Wikisource nlwikisource https://nl.wikisource.org/wiki/Hoofdpagina MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Speciaal Overleg Gebruiker Overleg gebruiker Wikisource Overleg Wikisource Bestand Overleg bestand MediaWiki Overleg MediaWiki Sjabloon Overleg sjabloon Help Overleg help Categorie Overleg categorie Hoofdportaal Overleg hoofdportaal Auteur Overleg auteur Pagina Overleg pagina Index Overleg index TimedText TimedText talk Module Overleg module Uitbreiding Overleg uitbreiding Uitbreidingsdefinitie Overleg uitbreidingsdefinitie 12 1563 127215 119801 2022-08-09T17:54:10Z Johnhuxley 13829 /* Het maken van een nieuwe pagina */ wikitext text/x-wiki {{beheerpagina's}} ===Bachbrieven=== ====Typ de naam in en druk op de knop==== <table style="background:none"> <inputbox> type=create buttonlabel=Start nieuw artikel </inputbox> </table> ====Via een bestaande (rode) link==== Je kunt een '''nieuwe pagina''' aanmaken, door op een rode link te klikken, ergens in de tekst. De rode kleur betekent dat de pagina nog leeg is: het is een uitnodiging aan jou om een nieuw verhaal te schrijven. Een link naar een nieuwe (nog lege) bladzijde wordt gemaakt door om een begrip vierkante haken neer te zetten, bijvoorbeeld: <nowiki> [[onderwerp]] </nowiki> wordt weergegeven als <font color=red><u>onderwerp</u></font>. Je kunt ook zelf vierkante haken in een tekst aanbrengen, om zo een nieuwe bladzijde te beginnen. Als je een geheel nieuw onderwerp wilt beschrijven dat in deze Wikisource als link nog niet bestaat, kun je het voorlopig tussen vierkante haken op je Gebruiker-bladzijde neerzetten en van daaruit werken. Voor je begint met een nieuwe pagina kan je het beste eerst even zoeken in de '''zoekfunctie''' om te zien of er al iets geschreven is dat erop lijkt. Meestal vind je zo wel een betere plek om jouw verhaal op te enten en hoe beter je verhaal aan de rest gelinkt is, hoe eerder het ook gelezen wordt. Soms vind je ook dat er al lang een verwant verhaal is onder een iets andere titel ([[w:Wikipedia:Wet van Ellywa|Wet van Murphy-Ellywa]]). Wil je dit voorkomen, bedenk dan meteen synoniemen voor de titel van jouw pagina, en maak daarvan één of meer doorverwijzingen (<nowiki>#REDIRECT [[andere naam]]</nowiki>). Het creëren van gloednieuwe onderwerpen is zo een prachtige manier om Wikisource in de breedte te helpen uitdijen (en hopelijk ook in de diepte). Er zijn voor het scheppen van geheel [[w:Wikipedia:Het benoemen van een pagina|nieuwe lemma's]] wel een [[Help:Uitleg|aantal regels]] in acht te nemen. <!-- ====Als je geen link kunt vinden==== Als je geen rode link kunt vinden voor je nieuwe artikel, kun je twee dingen doen: *Maak op een bestaande pagina (maar wel op een relevante plek) een nieuwe rode link door de titel van je nieuwe pagina tussen dubbele vierkante haken te zetten: <nowiki>[[titel]]</nowiki>. *Typ in het venster van je [[browser]] de url van je nieuwe artikel in: <nowiki>http://nl.wikisource.org/wiki/Titel</nowiki>. Daarna komt er een melding dat die pagina geen tekst bevat, maar die kan je vervolgens gewoon bewerken. --> ===Het schrijven van een nieuwe pagina=== Klik je op een rode <font color=red>link</font>, dan verschijnt de bewerkingspagina, met een leeg veld waarin je een nieuw artikel kunt typen (of een beknopt begin). Je kunt de ingevoerde tekst vooraf nakijken door 'Toon bewerking ter controle' onderaan de pagina aan te klikken. Je krijgt dan te zien hoe de pagina er gaat uitzien (dat staat dan boven de ruwe tekst). Vooral bij tabellen en afbeeldingen is dat geen overbodige luxe, het resultaat is vaak anders dan bedoeld... Als je tevreden bent is het handig in de 'samenvatting' je medeschrijvers even te laten weten wat je hebt gedaan. Ben je klaar, klik dan op 'Pagina opslaan'. Je krijgt tenslotte de bewaarde pagina pontificaal in beeld. ===Opmerkingen=== Als je dat wilt, kun je een nieuwe pagina beperken tot een aantal goed geformuleerde zinnen en een korte beschrijving van het onderwerp. Je bent niet verplicht er meteen een heel lang artikel van te maken. Je nodigt zo misschien een ander uit om meer informatie toe te voegen. Ook kleine beetjes (juiste) informatie zijn daarom welkom, maar telegramstijl of alleen maar een woordenboekachtige definitie worden niet zo op prijs gesteld. Uiteraard is een heel artikel te prefereren en sommige mensen hebben dan ook de prettige gewoonte om met een langer stuk tekst te beginnen. Als een nieuw artikel minimaal ongeveer vier regels met minstens drie verschillende feiten over het onderwerp bevat, wordt dat op prijs gesteld. ====Nota bene==== *Laat de onderwerpsterm zo mogelijk in de eerste, hooguit tweede zin van het artikel terugkomen en maak dat dan '''vet''' door er drie enkele quotes ' voor en achter te zetten. Dat vergemakkelijkt de herkenning wanneer mensen informatie uitprinten. *Probeer ook in de eerste paar regels al beknopt uit te leggen waar het artikel over gaat, bij voorkeur in voor niet-deskundigen begrijpelijke bewoordingen. Dit bespaart de zoeker naar informatie het doorlezen van de hele tekst. *Deel je werk in niet al te lange paragrafen in. Dat vergemakkelijkt het lezen op een computer aanzienlijk.<br /> *Als je een bi(bli)ografie schrijft is het aan te bevelen het [[Sjabloon:infobox auteur|bi(bli)ografiesjabloon]] te gebruiken. We moedigen je ook van harte aan om een informatieve tekst die je voor een ander doel hebt geschreven hier bij Wikisource toe te voegen. Bovendien kan het geweldig helpen om informatie vanuit andere [[w:Wikipedia:Openbare bronnen|openbare, onbeschermde bronnen]] toe te voegen. Maar --we herhalen 't nog maar eens-- het is streng verboden om [[w:Auteursrecht|beschermd materiaal]] voor de Wikisource te gebruiken! Hoe je je informatie in een artikel verwoordt bepaalt tot op zekere hoogte de kans dat anderen je artikel gaan bewerken. ====Bronvermeldingen==== Als men bij informatie in een artikel steunt op bepaalde boeken of andere bronnen, graag de belangrijkste hiervan in de '''bronvermelding''' van het artikel opnemen, ook wanneer er niet letterlijk geciteerd wordt! Indien redelijk wat maar niet echt veel erop gesteund wordt, kan het natuurlijk ook in het edit commentaar, zodat het in de edit history staat. Indien pure feiten uit zeer veel verschillende bronnen gehaald (kunnen) worden, bijv. op het Internet, kan bronvermelding wel achterwege blijven, evengoed is het dan prettig als dan in het edit commentaar vaag wordt aangegeven dat het bijv. informatie uit verschillende bronnen op het web betreft. ==== Voorbeelden ==== *Een artikel dat veel intrigerende nieuwe links bevat kan andere Wikianen uitnodigen die links te gaan invullen. Sommige Wikianen houden ervan om leemtes (gaten, hier: rode links) of vragen te creëren voor hetzelfde doel, anderen vinden dat geen goed idee. Het andere uiterste is een opsomming van niet ingevulde links, makkelijk te maken, maar niet echt een uitnodiging aan velen. Je kunt zelf bekijken wat het beste werkt. Regelrechte verzoeken om meer informatie in een artikel kan de kwaliteit ook ten goede komen. Iemand kan bijvoorbeeld een globale beschrijving geven van een voorwerp of een fenomeen en in dat artikel tevens om meer historische informatie vragen. Iemand anders die daar de nodige informatie over heeft, kan dan hopelijk de verleiding niet weerstaan deze kennis in Wikisource te spuien. *Een goed verwoorde eerste versie van een nieuwe pagina kan allerlei bewerkingen en reacties van anderen uitlokken, met als resultaat een inhoudelijk goed doorwrocht artikel. Bijvoorbeeld, wanneer een artikel over [[Indonesië]] heel gedegen begint met de periode voor het [[Nederlands kolonialisme]] zal het naar alle waarschijnlijkheid meer bewerking uitlokken en uiteindelijk beter worden dan wanneer het onderwerp geïntroduceerd wordt als "een land ten Noorden van Australië". Maar goed, een te uitgebreid artikel brengt misschien ook het nadeel met zich mee dat het gemakkelijker uit balans kan raken, minder [[w:Wikipedia:Objectiviteit|objectief]] wordt. Wie het (beter) weet mag het zeggen! Door samenwerking, aanvulling en zo nodig overleg zal de inhoud ongetwijfeld gaandeweg verbeteren. [[Categorie:Wikisource:Help|Nieuwe pagina aanmaken]] kwunzoeyr0anx8j206pfkbw84xgumsm 127216 127215 2022-08-09T17:55:37Z Johnhuxley 13829 /* Bachbrieven */ wikitext text/x-wiki {{beheerpagina's}} ===Een nieuwe pagina maken=== ====Typ de naam in en druk op de knop==== <table style="background:none"> <inputbox> type=create buttonlabel=Start nieuw artikel </inputbox> </table> ====Via een bestaande (rode) link==== Je kunt een '''nieuwe pagina''' aanmaken, door op een rode link te klikken, ergens in de tekst. De rode kleur betekent dat de pagina nog leeg is: het is een uitnodiging aan jou om een nieuw verhaal te schrijven. Een link naar een nieuwe (nog lege) bladzijde wordt gemaakt door om een begrip vierkante haken neer te zetten, bijvoorbeeld: <nowiki> [[onderwerp]] </nowiki> wordt weergegeven als <font color=red><u>onderwerp</u></font>. Je kunt ook zelf vierkante haken in een tekst aanbrengen, om zo een nieuwe bladzijde te beginnen. Als je een geheel nieuw onderwerp wilt beschrijven dat in deze Wikisource als link nog niet bestaat, kun je het voorlopig tussen vierkante haken op je Gebruiker-bladzijde neerzetten en van daaruit werken. Voor je begint met een nieuwe pagina kan je het beste eerst even zoeken in de '''zoekfunctie''' om te zien of er al iets geschreven is dat erop lijkt. Meestal vind je zo wel een betere plek om jouw verhaal op te enten en hoe beter je verhaal aan de rest gelinkt is, hoe eerder het ook gelezen wordt. Soms vind je ook dat er al lang een verwant verhaal is onder een iets andere titel ([[w:Wikipedia:Wet van Ellywa|Wet van Murphy-Ellywa]]). Wil je dit voorkomen, bedenk dan meteen synoniemen voor de titel van jouw pagina, en maak daarvan één of meer doorverwijzingen (<nowiki>#REDIRECT [[andere naam]]</nowiki>). Het creëren van gloednieuwe onderwerpen is zo een prachtige manier om Wikisource in de breedte te helpen uitdijen (en hopelijk ook in de diepte). Er zijn voor het scheppen van geheel [[w:Wikipedia:Het benoemen van een pagina|nieuwe lemma's]] wel een [[Help:Uitleg|aantal regels]] in acht te nemen. <!