विकिपिडिया newiki https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter मीडिया विशेष वार्तालाप प्रयोगकर्ता प्रयोगकर्ता वार्ता विकिपिडिया विकिपिडिया वार्ता चित्र चित्र वार्ता मीडियाविकि मीडियाविकि वार्ता ढाँचा ढाँचा वार्ता मद्दत मद्दत वार्ता श्रेणी श्रेणी वार्ता पोर्टल पोर्टल वार्ता मस्यौदा मस्यौदा वार्ता TimedText TimedText talk मोड्युल मोड्युल वार्तालाप Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 1112 1074370 1074343 2022-08-24T16:14:39Z हिमाल सुबेदी 30817 /* जीवनको उत्पत्ति र विकास */सामग्री थप wikitext text/x-wiki {{infobox planet | bgcolour=#AAAFFF | name = पृथ्वी | symbol = [[चित्र:Earth symbol (fixed width).svg|24px|🜨]] | image = [[चित्र:The Earth seen from Apollo 17.jpg|240px|A color image of Earth as seen from Apollo १७.]] | caption = विश्व प्रसिद्ध पृथ्वीको "नीलो मार्बल" चित्र<ref>{{cite news|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21554751/|title=The blue marble|last=Petsko|first=Gregory A.|date=2011|newspaper=Genome Biology|pages=112|doi=10.1186/gb-2011-12-4-112|issn=1474-760X|pmc=3218853|pmid=21554751}}</ref> सन् १९७२ मा चन्द्र अभियान अन्तर्गत अपोलो १७ बाट लिइएको तस्वीर | epoch = जे २००० | aphelion = १५२,१००,००० [[किलोमिटर|किमी]]<br /> <small>(९४,५००,००० [[माइल]]; १.०१६७३ खगोलीय इकाई)</small> | perihelion = १४७,०९५,००० किमी <br /> <small>(९१,४०१,००० माइल; ०.९८३ २७ ख.ई) </small> | semimajor = १४९,५९८,०२३ किमी<ref name="Numerical expressions">{{cite web|url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1994A&A...282..663S|title=Numerical expressions for precession formulae and mean elements for the Moon and the planets.|last=Simon|first=J. L.|last2=Bretagnon|first2=P.|last3=Chapront|first3=J.|last4=Chapront-Touze|first4=M.|last5=Francou|first5=G.|last6=Laskar|first6=J.|date=1994-02-01|newspaper=Astronomy and Astrophysics|pages=663|issn=0004-6361}}</ref> <br /> <small>(९२,९५५,९०२ माइल; १.००० ००१ ०२ ख.ई) </small> | semiminor = १४९,५७५,९९९.८२५ किमी<ref name="Numerical expressions" /> <br /> <small>(९२,९४३,०५२ माइल; ०.९९९ ८५० ४८५ ९ ख.ई)</small> | eccentricity = ०.०१६ ७०८६<ref name="Numerical expressions" /> | period = ३६५.२५६ ३६३ ००४ दिन<ref name="IERS">{{cite web|url=http://hpiers.obspm.fr/eop-pc/models/constants.html|title=USEFUL CONSTANTS|website=hpiers.obspm.fr|accessdate=2022-01-12}}</ref><br />(१.००० ०१७ ४२० ९६ [[वर्ष]]) | avg_speed = २९.७८ [[किलोमिटर प्रति सेकेन्ड|किमी/से]]<br /> (१०७,२०० [[किलोमिटर प्रति घण्टा|किमी/घ]]) | mean_anomaly = ३५८.६१७° | inclination = ७.२५° सौर्य भूमध्यरेखासँग <br /> १.५७८६९°<ref>{{cite web|url=https://books.google.com.bd/books?id=w8PK2XFLLH8C&pg=PA294&redir_esc=y&hl=en#v=onepage&q&f=false|title=Allen's Astrophysical Quantities|last=Allen|first=Clabon Walter|last2=Cox|first2=Arthur N.|last3=|first3=|publisher=Springer|year=2000|isbn=0-387-98746-0|pages=294}}</ref> स्थिर तल्लाको साथमा <br /> ०.००००५° जे२००० सौर्य कक्षसँग | asc_node = -११.२६० ६४° | arg_peri = ११४.२०७ ८३° | orbital_circ = ९२४,३७५,७०० किमी <br /> <small>(५.१७९ ०५९ ९०० ७ ख.ई)</small> | max_speed = ३०.२८७ किमी/से <br /> <small>(१०९,०३३ किमी/घ)</small> | min_speed = २९.२९१ किमी/से <br /> <small>(१०५,४४८ किमी/घ)</small> | satellites = १ वटा प्राकृतिक उपग्रह ([[चन्द्रमा]]); <br /> ५ वटा भूउपग्रह <br /> >१,८०० वटा कार्यरत कृतिम उपग्रह<ref>{{cite web|url=http://www.ucsusa.org/nuclear-weapons/space-weapons/satellite-database#.WUNzsulxXIU|title=UCS Satellite Database|last=|first=Nuclear Weapons & Global Security|date=11 August, 2016|website=|publisher=Union of Concerned Scientists|accessdate=10 October, 2016}}</ref> <br /> | physical_characteristics = छ | aspect_ratio = ०.९९५ ५४७ १ | ellipticity = ०.००३ ३५२ ९ | mean_radius = ६३७१.० किमी <small>(३९५८.८ माइल)</small><ref>{{cite web|title=Handbook of Chemistry and Physics (81st ed.)|last=|first=David R. Lide|publisher=CRC|year=2000|isbn=0-8493-0481-4.|pages=}}</ref> | equatorial_radius = ६,३७८.१ किमी<small> (३९६३.२ माइल) </small><ref>{{cite web|url=http://asa.usno.navy.mil/SecK/2011/Astronomical_Constants_2011.txt|title=Selected Astronomical Constants, 2011|last=|first=|date=02 February, 2010|website=|publisher=The Astronomical Almanac|accessdate=25 February, 2011|archivedate=२६ अगस्ट २०१३|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130826043456/http://asa.usno.navy.mil/SecK/2011/Astronomical_Constants_2011.txt}}</ref><ref>World Geodetic System (WGS-84). [http://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ Available online] {{web archive|url=https://web.archive.org/web/20200311023739/https://earth-info.nga.mil/GandG/wgs84/ |date=११ मार्च २०२० }} from National Geospatial-Intelligence Agency.</ref> | polar_radius = ६,३५६.८ किमी<small> (३९४९.९ माइल) </small><ref>Cazenave, Anny (1995). "Geoid, Topography and Distribution of Landforms" (PDF). In Ahrens, Thomas J. Global Earth Physics: A Handbook of Physical Constants. Washington, DC: American Geophysical Union. {{isbn|0-87590-851-9}}.</ref> | flattening = ०.००३३५२८ <ref>International Earth Rotation and Reference Systems Service (IERS) Working Group (2004). [https://www.iers.org/SharedDocs/Publikationen/EN/IERS/Publications/tn/TechnNote32/tn32_009.pdf?__blob=publicationFile&v=1 "General Definitions and Numerical Standards"] (PDF). In McCarthy, Dennis D.; Petit, Gérard. [https://www.iers.org/SharedDocs/Publikationen/EN/IERS/Publications/tn/TechnNote32/tn32.pdf?__blob=publicationFile&v=1 IERS Conventions (2003)] (PDF). IERS Technical Note No. 32. Frankfurt am Main: Verlag des Bundesamts für Kartographie und Geodäsie. p. 12. [[आइएसबिएन]] [[wikipedia:Special:BookSources/3-89888-884-3|3-89888-884-3]] पहुँचमिति: २९ अप्रिल २०१६</ref> <br /> १/२९८.२५७२२२१०१, युरोपेली पार्थिव सन्दर्भ प्रणाली, सन् १९८९ | circumference = ४००७५.०१७ किमी <small>निरक्ष रेखा बराबर (२४९०१.४६१ माइल)</small> <br /> ४०००७.८६ किमी <small>पृथ्वीको भूमध्यरेखा बराबर (२४८५९.७३ माइल)</small><ref>{{cite web|url=http://home.online.no/~sigurdhu/WGS84_Eng.html|title=How WGS 84 defines Earth|last=Humerfelt|first=Sigurd|date=26 October, 2010|website=|publisher=|accessdate=29 April, 2011|archivedate=३० अक्टोबर २०१२|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121030125821/http://home.online.no/~sigurdhu/WGS84_Eng.html}}</ref><ref>Earth's circumference is almost exactly 40,000&nbsp;km because the metre was calibrated on this measurement—more specifically, 1/10-millionth of the distance between the poles and the equator.</ref> | surface_area = ५१०,०७२,००० [[वर्ग किलोमिटर|किमी^२]] <br /><small>(१९६ ९४० ००० [[वर्गमाइल|माइल^२]])</small><ref name=":13">{{cite web|url=http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8o.html|title=Surface area of our planet covered by oceans and continents. (Table 8o-1)|last=Pidwirny|first=Michael|date=2 February, 2006|website=http://www.physicalgeography.net|publisher=|accessdate=26 November, 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061209125035/http://www.physicalgeography.net/fundamentals/8o.html|archivedate=९ डिसेम्बर २००६}}</ref><br /> १४८ ९४० ००० किमी^२ भूमि <br /><small>(५७५ १०० ०० वर्गमाइल; २९.२%)</small> <br /> ३६१ १३२ ००० किमी^२ [[पानी]] <br /><small>(१३९ ४३४ ००० वर्ग माइल; ७०.८%) </small> | volume = १.०८३ २०७ ३{{e|१२}} [[घन किलोमिटर|किमी^३]] <br /><small>(२.५९८ ७६ × १०^११ क्युबिक माइल)</small> | mass = ५.९७ २३७{{e|२४}} [[किलोग्राम]] <br /><small>१.३१ ६६८ × १०^२५ पाउन्ड)<ref>{{cite web|title=The IAU 2009 system of astronomical constants: The report of the IAU working group on numerical standards for Fundamental Astronomy|last=Luzum|first=Brian|last2=Capitaine|first2=Nicole|last3=Fienga|first3=Agnès|last4=Folkner|first4=William|last5=Fukushima|first5=Toshio|last6=et al.|publisher=Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 110 (4):|year=August 2011|isbn=|pages=293–304|doi=10.1007/s10569-011-9352-4}}</ref></small> <br /><small>(३.०×१०^−६ ''M''_☉) सौर्य पिण्ड</small> | density = ५.५१४ ग्राम/सेमी^३ <br /><small>(०.१९९२ पाउन्ड/क्युबिक इन्च)</small> | surface_grav = ९.८०७ मि/से^२ <small>(३२.१८ फिट/से^२)</small><ref>{{cite web |url=http://physics.nist.gov/Pubs/SP330/sp330.pdf|title=The international system of units (SI)|last=|first=|publisher=NIST Special Publication 330|year=2008 ed|isbn=|publisher=United States Department of Commerce|pages=52}}</ref> | moment_of_inertia_factor = ०.३३०७ <ref>{{cite web|title=Contributions to the Earth's obliquity rate, precession, and nutation|last=Williams|first=James G.|publisher=The Astronomical Journal. 108:|yeat=1994|isbn=0004-6256|pages=711|doi=10.1086/117108}}</ref> | escape_velocity = ११.१८६ किमी/से <br /><small>(४० २७० किमी/घण्टा; २५ ०२० माइल/घण्टा)</small> | sidereal_day = ०.९९७ २६९ ६८ दिन;<ref>Allen, Clabon Walter; Cox, Arthur N. (2000). Allen's Astrophysical Quantities. Springer. p. 296. {{isbn|0-387-98746-0}}.</ref> <br /> <small>(२३ घण्टा ५६ मिनेट ४.१०० सेकेन्ड)</small> | rot_velocity = ०.४६५१ किमी/से<ref>Arthur N. Cox, ed. (2000). Allen's Astrophysical Quantities (4th ed.). New York: AIP Press. p. 244. {{isbn|0-387-98746-0}}.</ref> <br /><small>(१६७४.४ किमी/घण्टा; १०४०.४ माइल/घण्टा)</small> | axial_tilt = २३.४३९ २८११° <ref name=IERS /> | right_asc_north_pole = असङ्ज्ञायित° | declination = +९०° | albedo = ०.३६७ ज्यामितिक प्रतिफलन अनुपात<br />०.३०६ बन्ड प्रतिफलन अनुपात | adjectives = पार्थिव | atmosphere = छ | temperatures = छ | temp_name1 = केलभिन | min_temp_1 = १८४ के<ref>{{cite web|url=http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature|title=World: Lowest Temperature|last=|first=World Meteorological Organization|date=16 June, 2010|website=Arizona State University|publisher=Weather and Climate Extremes Archive|accessdate=7 August, 2010|archivedate=१६ जुन २०१०|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100616025722/http://wmo.asu.edu/world-lowest-temperature}}</ref> | mean_temp_1 = २८८ के<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/8406839.stm|title=Global average temperature may hit record level in 2010|last=Kinver|first=Mark|date=10 December, 2009|website=|publisher=BBC|accessdate=22 April, 2010}}</ref> | max_temp_1 = ३३० के<ref>{{cite web|url=http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature|title=World: Highest Temperature|last=|first=|date=4 January, 2013|website=Arizona State University.|publisher=Weather and Climate Extremes Archive.|accessdate=7 August, 2010|archivedate=४ जनवरी २०१३|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130104143844/http://wmo.asu.edu/world-highest-temperature}}</ref> | temp_name2 = सेल्सियस | min_temp_2 = -८९.२ °से | mean_temp_2 = १५ °से | max_temp_2 = ५६.७ °से | temp_name3 = फरेनहाइट | min_temp_3 = -१२८.५ °फहा | mean_temp_3 = ५९ °फहा | max_temp_3 = १३४ °फहा | surface_pressure = १०१.३२५ किलो पास्कल (समुद्री समतलको क्षेत्र) | atmosphere_composition = ७८.०८% [[नाइट्रोजन]] (N₂; शुष्क वायुको क्षेत्र)<br /> २०.९५% [[अक्सिजन]] (O₂)<br /> ०.९३% [[आर्गन]]<br /> ०.०४०२% [[कार्बनडाइअक्साइड]]<ref>{{cite web|url=https://www.esrl.noaa.gov/gmd/ccgg/trends/#mlo|title=Trends in Atmospheric Carbon Dioxide|last=|first=National Oceanic and Atmospheric Administration|date=8 November, 2016|website=|publisher=Earth System Research Laboratory|accessdate=3 December, 2016}}</ref><br /> ~१% जलीय वाष्प <br /><small>(जलवायु परिवर्तनशील)</small> }} '''पृथ्वी''' [[सूर्य]]को दूरी अनुसार सौर्यमण्डलमा रहेका आठ ग्रहमध्ये पृथ्वी तेस्रो, सबैभन्दा घना र पाँचौँ ठूलो [[ग्रह]] हो। सूर्यबाट यसको दूरी लगभग १५ करोड किलोमिटर छ। यो [[सौर्यमण्डल]]का चारवटा अत्यन्तै कठिन ग्रहहरूमध्ये एक हो। पृथ्वीको अर्को नाम "संसार" वा "नीलो ग्रह" हो। यसलाई [[विश्व]] पनि भनिन्छ। यो सौर्य परिवारका ग्रहहरू मध्ये जिवावाशेष भेटिएको एक मात्र ग्रह हो। यो ग्रह करिव ४.५७ अर्ब (४.५७×१०^९) [[वर्ष]] अगाडि उत्पन्न भएको हो। त्यसको केही पछि यसले एकमात्र प्राकृतिक उपग्रह, [[चन्द्रमा]], प्राप्त गरेको थियो। पृथ्वीले सुर्यको वरीपरी ३६५.२५ दिनमा १ फन्को घुम्दछ। [[यूनानी भाषा|युनानी भाषा]]मा यसलाई ''गाया'' र ल्याटिनमा यस ग्रहको नाम ''तेरा'' हो। पृथ्वीमा मानिसलगायत अन्य अरबौँ प्रजातिका जीव तथा बनस्पतिको उपस्थिति रहेको छ। आजसम्म जीवन अस्तित्वमा रहेको एक मात्र ब्रह्माण्डीय पिण्ड पृथ्वी हो। पृथ्वी ४५४ करोड वर्षअघि बनेको थियो। एक अरब वर्षभित्रै पृथ्वीमा जीवन देखा परेको थियो।<ref name="age_earth1">"Age of the Earth". U.S. Geological Survey. 1997.</ref> पृथ्वीको जीवमण्डलले यस ग्रहको [[पृथ्वीको वायुमण्डल|वायुमण्डल]] र अन्य अजैविक अवस्थाहरूमा उल्लेखनीय परिवर्तनहरू ल्याएको छ। फलस्वरुप एकातिर जीवित जीवहरू अस्तित्वमा आएका थिए भने भने अर्कोतिर पृथ्वीमा ओजन तहको पनि निर्माण भइसकेको थियो।<ref>Dalrymple, G. Brent (2001). "The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved". Special Publications, Geological Society of London. 190 (1): 205–221. Bibcode:2001GSLSP.190..205D. doi:10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14.</ref> पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्रसँगसँगै यसको ओजन तहले हानिकारक सौर्य विकिरणलाई अवरुद्ध गरी ग्रहमा जीवन विकासका लागि बाटो खोलिदिएको थियो। यस अवधिमा पृथ्वीको प्राकृतिक स्रोत र यसको भौगर्भिक इतिहास र अक्षले जीवनको अस्तित्वलाई जोगाउन महत्त्वपूर्ण काम गरेको थियो।<ref>Burton, Kathleen (2002-11-29). "Astrobiologists Find Evidence of Early Life on Land"</ref> अर्को ५० करोड वर्षसम्म पृथ्वी प्राणीका लागि उपयुक्त हुने आशा गरिएको थियो।<ref>Kunin, W.E.; Gaston, Kevin, eds. (31 December 1996). The Biology of Rarity: Causes and consequences of rare—common differences.</ref> पृथ्वीको सतहलाई थुप्रै कडा पत्रहरूमा विभाजन गरिएको छ जसलाई रिकापी भनिन्छ। अरबौँ वर्षदेखि यस्ता पत्रहरू पृथ्वीको सतहमा जम्मा भएका थिए। पृथ्वीको लगभग ७१ प्रतिशत भाग नुनको पानीले ढाकेको हुन्छ भने बाँकी भाग [[महादेश]] र थुप्रै टापुहरू मिलेर बनेको छ।<ref>National Oceanic and Atmospheric Administration. "Ocean". NOAA.gov.</ref> जमिनमा थुप्रै ताल र पानीका अन्य स्रोतहरू पनि उल्लेखनीय मात्रामा रहेका छन् जुन पृथ्वीकै [[पानी]]ले बनेका हुन्। जीवनको लागि अत्यावश्यक तरल पदार्थ, पानी यस ग्रहको रिकापीहरूमा पाइँदैनन्। पृथ्वीका ध्रुवहरू सधैँ [[अन्टार्क्टिका]]को [[बरफ]]को ठोस पत्र वा आर्कटिक बरफको समुद्री हिउँका ढिस्कोहरूले ढाकिन्छन्। पृथ्वीको भित्री भाग सधैँ क्रियाशील हुन्छ। यस भागमा तुलनात्मक रूपमा ठोस मन्टल तह, तरल बाहिरी केन्द्र (जसले चुम्बकीय क्षेत्रको निर्माण गर्दछ) र ठोस फलाम अन्तरकेन्द्रिय हुन्छ। ब्रह्माण्डका अन्य वस्तुहरूसँग पृथ्वीको निकट सम्बन्ध रहेको छ। विशेष गरी यस ग्रहको [[सूर्य]] र [[चन्द्रमा]]सँग विशेष सम्बन्ध रहेको छ। हाल पृथ्वीले सूर्यलाई लगभग ३६५.२६ सौर्य दिनमा वा एक नक्षत्र वर्षमा परिक्रमा गर्छ। पृथ्वी आफ्नो अक्षमा ६६.१/२ डिग्रीको कोणमा झुकेको छ। फलस्वरूप भूमध्यरेखा वर्षको अवधिको (३६५.२४ सौर्य दिन) समयमा विश्वमा [[मौसम]] परिवर्तन हुन्छ। पृथ्वीको एक मात्र ज्ञात प्राकृतिक उपग्रह चन्द्रमा हो। चन्द्रमाले ४.३५ अरब [[वर्ष]]अघि पृथ्वीलाई परिक्रमा गर्न थालेको अनुमान गरिन्छ।<ref>Yoder, Charles F. (1995). T. J. Ahrens, ed. Global Earth Physics: A Handbook of Physical Constants. Washington: American Geophysical Union. p. 8.</ref> चन्द्रमाको गतिले गर्दा पृथ्वीको समुद्री ज्वारभाटा फुट्नेे गर्दछ र पृथ्वीको कक्षको ढाल स्थिर छ। चन्द्रमाको गति गर्दा बिस्तारै बिस्तारै पृथ्वीको गतिमा पनि कम हुँदै जान्छ। [[गुरुत्वाकर्षण बल|गुरुत्वाकर्षण]]को अर्को दुर्घटना हुँदा ३.८ अरबदेखि ३.८ देखि ४.१ अरब वर्षको मध्यवर्ती समयमा थुप्रै क्षुद्रग्रहहरूसँँग पृथ्वीको टक्करले गर्दा पृथ्वीको सतहमा उल्लेखनीय परिवर्तनहरू आएका थिए। मानवजातिको जीविकाको लागि यस ग्रहका [[खनिज|खनिज स्रोत]] तथा जैविक स्रोत दुवै अत्यावश्यक छन्। यस ग्रहका बासिन्दाहरू लगभग २०० स्वतन्त्र [[सार्वभौम सम्पन्न राष्ट्रहरूको सूची|सार्वभौम राष्ट्र]]मा सम्पूर्ण ग्रहलाई विभाजित गरी बसोबास गर्दै आएका छन्। यी राज्यहरुबीच आपसी [[कूटनीति|कुटनैतिक]], [[पर्यटन]], व्यापारिक र सैन्य सम्बन्ध रहेका छन्। मानव संस्कृति यस [[ग्रह]]बारे विभिन्न विचारहरूको सुरुवातकर्ता हो। यी धारणाहरूमा पृथ्वीलाई [[देवता]]को रूपमा कल्पना गर्नु, समतल संसारको कल्पना गर्नु र [[ब्रह्माण्ड]]को केन्द्रको रूपमा पृथ्वीलाई कल्पना गर्नु समावेश छ। संसारलाई एकीकृत वातावरणको रूपमा कल्पना गर्ने आधुनिक प्रवृत्ति पनि रहेको छ। हलल यस धारणाले प्रमुखता पाइरहेको देखिन्छ। == नाम तथा व्युतपत्ति == "पृथ्वी" शब्द संस्कृत हो। यो शब्द [[संस्कृत भाषा]]बाट आएको हो। यसको अर्को नाम "विश्व" हो। पृथ्वीमा पौराणिक ''पृथुर''को शासन थियो। पृथ्वीको पर्यायवाची शब्द वसुधा, बसुन्धरा, धरा, धरनी, पृथ्वी, धरताल, भूमी, क्षिती, माही, दुनिया आदि छन्।कहिलेकाहीँ ''तेर्रा'' भन्ने नाम वैज्ञानिक लेखनमा र विशेषगरी विज्ञानका कथाहरूमा मानवताको वासग्रहलाई अरूबाट छुट्याउन प्रयोग गरिन्छ जबकि कवितामा ''तेलस'' पृथ्वीको व्यक्तित्वलाई जनाउन प्रयोग गरिएको छ। तेरा केही रोमानी भाषाहरू (ल्याटिनबाट विकसित भाषाहरू) जस्तै [[इटालेली भाषा|इटालेली]] र [[पोर्चुगिज भाषा|पोर्चुगाली]]मा पनि यस ग्रहको नाम हो भने अन्य रोमानी भाषाहरूमा यस शब्दले अलिक परिवर्तन गरिएको (जस्तै [[स्पेनी भाषा|स्पेनी]]मा ''तियरा'' र [[फ्रान्सेली भाषा|फ्रान्सेली]]मा तेरे) नामहरू जन्माएको थियो। [[यूनानी भाषा|युनानी भाषा]]मा यसलाई ''गाया'' भनिन्छ।<ref name="SIMEK179">Simek, Rudolf. Trans. Angela Hall as ''Dictionary of Northern Mythology'', {{nowrap|p. 179.}} Boydell & Brewer, 2007. {{ISBN|978-0-85991-513-7}}.</ref> == पृथ्वीको कालक्रमिक इतिहास == === निर्माण === [[चित्र:TW Hydrae protoplanetary disc horizontal.jpg|thumb|upright=1.35|]] सौर्यमण्डलमा पाइने सबैभन्दा पुरानो पदार्थ ४.५६८२ अर्ब वर्ष पहिलेको मानिएको छ। ४.५४ अर्बवर्ष पहिले आदिम पृथ्वीको निर्माण भइसकेको थियो। सौर्यमण्डलका पिण्डहरू सूर्यसँगैसँगै निर्माण र विकास भएका थिए। एक सिद्धान्तमा आधारित मान्यताका अनुसार सौर्य निहारिकाले गुरुत्वाकर्षण पतनद्वारा एक आणविक बादलबाट एक भागलाई विभाजित गरि एक परिस्थितिजन्य चक्रमा घुम्न र चेप्टो हुन सुरु गर्दछ भने ग्रह सूर्यको साथ उक्त चक्रबाट बाहिर निस्किन्छ। एक निहारिका वायव्य पदर्थ, बरफको टुक्रा र धुलकणहरू मिलेर बनेका हुन्छन्। निहारिका सिद्धान्तका अनुसार अभिवृद्धिद्वारा गठित ग्रहहहरूको निर्माण हुन्छ जसमा आदिम पृथ्वीको निर्माणका लागि ७ १० करोड वर्ष लाग्ने सम्भावना हुन्छ।<ref>{{cite journal|url=https://ntrs.nasa.gov/citations/20180002991|title=Ag Isotopic Evolution of the Mantle During Accretion: New Constraints from Pd and Ag Metal-Silicate Partitioning|journal=Differentiation: Building the Internal Architecture of Planets|last1=Righter|first1=K.|first2=M.|last2=Schonbachler|date=7 May 2018|volume=2084|page=4034|bibcode=2018LPICo2084.4034R|access-date=25 October 2020}}</ref> [[चित्र:Protoplanetary-disk.jpg|thumb|left|प्रारम्भिक चरणको सौर्यमण्डल]] सौर्यमण्डलको निर्माण भएको लगभग १० करोड वर्षपछि पृथ्वी एकपछि अर्को टक्करको परिणाम स्वरूप निर्माण भएको थियो। लगभग ४.५४ अर्ब वर्ष पहिले पृथ्वीले आकार लिन सुरु गरेको थियो भने यसको केन्द्रले फलाम र वायुमण्डल प्राप्त गरेको थियो। यी दुई ग्रहहरू बीच ४.५ अरब वर्ष पहिले भयङ्कर टकराव भएको थियो। टक्करको तीव्रता निकै भयङ्कर भएको अनुमान गरिन्छ। थिया नामक ग्रह पृथ्वीसँग चरम टक्कर भएको थियो। टक्करको समयमा पृथ्वी १० करोड वर्ष पुरानो थियो। <ref>{{cite web |url=http://www.priyo.com/2014/07/02/82211.html#sthash.vCgNT5YH.dpuf |title=সংরক্ষণাগারভুক্ত অনুলিপি |accessdate=४ फेब्रुअरी २०१६ |archivedate=२६ डिसेम्बर २०१५ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151228103453/http://www.priyo.com/2014/07/02/82211.html#sthash.vCgNT5YH.dpuf }}</ref> टक्करको परिणामस्वरूप नयाँ ग्रह सिर्जना हुन्छ। तीन वटा चन्द्र अभियानमा फेला परेको चन्द्रमाको माटो र हवाई एरिजोनामा भेटिएका ज्वालामुखीय चट्टानको संयोजनले अनुसन्धानकर्ताहरू आश्चर्यचकित भएका थिए। दुई पत्थरको अक्सिजन आइसोटोपमा कुनै भिन्नता पाइएको थिएन। अनुसन्धान टोलीको नेतृत्व गरेका प्राध्यापक एडवर्ड यङले चन्द्रमाको माटो र पृथ्वीको माटोको अक्सिजन आइसोटोपमा कुनै भिन्नता नभएको बताएका थिए। थिया ग्रह एउटा ग्रहमा परिणत हुँदै भने सोही समय ठूलो टक्करपछि पृथ्वीको सृष्टि भएको मानिन्छ। चन्द्रमाको आयु लगभग ४.५ अर्बवर्ष देखि निकै कम समयको बीच अनुमान गरिएको छ।<ref>{{Cite journal|last1=Tartèse|first1=Romain|last2=Anand|first2=Mahesh|last3=Gattacceca|first3=Jérôme|last4=Joy|first4=Katherine H.|author-link4=Katherine Joy|last5=Mortimer|first5=James I.|last6=Pernet-Fisher|first6=John F.|last7=Russell|first7=Sara|last8=Snape|first8=Joshua F.|last9=Weiss|first9=Benjamin P.|date=2019|title=Constraining the Evolutionary History of the Moon and the Inner Solar System: A Case for New Returned Lunar Samples|journal=Space Science Reviews|language=en|volume=215|issue=8|page=54|doi=10.1007/s11214-019-0622-x|bibcode=2019SSRv..215...54T|issn=1572-9672|doi-access=free}}</ref> पृथ्वीको १० प्रतिशत पिण्ड भएको मङ्गल ग्रहको आकारको वस्तु पृथ्वीसँग ठोक्किएपछि पृथ्वीबाट निस्केको पदार्थबाट प्राप्त हुने वृद्धिबाट यसको निर्माण भएको भन्ने मान्यता एक प्रमुख परिकल्पना हो। यसले पृथ्वीमा एक चम्किलो प्रहार गर्छ र यसको केही द्रव्यमान पृथ्वीमा विलीन हुन्छ।<ref>{{cite journal|url=https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1410/1410.3819.pdf|title=On the origin and composition of Theia: Constraints from new models of the Giant Impact|journal=Icarus|last1=Meier|first1=M. M. M.|last2=Reufer|first2=A.|last3=Wieler|first3=R.|date=4 August 2014|volume=242|access-date=25 October 2020|page=5|doi=10.1016/j.icarus.2014.08.003|arxiv=1410.3819|bibcode=2014Icar..242..316M|s2cid=119226112}}</ref> लगभग ४.१ र ३.८ अर्ब वर्षको बीचमा भीषण बमबारीको समयमा धेरै क्षुद्रग्रहप्रभावहरूले चन्द्रमाको ठूलो सतह वातावरणमा महत्त्वपूर्ण परिवर्तनहरू निम्त्याएको मानिन्छ।<ref>{{cite book|title=Encyclopedia of Astrobiology|first1=Philippe|last1= Claeys|first2=Alessandro|last2=Morbidelli|author-link2=Alessandro Morbidelli (astronomer)|editor-first1=Muriel|editor-last1= Gargaud|editor-first2=Prof Ricardo|editor-last2=Amils|editor-first3= José Cernicharo|editor-last3= Quintanilla|editor-first4= Henderson James (Jim) |editor-last4= Cleaves II|editor-first5=William M.|editor-last5=Irvine|editor-first6= Prof Daniele L.|editor-last6= Pinti|editor-first7= Michel|editor-last7= Viso|year= 2011|publisher=Springer Berlin Heidelberg|pages=909–12|doi=10.1007/978-3-642-11274-4_869|chapter=Late Heavy Bombardment|isbn= 978-3-642-11271-3}}</ref> === जीवनको उत्पत्ति र विकास === रासायनिक प्रतिक्रियाहरूको परिणामस्वरूप लगभग ४ अरब वर्षपहिले पहिलो अणु अस्तित्वमा आएको थियो भने अर्को ५० करोड वर्षपछि सबै जीवित [[प्राणी]]हरूको विश्वव्यापी समान पूर्वजहरू पत्ता लागेको थियो।<ref name="NYT-20131003">{{cite news |last=Zimmer |first=Carl |title=Earth's Oxygen: A Mystery Easy to Take for Granted |url=https://www.nytimes.com/2013/10/03/science/earths-oxygen-a-mystery-easy-to-take-for-granted.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20131003121909/http://www.nytimes.com/2013/10/03/science/earths-oxygen-a-mystery-easy-to-take-for-granted.html |archive-date=3 October 2013 |url-access=limited |date=3 October 2013 |work=The New York Times |access-date=3 October 2013}}</ref> [[प्रकाश संश्लेषण]]को विकासको कारण सौर्य ऊर्जाले जीवहरूको अस्तित्व र प्रजननमा प्रत्यक्ष रूपमा मद्दत गरेकाले [[अक्सिजन]] [[पृथ्वीको वायुमण्डल|वायुमण्डल]]मा एकीकृत हुन्छ र सूर्यको पराबैजनी किरणहरूसँगको अन्तरक्रियाको कारण ओजोन तहले पृथ्वीलाई हानिकारक किरणहरूबाट बचाउँछ।<ref name="AST-20131108">{{cite journal |last1=Noffke |first1=Nora |last2=Christian |first2=Daniel |last3=Wacey |first3=David |last4=Hazen |first4=Robert M. |title=Microbially Induced Sedimentary Structures Recording an Ancient Ecosystem in the ca. 3.48 Billion-Year-Old Dresser Formation, Pilbara, Western Australia |date=8 November 2013 |journal=Astrobiology (journal) |doi=10.1089/ast.2013.1030 |bibcode=2013AsBio..13.1103N |pmid=24205812 |pmc=3870916 |volume=13 |issue=12 |pages=1103–24}}</ref> ठूला कोषहरूसँग साना कोषहरूको संलयनले जटिल कोषहरूको निर्माण गर्दछ जसलाई सुकेन्द्रिक कोशिका भनिन्छ।<ref name="NG-20131208">{{cite journal |last1=Ohtomo |first1=Yoko |last2=Kakegawa |first2=Takeshi |last3=Ishida |first3=Akizumi |last4=Nagase |first4=Toshiro |last5=Rosing |first5=Minik T. |s2cid=54767854 |display-authors=3 |date=January 2014 |title=Evidence for biogenic graphite in early Archaean Isua metasedimentary rocks |journal=Nature Geoscience |volume=7 |issue=1 |pages=25–28 |bibcode=2014NatGe...7...25O |doi=10.1038/ngeo2025 |issn=1752-0894}}</ref> यस वंशभित्रमा कोषहरू अझ विशिष्ट हुँदा बहुकोशिकीय जीवहरूको जन्म भएको थियो। ओजोन तहमा हानिकारक पराबैजनी किरणहरूको विकिरण अवशोषणको परिणामस्वरूप जीवहरू पृथ्वीको सतहमा एकीकृत हुन सुरु गरेका थिए।<ref name="AP-20151019">{{cite news |last=Borenstein |first=Seth |title=Hints of life on what was thought to be desolate early Earth |url=http://apnews.excite.com/article/20151019/us-sci--earliest_life-a400435d0d.html |date=19 October 2015 |work=Excite (web portal)|location=Yonkers, NY |publisher=Mindspark Interactive Network |agency=Associated Press |access-date=20 October 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160818063111/https://apnews.excite.com/article/20151019/us-sci--earliest_life-a400435d0d.html |archive-date=18 August 2016}}</ref><ref name="PNAS-20151014-pdf">{{cite journal |last1=Bell |first1=Elizabeth A. |last2=Boehnike |first2=Patrick |last3=Harrison |first3=T. Mark |author-link3=T. Mark Harrison |last4=Mao |first4=Wendy L. |display-authors=3 |date=19 October 2015 |title=Potentially biogenic carbon preserved in a 4.1&nbsp;billion-year-old zircon |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |doi=10.1073/pnas.1517557112 |issn=1091-6490 |pmid=26483481 |pmc=4664351 |volume=112 |issue=47 |pages=14518–21 |bibcode=2015PNAS..11214518B |doi-access=free }} Early edition, published online before print.</ref> हालसम्म फेला परेको सबैभन्दा पुरानो जीवको जीवाश्महरू पश्चिमी [[अस्ट्रेलिया]]मा ३.४८ अर्ब वर्ष पुरानो बलौटे पत्थरमा भेटिएका थिए। पश्चिमी ग्रिनल्यान्डमा फेला परेको ३.७ अर्ब वर्ष पहिलेको परावर्तित जैविक पत्थर पश्चिमी अस्ट्रेलियामा पाइने जैविक चट्टानका केही भागहरू हुन्।<ref name="WU-20171218">{{cite web |last=Tyrell |first=Kelly April |title=Oldest fossils ever found show life on Earth began before 3.5 billion years ago |url=https://news.wisc.edu/oldest-fossils-ever-found-show-life-on-earth-began-before-3-5-billion-years-ago/ |date=18 December 2017 |publisher=University of Wisconsin–Madison |access-date=18 December 2017}}</ref><ref name="PNAS-2017">{{cite journal |last1=Schopf |first1=J. William |last2=Kitajima |first2=Kouki |last3=Spicuzza |first3=Michael J. |last4=Kudryavtsev |first4=Anatolly B. |last5=Valley |first5=John W. |title=SIMS analyses of the oldest known assemblage of microfossils document their taxon-correlated carbon isotope compositions |year=2017 |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America|volume=115 |issue=1 |pages=53–58 |doi=10.1073/pnas.1718063115 |pmid=29255053 |pmc=5776830 |bibcode=2018PNAS..115...53S|doi-access=free }}</ref> ७५ देखि ५८ करोडवर्ष पहिले नियोप्रोटेरोजोइकको समयमा पृथ्वीको अधिकांश भाग हिउँले ढाकेको मानिन्छ। यस अवधारणालाई "स्नोबल अर्थ" भनिन्छ। जटिल बहुकोशिकीय जीवहरू गठन हुन थालेपछि क्याम्ब्रियन विस्फोट भएकाले यस समयको विषय महत्त्व रहेको छ। क्याम्ब्रियन विस्फोटपछि ५३ करोड ५० लाख वर्ष पहिले पाँच वटा ठूला विस्फोट भएका थिए। सबैभन्दा पछिल्लो विस्फोट क्रेटेसियस-टर्सियरी विलुप्त हुनु हो जुन ६६ करोड वर्ष पहिले भएको थियो। यस अवधिमा क्षुद्रग्रह र अन्य ठूला सरीसृपको प्रभावमा उड्न नसक्ने [[डायनोसर]] लोप हुँदै पनि स्तनधारी जस्ता जीवजन्तुका स–साना प्रजातिहरू बाँच्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|page=42|title=Climate Change and the Course of Global History|last1=Brooke|first1=John L.|year= 2014|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-87164-8}}</ref><ref>{{cite book|page=56|title=Epigenetic Mechanisms of the Cambrian Explosion|last1=Cabej|first1=Nelson R.|year=2019|publisher=Elsevier Science|isbn=978-0-12-814312-4}}</ref> ६ करोड ६० लाख वर्षअघिसम्म स्तनधारीहरूको जीवन फरकफरक थियो र केही लाख वर्ष पहिले प्राचीन अफ्रिकी बाँदरजस्ता जनावरहरूले सीधा उभिने क्षमता हासिल गरेका थिए। कृषिको विकास र पछि सभ्यताको विकाससँगै वातावरण र प्रकृतिमा मानवीय प्रभाव बढ्दै जाँदा हालसम्मको स्थिति प्राप्त गरिएको हो। == संरचनात्मक गुण == पृथ्वी पूरै गोलाकार देखिए जस्तो लागेपनि यो [[सुन्तला]]जस्तै माथि र तल अलिकति थेप्चिएको र बीचको भाग (भूमध्यरेखाको नजिक) अलि फैलिएको छ। यसको आफ्नै अक्ष वरिपरि यसको परिक्रमणले गर्दा यस्तो प्रकारको फैलावट देखिएको हो।<ref name=milbert_smith96>{{cite web |last=Milbert |first=D. G. |last2=Smith |first2=D. A |url=http://www.ngs.noaa.gov/PUBS_LIB/gislis96.html |title=Converting GPS Height into NAVD88 Elevation with the GEOID96 Geoid Height Model |publisher=National Geodetic Survey, NOAA |accessdate=7 March 2007}}</ref> <ref name="ngdc2006">{{cite web |last=Sandwell |first=D. T. |last2=Smith |first2=W. H. F. |date=7 July 2006 |url=http://www.ngdc.noaa.gov/mgg/bathymetry/predicted/explore.HTML |title=Exploring the Ocean Basins with Satellite Altimeter Data |publisher=NOAA/NGDC |accessdate=21 April 2007}}</ref> सोही कारण ध्रुवीय क्षेत्रको व्यासको तुलनामा समान क्षेत्रको व्यास करिब ४३ किमी बढी रहेको छ। पृथ्वीको आकार एक सुन्तला जस्तो छ। परिभ्रमणको फलस्वरूप पृथ्वीको भौगोलिक अक्ष समतल र भूमध्यरेखामा केही मात्रामा फैलिएको हुन्छ। भूमध्यरेखाका साथ पृथ्वीको व्यास ध्रुवको व्यासबाट ४३ किलोमिटर (२७ माइल) बढी छ। यसकारण पृथ्वीको सतहमा पृथ्वीको द्रव्यमान केन्द्रबाट अधिकतम दूरी भूमध्यरेखामा स्थित चिम्बराजो ज्वालामुखी सबैभन्दा उच्च शिखर हो। <ref>{{cite web|url=http://www.abc.net.au/science/k2/moments/s1086384.htm|title=Tall Tales about Highest Peaks|date=2004-04-16|language=en|accessdate=2017-06-07}}</ref><ref name="The 'Highest' Spot on Earth">{{cite web |url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=9428163 |title=The 'Highest' Spot on Earth |publisher=Npr.org |date=7 April 2007 |accessdate=31 July 2012}}</ref>हालसम्मको अध्ययनमा पृथ्वीको सबैभन्दा तल रहेको भाग मारियाना ट्रेन्ज हो जुन [[प्रशान्त महासागर]]मा अवस्थित छ। यसको कुल गहिराइ ११,०३४ मिटर रहेको छ भने पृथ्वीमा अवस्थित सर्वोच्च शिखर [[सगरमाथा]] हो जुन दक्षिण एसियाको [[नेपाल]]मा अवस्थित छ। सगरमाथाको कुल उचाइ ८,८४८ मिटर रहेको छ। === रासायनिक गठन === {| class="wikitable" style="float: right; clear: right; margin-left: 2em;" |+ पृथ्वीको गर्भको रासायनिक गठन <ref name=":0">Brown, Geoff C.; Mussett, Alan E. (1981). The Inaccessible Earth (2nd ed.). Taylor & Francis. p. 166. [[आइएसबिएन]] [[wikipedia:Special:BookSources/0-04-550028-2|0-04-550028-2]]. Note: After Ronov and Yaroshevsky (1969)</ref> !rowspan="2"|यौग समूह !rowspan="2"|रासायनिक सङ्केत !colspan="2"|गठन |- !style="font-size: smaller;"|महादेशीय !style="font-size: smaller;"|महासागरीय |- |सिलिकनडाई अक्साइड |style="text-align: center;"|SiO₂ |style="text-align: right;"|६०.२% |style="text-align: right;"|४५.६% |- |अल्मुलियम अक्साइड |style="text-align: center;"|Al₂O₃ |style="text-align: right;"|१५.२% |style="text-align: right;"|१६.५% |- |क्यालसिमय अक्साइड |style="text-align: center;"|CaO |style="text-align: right;"|५.५% |style="text-align: right;"|१२.३% |- |म्याग्नेसियम अक्साइड |style="text-align: center;"|MgO |style="text-align: right;"|३.१% |style="text-align: right;"|६.८% |- |फेरस अक्साइड |style="text-align: center;"|FeO |style="text-align: right;"|३.८% |style="text-align: right;"|६.२% |- |सोडियम अक्साइड |style="text-align: center;"|Na₂O |style="text-align: right;"|३.०% |style="text-align: right;"|२.६% |- |पोटासियम अक्साइड |style="text-align: center;"|K₂O |style="text-align: right;"|२.८% |style="text-align: right;"|०.४% |- |फेरिक अक्साइड |style="text-align: center;"|Fe₂O₃ |style="text-align: right;"|२.५% |style="text-align: right;"|२.३% |- |[[पानी]] |style="text-align: center;"|H₂O |style="text-align: right;"|१.४% |style="text-align: right;"|१.१% |- |[[कार्बनडाइअक्साइड]] |style="text-align: center;"|CO₂ |style="text-align: right;"|१.२% |style="text-align: right;"|१.४% |- |टाइटेनियमडाई अक्साइस |style="text-align: center;"|TiO₂ |style="text-align: right;"|०.७% |style="text-align: right;"|१.४% |- |फसफोरस पेन्टा अक्साइड |style="text-align: center;"|P₂O₅ |style="text-align: right;"|०.२% |style="text-align: right;"|०.३% |- !colspan="2"|जम्मा !style="text-align: right;"|९९.६% !style="text-align: right;"|९९.९% |} पृथ्वीको पिण्ड लगभग ५.९७ x १०२४ किलोग्राम (५,९७० याटोग्राम) रहेको छ। यसमा भएका सबै तत्वहरूमध्ये सबैभन्दा बढी फलाम (३२.१%), अक्सिजन (३०.१%), सिलिकन (१५.१%), म्याग्नेसियम (१३.९%), सल्फर (२.९%), निकल (१.८%), क्याल्सियम (१.५%), र एल्युमिनियम (१.४%) र बाँकी १.२% विभिन्न अन्य तत्वहरूको उपस्थिति रहेको छ। पिण्डको विभाजनको परिणामस्वरूप पृथ्वीको केन्द्र क्षेत्र मुख्य रूपमा फलाम (८८.८%) मिलेर बनेको अनुमान गरिएको छ। यसमा थोरै मात्रामा निकल (५.८%), सल्फर (४.५%) र अन्य तत्वहरूको १% भन्दा कम उपस्थिति पनि रहेको छ।<ref name=":1">Morgan, J. W.; Anders, E. (1980). [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC350422 <u>''"Chemical composition of Earth, Venus, and Mercury"''</u>]. Proceedings of the National Academy of Sciences. '''77''' (12): 6973–77. [[Bibcode:1980PNAS...77.6973M]]. doi:[https://doi.org/10.1073%2Fpnas.77.12.6973 10.1073/pnas.77.12.6973]. [[wikipedia:PubMed Central|<u>PMC</u>]] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC350422 <u>350422</u>] . [[wikipedia:PubMed Identifier|<u>PMID</u>]] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16592930 <u>16592930</u>].</ref> सामान्यतया पृथ्वीको गर्भमा रहेका चट्टानका सबै तत्व अक्साइड प्रकारका रहेका छन् तर महत्वपूर्ण अपवाद भनेको क्लोरिन, सुफर र फ्लोरिनको उपस्थिति हो जुन चट्टानमा रहेको कुल राशिको १% भन्दा कम हुन्छ। ९९% गर्भ ११ प्रकारका अक्साइडबाट बनेको छ। यसको मुख्य अवयव सिलिका, एल्युमिना, आइरन अक्साइड, चुना, म्याग्नेसिया अक्साइड, पोटास र सोडा हुन्। === घनत्व === पृथ्वीको उत्पत्तिसम्बन्धी अधिकांश सिद्वान्तहरू पृथ्वीको उत्पत्ति [[ग्यास|वायव्य]] अवस्थामा भएको हो भन्ने कुरामा आधारित छन्। यसै आधारमा पृथ्वी ग्यासबाट तरल र तरलबाट ठोस अवस्थामा परिवर्तन भएको हो। तरल पदार्थमा हल्का र गह्रौ खालका विभिन्न [[घनत्व]] भएका पदार्थहरू डुबाउँदा बढी घनत्व भएका [[पदार्थ]]हरू पिँधमा र कम घनत्व भएका पदार्थहरू माथिल्लो सतहमा तैरिन्छ भन्ने सिद्धान्तका आधारमा पृथ्वी तरल अवस्थामा हुँदा यसका गह्रौ पदार्थहरू पिँधमा र हलुका पदार्थहरू माथिल्लो तहमा वितरण भएको हुनुपर्दछ। यस तथ्यका आधारमा पृथ्वीमा गहिराइ अनुसार विभिन्न घनत्व भएका पदार्थहरू वितरण भएका छन् र यी पदार्थहरूको घनत्व पृथ्वीको बाहिरी तहबाट गर्भतर्फ बढ्दै जान्छ। पृथ्वीको अधिकांश बाहिरी सतह कम घनत्व भएका पत्रे चट्टानद्वारा निर्माण भएको छ। [[पत्रे चट्टान]] पृथ्वीको सतहदेखि भित्रतर्फ १/२ माइल (०.८०४५ किमी) देखि १ माइल (१.६०९ किमी) सम्मको गहिराइमा फैलिएको छ। पत्रे चट्टानहरूको बाहिरी सतहभन्दा मित्री भागमा ३ देखि ३.५ घनत्व भएका ग्रेनाइट चट्टानहरूको प्रधानता छ। तर सम्पूर्ण पृथ्वीको औसत [[घनत्व]] भने ५.५ छ। यस कुराले पृथ्वीको ग्रेनाइट चट्टानको तहभन्दा भित्री भाग ५.५ भन्दा बढी घनत्व भएका चट्टानहरूद्वारा निर्माण भएको छ भनेर प्रमाणित हुन्छ। समय-समयमा विभिन्न नक्षत्रहरू चोइटिएर पृथ्वीमा खसेका चोइटाहरूको अध्ययनको आधारमा पनि यदि पृथ्वी र विभिन्न नक्षत्रहरूको उद्गमको स्रोत एउटै हो भने चोइटाहरूमा [[निकेल]] तथा [[फलाम]] आदि धातुहरूको प्रधानता भएकाले पृथ्वीको गर्भमा पनि यस्तै किसिमका [[धातु]]हरूको प्रधानता हुनुपर्दछ भनेर तर्क गर्न सकिन्छ। === दबाब === पृथ्वीको सतहबाट भित्री भागतर्फ वितरण भएका चट्टानहरूको [[घनत्व]] बढ्दै जाने हुँँदा क्रमश: भार पनि बढ्दै जान्छ। यस सम्बन्धमा वैज्ञानिकहरूको दुई बेग्लाबेग्लै धारणा रहेको जसमा केही वैज्ञानिकहरू भूगर्भका पदार्थहरू बाहिरी सतहबाट परेको दबाबको फलस्वरूप निकै खाँधिएर गह्रौ भएका हुन् भन्ने कुरामा विश्वास गर्दछन् भने अन्य केही [[वैज्ञानिक]]हरू यस कुरालाई अस्वीकार गर्दै पृथ्वीको गर्भका पदार्थहरू उत्पत्तिदेखि नै धरातलका पदार्थहरूभन्दा फरक र गह्रौ भएको कुरामा विश्वास राख्दछन् जसमध्ये पहिलो विचारको समर्थन वैज्ञानिक लाप्लसले गरेका थिए। यस विचार अनुसार यदि पृथ्वीको माथिल्लो भागको दबाबको कारणले गर्भका पदार्थहरू गह्रौ भएका हुन् भने पृथ्वीको गर्भका पदार्यहरू [[पानी]]भन्दा पौने एघार (१०३/४) गुणा गह्रौ हुनुपर्दछ। यस आधारमा पृथ्वीको गर्भका पदार्थहरूमा प्रतिवर्गफुट ९ करोड मन भार पर्दछ। आजसम्म कुनै पनि प्रयोगशालामा चट्टानलाई ९ करोड मन वजनले थिच्न नसकिएको हुँदा लाप्लसको भनाइलाई पूर्णत: सत्य मान्न सकिँदैन। किनकि दबाबको कुन मात्रासम्म चट्टान सङ्कुचित हुन्छ र यसको घनत्व कुन मात्रासम्म बढ्दछ भन्ने कुरा थाहा हुन सकेको छैन। दोस्रो विचारधारा अनुसार पृथ्वी विभिन्न तहरूद्वारा निर्माण भएको छ र माथिल्लो तहभन्दा भित्रका तहको निर्माण गर्ने पदार्थहरू रचनामै गह्रौ र फरक छन्। धरातलको सतहदेखिका पदार्थहरूको भित्री तहका [[चट्टान]]हरूमा कुनै प्रभाव पाइदैन किनकि कुनै निश्चित दबाबपछि मात्र पदार्थ सङ्कुचन हुन्छ। त्यो निश्चित दबाब ९ करोड मनभन्दा निकै कम हुन सक्दछ। पृथ्वीको गर्भमा अन्दाज गरिएको [[निकेल]] र [[फलाम]]जस्ता चुम्बकीय गुण भएका [[धातु]]हरू र पृथ्वीमा विद्यमान चुम्बकीय गुणले यस विचारधारामा केही सहमति देखाउँदछ। === तापक्रम === [[चित्र:Earth heat flow.jpg|left|thumb|पृथ्वीको भित्री भागबाट सतहमा ताप प्रवाहको विश्वव्यापी नक्सा]] [[तापक्रम]]को सामान्य वितरणका आधारमा पृथ्वीको सतहदेखि प्रत्येक ३२ [[मिटर]]को गहिराइमा १० सेल्सियस तापक्रम बढ्दै जान्छ। यस आधारमा पृथ्वीको भित्री भाग ज्यादै तातो छ र पृथ्वीको भित्री भागमा रहेका चट्टानहरू धेरै तापकमले गर्दा पग्लेको अवस्थामा छन्। [[केल्भिन थमसन|केल्भिन]]को भनाइअनुसार पृथ्वीको गर्भमा ७००० फरेनहाइट तापक्रम छ। दबाबले [[चट्टान]]को द्रवणाङ्क बिन्दुलाई बढाउने हुँदा पृथ्वीको भित्री भागमा सतहको यति धेरै दबाब पर्दछ कि चट्टानहरू दबाबको त्यस स्थितिमा पग्लन सक्दैनन्। केही विद्वान्हरू यस विचारसँग सहमति राख्दैनन्। उनीहरूको विचारअनुसार प्रशस्त दबाब र तापक्रमको अवस्थामा पदार्थहरू [[ठोस]] वा [[तरल]] अवस्थामा नरहेर वायव्य अवस्थामा परिणत हुन्छन्। यस आधारमा पृथ्वीको गर्भमा प्रशस्त दबाब तथा तापक्रम दुवै विद्यमान भएकाले पृथ्वीको गर्भ वायव्य पदार्थहरूबाट बनेको हुनुपर्दछ। यस कुरालाई मान्ने हो भने पृथ्वीको गर्भको वायव्य पदार्थहरू धरातलभन्दा बाहिरको [[ग्यास|वायव्य पदार्थ]]भन्दा बेग्लै किसिमको हुनुपर्दछ र भित्री वायव्य पदार्थको असर बाह्य सतहमा पनि पर्नुपर्दछ।<ref>{{cite web |title=The Earth's Centre is 1000 Degrees Hotter than Previously Thought |url=http://www.esrf.eu/news/general/Earth-Center-Hotter |website=The European Synchrotron (ESRF) |access-date=12 April 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130628075455/http://www.esrf.eu/news/general/Earth-Center-Hotter/Earth-Centre-Hotter/ |archive-date=28 June 2013 |date=25 April 2013 |url-status=dead }}</ref> कुनै कारण पृथ्वीको गर्भको ग्यास बाहिर निस्केपछि पृथ्वी त हावा नभएको [[भकुण्डो]]जस्तो हुनुपर्दछ। यस कारण पृथ्वीको गर्भको जति तापक्रम र चट्टान घनत्वको कुन हदसम्म पुग्न सक्दछ र कुन स्थितिमा परिणत हुन्छ त्यसबारे वैज्ञानिक परीक्षण नभएसम्म पृथ्वीको भित्री बनावटका बारेमा वास्तविक ज्ञान प्राप्त हुन सक्दैन। == परिक्रमण तथा परिभ्रमण गति == === परिभ्रमण गति === [[चित्र:Rotating earth (Very small).gif]] [[चित्र:EpicEarth-Globespin(2016May29).gif|thumb|right| सन् २०१६ मे २९ का दिन स्पेस क्लाइमेट अब्जर्भेटरीद्वारा पृथ्वीको बिन्दुसम्म पुग्नु भन्दा केही हप्ता अगाडि लिइएको पृथ्वीको गतिको तस्वीर]] पृथ्वी स्थिर रहेको भान भए तापनि पृथ्वी आफ्नो अक्षमा सधैँ पश्चिमबाट पूर्वतर्फ घुमिरहेको हुन्छ। यो गति [[घडी]]को दिशाको विपरीत हुन्छ जस कारण पृथ्वीको पूर्वी भागमा पश्चिमको भागमा भन्दा पहिले सूर्योदय हुन्छ। पृथ्वीको अक्ष [[उत्तरी ध्रुव]]देखि [[दक्षिणी ध्रुव|दक्षिण ध्रुव]]सम्म फैलिएको काल्पनिक रेखा हो। पृथ्वी आफ्नो अक्षमा ६५°५' को कोणमा ढल्किएर पश्चिमबाट पूर्वतर्फ २३ घण्टा ५६ मिनेट ४.०९ [[सेकेन्ड]]मा अर्थात् दिनको एकपटक घुम्दछ। दिनको एकपटक घुम्ने हुँदा पृथ्वीको यस गतिलाई दैनिक गति वा परिभ्रमण भनिएको हो। सूर्यको सम्बन्धमा पृथ्वीको परिक्रमण अवधिलाई औसत सौर्य दिन भनिन्छ।<ref name="aj136_5_1906">{{cite web |last=McCarthy |first=Dennis D. |last2=Hackman |first2=Christine |last3=Nelson |first3=Robert A. |title=The Physical Basis of the Leap Second |url=https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2008-11_136_5/page/1906 |newspaper=The Astronomical Journal |pages=1906–08 |date=November 2008 |doi=10.1088/0004-6256/136/5/1906 |bibcode=2008AJ....136.1906M}}</ref> यो एक सौर्य दिन ८६,४०० सेकन्डको (८६,४००.००२५ एसआई सेकन्ड) औसत सौर्य समय हो। ज्वारभाटाको कारण १९ औँ शताब्दीको तुलनामा आज पृथ्वीको सौर्य दिन अलि बढी र प्रत्येक दिन ० देखि २ एसआई मिलिसेकेन्डसम्म फरक पर्न जान्छ। यदि पृथ्वी दैनिक गतिअनुसार नघुमेर स्थिर रहने हो भने यसको आधा भाग सधैँ सूर्यको सम्मुख पर्दछ र सम्मुख परेको आधा भाग सधै उज्यालो र विमुख परेको आधा भाग सधै अँध्यारो हुने थियो जसकारण दिनरात सम्भव हुने थिएन। पृथ्वीको उज्यालो हुने भाग र अँध्यारो हुने भागलाई छुट्याउने रेखालाई प्रकाश चक्र भनिन्छ। पृथ्वी आफ्नो अक्षमा ६६.५° को कोणमा ढल्कनु र [[भूमध्यरेखा]] र दुवै धुवतर्फबाट सूर्यको दूरी समान नभएकाले पृथ्वीको सबै ठाउँमा सूर्यको किरण बराबर मात्रामा पर्दैन। तसर्थ पृथ्वीको सबै ठाउँहरूबाट १२ घण्टाको दिन र १२ घण्टाको रात हुँदैन। पृथ्वीले करिब २४ घण्टाको एकपटक अक्षमा घुमेर सक्ने हुँदा र भूमध्य रेखा र ध्रुवतर्फ पृथ्वीको दूरी फरक हुन्छ र भूमध्यरेखाबाट उत्तर र दक्षिण धुवतर्फ दिनरातका बीचमा फरक बढ्दै जान्छ।<ref name="USNO_TSD">{{cite web |title=Leap seconds |publisher=Time Service Department, USNO |url=http://tycho.usno.navy.mil/leapsec.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150312003149/http://tycho.usno.navy.mil/leapsec.html |accessdate=23 September 2008 |archivedate=12 March 2015}}</ref><ref>{{cite web |title=Rapid Service/Prediction of Earth Orientation |newspaper=IERS Bulletin-A |date=9 April 2015 |url=http://maia.usno.navy.mil/ser7/ser7.dat |accessdate=12 April 2015 |archivedate=१४ मार्च २०१५ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150314182157/http://maia.usno.navy.mil/ser7/ser7.dat }}</ref> पृथ्वीको परिभ्रमण गतिको अवधि स्थिर [[तारा]]हरूको सम्बन्धमा गणना गरिन्छ जसलाई ''इन्टरनेसनल अर्थ रोटेसन एन्ड रिफरेन्स सिस्टम सर्भिस''ले (आइइआरएस) ले यसलाई नाक्षत्रिय दिन भन्दछ।<ref name="seidelmann1992">{{cite web |last=Seidelmann |first=P. Kenneth |date=1992 |title=Explanatory Supplement to the Astronomical Almanac |pages=48 |publisher=University Science Books |isbn=0-935702-68-7}}</ref> यो ८६,१६४.०९८९ सेकेन्डको औसत सौर्य दिन (युटी१) वा २३ घण्टा ५६ मिनेट ४.०९८९ सेकेन्डको हुन्छ। परिक्रमण काल वा औसत [[भूमध्य रेखा]]को सम्बन्धमा पृथ्वीको परिक्रमण अवधिलाई पहिला गलत तरिकाले कालो दिनको रूपमा चिनिन्थ्यो जसको मान ८६,१६४.०९०५ सेकन्डको औसत सौर्य समय बराबरको (२३ घण्टा ५६ मिनट ४.०९०५ सेकेन्ड) थियो।<ref name="iers1623">{{cite web |url=http://hpiers.obspm.fr/eop-pc/earthor/ut1lod/lod-1623.html |title=IERS Excess of the duration of the day to 86400s&nbsp;... since 1623 |publisher=International Earth Rotation and Reference Systems Service (IERS) |accessdate=23 September 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081003083543/http://hpiers.obspm.fr/eop-pc/earthor/ut1lod/lod-1623.html |archivedate=३ अक्टोबर २००८ }}</ref> फलस्वरूप नक्षत्रको दिनभन्दा करिब ८.४ मिलिसेकेन्ड छोटो हुन्छ। आइइआरद्वारा औसत सौर्य दिनको लम्बाइ मूल्य अनुमान [[एसआइ एकाइ|एसआई एकाई]]हरूमा सन् १६२३ देखि २००५ र सन् १९६२ देखि २००५ सम्म उपलब्ध छ।<ref name="iers1962">{{cite web |url=http://hpiers.obspm.fr/eop-pc/earthor/ut1lod/figure3.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070813203913/http://hpiers.obspm.fr/eop-pc/earthor/ut1lod/figure3.html |archivedate=13 August 2007 |title=IERS Variations in the duration of the day 1962–2005 |publisher=International Earth Rotation and Reference Systems Service (IERS) |accessdate=23 September 2008}}</ref> [[पृथ्वीको वायुमण्डल]]मा [[उल्का पिण्ड|उल्कापिण्ड]] र कम परिक्रमण गति भएका उपग्रहहरू बाहेक खगोलीय पिण्डको स्पष्ट मूल गति पृथ्वीको आकाशको पश्चिममा १५ डिग्री/घण्टा = १५'/मिनटको गति दरका साथ देख्न सकिन्छ। जुन वस्तु आकाशीय भूमध्य रेखाको नजिक छ त्यस्तो वस्तु प्रत्येक दुुई मिनेटमा सूर्य वा चन्द्रमाको स्पष्ट परिधिको बराबर हुन्छ। पृथ्वीको सतहबाट सूर्य र चन्द्रमाको स्पष्ट आकार लगभग रूपमा देखिन्छ।<ref name="zeilik1998">{{cite web |last1=Zeilik |first1=M. |last2=Gregory |first2=S. A. |title=Introductory Astronomy & Astrophysics |url=https://archive.org/details/introductoryastr0000zeil |pages=[https://archive.org/details/introductoryastr0000zeil/page/56 56] |publisher=Saunders College Publishing |isbn=0-03-006228-4 |date=1998}}</ref> === परिक्रमण तथा पृथ्वीको कक्ष === पृथ्वीले आफ्नो अक्षमा घुम्नुका साथै सूर्यलाई चारैतर्फबाट परिक्रमा गर्दछ। सूर्यलाई पृथ्वीले चारैतर्फबाट परिक्रमा गर्ने निश्चित अण्डाकार मार्गलाई कक्ष भनिन्छ। पृथ्वीले कक्षबाट सूर्यको परिक्रमा गर्ने गतिलाई परिक्रमण भनिन्छ। पृथ्वीले यो परिक्रमण करिब एक वर्ष अर्थात् ३६५ दिन ५ घण्टा ४८ मिनेट ४५.६८ सेकेन्डमा पूरा गर्ने हुँदा यस गतिलाई वार्षिक गति पनि भनिने गरिन्छ। यो गति ६६,००० माइल (७०६१९४ किमी) प्रतिघण्टाको हुन्छ। उपर्युक्त तरिकाले एक वर्ष ३६५ दिनभन्दा बढी भएको वार्षिक गतिको समयलाई जोड्दै लग्दा प्रत्येक ४ वर्षमा एक दिन (२४ घण्टा) पूरा हुन्छ। यसरी एक दिन बढी भएको प्रत्येक चौथो वर्षलाई अधिक वर्ष भनिन्छ। यस वर्षमा ३६६ दिन हुन्छ। पृथ्वी र सूर्यको औसत दूरी लगभग १४,९६३,७००,००० किमी (९३,०००,००० माइल) छ तर पृथ्वी आफ्नो अण्डाकार मार्गमा सूर्यलाई परिक्रमा गर्दा सूर्य दक्षिणायन भएको स्थितिमा सूर्य र पृथ्वी सबभन्दा नजिक हुन्छन्। यो बेला सूर्य र पृथ्वीको बीचको दूरी १४, ७२,३५०,००० किमी (९१,५००,००० माइल) हुन्छ। यसको ठीक विपरीत सूर्य उत्तरायणको समयमा सूर्य र पृथ्वी सबैभन्दा टाढा पुग्दछन्। यसबेला सूर्य र पृथ्वीको दूरी १५,२०५,०५०,००० किमी (९४,५००,००० माइल) हुन जान्छ। पृथ्वीबाट सूर्य सबैभन्दा नजिक जनवरी ३ र सबैभन्दा टाढा जुलाई ४ का दिन हुन्छ। सबैभन्दा नजिक हुँदा पृथ्वी र सूर्यको दूरी उत्तर गोलार्धमा ३.३ प्रतिशत नजिक हुन्छ। वर्षभरिमा सूर्य करिब १८७ दिन उत्तरायण र १७८ दिन दक्षिणायन हुन्छ। पृथ्वीको परिक्रमण गति प्रतिसेकेन्ड २९.७७ किमी हुन्छ। पृथ्वीको वार्षिक गतिका कारण दिन र रातको समय र ऋतुहरूमा परिवर्तन आउँदछ। पृथ्वीले सूर्यलाई १५० किलोमिटर (९६×१०६ माइल) प्रति ३६५.२५६४ को औसत सौर्य दिन वा एक सौर्य वर्षमा परिक्रमा गर्ने गर्दछ। पृथ्वीको औसत कक्षीय गति २९.७८ किमी/सेकन्ड (१,०७,२०० किमी/घण्टा; ६६,६०० माइल/घण्टा) छ। यस गतिले पृथ्वीको परिधिको समान दूरी लगभग १२,७४२ किमी (७,९१८ माइल) मात्र सात मिनेटमा तय गर्न सकिन्छ र पृथ्वीबाट चन्द्रमाको दूरी ३,४८,००० किमी (२,३९,००० माइल) छ जसलाई लगभग ३ घण्टमा पुरा गर्न सकिन्छ। चन्द्रमा र पृथ्वीले पृष्ठभूमिका ताराहरूको तुलनामा हरेक २७.३२ दिनमा एउटा सामान्य भरकेन्द्रको परिक्रमा गर्दछन्। सूर्यको वरिपरि पृथ्वी-चन्द्र प्रणालीको सामान्य अक्षसँग संयोजन गर्दा, पूर्णा चन्द्रमादेखि अर्को पूर्ण चन्द्रमासम्म चन्द्रमासको अवधि २९.५३ दिनको हुन्छ। आकाशीय उत्तर ध्रुवबाट हेर्दा पृथ्वीको गति चन्द्रमा र तिनीहरूको अक्षीय परिक्रमा घडीको विपरीत दिशातर्फ हुन्छ। सूर्य र पृथ्वीको उत्तर ध्रुवहरू माथिको दृश्यबाट हेर्दा पृथ्वीले सूर्यको विपरीत दिशामा परिक्रमा गर्छ। कक्षीय र अक्षीय तलहरू ठ्याक्कै पङ्क्तिबद्ध हुँदैनन्। पृथ्वीको अक्ष पृथ्वी-सूर्य तलको समानन्तरबाट लगभग २३.४४ डिग्री झुकेको भने पृथ्वी-चन्द्रमा तल पृथ्वी-सूर्य तलको विपरीत ±५.१ डिग्रीसम्म झुकेेेेको छ। यस झुकावको बिनत प्रत्येक दुई हप्तामा एक ग्रहण लाग्ने गर्दथ्यो र चन्द्र ग्रहण र सूर्य ग्रहण बीच तालमेल हुने थियो। पृथ्वीको [[गुरुत्वाकर्षण बल|गुरुत्वाकर्षण शक्ति]]को क्षेत्र अर्धव्यासमा लगभग १५ लाख किलोमिटर (९,३०,००० माइल) छ। यो पृथ्वीको गुरुत्वाकर्षण प्रभाव धेरै टाढा सूर्य र ग्रहहरू भन्दा बलियो हुने अधिकतम दूरी हो। वस्तुहरूले यस अर्धव्यासभित्र पृथ्वीलाई परिक्रमा गर्नुपर्छ वा सूर्यको गुरुत्वाकर्षण छिद्रद्वारा असीमित हुन सक्छ। पृथ्वी, सौर्यमण्डलको साथसाथै [[आकाशगङ्गा]]मा अवस्थित छ र यसको केन्द्रबाट लगभग २८,००० प्रकाश-वर्ष टाढा परिक्रमा गर्ने गर्दछ। === ऋतु परिवर्तन === [[चित्र:AxialTiltObliquity.png|thumb|left|पृथ्वीको अक्षीय ढाल र परिक्रमाको अक्ष पनि कक्षको सतहसँग सम्बन्धित छ।]] पृथ्वीले [[सूर्य]]लाई आफ्नो कक्षीय मार्गमा परिक्रमा गर्ने हुँदा सूर्य पृथ्वीबाट कहिले नजिक र कहिले टाढा पुग्दछ। पृथ्वीले सूर्यको नजिक हुँदा बढी तापक्रम र टाढा हुँदा कम तापक्रम प्राप्त गर्दछ। सूर्यबाट पृथ्वी नजिक र टाढा हुँदा फरक पर्ने तापक्रमको अवस्थाले पृथ्वीमा एक वर्षभरिमा विभिन्न [[हावा|वायु]]का अवस्थाहरूमा आउँछन्। यसरी हुने [[तापक्रम]] र हावाको परिवर्तनको अवस्थाबाट प्राप्त हुने प्रकृया ऋतुपरिवर्तन हो। पृथ्वीले सूर्यलाई कक्षबाट परिभ्रमण गर्ने अवस्थामा सूर्यबाट पाउने तापको मात्रालाई सामान्यत: चार अवस्थामा बाँड्दा करिब असार ८ असोज ७, पौष ७ र चैत्र ७ गते यिनै चार अवस्थाहरू नै [[ग्रीष्म ऋतु|ग्रीष्म]], [[शरद ऋतु|शरद]], [[शिशिर ऋतु|शिशिर]] र [[वसन्त]] ऋतुहरू हुन्।<ref>{{cite book|last1=Rohli|first1=Robert. V.|title=Climatology|last2=Vega|first2=Anthony J.|publisher=Jones & Bartlett Learning|year=2018|isbn=978-1-284-12656-3|edition=fourth|pages=291–92}}</ref> असार ८ मा सूर्यको स्थिति उत्तरायण हुन्छ त्यसबेला उत्तरी गोलार्धको धेरैजसो भाग सूर्यतर्फ ढल्केको र थोरै भागमात्र सूर्यको विमुख दिशामा पर्दछ भने त्यस समय कर्कटरेखामाथि सूर्यको किरण लम्बरूपले पर्ने हुनाले उत्तरी गोलार्धको आधाभन्दा बढी भागले सूर्यको ताप प्राप्त गर्दछ। यसैले त्यस क्षेत्रमा दिन लामो र रात छोटो हुन्छ। जबकि [[दक्षिणी गोलार्ध]]मा दिन छोटो र रात लामो हुन्छ। उत्तरी गोलार्धमा २१ जुनको समयमा दिन लामो र रात छोटो हुने हुँदा पृथ्वीले दिनभर प्राप्त गरेको तापक्रम रातमा नष्ट हुन सक्दैन। त्यसकारण तापक्रम सञ्चित भैराख्दछ र उत्तरी गोलार्धमा [[गृष्म ऋतु]] चल्दछ।<ref>{{cite book|last=Burn|first=Chris|title=The Polar Night|url=http://nwtresearch.com/sites/default/files/the-polar-night.pdf|work=The Aurora Research Institute|date=March 1996|access-date=28 September 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.antarctica.gov.au/about-antarctica/weather-and-climate/weather/sunlight-hours/|title=Sunlight Hours|work=Australian Antarctic Programme|date=24 June 2020|access-date=13 October 2020}}</ref> तर दक्षिणी गोलार्धमा दिन छिटो र रात लामो हुने हुँदा प्राप्त गर्नेभन्दा तापक्रम नष्ट गर्ने अवधि धेरै हुन्छ यसर्थ यहाँ त्यससमय शिशिर ऋतु चल्दछ। पृथ्वी र सूर्यको यस स्थितिलाई कर्कट सङ्क्रान्ति भनिन्छ। २१ जुनपछि सूर्यको स्थिति दक्षिणायन हुन लाग्ने हुँदा २२ डिसेम्बरमा सूर्यको किरण [[भूमध्यरेखा]]माथि लम्बरूपले पर्दछ र अन्य भागतर्फ सूर्यको किरण तेर्सो पर्दै जान्छ। यस समय पृथ्वीको उत्तर र दक्षिण दुवै गोलार्धको ठीक आधा भाग सूर्यको सम्मुख र ठीक आधा भाग विमुख दिशामा पर्ने हुँदा पृथ्वीको सबै ठाउँमा दिन र रातको लम्बाइ बराबर (१२ घण्टाको दिन र १२ घण्टाको रात) हुन्छ । यस प्रकार दिन र रात बराबर हुने हुँदा सूर्यको ताप पाउने र नष्ट हुने मात्रा पनि बराबर हुन्छ। यसर्थ यस समय पृथ्वीमा न धेरै जाडो न धेरै गर्मी हुन्छ। उत्तरी गोर्धमा ग्रीष्मपछिको शरद् र दक्षिणी गोलार्धमा शिशिरपछिको बसन्त ऋतु चल्लछ।<ref>{{cite web|url=https://www.eadarsha.com/nep/article/%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A8-%E0%A4%9B%E0%A5%8B%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%81%E0%A4%A6%E0%A5%88-%E0%A4%9B%E0%A4%A8%E0%A5%8D-%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%A1%E0%A5%8B-%E0%A4%AC%E0%A4%A2%E0%A5%8D%E0%A4%A6/|title=दिन छोटिँदै छन्, जाडो बढ्दै छ|publisher= इ आदर्श|access-date=२०१६ जुलाई २०}}</ref> यस्तो बखतमा सूर्य ठीक पूर्वमा उदाउँछ र ठीक पश्चिममा अस्ताउँदछ। सूर्य र पृथ्वीको यस किसिमको स्थितिलाई शरद् सम्पात भनिन्छ। शरद् ऋतुको समाप्तिपछि सूर्य दक्षिणायन हुन्छ र किरण मकररेखामा लम्बरूपले पर्दछ। यसर्थ २२ [[डिसेम्बर]]मा (लगभग पौष ७) दक्षिणी गोलार्धको धेरै भाग सूर्यतर्फ ढल्केको तथा सूर्यको सम्मुख परेका हुन्छन् जब कि उत्तरी गोलार्ध सूर्यको विमुख दिशामा पर्दछ र [[दिन]] छोटो र रात लामो हुन्छ। यस समय पृथ्वीको दक्षिणी गोलार्धले सूर्यबाट ताप प्राप्त गर्ने अवधि बढी र उत्तरी गोलार्धले ताप प्राप्त गर्ने अवधि कम हुने भएकाले दक्षिणी गोलार्धमा ग्रीष्म ऋतु र उत्तरी गोलार्धमा शिशिर ऋतु हुन्छ। यो दिन सूर्य पृथ्वीबाट १५५,१५७,२०० [[किलोमिटर]] टाढा रहन्छ। पृथ्वी र सूर्यको यस स्थितिलाई मकर सङ्क्रान्ति भनिन्छ। २१ मार्चमा (करिब चैत्र ७) सूर्यको स्थिति भूमध्यरेखा क्षेत्रमा लम्बरूपले पर्दछ।<ref>{{cite web|url=https://mysansar.com/2014/09/15018/|title=ऋतु परिवर्तन हुने कारणहरू|publisher=माई संसार|access-date=२०१४ अक्टोबर १८}}</ref> यस समय दुवै गोलार्धका आधा-आधा भागले बराबर सूर्यताप प्राप्त गर्दछन्। यस कारण सेप्टेम्बर २२ को दिनमा दिन र रातको लम्बाइ बराबर हुन्छ। यो ताप प्राप्ति र नाशको बराबर अवधि हुने हुँदा दुवै गोलार्धमा न धेरै गर्मी न धेरै जाडो हुन्छ। त्यसैले उत्तरी गोलार्धमा शिशिर पछिको बसन्त ऋतु र दक्षिणी गोलार्धमा ग्रीष्मपछिको शरद् ऋतु चल्दछ। सूर्य र पृथ्वीको यस किसिमको स्थितिलाई वसन्त सम्पात भनिन्छ। २१ [[मार्च]]पछि पृथ्वी र सूर्यको स्थिति माथि उल्लेख गरेजस्तै पुनः २१ जुनको स्थिति आउँदछ र सोही क्रम दोहोरिन्छ। भूमध्यरेखा क्षेत्रमा सधैँ दिन र रात बराबर र ध्रुवीय क्षेत्रहरूमा ६ महिनाको दिन र ६ महिनाको रात हुन्छ। यसर्थ यी ठाउँहरूमा ऋतुपरिवर्तनको खास प्रभाव पर्दैन। जब कि कर्कट र मकर रेखातर्फ [[ऋतु परिवर्तन]]को विशेष प्रभाव पर्दछ। वर्तमान समयमा पृथ्वी ३ [[जनवरी]]को र ४ [[जुलाई]]को आसपास सबैभन्दा माथिको बिन्दुमा पुग्दछ। एनागनल चाल र विभिन्न अक्षीय घटनाहरूका कारण समय बित्दै जाँदा यी दिनहरू परिवर्तन हुन्छन् जसले मिलानकोभिच चक्र भनेर चिनिने चक्रीय ढाँचा पछ्याउँदछ।<ref>{{cite web|url=https://climate.nasa.gov/news/2948/milankovitch-orbital-cycles-and-their-role-in-earths-climate/|title=Milankovitch (Orbital) Cycles and Their Role in Earth's Climate|work=NASA|last1=Buis|first1=Alan|date=27 February 2020|access-date=27 October 2020}}</ref> पृथ्वी र सूर्यबीचको यो बदलिँदो दूरीका कारण पृथ्वीको सतहमा पुग्ने सौर्य ऊर्जा [[परमाणु]] ऊर्जाको तुलनामा करिब ६.९% ले वृद्धि हुन्छ। यसो हुनुको कारण प्रमुख कारण दक्षिणी गोलार्द्ध पृथ्वी र सूर्यको सबैभन्दा नजिकको बिन्दुमा पुग्दा मात्र सूर्यतिर ढल्किन्छ। वर्षभरि नै पृथ्वीको दक्षिणी गोलार्द्धले उत्तरी गोलार्द्धको तुलनामा सूर्यबाट अलि बढी ताप पाउँछ। पृथ्वीको अक्षीय ढालका कारण [[ऊर्जा]]को कुल मात्राको वृद्धिको तुलनामा यस घटनाको महत्व निकै सानो छ। अधिकांस अतिरिक्त ऊर्जा दक्षिणी गोलार्द्धमा [[महासागर]]को [[पानी]]ले खपत गर्दछ।<ref>{{cite web|url=http://ocp.ldeo.columbia.edu/res/div/ocp/pub/seager/Kang_Seager_subm.pdf|title=Croll Revisited: Why is the Northern Hemisphere Warmer than the Southern Hemisphere?|work=Columbia University|last1=Kang|first1=Sarah M.|last2=Seager|first2=Richard|location=New York|access-date=27 October 2020}}</ref> == वासयोग्यता == [[चित्र:Moraine Lake 17092005.jpg|thumb|[[क्यानडा]]को रकी पर्वतमाला अगाडि माइरेन तालको एक सामुद्रीक दृश्य]] कुनै पनि ग्रहमा [[जीवन]]का लागि उपयुक्त नभए पनि कुनैपनि प्रकारका जीवहरू जीवित रहन सक्छन् भने त्यस [[ग्रह]]लाई बस्न सकिने बताइएको छ। पृथ्वीमा प्रशस्त मात्रामा पानी छ जसले एक अर्कामा जटिल जैविक यौगिकहरूको संलग्नता र संयोजनका लागि उचित वातावरण सृजना गर्दछ। साथै यसले उपापचयन प्रक्रियाका लागि आवश्यक [[ऊर्जा]] प्रदान गर्दछ।<ref name="ab20032">{{cite web|date=September 2003|url=http://astrobiology.arc.nasa.gov/roadmap/g1.html|archiveurl=https://www.webcitation.org/664nPTN2N?url=http://astrobiology.arc.nasa.gov/roadmap/g1.html|archivedate=११ मार्च २०१२|title=Astrobiology Roadmap|publisher=NASA, Lockheed Martin|accessdate=10 March 2007|df=dmy}}</ref> पृथ्वीबाट सूर्यको दूरीका साथै यसको अक्षीय उपकेन्द्रता, अक्षीय परिक्रमणको गति, अक्षीय ढाल, भू-प्राकृतिक इतिहास, उपयुुक्त [[पृथ्वीको वायुमण्डल|वायुमण्डल]] र चुम्बकीय क्षेत्र सबै मिलेर पृथ्वीको सतहको वर्तमान हावापानी र वातावरणलाई कायम राख्ने काम गरिरहेका छन्।<ref name="dole19702">{{cite web|first=Stephen H.|last=Dole|date=1970|title=Habitable Planets for Man|publisher=American Elsevier Publishing Co|url=https://www.rand.org/pubs/reports/R414/|accessdate=11 March 2007|isbn=0-444-00092-5}}</ref> === जीवमण्डल === पृथ्वीको सम्पूर्ण पारिस्थितिक योग नै जीवमण्डल हो। यसलाई पृथ्वीमा जीवनको क्षेत्र पनि भन्न सकिन्छ। यो संयुक्त प्रक्रिया (पृथ्वीभित्रको सौर्य र ब्रह्माण्डीय विकिरण र तापबाट विच्छेदन) हो र यो धेरै हदसम्म स्व-नियमित छ। अर्को शब्दमा भन्ने हो भने जीवमण्डलले पृथ्वीको बाहिरी तहमा भएका [[हावा|वायु]], जमिन, [[पानी]] र जीवित वस्तुहरूको योगलाई बुझाउँछ। जीवनको अस्तित्व जीवमण्डलसित सम्बन्धित छ। जीवमण्डलको सीमा करिब २० किलोमिटर माथि र तलसम्म रहेको अनुमान गरिएको भए पनि अधिकांश जीवन मुख्यतः [[हिमालय]]को उचाइभन्दा ५०० [[मिटर]] तल रहेको समुद्रको गहिराइमा पाइन्छन्। लगभग ४.१ अरब वर्षअघि यहाँ जीवहरू अस्तित्वमा आएका थिए। यस ग्रहको [[प्राणी]] जगत् बस्न योग्य [[पारिस्थितिक प्रणाली|पारिस्थितिकी]]को सृजना गर्दछ। कहिलेकाहीँ यी सबैलाई "जीवमण्डल" भनिन्छ। लगभग ३.५ अरब वर्षअघि पृथ्वीको जीवमण्डलको उत्पत्ति सुरु भएको अनुमान गरिएको छ। यो जीवमण्डललाई प्रमुख वासस्थान ओगटेको [[वनस्पति]] तथा वन्यजन्तुको ठूलो प्राकृतिक रूपमा देखा पर्ने समुदायमा विभाजन गर्न सकिन्छ। त्यस्तै धेरै जीवजन्तु र जनावर एउटै परिस्थितिमा बस्ने गरेका छन्। जमिनमा बसोबास गर्ने जीवहरूलाई मुख्यतया अक्षांशको भिन्नता, समुद्री सतह, उचाई र आर्द्रताबाट विभाजन गर्न सकिन्छ। सुमेरु क्षेत्र वा कुमेरू वृत्तको स्थलीय पारिस्थितिकीको सन्दर्भमा उच्च अक्षांश वा अत्यन्त सुख्खा क्षेत्रहरूमा तुलनात्मक रूपमा कुनै जनावर र वनस्पतिहरू पाइदैनन्। यस्ता क्षेत्रहरूमा [[भूमध्य रेखा]] क्षेत्रको आर्द्र तराईमा प्रजातिहरूको विविधता सबैभन्दा बढी पाइन्छ।<ref name="amnat163_2_1922">{{cite web|last=Hillebrand|first=Helmut|title=On the Generality of the Latitudinal Gradient|url=https://archive.org/details/sim_american-naturalist_2004-02_163_2/page/192|newspaper=American Naturalist|date=2004|pages=192–211|doi=10.1086/381004|pmid=14970922}}</ref> सन् २०१६ जुलाईमा वैज्ञानिकहरूले पृथ्वीका सबै जीवित जीवहरूमा एउटा परीक्षण गर्दै ३५५ जिनको समूहलाई अन्तिम विश्वव्यापी समान पूर्वजको रूपमा चिनाएका थिए।<ref name="NYT-20160725">{{cite web |last=Wade |first=Nicholas |title=Meet Luca, the Ancestor of All Living Things |url=https://www.nytimes.com/2016/07/26/science/last-universal-ancestor.html |date=25 July 2016 |work=New York Times |accessdate=25 July 2016}}</ref> === प्राकृतिक स्रोत र जमिनको प्रयोग === {| class="wikitable" style="float:right; margin-left:1em;" |+ मानिसहरूद्वारा प्रयोग गरिएको अनुमानित भूमि, सन् २०००<ref name="Lambin2011">{{cite web |first=Eric F. |last=Lambin |first2=Patrick |last2=Meyfroidt |title=Global land use change, economic globalization, and the looming land scarcity |work=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |publisher=National Academy of Sciences |pages=3465–72 |date=1 March 2011 |url=http://www.pnas.org/content/108/9/3465.full.pdf |accessdate=30 August 2014 |bibcode=2011PNAS..108.3465L |doi=10.1073/pnas.1100480108 |pmid=21321211 |pmc=3048112 |newspaper= |archivedate=३ सेप्टेम्बर २०१३ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130903005101/http://www.pnas.org/content/108/9/3465.full.pdf }}</ref> |- !भूमि प्रयोग !मेगाहक्टर |- | बालीको भूमि |style="text-align:center"| १,३१०–१,६११ |- | चरनभूमि |style="text-align:center"| २,५००–३,४१० |- | प्राकृतिक वनभूमि |style="text-align:center"| ३,१४३–३,८७१ |- | रोपनकृत वनभूमि |style="text-align:center"| १२६–२१५ |- | सहरी क्षेत्र |style="text-align:center"| ६६–३५१ |- | प्रयोग नभएको भूमि |style="text-align:center"| ३५६–४४५ |} मानिसहरूले पृथ्वीका प्राकृतिक स्रोतसाधनहरू विभिन्न उद्देश्यका लागि प्रयोग गरेका छन्। यस मध्ये केही गैर-नवीकरणीय संसाधन मानिन्छन्। जीवाश्म इन्धन भौगर्भिक समयको सन्दर्भमा मात्र नवीकृत हुन्छ। पृथ्वीमा ठूलो मात्रामा जीवाश्म इन्धनको भण्डार रहेको छ। तीमध्ये [[कोइला]], पेट्रोलियम र [[प्राकृतिक ग्याँस]] पनि छन्। यी भण्डारहरूलाई मानिसले ऊर्जा उत्पादन गर्न मात्र नभएर [[रासायनिक पदार्थ]]हरू उत्पादन गर्ने कच्चा पदार्थको रूपमा पनि प्रयोग गर्दछन्। यसबाहेक [[कच्चा पदार्थ]] बनाउने प्रक्रियाद्वारा पनि [[खनिज]] पदार्थहरूको प्रयोग हुन्छ।<ref name="Ramdohr">{{cite web |last=Ramdohr |first=Paul |url=http://www.sciencedirect.com/science/book/9780080116358 |title=The Ore Minerals and their Intergrowths |work=AKADEMIE-VERLAG GmbH |publisher=Elsevier Ltd. |year=1969 |isbn=978-0-08-011635-8 |doi=10.1016/B978-0-08-011635-8.50004-8 |accessdate=29 April 2016}}</ref> [[लाभा]], माटोको भूक्षय र प्लेटमा आधारित भौगर्भिक संरचनाले गर्दा यस्ता पदार्थहरू बनेका हुन्। यी भण्डारहरूलाई थुप्रै [[धातु]] तथा अन्य लाभदायी आधारभूत तत्त्वहरूको एकाग्र स्रोतको रूपमा लिइन्छ। पृथ्वीको जीवमण्डलले मानिसका लागि थुप्रै जैविक सामग्रीहरूको उत्पादन गर्ने गर्दछ जसमा [[खाद्यपदार्थ|खाना]], काठ, औषधि, [[अक्सिजन]] समावेछ छ भने यस बाहेक विभिन्न जैविक फोहोरहरूको पनि पुनः प्रयोग हुन्छ।<ref name=science299_5607_673>{{cite web |last=Rona |first=Peter A. |title=Resources of the Sea Floor |newspaper=Science |year=2003 |pages=673–74 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/299/5607/673?ijkey=AHVbRrqUsmdHY&keytype=ref&siteid=sci |accessdate=4 February 2007 |doi=10.1126/science.1080679 |pmid=12560541}}</ref> जमिनमा आधारित पारिस्थितिकी जमिनको माथिल्लो भाग र सफा पानीमा निर्भर हुन्छ भने समुद्री [[पारिस्थितिक प्रणाली|पारिस्थितिकी]] जमिनबाट धोएर समुद्री [[पानी]]मा पुग्ने पोषक तत्त्वहरूमा निर्भर हुन्छ। सन् १९८० सम्म पृथ्वीको सतही क्षेत्रको ५,०५३ मेगा हक्टर (५०.५३ मिलियन वर्ग किलोमिटर) क्षेत्रफलमा वनहरू फैलिएका थिए भने ६,७८८ मेेेगाहक्टर (६७.८८ मिलियन वर्ग किलोमिटर) [[क्षेत्रफल]]मा घाँसे मैदान र चरनभूमि तथन १,५०१ मेगाहेक्टर (१५.०१ मिलियन [[वर्ग किलोमिटर]]) [[कृषि]] क्षेत्रले ढाकेको थियो।<ref name="Turner1990">{{cite web |first=B. L., II |last=Turner |title=The Earth As Transformed by Human Action: Global And Regional Changes in the Biosphere Over the Past 300 Years |publisher=CUP Archive |pages=164 |year=1990 |isbn=0521363578 |url=https://books.google.com/books?id=7GI0AAAAIAAJ&pg=PA164 }}</ref> सन् १९९३ मा अनुमानित सिँचाइ क्षेत्र २,४८१,२५० वर्ग किलोमिटर (९,५८,०२० वर्ग माइल) थियो। === प्राकृतिक तथा वातावरणीय समस्या === [[चित्र:Pavlof2014iss.jpg|thumb|left|ज्वालामुखी विस्फोटन हुँदा तातो खरानी वायुमण्डलमा फैलिरहेको छ।]] पृथ्वीको तटीय क्षेत्र र वरिपरिको क्षेत्रमा उष्णकटिबन्धीय चक्रवात, तुफान वा तुफानजस्ता अत्यन्तै खतरनाक मौसमी परिवर्तनहरूले गर्दा यस्ता क्षेत्रहरूमा जनजीवनमा गहिरो प्रभाव पार्दछ। सन् १९८० देखि २००० सम्म यस्ता घटनाहरूमा वर्षेनी औसत ११,८०० जनाको मृत्यु भएको थियो। [[भूकम्प]], [[पहिरो]], [[सुनामी]], विष्फोट, भुमरी, [[पहिरो]], हिमपात, [[बाढी]], डुबान, डढेलो तथा अन्य [[जलवायु परिवर्तन]] तथा प्राकृतिक प्रकोप प्राय: देखिने ठाउँहरू धेरै छन्। विभिन्न स्थानमा वायु र जल [[प्रदूषण]] मानव निर्मित प्रदूषणको कारणले गर्दा हुने हुन्छ। फलस्वरुप [[अम्ल वर्षा|अम्लीय वर्षा]] हुने गरेको पाइन्छ।<ref name=walsh2008>{{cite web |first=Patrick J. |last=Walsh |title=Oceans and human health: risks and remedies from the seas |pages=212 |editor1=Sharon L. Smith |editor2=Lora E. Fleming |publisher=Academic Press, 2008 |isbn=0-12-372584-4 |url=https://books.google.com/books?id=c6J5hlcjFaAC&pg=PA212 |date=16 May 1997}}</ref> वनको जमिनको विनाश, अधिक चरन भूमि, वन फँडानी, वन्यजन्तुको विनाश, प्रजातिलोपन, माटोको भूक्षयको कारणले गर्दा प्रकृतिमा नकारात्मक असर पारिरहेको हुन्छ। मानव जातिको औद्योगीकरणका क्रममा [[उत्सर्जन]] हुने [[कार्बनडाइअक्साइड]]को कारण विश्वव्यापी रूपमा विश्वको तापक्रम बढ्दै गएकोमा वैज्ञानिकहरू सहमति छन्। [[हिमनदी]] र [[बरफ]]का तहहरू पग्लने जस्ता जलवायु परिवर्तनले गर्दा विश्वको तापक्रम बढ्न गएको हो। अझ बढी अत्यधिक [[तापक्रम]] सीमाहरू अवलोकन भइरहेका छन्। एकै समयमा [[मौसम]] पनि उल्लेखनीय परिवर्तन भइरहेको र विश्वव्यापी रूपमा औसत समुद्री सतह पनि बढिरहेको छ।<ref name="un200702022">{{cite web|date=2 February 2007|url=https://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=21429&Cr=climate&Cr1=change|title=Evidence is now 'unequivocal' that humans are causing global warming&nbsp;– UN report|publisher=United Nations|accessdate=7 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081221031717/http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=21429&Cr=climate&Cr1=change|archivedate=21 December 2008}}</ref> == मानवीय भूगोल == [[File:Continents vide couleurs.png|thumb|{{{align|right}}}|{{{size|300px}}}<!-- -->| {{resize|105%|'''{{{heading|पृथ्वीको सातवटा [[महादेश]]}}}'''}}<ref name="NatlGeo">[http://www.nationalgeographic.com/xpeditions/atlas/index.html?Parent=world&Mode=d&SubMode=w World] at the [http://www.nationalgeographic.com/xpeditions/ Xpeditions Atlas]'', नेसनल जियोग्राफिक सोसाइटी, वासिङ्टन डिसी, सन् २००६</ref> {{col-begin}} {{col-break}} {{unbulleted list |{{legend2|#0c0|[[उत्तर अमेरिका]]}} |{{legend2|green|[[दक्षिण अमेरिका]]}} |{{legend2|#0040ff|[[अन्टार्क्टिका]]}} }} {{col-break}} {{unbulleted list |{{legend2|#c10000|[[युरोप]]}} |{{legend2|#fed52e|[[अफ्रिका]]}} }} {{col-break}} {{unbulleted list |{{legend2|#f33e01|[[एसिया]]}} |{{legend2|#c04080|[[अस्ट्रेलिया (महादेश)|अस्ट्रेलिया]]}} }} {{navbar|style=float:right;|mini=true|World map indicating continents}} {{col-end}} ]] मानचित्राङ्कन विज्ञान नक्सा बनाउने अध्ययन तथा अभ्यासको विज्ञान हो। भूगोल भन्नाले भूमि, विशेषता, बासस्थान र पृथ्वीको घटनाको अध्ययनलाई बुझ्न सकिन्छ। यसै गरी मानचित्राङ्कन विज्ञान ऐतिहासिक रूपमा विश्वलाई चित्रण गर्ने नियम बनेको छ। सर्वेक्षण स्थिति तथा दूरीको मापन प्रणाली हो। नेभिगेसन एक राम्रो मापन प्रणाली हो। यस प्रणालीद्वारा स्थिति र दिशा मापन गर्न सकिन्छ। मानचित्राङ्कन र भूगोलको साथसाथै यसलाई आवश्यक जानकारी प्रदान गर्न र सही निदान गर्न विकसित गरिएको छ। सन् २०११ को अक्टोबर ३१ सम्म पृथ्वीमा मानिसको जनसङ्ख्या सात अर्ब पुगेको थियो। पूर्वानुमानअनुसार सन् २०५० सम्ममा विश्वको [[जनसङ्ख्या]] ९.२ अरब हुनेछ। सबैभन्दा धेरै [[जनसङ्ख्या वृद्धि]] विकासोन्मुख राष्ट्रहरूमा हुने आशा गरिएको छ।<ref>{{cite web |url=https://news.yahoo.com/various-7-billionth-babies-celebrated-worldwide-064439018.html |title=Various '7 billionth' babies celebrated worldwide |accessdate=31 October 2011 |archivedate=३१ अक्टोबर २०११ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111031182613/http://news.yahoo.com/various-7-billionth-babies-celebrated-worldwide-064439018.html }}</ref> मानव जनसङ्ख्याको घनत्व संसारको सबै ठाउँमा समान छैन तर अधिकांश जनसङ्ख्या [[एसिया]] महादेशमा बसोबास गर्दछन्। सन् २०२० सम्ममा विश्वको ६० प्रतिशत जनसङ्ख्या ग्रामीण क्षेत्रमा नभई सहरी क्षेत्रमा बसोबास गर्ने अनुमान गरिएको छ। पृथ्वीको सतहको ८ भागको १ भाग मानव बसोबासका लागि उपयुक्त हुन्छ भन्ने हिसाब गर्न सकिन्छ।<ref name="un20062">{{cite web|url=https://www.un.org/esa/population/publications/wpp2006/wpp2006.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090905200753/http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2006/wpp2006.htm|archivedate=5 September 2009|title=World Population Prospects: The 2006 Revision|publisher=United Nations|accessdate=7 March 2007}}</ref> पृथ्वीको सतहको तीन चौथाई भाग समुद्रले घेरिएको हुनाले यसको एक तिहाइ भाग मात्र जमिन अवस्थित छ। यस भूमिको केही भागमा [[मरुभूमि]] १४%,<ref name="hessd4_4392">{{cite news|last1=Peel|first1=M. C.|last2=Finlayson|first2=B. L.|last3=McMahon|first3=T. A.|title=Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification|publisher=Hydrology and Earth System Sciences Discussions|date=2007|pages=439–73|url=http://www.hydrol-earth-syst-sci-discuss.net/4/439/2007/hessd-4-439-2007.html|accessdate=31 March 2007|doi=10.5194/hessd-4-439-2007}}</ref> अग्ला [[पहाड]]हरू २७% र अन्य अनुपयुक्त भू-भागले रहेका छन्।<ref name="biodiv2">{{cite web|url=http://www.biodiv.org/programmes/default.shtml|title=Themes & Issues|publisher=Secretariat of the Convention on Biological Diversity|accessdate=29 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070407011249/http://www.biodiv.org/programmes/default.shtml|archivedate=7 April 2007|df=}}</ref> विश्वको सबैभन्दा उच्च उत्तरी स्थायी संरचना द अलर्टमा अवस्थित छ।<ref name="prb20072">{{cite web|date=2007|url=http://www.prb.org/Educators/TeachersGuides/HumanPopulation/PopulationGrowth/QuestionAnswer.aspx|archiveurl=https://www.webcitation.org/6EKxj3SWs?url=http://www.prb.org/Educators/TeachersGuides/HumanPopulation/PopulationGrowth/QuestionAnswer.aspx|archivedate=१० फेब्रुअरी २०१३|title=Human Population: Fundamentals of Growth: Growth|publisher=Population Reference Bureau|accessdate=31 March 2007|df=dmy}}</ref> यो द्वीप [[क्यानडा]]को नुनाभुट (८२°२८′उत्तर) को एलेस्मेरे टापुमा अवस्थित छ। विश्वको सबैभन्दा उच्च दक्षिण-पक्षीय स्थायी संरचना एमुन्डसेन स्कट दक्षिण द्रुव स्टेसन हो। यो अन्टार्क्टिकामा लगभग दक्षिण ध्रुवको (९०°दक्षिण) नजिक।<ref name="cfsa20062">{{cite web|date=15 August 2006|url=http://www.tscm.com/alert.html|title=Canadian Forces Station (CFS) Alert|publisher=Information Management Group|accessdate=31 March 2007}}</ref> [[चित्र:67%C2%BA Per%C3%ADodo de Sesiones de la Asamblea General de Naciones Unidas (8020913157).jpg|thumb|left|न्युयोर्क सहर स्थित संयुक्त राष्ट्रसङ्घको प्रधान कार्यालय]] स्वतन्त्र [[सार्वभौम सम्पन्न राष्ट्रहरूको सूची|सार्वभौम राष्ट्रहरू]]ले यस ग्रहको लगभग सबै भूमिको दावा गर्छन्।<ref name=cia>{{cite web |date=24 July 2008 |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html |title=World |work=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency |accessdate=5 August 2008 |archivedate=५ जनवरी २०१० |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100105171656/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/xx.html }}</ref> [[अन्टार्क्टिका]]का केही भागहरू बाहेक, डेन्युब नदीको पश्चिम किनाराका केही टुक्राहरू, [[इजिप्ट|मिस्र]] र [[सुडान]]बीचको सीमानामा रहेको बिर टाउइल दाबी नगरिएको क्षेत्रहरू हुन्।<ref name="kennedy19892">{{cite book|first=Paul|last=Kennedy|date=1989|title=The Rise and Fall of the Great Powers|publisher=Vintage|isbn=0-679-72019-7}}</ref> सन् २०१५ सम्म विश्वमा १९३ सार्वभौम राज्यहरू रहेका छन् जसलाई सदस्य राष्ट्रको रूपमा समावेश गरिएको छ। साथै दुई पर्यवेक्षक राज्यहरू र ७२ आश्रित प्रदेशहरू र सीमित मान्यता प्राप्त राज्यहरू पनि रहेका छन्। सारा विश्वमाथि अधिकार जमाउने तरिकाले पृथ्वीमा कुनै पनि सार्वभौमसत्ता सम्पन्न सरकारको कहिल्यै निर्माण भएको छैन।<ref name="uncharter2">{{cite web|url=https://www.un.org/aboutun/charter/|title=U.N. Charter Index|publisher=United Nations|accessdate=23 December 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090220011242/http://www.un.org/aboutun/charter/|archivedate=20 February 2009}}</ref> यद्यपि, केही राष्ट्र-राज्यहरूले विश्व प्रभुत्वको लागि लडेतापनि असफल भएका थिए। संयुक्त राष्ट्र सङ्घले एक विश्वव्यापी अन्तर राज्य सङ्गठनको रूपमा कार्य गर्दछ। यो सङ्गठन राष्ट्रहरूबीचको विवादमा हस्तक्षेप गर्ने उद्देश्यले स्थापित भएको छ। यसको उद्देश सशस्त्र द्वन्द्व नहोस् भन्ने हो। [[संयुक्त राष्ट्र]] मुख्यतया अन्तर्राष्ट्रिय कूटनीति र अन्तर्राष्ट्रिय कानुनको मञ्चको रूपमा कार्यरत छ।<ref name="un_int_law2">{{cite web|url=https://www.un.org/law/|title=International Law|publisher=United Nations|accessdate=27 March 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081231055149/http://www.un.org/law/|archivedate=31 December 2008}}</ref> [[संयुक्त राष्ट्र सङ्घका सदस्य राष्ट्रहरू|सदस्य राष्ट्रहरू]]को सहमति भएमा सशस्त्र हस्तक्षेपका लागि पनि उपायहरू अपनाइन्छ। सन् १९६१ अप्रिल १२ मा पृथ्वीलाई परिक्रमा गर्ने पहिलो व्यक्ति [[युरी गागरिन]] थिए।<ref name="kuhn20062">{{cite web|first=Betsy|last=Kuhn|date=2006|title=The race for space: the United States and the Soviet Union compete for the new frontier|url=https://archive.org/details/raceforspaceunit0000kuhn|pages=[https://archive.org/details/raceforspaceunit0000kuhn/page/34 34]|publisher=Twenty-First Century Books|isbn=0-8225-5984-6}}</ref> सन् २०१० को जुलाई ३० सम्म करिब ४८७ जनाले अन्तरिक्ष र पृथ्वीको कक्षमा यात्रा गरेका थिए भने यीमध्ये १२ जना चन्द्रमामा सतहमा हिँडेका छन्।