Бикипиэдьийэ sahwiki https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D2%AF%D1%80%D2%AF%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%80%D1%8D%D0%B9 MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter Миэдьийэ Аналлаах Ырытыы Кыттааччы Кыттааччы ырытыыта Бикипиэдьийэ Бикипиэдьийэ ырытыыта Билэ Билэ ырытыыта MediaWiki MediaWiki-ни ырытыы Халыып Халыыбы ырытыы Көмө Көмөнү ырытыы Категория Категорияны ырытыы TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля Гаджет Обсуждение гаджета Определение гаджета Обсуждение определения гаджета 0 1044 383220 376152 2022-08-24T20:02:01Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki [[Билэ:Betula pubescens - Burgwald 001.jpg|thumb|200px|Хатыҥ]] '''Хатыҥ''' ({{lang-la|Betula platyphylla}}, {{lang-ru|Береза плосколистная}}) — [[Саха Сирэ|Саха Сиригэр]] тарҕаммыт [[мас]], элбэх уулаах, сырдык сиргэ үүнэр, үүнэр тыата хатыҥ чараҥ диэн ааттанар. Саас аайы уутуйар, ньулун амтаннаах утах буолар. == Хатыҥы туттуу == === Хаһаайыстыбаҕа, дьиэҕэ-уокка. === Маһа кытаанаҕын иһин дьиэҕэ туттар тэриллэри, ол-бу араас оҥоһуктары оҥорорго өлгөмнүк туттуллар. Туоһуттан иһит-хомуос тигэллэр, былыр ураһа оҥороллор. Хатыҥ силиһэ сиргэ олус күүскэ хатаммыт күүстээх силистэр ситимнэһиилэриттэн турар. Сүрүн силис сорох кэмҥэ ойоҕос силистэрин кытта холбоһон, биир тэлимсэ буолан бөдөҥнөөн сахалар быһах угугар үгүстүк туттар удьурҕайбытыгар кубулуйар. Удьурҕай инин арастаан холбоспут силистэр саастара эрийэ буруйа үүмүттэрин көмөлөрүнэн хайдан-ойдон биэрбэтинэн, биир өттүнэн олус бөҕө, иккис өттүнэн олус сүрээх кыраһыабай быһах уга буолар. Хатыҥ, сахалар өйдөбүллэринэн Айыы маһыгар киирсэринэн сибээстээн, удьур5ай уктаах саха [[Быһах|быһаҕа]] киһи туттар мала эрэ буолбатах, эр киһиэхэ харсыхал быһыытынан туттуллар. Хатыҥ туоһа үгүс хатыҥнарга маҥан дьуһуннээх буолар, ону таһынан араҕас, кыһыл, кыһыллыҥы-бороҥ, онноо5ор [[Хара өҥ|хара]] өҥнөөх туостаах хатыҥнар бааллара биллэр. Хатыҥҥа баар сымалатын "[[битулин]]" көмөтүнэн туһа маҕан өҥнөнөр. Хатыҥ туоһа түргэнник хастанан кэлэр биир уратытын таба көрөн, туос бөҕөтүн, аһы буорту гымматын таба көрөн, өйдөөн былыргы биһиги төрүттэрбит хатыҥ туоһуттан үгүс иһиттэрин-хомуостарын (ыаҕыйа, ыаҕас, тымтай, чабычах) хатыҥ туоһуттан оҥостоллоро уонна хаһааналлара. Сайын бастакы аҥарыгар туос үчүгэйдик хастанар буолтун кэннэ, туоһу хастаан баран, кыра гына үлтү кырбаан, иһиккэ ыга симэн хаппахтыыллара уонна уоттаан былыргы төрүттэрбит ыстыыр ыас оҥостоллоро. === Медициинэҕэ туттуу === ''Хатыҥ муоhунан'' Саҥа тахсан эрэр кутургуйаны эмтииргэ хатыҥ туоһун субатынан, сба ууран, оботторон эмтэнэргэ туһаныллар. Саҥа тыллары улаатан эрэр үнүгэһин хомуйан көөнньөрүгү оҥостон ииктэтэр, үөс таһаарар уонна дезинфекциялыыр эмп быһыытынан туттуллар. Сүрэх, бүөр үлэтин кэһиллиитигэр көмөлөһөр. Ити көөнньөрүгү кыра оҕо үөрүһүүтүгэр, диспепсияҕа, дизентерияҕа туһалаах. Ону таһынан үнүгэһи буоккаҕа көөнньөрөн (10%-наах) аһыах инньигэр, күҥҥэ түөртэ уон-уон биэс хааппыланы иһиллиэхтээх. ''Хатыҥ сэбирдэҕинэн'' Хатыҥ саҥа үүммүт сэбирдэҕин юиир суукка устата көөнньөрөн (100 г сэбирдэҕи 1л ууга), биирдии ыстыкааны сарсыарда аһыырын чаас иннинэ иһэннэр үөстэн таас таһаарарга туһаныллар. Хатыҥ сэбирдэҕин көөнньөрүллүбүтэ төбө ыалдьарыгар, мэйии эргийэригэр, аанньа утуйбат буолууга, ииктэтиигэ уонна тиритиннэриигэ эмп быһыытынан, битэмиин тиийбэтигэр, эт-хаан уопсай туругун тупсарарга туһаныллар. [[Холецистит]], холецистоангиохолит чэпчэки көрүҥнэригэр тутуннахха, ыарыы мүлүрүйэр, сүрэх көбөрө тохтуур. Сибиэһэй сэбирдэҕин ревматизмҥа, радикуликка, сүһүөх дьарҕатыгар халыҥнык саба ууран кэлгийэллэр. Ыалдьар сирэ сылыйыар диэри тутуллар.  Ону таһынан тирии кыһыйарыгар, псориазка,  курдуур бааска (опоясывающий лишай), кутургуйаҕа туһалаах. Хатыҥ хаппыт сэбирдэх күлүн арыыга булкуйан маас оҥорон, итиигэ буһууттан, өр оспот бааһы, искэни, кутургуйаны аһардарга тутталлар. Хатыҥ сэбирдэҕиттэн бэлэмнэниллибит миинньигинэн паарданнаххар, сүрэҕин уйар буоллаҕына күн өрүү – өрүү паарданнаххар сүһүөх-дьарҕа ыарыыларыттан эмтэниэххэ сөп. ''Хатыҥ [[Ытарҕа|ытарҕатынан]]'' Хатыҥ ытарҕата хаппытын көөнньөрөн, конъюктивиттаабыт киһи хараҕын сууйаллар. ''Хатыҥ чэриитинэн'' Хатыҥ чэриитэ – бу чох хара өҥнөөх тэллэй хатыҥҥа баар буолар. Былыр сахалар хатыҥ чэриитин чэй оҥостон иһэллэр этэ. Чэриитин сыл хайа баҕарар кэмигэр хомуйуохха сөп. Сүгэнэн логлу охсон ылан, сымнаҕас кугас өҥнөөх ис өттүн быраҕыллар, таһын сылаас сиргэ хатарыллар. Хаппыт тэллэй кытаанах буолар. Ол иһин туттуох иннинэ ууга уган сиигирдиллэр. Эмтэнэргэ бытарытыллыбыт чэриитин биир өлүүтүн 50-60 кыраадыска уу биэс өлүүтүгэр суукка устата көөнньөрөллөр. Онтон уутун сүөккүүллэр. Түгэҕэр хаалбыт хойуутугар эбии сүөкүүлэр. Түгэҕэр хаалбыт хойуутугар эбии сүөкэммитин саҕа ууну кутуллар. Онтон сиидэлээн, чэриини маарыла ноҥүө ыгыллар. Бу курдук оҥоһуллубут эми куртах, оһоҕос бааһыгар, гастрикка онтон да атын ис – үөс ыарыытыгар туттуллар. Ол эрэн өр эмтэнэр көҥүллэммэт. Сорох ыарыһах ньиэрбэтин олус күүркэтиэн эбэтэр үөһүрдүөн сөп. Эмтэнэр кэмҥэ вегетарианскай диетаны тутуһары сүбэлииллэр. Пенициллини, тымырга глюкоза укуолун ылар бобуллар. Псориазка икки сыл устата чааккы көөнньөһүгүн оҥостон (1:5), 50 г күҥҥэ үстэ аһаабыт кэннэ чаас буолан баран иһиллэр. Үстүү ый буола – буола биир нэдиэлэ сынньаныллар. Ону кытта тэҥҥэ маас оҥорон туһаныллар. Мааһы маннык оҥорорго сүбэлииллэр: куурусса сыатын, икки улахан ньуоска хатыҥ дьүөгэтин, ыстакаан аҥаара чээрэ бороһуогун, икки улахан ньуоска хаһаайыстыбынай мыыла бытарытыллыбытын, биир кыра ньуоска тууһу, үс сымыыт саһархайын уонна икки улахан ньуоска аптекаҕа атыыланар үөһү бэлэмнииллэр. Бастаан биир ыстакаан уулларыллыбыт куурусса сыатын уон мүнүүтэ оргуталлар уонна сиидэлээн баран 50 гыраадыска диэри сойууталлар. Онно чэрии бороһуогун кутан, уон мүнүүтэ мас лаппаакынан кичэйэн булкуйан баран, атын чаастарын кутан маас оҥоһуллар. Мааһы утуйуох үс чаас иннинэ иҥиэр диэри сотуллар. Суунарга дьүөкэттээх эбэтэр хаһаайыстыбынай мыыланан туттар ордук. [[Бүрээт Өрөспүүбүлүкэтэ|Бурятия]] эмчиттэрэ хатыҥ чэриитин 40 кыраадыска ууга оргутан, көөнньөйөн, убаҕас оҥостон, [[РАК ЫАРЫЫ УОННА ОНУ УТАРЫ ОХСУҺУУ|рак]] ыарыытыттан эмтиэххэ сөп. ''Хатыҥ маһынан'' Хатыҥ маһынан оҥоһуллубут тарааҕынан тарааннаххар хоһоҕо сүтэр, [[баттах]] түһэрэ аҕыйыыр. ''Хатыҥ уутунан'' [[Саас]] аайы хатыҥ уутун (сүмэтэ) куртах ыарыытыгар, сэлликкэ, күөмэй ыарыытыгар, ангиназа, кутургуйаны, өр оспот бааһы, бүөргэ таас мунньулуутун эмтииргэ туһалаах. Ону таһына киһи хаанын чэбдигирдэр, үөһү, ииги таһаарар, күүс-уох эбэн уопсай туругу тупсарар, организмы, куртах, оһоҕос үлэтин тупсарар, бааһырыыны эмтииргэ көмөлөһөр. Кыра оҕо диатезтаабыт кэмигэр хатыҥ уутунан оҕону сууннардахха, бааһа кууран-хатан, оһон барар, тириитэ сымныыр. Ону таһына арыгыга ылларбыт дьону аргыттан эмтиэххэ сөп. Хатыҥ уутунан киһи баттаҕын сайҕаннаҕына, баттах доруобуйата тупсар уонна баттах түргэнник уһууругар улахан туһалаах. Хатыҥ уутун (сүмэтин), үөһэ этиллибитин курдук, үгүс ыарыы көрүҥнэр туттуллар. Ол курдук, кэлиҥҥи сылларга учуонайдар билиҥҥи прибордар көмөлөрүнэн киниэхэ сүүһүнэн туһалаах эттик баарын арыйдылар. Сорохтор хатыҥ уутун сатаан ылбакка, туттубакка хаалаллар. Хатыҥ сүмэтин саас, үнүгэс тыллыахча буолбут, толору дыгдайбытын кэмигэр ылыллар. Онно кыра үүттүүр тэриллээх сылдьан, улахан доуобай хатыҥы хоту сүмэтэ сүүрэн иһиккэ түһэр гына, кыракый хорууда курдугу оҥорон уураҕын. Тохтор сүмэтин таас эбэтэр лаахтаах иһиккэ тоһуйуллар. Түргэнник аһыйан, буорту буоларын быһыытынан холодильникка эбэтэр тас умуһахха ууруллар. Хатыҥ уута сүүрбүт үүтүн тиит убаҕас лабахайынан сыбаан бүөлүүгүн, оччоҕуна хатыҥ куурбат, хаппат, салгыы үүнэ, чэлгийэ туруоҕа. Эчэйбит мастар паразит тэллэйдэринэн охсуллуохтарын сөп — холобур, мас уутуйан охсуллубут (inootus), атын мас сэбирдэхтэргэ сэдэхтик көстөр. Охсуллубут үлэ туһата суох көрүҥүттэн ылыллар препараттар адаптенов быһыытынан норуот уонна официальнай медицинаҕа туттуллаллар.<ref>[https://травылечебные.рф/blog/obzory-tovarov/ekstrakt-griba-chagi-chto-nado-znat/ Чааскы экстрагын обзора]</ref> Хатыҥнар тус уратыларын уонна уратыларын — мас кэрдээччилэр (сопрофильнай), курааннаан ойууру солооһуҥҥа, буурҕаҕа уо.Д. А. кинилэртэн Хатыҥ чараҥар (Pptoporus beluus) уонна лензитес березов (Ленскэйгэ, иккис-хатыҥыга көрсүбэт. == Туттуллубут литература == # Токумова К.П. Төрөөбүт дойдубут эмтээх үүнээйилэрэ. [[Бичик (тэрилтэ)|Бичик]] 1999 сыл.<br /> == Өссө маны көр == * [[Хатыҥ уус (ботаника)]] == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} {{rq|linkless|img|wikify|style|stub}} {{Herb2-stub}} [[Категория:Үүнээйилэр]] 92k7ajmdo09e06axlijdmqpkoutmw64 10 1828 383216 9876 2022-08-24T18:04:09Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki {{MetaPicstub|article=[[Киинэ|киинэ]]|id=stub|category=киинэлэр тустарынан|image=Film icon.svg|alt=Киинэ}} jd4b55075q3i6q0esqqczsijn25k55r 0 5056 383224 340528 2022-08-24T20:45:09Z 211.104.160.94 wikitext text/x-wiki '''Телесериал''' (кылгастык '''сериал''') диэн [[телевидение|телевидениеҕа]] көстөр тус туспа эпизодтартан турар [[киинэ]] оҥоhуу. Ханнык баҕарар сериал сыалынан- соругунан көрөөччүнү уһун кэмҥэ экраҥҥа тардар уонна эпизодка эпизодтарга интэриэһи тардар. Үгүс утумнаах сериалларга Мымах опер- реап классическай элемент финалыгар клиффхэнерг эмиэ туһаныллар. Маннык формула ордук ирдэнэр уонна нэдиэлэ иһинэн туох да мэһэйэ суох кэтээн көрөр табыгаһа суох диэн буолар.<ref>[https://ru-serialy.com/44032-samye-populyarnye-aktery-rossiyskih-serialov.html Россия сериалларын аатырбыт артыыстара]</ref> Сюжетнай арка — сюжетнай линияны ситимниир эпизодтары утумнааһын. Сюжеттаах аркталары ылыы үгүс сериалга олоҕуран сытар. Маннык сериаллары утумнаахтык ааттыыллар. * Сезоннар * Реап * Клиффхэнер * сиидэҕэ: кытаат күлүү Киинэ матырыйааллара ортотунан 10-15 сериянан «саамай интэриэһинэй миэстэҕэ» бүтэн баран, дьону киинэҕэ иккистээн, иккистээн төннөрөргө күһэллибиттэрэ. Серия ортотунан 15-20 мүнүүтэ уһаабыта (уонна 30 мүнүүтэ бастакы серияҕа) уонна сүрүн киинэ иннигэр көрдөрбүттэрэ. == Холобурдара == Санта-Барбара == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} [[категория:телесериаллар|*]] m6ux7lospoa4uwcqkagf24mpl9hiqn8 383225 383224 2022-08-24T21:02:58Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Телесериал''' (кылгастык '''сериал''') диэн [[телевидение]]ҕа көстөр тус туспа эпизодтартан турар [[киинэ]] оҥоhуу. Ханнык баҕарар сериал сыалынан- соругунан көрөөччүнү уһун кэмҥэ экраҥҥа тардар уонна эпизодка эпизодтарга интэриэһи тардар. Үгүс утумнаах сериалларга Мымах опер- реап классическай элемент финалыгар клиффхэнерг эмиэ туһаныллар. Маннык формула ордук ирдэнэр уонна нэдиэлэ иһинэн туох да мэһэйэ суох кэтээн көрөр табыгаһа суох диэн буолар.