-- ====Als je geen link kunt vinden==== Als je geen rode link kunt vinden voor je nieuwe artikel, kun je twee dingen doen: *Maak op een bestaande pagina (maar wel op een relevante plek) een nieuwe rode link door de titel van je nieuwe pagina tussen dubbele vierkante haken te zetten: <nowiki>[[titel]]</nowiki>. *Typ in het venster van je [[browser]] de url van je nieuwe artikel in: <nowiki>http://nl.wikisource.org/wiki/Titel</nowiki>. Daarna komt er een melding dat die pagina geen tekst bevat, maar die kan je vervolgens gewoon bewerken. --> ===Het schrijven van een nieuwe pagina=== Klik je op een rode <font color=red>link</font>, dan verschijnt de bewerkingspagina, met een leeg veld waarin je een nieuw artikel kunt typen (of een beknopt begin). Je kunt de ingevoerde tekst vooraf nakijken door 'Toon bewerking ter controle' onderaan de pagina aan te klikken. Je krijgt dan te zien hoe de pagina er gaat uitzien (dat staat dan boven de ruwe tekst). Vooral bij tabellen en afbeeldingen is dat geen overbodige luxe, het resultaat is vaak anders dan bedoeld... Als je tevreden bent is het handig in de 'samenvatting' je medeschrijvers even te laten weten wat je hebt gedaan. Ben je klaar, klik dan op 'Pagina opslaan'. Je krijgt tenslotte de bewaarde pagina pontificaal in beeld. ===Opmerkingen=== Als je dat wilt, kun je een nieuwe pagina beperken tot een aantal goed geformuleerde zinnen en een korte beschrijving van het onderwerp. Je bent niet verplicht er meteen een heel lang artikel van te maken. Je nodigt zo misschien een ander uit om meer informatie toe te voegen. Ook kleine beetjes (juiste) informatie zijn daarom welkom, maar telegramstijl of alleen maar een woordenboekachtige definitie worden niet zo op prijs gesteld. Uiteraard is een heel artikel te prefereren en sommige mensen hebben dan ook de prettige gewoonte om met een langer stuk tekst te beginnen. Als een nieuw artikel minimaal ongeveer vier regels met minstens drie verschillende feiten over het onderwerp bevat, wordt dat op prijs gesteld. ====Nota bene==== *Laat de onderwerpsterm zo mogelijk in de eerste, hooguit tweede zin van het artikel terugkomen en maak dat dan '''vet''' door er drie enkele quotes ' voor en achter te zetten. Dat vergemakkelijkt de herkenning wanneer mensen informatie uitprinten. *Probeer ook in de eerste paar regels al beknopt uit te leggen waar het artikel over gaat, bij voorkeur in voor niet-deskundigen begrijpelijke bewoordingen. Dit bespaart de zoeker naar informatie het doorlezen van de hele tekst. *Deel je werk in niet al te lange paragrafen in. Dat vergemakkelijkt het lezen op een computer aanzienlijk.<br /> *Als je een bi(bli)ografie schrijft is het aan te bevelen het [[Sjabloon:infobox auteur|bi(bli)ografiesjabloon]] te gebruiken. We moedigen je ook van harte aan om een informatieve tekst die je voor een ander doel hebt geschreven hier bij Wikisource toe te voegen. Bovendien kan het geweldig helpen om informatie vanuit andere [[w:Wikipedia:Openbare bronnen|openbare, onbeschermde bronnen]] toe te voegen. Maar --we herhalen 't nog maar eens-- het is streng verboden om [[w:Auteursrecht|beschermd materiaal]] voor de Wikisource te gebruiken! Hoe je je informatie in een artikel verwoordt bepaalt tot op zekere hoogte de kans dat anderen je artikel gaan bewerken. ====Bronvermeldingen==== Als men bij informatie in een artikel steunt op bepaalde boeken of andere bronnen, graag de belangrijkste hiervan in de '''bronvermelding''' van het artikel opnemen, ook wanneer er niet letterlijk geciteerd wordt! Indien redelijk wat maar niet echt veel erop gesteund wordt, kan het natuurlijk ook in het edit commentaar, zodat het in de edit history staat. Indien pure feiten uit zeer veel verschillende bronnen gehaald (kunnen) worden, bijv. op het Internet, kan bronvermelding wel achterwege blijven, evengoed is het dan prettig als dan in het edit commentaar vaag wordt aangegeven dat het bijv. informatie uit verschillende bronnen op het web betreft. ==== Voorbeelden ==== *Een artikel dat veel intrigerende nieuwe links bevat kan andere Wikianen uitnodigen die links te gaan invullen. Sommige Wikianen houden ervan om leemtes (gaten, hier: rode links) of vragen te creëren voor hetzelfde doel, anderen vinden dat geen goed idee. Het andere uiterste is een opsomming van niet ingevulde links, makkelijk te maken, maar niet echt een uitnodiging aan velen. Je kunt zelf bekijken wat het beste werkt. Regelrechte verzoeken om meer informatie in een artikel kan de kwaliteit ook ten goede komen. Iemand kan bijvoorbeeld een globale beschrijving geven van een voorwerp of een fenomeen en in dat artikel tevens om meer historische informatie vragen. Iemand anders die daar de nodige informatie over heeft, kan dan hopelijk de verleiding niet weerstaan deze kennis in Wikisource te spuien. *Een goed verwoorde eerste versie van een nieuwe pagina kan allerlei bewerkingen en reacties van anderen uitlokken, met als resultaat een inhoudelijk goed doorwrocht artikel. Bijvoorbeeld, wanneer een artikel over [[Indonesië]] heel gedegen begint met de periode voor het [[Nederlands kolonialisme]] zal het naar alle waarschijnlijkheid meer bewerking uitlokken en uiteindelijk beter worden dan wanneer het onderwerp geïntroduceerd wordt als "een land ten Noorden van Australië". Maar goed, een te uitgebreid artikel brengt misschien ook het nadeel met zich mee dat het gemakkelijker uit balans kan raken, minder [[w:Wikipedia:Objectiviteit|objectief]] wordt. Wie het (beter) weet mag het zeggen! Door samenwerking, aanvulling en zo nodig overleg zal de inhoud ongetwijfeld gaandeweg verbeteren. [[Categorie:Wikisource:Help|Nieuwe pagina aanmaken]] p3vjdn1x8zt6b5nxshpu2ekrq55s8xa 127219 127216 2022-08-09T18:46:14Z Vincent Steenberg 280 misschien zo wikitext text/x-wiki {{beheerpagina's}} ===Een nieuwe pagina maken=== ====Typ de naam in en druk op de knop==== {| |<inputbox> default=<naam> type=create buttonlabel=Start nieuw artikel </inputbox> |} ====Via een bestaande (rode) link==== Je kunt een '''nieuwe pagina''' aanmaken, door op een rode link te klikken, ergens in de tekst. De rode kleur betekent dat de pagina nog leeg is: het is een uitnodiging aan jou om een nieuw verhaal te schrijven. Een link naar een nieuwe (nog lege) bladzijde wordt gemaakt door om een begrip vierkante haken neer te zetten, bijvoorbeeld: <nowiki> [[onderwerp]] </nowiki> wordt weergegeven als <font color=red><u>onderwerp</u></font>. Je kunt ook zelf vierkante haken in een tekst aanbrengen, om zo een nieuwe bladzijde te beginnen. Als je een geheel nieuw onderwerp wilt beschrijven dat in deze Wikisource als link nog niet bestaat, kun je het voorlopig tussen vierkante haken op je Gebruiker-bladzijde neerzetten en van daaruit werken. Voor je begint met een nieuwe pagina kan je het beste eerst even zoeken in de '''zoekfunctie''' om te zien of er al iets geschreven is dat erop lijkt. Meestal vind je zo wel een betere plek om jouw verhaal op te enten en hoe beter je verhaal aan de rest gelinkt is, hoe eerder het ook gelezen wordt. Soms vind je ook dat er al lang een verwant verhaal is onder een iets andere titel ([[w:Wikipedia:Wet van Ellywa|Wet van Murphy-Ellywa]]). Wil je dit voorkomen, bedenk dan meteen synoniemen voor de titel van jouw pagina, en maak daarvan één of meer doorverwijzingen (<nowiki>#REDIRECT [[andere naam]]</nowiki>). Het creëren van gloednieuwe onderwerpen is zo een prachtige manier om Wikisource in de breedte te helpen uitdijen (en hopelijk ook in de diepte). Er zijn voor het scheppen van geheel [[w:Wikipedia:Het benoemen van een pagina|nieuwe lemma's]] wel een [[Help:Uitleg|aantal regels]] in acht te nemen. <!-- ====Als je geen link kunt vinden==== Als je geen rode link kunt vinden voor je nieuwe artikel, kun je twee dingen doen: *Maak op een bestaande pagina (maar wel op een relevante plek) een nieuwe rode link door de titel van je nieuwe pagina tussen dubbele vierkante haken te zetten: <nowiki>[[titel]]</nowiki>. *Typ in het venster van je [[browser]] de url van je nieuwe artikel in: <nowiki>http://nl.wikisource.org/wiki/Titel</nowiki>. Daarna komt er een melding dat die pagina geen tekst bevat, maar die kan je vervolgens gewoon bewerken. --> ===Het schrijven van een nieuwe pagina=== Klik je op een rode <font color=red>link</font>, dan verschijnt de bewerkingspagina, met een leeg veld waarin je een nieuw artikel kunt typen (of een beknopt begin). Je kunt de ingevoerde tekst vooraf nakijken door 'Toon bewerking ter controle' onderaan de pagina aan te klikken. Je krijgt dan te zien hoe de pagina er gaat uitzien (dat staat dan boven de ruwe tekst). Vooral bij tabellen en afbeeldingen is dat geen overbodige luxe, het resultaat is vaak anders dan bedoeld... Als je tevreden bent is het handig in de 'samenvatting' je medeschrijvers even te laten weten wat je hebt gedaan. Ben je klaar, klik dan op 'Pagina opslaan'. Je krijgt tenslotte de bewaarde pagina pontificaal in beeld. ===Opmerkingen=== Als je dat wilt, kun je een nieuwe pagina beperken tot een aantal goed geformuleerde zinnen en een korte beschrijving van het onderwerp. Je bent niet verplicht er meteen een heel lang artikel van te maken. Je nodigt zo misschien een ander uit om meer informatie toe te voegen. Ook kleine beetjes (juiste) informatie zijn daarom welkom, maar telegramstijl of alleen maar een woordenboekachtige definitie worden niet zo op prijs gesteld. Uiteraard is een heel artikel te prefereren en sommige mensen hebben dan ook de prettige gewoonte om met een langer stuk tekst te beginnen. Als een nieuw artikel minimaal ongeveer vier regels met minstens drie verschillende feiten over het onderwerp bevat, wordt dat op prijs gesteld. ====Nota bene==== *Laat de onderwerpsterm zo mogelijk in de eerste, hooguit tweede zin van het artikel terugkomen en maak dat dan '''vet''' door er drie enkele quotes ' voor en achter te zetten. Dat vergemakkelijkt de herkenning wanneer mensen informatie uitprinten. *Probeer ook in de eerste paar regels al beknopt uit te leggen waar het artikel over gaat, bij voorkeur in voor niet-deskundigen begrijpelijke bewoordingen. Dit bespaart de zoeker naar informatie het doorlezen van de hele tekst. *Deel je werk in niet al te lange paragrafen in. Dat vergemakkelijkt het lezen op een computer aanzienlijk.