مورو

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="sd">
  <siteinfo>
    <sitename>وڪيپيڊيا</sitename>
    <dbname>sdwiki</dbname>
    <base>https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8F%DA%A9_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%88</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">ذريعات</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">خاص</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">بحث</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">واپرائيندڙ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">واپرائيندڙ بحث</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">وڪيپيڊيا</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">وڪيپيڊيا بحث</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">فائل</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">فائل بحث</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ذريعات وڪي</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ذريعات وڪي بحث</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">سانچو</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">سانچو بحث</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">مدد</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">مدد بحث</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">زمرو</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">زمرو بحث</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">باب</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">باب بحث</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ماڊيول</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ماڊيول بحث</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">گيجيٽ</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">گيجيٽ بحث</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">گيجيٽ وصف</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">گيجيٽ وصف بحث</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>مورو</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2187</id>
    <revision>
      <id>240187</id>
      <parentid>240155</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:32:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5915" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
| official_name           =Moro
| native_name                    = {{Nastaliq|مورو}}
| settlement_type         = شهر 
| image_skyline           =  
| imagesize               =  240px
| image_alt               = 
| image_caption           = 
| image_map               = 
| mapsize                 = 150 px
| map_alt                 = 
| map_caption             = 
| coordinates             = {{coord|26.40|68.0|region:PK_type:city|display=inline,title}}
| pushpin_map             = Sindh#Pakistan
| pushpin_label_position  = &lt;!-- left, right, top, bottom, none --&gt;
| pushpin_map_alt         = 
| pushpin_mapsize         = 
| pushpin_map_caption     =  
| subdivision_type        = [[ملڪ]]
| subdivision_name        ={{Pak}}
| subdivision_type1       = [[پاڪستان جا انتظامي ايڪا|صوبو]]
| subdivision_name1       = {{flag|Sindh}}
| population_total        =368,789
| population_as_of        =[[آدمشماري پاڪستان، 2017ع|2017]]
| population_est          = 
| pop_est_as_of           = 
| population_footnotes    = &lt;ref name=&quot;DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|title=DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017|publisher=www.pbscensus.gov.pk|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170829164748/http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|archivedate=2017-08-29}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;http://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/PAKISTAN%20TEHSIL%20WISE%20FOR%20WEB%20CENSUS_2017.pdf {{Bare URL PDF|date=March 2022}}&lt;/ref&gt;
| area_total_km2          = 
| elevation_m             = 28
| elevation_m_min         = 
| elevation_m_max         = 
| population_density_km2  = 
| leader_title            = 
| leader_name             = 
| leader_title1           = 
| leader_name1            = 
| blank_name_sec2         = Number of [[پاڪستان_جون_يونين_ڪائونسلون|يونين ڪائونسلون]]
| blank_info_sec2         = 12
| area_code               = +92242
| area_code_type          = [[پاڪستان جي ڊائلنگ ڪوڊ جي فهرست|+92]]
| timezone1               = [[پاڪستان جو معياري وقت|PST]]
| utc_offset1             = +5
| website                 = {{URL|https://www.sindh.gov.pk/}}
}} 
'''مورو''' انگريزي (Moro) [[سنڌ]] جي [[نوشهرو فيروز ضلعو]] جو شهر ان هنڌ تي واقع آهي جتي [[سکر]]، [[دادو]] ۽ [[حيدرآباد]] يا [[نوابشاهه]] ويندڙ رستن جو ميلاپ ٿئي ٿو. تاريخ سنڌ ۾ [[ڪلھوڙن جو دور|ڪلهوڙن جي دور]] ۾ ذڪر آهي ته لاکاٽ پرڳڻو کان پوءِ مکڻ مورو ۽ فريد ڀاڳت جي مدد سان “سهتي” (ساهتي) پرڳڻو به [[ميان نصير محمد ڪلھوڙو]] جي قبضي ۾ اچي ويو. گمان غالب آهي ته موجوده مورو ساهتي پرڳڻي ۾ [[ميان نصير محمد ڪلھوڙو]] جي سپهه سالار مکڻ مورو ٻَڌايو هو جيڪو اڳتي هلي صرف مورو سڏجڻ ۾ آيو.&lt;ref&gt;غلام الرسول مهر، تاريخ سنڌ، ڪلهوڙا دور جلد پهريون، ص،58-159 ثقافت ۽ سياحت کاتو سنڌ، 1996ع&lt;/ref&gt;

== جاگرافي ==
جاگرافيائي لحاظ سان مورو [[سنڌو درياھ]] جي کاٻي ڪناري نيشنل هائي وي ڀرسان قائم آهي. مورو جي اُتر ۾ مٺياڻي شهر، اوڀر ۾ سنڌو درياھ جي ساڄي ڪناري دادو. اوڀر ۾ نوشهرو فيروز ۽ ڏکڻ ۾ شاهپور جهانيه آهي. مورو کي ضلعي [[نوشهرو فيروز ضلعو]] ۾ هڪ تعلقي جي حيثيت حاصل آهي. دادو مورو پل، جنهن کي پوءِ [[مخدوم بلاول]] پل سڏيو ويو، ان کان ٻارهن ڪلوميٽر پري آهي. مورو کان [[دادو]] جو مفاصلو چويهه ڪلوميٽر آهي، جڏھن تھ [[سنڌو درياءُ]] مورو کان 12 ڪلوميٽر جي فاصلي تي وھي ٿو.&lt;ref&gt;درسي سنڌي ڪتاب ”سماجي اڀياس&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;سنڌو جي ساڃاه“ جي ايم سيد&lt;/ref&gt;
تعلقي موري جو هڪ [[ڳوٺ]] [[گچيرو]] تاريخي حيثيت رکي ٿو، گچيري ۾ پراڻي قلعي جا نشان ملن ٿا جنهن جي چوڌاري بچاءُ لاءِ کاهيون کوٽيل هونديون هيون. مورو قديم زماني ۾ صابڻ، زيورن، ٽامي ۽ ڪُٽ جي سامان کان مشهور هو. مورو شهر جي آبادي 70 هزار کان به مٿي ٿيندي.&lt;ref&gt;https://www.google.com/#q=Moro+Sindh&lt;/ref&gt;

== علم ادب ==
مورو شهر ۾ ڇوڪرن ۽ ڇوڪرين لاءِ هاءِ اسڪول ۽ ڪاليج به آهن ته اسپتال پڻ آهي. مورو شهر علمي، سياسي ۽ ادبي اعتبار سان تمام گهڻو مشهور آهي. مورو ۾ انهن شعبن سان لاڳاپيل ماڻهن سنڌ ۾ چڱو موچارو ناماچار پيدا ڪيو آهي. موري جو قاضي خدا بخش سومرو [[ڪراچي]] جو پهريون [[مسلمان]] ”ميئر“ هو. [[ناصر مورائي]]، [[راشد مورائي]]، [[سنڌي ظفر]]، [[گل حسن گل ٻرڙو]]، [[عظيم سنڌي]]، [[ميڪش سومرو]]، [[رمضان نول]]، [[رکيل مورائي]] وغيره [[سنڌي ادب]] جا ناميارا نالا آهن ته موسيقيءَ ۾ وري [[الهداد زرداري]]، [[گلشير تيوڻو]]، [[جلال چانڊيو]]، [[صائمه منظور]]، [[بالا بلوچ]] وغيره آهن.

== حوالا ==
{{حوالا}}
{{-ڏسندا-}}
[[سنڌ]]

[[زمرو:سنڌ جا شهر ۽ ڳوٺ]]
[[زمرو:سنڌ جون گُنجان آباديون]]</text>
      <sha1>49go31za7ljyfnwmf14wo6b6wly8aow</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>رزاق مهر</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5830</id>
    <revision>
      <id>240184</id>
      <parentid>190150</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:27:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Aziz Kingrani</username>
        <id>6448</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4295" xml:space="preserve">{{Infobox writer
| name ='''رزاق مهر'''
| image =File:Razzaq Mahar short story writer and playwright.jpg|thumb|Razzaq Mahar
| imagesize = 180px
| caption = 
| pseudonym = 
| birth_name =
| birth_date = {{birth date|1951|09|04}}
| birth_place ={{سخ}}[[لاڙڪاڻو]]، [[لاڙڪاڻو ضلعو]]، [[سنڌ]]، [[پاڪستان]]
|death_date         ={{death date and age|df=yes|2002|08|15|1954|06|20}}
| death_place ={{سخ}} [[لاڙڪاڻو]]
| occupation = [[پروفيسر]]، [[ڊرامو|ڊراما نگار]] ،[[ليکڪ]] 
| nationality = [[پاڪستان|پاڪستاني]] 
| religion = [[اسلام]]
| ethnicity = [[سنڌي ماڻهو|سنڌي]]
| language =[[سنڌي ٻولي|سنڌي]]
| education = 
| alma_mater =[[سنڌ يونيورسٽي]] 
| doctoral_advisor =
| fields = 
| workplaces = 
| genre = [[ڊرامو]]،[[ڪھاڻي]]
| subject = 
| notableworks = سڪون ڪٿي آهي &lt;br/&gt; ڊهندڙ ديوار
| influences = 
| influenced = 
| awards =
| signature = 
| website = 
| portaldisp = 
}}

'''رزاق مهر''' [[انگريزي]] (Razaq Maher) (پيدائش: 20 جون [[1954ع]] - وفات: 15 آگسٽ [[2002ع]]) [[سنڌ]] جو ناليوارو ڪهاڻيڪار، ڊرامه نگار ۽ شاعر هو. سندس ڪيتريون ئي ڪهاڻيون ۽ شاعري سنڌ جي اهم رسالن ۾ شايع ٿيل آهن. سندس ڪيترائي ڊرامه پاڪستان ٽيليوزن ڪراچي تان ٽيليڪاسٽ ٿيا. سندس ڪهاڻين جا ڪتاب پڻ ڇپيل آهن.

== زندگي جو احوال ==
رزاق مهر 20 جون [[1954ع]] تي [[لاڙڪاڻو]] شهر جي مراد واهڻ محلي ۾ جنم ورتو. سندس پورو نالو عبدالرزاق ولد رانجهو خان مهر هو. هن ابتدائي، سيڪنڊري، هاير سينڪڊري کان بي اي تائين تعليم لاڙڪاڻي ۾ حاصل ڪئي. [[1973ع]] ۾ بي اي ڪيائين ۽ [[1979ع]] ۾ [[سنڌ يونيورسٽي]] مان سنڌي ادب ۾ ايم اي جي ڊگري حاصل ڪيائين. اول بلڊينگ ڊپارٽمينٽ ۾ ڊرافٽ مين طور ڀرتي ٿيو. پوءِ پبلڪ اسڪول ميرپور خاص ۾ ليڪچرار مقرر ٿيو. جتي 1988ع تائين خدمتون سرانجام ڏنائين. سنڌ پبلڪ سروس ڪميشن جو امتحان پاس ڪري 1989ع ۾ [[جوهي]] ڪاليج ۾ ليڪچرار مقرر ٿيو. جتان 1990ع ۾ بدلي ڪري قمبر ڪاليج ۾ مقرر ڪيو ويو. اتان بدلي ٿي گورنمينٽ سائنس ڪاليج لاڙڪاڻي ۾ مقرر ٿيو. اسسٽنٽ پروفيسر طور ترقي ماڻيائين.

=== ادبي خدمتون ===
رزاق مهر 1973ع ۾ ادبي دنيا ۾ قدم رکيو. سندس ڪهاڻيون ۽ شاعري سنڌ جي اهم رسالن ۾ ڇپجڻ شروع ٿيون. 1987ع ۾ [[سنڌي ادبي بورڊ]] پاران سندس ڪهاڻي “آڙاھ” تي ايورڊ پڻ ڏنو ويو هو. سندس لکيل ڪيترائي ڊرامه پاڪستان ٽيليويزن ڪراچي تان ٽيليڪاسٽ ٿيا جن وڏي مقبوليت ماڻي. رزاق اڻ ڇهيل موضوعن تي انفرديت سان لکيو. اهوئي سبب آهي جو کيس وڏي پذيرائي ملي. سندس ڪهاڻي جو پهريون ڪتاب 1983ع ۾ ڇپيو ۽ ٻيو سندس وفات کان پوءِ 2009ع ۾ شايع ٿيو. سندس بهترين ادبي ڪم ۾ سندس ڊرمو “جياپو”، سندس ڪهاڻين جا ڪتاب “سڪون ڪٿي آهي“ ۽ “ڊهندڙ ديوار” شامل آهن.&lt;ref&gt;[http://urdupinpoint.com/razaq-mahar/ HugeDomains.com - Urdupinpoint.com is for sale (Urdupinpoint)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

== وفات ==
منفرد ليکڪ ۽ شاعر رزاق مهر 15 آگسٽ 2002ع ۾ دل جي دؤري سبب لاڙڪاڻي ۾ لاڏاڻو ڪري ويو.&lt;ref&gt;http://www.drpathan.com/index.php/death-dates/name-wise &lt;/ref&gt;

== حوالا ==
{{حوالا}}

[[زمرو:ادب]]
[[زمرو:پاڪستاني ليکڪ]]
[[زمرو:پاڪستاني ماڻهو]]
[[زمرو:سنڌي ادب]]
[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]
[[زمرو:شاعر]]
[[زمرو:ماڻھو]]
[[زمرو:ڊرامه نگار]]
[[زمرو:ڪهاڻيڪار]]</text>
      <sha1>a6vxjbppu1ymc5nepvknan65safgzxh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240185</id>
      <parentid>240184</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:27:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Aziz Kingrani</username>
        <id>6448</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4311" xml:space="preserve">{{Infobox writer
| name ='''رزاق مهر'''
| image =File:Razzaq Mahar short story writer and playwright.jpg|thumb|Razzaq Mahar
| imagesize = 180px
| caption = رزاق مهر 
| pseudonym = 
| birth_name =
| birth_date = {{birth date|1951|09|04}}
| birth_place ={{سخ}}[[لاڙڪاڻو]]، [[لاڙڪاڻو ضلعو]]، [[سنڌ]]، [[پاڪستان]]
|death_date         ={{death date and age|df=yes|2002|08|15|1954|06|20}}
| death_place ={{سخ}} [[لاڙڪاڻو]]
| occupation = [[پروفيسر]]، [[ڊرامو|ڊراما نگار]] ،[[ليکڪ]] 
| nationality = [[پاڪستان|پاڪستاني]] 
| religion = [[اسلام]]
| ethnicity = [[سنڌي ماڻهو|سنڌي]]
| language =[[سنڌي ٻولي|سنڌي]]
| education = 
| alma_mater =[[سنڌ يونيورسٽي]] 
| doctoral_advisor =
| fields = 
| workplaces = 
| genre = [[ڊرامو]]،[[ڪھاڻي]]
| subject = 
| notableworks = سڪون ڪٿي آهي &lt;br/&gt; ڊهندڙ ديوار
| influences = 
| influenced = 
| awards =
| signature = 
| website = 
| portaldisp = 
}}

'''رزاق مهر''' [[انگريزي]] (Razaq Maher) (پيدائش: 20 جون [[1954ع]] - وفات: 15 آگسٽ [[2002ع]]) [[سنڌ]] جو ناليوارو ڪهاڻيڪار، ڊرامه نگار ۽ شاعر هو. سندس ڪيتريون ئي ڪهاڻيون ۽ شاعري سنڌ جي اهم رسالن ۾ شايع ٿيل آهن. سندس ڪيترائي ڊرامه پاڪستان ٽيليوزن ڪراچي تان ٽيليڪاسٽ ٿيا. سندس ڪهاڻين جا ڪتاب پڻ ڇپيل آهن.

== زندگي جو احوال ==
رزاق مهر 20 جون [[1954ع]] تي [[لاڙڪاڻو]] شهر جي مراد واهڻ محلي ۾ جنم ورتو. سندس پورو نالو عبدالرزاق ولد رانجهو خان مهر هو. هن ابتدائي، سيڪنڊري، هاير سينڪڊري کان بي اي تائين تعليم لاڙڪاڻي ۾ حاصل ڪئي. [[1973ع]] ۾ بي اي ڪيائين ۽ [[1979ع]] ۾ [[سنڌ يونيورسٽي]] مان سنڌي ادب ۾ ايم اي جي ڊگري حاصل ڪيائين. اول بلڊينگ ڊپارٽمينٽ ۾ ڊرافٽ مين طور ڀرتي ٿيو. پوءِ پبلڪ اسڪول ميرپور خاص ۾ ليڪچرار مقرر ٿيو. جتي 1988ع تائين خدمتون سرانجام ڏنائين. سنڌ پبلڪ سروس ڪميشن جو امتحان پاس ڪري 1989ع ۾ [[جوهي]] ڪاليج ۾ ليڪچرار مقرر ٿيو. جتان 1990ع ۾ بدلي ڪري قمبر ڪاليج ۾ مقرر ڪيو ويو. اتان بدلي ٿي گورنمينٽ سائنس ڪاليج لاڙڪاڻي ۾ مقرر ٿيو. اسسٽنٽ پروفيسر طور ترقي ماڻيائين.

