Бикипиэдьийэ sahwiki https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D2%AF%D1%80%D2%AF%D0%BD_%D1%81%D0%B8%D1%80%D1%8D%D0%B9 MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Миэдьийэ Аналлаах Ырытыы Кыттааччы Кыттааччы ырытыыта Бикипиэдьийэ Бикипиэдьийэ ырытыыта Билэ Билэ ырытыыта MediaWiki MediaWiki-ни ырытыы Халыып Халыыбы ырытыы Көмө Көмөнү ырытыы Категория Категорияны ырытыы TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля Гаджет Обсуждение гаджета Определение гаджета Обсуждение определения гаджета 0 7871 382439 369495 2022-08-02T21:01:25Z HalanTul 51 /* Түбэлтэлэр */ wikitext text/x-wiki '''Атырдьах ыйын 3''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 215-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 216-c күнэ). Сыл бүтүө 150 күн баар. == Бэлиэ күннэр == * {{Флагификация|Гвинея-Бисау}} — Пиджигитигэ дьону кыргыы күнэ. [[Португалия]] полицията 1959 сыллаахха хамнастарын үрдэттэрээри забастовкалаабыт куруусчуттары ытыалаабытын түмүгэр 25 киһи өлбүт. Бу кэнниттэн Гвинея-Бисауга төрүт олохтоохтор колонизатордары утары сэбилэниилээх утарсыыны оҥорбуттара, тиһэҕэр дойду Португалияттан босхоломмута * {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ * {{Флагификация|Венесуэла}} — Былаах күнэ. Дойду гвардиятын күнэ * {{Флагификация|Нигер}} — '''Тутулуга суох буолуу күнэ'''. 1960 сыллаахха [[Франция]]ттан тутулуга суох буолбут **Бу күн маны таһынан кумах куйаар тарҕаныытын кыччатаары Нигер хас биирдии олохтооҕо мас олордор. == Түбэлтэлэр == * [[1492]] — [[Колумб Христофор|Христофор Колумб]] үс хараабыла «Санта-Мария», «Пинта» уонна «Нинья» [[Испания]] Андалусиятыттан бастакы айаннарыгар туруммуттар. * [[1601]] — Горосло аттыгар кыргыһыыга кыайан [[Австрия]] [[Трансильвания]]ны сэриилээн ылбыт. * [[1645]] — [[Отут сыллаах сэрии]]: Нёрдлинген аттынааҕы иккис кыргыһыыга Франция сэриитэ Рим импиэрийэтин сэриитин кыайбыт. * [[1736]] — [[Улуу Хотугу эспэдииссийэ]] [[Прончищев Василий|Баһылай Прончищев]] салайааччылаах төрдүс этэрээтэ [[Өлөөн (өрүс)|Өлөөн өрүһүн]] төрдүттэн байҕал устун айаннаан [[Анаабыр (өрүс)|Анаабыр өрүһүн]] төрдүгэр тиийбит. Тохтоон баран геодезист Чекины өрүһү ойуулата уонна олохтоохтор кэпсээбит тимирдэрин көрдөтө ыыппыт. * [[1778]] — [[Италия]] [[Милан]] куоратыгар аатырбыт ''Ла Скала'' опера тыйаатыра аһыллыбыт. * [[1904]] — англичааннар эспэдииссийэлэрин чилиэттэрэ арҕааҥы дьонтон бастакыннан [[Тибиэт]] киин куоратыгар [[Лхаса]]ҕа киирбиттэр. * [[1912]] — [[Туурсуйа]] [[Албания]]ҕа автономия биэрбит. [[Албаан тыла|Албаан тылын]] оскуолаҕа үөрэтэри көҥүллээбит. * [[1914 сыл|1914]] — Аан додй бастакы сэриитэ: Германия Франция5а сэриини биллэрбит. * [[1918]] — Саха сиринээҕи ''Оробуочай, бааһынай уонна саллаат дьокутааттар сэбиэттэрин'' исполкома уонна куоракка олорор кыһыл этэрээт үрүҥнэртэн куотан икки борохуотунан [[Бүлүү (куорат)|Бүлүүгэ]] айаннаабыттар. Сотору кэминэн [[Дьокуускай]]га өрөбөлүүссүйэни утарар ''Уобаластааҕы Сэбиэт'' үлэтин салҕаабыт. * [[1930]] — [[Саха АССР]] Эргиэн наркоматын быһаарыытынан [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] эргиэн уонна сырье техникума тэриллибитэ. Билиҥҥитэ [[Кооперация техникума|Дьокуускайдааҕы потребительскай кооперация эргиэн уонна экэниэмиэкэ кэллиэһэ]]. * [[1952]] — [[Хельсинки]]гэ [[XV Олимпиада]] сабыллыытын сиэригэр-туомугар [[ССРС]] спортсменнара аан бастаан кыттыбыттар. * [[1959]] — [[Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы киинэ бэстибээлэ|I Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы кинофестиваль]] аһыллыбыт. * [[1992]] — [[Кулаковскай А.Е. аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ]] олохтоммут. * [[1994]] — Арассыыйа Федерацията уонна [[Башкортостан|Башкортостаан Өрөспүүбүлүкэтэ]] боломуочуйа тырыы туһунан сөбүлэҥ түһэрсибиттэр. == Төрөөбүттэр == * [[1940]] — [[Эверстов Степан Ильич|Степан Эверстов]] — Саха сирин таас үйэтинээҕи устуоруйатын чинчийбит археолог, устуоруйа билимин хандьыдаата. * [[1960]] — [[Борисов Александр Ильич|Александр Борисов]] (2019 өлб.) — СӨ судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта, [[Дудкин П.И. аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтэ|П.И. Дудкин аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтин]] лауреата, СӨ сибээһин үтүөлээх үлэһитэ. == Өлбүттэр == * [[1968]] — [[Константин Рокоссовскай]] — Cэбиэскэй Сойуус маршала, икки төгүллээх Cэбиэскэй Сойуус Дьоруойа. * [[2008]] — [[Александр Солженицын]] — нуучча суруйааччыта, Нобель бириэмийэтин лауреата. {{ыйдар}} [[Категория:Атырдьах ыйын 3]] ey2r3yvoystcpcl94jimqpdmvzt7ps7 382440 382439 2022-08-02T21:06:03Z HalanTul 51 /* Түбэлтэлэр */ wikitext text/x-wiki '''Атырдьах ыйын 3''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 215-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 216-c күнэ). Сыл бүтүө 150 күн баар. == Бэлиэ күннэр == * {{Флагификация|Гвинея-Бисау}} — Пиджигитигэ дьону кыргыы күнэ. [[Португалия]] полицията 1959 сыллаахха хамнастарын үрдэттэрээри забастовкалаабыт куруусчуттары ытыалаабытын түмүгэр 25 киһи өлбүт. Бу кэнниттэн Гвинея-Бисауга төрүт олохтоохтор колонизатордары утары сэбилэниилээх утарсыыны оҥорбуттара, тиһэҕэр дойду Португалияттан босхоломмута * {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ * {{Флагификация|Венесуэла}} — Былаах күнэ. Дойду гвардиятын күнэ * {{Флагификация|Нигер}} — '''Тутулуга суох буолуу күнэ'''. 1960 сыллаахха [[Франция]]ттан тутулуга суох буолбут **Бу күн маны таһынан кумах куйаар тарҕаныытын кыччатаары Нигер хас биирдии олохтооҕо мас олордор. == Түбэлтэлэр == * [[1492]] — [[Колумб Христофор|Христофор Колумб]] үс хараабыла «Санта-Мария», «Пинта» уонна «Нинья» [[Испания]] Андалусиятыттан бастакы айаннарыгар туруммуттар. * [[1601]] — Горосло аттыгар кыргыһыыга кыайан [[Австрия]] [[Трансильвания]]ны сэриилээн ылбыт. * [[1645]] — [[Отут сыллаах сэрии]]: Нёрдлинген аттынааҕы иккис кыргыһыыга Франция сэриитэ Рим импиэрийэтин сэриитин кыайбыт. * [[1736]] — [[Улуу Хотугу эспэдииссийэ]] [[Прончищев Василий|Баһылай Прончищев]] салайааччылаах төрдүс этэрээтэ [[Өлөөн (өрүс)|Өлөөн өрүһүн]] төрдүттэн байҕал устун айаннаан [[Анаабыр (өрүс)|Анаабыр өрүһүн]] төрдүгэр тиийбит. Тохтоон баран геодезист Чекины өрүһү ойуулата уонна олохтоохтор кэпсээбит тимирдэрин көрдөтө ыыппыт. * [[1778]] — [[Италия]] [[Милан]] куоратыгар аатырбыт ''Ла Скала'' опера тыйаатыра аһыллыбыт. * [[1904]] — англичааннар эспэдииссийэлэрин чилиэттэрэ арҕааҥы дьонтон бастакыннан [[Тибиэт]] киин куоратыгар [[Лхаса]]ҕа киирбиттэр. * [[1912]] — [[Туурсуйа]] [[Албания]]ҕа автономия биэрбит. [[Албаан тыла|Албаан тылын]] оскуолаҕа үөрэтэри көҥүллээбит. * [[1914 сыл|1914]] — Аан дойду бастакы сэриитэ: Германия Франция5а сэриини биллэрбит. * [[1918]] — Саха сиринээҕи ''Оробуочай, бааһынай уонна саллаат дьокутааттар сэбиэттэрин'' исполкома уонна куоракка олорор кыһыл этэрээт үрүҥнэртэн куотан икки борохуотунан [[Бүлүү (куорат)|Бүлүүгэ]] айаннаабыттар. Сотору кэминэн [[Дьокуускай]]га өрөбөлүүссүйэни утарар ''Уобаластааҕы Сэбиэт'' үлэтин салҕаабыт. * [[1930]] — [[Саха АССР]] Эргиэн наркоматын быһаарыытынан [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] эргиэн уонна сырье техникума тэриллибитэ. Билиҥҥитэ [[Кооперация техникума|Дьокуускайдааҕы потребительскай кооперация эргиэн уонна экэниэмиэкэ кэллиэһэ]]. * [[1952]] — [[Хельсинки]]гэ [[XV Олимпиада]] сабыллыытын сиэригэр-туомугар [[ССРС]] спортсменнара аан бастаан кыттыбыттар. * [[1959]] — [[Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы киинэ бэстибээлэ|I Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы кинофестиваль]] аһыллыбыт. * [[1992]] — [[Кулаковскай А.