<ref name="ellis20042">{{cite web|first1=Lee|last1=Ellis|date=2004|title=Who's who of NASA Astronauts|url=https://archive.org/details/whoswhoofnasaast0000elli|publisher=Americana Group Publishing|isbn=0-9667961-4-4}}</ref><ref name="shayler_vis2005">{{cite web|first1=David|last1=Shayler|first2=Bert|last2=Vis|date=2005|title=Russia's Cosmonauts: Inside the Yuri Gagarin Training Center|publisher=Birkhäuser|isbn=0-387-21894-7}}</ref> साधारणतया हाल [[अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेसन]]मा रहेका मानिसहरू मात्र अन्तरिक्षमा छन्। यस स्टेसनमा कार्यरत कर्मचारीहरूको सङ्ख्या ६ रहेको छ।<ref name="nasa_rg_iss20072">{{cite web|date=16 January 2007|url=http://www.nasa.gov/mission_pages/station/news/ISS_Reference_Guide.html|title=Reference Guide to the International Space Station|publisher=NASA|accessdate=23 December 2008}}</ref> उनीहरू हरेक ६ महिनामा परिवर्तन हुने गरेका छन्। पृथ्वीबाट मानिसहरूले यात्रा गरेको सबैभन्दा टाढाको दूरी ४,००,१७१ किलोमिटर हो जुन १९७० को अपोलो १३ अभियानमा प्राप्त भएको थियो।<ref name="Apollo13History2">{{cite web|url=https://history.nasa.gov/SP-4029/Apollo_13a_Summary.htm|title=Apollo 13 The Seventh Mission: The Third Lunar Landing Attempt 11 April–17 April 1970|publisher=NASA|accessdate=7 November 2015}}</ref> == चन्द्रमा == {{प्रमुख|चन्द्रमा}} {| class="wikitable" style="float: right; margin-left: 0.5em;" |+ गुण |- | colspan=2 | [[चित्र:FullMoon2010.jpg|center|200px|पृथ्वीको उत्तरी भागमा पूर्ण चन्द्रमाको दृश्य]] |- | '''ब्यास''' || ३,४७४.८&nbsp;किलोमिटर |- | '''तौल''' || ६{{e|२४}}&nbsp;[[किलोग्राम]] |- | '''अर्धमुख्य अक्ष''' || ३,८४,४००&nbsp;किलोमिटर |- | '''आवर्तनकाल''' || {{nowrap|२७ दिन ७ घण्टा ४३.७ मिनेट}} |} पृथ्वीको अर्धव्यासको एक चौथाइ भाग जत्रो चन्द्रमा तुलनात्मक रूपमा ठूलो प्राकृतिक उपग्रह हो। ग्रहको आकारलाई ध्यानमा राख्दै यो सौर्यमण्डलको सबैभन्दा ठूलो उपग्रह हो। क्षुद्रग्रह [[यम]]बाट तुलनात्मक रूपमा ठूलो भए तापनि पृथ्वीजस्ता अन्य ग्रहहरूमा भएका प्राकृतिक उपग्रहहरूलाई पनि "चन्द्रमा" भनिनेे गरिन्छ। चन्द्रमा पृथ्वीको एकमात्र प्राकृतिक उपग्रह र [[सौर्यमण्डल]]को पाँचौँ सबैभन्दा ठूलो उपग्रह हो। पृथ्वीको केन्द्रदेखि चन्द्रमाको केन्द्रसम्मको औसत दूरी ३,८४,४०३ किलोमिटर (२३८,८५७ माइल) छ जुन पृथ्वीको व्यासभन्दा ३० गुणा बढी हो। चन्द्रमाको व्यास ३,४७४ किलोमिटर (२,१५९ माइल) छ जुन पृथ्वीको व्यासको एक चौथाई भन्दा अलिक बढी छ। यसको अर्थ चन्द्रमा पृथ्वीको आकारको ५० भागको १ भाग हो। यसको सतहमा गुरुत्वाकर्षण शक्ति पृथ्वीको सतहमा [[गुरुत्वाकर्षण बल|गुरुत्वाकर्षण]] शक्तिको ६ भागको १ भाग छ। यदि कुनै व्यक्तिको तौल पृथ्वीको सतहमा १२० पाउण्ड छ भने चन्द्रमाको सतहमा उसको तौल २० पाउण्ड मात्र हुनेछ। यसले हरेक २७.३ दिनमा पृथ्वी वरिपरि पूर्ण परिक्रमा पूरा गर्दछ। चन्द्रकाल हरेक २९.५ दिनमा पुनः यथास्थिति फर्किन्छ अर्थात् फेरि त्यही गतिविधि निरन्तर चलिरहन्छ। पृथ्वी-चन्द्र-सूर्य प्रणालीको ज्यामितिमा आवधिक परिवर्तनका कारण चन्द्र चक्रको यो अलौकिक परिक्रमा हुन्छ। पृथ्वी र चन्द्रमाको परिक्रमाद्वारा उत्पन्न गुरुत्वाकर्षण बल र केन्द्रोन्मुखी शक्तिले मुख्यतया पृथ्वीमा ज्वारभाटाको निर्माण गराउँदछ। [[चित्र:Earth-Moon.svg|thumb|left|पृथ्वी र चन्द्रमा प्रणालीको विस्तृत तस्वीर]] पृथ्वी र चन्द्रमाको आकर्षणका कारण हुने ज्वारभाटाका कारण चन्द्रमा पृथ्वीबाट प्रतिवर्ष करिब ३८ मिमिमिटरको दरले टाढा सर्ने गर्दछ।<ref name=espenak_meeus20070207>{{cite web |last1=Espenak |first1=F. |last2=Meeus |first2=J. |date=7 February 2007 |url=http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/SEcat5/secular.html |archiveurl=https://www.webcitation.org/617EmcCjR?url=http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/SEcat5/secular.html |archivedate=२२ अगस्ट २०११ |title=Secular acceleration of the Moon |publisher=NASA |accessdate=20 April 2007 |df=dmy }}</ref> लाखौँ वर्षहरूमा यी साना परिवर्तनहरूले गर्दा पृथ्वीको दिन बढेर २३ माइक्रोसेकेन्ड प्रति वर्षमा वृद्धि हुँदा अन्ततः अझ धेरै परिवर्तनहरू भएका छन्। उदाहरणका लागि, डेभोनियन समयकालमा (लगभग ४१ करोड वर्षअघि) एक वर्ष पूरा गर्न ४०० दिन लामो हुन्थ्यो भने प्रत्येक दिन २१.८ घण्टाको हुने गर्दथ्यो।<ref>{{cite book |last=Lambeck |first=Kurt |title=The Earth's Variable Rotation: Geophysical Causes and Consequences |publisher=Cambridge University Press |year=1980 |pages=367 |url=https://books.google.com/books?id=-kiG3uYkoUEC&pg=PA62&dq=%22the+earth's+variable+rotation%22&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjZ0r_0x4fPAhUDGx4KHS2kCJsQ6AEIHDAA#v=onepage&q&f=false}}</ref> चन्द्रमाले पृथ्वीको हावापानी परिवर्तन गर्न सहयोग पुर्‍याएर जीवन विकासमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरेको छ। जीवावशेष तथा कम्प्युटर सिमुलेशनबाट प्राप्त तथ्याङ्कले चन्द्रमा ज्वारभाटाले गर्दा पृथ्वीको अक्षीय ढाल स्थिर रहेको सङ्केत गर्दछ।<ref name=aaa428_261>{{cite news |last1=Laskar |first1=J. |last2=Robutel |first2=P. |last3=Joutel |first3=F. |last4=Gastineau |first4=M. |last5=Correia |first5=A.C.M. |last6=Levrard |first6=B. |title=A long-term numerical solution for the insolation quantities of the Earth |newspaper=Astronomy and Astrophysics |date=2004 |pages=261–85 |bibcode=2004A&A...428..261L |doi=10.1051/0004-6361:20041335}}</ref> केही किंवदन्तीहरूले अनुमान लगाएअनुसार पृथ्वीको भूमध्यरेखाको छेउछाउमा अन्य ग्रह तथा सूर्यद्वारा एकनासको बलाधूर्ण बल बिना पृथ्वीको परिक्रमाको अक्ष अनियमित र अस्थिर हुने थियो र [[मङ्गल ग्रह]]को सन्दर्भमा प्रत्येक लाख वर्षमा पृथ्वीमा पनि भयानक परिवर्तनहरू देख्न सकिन्थ्यो।<ref name=nature410_6830_773>{{cite news |last=Murray |first=N. |last2=Holman |first2=M. |title=The role of chaotic resonances in the solar system |newspaper=Nature |date=2001 |pages=773–79 |arxiv=astro-ph/0111602 |doi=10.1038/35071000 |pmid=11298438}}</ref> पृथ्वीको सतहबाट हेर्दा चन्द्रमा र सूर्य लगभग बराबर दूरीमा एउटै आकारका गोलाकार आकाशिय पिण्ड जस्तो देखिन्छन्। यी दुई वस्तुहरूको कोणीय आकार (वा घन कोण) मेल खान्छ किनभने सूर्य चन्द्रमाभन्दा लगभग ४०० गुणा ठूलो भए तापनि एकै समयमा चन्द्रमाको तुलनामा सूर्य पृथ्वीबाट ४०० गुणा टाढा छ।<ref name=angular /><ref name=angular>{{cite web |last=Williams |first=David R. |date=10 February 2006 |url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/planetfact.html |title=Planetary Fact Sheets |publisher=NASA |accessdate=28 September 2008}}</ref> चन्द्रमाको संरचनाको बारेमा सबैभन्दा बढी स्वीकार गरिने सिद्धान्त ''बृहत् प्रभाव सिद्धान्त'' हो। यसले मङ्गल ग्रहजस्तै आकारमा बराबर 'थिया' नामक ब्रह्माण्डीय कणसँग टक्कर खाँदा यसको निर्माण भएको भनेर उल्लेख गरेको छ। यस सिद्धान्तले (अन्य कुराहरूका साथै) चन्द्रमामा फलाम र अस्थिर तत्त्वहरूको सापेक्षिक कमी र यसको संरचनाको प्रकृति पृथ्वीको भित्री भाग जस्तै छ भनी बताउँछ।<ref name=nature412_708>{{cite news |last=Canup |first=R. |last2=Asphaug |first2=E. |title=Origin of the Moon in a giant impact near the end of the Earth's formation |newspaper=Nature |pages=708–12 |date=2001 |doi=10.1038/35089010 |pmid=11507633 |bibcode=2001Natur.412..708C}}</ref> == क्षुद्रग्रह तथा कृतिम उपग्रहहरू == क्षुद्रग्रह मुख्यतया ताराहरूको वरिपरि घुम्ने चट्टानहरू मिलेर बनेको एक आकाशिय पिण्ड हो। सौर्यमण्डलमा क्षुद्रग्रहहरू साना ग्रहहरूको श्रेणीमा सबैभन्दा प्रसिद्ध पिण्डहरू हुन्। यस्ता ग्रहहरू [[बुधग्रह|बुध]] जस्ता ग्रहहरूभन्दा पनि साना हुन्छन्। अधिकांश क्षुद्रग्रहहरूले [[मङ्गल ग्रह|मङ्गल]] र [[बृहस्पति ग्रह|बृहस्पति]] ग्राह बीचमा रहेको क्षुद्रग्रह पेटीमा विशिष्ट दीर्घवृत्ताकार अक्षमा सूर्यको परिक्रमा गर्छन्। क्षुद्रग्रह पेटीको क्षेत्रमा सौर्यमण्डलको निर्माणका क्रममा प्रारम्भमा बनेका भ्रुणग्रहहरूको अवशेषले बृहस्पतिको कारण हुने गुरुत्वाकर्षण अक्षांस गतिशीलताका कारण ग्रहसँग ठक्कर हुन पाएन जसकारण क्षुद्रग्रह पेटीको उत्पत्ति हुनुको कारण यही अवशेष हो। पृथ्वीमा कम्तीमा पनि पाँचवटा सह कक्षीय क्षुद्रग्रहहरू छन् जसमा "३७५३ क्रुइथन" र "२००२ एए२९" क्षुद्रग्रहहरू पर्दछन्।<ref name=whitehouse20021021>{{cite web |first=David |last=Whitehouse |title=Earth's little brother found |publisher=BBC News |date=21 October 2002 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/2347663.stm |accessdate=31 March 2007}}</ref><ref name=christou_asher2011>{{cite arXiv | last1=Christou|first1=Apostolos A.|last2=Asher|first2=David J. | date=31 March 2011 | title=A long-lived horseshoe companion to the Earth | eprint=1104.0036 | class=astro-ph.EP}} See table 2, p. 5.</ref> "२०१० टिके७" भएको ट्रोजन क्षुद्रग्रहले "एल४" मार्गमा एक स्वतन्त्र कक्षीय मार्गमा सूर्य वरिपरि पृथ्वीको अक्षको परिक्रमा गरिरहेको छ।<ref name=Connors>{{cite news |last=Connors |first=Martin |last2=Wiegert |first2=Paul |last3=Veillet |first3=Christian |title=Earth's Trojan asteroid |date=27 July 2011 |newspaper =Nature (journal) |pages=481–83 |url=http://www.nature.com/nature/journal/v475/n7357/full/nature10233.html |doi=10.1038/nature10233 |accessdate=27 July 2011 |bibcode=2011Natur.475..481C |pmid=21796207}}</ref><ref name=Choi>{{cite web |last=Choi |first=Charles Q. |title=First Asteroid Companion of Earth Discovered at Last |url=http://www.space.com/12443-earth-asteroid-companion-discovered-2010-tk7.html |date=27 July 2011 |publisher=Space.com |accessdate=27 July 2011}}</ref> पृथ्वीभन्दा सानो क्षुद्रग्रह "२००६ आरएच १२०" प्रत्येक बीस वर्षमा पृथ्वी र चन्द्र प्रणाली परिक्रमा प्रणालीलाई जटिल बनाउने गर्दछ। यस प्रक्रियामा यसले पृथ्वीलाई लाग्ने समयभन्दा छोटो समयमा घुमाउन सक्ने क्षमता राख्दछ।<ref>{{cite web |title=2006 RH120 ( = 6R10DB9) (A second moon for the Earth?) |url=http://www.birtwhistle.org/Gallery6R10DB9.htm |website=Great Shefford Observatory |publisher=Great Shefford Observatory |accessdate=17 July 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150206154817/http://www.birtwhistle.org/Gallery6R10DB9.htm |archivedate=6 February 2015}}</ref> कृत्रिम उपग्रह अन्तरिक्षमा प्रक्षेपण गरिएको वैज्ञानिक प्रक्रियामा विकसित उपग्रह हो। यी उपग्रहहरू चन्द्रमाजस्तै हुन्छन् तर चन्द्रमा प्रकृतिबाट प्राप्त भएको हो भने कृत्रिम उपग्रह मानिसद्वारा सिर्जना गरिएको हो। सन् २०१६ जनु सम्म पृथ्वीको अक्षमा मानव निर्मित १,४१९ वटा कृत्रिम उपग्रहहरू थिए।<ref name=ucs>{{cite web |title=UCS Satellite Database |date=11 August 2016 |work=Nuclear Weapons & Global Security |publisher=Union of Concerned Scientists |url=http://www.ucsusa.org/nuclear_weapons_and_global_security/space_weapons/technical_issues/ucs-satellite-database.html |accessdate=10 October 2016}}</ref> सबैभन्दा पुरानो कृत्रिम उपग्रह भ्यानगार्ड-१ हो। विश्वको सबैभन्दा ठूलो कृत्रिम उपग्रह अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेसन हो। == संस्कृति तथा ऐतिहासिक दृष्टिकोण == [[चित्र:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg|thumb|अपोलो-८ बाट खिचिएको ''पृथ्वीको उदय''।]] [[चित्र:Earth symbol (planetary color).svg|48px|left|🜨]]<ref name=liungman2004>{{cite web |first=Carl G. |last=Liungman |date=2004 |title=Group 29: Multi-axes symmetric, both soft and straight-lined, closed signs with crossing lines |pages=281–82 |publisher=Ionfox AB |place=New York |isbn=91-972705-0-4}}</ref> मानव संस्कृतिमा यस ग्रहबारे विभिन्न सिद्धान्तहरू रहेका छन्। संसारलाई कहिलेकाहीँ [[भगवान]]को रुपमा व्यक्त गरिन्छ। धेरै संस्कृतिमा पृथ्वी भनेको देवता भनेर उल्लेख गरिएको छ।<ref name="Thematic Guide">{{cite web |title=Thematic Guide to World Mythology |url=https://archive.org/details/thematicguidetow00lore |last=Stookey |first=Lorena Laura |publisher=Greenwood Press |year=2004 |isbn=978-0-313-31505-3 |pages=[https://archive.org/details/thematicguidetow00lore/page/114 114]–115}}</ref> यसलाई सन्तान जन्माउने प्रमुख देवता रूपमा लिइन्स। २०औँ शताब्दीको मध्यमा ''गाया'' सिद्धान्तले पृथ्वीको वातावरण र जीवनलाई एउटा स्वनियमन गर्ने जीवसँग तुलना गरेको थियो जसले गर्दा बासस्थानको स्थायित्व कायम हुन्छ।<ref name="vanishing255">Lovelock, James. ''The Vanishing Face of Gaia''. Basic Books, 2009, p. 255. {{isbn|978-0-465-01549-8}}</ref><ref name="J1972">{{cite web |last=Lovelock |first=J.E. |title=Gaia as seen through the atmosphere |publisher=Atmospheric Environment |date=1972 |pages=579–580 |doi=10.1016/0004-6981(72)90076-5 |publisher=Elsevier |issn=1352-2310 }}</ref><ref name="lovelock1974">{{cite web |last=Lovelock |first=J.E. |last2=Margulis |first2=L. |title=Atmospheric homeostasis by and for the biosphere: the Gaia hypothesis |newspaper=Tellus |date=1974 |pages=2–10 |doi=10.1111/j.2153-3490.1974.tb01946.x |url=http://tellusa.net/index.php/tellusa/article/view/9731 |accessdate=20 October 2012 |publisher=International Meteorological Institute |issn=1600-0870}}</ref> थुप्रै धर्मले सृष्टि गरेका मिथ्याहरूमा अलौकिक [[देवता|देव]] वा देवीहरूले संसार सृष्टि गरेको भन्ने गरिन्छ। वैज्ञानिक अनुसन्धानले गर्दा यस ग्रहबारे मानव धारणामा केही परिवर्तन आएको छ। पश्चिममा समतल पृथ्वीको अवधारणा परिवर्तन भएको छ र गोलाकार पृथ्वीको अवधारणा सृजना गरिएको छ जुन [[पाइथागोरस]]को छैठौँ शताब्दी ईसा पूर्वमा सुरु गरेको थियो।<ref>Russell, Jeffrey B. "The Myth of the Flat Earth". American Scientific Affiliation; but see also Cosmas Indicopleustes.</ref> सोह्रौँ शताब्दीभन्दा अघि भूकेन्द्रीत नमुनामा पृथ्वीलाई [[ब्रह्माण्ड]]को केन्द्र मानिएको थियो तर पछि वैज्ञानिकहरूले पहिलो सैद्धान्तिक विश्लेषणद्वारा यो परिक्रमण गर्ने वस्तु र [[सौर्यमण्डल]]का अन्य [[ग्रह]]हरूजस्तै हो भनेर देखाएका थिए। उन्नाइसौँ शताब्दीसम्म पश्चिमी मुलुकका मानिसहरूले पृथ्वी हजारौँ वर्ष पुरानो हो भनेेर विश्वास गर्थे। पृथ्वीको आयु पत्ता लगाउन जेम्स उसरले बाइबलको वंशावली र अन्य थुप्रै मसीह शास्त्रविद् तथा पादरीहरूको विश्लेषण गरेका थिए।<ref>{{cite web |url=https://archive.org/details/livesnecromance04godwgoog |title=Lives of the Necromancers |first=William |last=Godwin |date=1876 |pages=49}}</ref> उन्नाइसौँ शताब्दीमा वैज्ञानिकहरूले पृथ्वी कम्तीमा पनि केही लाख वर्ष पुरानो रहेको छ भनेर बुझेका थिए।<ref name=arnett20060716>{{cite web |first=Bill |last=Arnett |date=16 July 2006 |title=Earth |work=The Nine Planets, A Multimedia Tour of the Solar System: one star, eight planets, and more |url=http://nineplanets.org/earth.html |accessdate=9 March 2010}}</ref> सन् १८६४ मा लर्ड केल्भिनले थर्मोडायनामिक्सको प्रयोग गरेर पृथ्वी २ करोडदेखि ४० करोड वर्ष पुरानो थियो भन्ने अनुमान लगाए जसले गर्दा विवाद उत्पन्न भएको थियो तर पछि, १९औँ शताब्दीको अन्ततिर र २०औँ शताब्दीको सुरुतिर रेडियोएक्टिभिटी र रेडियोमेट्रिक डेटिङ पत्ता लागेपछि पृथ्वीको युग निर्धारण गर्ने भरपर्दो तरिका रेडियोमेट्रिक डेटिङ बनेको थियो।<ref>{{cite web |title=Physical Geology: Exploring the Earth |last=Monroe |first=James |publisher=Thomson Brooks/Cole |year=2007 |isbn=978-0-495-01148-4 |pages=263–265 |last2=Wicander |first2=Reed |last3=Hazlett |first3=Richard}}</ref> यसले पृथ्वी एक अरब वर्षभन्दा पुरानो थियो भन्ने प्रमाण दिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत |शीर्षक=An Equation for Every Occasion: Fifty-Two Formulas and Why They Matter |युआरएल=https://archive.org/details/equationforevery0000hens |अन्तिम=Henshaw |प्रथम=John M. |प्रकाशक=Johns Hopkins University Press |आइएसबिएन=978-1-421-41491-1 |पृष्ठ=[https://archive.org/details/equationforevery0000hens/page/117 117]–118}}</ref><ref>{{cite web |title=Lord Kelvin and the Age of the Earth |url=https://archive.org/details/lordkelvinageofe0000burc_d4q5 |last=Burchfield |first=Joe D. |publisher=University of Chicago Press |year=1990 |isbn=978-0-226-08043-7 |pages=[https://archive.org/details/lordkelvinageofe0000burc_d4q5/page/13 13]–18}}</ref> २०औँ शताब्दीमा मानिसहरूले पहिलोपटक पृथ्वीलाई अक्षबाट र विशेषगरी अपोलो अन्तरिक्ष अभियानद्वारा खिचिएका तस्वीरहरू देखेपछि पृथ्वीबारे मानिसहरूको धारणामा परिवर्तन आएको थियो।<ref>{{cite web |url=http://alcalde.texasexes.org/2012/06/neil-degrasse-tyson-on-why-space-matters-watch/ |title=Neil deGrasse Tyson: Why Space Matters |work=The Alcalde |first=Rose |last=Cahalan |date=5 June 2012 |accessdate=21 January 2016}}</ref> == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{sisterlinks|पृथ्वी}} * [http://www.wikimapia.org/ विकिम्यापिया माध्यमबाट कृत्रिम उपग्रहबाट प्राप्त पृथ्वीका तस्वीहरू] * [http://geomag.usgs.gov/ युएसजिएसको पृथ्वीको चुम्बकवादी घटनाहरू] * {{PDFlink|[http://www.geo.cornell.edu/geology/classes/isacks/velstruct.pdf पृथ्वीको भूकम्पीय संरचना]}} * {{cite web|title= नासा अर्थ अब्जर्वेट्री|url=https://web.archive.org/web/20081017211906/http://earthobservatory.nasa.gov/Newsroom/BlueMarble/ |date=१७ अक्टोबर २००८ }} * [http://www.co-intelligence.org/newsletter/comparisons.html अन्य ग्रह/ताराहरूको तुलनामा पृथ्वीको आकार] * [https://web.archive.org/web/20160305050400/http://www.funonthenet.in/content/view/%E0%A7%A8%E0%A7%AE%E0%A7%A8/%E0%A7%A9%E0%A7%A7/ पृथ्वीको सुन्दर दृश्य] अन्तरिक्षबाट लिइएको पृथ्वीको तस्वीर * [https://web.archive.org/web/20070225223230/http://www.flashearth.com/ फ्ल्यास अर्थ] पृथ्वीका तस्वीरहरू * [http://www.professores.uff.br/hjbortol/arquivo/2005.1/applets/earth_en.html पृथ्वीको जानकारी] * [http://www.projectshum.org/Planets/earth.html पृथ्वीको तथ्य] * [http://www.geody.com/?world=terra जियोडी पृथ्वी] गुगल अर्थ, नासा वर्ल्ड विन्ड, सेलेस्टिया, जिपिएस र अन्य अनुप्रयोगहरूलाई समर्थन गर्ने विश्वको खोज संयन्त्र * [http://reference.aol.com/earth पृथ्वी ग्रह] * [http://reference.aol.com/earth/earth-from-space अन्तरिक्षबाट लिइएको पृथ्वीको तस्वीर] [[श्रेणी:पृथ्वी|*]] [[श्रेणी:प्रकृति]] [[श्रेणी:खगोलशास्त्र]] [[श्रेणी:सौर्यमण्डल]] cgog4nhyh4nlhjk3tyzar3ue9kpzci9 0 1841 1074392 918055 2022-08-24T17:41:51Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki '''संस्कृति''' कुनै समाजमा गहराईसम्म व्याप्त गुणहरूका समग्र रूपको नाम छ जुन ती समाजका सोचने, विचारने, कार्य गर्न, खान-पिउँने, बोल्न, नृत्य, गायन, साहित्य, कला, वास्तु आदिमा परिलक्षित हुन्छ। संस्कृतिको वर्तमान रूप कुनै समाजका दीर्घ कालसम्म अपनाइएका पद्धतिहरूको परिणाम हुन्छ। == सभ्यता र संस्कृति == संस्कृतिको शब्दार्श छ - '''उत्तम या सुध्रेको स्थिति'''। [[मानिस|मनुष्य]] स्वभावतः प्रगतिशील प्राणी छ। यो बुद्धिका प्रयोगबाट आफ्नो चारहरू पटिको प्राकृतिक परिस्थितिलाई निरन्तर सुधारता र उन्नत गर्दै रहन्छ। यस्तो प्रत्येक जीवन-पद्धति, रीति-रिवाज रहन-सहन आचार-विचार नवीन अनुसन्धान र आविष्कार, जसबाट मनुष्य पशुहरू र जंगलीहरूका दर्जाबाट माथि उठ्दछ तथा सभ्य बन्दछ, सभ्यता र संस्कृतिको अङ्ग छ। [[सभ्यता]] (Civilization)बाट मनुष्यका भौतिक क्षेत्रको प्रगति सूचित हुन्छ जबकि संस्कृति (Culture)बाट मानसिक क्षेत्रको प्रगति सूचित हुन्छ। === सभ्यता === प्रारम्भमा मनुष्य आँधी-पानी, सर्दी-गर्मी सबै केही सहता भयो जंगलहरूमा रहन्थ्यो, शनैः-शनैः उनले यी प्राकृतिक विपदाहरूबाट आफ्नो रक्षाको लागि पहिले गुफाहरू र फेरि क्रमशः काठ, ईटा या पत्थरका मकानहरूको शरण ली। अब त्यो फलाम र सीमेन्टको गगनचुम्बी अट्टालिकाहरूको निर्माण गर्न लागएको छ। प्राचीन कालमा यातायातको साधन सिर्फ मानवका दुइ खुट्टा नैं थिए। फेरि उनले घोडे, ऊँट, हात्ती, रथ र बहलीको आश्रय लियो। अब मोटर र रेलगाडीका द्वारा थोडे समयमा धेरै लामो फासले तय गर्दछ, हवाई जहाज द्वारा आकाशमा पनि उडने लागएको छ। पहिले मनुष्य जंगलका कन्द, मूल र फल तथा आखेटबाट आफ्नो निर्वाह कर्थ्यो। त्यस पछि उनले पशु-पालन र कृषिका आविष्कार द्वारा आजीविकाका साधनहरूमा उन्नति गरयो। पहिले त्यो आफ्नो सबै कार्यहरूलाई शारीरिक शक्तिबाट कर्थ्यो। पछि उनले पशुहरूलाई पालतू बनाएर र सधाएर उनको शक्तिको हल, गाडी आदिमा उपयोग गर्न सिकयो। अन्तमा उनले हावा पानी, वाष्प, बिजुली र अणुको भौतिक शक्तिहरूलाई वशमा गरेर यस्तो मिशिनहरू बनाएं, जसबाट उनको भौतिक जीवनमा काया-पलट भयो। मनुष्यको यो सारा प्रगति सभ्यता कहलाउँछ। === संस्कृति === मनुष्य केवल भौतिक परिस्थितिहरूमा सुधार गरेर नैं सन्तुष्ट नहुन जाता। त्यो भोजनबाट नैं नजीता, शरीर सहित मन र आत्मा पनि छ। भौतिक उन्नतिबाट शरीरको भोक मेट्न सक्छ, किन्तु यसका बाअस्तित्व मन र आत्मा त अतृप्त नैं बने रह्दछन्। यिनलाई सन्तुष्ट गर्नको लागि मनुष्य आफ्नो जुन विकास र उन्नति गर्दछ, उसलाई संस्कृति भन्दछन्। मनुष्यको जिज्ञासाको परिणाम धर्म र दर्शन हुन्छन्/छौं्। सौन्दर्यको खोज गर्दै त्यो [[सङ्गीत|संगीत]], [[साहित्य]], [[मूर्ति]], [[चित्र]] र [[वास्तु]] आदि अनेक कलाहरूलाई उन्नत गर्दछ। सुखपूर्वक निवासको लागि सामाजिक र राजनीतिक संघटनहरूको निर्माण गर्दछ। यस प्रकार मानसिक क्षेत्रमा उन्नतिको सूचक उनको प्रत्येक '''सम्यक् कृति''' संस्कृतिको अङ्ग बनन्छ। यिनीहरूमा प्रधान रूपबाट धर्म, दर्शन, सबै ज्ञान-विज्ञानहरू र कलाहरू, सामाजिक तथा राजनीतिक संस्थाहरू र प्रथाहरूको समावेश हुन्छ। == संस्कृतिको निर्माण == कुनै देशको संस्कृति उनको सम्पूर्ण मानसिक निधिलाई सूचित गर्छ। यो कुनै खास व्यक्तिका पुरुषार्थको फल छैन, अपितु असंख्य ज्ञात तथा अज्ञात व्यक्तिहरूका भगीरथ प्रयत्नको परिणाम हुन्छ। सबै व्यक्ति आफ्नो सामर्थ्य र योग्यताका अनुसार संस्कृतिका निर्माणमा सहयोग दे्दछन्। संस्कृतिको तुल्नु अस्ट्रेलियाका निकट समुद्रमा पाए जाने वाला मूँगाहरूको भीमकाय चट्टानहरूसित गर्न सकिन्छ। मूँगाहरूका असंख्य कीडे आफ्नो साना घर बनाएर समाप्त भए। फेरि नयाँ कीडहरूले घर बनाये, उनको पनि अन्त भयो। यसपछि उनको अगली पिउँढीले पनि यही गरे र यो क्रम हजारहरू वर्षसम्म निरन्तर चल्दै रहयो। आज ती सबै मूगहरूका नन्हे-नन्हे घरहरूले परस्पर जुडते भएका विशाल चट्टानहरूको रूप धारण गर लिएको छ। संस्कृतिको पनि यसै प्रकार धीरे-धीरे निर्माण हुन्छ र तिनका निर्माणमा हजारहरू वर्ष लग्दछन्। मनुष्य विभिन्न स्थानहरूमा रहते भएका विशेष प्रकारका सामाजिक वातावरण, संस्थाहरू, प्रथाहरू, व्यवस्थाहरू, धर्म, दर्शन, लिपि, भाषा तथा कलाहरूको विकास गरेर आफ्नो विशिष्ट संस्कृतिको निर्माण गर्दछन्। भारतीय संस्कृतिको रचना पनि यसै प्रकार भएको छ। == सभ्यता, संस्कृति, समाज, देश-काल == संस्कृति सामाजिक अंत:क्रियाहरू एवं सामाजिक व्यवहारहरूका उत्प्रेरक प्रतिमानहरूको समुच्चय छ। यस समुच्चयमा ज्ञान, विज्ञान, कला, आस्था, नैतिक मूल्य एवं प्रथाहरू समाविष्ट हुन्छ्न्। संस्कृति भौतिक, आर्थिक, सामाजिक एवं राजनीतिक तथा आध्यात्मिक अभ्युदयका उपयुक्त मनुष्यको श्रेष्ठ साधनाहरू र सम्यक् चेष्टाहरूको समष्टिगत अभिव्यक्ति छ। यो मनुष्यका वैयक्तिक एवं सामाजिक जीवनका स्वरूपको निर्माण, निर्देशन, नियमन र नियन्त्रण गर्छ। अत: संस्कृति मनुष्यको जीवनपद्धति, वैचारिक दर्शन एवं सामाजिक क्रियाकलापमा उसलाई समष्टिवादी दृष्टिकोणको अभिव्यंजना छ। यसमा प्रतीकहरू द्वारा अर्जित तथा सप्रेषित मानवव्यवहारहरूका सुनिश्चित प्रतिमान संनिहित हुन्छन्/छौं्। संस्कृतिको अपरिहार्य अभ्यंतर कालक्रममा प्रादुर्भूत एवं सञ्चित परम्परागत विचारहरू र तत्संबद्ध मूल्यहरू द्वारा निर्मित हुन्छ। यसको एक पक्ष मानव व्यवहारका निर्धारण र दोस्रो पक्ष कतिपय विधिविहित व्यवहारहरूको प्रामाणिकता तथा औचित्यप्रतिपादनबाट संबद्ध हुन्छ। प्रत्येक संस्कृतिमा चयनक्षमता एवं वरणात्मकताका सामान्य सिद्धान्तहरूको संनिवेश हुन्छ, जसका माध्यमबाट सांस्कृति आधायका नाना रूप क्षेत्रहरूमा मानवव्यवहारका प्रतिमान सामान्यीकरण द्वारा अवकरणीय हुन्छन्/छौं्। सांस्कृतिक मान, प्रथाहरूका सामान्यीकृत एवं सुसंगठित समवायका रूपमा स्थिरताको पटि उन्मुख हुन्छन्/छौं्, यद्यपि संस्कृतिका विभिन्न तत्वहरूमा परिवर्तनको प्रक्रिया शाश्वत चलती रहन्छ। कुनै अवयवविशेषमा परिर्वन सांस्कृतिक प्रतिमानहरूका अनुरूप स्वीकरण एवं अस्वीकरणको परिणाम हुन्छ। सांस्कृतिक प्रतिमान स्वयं पनि परिवर्तनशील हुन्छन्/छौं्। समाजको परिस्थितिमा परिवर्तनको शाश्वत प्रक्रिया प्रतिमानहरूलाई प्रभावित गर्छ। सामाजिक विकासकहरू प्रक्रिया सांस्कृतिक प्रतिमानहरूका परिवर्तनको प्रक्रिया छ। संस्कृति प्रकृतिप्रदत्त हुँदैन। यो सामाजीकरणको प्रक्रिया द्वारा अर्जित हुन्छ। अत: संस्कृति ती संस्कारहरूबाट संबद्ध हुन्छ, जुन हामीारी वंशपंरपरा तथा सामाजिक विरास्तका संरक्षणका साधन छ। यिनका माध्यमबाट सामाजिक व्यवहारको विशिष्टताहरूको एक पिउँढीबाट दोस्रो पिउँढीमा निगमन हुन्छ। निगमनका यस नैरंतर्यमा नैं संस्कृतिको अस्तित्व निहित हुन्छ र यसको सञ्चयी प्रवृत्ति यसका विकासलाई गति प्रदान गर्छ, जसबाट नवीन आदर्श जन्म लिँदछन्। यी आदर्शहरू द्वारा बाह्य क्रियाहरू र मनोवैज्ञानिक दृष्टिकोणहरूको समानयन हुन्छ तथा सामाजिक संरचना र वैयक्तिक जीवनपद्धतिको व्यवस्थापन भन गर्छ। संस्कृतिका दुइ पक्ष हुन्छन्/छौं्- (१) आधिभौतिक संस्कृति, (२) भौतिक संस्कृति। सामान्य अर्थमा आधिभौतिक संस्कृतिलाई संस्कृति र भौतिक संस्कृतिलाई सभ्यताका नामबाट अभिहित गरिन्छ। संस्कृतिका यो दुइटै पक्ष एक दोस्रोबाट भिन्न हुन्छन्/छौं्। संस्कृति आभ्यंतर छ, यसमा परम्परागत चिंतन, कलात्मक अनुभूति, विस्तृत ज्ञान एवं धार्मिक आस्थाको समावेश हुन्छ। सभ्यता बाह्य वस्तु छ, जसमा मनुष्यको भौतिक प्रगतिमा सहायक सामाजिक, आर्थिक, राजनीतिक र वैज्ञानिक उपलब्धियाउँ सम्मिलित हुन्छ्न्। संस्कृति हाम्रा सामजिक जीवनप्रवाहको उद्गमस्थली छ र सभ्यता यस प्रवाहामीा सहायक उपकरण। संस्कृति साध्य छ र सभ्यता साधन। संस्कृति सभ्यताको उपयोगिताका मूल्यांकनको लागि प्रतिमान उपस्थित गर्छ। इन भिन्नताहरूका छते भएका पनि संस्कृति र सभ्यता एक दोस्रोबाट अंत:संबद्ध छन् र एक दोस्रोलाई प्रभावित गर्दछन्। सांस्कृतिक मूल्यहरूको स्पष्ट प्रभाव सभ्यताको प्रगतिको दिशा र स्वरूपमा पर्दछ। यी मूल्यहरूका अनुरूप जुन सभ्यता निर्मित हुन्छ, त्यहि समाज द्वारा गृहीत हुन्छ। सभ्यताको नवीन उपलब्धियाउँ पनि व्यवहारहरू, हामीारी मान्यताहरू या दोस्रो शब्दहरूमा हामीारी संस्कृतिलाई प्रभावित करती रहन्छ। समन्वयनको प्रक्रिया अनवरत चलती रहन्छ। संपर्कमा आनवाली भिन्न संस्कृतियाउँ पनि एक दोस्रोलाई प्रभावित गर्दछन्। भिन्न संस्कृतिहरूको संपर्क तिनमा सहयोग अथवा असहयोगको प्रक्रियाको उद्भावना गर्दछ।मा दुइटै प्रक्रियाहरूको लक्ष्य विषमतालाई समाप्त गर समता स्थापन नैं हुन्छ। सहयोगको स्थितिमा व्यवस्थापन तथा आत्मसात्करण समता स्थापनका साधन हुन्छन्/छौं् र असहयोगको स्थितिमा प्रतिस्पर्धा, विरोध एवं संघर्षको शक्तियाउँ क्रियाशील हुन्छ्न् र अंतत: सबल संस्कृति निर्बल संस्कृतिलाई समाप्त गर समता स्थापित गर्छ। संस्कृतिका भौतिक तथा आधिभौतिक पक्षहरूको विकास समानांतर नहोता। सभ्यतका विकासकहरू गति संस्कृतिका विकासकहरू गतिबाट तीव्र हुन्छ। फलस्वरूप सभ्यता विकासक्रममा संस्कृतिबाट अगाडि निकल जान्छ। सभ्यता र संस्कृतिका विकासकहरू यो असंतुलन सामाजिक विघटनलाई जन्म दिन्छ। अत: यस प्रकार प्रादुर्भूत संस्कृति विलबंना द्वारा समाजमा उत्पन्न असंतुलन र अव्यवस्थाका निराकरण हेतु आधिभौतिक संस्कृतिमा प्रयत्नपूर्वक सुधार आवश्यक हुन जान्छ। विश्लेषण, परीक्षण एवं मूल्यांकन द्वारा सभ्यता र संस्कृतिको नियमन मानवका भौतिक र आध्यात्मिक अभ्युत्थानका अनुपम सहयोग प्रदान गर्दछ। संस्कृति यद्यपि कुनै देश या कालविशेषको उपज हुँदैन, यो एक शाश्वत प्रक्रिया छ, तथापि कुनै क्षेत्रविशेषमा कुनै कालमा यसको जुन स्वरूप प्रकट हुन्छ उसलाई एक विशिष्ट नामबाट अभिहित गरिन्छ। यो अभिधा काल, दर्शन, क्षेत्र, समुदाय अथवा सत्ताबाट संबद्ध हुन्छ। मध्ययुगीन संस्कृति, भौतिक संस्कृति, पाश्चात्य संस्कृति, हिंदू संस्कृति तथा मुगल संस्कृति आदिको संज्ञाहरू यसै आधारमा प्रदान गरिएको छन्। विशिष्ट अभिधान संस्कृतिका विशिष्ट स्वरूपबोध सहित यस तथ्यलाई उद्भासित गर्दछ कि संस्कृतिलाई विशेषण प्रदान गर्ने कारक द्वारा संस्कृतिको सहज स्वरूप अनिवार्यत: प्रभावित भएको छ। == सन्दर्भ == <references/> '''संस्कृति''' [http://indiaculture.nic.in/hindi/sanskriti.htm] सांस्कृतिक विचारहरू र अभिव्यक्तिहरूको प्रतिनिधि अर्द्धवार्षिक पत्रिका, संस्कृति मन्त्रालय, भारत सरकार द्वारा प्रकाशित == यो पनि हेर्नुहोस् == * [[भारतीय संस्कृति]] * [[सभ्यता]] == बाह्य कडीहरू == * [http://ccrtindia.gov.in/hindi/importantwebsites.php संस्कृति स्रोत एवं प्रशिक्षण केन्द्र] {{Commonscat|Culture}} [[श्रेणी:संस्कृति| ]] [[श्रेणी:हिन्दीबाट अनुवादित]] [[diq:Portal:Zagon]] 6w8zbd3u09e7gdl5d6cvlvpj4wmd7ny 10 3333 1074453 483272 2022-08-24T19:05:34Z बडा काजी 52836 +[[ढाँचा:Nutshell]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ढाँचा:Nutshell]] etan3q9yarv0t68dtf5b2gzgnl6i34v 0 3380 1074464 1071784 2022-08-25T00:15:23Z Bishaldev100 28807 /* वैदेशिक सम्बन्ध */ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |name = जननेता विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला |image = BP Koirala.jpg |office = [[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|२२ औँ प्रधानमन्त्री (नेपाल)]] |monarch = [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]] |term_start = २०१६ जेष्ठ १३ <br><ref>[http://rajpatra.dop.gov.np/welcome/book/?ref=5467 २०१६ जेष्ठ १३ नेपाल राजपत्र]</ref> २७ मे १९५९ |term_end = २०१७ साल पुस १<br>१५ डिसेम्बर १९६० |predecessor = [[सुवर्ण शमशेर राणा]] |successor = [[तुल्सी गिरी|तुलसी गिरी]] |birth_date = {{birth date|1914|9|8|df=y}} |birth_place = [[वाराणसी]], [[ब्रिटिस शासन|ब्रिटिस राज]]<br><small>(हाल [[भारत]])</small> |death_date = {{death date and age|1982|7|21|1914|9|8|df=y}} |death_place = [[काठमाडौँ]], [[नेपाल]] |party = [[नेपाली कांग्रेस]] |spouse = [[सुशीला कोइराला]] |alma_mater = [[काशी हिन्दू विश्‍वविद्यालय|बनारस हिन्दू विश्वविद्यालय]]<br>[[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] |signature=Signature of BP Koirala.png }} '''विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला''' (१९७१ भाद्र २४ - २०३९ साउन ६) [[नेपाल]]का प्रथम जन निर्वाचित [[प्रधानमन्त्री]] तथा [[नेपाली]] र [[हिन्दी भाषा]]का साहित्यकार थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=प्रा.डा. खगेन्द्रप्रसाद लुइटेल|शीर्षक=विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको कथाकारिता|युआरएल=https://www.brtnepal.com/2020/09/09/121343.html|कार्य=|प्रकाशक=ब्रिट नेपाल|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> उनले आफ्नो जीवनको लामो समयसम्म [[नेपाली कांग्रेस]]को नेतृत्व, सन् १९५९ देखि १९६० सम्म [[नेपालको प्रधानमन्त्री]], र नेपालमा प्रजातन्त्र स्थापाना गर्नको लागि राजनीतिक नेतृत्व प्रदान गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक= पिताम्बर भण्डारी|शीर्षक=गणतन्त्रमा बिपी बिम्ब|युआरएल=https://www.setopati.com/opinion/216371|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> नेपाली भाषा साहित्यमामा उनले मनोवैज्ञानिक कथाहरूको नयाँ प्रयोग गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=साहित्यका ‘अराजक’ बिपी|युआरएल=https://www.aayomail.com/2020/09/4645/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> कोइरालाको बाबुको नाम [[कृष्णप्रसाद कोइराला]] हो। == परिवार == कोइराला परिवार नेपालको प्रजातान्त्रिक तथा गणतान्त्रिक व्यवस्थाको समयको चर्चित राजनीतिक परिवार हो। यस परिवारका प्राय सबै सदस्यहरू नेपाली [[नेपाली काङ्ग्रेस|काङ्ग्रेस पार्टी]]सँग आबद्ध छन्। विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला [[कृष्णप्रसाद कोइराला]]का माहिला सन्तान हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=को हुन् विपी कोइराला ? (स्मृति दिवस विशेष)|युआरएल=https://www.thenepaltop.com/news/25984|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपालटप|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> उनको विवाह [[सुशीला कोइराला]]सँग भएको थियो। उनीहरूका प्रकाश, हर्ष र [[शशांक कोइराला|शशांक]] गरि ३ छोरा छन् भने चेतना कोइराला उनकी छोरी हुन्। ==सुरुवाती जीवन== विश्वेश्वरप्रसाद राजनीतिक जीवन त्यतिखेर [[भारत]]मा चलिरहेको [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम|भारतको स्वतन्त्रता आन्दोलन]]बाट भएको थियो। आन्दोलनमा लागेकै कारण विश्वेश्वरप्रसाद र उनका दाइ [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई वि.सं १९८६ मा तीन महिनासम्म बेलायती सरकारले कैद गरेको थियो। यसपछि नै उनको राजनीतिक जीवनको सुरुवात भएको थियो। वि.सं १९८८ मा उनले आफ्नो उच्च माध्यमिक शिक्षा बनारसमा पूरा गरेका थिए। त्यसपछि [[काशी हिन्दू विश्‍वविद्यालय|बनारस हिन्दू विश्वबिद्यालय]]बाट [[राजनीति]] तथा [[अर्थशास्त्र]] विषयमा स्नातक तथा [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट कानूनमा [[स्नातकोत्तर]] पूरा गरेका थिए। अध्ययन पूरा गरे पछि [[दार्जिलिङ|दार्जीलिङ]]मा बसेर धेरै समयसम्म कानून व्यवसाय काम गरेका थिए। विद्यार्थी हुँदापनि उनी राजनीतिमा नजिक रहेका थिए। [[दोस्रो विश्व युद्ध|दोस्रो विश्वयुद्ध]]को समयमा उनलाई बेलायती सरकारले जबरजस्ती सैनिकमा भर्ना गरिएको थियो। त्यहाँबाट छुटेपछि उनले वि.सं २००३ मा [[नेपाली काङ्ग्रेस|नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस]]को स्थापना गरेका थिए जुन पछि गएर [[नेपाली कांग्रेस]] बन्न पुगेको थियो। ===नेपालमा सुरुवाती राजनीतिक नेतृत्व=== वि.सं २००३ मा [[विराटनगर मजदुर आन्दोलन]]को नेतृत्व गरेको अभियोगमा उनलाई नेपाल सरकारले एक वर्ष कैद गरेको थियो। २००७ सालमा उनले नेपालमा [[राणा शासन]]को अन्त्यको लागि सैनिक सङ्घर्ष सुरु गरेका थिए। सोही वर्ष राणा शासनको अन्त्य भयो र नेपालमा [[सात सालको क्रान्ति|बहुदलीय प्रजातन्त्र]]को स्थापना भएको थियो। त्यस पछि [[मोहन शमशेर जङ्गबहादुर राणा|मोहन शमशेर जबरा]]को नेतृत्वमा नयाँ सरकार बन्यो र कोइराला त्यस सरकारको [[गृहमन्त्री (नेपाल)|गृहमन्त्री]] बनेका थिए ==सात सालको क्रान्ति== {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति|दिल्ली सम्झौता}} [[सात सालको क्रान्ति]]मा विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको महत्त्वपूर्ण योगदान रहेको थियो जसलाई नेपालको प्रजातन्त्रिक आन्दोलन पनि भन्ने भनिन्छ। तात्कालिक समयमा देशमा रहेको जहानीयाँ वा एकतन्त्रीय राणा शासन विरूद्ध सुरू भएको जनताको क्रान्ति २००७ फागुन ७ गते नेपालमा राणा शासनको अन्त्य गरी प्रजातन्त्रको स्थापनामा आएर रोकिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=सात सालको क्रान्ति क्रान्तिहरूकै जननी हो|युआरएल=https://archive.himalkhabar.com/95221|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हिमाल खबर पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> यस क्रान्तिमा नेपालको पहिलो राजनीतिक दल [[नेपाल प्रजा परिषद्]] र [[नेपाली कांग्रेस]] लगायतका पार्टी भाग लिएका थिए। सात सालको क्रान्ति सफल भएसँगै [[राणा शासन]]को अन्त्य भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=समयसमयका परिवर्तनको ढोका बनेको फागुन ७ गते|युआरएल=https://www.kharibot.com/news-details/10288/kharibot|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=खरिबोट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> ==राजनीतिक वृत्ति== [[File:Bp koirala delhi 1951.jpg|thumb|२०१५ मा दिल्ली जाँदै तात्कालिक गृहमन्त्री कोइराला]] भारतमा कैद रहेका कोइराला [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम|भारतीय स्वतन्त्रता आन्दोलन]] पछि रिहा भएका थिए। भारतको परिवर्तन देखेर उनले नेपालमा पनि परिवर्तन ल्याउने प्रयास गर्ने तयारी गरेका थिए। वि.सं २००३ सालमा, उनले भारतबाट समाजवादी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको स्थापना गरेका थिए। २००६ सालमा, नेपाली कांग्रेस पार्टी बनेको थियो। २००३ फागुन २६ मा कोइरालाका भाइ [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई बिराटनगर जुट मिल हड्तालमा उत्रिन सहयोग गर्नका लागि उनी नेपालगञ्ज पुगेका थिए। [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] र राष्ट्रिय कांग्रेसका अन्य चार नेतासहित उनलाई पक्राउ गरी २१ दिन थुनामा राखिएको थियो। उनलाई पछि रिहा गरिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=को हुन् विपी कोइराला ? (स्मृति दिवस विशेष)|युआरएल=https://www.thenepaltop.com/news/25984|कार्य=|प्रकाशक=द नेपालटप|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२८ जुलाई २०२२}}</ref> पछि उनी फर्केर भारत गएका थिए। राणा शासन विरुद्ध सङ्घर्ष गर्नका लागि उनले सबैलाई एकत्रित गरेका थिए। अन्ततः कोइरालाले साल सालको क्रान्तिको नेतृत्व गरेका थिए, जसले नेपालको १०४ वर्षीय राणा शासनलाई परास्त गरेको थियो। [[राणा - काङ्ग्रेस मन्त्रिमण्डल|राणा–कांग्रेस गठबन्धनको मन्त्रिमण्डल]] जसमा कोइरालाले गृहमन्त्रीका रुपमा ९महिना सेवा गरेका थिए। अन्तिम राणा प्रधानमन्त्रीलाई पछि बर्खास्त गरिएको थियो। त्यसपछि कोइरालाले नेपाली राजनीतिक संरचनाको विकास गर्नेतर्फ ध्यान दिएका थिए। राजा महेन्द्रले २०१५ मा स्वतन्त्र संसदीय निर्वाचन गर्न सक्षम बनाउने नयाँ संविधानको १ फागुन २०१५ घोषणा गरेका थिए। २०१५ मा भएको [[आम निर्वाचन २०१५|पहिलो आम निर्वाचन]]मा उनको दल [[नेपाली कांग्रेस]] विजयी भएपछि उनले आफ्नो नेतृत्वमा नयाँ सरकार गठन गरेका थिए। उनको सरकार १८ महिना मात्र सरकारमा रहेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीलाई सम्झँंदा कांग्रेसको दायित्व|युआरएल=https://www.bikastimes.com/2021/07/73821/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=विकास टाइम्स|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> [[नेपाली काङ्ग्रेस]] कुल १०९ मध्ये ७४ सिट प्राप्त गरेको थियो<ref name="one">{{वेब स्रोत |date=२०१७-१२-०१ |शीर्षक=केवल एक पार्टी प्रमुखले जितेका थिए पहिलो आमनिर्वाचन |युआरएल=https://deshsanchar.com/2017/12/01/358/ |पहुँचमिति=२०२०-०६-१७ |वेबसाइट=देशसञ्चार |भाषा=नेपाली}}</ref><ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो थियो २०१५ सालमा आमचुनावको रौनक|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/69490|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२६ मे २०२१}}</ref> भने कोइराला नेपालको २२औँ प्रधानमन्त्री बनेका थिए। ===वैदेशिक सम्बन्ध=== [[File:Bishweshwar Prasad Koirala - David Ben Gurion 1960.jpg|thumb|250px|[[इजरायल]] भ्रमणको क्रममा विश्वरप्रसाद कोइराला र [[डेभिड बेन-गुरियन|डेभिड बेन गुरियन]]]] प्रधानमन्त्री कालमा उनले संयुक्त राष्ट्रसङ्घ, भारत तथा चीनको मैतृपूर्ण भ्रमण गरेका थिए। प्रधानमन्त्री [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बीपी कोइराला]]ले २०१६ फागुन २८ देखि चैत ११ सम्म चीनको भ्रमण गरेका थिए। त्यसबेला उनले [[जनवादी गणतन्त्र चीनका प्रधानमन्त्री|चिनियाँ प्रधानमन्त्री]] [[चाउ एन लाई]]लाई नेपाल भ्रमणको निम्तो दिएर नेपाल आएका थिए। त्यस लगत्तै २०१७ वैशाख १४ देखि १७ सम्म [[चाउ एन लाई]]ले दोस्रो पटक नेपालको भ्रमण गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=आज ३९ औं विपी कोइराला स्मृति दिवस, मेलमिलापको नीति आज उत्तिकै सान्दर्भिक|युआरएल=https://www.nayapage.com/archives/328464|कार्य=|प्रकाशक=नयाँ पेज|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२८ जुलाई २०२२}}</ref> उनले त्यसबेला नेपाली संसद्‌का दुवै सदनको संयुक्त बैठकलाई सम्बोधन पनि गरेका थिए। त्यसै क्रममा २०१६ वैशाख १६ मा [[चीन-नेपाल शान्ति तथा मैत्री सन्धि|नेपाल र चीनबीच शान्ति तथा मैत्री सन्धि]]मा हस्ताक्षर भएको थियो। उक्त सन्धिमा नेपालका तर्फबाट बीपी कोइराला र चीनका तर्फबाट [[चाउ एन लाइ|चाउ एनलाई]]ले हस्ताक्षर गरेका थिए। <ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/nepali/news-49612844|title=दौत्य सम्बन्धको छ दशकमा चीनबाट नेपालमा भएका उच्चस्तरीय भ्रमणहरू|website=[[बीबीसी नेपाली]]|access-date=७ सेप्टेम्बर २०१९}}</ref> === भूमिसुधार === प्रधानमन्त्रीत्वकालमा उनले बिर्ता उन्मूलन गरी ‘जग्गा जोत्नेको हुनुपर्छ’ भन्ने भूमिसुधार कार्यक्रम लागू गराएका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपी केेमा चुके, केेमा चुकेनन्?|युआरएल=https://www.setopati.com/blog/14620/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> === सरकार विघटन र कैद === वि.सं. २०१७ साल पुस १ मा, [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]ले आफ्नो विशेष अधिकार प्रयोग गरेर नेपालको तत्कालिन संविधान, सरकार तथा कोइराला नेतृत्वको सरकार भङ्ग गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=२०१७ साल पुस १ : कुहिरो लागेको त्यो दिन राजा महेन्द्रले कसरी गरेका थिए 'कु'?|युआरएल=https://nepallive.com/story/192661|कार्य=|प्रकाशक=नेपाल लाइभ|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> त्यसपछि उनलाई कैद गरिएको थियो र कुनै मुद्दा बिना नै ८ वर्षसम्म कैदमा राखिएको थियो। वि.सं २०२४ मा उनलाई बनारस निर्वासनमा जान दिइएको थियो। वि.सं २०३२ मा उनी नेपाल फर्के तर तत्कालीन नेपाल सरकारले उनलाई देश द्रोहको अभियोगमा कैद गरेको थियो। अन्तर्राष्ट्रिय दबाबका कारण २०३४ मा उनका विरुद्ध लगाइएका सबै अभियोगहरू सरकारले फिर्ता लिएको थियो। २०३६ सालको आन्दोलन बेला उनलाई आफ्नै निवासमा नजर बन्द गरेर राखिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बीपीलाई स्मरण गर्दा ……|युआरएल=https://www.himalpost.com/bpkoirala/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हिमाल पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> ==साहित्यिक योगदान== [[File:Bishweshwar Prasad Koirala.png|thumb|विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको स्केचचित्र]] प्रसिद्ध राजनितिज्ञ, प्रजातान्त्रिक समाजवादका चिन्तक एवम् प्रयोक्ता विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला स्वतन्त्र रूपमा उत्कृष्ट साहित्य सिर्जना गरेर नेपाली वाङमयमा नयाँ चिन्तन, नयाँ आयाम, नयाँ परम्परा र शैली दिएर सदाका निम्ति अमर बनेका छन्। कोइराला नेपाली आख्यानमा मनोविश्लेषण भित्र्याउन पहिलो आख्यानकार समेत हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=वीपी कोइराला : नेपाली आख्यानमा मनोविश्लेषण भित्र्याउने पहिलो आख्यानकार|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/253085/2022/7/22/bp-koirala-|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२८ जुलाई २०२२}}</ref> ===उपन्यास=== *'''''[[तीन घुम्ती (उपन्यास)|तीन घुम्ती]]''''': यसमा नारीका तीन रुप प्रेमिका, पत्नि र आमा को चित्रण गरिएको छ। एउटी नारीको तीनवटा छुट्टा छट्टै निर्णय बाबु आमाको इच्छा विपरित प्रेम विवाह, पतिको अनुपस्थितिमा परपुरुषसग यौनत्रिप्ति र सन्तान प्राप्ति, पतिबाट अस्वीक्रित भएपछि छोरी लिएर एक्लै बस्ने निर्णय मा आधारित उपन्यास हो। यी तिनवटै निर्णयमा आफ्नो अस्तित्व जोगाउन एउटी नारीले गरेको सङ्घर्षको कथा हो तीन घुम्ती। *'''''[[सुम्निमा]]''''': यो दुई भिन्न संस्कृतिको समन्वय,सम्मिस्रण गाथा हो। आर्य संस्कृतिमा आबद्ध सोमदत्त र पुलोमा पुत्रप्राप्तिका निम्ति शाष्त्रसम्मत अनुष्ठान अनुसार यौनसम्पर्क राख्छन्। तर प्रेमबिनाको जर्बजस्ती यौनमिलनले मात्र गर्भ नरहने बरु मानसकुण्ठा र विकृतिको विकास हुने तथ्य यसमा प्रस्ट पारिएको छ। पूजापाठ एवं आध्यात्मिक आचरणको परिपालन गर्ने आडम्बरद्वारा भौतिकतालाई विर्सन खोजियो भने सुख शान्ति मिल्दैन। स्वच्छन्द विचरण गर्ने किराँत पुत्री सुम्निमा सँधै खुशी देखिन्छे, आनन्दमा रमाउँछे। प्रेमले मानिसलाई शारिरीक रूपले टाढा भए तापनि मानसिक रूपले नजिकअनुभुत गराउँछ भन्ने यो उपन्यासको सार हो। सुम्निमा किराँत धर्मावलम्बीहरू द्वारा विवादमा ल्याइएको उपन्यास हो। सुम्निमा तथा पारोहाङ्ग किराँत धर्मका देवताहरू भएकाले उनीहरूलाई उपन्यासको पात्रको रूपमा प्रस्तुत गरी अपमान गरेको किराँतहरूको आरोप छ। *''''[[नरेन्द्र दाइ|नरेन्द्रदाइ]]'''': नरेन्द्रदाई एक मनोवैज्ञानिक उपन्यास हो । एउटा पुरुषका पत्नि र प्रेमिका दुई छुट्टा छुट्टै सम्बन्धका दुई स्त्रीहरु बीचको कथा हो। नायक नरेन्द्रलाई पत्नि गौरी र प्रेमिका मुनरियाले समान अधिकारसाथ सेवा गरेको र दुवैको आ आफ्ना ठाउँमा स्वतन्त्र अस्तित्व स्विकारिएको छ। पतिको प्रेम नपाए पनि पतिसेवामा अटल रहने आदर्श पत्नि र सामाजिक ग्रार्हस्थ सम्बन्धमा नअटाएर पनि प्रेम र सद्भावले गर्दा प्रेममा लीन रहने प्रेमिका - दुई भिन्न चरित्रका नारीको जीवन्त गाथा छ नरेन्द्र दाई उपन्यासमा। *'''''[[मोदिआइन]]''''' : यो सानो आकारको तर महत्त्वपूर्ण उपन्यास हो। हजारौँ वर्षअघिको महाभारतीय युद्धकथा यसको विषयवस्तु हो । त्यस युद्धमा लाखौं विधवा नारीको प्रेतात्मा प्रतिनिधि नारीका रूपमा मोदिआइन प्रस्तुत उपन्यासकी प्रमुख पात्रलाई विचित्रता साथ संयोजन गरिएको छ। युद्धको परित्याग र शान्ति स्थापना यसको सन्देश हो। अर्जुनलाई प्रेरित गरेर त्यत्रो युद्ध गराए कृष्णले तर आखिर सबैले छोडेर जानुपर्‍यो। त्यत्रो नरसंहारक युद्धको उपलब्धी के त ? वि.पी. को चिन्तन विश्लेषण यस उपन्यासमा प्रस्ट छ – युद्धत्याग अनि शान्ति स्थापना। *'''''[[हिटलर र यहूदी (उपन्यास)|हिटलर र यहुदी]]''''' : जर्मन तानाशाह हिटलरले लाखौं निर्दोष यहुदीहरूलाई ग्याँस च्याम्बरमा थुनेर मारेको घटनाको आधारमा यो उपन्यास लेखिएको छ। कृष्ण र हिटलरलाई तुलनीय छटा देखाएर पूर्वीय मान्यतामै द्वन्द सृजना गरिएको छ र यो उपन्यासको नाम अनुसार ऐतिहासिक पृष्ठभूमिको झलकले भरिएको पनि छ। हिटलरले गरेको नरसंहार र युद्ध भयङ्करता देखाएर यसमा पनि शान्ति मूल आधार हो भन्ने कुरा प्रस्ट पारिएको छ। *'''''[[बाबु, आमा र छोरा]]''''' : यो प्रकाशनका दृष्टिले पनि अन्तिम उपन्यास हो। यसमा नाम अनुसार नै तीन पात्रहरूको सम्बन्धको चित्रण गरिएको छ। बडो विचित्र र नेपाली समाजमा नपच्ने खालको कथाश्रृङ्खला छ यसमा – आफ्नै छोराकी गर्भवती प्रेमिकासँग बाबुको दोश्रो बिहे भई बाबुकी पत्नीको स्थान लिनु। यस उपन्यासमा यी तीनवटै पात्रहरूको मानसद्वन्द र यौन मनोविश्लेषणको चित्रण गरिएको छ। प्रेमको त्रिकोणात्मकतासँगै यौनसमस्याको अप्रेसन गर्ने कार्य भएको छ यस उपन्यासमा। तर यस प्रकारको प्रस्तुति नेपाली समाजको त कुरै भएन, युरोपेली समाजमा पनि पाच्य हुन गाह्रो छ। ===कथा=== *''''[[दोषी चश्मा (कथा)|दोषी चश्मा]]''''<ref>भाषा/साहित्य, समीक्षा, शिवप्रसाद भट्टराई, गोरखापत्र</ref> *''''[[श्वेतभैरवी]]'''' ===जीवनी=== *''''[[आफ्नो कथा]]'''' *''''[[जेल जर्नल]]'''' ==विरासत== उनको स्मृतिमा निम्न संस्थाहरू स्थापना भएका छन्: १. वि.सं २०४८ मा [[वी.पी. कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान|बिपी कोइराला नेपाल स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान]], भारत र नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूले दुई देशबीचको समझदारी र मित्रतालाई निरन्तर पालनपोषण र थप प्रवर्द्धन गर्न राष्ट्रसेवक, सञ्चारकर्मी आदिलाई उपलब्ध गराएर सरकार–देखि सरकारी स्तरमा गरिने सामान्य सहयोग र अन्तरक्रियालाई परिपूर्ति गर्ने उद्देश्यका साथ स्थापना गरिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान|युआरएल=https://www.healthpostnepal.com/tag/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80-%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BE-%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A5%8D%E0%A4%AF-%E0%A4%B5/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हेल्थ पोस्ट नेपाल|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> २. वि.सं २०४८ मा, विपी कोइराला मेमोरियल प्लानेटेरियम तथा अब्जरभेटरी र विज्ञान सङ्ग्रहालय विकास समितिको स्थापना गरी नेपालमा खगोल र ब्रह्माण्ड विज्ञानको क्षेत्रमा अनुसन्धानात्मक गतिविधि सञ्चालन गरिएको थियो।<ref>{{cite web|url=http://moste.gov.np/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%81/Planetorium|title=B.P. Koirala Memorial Planetorium, Observatory and Science Museum Development Board|access-date=23 July 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150723231854/http://moste.gov.np/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%81/Planetorium|archive-date=23 July 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://sciencemuseum.gov.np/planetarium/|title=वी.पी. कोइराला मेमोरियल प्लानेटेरियम तथा अब्जरभेटरी र विज्ञान सङ्ग्रहालय विकास समिति}}</ref> ३. बी. पी. कोइराला स्मृति ट्रष्टको स्थापना वि.सं २०५७ मा स्वर्गीय बी. पी. कोइरालाको स्मृतिमा भएको थियो। नेपाल सरकारले रोयल्टी सङ्कलन गर्ने, प्रतिलिपि अधिकार दाबी गर्ने र बी. पी. कोइरालासम्बन्धी कानुनी अनुमति दिने यो एक मात्र कानूनी संस्था हो। यस ट्रस्टले नेपाल सरकारबाट आर्थिक सहयोग प्राप्त गर्ने गरेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपी कोइराला स्मृति ट्रस्ट|युआरएल=https://farakdhar.com/tag/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80-%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BE-%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%BF-%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F/|कार्य=फरकधार|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> ४. २०५१ पुष १४ मा, उनको स्मृतिमा [[वि.पी. कोइराला क्यान्सर अस्पताल|बिपी कोइराला मेमोरियल क्यान्सर अस्पताल]]को स्थापना चितवनको [[भरतपुर महानगरपालिका|भरतपुर]]मा गरिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपी कोइराला मेमोरियल क्यान्सर अस्पताल|युआरएल=http://bpkmch.org.np|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> साथै नेपालमा उनको निस्वार्थ योगदानको स्मरण गर्नका लागि नेपाल बाहिर पनि विभिन्न कार्यक्रमको आयोजना गर्ने गरिएको छ।<ref>{{cite web|url=http://himalayatv.com/news/2015/07/22/country-remembers-bp-koirala-for-his-contribution/:en|title=Country remembers BP Koirala for his contribution|access-date=23 July 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150724001750/http://himalayatv.com/news/2015/07/22/country-remembers-bp-koirala-for-his-contribution/:en|archive-date=24 July 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.spotlightnepal.com/News/Article/nepal-india-bp-koirala |title= B.P. Koirala remembered Indian ambassador Rae highlighted B.P. Koirala's contribution |work= SpotlightNepal.com }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.spotlightnepal.com/News/Article/B-P--Koirala%E2%80%99s-National-Reconciliation-Relevant-Fo |title=B.P. Koirala's National Reconciliation Relevant Forever |access-date=23 July 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150723222604/http://www.spotlightnepal.com/News/Article/B-P--Koirala%E2%80%99s-National-Reconciliation-Relevant-Fo |archive-date=23 July 2015 |url-status=dead }}</ref> == निधन == नेपालकका [[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|पहिलो जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री]] एवम् प्रसिद्ध साहित्यकार विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको निधन २०३९ साउन ६ गते भएको थियो। उनको अन्त्येष्टिमा झन्डै ५० लाख मानिसहरू उपस्थित भएका थिए। ==यो पनि हेर्नुहोस्== [[नेपालको पहिलो प्रतिनिधिसभा (२०१५) का सदस्यहरू]] * [[कोइराला परिवार]] == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} ==बाह्य कडीहरू== # [http://www.majheri.com/taxonomy/term/794 विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाका रचनाहरू (मझेरी डट कममा)] {{बाकस-सुरू}} {{पदक्रम| पहिले=[[सुवर्ण शमशेर राणा]]| पद=[[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|नेपालको प्रधानमन्त्री]]| अवधि=२०१६ जेठ १३ &ndash; २०१७ पुष १२| पछि= [[तुलसी गिरी]] }} {{पदक्रम| पहिले=[[मातृकाप्रसाद कोइराला|मातृका प्रसाद कोइराला]]| पद=[[नेपाली कांग्रेस]]को सभापति| अवधि=??| पछि=[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]| }} {{बाकस-अन्त्य}} {{नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू}} {{विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाका कृतिहरू}} {{नेपाली भाषाका साहित्यकारहरू}} {{DEFAULTSORT:कोइराला, विश्वेश्वर प्रसाद}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:नेपाली साहित्यकारहरू]] [[श्रेणी:नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू]] [[श्रेणी:मृत नेपालीहरू]] [[श्रेणी:नेपाल भाषाका साहित्यकारहरू]] [[श्रेणी:कोइराला परिवार]] [[श्रेणी:नेपालका गृहमन्त्रीहरू]] [[श्रेणी:नेपालका परराष्ट्रमन्त्रीहरू]] lb5wrtxtusqrt7akfo75jcmnelm8qrn 1074467 1074464 2022-08-25T00:24:18Z Bishaldev100 28807 /* वैदेशिक सम्बन्ध */ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |name = जननेता विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला |image = BP Koirala.jpg |office = [[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|२२ औँ प्रधानमन्त्री (नेपाल)]] |monarch = [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]] |term_start = २०१६ जेष्ठ १३ <br><ref>[http://rajpatra.dop.gov.np/welcome/book/?ref=5467 २०१६ जेष्ठ १३ नेपाल राजपत्र]</ref> २७ मे १९५९ |term_end = २०१७ साल पुस १<br>१५ डिसेम्बर १९६० |predecessor = [[सुवर्ण शमशेर राणा]] |successor = [[तुल्सी गिरी|तुलसी गिरी]] |birth_date = {{birth date|1914|9|8|df=y}} |birth_place = [[वाराणसी]], [[ब्रिटिस शासन|ब्रिटिस राज]]<br><small>(हाल [[भारत]])</small> |death_date = {{death date and age|1982|7|21|1914|9|8|df=y}} |death_place = [[काठमाडौँ]], [[नेपाल]] |party = [[नेपाली कांग्रेस]] |spouse = [[सुशीला कोइराला]] |alma_mater = [[काशी हिन्दू विश्‍वविद्यालय|बनारस हिन्दू विश्वविद्यालय]]<br>[[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] |signature=Signature of BP Koirala.png }} '''विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला''' (१९७१ भाद्र २४ - २०३९ साउन ६) [[नेपाल]]का प्रथम जन निर्वाचित [[प्रधानमन्त्री]] तथा [[नेपाली]] र [[हिन्दी भाषा]]का साहित्यकार थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=प्रा.डा. खगेन्द्रप्रसाद लुइटेल|शीर्षक=विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको कथाकारिता|युआरएल=https://www.brtnepal.com/2020/09/09/121343.html|कार्य=|प्रकाशक=ब्रिट नेपाल|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> उनले आफ्नो जीवनको लामो समयसम्म [[नेपाली कांग्रेस]]को नेतृत्व, सन् १९५९ देखि १९६० सम्म [[नेपालको प्रधानमन्त्री]], र नेपालमा प्रजातन्त्र स्थापाना गर्नको लागि राजनीतिक नेतृत्व प्रदान गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक= पिताम्बर भण्डारी|शीर्षक=गणतन्त्रमा बिपी बिम्ब|युआरएल=https://www.setopati.com/opinion/216371|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> नेपाली भाषा साहित्यमामा उनले मनोवैज्ञानिक कथाहरूको नयाँ प्रयोग गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=साहित्यका ‘अराजक’ बिपी|युआरएल=https://www.aayomail.com/2020/09/4645/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> कोइरालाको बाबुको नाम [[कृष्णप्रसाद कोइराला]] हो। == परिवार == कोइराला परिवार नेपालको प्रजातान्त्रिक तथा गणतान्त्रिक व्यवस्थाको समयको चर्चित राजनीतिक परिवार हो। यस परिवारका प्राय सबै सदस्यहरू नेपाली [[नेपाली काङ्ग्रेस|काङ्ग्रेस पार्टी]]सँग आबद्ध छन्। विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला [[कृष्णप्रसाद कोइराला]]का माहिला सन्तान हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=को हुन् विपी कोइराला ? (स्मृति दिवस विशेष)|युआरएल=https://www.thenepaltop.com/news/25984|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपालटप|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> उनको विवाह [[सुशीला कोइराला]]सँग भएको थियो। उनीहरूका प्रकाश, हर्ष र [[शशांक कोइराला|शशांक]] गरि ३ छोरा छन् भने चेतना कोइराला उनकी छोरी हुन्। ==सुरुवाती जीवन== विश्वेश्वरप्रसाद राजनीतिक जीवन त्यतिखेर [[भारत]]मा चलिरहेको [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम|भारतको स्वतन्त्रता आन्दोलन]]बाट भएको थियो। आन्दोलनमा लागेकै कारण विश्वेश्वरप्रसाद र उनका दाइ [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई वि.सं १९८६ मा तीन महिनासम्म बेलायती सरकारले कैद गरेको थियो। यसपछि नै उनको राजनीतिक जीवनको सुरुवात भएको थियो। वि.सं १९८८ मा उनले आफ्नो उच्च माध्यमिक शिक्षा बनारसमा पूरा गरेका थिए। त्यसपछि [[काशी हिन्दू विश्‍वविद्यालय|बनारस हिन्दू विश्वबिद्यालय]]बाट [[राजनीति]] तथा [[अर्थशास्त्र]] विषयमा स्नातक तथा [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट कानूनमा [[स्नातकोत्तर]] पूरा गरेका थिए। अध्ययन पूरा गरे पछि [[दार्जिलिङ|दार्जीलिङ]]मा बसेर धेरै समयसम्म कानून व्यवसाय काम गरेका थिए। विद्यार्थी हुँदापनि उनी राजनीतिमा नजिक रहेका थिए। [[दोस्रो विश्व युद्ध|दोस्रो विश्वयुद्ध]]को समयमा उनलाई बेलायती सरकारले जबरजस्ती सैनिकमा भर्ना गरिएको थियो। त्यहाँबाट छुटेपछि उनले वि.सं २००३ मा [[नेपाली काङ्ग्रेस|नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस]]को स्थापना गरेका थिए जुन पछि गएर [[नेपाली कांग्रेस]] बन्न पुगेको थियो। ===नेपालमा सुरुवाती राजनीतिक नेतृत्व=== वि.सं २००३ मा [[विराटनगर मजदुर आन्दोलन]]को नेतृत्व गरेको अभियोगमा उनलाई नेपाल सरकारले एक वर्ष कैद गरेको थियो। २००७ सालमा उनले नेपालमा [[राणा शासन]]को अन्त्यको लागि सैनिक सङ्घर्ष सुरु गरेका थिए। सोही वर्ष राणा शासनको अन्त्य भयो र नेपालमा [[सात सालको क्रान्ति|बहुदलीय प्रजातन्त्र]]को स्थापना भएको थियो। त्यस पछि [[मोहन शमशेर जङ्गबहादुर राणा|मोहन शमशेर जबरा]]को नेतृत्वमा नयाँ सरकार बन्यो र कोइराला त्यस सरकारको [[गृहमन्त्री (नेपाल)|गृहमन्त्री]] बनेका थिए ==सात सालको क्रान्ति== {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति|दिल्ली सम्झौता}} [[सात सालको क्रान्ति]]मा विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको महत्त्वपूर्ण योगदान रहेको थियो जसलाई नेपालको प्रजातन्त्रिक आन्दोलन पनि भन्ने भनिन्छ। तात्कालिक समयमा देशमा रहेको जहानीयाँ वा एकतन्त्रीय राणा शासन विरूद्ध सुरू भएको जनताको क्रान्ति २००७ फागुन ७ गते नेपालमा राणा शासनको अन्त्य गरी प्रजातन्त्रको स्थापनामा आएर रोकिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=सात सालको क्रान्ति क्रान्तिहरूकै जननी हो|युआरएल=https://archive.himalkhabar.com/95221|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हिमाल खबर पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> यस क्रान्तिमा नेपालको पहिलो राजनीतिक दल [[नेपाल प्रजा परिषद्]] र [[नेपाली कांग्रेस]] लगायतका पार्टी भाग लिएका थिए। सात सालको क्रान्ति सफल भएसँगै [[राणा शासन]]को अन्त्य भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=समयसमयका परिवर्तनको ढोका बनेको फागुन ७ गते|युआरएल=https://www.kharibot.com/news-details/10288/kharibot|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=खरिबोट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> ==राजनीतिक वृत्ति== [[File:Bp koirala delhi 1951.jpg|thumb|२०१५ मा दिल्ली जाँदै तात्कालिक गृहमन्त्री कोइराला]] भारतमा कैद रहेका कोइराला [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम|भारतीय स्वतन्त्रता आन्दोलन]] पछि रिहा भएका थिए। भारतको परिवर्तन देखेर उनले नेपालमा पनि परिवर्तन ल्याउने प्रयास गर्ने तयारी गरेका थिए। वि.सं २००३ सालमा, उनले भारतबाट समाजवादी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको स्थापना गरेका थिए। २००६ सालमा, नेपाली कांग्रेस पार्टी बनेको थियो। २००३ फागुन २६ मा कोइरालाका भाइ [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई बिराटनगर जुट मिल हड्तालमा उत्रिन सहयोग गर्नका लागि उनी नेपालगञ्ज पुगेका थिए। [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] र राष्ट्रिय कांग्रेसका अन्य चार नेतासहित उनलाई पक्राउ गरी २१ दिन थुनामा राखिएको थियो। उनलाई पछि रिहा गरिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=को हुन् विपी कोइराला ? (स्मृति दिवस विशेष)|युआरएल=https://www.thenepaltop.com/news/25984|कार्य=|प्रकाशक=द नेपालटप|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२८ जुलाई २०२२}}</ref> पछि उनी फर्केर भारत गएका थिए। राणा शासन विरुद्ध सङ्घर्ष गर्नका लागि उनले सबैलाई एकत्रित गरेका थिए। अन्ततः कोइरालाले साल सालको क्रान्तिको नेतृत्व गरेका थिए, जसले नेपालको १०४ वर्षीय राणा शासनलाई परास्त गरेको थियो। [[राणा - काङ्ग्रेस मन्त्रिमण्डल|राणा–कांग्रेस गठबन्धनको मन्त्रिमण्डल]] जसमा कोइरालाले गृहमन्त्रीका रुपमा ९महिना सेवा गरेका थिए। अन्तिम राणा प्रधानमन्त्रीलाई पछि बर्खास्त गरिएको थियो। त्यसपछि कोइरालाले नेपाली राजनीतिक संरचनाको विकास गर्नेतर्फ ध्यान दिएका थिए। राजा महेन्द्रले २०१५ मा स्वतन्त्र संसदीय निर्वाचन गर्न सक्षम बनाउने नयाँ संविधानको १ फागुन २०१५ घोषणा गरेका थिए। २०१५ मा भएको [[आम निर्वाचन २०१५|पहिलो आम निर्वाचन]]मा उनको दल [[नेपाली कांग्रेस]] विजयी भएपछि उनले आफ्नो नेतृत्वमा नयाँ सरकार गठन गरेका थिए। उनको सरकार १८ महिना मात्र सरकारमा रहेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीलाई सम्झँंदा कांग्रेसको दायित्व|युआरएल=https://www.bikastimes.com/2021/07/73821/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=विकास टाइम्स|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> [[नेपाली काङ्ग्रेस]] कुल १०९ मध्ये ७४ सिट प्राप्त गरेको थियो<ref name="one">{{वेब स्रोत |date=२०१७-१२-०१ |शीर्षक=केवल एक पार्टी प्रमुखले जितेका थिए पहिलो आमनिर्वाचन |युआरएल=https://deshsanchar.com/2017/12/01/358/ |पहुँचमिति=२०२०-०६-१७ |वेबसाइट=देशसञ्चार |भाषा=नेपाली}}</ref><ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो थियो २०१५ सालमा आमचुनावको रौनक|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/69490|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२६ मे २०२१}}</ref> भने कोइराला नेपालको २२औँ प्रधानमन्त्री बनेका थिए। ===वैदेशिक सम्बन्ध=== [[File:Bishweshwar Prasad Koirala - David Ben Gurion 1960.jpg|thumb|250px|[[इजरायल]] भ्रमणको क्रममा विश्वरप्रसाद कोइराला र इजरायली प्रधानमन्त्री [[डेभिड बेन-गुरियन|डेभिड बेन गुरियन]]]] प्रधानमन्त्री कालमा उनले संयुक्त राष्ट्रसङ्घ, भारत तथा चीनको मैतृपूर्ण भ्रमण गरेका थिए। प्रधानमन्त्री [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बीपी कोइराला]]ले २०१६ फागुन २८ देखि चैत ११ सम्म चीनको भ्रमण गरेका थिए। त्यसबेला उनले [[जनवादी गणतन्त्र चीनका प्रधानमन्त्री|चिनियाँ प्रधानमन्त्री]] [[चाउ एन लाई]]लाई नेपाल भ्रमणको निम्तो दिएर नेपाल आएका थिए। त्यस लगत्तै २०१७ वैशाख १४ देखि १७ सम्म [[चाउ एन लाई]]ले दोस्रो पटक नेपालको भ्रमण गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=आज ३९ औं विपी कोइराला स्मृति दिवस, मेलमिलापको नीति आज उत्तिकै सान्दर्भिक|युआरएल=https://www.nayapage.com/archives/328464|कार्य=|प्रकाशक=नयाँ पेज|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२८ जुलाई २०२२}}</ref> उनले त्यसबेला नेपाली संसद्‌का दुवै सदनको संयुक्त बैठकलाई सम्बोधन पनि गरेका थिए। त्यसै क्रममा २०१६ वैशाख १६ मा [[चीन-नेपाल शान्ति तथा मैत्री सन्धि|नेपाल र चीनबीच शान्ति तथा मैत्री सन्धि]]मा हस्ताक्षर भएको थियो। उक्त सन्धिमा नेपालका तर्फबाट बीपी कोइराला र चीनका तर्फबाट [[चाउ एन लाइ|चाउ एनलाई]]ले हस्ताक्षर गरेका थिए। <ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/nepali/news-49612844|title=दौत्य सम्बन्धको छ दशकमा चीनबाट नेपालमा भएका उच्चस्तरीय भ्रमणहरू|website=[[बीबीसी नेपाली]]|access-date=७ सेप्टेम्बर २०१९}}</ref> === भूमिसुधार === प्रधानमन्त्रीत्वकालमा उनले बिर्ता उन्मूलन गरी ‘जग्गा जोत्नेको हुनुपर्छ’ भन्ने भूमिसुधार कार्यक्रम लागू गराएका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपी केेमा चुके, केेमा चुकेनन्?|युआरएल=https://www.setopati.com/blog/14620/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> === सरकार विघटन र कैद === वि.सं. २०१७ साल पुस १ मा, [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]ले आफ्नो विशेष अधिकार प्रयोग गरेर नेपालको तत्कालिन संविधान, सरकार तथा कोइराला नेतृत्वको सरकार भङ्ग गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=२०१७ साल पुस १ : कुहिरो लागेको त्यो दिन राजा महेन्द्रले कसरी गरेका थिए 'कु'?|युआरएल=https://nepallive.com/story/192661|कार्य=|प्रकाशक=नेपाल लाइभ|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> त्यसपछि उनलाई कैद गरिएको थियो र कुनै मुद्दा बिना नै ८ वर्षसम्म कैदमा राखिएको थियो। वि.सं २०२४ मा उनलाई बनारस निर्वासनमा जान दिइएको थियो। वि.सं २०३२ मा उनी नेपाल फर्के तर तत्कालीन नेपाल सरकारले उनलाई देश द्रोहको अभियोगमा कैद गरेको थियो। अन्तर्राष्ट्रिय दबाबका कारण २०३४ मा उनका विरुद्ध लगाइएका सबै अभियोगहरू सरकारले फिर्ता लिएको थियो। २०३६ सालको आन्दोलन बेला उनलाई आफ्नै निवासमा नजर बन्द गरेर राखिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बीपीलाई स्मरण गर्दा ……|युआरएल=https://www.himalpost.com/bpkoirala/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हिमाल पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> ==साहित्यिक योगदान== [[File:Bishweshwar Prasad Koirala.png|thumb|विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको स्केचचित्र]] प्रसिद्ध राजनितिज्ञ, प्रजातान्त्रिक समाजवादका चिन्तक एवम् प्रयोक्ता विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला स्वतन्त्र रूपमा उत्कृष्ट साहित्य सिर्जना गरेर नेपाली वाङमयमा नयाँ चिन्तन, नयाँ आयाम, नयाँ परम्परा र शैली दिएर सदाका निम्ति अमर बनेका छन्। कोइराला नेपाली आख्यानमा मनोविश्लेषण भित्र्याउन पहिलो आख्यानकार समेत हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=वीपी कोइराला : नेपाली आख्यानमा मनोविश्लेषण भित्र्याउने पहिलो आख्यानकार|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/253085/2022/7/22/bp-koirala-|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२८ जुलाई २०२२}}</ref> ===उपन्यास=== *'''''[[तीन घुम्ती (उपन्यास)|तीन घुम्ती]]''''': यसमा नारीका तीन रुप प्रेमिका, पत्नि र आमा को चित्रण गरिएको छ। एउटी नारीको तीनवटा छुट्टा छट्टै निर्णय बाबु आमाको इच्छा विपरित प्रेम विवाह, पतिको अनुपस्थितिमा परपुरुषसग यौनत्रिप्ति र सन्तान प्राप्ति, पतिबाट अस्वीक्रित भएपछि छोरी लिएर एक्लै बस्ने निर्णय मा आधारित उपन्यास हो। यी तिनवटै निर्णयमा आफ्नो अस्तित्व जोगाउन एउटी नारीले गरेको सङ्घर्षको कथा हो तीन घुम्ती। *'''''[[सुम्निमा]]''''': यो दुई भिन्न संस्कृतिको समन्वय,सम्मिस्रण गाथा हो। आर्य संस्कृतिमा आबद्ध सोमदत्त र पुलोमा पुत्रप्राप्तिका निम्ति शाष्त्रसम्मत अनुष्ठान अनुसार यौनसम्पर्क राख्छन्। तर प्रेमबिनाको जर्बजस्ती यौनमिलनले मात्र गर्भ नरहने बरु मानसकुण्ठा र विकृतिको विकास हुने तथ्य यसमा प्रस्ट पारिएको छ। पूजापाठ एवं आध्यात्मिक आचरणको परिपालन गर्ने आडम्बरद्वारा भौतिकतालाई विर्सन खोजियो भने सुख शान्ति मिल्दैन। स्वच्छन्द विचरण गर्ने किराँत पुत्री सुम्निमा सँधै खुशी देखिन्छे, आनन्दमा रमाउँछे। प्रेमले मानिसलाई शारिरीक रूपले टाढा भए तापनि मानसिक रूपले नजिकअनुभुत गराउँछ भन्ने यो उपन्यासको सार हो। सुम्निमा किराँत धर्मावलम्बीहरू द्वारा विवादमा ल्याइएको उपन्यास हो। सुम्निमा तथा पारोहाङ्ग किराँत धर्मका देवताहरू भएकाले उनीहरूलाई उपन्यासको पात्रको रूपमा प्रस्तुत गरी अपमान गरेको किराँतहरूको आरोप छ। *''''[[नरेन्द्र दाइ|नरेन्द्रदाइ]]'''': नरेन्द्रदाई एक मनोवैज्ञानिक उपन्यास हो । एउटा पुरुषका पत्नि र प्रेमिका दुई छुट्टा छुट्टै सम्बन्धका दुई स्त्रीहरु बीचको कथा हो। नायक नरेन्द्रलाई पत्नि गौरी र प्रेमिका मुनरियाले समान अधिकारसाथ सेवा गरेको र दुवैको आ आफ्ना ठाउँमा स्वतन्त्र अस्तित्व स्विकारिएको छ। पतिको प्रेम नपाए पनि पतिसेवामा अटल रहने आदर्श पत्नि र सामाजिक ग्रार्हस्थ सम्बन्धमा नअटाएर पनि प्रेम र सद्भावले गर्दा प्रेममा लीन रहने प्रेमिका - दुई भिन्न चरित्रका नारीको जीवन्त गाथा छ नरेन्द्र दाई उपन्यासमा। *'''''[[मोदिआइन]]''''' : यो सानो आकारको तर महत्त्वपूर्ण उपन्यास हो। हजारौँ वर्षअघिको महाभारतीय युद्धकथा यसको विषयवस्तु हो । त्यस युद्धमा लाखौं विधवा नारीको प्रेतात्मा प्रतिनिधि नारीका रूपमा मोदिआइन प्रस्तुत उपन्यासकी प्रमुख पात्रलाई विचित्रता साथ संयोजन गरिएको छ। युद्धको परित्याग र शान्ति स्थापना यसको सन्देश हो। अर्जुनलाई प्रेरित गरेर त्यत्रो युद्ध गराए कृष्णले तर आखिर सबैले छोडेर जानुपर्‍यो। त्यत्रो नरसंहारक युद्धको उपलब्धी के त ? वि.पी. को चिन्तन विश्लेषण यस उपन्यासमा प्रस्ट छ – युद्धत्याग अनि शान्ति स्थापना। *'''''[[हिटलर र यहूदी (उपन्यास)|हिटलर र यहुदी]]''''' : जर्मन तानाशाह हिटलरले लाखौं निर्दोष यहुदीहरूलाई ग्याँस च्याम्बरमा थुनेर मारेको घटनाको आधारमा यो उपन्यास लेखिएको छ। कृष्ण र हिटलरलाई तुलनीय छटा देखाएर पूर्वीय मान्यतामै द्वन्द सृजना गरिएको छ र यो उपन्यासको नाम अनुसार ऐतिहासिक पृष्ठभूमिको झलकले भरिएको पनि छ। हिटलरले गरेको नरसंहार र युद्ध भयङ्करता देखाएर यसमा पनि शान्ति मूल आधार हो भन्ने कुरा प्रस्ट पारिएको छ। *'''''[[बाबु, आमा र छोरा]]''''' : यो प्रकाशनका दृष्टिले पनि अन्तिम उपन्यास हो। यसमा नाम अनुसार नै तीन पात्रहरूको सम्बन्धको चित्रण गरिएको छ। बडो विचित्र र नेपाली समाजमा नपच्ने खालको कथाश्रृङ्खला छ यसमा – आफ्नै छोराकी गर्भवती प्रेमिकासँग बाबुको दोश्रो बिहे भई बाबुकी पत्नीको स्थान लिनु। यस उपन्यासमा यी तीनवटै पात्रहरूको मानसद्वन्द र यौन मनोविश्लेषणको चित्रण गरिएको छ। प्रेमको त्रिकोणात्मकतासँगै यौनसमस्याको अप्रेसन गर्ने कार्य भएको छ यस उपन्यासमा। तर यस प्रकारको प्रस्तुति नेपाली समाजको त कुरै भएन, युरोपेली समाजमा पनि पाच्य हुन गाह्रो छ। ===कथा=== *''''[[दोषी चश्मा (कथा)|दोषी चश्मा]]''''<ref>भाषा/साहित्य, समीक्षा, शिवप्रसाद भट्टराई, गोरखापत्र</ref> *''''[[श्वेतभैरवी]]'''' ===जीवनी=== *''''[[आफ्नो कथा]]'''' *''''[[जेल जर्नल]]'''' ==विरासत== उनको स्मृतिमा निम्न संस्थाहरू स्थापना भएका छन्: १. वि.सं २०४८ मा [[वी.पी. कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान|बिपी कोइराला नेपाल स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान]], भारत र नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूले दुई देशबीचको समझदारी र मित्रतालाई निरन्तर पालनपोषण र थप प्रवर्द्धन गर्न राष्ट्रसेवक, सञ्चारकर्मी आदिलाई उपलब्ध गराएर सरकार–देखि सरकारी स्तरमा गरिने सामान्य सहयोग र अन्तरक्रियालाई परिपूर्ति गर्ने उद्देश्यका साथ स्थापना गरिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान|युआरएल=https://www.healthpostnepal.com/tag/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80-%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BE-%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A5%8D%E0%A4%AF-%E0%A4%B5/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हेल्थ पोस्ट नेपाल|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> २. वि.सं २०४८ मा, विपी कोइराला मेमोरियल प्लानेटेरियम तथा अब्जरभेटरी र विज्ञान सङ्ग्रहालय विकास समितिको स्थापना गरी नेपालमा खगोल र ब्रह्माण्ड विज्ञानको क्षेत्रमा अनुसन्धानात्मक गतिविधि सञ्चालन गरिएको थियो।<ref>{{cite web|url=http://moste.gov.np/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%81/Planetorium|title=B.P. Koirala Memorial Planetorium, Observatory and Science Museum Development Board|access-date=23 July 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150723231854/http://moste.gov.np/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%81/Planetorium|archive-date=23 July 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://sciencemuseum.gov.np/planetarium/|title=वी.पी. कोइराला मेमोरियल प्लानेटेरियम तथा अब्जरभेटरी र विज्ञान सङ्ग्रहालय विकास समिति}}</ref> ३. बी. पी. कोइराला स्मृति ट्रष्टको स्थापना वि.सं २०५७ मा स्वर्गीय बी. पी. कोइरालाको स्मृतिमा भएको थियो। नेपाल सरकारले रोयल्टी सङ्कलन गर्ने, प्रतिलिपि अधिकार दाबी गर्ने र बी. पी. कोइरालासम्बन्धी कानुनी अनुमति दिने यो एक मात्र कानूनी संस्था हो। यस ट्रस्टले नेपाल सरकारबाट आर्थिक सहयोग प्राप्त गर्ने गरेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपी कोइराला स्मृति ट्रस्ट|युआरएल=https://farakdhar.com/tag/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80-%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BE-%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%BF-%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%9F/|कार्य=फरकधार|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> ४. २०५१ पुष १४ मा, उनको स्मृतिमा [[वि.पी. कोइराला क्यान्सर अस्पताल|बिपी कोइराला मेमोरियल क्यान्सर अस्पताल]]को स्थापना चितवनको [[भरतपुर महानगरपालिका|भरतपुर]]मा गरिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपी कोइराला मेमोरियल क्यान्सर अस्पताल|युआरएल=http://bpkmch.org.np|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=१४ मार्च २०२२}}</ref> साथै नेपालमा उनको निस्वार्थ योगदानको स्मरण गर्नका लागि नेपाल बाहिर पनि विभिन्न कार्यक्रमको आयोजना गर्ने गरिएको छ।<ref>{{cite web|url=http://himalayatv.com/news/2015/07/22/country-remembers-bp-koirala-for-his-contribution/:en|title=Country remembers BP Koirala for his contribution|access-date=23 July 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150724001750/http://himalayatv.com/news/2015/07/22/country-remembers-bp-koirala-for-his-contribution/:en|archive-date=24 July 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.spotlightnepal.com/News/Article/nepal-india-bp-koirala |title= B.P. Koirala remembered Indian ambassador Rae highlighted B.P. Koirala's contribution |work= SpotlightNepal.com }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.spotlightnepal.com/News/Article/B-P--Koirala%E2%80%99s-National-Reconciliation-Relevant-Fo |title=B.P. Koirala's National Reconciliation Relevant Forever |access-date=23 July 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150723222604/http://www.spotlightnepal.com/News/Article/B-P--Koirala%E2%80%99s-National-Reconciliation-Relevant-Fo |archive-date=23 July 2015 |url-status=dead }}</ref> == निधन == नेपालकका [[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|पहिलो जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री]] एवम् प्रसिद्ध साहित्यकार विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको निधन २०३९ साउन ६ गते भएको थियो। उनको अन्त्येष्टिमा झन्डै ५० लाख मानिसहरू उपस्थित भएका थिए। ==यो पनि हेर्नुहोस्== [[नेपालको पहिलो प्रतिनिधिसभा (२०१५) का सदस्यहरू]] * [[कोइराला परिवार]] == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} ==बाह्य कडीहरू== # [http://www.majheri.com/taxonomy/term/794 विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाका रचनाहरू (मझेरी डट कममा)] {{बाकस-सुरू}} {{पदक्रम| पहिले=[[सुवर्ण शमशेर राणा]]| पद=[[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|नेपालको प्रधानमन्त्री]]| अवधि=२०१६ जेठ १३ &ndash; २०१७ पुष १२| पछि= [[तुलसी गिरी]] }} {{पदक्रम| पहिले=[[मातृकाप्रसाद कोइराला|मातृका प्रसाद कोइराला]]| पद=[[नेपाली कांग्रेस]]को सभापति| अवधि=??| पछि=[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]| }} {{बाकस-अन्त्य}} {{नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू}} {{विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाका कृतिहरू}} {{नेपाली भाषाका साहित्यकारहरू}} {{DEFAULTSORT:कोइराला, विश्वेश्वर प्रसाद}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:नेपाली साहित्यकारहरू]] [[श्रेणी:नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू]] [[श्रेणी:मृत नेपालीहरू]] [[श्रेणी:नेपाल भाषाका साहित्यकारहरू]] [[श्रेणी:कोइराला परिवार]] [[श्रेणी:नेपालका गृहमन्त्रीहरू]] [[श्रेणी:नेपालका परराष्ट्रमन्त्रीहरू]] svbq2suwwwff1d8mhyiv3u92s8tg6j4 0 5068 1074371 1073140 2022-08-24T16:14:59Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|सरकारी स्वामित्वमा रहेको एक नेपाली टेलिभिजन}} {{Infobox television channel | name = नेपाल टेलिभिजन (एनटिभी) | logo = NTV_Nepal.png | headquarters = [[सिंहदरबार]],काठमाडौँ नेपाल | country = नेपाल | language = * [[नेपाली भाषा|नेपाली]] (प्राथमिक) * [[मैथिली भाषा|मैथिली]] (माध्यमिक) * [[नेपाल भाषा]] (क्षेत्रीय) * अङ्ग्रेजी (अन्तर्राष्ट्रिय) | picture_format = [[४:३]] ([[५७६आई]], [[मानक परिभाषित टेलिभिजन|एसडिटिभी]])<br /> [[१६:९]] ([[१०८०आई]], [[उच्च परिभाषित टेलिभिजन|एचडिटिभी]]) | network = प्रसारण [[टेलिभिजन]], उपग्रह, अप्टिकल र अनलाइन | owner = [[नेपाल सरकार]] | launch_date = २०४१ माघ १७ | terr_serv_1 = [[एनालग टेलिभिजन|एनालग]] | terr_chan_1 = भिएचएफ ब्यान्ड | online_serv_1 = नेपाल टेलिभिजन (एनटिभी राष्ट्रिय) | online_chan_1 = http://ntv.org.np/?page_id=1165 | online_serv_2 = Nepal Television (एनटिभी कोहलपुर) | online_chan_2 = http://ntv.org.np/?page_id=1167 | online_serv_3 = नेपाल टेलिभिजन (एनटिभी प्लस) | online_chan_3 = http://ntv.org.np/?page_id=1299 | online_serv_4 = नेपाल टेलिभिजन (एनटिभी न्युज) | online_chan_4 = http://ntv.org.np/?page_id=1308 | website = {{URL|http://www.ntv.org.np}} }} '''नेपाल टेलिभिजन''' [[नेपाल सरकार]]को पूर्ण स्वामित्वमा रहेको नेपालको सबैभन्दा ठूलो [[टेलिभिजन]] प्रसारण संस्था हो। वि.