=== ادبي خدمتون ===
رزاق مهر 1973ع ۾ ادبي دنيا ۾ قدم رکيو. سندس ڪهاڻيون ۽ شاعري سنڌ جي اهم رسالن ۾ ڇپجڻ شروع ٿيون. 1987ع ۾ [[سنڌي ادبي بورڊ]] پاران سندس ڪهاڻي “آڙاھ” تي ايورڊ پڻ ڏنو ويو هو. سندس لکيل ڪيترائي ڊرامه پاڪستان ٽيليويزن ڪراچي تان ٽيليڪاسٽ ٿيا جن وڏي مقبوليت ماڻي. رزاق اڻ ڇهيل موضوعن تي انفرديت سان لکيو. اهوئي سبب آهي جو کيس وڏي پذيرائي ملي. سندس ڪهاڻي جو پهريون ڪتاب 1983ع ۾ ڇپيو ۽ ٻيو سندس وفات کان پوءِ 2009ع ۾ شايع ٿيو. سندس بهترين ادبي ڪم ۾ سندس ڊرمو “جياپو”، سندس ڪهاڻين جا ڪتاب “سڪون ڪٿي آهي“ ۽ “ڊهندڙ ديوار” شامل آهن.&lt;ref&gt;[http://urdupinpoint.com/razaq-mahar/ HugeDomains.com - Urdupinpoint.com is for sale (Urdupinpoint)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;

== وفات ==
منفرد ليکڪ ۽ شاعر رزاق مهر 15 آگسٽ 2002ع ۾ دل جي دؤري سبب لاڙڪاڻي ۾ لاڏاڻو ڪري ويو.&lt;ref&gt;http://www.drpathan.com/index.php/death-dates/name-wise &lt;/ref&gt;

== حوالا ==
{{حوالا}}

[[زمرو:ادب]]
[[زمرو:پاڪستاني ليکڪ]]
[[زمرو:پاڪستاني ماڻهو]]
[[زمرو:سنڌي ادب]]
[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]
[[زمرو:شاعر]]
[[زمرو:ماڻھو]]
[[زمرو:ڊرامه نگار]]
[[زمرو:ڪهاڻيڪار]]</text>
      <sha1>id3fji9fpl5d6w6vu1qlabzq2hmvqeo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>مخدوم ابوالحسن ٺٽوي</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18659</id>
    <revision>
      <id>240168</id>
      <parentid>214203</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:35:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] :  + [[زمرو:سنڌي ماڻھو]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9564" xml:space="preserve">'''مخدوم ابوالحسن ٺٽوي''' ([[انگريزي]]: Makhdoom Abul Hassan Thatvi) [[سنڌ]] جي [[ڪلهوڙا شاهي گهراڻو|ڪلهوڙن]] جي دور جو جيد عالم، معلم ۽ [[سنڌي ٻولي]]ءَ جي پهرين لِپي جوڙيندڙ ٻوليءَ جو ماهر هو. سندس 1699ع يا 1700ع ڌاري لکيل ڪتاب مقدمة الصلواة مشهور آهي.&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/Personalties/Book21/Book_page11.html|title=Sindhi Adabi Board Online Library (سنڌي ادبي بورڊ)|website=www.sindhiadabiboard.org|access-date=2020-09-07}}&lt;/ref&gt;

==زندگي جو احوال ==
ميان ابوالحسن -ٺٽي- جي آخوندن مان هو، پر هن وڏي سڄاڻ -استاد- جي سوانح بابت تفصيلي حوالا موجود نه آهن. البت پنهنجي ڪتاب (مقدمة الصلواة) جي آخر ۾ هن پنهنجو سڄو نالو ’ابوالحسن‘ توڙي عام ننڍو نالو ’ابول‘ يعني ’ابل‘ ۽ پنهنجي والد جو نالو عبدالعزيز لکيو آهي. سندس ڀاڻيجو ميان عبدالله ’واعظ‘ عرف ميان موريو، 1100 هه/ 1688ع واري عرصي ۾ زندهه هو. مخدوم محمود قائم، جنهن غالباً ميان ابوالحسن کان مڪتبي -تعليم- ورتي، تنهن سال 1157هه/1744ع ۾ وفات ڪئي، -ان- مان گمان نڪري ٿو ته ميان ابوالحسن 1080- 1100هه/1669- 1688ع واري عرصي ۾ حال حيات هو. 
-تحفة الڪرام- ۾ ڄاڻايل آهي ته ميان ابوالحسن پيريءَ ۾ ڏنگڙي پُٺي ڪري هلندو هو، جنهن جي معنيٰ ته وڏيءَ عمر جو هو. انهن اهڃاڻن جي مدنظر ميان ابوالحسن اندازاً 1010هه/ 1601ع ڌاري ڄائو ۽ جيڪڏهن وفات وقت سندس عمر پنجاسي سال کن هئي ته پوءِ هن سال 1105هه/1693ع ڌاري وفات ڪئي. 
انهن يا مٿين اهڃاڻن مطابق ميان ابوالحسن 11 صدي هجريءَ جي پوئين اڌ واري عرصي جو وڏو عالم ۽ -استاد- هو. -ان- وقت هو -ٺٽي- ۾ سنڌيءَ ذريعي بنيادي تعليمي تحريڪ جو اڳواڻ هو، جنهن جي شروعات کانئس اڳ ٿي چڪي هئي. -ان- سلسلي ۾ هن نماز جي موضوع تي سنڌيءَ ۾ هڪ خاص ڪتاب ’مقدمة الصلواة‘ لکيو. اڳ هن موضوع تي عربيءَ يا فارسيءَ ۾ ڪتاب پڙهايا ويندا هئا. 1041هه/1631ع ۾ فتح محمد نالي هڪ برک سنڌي عالم جيڪو پاڻ هندوستان جي شهر برهانپور جو رهاڪو هو، پر جنهن جا وڏا سنڌ جي شهر -پاٽ- (موجوده ضلعي دادو) جا هئا، تنهن فارسيءَ ۾ ’مفتاح الصلواة‘ (نماز جي ڪنجي) نالي ڪتاب لکيو، جيڪو مشهور ٿيو ۽ مڪتبن، مدرسن ۾ پڙهايو ويو. غالباً -ان- کان پوءِ ميان -ابوالحسن -’مقدمة الصلواة سنڌي‘ (نماز جو مهاڳ سنڌي) جي نالي سان پنهنجو ڪتاب سنڌيءَ ۾ لکيو. جيڪڏهن ميان ابوالحسن وڏيءَ عمر ۾ 1105هه/1693ع ۾ وفات ڪئي، ته پوءِ هيءُ ڪتاب پنجويهه سال کن اڳ سنه 1080هه/1669ع ڌاري لکيو هوندائين ۽ -ان- جي لکجڻ سان ’سنڌيءَ‘ ذريعي -تعليم- ڏيڻ واري تحريڪ جو هڪ نئون دور شروع ٿيو، ڇاڪاڻ جو هن سڄاڻ عالم اهو ڪتاب خاص طرح شاگردن جي تعليمي ضرورت پوري ڪرڻ لاءِ هڪ درسي ۽ نصابي ڪتاب طور لکيو هو. هن ڪتاب جي خاتمي تي مصنف پنهنجي هن ڪتاب لکڻ جو مقصد هن طرح ڄاڻايو آهي ته: 
(الف) هن نماز جا مسئلا عربيءَ يا فارسيءَ بدران سنڌي ٻوليءَ ۾ ساري لکيا آهن؛ 
(ب) انهيءَ لاءِ ته سڀ -ان- ڪتاب کي چاهه ۽ توفيق سان پڙهن ۽ ٻين کي پڙهائين؛ 
(ج) هن هيءُ ڪتاب خاص طرح شاگردن جي -تقاضا- تي لکيو آهي، ۽ 
(د) -ان- جو نالو ’مقدمة الصلواة سنڌي‘ (نماز جو مهاڳ سنڌي) رکيو آهي. 
ڪتاب جي اصل نالي ’مقدمة الصلواة سنڌي‘ جي معنيٰ به اهائي آهي ته هيءُ ’مقدمة الصلواة‘ يعني ’نماز جو مهاڳ‘ آهي، پر اهو سنڌيءَ ۾ آهي، يعني عربيءَ يا فارسيءَ بدران هي سنڌي ’مقدمة الصلواة‘ آهي. تڏهن کان وٺي هن ڪتاب کي ’مقدمة الصلواة سنڌي‘ جي بدران ’-ابوالحسن جي سنڌي-‘ سڏيو ويو، مصنف جي نالي سان گڏ ڪتاب جو اهو عام سولو نالو -ان- دور جي انهيءَ چاهه ۽ ذوق جو نتيجو هو ته علمي ۽ تعليمي سلسلي ۾ جيڪي ڪجهه هجي، سو سولي سنڌيءَ ۾ ئي هجي. سنڌيءَ ۾ هن درسي ڪتاب -تصنيف- ڪرڻ بعد سڀ کان -اول- مخدوم ابوالحسن پاڻ پنهنجي درسگاهه ۾ هن ڪتاب کي پڙهائڻ شروع ڪيو. -ان- وقت کان وٺي هيءُ درسي ڪتاب ايترو ته مقبول ٿيو، جو نه فقط وڏن عالمن ۽ استادن جي وچ ۾ -ان- جي موضوع ۽ مضمون بابت تحقيقي بحث مباحثو ٿيو، پر سنڌ جي مڪتبن ۽ مدرسن ۾ ويندي ايندڙ اڍائي سؤ سالن تائين يعني اندازاً 1090هه مطابق 1680ع کان وٺي ويندي 1350 هه مطابق 1916ع تائين وڏي چاهه سان درسي ڪتاب طور پڙهيو ۽ پڙهايو ويو. سال 1920ع ۾ هن ڪتاب جو جيڪو ڇاپو حيدرآباد مان شايع ٿيو، تنهن جي ديباچي مان ظاهر آهي ته -ان- وقت جي تعليمي نصاب ۾ پڻ هيءُ هڪ درسي ڪتاب طور پڙهايو ويندو هو. ابوالحسن جو سنڌيءَ ۾ لکيل مقدمة الصلواة، نماز جو مهاڳ، درسي ڪتاب طور ايڏي وڏي اهميت وارو ثابت ٿيو، جو بقول مخدوم محمد هاشم جي ’نماز جي مسئلن بابت اهو دستورالعمل بنجي چڪو هو‘. انهيءَ عام مقبوليت جي مدنظر -ان- دور جي وڏن عالمن مخدوم محمد هاشم ۽ مخدوم محمد قائم -ان- ڪتاب تي علمي بحث شروع ڪيو، جنهن جي ذريعي هن درسي ڪتاب جي صحت ۽ اهميت جي وڌيڪ تصديق ٿي. اهو متفقه طور تي درسگاهن ۾ پڙهايو ويو ۽ مادري زبان سنڌيءَ ذريعي بنيادي -تعليم- ڏيڻ واري تحريڪ مضبوط ٿي. هن ڪتاب جا ڇاپا گهڻائي دفعا ڇپيا آهن، -جن- مان بمبئيءَ مان هيٺيان ٻه ڇاپا آڳاٽا آهن: پهرئين ڇاپي جي قيمت 7 -آنا- ڄاڻايل آهي. قاضي ابراهيم -بن- قاضي نورمحمد حيدري پريس، بمبئيءَ مان 1869ع ۾ ڇپايو. هن ڪتاب جو ٻيو ڇاپو جنهن جي قيمت 6 -آنا- ڄاڻايل آهي، صفدري پريس، بمبئيءَ مان 1887ع ۾ ڇپيو. هيءُ ڪتاب سنڌ جي -تعليم- کاتي طرفان پڻ -تعليم- کاتي جي پريس ڪراچيءَ مان 1871ع ۾ ڇپايو ويو، جنهن جي قيمت 8 -آنا- ڄاڻايل آهي. هن عالم کي مرحوم محمد صديق ميمڻ پنهنجي -تصنيف- ’سنڌ جي ادبي -تاريخ-‘ ۾ عربي الف- ب ۾ فارسيءَ جا چار اکر ملائي، ’سنڌي 
الف- ب‘ ٺاهڻ جو موجد قرار ڏنو، جنهن کي ٻين سڀني اديبن ۽ عالمن جيئن جو تيئن قبول ڪيو ۽ مزيد ائين به لکيائون ته -ان- کان اڳ سنڌي -ٻولي- ديوناگري لپيءَ ۾ لکي ويندي هئي. 
غور طلب نُڪتو هيءُ آهي ته ’مقدمة الصلواة‘ جي -تصنيف- جو سال 1112هه/1700ع آهي، جڏهن ته -ان- کان اڳ ميين شاهه عنايت، شاهه لطف -الله- قادريءَ، ۽ ميين شاهه ڪريم جا ڪلام عربي سنڌي رسم الخط ۾ ئي لکيا ويا هئا، خاص ڪري انهيءَ حالت ۾ جڏهن 1030- 1060هه/1620-1650ع ۾ ’الف_ ب‘ ۾ تحرير ٿيل منظومين جو وڏو ذخيرو موجود هو، ۽ اهي به سؤ کن سال اڳ تحرير ٿيل منظومين جو اُتارو هئا. البت ابوالحسن جي سنڌيءَ ۾ الف – ب جي ترتيب ٻين عالمن کان ڪجهه وڌيڪ بهتر هئي.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86%20%D9%BA%D9%BD%D9%88%D9%8A%20%D9%85%D8%AE%D8%AF%D9%88%D9%85 ابوالحسن ٺٽوي مخدوم : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;
==وفات ==
مخدوم ابوالحسن وڏيءَ عمر ۾ 1105هه/1693ع ۾ وفات ڪري ويو.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== حوالا ==
{{حوالا}}

[[زمرو:سنڌي ٻولي]]
[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]
[[سنڌي ماڻھو]]</text>
      <sha1>28227ry3hdfr36cxlqzcg2ta8rkpv93</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240169</id>
      <parentid>240168</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:35:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* حوالا */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9540" xml:space="preserve">'''مخدوم ابوالحسن ٺٽوي''' ([[انگريزي]]: Makhdoom Abul Hassan Thatvi) [[سنڌ]] جي [[ڪلهوڙا شاهي گهراڻو|ڪلهوڙن]] جي دور جو جيد عالم، معلم ۽ [[سنڌي ٻولي]]ءَ جي پهرين لِپي جوڙيندڙ ٻوليءَ جو ماهر هو. سندس 1699ع يا 1700ع ڌاري لکيل ڪتاب مقدمة الصلواة مشهور آهي.&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/Personalties/Book21/Book_page11.html|title=Sindhi Adabi Board Online Library (سنڌي ادبي بورڊ)|website=www.sindhiadabiboard.org|access-date=2020-09-07}}&lt;/ref&gt;

