Wikibooks nlwikibooks https://nl.wikibooks.org/wiki/Hoofdpagina MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Speciaal Overleg Gebruiker Overleg gebruiker Wikibooks Overleg Wikibooks Bestand Overleg bestand MediaWiki Overleg MediaWiki Sjabloon Overleg sjabloon Help Overleg help Categorie Overleg categorie Transwiki Overleg transwiki Wikijunior Overleg Wikijunior TimedText TimedText talk Module Overleg module Uitbreiding Overleg uitbreiding Uitbreidingsdefinitie Overleg uitbreidingsdefinitie 0 6 363504 353230 2022-08-10T09:54:52Z Hansmuller 1361 /* Nederlandse en Italiaanse namen */ Andrea en Simone wikitext text/x-wiki {{Italiaans}} == De taal == [[Afbeelding:Venezia-punta della dogana.jpg|120px|left|thumb|Punta della Dogana e Santa Maria della Salute, [[w:Venetië|Venezia]]]] [[Afbeelding:Palazzo Carminati e Palazzo Haas.jpg|120px|left|thumb|Piazza Duomo, [[w:Milaan|Milano]]]] [[Afbeelding:Lightmatter colosseum.jpg|120px|left|thumb|[[w:Colosseum|Colosseo di notte]], [[w:Rome (stad)|Roma]]]] Het '''[[w:Italiaans|Italiaans]]''' is een [[w:Romaanse talen|Romaanse taal]] die verwant is aan het [[Frans]], [[Portugees]], [[Roemeens]] en [[Spaans]]. Kunsttalen, zoals [[w:Interlingua|Interlingua]] en [[Esperanto]] zijn veelal (deels) van het Italiaans afgeleid. Italiaans is de directe opvolger van het [[Latijn]]. Het Italiaans wordt als officiële taal gesproken in [[w:Italië|Italië]], [[w:Zwitserland|Zwitserland]], [[w:San Marino|San Marino]] en [[w:Vaticaanstad|Vaticaanstad]]. Vanwege het koloniale verleden werd er Italiaans gesproken in onder meer [[w:Eritrea|Eritrea]], [[w:Ethiopië|Ethiopië]] en [[w:Libië|Libië]]. Er zijn grotere Italiaanse minderheden in [[w:Amerika|Amerika]], [[w:Frankrijk|Frankrijk]], [[w:Kroatië|Kroatië]], [[w:Slovenië|Slovenië]], [[w:Somalië|Somalië]], [[w:Tunesië|Tunesië]] en [[w:Zwitserland|Zwitserland]], samen in totaal zo'n [[w:it:Lingua italiana#Diffusione nei Paesi in cui non è lingua ufficiale|62 miljoen Italiaanssprekenden]]. (Vergelijk met 42,8 miljoen eerste- en tweedetaalsprekers [[w:Nederlands (taal)|Nederlands]] en het verwante [[w:Afrikaans|Afrikaans]].) In de praktijk spreken vele Italianen van huis uit een plaatselijk [[w:dialect|dialect]], hun streektaal - het Italiaans [[leren]] ze op school. Dit officiële Italiaans is het dialect van [[w:Florence|Florence]], dat vanwege het prestige van Florentijnse schrijvers als [[w:Dante|Dante Alighieri]] en [[w:Boccaccio|Boccaccio]] tot nationale taal werd verheven. Voorbeelden van de vele dialecten zijn het [[w:Romanesco (taal)|Romanesco]] (Romeins, de taal van Rome en omgeving), het [[w:Siciliaans (taal)|Siculu]] (Siciliaans) en het [[w:Lombardisch|Lumbaart ]] (Lombardisch). Het [[w:Sardijns|Sardijns]] wordt sinds kort als zelfstandige Romaanse taal beschouwd. Als [[w:boutade|boutade]] over het aantal Italiaans sprekende mensen zegt men wel eens dat er "twee Italiës" zijn: alle Italianen die in Italië wonen en op school Italiaans geleerd hebben, maar ook de velen buiten Italië die de taal beheersen. Vooral de afstammelingen van de emigranten die het vroeger arme vaderland verlieten om in andere landen een toekomst op te bouwen. Zij kunnen de taal soms alleen nog spreken, maar niet meer correct schrijven. Bij elkaar kom je dus aan twee Italiës: "tutti gli italiani" (uitspraak ''toeti lji italiani'', alle Italianen) in het moederland en een grote groep Italia-liefhebbers in de rest van de wereld. Het Nederlands kent meer klanken dan het Italiaans, bijvoorbeeld onze "eu" (de Italiaanse uitspraak van de letters ''eu'' is ''è-oew'' zoals in euro, "è(oe)wro"). Italianen spreken alle letters van een woord uit. Maar het is voor Nederlanders wel weer makkelijker om het Italiaans uit te spreken, dan voor Italianen het Nederlands. == Het land == * Zie [[w:Italië|Italië]] en [[w:Geschiedenis van Italië|Geschiedenis van Italië]]. '''''Italia''''' is een land dat al eeuwen befaamd is onder vakantiegangers. Het lekkere weer, de prachtige cultuurschatten en het gastvrije volk trekken al eeuwen miljoenen mensen. Italië heeft een verleden gekenmerkt door vele pieken en dalen. Neem bijvoorbeeld de [[w:Renaissance|Renaissance]] en de [[w:Tweede Wereldoorlog|Tweede Wereldoorlog]]. In de Renaissance was Italië het rijkste land ter wereld (bron?) maar in de Tweede Wereldoorlog was het een bondgenoot van de [[w:nazi|nazi's]].[[Image:Pisa_piazza_miracoli2.jpg|400px|center|thumb|[[w:Campo dei Miracoli|Campo dei Miracoli]], [[w:Pisa|Pisa]]]] ==Pseudo-Italiaans== In het Nederlands kennen we pseudo-Italiaanse woorden,<ref>[http://dbnl.org/tekst/sijs002chro01_01/sijs002chro01_01_0019.php Nicoline van der Sijs: Chronologisch woordenboek, p. 310] op dbnl.org</ref> woorden die Italiaans lijken, maar niet correct Italiaans zijn en die we dus moeten vermijden als we Italiaans spreken en schrijven. Bijvoorbeeld {| valign="top" style="text-align:left;background-color: #f9f9f9;border:1px solid #aaaaaa;padding:5px;" |- | Pseudo-Italiaans || '''Nederlandse betekenis''' || '''Italiaanse betekenis''' |- |'''alpino || pet || alpenjager (militair) |- |'''cello || violoncello || - |- |'''grosso modo''' (twijfelgeval) || grofweg || ''grosso modo'' of ''grossomodo'': grofweg (komt uit het laat-middeleeuws Latijn van Frankrijk). [[w:it:Grosso_modo|Grosso modo]] op Italiaanse wiki, maar anders dan in het Nederlands in het Italiaans zeldzaam en ongebruikelijk, alternatieven ''in generale'' / ''generalmente'' (in het algemeen), ''approssimativamente'' / ''circa'' (ongeveer), ''in linea di principio'' (in principe), ''essenzialmente'' (hoofdzakelijk).<!