<br /> *Als je een bi(bli)ografie schrijft is het aan te bevelen het [[Sjabloon:infobox auteur|bi(bli)ografiesjabloon]] te gebruiken. We moedigen je ook van harte aan om een informatieve tekst die je voor een ander doel hebt geschreven hier bij Wikisource toe te voegen. Bovendien kan het geweldig helpen om informatie vanuit andere [[w:Wikipedia:Openbare bronnen|openbare, onbeschermde bronnen]] toe te voegen. Maar --we herhalen 't nog maar eens-- het is streng verboden om [[w:Auteursrecht|beschermd materiaal]] voor de Wikisource te gebruiken! Hoe je je informatie in een artikel verwoordt bepaalt tot op zekere hoogte de kans dat anderen je artikel gaan bewerken. ====Bronvermeldingen==== Als men bij informatie in een artikel steunt op bepaalde boeken of andere bronnen, graag de belangrijkste hiervan in de '''bronvermelding''' van het artikel opnemen, ook wanneer er niet letterlijk geciteerd wordt! Indien redelijk wat maar niet echt veel erop gesteund wordt, kan het natuurlijk ook in het edit commentaar, zodat het in de edit history staat. Indien pure feiten uit zeer veel verschillende bronnen gehaald (kunnen) worden, bijv. op het Internet, kan bronvermelding wel achterwege blijven, evengoed is het dan prettig als dan in het edit commentaar vaag wordt aangegeven dat het bijv. informatie uit verschillende bronnen op het web betreft. ==== Voorbeelden ==== *Een artikel dat veel intrigerende nieuwe links bevat kan andere Wikianen uitnodigen die links te gaan invullen. Sommige Wikianen houden ervan om leemtes (gaten, hier: rode links) of vragen te creëren voor hetzelfde doel, anderen vinden dat geen goed idee. Het andere uiterste is een opsomming van niet ingevulde links, makkelijk te maken, maar niet echt een uitnodiging aan velen. Je kunt zelf bekijken wat het beste werkt. Regelrechte verzoeken om meer informatie in een artikel kan de kwaliteit ook ten goede komen. Iemand kan bijvoorbeeld een globale beschrijving geven van een voorwerp of een fenomeen en in dat artikel tevens om meer historische informatie vragen. Iemand anders die daar de nodige informatie over heeft, kan dan hopelijk de verleiding niet weerstaan deze kennis in Wikisource te spuien. *Een goed verwoorde eerste versie van een nieuwe pagina kan allerlei bewerkingen en reacties van anderen uitlokken, met als resultaat een inhoudelijk goed doorwrocht artikel. Bijvoorbeeld, wanneer een artikel over [[Indonesië]] heel gedegen begint met de periode voor het [[Nederlands kolonialisme]] zal het naar alle waarschijnlijkheid meer bewerking uitlokken en uiteindelijk beter worden dan wanneer het onderwerp geïntroduceerd wordt als "een land ten Noorden van Australië". Maar goed, een te uitgebreid artikel brengt misschien ook het nadeel met zich mee dat het gemakkelijker uit balans kan raken, minder [[w:Wikipedia:Objectiviteit|objectief]] wordt. Wie het (beter) weet mag het zeggen! Door samenwerking, aanvulling en zo nodig overleg zal de inhoud ongetwijfeld gaandeweg verbeteren. [[Categorie:Wikisource:Help|Nieuwe pagina aanmaken]] 54pnj9u73e7zwzlwoxlw7bc2kpfyrh7 104 39061 127201 126391 2022-08-09T13:33:22Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" /></noinclude>{{dhr|3}} {{c|{{larger|XXVIII.}} {{larger|In Artis.}}}} {{lijn|5em}} {{dhr|2}} In Maart begint het al weer goed te worden in Artis; vooral om 's morgens vroeg rond te wandelen en de beginselen van dierstudie al vast eens weer te repeteeren. Voor de meeste stadsmenschen zijn de dagen dan nog te kort; wat er buiten te zien en te hooren valt, is nog te weinig loon voor de moeite en de kosten van de reis. Mijn liefste hoekje, om stil te staan in 't begin van Maart en dierstudies te maken, is vlak voor de kievitenvolière; daar heb je een vrij gezicht over den stillen hoek van den zwanenvijver, en als daar niets gebeurt, wat de aandacht waard is, dan stellen de kieviten aan 't eene eind en de wulpen, de scholeksters en kemphaantjes aan 't andere, allicht schadeloos door iets te vertoonen, dat ge precies zoo in ''[[:s:en:Bird Watching|Bird Watching]]'' van Selous hebt gelezen, of iets dat een haast ongelooflijke waarneming van Long ten volle bevestigt. Maar er is in 't vroege voorjaar meestal wel iets in den zwanenvijver op te merken, dat voorloopig kieviten en tureluurs doet vergeten. De eerste luwe dagen hebben den echten lentegeur en brengen het lentegevoel in de vogels. Eventjes popelde het al, een paar weken geleden, in de zwarte zwanen; meer dan gewoonlijk vlogen ze met zware slagen over de oppervlakte van het water, van 't eene eind van den vijver naar het<noinclude></noinclude> hth61p3huwefrnaehstjiv9so2xuchy 104 39064 127202 126392 2022-08-09T13:35:13Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|189}}</noinclude>andere; de witte broeders met gele bekken volgden met luid trompetgeschal, en wie niet beter wist, zou denken dat er groot oproer in 't zwanenrijk was ontstaan, of dat er storm op handen was. Met de vorst van de laatste Februari-dagen kalmeeren de gemoederen, daarna is het weer overdruk. Er loopt voortdurend een rilling van onbekende, nog onbegrepen gewaarwordingen door al de veeren, van het dons van de hoogopgerichte halzen tot aan de punten van de slagpennen; trotsch duwen de borsten het water op, dat het schuimt; en met golvend gestoot boegseert al wat zwaan heet, hetzij geel, rood of zwart van snavel, kris kras door 't water. {{Img float | style = | above = | file = Heimans1906Wandelen p189c.png | width = 400px | align = right | polygon = | cap = {{smaller block|''Oude Jan van Gent''<br />in den zwanenvijver van Artis.}} | capalign = center | alt = Oude Jan van Gent in den zwanenvijver van Artis}} Nog verstaan de arme dieren niet, wat dat vreemde in de lucht toch wil, dat het hen zoo opzweept, hen zoo jaagt van hier naar daar, dat ze geen rust of duur meer hebben; en zij vallen op elkaar aan, vechten met snavels en pooten, bijten in den grond en de takken; ze vergeten hun maaltijden. Zie dien zwarten Australiër met zijn glanzende gekroesde vleugelveeren, hij draait rond als een tol, steekt den hals strak uit naar boven, zingt zijn toeterlied en vliegt dan op een soortgenoot los, die net met nijdige bekhouwen Jan van Gent, den sukkel, het land heeft opgejaagd. {{nop}}<noinclude></noinclude> rkhpjaui92rft6zhu6ip0r9tuf3lh0y 104 39065 127203 126393 2022-08-09T13:38:16Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|190}}</noinclude>Neen, ze weten het nog niet, de stomme dieren, dat de onzichtbare lentegeest, de dartele knecht van moeder natuur stilletjes onder hen is neergestreken. De kobold, die hen niet met rust zal laten, voor zij zijn bedoeling hebben begrepen, die niet weer heen zal gaan voor hij het bevel, dat hij van hooger hand ontving, heeft overgebracht en het ziet opvolgen. Hij jaagt den eenen zwarten zwaan naar den anderen en, als hij ze vlak bij elkaar heeft, drukt hij als bij toeval een slanken hals achterover en laat die een anderen hals aanraken; dan vlecht hij ze dooreen; hij legt een afgewaaid boomtakje vlak voor één der roode bekken, zoodat die wel moet toehappen, en eindelijk beginnen de dieren te begrijpen, wat de geest die hen drijft, van hen verlangt; nu gaat het takkenzoeken voort, binnen eenige dagen zit een zwaan te broeden op het nest en voortdurend draagt het mannetje takken aan en houdt de wacht, opdat niemand haar zal storen. De aalscholvers, die sombere zwarte waterraven, met hun helsch-groene oogen, hebben het ook al te kwaad. Al in den winter is er een witte kraag van hagelwitte rijp om hun hals en kop gaan groeien; onweerstaanbaar trok elke tak, elke stroohalm die er in den vijver viel, de dieren aan; ze staarden naar de sprietjes, als verwonderden ze zich zelf dat die dingen hen nu zoo begonnen te interesseeren, en ze konden het niet laten, alles wat tak of halm of stok heet op elkaar te leggen, vlak bij het hek achter het emeu-huis. Dan komt opeens een groote lust tot duiken en baden over hen, ze slaan met vleugels en staart op het water, duiken elkaar na, houden elkaar bij de vlerken, vliegen spartelend op, en gaan daarna elkaar zitten aankijken op een boomtak. Dezelfde genius, die net de hals van de beide zwanen tot een strengel heeft gevlochten, vliegt over naar de beide ver-<noinclude></noinclude> jlg84sotmlytgm0k4gagethxrelv1mk 104 39255 127204 126395 2022-08-09T13:54:11Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|191}}</noinclude>wonderde dieren in den dooden boom; en hij blaast hen een vage herinnering van verleden jaar in de berijpte koppen; hoe ze samen een nest hebben gebouwd op dezen zelfden dooden boomstam, die schuin over het water hangt; en hoe 'n mooi jong aalscholvertje ze samen gelukkig hebben grootgebracht. Toen begrepen ook zij de boodschap. Een vreemde dwaze lust bekroop hen beiden, ze snelden toe op de ordelooze takkenhoop; ze begonnen te rukken en te trekken, weg te gooien, weer terug te halen, tot de massa een platten vorm aannam; dan de middelste takken naar den rand overgebracht; het werd een nest, een nest eerst op den grond dezen keer; toen op den boom. {{c|[[Bestand:Heimans1906Wandelen p191c.png|450px]] {{smaller block|''Aalscholvers in den paartijd,''<br />De linkerarm van den dansenden vogel is geleewiekt.