<ref>[https://ru-serialy.com/44032-samye-populyarnye-aktery-rossiyskih-serialov.html Россия сериалларын аатырбыт артыыстара]</ref> Сюжетнай арка — сюжетнай линияны ситимниир эпизодтары утумнааһын. Сюжеттаах аркталары ылыы үгүс сериалга олоҕуран сытар. Маннык сериаллары утумнаахтык ааттыыллар. * Сезоннар * Реап * Клиффхэнер * сиидэҕэ: кытаат күлүү Киинэ матырыйааллара ортотунан 10-15 сериянан «саамай интэриэһинэй миэстэҕэ» бүтэн баран, дьону киинэҕэ иккистээн, иккистээн төннөрөргө күһэллибиттэрэ. Серия ортотунан 15-20 мүнүүтэ уһаабыта (уонна 30 мүнүүтэ бастакы серияҕа) уонна сүрүн киинэ иннигэр көрдөрбүттэрэ. == Холобурдара == * Санта-Барбара ({{lang-en|Santa Barbara}}) == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} [[категория:телесериаллар|*]] 1gpftmjhba4wpj4gffmo5hs1gvrj4pt 0 7893 383229 375937 2022-08-24T21:43:45Z HalanTul 51 /* Түбэлтэлэр */ wikitext text/x-wiki '''Атырдьах ыйын 25''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 237-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 238-c күнэ). Сыл бүтүө 128 күн баар. == Бэлиэ күннэр == * {{Флагификация|Бразилия}} — Саллаат күнэ ({{lang-pt|Dia do Soldado}}) * {{Флагификация|Хотугу Кэриэйэ}} — Сонгун күнэ. Бу күн [[Ким Чен Ир]] 1960 сыллаахха оскуоланы бүтэрэн байыаннай суолга үктэммит. Сонгун диэн дойду бастаан байыаннайдары хааччыйыахтааҕын туһунан идеологията. * {{Флагификация|Уругвай}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ (Уругвай)|Тутулуга суох буолуу күнэ]] (Бразилияттан, 1825) * {{Флагификация|Франция}} — Босхолонуу күнэ (1944 сыллаахха Париж босхоломмут) == Түбэлтэлэр == * [[1604]] — [[Лжедмитрий I]] поляк наемниктарын кытта Москубаҕа бохуотун саҕалаабыт. * [[1609]] — [[Галилео Галилей]] бэйэтин бастакы телескобун [[Венеция]] салайааччыларыгар көрдөрбүт. * [[1810]] — [[Англия]] атыыһыта Питер Дюранд аһылыгы ылтаһын бааҥкаҕа хаһаанар ньыманы патеннаабыт. * [[1875]] — [[Англия]] моряга Мэтью Уэбб бастакынан Ла-Манш силбэһиитин харбаан туораабыт, бириэмэтэ — 21 чаас 45 мүнүүтэ. * [[1912]] — [[Сахалар 1912 сыллааҕы Уобаластааҕы сийиэстэрэ|Сахалар Уобаластааҕы сийиэстэрэ]] саҕаламмыт, [[балаҕан ыйын 2]] күнүгэр түмүктэммит. Арамаанаптар динаастиялара ыраахтааҕылаабытын 300 сылыгар түбэһиннэрэн саха бас-көс дьоно мустан сийиэстээбиттэр. [[Санкт-Петербург]]ка дэлэгээссийэ ыытыытын, ону кытары Саха сирин олоҕун-дьаһаҕын, кыһалҕаларын ырыппыттар. Сийиэс бэрэстээтэлинэн [[Күлүмнүүр|Василий Никифоров — Күлүмнүүр]] талыллыбыт. * [[1919]] — Аан дойдуга бастакы дойдулар ыккардыларынааҕы Лондон-Париж куруук көтөр сөмүлүөт сырыыта олохтоммут. * [[1925]] — ''Тоҥус өрө туруутун'' кэмигэр [[Ньылхан|Ньылхаҥҥа]] олохтоохтор мунньахтара буолбут. Мунньахха ЦК РКП(б) уонна ВЦИК бэрэстэбиитэлэ [[Байкалов Карл Карлович|Карл Байкалов]] тыл эппит. ''Тоҥус национальнай управлениетын'' бэрэстээтэлэ Захаров бу управление боломуочуйатын устарын уонна сааны-саадаҕы [[Саха АССР]] бэрэстэбиитэлигэр туттарарын туһунан эппит. Бу мунньахха [[Байкалов Карл Карлович|Карл Байкалов]] урукку бастаанньаһыттарга амнистия биллэрбит. * [[1930]] — [[Саха АССР]] Совнаркомун уурааҕынан [[Финансалар техникума|Дьокуускайдааҕы үп-харчы]] техникума аһыллыбыт. 1944 сыллаахха дылы үп-харчы уонна экэниэмикэ техникума диэн ааттаах эбит, 1944—1976 сс. — үп-харчы уонна кредит техникума, 1976—1993 сс. — үп-харчы, 1993 сылтан — «[[Дьокуускайдааҕы Үп-экэниэмикэ кэллиэһэ|И. И. Фадеев аатынан үп-экэниэмикэ кэллиэһэ]]». * [[1940]] — Англия бомардировщиктара аан бастаан Берлини буомбалаабыттар. * [[1941]] ** ССРС уонна Англия Ирааны оккупациялаабыттар. ** Ньиэмэстэр Днепропетровскай куораты ылбыттар. * [[1944]] ** [[Париж]] ньиэмэстэртэн босхоломмут. ** Берлиҥҥэ «Идель-Урал» легион подпольетын кыттыылаахтарын өлөрбүттэр, ол иһигэр Гайнан Курмашевы уонна [[Джалиль Муса|Муса Джалили]]. * [[1950]] — Японияҕа [[Акиро Куросава]] «Расемон» киинэтэ тахсыбыт. Аныгыскы сылыгар киинэ [[Венециятааҕы киинэ бэстибээлэ|Венециятааҕы киинэ бэстибээлигэр]] Сүрүн бирииһи ылбыта уонна айааччыларын аан дойдуга аатырдыбыта. * [[1960]] **Римҥэ [[XVII Олимпиада]] саҕаламмыт. **[[ССРС]] Кытай салайааччыьын [[Мао Цзэдун]]у догматизмҥа буруйдаабыт. * [[1973]] — Бастакы томограф үлэлээбит. * [[1990]] — Абхазия Үрдүкү Сэбиэтэ [[Абхазия]]ны [[Грузия]]ттан тутулуга суоҕун биллэрбит. * [[1991]] **[[Белоруссия]] тутулуга суоҕун биллэрбит. **[[ССКП]] баайа-дуола Арасыыйа бас билиитинэн биллэриллибит. * [[1995]] — Кириэмилгэ [[Николаев Михаил Ефимович|Михаил Николаев]] Борис Ельцинныын көрсөн алмаас бырамыысыланнаһын салгыы сайыннарыы туһунан кэпсэппит. Бу кэмҥэ дойдуга Чубайс уонна Сосковец салалталарынан бөдөҥ тэрилтэлэри атыылыыр (приватизация) залоговай аукционнар саҕаланан эрэллэрэ. Михаил Николаев АЛРОСА-ны приватизациялыыртан көмүскүүр соруктааҕа. * [[2012]] — «Вояджер-1» космическэй хараабыл сулустар ыккардыларынааҕы космоска тахсыбыт бастакы киһи оҥоһуга буолбут. == Төрөөбүттэр == * [[1530]] — [[Уордаах Уйбаан|Иван IV Васильевич Уордаах]] (1584 өлб.), бастакы нуучча ыраахтааҕыта (1547—1575 сылларга уонна 1576 сылтан). * [[1911]] — [[Трофимова Варвара Петровна|Варвара Трофимова]] — Социалистыы Үлэ Дьоруойа, Бүлүү оройуонун «Дьокуускай» сопхуоһун ыанньыксыта. Дьиктитэ диэн Варвара Петровна 1932 сылтан баартыйалаах, салайар үлэҕэ үлэлээн баран бэйэтин баҕатынан 1946 сыллаахха тыа хаһаайыстыбатыгар көспүтэ уонна 20 сыл ыанньыксыттаабыта. Саха сиригэр биир бастакыннан биир ынахтан 3, онтон 3,5 тыһыынча киилэ үүтү ыыры ситиспитэ. * [[1930]] — [[Данелия Георгий Николаевич|Георгий Данелия]] — [[ССРС норуодунай артыыһа]] (1989), киинэ режиссера, сценариһа. «Золотой Овен» бириэмийэ лауреата ([[1994]]). ССРС Судаарыстыбаннай бириэмийэтин ([[1978]]), бырааттыы Васильевтар ааттарынан ([[1981]]), РСФСР Судаарыстыбаннай бириэмийэлэрин лауреаттара ([[1996]]). * [[1973]] — [[Халбаакы]]га [[Николаева Альбина Михайловна|Альбина Николаева]] — саха тылын ойуулуур-дьүһүннүүр тылларын чинчийэр учуонай, филология билимин хандьыдаата. == Өлбүттэр == * [[1900]] — [[Фридрих Ницше]] — [[Германия|ньиэмэс]] [[философия|бөлүһүөгэ]], иррационализмы уонна волюнтаризмы тутуһааччы, бэйиэт. * [[1921]] — [[Короленко Владимир Галактионович|Владимир Короленко]] — нуучча суруйааччыта, [[Амма улууһа|Аммаҕа]] көскө ыытыллыбыт, онно оскуола тэрийэн оҕолору үөрэппит уонна саха олоҕор сыһыаннаах хас да кэпсээн суруйбут киһи. * [[1930]] — [[Алексеев Иннокентий Егорович|Кеша Алексеев]] — Гражданскай сэрии дьоруойа. [[1922]] сыллаахха Чурапчы, Амма, Никольскай, Төхтүр, Покровскай сэриилэригэр аатыран, Кыһыл Знамя уордьанынан наҕараадаламмыта. * [[1938]] — [[Донской Семен Николаевич (иккис)|Семен Донской (иккис)]] — саха судаарыстыбаннай уонна уопсастыбаннай диэйэтэлэ, доруобуйа харыстабылын бастакы наркома, сахалыы бастакы учебниктар ааптардара. * [[1944]] — [[Муса Джалиль]] — [[Татаардар|татаар]] бэйиэтэ, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа. * [[2012]] — [[Нил Армстронг]] — [[Ый]] ньууругар бастакынан үктэммит астронавт. {{ыйдар}} [[Категория:Атырдьах ыйын 25]] aitelb9mrnsi07yx73pczbz4fr6le4h 0 12096 383227 311393 2022-08-24T21:23:49Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki [[Ойуу:Щур.jpeg|300px|thumb|right|Тойон ымыы]] '''Тойон ымыы''' ''({{lang-la|Pinicola enucleator}}, {{lang-ru|обыкновенный щур}})''. {{bird-stub}} [[Категория:Чыычаахтар]] gccvfca6isnpgiuwlsst4vubjlgksz2 0 14429 383226 84632 2022-08-24T21:11:50Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Моhол Тойон, Буомча Хотун''' — аартык иччилэрэ. Айанньыт дьон соптоох бэлиэ сирдэргэ бэлэх — туhах биэрэллэр. Айацца барарга иччилэр ааттарын ааттаан уот ноцуо айах туталлар. {{Sakha-culture-stub}} [[Категория:Саха итэҕэлэ]] qg9plcl4pk37lpo2vqzeg2woipp84zr 0 18328 383228 334125 2022-08-24T21:26:05Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Ыт ымыы '''– ыты ымыы гыныы. Холобур, наар өлө турар ођолоох ыал, кэлин ођо төрөөтөђүнэ, [[ыт ]]аатынан хос ааттыыллара, биһиккэ эбэтэр биһик аттыгар ыт ођотун сытыараллара. == Туһаныллыбыт сирдэр == * «Үһүйээннэр, номохтор» 2-с таһ. Багдарыын Сүлбэ хом. Дьокуускай, Бичик, 2006 с. {{Sakha-culture-stub}} [[Категория:Саха култуурата]] 4xbpxta2hehmr72cg8f7hcqgqk9fldb 0 21181 383230 283672 2022-08-24T23:18:49Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Кыл''' — [[сылгы]] сиэлин уонна кутуругун биир утаһына<ref>Саха тылын быһаарыылаах улахан тылдьыта.V туом, Новосибирскай, Наука, 2008</ref>. Кылтан туттар маллары, таҥаһы өрөн оҥороллор. Ону тэҥэ араас быалары, туһахтары хаталлар, [[туос]] иһиттэри оҥорорго тутталлар. Тыһы кыл — синньигэс кыл. == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} {{Animal-stub}} [[Категория:Анатомия]] [[Категория:Сылгы]] fp6icjpmttru02bhcrka6iumdqhwd3q 0 33569 383201 368229 2022-08-24T17:53:05Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Тылбаас''' диэн суругу эбэтэр саҥаны биир [[Тыл|тылтан]] атын тылага кубулутуу. Тылбааһы оҥорор дьон [[тылбаасчыт]]тар диэн аатаналлар. Тылбаасчыт тылбааһы оҥороругар атын тылга тыл хайдах тылбаастанарын билээри араас [[тылдьыт|тылдьыттары]] туттуон сөп. Тылбаас сыала- соруга төрүт омуктар икки ардыларыгар тэҥнэһиини булуу [Пт] уонна тылбаасчыт тексин илдьэ сылдьар [ПТ], ол түмүгэр иккиэн текстэрэ бэйэлэрин тылларын- өстөрүн культурнай уонна уус- уран уратыларыттан сиэттэрэн биир ис хоһооннорун илдьэ сылдьаллар. Тылбаастааһыҥҥа сабыдыаллыыр сүрүн фактордар, сүрүн ярустар уонна грамматическай тутуллар, сурук- Бичик уонна уус- уран тыл үгэстэрэ, фразеологическай оборуоттар уо. д. А. == Суругунан уонна тылынан тылбаас == Тылбаас үлэтэ икки аҥыы арахсар. Суругунан тылбаас (англ. traslation) тыл текстэрин сурукка эбэтэр электроннай носителарга сурук- бичик текстэрин нуормаларын уонна уратытын учуоттаан суруйуу тиэкистэрин тылбаастааһын буолар. Тылынан тылбаас (англ. internanan) тыл төрүт култууратын бэрэстэбиитэлин тылын- өһүн, тылын- өһүн учуоттаан, тус сыаллаах- соруктаах. (Синхроннай уонна утумнаах) тылбаастыыллар. Тылы тылбаас көрүҥэр сыһыана суох диэн бэлиэтиэххэ наада. Профессиональнай утумнаах тылбаас саҕаланыыта 1919-1920 сс. Париж Мирнэй конференциятыгар ыытыллыбыта. "Синхроннай тылбаас" диэн бастакы суруйуута сэтинньи 20 күнүгэр 1945 — алтынньы 1 күнүгэр 1946 сыллаахха буолбута. Кэлин ХНТ тылга тылбаас сүрүн көрүҥүнэн буолбута. Компьютеры арыйыы электроннай тылдьыты оҥорууга, кэлин автоматизированнай тылбаас программата биллибитэ. Кинилэр көмөлөрүнэн толоруллубут тылбаас тиэкиһи эмоциональнай өттүнэн сотору- сотору тылбаас киирбэт. Проблема итинник көмөлөөх инструменнар переводчик с самоучаемостью искусственнай интеллект. Ол да буоллар, маннык инструменнары тылбаас үлэтигэр, ордук улахан тылбаас агентстволарыгар ирдэниллэр. Ону сэргэ онлайн сервистэр сорох тыллары, этиилэри уонна этиилэри (Google Transle) курдук дьон туспа этиилэрин тылбаастааһын туһунан статистика иһитиннэриитигэр олоҕураллар. Переводческай агентстволар өҥөлөрө аан дойду үгүс дойдуларыгар ирдэнэр, тоҕо диэтэххэ, киһи үлэтигэр наадыйыы элбэх эйгэлэригэр баар. Онон тылбаас техническэй, дьыалабыай, туристическай, күннээҕи уо. д. А уобалас буоларынан хааччыйар уонна дойду мэһэйдэрин туоратыыга көмөлөһөр<ref>[https://ru.atcg.ee/articles/problemyi-tehnicheskogo-perevoda/ Техническэй тылбаас проблемалара]</ref>. == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} {{Lang-stub}} {{commonscat}} [[Категория:Тылбаас| ]] 3it23en212n0of9f9hi4w46i84ztf2m 0 36127 383200 383165 2022-08-24T17:49:17Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Софронов Степан Феоктистович''' (1922.08.23 - 1980.09.15) - хоһоонньут, прозаик, [[тылбаасчыт]]. Эрилик Эристиин аатынан литературнай бириэмийэ лауреата. 