Е. аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ]] олохтоммут. * [[1994]] — Арассыыйа Федерацията уонна [[Башкортостан|Башкортостаан Өрөспүүбүлүкэтэ]] боломуочуйа тырыы туһунан сөбүлэҥ түһэрсибиттэр. == Төрөөбүттэр == * [[1940]] — [[Эверстов Степан Ильич|Степан Эверстов]] — Саха сирин таас үйэтинээҕи устуоруйатын чинчийбит археолог, устуоруйа билимин хандьыдаата. * [[1960]] — [[Борисов Александр Ильич|Александр Борисов]] (2019 өлб.) — СӨ судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта, [[Дудкин П.И. аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтэ|П.И. Дудкин аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтин]] лауреата, СӨ сибээһин үтүөлээх үлэһитэ. == Өлбүттэр == * [[1968]] — [[Константин Рокоссовскай]] — Cэбиэскэй Сойуус маршала, икки төгүллээх Cэбиэскэй Сойуус Дьоруойа. * [[2008]] — [[Александр Солженицын]] — нуучча суруйааччыта, Нобель бириэмийэтин лауреата. {{ыйдар}} [[Категория:Атырдьах ыйын 3]] p1equh6amhv9ijx0tp5319rs565r9d0 382441 382440 2022-08-02T21:06:35Z HalanTul 51 /* Түбэлтэлэр */ wikitext text/x-wiki '''Атырдьах ыйын 3''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 215-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 216-c күнэ). Сыл бүтүө 150 күн баар. == Бэлиэ күннэр == * {{Флагификация|Гвинея-Бисау}} — Пиджигитигэ дьону кыргыы күнэ. [[Португалия]] полицията 1959 сыллаахха хамнастарын үрдэттэрээри забастовкалаабыт куруусчуттары ытыалаабытын түмүгэр 25 киһи өлбүт. Бу кэнниттэн Гвинея-Бисауга төрүт олохтоохтор колонизатордары утары сэбилэниилээх утарсыыны оҥорбуттара, тиһэҕэр дойду Португалияттан босхоломмута * {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ * {{Флагификация|Венесуэла}} — Былаах күнэ. Дойду гвардиятын күнэ * {{Флагификация|Нигер}} — '''Тутулуга суох буолуу күнэ'''. 1960 сыллаахха [[Франция]]ттан тутулуга суох буолбут **Бу күн маны таһынан кумах куйаар тарҕаныытын кыччатаары Нигер хас биирдии олохтооҕо мас олордор. == Түбэлтэлэр == * [[1492]] — [[Колумб Христофор|Христофор Колумб]] үс хараабыла «Санта-Мария», «Пинта» уонна «Нинья» [[Испания]] Андалусиятыттан бастакы айаннарыгар туруммуттар. * [[1601]] — Горосло аттыгар кыргыһыыга кыайан [[Австрия]] [[Трансильвания]]ны сэриилээн ылбыт. * [[1645]] — [[Отут сыллаах сэрии]]: Нёрдлинген аттынааҕы иккис кыргыһыыга Франция сэриитэ Рим импиэрийэтин сэриитин кыайбыт. * [[1736]] — [[Улуу Хотугу эспэдииссийэ]] [[Прончищев Василий|Баһылай Прончищев]] салайааччылаах төрдүс этэрээтэ [[Өлөөн (өрүс)|Өлөөн өрүһүн]] төрдүттэн байҕал устун айаннаан [[Анаабыр (өрүс)|Анаабыр өрүһүн]] төрдүгэр тиийбит. Тохтоон баран геодезист Чекины өрүһү ойуулата уонна олохтоохтор кэпсээбит тимирдэрин көрдөтө ыыппыт. * [[1778]] — [[Италия]] [[Милан]] куоратыгар аатырбыт ''Ла Скала'' опера тыйаатыра аһыллыбыт. * [[1904]] — англичааннар эспэдииссийэлэрин чилиэттэрэ арҕааҥы дьонтон бастакыннан [[Тибиэт]] киин куоратыгар [[Лхаса]]ҕа киирбиттэр. * [[1912]] — [[Туурсуйа]] [[Албания]]ҕа автономия биэрбит. [[Албаан тыла|Албаан тылын]] оскуолаҕа үөрэтэри көҥүллээбит. * [[1914 сыл|1914]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ]]: [[Германия]] [[Франция]]ҕа сэриини биллэрбит. * [[1918]] — Саха сиринээҕи ''Оробуочай, бааһынай уонна саллаат дьокутааттар сэбиэттэрин'' исполкома уонна куоракка олорор кыһыл этэрээт үрүҥнэртэн куотан икки борохуотунан [[Бүлүү (куорат)|Бүлүүгэ]] айаннаабыттар. Сотору кэминэн [[Дьокуускай]]га өрөбөлүүссүйэни утарар ''Уобаластааҕы Сэбиэт'' үлэтин салҕаабыт. * [[1930]] — [[Саха АССР]] Эргиэн наркоматын быһаарыытынан [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] эргиэн уонна сырье техникума тэриллибитэ. Билиҥҥитэ [[Кооперация техникума|Дьокуускайдааҕы потребительскай кооперация эргиэн уонна экэниэмиэкэ кэллиэһэ]]. * [[1952]] — [[Хельсинки]]гэ [[XV Олимпиада]] сабыллыытын сиэригэр-туомугар [[ССРС]] спортсменнара аан бастаан кыттыбыттар. * [[1959]] — [[Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы киинэ бэстибээлэ|I Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы кинофестиваль]] аһыллыбыт. * [[1992]] — [[Кулаковскай А.Е. аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ]] олохтоммут. * [[1994]] — Арассыыйа Федерацията уонна [[Башкортостан|Башкортостаан Өрөспүүбүлүкэтэ]] боломуочуйа тырыы туһунан сөбүлэҥ түһэрсибиттэр. == Төрөөбүттэр == * [[1940]] — [[Эверстов Степан Ильич|Степан Эверстов]] — Саха сирин таас үйэтинээҕи устуоруйатын чинчийбит археолог, устуоруйа билимин хандьыдаата. * [[1960]] — [[Борисов Александр Ильич|Александр Борисов]] (2019 өлб.) — СӨ судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта, [[Дудкин П.И. аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтэ|П.И. Дудкин аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтин]] лауреата, СӨ сибээһин үтүөлээх үлэһитэ. == Өлбүттэр == * [[1968]] — [[Константин Рокоссовскай]] — Cэбиэскэй Сойуус маршала, икки төгүллээх Cэбиэскэй Сойуус Дьоруойа. * [[2008]] — [[Александр Солженицын]] — нуучча суруйааччыта, Нобель бириэмийэтин лауреата. {{ыйдар}} [[Категория:Атырдьах ыйын 3]] 8f56d6o7nsfaoraynba3ib3krvpgsh2 382442 382441 2022-08-02T21:41:28Z HalanTul 51 /* Түбэлтэлэр */ wikitext text/x-wiki '''Атырдьах ыйын 3''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 215-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 216-c күнэ). Сыл бүтүө 150 күн баар. == Бэлиэ күннэр == * {{Флагификация|Гвинея-Бисау}} — Пиджигитигэ дьону кыргыы күнэ. [[Португалия]] полицията 1959 сыллаахха хамнастарын үрдэттэрээри забастовкалаабыт куруусчуттары ытыалаабытын түмүгэр 25 киһи өлбүт. Бу кэнниттэн Гвинея-Бисауга төрүт олохтоохтор колонизатордары утары сэбилэниилээх утарсыыны оҥорбуттара, тиһэҕэр дойду Португалияттан босхоломмута * {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ * {{Флагификация|Венесуэла}} — Былаах күнэ. Дойду гвардиятын күнэ * {{Флагификация|Нигер}} — '''Тутулуга суох буолуу күнэ'''. 