Слепцов Георгий Николаевич

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="sah">
  <siteinfo>
    <sitename>Бикипиэдьийэ</sitename>
    <dbname>sahwiki</dbname>
    <base>https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D2%AF%D1%80%D2%AF%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%80%D1%8D%D0%B9</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Миэдьийэ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Аналлаах</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Ырытыы</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Кыттааччы</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Кыттааччы ырытыыта</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Бикипиэдьийэ</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Бикипиэдьийэ ырытыыта</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Билэ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Билэ ырытыыта</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki-ни ырытыы</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Халыып</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Халыыбы ырытыы</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Көмө</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Көмөнү ырытыы</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Категория</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Категорияны ырытыы</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Модуль</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Обсуждение модуля</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Гаджет</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Обсуждение гаджета</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Определение гаджета</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Обсуждение определения гаджета</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Слепцов Георгий Николаевич</title>
    <ns>0</ns>
    <id>978</id>
    <revision>
      <id>382867</id>
      <parentid>348917</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T23:01:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3852" xml:space="preserve">'''Слепцов Георгий (Егор) Николаевич''' ([[1854]] - ?) - байыаннай мэдиссиинэ сулууспатын подполковнига, хирург, сахаттан аан бастакы үрдүк үөрэхтээх быраас.

[[Арҕаа Хаҥалас]] улууһун Сата (сорох төрүт этэринэн 1 Малдьаҕар) нэһилиэгиттэн төрүттээх. 1875 сыллаахха Дьокуускайдааҕы 6 кылаастаах прогимназияны бүтэрбит. 

[[1876]] сыллаахха атырдьах ыйыгар Арҕаа Хаҥалас улууһун [[Дьэр нэһилиэгэ (Хаҥалас улууһа)|Дьэр нэһилиэгин]] кинээһин [[Боппосов Петр Михайлович|П.М. Боппосов]] тылбаасчытынан [[Ориенталистар аан дойдутааҕы үһүс кэҥгириэстэрэ|Ориенталистар аан дойдутааҕы үһүс кэҥгириэстэригэр]] барсыбыт. Онно Саха сирин дэлэгээссийэтэ Саха уобалаһын төрүт олохтоохторун олоҕун-дьаһаҕын көрдөрбүт. Улуус олохтоохторо дэлэгээттэргэ айаҥҥа харчы хомуйбуттар, ол иһигэр Слепцовка тус бэйэтигэр үнүбэрсиэккэ киирэригэр анаан 1 тыһыынча солкуобайы. 

Георгий Николаевич Слепцов 1877-с сыллар эргин Санкт-Петербурдааҕы Байыаннай Медицинскэй Академияны сахалартан бастакынан бүтэрбит. Аатырбыт хирург [[Пирогов Николай Иванович|Н. И. Пирогов]] топографическэй анатомияҕа, госпитальнай, оперативнай хирургияҕа лиэксийэлэрин истибит; химик [[Бородин Александр Порфирьевич|А. П. Бородин]] профессорга үөрэммит (аатырбыт композитор быһыытынан ордук биллэр); аатырбыт академик [[Боткин Сергей Петрович|С. П. Боткиҥҥа]] терапияҕа үөрэммит. Хирург аатын ылан Москуба байыаннай клиникатыгар үлэҕэ ыытылллыбыт. 1896 сыллаахха онно үлэлии сырыттаҕына байыаннай мэдиссиинэ сулууспатын подполковник сыбаанньата &lt;ref&gt;Саха сирин энциклопедическэй тылдьыта, СӨ Билимин акадьыамыйата, ISBN 978-5-02-038710-0, 2018, Новосибирскэй, Наука, С.520, 393 с.&lt;/ref&gt;. 

Кини кэлин ыксары байан, улахан помещик буолбут. Итиэннэ: «Саха дьоно кэллэхтэринэ, киллэримэҥ», — диэн бэйэтин чаҕар үлэһиттэригэр дьаһал биэрбит диэн кырдьыга-сымыйата биллэр кыаҕа суох үһүйээн баар&lt;ref&gt;«Кыым» хаһыат, 15.04.2007. «Саха бастакы үрдүк үөрэхтээхтэрэ», Иннокентий Неустроев&lt;/ref&gt;. 


== Быһаарыылар ==
{{быһаарыылар}}

{{Bio-stub}}

[[Категория:Дьон алпаабытынан]]
[[Категория:1854 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Сата нэһилиэгэ]]
[[Категория:Арҕаа Хаҥалас]]
[[Категория:Мэдиссиинэ]]
[[Категория:Быраастар]]</text>
      <sha1>rr77abqwzdbmw2k09mno0plb7ytfg09</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Атырдьах ыйын 10</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7878</id>
    <revision>
      <id>382870</id>
      <parentid>382717</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T00:56:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Төрөөбүттэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9610" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 10''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 222-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 223-c күнэ). Сыл бүтүө 143 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Аргентина}} — Сэбилэниилээх флот күнэ
* {{Флагификация|Индонезия}} — Бэтэрээннэр күннэрэ
* {{Флагификация|Эквадор}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]. 1809 сыллаахха [[Испания]]ттан тутулуга суох буолуутун биллэрбит, ол эрээри дьиҥнээх тутулуга суох буолуу 1822 сыллаахха эрэ ситиһиллибитэ.

* Биодизель аан дойдутааҕы күнэ. Биодизель — мас арыытыттан ылыллар уматык, ньиэптэн ылыллар уматыктартан уратыта диэн сөргүтүллэр кыахтаах. Бу күн 1893 сыллаахха Аугсбург куоракка (Германия) Рудольф Дизель бэйэтин аатынан ааттаммыт мотуорун үлэлэппит. Бастакы уматыга — арахис арыыта этэ.

== Түбэлтэлэр ==
* [[955]] — ''Лех кыргыһыытыгар'' [[Германия]] хоруола Оттон I тоҕо ааҥнаан киирбит [[Венгрия|венгрдэри]] кыайбыт. Паннонияҕа көһөн кэлбит венгрдэр үйэ аҥаарын тухары [[Европа]] дойдуларын талыыллара тохтуур. Сотору кинилэр биир сиргэ олохсуйар буолаллар уонна христианствоны ылыналлар.
* [[1270]] — Йекуно Амлак [[Эфиопия]] ыраахтааҕыта буолбут, Соломон арыыларыгар урукку династияны сөргүппүт.
* [[1500]] — [[Португалия]] байҕалынан устааччыта Диогу Диаш [[Ииндийэ|Ииндийэҕэ]] бара сатыы сылдьан [[Мадагаскар]] арыыны арыйбыт.
* [[1519]] — [[Фернан Магеллаан]] биэс хараабыллаах [[Сир]] шарын эргийээри [[Испания]]ттан арахпыт. Эспэдииссийэ үс сылынан төннөрүгэр 18 киһилээх биир эрэ хараабыл ордубут, Магеллан бэйэтэ аара [[Пилипиин|Филиппин]] арыыларыгар өлбүт.
* [[1539]] — [[Франция]] хоруола Франциск I дойдуга судаарыстыбаннай тылы киллэрбит: туох баар докуомуоннары урукку курдук [[Латыын тыла|латыын тылынан]] буолбакка, француз тылынан суруйарга дьаһайбыт.
* [[1792]] — Француз өрөбөлүүссүйэтэ: Тюильри уораҕайыгар Швейцарияттан сылдьар харабылларын өлөртөөн баран Франция хоруолун Людовик XVI хаайбыттар. 
* [[1793]] — [[Париж]]ка Лувр түмэлэ аһыллыбыт.
* [[1846]] — АХШ Кэнгириэһэ учуонай Джеймс Смитсон 500 000 дуоллары сиэртибэлээбитин кэннэ [[Смитсон института|Смитсон институтун]] түмэл быһыытынан олохтообут. Билигин бу билиини тарҕатар соруктаах бөдөҥ тэрилтэҕэ 19 [[Түмэл|түмэл]], 21 бибилэтиэкэ, 9 чинчийэр киин уонна зоопарка киирэллэр. Ону таһынан АХШ үрдүнэн 200-тэн тахса филиаллаах.
* [[1897]] — ньиэмэс хиимигэ Феликс Хоффманн мэдиссиинэҕэ туттуохха сөптөөх ыраас ацетилсалицил кислотаатын ылбыт (аспирин).
* [[1905]] — Булонь-сюр-Мер диэн Франция куоратыгар [[Эсперанто|эсперантистар]] бастакы кэнгириэстэрэ буолбут. 688 киһи кыттыбыт.
* [[1913]] — [[Балкаан иккис сэриитэ]]: [[Болгария]], [[Румыния]], [[Сербия]], [[Черногория]] уонна [[Греция]] Бухарестааҕы эйэ сөбүлэҥэр илии баттаан, сэриини тохтоппуттар.
* [[1920 сыл|1920]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ]]: Осмаан султаана Мехмед VI бэрэстэбиитэллэрэ Севрдээҕи эйэ сөбүлэҥин баттаспыттар, бу сөбүлэҥинэн [[Осмаан Импиэрийэтэ|Осмаан импиэрийэтэ]] союзниктар ыккардыларыгар түҥэтиллибитэ.
* [[1941]] — бастакы хомуурга Таатта оройуонуттан 140-ча киһи аармыйаҕа барбыт.
* [[1944 сыл|1944]] — [[Аан дойду иккис сэриитэ]]: Гуам иһин кыргыһыы түмүк уһугар кэлбит.
* [[1961]] — Вьетнам сэриитэ: АХШ аармыйата Соҕуруу Вьетнам бааһыналарын үрдүнэн дьааты ыһары саҕалаабыт. Бу эпэрээһийэ соруга утарылаһааччылары аччыктатыы этэ. Барыта 76 тыһ. куб. миэтэрэ дефолиант уонна гербицид ыһыллыбыта.
* [[1988 сыл|1988]] — Иккис аан дойду сэриитин кэмигэр лааҕырга угуллубут дьоппуон төрүттээх американецтарга 20 000 дуоллары төлүүр туһунан сокуоҥҥа АХШ бэрэсидьиэнэ [[Рональд Рейган]] илии баттаабыт.
* [[1990]] — &quot;Магеллан&quot; чинчийэр хараабыл [[Чолбон|Чолбоҥҥо]] тиийбит.
* [[1995]] — &quot;Арассыыйа-Саха алмаастара&quot; хампаанньа тойонунан [[Штыров Вячеслав Анатольевич|Вячеслав Штыров]] талыллыбыт (дьиҥэр бэс ыйыттан баһылаабыта)
* [[2019]] — Кытай [[Чжэцзян провинция|Чжэцзян провинциятыгар]] «Лекима» тайфун кэмигэр 32 киһи өлбүт, биир мөлүйүөн киһи эвакуацияламмыт. Бу иннинэ бу тайфунтан сылтаан [[Пилипиин|Филиппиннарга]] халаан буолбута.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1780]] — [[Гааз Фридрих Йозеф |Фридрих Йозеф Гааз]] (ниэм. Friedrich Joseph Laurentius Haass, 1853 өлб.), Арассыыйаҕа Фёдор Петрович Гааз диэн аатынан биллибит филантроп быраас, Европаттан Москубаҕа көһөн олорбута, үлэлээбитэ, дьадаҥылары босхо эмтиирин, тиийиммэттэргэ көмөлөһөр амарах санаатын иһин &quot;сибэтиэй дуоктар&quot; диэн ааттаммыт киһи.
* [[1845]] — [[Абай Кунанбаев]] (1904 өлб.), казаах бэйиэтэ, сырдатааччыта, казаах литэрэтиирэтин төрүттээччи.
* [[1913]] — [[Спиридонов Илья Константинович|Илья Спиридонов]] (10.10.1975 өлб.) — [[Социалистыы Үлэ Дьоруойа]]. Дьоно [[Таймыыр]] Сындааскытыттан төрүттээхтэр. [[Анаабыр улууһа|Анаабыр улууһун]] Ворошилов аатынан холкуоһугар таба биригэдьиирэ. 
* [[1913]] — [[Пак Дюнгер]] — Социалистыы Үлэ Дьоруойа. Саха сиригэр олоро сылдьыбыта.
* [[1927]] — [[Мөкүрдээнэп Лаврентий Иннокентьевич|Лаврентий Мөкүрдээнэп]] — балет артыыһа, Саха АССР норуодунай артыыһа.
* [[1936]] — [[Иванов Василий Федотович|Василий Иванов]] (22.04.1996 өлб.) — нуучча сахаҕа сыһыаннаах XVII—XVIII үйэтээҕи докумуоннарын үөрэппит чинчийээччи, устуоруйа билимин дуоктара.
* [[1951]] — [[Ааллаах Үүн]] бөһүөлэккэ [[Погодаева Мария Петровна|Мария Погодаева]] — судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта.

== Өлбүттэр ==
* [[2000]] — [[Афанасьев Петр Саввич|Петр Афанасьев]] (15.07.1928 төр.) — саха лексиколог учуонайа, филология билимин хандьыдаата. Диссэртээссийэтин Үөһээ Дьааҥы сахаларын түөлбэ тылларыгар көмүскээбитэ.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 10]]</text>
      <sha1>d44a41tcf4jrjcent76azugoofkak5y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382871</id>
      <parentid>382870</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T01:00:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9919" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 10''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 222-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 223-c күнэ). Сыл бүтүө 143 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Аргентина}} — Сэбилэниилээх флот күнэ
* {{Флагификация|Индонезия}} — Бэтэрээннэр күннэрэ
* {{Флагификация|Эквадор}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]. 1809 сыллаахха [[Испания]]ттан тутулуга суох буолуутун биллэрбит, ол эрээри дьиҥнээх тутулуга суох буолуу 1822 сыллаахха эрэ ситиһиллибитэ.

* Биодизель аан дойдутааҕы күнэ. Биодизель — мас арыытыттан ылыллар уматык, ньиэптэн ылыллар уматыктартан уратыта диэн сөргүтүллэр кыахтаах. Бу күн 1893 сыллаахха Аугсбург куоракка (Германия) Рудольф Дизель бэйэтин аатынан ааттаммыт мотуорун үлэлэппит. Бастакы уматыга — арахис арыыта этэ.