सं २०४१ मा, एक आयोजनाको रूपमा स्थापना भएको यस संस्थाले हाल ४ वटा च्यानलहरू स्थलीय तथा [[भू-उपग्रह]] मार्फत प्रसारण गर्दै आएको छ। नेपाल [[टेलिभिजन]]का च्यानलहरू नेपाल लगायत [[एसिया]] महादेशका धेरै देशहरूबाट हेर्न सकिन्छ। हाल यसले समाचार मूलक कार्यक्रम तथा मनोरञ्जनात्मक कार्यक्रमका साथै शैक्षिक, स्वास्थ्य तथा अन्य साँस्कृतिक कार्यक्रमहरू प्रसारण गर्ने गर्दछ।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाल टेलिभिजन सर्वाधिक लोकप्रिय|url=https://postkhabar.com/archives/3929|language=नेपाली |work=पोस्ट खबर|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> == इतिहास तथा विकासक्रम == [[File:Nepal Television Block 1.JPG|thumb|right|300px|नेपाल [[टेलिभिजन]]को प्रशासनिक भवन]] [[File:Nepal Television Block 2.JPG|thumb|right|300px|नेपाल [[टेलिभिजन]]को स्टुडियो भवन]][[शाह वंश|राजा वीरेन्द्र]]बाट २०३८ साल असार १० गते तत्कालीन [[राष्ट्रिय पञ्चायत]]को ३२औँ अधिवेशनलाई सम्बोधन गर्दा [[टेलिभिजन]] स्थापनाको संभाव्यता बारे श्री ५ को सरकारले अध्ययन गर्नेछ भनेका थिए। तत्कालिन श्री ५ को सरकारले यसतर्फ आफ्नो तत्परता देखाउन थाले बमोजिम वि.सं. २०४१ साल माघ १७ गते सञ्चार मन्त्रालय अन्तर्गत नेपाल [[टेलिभिजन]] परियोजनाको गठन गरिएको थियो। वि.सं २०४२ साल असार १८ गतेको [[गोरखापत्र]] दैनिकको एक समाचार अनुसार "आर्थिक वर्ष २०४२/४३ मा [[टेलिभिजन]]को सञ्चालन व्यवस्थित रूपले गर्न आवश्यक पर्ने दक्ष जनशक्तिका लागि विशेष व्यवस्था मिलाउन २०४२ साल भाद्र २१ गतेसम्म सञ्चालन हुने गरी २०४२ साल असार १७ गते देखि नेपाल [[टेलिभिजन]] परियोजना र वल्र्ड भ्यू इन्टरनेसनलको संयुक्त तत्त्वावधानमा विकासमूलक [[टेलिभिजन]] कार्यक्रम उत्पादन प्रशिक्षण सुरू भएको थियो। यसैबीच नेपाल टेलिभिजन परियोजनाबाट २०४२ साल साउन २९ गते परीक्षण प्रसारण कार्यक्रमको थालनी गरिएको थियो। त्यसबखत कार्यक्रमको प्रसारण समय बेलुकी ७ बजेदेखि ७.४० वा ७.४५ बजे सम्म सीमित थियो। सुरूमा यसले भिएचएफ र पछि युएचएफ ब्यान्डमा १०० वाटको प्रसारण सेटबाट कार्यक्रमहरू प्रसारण गर्ने गर्दथ्यो जुन [[काठमाडौँ|काठमाडौँ उपत्यका]] भित्र मात्र उपलब्ध थियो। त्यसै बेला नेपाल टेलिभिजन परियोजनाले गरेको एक सर्वेक्षण अनुसार काठमाडौँमा १ हजार २ सय ६६ वटा [[टेलिभिजन]] मात्र थिए। प्रसारण प्रारम्भ भए पछि [[त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल]] भन्सार कार्यलयले जनाए अनुसार प्रति महिना ३ सय [[टेलिभिजन]] सेट नेपाल भित्रिएका थिए। सुरूमा परियोजनाका रूपमा रहेको नेपाल टेलिभिजन २०४२ साल पुस १२ गते संस्थानमा परिणत भएको थियो। परीक्षण प्रसारण सुरू हुँदा उच्च आवृत्ति च्यानलबाट हुन्थ्यो भने २०४२ साल पुस १४ गते नियमित प्रसारण थाले पछि अति उच्च आवृत्ति च्यानलबाट हुन थालेको थियो। वि.सं २०४२ को [[सार्क शिखर सम्मेलनको सूची|सार्क सम्मेलन]] ताका यसले थुप्रै प्राविधिक प्रगतिहरू हासिल गरेको थियो। वि.सं. २०५८ असार देखि यसले प्रसारणको लागि [[भू-उपग्रह]] प्रयोग गर्न थालेको थियो ==यो पनि हेर्नुहोस्== *[[एपी वान एचडी]] ==स्रोत== {{सन्दर्भसूची}} {{टिभी च्यानलहरु}} {{नेपालका सञ्चार माध्यमहरू}} [[श्रेणी:नेपाल सरकार]] [[श्रेणी:नेपाली टेलिभिजन च्यानल]] [[श्रेणी:टेलिभिजन]] [[श्रेणी:नेपाली सञ्चारगृहहरू]] [[श्रेणी:नेपाली टेलिभिजन]] 2rpt1ez0n9xz6f1mgwo64ax2jpl5lpu 1074373 1074371 2022-08-24T16:22:09Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|सरकारी स्वामित्वमा रहेको एक नेपाली टेलिभिजन}} {{Infobox television channel | name = नेपाल टेलिभिजन (एनटिभी) | logo = NTV_Nepal.png | headquarters = [[सिंहदरबार]],काठमाडौँ नेपाल | country = नेपाल | language = * [[नेपाली भाषा|नेपाली]] (प्राथमिक) * [[मैथिली भाषा|मैथिली]] (माध्यमिक) * [[नेपाल भाषा]] (क्षेत्रीय) * अङ्ग्रेजी (अन्तर्राष्ट्रिय) | picture_format = [[४:३]] ([[५७६आई]], [[मानक परिभाषित टेलिभिजन|एसडिटिभी]])<br /> [[१६:९]] ([[१०८०आई]], [[उच्च परिभाषित टेलिभिजन|एचडिटिभी]]) | network = प्रसारण [[टेलिभिजन]], उपग्रह, अप्टिकल र अनलाइन | owner = [[नेपाल सरकार]] | launch_date = २०४१ माघ १७ | terr_serv_1 = [[एनालग टेलिभिजन|एनालग]] | terr_chan_1 = भिएचएफ ब्यान्ड | online_serv_1 = नेपाल टेलिभिजन (एनटिभी राष्ट्रिय) | online_chan_1 = http://ntv.org.np/?page_id=1165 | online_serv_2 = नेपाल टेलिभिजन (एनटिभी कोहलपुर) | online_chan_2 = http://ntv.org.np/?page_id=1167 | online_serv_3 = नेपाल टेलिभिजन (एनटिभी प्लस) | online_chan_3 = http://ntv.org.np/?page_id=1299 | online_serv_4 = नेपाल टेलिभिजन (एनटिभी न्युज) | online_chan_4 = http://ntv.org.np/?page_id=1308 | website = {{URL|http://www.ntv.org.np}} }} '''नेपाल टेलिभिजन''' [[नेपाल सरकार]]को पूर्ण स्वामित्वमा रहेको नेपालको सबैभन्दा ठूलो [[टेलिभिजन]] प्रसारण संस्था हो। वि.सं २०४१ मा, एक आयोजनाको रूपमा स्थापना भएको यस संस्थाले हाल ४ वटा च्यानलहरू स्थलीय तथा [[भू-उपग्रह]] मार्फत प्रसारण गर्दै आएको छ। नेपाल [[टेलिभिजन]]का च्यानलहरू नेपाल लगायत [[एसिया]] महादेशका धेरै देशहरूबाट हेर्न सकिन्छ। हाल यसले समाचार मूलक कार्यक्रम तथा मनोरञ्जनात्मक कार्यक्रमका साथै शैक्षिक, स्वास्थ्य तथा अन्य साँस्कृतिक कार्यक्रमहरू प्रसारण गर्ने गर्दछ।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाल टेलिभिजन सर्वाधिक लोकप्रिय|url=https://postkhabar.com/archives/3929|language=नेपाली |work=पोस्ट खबर|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> == इतिहास तथा विकासक्रम == [[File:Nepal Television Block 1.JPG|thumb|right|300px|नेपाल [[टेलिभिजन]]को प्रशासनिक भवन]] [[File:Nepal Television Block 2.JPG|thumb|right|300px|नेपाल [[टेलिभिजन]]को स्टुडियो भवन]][[शाह वंश|राजा वीरेन्द्र]]बाट २०३८ साल असार १० गते तत्कालीन [[राष्ट्रिय पञ्चायत]]को ३२औँ अधिवेशनलाई सम्बोधन गर्दा [[टेलिभिजन]] स्थापनाको संभाव्यता बारे श्री ५ को सरकारले अध्ययन गर्नेछ भनेका थिए। तत्कालिन श्री ५ को सरकारले यसतर्फ आफ्नो तत्परता देखाउन थाले बमोजिम वि.सं. २०४१ साल माघ १७ गते सञ्चार मन्त्रालय अन्तर्गत नेपाल [[टेलिभिजन]] परियोजनाको गठन गरिएको थियो। वि.सं २०४२ साल असार १८ गतेको [[गोरखापत्र]] दैनिकको एक समाचार अनुसार "आर्थिक वर्ष २०४२/४३ मा [[टेलिभिजन]]को सञ्चालन व्यवस्थित रूपले गर्न आवश्यक पर्ने दक्ष जनशक्तिका लागि विशेष व्यवस्था मिलाउन २०४२ साल भाद्र २१ गतेसम्म सञ्चालन हुने गरी २०४२ साल असार १७ गते देखि नेपाल [[टेलिभिजन]] परियोजना र वल्र्ड भ्यू इन्टरनेसनलको संयुक्त तत्त्वावधानमा विकासमूलक [[टेलिभिजन]] कार्यक्रम उत्पादन प्रशिक्षण सुरू भएको थियो। यसैबीच नेपाल टेलिभिजन परियोजनाबाट २०४२ साल साउन २९ गते परीक्षण प्रसारण कार्यक्रमको थालनी गरिएको थियो। त्यसबखत कार्यक्रमको प्रसारण समय बेलुकी ७ बजेदेखि ७.४० वा ७.४५ बजे सम्म सीमित थियो। सुरूमा यसले भिएचएफ र पछि युएचएफ ब्यान्डमा १०० वाटको प्रसारण सेटबाट कार्यक्रमहरू प्रसारण गर्ने गर्दथ्यो जुन [[काठमाडौँ|काठमाडौँ उपत्यका]] भित्र मात्र उपलब्ध थियो। त्यसै बेला नेपाल टेलिभिजन परियोजनाले गरेको एक सर्वेक्षण अनुसार काठमाडौँमा १ हजार २ सय ६६ वटा [[टेलिभिजन]] मात्र थिए। प्रसारण प्रारम्भ भए पछि [[त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल]] भन्सार कार्यलयले जनाए अनुसार प्रति महिना ३ सय [[टेलिभिजन]] सेट नेपाल भित्रिएका थिए। सुरूमा परियोजनाका रूपमा रहेको नेपाल टेलिभिजन २०४२ साल पुस १२ गते संस्थानमा परिणत भएको थियो। परीक्षण प्रसारण सुरू हुँदा उच्च आवृत्ति च्यानलबाट हुन्थ्यो भने २०४२ साल पुस १४ गते नियमित प्रसारण थाले पछि अति उच्च आवृत्ति च्यानलबाट हुन थालेको थियो। वि.सं २०४२ को [[सार्क शिखर सम्मेलनको सूची|सार्क सम्मेलन]] ताका यसले थुप्रै प्राविधिक प्रगतिहरू हासिल गरेको थियो। वि.सं. २०५८ असार देखि यसले प्रसारणको लागि [[भू-उपग्रह]] प्रयोग गर्न थालेको थियो ==यो पनि हेर्नुहोस्== *[[एपी वान एचडी]] ==स्रोत== {{सन्दर्भसूची}} {{टिभी च्यानलहरु}} {{नेपालका सञ्चार माध्यमहरू}} [[श्रेणी:नेपाल सरकार]] [[श्रेणी:नेपाली टेलिभिजन च्यानल]] [[श्रेणी:टेलिभिजन]] [[श्रेणी:नेपाली सञ्चारगृहहरू]] [[श्रेणी:नेपाली टेलिभिजन]] 0smzsdqr51hu8ncjbcnl8b1z3jnbn6y 0 6415 1074393 1065792 2022-08-24T17:42:01Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific_prefix = | name = यदुनाथ खनाल | native_name = | honorific_suffix = सरदार | image = | image_size = | image_upright = | smallimage = | alt = | caption = | order = | office = [[लोक सेवा आयोग (नेपाल)|लोकसेवा आयोग]]को अध्यक्ष | status = अध्यक्ष | term_start = २०३२ | term_end = २०३४<ref>[http://rajpatra.dop.gov.np/welcome/book/?ref=11921 नेपाल राजपत्र]</ref> | monarch = राजा बिरेन्द्र | primeminister = | predecessor = | successor = | prior_term = | order2 = | office2 = परराष्ट्र सचिव | term_start2 = २०२४ | term_end2 = २०२७ | alongside2 = | monarch2 = राजा महेन्द्र | primeminister2 = | deputy2 = | predecessor2 = | successor2 = | prior_term2 = | office3 = [[संयुक्त राज्य अमेरिकाको लागि नेपाली राजदुत|संयुक्त राज्य अमेरिकाको लागि नेपाली राजदुत]] | status = | term_start3 = २०३० | term_end3 = २०३२ | monarch3 = राजा बिरेन्द्र | primeminister = | predecessor3 = कुल शेखर शर्मा | successor3 = विश्वेश्वर प्रसाद रिमाल | president3 = [[रिचार्ड निक्सन]] | office4 = [[भारतको लागि नेपाली राजदुत]] | status4 = | term_start4 = २०१९ | term_end4 = २०२४ | monarch4 = राजा बिरेन्द्र | primeminister4 = | predecessor4 = नरप्रताप थापा | successor4 = झरेन्द्रनारायण सिंह | president4 = | office5 = [[चीनको लागि नेपाली राजदुत]] | status5 = | term_start5 = २०३५ | term_end5 = २०३९ | monarch5 = राजा बिरेन्द्र | primeminister5 = | predecessor5 = मेजर जनरल क्षेत्र बिक्रम राणा | successor5 = जनरल गुण शमशेर जबरा | president5 = | pronunciation = | birth_name = | birth_date = वि. सं. १९७० साउन २८ गते <!-- {{Birth date and age|YYYY|MM|DD}} --> | birth_place = [[तनहुँ जिल्ला|तनहुँ]]को मानुङ | death_date = २०६१ असोज १६ गते <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} --> | death_place = | death_cause = | resting_place = | citizenship = नेपाली | nationality = | spouse = कमला | relations = | children = | parents = <!-- overrides mother and father parameters --> | mother = तारादेवी खनाल | father = नरनाथ }} वि. सं. १९७० साउन २८ गते [[तनहुँ जिल्ला|तनहुँ]]को मानुङमा नरनाथ र माता तारादेवी खनालका सुपुत्रका रूपमा जन्मेका सरदार प्रो. '''यदुनाथ खनाल''' नेपालको शिक्षा, कूटनीति, प्रशासन र साहित्य क्षेत्रका विशिष्ट व्यक्ति मानिनुहुन्छ । उहाँलाई नेपालको पुनर्जागरणकालमा परराष्ट्र मामिला, प्रशासन र शिक्षाक्षेत्रमा धरोहरकै रूपमा लिइन्छ । खनाल विद्वान्, समालोचक, कूटनीतिज्ञ र प्रखर बुद्धिजीवी थिए । उनले पहिला संस्कृत, अनि कलकत्तामा विज्ञान र अङ्ग्रेजी साहित्य पढेर फर्की १९९९ देखि २०१२ सालसम्म [[त्रि-चन्द्र कलेज|त्रि–चन्द्र कलेज]]मा पढाए । २०१२ मा प्रधानमन्त्री [[टङ्कप्रसाद आचार्य|टंकप्रसाद आचार्य]]ले आफ्नो प्रमुख सचिवका साथै गृहसचिव बनाएर सिंहदरबार लगे पनि खनाल कर्मचारी होइन, स्वतन्त्र विद्वान्का रूपमा परिचित रहे । उनको कूटनीतिक क्षमतालाई [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बीपी कोइराला]], [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]] र [[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]ले मात्र होइन, [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]सम्मले प्रयोग गरे । नेपालमा दुईपटक परराष्ट्रसचिव र नेपालका लागि अत्यन्त महत्त्वपूर्ण देशहरू [[भारत]], [[चीन]] र [[संयुक्त राज्य अमेरिका|अमेरिका]]मा राजदूत हुने एक मात्र व्यक्ति खनाल नै भए ।<ref>[https://www.kantipurdaily.com/feature/2017/09/28/20170923110538.html कूटनीतिका मियो: डा. जयराज आचार्य]</ref> == वाल्यकाल == छ वर्षका खनालले घरमै अमरकोश, चण्डी पढ्नुभयो । ११ वर्षका खनाल हिंडेर काठमाडौँ आउनुभयो । उहाँको अध्ययनमा दाजु हरि खनालको विशेष सहयोग थियो । उहाँ १९९२ सालको [[प्रवेशिका परीक्षा#प्रवेशिका नतिजा|एसएलसी परीक्षामा बोर्ड प्रथम]] हुनुहुन्थ्यो । बनारस विश्वविद्यालयबाट [[संस्कृत]]मा मध्यमा, [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट बीएस्सी र अङ्ग्रेजीमा स्नातकोत्तर तह उत्तीर्ण सरदार खनाल २००० सालदेखि २०१३ सालसम्म त्रि-चन्द्र कलेजमा प्राध्यापन सेवापछि २०१३ साल माघ १३ देखि स्व. [[टङ्कप्रसाद आचार्य|टंकप्रसाद आचार्य]] प्रधानमन्त्री भएपछि प्रधानमन्त्रीको सचिवका रूपमा नियुक्त गर्नुभएको थियो । == वृति विकास == चिकित्सक बन्न चाहने खनाल विशेष कारणले गर्दा निजामति सेवामा पो लाग्नुभयो । गृह, परराष्ट्र, सूचना र यातायात मन्त्रालयको सचिव हुनुभयो । उहाँ प्रधानमन्त्रीको सचिवालयको प्रमुख निजी सचिव, पटक पटक [[राष्ट्रिय योजना आयोग (नेपाल)|राष्ट्रिय योजना आयोग]]का सदस्य तथा [[लोक सेवा आयोग (नेपाल)|लोकसेवा आयोग]]का अध्यक्ष समेत हुनुभयो । उहाँले २०१७ देखि २०१९ सालसम्म परराष्ट्र सचिव, २०१९ देखि २०२४ सम्म [[भारत]]का लागि राजदूत, २०२४ देखि २०२७ सम्म पुनः परराष्ट्र सचिव, २०३० देखि २०३२ सम्म [[संयुक्त राज्य अमेरिका|अमेरिका]]का लागि राजदूत, २०३२ देखि २०३५ सम्म [[लोक सेवा आयोग (नेपाल)|लोकसेवा आयोग]]को अध्यक्ष र २०३५ देखि २०३९ सम्म [[चीन]]का लागि राजदूतको हैसियतमा काम गर्नुभएको थियो । उहाँ २०१७ सालमा तत्कालीन प्रधानमन्त्री [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]]को नेतृत्वमा राष्ट्रसंघको महासभामा भाग लिन जानुभएको थियो भने २०४८ सालदेखि तत्कालीन प्रधानमन्त्री [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]]को परराष्ट्र मामिलासम्बन्धी सल्लाहकार समेत हुनुहुन्थ्यो। प्रजातन्त्र आगमन पछिका प्रधानमन्त्रीद्वय [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]]का परराष्ट्र मामिला सल्लाहकार रहेका खनालले त्यसपछि भने अवकाश जीवन बिताउँदै आउनुभयो । आधुनिक नेपालको परराष्ट्रनैतिको व्याख्या गर्ने महफ्वपूर्ण व्यक्तिका रूपमा परिचित खनाल चीन, भारत तथा संयुक्त राज्य अमेरिकाका लागि शाही नेपाली राजदूत पदमा रहनुभयो । अत्यन्त शालीन व्यक्तित्वका धनी प्रो. खनाल नेपाली, अङ्ग्रेजी र संस्कृतका विद्वान् मानिनुहुन्छ । == लेखन == खनालका 'समालोचनाको सिद्धान्त' (२००३), 'साहित्य चर्चा' (२०३२), 'सूक्ति सञ्चय' (संस्कृत पद्यकृति), 'रिफ्लेकसन अन नेपाल-इन्डिया रिलेसन्स', 'स्ट्रे थट्स', 'नेपाल ट्रान्जिसन फ्रम आइसोलेसनिजम', 'एसेज अफ नेपाल अफेयर्स', 'नेपाल आफ्टर डेमोक्रेटिक रेस्टोरेसन र नेपाल्स नन् आइसोलेसनिस्ट फरेन पोलिसी' आदि कृति प्रकाशित छन् । उहाँले शिशुपालवधको ११ औँ सर्गको अनुवादसमेत गर्नुभएको छ । स्वर्गीय खनाल नेपाली, संस्कृत र अङ्ग्रेजी तीनै भाषाको अध्येता हुनुका साथै उहाँले पूर्वी र पश्चिमी साहित्यको विशेष अध्ययनसमेत थियो। उहाँ चिन्तनशील तथा समन्वयवादी लेखक, कूटनैतिक क्षेत्रका ज्ञाता, सैद्धान्तिक समालोचनाका प्रथम कृतिकार, महाकवि [[लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा]], युगकवि [[सिद्धिचरण श्रेष्ठ]], [[भूपि शेरचन|भूपी शेरचन]]लगायतका बारेमा विश्लेषणात्मक परिचय अङ्ग्रेजी भाषामा गराई अन्तर्राष्ट्रियजगतमा चिनाउने व्यक्तिका रूपमा समेत चिनिनुहुन्छ । ==सम्मान== उहाँको कदरस्वरुप [[शाह वंश|राजा बीरेन्द्र]]बाट रेखाचित्रसमेत निर्माण भएको थियो । खनाललाई [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय]]ले २०५४ साल मंसिर ८मा सम्मानार्थ स्नातकोत्तर महाविद्यावारिधि उपाधि प्रदान गरेको थियो भने उहाँले [[गोरखा दक्षिण बाहु|गोरखा दक्षिण वाहु प्रथम]] (२०१९), [[त्रिशक्ति पट्ट|त्रिशक्तिपट्ट]] (२०२१), नेपाल श्रीपद द्वितीय (२०२७), अमेरिकाबाट अनरेरी डाक्टर अफ ल (सन् १९७४), २०३३ सालमा सरदार उपाधि, आदिकवि भानुभक्त पुरस्कार (२०५४ साल) र नेपाली शिक्षा परिषद्बाट एक लाख एक रुपैयाँ राशि (२०५५), वेदनिधि पुरस्कार (२०४४) पनि प्राप्त गर्नुभएको थियो । पूर्वीय र पश्चिमी साहित्यको विशेष अध्ययन गरेका खनालले [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]सँग वाङ्डुङमा सम्पन्न पहिलो ऐतिहासिक अफ्रो-एसियाली सम्मेलनमा पनि भाग लिनुभएको थियो । उक्त सम्मेलनमा युवराजका हैसियतले स्वर्गीय [[शाह वंश|राजा बीरेन्द्र]]ले भाग लिइबक्सेको थियो भने मुख्य सचिवका रूपमा शोभागजंग थापा र परराष्ट्र सचिवका रूपमा खनालले भाग लिनुभएको थियो। सन् २००५मा उक्त सम्मेलनको ५० औँ वर्षगाँठ पुग्ने हुँदा त्यति बेला सम्मान गर्ने कार्यक्रम कतिपयले तय गरिसकेको भए पनि सहभागी तीन जना मध्ये खनालको समेत निधन भयो । थापाको भने २०६० माघ १८मा नै निधन भएको थियो । उहाँ हार्वर्ड विश्वविद्यालयमा २०२७ सालमा एक वर्ष फेलो पनि हुनुभएको थियो । उहाँका बारेमा डा. जयराज आचार्य 'यदुनाथ खनाल - जीवनी र विचार' शीर्षक कृति केही वर्षअघि साझाबाट प्रकाशित भइसकेको छ । == व्यक्तिगत पारिवारिक जीवन == सन् १९२६मा १३ वर्षे यदुनाथको कमलासँग विवाह भयो । श्रीमती कमलाको २०४७ साल माघ १२ गते निधन भयो । यदुनाथ केही दिन अघिसम्म पनि साहित्यिक लेखनमा सक्रिय हुनुहुन्थ्यो । == मृत्यु == खनालको २०६१ असोज १६ गते बिहान ३.३४ बजे आफ्नै निवासस्थान पुरानो बानेश्वरमा निधन भयो । बिहान तीन बजे उठेर नित्यकर्म सकी पुनः सुत्न लागेका खनालको छातीमा अचानक सामान्य पीडा उत्पन्न भएपछि छोरा बुहारीले सोधपुछ गर्दागर्दै उहाँको तत्काल निधन भएको थियो । उहाँले असोज १५मा मात्रै छातीसम्बन्धी समस्याका कारण थापाथलीस्थित [[नर्भिक अस्पताल]]मा स्वास्थ्य परीक्षण गराउनुभएको थियो । स्वर्गीय खनाल ९२ वर्षका हुनुहुन्थ्यो । उहाँको असोज १६ मै पशुपति आर्यघाटमा अन्तिम दाहसंस्कार सम्पन्न भयो । छोरा प्रा. उदयराज खनालले उहाँको पार्थिव शरीरमा दागबत्ती दिनुभयो । उहाँले आफ्नो अन्त्येष्टि धेरै सजधज र हल्लीखल्ली गरेर नगर्नु भन्नुभएकाले त्यसैअनुरुप अन्त्येष्टि गरिएको थियो । उहाँका एक छोरा र दुई छोरी हुनुहुन्छ । == सन्दर्भ == [[श्रेणी:गोरखा दक्षिण बाहु]] [[श्रेणी:त्रिशक्ति पट्ट]] [[श्रेणी:अमेरिकाको लागि नेपाली राजदुत]] [[श्रेणी:भारतको लागि नेपाली राजदुत]] [[श्रेणी:चीनको लागि नेपाली राजदुत]] [[श्रेणी:नेपाली कूटनीतिज्ञहरू]] [[श्रेणी:लोकसेवा आयोगका अध्यक्षहरू]] [[श्रेणी:सन् २००४ मा मृत्यु]] [[श्रेणी:तनहुँका मानिसहरू]] 8apaagjucsa1a1k6k4v15xac16dxx07 0 7224 1074449 1014843 2022-08-24T17:59:35Z संजीव कुमार 12297 -[[चित्]] wikitext text/x-wiki {{Infobox country |native_name=</br>''Jamhuriyar Taraiyar Nijeriya'' <small>{{ha icon}}</small></br>''Ȯha nke Ohaneze Naíjíríà'' <small>{{ig icon}}</small></br>''Àpapọ̀ Olómìnira ilẹ̀ Nàìjíríà'' <small>{{yo icon}}</small> |conventional_long_name =लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नाइजेरिया |common_name =नाइजेरिया |image_flag =Flag of Nigeria.svg |image_coat =Coat of arms of Nigeria.svg |image_map =Location Nigeria AU Africa.svg |map_caption={{map caption|countryprefix=|location_color=dark blue|region=[[Africa]]|region_color=dark grey|subregion=[[African Union]]|subregion_color=light blue|legend=Location Nigeria AU Africa.svg}} |national_motto ="Unity and Faith, Peace and Progress" |national_anthem ="[[Arise, O Compatriots]]" |official_languages =[[English language|English]] |national_languages=[[Hausa language|Hausa]], [[Igbo language|Igbo]], [[Yoruba language|Yoruba]] |regional_languages=[[Edo language|Edo]], [[Efik language|Efik]], [[Fula language|Fulani]], [[Idoma language|Idoma]], [[Ijaw languages|Ijaw]] [[Kanuri language|Kanuri]]<ref>{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=ng |title=Languages of Nigeria |publisher=[[Ethnologue]] |accessdate=2010-09-12}}</ref> |capital =[[अबुजा]] |latd=9 |latm=4 |latNS=N |longd=7 |longm=29 |longEW=E |largest_city =[[Lagos]] |government_type =[[राष्ट्रपति प्रणाली|राष्ट्रपतिय]] [[लोकतान्त्रिक गणतन्त्र]] |leader_title1 =[[नाइजेरियाका राष्ट्रपतिहरू|राष्ट्रपति]] |leader_name1 =[[Muhammadu Buhari]] |leader_title2 =[[Vice President of Nigeria|Vice President]] |leader_name2 =[[Yemi Osinbajo]] |area_rank =३२ औँ |area_magnitude =1_E11 |area_km2 =९२३,७६८ |area_sq_mi =३५६,६६७ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--><br /> |percent_water =१.४ |population_estimate=170,123,740<ref name="factbook">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ni.html |title=Africa :: Nigeria |publisher=[[Central Intelligence Agency]] (United States) |work=[[The World Factbook]]}}</ref> |population_estimate_rank =7th |population_estimate_year =2012 |population_census = |population_census_year = |population_density_km2 =184.2 |population_density_sq_mi =477.0 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |population_density_rank =71st |GDP_PPP=$४१५.१३२ विलयन<ref name=imf2>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/02/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=50&pr1.y=13&c=694&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=|title=Nigeria|publisher=International Monetary Fund|accessdate=September 20, 2011}}</ref> |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_year =२०११ |GDP_PPP_per_capita =$२,५८९ |GDP_PPP_per_capita_rank = |GDP_nominal =$२४७.१२८ विलयन<ref name=imf2/> |GDP_nominal_rank = |GDP_nominal_year =२०११ |GDP_nominal_per_capita =$१,५४१ |GDP_nominal_per_capita_rank = | HDI = 0.539 <!-- number only --> | HDI_year = २०१९<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=15 December 2020|publisher=United Nations Development Programme|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|access-date=16 December 2020}}</ref> | HDI_rank = १६१औ |HDI_category =<span style="color:#e0584e">low</span> |FSI =95.6 {{increase}} 1.2 |FSI_year =२००७ |FSI_rank =१७ औँ |FSI_category =<span style="color:#F00;">Alert</span> |Gini =४३.७ |Gini_year =२००३ |Gini_category =<span style="color:#fc0;">medium</span> |currency =[[Nigerian naira|Naira]] (₦) |currency_code =NGN |country_code =NGA |time_zone =[[West Africa Time|WAT]] |utc_offset =+1 |time_zone_DST =''not observed'' |utc_offset_DST =+1 |demonym =[[Nigerian people|Nigerian]] |sovereignty_type =[[History of Nigeria|Independence]] |sovereignty_note =from the [[संयुक्त अधिराज्य|United Kingdom]] |established_event1 =Unification of [[Protectorate of Southern Nigeria|Southern]] and [[Protectorate of Northern Nigeria|Northern Nigeria]] |established_date1 =१९१४ |established_event2 =Declared and recognized |established_date2 =१ अक्टोबर १९६० |established_event3 =Republic declared |established_date3 =१ अक्टोबर १९६३ |drives_on =दायाँ |cctld =.ng |calling_code =+२३४ |footnotes = }} '''नाइजेरिया''' {{IPAc-en|audio=En-us-Nigeria.ogg|n|aɪ|ˈ|dʒ|ɪər|i|ə}} आधिकारीक नाम:लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नाइजेरिया, मध्य अफ्रिकामा पर्ने एक प्रमुख अफ्रिकी देश हो। यसको राजधानी [[अबुजा]] हो भने मुख्य सहर [[लागोस]] हो। == जनसङ्ख्या == == इतिहास == == भूगोल == == राजनीति == == अर्थतन्त्र == == धर्म == == जीवनशैली == == अरु सम्बन्धित विषयहरू == == सन्दर्भ सूची == {{reflist}} == बाहिरी लिन्कहरू == {{Commonscat|Nigeria}} [[श्रेणी:देशहरू]] [[श्रेणी:नेपालका मित्रदेशहरू]] th0yy38dqncfj7iulseus88408te4n4 0 8758 1074394 919354 2022-08-24T17:42:11Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki राष्ट्रिय बीमा संस्थानका स्थापना २०२४ साल पुस १ गते कम्पनी ऐनअन्तर्गत प्राइभेट लिमिटेड कम्पनीका रूपमा भएको हो। २०२५ साल पुस १ गते राष्ट्रिय बीमा संस्थान ऐनअन्तर्गत संस्थानमा परिणत भएको हो। यसले २०२४ साल फागुन ११ गते [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]को रेनल्टकारको बीमा गरी आफ्नो कारोबार शुरु गर्‍यो। जीवन बीमा भने २०२९ साल फागुन ९ गते शुरु गरेको हो। == '''उद्देश्य''' == देशको आर्थिक विकासको लागि आन्तरिक साधन र पूँजीको परिचालन गर्नु तथा विेदेशी मुद्राको व्ययभार रोक्नु । == सेवाहरू == * सावधिक जीवन बीमा * बालबच्चाको शिक्षा तथा विवाह सावधिक जीवन बीमा * अग्रिम भुक्तानी जीवन बीमा * आजीवन जीवन बीमा * ‘जीवन सुरक्षा’ सावधिक जीवन बीमा * बालबच्चाको सावधिक जीवन बीमा * पति–पत्नीको संयुक्त जीवन बीमा ‘जीवन साथी’ * बालबच्चाको जीवन बीमालेख ‘वात्सल्य’ * म्यादी जीवन बीमा * ‘जीवन बन्धु’ दोहोरो लाभ जीवन बीमा * सामूहिक सावधिक जीवन बीमा <br /> ==सम्पर्क ठेगाना== राष्‍ट्रिय बीमा संस्थान<br/> पोष्‍ट बक्स नं: ५२७, काठमाण्डौं<br/> फोन नं: ००९७७-१-४२६२५२०<br/> फ्याक्स नं: ००९७७-१-४२६२६१०<br/> ईमेल: beema@wlink.com.np<br/> ===आधिकारीक वेबसाईट=== [http://www.beema.com.np www.beema.com.np] [[श्रेणी:अर्थ वाणिज्य]] [[श्रेणी:आर्थिक]] 4uot6mll6715dd083o1hcgopilaevi1 0 10774 1074395 889742 2022-08-24T17:42:21Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Taxobox |name=बिरालो<ref name="MSW3fc" /> |status=DOM <!-- There has been extensive discussion about the choice of image in this infobox. Before replacing this image with something else, consider if it actually improves on the ENCYCLOPEDIC CRITERIA which led to this choice. See [[Talk:Cat]] and [[Talk:Cat/Lead photo]] and if in doubt, DISCUSS IT FIRST! --> |image=Cat poster 2.jpg<!--please do not change without consensus, see talk page--> |image_width=250px |image_caption= |regnum=[[जनावर|जन्तु]] जगत |phylum=[[हाड भएका]] |classis=[[स्तनधारी प्राणी|स्तनधारी]] प्राणी |ordo=[[मांसाहारी]] |familia=[[Felidae]] |genus=''[[Felis]]'' |species='''''F. catus''''' |binomial=''Felis catus'' |binomial_authority=[[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]] |synonyms=''[[Felis silvestris]] catus'' <small>([[subjective synonym]])</small><br/>''Felis catus domestica'' <small>(invalid [[junior synonym]])</small><ref name="ITIS F.c.d.">{{cite web |url= http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=727487 |title=ITIS Standard Report Page: Felis catus domestica |work=ITIS Online Database |work=op. cit. |accessdate=14 December 2011}}</ref> }} '''बिरालो''' वा '''घरपालुवा बिरालो'''<ref name="MSW3fc">{{MSW3 Carnivora|id=14000031 |pages=534–535 |heading=Species ''Felis catus''}}</ref><ref name="ITIS F.c.">{{cite web |url= http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=183798 |title=ITIS Standard Report Page: Felis catus |work=ITIS Online Database |year=2011 |publisher=[[Integrated Taxonomic Information System]] |location=Reston, Virginia |accessdate=14 December 2011}}</ref> एक मांशाहारी तथा [[स्तनधारी प्राणी|स्तनधारी]] समुहमा पर्ने [[जनावर]] हो । । यसले [[मुसा]]हरूलाई मारेर अन्नको रक्षा गर्दछ । बिरालो धेरै प्रजातीका हुन्छन् । कसै कसैले बिरालो शौकको लागि पालिएको देखिन्छ । बिरालो पाल्ने मानिस तथा समुदायलाई आत्मनिर्भर मानिन्छ, किनभने बिरालोलाई आत्मनिर्भरता र आत्मविस्वासको प्रतिक पनि मानिन्छ। == शारिरीक बनोट == बिरालोको शरीरमा एक पुच्छर, चार खुट्टाहरू १८ वटा नङ्ग्राहरू आँखा, कान,हुन्छन् । बिरालोको रंग भने प्रजाती अनुसार फरक-फरक हुन्छ । यसको मुख भित्र चार वटा लामा र अरु छोटा दाँतहरू हुन्छन् । यसको जिब्रोको माथिल्लो पट्टी काँडा जस्तै उल्टो फर्केका मांशपेसी हुन्छन् । जसले गर्दा यसले आफ्नो सिकारको रौंहरू चाटेर शरीरबाट अलग गर्न सक्छ । यसको आँखाको नानी रात र दिनमा फरक-फरक हुन्छ । रातमा पुरै आँखामा फैलिएको गोलो नानी देखिन्छ भने दिनमा आँखाको विचमा एक धर्सानुमा नानी देखिन्छ । जसले गर्दा यो अँधेरोमा पनि सिकार गर्न सक्छ । यसका नङ्ग्राहरू सिकारलाई झम्टदा बाहेक अरु समयमा लुकाई राखेको हुन्छ । == विशेषता == बिरालो एक पशु भए पनि यसको विशेषता अनौठो प्रकारको हुन्छ । यसले अरु प्राणीको भन्दा भिन्नै प्रतिक्रियाहरू देखाउँछ । जसलाई तल उल्लेख गरिंदै छ । === चाल === बिरालोको आवाज "म्याउँ" न सुन्दा सम्म बिरालोको उपस्थिति थाहा पाउन सकिदैन । यसको शरीर जति भारी भए पनि यो हिंड्दा खेरी कसैले पनि थाहा पाउन सक्दैन । हिंड्दाखेरी सुन्दै नसुन्ने गरी हिंड्द छ । हाम्रो समाजमा कोही सुस्तै चियो गरिरहेको छ भने त्यसलाई "बिरालोको चालमा आएर चियो गर्दै छ" भनिन्छ । === सरसफाई === बिरालो पशु भए पनि यसले साफ सफाईमा विशेष ध्यान दिएको पाइन्छ । यो सिकार गर्ने बेला बाहेक अरु बेला फोहर ठाउँमा बस्दैन । बिरालोको दिशा पिसाब बाहिर खुल्ला ठाउँमा देखिदैन । यसले दिशा पिसाब गर्ने ठाउँमा पहिले खाल्डो बनाएर दिसा पिसाब गर्छ । फेरि माथिबाट पुरि दिन्छ । भनिन्छ प्राचीन कालमा [[बाघ]] र बिरालो एक आपसमा मामा भान्जा थिए बिरालोले बाघलाई आफ्ना सबै कलाहरू सिकाई दिएको थियो । पछि गएर बाघले एक दिन बिरालोलाई मार्न खोज्दा बिरालो रुखमा चढेर बाँच्यो । यो देखेर बाघलाई रुख चढ्ने कला आफूलाई नसिकाएकोले साह्रै रिस उठ्यो र भन्यो "अब म तेरो दिसा पिसाब भेटाएमा तेरो पिछा गरेर तँलाई न मारी छोड्दिन । " यसकारण बिरालो आफ्नो दिसा पिसाब लुकाएर राख्छ । <ref>किंवदन्ती</ref> कुरा जे पनि होस् तर यो कार्यलाई बिरालोले सफाई राख्छ भन्दा फरक नपर्ला दिसा पिसाब गरेर माथिबाट पुर्दा पनि कतैबाट गन्ध त आउँदैन भनि सुँघ्न पनि यो भुल्दैन । यदि गन्धको महसुस भएमा फेरि पुर्ने कोसिस जारी राख्छ । जबसम्म गन्ध पुरै बन्द हुँदैन तबसम्म पुर्दै रहन्छ । === सिकार तथा आहारा=== [[File:Catstalkprey.jpg|200px|thumb|सिकारको प्रतिक्षामा बसेको बिरालो ]] [[File:Pet Cat Eating Flesh.JPG|200px|thumb|परेवाको मासु लुछ्दै गरेको]] बिरालोले [[चरा]] चुरुङ्गी र मुसाहरूको सिकार गर्छ । यसको सिकार गर्ने तरिका पनि अनौठो हुन्छ । बिरालोले सिकार प्राय जसो रातमा गरेको पाइन्छ । यो रातको अँध्यारोमा पनि दिनको जस्तै देख्न सक्छ । यसले सिकार गर्दा पहिले सिकारको बाटो हेरेर बसि रहन्छ । जब यसलाई सिकार देखिन्छ । तब यो बुर्लुक्क उफ्रेर सिकारमाथी हमला गर्छ । सिकारलाई जिउँदै समात्छ यसले आफ्नो सिकारलाई समात्ने बित्तिकै मार्दैन । सिकार समात्नको लागि आफ्ना तिखा दाँत र नङ्ग्राहरूको प्रयोग गर्द छ । सिकारलाई दाँतमा च्यापेर आफ्नो निवासमा ल्याई केही बेर सिकार सँग मनोरञ्जन पनि गर्छ । त्यस पछि मात्र मारेर खान्छ । ==प्रजनन== === बच्चाहरूको पालन === बिरालोले बच्चाहरूको पालन पनि अनौठो तरिकाले गर्दछ । यसका बच्चाहरू जन्मिदा आँखा खुलेका हुँदैनन् । ७ देखि ९ दिनको विचमा बिरालोको बच्चाहरूका आँखा खुल्छन् । बच्चाहरूका आँखा न खुलुन्जेल यसले बच्चाहरू जन्माएकै ठाउँमा राखेर आफ्नो दुध चुसाउँछ । आँखा खुलि सके पछि यसले बच्चाहरूलाई दाँतमा च्यापेर एक घरबाट अर्को घर लैजान्छ । जब सम्म बच्चाहरूलाई सिकार गर्ने जस्ता कामहरू सिकाउँदैन तब सम्म यसले बच्चाहरू सार्ने काम जारी राख्छ । बिरालोको यो कामलाई हाम्रो गाउँ घर तिर बिरालोले आफ्ना बच्चाहरूको न्वारन गरेको भन्ने पनि सुनिन्छ । यदि कसैले आफ्नो वास स्थान बदलि रहन्छ भने त्यो मान्छेले " बिरालाको बच्चा सारेको जस्तै गरी रहेको छ" भनिन्छ । ==वासस्थान== ==मानवसंगको सम्बन्ध== ==सन्दर्भ सूची== {{reflist}} {{Commonscat|Felis silvestris catus}} [[श्रेणी:घरपालुवा जनावर]] [[श्रेणी:पालुवा पशु]] [[श्रेणी:स्तनधारी जिव]] [[श्रेणी:मांशाहारी]] g3w84f5avh1l234zl9y6g3yndcjgr3w 0 10856 1074396 972741 2022-08-24T17:42:31Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki ''' चट्याङ ''' भनेको आकाशबाट खराब [[मौसम]]को बेलामा जमीनमा खस्ने एक प्रकारको बिद्युतिय करेन्ट हो । हुरीबतासको मौसम वा वर्षायाममा वायुमण्डलमा विपरीत दिशाबाट तीव्र गतिको वायु एकापसमा ठोक्कींदा चर्को आवाजसहित बढी भोल्टको विद्युतीय लहर उत्पन्न भई खास बाटो बनाएर जान्छ, यसलाई नै चट्याङ भनिन्छ । यो अचानक हुने विद्युतीय विस्फोटन हो । यसमा बादलबाट बादल र त्यहाँबाट पृथ्वीतर्फ विद्युतीय लहर उत्सर्जन हुन्छ । यो पूर्णतः प्राकृतिक खतरा हो । साधारणतयाः चट्याङको आवाज २० किलोमिटरभन्दा टाढा सुन्न सकिँदैन । अपवादको रूपमा ६० किलोमिटरसम्म सुनिएको रेकर्ड छ । आवाजविनाको चट्याङलाई "उष्ण बिजुली" भनिन्छ । सबै चट्याङले विद्युत्को लहर उत्पन्न गराउँछन् । त्यसैले सबै चट्याङ खतरनाक हुन्छन् । यसको पूर्वानुमान लगाउन सकिँदैन । यो [[वर्षा]] भएका ठाउँबाट १५ किलोमिटरभन्दा बढीसम्म पर्न सक्छ । त्यसैले चट्याङ परेका बेला अपनाउनुपर्ने र त्यसका लागि पूर्वतयारी गरेमा यसबाट हुने क्षतिको जोखिम कम गर्न सकिन्छ । सूर्यको तापक्रमले पृथ्वीको जमिनको सतहको तापक्रम बढ्छ । सो तापक्रमले पृथ्वीको सतहमा रहेको जलाशयका स्रोतहरू जस्तै– ताल, तलाउ, नदी, सागर, महासागरबाट वाष्पीकरण विधिबाट पानीका कण माथितिर उड्दै जान्छ । यसरी जमिन तातेर वाष्पीकरण विधिबाट माथि गएका पानीका कणहरूले बादलको रूप लिन्छ । बादल हावाको माध्यमबाट गतिमान हुन्छ । यसरी गतिमान हुँदा विभिन्न बादलबीच हुने घर्षणबाट चार्जहरू उत्पन्न हुन्छन् । ती पानीका कण विभिन्न तहमा विभिन्न तापक्रममा बसेका हुन्छन् । जब पानीको मात्रा बादलमा पर्याप्त मात्रामा पुग्दछ, बादलको तह बाक्लिँदै जान्छ, जसलाई क्युमलोनिम्बस भनिन्छ । धेरै बाक्लो भएपछि यसबाट प्रकाश छिर्न नसक्ने हँदा कालो हुने भएकाले यस्तो बादललाई कालो बादल पनि भनिन्छ । जब कालो बादल आकाशमा देखा पर्दछ, चट्याङ पर्ने सम्भावना बढी हुन्छ । यसको तल्लो भागमा प्रशस्त मात्रामा पानीका थोपाहरू रहेका हुन्छन् भने माथिल्लो भागमा धेरै चिसो तापक्रम हुने भएकाले बरफको टुक्रा [[हिउँ]], [[असिना]] आदि रहेका हुन्छन् । जब बादलभित्र नै एक तह र अर्को तहको तापक्रममा धेरै फरक पर्दछ र बादलहरू नै आपसमा गतिमान भई छिटो–छिटो हिँड्छन् । जसको कारण बादलभित्र हुरीबतास तलमाथि चल्छ । यसरी चलेको हुरीबतासले बादलभित्र घर्षण पैदा भई धनात्मक तथा ऋणात्मक चार्जहरू उत्पन्न गराउँछन् । सुरुसुरुमा आकाशको माथिल्लो भागमा बादलभित्रै बिजुली चम्किने गर्दछ । यस्तो चट्याङलाई बादलदेखि बादलबीचको चट्याङ भनिन्छ, जसले पृथ्वीमा भएको वस्तुहरूमा असर गर्दैन तथा पृथ्वीमा कुनै मानवीय हानि–नोक्सानी हुँदैन बादलभित्र भएका हुरीबतास धेरै समयपछि बादलबाट बाहिरतिर निस्कन थाल्छन् । फलस्वरूप पृथ्वीको सतहमा आँधिबेहरी चल्न थाल्छ । घर्षणका कारणबाट चार्जहरू धेरै मात्रामा बनेपछि बादलमा भएका चार्जहरूको कारणले पृथ्वीमा पनि विपरीत किसिमका चार्जहरू उत्पन्न हुन्छन् । यसरी आकाशमा भएको बादलका चार्जहरू र पृथ्वीमा भएको विपरीत चार्जहरूमा विभिन्न प्रतिक्रिया हुन्छन् । आकाशमा एक बिजुली चम्किने बेलामा पृथ्वीको वायुमण्डलको तापक्रम अत्यधिक मात्रामा बढ्ने गर्दछ । यसले वायुमण्डललाई आकस्मिक रूपमा तताइदिने र सो तापक्रम लगभग ३० हजार डिग्री सेल्सियससम्म पुग्ने वैज्ञानिक अध्ययन–अनुसन्धानले देखाएको छ । यसरी तातिएपछि वायुमण्डलको आयतन एक्कासि वृद्धि हुँदा ठूलो आवाज निस्कन्छ, जसलाई मेघ गर्जन भनिन्छ । त्यसैकारणले चट्याङ पर्ने र मेघ गर्जन हुने घटना एकैसाथ हुने गर्छ । जब आकाशमा छिटो–छिटो बिजुली चम्कने र मेघ गर्जन थाल्छ, पृथ्वीमा हुरीबतास चल्न थाल्यो भने चट्याङको डर बढ्दै जान्छ र चट्याङबाट हानि–नोक्सानी हुने खतरा बढी हुन्छ । त्यससँगै विस्तारै पानी पनि पर्न थालेमा बादलबाट निस्कने हुरीबतास र वर्षासँगै बादलमा भएका चार्जहरू पनि बहन्छन् र विद्युतीय धार पनि आकाशबाट पृथ्वीतिर बग्दछ । यस्तो बेलामा पानीमा भिज्ने व्यक्ति वा अन्य कुनै वस्तुलाई विद्युतीय प्रवाह लाग्ने डर अत्यधिक मात्रामा हुन्छ ।<ref name= "अन्नपूर्ण पोस्ट">[http://annapurnapost.com/News.aspx/story/49048 अन्नपूर्ण पोस्टमा प्रकाशित पृतिभक्त अधिकारीको लेख]</ref> === [https://www.ytbeginner.com/news2nepal/nepali-thunder-lightening/ चट्याङ पर्दा हलोको फाली जस्तो बज्र खस्छ , के यो सत्य हो?] === होइन ! चट्याङ पर्दा कुनै हलोको फाली जस्तो बज्र खस्दैन र त्यो कुनै ठोस पदार्थ नभई एक अदृस्य र शक्तिशालि करेन्ट हो जुन पृथ्वी मा परे पछि डिस्चार्ज हुन्छ र सकिन्छ ।   यो करेन्टमा अत्याधिक बढी भोल्टेज  हुन्छ (करिव ३० करोड Volts र ३० हजार AMPS)  यो  करेन्ट एक नाली जस्तो बाटो बनाई ब्रमाण्ड को बादलहरूबाट पृथ्वी मा एक लहरो बनाई झर्छ  र जब पृथ्वी मा जब यो करेन्ट  पर्छ  तब त्यहिनेर यो करेन्ट सकिन्छ । त्यसैले [https://www.ytbeginner.com/news2nepal/nepali-thunder-lightening/ '''चट्याङ पर्दा'''] हलो को फाली जस्तो बज्र होइन करेन्ट  झर्ने गर्दछ र यसरी करेन्ट झरेको बेला त्यहाँ वरीपरी खालि खुट्टा यानिकी जुत्ताचप्पल नलगाई जमिन मा टेकेको छ भने त्यस्ता व्यक्ति लाई चट्याङको करेन्ट वा झट्का लाग्न सक्छ र यो झट्का ले ज्यान समेत जान सक्ने सम्भावना हुन्छ  । त्यसैले चट्याङ पर्दा हलो को फाली जस्तो बज्र खोज्न छोडी जुत्ता चप्पल लगाएर वा जमिन मा नटेकी बिजुली को तार आदि नभएको खुल्ला, सुख्खा ठाउमा, काठ को खाटमा वा वरीपरी कहिँ कतै चट्याङ पर्दा उक्त चट्याङ को करेन्ट ले नभेट्ने गरी वा करेन्ट सप्लाई नहुने गरी सुरक्षित स्थान मा बस्नु पर्दछ । [[चित्र:Blesk.jpg|thumb|275px|left]] == चट्याङ्को समय == सामान्यतया चट्याङ कुनै पनि समयमा पर्न सक्छ । पृथ्वीमा बाह्रैमहिना हरेक दिन हजारौं चट्याङ परिरहेको हुन्छ । तर मनसुन अघिपछि बादलको उचाईं धेरै हुने र अरूबेला भन्दा धेरै पटक ठूलो चट्याङ पर्ने भएकाले तीव्र र बढी खतरा हुन्छ । [[भेनेजुएला|भेनेजुयला]]को माराकाइबो ताल क्षेत्रमा संसारको सबैभन्दा बढी चट्याङ् पर्दछ । यस क्षेत्रमा प्रत्यक मिनेटमा करिब २८ पटक चट्याङ् पर्दछ । <ref>[http://onlinekhabar.com/2015/08/313167/ यो हो संसारको सबै भन्दा बढी चट्याङ पर्ने ठाउँ ]</ref> == वैज्ञानिक कारण == आकाशमा बादलहरूको हलचल र एक आपसमा टकराउ तथा घर्षण का कारण एक किसिमको विद्युतीय करेण्ट उत्पन हुन्छ । त्यो करेण्टलाई वैज्ञानीक भाषामा विद्युतिय अणु "प्रोटन" भनिन्छ । उक्त प्रोटन अणुहरू पृथ्वीमा भएको "न्युटल" अणु प्राप्त गर्नको लागि जमीन तर्फ चुम्बकिय गतिले प्रहार हुन्छ। प्राय: [[सल्लो]], [[पैंयो]], [[खडीक]], [[टुनी]] जस्ता अग्ला रुखहरूका साथै अग्ला घरहरूमा "न्युटल"को सम्पर्कमा आएर आकाशिय "प्रोटन" अणुसँग संघर्षणको कारण एक प्रकारको विद्युतिय करेण्ट उत्पन्न हुन्छ । त्यस कारण चट्याङ् पर्छ।<ref>भौतिक [[विज्ञान]]</ref> == चट्याङ सँग जमीनमा झर्ने वस्तुहरू == चट्याङ् एक विद्युतिय करेण्ट हो तर पनि चट्याङ् सँग ढुङ्गा जस्तै कडा धातुहरूको आगमनको अनुमान गरिन्छ । जसले गर्दा चट्याङ् परेको रुखमा बोक्राहरूका साथै कतै कतै त हाँगा समेत खसेको देखिन्छ। पश्चिम नेपालको भाषामा चट्याड्लाई "चिड्को" "चिर्को" भनिन्छ । उनिहरूको अनुमानमा चट्याङ्मा बन्चरो, ओदान, निकान, पेठो आदी वस्तुहरू खस्छन् । कतिपय मान्छेले चट्याङ् परेको रुखमुनी खनेर निकालिएका बन्चरा आकारका ढुंगाहरू तान्त्रिक प्रयोग गरी रहेको पनि देखिएको छ । यस्ता वस्तुहरू कमै मात्रामा भेटिन्छन् । गाईको गोबर, केराको बोट, बाधो पहराको सम्पर्कमा आए पछि यस्ता वस्तुहरू जमीनमै रहने जन विश्वास छ । == असर == चट्याङमा परेर मर्ने मात्र होइन घाइतेको अवस्था पनि अत्यन्त पीडादायी देखिन्छ। प्रसिद्व चट्याङ् विशेषज्ञ<ref>अमेरिकास्थित इलिनोय विश्वविद्यालयको लाईटनिङ इन्जुरी रिसर्च प्रोग्रामकी प्रोफेसर डा. मेरी एन कुपर</ref> का अनुसार चट्याङबाट घाइते हुने धेरैमा विभिन्न मानसिक र शारीरिक दीर्घरोग देखा पर्छन्। कोही बेहोस हुन्छन्, कसैको बोली, कान र आँखा बन्द हुने, स्मरणशक्तिमा ह्रास आउने, शरीर लाटो हुने, रिँगटा लाग्ने, जोर्नी कडा हुने, मांसपेसी बाउँडिने, डिप्रेसन हुने हुन्छ । तर, नेपालमा चट्याङका घाइतेलाई सामान्य उपचार गरेर छाडिने हुनाले दीर्घकालीन असरको निदान र उपचार हुँदैन । चट्याङ्बाट आगलागीको पनि ठूलो खतरा हुन्छ । यस्तो बेलामा घरबाहिर जानु खतरनाक मानिन्छ, तर केही समय पानी परिसकेपछि कालो बादलमा भएका चार्जहरू पानीसँगै पृथ्वीतिर झर्ने भएकाले चट्याङको मात्रामा केही कमी हुन जान्छ । बादलमा भएका चार्जका कणहरू बादलबाट पृथ्वीतिर झर्दा हुने विद्युतीय धारलाई चट्याङ भन्न सकिन्छ । वैज्ञानिक अध्ययन–अनुसन्धानअनुसार यस्तो एकपटकको चट्याङ पर्ने बेलामा पाँच हजार एम्पियरदेखि दुई लाख एम्पियरसम्मको विद्युतीय करेन्ट प्रवाह भएको पाइएको छ । यस्तो अत्यधिक करेन्टको प्रवाह नै चट्याङको प्रमुख खतराको कारक हो । यस्तो अत्यधिक विद्युतीय प्रवाह मानिस, जन्तु–जनावर, वन, जंगल, रुखबिरुवामा हुनेबित्तिकै सबै भष्म हुन्छन् । यसकै कारणले नेपालमा वर्षेनि ठूलो धनजनको क्षति भइरहेको हुन्छ । यो चट्याङका लागि बादलमा भएका चार्जहरूलाई जमिनमा भएको अग्लो सतहबाट केही विपरीत धु्रवका चार्जहरूले सङ्केत गरेमा वा अग्ला सतहमा विपरीत धु्रवका चार्जहरू उत्पन्न गराएमा यो अझ खतरा हुन्छ । चट्याङबाट घरका सिसा फुट्ने, वन–जंगलमा आगलागी हुने, रूख–बिरुवा मर्ने, जनावर मर्ने आदि हुन्छ । त्यसैले आकाशमा कालो बादल देख्नेबित्तिकै चट्याङको सम्भावना भएकाले सुरक्षित उपाय अपनाउनुपर्छ । त्यसैले नेपालको पहाडी, हिमाली उच्च भागमा, अग्ला रूखहरूमा, अग्ला टावरहरूमा, तिखा गगनचुम्बी भवनहरूमा चट्याङ पर्ने खतराको डर बढी मात्रामा रहन्छ । घरमा विद्युतीय सामानहरूमा धेरै करेन्ट बगेर सो सामानहरू जस्तैः टेलिभिजन, रेफ्रिजेरेटर, फोन आदि बिग्रने, घरमा आगलागी हुने, वन–जंगलमा आगलागी हुने आदि घटना चट्याङबाट हुने गर्छ । चट्याङका लागि वातावरणले पनि धेरै असर पारेको हुन्छ । जलवायु परिवर्तनले गर्दा तातोमा बढी तातो र चिसोमा बढी चिसो हुने भएकाले चट्याङमा पनि यसको असर रहेको हुन्छ । त्यस्तै ‘ग्लोबल वार्मिङ’ ले भूसतह तात्नुका साथै वायुमण्डलका कणहरूको परिवर्तनको कारणले चट्याङमा पनि परिवर्तन गराउँछ । जमिनमाथि भएको वायुमण्डलमा भएका सबै परिवर्तनले चट्याङमा असर गरे पनि जमिनभित्र भएका घटनाहरूले चट्याङमा कुनै असर नगर्ने वैज्ञानिक अनुसन्धानद्वारा पुष्टि भएको छ । अतः [[भुईंचालो|भूकम्प]] र [[ज्वालामुखी]] विस्फोट आदिले चट्याङमा कुनै असर गर्दैन । चट्याङबाट धेरै धनजनको हानि–नोक्सानी हुने, मानिसका आँखामा असर गर्ने, ठूलो आवाजको कारणले कानको जाली फुट्ने, घरका सिसा फुट्ने, वन–जंगलमा आगलागी हुने, रूख–बिरुवा मर्ने, जन्तु–जनावरहरू मर्ने आदि हुन्छ । त्यसैले आकाशमा कालो बादल देख्नेबित्तिकै चट्याङको सम्भावना भएकाले सुरक्षित उपाय अपनाउनुपर्छ । चट्याङ प्रायजसो मनसुन सुरु हुनुपूर्व एक÷डेढ महिना अघिदेखि सुरु हुन्छ र त्यस समयमा प्रायः दिउँसो २–३ बजेदेखि बेलुकी ७–८ बजेसम्म बढी हुन्छ ।<ref name= "अन्नपूर्ण पोस्ट"/> == सावधानी == यसबाट बच्ने सबभन्दा उत्तम उपाय घरभित्र बस्नु नै हो । घरभित्र बस्दा पनि टेलिभिजन÷टेलिफोन आदि विद्युतीय उपकरण बन्द गर्ने, पानीका धाराहरू सबै बन्द गर्ने, नचलाउने, झ्यालको छेउ, भित्तामा अडेस लगाएर नबस्ने आदि सावधानी अपनाउनुपर्छ । पक्की घर जहाँ फलामे डन्डीहरू प्रयोग गरेर बनाइएको हुन्छ, घरको छानामा (लाइटनिङ एरेस्टर) चट्याङ भगाउने यन्त्र जडान गर्ने वा राम्रोसँग अर्थिङ गर्नु उचित हुन्छ । घर बाहिर भएमा गाडीभित्र झ्यालढोका बन्द गरी बस्ने, स्विमिङमा पानीभित्र भए पानी बाहिर निस्कने, रूख वा अग्ला वस्तुहरू भए त्यसको नजिक नबस्ने, चौरमा भए सकेसम्म थोरै क्षेत्रफल हुने गरी घुँडाले भुइँमा टेकेर टाउकोलाई निहुराएर दुवै हात टाउकोमाथि राखी बस्नुपर्छ । खेल मैदानमा बिजुली चम्केको बेला सतर्क रहने ।<ref name= "अन्नपूर्ण पोस्ट"/> * फोन, कम्प्युटर, गेम, रेडियो, टेलिभिजन जस्ता विद्युतीय सामग्री नचलाउने, विद्युतीय तरङ्ग टिप्न सक्ने फलाम, चिसो वस्तु नछुने । * बिजुली चम्केको आधा घन्टासम्म पानी परेको क्षेत्रको १० माइलको परिधिमा कतै ननिस्कने । * सकेसम्म घरभित्रै झयालढोका बन्द गरेर सुक्खा ठाउँमा बस्ने । * खुला ठाउँमा भए कुनै घर अथवा भवनमा छिर्ने, सम्भव नभए कडा छाना भएको कार, बस वा ट्रकभित्र बस्ने; अग्लो पहाड, ढिस्को र रूखमुनि तथा जमीनमा नबस्ने । * बिजुलीको व्यवस्था भएको ठाउँमा अग्ला घरहरूको निर्माण गरेमा लाईटनिङ रडको प्रयोग गर्ने [[चित्र:Global lightning strikes.png|thumb|right|600px|चट्याङ]] ==यो पनि हेर्नुहोस्== {{मौसम}} ==सन्दर्भ सामग्री== <references /> ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Lightning}} [[श्रेणी:विज्ञान]] [[श्रेणी:मौसम]] [[sv:Åska#Blixten]] ptdx44gal6g7k8iaqphkzyo9pxooury 0 12173 1074466 785514 2022-08-25T00:21:55Z Bishaldev100 28807 wikitext text/x-wiki {{Hdeity infobox | Image = Narad - Vintage Print.jpg | Caption = देवर्षि नारद हातमा वीणा बोकर | Name = देवर्षि नारद | Devanagari = | Sanskrit_Transliteration = | Pali_Transliteration = | Script_name = <!--Enter name of local script used--> | Script = <!--Enter the name of the deity in the local script used --> | Affiliation = [[हिन्दू धर्म|हिन्दू]] [[देवता]], देवर्षि, मुनि | God_of = | Abode = | Mantra = नारायण नारायण | Weapon = [[वीणा]] | Consort = | Mount = त्रैलोक्य }} '''नारद''' [[हिन्दू धर्म]]का अनुसार देवर्षी '''नारद'''लाई भगवान [[विष्णु]]का २४ अवतारहरूमा एक अवतार मानिएको छ। देवर्षि नारद सृष्ठी कर्ता [[ब्रह्मा]]जीको मनबाट जन्मिएकाले देवर्षी नारदलाई ब्रह्माजीका मानस पुत्र पनि भनिन्छ ।<br>{{हिन्दूत्व}} ==नारदोपाख्यान== ==स्रोत== {{reflist}} ==हेर्नुहोस्== {{अवतार}} {{हिन्दू धर्म}} [[श्रेणी:भगवान विष्णुका अवतारहरू]] epmrc6z0vq81trkqhm66cam7pvbbfs1 0 13169 1074483 491796 2022-08-25T07:07:04Z 2400:1A00:BD11:A3BB:88BA:FC7B:FC17:D5A सामुदायिक वनको परिभाषा र बुझाई wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=जुन २०११}} '''सामुदायिक वन''' सामुहिक हितको लागि वनको संरक्षण, सम्वर्द्धन र सदुपयोग गर्ने गरी विधिवत हस्तान्तरण गरीएको वन क्षेत्र हो ।यो एक स्वतन्त्र, अविछिन्न उत्तराधिकारीवाला, स्वशासित, गैरसाम्प्रदायिक, गैरराजनीतिक,मुनाफारहित एक सामुदाकि संस्था हो । यसले आवश्यकता अनुसार चलअचल सम्पत्तिको भोगचलन गर्न तथा आवश्यक परेमा डिभिजन वन कार्यलय मोरङको सहमतिमा धितोबन्धक दिने वा अन्य तरिकाले प्रयोगमा ल्याउन सक्ने छ । यस संस्थाले व्यक्ति सरह आफ्नो नाममा नालिश, उजुर गर्न र संस्था उपर पनि सो किसिमको नालिश उजुर लाग्न सक्छ । ==सन्दर्भ सामग्री== {{reflist}} ==बाह्य सूत्र== [[श्रेणी:वातावरण]] {{stub}} nf5fdqzgy2co93gwxxr8a2f38qj0ilb 0 13468 1074362 1066135 2022-08-24T15:18:27Z Bishaldev100 28807 /* इतिहास */ wikitext text/x-wiki {{Infobox building |name= सिंहदरबार |image=2009-03 Kathmandu 09.jpg |location_town = काठमाण्डौ |location_country= नेपाल |caption=सिंहदरबारको मुख्य प्रवेशमार्ग |architect= [[कुमार नरसिंह राणा]], [[किशोर नरसिंह राणा]] |client= [[नेपाल सरकार]] |structural_system= ईँट र गिलेवा |style= युरोपेली शैली }} '''सिंहदरबार''' [[नेपाल]]का [[प्रधानमन्त्री]]को [[कार्यालय]] तथा अन्य सरकारी कार्यालयहरू भएको परिसर हो। यो [[काठमाडौं (स्पष्टता)|काठमाडौं]]को मध्य भागमा अवस्थित छ। यहाँ नेपालका सबैभन्दा महत्वपूर्ण सरकारी कार्यालयहरू रहेका छन्।<ref>{{Cite web|url=https://archive.himalkhabar.com/88200|title=मजलिसको आँखा–३|last=दीक्षित|first=कमल|date=मंसिर २०, २०७१|website=हिमाल खबर|accessdate=जेठ २, २०७९}}</ref> ==इतिहास== [[File:Simha durbar.jpg|thumb|200px|सिंहदरवार प्रमुख भवन]] सिंहदरबार राणा प्रधानमन्त्री [[चन्द्र शमशेर जङ्गबहादुर राणा|चन्द्र शमशेर]]ले आफ्नो निजी निवासको रूपमा इ.सं. १९०३ मा बनाउन लगाएका थिए। यसको निर्माण कार्य सुरू भएको एक वर्ष भित्र नै पूरा भएको थियो। निर्माण पूरा हुँदा यसमा १,७०० वटा कोठाहरू थिए जुन त्यस बेलाको [[एसिया]] भरिको सबैभन्दा ठूलो दरवार थियो। यसको निर्माणमा त्यस बेलाको पच्चीस लाख रूपैयाँ खर्च भएको थियो। २००७ सालमा [[राणा शासन]]को अन्त्य भए पछि सिंहदरवारमा [[नेपाल सरकार]]को कार्यालय राखियो। त्यतिबेला यो दरवारमा प्रधानमन्त्रीको कार्यालय देखि लिएर सम्पूर्ण मन्त्रालयहरू अवस्थित थिए। २०३० सालमा यहाँ ठूलो आगलागी भएको थियो। त्यसबाट यसको पछाडि पट्टिको धेरैजसो भाग नष्ट भएको थियो। त्यस आगलागी पछि थुप्रै सरकारी कार्यालयहरू अन्त सारियो। हाल सिंहदरबार परिसरमा थुप्रै नयाँ भवनहरू बनेका छन्। ===वास्तुकला तथा श्रृङ्गार=== यो भवन युरोपेली शैलीमा बनेको छ। चन्द्र शमशेर शिकार तथा कलाका सौखिन भएकाले त्यस बेला उनले यसका भित्ताहरू शिकार गरिएका जनावरहरू तथा युरोपेली शैलीका चित्रकलाहरूले सजाएका थिए। बत्ती तथा अन्य श्रृंगारका वस्तुहरू [[युरोप]]बाट मगाईएको थियो। ===सिंहदरबार विद्रोह=== ===आगलागी === ==सरकारी कार्यालयहरू== सिंहदरबारमा रहेका महत्वपूर्ण कार्यालयहरू यस प्रकार छन्। ===मन्त्रालयहरू=== * [[प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषदको कार्यालय (नेपाल)|प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषदको कार्यालय]] * [[गृह मन्त्रालय (नेपाल)|गृह मन्त्रालय]] * [[जलस्रोत मन्त्रालय (नेपाल)|जलस्रोत मन्त्रालय]] * [[उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय|उद्योग मन्त्रालय]] * [[अर्थ मन्त्रालय (नेपाल)|अर्थ मन्त्रालय]] * [[कानुन, न्याय तथा संसदीय व्यवस्था मन्त्रालय (नेपाल)|कानुन, न्याय तथा संसदीय व्यवस्था मन्त्रालय]] * [[जल तथा शक्ति आयोग (नेपाल)|जल तथा शक्ति आयोग]] * [[शान्ति तथा पुन:निर्माण मन्त्रालय]] * [[उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय|उद्योग मन्त्रालय]] * [[रक्षा मन्त्रालय, नेपाल|रक्षा मन्त्रालय]] * [[वन तथा भू-संरक्षण मन्त्रालय, नेपाल|वन तथा भू-संरक्षण मन्त्रालय]] * [[सुचना तथा सञ्चार मन्त्रालय]] * [[परराष्ट्र मन्त्रालय (नेपाल)|परराष्ट्र मन्त्रालय]] * [[वातावरण, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय]] ===विभागहरू=== ===अन्य सरकारी कार्यालयहरू=== * [[रेडियो नेपाल]] * [[नेपाल टेलिभिजन]] * [[राष्ट्रिय योजना आयोग (नेपाल)|राष्ट्रिय योजना आयोग]] * [[संसद भवनहरू]] * [[राष्ट्रिय सतर्कता केन्द्र]] ==सुरक्षा व्यवस्था== [[File:Simha_Durbar_Gate.jpg|thumb|right|200px|सिँहदरवारको मुख्य प्रवेशद्वार]] यो नेपालको सबैभन्दा महत्वपूर्ण सरकारी कार्यालय भएकाले यसको सुक्षामा [[नेपाली सेना]]को एक गण खटाईएको छ। ==सम्बन्धित लेखहरू== * [[लाल दरबार|लालदरबार]] *[[फोहोरा दरबार|फोहरादरबार]] *[[बाग दरबार|बाघदरबार]] * [[केशरमहल]] * [[बबरमहल]] ==बाह्य कडीहरू== [http://www.nepalitimes.com/issue/216/Arts/2051 नेपाली टाइम्समा सिंहदरबारको एक चित्रकारको जीवन कथा] {{काठमाडौँका दर्शनीय स्थलहरू}} {{राणाकालीन दरबारहरू}} {{Commonscat|Singha Durbar, Kathmandu|सिंहदरबार}} [[श्रेणी:नेपालका चर्चित भवनहरू]] [[श्रेणी:नेपालका भवनहरू]] [[श्रेणी:राणाकालीन दरबारहरू]] [[श्रेणी:सरकारी कार्यालयहरू]] [[श्रेणी:नेपाल]] [[श्रेणी:चन्द्र शमशेर]] imzpwiq42jkyyyt76upb4o1h1o25odg 1074363 1074362 2022-08-24T15:26:00Z Bishaldev100 28807 /* आगलागी */ wikitext text/x-wiki {{Infobox building |name= सिंहदरबार |image=2009-03 Kathmandu 09.jpg |location_town = काठमाण्डौ |location_country= नेपाल |caption=सिंहदरबारको मुख्य प्रवेशमार्ग |architect= [[कुमार नरसिंह राणा]], [[किशोर नरसिंह राणा]] |client= [[नेपाल सरकार]] |structural_system= ईँट र गिलेवा |style= युरोपेली शैली }} '''सिंहदरबार''' [[नेपाल]]का [[प्रधानमन्त्री]]को [[कार्यालय]] तथा अन्य सरकारी कार्यालयहरू भएको परिसर हो। यो [[काठमाडौं (स्पष्टता)|काठमाडौं]]को मध्य भागमा अवस्थित छ। यहाँ नेपालका सबैभन्दा महत्वपूर्ण सरकारी कार्यालयहरू रहेका छन्।<ref>{{Cite web|url=https://archive.himalkhabar.com/88200|title=मजलिसको आँखा–३|last=दीक्षित|first=कमल|date=मंसिर २०, २०७१|website=हिमाल खबर|accessdate=जेठ २, २०७९}}</ref> ==इतिहास== [[File:Simha durbar.jpg|thumb|200px|सिंहदरवार प्रमुख भवन]] सिंहदरबार राणा प्रधानमन्त्री [[चन्द्र शमशेर जङ्गबहादुर राणा|चन्द्र शमशेर]]ले आफ्नो निजी निवासको रूपमा इ.सं. १९०३ मा बनाउन लगाएका थिए। यसको निर्माण कार्य सुरू भएको एक वर्ष भित्र नै पूरा भएको थियो। निर्माण पूरा हुँदा यसमा १,७०० वटा कोठाहरू थिए जुन त्यस बेलाको [[एसिया]] भरिको सबैभन्दा ठूलो दरवार थियो। यसको निर्माणमा त्यस बेलाको पच्चीस लाख रूपैयाँ खर्च भएको थियो। २००७ सालमा [[राणा शासन]]को अन्त्य भए पछि सिंहदरवारमा [[नेपाल सरकार]]को कार्यालय राखियो। त्यतिबेला यो दरवारमा प्रधानमन्त्रीको कार्यालय देखि लिएर सम्पूर्ण मन्त्रालयहरू अवस्थित थिए। २०३० सालमा यहाँ ठूलो आगलागी भएको थियो। त्यसबाट यसको पछाडि पट्टिको धेरैजसो भाग नष्ट भएको थियो। त्यस आगलागी पछि थुप्रै सरकारी कार्यालयहरू अन्त सारियो। हाल सिंहदरबार परिसरमा थुप्रै नयाँ भवनहरू बनेका छन्। ===वास्तुकला तथा श्रृङ्गार=== यो भवन युरोपेली शैलीमा बनेको छ। चन्द्र शमशेर शिकार तथा कलाका सौखिन भएकाले त्यस बेला उनले यसका भित्ताहरू शिकार गरिएका जनावरहरू तथा युरोपेली शैलीका चित्रकलाहरूले सजाएका थिए। बत्ती तथा अन्य श्रृंगारका वस्तुहरू [[युरोप]]बाट मगाईएको थियो। ===सिंहदरबार विद्रोह=== ===आगलागी === २५ असार २०३० मा सिंहदरबारमा आगलागी भयो र सबै ध्वस्त भयो। नेपालको केन्द्रीय सचिवालय रहेको त्यो कलात्मक भवनमा आगलागी हुँदा मानवीय क्षति नभए पनि ज्यादै ठूलो भौतिक सम्पत्तिका साथै परराष्ट्र मन्त्रालयसँग सम्बन्धित महत्त्वपूर्ण कागजपत्र र दस्तावेजहरू जलेर नष्ट भए। 'विद्युत् सर्ट' भएर आगलागी भएको बताइएको थियो। यस घटना पछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री [[कीर्तिनिधी बिष्ट]]ले "आफ्नो जिम्मामा रहेको सरकारी सम्पत्तिमा क्षति भएको" भनेर राजीनामा दिए। ==सरकारी कार्यालयहरू== सिंहदरबारमा रहेका महत्वपूर्ण कार्यालयहरू यस प्रकार छन्। ===मन्त्रालयहरू=== * [[प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषदको कार्यालय (नेपाल)|प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषदको कार्यालय]] * [[गृह मन्त्रालय (नेपाल)|गृह मन्त्रालय]] * [[जलस्रोत मन्त्रालय (नेपाल)|जलस्रोत मन्त्रालय]] * [[उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय|उद्योग मन्त्रालय]] * [[अर्थ मन्त्रालय (नेपाल)|अर्थ मन्त्रालय]] * [[कानुन, न्याय तथा संसदीय व्यवस्था मन्त्रालय (नेपाल)|कानुन, न्याय तथा संसदीय व्यवस्था मन्त्रालय]] * [[जल तथा शक्ति आयोग (नेपाल)|जल तथा शक्ति आयोग]] * [[शान्ति तथा पुन:निर्माण मन्त्रालय]] * [[उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय|उद्योग मन्त्रालय]] * [[रक्षा मन्त्रालय, नेपाल|रक्षा मन्त्रालय]] * [[वन तथा भू-संरक्षण मन्त्रालय, नेपाल|वन तथा भू-संरक्षण मन्त्रालय]] * [[सुचना तथा सञ्चार मन्त्रालय]] * [[परराष्ट्र मन्त्रालय (नेपाल)|परराष्ट्र मन्त्रालय]] * [[वातावरण, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय]] ===विभागहरू=== ===अन्य सरकारी कार्यालयहरू=== * [[रेडियो नेपाल]] * [[नेपाल टेलिभिजन]] * [[राष्ट्रिय योजना आयोग (नेपाल)|राष्ट्रिय योजना आयोग]] * [[संसद भवनहरू]] * [[राष्ट्रिय सतर्कता केन्द्र]] ==सुरक्षा व्यवस्था== [[File:Simha_Durbar_Gate.jpg|thumb|right|200px|सिँहदरवारको मुख्य प्रवेशद्वार]] यो नेपालको सबैभन्दा महत्वपूर्ण सरकारी कार्यालय भएकाले यसको सुक्षामा [[नेपाली सेना]]को एक गण खटाईएको छ। ==सम्बन्धित लेखहरू== * [[लाल दरबार|लालदरबार]] *[[फोहोरा दरबार|फोहरादरबार]] *[[बाग दरबार|बाघदरबार]] * [[केशरमहल]] * [[बबरमहल]] ==बाह्य कडीहरू== [http://www.nepalitimes.com/issue/216/Arts/2051 नेपाली टाइम्समा सिंहदरबारको एक चित्रकारको जीवन कथा] {{काठमाडौँका दर्शनीय स्थलहरू}} {{राणाकालीन दरबारहरू}} {{Commonscat|Singha Durbar, Kathmandu|सिंहदरबार}} [[श्रेणी:नेपालका चर्चित भवनहरू]] [[श्रेणी:नेपालका भवनहरू]] [[श्रेणी:राणाकालीन दरबारहरू]] [[श्रेणी:सरकारी कार्यालयहरू]] [[श्रेणी:नेपाल]] [[श्रेणी:चन्द्र शमशेर]] qz2jama3pbn9e65rd9cpm3eao4ijqmh 1074364 1074363 2022-08-24T15:27:40Z Bishaldev100 28807 /* आगलागी */ wikitext text/x-wiki {{Infobox building |name= सिंहदरबार |image=2009-03 Kathmandu 09.jpg |location_town = काठमाण्डौ |location_country= नेपाल |caption=सिंहदरबारको मुख्य प्रवेशमार्ग |architect= [[कुमार नरसिंह राणा]], [[किशोर नरसिंह राणा]] |client= [[नेपाल सरकार]] |structural_system= ईँट र गिलेवा |style= युरोपेली शैली }} '''सिंहदरबार''' [[नेपाल]]का [[प्रधानमन्त्री]]को [[कार्यालय]] तथा अन्य सरकारी कार्यालयहरू भएको परिसर हो। यो [[काठमाडौं (स्पष्टता)|काठमाडौं]]को मध्य भागमा अवस्थित छ। यहाँ नेपालका सबैभन्दा महत्वपूर्ण सरकारी कार्यालयहरू रहेका छन्।<ref>{{Cite web|url=https://archive.himalkhabar.com/88200|title=मजलिसको आँखा–३|last=दीक्षित|first=कमल|date=मंसिर २०, २०७१|website=हिमाल खबर|accessdate=जेठ २, २०७९}}</ref> ==इतिहास== [[File:Simha durbar.jpg|thumb|200px|सिंहदरवार प्रमुख भवन]] सिंहदरबार राणा प्रधानमन्त्री [[चन्द्र शमशेर जङ्गबहादुर राणा|चन्द्र शमशेर]]ले आफ्नो निजी निवासको रूपमा इ.सं. १९०३ मा बनाउन लगाएका थिए। यसको निर्माण कार्य सुरू भएको एक वर्ष भित्र नै पूरा भएको थियो। निर्माण पूरा हुँदा यसमा १,७०० वटा कोठाहरू थिए जुन त्यस बेलाको [[एसिया]] भरिको सबैभन्दा ठूलो दरवार थियो। यसको निर्माणमा त्यस बेलाको पच्चीस लाख रूपैयाँ खर्च भएको थियो। २००७ सालमा [[राणा शासन]]को अन्त्य भए पछि सिंहदरवारमा [[नेपाल सरकार]]को कार्यालय राखियो। त्यतिबेला यो दरवारमा प्रधानमन्त्रीको कार्यालय देखि लिएर सम्पूर्ण मन्त्रालयहरू अवस्थित थिए। २०३० सालमा यहाँ ठूलो आगलागी भएको थियो। त्यसबाट यसको पछाडि पट्टिको धेरैजसो भाग नष्ट भएको थियो। त्यस आगलागी पछि थुप्रै सरकारी कार्यालयहरू अन्त सारियो। हाल सिंहदरबार परिसरमा थुप्रै नयाँ भवनहरू बनेका छन्। ===वास्तुकला तथा श्रृङ्गार=== यो भवन युरोपेली शैलीमा बनेको छ। चन्द्र शमशेर शिकार तथा कलाका सौखिन भएकाले त्यस बेला उनले यसका भित्ताहरू शिकार गरिएका जनावरहरू तथा युरोपेली शैलीका चित्रकलाहरूले सजाएका थिए। बत्ती तथा अन्य श्रृंगारका वस्तुहरू [[युरोप]]बाट मगाईएको थियो। ===सिंहदरबार विद्रोह=== ===आगलागी === २५ असार २०३० मा सिंहदरबारमा आगलागी भयो र सबै ध्वस्त भयो। नेपालको केन्द्रीय सचिवालय रहेको त्यो कलात्मक भवनमा आगलागी हुँदा मानवीय क्षति नभए पनि ज्यादै ठूलो भौतिक सम्पत्तिका साथै परराष्ट्र मन्त्रालयसँग सम्बन्धित महत्त्वपूर्ण कागजपत्र र दस्तावेजहरू जलेर नष्ट भए। 'विद्युत् सर्ट' भएर आगलागी भएको बताइएको थियो। यस घटना पछि तत्कालीन प्रधानमन्त्री [[कीर्तीनिधि विष्ट|कीर्तिनिधी बिष्ट]]ले "आफ्नो जिम्मामा रहेको सरकारी सम्पत्तिमा क्षति भएको" भनेर राजीनामा दिए। ==सरकारी कार्यालयहरू== सिंहदरबारमा रहेका महत्वपूर्ण कार्यालयहरू यस प्रकार छन्। ===मन्त्रालयहरू=== * [[प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषदको कार्यालय (नेपाल)|प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषदको कार्यालय]] * [[गृह मन्त्रालय (नेपाल)|गृह मन्त्रालय]] * [[जलस्रोत मन्त्रालय (नेपाल)|जलस्रोत मन्त्रालय]] * [[उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय|उद्योग मन्त्रालय]] * [[अर्थ मन्त्रालय (नेपाल)|अर्थ मन्त्रालय]] * [[कानुन, न्याय तथा संसदीय व्यवस्था मन्त्रालय (नेपाल)|कानुन, न्याय तथा संसदीय व्यवस्था मन्त्रालय]] * [[जल तथा शक्ति आयोग (नेपाल)|जल तथा शक्ति आयोग]] * [[शान्ति तथा पुन:निर्माण मन्त्रालय]] * [[उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्ति मन्त्रालय|उद्योग मन्त्रालय]] * [[रक्षा मन्त्रालय, नेपाल|रक्षा मन्त्रालय]] * [[वन तथा भू-संरक्षण मन्त्रालय, नेपाल|वन तथा भू-संरक्षण मन्त्रालय]] * [[सुचना तथा सञ्चार मन्त्रालय]] * [[परराष्ट्र मन्त्रालय (नेपाल)|परराष्ट्र मन्त्रालय]] * [[वातावरण, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय]] ===विभागहरू=== ===अन्य सरकारी कार्यालयहरू=== * [[रेडियो नेपाल]] * [[नेपाल टेलिभिजन]] * [[राष्ट्रिय योजना आयोग (नेपाल)|राष्ट्रिय योजना आयोग]] * [[संसद भवनहरू]] * [[राष्ट्रिय सतर्कता केन्द्र]] ==सुरक्षा व्यवस्था== [[File:Simha_Durbar_Gate.jpg|thumb|right|200px|सिँहदरवारको मुख्य प्रवेशद्वार]] यो नेपालको सबैभन्दा महत्वपूर्ण सरकारी कार्यालय भएकाले यसको सुक्षामा [[नेपाली सेना]]को एक गण खटाईएको छ। ==सम्बन्धित लेखहरू== * [[लाल दरबार|लालदरबार]] *[[फोहोरा दरबार|फोहरादरबार]] *[[बाग दरबार|बाघदरबार]] * [[केशरमहल]] * [[बबरमहल]] ==बाह्य कडीहरू== [http://www.nepalitimes.com/issue/216/Arts/2051 नेपाली टाइम्समा सिंहदरबारको एक चित्रकारको जीवन कथा] {{काठमाडौँका दर्शनीय स्थलहरू}} {{राणाकालीन दरबारहरू}} {{Commonscat|Singha Durbar, Kathmandu|सिंहदरबार}} [[श्रेणी:नेपालका चर्चित भवनहरू]] [[श्रेणी:नेपालका भवनहरू]] [[श्रेणी:राणाकालीन दरबारहरू]] [[श्रेणी:सरकारी कार्यालयहरू]] [[श्रेणी:नेपाल]] [[श्रेणी:चन्द्र शमशेर]] k508j0umop9xnf0g0xx6ems7yz1zpbw 0 13888 1074381 966342 2022-08-24T16:53:23Z Wallflowernepal 51237 c/e wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=धान नाच|image=Dhannach.JPG|native_name=ᤕᤠᤗᤠᤅ|native_name_lang=lif|genre=लोक नृत्य|caption=धान नाच - लिम्बू जातिको एक नृत्य}} '''धान नाच''' लिम्बू जातिको प्रसिद्ध लोकनृत्य हो । यसलाई लिम्बू भाषामा यालाङ ([[लिम्बू भाषा|लिम्बु]]: {{Lang|lif|ᤕᤠᤗᤠᤅ}}) अथवा यालक्मा भनिन्छ । संसार भरी छरिएर रहेका किरात समुदाय भित्रका [[लिम्बु जाति|लिम्बु]] जातिको महान चाड/पर्व हो चासोक तङ्नाम। विशेषगरी पुर्वी नेपालको [[सङ्खुवासभा जिल्ला|संखुवासभा]], [[सुनसरी जिल्ला|सुनसरी]], [[मोरङ जिल्ला|मोरङ]], [[धनकुटा जिल्ला|धनकुटा]], [[तेह्रथुम जिल्ला|तेह्रथुम]], [[पाँचथर जिल्ला|पाँचथर]], [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ]] र [[सिक्किम]]मा बसोबास गर्ने [[लिम्बु जाति|लिम्बू जाति]]ले परम्परागत संस्कृतिलाई संरक्षण गर्दै मनाउने मनोरञ्जनात्मक चाडलाई चासोक तङ्नाम भनिन्छ।जस्मा न्वागी पुजा गरी ,[[च्याब्रुङ]] बजाउदै गोलाकार घेरामा धान नाच नाचेर भब्य पुर्बक मनाइन्छ।। यो खेतिपाती लगाइसकेपछि फुर्सदको समयमा पनि लिम्बू जातिका युवा र युबतिले परस्परमा आधारित गितको माध्यामबाट सवाल-जवाफ गरी नाची, गीत गाई मनोरञ्जन गर्ने गर्छन् । केटाकेटी मिली नाचगान गरेता पनि उनिहरूमा रतिराग कुनै भाव नहुने र कसैले रतिराग भावनाले अरुलाई दु:ख दिएमा उसलाई दण्ड जरिवाना गर्ने चलन छ । तर केटकेटीको मन मिलेमा विवाह गर्दा केहि फरक पर्दैन ।लिम्बूहरूको धान नाचमा गाइने गीतलाई पालम भन्दछ्न् । == उदाहरण == यसरी गाईने गीत प्राय: लिम्बूहरुकै भाषामा यस्तो हुन्छ: {| class="wikitable" |+ !लिम्बू भाषामा !नेपाली अनुवाद |- |''मेम्फम्मा च्वालाम साक्तुक्लो'' अघिङल थेलिक लाक्तुलो कङपिचिन सिले सिक्किम नेलाल पेन्छाम यम्मी सिल्ले पेनि पान ला आशी गर पिङ्लो सि मुन्धुम आहिङ गर पौङ्लो हिङ मुग्धुम |''न आउन कुलो थुनिपथाउँ'' बाँचुन्जेल सम्म नाचौं है गाई बस्तु मरे माल दाम्लो रहन्छ मन मान्छे मरे बोलि रहन्छ मरे पनि मृत्यु पछिको कथाहोस र बाँचे पनि जीवनको गाथासो होस् । |} == यी पनि हेर्नुहोस् == {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:संगीत]] [[श्रेणी:कला]] [[श्रेणी:नेपाली लोक नृत्यहरू]] {{stub}} 31ymlhis5xghgezpuhkw3c31avlv2tk 1074382 1074381 2022-08-24T17:19:47Z Wallflowernepal 51237 प्रतिलिपि सम्पादन wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=धान नाच|image=Dhannach.JPG|native_name=ᤕᤠᤗᤠᤅ|native_name_lang=lif|genre=लोक नृत्य|caption=धान नाच - लिम्बू जातिको एक नृत्य}} '''धान नाच''' लिम्बू जातिको एउटा प्रसिद्ध लोकनृत्य हो । यसलाई लिम्बू भाषामा यालाङ ([[लिम्बू भाषा|लिम्बु]]: {{Lang|lif|ᤕᤠᤗᤠᤅ}}) अथवा यालक्मा भनिन्छ ।<ref>http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/56235/</ref> यसको उत्पत्ति नेपालको लिम्बुवान क्षेत्रमा भएको हो। यो नृत्य पूर्वी नेपालका साथै भारतको दार्जिलिङ, कालिम्पोङ र सिक्किम क्षेत्रका लिम्बु (याक्थुङ) समुदायका मानिसहरूद्वारा प्रदर्शन गरिन्छ। यो नृत्यसंग गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ ।<ref>https://annapurnapost.com/news/dhaannaac-jogaaune-cintaa-134332</ref> धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ । == किंवदन्ती == स्थानीय किंवदन्ती अनुसार एउटा गाउँमा खडेरी परेको थियो र मानिसहरू भोकले मरिरहेका थिए । त्यसपछि माक्चरेपु (लिम्बु: {{Lang|lif|ᤔᤠᤰᤆᤖᤣᤐᤢ}};), एउटा चराले खैया प्रकारको धानको केही बीउ ल्याई गाउँलेलाई खेती गर्न दियो ।<ref>https://shabdasopan.com/aakhyan/katha/2543/</ref> गाउँलेले त्यसै गरे र थुप्रै उब्जनी पाए । तर चराहरूले अधिकांश उब्जनी खान थाले । गाउँलेहरूले चरालाई भगाउन खोजे तर चराहरूले बीउ ल्याएकाले गर्दा उब्जनीमा पहिले अधिकार उनीहरू हुने भने । गाउँलेहरूले त्यो दाबीलाई खण्डन गर्न सकेनन् र चराहरूको कुरामा सहमत भए । चराले कुट्नेबित्तिकै चामल सिधै खान्थे । त्यसपछि मान्छेहरूले चरालाई भगाउने जुक्ति निकाले र त्यस अन्तर्गत चराहरूलाई डराउन "हा...हा...हा..." भनेर कराउन थाले, जुन पछि लयबद्ध पालाम गीत बन्यो। पालाम गाउने क्रममा मानिसहरूले धान कटनीमा हात समातेर नाच्ने थाले, त्यसो गर्दा धानबाट भुस छुटिन्थ्यो । यसरी नै धान नाचको सुरूवात भयो । त्यसपछि हरेक वर्ष मंसिर महिनामा मानिसहरूले धान नाच गर्न थाले।<ref>https://jharanasanchar.com/2600/</ref> == उदाहरण == धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भन्दछ्न् । यसरी गाईने गीत प्राय: लिम्बू भाषामा यस्तो हुन्छ: {| class="wikitable" |+ !लिम्बू भाषामा !नेपाली अनुवाद |- |''मेम्फम्मा च्वालाम साक्तुक्लो'' अघिङल थेलिक लाक्तुलो कङपिचिन सिले सिक्किम नेलाल पेन्छाम यम्मी सिल्ले पेनि पान ला आशी गर पिङ्लो सि मुन्धुम आहिङ गर पौङ्लो हिङ मुग्धुम |''न आउन कुलो थुनिपथाउँ'' बाँचुन्जेल सम्म नाचौं है गाई बस्तु मरे माल दाम्लो रहन्छ मन मान्छे मरे बोलि रहन्छ मरे पनि मृत्यु पछिको कथाहोस र बाँचे पनि जीवनको गाथासो होस् । |} == परम्परा == यो नाच विवाह, उधौली जस्ता चाडपर्वहरूमा र उत्सवहरूमा गरिन्छ। यो जोडी वा समूह मा प्रदर्शन गर्न सकिन्छ । ऐतिहासिक रूपमा, नृत्य सात दिन र सात रातको लागि प्रदर्शन गरिएको थियो । संसार भरी छरिएर रहेका किरात समुदाय भित्रका [[लिम्बु जाति|लिम्बु]] जातिको महान चाड/पर्व हो चासोक तङ्नाम। विशेषगरी पुर्वी नेपालको [[सङ्खुवासभा जिल्ला|संखुवासभा]], [[सुनसरी जिल्ला|सुनसरी]], [[मोरङ जिल्ला|मोरङ]], [[धनकुटा जिल्ला|धनकुटा]], [[तेह्रथुम जिल्ला|तेह्रथुम]], [[पाँचथर जिल्ला|पाँचथर]], [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ]] र [[सिक्किम]]मा बसोबास गर्ने [[लिम्बु जाति|लिम्बू जाति]]ले परम्परागत संस्कृतिलाई संरक्षण गर्दै मनाउने मनोरञ्जनात्मक चाडलाई चासोक तङ्नाम भनिन्छ। जस्मा न्वागी पुजा गरी ,[[च्याब्रुङ]] बजाउदै गोलाकार घेरामा धान नाच नाचेर भब्य पुर्बक मनाइन्छ। यो खेतिपाती लगाइसकेपछि फुर्सदको समयमा पनि लिम्बू जातिका युवा र युबतिले परस्परमा आधारित गितको माध्यामबाट सवाल-जवाफ गरी नाची, गीत गाई मनोरञ्जन गर्ने गर्छन् । केटाकेटी मिली नाचगान गरेता पनि उनिहरूमा रतिराग कुनै भाव नहुने र कसैले रतिराग भावनाले अरुलाई दु:ख दिएमा उसलाई दण्ड जरिवाना गर्ने चलन छ । तर केटकेटीको मन मिलेमा विवाह गर्दा केहि फरक पर्दैन । पछिल्लो समय युवाहरुको सहभागिता नहुँदा नृत्य लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ । तर, विभिन्न सांस्कृतिक संघसंस्थाहरूले यस नृत्य शैलीको संरक्षण र प्रवर्द्धनका लागि जनचेतना जगाइरहेका छन् । == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} == यी पनि हेर्नुहोस् == {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:संगीत]] [[श्रेणी:कला]] [[श्रेणी:नेपाली लोक नृत्यहरू]] {{stub}} sf4unipa366dw188bykky0jct2zmyfk 1074383 1074382 2022-08-24T17:20:12Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=धान नाच|image=Dhannach.JPG|native_name=ᤕᤠᤗᤠᤅ|native_name_lang=lif|genre=लोक नृत्य|caption=धान नाच - लिम्बू जातिको एक नृत्य}} '''धान नाच''' लिम्बू जातिको एउटा प्रसिद्ध लोकनृत्य हो । यसलाई लिम्बू भाषामा यालाङ ([[लिम्बू भाषा|लिम्बु]]: {{Lang|lif|ᤕᤠᤗᤠᤅ}}) अथवा यालक्मा भनिन्छ ।<ref>http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/56235/</ref> यसको उत्पत्ति नेपालको लिम्बुवान क्षेत्रमा भएको हो। यो नृत्य पूर्वी नेपालका साथै भारतको दार्जिलिङ, कालिम्पोङ र सिक्किम क्षेत्रका लिम्बु (याक्थुङ) समुदायका मानिसहरूद्वारा प्रदर्शन गरिन्छ। यो नृत्यसंग गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ ।<ref>https://annapurnapost.com/news/dhaannaac-jogaaune-cintaa-134332</ref> धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ । == किंवदन्ती == स्थानीय किंवदन्ती अनुसार एउटा गाउँमा खडेरी परेको थियो र मानिसहरू भोकले मरिरहेका थिए । त्यसपछि माक्चरेपु (लिम्बु: {{Lang|lif|ᤔᤠᤰᤆᤖᤣᤐᤢ}};), एउटा चराले खैया प्रकारको धानको केही बीउ ल्याई गाउँलेलाई खेती गर्न दियो ।<ref>https://shabdasopan.com/aakhyan/katha/2543/</ref> गाउँलेले त्यसै गरे र थुप्रै उब्जनी पाए । तर चराहरूले अधिकांश उब्जनी खान थाले । गाउँलेहरूले चरालाई भगाउन खोजे तर चराहरूले बीउ ल्याएकाले गर्दा उब्जनीमा पहिले अधिकार उनीहरू हुने भने । गाउँलेहरूले त्यो दाबीलाई खण्डन गर्न सकेनन् र चराहरूको कुरामा सहमत भए । चराले कुट्नेबित्तिकै चामल सिधै खान्थे । त्यसपछि मान्छेहरूले चरालाई भगाउने जुक्ति निकाले र त्यस अन्तर्गत चराहरूलाई डराउन "हा...हा...हा..." भनेर कराउन थाले, जुन पछि लयबद्ध पालाम गीत बन्यो। पालाम गाउने क्रममा मानिसहरूले धान कटनीमा हात समातेर नाच्ने थाले, त्यसो गर्दा धानबाट भुस छुटिन्थ्यो । यसरी नै धान नाचको सुरूवात भयो । त्यसपछि हरेक वर्ष मंसिर महिनामा मानिसहरूले धान नाच गर्न थाले।<ref>https://jharanasanchar.com/2600/</ref> == उदाहरण == धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भन्दछ्न् । यसरी गाईने गीत प्राय: लिम्बू भाषामा यस्तो हुन्छ: {| class="wikitable" |+ !लिम्बू भाषामा !नेपाली अनुवाद |- |''मेम्फम्मा च्वालाम साक्तुक्लो'' अघिङल थेलिक लाक्तुलो कङपिचिन सिले सिक्किम नेलाल पेन्छाम यम्मी सिल्ले पेनि पान ला आशी गर पिङ्लो सि मुन्धुम आहिङ गर पौङ्लो हिङ मुग्धुम |''न आउन कुलो थुनिपथाउँ'' बाँचुन्जेल सम्म नाचौं है गाई बस्तु मरे माल दाम्लो रहन्छ मन मान्छे मरे बोलि रहन्छ मरे पनि मृत्यु पछिको कथाहोस र बाँचे पनि जीवनको गाथासो होस् । |} == परम्परा == यो नाच विवाह, उधौली जस्ता चाडपर्वहरूमा र उत्सवहरूमा गरिन्छ। यो जोडी वा समूह मा प्रदर्शन गर्न सकिन्छ । ऐतिहासिक रूपमा, नृत्य सात दिन र सात रातको लागि प्रदर्शन गरिएको थियो । संसार भरी छरिएर रहेका किरात समुदाय भित्रका [[लिम्बु जाति|लिम्बु]] जातिको महान चाड/पर्व हो चासोक तङ्नाम। विशेषगरी पुर्वी नेपालको [[सङ्खुवासभा जिल्ला|संखुवासभा]], [[सुनसरी जिल्ला|सुनसरी]], [[मोरङ जिल्ला|मोरङ]], [[धनकुटा जिल्ला|धनकुटा]], [[तेह्रथुम जिल्ला|तेह्रथुम]], [[पाँचथर जिल्ला|पाँचथर]], [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ]] र [[सिक्किम]]मा बसोबास गर्ने [[लिम्बु जाति|लिम्बू जाति]]ले परम्परागत संस्कृतिलाई संरक्षण गर्दै मनाउने मनोरञ्जनात्मक चाडलाई चासोक तङ्नाम भनिन्छ। जस्मा न्वागी पुजा गरी ,[[च्याब्रुङ]] बजाउदै गोलाकार घेरामा धान नाच नाचेर भब्य पुर्बक मनाइन्छ। यो खेतिपाती लगाइसकेपछि फुर्सदको समयमा पनि लिम्बू जातिका युवा र युबतिले परस्परमा आधारित गितको माध्यामबाट सवाल-जवाफ गरी नाची, गीत गाई मनोरञ्जन गर्ने गर्छन् । केटाकेटी मिली नाचगान गरेता पनि उनिहरूमा रतिराग कुनै भाव नहुने र कसैले रतिराग भावनाले अरुलाई दु:ख दिएमा उसलाई दण्ड जरिवाना गर्ने चलन छ । तर केटकेटीको मन मिलेमा विवाह गर्दा केहि फरक पर्दैन । पछिल्लो समय युवाहरुको सहभागिता नहुँदा नृत्य लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ । तर, विभिन्न सांस्कृतिक संघसंस्थाहरूले यस नृत्य शैलीको संरक्षण र प्रवर्द्धनका लागि जनचेतना जगाइरहेका छन् । == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} == यी पनि हेर्नुहोस् == {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:संगीत]] [[श्रेणी:कला]] [[श्रेणी:नेपाली लोक नृत्यहरू]] tg5hcnx6dmapo0mum9e34xzklvvukqi 1074384 1074383 2022-08-24T17:20:35Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=धान नाच|image=Dhannach.JPG|native_name=ᤕᤠᤗᤠᤅ|native_name_lang=lif|genre=लोक नृत्य|caption=धान नाच - लिम्बू जातिको एक नृत्य}} '''धान नाच''' लिम्बू जातिको एउटा प्रसिद्ध लोकनृत्य हो । यसलाई लिम्बू भाषामा यालाङ ([[लिम्बू भाषा|लिम्बु]]: {{Lang|lif|ᤕᤠᤗᤠᤅ}}) अथवा यालक्मा भनिन्छ ।<ref>http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/56235/</ref> यसको उत्पत्ति नेपालको लिम्बुवान क्षेत्रमा भएको हो। यो नृत्य पूर्वी नेपालका साथै भारतको दार्जिलिङ, कालिम्पोङ र सिक्किम क्षेत्रका लिम्बु (याक्थुङ) समुदायका मानिसहरूद्वारा प्रदर्शन गरिन्छ। यो नृत्यसंग गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ ।<ref>https://annapurnapost.com/news/dhaannaac-jogaaune-cintaa-134332</ref> धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ । == किंवदन्ती == स्थानीय किंवदन्ती अनुसार एउटा गाउँमा खडेरी परेको थियो र मानिसहरू भोकले मरिरहेका थिए । त्यसपछि माक्चरेपु (लिम्बु: {{Lang|lif|ᤔᤠᤰᤆᤖᤣᤐᤢ}};), एउटा चराले खैया प्रकारको धानको केही बीउ ल्याई गाउँलेलाई खेती गर्न दियो ।<ref>https://shabdasopan.com/aakhyan/katha/2543/</ref> गाउँलेले त्यसै गरे र थुप्रै उब्जनी पाए । तर चराहरूले अधिकांश उब्जनी खान थाले । गाउँलेहरूले चरालाई भगाउन खोजे तर चराहरूले बीउ ल्याएकाले गर्दा उब्जनीमा पहिले अधिकार उनीहरू हुने भने । गाउँलेहरूले त्यो दाबीलाई खण्डन गर्न सकेनन् र चराहरूको कुरामा सहमत भए । चराले कुट्नेबित्तिकै चामल सिधै खान्थे । त्यसपछि मान्छेहरूले चरालाई भगाउने जुक्ति निकाले र त्यस अन्तर्गत चराहरूलाई डराउन "हा...हा...हा..." भनेर कराउन थाले, जुन पछि लयबद्ध पालाम गीत बन्यो। पालाम गाउने क्रममा मानिसहरूले धान कटनीमा हात समातेर नाच्ने थाले, त्यसो गर्दा धानबाट भुस छुटिन्थ्यो । यसरी नै धान नाचको सुरूवात भयो । त्यसपछि हरेक वर्ष मंसिर महिनामा मानिसहरूले धान नाच गर्न थाले।<ref>https://jharanasanchar.com/2600/</ref> == पालाम == धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भन्दछ्न् । यसरी गाईने गीत प्राय: लिम्बू भाषामा यस्तो हुन्छ: {| class="wikitable" |+ !लिम्बू भाषामा !नेपाली अनुवाद |- |''मेम्फम्मा च्वालाम साक्तुक्लो'' अघिङल थेलिक लाक्तुलो कङपिचिन सिले सिक्किम नेलाल पेन्छाम यम्मी सिल्ले पेनि पान ला आशी गर पिङ्लो सि मुन्धुम आहिङ गर पौङ्लो हिङ मुग्धुम |''न आउन कुलो थुनिपथाउँ'' बाँचुन्जेल सम्म नाचौं है गाई बस्तु मरे माल दाम्लो रहन्छ मन मान्छे मरे बोलि रहन्छ मरे पनि मृत्यु पछिको कथाहोस र बाँचे पनि जीवनको गाथासो होस् । |} == परम्परा == यो नाच विवाह, उधौली जस्ता चाडपर्वहरूमा र उत्सवहरूमा गरिन्छ। यो जोडी वा समूह मा प्रदर्शन गर्न सकिन्छ । ऐतिहासिक रूपमा, नृत्य सात दिन र सात रातको लागि प्रदर्शन गरिएको थियो । संसार भरी छरिएर रहेका किरात समुदाय भित्रका [[लिम्बु जाति|लिम्बु]] जातिको महान चाड/पर्व हो चासोक तङ्नाम। विशेषगरी पुर्वी नेपालको [[सङ्खुवासभा जिल्ला|संखुवासभा]], [[सुनसरी जिल्ला|सुनसरी]], [[मोरङ जिल्ला|मोरङ]], [[धनकुटा जिल्ला|धनकुटा]], [[तेह्रथुम जिल्ला|तेह्रथुम]], [[पाँचथर जिल्ला|पाँचथर]], [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ]] र [[सिक्किम]]मा बसोबास गर्ने [[लिम्बु जाति|लिम्बू जाति]]ले परम्परागत संस्कृतिलाई संरक्षण गर्दै मनाउने मनोरञ्जनात्मक चाडलाई चासोक तङ्नाम भनिन्छ। जस्मा न्वागी पुजा गरी ,[[च्याब्रुङ]] बजाउदै गोलाकार घेरामा धान नाच नाचेर भब्य पुर्बक मनाइन्छ। यो खेतिपाती लगाइसकेपछि फुर्सदको समयमा पनि लिम्बू जातिका युवा र युबतिले परस्परमा आधारित गितको माध्यामबाट सवाल-जवाफ गरी नाची, गीत गाई मनोरञ्जन गर्ने गर्छन् । केटाकेटी मिली नाचगान गरेता पनि उनिहरूमा रतिराग कुनै भाव नहुने र कसैले रतिराग भावनाले अरुलाई दु:ख दिएमा उसलाई दण्ड जरिवाना गर्ने चलन छ । तर केटकेटीको मन मिलेमा विवाह गर्दा केहि फरक पर्दैन । पछिल्लो समय युवाहरुको सहभागिता नहुँदा नृत्य लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ । तर, विभिन्न सांस्कृतिक संघसंस्थाहरूले यस नृत्य शैलीको संरक्षण र प्रवर्द्धनका लागि जनचेतना जगाइरहेका छन् । == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} == यी पनि हेर्नुहोस् == {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:संगीत]] [[श्रेणी:कला]] [[श्रेणी:नेपाली लोक नृत्यहरू]] 5jz5q3dldj95nbbn7zbq948ff00y00o 1074386 1074384 2022-08-24T17:26:41Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=धान नाच|image=Dhannach.JPG|native_name=ᤕᤠᤗᤠᤅ|native_name_lang=lif|genre=लोक नृत्य|caption=धान नाच - लिम्बू जातिको एक नृत्य|inventor=लिम्बू जाति}} '''धान नाच''' लिम्बू जातिको एउटा प्रसिद्ध लोकनृत्य हो । यसलाई लिम्बू भाषामा यालाङ ([[लिम्बू भाषा|लिम्बु]]: {{Lang|lif|ᤕᤠᤗᤠᤅ}}) अथवा यालक्मा भनिन्छ ।<ref>http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/56235/</ref> यसको उत्पत्ति नेपालको लिम्बुवान क्षेत्रमा भएको हो। यो नृत्य पूर्वी नेपालका साथै भारतको दार्जिलिङ, कालिम्पोङ र सिक्किम क्षेत्रका लिम्बु (याक्थुङ) समुदायका मानिसहरूद्वारा प्रदर्शन गरिन्छ। यो नृत्यसंग गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ ।<ref>https://annapurnapost.com/news/dhaannaac-jogaaune-cintaa-134332</ref> धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ । == किंवदन्ती == स्थानीय किंवदन्ती अनुसार एउटा गाउँमा खडेरी परेको थियो र मानिसहरू भोकले मरिरहेका थिए । त्यसपछि माक्चरेपु (लिम्बु: {{Lang|lif|ᤔᤠᤰᤆᤖᤣᤐᤢ}};), एउटा चराले खैया प्रकारको धानको केही बीउ ल्याई गाउँलेलाई खेती गर्न दियो ।<ref>https://shabdasopan.com/aakhyan/katha/2543/</ref> गाउँलेले त्यसै गरे र थुप्रै उब्जनी पाए । तर चराहरूले अधिकांश उब्जनी खान थाले । गाउँलेहरूले चरालाई भगाउन खोजे तर चराहरूले बीउ ल्याएकाले गर्दा उब्जनीमा पहिले अधिकार उनीहरू हुने भने । गाउँलेहरूले त्यो दाबीलाई खण्डन गर्न सकेनन् र चराहरूको कुरामा सहमत भए । चराले कुट्नेबित्तिकै चामल सिधै खान्थे । त्यसपछि मान्छेहरूले चरालाई भगाउने जुक्ति निकाले र त्यस अन्तर्गत चराहरूलाई डराउन "हा...हा...हा..." भनेर कराउन थाले, जुन पछि लयबद्ध पालाम गीत बन्यो। पालाम गाउने क्रममा मानिसहरूले धान कटनीमा हात समातेर नाच्ने थाले, त्यसो गर्दा धानबाट भुस छुटिन्थ्यो । यसरी नै धान नाचको सुरूवात भयो । त्यसपछि हरेक वर्ष मंसिर महिनामा मानिसहरूले धान नाच गर्न थाले।<ref>https://jharanasanchar.com/2600/</ref> == पालाम == धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भन्दछ्न् । यसरी गाईने गीत प्राय: लिम्बू भाषामा यस्तो हुन्छ: {| class="wikitable" |+ !लिम्बू भाषामा !