1960 сыллаахха [[Франция]]ттан тутулуга суох буолбут **Бу күн маны таһынан кумах куйаар тарҕаныытын кыччатаары Нигер хас биирдии олохтооҕо мас олордор. == Түбэлтэлэр == * [[8]] — Рим импиэрийэтин полководеһа [[Тиберий]] [[Далмация]] сэриитин Босна өрүс үрдүгэр үлтүрүппүт. * [[435]] — [[Константинополь]]га олорбут Аан дойду патриархын Несторийы (кини үөрэҕин батыһааччылары несторианнар диэн ааттыыллара) импэрээтэр Феодосий II [[Эгиипэт|Эгиипэккэ]] манастыырга көскө ыыппыт. * [[1492]] — [[Колумб Христофор|Христофор Колумб]] үс хараабыла «Санта-Мария», «Пинта» уонна «Нинья» [[Испания]] Андалусиятыттан бастакы айаннарыгар туруммуттар. * [[1601]] — Горосло аттыгар кыргыһыыга кыайан [[Австрия]] [[Трансильвания]]ны сэриилээн ылбыт. * [[1645]] — [[Отут сыллаах сэрии]]: Нёрдлинген аттынааҕы иккис кыргыһыыга Франция сэриитэ Рим импиэрийэтин сэриитин кыайбыт. * [[1736]] — [[Улуу Хотугу эспэдииссийэ]] [[Прончищев Василий|Баһылай Прончищев]] салайааччылаах төрдүс этэрээтэ [[Өлөөн (өрүс)|Өлөөн өрүһүн]] төрдүттэн байҕал устун айаннаан [[Анаабыр (өрүс)|Анаабыр өрүһүн]] төрдүгэр тиийбит. Тохтоон баран геодезист Чекины өрүһү ойуулата уонна олохтоохтор кэпсээбит тимирдэрин көрдөтө ыыппыт. * [[1778]] — [[Италия]] [[Милан]] куоратыгар аатырбыт ''Ла Скала'' опера тыйаатыра аһыллыбыт. * [[1904]] — англичааннар эспэдииссийэлэрин чилиэттэрэ арҕааҥы дьонтон бастакыннан [[Тибиэт]] киин куоратыгар [[Лхаса]]ҕа киирбиттэр. * [[1912]] — [[Туурсуйа]] [[Албания]]ҕа автономия биэрбит. [[Албаан тыла|Албаан тылын]] оскуолаҕа үөрэтэри көҥүллээбит. * [[1914 сыл|1914]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ]]: [[Германия]] [[Франция]]ҕа сэриини биллэрбит. * [[1918]] — Саха сиринээҕи ''Оробуочай, бааһынай уонна саллаат дьокутааттар сэбиэттэрин'' исполкома уонна куоракка олорор кыһыл этэрээт үрүҥнэртэн куотан икки борохуотунан [[Бүлүү (куорат)|Бүлүүгэ]] айаннаабыттар. Сотору кэминэн [[Дьокуускай]]га өрөбөлүүссүйэни утарар ''Уобаластааҕы Сэбиэт'' үлэтин салҕаабыт. * [[1930]] — [[Саха АССР]] Эргиэн наркоматын быһаарыытынан [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] эргиэн уонна сырье техникума тэриллибитэ. Билиҥҥитэ [[Кооперация техникума|Дьокуускайдааҕы потребительскай кооперация эргиэн уонна экэниэмиэкэ кэллиэһэ]]. * [[1952]] — [[Хельсинки]]гэ [[XV Олимпиада]] сабыллыытын сиэригэр-туомугар [[ССРС]] спортсменнара аан бастаан кыттыбыттар. * [[1959]] — [[Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы киинэ бэстибээлэ|I Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы кинофестиваль]] аһыллыбыт. * [[1992]] — [[Кулаковскай А.Е. аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ]] олохтоммут. * [[1994]] — Арассыыйа Федерацията уонна [[Башкортостан|Башкортостаан Өрөспүүбүлүкэтэ]] боломуочуйа тырыы туһунан сөбүлэҥ түһэрсибиттэр. * [[2010]] — [[Пакистаан|Пакистааҥҥа]] [[Карачи]] куоракка бэлиитиги өлөрүү кэнниттэн бөдөҥ дьалхаан саҕаламмыт, ол түмүгэр 85-тэн итэҕэһэ суох киһи өлбүт, хоромньу 17 миллиард Пакистаан рупиятыгар тиийбит (200 мөл. АХШ дуоллара). == Төрөөбүттэр == * [[1940]] — [[Эверстов Степан Ильич|Степан Эверстов]] — Саха сирин таас үйэтинээҕи устуоруйатын чинчийбит археолог, устуоруйа билимин хандьыдаата. * [[1960]] — [[Борисов Александр Ильич|Александр Борисов]] (2019 өлб.) — СӨ судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта, [[Дудкин П.И. аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтэ|П.И. Дудкин аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтин]] лауреата, СӨ сибээһин үтүөлээх үлэһитэ. == Өлбүттэр == * [[1968]] — [[Константин Рокоссовскай]] — Cэбиэскэй Сойуус маршала, икки төгүллээх Cэбиэскэй Сойуус Дьоруойа. * [[2008]] — [[Александр Солженицын]] — нуучча суруйааччыта, Нобель бириэмийэтин лауреата. {{ыйдар}} [[Категория:Атырдьах ыйын 3]] g8hjnkluizsj8gjr752xcnty75cyinl 382443 382442 2022-08-02T21:43:32Z HalanTul 51 /* Түбэлтэлэр */ wikitext text/x-wiki '''Атырдьах ыйын 3''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 215-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 216-c күнэ). Сыл бүтүө 150 күн баар. == Бэлиэ күннэр == * {{Флагификация|Гвинея-Бисау}} — Пиджигитигэ дьону кыргыы күнэ. [[Португалия]] полицията 1959 сыллаахха хамнастарын үрдэттэрээри забастовкалаабыт куруусчуттары ытыалаабытын түмүгэр 25 киһи өлбүт. Бу кэнниттэн Гвинея-Бисауга төрүт олохтоохтор колонизатордары утары сэбилэниилээх утарсыыны оҥорбуттара, тиһэҕэр дойду Португалияттан босхоломмута * {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ * {{Флагификация|Венесуэла}} — Былаах күнэ. Дойду гвардиятын күнэ * {{Флагификация|Нигер}} — '''Тутулуга суох буолуу күнэ'''. 1960 сыллаахха [[Франция]]ттан тутулуга суох буолбут **Бу күн маны таһынан кумах куйаар тарҕаныытын кыччатаары Нигер хас биирдии олохтооҕо мас олордор. == Түбэлтэлэр == * [[8]] — Рим импиэрийэтин полководеһа [[Тиберий]] [[Далмация]] сэриитин Босна өрүс үрдүгэр үлтүрүппүт. * [[435]] — [[Константинополь]]га олорбут Аан дойду патриархын Несторийы (кини үөрэҕин батыһааччылары несторианнар диэн ааттыыллара) импэрээтэр Феодосий II [[Эгиипэт|Эгиипэккэ]] манастыырга көскө ыыппыт. * [[1492]] — [[Колумб Христофор|Христофор Колумб]] үс хараабыла «Санта-Мария», «Пинта» уонна «Нинья» [[Испания]] Андалусиятыттан бастакы айаннарыгар туруммуттар. * [[1601]] — Горосло аттыгар кыргыһыыга кыайан [[Австрия]] [[Трансильвания]]ны сэриилээн ылбыт. * [[1645]] — [[Отут сыллаах сэрии]]: Нёрдлинген аттынааҕы иккис кыргыһыыга Франция сэриитэ Рим импиэрийэтин сэриитин кыайбыт. * [[1736]] — [[Улуу Хотугу эспэдииссийэ]] [[Прончищев Василий|Баһылай Прончищев]] салайааччылаах төрдүс этэрээтэ [[Өлөөн (өрүс)|Өлөөн өрүһүн]] төрдүттэн байҕал устун айаннаан [[Анаабыр (өрүс)|Анаабыр өрүһүн]] төрдүгэр тиийбит. Тохтоон баран геодезист Чекины өрүһү ойуулата уонна олохтоохтор кэпсээбит тимирдэрин көрдөтө ыыппыт. * [[1778]] — [[Италия]] [[Милан]] куоратыгар аатырбыт ''Ла Скала'' опера тыйаатыра аһыллыбыт. * [[1904]] — англичааннар эспэдииссийэлэрин чилиэттэрэ арҕааҥы дьонтон бастакыннан [[Тибиэт]] киин куоратыгар [[Лхаса]]ҕа киирбиттэр. * [[1912]] — [[Туурсуйа]] [[Албания]]ҕа автономия биэрбит. [[Албаан тыла|Албаан тылын]] оскуолаҕа үөрэтэри көҥүллээбит. * [[1914 сыл|1914]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ]]: [[Германия]] [[Франция]]ҕа сэриини биллэрбит. * [[1918]] — Саха сиринээҕи ''Оробуочай, бааһынай уонна саллаат дьокутааттар сэбиэттэрин'' исполкома уонна куоракка олорор кыһыл этэрээт үрүҥнэртэн куотан икки борохуотунан [[Бүлүү (куорат)|Бүлүүгэ]] айаннаабыттар. Сотору кэминэн [[Дьокуускай]]га өрөбөлүүссүйэни утарар ''Уобаластааҕы Сэбиэт'' үлэтин салҕаабыт. * [[1930]] — [[Саха АССР]] Эргиэн наркоматын быһаарыытынан [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] эргиэн уонна сырье техникума тэриллибитэ. Билиҥҥитэ [[Кооперация техникума|Дьокуускайдааҕы потребительскай кооперация эргиэн уонна экэниэмиэкэ кэллиэһэ]]. * [[1952]] — [[Хельсинки]]гэ [[XV Олимпиада]] сабыллыытын сиэригэр-туомугар [[ССРС]] спортсменнара аан бастаан кыттыбыттар. * [[1959]] — [[Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы киинэ бэстибээлэ|I Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы кинофестиваль]] аһыллыбыт. * [[1980 сыл|1980]] — Москубаҕа Лужники стадиоҥҥа XXII Олимпиада сабыллыыта буолбут. * [[1992]] — [[Кулаковскай А.