinili pripadnici [[Srpska dobrovoljačka garda|Srpske dobrovoljačke garde]] (SDG), paravojska iz [[Srbija|Srbije]] i pod nominalnim zapovjedništvom [[JNA]] koja je bila potčinjena tadašnjem srpskom predsjedniku, [[Slobodan Milošević|Slobodanu Miloševiću]], kao i paravojska poznata kao Mirkovi [[četnici]]. Krajem 1991. godine formirana je samoproglašena "[[Srpska autonomna oblast]]" (SAO) Semberija. 26.11.1991. u Tuzli je formiran Regionalni štab [[:bs:Patriotska_liga|Patriotske lige]] za sjeveroistočnu Bosnu. Ova organizacija je zapravo organizovana na cijeloj teritoriji Bosne i Hercegovine mnogo ranije ali je masovno naoružavanje njenog vojnog krila “Zelene beretke” počelo već krajem 1990. i početkom 1991. godine. 31.3. izbio je oružani sukob kada su srpske paravojske upale u taj grad. Povod je bila provokacija koju je izveo lokalni musliman Alija Gušalić kada je pokušao da baci ručnu bombu na kafić “Srbija” u centru Bijeljine. 1.-2.4. Bijeljinu su preuzeli SDG i JNA uz malo otpora. 3.4.. I dalje ne postoje jasni podaci da li su se zločini dogodili i u kom obimu, te pod kojim okolnostima su ubijeni stradali. [[Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju]] (MKSJ) navodi da je barem 48 civila ubijeno tijekom tog napada na grad, ali za sada forenzički dokazi ne potvrđuju taj broj. Nakon egzekucija, uslijedilo je [[etničko čišćenje]] nesrpskih žitelja, svih pet džamija su uništene eksplozivom a uspostavljeno je devet zatočeničkih lokacija. Najveća je se nalazila u selu Batković, u kojoj su nesrpski muškarci sistematski mučeni, prisiljavani na prepis imovine na ime Vojkana Đurkovića, desne ruke Željka Ražnatović Arkana te nerijetko nakon toga ubijani. Tek dolasci saradnika Crvenog Krsta su bili spas za mnoge zatočenike. Opština Janja pored Bijeljine je tokom cijelog rata zadržala dominantno muslimansko stanovništvo. Srbijansko tužiteljstvo je uhitilo nekoliko pripadnika SDG-a. Uprkos tome što je srpsko tužilaštvo olako donosilo presude optuženim Srbima, u slučaju Bijeljine nikome nije presuđeno. Nekoliko političara [[Republika Srpska|Republike Srpske]] (RS) je osuđeno u Haškom tribunalu zbog deportacija i prisilnog raseljavanja civila iz grada {{sfn|ICTY|Momčilo Krajišnik CIS|p=1}}{{sfn|ICTY|Biljana Plavšić CIS|p=1}} te [[Radovan Karadžić]], bivši predsjednik RS-a. trenutno, 2022., manje od 2.700 od preko 30.000 Bošnjaka koji su živjeli u Bijeljini prije rata je ostalo u gradu. 1.4. se trenutno slavi kao dan oslobođenja Bijeljine u tom gradu a jedna ulica je nazvana u čast SDG-a. == Uvod == [[Datoteka:Bijeljina municipality.svg|thumb|[[Bijeljina]] na karti Bosne i Hercegovine.]] Prema popisu stanovništva iz 1991., općina [[Bijeljina]] imala je oko 97.000 stanovnika, od kojih su 59% bili [[Srbi]], 31% [[Bošnjaci]] dok je ostalih 10% pripadalo drugim narodnostima. Sam grad imao je 37.200 stanovnika, od kojih su većina bili Bošnjaci.{{sfn|HRW|May 2000|p=11}} Postojale su napetosti u Bijeljini prije izbijanja rata.{{sfn|HRW|May 2000|p=12}} 1990. i 1991., Srbi u [[Hrvatska|Hrvatskoj]] i Bosni su proglasili nekoliko "[[Srpska autonomna oblast|Srpskih autonomnih oblasti]]".{{sfn|Lukic|Lynch|1996|p=203}}{{sfn|Bugajski|1995|p=15}} Već tijekom jeseni 1990., JNA je počela naoružavati Srbe te ih organizirati u oružane skupine. Do 1.3. 1991., JNA je raspodijelila oko 51.900 vatrenih oružja srpskoj paravojsci te 23.298 vatrenih oružja [[Srpska demokratska stranka (BiH)|Srpskoj demokratskoj stranci]] (SDS).{{sfn|Ramet|2006|p=414}} Tijekom rujna 1991., Bijeljinu je SDS proglasio glavnim gradom "SAO Sjeverne Bosne", koja je kasnije preimenovana u "SAO [[Semberija|Semberiju]]" te "SAO Semberija i [[Majevica]]".{{sfn|Thomas|2006|p=9}} Kao odgovor, mjesni Bošnjaci osnovali su Patriotsku ligu.{{sfn|HRW|May 2000|p=12}} 9.1. 1992., skupština SDS-a proglasila je "Srpsku Republiku BiH" a [[Radovan Karadžić]], njen budući predsjednik, je objavio da "ujedinjena Bosna i Hercegovina više ne postoji".{{sfn|Toal|Dahlman|2011|p=110}} Dva mjeseca kasnije, održan je referendum o nezavisnosti BiH te je prošao zbog podrške Bošnjaka i [[Hrvat]]a, ali su ga uglavnom bojkotirali Srbi.{{sfn|HRW|May 2000|p=12}} Bojkot je ohrabrio SDS koji je tvrdio da bi nezavisnost dovela do toga da "Srbi postanu manjina u islamskoj državi".{{sfn|Toal|Dahlman|2011|p=110}} Počeli su se javljati incidenti diljem BiH.{{sfn|HRW|May 2000|p=12}} Bijeljina se katkad navodi kao "prva općina koju su preuzeli bosanski Srbi 1992."{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=113}} Bila je strateški značajna zbog lokacije koja je omogućavala lagan prolaz vojnog osoblja, oružja i zaliha u [[Posavina|Posavinu]] i Bosansku Krajinu gdje su bile druge srpske paravojske.{{sfn|HRW|May 2000|p=15}} == Napad na Bijeljinu == [[Željko Ražnatović]] ("Arkan"), vođa [[Srpska dobrovoljačka garda|Srpske dobrovoljačke garde]] (SDG), navodno je proveo mjesec dana u Bijeljini razvijajući plan prije napada.{{sfn|UNSC|28 December 1994}} 30.3. 1992., [[Blagoje Adžić]], bivši načelnik Generalštaba JNA, je izjavio da je "armija spremna štititi Srbe od otvorene agresije".{{sfn|Goldstein|1999|p=242}} Borbe u Bijeljini započele su 31.3. Oko 1.000{{sfn|UNSC|28 December 1994}}{{sfn|Toal|Dahlman|2011|p=113}} članova SDG-a i Mirkovi [[četnici]],{{sfn|ICG|2 November 2000|pp=10–13}} paravojna organizacija koju je vodio [[Mirko Blagojević]], su uključeni u zauzimanje važnih lokacija.{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=113}} 1.-2.4. 1992., grad je okružila JNA sa tenkovima i drugim vozilima.{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=113}} Zbog slabog otpora,{{sfn|AI|21 December 1994|p=5}} SDG, pod zapovjedništvom JNA,{{sfn|Magaš|Žanić|2001|p=182}} je brzo stavila Bijeljinu pod svoju vlast.{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=113}} SDG je bila izravno podčinjena srbijanskom predsjedniku [[Slobodan Milošević|Slobodanu Miloševiću]] te se javljala samo njemu.{{sfn|Ramet|2006|p=427}} Pantere, koje je vodio [[Ljubiša Savić]] ("Mauzer"), je također sudjelovala ili stigla ubrzo u grad.{{sfn|HRW|May 2000|pp=11–12}} Oni su terorizirali mjesne Bošnjake, te su se dogodila "ubojstva, silovanja, kućne pretrage i pljačke".{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=117}} Predsjednik BiH [[Alija Izetbegović]] je osudio JNA te ih upozorio da zaustave teror SDG-a.{{sfn|Magaš|Žanić|2001|p=182}} Situaciju u Bijeljini istražili su stručnjaci odbora [[Ujedinjeni narodi|ujedinjenih naroda]]:{{sfn|HRW|May 2000|p=16}} {{citiranje|Prvo, paravojne jedinice bosanskih Srba, često uz pomoć JNA, bi preuzeli kontrolu nad nekim područjem. U mnogo slučajeva, srpskim bi stanovnicima objavljeno da napuste područje prije početka nasilja. Domovi nesrba bili su meta uništenja kulturnih i religioznih spomenika, osobito crkve i džamije. Drugo, područje spadne pod kontrolu paravojske koja terorizira nesrpske stanovnike nasumičnim smaknućima, silovanjima i pljačkanjem. Treće, zauzeto područje se potom preda administraciji mjesnih srpskih vlasti, često uz suradnju sa paravojskom. Tijekom ove faze, nesrpski stanovnici bivaju uhićeni, prebijeni, katkad poslani u logore gdje se događaju daljnja maltretiranja, poput masovnog ubojstva. Nesrbi često dobivaju otkaz a imovina im je zaplijenjena. Mnogi su prisiljeni potpisati dokument u kojem se odriču domova prije nego bivaju deportiranu u drugu zemlju.}} Točan broj ubijenih prilikom preuzimanja grada je nepoznat.{{sfn|HRW|May 2000|p=14}} Neki izvori spominju nekoliko desetaka.{{sfn|HRW|May 2000|p=14}}{{sfn|Magaš|Žanić|2001|p=182}}{{sfn|Goldstein|1999|p=242}} [[Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju]] (MKSJ) navodi da je barem 48 civila ubijeno, od toga su 45 bili nesrbi.{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=114}} Civili su bili "politički vođe, biznismeni i drugi značajni Bošnjaci",{{sfn|HRW|May 2000|p=14}} a među njima su bili i žene i djeca.{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=114}} Nekoliko Srba koji su htjeli zaustaviti masakr je također smaknuto.{{sfn|Weitz|2003|p=215}} Žrtve su upucane "u grudni koš, usta, leđa ili glavu iz blizine".{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=114}} Očevici smaknuća bili su i stranci, među njima i novinar [[Ron Haviv]], kojeg je Arkan osobno pozvao da snimi fotografije. Jedna takva slika pokazuje vojnika SDG kako udara umiruću ženu na podu - nakon što je objavljena širom svijeta, Arkan je raspisao tjeralicu za Haviva.{{sfn|BBC|24 May 2001}}{{sfn|Kifner|24 January 2001}} [[Radio Beograd]] je izvijestio da je Bijeljina "oslobođena" uz pomoć SDG-a Semberije i Majevice, u suradnji sa srpskim dobrovoljcima, Arkanovim ljudima i srpskim 'radikalima'".{{sfn|UNSC|28 December 1994}} == Posjeta zvaničnika BiH == Delegacija visokih zvaničnika vlasti BiH je posjetila Bijeljinu 4. aprila. Među delegatima su bili [[Biljana Plavšić]], [[Fikret Abdić]], [[Jerko Doko]] te general JNA [[Dobrašin Praščević]].{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=115}}. 4.4. SDG se smjestila u prostorijama SDS-a. Tamo su bili i [[Beli orlovi]] i mjesna [[Teritorijalna odbrana]] (OT).{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=114}} Srpske zastave izvješene su iznad dvije džamije.{{sfn|ICTY|27 September 2006|pp=113–114}} Uspostavljeni su kontrolni puktovi i blokade ceste a novinarima i europskim promatračima zabranjen je ulaz u grad. Delegacija je posjetila krizni štab i vojne kasarne gdje su saznali o situaciji u gradu.{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=114}} Arkan je poveo na obilazak grada tijekom kojeg ga je srpski novinar, koji je prošao pokraj blokada ceste, upozorio: "Nikada ti neće oprostiti šta si učinio Muslimanima u Bijeljini. Historija će ti suditi".{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=115}} Tokom posjete, Plavšić je zatražila od Arkana prenos kontrole Bijeljine JNA, ali je on odbio uz obrazloženje da još ima "nedovršenog posla" te da mora napasti i [[Bosanski Brod]]. Ona mu je čestitala zbog dobrog posla oko zaštite mjesnih Srba od bošnjačke prijetnje. Plavšić je potom poljubila Arkana u javnosti.{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=115}} Tu se pojavila neslavna snimka u kojoj Plavšić prekoračuje preko leša Bošnjaka tijekom poljupca, tj. pozdrava sa Arkanom.{{sfn|BBC|27 February 2003}}{{sfn|Subotić|2012|p=42}} Kasnije je izjavila da je Bijeljina "slobodan grad".{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=115}} Abdić je primjetio: "Bijeljina je skoro prazna, sreo sam mjesne predstavnike, rekli su mi što se dogodilo, ali nije više bilo nijednog Bošnjaka, pa stoga nismo mogli razgovarati o cjelokupnom problemu. Bošnjaci nam nisu odgovorili. Bilo ih je previše strah da izađu van, a pogotovo su se bojali pričati o tome što se dogodilo."{{sfn|Silber|Little|1997|p=225}} General [[Sava Janković]], zapovjednik 17. korpusa JNA, je izjavio:{{sfn|ICTY|27 September 2006|pp=329–330}} {{citiranje|Situacija na tom području je vrlo složena. Bijeljinu kontroliraju SDS i Arkanovi ljudi, koji čak niti ne dozvoljavaju našim anti-tenkovskim jedinicama prići određenim dijelovima grada. Ima oko 3.000 izbjeglica u kasarnama u Patkovačama. Tim predsjedništva BiH koji vodi Fikret Abdić, Biljana Plavšić i zapovjednik 17. korpusa JNA, su u Bijeljini od 12:00 sati.}} Predvidio je i urušavanje cijele sigurnosne i političke situacije, kao i prijetnju među-etničkog sukoba širom Posavine i Semberije.{{sfn|ICTY|27 September 2006|pp=329–330}} Istog dana, član Predsjedništva BiH [[Ejup Ganić]] i hrvatski predstavnici koalicijske vlade su preklinjali Izetbegović da mobilizira TO Bosne.{{sfn|Kumar|1999|p=40}} 4.4., Izetbegović je mobilizirao TO a 8.4. objavio "stanje opasnosti od rata".{{sfn|Calic|2012|p=125}} == Etničko čišćenje, uništavanje religioznih spomenika i uhićenja == SDG je ostao u Bijeljini do svibnja 1992.{{sfn|ICTY|27 September 2006|p=115}} MKSJ navodi da su srpske snage ubile najmanje 52 osoba, većinom Bošnjaka, u toj općini od 1.4. do 1.9. 1992.{{sfn|ICTY|27 September 2006|pp=117–118}} 23.9. 1992., SDG je predao kontrolu Bijeljine SDS-u.{{sfn|UNSC|28 December 1994}} Masovno etničko čišćenje je usljedilo a uspostavljeno je devet logora za zarobljenike.{{sfn|ICTY|27 September 2006|pp=117–118}} Svih sedam džamija u gradu je uništeno{{sfn|HRW|May 2000|p=4}} a drveća su posađena tamo gdje su prije bile.{{sfn|UNSC|28 December 1994}} Počela je i "organizirana kampanja" izbacivanja Bošnjaka iz Bijeljine.{{sfn|Sudetic|18 July 1994}} Osnovano je i povjerenstvo za "razmjenu stanovništva" koju je vodio [[Vojkan Đurković]], major SDG-a,{{sfn|HRW|May 2000|p=28}} a uključivalo je Mauzerove Pantere.{{sfn|AI|21 December 1994|pp=6–7}} Đurković je tvrdio da su Bošnjaci otišli dobrovoljno, te da je Bijeljina dio "svete srpske zemlje".{{sfn|UNSC|28 December 1994}} Protjerivanja su trajala sve do 1994.,<ref>{{Harvnb|Sudetic|18 July 1994}}; {{Harvnb|Sudetic|3 September 1994}}; {{Harvnb|Sudetic|5 September 1994}}; {{Harvnb|Sudetic|20 September 1994}}; {{Harvnb|Sudetic|30 August 1994}}</ref> a tijekom ljeta započet je "sistematski program" sa ciljem "izbacivanja preostalih Bošnjaka i dobivanja imovine i novaca od njih".{{sfn|AI|21 December 1994|p=3}} == Suđenja za ratne zločine == Mjesni sudovi nisu izdali nijednu optužnicu za ratne zločine u Bijeljini. [[Branko Todorović]], predsjednik [[Helsinški odbor za ljudska prava|Helsinškog odbora za ljudska prava]] u Bijeljini, kritizirao je "letargično" i "neprihvatljivo ponašanje" sudstva Republike Srpske.{{sfn|Husejnovic|8 November 2008}} Osobe koje se smatraju da su počinili ratne zločine a nisu optuženi su: * Mirko Blagojević{{sfn|ICG|2 November 2000|pp=10–13}}{{sfn|Little|17 September 2008}} * Vojkan Đurković, za kojeg se sumnja da je bio umiješan u protjerivanje Bošnjaka.{{sfn|ICG|2 November 2000|pp=10–13}} Uhićen je 2005., ali je oslobođen za mjesec dana.{{sfn|B92|27 October 2011}} * Jovan Aćimović, osumnjičen za protjerivanje Bošnjaka iz grada.{{sfn|ICG|2 November 2000|pp=10–13}} 2010., Tužiteljstvo Srbije je istraživalo [[Borislav Pelević|Borislava Pelevića]], bivšeg člana SDG-a. Istraga je obustavljena zbog manjka dokaza.{{sfn|Ristic|2 October 2012}} 2012. priveden je Srđan Golubović u Beogradu a optužnica je brojala imena 78 žrtava. Ostali članovi SDG-a nisu mogli biti identificirani jer su nosili maske.{{sfn|Ristic|2 October 2012}} 1997., MKSJ je tajno izdao optužnicu za Arkana, ali ne i za zločine u Bijeljini.{{sfn|ICTY|23 September 1997}} Arkan je ubijen 2000.{{sfn|Erlanger|16 January 2000}} Plavšić i [[Momčilo Krajišnik]] su proglašeni krivima za [[zločin protiv čovječnosti]] zbog sudjelovanja u "progonu na političkoj, rasnoj ili religioznoj osnovi" kroz deportacije i prisilno raseljavanje po Bijeljini i drugim dijelovima BiH. Plavšić je dobila 11 godina zatvora, a Krajišnik 20.{{sfn|ICTY|Momčilo Krajišnik CIS|p=1}}{{sfn|ICTY|Biljana Plavšić CIS|p=1}} Karadžić, bivši predsjednik RS-a, je osuđen na 40 godina zatvora. {{sfn|Irwin|22 March 2013}}{{sfn|ICTY|Radovan Karadžić CIS|p=1}} == Posljedice == Istraživačko dokumentacioni centar u Sarajevu je izbrojao ukupno 1.040 poginulih ili nestalih u ratnim akcijama u općini Bijeljine od 1992. do 1995. {{sfn|Husejnovic|8 November 2008}} 2000., manje od 2.700 osoba od preko 30.000 Bošnjaka koje je živjelo u Bijeljini prije rata je ostalo živjeti na tom području. Mnogi su naišli na poteškoće prilikom povratka domovima, naišli na diskriminaciju policije, nisu mogli dobiti lične karte ili spojiti telefonske linije. Mjesne ovlasti zabranile su izgradnju džamije te, nakratko, i mjesto za okupljanje osoba muslimanske religije. Sudjelovanje Bošnjaka u miliciji i administraciji je blokirano.{{sfn|HRW|May 2000|p=37}} 1.4. se slavi kao dan oslobođenja Bijeljine.{{sfn|Dnevni Avaz|2 April 2012}} Ulica u gradu dobila je i ime po Srpskoj dobrovoljačkoj gardi. {{sfn|Pazarac|8 August 2010}} == Bilješke == {{reflist|4}} == Reference == ;Knjige i žurnali {{Refbegin|2}} * {{cite book | title = Balkan Battlegrounds: A Military History of the Yugoslav Conflict, 1990–1995 | publisher = Office of Russian and European Analysis, Central Intelligence Agency | volume = 1 | location = Washington | year = 2002 | ref = {{harvid|OREA|2002}} }} * {{cite book | last = Bugajski | first = Janusz | author-link = | title = Ethnic Politics in Eastern Europe: A Guide to Nationality Policies, Organizations and Parties | publisher = M. E. Sharpe | location = Armonk | year = 1995 | isbn = 978-1-56324-283-0 | url = http://books.google.com/books?id=m_AcqFSfvzAC&printsec=frontcover | ref = harv }} * {{cite book | last = Calic | first = Marie–Janine | chapter = Ethnic Cleansing and War Crimes, 1991–1995 | year = 2012 | title = Confronting the Yugoslav Controversies: A Scholars' Initiative | edition = 2nd | editor1-last = Ingrao | editor1-first = Charles | editor2-last = Emmert | editor2-first = Thomas A. | pages = 109–127 | publisher = Purdue University Press | location = West Lafayette | isbn = 978-1-55753-617-4 | url = http://books.google.com/books?id=IDMhDgCJCe0C&printsec=frontcover | ref = harv }} * {{cite book | last = Goldstein | first = Ivo | author-link = Ivo Goldstein | title = Croatia: A History | publisher = C. Hurst & Co. | location = London | year = 1999 | isbn = 978-1-85065-525-1 | url = http://books.google.com/books?id=pSxJdE4MYo4C&printsec=frontcover | ref = harv }} * {{cite book | last = Gow | first = James | year = 2003 | title = The Serbian Project and its Adversaries: A Strategy of War Crimes | publisher = C. Hurst & Co. | location = London | isbn = 978-1-85065-646-3 | url = http://books.google.com/books?id=FTw3lEqi2-oC&printsec=frontcover | ref = harv }} * {{cite book | last = Kumar | first = Radha | authorlink = | year = 1999 | title = Divide and Fall?: Bosnia in the Annals of Partition | publisher = Verso | location = London and New York | isbn = 978-1-85984-183-9 | url = http://books.google.com/books?id=wHEXb81jRMcC&printsec=frontcover | ref = harv }} * {{cite book | last1 = Lukic | first1 = Rénéo | last2 = Lynch | first2 = Allen | title = Europe From the Balkans to the Urals: The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union | year = 1996 | publisher = Oxford University Press | isbn = 978-0-19-829200-5 | url = http://books.google.com/books?id=WPhhLfp8huIC&printsec=frontcover | ref = harv }} * {{cite book | last1 = Magaš | first1 = Branka | last2 = Žanić | first2 = Ivo | date = 2001 | title = The War in Croatia and Bosnia-Herzegovina 1991–1995 | publisher = Frank Cass | location = London | isbn = 978-0-7146-8201-3 | url = http://books.google.com/books?id=9NljlSh2vpIC&printsec=frontcover | ref = harv }} * {{cite book | last = Ramet | first = Sabrina P. | year = 2006 | title = The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918–2005 | publisher = Indiana University Press | location = Bloomington | isbn = 978-0-253-34656-8 | url = http://books.google.com/books?id=FTw3lEqi2-oC&printsec=frontcover | ref = harv }} * {{cite book | last1 = Silber | first1 = Laura | authorlink1 = Laura Silber | last2 = Little | first2 = Allan | authorlink2 = Allan Little | year = 1997 | title = Yugoslavia: Death of a Nation | publisher = Penguin Books | location = New York | isbn = 978-0-14-026263-6 | ref = harv }} * {{cite book | last = Subotić | first = Jelena | title = The Cruelty of False Remorse: Biljana Plavšić at the Hague | journal = Southeastern Europe | publisher = BRILL | year = 2012 | volume = 36 | number = 1 | pages = 39–59 | url = http://www.academia.edu/2578509/The_Cruelty_of_False_Remorse_Biljana_Plavsic_at_The_Hague | doi = 10.1163/187633312X617011 | issn = 0094-4467 | ref = harv }} * {{cite book | last = Thomas | first = Nigel | year = 2006 | title = The Yugoslav Wars (2): Bosnia, Kosovo, and Macedonia, 1992–2001 | publisher = Osprey Publishing | location = New York | isbn = 978-1-84176-964-6 | url = http://books.google.com/books?id=a7cOQ9Nch2AC&printsec=frontcover | ref = harv }}{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * {{cite book | last1 = Toal | first1 = Gerard | last2 = Dahlman | first2 = Carl T. | title = Bosnia Remade: Ethnic Cleansing and Its Reversal | publisher = Oxford University Press | location = New York | year = 2011 | isbn = 978-0-19-973036-0 | ref = harv }} * {{cite book | last = Weitz | first = Eric D. | date = 2003 | title = A Century of Genocide: Utopias of Race and Nation | publisher = Princeton University Press | location = Princeton | isbn = 978-0-691-00913-1 | url = http://books.google.com/books?id=af3gJaNj3ZEC&printsec=frontcover | ref = harv }} {{Refend}} ;Novinski izvještaji {{Refbegin|2}} * {{cite web | title = Biljana Plavsic: Serbian Iron Lady | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/1108604.stm | publisher = BBC News | date = 27 February 2003 | ref = {{harvid|BBC|27 February 2003}} }} * {{cite web | last = Erlanger | first = Steve | title = Suspect in Serbian War Crimes Murdered by Masked Gunmen | url = http://www.nytimes.com/2000/01/16/world/suspect-in-serbian-war-crimes-murdered-by-masked-gunmen.html?ref=zeljkoraznatovic | publisher = New York Times | date = 16 January 2000 | ref = {{harvid|Erlanger|16 January 2000}} }} * {{cite web | last = Gallivan | first = Rory | title = Witness Says Bosniaks Killed Before War Began | date = 30 January 2009 | publisher = Institute for War & Peace Reporting | url = http://www.iwpr.net/report-news/witness-says-bosniaks-killed-war-began | ref = {{harvid|Gallivan|30 January 2009}} }} * {{cite web | last = Husejnovic | first = Merima | title = Bijeljina's Strange Silence Over War Crimes | publisher = Balkan Investigative Reporting Network | date = 8 November 2008 | url = http://www.bim.ba/en/139/10/14432/ | ref = {{harvid|Husejnovic|8 November 2008}} }} * {{cite web | last = Rachel | first = Irwin | title = Karadzic Witness Pressed on Serb "Tigers" | date = 22 March 2013 | publisher = Institute for War & Peace Reporting | url = http://iwpr.net/report-news/karadzic-witness-pressed-serb-tigers | ref = {{harvid|Irwin|22 March 2013}} | access-date = 2013-07-22 | archivedate = 2014-08-30 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20140830083904/http://iwpr.net/report-news/karadzic-witness-pressed-serb-tigers | deadurl = yes }} * {{cite web | last = Kifner | first = John | author-link = John Kifner | date = 24 January 2001 | title = A Pictorial Guide to Hell; Stark Images Trace the Balkans' Descent and a Photographer's Determination | publisher = New York Times | url = http://www.nytimes.com/2001/01/24/books/pictorial-guide-hell-stark-images-trace-balkans-descent-photographer-s.html | ref = {{harvid|Kifner|24 January 2001}} }} * {{cite web | title = Ko uzima deo Cecine kuće? | date = 27 October 2011 | publisher = B92 | url = http://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2011&mm=10&dd=27&nav_category=16&nav_id=552854 | ref = {{harvid|B92|27 October 2011}} }} * {{cite web | last = Little | first = Allan | title = Karadzic's broken Bosnia remains | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7621649.stm | publisher = BBC News | date = 17 September 2008 | ref = {{harvid|Little|17 September 2008}} }} * {{cite web | last = Pazarac | first = Sadik | title = Kako su se mijenjali nazivi ulica u Bijeljini | url = http://www.slobodnaevropa.org/content/kako_su_se_mijenjali_nazivi_ulica_u_bijeljini/2137582.html | publisher = Radio Slobodna Evropa / Radio Liberty | language = Serbo-Croatian | date = 8 August 2010 | ref = {{harvid|Pazarac|8 August 2010}} }} * {{cite web | last = Ristic | first = Marija | title = Belgrade DJ Investigated For War Crimes | url = http://www.balkaninsight.com/en/article/belgrade-dj-investigated-for-war-crimes | publisher = Balkan Insight | date = 2 October 2012 | ref = {{harvid|Ristic|2 October 2012}} }} * {{cite web | title = Sjećanje na početak aprila 1992. godine: Bijeljina slavi zločine | date = 2 April 2012 | publisher = Dnevni Avaz | url = http://www.avaz.ba/vijesti/teme/88069-sjecanje-na-pocetak-aprila-1992-godine-bijeljina-slavi-zlocine.html | ref = {{harvid|Dnevni Avaz|2 April 2012}} }}{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * {{cite web | last = Sudetic | first = Chuck | authorlink = Chuck Sudetic | title = More 'Ethnic Cleansing' by Serbs Is Reported in Bosnia | url = http://www.nytimes.com/1994/07/18/world/more-ethnic-cleansing-by-serbs-is-reported-in-bosnia.html?pagewanted=all | publisher = New York Times | date = 18 July 1994 | ref = {{harvid|Sudetic|18 July 1994}} }} * {{cite web | last = Sudetic | first = Chuck | title = Serb Gang Expels 566 Muslims From Their Homes in Bosnia | url = http://www.nytimes.com/1994/09/03/world/serb-gang-expels-566-muslims-from-their-homes-in-bosnia.html?pagewanted=all | publisher = New York Times | date = 3 September 1994 | ref = {{harvid|Sudetic|3 September 1994}} }} * {{cite web | last = Sudetic | first = Chuck | title = Serbs Drive 800 More Muslims From Homes | url = http://www.nytimes.com/1994/09/05/world/serbs-drive-800-more-muslims-from-homes.html?pagewanted=all | publisher = New York Times | date = 5 September 1994 | ref = {{harvid|Sudetic|5 September 1994}} }} * {{cite web | last = Sudetic | first = Chuck | title = Serbs Step Up Violence Against Bosnian Muslim Civilians | url = http://www.nytimes.com/1994/09/20/world/serbs-step-up-violence-against-bosnian-muslim-civilians.html?pagewanted=all | publisher = New York Times | date = 20 September 1994 | ref = {{harvid|Sudetic|20 September 1994}} }} * {{cite web | last = Sudetic | first = Chuck | title = Bosnian Serbs Force More Than 2,000 Muslims to Leave Their Homes | url = http://www.nytimes.com/1994/08/30/world/bosnian-serbs-force-more-than-2000-muslims-to-leave-their-homes.html?pagewanted=all | publisher = New York Times | date = 30 August 1994 | ref = {{harvid|Sudetic|30 August 1994}} }} * {{cite web | title = Witness to Balkans bloodshed | date = 24 May 2001 | publisher = BBC | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/1347218.stm | ref = {{harvid|BBC|24 May 2001}} }} {{Refend}} ;Međunarodni, vladini i nevladini izvori {{Refbegin|2}} * {{cite web | title = Biljana Plavšić – Case Information Sheet | id = IT-00-39 & 40/1 | publisher = Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju | url = http://www.icty.org/x/cases/plavsic/cis/en/cis_plavsic.pdf | ref = {{harvid|ICTY|Biljana Plavšić CIS}} }} * {{cite web | title = Bosnia-Herzegovina: Living for the Day – Forced Expulsions from Bijeljina and Janja | id = EUR 63/022/1994 | publisher = Amnesty International | date = 21 December 1994 | url = http://www.amnesty.org/pt-br/library/asset/EUR63/022/1994/es/7583486d-f8c0-11dd-b40d-7b25bb27e189/eur630221994en.pdf | ref = {{harvid|AI|21 December 1994}} }} * {{cite web | title = Final Report of the United Nations Commission of Experts Established Pursuant to Security Council Resolution 780 (1992) | id = S/1994/674/Add.2 | url = http://www.ess.uwe.ac.uk/comexpert/anx/III-A.htm#IV.A.3 | publisher = Vijeće sigurnosti Ujedinjenih naroda | date = 28 December 1994 | ref = {{harvid|UNSC|28 December 1994}} }} * {{cite web | title = Momčilo Krajišnik – Case Information Sheet | id = IT-00-39 | publisher = Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju | url = http://www.icty.org/x/cases/krajisnik/cis/en/cis_krajisnik_en.pdf | ref = {{harvid|ICTY|Momčilo Krajišnik CIS}} }} * {{cite web | title = Prosecutor v. Momčilo Krajišnik (Trial Judgment) | id = IT-00-39-T | publisher = Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju | date = 27 September 2006 | url = http://www.icty.org/x/cases/krajisnik/tjug/en/kra-jud060927e.pdf | ref = {{harvid|ICTY|27 September 2006}} }} * {{cite web | title = Prosecutor v. Željko Ražnatović (Initial Indictment) | id = IT-97-27 | publisher = Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju | date = 23 September 1997 | url = http://www.icty.org/x/cases/zeljko_raznjatovic/ind/en/ark-ii970930e.pdf | ref = {{harvid|ICTY|23 September 1997}} }} * {{cite web | title = Radovan Karadžić – Case Information Sheet | id = IT-95-5/18 | publisher = Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju | url = http://www.icty.org/x/cases/karadzic/cis/en/cis_karadzic_en.pdf | ref = {{harvid|ICTY|Radovan Karadžić CIS}} }} * {{cite web | title = Unfinished Business: Return of Displaced Persons and Other Human Rights Issues in Bijeljina | publisher = Human Rights Watch | date = May 2000 | volume = 12 | issue = 7 | url = http://www.hrw.org/reports/2000/bosnia/BOSN005.pdf | ref = {{harvid|HRW|May 2000}} }} * {{cite web | title = War Criminals in Bosnia’s Republika Srpska: Who Are the People in Your Neighbourhood? | number = 103 | publisher = International Crisis Group | date = 2 November 2000 | url = http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/europe/Bosnia%2039.pdf | ref = {{harvid|ICG|2 November 2000}} | access-date = 2013-07-22 | archivedate = 2014-06-26 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20140626031444/http://www.crisisgroup.org/~/media/Files/europe/Bosnia%2039.pdf | deadurl = yes }} {{Refend}} == Vanjske poveznice == {{Refbegin}} * {{cite web | title = Bijeljina: 20 godina poslije | series = Bosnia and Hercegovina: Twenty Years Later | publisher = Institute for War and Peace Reporting | date = 2012 | url = http://www.youtube.com/watch?v=qIe0Ew5iJo0&list=PL3DFB71DBFDDAB945&index=3 }} * {{cite web | title = Oblaci nad Bijeljinom | series = Bosnia and Hercegovina: Twenty Years Later | publisher = Institute for War and Peace Reporting | date = 2012 | url = http://www.youtube.com/watch?v=aIh3zgP_Y10&list=PL3DFB71DBFDDAB945&index=2 }} * {{cite journal | last = Hadzic | first = Hasan | title = Bijeljina: Bastilja Apartheida | journal = Boania Report | publisher = Bosnian Institute | month = | year = 2003 | number = 32-34 | url = http://www.bosnia.org.uk/bosrep/report_format.cfm?articleID=935&reportid=157 | access-date = 2013-07-22 | archive-date = 2015-09-23 | archive-url = https://web.archive.org/web/20150923194107/http://www.bosnia.org.uk/bosrep/report_format.cfm?articleID=935&reportid=157 | dead-url = yes }} * {{cite web | last = Haviv | first = Ron | title = Spriječavanje genocida - Galerija - Svjedočenje očevidaca – Ron Haviv | publisher = United States Holocaust Memorial Museum | url = http://www.ushmm.org/genocide/take_action/gallery/portrait/haviv }} * {{cite web | publisher = E-Novine | url = http://www.e-novine.com/intervju/intervju-politika/87789-Potresne-slike-ratnih-zloina.html | title = Intervju sa Ronom Havivom }} {{Refend}} {{Ratovi u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Rat u Bosni i Hercegovini|Bijeljina]] [[Kategorija:Bijeljina]] [[Kategorija:Ratni zločini u ratovima u bivšoj Jugoslaviji|Bijeljina]] 1z3wxas3vs68xon4bra4l6o2fb4qmt4 0 243296 41259909 41259860 2022-07-22T22:37:49Z 95.168.116.11 /* = Muzika */ wikitext text/x-wiki '''Spisak poznatih Srba u Hrvatskoj''' obuhvata spisak [[Srbi u Hrvatskoj|Srba u Hrvatskoj]] i [[Srbi|Srba]] koji su rođeni ili su značajniji deo radnog veka proveli na tlu [[Republika Hrvatska|današnje Hrvatske]] a svojem radu su ostvarili značajnije rezultate. == Politika == === Austrougarska === * [[Mojsije Baltić]]<ref name=autogenerated1>Dejan Medaković, Srbi u Zagrebu, Novi Sad, 2004</ref>, ([[1804]] — [[1879]]) član banske vlade [[Josip Jelačić|Bana Josip Jelačić]], sekretar [[Ugarsko namjesničko vijeće|Namesničkog veća]], [[Vojna krajina|krajiški]] upravni oficir, i privredni stručnjak. * [[Maksimilijan Prica]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1823]] — [[1873]]) političar i pravnik, sekretar [[Josip Jelačić|Bana Josip Jelačić]], učestvovao je u izradi programa o savezu Hrvatske i [[Ugarska|Ugarske]]. * [[Svetozar Kušević]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1823]] — [[1911]]) političar, sekretar [[Ugarsko namjesničko vijeće|Namesničkog veća]]. * [[Ognjeslav Utješenović Ostrožinski]], ([[1817]] — [[1890]]), političar, književnik, publicist. * [[Ilija Guteša]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1825]] — [[1894]]), političar, trgovac, narodni poslanik. * [[Bogdan Medaković]], ([[1852]] — [[1923]]), političar, advokat, predsednik Hrvatskog sabora. * [[Dušan Popović|Dr Dušan Popović]]<ref name=autogenerated1/> ([[1877]] — [[1958]]), advokat, političar, poslanik Hrvatskog sabora, važna karika Hrvatsko-srpske koalicije. * [[Nikola Krestić]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1824]] — [[1887]]), advokat, političar, prvi Srbin izabran za predsednika Hrvatskog sabora. === Kraljevina i SFR Jugoslavija === * [[Svetozar Pribićević]], najvažniji politički predstavnik srpskog naroda u [[Austrougarska|Austro-ugarskoj]] * [[Srđan Budisavljević]], * [[Jovanka Broz]], udovica [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|jugoslovenskog]] predsednika [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]]. === Samostalna Hrvatska === * [[Srećko Bijelić]]<ref>http://www.izbori.hr/arhiva/pdf/1992/1992_2_2_Rezultati_Sabor_zastupnicki_dom_po_listama.pdf</ref>, ([[1930]] — [[2004]]), političar<ref>[http://www.index.hr/vijesti/clanak/umro-srecko-bijelic-politicar-i-osnivac-hnsa/224293.aspx Umro Srećko Bijelić, političar i osnivač HNS-a - Vijesti.net - Index.hr<!-- Bot generated title -->]</ref>, osnivač [[Hrvatska narodna stranka|Hrvatske narodne stranke]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Milan Đukić]]<ref>[http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=2056 Hrvatski sabor - Milan Đukić<!-- Bot generated title -->]</ref>, ([[1947]] — [[2007]]), političar, osnivač [[Srpska narodna stranka (Hrvatska)|Srpske narodne stranke]] i potpredsednik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Živko Juzbašić]]<ref>''Moj ured je bio zid plača'', [[Identitet]], br. 148, jul 2010.</ref>, ([[1924]]), političar, ministar bez portfelja u 3. sastavu [[Vlada Republike Hrvatske|Vlade Republike Hrvatske]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Milorad Pupovac]], ([[1955]]), političar, predsednik [[Srpsko narodno vijeće|Srpskog narodnog vijeća]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Jovan Rašković]], ([[1929]] — [[1992]]), psihijatar, akademik, političar i osnivač [[Srpska demokratska sranka|Srpske demokratske stranke]] u Hrvatskoj. * [[Slobodan Uzelac]], ([[1947]]), političar, potpredsednik [[Vlada Republike Hrvatske|Vlade Republike Hrvatske]] u kabinetima [[Ivo Sanader|Ive Sanadera]] i [[Jadranka Kosor|Jadranke Kosor]]. * [[Vojislav Stanimirović]], ([[1953]]), političar, osnivač i predsednik [[Samostalna demokratska srpska stranka|SDSS-a]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Milanka Opačić]]<ref>{{Cite web |title=Hrvatski sabor - Milanka Opačić<!-- Bot generated title --> |url=http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=2083 |access-date=2013-09-22 |archivedate=2012-02-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120229140300/http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=2083 |deadurl=yes }}</ref>, ([[1968]]), političarka, potpredsednica [[Socijaldemokratska partija Hrvatske|SDP-a]], potpredsednica Vlade i ministarka u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]] i zastupnica [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Zoran Jovanović]], političar, ministar obrazovanja u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Branko Grčić]], političar, potpredsednik Vlade i ministar u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Veljko Ostojić]], političar, ministar u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]]. *[[Biljana Borzan]], političarka, zastupnik u [[Europski parlament|Europskom parlamentu]] === Ostalo === * [[Medo Pucić]], književnik, naučnik i političar, [[Dubrovnik|dubrovački]] pesnik. * [[Valtazar Bogišić]], istoričar prava, ministar Pravde Crne Gore, profesor, pravnik. * [[Sanda Rašković - Ivić]], bivša ministarka u [[Vlada Republike Srbije|Vladi Srbije]]. == Crkva == * [[Josif Rajačić]], ([[1785]] — [[1861]]), karlovački mitropolit, srpski patrijarh i upravitelj [[Vojvodina|Srpske Vojvodine]]. * [[Gojko Stojčević]], ([[1914]] — [[2009]]), episkop raško-prizrenski, srpski patrijarh * [[Jovan Pavlović]], ([[1936]]), mitropolit zagrebačko-ljubljanski i cele Italije. == Nauka == === Prirodne === * Nikola Tesla, (1856 - 1943) *[[Jovan Karamata]], ([[1903]] — [[1967]]), matematičar. * [[Milutin Milanković]], ([[1879]] — [[1958]]), inženjer, geofizičar, klimatolog i astronom, svetski poznat kao autor teorije poznate pod imenom [[Milankovićevi ciklusi]]. * [[Josif Pančić]], ([[1814]] — [[1888]]), botaničar i prvi predsednik [[Srpska akademija nauka i umetnosti|Srpske kraljevske akademije]]. * [[Nikola Hajdin]], ([[1923]]), akademik, doktor građevinskih nauka, aktuelni predsednik [[SANU]]. * [[Đuro Kurepa]], ([[1907]] — [[1993]]), matematičar, profesor univerziteta i akademik [[SANU]]. * [[Olga Carević]], ([[1925]]), biohemičarka, profesor univerziteta i akademik [[HAZU]]. === Društvene === * [[Sava Mrkalj]], ([[1783]] — [[1833]]), filolog i reformator jezika. * [[Milan Rešetar]], ([[1860]] — [[1942]]), slavist, lingvist, istoričar. * [[Pero Budmani]], lingvist i filolog. * [[Gajo Petrović]], ([[1927]] — [[1993]]) filozof, član Praksiks grupe i urednik istoimenog časopisa. * [[Danilo Medaković]], ([[1819]] — [[1881]]), istoričar, publicista, štampar i izdavač. * [[Gojko Nikoliš]], ([[1911]] — [[1995]]) istoričar, lekar, učesnik [[NOB]]-a, general-pukovnik [[JNA]], član [[SANU]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. * [[Livije Radivojević]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1921]] — [[1903]]), sudija, predsednik suda Stola sedmorice u [[Zagreb]]u, počasni predsednik [[Srpska banka|Srpske banke]]. * [[Jovan Živković|Baron Jovan Živković Fruškogorski]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1826]] — [[1902]]), advokat, većnik Stola sedmorice, prvi predsednik Uprave [[Srpska banka|Srpske banke]] * [[Manojlo Grbić]], ([[1844]] — [[1899]]), profesor, pisac i istoričar. == Privreda == * [[Vladimir Matijević]], ([[1854]] — [[1929]]) trgovac, osnivač [[Privrednik|Srpskog privrednog društva Privrednik]], [[Srpska banka|Srpske banke]] i Saveza zemljoradničkih zadruga. * [[Isidor Dobrović]], ([[1841]] — [[1914]]), trgovac. * [[Anastas Popović]], trgovac, bankar, predsednik Prve hrvatske štedionice. * [[Nikola Ćuk]], ([[1860]] — [[1937]]), trgovac, bankar. * [[Stevan Kalember]], ([[1862]] — [[1946]]), trgovac. == Stvaralaštvo == === Književnost === * [[Petar Preradović]], pesnik. * [[Jovan Subotić]], pesnik, advokat i političar. * [[Zaharije Orfelin]], pesnik, slikar, istoričar. * [[Dejan Medaković]], književnik, istoričar umetnosti i akademik, bivši predsednik [[SANU]]. * [[Vladan Desnica]], književnik. * [[Grigor Vitez]], pjesnik, dečji pisac, prevodilac. * [[Simo Matavulj]], književnik. * [[Pero Budmani]], književnik. * [[Marko Car]], književnik. * [[Jovan Sundečić]], književnik. * [[Vojin Jelić]], književnik. * [[Stanislava Taša Gavrilović]], književnica. * [[Daliborka Kiš Juzbaša]], književnica. * [[Dara Sekulić]], književnica. * [[Simo Mraović]], književnik. * [[Branko Radičević]], književnik. === Muzika == * [[Petar Konjović]], kompozitor * [[Stevan Deskašev]], tenor * [[Arsen Dedić]], muzičar i kantautor. * [[Đorđe Novković]], kompozitor. * [[Boris Novković]], pevač. * [[Boško Beuk]], pevač, kompozitor i aranžer. * [[Neda Ukraden]], pevačica, rođena u Imotskom. * [[Đurđica Barlović]] rođena Miličević, nekadašnja pevačica u grupi [[Novi Fosili]]. * Momčilo Popadić, autor brojnih tekstova hrvatskih evergreena (npr. "Oprosti mi, pape"), * Srđan Ćuk, rap izvođač, Tram 11 === Film i pozorište === * [[Rade Šerbedžija]], glumac. * [[Lucija Šerbedžija]], glumica. * [[Bogdan Diklić]], glumac. * [[Petar Kralj]], glumac. * [[Slavko Štimac]], glumac. * [[Pero Kvrgić]], glumac. * [[Dejan Dubajić]], glumac. * [[Đorđe Rapajić]](1952-2000),glumac,Nosonja iz "Smogovaca",Pero iz "Poštanskog sandučića" * Špiro Guberina, glumac === Slikarstvo i vajarstvo === * [[Sava Šumanović]], ([[1896]] — [[1942]]), slikar. * [[Đorđe Petrović]], ([[1933]]), sikar. * [[Vojin Bakić]], ([[1915]] — [[1992]]), vajar, autor spomenika [[Stjepan Stevo Filipović|Stjepanu Filipoviću]] u [[Valjevo|Valjevu]] i spomenika na [[Petrova gora|Petrovoj gori]]. * [[Stojan Aralica]], slikar * [[Dušan Džamonja]], vajar * [[Zlatko Prica]], slikar i grafičar * [[Joakim Marković]], slikar iz 18. veka * [[Nikola Mašić]], slikar == Vojska == * [[Stojan Janković]], jedan od vođa srpskih [[Uskoci|uskoka]] u [[Ravni kotari|Ravnim kotarima]] u [[XVII vek]]u. * [[Rade Končar]], jedan od vođa [[KPH]], i [[narodni heroj]] * [[Jovo Stanisavljević Čaruga]], razbojnik (hajduk) iz [[Slavonija|Slavonije]] početkom [[20. vek]]a. * [[Zdravko Ponoš]] ([[1962]]), general-potpukovnik [[Vojska Srbije|Vojske Srbije]] u penziji, bivši [[načelnik Generalštaba Vojske Srbije]]. * [[Svetozar Borojević]], feldmaršal general [[Austrougarska|austrougarske]], baron. == Štampa == * [[Božidar Petranović]], osnivač Srpsko-Dalmatniskog magazina, prvog srpskog književnog i naučnog časopisa u [[Dalmacija|Dalmaciji]] ([[Zadar]]), u 19. veku. * [[Pavle Aršinov]], urednik lista [[Privrednik (list)|Privrednik]] * [[Pavle Jovanović (štampar)|Pavle „Paja“ Jovanović]], osnivač prve srpske štamparije u [[Zagreb]]u * [[Dušan Rogić]], novinar, uređivao „Srpski zabavnik“ u Zagrebu == Sport == * * [[Mihailo Merćep]], biciklist i letački pionir. * [[Vladimir Beara]]<ref>[http://www.slobodnadalmacija.hr/Hrvatska/tabid/66/articleType/ArticleView/articleId/71912/Default.aspx DESET STVARI KOJE SU NAM PODARILI SRBI I CRNOGORCI Od struje do Jugoplastike, Beare i čojstva > Slobodna Dalmacija > Hrvatska<!