1963 сылтан [[Сэбиэскэй Социалистыы Республикалар Сойуустара|ССРС]] СС (Суруйааччылар Союзтарын) чилиэнэ. Кини [[атырдьах ыйын 23]] күнүгэр [[1922 сыл|1922]] сыллаахха [[Чурапчы улууһа|Чурапчы улууһугар]] Одьулуун нэһилиэгэр төрөөбүтэ. Чурапчытааҕы педучилищены, Дьокуускайдааҕы педагогическай үнстүтүүтү бүтэрбитэ. Москубаҕа А.М. Горькай аатынан литературнай үнстүтүүккэ үөрэммитэ. Саха сиринээҕи кинигэ кыһатыгар оҕо литературатын редакторынан, кэлин “Эдэр коммунист” хаһыакка отдел сэбиэдиссэйинэн, оройуоннааҕы “Саҥа олох” хаһыат редакциятыгар эппиэттиир секретарынан, Мугудай, Дириҥ, Чурапчы орто оскуолаларыгар учууталынан, РайОНО-ҕа методическай кабинет сэбиэдиссэйинэн, Чурапчытааҕы кыраайы үөрэтэр музей дириэктэринэн үлэлээбитэ. == Айар үлэтэ == Уус-уран литератураҕа киириитин, институкка үөрэнэ сылдьан, А.С.Пушкин “Салтаан саар туһунан остуоруйатын” тылбаастааһынтан саҕалаабыта. Онтон кэлин нуучча классическай уонна советскай поэзиятын уонтан тахса кинигэтин тылбаастаабыта, ааҕааччы киэҥ биһирэбилин ылбыта. Олор истэригэр А.С.Пушкин “Руслан уонна Людмила”, “Полтава”, Н.А.Некрасов “Нуучча сиригэр ким учугэйдик олорор”, “Саша” диэн улахан поэмаларын, А.Недогонов “Сельсовет үрдүнэн былаах” диэн бэйэтин кэмигэр аатырбыт айымньытын, М.Горькай “Фома Гордеевын”, “Артамоновтар дьыалаларын” , “Мин университеттарым” суруйууларын, о.д.а. тылбаастаабыта. Кини бэйэтин хоһоонноро 1947-тан бэчээттэнэн барбыттара. “Оччугуй отчут” диэн бастакы кинигэтэ 1960 сыллаахха бэчээттэнэн тахсыбыта. Итинтэн салгыы “Сибиэтэ сэһэнэ”, “Бэлэх”, “Бугун”, “Москва зоопаркатыгар”, “Дьоллоох дойдубар”, “Күндү чыычаахтарбар” , “Күн орто кэнниттэн” диэн кинигэлэр тахсыбыттара. 1977 сыллаахха “Киэн туттар дьоммут” очеркаларын хомуурунньуга бэчээттэммитэ. Бу кинигэтин иһин, суруйааччы, Эрилик Эристиин аатынан литературнай бириэмийэ лауреатынан буолбута. Хомоҕой тыллаах-өстөөх поэт, уус-уран тылбаас маастара Феоктист Софронов биир очерк, 7 хоһоон уонна 13 уус-уран тылбаас кинигэлэрин курдук баай ис хоһоонноох литературнай нэһилиэстибэни хаалларбыта. Билигин бу айымньылар сутэн-оһон, эргэрэн, букатын суохтар. 1947 сылтан саҕалаан бэчээттэммитэ. "Оччугуй отчут" диэн бастакы кинигэтэ 1960 сыллаахха тахсыбыта. С. Софронов үгүс ньуучча айымньытын саха тылыгар тылбаастаабыта: [[Александр Пушкин|А. Пушкинтан]] "Полтава", "Руслан и Людмила" уонна "Сказка о царе Салтане", М. Лермонтовтан "Бородино", Н. Некрасовтан "Кому на Руси жить хорошо" уонна "Саша", А. Недогоновтан "Флаги над сельсоветом", [[Максим Горькай|М. Горькайтан]] "Дело Артамоновых" уонна "Фома Гордеев" . А. Твардовскай "За далью - даль" диэн поэматын тылбаастыырга үлэлээбитэ. "Киэн туттар дьоммут" диэн кинигэтин иһин [[Эрилик Эристиин аатынан литератуураҕа бириэмийэ|Эрилик Эристиин аатынан литератуураҕа бириэмийэнэн]] наҕараадаламмыта. ==Кинигэлэр== * Оччугуй отчут. - Дьокуускай, 1960. * Бүгүн. Хоhооннор, поэма. - Дьокуускай, 1963. * Москва зоопаркатыгар. - Дьокуускай, 1965. * Сибиэтэ сэhэнэ. - Дьокуускай, 1969. * Бэлэх. - Дьокуускай, 1972. * Дьоллоох дойдубар. Хоhооннор. - Дьокуускай, 1974. * Киэн туттар дьоммут. Очеркалар. - Дьокуускай, 1977. * Көмүс чыычаахтарбар. Хоhооннор. - Дьокуускай, 1978. * Күн орто кэнниттэн. Хоhооннор, поэма. - Дьокуускай, 1981. ==Сигэлэр== * [http://nlib.sakha.ru/resoures/data/Inquirys/Writer/Union_writers/Sofronov_St.html Софронов Степан Феоктистович] === Кини туһунан === * Аржакова А.Р."Талааннаах тылбаасчыт, поэт, очеркист, Софронов С.Ф. - Феоктист Софронов" 2015 с. [[Категория:Дьон алпаабытынан]] [[Категория:Саха биллиилээх дьоно]] [[Категория:Саха суруйааччылара]] [[Категория:Атырдьах ыйын 23 күнүгэр төрөөбүттэр]] [[Категория:1922 сыллаахха төрөөбүттэр]] [[Категория:1980 сыллаахха өлбүттэр]] sniua0fvn863yshz17f9ymdqeunb0z4 0 40486 383244 342917 2022-08-25T01:23:05Z HalanTul 51 HalanTul [[Дмитриев Ахмед Андреевич]] сирэй аатын маннык [[Дмитриев Ахмет Андреевич]] уларыппыт wikitext text/x-wiki '''Дмитриев Ахмед Андреевич''' - Саха суруйааччыта уонна бөлүһүөгэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ. 1951 сыллаахха Ньурба улууһун [[Мэҥэдьэк нэһилиэгэ (Ньурба улууһа)|Мэгэдьэк нэһилиэгин]] Мохсоҕол аҕатын ууһугар төрөөбүтэ. Төрүт Бордоҥ. Ньурба улууһуттан 12-с сүһүөх утум. Маҥнай Бүлүүтээҕи педучилищены, онтон Саха Государственнай Университетын (Хотугулуу-Илин Федеральнай Университет) Историко-Филологическэй факультетын Саха салаатын бүтэрбитэ. Поэзияҕа, публицистикаҕа Ньурба улууһун историятыгар бэлиэ кинигэлэрдээх. Кэргэннээх, уон оҕолоох. Саха Республикатын президенын Дьиэ кэргэҥҥэ комитетын «Бастыҥ аҕа» үрүҥ көмүс бэлиэлээх. Саха Республикатын Госкомспордун көҥүл тустуу сайдыытыгар үтүөлэрин иһин бэлиэлээх. Саха Республикатын Ил Түмэнин Республика социальнай олоҕор кылаатын иһин Бочуот грамоталаах. Саха сирин историятын үөрэтиигэ биир улахан кылаата «Сунтаар былыргыта: бордоҥхой таҥаралаах бордоҥнор» диэн фольклор, история уонна генеалогия чэрчитинэн 2015 сыллаахха тахсыбыт кинигэтэ буолар. Билигин Саха норуота төрүт былыргыттан, ол эбэтэр, өссө Биһиги Эрабыт быдан инниттэн күн бүгүнүгэр дылы кэлбит уһун олоҕун толору дириҥник үөрэтэн уонна сиһилии чинчийэн көрбүт үлэтин үс томнаах кинигэ гынан таһаара сылдьар, онто бастакыта бэчээттэммитэ, уоннааҕылара сотору кэминэн эмиэ тахсыахтара. [[Категория:Дьон алпаабытынан]] [[Категория:1951 сыллаахха төрөөбүттэр]] neavu9quaqk14p0rqbqw5563g2hr6fq 383246 383244 2022-08-25T01:29:43Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki '''Дмитриев Ахмет Андреевич''' — Саха суруйааччыта уонна бөлүһүөгэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ. 1951 сыллаахха Ньурба улууһун [[Мэҥэдьэк нэһилиэгэ (Ньурба улууһа)|Мэгэдьэк нэһилиэгин]] Мохсоҕол аҕатын ууһугар төрөөбүтэ. Төрүт Бордоҥ. Ньурба улууһуттан 12-с сүһүөх утум. Маҥнай Бүлүүтээҕи педучилищены, онтон Саха Государственнай Университетын (Хотугулуу-Илин Федеральнай Университет) Историко-Филологическэй факультетын Саха салаатын бүтэрбитэ. Поэзияҕа, публицистикаҕа Ньурба улууһун историятыгар бэлиэ кинигэлэрдээх. Кэргэннээх, уон оҕолоох. === Айар үлэтэ === Саха сирин историятын үөрэтиигэ биир улахан кылаата «Сунтаар былыргыта: бордоҥхой таҥаралаах бордоҥнор» диэн фольклор, история уонна генеалогия чэрчитинэн 2015 сыллаахха тахсыбыт кинигэтэ буолар. Билигин Саха норуота төрүт былыргыттан, ол эбэтэр, өссө Биһиги Эрабыт быдан инниттэн күн бүгүнүгэр дылы кэлбит уһун олоҕун толору дириҥник үөрэтэн уонна сиһилии чинчийэн көрбүт үлэтин үс томнаах кинигэ гынан таһаара сылдьар, онто бастакыта бэчээттэммитэ, уоннааҕылара сотору кэминэн эмиэ тахсыахтара. === Кинигэлэрэ<ref>Кузьмина, А. А. «Никто не забыт, ничто не забыто» (воспоминания о А.Г. Дмитриеве, П.В. Охлопкове, С.П. Григорьеве) / А. А. Кузьмина. — Текст : непосредственный // Молодой ученый. — 2015. — № 17.1 (97.1). — С. 28-30. — URL: https://moluch.ru/archive/97/21954/ (дата обращения: 25.08.2022)</ref>: === Дмитриев А.А. Күөх Ньурба төрүттэрэ: (Түлүөн ууhа – бордоннор). – Дьокуускай: Компания «Дани Алмас», 2013. – 428 с. Дмитриев А.А. Туомтуу баайыы. – Якутск: Кн. изд-во, 1985. – 20 с. (серия «Чэчирдэр»). Дмитриев А.Г. Улуу Москва көмүскэлигэр. Защищая Москву. - Бичик, 2010. – 72 с. . === Билинии === * Саха Республикатын президенын Дьиэ кэргэҥҥэ комитетын «Бастыҥ аҕа» үрүҥ көмүс бэлиэлээх. * Саха Республикатын Госкомспордун көҥүл тустуу сайдыытыгар үтүөлэрин иһин бэлиэлээх. * Саха Республикатын Ил Түмэнин Республика социальнай олоҕор кылаатын иһин Бочуот грамоталаах. [[Категория:Дьон алпаабытынан]] [[Категория:1951 сыллаахха төрөөбүттэр]] 7cgnshlfvca0woib6y736s8rledesud 383247 383246 2022-08-25T01:30:24Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki '''Дмитриев Ахмет Андреевич''' — Саха суруйааччыта уонна бөлүһүөгэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ. 1951 сыллаахха Ньурба улууһун [[Мэҥэдьэк нэһилиэгэ (Ньурба улууһа)|Мэгэдьэк нэһилиэгин]] Мохсоҕол аҕатын ууһугар төрөөбүтэ. Төрүт Бордоҥ. Ньурба улууһуттан 12-с сүһүөх утум. Маҥнай Бүлүүтээҕи педучилищены, онтон Саха Государственнай Университетын (Хотугулуу-Илин Федеральнай Университет) Историко-Филологическэй факультетын Саха салаатын бүтэрбитэ. Поэзияҕа, публицистикаҕа Ньурба улууһун историятыгар бэлиэ кинигэлэрдээх. Кэргэннээх, уон оҕолоох. === Айар үлэтэ === Саха сирин историятын үөрэтиигэ биир улахан кылаата «Сунтаар былыргыта: бордоҥхой таҥаралаах бордоҥнор» диэн фольклор, история уонна генеалогия чэрчитинэн 2015 сыллаахха тахсыбыт кинигэтэ буолар. Билигин Саха норуота төрүт былыргыттан, ол эбэтэр, өссө Биһиги Эрабыт быдан инниттэн күн бүгүнүгэр дылы кэлбит уһун олоҕун толору дириҥник үөрэтэн уонна сиһилии чинчийэн көрбүт үлэтин үс томнаах кинигэ гынан таһаара сылдьар, онто бастакыта бэчээттэммитэ, уоннааҕылара сотору кэминэн эмиэ тахсыахтара. === Кинигэлэрэ<ref>Кузьмина, А. А. «Никто не забыт, ничто не забыто» (воспоминания о А.Г. Дмитриеве, П.В. Охлопкове, С.П. Григорьеве) / А. А. Кузьмина. — Текст : непосредственный // Молодой ученый. — 2015. — № 17.1 (97.1). — С. 28-30. — URL: https://moluch.ru/archive/97/21954/ (дата обращения: 25.08.2022)</ref>: === * Дмитриев А.А. Күөх Ньурба төрүттэрэ: (Түлүөн ууhа – бордоннор). – Дьокуускай: Компания «Дани Алмас», 2013. – 428 с. * Дмитриев А.А. Туомтуу баайыы. – Якутск: Кн. изд-во, 1985. – 20 с. (серия «Чэчирдэр»). * Дмитриев А.Г. Улуу Москва көмүскэлигэр. Защищая Москву. - Бичик, 2010. – 72 с. === Билинии === * Саха Республикатын президенын Дьиэ кэргэҥҥэ комитетын «Бастыҥ аҕа» үрүҥ көмүс бэлиэлээх. * Саха Республикатын Госкомспордун көҥүл тустуу сайдыытыгар үтүөлэрин иһин бэлиэлээх. * Саха Республикатын Ил Түмэнин Республика социальнай олоҕор кылаатын иһин Бочуот грамоталаах. == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} [[Категория:Дьон алпаабытынан]] [[Категория:1951 сыллаахха төрөөбүттэр]] tgdizhgxy7pdyt0fovi1mx4i3zsruzx 383248 383247 2022-08-25T01:32:15Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki '''Дмитриев Ахмет Андреевич''' — Саха суруйааччыта уонна бөлүһүөгэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин үөрэҕириитин туйгуна, Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ. == Олоҕун олуктара == 1951 сыллаахха Ньурба улууһун [[Мэҥэдьэк нэһилиэгэ (Ньурба улууһа)|Мэгэдьэк нэһилиэгин]] Мохсоҕол аҕатын ууһугар төрөөбүтэ. Төрүт Бордоҥ. Ньурба улууһуттан 12-с сүһүөх утум. Маҥнай Бүлүүтээҕи педучилищены, онтон Саха Государственнай Университетын (Хотугулуу-Илин Федеральнай Университет) Историко-Филологическэй факультетын Саха салаатын бүтэрбитэ. Поэзияҕа, публицистикаҕа Ньурба улууһун историятыгар бэлиэ кинигэлэрдээх. Кэргэннээх, уон оҕолоох. === Айар үлэтэ === Саха сирин историятын үөрэтиигэ биир улахан кылаата «Сунтаар былыргыта: бордоҥхой таҥаралаах бордоҥнор» диэн фольклор, история уонна генеалогия чэрчитинэн 2015 сыллаахха тахсыбыт кинигэтэ буолар. Билигин Саха норуота төрүт былыргыттан, ол эбэтэр, өссө Биһиги Эрабыт быдан инниттэн күн бүгүнүгэр дылы кэлбит уһун олоҕун толору дириҥник үөрэтэн уонна сиһилии чинчийэн көрбүт үлэтин үс томнаах кинигэ гынан таһаара сылдьар, онто бастакыта бэчээттэммитэ, уоннааҕылара сотору кэминэн эмиэ тахсыахтара. === Кинигэлэрэ<ref>Кузьмина, А. А. «Никто не забыт, ничто не забыто» (воспоминания о А.