== Түбэлтэлэр ==
* [[955]] — ''Лех кыргыһыытыгар'' [[Германия]] хоруола Оттон I тоҕо ааҥнаан киирбит [[Венгрия|венгрдэри]] кыайбыт. Паннонияҕа көһөн кэлбит венгрдэр үйэ аҥаарын тухары [[Европа]] дойдуларын талыыллара тохтуур. Сотору кинилэр биир сиргэ олохсуйар буолаллар уонна христианствоны ылыналлар.
* [[1270]] — Йекуно Амлак [[Эфиопия]] ыраахтааҕыта буолбут, Соломон арыыларыгар урукку династияны сөргүппүт.
* [[1500]] — [[Португалия]] байҕалынан устааччыта Диогу Диаш [[Ииндийэ|Ииндийэҕэ]] бара сатыы сылдьан [[Мадагаскар]] арыыны арыйбыт.
* [[1519]] — [[Фернан Магеллаан]] биэс хараабыллаах [[Сир]] шарын эргийээри [[Испания]]ттан арахпыт. Эспэдииссийэ үс сылынан төннөрүгэр 18 киһилээх биир эрэ хараабыл ордубут, Магеллан бэйэтэ аара [[Пилипиин|Филиппин]] арыыларыгар өлбүт.
* [[1539]] — [[Франция]] хоруола Франциск I дойдуга судаарыстыбаннай тылы киллэрбит: туох баар докуомуоннары урукку курдук [[Латыын тыла|латыын тылынан]] буолбакка, француз тылынан суруйарга дьаһайбыт.
* [[1792]] — Француз өрөбөлүүссүйэтэ: Тюильри уораҕайыгар Швейцарияттан сылдьар харабылларын өлөртөөн баран Франция хоруолун Людовик XVI хаайбыттар. 
* [[1793]] — [[Париж]]ка Лувр түмэлэ аһыллыбыт.
* [[1846]] — АХШ Кэнгириэһэ учуонай Джеймс Смитсон 500 000 дуоллары сиэртибэлээбитин кэннэ [[Смитсон института|Смитсон институтун]] түмэл быһыытынан олохтообут. Билигин бу билиини тарҕатар соруктаах бөдөҥ тэрилтэҕэ 19 [[Түмэл|түмэл]], 21 бибилэтиэкэ, 9 чинчийэр киин уонна зоопарка киирэллэр. Ону таһынан АХШ үрдүнэн 200-тэн тахса филиаллаах.
* [[1897]] — ньиэмэс хиимигэ Феликс Хоффманн мэдиссиинэҕэ туттуохха сөптөөх ыраас ацетилсалицил кислотаатын ылбыт (аспирин).
* [[1905]] — Булонь-сюр-Мер диэн Франция куоратыгар [[Эсперанто|эсперантистар]] бастакы кэнгириэстэрэ буолбут. 688 киһи кыттыбыт.
* [[1913]] — [[Балкаан иккис сэриитэ]]: [[Болгария]], [[Румыния]], [[Сербия]], [[Черногория]] уонна [[Греция]] Бухарестааҕы эйэ сөбүлэҥэр илии баттаан, сэриини тохтоппуттар.
* [[1920 сыл|1920]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ]]: Осмаан султаана Мехмед VI бэрэстэбиитэллэрэ Севрдээҕи эйэ сөбүлэҥин баттаспыттар, бу сөбүлэҥинэн [[Осмаан Импиэрийэтэ|Осмаан импиэрийэтэ]] союзниктар ыккардыларыгар түҥэтиллибитэ.
* [[1941]] — бастакы хомуурга Таатта оройуонуттан 140-ча киһи аармыйаҕа барбыт.
* [[1944 сыл|1944]] — [[Аан дойду иккис сэриитэ]]: Гуам иһин кыргыһыы түмүк уһугар кэлбит.
* [[1961]] — Вьетнам сэриитэ: АХШ аармыйата Соҕуруу Вьетнам бааһыналарын үрдүнэн дьааты ыһары саҕалаабыт. Бу эпэрээһийэ соруга утарылаһааччылары аччыктатыы этэ. Барыта 76 тыһ. куб. миэтэрэ дефолиант уонна гербицид ыһыллыбыта.
* [[1988 сыл|1988]] Уус-Алдаҥҥа «Доҕордоһуу» түмэл комплексын тэрийэр туһунан Саха АССР обкуомун бүрүөтүн уурааҕа тахсыбыт. Көҕүлээччи уонна тэрийээччи — [[Суорун Омоллоон]].
* [[1988 сыл|1988]] — Иккис аан дойду сэриитин кэмигэр лааҕырга угуллубут дьоппуон төрүттээх американецтарга 20 000 дуоллары төлүүр туһунан сокуоҥҥа АХШ бэрэсидьиэнэ [[Рональд Рейган]] илии баттаабыт.
* [[1990]] — &quot;Магеллан&quot; чинчийэр хараабыл [[Чолбон|Чолбоҥҥо]] тиийбит.
* [[1995]] — &quot;Арассыыйа-Саха алмаастара&quot; хампаанньа тойонунан [[Штыров Вячеслав Анатольевич|Вячеслав Штыров]] талыллыбыт (дьиҥэр бэс ыйыттан баһылаабыта)
* [[2019]] — Кытай [[Чжэцзян провинция|Чжэцзян провинциятыгар]] «Лекима» тайфун кэмигэр 32 киһи өлбүт, биир мөлүйүөн киһи эвакуацияламмыт. Бу иннинэ бу тайфунтан сылтаан [[Пилипиин|Филиппиннарга]] халаан буолбута.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1780]] — [[Гааз Фридрих Йозеф |Фридрих Йозеф Гааз]] (ниэм. Friedrich Joseph Laurentius Haass, 1853 өлб.), Арассыыйаҕа Фёдор Петрович Гааз диэн аатынан биллибит филантроп быраас, Европаттан Москубаҕа көһөн олорбута, үлэлээбитэ, дьадаҥылары босхо эмтиирин, тиийиммэттэргэ көмөлөһөр амарах санаатын иһин &quot;сибэтиэй дуоктар&quot; диэн ааттаммыт киһи.
* [[1845]] — [[Абай Кунанбаев]] (1904 өлб.), казаах бэйиэтэ, сырдатааччыта, казаах литэрэтиирэтин төрүттээччи.
* [[1913]] — [[Спиридонов Илья Константинович|Илья Спиридонов]] (10.10.1975 өлб.) — [[Социалистыы Үлэ Дьоруойа]]. Дьоно [[Таймыыр]] Сындааскытыттан төрүттээхтэр. [[Анаабыр улууһа|Анаабыр улууһун]] Ворошилов аатынан холкуоһугар таба биригэдьиирэ. 
* [[1913]] — [[Пак Дюнгер]] — Социалистыы Үлэ Дьоруойа. Саха сиригэр олоро сылдьыбыта.
* [[1927]] — [[Мөкүрдээнэп Лаврентий Иннокентьевич|Лаврентий Мөкүрдээнэп]] — балет артыыһа, Саха АССР норуодунай артыыһа.
* [[1936]] — [[Иванов Василий Федотович|Василий Иванов]] (22.04.1996 өлб.) — нуучча сахаҕа сыһыаннаах XVII—XVIII үйэтээҕи докумуоннарын үөрэппит чинчийээччи, устуоруйа билимин дуоктара.
* [[1951]] — [[Ааллаах Үүн]] бөһүөлэккэ [[Погодаева Мария Петровна|Мария Погодаева]] — судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта.

== Өлбүттэр ==
* [[2000]] — [[Афанасьев Петр Саввич|Петр Афанасьев]] (15.07.1928 төр.) — саха лексиколог учуонайа, филология билимин хандьыдаата. Диссэртээссийэтин Үөһээ Дьааҥы сахаларын түөлбэ тылларыгар көмүскээбитэ.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 10]]</text>
      <sha1>8a3oc2zlaoax734zcec01uo2668r4gn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382872</id>
      <parentid>382871</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T01:01:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9958" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 10''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 222-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 223-c күнэ). Сыл бүтүө 143 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Аргентина}} — Сэбилэниилээх флот күнэ
* {{Флагификация|Индонезия}} — Бэтэрээннэр күннэрэ
* {{Флагификация|Эквадор}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]. 1809 сыллаахха [[Испания]]ттан тутулуга суох буолуутун биллэрбит, ол эрээри дьиҥнээх тутулуга суох буолуу 1822 сыллаахха эрэ ситиһиллибитэ.

* Биодизель аан дойдутааҕы күнэ. Биодизель — мас арыытыттан ылыллар уматык, ньиэптэн ылыллар уматыктартан уратыта диэн сөргүтүллэр кыахтаах. Бу күн 1893 сыллаахха Аугсбург куоракка (Германия) Рудольф Дизель бэйэтин аатынан ааттаммыт мотуорун үлэлэппит. Бастакы уматыга — арахис арыыта этэ.

== Түбэлтэлэр ==
* [[955]] — ''Лех кыргыһыытыгар'' [[Германия]] хоруола Оттон I тоҕо ааҥнаан киирбит [[Венгрия|венгрдэри]] кыайбыт. Паннонияҕа көһөн кэлбит венгрдэр үйэ аҥаарын тухары [[Европа]] дойдуларын талыыллара тохтуур. Сотору кинилэр биир сиргэ олохсуйар буолаллар уонна христианствоны ылыналлар.
* [[1270]] — Йекуно Амлак [[Эфиопия]] ыраахтааҕыта буолбут, Соломон арыыларыгар урукку династияны сөргүппүт.
* [[1500]] — [[Португалия]] байҕалынан устааччыта Диогу Диаш [[Ииндийэ|Ииндийэҕэ]] бара сатыы сылдьан [[Мадагаскар]] арыыны арыйбыт.
* [[1519]] — [[Фернан Магеллаан]] биэс хараабыллаах [[Сир]] шарын эргийээри [[Испания]]ттан арахпыт. Эспэдииссийэ үс сылынан төннөрүгэр 18 киһилээх биир эрэ хараабыл ордубут, Магеллан бэйэтэ аара [[Пилипиин|Филиппин]] арыыларыгар өлбүт.
* [[1539]] — [[Франция]] хоруола Франциск I дойдуга судаарыстыбаннай тылы киллэрбит: туох баар докуомуоннары урукку курдук [[Латыын тыла|латыын тылынан]] буолбакка, француз тылынан суруйарга дьаһайбыт.
* [[1792]] — Француз өрөбөлүүссүйэтэ: Тюильри уораҕайыгар Швейцарияттан сылдьар харабылларын өлөртөөн баран Франция хоруолун Людовик XVI хаайбыттар. 
* [[1793]] — [[Париж]]ка Лувр түмэлэ аһыллыбыт.
* [[1846]] — АХШ Кэнгириэһэ учуонай Джеймс Смитсон 500 000 дуоллары сиэртибэлээбитин кэннэ [[Смитсон института|Смитсон институтун]] түмэл быһыытынан олохтообут. Билигин бу билиини тарҕатар соруктаах бөдөҥ тэрилтэҕэ 19 [[Түмэл|түмэл]], 21 бибилэтиэкэ, 9 чинчийэр киин уонна зоопарка киирэллэр. Ону таһынан АХШ үрдүнэн 200-тэн тахса филиаллаах.
* [[1897]] — ньиэмэс хиимигэ Феликс Хоффманн мэдиссиинэҕэ туттуохха сөптөөх ыраас ацетилсалицил кислотаатын ылбыт (аспирин).
* [[1905]] — Булонь-сюр-Мер диэн Франция куоратыгар [[Эсперанто|эсперантистар]] бастакы кэнгириэстэрэ буолбут. 688 киһи кыттыбыт.
* [[1913]] — [[Балкаан иккис сэриитэ]]: [[Болгария]], [[Румыния]], [[Сербия]], [[Черногория]] уонна [[Греция]] Бухарестааҕы эйэ сөбүлэҥэр илии баттаан, сэриини тохтоппуттар.
* [[1920 сыл|1920]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ]]: Осмаан султаана Мехмед VI бэрэстэбиитэллэрэ Севрдээҕи эйэ сөбүлэҥин баттаспыттар, бу сөбүлэҥинэн [[Осмаан Импиэрийэтэ|Осмаан импиэрийэтэ]] союзниктар ыккардыларыгар түҥэтиллибитэ.
* [[1941]] — бастакы хомуурга Таатта оройуонуттан 140-ча киһи аармыйаҕа барбыт.
* [[1944 сыл|1944]] — [[Аан дойду иккис сэриитэ]]: Гуам иһин кыргыһыы түмүк уһугар кэлбит.
* [[1961]] — Вьетнам сэриитэ: АХШ аармыйата Соҕуруу Вьетнам бааһыналарын үрдүнэн дьааты ыһары саҕалаабыт. Бу эпэрээһийэ соруга утарылаһааччылары аччыктатыы этэ. Барыта 76 тыһ. куб. миэтэрэ дефолиант уонна гербицид ыһыллыбыта.
* [[1988 сыл|1988]] — [[Уус-Алдан улууһа|Уус-Алдаҥҥа]] «Доҕордоһуу» түмэл комплексын тэрийэр туһунан Саха АССР обкуомун бүрүөтүн уурааҕа тахсыбыт. Көҕүлээччи уонна тэрийээччи — [[Суорун Омоллоон]].
* [[1988 сыл|1988]] — Иккис аан дойду сэриитин кэмигэр лааҕырга угуллубут дьоппуон төрүттээх американецтарга 20 000 дуоллары төлүүр туһунан сокуоҥҥа АХШ бэрэсидьиэнэ [[Рональд Рейган]] илии баттаабыт.
* [[1990]] — &quot;Магеллан&quot; чинчийэр хараабыл [[Чолбон|Чолбоҥҥо]] тиийбит.
* [[1995]] — &quot;Арассыыйа-Саха алмаастара&quot; хампаанньа тойонунан [[Штыров Вячеслав Анатольевич|Вячеслав Штыров]] талыллыбыт (дьиҥэр бэс ыйыттан баһылаабыта)
* [[2019]] — Кытай [[Чжэцзян провинция|Чжэцзян провинциятыгар]] «Лекима» тайфун кэмигэр 32 киһи өлбүт, биир мөлүйүөн киһи эвакуацияламмыт. Бу иннинэ бу тайфунтан сылтаан [[Пилипиин|Филиппиннарга]] халаан буолбута.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1780]] — [[Гааз Фридрих Йозеф |Фридрих Йозеф Гааз]] (ниэм. Friedrich Joseph Laurentius Haass, 1853 өлб.), Арассыыйаҕа Фёдор Петрович Гааз диэн аатынан биллибит филантроп быраас, Европаттан Москубаҕа көһөн олорбута, үлэлээбитэ, дьадаҥылары босхо эмтиирин, тиийиммэттэргэ көмөлөһөр амарах санаатын иһин &quot;сибэтиэй дуоктар&quot; диэн ааттаммыт киһи.
* [[1845]] — [[Абай Кунанбаев]] (1904 өлб.), казаах бэйиэтэ, сырдатааччыта, казаах литэрэтиирэтин төрүттээччи.
* [[1913]] — [[Спиридонов Илья Константинович|Илья Спиридонов]] (10.10.1975 өлб.) — [[Социалистыы Үлэ Дьоруойа]]. Дьоно [[Таймыыр]] Сындааскытыттан төрүттээхтэр. [[Анаабыр улууһа|Анаабыр улууһун]] Ворошилов аатынан холкуоһугар таба биригэдьиирэ. 
* [[1913]] — [[Пак Дюнгер]] — Социалистыы Үлэ Дьоруойа. Саха сиригэр олоро сылдьыбыта.
* [[1927]] — [[Мөкүрдээнэп Лаврентий Иннокентьевич|Лаврентий Мөкүрдээнэп]] — балет артыыһа, Саха АССР норуодунай артыыһа.
* [[1936]] — [[Иванов Василий Федотович|Василий Иванов]] (22.04.1996 өлб.) — нуучча сахаҕа сыһыаннаах XVII—XVIII үйэтээҕи докумуоннарын үөрэппит чинчийээччи, устуоруйа билимин дуоктара.
* [[1951]] — [[Ааллаах Үүн]] бөһүөлэккэ [[Погодаева Мария Петровна|Мария Погодаева]] — судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта.

== Өлбүттэр ==
* [[2000]] — [[Афанасьев Петр Саввич|Петр Афанасьев]] (15.07.1928 төр.) — саха лексиколог учуонайа, филология билимин хандьыдаата. Диссэртээссийэтин Үөһээ Дьааҥы сахаларын түөлбэ тылларыгар көмүскээбитэ.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 10]]</text>
      <sha1>hpy4m5u2le0ejtttbqhswfcuypi7n0d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Атырдьах ыйын 15</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7883</id>
    <revision>
      <id>382864</id>
      <parentid>382853</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T22:50:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9455" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 15''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 227-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 228-c күнэ). Сыл бүтүө 138 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Бангладеш}} — Дойду үрдүнэн кутурҕан күнэ
* {{Флагификация|Индия}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]. Британияттан 1947 сыллаахха
* {{Флагификация|Кытай}} — [[Аччык иччилэр бэстибээллэрэ]]
* {{Флагификация|Канада}}, [[Саҥа Шотландия]] — Акадия ({{lang-en|National Acadian Day}})
* {{Флагификация|Конго}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]. Францияттан 1960 сыллаахха
* {{Флагификация|Лихтенштейн}} — Дойду күнэ
* {{Флагификация|Панама}} — [[Панама-Вьехо күнэ]]
* {{Флагификация|Парагвай}} — Асунсьон олохтоммут күнэ
* {{Флагификация|Польша}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
* {{Флагификация|Хотугу Кэриэйэ}}, {{Флагификация|Соҕуруу Кэриэйэ}} — [[Босхолонуу күнэ (Кэриэйэ)|Босхолонуу күнэ]]
* {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Конституция күнэ
* {{Флагификация|Эгиипэт}} — Нил өрүс халаанныыр күнэ ({{lang-en|Flooding of the Nile}}, Вафаа эль-Нил)

* {{Флагификация|Арассыыйа}} — [[Археолог күнэ]]