==زندگي جو احوال ==
ميان ابوالحسن -ٺٽي- جي آخوندن مان هو، پر هن وڏي سڄاڻ -استاد- جي سوانح بابت تفصيلي حوالا موجود نه آهن. البت پنهنجي ڪتاب (مقدمة الصلواة) جي آخر ۾ هن پنهنجو سڄو نالو ’ابوالحسن‘ توڙي عام ننڍو نالو ’ابول‘ يعني ’ابل‘ ۽ پنهنجي والد جو نالو عبدالعزيز لکيو آهي. سندس ڀاڻيجو ميان عبدالله ’واعظ‘ عرف ميان موريو، 1100 هه/ 1688ع واري عرصي ۾ زندهه هو. مخدوم محمود قائم، جنهن غالباً ميان ابوالحسن کان مڪتبي -تعليم- ورتي، تنهن سال 1157هه/1744ع ۾ وفات ڪئي، -ان- مان گمان نڪري ٿو ته ميان ابوالحسن 1080- 1100هه/1669- 1688ع واري عرصي ۾ حال حيات هو. 
-تحفة الڪرام- ۾ ڄاڻايل آهي ته ميان ابوالحسن پيريءَ ۾ ڏنگڙي پُٺي ڪري هلندو هو، جنهن جي معنيٰ ته وڏيءَ عمر جو هو. انهن اهڃاڻن جي مدنظر ميان ابوالحسن اندازاً 1010هه/ 1601ع ڌاري ڄائو ۽ جيڪڏهن وفات وقت سندس عمر پنجاسي سال کن هئي ته پوءِ هن سال 1105هه/1693ع ڌاري وفات ڪئي. 
انهن يا مٿين اهڃاڻن مطابق ميان ابوالحسن 11 صدي هجريءَ جي پوئين اڌ واري عرصي جو وڏو عالم ۽ -استاد- هو. -ان- وقت هو -ٺٽي- ۾ سنڌيءَ ذريعي بنيادي تعليمي تحريڪ جو اڳواڻ هو، جنهن جي شروعات کانئس اڳ ٿي چڪي هئي. -ان- سلسلي ۾ هن نماز جي موضوع تي سنڌيءَ ۾ هڪ خاص ڪتاب ’مقدمة الصلواة‘ لکيو. اڳ هن موضوع تي عربيءَ يا فارسيءَ ۾ ڪتاب پڙهايا ويندا هئا. 1041هه/1631ع ۾ فتح محمد نالي هڪ برک سنڌي عالم جيڪو پاڻ هندوستان جي شهر برهانپور جو رهاڪو هو، پر جنهن جا وڏا سنڌ جي شهر -پاٽ- (موجوده ضلعي دادو) جا هئا، تنهن فارسيءَ ۾ ’مفتاح الصلواة‘ (نماز جي ڪنجي) نالي ڪتاب لکيو، جيڪو مشهور ٿيو ۽ مڪتبن، مدرسن ۾ پڙهايو ويو. غالباً -ان- کان پوءِ ميان -ابوالحسن -’مقدمة الصلواة سنڌي‘ (نماز جو مهاڳ سنڌي) جي نالي سان پنهنجو ڪتاب سنڌيءَ ۾ لکيو. جيڪڏهن ميان ابوالحسن وڏيءَ عمر ۾ 1105هه/1693ع ۾ وفات ڪئي، ته پوءِ هيءُ ڪتاب پنجويهه سال کن اڳ سنه 1080هه/1669ع ڌاري لکيو هوندائين ۽ -ان- جي لکجڻ سان ’سنڌيءَ‘ ذريعي -تعليم- ڏيڻ واري تحريڪ جو هڪ نئون دور شروع ٿيو، ڇاڪاڻ جو هن سڄاڻ عالم اهو ڪتاب خاص طرح شاگردن جي تعليمي ضرورت پوري ڪرڻ لاءِ هڪ درسي ۽ نصابي ڪتاب طور لکيو هو. هن ڪتاب جي خاتمي تي مصنف پنهنجي هن ڪتاب لکڻ جو مقصد هن طرح ڄاڻايو آهي ته: 
(الف) هن نماز جا مسئلا عربيءَ يا فارسيءَ بدران سنڌي ٻوليءَ ۾ ساري لکيا آهن؛ 
(ب) انهيءَ لاءِ ته سڀ -ان- ڪتاب کي چاهه ۽ توفيق سان پڙهن ۽ ٻين کي پڙهائين؛ 
(ج) هن هيءُ ڪتاب خاص طرح شاگردن جي -تقاضا- تي لکيو آهي، ۽ 
(د) -ان- جو نالو ’مقدمة الصلواة سنڌي‘ (نماز جو مهاڳ سنڌي) رکيو آهي. 
ڪتاب جي اصل نالي ’مقدمة الصلواة سنڌي‘ جي معنيٰ به اهائي آهي ته هيءُ ’مقدمة الصلواة‘ يعني ’نماز جو مهاڳ‘ آهي، پر اهو سنڌيءَ ۾ آهي، يعني عربيءَ يا فارسيءَ بدران هي سنڌي ’مقدمة الصلواة‘ آهي. تڏهن کان وٺي هن ڪتاب کي ’مقدمة الصلواة سنڌي‘ جي بدران ’-ابوالحسن جي سنڌي-‘ سڏيو ويو، مصنف جي نالي سان گڏ ڪتاب جو اهو عام سولو نالو -ان- دور جي انهيءَ چاهه ۽ ذوق جو نتيجو هو ته علمي ۽ تعليمي سلسلي ۾ جيڪي ڪجهه هجي، سو سولي سنڌيءَ ۾ ئي هجي. سنڌيءَ ۾ هن درسي ڪتاب -تصنيف- ڪرڻ بعد سڀ کان -اول- مخدوم ابوالحسن پاڻ پنهنجي درسگاهه ۾ هن ڪتاب کي پڙهائڻ شروع ڪيو. -ان- وقت کان وٺي هيءُ درسي ڪتاب ايترو ته مقبول ٿيو، جو نه فقط وڏن عالمن ۽ استادن جي وچ ۾ -ان- جي موضوع ۽ مضمون بابت تحقيقي بحث مباحثو ٿيو، پر سنڌ جي مڪتبن ۽ مدرسن ۾ ويندي ايندڙ اڍائي سؤ سالن تائين يعني اندازاً 1090هه مطابق 1680ع کان وٺي ويندي 1350 هه مطابق 1916ع تائين وڏي چاهه سان درسي ڪتاب طور پڙهيو ۽ پڙهايو ويو. سال 1920ع ۾ هن ڪتاب جو جيڪو ڇاپو حيدرآباد مان شايع ٿيو، تنهن جي ديباچي مان ظاهر آهي ته -ان- وقت جي تعليمي نصاب ۾ پڻ هيءُ هڪ درسي ڪتاب طور پڙهايو ويندو هو. ابوالحسن جو سنڌيءَ ۾ لکيل مقدمة الصلواة، نماز جو مهاڳ، درسي ڪتاب طور ايڏي وڏي اهميت وارو ثابت ٿيو، جو بقول مخدوم محمد هاشم جي ’نماز جي مسئلن بابت اهو دستورالعمل بنجي چڪو هو‘. انهيءَ عام مقبوليت جي مدنظر -ان- دور جي وڏن عالمن مخدوم محمد هاشم ۽ مخدوم محمد قائم -ان- ڪتاب تي علمي بحث شروع ڪيو، جنهن جي ذريعي هن درسي ڪتاب جي صحت ۽ اهميت جي وڌيڪ تصديق ٿي. اهو متفقه طور تي درسگاهن ۾ پڙهايو ويو ۽ مادري زبان سنڌيءَ ذريعي بنيادي -تعليم- ڏيڻ واري تحريڪ مضبوط ٿي. هن ڪتاب جا ڇاپا گهڻائي دفعا ڇپيا آهن، -جن- مان بمبئيءَ مان هيٺيان ٻه ڇاپا آڳاٽا آهن: پهرئين ڇاپي جي قيمت 7 -آنا- ڄاڻايل آهي. قاضي ابراهيم -بن- قاضي نورمحمد حيدري پريس، بمبئيءَ مان 1869ع ۾ ڇپايو. هن ڪتاب جو ٻيو ڇاپو جنهن جي قيمت 6 -آنا- ڄاڻايل آهي، صفدري پريس، بمبئيءَ مان 1887ع ۾ ڇپيو. هيءُ ڪتاب سنڌ جي -تعليم- کاتي طرفان پڻ -تعليم- کاتي جي پريس ڪراچيءَ مان 1871ع ۾ ڇپايو ويو، جنهن جي قيمت 8 -آنا- ڄاڻايل آهي. هن عالم کي مرحوم محمد صديق ميمڻ پنهنجي -تصنيف- ’سنڌ جي ادبي -تاريخ-‘ ۾ عربي الف- ب ۾ فارسيءَ جا چار اکر ملائي، ’سنڌي 
الف- ب‘ ٺاهڻ جو موجد قرار ڏنو، جنهن کي ٻين سڀني اديبن ۽ عالمن جيئن جو تيئن قبول ڪيو ۽ مزيد ائين به لکيائون ته -ان- کان اڳ سنڌي -ٻولي- ديوناگري لپيءَ ۾ لکي ويندي هئي. 
غور طلب نُڪتو هيءُ آهي ته ’مقدمة الصلواة‘ جي -تصنيف- جو سال 1112هه/1700ع آهي، جڏهن ته -ان- کان اڳ ميين شاهه عنايت، شاهه لطف -الله- قادريءَ، ۽ ميين شاهه ڪريم جا ڪلام عربي سنڌي رسم الخط ۾ ئي لکيا ويا هئا، خاص ڪري انهيءَ حالت ۾ جڏهن 1030- 1060هه/1620-1650ع ۾ ’الف_ ب‘ ۾ تحرير ٿيل منظومين جو وڏو ذخيرو موجود هو، ۽ اهي به سؤ کن سال اڳ تحرير ٿيل منظومين جو اُتارو هئا. البت ابوالحسن جي سنڌيءَ ۾ الف – ب جي ترتيب ٻين عالمن کان ڪجهه وڌيڪ بهتر هئي.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86%20%D9%BA%D9%BD%D9%88%D9%8A%20%D9%85%D8%AE%D8%AF%D9%88%D9%85 ابوالحسن ٺٽوي مخدوم : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;
==وفات ==
مخدوم ابوالحسن وڏيءَ عمر ۾ 1105هه/1693ع ۾ وفات ڪري ويو.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== حوالا ==
{{حوالا}}

[[زمرو:سنڌي ٻولي]]
[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]</text>
      <sha1>5lhxfammqqvojaz3v86ta6r7afeqv65</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240170</id>
      <parentid>240169</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:36:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] :  + [[زمرو:سنڌي ودوان]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9573" xml:space="preserve">'''مخدوم ابوالحسن ٺٽوي''' ([[انگريزي]]: Makhdoom Abul Hassan Thatvi) [[سنڌ]] جي [[ڪلهوڙا شاهي گهراڻو|ڪلهوڙن]] جي دور جو جيد عالم، معلم ۽ [[سنڌي ٻولي]]ءَ جي پهرين لِپي جوڙيندڙ ٻوليءَ جو ماهر هو. سندس 1699ع يا 1700ع ڌاري لکيل ڪتاب مقدمة الصلواة مشهور آهي.&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/Personalties/Book21/Book_page11.html|title=Sindhi Adabi Board Online Library (سنڌي ادبي بورڊ)|website=www.sindhiadabiboard.org|access-date=2020-09-07}}&lt;/ref&gt;

==زندگي جو احوال ==
ميان ابوالحسن -ٺٽي- جي آخوندن مان هو، پر هن وڏي سڄاڻ -استاد- جي سوانح بابت تفصيلي حوالا موجود نه آهن. البت پنهنجي ڪتاب (مقدمة الصلواة) جي آخر ۾ هن پنهنجو سڄو نالو ’ابوالحسن‘ توڙي عام ننڍو نالو ’ابول‘ يعني ’ابل‘ ۽ پنهنجي والد جو نالو عبدالعزيز لکيو آهي. سندس ڀاڻيجو ميان عبدالله ’واعظ‘ عرف ميان موريو، 1100 هه/ 1688ع واري عرصي ۾ زندهه هو. مخدوم محمود قائم، جنهن غالباً ميان ابوالحسن کان مڪتبي -تعليم- ورتي، تنهن سال 1157هه/1744ع ۾ وفات ڪئي، -ان- مان گمان نڪري ٿو ته ميان ابوالحسن 1080- 1100هه/1669- 1688ع واري عرصي ۾ حال حيات هو. 
-تحفة الڪرام- ۾ ڄاڻايل آهي ته ميان ابوالحسن پيريءَ ۾ ڏنگڙي پُٺي ڪري هلندو هو، جنهن جي معنيٰ ته وڏيءَ عمر جو هو. انهن اهڃاڻن جي مدنظر ميان ابوالحسن اندازاً 1010هه/ 1601ع ڌاري ڄائو ۽ جيڪڏهن وفات وقت سندس عمر پنجاسي سال کن هئي ته پوءِ هن سال 1105هه/1693ع ڌاري وفات ڪئي. 
انهن يا مٿين اهڃاڻن مطابق ميان ابوالحسن 11 صدي هجريءَ جي پوئين اڌ واري عرصي جو وڏو عالم ۽ -استاد- هو. -ان- وقت هو -ٺٽي- ۾ سنڌيءَ ذريعي بنيادي تعليمي تحريڪ جو اڳواڻ هو، جنهن جي شروعات کانئس اڳ ٿي چڪي هئي. -ان- سلسلي ۾ هن نماز جي موضوع تي سنڌيءَ ۾ هڪ خاص ڪتاب ’مقدمة الصلواة‘ لکيو. اڳ هن موضوع تي عربيءَ يا فارسيءَ ۾ ڪتاب پڙهايا ويندا هئا. 1041هه/1631ع ۾ فتح محمد نالي هڪ برک سنڌي عالم جيڪو پاڻ هندوستان جي شهر برهانپور جو رهاڪو هو، پر جنهن جا وڏا سنڌ جي شهر -پاٽ- (موجوده ضلعي دادو) جا هئا، تنهن فارسيءَ ۾ ’مفتاح الصلواة‘ (نماز جي ڪنجي) نالي ڪتاب لکيو، جيڪو مشهور ٿيو ۽ مڪتبن، مدرسن ۾ پڙهايو ويو. غالباً -ان- کان پوءِ ميان -ابوالحسن -’مقدمة الصلواة سنڌي‘ (نماز جو مهاڳ سنڌي) جي نالي سان پنهنجو ڪتاب سنڌيءَ ۾ لکيو. جيڪڏهن ميان ابوالحسن وڏيءَ عمر ۾ 1105هه/1693ع ۾ وفات ڪئي، ته پوءِ هيءُ ڪتاب پنجويهه سال کن اڳ سنه 1080هه/1669ع ڌاري لکيو هوندائين ۽ -ان- جي لکجڻ سان ’سنڌيءَ‘ ذريعي -تعليم- ڏيڻ واري تحريڪ جو هڪ نئون دور شروع ٿيو، ڇاڪاڻ جو هن سڄاڻ عالم اهو ڪتاب خاص طرح شاگردن جي تعليمي ضرورت پوري ڪرڻ لاءِ هڪ درسي ۽ نصابي ڪتاب طور لکيو هو. هن ڪتاب جي خاتمي تي مصنف پنهنجي هن ڪتاب لکڻ جو مقصد هن طرح ڄاڻايو آهي ته: 
(الف) هن نماز جا مسئلا عربيءَ يا فارسيءَ بدران سنڌي ٻوليءَ ۾ ساري لکيا آهن؛ 
(ب) انهيءَ لاءِ ته سڀ -ان- ڪتاب کي چاهه ۽ توفيق سان پڙهن ۽ ٻين کي پڙهائين؛ 
(ج) هن هيءُ ڪتاب خاص طرح شاگردن جي -تقاضا- تي لکيو آهي، ۽ 
(د) -ان- جو نالو ’مقدمة الصلواة سنڌي‘ (نماز جو مهاڳ سنڌي) رکيو آهي. 
ڪتاب جي اصل نالي ’مقدمة الصلواة سنڌي‘ جي معنيٰ به اهائي آهي ته هيءُ ’مقدمة الصلواة‘ يعني ’نماز جو مهاڳ‘ آهي، پر اهو سنڌيءَ ۾ آهي، يعني عربيءَ يا فارسيءَ بدران هي سنڌي ’مقدمة الصلواة‘ آهي. تڏهن کان وٺي هن ڪتاب کي ’مقدمة الصلواة سنڌي‘ جي بدران ’-ابوالحسن جي سنڌي-‘ سڏيو ويو، مصنف جي نالي سان گڏ ڪتاب جو اهو عام سولو نالو -ان- دور جي انهيءَ چاهه ۽ ذوق جو نتيجو هو ته علمي ۽ تعليمي سلسلي ۾ جيڪي ڪجهه هجي، سو سولي سنڌيءَ ۾ ئي هجي. سنڌيءَ ۾ هن درسي ڪتاب -تصنيف- ڪرڻ بعد سڀ کان -اول- مخدوم ابوالحسن پاڻ پنهنجي درسگاهه ۾ هن ڪتاب کي پڙهائڻ شروع ڪيو. -ان- وقت کان وٺي هيءُ درسي ڪتاب ايترو ته مقبول ٿيو، جو نه فقط وڏن عالمن ۽ استادن جي وچ ۾ -ان- جي موضوع ۽ مضمون بابت تحقيقي بحث مباحثو ٿيو، پر سنڌ جي مڪتبن ۽ مدرسن ۾ ويندي ايندڙ اڍائي سؤ سالن تائين يعني اندازاً 1090هه مطابق 1680ع کان وٺي ويندي 1350 هه مطابق 1916ع تائين وڏي چاهه سان درسي ڪتاب طور پڙهيو ۽ پڙهايو ويو. سال 1920ع ۾ هن ڪتاب جو جيڪو ڇاپو حيدرآباد مان شايع ٿيو، تنهن جي ديباچي مان ظاهر آهي ته -ان- وقت جي تعليمي نصاب ۾ پڻ هيءُ هڪ درسي ڪتاب طور پڙهايو ويندو هو. ابوالحسن جو سنڌيءَ ۾ لکيل مقدمة الصلواة، نماز جو مهاڳ، درسي ڪتاب طور ايڏي وڏي اهميت وارو ثابت ٿيو، جو بقول مخدوم محمد هاشم جي ’نماز جي مسئلن بابت اهو دستورالعمل بنجي چڪو هو‘. انهيءَ عام مقبوليت جي مدنظر -ان- دور جي وڏن عالمن مخدوم محمد هاشم ۽ مخدوم محمد قائم -ان- ڪتاب تي علمي بحث شروع ڪيو، جنهن جي ذريعي هن درسي ڪتاب جي صحت ۽ اهميت جي وڌيڪ تصديق ٿي. اهو متفقه طور تي درسگاهن ۾ پڙهايو ويو ۽ مادري زبان سنڌيءَ ذريعي بنيادي -تعليم- ڏيڻ واري تحريڪ مضبوط ٿي. هن ڪتاب جا ڇاپا گهڻائي دفعا ڇپيا آهن، -جن- مان بمبئيءَ مان هيٺيان ٻه ڇاپا آڳاٽا آهن: پهرئين ڇاپي جي قيمت 7 -آنا- ڄاڻايل آهي. قاضي ابراهيم -بن- قاضي نورمحمد حيدري پريس، بمبئيءَ مان 1869ع ۾ ڇپايو. هن ڪتاب جو ٻيو ڇاپو جنهن جي قيمت 6 -آنا- ڄاڻايل آهي، صفدري پريس، بمبئيءَ مان 1887ع ۾ ڇپيو. هيءُ ڪتاب سنڌ جي -تعليم- کاتي طرفان پڻ -تعليم- کاتي جي پريس ڪراچيءَ مان 1871ع ۾ ڇپايو ويو، جنهن جي قيمت 8 -آنا- ڄاڻايل آهي. هن عالم کي مرحوم محمد صديق ميمڻ پنهنجي -تصنيف- ’سنڌ جي ادبي -تاريخ-‘ ۾ عربي الف- ب ۾ فارسيءَ جا چار اکر ملائي، ’سنڌي 
الف- ب‘ ٺاهڻ جو موجد قرار ڏنو، جنهن کي ٻين سڀني اديبن ۽ عالمن جيئن جو تيئن قبول ڪيو ۽ مزيد ائين به لکيائون ته -ان- کان اڳ سنڌي -ٻولي- ديوناگري لپيءَ ۾ لکي ويندي هئي. 
غور طلب نُڪتو هيءُ آهي ته ’مقدمة الصلواة‘ جي -تصنيف- جو سال 1112هه/1700ع آهي، جڏهن ته -ان- کان اڳ ميين شاهه عنايت، شاهه لطف -الله- قادريءَ، ۽ ميين شاهه ڪريم جا ڪلام عربي سنڌي رسم الخط ۾ ئي لکيا ويا هئا، خاص ڪري انهيءَ حالت ۾ جڏهن 1030- 1060هه/1620-1650ع ۾ ’الف_ ب‘ ۾ تحرير ٿيل منظومين جو وڏو ذخيرو موجود هو، ۽ اهي به سؤ کن سال اڳ تحرير ٿيل منظومين جو اُتارو هئا. البت ابوالحسن جي سنڌيءَ ۾ الف – ب جي ترتيب ٻين عالمن کان ڪجهه وڌيڪ بهتر هئي.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86%20%D9%BA%D9%BD%D9%88%D9%8A%20%D9%85%D8%AE%D8%AF%D9%88%D9%85 ابوالحسن ٺٽوي مخدوم : (Sindhianaسنڌيانا)&lt;!-- Bot generated title --&gt;]&lt;/ref&gt;
==وفات ==
مخدوم ابوالحسن وڏيءَ عمر ۾ 1105هه/1693ع ۾ وفات ڪري ويو.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