Г. Дмитриеве, П.В. Охлопкове, С.П. Григорьеве) / А. А. Кузьмина. — Текст : непосредственный // Молодой ученый. — 2015. — № 17.1 (97.1). — С. 28-30. — URL: https://moluch.ru/archive/97/21954/ (дата обращения: 25.08.2022)</ref>: === * Дмитриев А.А. Күөх Ньурба төрүттэрэ: (Түлүөн ууhа – бордоннор). – Дьокуускай: Компания «Дани Алмас», 2013. – 428 с. * Дмитриев А.А. Туомтуу баайыы. – Якутск: Кн. изд-во, 1985. – 20 с. (серия «Чэчирдэр»). * Дмитриев А.Г. Улуу Москва көмүскэлигэр. Защищая Москву. - Бичик, 2010. – 72 с. === Билинии === * Саха Республикатын президенын Дьиэ кэргэҥҥэ комитетын «Бастыҥ аҕа» үрүҥ көмүс бэлиэлээх. * Саха Республикатын Госкомспордун көҥүл тустуу сайдыытыгар үтүөлэрин иһин бэлиэлээх. * Саха Республикатын Ил Түмэнин Республика социальнай олоҕор кылаатын иһин Бочуот грамоталаах. == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} [[Категория:Дьон алпаабытынан]] [[Категория:1951 сыллаахха төрөөбүттэр]] [[Категория:Суруйааччылар]] t1imsino6icuqwhs32dy9syfg57imx7 0 43086 383217 383007 2022-08-24T18:09:33Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki [[Билэ:Lobachevsky 03 crop.jpg|right|200px]] '''Никола́й Ива́нович Лобаче́вскай''' (сэтинньи 20 кунэ (ахсынньы 1 кунэ) [[1792]], [[Нижний Новгород]] — олунньу 12 (24) кунэ [[1856]], [[Казань]]) — нуучча [[математик|математига]], неевклидовой [[геометрия]] айааччыларыттан биирдэстэрэ, университетскай үөскэтии уонна народнай сырдатыы диэйэтэлэ. Биллиилээх английскай математик Уильям Клиффорд, Лобачевскайы «геометрия Копернига» диэн ааттаабыт. Лобачевскай 40 сыл устата Императорскай Казанскай университетка учууталынан улэлээбит, ол үлээбит сылларыттан, 19 сыл ректор дуоһунаһынан салайа сылдьыбыт; кини көхтөөх уонна сатамньылаах салайыыта университеты российскай үөрэх заведениялартан инники миэстэлэргэ таһаарбыт. Н. П. Загоскина этиитинэн, Лобачевскай Казанскай университет «улахан тутааччыта» эбит. == Олоҕун олуктара == Николай Иванович Лобачевскай 1792 сыл [[сэтинньи 20]] күнүгэр [[:ru:Нижний_Новгород|Нижний Новгород]] куоракка төрөөбүт. Бииргэ төрөөбүттэр үс уол эбит, ол онтон кини иккис оҕо. 1802 сылга ийэтэ Прасковья Александровна, үс уолаттарын үһүөннэрин Казанскай гимназияга үөрэттэрэ биэрбит. Николай Лобачевский 1806 сыл бүтүүтэ гимназия оскуолатын бүтэрбит, сүрдээх үчүгэй билиитин көрдөрбүт, ордук математика уонна тыл өттүнэн — [[:ru:Латинский_язык|латинскай]], [[:ru:Немецкий_язык|немецкай]], [[:ru:Французский_язык|французскай]]. Үөрэҕин бутэрэн баран, 1807 сыл олунньу 14 кунугэр Казанскай университет үөрэҕэр киирбит.1811 сылга үөрэҕин бутэрэн, Лобачевскай үрдүк степеньнээх физика уонна математика [[:ru:Магистр|магистрын]] аатын ылбан салгыы университетка үлэһитинэн хаалбыт. Лобачевскай научнай үлэтэ саҕаланар. 1811 сыл бүтүүтэ Николай Лобачевскай «Теория эллиптического движения небесных тел» диэн толкуйдааһынын көрдөрөр. Онтон 1813 сылга өссө биир үлэтин көрдөрөр — «О разрешении алгебраического уравнения x m − 1 = 0 {\displaystyle x^{m}-1=0} x^{m}-1=0». Научнай үлэтиттэн ураты Николай Лобачевскай учууталынан үлэлиир эбит — устудьуоннары үөрэтэр уонна үөрэҕэ суох чиновниктарга арифметика уонна геометрия туһунан туспа лекция ыытар эбит. 1814 сыл кулун тутар 26 күнүгэр 21-саастаах Лобачевский, Броннера уонна Бартельса ходатайство өттүттэн "[[:ru:Адъюнкт|адъюкант]] чистой математики" аатын ылбыт. Лобачевскай 1816 сыл от ыйын 7 күнүгэр Салтыков көҕүлээһининэн экстраординарнай профессор аатын ылбыт. 1819 сылга физико-математическай факультет декана буолар. 1824 сылга Николай Лобачевскай "орден св. Владимира IV степени" орденынан наҕараадыланар. Геометрия туһунан кинигэ оҥорбутун кини тыыннаагар таһаарбатах эбиттэр, онтон алгебра туьунан кинигэ суруйбутун 10 сыл буолан баран биирдэ эрэ таһаарбыттар. 1827 сылга ыам ыйын 3 күнүгэр университет ректорын аатын ылбыт. Үлэтин устата [[геометрия]], [[тригонометрия]], [[алгебра]], [[теория вероятностей]], [[механика]], [[физика]], [[астрономия]] уонна гидравлика анализтарын туһунан курс ыытар эбит, ону кытта өссө населенияга научно-популярнай лекциялары ааҕар эбит. Ол быыһыгар олоҕун сүрүн дьыалатын — [[:ru:Геометрия_Лобачевского|неевклидовай]] геометрияны мөлтөөбөккө сайыннаран уонна чочуйан испит. Саҥа теориятын маҥнайгы тобура — доклад «Сжатое изложение начал геометрии» Лобачевскай 1826 сыл кулун тутар <abbr>11</abbr> (23) күнүгэр оҥорбут, бу күнү — неевклидовай геометрия үөскээбит кунэ дииллэр. 1836 сылга университеты ыраахтааҕы [[:ru:Николай_I|Николай I]] тиийэ сылдьыбыт, уонна Лобачевскайы "[[:ru:Орден_Святой_Анны|орден Анны II степени]]" диэн орденынан наҕараадылаабыт. 1838 сыл муус устар 29 күнүгэр «наука өттүнэн үтүөтүк сулууспалаабытынан», Н. И. Лобачевскайга дворянство уонна герб бэриллибит, тас суруга: "''Щит пересечен".'' Ректордаабыт сылларыгар [[:ru:Первая_эпидемия_холеры_в_России|холера эпидемията]] күүскэ тарҕана сылдьыбыт, ону Лобачевский көмөтүнэн элбэх ыарыы сиэртибэтэ быыһаммыт. 1846 сыл атырдьах ыйын 16 күнүгэр провительсто министерствэтэ Лобачевскайы ректор аатыттан уонна бэйэтинкафедратыттан ууратыллыбыт. Салгыы Лобачевский дьадайан, олорор дьиэрин иэстэрин сабаары атыылыыр. Чугас дьоно араас ыарыыттан өлөн бэйэтэ эмиэ сыыйа-баайы мөлтуур. 1856 сылга олунньу 2 (24) күнүгэр куьаҕан буолар. Казань куоратка [[:ru:Арское_кладбище|Арскай кладбищаҕа]] көмүллэр. == Наҕараадалара == Н.И.Лобачевскай олоҕун устата сүрдээх элбэх наҕараадаларынан наҕараадаламмыт: 1818 — профессор буоларын быһыытынан чин [[:ru:Надворный_советник|надворного советника]] ылбыт. 1824 — "[[:ru:Орден_Святого_Владимира|орден Святого Владимира]]" IV степенэ, чин "[[:ru:Коллежский_советник|коллежского советника]]". 1831 — холера ыарыы утары үтүөтүк үлэлэспитигэр ыраахтааҕы аатыттан махтал уонна таастаах биһилэх биэрбит. 1833 — "[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B0_(%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1% орден Святого Станислава]" III степенэ, чин "[[:ru:Статский_советник|статского советника]]". 1836 — "[[:ru:Орден_Святой_Анны|орден Святой Анны]]" II степенэ, потомственного дворянин аатын ылыы (1838 сылга бэриллибит). 1838 — чин "[[:ru:Действительный_статский_советник|действительного статского советника]]". 1841 — "заслуженного профессора по выслуге 25 лет" анал ааты ылыы. 1842 — [[:ru:Гаусс,_Карл_Фридрих|Гаусс]] рекомендациятынан [[:ru:Гёттингенская_академия_наук|Гёттингенскай королевска научнай общество]] членын-корреспондентын аатын ылбыт. 1842 — "[[:ru:Орден_Святого_Владимира|орден Святого Владимира]]" III степенэ. 1844 — "[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B0_(%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1% орден Святого Станислава]" I степенэ. 1852 — "[[:ru:Орден_Святой_Анны|орден Святой Анны]]" I степенэ. 1855 — [[:ru:Московский_государственный_университет|Московского университета сүүс сааһын туолуутугар]] почётным член аатын ылбыт уонна үрүҥ көмүс мэтээл ылбыт. == Научнай ситиһиилэрэ == 1826 — "Сокращенное изложение начал геометрии"; 1829–1830 — "О началах геометрии"; 1835 — "Воображаемая геометрия"; 1835–1838 — "Новое начало геометрии с полной теорией параллельных линий"; 1885 — "Пангеометрия". Атын ситиһиилэрэ: * математическай анализ уонна алгебра сайдыытыгар кылаат киллэрбит; * дифференцированнасть уонна непрерывнасть функциялар уратыыга билии киллэрбит; * тригонометрическай рядтар теорияларыгар наадалаах түмүктэри ылбыт, Г-функция теорияларыгар; * "Алгебра, или Исчисление конечных" диэн кинигэтигэр саҥа метод киллэрбит; * "теория определителей" -диэҥҥэ наадалаах түмүктэри ылбыт. == Туьаныллыбыт сирдэр == * [https://ru.m.wikipedia.org/wiki/Лобачевский,_Николай_Иванович Википедия] - свободное энциклопедия. * [http://www.univer.omsk.su/omsk/Edu/Ist/Lob/index.html univer.omsk.su] - Лобачевскай туhунан сайт. {{rq|wikify|style|translate|grammar}} [[Категория:Дьон алпаабытынан]] [[Категория:Математиктар]] [[Категория:Сэтинньи 20 күнүгэр төрөөбүттэр]] [[Категория:1792 сыллаахха төрөөбүттэр]] [[Категория:Олунньу 12 күнүгэр өлбүттэр]] [[Категория:1856 сыллаахха өлбүттэр]] 5wef61f1z07cqxq8h3w5byeqgpepx7q 0 46741 383202 362225 2022-08-24T17:53:07Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Тылбаасчыт''' - тылтан тылга [[тылбаас]]тыырга идэтийбит киһи, ол аата биир тылтан суругунан эбэтэр саҥа таһааран атын тыл онно тэҥнээх тиэкиһин оҥорон таһаарар испэсэлиис. Аныгы үйэҕэ маннык үлэһит үксүн үрдүк үөрэхтээх буолар - үрдүкү тылбаас үөрэҕин бүтэрбит эбэтэр киэҥ филолог үөрэххэ үөрэммит киһи. Уус-уран айымньылары тылбаастыыр киһи бэйэтэ уус-уран тыллаах буолара ирдэнэр. == Тылбаасчыт идэтин устуоруйатыттан == Уустар, омуктар, судаарыстыбалар ыккардыларыгар алтыһыы былыр-былыргыттан баар буолан тылбаасчыттар эмиэ өрдөөҕүттэн баар буолбуттара. бу дьон бастаан анал үөрэҕэ да суох буоллар, атын тыллары билэр дьон буолуохтаахтара. Кэлин, сыһыаннар уустугуран истэхтэрин аайы, анал үөрэхтээх дьон ирдэнэр буолбуттара. Аныгы үйэҕэ аҥардас омук тылын эрэ буолбакка, ханнык эмит эйгэҕэ дириҥ билиилээх, онно анаан идэтийэр тылбаасчыттар баар буоллулар. Тылбаасыт тыллары уонна тылбаастыыр эйгэтин билэрин тэҥэ, тыл түөрүйэтин эмиэ билиэхтээх, оччоҕо эрэ үрдүк таһымнаах тылбаас үөскүүр. Былыргы нуучча судаарыстыбаларыгар тылбаасчыт (толмач) идэтэ кинилэр Моҕуол Илигэр Нуучча улууһун быһыытынан киириилэрин кытта ситимнээх. Толмач диэн идэ аата бэйэтэ оччотооҕу түүр тылларыттан киирии тыл, холобур Радлов суруйарынан кыпчаактыы tylmač, тылын олоҕо — "тыл". == Саҥарыы тылбааһа == == Суруйуу тылбааһа == == Тылбаас саха тылыгар == === Саха тылбаасчыттара === == Эбии маны көр == * [[Аан дойдуга Тылбаасчыт күнэ]] {{Lang-stub}} {{commonscat}} [[Категория:Идэлэр]] [[Категория:Тылбаас| ]] 4zotqi93b67i5rldqm1p3xz4w1qln0i 0 49387 383196 381882 2022-08-24T17:42:01Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki [[Билэ:Location of Donetsk People's Republic.png|thumb|]] [[Билэ:Flag of Donetsk People's Republic.svg|thumb|]] '''ДДР''' ({{lang-sah|Донецк Дьон Республиката}}, {{lang-ru|Донецкая Народная Республика}}), [[Донбасс]] сиригэр [[Арассыыйа]] көмөтүнэн уонна үбүлээһинэн, ону таһынан [[Украина]]ны утары сэрии ыытыллар түмүгүнэн үөскээбит террористическай территориалар буолаллар. Олунньу 22 күнүгэр 2022 [[Арассыыйа]] ДНР туспа көҥүл судаарыстыба курдук билиммитэ. Ол курдук [[ЛНР]] эмиэ итинник статус ылбыта. {{Geo-stub}} nz2xrlp72bknwd1pmp7lfe5rxmko7gc 0 49388 383195 383156 2022-08-24T17:42:00Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki [[Билэ:Flag of the Luhansk People's Republic.svg|thumb|]] [[Билэ:Location of Lugansk People's Republic.png|thumb|]] '''ЛНР''' ({{lang-sah|Луганск Дьон Республиката}}, {{lang-ru|Луганская Народная Республика}}), [[Донбасс]] сиригэр [[Арассыыйа]] көмөтүнэн уонна үбүлээһинэн, ону таһынан [[Украина]]ны