== Түбэлтэлэр ==
* [[1281]] — [[Дьоппуон|Дьоппуоҥҥа]] байҕалынан устан тиийбит [[Монголлар|монгол]] сэриитин иккис төгүлүн тайфун ыспыт. Бу тайфуну дьоппуоннар ''камикадзе'' диэн ааттаабыттар, ол аата — &quot;айыы тыала&quot;.
* [[1643]] — [[Аллараа Халыма улууһа|Аллараа Халымаҕа]] [[Походскай|Походскай]] сэлиэнньэ үөскээбит.
* [[1717]] — Арассыыйа, Франция уонна Пруссия Амстердамнааҕы сөбүлэҥи түһэрсибиттэр.
* [[1723]] — Петергоф аһыллыбыт, Арассыыйа импэрээтэрдэрин сайылыктара.
* [[1835]] — Эргийэр барабаннаах таҥас сууйар массыынаҕа патент ылыллыбыт.
* [[1876]] — [[Александр II]] ыраахтааҕы [[Ориенталистар аан дойдутааҕы кэҥгириэстэрэ|Аан дойдутааҕы ориенталистар кэҥгириэстэригэр]] быыстапка оҥоро кэлэ сылдьар сахалары уонна бүрээттэри кытта көрсүбүт. Онно Арҕаа Хаҥаластан икки саха киһитэ кинээс ([[Боппосов Петр Михайлович|Боппосов]]  уонна тылбаасчыт [[Слепцов Георгий Николаевич|Слепцов]]) бааллара.
* [[1882]] — Дьокуускайга үс кылаастаах [[Дьокуускайдааҕы дьахтар прогимназията|дьахтар прогимназията]] аһыллыбыт (1884 сылтан — 4 кылаастаах). Дьиэни саха атыыһыта [[Захаров Петр Илларионович|Петр Захаров]] сиэртибэлээбит. 1900 с. гиманзия буолбута, 1902 с. саҥа икки этээстээх дьиэни туппуттара. 1920 с. дылы үлэлээбитэ. 
* [[1893]] — [[Третьяковскай галерея]] аһыллыбыт («Павел уонна Сергей Михайлович Третьяковтар Москуба куораттааҕы галереялара»).
* [[1908]] — [[Пруссия]]ҕа дьахталлар үрдүк үөрэххэ киирэллэрэ көҥүллэммит.
* [[1914]] — Бастакы аал [[Панаама ханаала|Панаама ханаалынан]] ааспыт.
* [[1918]] — [[АХШ]] уонна [[Сэбиэскэй Арассыыйа (судаарыстыба)|Сэбиэскэй Арассыыйа]] дипломаттыы сыһыаннары тохтоппуттар. Ол күн уонна сарсыныгар АХШ сэриилэрэ [[Владивосток]]ка түспүттэр, [[Антанта]] дойдуларын интервенциялара саҕаламмыт. 
* [[1920]] — [[Польша]] [[Варшаватааҕы кыргыһыыга]] кыайбыт (Сэбиэскэй Арассыыйа уонна Польша 1919—1921 сс. сэриитэ).
* [[1921]] — [[Женева]]ҕа [[Нансен Фритьоф|Фритьоф Нансен]] салалтатынан Арассыыйа хоргуйааччыларыгар көмөнү тэрийэр кэмпириэнсийэ саҕаламмыт.
* [[1946]] — [[ССКП]] Киин кэмитиэтин пленумугар [[Жданов Андрей Александрович|А. Жданов]] «[[Космополитизмы утары охсуһуу|Арҕаа дойдуларга сүгүрүйүүнү]]» утары охсуһууну саҕалаабыт.
* [[1947]] — [[Ииндийэ]] уонна [[Пакистан]] тутулуга суох буолбуттар. 190 сыл устата [[Улуу Британия]] баһылаабыт Ииндийэтин дьон итэҕэлинэн көрөн икки судаарыстыбаҕа араарбыттара. Арахсыы кэнниттэн саҥа судаарыстыбалар икки ардыларыгар улахан миграциялар саҕаламмыттара.
* [[2012]] — Саха литэрэтиирэтин төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ [[Алампа]] көмүс уҥуоҕа, Таатта улууһун олохтоохторун уонна бэйэтин аймахтарын көрдөһүүлэринэн, Ытык-Күөлгэ Хадаайы диэн сиргэ («Таатта» уус-уран литэрэтиирэ түмэлин аттыгар) иккистээн көмүллүбүтэ.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1891]] — [[Пепеляев Анатолий Николаевич|Анатолий Пепеляев]], XX үйэ саҕаланыытыгар Саха Сиригэр гражданскай сэрии кыттыылааҕа, үрүҥ генераала, амнистияҕа түбэһэн Новосибирскайга үлэлээбитэ, 1937 сыллаахха хаайыллыбыта, 1938 сыллаахха ытыллыбыта.
* [[1917]] — [[Пестерев Семен Николаевич|Семен Пестерев]] (1983 өлб.), худуоһунньук, муосчут.
* [[1921]] — Саха АССР үтүөлээх учуутала, фольклорист [[Степанов Николай Тарасович|Николай Степанов]] (1989 өлб.)
* [[1929]] — [[Павлов Владимир Гаврилович|Владимир Павлов]] (12.08.1999 өлб.) — Дьокуускай горисполкомун салайааччыта буола сылдьыбыт, 1980-90 сылларга «Сахамебель» Холбоһук салайааччыта.
* [[1931]] — [[Таривердиев Микаэл|Микаэл Таривердиев]] (1996 өлб.) — композитор, РСФСР норуодунай артыыһа (1986).
* [[1949]] — [[Буслаев Юрий Николаевич|Юрий Буслаев]], тутааччы, 1998 - 2003 сыллардаахха Саха Өрөспүүбүлүкэтин тутуу уонна архитектура миниистирэ.
* [[1954]] — [[Борисов Егор Афанасьевич|Егор Борисов]] — биллэр саха бэлиитигэ, 2003—2010 СӨ бырабыыталыстыбатын салайааччыта, [[2010]] с. [[от ыйын 17]] күнүттэн 2018 сыл ыам ыйын 28 күнүгэр диэри Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнэ (дуоһунас 2012 сыл бэс ыйын 8 күнүгэр Ил Дархан (Глава) диэн ааттаммыта).
* [[1988 сыл|1988]] — Нам улууһун Бастакы Хомустаах нэһилиэгэр [[Баишев Кэскил Гаврильевич|Кэскил Баишев]], саха эстрадатын артыыһа.

== Өлбүттэр ==
* [[1980]] — [[Никифоров Семен Осипович|Семен Никифоров]] (27.08.1923 төр.) — саха суруйааччыта, Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа.
* [[1990]] — [[Виктор Цой]] (1962 төр.), бэйиэт уонна ырыаһыт, «Кино» рок-бөлөх салайааччыта.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 15]]</text>
      <sha1>syqqqcmp3cp1j6nb6dt27ttific9zyn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382865</id>
      <parentid>382864</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T22:51:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9454" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 15''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 227-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 228-c күнэ). Сыл бүтүө 138 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Бангладеш}} — Дойду үрдүнэн кутурҕан күнэ
* {{Флагификация|Индия}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]. Британияттан 1947 сыллаахха
* {{Флагификация|Кытай}} — [[Аччык иччилэр бэстибээллэрэ]]
* {{Флагификация|Канада}}, [[Саҥа Шотландия]] — Акадия ({{lang-en|National Acadian Day}})
* {{Флагификация|Конго}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]. Францияттан 1960 сыллаахха
* {{Флагификация|Лихтенштейн}} — Дойду күнэ
* {{Флагификация|Панама}} — [[Панама-Вьехо күнэ]]
* {{Флагификация|Парагвай}} — Асунсьон олохтоммут күнэ
* {{Флагификация|Польша}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
* {{Флагификация|Хотугу Кэриэйэ}}, {{Флагификация|Соҕуруу Кэриэйэ}} — [[Босхолонуу күнэ (Кэриэйэ)|Босхолонуу күнэ]]
* {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Конституция күнэ
* {{Флагификация|Эгиипэт}} — Нил өрүс халаанныыр күнэ ({{lang-en|Flooding of the Nile}}, Вафаа эль-Нил)

* {{Флагификация|Арассыыйа}} — [[Археолог күнэ]]

== Түбэлтэлэр ==
* [[1281]] — [[Дьоппуон|Дьоппуоҥҥа]] байҕалынан устан тиийбит [[Монголлар|монгол]] сэриитин иккис төгүлүн тайфун ыспыт. Бу тайфуну дьоппуоннар ''камикадзе'' диэн ааттаабыттар, ол аата — &quot;айыы тыала&quot;.
* [[1643]] — [[Аллараа Халыма улууһа|Аллараа Халымаҕа]] [[Походскай|Походскай]] сэлиэнньэ үөскээбит.
* [[1717]] — Арассыыйа, Франция уонна Пруссия Амстердамнааҕы сөбүлэҥи түһэрсибиттэр.
* [[1723]] — Петергоф аһыллыбыт, Арассыыйа импэрээтэрдэрин сайылыктара.
* [[1835]] — Эргийэр барабаннаах таҥас сууйар массыынаҕа патент ылыллыбыт.
* [[1876]] — [[Александр II]] ыраахтааҕы [[Ориенталистар аан дойдутааҕы кэҥгириэстэрэ|Аан дойдутааҕы ориенталистар кэҥгириэстэригэр]] быыстапка оҥоро кэлэ сылдьар сахалары уонна бүрээттэри кытта көрсүбүт. Онно Арҕаа Хаҥаластан икки саха киһитэ (кинээс [[Боппосов Петр Михайлович|Боппосов]] уонна тылбаасчыт [[Слепцов Георгий Николаевич|Слепцов]]) бааллара.
* [[1882]] — Дьокуускайга үс кылаастаах [[Дьокуускайдааҕы дьахтар прогимназията|дьахтар прогимназията]] аһыллыбыт (1884 сылтан — 4 кылаастаах). Дьиэни саха атыыһыта [[Захаров Петр Илларионович|Петр Захаров]] сиэртибэлээбит. 1900 с. гиманзия буолбута, 1902 с. саҥа икки этээстээх дьиэни туппуттара. 1920 с. дылы үлэлээбитэ. 
* [[1893]] — [[Третьяковскай галерея]] аһыллыбыт («Павел уонна Сергей Михайлович Третьяковтар Москуба куораттааҕы галереялара»).
* [[1908]] — [[Пруссия]]ҕа дьахталлар үрдүк үөрэххэ киирэллэрэ көҥүллэммит.
* [[1914]] — Бастакы аал [[Панаама ханаала|Панаама ханаалынан]] ааспыт.
* [[1918]] — [[АХШ]] уонна [[Сэбиэскэй Арассыыйа (судаарыстыба)|Сэбиэскэй Арассыыйа]] дипломаттыы сыһыаннары тохтоппуттар. Ол күн уонна сарсыныгар АХШ сэриилэрэ [[Владивосток]]ка түспүттэр, [[Антанта]] дойдуларын интервенциялара саҕаламмыт. 
* [[1920]] — [[Польша]] [[Варшаватааҕы кыргыһыыга]] кыайбыт (Сэбиэскэй Арассыыйа уонна Польша 1919—1921 сс. сэриитэ).
* [[1921]] — [[Женева]]ҕа [[Нансен Фритьоф|Фритьоф Нансен]] салалтатынан Арассыыйа хоргуйааччыларыгар көмөнү тэрийэр кэмпириэнсийэ саҕаламмыт.
* [[1946]] — [[ССКП]] Киин кэмитиэтин пленумугар [[Жданов Андрей Александрович|А. Жданов]] «[[Космополитизмы утары охсуһуу|Арҕаа дойдуларга сүгүрүйүүнү]]» утары охсуһууну саҕалаабыт.
* [[1947]] — [[Ииндийэ]] уонна [[Пакистан]] тутулуга суох буолбуттар. 190 сыл устата [[Улуу Британия]] баһылаабыт Ииндийэтин дьон итэҕэлинэн көрөн икки судаарыстыбаҕа араарбыттара. Арахсыы кэнниттэн саҥа судаарыстыбалар икки ардыларыгар улахан миграциялар саҕаламмыттара.
* [[2012]] — Саха литэрэтиирэтин төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ [[Алампа]] көмүс уҥуоҕа, Таатта улууһун олохтоохторун уонна бэйэтин аймахтарын көрдөһүүлэринэн, Ытык-Күөлгэ Хадаайы диэн сиргэ («Таатта» уус-уран литэрэтиирэ түмэлин аттыгар) иккистээн көмүллүбүтэ.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1891]] — [[Пепеляев Анатолий Николаевич|Анатолий Пепеляев]], XX үйэ саҕаланыытыгар Саха Сиригэр гражданскай сэрии кыттыылааҕа, үрүҥ генераала, амнистияҕа түбэһэн Новосибирскайга үлэлээбитэ, 1937 сыллаахха хаайыллыбыта, 1938 сыллаахха ытыллыбыта.
* [[1917]] — [[Пестерев Семен Николаевич|Семен Пестерев]] (1983 өлб.), худуоһунньук, муосчут.
* [[1921]] — Саха АССР үтүөлээх учуутала, фольклорист [[Степанов Николай Тарасович|Николай Степанов]] (1989 өлб.)
* [[1929]] — [[Павлов Владимир Гаврилович|Владимир Павлов]] (12.08.1999 өлб.) — Дьокуускай горисполкомун салайааччыта буола сылдьыбыт, 1980-90 сылларга «Сахамебель» Холбоһук салайааччыта.
* [[1931]] — [[Таривердиев Микаэл|Микаэл Таривердиев]] (1996 өлб.) — композитор, РСФСР норуодунай артыыһа (1986).
* [[1949]] — [[Буслаев Юрий Николаевич|Юрий Буслаев]], тутааччы, 1998 - 2003 сыллардаахха Саха Өрөспүүбүлүкэтин тутуу уонна архитектура миниистирэ.
* [[1954]] — [[Борисов Егор Афанасьевич|Егор Борисов]] — биллэр саха бэлиитигэ, 2003—2010 СӨ бырабыыталыстыбатын салайааччыта, [[2010]] с. [[от ыйын 17]] күнүттэн 2018 сыл ыам ыйын 28 күнүгэр диэри Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнэ (дуоһунас 2012 сыл бэс ыйын 8 күнүгэр Ил Дархан (Глава) диэн ааттаммыта).
* [[1988 сыл|1988]] — Нам улууһун Бастакы Хомустаах нэһилиэгэр [[Баишев Кэскил Гаврильевич|Кэскил Баишев]], саха эстрадатын артыыһа.

== Өлбүттэр ==
* [[1980]] — [[Никифоров Семен Осипович|Семен Никифоров]] (27.08.1923 төр.) — саха суруйааччыта, Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа.
* [[1990]] — [[Виктор Цой]] (1962 төр.), бэйиэт уонна ырыаһыт, «Кино» рок-бөлөх салайааччыта.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 15]]</text>
      <sha1>6q2lhz062q4xjz5okt6v7dc4hn7qn45</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382866</id>
      <parentid>382865</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T22:52:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9486" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 15''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 227-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 228-c күнэ). Сыл бүтүө 138 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Бангладеш}} — Дойду үрдүнэн кутурҕан күнэ
* {{Флагификация|Индия}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]. Британияттан 1947 сыллаахха
* {{Флагификация|Кытай}} — [[Аччык иччилэр бэстибээллэрэ]]
* {{Флагификация|Канада}}, [[Саҥа Шотландия]] — Акадия ({{lang-en|National Acadian Day}})
* {{Флагификация|Конго}} — [[Тутулуга суох буолуу күнэ]]. Францияттан 1960 сыллаахха
* {{Флагификация|Лихтенштейн}} — Дойду күнэ
* {{Флагификация|Панама}} — [[Панама-Вьехо күнэ]]
* {{Флагификация|Парагвай}} — Асунсьон олохтоммут күнэ
* {{Флагификация|Польша}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ
* {{Флагификация|Хотугу Кэриэйэ}}, {{Флагификация|Соҕуруу Кэриэйэ}} — [[Босхолонуу күнэ (Кэриэйэ)|Босхолонуу күнэ]]
* {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Конституция күнэ
* {{Флагификация|Эгиипэт}} — Нил өрүс халаанныыр күнэ ({{lang-en|Flooding of the Nile}}, Вафаа эль-Нил)

* {{Флагификация|Арассыыйа}} — [[Археолог күнэ]]