Е. аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ]] олохтоммут. * [[1994]] — Арассыыйа Федерацията уонна [[Башкортостан|Башкортостаан Өрөспүүбүлүкэтэ]] боломуочуйа тырыы туһунан сөбүлэҥ түһэрсибиттэр. * [[2010]] — [[Пакистаан|Пакистааҥҥа]] [[Карачи]] куоракка бэлиитиги өлөрүү кэнниттэн бөдөҥ дьалхаан саҕаламмыт, ол түмүгэр 85-тэн итэҕэһэ суох киһи өлбүт, хоромньу 17 миллиард Пакистаан рупиятыгар тиийбит (200 мөл. АХШ дуоллара). == Төрөөбүттэр == * [[1940]] — [[Эверстов Степан Ильич|Степан Эверстов]] — Саха сирин таас үйэтинээҕи устуоруйатын чинчийбит археолог, устуоруйа билимин хандьыдаата. * [[1960]] — [[Борисов Александр Ильич|Александр Борисов]] (2019 өлб.) — СӨ судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта, [[Дудкин П.И. аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтэ|П.И. Дудкин аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтин]] лауреата, СӨ сибээһин үтүөлээх үлэһитэ. == Өлбүттэр == * [[1968]] — [[Константин Рокоссовскай]] — Cэбиэскэй Сойуус маршала, икки төгүллээх Cэбиэскэй Сойуус Дьоруойа. * [[2008]] — [[Александр Солженицын]] — нуучча суруйааччыта, Нобель бириэмийэтин лауреата. {{ыйдар}} [[Категория:Атырдьах ыйын 3]] 92fjs7h7ua5r16wjhkzgqnynsjl3jbv 382444 382443 2022-08-02T21:45:29Z HalanTul 51 /* Түбэлтэлэр */ wikitext text/x-wiki '''Атырдьах ыйын 3''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 215-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 216-c күнэ). Сыл бүтүө 150 күн баар. == Бэлиэ күннэр == * {{Флагификация|Гвинея-Бисау}} — Пиджигитигэ дьону кыргыы күнэ. [[Португалия]] полицията 1959 сыллаахха хамнастарын үрдэттэрээри забастовкалаабыт куруусчуттары ытыалаабытын түмүгэр 25 киһи өлбүт. Бу кэнниттэн Гвинея-Бисауга төрүт олохтоохтор колонизатордары утары сэбилэниилээх утарсыыны оҥорбуттара, тиһэҕэр дойду Португалияттан босхоломмута * {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ * {{Флагификация|Венесуэла}} — Былаах күнэ. Дойду гвардиятын күнэ * {{Флагификация|Нигер}} — '''Тутулуга суох буолуу күнэ'''. 1960 сыллаахха [[Франция]]ттан тутулуга суох буолбут **Бу күн маны таһынан кумах куйаар тарҕаныытын кыччатаары Нигер хас биирдии олохтооҕо мас олордор. == Түбэлтэлэр == * [[8]] — Рим импиэрийэтин полководеһа [[Тиберий]] [[Далмация]] сэриитин Босна өрүс үрдүгэр үлтүрүппүт. * [[435]] — [[Константинополь]]га олорбут Аан дойду патриархын Несторийы (кини үөрэҕин батыһааччылары несторианнар диэн ааттыыллара) импэрээтэр Феодосий II [[Эгиипэт|Эгиипэккэ]] манастыырга көскө ыыппыт. * [[1492]] — [[Колумб Христофор|Христофор Колумб]] үс хараабыла «Санта-Мария», «Пинта» уонна «Нинья» [[Испания]] Андалусиятыттан бастакы айаннарыгар туруммуттар. * [[1601]] — Горосло аттыгар кыргыһыыга кыайан [[Австрия]] [[Трансильвания]]ны сэриилээн ылбыт. * [[1645]] — [[Отут сыллаах сэрии]]: Нёрдлинген аттынааҕы иккис кыргыһыыга Франция сэриитэ Рим импиэрийэтин сэриитин кыайбыт. * [[1736]] — [[Улуу Хотугу эспэдииссийэ]] [[Прончищев Василий|Баһылай Прончищев]] салайааччылаах төрдүс этэрээтэ [[Өлөөн (өрүс)|Өлөөн өрүһүн]] төрдүттэн байҕал устун айаннаан [[Анаабыр (өрүс)|Анаабыр өрүһүн]] төрдүгэр тиийбит. Тохтоон баран геодезист Чекины өрүһү ойуулата уонна олохтоохтор кэпсээбит тимирдэрин көрдөтө ыыппыт. * [[1778]] — [[Италия]] [[Милан]] куоратыгар аатырбыт ''Ла Скала'' опера тыйаатыра аһыллыбыт. * [[1904]] — англичааннар эспэдииссийэлэрин чилиэттэрэ арҕааҥы дьонтон бастакыннан [[Тибиэт]] киин куоратыгар [[Лхаса]]ҕа киирбиттэр. * [[1912]] — [[Туурсуйа]] [[Албания]]ҕа автономия биэрбит. [[Албаан тыла|Албаан тылын]] оскуолаҕа үөрэтэри көҥүллээбит. * [[1914 сыл|1914]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ]]: [[Германия]] [[Франция]]ҕа сэриини биллэрбит. * [[1918]] — Саха сиринээҕи ''Оробуочай, бааһынай уонна саллаат дьокутааттар сэбиэттэрин'' исполкома уонна куоракка олорор кыһыл этэрээт үрүҥнэртэн куотан икки борохуотунан [[Бүлүү (куорат)|Бүлүүгэ]] айаннаабыттар. Сотору кэминэн [[Дьокуускай]]га өрөбөлүүссүйэни утарар ''Уобаластааҕы Сэбиэт'' үлэтин салҕаабыт. * [[1930]] — [[Саха АССР]] Эргиэн наркоматын быһаарыытынан [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] эргиэн уонна сырье техникума тэриллибитэ. Билиҥҥитэ [[Кооперация техникума|Дьокуускайдааҕы потребительскай кооперация эргиэн уонна экэниэмиэкэ кэллиэһэ]]. * [[1940]] — [[Аан дойду иккис сэриитэ]]: [[Италия]] сэбилэниилээх күүстэрэ Британия Сомалилендыгар кимэн киирбиттэр. * [[1952]] — [[Хельсинки]]гэ [[XV Олимпиада]] сабыллыытын сиэригэр-туомугар [[ССРС]] спортсменнара аан бастаан кыттыбыттар. * [[1959]] — [[Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы киинэ бэстибээлэ|I Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы кинофестиваль]] аһыллыбыт. * [[1980 сыл|1980]] — Москубаҕа Лужники стадиоҥҥа XXII Олимпиада сабыллыыта буолбут. * [[1992]] — [[Кулаковскай А.Е. аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ]] олохтоммут. * [[1994]] — Арассыыйа Федерацията уонна [[Башкортостан|Башкортостаан Өрөспүүбүлүкэтэ]] боломуочуйа тырыы туһунан сөбүлэҥ түһэрсибиттэр. * [[2010]] — [[Пакистаан|Пакистааҥҥа]] [[Карачи]] куоракка бэлиитиги өлөрүү кэнниттэн бөдөҥ дьалхаан саҕаламмыт, ол түмүгэр 85-тэн итэҕэһэ суох киһи өлбүт, хоромньу 17 миллиард Пакистаан рупиятыгар тиийбит (200 мөл. АХШ дуоллара). == Төрөөбүттэр == * [[1940]] — [[Эверстов Степан Ильич|Степан Эверстов]] — Саха сирин таас үйэтинээҕи устуоруйатын чинчийбит археолог, устуоруйа билимин хандьыдаата. * [[1960]] — [[Борисов Александр Ильич|Александр Борисов]] (2019 өлб.) — СӨ судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта, [[Дудкин П.И. аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтэ|П.И. Дудкин аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтин]] лауреата, СӨ сибээһин үтүөлээх үлэһитэ. == Өлбүттэр == * [[1968]] — [[Константин Рокоссовскай]] — Cэбиэскэй Сойуус маршала, икки төгүллээх Cэбиэскэй Сойуус Дьоруойа. * [[2008]] — [[Александр Солженицын]] — нуучча суруйааччыта, Нобель бириэмийэтин лауреата. {{ыйдар}} [[Категория:Атырдьах ыйын 3]] dh169ovl00wsnru8bf8mwqj5ivf39fz 382445 382444 2022-08-02T21:47:03Z HalanTul 51 /* Түбэлтэлэр */ wikitext text/x-wiki '''Атырдьах ыйын 3''' диэн [[Григориан халандаара|Григориан халандаарыгар]] сыл 215-с күнэ ([[ордук хонуктаах сыл]]га 216-c күнэ). Сыл бүтүө 150 күн баар. == Бэлиэ күннэр == * {{Флагификация|Гвинея-Бисау}} — Пиджигитигэ дьону кыргыы күнэ. [[Португалия]] полицията 1959 сыллаахха хамнастарын үрдэттэрээри забастовкалаабыт куруусчуттары ытыалаабытын түмүгэр 25 киһи өлбүт. Бу кэнниттэн Гвинея-Бисауга төрүт олохтоохтор колонизатордары утары сэбилэниилээх утарсыыны оҥорбуттара, тиһэҕэр дойду Португалияттан босхоломмута * {{Флагификация|Экватор Гвинеята}} — Сэбилэниилээх күүстэр күннэрэ * {{Флагификация|Венесуэла}} — Былаах күнэ. Дойду гвардиятын күнэ * {{Флагификация|Нигер}} — '''Тутулуга суох буолуу күнэ'''. 