-- waarom dit hier?: of de verleden toekomstige tijd van het werkwoord gebruiken (zou), ''sarebbe'' (zou zijn) enzovoort--><ref> [https://www.linguee.nl/nederlands-italiaans/search?source=nederlands&query=grosso+modo linguee.nl grosso modo NL-IT]. Geraadpleegd op 4 november 2019.</ref> ''Grosso modo'' kan blijkbaar beter in het Spaans <ref>[https://www.wordreference.com/es/en/translation.asp?spen=grosso%20modo www.wordreference.com]. Geraadpleegd op 28 maart 2021.</ref> of Middeleeuws Latijn.<ref>[https://en.wiktionary.org/wiki/grosso_modo#Latin Wiktionary grosso modo]</ref><ref>[https://www.thelocal.fr/20190118/french-expression-of-the-day-grosso-modo/ French Expression of the Day: grosso modo www.thelocal.fr]</ref><ref>[https://dictionary.reverso.net/french-definition/grosso+modo dictionary.reverso.net]. Selon Littré, sa première apparition se situerait au XIVe siècle, chez Henri de Mondeville (1260-1320). Mais d'autres sources ne la situent qu'au XVIe siècle, en 1566 dans "Traité préparatif à l'Apologie pour Hérodote" d'Henri Estienne (1528-1598).</ref> |- | '''pico bello || (grappig) piekfijn || mooie bergpiek |- | '''prima || goed, in orde || (bijwoord) eerder, vroeger |- | ||Wel (toevallig?) goed is ''prima'' in de zin van ''eerste'' (bijvoeglijk naamwoord) met een vrouwelijk zelfstandig naamwoord: van prima kwaliteit || ''di prima qualità'', ''prima'' is hier de vrouwelijke vorm van het bijvoeglijk naamwoord ''primo'' = eerste, beste |- | '''sopranino || (zelfstandig naamwoord) hogere variant van muziekinstrumenten|| wel bijvoeglijk gebruikt in bijvoorbeeld [[w:it:Sassofono sopranino|Sassofono sopranino op Italiaanse wiki]], [[w:it:Violino sopranino|Violino sopranino op Italiaanse wiki]] |- | '''[[w:tuttifrutti|tuttifrutti]] || gerecht van zuidvruchten|| Wel ''tutti i frutti'' (alle vruchten), maar [[w:it:Tutti Frutti|Tutti Frutti]] is voor Italianen een rocknummer van [[w:nl:Little Richard|Little Richard]]! |} ==Nederlandse en Italiaanse namen== Sommige voornamen komen zowel in Nederland als in Italië voor, maar worden voor het andere geslacht gebruikt. {| valign="top" style="text-align:left;background-color: #f9f9f9;border:1px solid #aaaaaa;padding:5px;" |- | Voornaam || '''Nederlands gebruik''' || '''maar Italiaans gebruik''' |- | '''Andrea''' || vrouw, vrouwelijke vorm van Andreas, André || '''man''', voorbeeld [[w:nl:Andrea Bocelli|Andrea Bocelli, tenor]]. In het Italiaans bestaat Andreas niet. Zie op de Italiaanse wikipedia [[w:it:Andrea|Andrea]], met zeldzame vrouwelijke vormen onder meer Andreina / Andreana. |- | '''Simone''' || vrouw, vrouwelijke vorm van Simon || '''man''', voorbeeld [[w:it:Simone Stevino|Simone Stevin op Italiaanse wikipedia]] ([[w:nl:Simon Stevin|Simon Stevin]]), in het Italiaans is de vrouwelijke vorm Simon'''a'''. In het Italiaans bestaat Simon niet, en bovendien moeten woorden, ook namen op een klinker eindigen, dus logisch: ''Simone'' voor een kerel. Vergelijk op de Italiaanse wikipedia [[w:it:Simone|Simone]]. |} Verder verrassen Italianen ons vaak met eigen versies van bekende namen: zo noemen ze [[w:nl:Anne Frank|Anne Frank]]: [[w:it:Anna Frank|Ann'''a''' Frank]] en [[w:nl:Donald Duck|Donald Duck]]: [[w:it:Paperino|Paperino]], [[w:nl:Laurel en Hardy|Laurel en Hardy]] (De Dikke en de Dunne): [[w:it:Stanlio e Ollio|Stanlio e Ollio]] enzovoorts. Dit past in hun streven om buitenlandse teksten zoveel mogelijk te vertalen voor binnenlands gebruik. Denk aan de oorspronkelijk Engelstalige universitaire leerboeken die in goedkope Italiaanse vertalingen in universiteitssteden te koop zijn, en de standaard ''doppiaggio'' (nasynchronisatie) van buitenlandse films in bioscopen en op TV in Italië, altijd met gesproken tekst door Italiaanse stemmen en natuurlijk andere Italiaanse titel, zodat Italianen eigenlijk nooit een originele buitenlandse film te horen krijgen. (Soms zeggen ze dat deze Italiaanse versie zelfs beter is dan het origineel! Voorbeeld: Woody Allen.) De uitspraak van Nederlandse achternamen in het Italiaans kan eveneens verrassen, maar is logisch in hun klanksysteem, bijvoorbeeld ''de Ruiter'' wordt ''dee Roe-ieter'', ''Huygens'' ''Hoe-ie-djens'' (of ''Hoi-dzjens'', naar de Engelse uitspraak) omdat in het Italiaans onze ''ui''-tweeklank niet in woorden voorkomt en dus ''ui'' als ''u-i'' (oe-ie) geïnterpreteerd wordt, vergelijk ''maestro'' met ''a-e'' gescheiden, dus uitspraak ''ma-estro'' (we menen dan <s>''maistro''</s> te horen, maar dat is onjuist). ==Literatuur== Vele uitgaven, onder meer ===Woordenboeken=== [[File:Kaart Italië.png|right]] * Lindt, H.J.: ''Kramer's woordenboeken Italiaans/Nederlands Nederlands-Italiaans'', Amsterdam 1987 en later * Schram-Pighi, L. e.a., ''Prisma Woordenboek Italiaans Nederlands'', 10° druk, Het Spectrum, Utrecht, 2001 * Lo Cascio, V.: ''Van Dale Handwoordenboek Italiaans-Nederlands'' en ''Nederlands-Italiaans'', ''Zanichelli Dizionario Italiano-Neerlandese'' en ''Neerlandese-Italiano'', Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, Zanichelli, Bologna (twee dikke delen, ongeveer 2x 1000 bladzijden, uitvoerigste woordenboek voor professioneel gebruik) Voor gevorderden kunnen Italiaans-Italiaanse (school)woordenboeken interessant zijn, bijvoorbeeld * ''Dizionario Garzanti della lingua italiana'', Aldo Garzanti Editore, allerlei uitgaven * Mari, Roberto: ''Il mio primo dizionario. Dizionario di base della lingua italiana'', Giunti Gruppo Editoriale, Firenze 1998 en later Thematisch geordende woordenboeken (Italiaans ↔ Engels of Duits) aan de hand van afbeeldingen zijn * ''The Oxford-Duden Pictorial Italian and English dictionary'', Clarendon Press Oxford, 1995 en