== Түбэлтэлэр ==
* [[1281]] — [[Дьоппуон|Дьоппуоҥҥа]] байҕалынан устан тиийбит [[Монголлар|монгол]] сэриитин иккис төгүлүн тайфун ыспыт. Бу тайфуну дьоппуоннар ''камикадзе'' диэн ааттаабыттар, ол аата — &quot;айыы тыала&quot;.
* [[1643]] — [[Аллараа Халыма улууһа|Аллараа Халымаҕа]] [[Походскай|Походскай]] сэлиэнньэ үөскээбит.
* [[1717]] — Арассыыйа, Франция уонна Пруссия Амстердамнааҕы сөбүлэҥи түһэрсибиттэр.
* [[1723]] — Петергоф аһыллыбыт, Арассыыйа импэрээтэрдэрин сайылыктара.
* [[1835]] — Эргийэр барабаннаах таҥас сууйар массыынаҕа патент ылыллыбыт.
* [[1876]] — [[Александр II]] ыраахтааҕы [[Ориенталистар аан дойдутааҕы кэҥгириэстэрэ|Аан дойдутааҕы ориенталистар кэҥгириэстэригэр]] быыстапка оҥоро кэлэ сылдьар сахалары уонна бүрээттэри кытта көрсүбүт. Онно Арҕаа Хаҥаластан икки саха киһитэ (Дьэр нэһилиэгин кинээһэ [[Боппосов Петр Михайлович|Боппосов]] уонна тылбаасчыт [[Слепцов Георгий Николаевич|Слепцов]]) бааллара.
* [[1882]] — Дьокуускайга үс кылаастаах [[Дьокуускайдааҕы дьахтар прогимназията|дьахтар прогимназията]] аһыллыбыт (1884 сылтан — 4 кылаастаах). Дьиэни саха атыыһыта [[Захаров Петр Илларионович|Петр Захаров]] сиэртибэлээбит. 1900 с. гиманзия буолбута, 1902 с. саҥа икки этээстээх дьиэни туппуттара. 1920 с. дылы үлэлээбитэ. 
* [[1893]] — [[Третьяковскай галерея]] аһыллыбыт («Павел уонна Сергей Михайлович Третьяковтар Москуба куораттааҕы галереялара»).
* [[1908]] — [[Пруссия]]ҕа дьахталлар үрдүк үөрэххэ киирэллэрэ көҥүллэммит.
* [[1914]] — Бастакы аал [[Панаама ханаала|Панаама ханаалынан]] ааспыт.
* [[1918]] — [[АХШ]] уонна [[Сэбиэскэй Арассыыйа (судаарыстыба)|Сэбиэскэй Арассыыйа]] дипломаттыы сыһыаннары тохтоппуттар. Ол күн уонна сарсыныгар АХШ сэриилэрэ [[Владивосток]]ка түспүттэр, [[Антанта]] дойдуларын интервенциялара саҕаламмыт. 
* [[1920]] — [[Польша]] [[Варшаватааҕы кыргыһыыга]] кыайбыт (Сэбиэскэй Арассыыйа уонна Польша 1919—1921 сс. сэриитэ).
* [[1921]] — [[Женева]]ҕа [[Нансен Фритьоф|Фритьоф Нансен]] салалтатынан Арассыыйа хоргуйааччыларыгар көмөнү тэрийэр кэмпириэнсийэ саҕаламмыт.
* [[1946]] — [[ССКП]] Киин кэмитиэтин пленумугар [[Жданов Андрей Александрович|А. Жданов]] «[[Космополитизмы утары охсуһуу|Арҕаа дойдуларга сүгүрүйүүнү]]» утары охсуһууну саҕалаабыт.
* [[1947]] — [[Ииндийэ]] уонна [[Пакистан]] тутулуга суох буолбуттар. 190 сыл устата [[Улуу Британия]] баһылаабыт Ииндийэтин дьон итэҕэлинэн көрөн икки судаарыстыбаҕа араарбыттара. Арахсыы кэнниттэн саҥа судаарыстыбалар икки ардыларыгар улахан миграциялар саҕаламмыттара.
* [[2012]] — Саха литэрэтиирэтин төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ [[Алампа]] көмүс уҥуоҕа, Таатта улууһун олохтоохторун уонна бэйэтин аймахтарын көрдөһүүлэринэн, Ытык-Күөлгэ Хадаайы диэн сиргэ («Таатта» уус-уран литэрэтиирэ түмэлин аттыгар) иккистээн көмүллүбүтэ.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1891]] — [[Пепеляев Анатолий Николаевич|Анатолий Пепеляев]], XX үйэ саҕаланыытыгар Саха Сиригэр гражданскай сэрии кыттыылааҕа, үрүҥ генераала, амнистияҕа түбэһэн Новосибирскайга үлэлээбитэ, 1937 сыллаахха хаайыллыбыта, 1938 сыллаахха ытыллыбыта.
* [[1917]] — [[Пестерев Семен Николаевич|Семен Пестерев]] (1983 өлб.), худуоһунньук, муосчут.
* [[1921]] — Саха АССР үтүөлээх учуутала, фольклорист [[Степанов Николай Тарасович|Николай Степанов]] (1989 өлб.)
* [[1929]] — [[Павлов Владимир Гаврилович|Владимир Павлов]] (12.08.1999 өлб.) — Дьокуускай горисполкомун салайааччыта буола сылдьыбыт, 1980-90 сылларга «Сахамебель» Холбоһук салайааччыта.
* [[1931]] — [[Таривердиев Микаэл|Микаэл Таривердиев]] (1996 өлб.) — композитор, РСФСР норуодунай артыыһа (1986).
* [[1949]] — [[Буслаев Юрий Николаевич|Юрий Буслаев]], тутааччы, 1998 - 2003 сыллардаахха Саха Өрөспүүбүлүкэтин тутуу уонна архитектура миниистирэ.
* [[1954]] — [[Борисов Егор Афанасьевич|Егор Борисов]] — биллэр саха бэлиитигэ, 2003—2010 СӨ бырабыыталыстыбатын салайааччыта, [[2010]] с. [[от ыйын 17]] күнүттэн 2018 сыл ыам ыйын 28 күнүгэр диэри Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнэ (дуоһунас 2012 сыл бэс ыйын 8 күнүгэр Ил Дархан (Глава) диэн ааттаммыта).
* [[1988 сыл|1988]] — Нам улууһун Бастакы Хомустаах нэһилиэгэр [[Баишев Кэскил Гаврильевич|Кэскил Баишев]], саха эстрадатын артыыһа.

== Өлбүттэр ==
* [[1980]] — [[Никифоров Семен Осипович|Семен Никифоров]] (27.08.1923 төр.) — саха суруйааччыта, Аҕа дойду сэриитин кыттыылааҕа.
* [[1990]] — [[Виктор Цой]] (1962 төр.), бэйиэт уонна ырыаһыт, «Кино» рок-бөлөх салайааччыта.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 15]]</text>
      <sha1>1hbkzimjlsgay1pgj035pyf4foz7dqe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Атырдьах ыйын 16</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7884</id>
    <revision>
      <id>382857</id>
      <parentid>369811</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T20:48:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7905" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 228-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 229-c күнэ). Сыл бүтүө 137 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Габон}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (икки күн бэлиэтэнэр). Францияттан 1960 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр тутулуга суох буолбута
* {{Флагификация|Доминиканская Республика}} — [[Өрөспүүбүлүкэ сөргүтүллүбүт күнэ]]
* {{Флагификация|Италия}} — [[Сиенатааҕы Палио]] — сылга иккитэ буолар ат сүүрдүүтэ
* {{Флагификация|Кипр}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1960 с.)
* {{Флагификация|США}} — Салгын десааннын сэриилэрин күнэ&lt;ref&gt;[https://nationaldaycalendar.com/national-airborne-day-august-16/ NATIONAL AIRBORNE DAY - August 16 - National Day Calendar&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt;
* {{Флагификация|Парагвай}} — Оҕо күнэ. 1869 сыллаахха Акоста-Нью аттыгар кыргыһыыга улахан аҥаара 9-15 саастаах оҕолортон турар Парагвай сэриитин Бразилия уонна Аргентина сэриилэрэ кыргыбыттар.
* {{Флагификация|Япония}} — Гозан-но Окуриби (五 山 送 り 火), Киото куоракка буолар Обон бэстибээл түмүктүүр күнэ. Киото аттыгар баар хайаларга 5 баараҕай уот оттоллор.

== Түбэлтэлэр ==
* [[1806]] — Селенга полкатыттан аҕыс рота Дьокуускайдааҕы уонна Охуоскайдааҕы мушкетердар полкаларын тэрийэргэ араарыллыбыттар.
* [[1851]] — «Положение об управлении Якутской областью» диэн уурааҕынан [[Саха уобалаһа]] Иркутскай күбүөрүнэ састаабыттан таһаарыллыбыт уонна [[1852]] сыл тохсунньу 1 күнүттэн Илин Сибиирдээҕи генерал-губернаторство састаабыгар күбүөрүнэ бырааптаах уобалас буолбута.
* [[1896]] — [[Канаада]] арҕаа өттүгэр Клондайк диэн үрэххэ кыһыл көмүс көстүбүт. Элбэх айымньыга, ол иһигэр [[Джек Лондон]] кинигэлэригэр ахтыллар «Көмүс үлүскэнэ» саҕаламмыт — сүүс тыһыынча киһи байар абылаҥар ылларан көмүс көрдүү аттаммыт. Бу күн билигин да Доусон куоратыгар киэҥник бэлиэтэнэр.
* [[1891]] — Цесаревич Николай (кэлин [[Николай II]] ыараахтааҕы) 10 ыйдаах Илиҥҥи айана түмүктэммит. Бу айан кэмигэр Японияҕа сылдьан цесаревич быһылааҥҥа түбэспитэ: дьоппуон полицейскайа саабыланнан кэрдэн өлөрө сатаабыта, төбөҕө бааһырдыбыта. Аҕыйах хонугунан 23 сааһын бэлиэтээн баран Владивостокка барбыта. Японияҕа сылдьар кэмигэр илиитигэр татуировка оҥотторбута биллэр. Сорох сылдьыбыт сирдэрэ: Триест (Италия), Эгиипэт, Ииндийэ, Цейлон, Сингапур, Бангкок, Сайгон, Япония, Владивосток, Хабаровскай, Благовещенскай, Иркутскай, Кроасноярскай, Томскай, Тобольскай, Омскай, Оренбург.
* [[1918]] — [[Байкал]] күөлүгэр Чехословак легиона уонна [[Кыһыл Аармыйа]] хараабылынан кыргыспыттар. Чехословактар түөрт гаубицалаах икки пароходтара Листвянкаттан кэлэн Мысовскай куораты уонна кыһыллар байыаннай хараабыл оҥостубут &quot;Байкал&quot; ледоколларын ытыалаабыттар. Түмүгэр кыһыллар &quot;Байкал&quot; ледоколлара тимирбит, [[Бабушкин (куорат)|Мысовскай]] порда уонна тимир суол вокзала урусхалламмыт.
* [[1926]] — Бүлүү [[Дьөккөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Дьөккөн]]үттөн төрүттээх [[Гоголев Степан Филиппович|Степан Гоголев]] Саха АССР юстициятын хамыһаара уонна борокуруора буолар.
* [[1946]] — Калькуттаҕа буолбут дьалхааҥҥа 72 чаас иһигэр 4000 тахса киһини өлөрбүттэр.
* [[1971]] — [[Баhрейн]] Британия протекторатыттан босхоломмут.
* [[1994]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан &quot;[[Өлүөнэ туруук хайалара]]&quot; айылҕа паарката тэриллибит.
* [[2009]] — [[Дьамайка]] сүүрүүгэ [[Усейн Болт]] [[Берлин|Берлиҥҥэ]] буолбут [[Чэпчэки атлетика]]ҕа аан дойду чөмпүйэнээтигэр 100 миэтэрэни 9:58 куоһаран аан дойду рекордун олохтообут.
* [[2017]] — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах ''Минамата конвенцията'' күүһүгэр киирбит.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1936]] — Ньурба Чаппандатыгар [[Стасов Павел Михайлович|Павел Стасов]] — Саха АССР-га спортивнай ох сааннан ытыыны киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи.
* [[1949]] — [[Шейкин Юрий Ильич|Юрий Шейкин]] — аҕыйах ахсааннаах омуктар муусукаларын үөрэтэр чинчийээччи. АГИКИ преподавателэ.
* [[1975]] — [[Данилова Анна Николаевна|Анна Данилова]] — фольклорист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1977]] — [[Элвис Пресли]] — аатырбыт ырыаһыт, музыка суруйааччы.
* [[1981]] — Томмокко [[Захаров Виктор Николаевич|Виктор Захаров]] (07.02.1901 төр.) — Эмэлдьээктээҕи сүлүүдэлээх сири арыйбыт киһи. Амматтан төрүттээх дьон дьиэ кэргэнигэр Чекунда диэн билигин Хабаровскай кыраайга киирэр сиргэ төрөөбүтэ.
* [[2006]] — [[Варламова Анастасия Николаевна|Анастасия Варламова]] (23.03.1948 төр.) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 16]]</text>
      <sha1>so51pba3rjx8pkiuwjc8z25ks1d0glo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382858</id>
      <parentid>382857</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T21:15:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8842" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 228-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 229-c күнэ). Сыл бүтүө 137 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Габон}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (икки күн бэлиэтэнэр). Францияттан 1960 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр тутулуга суох буолбута
* {{Флагификация|Доминиканская Республика}} — [[Өрөспүүбүлүкэ сөргүтүллүбүт күнэ]]
* {{Флагификация|Италия}} — [[Сиенатааҕы Палио]] — сылга иккитэ буолар ат сүүрдүүтэ
* {{Флагификация|Кипр}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1960 с.)
* {{Флагификация|США}} — Салгын десааннын сэриилэрин күнэ&lt;ref&gt;[https://nationaldaycalendar.com/national-airborne-day-august-16/ NATIONAL AIRBORNE DAY - August 16 - National Day Calendar&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt;
* {{Флагификация|Парагвай}} — Оҕо күнэ. 1869 сыллаахха Акоста-Нью аттыгар кыргыһыыга улахан аҥаара 9-15 саастаах оҕолортон турар Парагвай сэриитин Бразилия уонна Аргентина сэриилэрэ кыргыбыттар.
* {{Флагификация|Япония}} — Гозан-но Окуриби (五 山 送 り 火), Киото куоракка буолар Обон бэстибээл түмүктүүр күнэ. Киото аттыгар баар хайаларга 5 баараҕай уот оттоллор.

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 1 сыл]] — Хань импиэрийэтигэр дьиҥнээхтик дойдуну салайан олорор Ван Ман былааһын бөҕөргөтөн маршал аатын ылбыт. Бу иннинэ аҕай өлбүт Ай Хань импэрээтэр оҕото суох этэ.
* [[1792]] — [[Робеспьер|Максимилиан де Робеспьер]] Сокуон мунньаҕар Париж коммунатын аатыттан өрөбөлүүссүйэ трибунаалын тэрийэри ирдээбит.
* [[1806]] — Селенга полкатыттан аҕыс рота Дьокуускайдааҕы уонна Охуоскайдааҕы мушкетердар полкаларын тэрийэргэ араарыллыбыттар.
* [[1851]] — «Положение об управлении Якутской областью» диэн уурааҕынан [[Саха уобалаһа]] Иркутскай күбүөрүнэ састаабыттан таһаарыллыбыт уонна [[1852]] сыл тохсунньу 1 күнүттэн Илин Сибиирдээҕи генерал-губернаторство састаабыгар күбүөрүнэ бырааптаах уобалас буолбута.
* [[1896]] — [[Канаада]] арҕаа өттүгэр Клондайк диэн үрэххэ кыһыл көмүс көстүбүт. Элбэх айымньыга, ол иһигэр [[Джек Лондон]] кинигэлэригэр ахтыллар «Көмүс үлүскэнэ» саҕаламмыт — сүүс тыһыынча киһи байар абылаҥар ылларан көмүс көрдүү аттаммыт. Бу күн билигин да Доусон куоратыгар киэҥник бэлиэтэнэр.
* [[1891]] — Цесаревич Николай (кэлин [[Николай II]] ыараахтааҕы) 10 ыйдаах Илиҥҥи айана түмүктэммит. Бу айан кэмигэр Японияҕа сылдьан цесаревич быһылааҥҥа түбэспитэ: дьоппуон полицейскайа саабыланнан кэрдэн өлөрө сатаабыта, төбөҕө бааһырдыбыта. Аҕыйах хонугунан 23 сааһын бэлиэтээн баран Владивостокка барбыта. Японияҕа сылдьар кэмигэр илиитигэр татуировка оҥотторбута биллэр. Сорох сылдьыбыт сирдэрэ: Триест (Италия), Эгиипэт, Ииндийэ, Цейлон, Сингапур, Бангкок, Сайгон, Япония, Владивосток, Хабаровскай, Благовещенскай, Иркутскай, Кроасноярскай, Томскай, Тобольскай, Омскай, Оренбург.
* [[1918]] — [[Байкал]] күөлүгэр Чехословак легиона уонна [[Кыһыл Аармыйа]] хараабылынан кыргыспыттар. Чехословактар түөрт гаубицалаах икки пароходтара Листвянкаттан кэлэн Мысовскай куораты уонна кыһыллар байыаннай хараабыл оҥостубут &quot;Байкал&quot; ледоколларын ытыалаабыттар. Түмүгэр кыһыллар &quot;Байкал&quot; ледоколлара тимирбит, [[Бабушкин (куорат)|Мысовскай]] порда уонна тимир суол вокзала урусхалламмыт.
* [[1926]] — Бүлүү [[Дьөккөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Дьөккөн]]үттөн төрүттээх [[Гоголев Степан Филиппович|Степан Гоголев]] Саха АССР юстициятын хамыһаара уонна борокуруора буолар.
* [[1930 сыл|1930]] — Бастакы өҥнөөх уонна саҥалаах ойуулук тахсыбыт. Ойуулугу урут [[Уолт Дисней]]ы кытта Микки Мауһу уруһуйдаабыт Аб Айверкс (Ub Iwerks) таһаарбыта, ойуулук аата &quot;Fiddlesticks&quot;, мусукаан баҕа туһунан.
* [[1946]] — Калькуттаҕа буолбут дьалхааҥҥа 72 чаас иһигэр 4000 тахса киһини өлөрбүттэр.
* [[1971]] — [[Баhрейн]] Британия протекторатыттан босхоломмут.
* [[1994]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан &quot;[[Өлүөнэ туруук хайалара]]&quot; айылҕа паарката тэриллибит.
* [[2009]] — [[Дьамайка]] сүүрүүгэ [[Усейн Болт]] [[Берлин|Берлиҥҥэ]] буолбут [[Чэпчэки атлетика]]ҕа аан дойду чөмпүйэнээтигэр 100 миэтэрэни 9:58 куоһаран аан дойду рекордун олохтообут.
* [[2017]] — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах ''Минамата конвенцията'' күүһүгэр киирбит.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1936]] — Ньурба Чаппандатыгар [[Стасов Павел Михайлович|Павел Стасов]] — Саха АССР-га спортивнай ох сааннан ытыыны киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи.
* [[1949]] — [[Шейкин Юрий Ильич|Юрий Шейкин]] — аҕыйах ахсааннаах омуктар муусукаларын үөрэтэр чинчийээччи. АГИКИ преподавателэ.
* [[1975]] — [[Данилова Анна Николаевна|Анна Данилова]] — фольклорист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1977]] — [[Элвис Пресли]] — аатырбыт ырыаһыт, музыка суруйааччы.
* [[1981]] — Томмокко [[Захаров Виктор Николаевич|Виктор Захаров]] (07.02.1901 төр.) — Эмэлдьээктээҕи сүлүүдэлээх сири арыйбыт киһи. Амматтан төрүттээх дьон дьиэ кэргэнигэр Чекунда диэн билигин Хабаровскай кыраайга киирэр сиргэ төрөөбүтэ.
* [[2006]] — [[Варламова Анастасия Николаевна|Анастасия Варламова]] (23.03.1948 төр.) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 16]]</text>
      <sha1>k7q29w1zmsm7n1inil0txtwhq1uoynk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382859</id>
      <parentid>382858</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T21:26:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9609" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 228-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 229-c күнэ). Сыл бүтүө 137 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Габон}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (икки күн бэлиэтэнэр). Францияттан 1960 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр тутулуга суох буолбута
* {{Флагификация|Доминиканская Республика}} — [[Өрөспүүбүлүкэ сөргүтүллүбүт күнэ]]
* {{Флагификация|Италия}} — [[Сиенатааҕы Палио]] — сылга иккитэ буолар ат сүүрдүүтэ
* {{Флагификация|Кипр}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1960 с.)
* {{Флагификация|США}} — Салгын десааннын сэриилэрин күнэ&lt;ref&gt;[https://nationaldaycalendar.com/national-airborne-day-august-16/ NATIONAL AIRBORNE DAY - August 16 - National Day Calendar&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt;
* {{Флагификация|Парагвай}} — Оҕо күнэ. 1869 сыллаахха Акоста-Нью аттыгар кыргыһыыга улахан аҥаара 9-15 саастаах оҕолортон турар Парагвай сэриитин Бразилия уонна Аргентина сэриилэрэ кыргыбыттар.
* {{Флагификация|Япония}} — Гозан-но Окуриби (五 山 送 り 火), Киото куоракка буолар Обон бэстибээл түмүктүүр күнэ. Киото аттыгар баар хайаларга 5 баараҕай уот оттоллор.