}}}} Nog zonderlinger werd het in 't hoofd van 't mannetje op dat gezicht, hij sprong rond als een bezetene, blies zijn keel<noinclude></noinclude> kgm29etogxily2cxtkmkg2xa963xwfn 104 39256 127205 126397 2022-08-09T13:55:44Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|192}}</noinclude>wijd op tot een zak, vloog met een vaart op het wijfje toe, en bleef vlak voor haar plotseling staan, de zwarte nekveeren richtten zich op tot een kuif, en met een smak viel hij voor haar neer, den bek op de aarde; dan wierp hij opeens den kop in de hoogte, uitte ongewone krassende geluiden, boog den langen hals ver naar achter, tot de nek den rug raakte. Dat spelletje speelden ze samen om beurten, of tegelijk, om 't plotseling te staken en een ooievaar aan te blazen, die heelemaal niet van plan was zich met hun huishoudelijke zaken te bemoeien, die het alleen maar ongepermitteerd vond, dat hier alle takken op een hoop moesten liggen, terwijl hij tekort kwam voor zijn nest aan de overzijde. De ooievaar was „abgeblitzt" en heer en dame schollevaar stonden als een paar Chineesche beelden onbeweeglijk elkaar in de groene oogen te staren; dan spreidden zij de vleugels uit en begonnen te waaieren, droevig komiek, door 't leewieken; langzaam eerst, dan sneller en sneller tot er ook beweging in de zwarte pootlappen kwam, en ze een soort dans gingen uitvoeren langzaam en plechtig in 't rond of dandineerend om elkaar heen; daarop ineens naar den vijver en in volle vaart met waaierstaarten aan 't duiken en dartelen dat het sputtert en spat en 't klappert over den vijver, zoodat Jan van Gent het maar weer beter oordeelt aan land te gaan, een heel eind ver van de ooievaars en reigers, die ook al zoo vinnig begonnen te doen. De sukkel begreep er niets van; het was eerst zoo rustig geweest; hij krabbelde tegen de glibberige steenen van de glooiing op en zijn witte oogen keken verbaasd naar al dat rumoer van zwanen en aalscholvers. Zoo nu en dan draaide zijn eene oog naar boven, als zocht hij iets dat opdoemde in zijn tragen geest: hooge rotsen waartegen de golven donde-<noinclude></noinclude> ccoeak0iyjvy9r0nivkjacf5ake2rbb 104 39257 127206 126398 2022-08-09T13:56:50Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|193}}</noinclude> rend braken; wit schuim dat spatte over de glimmende steenen waar de natte groene wierfranjes afhingen; ja, en daar waren immers honderden broers en zusters bijeen en de nesten van zeegras lagen er vlak bij elkaar hoog op de kale rotsen of in de donkere gleuven en spleten; maar zijn ander oog zag een druk bevolkten vijver met dood riet aan den kant en een modderige zwarte aarde; neen, het moest een vergissing zijn; en hij keek weer verbaasd met twee oogen naar de duikelende schollevaars. Naast hem stond een andere jonge Jan van Gent, nog heelemaal in de kinderkleeren; heel donkerbuin met mooie witte stippen; hulpeloos krabbelde het dier van den eenen steen naar den anderen; zwemmen deed het hier slecht; op de rollende golven van de branding zal het wel beter gaan; maar de menschen zien hem daar niet vaak. De matrozen vangen hem als hij, door een storm van zijn rotsen geslingerd, doodaf op 't schip neersmakt en zij noemen hem Sukkel, Tölpel of Gannet al naar hun landaard. Komisch dat het dier ook in 't Latijn Sulla heet. {{dhr}} {{lijn|5em}} {{dhr|2}}<noinclude></noinclude> 05s87v684rfn29e72aney77ltyfn30y 104 39258 127207 126468 2022-08-09T13:58:05Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" /></noinclude>{{dhr|3}} {{c|{{larger|XXIX.}} {{larger|Artismaand.}}}} {{lijn|5em}} {{dhr|2}} Wie door omstandigheden geen lid van Artis kan zijn, heeft in de Septembermaand gelegenheid een kijkje te gaan nemen. Om te volte hoeft niemand weg te blijven; een paar duizend menschen loopen er elkaar niet in den weg, en voor de variatie kan men zich met de bezoekers, die voor ons staan en 't gezicht benemen, evengoed eens eventjes amuseeren als met de dieren. Niet zelden is er in de Septembermaand, wat de dieren betreft, wat extra's te kijk. Er worden zomers heel wat zeldzame en mooie dieren in den tuin geboren en daarbij zijn er, die verreweg de meeste menschen maar hoogst zelden onder de oogen zullen krijgen. Zoo meestal een jonge zebra; het dier heeft nog het lummelachtige, dat alle jonge veulens, ook van de stevige zebra's, eigen is. Dat ligt gewoonlijk aan de pooten, die onevenredig lang schijnen. Maar de teekening van ons zebra-veulentje is zoo keurig, zijn streepjespakje staat het ventje zoo net, dat groote en kleine menschen het met plezier een poosje staan te bewonderen. 't Is zijn mooie moeder in miniatuur, wat de rompteekening betreft; één klein verschil is er dat in 't voordeel van 't kleintje uitvalt. U moet eens opletten, hoe mooi het zebrapatroon op de bovenzijden door slangelijntjes is gevariëerd; die breken het rechte streperige, dat zonder die golfjes wat stijver zou lijken. {{nop}}<noinclude></noinclude> 5yq6vwta4mg4pb4b0jltdaorio7d3tt 104 39259 127208 126469 2022-08-09T14:02:09Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|195}}</noinclude>Dan zijn er ook vaak jonge poema's in de roofdierengalerij, het jonge dier is een snoezig poesje; om zoo op de schoot te nemen; het is in September een paar weken oud en nog wat onvast op de pooten, 't kijkt ook nog heel nieuwsgierig naar de menschen en beschouwt zijn moeder's staart als geschapen, om hem tot speelgoed te dienen. De jonge kraanvogel, het elk jaar terugkeerende cadeau aan Artis van de beide Chineesche vogels die achter in den tuin een villa apart hebben, is al flink gegroeid; hij heeft nog 't bruin met gele jeugdkleed aan, maar stappen doet hij al zoo kranig als pa en ma. Om te schaterlachen is het, als zij met hun drieën parademarsch maken; het jong kijkt schuin naar de pootbewegingen van zijn ouders en tracht het net zoo statig na te doen; wat een enkelen keer mislukt, doch dan trippelt hij gauw weer in de maat, en stap, stap, gaat 't verder. Het meeste bekijks zal, als 't er weer is, het jonge nijlpaard waarschijnlijk ten deel vallen. Wie het treft, dat het buiten is, of uit of in het bassin wandelt, mag van geluk spreken; dan alleen krijgt men het goed te zien. In 't binnenbassin komt meestal niet veel meer dan de kop boven water, als het met de moeder aan 't stoeien is. Het is wat slanker en wat roziger van tint dan de logge ouders, overigens een goed geslaagd copie, zonder de tandjes. Er zijn nog meer jongelui. In Augustus wordt er een bison geboren, jaar op jaar. Wat een verschil, dat nuchtere kalfskopje naast den reusachtigen bullekop van den ouden stier. Hoeveel camera's er al gericht worden op het mooi roodbruine beest, terwijl het zoo ongegeneerd zijn levende melkflesch leeghaalt, is niet te zeggen; maar zelden echter gelukken zulke foto's. Het moeten natuurlijk moment-opnamen zijn<noinclude></noinclude> 3m2ak63a3ympmde4g7d92tytvvhraio 104 39260 127209 126470 2022-08-09T14:03:07Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|196}}</noinclude>en nog al snel ook, want het jong is vol levenslust en evenals alle kalveren huppelt het graag. {{Img float | style = | above = | file = Heimans1906Wandelen p196c.png | width = 300px | align = left | polygon = | cap = {{smaller block|Ko wilde maar niet naar de camera zien en Bady sprong onverwachts op den arm van den oppasser.}} | capalign = center | alt = Ko wilde maar niet naar de camera zien en Bady sprong onverwachts op den arm van den oppasser}} Daarbij komt nog de bruine kleur der dieren: de wanhoopskleur van de meeste amateur-fotografen, die niet met honderd-guldenslenzen werken. Ook het dichte bladerdak van den tuin is niet bevorderlijk voor het welslagen van moment-opnamen, hoe zonnig het buiten ook is. Dat hebben wij voor de zooveelste maal ondervonden, toen we verleden jaar weer eens het onmogelijke beproefden en beide nieuwe jeugdige orang-oetangtjes in vrijheid wilden kieken. Kiekjes nemen van lastig-dartele, ondeugende, eigenwijze of koppige kinderen is al een hachelijk bestaan, op 't atelier van den vakman zoowel als in den tuin of op 't<noinclude></noinclude> 2o6phvq2nqkmchpcopo16eclhoqwfyp 104 39261 127210 126471 2022-08-09T14:04:45Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|197}}</noinclude>plaatsje van den amateur. Binnenshuis gaat het heelemaal niet, van wege 't weinige licht. Maar jonge apen onder de boomen, dat is een totaal onbegonnen werk. De kiekjes hierbij zijn dan ook alleen geplaatst om te laten zien, hoe glansrijk 't mislukt is, en om andere amateurs te troosten. Natuurlijk genieten deze beide mensch-aapjes maar een betrekkelijke vrijheid; ze staan onder behoorlijk toezicht. Toch heeft het groote grasveld voor 't apenhuis een buitengewone aantrekkelijkheid gekregen, sedert daar de beide Borneoërs hun streken mogen uithalen. Als 't zomerweder 't maar even gedoogt, wordt hun glazen hok geopend, en aan de hand van de oppassers stappen ze den tuin in. Ze zijn daarbij niet uigelaten blij als hondjes, het gaat er veel ingetogener toe; maar ge moet de oogen zien