== حوالا ==
{{حوالا}}

[[زمرو:سنڌي ٻولي]]
[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]
[[زمرو:سنڌي ودوان]]</text>
      <sha1>p01frmmrgbsneaap844miy9o98jwajq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>اسحاق سميجو</title>
    <ns>0</ns>
    <id>19150</id>
    <revision>
      <id>240161</id>
      <parentid>198002</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T08:34:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thaheem Ubed</username>
        <id>5936</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>اسحاق سميجو ھاڻ سنڌي ٻوليءَ جي با اختيار اداري جو چيئرمئن آھي، اھا ڳالھ ھِن صفحي ۾ رکي وئي آھي.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7664" xml:space="preserve">{{Infobox writer
| name             = اسحاق سميجو &lt;br/&gt; '''Ishaq Samejo'''
| image            = فائل:Ishaq Samejo.jpg|thumb|اسحاق سميجو
| image_size       = 
| image_upright    = 
| alt              = 
| caption          = اسحاق سميجو 
| birth_date       = &lt;!-- {{Birth date and age|1975|03|18}} --&gt;
| birth_place      =  ڳوٺ فضل پور، [[دادو ضلعو|دادو]]
| death_date       = &lt;!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|1975|03|18}} --&gt;
| death_place      = 
| resting_place    = 
| occupation       = ،  [[ليکڪ]] &lt;br/&gt; [[سنڌي ٻولي]]ءَ جو ايسوسيئيٽ پروفيسر &lt;br/&gt; ڊئريڪٽر [[انسٽيٽيوٽ آف سنڌولاجي]]&lt;br/&gt; چيئرمين سنڌي شعبو
| language         = [[سنڌي ٻولي|سنڌي]]
| residence        = [[ڄامشورو]]
| nationality      = [[پاڪستان|پاڪستاني]]
| citizenship      = 
| education        = ايم. اي، [[سنڌي ادب]]
| alma_mater       = [[سنڌ يونيورسٽي]]
| period           =  هاڻوڪو
| subject          = [[سنڌي شاعري|شاعري]]، [[نقاد]]، [[صحافي]]
| relatives        = 
| awards           = [[ماهوار ڪينجهر]] ايوارڊ [[1994ع]] 
}}
اسحاق سميجو ({{lang-en|Ishaq Samejo}}) [[سنڌي ٻولي]]ءَ جو ناليوارو نوجوان شاعر،&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://tribune.com.pk/story/903571/proud-sons-melodies-from-thar-desert-enthrall-capital-residents/|title=Proud sons: Melodies from Thar Desert enthrall capital residents|date=2015-06-15|website=The Express Tribune|language=en-US|access-date=2019-03-16}}&lt;/ref&gt; ڪالم نگار، نقاد &lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/mehran/Book49/Book_page8.html|title=Sindhi Adabi Board Online Library (Stories)|website=www.sindhiadabiboard.org|access-date=2019-03-16}}&lt;/ref&gt;، ليکڪ ۽ [[سنڌ يونيورسٽي]] ۾ [[سنڌي ٻولي]]ءَ جو ايسوسيئيٽ پروفيسر ۽ [[سنڌي ٻولي جو با اختيار ادارو|سنڌي ٻوليءَ جي با اختيار اداري]] جو چيئرمئن آھي. سندس ڪيترائي ڪتاب شايع ٿيل آهن، ھُو سنڌ يونيورسٽيءَ ۾ قائم شمس العلماءَ [[مرزا قليچ بيگ]] چيئر جوانچارج ڊئريڪٽر، ڊئريڪٽر [[انسٽيٽيوٽ آف سنڌولاجي]] &lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://www.urdupoint.com/en/pakistan/sindhi-films-festival-concludes-at-sindh-univ-460071.html|title=Sindhi Films Festival Concludes At Sindh University|website=UrduPoint|language=en|access-date=2019-03-16}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://tribune.com.pk/story/1693045/4-anwar-maqsoods-offensive-satire-sindhis-causes-online-outrage/|title=Anwar Maqsood’s offensive satire on Sindhis causes online outrage|date=2018-04-23|website=The Express Tribune|language=en-US|access-date=2019-03-16}}&lt;/ref&gt;  پڻ رهيو&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{حوالو_ويب|url=http://usindh.edu.pk/portfolio/dr-m-ishaq-samejo/|title=Dr. M.Ishaq Samejo – University of Sindh Jamshoro|last=Arain|first=Nareen|language=en-US|access-date=2019-03-16}}&lt;/ref&gt;

== زندگي جو احوال ==
اسحاق سميجو- 18 مارچ [[1975ع]] تي [[دادو ضلعو|ضلعي دادوءَ]] جي ڳوٺ فضل پور ۾ جاڙو خان جي گهر ۾ ڄائو. ابتدائي -تعليم- پنهنجي ڳوٺ مان حاصل ڪيائين، جڏهن ته مئٽرڪ [[طالب الموليٰ]]هاءِ اسڪول [[دادو]]ءَ مان پاس ڪيائين. انٽر سائنس جو امتحان ڊگري ڪاليج [[جوهي]]ءَ مان پاس ڪيائين. ايم. اي، [[سنڌي ادب]] ۾، سنڌ يونيورسٽيءَ مان پاس ڪيائين.
.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=اسحاق%20سميجو&lt;/ref&gt;

== علمي ادبي خدمتون ==
اسحاق سميجو سنڌ يونيورسٽي جي سنڌي شعبي ۾ ليڪچرار مقرر ٿيو. علمي خدمتون ڏيندي ايسوسيئيٽ پروفيسر طور ترقي ماڻي آهي. &lt;ref name=&quot;:1&quot;/&gt; کيس ننڍي هوندي کان ئي ادب سان گهرو لڳاءُ هئو. لکڻ جي شروعات ٻاراڻي ادب کان ڪيائين. ٻارڙن لاءِ گهڻا گيت، ڪهاڻيون ۽ ڪالم لکيائين. 1990ع کان باقاعدي شاعريءَ جي شروعات ڪيائين. سندس ترتيب ڏنل ٻه ڪتاب، ’دنيا جون لوڪ آکاڻيون‘ ۽ ’تاريخي ماڻهو، تاريخي ڳالهيون‘ ڇپجي مارڪيٽ ۾ اچي چڪا آهن. حيدرآباد مان نڪرندڙ ماهوار ’گلستان‘ ۽ ’ٻارڙن جي سنڌ رنگ‘ جو -ايڊيٽر- پڻ رهيو آهي. کيس سنڌي ساهت گهر حيدرآباد طرفان ’ڪينجهر -تنقيد- ايوارڊ 1994ع‘ مليو. جڏهن ته عوامي آواز، ڪاوش ۽ پاڪ -اخبار- ۾ صحافتي خدمتون سرانجام ڏيئي چڪو آهي ۽ ڪجهه وقت روزاني ”سنڌ“ ۾ اسسٽنٽ نيوز -ايڊيٽر- جي حيثيت ۾ ڪم ڪيو اٿس. -ان- سان گڏوگڏ ريڊيو -پاڪستان- حيدرآباد تي پندرهن روزه ادبي پروگرام ’ادبي سنگت‘ ۾ سلسلي ’سرجڻهار‘ جو ڪمپيئر پڻ رهيو آهي. هن وقت سنڌ يونيورسٽيءَ سنڌي شعبي ۾ اسسٽنٽ پروفيسر طور خدمتون سرانجام ڏيئي رهيو آهي. سنڌي اديبن ۽ قلمڪارن جي وفد سان 2008ع ڀارت جو دورو به ڪري چڪو آهي. هن شيخ -اياز- جي غزلن جو ڪتاب ”گيڙو ويس غزل“ (2004ع) ۽ سنڌي رومانوي غزلن تي مشتمل ڪتاب ”دل جو رستو“ 2003ع ۾ ترتيب ڏنا آهن، جيڪي روشني پبلڪيشن ڪنڊياري پاران ڇپايا ويا آهن. سندس تنقيدي مضمونن جو ڪتاب ”شاعريءَ سان دشمني“ (2005ع) به ڇپجي چڪو آهي. سندس شاعريءَ جا ٻه مجموعا ”صدا بيچين آهي“ (2001ع) ۽ ”گناهه جا گيت“ (2005ع) پڻ ڇپيل آهن. -ان- کان سواءِ هن وقت ٽماهي ”سارنگا“ پبليڪيشن جو -ايڊيٽر- آهي. جنهن جا 6 پرچا ڪڍي چڪو آهي&lt;ref name=&quot;:0&quot;/&gt;

== ڪتاب ==
* دنيا جون لوڪ آکاڻيون 1998ع
* تاريخي ماڻهو تاريخي ڳالهيون، 1998ع
* صدا بيچين آهي شاعري، 2003ع
* دل جو رستو شاعري 2003ع
* گيڙُو ويس غزل، شاعري شيخ اياز، 2004ع
* شاعري سان دشمني، تنقيد، 2005ع
* گناھ جا گيت شاعري، 2006ع
* هڪڙي هئي بينظير، 2008ع
* ناءُ هلي آءُ گيت کڻي شاعري شيخ اياز، 2010ع
* ڪورائي جو ڪلام، 2010ع
* اکر پڙھ الف جو ٻارن لاءِ شاھ لطيف جي شاعري 2012ع
* ڳاءِ انقلاب ڳاءِ، شاعري شيخ اياز، 2015ع
* صادق فقير: توکان ٿيندي ڌار، 2015ع
* اياز، شيام، استاد، شاعري، 2017ع&lt;ref name=&quot;:1&quot;/&gt;

== ايوارڊ ==
اسحاق سميجو کي ڪينجهر رسالي حيدرآباد طرفان تنقيد بابت 1994ع ۾ ايوارڊ مليو&lt;ref name=&quot;:0&quot;/&gt;

== حوالا ==
{{حوالا}}

[[زمرو:پاڪستاني شاعر]]
[[زمرو:سنڌ جا جديد شاعر]]
[[زمرو:سنڌ جا شاعر]]
[[زمرو:سنڌ جون شخصيتون]]
[[زمرو:سنڌي شاعر]]
[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]
[[زمرو:شاعر]]</text>
      <sha1>72597tpoirc47u0y0t4jn9z2w6r1qe5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>عبيدالله سنڌي</title>
    <ns>0</ns>
    <id>22586</id>
    <revision>
      <id>240162</id>
      <parentid>228274</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:05:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>/* خاندان ۽ پيدائش */ حوالا شامل/بهتر ڪيا</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26144" xml:space="preserve">{{نامعتبر حوالا}}

{{Infobox royalty
|name = عبيدالله
|title =  سنڌي ؛ امام انقلاب
|image =Molana_Sindhi.jpg ‎
|succession = سياسي ڪارڪن&lt;br&gt;فلاسافر
|predecessor =
|successor =
|regent = برٽش انڊيا 
|reign =
|spouses = 
|issue =
|full name = مولانا عبيدالله سنڌي
|house = اپال کتري 
|dynasty =
|father = رامسنگھ پٽ چسپت راء پٽ گلاب راء
|mother = 
|birth_name = 
|birth_date = 10 مارچ 1872&lt;br&gt;12محرم1289
|birth_place = [[چيانوالي]]،[[سيالڪوٽ]]
|death_date=21 آگسٽ 1944
|death_place = ڳوٺ دين پور نزد خانپور، [[رحيم يار خان]]
|date of burial =22 آگسٽ
|place of burial= 
|religion = پھرين [[سک ازم]] پوء [[اسلام]]
| influences      = 
| influenced      =
}}
'''عبيدالله سنڌي''' 1872ع ۾ ڳوٺ چيانوالي ضلع [[سيالڪوٽ]] [[پنجاب]] ۾ ڄائو. پاڻ [[سک|سِک]] گهراڻي سان تعلق رکندو هو&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{حوالو_ويب|url=http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=امام%20انقلاب%20مولانا%20عبيدالله%20سنڌي|title=امام انقلاب مولانا عبيدالله سنڌي : (Sindhianaسنڌيانا)|website=www.encyclopediasindhiana.org|language=sd|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;. سندس پيدائش کان اڳ سندس والد وفات ڪري ويو. ٻن سالن جو ٿيو تہ سندس ڏاڏو بہ وفات ڪري ويو. سندس ماءُ پنهنجي پيڪن [[ڊيرا غازي خان]] وٺي آئي. اُتي هڪ دوست کان اسلامي [[ڪتاب]] پڙهڻ جو موقعو مليس، جڏهن تحفته هند نالي هڪ ڪتاب پڙهيائين تہ توحيد جي مسئلي کي سمجهي ورتائين. 1887ع ۾ مائٽن کي خير آباد چئي حافظ محمد صديق ڀرچونڊي واري جي هٿ تي مسلمان ٿيو. اتي 6 مهينا رهي [[دارالعلوم ديوبند]] ويو.

حافظ سان روحاني نِسبت جي ڪري پاڻ کي سنڌي سڏائڻ لڳو. اُن کان پوءِ بزرگ اَمروٽي جي خدمت ۾ حاضر ٿيو. هتي ماهوار [[رسالو]] هدايت الاخوان جاري ڪيائين.

1915ع ۾ [[ڪابل]] ويو ۽ 1922ع ۾ 6 مهينا [[روس]] ۾ گذاريائين. [[ترڪي|تُرڪي]] جي شهر [[استنبول|اِستنبول]] بہ ويو. 1345هہ ۾ [[مڪو|مڪي]] ڏانهن اُسهيو. 25 سال جلاوطن رهڻ بعد 1939ع ۾ [[سنڌ]] واپس آيو ۽ سنڌ ساگر انسٽيٽيوٽ قائم ڪيائين. 22 آگسٽ 1944ع ۾ ڳوٺ دينپور [[بهاولپور]] [[رياست]] ۾ وفات ڪيائين.