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 1 сыл]] — Хань импиэрийэтигэр дьиҥнээхтик дойдуну салайан олорор Ван Ман былааһын бөҕөргөтөн маршал аатын ылбыт. Бу иннинэ аҕай өлбүт Ай Хань импэрээтэр оҕото суох этэ.
* [[1792]] — [[Робеспьер|Максимилиан де Робеспьер]] Сокуон мунньаҕар Париж коммунатын аатыттан өрөбөлүүссүйэ трибунаалын тэрийэри ирдээбит.
* [[1806]] — Селенга полкатыттан аҕыс рота Дьокуускайдааҕы уонна Охуоскайдааҕы мушкетердар полкаларын тэрийэргэ араарыллыбыттар.
* [[1851]] — «Положение об управлении Якутской областью» диэн уурааҕынан [[Саха уобалаһа]] Иркутскай күбүөрүнэ састаабыттан таһаарыллыбыт уонна [[1852]] сыл тохсунньу 1 күнүттэн Илин Сибиирдээҕи генерал-губернаторство састаабыгар күбүөрүнэ бырааптаах уобалас буолбута.
* [[1896]] — [[Канаада]] арҕаа өттүгэр Клондайк диэн үрэххэ кыһыл көмүс көстүбүт. Элбэх айымньыга, ол иһигэр [[Джек Лондон]] кинигэлэригэр ахтыллар «Көмүс үлүскэнэ» саҕаламмыт — сүүс тыһыынча киһи байар абылаҥар ылларан көмүс көрдүү аттаммыт. Бу күн билигин да Доусон куоратыгар киэҥник бэлиэтэнэр.
* [[1891]] — Цесаревич Николай (кэлин [[Николай II]] ыараахтааҕы) 10 ыйдаах Илиҥҥи айана түмүктэммит. Бу айан кэмигэр Японияҕа сылдьан цесаревич быһылааҥҥа түбэспитэ: дьоппуон полицейскайа саабыланнан кэрдэн өлөрө сатаабыта, төбөҕө бааһырдыбыта. Аҕыйах хонугунан 23 сааһын бэлиэтээн баран Владивостокка барбыта. Японияҕа сылдьар кэмигэр илиитигэр татуировка оҥотторбута биллэр. Сорох сылдьыбыт сирдэрэ: Триест (Италия), Эгиипэт, Ииндийэ, Цейлон, Сингапур, Бангкок, Сайгон, Япония, Владивосток, Хабаровскай, Благовещенскай, Иркутскай, Кроасноярскай, Томскай, Тобольскай, Омскай, Оренбург.
* [[1918]] — [[Байкал]] күөлүгэр Чехословак легиона уонна [[Кыһыл Аармыйа]] хараабылынан кыргыспыттар. Чехословактар түөрт гаубицалаах икки пароходтара Листвянкаттан кэлэн Мысовскай куораты уонна кыһыллар байыаннай хараабыл оҥостубут &quot;Байкал&quot; ледоколларын ытыалаабыттар. Түмүгэр кыһыллар &quot;Байкал&quot; ледоколлара тимирбит, [[Бабушкин (куорат)|Мысовскай]] порда уонна тимир суол вокзала урусхалламмыт.
* [[1926]] — Бүлүү [[Дьөккөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Дьөккөн]]үттөн төрүттээх [[Гоголев Степан Филиппович|Степан Гоголев]] Саха АССР юстициятын хамыһаара уонна борокуруора буолар.
* [[1930 сыл|1930]] — Бастакы өҥнөөх уонна саҥалаах ойуулук тахсыбыт. Ойуулугу урут [[Уолт Дисней]]ы кытта Микки Мауһу уруһуйдаабыт Аб Айверкс (Ub Iwerks) таһаарбыта, ойуулук аата &quot;Fiddlesticks&quot;, мусукаан баҕа туһунан.
* [[1946]] — Калькуттаҕа буолбут дьалхааҥҥа 72 чаас иһигэр 4000 тахса киһини өлөрбүттэр.
* [[1971]] — [[Баhрейн]] Британия протекторатыттан босхоломмут.
* [[1975]] — [[Австралия]] премьер-миниистирэ Гоф Уитлам гуринджи омуктарга сирдэрин төннөрөр сиэрэ-туома ыытыллыбыт. Бу омуктар сирдэрин кэлии үрүҥ дьон 19-с үйэ ортотугар былдьаабыттара. Сирдэрин төннөрөөрү 7 сыл тухары 200 ыал Уэйв-Хилл томторго мустан турууласпыттара. 1976 сыллаахха Австралия [[Түмэн|түмэн]]э төрүт омуктар тустарынан сокуон ылыммыта, сиргэ бырааптарын бигэргэппитэ. Билигин бу күн сылын ахсын бэлиэтэнэр.
* [[1994]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан &quot;[[Өлүөнэ туруук хайалара]]&quot; айылҕа паарката тэриллибит.
* [[2009]] — [[Дьамайка]] сүүрүүгэ [[Усейн Болт]] [[Берлин|Берлиҥҥэ]] буолбут [[Чэпчэки атлетика]]ҕа аан дойду чөмпүйэнээтигэр 100 миэтэрэни 9:58 куоһаран аан дойду рекордун олохтообут.
* [[2017]] — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах ''Минамата конвенцията'' күүһүгэр киирбит.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1936]] — Ньурба Чаппандатыгар [[Стасов Павел Михайлович|Павел Стасов]] — Саха АССР-га спортивнай ох сааннан ытыыны киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи.
* [[1949]] — [[Шейкин Юрий Ильич|Юрий Шейкин]] — аҕыйах ахсааннаах омуктар муусукаларын үөрэтэр чинчийээччи. АГИКИ преподавателэ.
* [[1975]] — [[Данилова Анна Николаевна|Анна Данилова]] — фольклорист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1977]] — [[Элвис Пресли]] — аатырбыт ырыаһыт, музыка суруйааччы.
* [[1981]] — Томмокко [[Захаров Виктор Николаевич|Виктор Захаров]] (07.02.1901 төр.) — Эмэлдьээктээҕи сүлүүдэлээх сири арыйбыт киһи. Амматтан төрүттээх дьон дьиэ кэргэнигэр Чекунда диэн билигин Хабаровскай кыраайга киирэр сиргэ төрөөбүтэ.
* [[2006]] — [[Варламова Анастасия Николаевна|Анастасия Варламова]] (23.03.1948 төр.) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 16]]</text>
      <sha1>5vkyp4k8pkx0zbvcpfheisxveatyrqd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382860</id>
      <parentid>382859</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T21:34:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9650" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 228-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 229-c күнэ). Сыл бүтүө 137 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Габон}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (икки күн бэлиэтэнэр). Францияттан 1960 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр тутулуга суох буолбута
* {{Флагификация|Доминиканская Республика}} — [[Өрөспүүбүлүкэ сөргүтүллүбүт күнэ]]
* {{Флагификация|Италия}} — [[Сиенатааҕы Палио]] — сылга иккитэ буолар ат сүүрдүүтэ
* {{Флагификация|Кипр}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1960 с.)
* {{Флагификация|США}} — Салгын десааннын сэриилэрин күнэ&lt;ref&gt;[https://nationaldaycalendar.com/national-airborne-day-august-16/ NATIONAL AIRBORNE DAY - August 16 - National Day Calendar&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt;
* {{Флагификация|Парагвай}} — Оҕо күнэ. 1869 сыллаахха Акоста-Нью аттыгар кыргыһыыга улахан аҥаара 9-15 саастаах оҕолортон турар Парагвай сэриитин Бразилия уонна Аргентина сэриилэрэ кыргыбыттар.
* {{Флагификация|Япония}} — Гозан-но Окуриби (五 山 送 り 火), Киото куоракка буолар Обон бэстибээл түмүктүүр күнэ. Киото аттыгар баар хайаларга 5 баараҕай уот оттоллор.

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 1 сыл]] — Хань импиэрийэтигэр дьиҥнээхтик дойдуну салайан олорор Ван Ман былааһын бөҕөргөтөн маршал аатын ылбыт. Бу иннинэ аҕай өлбүт Ай Хань импэрээтэр оҕото суох этэ.
* [[1792]] — [[Робеспьер|Максимилиан де Робеспьер]] Сокуон мунньаҕар Париж коммунатын аатыттан өрөбөлүүссүйэ трибунаалын тэрийэри ирдээбит.
* [[1806]] — Селенга полкатыттан аҕыс рота Дьокуускайдааҕы уонна Охуоскайдааҕы мушкетердар полкаларын тэрийэргэ араарыллыбыттар.
&lt;!-- * [[1851]] — «Положение об управлении Якутской областью» диэн уурааҕынан [[Саха уобалаһа]] Иркутскай күбүөрүнэ састаабыттан таһаарыллыбыт уонна [[1852]] сыл тохсунньу 1 күнүттэн Илин Сибиирдээҕи генерал-губернаторство састаабыгар күбүөрүнэ бырааптаах уобалас буолбута. Чопчуланыахтаах: --&gt;
* [[1896]] — [[Канаада]] арҕаа өттүгэр Клондайк диэн үрэххэ кыһыл көмүс көстүбүт. Элбэх айымньыга, ол иһигэр [[Джек Лондон]] кинигэлэригэр ахтыллар «Көмүс үлүскэнэ» саҕаламмыт — сүүс тыһыынча киһи байар абылаҥар ылларан көмүс көрдүү аттаммыт. Бу күн билигин да Доусон куоратыгар киэҥник бэлиэтэнэр.
* [[1891]] — Цесаревич Николай (кэлин [[Николай II]] ыараахтааҕы) 10 ыйдаах Илиҥҥи айана түмүктэммит. Бу айан кэмигэр Японияҕа сылдьан цесаревич быһылааҥҥа түбэспитэ: дьоппуон полицейскайа саабыланнан кэрдэн өлөрө сатаабыта, төбөҕө бааһырдыбыта. Аҕыйах хонугунан 23 сааһын бэлиэтээн баран Владивостокка барбыта. Японияҕа сылдьар кэмигэр илиитигэр татуировка оҥотторбута биллэр. Сорох сылдьыбыт сирдэрэ: Триест (Италия), Эгиипэт, Ииндийэ, Цейлон, Сингапур, Бангкок, Сайгон, Япония, Владивосток, Хабаровскай, Благовещенскай, Иркутскай, Кроасноярскай, Томскай, Тобольскай, Омскай, Оренбург.
* [[1918]] — [[Байкал]] күөлүгэр Чехословак легиона уонна [[Кыһыл Аармыйа]] хараабылынан кыргыспыттар. Чехословактар түөрт гаубицалаах икки пароходтара Листвянкаттан кэлэн Мысовскай куораты уонна кыһыллар байыаннай хараабыл оҥостубут &quot;Байкал&quot; ледоколларын ытыалаабыттар. Түмүгэр кыһыллар &quot;Байкал&quot; ледоколлара тимирбит, [[Бабушкин (куорат)|Мысовскай]] порда уонна тимир суол вокзала урусхалламмыт.
* [[1926]] — Бүлүү [[Дьөккөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Дьөккөн]]үттөн төрүттээх [[Гоголев Степан Филиппович|Степан Гоголев]] Саха АССР юстициятын хамыһаара уонна борокуруора буолар.
* [[1930 сыл|1930]] — Бастакы өҥнөөх уонна саҥалаах ойуулук тахсыбыт. Ойуулугу урут [[Уолт Дисней]]ы кытта Микки Мауһу уруһуйдаабыт Аб Айверкс (Ub Iwerks) таһаарбыта, ойуулук аата &quot;Fiddlesticks&quot;, мусукаан баҕа туһунан.
* [[1946]] — Калькуттаҕа буолбут дьалхааҥҥа 72 чаас иһигэр 4000 тахса киһини өлөрбүттэр.
* [[1971]] — [[Баhрейн]] Британия протекторатыттан босхоломмут.
* [[1975]] — [[Австралия]] премьер-миниистирэ Гоф Уитлам гуринджи омуктарга сирдэрин төннөрөр сиэрэ-туома ыытыллыбыт. Бу омуктар сирдэрин кэлии үрүҥ дьон 19-с үйэ ортотугар былдьаабыттара. Сирдэрин төннөрөөрү 7 сыл тухары 200 ыал Уэйв-Хилл томторго мустан турууласпыттара. 1976 сыллаахха Австралия [[Түмэн|түмэн]]э төрүт омуктар тустарынан сокуон ылыммыта, сиргэ бырааптарын бигэргэппитэ. Билигин бу күн сылын ахсын бэлиэтэнэр.
* [[1994]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан &quot;[[Өлүөнэ туруук хайалара]]&quot; айылҕа паарката тэриллибит.
* [[2009]] — [[Дьамайка]] сүүрүүгэ [[Усейн Болт]] [[Берлин|Берлиҥҥэ]] буолбут [[Чэпчэки атлетика]]ҕа аан дойду чөмпүйэнээтигэр 100 миэтэрэни 9:58 куоһаран аан дойду рекордун олохтообут.
* [[2017]] — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах ''Минамата конвенцията'' күүһүгэр киирбит.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1936]] — Ньурба Чаппандатыгар [[Стасов Павел Михайлович|Павел Стасов]] — Саха АССР-га спортивнай ох сааннан ытыыны киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи.
* [[1949]] — [[Шейкин Юрий Ильич|Юрий Шейкин]] — аҕыйах ахсааннаах омуктар муусукаларын үөрэтэр чинчийээччи. АГИКИ преподавателэ.
* [[1975]] — [[Данилова Анна Николаевна|Анна Данилова]] — фольклорист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1977]] — [[Элвис Пресли]] — аатырбыт ырыаһыт, музыка суруйааччы.
* [[1981]] — Томмокко [[Захаров Виктор Николаевич|Виктор Захаров]] (07.02.1901 төр.) — Эмэлдьээктээҕи сүлүүдэлээх сири арыйбыт киһи. Амматтан төрүттээх дьон дьиэ кэргэнигэр Чекунда диэн билигин Хабаровскай кыраайга киирэр сиргэ төрөөбүтэ.
* [[2006]] — [[Варламова Анастасия Николаевна|Анастасия Варламова]] (23.03.1948 төр.) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 16]]</text>
      <sha1>jlc4n0wvf280utvvs9xyw3q6dm5wyhv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382861</id>
      <parentid>382860</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T21:35:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9685" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 228-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 229-c күнэ). Сыл бүтүө 137 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Габон}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (икки күн бэлиэтэнэр). Францияттан 1960 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр тутулуга суох буолбута
* {{Флагификация|Доминиканская Республика}} — [[Өрөспүүбүлүкэ сөргүтүллүбүт күнэ]]
* {{Флагификация|Италия}} — [[Сиенатааҕы Палио]] — сылга иккитэ буолар ат сүүрдүүтэ
* {{Флагификация|Кипр}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1960 с.)
* {{Флагификация|США}} — Салгын десааннын сэриилэрин күнэ&lt;ref&gt;[https://nationaldaycalendar.com/national-airborne-day-august-16/ NATIONAL AIRBORNE DAY - August 16 - National Day Calendar&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt;
* {{Флагификация|Парагвай}} — Оҕо күнэ. 1869 сыллаахха Акоста-Нью аттыгар кыргыһыыга улахан аҥаара 9-15 саастаах оҕолортон турар Парагвай сэриитин Бразилия уонна Аргентина сэриилэрэ кыргыбыттар.
* {{Флагификация|Япония}} — Гозан-но Окуриби (五 山 送 り 火), Киото куоракка буолар Обон бэстибээл түмүктүүр күнэ. Киото аттыгар баар хайаларга 5 баараҕай уот оттоллор.