glinsteren en de eenparige versnelling eens bespieden, waarmee de dikbuikjes op 't grasveld toestappen. Ko was in 't eerst wat stout, hij plaagde Mieke, zijn kameraadje, geweldig, toen kreeg hij een riem om, en hij alleen moest op de bank staan; hoe hij ook beet in zijn klimstok, hij mocht niet verder van zijn plaats dan de riem lang was. Der Dritte im Bunde is Baby, het aardige jonge aapje dat met de zuigflesch is grootgebracht. Hij gaat vrijpostig bij de bezoekers rond, ook buiten het perk, klimt op de schouders van de kinderen en snuffelt in hun zakken of ze ook lekkers voor hem bij zich hebben. Nu schijnt Ko wijzer te zijn geworden, tenminste van de week mocht hij weer los loopen en hij liet de kameraden tamelijk met rust. Trouwens, men moet zeggen ze zijn merkwaardig gehoorzaam; hun opvoeding is in goede handen, dat blijkt. Wel zullen ze nog menige stoutigheid moeten afleeren. Dat het echte boomapen zijn, ziet men eerst recht als ze<noinclude></noinclude> 44namyuys2onwzp0mc923z20r7hvgn2 104 39263 127211 126472 2022-08-09T14:05:27Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|198}}</noinclude>de hand van de oppasser ontglippen, vlug de ladder opklauteren en verder over, onder en langs de takken van den hoogen eikenboom marcheeren, die midden op het perk staat. De mooie boom vaart er heel slecht bij. {{c|[[Bestand:Heimans1906Wandelen p198c.png|350px]] {{smaller|Mieke {{SIC|druft|durft}} niet opkijken en Ko balt de vuist.}}}} {{dhr}}<noinclude></noinclude> 9wl6u0gme2aiifz9jmq2gxg6sgn25iv 104 39264 127212 126473 2022-08-09T14:06:30Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|199}}</noinclude>De dagelijksche openluchtkuur, de gymnastische oefeningen op 't gras en in boomen blijken uitmuntende middelen te zijn om deze tropische dieren gezond te houden. Langzamerhand zullen ze zoodoende aan de herfstkoelten gaan wennen. Hebben ze nog een paar zomers op die wijze buiten doorgebracht en zijn ze de winters gezond doorgekomen, dan bestaat er gegronde hoop, dat ze zullen acclimatiseeren, volwassen worden en wie weet wat dan nog gebeurt. 't Is hier nog nooit gelukt een Orang-oetang lang in het leven te houden en als 't op deze wijze niet gaat, dan kàn 't ook niet. Verzuim bij een bezoek aan Artis vooral niet de zaal met de insectariums in te gaan; liefst als het er niet erg vol is. Wat er te zien is, spreekt uit duidelijke opschriften en teekeningen boven en onder de glazen huisjes. Steeds worden er eenige zeer merkwaardige kleine beestjes ingebracht; mierenleeuwen zijn er vaak ook; meestal echter zitten ze onder 't zand, zoodat de kijkers ze tevergeefs zoeken. Vraag de oppassers maar naar 't meest belangwekkende. {{dhr}} {{lijn|5em}} {{dhr|2}}<noinclude></noinclude> 99u7tgvr47vehzs7luvebnmkboq44k8 104 39266 127213 126576 2022-08-09T14:19:02Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" /></noinclude>{{dhr|3}} {{c|{{larger|XXX.}} {{larger|Rotganzen.}}}} {{lijn|5em}} {{dhr|2}} Zwanen, eenden, ganzen dat is een traditionneele reeks van vernuften, maar een afdalende. In werkelijkheid is 't net andersom; als de jagers niet allemaal jokken, dan is de gans niet alleen de verstandigste van alle drie, maar een van de vogels die 't allermoeilijkst te foppen is. Geen waakzamer en slimmer vogels dan een troep wilde ganzen, zeggen de lui die 't weten kunnen; ze zijn haast niet te naderen; alle kunstmiddeltjes, alle listen van den vernuftigen mensch weten zij te ontdekken en te verijdelen; en ze weten zoo goed als ekster of ooievaars al in de verte den man met het geweer te onderscheiden van den onschadelijken boer of wandelaar; vrouwen laten de slimmerds dichterbij komen dan mannen. De meeste wilde ganzen leven als de broedtijd voorbij is in groote troepen, die waarschijnlijk uit kleine gezelschappen of families bestaan. Meest is er een oude ganzerik of gent bij, die zich, waar 't niet volkomen veilig is, haast geen tijd gunt om gras te eten, zoo druk heeft hij het met uitkijken naar alle kanten. Die voorzichtigheid is dan ook de oorzaak, dat er van het huiselijk leven van vele wilde ganzen nog weinig bekend is geworden en dat weinige nog wel vrij laat. In zoo'n geval weten de menschen zich te behelpen met aannemelijke en minder aannemelijke gissingen en verzinsels; en als zoo'n<noinclude></noinclude> snjisc6k962r9yomnw3vnuzlhum72wq 104 39354 127214 126577 2022-08-09T14:20:27Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|201}}</noinclude>merkwaardigheid, uit den duim gezogen of op oppervlakkige waarneming berustend, eenmaal bij het volk, bij visschers, broodjagers vooral, ingang heeft gevonden, dan is het een knap man, die 't weer uit krijgt. Zoo ook met de rotganzen. Die komen sedert onheuglijke tijden elk jaar tegen den winter bij ons voor; bij duizenden vertoonen ze zich in 't najaar op onze kusten, op Wieringen en Texel en de andere eilanden. Maar nooit zag men ze broeden, en ook in 't hooge Noorden, werden nesten noch eieren gevonden; dat was een raadsel. Een ander natuurraadsel bestond hierin, dat dikwijls op de kusten stukken halfvergaan wrakhout kwamen aanspoelen, waarop heel zonderlinge dingen groeiden; van niet al te nabij gezien, leken het wel eieren op stelen; en keek je goed toe, dan zag je de vlerkjes van de jonge vogels, die er al uitkwamen, heen en weer bewegen. En nu waren er twee vliegen in een klap te slaan; de rotganseieren waren gevonden; ze zaten in zee op rottend drijfhout vast en de jonge rotganzen groeiden dus letterlijk aan de boomen. Wat daar op die boomen groeit, de zoogenaamde eendenmossel, is heel wat anders en werkelijk al wonder genoeg, al komen er geen rotganzen uit. Het zijn een soort kreeftjes, die in hun prille jeugd vrij rondzwemmen, later zich vasthechten op de wijze van mosselen en oesters, en daarna hun verder leven doorbrengen op de rots, den drijvenden boomstam of 't kromhout, waarop ze toevallig belandden. Wat er uit de schelpen steekt en wel eenigszins op vogelvlerkjes lijkt, dat zijn de vele kreeftenpootjes, die zoodanig gevormd zijn, dat ze dienst kunnen doen als watertoestroomers, dus voor de ademhaling zorgen. In den Haag heb ik jaren geleden eens een paar visschers<noinclude></noinclude> 4hiftyyfn2ozromib8f1xdywgkwsilg 104 39355 127224 126578 2022-08-10T07:53:18Z WeeJeeVee 2844 /* Gecontroleerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|202}}</noinclude>gezien, die met een stuk kromhout vol eendenmossels aan de deuren belden, om ze voor een kleinigheid te laten kijken. Een van de impressario's vertelde er de heele legende bij van de rotganzen, die er uit groeiden en nog veel meer moois. Toch is het al meer dan driehonderd jaar geleden, dat het nest en de eieren van rotganzen ontdekt zijn. Dat deed Gerrit de Veer, dezelfde Hollandsche jongen, die de overwintering op Nova Zembla meemaakte; hij ging tijdens een tochtje naar Groenland aan wal, en bemerkte daar in den zomer dezelfde geheimzinnige zwarte ganzen, die hij 's winters thuis op de schorren zoo dikwijls had begluurd. Hij klom tegen de hooge kustrotsen op en vond er de nesten met eieren in groot aantal. Toch is de oude legende nog niet vergeten en in oude natuurlijke-historieboeken van veel lateren tijd groeiden nog lang de rotganzen aan boomen op 't strand. Hun naam rotganzen schijnt in verband te staan met het groeien op rot hout, of waarschijnlijker is het een aanduiding van het geluid, dat deze ganzen geven bij 't trekken. Trouwens niet alleen op den doortocht. In den ganzenvijver van Artis is in 't voorjaar het zachte krot! krot! duidelijk tusschen al de variaties van het gewone ganzen-gegigak te onderscheiden. Zoekt men tusschen al die andere ganzen die zachte "zangers" uit, dan blijken het mooie gansjes te zijn, met gitzwarte borst en grijs gemarmerden buik en vlerken. Het beste zijn ze dadelijk te kennen aan een heelen of halven witten ring om den hals. Meestal blijven ze wat achteraf als de kinderen op 't brugje biscuitjes uitdeelen, maar 's morgens vroeg en vooral in 't voorjaar zijn ze minder schuw en dan maken ze, net als de brandganzen en als de canadeezen met hun mooie witten wangen, allerlei zonderlinge bewegingen en ook zeer vreemde heesche<noinclude></noinclude> d0308wkqxwuzlcud5z4a09fas585k4z 104 39356 127225 126579 2022-08-10T07:54:15Z WeeJeeVee 2844 /* Gecontroleerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|203}}</noinclude>en lang niet liefelijke geluiden. Een geliefkoosde ganzenstand is die, welke ik hier geschetst heb. Herhaaldelijk zag ik een rotgans, onverwachts en zonder merkbare aanleiding op een ander toeloopen; die bleef onbewogen staan, draaide alleen den kop wat op zijde en luisterde aandachtig naar wat de giggakker met zijn laag gehouden kop te zeggen had. Dan verwisselen ze van rol; nummer twee maakt dezelfde manoeuvres met kop en hals en gigakte er even luid op los; terwijl de kameraad nu op zijn beurt kalm het verhaal aanhoorde. Als 't uit was gingen ze samen een deuntje krotrotten en dan volgde een zwemwedstrijd op den vijver. {{c|[[Bestand:Heimans1906Wandelen p203c.png|400px]] {{smaller|Rotganzen in Artis.