1960 сыллаахха [[Франция]]ттан тутулуга суох буолбут **Бу күн маны таһынан кумах куйаар тарҕаныытын кыччатаары Нигер хас биирдии олохтооҕо мас олордор. == Түбэлтэлэр == * [[8]] — Рим импиэрийэтин полководеһа [[Тиберий]] [[Далмация]] сэриитин Босна өрүс үрдүгэр үлтүрүппүт. * [[435]] — [[Константинополь]]га олорбут Аан дойду патриархын Несторийы (кини үөрэҕин батыһааччылары несторианнар диэн ааттыыллара) импэрээтэр Феодосий II [[Эгиипэт|Эгиипэккэ]] манастыырга көскө ыыппыт. * [[1492]] — [[Колумб Христофор|Христофор Колумб]] үс хараабыла «Санта-Мария», «Пинта» уонна «Нинья» [[Испания]] Андалусиятыттан бастакы айаннарыгар туруммуттар. * [[1601]] — Горосло аттыгар кыргыһыыга кыайан [[Австрия]] [[Трансильвания]]ны сэриилээн ылбыт. * [[1645]] — [[Отут сыллаах сэрии]]: Нёрдлинген аттынааҕы иккис кыргыһыыга Франция сэриитэ Рим импиэрийэтин сэриитин кыайбыт. * [[1736]] — [[Улуу Хотугу эспэдииссийэ]] [[Прончищев Василий|Баһылай Прончищев]] салайааччылаах төрдүс этэрээтэ [[Өлөөн (өрүс)|Өлөөн өрүһүн]] төрдүттэн байҕал устун айаннаан [[Анаабыр (өрүс)|Анаабыр өрүһүн]] төрдүгэр тиийбит. Тохтоон баран геодезист Чекины өрүһү ойуулата уонна олохтоохтор кэпсээбит тимирдэрин көрдөтө ыыппыт. * [[1778]] — [[Италия]] [[Милан]] куоратыгар аатырбыт ''Ла Скала'' опера тыйаатыра аһыллыбыт. * [[1904]] — англичааннар эспэдииссийэлэрин чилиэттэрэ арҕааҥы дьонтон бастакыннан [[Тибиэт]] киин куоратыгар [[Лхаса]]ҕа киирбиттэр. * [[1912]] — [[Туурсуйа]] [[Албания]]ҕа автономия биэрбит. [[Албаан тыла|Албаан тылын]] оскуолаҕа үөрэтэри көҥүллээбит. * [[1914 сыл|1914]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ]]: [[Германия]] [[Франция]]ҕа сэриини биллэрбит. * [[1918]] — Саха сиринээҕи ''Оробуочай, бааһынай уонна саллаат дьокутааттар сэбиэттэрин'' исполкома уонна куоракка олорор кыһыл этэрээт үрүҥнэртэн куотан икки борохуотунан [[Бүлүү (куорат)|Бүлүүгэ]] айаннаабыттар. Сотору кэминэн [[Дьокуускай]]га өрөбөлүүссүйэни утарар ''Уобаластааҕы Сэбиэт'' үлэтин салҕаабыт. * [[1930]] — [[Саха АССР]] Эргиэн наркоматын быһаарыытынан [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] эргиэн уонна сырье техникума тэриллибитэ. Билиҥҥитэ [[Кооперация техникума|Дьокуускайдааҕы потребительскай кооперация эргиэн уонна экэниэмиэкэ кэллиэһэ]]. * [[1940]] — [[Аан дойду иккис сэриитэ]]: [[Италия]] сэбилэниилээх күүстэрэ Британия Сомалилендыгар кимэн киирбиттэр. * [[1952]] — [[Хельсинки]]гэ [[XV Олимпиада]] сабыллыытын сиэригэр-туомугар [[ССРС]] спортсменнара аан бастаан кыттыбыттар. * [[1959]] — [[Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы киинэ бэстибээлэ|I Москубатааҕы дойдулар ыккардыларынааҕы кинофестиваль]] аһыллыбыт. * [[1960]] — [[Нигер]] Францияттан тутулуга суох буолбут. * [[1980 сыл|1980]] — Москубаҕа Лужники стадиоҥҥа XXII Олимпиада сабыллыыта буолбут. * [[1992]] — [[Кулаковскай А.Е. аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ]] олохтоммут. * [[1994]] — Арассыыйа Федерацията уонна [[Башкортостан|Башкортостаан Өрөспүүбүлүкэтэ]] боломуочуйа тырыы туһунан сөбүлэҥ түһэрсибиттэр. * [[2010]] — [[Пакистаан|Пакистааҥҥа]] [[Карачи]] куоракка бэлиитиги өлөрүү кэнниттэн бөдөҥ дьалхаан саҕаламмыт, ол түмүгэр 85-тэн итэҕэһэ суох киһи өлбүт, хоромньу 17 миллиард Пакистаан рупиятыгар тиийбит (200 мөл. АХШ дуоллара). == Төрөөбүттэр == * [[1940]] — [[Эверстов Степан Ильич|Степан Эверстов]] — Саха сирин таас үйэтинээҕи устуоруйатын чинчийбит археолог, устуоруйа билимин хандьыдаата. * [[1960]] — [[Борисов Александр Ильич|Александр Борисов]] (2019 өлб.) — СӨ судаарыстыба уонна түмэт дьайыксыта, [[Дудкин П.И. аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтэ|П.И. Дудкин аатынан СӨ Судаарыстыбаннай бириэмийэтин]] лауреата, СӨ сибээһин үтүөлээх үлэһитэ. == Өлбүттэр == * [[1968]] — [[Константин Рокоссовскай]] — Cэбиэскэй Сойуус маршала, икки төгүллээх Cэбиэскэй Сойуус Дьоруойа. * [[2008]] — [[Александр Солженицын]] — нуучча суруйааччыта, Нобель бириэмийэтин лауреата. {{ыйдар}} [[Категория:Атырдьах ыйын 3]] iw51xwayxktkq6cwagw6jqpx5lcpid2 0 14375 382446 374161 2022-08-03T03:38:39Z 213.8.166.188 wikitext text/x-wiki '''Түһээн''' диэн төлөөччү ([[кырдьык киhи]] эбэтэр [[юридическай сирэй]]) [[ил]]гэ биэрэр [[төлөөһүн]]э. Атыннык эттэххэ, ил төлөөччүттэн ылар төлөөһүнэ. Түһээни ил араас таhымнаах органнара хомуйуохтарын сөп. Түһээн төлөөһүнэ анал быраабынан көрүллэр.<ref>[https://www.sravni.ru/text/2020/11/27/instrukcija-kak-zaplatit-nalogi-bez-komissii-i-s-kehshbehkom/ Инструкция: нолуогу комиссията суох хайдах төлүүрүй?]</ref> Нолуок учуота — нолуок базатын барыһынан эбэтэр нолуок базатын быһаарарга нолуок базатын ууруу системата сокуонунан көрүллүбүт бастакы докумуоннар дааннайдарыгар олоҕуран түһэриллибит. Үксүгэр бухгалтерскай учуот быраабылатыттан уратылаах.<ref>[https://торигрупп.рф/бухгалтерские-услуги-в-москве/оптимизация-налогового-учета/ Нолуок отчуотун оптимизациялааһын]</ref> Идентификационнай нүөмэр (СК. ИНН) — Российскай Федерацияҕа нолуоктуур цифровой кодтары бэрээдэктиир. Юридическай да, Россия федеральнай налоговай сулууспатын да быһыытынан нолуок суруйуулара ыйыллаллар. Тэрилтэлэргэ 1994 сылтан, чааһынай предпринимателлэргэ — 1997 сылтан, атыттарга физическэй сирэйдэргэ — 1999 сылтан (Российскай Федерация нолуок кодексын бастакы чааһын дьайыытыттан) бэриллэр<ref>[https://nomer-inn.ru/poluchit-kopiyu-elektronnom-vide.html Электроннай көрүҥүнэн инбэлииттэр куоппуйаларын хайдах ылыахха сөбүй?]</ref>. Нолуок хомуурунньуктан (пошлинаттан) уратылаах, кинилэр иэстэрин чопчу дьайыыларынан оҥорор усулуобуйалара буолар. Нолуогу ылыы сокуонунан (нолуоктуур быраап см.) дьаһайар. Олохтоммут нолуоктары, ону сэргэ принциптэрин, формаларын уонна ньымаларын олохтооһун, уларытыы, ууратыы, болҕомто ууруу уонна хонтуруоллааһын государство нолуок тиһигин үөскэтэллэр. Нолуок анныгар государственнай нолуок структураларын үбүн- харчытын физическэй уонна юридическай сирэйдэртэн булгуччулаахтык туоратыы, государство бэйэтин функцияларын толорууга наадалаах функцияларын күһэйии өйдөнөр<ref>[https://snowcredit.ru/metody-sbora-nalogov/ Хомуйар нолуоктара уонна ньымалара]</ref>. == Нолуок көрүҥнэрэ == === Көнө уонна токур === Нолуоктары судургутук араастаһаллар, ол эбэтэр оҥорон таһаарыы уонна от охсуу факторыттан, ол эбэтэр табаар уонна өҥө нолуоктарыттан, туттар табаардартан уонна өҥөлөрүттэн киирэр нолуоктартан киирэр нолуоктары. Быһаччы нолуоктарынан физическэй сирэйдэр дохуоттарыгар нолуок, барыһы уонна оннук нолуогу ааттыахха сөп. Косвеннай нолуоктарга эбиллибит сыананы, акцизтары уо. д. А<ref>[https://osome.com/uk/blog/which-part-of-my-business-income-is-taxable/ Бизнес барыһыгар салалта]</ref>. === Аккорднай уонна подоходнай === Ону сэргэ аккорднай уонна подоходнай нолуоктары эмиэ араарар ылылынна. Бастакы судаарыстыба экономическай агент дохуотун таһымыттан тутулуга суох олохтуур. Тиһэх анныгар туох эрэ тустаах бырыһыан (Р) оҥорор нолуоктарын төлүүллэр. Ол тутулуга эбэтэр нолуок ставката (т), ол эбэтэр биир харчынан дохуот улаатарыгар төһө улаатарын быһаарар, эбэтэр нолуок орто ставката (q): ылыллар нолуок кээмэйин кээмэйэ кыра дохуоттаах буолуу судургу. === Прогрессивнай, прогрессивнай уонна пропорциональнай === Подоходнай нолуоктары бэйэлэрэ үс тииптээх араастаһаллар: * Прогрессивнай нолуоктар-дохуоттарын таһымын улаатыннарар нолуоктар. Онон агент дохуота улаатар буоллаҕына, нолуок ставката эмиэ улаатар. Төттөрүтүн, дохуот кээмэйэ түһэр буоллаҕына, ставка эмиэ түһэр. * Регрессивнай нолуоктар-нолуок