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 1 сыл]] — Хань импиэрийэтигэр дьиҥнээхтик дойдуну салайан олорор Ван Ман былааһын бөҕөргөтөн маршал аатын ылбыт. Бу иннинэ аҕай өлбүт Ай Хань импэрээтэр оҕото суох этэ.
* [[1792]] — [[Робеспьер|Максимилиан де Робеспьер]] Сокуон мунньаҕар Париж коммунатын аатыттан өрөбөлүүссүйэ трибунаалын тэрийэри ирдээбит.
* [[1806]] — Селенга полкатыттан аҕыс рота Дьокуускайдааҕы уонна Охуоскайдааҕы мушкетердар полкаларын тэрийэргэ араарыллыбыттар.
&lt;!-- * [[1851]] — «Положение об управлении Якутской областью» диэн уурааҕынан [[Саха уобалаһа]] Иркутскай күбүөрүнэ састаабыттан таһаарыллыбыт уонна [[1852]] сыл тохсунньу 1 күнүттэн Илин Сибиирдээҕи генерал-губернаторство састаабыгар күбүөрүнэ бырааптаах уобалас буолбута. Чопчуланыахтаах: От ыйын 23 күнүн көр --&gt;
* [[1896]] — [[Канаада]] арҕаа өттүгэр Клондайк диэн үрэххэ кыһыл көмүс көстүбүт. Элбэх айымньыга, ол иһигэр [[Джек Лондон]] кинигэлэригэр ахтыллар «Көмүс үлүскэнэ» саҕаламмыт — сүүс тыһыынча киһи байар абылаҥар ылларан көмүс көрдүү аттаммыт. Бу күн билигин да Доусон куоратыгар киэҥник бэлиэтэнэр.
* [[1891]] — Цесаревич Николай (кэлин [[Николай II]] ыараахтааҕы) 10 ыйдаах Илиҥҥи айана түмүктэммит. Бу айан кэмигэр Японияҕа сылдьан цесаревич быһылааҥҥа түбэспитэ: дьоппуон полицейскайа саабыланнан кэрдэн өлөрө сатаабыта, төбөҕө бааһырдыбыта. Аҕыйах хонугунан 23 сааһын бэлиэтээн баран Владивостокка барбыта. Японияҕа сылдьар кэмигэр илиитигэр татуировка оҥотторбута биллэр. Сорох сылдьыбыт сирдэрэ: Триест (Италия), Эгиипэт, Ииндийэ, Цейлон, Сингапур, Бангкок, Сайгон, Япония, Владивосток, Хабаровскай, Благовещенскай, Иркутскай, Кроасноярскай, Томскай, Тобольскай, Омскай, Оренбург.
* [[1918]] — [[Байкал]] күөлүгэр Чехословак легиона уонна [[Кыһыл Аармыйа]] хараабылынан кыргыспыттар. Чехословактар түөрт гаубицалаах икки пароходтара Листвянкаттан кэлэн Мысовскай куораты уонна кыһыллар байыаннай хараабыл оҥостубут &quot;Байкал&quot; ледоколларын ытыалаабыттар. Түмүгэр кыһыллар &quot;Байкал&quot; ледоколлара тимирбит, [[Бабушкин (куорат)|Мысовскай]] порда уонна тимир суол вокзала урусхалламмыт.
* [[1926]] — Бүлүү [[Дьөккөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Дьөккөн]]үттөн төрүттээх [[Гоголев Степан Филиппович|Степан Гоголев]] Саха АССР юстициятын хамыһаара уонна борокуруора буолар.
* [[1930 сыл|1930]] — Бастакы өҥнөөх уонна саҥалаах ойуулук тахсыбыт. Ойуулугу урут [[Уолт Дисней]]ы кытта Микки Мауһу уруһуйдаабыт Аб Айверкс (Ub Iwerks) таһаарбыта, ойуулук аата &quot;Fiddlesticks&quot;, мусукаан баҕа туһунан.
* [[1946]] — Калькуттаҕа буолбут дьалхааҥҥа 72 чаас иһигэр 4000 тахса киһини өлөрбүттэр.
* [[1971]] — [[Баhрейн]] Британия протекторатыттан босхоломмут.
* [[1975]] — [[Австралия]] премьер-миниистирэ Гоф Уитлам гуринджи омуктарга сирдэрин төннөрөр сиэрэ-туома ыытыллыбыт. Бу омуктар сирдэрин кэлии үрүҥ дьон 19-с үйэ ортотугар былдьаабыттара. Сирдэрин төннөрөөрү 7 сыл тухары 200 ыал Уэйв-Хилл томторго мустан турууласпыттара. 1976 сыллаахха Австралия [[Түмэн|түмэн]]э төрүт омуктар тустарынан сокуон ылыммыта, сиргэ бырааптарын бигэргэппитэ. Билигин бу күн сылын ахсын бэлиэтэнэр.
* [[1994]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан &quot;[[Өлүөнэ туруук хайалара]]&quot; айылҕа паарката тэриллибит.
* [[2009]] — [[Дьамайка]] сүүрүүгэ [[Усейн Болт]] [[Берлин|Берлиҥҥэ]] буолбут [[Чэпчэки атлетика]]ҕа аан дойду чөмпүйэнээтигэр 100 миэтэрэни 9:58 куоһаран аан дойду рекордун олохтообут.
* [[2017]] — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах ''Минамата конвенцията'' күүһүгэр киирбит.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1936]] — Ньурба Чаппандатыгар [[Стасов Павел Михайлович|Павел Стасов]] — Саха АССР-га спортивнай ох сааннан ытыыны киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи.
* [[1949]] — [[Шейкин Юрий Ильич|Юрий Шейкин]] — аҕыйах ахсааннаах омуктар муусукаларын үөрэтэр чинчийээччи. АГИКИ преподавателэ.
* [[1975]] — [[Данилова Анна Николаевна|Анна Данилова]] — фольклорист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1977]] — [[Элвис Пресли]] — аатырбыт ырыаһыт, музыка суруйааччы.
* [[1981]] — Томмокко [[Захаров Виктор Николаевич|Виктор Захаров]] (07.02.1901 төр.) — Эмэлдьээктээҕи сүлүүдэлээх сири арыйбыт киһи. Амматтан төрүттээх дьон дьиэ кэргэнигэр Чекунда диэн билигин Хабаровскай кыраайга киирэр сиргэ төрөөбүтэ.
* [[2006]] — [[Варламова Анастасия Николаевна|Анастасия Варламова]] (23.03.1948 төр.) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 16]]</text>
      <sha1>hm4jlv6btul0m7qto3nqcety5ts6r9e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382862</id>
      <parentid>382861</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T21:36:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9685" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 228-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 229-c күнэ). Сыл бүтүө 137 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Габон}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (икки күн бэлиэтэнэр). Францияттан 1960 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр тутулуга суох буолбута
* {{Флагификация|Доминиканская Республика}} — [[Өрөспүүбүлүкэ сөргүтүллүбүт күнэ]]
* {{Флагификация|Италия}} — [[Сиенатааҕы Палио]] — сылга иккитэ буолар ат сүүрдүүтэ
* {{Флагификация|Кипр}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1960 с.)
* {{Флагификация|США}} — Салгын десааннын сэриилэрин күнэ&lt;ref&gt;[https://nationaldaycalendar.com/national-airborne-day-august-16/ NATIONAL AIRBORNE DAY - August 16 - National Day Calendar&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt;
* {{Флагификация|Парагвай}} — Оҕо күнэ. 1869 сыллаахха Акоста-Нью аттыгар кыргыһыыга улахан аҥаара 9-15 саастаах оҕолортон турар Парагвай сэриитин Бразилия уонна Аргентина сэриилэрэ кыргыбыттар.
* {{Флагификация|Япония}} — Гозан-но Окуриби (五 山 送 り 火), Киото куоракка буолар Обон бэстибээл түмүктүүр күнэ. Киото аттыгар баар хайаларга 5 баараҕай уот оттоллор.

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 1 сыл]] — Хань импиэрийэтигэр дьиҥнээхтик дойдуну салайан олорор Ван Ман былааһын бөҕөргөтөн маршал аатын ылбыт. Бу иннинэ аҕай өлбүт Ай Хань импэрээтэр оҕото суох этэ.
* [[1792]] — [[Робеспьер|Максимилиан де Робеспьер]] Сокуон мунньаҕар Париж коммунатын аатыттан өрөбөлүүссүйэ трибунаалын тэрийэри ирдээбит.
* [[1806]] — Селенга полкатыттан аҕыс рота Дьокуускайдааҕы уонна Охуоскайдааҕы мушкетердар полкаларын тэрийэргэ араарыллыбыттар.
&lt;!-- * [[1851]] — «Положение об управлении Якутской областью» диэн уурааҕынан [[Саха уобалаһа]] Иркутскай күбүөрүнэ састаабыттан таһаарыллыбыт уонна [[1852]] сыл тохсунньу 1 күнүттэн Илин Сибиирдээҕи генерал-губернаторство састаабыгар күбүөрүнэ бырааптаах уобалас буолбута. Чопчуланыахтаах: От ыйын 23 күнүн көр --&gt;
* [[1896]] — [[Канаада]] арҕаа өттүгэр Клондайк диэн үрэххэ кыһыл көмүс көстүбүт. Элбэх айымньыга, ол иһигэр [[Джек Лондон]] кинигэлэригэр ахтыллар «Көмүс үлүскэнэ» саҕаламмыт — сүүс тыһыынча киһи байар абылаҥар ылларан көмүс көрдүү аттаммыт. Бу күн билигин да Доусон куоратыгар киэҥник бэлиэтэнэр.
* [[1891]] — Цесаревич Николай (кэлин [[Николай II]] ыараахтааҕы) 10 ыйдаах Илиҥҥи айана түмүктэммит. Бу айан кэмигэр Японияҕа сылдьан цесаревич быһылааҥҥа түбэспитэ: дьоппуон полицейскайа саабыланнан кэрдэн өлөрө сатаабыта, төбөҕө бааһырдыбыта. Аҕыйах хонугунан 23 сааһын бэлиэтээн баран Владивостокка барбыта. Японияҕа сылдьар кэмигэр илиитигэр татуировка оҥотторбута биллэр. Сорох сылдьыбыт сирдэрэ: Триест (Италия), Эгиипэт, Ииндийэ, Цейлон, Сингапур, Бангкок, Сайгон, Япония, Владивосток, Хабаровскай, Благовещенскай, Иркутскай, Кроасноярскай, Томскай, Тобольскай, Омскай, Оренбург.
* [[1918]] — [[Байкал]] күөлүгэр Чехословак легиона уонна [[Кыһыл Аармыйа]] хараабылынан кыргыспыттар. Чехословактар түөрт гаубицалаах икки пароходтара Листвянкаттан кэлэн Мысовскай куораты уонна кыһыллар байыаннай хараабыл оҥостубут &quot;Байкал&quot; ледоколларын ытыалаабыттар. Түмүгэр кыһыллар &quot;Байкал&quot; ледоколлара тимирбит, [[Бабушкин (куорат)|Мысовскай]] порда уонна тимир суол вокзала урусхалламмыт.
* [[1926]] — Бүлүү [[Дьөккөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Дьөккөн]]үттэн төрүттээх [[Гоголев Степан Филиппович|Степан Гоголев]] Саха АССР юстициятын хамыһаара уонна борокуруора буолар.
* [[1930 сыл|1930]] — Бастакы өҥнөөх уонна саҥалаах ойуулук тахсыбыт. Ойуулугу урут [[Уолт Дисней]]ы кытта Микки Мауһу уруһуйдаабыт Аб Айверкс (Ub Iwerks) таһаарбыта, ойуулук аата &quot;Fiddlesticks&quot;, мусукаан баҕа туһунан.
* [[1946]] — Калькуттаҕа буолбут дьалхааҥҥа 72 чаас иһигэр 4000 тахса киһини өлөрбүттэр.
* [[1971]] — [[Баhрейн]] Британия протекторатыттан босхоломмут.
* [[1975]] — [[Австралия]] премьер-миниистирэ Гоф Уитлам гуринджи омуктарга сирдэрин төннөрөр сиэрэ-туома ыытыллыбыт. Бу омуктар сирдэрин кэлии үрүҥ дьон 19-с үйэ ортотугар былдьаабыттара. Сирдэрин төннөрөөрү 7 сыл тухары 200 ыал Уэйв-Хилл томторго мустан турууласпыттара. 1976 сыллаахха Австралия [[Түмэн|түмэн]]э төрүт омуктар тустарынан сокуон ылыммыта, сиргэ бырааптарын бигэргэппитэ. Билигин бу күн сылын ахсын бэлиэтэнэр.
* [[1994]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан &quot;[[Өлүөнэ туруук хайалара]]&quot; айылҕа паарката тэриллибит.
* [[2009]] — [[Дьамайка]] сүүрүүгэ [[Усейн Болт]] [[Берлин|Берлиҥҥэ]] буолбут [[Чэпчэки атлетика]]ҕа аан дойду чөмпүйэнээтигэр 100 миэтэрэни 9:58 куоһаран аан дойду рекордун олохтообут.
* [[2017]] — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах ''Минамата конвенцията'' күүһүгэр киирбит.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1936]] — Ньурба Чаппандатыгар [[Стасов Павел Михайлович|Павел Стасов]] — Саха АССР-га спортивнай ох сааннан ытыыны киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи.
* [[1949]] — [[Шейкин Юрий Ильич|Юрий Шейкин]] — аҕыйах ахсааннаах омуктар муусукаларын үөрэтэр чинчийээччи. АГИКИ преподавателэ.
* [[1975]] — [[Данилова Анна Николаевна|Анна Данилова]] — фольклорист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1977]] — [[Элвис Пресли]] — аатырбыт ырыаһыт, музыка суруйааччы.
* [[1981]] — Томмокко [[Захаров Виктор Николаевич|Виктор Захаров]] (07.02.1901 төр.) — Эмэлдьээктээҕи сүлүүдэлээх сири арыйбыт киһи. Амматтан төрүттээх дьон дьиэ кэргэнигэр Чекунда диэн билигин Хабаровскай кыраайга киирэр сиргэ төрөөбүтэ.
* [[2006]] — [[Варламова Анастасия Николаевна|Анастасия Варламова]] (23.03.1948 төр.) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 16]]</text>
      <sha1>66zm8zvcvcbpz4bqopc5mmnm5rxanbi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382863</id>
      <parentid>382862</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T21:38:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9728" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 228-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 229-c күнэ). Сыл бүтүө 137 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Габон}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (икки күн бэлиэтэнэр). Францияттан 1960 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр тутулуга суох буолбута
* {{Флагификация|Доминиканская Республика}} — [[Өрөспүүбүлүкэ сөргүтүллүбүт күнэ]]
* {{Флагификация|Италия}} — [[Сиенатааҕы Палио]] — сылга иккитэ буолар ат сүүрдүүтэ
* {{Флагификация|Кипр}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1960 с.)
* {{Флагификация|США}} — Салгын десааннын сэриилэрин күнэ&lt;ref&gt;[https://nationaldaycalendar.com/national-airborne-day-august-16/ NATIONAL AIRBORNE DAY - August 16 - National Day Calendar&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt;
* {{Флагификация|Парагвай}} — Оҕо күнэ. 1869 сыллаахха Акоста-Нью аттыгар кыргыһыыга улахан аҥаара 9-15 саастаах оҕолортон турар Парагвай сэриитин Бразилия уонна Аргентина сэриилэрэ кыргыбыттар.
* {{Флагификация|Япония}} — Гозан-но Окуриби (五 山 送 り 火), Киото куоракка буолар Обон бэстибээл түмүктүүр күнэ. Киото аттыгар баар хайаларга 5 баараҕай уот оттоллор.