later * ''Dizionario illustrato tedesco e italiano / Bildwörterbuch Deutsch und Italienisch'', Duden-Zanichelli {{ISBN|88-08-09370-0}} ===Grammatica's, leerboeken=== * Heijmans-Tromp, I.: ''Italiaanse grammatica'', Van Loghum Slaterus, Deventer, 1964/1973/1985 (wat ouder boek voor universitair gebruik) * Möller, K.A., ''Italiaans voor dummies'' * ''Italiaans voor dummies op reis'' ==Zie ook== * [[Italiaans/Woordenlijst | Woordenlijst van deze cursus]] * [http://nl.wiktionary.org/wiki/Categorie:Woorden_in_het_Italiaans Uitvoeriger Wiktionary woordenlijst Italiaans-Nederlands] * [http://nl.wiktionary.org/wiki/Categorie:Woorden_in_het_Nederlands Wiktionary woordenlijst Nederlands (soms Italiaans vermeld, vertalingen in andere talen)] * [http://nl.wikipedia.org/wiki/Italiaans (taal) Wikipedia over het Italiaans] * [http://it.wikipedia.org/wiki/ Wikipedia in het Italiaans] ==Externe links== ===Taalcursus=== * [http://www.dantetwente.nl/index.php/weblinks/13-dante-alighieri-nederland Vereniging Dante Alighieri, taal- en cultuurcursussen in een aantal Nederlandse steden] * [http://www.springest.nl/talen-cultuur/italiaans/ Springest: Italiaanse cursussen vergelijken] * [http://www.leren.nl/rubriek/talen/italiaans/ Leren.nl: cursus, woordenboeken] * [http://www.belpaese.nl/B2STAAIT.HTML Belpaese.nl] * [http://books.google.nl/books?id=jaKie7D5_2oC&pg=PA1&lpg=PA1&dq=italiaans+voor+dummies&source=bl&ots=tbNHSghktW&sig=LMhFAADquzjECwhPHnM_FiV0C5I&hl=nl&ei=XYmFSr2mJYXQ-Qbplom7CQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3#v=onepage&q=&f=false Google books Italiaans voor dummies, eerste 62 bladzijden] ===Italiaanse radio on-line=== * http://www.multilingualbooks.com/online-radio-italian.html#italy ==Noten== <references/> {{Indo-Europees}} {{sub}} l6sr55olvddwhcsxe7jaxxqyb14ey9s 363505 363504 2022-08-10T09:55:57Z Hansmuller 1361 /* Nederlandse en Italiaanse namen */ Nederlandse achternamen wikitext text/x-wiki {{Italiaans}} == De taal == [[Afbeelding:Venezia-punta della dogana.jpg|120px|left|thumb|Punta della Dogana e Santa Maria della Salute, [[w:Venetië|Venezia]]]] [[Afbeelding:Palazzo Carminati e Palazzo Haas.jpg|120px|left|thumb|Piazza Duomo, [[w:Milaan|Milano]]]] [[Afbeelding:Lightmatter colosseum.jpg|120px|left|thumb|[[w:Colosseum|Colosseo di notte]], [[w:Rome (stad)|Roma]]]] Het '''[[w:Italiaans|Italiaans]]''' is een [[w:Romaanse talen|Romaanse taal]] die verwant is aan het [[Frans]], [[Portugees]], [[Roemeens]] en [[Spaans]]. Kunsttalen, zoals [[w:Interlingua|Interlingua]] en [[Esperanto]] zijn veelal (deels) van het Italiaans afgeleid. Italiaans is de directe opvolger van het [[Latijn]]. Het Italiaans wordt als officiële taal gesproken in [[w:Italië|Italië]], [[w:Zwitserland|Zwitserland]], [[w:San Marino|San Marino]] en [[w:Vaticaanstad|Vaticaanstad]]. Vanwege het koloniale verleden werd er Italiaans gesproken in onder meer [[w:Eritrea|Eritrea]], [[w:Ethiopië|Ethiopië]] en [[w:Libië|Libië]]. Er zijn grotere Italiaanse minderheden in [[w:Amerika|Amerika]], [[w:Frankrijk|Frankrijk]], [[w:Kroatië|Kroatië]], [[w:Slovenië|Slovenië]], [[w:Somalië|Somalië]], [[w:Tunesië|Tunesië]] en [[w:Zwitserland|Zwitserland]], samen in totaal zo'n [[w:it:Lingua italiana#Diffusione nei Paesi in cui non è lingua ufficiale|62 miljoen Italiaanssprekenden]]. (Vergelijk met 42,8 miljoen eerste- en tweedetaalsprekers [[w:Nederlands (taal)|Nederlands]] en het verwante [[w:Afrikaans|Afrikaans]].) In de praktijk spreken vele Italianen van huis uit een plaatselijk [[w:dialect|dialect]], hun streektaal - het Italiaans [[leren]] ze op school. Dit officiële Italiaans is het dialect van [[w:Florence|Florence]], dat vanwege het prestige van Florentijnse schrijvers als [[w:Dante|Dante Alighieri]] en [[w:Boccaccio|Boccaccio]] tot nationale taal werd verheven. Voorbeelden van de vele dialecten zijn het [[w:Romanesco (taal)|Romanesco]] (Romeins, de taal van Rome en omgeving), het [[w:Siciliaans (taal)|Siculu]] (Siciliaans) en het [[w:Lombardisch|Lumbaart ]] (Lombardisch). Het [[w:Sardijns|Sardijns]] wordt sinds kort als zelfstandige Romaanse taal beschouwd. Als [[w:boutade|boutade]] over het aantal Italiaans sprekende mensen zegt men wel eens dat er "twee Italiës" zijn: alle Italianen die in Italië wonen en op school Italiaans geleerd hebben, maar ook de velen buiten Italië die de taal beheersen. Vooral de afstammelingen van de emigranten die het vroeger arme vaderland verlieten om in andere landen een toekomst op te bouwen. Zij kunnen de taal soms alleen nog spreken, maar niet meer correct schrijven. Bij elkaar kom je dus aan twee Italiës: "tutti gli italiani" (uitspraak ''toeti lji italiani'', alle Italianen) in het moederland en een grote groep Italia-liefhebbers in de rest van de wereld. Het Nederlands kent meer klanken dan het Italiaans, bijvoorbeeld onze "eu" (de Italiaanse uitspraak van de letters ''eu'' is ''è-oew'' zoals in euro, "è(oe)wro"). Italianen spreken alle letters van een woord uit. Maar het is voor Nederlanders wel weer makkelijker om het Italiaans uit te spreken, dan voor Italianen het Nederlands. == Het land == * Zie [[w:Italië|Italië]] en [[w:Geschiedenis van Italië|Geschiedenis van Italië]]. '''''Italia''''' is een land dat al eeuwen befaamd is onder vakantiegangers. Het lekkere weer, de prachtige cultuurschatten en het gastvrije volk trekken al eeuwen miljoenen mensen. Italië heeft een verleden gekenmerkt door vele pieken en dalen. Neem bijvoorbeeld de [[w:Renaissance|Renaissance]] en de [[w:Tweede Wereldoorlog|Tweede Wereldoorlog]]. In de Renaissance was Italië het rijkste land ter wereld (bron?) maar in de Tweede Wereldoorlog was het een bondgenoot van de [[w:nazi|nazi's]].