== خاندان ۽ پيدائش ==
امام -انقلاب-، مولانا عبيدالله سنڌي (1872-1944ع ) 10 مارچ 1872ع ۾ چيانوالي، ضلعي سيالڪوٽ جي هڪ سک گهراڻي ۾ پيدا ٿيو.&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; مولانا عبيدالله جن، 1857 واري بلوي کان ٿورو عرصو پوءِ، 12 تاريخ محرم الحرام سن 1289 هه مطابق 10 مارچ سن 1857ع ۾ خميس ڏينهن صبح جو ضلعي سيالڪوٽ جي هڪ ننڍڙي ڳوٺ چيانواڻيءَ ۾، هڪ سک خاندان جي گهر ۾ پيدا ٿيا. مولانا جي پيءُ جو نالو رامسنگ، ڏاڏي جو نالو چسپتراءِ، ۽ سندس پڙڏاڏي جو نالو گلاب راءِ هو. سکن جي حڪومت جي دور ۾ گلاب راءِ پنهنجي ڳوٺ جو مختيارڪار هو. سندس خاندان جو اصلي پيشو سونارڪو هو، پر ڪنهن وقت کان هڪ حصو سرڪاري نوڪريءَ ۾ لڳي ويو، ۽ انهن ۾ ڪيترا شاهوڪار وياج تي پيسو ڏيڻ جو ڌنڌو ڪندا هئا. مولانا جو والد، مولانا جي ڄمڻ کان چار مهينا اڳ ئي وفات ڪري ويو هو؛ ٻن سالن کان پوءِ سندس ڏاڏو به گذاري ويو؛ نيٺ مولانا جي والده پنهنجي يتيم ٻارڙن سميت پيڪي گهر اچي رهي.&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;&gt;علي نواز وفائي-مولانا عبيدالله سنڌي رحه -- رسالو:مهراڻ سوانح نمبر 1990 ڇپيندڙ:سنڌي ادبي بورڊ&lt;/ref&gt;

== تعليم ==
جڏهن پاڻ ڄام پور ضلعي ديري غازي ۾ اٺين جماعت پڙهندو هو، تڏهن -اسلام- کان متاثر ٿي سنڌ پهتو، -جتي- حافظ محمد صديق ڀرچونڊي واري جي -بيعت- قبول ڪري [[اسلام]] جي حلقي ۾ داخل ٿيو سنڌ ۾ ابتدائي ديني -تعليم- حاصل ڪرڻ کان پوءِ 1888ع ۾ ديوبند پهچي شيخ الهند مولانا محمود الحسن کان -تعليم- حاصل ڪيائين&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;&gt;http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=امام%20انقلاب%20%20مولانا%20عبيدالله%20سنڌي&lt;/ref&gt;مولانا جو مامو ڄامپور ضلعي ديري غازيخان ۾ تپيدار هو، مولانا سن 1878ع ۾ ڄامپور جي هڪ اردو مڊل اسڪول ۾ تعليم وٺڻ شروع ڪئي. سن 1884 ۾ اسڪول جي هڪ آريه سماجي شاگرد وٽ مولانا صاحب ”تحفةالهند“ ۽ شاهه اسماعيل شهيد جو ڪتاب ”تقوية الايمان“ ڏٺو: مولانا جن ڪتابن ڏسڻ سان انهن جي مطالعي ۾ محو ٿي ويا ۽ کين اسلام جي صداقت تي يقين ٿي ويو. سن 1887ع ۾ جڏهين مولانا ستين درجي ۾ پڙهندا هئا، تڏهين مسلمان ٿيڻ جي شوق ۾ پنهنجي گهر کان هميشہ لاءِ ڌار ٿي ويا، ۽ ”تحفةالهند“ جي مصنف جو نالو ”عبيدالله“ پاڻ تي رکيائون.&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;/&gt;

== سيوا ==
مولانا محمود الحسن جي هدايت تي دهليءَ ۾ مدرسة المعارف القرآنيه قائم ڪيائين.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt; سنڌ ۾ پهريائين جناب حضرت حافظ محمد صديق رح ڀرچونڊي وارن بزرگن جي خدمت ۾ حاضر ٿيا. حافظ صاحب جن پنهنجي دور ۾ مذهب جي لحاظ سان ڏاڍا مشهور معروف هئا. مولانا تي حافظ صاحب جن جي صحبت جو وڏو اثر ٿيو. مولانا صاحب جن 1910 ۾ پير جهنڊي ڳوٺ ۾ هڪ ديني مدرسو کوليو، جنهن جا پاڻ ناظم ۽ نگران هئا ۽ پڻ بطور معلم پڙهائيندا رهيا. حضرت موصوف هڪ ڏينهن ڀريءَ مجلس ۾ مولانا متعلق فرمايو ته ”عبيدالله، الله ڪارڻ پنهنجا مٽ مائٽ ۽ مذهب ڇڏيو آهي- هاڻي اسان هن جا ديني ماءُ پيءُ آهيون“. مولانا جي دل تي انهن لفظن ڏاڍو اثر ڪيو، ۽ پاڻ به حضرت حافظ جن کي پنهنجو ديني پيءُ ڪري سمجهيائون. انهيءَ سبب ڪري، سنڌ کي مستقل طرح پنهنجو وطن سمجهيائون. مولانا جن قادري ۽ راشدي طريقن جي بيعت حضرت حافظ جن وٽ ڪئي. چئن پنجن مهينن کان پوءِ جڏهين مولانا جن وڌيڪ تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ اتان روانا ٿيا، تڏهين حافظ صاحب جن دعا فرمائي ته ’خدا ڪري ته عبيدالله جو ڪنهن راسخ عالم سان لاڳاپو پيدا ٿئي!‘ چنانچه اها دعا قبول ٿي، ۽ الله تعاليٰ پنهنجي فضل سان مولانا کي حضرت شيخ الهند جي خدمت ۾ پهچايو.
شوال سن 1308هه ۾ مولانا جن حضرت ابوالحسن تاج محمود صاحب وٽ امروٽ ۾ ويا. ان وقت بزرگ امروٽيءَ خيال ڪيو ته مولانا جي شادي ڪرائجي، سو کين سکر ۾ اسلاميه اسڪول جي مولوي ماستر محمد عظيم خان يوسف زئي جي صاحبزاديءَ سان نڪاح ڪرايائون. مولانا جي والده کي به ان وقت گهرايو ويو. ان کان پوءِ سندن والده ساڻن گڏ رهي، ۽ پنهنجي اصلي سک مذهب تي محڪم هئي. حضرت امروٽي، مولانا جي مطالعي خاطر تمام وڏو ۽ ناياب ڪتبخانو گڏ ڪيو. سن 1315 هه تائين مولانا جن نهايت ئي اطمينان سان مطالعو ڪندا رهيا، ۽ حضرت جن مولانا کي پنهنجي اولاد وانگر سمجهندا هئا.
ڳوٺ پير جهنڊي ضلعي حيدرآباد ۾ راشدي طريقي جي پير صاحبن وٽ ديني علم جو بينظير ڪتبخانو هو. مولانا جن دوران مطالعي ۾ ڳوٺ پير جهنڊي واري پير صاحب ڏانهن به تمام گهڻو ايندا ويندا هئا. مولانا جي مطالعي جي اضافي ۾ ڪتبخاني جو وڏو دخل هو، ان سان گڏ حضرت مولانا جن پير رشيدالدين صاحب جي صحبت مان به مستفيد ٿيا، ۽ ذڪر ”اسماءَ الحسنيٰ“ به انهن کان سکيا. هي بزرگ دعوت توحيد ۽ جهاد جو هڪ مجدد هو. حضرت مولانا جن پير ابوالتراب رشدالله صاحب العلم الرابع سان به علمي صحبتون ڪيون. هو صاحب علم حديث جو وڏو عالم ۽ صاحب تصنيف هو. ان کان سواءِ، قاضي فتح محمد نظاماڻي صاحب سان به علمي باري ۾ روح- رهاڻيون ڪيائون. قرآن شريف، حديث ۽ فقہ جي تحقيق ۾، حضرت مولانا محمد قاسم صاحب رحه ديوبنديءَ کان ويندي امام شاهه ولي الله رحه دهلويءَ تائين جيڪي به وچ ۾ عالم ٿي گذريا، تن کي مولانا صاحب پنهنجو امام تسليم ڪيو.
مولانا صاحب جن 1914ع ۾ دهليءَ ويا، جتي پاڻ ڊاڪٽر انصاري ۽ حڪيم اجمل خان سان گڏجي، ترڪيءَ کي بچائڻ ۽ هندستان کي آزاد ڪرڻ جي تحريڪ ۾ حصو ورتائو0ن&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;/&gt;

== جلاوطني ==

پهرين عالمگير -جنگ- جي آغاز کان پوءِ شيخ الهند جي چوڻ تي 1915ع ۾ خفيه طور ڪابل روانو ٿيو، -جتي- 7 سالن تائين وطن جي -آزادي-، لاءِ جا بجا رابطا ڪيائين، جنهن جي نتيجي ۾ -افغانستان- جي -امير- -الله- خان'&gt;-امان -الله- خان- مرحوم، هند جي برطانوي حڪومت سان -جنگ- ڪئي، جنهن بعد -افغانستان- برطانوي اثر کان آزاد ٿيو. 1922ع ۾ پاڻ ماسڪو مان ٿيندو ترڪيءَ جي دوري تي ويو، ڪن مؤرخن جو چوڻ آهي ته هن جي روس جي دوري دوران ڪميونسٽ اڳواڻ لينن سان ملاقات ٿي. مولانا صاحب -ترڪي- دوران 1924ع ۾ اردوءَ ۾ ۽ 1926ع ۾ انگريزيءَ ۾ پنهنجي شهره ۽ آفاق سياسي پروگرام شايع ڪيو، جنهن هند ۾ -انگريزي- سياست جو رخ بدلائي ڇڏيو، جو -ان- ۾ پهريون ڀيرو گهر ڪئي وئي هئي ته برعظيم کي قومي رياستن جي بنياد تي ورهايو وڃي. مولانا عبيدالله سنڌيءَ وطن، زبان، -تاريخ-، -تهذيب- قومي روايتن ۽ سياسي اقتصادي مفادن جي بنيادن تي قوم جو تصور ڏنو. 1927ع ۾ پاڻ مڪي مڪرم پهتو، -جتي- 12 سال رهي، شاهه ولي -الله- دهلويءَ جي فلسفي جو گهِرو مطالعو ڪري، تعليمات ڏيندو رهيو. حضرت شيخ الهند، محمود الحسن جڏهن مولانا عبيدالله سنڌيءَ کي -افغانستان- روانو ڪري پاڻ هجرت ڪري حجاز ۾ وڃي ويٺو هو، تڏهن مولانا عبيدالله سنڌيءَ کيس پنهنجي ڪار گذاري ۽ ڪابل جي حالتن کان واقف ڪرڻ لاءِ 6 -جولاءِ- 1916ع تي هڪ مخفي پر تفصيلي خط ڦڪي رنگ جي ريشمي رومال تي لکي، هڪ ملتاني مهاجر شيخ عبدالحق کي ڏنو ته هو حيدرآباد سنڌ جي نامياري نو مسلم، شيخ عبدالرحيم کي وڃي پهچائي. جنهن ۾ شيخ عبدالرحيم کي حڪم موڪليو ويو ته هو اهو رومالي خط پاڻ کڻي مڪي شريف ۾ مولانا محمود الحسن جي خدمت ۾ پيش ڪري. (ياد رهي ته شيخ عبدالرحيم حيدرآباد جي معزز خاندان جي فرد -آچاريه- جيوت ڪرپلاڻيءَ جو وڏو -ڀاءُ- هو، جيڪو -انڊيا- ڪانگريس'&gt;-آل -انڊيا- ڪانگريس- جو صدر بڻيو ۽ سندس صدارت واري زماني ۾ هندستان آزاد ٿيو). شيخ عبدالحق ملتاني حيدرآباد ويندي رستي ۾ پنهنجي ڳوٺ ملتان رهي پيو ۽ امانت ۾ خيانت ڪندي اهو رومالي خط ربنواز نالي هڪ موقعي پرست شخص کي ڏئي ڇڏيائين، جنهن هڪدم اهو قيمتي تحفو -انگريز- حڪومت کي پهچائي پنهنجي لاءِ -انعام- طور زمين ۽ عبدالحق لاءِ پوليس ۾ نوڪري حاصل ڪئي. انگريزن ۾ ٻڙڌول مچي ويو ۽ افغان حڪومت کي حڪم ڪيو ويو ته مولانا ۽ سندس ساٿين کي جيل ۾ وڌو وڃي. افغان حڪومت جي غير همدردانه ۽ -انگريز- دوست پاليسيءَ سبب مولانا عبيدالله سنڌيءَ کي -امير- حبيب -الله- جي پوئين زماني ۾ حوالات ۾ رکيو ويو.
سنڌ ۾ سرڪار پاران ريشمي رومال تحريڪ کي ريشمي خط واري سازش (Silken letter conspiracy) قرار ڏئي مولانا عبيدالله لغاري ۽ ٻين ڪيترن کي گرفتار ڪيو ويو. خود حجاز ۾ شيخ الهند کي نظربند ڪيو ويو. ڪابل ۾ مولانا جي رهائش جا پويان ٻه سال ڏاڍا ڏکيا گذريا، سندن بعد ۾ -ترڪي-، روس ۽ سعودي عرب وارو سفر -ان- پس منظر ۾ گذريو.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt; سن 1333هه مطابق سن 1915ع ۾، حضرت شيخ الهند رحه جي حڪم موجب، مولانا جن ڪابل ڏانهن روانا ٿي ويا ۽ کين اتان جو ڪو به مفصل پروگرام ڪونه ٻڌايو ويو هو. مولانا جن دهليءَ جي سياسي جماعت کي پڻ ٻڌائي ڇڏيو هو ته مان ڪابل وڃڻ وارو آهيان. انهن مولانا کي هندستان جو نمائندو ڪري موڪليو. ڪابل پهچڻ شرط مولانا کي معلوم ٿيو ته حضرت شيخ الهند رحه جنهن جماعت جو نمائندو هو، ان جي پنجاهه سالن جي محنت جو حاصل سندس اڳيان غير منظم شڪل ۾ حڪم مڃڻ لاءِ موجود ۽ تيار هو. انهيءَ راز معلوم ڪرڻ بعد، پنهنجي هجرت ۽ حضرت شيخ الهند طرفان سندن انتخاب تي ويتر کين خوشي ٿي.
مولانا صاحب جن ست سال ساندهه ڪابل جي حڪومت ۾ شريڪ ٿي هندستان جي سياسي جماعتن سان انقلابي ڪم ڪندا رهيا. سن 1916ع ۾ امير حبيب الله خان کين هندستان جي سياسي جماعتن سان ملي ڪري ڪم ڪرڻ جو حڪم ڏنو. امير حبيب الله جي چوڻ موجب، مولانا صاحب انڊين نيشنل ڪانگريس سان رابطو پيدا ڪيو. جيئن ته مولانا صاحب جن تي ڪابل اچڻ کان اڳ انگريزي حڪومت طرفان گرفتاريءَ جا حڪم جاري ٿيل هئا، تنهنڪري انگريزن ڪابل جي بادشاهه امير حبيب الله کان مولانا جي ٻانهن گهري، پر بادشاهه مولانا جن کي موٽائڻ کان انڪار ڪيو.
مولانا صاحب ڪابل ۾ رهي انگريزن کي هندستان مان تڙي ڪڍڻ جو عملي تجويزون سٽيندو رهيو. امير امان الله جي هندستان تي حملي ۽ ان کان پوءِ صلح ٿيڻ بعد، مولانا جن ماسڪو ويا ۽ پنهنجي نوجوان رفيقن جي مدد سان اتي سوشلزم جو باقاعدي مطالعو ڪيائون. روس جي حڪومت مولانا کي پنهنجو معزز مهمان ڪري ڄاتو، ۽ کين مطالعو ڪرڻ لاءِ هر قسم جي سهوليت ڪري ڏنائون: انهيءَ مطالعي جو نتيجو اهو ٿيو، جو مولانا جن پنهنجي مذهبي تحريڪ (جا امام شاهه ولي الله دهلويءَ جي فلسفي تي مبني آهي) کي هن زماني جي لادينيءَ جي حملي کان محفوظ رکڻ لاءِ تدبيرن سوچن ۾ ڪامياب ٿيا.
سن 1924ع ۾ مولانا جن انگورا ويا. ترڪيءَ جي سفير ۽ ماسڪو جي وزارت خارجه- ٻنهي گڏجي مولانا لاءِ سفر جو رستو آسان ڪري ڏنو. برطانوي جاسوسن کي انهيءَ راز جي بلڪل خبر ڪانه هئي. مولانا جن ساندهه ٽي سال ترڪيءَ ۾ رهي، تحريڪ اتحاد اسلاميءَ جو تاريخي مطالعو ڪيو.
حضرت مولانا يورپ مان ٿيندا مڪہ معظمہ پهتا، ۽ ساندهه ٻارهن سال مڪہ معظمہ ۾ رهيا؛ پر حڪومت سان سندن ڪوبه تعلق ڪونه هو، نه وري مولانا جن ڪو سياست ۾ بهرو وٺندا هئا. مولانا جن فرمائيندا هئا ته ’اسان خانہ ڪعبہ ۾ اچي امن ورتو آهي‘. اتي مولانا صاحب جن ڀوپال جي رباط ۾ رهندا هئا، ۽ پنهنجي هميشہ واري دستور موجب توڪل واري زندگي بسر ڪندا هئا. اسلامي دنيا جا ڪيترائي عالم ۽ هندستان جا انگريزي خواندا کانئن قرآن حڪيم جو درس وٺندا هئا. مڪي معظمه جي حرم جو پيش امام ۽ ٻيا علماء ڪرام، جي جامع ازهر جا فارغ التحصيل هوندا هئا، اهي به مولانا مرحوم وٽ قرآن حڪيم جو درس وٺندا هئا. روس جو عالم موسيٰ جارالله جڏهن مڪه معظمہ ۾ آيو، ته مولانا جو درس ٻڌي گرويده ٿي پيو ۽ مولانا صاحب کان درس وٺندو رهيو.&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;/&gt;