орто ставката кимий, дохуот таһыма үрдээтэҕинэ намтыыр. Ол аата экономическай агент дохуота үрдээтэҕинэ, ставка түһэр, төттөрүтүн, дохуот кыччыыр буоллаҕына, улаатар. * Пропорциональнай нолуоктар-нолуоктар ставкалара нолуок кээмэйиттэн тутулуга суох. == Түһээн соруктара == Түһээн хомуйуута түөрт сүрүн соруктаах: барыс, саҥалыы үллэрии, салайыы уонна хонтуруоллааhын. == Нолуок сүрүн функциялара == Нолуок түөрт сүрүн функциятын тэҥҥэ толороллор: фискальнай, үллэрэр, хонтуруоллуур уонна хонтуруоллуур. * Нолуок функцията-нолуок сүрүн функцията. История саамай былыргы уонна биир сүрүн: нолуок государственнай бюджет дохуоттарын сүрүн түмүктэрэ буолар. Функцияны олоххо киллэрии туруоруллубут нолуок барылын уонна нолуок санкцияларын суотугар оҥоһуллар уонна нолуок төлүүртэн куотууга мэһэйдэри үөскэтэллэр. Судургутук эттэххэ, ити судаарыстыба туһатыгар нолуок хомуура. Бу функция көмөтүнэн нолуок сүрүн сыала оҥоһуллар: государство үп- харчы ресурсаларын тэрийии уонна мобилизациялааһын. Нолуок бары функциялара фискалартан киирэр. Ханныгын да иһин, ыраас финансовай- финансовай сыалы сэргэ нолуок атын, холобур, экономическай эбэтэр социальнай соруктары эккирэтиэхтэрин сөп. Атыннык эттэххэ, үп сыала- соруга саамай суолталаах буолан, уһулуччу буолбатах. * Үллэрии (социальнай) функцията-общественнай дохуоттары үллэрии (нэһилиэнньэ кыаммат уонна тиийиммэт- түгэммэт араҥатыгар нолуогу кыччатыы суотугар). * Нолуок функцията-государство экономическай политикатын атын соруктарын нолуоктуур механизмнарынан быһаарыыга туһуланар. Уһулуччулаах английскай экономист Джон Кейнс саныырынан, нолуок экономическай сыһыаннаһыылары бэрээдэктээһиҥҥэ уратыта суох обществоҕа баар. Нолуок функциятын чэрчитинэн үс подфункцияны араарар: стимулирующую, десимулирующую и воспроизводственную. ** Нолуок стимулирующай подфункцията-ол эбэтэр атын экономическай процесстар сайдыыларын өйүүргэ туһуланар. Чэпчэтии уонна босхолооһун систематын нөҥүө олоххо киллэриллэр. Нолуок билиҥҥи системата дьоҕус предприятиеларга, инбэлииттэр предприятиеларыгар, тыа хаһаайыстыбатын производстволарыгар, производствоҕа капитальнай угууну оҥорор тэрилтэлэргэ, о. д. А. ** Нолуок подфункцията — ханнык баҕарар экономическай процесстар сайдалларыгар нолуок содулларын туоратыыга туһуланар. ** Воспроизводство подфункцията туһаныллар ресурсалары чөлүгэр түһэриигэ анаан оҥоһуллубут. Бу подфункцияны минеральнай- сырье базатын тупсарыыга, уу иһин төлөбүрү о. д. А. == Түһээн классификацията == === Территориятынан === * Иллээҕи (федерал) түһээн * Регионнааҕы түһээн * Олохтоох (муниципал) түһээн === Объегынан === Түһээн төлөөһүнүн объектара: * [[Барыс]] * [[Капитал]] * [[Бас билии|Бас билиигэ]] баар мал == Ылааhынынан == * [[Быһаччы түһээн]] * [[Ойоҕос түһээн]] == Түһээн сорох көрүҥнэрэ == * [[Ad valorem]] * [[Капитал эбиллиитин түһээнэ]] * [[Туттуу түһээнэ]] * [[Корпорация түһээнэ]] * [[Утумнааhын түһээнэ]] * [[Барыс түһээнэ]] * [[Инфляция түһээнэ]] * [[Бас билии түһээнэ]] * [[Баай түһээнэ]] * [[Эбиилик сыана түһээнэ]] * [[Атыылааhын түһээнэ]] == Быһаарыылар == [[Категория:Түһээн| ]] gzoni4ybxqfu8rtpyydp5awotowvxsp 0 29957 382438 370531 2022-08-02T20:24:24Z CommonsDelinker 147 Removing [[:c:File:Kharkiv_montage_(2015).png|Kharkiv_montage_(2015).png]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Kharkiv montage (2015).png|]]. wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |official_name = Харків |image_skyline = |imagesize = 290px |image_caption = |image_flag = Kharkiv-town-flag.svg |image_shield = Coat of arms of Kharkiv.svg |image_map = |map_caption = |subdivision_type = [[Дойду]] |subdivision_name = {{flagicon|Ukraine}} [[Украина]] |established_title = Бастакы ахтыллыыта |established_date = |leader_party = |leader_title = [[Баhылык]] уонна [[губернатор]] |leader_name = [[Кернес Геннадий Адольфович]] |area_total_km2 = 350 |population_total = 1 442 561 |population_metro = |population_density_km2= |population_as_of = 2013 |population_footnotes = |timezone = |utc_offset = |timezone_DST = |utc_offset_DST = |latd = 50 | latm = 00 | lats = 21 |latNS = N |longd = 36 | longm = 13 |longs = 45 | longEW = E |elevation_m = |area_code = |blank_name = |blank_info = |website = [http://www.city.kharkov.ua/ www.city.kharkov.ua/] |footnotes = }} '''Харьков''' ({{lang-uk|Харків}}) диэн [[Украина]] куората. [[Харьков уобалас]] административнай центра. Дьонун ахсаана 1 442 561 (2013). Украинаҕа иккис улахан куорат буолар. Дойду илин өттүгэр баар уонна экономикатын сайдыыта олус үрдүк буолар. 1655 сыллаахха олохтоммута. Харьков мэрын аата Геннадий Кернес буолар. Украинаҕа Сэбиэсскэй сойууһу ылыммыт уонна Сэбиэсскэй былааһы олохтоммут бастакы куорат буолар<ref>[https://ukrindex.ru/22/25 Харьков куорат почтатын индексэ]</ref>. == Устуоруйата == 1942 сыллаахха ыам ыйын бүтэһик күннэригэр Харьков таһыгар сэбиэскэй сэриилэр хотторбуттара. Кыһыл аармыйа 270 тыһыынча киһи сүтүктэммитэ (онтон 171 тыһыынчата төннүбэт сүтүк). Бу түмүгэр ньиэмэстэр Хапхааска уонна Волгаҕа чугаһыыр кыахтаммыттара. == Исторические и географические факты == Харьков сир саамай улахан куората 50- с параллелга буолар: ордук Кракова, Прага, Майнец, Уус- Каменогорскай. 2010 сыл алтынньытыгар садка Шевченко «50- с параллель» пааматынньык аһыллыбыта, ону таһынан бэйэтэ болотуарнай сабыытын линиятынан сабыллыбыта. Бэлиэтин киинигэр Харьковтан аан дойду араас куораттарыгар диэри 2 миэтэрэ диаметрдаах боруонса эргимтэ тэрилиннэ, онтон кэтирээһинтэн 20 миэтэрэ усталаах боруонса линияны бэлиэтииллэр. Куорат чиэһигэр ааттаннылар: астероид, геологическай ярус, туой, Сочига хайа, борохуот лидерэ, массыыналар лидердэрэ, автомат гаһы, электробритва, гостиницалар, футбол кулууптара, метро станцията, шахта, уулуссалар, болуоссаттар, байыаннай операциялар, үрүҥ генерал, электрическэй уот уо. д. А. Харьков сүрүннээн дьахталларга эрэ тарҕаммыт нуучча тылын тус уратылаах тыллара уонна суолталара буолар. Бу тыллар - рако (күлүгээннээһин, күлүгээннээһин, тумнугас уонна хаарты), саайка (малы уголовный элемент), трепель (санникы), чинка (бритвенный бии), ампулка (шариковай уруучука), моҕойка (заступка-чаҕылҕан), марка (тырааныспар маршрута), ганелик (распивочная). Куорат нэһилиэнньэтин 45,82 %) үрдүк эбэтэр бүтэрэ суох үрдүк үөрэхтээх. Харьковка Салтовка оройуона-Украинаҕа саамай улахан «спальнай оройуон» баар, нэһилиэнньэтэ 400 тыһыынчаттан тахса киһи.<ref>[https://kharkiv.biz/foto/starye-fotografii-saltovki.html Салтовкалар урукку хаартыскалара]</ref> Барабашов ырыынага — Илин Эуропа саамай улахан промышленнай-вещевой ырыынага уонна аан дойду бөдөҥ рыногар рейтиҥҥэ 14-с миэстэ, 75 гектартан тахса иэннээх. Харьков бастакы аан дойду сэриитин иннинэ Дьобуруопа бары куораттарыгар эмчиттэрин ахсаанынан бастакы миэстэни, Лондон, Венаны, Парижы уонна Берлини урутаан туран биэрбитэ. Оччолорго Харьков 500-700 киһиэхэ биир эмчит кэлэ сылдьыбыта. 