नेपाली अनुवाद |- |मेम्फम्मा च्वालाम साक्तुक्लो अघिङल थेलिक लाक्तुलो कङपिचिन सिले सिक्किम नेलाल पेन्छाम यम्मी सिल्ले पेनि पान ला आशी गर पिङ्लो सि मुन्धुम आहिङ गर पौङ्लो हिङ मुग्धुम |न आउन कुलो थुनिपथाउँ बाँचुन्जेल सम्म नाचौं है गाई बस्तु मरे माल दाम्लो रहन्छ मन मान्छे मरे बोलि रहन्छ मरे पनि मृत्यु पछिको कथाहोस र बाँचे पनि जीवनको गाथा होस् । |} == परम्परा == यो नाच विवाह, उधौली जस्ता चाडपर्वहरूमा र उत्सवहरूमा गरिन्छ। यो जोडी वा समूह मा प्रदर्शन गर्न सकिन्छ । ऐतिहासिक रूपमा, नृत्य सात दिन र सात रातको लागि प्रदर्शन गरिन्थ्यो । संसार भरी छरिएर रहेका किरात समुदाय भित्रका [[लिम्बु जाति|लिम्बु]] जातिको महान चाड हो चासोक तङ्नाम। विशेषगरी पुर्वी नेपालको [[सङ्खुवासभा जिल्ला|संखुवासभा]], [[सुनसरी जिल्ला|सुनसरी]], [[मोरङ जिल्ला|मोरङ]], [[धनकुटा जिल्ला|धनकुटा]], [[तेह्रथुम जिल्ला|तेह्रथुम]], [[पाँचथर जिल्ला|पाँचथर]], [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ]] र [[सिक्किम]]मा बसोबास गर्ने [[लिम्बु जाति|लिम्बू जाति]]ले परम्परागत संस्कृतिलाई संरक्षण गर्दै मनाउने मनोरञ्जनात्मक चाडलाई चासोक तङ्नाम भनिन्छ। जस्मा न्वागी पुजा गरी ,[[च्याब्रुङ]] बजाउदै गोलाकार घेरामा धान नाच नाचेर भव्य पूर्वक मनाइन्छ। यो खेतीपाती लगाइसकेपछि फुर्सदको समयमा पनि लिम्बू जातिका युवा र युवतीहरूले परस्परमा आधारित गीतको माध्यामबाट सवाल-जवाफ गरी नाची, गीत गाई मनोरञ्जन गर्ने गर्छन् । केटाकेटी मिली नाचगान गरेता पनि उनिहरूमा रतिराग कुनै भाव नहुने र कसैले रतिराग भावनाले अरुलाई दु:ख दिएमा उसलाई दण्ड जरिवाना गर्ने चलन छ । तर केटकेटीको मन मिलेमा विवाह गर्दा केहि फरक पर्दैन । पछिल्लो समय युवाहरुको सहभागिता नहुँदा नृत्य लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ तर विभिन्न सांस्कृतिक सङ्घसंस्थाहरूले यस नृत्य शैलीको संरक्षण र प्रवर्द्धनका लागि जनचेतना जगाइरहेका छन् । == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} == यी पनि हेर्नुहोस् == {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:संगीत]] [[श्रेणी:कला]] [[श्रेणी:नेपाली लोक नृत्यहरू]] hh8n0o6dghbigahpe4logrc11n4fbjc 1074387 1074386 2022-08-24T17:30:07Z Wallflowernepal 51237 /* किंवदन्ती */ wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=धान नाच|image=Dhannach.JPG|native_name=ᤕᤠᤗᤠᤅ|native_name_lang=lif|genre=लोक नृत्य|caption=धान नाच - लिम्बू जातिको एक नृत्य|inventor=लिम्बू जाति}} '''धान नाच''' [[लिम्बु जाति|लिम्बू जाति]] (याक्थुङ) को एउटा प्रसिद्ध लोकनृत्य हो । यसलाई लिम्बू भाषामा यालाङ ([[लिम्बू भाषा|लिम्बू]]: {{Lang|lif|ᤕᤠᤗᤠᤅ}}) अथवा यालक्मा भनिन्छ ।<ref>http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/56235/</ref> यसको उत्पत्ति [[नेपाल]]को [[लिम्बुवान|लिम्बूवान क्षेत्र]]मा भएको हो । यो नृत्य पूर्वी नेपालका साथै भारतको [[दार्जिलिङ]], [[कालिम्पोङ]] र [[सिक्किम]] क्षेत्रका लिम्बू समुदायका मानिसहरूद्वारा प्रदर्शन गरिन्छ। यो नृत्यसंग गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ ।<ref>https://annapurnapost.com/news/dhaannaac-jogaaune-cintaa-134332</ref> धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भनिन्छ । == किंवदन्ती == स्थानीय किंवदन्ती अनुसार एउटा गाउँमा खडेरी परेको थियो र मानिसहरू भोकले मरिरहेका थिए । त्यसपछि माक्चरेपु (लिम्बू: {{Lang|lif|ᤔᤠᤰᤆᤖᤣᤐᤢ}};), एउटा चराले खैया प्रकारको धानको केही बीउ ल्याई गाउँलेलाई खेती गर्न दियो ।<ref>https://shabdasopan.com/aakhyan/katha/2543/</ref> गाउँलेले त्यसै गरे र थुप्रै उब्जनी पाए । तर चराहरूले अधिकांश उब्जनी खान थाले । गाउँलेहरूले चरालाई भगाउन खोजे तर चराहरूले बीउ ल्याएकाले गर्दा उब्जनीमा पहिले अधिकार उनीहरू हुने भने । गाउँलेहरूले त्यो दाबीलाई खण्डन गर्न सकेनन् र चराहरूको कुरामा सहमत भए । चराले कुट्नेबित्तिकै चामल सिधै खान्थे । त्यसपछि मान्छेहरूले चरालाई भगाउने जुक्ति निकाले र त्यस अन्तर्गत चराहरूलाई डराउन "हा...हा...हा..." भनेर कराउन थाले, जुन पछि लयबद्ध पालाम गीत बन्यो। पालाम गाउने क्रममा मानिसहरूले धान कटनीमा हात समातेर नाच्ने थाले, त्यसो गर्दा धानबाट भुस छुटिन्थ्यो । यसरी नै धान नाचको सुरूवात भयो । त्यसपछि हरेक वर्ष मंसिर महिनामा मानिसहरूले धान नाच गर्न थाले ।<ref>https://jharanasanchar.com/2600/</ref> == पालाम == धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भन्दछ्न् । यसरी गाईने गीत प्राय: लिम्बू भाषामा यस्तो हुन्छ: {| class="wikitable" |+ !लिम्बू भाषामा !नेपाली अनुवाद |- |मेम्फम्मा च्वालाम साक्तुक्लो अघिङल थेलिक लाक्तुलो कङपिचिन सिले सिक्किम नेलाल पेन्छाम यम्मी सिल्ले पेनि पान ला आशी गर पिङ्लो सि मुन्धुम आहिङ गर पौङ्लो हिङ मुग्धुम |न आउन कुलो थुनिपथाउँ बाँचुन्जेल सम्म नाचौं है गाई बस्तु मरे माल दाम्लो रहन्छ मन मान्छे मरे बोलि रहन्छ मरे पनि मृत्यु पछिको कथाहोस र बाँचे पनि जीवनको गाथा होस् । |} == परम्परा == यो नाच विवाह, उधौली जस्ता चाडपर्वहरूमा र उत्सवहरूमा गरिन्छ। यो जोडी वा समूह मा प्रदर्शन गर्न सकिन्छ । ऐतिहासिक रूपमा, नृत्य सात दिन र सात रातको लागि प्रदर्शन गरिन्थ्यो । संसार भरी छरिएर रहेका किरात समुदाय भित्रका [[लिम्बु जाति|लिम्बू]] जातिको महान चाड हो चासोक तङ्नाम । विशेषगरी पुर्वी नेपालको [[सङ्खुवासभा जिल्ला|संखुवासभा]], [[सुनसरी जिल्ला|सुनसरी]], [[मोरङ जिल्ला|मोरङ]], [[धनकुटा जिल्ला|धनकुटा]], [[तेह्रथुम जिल्ला|तेह्रथुम]], [[पाँचथर जिल्ला|पाँचथर]], [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ]] र [[सिक्किम]]मा बसोबास गर्ने [[लिम्बु जाति|लिम्बू जाति]]ले परम्परागत संस्कृतिलाई संरक्षण गर्दै मनाउने मनोरञ्जनात्मक चाडलाई चासोक तङ्नाम भनिन्छ । जस्मा न्वागी पुजा गरी, [[च्याब्रुङ]] बजाउदै गोलाकार घेरामा धान नाच नाचेर भव्य पूर्वक मनाइन्छ । यो खेतीपाती लगाइसकेपछि फुर्सदको समयमा पनि लिम्बू जातिका युवा र युवतीहरूले परस्परमा आधारित गीतको माध्यामबाट सवाल-जवाफ गरी नाची, गीत गाई मनोरञ्जन गर्ने गर्छन् । केटाकेटी मिली नाचगान गरेता पनि उनिहरूमा रतिराग कुनै भाव नहुने र कसैले रतिराग भावनाले अरुलाई दु:ख दिएमा उसलाई दण्ड जरिवाना गर्ने चलन छ । तर केटकेटीको मन मिलेमा विवाह गर्दा केहि फरक पर्दैन । पछिल्लो समय युवाहरुको सहभागिता नहुँदा नृत्य लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ तर विभिन्न सांस्कृतिक सङ्घसंस्थाहरूले यस नृत्य शैलीको संरक्षण र प्रवर्द्धनका लागि जनचेतना जगाइरहेका छन् । == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} == यी पनि हेर्नुहोस् == {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:संगीत]] [[श्रेणी:कला]] [[श्रेणी:नेपाली लोक नृत्यहरू]] ffcdb746n0soh8rcnywah4t5k9hr3aj 1074469 1074387 2022-08-25T04:31:58Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=धान नाच|image=Dhannach.JPG|native_name=ᤕᤠᤗᤠᤅ|native_name_lang=lif|genre=लोक नृत्य|caption=धान नाच - लिम्बू जातिको एक नृत्य|inventor=लिम्बू जाति}} '''धान नाच''' [[लिम्बु जाति|लिम्बू जाति]] (याक्थुङ) को एउटा प्रसिद्ध लोकनृत्य हो । यसलाई लिम्बू भाषामा यालाङ ([[लिम्बू भाषा|लिम्बू]]: {{Lang|lif|ᤕᤠᤗᤠᤅ}}) अथवा यालक्मा भनिन्छ ।<ref>http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/56235/</ref> यसको उत्पत्ति [[नेपाल]]को [[लिम्बुवान|लिम्बूवान क्षेत्र]]मा भएको हो । यो नृत्य पूर्वी नेपालका साथै भारतको [[दार्जिलिङ]], [[कालिम्पोङ]] र [[सिक्किम]] क्षेत्रका लिम्बू समुदायका मानिसहरूद्वारा प्रदर्शन गरिन्छ। यो नृत्यसंग गाइने गीतलाई [[पालाम]] भनिन्छ ।<ref>https://annapurnapost.com/news/dhaannaac-jogaaune-cintaa-134332</ref> == किंवदन्ती == स्थानीय किंवदन्ती अनुसार एउटा गाउँमा खडेरी परेको थियो र मानिसहरू भोकले मरिरहेका थिए । त्यसपछि माक्चरेपु (लिम्बू: {{Lang|lif|ᤔᤠᤰᤆᤖᤣᤐᤢ}};), एउटा चराले खैया प्रकारको धानको केही बीउ ल्याई गाउँलेलाई खेती गर्न दियो ।<ref>https://shabdasopan.com/aakhyan/katha/2543/</ref> गाउँलेले त्यसै गरे र थुप्रै उब्जनी पाए । तर चराहरूले अधिकांश उब्जनी खान थाले । गाउँलेहरूले चरालाई भगाउन खोजे तर चराहरूले बीउ ल्याएकाले गर्दा उब्जनीमा पहिले अधिकार उनीहरू हुने भने । गाउँलेहरूले त्यो दाबीलाई खण्डन गर्न सकेनन् र चराहरूको कुरामा सहमत भए । चराले कुट्नेबित्तिकै चामल सिधै खान्थे । त्यसपछि मान्छेहरूले चरालाई भगाउने जुक्ति निकाले र त्यस अन्तर्गत चराहरूलाई डराउन "हा...हा...हा..." भनेर कराउन थाले, जुन पछि लयबद्ध पालाम गीत बन्यो। पालाम गाउने क्रममा मानिसहरूले धान कटनीमा हात समातेर नाच्ने थाले, त्यसो गर्दा धानबाट भुस छुटिन्थ्यो । यसरी नै धान नाचको सुरूवात भयो । त्यसपछि हरेक वर्ष मंसिर महिनामा मानिसहरूले धान नाच गर्न थाले ।<ref>https://jharanasanchar.com/2600/</ref> == पालाम == धान नाचमा गाइने गीतलाई पालाम भन्दछ्न् । यसरी गाईने गीत प्राय: लिम्बू भाषामा यस्तो हुन्छ: {| class="wikitable" |+ !लिम्बू भाषामा !नेपाली अनुवाद |- |मेम्फम्मा च्वालाम साक्तुक्लो अघिङल थेलिक लाक्तुलो कङपिचिन सिले सिक्किम नेलाल पेन्छाम यम्मी सिल्ले पेनि पान ला आशी गर पिङ्लो सि मुन्धुम आहिङ गर पौङ्लो हिङ मुग्धुम |न आउन कुलो थुनिपथाउँ बाँचुन्जेल सम्म नाचौं है गाई बस्तु मरे माल दाम्लो रहन्छ मन मान्छे मरे बोलि रहन्छ मरे पनि मृत्यु पछिको कथाहोस र बाँचे पनि जीवनको गाथा होस् । |} == परम्परा == यो नाच विवाह, उधौली जस्ता चाडपर्वहरूमा र उत्सवहरूमा गरिन्छ। यो जोडी वा समूह मा प्रदर्शन गर्न सकिन्छ । ऐतिहासिक रूपमा, नृत्य सात दिन र सात रातको लागि प्रदर्शन गरिन्थ्यो । संसार भरी छरिएर रहेका किरात समुदाय भित्रका [[लिम्बु जाति|लिम्बू]] जातिको महान चाड हो चासोक तङ्नाम । विशेषगरी पुर्वी नेपालको [[सङ्खुवासभा जिल्ला|संखुवासभा]], [[सुनसरी जिल्ला|सुनसरी]], [[मोरङ जिल्ला|मोरङ]], [[धनकुटा जिल्ला|धनकुटा]], [[तेह्रथुम जिल्ला|तेह्रथुम]], [[पाँचथर जिल्ला|पाँचथर]], [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ]] र [[सिक्किम]]मा बसोबास गर्ने [[लिम्बु जाति|लिम्बू जाति]]ले परम्परागत संस्कृतिलाई संरक्षण गर्दै मनाउने मनोरञ्जनात्मक चाडलाई चासोक तङ्नाम भनिन्छ । जस्मा न्वागी पुजा गरी, [[च्याब्रुङ]] बजाउदै गोलाकार घेरामा धान नाच नाचेर भव्य पूर्वक मनाइन्छ । यो खेतीपाती लगाइसकेपछि फुर्सदको समयमा पनि लिम्बू जातिका युवा र युवतीहरूले परस्परमा आधारित गीतको माध्यामबाट सवाल-जवाफ गरी नाची, गीत गाई मनोरञ्जन गर्ने गर्छन् । केटाकेटी मिली नाचगान गरेता पनि उनिहरूमा रतिराग कुनै भाव नहुने र कसैले रतिराग भावनाले अरुलाई दु:ख दिएमा उसलाई दण्ड जरिवाना गर्ने चलन छ । तर केटकेटीको मन मिलेमा विवाह गर्दा केहि फरक पर्दैन । पछिल्लो समय युवाहरुको सहभागिता नहुँदा नृत्य लोप हुने अवस्थामा पुगेको छ तर विभिन्न सांस्कृतिक सङ्घसंस्थाहरूले यस नृत्य शैलीको संरक्षण र प्रवर्द्धनका लागि जनचेतना जगाइरहेका छन् । == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} == यी पनि हेर्नुहोस् == {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:संगीत]] [[श्रेणी:कला]] [[श्रेणी:नेपाली लोक नृत्यहरू]] p135w2pusqi7s3zzj83gdz9b26r4rl3 0 15543 1074397 590948 2022-08-24T17:42:41Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{हिन्दीबाट अनुवादित}} {{Orphan|date=जुन २०११}} [[नेपाल]]को उत्तरी भूभाग, [[भारत]]को उत्तरी भूभाग, [[तिब्बत]] र [[मङ्गोलिया|मंगोलिया]]मा पाईने [[कुकुर]]को जाति ठूलो टाउको र अजङको जीउ हुने यो रिसाहा र आक्रामक स्वभावको कुकुर हो । कुकुर विशेषज्ञहरू अति इमानदार र बफादार स्वभावको हुने भएकाले भोटे कुकुर विश्वमै विशिष्ट ठहरिएको बताउँछन् । युरोप र अमेरिकामा यो कुकुरको माग अत्यधिक हुन्छ । तर, माग अनुसार पूर्ति भने हुन सकिरहेको छैन । नेपालबाहिर एउटै छाउरा-छाउरीको कम्तीमा पनि १ हजार २ सय अमेरिकी डलरमा किनबेच हुने यो कुकुरको विश्व बजारमा उच्चतम मूल्य १५ लाख अमेरिकी डलर छ । [http://www.ekantipur.com/nepal/article/?id=5594 /- राम्रो साथी] {{stub}} {{Commonscat|Tibetan Mastiff}} [[श्रेणी:जनावरहरू]] ro0ud0mw5pd63zwofn1x4d2t5xh7zlc 0 15870 1074398 1015166 2022-08-24T17:42:51Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=जुन २०११}} को एउटा राजनीतिक दल हो। दल अ.ओ. हुम १८८५ मा स्थापना गरियो। भारतिय युवा काँग्रेस दलको युवा सङ्गठन हो। २००४ संसदीय निर्वाचनमा दलले १०३ ४०५ २७२ मतहरू (२६.७% , १४५ क्षेत्रहरू) पायो। ==बाह्य कडीहरू== * [http://www.congress.org.in/ www.congress.org.in] {{Commonscat|Indian National Congress}} [[श्रेणी:भारतका राजनीतिक दलहरू]] eu6zbfc2c70jxw2kxujkcziqalf7buu 0 16530 1074399 977041 2022-08-24T17:43:01Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki [[File:Kathmandu-Indra Chowk-Akash Bhairab-18-Kopf-Opfer-2015-gje.jpg|thumb|upright=1.2|इन्द्रजात्राको तयारीको लागि आकाश भैरवको मूर्ति]] कान्तिपुरको मुख्य भित्री सहरी क्षेत्र वंधः अर्थात् [[इन्द्रचोक, काठमाडौँ|इन्द्रचोक]]मा अवस्थित हाथु द्यः, आजु द्यः अर्थात् '''आकाश भैरव''' अर्थात् आजु द्य वा हाथु द्यःको मूर्तिमा टाउको मात्र रहेको छ । आकाश भैरवलाई किराँतकालीन देवताको रूपमा मानिन्छ । [[नेवार जाति|नेवार]] समुदायले मूलतः आजु द्यःको रूपमा पूजिने यी देवताको वारेमा विभिन्न किंवदन्ती छ । एउटा किंवदन्तीअनुसार यलम्बर भन्ने - किराँती राजाले इन्द्रचोक अर्थात् वंघःमा आफ्नो राजघर बनाएर बसेका थिए । यो कुरा प्राचीन इतिहासमा पनि उल्लेखित छ । आजु द्यःलाई यलम्बरकै प्रतीकका रूपमा नेवारले मान्ने गर्दछन् । अर्को किंवदन्ती अनुसार [[महाभारत]]को युद्धमा जाँदा [[कृष्ण]] भगवानले छल गरी काटिएको भगवान यलम्बरको शिर प्राचीन टेकुदोभान (हालको इन्द्रचोक)मा नदीछेउमा बसी काम गरिरहेको एकजना ज्यापूले देखेछ सो ज्यापूलाई सपनामा यलम्बर भगवानले भैरवको रूपमा दर्शन दिई मलाई यहीं नै एउटा छाप्रो बनाई राख र तिमीहरूले नै हेरविचार गर भनी भनेछन् ज्यापूले बिहान सबेरै सो शिर भएको ठाउँमा एउटा सानो छाप्रो बनाई यलम्बर भैरवलाई विराजमान गराई पूजाआजा गर्न थाले । त्यसैले हालसम्म पनि [[इन्द्रजात्रा]]को दिन मन्दिरको तल चोक (सडक)मा एउटा छाप्रो बनाई श्री यलम्बर भैरवलाई बिराजमान गराउने चलन चलि नै रहेको डा. साफल्य अमात्यको 'श्री आकाश भैरवनाथ' पुस्तकमा उल्लेख छ । कतिपय विद्वानहरू काठमाडौँ आदिवासी ज्यापुहरूलाई किराँतीहरूकै वंशजको रूपमा मान्ने गर्दछन् । साथै लिच्छवी राजाले विजय गरेपछि काठमाडौँमा रहेका सबै किराँतीहरूलाई ज्यापु बनाइदिएका थिए भन्ने विद्वानहरूको भनाइ छ । [[नेवारी|नेपाल भाषा]]मा आजुको अर्थ, बाजे, बराजु वा थकाली हो र द्यःको अर्थ देवता हो । अर्थात यो पुर्खौली देवता हो । काठमाडौँका नेवारहरूमा थकालीलाई मान्ने र पूजा गर्ने चलन अद्यापि छ । ==पूजाको प्रचलन== आकाश भैरवका पूजारी परम्परागत टोल वंघः ([[इन्द्रचोक, काठमाडौं|इन्द्रचोक]]) का ज्यापू हुन् । यसैले नित्य पूजा देखि वर्षेनी हुने [[इन्द्रजात्रा]]मा समेत आकाश भैरवको पूजाआदि गरेर आकाश भैरवको मूर्तिलाई चाहिने विभिन्न फूलहरूको बन्दोबस्त गर्ने, फूलमाला गाँस्ने लगायत फूलमालाले सजाउने काम वंघः -इन्द्रचोक) टोलका ज्यापूहरूकै जिम्मामा रहेको छ । आकाश भैरवको मुख्य जात्रा, पूजाआजा [[इन्द्रजात्रा]]को अवसरमा हुने गर्दछ । यसैले पनि विशेष गरी इन्द्रजात्रा पर्वमा आकाश भैरवलाई बाहिरको छाप्रोमा विराजमान गराएपछि नै आकाश भैरवको मूर्ति विशेष किसिमले सजिने गरेको छ । भाद्र शुक्ल एकादशीको दिनमा आकाश भैरवका गुठीयारहरू मिली भैरवको मन्दिरका तल एउटा खटनुमा छाप्रो बसाउँछन् । त्यही दिन आकाश भैरवका आठ जना गुठीयार मध्येका तर्फबाट आफ्ना नातागोता, छोरी, ज्वाइँ, भाञ्जाभाञ्जीहरूलाई 'आकाश भैरवलाई छायेकेगु (पूजा गर्ने) अवसरमा प्रसाद ग्रहण गर्न निमन्त्रणा गरिन्छ । अर्थात् त्यो दिन सबै आफन्त, नातागोताहरूलाई बोलाएर विशेष भोज खुवाइन्छ । यही दिन नातागोटा, छोरी ज्वाईं आदिले विभिन्न फूलहरू ल्याउँछन् । यिनीहरू सबै मिलेर फूलमाला गाँस्छन् । द्वादशीका राति पुँ अर्थात् चित्रकारहरूले भैरवनाथको मुहारमा रङ्गरोगन गर्छन् । त्यसपछि गुठीयारहरू मिलेर सो मूर्तिलाई बोकेर बाहिर ल्याई एकदिन अगाडि बनाएको छाप्रोमा विराजमान गराइन्छ । ताम्राकारहरूले सो मूर्तिमा गरगहना लगाई दिन्छन् । त्यसपछाडि गुठियारहरूले एकदिन अगाडि गाँसेको फूलमालाहरूले मूर्ति सजाउने काम गर्छन्। इन्द्रजात्राभरि आठ जना पालाहरूले पालैसँग विभिन्न प्रकारका फूल, फूलमाला आदिले मूर्तिले सिँगारी बाजागाजा बजाई आकाश भैरवको पूजा गर्ने काम हुन्छ। हजारौँको सङ्ख्यामा चाहिने यी फूलहरू गुठीयारका नातागोताले ल्याउने र फूलमाला गाँस्न सहयोग पनि प्राप्त हुने भएकोले आठै दिन आकाश भैरव ताजा फूलमालाले सजिएका हुन्छन् । उपत्यकामा भैरवका सयौँ मूर्तिहरू पाइन्छन् । कुनै सशरीर त कुनै टाउको मात्रै भएका । आकाश भैरवको दक्षिणतिर पनि दुईवटा बडेमानका भैरवका मूर्ति छन्। एउटा श्वेत भैरव, जसको अनुहार इन्द्रजात्रामा मात्र हेर्न पाइन्छ त्यस मूर्तिमा भैरवको टाउको मात्र रहेको छ । अर्को काल भैरव, जुन मूर्ति सशरीर उभिएको छ। ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== [[श्रेणी:देवताहरू]] t4k17f2r3k0ys3zwjzcpw2qhzzcqae9 0 17838 1074400 780826 2022-08-24T17:43:11Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=जुन २०११}} {{Infobox_University |name = एमिटी विश्वविद्यालय |image = [[चित्र:Amity Univ NOIDA5.jpg|200px|center|एमिटी विश्वविद्यालय परिसर]] |motto = ''वी नर्चर ट्यालेन्ट'' |established = २००३ |chancellor = अतुल चौहान |vice_chancellor= [[मेजर जनरल|मे. जन.]] के जय सिंह |city = [[नोएडा]], [[नयाँ दिल्ली|दिल्ली]], [[लखनऊ]] |country = भारत |students = ९०,००० |type = [[निजी विश्वविद्यालय|निजी]] |campus = [[सहर|शहरी]] |affiliations = [[विश्वविद्यालय अनुदान आयोग]] |logo = |website= [http://www.amity.edu www.amity.edu] }} '''एमिटी विश्वविद्यालय''' भारतको सबैभन्दा ठूलो निजी विश्वविद्यालय हो । यस विश्वविद्यालयमा ९०,००० भन्दा बढी विद्यार्थीहरु अध्यनरत छन् । यो विश्वविद्यालय भारतको [[नोएडा]], [[नयाँ दिल्ली|दिल्ली]], [[लखनऊ]] मा अवस्थित छ । <gallery> चित्र:Amity Univ NOIDA1.jpg चित्र:Amity Univ NOIDA2.jpg </gallery> <gallery> चित्र:Amity Univ NOIDA3.jpg चित्र:Amity Univ NOIDA4.jpg </gallery> {{stub}} {{Commonscat|Amity University}} [[श्रेणी:राजस्थानका विश्वविद्यालयहरू]] q7whzjoexdjwd1j6bu2rb7vdj1jh5hu 10 24375 1074452 585539 2022-08-24T18:39:22Z बडा काजी 52836 सुधार गरियो wikitext text/x-wiki {{mbox | image = [[File:Circle-icons-clipboard.svg|30px|link=|alt=]] | text = '''कुल मिलाएर भन्दा:''' {{#if:{{{2|}}} | * {{{1}}} * {{{2}}} {{#if:{{{3|}}} <!--Can't have leading spaces--> | * {{{3}}} }} | {{{1}}} }} | imageright = {{#if:{{{shortcut|}}} | {{Ombox/Shortcut|{{{shortcut}}} }} }} }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Add categories and interwikis to the /doc subpage, not here! --> </noinclude> 1fmvlqifxgdisfcu5nga720keatzszw 1074501 1074452 2022-08-25T11:20:40Z बडा काजी 52836 सफाइ गरियो wikitext text/x-wiki {{mbox | class = nutshell | image = [[File:Circle-icons-clipboard.svg|30px|link=|alt=]] | text = '''कुल मिलाएर भन्दा:''' {{#if:{{{2|}}} | {{unordered list|{{{1|}}}|{{{2|}}}|{{{3|}}}|{{{4|}}}}} | {{{1}}} }} | imageright = {{#if:{{{shortcut|{{{shortcut1|}}}}}} | {{Ombox/shortcut|{{{shortcut|{{{shortcut1|}}}}}}|{{{shortcut2|}}}|{{{shortcut3|}}}|{{{shortcut4|}}}|{{{shortcut5|}}} }} }} }}<noinclude> {{documentation}} <!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. --> </noinclude> 66psm7m8d4vabtykx9p3xqc6156jmxs 10 24996 1074443 714078 2022-08-24T17:50:12Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = हिन्दू पर्व | title = [[हिन्दू पर्वहरूको सूची|हिन्दू पर्वहरू]] |titlestyle = background-color:#EA95CC; |bodystyle = width:100%; vertical-align:middle; |groupstyle = background-color:#EA95CC; |state = autocollapsed |abovestyle = line-height:0.75em; padding:0.2em; background-color:#EA95CD; |above = [[चित्र:Mahamantra.svg|20px]]{{spaces|2}} [[चित्र:JainismSymbol.PNG|20px]]{{spaces|2}} [[चित्र:SriYantra color.svg|20px]]'''[[हिन्दू धर्म]]''' {{spaces|6}}• '''[[हिन्दू तिहार]]''' •{{spaces|6}} '''[[पात्रो|हिन्दू पंचाग]]'''{{spaces|2}} | group2 = [[File:Mahamantra.svg|30px]][[हिन्दू तिहार|उत्तर भारतीय]] | list2 = [[वसन्त पञ्चमी]] • [[माघे संक्रान्ति]] • [[महाशिवरात्रि]] • [[होली]] • [[राम नवमी]] • [[कृष्णाष्टमी]] • [[गणेश चतुर्थी]] • [[रक्षा बंधन]] • [[नवरात्री]] •<br /> [[दशहरा]] • [[विजया दशमी]] • [[दुर्गा पूजा]] • [[करवा चौथ]] • [[अहोई अष्टमी]] •<small>[[धनतेरस]]•[[नर्क चतुर्दशी]]</small> [[दीपावली]] •<small>[[गोवर्धन पूजा]]•[[भाइ टिका]]</small>• [[छठ]] • [[कार्तिक पूर्णिमा]] | group3 = [[File:JainismSymbol.PNG|20px]][[हिन्दू त्यौहार|दक्षिण भारतीय]] | list3 = [[ओणम]] • [[पोंगल]] • [[रथयात्रा]] • [[अराणमुला नौका दौड़]] • [[त्रिचूर पुरम]] • [[विषुक्कणि]] • [[गणेश चतुर्थी|विनायग चतुर्थी]] • [[कारतीगई दीपम]] • <br /> [[दीपावली]] •[[मकर संक्रांति]] • [[उगादि]] • [[तीज]] • [[विशाखा उत्सव]] • [[तिरुवतिरा]] | group4 = [[File:SriYantra color.svg|20px]][[पवित्र दिवस]] | list4 = [[पूर्णिमा]] • [[अमावस्या]] • [[एकादशी]] • [[प्रदोष]] • [[अनंत चतुर्दशी]] • [[अक्षय तृतीया]] • [[सत्य नारायण व्रत कथा|सत्य नारायण कथा]] | group5 ='''कृषकहरुले मनाउने''' | list5 = [[असार पन्ध्र]] • [[साउने संक्रान्ति]] • [[माघे संक्रान्ति]] • [[न्वागी]] • [[मुठी]] • [[गोरु नुहाउने]] • [[भूमि रज]] • | group6 = [[File:Hinduism symbol.png|30px]]'''[[एकादशी]]''' | list6 = [[कामदा एकादशी]] {{•}}[[वरूथिनी एकादशी]] {{•}} [[मोहिनी एकादशी]] {{•}} [[अपरा एकादशी ]] {{•}} [[निर्जला एकादशी ]] {{•}} [[योगिनी एकादशी ]] {{•}} [[देवशयनी एकादशी ]] {{•}} [[कामिका एकादशी ]] {{•}} [[पुत्रदा एकादशी ]] {{•}} [[अजा एकादशी ]] {{•}} [[परिवर्तिनी एकादशी ]] {{•}} [[इंदिरा एकादशी ]] {{•}} [[पापांकुशा एकादशी ]] {{•}} [[रमा एकादशी ]] {{•}}[[देव प्रबोधिनी एकादशी ]] {{•}} [[उत्पन्ना एकादशी ]] {{•}} [[मोक्षदा एकादशी ]] {{•}} [[सफला एकादशी ]] {{•}} [[पुत्रदा एकादशी ]] {{•}} [[षटतिला एकादशी ]] {{•}} [[जया एकादशी ]] {{•}} [[विजया एकादशी ]] {{•}} [[आमलकी एकादशी ]] {{•}} [[पापमोचिनी एकादशी ]] {{•}} [[पद्‍मिनी एकादशी ]] {{•}} [[परमा एकादशी ]] {{•}} | group7 = [[File:Brosen sritilaka.svg|20px]] '''[[पूर्णिमा]]''' | list7 = [[चैत्र पूर्णिमा]]{{*}} [[वैसाख पूर्णिमा]]{{*}} [[ज्येष्ठ पूर्णिमा]]{{*}} [[आषाढ पूर्णिमा]]{{*}} [[श्रावण पूर्णिमा]]{{*}} [[भाद्रपद पूर्णिमा]]{{*}} [[आश्विन पूर्णिमा]]{{*}} [[कार्तिक पूर्णिमा]]{{*}} [[अग्रहण्य पूर्णिमा]]{{*}} [[पौष पूर्णिमा]]{{*}} [[माघ पूर्णिमा]]{{*}} [[फाल्गुन पूर्णिमा]]{{*}} }} <noinclude>[[Category:पर्व]]</noinclude> byhi6y42jhokipu7vtq1g7pls30b0oi 0 25708 1074401 1052117 2022-08-24T17:43:22Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{विशेष लेख|व्यक्तित्व}} {{Infobox football biography | playername = लियोनेल मेसी | image = Lionel Messi 20180626.jpg | caption = २०१८ फिफा विश्वकपमा | fullname = लियोनेल आन्द्रेस मेसी | dateofbirth = {{Birth date and age|1987|06|24}} | cityofbirth = [[रोसारियो, सान्टा फे|रोसारियो]] | countryofbirth = [[अर्जेन्टिना]] | height = ५ फिट ७ इन्च <ref>{{cite web|url=http://www.celebheightweight.com/2015/01/lionel-messi-height-weight-age-measurements-net-worth/|title=Lionel Messi Height, Weight, Age, Measurements, Net Worth |publisher=Celebrity Measurements|date= |accessdate=2015-01-12}}</ref> | position = [[अग्रपङ्क्ति (फुटबल)|अग्रपङ्ति]]/[[अग्रपङ्क्ति (फुटबल)#विङ्गर|विङ्गर]] | currentclub = [[एफसी बार्सिलोना|बार्सिलोना]] | clubnumber = १० | youthyears1 = १९९५–२००० | youthyears2 = २०००–२००४ | youthclubs1 = [[न्युवेल्स ओल्ड ब्वाइज]] | youthclubs2 = [[एफसी बार्सिलोना|बार्सिलोना]] | years1 = २००४–२००५ | clubs1 = [[एफसी बार्सिलोना|बार्सिलोना]] ख | caps1 = २२<!--LEAGUE APPS ONLY --> | goals1 = ६<!--LEAGUE GOALS ONLY --> | years2 = २००४–२०२१ | clubs2 = [[एफसी बार्सिलोना|बार्सिलोना]] | caps2 = ५२०<!--LEAGUE APPS ONLY --> | goals2 = ४७४<!--LEAGUE GOALS ONLY --> | nationalyears1 = २००५ | nationalyears2 = २००८ | nationalyears3 = २००५– | nationalteam1 = [[अर्जेन्टिना राष्ट्रिय फुटबल टोली|अर्जेन्टिना]] यु-२० | nationalteam2 = [[अर्जेन्टिना ओलम्पिक फुटबल टिम|अर्जेन्टिना यु-२३]] | nationalteam3 = [[अर्जेन्टिना राष्ट्रिय फुटबल टोली|अर्जेन्टिना]] | nationalcaps1 = १८ | nationalgoals1 = १४ | nationalcaps2 = ५ | nationalgoals2 = २ | nationalcaps3 = १५१ | nationalgoals3 = ७६ | medaltemplates = {{MedalCountry|{{ARG}}}}{{MedalSport|पुरुष [[फुटबल खेल|फुटबल]]}}{{MedalGold|[[२००८ बेइजिङ ओलम्पिक|२००८ बेइजिङ]]|[[२००८ बेइजिङ ओलम्पिक#पुरुष फुटबल प्रतियोगिता|समूह प्रतियोगिता]]}} {{ARG}}{{Trophy}}|[[२०२१ कोपा अमेरिका]] | pcupdate = २२:४८, २२ अक्टोबर २०१७ (युटिसी(UTC)) | ntupdate = २२:४८, २२ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) }} '''लियोनेल आन्द्रेस मेसी''' (जन्मः २४ जुन, १९८७) अर्जेन्टिनी [[फुटबल खेलाडी]] हुन्। हाल फ्रान्सेली क्लब [[पेरिस सेन्ट-जर्मेन फुटबल क्लब|पेरिस सेन्ट-जर्मेन]]बाट लिग वान (लिग १) र [[अर्जेन्टिना राष्ट्रिय फुटबल टोली|अर्जेन्टिना]]को लागि अग्रपङ्क्तिको रूपमा खेल्दै आएका छन्। यसअघि उनी [[ला लिगा]]मा प्रतिस्पर्धा गर्ने क्लब [[एफसी बार्सिलोना|बार्सिलोना]]को लागि खेल्नेेेे गरेका थिए। मेसी आफ्नो पुस्ताका सर्वश्रेष्ठ [[फुटबल खेलाडी]]हरू मध्ये एक मानिन्छन्;<ref>{{cite news | last = Broadbent | first = Rick | date = 2006-02-24 | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/european_football/article734407.ece | title = Messi could be focal point for new generation | publisher = ''Times Online'' | accessdate = 2009-03-31}}</ref><ref>{{cite news | last = Gordon | first = Phil | date = 2008-07-28 | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/scotland/article4412665.ece | title = Lionel Messi proves a class apart | publisher = ''Times Online'' | accessdate = 2009-03-31}}</ref><ref>{{cite news | last = Williams | first = Richard | date = 2008-04-24 | url = http://www.guardian.co.uk/sport/blog/2008/apr/24/ronaldosspotofanguishmessi?commentpage=2 | title = Messi's dazzling footwork leaves an indelible mark | publisher = ''The Guardian'' | accessdate = 2009-03-31}}</ref> उनले २१ वर्षको उमेरमानै [[फिफा बेलोन डी' ओर|बेलोन डी' ओर]] र [[फिफा]] सर्वश्रेष्ठ [[फिफा वर्षको सर्वोत्कृष्ट खेलाडी|वर्षको खेलाडी]]को उपाधि जितेका थिए।<ref>{{cite news | url = http://www.rsssf.com/miscellaneous/europa-poy.html | title = European Footballer of the Year ("Ballon d'Or") | publisher = RSSSF | accessdate = 2009-07-07}}</ref><ref name="Gala 2008">{{cite news | url = http://es.fifa.com/mm/document/classic/awards/99/15/28/resultsmenforfifa.combyplayer.pdf | title = FIFA World Player Gala 2008 | publisher = FIFA | accessdate = 2009-07-07}}</ref><ref>{{cite news | url = http://www.fifa.com/mm/document/classic/awards/finalmenbyplayer_32209.pdf | title = FIFA World Player Gala 2007 | publisher = FIFA | accessdate = 2009-07-07}}</ref> उनको खेल शैली र क्षमताको कारणले गर्दा उनलाई फुटबलको बादशाह भनेर चिनिने [[डिएगो म्याराडोना|म्याराडोना]]सँग तुलना गरिन्छ।<ref>{{cite news | last = Gardner | first = Neil | date = 2007-04-19 | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/article1676692.ece | title = Is Messi the new Maradona? | publisher = ''Times Online'' | accessdate = 2009-03-31}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2006-02/25/content_523966.htm|title=Maradona proclaims Messi as his successor|author=Reuters|publisher=''China Daily''|date=2006-02-25|accessdate=2006-10-08}}</ref> मेसीले कम उमेरमानै फुटबल खेल्न शुरू गरे र चाँडै नै [[बार्सिलोना]]ले उनको क्षमता पहिचान गर्‍यो। उनले सन् २००० मा [[रोसारियो]]मा अवस्थित [[न्युवेल्स ओल्ड ब्वाइज]] युवा टिम छोडेर आफ्नो परिवारसित युरोप आए, किनकि [[बार्सिलोना]]ले उनको विकास हार्मोनको कमीको लागि उपचार गरिदिने प्रस्ताव राखेको थियो । सन् २००४-०५ सिजनमा पहिलो पटक मैदानमा ओर्लेर उनले सबैभन्दा कम उमेरमा लिग खेल खेल्ने फुटबल खेलाडीको [[ला लिगा रेकर्ड]] तोडे र साथै सबैभन्दा कम उमेरमा लिग गोल स्कोर गर्ने खेलाडी बने। मेसीको प्रथम आगमनमै उनले [[बार्सिलोना]]लाई [[ला लिगा]] जिताउन सफल भए र सन् २००६ मा पुन: सो लिग र [[युइएफए युरोपेली च्याम्पियनसिप|युइएफए यूरोपियन च्याम्पियनशीप]] जिताएर चाँडै नै प्रमुख सम्मान प्राप्त गरे। सन् २००६-०७ उनको सफलताको सिजन थियो: [[एल क्लासिको]]मा एक ह्याट्रिक र २६ लिग म्याचहरूमा १४ गोल गर्दै, उनले नियमित रूपले खेल जित्ने पहिलो समुहमा ठाउँ बनाए। सम्भवतः सन् २००८-०९ को सिजन उनको सबैभन्दा सफल सिजन थियो, जसमा मेसी ३८ गोल गर्दै लगातार तेस्रो विजय अभियानको अभिन्न अङ्ग बने। मेसी, २००५ फिफा विश्व युवा च्याम्पियनसिपमा अन्तिम खेलमा २ गोल सहित जम्मा ६ गोल गरी शीर्ष स्कोर गर्ने खेलाडी बने। त्यसको लगत्तै, उनी [[अर्जेन्टिना]]को अन्तर्राष्ट्रिय टिमको एक सदस्यको रूपमा स्थापित भए। सन् २००६ मा, उनी अर्जेन्टिनाबाट [[फिफा विश्वकप]]मा खेल्ने सबैभन्दा कम उमेरको खेलाडी बने र अर्को वर्ष उनले [[कोपा अमेरिका]] प्रतियोगितामा उप-विजेताको पदक जित्न सफल भए। सन् २००८ मा, उनले [[अर्जेन्टिना]] ओलम्पिक फुटबल टिमसँग [[बेइजिङ]]मा भएको [[ओलम्पिक खेल|ओलम्पिक]] खेलमा आफ्नो पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय सम्मान, [[ओलम्पिक खेल|ओलम्पिक]] स्वर्ण पदक जितेका थिए। २०२१ [[ब्राजिल]] मा भएको [[कोपा अमेरिका]] को उपाधि पनि मेसी कै कप्तानीमा अर्जेन्टिनाले जितेको थियो । == प्रारम्भिक जीवन == मेसीको जन्म सन् २४ जुन, १९८७ मा [[रोसारियो]], [[अर्जेन्टिना]]मा जर्ज मेसी (एक [[कारखाना]] मजदुर) र सीलिया (उर्फ कुक्कीटिनी) (एक अंशकालिक क्लीनर) दम्पतीको घरमा भएको थियो ।<ref>{{cite web | url = http://www.pagina12.com.ar/diario/deportes/8-121094-2009-03-07.html | last = Veiga | first = Gustavo | publisher = ''Página/12'' | title = Los intereses de Messi | accessdate = 2009-05-31|language= Spanish}}</ref><ref name="mission">{{cite web | url = http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/european_football/article3779961.ece | publisher = ''Times Online'' | title = Lionel Messi on a mission| last = Hawkey | first = Ian | date = 2008-04-20| accessdate = 2009-05-30}}</ref> उनको पुर्खाको उद्गम [[इटाली]]को सहर एङ्कोनाबाट भयो, जहाँबाट सन् १८८३ मा उनको पूर्वज, एञ्जलो मेसी अर्जेन्टिनामा प्रवेश गरेका थिए।<ref name="El origen de los Messi">{{cite web |url=http://www.aldia.cr/ad_ee/2006/febrero/24/ovacion11.html |title= El origen de los Messi está en Italia |accessdate=2009-07-07 | date=2006-02-24 | publisher=''Al Día'' | last = Aguilar | first = Alexander |language= Spanish}}</ref><ref name="Las raíces italianas de Leo Messi">{{cite web |url=http://hemeroteca.elmundodeportivo.es/preview/2005/10/07/pagina-5/722791/pdf.html |title= Las raíces italianas de Leo Messi |accessdate=2009-07-07 |date = 2005-10-07 |publisher=''El Mundo Deportivo''| last = Cubero | first = Cristina|language= Spanish}}</ref> उनको रडरिगो तथा मेशियस नाम गरेका दुई दाजुहरूका साथै मारिया सोल नाम गरेकी एक बहिनी पनि छन्।<ref>{{cite web | url = http://www.nbcolympics.com/athletes/athlete=1246/bio/ | publisher = NBC | title = Lionel Messi bio | accessdate = 2009-05-30}}</ref> मेसी पाँच वर्षको उमेरदेखि आफ्ना बुवा जर्ज मेसीले प्रशिक्षण गरिरहेको एक स्थानीय क्लब ग्रैन्डोलीको लागि फुटबल खेल्न आरम्भ गरे।<ref name="Williams"/> सन् १९९५ मा मेसी आफ्नो गृहनगर रोसारियोमा अवस्थित [[न्युवेल ओल्ड ब्वाइज]] क्लबको लागि खेल्न शुरू गरे।<ref name="Williams">{{cite web | last = Williams | first = Richard | url = http://www.guardian.co.uk/football/2006/feb/24/championsleague1 | publisher = ''The Guardian'' | title = Messi has all the qualities to take world by storm | accessdate = 2008-05-03 | date = 2006-02-26}}</ref> ११ वर्षको उमेरमा उनको प्रारम्भिक परीक्षणमा शारीरिक विकास हार्मोनको कमी पाइयो।<ref>{{cite news | url = http://www.telegraph.co.uk/sport/football/european/championsleague/5099857/Franck-Ribery-the-man-to-challenge-Lionel-Messi-and-Barcelona.html | title = Franck Ribery the man to challenge Lionel Messi and Barcelona | publisher = ''Daily Telegraph'' | last = White | first = Duncan | date = 2009-04-04 | accessdate = 2009-07-07}}</ref> प्राथमिक डिभिजन क्लब रिभर प्लेटले मेसीको उपचार प्रति चासो देखायो तर क्लबसँग उनको उपचारको लागि पर्याप्त सम्पति थिएन किनभने उनको उपचारमा प्रति महिना ९०० अमेरिकी डलर लाग्थ्यो।<ref name="mission"/>[[लेइडा]], [[क्याटालोनिया]]मा रहेका मेसीका एकजना आफन्तले [[बार्सिलोना]]का खेल प्रबन्धक [[कार्ल्स रिक्सैक]]लाई मेसीको प्रतिभाको बारेमा बताए र मेसी र उनको बुवाको लागि परीक्षण दिने व्यवस्था मिलाए ।<ref name="mission"/> उनको खेल परीक्षण गरे पछि बार्सिलोनाले उनलाई यदि उनी [[स्पेन]] स्थान्तरित हुन तयार छन् भने उनको उपचार खर्च ब्यहोर्ने शर्तमा अनुबन्धन गर्‍यो।<ref name="Williams"/><ref name="fifa.com"/> त्यसपछि मेसी सपरिवार [[युरोप]] स्थान्तरित भए र [[बार्सिलोना]]क्लबको युवा टिममा खेल्न शुरू गरे।<ref name="fifa.com">{{cite news |url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament=107/edition=248388/news/newsid=103182.html |title=The new messiah |publisher=FIFA |date=2006-03-05 |accessdate=2006-07-25}}</ref> == क्लब जीवन == === बार्सिलोना === मेसीले सन् १६ नोभेम्बर, २००३ मा (१६ वर्ष र १४५ दिनको उमेरमा) [[पोर्टो]] बिरुद्ध एक [[मैत्रीपूर्ण खेल]]बाट आफ्नो पहिलो क्लबको लागि आफ्नो खेल जीवनको औपचारिक शुरूवात गरे।<ref name="footballdb"/><ref>{{cite news|url=http://edition.cnn.com/2009/SPORT/football/05/22/messi.football.best.world/index.html|title=Profile: Lionel Messi|author=Tutton, Mark and Duke, Greg|publisher=CNN|date=2009-05-22|accessdate=2009-05-30}}</ref> त्यसको एक वर्षभन्दा पनि कम समयमा नै सन् २०१६ अक्टोबर, २००४ मा (१७ वर्ष र ११४ दिनको उमेरमा) [[फ्रान्क रिजकार्ड]]ले उनलाई [[इस्पेन्योल]] बिरुद्धको खेलबाट आफ्नो पहिलो लिग खेल शुरूवात गर्ने मौका दिए र उनी त्यस समयसम्ममा [[बार्सिलोना]]को लागि खेल्न तेस्रो सबैभन्दा कम उमेरको खेलाडी र [[ला लिगा]]मा गोल गर्ने सबैभन्दा युवा क्लब खेलाडी बने (जुन रेकर्ड सन् सेप्टेम्वर, २००७ उनकै सहकर्मी [[बोजन क्रिच]]ले तोडे)।<ref name="footballdb"/> जब उनले सन् १ मे, २००५ मा [[अल्बासेट बोलाम्पि]]को बिरुद्ध क्लबको लागि आफ्नो पहिलो सिनियर गोल गरे तब मेसी १७ वर्ष, १० महिना र ७ दिनको उमेरका थिए र उनी [[बार्सिलोना]]को लागि ला लिगा खेलमा गोल गर्ने सबैभन्दा कम उमेरको खेलाडी बने,<ref>{{cite web | url = http://www.fcbarcelona.com/web/english/noticies/futbol/temporada07-08/10/n071016101878.html | title = Meteoric rise in three years | accessdate = 2008-05-03 | publisher = fcbarcelona.com}}</ref> जुन रेकर्ड २००७ मा मेसीकै सहयोगमा बोजन क्रिचले तोडे ।)<ref>{{cite web | url = http://www.fcbarcelona.cat/web/english/noticies/futbol/temporada07-08/10/n071020101276.html | title = Krkic enters the record books | accessdate = 2009-07-16 | date= 2007-10-21| publisher = fcbarcelona.cat|last = Nogueras | first = Sergi}}</ref> मेसीले आफ्नो पूर्व प्रशिक्षक [[फ्रान्क रिजकार्ड]]को बारेमा भनेका छन्: '''उनले मेरो खेल जीवनको शुरुवात गराएको तथ्य म कहिल्यै भुल्न सक्दिन, उनले म १६/१७ वर्षको मात्र हुँदा नै ममा विश्वास जगाए।''' <ref>{{cite web | url = http://www.goal.com/nl/news/545/spanje/2009/12/10/1679579/messi-rijkaard-gaf-ons-meer-vrijheid | title = Messi: "Rijkaard gave us more freedom" | accessdate = 2009-12-10 | date= 2007-12-10| publisher = Goal.com}}</ref> ==== २००५-०६ सिजन ==== १६ सेप्टेम्बरमा तीन महिनामा नै दोस्रोपटक बार्सिलोनाले मेसीको अनुबन्धनको म्याद थप गरेको घोषणा गर्‍यो, यसपल्ट उनलाई पहिलो समूहको सदस्यको रूपमा भुक्तानी दिने र जुन २०१४ सम्म अनुबन्धन म्याद थप्ने कार्य भयो।<ref name="Williams"/> मेसीले २६ सेप्टेम्बर<ref>{{cite news |url=http://thestar.com.my/sports/story.asp?file=/2005/9/28/sports/12165057&sec=sports |title=Good news for Barcelona as Messi gets his Spanish passport |publisher=''The Star Online''|date=2005-05-28 |accessdate=2009-05-29}}</ref> मा स्पेनी [[नागरिकता]] प्राप्त गरेर ग्रहण गरे र अन्ततः [[सिजन]]को [[स्पेनी फर्स्ट डिभिजन]]मा पहिलोपल्ट खेल्नमा सक्षम भए। मेसीले २७ सेप्टेम्बरमा पहिलोपटक गृहमैदान बाहिर [[युएएफए च्याम्पियनस लिग]]मा इटालियन क्लब [[उडिनीज]] बिरुद्ध खेले ।<ref name="footballdb">{{cite news |url=http://www.footballdatabase.com/index.php?page=player&Id=222&b=true |title=Lionel Andres Messi - FCBarcelona and Argentina |publisher=Football Database |accessdate=2006-08-23}}</ref> मेसीको आत्मसंयम र [[रोनाल्डिन्हो]]सँग संयोजनले बार्सिलोना राम्रो स्थितिमा पुगेकोले बार्सिलोना [[क्याम्प नउ]] स्टेडियममा प्रशंसकहरूले उभिएर ताली बजाएर सम्मान गरेका थिए।<ref>{{cite news |author=Reuters |url=http://in.rediff.com/sports/2005/sep/28messi.htm |title=Ronaldinho scores the goals, Messi takes the plaudits |publisher=Rediff|date= 2005-09-28 |accessdate=2006-08-23}}</ref> मेसीले सत्र लिग खेलहरूमा ६ (छ) गोल गरे, सो छ मध्यमा एक [[च्याम्पियन्स लिग]] गोल स्कोर गरे। ७ मार्च, २००६मा [[च्याम्पियन्स लिग टाई]]को दोस्रो चरणको खेलमा [[चेल्सी फुटबल क्लब|चेल्सी]] बिरुद्धको खेलको क्रममा दायाँ तिग्राको मासु पल्टिएको कारण समय भन्दा पहिले उनको सिजन समाप्त भयो। <ref>{{cite news |url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=366008&cc=3436 |title=Frustrated Messi suffers another injury setback |publisher=ESPN Soccernet |date=2006-04-26 |accessdate=2006-07-22 }}</ref> [[फ्रान्क रिजकार्ड]]को बार्सिलोनाले सो सिजन [[स्पेन]] र [[युरोप|यूरोप]]को विजेताको रूपमा समापन गर्‍यो। <ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/arsenal-1-barcelona-2-barcelona-crush-heroic-arsenal-in-space-of-four-brutal-minutes-478659.html |title=Arsenal 1 Barcelona 2: Barcelona crush heroic Arsenal in space of four brutal minutes |last = Wallace | first = Sam | publisher=''The Independent'' |date= 2006-05-18 |accessdate=2009-06-03 }}</ref><ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/4970966.stm |title=Barca retain Spanish league title | publisher=BBC Sport |date= 2006-05-03 |accessdate=2009-06-03 }}</ref> ==== २००६-०७ सिजन ==== [[चित्र:Barcelona vs Rangers.jpg|thumb|220px|right|२००७मा रेन्जर्सको बिरुद्ध एक खेलमा मेसी]] [[२००६-०७ सिजन]]मा, २६ खेलहरूमा १४ गोल गर्दै मेसीले आफूलाई समुहको नियमित अग्रस्थानको खेलाडीको रूपमा स्थापित गरे।<ref>{{cite news | url=http://www.national-football-teams.com/v2/player.php?id=12563 |title=Lionel Messi at National Football Teams |publisher=National Football Teams |accessdate=2009-07-17 }}</ref> १२ नोभेम्बरमा भएको [[रियल जारागोजा]] बिरुद्धको खेलमा मेसीको [[खु्ट्टा]]को हड्डी भाँचियो, जसको कारणले उनी तीन महिनाको खेल खेल्नबाट वञ्चित भए।<ref>{{cite press release |url=http://www.fcbarcelona.com/eng/noticias/noticias/n06111404.shtml |title=Doctors happy with Messi op |publisher=FCBarcelona.com |date=2006-11-14 |accessdate=2006-11-16 }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.fifa.com/en/comp/index/0,2442,125576,00.html?articleid=125576 |title=Messi to miss FIFA Club World Cup |date=2006-11-13 |publisher=FIFA.com/Reuters |accessdate=2006-01-18 }}</ref> मेसी आफ्नो चोट निको नहुँदासम्म अर्जेन्टिनामा बसे र निको भएपछि ११ फेब्रुअरीमा [[रेसिङ्ग स्याट्यान्डर]] बिरुद्धको खेलमा मैदानमा उत्रिए ।<ref>{{cite news | url=http://barcelona.theoffside.com/la-liga/barcelona-racing-santander-sunday-3pm-est.html |title=Barcelona - Racing Santander |publisher=The Offside |date=2008-01-19 |accessdate=2009-05-30 }}</ref> जसमा उनी दोस्रो-हाफमा स्थानापन्नको रूपमा संलग्न भए । ११ मार्चमा, रियल म्याड्रिड बिरुद्धको खेल ''([[एल क्लासिको]])''मा १० जना खेलाडी मात्र सिमित बार्सिलोनाबाट खेलेका मेसीले [[ह्याट-ट्रिक]] गर्दै ३-३ को बराबरीमा रोकेर आफ्नो क्षमता प्रदर्शन गरे, जसमा उनले तेस्रो गोल इन्जुरी-समयमा गरेका थिए।<ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/european/barcelona-3-real-madrid-3-magical-messi-is-barcelonas-hero-439788.html|title=Magical Messi is Barcelona's hero|last = Hayward | first = Ben |publisher=''The Independent''|date=2007-03-11|accessdate=2009-05-30|archiveurl=http://web.archive.org/web/20110906081352/http://www.independent.co.uk/sport/football/european/barcelona-3-real-madrid-3-magical-messi-is-barcelonas-hero-439788.html|archivedate=2011-09-06}}</ref> यस प्रदर्शनबाट उनी [[इवान जमोरानो]] (रियल मैड्रिडको १९९४-९५ सिजनमा) पछि ''एल क्लासिको''मा लगातार तीन गोल गर्ने पहिले खेलाडी बने,<ref>{{cite news |url=http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=113101.html |title=Inter beat AC, Messi headlines derby |date=2007-03-11 |publisher=FIFA |accessdate=2009-05-30 }}</ref> साथै मेसी यस खेलमा गोल गर्ने सबैभन्दा कम उमेरको खेलाडी पनि बने। उनले यस सिजनमा गरेका १४ गोलहरू मध्य ११ गोल अन्तिम १३ खेलहरूमा गरेका थिए ।<ref>{{cite news |url=http://soccernet.espn.go.com/players/gamelog?id=45843&season=2006&cc=5739 |title= Lionel Messi 2006/07 season statistics |publisher=ESPN Soccernet |accessdate=2009-06-03 }}</ref> [[चित्र:Lionel Messi goal 19abr2007.jpg|thumb|left|220px|मेसी, गेटाफे बिरुद्ध गोल गर्नु भन्दा ठीक पहिले]] मेसीले एकै सिजनको क्रममा म्याराडोनाको सबैभन्दा प्रसिद्ध गोलहरूलाई लगभग दोहोराउँदै आफूलाई "नयाँ म्याराडोना"को रूपमा साबित गरे।<ref name="maradonalike">{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/european/2311407/The-greatest-goal-ever.html |title=The greatest goal ever? |date=2007-04-20 |publisher=''Daily Telegraph'' | last = Lowe| first = Sid | accessdate=2009-07-07 }}</ref> १८ अप्रिल, २००७मा उनले [[कोपा डेल रे]]को सेमी-फाइनलमा [[गेटाफे]] बिरुद्धको खेलमा दुई गोल गरे, जुन मेक्सिकोमा सम्पन्न [[१९८६ FIFA विश्व कप]]मा [[इङ्ल्यान्ड]] बिरुद्धको खेलमा म्याराडोनाले गरेका [[प्रसिद्ध गोल]]हरू सँग धेरै मिल्दो-जुल्दो थियो।<ref>{{cite web| url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=423002&cc=3888 | title= Messi dazzles as Barça reach Copa Final | publisher=ESPN Soccernet| date=2007-04-18}}</ref> विश्वका खेल पत्रकारहरूले उनलाई म्याराडोनासँग तुलना गरे र स्पेनिश पत्रिकाहरूले मेसीलाई "मेसीडोना" उपनाम दिए।<ref>{{cite web| url=http://www.hindu.com/2007/07/14/stories/2007071455691800.htm | title= Can ‘Messidona’ beat Maradona? | publisher=''The Hindu''| date=2007-07-14}}</ref> उनले यस खेलमा उही ६२ मिटरको दुरी पार गर्दै, त्यति नै खेलाडीहरू (गोलकीपर सहित ६ जना)लाई छक्काउँदै, लगभग एउटै नै स्थानबाट गोल गरे र कुनाको झण्डातिर दौडिए, जुन २१ वर्ष पहिला म्याराडोनाले मेक्सिकोमा गरेका थिए।<ref name="maradonalike"/> खेलपछि एक पत्रकार सम्मेलनमा मेसीका समकक्षी खेलाडी [[डेको]]ले भने: "यो मैले आफ्नो जीवनमा देखेका गोल मध्य सर्वोत्कृष्ट गोल हो।"<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/main.jhtml?xml=/sport/2007/04/20/sfnmes20.xml |title=The greatest goal ever? |last=Lowe |first=Sid |publisher=''Daily Telegraph'' |date=2007-04-20 |accessdate=2007-05-07 }}</ref> [[स्पेनियोल]] बिरुद्धको खेलमा पनि मेसीले एउटा यस्तो गोल गरे, जुन विश्वकपको क्वार्टर फाइनलमा इंग्ल्याण्ड बिरुद्धको खेलमा म्याराडोनाले गरेको गोल]]सँग मिल्दो-जुल्दो थियो।<ref name="Hand of Messi">{{cite news | url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/european_football/article1910271.ece |title=Hand of Messi saves Barcelona |last=Mitten |first=Andy |publisher=''Times Online'' |date=2007-06-10 |accessdate=2008-01-12 }}</ref> स्पेनियोलका खेलाडीहरूको विरोधको बावजूद र रिप्लेमा पनि त्यो स्पष्टतः [[ह्याण्डबल]] भन्ने देखिंदा देखिंदै पनि त्यो गोल बनिरह्यो.<ref name="Hand of Messi"/> ==== २००७-०८ सिजन ==== [[२००७-०८ सिजन]]को क्रममा, मेसीले एक हप्तामा पाँच गोल गर्दै बार्सिलोनालाई ला लिगाको शीर्ष चारमा पुर्याए। १९ सेप्टेबरमा च्याम्पियन्स लिग म्याचमा आफ्नो गृहमैदानमा बार्सिलोनाले [[ओलम्पिक लियोनयस|लियोन]]लाई ३-०को अन्तरले हराउँदा मेसीले एक गोल गरे।<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=228758&&cc=5739|title=Barcelona 3-0 Lyon: Messi orchestrates win|publisher=ESPN Soccernet|date=2007-09-19|accessdate=2009-05-27}}</ref> उनले २२ सेप्टेबरमा [[सेभिला (फुटबल क्लब)]]को बिरुद्ध दुई गोल गरे<ref>{{cite news|url=http://www.soccerway.com/matches/2007/09/22/spain/primera-division/futbol-club-barcelona/sevilla-futbol-club/480859/|title=Barcelona vs. Sevilla|publisher=Soccerway|date=2007-09-22|accessdate=2009-05-29}}</ref> र फेरि २६ सेप्टेबरमा मेसीले [[रियल जारागोजा]] बिरुद्ध ४-१को जीतमा दुई गोल गरे।<ref>{{cite news|url=http://barcelona.theoffside.com/injuries/barcelona-4-1-zaragoza-review.html|title=Barcelona 4-1 Zaragoza|author=Isaiah|publisher=The Offside|date=2007-09-26|accessdate=2009-05-27}}</ref> २७ फेब्रुअरीमा मेसीले [[भ्यालेन्शिया]] बिरुद्ध [[बार्सिलोना]]को लागि आफ्नो १००औं आधिकारिक खेल खेले।<ref>{{cite news|url=http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=700689.html|title=Xavi late show saves Barca|author=FIFA|publisher=FIFA|date=2008-02-27|accessdate=2009-05-27}}</ref> मेसी अग्रपंक्तिको श्रेणीमा [[फिफाप्रो विश्वका दश खेलाडी अवार्ड]]को लागि मनोनित गरियो।<ref>{{cite news|url=http://worldx1.fifpro.org/index.php?mod=plink&id=14697|title=FIFPro World XI|publisher=FIFPro|accessdate=2009-05-30}}</ref> एक स्पेनिश पत्रिका ''[[मार्का]]''को अन-लाईन संस्करणमा गरिएको सर्वेक्षणमा उनलाई ७७ प्रतिशत मत सहित विश्वको सर्वोत्कृष्ट खेलाडीको रूपमा चुनियो।<ref>{{cite news|url=http://archivo.marca.com/futbol/2007/messi_kun/handicho.html|title=El fútbol a sus pies|last=Villalobos|first=Fran|publisher=''MARCA''|language=Spanish|date=2007-04-10|accessdate=2009-07-07}}</ref> बार्सिलोना-आधारित अखबार ''[[एल मुन्डो डिपोर्टिवो]]'' र ''[[स्पोर्ट]]''को स्तम्भकारहरूले उल्लेख गरे कि मेसीलाई [[ब्यालन डी'ओर]] दिनु पर्छ र [[फ्रान्ज बेकेनबएर]]ले पनि यसको समर्थन गरे।<ref>{{cite news|url=http://www.sport.es/default.asp?idpublicacio_PK=44&idioma=CAS&idtipusrecurs_PK=7&idnoticia_PK=447107|title=Si Messi sigue trabajando así, será como Maradona y Pelé|last=Fest|first=Leandro|publisher=Sport.es|language=Spanish|accessdate=2009-07-07}}</ref> [[फ्रान्सेस्को टोट्टी]] जस्ता फुटबलका महान हस्तिहरूले घोषणा गरे कि उनीहरू मेसीलाई अहिलेका विश्वका सर्वोत्कृष्ट फुटबल खेलाडीहरू मध्य एक मान्छन्।<ref>{{cite news| url=http://archivo.marca.com/edicion/marca/futbol/internacional/es/desarrollo/1063306.html|title=Totti le daría el Balón de Oro a Messi antes que a Kaká|publisher=''MARCA''|language=Spanish|date=2007-11-29|accessdate=2009-07-07}}</ref> ४ मार्चमा [[केल्टिक]] बिरुद्धको खेलमा मेसीको बायाँ तिघ्राको मांसपेशी फाटेपछि उनी एक हफ्ता भरीको लागि खेलबाट बाहिरिए। मेसीको यस प्रकारको चोट लागेको यो तीन सिजनहरूमा चौथो पल्ट थियो।<ref>{{cite news|url=http://www.cbc.ca/sports/soccer/story/2008/03/05/lionel-messi.html?ref=rss|title=Barcelona's Lionel Messi sidelined with thigh injury|publisher=CBC.ca|date=2008-03-05|accessdate=2009-06-14}}</ref> मेसी यो चोटबाट फिर्ता भएपछि ४ मे २००८मा भ्यालेन्सिया बिरुद्धक ६-०को जीतमा उनको २००७-०८ सिजनको अन्तिम गोल गरे। यस सिजनका सबै खेलहरूमा मेसीले १६ गोल र १३मा सहायता प्दान गर्न सफल भए। ==== २००८-०९ सिजन : पहिले ट्रेबल ==== [[चित्र:Lionel Messi 31mar2007.jpg|150px|thumb|left|मेस्सि, डेपोर्टिवोको बिरुद्धको एक खेलमा]] क्लबबाट [[रोनाल्डिन्हो]]को प्रस्थान सँगै उनको १० नम्बर जर्सी मेसीले प्राप्त गरे ।<ref>{{cite news|url=http://www.goal.com/en/news/8/main/2008/08/04/803776/messi-inherits-ronaldinhos-no-10-shirt|title=Messi Inherits Ronaldinho's No. 10 Shirt|last=Sica|first=Gregory|publisher=Goal.com|date=2008-08-04|accessdate=2009-06-02}}</ref> सन् १ अक्टोबर २००८ मा, सख्टार डोनेट्स्क बिरुद्धको च्याम्पियन्स लिग म्याचको क्रममा मेसीले [[थियरी हेनरी]]को सट्टामा खेलमा प्रवेश गरेर अन्तिम सात मिनेटमा दुई गोल गरेर [[बार्सिलोना]]को लागि १-० को हारको अवस्थालाई १-२को जितमा परिणत गरी दिए ।<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=254681&cc=5739|title=Late Messi brace nicks it|publisher=ESPN Soccernet|date=2008-10-01|accessdate=2009-05-29}}</ref> यस पछिको [[एट्लेटिको म्याड्रिड]] बिरुद्धको लिग खेललाई मेसी र उनको राम्रा साथी [[सर्जियो अग्वेरो]]को बीच एक मैत्रिपूर्ण संघर्षको रूपमा प्रचार गरियो ।<ref>{{cite news|url=http://bleacherreport.com/articles/65327-barcelona-6-1-atletico-madrid-match-report-and-player-ratings|title=Barcelona 6-1 Atletico Madrid| last = Osaghae | first = Efosa |publisher=Bleacher Report|date=2008-10-04|accessdate=2009-05-31}}</ref> मेसीले फ्रि किकमा एक गोल गरे र बाँकीमा सहायता गरेर बार्सालाई ६-१ को जित हासिल गराए ।<ref>{{cite news|url=http://soccernet-assets.espn.go.com/report?id=252817&league=ESP.1&cc=5739|title=Goal rush for Barcelona|publisher=ESPN Soccernet|date=2008-10-04|accessdate=2009-05-31}}</ref> मेसीले सेभिलाको बिरुद्ध २३ मिटर (२५ यार्ड) देखि बललाई उठाएर गोलरक्षकलाई छक्काउँदै टाइट एङ्गलबाट एक अर्को उत्कृष्ट गोल गरे ।<ref>{{cite news|url=http://www.fifa.com/worldfootball/clubfootball/news/newsid=964294.html|title= Messi magical, Real miserable |publisher=FIFA|date=2008-11-29|accessdate=2009-06-02}}</ref> सन् १३ डिसेम्बर २००८ मा, एल क्लासिकोको पहिलो सिजनको क्रममा मेसीले [[रियल म्याड्रिड]] बिरुद्धको बार्सिलोनाको २-० जितमा दोस्रो गोल गरे ।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7776472.stm|title= Barcelona 2-0 Real Madrid |publisher=BBC Sport|date=2008-12-13|accessdate=2009-05-29}}</ref> यसै वर्ष उनलाई २००८ फिफा वर्षको विश्वको खेलाडी अवार्डमा ६७८ अङ्क सहित दोस्रो स्थानमा मनोनित भए ।<ref name="Gala 2008"/> मेसीले एटलेटिको म्याड्रिड विरुद्धको कोपा डेल रे टाईमा पहिलो पल्ट ह्याटट्रिक गर्दै बार्सिलोनालाई ३-१ को जित हासिल गराए ।<ref>{{cite news|url=http://www.shanghaidaily.com/sp/article/2009/200901/20090107/article_387234.htm|title=Messi scores hat trick in Barca's 3–1 win over Atletico|publisher=''Shanghai Daily''|date=2009-01-07|accessdate=2009-05-29}}</ref> मेसीले सन् १ फेब्रुअरी २००९ मा रेसिङ्ग स्यान्टेन्डर बिरुद्धको खेलमा पहिलो हाफमा १-० ले तल इरेको अवस्थामा दोस्रो हाफमा सट्टामा प्रवेश गरी महत्त्वपूर्ण दुई गोल गर्दै बार्सिलोनालाई १-२ को जित दिलाउन मद्दत गरे । यस मध्ये दोस्रो गोल बार्सिलोनाको लागि ५०००औँ लिग गोल थियो ।<ref>[http://web.archive.org/web/20090204172913/http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5iZaLqalXOwOJ2FwjihA3svGql1Mw Supersub Messi fires 5,000-goal Barcelona to comeback victory.] AFP (01-02-2009). 01-02-2009को पुनःप्राप्त</ref> ला लिगाको २८औं चरणमा, मेसीले सबै प्रतियोगिताहरूमा सिजनको आफ्नो ३०औं गोल गर्दै आफ्नो टिमलाई [[मलागा सीएफ]] बिरुद्ध ६-० को जित हासिल गर्नमा सहयोग गरे ।<ref>{{cite news|url=http://english.aljazeera.net/sport/2009/03/2009322164115611397.html|title=Barcelona hit Malaga for six|publisher=Al Jazeera English|date=2009-03-23|accessdate=2009-06-02}}</ref> ८ अप्रिल २००९मा उनले [[बायर्न म्यूनिख]] बिरुद्धको च्याम्पियन्स लिगमा दुई पल्ट गोल गर्दै प्रतियोगितामा नौ गोलहरूको व्यक्तिगत रेकर्ड बनाए ।<ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/soccer/2009-04-09-2372732048_x.htm|title=Barcelona returns to earth with league match|publisher=''USA Today''|date=2009-04-09|accessdate=2009-07-07|last=Logothetis|first=Paul}}</ref> १८ अप्रिलमा मेसीले गेटाफमा प्राप्त १-०को जितमा सिजनको आफ्नो २०औं लिग गोल गरे, जसको कारणले बार्सिलोना रियल म्याड्रिडलाई छ-अंकले तल पार्दै लिग तालिकाको शीर्ष स्थानमा रहन सफल भयो ।<ref>{{cite news|url=http://www.shanghaidaily.com/sp/article/2009/200904/20090419/article_398171.htm|title=Messi leads Barcelona to 1-0 win over Getafe|publisher=''Shanghai Daily''|date=2009-04-19|accessdate=2009-06-02}}</ref> [[चित्र:039 men at work UEFA 2009, Rome.jpg|200px|thumb|right|2009 UEFA च्याम्पियन्स लिग फाइनलमा प्रहार गर्दै गरेका लियोनेल मेसीलाई हेर्दै माइकल क्यारिक (पृष्ठभूमिमा)]] बार्सिलोना सिजनको समापन तिर उन्मुख रहँदा मेसीले [[सान्टियागो बर्नब्यू]]मा [[रियल म्याड्रिड]] माथी ६-२को विजयमा दुई गोल (सबै प्रतियोगिताहरूमा उनको ३५औं र ३६औं गोल) गरे ।<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/football/2009/may/02/la-liga-real-madrid-barcelona|title=Barcelona run riot at Real Madrid and put Chelsea on notice|last=Lowe|first=Sid|publisher=''The Guardian''|date=2009-05-02|accessdate=2009-05-31}}</ref> यो हार रियल म्याड्रिडको लागि १९३० पछिको सबैभन्दा ठूलो हार थियो ।<ref>{{cite news|url=http://www.goal.com/en/news/12/spain/2009/05/03/1244468/real-madrid-fan-poll-says-barcelona-loss-is-most-painful-in-club|title=Real Madrid Fan Poll Says Barcelona Loss Is Most Painful In Club History|last=Macdonald|first=Paul|publisher=Goal.com|date=2009-05-03|accessdate=2009-05-31}}</ref> मेसीले च्याम्पियन्स लिग सेमी-फाइनलमा [[चेल्सी फुटबल क्लब|चेल्सी]] बिरुद्ध [[आन्ड्रेस इनिएस्टा]]लाई अतिरिक्त समयमा गोल बनाउन सहयोग गरेका थिए, जसबाट बार्सिलोनाले फाइनलमा [[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यानचेस्टर युनाइटेड]]को सामना गर्न पायो । उनले [[एथलीटिक बिलबाओ]] बिरुद्ध ४-१को जितमा एक गोल तथा अन्य दुईमा सहयोग गर्दै १३ मेमा आफ्नो पहिलो कोपा डेल रे जिते ।<ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/european/5321324/Barcelona-defeat-Athletic-Bilbao-to-win-Copa-del-Rey.html|title=Barcelona defeat Athletic Bilbao to win Copa del Rey|publisher=''Daily Telegraph''|date=2009-05-14|accessdate=2009-05-28}}</ref> उनले ला लिगा जितेर आफ्नो टिमलाई दोहरो जित दिलाउँनमा सहयोग गरे। २७ मेमा उनले ७० मिनेटमा दोस्रो गोल गर्दै बार्सिलोनालाई [[२००९ UEFA च्याम्पियन्स लिग फाइनल|२००९ युइएफए च्याम्पियन्स लिग फाइनल]] दुई गोलको अग्रताले जित्नमा मद्दत गरे, साथै नौ गोलको साथ उनी टुर्नामेन्टको इतिहासमा सबैभन्दा युवा तथा चैम्पियन्स लिगको सर्वाधिक गोलकर्ता बने ।<ref>{{cite news|url=http://www.uefa.com/competitions/ucl/news/kind=1/newsid=833286.html|title=Messi sweeps up goalscoring honours|publisher=uefa.com|date=2009-05-27|accessdate=2009-06-04}}</ref> यूरोपमा शानदार वर्ष संपन्न गर्दै मेसीले [[UEFA वर्षको क्लब अग्रपंक्तको खेलाडी|युइएफए वर्षको क्लब अग्रपंक्तको खेलाडी]] र [[UEFA वर्षको क्लब फुटबल खेलाडी|युइएफए वर्षको क्लब फुटबल खेलाडी]]को उपाधी पनि जिते ।<ref>{{cite news|url=http://www.uefa.com/competitions/supercup/news/kind=1/newsid=877275.html|title=Messi recognised as Europe's finest|publisher=uefa.com|date=2009-08-27|accessdate=2009-08-30}}</ref> उनको यस जितको मतलब बार्सिलोनाले पहिलो पल्ट कुनै स्पेनिश क्लबले नसकेको एकै सिजनमा [[कोपा डेल रे]], [[ला लिगा]] र [[UEFA च्याम्पियन्स लिग|युइएफए च्याम्पियन्स लिग]]मा विजय थियो ।<ref>{{cite news|url=http://www.gulf-daily-news.com/NewsDetails.aspx?storyid=251667|title=Barcelona win treble in style|publisher=''Gulf Daily News''|date=2009-05-28|accessdate=2009-05-28}}</ref><ref>{{cite news|url=http://uk.eurosport.yahoo.com/01062009/3/barcelona-eclipse-dream-team-historic-treble.html|title=Barcelona eclipse dream team with historic treble|publisher=UK Eurosport|date=2009-06-01|accessdate=2009-06-03}}</ref> ==== २००९-१० सिजन: पहिलो बेलोन डी' ओर ==== [[चित्र:Lionel Messi Joan Gamper Trophy.jpg|250px|thumb|left|बार्सिलोनाका लियोनेल मेस्सि, क्याम्प नउ रङ्गशालामा जोआन ग्याम्पर ट्रफी म्याचमा म्यानचेस्टर सिटी बिरुद्ध खेल्दै]] [[२००९ UEFA सुपर कप|२००९ युइएफए सुपर कप]] जीते पछि, बार्सिलोनाका प्रबन्धक [[जोसेप गार्डियोला]]ले जोड दिदै भने कि मेसी उनले अहिले सम्म देखेका खेलाडी मध्य सबैभन्दा राम्रो खेलाडी हुन ।<ref>{{cite news|url=http://www.elmundo.es/elmundodeporte/2009/08/29/futbol/1251499664.html|title= 'Messi es el mejor jugador que veré jamás'|publisher=''El Mundo Deportivo''|date=2009-08-29|accessdate=2009-08-29|language=Spanish}}</ref> १८ सेप्टेम्बरमा, मेसीले बार्सिलोनासँग जसमा €२.५ अरबको खरीद-नियन्त्रणको प्रावधान सहित २०१६ सम्मको लागि नयाँ अनुबन्धनमा हस्ताक्षर गरे, जसबाट मेसी लगभग € ९५ लाख वार्षिक आय सहित, [[जाल्टन इब्राहिमोभिच|जाल्टान इब्राहिमोभिच]] बराबर ला लिगाको उच्चतम पारिश्रमीक लिने खेलाडी बने ।<ref>{{cite news|url=http://www.fcbarcelona.com/web/english/noticies/futbol/temporada09-10/09/n090918106811.html|title=Leo Messi extends his stay at Barça|publisher=fcbarcelona.com|date=2009-09-18|accessdate=2009-09-18}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8184399.stm|title=Messi signs new deal at Barcelona|publisher=BBC Sport|date=2009-09-18|accessdate=2009-09-18}}</ref> चार दिन पछि २२ सेप्टेम्बरमा, मेसीले ला लिगामा रेसिङ्ग स्यान्टेन्डर बिरुद्ध दुई गोल र अर्को एक गोलमा सहयोग गर्दै बार्सालाई ४-१ जीत दिलाए।<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=678702&sec=europe&cc=5901|title=Messi and Ibrahimovic put Racing to the sword|publisher=ESPN Soccernet|date=2009-09-22|accessdate=2009-09-23}}</ref> मेसीले २९ सेप्टेम्बरमा [[डाइनमो कीव]] माथीको २-० जीतमा सिजनको पहिलो यूरोपीय गोल गरे ।<ref>{{cite news|url=http://www.goal.com/en/news/1716/champions-league/2009/09/29/1530963/barcelona-2-0-dynamo-kiev-messi-pedro-unlock-stubborn|title=Barcelona 2-0 Dynamo Kiev: Messi & Pedro Unlock Stubborn Ukrainians|publisher=Goal.com|date=2009-09-29|accessdate=2009-10-03|last=Leong|first=KS}}</ref> मेसीले [[क्याम्प नउ]]मा [[रियल जारागोजा]]को ६-१को ठूलो पराजयको क्रममा एक गोल गर्दै [[ला लिगा]]मा सात खेलमा छ गोलको अनुपात बनाए <ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=689856&cc=5739|title=Xavi: All is well at Barca|publisher=ESPN Soccernet|date=2009-10-26|accessdate=2009-11-28}}</ref><ref>{{cite news|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2009/soccer/10/25/spanish.rdp.ap/|title=Barcelona thrashes Zaragoza to go clear at top|publisher=CNN|date=2009-10-25|accessdate=2009-11-28}}</ref> र ७ नोभेम्बरमा क्याम्प नउमा [[मालर्का]] माथी बार्साको ४-२को जीतमा पनि पेनाल्टिमा गोल गरे ।<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=695820&cc=5739|title=Guardiola expects more after win over Mallorca|publisher=ESPN Soccernet|date=2009-11-09|accessdate=2009-11-28}}</ref> १ डिसेम्बर २००९ मा, मेसी उपविजेता [[क्रिस्टियानो रोनाल्डो]]लाई २३३को बिरुद्ध ४७३को ठूलो मतान्तरले पछाडी पार्दै [[२००९ ब्यालन डी'ओर]]को विजेताको रूपमा घोषित भए।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8387679.stm|title=Barcelona forward Lionel Messi wins Ballon d'Or award|publisher=BBC Sport|date=2009-12-01|accessdate=2009-12-01}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.abc.net.au/news/stories/2009/12/01/2759069.htm|title=Messi wins prestigious Ballon d'Or award|publisher=ABC Sport|date=2009-12-01|accessdate=2009-12-10}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/lionel-messi-a-rare-talent-1831871.html|title=Lionel Messi: A rare talent|publisher=''The Independent''|date=2009-12-01|accessdate=2009-12-10|last=Barnett|first=Phil}}</ref> यसपछि [[फ्रान्स फुटबल पत्रिका]]ले मेसीको भनाईलाई उद्धृत गर्दै लेख्यो: "म यसलाई आफ्नो परिवारलाई समर्पित गर्दछु। मलाई उनीहरूको आवश्यकता पर्दा उनीहरू संधै म सँगै हुन्थे र कहिलेकाँही उनीहरूले म भन्दा पनि ज्यादा गहराईबाट मेरा भावनाहरूलाई महसूस गरेका छन।<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=706306&sec=europe&cc=5739|title=Messi takes Ballon d'Or|publisher=ESPN Soccernet|date=2009-12-01|accessdate=2009-12-10}}</ref> १९ डिसेम्बरमा, [[अबूधाबी]]मा [[एस्टुडियान्टेस]] बिरुद्ध [[२००९ फिफा क्लब विश्वकप]]को फाइनलमा मेसीले गोल गर्दै क्लबलाई विजयि बनाए।<ref>{{citeweb|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=285375&cc=5739&league=FIFA.CWC|title=Messi seals number six|date=2009-12-19|publisher=ESPN Soccernet|accessdate=2009-12-21}}</ref> दुई दिन पछि, उनी क्रिस्टियानो रोनाल्डो, [[जावी हर्नान्डेज]], [[काका (फुटबल खेलाडी)|काका]] र [[आन्ड्रेस इनिएस्टा]]लाई पछि पार्दै [[फिफा वर्षको खेलाडी]]को रूपमा घोषित भए। उनले यो पुरस्कार पहिलो पटक जितेका थिए र उनी यो सम्मान पाउने पहिलो अर्जेन्टिनी खेलाडी बने।<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=716683&sec=world&cc=5901|title=FC Barcelona's Messi wins World Player of the Year|date=2009-12-21|publisher=ESPN Soccernet|accessdate=2009-12-22}}</ref> १० जनवरी २०१० मा, मेसीले [[सीडी टेनेरिफ]] बिरुद्धको ०-५को जितमा २०१०को आफ्नो पहिलो [[ह्याट-ट्रिक]] र सिजनको पहिलो ह्याट-ट्रिक गरे।<ref>{{citeweb|url=http://www.goal.com/en/news/12/spain/2010/01/10/1737345/tenerife-0-5-barcelona-messi-masterclass-sees-barca-back-on|title=Tenerife 0-5 Barcelona: Messi Masterclass Sees Barca Back On Top|date=2010-01-10|publisher=Goal.com|accessdate=2010-01-11}}</ref> १७ जनवरीमा, मेसीले [[सेविला]] माथी ४-०को जीतमा क्लबको लागि आफ्नो १००औं गोल गरे।<ref>{{citeweb|url=http://www.fcbarcelona.com/web/catala/noticies/futbol/temporada09-10/01/n100117108826.html|title=Messi 101: el golejador centenari més jove|date=2010-01-17|publisher=fcbarcelona.cat|accessdate=2010-01-17|language=Catalan|last=Bogunyà|first=Roger}}</ref> ==== २०१०-११ सिजन: पाँचौ ला लिगा उपाधि र तेस्रो च्याम्पियन्स लिग ==== मेसीले सेभिल्ला विरुद्ध [[ह्याट्रिक]] गर्दै २०१०-११ को सिजनको पहिलो उपाधी सुपरकोपा डे स्पाना सुनिश्चित गराए । पहिलो लेगमा पराजित भएपनि दोस्रो लेगमा ४-० ले जितेर यो उपाधी जितेको थियो।<ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.com/story/816500/magic-lionel-messi-wins-supercopa-for-barca|title=Magic Messi Wins Supercopa for Barça|date=21 August 2010|publisher=ESPN FC|access-date=27 July 2010}}</ref> प्लेमेकरको भूमिकामा, २०१० नोभेम्बर २९ मा भएको खेल [[एल क्लासिको]] मा, जोसे मौरिन्होको रियल म्याड्रिड संगको पहिलो खेलमा बार्सिलोनाले रियल म्याड्रिडलाई ५-० ले पराजित गर्यो।<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/2010/nov/29/barcelona-real-madrid-la-liga|title=David Villa Strikes Twice as Slick Barcelona Thrash Real Madrid|last=Lowe|first=Sid|date=29 November 2010|newspaper=The Guardian|access-date=27 July 2015}}</ref> मेसीले आफ्नो टिमलाई १६ औ लगातार विजय हासिल गराए, जुन स्पेनिस फुटबलमा एक किर्तिमान बन्यो र उनले २०११ फेब्रुअरी ५ मा अथ्लेटिको म्याड्रिड विरुद्ध ह्याट्रिक गरे।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/europe/9388847.stm|title=Lionel Messi Stars as Barcelona Seal Record League Win|date=6 February 2011|work=BBC Sport|access-date=27 July 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-consecutive-wins-in-the-top-division-of-spanish-football-(soccer)|title=Most Consecutive Wins in the Top Division of Spanish football (Soccer)|work=Guinness World Records|access-date=27 July 2015}}</ref> उनको २०१० को क्लब प्रदर्शनले उनलाई उनको [[२०१० फिफा बेलोन डी' ओर|पहिलो]] [[फिफा बेलोन डी' ओर]] दिलायो । यो बेलोन डी ओर र फिफा विश्व खेलाडीको एकै पुरस्कार थियो। यद्यपि उनले यो पुरस्कार दिइदा [[२०१० फिफा विश्वकप]] मा अर्जेन्टिनाको लागि केहि गर्न नसकेकाले केही आलोचना पनि भयो।{{sfn|Balagué|2013|pp=519–524}}<ref name="Lionel Messi Is the World's Best Player but Xavi Deserved FIFA's Award">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/blog/2011/jan/11/lionel-messi-xavi-ballon-dor|title=Lionel Messi Is the World's Best Player but Xavi Deserved FIFA's Award|last=Lowe|first=Sid|date=11 January 2011|newspaper=The Guardian|access-date=27 July 2015}}</ref> अवार्डको पुरानो ढाँचा अनुसार, उनी शीर्ष तीनबाट बाहिर हुन्थे, उनको जीत अन्तराष्ट्रिय प्रशिक्षक र कप्तानहरूको मतबाट भयो।<ref name="Lionel Messi Is the World's Best Player but Xavi Deserved FIFA's Award" /> सिजनको अन्त्यतिर, बार्सिलोनाले १८ दिनको दौरानमा चार [[एल क्लासिको]] खेल खेल्यो। अप्रिल १६ मा भएको लिगको खेल बराबरीमा सकियो। यसमा मेसीले पेनाल्टीमा गोल गरेका थिए। चार दिन पछी भएको [[कोपा डेल रे]]को फाइनलमा बार्सिलोना पराजित भयो। च्याम्पियन्स लिग सेमीफाइनलको पहिलो लेगमा बार्सिलोनाको २-० को जीतमा दुवै गोल मेसीले गरेका थिए। दोस्रो गोल उनले तीन रियल खेलाडीहरू बीच द्रिबल गरेर गरेका थिए-यो गोल प्रतियोगिताकै उत्कृष्ट गोल ठहरियो। <ref>{{cite web|url=https://m.youtube.com/watch?v=fmGdOYFwHsE|title=Ronaldo's overhead kick and five other classic UCL goals|publisher=UEFA.com.|access-date=23 June 2018}}</ref> दोस्रो लेगमा उनले गोल नगरे पनि बार्सिलोनालाई सेमीफैनलमा पुर्याउन निकै महत्वपूर्ण थिए,<ref>{{cite magazine|first=Sid|last=Lowe|title=The Good, the Bad and the Ugly in the Aftermath of the Clásico Series|magazine=Sports Illustrated|date=5 May 2011|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2011/writers/sid_lowe/05/05/clasico.aftermath/index.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20110508163612/http://sportsillustrated.cnn.com/2011/writers/sid_lowe/05/05/clasico.aftermath/index.html|archive-date=8 May 2011}}</ref>{{sfn|Balagué|2013|pp=494–499}} जहाँ उनीहरूको भेट [[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यानचेस्टर युनाइटेड]]संग भयो, यो खेल दुइ वर्ष अघिको पुनरावृति हुने भयो, १२ गोल सहित प्रतियोगिताको उच्च गोलकर्ताको रुपमा उनले २८ मे मा [[वेम्बली स्टेडियम]]मा भएको खेलमा उच्च प्रदर्शन गरे र बार्साको ३-१ को विजयमा विजयी गोल गरे। <ref>{{cite web|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=1634951.html|title=Top Scorer Messi Matches Van Nistelrooy Mark|date=28 May 2011|publisher=UEFA|access-date=27 July 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/13576522|title=Barcelona 3–1 Man Utd|last=McNulty|first=Phil|date=28 May 2011|work=BBC Sport|access-date=27 July 2015}}</ref> बार्सिलोनाले लगातार तेस्रो ला लिगा उपाधी जित्यो। ३१ गोल सहित उनी उच्च गोलकर्ता र १८ एसिस्ट सहित उनी उनी उच्च एसिस्ट पनि दिएका थिए। <ref name="Matches 2010–11">{{cite web|url=http://www.bdfutbol.com/en/p/j1753.html?temp=2010-11|title=Lionel Andrés Messi Cuccittini: Matches 2010–11|publisher=BDFutbol|access-date=27 July 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.com/spanish-primera-division/15/statistics/assists?season=2010|title=Spanish Primera División Statistics: Top Assists 2010–11|publisher=ESPN FC|access-date=27 July 2015}}</ref> उनले यो सिजन सबै खाले प्रतियोगितामा ५३ गोल र २४ एसिस्ट सहित पुरा गरे। यससंगै उनी बार्सिलोनाको लागि एउटी सिजन सर्वाधिक गोलकर्ता र स्पेनिस फुटबलमा ५० गोल पुरा गर्ने पहिलो खेलाडी पनि भए। <ref name="Matches 2010–11" /><ref name="Sublime">{{cite news|url=http://www.thetimes.co.uk/tto/sport/football/europe/article3041129.ece|title=Is Sublime Lionel Messi the Greatest Footballer Ever?|last1=Cascarino|first1=Tony|date=27 May 2011|newspaper=The Times|access-date=27 July 2015|last2=Barclay|first2=Patrick|url-access=subscription}}</ref> [[चित्र:FC_Barcelona_Team_2,_2011.jpg|right|thumb|२०११ डिसेम्बरमा मेसी (बीच) आफ्ना सहकर्मीहरू संग फिफा क्लब विश्वकप जितेपछी खुसीयाली मनाउदै ]] मेसी नम्बर ८ (क्रिएटर), ९ (गोलकर्ता) र १० (एसिस्टेन्ट) को समिश्रणको रुपमा उदाएपछी,<ref>{{Cite news|url=http://www.projectsportsmastery.com/lionel-messi-creator-scorer-assistant/|title=Professional Soccer Training Drills – Lionel Messi a Combination|date=11 January 2018|work=Project Sports Mastery|access-date=5 February 2018}}</ref> उनले २०११-१२ को सिजनमा अनपेक्षित ७३ गोल गरे र २९ एसिस्ट दिए। यसमा उनले १० मौका ह्याट्रिक वा बढी गोल गरे। {{sfn|Balagué|2013|p=512}}<ref name="Matches 2011–12">{{cite web|url=http://www.bdfutbol.com/en/p/j1753.html?temp=2011-12|title=Lionel Andrés Messi Cuccittini: Matches 2011–12|publisher=BDFutbol|access-date=30 July 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/european/lionel-messi-the-best-goalscorer-ever-but-is-the-barcelona-player-the-greatestever-footballer-8398696.html|title=Lionel Messi: The Best Goalscorer Ever but Is the Barcelona Player the Greatest-Ever Footballer?|last=Mohamed|first=Majid|date=10 December 2012|newspaper=The Independent|access-date=30 July 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150925211000/http://www.independent.co.uk/sport/football/european/lionel-messi-the-best-goalscorer-ever-but-is-the-barcelona-player-the-greatestever-footballer-8398696.html|archive-date=25 September 2015|url-status=dead}}</ref> उनले बार्सालाई स्पेनिस सुपर कप र युरोपियन सुपर कप दुवै जिताए, उनले रियल म्याड्रिड विरुद्धको समग्रको ५-४ को जितमा तीन पटक गोल गरे , र [[राऊल गोन्झालेझ]] लाई पछी पारे ।<ref>{{cite news|url=http://usatoday30.usatoday.com/sports/soccer/europe/2011-08-17-supercup-brawl-barcelona-real-madrid_n.htm|title=Tempers Flare into Brawl as Barcelona Beats Real Madrid|date=17 August 2011|newspaper=USA Today|access-date=30 July 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/european/8726103/Barcelona-2-Porto-0-match-report.html|title=Barcelona 2 Porto 0: Match Report|last=Winter|first=Henry|date=26 August 2011|newspaper=The Daily Telegraph|access-date=30 July 2015}}</ref> वर्षको अन्त्यमा, उनले फिफा क्लब विश्व कप को फाइनलमा [[सान्तोस]] विरुद्ध दुई गोल गरे , र प्रतियोगिताको गोल्डेन बल जिते, जुन दुई वर्ष अघि पनि उनले जितेका थिए।<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/16234168|title=Barcelona Win FIFA Club World Cup|date=18 December 2011|work=BBC Sport|access-date=30 July 2015}}</ref> २०११ मा उनको यो प्रयासको लागि, उनले [[फिफा बेलोन डी' ओर]] जिते । उनी [[जोहान क्राइफ]], [[मिसेल प्लातिनी]] र मार्को भान बास्तिन पछी बालों डी ओर तीन पटक जित्ने उनी चौथो खेलाडी बने। <ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.com/story/1006543/2011-fifa-ballon-dor-lionel-messi-crowned-worlds-best|title=Messi Crowned World's Best|date=9 January 2012|publisher=ESPN FC|access-date=30 July 2015}}</ref> यसबाहेक , उनले पहिलो यूएफा बेस्ट प्लेयर इन युरोप जिते, जुन बेलों दिओर को पुरानो ढाँचा थियो।<ref>{{cite web|url=http://www.uefa.org/uefa-best-player-award/news/newsid=1667736.html#messi+wins+uefa+best+player+europe+award|title=Messi Wins UEFA Best Player in Europe Award|date=25 August 2011|publisher=UEFA|access-date=30 July 2015}}</ref> त्यसपछि , मेसीलाई व्यापक रुपमा इतिहासको [[डिएगो म्याराडोना]] र [[पेले]] जस्तै एक महान् खेलाडीको रुपमा हेर्न थालियो।<ref name="BoyGenius" /> ==== २०१२: कीर्तिमानी वर्ष ==== {{quote box|width=33%|align=right|quote="मलाई मेसीको सिंहासनको लागी प्रतिस्पर्धा गर्न चाहनेहरू प्रति दुख लाग्छ - यो असम्भव छ, यो फुच्चे अद्वितीय छ। "|source=– [[पेप ग्वार्दिओला]] २०१२ मार्च २४ मा २४ वर्षको उमेरमा मेसी बार्सिलोनाको सर्वोच्च गोलकर्ता बनेपछि <ref>{{cite news |first=Paul |last=Hayward |title=FIFA Ballon d'Or 2012: Lionel Messi Rewarded for Displays No Rival Could Ever Match |newspaper=The Daily Telegraph |date=7 January 2013 |url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/players/lionel-messi/9786403/Fifa-Ballon-dOr-2012-Lionel-Messi-rewarded-for-displays-no-rival-could-ever-match.html |access-date=30 July 2015}}</ref><ref name="Dominant">{{cite news |title=Lionel Messi as Dominant as Michael Jordan, Claims Barcelona's Pep Guardiola, After He Breaks Goal Record |newspaper=The Daily Telegraph |date=21 March 2012 |url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/players/lionel-messi/9157192/Lionel-Messi-as-dominant-as-Michael-Jordan-claims-Barcelonas-Pep-Guardiola-after-he-breaks-goal-record.html |access-date=30 July 2015}}</ref>}}मेसीले सिजनको दोस्रो खण्डमा पनि आफ्नो लय कायम राखे , र २०१२ को वर्षमा उनले लामो समय देखि कायम रहेका किर्तिमानहरू भंग गरे। मार्च ७ मा, [[भ्यालेन्सिया सीएफ|भ्यालेन्सिया]] विरुद्ध चार गोल गरेको दुई साता पछी, उनले च्याम्पियन्स लिगमा अन्तिम १६ को खेलमा [[बायर ०४ लिभरकुसेन]] विरुद्ध पाँच गोल गरे, च्याम्पियन्स लिगको इतिहासमा यो उपलब्धी यसअघि कसैले हासिल गरेका थिएनन् ।<ref>{{cite web|url=http://edition.cnn.com/2012/02/19/sport/football/football-barcelona-messi-milan/|title=Messi Scores Four as Barcelona Rout Valencia|date=20 February 2012|publisher=CNN|access-date=30 July 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/17291685|title=Lionel Messi Scores Five in Barcelona Champions League Win|last=Rostance|first=Tom|date=7 March 2012|work=BBC Sport|access-date=30 July 2015}}</ref> यस अतिरिक्त उनले पाँच एसिस्ट दिएका थिए, यससंगै उनले जोसे अल्ताफिनीको किर्तिमान संग बराबरी गरे जुन १९६२-६३ को सिजनमा कायम भएको थियो, र उनी [[गर्ड मुलर]]पछी कै दोश्रो उच्च गोलकर्ता भए। <ref>{{cite web|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/season=2012/statistics/index.html|title=UEFA Champions League 2011–12: Statistics|publisher=UEFA|access-date=30 July 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=1795767.html|title=Record-Breaking Messi Takes Top Scorer Honour|date=19 May 2012|publisher=UEFA|access-date=30 July 2015}}</ref> दुई साता पछी , मार्च २० मा, मेसी २४ वर्षको उमेरमा बार्सिलोनाको उच्च गोलकर्ता भए, उनले ग्रानाडा एफ सी विरुद्ध ह्याट्रिक गर्दै ५७ वर्ष पहिलेको सिजर रोद्रिग्वेजको २३२ गोलको किर्तिमानलाई पछी पारे ।<ref name="Dominant" /> [[चित्र:FC_Barcelona_-_Bayer_04_Leverkusen,_7_mar_2012_(07).jpg|left|thumb|२०१२ मार्चा मा यूएफा च्याम्पियन्स लिगको अन्तिम १६ मा [[बायर ०४ लिभरकुसेन|बायर लिभरकुसेन]] विरुद्ध पाँच गोल गरेपछी आकास तिर औला देखाउँदै मेसी ]] मेसीको व्यक्तिगत लय बाहेक पनि, पप ग्वार्दिओलाको मातहतमा रहेको बार्सिलोनाको चार वर्ष -क्लबको इतिहासमा एक महान युग मध्ये एक थियो ।<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/17867892|title=Pep Guardiola Leaves Lasting Legacy at Barcelona|last=Brassell|first=Andy|date=27 April 2012|work=BBC Sport|access-date=30 July 2015}}</ref> बार्सिलोनाले मे २५ मा एथ्लेतिको बिल्बाउ बिरुद्ध कोपा डेल रे जिते पनि टिमले लिगमा रियल म्याड्रिड संग पछी रहनु पर्यो र च्याम्पियन्स लिगमा चेल्सी संग पराजित हुनु पर्यो। त्यसमा मेसीले पेनाल्टी मिस गरे। <ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/18216611|title=Pep Guardiola's Final Game: Barcelona Win Copa del Rey|date=26 May 2012|work=BBC Sport|access-date=30 July 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/17817584|title=Barcelona 2–2 Chelsea (agg 2–3)|last=Dawkes|first=Phil|date=24 April 2012|work=BBC Sport|access-date=30 July 2015}}</ref> मे ५ मा लिगमा बार्साको अन्तिम होम खेलमा, मेसीले सबै चार गोल गरे र ग्वार्दिओलालाई गला लगाए र उनले बार्सिलोनाको प्रशिक्षकबाट राजीनामाको घोषणा गरे ।