-- Bot generated title -->]</ref>, fudbaler i jugoslavenski reprezentativac. * [[Predrag Stojaković]], košarkaš i jugoslavenski reprezentativac. * [[Ivan Ergić]], fudbaler i jugoslavenski reprezentativac. * [[Siniša Mihajlović]], fudbaler, jugoslavenski reprezentativac i srpski trener. * [[Ljubomir Travica]], (1954), odbojkaš, jugoslavenski reprezentativac i srpski trener. * [[Jasna Šekarić]], [[streljaštvo|streljašica]] i jugoslavenska i srpska reprezentativka. * [[Vladimir Vujasinović]], vaterpolista i jugoslavenski i srpski reprezentativac. * [[Kosta Perović]], košarkaš i srpski reprezentativac. * [[Milan Mačvan]], košarkaš i srpski reprezentativac. * [[Jelena Dokić]], teniserka i australijska reprezentativka. * [[Igor Hinić]], (1975), vaterpolista i hrvatski reprezentativac. * [[Dragan Travica]], (1986), odbojkaš i italijanski reprezentativac. * [[Miloš Milošević]], plivač i hrvatski reprezentativac.<!-- nikola plecas kosarkas --> * [[Dado Pršo|Miladin „Dado“ Pršo]], fudbaler i hrvatski reprezentativac. * [[Dejan Jaković]], fudbaler i kanadski reprezentativac. * [[Milan Rapaić]], fudbaler i hrvatski reprezentativac. * [[Mario Todorović]], (1988), plivač i hrvatski reprezentativac. * [[Mitar Mrkela]], fudbaler * [[Boro Cvetković]], fudbaler == Reference == {{reflist}} == Vidi još == * [[Srbi u Hrvatskoj]] * [[Srbi u Dalmaciji]] * [[Srbi]] * [[Spisak poznatih Srba]] [[Kategorija:Srbi u Hrvatskoj|*]] [[Kategorija:Spisak ljudi po nacionalnosti]] 61bscowdpzxjx8ksigrpbqo6079lfpx 41259910 41259909 2022-07-22T22:39:04Z 95.168.116.11 /* Muzika */ wikitext text/x-wiki '''Spisak poznatih Srba u Hrvatskoj''' obuhvata spisak [[Srbi u Hrvatskoj|Srba u Hrvatskoj]] i [[Srbi|Srba]] koji su rođeni ili su značajniji deo radnog veka proveli na tlu [[Republika Hrvatska|današnje Hrvatske]] a svojem radu su ostvarili značajnije rezultate. == Politika == === Austrougarska === * [[Mojsije Baltić]]<ref name=autogenerated1>Dejan Medaković, Srbi u Zagrebu, Novi Sad, 2004</ref>, ([[1804]] — [[1879]]) član banske vlade [[Josip Jelačić|Bana Josip Jelačić]], sekretar [[Ugarsko namjesničko vijeće|Namesničkog veća]], [[Vojna krajina|krajiški]] upravni oficir, i privredni stručnjak. * [[Maksimilijan Prica]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1823]] — [[1873]]) političar i pravnik, sekretar [[Josip Jelačić|Bana Josip Jelačić]], učestvovao je u izradi programa o savezu Hrvatske i [[Ugarska|Ugarske]]. * [[Svetozar Kušević]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1823]] — [[1911]]) političar, sekretar [[Ugarsko namjesničko vijeće|Namesničkog veća]]. * [[Ognjeslav Utješenović Ostrožinski]], ([[1817]] — [[1890]]), političar, književnik, publicist. * [[Ilija Guteša]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1825]] — [[1894]]), političar, trgovac, narodni poslanik. * [[Bogdan Medaković]], ([[1852]] — [[1923]]), političar, advokat, predsednik Hrvatskog sabora. * [[Dušan Popović|Dr Dušan Popović]]<ref name=autogenerated1/> ([[1877]] — [[1958]]), advokat, političar, poslanik Hrvatskog sabora, važna karika Hrvatsko-srpske koalicije. * [[Nikola Krestić]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1824]] — [[1887]]), advokat, političar, prvi Srbin izabran za predsednika Hrvatskog sabora. === Kraljevina i SFR Jugoslavija === * [[Svetozar Pribićević]], najvažniji politički predstavnik srpskog naroda u [[Austrougarska|Austro-ugarskoj]] * [[Srđan Budisavljević]], * [[Jovanka Broz]], udovica [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|jugoslovenskog]] predsednika [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]]. === Samostalna Hrvatska === * [[Srećko Bijelić]]<ref>http://www.izbori.hr/arhiva/pdf/1992/1992_2_2_Rezultati_Sabor_zastupnicki_dom_po_listama.pdf</ref>, ([[1930]] — [[2004]]), političar<ref>[http://www.index.hr/vijesti/clanak/umro-srecko-bijelic-politicar-i-osnivac-hnsa/224293.aspx Umro Srećko Bijelić, političar i osnivač HNS-a - Vijesti.net - Index.hr<!-- Bot generated title -->]</ref>, osnivač [[Hrvatska narodna stranka|Hrvatske narodne stranke]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Milan Đukić]]<ref>[http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=2056 Hrvatski sabor - Milan Đukić<!-- Bot generated title -->]</ref>, ([[1947]] — [[2007]]), političar, osnivač [[Srpska narodna stranka (Hrvatska)|Srpske narodne stranke]] i potpredsednik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Živko Juzbašić]]<ref>''Moj ured je bio zid plača'', [[Identitet]], br. 148, jul 2010.</ref>, ([[1924]]), političar, ministar bez portfelja u 3. sastavu [[Vlada Republike Hrvatske|Vlade Republike Hrvatske]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Milorad Pupovac]], ([[1955]]), političar, predsednik [[Srpsko narodno vijeće|Srpskog narodnog vijeća]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Jovan Rašković]], ([[1929]] — [[1992]]), psihijatar, akademik, političar i osnivač [[Srpska demokratska sranka|Srpske demokratske stranke]] u Hrvatskoj. * [[Slobodan Uzelac]], ([[1947]]), političar, potpredsednik [[Vlada Republike Hrvatske|Vlade Republike Hrvatske]] u kabinetima [[Ivo Sanader|Ive Sanadera]] i [[Jadranka Kosor|Jadranke Kosor]]. * [[Vojislav Stanimirović]], ([[1953]]), političar, osnivač i predsednik [[Samostalna demokratska srpska stranka|SDSS-a]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Milanka Opačić]]<ref>{{Cite web |title=Hrvatski sabor - Milanka Opačić<!-- Bot generated title --> |url=http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=2083 |access-date=2013-09-22 |archivedate=2012-02-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120229140300/http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=2083 |deadurl=yes }}</ref>, ([[1968]]), političarka, potpredsednica [[Socijaldemokratska partija Hrvatske|SDP-a]], potpredsednica Vlade i ministarka u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]] i zastupnica [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Zoran Jovanović]], političar, ministar obrazovanja u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Branko Grčić]], političar, potpredsednik Vlade i ministar u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Veljko Ostojić]], političar, ministar u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]]. *[[Biljana Borzan]], političarka, zastupnik u [[Europski parlament|Europskom parlamentu]] === Ostalo === * [[Medo Pucić]], književnik, naučnik i političar, [[Dubrovnik|dubrovački]] pesnik. * [[Valtazar Bogišić]], istoričar prava, ministar Pravde Crne Gore, profesor, pravnik. * [[Sanda Rašković - Ivić]], bivša ministarka u [[Vlada Republike Srbije|Vladi Srbije]]. == Crkva == * [[Josif Rajačić]], ([[1785]] — [[1861]]), karlovački mitropolit, srpski patrijarh i upravitelj [[Vojvodina|Srpske Vojvodine]]. * [[Gojko Stojčević]], ([[1914]] — [[2009]]), episkop raško-prizrenski, srpski patrijarh * [[Jovan Pavlović]], ([[1936]]), mitropolit zagrebačko-ljubljanski i cele Italije. == Nauka == === Prirodne === * Nikola Tesla, (1856 - 1943) *[[Jovan Karamata]], ([[1903]] — [[1967]]), matematičar. * [[Milutin Milanković]], ([[1879]] — [[1958]]), inženjer, geofizičar, klimatolog i astronom, svetski poznat kao autor teorije poznate pod imenom [[Milankovićevi ciklusi]]. * [[Josif Pančić]], ([[1814]] — [[1888]]), botaničar i prvi predsednik [[Srpska akademija nauka i umetnosti|Srpske kraljevske akademije]]. * [[Nikola Hajdin]], ([[1923]]), akademik, doktor građevinskih nauka, aktuelni predsednik [[SANU]]. * [[Đuro Kurepa]], ([[1907]] — [[1993]]), matematičar, profesor univerziteta i akademik [[SANU]]. * [[Olga Carević]], ([[1925]]), biohemičarka, profesor univerziteta i akademik [[HAZU]]. === Društvene === * [[Sava Mrkalj]], ([[1783]] — [[1833]]), filolog i reformator jezika. * [[Milan Rešetar]], ([[1860]] — [[1942]]), slavist, lingvist, istoričar. * [[Pero Budmani]], lingvist i filolog. * [[Gajo Petrović]], ([[1927]] — [[1993]]) filozof, član Praksiks grupe i urednik istoimenog časopisa. * [[Danilo Medaković]], ([[1819]] — [[1881]]), istoričar, publicista, štampar i izdavač. * [[Gojko Nikoliš]], ([[1911]] — [[1995]]) istoričar, lekar, učesnik [[NOB]]-a, general-pukovnik [[JNA]], član [[SANU]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. * [[Livije Radivojević]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1921]] — [[1903]]), sudija, predsednik suda Stola sedmorice u [[Zagreb]]u, počasni predsednik [[Srpska banka|Srpske banke]]. * [[Jovan Živković|Baron Jovan Živković Fruškogorski]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1826]] — [[1902]]), advokat, većnik Stola sedmorice, prvi predsednik Uprave [[Srpska banka|Srpske banke]] * [[Manojlo Grbić]], ([[1844]] — [[1899]]), profesor, pisac i istoričar. == Privreda == * [[Vladimir Matijević]], ([[1854]] — [[1929]]) trgovac, osnivač [[Privrednik|Srpskog privrednog društva Privrednik]], [[Srpska banka|Srpske banke]] i Saveza zemljoradničkih zadruga. * [[Isidor Dobrović]], ([[1841]] — [[1914]]), trgovac. * [[Anastas Popović]], trgovac, bankar, predsednik Prve hrvatske štedionice. * [[Nikola Ćuk]], ([[1860]] — [[1937]]), trgovac, bankar. * [[Stevan Kalember]], ([[1862]] — [[1946]]), trgovac. == Stvaralaštvo == === Književnost === * [[Petar Preradović]], pesnik. * [[Jovan Subotić]], pesnik, advokat i političar. * [[Zaharije Orfelin]], pesnik, slikar, istoričar. * [[Dejan Medaković]], književnik, istoričar umetnosti i akademik, bivši predsednik [[SANU]]. * [[Vladan Desnica]], književnik. * [[Grigor Vitez]], pjesnik, dečji pisac, prevodilac. * [[Simo Matavulj]], književnik. * [[Pero Budmani]], književnik. * [[Marko Car]], književnik. * [[Jovan Sundečić]], književnik. * [[Vojin Jelić]], književnik. * [[Stanislava Taša Gavrilović]], književnica. * [[Daliborka Kiš Juzbaša]], književnica. * [[Dara Sekulić]], književnica. * [[Simo Mraović]], književnik. * [[Branko Radičević]], književnik. === Muzika === * [[Petar Konjović]], kompozitor * [[Stevan Deskašev]], tenor * [[Arsen Dedić]], muzičar i kantautor. * [[Đorđe Novković]], kompozitor. * [[Boris Novković]], pevač. * [[Boško Beuk]], pevač, kompozitor i aranžer. * [[Neda Ukraden]], pevačica, rođena u Imotskom. * [[Đurđica Barlović]] rođena Miličević, nekadašnja pevačica u grupi [[Novi Fosili]]. * Momčilo Popadić, autor brojnih tekstova hrvatskih evergreena (npr. "Oprosti mi, pape"), * Srđan Ćuk, rap izvođač, Tram 11 === Film i pozorište === * [[Rade Šerbedžija]], glumac. * [[Lucija Šerbedžija]], glumica. * [[Bogdan Diklić]], glumac. * [[Petar Kralj]], glumac. * [[Slavko Štimac]], glumac. * [[Pero Kvrgić]], glumac. * [[Dejan Dubajić]], glumac. * [[Đorđe Rapajić]](1952-2000),glumac,Nosonja iz "Smogovaca",Pero iz "Poštanskog sandučića" * Špiro Guberina, glumac === Slikarstvo i vajarstvo === * [[Sava Šumanović]], ([[1896]] — [[1942]]), slikar. * [[Đorđe Petrović]], ([[1933]]), sikar. * [[Vojin Bakić]], ([[1915]] — [[1992]]), vajar, autor spomenika [[Stjepan Stevo Filipović|Stjepanu Filipoviću]] u [[Valjevo|Valjevu]] i spomenika na [[Petrova gora|Petrovoj gori]]. * [[Stojan Aralica]], slikar * [[Dušan Džamonja]], vajar * [[Zlatko Prica]], slikar i grafičar * [[Joakim Marković]], slikar iz 18. veka * [[Nikola Mašić]], slikar == Vojska == * [[Stojan Janković]], jedan od vođa srpskih [[Uskoci|uskoka]] u [[Ravni kotari|Ravnim kotarima]] u [[XVII vek]]u. * [[Rade Končar]], jedan od vođa [[KPH]], i [[narodni heroj]] * [[Jovo Stanisavljević Čaruga]], razbojnik (hajduk) iz [[Slavonija|Slavonije]] početkom [[20. vek]]a. * [[Zdravko Ponoš]] ([[1962]]), general-potpukovnik [[Vojska Srbije|Vojske Srbije]] u penziji, bivši [[načelnik Generalštaba Vojske Srbije]]. * [[Svetozar Borojević]], feldmaršal general [[Austrougarska|austrougarske]], baron. == Štampa == * [[Božidar Petranović]], osnivač Srpsko-Dalmatniskog magazina, prvog srpskog književnog i naučnog časopisa u [[Dalmacija|Dalmaciji]] ([[Zadar]]), u 19. veku. * [[Pavle Aršinov]], urednik lista [[Privrednik (list)|Privrednik]] * [[Pavle Jovanović (štampar)|Pavle „Paja“ Jovanović]], osnivač prve srpske štamparije u [[Zagreb]]u * [[Dušan Rogić]], novinar, uređivao „Srpski zabavnik“ u Zagrebu == Sport == * * [[Mihailo Merćep]], biciklist i letački pionir. * [[Vladimir Beara]]<ref>[http://www.slobodnadalmacija.hr/Hrvatska/tabid/66/articleType/ArticleView/articleId/71912/Default.aspx DESET STVARI KOJE SU NAM PODARILI SRBI I CRNOGORCI Od struje do Jugoplastike, Beare i čojstva > Slobodna Dalmacija > Hrvatska<!-- Bot generated title -->]</ref>, fudbaler i jugoslavenski reprezentativac. * [[Predrag Stojaković]], košarkaš i jugoslavenski reprezentativac. * [[Ivan Ergić]], fudbaler i jugoslavenski reprezentativac. * [[Siniša Mihajlović]], fudbaler, jugoslavenski reprezentativac i srpski trener. * [[Ljubomir Travica]], (1954), odbojkaš, jugoslavenski reprezentativac i srpski trener. * [[Jasna Šekarić]], [[streljaštvo|streljašica]] i jugoslavenska i srpska reprezentativka. * [[Vladimir Vujasinović]], vaterpolista i jugoslavenski i srpski reprezentativac. * [[Kosta Perović]], košarkaš i srpski reprezentativac. * [[Milan Mačvan]], košarkaš i srpski reprezentativac. * [[Jelena Dokić]], teniserka i australijska reprezentativka. * [[Igor Hinić]], (1975), vaterpolista i hrvatski reprezentativac. * [[Dragan Travica]], (1986), odbojkaš i italijanski reprezentativac. * [[Miloš Milošević]], plivač i hrvatski reprezentativac.<!-- nikola plecas kosarkas --> * [[Dado Pršo|Miladin „Dado“ Pršo]], fudbaler i hrvatski reprezentativac. * [[Dejan Jaković]], fudbaler i kanadski reprezentativac. * [[Milan Rapaić]], fudbaler i hrvatski reprezentativac. * [[Mario Todorović]], (1988), plivač i hrvatski reprezentativac. * [[Mitar Mrkela]], fudbaler * [[Boro Cvetković]], fudbaler == Reference == {{reflist}} == Vidi još == * [[Srbi u Hrvatskoj]] * [[Srbi u Dalmaciji]] * [[Srbi]] * [[Spisak poznatih Srba]] [[Kategorija:Srbi u Hrvatskoj|*]] [[Kategorija:Spisak ljudi po nacionalnosti]] mgvy68s8rrumegwrfenvzbtnb3r62rx 41259919 41259910 2022-07-23T06:12:32Z Vipz 151311 wikitext text/x-wiki '''Spisak poznatih Srba u Hrvatskoj''' obuhvata spisak [[Srbi u Hrvatskoj|Srba u Hrvatskoj]] i [[Srbi|Srba]] koji su rođeni ili su značajniji deo radnog veka proveli na tlu [[Republika Hrvatska|današnje Hrvatske]] a svojem radu su ostvarili značajnije rezultate. == Politika == === Austrougarska === * [[Mojsije Baltić]]<ref name=autogenerated1>Dejan Medaković, Srbi u Zagrebu, Novi Sad, 2004</ref>, ([[1804]] — [[1879]]) član banske vlade [[Josip Jelačić|Bana Josip Jelačić]], sekretar [[Ugarsko namjesničko vijeće|Namesničkog veća]], [[Vojna krajina|krajiški]] upravni oficir, i privredni stručnjak. * [[Maksimilijan Prica]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1823]] — [[1873]]) političar i pravnik, sekretar [[Josip Jelačić|Bana Josip Jelačić]], učestvovao je u izradi programa o savezu Hrvatske i [[Ugarska|Ugarske]]. * [[Svetozar Kušević]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1823]] — [[1911]]) političar, sekretar [[Ugarsko namjesničko vijeće|Namesničkog veća]]. * [[Ognjeslav Utješenović Ostrožinski]], ([[1817]] — [[1890]]), političar, književnik, publicist. * [[Ilija Guteša]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1825]] — [[1894]]), političar, trgovac, narodni poslanik. * [[Bogdan Medaković]], ([[1852]] — [[1923]]), političar, advokat, predsednik Hrvatskog sabora. * [[Dušan Popović|Dr Dušan Popović]]<ref name=autogenerated1/> ([[1877]] — [[1958]]), advokat, političar, poslanik Hrvatskog sabora, važna karika Hrvatsko-srpske koalicije. * [[Nikola Krestić]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1824]] — [[1887]]), advokat, političar, prvi Srbin izabran za predsednika Hrvatskog sabora. === Kraljevina i SFR Jugoslavija === * [[Svetozar Pribićević]], najvažniji politički predstavnik srpskog naroda u [[Austrougarska|Austro-ugarskoj]] * [[Srđan Budisavljević]], * [[Jovanka Broz]], udovica [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|jugoslovenskog]] predsednika [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]]. === Samostalna Hrvatska === * [[Srećko Bijelić]]<ref>http://www.izbori.hr/arhiva/pdf/1992/1992_2_2_Rezultati_Sabor_zastupnicki_dom_po_listama.pdf</ref>, ([[1930]] — [[2004]]), političar<ref>[http://www.index.hr/vijesti/clanak/umro-srecko-bijelic-politicar-i-osnivac-hnsa/224293.aspx Umro Srećko Bijelić, političar i osnivač HNS-a - Vijesti.net - Index.hr<!-- Bot generated title -->]</ref>, osnivač [[Hrvatska narodna stranka|Hrvatske narodne stranke]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Milan Đukić]]<ref>[http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=2056 Hrvatski sabor - Milan Đukić<!-- Bot generated title -->]</ref>, ([[1947]] — [[2007]]), političar, osnivač [[Srpska narodna stranka (Hrvatska)|Srpske narodne stranke]] i potpredsednik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Živko Juzbašić]]<ref>''Moj ured je bio zid plača'', [[Identitet]], br. 148, jul 2010.</ref>, ([[1924]]), političar, ministar bez portfelja u 3. sastavu [[Vlada Republike Hrvatske|Vlade Republike Hrvatske]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Milorad Pupovac]], ([[1955]]), političar, predsednik [[Srpsko narodno vijeće|Srpskog narodnog vijeća]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Jovan Rašković]], ([[1929]] — [[1992]]), psihijatar, akademik, političar i osnivač [[Srpska demokratska sranka|Srpske demokratske stranke]] u Hrvatskoj. * [[Slobodan Uzelac]], ([[1947]]), političar, potpredsednik [[Vlada Republike Hrvatske|Vlade Republike Hrvatske]] u kabinetima [[Ivo Sanader|Ive Sanadera]] i [[Jadranka Kosor|Jadranke Kosor]]. * [[Vojislav Stanimirović]], ([[1953]]), političar, osnivač i predsednik [[Samostalna demokratska srpska stranka|SDSS-a]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Milanka Opačić]]<ref>{{Cite web |title=Hrvatski sabor - Milanka Opačić<!