[[Image:Pisa_piazza_miracoli2.jpg|400px|center|thumb|[[w:Campo dei Miracoli|Campo dei Miracoli]], [[w:Pisa|Pisa]]]] ==Pseudo-Italiaans== In het Nederlands kennen we pseudo-Italiaanse woorden,<ref>[http://dbnl.org/tekst/sijs002chro01_01/sijs002chro01_01_0019.php Nicoline van der Sijs: Chronologisch woordenboek, p. 310] op dbnl.org</ref> woorden die Italiaans lijken, maar niet correct Italiaans zijn en die we dus moeten vermijden als we Italiaans spreken en schrijven. Bijvoorbeeld {| valign="top" style="text-align:left;background-color: #f9f9f9;border:1px solid #aaaaaa;padding:5px;" |- | Pseudo-Italiaans || '''Nederlandse betekenis''' || '''Italiaanse betekenis''' |- |'''alpino || pet || alpenjager (militair) |- |'''cello || violoncello || - |- |'''grosso modo''' (twijfelgeval) || grofweg || ''grosso modo'' of ''grossomodo'': grofweg (komt uit het laat-middeleeuws Latijn van Frankrijk). [[w:it:Grosso_modo|Grosso modo]] op Italiaanse wiki, maar anders dan in het Nederlands in het Italiaans zeldzaam en ongebruikelijk, alternatieven ''in generale'' / ''generalmente'' (in het algemeen), ''approssimativamente'' / ''circa'' (ongeveer), ''in linea di principio'' (in principe), ''essenzialmente'' (hoofdzakelijk).<!-- waarom dit hier?: of de verleden toekomstige tijd van het werkwoord gebruiken (zou), ''sarebbe'' (zou zijn) enzovoort--><ref> [https://www.linguee.nl/nederlands-italiaans/search?source=nederlands&query=grosso+modo linguee.nl grosso modo NL-IT]. Geraadpleegd op 4 november 2019.</ref> ''Grosso modo'' kan blijkbaar beter in het Spaans <ref>[https://www.wordreference.com/es/en/translation.asp?spen=grosso%20modo www.wordreference.com]. Geraadpleegd op 28 maart 2021.</ref> of Middeleeuws Latijn.<ref>[https://en.wiktionary.org/wiki/grosso_modo#Latin Wiktionary grosso modo]</ref><ref>[https://www.thelocal.fr/20190118/french-expression-of-the-day-grosso-modo/ French Expression of the Day: grosso modo www.thelocal.fr]</ref><ref>[https://dictionary.reverso.net/french-definition/grosso+modo dictionary.reverso.net]. Selon Littré, sa première apparition se situerait au XIVe siècle, chez Henri de Mondeville (1260-1320). Mais d'autres sources ne la situent qu'au XVIe siècle, en 1566 dans "Traité préparatif à l'Apologie pour Hérodote" d'Henri Estienne (1528-1598).</ref> |- | '''pico bello || (grappig) piekfijn || mooie bergpiek |- | '''prima || goed, in orde || (bijwoord) eerder, vroeger |- | ||Wel (toevallig?) goed is ''prima'' in de zin van ''eerste'' (bijvoeglijk naamwoord) met een vrouwelijk zelfstandig naamwoord: van prima kwaliteit || ''di prima qualità'', ''prima'' is hier de vrouwelijke vorm van het bijvoeglijk naamwoord ''primo'' = eerste, beste |- | '''sopranino || (zelfstandig naamwoord) hogere variant van muziekinstrumenten|| wel bijvoeglijk gebruikt in bijvoorbeeld [[w:it:Sassofono sopranino|Sassofono sopranino op Italiaanse wiki]], [[w:it:Violino sopranino|Violino sopranino op Italiaanse wiki]] |- | '''[[w:tuttifrutti|tuttifrutti]] || gerecht van zuidvruchten|| Wel ''tutti i frutti'' (alle vruchten), maar [[w:it:Tutti Frutti|Tutti Frutti]] is voor Italianen een rocknummer van [[w:nl:Little Richard|Little Richard]]! |} ==Nederlandse en Italiaanse namen== Sommige voornamen komen zowel in Nederland als in Italië voor, maar worden voor het andere geslacht gebruikt. {| valign="top" style="text-align:left;background-color: #f9f9f9;border:1px solid #aaaaaa;padding:5px;" |- | Voornaam || '''Nederlands gebruik''' || '''maar Italiaans gebruik''' |- | '''Andrea''' || vrouw, vrouwelijke vorm van Andreas, André || '''man''', voorbeeld [[w:nl:Andrea Bocelli|Andrea Bocelli, tenor]]. In het Italiaans bestaat Andreas niet. Zie op de Italiaanse wikipedia [[w:it:Andrea|Andrea]], met zeldzame vrouwelijke vormen onder meer Andreina / Andreana. |- | '''Simone''' || vrouw, vrouwelijke vorm van Simon || '''man''', voorbeeld [[w:it:Simone Stevino|Simone Stevin op Italiaanse wikipedia]] ([[w:nl:Simon Stevin|Simon Stevin]]), in het Italiaans is de vrouwelijke vorm Simon'''a'''. In het Italiaans bestaat Simon niet, en bovendien moeten woorden, ook namen op een klinker eindigen, dus logisch: ''Simone'' voor een kerel. Vergelijk op de Italiaanse wikipedia [[w:it:Simone|Simone]]. |} Verder verrassen Italianen ons vaak met eigen versies van bekende namen: zo noemen ze [[w:nl:Anne Frank|Anne Frank]]: [[w:it:Anna Frank|Ann'''a''' Frank]] en [[w:nl:Donald Duck|Donald Duck]]: [[w:it:Paperino|Paperino]], [[w:nl:Laurel en Hardy|Laurel en Hardy]] (De Dikke en de Dunne): [[w:it:Stanlio e Ollio|Stanlio e Ollio]] enzovoorts. Dit past in hun streven om buitenlandse teksten zoveel mogelijk te vertalen voor binnenlands gebruik. Denk aan de oorspronkelijk Engelstalige universitaire leerboeken die in goedkope Italiaanse vertalingen in universiteitssteden te koop zijn, en de standaard ''doppiaggio'' (nasynchronisatie) van buitenlandse films in bioscopen en op TV in Italië, altijd met gesproken tekst door Italiaanse stemmen en natuurlijk andere Italiaanse titel, zodat Italianen eigenlijk nooit een originele buitenlandse film te horen krijgen. (Soms zeggen ze dat deze Italiaanse versie zelfs beter is dan het origineel! Voorbeeld: Woody Allen.) De uitspraak van Nederlandse achternamen in het Italiaans kan eveneens verrassen, maar is logisch in hun klanksysteem, bijvoorbeeld de Nederlandse achternamen ''de Ruiter'' wordt ''dee Roe-ieter'', ''Huygens'' ''Hoe-ie-djens'' (of ''Hoi-dzjens'', naar de Engelse uitspraak) omdat in het Italiaans onze ''ui''-tweeklank niet in woorden voorkomt en dus ''ui'' als ''u-i'' (oe-ie) geïnterpreteerd