<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/2012/may/05/lionel-messi-four-goals-guardiola|title=Four-Goal Lionel Messi Gives Pep Guardiola Perfect Barcelona Send-Off|date=5 May 2012|newspaper=The Guardian|access-date=30 July 2015}}</ref> यो सिजन उनले ५० गोल सहित दोस्रो पटक स्पेनी लिग र युरोपको सर्वाधिक गोलकर्ता बने। उनले सबै खाले प्रतियोगितामा ७३ गोल गर्दै गर्ड मुलर ले ६७ गोल सहित बुन्देस लिगा मा, एकै सिजनाको सर्वाधिक गोलकर्ताको किर्तिमान भंग गरे। <ref>{{cite magazine|title=Lionel Messi Receives Golden Boot Award as Europe's Top Scorer|magazine=Sports Illustrated|date=29 October 2012|url=https://www.si.com/soccer/2012/10/29/lionel-messi-golden-boot-barcelona-ap|access-date=30 July 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.com/story/1258108/messi-breaks-40-year-record-with-86th-goal-of-2012|title=Messi Smashes Müller's 40-Year Record|date=9 December 2012|publisher=ESPN FC|access-date=30 July 2015}}</ref> टिटो भिलानोभा, जसले मेसीलाई १४ वर्षको उमेरमा प्रशिक्षण दिएका थिए, को प्रशिक्षकत्वमा मेसीले क्लबलाई उत्कृष्ट सुरुवात दिलाए , र कुल ५५ अंकको अग्रता हासिल गर्यो, जुन स्पेनिस फुटबलाको एक किर्तिमान हो।<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/04/30/sports/soccer/tito-vilanovas-death-cut-through-spanish-soccers-rivalries.html|title=To See Coach's Legacy at Barcelona, Just Look on Field|last=Hughes|first=Rob|date=29 April 2014|newspaper=The New York Times|access-date=9 August 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://edition.cnn.com/2013/01/19/sport/football/football-barcelona-defeat-sociedad/index.html|title=Ten-Man Barcelona Shocked by Sociedad|date=19 January 2013|publisher=CNN|access-date=9 August 2015}}</ref> [[रियल बेटिस]] विरुद्ध दुई गोल गरेर उनले लामो समय देखि कायम रहेको किर्तिमान भंग गरे , उनले बार्सिलोनाको लागि ला लिगामा सिजर रोड्रीग्वेजको १९० लिग गोलाको किर्तिमानलाई पछी पारे, उनी ला लिगामा बार्सीलोनाको लागि सबैभन्दा उच्च गोलकर्ता भए , र गर्ड मुलरले १९७२ मा मा बायर्न म्युनिख र [[पश्चिम जर्मनी]]को लागि एउतै क्यालेन्डर वर्षमा गरेको सर्वाधिक ८५ गोलको किर्तिमान भंग गरे ।<ref>{{cite web|url=http://uk.reuters.com/article/soccer-spain-messi-idUKL5E8NA1RM20121210|title=Fatherhood Hasn't Slowed Record-Breaking Messi|last=Rogers|first=Iain|date=10 December 2012|work=Reuters|access-date=9 August 2015}}</ref> मेसीले मुलरको ४० वर्ष पुरानो किर्तिमान तोदेपछी मुलरलाई बार्सिलोनाको १० नम्बरको जर्सीमा "सम्मान र प्रशंशा सहित" भन्ने लेखेर जर्सी पठाए। <ref>{{cite magazine|title=Mueller Gets Messi's No. 10 Barcelona Shirt|magazine=Sports Illustrated|date=17 January 2013|url=https://www.si.com/soccer/2013/01/17/lionel-messi-gerd-mueller-jersey|access-date=9 August 2015}}</ref> त्यो वर्षको अन्त्यमा. मेसीले सबै खाले प्रतियोगितामा अर्जेन्टिना र बार्सिलोनाको लागि ९१ गोल गरे।<ref name="MostDecorated">{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/barcelonas-lionel-messi-becomes-most-decorated-player-in-history-after-winning-unprecedented-fourth-8441605.html|title=Barcelona's Lionel Messi Becomes Most Decorated Player in History after Winning Unprecedented Fourth Straight Ballon d'Or|last=Mohamed|first=Majid|date=8 January 2013|newspaper=The Independent|access-date=9 August 2015}}</ref> यो उपलब्धीलाई प्रमाणिकताको विषयलाई लिएर [[फिफा]]ले स्वीकार नगरेपनि , उनले एउट क्यालेन्डर वर्षमा सर्वाधिक गोलको लागि [[गिनिज वर्ल्ड रेकर्ड्स|गिनिज वर्ल्ड रेकर्ड्स किर्तिमान]] प्राप्त गरे।<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/20727929|title=FIFA Refuses to Back Lionel Messi or Godfrey Chitalu for Goal Record|date=14 December 2012|work=BBC Sport|access-date=9 August 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.guinnessworldrecords.com/news/2012/12/barcelona-star-lionel-messi-sets-new-goalscoring-record-46285/|title=Barcelona Star Lionel Messi Sets New Goal-Scoring Record|date=10 December 2012|work=Guinness World Records|access-date=9 August 2015}}</ref> निर्बिकल्प रुपमा, मेसीले पुन: [[फिफा बेलोन डी' ओर]] जिते, फुटबल इतिहासमा चार पटक बेलों डी ओर जित्ने एक मात्र खेलाडी बने।<ref name="MostDecorated" /><ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/0/football/20910453|title=Ballon d'Or Contenders Messi, Ronaldo and Iniesta in Profile|last=Chowdhury|first=Saj|date=9 January 2013|work=BBC Sport|access-date=9 August 2015}}</ref> ==== २०१३-१४ :मेसीडेपेनडेनसिया ==== ==== २०१४-१५ :दोस्रो ट्रेबल ==== ==== २०१५-१६: घरेलु सफलता ==== ==== २०१६-१७: चौथो गोल्डेन बुट ==== ==== २०१७-१८: घरेलु डबल तथा कीर्तिमानी पाँचौ गोल्डेन बुट ==== ==== २०१८-१९: कप्तान, १०औं ला लिगा उपाधी र कीर्तिमानी छैटौ गोल्डेन बुट ==== ==== २०१९-२०: कीर्तिमानी छैटौ बेलोन डी ओर ==== ==== २०२०-२१: बार्सीलोनामा आखिरी सिजन ==== === पेरिस सेन्ट जर्मेन === सन् २०२१ अगस्ट १० मा, मेसी [[पेरिस सेन्ट-जर्मेन फुटबल क्लब|पेरिस सेन्ट-जर्मेनमा]] अनुबन्ध भए।<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58163106|title=Lionel Messi signs two-year Paris St-Germain deal after leaving Barcelona|work=BBC|access-date=10 August 2021}}</ref> उनले थप एक वर्षको विकल्प सहित उनले फ्रेन्च क्लबमा दूई वर्षको सम्झौतामा हस्ताक्षर गरे ।<ref>{{Cite web|url=https://en.psg.fr/teams/first-team/content/cp-lionel-messi-psg-paris-saint-germain-mercato|title=Leo Messi signs for Paris Saint-Germain|date=10 August 2021|website=PSG}}</ref> == अन्तर्राष्ट्रिय खेल जीवन == जुन २००४ मा, [[पाराग्वे]] बिरुद्ध अन्डर-२० [[मैत्रीपूर्ण खेल]]मा उनले अर्जेन्टिनाको लागि पहिलो खेल खेले। <ref>{{cite news|url=http://www.lionelmessi.com/biography/|title=Lionel Messi Biography|publisher=Lionelmessi.com|accessdate=2009-07-07}}</ref> सन् २००५ मा वहाँले नेदरल्यान्डमा [[२००५ फिफा वर्ल्ड युथ च्याम्पियनसिप]] जितने टिमको खेलाडी थिए। यहाँ उनले अर्जेन्टिनाको लागि अन्तिम चार खेल खेलेर प्रतियोगिता अवधिमा सर्वाधिक ६ गोल गर्दै [[गोल्डन बल]] र [[गोल्डन बुट]] जिते ।<ref>{{cite web|url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament=104/edition=9102/index.html|title=FIFA World Youth Championship Netherlands 2005|publisher=FIFA|accessdate=2009-07-07}}</ref> उनले १७ अगस्ट २००५मा १८ वर्षको उमेरमा [[हङ्गेरी]] बिरुद्ध पहिलो पूर्ण अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेले। ६३औँ मिनेटमा उनले अर्को खेलाडीलाई प्रतिस्थापित गरे, तर ६५औँ मिनेटमा निष्कासित भए किन भने रेफ्री, [[मार्कस मर्क]]ले उनले आफ्नो सर्ट तान्दै गरेका रक्षापंक्ति [[विलमस भ्यानज्याक]]लाई टाउकाले हानेका देखेका थिए। यो निर्णय विवादास्पद थियो र [[डिएगो म्याराडोना|म्याराडोना]]ले पनि निर्णय पूर्व-निर्धारित भएको दावा गरेका थिए।<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_football/4172400.stm|title=Messi handles 'new Maradona' tag|publisher=BBC Sport| date=2005-08-22| accessdate=2009-07-07| last=Vickery |first=Tim}}</ref><ref>{{cite web|url=http://english.people.com.cn/200508/20/eng20050820_203655.html|title=Argentine striker Messi recalled for World Cup qualifier|publisher=''People's Daily Online''| date=2005-08-20| accessdate=2009-07-07}}</ref> ३ सेप्टेम्बरमा [[विश्वकप छनौट]]मा [[पाराग्वे]]लाई १-०ले हराएको खेलबाट मेसी टिममा फिर्ता भए। म्याच अगावै उनले भने कि "यो मेरो पून:शुरूआत हो। पहिलो धेरै कम समयको लागि नै थियो।"<ref>{{cite web|url=http://soccernet.espn.go.com/preview?id=178848&cc=5739|title=Messi tries again as Argentina face Paraguay|publisher=ESPN Soccernet| date=2005-09-02| accessdate=2009-07-07}}</ref> यसपछि उनले अर्जेन्टिनाको लागि [[पेरू]] बिरुद्ध आफ्नो पहिलो खेल शुरू गरे; म्याच पछि पेकरम्यानले मेसीलाई एक "रत्न"को रूपमा वर्णन गरे।<ref>{{cite web|url=http://www.rediff.com/sports/2005/oct/10messi.htm|title=Messi is a jewel says Argentina coach|publisher=Rediff| date=2005-10-10| accessdate=2009-07-07|last=Homewood|first=Brian}}</ref> २८ मार्च, २००९मा [[भेनेजुएला]] बिरुद्द विश्वकप छनौटमा मेसीले पहिलो पल्ट अर्जेन्टिनाको लागि १० नम्बरको जर्सी लगाए। यो म्याच डिएगो म्यारडोनाको लागि अर्जेन्टिनाको प्रशिक्षकको रूपमा पहिलो आधिकारिक म्याच थियो। लियोनेल मेसीको शुरुवाती गोलको मद्दतले अर्जेन्टिनाले खेल ४-० ले जित्यो।<ref>{{cite web| url = http://soccernet.espn.go.com/report?id=230046&cc=5739| title = Argentina 4-0 Venezuela: Messi the star turn| date= 2009-03-28| accessdate = 2009-07-07| publisher = Allaboutfcbarcelona.com}}</ref> === २००६ फिफा विश्व कप === यस चोटले मेसीलाई २००५-०६ सिजनको अन्तमा दुई महिनाको लागि खेलबाट बाहिर राख्यो, यसको कारणले [[विश्वकप]]मा मेसीको उपस्थिति पनि आशङ्काको घेरामा पर्‍यो। तापनि, मेसीलाई १५ मे २००६मा हुने प्रतियोगिताको लागि अर्जेन्टिनी टिममा छानियो । उनले विश्वकप भन्दा पहिले, अर्जेन्टिना अन्डर-२० टिमको बिरुद्ध फाइनल म्याचमा १५ मिनेट र [[अङ्गोला|एङ्गोला]] बिरुद्ध मैत्रिपूर्ण खेलमा ६४ मिनेट खेले।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/argentina/5047440.stm| title=Messi comes of age|publisher=BBC Sport|date=2006-06-05|accessdate=2009-07-07| last = Vickery | first = Tim }}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/argentina/5023884.stm| title=Argentina allay fears over Messi|publisher=BBC Sport|date=2006-05-30|accessdate=2009-07-07}}</ref> उनले [[आइभाेरी काेस्ट|आइभरी कोस्ट]] बिरुद्ध [[अर्जेन्टिना]]को शुरूवाती म्याच विजय प्रतिस्थापकहरूको बेञ्चबाट हेर्न मात्र पाए।<ref>{{cite news|url=http://www.kicker.de/fussball/wm/startseite/artikel/350938| title=Messi weiter auf der Bank|publisher=Kicker.de|date=2006-06-13|accessdate=2009-07-07|language=German}}</ref> [[सर्बिया]] बिरुद्ध अर्को म्याचमा मेसी ७४औँ मिनेटमा [[म्याक्सी रोड्रिग्वेज]]को स्थानमा मैदानमा छिरेर विश्वकपमा अर्जेन्टिनाबाट खेल्ने सबैभन्दा कम उमेरको खेलाडी बने। उनले खेलमा प्रवेश गरेको केही मिनेटमा नै [[हरनान क्रेस्पो]]लाई गोल गर्नमा सहयोग गरे र ६-० को जितमा अन्तिम गोल पनि गर्न सफल भए, यसबाट उनी प्रतियोगितामा सबैभन्दा कम उमेरको स्कोरर र [[विश्व कप]]को इतिहासमा सबैभन्दा कम उमेरको छैठौ गोल गर्ने स्कोरर बने।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/4853028.stm| title=Argentina 6-0 Serbia & Montenegro|publisher=BBC Sport|date=2006-06-16|accessdate=2009-07-07}}</ref> मेसीले [[नेदरल्यान्ड]] बिरुद्ध अर्जेन्टिना ०-० को बराबरीमा शुरूवात गरे।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/4853328.stm| title=Holland 0-0 Argentina|publisher=BBC Sport|date=2006-06-21|accessdate=2009-07-07}}</ref> [[मेक्सिको]] बिरुद्धको अर्को खेलमा १-१ गोलको बराबरी संगै, मेसी ८४औं मिनेटमा स्थानापन्नको रूपमा मैदान प्रवेश गरे। अर्जेन्टिनालाई अगाडि बढनको लागि [[अतिरिक्त समय]]मा एक गोलको आवश्यकता रहेको अवस्थामा उनले गोल स्कोर गर्नै लागेका थिए, तर उनलाई [[अफसाइड]] घोषित गरियो।<ref>{{cite news| url=http://blogs.guardian.co.uk/worldcup06/2006/06/26/rodriguez_finds_an_answer_but.html|title=Rodríguez finds an answer but many questions still remain|publisher=''The Guardian''|date=2006-06-26|accessdate=2009-07-07| last = Walker | first = Michael }}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/4991492.stm|title=Argentina 2-1 Mexico (aet)|publisher=BBC Sport|date=2006-06-24|accessdate=2009-07-07}}</ref> प्रशिक्षक जोस पेकरम्यानले [[जर्मनी]] बिरुद्धको क्वार्टर-फाइनल खेलमा मेसीलाई मैदान प्रवेश गराएनन्, जुन खेल अर्जेन्टिनाले [[पेनाल्टी शूटआउट]]मा ४-२ले हार्‍यो।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/4991602.stm|title=Germany 1-1 Argentina|publisher=BBC Sport|date=2006-06-30|accessdate=2009-07-07}}</ref> === २००७ कोपा अमेरिका कप === [[चित्र:Messi in Copa America 2007.jpg|thumb|220px|कोपा अमेरीका कप २००७मा मेस्सि]] मेस्सिले २९ जुन २००७ मा, [[कोपा अमेरिका कप]]२००७मा आफ्नो पहिलो खेल खेले, यस खेलमा [[अर्जेन्टिना]]ले [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]लाई ४-१को गोल अन्तरले हरायो। यस खेलमा, उनले एक प्लेमेकरको रूपमा आफ्नो क्षमता प्रदर्शन गरे। उनले आफ्नो सहकर्मी स्ट्राइकर [[हरनान क्रेस्पो]]को लागि गोल गर्नमा सहयोग गरे। ७९औं मिनेटमा टेभेज मेसीको बदलामा मैदानमा आए र केही मिनेट पछि गोल स्कोर गरे।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/6252156.stm|title=Tevez Nets In Argentina Victory|publisher=BBC Sport|date=2007-06-29|accessdate=2008-10-11}}</ref> उनको दोस्रो म्याच [[कोलम्बिया]]को बिरुद्ध खेले, जसमा उनले एक पेनाल्टी पाए र यसलाई क्रेस्पोले सहि सदुपयोग गर्दै खेललाई १-१को बराबरीमा परिवर्तित गर्नमा सफल भए। उनी अर्जेन्टिनाको दोस्रो गोलको पनि भगिदार भए किन भनें उनीलाई बक्सको बाहिर फल भएको थियो, जसलाई [[जुआन रिकेल्मी]]ले फ्रिकिकबाट गोलमा परिणत गरिदिए र अर्जेन्टीनाले ३-१को अग्रता हासिल गर्‍यो। खेलको अन्तिम स्कोर ४-२ का साथ अर्जेन्टिना टूर्नामेन्टको क्वार्टर-फाइनलमा प्रवेस गर्‍यो।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/6263888.stm|title=Argentina into last eight of Copa |publisher=BBC Sport|date=2007-07-03|accessdate=2008-10-11}}</ref> [[पाराग्वे]]को बिरुद्ध तेस्रो खेलमा, मेसी क्वार्टर-फाइनलको लागि योग्य साबित भईसकेकाले प्रशिक्षकले उनलाई विश्राम दिए। उनलाई ६४औं मिनेटमा ०-० स्कोरको अवस्थामा [[इस्टेबन क्याम्बियासो]]को बदलामा मैदानमा उत्रिने मौका मिल्यो। ७९औं मिनेटमा उनले [[ज्यावियर म्यास्चरानो]]लाई गोल गर्न सहयोग गरे।<ref>{{cite news|url=http://www.conmebol.com/competiciones_evento_reporte.jsp?evento=1055&ano=2007&dv=1&flt=C&id=18&slangab=E|title= Argentina-Paraguay|publisher=Conmebol|date=2007-07-05|accessdate=2009-05-28}}</ref> क्वार्टर-फाइनलमा [[अर्जेन्टिना]]ले [[पेरू]]लाई ४-०को गोल अन्तरले हराउँदा मेसीले रिकेल्मीको पासमा भन्दा खेलको दोस्रो गोल गरे।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/6282908.stm|title=Argentina and Mexico reach semis|publisher=BBC Sport|date=2007-07-09|accessdate=2008-10-11}}</ref> [[मेक्सिको]]को बिरुद्ध सेमी-फाइनल म्याचमा मेसीले गोलरक्षक [[ओसवाल्डो स्यान्शेज]] भन्दा माथीबाट उफारेर गोल गरे, जसबाट अर्जेन्टिना ३-० जीतका साथ फाइनलमा पुग्न सफल भयो।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/6294930.stm|title=Messi's Magic Goal|publisher=BBC Sport|date=2007-07-12|accessdate=2008-10-11}}</ref> तर फाइनलमा अर्जेन्टिनाले [[ब्राजिल]] सँग ३-०को हार ब्यहोर्नु पर्‍यो।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6899694.stm|title=Brazil victorious in Copa America|publisher=BBC Sport|date=2007-07-16|accessdate=2009-05-28}}</ref> [[चित्र:Messi olympics-soccer-7.jpg|thumb|left|220px|२००८ ओलम्पिकमा ब्राजिल बिरुद्धको खेलमा मेसी]] === २००८ ग्रीष्मकालीन ओलम्पिक === [[२००८ ग्रीष्मकालीनओलम्पिक]]मा मेसीलाई [[अर्जेन्टिना]]को लागि खेल्नबाट निषेध गरिए पछि,<ref>{{cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/othersports/olympics/2510034/Lionel-Messi-out-of-Olympics-after-Barcelona-win-court-appeal-against-Fifa.html|title=Lionel Messi out of Olympics after Barcelona win court appeal against Fifa|publisher=''Daily Telegraph''|date=2008-08-06|accessdate=2009-05-27}}</ref> उनले बार्सिलोनाका नयाँ प्रशिक्षक [[जोसेप गार्डियोला]] सँग वार्ता गरे र पछि मात्र उनलाई खेल्न दिने सहमति जनाए।<ref name="Messi Olympics">{{cite news|url=http://afp.google.com/article/ALeqM5hBwBdQawHH84xSfUkq2uo3w1nwvA|title=Barcelona give Messi Olympics thumbs-up|publisher=AFP|date=2008-08-07|accessdate=2009-05-27|archiveurl=http://web.archive.org/web/20110711111228/http://afp.google.com/article/ALeqM5hBwBdQawHH84xSfUkq2uo3w1nwvA|archivedate=2011-07-11}}</ref> उनी अर्जेन्टिनाको टिममा समावेस भएर [[आइभाेरी काेस्ट|आइभोरी कोस्ट]] माथिको २-१ को जितमा पहिलो गोल स्कोर गरे ।<ref name="Messi Olympics"/> यसपछि खेलमा उनले शुरूवाती गोल गरे र दोस्रो गोलको लागि [[एन्जल डी मारिया]]लाई सहयोग गर्दे अर्जेन्टिनालाई [[नेदरल्यान्ड]] बिरुद्ध अतिरिक्त समयमा २-१ को जित हासिल गराए।<ref>{{cite news|url=http://www.fifa.com/mensolympic/matches/round=250022/match=300051809/summary.html|title=Messi sets up Brazil semi|publisher=FIFA|date=2008-08-16|accessdate=2009-05-27}}</ref> उनले प्रतिद्वन्द्वी [[ब्राजिल]] बिरुद्धको म्याचमा पनि भाग लिए, जसमा अर्जेन्टिनाले ३-०को जित हासिल गरी फाइनलमा प्रवेश गर्‍यो।<ref>{{cite news|url=http://www.examiner.com/x-642-Soccer-Examiner~y2008m8d19-Argentina-Takes-Down-Brazil-30-in-Olympic-Semifinal-Nigera-Awaits-in-Final|title=Argentina Takes Down Brazil 3-0| last = Baumgartner | first = Jesse |publisher=Examiner|date=2008-08-19|accessdate=2009-05-27}}</ref> फाइनल खेलमा मेसीले फेरी एकमात्र गोलको लागि डी मारियालाई सहयोग गरी [[नाइजेरिया]]लाई १-०ले पराजित गरी अर्जेन्टिनालाई विजयी बनाए। <ref>{{cite news|url=http://www.usatoday.com/sports/olympics/2008-08-23-860591452_x.htm|title=Argentina beats Nigeria 1-0 for Olympic gold| last = Millward | first = Robert |publisher=''USA Today''|date=2008-08-23|accessdate=2009-05-27}}</ref> === २००८-२०११: लगातार खराब प्रदर्शन === २००८ को उत्तरार्ध पछि, अर्जेन्टिनी राष्ट्रिय टिमले तीन वर्ष लगातार खराब गर्यो।{{sfn|Balagué|2013|pp=384–387}} डिएगो म्याराडोनाको प्रशिक्षणमा २०१० फिफा विश्वकपमा छनोट हुन निकै संघर्ष गर्नु पर्यो। छनोट को अन्तिम खेलमा उरुग्वेलाई १-० ले पराजित गरेर मात्र उबीहरू आफ्नो विश्वकपमा प्रवेश पाए। म्याराडोनालाई उनको रणनीतिक निर्णय(मेसीलाई उनको स्थान भन्दा बाहिर राखिने निर्णय)को लागि आलोचना गरियो। म्याराडोनाको प्रशिक्षणमा खेलेको छनोटको ८ खेलमा, मेसीले एक गोल गरे। उनले भेनेजुएला बिरुद्ध ४-० को जितमा सुरुवाती गोल गरेका थिए। <ref name="Century"/>{{sfn|Lisi|2011|pp=533–539}} २००९ मार्च २९ मा भएको त्यो खेलमा उनले पहिलो पटक अर्जेन्टिनाको १० नम्बरको जर्सी लगाएका थिए। रिक्विलमेले अन्तर्राष्ट्रिय सन्यास लिएपछि उनले त्यो मौका पाएका थिए। <ref>{{cite news |first=Ian |last=Chadband |title=Lionel Messi Can Achieve More at Barcelona than Diego Maradona |newspaper=The Daily Telegraph |date=28 April 2009 |url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/chelsea/5231676/Lionel-Messi-can-achieve-more-at-Barcelona-than-Diego-Maradona.html |access-date=13 August 2015}}</ref> समग्रमा, छनोट चरणमा १८ खेलमा चार गोल गरे <ref name="Century"/> प्रतियोगिता भन्दा अगाडि, म्याराडोनाले बार्सीलोनामा मेसीलाई भेटे र रणनीतिको लागि आग्रह गरे; मेसीले ४-३-१-२ फर्मेसन उल्लेख गरे, जसमा उनी दुई स्ट्राइकरको बेचमा खेल्ने चाल थियो। यो फर्मेसनलाई अर्जेन्टिनी फुटबलमा ''एन्गाछे'' भनिन्थ्यो र यो मेसी बाल्यकाल देखि नै यसमा खेल्न रुचाउँथे। {{sfn|Balagué|2013|pp=155–156, 405–406}} [[File:Messi Copa America 2011.jpg|thumb|upright|left|[[२०११ कोपा अमेरिका]]मा उद्घाटन खेलमा बोलिभिया विरुद्धको खेलमा मेसी ]] उनीहरूको खराब प्रदर्शनको बाबजुद, अर्जेन्टिनालाई दक्षिण अफ्रिकामा हुने विश्वकपको दाबेदार मानिन्थ्यो। प्रतियोगिताको सुरुवातमा, यो नयाँ फर्मेसन असरदार देखियो; उनीहरूको उद्घाटन खेलमा नाइजेरिया बिरुद्ध मेसीले गोलका चार अवसर सिर्जना गरे तर ती सबै प्रहारहरू नाइरेजेली गोलकिपरले रोके। त्यो खेल अर्जेन्टिनाले १-० ले जित्यो। अर्को खेलमा, दक्षिण कोरिया विरुद्धको एकतर्फी जीतमा, ४-१ को जितमा सबै गोलमा उनको योगदान रह्यो। यो जीत पछि नक आउट चरणमा उनीहरूको स्थान सुरक्षीत भयो। मेसी बाहेक मुख्य खेलाडीहरूलाई विश्राम दिइयो।{{sfn|Lisi|2011|pp=533–539}} समूह चरणको अन्तिम खेलमा उनले पहिलो पटक खेलको कप्तानी गरे। ग्रीस विरुद्धको त्यो खेलमा २-० ले जित्यो र दोश्रो गोलमा उनको असिस्ट रह्यो र अर्जेन्टिनाले समूहको बिजेता बनेर समूह चरणको खेल सम्पन्न गर्यो।<ref>{{cite news |first=Rory |last=Smith |title=Greece 0 Argentina 2: Match Report |newspaper=The Daily Telegraph |date=22 June 2010 |url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/world-cup/news/7842201/Greece-0-Argentina-2-match-report.html |access-date=13 August 2015}}</ref> अन्तिम १६ को खेलमा, अर्जेन्टिनाले मेक्सिकोलाई ३-१ ले परजित गर्यो। मेसीले असिस्ट गरेको पहिलो गोल अफसाइडको कारणले विवादमा रह्यो। {{sfn|Lisi|2011|pp=564–567}} क्वाटरफाइनलमा उनीहरूको भेट जर्मनीसँग तय भयो। चार वर्ष अगाडी क्वाटरफाइनलमा नै जर्मनीले अर्जेन्टिनालाई पराजित गरेको थियो। यसपाली जर्मनीले अर्जेन्टिनालाई ४-० ले निरीह बनायो। यो हार १९७४ विश्वकप यताकै खराब नतिजा थियो। {{sfn|Lisi|2011|pp=564–567}} फिफाले मेसीलाईउनको "उत्कृष्ट" गति र सिर्जना र "अनौठो र कुशल" ड्रिबलिङ, सुट र पास उल्लेख गर्दै प्रतियोगिताको उत्कृष्ट १० खेलाडीको सुचीमा राख्यो। <ref>{{cite web |title=Adidas Golden Ball Nominees Announced |publisher=FIFA |date=9 July 2010 |url=https://www.fifa.com/worldcup/news/y=2010/m=7/news=adidas-golden-ball-nominees-announced-1270753.html |access-date=13 August 2015}}</ref> घर फर्कदा, मेसीले कठोर प्रतिक्रियाको सामना गर्नुपर्यो। विश्वको नै उत्कृष्ट खेलाडी मानिएको उनलाई १९८६ मा म्याराडोनाले झै उपाधी जिताउने अपेक्षा गैएको थियो, तर मेसीले बार्सिलोनामा जुन उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्दै आएका थिए, राष्ट्रिय टिमबाट पनि त्यस्तै खालको प्रदर्शन गर्न सफल भएनन् । यसकारणले उनलाई क्लब भन्दा देशलाई कम ध्यान महत्व दिएको आरोप लाग्यो। {{sfn|Balagué|2013|pp=414–420}} म्याराडोनाको स्थानमा सर्जियो बाटिस्टा आए। उनको प्रशिक्षणमा अर्जेन्टिनाले ओलम्पिक जितेको थियो। उनले सार्वजनिक रुपमा मेसीको छायाँको टिम बनाउने कुरा व्यक्त गरे। उनलाई फरवार्ड बनाएर ४-३-३ को फर्मेसनमा खेल्ने जुनमा बार्सीलोना अत्याधिक सफल रहेको थियो। {{sfn|Balagué|2013|pp=414–420}}<ref name="NewRole">{{cite web |first=Michael |last=Cox |title=Lionel Messi Showing Some Promising Signs in a New Argentina Role |publisher=ESPN FC |date=13 November 2014 |url=http://www.espnfc.com/blog/tactics-and-analysis/67/post/2144957/argentina-national-team-lionel-messi-showing-some-promising-signs-in-a-new-argentina-role |access-date=13 August 2015}}</ref> मेसीले २०१०-११ क्लब सिजनमा कीर्तिमानी ५३ गोल गरेपनि उनले अर्जेन्टिनाको लागि आधिकारिक खेलमा २००९ मार्च यता कुनै गोल गर्न सकेका थिएनन्। <ref name="Matches 2010–11" /><ref name="Century"/> ट्याक्टिकल परिवर्तन गरेपनी [[२०११ कोपा अमेरिका]]मा गोलको खडेरी लागिरह्यो। यो कोपा प्रतियोगिता अर्जेन्टिनाले नै आयोजना गरेको थियो। उनीहरूको पहिलो दुई खेलमा, बोलिभिया र कोलम्बिया बिरुद्धको, बराबरीमा सकियो। मिडिया र फ्यानहरूले उनको र अर्का स्ट्राइकर [[कार्लोस टेभेज]]को तालमेल राम्रो नमिलेको कुरा याद गरे। कार्लोस टेभेजको अर्जेन्टिनी समुदाय माझ ठूलो लोकप्रियता थियो। मेसीलाई करिअरमा पहिलो पटक उनकै टिमको समर्थकले नै निरन्तर दुर्ववहार गरिरहेका थिए। टेभेजलाई बेन्चमा राखेर खेलिएको अर्को महत्वपूर्ण खेलमा, मेसीले राम्रो प्रदर्शन गरे। कोस्टा रिका विरुद्धको यो खेलमा उनले २ गोल असिस्ट गरे। क्वाटरफाइनलमा उरुग्वे विरुद्धको खेलमा १-१ को बराबरी भएपछि भएको पेनाल्टी सुटआउटमा अर्जेन्टिना ४-५ ले पराजित हुँदै बाहिरियो। उरुग्वे यो प्रतियोगिताको च्याम्पियन बन्यो।{{sfn|Balagué|2013|pp=414–420}} === २०११-१३: कम्तानी === [[File:Suisse vs Argentine - Granit Xhaka & Lionel Messi crop.jpg|thumb|upright|मेसी आफ्नो पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय [[ह्याट्रिक]] स्विट्जरल्यान्ड विरुद्ध २०१२ फेब्रुअरी मा गरेका थिए।]] कोपा अमेरिकामा अर्जेन्टिनाको असफल प्रदर्शन रहेपछि, बटिस्टाको स्थानमा अलेजान्द्रो साबेला आए। २०११ अगस्टमा उनको नियुक्ति भएपछि उनले त्यतिबेलाका कप्तान जाभियर मास्चेरानोको सम्मतिमा २४- वर्षीय मेसीलाई कप्तानी दिए। पहिले रिजर्भमा अहेका मेसीले आफ्नो स्क्वाडको उत्कृष्ट खेलाडीको उदाहरण दिएर नेतृत्व गरे भने मास्चेरानोले टिमको अन फिल्ड लिडर र अभिप्रेरकको भुमिका पूरा गरे। {{sfn|Balagué|2013|pp=595–602}}<ref>{{cite news |first=Rob |last=Hughes |title=If Messi Is Argentina's Star, Then Mascherano Is the Glue |newspaper=The New York Times |date=10 July 2014 |url=https://www.nytimes.com/2014/07/11/sports/soccer/if-messi-is-argentinas-star-then-mascherano-is-the-glue.html |access-date=13 August 2015}}</ref> टिममा थप परिवर्तन गर्दै साबेलाले टेभेजलाई हटाए र युवा खेलाडीहरू ल्याए जोसँग मेसीले वर्ल्ड युथ च्यापियनसिप र ओलम्पिक स्वर्ण पदक जितेका थिए। अहिले सुधारिएको टिममा, अक्टोबर ७ मा चिली विरुद्धको विश्व छनोटको पहिलो खेलमा गोल गर्दै मेसीले गोलको खडेरी तोडे। यो साढे दुई वर्ष पछि आधिकारिक खेलमा अर्जेन्टिनाको लागि उनको पहिलो गोल थियो। <ref name="Century"/>{{sfn|Balagué|2013|pp=595–602}} सबेलाको मातहतमा, मेसीको गोल गर्ने दर आमूल परिवर्तन भयो।यस अघिका प्रशिक्षकहरूको मा, ६१ खेलमा १७ गोल मात्र गरेका थिए भने, त्यसपछिको तीन वर्षमा ३२ खेलमा उनको गोलदर २५ गुणाले बढ्यो। <ref name="Century"/>{{sfn|Balagué|2013|pp=595–602}} २०१२ मा उनले ९ खेलमा १२ गोल गरे, र ग्राबियल बाटिस्टुटाले अर्जेन्टिनाको लागि एउटै वर्षमा सर्वाधिक गोल गर्ने कीर्तिमानसँग बराबरी गरे।<ref>{{cite news |first=Mike |last=Adamson |title=Lionel Messi's Incredible Record-Breaking Year in Numbers |newspaper=The Guardian |date=10 December 2012 |url=https://www.theguardian.com/football/blog/2012/dec/10/lionel-messi-record-year-numbers |access-date=13 August 2015}}</ref> अर्जेन्टिनाको लागि उनको पहिलो ह्याट्रिक २०१२ फेब्रुअरी २९ मा स्विट्जरल्यान्ड विरुद्धको मैत्रीपुर्ण खेलमा भयो, त्यसपछि अर्को वर्ष ब्राजिल र ग्वाटेमाला विरुद्धको मैत्रीपूर्ण खेलमा उनले ह्याट्रिक गरे। मेसी २०१३ सेप्टेम्बर १० मा पाराग्वे विरुद्धको खेलमा ५-२ को जीत कायम गर्दै २०१४ फिफा विश्वकपमा अर्जेन्टिनाको स्थान सुनिश्चित गराए। त्यो खेलमा उनले पेनाल्टीमा दुई गोल गर्नुका साथै अर्को एक गोलमा असिस्ट गरे। त्यो गोल सँगै उनी ३७ गोल सँगै अर्जेन्टिना को सर्वाधिक गोलकर्तामा बाटिस्टुटा पछिको दोस्रो स्थानमा पुगे। समग्रमा, छनोट चरणको १४ खेलमा उनले कुल १० गोल गरे।<ref name="Century"/><ref>{{cite magazine |title=FIFA World Cup Qualifying: Paraguay 2 Argentina 5 |magazine=FourFourTwo |date=11 September 2013 |url=http://www.fourfourtwo.com/news/fifa-world-cup-qualifying-paraguay-2-argentina-5 |access-date=13 August 2015}}</ref> उनको सुधारिएको प्रदर्शनसँगै, सहकर्मीसँगको उनको सम्बन्ध सुधार भयो र बिस्तारै अर्जेन्टिनामा उनको पक्षमा लहर आएको महसुस हुन थाल्यो। {{sfn|Balagué|2013|pp=595–602}} ===२०१४-१५: विश्वकप र कोपा अमेरिका फाइनल === [[File:Iran vs. Argentina match, 2014 FIFA World Cup 37.jpg|thumb|left|[[२०१४ फिफा विश्वकप]] मा इरान विरुद्ध २५-यार्डबाट घुमाउरो प्रहारमा विजयी गोल गरेपछि मेसी]] ब्राजिल विश्वकप भन्दा अगाडि, घाइते भएर बार्सिलोनाबाट असफल सिजन भएकाले मेसीको प्रदर्शनलाई लिएर विभिन्न शंका उपशंका उब्जेका थिए। यद्यपि प्रतियोगिताको सुरुवातमा उनले राम्रो प्रदर्शन रह्यो र सुरुका चार खेलमा [[म्यान अफ द म्याच]] चयन भए।<ref name="TechnicalReport">{{cite web |title=2014 FIFA World Cup Brazil Technical Report and Statistics |publisher=FIFA |pages=170–171 |url=http://resources.fifa.com/mm/document/footballdevelopment/technicalsupport/02/42/15/40/2014fwc_tsg_report_15082014web_neutral.pdf |access-date=14 August 2015 |archive-date=7 July 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150707023419/http://resources.fifa.com/mm/document/footballdevelopment/technicalsupport/02/42/15/40/2014fwc_tsg_report_15082014web_neutral.pdf |url-status=dead }}</ref> कप्तानको रुपमा उनको यो पहिलो विश्वकप थियो। बोस्निया र हर्जगोभिना विरुद्धको खेलमा २-१ को विजय भयो। उनले गरेको प्रहार सिड कोलासिनाकलाई लागेर आत्मघाती गोल भयो। अर्जेन्टिनाको अर्को गोल मेसीले तीन जना विपक्षी खेलाडीलाई छलाएर ड्रिबल गर्दै गोल गरे। यो आठ वर्षपछि उनले विश्वकपमा गरेको पहिलो गोल थियो। <ref>{{cite news |first=Mandeep |last=Sanghera |title=Argentina 2–1 Bos-Herce |work=BBC Sport |date=15 June 2014 |url=https://www.bbc.com/sport/0/football/25285099 |access-date=14 August 2015}}</ref> [[इरान राष्ट्रिय फुटबल टोली|इरान]] विरुद्धको दोस्रो खेलमा, उनले [[इन्जुरी समय]]मा {{convert|23|m|yd|disp=out|abbr=off}} परबाट गोल गरे। र नक आउट चरणमा आफ्नो स्थान सुरक्षित गर्यो।<ref>{{cite news |first=Rob |last=Smyth |title=Argentina v Iran, World Cup 2014: Live |newspaper=The Daily Telegraph |date=21 June 2014 |url=https://www.telegraph.co.uk/sport/football/world-cup/10916423/Argentina-vs-Iran-World-Cup-2014-live.html |access-date=14 August 2015}}</ref> उनले समूह चरणको अन्तिम खेलमा [[नाइजेरिया राष्ट्रिय फुटबल टोली|नाइजेरिया]] विरुद्धको ३-२ को जीतमा दुई गोल गरे। उनको दोस्रो गोल फ्रिकिक बाट भएको थियो। यो जीत सँगै अर्जेन्टिना समूह बिजेता भयो। <ref>{{cite news |first=Saj |last=Chowdhury |title=Nigeria 2–3 Argentina |work=BBC Sport |date=25 June 2014 |url=https://www.bbc.com/sport/0/football/25285406 |access-date=14 August 2015}}</ref> अन्तिम १६ मा स्विट्जरल्यान्ड बिरुद्धको १-० को जीत भएको खेलमा अन्तिम समयमा एन्जल डि मारियाले गोल गरे। सो गोलमा मेसीले पास दिएका थिए। क्वाटरफाइनलमा अर्जेन्टिनाले [[बेल्जियम राष्ट्रिय फुटबल टोली|बेल्जियम]]लाई पनि १-० ले पराजित गर्दै [[१९९० फिफा विश्वकप|१९९०]] पछि पहिलो पटक विश्वकपको सेमिफाइनलमा पुग्यो।<ref>{{cite news |first=Jonathan |last=Jurejko |title=Argentina 1–0 Switzerland |work=BBC Sport |date=1 July 2014 |url=https://www.bbc.com/sport/0/football/27990606 |access-date=14 August 2015}}</ref><ref>{{cite web |first=Ken |last=Ferris |title=Argentina Beat Belgium to Reach First Semi since 1990 |work=Reuters |date=5 July 2014 |url=http://in.reuters.com/article/soccer-world-m60-arg-bel-idINKBN0FA0PA20140705 |access-date=14 August 2015}}</ref> सेमिफाइनलमा एक्ट्रा समयमा पनि ०-० नतिजा पछि भएको पेनाल्टी सुट आउटमा [[नेदरल्यान्ड राष्ट्रिय फुटबल टोली|नेदरल्यान्डस]] लाई ४-२ ले हराउँदै अर्जेन्टिना फाइनलमा पुग्यो। मेसीले आफ्नो टिमको पहिलो पेनाल्टी प्रहारमा स्कोर गरे। <ref>{{cite news |first=Phil |last=McNulty |title=Netherlands 0–0 Argentina |work=BBC Sport |date=9 July 2014 |url=https://www.bbc.com/sport/0/football/28122293 |access-date=14 August 2015}}</ref> [[File:Messi in Germany and Argentina face off in the final of the World Cup 2014 -2014-07-13 (24).jpg|thumb|upright|right|२०१४ फिफा विश्वकप फाइनलमा जर्मनीका मेट्स ह्युमेल्ससँग संघर्ष गर्दै मेसी ]] २०१४ फिफा विश्वकप फाइनललाई मेसी विरुद्ध [[जर्मनी राष्ट्रिय फुटबल टोली|जर्मनी]], विश्वको सर्वोत्कृष्ट खेलाडी विरुद्ध सर्वोत्कृष्ट टिम भनेर प्रस्तुत गरिएको थियो। यसमा [[डिएगो म्याराडोना]] सहभागी [[१९९० फिफा विश्वकप|१९९० विश्वकप]]को फाइनलको नतिजा दोहोरियो।<ref>{{cite news |first=Matthew |last=Futterman |title=The World Cup Final: The Best Team vs. the Best Player |work=The Wall Street Journal |date=11 July 2014 |url=https://www.wsj.com/articles/the-world-cup-final-the-best-team-vs-the-best-player-1405115575 |access-date=14 August 2015}}</ref> पहिलो हाफ सम्म, मेसीले गोल पनि गरे तर अफसाइड भएर रुल आउट गरियो। उनले गोल गर्ने कयौं अवसरहरू उपयोग गर्न सकेनन्। सब्स्टिच्युट मारियो गोट्जेले ११३ मिनेट मा गोल गरे। खेलको अन्तिम मिनेटमा मेसीले फ्रिकिक प्रहार गरेका थिए, तर पोस्ट माथी लाग्यो र जर्मनीले खेल १-० ले जिती विश्वकप जित्यो। <ref>{{cite news |first=Scott |last=Murray |title=World Cup Final 2014: Germany v Argentina – as It Happened |newspaper=The Guardian |date=13 July 2014 |url=https://www.theguardian.com/football/2014/jul/13/world-cup-final-2014-germany-v-argentina-live-report |access-date=14 August 2015}}</ref> फाइनलको समापनमा, प्रतियोगिताको सर्वोत्कृष्ट खेलाडी घोषित भइ मेसीले गोल्डेन बल पाए। चार गोल सहित तेस्रो उच्च गोलकर्ता बाहेक उनले सर्वाधिक गोलको मौका सिर्जना गरे, सर्वाधिक धेरै ड्रिबल रन पूरा गरे, पेनाल्टी एरियामा सर्वाधिक धेरै डेलिभरी गरे।<ref name="TechnicalReport"/><ref>{{cite web |first=Adam |last=Bate |title=World Cup Final: Was Lionel Messi Really a Disappointment in Brazil or Have We Just Become Numb to His Genius? |publisher=Sky Sports |date=16 July 2014 |url=http://www.skysports.com/football/news/15241/9381511/world-cup-final-was-lionel-messi-really-a-disappointment-in-brazil-or-have-we-just-become-numb-to-his-genius |access-date=14 August 2015}}</ref> यद्यपि, नक आउट चरणमा गोल गर्न नसकेकाले उनको चयनलाई लिएर केही आलोचना पनि भयो। फिफा अध्यक्ष [[सेप ब्लाटर]]ले आश्चर्य व्यक्त गरे भने म्याराडोनाले बजारीकरणको उद्देश्यले मेसीको चयन गरिएको शंका गरे। <ref>{{cite news |title=World Cup 2014: Lionel Messi Golden Ball Surprised Sepp Blatter |work=BBC Sport |date=14 July 2014 |url=https://www.bbc.com/sport/0/football/28294339 |access-date=14 August 2014}}</ref> मेसीको अन्तर्राष्ट्रिय करिअरमा तेस्रो फाइनल चिलीमा भएको [[२०१५ कोपा अमेरिका]] पुगे। विश्वकप फुटबलको दोस्रो स्थानको टिम भएकाले [[एफसी बार्सिलोना|बार्सिलोना]]को पूर्व व्यवस्थापक गेरार्डो मार्टिनोको प्रशिक्षणमा रहेको अर्जेन्टिनालाई प्रतियोगिताको दाबेदार मानिन्थ्यो। <ref>{{cite web |title=Gerardo 'Tata' Martino Appointed Argentina Coach |publisher=CNN |date=13 August 2014 |url=http://edition.cnn.com/2014/08/13/sport/football/gerardo-tata-martino-argentina-football/ |access-date=14 August 2015}}</ref><ref>{{cite web |first1=Rex |last1=Gowar |first2=Santiago |last2=Torres |first3=Justin |last3=Palmer |title=Messi Bemoans Scoring Difficulties at Copa América |work=Reuters |date=29 June 2015 |url=https://www.reuters.com/article/us-soccer-copa-argentina-idUSKCN0P91I820150629 |access-date=14 August 2015 |archive-date=2 July 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150702070537/https://www.reuters.com/article/2015/06/29/us-soccer-copa-argentina-idUSKCN0P91I820150629 |url-status=live }}</ref> [[पाराग्वे राष्ट्रिय फुटबल टोली|पाराग्वे]] विरुद्ध उद्घाटन खेलमा, उनीहरू २ गोलले अघि थिए तर खेलको अन्त्य सम्म उनीहरूले अग्रता गुमाए र २-२ को बराबरी भयो। मेसीले पेनाल्टीमा एक गोल गरे र त्यो नै प्रतियोगितामा उनको एक मात्र गोल रह्यो। <ref>{{cite news |title=Argentina 2–2 Paraguay |work=BBC Sport |date=13 June 2015 |url=https://www.bbc.com/sport/0/football/33081605 |access-date=14 August 2015}}</ref> साविक विजेता [[उरुग्वे राष्ट्रिय फुटबल टोली|उरुग्वे]] १-० को जीत पछी, समूह चरणको जामैका विरुद्धको अन्तिम खेलमा उनले देशको १०० औं क्याप खेले, यो कोशेढुङ्गा हासिल गर्ने उनी पाँचौ अर्जेन्टिनी खेलाडी थिए। [[जमैका राष्ट्रिय फुटबल टोली|जामैका]] बिरुद्ध १-० को जीत हासिल भयो। <ref name="100thCap">{{cite web |first1=Gideon |last1=Long |first2=Tony |last2=Jimenez |title=Messi Wins 100th Argentina Cap |work=Reuters |date=21 June 2015 |url=http://in.reuters.com/article/soccer-copa-messi-idINKBN0P106720150621 |access-date=14 August 2015}}</ref> १०० खेलमा उनले कुल ४६ गोल गरे, ती मध्ये २२ आधिकारिक प्रतिस्पर्धाको खेलमा भएको थियो। <ref name="Century"/><ref name="100thCap"/> === २०१६-१७: तेस्रो कोपा अमेरिका फाइनल, सन्यास, र फिर्ती === २०१६ मे २७ मा प्रि कोपा अमेरिका वार्म अप म्याचमा [[होन्डुरस राष्ट्रिय फुटबल टोली|होन्डुरस]] विरुद्धको १-० को जीत भएको मैत्रीपूर्ण खेलमा मेसी घाइते भएपछी अर्जेन्टिनी टिममा मेसीको सहभागितालाई लिएर अन्योलपूर्ण स्थिति रहेको थियो।<ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.us/report?gameId=448440|title=Lionel Messi leaves Argentina's friendly win vs. Honduras with back injury|date=27 May 2016|publisher=ESPN FC|access-date=7 June 2016}}</ref> उनको कम्मर माथिको भागमा गहिरो चोट लागेको खबर आएको थियो। उनको फिटनेसलाई लिएर जुन ६ मा भएको अर्जेन्टिनाको सुरुवाती खेलमा उनी बेन्चमा रहे। साविक बिजेता चिली विरुद्धको खेलमा अर्जेन्टिना २-१ ले विजयी भयो। <ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/2016/jun/07/argentina-top-chile-in-rematch-of-last-years-copa-america-final|title=Argentina top Chile in rematch of last year's Copa América final|date=7 June 2016|work=The Guardian|access-date=7 June 2016}}</ref> मेसी समूह चरणको दोस्रो खेलमा जुन १० मा [[पानामा राष्ट्रिय फुटबल टोली|पानामा]] विरुद्ध फिट रहेको घोषणा भए पनि, मार्तिनोले उनलाई एकपटक फेरी बेन्चमा राखे; उनी अगस्टो फर्नान्डेज को स्थानमा ६१ औं मिनेटमा मैदान प्रवेश गरे र १९ मिनेटमा ह्याट्रिक गरे । [[सर्जियो अग्वेरो]]को गोलबाट अग्रता लिएको अर्जेन्टिनाले उक्त खेल ५-० ले जित्यो , यससंगै अर्जेन्टिनाले प्रतियोगिताको क्वाटरफाइनलमा स्थान पक्का गर्यो।;<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/2016/jun/10/lionel-messi-hat-trick-argentina-panama-copa-america|title=Lionel Messi scores brilliant hat-trick as Argentina surge into quarter-finals|date=11 June 2016|work=The Guardian|access-date=11 June 2016}}</ref> उनको प्रदर्शनको लागि उनी खेलको [[म्यान अफ द म्याच]] भए ।<ref name="MOTM-ARG-PAN">{{cite web|url=http://www.ca2016.com/matches/16|title=Match 16 : Argentina vs Panama|date=10 June 2016|publisher=[[Copa América Centenario]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20160609183110/http://www.ca2016.com/matches/16|archive-date=9 June 2016|access-date=10 June 2016|url-status=dead}}</ref>{{quote box|width=30%|align=right|quote="Did it annoy me that Messi took the record? A little, yes. You go around the world and people say, 'he's the top scorer for the Argentina national team.' But the advantage I have is that I'm second to an extraterrestrial."|source=– [[ग्याब्रियल बाटिस्टुटा]] on the consolation of Messi breaking his record.<ref>{{cite news |url=http://www.espn.co.uk/football/argentina/story/3268110/gabriel-batistuta-lionel-messi-taking-my-argentina-record-annoyed-me |title=Gabriel Batistuta – Lionel Messi taking my Argentina record annoyed me |agency=ESPN |first=Adriana |last=Garcia |date=13 November 2017 |access-date=15 August 2018}}</ref>}}जुन १८ मा, कोपा अमेरिकाको क्वाटरफाइनलमा , मेसीले [[भेनेजुएला राष्ट्रिय फुटबल टोली|भेनेजुएला]]विरुद्ध अर्को प्रेरणादायी प्रदर्शन गरे,<ref name="MOTM-ARG-VEN">{{cite web|url=http://www.ca2016.com/matches/27|title=Match 27 : Argentina vs Venezuela|date=18 June 2016|publisher=[[Copa América Centenario]]|access-date=18 June 2016|df={{cbignore}}}}</ref> उनले दूई असिस्ट प्रदान गरे र अर्को एक गोल गरी ४-१ को विजय सुनिश्चित गरे, यसबाट उनले [[ग्याब्रियल बाटिस्टुटा]]को आधिकारिक अन्तराष्ट्रिय खेलमा ५४ गोलको राष्ट्रिय किर्तिमान बराबरी गरे। <ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/36569759|title=Copa America: Lionel Messi equals Gabriel Batistuta's Argentina record|date=19 June 2016|work=BBC Sport|access-date=19 June 2016}}</ref> यो किर्तिमान तीन दिन पछी भंङ्ग भयो जब मेसीले आयोजक संयुक्त राष्ट्र विरुद्धको ४-० को जीतमा फ्रिकिक गोल गरे; त्यस खेलमा उनले दुई असिस्ट पनि गरे, र अर्जेन्टिनाले लगातार दोस्रो वर्ष प्रतियोगिताको फाइनलमा स्थान पक्का गर्यो ,<ref name="record">{{cite news|url=http://www.espnfc.com/argentina/story/2897489/lionel-messi-equals-argentinas-gabriel-batistuta-all-time-goal-scoring-record|title=Lionel Messi equals Argentina's all-time goal-scoring record|date=22 June 2016|work=ESPN FC|access-date=22 June 2016}}</ref> र एक पटक फेरी म्यान अफ द म्याच घोषित भए।<ref name="MOTM-USA-ARG">{{cite web|url=http://www.ca2016.com/matches/29|title=Match 29 : United States vs Argentina|date=21 June 2016|publisher=[[Copa América Centenario]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20160618001954/http://www.ca2016.com/matches/29|archive-date=18 June 2016|access-date=21 June 2016|url-status=dead}}</ref> फैनालामा अर्जेन्टिनाको भेट चिली संग भयो र फाइनलको नतिजा गत वर्ष कै पुनरावृति भयो। निर्धारित समय ०-२ मा सकिएपछी भएको पेनाल्टी सुटआउटमा अर्जेन्टिना चिली संग पराजित भयो।यो मेसीको लगातार मुख्य प्रतियोगिताको तेस्रो पराजय थियो र समग्रमा चौथो । उनले पेनाल्टी सुटआउटमा पेनाल्टी मिस गरेका थिएA खेलपछि, मेसीले अन्तराष्ट्रिय फुटबलबाट सन्यासको घोषणा गरे।<ref name="Messi retirement">{{cite news|url=http://www.espnfc.com/copa-america/story/2902891/lionel-messi-flags-potential-argentina-retirement-after-penalty-loss-to-chile|title=Lionel Messi retires from Argentina after Copa America final loss to Chile|date=27 June 2016|work=ESPN FC}}</ref> उनले बताए, "मैले मेरो सक्दो गरे। मेरो लागि टिम सकियो, मैले निर्णय गरे।"<ref>{{cite news|url=http://edition.cnn.com/2016/06/27/football/copa-america-lionel-messi/|title=Devastated Messi announces likely retirement from Argentina|date=27 June 2016|publisher=CNN}}</ref> चिलीका प्रशिक्षक जुआन एन्टोनियो पिज्जीले खेलपछी भने, " म्याराडोनाले अर्जेन्टिनी फुटबलको लागि जे गरेका थिए त्यो हिसाबले मेरो पुस्ताले उनलाई मेरो पुस्ताको म्याराडोनासँग तुलना गर्न सक्दैन। तर मा यो सोच्छु कि आजको सबै भन्दा उत्कृष्ट खेलाडी आज अमेरिकामा खेले।"<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/2016/jun/27/lionel-messi-says-he-is-quitting-argentina-team-after-copa-america-final-defeat|title=Lionel Messi says his Argentina career is over after Copa América final defeat|date=26 June 2016|work=The Guardian}}</ref> मेसी पाँच गोल सहित [[एदुआर्दो भार्गास]]पछी प्रतियोगिताको दोस्रो उच्च गोलकर्ता भए, र चार असिस्ट सहित सबैभन्दा धेरै असिस्ट दिएका थिए, र प्रतियोगितामा सबैभन्दा धेरै (तीन वटा) म्यान अफ द म्याच जितेका थिए ;<ref name="conmebol-stats">{{Cite web|url=http://estadisticas.conmebol.com/html/v3/index.html?channel=deportes.futbol.copaamerica.statsCenterPerPlayer&lang=es_LA|title=HTML Center|website=estadisticas.conmebol.com|access-date=8 April 2020}}</ref> उनलाई उनको प्रदर्शनको लागि टिम अफ द टुर्नामेन्टमा समावेश गरिएको थियो, उनले गोल्डेन बल अवार्डमा सहभागी भएनन् र [[एलेक्सिस सान्चेस]]लाई प्रदान गरियो ।<ref name="Copa América 2016: Awards">{{cite web|url=http://www.ca2016.com/awards|title=Copa América 2016: Awards|date=27 June 2016|publisher=Copa America Organisation|access-date=27 June 2016}}</ref> ==== "नजाऊ लियो " ==== उनको घोषणापछि, सन्यास सम्बन्धी उनको मन परिवर्तन गर्न एक अभियान सुरु भयो। <ref>{{cite news|url=http://www.skysports.com/football/news/12026/10327302/argentina-hope-lionel-messi-reconsiders-retirement-says-guillem-balague|title=Argentina don't want Messi to retire|date=28 June 2016|agency=Sky Sports}}</ref> अर्जेन्टिनी फुटबल टिम राजधानी ब्युनोस आयर्समा अवतरण गरेपछि उनलाई फ्यानहरूले "लियो नजाऊ" जस्ता नाराले सम्बोधन गरे। अर्जेन्टिनाका राष्ट्रपति मौरिसियो माक्रीले नछोड्नको लागि अनुरोध गरे, उनले भने ,"हामी भाग्यमानी छौ, यो हाम्रो जीवनको एक खुसीको पल हो, हाम्रो जस्तो फुटबलिङ सस्कृति भएको देशमा विश्वकै उत्कृस्ट खेलाडी हुनु यो एक उपहार हो... लियोनेल मेसी अर्जेन्टिनामा भएको सबैभन्दा महान मध्ये एक हुन् र हामीले उनको ख्याल गर्नुपर्छ।"<ref>{{cite news|url=http://en.as.com/en/2016/06/28/football/1467141271_384638.html|title=Messi 'God's gift' to Argentina – president|date=28 June 2016|newspaper=AS}}</ref> [[बुएनोस आइरेस]]का मेयर होरासियो रोड्रीग्वेज लारेताले मेसीलाई सन्यासबारे पुनर्विचार गर्न मनाउन राजधानीमा मेसीको सालिक अनावरण गरे ।<ref>{{cite news|url=http://www.mundodeportivo.com/futbol/20160628/402829485468/inauguran-en-buenos-aires-estatua-en-homenaje-a-messi.html|title=Inauguran en Buenos Aires una estatua en homenaje a Messi|date=28 June 2016|newspaper=El Mundo Deportivo (Spanish)}}</ref> यो अभियान टोल टोल गल्ली गल्लीमा पुग्यो र जुलाई २ मा अर्जेन्टिनी राजधानीको सडकमा ५०,००० समर्थकहरू सोही नारा लिएर सडकमा आए।<ref>{{cite news|url=http://www.sport-english.com/en/news/world-football/macri-maradona-and-the-argentine-people-rally-together-prompt-messi-u-turn-5234915|title=Macri, Maradona and the Argentine people rally together to prompt Messi U-turn|date=28 June 2016|work=Sport}}</ref> ==== फिर्ती ==== {{Quote box|quote="A lot of things went through my mind on the night of the final and I gave serious thought to quitting, but my love for my country and this shirt is too great."|source=– २०१६ अगस्ट १२ मा मेसी अन्तर्राष्ट्रिय खेलबाट आफ्नो सन्यासको निर्णय उल्टाउदै <ref>{{cite news |date=12 August 2016 |title=Lionel Messi: Argentina striker reverses decision to retire from national team |url=https://www.bbc.com/sport/football/37066033}}</ref>|align=left|width=30%}} मेसीले आफ्नो अन्तर्राष्ट्रिय सन्यास घोषणा गरेको एक हप्ता पछि, सेप्टेम्बरमा अर्जेन्टिनी पत्रिका ''ला नाकिओन'' मा उनले अर्जेन्टिनाको लागि २०१८ फिफा विश्व कप छनोट खेल्ने बारे पुनर्विचार गरिरहेको खबर आयो। <ref>{{cite web|url=http://www.cbssports.com/soccer/news/report-friend-of-messi-hints-reconsidering-retirement-from-argentina/|title=La Nacion claims to know that Lionel Messi will return to Argentina national team|last=Gonzalez|first=Roger|date=3 July 2016|work=[[CBSSports.com]]|access-date=5 July 2016}}</ref> १२ अगस्टमा, यो कुरा पुष्टि भयो कि उनले अन्तर्राष्ट्रिय फुटबल बारे आफ्नो सन्यासको निर्णय फिर्ता लिए, र राष्ट्रिय टिमको आउँदो २०१८ विश्व कप छनोटको टोलीमा उनलाई पनि समावेश गरियो।<ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.us/argentina/story/2928133/lionel-messi-to-make-argentina-return-after-brief-international-retirement|title=Lionel Messi to make Argentina return after brief international retirement|date=12 August 2016|publisher=ESPN FC|access-date=13 August 2016}}</ref> सेप्टेम्बर १ मा, उनी फिर्ता आएको पहिलो खेलमा, उनले २०१८ विश्व कप छनोटको उरुग्वे सँगको १-० को जीतमा भएको खेलमा उनले गोल गरे। <ref>{{cite web|url=http://www.beinsports.com/en/world-cup-qualifiers/news/messi-strikes-back-as-argentina-sink-uruguay/328680|title=Messi strikes back as Argentina sink Uruguay|date=1 September 2016|publisher=beIN SPORTS|access-date=1 September 2016}}</ref> [[चित्र:ECUADOR_VS_ARGENTINA_(37594548472).jpg|right|thumb|२०१७ अक्टोबर १० मा भएको [[इक्वेडर राष्ट्रिय फुटबल टोली|इक्वेडर]] विरुद्धको खेलमा ह्याट्रिक गरेपछि खुसी मनाउदै मेसी। उनको गोलले अर्जेन्टिना रसियामा आयोजना हुने [[२०१८ फिफा विश्वकप]]मा छनोट भयो।]] २०१७ मार्च २८ मा, मेसीलाई २०१७ मार्च २३ मा चिलीसँगको खेलमा सहायक रेफ्रीलाई अपमान गरेकोमा चार अन्तर्राष्ट्रिय खेलमा निलम्बन गरियो। उनलाई १०,००० CHF पनि जरिवाना लगाइयो।<ref>{{cite web|url=https://www.fifa.com/worldcup/news/y=2017/m=3/news=lionel-messi-suspended-for-four-matches-2877817.html|title=Lionel Messi suspended for four matches|date=28 March 2017|publisher=FIFA}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/39423000|title=Lionel Messi: Barcelona and Argentina forward banned for 'insulting' assistant ref|date=28 March 2017|work=BBC Sport}}</ref> मे ५ मा, अर्जेन्टिना फुटबल सङ्घको अपिलमा उनको चार खेलको निलम्बन र १०,००० CHF को जरिवाना फिफा द्वारा फुकुवा भयो, यसको मतलब अब उनले अर्जेन्टिनाको बाँकी विश्वकप छनोट खेल खेल्न सक्थे।<ref>{{Cite news|url=https://www.fifa.com/governance/news/y=2017/m=5/news=fifa-appeal-committee-passes-decision-on-lionel-messi-2882666.html|title=FIFA Appeal Committee passes decision on Lionel Messi|last=FIFA.com|date=5 May 2017|access-date=6 June 2017|publisher=FIFA}}</ref> [[२०१८ विश्वकप]]मा अर्जेन्टिनाको स्थान जोखिममा पर्दै थियो। [[दक्षिण अमेरिकी फुटबल सङ्घ]]बाट पाँच राष्ट्र छनोट हुनेमा अर्जेन्टिना छैटौं स्थानमा थियो, यसको अर्थ १९७० यता अर्जेन्टिना पहिलो पटक विश्वकपमा छनोट हुन असफल हुन्थ्यो। अक्टोबर १० मा, मेसीले आफ्नो देशलाई विश्वकपमा छनोट गराए। [[इक्वेडर राष्ट्रिय फुटबल टोली|इक्वेडर]] विरुद्धको खेलमा उनले ह्याट्रिक गर्दै ३-१ को जीत सुनिश्चित गराए। २००१ यता अर्जेन्टिना इक्वेडरको राजधानी क्विटोमा पराजित भएको थिएन। <ref name="Guardian 2017">{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/11/lionel-messi-hat-trick-secures-argentinas-passage-to-world-cup|title=Lionel Messi hat-trick secures Argentina's passage to World Cup|date=11 October 2017|work=The Guardian}}</ref> मेसीको तीन गोलले उनी [[दक्षिण अमेरिकी फुटबल सङ्घ|दक्षिण अमेरिकी फुटबल]] छनोटमा २१ गोलका साथ [[उरुग्वे]]का [[लुइस स्वारेज]] सँगै सर्वाधिक गोलकर्ता भए। यस अधि यो उपलब्धि [[हेर्नान क्रेस्पो]]को नाममा थियो। <ref name="Guardian 2017" /> === २०१८: विश्वकप === === २०१९-२०: कोपा अमेरिका तेस्रो स्थान, प्रतिबन्ध र सुपरक्लासिको विजय === === २०२१: उपस्थिति किर्तिमान र कोपा अमेरिका कप === [[२०२१ कोपा अमेरिका|२०२१ कोपा अमेरिका कप]] मा सर्वाधिक गोलकर्ता, सर्वाधिक असिस्ट र उत्कृष्ट खेलाडी हुँदै मेसीले अर्जेन्टिनालाई [[कोपा अमेरिका]] को उपाधि दिलाएका थिए । [[कोलम्बिया]]लाई पेनाल्टी सुटआउटमा हराउँदै फाइनल प्रवेश गरेको अर्जेन्टिनाले [[ब्राजिल]]लाई १-० गोल ले हराउँदै उपाधि हात पारेको थियो । अर्जेन्टिनाका लागि निर्णायक गोल [[डि मारिया]] ले गरेका थिए । == मेसी–रोनाल्डो प्रतिस्पर्धा == {{मुख्य|मेसी–रोनाल्डो प्रतिस्पर्धा}} == व्यक्तिगत जीवन == मेसी एक चरणमा, आफ्नो गृहनगर [[रोसारियो]]को माकारीना लीमोससँग रूमानी तरिकामा आवद्ध थिए। उनी भन्छन् कि जब उनी [[२००६ विश्वकप]] शुरू हुनु भन्दा केही दिन पहिले चोटबाट मुक्ति पाउनको लागि रोसारियो फर्किए थिए तब केटीको बुवाले नै उनीसँग परिचय गराएका थिए। <ref>{{cite news|url=http://www.gente.com.ar/nota.php?ID=11359|title= Lionel me prometió venir a mi cumple de quince después del Mundial|publisher=Gente Online|accessdate=2009-06-18|language=Spanish}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.vefutbol.com.mx/notas/16849.html|title= Aún le mueve el tapete a Messi|publisher=''El Universal''|date=2008-06-19|accessdate=2009-06-18|language=Spanish}}</ref> अतीतमा पनि उनको नाम अर्जेन्टिनी मोडल [[लूसियाना सालाजार]]सँग जोडिएको थियो।<ref>{{cite news|url=http://www.cronicaviva.com.pe/content/view/45050/1/|title= Luciana Salazar y Messi serían pareja|publisher=Crónica Viva|date=2008-06-19|accessdate=2009-06-18|language=Spanish|archiveurl=http://web.archive.org/web/20090608003136/http://www.cronicaviva.com.pe/content/view/45050/1/|archivedate=2009-06-08}}</ref><ref name="Messi y Antonella pasean"/> जनवरी २००९मा उनले [[च्यानल ३३]]को एक कार्यक्रम "ह्याट-ट्रिक बार्सा"मा भने: "मेरो एउटा प्रेमिका छ र उनी अर्जेन्टिनामा बस्छिन, म निश्चिन्त र खुशी छु।"<ref name="Messi y Antonella pasean">{{cite news|url=http://www.elperiodico.com/default.asp?idpublicacio_PK=46&idioma=CAS&idnoticia_PK=590154&idseccio_PK=1028|title= Messi y Antonella pasean por el Carnaval de Sitges su noviazgo|publisher=''El Periódico de Catalunya''|date=2009-02-25|accessdate=2009-06-18|language=Spanish}}</ref> उनी बार्सिलोना-एस्पेनयल डर्बी पछि, [[सिटजेस]]को एक कार्निवलमा एन्टोनेला रोकुजो नामक युवती सँग देखिए।<ref name="Roccuzzo">{{cite news|url=http://www.calciomercato.it/news/46787/Messi-a-dicembre-sogni-doro!.html|title=Messi, a dicembre... sogni d'oro|publisher=Calcio Mercato News|date= 21 April 2009 |accessdate= 13 July 2009 |language=Italian}}</ref> रोकुजो पनि रोसारियो कै वासिन्दा हुन।<ref>{{cite news|url=http://www.taringa.net/posts/noticias/2213473/La-verdad-sobre-la-nueva-novia-de-Messi__.html|title= La verdad sobre la nueva novia de Messi|publisher=Taringa|date=2009-02-24|accessdate=2009-06-18|language=Spanish}}</ref> फुटबल क्षेत्रमा उनको दुई काकाका छोराहरू [[म्याक्सी]] र [[इमान्युअल बियानकुची]] पनि छन। म्याक्सी पाराग्वेको क्लब ओलम्पियाका विङ्गर छन र इमान्युअल बियानकुची स्पेनको गिरोना एफसीमा मध्यपंक्ति छन।<ref>{{cite news|url=http://ultimosegundo.ig.com.br/esportes/seu_time/flamengo/2007/08/20/maxi_afirma_que_messi_deve_vir_ao_brasil_para_ve_lo_jogar_972383.html|title=Maxi afirma que Messi deve vir ao Brasil para vê-lo jogar|publisher=Último Segundo|date=2007-08-20|accessdate=2009-11-03|language=Portuguese}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.tz-online.de/sport/fussball/tsv-1860/biancucchi-hoert-mir-mit-messi-auf-498339.html|title=Hört mir auf mit Messi!|publisher=TZ Online|date=2009-10-20|accessdate=2009-11-03|language=German|first=Claudius |last=Mayer}}</ref> भिडियो गेम [[प्रो इभोल्यूशन सकर २००९]] र [[प्रो इभोल्यूशन सकर २०११]]को मुखपृष्ठमा उनको तस्बीर अङ्कित छ र उनी यस खेलको प्रचार अभियानमा पनि समावेश छन।<ref>{{cite news|url=http://www.gamezine.co.uk/news/game-types/sports/football/konami-names-messi-as-face-pes-2009-$1234471.htm|title=Konami names Messi as face of PES 2009|publisher=Gamezine.co.uk|date=2008-08-01|accessdate=2009-06-09}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.pesunites.com/eng/index.htm|title=PES Unites - Messi|publisher=PESunites.com|accessdate=2009-06-09}}</ref> मेसी, [[प्रो इभोल्यूशन सकर २०१०]]मा [[फर्नान्डो टोरेस]] सँग<ref>{{cite news|url=http://www.videogamer.com/news/torres_signs_for_pes_2010.html|title=Torres signs for PES 2010|publisher=Videogamer.com|date=2009-06-23|accessdate=2009-07-07|last=Orry|first=James}}</ref> देखिएका छन र यसको [[मोशन कयाप्चरिङग]] र [[ट्रेलर]]मा पनि शामिल थिए।<ref>{{cite news|url=http://uk.games.konami-europe.com/blog.do;jsessionid=E3F32E431E73A1D6AF0B71D695498692#blog-entry-116|title=Motions and Emotions in Barcelona|publisher=Konami|date=2009-06-08|accessdate=2009-06-09}}</ref><ref>{{cite news|url=http://uk.games.konami-europe.com/news.do;jsessionid=A2FD1270B2C75DE70A52446CBF821D5A?idNews=411|title=E3 2009: PES 2010: Messi fronts exclusive E3 trailer|publisher=Konami|date=2009-06-02|accessdate=2009-06-09}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.pesfan.com/news/8212537/Messi-mo-cap-photos/#newsarticle|title=MOTD magazine crew meet Messi in Barcelona|publisher=PESFan (Match of the Day Magazine)|accessdate=2009-06-18}}</ref> मेसीको प्रायोजन जर्मन स्पोर्ट्सवेयर कम्पनी [[एडिडास]]ले गरेको छ र उनी यसकोको [[टेलिभिजन विज्ञापनहरू]]मा पनि उनी देखिन्छन्।<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/media/video/2009/may/27/zidane-messi-adidas-ad|title=Watch Zinedine Zidane and Lionel Messi in Adidas ad|publisher=''The Guardian''|date=2009-05-27|accessdate=2009-08-16}}</ref> == करियरको तथ्याङ्क == === क्लबको तथ्याङ्क === २९ मे, २०११को तथ्याङ्क अनुसार<ref>{{cite news|url=http://hemeroteca.elmundodeportivo.es/preview/2010/01/18/pagina-7/5259184/pdf.html?search=messi 101|title= 'Pichichi' y centenario|publisher=elmundodeportivo|accessdate= 17 January 2010 |language=Spanish}}</ref><ref name="Argentina">{{cite web|url=http://www.national-football-teams.com/v2/player.php?id=12563 |title=Player – Lionel Messi |publisher=National Football Teams |accessdate=29 June 2010}}</ref> {| class="wikitable" style="font-size:90%;text-align:center" |- ! rowspan="2"|क्लब ! rowspan="2"|सिजन ! colspan="3"|लिग ! colspan="3"|कप<ref group="nb">[[कोपा डेल रे]] र [[सुपरकोपा डी एस्पाना]] पनि समावेश</ref> ! colspan="3"|[[युरोप|यूरोप]] <ref group="nb">[[युरोपीयन सुपरकप]] र [[युरोपीयन च्याम्पियन्स लिग]] पनि समावेश</ref> ! colspan="3"|[[क्लब विश्वकप]] ! colspan="3"|कुल |- !प्रदर्शन !गोल !असिस्ट !प्रदर्शन !गोल !असिस्ट !प्रदर्शन !गोल !असिस्ट !प्रदर्शन !गोल !असिस्ट !प्रदर्शन !गोल !असिस्ट |- | rowspan="7"|'''[[बार्सिलोना]]''' | [[२००४-०५]] | ७ | १ | ० | १ | ० | ० | १ | ० | ० | - | - | - | ९ | १ | ० |- | [[२००५-०६]] | १७ | ६ | ३ | २ | १ | ० | ६ | १ | १ | - | - | - | २५ | ८ | ४ |- | [[२००६-०७]] | २६ | १४ | २ | ४ | २ | १ | ६ | १ | ० | ० | ० | ० | ३६ | १७ | ३ |- | [[२००७-०८]] | २८ | १० | १२ | ३ | ० | ० | ९ | ६ | १ | - | - | - | ४० | १६ | १३ |- | [[२००८-०९]] | ३१ | २३ | ११ | ८ | ६ | २ | १२ | ९ | ५ | - | - | - | ५१ | ३८ | १८ |- | [[२००९-१०]] | १७ | १५ | ६ | ४ | ३ | ० | ६ | २ | १ | २ | २ | ० | २९ | २२ | ८ |- | [[२०१०-११]] | ३३ | ३१ | १८ | ९ | १० | ३ | १३ | १२ | ३ | - | - | - | ५५ | ५३ | २४ |- ! colspan="2"| करियरको कुल !१७७ !११९ !५६ !३१ !२२ !६ !५९ !३७ !११ !२ !२ !० !२६९ !१८० !७३ |} === अन्तर्राष्ट्रिय तथ्याङ्क === {| class="wikitable" style="font-size:90%; text-align: center;" |- !राष्ट्रिय टिम!!वर्ष!!खेल!!गोलहरू!!सहायता |- |rowspan=10|'''{{fb|ARG}} |२००५||५||०||० |- |२००६||७||२||१ |- |२००७||१४||६||३ |- |२००८||८||२||१ |- |२००९||१०||३||२ |- |२०१०||१०||२||२ |- |२०११||१३||४|| |- |२०१२||९||१२|| ‍|- |२०१३||७||६|| |- |२०१४||१३||८|| |- !colspan=2|कुल!!७६!!४५!!११ |} === अन्तर्राष्ट्रिय गोलहरू === {{Main|लियोनेल मेसीले गरेका अन्तराष्ट्रिय गोलहरू}} मेसी अर्जेन्टिनाको राष्ट्रिय फुटबल टिमका हाल सर्वाधिक गोलकर्ता हुन्।भने उनले आफ्नो अन्तरास्ट्रिय फुटबल करियरमा ५० गोलको कोसे-ढुङ्गा समेत पार गरिसकेका छन्। ===वर्ष अनुसार गोल=== ===प्रतियोगिता अनुसार गोल=== == सम्मान == === बार्सिलोना === * '''[[ला लिगा]] (५):''' [[सन् २००४-०५ को ला लिगा संस्करण|सन् २००४-०५]], [[सन् २००५-०६ को ला लिगा संस्करण|सन् २००५-०६]], [[सन् २००८-०९ को ला लिगा संस्करण|सन् २००८-०९]] [[सन् २००९-१० को ला लिगा संस्करण|सन् २००९-१०]] [[सन् २०१०-११ को ला लिगा संस्करण|सन् २०१०-११]], [[सन् २०१५-१६ को ला लिगा संस्करण|सन् २०१५-१६]], [[सन् २०१७-१८ को ला लिगा संस्करण|सन् २०१७-१८]], [[सन् २०१८-१९ को ला लिगा संस्करण|सन् २०१८-१९]] * '''[[स्पेनी कप]] (१):''' [[सन् २००८-०९ को स्पेनी कप|सन् २००८-०९]] * '''[[स्पेनी सुपरकप]] (३):''' सन् २००५, २००६, २००९ * '''[[युएफा च्याम्पियन्स लिग]] (३):''' सन् २००५-०६, सन् २००८-०९ सन् २०१०-११ * '''युरोपेेेेेेेली सुपरकप (१):''' सन् २००९ * '''[[फिफा क्लब विश्वकप]] (१):''' सन् २००९ === अन्तर्राष्ट्रिय === * [[फिफा यु-२० विश्वकप]]: [[सन् २००५|२००५]] * [[ओलम्पिक स्वर्ण पदक]]: [[सन् २००८|२००८]] == मेसीको ५०० गोल == मेसीले आफ्नो खेल जीवनमा ५०० गोलको कोसे ढुङ्गा पनि पूरा गरी सकेका छन्। सर्वाधिक फिफा वर्षको उपाधि जित्न सफल मेसीले आफ्नो ५०० गोल सन् २०१६ अप्रिल १७ (ला लिगा) मा भ्यालेन्सिया विरूद्ध १ गोल गर्दै पूरा गरेका थिए तर उक्त ऐतिहासिक खेलमा भने उनको क्लब २-१ गोल अन्तरले पराजित हुन पुगेेेेेेेेको थियोे। साथै उनले सन् २००५ मे मा आल्बासेते विरूद्ध पहिलो वरिष्ठ टोलीको खेलमा गोल गरेका थिए। उनले ५०० गोल मध्ये ५० गोल राष्ट्रका लागि भने ४५० गोल क्लब बार्सिलोनाका लागि गरेका थिए। उनको ५०० गोल मध्ये ४०६ अथवा ७०% गोल देब्रे खुट्टाले गरेका थिए। == व्यक्तिगत == * [[फिफा यु-२० विश्वकप शीर्ष स्कोरर]]: २००५ * [[फिफा यु-२० विश्वकप प्रतियोगिता खेलाडी]]: २००५ * [[कोपा अमेरिका प्रतियोगिता युवा खेलाडी]]: २००७ * [[यु-२१ वर्षको युरोपेली फुटबल खेलाडी]]: २००७ * [[अर्जेन्टिनाको वर्ष खेलाडी]]: २००५, २००७, २००९ * [[फिफाप्रो वर्षको विशेष युवा खेलाडी]]: २००६-०७, २००७-०८ * [[फिफाप्रो वर्षको विश्व युवा खेलाडी]]: २००५-०६, २००६-०७, २००७-०८, * [[वर्षको विश्व फुटबल युवा खेलाडी]]: २००५-०६, २००६-०७, २००७-०८ * [[प्रिमियो डन बेलन (ला लिगा सर्वश्रेष्ठ विदेशी खेलाडी)]]: २००६-०७, २००८-०९ * [[इएफई ट्रफी (ला लिगामा उत्कृष्ट इबेरो अमेरिकी खेलाडी)]]: २००६-०७, २००८-०९ * [[फिफाप्रो विश्वका दस उत्कृष्ट]]: २००६-०७,, २००७-०८, २००८-०९ * [[युरोपेली वर्षको टिम]]: २००७-०८, २००८-०९ * [[फिफा वर्षको टिम]]: २००८, २००९ * [[युरोपेली च्याम्पियन्स लिग शीर्ष स्कोरर]]: २००८-०९ * [[ट्रोफियो अल्फ्रेडो डी स्टेफानो]]: २००८-०९ * [[युरोपेली क्लब वर्षको फरवर्ड]]: २००८-०९ * [[युरोपेली क्लब वर्षको फुटबलर]]: २००८-०९ * [[एलएफपी]] सर्वश्रेष्ठ खेलाडी: २००८-०९ * [[एलएफपी]] सर्वश्रेष्ठ स्ट्राइकर: २००८-०९ * [[ओन्ज डी' ओर]]: २००९ * [[फिफा बेलोन डी' ओर]]: २००९, २०१०,२०११,२०१२ * [[फिफा वर्ष खेलाडी]]: २००९ * [[फिफा क्लब विश्वकप गोल्डन बल]]: २००९ * [[टोयोटा पुरस्कार]]: २००९ * [[फिफा वर्षको विश्व युवा खेलाडी]]: १९९६, १९९७, २००२ * [[फिफाप्रो वर्षको विश्व खेलाडी]]: २००८-०९ * [[विश्वकप गोल्डेन बल]] २०१४ * [[फिफा बेलोन डी’ओर]] २०१५ == नोट == <references group="nb"></references> == सन्दर्भ == {{reflist|2}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Lionel Messi|लियोनेल मेसी}} * [http://www.fcbarcelona.com/web/english/futbol/temporada_09-10/plantilla/jugadors/messi.html लियोनल मेसीको जीवनी] बार्सिलोना फुटबल क्लबको आधिकारिक वेबसाइटमा * [http://www.fifa.com/worldfootball/statisticsandrecords/players/player=229397/index.html लियोनल मेसीको खेल तथ्याङ्क] फिफा डटकममा * [http://www.football-lineups.com/players/player.php?route=9 जानकारी ] - फुटबल लाइनअफ डटकममा {{फिफा वर्षको सर्वोत्कृष्ट खेलाडीहरू}} {{DEFAULTSORT:Messi, Lionel}} [[श्रेणी:अर्जेन्टिनाका फुटबल खेलाडीहरू]] [[श्रेणी:जीवित मानिसहरू]] [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:सन् १९८७ मा जन्म]] cag8223zmuw2bbakaii9rfwrtaw1ed6 0 25813 1074402 962049 2022-08-24T17:43:31Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki '''परिचय'''{{Orphan|date=जुन २०११}} {{Infobox music genre |name=कव्वाली |bgcolor=#B8860B |color=black |stylistic_origins= पर्सियन तथा भारतिय उपमहद्विपका पारम्परिक संगित |cultural_origins= १३ औँ शताब्दी [[भारत]] र [[पाकिस्तान]] |instruments= [[आवाज]], [[हार्मोनियम]], [[तबला]], [[ढोलक]], [[सारङ्गी|सारंगी]], [[ताली]] |popularity= |other_topics= }} कव्वाली ([[उर्दु भाषा|उर्दू]]/[[पर्सियन भाषा|पर्सियन]]/[[पास्टो भाषा|पास्टो]]/[[सिन्धी भाषा|सिन्धी]]: '''قوٌالی'''; [[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]]/[[सरैकी भाषा|सरैकी]]: ਕ਼ੱਵਾਲੀ, قوٌالی; [[ब्रज भाषा|ब्रजभाषा]]/[[हिन्दी]]: [[:hi:कव्वाली|कव्वाली]]; बाङ्गला: কাওয়ালী) ससक्त मुस्लिम उपस्थिति भएको [[पाकिस्तान]], [[पञ्जाब, भारत|पञ्जाब]], [[सिन्ध]], [[हैदराबाद (भारत)|हैदराबाद]] र उत्तर [[भारत]]को केही क्षेत्रमा प्रख्यात [[सूफी संगित]] हो । कव्वाली गायनको एक बिरलै पाईने शैली हो । यो संगितको परम्परा ७०० वर्ष पुरानो हो । मुख्यत: सूफी दरगाहमा प्रदर्शन गर्ने भएता पनि कव्वालीले संगितको मूलधारमा ख्याति पाइसकेको छ । कव्वाली संगितले [[नुसरत फतेह अलि खान]]को [[Real World]] लेबलमा गीतको विमोचन र [[WOMAD]] पर्वमा वहाँको लाईभ गायन/कार्यले गर्दा अन्तराष्ट्रिय ख्याति पाएको हो । अन्य प्रख्यात कव्वाली गायकहरु पाकिस्तानकै [[सब्री बन्धु]] र [[अजिज मियाँ]] हुन् । =='''उत्पत्ति'''== कव्वाली संगितको जडा आठौँ शताब्दीको [[फारस]] (हाल [[इरान|ईरान]] र [[अफगानिस्तान]])बाट शुरु भएको हो । ११ शताब्दीमा फारसको प्रथम महत्त्वपूर्ण स्थानांतरगमनको बेला [[सेमा]]को सांगितिक परम्परा [[दक्षिण एसिया]], [[टर्की]] र [[उजबेकिस्तान]]मा आएको हो । १३ शताब्दीका चिस्ती खलकका सूफी मध्ये [[अमीर खुसरो|अमिर खुसरो]] देहलवी लाई फारसी र भारतिय संगित परम्परा सम्मिश्रण गरी हाल सुनिने कव्वाली संगित निर्माण गर्ने श्रेय दिईन्छ (भारतिय शास्त्रिय संगितको श्रेय पनि वहाँलाई नै दिईन्छ) । टर्की र मध्य एसियामा कव्वालीको विभिन्न स्वरूपलाई समा भन्ने गरिन्छ भने भारत, पाकिस्तान र बाङ्गलादेशमा कव्वालीको औपचारिक सत्रलाई महफिल-ए-समा भनिन्छ । =='''गीत'''== कव्वाली सूचिमा रहेका धेरैजसो गीतहरु [[उर्दु भाषा|उर्दू]] र [[पञ्जाबी (स्पष्टता)|पञ्जाबी]]मा छन्, तर केही गीतहरु फारसी, ब्रजभाषा र सिरैकीमा पनि छन् । कव्वालीका केही गीतहरु स्थानिय भाषामा भएता पनि बिरलै सुन्न पाइन्छ (उदा. [[छोटे बाबु कव्वाल]] [[बङ्गाली]]मा गाउँछन्) । संगसंगै स्थानिय कव्वालीको ध्वनी र शैली पनि मुख्यधार कव्वाली भन्दा फरक हुन सक्दछ । उदाहरण स्वरुप छोटे बाबु कव्वालको ध्वनि [[बाउल]] संगित सँग नजिक छ र [[नुसरत फतेह अली खान|नुसरत फतह अली खान]]को ध्वनी/शैली भन्दा फरक छ । कव्वालीमा हुने कविताको बोल कुनै खास धर्म पक्षको वा धर्मनिरपेक्ष वा सुखवादी भएता पनि यसको अर्थ खास आध्यात्मिक हुन्छ । कव्वालीको केन्द्रिय विषय प्रेम, भक्ति र लालसा (मानिसको परमात्माका लागि) हुन्छन् । कव्वालीलाई सामग्रीका आधारमा विभिन्न श्रेणिमा वर्गिकृत गर्न सकिन्छ : * हम्द (حمد), प्रशंसाका लागि अरबी शब्द, [[अल्लाह]]को प्रशंसामा गाईने गीत हो । परम्परागत रूपमा कव्वाली हम्दबाट शुरु हुने गर्दछ । * नात (نعت), विवरणका लागि अरबी शब्द, [[पैगंबर मुहम्मद]]को प्रशंसामा गाईने गीत हो । हम्द पछि नात गाउने चलन छ । * मनकबत (مناقب), विशेषताका लागि अरबी शब्द, [[ईमाम अलि]] र अन्य सूफी संतहरूको प्रशंसामा गाईने गीत हो । अलिको प्रशंसामा गाईने मनकबत [[सिया]] र [[सुन्नी]] दुबै का समारोहमा गाईन्छ । मनकबत नात पछि गाउने चलन छ । साधारणतया परम्परागत कार्यक्रममा कम्तिमा एउटा मनकबत गाउने चलन छ । * मर्सिया (مرثية), मृत व्यक्तिका लागि गरिने विलापका लागि अरबी शब्द, यो विलाप करबलाको लडाईँमा ईमाम हुसेनको परिवारका सदस्यको मृत्युका प्रति गरिन्छ । मर्सिया सिया समारोहमा मात्र गाईन्छ । * गजल (غزل), प्रेम गीतका लागि अरबी शब्द, धर्म निरपेक्ष गीत हो । गजलमा दुई रुपकको प्रयोग देखिन्छ - पिउनुको सुख र प्रेमीसँगको विछोडको दु:ख । यी गीतहरूमा उत्तम कविताको प्रयोग गरिएको हुन्छ र यसलाई अङ्कित मानकै स्तरमा आनन्द लिन सकिन्छ । वास्तवमा भारत र पाकिस्तानमा गजलको पनि आफ्नै विशिष्ट शैली छ र तसर्थ एउटै गीतलाई पनि दुई क्षेत्र भिन्न भिन्न तरिकाले धर्मनिरपेक्ष सन्दर्भमा गाईन्छ । खास शैलीको प्रयोगमा गीतको अर्थ साधारणरूपमा लिइन्छ। तर कव्वालीको सन्दर्भमा, नशा र तडपका गीतहरु ले आत्माको परमात्मासँगको मिलनको लालसा र परमात्मा-प्रेमको खुसीलाई व्यक्त गर्नकालागि रुपका रूपमा प्रयोग गर्दछन् । नशाका गीतहरूमा "मदिरा" ले "परमात्माको ज्ञान" र मदिरा दिने व्यक्ति (साधारणतया सुन्दर महिला, जसलाई साकी पनि भनिन्छ) ले भगवान वा आध्यात्मिक गुरु, मधुशाला वा मदिरास्थलले आत्माले आध्यात्मिक ज्ञान प्राप्त गर्न सक्ने (वा गर्न असमर्थ हुने) ठाउँलाई बुझाउन रुपकको रूपमा लिइन्छ । नशामा भएको अवस्थालाई आध्यात्मिक ज्ञान प्राप्त गरेको अवस्था वा परमात्मा प्रेमको सुखको अवस्थाको रूपमा लिइन्छ । तडपको गीतमा आत्माको आफू प्रेमीसँगको विछोडको स्थितीलाई भगवानले पुनर्मिलनका लागि गाएको गीतका रूपमा लिइन्छ । * काफी पञ्जाबी, सेराकी वा सिन्धिमा रचित कविता हो । यो [[शाह हुसैन]], [[बुल्ले शाह]] र [[साचल सरमस्त]] जस्ता कविहरूको अनौठो शैली पनि हो । दुई प्रख्यात काफी "नि मैं जाना जोगी दे नाल" र "मेरा पिया घर आया" हुन् । * मुनद्जात (مناجاة), रात्री संवाद का लागि अरबी शब्द, यस गीतमा गायकले अल्लाहलाई विभिन्न भाषकिय विविधता प्रयोग गरेर धन्यवाद ज्ञापन गर्दछ । यसलाई फारसीमा गाईन्छ र यस शैलीलाई जन्म दिने श्रेय [[जलाल-अद-दीन रुमी]] लाई जान्छ । ==कव्वाली पार्टीको संरचना== * कव्वाली संगितकारहरूको समूहलाई कि पार्टी (वा उर्दूमा हमनवाँ) भनिन्छ । उक्त समूहमा मुख्य गायक, एक वा दुई सहगायक, एक वा दुई हारमोनियम (जसलाई मुख्य गायकले वा सहगायक वा कोही अरुले वादन गर्छन), र तबला वादक गरी ८ वा ९ जना हुन्छन् । तबला वादकले मुख्यत: तबला र मादल प्रयोग गर्छन् । समूहका कोरसका लागि पनि ४ वा ५ जना हुन्छन् । कोरसले मुख्य पङ्गति दोहोर्याउने र ताली बजाएर तबलालाई सहयोग गर्ने कार्य गर्दछन् । * संगितकारहरु दुई पङ्गतिमा पलेटी मारेर बस्छन - प्रमुख गायक, सहगायक र हारमोनियम वादक अगाडिको पङ्गतिमा बस्छन र कोरस र तबलावादक पछाडिको पङ्गतिमा बस्छन् । कव्वालीमा हारमोनियमको प्रयोग हुनु भन्दा पूर्व सारङ्गीको प्रयोग गरिन्थ्यो । गीतहरुका बीचमा सारङ्गी मिलाउनु पर्द्थ्यो, हारमोनियममा केही परिवर्तन नै नगरी बजाउन सक्ने भएकाले हारमोनियमलाई मन पराउँन थालियो र तसर्थ कव्वालीको हारमोनियमको प्रयोग देखिन्छ । * महिलालाई परम्परागत मुस्लिम संगितबाट अलग्ग राख्ने गरिन्छ किन भनें पुरुषको उपस्थितिमा महिलालाई गाउन निषेध गरिन्छ । यी परम्पराहरूमा विस्तारै बदलाव आउँदै छ =='''सांगितिक संरचना'''== कव्वालीका गीतहरु साधारणतया १५ देखि ३० मिनेटका हुने गर्दछन् । तर पनि रेकर्ड गरिएको सबै भन्दा लामो कव्वाली ११५ मिनेट भन्दा पनि लामो छ (अजिज मियाँ कव्वालको हस्र के रोज ये पुछुंगा गीत) । कव्वालीका उस्ताद [[नुसरत फतेह अली खान|नुसरत फतह अली खान]]का गीतहरु पनि लामा छन् । कव्वाली निम्न गतिमा शुरु हुन्छ र बिस्तारै यसले उच्छ उर्जा स्तर प्राप्त गर्दछ र उक्त उर्जाले संगितकार र श्रोता दुबैलाई मोहित अवस्थामा पुर्याउँदछ । गीतलाई निम्न अनुसार क्रमबद्धरूपमा गाईन्छ : # कव्वाली वाद्ययन्त्रको संगितबाट शुरु हुन्छ । यस संगितमा रागका लागि हारमोनियम प्रयोग गरिन्छ र त्यसलाई तबलाले साथ दिन्छ । तबलाले उक्त रागको परिमार्जन पनि प्रस्तुत गर्दछ । # त्यसपछि [[आलाप]] आउँछ । यसमा गायकहरूले परिमार्जित रूपमा विभिन्न प्रकारको रागमै पर्ने लामो तानमा गाउँछन् । # त्यसपछि मुख्य गायकले केही गीतकै भुमिकाको तर गीतको भाग नभएका पंक्तिहरु गाउँछ । यी पंक्तिहरूलाई रागको स्तरमा गाईँदैन, र यी रागकै परिमार्जित र परिष्कृत संस्करणको रूपमा प्रस्तुत हुन्छन् । यी पंक्तिमा हारमोनियमलाई वाद्ययन्त्रको रूपमा प्रयोग गरिन्छ । मुख्य गायकले एक पंक्ति गाएपछि, एक सहगायकले उक्त पंक्तिलाई आफ्नै रूपमा परिमार्जन गरी दोहोर्याउँदछ । यसरी नै केही वा धेरै पंक्तिहरु गाउँदै गीतका मुख्य बोलमा पुगिन्छ । # गीतको मुख्य बोल शुरु हुने बित्तिकै तबला र ताली पनि शुरु हुन्छ । साथ-साथै संपूर्ण गायकहरूले पनि साथ दिन थाल्छन । गीतको बोलमा केही परिमार्जन गरिँदैन, र यी बोल धेरैजसो विभिन्न समूहहरु द्वारा गाईने परम्परागत गीतबाट लिईएको हुन्छ । तर पनि मुख्य रागको स्तरमा रहेर कहिले काहिँ परिमार्जन पनि हुने गरेको देखिन्छ । नुसरत फतेह अलि खानले यस क्षणमा [[सरगम]] गायनको परम्परा शुरु गरेको पाइन्छ । यसरी नै गीतमा गति र जुनुन बन्दै जान्छ र हरेक गायकले गायन कलामा एक अर्कालाई उछिन्दै अगाडि बढ्छन् । केही गायकले विद्यार्थी गायकसँग क्रमबद्ध रूपमा लामो सरगम परिमार्जनमा पनि सहभागि हुन्छन् । यी गीत एक्कासी सकिन्छन् । पाश्चात्य संगितको तुलनामा कव्वालीको गायन शैली विभिन्न स्तरमा फरक छ । उदाहरण स्वरुप पाश्चात्य संगतिमा "म"बाट शुरु हुने शब्दमा गायकले "म" पछिको स्वरमा ध्वनि दबाव दिन्छन; तर कव्वालीमा "म" लाई एक छिन समातेर राखिन्छ र यसले मौन ध्वनी उत्पादन गर्दछ । यसैगरी कव्वालीमा छातीको स्वर र घाँटीको स्वरमा फरक हुँदैन । कव्वाली गायक उच्च स्वरमा जोड दिएर गाउँछन् र यसले उनीहरूको छातीको स्वरलाई पाश्चात्य संगितको तुलनामा उच्च स्तरमा पुर्याउँदछ । =='''चिस्ति खलकको कव्वाली प्रदर्शनको परम्परागत क्रम'''== * वाद्य-ध्वनी: यसलाई [[मोइनुद्दिन चिस्ति]]को आगमनको घोषणाको रूपमा लिइन्छ । सूफीहरूले उनीहरूको सन्त समय र अन्तरिक्षमा स्वतन्त्र छन् भन्ने धारणा राख्छन् । यसैगरी नबी, सिद्दिक, साहिद र सलेह दर्जाका व्यक्तिहरु कहिले मर्दैनन्, उनीहरू एक ठाउँ/अवस्थाबाट अर्कोमा जान्छन् र उनीहरूको प्रसंशामा समारोह गरेर बोलाउँदा आउँछन् भन्ने सूफीहरूको विश्वास रहिआएको छ । * हम्द * नात * मनकबत अलि * मनकबत घौस: [[अब्दुल-कादिर गिलानी]]को प्रसंशा * मनकबत ख्वाजा: [[मोईनुद्दिन चिस्ति]]को प्रसंशा * मनकबत सैख: उर्स समारोहमा सैख/पीरको प्रशंसा * रंग वा बधवा: उर्स समारोहमा रंग [[अमीर खुसरो|अमिर खुसरो]]द्वारा रचित कविता हो, र सैख जनमोत्सवमा यसलाई बधवा भनिन्छ । रंग गाउँदा श्रोतालाई उठ्न आग्रह गरिन्छ । =='''अतितका प्रख्यात कव्वालहरु''' == *[[अजिज मियाँ]] *[[बदर अलि खान]], उर्फ बदर मियाँदाद *[[फतेह अलि खान]] *[[मुबारक अलि खान]] *[[मुंशी राजिउद्दिन]] *'''[[नुसरत फतेह अली खान|नुसरत फतह अली खान]]''' *[[सब्री बन्धु]] =='''हालका कव्वालहरु'''== * [[फैज अलि फैज]] * [[फरित अयाज]] * [[रिजवान मुआजम कव्वाली]] * [[राहत नुसरत फतेह अलि खान]] * [[वहिद र नाविद चिस्ति]] * [[वारसी बन्धु]] =='''श्रोत'''== * [http://en.wikipedia.org/wiki/Qawwali अङ्ग्रेजी विकिपिडियामा रहेको कव्वाली सम्बन्धी लेख] =='''बाहिरी कडी'''== * [http://www.osa.co.uk/qawwali_history.html ''कव्वालीको उद्गम तथा विकास'], ऐडम नेयर, लोक विरसा शोध संस्थान, [[इस्लामाबाद]]. १९८८ ।{{dead link}} * [http://www.documen.tv/asset/Music_of_Pakistan.html वृत्तचित्र: म्यूजिक आफ पाकिस्तान (५२ मिनेट)] [[श्रेणी:संगित]] [[श्रेणी:सुफि]] mx0xumgwib8vchx4gsax6axcg3fpzc6 0 26047 1074492 925398 2022-08-25T09:26:34Z Boja02 36169 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = बार्सिलोना | image = [[चित्र:FC Barcelona.png|frameless]] | fullname = फुटबल क्लब बार्सिलोना (Futbol Club Barcelona)<!--in Catalan, futbol does not have an accent over "u"--> | nickname = ''बार्सा (Barça)''</br>''कुलेस (Culés)''</br>''ब्लाउग्रानेस (Blaugranes, अर्थ: निलो-)''<!--in Catalan, it is always blaugrana (singular) or blaugranes (plural), while in Spanish the Catalan word "blaugrana" is often used as well as the Spanish word "azulgrana"--> (supporters) | motto = Més que un club | founded = नोभेम्बर २९, [[इ.स. १८९९|१८९९]]<br/>(as ''Foot-Ball Club Barcelona'') | ground = [[क्याम्प नउ]], [[बार्सिलोना]], [[स्पेन]] | capacity = ९९,३५४ | chrtitle = President | chairman = [[जोसेप मारियो बार्टमेउ]] | manager = रोनल्ड कोम्यान | league = [[ला लीगा]] | season = [[2018-19 La Liga|२०१८-१९]] | position = ला लीगा, च्याम्पियन | current = 2019-20 FC Barcelona season | website = http://www.fcbarcelona.com | pattern_la1 = | pattern_b1 = _barcelona2223h | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = _barcelona2223h | pattern_so1 = _barcelona2223h | leftarm1 = 000040 | body1 = 000040 | rightarm1 = 000040 | shorts1 = 000040 | socks1 = 000040 | pattern_la2 = _barcelona2223a | pattern_b2 = _barcelona2223a | pattern_ra2 = _barcelona2223a | pattern_sh2 = _barcelona2223a | pattern_so2 = _barcelona2223al | leftarm2 = DEB566 | body2 = DEB566 | rightarm2 = DEB566 | shorts2 = DEB566 | socks2 = DEB566 | pattern_la3 = _barcelona2223t | pattern_b3 = _barcelona2223t | pattern_ra3 = _barcelona2223t | pattern_sh3 = _barcelona2223t | pattern_so3 = _barcelona2223t | leftarm3 = C9CCCE | body3 = C9CCCE | rightarm3 = C9CCCE | shorts3 = C9CCCE | socks3 = C9CCCE }} {{एफसी बार्सिलोनाका खेल विभागहरू}} '''बार्सिलोना''' वा '''बार्सा'''को नामले चिनिने यो क्लब [[स्पेन]]को एक व्यावसायिक फुटबल क्लब हो, जुन [[स्पेन]]को [[बार्सिलोना]]मा अवस्थित छ । यसको पुरा नाम '''एफसी बार्सिलोना''' अर्थात '''फुटबल क्लब बार्सिलोना''' हो । सन् १८९९मा जोअन ग्यामपरको नेतृत्वमा स्विस, अङ्ग्रेजी, र स्पेनिश फुटबल खेलाडीको एक समूह मिलाई "Més que un club" (नेपालीमा: एउटा क्लब भन्दा बढी) भन्ने नाराका साथ फुटबल क्लब बार्सिलोनाको रूपमा यस क्लबको स्थापना भएको थियो । यो क्लब क्याटलनबाद र क्याटलन संस्कृतिको एक प्रतीक बन्यो । यसको आधिकारिक गान "Cant del Barça" जउमे पिकास र जोसफ मारिया इस्पिनासले लेखेका हुन । राजस्वको मामलामा यो क्लब विश्वको दोस्रो धनी फुटबल क्लब हो, यसको वार्षिक बजेट ३९८,०००,००० थियो। यस क्लबको रियल म्याड्रिड क्लबसँग लामो समय देखि प्रतिद्वन्द्विता चली आएको छ र यि दुई बिचको खेललाई अल क्लासिकोको नामले चिनिन्छ । समग्र ट्रफिहरू: २६ पटक [[ला लिगा]]मा शिर्षस्थान साथै २८ [[स्पेनिश कप]], १२ [[स्पेनिश सुपर कप]], २ [[लिग कप]] विजेता रेकर्डका साथ एफसी बार्सिलोना स्पेनिश फुटबलमा सबै भन्दा सफल क्लबको रूपमा स्थापित छ। साथै यूरोपीय फुटबलमा दस पटक UEFA प्रतियोगिता विजेता बन्ने क्लबहरू मध्यमा पर्दछ । यो क्लब १९५५ पछि प्रत्यक सिजनका यूरोपेली महाद्वीपीय फुटबल खेलहरूमा समावेश हुने एक मात्र क्लब हो । सन् २००९ मा बार्सिलोना ला लिगा, कोपा डेल रे र च्यापियन्स लिग विजेता भई स्पेनमा एकै पटक तिन वटा खेल विजेता (ट्रेबल) हुने प्रथम क्लब बन्यो । त्यही वर्ष, स्पेनिश सुपर कप, UEFA सुपर कप र फिफा क्लब विश्वकपमा पनि विजेता भई पहिलो पल्ट एकै वर्ष ६ प्रतियोगिताहरू जित्ने (सेक्सटपल) पहिलो क्लब बन्यो । त्यसैगरि सन् २०१४-१५ मा बार्सिलोना ला लिगा, कोपा डेल रे र च्यापियन्स लिग विजेता भई दोस्रो पटक ट्रेबल जित्ने पहिलो क्लब बन्यो । त्यही वर्ष उसले स्पेनिश सुपर कपमा पनि विजेता भई पहिलो पल्ट दोस्रो पटक ट्रेबल जित्ने पहिलो क्लब बन्यो । सन् २०१६ मा ला लिगा,कोपा डेल रे र सुपर कोपा गरी तीन वटा उपाधीमा रक्षा गर्यो। == इतिहास == {{Quote box|'''Sports Notice:''' Our friend and companion Hans Gamper... former Swiss [football] champion, being keen on organising some football games in the city asks anyone who feels enthusiastic enough about the sport to present themselves at the office of this newspaper any Tuesday or Friday evening between the hours of 9 and 11pm.