== ڏيهه واپسي ۽ ڪم ==

12 سالن جي جلاوطنيءَ کان پوءِ مولانا عبيدالله سنڌي واپس ڪراچيءَ، سنڌ پهتو، -جتي- -ان- وقت جي وزيراعظم شهيد الهه بخش سومري سندس شاندار استقبال ڪيو. وطن واپسيءَ بعد، شاهه ولي -الله- جي فلسفي جي -تشريح- ۽ هدايت ڪندو رهيو. -ان- فلسفي جي تدريس لاءِ ’-بيت- الحڪمت‘ قائم ڪيائين، -بيت- الحڪمت لاهور 1940ع ۾ قائم ٿيو ۽ 15 مارچ 1944ع تي شاهه ولي -الله- جي فلسفي جي -اشاعت- لاءِ ’ولي -الله- سوسائٽي لاهور‘ جو بنياد وڌائين.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt;سن 1333هه مطابق سن 1915ع ۾، حضرت شيخ الهند رحه جي حڪم موجب، مولانا جن ڪابل ڏانهن روانا ٿي ويا ۽ کين اتان جو ڪو به مفصل پروگرام ڪونه ٻڌايو ويو هو. مولانا جن دهليءَ جي سياسي جماعت کي پڻ ٻڌائي ڇڏيو هو ته مان ڪابل وڃڻ وارو آهيان. انهن مولانا کي هندستان جو نمائندو ڪري موڪليو. ڪابل پهچڻ شرط مولانا کي معلوم ٿيو ته حضرت شيخ الهند رحه جنهن جماعت جو نمائندو هو، ان جي پنجاهه سالن جي محنت جو حاصل سندس اڳيان غير منظم شڪل ۾ حڪم مڃڻ لاءِ موجود ۽ تيار هو. انهيءَ راز معلوم ڪرڻ بعد، پنهنجي هجرت ۽ حضرت شيخ الهند طرفان سندن انتخاب تي ويتر کين خوشي ٿي.
مولانا صاحب جن ست سال ساندهه ڪابل جي حڪومت ۾ شريڪ ٿي هندستان جي سياسي جماعتن سان انقلابي ڪم ڪندا رهيا. سن 1916ع ۾ امير حبيب الله خان کين هندستان جي سياسي جماعتن سان ملي ڪري ڪم ڪرڻ جو حڪم ڏنو. امير حبيب الله جي چوڻ موجب، مولانا صاحب انڊين نيشنل ڪانگريس سان رابطو پيدا ڪيو. جيئن ته مولانا صاحب جن تي ڪابل اچڻ کان اڳ انگريزي حڪومت طرفان گرفتاريءَ جا حڪم جاري ٿيل هئا، تنهنڪري انگريزن ڪابل جي بادشاهه امير حبيب الله کان مولانا جي ٻانهن گهري، پر بادشاهه مولانا جن کي موٽائڻ کان انڪار ڪيو.
مولانا صاحب ڪابل ۾ رهي انگريزن کي هندستان مان تڙي ڪڍڻ جو عملي تجويزون سٽيندو رهيو. امير امان الله جي هندستان تي حملي ۽ ان کان پوءِ صلح ٿيڻ بعد، مولانا جن ماسڪو ويا ۽ پنهنجي نوجوان رفيقن جي مدد سان اتي سوشلزم جو باقاعدي مطالعو ڪيائون. روس جي حڪومت مولانا کي پنهنجو معزز مهمان ڪري ڄاتو، ۽ کين مطالعو ڪرڻ لاءِ هر قسم جي سهوليت ڪري ڏنائون: انهيءَ مطالعي جو نتيجو اهو ٿيو، جو مولانا جن پنهنجي مذهبي تحريڪ (جا امام شاهه ولي الله دهلويءَ جي فلسفي تي مبني آهي) کي هن زماني جي لادينيءَ جي حملي کان محفوظ رکڻ لاءِ تدبيرن سوچن ۾ ڪامياب ٿيا.
سن 1924ع ۾ مولانا جن انگورا ويا. ترڪيءَ جي سفير ۽ ماسڪو جي وزارت خارجه- ٻنهي گڏجي مولانا لاءِ سفر جو رستو آسان ڪري ڏنو. برطانوي جاسوسن کي انهيءَ راز جي بلڪل خبر ڪانه هئي. مولانا جن ساندهه ٽي سال ترڪيءَ ۾ رهي، تحريڪ اتحاد اسلاميءَ جو تاريخي مطالعو ڪيو.
حضرت مولانا يورپ مان ٿيندا مڪہ معظمہ پهتا، ۽ ساندهه ٻارهن سال مڪہ معظمہ ۾ رهيا؛ پر حڪومت سان سندن ڪوبه تعلق ڪونه هو، نه وري مولانا جن ڪو سياست ۾ بهرو وٺندا هئا. مولانا جن فرمائيندا هئا ته ’اسان خانہ ڪعبہ ۾ اچي امن ورتو آهي‘. اتي مولانا صاحب جن ڀوپال جي رباط ۾ رهندا هئا، ۽ پنهنجي هميشہ واري دستور موجب توڪل واري زندگي بسر ڪندا هئا. اسلامي دنيا جا ڪيترائي عالم ۽ هندستان جا انگريزي خواندا کانئن قرآن حڪيم جو درس وٺندا هئا. مڪي معظمه جي حرم جو پيش امام ۽ ٻيا علماء ڪرام، جي جامع ازهر جا فارغ التحصيل هوندا هئا، اهي به مولانا مرحوم وٽ قرآن حڪيم جو درس وٺندا هئا. روس جو عالم موسيٰ جارالله جڏهن مڪه معظمہ ۾ آيو، ته مولانا جو درس ٻڌي گرويده ٿي پيو ۽ مولانا صاحب کان درس وٺندو رهيو.&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;/&gt;

== وفات ==
انهن ڏينهن ۾ پنهنجي ڌيءَ وٽ دين پور تعلقي خانپور (رحيم يار خان)آيو ۽ اتي بيمار ٿي پيو ۽ 21 -آگسٽ- 1944ع تي وفات ڪيائين. کيس دين پور ۾ دفن ڪيو ويو. ڪن سوانح نگارن جي راءِ آهي ته -ان- زماني ۾ مولانا کي ڪن -انگريز- حمايتين ڳجهي نموني زهر ڏنو هو، جنهنڪري پاڻ بيماريءَ وگهي وفات ڪيائين.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt; . آخرڪار، 22 آگست 1944ع ۾، شمع هدايت ۽ انقلاب جو امام اسان جي نظرن کان هميشہ لاءِ غائب ٿي ويو. مگر، سندن علمي توڙي عملي ڪارناما اسان جي آڏو موجود آهن، جن جي روشنيءَ ۾ اڄ به اسين ترقيءَ جون منزلون طي ڪري سگهون ٿا.&lt;ref name=&quot;autogenerated1&quot;/&gt;

== ڪتاب ==

مولانا جي تصفنيفات ۾ ”التمهيد في ائمة التجديد“، ”شاهه ولي -الله- ۽ -ان- جي سياسي تحريڪ“، ”شاهه ولي -الله- ۽ -ان- جو فلسفئه محموديه“،”خطبات“، ”-اردو- شرح حجة -الله- البالغه“ جلد -اول-، ”مبحث -اول- و دوئم“، ”سلسله -تفسير- قرآن“ وغيره. -ان- کان علاوه اڪثر مقالا امالي جي صورت ۾ قلم -بند- ڪرايائين، جيڪي ولي -الله- سوسائٽي -پاڪستان- لاهور وٽ محفوظ آهن.&lt;ref name=&quot;autogenerated2&quot;/&gt;

== حوالا ==
{{حوالا}}

[[زمرو:1872ع جون پيدائشون]]
[[زمرو:1944ع جون فوتگيون]]
[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]
[[زمرو:ڀارتي مسلمان]]</text>
      <sha1>4mmdxw5kmeppevwtvjtih0ynsebzgeo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>بابا صلاح الدين</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25005</id>
    <revision>
      <id>240158</id>
      <parentid>141619</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T08:05:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Webankara</username>
        <id>15907</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Fix Cite Error</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2464" xml:space="preserve">
'''بابا صلاح الدين'''&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Bitmex Bot|url=https://playonbit.com/trading-bot-for-bitmex/}}&lt;/ref&gt;([[انگريزي ٻولي]] : Baba Salah-u-Den) 
[[1902ء|1902ع]]/1320هه ڌاري [[چترال]] ۾ ڄائو. سندس والد پنهنجي وقت جو وڏو [[عالم]] هو، بابا صلاح الدين اسلاميه اسڪول [[پشاور]] مان [[مئٽرڪ]] جو [[امتحان]] پاس ڪيو.  ان کان پوءِ وڌيڪ [[تعليم]] حاصل ڪرڻ لاءِ [[عليڳڙھ]] روانو ٿيو. بي. اي ڪرڻ کان پوءِ ديوبند جي دارالعلوم مان ديني [[تعليم]] حاصل ڪيائين، هڪ مرحلي تي تارڪ ٿي، جهنگ وسايائين، جتي قدرتي نظارن جي مشاهدي ۾ مشغول رهيو. ڪجهه وقت ڪلير ۾،  بارگاهه مخدوم علاؤالدين صابري ڪليري رحه ۾ قيام ڪيائين، پوءِ [[اجمير]] شريف ۾ خواجه معين الدين چشتي غريب نواز جي آستاني تي رهيو. [[اجمير]] کان پوءِ [[دهلي]]، [[لاهور]]، [[ملتان]] ۽ سرهند جي اوليائن جي مزارن تي حاضري ڏنائين. بعد ۾ 1951ع ۾ پاڻ مستقل طور [[حيدرآباد]][[سنڌ]]۾ اچي رهيو،  جتي ڏينهن جو [[مولا علي]] جي قدمن ڀرسان بٺارن ڀوڳڙين وٽ رهندو هو ۽ [[رات]] سخي عبدالوهاب شاهه جيلانيءَ جي درگاهه تي گذاريندو هو.&lt;ref&gt;http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%A7%D8%A8%D8%A7%20%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%20%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%8A%D9%86&lt;/ref&gt;

==سندن وفات==
11 [[جولاءِ]] کان 13 [[جولاءِ]] 1963ع تائين [[سيوهڻ]] ۾ [[لال شهباز قلندر ]] جي مزار تي قيام ڪيائين. ائين سفر ۽ حضر ۾ زندگيءَ جا ڏهاڙا گذاريندي 20 صفر 1383هه/ مطابق 13 [[جولاءِ]] 1963ع تي [[قلندر شهباز]] جي مزار تي وفات ڪيائين. سندس مزار [[ڪوٽڙي]] ۾ ريلوي ورڪشاپ ويجهو قومي شاهراهه جي ڀر ۾ موجود آهي،  جتي عقيدتمند هر [[سال]] سندس [[عرس]] ملهائيندا آهن

==حوالا==
{{حوالا}}

[[زمرو:پاڪستاني صوفي]]
[[زمرو:سنڌي شخصيتون]]
[[زمرو:شخصيتون]]
[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]</text>
      <sha1>43565hb2c0mjkubxjhbnxk41ci33lca</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>پاڪستان جو معياري وقت</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30995</id>
    <revision>
      <id>240186</id>
      <parentid>228301</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:29:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="816" xml:space="preserve">{{unreferenced}}

'''PST''' [[پاڪستان]] جو علائقائي وقت آهي. هي [[گرينوچ معياري وقت|گرينويچ وقت]] (GMT) [[برابر عالمي وقت+05:00|ڳنڍيل عالمي وقت UTC+5]] کان پنج ڪلاڪ اڳتي آهي.

[[عڪس:Standard time zones of the world.png|thumb|300px|2011 ۾ دنيا جو معياري علائقائي وقت.]]

== حوالا ==
{{reflist}}

{{موضوعات ايشيا
|name = ايشياء ۾ وقت
|title = [[ايشيا]] ۾ [[وقت]]
|suffix= ۾ وقت
}}


{{نامڪمل}}


==وڌيڪ ڏسو==
*[[وقت پٽو|ٽائيم زون]]

[[زمرو:معياري وقت بلحاظ ملڪ|پاڪستان]]
[[زمرو:پاڪستان جو معياري وقت| ]]
[[زمرو:وقت پٽو|علائقائي]]
[[زمرو:ايشيا ۾ وقت]]</text>
      <sha1>e6apla7dyc1hhr95jjueg1o79i10xip</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سردار ٻرڙو</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72076</id>
    <revision>
      <id>240157</id>
      <parentid>240154</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T08:05:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>182.189.210.74</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2752" xml:space="preserve">{{Infobox Politician|image=Sardar_Buriro.jpg|caption=ڪھاڻيڪار، شاعر، مضمون نويس ۽ سنڌيڪار|name=سردار احمد ٻرڙو &lt;br/&gt; Sardar Ahmed Buriro|native_name=|office=|term_start=|term_end=|birth_date={{birth date|df=yes|1999|02|01}}|birth_place=[[ڳوٺ مبارڪ ٻرڙو]]، [[مورو]]، [[سنڌ]]|death_date=|death_place=|resting_place=|known_for=[[سنڌي قوم پرستي]]، [[افسانوي ادب]]، [[تاريخ]]، ۽ [[سائنسي فلسفو]]|awards=(ڪھاڻي نشست) روٽيڪٽ ڪلب ڄامشورو 2020-21|signature=|parents=|children=}}
'''سردار ٻرڙو'''({{lang-en|Sardar Buriro}}، پيدائش: 01 فيبروري 1999) موکي پبليڪيشن جو چيف ايڊيٽر، ڪالمنگار، ڪھاڻيڪار، شاعر ۽ سنڌيڪار آھي. پاڻ سوويت اڳواڻ ڪامريڊ جوزف اسٽالن جي ڪتاب ”آن دي روڊ ٽو آڪٽوبر“ جو سنڌيڪار آھي.

== تعارف ==
سردار جو پورو نالو سردار احمد ٻرڙو آھي. پاڻ 01 فيبروري 1999ع تي مورو ويجھو ڳوٺ مبارڪ ٻرڙو ۾ ڄائو. پاڻ لکڻ جي شروعات 2017ع کان ڪئي. سندس مضمونن مان ”سماجي ذميواريون ۽ سنڌ ۾ ملٽي نيشنل ڪمپنين جو ڪردار“[https://awamiawaz.pk/501584/]، ”مادري ٻولين جي اھميت ۽ انھن جي راھ ۾ رڪاوٽون“ ۽ ”سنڌ جي قومي راند ملاکڙو اھميت، عروج ۽ زوال“ ۽ ٻيا شامل آھن. ڪھاڻين ۾ ”اپاھج بڻايل ٻار (بنگالي ڪھاڻي جو ترجمو)“[https://sindhishortstories.blogspot.com/2022/03/]، ”سنڌ کي پرتو“، ”قضا ڪھاڻي“، ”بغاوت“، ”چوڏس چانڊوڪي راتيون“ ۽ ”سڀ خاموش آھن“ مشھور آھن. 

== تعليم ==
پاڻ پرائمري تعليم پاڪستان بيت المال اسڪول نوشھروفيروز، مئٽرڪ گورنمينٽ بوائز ھاءِ اسڪول مبارڪ خان ٻرڙو، انٽرميڊيئٽ مھراڻ ڊگري ڪاليج مورو، ڊپلوما آف ايسوسيئيٽ انجنئرنگ گورنمينٽ پولي ٽيڪنيڪل ڪاليج دادو ۽ گريجوئيشن بيچلر آف بزنس ايڊمنسٽريشن، سنڌ يونيورسٽي ڪمپس دادو مان حاصل ڪئي.

== سردار ٻرڙو جا لکيل ڪتاب ==

* (1) جلا وطن لڙڪ ـ شاعري (2021ع)[https://books.sindhsalamat.com/book/1466/view]
* (2) آڪٽوبر انقلاب ۽ بالشويڪ حڪمت عمليون (ترجمو: اپريل 2022ع)[https://mokhipublication.blogspot.com/2022/04/blog-post_25.html]

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>h99mzixnubyowb8msauxvx72fxxagmp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240159</id>
      <parentid>240157</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T08:20:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>182.189.210.74</ip>
      </contributor>
      <comment>/* حوالا */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4274" xml:space="preserve">{{Infobox Politician|image=Sardar_Buriro.jpg|caption=ڪھاڻيڪار، شاعر، مضمون نويس ۽ سنڌيڪار|name=سردار احمد ٻرڙو &lt;br/&gt; Sardar Ahmed Buriro|native_name=|office=|term_start=|term_end=|birth_date={{birth date|df=yes|1999|02|01}}|birth_place=[[ڳوٺ مبارڪ ٻرڙو]]، [[مورو]]، [[سنڌ]]|death_date=|death_place=|resting_place=|known_for=[[سنڌي قوم پرستي]]، [[افسانوي ادب]]، [[تاريخ]]، ۽ [[سائنسي فلسفو]]|awards=(ڪھاڻي نشست) روٽيڪٽ ڪلب ڄامشورو 2020-21|signature=|parents=|children=|website=https://mokhipublication.blogspot.com}}
'''سردار ٻرڙو'''({{lang-en|Sardar Buriro}}، پيدائش: 01 فيبروري 1999) موکي پبليڪيشن جو چيف ايڊيٽر، ڪالمنگار، ڪھاڻيڪار، شاعر ۽ سنڌيڪار آھي. پاڻ سوويت اڳواڻ ڪامريڊ جوزف اسٽالن جي ڪتاب ”آن دي روڊ ٽو آڪٽوبر“ جو سنڌيڪار آھي.