wordt, vergelijk ''maestro'' met ''a-e'' gescheiden, dus uitspraak ''ma-estro'' (we menen dan <s>''maistro''</s> te horen, maar dat is onjuist). ==Literatuur== Vele uitgaven, onder meer ===Woordenboeken=== [[File:Kaart Italië.png|right]] * Lindt, H.J.: ''Kramer's woordenboeken Italiaans/Nederlands Nederlands-Italiaans'', Amsterdam 1987 en later * Schram-Pighi, L. e.a., ''Prisma Woordenboek Italiaans Nederlands'', 10° druk, Het Spectrum, Utrecht, 2001 * Lo Cascio, V.: ''Van Dale Handwoordenboek Italiaans-Nederlands'' en ''Nederlands-Italiaans'', ''Zanichelli Dizionario Italiano-Neerlandese'' en ''Neerlandese-Italiano'', Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, Zanichelli, Bologna (twee dikke delen, ongeveer 2x 1000 bladzijden, uitvoerigste woordenboek voor professioneel gebruik) Voor gevorderden kunnen Italiaans-Italiaanse (school)woordenboeken interessant zijn, bijvoorbeeld * ''Dizionario Garzanti della lingua italiana'', Aldo Garzanti Editore, allerlei uitgaven * Mari, Roberto: ''Il mio primo dizionario. Dizionario di base della lingua italiana'', Giunti Gruppo Editoriale, Firenze 1998 en later Thematisch geordende woordenboeken (Italiaans ↔ Engels of Duits) aan de hand van afbeeldingen zijn * ''The Oxford-Duden Pictorial Italian and English dictionary'', Clarendon Press Oxford, 1995 en later * ''Dizionario illustrato tedesco e italiano / Bildwörterbuch Deutsch und Italienisch'', Duden-Zanichelli {{ISBN|88-08-09370-0}} ===Grammatica's, leerboeken=== * Heijmans-Tromp, I.: ''Italiaanse grammatica'', Van Loghum Slaterus, Deventer, 1964/1973/1985 (wat ouder boek voor universitair gebruik) * Möller, K.A., ''Italiaans voor dummies'' * ''Italiaans voor dummies op reis'' ==Zie ook== * [[Italiaans/Woordenlijst | Woordenlijst van deze cursus]] * [http://nl.wiktionary.org/wiki/Categorie:Woorden_in_het_Italiaans Uitvoeriger Wiktionary woordenlijst Italiaans-Nederlands] * [http://nl.wiktionary.org/wiki/Categorie:Woorden_in_het_Nederlands Wiktionary woordenlijst Nederlands (soms Italiaans vermeld, vertalingen in andere talen)] * [http://nl.wikipedia.org/wiki/Italiaans (taal) Wikipedia over het Italiaans] * [http://it.wikipedia.org/wiki/ Wikipedia in het Italiaans] ==Externe links== ===Taalcursus=== * [http://www.dantetwente.nl/index.php/weblinks/13-dante-alighieri-nederland Vereniging Dante Alighieri, taal- en cultuurcursussen in een aantal Nederlandse steden] * [http://www.springest.nl/talen-cultuur/italiaans/ Springest: Italiaanse cursussen vergelijken] * [http://www.leren.nl/rubriek/talen/italiaans/ Leren.nl: cursus, woordenboeken] * [http://www.belpaese.nl/B2STAAIT.HTML Belpaese.nl] * [http://books.google.nl/books?id=jaKie7D5_2oC&pg=PA1&lpg=PA1&dq=italiaans+voor+dummies&source=bl&ots=tbNHSghktW&sig=LMhFAADquzjECwhPHnM_FiV0C5I&hl=nl&ei=XYmFSr2mJYXQ-Qbplom7CQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3#v=onepage&q=&f=false Google books Italiaans voor dummies, eerste 62 bladzijden] ===Italiaanse radio on-line=== * http://www.multilingualbooks.com/online-radio-italian.html#italy ==Noten== <references/> {{Indo-Europees}} {{sub}} 5rirzixh9xgxls06h4k2eurwige77zl 363506 363505 2022-08-10T09:59:39Z Hansmuller 1361 /* Nederlandse en Italiaanse namen */ wikitext text/x-wiki {{Italiaans}} == De taal == [[Afbeelding:Venezia-punta della dogana.jpg|120px|left|thumb|Punta della Dogana e Santa Maria della Salute, [[w:Venetië|Venezia]]]] [[Afbeelding:Palazzo Carminati e Palazzo Haas.jpg|120px|left|thumb|Piazza Duomo, [[w:Milaan|Milano]]]] [[Afbeelding:Lightmatter colosseum.jpg|120px|left|thumb|[[w:Colosseum|Colosseo di notte]], [[w:Rome (stad)|Roma]]]] Het '''[[w:Italiaans|Italiaans]]''' is een [[w:Romaanse talen|Romaanse taal]] die verwant is aan het [[Frans]], [[Portugees]], [[Roemeens]] en [[Spaans]]. Kunsttalen, zoals [[w:Interlingua|Interlingua]] en [[Esperanto]] zijn veelal (deels) van het Italiaans afgeleid. Italiaans is de directe opvolger van het [[Latijn]]. Het Italiaans wordt als officiële taal gesproken in [[w:Italië|Italië]], [[w:Zwitserland|Zwitserland]], [[w:San Marino|San Marino]] en [[w:Vaticaanstad|Vaticaanstad]]. Vanwege het koloniale verleden werd er Italiaans gesproken in onder meer [[w:Eritrea|Eritrea]], [[w:Ethiopië|Ethiopië]] en [[w:Libië|Libië]]. Er zijn grotere Italiaanse minderheden in [[w:Amerika|Amerika]], [[w:Frankrijk|Frankrijk]], [[w:Kroatië|Kroatië]], [[w:Slovenië|Slovenië]], [[w:Somalië|Somalië]], [[w:Tunesië|Tunesië]] en [[w:Zwitserland|Zwitserland]], samen in totaal zo'n [[w:it:Lingua italiana#Diffusione nei Paesi in cui non è lingua ufficiale|62 miljoen Italiaanssprekenden]]. (Vergelijk met 42,8 miljoen eerste- en tweedetaalsprekers [[w:Nederlands (taal)|Nederlands]] en het verwante [[w:Afrikaans|Afrikaans]].) In de praktijk spreken vele Italianen van huis uit een plaatselijk [[w:dialect|dialect]], hun streektaal - het Italiaans [[leren]] ze op school. Dit officiële Italiaans is het dialect van [[w:Florence|Florence]], dat vanwege het prestige van Florentijnse schrijvers als [[w:Dante|Dante Alighieri]] en [[w:Boccaccio|Boccaccio]] tot nationale taal werd verheven. Voorbeelden van de vele dialecten zijn het [[w:Romanesco (taal)|Romanesco]] (Romeins, de taal van Rome en omgeving), het [[w:Siciliaans (taal)|Siculu]] (Siciliaans) en het [[w:Lombardisch|Lumbaart ]] (Lombardisch). Het [[w:Sardijns|Sardijns]] wordt sinds kort als zelfstandige Romaanse taal beschouwd. Als [[w:boutade|boutade]] over het aantal Italiaans sprekende mensen zegt men wel eens dat er "twee Italiës" zijn: alle Italianen die in Italië wonen en op school Italiaans geleerd hebben, maar ook de velen buiten Italië die