утары сэрии ыытыллар түмүгүнэн үөскээбит террористическай территориалар буолаллар. Олунньу 22 күнүгэр 2022 [[Арассыыйа]] ЛНР туспа көҥүл судаарыстыба курдук билиммитэ<ref>[http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001202202220001 Указ Президента Российской Федерации № 72 «О признании Луганской Народной Республики»] от 21 февраля 2022 года</ref>. Ол курдук [[ДНР]] эмиэ итинник статус ылбыта. {{Geo-stub}} == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} 3fk3o5z3xi5sngfr65km50kde77e3k7 0 49820 383221 383138 2022-08-24T20:15:21Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q143833]] wikitext text/x-wiki '''Kaspi Bank''' (Каспи Банк), [[Казахстан]] биир бөдөҥ баана. == Конкуреннара == * [[Jusan Bank]] * [[ЦентрКредит]] (Bank CenterCredit) * [[Halyk Bank]] {{Company-stub}} ehqvj51we7tsnuu1cmyae79cvqn2kvb 0 50243 383197 383171 2022-08-24T17:42:39Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Pixar''' ({{lang-sah|'''Пиксар'''}}) - [[АХШ]] киинэ уонна мультик устар тэрилтэтэ, Аан Дойдуга биир улахан. [[Nasdaq]] индекска оонньонор үрдүк технологиянан туттарын иһин. [[Walt Disney]] конгломератка киирэр 80% акцията, 20% көҥүл эргийэр. {{Company-stub}} thngq3cik14gsqe6zlxofbylm88vsph 0 50244 383199 383170 2022-08-24T17:46:27Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Лайтер''' ({{lang-en|'''Lightyear'''}}) — [[Pixar]] айбыт мультига, сүрүн герой [[Базз Лайтер]]. {{Film-stub}} 4hfcdwuozmbf2g0pq6l912dub51aiwc 0 50245 383198 383169 2022-08-24T17:46:26Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Базз Лайтер''' ({{lang-en|'''Buzz Lightyear'''}}) — элбэх мультикка көстөр мультик геройа, франшиза лицензиятынан [[Walt Disney]] уонна [[Pixar]] тэрилтэлэргэ тиксэр. == Өссө маны көр == * [[Лайтер (мультик)]] {{Film-stub}} gmdqyar5zmnpc9gewixytf21hru1z1p 0 50246 383179 2022-08-24T14:30:35Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Отбасы Банк''' - [[Казахстан]] спнццалищированнай баана, [[ипотека]] эрэ өттүнэн үлэлиир. [[ru:Отбасы банк]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Отбасы Банк''' - [[Казахстан]] спнццалищированнай баана, [[ипотека]] эрэ өттүнэн үлэлиир. [[ru:Отбасы банк]] 97x1ys0sqa1g1ql2h7mnt8dmpjaps8x 383203 383179 2022-08-24T17:53:45Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Отбасы Банк''' - [[Казахстан]] спнццалищированнай баана, [[ипотека]] эрэ өттүнэн үлэлиир. {{Company-stub}} [[ru:Отбасы банк]] sutlregn17we9tpwompmj9tb5617ip9 383223 383203 2022-08-24T20:15:22Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q4180432]] wikitext text/x-wiki '''Отбасы Банк''' - [[Казахстан]] спнццалищированнай баана, [[ипотека]] эрэ өттүнэн үлэлиир. {{Company-stub}} 5rtle4vwxfxql2qreurwvtdv5tuwcn3 0 50247 383180 2022-08-24T14:34:27Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Байтэрэк''' (Байтерек) - [[Казахстан]] харчы уонна промышленность конгломерата, дойдуга саамай бөдөҥ буолар капитализациятынан. Байтэрэк конгломератка элбэх бааннар, медия империялар, үп кииннэрэ, һобуоттар киирэллэр. ru:Байтерек (на...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Байтэрэк''' (Байтерек) - [[Казахстан]] харчы уонна промышленность конгломерата, дойдуга саамай бөдөҥ буолар капитализациятынан. Байтэрэк конгломератка элбэх бааннар, медия империялар, үп кииннэрэ, һобуоттар киирэллэр. [[ru:Байтерек (национальный холдинг)]] kiclwmiwjj3m2d9qn18isyaz43dg3dq 383204 383180 2022-08-24T17:54:09Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Байтэрэк''' (Байтерек) - [[Казахстан]] харчы уонна промышленность конгломерата, дойдуга саамай бөдөҥ буолар капитализациятынан. Байтэрэк конгломератка элбэх бааннар, медия империялар, үп кииннэрэ, һобуоттар киирэллэр. {{Company-stub}} [[ru:Байтерек (национальный холдинг)]] 2n4qcecxkfi9qht2rcbnjhycxrg9s1k 383222 383204 2022-08-24T20:15:21Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q86665277]] wikitext text/x-wiki '''Байтэрэк''' (Байтерек) - [[Казахстан]] харчы уонна промышленность конгломерата, дойдуга саамай бөдөҥ буолар капитализациятынан. Байтэрэк конгломератка элбэх бааннар, медия империялар, үп кииннэрэ, һобуоттар киирэллэр. {{Company-stub}} ekst8d398i5t4q0x5np8gbtbhewo73l 0 50248 383181 2022-08-24T14:52:24Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Апельсин Банк''' - [[Узбекистан]] саамай кыракый, ол эрэн саамай түргэнник сайда турар баана буолар. Сүрүннээн онлайн үлэлиирин иһин уонна ажиотажнай ааттааҕын иһин. 2021 сыллаахха төрүттэммитэ. == конкуреннара Узбекистаҥҥа == * Kapital Bank Uz...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Апельсин Банк''' - [[Узбекистан]] саамай кыракый, ол эрэн саамай түргэнник сайда турар баана буолар. Сүрүннээн онлайн үлэлиирин иһин уонна ажиотажнай ааттааҕын иһин. 2021 сыллаахха төрүттэммитэ. == конкуреннара Узбекистаҥҥа == * [[Kapital Bank Uzbekistan]] * [[Узнацбанк]] * [[Асака Банк]] * [[Народный Банк]] * [[Алока Банк]] * [[Хамкор Банк]] == кыттар төлөбүр системалара == * [[UzCard]] * [[HUMO]] * [[VISA]] * [[MasterCard]] * [[МИР]] Сайта: https://apelsin.uz/ru [[ru:Apelsin (мобильное приложение)]] bfjzjem8l0vm7y24hrlizj53qzj7y6w 383205 383181 2022-08-24T17:54:42Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Апельсин Банк''' - [[Узбекистан]] саамай кыракый, ол эрэн саамай түргэнник сайда турар баана буолар. Сүрүннээн онлайн үлэлиирин иһин уонна ажиотажнай ааттааҕын иһин. 2021 сыллаахха төрүттэммитэ. == конкуреннара Узбекистаҥҥа == * [[Kapital Bank Uzbekistan]] * [[Узнацбанк]] * [[Асака Банк]] * [[Народный Банк]] * [[Алока Банк]] * [[Хамкор Банк]] == кыттар төлөбүр системалара == * [[UzCard]] * [[HUMO]] * [[VISA]] * [[MasterCard]] * [[МИР]] Сайта: https://apelsin.uz/ru {{Company-stub}} [[ru:Apelsin (мобильное приложение)]] 5zee3fp2g6agdshyj0rf983slvlqci6 383239 383205 2022-08-25T00:45:58Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q113415420]] wikitext text/x-wiki '''Апельсин Банк''' - [[Узбекистан]] саамай кыракый, ол эрэн саамай түргэнник сайда турар баана буолар. Сүрүннээн онлайн үлэлиирин иһин уонна ажиотажнай ааттааҕын иһин. 2021 сыллаахха төрүттэммитэ. == конкуреннара Узбекистаҥҥа == * [[Kapital Bank Uzbekistan]] * [[Узнацбанк]] * [[Асака Банк]] * [[Народный Банк]] * [[Алока Банк]] * [[Хамкор Банк]] == кыттар төлөбүр системалара == * [[UzCard]] * [[HUMO]] * [[VISA]] * [[MasterCard]] * [[МИР]] Сайта: https://apelsin.uz/ru {{Company-stub}} mjb5frxs35u7dh5pr7zju090nk06nad 0 50249 383182 2022-08-24T14:53:51Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 Утаарыы: [[МИР (төлөбүр системата)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[МИР (төлөбүр системата)]] jnnreevsq7m1c5wg4itpon2eakmau4u 0 50250 383183 2022-08-24T14:59:25Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 Утаарыы: [[Узбекистан Национальнай Баана]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Узбекистан Национальнай Баана]] gxvie2dlgmse3fjyfxwa9yywhjh9ug3 0 50251 383184 2022-08-24T15:01:16Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Узбекистан Национальнай Баана''' ( O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki" Aksiyadorlik jamiyati) - [[Узбекистан]] саамай бөдөҥ баана. [[ru:Национальный банк Узбекистана]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Узбекистан Национальнай Баана''' ( O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki" Aksiyadorlik jamiyati) - [[Узбекистан]] саамай бөдөҥ баана. [[ru:Национальный банк Узбекистана]] 78vprfupm7jai12v85ku0k3vaf1gt35 383206 383184 2022-08-24T17:56:14Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Узбекистан Национальнай Баана''' ({{lang-uz|O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki" Aksiyadorlik jamiyati}}) — [[Узбекистан]] саамай бөдөҥ баана. {{Company-stub}} [[ru:Национальный банк Узбекистана]] s6i7utvcjew1eckeb67mwpuzri87ktu 383238 383206 2022-08-25T00:45:57Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q4314979]] wikitext text/x-wiki '''Узбекистан Национальнай Баана''' ({{lang-uz|O‘zbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki" Aksiyadorlik jamiyati}}) — [[Узбекистан]] саамай бөдөҥ баана. {{Company-stub}} ccp8zb3a5tu5om2lthq9ua1d9kwtqv3 0 50252 383185 2022-08-24T15:04:26Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Асака Банк''' - [[Узбекистан]] иккис бөдөҥ баана капитализациятынан, 1995 төрүттэммитэ. [[ru:Асака банк]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Асака Банк''' - [[Узбекистан]] иккис бөдөҥ баана капитализациятынан, 1995 төрүттэммитэ. [[ru:Асака банк]] k82v78tzfo1dem087kbkkgu65pr4ur9 383207 383185 2022-08-24T17:56:39Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Асака Банк''' - [[Узбекистан]] иккис бөдөҥ баана капитализациятынан, 1995 төрүттэммитэ. {{Company-stub}} [[ru:Асака банк]] 6jdtv8k7vgypda713m25ba18emi03v1 383209 383207 2022-08-24T17:57:15Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Асака Банк''' — [[Узбекистан]] иккис бөдөҥ баана капитализациятынан, 1995 төрүттэммитэ. {{Company-stub}} [[ru:Асака банк]] bweqi8pk1umfweubnzbj8cniqjf4qpw 383237 383209 2022-08-25T00:45:57Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q12817010]] wikitext text/x-wiki '''Асака Банк''' — [[Узбекистан]] иккис бөдөҥ баана капитализациятынан, 1995 төрүттэммитэ. {{Company-stub}} dd45iq7kh5k2ckhemo4wnvkb21i2ii7 0 50253 383186 2022-08-24T15:06:50Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Алока Банк''' - [[Узбекистан]] биир бөдөҥ чааһынай баана. [[ru:Алокабанк]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Алока Банк''' - [[Узбекистан]] биир бөдөҥ чааһынай баана. [[ru:Алокабанк]] 4nbyzqnu634p8aei1c8299h8pq3fje1 383208 383186 2022-08-24T17:57:03Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Алока Банк''' — [[Узбекистан]] биир бөдөҥ чааһынай баана. {{Company-stub}} [[ru:Алокабанк]] drp30hslcr5539fajc7vvf1ep9lj3ge 383236 383208 2022-08-25T00:45:56Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q4062812]] wikitext text/x-wiki '''Алока Банк''' — [[Узбекистан]] биир бөдөҥ чааһынай баана. {{Company-stub}} 5z2lnu47caa228kpzqcqncdaehvp9vn 0 50254 383187 2022-08-24T15:08:26Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 Утаарыы: [[Hamkor Bank]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Hamkor Bank]] 7mc77f33ouqya6py7r8yd4umkufkb64 0 50255 383188 2022-08-24T15:09:11Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Hamkor Bank''' - [[Узбекистан]] биир бөдөҥ баана. [[ru:Hamkorbank]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Hamkor Bank''' - [[Узбекистан]] биир бөдөҥ баана. [[ru:Hamkorbank]] gs7xp1nesg2znyhmev5yifmyshcui6h 383210 383188 2022-08-24T17:57:42Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Hamkor Bank''' — [[Узбекистан]] биир бөдөҥ баана. {{Company-stub}} [[ru:Hamkorbank]] 7ao52wxz8elpj9kqy7dc5omcgu3qwo1 383235 383210 2022-08-25T00:45:55Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q12166841]] wikitext text/x-wiki '''Hamkor Bank''' — [[Узбекистан]] биир бөдөҥ баана. {{Company-stub}} pox0kaedm9i04mohw9o5448ue4i7t8j 0 50256 383189 2022-08-24T15:25:17Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Kapital Bank''' - [[Узбекистан]] биир бөдөҥ чааһынай баана буолар, [[Азербайджан]] дойдутугар баар [[Kapital Bank Azerbaijan]] баан филиала буолар. Сүрүн салалтата - [[Баку]] (Азербайджан), филиаллара - [[Ташкент]] (Узбекистан). Сэрии кэнниттэн, Олунньу 24 күнү...