1950- с сылларга Харьков куоракка уулусса хамсааһынын быраабылалара, общесоюзтартан туох эрэ уратылаах этэ (кыһыл ойууннан уҥа уонна хаҥас өттүнэн даҕаны хас биирдии маршрут икки өҥнөөх навигационнай уоттарынан (хаҥас, кыһыл, оранжевай, күөх, күөх, фиолетовай), о. д. А. троллейбус маршруттарыгар бэйэлэрин навигационнай уоттара: 1-күөх, 2-кыһыл маршруттар 3- с №- дээх, 4- с №- дээх. 1959 сыллаахха Харьков филармониятын (70 музыкант) симфоническай оркестра собуокка көс концеры биэрбит: эбиэт саҕана, быһа холоон, хэмза улахан массыыналарын сыаҕар. 50 сылынан, пасхальнай түүн 19-2009 с. муус устар 20 күнүгэр филармония (дирижер Юрий Янко) оркестрыгар, «Университет» станцияҕа классиктартан уонна киинэлэргэ мелодиялартан турар "Университет" концерт биэрдэ. Филармония дириэктэрэ этиитинэн, «маннык кэнсиэри Украинаҕа эрэ буолбакка, Европаҕа эмиэ ыытарга биллибэт». 2010 сыллаахха Харьков Украинаҕа олох хаачыстыбатынан бастыҥ куоратынан ааҕыллыбыта, онтон сылтаан куорат сэбиэтэ «Харьков - Лучший город для жизни»диэн плакаты куоратынан наҕараадаламмыта. 2011 сыллаахха Харьков бастакы миэстэни Киеви кытта үллэрбитэ. == Айылҕата == == Географията == == Климата == == Оройуонунан арахсыыта == == Транспорт == == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} {{Commonscat|Kharkiv}} {{rq|stub}} [[Категория:Украина куораттара]] mbm4qaqhd2l6nzopye8ltvy4ecn9l71 0 46847 382437 362581 2022-08-02T19:48:09Z 216.234.200.179 wikitext text/x-wiki [[Билэ:Lomonosov.jpg|хаҥас|мини|Мэтириэт М. В. Ломоносов, 1750 сыл. Остуолгар - транспартиры киллэрэн туран үлэлиир тээбириннэрэ.]] [[Билэ:Goniometro.jpg|мини|200x200пкс|Эргиччи транспортир]] [[Билэ:Protractor_katomierz.jpg|мини|207x207пкс|Эргиир транспортир]] [[Билэ:Ugolnik.jpg|мини|200x200пкс|Үс муннуктаах үс муннук линейка5а холбоммут Транспортир]] '''Транспортир''' ({{Lang-fr|transporteur}}, от {{Lang-la|transporto}} «көһөрүөм») - [[Муннук|угол]] тутар уонна кээмэйдиир инструмент. Транспортир эркиҥҥэ (көнө ситимҥэ) турар шкала) уонна аҥаардас (угломернай шкалалар) &nbsp;0 кыраадыстан&nbsp;са5алаан&nbsp;180° кыраадыска тиийэр. Сорох моделларга — &nbsp;360° кыраадыска тиийэр. Транспортир оҥорон таһаараллар [[ыстаал]], пластмасса, мас уонна да атын матырыйааллартан. == Транспортир историята == Муннук мээрэйдээһин былыргытан баар буолла диэн сабаҕалыыллар, Вавилон куоракка бу сыалга туһаныллара сабаҕаланар эргимтэлэр баалларын туоһулууллар. Былыргы астрологическай халандаар эмиэ оннунан хаалла Саргона ыраахтааҕыта таблица ый өлүүтэ 747 с. б. э. вавилонскай төрүттээх. Маны барытын үс муннук кээмэйдээн киллэриэхтээх этэ<ref>{{Кинигэ|автор=Smith D. E.|заглавие=History of Mathematics|год=1958|volume=II|издательство=Dover Publications|место=New York|pages=601|ссылка=https://books.google.com/books?id=uTytJGnTf1kC&pg=PA601}}</ref>. Вавилон олохтоохторо 360 чаастаах төгүрүктээһини уонна күнүстэри- түүннэри 360 чаастары оҥороллоро эмиэ биллэр<ref>{{Кинигэ|автор=Hugh Thurston|заглавие=Early Astronomy|год=1994|издательство=Springer-Verlag|место=New York|pages=71|ссылка=https://books.google.com/books?id=5SPeevvl4oEC&pg=PA71|isbn=038794107X}}</ref>. Маны таһынан өссө куорат храмовай суруйуулара Урк Б. э. ИНН. 4 тыһ. сыл бүтүүтэ 12 ыйга 30 хонукка, ол эбэтэр 360 хонукка, итинник түҥэтиигэ уонна кэлин мифэҕэ ыйыы баар. <ref>{{Кинигэ||автор=Ralph M. Rosen|заглавие=Time and Temporality in the Ancient World|год=2004|издательство=University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology|pages=55|ссылка=https://books.google.com/books?id=It9KMklf4R4C&pg=PA55}}</ref>. Ол эрээри транспортир д. И. Каргин бигэргэтэринэн, профессор Д. И. Каргина "чертежнай инструменнары сайыннарыы историятын очерката" диэн ыстатыйатыгар бэчээттэммитэ, [[Былыргы Греция|былыргы кэм]] архитектора Самосуос Феодор б. э. 7 к. айбыта {{Rp|303}} == Транспортир көрүҥэ == * Аҥаардас (180 кыраадыс) - саамай судургу уонна былыргы транспортирдар. * Эргиирдэр (360 кыраадыс). * Геодезическай икки тииптээх: т- А — тутарга, былааннарга уонна каарталарга чоҕу кээмэйдииргэ; т- Б-биллэр муннуктарга, чертежнай туочукалары туттарга. Угломернай оскуола сыаната-0,5°, көнө ситимҥэ-1 миллиметр. * Ордук чуолкайдык тутуллар уонна кээмэйдиир транспортордар тииптэрэ тупсарылынна. Холобур, дьэҥкир линейкалаах анал тырааныспар бааллар нониустуу киин тула эргийэр. == См. эмиэ == * [[Линейка]] * [[Циркуль]] * [[Штангенцркул]] == Быһаарыылар == {{быһаарыылар}} [[Категория:Геометрия]] 3ax7sj2t9ypann12i8a0xxqr9zta6oh 0 50096 382418 382173 2022-08-02T17:57:40Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q167840]] wikitext text/x-wiki '''Hydro-Quebec''' – [[Канаада]] биир улахан тэрилтэтэ, дойду үрдүнэн уонна 74 омук сиригэр элетричество остуолбаларын бас билээччи, уонна уоту оҥорооччу. Биир барыһы генерируйдуур тэрилтэ. Аатырбыт элитнай [[Fortuna 500]] компоненыгар киирэр. {{company-stub}} t0qtmxuoutqv2ozbs2oentv7amo4xuo 0 50099 382419 382181 2022-08-02T17:57:50Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q7201630]] wikitext text/x-wiki '''Vranac Plantaže''', [[Хара Хайа]] вино тэрилтэтэ. {{company-stub}} dxv8gq52eda5mzsxopt51o85wj9vszf 0 50100 382420 382182 2022-08-02T17:58:00Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q1327509]] wikitext text/x-wiki '''Elektroprivreda Crne Gore''' – [[Хара Хайа]] тэрилтэтэ, 10 омук дойдуларыгар филиаллаах, олор ахсааннарыгар [[Enel]] тэрилтэни бас билэр. {{company-stub}} dhq0725bvzutkbfld60krkpc12q5n45 0 50101 382421 382183 2022-08-02T17:58:10Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q5187004]] wikitext text/x-wiki '''Crnogorski Elektroprenosni Sistem''' – [[Хара Хайа]] биир улахан тэрилтэтэ, дойду үрдүнэн уонна 50 омук сиригэр элетричество остуолбаларын бас билээччи, уонна уоту оҥорооччу. Биир барыһы генерируйдуур тэрилтэ. Аатырбыт элитнай [[Terna]] компоненыгар киирэр. {{company-stub}} 3m2lt6lepgrp3smlffjsc82u8cgd13z 0 50102 382422 382185 2022-08-02T17:58:20Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q20827062]] wikitext text/x-wiki '''Uniprom KAP''' – [[Хара Хайа]] саамай улахан металлургия тэрилтэлэрин акцияларын тутар уонна салайар инвестиционнай бөлөх. Сүрүн активтара [[En+ Group]] (50%), [[Русал]] (50%), у.д.