de taal beheersen. Vooral de afstammelingen van de emigranten die het vroeger arme vaderland verlieten om in andere landen een toekomst op te bouwen. Zij kunnen de taal soms alleen nog spreken, maar niet meer correct schrijven. Bij elkaar kom je dus aan twee Italiës: "tutti gli italiani" (uitspraak ''toeti lji italiani'', alle Italianen) in het moederland en een grote groep Italia-liefhebbers in de rest van de wereld. Het Nederlands kent meer klanken dan het Italiaans, bijvoorbeeld onze "eu" (de Italiaanse uitspraak van de letters ''eu'' is ''è-oew'' zoals in euro, "è(oe)wro"). Italianen spreken alle letters van een woord uit. Maar het is voor Nederlanders wel weer makkelijker om het Italiaans uit te spreken, dan voor Italianen het Nederlands. == Het land == * Zie [[w:Italië|Italië]] en [[w:Geschiedenis van Italië|Geschiedenis van Italië]]. '''''Italia''''' is een land dat al eeuwen befaamd is onder vakantiegangers. Het lekkere weer, de prachtige cultuurschatten en het gastvrije volk trekken al eeuwen miljoenen mensen. Italië heeft een verleden gekenmerkt door vele pieken en dalen. Neem bijvoorbeeld de [[w:Renaissance|Renaissance]] en de [[w:Tweede Wereldoorlog|Tweede Wereldoorlog]]. In de Renaissance was Italië het rijkste land ter wereld (bron?) maar in de Tweede Wereldoorlog was het een bondgenoot van de [[w:nazi|nazi's]].[[Image:Pisa_piazza_miracoli2.jpg|400px|center|thumb|[[w:Campo dei Miracoli|Campo dei Miracoli]], [[w:Pisa|Pisa]]]] ==Pseudo-Italiaans== In het Nederlands kennen we pseudo-Italiaanse woorden,<ref>[http://dbnl.org/tekst/sijs002chro01_01/sijs002chro01_01_0019.php Nicoline van der Sijs: Chronologisch woordenboek, p. 310] op dbnl.org</ref> woorden die Italiaans lijken, maar niet correct Italiaans zijn en die we dus moeten vermijden als we Italiaans spreken en schrijven. Bijvoorbeeld {| valign="top" style="text-align:left;background-color: #f9f9f9;border:1px solid #aaaaaa;padding:5px;" |- | Pseudo-Italiaans || '''Nederlandse betekenis''' || '''Italiaanse betekenis''' |- |'''alpino || pet || alpenjager (militair) |- |'''cello || violoncello || - |- |'''grosso modo''' (twijfelgeval) || grofweg || ''grosso modo'' of ''grossomodo'': grofweg (komt uit het laat-middeleeuws Latijn van Frankrijk). [[w:it:Grosso_modo|Grosso modo]] op Italiaanse wiki, maar anders dan in het Nederlands in het Italiaans zeldzaam en ongebruikelijk, alternatieven ''in generale'' / ''generalmente'' (in het algemeen), ''approssimativamente'' / ''circa'' (ongeveer), ''in linea di principio'' (in principe), ''essenzialmente'' (hoofdzakelijk).<!-- waarom dit hier?: of de verleden toekomstige tijd van het werkwoord gebruiken (zou), ''sarebbe'' (zou zijn) enzovoort--><ref> [https://www.linguee.nl/nederlands-italiaans/search?source=nederlands&query=grosso+modo linguee.nl grosso modo NL-IT]. Geraadpleegd op 4 november 2019.</ref> ''Grosso modo'' kan blijkbaar beter in het Spaans <ref>[https://www.wordreference.com/es/en/translation.asp?spen=grosso%20modo www.wordreference.com]. Geraadpleegd op 28 maart 2021.</ref> of Middeleeuws Latijn.<ref>[https://en.wiktionary.org/wiki/grosso_modo#Latin Wiktionary grosso modo]</ref><ref>[https://www.thelocal.fr/20190118/french-expression-of-the-day-grosso-modo/ French Expression of the Day: grosso modo www.thelocal.fr]</ref><ref>[https://dictionary.reverso.net/french-definition/grosso+modo dictionary.reverso.net]. Selon Littré, sa première apparition se situerait au XIVe siècle, chez Henri de Mondeville (1260-1320). Mais d'autres sources ne la situent qu'au XVIe siècle, en 1566 dans "Traité préparatif à l'Apologie pour Hérodote" d'Henri Estienne (1528-1598).</ref> |- | '''pico bello || (grappig) piekfijn || mooie bergpiek |- | '''prima || goed, in orde || (bijwoord) eerder, vroeger |- | ||Wel (toevallig?) goed is ''prima'' in de zin van ''eerste'' (bijvoeglijk naamwoord) met een vrouwelijk zelfstandig naamwoord: van prima kwaliteit || ''di prima qualità'', ''prima'' is hier de vrouwelijke vorm van het bijvoeglijk naamwoord ''primo'' = eerste, beste |- | '''sopranino || (zelfstandig naamwoord) hogere variant van muziekinstrumenten|| wel bijvoeglijk gebruikt in bijvoorbeeld [[w:it:Sassofono sopranino|Sassofono sopranino op Italiaanse wiki]], [[w:it:Violino sopranino|Violino sopranino op Italiaanse wiki]] |- | '''[[w:tuttifrutti|tuttifrutti]] || gerecht van zuidvruchten|| Wel ''tutti i frutti'' (alle vruchten), maar [[w:it:Tutti Frutti|Tutti Frutti]] is voor Italianen een rocknummer van [[w:nl:Little Richard|Little Richard]]! |} ==Nederlandse en Italiaanse namen== Sommige voornamen komen zowel in Nederland als in Italië voor, maar worden voor het andere geslacht gebruikt. {| valign="top" style="text-align:left;background-color: #f9f9f9;border:1px solid #aaaaaa;padding:5px;" |- | Voornaam || '''Nederlands gebruik''' || '''maar Italiaans gebruik''' |- | '''Andrea''' || vrouw, vrouwelijke vorm van Andreas, André || '''man''', voorbeeld [[w:nl:Andrea Bocelli|Andrea Bocelli, tenor]]. In het Italiaans bestaat Andreas niet. Zie op de Italiaanse wikipedia [[w:it:Andrea|Andrea]], met zeldzame vrouwelijke vormen onder meer Andreina / Andreana. |- | '''Simone''' || vrouw, vrouwelijke vorm van Simon || '''man''', voorbeeld [[w:it:Simone Stevino|Simone Stevino op Italiaanse wikipedia]] ([[w:nl:Simon Stevin|Simon Stevin]]), in het Italiaans is de vrouwelijke vorm Simon'''a'''. In het Italiaans bestaat Simon niet, en bovendien moeten woorden, ook namen (Stevino) liefst op een klinker eindigen, dus logisch: ''Simone'' voor een kerel. Vergelijk op de Italiaanse wikipedia [[w:it:Simone|Simone]]. |} Verder verrassen Italianen