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 1 сыл]] — Хань импиэрийэтигэр дьиҥнээхтик дойдуну салайан олорор Ван Ман былааһын бөҕөргөтөн маршал аатын ылбыт. Бу иннинэ аҕай өлбүт Ай Хань импэрээтэр оҕото суох этэ.
* [[1792]] — [[Робеспьер|Максимилиан де Робеспьер]] Сокуон мунньаҕар Париж коммунатын аатыттан өрөбөлүүссүйэ трибунаалын тэрийэри ирдээбит.
* [[1806]] — Селенга полкатыттан аҕыс рота Дьокуускайдааҕы уонна Охуоскайдааҕы мушкетердар полкаларын тэрийэргэ араарыллыбыттар.
&lt;!-- * [[1851]] — «Положение об управлении Якутской областью» диэн уурааҕынан [[Саха уобалаһа]] Иркутскай күбүөрүнэ састаабыттан таһаарыллыбыт уонна [[1852]] сыл тохсунньу 1 күнүттэн Илин Сибиирдээҕи генерал-губернаторство састаабыгар күбүөрүнэ бырааптаах уобалас буолбута. Чопчуланыахтаах: От ыйын 23 күнүн көр --&gt;
* [[1896]] — [[Канаада]] арҕаа өттүгэр Клондайк диэн үрэххэ кыһыл көмүс көстүбүт. Элбэх айымньыга, ол иһигэр [[Джек Лондон]] кинигэлэригэр ахтыллар «Көмүс үлүскэнэ» саҕаламмыт — сүүс тыһыынча киһи байар абылаҥар ылларан көмүс көрдүү аттаммыт. Бу күн билигин да Доусон куоратыгар киэҥник бэлиэтэнэр.
* [[1891]] — Цесаревич Николай (кэлин [[Николай II]] ыараахтааҕы) 10 ыйдаах Илиҥҥи айана түмүктэммит. Бу айан кэмигэр Японияҕа сылдьан цесаревич быһылааҥҥа түбэспитэ: дьоппуон полицейскайа саабыланнан кэрдэн өлөрө сатаабыта, төбөҕө бааһырдыбыта. Аҕыйах хонугунан 23 сааһын бэлиэтээн баран Владивостокка барбыта. Японияҕа сылдьар кэмигэр илиитигэр татуировка оҥотторбута биллэр. Сорох сылдьыбыт сирдэрэ: Триест (Италия), Эгиипэт, Ииндийэ, Цейлон, Сингапур, Бангкок, Сайгон, Япония, Владивосток, Хабаровскай, Благовещенскай, Иркутскай, Кроасноярскай, Томскай, Тобольскай, Омскай, Оренбург.
* [[1918]] — [[Байкал]] күөлүгэр Чехословак легиона уонна [[Кыһыл Аармыйа]] хараабылынан кыргыспыттар. Чехословактар түөрт гаубицалаах икки пароходтара Листвянкаттан кэлэн Мысовскай куораты уонна кыһыллар байыаннай хараабыл оҥостубут &quot;Байкал&quot; ледоколларын ытыалаабыттар. Түмүгэр кыһыллар &quot;Байкал&quot; ледоколлара тимирбит, [[Бабушкин (куорат)|Мысовскай]] порда уонна тимир суол вокзала урусхалламмыт.
* [[1926]] — Бүлүү [[Дьөккөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Дьөккөн]]үттэн төрүттээх [[Гоголев Степан Филиппович|Степан Гоголев]] Саха АССР юстициятын хамыһаара уонна борокуруора буолар.
* [[1930 сыл|1930]] — Бастакы өҥнөөх уонна саҥалаах ойуулук тахсыбыт. Ойуулугу урут [[Уолт Дисней]]ы кытта Микки Мауһу уруһуйдаабыт Аб Айверкс (Ub Iwerks) таһаарбыта, ойуулук аата &quot;Fiddlesticks&quot;, мусукаан баҕа туһунан.
* [[1946]] — Калькуттаҕа буолбут дьалхааҥҥа 72 чаас иһигэр 4000 тахса киһини өлөрбүттэр.
* [[1971]] — [[Баhрейн]] Британия протекторатыттан босхоломмут.
* [[1975]] — [[Австралия]] премьер-миниистирэ Гоф Уитлам гуринджи омуктарга сирдэрин төннөрөр сиэрэ-туома ыытыллыбыт. Бу омуктар сирдэрин кэлии үрүҥ дьон 19-с үйэ ортотугар былдьаабыттара. Сирдэрин төннөрөөрү 7 сыл тухары 200 ыал Уэйв-Хилл томторго мустан турууласпыттара. Бу түбэлтэ дьайыытынан 1976 сыллаахха Австралия [[Түмэн|түмэн]]э төрүт омуктар тустарынан сокуон ылыммыта, сиргэ бырааптарын бигэргэппитэ. Билигин бу күн сылын ахсын бэлиэтэнэр.
* [[1994]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан &quot;[[Өлүөнэ туруук хайалара]]&quot; айылҕа паарката тэриллибит.
* [[2009]] — [[Дьамайка]] сүүрүүгэ [[Усейн Болт]] [[Берлин|Берлиҥҥэ]] буолбут [[Чэпчэки атлетика]]ҕа аан дойду чөмпүйэнээтигэр 100 миэтэрэни 9:58 куоһаран аан дойду рекордун олохтообут.
* [[2017]] — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах ''Минамата конвенцията'' күүһүгэр киирбит.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1936]] — Ньурба Чаппандатыгар [[Стасов Павел Михайлович|Павел Стасов]] — Саха АССР-га спортивнай ох сааннан ытыыны киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи.
* [[1949]] — [[Шейкин Юрий Ильич|Юрий Шейкин]] — аҕыйах ахсааннаах омуктар муусукаларын үөрэтэр чинчийээччи. АГИКИ преподавателэ.
* [[1975]] — [[Данилова Анна Николаевна|Анна Данилова]] — фольклорист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1977]] — [[Элвис Пресли]] — аатырбыт ырыаһыт, музыка суруйааччы.
* [[1981]] — Томмокко [[Захаров Виктор Николаевич|Виктор Захаров]] (07.02.1901 төр.) — Эмэлдьээктээҕи сүлүүдэлээх сири арыйбыт киһи. Амматтан төрүттээх дьон дьиэ кэргэнигэр Чекунда диэн билигин Хабаровскай кыраайга киирэр сиргэ төрөөбүтэ.
* [[2006]] — [[Варламова Анастасия Николаевна|Анастасия Варламова]] (23.03.1948 төр.) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 16]]</text>
      <sha1>5lgwt8zp73pnc41ga43svr6tajzzl42</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382868</id>
      <parentid>382863</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T00:38:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9823" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 228-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 229-c күнэ). Сыл бүтүө 137 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Габон}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (икки күн бэлиэтэнэр). Францияттан 1960 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр тутулуга суох буолбута
* {{Флагификация|Доминиканская Республика}} — [[Өрөспүүбүлүкэ сөргүтүллүбүт күнэ]]
* {{Флагификация|Италия}} — [[Сиенатааҕы Палио]] — сылга иккитэ буолар ат сүүрдүүтэ
* {{Флагификация|Кипр}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1960 с.)
* {{Флагификация|США}} — Салгын десааннын сэриилэрин күнэ&lt;ref&gt;[https://nationaldaycalendar.com/national-airborne-day-august-16/ NATIONAL AIRBORNE DAY - August 16 - National Day Calendar&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt;
* {{Флагификация|Парагвай}} — Оҕо күнэ. 1869 сыллаахха Акоста-Нью аттыгар кыргыһыыга улахан аҥаара 9-15 саастаах оҕолортон турар Парагвай сэриитин Бразилия уонна Аргентина сэриилэрэ кыргыбыттар.
* {{Флагификация|Япония}} — Гозан-но Окуриби (五 山 送 り 火), Киото куоракка буолар Обон бэстибээл түмүктүүр күнэ. Киото аттыгар баар хайаларга 5 баараҕай уот оттоллор.

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 1 сыл]] — Хань импиэрийэтигэр дьиҥнээхтик дойдуну салайан олорор Ван Ман былааһын бөҕөргөтөн маршал аатын ылбыт. Бу иннинэ аҕай өлбүт Ай Хань импэрээтэр оҕото суох этэ.
* [[1792]] — [[Робеспьер|Максимилиан де Робеспьер]] Сокуон мунньаҕар Париж коммунатын аатыттан өрөбөлүүссүйэ трибунаалын тэрийэри ирдээбит.
* [[1806]] — Селенга полкатыттан аҕыс рота Дьокуускайдааҕы уонна Охуоскайдааҕы мушкетердар полкаларын тэрийэргэ араарыллыбыттар.
&lt;!-- * [[1851]] — «Положение об управлении Якутской областью» диэн уурааҕынан [[Саха уобалаһа]] Иркутскай күбүөрүнэ састаабыттан таһаарыллыбыт уонна [[1852]] сыл тохсунньу 1 күнүттэн Илин Сибиирдээҕи генерал-губернаторство састаабыгар күбүөрүнэ бырааптаах уобалас буолбута. Чопчуланыахтаах: От ыйын 23 күнүн көр --&gt;
* [[1896]] — [[Канаада]] арҕаа өттүгэр Клондайк диэн үрэххэ кыһыл көмүс көстүбүт. Элбэх айымньыга, ол иһигэр [[Джек Лондон]] кинигэлэригэр ахтыллар «Көмүс үлүскэнэ» саҕаламмыт — сүүс тыһыынча киһи байар абылаҥар ылларан көмүс көрдүү аттаммыт. Бу күн билигин да Доусон куоратыгар киэҥник бэлиэтэнэр.
* [[1891]] — Цесаревич Николай (кэлин [[Николай II]] ыараахтааҕы) 10 ыйдаах Илиҥҥи айана түмүктэммит. Бу айан кэмигэр Японияҕа сылдьан цесаревич быһылааҥҥа түбэспитэ: дьоппуон полицейскайа саабыланнан кэрдэн өлөрө сатаабыта, төбөҕө бааһырдыбыта. Аҕыйах хонугунан 23 сааһын бэлиэтээн баран Владивостокка барбыта. Японияҕа сылдьар кэмигэр илиитигэр татуировка оҥотторбута биллэр. Сорох сылдьыбыт сирдэрэ: Триест (Италия), Эгиипэт, Ииндийэ, Цейлон, Сингапур, Бангкок, Сайгон, Япония, Владивосток, Хабаровскай, Благовещенскай, Иркутскай, Кроасноярскай, Томскай, Тобольскай, Омскай, Оренбург.
* [[1918]] — [[Байкал]] күөлүгэр Чехословак легиона уонна [[Кыһыл Аармыйа]] хараабылынан кыргыспыттар. Чехословактар түөрт гаубицалаах икки пароходтара Листвянкаттан кэлэн Мысовскай куораты уонна кыһыллар байыаннай хараабыл оҥостубут &quot;Байкал&quot; ледоколларын ытыалаабыттар. Түмүгэр кыһыллар &quot;Байкал&quot; ледоколлара тимирбит, [[Бабушкин (куорат)|Мысовскай]] порда уонна тимир суол вокзала урусхалламмыт.
* [[1926]] — Бүлүү [[Дьөккөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Дьөккөн]]үттэн төрүттээх [[Гоголев Степан Филиппович|Степан Гоголев]] Саха АССР юстициятын хамыһаара уонна борокуруора буолар.
* [[1930 сыл|1930]] — Бастакы өҥнөөх уонна саҥалаах ойуулук тахсыбыт. Ойуулугу урут [[Уолт Дисней]]ы кытта Микки Мауһу уруһуйдаабыт Аб Айверкс (Ub Iwerks) таһаарбыта, ойуулук аата &quot;Fiddlesticks&quot;, мусукаан баҕа туһунан.
* [[1946]] — Калькуттаҕа буолбут дьалхааҥҥа 72 чаас иһигэр 4000 тахса киһини өлөрбүттэр.
* [[1971]] — [[Баhрейн]] Британия протекторатыттан босхоломмут.
* [[1975]] — [[Австралия]] премьер-миниистирэ Гоф Уитлам гуринджи омуктарга сирдэрин төннөрөр сиэрэ-туома ыытыллыбыт. Бу омуктар сирдэрин кэлии үрүҥ дьон 19-с үйэ ортотугар былдьаабыттара. Сирдэрин төннөрөөрү 7 сыл тухары 200 ыал Уэйв-Хилл томторго мустан турууласпыттара. Бу түбэлтэ дьайыытынан 1976 сыллаахха Австралия [[Түмэн|түмэн]]э төрүт омуктар тустарынан сокуон ылыммыта, сиргэ бырааптарын бигэргэппитэ. Билигин бу күн сылын ахсын бэлиэтэнэр.
* [[1994]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан &quot;[[Өлүөнэ туруук хайалара]]&quot; айылҕа паарката тэриллибит.
* [[1997 сыл|1997]] — [[Томмот|Томмокко]] тимир суол кэлбит.
* [[2009]] — [[Дьамайка]] сүүрүүгэ [[Усейн Болт]] [[Берлин|Берлиҥҥэ]] буолбут [[Чэпчэки атлетика]]ҕа аан дойду чөмпүйэнээтигэр 100 миэтэрэни 9:58 куоһаран аан дойду рекордун олохтообут.
* [[2017]] — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах ''Минамата конвенцията'' күүһүгэр киирбит.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1936]] — Ньурба Чаппандатыгар [[Стасов Павел Михайлович|Павел Стасов]] — Саха АССР-га спортивнай ох сааннан ытыыны киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи.
* [[1949]] — [[Шейкин Юрий Ильич|Юрий Шейкин]] — аҕыйах ахсааннаах омуктар муусукаларын үөрэтэр чинчийээччи. АГИКИ преподавателэ.
* [[1975]] — [[Данилова Анна Николаевна|Анна Данилова]] — фольклорист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1977]] — [[Элвис Пресли]] — аатырбыт ырыаһыт, музыка суруйааччы.
* [[1981]] — Томмокко [[Захаров Виктор Николаевич|Виктор Захаров]] (07.02.1901 төр.) — Эмэлдьээктээҕи сүлүүдэлээх сири арыйбыт киһи. Амматтан төрүттээх дьон дьиэ кэргэнигэр Чекунда диэн билигин Хабаровскай кыраайга киирэр сиргэ төрөөбүтэ.
* [[2006]] — [[Варламова Анастасия Николаевна|Анастасия Варламова]] (23.03.1948 төр.) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 16]]</text>
      <sha1>2bumpgdnp2uhbqzy6uorpnlbqovpkbj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382869</id>
      <parentid>382868</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T00:47:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Түбэлтэлэр */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10357" xml:space="preserve">'''Атырдьах ыйын 16''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 228-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 229-c күнэ). Сыл бүтүө 137 күн баар.

== Бэлиэ күннэр ==
* {{Флагификация|Габон}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (икки күн бэлиэтэнэр). Францияттан 1960 сыл атырдьах ыйын 17 күнүгэр тутулуга суох буолбута
* {{Флагификация|Доминиканская Республика}} — [[Өрөспүүбүлүкэ сөргүтүллүбүт күнэ]]
* {{Флагификация|Италия}} — [[Сиенатааҕы Палио]] — сылга иккитэ буолар ат сүүрдүүтэ
* {{Флагификация|Кипр}} — Тутулуга суох буолуу күнэ (Британияттан 1960 с.)
* {{Флагификация|США}} — Салгын десааннын сэриилэрин күнэ&lt;ref&gt;[https://nationaldaycalendar.com/national-airborne-day-august-16/ NATIONAL AIRBORNE DAY - August 16 - National Day Calendar&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt;
* {{Флагификация|Парагвай}} — Оҕо күнэ. 1869 сыллаахха Акоста-Нью аттыгар кыргыһыыга улахан аҥаара 9-15 саастаах оҕолортон турар Парагвай сэриитин Бразилия уонна Аргентина сэриилэрэ кыргыбыттар.
* {{Флагификация|Япония}} — Гозан-но Окуриби (五 山 送 り 火), Киото куоракка буолар Обон бэстибээл түмүктүүр күнэ. Киото аттыгар баар хайаларга 5 баараҕай уот оттоллор.