}}}} Toen ik van morgen daar zoo bij den ganzenvijver stond<noinclude></noinclude> pd6sv43jt853ojhwndazq47lnc37i50 104 39357 127228 126580 2022-08-10T10:00:28Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|204}}</noinclude>te ''watchen,'' hoorde ik achter mij een eind verder op den eendenvijver een straatjongen zachtjes klepperen en dan weer een kind met een dubbeltjes rateltje spelen. Dit nu zijn zeer ongewone geluiden in Artis. Ten eerste is het een veel te fatsoenlijke tuin, dat er ooit een jongen, onderstel al dat een lidszoon zoo iets in den zak kon hebben, het zou durven wagen er zijn kleppers voor den dag te halen; maar ook zelfs een baby op den arm zou hier van zijn juf niet mogen ratelen. Daarbij, hoe zouden er straatjongens of andere menschen op zoo'n ontijdig uur in Artis komen, het moest wat anders wezen; een dier waarschijnlijk in den vijver. Dit alles moet buiten mij om door mijn arm hoofd gegaan zijn, ik had er stellig allang naar geluisterd, voordat ik 't zelf merkte; want ik was al lang aan het zoeken en localiseeren van 't kleine rateltje, voor ik mij had omgekeerd. Dat zweefde nu hier dan daar over den vijver; stellig een kwartier duurde het, eer ik 't beestje te pakken had, dat zich zoo'n afwijkend eendentaaltje veroorlooft. Het is een zomertaling, kenbaar aan een lange witte streep boven 't oog, die van den voorkop tot aan de schouders loopt. Probeer 't aardige geluidje eens te hooren; maar 't moet heel stil bij den vijver zijn. Zoo stil, dat ge daar den kwartel kunt hooren slaan, die in een boom naast de pauwenvolière zit. {{dhr}} {{lijn|5em}} {{dhr|2}}<noinclude></noinclude> 60o5gt44nppm16pnrox37q1p24osmbj 104 39358 127229 126681 2022-08-10T10:01:55Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" /></noinclude>{{dhr|3}} {{c|{{larger|XXXI.}} {{larger|Brieven uit Epen aan de Geul.}}}} {{lijn|5em}} {{dhr|2}} Wij zijn er. Gele klei en klotsende beekjes; schaakbordhellingen, bekruind met donker bosch; dat is de allerzuidelijkste grens van ons land. Diep in het groene dal de driftige Geul, die zijn slangenloop teekent met hooge breedkronige populieren. Langs de rutschbaanwegen overal hellende boomgaarden; de groote vruchtboomen wijd uiteen; roodbonte koeien grazend tusschen de schaduwplekken. Een mooi land hier en vriendelijke levenslustige menschen, die veel moeite doen, om u in verstaanbaar Nederlandsch toe te spreken; wat aan de meesten wel eenigszins gelukt, vooral bij een Hollander, die een beetje Duitsch en Fransch kent en al eenige dagen verblijf hield in dit belangwekkende uithoekje van ons land. Hoe zouden de menschen hier ook Nederlandsch leeren; pas drie of vier jaar komen hier zomergasten, de pastoor preekt in het Duitsch. De school doet wel iets voor onze taal, maar kan niet veel doen. 't Geeft een vreemde gewaarwording in Nederland vlak aan den grooten weg boven een kruisbeeld te lezen: {{dhr}} {{c|{{sc|Hier starb eines jähen Todes Joseph Klinkers}} ''18 Juli 1903.''<br />{{sc|Betet für die arme Seele!}}}} {{dhr}}<noinclude></noinclude> d5332gfo7pxrdm5x7ot3sozsctmp71h 104 39359 127230 126682 2022-08-10T10:37:41Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|206}}</noinclude>Onze goede waard spreekt gelukkig Nederlandsch, zooals hij vol trots beweert; ieder van ons snapt wel, wat hij bedoelt met "''geplaand'' of ''arrangiert''" of wat ''de hond belt achter de kats'' beduidt; zoodat de goede man in zijn verbeelding heel wat presteert op Nederlandsch taalgebied, nu wij hem zoo zelden iets tweemaal moeten laten zeggen. Zijn handige en goedlachsche vrouw, die heel goed koken kan, babbelt ook heel aardig, maar dat gaat tot nog toe heel ver boven onze bevatting. Van de kinderen uit de buurt heb ik al een „bitteke"' geleerd, al lukt het nog niet best in de grenstaal naar den goeden weg te vragen. Heel erg is dit niet; want onze waard is voor de eerste dagen tevens onze gids; wat een uitkomst is in dit land vol steenige kronkelpaden en slingerende karrewegen, waar de beekjes zoo maar dwars over heen stroomen. En hij is nog meer; onze stadsschoenen leggen het in den strijd tegen de puntige keien, kalksplinters en vuursteenscherven merkwaardig gauw af, 's morgens zijn uw schoenen evenwel niet alleen gepoetst maar geflikt ook, zoodat ze het weer een dagje uithouden. Wat wij Noord-Nederlanders hier ook in 't eerst heel vreemd vinden, dat is het gebrek aan boeren; overal akkers, tuinen, weiden, boomgaarden en nergens de gewone boerenknechten en meiden met pet of muts, kiel of boezeroen; het zijn hier allemeel heeren of werklui; Zondags met boord en colbert, de vrouwen naar de mode, al is 't niet juist de laatste; in 't werk de mannen met de strooien of den slappen hoed, de vrouwen met het hoofd in doeken gewikkeld, alsof ze in 't gasthuis verbonden waren. 't Is hier geloof ik veel warmer dan in Utrecht of Gelderland. Vooral op de hellingen tusschen de korenakkers, was<noinclude></noinclude> texjvaz8i8nxs3kr6hgorvp93xj5no1 104 39360 127231 126683 2022-08-10T10:39:43Z WeeJeeVee 2844 /* Gevalideerd */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="WeeJeeVee" />{{c|207}}</noinclude>het dezer dagen verbazend warm, toch zelden onaangenaam heet. Nooit heb ik in zoo hooge mate de impressie gehad van "korenbrand" als gisteren. Rechts en links van het smalle harde akkerpaadje, dat tegen de steile helling opslingert, tot in de verre verte golven rogge- en tarwevelden, met hier en daar wat gerst en haver; alles manshoog, met dikke aren of forsche pluimen. 't Is twee uur ongeveer en het vlak van de helling staat loodrecht op de zonnestralen, die neerschieten uit een bleekblauwen hemel; daarin een enkel zilverig wolkje en veel losse wazige vlokken, die verderop neerdalen en heel in de verte als rookpluimen blijven hangen in de bosschen op de heuvels. Gloeiend heet is de bodem van het pad; daarom ook trekken de kinderen de voeten op de groote kei, waarop ze zitten. In de hooge rogge springen de wikken open van de hitte, dat het knapt en knettert als brandende takkebossen in een oven. Waar men kijkt, overal tusschen zwijmende aren kleine vurige kolen en blauwe elmusvlammen op den grond, die den roggebrand telkens weer aansteken; aan de andere zijde, verborgen in de hooge halmen ruischt de zicht van de maaiers en sissend als blusschend water vallen de droge bossen neer; blauwe bodemdampen trekken met den zoelen wind naar boven in 't bosch, en de molen aan de Geul bromt den vlammentoon. Daar begint ook de brandklok te luiden, diep beneden in 't dorp, haastig hel en angstig. Wij allen hierboven krijgen den indruk, of wij langzaam gaar worden gestoofd; het wordt nu wezenlijk benauwd tusschen de glimmende ombeweeglijk starre tarwelansen aan de overzijde, die elkaar de zonnestralen toekaatsen, als konden ze er niet genoeg van krijgen en zwolgen ze van de fel neerslaande hittegolven.<noinclude></noinclude> d3v53d3bai63x60va4ofram4b3pkx5c 104 40452 127217 2022-08-09T18:28:26Z Vincent Steenberg 280 /* Proefgelezen */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Vincent Steenberg" />{{RH|40|{{sp|ARCHITECTUR}}A.|13 Februari 1897.}} {{lijn}}</noinclude><section begin="kunstnijverheid"/>bevredigend antwoord te geven, terwijl we bij de volgende een bedenkelijk stilzwijgen moeten bewaren. <br>{{gap}}Wat is bijv. bet geheim der aantrekkelijkheid van eenige der stukken Oud-Utrechtsch fluweel, en van het vijftiende en zestiende eeuwsche goudbrocaat met het bekende „dessin de pomme d’ amour” uit {{sc|genua}} en {{sc|florence}}? Waarom het sterk sprekende dissin daarop, in twee forsche kleuren — rood en geel — toch zoo fijn van lijn is en zoo luchtig klimt over de oppervlakte van het weefsel in rustige rythmiek? Wat vooral veroorzaakt de impressie van grootheid van dit stuk geweven linnen kant (velum quadragerimale XVIIe eeuw) met zijn rand van alles behalve aantrekkelijk ornament, doch met een middenstuk, de kruisiging voorstellende, met een trotschen christuskop en figuren, groot van stijl, van {{sc|maria}} en {{sc|johannes}}? Hoe komt het, dat onze rijkste stoffen armzalig lijken en alle kracht missen bij dat stukje XIVe eeuwsche altaarrand, in „Tapisserie d’ Arras” een rand van dof witte letters op blauw-groenen fond met eenvoudig fijn ornament er om heen? <br>{{gap}}Doch dit alles betreft nog maar het gedeeltelijk machinale werk en de hier bijeengebrachte voorbeelden van borduur- en kantwerk, uitsluitend handenarbeid dus, geven doorslaande bewijzen van onze onmacht. Duidelijk spreken zij van den ernst, waarmede al dat werk gemaakt is, van de geheele overgave van den maker aan zijn arbeid, van zijn grondig begrip der technische eischen van het materiaal en van de vaardigheid van uitvoering, verkregen doordat gevoel en verstand steeds beheerschten, wat de hand volbracht. Zoodoende zijn de geringste details met de uiterste zorg behandeld en toonen zij nergens eenige verwaarlozing of minder ernstige behartiging van het werk. <br>{{gap}}Bijzonder rijk is de borduurkunst hier vertegenwoordigd, een overzicht gevend van haren g{{grijs|[r]}}ootsten bloei en haar diepst verval. De kerkelijke kunst in de hier aanwezige priestergewaden geeft van dit alles getuigenis. Zoo is er een XIVe eeuwsche kasuifel, een fluweelen lap, van rijk rood, — van dat rood, waarvan men tegenwoordig weer iets begint te begrijpen. Daarop prijkt een gaffelkruis van goudbrocaat, doch zonder banale gouden schittering. Het ziet er uit als effen grijs linnen; doch hoe prachtig komen de hierop geborduurde heiligen tot hun recht. Het eerst trekken de bijna ellen banden van het kruis op de roode stof onze aandacht. Nader toekijkende ontwaart men de rustige plaatsing der figuren, vlak geborduurd, vervolgens ziet men de figuren zelf. Dit alles is met een helder hoofd te volgen, eischt geen inspanning om het te ontcijferen, het is alsof iemand heel rustig eenige woorden spreekt, die ieder begrijpt. Maar men voelt, dat die weinige woorden meer zeggen, dan de overladen kwasterige terminologie der latere tijdperken. <br>{{gap}}Rangschikkend naar de kunstwaarde, die met den tijd gelijken tred houdt, volgt nu een XVe eeuwsche kasuifel van scharlaken stof — waarop een groen gaffelkruis — grond en kruis geappliqueerd en daarna geborduurd met ranken, gestijleerde bladeren en vruchten zóó zuiver van lijn, zoo helder frisch