|'''लस डेपोरटिज''' पत्रिकामा छापिएको ग्याम्परको विज्ञापन<ref name="Ball, Phil p. 89"/>|align=right|width=350px}} २२ अक्टूबर १८९९ मा, [[जोअन ग्याम्पर]]ले '''लस डेपोरटिज''' नामक पत्रिकामा आफुलाई एक फुटबल क्लब स्थापना गर्ने इच्छा दर्शाउँदै विज्ञापन प्रकाशित गरे, जसको सकारात्मक प्रतिक्रिया स्वरूप २९ नोभेम्बरमा जिम्नासिओ सोलमा एक बैठक गरियो। यस बैठकमा क्लबका पहिला निर्देशक ''वाल्टर वाइल्ड'' लगायत ११ जना खेलाडीहरू: लुइस डि'ओसो, बार्टोमेउ टेराडास, ओट्टो कन्जल, ओट्टो म्याइर, एन्रिक डकल, पेरे क्याबोट, कार्लेस पुजोल, जिसेफ ल्लोबेट, जन पार्सन्स र विलियम पार्सन्सको उपस्थिति थियो। यसै बैटकको निर्णयबाट '''फुटबल क्लब बार्सिलोना'''को जन्म भयो।<ref name="Ball, Phil p. 89">Ball, Phil p. 89.</ref> एफसी बार्सिलोनाले क्याम्पिओनेट डे क्याटालुन्या र कोपा डेल रेको प्रतिस्पर्धाबाट क्षेत्रीय र राष्ट्रिय कपमा सफल शुरूवात गरेको थियो। १९०२ मा, क्लबले कोपा डेल रेमा एथलेन्टिक बिल्बाओलाई २-१ले पराजित गर्दै आफ्नो पहिलो ट्रफी, कोपा मकाया जित्यो।<ref name="rsssf1">{{Cite web|url=http://www.rsssf.com/tabless/spancuphist.html |title=Spain – List of Cup Finals |author=Carnicero, José Vicente Tejedor |publisher=[[Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation]] (RSSSF) |date=21 May 2010|accessdate=9 March 2010}}</ref> १९०५मा क्याम्पिओनेट डे क्याटालुन्या पछि कुनै पनि प्रतियोगिता नजित्नाले क्लबमा आर्थिक कठिनाई आइलाग्यो। सन् १९०८मा ग्याम्पर क्लबको अध्यक्ष भए। सन् १९०८ देखि १९२५ सम्ममा उनी पाँच अलग अवसरहरूमा क्लबको अध्यक्ष भए र आफ्नो २५ वर्ष उनले यही बिताए। उनको मुख्य उपलब्धिहरू मध्य एक क्लबको आफ्नो नै रङ्गशाला निर्माण हो, यसबाट क्लबलाई एक स्थिर आयको स्रोत हासिल भएको थियो।<ref name="fcbarcelona1">{{Cite web|url=http://www.fcbarcelona.com/web/english/club/historia/etapes_historia/etapa_1.html |title=History part I|publisher=FC Barcelona |accessdate=11 March 2010}}</ref> १४ मार्च १९०९मा टीम ८,००० मान्छेहरू बस्ने क्षमता भएको रंगशाला क्याम्प डे ला इन्डस्ट्रियामा सर्योह। सन १९१० देखि १९१४ सम्म बार्सिलोना लङ्गडक, मिडी, एक्वीटाइन (दक्षिणी फ्रान्स), बास्क राज्य तथा क्याटालिनियाका सर्वश्रेष्ठ टीमहरू समावेश हुने पाइरेनिस कपमा भाग लियो। त्यस समयमा यो कप सबैभन्दा राम्रो खुल्ला प्रतियोगिता मानिन्थ्यो।<ref>Murray, Bill; Murray, William J. p. 30.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.rsssf.com/tablesp/pyrenees.html |title=Coupe des Pyrenées – Copa de los Pirineos |publisher=[[Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation]] (RSSSF) |date=19 June 2001|accessdate=12 June 2010|author= Ferrer , Carles Lozano}}</ref> त्यहि समयमा नै क्लबले आफ्नो आधिकारिक भाषा क्यास्टिलियनलाई क्याटालानमा परिवर्तन गर्योa, जुन बिस्तारै क्याटालान पहिचानको एक महत्त्वपूर्ण प्रतीकमा विकसित भयो। ग्याम्परले नयाँ क्लब सदस्यहरू भर्ना गर्ने अभियान शुरू गर्योय र १९२२ सम्ममा क्लबका सदस्यहरूको संख्या २०,००० भन्दा धेरै पग्यो र क्लब एक नयाँ रंगशाला खरीद गर्न सक्षम भयो। त्यही वर्ष क्लब नयाँ रंगशाला लेस कोर्टसमा स्थानान्तरित भयो। लेस कोर्टस रंगशालाको सीट क्षमता २२,००० थियो जुन पछि ६०,०००मा विस्तार गरिएको थियो।<ref name="fcbarcelona2">{{Cite web|url=http://www.fcbarcelona.com/web/english/club/historia/etapes_historia/etapa_2.html |title=History part II |publisher=FC Barcelona |date= |accessdate=11 March 2010}}</ref> [[ज्याक ग्रिनवेल]]लाई पहिलो पूर्ण समय प्रबन्धकको रूपमा नियुक्त गरियो र क्लबको भाग्यमा सुधार शुरू भयो। ग्याम्पर युग बार्सिलोनाको लागि पहिलो "स्वर्ण युग" थियो, यस समयमा एफसी बार्सिलोनाले ११ क्याम्पिओन्याट डे क्याटालुन्या, ६ कोपा डेल रे र ४ पाइरेनिस कपमा जित हासिल गर्न सफल भयो।<ref name="rsssf1"/><ref name="fcbarcelona1"/> == रेकर्ड == [[File:Messi Barcelona - Valladolid (cropped).jpg|thumb|150px|[[लियोनेल मेसी|लियोनेल मेस्सी]] बार्सिलोनाको लागि सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी हुन् ।]] [[File:Xavi Hernández - 002 (cropped).jpg|thumb|[[जाभियर हर्नान्डेज]] बार्सिलोनाको लागि सबैभन्दा धेरै खेल खेल्ने खेलाडी हुन् । (हाल कतारी क्लबमा)]] ==रङ्गशाला== [[चित्र:Chelsea on Tour - Barcelona 311006.jpg|right|thumb|alt=an elevated view of the stadium at night|क्याम्प नउ रङ्गशालाको पुरा दृष्य]] बार्सिलोनाले शुरूमा क्याम्प डे ला इन्डष्ट्रिया रंगशालामा खेलेको थियो। यसको सीट क्षमता १०,००० थियो र क्लबका सदस्यको बृद्धि संगै अधिकारीहरूले क्लबको लागि सुविधाहरू अपर्याप्त महसुस गरे।<ref>{{Cite web|url=http://www.fcbarcelona.cat/web/catala/noticies/club/temporada08-09/03/n090314107593.html|publisher=FC Barcelona|title=Cent anys del camp de la Indústria|accessdate=11 September 2010|date=14 March 2009|author=Santacana, Carles|language=Catalan}}</ref> १९२२मा समर्थकहरूको संख्या २०,००० भन्दा बढि भइसकेको थियो। अत: क्लबको लागि चन्दा सङ्कलन गरी बार्सिलोनाले २०,००० दर्शक क्षमता भएको क्याम्प डी लेस कोर्टसको निर्माण गर्यो। स्पेनको गृहयुद्ध पछि बार्सिलोनाले ठूलो संख्यामा क्लबका सदस्यहरू र खेलहरूमा दर्शकहरू आकर्षित गर्न शुरू गर्योट। यसबाट क्लबले क्याम्प डी लेस कोर्टस १९४४, १९४६ र १९५०मा तीन पटक पूनर्निर्माण गरी ६०,००० दर्शक क्षमताको बनाउन सफल भयो।<ref name="fcbarcelona6">{{Cite web|url=http://www.fcbarcelona.cat/web/english/club/club_avui/territori_barca/CampNou/intro_historica.html|title=Brief history of Camp Nou |publisher=FC Barcelona |date= |accessdate=30 July 2010}}</ref> यस निर्माण पछि लेस कोर्टसमा विस्तारको लागि अब अलिकति पनि स्थान थिएन। २५६ खेलहरूमा १९६ गोल संगै १९४८ र १९४९मा ला लिगाको शिर्षस्थानमा फिर्ता तथा जुन १९५०मा लस्जलो कुबालालाई क्लबमा अनुबन्धन गर्नुले क्लबले आफ्नो खेलमा दर्शकहरूको ठूलो भीडलाई आकर्षित गर्योज।<ref name="fcbarcelona6"/><ref>Farred, Grant. p. 124.</ref><ref>Eaude, Michael. p. 104.</ref> दर्शकहरूको संगै क्लबले एक नयाँ रंगशाला निर्माणको लागि योजना बनाउन शुरू गर्योu<ref name="fcbarcelona6"/>। सोहि योजना स्वरूप २८ मार्च १९५४मा क्याम्प नउ रङ्गशालाको निर्माण कार्य शुरु भयो। यस रंगशालाको शिलान्यास तत्कालिन गभर्नर फेलिप असेडो कलंगाले गरेका थिए। निर्माण कार्य तिन वर्ष चल्यो र २७ सेप्टेम्बर १९५७मा समाप्त भयो। यस रंगशालाको कुल लागत क्लबको बार्षिक बजेटको ३३६ % अर्थात २८८०००००० थियो।<ref name="fcbarcelona6"/> सन् १९८०मा क्लबले रंगशालालाई मापदण्डको बनाउनु पर्ने आवश्यकता महशुस गरी क्लबले प्रशंसकहरू सँग दाताहरूको नाम इँटमा लेख्ने प्रचार गरी पैसा सङ्कलन गर्योप। यस प्रचारले लोकप्रियता पायो र लाखौं मान्छेहरूले चन्दा दिए। तर पछि म्याड्रिडका सञ्चार माध्यमहरूले उक्त इँटहरू मध्यमा लामो समय सम्म रियल म्याड्रिडका अध्यक्ष रहेका तथा फ्रान्सिस्को फ्रान्कोका समर्थक स्यान्टियागो बर्नब्यूको पनि नाम रहेको प्रचार गरेपछि विवादको विषय बनेको थियो।<ref>Ball, Phil pp. 20–21.</ref><ref>Ball, Phil pp. 121–22.</ref><ref>Murray, Bill; Murray, William J.. p. 102.</ref> १९९२मा ग्रीष्मकालीन खेलको तैयारीको क्रममा माथिल्लो भागमा दुई पंक्ति कुर्सीहरू थपियो।<ref>Snyder, John. pp. 81–2.</ref> अहिले यो रंगशाला ९८,७८७ दर्शक क्षमताका साथ यूरोपको सबैभन्दा ठूलो स्टेडियमको रूपमा परिचित छ।<ref>Stone, Peter. p. 201.</ref> यस रंगशालामा निम्न अन्य स्थान तथा सुविधाहरू रहेका छन:<ref>{{Cite web|url=http://www.fcbarcelona.cat/web/castellano/noticies/club/temporada09-10/07/n090728107768.html|title=El proyecto Barça Parc, adelante|accessdate=28 July 2009|year=2009|language= Spanish|publisher=FC Barcelona}}</ref> ** [[Ciutat Esportiva Joan Gamper]] (एफसी बार्सिलोनाको अभ्यास मैदान) ** [[La Masia]] (युवा खेलाडीहरूको बस्ने स्थान) ** [[Mini Estadi]] (Home of the reserve team) ** [[Palau Blaugrana]] (एफसी बार्सिलोनाको आन्तरिक खेल क्षेत्र) ** Palau Blaugrana २ (एफसी बार्सिलोनाको दोस्रो आन्तरिक खेल क्षेत्र) ** Pista de Gel (FC Barcelona ice rink) == खेलाडीहरू == {{updated|5 August 2015}}<ref>{{cite web|url=http://www.fcbarcelona.com/football/first-team/staff|title=First team|publisher=FC Barcelona|language=English|accessdate=1 december 2018}}</ref> {{Fs start}} {{Fs player|no= 1|pos=GK|nat=GER|name=[[Marc-André ter Stegen]]}} {{Fs player|no= 2|pos=DF|nat=BRA|name=[[Nelson Semedo]]}} {{Fs player|no= 3|pos=DF|nat=ESP|name=[[जेरार्ड पिके|गेरार्ड पिके]]}} {{Fs player|no= 4|pos=MF|nat=CRO|name=[[इभान राकिटिच]]}} {{Fs player|no= 5|pos=MF|nat=ESP|name=[[Sergio Busquets]]}} {{Fs player|no= 6|pos=MF|nat=ESP|name=[[डेनिस स्वारेज]] {Fs player|no= 7|pos=MF|nat=BRA|name=[[फिलिप काउटिन्हो]]}} {{Fs player|no= 8|pos=MF|nat=BRA|name=[[Arthur]]}} {{Fs player|no= 9|pos=FW|nat=URU|name=[[लुइस स्वारेज]]}} {{Fs player|no=10|pos=FW|nat=ARG|name=[[लियोनेल मेसी|लियोनेल मेस्सी]]|other=[[Captain (association football)|captain]]}} {{Fs player|no=11|pos=FW|nat=FRA|name=[[ousmane dembele]]}} {{Fs player|no=12|pos=MF|nat=BRA|name=[[Rafinha (footballer, born 1993)|Rafinha]]}} {{Fs player|no=13|pos=GK|nat=NED|name=[[jasper cillessen]]}} {{Fs player|no=19|pos=FW|nat=ESP|name=[[Sandro Ramírez]]}} {{Fs player|no=20|pos=MF|nat=ESP|name=[[सर्जी रोबर्टो]]}} {{Fs player|no=21|pos=DF|nat=BRA|name=[[Adriano (footballer, born 1984)|Adriano]]}} {{Fs player|no=22|pos=MF|nat=CHI|name=[[आर्टुरो भिडाल]]}} {{Fs player|no=23|pos=DF|nat=FRA|name=[[सामुएल उमटिटी]]}} {{Fs player|no=25|pos=GK|nat=ESP|name=[[Jordi Masip]]}} {{Fs player|no= —|pos=MF|nat=TUR|name=[[Arda Turan]]}} {{Fs player|no= —|pos=MF|nat=ESP|name=[[Aleix Vidal]]}} {{Fs end}} <b> Out on loan </b> {{Fs start}} {{fs player|no= —|pos=DF|nat=SEN|name=[[Diawandou Diagne]]|other= at [[K.A.S. Eupen|Eupen]] until 30 June 2016}} {{Fs player|no= —|pos=DF|nat=ESP|name=[[Martín Montoya]]|other=at [[Inter Milan|Internazionale]] until 30 June 2016}} {{Fs player|no= —|pos=DF|nat=ESP|name=[[Lucas Gafarot]]|other= at [[UE Cornellà|Cornellà]] until 30 June 2016}} {{fs player|no= —|pos=MF|nat=POR|name=[[Agostinho Cá]]|other= at [[Lleida Esportiu]] until 30 June 2016}} {{Fs mid}} {{Fs player|no= —|pos=MF|nat=CMR|name=[[Alex Song]]|other= at [[West Ham United F.C.|West Ham United]] until 30 June 2016}} {{Fs player|no= —|pos=MF|nat=CRO|name=[[Alen Halilović]]|other=at [[Sporting de Gijón|Sporting Gijón]] until 30 June 2016}} {{fs player|no= —|pos=MF|nat=ESP|name=[[Joel Huertas]]|other= at [[Lleida Esportiu]] until 30 June 2016}} {{Fs player|no= —|pos=FW|nat=ESP|name=[[Cristian Tello]]|other=at [[FC Porto|Porto]] until 30 June 2016}} {{Fs end}} == सम्मान == === राष्ट्रिय === * '''[[स्पेनिस च्याम्पियनसिप]]'''<ref>{{Cite web|url=http://www.lfp.es/Default.aspx?tabid=113&Controltype=EvHist&id=1&tmpd=28&tmph=110&e1=5&e2=&e3=&e4=|title=Evolution 1929–10 |publisher=[[Liga de Fútbol Profesional]] |date= |accessdate=6 August 2010}}</ref> : '''विजेता (२६):''' ''१९२८-२९'', ''१९४४-४५'', ''१९४७-४८'', ''१९४८-४९'', ''१९५१-५२'', ''१९५२-५३'', ''१९५८-५९'', ''१९५९-६०'', ''१९७३-७४'', ''१९८४-८५'', ''१९९०-९१'', ''१९९१-९२'', ''१९९२-९३, ''१९९३-९४'', १९९७-९८'', ''१९९८-९९'', २००४-०५'', ''२००५-०६'', ''२००८-०९'', ''२००९-१०'', ''२०१०-११'', ''२०१२-१३'', ''२०१४-१५'',''२०१५-१६'', ''२०१७-१८'', ''२०१८-१९'' * '''[[स्पेनिस कप]]'''<ref>{{Cite web|language=Spanish|url=http://www.marca.com/deporte/futbol/copa-rey/palmares.html |title=Palmarés en |publisher=[[MARCA]] |date= |accessdate=22 June 2010}}</ref> : '''विजेता (२७):''' ''१९०९-१०'', ''१९११-१२'', ''१९१२-१३'', ''१९१९-२०'', ''१९२१-२२'', ''१९२४-२५'', ''१९२५-२६'', ''१९२७-२८'', ''१९४१-४२'',''१९५०-५१'', ''१९५१-५२'', ''१९५२-५३'', ''१९५६-५७'', ''१९५८-५९'', ''१९६२-६३'', ''१९६७-६८'', ''१९७०-७१'', ''१९७७-७८'', ''१९८०-८१'', ''१९८२-८३'', ''१९८७-८८'', ''१९८९-९०'', ''१९९६-९७'', ''१९९७-९८'', ''२००८-०९'', ''२०११-१२'', ''२०१४-१५'', * '''[[स्पेनिस लिग कप]]'''<ref>{{Cite web|url=http://www.rsssf.com/tabless/spanleagcuphist.html |author=Torre, Raúl |title=Spain – List of League Cup Finals |publisher=[[Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation]] (RSSSF) |date=29 January 2009 |accessdate=22 June 2010}}</ref> : '''विजेता (२):''' ''१९८२-८३'', ''१९८५-८६'' * '''[[स्पेनिस सुपर कप]]'''<ref name="rsssf2">{{Cite web|url=http://www.rsssf.com/tabless/spansupcuphist.html |author=Carnicero, José; Torre, Raúl; Ferrer, Carles Lozano |title=Spain – List of Super Cup Finals |publisher=[[Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation]] (RSSSF) |date=28 August 2009 |accessdate=22 June 2010}}</ref> : '''विजेता (११):''' ''१९८३'', ''१९९१'', ''१९९२'', ''१९९४'', ''१९९६'', ''२००५'', ''२००६'', ''२००९'', ''२०१०'', ''२०११'', ''२०१३'' * '''[[Copa Eva Duarte]] (Predecessor to the [[Supercopa de España]])'''<ref>{{Cite web|language=English|url=http://www.rsssf.com/tabless/spansupcuphist.html |title=List of Super Cup Finals |publisher=[[Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation|RSSF]] |date= |accessdate=18 March 2011}}</ref> : '''विजेता (९):''' १९४५, १९४८, १९५२, १९५३ === युरोपेली === [[चित्र:Celebrando la Copa de Campeones 2008-09.jpg|thumb|alt=Happy players gather around as one hoists a trophy into the air|UEFA च्याम्पियनस लिग २००८-०९मा जित हासिल गरेपछि खुसी मनाउँदै बार्सिलोनाका खेलाडीहरू]] * '''[[युरोपेली कप / UEFA च्याम्पियनस लिग]]'''<ref>{{Cite web|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/history/index.html |title=Champions League history |publisher=[[Union of European Football Associations]] (UEFA) |date= |accessdate=22 June 2010}}</ref> : '''विजेता (५):''' ''१९९१-९२'', ''२००५-०६'', ''२००८-०९'', ''२०१०-११'', ''२०१४-१५'' * '''[[UEFA कप विजेता कप]]'''<ref>{{Cite web|url=http://en.archive.uefa.com/competitions/ecwc/index.html |title=UEFA Cup Winners' Cup |publisher=[[UEFA]] |date= |accessdate=22 June 2010}}</ref> : '''विजेता (४):''' ''१९७८-७९'', ''१९८१-८२'', ''१९८८-८९'', ''१९९६-९७'' * '''[[Inter-Cities Fairs Cup]]''' (the forerunner to the '''[[UEFA Europa League]]''')<ref>{{Cite web|url=http://www.rsssf.com/tablese/ec3a.html |title=Inter-Cities Fairs' Cup |publisher=[[Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation]] (RSSSF) |author=Stokkermans, Karel |date=26 January 2000 |accessdate=22 June 2010}}</ref> : '''विजेता (३):''' ''१९५५-५८'', ''१९५८-६०'', ''१९६५-६६'' * '''[[UEFA सुपर कप]]'''<ref>{{Cite web|url=http://en.archive.uefa.com/competitions/supercup/history/index.html |title=UEFA Super Cup |publisher=[[UEFA]] |accessdate=22 June 2010}}</ref> : '''विजेता (३):''' ''१९९२'', ''१९९७'', ''२००९'', ''२०११'', ''२०१५'' * '''[[ल्याटिन कप]]'''<ref>{{Cite web|url=http://www.rsssf.com/tablesl/latin.html |title=Latin Cup|publisher=Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation |date=23 November 2006 |accessdate=13 September 2010 |author=Karel Stokkerman, Osvaldo José Gorgazzi}}</ref> : '''विजेता (२):''' ''१९४९'', ''१९५२'' === विश्वब्यापी === * '''[[इन्टरकन्टिनेन्टेल कप]] (Intercontinental Cup)<ref>{{Cite web|url=http://www.rsssf.com/tablest/toyota.html |title=Intercontinental Club Cup |publisher=Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation |date=30 April 2005 |accessdate=9 August 2010 |author=Magnani, Loris ; Stokkermans, Karel}}</ref> *'''[[फिफा क्लब विश्वकप]]'''<ref>{{Cite web|url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/tournament=107/index.html |title=Tournaments |publisher=FIFA |accessdate=22 June 2010}}</ref> : '''विजेता (२):''' ''२००९'', ''२०११'',२०१५ == व्यवस्थापन तथा कर्मचारी == ==सन्दर्भ सूचीहरू== {{reflist|2}} {{Commonscat|FC Barcelona}} [[श्रेणी:स्पेनका फुटबल क्लबहरू]] [[श्रेणी:एफसी बार्सिलोना]] 93cfo0xanp169fybi3w1hbqq3oqqgin 0 27606 1074403 1066634 2022-08-24T17:43:41Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{निर्वाचित लेख}} {{Infobox football biography | playername = क्रिस्टियानो रोनाल्डो | image = File:Cristiano Ronaldo 2018.jpg | caption = सन् २०१८ फिफा विश्वकपमा [[पोर्चुगल राष्ट्रिय फुटबल टोली|पोर्चुगल]]बाट खेल्दै क्रिस्टियानो | fullname = क्रिस्टियानो रोनाल्डो डस सान्तोस अभेइरो | dateofbirth = {{Birth date and age|1985|02|05}} | cityofbirth = [[फन्चल]], [[म्याडेइरा]] | countryofbirth = [[पोर्चुगल]] | height = {{height|m=1.86}}<ref>{{cite web |title=Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro |url=http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/1193041476158/1202773887674/jugador/Jugador/Cristiano_Ronaldo.htm |work=Realmadrid.com |publisher=Real Madrid C.F. |accessdate=18 February 2010 }}</ref> | position = [[अग्रपङ्क्ति (फुटबल)|फरवार्ड]] | currentclub = [[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यान्चेस्टर युनाइटेड]] | clubnumber = ७ | youthyears1 = १९९३–१९९५ |youthclubs1 = [[एन्डोरिन्हा]] | youthyears2 = १९९५–१९९७ |youthclubs2 = [[नेकियोनल]] | youthyears3 = १९९७–२००२ |youthclubs3 = [[स्पोर्टीङ सिपि]] | years1 = २००२–२००३ |clubs1 = [[स्पोर्टिङ सिपि]] |caps1 = २५ |goals1 = ३ | years2 = २००३–२००९ |clubs2 = [[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यान्चेस्टर युनाइटेड]] |caps2 = १९६ |goals2 = ८४ | years3 = २००९– २०१८ |clubs3 = [[रियल म्याड्रिड]] |caps3 = २९२ |goals3 = ३११ |years4= २०१८- |clubs4=[[युभेन्टस फुटबल क्लब|युभेन्टस]] |caps4=९८ |goals4=८१| |years4 = २०२१- |clubs4=[[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यान्चेस्टर युनाइटेड]]|caps4= ३० |goals4=१८ | nationalyears1 = २००१–२००२ |nationalteam1 = [[पोर्चुगल राष्ट्रिय अन्डर १७ फुटबल टिम|पुर्तुगाल यु१७]] |nationalcaps1 = ७ |nationalgoals1 = ५ | nationalyears2 = २००३ |nationalteam2 = [[पोर्चुगल राष्ट्रिय अन्डर २० फुटबल टिम|पुर्तुगाल यु२०]] |nationalcaps2 = ५ |nationalgoals2 = १ | nationalyears3 = २००२–२००३ |nationalteam3 = [[पोर्चुगल राष्ट्रिय अन्डर २१ फुटबल टिम|पुर्तुगाल यु२१]] |nationalcaps3 = १० |nationalgoals3 = ३ | nationalyears4 = २००४ |nationalteam4 = [[पोर्चुगल ओलम्पिक फुटबल टिम|पुर्तुगाल यु२३]] |nationalcaps4 = ३ |nationalgoals4 = २ | nationalyears5 = २००३– |nationalteam5 = [[पोर्चुगल राष्ट्रिय फुटबल टोली|पुर्तुगाल]] |nationalcaps5 = १८६ |nationalgoals5 = ११५ | pcupdate = २०२१ मे १५ | ntupdate = २०२१ जुन २७ }} '''क्रिस्टियानो रोनाल्डो''' ({{भाषा-पुर्तुगाली|Cristiano Ronaldo)}} (पुर्तुगाली उच्चारण - '''क्रिस्तिआनो रोनाल्दो दस सान्तोस'''), (जन्म: ५ फेब्रुअरी १९८५, चर्चित नाम: क्रिस्टियानो रोनाल्डो) पुर्तुगालको राष्ट्रिय फुटबल टोली तथा [[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यान्चेस्टर युनाइटेड]]का [[अग्रपङ्क्ति (फुटबल)|अग्रपङ्क्ति]]का फुटबल खेलाडी हुन्। उनी [[पोर्चुगल राष्ट्रिय फुटबल टोली|पुर्तुगाल राष्ट्रिय फुटबल टोली]]का कप्तान पनि हुन्। उनले सन २००८ मा पहिलो पटक [[फिफा बेलोन डी' ओर]] र फिफा विश्व वर्ष खेलाडीको उपाधि जित्न सफल भएका थिए। उनले चार पटक बेलन डि'ओर जितिसकेका छन्। उनी युरोपको उत्कृष्ट ५ लिग, युइएफए च्याम्पियन्स लिग र युइएफए युरोका सर्बाधिक गोलकर्ता हुन भने युइएफए च्याम्पियन्स लिगको एक सिजनमा सर्बाधिक गोल गरेको किर्तीमान पनि उनकै नाममा छ। उनी चारपटक युरोपेली गोल्डेन जुत्ता जित्ने पहिलो खेलाडी हुन्। सन २०१५ मा आफ्नो खेल जीवनको ५०० औँ गोल गरेका उनले क्लब र राष्ट्रिय टोलीबाट हालसम्म ७९० भन्दा बढी गोल गरिसकेका छन्। उनीलाई विश्व फुटबलका सबैभन्दा महान खेलाडीहरू मध्येका एक मानिन्छ। उनलाई सन २०१५ मा पोर्चुगलको फुटबल संघद्वारा पोर्चुगलको इतिहासमा हालसम्मको सबैभन्दा महान खेलाडी घोषणा गरिएको थियो। रोनाल्डोले पुर्तुगाल राष्ट्रिय फुटबल टोलीबाट सात प्रमुख प्रतियोगिताहरु खेल्दै देशलाई पहिलो प्रमुख अन्तराष्ट्रिय उपाधीको रूपमा युइएफए युरो २०१६ जिताएका थिए। उनी पुर्तुगालको राष्ट्रिय फुटबल टोलीको सबैभन्दा धेरै खेल खेल्ने र सर्बाधिक गोल गर्ने खेलाडी पनि हुन्। उनलाई सन २०१६ र २०१७ मा इएसपिएन र [[फोर्ब्स]]ले क्रमश: सबैभन्दा चर्चित र सबैभन्दा धेरै कमाउने खेलाडी घोषणा गरेका थिए। स्पोर्तिङ सेपेबाट क्लब खेल जीवन आरम्भ गरेका रोनाल्डोले आफ्नो उत्पादनशिल समय म्यानचेस्टर युनाइटेड र रियल म्याड्रिडमा दिएर लिग, च्याम्पियन्स लिग लगायत विभिन्न पुरस्कारहरू जितेका छन् भने धेरै किर्तिमानहरू पनि बनाएका छन्। त्यस्तै पुर्तुगालको राष्ट्रिय टोलीबाट युरोकप जितेका रोनाल्डोको नाममा पुर्तुगाल, युरोप, र विश्व फुटबलमा विभिन्न किर्तिमानहरू छन्। ==प्रारम्भिक जीवन== रोनाल्डोको जन्म [[पोर्चुगल]]को [[फञ्चल]], [[म्याडेइरा]]को एक बस्ती सान्तो आन्तोनियोमा ५ फेब्रुअरी १९८५ को दिन माता मारिया डोलोरेस डस सान्तोस अभेइरो र पिता होजे डिनिस अभेइरोका कान्छा सन्तानको रूपमा भएको थियो । क्रिस्टियानो रोनाल्डोका एक भाइ ह्युगो र दुई दिदी एल्मा र लिलाना कातिया छन् । क्रिस्टियानो रोनाल्डोको नामको दोश्रो भाग '''रोनाल्डो''' पोर्चुगलमा अपेक्षाकृत दुर्लभ छ । उनको मातापिताले उनको यो नाम त्यतिबेलाका अमेरिकी राष्ट्रपति रोनाल्ड रेगनको नाममा राखेका थिए किनकी [[रोनाल्ड रेगन]] उनका बुवाका मनपर्ने अभिनेता थिए । रोनाल्डो स्कुलमा रहँदा अन्य विद्यार्थी सरह पढाईमा अब्ब‌ल थिए तर उनी आफ्ना शिक्षकलाई कुर्सीले हिर्काएर स्कुलबाट निष्कासित भएका थिए । व्यवसायिक खेलाडीका रूपमा स्थापित भइसकेपछी उक्त घटनाको बारेमा बोल्दै उनले भनेका थिए, '''उहाँले मलाई अनादर गर्नुभयो''' । १४ वर्षको उमेरमा उनले आफ्नी आमाको कुरा मानेर सम्पूर्ण ध्यान फुटबलमा केन्द्रित गर्ने वचन दिए । ==क्लब खेल जीवन== === स्पोर्तिङ सेपे=== [[File:C.Ronaldo at Museum Mundo Sporting.JPG|thumb|right|स्पोर्तिङ सेपे सङ्ग्राहालयमा रोनाल्डोको सम्झनाको लागि राखिएका सामग्रीहरू]] रोनाल्डो १६ वर्षको हुँदा उनको ड्रिबलिङ (विपक्षीलाई छक्याएर बल अगाडि बढाउने) क्षमताबाट प्रभावित भएर स्पोर्टिङ सिपीका प्रशिक्षकले उनलाई युवा टोलीबाट मुख्य टोलीमा बढुवा गरेका थिए। <ref>{{cite web|title=Boloni își amintește de debutul lui Ronaldo la Sporting: "Nu reușeam să îl opresc să facă driblinguri"|url=http://www.digisport.ro/Sport/FOTBAL/Competitii/Fotbal+International/Boloni+isi+aminteste+de+debutul+lui+Ronaldo+la+Sporting|publisher=डिजि स्पोर्ट|accessdate=२४ फेब्रुअरी २०१६|date=१३ जनवरी २०१३}}</ref> उनी एकै सिजनमा क्लबको १६ वर्ष मुनिको उमेर समूह, १७ वर्ष मुनिको उमेर समूह, १८ वर्ष मुनिको उमेर समूह, बी टिम र मुख्य टोलीबाट खेल्ने पहिलो खेलाडी बने।<ref>{{cite news |url=http://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/clash-of-the-titans-989542 |title=Clash of the Titans |date=18 April 2010 |accessdate=30 August 2014 |work=म्यानचेस्टर इभिनङ न्युज}}</ref> सन २००२ अक्टोबर ७ मा उनले पोर्चुगलको प्रिमियर लिगाको पहिलो खेलमा दुई गोल गरे जुन खेलमा उनको टिम ३-० ले विजयी भयो।<ref>{{cite news |url=http://www.uefau17.com/history/index.htm |title=Famous players featured in U17 c'ships |publisher=uefau17.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090602071706/http://www.uefau17.com/history/index.htm |archivedate=2 June 2009}}</ref> स्पोर्टिङ र [[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यानचेस्टर युनाइटेड]]बिच सन् २००३ अगस्टमा [[लिस्बन]]मा भएको खेलमा युनाइटेड ३-१ ले पराजित हुँदा युनाइटेडका खेलाडीहरू र प्रशिक्षक [[एलेक्स फर्गुसन|सर एलेक्स फर्गुसन]] रोनाल्डोको खेल कौशलबाट अत्याधिक प्रभावित भए। यही खेलले रोनाल्डोलाई युनाइटेडमा स्थानान्तरण गराउन मुख्य भूमिका खेल्यो।<ref>{{cite news |url=http://www.wldcup.com/euro/2004/players_present/472_cristiano_ronaldo_dos_santos_aveiros.html |title=विश्वकप फुटबलमा क्रिस्टियानो रोनाल्डोको प्रोफाइल |publisher=wldcup.com}}</ref> फर्गुसनले त्यतिबेला रोनाल्डोलाई आफूले जीवनमा भेटेका सर्वोत्कृष्ट युवा खेलाडीमध्ये एक भनेका थिए।<ref>{{cite news |last=मार्सल |first=एडम |url=http://www1.skysports.com/football/news/11667/2273339/united-confirm-ronaldo-capture |title= रोनाल्डोले म्यानचेस्टर युनाइटेडमा सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेका छन् |date=१२ अगस्ट २०१४ |accessdate=27 August 2014 |work=स्काई स्पोर्ट}}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/football/2003/aug/12/newsstory.sportinglisbon |title=United land other Ronaldo |date=12 August 2003 |accessdate=27 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref> रोनाल्डो स्पोर्टिङबाट बाहिरिएको एक दशक पछि सन् २०१३ अप्रिलमा क्लबले उनलाई क्लबको १००,०००औँ सदस्य बनाएर सम्मान गरेको छ।<ref>{{cite web |url=http://www.sporting.pt/English/News/news_eng_clubdecsbruno_300413_110552.asp |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140517151357/http://www.sporting.pt/English/News/news_eng_clubdecsbruno_300413_110552.asp |archivedate=१७ मे २०१४ |title=अध्यक्षबाट एक सन्देश |publisher=Sporting Clube de Portugal |date=२९ अप्रिल २०१३ |accessdate=15 May 2014}}</ref> === म्यानचेस्टर युनाइटेड === ====२००३-२००६: विकास र परिपक्वता==== सन २००३-०४ को सिजन अगाडि म्यानचेस्टर युनाइटेडमा अनुबन्धित भएका रोनाल्डो क्लबमा खेल्ने पोर्चुगलको पहिलो खेलाडी बने।<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/3142959.stm |title=Man Utd sign Ronaldo |date=12 August 2003 |accessdate=27 August 2014 |work=BBC Sport}}</ref> £१२.२४ मिलियनमा भित्र्याइएका उनी उक्त समयमा बेलायतको फुटबल इतिहासमा सर्वाधिक महङ्गा किशोर खेलाडी भएका थिए।<ref>{{cite news |first=Sam |last=Wallace |title= United fork out record £12m fee to land teenager |newspaper=The Daily Telegraph |date=13 August 2003 |accessdate=17 March 2016}}</ref> उनले २८ नम्बरको जर्सीको माग गरेका थिए किनकी उनले यो नम्बर स्पोर्टिङमा लाउने गरेका थिए तर उनले ७ नम्बरको जर्सी पाए जुन नम्बर क्लबका प्रभावशाली खेलाडीहरू जस्तै जर्ज बेस्ट, इरिक क्यान्टोना, [[डेभिड बेक्ह्याम]] आदिले लाउने गर्थे।<ref>{{cite news |last=Taylor |first=Daniel |url=https://www.theguardian.com/football/2003/aug/13/newsstory.sport10 |title=Teenager takes Beckham No7 shirt |date=13 August 2003 |accessdate=27 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref> यसले उनलाई थप उत्साहित बनायो,<ref>{{cite news |last=McDonnell |first=David |url=http://www.mirror.co.uk/sport/football/cristiano-ronaldo-exclusive-716711 |title=Cristiano Ronaldo exclusive |date=29 September 2007 |accessdate=27 August 2014 |work=Daily Mirror |location=London}}</ref> र उनले ३ वर्षभित्र विश्वको सर्वश्रेष्ठ खेलाडी मध्ये एक बन्ने लक्ष्य राखे।<ref>{{cite news |last=Livie |first=Alex |url=http://www1.skysports.com/football/news/11667/2294783/ronaldo-out-to-impress |title=Ronaldo out to impress |date=27 March 2004 |accessdate=27 August 2014 |work=Sky Sports}}</ref> रोनाल्डोको खेल जीवनलाई उचाईमा पुर्‍याउन म्यानचेस्टर युनाइटेडका प्रशिक्षक [[एलेक्स फर्गुसन|सर एलेक्स फर्गुसन]]को महत्त्वपुर्ण भूमिका रह्यो। रोनाल्डोले भनेका छन, ''फुटबल खेलमा फर्गुसन मेरा पिता हुन, मेरो जीवनको एक अति नै महत्त्वपुर्ण र प्रभावशाली व्यक्ति हुन्। ''<ref>{{cite news |title=Ronaldo vows to justify price tag |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/8134301.stm |publisher=BBC Sport |date=4 July 2009 |accessdate=4 July 2009}}</ref> विगतमा विभिन्न खेलाडीहरूलाई 'नयाँ जर्ज बेस्ट' भनेर भनियो, तर त्यसो भनेर मेरो प्रशंसा गरेको जस्तो मलाई पहिलो पटक लाग्दैछ।<ref>{{cite news|title=Arsenal 0-0 Man Utd (aet)|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/fa_cup/4558271.stm|accessdate=19 October 2015|publisher=BBC Sport|date=21 May 2005}}</ref> १८ वर्षे रोनाल्डोको बारेमा पूर्व म्यानचेस्टर युनाइटेड खेलाडी जर्ज बेस्ट । सन २००३ अगस्त १६ मा रोनाल्डोले युनाइटेडको लागि पहिलो खेल खेले। बोल्टोन वान्डरर्स विरुद्ध युनाइटेड ४-० ले विजयी भएको प्रिमियर लिगको खेलको ६०औँ मिनेटमा रोनाल्डो मैदान प्रवेश गर्दा सबै दर्शकले उभिएर स्वागत गरेका थिए।<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/3140899.stm |title=Man Utd stroll past Bolton |date=16 August 2003 |accessdate=27 August 2014 |work=BBC Sport}}</ref><ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/3157145.stm |title=Ferguson hails Ronaldo debut |date=17 August 2003 |accessdate=27 August 2014 |work=BBC Sport}}</ref> उक्त खेलमा रोनाल्डोको प्रदर्शनलाई पूर्व म्यानचेस्टर युनाइटेड खेलाडी जर्ज बेस्टले ''सबैभन्दा आकर्षक पहिलो खेल'' भनेका थिए । युनाइटेडको लागि रोनाल्डोले पहिलो गोल सोही नोभेम्बर १ मा फ्री किक मार्फत गरे, उक्त खेलमा पोर्टस्माउथ ३-० ले पराजित भयो।<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/3207091.stm |title=Man Utd see off Pompey |date=1 November 2003 |accessdate=27 August 2014 |work=BBC Sport}}</ref> उक्त सिजन लिगमा रोनाल्डोले थप तीन गोल गरे।<ref>{{cite news |last=Weaver |first=Paul |url=https://www.theguardian.com/football/2004/mar/22/match.sport7 |title=United rediscover form and put Arsenal on red alert |date=22 March 2004 |accessdate=27 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref><ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/3574333.stm |title=Birmingham 1–2 Man Utd |date=10 April 2004 |accessdate=27 August 2014 |work=BBC}}</ref> उक्त सिजन लिगको अन्तिम दिन एस्टन भिल्लाविरुद्ध उनले एक गोल गर्नुका साथै पहिलो पटक रातो कार्ड पनि पाए।<ref>{{cite news |last=Ridley |first=Ian |url=https://www.theguardian.com/football/2004/may/16/match.sport1 |title=Ronaldo's good and bad day |date=15 May 2004 |accessdate=27 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref> एफए कपमा मिलवाल एफसी विरुद्ध ३-० को जितमा पहिलो गोल गरेका रोनाल्डोले युनाइटेडमा पहिलो उपाधि जित्दै आफ्नो पहिलो सिजन बिताए।<ref>{{cite news |title=Man Utd win FA Cup |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/fa_cup/3725063.stm |publisher=BBC Sport |date=22 May 2004 |accessdate=26 January 2011}}</ref> [[File:Ronaldo - Manchester United vs Chelsea.jpg|thumb|right|सन २००६ मा प्रिमियर लिगमा चेल्सी विरुद्ध खेल्दै रोनाल्डो]] सन् २००४-०५ को सिजनमा उत्कृष्ट खेल पस्किदै उनले आफ्नो विकासक्रम जारी राखे। विङ्गबाट खेलेर अत्याधिक गोल नगरे पनि उनले सन् २००५-०६ को सिजनमा तीन खेलमा दुई/दुई गोल गरे।<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/4560308.stm |title=Man Utd 4–1 Bolton |date=31 December 2005 |accessdate=27 August 2014 |work=BBC}}</ref> सन् २००५ अक्टोबर २९ मा उनले प्रिमियर लिगमा युनाइटेडको १०००औँ गोल गरे तर उक्त खेलमा युनाइटेड पराजित भयो।<ref>{{cite news|title=Middlesbrough 4–1 Man Utd |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/eng_prem/4366686.stm |publisher=BBC Sport |date=29 October 2005 |accessdate=1 February 2010}}</ref> सोही सिजनको मध्यतिर उनले क्लबसँगको अनुबन्ध दुई वर्ष थपेर सन् २०१० सम्म पुर्‍याए।<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/4448900.stm |title=Ronaldo extends Man Utd contract |date=18 November 2005 |accessdate=28 August 2014 |publisher=BBC Sport}}</ref> सन् २००५-०६ को लिग कप फाइनलमा गोल गर्दै उनले युनाइटेडको लागि दोस्रो उपाधि जिते।<ref>{{cite news |title=Man Utd ease to Carling Cup glory |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/league_cup/4727118.stm |publisher=BBC Sport |date=26 February 2006 |accessdate=26 January 2011}}</ref> सन २००६ को विश्वकप फुटबलमा रोनाल्डोको कारणले क्लबका अर्का खेलाडी [[वाइन रोनी|वाइने रोनी]]लाई रातो कार्ड दिइएको आरोप लागेपछि,<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/world_cup_2006/teams/england/5130880.stm |title=Rooney's dismissal stuns England |date=1 July 2006 |accessdate=28 August 2014 |work=BBC}}</ref> युनाइटेडले आफूलाई बचाऊ नगरेको भन्दै उनले अर्को क्लबमा स्थानान्तरण गरिदिन माग गरे।<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/5120332.stm |title=Ronaldo wants transfer to Spain |date=9 July 2006 |accessdate=28 August 2014 |work=BBC}}</ref><ref>{{cite news |last=Stirling |first=James |url=https://www.theguardian.com/football/2006/jul/09/worldcup2006.sport3 |title=Ronaldo: I can't stay in Manchester |date=9 July 2006 |accessdate=28 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref> तर उनको क्लबले यसलाई अस्वीकार गर्यो।<ref>{{cite news |last=Buckingham |first=Mark |url=http://www1.skysports.com/football/news/11667/2383344/united-ronaldo-not-for-sale |title=United: Ronaldo not for sale |date=12 July 2006 |accessdate=28 August 2014 |work=Sky Sports}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.worldsoccer.com/news/ronaldo-not-for-sale-united |title=Ronaldo not for sale |date=12 July 2006 |accessdate=28 August 2014 |work=वल्ड सकर}}</ref> सोही घटनाको कारणले युनाइटेड र रोनीका समर्थकहरूले रोनाल्डोलाई सन् २००६-०७ सिजनभर गिज्याए पनि यो सिजनले उनलाई एक उत्कृष्ट खेलाडीको रूपमा उदय गरायो।<ref>{{cite news |last=Tyldesley |first=Clive |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/2346496/Ronaldo-has-last-laugh-on-Reading-fans.html |title=Ronaldo has last laugh on Reading fans |date=25 September 2006 |accessdate=28 August 2014 |work=The Daily Telegraph |location= London}}</ref> उनले सो सिजनमा २०-गोलको सीमा पार गरे भने पहिलो पटक प्रिमियर लिगको उपाधि जित्न सफल भए। नोभेम्बरमा उनलाई खेलमा प्रतिस्थापन गरिदाँ विपक्षी ब्ल्याकबर्न रोवर्स एफसीका समर्थकहरूले उभिएर सम्मान गरेका थिए।<ref>{{cite news |last=Taylor |first=Daniel |url=https://www.theguardian.com/football/2006/nov/13/match.sport1 |title=New Ronaldo earns old-style respect with pride after a fall |date=13 November 2006 |accessdate=28 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref> डिसेम्वरमा उनले लगातार तीन खेलमा दुई/दुई गोल गरेका थिए। <ref>{{cite news |last=James |first=Stuart |url=https://www.theguardian.com/football/2006/dec/24/match.sport5 |title=Cristiano's stockings full of gifts for United |date=24 December 2006 |accessdate=28 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref> नोभेम्बर र डिसेम्बरमा उनी प्रिमियर लिगको उत्कृष्ट खेलाडी हुदैँ उनी यसरी लगातार दुई महिनाभित्र उत्कृष्ट हुने प्रिमियर लिग इतिहासकै तेस्रो खेलाडी भएका थिए।<ref>{{cite news |url=http://www.inthenews.co.uk/news/autocodes/world-cup-teams/brazil/ronaldo-lands-back-back-accolades-$1040247.htm |title=Ronaldo lands back-to-back accolades |publisher=inthenews.com |date=11 January 2007 |accessdate=12 January 2007}}</ref><ref>{{cite news |title=Ronaldo wins monthly award again |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/6252317.stm |publisher=बिबिसी स्पोर्ट |date=11 January 2007 |accessdate=2 January 2010}}</ref> ====२००७-२००९: सफलता नै सफलता==== [[File:Cristiano Ronaldo.jpg|thumb|right|सन २००६-०७ को सिजनमा रोनाल्डो]] सन् २००६-०७ को सिजनमा [[युइएफए च्याम्पियन्स लिग]]को उत्कृष्ट आठको खेलमा रोमा क्लब विरुद्ध युनाइटेडले ७-१ को जित निकाल्दा रोनाल्डोले दुई गोल गर्दै च्याम्पियन्स लिगमा गोलको खाता खोले। <ref>{{cite news |last=McCarra |first=Kevin |url=https://www.theguardian.com/football/2007/apr/11/match.sport |title=Seven wonders of sublime United dazzle and destroy helpless Roma |date=11 April 2007 |accessdate=27 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref><ref>{{cite news |last=Winter |first=Henry |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/2310770/Seventh-heaven-in-Theatre-of-Dreams.html |title=Seventh heaven in Theatre of Dreams |date=11 April 2007 |accessdate=27 August 2014 |work=The Telegraph}}</ref> सन् २००७ मे ५ को म्यानचेस्टर डर्बीमा एक गोल गर्दै उनले युनाइटेडको लागि गोल सङ्ख्या ५० पुर्‍याए। सोही सिजन युनाइटेडले चार वर्ष पछि फेरि लिगको उपाधि जित्यो।<ref>{{cite news |last=Wilson |first=Paul |url=https://www.theguardian.com/football/2007/may/06/sport.comment4 |title=Misfiring Ronaldo gets a kick out of giving City the runaround |date=6 May 2007 |accessdate=27 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref> उत्कृष्ट प्रदर्शनको कारणले रोनाल्डोले पिएफए, व्यवसायिक फुटबल खेलाडी सङ्गठन) वर्ष खेलाडी, पिएफए फ्यान वर्ष खेलाडी, पिएफए युवा वर्ष खेलाडी तथा एफडब्लुए, फुटबल पत्रकार सङ्गठन) वर्ष खेलाडीको उपाधि जिते ।<ref>{{cite news |url=http://www.worldsoccer.com/news/ronaldo-wins-pfa-double |title=Ronaldo wins PFA double |date=23 April 2007 |accessdate=28 August 2014 |work=World Soccer}}</ref><ref>{{cite news |last=Buckingham |first=Mark |url=http://www1.skysports.com/football/news/11667/2455317/writers-award-for-ronaldo |title=Writers award for Ronaldo |date=4 May 2007 |accessdate=28 August 2014 |work=Sky Sports}}</ref> यी चार उपाधि एकैसाथ जित्ने उनी पहिलो खेलाडी बने।<ref>{{cite news |title=Ronaldo secures PFA awards double |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/6582201.stm |publisher=BBC Sport |date=22 April 2007 |accessdate=1 May 2007}}</ref> क्लबले उनको तलब बढाएर £१२०,००० प्रतिहप्ता पुर्‍यायो भने उनले पाँच वर्षको लागि अनुबन्ध बढाउन सहमति जनाए।<ref>{{cite news |last=Kay |first=Oliver |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/premiership/manchester_united/article1652823.ece |title=Ferguson lets rip at Madrid after Ronaldo signs £31m deal |work=The Times |location= London |date=14 April 2007 |accessdate=16 April 2007}}</ref> सन् २००७-०८ को सिजनमा उनले ४२ गोल गरे, यो उनले म्यानचेस्टर युनाइटेडका लागि एक सिजनमा गरेको सबैभन्दा धेरै गोल हो। <ref>{{cite news |last=Taylor |first=Daniel |url=https://www.theguardian.com/football/2007/sep/20/match.sportinglisbon |title=Lionised Ronaldo lights up his Lisbon homecoming |date=20 September 2007 |accessdate=29 August 2014 |work=The Guardian}}</ref> बेलोन डी' ओर २००७ मा उप-विजेता घोषित भए, जसमा काका विजेता भएका थिए। <ref>{{cite news |title=Kaká's year capped by Ballon d'Or |url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=631048.html |work=UEFA Official Website |date=2 December 2007 |accessdate=3 July 2012}}</ref> साथै फिफा वर्ष खेलाडीमा काका र मेस्सी पछि तेस्रो भएका थिए। <ref>{{cite news |title=Ronaldo:Going the right way |url=http://www.fifa.com/classicfootball/awards/gala/news/newsid=663385.html |publisher=FIFA |date=17 December 2007 |accessdate=18 December 2007 |archivedate=18 December 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071218205137/http://www.fifa.com/classicfootball/awards/gala/news/newsid=663385.html}}</ref> सन् २००८ जनवरी १२ मा उनले युनाइटेडको लागि पहिलो ह्याट्रिक गरे, उक्त खेलमा [[न्युक्यासल युनाइटेड फुटबल क्लब|न्युक्यासल युनाइटेड]]लाई ६-० गोलअन्तरले पराजित गर्दै म्यानचेस्टर युनाइटेड शीर्ष स्थानमा उक्लियो। <ref>{{cite news |title=Man Utd 6–0 Newcastle |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/eng_prem/7172817.stm |publisher=BBC Sport |date=12 January 2008 |accessdate=12 January 2008}}</ref> मार्च १९ मा उनले पहिलो पटक म्यानचेस्टर युनाइटेडको कप्तानी गर्दै बोल्टोन विरुद्ध दुई गोल गरे।<ref>{{cite news |first=Oliver |last=Kay |title=Cristiano Ronaldo revels in role of Captain Fantastic as United stretch lead |url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/football/premier_league/article3587367.ece |work=The Times |location=London |date=20 March 2008}}</ref> बोल्टोन विरुद्धको दोस्रो गोल उक्त सिजनमा रोनाल्डोको ३३औँ गोल थियो, यससँगै मध्यपङ्तिमा खेल्ने रोनाल्डोले सन् १९६७-६८ को सिजनमा जर्ज बेस्टले राखेको ३२ गोलको क्लब किर्तिमान तोडेका थिए।<ref>{{cite news |last=Taylor |first=Daniel |title=Best's crown intact until Ronaldo cures his travel sickness |url=https://www.theguardian.com/football/2008/apr/01/championsleague.sport |work=The Guardian |location=London |date=1 April 2008 |accessdate=2 April 2008}}</ref> मे ११ मा विगान विरुद्ध पेनाल्टीबाट निर्णायक गोल गर्दै उनले युनाइटेडलाई अर्को प्रिमियर लिग उपाधि जिताए। <ref>{{cite news |last=McCarra |first=Kevin |url=https://www.theguardian.com/football/2008/may/11/premierleague.wiganathletic |title=Ronaldo makes Wigan suffer as champions mix business with pleasure |date=12 May 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=The Guardian |location=London}}</ref> लिगमा ३१ गोल गरेका कारण उनले प्रिमियर लिग गोल्डेन बुट जिते भने युरोपेली गोल्डेन शू जित्ने पहिलो विङ्गर बने। <ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/7401795.stm |title=Ronaldo & Ferguson win top awards |date=14 May 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=BBC}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/memberassociations/news/newsid=720667.html |title=Ronaldo scoops ESM Golden Shoe |date=17 June 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=UEFA Official Website}}</ref> [[File:C Ronaldo.jpg|thumb|right|रोनाल्डो फ्री किक हान्न तयार हुँदै]] सन २००७-०८ को सिजनमा युनाइटेडले युइएफए च्याम्पियन्स लिगको उपाधि जित्दा रोनाल्डोको भूमिका महत्त्वपुर्ण रहेको थियो।<ref>{{cite news |last=Brown |first=Oliver |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/2293527/Cristiano-Ronaldo-puts-Man-Utd-into-quarters.html |title=Cristiano Ronaldo puts Man Utd into quarters |date=5 March 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=The Daily Telegraph |location= London}}</ref> च्याम्पियन्स लिगको उक्त संस्करणमा सर्वाधिक गोल गरेका रोनाल्डोले युइएफए वर्ष खेलाडी भएका थिए।<ref>[http://www.uefa.com/teamsandplayers/players/player=63706/profile/ "क्रिस्टियानो रोनाल्डोको प्रोफाइल"]. UEFA.com. Retrieved 1 July 2014</ref> उनले लगातार दोस्रो वर्ष पिएफए वर्ष खेलाडी तथा एफडब्लुए वर्ष खेलाडीको उपाधि पनि जितेका थिए।<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/7370319.stm |title=Ronaldo named player of the year |date=27 April 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=BBC Sport}}</ref> सन २००८-०९ को संस्करण युनाइटेडमा उनको अन्तिम संस्करण थियो। उनले २००८ नोभेम्बर १५ मा स्टोक सिटी विरुद्ध गोल गर्दै युनाइटेडका लागि आफ्नो गोल सङ्ख्या १०० पुर्‍याएका थिए।<ref>{{cite news |last=Weaver |first=Paul |url=https://www.theguardian.com/football/2008/nov/17/premierleague-manchesterunited |title=United swear by Ronaldo as Stoke can only curse |date=17 November 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref> यस सँगै उनले एकै संस्करणमा प्रिमियर लिगका सबै १९ विपक्षी विरुद्ध गोल गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite journal |date=15 November 2008 |title=Stat Attack |journal=The United Review |volume=70 |issue=11 |page=65 |publisher=Manchester United}}</ref> २००८ मा युनाइटेडले क्लब विश्वकप जित्दा रोनाल्डोको योगदान महत्त्वपुर्ण रह्यो।<ref>{{cite news |last=Bailey |first=Richard |url=http://www1.skysports.com/football/live/match/10390/report |title=United secure final date |date=18 December 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=Sky Sports}}</ref> प्रतियोगितामा उनले सिल्भर बल जिते।<ref>{{cite news |last=Bevan |first=Chris |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/m/man_utd/7793438.stm |title=Liga de Quito 0–1 Man Utd |date=21 December 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=BBC}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/clubworldcup/japan2008/news/newsid=985037/index.html |title=Rooney crowned best player |date=21 December 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=FIFA Official Website}}</ref> उनले सन २००८ को बेलोन डी' ओर जितेर जर्ज बेष्ट (१९६८) पछि सो पुरस्कार जित्ने पहिलो युनाइटेड पहिलो खेलाडी बने। <ref>{{cite news |last=Roughley |first=Gregg |url=https://www.theguardian.com/football/2008/dec/02/ronaldo-manchesterunited |title=Ronaldo beats off Messi and Torres to scoop Ballon d'Or |date=2 December 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=The Guardian |location= London}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/premier-league/ronaldo-scoops-ballon-dor-1047630.html |title=Ronaldo scoops Ballon d'Or |date=2 December 2008 |accessdate=29 August 2014 |work=The Independent |location= London}}</ref> सोही वर्ष उनी फिफा वर्ष खेलाडी घोषित भए, प्रिमियर लिग खेलाडीले यो पुरस्कार पाएको यो पहिलो अवसर थियो।<ref>{{cite news |title=Ronaldo named Fifa player of 2008 |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/7822115.stm |publisher=BBC Sport |date=12 January 2009 |accessdate=2 January 2010}}</ref> २००८-०९ को सिजन उनको प्रेरणामा युनाइटेड युइएफए च्याम्पियन्स लिगको फाइनलमा पुग्यो तर बार्सिलोनासँग पराजित भएर उप-विजेता बन्यो। <ref>{{cite news |first=Phil |last=McNulty |title=Man Utd 2–0 Inter Milan (agg 2–0) |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7899577.stm |publisher=BBC Sport |date=11 March 2009 |accessdate=11 March 2009}}</ref> पोर्तो क्लब विरुद्धको दोस्रो खेलमा उनले ४० यार्डबाट गरेको गोलले वर्षको सर्वोत्कृष्ट गोलको रूपमा फिफा पुस्कास अवार्ड जित्यो। <ref>{{cite news |title=Ronaldo's 'incredible, fantastic' goal |url=http://www.fifa.com/classicfootball/awards/gala/news/newsid=1151584.html |publisher=FIFA |date=21 December 2009 |accessdate=15 January 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091224170408/http://www.fifa.com/classicfootball/awards/gala/news/newsid=1151584.html |archivedate=24 December 2009}}</ref> युनाइटेडले लिग कप र लगातार तेस्रो प्रिमियर लिग उपाधि जित्दा रोनाल्डोले सो क्लबबाट नौ उपाधिहरू जिते।<ref>{{cite web|title=Player Profile Cristiano Ronaldo|url=http://www.premierleague.com/en-gb/players/profile.career-history.html/cristiano-ronaldo|website=PremierLeague.com|accessdate=17 March 2016}}</ref><ref>{{cite news |title=Man Utd 0–0 Tottenham (aet) |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/league_cup/7905889.stm |work=BBC Sport |publisher=British Broadcasting Corporation |date=1 March 2009 |accessdate=17 March 2016 }}</ref> म्यानचेस्टर युनाइटेडका लागि रोनाल्डोले अन्तिम गोल २००९ मे १० मा म्यानचेस्टर डर्बीमा फ्री किकमार्फत गरे।<ref>{{cite news |url=http://www1.skysports.com/football/live/match/19232/report |title=United closing in on glory |date=10 May 2009 |accessdate=29 August 2014 |work=Sky Sports}}</ref> ===रियल म्याड्रिड=== ====२००९-२०१२: किर्तिमानी स्थानान्तरण र ला लिगा उपाधि ==== {{quote box|width=32%|align=right|quote=" म भित्र रोनाल्डोको प्रशंसा बाहेक केहि छैन। उ संसारकै सर्वोत्कृष्ट खेलाडी हो भन्न कुनै गाह्रो छैन। विपक्षीलाई उसले गोल गर्ने त्राश अकल्पनीय हुन्छ। उसको तथ्याङ्क अविश्वसनिय छन: गोल, गोलको प्रयास, पेनाल्टी बक्समा उपस्थिति, हेडर। उ सँग सबै कौशल छन्। अति नै प्रभावशाली।" |source=— रोनाल्डो म्यानचेस्टर युनाइटेडबाट रियल म्याड्रिडमा गएपछि युनाइटेडका प्रशिक्षक एलेक्स फर्गुसन <ref name=bio>{{cite web|title=Cristiano Ronaldo Bio, Stats, News|url=http://soccernet.espn.go.com/player/_/id/22774/cristiano-dos-santos-aveiro-ronaldo|work=ESPN FC|accessdate=26 February 2012}}</ref>}} सन २००९ मा £८० मिलियन को [[सबैभन्दा महँगो फुटबल स्थानान्तरणहरूको सूची|किर्तिमानी स्थानान्तरण रकम]] तिरेर रियल म्याड्रिडले रोनाल्डोलाई क्लबमा भित्र्याएको थियो। <ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/manchester-united/5505073/Cristiano-Ronaldo-transfer-Real-Madrid-agree-80-million-fee-with-Manchester-United.html |title=Cristiano Ronaldo transfer: Real Madrid agree £80&nbsp;million fee with Manchester United |work=The Daily Telegraph |date=11 June 2009 |accessdate=5 November 2010 |location=London |first=Mark |last=Ogden}}</ref> उनलाई क्लबको रङ्गशालामा स्वागत गर्न करीब ८०,००० समर्थक भेला भएका थिए, यसले २५ वर्ष अगाडिको मारादोनालाई नेपोली क्लबमा करीब ७५,००० ले स्वागत गरेर राखेको किर्तिमानी तोड्न सफल भएको थियो।<ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/football/2009/jul/06/cristiano-ronaldo-real-madrid-bernabeu |title=Cristiano Ronaldo welcomed by 80,000 fans at Real Madrid unveiling |work=The Guardian |location=London |date=6 July 2009 |accessdate=6 July 2009}}</ref> उक्त समयमा क्लबका कप्तान राउलले ७ नम्बरको जर्सी लाईरहेको हुनाले उनलाई ९ नम्बरको जर्सी दिइएको थियो।<ref>{{cite news|title=Cristiano Ronaldo To Wear No. 9 At Real Madrid – Report|url=http://www.goal.com/en/news/12/spain/2009/07/05/1364496/cristiano-ronaldo-to-wear-no-9-at-real-madrid-report|publisher=goal.com|date=6 June 2009 |accessdate=6 June 2009}}</ref> [[File:Cristiano Ronaldo y Diego Forlán.jpg|thumb|left|रोनाल्डो एक खेलमा डिएगो फोर्लान विरुद्ध]] २००९-१० को संस्करण अन्तर्गत सन् २००९ अगस्ट २९ मा रियल म्याड्रिडको लागि पहिलो खेल खेल्दा रोनाल्डोले पेनाल्टीबाट गोल गरेका थिए भने उक्त खेल म्याड्रिडले ३-२ ले जितेको थियो।<ref>{{cite news |title=Ronaldo in winning start for Real |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8229070.stm |publisher=BBC Sport |date=29 August 2009 |accessdate=29 August 2009}}</ref> आफ्ना पहिला चार खेलमा गोल गरेर उनी रियल म्याड्रिडको सो किसिमको पहिलो खेलाडी बनेका थिए।<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/players/cristiano-ronaldo/6225577/Cristiano-Ronaldo-makes-Real-Madrid-history.html |title=Cristiano Ronaldo makes Real Madrid history |work=The Daily Telegraph |location=London |date=23 September 2009 |accessdate=25 August 2010}}</ref> युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा म्याड्रिडको लागि उनका पहिला दुई गोल फ्री किक मार्फत ज्युरिच क्लब विरुद्ध बर्सिएका थिए।<ref>{{cite news |title=Tuesday's Champions League review |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/8257957.stm |publisher=BBC Sport |date=15 September 2009 |accessdate=15 September 2009}}</ref> सन २००९ को बेलोन डी' ओर र फिफा वर्ष खेलाडीमा उनी उप-विजेता बने भने उनका प्रतिष्पर्धी मेसीले दुबै पुरस्कार जितेका थिए। स्पेनको लिगको आफ्नो पहिलो संस्करण रोनाल्डोले एक ह्याट्रिक (२०१० मे ५ मा मालोर्सा विरुद्ध) सहित ३३ गोल गरेका थिए,<ref name="first La Liga season"/><ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/football/2010/may/06/cristiano-ronaldo-real-madrid |title=Cristiano Ronaldo hat-trick keeps Real Madrid on Barcelona's tail |date=6 May 2010 |accessdate=30 August 2014 |work=The Guardian}}</ref> तर क्लबले उपाधि जित्न भने असमर्थ रहेको थियो ।<ref>{{cite news |title=The cristiano ronaldo-higuain duo holds the real madrid's scoring record|url=http://1x2.eu/top-players/cristiano-ronaldo/the-cristiano-ronaldo-higuain-duo-holds-the-real-madrids-scoring-record/|work=1x2.eu|date=6 May 2010 |accessdate=6 May 2010}}</ref> राउलले क्लब छाडेपछि सन् २०१०-११ को संस्करण देखि रोनाल्डोले ७ नम्बरको जर्सी लाएर खेल्न थालेका थिए।<ref name="Raul">{{cite news |url=http://www.whoateallthepies.tv/kits/37525/cristiano-ronaldo-takes-rauls-no-7-shirt-at-real-madrid-benzema-moves-to-no-9-xabi-alonso-takes-no-14.html |title=Cristiano Ronaldo Takes Raul's No.7 Shirt at Real Madrid, Benzema Moves To No.9, Xabi Alonso Takes No.14 |accessdate=3 August 2010 |publisher=whoateallthepies.tv |date=3 August 2010}}</ref> २०१० अक्टोबर २३ मा उनले जीवनमै पहिलोपल्ट एक खेलमा चार गोल गर्दै रेसिङ् सान्तान्देर विरुद्ध म्याड्रिडलाई ६-१ को जित दिलाए। <ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/9121629.stm |title=Cristiano Ronaldo scores four in Real Madrid victory |date=23 October 2010 |accessdate=30 August 2014 |work=BBC}}</ref> उनले सोही सिजन एथ्लेटिक बिल्बाओ, लेभान्टे, भिल्लार्रियाल र मालागा विरुद्ध ह्यट्रिक गरे।<ref>{{cite news |url=http://edition.cnn.com/2010/SPORT/football/11/20/football.real.madrid.barcelona.messi.ronaldo/ |title=Ronaldo matches Messi's treble as Real and Barca go goal crazy |date=20 November 2010 |accessdate=30 August 2014 |work=CNN}}</ref> २०११ अप्रिलमा भएका चार एल क्लासिको (बार्सिलोना विरुद्ध) खेलमा उनले दुई गोल गर्दै आफ्नो गोल सङ्ख्या ४२ पुर्याए र आफूले एक सिजनमा गरेको जम्मा गोलको बराबरी गरे। युइएफए च्याम्पियन्स लिगको सेमिफाइनलबाट म्याड्रिड बाहिरिए पनि कोपा डेल रेको फाइनलमा रोनाल्डोले विजयी गोल गर्दै स्पेनमा पहिलो उपाधि जिते।<ref name="second season Madrid"/><ref>[http://www.skysports.com/football/match_report/0,19764,11065_3365041,00.html Madrid clinch Copa del Rey] ''[[Sky Sports]]'' Retrieved 20 April 2011 {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20110423012003/http://www.skysports.com/football/match_report/0,19764,11065_3365041,00.html |date=23 April 2011 }}</ref> त्यसको दुई हप्ता भित्र रोनाल्डोले सेभिल्ला विरुद्ध चार गोल<ref>{{cite news|url=http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/302101 |title=Report: Sevilla FC v Real Madrid – Spanish Primera División |publisher=ESPN FC |date=7 May 2011 |accessdate=3 August 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511000639/http://soccernet.espn.go.com/report/_/id/302101? |archivedate=11 May 2011 }}</ref> गेटाफे विरुद्ध ह्यट्रिक,<ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/european/real-madrid-delay-coronation-of-barcelona-as-la-liga-champions-2282286.html |title=Real Madrid delay coronation of Barcelona as La Liga champions |date=11 May 2011 |accessdate=30 August 2014 |work=The Independent}}</ref> र भिल्लार्रियाल विरुद्ध फ्री किकमार्फत दुई गोल गर्दै सिजनमा आफ्नो लिग गोलसङ्ख्या ३८ पुर्याए, यो टेल्मो जार्रा र ह्युगो स्यान्चेजको लिग किर्तिमानको बराबरी थियो।<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/competitions/la-liga/8515923/Real-Madrids-Cristiano-Ronaldo-equals-La-Liga-goal-scoring-record-but-hes-not-obsessed-with-scoring-goals.html |title=Real Madrid's Cristiano Ronaldo equals La Liga goal-scoring record |date=16 May 2011 |accessdate=30 August 2014 |work=The Daily Telegraph |location= London}}</ref> सिजनको अन्तिम खेलमा अल्मेरिया विरुद्ध दुई गोल गर्दै उनी ला लिगाको एक सिजनमा ४० गोल गर्ने पहिलो खेलाडी बने।<ref>{{cite news |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/13485792 |title=Cristiano Ronaldo sets new Primera Liga scoring record |date=21 May 2011 |accessdate=30 August 2014 |work=BBC}}</ref><ref>{{cite news |url=http://edition.cnn.com/2011/SPORT/football/05/21/football.ronaldo.spain.record/ |title=Ronaldo breaks La Liga record as Real rout Almeria |date=21 May 2011 |accessdate=30 August 2014 |work=CNN}}</ref> स्पेनको पिचीची अवार्ड (सर्वाधिक गोलकर्ता) सँगै उनले युरोपियन गोल्डेन शू जिते र दुई फरक लिगबाट सो उपाधि जित्ने पहिलो खेलाडी बने।<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/memberassociations/news/newsid=1634078.html |title=Record-breaking Ronaldo wins 2010/11 Golden Shoe |date=23 May 2011 |accessdate=30 August 2014 |work=UEFA Official Website}}</ref> उक्त सिजन रोनाल्डोले सबै प्रतियागिताहरूमा जम्मा ५३ गोल गरे। [[File:Cristiano Ronaldo Madrid.jpg|thumb|upright| ९ नम्बरको जर्सी लाएका रोनाल्डो]] सन २०११-१२ को सिजनमा उनले सबै प्रतियागिताहरूमा जम्मा ६० गोल गरे।<ref>[http://soccernet.espn.go.com/team/squad/_/id/86/season/2011/league/esp.1/real-madrid?cc=4716 "Real Madrid Squad Stats (Spanish Primera División) – 2011–12"]. ESPN. Retrieved 7 September 2014</ref> रियल म्याड्रिडको लागि १०० औँ गोल उनले सुपरकोपा डे स्पेनको खेलमा बार्सिलोना विरुद्ध क्याम्प नउमा गरे।<ref>{{cite news|title=Barcelona 3 Real Madrid 2; agg 5-4, match report|url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/competitions/la-liga/8707839/Barcelona-3-Real-Madrid-2-agg-5-4-match-report.html|publisher=The Telegraph|date=29 March 2016}}</ref> सन २०११ मा उनी पुन: फिफा बेलोन डी' ओरमा उप-विजेता बने। पाँच क्लबहरू (रियल जारागोजा, रायो भाल्लेकानो, मालागा, ओसासुना, सेभिल्ला) विरुद्ध ह्याट्रिक गर्दै रोनाल्डोले म्याड्रिडलाई लिगको आधा खेल सकिदा शीर्ष स्थानमा पुर्याए।<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/competitions/la-liga/8728695/Cristiano-Ronaldo-grabs-hat-trick-as-Real-Madrid-defeat-Real-Zaragoza-6-0.html |title=Cristiano Ronaldo grabs hat-trick as Real Madrid defeat Zaragoza 6–0 |date=28 August 2011 |accessdate=30 August 2014 |work=The Daily Telegraph |location= London}}</ref> सो संस्करण रियल म्याड्रिडले किर्तिमानी १०० अङ्क सहित लिग जितेको थियो।<ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/competitions/la-liga/9078733/Cristiano-Ronaldos-sixth-hat-trick-of-the-season-sees-Real-Madrid-open-10-point-lead-over-Barcelona-in-La-Liga.html |title=Cristiano Ronaldo's sixth hat-trick of the season sees Real Madrid open 10-point lead over Barcelona |date=13 February 2012 |accessdate=30 August 2014 |work=The Daily Telegraph |location= London}}</ref> रोनाल्डोले ९२ लिग खेलबाट १०० गोल गर्दै सन २०१२ मार्च २४ मा क्लबको लागि नयाँ किर्तिमान राख्दा पुस्कासको पुरानो रेकर्ड तोडियो।<ref>{{cite news |url=http://www.espnfc.com/story/1039908 |title=Madrid and Barca victorious |date=24 March 2011 |accessdate=30 August 2014 |publisher=ESPN Soccernet}}</ref> रोनाल्डोले सो सिजनमा ४६ गोल गरे।<ref>{{cite news|title=Lionel Messi: Barcelona striker's goal record in numbers|url=http://www.bbc.co.uk/sport/football/29507683|publisher=BBC|date=29 March 2016}}</ref> साथै, एकै सिजनमा लिगका सबै १९ विपक्षी टिम विरुद्ध गोल गर्ने पहिलो खेलाडी बने।<ref name="footballzz1">{{cite web|title=Ronaldo makes history scoring against every La Liga team|url=http://www.footballzz.com/noticia.php?id=63858|publisher=footballzz.com|accessdate=14 May 2012}}</ref> २०१२-१३ को सिजनको सुरुवातमा म्याड्रिडले सुपरकोपा डे स्पेन जित्यो। साथै बार्सिलोना विरुद्ध सुपर कपमा रोनाल्डोले २ गोल गर्दा म्याड्रिडले उपाधि चुम्यो<ref name="Supercopa 12">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2012/aug/23/barcelona-real-madrid-live-mbm|title=Barcelona 3–2 Real Madrid – as it happened|work=The Guardian|date=23 August 2012 |accessdate=30 August 2012}}</ref> उनले च्याम्पियन्स लिगमा पहिलो ह्याट्रिक अज्याक्स विरुद्ध गरे जुन खेल म्याड्रिडले ४-१ ले जित्यो।<ref>{{cite news |last=Tynan |first=Gordon |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/european/champions-league-roundup-cristiano-ronaldo-grabs-another-real-madrid-hattrick-8196517.html |title=Cristiano Ronaldo grabs another Real Madrid hat-trick |date=4 October 2012 |accessdate=30 August 2014 |work=The Independent |location= London}}</ref> चार दिन पछि उनी एल क्लासिकोमा २-२ को बराबरी हुँदा दुबै गोल गरेर लगातार छ एल क्लासिकोमा गोल गर्ने पहिलो खेलाडी बने। सन २०१२ को फिफा बेलोन डी' ओरमा पनि रोनाल्डो दोस्रो भए।<ref>{{cite news |url=http://edition.cnn.com/2013/01/07/sport/football/football-messi-wins-ballon-dor-ronaldo-iniesta/index.html?hpt=isp_c1 |title=Messi crowned world's best for record fourth time |work=CNN |date=8 January 2013 |accessdate=10 May 2013}}</ref> ====२०१३–२०१४: लगातार बेलोन डी' ओर र ''ला डेसिमा''==== २०१२-१३ सिजन अन्तर्गत सन २०१३ जनवरी ६ मा रोनाल्डोले पहिलो पटक रियल म्याड्रिडको कप्तानी गरे। उक्त खेलमा दुई गोल गरेर १० खेलाडीमा सीमित म्याड्रिडलाई रेआल सोसिदाद विरुद्ध ४-३ को जित दिलाएका थिए।<ref>{{cite web|last=Marioni |first=Massimo |url=http://metro.co.uk/2013/01/07/iker-casillas-rejects-captains-armband-gesture-from-cristiano-ronaldo-3341136/ |title=Iker Casillas rejects captain's armband gesture from Cristiano Ronaldo |work=Metro|location=UK |date=7 January 2013 |accessdate=25 January 2013}}</ref> उनले क्लब जीवनको ५०० औँ खेल बार्सिलोना विरुद्ध खेल्दा एल क्लासिकोमा म्याड्रिडको कप्तानी गर्ने ६० वर्षमा पहिलो गैर-स्पेनी खेलाडी बनेका थिए।<ref>{{cite news |last=Lowe |first=Sid |url=https://www.theguardian.com/football/2013/jan/30/real-madrid-barcelona-copa-del-rey |title=Real Madrid 1–1 Barcelona Copa del Rey semi-final first leg match report |work=The Guardian |location= London |date=30 January 2013 |accessdate=21 February 2013}}</ref> त्यसको तीन दिन अघि गेटाफे विरुद्ध ह्याट्रिक गरेर उनले आफ्नो क्लब गोल ३०० पुर्याएका थिए। मे ८ मा मालागा विरुद्ध उनले रियल म्याड्रिडको लागि २०० औँ गोल (१९७ खेलमा) गरे।<ref>{{cite web|url=http://www.goal.com/en-us/news/1956/europe/2013/05/08/3964637/cristiano-ronaldo-reaches-200-goals-for-real-madrid-with|title=Cristiano Ronaldo reaches 200 goals for Real Madrid with Malaga strike|publisher=goal.com|date=8 May 2013 |accessdate=10 May 2013}}</ref> रोनाल्डोले उत्कृष्ट प्रदर्शन गरे पनि म्याड्रिड कोपा डेल रेको फाइनल र लगातार तेस्रोपटक च्याम्पियन्स लिगको सेमिफाइनलमा पराजित भयो भने लिगको उप-विजेतामा सिमित भयो।<ref>{{cite news |last=Lowe |first=Sid |url=https://www.theguardian.com/football/2013/feb/26/barcelona-real-madrid-copa-del-rey |title=Cristiano Ronaldo scores twice as Real Madrid crush Barcelona |work=The Guardian |location= London |date=26 February 2013 |accessdate=13 March 2013}}</ref> तर रोनाल्डो भने क्याम्प नउमा लगातार छ खेलमा गोल गर्ने खेलाडी बने, १२ गोलका साथ दोस्रोपटक च्याम्पियन्स लिगको सर्वाधिक गोलकर्ता बने, भने उक्त सिजनमा सबै प्रतियोगितामा गरेर जम्मा गोल सङ्ख्या ५५ पुर्याए। [[File:CR derbi 2013 cropped.png|thumb|left|upright|२०१३ को एक खेलमा रोनाल्डो]] २०१३-१४ को संस्करणको सुरुवातमा क्लबसँगको आफ्नो अनुबन्ध परिमार्जन तथा थप गरेर सन् २०१८ सम्म पुर्याउदा उनी सर्वाधिक कमाउने फुटबल खेलाडी बनेका थिए। सन २०१३ मा रोनाल्डोले ५९ खेलबाट ६९ गोल गरेका थिए।<ref>{{cite web|url=http://www.marca.com/2013/12/31/en/football/real_madrid/1388444820.html |title=Cristiano Ronaldo's goal-den 2013, month by month |work=Marca|location=Spain |date=31 December 2013}}</ref> सन २०१३ को अन्त्यतिर रोनाल्डोले २२ खेलबाट ३२ गोल गरे जसमा ५ ह्याट्रिक (गालातासारे, सेभिया, रेआल सोसिदाद, उत्तर आयरल्यान्ड, र स्विडेन विरुद्ध) रहेका थिए। सो वर्ष उनी फिफा बेलोन डी' ओर विजेता बन्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite news|url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/25705654 |title=Ballon d'Or: Cristiano Ronaldo beats Lionel Messi and Ribery |date=13 January 2014 |work=BBC Sport}}</ref> रियल म्याड्रिडले आफ्नो दशौँ युरोपेली उपाधि जित्दा रोनाल्डोको भूमिका उल्लेखनिय रहेको थियो।<ref>{{cite web|url=http://inagist.com/all/438976810651381761/?utm_source=inagist |title=Cristiano Ronaldo: first player in history to score 10+ goals in 3 consecutive Uefa Champions League campaigns |publisher=Inagist |date=27 February 2014}}</ref> साल्के, डर्टमुण्ड, बायर्न म्युनिख जस्ता क्लबसँग उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेका उनले फाइनलमा [[आत्लेतिको माद्रिद]] विरुद्ध ४-१ को जितमा पेनाल्टीबाट गोल गरेपछि युरोपेली कपको फाइनलमा दुई विजयी टोलीबाट गोल गर्ने पहिलो खेलाडी बनेका थिए।<ref>{{cite news |url=http://in.reuters.com/article/2014/05/25/soccer-champions-ronaldo-idINL3N0OB00020140525 |title=Ronaldo first to score for two different European Cup winners |work=Reuters |last=Collett |first=Mike |date=24 May 2014 |accessdate=25 May 2014}}</ref> उक्त फाइनलमा रोनाल्डो डाक्टरको सल्लाह विरुद्ध गएर खेलेका थिए, र यस बारेमा उनले भनेका थिए: “जीवनमा त्याग नगरी जित असम्भव छ, त्यसैले जोखिम उठाउनै पर्छ।”<ref>{{cite news |url=http://www.espn.co.uk/football/sport/story/354461.html#y5JPi1lcsRmaQZgx.99 |title= Ronaldo 'risked career' by playing through pain barrier|date=9 October 2014 |accessdate=10 October 2014 |work=ESPN}}</ref> १७ गोल गरेर तेस्रोपल्ट च्याम्पियन्स लिगको सर्वाधिक गोलकर्ता बनेका रोनाल्डो, युइएफए वर्ष खेलाडी पनि बन्न सफल भएका थिए। कोपा डेल रेको सेमिफाइनलमा [[आत्लेतिको माद्रिद]] विरुद्ध २ गोल गरेका उनी फाइनल भने चोटका कारण खेल्न पाएनन, जसमा रियल बार्सिलोना विरुद्ध २-१ ले विजयी भयो। सेमिफाइनलमा एत्लेटिको म्याड्रिडविरुद्धको पहिलो गोल गरेपछि उनी खेलको ९० मिनेटको हरेक मिनेटमा गोल गर्ने पहिलो खेलाडी बने। <ref name=Treadway>{{cite news |last=Treadaway |first=Dan |url=http://www.si.com/extra-mustard/2014/02/12/throughout-his-career-cristiano-ronaldo-has-scored-a-goal-in-every-minute-of-a-game |title=Cristiano Ronaldo Has Scored a Goal in Every Minute of a Game Throughout His Career |date=12 February 2014 |accessdate=30 August 2014 |work=[[Sports Illustrated]]}}</ref> <ref/> ला लिगामा तेस्रो भए पनि रोनाल्डोले ३१ गोल गरेर पिचीची अवार्ड र युरोपियन गोल्डेन शू (स्वारेजसँग संयुक्त रूपमा) जिते।<ref>{{cite web |url=http://www.espn.co.uk/football/sport/story/308791.html |title=Suarez claims top billing with Ronaldo |work=ESPN |date=19 May 2014 |accessdate=21 May 2014}}</ref> जनवरी ६ मा सेल्टा भिगो विरुद्ध २ गोल गर्दा उनले ६५३ खेलबाट क्लब र देशको लागि ४०० औँ गोल गरेका थिए। भालेन्सिया विरुद्ध मे ४ मा पछाडी फर्केर हानेको गोल (ब्याकहिल भली) उनको सो सिजनको ५० औँ गोल थियो जुन गोललाई ला लिगाले वर्षको उत्कृष्ट गोलको दर्जा दियो भने रोनाल्डोलाई ला लिगा वर्ष खेलाडीको पुरस्कार प्रदान गरिएको थियो।<ref>{{cite web |url=http://www.realmadrid.com/en/news/2014/05/cristianos-spectacular-backheel-to-reach-50-goals?pid=1394215343652 |title=Cristiano's spectacular backheel to reach 50 goals |first=Javier |last=García |publisher=Real Madrid |date=4 May 2014 |accessdate=15 May 2014}}</ref> सन २०१४-१५ को सिजनमा रोनाल्डोले ६१ गोल गर्दै नया व्यक्तिगत किर्तिमान राखेका थिए।<ref>{{cite web|title=Ronaldo beats his personal best for a single season |url=http://as.com/diarioas/2015/05/24/english/1432466623_718194.html |publisher=AS (English) |accessdate=24 May 2015|date=24 May 2015}}</ref> डिसेम्बर ६ मा ला लिगाको २३ औँ ह्याट्रिक गर्दा रोनाल्डो ला लिगामा सबैभन्दा छिट्टो ला लिगामा २०० गोल (१७८ खेल) गर्ने खेलाडी बनेका थिए। २०१४ को फिफा क्लब विश्वकप जितेपछि,<ref>{{cite news |url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2199029.html |title=Real Madrid claim FIFA Club World Cup |date=20 December 2014 |accessdate=21 December 2014 |work=UEFA}}</ref> रोनाल्डोले लगातार दोस्रो पटक फिफा बेलोन डी' ओर विजेता बन्दै तीन पटक सो अवार्ड जित्ने सिमित खेलाडीमा पर्न सफल भए।<ref>[http://www.fifa.com/ballon-dor/news/y=2015/m=1/news=ronaldo-kessler-low-and-kellermann-triumph-at-fifa-ballon-d-or-2014-2505871.html "Ronaldo, Kessler, Low and Kellermann triumph at FIFA Ballon d’Or 2014"]. FIFA.com. Retrieved 13 January 2015</ref> ====२०१५-२०१६: रियल म्याड्रिडको सर्वाधिक गोलकर्ता र ''ला अनडेसिमा''==== [[File:Ronaldo vs. FC Schalke 04 (16854146922).jpg|thumb|upright|सन २०१५ मा साल्के क्लब विरुद्ध रोनाल्डो]] २०१४-१५ सिजनको शितकालिन विश्रामपछि रियल र रोनाल्डो दुबैको स्तर खस्किएको थियो।<ref name="AS"/> सन् २०१५ को पहिलो खेलमा रोनाल्डोले सुरुवाती गोल गरेपनि म्याड्रिड भ्यालेन्सियासँग २-१ ले पराजित भई २२ खेलको विजयी यात्रा टुङ्गिएको थियो।<ref>{{cite news |newspaper=The Daily Telegraph |date=4 January 2015 |title=Real Madrid fall short of world-record winning run as they lose 2-1 to Valencia |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/teams/real-madrid/11324451/Real-Madrid-fall-short-of-world-record-winning-run-as-they-lose-2-1-to-Valencia.html |accessdate=22 April 2016}}</ref> रियल म्याड्रिडले सो सिजन ला लिगामा दोस्रो स्थानमा चित्त बुझायो भने च्याम्पियन्स लिगमा सेमिफाइनलबाट बाहिरिएको थियो।<ref>{{cite web|title=Cristiano Ronaldo eclipses his best in an up-and-down Real Madrid campaign|url=http://www.espnfc.us/club/real-madrid/86/blog/post/2461499/ronaldo-eclipses-his-best-in-tumultuous-real-madrid-season|publisher=ESPN FC|accessdate=27 May 2015|date=28 May 2015}}</ref> च्याम्पियन्स लिगमा टिमलाई सेमिफाइनलमा पुर्याउन रोनाल्डोले उत्कृष्ट खेल खेलेका थिए।<ref>{{cite news |title=Cristiano levels Raúl and Messi in Europe with Schalke goal |url=http://as.com/diarioas/2015/02/19/english/1424302247_031153.html |date=19 February 2015 |accessdate=19 February 2015 }}</ref> च्याम्पियन्स लिगमा १० गोल गरेका उनी लगातार तेस्रो र समग्रमा चौथो पटक सर्वाधिक गोलकर्ता भएका थिए।<ref name="AS"/> ला लिगामा रियल म्याड्रिड दोस्रो भयो तर रोनाल्डोको गोलको वर्षा जारी रहेको थियो। अप्रिल ५ मा ग्रानाडा विरुद्ध उनले जीवनमा पहिलो पटक एक खेलमा ५ गोल गरेका थिए।<ref>{{cite news|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/32121102|title=Real Madrid 9–1 Granada|accessdate=5 April 2015|work=बिबिसी}}</ref> तीन दिन पछि उनले म्याड्रिड क्लबको लागि ३०० औँ गोल रायो भाल्लेकानो विरुद्ध गरे।<ref>{{cite news|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/32176264|title=Rayo Vallecano 0–2 Real Madrid|date=8 April 2015|work=बिबिसी}}</ref> सेभिल्ला, इस्प्यानोल र ग्रानाडा विरुद्ध ह्याट्रिक गरेर उनले रियलमा आफ्नो ह्याट्रिक ३१ पुर्याए। रियल म्याड्रिड क्लबमा २८ ह्याट्रिकका साथ अल्फेडो डि स्टेफ्यानो सर्वाधिक ह्याट्रिककर्ता थिए।<ref name="AS"/><ref>{{cite news|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/32499612|title=Sevilla 2–3 Real Madrid|date=2 May 2015|work=बिबिसी}}</ref> उक्त सिजनमा रोनाल्डोले ४८ लिग गोल गरे। पिचीची अवार्डको साथमा उनले युरोपियन गोल्डेन शू किर्तिमानी चौथोपल्ट जिते।<ref name="AS"/> [[File:Cristiano Ronaldo entrenando.jpg|thumb|left|रोनाल्डो (बीचमा) खेलको पुर्वतयारी गर्दै]] रियल म्याड्रिडमा रोनाल्डोको सातौँ संस्करण (सन् २०१५-१६) को सुरुवातमा उनी लिगमा र सबै प्रतियोगितामा क्लबको तर्फबाट सर्वाधिक गोलकर्ता बने। २०१५ सेप्टेम्बर १२ मा इस्प्यानोल विरुद्ध ५ गोल गरेर उनले ला लिगामा आफ्नो गोल सङ्ख्या २३० (२०३ खेलबाट) पुर्याए र राउललाई उछिन्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite web|url=http://www.laliga.es/noticias/un-historico-ronaldo-lidera-la-goleada-al-espanyol|title=Un histórico Ronaldo lidera la goleada al Espanyol|publisher=laliga.es|date=12 September 2015|accessdate=12 September 2015}}</ref> अक्टोवर १७ मा लेभान्टे विरुद्ध १ गोल गरेर सबै प्रतियोगिताहरूमा आफ्नो गोल सङ्ख्या ३२४ पुर्याए र यस किर्तिमानमा पनि राउललाई उछिने। <ref>{{cite web|url=http://www.bbc.com/sport/0/football/34549203 |title=BBC Sport - Real Madrid 3-0 Levante |date=17 October 2015 |work=[[BBC Sport]] |accessdate=17 October 2015}}</ref> युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा साख्तर डोनेस्क विरुद्ध ह्याट्रिक गर्दै उनी सो प्रतियोगिताको इतिहासमा सर्वाधिक गोलकर्ता पनि बने।<ref>{{cite web|url=http://www.skysports.com/football/news/11945/9993056/ronaldo-scores-a-hat-trick-as-real-madrid-beat-shakhtar|title=Cristiano Ronaldo scores a hat-trick as Real Madrid beat Shakhtar|publisher=Sky Sports|date=16 September 2015|accessdate=16 September 2015}}</ref> सेप्टेम्रब ३० मा माल्मो क्लबसँगको खेलमा २ गोल गर्दा उनले क्लब र देशको लागि ५०० गोल गरेर एउटा कोशेढुङ्गो पार गरेका थिए।<ref name="500 goals">{{cite web|url=http://www.espnfc.us/real-madrid/story/2619945/real-madrid-cristiano-ronaldo-scores-500th-career-goal|title=Real Madrid forward Cristiano Ronaldo scores 500th career goal|publisher=ESPN FC|date=30 September 2015|accessdate=30 September 2015}}</ref> माल्मो क्लबसँगको अर्को खेलमा ४ गोलसहित युइएफए च्याम्पियन्स लिगको समूह चरणमा ११ गोल गरेर उनी समूह चरणमा दोहोरो अंकको गोल गर्ने पहिलो खेलाडी बन्न सफल भए।<ref name="UEFA">{{cite web|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/season=2016/matches/round=2000634/match=2015746/postmatch/report/index.html|title=Ronaldo rampant as Madrid put eight past Malmö|publisher=Union of European Football Associations|date=8 December 2015}}</ref> सन २०१५ को फिफा बेलोन डी' ओरमा रोनाल्डो दोस्रो भए।<ref>{{cite web |url=http://www.bbc.com/sport/football/35285469 |publisher=BBC Sport |date=11 January 2015 |title=Lionel Messi wins Ballon d'Or over Cristiano Ronaldo and Neymar |accessdate=22 April 2016}}</ref> सन २०१६ मार्च ५ मा साल्ता भिगो विरुद्ध चार गोल गरेर उनले ला लिगामा आफ्नो गोल सङ्ख्या २५२ पुर्याए, यसरी प्रतियोगिताको इतिहासमा जार्रालाई उछिन्दै उनी दोस्रो सर्वाधिक गोलकर्ता बन्न सफल भए।<ref>{{cite news|title=Real Madrid 7 Celta Vigo 1: Ronaldo hits four to beat Zarra mark|url=http://www.fourfourtwo.com/news/real-madrid-7-celta-vigo-1-ronaldo-hits-four-beat-zarra-mark#:aHzEx0m1WzTvYA|accessdate=5 March 2016|work=FourFourTwo|date=5 March 2016}}</ref> अप्रिल २ मा १० खेलाडीमा सिमित रियललाई एल क्लासिकोमा २-१ को जित दिलाउन निर्णायक गोल गरेका रोनाल्डोले,<ref>{{cite news|title=Barcelona 1–2 Real Madrid|url=http://www.bbc.co.uk/sport/football/35928630|date=3 April 2016}}</ref> वुल्फ्सबर्ग क्लबसँगको खेलमा ह्याट्रिक गर्दै पहिलो खेलमा २-० को हार उल्टाएर समग्रमा ३-२ को जित सहित रियल म्याड्रिडलाई च्याम्पियन्स लिगको सेमिफाइनलमा पुर्याए।<ref>{{cite news|title=3-0: Comeback accomplished, now for the semi-finals; Real Madrid overcome Wolfsburg courtesy of a Cristiano Ronaldo hat-trick, to take their place in Friday's Champions League draw.|url=http://www.realmadrid.com/en/news/2016/04/3-0-comeback-accomplished-now-for-the-semi-finals|date=12 April 2016}}</ref> च्याम्पियन्स लिग उक्त संस्करण १६ गोल गर्दै उनी लगातार चौथो र समग्रमा पाँचौपल्ट सर्वाधिक गोलकर्ता बनेका थिए।