-- Bot generated title --> |url=http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=2083 |access-date=2013-09-22 |archivedate=2012-02-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120229140300/http://www.sabor.hr/Default.aspx?sec=2083 |deadurl=yes }}</ref>, ([[1968]]), političarka, potpredsednica [[Socijaldemokratska partija Hrvatske|SDP-a]], potpredsednica Vlade i ministarka u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]] i zastupnica [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Zoran Jovanović]], političar, ministar obrazovanja u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Branko Grčić]], političar, potpredsednik Vlade i ministar u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]] i zastupnik [[Hrvatski sabor|Hrvatskog sabora]]. * [[Veljko Ostojić]], političar, ministar u [[Vlada Zorana Milanovića|Vladi Zorana Milanovića]]. *[[Biljana Borzan]], političarka, zastupnik u [[Europski parlament|Europskom parlamentu]] === Ostalo === * [[Medo Pucić]], književnik, naučnik i političar, [[Dubrovnik|dubrovački]] pesnik. * [[Valtazar Bogišić]], istoričar prava, ministar Pravde Crne Gore, profesor, pravnik. * [[Sanda Rašković - Ivić]], bivša ministarka u [[Vlada Republike Srbije|Vladi Srbije]]. == Crkva == * [[Josif Rajačić]], ([[1785]] — [[1861]]), karlovački mitropolit, srpski patrijarh i upravitelj [[Vojvodina|Srpske Vojvodine]]. * [[Gojko Stojčević]], ([[1914]] — [[2009]]), episkop raško-prizrenski, srpski patrijarh * [[Jovan Pavlović]], ([[1936]]), mitropolit zagrebačko-ljubljanski i cele Italije. == Nauka == === Prirodne === * Nikola Tesla, (1856 - 1943) *[[Jovan Karamata]], ([[1903]] — [[1967]]), matematičar. * [[Milutin Milanković]], ([[1879]] — [[1958]]), inženjer, geofizičar, klimatolog i astronom, svetski poznat kao autor teorije poznate pod imenom [[Milankovićevi ciklusi]]. * [[Josif Pančić]], ([[1814]] — [[1888]]), botaničar i prvi predsednik [[Srpska akademija nauka i umetnosti|Srpske kraljevske akademije]]. * [[Nikola Hajdin]], ([[1923]]), akademik, doktor građevinskih nauka, aktuelni predsednik [[SANU]]. * [[Đuro Kurepa]], ([[1907]] — [[1993]]), matematičar, profesor univerziteta i akademik [[SANU]]. * [[Olga Carević]], ([[1925]]), biohemičarka, profesor univerziteta i akademik [[HAZU]]. === Društvene === * [[Sava Mrkalj]], ([[1783]] — [[1833]]), filolog i reformator jezika. * [[Milan Rešetar]], ([[1860]] — [[1942]]), slavist, lingvist, istoričar. * [[Pero Budmani]], lingvist i filolog. * [[Gajo Petrović]], ([[1927]] — [[1993]]) filozof, član Praksiks grupe i urednik istoimenog časopisa. * [[Danilo Medaković]], ([[1819]] — [[1881]]), istoričar, publicista, štampar i izdavač. * [[Gojko Nikoliš]], ([[1911]] — [[1995]]) istoričar, lekar, učesnik [[NOB]]-a, general-pukovnik [[JNA]], član [[SANU]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. * [[Livije Radivojević]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1921]] — [[1903]]), sudija, predsednik suda Stola sedmorice u [[Zagreb]]u, počasni predsednik [[Srpska banka|Srpske banke]]. * [[Jovan Živković|Baron Jovan Živković Fruškogorski]]<ref name=autogenerated1/>, ([[1826]] — [[1902]]), advokat, većnik Stola sedmorice, prvi predsednik Uprave [[Srpska banka|Srpske banke]] * [[Manojlo Grbić]], ([[1844]] — [[1899]]), profesor, pisac i istoričar. == Privreda == * [[Vladimir Matijević]], ([[1854]] — [[1929]]) trgovac, osnivač [[Privrednik|Srpskog privrednog društva Privrednik]], [[Srpska banka|Srpske banke]] i Saveza zemljoradničkih zadruga. * [[Isidor Dobrović]], ([[1841]] — [[1914]]), trgovac. * [[Anastas Popović]], trgovac, bankar, predsednik Prve hrvatske štedionice. * [[Nikola Ćuk]], ([[1860]] — [[1937]]), trgovac, bankar. * [[Stevan Kalember]], ([[1862]] — [[1946]]), trgovac. == Stvaralaštvo == === Književnost === * [[Petar Preradović]], pesnik. * [[Jovan Subotić]], pesnik, advokat i političar. * [[Zaharije Orfelin]], pesnik, slikar, istoričar. * [[Dejan Medaković]], književnik, istoričar umetnosti i akademik, bivši predsednik [[SANU]]. * [[Vladan Desnica]], književnik. * [[Grigor Vitez]], pjesnik, dečji pisac, prevodilac. * [[Simo Matavulj]], književnik. * [[Pero Budmani]], književnik. * [[Marko Car]], književnik. * [[Jovan Sundečić]], književnik. * [[Vojin Jelić]], književnik. * [[Stanislava Taša Gavrilović]], književnica. * [[Daliborka Kiš Juzbaša]], književnica. * [[Dara Sekulić]], književnica. * [[Simo Mraović]], književnik. * [[Branko Radičević]], književnik. === Muzika === * [[Josif Runjanin]], kompozitor hrvatske himne ''[[Lijepa naša domovino]]''. * [[Petar Konjović]], kompozitor * [[Stevan Deskašev]], tenor * [[Arsen Dedić]], muzičar i kantautor. * [[Đorđe Novković]], kompozitor. * [[Boris Novković]], pevač. * [[Boško Beuk]], pevač, kompozitor i aranžer. * [[Neda Ukraden]], pevačica, rođena u Imotskom. * [[Đurđica Barlović]] rođena Miličević, nekadašnja pevačica u grupi [[Novi Fosili]]. * Momčilo Popadić, autor brojnih tekstova hrvatskih evergreena (npr. "Oprosti mi, pape"), === Film i pozorište === * [[Rade Šerbedžija]], glumac. * [[Lucija Šerbedžija]], glumica. * [[Bogdan Diklić]], glumac. * [[Petar Kralj]], glumac. * [[Slavko Štimac]], glumac. * [[Pero Kvrgić]], glumac. * [[Dejan Dubajić]], glumac. * [[Đorđe Rapajić]](1952-2000),glumac,Nosonja iz "Smogovaca",Pero iz "Poštanskog sandučića" * Špiro Guberina, glumac === Slikarstvo i vajarstvo === * [[Sava Šumanović]], ([[1896]] — [[1942]]), slikar. * [[Đorđe Petrović]], ([[1933]]), sikar. * [[Vojin Bakić]], ([[1915]] — [[1992]]), vajar, autor spomenika [[Stjepan Stevo Filipović|Stjepanu Filipoviću]] u [[Valjevo|Valjevu]] i spomenika na [[Petrova gora|Petrovoj gori]]. * [[Stojan Aralica]], slikar * [[Dušan Džamonja]], vajar * [[Zlatko Prica]], slikar i grafičar * [[Joakim Marković]], slikar iz 18. veka * [[Nikola Mašić]], slikar == Vojska == * [[Stojan Janković]], jedan od vođa srpskih [[Uskoci|uskoka]] u [[Ravni kotari|Ravnim kotarima]] u [[XVII vek]]u. * [[Rade Končar]], jedan od vođa [[KPH]], i [[narodni heroj]] * [[Jovo Stanisavljević Čaruga]], razbojnik (hajduk) iz [[Slavonija|Slavonije]] početkom [[20. vek]]a. * [[Zdravko Ponoš]] ([[1962]]), general-potpukovnik [[Vojska Srbije|Vojske Srbije]] u penziji, bivši [[načelnik Generalštaba Vojske Srbije]]. * [[Svetozar Borojević]], feldmaršal general [[Austrougarska|austrougarske]], baron. == Štampa == * [[Božidar Petranović]], osnivač Srpsko-Dalmatniskog magazina, prvog srpskog književnog i naučnog časopisa u [[Dalmacija|Dalmaciji]] ([[Zadar]]), u 19. veku. * [[Pavle Aršinov]], urednik lista [[Privrednik (list)|Privrednik]] * [[Pavle Jovanović (štampar)|Pavle „Paja“ Jovanović]], osnivač prve srpske štamparije u [[Zagreb]]u * [[Dušan Rogić]], novinar, uređivao „Srpski zabavnik“ u Zagrebu == Sport == * * [[Mihailo Merćep]], biciklist i letački pionir. * [[Vladimir Beara]]<ref>[http://www.slobodnadalmacija.hr/Hrvatska/tabid/66/articleType/ArticleView/articleId/71912/Default.aspx DESET STVARI KOJE SU NAM PODARILI SRBI I CRNOGORCI Od struje do Jugoplastike, Beare i čojstva > Slobodna Dalmacija > Hrvatska<!-- Bot generated title -->]</ref>, fudbaler i jugoslavenski reprezentativac. * [[Predrag Stojaković]], košarkaš i jugoslavenski reprezentativac. * [[Ivan Ergić]], fudbaler i jugoslavenski reprezentativac. * [[Siniša Mihajlović]], fudbaler, jugoslavenski reprezentativac i srpski trener. * [[Ljubomir Travica]], (1954), odbojkaš, jugoslavenski reprezentativac i srpski trener. * [[Jasna Šekarić]], [[streljaštvo|streljašica]] i jugoslavenska i srpska reprezentativka. * [[Vladimir Vujasinović]], vaterpolista i jugoslavenski i srpski reprezentativac. * [[Kosta Perović]], košarkaš i srpski reprezentativac. * [[Milan Mačvan]], košarkaš i srpski reprezentativac. * [[Jelena Dokić]], teniserka i australijska reprezentativka. * [[Igor Hinić]], (1975), vaterpolista i hrvatski reprezentativac. * [[Dragan Travica]], (1986), odbojkaš i italijanski reprezentativac. * [[Miloš Milošević]], plivač i hrvatski reprezentativac.<!-- nikola plecas kosarkas --> * [[Dado Pršo|Miladin „Dado“ Pršo]], fudbaler i hrvatski reprezentativac. * [[Dejan Jaković]], fudbaler i kanadski reprezentativac. * [[Milan Rapaić]], fudbaler i hrvatski reprezentativac. * [[Mario Todorović]], (1988), plivač i hrvatski reprezentativac. * [[Mitar Mrkela]], fudbaler * [[Boro Cvetković]], fudbaler == Reference == {{reflist}} == Vidi još == * [[Srbi u Hrvatskoj]] * [[Srbi u Dalmaciji]] * [[Srbi]] * [[Spisak poznatih Srba]] [[Kategorija:Srbi u Hrvatskoj|*]] [[Kategorija:Spisak ljudi po nacionalnosti]] pyu8nzc5e4537xnhiauvb2w5v5vcozq 0 251980 41259918 41219672 2022-07-23T04:59:19Z Kwamikagami 4268 wikitext text/x-wiki {{bez_izvora}} [[Datoteka:Iron Curtain map.svg|250p|mini|desno|Zemlje Varšavskog pakta su prikazane crvenom, a države NATO pakta plavom. Jugoslavija je bila nezavisna od Istočnog bloka, a Albanija je istupila iz njega 1960ih.]] '''Gvozdena zavesa''' ili '''Blokovska podela''' je zapadnjački izraz koji je popularizovao [[Vinston Čerčil]] misleći na granicu koja je simbolično, ideološki i fizički podelila [[Evropa|Evropu]] na dva odvojena dela od kraja [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]] do kraja [[Hladni rat|Hladnog rata]], otprilike od [[1945]]. do [[1990]]. == Političke, ekonomske i vojne realnosti == === Istočno od Gvozdene zavese === [[Datoteka:Curtain germany.jpg|desno|mini|250p|Gvozdena zavesa u Nemačkoj]] Dok je postojala Gvozdena zavesa, zemlje [[Istočna Evropa|istočne Evrope]] i mnoge u [[Srednja Evropa|Centralnoj Evropi]] (osim [[Zapadna Nemačka|Zapadne Nemačke]], [[Lihtenštajn]]a, [[Švajcarska|Švajcarske]] i [[Austrija|Austrije]]) su bile pod političkim uticajem [[Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika|Sovjetskog Saveza]]. Istina je da su centralnoevropske zemlje češće smatrane delom istočne Evrope nego Centralne Evrope. Mnoge od tih zemalja su bile [[Sovjetske Socijalističke Republike|članice Sovjetskog Saveza]], dok su, osim u dva izuzetka, susednim državama vladale prosovjetske vlade, koje su držane tu pod pretnjom vojne sile. Dva izuzetka su bile [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|Jugoslavija]] koja je sačuvala punu nezavisnost i [[Albanija]] koja se otrgla od sovjetskog uticaja [[1960e|šezdesetih]] godina i svrstala se uz [[Kina|Kinu]]; i Jugoslavija i Albanija su bile [[komunizam|komunističke]] države. Istočno od Gvozdene zavese, države su razvile svoje međunarodne ekonomske i vojne saveze, [[COMECOM]] i [[Varšavski pakt]]. === Zapadno od Gvozdene zavese === Zapadno od Gvozdene zavese, države [[Zapadna Evropa|zapadne]] i [[Južna Evropa|južne Evrope]], uz Austriju, Lihtenštajn, Švajcarsku i Zapadnu Nemačku su se zasnivale na [[tržišna ekonomija|tržišnoj ekonomiji]]. Sa izuzetkom perioda [[fašizam|fašizma]] u [[Španija|Španiji]] i [[Portugalija|Portugalu]] i vojne diktature u [[Grčka|Grčkoj]], ovim zemljama su vladale [[demokratija|demokratske]] vlade. Većina zemalja zapadno od Gvozdene zavese - sa izuzetskom neutralne Švajcarske, Lihtenštajna, [[Švedska|Švedske]], [[Finska|Finske]] i [[Irska|Irske]] - su bile u savezu sa [[Sjedinjene Američke Države|SAD]] u [[NATO]] paktu. Ekonomski, [[Evropska zajednica]] i [[Evropska asocijacija za slobodnu trgovinu]] su bili zapadni odgovor na COMECON. === Gvozdena zavesa kao fizički pojam === [[Datoteka:Curtain germany detail.jpg|180p|mini|levo|Deo Gvozdene zavese]] Gvozdena zavesa je dobila fizičku formu u obliku pograničnih zaštita između zemalja istočnog i zapadnog bloka. Ove zemlje su bile najmilitarizovanija područja na svetu, posebno u takozvanoj „Unutrašnjoj nemačkoj granici“ između [[Istočna Nemačka|Istočne]] i Zapadne Nemačke. Unutrašnja nemačka granica je u ruralnim krajevima bila obeležena dvostrukom bodljikavom žicom, dok je u urbanim sredinama obeleževana visokim betonskim zidovima sličnim [[Berlinski zid|Berlinskom zidu]]. Barijera je uvek bila malo u teritoriji Istočne Nemačke da bi se izbeglo bilo kakvo ugrožavanje teritorije Zapadne Nemačke. Prava granica je bila obeležena stubovima i znacima i na nju su pazile brojne kule smeštene iza barijere. Na nekim mestima je napravljena „staza smrti“ na istočnonemačkoj strani granice, u kojoj je nedozvoljeni ulazak kažnjavan otvaranjem vatre na prekršioca. Pojas zemlje sa zapadnonemačke strane zida - između stvarne granice i zida - je uvek bio dostupan, ali samo uz veliki lični rizik, pošto su granicom patrolirale i istočnonemačke i zapadnonemačke pogranične straže. Incidenti nisu bili strani, a ukupno je 28 istočnonemačkih graničara ubijeno između [[1948]]. i [[1981]]. (neki su bili žrtve [[prijateljska vatra|prijateljske vatre]]). {{Poseban članak|Istočnonemački pogranični sistem}} Na drugim mestima, pogranične straže između istoka i zapada su bile slabije. Na primer, granica između [[Mađarska|Mađarske]] i neutralne Austrije je bila označena običnom žičanom ogradom koja je lako uklonjena kada je ona postala prvi deo Gvozdene zavese koji je demontiran [[1989]]. Termin Gvozdena zavesa je korišćen samo za utvrđene granice u centralnoj Evropi; on nije nikada korišćen za slične granice u Aziji između komunističkih i [[kapitalizam|kapitalističkih]] zemalja. Granica između [[Severna Koreja|Severne Koreje]] i [[Južna Koreja|Južne Koreje]] je slična bivšoj unutrašnjoj nemačkoj granici, posebno po stepenu militarizacije, ali nikad nije smatrana delom Gvozdene zavese. == Poreklo Gvozdene zavese == Prva zabeležena upotreba termina „gvozdena zavesa“ je bila [[1819]], u opštem smislu „neprobojne barijere“. Do [[1920]]. ona je postala povezana sa granicom [[sfera uticaja|sfere uticaja]] Sovjetskog Saveza. [http://www.etymonline.com/index.php?term=iron+curtain] Korišćen je u tokom Drugog svetskog rata od strane [[treći rajh|nemačkog]] ministra [[propaganda|propagande]] [[Jozef Gebels|Jozefa Gebelsa]] i kasnije od strane grofa [[Luc Šverin fon Krosig|Luca Šverina fon Grosiga]] u poslednjim danima rata; međutim, nju je popularizovao [[Ujedinjeno Kraljevstvo|britanski]] premijer Vinston Čerčil, koji ga je iskoristio u svom predavanju [[5. mart]]a [[1946]]. u [[Vestminsterski koledž|Vestminsterskom koledžu]] u [[Fulton (Misuri)|Fultonu]], [[Misuri]]: <blockquote>''Od [[Ščećin|Šćećina]] na [[Baltičko more|Baltiku]] do [[Trst]]a na [[Jadransko more]]u, „gvozdena zavesa“ se spustila širom kontinenta. Iza te linije leže se prestonice starih država Centralne i istočne Evrope. [[Varšava]], [[Berlin]], [[Prag]], [[Beč]], [[Budimpešta]], [[Beograd]], [[Bukurešt]] i [[Sofija]]; svi ti čuveni gradovi i stanovništvo oko njih leži u onom što moram nazvati sovjetskom sverom, i svu su subjekti, u ovom obliku ili onom, ne samo sovjetskog uticaja, već i vrlo velike i u nekim slučajevima povećane kontrole iz [[Moskva|Moskve]].''</blockquote> Nakon svog pada, deo Berlinskog zida je prenešen i uzdignut u Vestminsterskom koledžu. == Reakcije == Na početku, mnoge zapadne države su osudile Čerčilov govor. Većina zapadne javnosti je još uvek smatrala Sovjetski Savez bliskim saveznikom, u smislu nedavne pobede nad nacističkom Nemačkom i [[Japano]]m. Mnogi su videli Čerčilov govor kao ratnohuškački i nepotreban. Međutim, pošto su sovjetske arhive sada javne, mnogi istoričari su promenili svoje mišljenje. Iako fraza nije bila dobro prihvaćena u to vreme, kako je Hladni rat jačao, ona je stekla popularnost kao kratka referenca na podelu Evrope. Gvozdena zavesa je služila da zadrži ljude i informacije, i metafora je na kraju zadobila veliku prihvaćenost na Zapadu. U Sovjetskom Savezu, govor je prihvaćen od strane [[Josif Staljin|Staljina]] kao učvršćivanje njegovog mišljenja da je sukob sa Zapadom neizbežan. Tokom sledećih meseci, kroz kombinaciju ubeđivanja i čistki onih koji su imali drugačije mišljenje, Sovjetski Savez je zaista počeo da vidi Zapad kao pretnju više nego saveznika koji je bio tokom Drugog svetskog rata. === Neprijateljstvo između Istoka i Zapada === Neprijateljstvo između Sovjetskog Saveza i Zapada koje je dovelo do Čerčilovo govora je imalo različita porekla. Velika Britanija, [[Francuska]], Japan, Kanada, SAD i druge zemlje su podržavale [[Bela garda|Bele]] protiv [[Boljševici|Boljševika]] tokom [[Ruski građanski rat|Ruskog građanskog rata]] i ta činjeninica nije zaboravljena od strane Sovjeta. U predvečerje Drugog svetskog rata i u pogledu ugađanja Zapada [[Adolf Hitler|Hitleru]] da bi se sačuvao mir, Sovjeti su potpisali [[sporazum Ribentrop-Molotov]] sa nacističkom Nemačkom. Jedna od ciljeva Sovjeta je bila podela države između njih da bi se stvorila tampon-zona. Nakon rata, Staljin je bio odlučan da postavi sličnu tampon-zonu protiv Nemačke sa prosovjetskim državama na svojoj granici, što je dovelo do zategnutih odnosa na [[Konferencija u Jalti|Jaltskoj konferenciji]] (februar [[1945]]) i potonjoj [[Potsdamska konferencija|Potsdamskoj konferenciji]] (avgust 1945). Na Zapadu nije bilo samo otpora sovjetskoj dominaciji nad državama koje bi činile tampon-zonu, već i strah da Sovjeti grade carstvo koje može biti pretnja njima i njihovim interesima. A posebno je Čerčil bio zabrinut da bi se SAD mogle vratiti predratnom [[izolacionizam|izolacionizmu]], ostavljajući opustošene evropske zemlje nemoćnima da se odupru sovjetskim zahtevima. Američki predsednik [[Frenklin Delano Ruzvelt|Frenklin D. Ruzvelt]] je najavio na Jaltskoj konferenciji da će se nakon poraza Nemačke, američke snage povući iz Evrope za dve godine. Postoje ranija korišćenja termina „gvozdena zavesa“ od Čerčilovog govora. Neki navode da je termin prva sklopila [[Belgija|belgijska]] kraljica Elizabeta nakon početka [[Prvi svetski rat|Prvog svetskog rata]] da bi opisala političku situaciju između Belgije i Nemačke. Gvozdena zavesa je bila obavezna mera predostrožnosti u svim nemačkim [[pozorište|pozorištima]] da bi se sprečila mogućnost širenja požara sa bine na ostatak pozorišta. Takvi požari su bili uobičajeni pošto je dekor bio vrlo zapaljiv. U slučaju požara, metalni zid bi odvojio binu od pozorišta, olakašavajući time da se požar brže ugasi. Daglas Rid je iskoristio ovu metaforu u svojoj knjizi „Bogatstvo sramote“ (''-{Disgrace Abounding}-''): ''"Gorak sukob [u [[Kraljevina Jugoslavija|Jugoslaviji]] između srpskih unionista i hrvatskih federalista] se jedino može sakriti preventivnom gvozdenom zavesom kraljeve diktature."'' [[25. februar]]a [[1945]], Jozef Gebels je pisao o gvozdenoj zavesi u svojim nedeljnim novimana ''Das Rajh'': <blockquote>''Ako nemački narod položi svoje oružje, Sovjeti će, prema sporazumu između Ruzvelta, Čerčila i Staljina, okupiratu celu Istočnu i Jugoistočnu Evropu zajedno sa velikim delom Rajha. Gvozdena zavesa će pasti nad ovo ogromnom teritorijom pod kontrolom Sovjetskog Saveza, iza koje će narodi biti pobijeni. Jevrejska štampa u [[London]]u i [[Njujork]]u će verovatno aplaudirati.''</blockquote> Prvo zvučno pominjanje „gvozdene zavese“ je bilo emitovano od strane grofa Luca Šverina fon Krosiga narodu Nemačke [[2. maj]]a [[1945]]: <blockquote>''Na Istoku, gvozdena zavesa, iza koje se, skriveno od očiju sveta, rad na uništenju nastavlja, se sigurno kreće napred.''</blockquote> Prva zabeležana prilika u kojoj je Čerčil koristio termin „gvozdena zavesa“ je bilo [[12. maj]]a [[1945]]. u telegramu koji je poslao američkom predsedniku [[Hari Truman|Hariju Trumanu]]: <blockquote>''Duboko sam zabrinut oko situacije u Evropi... 3. Gvozdena zavesa je spuštena duž njihovog fronta. Ne znamo šta se dešava iza nje. Čini se da ćče ceo region istočno od linije [[Libek]]-Trst-[[Krf]] biti uskoro kompletno u njihovim rukama. Ovome se mora dodati dalje veliko područje koje su osvojile američke armije između Ajzneka i [[Laba (reka)|Labe]], koje će, pretpostavljam, za nekoliko nedelja biti okupirane, kada se Amerikanci povuku, od strane ruske sile. Sve vrste priprema će morati biti načinjene od strane generala [[Dvajt D. Ajzenhauer|Ajzenhauera]] da bi se sprečio još jedan ogromni prebeg nemačkog stanovništva na zapad kako se odvija ovaj ogromni moskovski napredak prema centru Evrope. A onda će se zavesa opet spustiti u vrlo velikom stepenu, ako ne i potpuno. Tako će široka zemlja od mnogo stotina milja okupirana od strane Rusa izolovati nas od Poljske...''</blockquote> Čerčil je ponovio ove reči u sledećem telegramu Trumanu [[4. jun]]a [[1945]]. u kome je protestovao protiv američkog povlačenju prema onome što je ranije označena kao, i na kraju postala, američka okupaciona zona, kazavši da će vojno povlačenje dovesti: <blockquote>''sovjetsku silu u srce zapadne Evrope i do spuštanja gvozdene zavese između nas i svega na istoku.''