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Kapital Bank''' - [[Узбекистан]] биир бөдөҥ чааһынай баана буолар, [[Азербайджан]] дойдутугар баар [[Kapital Bank Azerbaijan]] баан филиала буолар. Сүрүн салалтата - [[Баку]] (Азербайджан), филиаллара - [[Ташкент]] (Узбекистан). Сэрии кэнниттэн, Олунньу 24 күнүн 2022 кэнниттэн ынырык элбэх Арассыыйа дьоно Узбекистаҥҥа бу бааҥҥа карточка арыйтара кэлэллэр. Kapital Bank кыттар төлөбүр системалара [[МИР]], [[UzCard]], [[HUMO]], [[VISA]], [[MasterCard]], [[Union Pay]]. Саайта: https://kapitalbank.uz/ru/welcome.php 6trq5kt70rdg0i2e9m12vrvalkg0q8f 383211 383189 2022-08-24T17:58:31Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Kapital Bank''' — [[Узбекистан]] биир бөдөҥ чааһынай баана буолар, [[Азербайджан]] дойдутугар баар [[Kapital Bank Azerbaijan]] баан филиала буолар. Сүрүн салалтата — [[Баку]] (Азербайджан), филиаллара - [[Ташкент]] (Узбекистан). Сэрии кэнниттэн, Олунньу 24 күнүн 2022 кэнниттэн ынырык элбэх Арассыыйа дьоно Узбекистаҥҥа бу бааҥҥа карточка арыйтара кэлэллэр. Kapital Bank кыттар төлөбүр системалара [[МИР]], [[UzCard]], [[HUMO]], [[VISA]], [[MasterCard]], [[Union Pay]]. Саайта: https://kapitalbank.uz/ru/welcome.php {{Company-stub}} swi1qhewoj4sz8s1b8yhmczawpfx2xf 0 50257 383190 2022-08-24T15:26:50Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 Утаарыы: [[UnionPay]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[UnionPay]] ipvnyoz2vfocw93nx7p0l6n7okss01c 0 50258 383191 2022-08-24T15:30:56Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Kapital Bank''' - [[Азербайджан]] биир бөдөҥ чааһынай баана. Салалтата - [[Баку]]. [[ru:Kapital Bank]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Kapital Bank''' - [[Азербайджан]] биир бөдөҥ чааһынай баана. Салалтата - [[Баку]]. [[ru:Kapital Bank]] h8k4t9pvaa6no31omjah67juint8ytq 383212 383191 2022-08-24T17:59:34Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Kapital Bank''' — [[Азербайджан]] биир бөдөҥ чааһынай баана. Салалтата — [[Баку]]. {{Company-stub}} [[ru:Kapital Bank]] q6nyqquegmqole6mcus603d4de1s9gk 383234 383212 2022-08-25T00:45:54Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q6366720]] wikitext text/x-wiki '''Kapital Bank''' — [[Азербайджан]] биир бөдөҥ чааһынай баана. Салалтата — [[Баку]]. {{Company-stub}} oew6pkt3fw98nx2us3cfwo1rlaa9d06 0 50259 383192 2022-08-24T15:36:50Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''UzCard''' - [[Узбекистан]] национальнай харчы эргитэр уонна төлөбүр системата буолар, дойду 31 баанын холбуур уонна [[МИР]] төлөбүр систематын кытта интегрированнай. [[ru:Uzcard]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''UzCard''' - [[Узбекистан]] национальнай харчы эргитэр уонна төлөбүр системата буолар, дойду 31 баанын холбуур уонна [[МИР]] төлөбүр систематын кытта интегрированнай. [[ru:Uzcard]] 1lwqe2m2h2voit1b6xxfab6ma3he2ux 383213 383192 2022-08-24T18:00:07Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''UzCard''' — [[Узбекистан]] национальнай харчы эргитэр уонна төлөбүр системата буолар, дойду 31 баанын холбуур уонна [[МИР]] төлөбүр систематын кытта интегрированнай. {{Money-stub}} [[ru:Uzcard]] 7js4m4vxiw0h5t76w1di3wden0a533w 383233 383213 2022-08-25T00:45:53Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q30894724]] wikitext text/x-wiki '''UzCard''' — [[Узбекистан]] национальнай харчы эргитэр уонна төлөбүр системата буолар, дойду 31 баанын холбуур уонна [[МИР]] төлөбүр систематын кытта интегрированнай. {{Money-stub}} nvt3o73ht1epaxxxtieufj59mvlq9yg 0 50260 383193 2022-08-24T15:39:31Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''HUMO''' - [[Узбекистан]] харчы эргитэр төлөбүр системата, сүрүн валүтата [[сум]] буолар. [[ru:HUMO (платёжная система)]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''HUMO''' - [[Узбекистан]] харчы эргитэр төлөбүр системата, сүрүн валүтата [[сум]] буолар. [[ru:HUMO (платёжная система)]] 69lxw7wwiwwxixuxsejs75q7rdxikwx 383214 383193 2022-08-24T18:00:35Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''HUMO''' — [[Узбекистан]] харчы эргитэр төлөбүр системата, сүрүн валүтата [[сум]] буолар. {{Money-stub}} [[ru:HUMO (платёжная система)]] ewxvbmmeudvf24lugx2q02mdto1m04t 383232 383214 2022-08-25T00:45:53Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q65151973]] wikitext text/x-wiki '''HUMO''' — [[Узбекистан]] харчы эргитэр төлөбүр системата, сүрүн валүтата [[сум]] буолар. {{Money-stub}} ay7vbma024e0ysuopjaxf9j65uzjhi5 0 50261 383194 2022-08-24T15:45:40Z 2601:14D:4A00:4B00:5A4:4D61:294F:1787 ''''Бакай Банк''' - [[Кыргызстан]] биир бөдөҥ коммерческай баана, бары банковскай өҥөнү дьоҥҥо оҥорор. Кыттар төлөбүр системалара: [[МИР]], [[UzCard]], [[MasterCard]], [[VISA]], [[UnionPay]]. Олунньу 24 күнүн 2022 сыл кэнниттэн элбэх сахалар уонна нууччалар сэриитт...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Бакай Банк''' - [[Кыргызстан]] биир бөдөҥ коммерческай баана, бары банковскай өҥөнү дьоҥҥо оҥорор. Кыттар төлөбүр системалара: [[МИР]], [[UzCard]], [[MasterCard]], [[VISA]], [[UnionPay]]. Олунньу 24 күнүн 2022 сыл кэнниттэн элбэх сахалар уонна нууччалар сэрииттэн куота таарыйа бу бааҥҥа карточка арыйтараллар (харчыларын Арассыыйаттан куоттараллар). [[ru:Бакай Банк]] f3bu8nrc94c7k24xdkxv2egx54lp2k9 383215 383194 2022-08-24T18:02:03Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki '''Бакай Банк''' — [[Кыргызстан]] биир бөдөҥ коммерческай баана, бары банковскай өҥөнү дьоҥҥо оҥорор. Кыттар төлөбүр системалара: [[МИР]], [[UzCard]], [[MasterCard]], [[VISA]], [[UnionPay]]. [[Олунньу 24]] күнүн [[2022 сыл]] кэнниттэн элбэх сахалар уонна нууччалар сэрииттэн куота таарыйа бу бааҥҥа карточка арыйтараллар (харчыларын [[Арассыыйа]]ттан куоттараллар). {{Company-stub}} [[ru:Бакай Банк]] oejjlvudivnps13mlzahtl7fq72px9o 383231 383215 2022-08-25T00:45:52Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q4075821]] wikitext text/x-wiki '''Бакай Банк''' — [[Кыргызстан]] биир бөдөҥ коммерческай баана, бары банковскай өҥөнү дьоҥҥо оҥорор. Кыттар төлөбүр системалара: [[МИР]], [[UzCard]], [[MasterCard]], [[VISA]], [[UnionPay]]. [[Олунньу 24]] күнүн [[2022 сыл]] кэнниттэн элбэх сахалар уонна нууччалар сэрииттэн куота таарыйа бу бааҥҥа карточка арыйтараллар (харчыларын [[Арассыыйа]]ттан куоттараллар). {{Company-stub}} myrfh88zm4nu4tvxpf34hbf97pvbrt8 10 50262 383218 2022-08-24T19:39:44Z Ymblanter 4562 'Моллюск Tridacna maxima, Шарм-эш-Шейх, Египет' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki Моллюск Tridacna maxima, Шарм-эш-Шейх, Египет j47pimw523d3xqnrwte2eq2z4ysgqml 10 50263 383219 2022-08-24T19:39:56Z Ymblanter 4562 'Almeja gigante (Tridacna maxima), Temple, Sharm el-Sheij, Egipto, 2022-03-26, DD 33.jpg' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki Almeja gigante (Tridacna maxima), Temple, Sharm el-Sheij, Egipto, 2022-03-26, DD 33.jpg 0ci9rzwizgp9xkerw8k7ajancxb968v 0 50264 383240 2022-08-25T01:06:49Z 2601:14D:4A00:4B00:B575:B4D6:51CE:CF30 ''''Petal Maps''' - диэн онлайн карта буолар, [[Huawei]] тэрилтэ айар. [[en:Petal Maps]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Petal Maps''' - диэн онлайн карта буолар, [[Huawei]] тэрилтэ айар. [[en:Petal Maps]] p5ognkycjsfn78o6tbi0jam7u6jue8t 383261 383240 2022-08-25T11:34:42Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q109607411]] wikitext text/x-wiki '''Petal Maps''' - диэн онлайн карта буолар, [[Huawei]] тэрилтэ айар. 8dfw9943flpliyb46osadwl3cx44kt1 0 50265 383241 2022-08-25T01:09:37Z 2601:14D:4A00:4B00:B575:B4D6:51CE:CF30 ''''Пайксвилл''' - [[Мэриленд]] штатыгар баар кыракый куорат, 3 км тэйиччи [[Балтимор]] куораттан сытар. Элбэх еврейдэр, сахалар, украиннар, узбектар олохсуйан олорор сирдэрэ. [[ru:Пайксвилл]]' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki '''Пайксвилл''' - [[Мэриленд]] штатыгар баар кыракый куорат, 3 км тэйиччи [[Балтимор]] куораттан сытар. Элбэх еврейдэр, сахалар, украиннар, узбектар олохсуйан олорор сирдэрэ. [[ru:Пайксвилл]] 1gzgniqfcxa65fm4hd8pusdqolplqg3 383262 383241 2022-08-25T11:34:43Z EmausBot 2666 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q755020]] wikitext text/x-wiki '''Пайксвилл''' - [[Мэриленд]] штатыгар баар кыракый куорат, 3 км тэйиччи [[Балтимор]] куораттан сытар. Элбэх еврейдэр, сахалар, украиннар, узбектар олохсуйан олорор сирдэрэ. 87u61go8vkgz3een7c2qib7t11bdepk 0 50266 383242 2022-08-25T01:19:30Z HalanTul 51 ' * 1. Дмитрий Данилов. Ньурба * 2. Петр Гаврильев. Ньурба * 3. Зосим Иванов. Ханалас * 4. Сергей Иванов. Ньурба * 5. Владимир Варламов. Кэбээйи * 6. Альберт Захаров. Сунтаар * 7. Владимир Данилов. Сунтаар * 8. Николай Гоголев. Нам * 9. Владимир Корякин....' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki * 1. Дмитрий Данилов. Ньурба * 2. Петр Гаврильев. Ньурба * 3. Зосим Иванов. Ханалас * 4. Сергей Иванов. Ньурба * 5. Владимир Варламов. Кэбээйи * 6. Альберт Захаров. Сунтаар * 7. Владимир Данилов. Сунтаар * 8. Николай Гоголев. Нам * 9. Владимир Корякин. Бүлүү * 10. Петр Попов. Сунтаар * 11. Максим Сибиряков. Чурапчы * 12. Илья Кондратьев. Ханалас * 13. Семен Дмитриев. Уус Алдан * 14. Петр Алексеев. Ньурба * 15. Эдуард Гегеев. Дьокуускай * 16. Калистрат Владимиров. Таатта * 17. Николай Алексеев. Нам * 18. Анатолий Габышев. Мэнэ Ханалас * 19. Алкивиад Иванов. Сунтаар * 20. Николай Николаев. Сунтаар * 21. Николай Иванов. Ньурба * 22. Алексей Ермолаев. Чурапчы * 23. Николай Никитин. Амма * 24. Николай Охлопков. Нам * 25. Афанасий Сергеев. Мэнэ Ханалас * 26. Николай Сафонов. Сунтаар * 27. Иван Аянитов. Чурапчы * 28. Федот Федотов. Бүлүү * 29. Николай Босиков. Уус Алдан * 30. Максим Тихонов. Нам * 31. Виктор Емельянов. Дьокуускай * 32. Федор Винокуров. Чурапчы * 33. Владимир Попов. Сунтаар * 34. Николай Неустроев. Абый * 35. Алексей Атласов. Мэнэ Хангалас * 36. Константин Луковцев. Таатта * 37. Иннокентий Халдеев. Уус Алдан * 38. Геннадий Гребнев. Хангалас * 39. Николай Корякин. Үөһээ Бүлүү * 40. Иннокентий Протодьяконов. Чурапчы * 41. Станислав Романов. Чурапчы * 42. Вячеслав Карпов. Чурапчы * 43. Прокопий Шестаков. Чурапчы * 44. Клим Никитин. Дьааны * 45. Николай Габышев. Нам * 46. Николай Захаров. Амма * 47. Роман Дмитриев. Эдьигээн * 48. Гавриил Дмитриев. Эдьигээн * 49. Владимир Андросов. Таатта * 50. Константин Леонтьев. Горнай. <ref>ССРС СПОРДУН БАСТАКЫ МААСТАРДАРА (Е. Кычкинтан) {{Кинигэ|автор=Дмитриев Ахмет Андреевич|заглавие=Саха тустуута: үйэ аҥаардаах чүөмчүлэр|место=Дь.