ons vaak met eigen versies van bekende namen: zo noemen ze [[w:nl:Anne Frank|Anne Frank]]: [[w:it:Anna Frank|Ann'''a''' Frank]] en [[w:nl:Donald Duck|Donald Duck]]: [[w:it:Paperino|Paperino]], [[w:nl:Laurel en Hardy|Laurel en Hardy]] (De Dikke en de Dunne): [[w:it:Stanlio e Ollio|Stanlio e Ollio]] enzovoorts. Dit past in hun streven om buitenlandse teksten zoveel mogelijk te vertalen voor binnenlands gebruik. Denk aan de oorspronkelijk Engelstalige universitaire leerboeken die in goedkope Italiaanse vertalingen in universiteitssteden te koop zijn, en de standaard ''doppiaggio'' (nasynchronisatie) van buitenlandse films in bioscopen en op TV in Italië, altijd met gesproken tekst door Italiaanse stemmen en natuurlijk andere Italiaanse titel, zodat Italianen eigenlijk nooit een originele buitenlandse film te horen krijgen. (Soms zeggen ze dat deze Italiaanse versie zelfs beter is dan het origineel! Voorbeeld: Woody Allen.) De uitspraak van Nederlandse achternamen in het Italiaans kan eveneens verrassen, maar is logisch in hun klanksysteem, bijvoorbeeld de Nederlandse achternamen ''de Ruiter'' wordt ''dee Roe-ieter'', ''Huygens'' ''Hoe-ie-djens'' (of ''Hoi-dzjens'', naar de Engelse uitspraak) omdat in het Italiaans onze ''ui''-tweeklank niet in woorden voorkomt en dus ''ui'' als ''u-i'' (oe-ie) geïnterpreteerd wordt, vergelijk ''maestro'' met ''a-e'' gescheiden, dus uitspraak ''ma-estro'' (we menen dan <s>''maistro''</s> te horen, maar dat is onjuist). ==Literatuur== Vele uitgaven, onder meer ===Woordenboeken=== [[File:Kaart Italië.png|right]] * Lindt, H.J.: ''Kramer's woordenboeken Italiaans/Nederlands Nederlands-Italiaans'', Amsterdam 1987 en later * Schram-Pighi, L. e.a., ''Prisma Woordenboek Italiaans Nederlands'', 10° druk, Het Spectrum, Utrecht, 2001 * Lo Cascio, V.: ''Van Dale Handwoordenboek Italiaans-Nederlands'' en ''Nederlands-Italiaans'', ''Zanichelli Dizionario Italiano-Neerlandese'' en ''Neerlandese-Italiano'', Van Dale Lexicografie, Utrecht/Antwerpen, Zanichelli, Bologna (twee dikke delen, ongeveer 2x 1000 bladzijden, uitvoerigste woordenboek voor professioneel gebruik) Voor gevorderden kunnen Italiaans-Italiaanse (school)woordenboeken interessant zijn, bijvoorbeeld * ''Dizionario Garzanti della lingua italiana'', Aldo Garzanti Editore, allerlei uitgaven * Mari, Roberto: ''Il mio primo dizionario. Dizionario di base della lingua italiana'', Giunti Gruppo Editoriale, Firenze 1998 en later Thematisch geordende woordenboeken (Italiaans ↔ Engels of Duits) aan de hand van afbeeldingen zijn * ''The Oxford-Duden Pictorial Italian and English dictionary'', Clarendon Press Oxford, 1995 en later * ''Dizionario illustrato tedesco e italiano / Bildwörterbuch Deutsch und Italienisch'', Duden-Zanichelli {{ISBN|88-08-09370-0}} ===Grammatica's, leerboeken=== * Heijmans-Tromp, I.: ''Italiaanse grammatica'', Van Loghum Slaterus, Deventer, 1964/1973/1985 (wat ouder boek voor universitair gebruik) * Möller, K.A., ''Italiaans voor dummies'' * ''Italiaans voor dummies op reis'' ==Zie ook== * [[Italiaans/Woordenlijst | Woordenlijst van deze cursus]] * [http://nl.wiktionary.org/wiki/Categorie:Woorden_in_het_Italiaans Uitvoeriger Wiktionary woordenlijst Italiaans-Nederlands] * [http://nl.wiktionary.org/wiki/Categorie:Woorden_in_het_Nederlands Wiktionary woordenlijst Nederlands (soms Italiaans vermeld, vertalingen in andere talen)] * [http://nl.wikipedia.org/wiki/Italiaans (taal) Wikipedia over het Italiaans] * [http://it.wikipedia.org/wiki/ Wikipedia in het Italiaans] ==Externe links== ===Taalcursus=== * [http://www.dantetwente.nl/index.php/weblinks/13-dante-alighieri-nederland Vereniging Dante Alighieri, taal- en cultuurcursussen in een aantal Nederlandse steden] * [http://www.springest.nl/talen-cultuur/italiaans/ Springest: Italiaanse cursussen vergelijken] * [http://www.leren.nl/rubriek/talen/italiaans/ Leren.nl: cursus, woordenboeken] * [http://www.belpaese.nl/B2STAAIT.HTML Belpaese.nl] * [http://books.google.nl/books?id=jaKie7D5_2oC&pg=PA1&lpg=PA1&dq=italiaans+voor+dummies&source=bl&ots=tbNHSghktW&sig=LMhFAADquzjECwhPHnM_FiV0C5I&hl=nl&ei=XYmFSr2mJYXQ-Qbplom7CQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3#v=onepage&q=&f=false Google books Italiaans voor dummies, eerste 62 bladzijden] ===Italiaanse radio on-line=== * http://www.multilingualbooks.com/online-radio-italian.html#italy ==Noten== <references/> {{Indo-Europees}} {{sub}} sf9ah5emncrvmob7ektwslbl1f3llo0 0 30720 363503 350032 2022-08-09T20:03:11Z J.G.G. 3610 uodate wikitext text/x-wiki {{Gedichten uit de wereldliteratuur}} [[Bestand:GustaveDoreParadiseLostSatanProfile.jpg|240px|left|thumb|Illustratie van ''Paradise Lost'' door Gustave Doré, 1866]] '''Paradise Lost''' is een episch gedicht in [[Engelse literatuur/blank vers|blank vers]] door de 17e-eeuwse Engelse dichter [[Engelse literatuur/John Milton|John Milton]]. Hoewel Milton het bijna tien jaar eerder schreef, werd het pas in 1667 gepubliceerd. Deze publicatie bestond uit tien boekdelen met in totaal meer dan tienduizend versregels. Een tweede editie volgde in 1674, met een herverdeling over twaalf boeken (in navolging van de wijze van verdelen bij Vergilius' ''Aeneis''). Bij die gelegenheid werden enkele kleine herzieningen doorgevoerd. Het grootste deel van het gedicht schreef Milton toen hij al blind was, zodat hij het moest dicteren. ==Thematiek== Het gedicht heeft als onderwerp het christelijke verhaal van de zondeval van de mens: de verleiding van Adam en Eva door de gevallen engel Satan en hun verdrijving uit de Hof van Eden. Miltons doel, vermeld in Boek I, was "de wegen van God te rechtvaardigen