</blockquote> Na Potsdamskoj konferenciji, Čerčil se žalio Staljinu na „gvozdenu ogradu“ oko britanske misije u Bukureštu. Alen Dul je koristio termin u govoru [[3. decembar|3. decembra]] [[1945]], misleći samo na Nemačku: <blockquote>''Teško je reći šta se dešava, alu uglavnom Rusi se ponašaju malo bolje od razbojnika. Oni su razneli sva tečna imanja. Bonovi za hranu nisu izdani Nemcima, koji su primorani peške putovati u rusku zonu, često više mrtvi nego živi. Gvozdena zavesa se spustila nad sudbinom ovih ljudi i vrlo verovatno je da su uslovi zaista užasni. Nasuprot obećanjima u Jalti, verovatno 8 do 10 miliona ljudi je porobljeno.''</blockquote> == Analogni termini == Varijanta Gvozdene zavese, „Bambusna zavesa“ je smišljena u referenci na Narodnu Republiku Kinu. Polje [[kaktus]]a koje okružuju američku mornaričku bazu u zalivu [[Gvantanamo]] je povremeno nazivana „Kaktusna zavesa“. Kako su se odnosi između Zapada i država iza Gvozdene i Bambusne zavese popravili sa krajem Hladnog rata, termin je prestao da se koristi. == Spoljašnje veze == {{Commonscat|Iron curtain}} * [http://www.theanswerbank.co.uk/Answered/Question1990-6.asp?Page=1 Odakle potiče termin Gvozdena zavesa?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041013131201/http://www.theanswerbank.co.uk/Answered/Question1990-6.asp?Page=1 |date=2004-10-13 }} * [http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/episodes/02/reflections/ Sovjetska reakcija na Čerčilov govor] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081219183502/http://www.cnn.com/SPECIALS/cold.war/episodes/02/reflections/ |date=2008-12-19 }} * [http://www.churchill-speeches.com/speech_player/index.htm Zvučni zapis Čerčilovog govora] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060627103523/http://www.churchill-speeches.com/speech_player/index.htm |date=2006-06-27 }} {{Hladni rat}} [[Kategorija:Hladni rat]] [[Kategorija:Sintagme]] clx713p5j0vwjttoqtmnzc55bhtyuyb 0 257492 41259908 41259857 2022-07-22T20:46:51Z Alekol 2231 /* Jul/Juli/Srpanj */ wikitext text/x-wiki {{Godina nav|2022}} {{Godina u drugim kalendarima|2022}} Godina '''2022''' ('''[[Rimski brojevi|MMXXII]]''') je [[redovna godina koja počinje u subotu]]. == Događaji == === Januar/Siječanj === * [[1. 1.]] - Na snazi je Regionalno sveobuhvatno ekonomsko partnerstvo 15 zemalja Azije i Pacifika, najveći trgovinski blok na svetu. * [[4. 1.]] - Cijena plina skočila preko 30% u Europi (peterostruko u godinu dana); u plinovodu Yamal tok plina je obrnut već 15 dana. * 4. 1. - Kosovo zabranjuje rudarenje kriptovaluta zbog nestašice struje. * 4. 1. - Nagli porast broja registrovanih sa koronom u regionu. * [[5. 1.]] - Protesti u [[Kazahstan]]u povodom poskupljenja goriva prerastaju u nerede. Vlada je podnela ostavku, kao i predsednik Saveta bezbednosti, bivši predsednik Nazarbajev - red se uspostavlja uz pomoć ruskih trupa. * 5. 1. - Ministarstvo finansija SAD uvelo sankcije Miloradu Dodiku i banjalučkoj ATV zbog "koruptivnih aktivnosti" i pretnje stabilnosti i teritorijalnoj celovitosti BiH. * 5. 1. - [[Novak Đoković]] stigao u Melbourne nakon što je, kontroverzno, dobio medicinsko izuzeće od obavezne vakcinisanosti - viza mu je poništena, što je oboreno na sudu 10-og, u međuvremenu je u pritvoru za imigrante. * 5. 1. - Severna Koreja testirala hipersoničnu raketu - izvodi još šest različitih testova ovog meseca. * [[6. 1.]] - Ruski vojnici došli u nedavno napuštenu francusku bazu u [[Timbuktu]]u. * [[10. 1.]] - Američko-ruski razgovori u Ženevi: teme su ruske trupe na ukrajinskoj granici i ruski zahtevi NATO-u. * [[11. 1.]] - Zaplijenjeno pola tone kokaina u tovaru banana namijenjenom crnogorskom trgovačkom lancu "Voli". * [[14. 1.]] - Odlukom ministra za imigraciju, Đokoviću je ponovo oduzeta australska viza - federalni sud odbija žalbu, deportovan je 16-og. * [[15. 1.]] - Erupcija podvodnog vulkana Hunga Tonga - manji cunami i pepeo na [[Tonga|Tongi]]. * 16. 1. - Referendum o promeni Ustava Srbije, u delu o pravosuđu: 60,3% je "za", izlaznost 30,1%. Deo opozicije tvrdi da je bilo prevara. * [[19. 1.]] - Vladajuća koalicija "Crno na bijelo", Građanskog pokreta URA i Saveza građana Civis, podnijela je Skupštini Crne Gore Inicijativu 31 poslanika, uključujući iz DPS, za izglasavanje nepovjerenja Vladi premijera Zdravka Krivokapića. * [[20. 1.]] - Vlada Srbije povukla rudarske dozvole Rio Tintu. * 20. 1. - Bitka u al-Hasaki na istoku Sirije: istovremeni napad Islamske Države na zatvor i pobuna zatvorenika - slede višednevne borbe sa kurdskim SDF, zatvor je uništen a 2 - 3 hiljade zatvorenika je pobeglo ili nestalo. * [[21. 1.]] - Rusija traži povlačenje NATO trupa iz Bugarske i Rumunije, u okviru vraćanja na situaciju iz 1997. * 21. 1. - MUP Srbije objavljuje da se sprema atentat na predsednika Vučića, od strane grupe Radoja Zvicera. * [[24. 1.]] - Vojni udar u Burkini Faso - u zemlji je sigurnosna kriza od 2015. usled napada islamističkih militanata. * [[27. 1.]] - SAD odbijaju ruski zahtev da Ukrajina ne bude nikada primljena u NATO. * [[29. 1.]] - Talijanski predsjednik [[Sergio Mattarella]] je reizabran, pošto je umoljen da pristane na to radi stabilnosti. * [[30. 1.]] - Završen ''Australian Open'': [[Rafael Nadal]] je osvojio rekordnu 21. titulu, mešovite dublove su dobili [[Kristina Mladenovic]] i [[Ivan Dodig]], [[Petra Marčinko]] među juniorkama. === Februar/Veljača === * [[2. 2.]] - Vrhunac omikronovog talasa u Srbiji: 7-dnevni prosek registrovanih slučajeva 19.288 (vrhunac hospitalizacija 14. 2., 7-dnevni prosek 4.513). * [[3. 2.]] - Racija američkih specijalaca u Atmehu na severozapadu Sirije: lider ID Abu Ibrahim al-Qurayshi se digao u vazduh sa svojom porodicom. * [[4. 2.]] - Izglasano nepovjerenje crnogorskoj vladi [[Zdravko Krivokapić|Zdravka Krivokapića]], glasovima "Crno na bijelo" i opozicije. Tri dana kasnije i predsjedniku Skupštine Aleksi Bečiću. * 4. 2. - NATO zaključio "aktivnost budnosti" ''Neptune Strike 2022'' u Jadranu, u kojoj je učestvovao i nosač aviona '' USS Harry S. Truman''<ref>[https://sfn.nato.int/newsroom/news-archive/2022/nato-concludes-vigilance-activity-neptune-strike-2022 NATO Concludes Vigilance Activity Neptune Strike 2022]. sfn.nato.int Feb 5 2022</ref> (u posjeti Splitu od 11-og). * 4. 2. - Predstavljen izgled [[Hrvatska i euro|hrvatskih kovanica eura]], sporni prijedlog rješenja sa kunom ubrzo povučen. * 4. 2. - Sastanak [[Xi Jinping|Xi]] - Putin u Pekingu: kritikuju "negativan uticaj" SAD u Evropi i Azijsko-pacifičkom regionu, Kina podržava Rusiju u ukrajinskoj krizi. * [[4. 2.|4]] - [[20. 2.]] - Zimske olimpijske igre u Pekingu. * [[5. 2.]] - [[Argentina]] pristupa kineskoj inicijativi [[Pojas i put]]. * [[6. 2.]] - Platinski jubilej, 70 godina vladavine britanske kraljice [[Elizabeta II|Elizabete II]]. * 6. 2. - ''Freedom Convoy'': proglašeno vanredno stanje u gradu [[Ottawa]], gde su kamioni i pešaci okupljeni od 29. 1., u protestu zbog obaveznog vakcinisanja, uz neprekidne sirene, izgrede i saobraćajni kolaps. * 6 - 7. 2. - Ruska klizačica Kamila Valijeva (15) izvela četvorostruki skok, ali ceremonija dodele medalja je otkazana zbog nedozvoljene supstance. * [[10. 2.]] - Započinju rusko-beloruske vojne vežbe u Belorusiji. * [[15. 2.]] - Kiša od 258 mm izaziva klizišta u brazilskom gradu [[Petrópolis]], 217+ stradalih. * [[17. 2.]] - Francuska i evropski saveznici najavljuju povlačenje trupa iz [[Mali]]ja. * [[18. 2.]] - U [[Donjecka Narodna Republika|Donjeckoj]] i [[Luganska Narodna Republika|Luganskoj]] separatističkoj republici objavili evakuaciju civila u Rusiju, jer Ukrajina navodno planira ofanzivu. Prethodnih dana su pojačana granatiranja, danas se izveštava o eksplozijama automobila u Donjecku i gasovoda kod Luganska. Sutradan proglašavaju mobilizaciju. * 18. 2. - Engleska i Vels pogođeni olujom Eunice, najjačom od 1987, pogađa i druge zemlje oko Severnog mora i Baltika. * [[19. 2.]] - Uhićen ministar graditeljstva Darko Horvat. * [[20. 2.]] - Velika brana etiopskog preporoda: elektrana je proizvela prvu struju. * [[21. 2.]] - Putin objavio priznanje Donjecke i Luganske republike. Predviđeno je slanje ruske vojske kao mirovnjaka na te teritorije. * [[23. 2.]] - Ukrajina je izglasala uvođenje vanrednog stanja, a lideri donbaskih republika su zatražili pomoć od Rusije u "odbijanju agresije". [[Datoteka:UK-MOD-Ukraine-2022-02-28.jpg|mini|250px|[[Ruska invazija na Ukrajinu 2022.|Ruska invazija na Ukrajinu]]: ruski prodori do kraja februara]] * [[24. 2.]] - Rusija započela [[Ruska invazija na Ukrajinu 2022.|"specijalnu vojnu operaciju" za "demilitarizaciju i denacifikaciju Ukrajine"]]. Putin preti "posledicama većim nego ikad u istoriji" onima koji bi se umešali. Nakon udara po vojnoj infrastrukturi došlo je do prodora sa severa, severoistoka i juga. Zauzeto je [[Zmijsko ostrvo]] blizu ušća Dunava, nakon široko publikovanog prkosa ukrajinskog garnizona. * [[25. 2.]] - Ruske trupe na severnoj periferiji Kijeva, vodi se borba za aerodrom Hostomel. Putin poziva ukrajinsku vojsku da zbaci "narkomansku neonacističku" vlast. * [[27. 2.]] - Putin povisio gotovost strateških snaga zbog sankcija i "pretećih izjava" lidera NATO zemalja; EU će plaćati kupovinu i dostavu oružja Ukrajini, zatvoren je vazdušni prostor za ruske avione. * [[28. 2.]] - Prvi pregovori na granici Ukrajine i Belorusije, raketni napad na Harkov, Turska zatvara Moreuze, u skladu sa Konvencijom iz Montreauxa. === Mart/Ožujak === * [[2. 3.]] - Ruske snage su zauzele [[Herson]] i okružile [[Mariupolj]], priznaju 498 mrtvih od početka invazije. Generalna skupština UN osudila rusku invaziju na Ukrajinu sa 141-im glasom za (uključujući Srbiju), pet protiv (Belorusija, S. Koreja, Eritreja i Sirija) i 35 uzdržanih. Niz zemalja je prijavio Međunarodnom krivičnom sudu zločine u Ukrajini. * [[4. 3.]] - Ruske snage su zauzele nuklearnu elektranu Zaporožje, kod Energodara; bilo je vatre u zgradi za obuku (najveća NE u Evropi, nominalni kapacitet 5.700 MW). * [[7. 3.]] - Misija EUFOR Althea saopštila da je u BiH raspoređeno dodatnih 500 pripadnika. * [[8. 3.]] - SAD i UK zabranjuju uvoz ruske nafte - cena barela je preko 120 dolara. Cena [[nikl]]a je udvostručena od početka rata, kao i cena prirodnog gasa; cena pšenice je veća oko 50%. UNHCR kaže da je Ukrajinu napustilo dva miliona ljudi. * [[9. 3.]] - Bolnica za majku i dete u [[Mariupolj]]u teško oštećena u ruskom napadu - grad je granatiran više dana, što sprečava evakuaciju civila. * 9. 3. - Na Korzici izbijaju neredi sedam dana pošto je nacionalista Yvan Colonna izboden u zatvoru (umire 21. 3.) * 9. 3. - Konzervativac [[Yoon Suk-yeol]] izabran za predsednika Južne Koreje. * [[10. 3.]] - Dron iz pravca Ukrajine pao na zagrebački Jarun u 23 sata. * [[11. 3.]] - [[Gabriel Boric]] je novi predsjednik [[Čile]]a. * [[14. 3.]] - Raketni napad na bazu Javorov, zapadno od Lavova. * 14. 3. - Iranska revolucionarna garda raketirala okolinu američkog konzulata u iračkom Irbilu, navodni izraelski centar, iz odmazde za udar u Siriji u kome su stradali njeni članovi. * 14. 3. - Kineski južni grad Shenzhen je u lokdaunu, ograničen je pristup Šangaju, veliki porast i na severoistoku, mada su cifre relativno male. Ozbiljnija je situacija u Hong Kongu. * [[15. 3.]] - Rusija objavila napuštanje [[Savjet Evrope|Savjeta Evrope]], pre nego što je ovo telo to izglasalo. * [[16. 3.]] - Pogođeno pozorište u Mariupolju, u čijem skloništu se nalazio jedan broj ljudi. * [[18. 3.]] - U Turskoj otvoren [[Most Çanakkale 1915]] ili Dardanelski most, kod mesta [[Lapseki]] - to je sa 2.023 m najduži [[viseći most]] na svetu. * 18 - [[20. 3.]] - U Beogradu održano Svetsko prvenstvo u dvoranskoj atletici. [[Ivana Španović|Ivana Vuleta]] (ex Španović) osvojila zlato u skoku u dalj. * [[19. 3.]] - Puštena u saobraćaj brza pruga Beograd - Novi Sad, deo pruge do Budimpešte. * [[21. 3.]] - China Eastern Airlines Flight 5735: avion se srušio kod [[Wuzhou]]a - 132 mrtvih. * [[22. 3.]] - Ukrajinske snage povratile Makarov kod Kijeva i potisnule ruske snage. * [[24. 3.]] - Severna Koreja testirala do sada najveću interkontinentalnu raketu, Hwasong-17. * 24. 3. - NATO objavljuje da će postaviti četiri nove borbene grupe, od 40.000 ljudi u Slovačkoj, Mađarskoj, Rumuniji i Bugarskoj. * [[25. 3.]] - Rusko ministarstvo odbrane izjavljuje da će preneti fokus na Donbas. * [[27. 3.]] - [[94. dodjela Oscara]]: najbolji film je ''[[CODA (film)|CODA]]'', uz još dve nagrade; "[[Dina (2021.)|Dina]]" 6 nagrada od 10 nominacija; ''[[The Power of the Dog (film)|The Power of the Dog]]'' jedna od 12; ''[[Belfast (film)|Belfast]]'' i ''[[West Side Story (2021)|West Side Story]]'' po jedna od 7. [[Will Smith]] ošamario [[Chris Rock|Chrisa Rocka]]. * [[29. 3.]] - U padu helikoptera misije MONUSCO u DR Kongu ima osam poginulih, uključujući potpukovnika Dejana Stanojevića iz Srbije. * mart - Počeo toplotni talas u Indiji, mesec je najtopliji od 1900. === April/Travanj === * [[1. 4.]] - Nesreća u rudniku "Soko", kod [[Sokobanjska Moravica|Sokobanje]], osam rudara stradalo u gušenju metanom. * 1. 4. - Rusija od danas traži isplatu gasa rubljama za zemlje koje ne smatra prijateljskim. * 1. 4. - Ukrajinske snage su povratile [[Buča|Buču]] kod Kijeva, narednih dana se izveštava o ubistvu stotina ljudi za vreme ruske okupacije. * [[3. 4.]] - Predsednički i vanredni parlamentarni izbori u Srbiji i lokalni izbori. [[Aleksandar Vučić]] reizabran sa 58,54 % (+2,5 procentna poena u odnosu na 2017). [[Srpska napredna stranka|SNS]] 120 mandata (-68), Ujedinjena Srbija 38 (novi), SPS-JS 32 (=)... Izjednačeno u beogradskoj skupštini. * 3. 4. - Izbori u Mađarskoj: [[Viktor Orbán|Orbánov]] [[Fidesz]] pojačao većinu za dva mandata. * 3. 4. - Pakistanska ustavna kriza: po savetu premijera [[Imran Khan|Imrana Khana]] je raspušten parlament u kome se pripremao njegov opoziv - Ustavni sud to ocenjuje neustavnim i Khanu je izglasano nepoverenje 10-og. * [[8. 4.]] - Železnička stanica u [[Kramatorsk]]u pogođena raketama - 50 mrtvih. * 8. 4. - Počinju poplave u Južnoj Africi, naročito oko [[Durban]]a - preko 440 mrtvih. * [[12. 4.]] - Visoki predstavnik Šmit suspendovao Zakon o nepokretnoj imovini Republike Srpske. * [[14. 4.]] - Potonula krstarica "Moskva", zastavni brod ruske Crnomorske flote. * [[17. 4.]] - Uhapšena bivša predsednica Vrhovnog suda Crne Gore Vesna Medenica - sumnja na stvaranje kriminalne organizacije i protivzakonit uticaj. * [[18. 4.]] - Ukrajina javlja da je počela ruska ofanziva u Donbasu. Ruske snage su većim delom zauzele Mariupolj, s izuzetkom kompleksa čeličane Azovstal. * [[19. 4.]] - Objavljeno da je potpisan sigurnosni sporazum između Kine i [[Solomonski Otoci|Solomonskih Otoka]]. * [[20. 4.]] - Pet miliona izbeglica iz Ukrajine i 7,1 milion raseljenih, od 44 miliona stanovnika. * [[22. 4.]] - Zemljotres uveče kod [[Berkovići|Berkovića]], jedna osoba poginula u [[Stolac|Stocu]]. [[Datoteka:Dritan Abazovic, December 2020.jpg|mini|120px|[[Dritan Abazović]]]] * [[24. 4.]] - Predsednički izbori u Francuskoj: [[Emmanuel Macron|Macron]] dobija reizbor u drugom krugu, pobedom nad [[Marine Le Pen|Le Pen]] sa 58,5% glasova. * 24. 4. - Izbori u Sloveniji: najviše mandata dobija zeleno-liberalni Pokret Svoboda biznismena [[Robert Golob|Roberta Goloba]]. * [[25. 4.]] - [[Elon Musk]] dogovorio kupovinu [[Twitter]]a za 44 milijarde dolara. * 25 - 26. 4. - Eksplozije u otcepljenom moldavskom regionu [[Pridnjestrovlje]]: srušen radio predajnik, pucano na ministarstvo državne sigurnosti. * [[27. 4.]] - [[Gazprom]] prekinuo isporuke gasa Poljskoj i Bugarskoj, zbog neplaćanja rubljama. * [[28. 4.]] - [[Dritan Abazović]] je novi premijer Crne Gore. === Maj/Svibanj === * [[4. 5.]] - Federalna rezerva SAD diže kamatnu stopu za 0,5 procentna poena kako bi suzbila inflaciju. * [[5. 5.]] - Lokalni izbori u UK: Konzervativci izgubili dosta mesta; [[Sinn Féin]] je najveća stranka u Severnoj Irskoj, ali unionisti imaju 37 mandata prema 36 za nacionaliste, od 90. * [[6. 5.]] - Havanski hotel "Saratoga" teško oštećen u eksploziji gasa, 32 mrtvih. * [[9. 5.]] - Masovni protesti na Šri Lanci zbog teške ekonomske situacije: ostavku daje premijer Mahinda Rajapaksa, inače brat predsednika. * 9. 5. - Predsednički izbori na Filipinima: Ferdinand [[Bongbong Marcos]], sin [[Ferdinand Marcos|nekadašnjeg diktatora]], odnosi ubedljivu pobedu nad potpredsednicom Leni Robredo; za novu potpredsednicu je izabrana [[Sara Duterte]], kćerka [[Rodrigo Duterte|odlazećeg predsednika]]. * 9. 5. - Biden potpisao Zakon o najmu i zajmu za vojnu pomoć Ukrajini. * [[11. 5.]] - Krah [[stablecoin]]a ''terra'': vrednost je pala na 35 američkih centi sa jednog dolara, pošto je novac povlačen brže od automatskog stabilizatora. Krah kriptovaluta do kraja juna obara vrednost tržišta sa tri na jedan bilion dolara. * [[13. 5.]] - Umro predsednik [[Ujedinjeni Arapski Emirati|Ujedinjenih Arapskih Emirata]] i emir Abu Dhabija [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]], nasleđuje ga polubrat [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan|Mohamed]] (faktički još od 2014). * 13. 5. - Severna Koreja potvrdila prvu smrt od kovida, već kroz nekoliko dana se govori o milion ljudi sa "groznicom". * 10 - 14. 5. - Pesma Evrovizije u Torinu: pobedila je ukrajinska numera, a [[Konstrakta]] je peta. * maj - Niz zemalja registruje slučajeve [[Majmunske boginje|majmunskih boginja]]. * 16. 5. - Bitka za Harkov: Ukrajina javlja da su njene trupe stigle do ruske granice (deset dana kasnije se izveštava o granatiranju grada). * 16. 5. - Talas vrućine u Indiji: temperature u New Delhiju i do 49 stepeni. Indijska vlada je zabranila izvoz pšenice. * 16 - 17. 5. - Nove lažne dojave o bombama u Srbiji: škole, studentski domovi, tržni centri, mostovi... * [[17. 5.]] - Prekinut otpor u mariupoljskoj čeličani Azovstal, 264 ranjenih vojnika je evakuisano/zarobljeno (poslednja grupa 20-og, ukupno 2.439 boraca). Fokus borbi je na [[Severodonjeck]]u. * [[18. 5.]] - Finska i Švedska aplicirale za članstvo u NATO, turski predsednik Erdoğan postavlja uslove. * [[21. 5.]] - Izbori u Australiji: konzervativna koalicija [[Scott Morrison|Scotta Morrisona]] gubi većinu, novi premijer je laburist [[Anthony Albanese]]. * [[22. 5.]] - Sukob policije i Torcide na autocesti kod Zagreba, policija otvarala vatru. * [[24. 5.]] - Srpska pravoslavna crkva priznaje autokefalnost [[Makedonska pravoslavna crkva – Ohridska arhiepiskopija|Makedonske pravoslavne crkve – Ohridske arhiepiskopije]], objavio patrijarh Porfirije na zajedničkoj liturgiji u Skoplju. * 24. 5. - U školi u [[Uvalde, Texas]] ubijeno 19 đaka i dve učiteljice. * [[29. 5.]] - Telefonski razgovor Vučić - Putin, dogovoreno snabdevanje gasom uz povoljnu cenu. * [[31. 5.]] - EU dogovorila embargo na rusku naftu koja se prevozi morem, 2/3 uvoza. === Jun/Juni/Lipanj === * [[1. 6.]] - Europska komisija odobrila pristupanje Hrvatske eurozoni. * 1. 6. - ''Depp v. Heard'': porota u Virdžiniji presudila da je [[Amber Heard]] defamirala [[Johnny Depp|Johnnyja Deppa]] * [[6. 6.]] - Otkazana poseta ruskog ino. ministra Sergeja Lavrova Srbiji, pošto susedne zemlje nisu dozvolile prelet. * [[10. 6.]] - Poseta kancelara [[Olaf Scholz|Olafa Scholza]] Beogradu, tokom balkanske turneje. * [[13. 6.]] - Pad berzi širom sveta nakon veće od očekivane majske inflacije u SAD, pale su i kriptovalute a dolar jača (očekuje se povećanje kamatne stope). * 13. 6. - Konflikt u Kivuu, na istoku DR Kongo: pokret M23 je zauzeo grad Bunagana, kongoanske vlasti optužuju [[Ruanda|Ruandu]] za podršku. * [[14. 6.]] - Uništene skoro sve ploče na [[Partizansko groblje u Mostaru|Partizanskom groblju u Mostaru]]. * 14. 6. - [[Otok Hans]] između danskog Grenlanda i Kanade podijeljen napola, čime je završen "Whisky rat". * [[17. 6.]] - U Srbiji registrovan prvi slučaj "majmunskih boginja". * [[19. 6.]] - Parlamentarni izbori u Francuskoj, drugi krug: preds. Macron izgubio većinu. * 19. 