<ref>{{cite web |title=Cristiano Ronaldo takes scoring prize again |publisher=UEFA |url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2368004.html |accessdate=31 May 2016}}</ref> २०१६ को च्याम्पियन्स लिग फाइनल पुन: एत्लेटिको म्याड्रिडविरुद्ध भयो। १२० मिनेटसम्मको खेल १-१ को बराबरी भएपछि पेनाल्टी सुटआउटमा उनले निर्णायक गोल गरे। यो रियल म्याड्रिडको ११ औँ युरोपियन कप (ला अनडेसिमा) र रोनाल्डोको तेस्रो च्याम्पियन्स लिग उपाधि थियो।<ref name="Independent16">{{cite news |first=Samuel |last=Stevens |title=Cristiano Ronaldo brands his critics 'jealous' after third Champions League triumph |newspaper=The Independent |date=30 May 2016 |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/european/cristiano-ronaldo-brands-critics-jealous-after-third-champions-league-triumph-a7056501.html?utm_campaign=Contact+SNS+For+More+Referrer&utm_medium=twitter&utm_source=snsanalytics |accessdate=31 May 2016}}</ref> यो सँगै रोनाल्डोले लगातार छैठौँ सिजन ५० गोलभन्दा धेरै गरे। उनलाई सो संस्करणको युइएफए वर्ष खेलाडीको पुरस्कार दिइएको थियो।<ref name="Independent16"/> २०१६ नोवेम्बर ६ मा उनले क्लबसँगको अनुबन्ध सन २०२१ सम्म बढाउन सहमति जनाएका थिए।<ref>{{cite web |title=Official Announcement: Cristiano Ronaldo|publisher=realmadrid.com|url=http://www.realmadrid.com/en/news/2016/11/official-announcement-cristiano-ronaldo|accessdate=6 November 2016}}</ref> नोवेम्बर १९ मा एत्लेटिको म्याड्रिडसँगको खेलमा ह्यट्रिक गर्दा उनी म्याड्रिड डर्बीमा सर्वाधिक (१८) गोल गर्ने खेलाडी बने।<ref name="madrid derby top-scorer"/><ref name=FFT /> २०१६ डिसेम्बर १५ मा क्लब वर्ल्डकपको सेमिफाइनल खेलमा क्लब अमेरिका विरुद्धको गोल उनको ५०० औँ क्लब गोल (३७७ रियल, ११८ युनाइटेड, ५ स्पोर्टिङ) थियो।<ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.com/real-madrid/story/3014020/real-madrid-forward-cristiano-ronaldo-scores-500th-club-goal |title=Real Madrid forward Cristiano Ronaldo scores 500th club goal |date=15 December 2016 |accessdate=15 December 2016 |publisher=ESPN FC}}</ref> क्लब वर्ल्डकपको फाइनलमा उनले जापानको कासिमा एन्ट्लर्स क्लबसँगको खेलमा ह्याट्रिक गरे।<ref>{{cite web|url=http://www.fifa.com/clubworldcup/matches/round=276112/match=300364984/match-report.html |title=Madrid see off spirited Kashima in electric extra time final |date=18 December 2016 |accessdate=18 December 2016 |publisher=FIFA}}</ref> प्रतियोगितामा सर्वाधिक ४ गोल गरेका उनी सो प्रतियोगिताको सर्वोत्कृष्ट खेलाडी चुनिए।<ref>{{cite web|url=http://www.fifa.com/clubworldcup/news/y=2016/m=12/news=double-joy-for-cristiano-ronaldo-2861147.html |title=Ronaldo, Modric and Shibasaki sweep awards |date=18 December 2016 |accessdate=18 December 2016 |publisher=FIFA}}</ref> सन २०१६ को बेलोन डी' ओर विजेता बनेका रोनाल्डोले फिफा वर्ष खेलाडी २०१६ को उपाधि पनि पाए, जसमा उनले आफ्नो देश पोर्चुगलबाट जितेको युरोकप २०१६ ले पनि मुख्य भूमिका खेल्यो।<ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/en/news/2016/12/cristiano-ronaldo-wins-his-fourth-ballon-dor |title=Cristiano Ronaldo wins his fourth Ballon d'Or |publisher=Real Madrid |date=12 December 2016 |accessdate=18 December 2016 }}</ref> ====२०१७–हालसम्म: ४०० रियल म्याड्रिड गोल र ''ला डुओडेसिमा''==== २०१७ जनवरी २७ मा भिल्लार्रियाललाई पराजित गर्ने क्रममा रोनाल्डोले पेनाल्टीबाट ला लिगामा ५७ औँ गोल गरे र ह्युगो स्यान्चेजको किर्तिमान भङ्ग गर्दै नयाँ किर्तिमान बनाए। <ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.com.au/club/real-madrid/86/blog/post/3070106/real-madrids-cristiano-ronaldo-passes-hugo-sanchezs-la-liga-penalty-record|title=Real Madrid's Cristiano Ronaldo passes Hugo Sanchez's La Liga penalty record|author=ESPN Staff|work=ESPN FC|date=28 February 2017|accessdate=28 February 2017|}}</ref><ref name=OPTA57 /> उक्त गोल ला लिगामा रियल म्याड्रिडको ५९०० औँ गोल थियो र यो कोशेढुङ्गो पार गर्ने रियल म्याड्रिड ला लिगाको पहिलो क्लब बनेको थियो।<ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/en/news/2017/02/real-madrid-have-scored-more-than-5900-goals-in-the-league|title=Real Madrid have scored more than 5,900 goals in the league|quote=The Cristiano penalty saw the total top another hundred.|website=RealMadrid.com|date=27 February 2017|accessdate=28 February 2017|last=Leal|first= Antonio M.|publisher=Real Madrid Club de Fútbol}}</ref> रोनाल्डोले २०१६ अप्रिल १२ मा च्याम्पियन्स लिगको क्वाटर-फाइनलमा बायर्न म्युनिख विरुद्ध पहिलो खेल (बायर्नको मैदान) मा २ गोल र दोस्रो खेल (रियलको मैदान) मा ३ गोल गरेका थिए। यी गोलहरु सँगै उनी च्याम्पियन्स लिगमा १०० गोल गर्ने पहिले खेलाडी बनेका थिए।<ref name=championsleague100>{{cite news|title=Cristiano Ronaldo scores 100th Champions League goal |url=http://www.goal.com/en/news/1716/champions-league/2017/04/18/34722772/cristiano-ronaldo-scores-100th-champions-league-goal |website=goal.com|date=18 April 2017|publisher=Goal.com |accessdate=19 April 2017}}</ref> २०१७ मे २ मा च्याम्पियन्स लिगकै सेमिफाइनल अन्तर्गतको पहिलो खेलमा एत्लेटिको म्याड्रिड अर्को ह्याट्रिक गर्दै उनी सो प्रतियोगिताको समुह चरण पछीका खेलमा ५० गोल गर्नै पहिलो खेलाडी भएका थिए।<ref>{{Cite web|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/season=2017/matches/round=2000786/match=2019638/postmatch/report/index.html|title=Ronaldo hat-trick leaves Real Madrid on brink of final|last=UEFA.com|website=UEFA.com|access-date=3 May 2017}}</ref> सोही मे १७ मा सेल्टा भिगो विरुद्धको लिग खेलमा २ गोल गर्दा उनले युरोपमा पाँच प्रमुख लिगमा सबै भन्दा धेरै गोल गर्ने किर्तिमान आफ्नो नाममा पार्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite web|url=http://www.skysports.com/football/news/11096/10819175/cristiano-ronaldo-smashes-jimmy-greaves-all-time-goal-record|title=Cristiano Ronaldo smashes Jimmy Greaves' all-time goal record|work=Sky Sports|date=17 May 2017|accessdate=18 May 2017}}</ref> सो संस्करण रियल म्याड्रिडले ला लिगाको उपाधि जितेको थियो<ref>{{cite web|url=http://www.laliga.es/noticias/real-madrid-campeon-de-laliga-santander-2016-17|title=El Real Madrid, campeón de LaLiga Santander 2016/17|date=21 May 2017|work=laliga.es}}</ref> भने च्याम्पियन्स लिग जित्दै लगातार दुई संस्करण नयाँ स्वरूपको च्याम्पियन्स लिग जित्ने पहिलो टोली बन्न सफल भएको थियो।<ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2017/06/03/sports/champions-league-final-score.html?_r=0|title=Champions League Final: Real Madrid Confirms Its Spot as World’s Best|author=Andrew Das and Rory Smith|publisher=nytimes.com|date=3 June 2017|accessdate=3 June 2017}}</ref> सो फाइनलमा युभेन्टस विरुद्ध २ गोल गरेका रोनाल्डो च्याम्पियन्स लिगको ३ फाइनलमा गोल गर्ने पहिलो खेलाडी बने भने उनले आफ्नो खेल जिवनमा ६०० गोल पनि पुरा गरेका थिए।<ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.com/real-madrid/story/3138139/real-madrids-cristiano-ronaldo-scores-brace-to-net-600th-career-goal|title=Real Madrid's Cristiano Ronaldo nets 600th goal, hails 'unique moment'|publisher=espnfc.com|date=3 June 2017|accessdate=3 June 2017}}</ref> साथै, लगातार ५ औँ र समग्रमा ६ औँ पटक च्याम्पियन्स लिग सिजनको सर्बाधिक गोलकर्ता भए। यो रियल म्याड्रिडको चार वर्षमा तेस्रो च्याम्पियन्स लिग र समग्रमा बाह्रौ युरोपियन उपाधि (स्पेनिसमा ला डुओडेसिमा) थियो।<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2017/jun/03/juventus-real-madrid-champions-league-final-match-report|title=Real Madrid win Champions League as Cristiano Ronaldo double defeats Juve|author=Daniel Taylor|publisher=theguardian.com|date=3 June 2017|accessdate=3 June 2017}}</ref> ==अन्तर्राष्ट्रिय खेल जीवन== ===२००१–२००६: सुरुवात=== [[File:Cristiano Ronaldo 20120609.jpg|thumb|upright|कप्तानको आर्मब्याण्ड लगाएका रोनाल्डो]] पोर्चुगलको राष्ट्रिय फुटबल टिमको युवा समुहबाट रोनाल्डोले सन २००१ मा आफ्नो खेल जीवन सुरुवात गरे। उनले १५ वर्ष मुनिको उमेर समुह, १७ वर्ष मुनिको उमेर समुह, २० वर्ष मुनिको उमेर समुह, २१ वर्ष मुनिको उमेर समुह, र २३ वर्ष मुनिको उमेर समुहमा जम्मा ३४ खेल खेलेर १८ गोल गरे।<ref name=YouthCaps>{{cite web|url=http://www.fpf.pt/pt/Jogadores/Pesquisar-Jogadores-Internacionais/Cristiano-Ronaldo |title=Cristiano Ronaldo |work=पोर्चुगल फुटबल सङ्घ |accessdate=12 July 2016}}</ref> सन २००३ अगस्त २० मा १८ वर्षको उमेरमा उनले आफ्नो राष्ट्रिय टोलीको लागि पहिलो खेल काजख्स्तान विरुद्ध खेले। उक्त खेल पोर्चुगलले १-० ले जित्यो।<ref>{{cite web|url=http://www.chinadaily.com.cn/en/doc/2003-08/21/content_256878.htm |title=Lucky rebound gives Portugal narrow win over Kazakhstan |work=China Daily |accessdate=25 August 2010}}</ref> उनले पोर्चुगलमै भएको युइएफए युरोकप २००४ को समुह चरणको खेलमा ग्रीस विरुद्ध राष्ट्रिय टोलीको लागि पहिलो गोल गरे तर पोर्चुगल २-१ ले पराजित भयो।<ref>{{cite news |last=Ames |first=Paul |url=http://www.usatoday.com/sports/soccer/world/2004-06-12-euro2004-groupa-greece_x.htm |title= Greece stuns Portugal 2–1 |work=USA Today |date=14 June 2004 |accessdate=25 August 2010}}</ref> बेलायतसँगको क्वाटर फाइनलमा पेनाल्टी सुटआउटमा र नेदरल्याण्डसँगको सेमिफाइनलमा सुरुवाती गोल गरेर उनले टिमलाइ फाइनलमा पुर्याउन मद्दत गरे।<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/season=2004/matches/round=1582/match=1059188/postmatch/report/index.html |title=Portugal hold their nerve against England |publisher=UEFA |date=25 June 2004 |first=Adrian |last=Harte |accessdate=23 April 2016}}</ref> तर फाइनल खेल पोर्चुगलले ०-१ ले युनानसँग हार्यो।<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/season=2004/matches/round=1623/match=1059194/postmatch/report/index.html |title=Greece are crowned kings of Europe |publisher=UEFA |date=5 July 2004 |first=Adam |last=Szreter |accessdate=23 April 2016}}</ref> प्रतियोगितामा २ गोल र २ गोल सहायता प्रदान गरेका उनी टिम अफ द टुर्नामेन्टमा छानिए। सन २००६ को विश्वकप छनौटको युरोपियन खेलमा सात गोल सहित उनी दोस्रो सर्वाधिक गोलकर्ता भए।<ref name="Ronaldo profile"/> २००६ को विश्वकपमा उनले आफ्नो पहिलो विश्वकप गोल इरानसँगको समुह चरणको खेलमा पेनाल्टीमार्फत गरे। बेलायतसँगको क्वाटर फाइनलमा पोर्चुगलका रक्षकलाई कुल्चेपछि वायन रुनीलाई रातो कार्ड दिइयो, तर रोनाल्डो माथि रेफ्रीलाई उक्साएको आरोप लाग्यो।<ref>{{cite news |date=4 July 2006 |url=http://soccernet.espn.go.com/news/story?id=373212 |title=Ronaldo cleared over Rooney red card |work=[[Soccernet]] |accessdate=17 November 2006}}</ref> सेमिफाइनलमा रोनाल्डोको टोली फ्रान्ससँग १-० ले पराजित भयो।<ref>{{cite web |first=Alex |last=Chick |title=Scolari's fortunes take a dive |url=http://soccernet.espn.go.com/columns/story?id=373430 |work=ESPNsoccernet |publisher=ESPN |date=6 July 2006 |accessdate=25 August 2010}}</ref> ===२००६–२०१२: कप्तानी=== आफ्नो २२ औँ जन्मदिनको भोलिपल्ट सन २००७ फेब्रुअरी ६ मा ब्राजिलसँगको मैत्रीपुर्ण खेलमा रोनाल्डोले पहिलोपल्ट पोर्चुगलको कप्तानी गरे।<ref>{{cite web|url=http://www.metro.co.uk/sport/football/article.html?in_article_id=36364&in_page_id=43 |title=Ronaldo: I could leave United |work=Metro|location=UK |accessdate=25 August 2010}}</ref> युइएफए युरोकप २००८ को पुर्वसंध्यामा रोनाल्डोलाइ राष्ट्रिय टोलीमा पहिलोपटक ७ नम्बरको जर्सी दिइयो।<ref>{{cite news|url=http://www.uefa.com/uefaeuro/season=2008/teams/team=110/squad/index.html|title=Portugal|accessdate=15 August 2013 |work=UEFA Official Website}}</ref> छनौट चरणमा ८ गोल गरेका उनले प्रतियोगितामा भने १ गोल मात्र गर्नसके।<ref>{{cite news |title=Top scorers for Euro 2008 European Qualifying campaign |url=http://soccernet.espn.go.com/stats/topscorers?league=uefa.euroq |publisher=ESPN FC}}</ref> २००८ जुलाईमा उनी पोर्चुगलका स्थायी कप्तान बनेका थिए। २०१० को विश्वकप छनौट खेलमा रोनाल्डोले गोल गर्न सकेनन। विश्वकपको समुह चरणको सबै खेलमा उनी सर्वोत्कृष्ट खेलाडी चुनिएका थिए।<ref>{{cite web|url=http://www.fifa.com/worldcup/archive/southafrica2010/matches/round=249722/match=300061487/report.html |title=Full-time report North Korea-Portugal |publisher=FIFA |format=PDF |date=21 June 2010 |accessdate=26 June 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120618010543/http://www.fifa.com/worldcup/archive/southafrica2010/matches/round=249722/match=300061487/report.html |archivedate=18 June 2012 }}</ref> उक्त प्रतियोगितामा उनले एक गोल मात्र गरेका थिए।<ref>{{cite web|url=http://soccernet.espn.go.com/report?id=264070 |title=World Cup Match Results: Portugal vs North Korea – FIFA World Cup 2010 |publisher=ESPN |accessdate=25 August 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110629021513/http://soccernet.espn.go.com/report?id=264070 |archivedate=29 June 2011 }}</ref> युइएफए युरोकप २०१२ को छनौट चरणमा ७ गोल गर्दै रोनाल्डोले टिमलाई प्रतियोगितामा सामेल गराए।<ref>{{cite news |last=Bevan |first=Chris |title=Euro 2012: Who will survive the Group of Death? |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/18463292 |accessdate=10 February 2015 |work=BBC Sport |date=16 June 2012}}</ref> उनको प्रेरणामा पोर्चुगलले सेमिफाइनलसम्मको यात्रा तय गर्यो।<ref>{{cite news |last=Williams |first=Richard |url=https://www.theguardian.com/football/blog/2012/jun/17/euro-2012-cristiano-ronaldo-party |title=Cristiano Ronaldo downs a double to join the party spirit |work=The Guardian |date=17 June 2012 |accessdate=19 June 2012}}</ref><ref>{{cite web|title=What did Ronaldo REALLY say after scoring for Portugal|url=http://sports.nationalpost.com/2012/06/21/euro-2012-wrap-did-ronaldo-call-out-messi-after-scoring-for-portugal/|accessdate=15 July 2012}}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.nydailynews.com/sports/euro-2012/euro-2012-cristiano-ronaldo-header-sends-portugal-semifinals-1-0-win-czech-republic-article-1.1100074 |title=Euro 2012: Cristiano Ronaldo's header sends Portugal into semifinals with 1–0 win over Czech Republic |work=Daily News |location=New York |date=21 June 2012 |accessdate=26 June 2012}}</ref> तीन गोल सहित संयुक्त रूपमा प्रतियोगिताको सर्वाधिक गोलकर्ता बनेका उनी टिम अफ द टुर्नामेन्टमा परे।<ref>{{cite web |url=http://www.uefa.com/multimediafiles/download/competitions/euro/91/87/57/918757_download.pdf |title=Regulations of the UEFA European Football Championship |work=UEFA Official Website |accessdate=4 July 2012 |location=3.08 |page=10 |format=PDF}}</ref> ===२०१२–२०१६: सर्वाधिक गोलकर्ता र युरोकप विजेता === [[File:1 cristiano ronaldo 2016.jpg|thumb|left|युरो २०१६ मा हेडर गर्न खोज्दै रोनाल्डो]] सन २०१४ को विश्वकप छनौटको खेलहरूमा उनले आठ गोल गरे। २०१२ अक्टोवर १७ को नर्दन आयरल्यान्डसँगको खेल उनको १०० औँ अन्तर्राष्ट्रिय खेल थियो।<ref>{{cite news|url=http://www.uefa.com/uefa/aboutuefa/news/newsid=1875661.html |title=Centurion Ronaldo honoured by UEFA |date=17 October 2012 |accessdate=15 August 2013 |work=UEFA Official Website |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130810203615/http://www.uefa.com/uefa/aboutuefa/news/newsid=1875661.html |archivedate=10 August 2013 }}</ref> २०१३ सेप्टेम्वर ६ मा नर्दन आयरल्यान्डविरुद्ध नै उनले आफ्नो पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय ह्याट्रिक गरे।<ref>[http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/Actualidad_Primer_Equipo/1330159676408/noticia/Noticia/Cristiano_Ronaldo_makes_a_‘hat-trick’_and_is_now_the_second_top_goal_scorer_in_history_for_the_P.htm Real Madrid C.F. – Official Web Site<!-- Bot generated title -->]</ref> पोर्चुगल सोझै छनौट हुन नसके पछि स्विडेनसँगको प्ले-अफमा उनले टिमको तर्फबाट सबै चार गोल (पहिलो खेल १ गोल, दोस्रो खेल ३ गोल) गरेर विश्वकपमा स्थान सुरक्षित गराए।<ref>{{cite news |last=O'Connor |first=Philip |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/international/cristiano-ronaldo-showed-i-am-here-after-stunning-hattrick-for-portugal-in-world-cup-playoff-against-sweden-8951025.html |title=Cristiano Ronaldo showed 'I am here' after stunning hat-trick for Portugal in World Cup play-off against Sweden |date=20 November 2013 |accessdate=28 August 2014 |work=The Independent |location=London}}</ref> रोनाल्डोले २०१४ मार्च ५ को क्यामरूनसँगको खेलमा विजयी हुने क्रममा दुई गोल गरेर पोर्चुगल राष्ट्रिय टोलीको सर्वाधिक गोलकर्ता बने।<ref>{{cite news |url=http://www.espn.co.uk/football/sport/story/289057.html |title=Records come naturally to me, says Ronaldo |date=5 March 2014 |accessdate=16 May 2014 |publisher=ESPN}}</ref> सन २०१४ को विश्वकपमा पोर्चुगलको सम्पुर्ण आशा रोनाल्डोमाथि केन्द्रित थियो। फलस्वरुप, तिघ्रामा समस्या भएपनि उनले आफ्नो खेल जीवन नै धरापमा राखेर प्रतियोगितामा भाग लिए।<ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/football/2014/jun/04/cristiano-ronaldo-portugal-world-cup-injured |title=Portugal's Cristiano Ronaldo suffering from tendinosis before World Cup |date=4 June 2014 |accessdate=4 June 2014 |work=The Guardian |location=London}}</ref><ref>[http://www.fifa.com/worldcup/news/y=2014/m=6/news=portugal-fret-over-ronaldo-fitness-2354203.html "Portugal fret over Ronaldo fitness"]. [[FIFA|FIFA.com]]. Retrieved 23 June 2014</ref> प्रतियोगितामा एक गोल गरेर उनले आफ्नो अन्तर्राष्ट्रिय गोल ५० पुर्याए भने पोर्चुगलबाट विश्वकपको तीन संस्करणमा गोल गर्ने पहिलो खेलाडी बने।<ref>[http://www.dn.pt/desporto/seleccao/interior.aspx?content_id=3994192 "Cristiano Ronaldo is the first Portuguese to score in three final stages"] [[Diário de Notícias]]. Retrieved 26 June 2014 {{pt icon}}</ref> गोलअन्तरका आधारमा पोर्चुगल समुह चरणबाटै बाहिरियो। युइएफए युरोकप २०१६ को छनौट चरणमा रोनाल्डोले ६ गोल गरे।<ref>[http://www.sbnation.com/soccer/2014/8/29/6083359/cristiano-ronaldo-injury-portugal-euro-2016-real-madrid "Cristiano Ronaldo deemed unfit, will miss Portugal Euro 2016 qualifier"]. sbnation.com. Retrieved 14 October 2014</ref><ref>[https://uk.eurosport.yahoo.com/news/euro-2016-qualifying-ronaldo-scores-last-gasp-winner-194337502--sow.html "Ronaldo grabs last-gasp winner as Portugal beat Denmark"] [[Eurosport|eurosport.yahoo.com]]. Retrieved 14 October 2014</ref><ref>[http://www.uefa.com/uefaeuro/qualifiers/news/newsid=2165499.html "Ronaldo adds to impressive record collection"]. [[UEFA|uefa.com]]. Retrieved 15 October 2014</ref><ref>{{cite news |title=Armenia 2–3 Portugal |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/33122742 |publisher=BBC Sport (British Broadcasting Corporation) |date=13 June 2015 |accessdate=14 June 2015 }}</ref> यसरी, २३ गोलका साथ उनी २०१४ नोवेम्बर १४ मा युइएफए युरोको सर्वाधिक गोलकर्ता (छनौट चरणसमेत गरेर) बन्न सफल भए।<ref name=twentythree>{{cite news |title=European Championship's all-time top scorers |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/qualifiers/news/newsid=2181027.html |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |date=14 November 2014 |accessdate=14 November 2014 }}</ref> युरो २०१६ का सुरुवाती दुई खेलमा आइसल्यान्ड र अस्ट्रियासँग पोर्चुगल बराबरीमा रोकिदा रोनाल्डोले गोलपोष्टमा गरेका २० प्रहारहरूबाट एक गोल पनि हुन सकेन। अस्ट्रियासँगको खेल रोनाल्डोको १२८ औँ अन्तर्राष्ट्रिय खेल थियो र उनी लुइस फिगोलाई पछि पार्दै पोर्चुगलका लागि सबैभन्दा धेरै अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेल्ने खेलाडी बने।<ref>{{cite web |first=Andy |last=Brassell |title=Euro 2016: What's wrong with Portugal's Cristiano Ronaldo? |publisher=BBC Sport | date=21 June 2016 |url=http://www.bbc.com/sport/football/36579430 |accessdate=16 July 2016}}</ref> समुहचरणको अन्तिम खेलमा दुई गोल र एक सहयोग सँगै उनी पोर्चुगललाई अघिल्लो चरणमा पुर्याउन सफल भए। यो सँगै उनी युरोको चार संस्करणमा गोल गर्ने पहिलो खेलाडी बने सो प्रतियोगितामा किर्तिमानी १७ खेल पनि खेले। <ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.com/european-championship/story/2893127/cristiano-ronaldo-becomes-first-to-score-in-four-european-championships|title=Cristiano Ronaldo becomes first to score in four European Championships|publisher=espnfc.com|date=22 June 2016|accessdate=22 June 2016}}</ref> पोर्चुगलले उत्कृष्ट १६ मा क्रोएसियालाई अतिरिक्त समयमा र उत्कृष्ट ८ मा पोल्याण्डलाई पेनाल्टी सुटआउटमा हरायो।<ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.us/report?gameId=438166|title=Portugal beat Croatia with Ricardo Quaresma goal in extra time|publisher=ESPN FC|accessdate=2 July 2016|date=25 June 2016}}</ref> वेल्ससँग सेमिफाइनल खेल्दा उनी तीनवटा युरो सेमिफाइनल खेल्ने पहिलो खेलाडी बने।<ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.us/european-championship/story/2908365/portugals-cristiano-ronaldo-the-first-to-play-in-three-euro-semifinals|title=Portugal's Cristiano Ronaldo the first to play in three Euro semifinals|publisher=ESPN FC|date=6 July 2016|accessdate=8 July 2016}}</ref> उक्त खेलमा उनले एक गोल र एक सहयोग गर्दै पोर्चुगललाई फाइनलमा पुर्याए। साथै, युरोमा नौ गोल गरेका मिचेल प्लाटिनीको रेकर्डको बराबरी पनि गरे।<ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.com/european-championship/story/2899862/cristiano-ronaldo-equals-michel-platinis-european-championship-record|title=Cristiano Ronaldo equals Michel Platini's Euros goal-scoring recorde|publisher=ESPN FC|accessdate=7 July 2016|date=7 July 2016}}</ref> फाइनलमा विपक्षी फ्रान्सका खेलाडी ठोक्किन आए पछि रोनाल्डो घाइते भए। खेल्न अनेकौँ प्रयास गर्दा पनि असफल भए पछि उनी २५ औँ मिनेटमा खेलबाट बाहिरिए। खेलको अतिरिक्त समयमा एक गोल गर्दै पोर्चुगलले उपाधि जित्यो।<ref>{{cite web|url=http://www.espnfc.us/portugal/story/2910804/portugal-striker-cristiano-ronaldo-forced-off-injured-in-euro-2016-final|title=Portugal striker Cristiano Ronaldo forced off injured in Euro 2016 final|publisher=ESPN FC|accessdate=10 July 2016|date=10 July 2016}}</ref> टोलीको कप्तानको रूपमा उनले पोर्चुगलको पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय उपाधिको कप उचाले। तीन गोल र तीन सहयोग सहित उनले प्रतियोगिताको सिल्भर बुट (दोस्रो सर्वाधिक गोलकर्ता) पाए भने टिम अफ द टुर्नामेण्टमा तेस्रो पटक छानिए।<ref name="team of the tournament">{{cite news |title=UEFA EURO 2016 Team of the Tournament revealed |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/news/newsid=2389933.html#uefa+euro+2016+team+tournament+revealed |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |date=11 July 2016 |accessdate=11 July 2016}}</ref><ref name="golden-boot-winner">{{cite news |title=France forward Antoine Griezmann wins Golden Boot |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/news/newsid=2390091.html |publisher=UEFA.com (Union of European Football Associations) |date=10 July 2016 |accessdate=11 July 2016 }}</ref> {{quote box|width=33%|align=right|quote="म रोनाल्डोको प्रशंसा गर्छु। यदि मैले एउटा फुटबल टोली बनाउनु पर्यो भने उनी मेरो रोजाईमा पर्ने पहिलो खेलाडी हुनेछन्।"|source=—एक अन्तर्वार्ताका क्रममा पेले<ref>{{cite news |title=Cristiano Ronaldo gets the nod from Pele ahead of Lionel Messi |work=Sky Sports |date=14 June 2016 |url=http://www.skysports.com/football/news/13954/10313281/cristiano-ronaldo-gets-the-nod-from-pele-ahead-of-lionel-messi |accessdate=26 February 2017 |last=Trehan |first=Dev }}</ref>}} ===सन् २०१६–२०१८: युरोपेली उपाधि र फिफा विश्वकप छनौट === सन २०१८ को विश्वकप छनौटको [[एन्डोरा राष्ट्रिय फुटबल टोली|एन्डोरा राष्ट्रिय फुटबल टिम]]सँगको खेलमा २०१६ अक्टोबर ८ मा उनले चार गोल गरे। यो उनले राष्ट्रिय टोलीबाट एक खेलमा गरेको सबैभन्दा धेरै गोल हो।<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/football/2016/oct/07/portugal-andorra-world-cup-2018-qualifier-cristiano-ronaldo|title=Cristiano Ronaldo hits four in Portugal's 6-0 rout of nine-man Andorra|work=The Guardian|date=8 October 2016|accessdate=2 February 2017|}}</ref> नोवेम्वर १३ मा ल्याट्भिया विरुद्ध २ गोल गरेर उनले आफ्नो अन्तर्राष्ट्रिय गोल सङ्ख्या ६८ पुर्याए र युरोपको चौथो सर्वाधिक अन्तर्राष्ट्रिय गोलकर्ता बन्न सफल भए।<ref>{{cite web|url=http://www.uefa.com/european-qualifiers/news/newsid=2412422.html|title=Ronaldo goes fourth on all-time list of international scorers|website=UEFA.com|date=13 November 2016|accessdate=18 November 2016 | publisher=Union of European Football Associations}}</ref> २०१७ मार्च २८ मा आफ्नो गृह नगरमा उनले आफ्नो खेल जीवनको पहिलो व्यवसायिक खेल खेले। सो खेलमा गरेको एक गोल सँगै उनले आफ्नो अन्तर्राष्ट्रिय गोल संख्या ७१ पुर्याए र युरोपको तेस्रो सर्वाधिक अन्तर्राष्ट्रिय गोलकर्ता (जर्मनीका मिरोस्लाव क्लोज समान) बन्न सफल भए।<ref>{{cite news|last1=Douglas|first1=Steve|title=Bittersweet return for Ronaldo as Portugal beaten by Sweden in Madeira, Russia fight back against Belgium|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/portugal-sweden-italy-netherlands-russia-belgium-world-cup-2018-qualifiers-a7655051.html|accessdate=30 March 2017|work=The Independent|date=29 March 2017}}</ref> सन २०१७ को कन्फेडेरेसन्स कपमा समूह चरणका सबै तीन खेलमा रोनाल्डो म्यान अफ द म्याच चुनिए।<ref>{{cite web|url=http://www.fifa.com/confederationscup/awards/man-of-the-match/index.html|title=2017 FIFA Confederations Cup {{!}} Awards {{!}} Man of the Match|website=FIFA.com|publisher=Fédération Internationale de Football Association (FIFA)|accessdate=26 June 2017}}</ref> न्यू जिल्याण्ड विरुद्धको समूह चरणको खेलमा पेनाल्टीबाट गोल गर्दै उनले ७५ औँ अन्तर्राष्ट्रिय गरे र युरोपको सर्वाधिक अन्तर्राष्ट्रिय गोलकर्ताको सूचीमा दोस्रो स्थानमा उक्लिए।<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.com/sport/football/40393539|title=Confederations Cup: Ronaldo helps Portugal into semi-final as hosts Russia out|publisher=BBC Sport|date=24 June 2017|accessdate=24 June 2017}}</ref> सो प्रतियोगितामा पोर्चुगल तेस्रो भयो।<ref>{{cite web |url=http://www.fifa.com/confederationscup/matches/round=274643/match=300334886/match-report.html |title=Portugal come from behind to finish third |website=FIFA.com |date=2 July 2017 |accessdate=2 July 2017 }}</ref> अगस्त ३१ मा विश्वकप छनौट चरणको खेलमा फारो द्वीप विरुद्ध पोर्चुगलले ५-१ को जित निकाल्दा रोनाल्डोले ह्याट्रिक गरे। सो सँगै उनले पेलेलाई उछिन्दै सर्वाधिक अन्तर्राष्ट्रिय गोलकर्ताको सूचीमा ७८ गोल सहित पाँचौ स्थानमा उक्लिन सफल भए।<ref>{{cite web|url=http://www.beinsports.com/en/football/news/pele-congratulates-cristiano-ronaldo-on-sur-1/637898|title=Pele congratulates Cristiano Ronaldo on surpassing his goals record|publisher=beIN Sports|date=1 September 2017|accessdate=2 September 2017}}</ref> === सन् २०१८- हाल, निष्क्रियता र राष्ट्र लिगको उपाधि === सन् २०१८ को फिफा विश्वकप पश्चात्, रोनाल्डो ६ अन्तर्राष्ट्रिय खेलहरूमा सहभागी भएका थिएनन् जसमा [[युइएफए राष्ट्र लिग]]का समूह चरणका सम्पूर्ण खेलहरू समावेश छ। स्वीट्जरल्यान्ड विरुद्धको खेलमा रोनाल्डोको ह्याट्रिकसँगै पोर्चुगल यसको फाइनलमा प्रवेश गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|शीर्षक=रोनाल्डोको ह्याट्रिकमा पोर्चुगल युरोपियन नेसन्स लिगको फाइनलमा|युआरएल=https://ujyaaloonline.com/story/21328|प्रकाशक=उज्यालो अनलाइन|मिति=२५ अगस्ट २०२०}}</ref> यसको फाइनल खेलमा पुर्तुगालले नेदरल्यान्डलाई १-० गोल अन्तरले पराजित गरेको थियो। १७ नोभेम्बर २०१९ मा, रोनाल्डोले आफ्नो ९९औँ गोल गरेका थिए जसमा राष्ट्रिय टोलीले लक्जेमबर्गलाई हराएको थियो र युरो २०२० को लागि छनोट भएको थियो।<ref>{{cite web|url=https://www.chinadailyhk.com/articles/200/66/241/1574043621322.html?newsId=112843|title=Ronaldo stuck on 99 goals but Portugal through to Euro 2020|accessdate=18 November 2019|website=China Daily}}</ref> == मेसी–रोनाल्डो प्रतिस्पर्धा == {{मुख्य|मेसी–रोनाल्डो प्रतिस्पर्धा}} ==खेल जीवनको तथ्याङ्क== ===क्लब=== ====सिजन अनुसार गोल विवरण==== {{updated|१३ अगस्त २०१७}} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+सिजन अनुसार गोल विवरण |- !rowspan="2"|क्लब !rowspan="2"|सिजन !colspan="3"|लिग !colspan="2"|कप<ref group="lower-alpha">टाका डे पोर्चुगल, एफए कप र कोपा डेल रे समाबेश</ref> !colspan="2"|लिग कप !colspan="2"|युरोपियन !colspan="2"|अन्य<ref group="lower-alpha">एफए कम्युनिटी शिल्ड, युइएफए सुपर कप, फिफा क्लब वर्ल्ड कप र सुपरकोपा डे इस्पाना समाबेश</ref> !colspan="2"|जम्मा |- !श्रेणी!!खेल!!गोल!!खेल!!गोल!!खेल!!गोल!!खेल!!गोल!!खेल!!गोल!!खेल!!गोल |- |[[स्पोर्टिङ सिपि बी]] |२००२-०३<ref>{{cite web |url=http://www.footballzz.co.uk/jogador.php?epoca_id=132&id=1579&op=zoomstats&tpstats=club |title=क्रिस्टियानो रोनाल्डो |publisher=फुटबल डटको डट युके |accessdate=23 May 2016}}</ref> |सेगुण्डा डिभिजन |२||०||colspan="2"|—||colspan="2"|—||colspan="2"|—||colspan="2"|—||२||० |- |[[स्पोर्टिङ सिपि]] |२००२-०३<ref>{{cite web |url=http://www.footballzz.co.uk/jogador.php?epoca_id=132&id=1579&op=zoomstats&tpstats=club |title=क्रिस्टियानो रोनाल्डो |publisher=फुटबल डटको डट युके|accessdate=25 December 2013}}</ref> |प्रिमियरा लिगा !२५!!३!!३!!२!!colspan="2"|—||३<ref group="lower-alpha">युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा १ खेल, युइएफए कपमा २ खेल</ref>||०!!०!!०!!३१!!५ |- |rowspan ="7"|[[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यानचेस्टर युनाइटेड]]<ref>{{cite web |title=क्रिस्टियानो रोनाल्डो |url=http://www.stretfordend.co.uk/playermenu/ronaldo.html |publisher=StretfordEnd.co.uk |accessdate=28 December 2013}}</ref> |२००३-०४ |rowspan="6"|[[प्रिमियर लिग]] |२९||४||५||२||१||०||५<ref group="lower-alpha" name="UCL">सबै खेल युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा</ref>||०||०||०||४०||६ |- |२००४-०५ |३३||५||७||४||२||०||८<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||०||०||०||५०||९ |- |२००५-०६ |३३||९||२||०||४||२||८<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||१||colspan="2"|—||४७||१२ |- |२००६-०७ |३४||१७||७||३||१||०||११<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||३||colspan="2"|—||५३||२३ |- |२००७-०८ |३४||३१||३||३||०||०||११<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||८||१<ref group="lower-alpha" name="CS">एफए कम्युनिटी शिल्डमा</ref>||०||४९||४२ |- |२००८-०९ |३३||१८||२||१||४||२||१२<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||४||२<ref group="lower-alpha" name="FCW">फिफा क्लब वर्ल्ड कपमा</ref>||१||५३||२६ |- !colspan="2"|जम्मा !१९६!!८४!!२६!!१३!!१२!!४!!५५!!१६!!३!!१!!२९२!!११८ |- |rowspan="10"|[[रियल म्याड्रिड]] |२००९-१०<ref name="first La Liga season">{{cite web |url=http://www.bdfutbol.com/en/p/j12429.html?temp=2009-10 |title=Cristiano Ronaldo: Cristiano Ronaldo Dos Santos Aveiro: 2009–10 |publisher=BDFutbol |accessdate=25 December 2013}}</ref> |rowspan="9"|[[ला लिगा]] |२९||२६||०||०||colspan="2"|—||६<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||७||colspan="2"|—||३५||३३ |- |२०१०-११<ref name="second season Madrid">{{cite web |url=http://www.bdfutbol.com/en/p/j12429.html?temp=2010-11 |title=Cristiano Ronaldo: Cristiano Ronaldo Dos Santos Aveiro: 2010–11 |publisher=BDFutbol |accessdate=25 December 2013}}</ref> |३४||४०{{efn|मार्साले ४१ गोल मानेर सिजनको सर्वाधिक गोलकर्ताको पुरस्कार दिएको थियो, जसमा १८ सेप्टेम्बर २०१० मा रियल सोसियोड्याड विरुद्द गरिएको गोल जोडिएको छ। ला लिगा, युइएफए, फिफा आदि सो गोल पेपेले गरेको मान्छन्।<ref name="pepegoal">{{cite news|title=Pepe's goal is awarded to Cristiano Ronaldo |url=http://www.marca.com/2010/09/18/futbol/1adivision/1284847182.html |newspaper=Marca|location=Spain |date=18 September 2010 |accessdate=4 December 2010 |language=Spanish}}</ref>|name=goal}}||8||7||colspan="2"|—||१२<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||६||colspan="2"|—||५४||५३ |- |२०११-१२<ref>{{cite web |url=http://www.bdfutbol.com/en/p/j12429.html?temp=2011-12 |title=Cristiano Ronaldo: Cristiano Ronaldo Dos Santos Aveiro: 2011–12 |publisher=BDFutbol |accessdate=25 December 2013}}</ref> |३८||४६||५||३||colspan="2"|—||१०<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||१०||२<ref group="lower-alpha" name="SCE">सबै खेल सुपरकोपा डे इस्पानामा</ref>||१||५५||६० |- |२०१२-१३<ref>{{cite web |url=http://www.bdfutbol.com/en/p/j12429.html?temp=2012-13 |title=Cristiano Ronaldo: Cristiano Ronaldo Dos Santos Aveiro: 2012–13 |publisher=BDFutbol |accessdate=25 December 2013}}</ref> |३४||३४||७||७||colspan="2"|—||१२<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||१२||२<ref group="lower-alpha" name="SCE"/>||२||५५||५५ |- |२०१३-१४<ref>{{cite web |url=http://www.bdfutbol.com/en/p/j12429.html?temp=2013-14 |title=Cristiano Ronaldo: Cristiano Ronaldo Dos Santos Aveiro: 2013–14 |publisher=BDFutbol |accessdate=27 August 2014}}</ref> |३०||३१||६||३||colspan="2"|—||११<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||१७||colspan="2"|—||४७||५१ |- |२०१४-१५<ref>{{cite web |url=http://uk.soccerway.com/players/cristiano-ronaldo-dos-santos-aveiro/382/ |title=Cristiano Ronaldo |publisher=Soccerway |accessdate=15 May 2013}}</ref> |३५||४८||२||१||colspan="2"|—||१२<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||१०||५<ref group="lower-alpha">युइएफए सुपर कपमा १ खेलमा २ गोल, फिफा क्लब वर्ल्ड कपमा २ खेल र सुपरकोपा डे इस्पानामा २ खेल</ref>||२||५४||६१ |- |२०१५-१६<ref>{{cite web |url=http://uk.soccerway.com/players/cristiano-ronaldo-dos-santos-aveiro/382/ |title=Cristiano Ronaldo |publisher=Soccerway |accessdate=9 December 2015}}</ref> |३६||३५||०||०||colspan="2"|—||१२<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||१६||colspan="2"|—||४८||५१ |- |२०१६-१७ |२९||२५||२||१||colspan="2"|—||८<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||२||२<ref group="lower-alpha" name="FCW"/>||४||४६||४२ |- |२०१७-१८ |०||०||०||०||colspan="2"|—||०<ref group="lower-alpha" name="UCL"/>||०||२<ref group="lower-alpha">युइएफए सुपर कपमा एक खेल, सुपरकोपा डे इस्पानामा १ खेल १ गोल</ref>||१||२||१ |- !colspan="2"|जम्मा !२६५!!२८५!!३०!!२२!!colspan="2"|—!!८८!!९०!!१३!!१०!!३९६!!४०७ |- !colspan="3"|खेल जीवनको जम्मा (क्लबबाट) !४८८!!३७२!!५९!!३७!!१२!!४!!१४६!!१०६!!१६!!११!!७२१!!५३० |} {{Reflist|group=lower-alpha}} ===अन्तर्राष्ट्रिय=== {{Main|क्रिस्टियानो रोनाल्डोले गरेका अन्तर्राष्ट्रिय गोलहरू}} {{updated|३ सेप्टेम्बर २०१७}}<ref name="fpf.pt">{{cite web|title=Cristiano Ronaldo |url=http://www.fpf.pt/National-Teams/Football/Male/Senior-A/Players/Player-detail/Id/669554/SoccerType/11/CRISTIANO-RONALDO |archive-url=https://web.archive.org/web/20140512070533/http://www.fpf.pt/National-Teams/Football/Male/Senior-A/Players/Player-detail/Id/669554/SoccerType/11/CRISTIANO-RONALDO |dead-url=yes |archive-date=12 May 2014 |website=fpf.pt |publisher=Portuguese Football Federation |accessdate=8 October 2015 |df= }}</ref><ref>{{cite news |first=Roberto |last=Mamrud |url=http://www.rsssf.com/miscellaneous/cronaldo-intlg.html |title=Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro – Century of International Appearances |publisher=Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation |date=29 August 2013 |accessdate=25 December 2013}}</ref><ref>{{NFT player|id=5279|name=Cristiano Ronaldo|accessdate=18 June 2010}}</ref><ref>{{cite web|title=Histórico de Internacionalizações of Cristiano Ronaldo |url=http://www.fpf.pt/pt/Jogadores/Pesquisar-Jogadores-Internacionais/Cristiano-Ronaldo|accessdate=5 June 2017}}</ref> ====साल अनुसार गोल विवरण==== {| class="wikitable" style="text-align:center" |+साल अनुसार गोल विवरण |- !राष्ट्रिय टिम!!वर्ष!!खेल!!गोल सङ्ख्या!!औसत |- |rowspan="14"| {{fb|POR}} |२००३||२||०||०.० |- |२००४||१६||७||०.४ |- |२००५||११||२||०.१८ |- |२००६||१४||६||०.४३ |- |२००७||१०||५||०.५० |- |२००८||८||१||०.१३ |- |२००९||७||१||०.१४ |- |२०१०||११||३||०.२७ |- |२०११||८||७||०.८ |- |२०१२||१३||५||०.३८ |- |२०१३||९||१०||१.१ |- |२०१४||९||५||०.५ |- |२०१५||५||३||०.६० |- |२०१६||१३||१३||१.०० |- |२०१७||९||१०||१.११ |- ! colspan=2|''जम्मा''!!१४५!!७८!!०.५४ |} ====प्रतियोगिता अनुसार गोल विवरण==== {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" |+प्रतियोगिता अनुसार गोल विवरण |- !scope="col"| प्रतियोगिता !scope="col"| गोल |- |style="text-align:left"| [[अन्तर्राष्ट्रिय मैत्रीपूर्ण फुटबल खेल|मैत्रीपुर्ण खेल]] ||१५ |- |style="text-align:left"| [[युइएफए युरोकप]] ||९ |- |style="text-align:left"| [[युइएफए युरोकप छनोट]] ||२० |- |style="text-align:left"| [[फिफा विश्वकप छनोट]] ||२९ |- |style="text-align:left"| [[फिफा विश्वकप]]||३ |- |style="text-align:left"| [[फिफा कन्फेडेरेसन कप]]||२ |- !जम्मा गोल सङ्ख्या||७८ |} ==जितेका उपाधिहरू== रोनाल्डोले हाल सम्म विभिन्न २४ उपाधिहरू जितेका छन जसमध्ये १ अन्तर्राष्ट्रिय उपाधि रहेको छ। रोनाल्डोले २०१६<ref>http://www.Onlinekhabar.com रोनाल्डोले जिते पहिलोपटक युरो साथै अन्तर्राष्ट्रिय उपाधि जुलाई १२</ref> मा युरोकप जितेका थिए। उनले चार [[युइएफए च्याम्पियन्स लिग|युइएफए च्याम्पियन लिग]] र दुई [[फिफा क्लब विश्व कप]] समेत जितेका छन जुन उपाधिहरू क्लब फुटबलका सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण उपाधिहरू हुन्। ===अन्तर्राष्ट्रिय === #[[File:Cup Winner.png]]{{flagicon|FRA}}[[युइएफए युरो २०१६|युरोकप २०१६]] (विजेता) #[[File:Cup Finalist.png]]{{flagicon|POR}}[[युरोकप २००४]] (उप-विजेता) ===क्लब स्तरीय=== ===={{flagicon|POR}}[[स्पोर्टिङ सिपि]]==== *सुपरटाका क्यान्दिदो डे ओलीभेइरा: २००२ ===={{flagicon|ENG}}[[म्यान्चेस्टर युनाइटेड]]==== ;'' (२००३-२००९) (०९ उपाधिहरू)'' *''[[प्रिमियर लिग]]'': २००६-०७,२००७-०८,२००८-०९ *[[फा कप]]: २००३-०४ *[[फुटबल लिग कप]]:२००५-०६,२००८-०९ *[[फा कम्युनिटी शिल्ड]]:२००७ *[[युइएफए च्याम्पियन्स लिग|युइएफए च्याम्पियन लिग]]:२००७-०८ *[[फिफा क्लब विश्वकप]]:२००८ ===={{flagicon|ESP}}[[रियल म्याड्रिड]]==== ;''(२००९-२०१८ सम्म) (१५ उपाधिहरू)'' * [[ला लिगा]]:२०११-१२, २०१६-१७ * [[कोपा डेल रे]]:२०१०-११, २०१३-१४ * [[सुपरकोपा डे स्पेन]]:२०१२, २०१७ * [[युइएफए सुपर कप]]:२०१४, २०१७ * [[युइएफए च्याम्पियन्स लिग|युइएफए च्याम्पियन लिग]]:२०१३-१४, २०१५-१६, २०१६-१७, २०१७-१८ * [[फिफा क्लब विश्वकप]]:२०१४, [[२०१६ फिफा क्लब विश्वकप|२०१६]],[[२०१७ फिफा क्लब विश्वकप|२०१७]] ===={{flagicon|ITA}}[[युभेन्टस फुटबल क्लब|युभेन्टस]]==== ;''(२०१८- देखि) (२ उपाधिहरू)'' *सिरीया-ए : २०१९-१९ *इटालियन लिग कप : २०१९ ==व्यक्तिगत पुरस्कारहरू== [[File:Cristiano Ronaldo - Ballon d'Or (cropped).jpg|thumb|right|आफ्नो दोस्रो बेलोन डी'ओर सहित रियल म्याड्रिडको घरेलु रंगशालामा दर्शकहरू सामु बेलोन डी'ओर प्रदर्शनी गर्दै(२०१५ जनवरीमा)]] * '' *''[[बेलोन डी' ओर]]'': २००८, ''[[बेलोन डी' ओर २०१६|२०१६]]'' *''[[फिफा बेलोन डी' ओर]] '': २०१३, २०१४ * [[युइएफए वर्ष खेलाडी]]: २०१३, २०१६, [[२०१७ युइएफए वर्ष खेलाडी|२०१७]] * [[फिफा क्लब विश्वकप|फिफा क्लब विश्वकप गोल्डेन बल]] :- [[फिफा क्लब विश्वकप|२०१६]] * [[फिफा क्लब विश्वकप|फिफा क्लब विश्वकप शिल्भर बल]] :- २००८,२०१४ ,२०१७ * [[फिफा क्लब विश्वकप|फिफा क्लब विश्वकप गोल्डेन शू]] :- [[फिफा क्लब विश्वकप|२०१६]] * फिफा विशेष युवा खेलाडी: २००३-०४, २००४-०५ * वर्ल्ड सक्कर (World Soccer) वर्ष खेलाडी: २००८, २०१३, २०१४, २०१६ * ग्लोवल सक्कर (Global Soccer) वर्ष खेलाडी: २०११, २०१४, २०१६ * युरोपियन गोल्डेन सुज: २००७-०८, २०१०-११, २०१३-१४, २०१४-१५ * फिफा पुस्कास अवार्ड: २००९ * फिफा टिम अफ द ईयर: २००७, २००८, २००९, २०१०, २०११, २०१२, २०१३, २०१४, २०१५, २०१६ * युइएफए टिम अफ द ईयर: २००७, २००८, २००९, २०१०, २०११, २०१२, २०१३, २०१४, २०१५, २०१६ * युइएफए क्लब वर्ष खेलाडी: २००७-०८ * युइएफए क्लब अग्रपङ्तिका वर्ष खेलाडी: २००७-०८, २०१६-१७ * युइएफए च्याम्पियन्स लिग टिम अफ द सिजन: २०१३-१४, २०१४-१५, २०१५-१६, २०१६-१७ * युइएफए च्याम्पियन्स लिग सर्वाधिक गोलकर्ता: २००७-०८, २०१२-१३, २०१३-१४, २०१४-१५, २०१५-१६, २०१६-१७ * युइएफए युरो कप टिम अफ द टुर्नामेन्ट: २००४, २०१२, २०१६ * युइएफए युरो अहिलेसम्मको सर्वोत्कृष्ट टिम * युइएफए युरो सर्वाधिक गोलकर्ता (संयुक्त रूपमा): २०१२ * म्यानचेस्टर युनाइटेड वर्ष खेलाडी: २००६-०७, २००७-०८ * पिएफए युवा वर्ष खेलाडी: २००६-०७ * पिएफए वर्ष खेलाडी (फ्यानको रोजाइ): २००६-०७, २००७-०८ * पिएफए वर्ष खेलाडी (लिग खेलाडीको रोजाइ): २००६-०७, २००७-०८ * एफडब्लुए वर्ष खेलाडी: २००६-०७, २००७-०८ * पिएफए प्रिमियर लिग टिम अफ द ईयर: २००५-०६, २००६-०७, २००७-०८, २००८-०९ * बार्क्लेज वर्ष खेलाडी: २००६-०७, २००७-०८ * प्रिमियर लिग गोल्डेन बुट: २००७-०८ * ला लिगा सर्वाधिक महत्त्वपुर्ण खेलाडी: २०१२-१३ * ला लिगा वर्ष खेलाडी: २०१३-१४ * ला लिगा अग्रपङ्तिका वर्ष खेलाडी: २०१३-१४ * ला लिगा सर्वोत्कृष्ट गोल: २०१३-१४ * ला लिगा सर्वाधिक गोलकर्ता: २०१०-११, २०१३-१४, २०१४-१५ * ला लिगा टिम अफ द सिजन: २०१३-१४, २०१४-१५, २०१५-१६ * कोपा डेल रे सर्वाधिक गोलकर्ता: २०१०-११ * बिबिसी वर्ष खेल व्यक्तित्व (बेलायत बाहिर): २०१४ * च्याम्पियन्स लिग फाइनल म्यान अफ द म्याच: २०१७ * सिरिया ए उत्कृष्ट खेलाडी : २०१८-१८ ==किर्तिमानहरू== {{Updated|१२ डिसेम्बर २०१६}} ===विश्व=== * विश्वका सबैभन्दा महंगा फुटबल खेलाडी: २००९-२०१३ <ref>{{cite news |title=Bale's transfer fee revealed |url=http://www.fifa.com/world-match-centre/news/newsid/219/598/0/index.html? |publisher=FIFA |agency=Agence France-Presse |date=15 October 2013 |accessdate=14 January 2014}}</ref> * एक सालमा राष्ट्रिय टोलीका लागि सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने फुटबल खेलाडी: २५ गोल (२०१३) <ref name="MSN News">{{cite news |title=Top 20 records held by Cristiano Ronaldo |url=http://www.msn.com/en-gb/news/featured/top-20-records-held-by-cristiano-ronaldo/ss-BBgtTBG#image=8 |publisher=MSN News|accessdate=15 March 2015}}</ref> * व्यवसायिक लिग फुटबलमा लगातार दुई सिजन ४० भन्दा धेरै गोल गर्ने पहिलो फुटबल खेलाडी <ref name="MSN News"/> * आधिकारिक फुटबल खेलको हरेक मिनेटमा गोल गर्ने पहिलो फुटबल खेलाडी <ref name=Treadway>{{cite news |last=Treadaway |first=Dan |url=http://www.si.com/extra-mustard/2014/02/12/throughout-his-career-cristiano-ronaldo-has-scored-a-goal-in-every-minute-of-a-game |title=Cristiano Ronaldo Has Scored a Goal in Every Minute of a Game Throughout His Career |date=12 February 2014 |accessdate=30 August 2014 |work=[[Sports Illustrated]]}}</ref> * दुई फरक क्लबबाट लिग, राष्ट्रिय कप, राष्ट्रिय सुपरकप, युइएफए च्याम्पियन्स लिग, फिफा क्लब वर्ल्डकप, लिगको सर्वश्रेष्ठ वर्ष खेलाडी, युरोपियन गोल्डेन शू (सर्वाधिक गोलकर्ता), फिफा वर्ष खेलाडी र बेलोन डी' ओर जित्ने पहिलो र एकमात्र फुटबल खेलाडी: [[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यानचेस्टर युनाइटेड]] र [[रियल म्याड्रिड]] <ref name="Daily Mail">{{cite news|title=Cristiano Ronaldo sets new record after winning same eight trophies with Manchester United and Real Madrid|url=http://www.dailymail.co.uk/sport/football/article-2883004/Real-Madrid-star-Cristiano-Ronaldo-won-eight-trophies-two-teams.html|work=Daily Mail|location=London|date=22 December 2014}}</ref><ref name="Global Soccer">{{cite news|title=Real Madrid star Cristiano Ronaldo has now won the same eight trophies with two teams |url=http://www.globalsoccer.today/real-madrid-star-cristiano-ronaldo-has-now-won-the-same-eight-trophies-with-two-teams/ |publisher=Global Soccer |date=22 December 2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402123315/http://www.globalsoccer.today/real-madrid-star-cristiano-ronaldo-has-now-won-the-same-eight-trophies-with-two-teams/ |archivedate=2 April 2015 }}</ref> * दुई फरक लिगबाट लिग, राष्ट्रिय कप, राष्ट्रिय सुपरकप, युइएफए च्याम्पियन्स लिग, फिफा क्लब वर्ल्डकप, लिगको सर्वश्रेष्ठ वर्ष खेलाडी, युरोपियन गोल्डेन शू (सर्वाधिक गोलकर्ता), फिफा वर्ष खेलाडी र बेलोन डी' ओर जित्ने पहिलो र एकमात्र फुटबल खेलाडी: प्रिमियर लिग र ला लिगा <ref name="Daily Mail"/><ref name="Global Soccer"/> * फिफप्रो विश्व ११ (फिफा टिम अफ द ईयर) मा सबैभन्दा धेरैपल्ट चुनिने खेलाडी: ९ पल्ट (२००७ देखि २०१५ सम्म) (मेस्सी समेत) <ref>{{cite news|title=The Ballon d’Or trio's remarkable records|url=http://www.goal.com/en-us/news/3869/fifa-ballon-dor/2015/01/12/7882562/ronaldos-54-goals-messis-21-assists-neuers-28-clean-sheets|publisher=Goal.com|date=12 January 2015}}</ref> * फिफप्रो विश्व ११ मा दुई क्लबबाट चुनिने पहिलो र एकमात्र खेलाडी * फिफा क्लब वर्ल्डकपको सिल्भर बल एक पटक भन्दा बढी जित्ने एकमात्र खेलाडी <ref>{{cite web|url=http://www.fifa.com/tournaments/archive/clubworldcup/awards/goldenball.html |title=adidas Golden Ball - FIFA Club World Cup |work=[[FIFA|Fédération Internationale de Football Association]] |accessdate=5 March 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150407144625/http://www.fifa.com/tournaments/archive/clubworldcup/awards/goldenball.html |archivedate=7 April 2015 }}</ref> * फेसबुकमा सबैभन्दा धेरै लाईक्स पाएर (फोलोअर्स भएर) [[गिनिज वर्ल्ड रेकर्ड्स|गिनिज बुक अफ वर्ल्ड रेकर्डस]]मा दर्ता भएका व्यक्ति <ref name="Guinness records">[http://www.guinnessworldrecords.com/news/2015/11/footballer-cristiano-ronaldo-awarded-with-guinness-world-records-certificates-at-405247 "Footballer Cristiano Ronaldo awarded with Guinness World Records certificates at London film premiere"]. Guinness World Records. Retrieved 10 November 2015</ref> * लगातार सातवटा मुख्य अन्तराष्ट्रिय प्रतियोगितामा गोल गर्ने एकमात्र खेलाडी: युइएफए युरो २००४, २००८, २०१२, २०१६ तथा फिफा वर्ल्डकप २००६, २०१०, २०१४ <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/en/news/2016/06/cristiano-ronaldo-breaks-another-record|title=Cristiano Ronaldo breaks another record| Cup|website=realmadrid.com|publisher=Real Madrid Club de Fútbol|date=24 June 2016|location=Madrid, Spain|access-date = 10 July 2016}}</ref> * खेलको ६ सिजनमा ५० भन्दा धेरै गोल गोल गर्ने खेलडी (लगातार ६ सिजनमा समेत) * फिफा क्लब विश्वकप वा इन्टरकन्टिनेन्टल कपको फाइनलमा ह्याट्रिक गर्ने खेलाडी (पेले समेत) * फिफा क्लब विश्वकप वा इन्टरकन्टिनेन्टल कपमा सबैभन्दा धेरै ह्याट्रिक गर्ने खेलाडी (पेले र लुइस स्वारेज समेत) ===युरोप=== * युरोपको उत्कृष्ट ६ लिगमा सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: ३७२ गोल<ref>{{cite web|title=Watch Cristiano Ronaldo set the record for most career goals in Europe’s top leagues |url=http://www.foxsports.com/soccer/story/cristiano-ronaldo-goal-real-madrid-record-042917 |work=FOX Sports|date=29 April 2017 |accessdate=30 April 2017 |last=Rosenblatt |first=Ryan }}</ref><ref>{{cite web|title=Cristiano Ronaldo Becomes All-Time Leading Goalscorer in Europe's Top 6 Leagues |url=http://bleacherreport.com/articles/2706590-cristiano-ronaldo-becomes-all-time-top-goalscorer-in-europes-top-6-leagues |work=Bleacher Report |date=29 April 2017 |accessdate=30 April 2017 |first=Gianni |last=Verschueren }}</ref> * युइएफएका प्रतियोगिताहरूमा सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: १३७ * युरोपियन क्लब प्रतियोगिताहरूमा १०० गोल गर्ने पहिलो खेलाडी * युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा १०० गोल गर्ने पहिलो खेलाडी<ref name=CR7ER>{{cite web |url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2408591.html |title=What records does Cristiano Ronaldo hold? |website=UEFA.com |accessdate=19 April 2017 |date=18 April 2017 |publisher=Union of European Football Associations (UEFA) }}</ref> * युरोपियन क्लब प्रतियोगिताहरूमा सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: १०८ * युइएफए च्याम्पियन्स लिगको सर्वाधिक गोलकर्ता: १०५ गोल * युइएफए च्याम्पियन्स लिग/ युरोपियन कपको एक सिजनमा सर्वाधिक गोलकर्ता: १७ गोल, २०१३-१४ मा <ref>{{cite news |title=Record-breaking Ronaldo takes scoring honours|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2104955.html|accessdate=15 March 2015 |publisher=UEFA|date=24 May 2014}}</ref> * युइएफए च्याम्पियन्स लिगको एक सिजनमा समुह चरणको सर्वाधिक गोलकर्ता: ११ गोल, २०१५-१६ मा <ref name="UEFA">{{cite web|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/season=2016/matches/round=2000634/match=2015746/postmatch/report/index.html|title=Ronaldo rampant as Madrid put eight past Malmö|publisher=Union of European Football Associations|date=8 December 2015}}</ref><ref name="uk.com">{{cite web|url=http://uk.reuters.com/article/uk-soccer-champions-mad-mal-ronaldo-free-idUKKBN0TR2OC20151208|title=Ronaldo sets goals record for Champions League group stage|publisher=Reuters|date=8 December 2015}}</ref> * युइएफए च्याम्पियन्स लिगको समुह चरण बाहेकको खेलमा सर्वाधिक गोलकर्ता: ४२ गोल * एक सालमा युइएफए च्याम्पियन्स लिगको सर्वाधिक गोलकर्ता: १५ गोल, २०१३ मा <ref>{{cite web|url=http://www.futaa.com/football/article/ronaldo-sets-champions-league-goals-record |title=Ronaldo sets Champions League goals record |publisher=Futaa.com}}</ref> * युइएफए च्याम्पियन्स लिगको दुई सिजनमा १५ भन्दा धेरै गोल गर्ने एकमात्र खेलाडी: २०१३–१४ र २०१५–१६ मा <ref name=autogenerated1>{{cite web |title=Ronaldo sets two Champions League records|url=http://www.goal.com/en-us/news/174/uefa-champions-league/2016/04/12/22311532/ronaldo-sets-two-champions-league-records|publisher=goal.com|date=12 April 2016 |accessdate=13 April 2016}}</ref> * युइएफए च्याम्पियन्स लिगको एक सिजनमा तीन ह्याट्रिक गर्ने पहिलो खेलाडी: २०१५–१६ मा <ref name="autogenerated1" /> * दुई फरक लिगबाट युरोपियन गोल्डेन शू जित्ने पहिलो फुटबल खेलाडी: प्रिमियर लिग (२००७-०८) र ला लिगा (२०१०–११, २०१३–१४, २०१४–१५)<ref name="golden shoe">{{cite news |title=Cristiano Ronaldo receives Golden Shoe, wants to be 'best ever'|url=http://www.espnfc.com/real-madrid/story/2129517/real-madrids-cristiano-ronaldo-receives-golden-shoe-says-he-wants-to-be-best-ever|accessdate=15 March 2015 |work=ESPN|date=5 November 2014}}</ref> * युइएफए युरोको सर्वाधिक गोलकर्ता (छनौट चरणसहित): २९ गोल, पोर्चुगलका लागि]].<ref name=twentythree>{{cite news |title=European Championship's all-time top scorers |url=http://www.uefa.com/uefaeuro/qualifiers/news/newsid=2181027.html |website=UEFA.com |publisher=Union of European Football Associations |date=14 November 2014 |accessdate=14 November 2014 }}</ref> * युइएफए युरोको सर्वाधिक गोलकर्ता: ९ गोल, पोर्चुगलका लागि (मिचेल प्लाटिनी समेत)<ref name="AS.com">{{cite web|url=http://en.as.com/en/2016/07/08/football/1467999944_913288.html |title=Ronaldo: record-guzzler |website=en.as.com |publisher=[[Diario AS]] – [[PRISA]] |date=8 July 2016 |accessdate=9 July 2016}}</ref> * युइएफए युरोको चार सिजनमा गोल गर्ने एकमात्र खेलाडी: २००४, २००८, २०१२ र २०१६ <ref name="AS.com" /> * युइएफए युरोको एक भन्दा धेरै सिजनमा तीन वा धेरै गोल गर्ने एकमात्र खेलाडी: २०१२ र २०१६ * युइएफए युरोमा टाउकोले सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: ५ * युइएफए युरोमा सबैभन्दा धेरै खेल खेल्ने खेलाडी: २० खेल * युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा लगातार ६ सिजन १० गोल भन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: २०११-१२ देखि २०१६-१७ सम्म <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/en/news/2014/02/cristiano-ronaldo-the-first-player-to-score-10-or-more-goals-for-three-consecutive-seasons-in-the-champions-league |title=Cristiano Ronaldo, the first player to score 10 or more goals for three consecutive seasons in the Champions League |website=realmadrid.com |date=27 February 2014 |accessdate=3 June 2014}}</ref>--> * युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा दुई फरक बिजेता क्लबको लागि फाइनलमा गोल गर्ने खेलाडी: [[म्यानचेस्टर युनाइटेड फुटबल क्लब|म्यानचेस्टर युनाइटेड]] (२००७-०८) र [[रियल म्याड्रिड]] (२०१३-१४)<ref>{{cite news|url=http://in.reuters.com/article/2014/05/25/soccer-champions-ronaldo-idINL3N0OB00020140525 |title=Ronaldo first to score for two different European Cup winners |website=reuters.com | date=25 May 2014}}</ref> * युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा विपक्षीको मैदानमा सर्वाधिक गोल गर्ने खेलाडी: ४२ गोल <ref>{{cite web|url=http://www.statbunker.com/alltimestats/AllTimeLeadingScorers?comp_code=UCL |title=Cristiano Ronaldo}}</ref> * युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा विपक्षीको मैदानमा सर्वाधिक खेलमा लगातार गोल गर्ने खेलाडी: १२ खेल * युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा समुह चरण बाहेकको खेलमा सर्वाधिक जीत: २९ जीत * युइएफए च्याम्पियन्स लिगमा सर्वाधिक एक खेलमा दुई गोल गर्ने खेलाडी: २० खेल * सर्वाधिक युरोपियन गोल्डेन शू जित्ने खेलाडी: ४ * सर्वाधिक युइएफए टिम अफ द ईयरमा चुनिने खेलाडी: १२ पल्ट<ref>{{cite news |title=UEFA.com users' Team of the Year 2015: lowdown|url=http://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/newsid=2322451.html|accessdate=11 July 2016|website=UEFA.com|date=8 January 2016}}</ref> * सर्वाधिक युइएफए टिम अफ द ईयरमा लगातार चुनिने खेलाडी: ११ पल्ट (२००७–२०१७) * युइएफए टिम अफ द ईयरमा एक भन्दा धेरै पोजिसनबाट चुनिने एक मात्र खेलाडी * युइएफए वर्ष खेलाडीको लागि हरेक वर्षको उत्कृष्ट तीनमा परेको एक मात्र खेलाडी: २०१०-११ देखि २०१६-१७ सम्म <ref>{{cite news |title= UEFA Best Player in Europe Award |url=http://www.uefa.org/uefa-best-player-award/season=2013/winner/index_history.html|accessdate=15 March 2015 |publisher=UEFA}}</ref> * एकै क्लबका लागि सबैभन्दा छिट्टो ३५० गोल गर्ने खेलाडी: ३३५ खेलबाट<ref>{{cite news |title= Cristiano Ronaldo becomes fastest player in Europe to score 350 goals for one club |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/players/cristiano-ronaldo/12184792/Cristiano-Ronaldo-becomes-fastest-player-Europe-to-score-350-goals-for-one-club.html |accessdate=6 March 2016 |work=The Daily Telegraph |date=5 March 2016 |author=Gibson, Sean |location=London}}</ref> * सर्वाधिक युइएफए वर्ष खेलाडीको उपाधी जित्ने खेलाडी: ४ (२००८, २०१४, २०१६, २०१७) * च्याम्पियन्स लिगमा सबै भन्दा धेरै पटक सर्बाधिक गोलकर्ता: ६ * च्याम्पियन्स लिगमा सबै भन्दा धेरै पटक सर्बाधिक गोलकर्ता (लगातार): ५ (२०१२-१३ देखि २०१६-१७ सम्म) * च्याम्पियन्स लिगको क्वाटर-फाइनलमा सबै भन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: २० गोल * च्याम्पियन्स लिगको सेमिफाइनलमा सबै भन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: १३ गोल * च्याम्पियन्स लिगमा फ्रि-किक मार्फत सबै भन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: १२ गोल * च्याम्पियन्स लिगमा पेनाल्टी मार्फत सबै भन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: ११ गोल * च्याम्पियन्स लिगमा टाउकोले सबै भन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: १८ गोल * च्याम्पियन्स लिगमा एकै विपक्षी विरुद्ध सबै भन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: ९ गोल (बायर्न म्युनिख विरुद्ध) ===स्पेन=== * ला लिगाको इतिहासमा सबैभन्दा धेरै ह्याट्रिक गर्ने खेलाडी: ३२ <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/en/football/squad/cristiano-ronaldo-dos-santos/hat-tricks |title=HAT-TRICKS – CRISTIANO RONALDO – ALL-TIME REAL MADRID RECORD IN LA LIGA |publisher=Real Madrid C.F. |website=RealMadrid.com |accessdate=16 January 2016 |quote= CRISTIANO RONALDO'S 32 LA LIGA HAT-TRICKS}}</ref> * ला लिगाको इतिहासमा पेनाल्टीबाट सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: ५७ गोल<ref name=OPTA57>{{cite tweet |author=OptaJose |user=OptaJose |number=835962340625481730 |date=26 February 2017 |title=57 - Cristiano Ronaldo is now the player with most penalties scored in La Liga history, surpassing Hugo Sanchez (56). Punisher. |access-date= 26 February 2017}}</ref> * ला लिगाको इतिहासमा सबैभन्दा छिट्टो १५० लिग गोल गर्ने खेलाडी: १४० खेलमा<ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/Actualidad_Primer_Equipo_en/News/1193040523950/1379954136886/noticia/Noticia/Cristiano_Ronaldo_is_the_player_who_hits_the_150_goal_mark_the_fastest_in_Liga_history.htm |title=Cristiano Ronaldo is the player who hits the 150 goal mark the fastest in Liga history |publisher=Real Madrid C.F. |date=23 September 2013 |accessdate=23 October 2013}}</ref> * ला लिगाको इतिहासमा सबैभन्दा छिट्टो २०० लिग गोल गर्ने खेलाडी: १७८ खेलमा <ref name="La Liga record">{{cite news |url=http://www.espnfc.com/real-madrid/story/2184149/real-madrids-cristiano-ronaldo-breaks-la-liga-hat-trick-record |title=Real Madrid's Cristiano Ronaldo breaks La Liga hat trick record |date=6 December 2014 |accessdate=7 December 2014 |work=ESPN FC}}</ref> * सबैभन्दा छिट्टो क्लबका लागि ३०० आधिकारिक गोल गर्ने खेलाडी * म्याड्रिड डर्बीका खेलमा (एत्लेटिको म्याड्रिडविरुद्ध) सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: १८ गोल<ref name="madrid derby top-scorer">{{cite news |title=Cristiano Ronaldo, all-time top scorer in the derby against Atlético|url=http://www.realmadrid.com/en/news/2016/11/cristiano-ronaldo-all-time-top-scorer-in-the-derby-against-atletico |website=realmadrid.com |accessdate=20 November 2016 |quote=Following his hat-trick at the Calderón, the Portuguese has now scored 18 goals against Atlético, surpassing Di Stéfano's record (17). |date=20 November 2016}}</ref><ref name=FFT>{{cite news |title=Ronaldo becomes top scorer in Madrid derby history |url=http://www.fourfourtwo.com/news/ronaldo-becomes-top-scorer-madrid-derby-history |accessdate=20 November 2016 |publisher=fourfourtwo.com |date=20 November 2016}}</ref> * लगातार सबैभन्दा धेरै एल क्लासिको खेलमा (बार्सिलोनाविरुद्ध) गोल गर्ने खेलाडी: ६ खेलमा <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/Actualidad_Primer_Equipo_en/1330120862868/noticia/Noticia/Cristiano_Ronaldo_is_the_first_player_to_score_in_six_consecutive_Clasicos.htm |title=Cristiano Ronaldo is the first player to score in six consecutive Clasicos |date=8 October 2012 |accessdate=23 October 2013}}</ref> * ला लिगाको इतिहासमा सुरुवाती ८ खेलमा सबैभन्दा धेरै लिग गोल गर्ने खेलाडी: १५ गोल .<ref name="independent.com.mt">{{cite news |title=With 15 goals in first eight matches, Ronaldo sets best scoring start in Spanish league |url=http://www.independent.com.mt/articles/2014-10-18/football/With-15-goals-in-first-eight-matches-Ronaldo-sets-best-scoring-start-in-Spanish-league-6736123985 |accessdate=19 October 2014 |publisher=independent.com.mt |date=18 October 2014}}</ref> * ला लिगाको इतिहासमा सबैभन्दा छिट्टो २० लिग गोल गर्ने खेलाडी: १२ खेलमा <ref>{{cite news |title=The quickest to hit the 20 mark |url=http://www.marca.com/en/2014/11/25/en/football/real_madrid/1416943151.html |accessdate=25 November 2014 |publisher=Marca.com (English) |date=26 November 2014}}</ref> * ला लिगाको इतिहासमा लगातार छ सिजनमा ३० भन्दा बढी गोल गर्ने एकमात्र खेलाडी <ref>{{cite web|title=Ronaldo sets record by scoring 30 league goals in six straight seasons|url=http://www.cbssports.com/soccer/eye-on-soccer/25548210/ronaldo-sets-record-by-scoring-30th-league-goal-in-sixth-straight-season|publisher=cbssports.com|accessdate=13 April 2016}}</ref> * ला लिगाको एक सिजनमा (२०१२-१३) सबैभन्दा धेरै टिमहरूविरुद्ध गोल गर्ने खेलाडी: १९ टिम (ब्राजिलका रोनाल्डो र मेस्सी समेत) <ref name="Leo Messi's record-breaking run">{{cite web|url=http://www.fcbarcelona.com/football/first-team/detail/article/leo-messi-s-record-breaking-run-continues-becomes-first-player-to-score-against-19-opponents-consecutively |title=Leo Messi's record-breaking run |publisher=fcbarcelona.com |date=30 March 2013 |accessdate=21 May 2015}}</ref> * ला लिगाको एक सिजनमा सबैभन्दा धेरै ह्याट्रिक गर्ने खेलाडी: ८ ह्याट्रिक (मेस्सी समेत) <ref>[[2014–15 La Liga#Hat-tricks]]</ref> * सबैभन्दा धेरै ह्याट्रिक गर्ने खेलाडी (सबै प्रतिस्पर्धामा): ३६ <ref name="bola.net">{{cite web|title=Ronaldo 33 Hattrick Untuk Madrid, Lewati Messi |url=http://www.bola.net/champions/ronaldo-33-hattrick-untuk-madrid-lewati-messi-fddf64.html|accessdate=16 September 2015}}</ref> ===रियल म्याड्रिड=== * रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको इतिहासमा क्लवको लागि सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: ३९० गोल <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/en/football/cristiano-ronaldo-top-goalscorer|title=CRISTIANO RONALDO ALL-TIME TOP GOALSCORER|publisher=Real Madrid C.F. |date=30 September 2015 |accessdate=30 September 2015}}</ref> * ला लिगामा रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको लागि सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: २७९ गोल <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/en/news/2015/09/ronaldo-is-now-real-madrids-leading-scorer-in-history-of-la-liga|title=Ronaldo is now Real Madrid's leading scorer in history of La Liga|publisher=Real Madrid C.F. |date=12 September 2015 |accessdate=12 September 2015}}</ref> * ला लिगामा रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको लागि सबैभन्दा छिट्टो ५० गोल गर्ने खेलाडी <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/1330040138220/noticia/Noticia/Cristiano_Ronaldo_makes_Real_Madrid_history.htm |title=Ronaldo makes Real Madrid history |publisher=Real Madrid C.F. |date=6 February 2011 |accessdate=23 October 2013}}</ref> * ला लिगामा रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको लागि सबैभन्दा छिट्टो १०० गोल गर्ने खेलाडी <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/03_Marzo_Actualidad_11-12/1330093646829/noticia/Noticia/Fastest_player_to_score_100_goals_in_La_Liga_with_Real_Madrid.htm |title=Fastest player to score 100 goals in La Liga with Real Madrid |publisher=Real Madrid C.F. |date=25 March 2012 |accessdate=23 October 2013}}</ref> * रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको लागि सबैभन्दा छिट्टो २०० आधिकारिक गोल गर्ने खेलाडी <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/cs/Satellite/en/Actualidad_Primer_Equipo_en/1330147154518/noticia/Noticia/Cristiano_Ronaldo_scored_his_200th_goal_for_Real_Madrid_against_Malaga.htm |title=Cristiano Ronaldo scored his 200th goal for Real Madrid against Malaga |publisher=Real Madrid C.F. |date=8 May 2013 |accessdate=23 October 2013}}</ref> * रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको लागि सबैभन्दा छिट्टो २५० आधिकारिक गोल गर्ने खेलाडी * ला लिगाका सात लगातार खेलमा सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: १५ गोल <ref name="Ronaldo puts Puskas in the shade">{{cite news |title=Ronaldo puts Puskas in the shade |url=http://www.marca.com/en/2014/10/27/en/football/real_madrid/1414416565.html |accessdate=27 October 2014 |publisher=Marca (English) |date=27 October 2014}}</ref> * रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको लागि लगातार आठ आधिकारिक खेलमा गोल गर्ने खेलाडी <ref>{{cite web|url=http://www.realmadrid.com/en/news/2014/11/ronaldo-the-first-madrid-player-to-score-in-eight-consecutive-matchdays |title=Ronaldo, the first Madrid player to score in eight consecutive matchdays |publisher=Real Madrid C.F. |date=1 November 2014 |accessdate=3 November 2014}}</ref> * रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको लागि सबैभन्दा धेरै ह्याट्रिक गर्ने खेलाडी: ३८ ह्याट्रिक * रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको लागि च्याम्पियन्स लिगमा सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: ७८ गोल * रियल म्याड्रिड फुटबल क्लवको लागि युरोपियन प्रतियोगिताहरूमा सबैभन्दा धेरै गोल गर्ने खेलाडी: ८० गोल ===युभेन्टस=== ==चर्चा== ''फोर्व्स'' पत्रिकाले रोनाल्डोलाई सन २०१३-१४ (तलब, बोनस र बाहिरी कमाई ७३० लाख अमेरिकी डलर) र २०१४-१५ (तलब, बोनस र बाहिरी कमाई ७९० लाख अमेरिकी डलर) मा सर्वाधिक कमाई गर्ने फुटबल खेलाडीको रूपमा सूचीकृत गरेको छ। <ref>{{cite news |title=The world's highest paid football players |url=http://www.forbes.com/sites/christinasettimi/2014/05/07/the-worlds-highest-paid-soccer-players-3/ |publisher=Forbes.com |date=7 May 2014 |accessdate=8 May 2014 |first=Christina |last=Settimi}}</ref> सन २०१५-१६ मा उनी ८८० लाख अमेरिकी डलर कमाएर ''फोर्व्स'' को सर्वाधिक कमाउने खेलाडीको एक नम्बरमा पुग्ने पहिलो फुटबल खेलाडी बने। <ref>{{cite web |title=सर्बाधिक कमाई गर्ने खेलाडी|url=http://www.skysports.com/football/news/11095/10307782/cristiano-ronaldo-first-footballer-to-top-forbes-rich-list-of-highest-earning-athletes|publisher=Sky Sports|date=8 June 2016|author=Ben Reynolds|accessdate=9 June 2016}}</ref> रोनाल्डो विश्वका सबैभन्दा धेरै बजारीकरण गर्न सकिने खेलाडी मध्ये एक मानिन्छन: ''स्पोर्ट्सप्रो'' ले उनलाई सन २०१२ मा ५औँ र सन २०१३ मा ८औँ मोष्ट मार्केटेबल खेलाडी घोषणा गरेको थियो।<ref>{{cite news |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-26/off-the-field/32424123_1_mc-mary-kom-london-olympics-world-champion-boxer |title=MS Dhoni, Mary Kom world's 16th, 38th most marketable athletes |date=26 June 2012 |work=The Times of India}}</ref><ref name="SportsPro 2012"/> खेल बजार अनुसन्धान कम्पनी "रेप्युकम" ले सन २०१५ मा उनलाई सर्वाधिक बजारीकरण गर्न सकिने र सर्वाधिक परिचित फुटबल खेलाडी घोषणा गर्यो। <ref>{{cite web |title=Top 10 Most Marketable Footballers in the World |publisher=Repucom (press release) |date=28 May 2014 |url=http://repucom.net/wp-content/uploads/Top-10-Most-Marketable-Football-Players.pdf |accessdate=22 August 2015}}</ref> साथै सन २०१५ मा ''टाइम'' पत्रिकाले रोनाल्डोलाई विश्वका सर्वाधिक प्रभावशाली व्यक्तित्वहरूको सूची ''टाइम १००'' मा समावेश गर्यो। <ref>{{cite news|url=http://time.com/70818/cristiano-ronaldo-2014-time-100/ |title=Cristiano Ronaldo by Pelé: TIME 100 |publisher=TIME |date=23 April 2014 |accessdate=3 June 2014}}</ref> सन २०१६ मा ''ईएसपिएन''ले रोनाल्डोलाई विश्वको सबैभन्दा प्रख्यात खेलाडी घोषणा गर्यो। <ref>{{cite news|title=ESPN World Fame 100|url=http://espn.go.com/espn/feature/story/_/id/15685581/espn-world-fame-100|publisher=ESPN|date=3 June 2016}}</ref> [[File:CR7.JPG|thumb|left|फुन्चल, मदेइरामा रहेको क्रिस्टियानो रोनाल्डो सङ्ग्राहालय। यो सन २०१३ डिसेम्बर १५ मा खुलेको थियो।]] म्यान्चेस्टर युनाइटेडमा हुँदा देखि नै उनको चर्चा बढ्दै गयो, फलस्वरुप उनलाई खेल सामग्री उत्पादक, पेय पदार्थ, लुगा, वित्तीय सेवा, भिडियो गेम, इलेक्ट्रोनिक्स कम्पनी आदिले आकर्षक मूल्यमा प्रायोजन गरेका छन्। <ref>{{cite web|url=http://gulfnews.com/sport/football/cristiano-ronaldo-becomes-emirates-ambassador-1.1309928 |title=Cristiano Ronaldo becomes Emirates ambassador |publisher=GulfNews.com |date=28 March 2014 |accessdate=17 April 2014}}</ref> रोनाल्डो सामाजिक सञ्जालमा सर्वाधिक चर्चित खेलाडी हुन्। फेसबुक, ट्वीटर र इन्स्टाग्राममा सन २०१६ को जुलाई सम्ममा उनका १५ करोड ८० लाख अनुयायी थिए र यो अझै बढिरहेको छ। <ref>{{cite news|title=Cristiano Ronaldo Heads Most Popular Athletes on Social Media|url=http://www.forbes.com/sites/kurtbadenhausen/2015/06/10/cristiano-ronaldo-heads-the-most-popular-athletes-on-social-media/|agency=Forbes|date=26 November 2015}}</ref> सन २०१५ को जुनमा उनी १० करोड ३० लाख फ्यान सहित फेसबुकको सर्वाधिक फ्यान हुने व्यक्ति बने। उनी ट्वीटर र इन्स्टाग्राममा समेत सबैभन्दा धेरै फ्यान भएका फुटबल खेलाडी हुन् । <ref>{{cite news|last1=John|first1=Kimberly|title=Cristiano Ronaldo bests Neymar as Instagram's most followed footballer|url=http://www.thescore.com/liga/news/859209|accessdate=20 October 2015|work=The Score|date=20 October 2015}}</ref> इन्टरनेटमा रोनाल्डोको खोजि यति धेरै हुन्छ कि एउटा कम्पुटर सुरक्षा सम्बन्धी कम्पनीले सन २०१२ मा चर्चित व्यक्तिको नाम इन्टरनेटमा खोजेर असुरक्षित वेबसाईटमा पुग्ने सम्भावनाको आधारमा रोनाल्डो १ नं. मा रहेको तथ्य सार्वजनिक गरेको थियो। <ref>{{cite news |url=http://www.infosecurity-magazine.com/view/26658/mcafee-names-most-dangerous-football-team-in-europe/ |title=McAfee Names Most Dangerous Football Team in Europe |work=Infosecurity |date=28 June 2012 |accessdate=15 May 2012}}</ref> रोनाल्डोको जीवनी आधारित भएर धेरै कृतिहरू बनेका छन्। उनको आत्मवृतान्त ''मोमेन्ट्स'' (पलहरू) सन २००७ मा प्रकाशित भयो। <ref>{{cite web |url=http://www.chapters.indigo.ca/books/Moments-Cristiano-Ronaldo/9780230706699-item.html |title=Moments |date=27 March 2009 |publisher=Chapters}}</ref> ''रोनाल्डो: टेस्टेड टु द लिमिट'' (रोनाल्डोको शारीरिक र मानसिक सिमाको परीक्षण, टेलिभिजन चलचित्र २०११),<ref>{{cite news |last=Hughes |first=Rob |url=https://www.nytimes.com/2011/09/14/sports/soccer/14iht-soccer14.html?pagewanted=all |title=Ronaldo May Look Like the Best, but There Is Someone Better |date=13 September 2011 |accessdate=30 August 2014 |work=The New York Times}}</ref> ''क्रिस्टियानो रोनाल्डो: द वर्ल्ड एट हिज फिट'' (क्रिस्टियानो रोनाल्डो जसको खुट्टामा संसार छ, वृत्तचित्र २०१४) <ref>{{cite web|last1=Brown|first1=Brigid|title=WATCH: Benedict Cumberbatch Narrates Cristiano Ronaldo Documentary|url=http://www.bbcamerica.com/anglophenia/2014/06/watch-benedict-cumberbatch-narrates-cristiano-ronaldo-documentary/|website=BBC America|date=June 2014|accessdate=10 May 2015}}</ref> ''रोनाल्डो'' (रोनाल्डोको जीवनीमा आधारित चलचित्र २०१५) आदि श्रव्यदृष्य प्रकाशित भएका छन्। [[File:Madeira Funchal landing strip 1990.jpg|thumb|right|क्रिस्टियानो रोनाल्डो विमानस्थल]] सन २०१३ मा रोनाल्डोले आफ्नो गृहनगर फुन्चल, मदेइरामा म्युजियम सिआरसेभेन नामक सङ्ग्राहालय खोलेका छन्। यहाँ उनले जितेका पुरस्कार तथा खेल जीवन र व्यक्तिगत जीवनका महत्त्वपुर्ण र स्मरणीय सामग्री सङ्ग्रहित छन्। <ref>{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/news-and-comment/inside-cristiano-ronaldos-museum-i-have-room-for-more-trophies-9152637.html |title=Inside Cristiano Ronaldo's museum: 'I have room for more trophies' |first=Alice |last=Jones |newspaper=The Independent |date=25 February 2014 |accessdate=15 May 2014}}</ref> सन २०१४ मा बेलेम दरबारमा एक औपचारिक समारोह आयोजना गरी पोर्चुगलका तत्कालिन राष्ट्रपतिले पोर्चुगललाई अन्तराष्ट्रिय स्तरमा चिनाएको, फुटबलमा अब्बल भएको, आगामी पुस्ताहरूको लागि उदाहरणिय व्यक्तित्व भएको भन्दै रोनाल्डोलाई पोर्चुगलको उच्च सम्मान Grand Officer of the Order of Prince Henry प्रदान गरे। <ref>{{cite news |title=Cristiano Ronaldo made Grand Officer of the Order of Prince Henry |url=http://elpais.com/elpais/2014/01/21/inenglish/1390317530_265899.html |work=El País |date=21 January 2014 |accessdate=15 May 2014}}</ref> गृहनगरमा फुन्चलमा सन २०१४ मा नै उनको पित्तलको प्रतिमा निर्माण गरेर अनवरण गरिएको थियो। <ref>{{cite news|url=http://edition.cnn.com/2014/12/22/sport/football/cristiano-ronaldo-bronze-statue/index.html?hpt=hp_t2 |title=Cristiano Ronaldo immortalized in bronze statue outside his personal museum |publisher=CNN |date=22 December 2014 |accessdate=24 December 2014}}</ref> सन २०१० को विश्वकपको पुर्वसन्ध्यामा लन्डनको एक विश्वचर्चित सङ्ग्राहालयमा रोनाल्डोको मैनको प्रतिमा प्रतिस्थापन गरियो। यसरी मैनको प्रतिमा राखिने उनी जेरार्ड, पेले, र बेख्याम पछिका चौथो खेलाडी बने। <ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/players/cristiano-ronaldo/7816806/World-Cup-2010-Cristiano-Ronaldo-gets-Madam-Tussauds-waxwork.html |title=World Cup 2010: Cristiano Ronaldo gets Madam Tussauds waxwork |work=The Daily Telegraph |location=London |date=10 June 2010 |accessdate=15 May 2014}}</ref> उनको अर्को मैनको प्रतिमा सन २०१३ मा म्याड्रिडको मैन सङ्ग्राहालयमा राखिएको छ। क्रिस्टियानो रोनाल्डोको सम्मानमा सन २०१५ मा अन्तरीक्षशास्त्रीहरू डेविड सोव्रल र लेइदेनले पत्ता लाएको तारापुञ्जको नाम सिआरसेभेन (CR7: कसमस रेडशिफ्ट ७) राखियो। <ref>{{cite web|title = Cristiano Ronaldo: CR7 name given to discovered galaxy |url = http://www.bbc.com/sport/0/football/33185760|website = BBC Sport|accessdate = 21 October 2015}}</ref> सन २०१६ मा रोनाल्डोको कप्तानीमा पोर्चुगलले युइएफए युरो कप जिते पछि फुन्चलको मदेइरा विमानस्थललाई क्रिस्टियानो रोनाल्डो विमानस्थल नामाकरण गरियो। <ref>{{cite web|title=Madeira airport to be named after Cristiano Ronaldo|url=http://www.fourfourtwo.com/au/news/madeira-airport-be-named-after-cristiano-ronaldo#FbAmYO5w7jOFj5wy.99|website=FourFourTwo|publisher=FourFourTwo|accessdate=23 July 2016}}</ref> ==मेस्सी सँगको तुलना== [[File:Cristiano Ronaldo and Lionel Messi - Portugal vs Argentina, 9th February 2011.jpg|thumb|right|191px| स्विजरल्याण्डको जेनेभामा सन २०११ फेब्रुअरी ९ मा पोर्चुगल र अर्जेन्टिना बिचको मैत्रीपुर्ण खेल अगाडि रोनाल्डो र मेस्सी]] दुबै जनाले युइएफए च्याम्पियन्स लिगको २/२ फाईनल खेलमा गोल गरेका छन्। दुबैले फुटबलको एक सिजनमा ५० गोल धेरैपल्ट कटाएका छन्। रोनाल्डो र मेस्सीबिचको यो अमुक प्रतिष्पर्धालाई खेल जगतकै एक महान प्रतिष्पर्धाको रूपमा हेरिन्छ। <ref>{{cite news |last=Hunter |first=Graham |url=http://espn.go.com/sports/soccer/news/_/id/5842703/el-clasico-all-ronaldo-vs-messi |title=The game's best rivalry |date=28 November 2010 |accessdate=30 September 2014 |work=ESPN}}</ref> यी दुईको तुलना गर्दा कसैले उनीहरूको फरक शारीरिक बनावट तथा खेल्ने तरीकालाई आधार बनाउँछन,<ref>{{cite news |last=Hughes |first=Rob |url=https://www.nytimes.com/2011/09/14/sports/soccer/14iht-soccer14.html?pagewanted=all&_r=0 |title=Ronaldo May Look Like the Best, but There Is Someone Better |date=13 September 2011 |accessdate=30 September 2014 |work=[[The New York Times]]}}</ref> कतिले भने यी दुईको भिन्न व्यक्तित्वको आधारमा बहस गर्छन: जसमा कहिलेकाहीँ रोनाल्डोलाई संकाहा र बढी नाटकीय भएको आरोप लाइन्छ भने मेस्सी लजालु, ज्ञानी व्यक्तिको रूपमा चित्रण गरिन्छ। <ref>{{cite news |last=Hayward |first=Paul |url=https://www.theguardian.com/football/blog/2009/may/26/cristiano-ronaldo-lionel-messi-champions-league |title=Cristiano Ronaldo versus Lionel Messi pits showman against shy man |date=26 May 2009 |accessdate=30 September 2014 |work=The Guardian |location=London}}</ref> रोनाल्डोले सन २०१२ मा एक अन्तर्वार्तामा भनेका थिए,"मेरो विचारमा हामी प्रतियोगितामा एक अर्कालाई राम्रो खेल्न प्रेरित गर्छौँ, जसले गर्दा प्रतिष्पर्धा झन धेरै हुन्छ।"