== Түбэлтэлэр ==
* [[Б.э.и. 1 сыл]] — Хань импиэрийэтигэр дьиҥнээхтик дойдуну салайан олорор Ван Ман былааһын бөҕөргөтөн маршал аатын ылбыт. Бу иннинэ аҕай өлбүт Ай Хань импэрээтэр оҕото суох этэ.
* [[1792]] — [[Робеспьер|Максимилиан де Робеспьер]] Сокуон мунньаҕар Париж коммунатын аатыттан өрөбөлүүссүйэ трибунаалын тэрийэри ирдээбит.
* [[1806]] — Селенга полкатыттан аҕыс рота Дьокуускайдааҕы уонна Охуоскайдааҕы мушкетердар полкаларын тэрийэргэ араарыллыбыттар.
&lt;!-- * [[1851]] — «Положение об управлении Якутской областью» диэн уурааҕынан [[Саха уобалаһа]] Иркутскай күбүөрүнэ састаабыттан таһаарыллыбыт уонна [[1852]] сыл тохсунньу 1 күнүттэн Илин Сибиирдээҕи генерал-губернаторство састаабыгар күбүөрүнэ бырааптаах уобалас буолбута. Чопчуланыахтаах: От ыйын 23 күнүн көр --&gt;
* [[1896]] — [[Канаада]] арҕаа өттүгэр Клондайк диэн үрэххэ кыһыл көмүс көстүбүт. Элбэх айымньыга, ол иһигэр [[Джек Лондон]] кинигэлэригэр ахтыллар «Көмүс үлүскэнэ» саҕаламмыт — сүүс тыһыынча киһи байар абылаҥар ылларан көмүс көрдүү аттаммыт. Бу күн билигин да Доусон куоратыгар киэҥник бэлиэтэнэр.
* [[1891]] — Цесаревич Николай (кэлин [[Николай II]] ыараахтааҕы) 10 ыйдаах Илиҥҥи айана түмүктэммит. Бу айан кэмигэр Японияҕа сылдьан цесаревич быһылааҥҥа түбэспитэ: дьоппуон полицейскайа саабыланнан кэрдэн өлөрө сатаабыта, төбөҕө бааһырдыбыта. Аҕыйах хонугунан 23 сааһын бэлиэтээн баран Владивостокка барбыта. Японияҕа сылдьар кэмигэр илиитигэр татуировка оҥотторбута биллэр. Сорох сылдьыбыт сирдэрэ: Триест (Италия), Эгиипэт, Ииндийэ, Цейлон, Сингапур, Бангкок, Сайгон, Япония, Владивосток, Хабаровскай, Благовещенскай, Иркутскай, Кроасноярскай, Томскай, Тобольскай, Омскай, Оренбург.
* [[1918]] — [[Байкал]] күөлүгэр Чехословак легиона уонна [[Кыһыл Аармыйа]] хараабылынан кыргыспыттар. Чехословактар түөрт гаубицалаах икки пароходтара Листвянкаттан кэлэн Мысовскай куораты уонна кыһыллар байыаннай хараабыл оҥостубут &quot;Байкал&quot; ледоколларын ытыалаабыттар. Түмүгэр кыһыллар &quot;Байкал&quot; ледоколлара тимирбит, [[Бабушкин (куорат)|Мысовскай]] порда уонна тимир суол вокзала урусхалламмыт.
* [[1926]] — Бүлүү [[Дьөккөн нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Дьөккөн]]үттэн төрүттээх [[Гоголев Степан Филиппович|Степан Гоголев]] Саха АССР юстициятын хамыһаара уонна борокуруора буолар.
* [[1930 сыл|1930]] — Бастакы өҥнөөх уонна саҥалаах ойуулук тахсыбыт. Ойуулугу урут [[Уолт Дисней]]ы кытта Микки Мауһу уруһуйдаабыт Аб Айверкс (Ub Iwerks) таһаарбыта, ойуулук аата &quot;Fiddlesticks&quot;, мусукаан баҕа туһунан.
* [[1946]] — Калькуттаҕа буолбут дьалхааҥҥа 72 чаас иһигэр 4000 тахса киһини өлөрбүттэр.
* [[1971]] — [[Баhрейн]] Британия протекторатыттан босхоломмут.
* [[1975]] — [[Австралия]] премьер-миниистирэ Гоф Уитлам гуринджи омуктарга сирдэрин төннөрөр сиэрэ-туома ыытыллыбыт. Бу омуктар сирдэрин кэлии үрүҥ дьон 19-с үйэ ортотугар былдьаабыттара. Сирдэрин төннөрөөрү 7 сыл тухары 200 ыал Уэйв-Хилл томторго мустан турууласпыттара. Бу түбэлтэ дьайыытынан 1976 сыллаахха Австралия [[Түмэн|түмэн]]э төрүт омуктар тустарынан сокуон ылыммыта, сиргэ бырааптарын бигэргэппитэ. Билигин бу күн сылын ахсын бэлиэтэнэр.
* [[1989 сыл|1989]] — Дьокуускайга мэдиссиинэ киинин тутар туһунан Саха АССР миниистирдэрин сэбиэтин уурааҕа тахсыбыт. Уураахха &quot;Фарус&quot;, &quot;Поленски уонна Золнер&quot; хампаанньалар уонна Австрия &quot;Кредитанштальт&quot; баана ахтыллаллар. Тутуу хантараагын сыаната 895 мөл. Австрия шиллинигэр тэҥнэһэрэ ыйыллар.
* [[1994]] — Саха Өрөспүүбүлүкэтин бэрэсидьиэнин уурааҕынан &quot;[[Өлүөнэ туруук хайалара]]&quot; айылҕа паарката тэриллибит.
* [[1997 сыл|1997]] — [[Томмот|Томмокко]] тимир суол кэлбит.
* [[2009]] — [[Дьамайка]] сүүрүүгэ [[Усейн Болт]] [[Берлин|Берлиҥҥэ]] буолбут [[Чэпчэки атлетика]]ҕа аан дойду чөмпүйэнээтигэр 100 миэтэрэни 9:58 куоһаран аан дойду рекордун олохтообут.
* [[2017]] — Аан дойдуга ртуть туттуллуутун аҕыйатар сыаллаах ''Минамата конвенцията'' күүһүгэр киирбит.

== Төрөөбүттэр ==
* [[1936]] — Ньурба Чаппандатыгар [[Стасов Павел Михайлович|Павел Стасов]] — Саха АССР-га спортивнай ох сааннан ытыыны киллэрбит уонна сайыннарбыт киһи.
* [[1949]] — [[Шейкин Юрий Ильич|Юрий Шейкин]] — аҕыйах ахсааннаах омуктар муусукаларын үөрэтэр чинчийээччи. АГИКИ преподавателэ.
* [[1975]] — [[Данилова Анна Николаевна|Анна Данилова]] — фольклорист учуонай, филология билимин хандьыдаата.

== Өлбүттэр ==
* [[1977]] — [[Элвис Пресли]] — аатырбыт ырыаһыт, музыка суруйааччы.
* [[1981]] — Томмокко [[Захаров Виктор Николаевич|Виктор Захаров]] (07.02.1901 төр.) — Эмэлдьээктээҕи сүлүүдэлээх сири арыйбыт киһи. Амматтан төрүттээх дьон дьиэ кэргэнигэр Чекунда диэн билигин Хабаровскай кыраайга киирэр сиргэ төрөөбүтэ.
* [[2006]] — [[Варламова Анастасия Николаевна|Анастасия Варламова]] (23.03.1948 төр.) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.


{{ыйдар}}

[[Категория:Атырдьах ыйын 16]]</text>
      <sha1>a29xi4cufk3stnnp2ymgfs0qdeubbyg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жак Картье</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10372</id>
    <revision>
      <id>382854</id>
      <parentid>345760</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T12:52:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Wilfredor</username>
        <id>8775</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]])  [[File:Jacques Cartier 1851-1852.png]] → [[File:Jacques Cartier 1851-1852.jpg]] Original colors and best image quality</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1148" xml:space="preserve">{{Infobox Person
| name        = Жак Картье
| image       = Jacques Cartier 1851-1852.jpg
| caption     = 
| birth_date  = [[Ахсынньы 31]], [[1491]]
| birth_place = [[Сен-Мало]], [[Франция]]
| death_date  = [[Балаҕан ыйын 1]], [[1557]]
| death_place = [[Сен-Мало]], [[Франция]]
| known_for   = [[Хоту Америка]] иhигэр сылдьыбыт бастакы [[Эуропа]] киhитэ. [[Канада]]ны [[Франция]]ҕа бас билиннэрбитэ.
| occupation  = Француз [[навигатор]]а уонна [[чинчийээччи]]тэ
}}

'''Жак Картье''' (''Jacques Cartier'', [[Ахсынньы 31]], [[1491]] — [[Балаҕан ыйын 1]], [[1557]]) диэн билиҥҥи [[Канада]] сирин [[Франция]]ҕа бас билиннэрбит француз [[чинчийээччи]]тэ. [[Сент Лоренс хомото|Сен Лоренс хомотун]] уонна [[Сент Лоренс өрүс]] кытылларын хаартаҕа бэлиэтээбитэ.

[[Категория:Чинчийээччилэр]]</text>
      <sha1>1w58z5pzx31gbhbp7w78qmt6x60wo2b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сырдыына уонна сэттэ дьибэрдэр</title>
    <ns>0</ns>
    <id>47953</id>
    <revision>
      <id>382874</id>
      <parentid>369213</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T01:30:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Lysenko97</username>
        <id>20529</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="528" xml:space="preserve">'''Сырдыына уонна сэттэ дьибэрдэр''' ({{lang-en|Snow White and the Seven Dwarfs}}), Уолт Дисней бэйэтэ уонна [[Walt Disney]] бастакы толору оҥоһуллубут мультига буолар 1937 сыллаахха. Бастакы көстүүтэ [[Лос Анджелес]] куоратка буолар. 

Сүжетка Сырдыына тыаҕа [[дьибэр]]дэри көссөр, куһаҕан Ыраахтааҕы дьахтарыттан куотан.</text>
      <sha1>5e86f6ybzzy5xvjqayf19fawyp5onzo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Халыып:Potd/2022-08-19 (sah)</title>
    <ns>10</ns>
    <id>50184</id>
    <revision>
      <id>382855</id>
      <timestamp>2022-08-15T17:26:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>4562</id>
      </contributor>
      <comment>'Бутон хосты, садовый резерват Йонкерваллеи, Фрисландия, Нидерланды' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="123" xml:space="preserve">Бутон хосты, садовый резерват Йонкерваллеи, Фрисландия, Нидерланды</text>
      <sha1>ky7sa5p3nkz19fwfvjc9lhvdrt3aksy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Халыып:Potd/2022-08-19</title>
    <ns>10</ns>
    <id>50185</id>
    <revision>
      <id>382856</id>
      <timestamp>2022-08-15T17:26:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>4562</id>
      </contributor>
      <comment>'Ontluikende bloemknoppen van een Hosta 'June'. 21-07-2020 (d.j.b.) 01.jpg' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73" xml:space="preserve">Ontluikende bloemknoppen van een Hosta 'June'. 21-07-2020 (d.j.b.) 01.jpg</text>
      <sha1>f6ptrvwwvczwbw00bl4m4tk9qc6nvlx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Винокуров Петр Васильевич</title>
    <ns>0</ns>
    <id>50186</id>
    <revision>
      <id>382873</id>
      <timestamp>2022-08-16T01:17:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>''''Винокуров Петр Васильевич''' — устуорук, кыраайы үөрэтээччи, түмэлдьит (музеевед), устуоруйа билимин хандьыдаата.  Кэбээйи улууһуттан төрүттээх.  1974 с. СГУ историческай салаатын бүтэрэн Ем. Ярославскай аатынан кыраайы үөрэтэр музейг...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="629" xml:space="preserve">'''Винокуров Петр Васильевич''' — устуорук, кыраайы үөрэтээччи, түмэлдьит (музеевед), устуоруйа билимин хандьыдаата.

Кэбээйи улууһуттан төрүттээх.

1974 с. СГУ историческай салаатын бүтэрэн Ем. Ярославскай аатынан кыраайы үөрэтэр музейга үлэлии киирбит&lt;ref&gt;http://yakutmuseum.ru/stati/billiileeh-kyraajy-reteechchi-muzejshhik-p-v-vinokurov-syrdyk-kerie-iger/&lt;/ref&gt;.

[[Категория:Дьон алпаабытынан]]</text>
      <sha1>sim54avtzeojpt27bchg1q5u0wq813p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382875</id>
      <parentid>382873</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T01:30:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2260" xml:space="preserve">'''Винокуров Петр Васильевич''' — устуорук, кыраайы үөрэтээччи, түмэлдьит (музеевед), устуоруйа билимин хандьыдаата.

Кэбээйи улууһуттан төрүттээх.

1974 с. СГУ историческай салаатын бүтэрэн Ем. Ярославскай аатынан кыраайы үөрэтэр музейга үлэлии киирбит&lt;ref&gt;http://yakutmuseum.ru/stati/billiileeh-kyraajy-reteechchi-muzejshhik-p-v-vinokurov-syrdyk-kerie-iger/&lt;/ref&gt;.  1996 с. &quot;Саха сиригэр түмэллэр үөскээһиннэрэ уонна сайдыылара (80-с сс. ортолоруттан 1980 с. диэри)&quot; ({{lang-ru|Становление и развитие музейного дела в Якутии (середина 80-х годов – 1980 г.}}) диэн тиэмэҕэ хандьыдаакка диссэртээссийэтин көмүскээбит.

== Кинигэлэрэ ==
* Винокуров, Петр Васильевич. Музеи Якутии : ист. очерк / П.В. Винокуров. - Якутск : Кн. издательство, 1991. - 155 с. - ISBN 5-7696-0098-5
* Винокуров, Петр Васильевич. Сэсэн Боло: известный и неизвестный : монография / П.В. Винокуров ; М-во культуры респ. Саха (Якутия). - Якутск : Ситим, 1993. - 56 с. : фото. - ISBN 5-88080-036-6
* Краеведы Якутии : биографический справочник / [сост.: П. В. Винокуров, Н. К. Гоголева]. - Якутск : Бичик.   Вып. 2. - 2011. - 253, [1] с. : ил. - 1000 экз. - ISBN 978-5-7696-3498-7 (в пер.)
* Краеведы Якутии : биобиблиографический справочник / Якут. гос. объед. музей истории и культуры народов Севера им. Ем. Ярославского ; [гл. ред. Е.С. Шишигин, сост.: П. В. Винокуров]. - Якутск : Бичик, 2007, ISBN  5-7696-2593-7

[[Категория:Дьон алпаабытынан]]</text>
      <sha1>mgr7w45gugx88xsjohi32j26pt2qf5d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>382876</id>
      <parentid>382875</parentid>
      <timestamp>2022-08-16T01:33:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>HalanTul</username>
        <id>51</id>
      </contributor>
      <comment>/* Кинигэлэрэ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2525" xml:space="preserve">'''Винокуров Петр Васильевич''' — устуорук, кыраайы үөрэтээччи, түмэлдьит (музеевед), устуоруйа билимин хандьыдаата.

Кэбээйи улууһуттан төрүттээх.

1974 с. СГУ историческай салаатын бүтэрэн Ем. Ярославскай аатынан кыраайы үөрэтэр музейга үлэлии киирбит&lt;ref&gt;http://yakutmuseum.ru/stati/billiileeh-kyraajy-reteechchi-muzejshhik-p-v-vinokurov-syrdyk-kerie-iger/&lt;/ref&gt;.  1996 с. &quot;Саха сиригэр түмэллэр үөскээһиннэрэ уонна сайдыылара (80-с сс. ортолоруттан 1980 с. диэри)&quot; ({{lang-ru|Становление и развитие музейного дела в Якутии (середина 80-х годов – 1980 г.}}) диэн тиэмэҕэ хандьыдаакка диссэртээссийэтин көмүскээбит.

== Кинигэлэрэ ==
* Краеведы  Якутии. / В  надзагл.:  Якутский  госуд. объединенный  музей  истории  и  культуры  народов Севера  им.  Ем.Ярославского. — Якутск,  1990,  68  с.
* Винокуров, Петр Васильевич. Музеи Якутии : ист. очерк / П.В. Винокуров. - Якутск : Кн. издательство, 1991. - 155 с. - ISBN 5-7696-0098-5
* Винокуров, Петр Васильевич. Сэсэн Боло: известный и неизвестный : монография / П.В. Винокуров ; М-во культуры респ. Саха (Якутия). - Якутск : Ситим, 1993. - 56 с. : фото. - ISBN 5-88080-036-6
* Краеведы Якутии : биографический справочник / [сост.: П. В. Винокуров, Н. К. Гоголева]. - Якутск : Бичик.   Вып. 2. - 2011. - 253, [1] с. : ил. - 1000 экз. - ISBN 978-5-7696-3498-7 (в пер.)
* Краеведы Якутии : биобиблиографический справочник / Якут. гос. объед. музей истории и культуры народов Севера им. Ем. Ярославского ; [гл. ред. Е.С. Шишигин, сост.: П. В. Винокуров]. - Якутск : Бичик, 2007, ISBN  5-7696-2593-7

[[Категория:Дьон алпаабытынан]]</text>
      <sha1>rar157gy2smpw4bot7p334hj0xdez3r</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>