6. - [[Gustavo Petro]] je prvi levičar izabran za predsednika [[Kolumbija|Kolumbije]]. * [[22. 6.]] - Zemljotres u afganskoj provinciji Paktika sa velikim brojem žrtava. * [[23. 6.]] - Ukrajina i Moldova dobijaju status kandidata za EU. * [[24. 6.]] - ''Dobbs v. Jackson Women's Health Organization'': Vrhovni sud SAD presudio da ustav ne garantuje pravo na abortus i da savezne države mogu uvesti restrikcije - oborena presuda u ''[[Roe vs. Wade]]'' iz 1973. * 24. 6. - Ukrajina povlači poslednje trupe iz [[Sjeverodonjeck]]a. * 25. 6. - 5. 7. - [[Mediteranske igre]] u Oranu, Alžir * 28 - 30. 6. - Samit NATO u Madridu: Švedska i Finska pozvane u članstvo, nakon sporazuma sa Turskom; usvojen novi strateški koncept. * [[30. 6.]] - Ruske snage se povukle sa [[Zmijsko ostrvo|Zmijskog ostrva]]. * jun - jul - Toplinski val u regiji: u Kninu 28. 6. izmjereno 40,4 stupnjeva, lipanjski rekord. === Jul/Juli/Srpanj === * [[3. 7.]] - Ukrajinske snage se povukle iz [[Lisičansk]]a, tako da je cela [[Luganska oblast]] pod ruskom kontrolom - [[Luganska Narodna Republika|Luganska NR]]. * [[4. 7.]] - Izvanredno stanje zbog suše u pet sjevernih talijanskih regiona; rijeka [[Po]] je skoro presušila. * [[5. 7.]] - Ministar financija [[Zdravko Marić]] podnio ostavku. * 5. 7. - Protesti u Skoplju protiv francuskog predloga za rešenje makedonsko-bugarskog spora postaju nasilni, povređeno je 47 policajaca. * [[7. 7.]] - Britanski premijer [[Boris Johnson]] podneo ostavku, nakon niza skandala koji su doveli do ostavke velikog broja članova vlade. * [[8. 7.]] - Ubijen bivši japanski premijer [[Shinzō Abe]]. * 8. 7. - Denver Nuggetsi produžili ugovor sa [[Nikola Jokić|Nikolom Jokićem]] za 264 miliona dolara. * [[9. 7.]] - Ekonomska kriza na Šri Lanci: gomila upala u predsedničku palatu i zapalila premijerovu kuću - obojica najavljuju ostavke. [[Datoteka:Webb's First Deep Field.tif|mini|Webbovo Prvo duboko polje]] * [[12. 7.]] - Objavljene prve slike dobijene sa [[Svemirski teleskop James Webb|svemirskog teleskopa James Webb]]. * 12. 7. - Dolar i euro oko pariteta: povećane kamate u SAD su potakle rast dolara, dok se u eurozoni očekuje recesija zbog energetske krize. * [[13. 7.]] - Otvorena prva dionica prvog autoputa u Crnoj Gori: Smokovac kod Podgorice – Mateševo kod Kolašina, 41 km. * 13. 7. - Veliki požar između Vodica i Šibenika, na preko 3.000 ha. * [[16. 7.]] - Ukrajinski avion sa oružjem iz Srbije za Bangladeš pao kod Kavale u Grčkoj. * [[17. 7.]] - Situacija sa nedopuštenom Vučićevom posetom Jasenovcu. * [[19. 7.]] - Talas vrućine u zapadnoj Evropi: rekordnih 40 C u Engleskoj. * 19. 7. - Počinju pristupni pregovori [[Pristupanje Albanije Europskoj uniji|Albanije]] i [[Pristupanje Sjeverne Makedonije Europskoj uniji|S. Makedonije]] sa [[Europska unija|EU]]. * [[21. 7.]] - Talijanski premijer [[Mario Draghi]] je podnio ostavku nakon što je izgubio potporu [[Pokret pet zvijezda|M5S]] u koaliciji. Državni dug zemlje iznosi preko 2.700 milijardi eura, preko 150% GDP * 21. 7. - Europska centralna banka podiže kamatnu stopu za 0,5 procentna poena - kraj osam godina negativnih stopa, inflacija u eurozoni je 8,6%. * [[22. 7.]] - U Istanbulu potpisan ukrajinsko-ruski sporazum o izvozu žita preko Crnog mora. == Predviđeni događaji == * 15 - 24. 7. - Svetski šampionat u atletici u [[Eugene, Oregon]] * 26. 7. - Promet na [[Pelješki most|Pelješkom mostu]]. * 15 - 21. 8. - Evropski šampionat u atletici u Minhenu * 1 - 18. 9. - EuroBasket 2022 u Nemačkoj, Češkoj, Italiji i Gruziji. * 5. 9. - Cijene u Hrvatskoj označene u kunama i eurima. * 12 - 18. 9. - [[EuroPride]] u Beogradu * [[2. 10.]] - Generalni izbori u Brazilu. * oktobar? - Izbori u BiH. * oktobar - Popis stanovništva u Srbiji. * [[8. 11.]] - Sredomandatni izbori u SAD. * novembar? - XX Nacionalni kongres [[KP Kine]]. * [[21. 11.]] - [[18. 12.]] - U Kataru se održava Svetsko prvenstvo u fudbalu. === Nepoznati datumi === * Popis stanovništva na Kosovu. * Planirano gašenje nuklearne energije u Nemačkoj. * Referendum o nezavisnosti [[Federalne Države Mikronezije|mikronezijske]] države [[Chuuk (savezna država)|Chuuk]]? == Rođenja == == Smrti == {{glavni članak|:Kategorija:Umrli 2022.}} === Januar/Siječanj === * [[2. 1.]] - [[Richard Leakey]], kenijski antropolog, političar (* [[1944]]) * [[3. 1.]] - [[Vladan Živković]], glumac (* [[1941]]) * [[6. 1.]] - [[Peter Bogdanovich]], filmski režiser (* [[1939]]) * 6. 1. - [[Sidney Poitier]], glumac (* [[1927]]) * [[7. 1.]] - [[Anatolij Kvašnjin]], bivši ruski načelnik generalštaba (* [[1946]]) * [[9. 1.]] - [[Toshiki Kaifu]], bivši japanski premijer (* [[1931]]) * 9. 1. - [[Bob Saget]], glumac, komičar (* [[1956]]) * [[11. 1.]] – [[David Sassoli]], italijanski novinar i političar, predsjednik EP (* [[1956]].) * [[12. 1.]] - [[Stjepan Lamza]], nogometaš (* [[1940]]) * 12. 1. - [[Ronnie Spector]], pjevačica ''The Ronettes'' (* [[1943]]) * < 14. 1. - [[Petar Đorđević]], slikar (* [[1943]]) * [[14. 1.]] - [[Nikša Bareza]], dirigent (* [[1936]]) * [[15. 1.]] - [[Nino Cerruti]], modni kreator (* [[1930]]) * [[16. 1.]] - [[Ibrahim Boubacar Keïta]], bivši predsednik Malija (* [[1945]]) * [[19. 1.]] - [[Hardy Krüger]], glumac (* [[1928]]) * 19. 1. - [[Radovan Beli Marković]], književnik (* [[1947]]) * [[20. 1.]] - [[Meat Loaf]], pevač, glumac (* [[1947]]) * [[22. 1.]] - [[Aki Rahimovski]], pjevač "Parnog valjka" (* [[1955]]) * 22. 1. - [[Željko Mavrović (glumac)|Željko Mavrović]], glumac (* [[1947]]) * [[23. 1.]] - [[Lavrentije Trifunović]], episkop šabački (* [[1935]]) * [[24. 1.]] - [[Greta Ferušić]], bosanska arhitektica, preživjela Auschwitz (* [[1924]]) * [[25. 1.]] - [[Stevan K. Pavlović]], istoričar (* [[1933]]) * [[27. 1.]] - [[Nedjeljko Mihanović]], hrvatski književnik i političar, član suradnik HAZU (* [[1930]]) * 27. 1. - [[Svetozar Livada]], filozof, sociolog (* [[1928]]) * [[29. 1.]] - [[Srećko Lorger]], književnik, novinar (* [[1944]]) * 29. 1. - Ksenija Vučić, novinarka, prva supruga AV (* [[1968]]) * [[30. 1.]] - [[Zvonimir Šeparović]], hrvatski pravnik i političar (* [[1928]]) * [[31. 1.]] - [[Daniel Rukavina]], imunolog, član HAZU (* [[1937]]) * 31. 1. - Petar Tutavac, keksar "Domaćice" i "Plazme" (* [[1934]]) === Februar/Veljača === * [[2. 2.]] - [[Monica Vitti]], glumica (* [[1931]]) * 2. 2. - [[Velja Pavlović]], novinar, TV voditelj na Studio B (* [[1953]]) * [[4. 2.]] - [[Vesna Malohodžić]], glumica (* [[1948]]) * [[5. 2.]] - [[Ana Došen-Dobud]], spisateljica, pedagoginja (* [[1920]]) * [[6. 2.]] - [[Predrag Vranešević]], član "Laboratorije zvuka" (* [[1946]]) * [[7. 2.]] - [[Douglas Trumbull]], režiser, supervizor specijalnih efekata (* [[1942]]) * [[8. 2.]] - [[Borivoj Dovniković]], filmski redatelj, animator (* [[1930]]) * 8. 2. - [[Luc Montagnier]], virolog, nobelovac (* [[1932]]) * [[9. 2.]] - [[Milan Vlajčić]], novinar, filmski kritičar (* [[1939]]) * 9. 2. - [[Snežana Pantić]], karatistkinja (* [[1978]]) * [[10. 2.]] - [[Eduard Kukan]], slovački diplomata, izaslanik za Balkan (* [[1939]]) * [[10. 2.]] - [[Luc Montagnier]], francuski virolog, dobitnik Nobelove nagrade za fiziologiju i medicinu (* 1932) * [[12. 2.]] - [[Ivan Reitman]], filmski režiser (* [[1946]]) * 12. 2. - [[Stevan Tontić]], pesnik (* [[1946]]) * [[14. 2.]] - [[Bora Ivkov]], šahovski velemajstor (* [[1933]]) * [[18. 2.]] - [[Oliver Antić]], srpski pravnik i političar (* [[1950]]) * [[19. 2.]] - [[Gary Brooker]], frontmen Procol Haruma (* [[1945]]) === Mart/Ožujak === * [[13. 3.]] - [[Igor Mandić]], književnik kritičar, novinar (* [[1939]]) * [[15. 3.]] - [[Nikola Štedul]], hrvatski emigrant (* [[1937]]) * [[21. 3.]] - [[Vesna Bosanac]], ratna ravnateljica vukovarske bolnice (* [[1949]]) * [[22. 3.]] - [[Milovan Vitezović]], književnik (* [[1944]]) * [[23. 3.]] - [[Madeleine Albright]], bivši državni sekretar SAD (* [[1937]]) * [[26. 3.]] - [[Milivoj Karakašević]], stonoteniser (* [[1948]]) === April/Travanj === * [[2. 4.]] - [[Estelle Harris]], glumica (* [[1928]]) * 2. 4. - [[Mirjana Majurec]], glumica (* [[1952]]) * [[3. 4.]] - [[Snežana Nikšić]], glumica (* [[1943]]) * [[4. 4.]] - [[Petar Skansi]], košarkaš i trener (* [[1943]]) * [[5. 4.]] - [[Dejan Mijač]], pozorišni reditelj, akademik SANU (* [[1934]]) * [[6. 4.]] - [[Vladimir Žirinovski]], ruski političar (* [[1946]]) * [[7. 4.]] - [[Dušan Čkrebić]], društveno-politički radnik SR Srbije (* [[1927]]) * [[12. 4.]] - [[Zvonimir Janko]], matematičar, član HAZU (* [[1932]]) * [[13. 4.]] - [[Michel Bouquet]], glumac (* [[1925]]) * [[15. 4.]] - [[Liz Sheridan]], glumica (* [[1929]]) * [[19. 4.]] - [[Kane Tanaka]], japanska superstogodišnjakinja (* [[1903]]) * [[21. 4.]] - [[Mwai Kibaki]], bivši predsednik Kenije (* [[1931]]) * [[23. 4.]] - [[Orrin Hatch]], američki političar (* [[1934]]) === Maj/Svibanj === * [[1. 5.]] - [[Ivica Osim]], fudbaler, trener (* [[1941]]) * [[2. 5.]] - [[Đuro Seder]], slikar, akademik HAZU (* [[1927]]) * [[3. 5.]] - [[Stanislav Šuškevič]], prvi predsednik Belorusije (* [[1934]]) * [[8. 5.]] - [[Fred Ward]], glumac (* [[1942]]) * [[10. 5.]] - [[Leonid Kravčuk]], prvi predsednik Ukrajine (* [[1934]]) * [[17. 5.]] - [[Vangelis]], kompozitor, muzičar (* [[1943]]) * 17. 5. - [[Igor Starović]], pevač "Divljeg kestena" (* [[1964]]) * [[26. 5.]] - [[Ray Liotta]], glumac (* [[1954]]) * [[27. 5.]] - [[Angelo Sodano]], bivši državni tajnik Vatikana i dekan kolegija kardinala (* [[1927]])) * [[28. 5.]] - [[Bujar Nishani]], bivši predsednik Albanije (* [[1966]]) === Jun/Juni/Lipanj === * [[9. 6.]] - [[Julee Cruise]], američka kantautorka (* [[1956]]) * [[12. 6.]] - [[Philip Baker Hall]], glumac (* [[1931]]) * [[17. 6.]] - [[Jean-Louis Trintignant]], glumac (* [[1930]]) * [[21. 6.]] - [[Dragan Tomić (političar)|Dragan Tomić]], bivši srpski političar (* [[1936]]) * [[26. 6.]] - [[Margaret Keane]], američka slikarka (* [[1927]]) === Jul/Juli/Srpanj === * [[2. 7.]] - [[Peter Brook]], kazališni redatelj (* [[1925]]) * [[6. 7.]] - [[James Caan]], glumac (* [[1940]]) == Nobelove nagrade == === Veze === [[Godišnji kalendar]] == Reference == {{izvori}} {{Commonscat}} [[Kategorija:2022| ]] beotupf5g7ivxivmccnepd845pbutrt 0 843790 41259917 41235380 2022-07-23T01:01:11Z 2A02:27B0:5301:5760:5C17:8257:7AA6:192D wikitext text/x-wiki {{Kutijica za glumce | ime = Dušan Vojnović | slika = | opis_slike = | slika_širina = | puno_ime = Dušan Vojnović | datum_rođenja = [[11. oktobar]] [[1950]]. | mesto_rođenja = [[Beograd]], [[Datoteka:Flag of the Socialist Republic of Serbia.svg|22px|]] [[Socijalistička Republika Srbija|NR Srbija]]<br>{{zas|SFRJ}} [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNR Jugoslavija]] | država_rođenja = | datum_smrti = | mesto_smrti = | država_smrti = | druga imena = | aktivnost = | zanimanje = | supružnik = | partner = | deca = | bitna uloga = | prezentacija = | potpis = | imdb = 0901291 | oskar = | emi = | zlatni globus = | gremi = | awards = }} '''Dušan Vojnović''' ([[Beograd]], [[11. oktobar]] [[1950]]) je srpski [[glumac]].Što se tiče glume 1995 pa do 2012 napravio je glumačku pauzu a onda se 2012 pojavio u seriji "Šešir profesora Koste Vujića". Glumi u najnovijoj seriji Crna svadba (2021). Živi na Novom Beogradu. == Filmografija == {{Filmografija-domaći|glumca=Dušana Vojnovića}} |- bgcolor="Lavender" align=center | colspan="4" | 1970.-te |- | 1973. || [[Beograd ili tramvaj a na prednja vrata]] || |- | 1974. || [[Užička republika (film)|Užička republika]] || Sava |- | 1974. || [[Dimitrije Tucović (TV serija)]] || |- | 1975. || [[Hitler iz našeg sokaka]] || Narednik |- | 1975. || [[Pesma (TV serija)]] || |- | 1976. || [[Užička republika (TV serija)]] || Sava |- | 1976. || [[Lepše od snova]] || Miloš |- | 1978. || [[Momci iz Crvene duge]] || |- | 1979. || [[Drugarčine]] || Lale |- bgcolor="Lavender" align=center | colspan="4" | 1980.-te |- | 1981. || [[Dvoboj za južnu prugu]] || Aleksa |- | 1981. || [[Berlin kaput]] || ranjenik |- | 1981. || [[Svetozar Marković (TV serija)]] || |- | 1981. || [[Šesta brzina]] || slikar Peđa |- | 1981. || [[Vojnici (TV serija)]] || Borivoje Potkonjak „Uča“ |- | 1982. || [[Moj tata na određeno vreme]] || radnik u servisu |- | 1982. || [[Nedeljni ručak]] || |- | 1982. || [[Tri sestre]] || |- | 1982. || [[Priče iz radionice]] || slikar Peđa |- | 1982. || [[Poslednji čin]] || Rajko |- | 1983. || [[Majka Vukosava piše govor]] || Toma |- | 1984. || [[Pejzaži u magli]] || |- | 1984. || [[Vojnici (film)|Vojnici]] || Borivoje Potkonjak „Uča“ |- | 1985. || [[Jedna polovina dana]] || Luka |- | 1985. || [[Orkestar jedne mladosti]] || |- | 1985. || [[Falosny princ]] || Omar |- | 1985. || [[Odlazak ratnika, povratak maršala]] || [[Dragoljub Milutinović]] |- | 1986. || [[Misija majora Atertona]] || [[Vlado Zečević]] |- | 1987. || [[Rezervisti]] || |- | 1987. || [[Hudodelci]] || Sima |- | 1973. || [[Sentimentalna priča]] || Pavle |- | 1989. || [[Nedeljom od devet do pet]] || |- bgcolor="Lavender" align=center | colspan="4" | 1990.-te |- | 1993. || [[Igra piona]] || |- | 1995. || [[Treća sreća (film)|Treća sreća]] || Nik |- | 2021. [[Crna svadba]] |-} == Spoljašnje veze == * {{IMDb ime|id=0901291|name=Dušan Vojnović}} {{klica-glumac}} {{Lifetime|1950||Vojnović, Dušan}} [[Kategorija:Biografije, Beograd]] [[Kategorija:Srpski glumci]] [[Kategorija:Jugoslavenski glumci]] [[Kategorija:Authority control]] ac3ohcj7nwlu36ovab6u90cnsj2nyue 0 1233591 41259914 41096261 2022-07-22T23:16:27Z Innerstream 161472 incorrect wikitext text/x-wiki {{Drugbox-lat | IUPAC_name = | image = Acetorphine.png | width = | alt = | image2 = | width2 = | alt2 = | imagename = | drug_name = Acetorfin | caption = <!-- Clinical data --> | tradename = | Drugs.com = {{drugs.com-lat|monograph|Acetorphine}} | MedlinePlus = | licence_EU = | licence_US = | DailyMedID = | pregnancy_AU = | pregnancy_US = | pregnancy_category= | legal_AU = | legal_CA = | legal_UK = | legal_US = | legal_status = | dependency_liability = | routes_of_administration = <!-- Pharmacokinetic data --> | bioavailability = | protein_bound = | metabolism = | elimination_half-life = | excretion = <!-- Identifiers --> | CAS_number_Ref = {{cascite|correct|}} | CAS_number = 25333-77-1 | CAS_supplemental = | ATCvet = | ATC_prefix = None | ATC_suffix = | ATC_supplemental = | PubChem = 62795 | PubChemSubstance = 46506577 | IUPHAR_ligand = | DrugBank_Ref = {{drugbankcite|correct|drugbank}} | DrugBank = DB01469 | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 56532 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | KEGG = C11787 | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = | synonyms = <!-- Chemical data --> |C=27 |H=35 |N=1 |O=5 | molecular_weight = 453,570 | smiles = [H][C@]12OC3=C(OC(C)=O)C=CC4=C3C11CCN(C)C(C4)C11C[C@]([H])([C@](C)(O)CCC)C2(OC)C=C1 | StdInChI = 1S/C27H35NO5/c1-6-9-24(3,30)19-15-25-10-11-27(19,31-5)23-26(25)12-13-28(4)20(25)14-17-7-8-18(32-16(2)29)22(33-23)21(17)26/h7-8,10-11,19-20,23,30H,6,9,12-15H2,1-5H3/t19-,20?,23+,24-,25?,26?,27?/m1/s1 | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI_comment = | StdInChIKey = LFYBMMHFJIAKFE-XRACTLHESA-N | StdStdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | density = | melting_point = | melting_high = | melting_notes = | boiling_point = | boiling_notes = | solubility = | specific_rotation = | sec_combustion = }} '''Acetorfin''' je [[organsko jedinjenje]], koje sadrži 27 [[atom]]a [[ugljenik]]a i ima [[Molekulska masa|molekulsku masu]] od 453,570 [[Jedinica atomske mase|Da]].<ref>{{cite journal |title = DrugBank 3.0: a comprehensive resource for omics research on drugs |author = Knox C, Law V, Jewison T, Liu P, Ly S, Frolkis A, Pon A, Banco K, Mak C, Neveu V, Djoumbou Y, Eisner R, Guo AC, Wishart DS |journal = Nucleic Acids Res. |year = 2011 |volume = 39 |issue = Database issue |pages = D1035-41 | pmid =21059682 |doi = 10.1093/nar/gkq1126 |pmc = 3013709}}</ref><ref>{{cite journal |title = DrugBank: a knowledgebase for drugs, drug actions and drug targets |year = 2008 |volume = 36 |issue = Database issue |pages = D901-6 |pmid = 18048412 |author = David S. Wishart, Craig Knox, An Chi Guo, Dean Cheng, Savita Shrivastava, Dan Tzur, Bijaya Gautam, and Murtaza Hassanali |doi = 10.1093/nar/gkm958 |pmc = 2238889 |journal = Nucleic acids research}}</ref> == Osobine == {| class="wikitable sortable" |- ! Osobina !! Vrednost |- | [[Vodonična veza|Broj akceptora vodonika]] || 6 |- | [[Vodonična veza|Broj donora vodonika]] || 1 |- | [[Geometrija molekula|Broj rotacionih veza]] || 6 |- | [[Particioni koeficijent]]<ref>{{cite journal |author = Ghose, A.K., Viswanadhan V.N., and Wendoloski, J.J. |title = Prediction of Hydrophobic (Lipophilic) Properties of Small Organic Molecules Using Fragment Methods: An Analysis of AlogP and CLogP Methods |journal = J. Phys. Chem. A |year = 1998 |volume = 102 |pages = 3762-3772 |url = http://www.citeulike.org/user/gregoryross/article/2886898 |doi = 10.1021/jp980230o |pmid = |access-date = 2014-04-05 |archive-date = 2014-07-22 |archive-url = https://web.archive.org/web/20140722010753/http://www.citeulike.org/user/gregoryross/article/2886898 |dead-url = yes }}</ref> (''ALogP'') || 2,7 |- | [[Rastvorljivost]]<ref>{{cite journal |title = Estimation of Aqueous Solubility of Chemical Compounds Using E-State Indices |author = Tetko IV, Tanchuk VY, Kasheva TN, Villa AE. |journal = Chem Inf. Comput. Sci. |year = 2001 |volume = 41 |pages = 1488-1493 |url = http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ci000392t |pmid = 11749573 |doi = 10.1021/ci000392t }}</ref> (''logS'', log(''mol/L'')) || -5,2 |- | [[Polarna površina molekula|Polarna površina]]<ref>{{cite journal |title = Fast calculation of molecular polar surface area as a sum of fragment based contributions and its application to the prediction of drug transport properties |author = Ertl P., Rohde B., Selzer P. |journal = J. Med. Chem. |year = 2000 |volume = 43 |pages = 3714-3717 |url = http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/jm000942e | pmid = 11020286 |doi = 10.1021/jm000942e }}</ref> (''PSA'', [[Angstrem (jedinica)|Ų]]) || 68,2 |} == Reference == {{reflist|2}} == Literatura == {{refbegin}} * {{GoodmanGilman10th}} * {{FoyePrinciplesMedChem6th}} {{refend}} == Spoljašnje veze == {{Portal-lat|Medicina|Hemija}} {{Commonscat-lat|Acetorphine}} * [http://www.drugbank.ca/drugs/DB01469 Acetorphine] [[Kategorija:Alkoholi]] [[Kategorija:Karboksilatni estri]] [[Kategorija:Etri]] [[Kategorija:Amini]] [[Kategorija:Morfinani]] rukqub186f5euap8o44dvc297farggu 41259915 41259914 2022-07-22T23:16:36Z Innerstream 161472 wikitext text/x-wiki {{Drugbox-lat | IUPAC_name = | image = Acetorphine structure.svg | width = 180px | alt = | image2 = | width2 = | alt2 = | imagename = | drug_name = Acetorfin | caption = <!-- Clinical data --> | tradename = | Drugs.com = {{drugs.com-lat|monograph|Acetorphine}} | MedlinePlus = | licence_EU = | licence_US = | DailyMedID = | pregnancy_AU = | pregnancy_US = | pregnancy_category= | legal_AU = | legal_CA = | legal_UK = | legal_US = | legal_status = | dependency_liability = | routes_of_administration = <!-- Pharmacokinetic data --> | bioavailability = | protein_bound = | metabolism = | elimination_half-life = | excretion = <!-- Identifiers --> | CAS_number_Ref = {{cascite|correct|}} | CAS_number = 25333-77-1 | CAS_supplemental = | ATCvet = | ATC_prefix = None | ATC_suffix = | ATC_supplemental = | PubChem = 62795 | PubChemSubstance = 46506577 | IUPHAR_ligand = | DrugBank_Ref = {{drugbankcite|correct|drugbank}} | DrugBank = DB01469 | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 56532 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | KEGG = C11787 | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = | synonyms = <!-- Chemical data --> |C=27 |H=35 |N=1 |O=5 | molecular_weight = 453,570 | smiles = [H][C@]12OC3=C(OC(C)=O)C=CC4=C3C11CCN(C)C(C4)C11C[C@]([H])([C@](C)(O)CCC)C2(OC)C=C1 | StdInChI = 1S/C27H35NO5/c1-6-9-24(3,30)19-15-25-10-11-27(19,31-5)23-26(25)12-13-28(4)20(25)14-17-7-8-18(32-16(2)29)22(33-23)21(17)26/h7-8,10-11,19-20,23,30H,6,9,12-15H2,1-5H3/t19-,20?,23+,24-,25?,26?,27?