== تعارف ==
سردار جو پورو نالو سردار احمد ٻرڙو آھي. پاڻ 01 فيبروري 1999ع تي مورو ويجھو ڳوٺ مبارڪ ٻرڙو ۾ ڄائو. پاڻ لکڻ جي شروعات 2017ع کان ڪئي. سندس مضمونن مان ”سماجي ذميواريون ۽ سنڌ ۾ ملٽي نيشنل ڪمپنين جو ڪردار“&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://awamiawaz.pk/501584/|title=سماجي ذميواريون ۽سنڌ اندر ملٽي نيشنل ڪمپنين جو ڪردار|date=2020-01-31|website=Awami Awaz|language=ur|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;، ”مادري ٻولين جي اھميت ۽ انھن جي راھ ۾ رڪاوٽون“ ۽ ”سنڌ جي قومي راند ملاکڙو اھميت، عروج ۽ زوال“ ۽ ٻيا شامل آھن. ڪھاڻين ۾ ”اپاھج بڻايل ٻار (بنگالي ڪھاڻي جو ترجمو)“&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://sindhishortstories.blogspot.com/2022/03/blog-post_94.html|title=سنڌي افسانا ۽ ڪھاڻيون: اپاھج بڻايل ٻارَ - نمير اي چوڌري - سردار ٻرڙو|last=Sindhipeoples|date=2022-03-17|website=سنڌي افسانا ۽ ڪھاڻيون|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;، ”سنڌ کي پرتو“، ”قضا ڪھاڻي“، ”بغاوت“، ”چوڏس چانڊوڪي راتيون“ ۽ ”سڀ خاموش آھن“ مشھور آھن. 

== تعليم ==
پاڻ پرائمري تعليم پاڪستان بيت المال اسڪول نوشھروفيروز، مئٽرڪ گورنمينٽ بوائز ھاءِ اسڪول مبارڪ خان ٻرڙو، انٽرميڊيئٽ مھراڻ ڊگري ڪاليج مورو، ڊپلوما آف ايسوسيئيٽ انجنئرنگ گورنمينٽ پولي ٽيڪنيڪل ڪاليج دادو ۽ گريجوئيشن بيچلر آف بزنس ايڊمنسٽريشن، سنڌ يونيورسٽي ڪمپس دادو مان حاصل ڪئي.

== موکي پبليڪيشن ==
پاڻ موکي پبليڪيشن طرفان 02 اپريل 2022ع تي منقعد ڪرايل سنڌي ظفر جي ياد ۾ ”پھرين مورو فيسٽيول“ کان پوءِ مڪمل طور تي موکي پبليڪيشن جو ساٿي رھيو. پاڻ ھن وقت چيف ايڊيٽر جي عھدي تي موکي پبليڪيشن ۾ ڪم ڪري رھيو آھي.&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://mokhipublication.blogspot.com/p/contact.html|title=Mokhi Publication: Contact|website=Mokhi Publication|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;

== سردار ٻرڙو جا لکيل ڪتاب ==

* (1) جلا وطن لڙڪ ـ شاعري (2021ع)&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://books.sindhsalamat.com/book/1466/view|title=جلاوطن لُڙڪ - سردار ٻرڙو {{!}} سنڌسلامت ڪتاب گهر|website=SindhSalamat Kitab Ghar|language=sd|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;
* (2) آڪٽوبر انقلاب ۽ بالشويڪ حڪمت عمليون (ترجمو: اپريل 2022ع)&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://mokhipublication.blogspot.com/2022/04/blog-post_25.html|title=Mokhi Publication: آڪٽوبر انقلاب ۽ بالشويڪ حڪمت عمليون ـ جوزف اسٽالن/ سردار ٻرڙو|website=Mokhi Publication|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>8v72ugl07kykw65tdlxvif91hdlcs7k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240160</id>
      <parentid>240159</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T08:26:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>182.189.210.74</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4488" xml:space="preserve">{{Infobox Politician|image=Sardar_Buriro.jpg|caption=ڪھاڻيڪار، شاعر، مضمون نويس ۽ سنڌيڪار|name=سردار احمد ٻرڙو &lt;br/&gt; Sardar Ahmed Buriro|native_name=|office=|term_start=|term_end=|birth_date={{birth date|df=yes|1999|02|01}}|birth_place=[[ڳوٺ مبارڪ ٻرڙو]]، [[مورو]]، [[سنڌ]]|death_date=|death_place=|resting_place=|known_for=[[سنڌي قوم پرستي]]، [[افسانوي ادب]]، [[تاريخ]]، ۽ [[سائنسي فلسفو]]|awards=(ڪھاڻي نشست) روٽيڪٽ ڪلب ڄامشورو 2020-21|signature=|parents=|children=|website=https://mokhipublication.blogspot.com}}
'''سردار ٻرڙو'''({{lang-en|Sardar Buriro}}، پيدائش: 01 فيبروري 1999) موکي پبليڪيشن جو چيف ايڊيٽر، ڪالمنگار، ڪھاڻيڪار، شاعر ۽ سنڌيڪار آھي. پاڻ سوويت اڳواڻ ڪامريڊ جوزف اسٽالن جي ڪتاب ”آن دي روڊ ٽو آڪٽوبر“ جو سنڌيڪار آھي.

== تعارف ==
سردار جو پورو نالو سردار احمد ٻرڙو آھي.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{حوالو_ويب|url=https://books.sindhsalamat.com/author/984|title=سردار ٻرڙو جا ڪِتاب|website=SindhSalamat Kitab Ghar|language=sd|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt; پاڻ 01 فيبروري 1999ع تي مورو ويجھو ڳوٺ مبارڪ ٻرڙو ۾ ڄائو. پاڻ لکڻ جي شروعات 2017ع کان ڪئي. سندس مضمونن مان ”سماجي ذميواريون ۽ سنڌ ۾ ملٽي نيشنل ڪمپنين جو ڪردار“&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://awamiawaz.pk/501584/|title=سماجي ذميواريون ۽سنڌ اندر ملٽي نيشنل ڪمپنين جو ڪردار|date=2020-01-31|website=Awami Awaz|language=ur|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;، ”مادري ٻولين جي اھميت ۽ انھن جي راھ ۾ رڪاوٽون“ ۽ ”سنڌ جي قومي راند ملاکڙو اھميت، عروج ۽ زوال“ ۽ ٻيا شامل آھن. ڪھاڻين ۾ ”اپاھج بڻايل ٻار (بنگالي ڪھاڻي جو ترجمو)“&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://sindhishortstories.blogspot.com/2022/03/blog-post_94.html|title=سنڌي افسانا ۽ ڪھاڻيون: اپاھج بڻايل ٻارَ - نمير اي چوڌري - سردار ٻرڙو|last=Sindhipeoples|date=2022-03-17|website=سنڌي افسانا ۽ ڪھاڻيون|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;، ”سنڌ کي پرتو“، ”قضا ڪھاڻي“، ”بغاوت“، ”چوڏس چانڊوڪي راتيون“ ۽ ”سڀ خاموش آھن“ مشھور آھن. 

== تعليم ==
پاڻ پرائمري تعليم پاڪستان بيت المال اسڪول نوشھروفيروز، مئٽرڪ گورنمينٽ بوائز ھاءِ اسڪول مبارڪ خان ٻرڙو، انٽرميڊيئٽ مھراڻ ڊگري ڪاليج مورو، ڊپلوما آف ايسوسيئيٽ انجنئرنگ گورنمينٽ پولي ٽيڪنيڪل ڪاليج دادو ۽ گريجوئيشن بيچلر آف بزنس ايڊمنسٽريشن، سنڌ يونيورسٽي ڪمپس دادو مان حاصل ڪئي.

== موکي پبليڪيشن ==
پاڻ موکي پبليڪيشن طرفان 02 اپريل 2022ع تي منقعد ڪرايل سنڌي ظفر جي ياد ۾ ”پھرين مورو فيسٽيول“ کان پوءِ مڪمل طور تي موکي پبليڪيشن جو ساٿي رھيو. پاڻ ھن وقت چيف ايڊيٽر جي عھدي تي موکي پبليڪيشن ۾ ڪم ڪري رھيو آھي.&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://mokhipublication.blogspot.com/p/contact.html|title=Mokhi Publication: Contact|website=Mokhi Publication|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;

== سردار ٻرڙو جا لکيل ڪتاب ==

* (1) جلا وطن لڙڪ ـ شاعري (2021ع)&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://books.sindhsalamat.com/book/1466/view|title=جلاوطن لُڙڪ - سردار ٻرڙو {{!}} سنڌسلامت ڪتاب گهر|website=SindhSalamat Kitab Ghar|language=sd|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* (2) آڪٽوبر انقلاب ۽ بالشويڪ حڪمت عمليون (ترجمو: اپريل 2022ع)&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://mokhipublication.blogspot.com/2022/04/blog-post_25.html|title=Mokhi Publication: آڪٽوبر انقلاب ۽ بالشويڪ حڪمت عمليون ـ جوزف اسٽالن/ سردار ٻرڙو|website=Mokhi Publication|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>gbmzjx9bislb0q9lhd1ss2g85393tau</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240163</id>
      <parentid>240160</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:07:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4544" xml:space="preserve">{{نامعتبر حوالا}} {{حوالا سڌارو}}
{{Infobox Politician|image=Sardar_Buriro.jpg|caption=ڪھاڻيڪار، شاعر، مضمون نويس ۽ سنڌيڪار|name=سردار احمد ٻرڙو &lt;br/&gt; Sardar Ahmed Buriro|native_name=|office=|term_start=|term_end=|birth_date={{birth date|df=yes|1999|02|01}}|birth_place=[[ڳوٺ مبارڪ ٻرڙو]]، [[مورو]]، [[سنڌ]]|death_date=|death_place=|resting_place=|known_for=[[سنڌي قوم پرستي]]، [[افسانوي ادب]]، [[تاريخ]]، ۽ [[سائنسي فلسفو]]|awards=(ڪھاڻي نشست) روٽيڪٽ ڪلب ڄامشورو 2020-21|signature=|parents=|children=|website=https://mokhipublication.blogspot.com}}
'''سردار ٻرڙو'''({{lang-en|Sardar Buriro}}، پيدائش: 01 فيبروري 1999) موکي پبليڪيشن جو چيف ايڊيٽر، ڪالمنگار، ڪھاڻيڪار، شاعر ۽ سنڌيڪار آھي. پاڻ سوويت اڳواڻ ڪامريڊ جوزف اسٽالن جي ڪتاب ”آن دي روڊ ٽو آڪٽوبر“ جو سنڌيڪار آھي.

== تعارف ==
سردار جو پورو نالو سردار احمد ٻرڙو آھي.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{حوالو_ويب|url=https://books.sindhsalamat.com/author/984|title=سردار ٻرڙو جا ڪِتاب|website=SindhSalamat Kitab Ghar|language=sd|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt; پاڻ 01 فيبروري 1999ع تي مورو ويجھو ڳوٺ مبارڪ ٻرڙو ۾ ڄائو. پاڻ لکڻ جي شروعات 2017ع کان ڪئي. سندس مضمونن مان ”سماجي ذميواريون ۽ سنڌ ۾ ملٽي نيشنل ڪمپنين جو ڪردار“&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://awamiawaz.pk/501584/|title=سماجي ذميواريون ۽سنڌ اندر ملٽي نيشنل ڪمپنين جو ڪردار|date=2020-01-31|website=Awami Awaz|language=ur|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;، ”مادري ٻولين جي اھميت ۽ انھن جي راھ ۾ رڪاوٽون“ ۽ ”سنڌ جي قومي راند ملاکڙو اھميت، عروج ۽ زوال“ ۽ ٻيا شامل آھن. ڪھاڻين ۾ ”اپاھج بڻايل ٻار (بنگالي ڪھاڻي جو ترجمو)“&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://sindhishortstories.blogspot.com/2022/03/blog-post_94.html|title=سنڌي افسانا ۽ ڪھاڻيون: اپاھج بڻايل ٻارَ - نمير اي چوڌري - سردار ٻرڙو|last=Sindhipeoples|date=2022-03-17|website=سنڌي افسانا ۽ ڪھاڻيون|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;، ”سنڌ کي پرتو“، ”قضا ڪھاڻي“، ”بغاوت“، ”چوڏس چانڊوڪي راتيون“ ۽ ”سڀ خاموش آھن“ مشھور آھن. 

== تعليم ==
پاڻ پرائمري تعليم پاڪستان بيت المال اسڪول نوشھروفيروز، مئٽرڪ گورنمينٽ بوائز ھاءِ اسڪول مبارڪ خان ٻرڙو، انٽرميڊيئٽ مھراڻ ڊگري ڪاليج مورو، ڊپلوما آف ايسوسيئيٽ انجنئرنگ گورنمينٽ پولي ٽيڪنيڪل ڪاليج دادو ۽ گريجوئيشن بيچلر آف بزنس ايڊمنسٽريشن، سنڌ يونيورسٽي ڪمپس دادو مان حاصل ڪئي.

== موکي پبليڪيشن ==
پاڻ موکي پبليڪيشن طرفان 02 اپريل 2022ع تي منقعد ڪرايل سنڌي ظفر جي ياد ۾ ”پھرين مورو فيسٽيول“ کان پوءِ مڪمل طور تي موکي پبليڪيشن جو ساٿي رھيو. پاڻ ھن وقت چيف ايڊيٽر جي عھدي تي موکي پبليڪيشن ۾ ڪم ڪري رھيو آھي.&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://mokhipublication.blogspot.com/p/contact.html|title=Mokhi Publication: Contact|website=Mokhi Publication|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;

== سردار ٻرڙو جا لکيل ڪتاب ==

* (1) جلا وطن لڙڪ ـ شاعري (2021ع)&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://books.sindhsalamat.com/book/1466/view|title=جلاوطن لُڙڪ - سردار ٻرڙو {{!}} سنڌسلامت ڪتاب گهر|website=SindhSalamat Kitab Ghar|language=sd|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;
* (2) آڪٽوبر انقلاب ۽ بالشويڪ حڪمت عمليون (ترجمو: اپريل 2022ع)&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://mokhipublication.blogspot.com/2022/04/blog-post_25.html|title=Mokhi Publication: آڪٽوبر انقلاب ۽ بالشويڪ حڪمت عمليون ـ جوزف اسٽالن/ سردار ٻرڙو|website=Mokhi Publication|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;