|издательство=Бичик|год=2012|страницы=138|страниц=160|isbn=978-5-7696-3969-2|тираж=1300}}</ref> == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} [[Категория:Испииһэктэр]] [[Категория:Тустуу]] 56hl9or34oq6hrnyafww0dn0bjk7tpu 383243 383242 2022-08-25T01:21:44Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki Бу испииһэк [[Дмитриев Ахмед Андреевич|Ахмет Дмитриев]] 2012 с. тахсыбыт кинигэтигэр бэчээттэммитэ. Ааптар нүөмэрдээбитинэн сылдьар. * 1. Дмитрий Данилов. Ньурба * 2. Петр Гаврильев. Ньурба * 3. Зосим Иванов. Ханалас * 4. Сергей Иванов. Ньурба * 5. Владимир Варламов. Кэбээйи * 6. Альберт Захаров. Сунтаар * 7. Владимир Данилов. Сунтаар * 8. Николай Гоголев. Нам * 9. Владимир Корякин. Бүлүү * 10. Петр Попов. Сунтаар * 11. Максим Сибиряков. Чурапчы * 12. Илья Кондратьев. Ханалас * 13. Семен Дмитриев. Уус Алдан * 14. Петр Алексеев. Ньурба * 15. Эдуард Гегеев. Дьокуускай * 16. Калистрат Владимиров. Таатта * 17. Николай Алексеев. Нам * 18. Анатолий Габышев. Мэнэ Ханалас * 19. Алкивиад Иванов. Сунтаар * 20. Николай Николаев. Сунтаар * 21. Николай Иванов. Ньурба * 22. Алексей Ермолаев. Чурапчы * 23. Николай Никитин. Амма * 24. Николай Охлопков. Нам * 25. Афанасий Сергеев. Мэнэ Ханалас * 26. Николай Сафонов. Сунтаар * 27. Иван Аянитов. Чурапчы * 28. Федот Федотов. Бүлүү * 29. Николай Босиков. Уус Алдан * 30. Максим Тихонов. Нам * 31. Виктор Емельянов. Дьокуускай * 32. Федор Винокуров. Чурапчы * 33. Владимир Попов. Сунтаар * 34. Николай Неустроев. Абый * 35. Алексей Атласов. Мэнэ Хангалас * 36. Константин Луковцев. Таатта * 37. Иннокентий Халдеев. Уус Алдан * 38. Геннадий Гребнев. Хангалас * 39. Николай Корякин. Үөһээ Бүлүү * 40. Иннокентий Протодьяконов. Чурапчы * 41. Станислав Романов. Чурапчы * 42. Вячеслав Карпов. Чурапчы * 43. Прокопий Шестаков. Чурапчы * 44. Клим Никитин. Дьааны * 45. Николай Габышев. Нам * 46. Николай Захаров. Амма * 47. Роман Дмитриев. Эдьигээн * 48. Гавриил Дмитриев. Эдьигээн * 49. Владимир Андросов. Таатта * 50. Константин Леонтьев. Горнай. <ref>ССРС СПОРДУН БАСТАКЫ МААСТАРДАРА (Е. Кычкинтан) {{Кинигэ|автор=Дмитриев Ахмет Андреевич|заглавие=Саха тустуута: үйэ аҥаардаах чүөмчүлэр|место=Дь.|издательство=Бичик|год=2012|страницы=138|страниц=160|isbn=978-5-7696-3969-2|тираж=1300}}</ref> == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} [[Категория:Испииһэктэр]] [[Категория:Тустуу]] bmf1ws8vahqv5z7uaw1c2nwgwgghlzi 0 50267 383245 2022-08-25T01:23:05Z HalanTul 51 HalanTul [[Дмитриев Ахмед Андреевич]] сирэй аатын маннык [[Дмитриев Ахмет Андреевич]] уларыппыт wikitext text/x-wiki #утаарыы [[Дмитриев Ахмет Андреевич]] 3p3jq2zugcromgsbcsbdq54g0vpcx1z 0 50268 383249 2022-08-25T01:40:32Z HalanTul 51 'Көҥүл тустууга Саха сирин үтүөлээх тириэньэрдэрэ (болҕой: САССР уонна СӨ көҥүл тустууга үтүөлээх тириэньэрдэрэ атын испииһэккэ киирэллэр) === ССРС ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Дмитрий Петрович Коркин. 1970 с. # Роман Михайлович Дмитриев. 1984 с....' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki Көҥүл тустууга Саха сирин үтүөлээх тириэньэрдэрэ (болҕой: САССР уонна СӨ көҥүл тустууга үтүөлээх тириэньэрдэрэ атын испииһэккэ киирэллэр) === ССРС ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Дмитрий Петрович Коркин. 1970 с. # Роман Михайлович Дмитриев. 1984 с. === РСФСР ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Николай Николаевич Волков. 1966 с. # Дмитрий Петрович Коркин. 1966 с. # Николай Петрович Неустроев. 1975 с. === РОССИЯ ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Будимир Григорьевич Яковлев # Борис Прокопьевич Егоров # Иван Николаевич Сивцев # Владимир Дмитриевич Попов # Борис Прокопьевич Федоров # Роман Михайлович Дмитриев # Василий Егорович Стручков === ТАДЖИКИСТАН ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРЭ === # Борис Герасимович Аргунов === УКРАИНА ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРЭ === # Павел Павлович Пинигин ljj0x4npcwrv7fhfejho72nc95dlywm 383250 383249 2022-08-25T01:42:54Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki Көҥүл тустууга Саха сириттэн төрүттээх үтүөлээх тириэньэрдэр (болҕой: САССР уонна СӨ көҥүл тустууга үтүөлээх тириэньэрдэрэ атын испииһэккэ киирэллэр) === ССРС ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Дмитрий Петрович Коркин. 1970 с. # Роман Михайлович Дмитриев. 1984 с. === РСФСР ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Николай Николаевич Волков. 1966 с. # Дмитрий Петрович Коркин. 1966 с. # Николай Петрович Неустроев. 1975 с. === РОССИЯ ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Будимир Григорьевич Яковлев # Борис Прокопьевич Егоров # Иван Николаевич Сивцев # Владимир Дмитриевич Попов # Борис Прокопьевич Федоров # Роман Михайлович Дмитриев # Василий Егорович Стручков === ТАДЖИКИСТАН ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРЭ === # Борис Герасимович Аргунов === УКРАИНА ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРЭ === # Павел Павлович Пинигин [[Категория:Испииһэктэр]] [[Категория:Көҥүл тустуу]] r8pf9th1grtkwz3i07f8bu93zu6i8vy 383251 383250 2022-08-25T01:44:19Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki [[Көҥүл тустуу|Көҥүл тустууга]] Саха сириттэн төрүттээх үтүөлээх тириэньэрдэр (болҕой: САССР уонна СӨ көҥүл тустууга үтүөлээх тириэньэрдэрэ атын испииһэккэ киирэллэр) === ССРС ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Дмитрий Петрович Коркин. 1970 с. # Роман Михайлович Дмитриев. 1984 с. === РСФСР ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Николай Николаевич Волков. 1966 с. # Дмитрий Петрович Коркин. 1966 с. # Николай Петрович Неустроев. 1975 с. === РОССИЯ ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Будимир Григорьевич Яковлев # Борис Прокопьевич Егоров # Иван Николаевич Сивцев # Владимир Дмитриевич Попов # Борис Прокопьевич Федоров # Роман Михайлович Дмитриев # Василий Егорович Стручков === ТАДЖИКИСТАН ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРЭ === # Борис Герасимович Аргунов === УКРАИНА ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРЭ === # Павел Павлович Пинигин [[Категория:Испииһэктэр]] [[Категория:Көҥүл тустуу]] oya7fv75o9ztf2xiqd4c0ca10jqatkh 383254 383251 2022-08-25T01:55:13Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki [[Көҥүл тустуу|Көҥүл тустууга]] Саха сириттэн төрүттээх үтүөлээх тириэньэрдэр (болҕой: САССР уонна СӨ көҥүл тустууга үтүөлээх тириэньэрдэрэ [[Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрэ|атын испииһэккэ]] киирэллэр) === ССРС ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Дмитрий Петрович Коркин. 1970 с. # Роман Михайлович Дмитриев. 1984 с. === РСФСР ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Николай Николаевич Волков. 1966 с. # Дмитрий Петрович Коркин. 1966 с. # Николай Петрович Неустроев. 1975 с. === РОССИЯ ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРДЭРЭ === # Будимир Григорьевич Яковлев # Борис Прокопьевич Егоров # Иван Николаевич Сивцев # Владимир Дмитриевич Попов # Борис Прокопьевич Федоров # Роман Михайлович Дмитриев # Василий Егорович Стручков === ТАДЖИКИСТАН ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРЭ === # Борис Герасимович Аргунов === УКРАИНА ҮТҮӨЛЭЭХ ТРЕНЕРЭ === # Павел Павлович Пинигин === Эбии көр === * [[Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрэ]] [[Категория:Испииһэктэр]] [[Категория:Көҥүл тустуу]] 5fbuyfm9d806s64z8avubymejfpsn6l 0 50269 383252 2022-08-25T01:49:54Z HalanTul 51 'Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрин испииһэгэ Николай Николаевич Волков - Дьокуускай, 1964 c. Дмитрий Петрович Коркин Чурапчы, 1964 с. Иван Васильевич Морозов - Москва, 1964 с. Арташес Сагателович Ка...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрин испииһэгэ Николай Николаевич Волков - Дьокуускай, 1964 c. Дмитрий Петрович Коркин Чурапчы, 1964 с. Иван Васильевич Морозов - Москва, 1964 с. Арташес Сагателович Карапетян - Москва, 1964 с. Иван Васильевич Павлов - Бэрдьигэстээх, 1969 с. Николай Кириллович Алексеев Дьокуускай, 1970 c. Сергей Андреевич Преображенскай Москва, 1972 c. Николай Михайлович Давыдов Амма, 1972 с. Николай Иванович Николаев Сунтаар, 1974 с. Николай Прокопьевич Иванов - Ньурба, 1974 с. Николай Петрович Неустроев Дьокуускай, 1975 c. Дзантемир Георгиевич Зангиев Хабаровскай, 1977 c. Георгий Анатольевич Бураков Киев, 1977 с. Николай Егорович Степанов Дьокуускай, 1979 c. Василий Петрович Уваров Майа, 1979 с. Николай Иванович Сафонов - Дьокуускай, 1981 с. Константин Сергеевич Постников Чурапчы, 1981 c. Семен Федорович Алексеев - Нам, 1981 с. Дмитрий Максимович Данилов Дьокуускай, 1981 c. - Николай Николаевич Рожин Бороҕон, 1983 с. Михаил Егорович Захаров Чурапчы, 1984 с. Михаил Степанович Скрябин - Дьокуускай, 1984 c. Юрий Аванесович Шахмурадов Москва. Иннокентий Андреевич Халдеев - Борогон. Валерий Фомич Уаров- Сунтаар. Михаил Гаврильевич Кожуров - Майа. Афанасий Афанасьевич Лугинов Нерюнгри. Василий Гаврильевич Румянцев - Дьокуускай. Калина Иванович Сидоров - Дьокуускай. Владимир Прокопьевич Корякин - Дьокуускай. Роман Васильевич Неустроев - Чурапчы. Николай Николаевич Константинов - Борогон. Петр Дмитриевич Неустроев Дьокуускай. Борис Герасимович Аргунов Душанбе. Николай Семенович Алексеев - Эдьигээн. Николай Иннокентьевич Винокуров - Анаабыр. Владимир Дмитриевич Попов - Дьокуускай. Олег Дмитриевич Лебедев - Покровскай. Анатолий Николаевич Константинов - Борогон. Александр Николаевич Иванов - Дьокуускай. Иван Николаевич Сивцев - Дьокуускай. Семен Гаврильевич Петров Мэнэ Хангалас Петр Васильевич Портнягин Дьааны. Степан Петрович Сивцев Дьокуускай. Михаил Михайлович Каженкин Дьокуускай. Валерий Николаевич Семенов - Дьокуускай. Борис Прокопьевич Федоров Дьокуускай 7h3i5v1v6zctvnt889v85876d9ywdbl 383253 383252 2022-08-25T01:53:17Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрин испииһэгэ # Николай Николаевич Волков - Дьокуускай, 1964 c. # Дмитрий Петрович Коркин Чурапчы, 1964 с. # Иван Васильевич Морозов - Москва, 1964 с. # Арташес Сагателович Карапетян - Москва, 1964 с. # Иван Васильевич Павлов - Бэрдьигэстээх, 1969 с. # Николай Кириллович Алексеев Дьокуускай, 1970 c. # Сергей Андреевич Преображенскай Москва, 1972 c. # Николай Михайлович Давыдов Амма, 1972 с. # Николай Иванович Николаев Сунтаар, 1974 с. # Николай Прокопьевич Иванов - Ньурба, 1974 с. # Николай Петрович Неустроев Дьокуускай, 1975 c. # Дзантемир Георгиевич Зангиев Хабаровскай, 1977 c. # Георгий Анатольевич Бураков Киев, 1977 с. # Николай Егорович Степанов Дьокуускай, 1979 c. # Василий Петрович Уваров Майа, 1979 с. # Николай Иванович Сафонов - Дьокуускай, 1981 с. # Константин Сергеевич Постников Чурапчы, 1981 c. # Семен Федорович Алексеев - Нам, 1981 с. # Дмитрий Максимович Данилов Дьокуускай, 1981 c. - # Николай Николаевич Рожин Бороҕон, 1983 с. # Михаил Егорович Захаров Чурапчы, 1984 с. # Михаил Степанович Скрябин - Дьокуускай, 1984 c. # Юрий Аванесович Шахмурадов Москва. # Иннокентий Андреевич Халдеев - Борогон. # Валерий Фомич Уаров- Сунтаар. # Михаил Гаврильевич Кожуров - Майа. # Афанасий Афанасьевич Лугинов Нерюнгри. # Василий Гаврильевич Румянцев - Дьокуускай. # Калина Иванович Сидоров - Дьокуускай. # Владимир Прокопьевич Корякин - Дьокуускай. # Роман Васильевич Неустроев - Чурапчы. # Николай Николаевич Константинов - Борогон. # Петр Дмитриевич Неустроев Дьокуускай. # Борис Герасимович Аргунов Душанбе. # Николай Семенович Алексеев - Эдьигээн. # Николай Иннокентьевич Винокуров - Анаабыр. # Владимир Дмитриевич Попов - Дьокуускай. # Олег Дмитриевич Лебедев - Покровскай. # Анатолий Николаевич Константинов - Борогон. # Александр Николаевич Иванов - Дьокуускай. # Иван Николаевич Сивцев - Дьокуускай. # Семен Гаврильевич Петров Мэнэ Хангалас # Петр Васильевич Портнягин Дьааны. # Степан Петрович Сивцев Дьокуускай. # Михаил Михайлович Каженкин Дьокуускай. # Валерий Николаевич Семенов - Дьокуускай. # Борис Прокопьевич Федоров Дьокуускай # Кирилл Николаевич Захаров - Чурапчы # Владимир Николаевич Кириллин - Горнай # Иннокентий Семенович Кочкин - Дьокуускай. # Прокопий Семенович Иванов - Дьокуускай. # Александр Степанович Куличкин - Мэҥэ Ханалас. # Игнат Михайлович Сысолятин - Чурапчы. # Иван Иванович Дмитриев - Томпо. # Александр Анатольевич Софронов - Москва. === Эбии көр === 0zzw30g64km89no6qq0r07ak21bqx2d 383255 383253 2022-08-25T01:56:35Z HalanTul 51 /* Эбии көр */ wikitext text/x-wiki Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрин испииһэгэ # Николай Николаевич Волков - Дьокуускай, 1964 c. # Дмитрий Петрович Коркин Чурапчы, 1964 с. # Иван Васильевич Морозов - Москва, 1964 с. # Арташес Сагателович Карапетян - Москва, 1964 с. # Иван Васильевич Павлов - Бэрдьигэстээх, 1969 с. # Николай Кириллович Алексеев Дьокуускай, 1970 c. # Сергей Андреевич Преображенскай Москва, 1972 c. # Николай Михайлович Давыдов Амма, 1972 с. # Николай Иванович Николаев Сунтаар, 1974 с. # Николай Прокопьевич Иванов - Ньурба, 1974 с. # Николай Петрович Неустроев Дьокуускай, 1975 c. # Дзантемир Георгиевич Зангиев Хабаровскай, 1977 c. # Георгий Анатольевич Бураков Киев, 1977 с. # Николай Егорович Степанов Дьокуускай, 1979 c. # Василий Петрович Уваров Майа, 1979 с. # Николай Иванович Сафонов - Дьокуускай, 1981 с. # Константин Сергеевич Постников Чурапчы, 1981 c. # Семен Федорович Алексеев - Нам, 1981 с. # Дмитрий Максимович Данилов Дьокуускай, 1981 c. - # Николай Николаевич Рожин Бороҕон, 1983 с. # Михаил Егорович Захаров Чурапчы, 1984 с. # Михаил Степанович Скрябин - Дьокуускай, 1984 c. # Юрий Аванесович Шахмурадов Москва. # Иннокентий Андреевич Халдеев - Борогон. # Валерий Фомич Уаров- Сунтаар. # Михаил Гаврильевич Кожуров - Майа. # Афанасий Афанасьевич Лугинов Нерюнгри. # Василий Гаврильевич Румянцев - Дьокуускай. # Калина Иванович Сидоров - Дьокуускай. # Владимир Прокопьевич Корякин - Дьокуускай. # Роман Васильевич Неустроев - Чурапчы. # Николай Николаевич Константинов - Борогон. # Петр Дмитриевич Неустроев Дьокуускай. # Борис Герасимович Аргунов Душанбе. # Николай Семенович Алексеев - Эдьигээн. # Николай Иннокентьевич Винокуров - Анаабыр. # Владимир Дмитриевич Попов - Дьокуускай. # Олег Дмитриевич Лебедев - Покровскай. # Анатолий Николаевич Константинов - Борогон. # Александр Николаевич Иванов - Дьокуускай. # Иван Николаевич Сивцев - Дьокуускай. # Семен Гаврильевич Петров Мэнэ Хангалас # Петр Васильевич Портнягин Дьааны. # Степан Петрович Сивцев Дьокуускай. # Михаил Михайлович Каженкин Дьокуускай. # Валерий Николаевич Семенов - Дьокуускай. # Борис Прокопьевич Федоров Дьокуускай # Кирилл Николаевич Захаров - Чурапчы # Владимир Николаевич Кириллин - Горнай # Иннокентий Семенович Кочкин - Дьокуускай. # Прокопий Семенович Иванов - Дьокуускай. # Александр Степанович Куличкин - Мэҥэ Ханалас. # Игнат Михайлович Сысолятин - Чурапчы. # Иван Иванович Дмитриев - Томпо. # Александр Анатольевич Софронов - Москва. === Эбии көр === * [[Көҥүл тустууга Саха сирин үтүөлээх тириэньэрдэрэ]] q3odo7logun6fxgr1j4keum3xmxxqgv 383256 383255 2022-08-25T01:57:06Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрин испииһэгэ # Николай Николаевич Волков - Дьокуускай, 1964 c. # Дмитрий Петрович Коркин Чурапчы, 1964 с. # Иван Васильевич Морозов - Москва, 1964 с. # Арташес Сагателович Карапетян - Москва, 1964 с. # Иван Васильевич Павлов - Бэрдьигэстээх, 1969 с. # Николай Кириллович Алексеев Дьокуускай, 1970 c. # Сергей Андреевич Преображенскай Москва, 1972 c. # Николай Михайлович Давыдов Амма, 1972 с. # Николай Иванович Николаев Сунтаар, 1974 с. # Николай Прокопьевич Иванов - Ньурба, 1974 с. # Николай Петрович Неустроев Дьокуускай, 1975 c. # Дзантемир Георгиевич Зангиев Хабаровскай, 1977 c. # Георгий Анатольевич Бураков Киев, 1977 с. # Николай Егорович Степанов Дьокуускай, 1979 c. # Василий Петрович Уваров Майа, 1979 с. # Николай Иванович Сафонов - Дьокуускай, 1981 с. # Константин Сергеевич Постников Чурапчы, 1981 c. # Семен Федорович Алексеев - Нам, 1981 с. # Дмитрий Максимович Данилов Дьокуускай, 1981 c. - # Николай Николаевич Рожин Бороҕон, 1983 с. # Михаил Егорович Захаров Чурапчы, 1984 с. # Михаил Степанович Скрябин - Дьокуускай, 1984 c. # Юрий Аванесович Шахмурадов Москва. # Иннокентий Андреевич Халдеев - Борогон. # Валерий Фомич Уаров- Сунтаар. # Михаил Гаврильевич Кожуров - Майа. # Афанасий Афанасьевич Лугинов Нерюнгри. # Василий Гаврильевич Румянцев - Дьокуускай. # Калина Иванович Сидоров - Дьокуускай. # Владимир Прокопьевич Корякин - Дьокуускай. # Роман Васильевич Неустроев - Чурапчы. # Николай Николаевич Константинов - Борогон. # Петр Дмитриевич Неустроев Дьокуускай. # Борис Герасимович Аргунов Душанбе. # Николай Семенович Алексеев - Эдьигээн. # Николай Иннокентьевич Винокуров - Анаабыр. # Владимир Дмитриевич Попов - Дьокуускай. # Олег Дмитриевич Лебедев - Покровскай. # Анатолий Николаевич Константинов - Борогон. # Александр Николаевич Иванов - Дьокуускай. # Иван Николаевич Сивцев - Дьокуускай. # Семен Гаврильевич Петров Мэнэ Хангалас # Петр Васильевич Портнягин Дьааны. # Степан Петрович Сивцев Дьокуускай. # Михаил Михайлович Каженкин Дьокуускай. # Валерий Николаевич Семенов - Дьокуускай. # Борис Прокопьевич Федоров Дьокуускай # Кирилл Николаевич Захаров - Чурапчы # Владимир Николаевич Кириллин - Горнай # Иннокентий Семенович Кочкин - Дьокуускай. # Прокопий Семенович Иванов - Дьокуускай. # Александр Степанович Куличкин - Мэҥэ Ханалас. # Игнат Михайлович Сысолятин - Чурапчы. # Иван Иванович Дмитриев - Томпо. # Александр Анатольевич Софронов - Москва. === Эбии көр === * [[Көҥүл тустууга Саха сирин үтүөлээх тириэньэрдэрэ]] [[Категория:Испииһэктэр]] [[Категория:Көҥүл тустуу]] ln85pritajomht95h3bgtd2y69cixr4 383257 383256 2022-08-25T01:58:26Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрин испииһэгэ # Николай Николаевич Волков - Дьокуускай, 1964 c. # Дмитрий Петрович Коркин Чурапчы, 1964 с. # Иван Васильевич Морозов - Москва, 1964 с. # Арташес Сагателович Карапетян - Москва, 1964 с. # Иван Васильевич Павлов - Бэрдьигэстээх, 1969 с. # Николай Кириллович Алексеев Дьокуускай, 1970 c. # Сергей Андреевич Преображенскай Москва, 1972 c. # Николай Михайлович Давыдов Амма, 1972 с. # Николай Иванович Николаев Сунтаар, 1974 с. # Николай Прокопьевич Иванов - Ньурба, 1974 с. # Николай Петрович Неустроев Дьокуускай, 1975 c. # Дзантемир Георгиевич Зангиев Хабаровскай, 1977 c. # Георгий Анатольевич Бураков Киев, 1977 с. # Николай Егорович Степанов Дьокуускай, 1979 c. # Василий Петрович Уваров Майа, 1979 с. # Николай Иванович Сафонов - Дьокуускай, 1981 с. # Константин Сергеевич Постников Чурапчы, 1981 c. # Семен Федорович Алексеев - Нам, 1981 с. # Дмитрий Максимович Данилов Дьокуускай, 1981 c. - # Николай Николаевич Рожин Бороҕон, 1983 с. # Михаил Егорович Захаров Чурапчы, 1984 с. # Михаил Степанович Скрябин - Дьокуускай, 1984 c. # Юрий Аванесович Шахмурадов Москва. # Иннокентий Андреевич Халдеев - Борогон. # Валерий Фомич Уаров- Сунтаар. # Михаил Гаврильевич Кожуров - Майа. # Афанасий Афанасьевич Лугинов Нерюнгри. # Василий Гаврильевич Румянцев - Дьокуускай. # Калина Иванович Сидоров - Дьокуускай. # Владимир Прокопьевич Корякин - Дьокуускай. # Роман Васильевич Неустроев - Чурапчы. # Николай Николаевич Константинов - Борогон. # Петр Дмитриевич Неустроев Дьокуускай. # Борис Герасимович Аргунов Душанбе. # Николай Семенович Алексеев - Эдьигээн. # Николай Иннокентьевич Винокуров - Анаабыр. # Владимир Дмитриевич Попов - Дьокуускай. # Олег Дмитриевич Лебедев - Покровскай. # Анатолий Николаевич Константинов - Борогон. # Александр Николаевич Иванов - Дьокуускай. # Иван Николаевич Сивцев - Дьокуускай. # Семен Гаврильевич Петров Мэнэ Хангалас # Петр Васильевич Портнягин Дьааны. # Степан Петрович Сивцев Дьокуускай. # Михаил Михайлович Каженкин Дьокуускай. # Валерий Николаевич Семенов - Дьокуускай. # Борис Прокопьевич Федоров Дьокуускай # Кирилл Николаевич Захаров - Чурапчы # Владимир Николаевич Кириллин - Горнай # Иннокентий Семенович Кочкин - Дьокуускай. # Прокопий Семенович Иванов - Дьокуускай. # Александр Степанович Куличкин - Мэҥэ Ханалас. # Игнат Михайлович Сысолятин - Чурапчы. # Иван Иванович Дмитриев - Томпо. # Александр Анатольевич Софронов - Москва. === Эбии көр === * [[Көҥүл тустууга Саха сирин үтүөлээх тириэньэрдэрэ|Көҥүл тустууга Саха сириттэн төрүттээх ССРС, РСФСР уонна РФ үтүөлээх тириэньэрдэрэ]] [[Категория:Испииһэктэр]] [[Категория:Көҥүл тустуу]] 6w71f0mlf3fty38tuj1mctbymb5fx4w 0 50270 383258 2022-08-25T06:33:49Z HalanTul 51 'Көҥүл тустууга Саха сириттэн спорт үтүөлээх маастардарын испииһэгэ: # Роман Дмитриев # Павел Пинигин # Александр Иванов # Василий Гоголев # Петр юмшанов # Прокопий Николаев # Юрий Копытов Герман Контоев # Сергей Николаев # Виктор Лебедев' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki Көҥүл тустууга Саха сириттэн спорт үтүөлээх маастардарын испииһэгэ: # Роман Дмитриев # Павел Пинигин # Александр Иванов # Василий Гоголев # Петр юмшанов # Прокопий Николаев # Юрий Копытов Герман Контоев # Сергей Николаев # Виктор Лебедев n30yamd884sxsg13j5nvdhtq9f8pgo5 383259 383258 2022-08-25T06:35:36Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki [[Көҥүл тустуу]]га Саха сириттэн спорт үтүөлээх маастардарын испииһэгэ: # Роман Дмитриев # Павел Пинигин # Александр Иванов # Василий Гоголев # Петр юмшанов # Прокопий Николаев # Юрий Копытов # Герман Контоев # Сергей Николаев # Виктор Лебедев === Эбии көр === * [[Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрэ]] * [[Көҥүл тустууга Саха сириттэн норуоттар ыккардыларынааҕы кылаастаах маастардар]] [[Категория:Испииһэктэр]] [[Категория:Көҥүл тустуу]] dqy9ibr2mh6gtnnzluc4mbpmvynnjhs 0 50271 383260 2022-08-25T06:37:01Z HalanTul 51 '[[Көҥүл тустуу]]га Саха сириттэн норуоттар ыккардыларынааҕы кылаастаах маастардар испииһэктэрэ: # Алексей Ермолаев # Гавриил Дмитриев # Николай Неустроев # Егор Алексеев # Григорий Христофоров # Петр Христофоров # Иннокентий Аянитов # В...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki [[Көҥүл тустуу]]га Саха сириттэн норуоттар ыккардыларынааҕы кылаастаах маастардар испииһэктэрэ: # Алексей Ермолаев # Гавриил Дмитриев # Николай Неустроев # Егор Алексеев # Григорий Христофоров # Петр Христофоров # Иннокентий Аянитов # Василий Чириков # Михаил Протопопов # Николай Яковлев Ньургун Иванов # Владимир Торговкин # Егор Охлопков # Алексей Соловьев # Иван Пантилов # Афанасий Заболоцкай # Павел Капитонов # Александр Птицын # Леонид Спиридонов # Александр Контоев # Ньургун Чукров # Данил Неустроев Семен Семенов # Владислав Андреев # Михаил Иванов # Евгений Коломиец # Николай Старостин === Эбии көр === * [[Көҥүл тустууга Саха АССР уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх тириэньэрдэрэ]] [[Категория:Испииһэктэр]] [[Категория:Көҥүл тустуу]] m2g2io5do1cnb80lml5kj1uqcibkngp