/m1/s1 | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI_comment = | StdInChIKey = LFYBMMHFJIAKFE-XRACTLHESA-N | StdStdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | density = | melting_point = | melting_high = | melting_notes = | boiling_point = | boiling_notes = | solubility = | specific_rotation = | sec_combustion = }} '''Acetorfin''' je [[organsko jedinjenje]], koje sadrži 27 [[atom]]a [[ugljenik]]a i ima [[Molekulska masa|molekulsku masu]] od 453,570 [[Jedinica atomske mase|Da]].<ref>{{cite journal |title = DrugBank 3.0: a comprehensive resource for omics research on drugs |author = Knox C, Law V, Jewison T, Liu P, Ly S, Frolkis A, Pon A, Banco K, Mak C, Neveu V, Djoumbou Y, Eisner R, Guo AC, Wishart DS |journal = Nucleic Acids Res. |year = 2011 |volume = 39 |issue = Database issue |pages = D1035-41 | pmid =21059682 |doi = 10.1093/nar/gkq1126 |pmc = 3013709}}</ref><ref>{{cite journal |title = DrugBank: a knowledgebase for drugs, drug actions and drug targets |year = 2008 |volume = 36 |issue = Database issue |pages = D901-6 |pmid = 18048412 |author = David S. Wishart, Craig Knox, An Chi Guo, Dean Cheng, Savita Shrivastava, Dan Tzur, Bijaya Gautam, and Murtaza Hassanali |doi = 10.1093/nar/gkm958 |pmc = 2238889 |journal = Nucleic acids research}}</ref> == Osobine == {| class="wikitable sortable" |- ! Osobina !! Vrednost |- | [[Vodonična veza|Broj akceptora vodonika]] || 6 |- | [[Vodonična veza|Broj donora vodonika]] || 1 |- | [[Geometrija molekula|Broj rotacionih veza]] || 6 |- | [[Particioni koeficijent]]<ref>{{cite journal |author = Ghose, A.K., Viswanadhan V.N., and Wendoloski, J.J. |title = Prediction of Hydrophobic (Lipophilic) Properties of Small Organic Molecules Using Fragment Methods: An Analysis of AlogP and CLogP Methods |journal = J. Phys. Chem. A |year = 1998 |volume = 102 |pages = 3762-3772 |url = http://www.citeulike.org/user/gregoryross/article/2886898 |doi = 10.1021/jp980230o |pmid = |access-date = 2014-04-05 |archive-date = 2014-07-22 |archive-url = https://web.archive.org/web/20140722010753/http://www.citeulike.org/user/gregoryross/article/2886898 |dead-url = yes }}</ref> (''ALogP'') || 2,7 |- | [[Rastvorljivost]]<ref>{{cite journal |title = Estimation of Aqueous Solubility of Chemical Compounds Using E-State Indices |author = Tetko IV, Tanchuk VY, Kasheva TN, Villa AE. |journal = Chem Inf. Comput. Sci. |year = 2001 |volume = 41 |pages = 1488-1493 |url = http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ci000392t |pmid = 11749573 |doi = 10.1021/ci000392t }}</ref> (''logS'', log(''mol/L'')) || -5,2 |- | [[Polarna površina molekula|Polarna površina]]<ref>{{cite journal |title = Fast calculation of molecular polar surface area as a sum of fragment based contributions and its application to the prediction of drug transport properties |author = Ertl P., Rohde B., Selzer P. |journal = J. Med. Chem. |year = 2000 |volume = 43 |pages = 3714-3717 |url = http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/jm000942e | pmid = 11020286 |doi = 10.1021/jm000942e }}</ref> (''PSA'', [[Angstrem (jedinica)|Ų]]) || 68,2 |} == Reference == {{reflist|2}} == Literatura == {{refbegin}} * {{GoodmanGilman10th}} * {{FoyePrinciplesMedChem6th}} {{refend}} == Spoljašnje veze == {{Portal-lat|Medicina|Hemija}} {{Commonscat-lat|Acetorphine}} * [http://www.drugbank.ca/drugs/DB01469 Acetorphine] [[Kategorija:Alkoholi]] [[Kategorija:Karboksilatni estri]] [[Kategorija:Etri]] [[Kategorija:Amini]] [[Kategorija:Morfinani]] sj2dduexewcgbi7qbyidasssqfergc9 0 1236454 41259911 33591874 2022-07-22T22:47:28Z Innerstream 161472 wikitext text/x-wiki {{Drugbox-lat | IUPAC_name = | image = Mubritinib.svg | width = | alt = | image2 = | width2 = | alt2 = | imagename = | drug_name = Mubritinib | caption = <!-- Clinical data --> | tradename = | Drugs.com = {{drugs.com-lat|monograph|Mubritinib}} | MedlinePlus = | licence_EU = | licence_US = | DailyMedID = | pregnancy_AU = | pregnancy_US = | pregnancy_category= | legal_AU = | legal_CA = | legal_UK = | legal_US = | legal_status = | dependency_liability = | routes_of_administration = <!-- Pharmacokinetic data --> | bioavailability = | protein_bound = | metabolism = | elimination_half-life = | excretion = <!-- Identifiers --> | CAS_number_Ref = {{cascite|correct|}} | CAS_number = 366017-09-6 | CAS_supplemental = | ATCvet = | ATC_prefix = none | ATC_suffix = | ATC_supplemental = | PubChem = 6444692 | PubChemSubstance = | IUPHAR_ligand = | DrugBank_Ref = {{drugbankcite|correct|drugbank}} | DrugBank = | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 4948554 | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = V734AZP9BR | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | KEGG = | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = | synonyms = <!-- Chemical data --> |C=25 |H=23 |F=3 |N=4 |O=2 | molecular_weight = 468,471 | smiles = FC(F)(F)c1ccc(\C=C\c2occ(COc3ccc(CCCCn4ccnn4)cc3)n2)cc1 | StdInChI = 1S/C25H23F3N4O2/c26-25(27,28)21-9-4-20(5-10-21)8-13-24-30-22(18-34-24)17-33-23-11-6-19(7-12-23)3-1-2-15-32-16-14-29-31-32/h4-14,16,18H,1-3,15,17H2/b13-8+ | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI_comment = | StdInChIKey = ZTFBIUXIQYRUNT-MDWZMJQESA-N | StdStdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | density = | melting_point = | melting_high = | melting_notes = | boiling_point = | boiling_notes = | solubility = | specific_rotation = | sec_combustion = }} '''Mubritinib''' je [[organsko jedinjenje]], koje sadrži 25 [[atom]]a [[ugljenik]]a i ima [[Molekulska masa|molekulsku masu]] od 468,471 [[Jedinica atomske mase|''Da'']]. == Osobine == {| class="wikitable sortable" |- ! Osobina !! Vrednost |- | [[Vodonična veza|Broj akceptora vodonika]] || 4 |- | [[Vodonična veza|Broj donora vodonika]] || 0 |- | [[Geometrija molekula|Broj rotacionih veza]] || 11 |- | [[Particioni koeficijent]]<ref>{{cite doi/10.1021/jp980230o|noedit}}</ref> (''ALogP'') || 5,8 |- | [[Rastvorljivost]]<ref>{{cite pmid|11749573|noedit}}</ref> (''logS'', log(''mol/L'')) || -9,3 |- | [[Polarna površina molekula|Polarna površina]]<ref>{{cite pmid|11020286|noedit}}</ref> (''PSA'', [[Angstrem (jedinica)|''Å''²]]) || 66,0 |} == Reference == {{reflist|2}} == Literatura == {{refbegin}} * {{GoodmanGilman10th}} * {{FoyePrinciplesMedChem6th}} {{refend}} == Spoljašnje veze == {{Portal-lat|Medicina|Hemija}} {{Commonscat-lat|Mubritinib}} * [http://www.drugbank.ca/drugs/ Mubritinib] [[Kategorija:Fenoli]] [[Kategorija:Fenolni etri]] [[Kategorija:Organofluoridi]] [[Kategorija:Alkeni]] [[Kategorija:Oksazoli]] 5jvzusz8ig3obdwgyz0my8e31sabuab 0 1268135 41259916 33630298 2022-07-22T23:26:52Z Innerstream 161472 wikitext text/x-wiki {{Chembox-lat | Watchedfields = | verifiedrevid = | Name = Difepanol | ImageFile = Diphepanol.svg | ImageSize = | ImageAlt = | ImageCaption = | ImageFile1 = | ImageSize1 = | ImageAlt1 = | ImageCaption1 = | ImageFile2 = | ImageSize2 = | ImageAlt2 = | ImageCaption2 = | ImageFile3 = | ImageSize3 = | ImageAlt3 = | ImageCaption3 = | ImageFile4 = | ImageSize4 = | ImageAlt4 = | ImageCaption4 = | ImageFileL1 = | ImageFileL1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL1 = | ImageAltL1 = | ImageCaptionL1 = | ImageFileR1 = | ImageFileR1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR1 = | ImageAltR1 = | ImageCaptionR1 = | ImageFileL2 = | ImageFileL2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL2 = | ImageAltL2 = | ImageCaptionL2 = | ImageFileR2 = | ImageFileR2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR2 = | ImageAltR2 = | ImageCaptionR2 = | IUPACName = | IUPACName_hidden = yes | SystematicName = | OtherNames = | Section1 = {{Chembox Identifiers-lat | Abbreviations = | CASNo = 510-07-6 | CASNo_Comment = | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNos = | CASOther = | PubChem = 94161 | PubChem_Ref = {{Pubchemcite|correct|Pubchem}} | PubChem_Comment = | PubChem5 = | PubChem5_Comment = | PubChemOther = | ChemSpiderID = 84978 | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID_Comment = | ChemSpiderID5 = | ChemSpiderIDOther = | EINECS = | EC-number = | EINECSCASNO = | UNNumber = | UNII = | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | DrugBank = | KEGG = | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | MeSHName = | ChEBI = | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | RTECS = | ATCvet = | ATCCode_prefix = | ATCCode_suffix = | ATC_Supplemental = | SMILES = CC(N1CCCCC1)C(O)(c2ccccc2)c3ccccc3 | InChI = | StdInChI = 1S/C20H25NO/c1-17(21-15-9-4-10-16-21)20(22,18-11-5-2-6-12-18)19-13-7-3-8-14-19/h2-3,5-8,11-14,17,22H,4,9-10,15-16H2,1H3 | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = ZOCMPVMKPVJTEP-UHFFFAOYSA-N | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | Beilstein = | Gmelin = | 3DMet = }} | Section2 = {{Chembox Properties-lat |C=20 |H=25 |N=1 |O=1 | MolarMass = 295,419 | Appearance = | Density = | MeltingPt = | Melting_notes = | BoilingPt = | Boiling_notes = | LogP = | VaporPressure = | HenryConstant = | AtmosphericOHRateConstant = | pKa = | pKb = | Solubility = | SolubleOther = | Solvent = | Sheet Resistance = | Methacrylate Equiv Wt = | Bulk Conductivity = }} | Section3 = {{Chembox Structure-lat | CrystalStruct = | Coordination = | MolShape = }} | Section4 = {{Chembox Thermochemistry-lat | DeltaHc = | DeltaHf = | Entropy = | HeatCapacity = }} | Section5 = {{Chembox Pharmacology-lat | AdminRoutes = | Bioavail = | Metabolism = | HalfLife = | ProteinBound = | Excretion = | Legal_status = | Legal_US = | Legal_UK = | Legal_AU = | Legal_CA = | PregCat = | PregCat_AU = | PregCat_US = }} | Section6 = {{Chembox Explosive-lat | ShockSens = | FrictionSens = | ExplosiveV = | REFactor = }} | Section7 = {{Chembox Hazards-lat | ExternalMSDS = | EUClass = | EUIndex = | MainHazards = | NFPA-H = | NFPA-F = | NFPA-R = | NFPA-O = | RPhrases = | SPhrases = | RSPhrases = | FlashPt = | Autoignition = | ExploLimits = | LD50 = | PEL = }} | Section8 = {{Chembox Related-lat | OtherAnions = | OtherCations = | OtherFunctn = | Function = | OtherCpds = }} }} '''Difepanol''' je [[organsko jedinjenje]], koje sadrži 20 [[atom]]a [[ugljenik]]a i ima [[Molekulska masa|molekulsku masu]] od 295,419 [[Jedinica atomske mase|''Da'']]. == Osobine == {| class="wikitable sortable" |- ! Osobina !! Vrednost |- | [[Vodonična veza|Broj akceptora vodonika]] || 2 |- | [[Vodonična veza|Broj donora vodonika]] || 1 |- | [[Geometrija molekula|Broj rotacionih veza]] || 4 |- | [[Particioni koeficijent]]<ref>{{cite doi/10.1021/jp980230o|noedit}}</ref> (''ALogP'') || 4,1 |- | [[Rastvorljivost]]<ref>{{cite pmid|11749573|noedit}}</ref> (''logS'', log(''mol/L'')) || -5,0 |- | [[Polarna površina molekula|Polarna površina]]<ref>{{cite pmid|11020286|noedit}}</ref> (''PSA'', [[Ангстрем (јединица)|''Å''²]]) || 23,5 |} == Reference == {{reflist|2}} == Literatura == {{refbegin}} * {{Clayden1st}} * {{March6th}} * {{Katritzky2nd}} {{refend}} == Spoljašnje veze == {{Portal-lat|Hemija}} {{Commonscat-lat|Diphepanol}} * {{PubChemInCheKey|ZOCMPVMKPVJTEP-UHFFFAOYSA-N|Diphepanol}} [[Kategorija:Tercijarni alkoholi]] [[Kategorija:Piperidini]] lanjy1h6j6j3tx9r35d11f2qs5ssf98 0 1268965 41259913 33634252 2022-07-22T22:52:13Z Innerstream 161472 wikitext text/x-wiki {{Chembox-lat | Watchedfields = | verifiedrevid = | Name = Galokatehin galat | ImageFile = Gallocatechin gallate.svg | ImageSize = | ImageAlt = | ImageCaption = | ImageFile1 = | ImageSize1 = | ImageAlt1 = | ImageCaption1 = | ImageFile2 = | ImageSize2 = | ImageAlt2 = | ImageCaption2 = | ImageFile3 = | ImageSize3 = | ImageAlt3 = | ImageCaption3 = | ImageFile4 = | ImageSize4 = | ImageAlt4 = | ImageCaption4 = | ImageFileL1 = | ImageFileL1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL1 = | ImageAltL1 = | ImageCaptionL1 = | ImageFileR1 = | ImageFileR1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR1 = | ImageAltR1 = | ImageCaptionR1 = | ImageFileL2 = | ImageFileL2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL2 = | ImageAltL2 = | ImageCaptionL2 = | ImageFileR2 = | ImageFileR2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR2 = | ImageAltR2 = | ImageCaptionR2 = | IUPACName = | IUPACName_hidden = yes | SystematicName = | OtherNames = | Section1 = {{Chembox Identifiers-lat | Abbreviations = | CASNo = 4233-96-9 | CASNo_Comment = | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNos = | CASOther = | PubChem = | PubChem_Ref = {{Pubchemcite|correct|Pubchem}} | PubChem_Comment = | PubChem5 = | PubChem5_Comment = | PubChemOther = | ChemSpiderID = | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID_Comment = | ChemSpiderID5 = | ChemSpiderIDOther = | EINECS = | EC-number = | EINECSCASNO = | UNNumber = | UNII = | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | DrugBank = | KEGG = | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | MeSHName = | ChEBI = | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | RTECS = | ATCvet = | ATCCode_prefix = | ATCCode_suffix = | ATC_Supplemental = | SMILES = Oc1cc(O)c2C[C@@H](OC(=O)c3cc(O)c(O)c(O)c3)[C@@H](Oc2c1)c4cc(O)c(O)c(O)c4 | InChI = | StdInChI = 1S/C22H18O11/c23-10-5-12(24)11-7-18(33-22(31)9-3-15(27)20(30)16(28)4-9)21(32-17(11)6-10)8-1-13(25)19(29)14(26)2-8/h1-6,18,21,23-30H,7H2/t18-,21+/m1/s1 | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = WMBWREPUVVBILR-NQIIRXRSSA-N | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | Beilstein = | Gmelin = | 3DMet = }} | Section2 = {{Chembox Properties-lat |C=22 |H=18 |O=11 | MolarMass = 458,372 | Appearance = | Density = | MeltingPt = | Melting_notes = | BoilingPt = | Boiling_notes = | LogP = | VaporPressure = | HenryConstant = | AtmosphericOHRateConstant = | pKa = | pKb = | Solubility = | SolubleOther = | Solvent = | Sheet Resistance = | Methacrylate Equiv Wt = | Bulk Conductivity = }} | Section3 = {{Chembox Structure-lat | CrystalStruct = | Coordination = | MolShape = }} | Section4 = {{Chembox Thermochemistry-lat | DeltaHc = | DeltaHf = | Entropy = | HeatCapacity = }} | Section5 = {{Chembox Pharmacology-lat | AdminRoutes = | Bioavail = | Metabolism = | HalfLife = | ProteinBound = | Excretion = | Legal_status = | Legal_US = | Legal_UK = | Legal_AU = | Legal_CA = | PregCat = | PregCat_AU = | PregCat_US = }} | Section6 = {{Chembox Explosive-lat | ShockSens = | FrictionSens = | ExplosiveV = | REFactor = }} | Section7 = {{Chembox Hazards-lat | ExternalMSDS = | EUClass = | EUIndex = | MainHazards = | NFPA-H = | NFPA-F = | NFPA-R = | NFPA-O = | RPhrases = | SPhrases = | RSPhrases = | FlashPt = | Autoignition = | ExploLimits = | LD50 = | PEL = }} | Section8 = {{Chembox Related-lat | OtherAnions = | OtherCations = | OtherFunctn = | Function = | OtherCpds = }} }} '''Galokatehin galat''' je [[organsko jedinjenje]], koje sadrži 22 [[atom]]a [[ugljenik]]a i ima [[Molekulska masa|molekulsku masu]] od 458,372 [[Jedinica atomske mase|''Da'']]. == Osobine == {| class="wikitable sortable" |- ! Osobina !! Vrednost |- | [[Vodonična veza|Broj akceptora vodonika]] || 11 |- | [[Vodonična veza|Broj donora vodonika]] || 8 |- | [[Geometrija molekula|Broj rotacionih veza]] || 4 |- | [[Particioni koeficijent]]<ref>{{cite doi/10.1021/jp980230o|noedit}}</ref> (''ALogP'') || 3,1 |- | [[Rastvorljivost]]<ref>{{cite pmid|11749573|noedit}}</ref> (''logS'', log(''mol/L'')) || -1,6 |- | [[Polarna površina molekula|Polarna površina]]<ref>{{cite pmid|11020286|noedit}}</ref> (''PSA'', [[Ангстрем (јединица)|''Å''²]]) || 197,4 |} == Reference == {{reflist|2}} == Literatura == {{refbegin}} * {{Clayden1st}} * {{March6th}} * {{Katritzky2nd}} {{refend}} == Spoljašnje veze == {{Portal-lat|Hemija}} {{Commonscat-lat|Gallocatechin gallate}} * {{PubChemInCheKey|WMBWREPUVVBILR-NQIIRXRSSA-N|Gallocatechin gallate}} [[Kategorija:Fenoli]] [[Kategorija:Benzojeve kiseline]] [[Kategorija:Karboksilatni estri]] 0qngb71pznq542jddhdd20sjhpab67v 0 1366644 41259922 40923334 2022-07-23T07:18:16Z Gliwi 135182 ([[c:GR|GR]]) [[File:Wappen Nothweiler.png]] → [[File:DEU Nothweiler COA.svg]] PNG → SVG wikitext text/x-wiki {{Grad u Nemačkoj | naziv = Notvajler | izvorni_naziv = ''Nothweiler'' | slika = Nothweiler-24-Lembacher Str 12-2019-gje.jpg | opis_slike = | gradska_zastava = | grb = DEU Nothweiler COA.svg | država = [[Njemačka]] | pokrajina = [[Rajna-Palatinat]] | lokacija = | osnivanje = | stanovništvo = 164<ref>Broj stanovnika po [http://web.archive.org/web/20100919050210/http://www.destatis.de/jetspeed/portal/cms/Sites/destatis/Internet/DE/Content/Statistiken/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/AdministrativeUebersicht,templateId=renderPrint.psml njem. Saveznom zavodu za statistiku]. [http://web.archive.org/web/20100827050647/http://www.destatis.de/jetspeed/portal/cms/Sites/destatis/Internet/DE/Content/Statistiken/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Archiv/GV2000VJ/2Q__30062010__Auszug,property=file.xls Stanje] 30. 6. 2010.</ref> | gustina = 45 | aglomeracija = | površina = 3,7 | gšir = 49.06871 | gduž = 7.79912 | nadmorska_visina = 268 | registarska_oznaka = PS | pozivni_broj = 06394 | poštanski_kod = 76891 | dan_grada = | veb-strana = [http://www.nothweiler.de/ www.nothweiler.de] | gradonačelnik = ''Kurt Görtler'' | stranka = | ije = da }} '''Notvajler''' ({{jez-nem|Nothweiler}}) je opština u [[Njemačka|njemačkoj]] saveznoj državi [[Rajna-Palatinat]]. Jedno je od 84 opštinska središta okruga [[Okrug Jugozapadni Palatinat|Jugozapadni Palatinat]]. Prema procjeni iz 2010. u opštini je živjelo 164 stanovnika. Posjeduje regionalnu šifru (''AGS'') 7340034. == Geografski i demografski podaci == [[Datoteka:Nothweiler in PS.svg|mini|levo|250px|Položaj opštine u okrugu Jugozapadni Palatinat]] Notvajler se nalazi u saveznoj državi [[Rajna-Palatinat]] u okrugu Jugozapadni Palatinat. Opština se nalazi na nadmorskoj visini od 268 metara. Površina opštine iznosi 3,7&nbsp;km². U samom mjestu je, prema procjeni iz 2010. godine, živjelo 164 stanovnika. Prosječna gustina stanovništva iznosi 45 stanovnika/km². == Reference == {{reflist}} == Literatura == {{refbegin|2}} * {{BergerGeographischeNamenInDeutschland}} * {{FulbrookConciseHistoryOfGermany}} * {{ShawUrbanHistoricalGeography}} * {{HomeGermany}} * {{HammDemographicChange}} * {{BerghahnModernGermany}} * {{KleinerAtlas}} * {{GrosserAtlas}} {{refend}} == Vidi još == {{refbegin|2}} * [[Njemačka]] * [[Njemačke pokrajine]] * [[Popis gradova u Njemačkoj]] * [[Nemački jezik]] * [[Nemci]] * [[Institucije Savezne Republike Nemačke]] {{refend}} == Vanjske veze == {{portal|Nemačka}} {{Commonscat|Nothweiler}} * [http://www.nothweiler.de/ Zvanični sajt opštine] {{de}} * [http://www.destatis.de/ Nem. Savezni zavod za statistiku] {{de}} * [http://www.staedtetag.de Stalna konferencija gradova i opština] {{de}} * [http://www.kommon.de/ KommOn] - Informacioni sistem gradova, opština i okruga. {{de}} {{Nezavisni gradovi i opštine u okrugu Jugozapadni Palatinat}} ooc7memhg00jw5mh4sbvc9r7r55mb5o 0 4538918 41259889 41259324 2022-07-22T12:15:12Z Pjesnik21 58777 wikitext text/x-wiki {{Infokutija03 muzičar | tip = solista | ime = Aleksandra Prijovic | slika = | opis_slike = | širina_slike = | pejzažno = | boja_pozadine = solista | datum_rođenja = {{bda|1995|9|22|df=y}} | mjesto_rođenja = [[Ćaić]], [[AP Vojvodina]], [[Republika Srbija (1990 -2006)|Srbija]], [[SRJ]] | supružnik = Filip Živojinović ([[2018]]—danas) | deca = 1 | žanr = [[turbo-folk]] | period = [[2013]]—danas | label = [[Grand produkcija]]<br />[[Gold Audio Video]] }} '''Aleksandra Živojinović''' (devojačko '''Prijović'''; [[Sombor]], [[22. septembar]] [[1995]]) je [[Srbija|srpska]] [[pop-folk]] pevačica koja je početkom [[2010e|2010-ih]] postala popularna zahvaljujući [[Zvezde Granda|Zvezdama Granda]]. Pevačica je do 2017. godine snimila tri pesme od kojih je svaka bila jedan od pet najvećih hitova godine. U oktobru 2016. Aleksandra je postavila domaći rekord u brzini za koju video dostigne milion pregleda na [[Jutjub]]u, zahvaljujući pesmi ''Senke'', koja je tu cifru dostigla za manje od 24 časa.