а. {{Company-stub}} 4yswlz10v00cmnb43ojgl41dcxb01rj 0 50103 382423 382186 2022-08-02T17:58:30Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q3511098]] wikitext text/x-wiki '''Nikšićka banka by Santander Group''', [[Хара Хайа]] коммеческай баана. {{company-stub}} 8jo3skgqs8ipst6vlusfxnq1qhigjkz 0 50104 382424 382187 2022-08-02T17:58:41Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q289642]] wikitext text/x-wiki '''Podgorička banka by Societe Generale Group''', [[Хара Хайа]] коммеческай баана. {{company-stub}} 3wvv3gtjf1vnek73zpt2783uhsqscq9 0 50105 382425 382189 2022-08-02T17:58:51Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q7360124]] wikitext text/x-wiki '''Rokšped Centar d.o.o.''' – [[Хара Хайа]] биир бөдөҥ тэрилтэтэ, Аан Дойдуга биир улахан массыына, автобус, тыраахтыр, грузовиктары оҥорор тэрилтэ. Ону таһынан биир биллэр премиум сегмеҥҥэ тахсар массыыналары оҥорор баайдарга уонна олигархтарга [[Volkswagen]], [[Audi]] уонна [[SEAT]] бренын кытта биир биллэр бренд буолар Аан Дойдуга "Volkswagen Crna Gora", "Audi Crna Gora" уонна "Seat Crna Gora". {{company-stub}} a2yiimv95ca4r34ceiso9o5bj70y1k8 0 50106 382426 382190 2022-08-02T17:59:01Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q7907383]] wikitext text/x-wiki '''VOLI''' – [[Хара Хайа]] улахан ас атыылыыр ретейла, Аан Дойдуга биир улахан тэрилтэ буолар. {{company-stub}} mrr6ucwd6n30cvci3qk32hehgqzibuu 0 50107 382427 382192 2022-08-02T17:59:11Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q4985192]] wikitext text/x-wiki '''Budvanska Rijvera''', [[Хара Хайа]] тэрилтэтэ. {{company-stub}} ptt5cth58bnd2pq3iokv67mbybo60f5 0 50108 382428 382193 2022-08-02T17:59:21Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q869855]] wikitext text/x-wiki '''Crnogorska komercijalna banka''', [[Хара Хайа]] коммеческай баана. {{company-stub}} e4pwmuv0v2qv7vu4nthlyqrreav13vg 0 50109 382429 382195 2022-08-02T17:59:31Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q2450916]] wikitext text/x-wiki '''Nikšićko pivo''' - [[Хара Хайа]] арыгы уонна пиибэ оҥорор тэрилтэтэ, 2021 сылга сир шаарын үрдүнэн саамай бөдөҥ тэрилтэ буолар алкоһольнай утахтары оҥорорунан. Планета үрдүнэн 18% водка уонна 48% пиибэ рынога тиксэр. {{company-stub}} o8gm30ko0ybmcefhl08sdb12nj0nbn2 0 50110 382430 382196 2022-08-02T17:59:41Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q1320833]] wikitext text/x-wiki '''Pošta Crne Gore''' - [[Хара Хайа]] тэрилтэтэ {{company-stub}} etsu4o98pq89l2mpw77drisylu9e41x 0 50111 382431 382198 2022-08-02T17:59:51Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q6428302]] wikitext text/x-wiki '''NLB banka Podgorica''', [[Хара Хайа]] коммеческай баана. {{company-stub}} 5oohqbh3cecl5iw7yc5uxv0gngy1eno 0 50112 382432 382204 2022-08-02T18:00:01Z YiFeiBot 9283 Перемещение 2 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q722715]] wikitext text/x-wiki {{Infobox network |network_name = Radio i Televizija Crne Gore |network_logo = RTCG logo.svg |country = [[Montenegro]] |network_type = Radio and television |available = National<br/>International&nbsp;<small>(via RTCG SAT and online)</small> |owner = [[Government of Montenegro]] |key_people = Boris Raonić (General-Director)<br/>Veselin Drljević (President of the RTCG council) |launch_date = 1949 (radio)<br/>1964 (television) |headquarters = [[Podgorica]] |founder = |slogan = |motto = |past_names = Radio-Televizija Titograd (RTT) (1963) |website = {{URL|www.rtcg.me}} |language = Montenegrin and Serbian }} '''Radio Televizija Crne Gore''' ('''''Радио и Телевизија Црне Горе''''') – диэн [[Хара Хайа]] уонна аан-дойду биир саамай улахан телевиденията буолар. Уопсай аудиторията 1 миллиард 775 мөллүйүөн киһи, онно өссө эбии 2009 сылга балаҕан ыйын 10-25 чыыһылатыгар. Салалтата: [[Подгорица]], [[Хара Хайа]] уонна дойдуларыгар эмиэ трансляциятын эмиэ биэриэхтээх. Оччоҕо аудиторията өссө эбии 300 мөллүйүөн киһинэн эбиллиэ. {{Company-stub}} efz5s3s1wzktxj23i3tyww2y7ww1jp1 0 50114 382433 382207 2022-08-02T18:00:11Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q4513926]] wikitext text/x-wiki '''Montenegrobreža AD''' (ол эбэтэр ''Хара Хайа фондовай биржата''), [[Хара Хайа]] уонна да атын омук дойдуларын уопсай фондовай биржата, Аан Дойду саамай улахан биржата буолар. Салалтата - [[Подгорица]], [[Хара Хайа]] куоратка Уолл Стрит уулуссаҕа баар. Планета, ол эбэтэр сир шаарын экономикатын көрдөрөр биир глобальнай индекс буолар. {{company-stub}} kjd7vhvuk9aiqqq1qj17ry72jeuxmn4 0 50115 382434 382209 2022-08-02T18:00:21Z YiFeiBot 9283 Перемещение 1 интервики на [[d:|Викиданные]], [[d:q4491711]] wikitext text/x-wiki '''фондовай биржата NEX''' – [[Хара Хайа]] уонна да атын омук дойдуларын уопсай фондовай биржата, Аан Дойду саамай улахан биржата буолар. Салалтата - [[Подгорица]], [[Хара Хайа]] куоратка Уолл Стрит уулуссаҕа баар. Планета, ол эбэтэр сир шаарын экономикатын көрдөрөр биир глобальнай индекс буолар. {{company-stub}} gghqkj6w7gwgdat664fryiyni089vqw 0 50134 382447 382396 2022-08-03T07:27:28Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki '''Жегусов Иван Пудович''' — Саха судаарыстыбыннай пединституутун бастакы дириэктэрэ (1934-37). 1898 сыллаахха Тааттаҕа [[Дьиэбэгэнэ нэһилиэгэ|Дьиэбэгэнэ нэһилиэгэр]] төрөөбүтэ. Чөркөөх оскуолатыгар үөрэммитэ. 1922 с. Дьокуускайга учуутал техникумун бүтэрбитэ. 1927 с. Надежда Крупская аатынан Хомуньуустуу иитии акадьыамыйатын (Академия коммунистического воспитания) оскуола факультетын бүтэрбитэ. 1928 с. Саха АССР үөрэҕин, доруобуйа харыстабылын уонна социальнай хааччылыы хамыһаарынан анаммыта, 1932 сыллаахха диэри бу дуоһунаска үлэлээбитэ. 1934 сыллаахха Саха судаарыстыбаннай педагогика иснтитута аһыллыбытыгар бастакы дириэктэринэн анаммыта, 1937 с. уһуллубута. 1938 с. ахсынньы 4 күнүгэр сымыйа буруйдааһынынан хаайыллыбыта. 1940 с. кулун тутар 28 к. холуобунай дьыалата тохтотуллубута, көҥүлгэ тахсыбыта. Ол эрээри, хаайыыга сытан туруга улаханнык эмсэҕэлээбит этэ, 1941 сыллаахха олунньуга Дьокуускайга өлбүтэ. 2000 сыллаахха ыам ыйын 15 күнүгэр толору реабилитацияламмыта. [[Категория:1898 сыллаахха төрөөбүттэр]] [[Категория:1941 сыллаахха өлбүттэр]] [[Категория:Дьон алпаабытынан]] okofk522oxrhf9lggwyjomosi5tymbj 382448 382447 2022-08-03T07:28:46Z HalanTul 51 wikitext text/x-wiki '''Жегусов Иван Пудович''' — Саха судаарыстыбыннай пединституутун бастакы дириэктэрэ (1934-37). 1898 сыллаахха Тааттаҕа [[Дьиэбэгэнэ нэһилиэгэ|Дьиэбэгэнэ нэһилиэгэр]] төрөөбүтэ. Чөркөөх оскуолатыгар үөрэммитэ. 1922 с. Дьокуускайга учуутал техникумун бүтэрбитэ. 1927 с. Надежда Крупская аатынан Хомуньуустуу иитии акадьыамыйатын (Академия коммунистического воспитания) оскуола факультетын бүтэрбитэ. 1928 с. Саха АССР үөрэҕин, доруобуйа харыстабылын уонна социальнай хааччылыы хамыһаарынан анаммыта, 1932 сыллаахха диэри бу дуоһунаска үлэлээбитэ. 1934 сыллаахха Саха судаарыстыбаннай педагогика иснтитута аһыллыбытыгар бастакы дириэктэринэн анаммыта, 1937 с. уһуллубута. 1938 с. ахсынньы 4 күнүгэр сымыйа буруйдааһынынан хаайыллыбыта. 1940 с. кулун тутар 28 к. холуобунай дьыалата тохтотуллубута, көҥүлгэ тахсыбыта. Ол эрээри, хаайыыга сытан туруга улаханнык эмсэҕэлээбит этэ, онон ол содулуттан 1941 сыллаахха олунньуга Дьокуускайга өлбүтэ. 2000 сыллаахха ыам ыйын 15 күнүгэр толору реабилитацияламмыта. [[Категория:1898 сыллаахха төрөөбүттэр]] [[Категория:1941 сыллаахха өлбүттэр]] [[Категория:Дьон алпаабытынан]] p4qiozdrk2h14arh87e15sonjk9ngou 10 50137 382435 2022-08-02T18:28:37Z Ymblanter 4562 'Национальный парк Альта-Мурджа, Апулия, Италия' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki Национальный парк Альта-Мурджа, Апулия, Италия kp4fbeezvwp6bpemeb1en4hz0bj8jdd 10 50138 382436 2022-08-02T18:28:55Z Ymblanter 4562 'La vallata di Poggiorsini vista nel dettaglio.jpg' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна wikitext text/x-wiki La vallata di Poggiorsini vista nel dettaglio.jpg hoi7rhb9qany3jb4b57jmu3tkb8oo6v