==حوالا==
{{حوالا}}</text>
      <sha1>qgatfcldg7mxogmh8h4m9w1z9jika06</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>واپرائيندڙ بحث:Velimir Ivanovic</title>
    <ns>3</ns>
    <id>72077</id>
    <revision>
      <id>240156</id>
      <timestamp>2022-08-11T07:30:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Liuxinyu970226</username>
        <id>3743</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: &lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt; == Global ban proposal notification == Apologies for writing in English. {{int:Please-translate}} There is an on-going discussion about a proposal that you be globally banned from editing all Wikimedia projects. You are invited to participate at [[:m:Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic|Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic]] on Meta-Wiki. {{int:Feedback-thanks-title}} ~~~~</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="606" xml:space="preserve">&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
== Global ban proposal notification ==
Apologies for writing in English. {{int:Please-translate}}
There is an on-going discussion about a proposal that you be globally banned from editing all Wikimedia projects. You are invited to participate at [[:m:Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic|Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic]] on Meta-Wiki. {{int:Feedback-thanks-title}} [[واپرائيندڙ:Liuxinyu970226|Liuxinyu970226]] ([[واپرائيندڙ بحث:Liuxinyu970226|ڳالھ]]) 07:30, 11 آگسٽ 2022 ( يو.ٽي.سي)</text>
      <sha1>3qkdyzqvmhcla8hx598flp6eaq4ofbl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ابو راجا السنڌي</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72078</id>
    <revision>
      <id>240164</id>
      <timestamp>2022-08-11T10:24:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: {{Unreferenced|date= August 2022}} {{short description|Sindhi Muslim scholar}} {{Infobox religious biography |era               = [[اسلامڪ گولڊن ايج|اسلامي سونهري دور]] |image             =  |caption           =  |name              = Abu Raja Al-Sindi &lt;br&gt; ابو راجه السندي  |title             =  |religion          = [[اسلام]] |birth_place       = [[سنڌ]], [[عباسي خلافت]] |death_date        = 321 هجري (933 AD),...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1328" xml:space="preserve">{{Unreferenced|date= August 2022}}
{{short description|Sindhi Muslim scholar}}
{{Infobox religious biography
|era               = [[اسلامڪ گولڊن ايج|اسلامي سونهري دور]]
|image             = 
|caption           = 
|name              = Abu Raja Al-Sindi &lt;br&gt; ابو راجه السندي 
|title             = 
|religion          = [[اسلام]]
|birth_place       = [[سنڌ]], [[عباسي خلافت]]
|death_date        = 321 هجري (933 AD), &lt;br&gt;10هين سؤ ورهيه
|death_place       = Abbasid Caliphate
|ethnicity         = [[سنڌي ماڻھو|سنڌي]]
|region            = عباسي خلافت
|Maddhab           = 
|creed             = [[سني]]
|main_interests    = 
|occupation        = [[علماء|اسلام جو عالم]]
|notable_ideas     = 
|works             = [[سنڌي ٻولي|سنڌي]] ۾ ترجمو [[قرآن]]  
|influences        = 
|influenced        = 
}}
ابو راجه السندي (عربي) ابو راجه السندي (وفات: 321هه/ وفات 10 صدي عيسوي) هڪ عربي عالم هو، جيڪو هاڻوڪي پاڪستان ۾ سنڌي نسل جو عالم هو. قرآن، حديث ۽ عرب ادب ۾ خاص مهارت حاصل ڪيائين. هو عرب عالمن، منتظمين ۽ سنڌ جي سياحن جو به استاد هو.</text>
      <sha1>cp0cdefv3a8kk9ftyrby3w5txhvga0x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240165</id>
      <parentid>240164</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:26:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>حوالا شامل/بهتر ڪيا</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1546" xml:space="preserve">{{Unreferenced|date= August 2022}}
{{short description|Sindhi Muslim scholar}}
{{Infobox religious biography
|era               = [[اسلامڪ گولڊن ايج|اسلامي سونهري دور]]
|image             = 
|caption           = 
|name              = Abu Raja Al-Sindi &lt;br&gt; ابو راجه السندي 
|title             = 
|religion          = [[اسلام]]
|birth_place       = [[سنڌ]], [[عباسي خلافت]]
|death_date        = 321 هجري (933 AD), &lt;br&gt;10هين سؤ ورهيه
|death_place       = Abbasid Caliphate
|ethnicity         = [[سنڌي ماڻھو|سنڌي]]
|region            = عباسي خلافت
|Maddhab           = 
|creed             = [[سني]]
|main_interests    = 
|occupation        = [[علماء|اسلام جو عالم]]
|notable_ideas     = 
|works             = [[سنڌي ٻولي|سنڌي]] ۾ ترجمو [[قرآن]]  
|influences        = 
|influenced        = 
}}
ابو راجه السندي (عربي) ابو راجه السندي (وفات: 321هه/ وفات 10 صدي عيسوي) هڪ عربي عالم هو، جيڪو هاڻوڪي پاڪستان ۾ سنڌي نسل جو عالم هو&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://sindhsalamat.com/threads/18184/|title=رياضي، فلڪيات، نجوم، طب ۽ ادب جو ماهر ابوراجا سنڌي|website=SindhSalamat|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;. قرآن، حديث ۽ عرب ادب ۾ خاص مهارت حاصل ڪيائين. هو عرب عالمن، منتظمين ۽ سنڌ جي سياحن جو به استاد هو.</text>
      <sha1>gw5kne3cl9m40nshfqgmdqqvruskzvk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240166</id>
      <parentid>240165</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:26:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1512" xml:space="preserve">
{{short description|Sindhi Muslim scholar}}
{{Infobox religious biography
|era               = [[اسلامڪ گولڊن ايج|اسلامي سونهري دور]]
|image             = 
|caption           = 
|name              = Abu Raja Al-Sindi &lt;br&gt; ابو راجه السندي 
|title             = 
|religion          = [[اسلام]]
|birth_place       = [[سنڌ]], [[عباسي خلافت]]
|death_date        = 321 هجري (933 AD), &lt;br&gt;10هين سؤ ورهيه
|death_place       = Abbasid Caliphate
|ethnicity         = [[سنڌي ماڻھو|سنڌي]]
|region            = عباسي خلافت
|Maddhab           = 
|creed             = [[سني]]
|main_interests    = 
|occupation        = [[علماء|اسلام جو عالم]]
|notable_ideas     = 
|works             = [[سنڌي ٻولي|سنڌي]] ۾ ترجمو [[قرآن]]  
|influences        = 
|influenced        = 
}}
ابو راجه السندي (عربي) ابو راجه السندي (وفات: 321هه/ وفات 10 صدي عيسوي) هڪ عربي عالم هو، جيڪو هاڻوڪي پاڪستان ۾ سنڌي نسل جو عالم هو&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://sindhsalamat.com/threads/18184/|title=رياضي، فلڪيات، نجوم، طب ۽ ادب جو ماهر ابوراجا سنڌي|website=SindhSalamat|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;. قرآن، حديث ۽ عرب ادب ۾ خاص مهارت حاصل ڪيائين. هو عرب عالمن، منتظمين ۽ سنڌ جي سياحن جو به استاد هو.</text>
      <sha1>bwe1a81r1hvj141z6nn23cl07w50t5k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240172</id>
      <parentid>240166</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:37:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] :  + [[زمرو:سنڌي ودوان]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1546" xml:space="preserve">
{{short description|Sindhi Muslim scholar}}
{{Infobox religious biography
|era               = [[اسلامڪ گولڊن ايج|اسلامي سونهري دور]]
|image             = 
|caption           = 
|name              = Abu Raja Al-Sindi &lt;br&gt; ابو راجه السندي 
|title             = 
|religion          = [[اسلام]]
|birth_place       = [[سنڌ]], [[عباسي خلافت]]
|death_date        = 321 هجري (933 AD), &lt;br&gt;10هين سؤ ورهيه
|death_place       = Abbasid Caliphate
|ethnicity         = [[سنڌي ماڻھو|سنڌي]]
|region            = عباسي خلافت
|Maddhab           = 
|creed             = [[سني]]
|main_interests    = 
|occupation        = [[علماء|اسلام جو عالم]]
|notable_ideas     = 
|works             = [[سنڌي ٻولي|سنڌي]] ۾ ترجمو [[قرآن]]  
|influences        = 
|influenced        = 
}}
ابو راجه السندي (عربي) ابو راجه السندي (وفات: 321هه/ وفات 10 صدي عيسوي) هڪ عربي عالم هو، جيڪو هاڻوڪي پاڪستان ۾ سنڌي نسل جو عالم هو&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://sindhsalamat.com/threads/18184/|title=رياضي، فلڪيات، نجوم، طب ۽ ادب جو ماهر ابوراجا سنڌي|website=SindhSalamat|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;. قرآن، حديث ۽ عرب ادب ۾ خاص مهارت حاصل ڪيائين. هو عرب عالمن، منتظمين ۽ سنڌ جي سياحن جو به استاد هو.

[[زمرو:سنڌي ودوان]]</text>
      <sha1>0l2e2j0hswnid9rtny5nx3sox7cjwxn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240182</id>
      <parentid>240172</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:21:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1582" xml:space="preserve">
{{short description|Sindhi Muslim scholar}}
{{Infobox religious biography
|era               = [[اسلامڪ گولڊن ايج|اسلامي سونهري دور]]
|image             = 
|caption           = 
|name              = Abu Raja Al-Sindi &lt;br&gt; ابو راجه السندي 
|title             = 
|religion          = [[اسلام]]
|birth_place       = [[سنڌ]], [[عباسي خلافت]]
|death_date        = 321 هجري (933 AD), &lt;br&gt;10هين سؤ ورهيه
|death_place       = Abbasid Caliphate
|ethnicity         = [[سنڌي ماڻھو|سنڌي]]
|region            = عباسي خلافت
|Maddhab           = 
|creed             = [[سني]]
|main_interests    = 
|occupation        = [[علماء|اسلام جو عالم]]
|notable_ideas     = 
|works             = [[سنڌي ٻولي|سنڌي]] ۾ ترجمو [[قرآن]]  
|influences        = 
|influenced        = 
}}
ابو راجه السندي (عربي) ابو راجه السندي (وفات: 321هه/ وفات 10 صدي عيسوي) هڪ عربي عالم هو، جيڪو هاڻوڪي پاڪستان ۾ سنڌي نسل جو عالم هو&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://sindhsalamat.com/threads/18184/|title=رياضي، فلڪيات، نجوم، طب ۽ ادب جو ماهر ابوراجا سنڌي|website=SindhSalamat|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;. قرآن، حديث ۽ عرب ادب ۾ خاص مهارت حاصل ڪيائين. هو عرب عالمن، منتظمين ۽ سنڌ جي سياحن جو به استاد هو.

 == حوالا ==
{{حوالا|2}}

[[زمرو:سنڌي ودوان]]</text>
      <sha1>4dwwlwmsnwlc1zf0ub41mpgi9710uf2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240183</id>
      <parentid>240182</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:21:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1581" xml:space="preserve">
{{short description|Sindhi Muslim scholar}}
{{Infobox religious biography
|era               = [[اسلامڪ گولڊن ايج|اسلامي سونهري دور]]
|image             = 
|caption           = 
|name              = Abu Raja Al-Sindi &lt;br&gt; ابو راجه السندي 
|title             = 
|religion          = [[اسلام]]
|birth_place       = [[سنڌ]], [[عباسي خلافت]]
|death_date        = 321 هجري (933 AD), &lt;br&gt;10هين سؤ ورهيه
|death_place       = Abbasid Caliphate
|ethnicity         = [[سنڌي ماڻھو|سنڌي]]
|region            = عباسي خلافت
|Maddhab           = 
|creed             = [[سني]]
|main_interests    = 
|occupation        = [[علماء|اسلام جو عالم]]
|notable_ideas     = 
|works             = [[سنڌي ٻولي|سنڌي]] ۾ ترجمو [[قرآن]]  
|influences        = 
|influenced        = 
}}
ابو راجه السندي (عربي) ابو راجه السندي (وفات: 321هه/ وفات 10 صدي عيسوي) هڪ عربي عالم هو، جيڪو هاڻوڪي پاڪستان ۾ سنڌي نسل جو عالم هو&lt;ref&gt;{{حوالو_ويب|url=https://sindhsalamat.com/threads/18184/|title=رياضي، فلڪيات، نجوم، طب ۽ ادب جو ماهر ابوراجا سنڌي|website=SindhSalamat|access-date=2022-08-11}}&lt;/ref&gt;. قرآن، حديث ۽ عرب ادب ۾ خاص مهارت حاصل ڪيائين. هو عرب عالمن، منتظمين ۽ سنڌ جي سياحن جو به استاد هو.

== حوالا ==
{{حوالا|2}}

[[زمرو:سنڌي ودوان]]</text>
      <sha1>4xgbkx09dszov82jtdr069vumi1kaa2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:Short description with empty Wikidata description</title>
    <ns>14</ns>
    <id>72079</id>
    <revision>
      <id>240167</id>
      <timestamp>2022-08-11T10:27:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>خالي صفحو سرجيو ويو</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:سنڌي ودوان</title>
    <ns>14</ns>
    <id>72080</id>
    <revision>
      <id>240171</id>
      <timestamp>2022-08-11T10:37:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: سنڌي ودوان (عالم، گياني، اسڪالر)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58" xml:space="preserve">سنڌي ودوان (عالم، گياني، اسڪالر)</text>
      <sha1>505p4ovgkr87kifkvx9ceu10xoi34vd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240173</id>
      <parentid>240171</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T10:38:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] :  + [[زمرو:سنڌي ماڻھو]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="92" xml:space="preserve">سنڌي ودوان (عالم، گياني، اسڪالر)

[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]</text>
      <sha1>nugf633ivz2d44rmdvjqit3ur1c7uve</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:سنڌي نسل جا ماڻهو</title>
    <ns>14</ns>
    <id>72081</id>
    <revision>
      <id>240174</id>
      <timestamp>2022-08-11T10:50:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>خالي صفحو سرجيو ويو</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240177</id>
      <parentid>240174</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:13:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] :  + [[زمرو:ٽڙيل_پکڙيل_سنڌي]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41" xml:space="preserve">[[زمرو:ٽڙيل_پکڙيل_سنڌي]]</text>
      <sha1>1yqt35gvbrkq68cz8zvl5ym10i3uuh1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:ٽڙيل پکڙيل سنڌي</title>
    <ns>14</ns>
    <id>72082</id>
    <revision>
      <id>240175</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:11:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>Category:Sindhi diaspora</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24" xml:space="preserve">Category:Sindhi diaspora</text>
      <sha1>bevaf5jvc2fjedxp0ryvln3cy97ilmn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240176</id>
      <parentid>240175</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:13:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] :  + [[زمرو:سنڌي ماڻھو]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58" xml:space="preserve">Category:Sindhi diaspora

[[زمرو:سنڌي ماڻھو]]</text>
      <sha1>2iuemvqvhwzx856lr05szyvc2479pbz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:انڊيا ۾ سنڌي قبيلا</title>
    <ns>14</ns>
    <id>72083</id>
    <revision>
      <id>240178</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:14:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>خالي صفحو سرجيو ويو</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240179</id>
      <parentid>240178</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:17:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] :  + [[زمرو:ٽڙيل_پکڙيل_سنڌي]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41" xml:space="preserve">[[زمرو:ٽڙيل_پکڙيل_سنڌي]]</text>
      <sha1>1yqt35gvbrkq68cz8zvl5ym10i3uuh1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240180</id>
      <parentid>240179</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:17:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] :  + [[زمرو:سنڌي_ذاتيون]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="76" xml:space="preserve">[[زمرو:ٽڙيل_پکڙيل_سنڌي]]
[[زمرو:سنڌي_ذاتيون]]</text>
      <sha1>9ra05siaa95qxfschf6x8e0rylde878</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240181</id>
      <parentid>240180</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:18:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Projet:Scripts et gadgets/Notices/HotCatsMulti|HotCatsMulti]] :  + [[زمرو:سنڌ_جا_معاشرتي_گروه]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="125" xml:space="preserve">[[زمرو:ٽڙيل_پکڙيل_سنڌي]]
[[زمرو:سنڌي_ذاتيون]]
[[زمرو:سنڌ_جا_معاشرتي_گروه]]</text>
      <sha1>i2v90rieg4hnq0kusn29o754d6hwjbx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سانچو:PAK</title>
    <ns>10</ns>
    <id>72084</id>
    <revision>
      <id>240188</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:34:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: {{flag|پاڪستان}}&lt;noinclude&gt; {{flag template documentation|پاڪستان|PAK|PAK|PAK}} &lt;/noinclude&gt;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="106" xml:space="preserve">{{flag|پاڪستان}}&lt;noinclude&gt;
{{flag template documentation|پاڪستان|PAK|PAK|PAK}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>5euqa80nw14oj891zi3eciz1joneytb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>240189</id>
      <parentid>240188</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T11:34:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>JogiAsad چوريو صفحو [[سانچو:Pak]] ڏانهن [[سانچو:PAK]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="106" xml:space="preserve">{{flag|پاڪستان}}&lt;noinclude&gt;
{{flag template documentation|پاڪستان|PAK|PAK|PAK}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>5euqa80nw14oj891zi3eciz1joneytb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سانچو:Pak</title>
    <ns>10</ns>
    <id>72085</id>
    <redirect title="سانچو:PAK" />
    <revision>
      <id>240190</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:34:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>JogiAsad چوريو صفحو [[سانچو:Pak]] ڏانهن [[سانچو:PAK]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30" xml:space="preserve">#چوريو [[سانچو:PAK]]</text>
      <sha1>l33p0i0e0p3835yna7qza8whcbnpkw7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:کليل يوآرايل سان گڏ حوالن لاءِ سڀ مضمون</title>
    <ns>14</ns>
    <id>72086</id>
    <revision>
      <id>240191</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:40:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>Category:All articles with bare URLs for citations</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:پي ڊي ايف فارميٽ کليل يوآرايل سان حوالن لاءِ مضمون</title>
    <ns>14</ns>
    <id>72087</id>
    <revision>
      <id>240192</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:46:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>Category:Articles with PDF format bare URLs for citations</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>سانچو:Bare URL PDF</title>
    <ns>10</ns>
    <id>72088</id>
    <revision>
      <id>240193</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:48:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>نئون صفحو: &lt;noinclude&gt;{{pp-template|small=yes}}&lt;/noinclude&gt;{{ {{{|safesubst:}}}#invoke:Unsubst||date=__DATE__ |$B= &lt;!--{{Bare URL PDF}} begin--&gt;{{Fix | name     = {{{name|Bare-inline}}} | subst    = &lt;includeonly&gt;{{subst:&lt;/includeonly&gt;&lt;includeonly&gt;substcheck}}&lt;/includeonly&gt; | link     = Wikipedia:Bare URLs | text     = bare URL PDF | title    = {{{reason|A full citation of this PDF document is required to prevent link rot.}}} | date     = {{{date|}}}  | cat      = زمرو:کليل...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="818" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;{{pp-template|small=yes}}&lt;/noinclude&gt;{{ {{{|safesubst:}}}#invoke:Unsubst||date=__DATE__ |$B=
&lt;!--{{Bare URL PDF}} begin--&gt;{{Fix
| name     = {{{name|Bare-inline}}}
| subst    = &lt;includeonly&gt;{{subst:&lt;/includeonly&gt;&lt;includeonly&gt;substcheck}}&lt;/includeonly&gt;
| link     = Wikipedia:Bare URLs
| text     = bare URL PDF
| title    = {{{reason|A full citation of this PDF document is required to prevent link rot.}}}
| date     = {{{date|}}} 
| cat      = [[زمرو:کليل يوآرايل سان گڏ حوالن لاءِ سڀ مضمون]]
| cat2     = [[زمرو:پي ڊي ايف فارميٽ کليل يوآرايل سان حوالن لاءِ مضمون]]
| cat-date = زمرو:کليل يوآرايل سان حوالن لاءِ مضمون
}}&lt;!--{{Bare URL PDF}} end--&gt;}}&lt;noinclude&gt;
{{دستاويز}}
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>chwh9yr31gohg8js6c6r7avxkdiih6l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>زمرو:کليل يوآرايل سان حوالن لاءِ مضمون</title>
    <ns>14</ns>
    <id>72089</id>
    <revision>
      <id>240194</id>
      <timestamp>2022-08-11T11:49:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>JogiAsad</username>
        <id>4693</id>
      </contributor>
      <comment>Category:Articles with bare URLs for citations</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>