<ref name="automatski generisano1">[http://tracara.com/aleksandra-prijovic-predstavila-spot-za-novu-pesmu-senke-video/ Aleksandra Prijović spotom za pesmu ‘Senke’ oborila domaći YouTube rekord], Pristupljeno 31. 10. 2016.</ref> Aleksandra se smatra najtraženijom pevačicom [[Grand produkcija|Grand produkcije]], i jednom od najpopularnijih pevačica u zemlji. == Detinjstvo == Rođena je [[1995]]. godine u [[Sombor]]u, a odrasla je u [[Beli Manastir|Belom Manastiru]] u [[Hrvatska|Hrvatskoj]] i [[Bačka Topola|Bačkoj Topoli]] . Trenutno živi u [[Beograd]]u. Još kao mala, pokazivala je talenat za pevanje. Nastupala je na školskim priredbama i društvenim događajima. Sa trinaest godina snimila je dve pesme (''Majko'' i ''Boli svaka tvoja reč'') u produkcijskoj kući "-{Mega Sound}-", čiji je vlasnik bio [[Mića Nikolić|Milorad Mića Nikolić]].<ref>[http://aleksandraprijovic.webs.com/ Aleksandra Prijović Biografija] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140518012020/http://aleksandraprijovic.webs.com/ |date=2014-05-18 }}, Pristupljeno 14. 8. 2015.</ref> == Muzička karijera == === 2013—2016: Počeci === U Zvezdama Granda 2013. godine osvojila je četvrto mesto, gde je kao nagradu dobila pesmu ''Još večeras plakaću za tobom''. Iste godine snimila je i duet ''Ma pusti ponos'' sa pobednikom te sezone, [[Amar Jašarspahić|Amarom Jašarspahićem]]. Sledeće godine pesmom ''Za nas kasno je'' postiže veliki uspeh, budući da je pesma birana za jedan od najvećih hitova 2015. godine. U decembru 2015 snima duet ''Šta bi'' sa [[MS Stojan]]om i predstavlja spot za isti.<ref>[http://www.alo.rs/mc-stojan-i-aleksandra-prijovic-predstavili-duet-video/25369 BIĆE OVO VRELA ZIMA MC Stojan i Aleksandra Prijović predstavili duet! (VIDEO)], Pristupljeno 24. 12. 2015.</ref> Krajem maja 2016. godine izdaje pesmu ''Totalna anestezija'' koja postiže izuzetan uspeh budući da je dostigla 50 miliona pregleda na Jutubu. Već 25. oktobra iste godine predstavlja pesmu ''Senke'' koja je za 24 sata preslušana milion puta na Jutubu čime je oborila rekord na srpskoj muzičkoj sceni.<ref name="automatski generisano1" /> === 2017—: Testament === Prvi singl albuma [[Testament (album)|Testament]] je istoimena pesma sa kojom je Prijovićeva počela promociju albuma, objavljena [[6. jun]]a 2017. Pesma je postala najpopularnija na albumu, pored singlova koje je Aleksandra ranije snimila i ubacila na album. Mediji tvrde da Aleksandra ovim albumom sve više podseća na stil folk zvezde [[Svetlana Ražnatović|Svetlane Ražnatović]].<ref>[http://www.pulsonline.rs/puls-poznatih/mnogi-tvrde-da-aleksandra-prijovic-vesto-kopira-cecu-evo-i-dokaza-za-to-foto/kg5tgnh Mnogi tvrde da Aleksandra Prijović vešto kopira Cecu, evo i dokaza za to (FOTO)], Pristupljeno 14. 8. 2017.</ref> Jutub je zabranio gledanje provokativnog sado-mazo spota za pesmu ''Separe'' mlađima od 18 godina čiji pojedini kadrovi podsećaju na kadrove filma [[Pedeset nijansi — siva (film)|50 nijansi siva]].<ref>[http://mondo.rs/a1028423/Zabava/Muzika/Aleksandra-Prijovic-Separe-spot-zabranjen-na-YouTube-za-mladje-od-18-godina.html Aleksandra Prijović samo za 18+ (FOTO, VIDEO)], Pristupljeno 14. 8. 2017.</ref> == Privatni život == Aleksandra je došla u žižu javnosti kada je obelodanila svoju vezu sa [[Filip Živojinović|Filipom Živojinovićem]], sinom [[Slobodan Živojinović|Bobe Živojinovića]] iz prvog braka. Par se venčao [[21. jun]]a [[2018]]. godine u [[Beograd]]u. Dobili su sina Aleksandra [[6. februar]]a [[2019]]. == Diskografija == === Albumi === * ''[[Testament (album)|Testament]]'' (2017) === Singlovi === * ''Još večeras plakaću za tobom'' (2013) * ''Ma pusti ponos'' (duet sa [[Amar Jašarspahić|Amarom Giletom Jašarspahićem]]) (2013) * ''Za nas kasno je'' (2014) * ''Šta bi'' (duet sa [[MS Stojan]]om) (2015) * ''Totalna anestezija'' (2016) * ''Senke'' (2016) * ''Litar vina, litar krvi'' (duet sa [[Aco Pejović|Acom Pejovićem]], uz podršku Dejana Petrovića) (2017) * ''Ko si ti'' (duet sa [[Saša Matić|Sašom Matićem]]) (2018) * ''Neponovljivo'' (2019) * ''Legitimno'' (2020) ==== Video-spotovi ==== {| class="wikitable sortable" |- ! Video-spot !! Godina !! Režiser |- | ''Za nas kasno je'' || 2015 || G. Šljivić |- | ''Šta bi'' || 2015 || Andrej Ilić |- | ''Totalna anestezija'' || 2016 || Andrej Ilić |- | ''Senke'' || 2016 || Andrej Ilić |- | ''Litar vina, litar krvi'' || 2017 || Andrej Ilić |- | ''Testament'' || 2017 || Visual Infinity |- | ''Sledeća'' || 2017 || Fanatic Media |- | ''Telo'' || 2017 || Andrej Ilić |- | ''Klizav pod'' || 2017 || Visual Infinity |- | ''Separe'' || 2017 || Petar Pašić |- | ''Mesto zločina'' || 2017 || Bojan Kosović |- | ''Voljena greško'' || 2017 || Andrej Ilić |- | ''Ko si ti'' || 2018 || Visual Infinity |- | ''Neponovljivo'' || 2019 || Petar Pašić |- |Bogata sirotinja |2019 |Dragan Brajović |} == Reference == {{reflist}} {{portal|Srbija}} {{Zvezde Granda}} {{Normativna kontrola}} {{Lifetime|1995||Prijović, Aleksandra}} [[Kategorija:Srpske pevačice]] [[Kategorija:Pop-folk pjevači]] [[Kategorija:Biografije, Sombor]] aayc64v6isp6ylvva6ahsr999vq2avd 41259890 41259889 2022-07-22T12:15:19Z Pjesnik21 58777 wikitext text/x-wiki {{Infokutija03 muzičar | tip = solista | ime = Aleksandra Prijović | slika = | opis_slike = | širina_slike = | pejzažno = | boja_pozadine = solista | datum_rođenja = {{bda|1995|9|22|df=y}} | mjesto_rođenja = [[Ćaić]], [[AP Vojvodina]], [[Republika Srbija (1990 -2006)|Srbija]], [[SRJ]] | supružnik = Filip Živojinović ([[2018]]—danas) | deca = 1 | žanr = [[turbo-folk]] | period = [[2013]]—danas | label = [[Grand produkcija]]<br />[[Gold Audio Video]] }} '''Aleksandra Živojinović''' (devojačko '''Prijović'''; [[Sombor]], [[22. septembar]] [[1995]]) je [[Srbija|srpska]] [[pop-folk]] pevačica koja je početkom [[2010e|2010-ih]] postala popularna zahvaljujući [[Zvezde Granda|Zvezdama Granda]]. Pevačica je do 2017. godine snimila tri pesme od kojih je svaka bila jedan od pet najvećih hitova godine. U oktobru 2016. Aleksandra je postavila domaći rekord u brzini za koju video dostigne milion pregleda na [[Jutjub]]u, zahvaljujući pesmi ''Senke'', koja je tu cifru dostigla za manje od 24 časa.<ref name="automatski generisano1">[http://tracara.com/aleksandra-prijovic-predstavila-spot-za-novu-pesmu-senke-video/ Aleksandra Prijović spotom za pesmu ‘Senke’ oborila domaći YouTube rekord], Pristupljeno 31. 10. 2016.</ref> Aleksandra se smatra najtraženijom pevačicom [[Grand produkcija|Grand produkcije]], i jednom od najpopularnijih pevačica u zemlji. == Detinjstvo == Rođena je [[1995]]. godine u [[Sombor]]u, a odrasla je u [[Beli Manastir|Belom Manastiru]] u [[Hrvatska|Hrvatskoj]] i [[Bačka Topola|Bačkoj Topoli]] . Trenutno živi u [[Beograd]]u. Još kao mala, pokazivala je talenat za pevanje. Nastupala je na školskim priredbama i društvenim događajima. Sa trinaest godina snimila je dve pesme (''Majko'' i ''Boli svaka tvoja reč'') u produkcijskoj kući "-{Mega Sound}-", čiji je vlasnik bio [[Mića Nikolić|Milorad Mića Nikolić]].<ref>[http://aleksandraprijovic.webs.com/ Aleksandra Prijović Biografija] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140518012020/http://aleksandraprijovic.webs.com/ |date=2014-05-18 }}, Pristupljeno 14. 8. 2015.</ref> == Muzička karijera == === 2013—2016: Počeci === U Zvezdama Granda 2013. godine osvojila je četvrto mesto, gde je kao nagradu dobila pesmu ''Još večeras plakaću za tobom''. Iste godine snimila je i duet ''Ma pusti ponos'' sa pobednikom te sezone, [[Amar Jašarspahić|Amarom Jašarspahićem]]. Sledeće godine pesmom ''Za nas kasno je'' postiže veliki uspeh, budući da je pesma birana za jedan od najvećih hitova 2015. godine. U decembru 2015 snima duet ''Šta bi'' sa [[MS Stojan]]om i predstavlja spot za isti.<ref>[http://www.alo.rs/mc-stojan-i-aleksandra-prijovic-predstavili-duet-video/25369 BIĆE OVO VRELA ZIMA MC Stojan i Aleksandra Prijović predstavili duet! (VIDEO)], Pristupljeno 24. 12. 2015.</ref> Krajem maja 2016. godine izdaje pesmu ''Totalna anestezija'' koja postiže izuzetan uspeh budući da je dostigla 50 miliona pregleda na Jutubu. Već 25. oktobra iste godine predstavlja pesmu ''Senke'' koja je za 24 sata preslušana milion puta na Jutubu čime je oborila rekord na srpskoj muzičkoj sceni.<ref name="automatski generisano1" /> === 2017—: Testament === Prvi singl albuma [[Testament (album)|Testament]] je istoimena pesma sa kojom je Prijovićeva počela promociju albuma, objavljena [[6. jun]]a 2017. Pesma je postala najpopularnija na albumu, pored singlova koje je Aleksandra ranije snimila i ubacila na album. Mediji tvrde da Aleksandra ovim albumom sve više podseća na stil folk zvezde [[Svetlana Ražnatović|Svetlane Ražnatović]].<ref>[http://www.pulsonline.rs/puls-poznatih/mnogi-tvrde-da-aleksandra-prijovic-vesto-kopira-cecu-evo-i-dokaza-za-to-foto/kg5tgnh Mnogi tvrde da Aleksandra Prijović vešto kopira Cecu, evo i dokaza za to (FOTO)], Pristupljeno 14. 8. 2017.</ref> Jutub je zabranio gledanje provokativnog sado-mazo spota za pesmu ''Separe'' mlađima od 18 godina čiji pojedini kadrovi podsećaju na kadrove filma [[Pedeset nijansi — siva (film)|50 nijansi siva]].<ref>[http://mondo.rs/a1028423/Zabava/Muzika/Aleksandra-Prijovic-Separe-spot-zabranjen-na-YouTube-za-mladje-od-18-godina.html Aleksandra Prijović samo za 18+ (FOTO, VIDEO)], Pristupljeno 14. 8. 2017.</ref> == Privatni život == Aleksandra je došla u žižu javnosti kada je obelodanila svoju vezu sa [[Filip Živojinović|Filipom Živojinovićem]], sinom [[Slobodan Živojinović|Bobe Živojinovića]] iz prvog braka. Par se venčao [[21. jun]]a [[2018]]. godine u [[Beograd]]u. Dobili su sina Aleksandra [[6. februar]]a [[2019]]. == Diskografija == === Albumi === * ''[[Testament (album)|Testament]]'' (2017) === Singlovi === * ''Još večeras plakaću za tobom'' (2013) * ''Ma pusti ponos'' (duet sa [[Amar Jašarspahić|Amarom Giletom Jašarspahićem]]) (2013) * ''Za nas kasno je'' (2014) * ''Šta bi'' (duet sa [[MS Stojan]]om) (2015) * ''Totalna anestezija'' (2016) * ''Senke'' (2016) * ''Litar vina, litar krvi'' (duet sa [[Aco Pejović|Acom Pejovićem]], uz podršku Dejana Petrovića) (2017) * ''Ko si ti'' (duet sa [[Saša Matić|Sašom Matićem]]) (2018) * ''Neponovljivo'' (2019) * ''Legitimno'' (2020) ==== Video-spotovi ==== {| class="wikitable sortable" |- ! Video-spot !! Godina !! Režiser |- | ''Za nas kasno je'' || 2015 || G. Šljivić |- | ''Šta bi'' || 2015 || Andrej Ilić |- | ''Totalna anestezija'' || 2016 || Andrej Ilić |- | ''Senke'' || 2016 || Andrej Ilić |- | ''Litar vina, litar krvi'' || 2017 || Andrej Ilić |- | ''Testament'' || 2017 || Visual Infinity |- | ''Sledeća'' || 2017 || Fanatic Media |- | ''Telo'' || 2017 || Andrej Ilić |- | ''Klizav pod'' || 2017 || Visual Infinity |- | ''Separe'' || 2017 || Petar Pašić |- | ''Mesto zločina'' || 2017 || Bojan Kosović |- | ''Voljena greško'' || 2017 || Andrej Ilić |- | ''Ko si ti'' || 2018 || Visual Infinity |- | ''Neponovljivo'' || 2019 || Petar Pašić |- |Bogata sirotinja |2019 |Dragan Brajović |} == Reference == {{reflist}} {{portal|Srbija}} {{Zvezde Granda}} {{Normativna kontrola}} {{Lifetime|1995||Prijović, Aleksandra}} [[Kategorija:Srpske pevačice]] [[Kategorija:Pop-folk pjevači]] [[Kategorija:Biografije, Sombor]] 132w2wudrxpljo3whljo6i8cp5zhy6f 0 4620795 41259902 40841070 2022-07-22T14:07:54Z Edgar Allan Poe 29250 wikitext text/x-wiki {{Infokutija nogometaš | imenogometaša = Moussa Wagué | slika = [[File:Moussa Wagué.jpg|200px]] | punoime = | nadimak = | datumrođenja = [[4. listopada]] [[1998.]] | rodnigrad = {{flagicon|SEN}} [[Bignona]] | rodnadržava = [[Senegal]] | datumsmrti = | gradsmrti = | državasmrti = | nacionalnost = | državljanstvo = | visina = 1.77 m | pozicija = desni bek | trenutniklub = {{flagicon|HRV}} [[HNK Gorica|Gorica]] | brojnadresu = 15 | datumimjestodebija = | omladinskegodine = | omladinskipogoni = | godine1 = 2017 – 2018 | klubovi1 = {{flagicon|BEL}} [[K.A.S. Eupen|Eupen]] | nastupi(golovi)1 = 40 (1) | godine2 = 2018 – 2019 | klubovi2 = {{flagicon|ŠPA}} [[FC Barcelona B|Barcelona B]] | nastupi(golovi)2 = 20 (2) | godine3 = 2019 – 2022 | klubovi3 = {{flagicon|ŠPA}} [[FC Barcelona|Barcelona]] | nastupi(golovi)3 = 4 (0) | godine4 = 2020 | klubovi4 = → {{flagicon|FRA|1974}} [[OGC Nice|Nice]] | nastupi(golovi)4 = 5 (0) | godine5 = 2020 | klubovi5 = → {{flagicon|GRČ}} [[PAE PAOK|PAOK]] | nastupi(golovi)5 = 7 (0) | godine6 = 2022 – | klubovi6 = {{flagicon|HRV}} [[HNK Gorica|Gorica]] | nastupi(golovi)6 = 0 (0) | godine7 = | klubovi7 = | nastupi(golovi)7 = | godine8 = | klubovi8 = | nastupi(golovi)8 = | godine9 = | klubovi9 = | nastupi(golovi)9 = | godine10 = | klubovi10 = | nastupi(golovi)10 = | godine11 = | klubovi11 = | nastupi(golovi)11 = | godine12 = | klubovi12 = | nastupi(golovi)12 = | godine13 = | klubovi13 = | nastupi(golovi)13 = | godine14 = | klubovi14 = | nastupi(golovi)14 = | godine15 = | klubovi15 = | nastupi(golovi)15 = | godine16 = | klubovi16 = | nastupi(golovi)16 = | godine17 = | klubovi17 = | nastupi(golovi)17 = | godine18 = | klubovi18 = | nastupi(golovi)18 = | godine19 = | klubovi19 = | nastupi(golovi)19 = | godine20 = | klubovi20 = | nastupi(golovi)20 = | reprezentacija = | nacionalnegodine1 = 2017 – | nacionalneekipe1 = {{NogRep|SEN}} | nacionalninastupi(golovi)1 = 21 (1) | nacionalnegodine2 = | nacionalneekipe2 = | nacionalninastupi(golovi)2 = | nacionalnegodine3 = | nacionalneekipe3 = | nacionalninastupi(golovi)3 = | nacionalnegodine4 = | nacionalneekipe4 = | nacionalninastupi(golovi)4 = | trenergodine = | trenerklubovi = | zadnjiuređaj = 22.7.2022 }} '''Moussa Wagué''' ([[Bignona]], [[4. listopada]] [[1998.]]) je [[senegal]]ski nogometaš i reprezentativac koji igra za [[HNK Gorica|Goricu]] na poziciji desnog beka. Za [[Senegalska nogometna reprezentacija|senegalsku reprezentaciju]] debitirao je [[2017.]] godine te je sudjelovao na [[FIFA Svjetsko prvenstvo 2018.|Svjetskom prvenstvu 2018.]], gdje je i postigao svoj prvi reprezentativni gol. {{Sastav Senegal 2018 SP}} {{Životni vijek|1998||Wague, Moussa}} {{Commonscat}} [[Kategorija:Senegalski fudbaleri ili nogometaši]] [[Kategorija:Fudbaleri ili nogometaši Barcelone]] 0en7our0uuygb52mpizyqjhboc2n9fb 0 4632886 41259898 40879519 2022-07-22T13:59:03Z Edgar Allan Poe 29250 Edgar Allan Poe je premjestio stranicu [[Abdirašid Šermarke]] na [[Cabdirashiid Sharmaarke]] wikitext text/x-wiki {{Infokutija05 političar |name=Abdirashid Ali Sharmarke <br><small> عبد الرشيد علي شارماركي </small> |nationality=[[Somalci|Somalac]] |image= |office1= [[Lista predsjednika Somalije|2.]] [[predsjednik Spmalije]] |term_start1=10. jun 1967. |term_end1=15. oktobar 1969. |primeminister1= [[Muhammad Haji Ibrahim Egal]] |predecessor1=[[Aden Abdullah Osman Daar]] |successor1=[[Sheikh Mukhtar Mohamed Hussein]] |office2=3rd [[premijer Somalije]] |term_start2=12. jul 1960 |term_end2=14. jun 1964 |predecessor2=[[Muhammad Haji Ibrahim Egal]] |successor2=[[Abdirizak Haji Hussein]] |birth_date= {{birth date|1919|06|8|df=y}}<ref name="Rulers"/> |birth_place=[[Harardhere]], [[Mudug]] |death_date={{death date and age|1969|10|15|1919|06|8|df=y}} |death_place=[[Las Anod]], [[Somalija]] |spouse= |party=[[Somali Youth League|Somalska omladinska liga]] (SYL) |vicepresident= |signature=Abdirashid Ali Sharmarke signature.svg |alma_mater=[[Sapienza (univerzitet)|Univerzitet Sapienza u Rimu]] }} '''Abdirashid Ali Sharmarke''' ({{lang-so|Cabdirashiid Cali Sharmaarke}}, {{lang-ar|عبد الرشيد علي شارماركي}}) <ref name="Rulers">[http://www.rulers.org/indexs3.html Rulers.org profile - Abdirashid Ali Shermarke]</ref><ref>''Encyclopaedia Hispano-Americana, supplement 1969-1970'', p.289.</ref><ref>''Arab Observer'', Issues 185-197, (University of California: 1964), p.32.</ref>, također poznat kao '''Abdirashid Shermarke'''<ref>Farley, Benjamin R. "Calling a state a state: Somaliland and international recognition." Emory Int'l L. Rev. 24 (2010): 777.</ref> 8. jun 1919 - 15. oktobar 1969) bio je [[Somalija|somalijski]] političar i državnik koji je služio kao premijer od 1960. do 1964. godine, te kao predsjednik od 1967. do smrti. Prije bavljenja politikom je radio kao trgovac, a potom kao službenik u [[Italijanska Istočna Afrika|italijanskoj]] kolonijalnoj administraciji. Godine 1943. je počeo raditi za britansku vlast, pod čijim je pokroviteljstvom osnovana [[Somalska omladinska liga]], prva politička stranka, čiji je program uključivao i borbu za nezavisnost. Nakon proglašenja nezavisnosti je postao 1960. godine premijer te mu je mandat bio obilježen nastojanjem da u [[Hladni rat|Hladnom ratu]] očuva neutralnu, odnosno [[Pokret nesvrstanih|nesvrstanu]] politiku. Od 1964. do 1967. je bio član parlamenta, a na izborima 1967. je porazio dotadašnjeg predsjednika [[Aden Abdullah Osman Daar|Osmana Daara]]. Tokom predsjedničkog mandata je dva puta bio metom atentata; prvi put je na njega 1968. godine bačena neeskplodirana ručna bomba, a 15. oktobra 1969. ga je vlastiti tjelohranitelj ubio hicima iz [[automatska puška|automatske puške]]. Atentat, za koji se u Somaliji tvrdi da je bio uzrokovan ličnim, a ne političkim razlozima, je poslužio kao povod zapovjedniku somalske vojske generalu [[Siad Barre|Siadu Barreu]] da nekoliko dana kasnije u beskrvnom [[puč]]u preuzme vlast koju će držati sve do 1991. godine. Njegov sin [[Omar Abdirashid Ali Sharmarke]] je kasnije također postao premijer. == Izvori == {{Reflist}} {{Normativna kontrola}} {{Lifetime|1919|1969|Sharmarke, Abdirashid Ali}} [[Kategorija:Somalski političari]] [[Kategorija:Premijeri Somalije]] [[Kategorija:Predsjednici Somalije]] [[Kategorija:Žrtve atentata]] ro1656syle7i93qrf98bb063dckspkz 0 4673167 41259893 2022-07-22T12:27:49Z Edgar Allan Poe 29250 Edgar Allan Poe je premjestio stranicu [[Leopold I., kralj Belgije]] na [[Leopold I od Belgije]] wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Leopold I od Belgije]] ejtogsvfuvldupbys8k7zgw67kgga6h 0 4673168 41259899 2022-07-22T13:59:03Z Edgar Allan Poe 29250 Edgar Allan Poe je premjestio stranicu [[Abdirašid Šermarke]] na [[Cabdirashiid Sharmaarke]] wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Cabdirashiid Sharmaarke]] flo71otwjhktrzhh6eyol5aelvpez6f 0 4673169 41259901 2022-07-22T14:00:28Z Edgar Allan Poe 29250 Edgar Allan Poe je premjestio stranicu [[Yitzhak Rabin]] na [[Jichak Rabin]] preko preusmjeravanja: hebrejski, kao i arapski, ide fonetski wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Jichak Rabin]] pclnq0idi3v8ucu3hpn9wefbtj7itx1 0 4673170 41259907 2022-07-22T20:35:25Z Jarash 4947 Preusmjereno na [[Akapski zaljev]] wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Akapski zaljev]] m1b96eo09lipxlz4495xc4f1sxqp657 2 4673171 41259920 2022-07-23T06:28:47Z Zblace 147409 Nova stranica: * ... * organizirati planove i opservacije na ovom wikiju * User page interests, focus, work updates <big>'''↑ toDOne ↓'''</big> * User page spring 2022 cleaning * start making a more organized task list * ... * prevesti ** https://en.wikipedia.org/wiki/David_M._Halperin wikitext text/x-wiki * ... * organizirati planove i opservacije na ovom wikiju * User page interests, focus, work updates <big>'''↑ toDOne ↓'''</big> * User page spring 2022 cleaning * start making a more organized task list * ... * prevesti ** https://en.wikipedia.org/wiki/David_M._Halperin bem164iv8r5td69y5msd7mz24e0r9qg 41259921 41259920 2022-07-23T06:30:40Z Zblace 147409 wikitext text/x-wiki * ... * organizirati planove i opservacije na ovom wikiju * User page interests, focus, work updates <big>'''↑ toDOne ↓'''</big> * User page spring 2022 cleaning * start making a more organized task list * ... * predložiti ** [[Korisnik:Zblace/Prenosi sa HR-BS-SR na SH Wiki|Prenosi_sa_HR-BS-SR_na_SH_Wiki]] * prevesti ** https://en.wikipedia.org/wiki/David_M._Halperin 4eoha7ufnrlsc0q9nfn4h0wbbz3ooht 0 4673172 41259926 2022-07-23T11:26:34Z Edgar Allan Poe 29250 Preusmjereno na [[Anvar Sadat]] wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Anvar Sadat]] b3raygxq2ccm3eafib6dm55vd589uyu