van kleur, dat dit werk de beste Oostersche producten bijna in de schaduw stelt, omdat het de weelderige overlading dezer laatste mist. <br>{{gap}}Dan nog eene groote XVe eeuwsche koorkap van goudlaken met geborduurde kap en banden langs de voorzijde. Dit is niet de grandiose stijl der genoemde kasuifels maar de rijkdom van stof en borduursel is overweldigend en het borduurwerk is van de edelste soort. Nu volgt langzaam in de XVe eeuw het verval. De rijkdom der grondstof neemt de plaats in van hartelijke behandeling, alles wordt meer uiterlijk vertoon, niet meer door den innerlijken geest geschraagd. Ten slotte komen de XVIIe eeuwsche kasuifels geheel met schitterend goud ornament, zelf met paarlen belegd, meer den indruk makend van modern gipsomament van het slechtste allooi tegen een plafond, dan van fijn borduurwerk op eene dunne geweven stof. <br>{{gap}}Ook het oosten is hier vertegenwoordigd, o.a. {{sc|japan}}, dat dikwijls de goede beginselen verwaarloost, doch eene voorbeeldelooze techniek daarvoor in de plaats stelt. {{sc|perzië}} en {{sc|turkije}} met zijne borduursels van allerlei soort en voor alle doeleinden. Dat de westerling hier dikwijls glansrijk verslagen wordt, spreekt van zelf. <br>{{gap}}Denkt men zich een fijn weefsel, waaruit op sommige plaatsen eenige draden in eene richting getrokken zijn, waardoor dus gelegenheid ontstaat om de vrijgekomen draden door een dun draadje in bundels bijeen te binden, en waardoor zulk een doek opengewerkt lijkt, dan heeft men een zuiver begrip van kantwerk in zijn primitiefsten vorm. <br>{{gap}}Eenige doekjes van Palembangsch kantwerk zijn zóó behandeld — streng — sober en bekoorlijk. <br>{{gap}}Volgens hetzelfde principe schijnt de Henegouwsche kant gemaakt te zijn, een ragfijne doek, hier en daar door het wegnemen van een stukje draad eene opening gevormd, een beetje aangehaald, — en daardoor is het luchtigste ornament ontstaan, zoo rein, dat het aan vlindervleugels doet denken. De beste kantsoorten zijn op dezelfde wijze behandeld, dun als vloeipapier, nergens verdikking — als een fijngrijze aquarel op wit. <br>{{gap}}Later komt natuurlijk de behoefte om relief te maken. De gewone geschiedenis, grover zintuigen, grover expressie, waar de ziel geen voedsel meer ontvangt en het verstand niet bevredigd wordt, daar grijpen de handen naar grover genieting. {{Rechts|{{sc|m. l.}}}} <section end="kunstnijverheid"/> <section begin="tentoonstellingtedordrecht"/>{{Rechts|TEN&shy;TOON&shy;STEL&shy;LING TE DOR&shy;DRECHT.}} {{Initiaal|D}}{{sc|eze}} week heeft de aanbesteding plaats van de gebouwen der dit jaar te houden Nationale Tentoonstelling van Nijverheid en Kunst te {{sc|dordrecht}}. De gebouwen bestaan uit twee tentoonstellingszalen, een feestzaal en een restauratie, eenige kleinere bijgebouwtjes en „{{sp|Ou}}d-{{sp|Dord}}t.” Architecten zijn de heeren {{sc|v. d. kaa, reus}} en {{sc|stok}}. <br>{{gap}De drie hoofdgebouwen zijn in den vorm van een half achthoek gegroepeerd, waarvan in het midden de restauratie is gelegen. Deze ligt met de eveneens half achtkante voorzijde in hetzelfde vlak der sluitgevels van de tentoonstellingsgebouwen en heeft als achtergrond den sluitgevel van de feestzaal. Rond deze restauratie, en langs de binnenzijde van den halfachthoek, loopt een vier meter breed terras, waarop een twaalftal winkeltjes uitkomen. Het terras is gedekt door een kapje, steunende op vierkante witte zuiltjes, onderling door een kroonlijst verbonden, en welk kapje, dat een ontwikkelde lengte heeft van ± 120 M., gedekt wordt met roode bouletpannen en daarbij behoorende versierde nok. <br>{{gap}}Aan de beide sluitgevels van het hoofdgebouw is een tentoonstellings-architectuur toegepast van met decoratielinnen bespannen houten getimmerten in verband met de daarachter geplaatste kapspanten. Zij zijn versierd met tegen het gevelvlak aangebrachte vlaggenmasten, decoratief versierde paneelen, kroonlijsten, een drietal groote lichtopeningen, wapens, vlaggen, wimpels en guirlandes. Het geheel front heeft een breedte van 122 M. De totale oppervlakte van de beide tentoonstellingszalen bedraagt 3072 M²., van de feestzaal 416 M². <br>{{gap}}{{sp|Ou}}d-{{sp|Dordt}} bestaat uit een dertigtal groote en kleine huizen, poorten, tooneel enz., een gracht en een plein. Het voornaamste gebouw is een afbeelding van het vroegere <section end="tentoonstellingtedordrecht"/><noinclude><references/></noinclude> fe76q0tdtckpxm48fqd2mxmuhwuxqgg 0 40453 127218 2022-08-09T18:30:56Z Vincent Steenberg 280 nieuw wikitext text/x-wiki {{Koptekst | Titel = ‘Kunstnijverheid’ | Schrijver = |Override_schrijver = [[Auteur:Mathieu Lauweriks|M.L.]] | Vertaler = |Override_vertaler = | Sectie = | Vorige = | Volgende = | Jaar = | Opmerkingen = Afkomstig uit ''Architectura'', jrg. 5, nr. 7 (zaterdag 13 februari 1897), p.&nbsp;39-40. [[Wikisource:Publiek domein|Publiek domein]]. }} <pages index="Architectura vol 005 no 007.djvu" from="1" to="2" fromsection="kunstnijverheid" tosection="kunstnijverheid"/> [[Categorie:Architectura]] [[Categorie:Mathieu Lauweriks]] 7gzjc0xq460otdcn83bh05f71hox8wz 104 40454 127220 2022-08-09T19:31:40Z Vincent Steenberg 280 /* Proefgelezen */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Vincent Steenberg" />{{RH|'''Sc-Se'''||57}} {{lijn}} {{Verkeerd-om inspringen/begin|2em|0em}}</noinclude><section begin="schimmel"/>Hij was overtuigd spiritist en schreef verschillende werken hierover. Hij vertaalde o.m.: „De Bovenzinnelijke wereld” van Prinses Karadja.{{Verkeerd-om inspringen/einde}} <section end="schimmel"/> <section begin="schizophrenie"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Schizophrenie:''' andere benaming voor dementia praecox, aanduidende een tegenstrijdigheid in de verschijnselen der zielsziekte, daar deze voorlopig meer de wil en het gemoed, dan het verstand aantast.}} <section end="schizophrenie"/> <section begin="schneider"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Schneider, gebroeders Willi en Rudi uit Braunau:''' twee zeer sterke, Oostenrijkse physische mediums; ontdekt en streng onderzocht door Dr. Von Schrenck Notzing, ook door de Engelse S.P.R. en het Institut métapsychique te Parijs. Zie ook: [[Occult woordenboekje/Price, Harry|Price]]. Een ontmaskering door Vinton wordt ten sterkste bestreden door bevoegde onderzoekers.}} <section end="schneider"/> <section begin="schopenhauer"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Schopenhauer, Arthur:''' (1788—1860), uit Danzig; beroemd Duits wijsgeer, die de wereld verklaart als een blote voorstelling van het intellect, waarachter het „Ding an Sich” verborgen is.}} <section end="schopenhauer"/> <section begin="schrencknotzing"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Schrenck Notzing, Baron Albert von:''' (1862—1929). Duitse zenuwarts, de baanbreker voor het parapsychologisch onderzoek in Duitsland. Hij deed vele onderzoekingen op het gebied der hypnose; werkte met bijna alle media van zijn tijd en is zeer bekend geworden door zijn onderzoek der materialisatieverschijnselen bij de gebr. Schneider en Eva C.}} <section end="schrencknotzing"/> <section begin="schrift"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Schrift:''' automatisch schrift. Hierbij is het medium soms in trance: althans is zijn dagbewustzijn uitgeschakeld. Bligh Bond kreeg de opgaven voor de opgraving der Glastonbury Abbey door het mediumschap van John Alleyne, die rustig zat te luisteren naar het voorlezen van een boek, terwijl zijn hand automatisch opschreef, wat niemand ter wereld wist. (Zie: [[Occult woordenboekje/Direct schrift|direct schrift]]).}} <section end="schrift"/> <section begin="scriptoscoop"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Scriptoscoop:''' een alfabet onder glas, waarover een soort planchette glijdt, met een wijzertje inplaats van een potlood, voor het aanwijzen der letters.}} <section end="scriptoscoop"/> <section begin="seance"/>{{Verkeerd-om inspringen/begin|2em|-2em}}'''Seance:''' een zitting ter verkrijging van supranormale verschijnselen of contact met de overgeganen.<br>Hierbij is een medium noodzakelijk. Men moet aan zekere voorwaarden voldoen; zonder kennis van zaken is het <section end="seance"/><noinclude>{{Verkeerd-om inspringen/einde}}</noinclude> j4svd7krhwaiu5bwmrbtf7pf4v0uj4r 104 40455 127221 2022-08-09T19:48:31Z Vincent Steenberg 280 /* Proefgelezen */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Vincent Steenberg" />{{RH|58||'''Se-Si'''}} {{lijn}} {{Verkeerd-om inspringen/begin|2em|0em}}</noinclude><section begin="seance"/>seanceren niet aan te raden, daar het gevolgen hebben kan, die minder aangenaam zijn. Men seancere dus niet zonder deskundige leiding.<br>Bij donkersecances eise men afdoende maatregelen tegen bedrog. De gezondheid, de temperatuur, het klimaat en de gezindheid hebben alle invloed op de resultaten. (Zie: [[Occult woordenboekje/Bedrog|bedrog]]).{{Verkeerd-om inspringen/einde}} <section end="seance"/> <section begin="secondsight"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Second sight:''' tweede gezicht; helderziendheid in de toekomst.}} <section end="secondsight"/> <section begin="secundairefunctie"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Secundaire functie:''' het bij voortduring blijven reageren op een aandoening.}} <section end="secundairefunctie"/> <section begin="secundairepersoonlijkheid"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Secundaire persoonlijkheid:''' een afgesplitste persoonlijkheid. Zie daar.