tegenover de mensen" en "opheldering verschaffen over het conflict tussen de eeuwige vooruitziende blik van God en de vrije wil". Hoewel het epos in de eerste plaats gaat over de val van de mens, werkt het personage van Satan als een anti-held en als een drijvende kracht in de plot. De manier waarop Milton hem had uitgebeeld fascineerde de critici. Sommigen interpreteerden ''Paradise Lost'' als een gedicht dat vraagtekens zette bij de macht van de kerk in plaats van slechts een beschrijving te zijn van de val van Adam en Eva. ==Klassieke conventies== In het gedicht volgde Milton een aantal van de klassieke epische conventies zoals teruggevonden wordt in Homerus' ''Ilias'' en ''Odyssee'', en Vergilius' ''Aeneis''. Zo begint Paradise Lost net als vele klassieke heldendichten met een invocatie van de Muze: ::Of Man's first disobedience, and the fruit ::Of that forbidden tree whose mortal taste ::Brought death into the World, and all our woe, ::With loss of Eden, till one greater Man ::Restore us, and regain the blissful seat, ::Sing, Heavenly Muse, that, on the secret top ::Of Oreb, or of Sinai, didst inspire ::That shepherd who first taught the chosen seed ::In the beginning how the heavens and earth ::Rose out of Chaos: or, if Sion hill ::Delight thee more, and Siloa's brook that flowed ::Fast by the oracle of God, I thence ::Invoke thy aid to my adventurous song, ::That with no middle flight intends to soar ::Above th' Aonian mount, while it pursues ::Things unattempted yet in prose or rhyme. ::And chiefly thou, O Spirit, that dost prefer ::Before all temples th' upright heart and pure, ::Instruct me, for thou know'st; thou from the first ::Wast present, and, with mighty wings outspread, ::Dove-like sat'st brooding on the vast Abyss, ::And mad'st it pregnant: what in me is dark ::Illumine, what is low raise and support; ::That, to the height of this great argument, ::I may assert Eternal Providence, ::And justify the ways of God to men. ;Vertaling (Jules Grandgagnage, 2021)<ref>[https://vertaaldegedichten.jouwweb.be/engelse-gedichten/john-milton/paradise-lost Vertaalde gedichten]</ref> ::Zing over d' eerste zonde van de mens ::en hoe de vrucht van de verboden boom ::dood en verdriet bracht in de wereld en het ::verlies van Eden, tot een groter Mens ::herstel bracht van 't gezegend paradijs; ::Bezing dit, Muze, die op de heilige top ::van Choreb of Sinaï een herder bezielde ::die 't uitverkoren zaad voor 't eerst onthulde ::hoe uit de chaos van het begin de hemel ::en de aarde oprees, of, zo u wil, ::op Sions heuvel, en hoe Sions beek ::op Gods bevel daar sneller vloeide; aldaar ::roep ik uw hulp in voor mijn gedurfde lied. ::Een zang die boven Pindus' top zal stijgen ::en daar zijn lied in boude vlucht laat klinken, ::in alles overtreffend rijm of proza; ::En U, O Hemelgeest, die het zuivere hart ::veel meer van waarde acht dan alle tempels, ::Leer me, U hebt de kennis van het begin ::en spreidde uw wijdse vleugels over het Niets ::als een duif die broedt en zwanger maakt; ::Verlicht in mij wat duister is, verhef ::wat in mij laag, verdorven is, versterk ::de kracht van mijn woorden zodat zij Gods plan ::verklaren in het licht van zijn voorzienigheid, ::zodat de mens begrijpt wat Hij verlangt. Andere conventies van de klassieken die Milton (soms in enigszins aangepaste vorm) volgt, zijn: *Een nadruk op de 'verheven onderwerpen' van oorlog, liefde en heldendom. *Het beginnen van een actie ''in medias res''. Zo vertelt Boek 1 over de nasleep van de oorlog in de hemel, die pas later beschreven zal worden. *Miltons epos begint in de helse onderwereld. In overeenstemming met de klassieke beschrijvingen van de onderwereld benadrukt Milton de duisternis en de helse branden die slechts pijn en geen licht geven. *Milton maakt ook veelvuldig gebruik van de Homerische (grootse, overdreven) vergelijking: Satans schild is "als de Maan" en zijn speer "als de mast van een vlaggenschip". == Overeenkomsten met Vondels Lucifer (1654) == Sommige onderzoekers <ref>Bijvoorbeeld George Edmundson, ''[https://archive.org/details/miltonandvondelc00edmuuoft Milton and Vondel: a curiosity of literature]'', Londen, 1885.</ref> wijzen op de mogelijkheid dat Milton zich voor zijn ''Paradise Lost'' wellicht liet inspireren door Joost van den Vondels ''Lucifer'' (1654). De twee werken vertonen namelijk overeenkomsten: de focus op Lucifer, de beschrijving van de strijd in de hemel tussen Lucifers troepen en Michael, en de anticlimax als Adam en Eva gedwongen worden het paradijs te verlaten. Een voorbeeld: ;Vondel: "Is ’t noodlot, dat ick vall’, van eere en staet berooft,<BR> Laet vallen, als ick vall’, met deze kroone op ’t hooft,<BR> Dien scepter in de vuist, dien eersleip van vertrouden,<BR> En zoo veel duizenden als onze zyde houden.<BR> Dat valle streckt tot eer, en onverwelckbren lof:<BR> En liever d’ eerste Vorst in eenigh laeger hof,<BR> Dan in ’t gezalight licht de tweede, of noch een minder<BR> Zoo troost ick my de kans, en vrees nu leet noch hinder." ;Milton: ''Is it fate that I will fall, robbed of honour and dignity,''<BR> ''Then let me fall, if I were to fall, with this crown upon my head''<BR> ''This sceptre in my fist, this company of loyals,''<BR> ''And as many as are loyal to our side.''<BR> ''This fall would honour one, and give unwilting praise:''<BR> ''And rather [would I be] foremost king in any lower court,''<BR> ''Than rank second in most holy light, or even less''<BR> ''Thus I justify my revolt, and will now fear pain nor hindrance.'' == Noten == {{References}} [[Categorie:Engelse gedichten]] {{sub}} 7fudxre2bxksiujwnl7fc5ob4kcwave