}} <section end="secundairepersoonlijkheid"/> <section begin="seybertcommissie"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Seybertcommissie:''' Een in 1884, naar aanleiding van een legaat van H. Seybert, ingestelde commissie aan de universiteit te Pennsylvania, om de realiteit te onderzoeken van het spiritisme.<br>In een voorlopig rapport meende men tot negatieve conclusies te moeten komen. Een definitief rapport is nooit verschenen. Het onderzoek lijkt niet vrij van vooroordeel. (Zie: Critische Beschouwingen der spiritistische verschijnselen door D. C. Wijnands).}} <section end="seybertcommissie"/> <section begin="shephard"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Shephard, Jesse:''' (1849—1927); mysticus, ziener, auteur en muzikaal medium. In het donker waren zijn muzikale resultaten nog schitterender dan bij licht. Hij schreef onder inspiratie zeer hoogstaande litteratuur.}} <section end="shephard"/> <section begin="siderischeslinger"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Siderische slinger:''' een aan een dunne draad opgehangen voorwerp, dat over geschriften, foto’s of andere met mummie (zie [[Occult woordenboekje/Mummie|daar]]) geladen voorwerpen cirkel- of ellipsvormige bewegingen maakt. Ook boven een letterbord. Door die bewegingen of het aanwijzen van letters kan men aanwijzingen of boodschappen krijgen.}} <section end="siderischeslinger"/> <section begin="siderisme"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Siderisme:''' de invloed van de gesternten op het menselijk lichaam.}} <section end="siderisme"/> <section begin="sidgwick"/>{{Verkeerd-om inspringen|2em|-2em|'''Sidgwick, Henry:''' (1838—1900). Eerste president van de Engelse S.P.R., evenals zijn vrouw een scherpzinnig, critisch onderzoeker der mediamieke verschijnselen.}} <section end="sidgwick"/> <section begin="siebenmannerbuch"/>{{Verkeerd-om inspringen/begin|2em|-2em}}'''Siebenmännerbuch:''' Als verweer tegen het Dreimännerbuch, <section end="siebenmannerbuch"/><noinclude>{{Verkeerd-om inspringen/einde}}</noinclude> 30vfqmq1js7h67dz1mb701p2yyx44zd 104 40457 127226 2022-08-10T08:44:27Z Vincent Steenberg 280 /* Proefgelezen */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Vincent Steenberg" />{{RH|502|{{sc|{{sp|Theoria}}}} ''of Spieglinge''.|{{gap|3em}}}}</noinclude>waer toe dieſelve met haere punten ſtreckt, gebruyckt werden. ’t Is een eygen inſtrument om den circkel te trecken, weſende de eerſte irrationale figure, waer van de redenen van alle de andere hangen, als van haer eerſte en eygen beginſel: Waer over ''Euclides'' in de ſtellinge van de eerſte beginſels in ’t eerſte van alle ſtelt den gelijckſijdigen Driehoeck, die ſonder middel door den circkel beweſen wort, en door de werckinge van den Paſſer. En hier uyt ſpruyt de ſwaerigheyt, die de Mathematici of Wiskonſtenaers altijt gehad hebben en noch hebben, over de quadrature of vierkante metinge des circkels, met d’andere figuren. De Paſſer bediet oock de oneindelijckheyt, om dat dieſelve in haere beweginge geen einde heeft, en om datſe tot oneindelijcke einden kan gebruykt worden, en overmits zy al werckende ſich ruſt en beweeght, ſoo iſſe een, en geen een, t’ſamen gevoeght en geſcheyden, ſcherp en ſtomp: ſcherp waer zy ſich ſcheyd, ſtomp alſſe de beenen by een doet, gelijck de voeten van een Menſch: waer door zy (met beurten het eene been bewegende, terwijl het ander ruſt) de treeden of paſſen maeckt: Waer over haer den naem van Paſſer gegeven is. De Latinen naemdent door de omtreckinge, een circkel, en de Griecken Αλαθητης, dat is ſoo veel als Paſſer, en de Italiaenen heetenſe ''ſeſto'', dat van ''aſſeſtare'', dat is van juſteren of vereffenen heer komt, nae de waere maete van den ''ſextant'', weſende ’t minſte in de waerdie van ’t geld, by ons een penningh. Van de Griecken iſſe in twee letteren vertoont, γ λ die beyde dat geheel vertoonen, ’t welck ''Pythagoras'' in een alleen aenmerckte.<br>{{gap}}En om ’t gerijf van dit gereetſchap, ſoo is noch de Vinder deſſelven in levendiger gedachtniſſe, diewelcke geweeſt is ''Tales'' van ''Athenen'', de Neef van ''Dedalus:'' ſonder welck men ſeer ſwaerlijck ſoude konnen hebben de langhte of breede, van Hemel of Aerde: jae oock van den Menſche ſelve, ſoude men de rechte gelijckmatigheyt, ſonder den Paſſer, niet konnen aenwijſen; gelijck ick ’t ſelve in mijne nieuwe ''Enciclopædia'' of Konſt-keetingh, die ick ten eerſten, met Gods hulpe, hoop aen den dagh te brengen, heb beweſen. Om alle deſe redenen wort de Paſſer, op de ''Theorie'', wel gepaſt, ſtaende mette beenen om hoogh, nae den Hemel gekeert, weſende dieſelve een Circkel of Spheriſche figure. En boven alle deſe redenen paſt oock de Paſſer wel totte ''Theoria'', want zy bediet de waere maniere van onſe wetenſchap, om dat de Menſchlijcke kenniſſe niet anders is, als alle dingen op zijn maete te paſſen, effenen en ſchicken. Ten welcken aenſien, gelijck ''Diog. Laertius'' ſeyt, zijn de Philoſophen, eerſt Analogiſten, dat is, Paſſers of Overeenſchickers genaemt geweeſt.<br>{{gap}}De Paſſer is gemaeckt als van twee leeden, die ten deele gelijck, en ten deele ongelijck zijn: gelijck, voor ſoo veele de langte, maer ongelijck, voor ſoo veele de ronde drayinge en de mededeelinge van ’t midden, aengaet. Want het eene deel raeckt aen ’t midden, alwaer het te gelijck maer eens vaſt is, en ’t ander raeckt het met haeren arm, tweemael. Waer uyt oock de bediedeniſſe, van de reeden lichtlijck blijckt, waer aen alle onſe kenniſſe hanght, weſende dieſelve, wanneer die met reeden wort toegeſtelt, mede van twee leeden: Waer van d’eene algemeender is als d’ander, maer van een gelijcke macht, ten aenſien het beſluyt. En het middel-perck bind te gelijck de beyde uyterſte omtrecken: waer door zy gelijcklijck algemeen, of ten minſten niet gelijcklijck bekent zijn. Soo goed en rechtvaerdigh als de Paſſer is, om een circkel te maecken, en de grootheyt van de dingen te meeten, ſoo oprecht en waerachtigh is oock van gelijcken de reeden, om door dieſelve een bewijs van den circkel of lijne toe te ſtellen. En overmits de nuttigheyt van de reeden, tot haer wit heeft, datſe haere wercken of handelingen ten laeſten effene, ſoo komt het hier uyt, dat door de gelijckniſſe van den Paſſer, onſe wercken, of recht of onrecht, worden geheeten, nae datſe ſich met de Reeden, of nae de Wetten, over een ſchicken en paſſen. Welcke gerechtigheyt der Wet, om datſe is de band van het Burgerlijcke leven, alsdan volmaeckt is: even als de circkel van de lijne gemaeckt wort, te weeten, dat het leven God diene, die ’t ſelve heeft gegeven. Aldus trecktmen onberiſplijck van de linie af, tot de vereeninge van zijn begin. En dit Begin is ’t alleene, dat de eertijtelen van Wijsheyt geeft, want het is een ſaecke, die de Menſchlijcke kracht te boven gaet, hebbende een Hemels kracht van nooden, die de ziele geheel<noinclude>{{Rechts|heel}}</noinclude> rzqg9wgzc5i94xfv0zk8yndjd9ygtcv 104 40458 127227 2022-08-10T08:47:18Z Vincent Steenberg 280 /* Niet proefgelezen */ proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Vincent Steenberg" />{{RH|{{gap|3em}}|''Tegenſtrijdigheyt''. {{sc|{{sp|Contrariet}}a}}.{{gap|1em}}''Tijd''. {{sc|{{sp|Temp}}o}}.|503}}</noinclude><section begin="theoria"/>ſuyvert van alle aerdſche genegentheeden. Gelijck dit onder andere Platoniſten, ''Iamblichus'' bewijst, tot wien dit behoudende licht noch niet was gekomen, maer was alleene, om ’t ſelve den Naevolgers van ''Chriſto'', die de eeuwige Wijsheyt des Vaeders is, te openbaeren. <section end="theoria"/> <section begin="contrarieta"/> Contrarieta. Tegenstrijdigheyt. Een leelijcke onthulde Vrouwe, die de hayren in 't wilde over de schouderen gespreyt zijn, zijnde gekleet aen de rechter sijde, van boven nae beneden, in 't wit, en van de slincker sijde in 't swart, daerom sal het slordigh gemaeckt en ontgort zijn, om te toonen dat het selve in alle deelen des lichaems tegens malkander verschilt. Zy houd in de rechter hand een vat vol Waeter wat neerhellende, en in de slincker houdse een vat vol vlammend Vier. Op der aerde staen twee Raeders, d'eene tegens d'ander gekeert, diewelcke gedraeyt zijnde, elx een besondere en tegenstrijdige keere doen. Leelijck wortse gemaelt, om dat het een leelijcke sake is, altijt de waerheyt, de goede meeninge en 't klaer bewijs, van andere luyden, tegen te streven. De hayren in 't wilde gespreyt, als geseyt is, geven te kennen de wilde en quade gedachten, diewelcke den wegh aen het verstand, aen de memorie, en aen den wille openen, ten einde zy al te saemen tot tegen te spreecken, inspannen. Het swarte, witte, mismaeckte en ontgorde kleet, bediet de Tegenstrijdigheyt, dieder is tusschen het licht en de duysternisse, daer by die geene vergelijckende, die het geselschap van andere luyden vlieden, om sich niet te vereenigen mette natuyrlijcke en blijcklijcke reeden. Zy houd mette rechter hand een vat met Waeter, en in de slincker een vat met Vier, want dese twee hoofdstoffen hebben gantsch tegenstrijdige werckingen, als zijnde heet en koud, en derhalven wat d'eene werckt, dat kan d'ander niet doen, en hier door staense in gestadige Tegenstrijdigheyt, tweedracht en oorlogh. Men schildert twee Raeders aen haer sijde, op de maniere als geseyt is, want Pierius verhaelt in zijn XXXI boeck, dat de natuyre van de beweginge aengemerckt zijnde, dieder is in de circkelen, veroorsaeckt dat de Wiskonstenaers, willende Hieroglyphischer wijse, de Tegenstrijdigheyt uytdrucken, twee circkels stelden, diewelcke als zy malkanderen raeckten, gelijckmen dat siet geschieden in de Meulenwercken en andere, dat door 't draeyen van 't eene Rad, sich 't ander keert in een tegenstrijdige beweginge. En hier door kan men de Tegenstrijdigheyt seer wel vertoonen.<section end="contrarieta"/><noinclude><references/></noinclude> 2iux0ik7lmakkj1yhgu15nr0mjun9xv