<ref>{{cite news |last1=Montague |first1=James |last2=Pinto |first2=Pedro |url=http://edition.cnn.com/2012/05/17/sport/football/football-champions-league-ronaldo-interview/ |title=Cristiano Ronaldo: I'm better than Messi |date=29 May 2012 |accessdate=30 September 2014 |work=CNN}}</ref> म्यान्चेस्टर युनाइटेडका तत्कालीन प्रशिक्षक सर एलेक्स फर्गुसनको भनाईमा यो प्रतिष्पर्धाले दुबैजनालाई खराब असर गरेको छैन र उनीहरूमा म नै विश्वको सर्वोत्कृष्ट फुटबल खेलाडी हुँ भन्ने आत्मविश्वास छ। <ref>{{cite news |last=Palmer |first=Kevin |url=http://www.espnfc.com/story/1271003/alex-ferguson-cristiano-ronaldo-and-lionel-messi-both-the-best |title=Fergie: Ronaldo and Messi are equals |date=20 December 2012 |accessdate=30 September 2014 |work=ESPN}}</ref> मेस्सीले रोनाल्डोसँग आफ्नो कुनै दुश्मनी नभएको भन्दै भनेका छन, "सञ्चार माध्यमहरू यस्तो चाहान्छन् तर मेरो र क्रिस्टियानोको कहिल्यै झगडा भएको छैन।" <ref>{{cite news |url=http://www.telegraph.co.uk/sport/football/9478241/Barcelonas-Lionel-Messi-blames-media-for-inventing-rivalry-with-Real-Madrids-Cristiano-Ronaldo.html |title=Barcelona's Lionel Messi blames media for inventing rivalry with Real Madrid's Cristiano Ronaldo |date=15 August 2012 |accessdate=30 September 2014 |work=The Daily Telegraph |location=London}}</ref> सन २०१३ मा अक्सफोर्ड युनियनको एउटा बाद विबादमा फिफाका तत्कालिन अध्यक्ष सेप ब्लाटरलाई रोनाल्डो र मेस्सीमा को मन पर्छ भनेर सोधिएको थियो। उनले सुरुमा दुबैको लगावप्रति सम्मान रहेको बताए, तर एकजनाले कपालको लागि अर्को भन्दा धेरै खर्च गर्छ भनेर रोनाल्डो माथि व्यङ्ग गरे। रियल म्याड्रिडले यसमा क्षमायाचनाको माग गर्यो र ब्लाटरले माफी पनि मागे। रोनाल्डोले भने लगत्तैको खेलमा सेभिल्ला विरुद्ध ह्याट्रिक गरेपछि आर्मीले जस्तै सलाम गरेर ब्लाटरलाई कटाक्ष गरे किनभने उनले रोनाल्डोलाई मैदानमा कमाण्डर जस्तो व्यवहार गर्ने भनेर चित्रण गरेका थिए। <ref>{{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/24730976 |title=Cristiano Ronaldo: Sepp Blatter's apology to Real Madrid |work=BBC Sport |date=29 October 2013}}</ref> ==फुटबल बाहिर== ===फेसन आईकन=== [[File:Cristiano Ronaldo 1002665.jpg|thumb|upright|क्रिस्टियानो रोनाल्डो]] फेसनको दुनियामा रोनाल्डो अद्वितीय मानिन्छन्। उनलाइ लुगा उत्पादकहरू, स्वास्थ्य विज्ञहरू, फेसन पत्रिकाहरू, अत्तर कम्पनीहरू, श्रृंगार सामग्री उत्पादकहरू, सैलुनहरू, कसरत सामग्री उत्पादकहरू, मनोरञ्जन कम्पनीहरू एक अत्याधिक आकर्षक प्रवक्ताका रूपमा लिन्छन्। उनले सन २००६ मा आफ्नो जन्मस्थानमा "सिआरसेभेन" (CR7) नाम गरेको फेसन बुटिक खोलेका छन्। यसलाई सन २००८ मा पोर्चुगलकै लिस्बनमा समेत बिस्तार गरिएको छ। ती पसलहरूमा हीराजडित पेटीहरू, छालाको गोजी भएका जिन्सहरू, र तुनारहित जुत्ताहरू (बुटिकमा प्याटेन्ट अधिकार भएको) उपलब्ध छन्। साथै, महिलाका लागि आकर्षक पहिरनहरूसमेत सिआरसेभेन ब्राण्डमा उपलब्ध छन्।<ref>{{cite news |title=What not to wear... anything from footballer Ronaldo's boutique |url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-1070993/What-wear--footballer-Ronaldos-boutique.html |date=8 October 2008 |work=Daily Mail}}</ref> रोनाल्डोले सन २०१३ मा सिआरसेभेन ब्राण्डबाट भित्री पहिरन (कटटु) र मोजा बजारमा उपलव्ध गराए। <ref>{{cite news |url=http://www.prweek.com/article/1219136/m-c-saatchi-launches-underwear-range-giant-image-ronaldo-pants |title=M&C Saatchi launches underwear range with giant image of Ronaldo in pants |first=Jonathan |last=Tilley |work=PR Week |date=1 November 2013 |accessdate=15 May 2014}}</ref> केही पछि सोही ब्राण्डबाट उच्चस्तरीय कमिज <ref>{{cite news |url=http://www.complex.com/style/2014/07/cristiano-ronaldo-cr7-richard-chai-shirts |title=Cristiano Ronaldo Is Working With Richard Chai to Add Shirts to His CR7 Underwear Line |work=Complex |date=15 July 2014 |accessdate=23 July 2014}}</ref> र जुत्ता पनि निकालियो। <ref>{{cite news |url=http://www.irishmirror.ie/sport/soccer/soccer-news/cristiano-ronaldo-launches-shoe-range-3876935 |title= Cristiano Ronaldo launches SHOE range as he branches out into fashion |work=Irish Mirror |date=17 July 2014 |accessdate=23 July 2014}}</ref> सन २०१५ मा रोनाल्डोले अत्तरको आफ्नै ब्राण्ड ल्याउने घोषणा गरे। <ref>{{cite news |url=http://www.dailymail.co.uk/sport/cristianoronaldo/article-3130640/Cristiano-Ronaldo-gets-right-nose-good-way-Real-Madrid-sensation-sets-release-fragrance.html |title= Cristiano Ronaldo gets right up your nose |work=Daily Mail |date=19 June 2015 |accessdate=2 August 2015}}</ref> ===समाज सेवा=== सन २००४ मा हिन्द महासागरमा भुकम्प र सुनामी आएर आफ्नो परिवारका सबै मारिए पछि पोर्चुगलको फुटबल टिमको ७ नं. को जर्सी लाएको एक आठ वर्षिय इन्डोएसियन बालक १९ दिन देखि अलपत्र परेको भिडियो टेलिभिजनमा प्रसारण भयो। यसपछि रोनाल्डो आफैँ त्यहा गएर पुननिर्माण तथा पुनस्थापनामा सहयोग गरे। <ref>{{cite news |title=Ronaldo raises funds for tsunami-hit Aceh |url=http://english.peopledaily.com.cn/200506/13/eng20050613_189948.html |work=People's Daily |date=13 June 2005 |accessdate=2 April 2011}}</ref><ref>{{cite web |title=Tsunami Survivors: New Life For A Decimated Football Club |url=http://www.fifa.com/aboutfifa/socialresponsibility/news/newsid=668801/ |publisher=FIFA |date=9 January 2008 |accessdate=3 July 2012}}</ref> बेलायतको द सन पत्रिकाले सन २००८ मा मानहानी गरेको अभियोगमा रोनाल्डोलाई तिरेका रकम (कति भनेर गोप्य राखिएको) उनले आफ्नो गृहनगर मदेइराको एक सामाजिक संस्थालाई दान दिए। <ref>{{cite news |url=http://www.bbc.co.uk/news/uk-11709871 |title=Cristiano Ronaldo accepts Daily Telegraph libel payout |date=8 November 2010 |accessdate=6 July 2013 |publisher=BBC News}}</ref> सन २००९ मा आफ्नो आमाको क्यान्सर रोगको उपचार गरेर ज्यान बचाई दिएको मदेइराको अस्पताललाई अत्याधुनिक क्यान्सर उपचार केन्द्र उनले बनाउन १ लाख पाउण्ड दान दिए। <ref>{{cite web|url=http://www.nowmagazine.co.uk/celebrity-news/312084/cristiano-ronaldo-donates-100-000-to-cancer-hospital |title=Ronaldo donates to Cancer-stricken mums saviors |publisher=cristianoronaldofan.net |date=25 June 2012 |accessdate=25 June 2012}}</ref> सन २०१२ मा रोनाल्डो र उनका एजेण्टले क्यान्सरबाट पीडित एक नौ वर्षिय वालकको विषेश उपचारको सम्पूर्ण खर्च व्यहोरिदिए। <ref>{{cite news |url=http://www.as.com/english/articulo/cristiano-ronaldo-funds-cancer-treatment/20120619dasdenspo_11/Ten |title=Cristiano Ronaldo funds cancer treatment for 9-year-old boy |work=AS.com |date=19 June 2012 |accessdate=15 May 2014}}</ref> सोही वर्षको नोवेम्बरमा गाजा देशका बालबालिकाको लागि विद्यालय खोल्न रकम जुटाउने उदेश्यले रोनाल्डोले आफूले सन २०११ मा जितेको गोल्डेन बुट १५ लाख युरोमा बिक्री गरे। <ref>{{cite web|url=http://rt.com/sport/football/ronaldo-gaza-real-madrid-237/ |title=Cristiano Ronaldo reportedly donates €1.5m to children in Gaza |publisher=RT |location=Russia |date=26 March 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130204073904/https://rt.com/sport/football/ronaldo-gaza-real-madrid-237/ |archivedate=4 February 2013 }}</ref> डिसेम्बर मा उनी “स्वास्थ्यको लागि फिफा ११” मा सहभागी भएर बालबालिकामा लागुऔषध, एड्स, औलो, कुपोषण विरुद्द चेतना जगाउन लागि परे। <ref>{{cite news|url=http://www.marca.com/2012/12/31/en/football/international_football/1356973939.html |title=Messi and Ronaldo join forces for FIFA's '11 for Health' |newspaper=Marca|location=Spain |date=31 December 2012 |accessdate=21 February 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.fifa.com/aboutfifa/footballdevelopment/medical/footballforhealth/index.html |title=Football for Health |publisher=FIFA |accessdate=21 February 2013}}</ref> सन २०१३ मा रोनाल्डो “सेभ द चिल्ड्रेन” को विश्व सत्भावना दूत भए, उनले बालबालिकाको भोकमरी र कुपोषण विरुद्ध काम गर्ने इच्छा देखाएका छन्। <ref>{{cite web|url=http://www.savethechildren.org/site/apps/nlnet/content2.aspx?c=8rKLIXMGIpI4E&b=8486803&ct=12703073 |title=Cristiano Ronaldo Kicks Off the New Year as Save the Children's New Global Artist Ambassador for Child Hunger and Nutrition |publisher=Save the Children |date=27 March 2013}}</ref> सोही वर्ष उनी ईन्डोनेसियाको सिमसारको बारेमा चेतना फैलाउने संस्थाको सत्भावना दूत बने। <ref>{{cite news |url=http://www.thejakartapost.com/news/2013/03/17/ronaldo-ambassador-mangrove.html |title=Ronaldo ambassador for mangrove |newspaper=The Jakarta Post |date=17 March 2013 |accessdate=15 May 2014}}</ref> सन २०१४ मा रोनाल्डो “इबोला भाइरस विरुद्ध फिफा ११” अभियानमा ग्यारेथ बेल, डिडियर ड्रोग्बा जस्ता चर्चित खेलाडीहरू सँगै सहभागी भए। <ref name="Ebola">[http://www.fifa.com/aboutfifa/footballdevelopment/medical/media/news/newsid=2475755/ "Top players, FIFA, CAF and health experts unite against Ebola"]. FIFA.com. Retrieved 4 March 2015</ref> फिफा, अफ्रिकन फुटबल सङ्घ, र स्वास्थ्य विज्ञहरूसँगको सहकार्यमा चलेको उक्त अभियानमा खेलाडीहरूले "हामी मिलेर इबोलालाई जित्न सक्छौँ " भन्ने नाराका साथ सो रोगका बारेमा जनचेतना जगाउने काम गरेका थिए। <ref name="Ebola"/> उनलाई सन २०१५ मा विश्वको सबैभन्दा परोपकारी खेलाडी घोषणा गरिएको थियो। <ref name="Independent 2016">{{cite news |url=http://www.independent.co.uk/sport/football/european/cristiano-ronaldo-real-madrid-forward-donates-600000-champions-league-final-bonus-to-charity-a7063036.html |title=Cristiano Ronaldo: Real Madrid forward donates €600,000 Champions League win bonus to charity |newspaper=The Independent |date=3 June 2016 |accessdate=3 June 2016}}</ref> रियल म्याड्रिडले सन २०१५-१६ को च्याम्पियन्स लिग जितेपछि रोनाल्डोले पाएको सबै बोनस (६ लाख युरो) परोपकारका लागि दान दिएका थिए। <ref name="Independent 2016"/> सन २०१६ मा रोनाल्डोले “सेभ द चिल्ड्रेन” को सहयोगको लागि “सिआरसेभेन सेल्फी” नामक एप सार्वजनिक गरे। यो एपबाट उनका विभिन्न ६८ पोज र पहिरनका फोटोसँग सेल्फी खिच्न सकिन्छ। <ref>{{Cite news|url=http://www.adweek.com/adfreak/cristiano-ronaldos-new-charity-app-lets-you-post-selfies-him-topless-or-otherwise-172893 |title=Cristiano Ronaldo's New Charity App Lets You Post Selfies With Him, Topless or Otherwise |first=David |last=Griner|publisher=Adweek|date=9 August 2016| access-date=11 August 2016}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.savethechildren.org/site/apps/nlnet/content2.aspx?c=8rKLIXMGIpI4E&b=9357115&ct=14908085&notoc=1 |title=Soccer Superstar Cristiano Ronaldo Launches New Selfie App, Donation for Every Download Helps Kids in Need |publisher=Save the Children |date=9 August 2016 |website=savethechildren.org |accessdate=11 August 2016}}</ref> == सन्दर्भ सामाग्रीहरू == {{reflist|3}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Cristiano Ronaldo|क्रिस्टियानो रोनाल्डो}} {{फिफा वर्षको सर्वोत्कृष्ट खेलाडीहरू}} [[श्रेणी:पोर्चुगलका फुटबल खेलाडीहरू]] [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:जीवित मानिसहरू]] [[श्रेणी:बेलोन डी' ओर विजेताहरू]] [[श्रेणी:सन् १९८५ मा जन्म]] [[श्रेणी:युइएफए युरो २०२० सहभागी खेलाडीहरू]] 3rhhmaq3gdgiazna1sgrjdhwfi9c3gv 0 29768 1074404 965681 2022-08-24T17:43:51Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist <!-- See Wikipedia:WikiProject Musicians --> | Name = शकिरा | Img = Shakira.JPG | Img_capt = शकिरा सेप्टेम्बर २०११मा प्रश्तुति गर्दै | Img_size = | Landscape = | Background = solo_singer | Birth_name = शकिरा इसाबेल मेबारक रिपोल | Born = {{birth date|mf=yes|1977 |2|2 }} <br /> [[ब्यारेन्क्विला]], कोलम्बिया | Instrument = भोकल्स, गितार, [[हार्मोनिका]],<ref>Baltin, Steve [http://www.rollingstone.com/artists/shakira/articles/story/5935651/shakira_trots_out_mongoose "Shakira Trots Out 'Mongoose'"]{{dead link|date=May 2011}}. ''[[Rolling Stone]]''. November 11, 2002. Retrieved January 6, 2007.</ref> ड्रम्स, पर्क्यूसियन | Genre = [[ल्याटिन पप]], [[पप सङ्गीत|पप]] , [[पप रक]], [[डान्स म्यूजिक|डान्स]], [[वल्ड म्यूजिक|वल्ड]], [[इलेक्ट्रोनिक म्यूजिक|इलेक्ट्रोनिक]] | Occupation = गायिका-लेखीका, संगितकार, रेकर्ड निर्माता, परोपकारी, नर्तकी | Years_active = १९९०–अहिलेसम्म | Label = [[सोनी म्यूजिक इन्टरटेन्टमेन्ट|सोनी म्यूजिक कोलम्बिया]], [[सोनी म्यूजिक ल्याटिन]], [[इपिक रेकर्ड|इपिक]], [[लाईभ नेशन आर्टिस्ट]] | URL = {{url|shakira.com}} }} '''शकिरा इसाबेल मेबारक रिपोल''' (जन्म २ फेब्रुअरी १९७७)<ref name="Origin">{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4406486.stm |title=Shakira proud of Arab background |date=November 4, 2005 |work=BBC News Online |accessdate=2009-02-10 }}</ref> वा '''शकिरा'''({{pron-en|ʃəˈkɪərə}}, {{IPA-es|tʃaˈkiɾa|lang}} or {{IPA-es|ʃaˈkiɾa|}})<ref>See [http://inogolo.com/pronunciation/d1107/Shakira Inogolo: pronunciation of Shakira]</ref> एक कोलम्बियन गायिका, गीतकार, संगीतकार, रेकर्ड निर्माता, नर्तक, र परोपकारी हुन । उनी १९९० को दशकमा कोलम्बिया र ल्याटिन अमेरिकाको सांगितिक क्षेत्रमा उदाएकी थिईन । कोलम्बियाको ब्यारेन्क्विलामा जन्मिएर त्यहींबाट उदायकी शकीराले स्कूलमा एक लाईभ कलाकारको रूपमा, उनको बेल्लीडान्सको लच्काई सहित रक एन्ड रोल, ल्याटिन र मध्य पूर्वी संगितमा आफ्नो आवाजको क्षमताको प्रदर्शन गर्दै आफ्नो प्रतिभा सार्वजनिक गरेकि छन् । शकिराको मातृभषा स्पेनिश भएता पनि उनी स्पष्ट अङ्ग्रेजी र पोर्चुगिजका साथै केही इटालियन, फ्रेन्च र अरबी भाषा पनि बोल्छिन् ।<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=BwfJhEb05aE Entrevista em português com Shakira! (ano 1997)]. YouTube (2009-12-30). Retrieved on 2011-01-08.</ref> स्थानीय निर्माताहरू सँग गरेको आफ्नो पहिलो दुई एल्बमहरूमा विज्ञापनिक असफलता पछि र जुन कोलम्बिया बाहिर केही परिचित भए पश्चात, शकिराले आफ्नो ब्राण्डको संगीतको निर्माण गर्नको निर्णय गरिन। १९९५मा उनले ''[[पीएस देस्काल्जोस]]'' लोकार्पण गरिन, जसले उनलाई [[ल्याटिन अमेरिका]] र [[स्पेन]]मा खूब प्रसिद्धि दिलायो। उनको १९९८को एल्बम ''[[¿दोंदे एस्तन लोस लाद्रोनेस?]]''ले विश्वभरीमा ७० लाख भन्दाबढि प्रति बिक्रि गरेर एक महत्त्वपूर्ण सफलता हासिल गर्‍यो।<ref name="ticket4-you1">{{cite web|url=http://www.ticket4-you.com/acatalog/Shakira.html |title=Shakira Tickets, Wembley Arena |publisher=Ticket4-you.com |accessdate=May 6, 2011}}</ref> सन् २००१मा ''[[लण्ड्री सर्भिस]]'' एल्बमको लोकार्पण गरेर उनी [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]-बोल्ने संसारमा प्रवेश गरिन। यस एल्बमले १ करोड ३ लाख भन्दा बढि प्रतिहरू बिक्रि गर्‍यो। यसको एकल [[संगीत भिडियो]] "[[ह्वेनेवर, ह्वेयरेवर]]"ले २००२को सर्वाधिक चर्चित गित बन्यो। <ref name="Shakira biography">{{cite web |url=http://www.shakira.com/biography/ |title=Shakira's Biography |publisher=Shakira.com |date=2008-05-14 |accessdate=2009-10-31 }}</ref><ref name="BMI report">[http://www.bmi.com/musicworld/entry/535199 शकीराको गित उनको सफलताको मुटु (केन्द्र) हो], ''BMI.com''</ref> चार वर्ष पछि शकीराले दुई एल्बम परियोजनाहरू ''[[फिजासिओं ओरल भोल. १]]'' र ''[[ओरल फिक्सेशन भोल. २]]'' लोकार्पण गरिन। दुवै एल्बमले, विशेष रूपमा २०००को सबैभन्दा सफल गीत "[[हिप्स डन्ट लाई]]"का साथ उनको सफलतालाई बल दिए।<ref name="singles">{{cite web |url=http://bestuff.com/stuff/hips-dont-lie |title=Hips Don't Lie |publisher=Bestuff }}</ref> १९९५मा शकिराले पीएस देस्काल्जोस फाउन्डेसनको स्थापना गरिन। यो कोलम्बिया वरीपरी गरीब विद्यार्थीहरूको लागि विशेष विद्यालय निर्माण गरिदिने कोलम्बियन संस्था हो। आफ्नो क्यारियरको क्रममा शकिराले धेरै संख्यामा परोपकारी जलसाहरूमा प्रस्तुति गरिसकेकि छन। यस मध्य जुलाई २००५को लाई भ एट कन्सर्ट, पेरिस र लाई भ अर्थ कन्सर्ट, ह्याम्बर्ग प्रसिद्ध हुन। यि कन्सर्टमा उनले तत्कालिन संयुक्त राज्य अमेरिकाका राष्ट्रपति बिल क्लिन्टन द्वारा स्थापित क्लिन्टन फाउन्डेसनको साथ साथै शोलाई चर्चामा ल्याईन। शकिरा फेब्रुअरी २०१०मा राष्ट्रपति बाराक ओबामा द्वारा बाल्यकालको विकासको बारेमा छलफलको लागि ओभल अफिसमा आमन्त्रित भईन।<ref>{{cite news| url=http://www.cbsnews.com/stories/2010/02/22/entertainment/main6231984.shtml | work=CBS News | title=Obama, Shakira Meet at White House | date=2010-02-22}}</ref> उनले दुईवटा [[ग्रेमी अवार्ड]]<ref name="Shakira biography"/>, सातवटा [[ल्याटिन ग्रेमी अवार्ड]]<ref name="Shakira biography"/> र एघारवटा बिलबोर्ड ल्याटिन म्यूजिक अवार्ड<ref name="Shakira biography"/> जीत्नुका साथै [[गोल्डन ग्लोब पुरस्कार|गोल्डन ग्लोब]]को लागि मनोनयनमा पनि परेकि थिईन।<ref name="Shakira biography"/> बिएमआइको अनुसार उनी आज सम्मको सर्वाधिक-बिक्री वाला कोलम्बियन कलाकार र ग्लोरिया स्टेफन पछि दोस्रो सबैभन्दा सफल महिला ल्याटिन गायिका हुन, जसको विश्वमा ५ करोड भन्दा अधिक एल्बम बिक्रि भएका छन्।<ref name="Sales of Shakira">{{cite web|url=http://www.bmi.com/news/entry/535199 |title=Shakira’s songs are the heart of her success |date=July 30, 2007 |publisher=BMI |accessdate=2007-07-30 }}</ref> २००९को शुरुवात सँगै शकिराले आफ्नो छैठौ एल्बम ''सि वल्फ''को लोकार्पण गरिन। शकिराको गित "वाका वाका (दिस टाइम फर अफ्रिका)" २०१०को फिफा विश्वकपको आधिकारीक गानको रूपमा छनौट भयो।<ref>{{cite news |first=Sara D|last= Anderson|date=2010-04-27|title=Shakira Records Official Song for 2010 FIFA World Cup|url=http://www.aolradioblog.com/2010/04/27/shakira-records-official-song-2010-fifa-world-cup/|publisher=Aolradioblog|accessdate=2010-04-30}}{{dead link|date=May 2011}}</ref> यो गीतले विशवमा अहिले सम्म कै सबैभन्दा उत्कृष्ट विश्वकप गानको रूपमा चर्चा पायो।<ref name="FIFA">{{cite web |title=Shakira scoops prestigious MTV award|url=http://www.fifa.com/aboutfifa/worldwideprograms/news/newsid=1330342.html#shakira+scoops+prestigious+mtv+award|publisher=FIFA|accessdate=2010-11-09}}</ref><ref name="FIFA"/> यसको अङ्ग्रेजी भाषाको गित यूट्युबमा ३० करोड भन्दा बढि दर्शकले हेरेपछि सबैभन्दा बढि हेरिएको तेस्रो गित बन्यो।<ref>{{cite web|url=http://www.youtube.com/charts/videos_views?t=a |title=Broadcast Yourself |publisher=YouTube |accessdate=2010-10-22}}</ref> उनको सातें स्टुडियो एल्बम साले एल सोल अक्टुबर २०१०मा लोकार्पण भयो।<ref>{{cite web|author=Maribel Martínez | Bilbao. |url=http://www.elcorreo.com/alava/v/20110302/cultura/shakira-contra-bisbal-bilbao-20110302.html |title=Shakira contra Bisbal en Bilbao. El Correo |publisher=Elcorreo.com |date= |accessdate=2011-05-06}}</ref> == प्रारम्भिक जीवन == शकिराको जन्म २ फेब्रुअरी १९७७को [[ब्यारेन्क्विला]], [[कोलम्बिया]]मा भएको थियो। उनी [[लेबनानी]](अरब) ([[फोएनिसियन]]), [[स्पेनिश]] ([[काटालान]]) र [[इटालीयन]] मूलका निदया डेल कारमेन रिनपोल तोर्रदो र विलियम मेबारक क्यानडिडको एक्लो सन्तान हुन।<ref name="Origin"/><ref>[http://numberonestars.com/shakira/shakira_interviews_5.htm शकीरा: डेलिअस (dELIAs) अन्तर्वार्ता]: "मेरो नसाहरूमा स्पेनी, लेबनानी र इटाली रगत बग्छ"</ref><ref>{{cite web |url=http://www.youtube.com/watch?v=fshzEmNXBM8 |title=Shakira's Catalan Blood |work=[[YouTube]] |date=2006-09-02 |accessdate=2009-10-31}}</ref> उनको बुबाको अघिल्लो श्रीमती तर्फका आठ जना सौतेनि दाजु र दिदीहरू छन।<ref name="ShakiraTimes200903">{{cite web |url= http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/article5802815.ece |title= Shakira: Every little thing she does is magic |accessdate= 2009-02-28 |author= Amy Turner |date= 2009-03-01 |work=[[The Times]] }}</ref> शकिराको अर्थ अरबी भाषामा "आभारी" हुन्छ। <ref name="NameShakira">{{cite web |url=http://www.babynames.com/name/SHAKIRA |title=Origin and Meaning of the name Shakira has also been referred to as the feminine form of the name Shakir}}</ref><ref name="Etymology">{{cite web |url=http://www.behindthename.com/php/view.php?name=shakira |title=Behind the Name: Meaning, Origin and History of the Name Shakira |last=Campbell |first=Mike |date=2009 |work=Babynames.com |publisher=Mike Campbell |accessdate=2009-02-10}}</ref> यो नाम ''शाकिर'' नामको स्त्री रूप हो। उनको दोस्रो नाम, इसाबेल पनि उनको हजुरआमाको नाम हो र उनको दोस्रो उपनाम [[रिपोल]], [[काटालन]] शब्द हो। [[चित्र:EsculturaShakira.jpg|thumb|left|कोलम्बियाको ब्यारेन्क्विलामा शकीराको प्रतिमा]] उनले आफ्नो बाल्यकालको ज्यादातर समय उत्तरी कोलम्बियामा स्थित एक शहर [[ब्यारेन्क्विला]]मा बिताईन। शकिराले चार वर्षको उमेरमा आफ्नो पहिलो "रोजा डे ला क्रिस्टल" ("द क्रिस्टल रोज") [[कविता]] लेखिन। जब उनी ठूली हुँदै गईन तब उनी आफ्नो बुबालाई [[टाइपराइटर]]मा कथा लेख्दै गरको हेरेर मोहित हुन्थिन र उनले बुबा सँग क्रिसमस उपहारको रूपमा एक टाइपराइटरको माग गरिन। सात वर्षको हुँदा उनको इच्छा पुरा भयो र उनले कविता लेख्न शुरु गरिन। यि कविताहरू गीतको रूपमा विकसित भए। दुई वर्षको उमेरमा शकिराका एक सौतेनि दाजुको [[मोटरसाइकल]] दुर्घटनामा मृत्यु भयो। यो दु:खलाई लुकाउन उनको बुबाले वर्षौं सम्म कालो चश्मा लगाएको कुराबाट प्रभावित भई आठ वर्षको उमेरमा उनले "टस गफास ओस्कुरस" ("योर डार्क ग्लासेस") शीर्षकको आफ्नो पहिलो गीत लेखेकि थिईन। शकिरा चार वर्षकि हुँदा उनको बुबाले उनलाई एक स्थानीय [[मिडिल इस्टर्न]] रेस्टुरेन्टमा लिएर गए, जहाँ शकिराले पहिलो पल्ट [[बेली डान्स]]को साथमा [[अरबी संगीत]]मा बजाईने [[डम्बेक]] नामक एक पारम्परिक [[ढोल]]को आवाजको सुनिन।<ref name="rollingstone"/> यसलाई सम्झनु भन्दा पहिले नै शकीरा टेबलमा नाच्न लागिन र त्यसपछि मात्र उनले उनलाई एक कलाकार बन्नु छ भन्ने कुरा महशुस गरिन। उनलाई आफ्नो क्याथोलिक स्कूलमा आफ्नो सहपाठिहरू र अध्यापकहरू लागि (र भक्तिनीहरूको लागि पनि) गायन गरेर मजा लिन्थिन तर दोस्रो तहमा स्कूलको गायक-समूहको लागि हुने चुनावमा उनको [[कण्ठ-स्वर]] धेरै कडा भएकोले उनलाई लिइएन। संगीत शिक्षकले उनलाई उनको आवाज बाख्राको जस्तो छ भने।<ref name="rollingstone">{{cite web |url=http://www.rollingstone.com/artists/shakira/articles/story/5937750/shakira |title=Shakira |accessdate =2007-04-24|last=Wright|first=Evan|date=2002-04-11 |work=[[Rolling Stone]] }}</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/cbbcnews/hi/music/newsid_1890000/1890956.stm शकिरा: 'म ब्रिटनीलाई घृणा गर्दिन।]' ''[[BBC न्यूज अनलाईन]]'' , २४ मार्च २००२। २२ जनवरी २००७।</ref> उनी भन्छिन कि "प्रत्येक शुक्रवार उनी स्कूलमा आफुले सिकेको नृत्य प्रश्तुत गर्ने हुनाले उनी स्कूलमा "[[बेली डान्सर]] गर्ल"को रूपमा चर्चित थिईन।<ref name="rollingstone"/> त्यहि तरिकाबाट मैले आफ्नो भित्र लाई व प्रश्तुति गर्ने साहसको प्राप्त गरे।"<ref name="usaweekend">कत्ज, ग्रेगरी. "[http://www.usaweekend.com/05_issues/051211/051211cover_shakira.html शकिरा इट अप विथ शकिरा]". ''[[USA Weekend.]]'' . ११ डिसेम्बर २००५.</ref> शकिरा आठ वर्षको हुँदा उनका बुबा टाट पल्टिए। यसबेला उनी [[लसएन्जल्स]]मा आफन्तकोमा बस्दै आएकि थिईन्। ब्यारेन्क्विला फर्किंदा आफ्नो अभिभाकको सम्पूर्ण धन-सम्पत्ति बेचिई सकेको देखेर उनलाई जोडदार झट्का लाग्यो; पछि उनले भनेकी थिईन, "मेरो बाल-बुद्धिमा यो नै दुनियाँको अन्त्य जस्तै लागेको थियो।"<ref name="ShakiraTimes200903"/> उनलाई अवस्था कति सम्म खराब हुन सक्छ भन्ने देखाउनको लागि उनको बुबाले अनाथहरू बस्ने एक स्थानीय पार्कमा लगे। यसको तस्बीर उनको मनमा गढयो र उनले मनमनै सोचिन कि "जबमा एक प्रख्यात कलाकार बन्छु तब यिनीहरूलाई सहयोग गर्नेछु।"<ref name="ShakiraTimes200903"/> दश देखि तेह्र वर्षको उमेरको बीचमा शकिरालाई ब्यारेन्क्विलामा विभिन्न कार्यक्रमहरूमा आमन्त्रित गरियो र यस क्षेत्रमा उनलाई आफ्नो परिचय दिने अवसर मिल्यो।<ref name="Gale">"[http://www.gale.com/free_resources/chh/bio/shakira.htm शकिरा]". ''समकालीन संगीतकार'' , 33. 2002. 5 फेब्रुअरी 2007 .</ref> यसै समयमा उनले स्थानीय थियेटर निर्माता मोनिका अरिजालाई भेटिन, जो उनी सँग प्रभावित भएर उनलको क्यारियरमा मद्दत गर्ने कोसिस गरिन। ब्यारेन्क्विला देखि [[बोगोटा]]को लागि उडानको क्रममा अरिजाले [[सोनी]]कोलम्बिया (Sony Colombia)का कार्यकारी कीरो वर्गासलाई एउटा होटेलको लबीमा शकिराको अडिसन लिन सहमत गराईन। वर्गासले शकीरालाई धेरै सम्मान गरे र सोनीको कार्यालयमा फर्किएर उनले एक गीत र कलाकार निर्देशकलाई उनको क्यासेट दिए। तथापी, निर्देशक धेरै ज्यादा उत्साहित भएनन र शकिरालाई बेकामकि भन्ने सोचे। वर्गास हतोत्साहित भएनन, उनले फेरि शकिरामा प्रतिभा छ भन्ने विश्वास दिलाउदै बोगोटामा एउटा अडिसन गराए। उनले शकीराको प्रदर्शनले आश्चर्यमा पारोस भन्ने सोचेर सोनी कोलम्बियाका अधिकारीहरूलाई उक्त अडिसनमा आउने व्यवस्था मिलाए। शकिराले अधिकारीहरू समक्ष तीन वटा गीतहरू प्रश्तुत गरिन र यसबाट प्रभावित भएर उनीहरूले शकिरालाई तीनवटा एल्बमहरू रेकर्ड गर्नको लागि सम्झौता गरे।<ref name="driven">{{cite web|url=http://www.vh1.com/shows/dyn/driven/96614/episode_about.jhtml|title=Driven: Shakira|accessdate=2007-04-24|publisher=VH1}}</ref> ==<span class="goog-gtc-fnr-highlight">सांगीतिक जीवन-यात्रा</span>== === १९९०-१९९४: जीवन-यात्राको शुरुवात === शकिरा तेर्ह वर्षकि मात्र हुँदा [[सोनी म्यूजिक]] कोलम्बियाको सहयोगमा उनको [[पहिलो एल्बम]], ''[[म्याजिया]]'' १९९०मा रेकर्ड गरियो। यसमा उनले आठ वर्षको उमेरमा लेखेका गितहरूको सङ्ग्रह समावेश छन। यि गितहरू [[पप रक]] [[गीत]] र इलेक्ट्रनिक संगित वाला [[डिस्को]]को मिश्रण थियो तर यो रेकर्डिङग र प्रोडक्शनमा सामन्जस्यको कमीको कारण यसको एकदम नोक्सानी भयो। "[[म्याजिया]]" र तीन अन्य एकलहरू गितहरू समावेश यो एल्बम १९९१मा लोकार्पण गरियो। हुनत कोलम्बिया रेडियोमा यसको प्रदर्शन एकदम राम्रो थियो र यसले युवा शकिरालाई धेरै चर्चित बनायो, तर विश्वभरीमा केवल १,२००प्रति मात्र बिक्रि गर्न सफल भएकोले यो एल्बम व्यावसायिक रूपमा राम्रो साबित भएन।<ref name="rollingstone"/> म्याजियाको खराब प्रदर्शन पछि शकिराको लेबलले उनलाई स्टूडियोमा फिर्ता गएर दोस्रो फलि-अप रेकर्ड लोकार्पण गर्न आग्रह गरे। शकिरा आफ्नो देश कोलम्बिया बाहिर कम चर्चित भएता पनि उनलाई फेब्रुअरी १९९३मा चिलीको [[विना डेल मार इन्टरनेशनल सङ्ग फेस्टिवल]]मा प्रश्तुति गर्नको लागि आमन्त्रित गरियो। यस फेस्टिवलमा इच्छुक ल्याटिन अमेरिकी गायकहरूलाई आफ्नो गितहरू प्रस्तुत गर्ने मौका दिइएको थियो र पछि निर्णयकर्ताको एक समूहद्वारा यसको विजेता चुनियो। शकिराले गाथागीत (ब्यालड) "[[एरेस]]" प्रस्तुत गरेर तेस्रो स्थानको ट्रफी जितिन। उनको पक्षमा मत दिने न्यायाधीशहरू मध्य एक त्यसबेलाका २० वर्षिय [[रिकी मार्टिन]] थिए।<ref name="Shakira biography"/> शकिराको दोस्रो स्टूडियो एल्बम ''[[पेलिग्रो]]'' त्यहि शैलीमा नै १९९३मा लोकार्पण गरियो, तर उनी यसको अन्तिम परिणाम, मुख्य रूपले प्रोडक्शनको मामलामा सन्तुष्ट भईनन्। शकिराले यस एल्बमको प्रचारमा अस्वीकार गरेपछि यो पनि व्यावसायिक रूपमा असफल मानिएता पनि यस एल्बमलाई ''म्याजिया'' भन्दा राम्रो तरिकाले लिईयो। यसपछि शकिराले [[हाई स्कूल]] स्नातक गर्नको लागि रेकर्डिङगबाट केही समयको छुट्टि लिने फैसला गरिन। त्यसै वर्ष शकिराले कोलम्बियन टिभी शृङ्खला "द ओएसिस"मा अभिनय गरिन जुन केही हद सम्म १९८५को [[अरमेरो बियोग]]मा आधारित थियो।<ref>{{cite web |url=http://www.mtv.com/music/artist/shakira/artist.jhtml#biographyEnd|title=Shakira – Full Biography |accessdate =2010-03-20|last= Huey|first=Steve|publisher=MTV }}</ref> === १९९५-१९९७: ''पीएस देस्काल्जोस'' र ''रिमिक्सहरू'' === शकिराले १९९५मा एल्बम सङ्कलन "नुएस्त्रो रक"को लागि मूल: [[¿दोन्दे एस्तस कोराजोन?]] गीतको रेकर्ड गरेकि थिईन (पछि उनको एल्बम पीएस देस्काल्जोसमा जारी भयो), जुन विशेष रूपले कोलम्बियामा लोकार्पण गरियो।<ref>{{cite web |url=http://www.songfacts.com/detail.php?id=1751|title=Donde Estas Corazon? by Shakira |accessdate =2010-03-20|first=|work=SongFacts }}</ref> उत्कृष्ट एकल गितहरू "एस्टोइ एक्वी", "पीएस देस्काल्जोस, सुएनोस ब्लान्कोस", ¿दोन्दे एस्तस कोराजोन? जस्ता गितहरूले गर्दा पीएस देस्काल्जोस एल्बमले उनलाई ल्याटिन अमेरिकामा अत्याधिक चर्चित बनायो।<ref name="Shakira biography"/> शकिराले पोर्चुगिज शीर्षकमा "एस्टोउ एक्वी", "अम पाउको दे आमोर" र "पेस देस्काल्कोस" जस्ता तीनवटा ट्र्याकहरू पनि रेकर्ड गरिन। शकिरा १९९५मा विभिन्न देशहरूको संगीतको प्रभावको र [[ऐलानिस मोरिसेट]]-उन्मुख व्यक्तित्व उपयोग गर्दै लुई एफ. ओचोया सँग सोनी म्यूजिक अन्तर्गत रेकर्डिङ्गमा फिर्ता भईन। यसले उनको अर्को केही एल्बमहरूलाई सम्म प्रभावित गर्‍यो।<ref>{{cite news |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/08/30/AR2006083003265.html|title=In Any Language, a Whole Lotta Shakira Goin' On|accessdate =2007-01-22|last= Freedom du Lac|first=Josh.|date=2006-08-31 |work=The Washington Post }}</ref> यस रेकर्डिङले उनको तेस्रो स्टूडियो एल्बम तथा पहिलो आधिकारिक एल्बम ''[[पीएस देस्काल्जोस]]''({{lang-en|Bare feet}}) जन्म दियो। उनको एकल ''¿दोन्दे एस्तस कोराजोन?''को सफलता पछि एल्बमको रेकर्डिङ्ग फेब्रुअरी १९९५मा शुरू भयो। सोनीले १००,००० भन्दा बढि बिक्रि हुने अनुमान गरी एल्बम तैयार गर्नको लागि शकिरालाई १००,००० डलर दियो। यस एल्बमको शुरूवात सँगै शकीराले आफ्नो गायनमा सुधार गरेर तथा सबैभन्दा मुख्य आफ्नो संगीतमा रचनात्मक नियन्त्रणको अभ्यास गरेर आफ्नो संगीत तैयार गर्न शुरू गरिन। अमेरिकाको वैकल्पिक बजार र ब्रिटिश समूहहरू जस्तै ''[[द प्रिटेंडर्स]]''बाट प्रभावित यो एल्बम ६ अक्टूबर १९९५मा [[बोगोटा]]मा ला केस्टेलियन थियेटरको साना हलमा देखाइयो। एल्बमको धुन मधुर, संगीत विस्मित गर्ने र टटका तथा गीत बौद्धिक र एक इलेक्ट्रनिक/ध्वनिक मिश्रण छ जसमा प्रभावी ढङ्गले ल्याटिन पपको ढर्रेको एक प्रामाणिक ध्वनि देखि तोडाइएको छ, जुन पहिले हैन सुना गएको थियो। पीएस देस्काल्जोस एल्बम अक्टुबर १९९५मा दक्षिण अमेरिकामा र १३ फेब्रुअरी १९९६मा अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा लोकार्पण भयो। यसले विभिन्न आठ देशहरूमा #१मा शुरुवात गरे पनि अमेरिकि [[बिलबोर्ड २००]]मा एल्बम १८० नं.मा पुगयो र अमेरीकि [[बिलबोर्ड टप ल्याटिन एल्बम्स]]मा ५औं स्थान सम्म पुग्यो। एल्बममा अमेरिकि ल्याटिन चार्टमा दोस्रो स्थानमा पुगेको [[इस्टोइ एक्वी]], अमेरिकि ल्याटिन चार्टमा पाँचौ स्थानमा पुगेको [[¿दोंदे एस्तस कोराजोन?]], अमेरिकि ल्याटिन चार्टमा छैटौँ स्थानमा पुगेको [[अन पोको डे अमोर]], अमेरिकि ल्याटिन चार्टमा एघारौँ स्थानमा पुगेको [[पीएस देस्काल्जोस]], सुएनोस ब्लान्कोस, अमेरिकि ल्याटिन चार्टमा पन्ध्रौ स्थानमा पुगेको [[एन्टोलोजिया]] र अमेरिकि ल्याटिन चार्टमा आठौ स्थानमा पुगेको [[से क्वैरी, देखि माटा]]लगायतका गितहरू समावेश छन।.<ref>{{cite web|url=http://www.billboard.com/bbcom/retrieve_chart_history.do?JSESSIONID=sjhsKvtT0JYD6rn7bhnDzxtp5QczYLncTwD94JyBbRgv6J4VMrFD!-909219567&model.vnuArtistId=147604&model.vnuAlbumId=1106634|title=Billboard&nbsp;— Artist Chart History: Shakira|publisher=[[Billboard]]|archiveurl=http://web.archive.org/20091008234735/www.billboard.com/bbcom/retrieve_chart_history.do?JSESSIONID=sjhsKvtT0JYD6rn7bhnDzxtp5QczYLncTwD94JyBbRgv6J4VMrFD!-909219567&model.vnuArtistId=147604&model.vnuAlbumId=1106634|archivedate=2009-10-08}}</ref> अगस्ट १९९६मा [[RIAA]]ले एल्बमलाई प्लाटिनम स्तरको एल्बमको रूपमा प्रमाणित गर्‍यो।<ref>{{cite web|url=http://riaa.com/goldandplatinumdata.php?resultpage=1&table=SEARCH_RESULTS&action=&title=Pies Descalzos&artist=&format=&debutLP=&category=&sex=&releaseDate=&requestNo=&type=&level=&label=&company=&certificationDate=&awardDescription=&catalogNo=&aSex=&rec_id=&charField=&gold=&platinum=&multiPlat=&level2=&certDate=&album=&id=&after=&before=&startMonth=1&endMonth=1&startYear=1958&endYear=2009&sort=Artist&perPage=25|title=RIAA: Gold & Platinum. Search results for Pies Descalzos|publisher=[[RIAA]]}}</ref> मार्च १९९६मा शकीरा "[[टूर पीएस देस्काल्जोस]]" नामको आफ्नो पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय यात्रामा निस्किईन। यस यात्रामा २० वटा शोहरू संलग्न थिए र यो शो १९९७मा समाप्त भयो। यसै वर्ष शकिरालाई पीएस देस्काल्जोसको लागि तीनवटा वर्षको सर्वोत्कृष्ट एल्बमको लागि [[बिलबोर्ड ल्याटिन म्यूजिक अवार्ड]], "इस्टोइ एक्वी"को लागि वर्षको सर्वोत्कृष्ट भिडियो र [[बेस्ट न्यू आर्टिस्ट]] प्राप्त भयो।<ref>{{cite web|url=http://www.europanas.com/shakira-en.htm|title=Europanas-Musica-Shakira}}</ref>''पीएस देस्काल्जोस''को ५० लाख भन्दा धेरै प्रतिहरू बिक्रि भयो,<ref>{{cite web|url=http://www.ssmusic.tv/artist_profile.php?Opt=2&Language=&artId=20070600001|title=SS Music|publisher=SS Music}}</ref><ref>{{cite web|url=http://shakira.com/discography/index/album/albumId/1/tagName/Albums|title=PIES DESCALZOS: Description|publisher=Shakira.com}}</ref> जसबाट प्रोत्साहित भएर ''द रीमिक्सेस'' शीर्षकको एक रीमिक्स एल्बम जारी गरियो। ''द रीमिक्सेस''मा पनि उनको केही प्रसिद्ध गीतहरूको [[पोर्चुगिज]] संस्करण समावेश छन, जुन ब्राजिलको बजारमा ''पीएस देस्काल्जोस''को लगभग १० लाख प्रतिहरूको बिक्रिका साथ उनको सफलताको कारण रेकर्ड गरिएको थिए।<ref name="Gale"/> === १९९८-२०००: ''¿दोन्दे एस्तन लोस लाद्रोनेस?'' र "एमटिभी अनप्लग्ड" === शकिरा आफै र [[इमिलियो इस्टीफन]] [[कार्यकारी निर्माता]] भएको उनको दोस्रो स्टुडियो एल्बम थियो - ''[[¿दोन्दे एस्तन लोस लाद्रोनेस?]]'' (अङ्ग्रेजी:''व्हेयर आर द थिभ्स?'' ) २८ सेप्टेम्बर १९९८मा लोकारपण भयो। यो एल्बम एक विमानस्थलमा उनको आफुले लेखेको गितहरूले भरिएको सुटकेस चोरी भएको घटनाबाट प्रभावित छ। यो एल्बम ''पीएस देस्काल्सोस'' भन्दा अत्यधुक हिट साबित भयो। [[अल म्यूजिक]] र [[रोलिङ स्टोन]]ले एल्बमलाई पाँचमा तारे रेटिङ चार तारा दिए। यो एल्बम ''अमेरिकी बिलबोर्ड २००''मा # १३१को शिर्ष स्थान सम्म पुग्यो र ''बिलबोर्ड टप ल्याटिन एल्बम''को चार्टमा ११ हप्तासम्म शीर्ष स्थानमा रहिरह्यो। यो एल्बम अमेरिकामा १,५००,००० भन्दा धेरै प्रतिहरू बिक्रि भएर यो अमेरिकाको सर्वाधिक बिक्रि भएको स्पेनिश एल्बम मध्य एक बन्यो। एल्बमको एघार ट्र्याकहरूमा आठवटा एकलहरू थिए, आठवटा एकलहरू [[सिएगा, सोर्दोमुदा]], [[मोस्कास एन ला कासा]] र [[नो क्रेओ]], [[इनएविटेबल]], [[तु]], [[सी ते वास]], [[ओक्टावो डिया]] र विश्वप्रसिद्ध अरबी धुनयुक्त [[ओजोस असी]] मध्य छवटा अमेरिकी [[बिलबोर्ड हट १००]]को सूचीमा परेका थिए। पछिका दुई गितहरूको लागि शकीराले प्रत्येकको लागि एक-एक [[ल्याटिन ग्रेमी]] अवार्ड जितिन। ''¿दोन्दे एस्तन लोस लाद्रोनेस?''ले विश्वभरीमा ७० लाख भन्दा बढी प्रतिहरू बिक्रि गर्‍यो।<ref name="wwsales">{{cite web | title=¿DÓNDE ESTÁN LOS LADRONES?: Description|url=http://shakira.com/discography/index/album/albumId/5/tagName/Albums}}</ref> शकिराले १९९९मा [[बेस्ट ल्याटिन रक/अल्टरनेटिभ एल्बम]]को लागि पहिलो पटक [[ग्रेमी अवार्ड]]मा मनोनित भईन।<ref>{{cite web|url=http://product.half.ebay.com/Donde-Estan-Los-Ladrones_W0QQtgZinfoQQprZ3295362 |title=Half.com / Music / ¿Donde Están Los Ladrones? |publisher=Product.half.ebay.com |date=2009-10-26 |accessdate=2009-10-31}}</ref> शकिराको पहिलो लाई भ एल्बम ''[[एमटिभी अनप्लग्ड]]'' न्यु योर्क सहरमा १२ अगस्ट १९९९मा रेकर्ड गरियो। यसलाई अमेरिकी आलोचकहरूद्वारा अत्यधिक प्रसंसित यस एल्बमलाई अहिलेसम्मको सर्वोत्कृष्ट लाई भ प्रश्तुतिको दर्जा दिईयो।<ref>{{cite web|url=http://www.allmusic.com/album/r467215|title=Shakira&nbsp;— MTV Unplugged: Review|publisher=[[All Music Guide]]}}</ref> यसको श्रव्य एल्बमले २००१मा [[सर्वोत्कृष्ट ल्याटिन पप एल्बमको लागि ग्रेमी अवार्ड]] प्राप्त गर्‍यो र विश्व भरीमा ५० लाख सीडी बिक्री भयो।<ref>{{cite web|url=http://www.ciao.com/MTV_Unplugged_Shakira__Review_10368254|title=MTV Unplugged&nbsp;— Review|publisher=Ciao}}</ref> मार्च २०००मा शकिराले [[ल्याटिन अमेरिका]] र [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]को आफ्नो [[टूर अन्फिबियो]] नामको दुई महिनाको यात्रा शुरू गरिन। अगस्ट २०००मा उनले ''ओजोस असी''को लागि हाल-निष्क्रिय श्रेणीको पिपुल च्वाइस अवार्ड - मनपर्ने अन्तर्राष्ट्रिय कलाकारमा [[एमटिभी भिडियो म्यूजिक अवार्ड]] जितिन। ९ सेप्टेम्बर २०००मा शकिराले [[ल्याटिन ग्रेमी अवार्ड]] समारोहमा ''ओजोस असी''को प्रश्तुति गर्‍यो, जहाँ उनी पाँच श्रेणिहरू: ''एमटिभी अनप्लग्ड''को लागि [[वर्षको एल्बम]] (एल्बम अफ द एयर) र [[सर्वोत्कृष्ट पप गायन एल्बम]] (बेस्ट पप भोकल एल्बम), ''ओक्टावो डिया''को लागि [[सर्वोत्कृष्ट स्त्री रक गायन]] (बेस्ट फिमेल पप भोकल पर्फर्मेन्स) र "ओजोस असी"को लागि [[सर्वोत्कृष्ट लघु-संगीत भिडियो]] (बेस्ट शर्ट फर्म म्यूजिक भिडियो)को लागि मनोनित भईन, तर उनले यिमध्ये दुईमा मात्र जीत हासिल गरिन।<ref>{{cite web|url=http://www.bmi.com/news/entry/232776|title=Emilio Estefan Tops Latin Grammy Noms List|publisher=[[Broadcast Music Incorporated|BMI]]|accessdate=2000-08-08}}</ref> शकिराको ''ओजोस असी''को प्रश्तुतिको लागि अहिले सम्मको सबैभन्दा ठूलो ल्यटिन ग्रेमी प्रश्तुति (ग्रेटेस्ट ल्यटिन ग्रेमी पर्फर्मेन्स अफ अल टाइम)को रूपमा मत प्राप्त गरिन। === २००१-२००४: ''लन्ड्री सर्भिस'' र अन्तराष्ट्रिय सफलता === ''¿दोंदे एस्तन लोस लाद्रोनेस?'' र एमटिभी अनप्लग्डको सफलता पछि शकिराले अङ्ग्रेजीमा एक अन्तर्राष्ट्रिय एल्बममा काम गर्न शुरू गरिन। अङ्ग्रेजी बजारमा स्पेनी कलाकारहरू [[रिकी मार्टिन]] र [[एनरिक इग्लेसिअस]]को अन्तर्राष्ट्रिय संगीतको [[मुख्य धारा]]मा लोकप्रियता जस्तै अन्य सफल अन्तर्राष्ट्रिय गतिविधिहरूको सहायताले एक ठूलो फट्को मारिन, जुन शकिराको करियरमा अर्को तार्किक कदम थियो र उनको लेबल थियो।<ref>{{cite web|url=http://articles.latimes.com/1999/apr/18/entertainment/ca-28407|title=Queen of Crossover?|publisher=[[Los Angeles Times]]|accessdate=1999-04-18}}</ref> शकिराले एल्बमको लागि नयाँ सामग्रीमा एक वर्ष भन्दा ज्यादा काम गरिन। "[[ह्वेनेवर, ह्वेयरेवर]]" (स्पेनिश देशहरूमा "[[सुएरते]]") शकीराको पहिलो प्रमुख एकल अङ्ग्रेजी एल्बम थियो, जुन अक्टोबर २००१मा लोकर्पण भयो। यस गीतमा [[चरङ्गो]] र [[प्यानपाइपस]]को उपकरणहरूको प्रभाव समावेस [[एन्डियन म्यूजिक]] (Andean music)को एकदम प्रभाव थियो। यस ट्र्याकको निर्माता शकिरा नै थिईन र यो प्राय सबै देशमा पहिलो स्थानमा पुग्दै अन्तर्राष्ट्रिय सफलता प्राप्त गर्‍यो। शकिराको तेस्रो अन्तर्राष्ट्रिय स्टूडियो र पहिलो अङ्ग्रेजी-स्पेनिश भाषाको एल्बम ''[[लन्ड्री सर्भिस]]'' (ल्याटिन अमेरिका र स्पेनमा ''सेर्भिचियो डी लाभन्देरिया'' ), १३ नोभेम्बर २००१मा लोकार्पण भयो। एल्बमले अमेरिका बिलबोर्ड २०० एल्बम चार्टमा तीन नम्बरमा शुरूवात गर्‍यो। सात ट्र्याकहरू: "ह्वेनेवर, ह्वेयरेवर"/"सुएरते", [[अन्डरनिथ योर क्लोथ्स]], [[अब्जेक्शन (ट्याङगो)]], [[ते अविसो, ते अनुन्चियो (ट्याङगो)]], [[द वन]], [[ते देजो म्याड्रिड]], [[क्यू मी कुएदेस टू]] र [[पोयम टू ए हार्स]] अन्तर्राष्ट्रिय एकल बने र यि मध्य चारवटा एकल सर्वाधिक सफल रहे। एल्बम अङ्ग्रेजी भाषाको बजारको लागि मात्र बनाइएकोले रक र स्पेनिश नृत्य प्रभावित एल्बमले ''रोलिङ्स्टोन''को " उनी एकदम मुर्ख लाग्छिन" वा " अङ्ग्रेजी अनुवादमा शकिराको जादु हरायो" भन्ने टिप्पणीका साथ गीत लेख्नमा उनको अङ्ग्रेजी कमजोर रहेको आलोचनाका साथै हल्का महत्त्वपूर्ण सफलता प्राप्त गर्‍यो। शकिरा समकालीन [[अमेरिकी पप]] संगीतको पक्षमा लोक र रक मुलहरूलाई छोडेकोले उनको ल्याटिन प्रशंसकहरूद्वारा पनि आलोचित हुनुपर्‍यो। यस तथ्यको बावजूद एल्बम विश्वमा २ करोड भन्दा बढि प्रतिहरू बिक्रि गर्दै २००२को सर्वाधिक बिक्री हुने एल्बम बन्यो।<ref name="Shakira biography"/><ref name="PR Newswire">[http://sev.prnewswire.com/entertainment/20070622/LAF02922062007-1.html शकीरा एन्ड एनरिक इग्लेसिअस जोइन लाई न-अप फर लाई भ अर्थ ह्याम्बर्ग] ''PR न्यूजवाइयर''</ref> र यस समयमा उनको करियरको सबैभन्दा सफल एल्बम बन्यो। त्यहि समयको आसपास शकिराले अङ्ग्रेजी बजारहरूमा आफ्नो प्रचारको उद्देश्यले [[पेप्सी]]को लागि पनि चार गीतहरू: "आस्क फर मोर", "पीड मास", "नक अन माई डोर" र "पाइड एल सोल" बनाईन, जुन [[एक्सटेन्डेड]], [[पेप्सी सिडी]]मा समावेश छन। नोभेम्बर २००२ देखि मे २००३ सम्म ६१ वटा शोहरूका साथ [[टूर अफ द मन्गूज]] नामक यात्रा शुरु गरिन। यो यात्रा विश्वभरीको लागि उनको पहिलो यात्रा थियो, जसमा उनले उत्तर र दक्षिण अमेरिकाका साथै युरोप र एसियामा समेत प्रश्तुति गरिन। अप्रिल २००२मा [[एरोस्मिथ]]को [[एमटिभी आइकोन]]मा शकीराले "[[डूड (लुक्स लाई क अ लेडी)]]"को प्रश्तुति गरिन। साथै २००२मा शकीरा ''[[भिएचवान डिभास लाई भ लस भेगास]]''को लागि [[चेर]], [[व्हाइट्नी हस्टन]], [[सेलिन डियोन]], [[मेरी जे ब्लिज]], [[अनास्तासिया]] र [[डिक्सी चिक्स]]का साथ समावेश भईन। सेप्टेम्बर २००२मा शकिराले हाल-मृत इन्टरनेशनल भ्यूअर्स च्वाइस अवार्डमा "ह्वेनेवर ह्वेयरेवर"को लागि एमटिभी भिडियो म्यूजिक अवार्ड जितिन। शकिराले यसै भिडियोको स्पेनिश संस्करणको लागि [[सर्वोत्कृष्ट लघु संगीत भिडियो]] (बेस्ट शर्ट फर्म म्यूजिक भिडियो) श्रेणीमा [[ल्याटिन ग्रेमी अवार्ड]] पनि जितिन। त्यसै वर्ष अक्टोबरमा उनले "सर्वोत्कृष्ट महिला कलाकार", "सर्वोत्कृष्ट पप कलाकार", "सर्वोत्कृष्ट कलाकार-उत्तर(क्षेत्र)", "वर्षको भिडियो"( "सुएरते"को लागि) र "वर्षको कलाकार"को लागि पाँच [[एमटिभी भिडियो म्यूजिक अवार्ड्स ल्याटिन अमेरिका]] जितिन। नोभेम्बर २००२मा शकिराको लेबल सोनी बिएमजी (Sony BMG)ले उनको सबैभन्दा ठूलो हिट स्पेनी सङ्कलन ''[[ग्रन्देस एक्सितोस]]'' लोकार्पण गर्‍यो। सन २००४मा एक डिभिडि र दस-ट्र्याकहरूको ''[[लाईभ एन्ड अफ द रेकर्ड]]'' नामक एक लाई भ एल्बम पनि लोकार्पण गरियो, जसले विश्वभरीमा ३० लाख सिडिको बिक्री कीर्तिमान स्थापित गर्‍यो र [[टूर अफ द मन्गूज]]लाई एक यादगार यात्रा बनायो। === २००५-०८: ''फिजासियन ओरल भोल. १'' र ''ओरल फिक्जासन भोल. २'' === [[चित्र:Shakira - La Coruña (Oral Fixation Tour).JPG|thumb|ओरल फिक्जासन यात्राको क्रममा प्रश्तुति गर्दै शकिरा]] शकिराको तेस्रो एल्बमको प्रचार २००३मा समाप्त भएपछि उनले नयाँ संगित रेकर्ड गर्नको लागि स्पटलाईटबाट बाहिरिने विचार गरिन। उनको चौँथो एल्बमको लागि अनेकौ संभावित दिनहरूको घोषणा भएपनि उनले २००५को शुरूमा एल्बमको शीर्षक "ओरल फिक्सेशन" र यसको ''कार्यकारी निर्माता'' [[रिक रुबिन]] हुने घोषणा गरिन। शकिराको चौँथो एल्बम ''[[फिजासियन ओरल भोल. १]]'' जून २००५मा लोकार्पण गरियो। एल्बमको प्रमूख एकलको रूपमा अप्रिलमा रिलिज भएको [[ला तोर्तुरा]] हट १००मा ४० औँ स्थानमा पुग्नाका साथै विभिन्न रेडियोमा ठूलो सफलता हासिल गर्‍यो। यस गितमा स्पेनिश गीतकार [[एलेक्जेन्ड्रो स्यान्ज]]लाई लिइएको थियो। यसले ''युएस हट ल्याटिन चार्ट''मा एक नम्बरमा पच्चीस हप्ता सम्म रहेर रेकर्ड राख्यो। २००५मा शकिरा ''एमटिभी भिडियो म्यूजिक रेकर्ड्स''मा स्पेनिश भाषामा गित गाउँने पहिलो कलाकार बनिन। कम आशाहरूको विपरीत ''फिजासियन ओरल भोल. १''लाई जनताहरूले धेरै मन पराए। पहिलो हप्तामा नै १५७,००० प्रति बिक्रि गर्दै यो एल्बम बिलबोर्ड २००मा १५ जूनको हप्तामा चार्टमा चार नम्बरमा शुरू गर्‍यो। यो एल्बम पहिलो हप्ताको बिक्रिमा हाल सम्मको सर्वाधिक बिक्रि हुने [[स्पेनी भाषा|स्पेनिश भाषा]]को एल्बम बन्यो। ल्याटिन अमेरिकाको आफ्नो आधिकारिक रिलीजको पहिलो दिन यो एल्बमले भेनेजुएलामा प्लेटिनम प्रमाणपत्र, कोलम्बियामा ट्रिपल प्लेटिनम प्रमाणपत्र प्राप्त गर्नुका साथै मेक्सिकोमा यो पूरा बिक्रि भयो। तीन दिनमा एल्बमले विश्वभरीमा एक लाख भन्दा बढि प्रतिहरू बिक्रि गर्‍यो। "ला तोर्तुरा"का साथै चार अन्य एकलहरू [[नो]], [[डिया डे एनेरो]], "[[ला परेड]]"र [[लास डी ला इनट्यूशन]] रिलिज भए, जुन विश्वका विभिन्न देशहरूमा एक नम्बरमा रह्यो। ८ फेब्रुअरी २००६मा शकिराले फिजासियन ओरल भोल. १को लागि ''सर्वश्रेष्ठ ल्याटिन रक/ वैकल्पिक एल्बम''को श्रेणीमा आफ्नो दोस्रो ग्रेमी अवार्ड जितिन।<ref>{{cite web|url=http://grammy.com/GRAMMY_Awards/Winners/Results.aspx|title=Search results for Shakira|publisher=[[Grammy Award|Grammy.com]]}}</ref> शकिराले २ नोभेम्बर २००६मा "ला तोर्तुरा"को लागि [[वर्षको रेकर्ड]] र [[वर्षको गित]] तथा फिजासियन ओरल भोल. १को लागि [[वर्षको एल्बम]] र [[सर्वोत्कृष्ट पप आवाज एल्बम]] गरी चार ल्याटिन ग्रेमी अवार्ड प्राप्त गरिन।<ref>{{cite web|url=http://www.cbsnews.com/stories/2006/11/02/entertainment/main2147901.shtml|title=Shakira Wins Big At Latin Grammys&nbsp;— CBS News|publisher=[[CBS|CBS News]]|accessdate=2006-11-02}}</ref> विश्वभरीमा ''फिजासियन ओरल भोल. १''को ४० लाख भन्दा अधिक प्रतिहरू बिक्रि भयो।<ref name="ticket4-you1"/> ''[[ओरल फिक्जासन भोल. २]]''को लोकार्पण पूर्व शकिरा [[लिस्बन]], [[पोर्चुगल]]मा [[एमटिभी यूरोप म्यूजिक अवार्ड २००५]]मा देखापरिन। यहाँ उनले एल्बमको एकल [[डन्ट बोदर]]को प्रश्तुति गर्नुका साथै सर्वोत्कृष्ट महिला कलाकारको श्रेणीमा अवार्ड जितिन। ''डन्ट बोदर''ले "अमेरिकी हट १००"को चार्टमा शीर्ष ४०मा पर्नबाट बञ्चित हुनुपरे तापनि विश्वका प्राय देशहरूमा टप २०को सूचीमा पर्‍यो। ''ओरल फिक्जासन भोल. २'' २९ नोभेम्बर २००५मा लोकर्पण गरियो। यो एल्बमले १२८,००० प्रतिहरू बिक्रि गर्दै "अमेरिकी बिलबोर्ड २००"को चार्टमा नम्बर पाँचमा शुरुवात गर्‍यो। यो एल्बमले आरआईएएबाट प्लाटिनम प्रमाणपत्र प्राप्त गर्नुका साथै संयुक्त राज्यमा १८ लाख रेकर्ड बिक्रि गर्‍यो। यस एल्बमके विश्वभरी ८० लाख भन्दा बढि प्रति बिक्रि गर्‍यो।<ref>{{cite web|url=http://shakira.com/discography/index/album/albumId/4/tagName/Albums|title=Oral Fixation vol. 2: Description}}</ref> एल्बमको मुख्यपृष्ठमा शकिरालाई निशेधित फल (स्याउ)को साथमा ईभको रूपमा दर्साईएकोले यो विवादास्पद हुन पुग्यो र धेरै देशहरूमा बिक्रि नभएकोले यो मुख्यपृष्ठलाई बदलिएको थियो। २००६को शुरूमा [[वाईक्लेफ जीन]]को साथमा "[[हिप्स डन्ट लाई]]" एल्बमको दोस्रो एकलको रूपमा लोकार्पण भयो। "हिप्स डन्ट लाई " विश्वका ५५ देशहरूमा पहिलो स्थानमा पुग्नाका साथै "बिलबोर्ड हट १००"मा शकिराको पहिलो एल्बमको रूपमा स्थापित हुँदै २१औं शताब्दीको सबैभन्दा चर्चित गित बन्यो। शकिरा र वाईक्लेफ जीनले यस गीतको [[फिफा विश्व कप २००६]]को आधिकारिक धुनको लागि यस गीतको ''बम्बू भर्जन'' तैयार गरे। "हिप्स डन्ट लाई "को लागि शकिरा [[२००६ एमटिभी भिडियो म्यूजिक अवार्ड्स]]मा [[रेड हट चिली पिपर्स]] सँग सबैभन्दा ज्यादा संख्यामा मनोनयनमा परिन तर उनले केवल [[बेस्ट कोरियोग्राफी]]को अवार्ड मात्र जित्न सफल भईन। नोभेम्बर २००६मा शकिराले [[कार्लोस स्यान्टाना]]को साथमा आफ्नो तेस्रो र अन्तिम सिंगल "[[इललीगल]]" लोकार्पण गरिन। यो एल्बम हट १००मा पुग्न नसकेपनि केही यूरोपेली देशहरूमा र अमरीकामा नृत्य चार्टमा शीर्ष स्थानमा पुग्यो। १० फेब्रुअरी २००७मा शकिराले [[४९औं ग्रेमी अवार्ड्स]]मा पहिलो पल्ट प्रश्तुति गरिन र वीक्लिफ जीन "हिप्स डन्ट लाई "मा [[सर्वोत्कृष्ट सहयोगी पप गायन]]को लागि मनोनयन प्राप्त गरे। शकिराले जून २००६मा आफ्नो चौथो लामो यात्रा [[ओरल फिक्जासन टूर]] शुरू गरिन। यस यात्राको क्रममा १४ जून २००६ देखि ९ जुलाई २००७को बीच १२५ शोहरू भए। उनले पाँचै महाद्धीपहरू: एसिया, यूरोप, उत्तरी अमेरिका, ल्याटिन अमेरिका र अफ्रीकामा प्रश्तुति गरिन। यस यात्राको क्रममा शकिराले २७ मे २००७मा [[मेक्सिको शहर]]मा एक सांगीतिक कार्यक्रम सित्तैमा प्रश्तुति गरिन जहाँ २१०,००० भन्दा धेरै दर्शकहरूको उपस्थिति थियो। यस संगीत समारोहले मेक्सिकोमा आयोजना भएका शोको इतिहासमा सर्वाधिक दर्शकको उपस्थितिको रेकर्ड कायम गर्‍यो। शकिराले ९ जुलाई २००६ म जर्मनीमा [[फिफा विश्वकप]]को फाइनलमा प्रस्तुति गरिन। १२ नोभेम्बर २००७मा "[[ओरल फिक्जासन टूर डिभिडि]] लोकार्पण गरियो। यो उच्च परिभाषित [[ब्लू-रे]] ढाँचामा पनि उपलब्ध छ।<ref>[http://www.sonybmg.no/nye_utgivelser/kommende_utgivelser/] ''Sonybmg.no''</ref> यस डिभिडिका २ भर्जनहरूले विश्वभरीमा १,६००,००० भन्दा धेरै प्रति बिक्रि गर्‍यो। === २००८-हाल: ''शी वूल्फ'' र ''शाले एल शोल'' === फेब्रुअरी २००८ म ''एल हेराल्डो''मा उनले आफ्ना प्रशंसकहरूसँग अनलाईन च्याटमा आफ्नो नयाँ एल्बमको थालनी गर्न लागेको कुरा खुलासा गरिन।<ref>[http://www.elheraldo.com.co/ELHERALDO/BancoConocimiento/S/soforo/soforo.asp?CodSeccion=16 http://www.elheraldo.com.co/ELHERALDO/BancoConocimiento/S/soforo/soforo.asp?CodSeccion=16 El Heraldo.com] ''Elherado.com''</ref> यसका साथै, [[कोलम्बिया]]मा शकिराको गीतकार भाइ ईसा मेबारकको सिडी लोकार्पण पार्टीमा शकीराका बुवा विलियम मेबारकले शकिराले आफ्नो आगामी एल्बमको लागि नयाँ गितहरू लेखन र निर्माणको कार्य शुरू गरिरहेको बताए। यो कार्य "उनको आफ्नो स्टूडियो"मा भईरहेको भनियो , जसले उनका धेरै प्रशंसकहरूलाई यसको मतलब उनको घर [[बहामस]]मा स्टूडियो भएको लाग्यो।<ref>{{cite web|url=http://www.elheraldo.com.co/ELHERALDO/BancoConocimiento/S/soforo/soforo.asp?CodSeccion=16 |title=http://www.elheraldo.com.co/ELHERALDO/BancoConocimiento/S/soforo/soforo.asp?CodSeccion=16 |publisher=Elheraldo.com.co |date= |accessdate=2009-10-31}}</ref> जहाँ शकिराले २००५मा ''[[फिजासियन ओरल भोल. १]]'' र २००६मा ''[[ओरल फिक्जासन भोल. २]]'' रेकर्ड गरेकि थिईन। लन्डनमा दुइ हप्ता बिताएपछि, [[कार्लोस विवेस]] सँग [[कोलम्बिया]], [[पेरू]] र [[ब्राजिल]]को सीमामा अवस्थित [[लेतिसिया]]मा एक शान्ति सांगितिक कार्यक्रममा भाग लिनको लागि शकिरा कोलम्बियाको लागि प्रस्थान गरिन। सयौं हजार कोलम्बियनका साथमा शकीराले कोलम्बियामा विद्रोहीहरूले बन्दी बनाएका मानिसहरूको रिहाई र उक्त क्षेत्रमा यस्ता अन्य अपहरण बन्द गर्नको लागि अपील गरिन।{{Citation needed|date=September 2009}} त्यस पछि, यो नोटिसिअस क्याराकोलले कोलम्बियामा भनेकि शकिरा [[बहामस]]मा आफ्नो घरको स्टूडियोमा फर्किएर भाईवस ब्याण्डको सदस्यहरू सँग "अ लिटिल समथिङ्ग"को रेकर्डिङ्गको कार्य शुरु गरिन। कोलम्बियामा एलेन्को पत्रिकासँग एक विशेष अन्तरबार्तामा शकिराले पुष्टि गरिन कि उनले नयाँ एल्बमको लागि पहिले नै लगभग ३० वटा गीतहरू लेखिसकिन र उनले अझै पनि लेख्न जारी राखेकि छन।<ref>{{cite web|url=http://forums.shakiramedia.com/forums/index.php?showtopic=22703|title=Shakira talks with Elenco|accessdate=2007-07-16|author=|date=2007-07-13|publisher=Shakira Media}}</ref> पछि यो पुष्टि भयोकि शकिरा आफ्नो छैठौं एल्बमको लागि [[रेडवान]], [[वाइक्लेफ जीन]] र लुइस एफ ओचोआसँग काम गरिरहिकि छन। रेडवानले पछि भने कि शकिरा प्रायोगिक चरणमा छिन र उनी एल्बमको लागि लसएन्जलस, मियामी, भ्यानकुभर, लन्डन, उरुग्वे र बहामसमा काम गर्दैछिन। २००८को शुरुवातमा फोर्बसले शकिरालाई संगीतको क्षेत्रमा सर्वाधिक कमाई गर्ने चौथो महिलाको स्थानमा राख्यो।<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/2008/01/28/music-madonna-hollywood-biz-cz_dp_0129musicwomen.html|title=The Top-Earning Women In Music|accessdate=2008-01-29|publisher=[[Forbes]]|archiveurl=http://archive.is/w2Eec|archivedate=2013-01-02}}</ref> २ जुलाई २००८मा शकिराले विशाल अन्तर्राष्ट्रिय यात्रासँग सम्बद्ध [[लाईभ नेशन]] सँग १० वर्षको सम्झौतामा हस्ताक्षर गरिन।<ref>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2008/07/02/arts/music/02shakira-brief.html|title=Shakira Leaves Record Company for Live Nation|accessdate=2008-07-02|publisher=New York Times}}</ref> यात्रा समुह एक रेकर्ड लेबल हो जसले संगितलाई बढावा दिनुका साथै आफ्ना कलाकारहरूको संगीत लोकार्पणमा पनि नियन्त्रण गर्दछ। शकिराको अनुबन्धनलाई उद्ध्रित गर्दै लाई भ नेशनक ग्लोबल म्यूजिक प्रमुख जेसन गार्नरले भने "शकिरा वास्तवमा वैश्विक स्तरको कलाकारहरू मध्य एक हुन। उनी विश्वको हरेक कुनामा आफ्नो संगित र टिकट बिक्रि गर्न सक्छिन।"<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/2009/03/31/celebrities-clothing-rich-women-power-deals.html|title=Savvy Celebrity Businesswomen|accessdate=2009-01-04|publisher=[[Forbes]]|archiveurl=http://archive.is/hwvLI|archivedate=2013-01-02}}</ref> शकिराका प्रतिनिधि तथा लाई भ नेशनले सम्झौताको मुल्य पुष्टि नगरेता पनि यस बातचीतको निकटस्थ मानिसहरूका अनुसार शकिरामा आधारित १० वर्षको प्रदर्शनहरूको अनुरूप $ ७०,०००,०००देखि $ १००,०००,०००को बीचको मुल्याङ्कन गरिएको अनुमान छ। शकिरा एक अङ्ग्रेजी, एक स्पेनिश र एक सङ्कलन गरी तीन एल्बमहरूको लागि [[एपिक रेकर्ड्स]]सँग अनुबन्धन भएकी छन तर लाई भ नेशनसँग भएका सम्झौताको यात्रा र अन्य अधिकार तत्काल लागू हुने छन। शकिराको छैठौ स्टूडियो एल्बमको शीर्ष एकल "शी वूल्फ" १३ जुलाई २००९मा प्रीमियर भयो।<ref>{{cite web|url=http://z100.elvisduran.com/cc-common/mediaplayer/player.html?redir=yes&mps=ZooFiles.php&mid=http://a1135.g.akamai.net/f/1135/18227/1h/cchannel.download.akamai.com/18227/podcast/NEWYORK-NY/EDUR-IP/Shakira_1.wmv?CPROG=PCAST?CCOMRRMID&CPROG=RICHMEDIA&MARKET=NEWYORK-NY&NG_FORMAT=personality&NG_ID=EDURIP&OR_NEWSFORMAT=&OWNER=&SERVER_NAME=www.elvisduran.com&SITE_ID=3831&STATION_ID=EDUR-IP&TRACK= |title=Media Player |publisher=Z100.elvisduran.com |accessdate=October 31, 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=http://a1135.g.akamai.net/f/1135/18227/1h/cchannel.download.akamai.com/18227/podcast/LOSANGELES-CA/KIIS-FM/shakira071309.mp3?CPROG=PCAST&MARKET=LOSANGELES-CA&NG_FORMAT=chrrhythmic&SITE_ID=842&STATION_ID=KIIS-FM&PCAST_AUTHOR=102.7_KIIS-FM&PCAST_CAT=morning_shows&PCAST_TITLE=On-Air_with_Ryan_Seacrest |title=Akamai.net |accessdate=October 22, 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.edisonresearch.com/home/archives/2009/05/handicapping_the_summer_song_of_2009.php |title=Handicapping The Summer Song Of 2009 |publisher=Edisonresearch.com |accessdate=October 31, 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=http://new.e1.music.yahoo.com/blogs/el_playlist/11775/shakira-la-herona-de-la-educacin/ |title=Shakira la heroína de la educación&nbsp;— El Playlist |publisher=New.e1.music.yahoo.com |date=June 5, 2009 |accessdate=October 31, 2009}}</ref> शकिराले यो गित जोन हिल र द ब्रेभरीका शीर्ष गायक तथा लेखक स्याम एन्डिकटसँग मिलेर लेखन तथा उत्पादन गरेकी थिईन।<ref>{{cite web|url=http://www.rap-up.com/2009/07/12/new-music-shakira-she-wolf/ |title=New Music: Shakira&nbsp;– ‘She Wolf’ |publisher=Rap-Up.com |accessdate=October 31, 2009}}</ref> यसको स्पेनी संस्करण, लोबा पनि त्यसै दिन प्रीमियर भयो। केही दिन पछि "शी वूल्फ" र "लोबा" डिजिटल डाउनलोडमा पनि उपलब्ध भयो।<ref name="shakira.com">{{cite web|url=http://www.shakira.com/ |title= Shakira's Official Website. Sign up for email updates! |publisher=Shakira.com |accessdate=October 31, 2009}}</ref> "शी वूल्फ"को भिडियो ३० जुलाई २००९को एमटिभीमा प्रीमियर भयो।<ref name="shakira.com"/> यो एकल ल्याटिन अमेरिकामा एक नम्बर, जर्मनीमा, आयरल्यान्ड, इटली, एस्टोनिया र स्पेनमा दुइ नम्बर, स्विट्जरल्याण्ड र अस्ट्रियामा तीन नम्बर, संयूक्त अधिराज्य, फ्रान्स र ग्रीसमा चार नम्बर, क्यानाडा र बेल्जियममा पाँच नम्बर, फिनल्यान्डमा छ नम्बर, जापानमा नौ नम्बर र अमेरिकामा एघार नम्बरमा रहि विश्व भरीमा सफल भए थियो। २००९मा नै शकिराको आधिकारिक वेबसाइटले घोषणा गर्‍यो कि ''[[शी वूल्फ]]''को पूर्ण एल्बम अक्टूबर २००९मा निस्कनेछ" र यसले "मुख्य रूपमा अङ्ग्रेजी ट्र्याक सूची प्रश्तुत गरेको छ।" उक्त साइटले एउटा स्पेनिश एल्बम २०१०मा लोकार्पण गरिने कुरा पनि घोषणा गरेकोछ।<ref>{{cite web|author=Europa Press |url=http://www.abc.es/20090630/cultura-musica/shakira-estrena-loba-primer-200906300249.html |title='Loba' es el primer single del nuevo disco de Shakira&nbsp;— Espectaculos_Musica&nbsp;— Espectaculos |publisher=ABC.es |date= |accessdate=2009-10-31}}</ref> ''[[शी वूल्फ]]'' अक्टूबर २००९मा अन्तराष्ट्रिय रूपमा र २३ नोभेम्बर २००९मा संयूक्त राज्य अमेरिकामा लोकार्पण भयो। यस एल्बमले विश्व भरीमा १५ लाख प्रति बिक्रि गर्दै सफल एल्बमको रूपमा स्थापित भयो। मुलत: अमेरिकी लोकार्पणको लागि योग्य एल्बमको दोस्रो एकल "डिड इट अगेन" अक्टूबर २००९मा लोकर्पण भयो तर पछि यो रद्द भयो। शकिराले [[दक्षिण अफ्रिका|दक्षिण अफ्रिकी]] समूह [[फ्रेस्लिग्राउण्ड]]सँग मिलेर [[फिफा विश्वकप २०१०]]को आधिकारिक गित निर्माण तथा प्रश्तुति गरिन।<ref>{{cite web|author=|url=http://www.shakira.com/stream/article/display/id/400|title=Shakira records official FIFA World Cup 2010 song|publisher=www.shakira.com |date= |accessdate=April 26, 2010}}</ref> यो गित ज्याङ्गालेवा वा गोल्डेन साउन्ड्स समूहको [[फ्यान्ग भाषा]]को परम्परागत क्यामारुनी सैन्य गित [[ज्याङ्गालेवा]]मा आधारित थियो । यो गित १९८७मा उनको जन्मथलो कोलम्बियामा दक्षिण अफ्रिकीको माध्यमबाट चर्चित भईसकेको थियो ।<ref>{{cite news|last=Mackey |first=Robert |url=http://thelede.blogs.nytimes.com/2010/05/24/shakira-remixes-african-hit-for-world-cup/ |title=Shakira Remixes African Hit for World Cup – The Lede Blog |publisher=Thelede.blogs.nytimes.com |date=May 24, 2010 |accessdate=August 10, 2010}}</ref> जुन २००१०मा बिलबोर्ड पत्रिकासँगको अन्तरवार्ताको क्रममा शकिराले आफ्नो नयाँ एल्बम सेप्टेम्बरमा लोकर्पण हुने घोषणा गरिन ।<ref>{{cite web|url=http://www.billboard.biz/bbbiz/content_display/industry/e3i16591aef144b2465932113958dc953e4 |title=Shakira's World Cup Anthem Makes Global Impact |publisher=Billboard.biz |date=June 17, 2010 |accessdate=August 10, 2010}}</ref> १९ अक्टूबर २००१०मा [[शाले एल शोल]] शकिराको सातौँ स्टुडियो एल्बमको रूपमा लोकार्पण भयो। एल्बमको शीर्ष एकल गित ''[[लोका]]'' विश्वका धेरै देशहरूमा शिर्षस्थानमा रह्यो । उनले अगस्टमा बार्सिलोनामा "लोका"को भिडियो खिचाईन ।<ref>[http://defpenradio.com/shakira-on-set-of-new-music-video/ Shakira On Set Of New Music Video]. Def Pen Radio (August 20, 2010). Retrieved on January 8, 2011.</ref> र सेप्टेम्बर १मा एल्बमको आधिकारिक आबरण अनाबरण गरिन।<ref>[http://defpenradio.com/official-album-cover-shakira-sale-el-sol/ Official Album Cover: Shakira – Sale El Sol]. Def Pen Radio (September 1, 2010). Retrieved on January 8, 2011.</ref> == अन्य कार्य == २००३मा शकिराले दक्षिण अफ्रीकी अभिनेत्री [[शार्लिज थेरोन|चार्लिज थेरोन]] र [[मार्क वलबर्ग]] अभिनीत [[हलिउड|हलिवुड]] चलचित्र "[[द इटालियन जब]]"को लागि संगीतकार [[टिम मिशेल]] सँग मिलेर "कम डाउन लव" बोलको एउट गीत लेखेकि थिईन तर त्यो गीत अंततः साउण्डट्र्याकमा समावेश गरिएन। २००६को अन्त्य तिर शकिरा र [[ऐलेज्यान्ड्रो सन्ज]]ले फेरि एक साथ "[[ते लो अग्रदेज्को, पेरो नो]]" गितमा काम गरे, जुन सन्जको एल्बम ''[[अल ट्रेन डे लस मोमेन्टोज]]''मा समावेश छ। यो गीत ल्याटिन अमेरिकामा शीर्ष दस हिट गीतहरूमा समावेश भयो र र ''बिलबोर्ड'' हट ल्याटिन ट्र्याक चार्टमा शीर्ष स्थानमा पुग्यो। शकिरा [[मिगुएल बोस]] सँग युगल "[[सी टू नो भ्युल्भस]]"मा काम गरिन, जसलाई बोसको एल्बम [[पपितो]]मा उनको ३० वर्षको करियरको उत्सवको समय लोकार्पण गरियो। २००७ को आरम्भमा शकिराले अमेरिकन [[आर एन्ड बि]] गायिका [[बियोन्से|बेयोन्से]] सँग "[[ब्यूटीफुल लायर]]" गितमा काम गरिन, जुन बेयोन्सेको ''[[बी'डे]]''को डिलक्स संस्करणमा दोस्रो एकलको रूपमा लोकार्पण भयो। ७ अप्रिल २००७ मा, ''बिलबोर्ड'' हट १००को चार्टमा यो गीत ९४औं स्थानबाट ३ स्थान पार गर्दै ९१ औँ स्थानमा पुग्यो जुन यस चार्टको इतिहासमा सबैभन्दा अधिक माथिल्लो स्थानमा चढ्ने गीतको एउटा नयाँ कीर्तिमान थियो। यो [[ब्रिटेन सिंगल्स चार्ट]]मा पनि नं.१मा रह्यो। यो गीतले [[गायन साथै सर्वोत्कृष्ट पप सहयोग]] (बेस्ट पप कोलाबोरेशन विद भोकल्स)को लागि एक [[ग्रेमी अवार्ड]]मा मनोनयन आर्जन गर्‍यो । यो गीत बेयोन्सेको विश्वमा सबैभन्दा सफल गीतहरूमा मध्य एक थियो। यो गीत विशेष रूपले [[अर्जेन्टिना]] र [[स्पेन]] जस्तै स्पेनिश भाषी देशहरूमा पहिलो स्थानमा रहदै सर्वाधिक लोकप्रिय भयो । ''बिलबोर्ड''को अनुसार शकिराले [[लील वाईने]]सँग [[कार्लोस संताना]]को ''[[कार्लोस सान्ताना]]'' शीर्षक वाला सबै भन्दा अधिक हिट सीडीको नयाँ ट्रैकमा सहयोग दिए ।<ref>{{cite web|url=http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003611472|title=Santana Rocks With Shakira, Tina, Kroeger|accessdate=2007-07-16|author=Jonathan Cohen|date=2007-07-13|publisher=[[Billboard (magazine)|Billboard]]}}</ref> बहरहेल यो सहयोग देखि रद्द गर्‍यो गएको छ र शकीरा र लील वेनको ठाउँ [[जेनिफर लोपेज]] र बेबी बाशले ली छ।<ref>[http://biz.yahoo.com/prnews/070920/nyth124.html?.v=101 http://biz.yahoo.com/prnews/070920/nyth124.html?.v=101] ''Biz.yahoo.com''</ref> शकिराको [[एनी लेन्नोक्स]]को एल्बम ''[[सङ्गस अफ महिना डिस्ट्रक्शन]]''को रेकर्ड "[[सिंग]]"मा लिईएको थियो, जसमा अन्य तेईस गायिकाहरू; [[म्याडोना]], [[केटि टनस्टाल]], [[फेथ हिल]], [[डिडो]], [[सेलीन डियान]], [[मेलिसा एथरिज]], [[जोस स्टोन]], [[फर्गिए]], [[अनास्तागर्‍यो]] र [[पिंक]] आदि पनि थिए।<ref name="autogenerated1">{{cite web|url=http://www.contactmusic.com/news.nsf/article/fascinating%20fact%203595_1037950 |title=Contactmusic.com |publisher=Contactmusic.com |date= |accessdate=2009-10-31}}</ref><ref name="autogenerated1"/> २००७ को अन्तिम सांगितिक यात्रामा शकिरा र [[विक्लिफ जीन]]ले आफ्नो दोस्रो युगल "किङ्ग एन्ड क्वीन" रेकर्ड गरे । यो गित विक्लिफ जीनको २००७को एल्बम ''कमर्सियल भोल २: मेमोरज अफ एन इमिग्रान्ट''मा समावेश छ । [[चित्र:Usher and Shakira at the Obama inauguration, 2009.jpg|thumb|अशर र स्टीव वंडर सँग [135]मा शकीराको प्रदर्शन]] शकिराले १८ जनवरी २००९मा [[लिंकन मेमोरियल]]मा [[राष्ट्रपति]] [[बाराक ओबामा|बराक ओबामा]]को सम्मान समारोह "[[:en:We Are One: The Obama Inaugural Celebration at the Lincoln Memorial|वी आर वन]]"को उद्घाटनको अवसरमा प्रश्तुति गरिन । उनले [[स्टीभ वन्डर]] र [[उसर]] सँग "[[हाइयर ग्राउण्ड]]"को प्रस्तुति गरिन। उनले २० जनवरी २००९को साँझ "नेबरहुड बल"मा राष्ट्रपतिको उद्घाटन कार्यक्रमको समयमा पनि प्रश्तुति गरिन । उनले [[भान मोर्रिसन]]को गीत [[ब्राइट साइड अफ द रोड]]को प्रस्तुति गरिन । यस गीतमा शकिरालाई [[हारमोनिका]]मा दर्शाईएको छ । मार्च २००९मा शकिरा अर्जेन्टिनाको लोक गायक [[मर्सिडीज सोसा]]सँग [[क्यानतोरा १]] एल्बमको गीत '''ला माजा'''मा देखापरिन, यि दुवै गायकहरूले मे २००८मा ब्यूनस आयर्सको "अलाज"(ALAS) संगीत समारोहमा गित गाएका थिए ।<ref>{{cite web|url=http://www.youtube.com/watch?v=Yp3YgdyllvA|title=Mercedes Sosa y Shakira graban 'La Maza'}}</ref> == डिस्कोग्राफी == {{Main|Shakira discography}} * ''पीएस देस्काल्जोस'' (१९९५) * ''[[¿दोंदे एस्तन लोस लाद्रोनेस?]]'' (१९९८) * ''[[लण्ड्री सर्भिस]]'' (२००१) * ''[[फिजासिओं ओरल भोल्. १]]'' (२००५) * ''[[ओरल फिक्सेशन भोल्. १]]'' (२००५८) * ''शी वूल्फ'' (२००५) <gallery perrow="5"> File:Shakira-01.JPG File:Shakira-02.JPG File:Shakira-03.JPG File:Shakira-06.JPG File:Shakira-07.JPG File:Shakira-08.JPG File:Shakira-11.JPG File:Shakira-12.JPG File:Shakira-13.JPG File:Shakira-15.JPG </gallery> == सन्दर्भ सूची == {{reflist}} {{Commonscat|Shakira}} [[श्रेणी:गायिका]] [[श्रेणी:ग्रामी पुरस्कार विजेताहरू]] [[श्रेणी:जीवित मानिसहरू]] [[श्रेणी:सन् १९७७ मा जन्म]] 365nkksvs3ma9hyvoe6zu3iy8ss3mfu 0 35268 1074406 890698 2022-08-24T17:44:01Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki [[चित्र:Kathakali of kerala.jpg|thumb| ''[[कथककली]]'' कलाकार [[कृष्ण|कृष्णा]]को रूपमा नृत्य गर्दछन् ]] [[चित्र:Cultural regional areas of India.png||thumb|भारत उपमहाद्वीपको क्षेत्रीय सांस्कृतिक सीमाहरू र क्षेत्रहरूको स्थिरता र ऐतिहासिक स्थायित्वलाई प्रदर्शित गर्दो मानचित्र]] '''[[भारत]]को संस्कृति''' धेरै चीजहरूलाई मिलाएर बन्दछ जसमा [[भारतको इतिहास|भारतको लामो इतिहास]], विलक्षण [[भारतीय भूगोल|भूगोल]] र [[सिन्धु घाटी सभ्यता|सिन्धु घाटीको सभ्यता]]को समयमा बनेर पछि गएर [[वैदिक सभ्यता|वैदिक युग]]मा विकसित भएको, [[भारतमा बौद्ध धर्मको इतिहास|बौद्ध धर्म]] एवं [[मध्य भारतीय राज्य|स्वर्ण युग]]को शुरुवात र त्यसको अस्तगमनको साथ फले-फुलेको आफूँ स्वयंको प्राचीन विरासत शामिल छन्। {{Commonscat|Culture of India}} [[श्रेणी:भारतीय संस्कृति| ]] 5jv9o1l8pqj9jwy36hcq38addlbhjy0 0 35461 1074407 1022870 2022-08-24T17:44:11Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=अक्टोबर २०११}} '''भारतीय प्राविधिक संस्थान''' अर्थात आई आई टी (''इंडियन इंस्टीट्यूट्स आफ टेक्नालजी'') [[भारत]]को ७ स्वायत्त प्राविधिक शिक्षा संस्थान हो। यो संस्थान [[भारत सरकार]] द्वारा स्थापित गरिएको "राष्ट्रिय महत्त्वको संस्थान" हो। ईसवी सन २००६को अनुमान अनुसार सबै आई आई टी जोडेर हेर्दा १७,००० पूर्व-स्नातक तथा १३,००० स्नातक छात्र छन्। आई आई टीको वर्तमान तथा पूर्व विद्यार्थीलाई आईआईटियन भनिन्छ। भारतमा पन्द्र आई आई टी छन : * [[आई आई टी दिल्ली]], [[नयाँ दिल्ली|दिल्ली]] * [[आई आई टी बम्बाइ]], [[महाराष्ट्र]] * [[आई आई टी चेन्नई]], [[तमिलनाडु]] * [[आई आई टी कानपुर]], [[उत्तर प्रदेश]] * [[आई आई टी खडगपुर]], [[पश्चिम बङ्गाल|पश्चिम बङ्गाल]] * [[भारतीय प्राविधिक संस्थान रुडकी|आई आई टी रुडकी]], [[उत्तराखण्ड]] * [[आई आई टी गुवाहाटी]], [[आसाम|असम]] * [[आई आई टी हैदराबाद]], [[आन्ध्र प्रदेश]] * [[आई आई टी रोपड]], [[पञ्जाब, भारत|पञ्जाब]] * [[आई आई टी गांधीनगर]], [[गुजरात]] * [[आई आई टी भुवनेश्वर]], [[चण्डीगढ|उडीसा]] * [[आई आई टी पटना]], [[बिहार]] * [[आई आई टी जोधपुर]], [[राजस्थान]] * [[आई आई टी इन्दौर]], [[मध्य प्रदेश]] * [[आई आई टी मण्डी]], [[हिमाञ्चल प्रदेश|हिमाचल प्रदेश]] == इतिहास == भारतीय प्राविधिक संस्थानहरूको स्थापनाको इतिहास ईसवी सन १९४६ पुग्छ जब [[जोगेंद्र सिंह]]ले भारतमा उच्च शिक्षाको संस्थानको स्थापनाको लगी एक समिति गठन गरे। [[नलिनी रंजन सरकार]]को अध्यक्षतामा गठित समितिले भारत भरीमा यस्तो संस्थानहरूको गठनको सिफारिश गरे। यि सिफारिसहरूलाई ध्यानमा राख्दै पहिलो भारतीय प्राविधिक संस्थानको स्थापना [[कोलकाता|कलकत्ता]]को नजिकस्थित [[खडगपुर]]मा १९५०मा भयो। सुरुवातमा यो संस्थान [[हिजली कारावास]]मा अवस्थित थियो। १५ सेप्टेम्बर १९५६मा भारतको संसदले "भारतीय प्राविधिक संस्थान ऐन" लाई मन्जुरी दिदै आई आई टी लाई "राष्ट्रिय महत्त्वको संस्थान" घोषित गरिदियो। यसै सिलसिलामा अन्य आई आई टीको स्थापना [[मुम्बई]] (१९५८), [[चेन्नई|मद्रास]] (१९५९), [[कानपुर]] (१९५९), तथा [[नयाँ दिल्ली]] (१९६१)मा भयो। असममा छात्र आन्दोलन चन्दै गर्दा तत्कालीन भारतीय [[प्रधानमन्त्री]] [[राजीव गान्धी]]ले असममा पनि एक आई आई टीको स्थापनाको वचन दिए जिसके परिणामस्वरूप १९९४मा [[गुवाहाटी]]मा आई आई टी की स्थापना भयो। सन २००१मा [[रुडकी]] स्थित [[रुडकी विश्वविद्यालय]] लाई पनि आई आई टीको दर्जा दिईयो। == आई आई टीको महत्त्व == आई आई टीमा शिक्षित ईन्जिनियर तथा शोधार्थिहरूको चिन्हारी पुरै भारत, र केही हदसम्म, अमेरिकामा पनि छ। यद्यपि, यो परिचय मुख्यतः ती ईन्जिनियरहरूसँग छ जसले यहाँबाट बी टेक की डिग्री लिएका छन्। आई आई टीको प्रसिद्धीको कारण, भारतमा ईन्जिनियरको पढन इच्छुक प्रत्येक विद्यार्थी यि संस्थानहरूमा प्रवेश पाउने 'महत्त्वाकांक्षा' राख्दछन। यि संस्थानहरूमा स्नातक स्तरको पढाईमा प्रवेश एक संयुक्त प्रवेश परीक्षा (JEE)को आधारमा हुदछ। यो परीक्षा धेरै कठिन मानिन्छ र यसको तैयारी गराउनको लागि देश भरमा हजारौ 'कोचिंग क्लासेस्' चलाईएको छ। आई आई टी तन्त्रको कहिले कहि आलोचना गरिन्छ कि भारतको गरीब जनताको पैसामा यसमा पढेर आएकाहरू पैसा कमाउने लालचमा देश छोडेर यूएसए वा अरु कुनै देशमा जान्छन, जसको कारण यसबाट भारतलाई अपेक्षित लाभ प्राप्त हुदैन। == बाहिरी कडिहरू == * [http://www.education.nic.in/hindiweb/tech/tech_if-cit-iit.asp प्राविधिकको क्षेत्रमा केन्द्रिय संस्थाहरू :भारतीय प्राविधिक संस्थानहरू (IITs)] * [http://www.iitk.ac.in आई आई टी कानपुर] * [http://www.iitd.ac.in आई आई टी दिल्ली] * [http://www.iitr.ac.in आई आई टी रुडकी] * [http://www.iitb.ac.in आई आई टी बम्बाइ] * [http://www.iitg.ac.in आई आई टी गुवाहाटी] * [http://www.iitkgp.ac.in आई आई टी खडगपुर] * [http://www.iitm.ac.in आई आई टी चेन्नई] * [http://www.iith.ac.in आई आई टी हैदराबाद] * [http://www.iitrpr.ac.in आई आई टी रोपड] === समाचार === * [http://www.bhaskar.com/article/NAT-iit-iim-faculty-is-not-world-class-says-jairam-ramesh-2127919.html आईआईटी-आईआईएमको फ्याकल्टीमा दम छैन, छात्रहरूको भरोसामा छ यिनीहरूको नाम] : जयराम रमेश * [http://visfot.com/blog/archives/234 आईआईएम र आईआईटीले भारत लाई बर्बाद गरे] {{भारतीय प्राविधिक संस्थान}} {{Commonscat|Indian Institutes of Technology}} [[श्रेणी:विश्वविद्यालय]] [[श्रेणी:भारत]] [[श्रेणी:शिक्षण संस्थान]] [[श्रेणी:भारतीय प्राविधिक संस्थान]] {{link FA|en}} {{link FA|te}} 6wbl2462zcj0fl18rcbbywipfwl0qfg 0 42629 1074474 1030632 2022-08-25T04:44:50Z Wallflowernepal 51237 लिम्बु -> लिम्बू wikitext text/x-wiki {{Infobox ethnic group | group = लिम्बू, याक्थुङ, सुब्बा, ᤕᤠᤰᤌᤢᤱ | image = [[File:Limbu girls.jpg|center|200px]] | caption = परम्परागत लिम्बूपहिरनमा सजिएका लिम्बू महिलाहरू | poptime = '''600,000''' नेपाल/भारत | region1 = [[लिम्बुवान]] | region2 = {{flag|नेपाल}} | region3 = {{flag|तिब्बत}} | region4 = {{flag|भारत}} | region5 = {{flag|सिक्किम}} | pop4 = 100,000 {{cn|date=July 2012}} | region6 = {{flag|सिक्किम}} | pop5 = 46,100{{cn|date=August 2012}} | region7 = {{flag|सिङ्गापुर}}* | region8 = {{flag|अमेरिका}} | region9 = {{flag|संयुक्त अधिराज्य}}* | region10 = {{flag|हङकङ}}* | region11 = {{flag|भुटान}} | region12 = {{flag|दक्षिण कोरिया}}<br> | langs = [[लिम्बू भाषा]] (याक्थुम्पान), [[नेपाली]] | rels = प्रमुख किरात धर्म, मुन्दुम }} '''लिम्बू''' ([[लिम्बू भाषा]]: ᤕᤠᤰᤌᤢᤱ) नेपालमा बसोबास गर्ने एक मुलवासी किरात समुदाय भित्र पर्ने जाति हो। याक्थुङ र सुब्बा पनि भिनिने लिम्बूहरू पुरानो याक्थुङ लाजे फेदाप (हाल:[[लिम्बुवान]] /पल्लो किरात) राज्यको वा पूर्वी नेपालका पहाडी क्षेत्र र अझ काेसी पूर्व र मेची वारी क्षेत्रका रैथाने हुन। शाब्दिक अर्थमा लिम्बूको नजीकको अर्थ 'धनुर्धारी' हुन आउछ। उनीहरूलाई [[लिम्बू भाषा]]मा याक्थुङ भनिन्छ । उत्तरमा तिब्बत र दक्षिणमा भारत विचको नेपालका [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ]], [[पाँचथर जिल्ला|पाँचथर]], [[इलाम (स्पष्टता)|इलाम]], [[झापा जिल्ला|झापा]], [[सङ्खुवासभा जिल्ला|संखुवासभा]], [[तेह्रथुम जिल्ला|तेह्रथुम]], [[धनकुटा जिल्ला|धनकुटा]], [[सुनसरी जिल्ला|सुनसरी]], [[मोरङ जिल्ला|मोरङ]] लगायत [[सिक्किम]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[कालिम्पोङ]] देखि [[भुटान]]सम्म लिम्हबूरूको थाकथलो हो<ref>Saklani, Dinesh Prasad ''Ancient communities of the Himalaya'' Indus Publishing Company, India (1 Mar 2002) ISBN 978-81-7387-090-3 p. 36</ref><ref>[[Sylvain Levi|Levi, Sylvain]] ''Le Nepal'' Asian Educational Services, India; Facsimile edition (20 Dec 2007)ISBN 978-81-206-0580-0 p. 78</ref>। मौलिक [[लिम्बू भाषा]], धर्म, संस्कृति, रीतिरिवाज, साहित्य, लिपि र भेषभूषा भएका लिम्बूहरू नेपालमा चार लाख सतासी हजारको हाराहारीमा छन् {{citation needed}}। २०४८ सालको जनगणना अनुसार कुल जनसङ्ख्याको १.६% लिम्बू जाति ३ जिल्लामा बहुल संख्यामा रहेका छन्। यो जाति भारत, बेलायत, [[हङकङ]], [[ब्रुनाई]], [[सिङ्गापुर|सिंगापुर]] लगायत विभिन्न ठाउँहरूमा पनि छरिएर स्थायी बसोवास गरिरहेका छन्। लिम्बूहरूको धार्मिक ग्रन्थ मुन्धुम हो भने फेदाङमा, साम्बा , येबा र सेवासाबाहरू पुजारी हुन्। मुन्धुममा आधारित किरात धर्म मौलिक धर्म हो भने भाषा, लिपि, साहित्य र संस्कृति हाक्पारे, पालाम, ख्याली, मेरिङ साम्लो, तुम्याहाङ साम्लो, मिक्वा साम्लो, मेखिम साम्लो, केलाङ आदि चिनारीका माध्यमहरू हुन्। त्यस्तै, धार्मिक अनुष्ठान सम्पन्न गर्ने मुख्यतः फेदाङमा, साम्बा, येबा तथा सेवासाबाहरू हुने गर्दछन्। लिपि "सिरिजङ्गा लिपि" हो। सिरिजङ्गा थेवेले यो लिपिको आविष्कार गरेका हुन। [[च्याब्रुङ]] नाच, [[धान नाच]], हाक्पारे गाउँने लिम्बूको मौलिक परम्परा हो। == इतिहास == [[File:Limbumaleandfemalenipal.jpg|लिम्बू पुरुष र महिला, सन् १८०० को उत्तरार्धतिर खिचिएको|left|thumb]] मानवशास्त्री र इतिहासविद्हरूका अनुसार मानव एक चलायमान जाति हो। यिनीहरू एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा अस्तित्वको निमित्त संघर्ष गर्दै, घुमन्ते फिरन्ते अवस्था पार गर्दै, पशुपालन र कृषियुग हुँदै आधुनिक युगमा प्रवेश गरेका हुन्। यही क्रममा लिम्बूहरू विशाल प्राचीन किरात भुभागमा बसोबास गर्ने याक्थुङ जाति हाे, लिम्बूहरु भोट-बर्मेली परिवारका सबैभन्दा पूराना जातिहरू हुन्। उनीहरू मंगोलियन नश्लका भएपनि भाेट-बर्मेली जातिसँग नजीकको सम्बन्ध छैन। इण्डो-मंगोलोइड नश्लका किराँतहरूको आगमन नेपालमा उत्तर तथा उत्तर-पूर्वी दिशाबाट भएको र अन्य जनजाति वा सम्प्रदायभन्दा पहिले आएका थिए। किरातीहरूले पश्चिममा [[काठमाडौँ]] उपत्यकासम्म आर्थिक, सामाजिक गतिविधिहरू सञ्चालन गरेका थिए। विशेषतः पूर्वी पहाडी इलाकाहरू [[तामाकोशी नदी|तामाकोशी]], [[अरुण]], [[तमोर नदी|तमोर]] उपत्यकाहरूमा भस्मे फाँडी मलिलो जग्गाहरूमा खेतीपाती गर्थे। अन्नपातका बीउविजन, [[भैँसी|भैसी]], [[सुँगुर]] र अन्य जनावरहरू घरेलुकरण गर्दै कृषि युगमा प्रवेश गरेका थिए। काठमाडौँको [[गोकर्ण]] केन्द्र बनाई उपत्यका भित्र पनि खेतीपाती गरेका थिए। यही समयमा काठमाडौँ उपत्यकामा खसहरू [[गाई]], [[बाख्रा]], [[भेडा]] सहित घुमन्ते, फिरन्ते अवस्थामा [[मातातीर्थ]] केन्द्रित भइरहने गर्थे, जो इण्डो-आर्यन भाषा बोल्दथे। उपत्यका भित्र किराँत [[गोत्र]]का भोट बर्मेली भाषा बोल्नेहरू र [[खस]]हरूबीच सामाजिक सम्बन्ध सुमधुर थियो। खसहरू ([[गोपालवंशी]] पनि भनिन्छ)ले किराँतसँग खेतीपाती गर्न सिकेका थिए। यसरी, उपत्यका भित्र दुबै जातिले खेतीपाती र जनावरहरू घरेलुकरण गरेकाले पहिलो पटक नयाँ किसिमको राजनीतिक, आर्थिक, सामाजिक व्यवस्था शुरुवात भएको हो। यही क्रममा गोपाल वंशी अनुसार ३२ पुस्ता, कर्कपेट्रिक वंशावलीअनुसार २७ पुस्ता, डेनियल राइट वंशावली अनुसार २९ पुस्ता, इतिहास प्रकाशनअनुसार २५ पुस्ता, प्रेमबहादर माबोहाङका अनुसार ३३ पुस्तासम्म किराँत राजाहरूले काठमाडौँ उपत्यकामा शासन गरेका थिए। दश ताइश्यान वंशीको आवागमन र रीति थीति कइरनमासिक अङ्क ६,माघ २०४८बाट उद्घृत विशाल किरात समुदाय भित्रकै एक समूह ताइश्यान वंशीहरू नाम्मावबाट उत्तर पश्चिम दिशा लागि बसाइँ आएका थिए। तिनीहरूले आफ्नो किपट पातकोइ पहाड र चिन्डविन नदिको बीचको खामति भन्ने जग्गामा वनाए र तिनीहरूले त्यहाँ धेरै पुस्तासम्म राज्य गरे। इसाको छैटौँ शताब्दी पछि यहि खामति भन्ने जग्गाबाट दश ताइश्यान सरदारहरूले आफ्नो शाखा सन्तान उठाइ पातकोइ पहाड नाघी आसाम बसाइँ आए। तर यो जग्गा अघि आउने वंशद्वारा आवाद भइसकेको हुनाले अझ पश्चिम बढेर काशी (बनारस)को मैदानमा आइ बसे। त्यसबेला काशीमा हिन्दू धर्मको प्रचार भइरहेन्थ्यो। हिन्दुस्तानमा आइ बस्ने किरात, मंगोली, शक, कुशान, ग्रीक राजाहरू राजनीतिक कारण हिन्दू भई राजपूत वंशमा गनिएका थिए। राजपूत राजाहरूले हिन्दू मतमा नआउँने हुण जातिलाई देशबाट निकालिसकेका थिए। त्यसैले दश ताइश्यान सरदारहरूलाई काशी छोड्न कर लाग्यो। यिनिहरू उत्तर पूर्वका पहाडी खण्डमा बसाइँ आए। यी दश किरात ताइश्यान सरदारहरूका नाम यिनै हुन्। # थोसोदिङ काङलाईङ हाङ्ग # थिन्दाङ सवारोहाङ्ग # थोसोदिङ हाम्लेवा सावारो हाङ्ग # थोदिङ ताँसाक सावारो हाङ्ग # योको दिङ सावारो # मोगुपलुङमा लाङसो दिङ सावारो हाङ्ग # योकफोदिङ सावारो हाङ्ग # मोगुप लुङमा लाङसो दिङ सावारो हाङ्ग # मोगुप लुङमा लाङसो दिङ सावारो हाङ्ग # योकफोदिङ्ग इगाङ लाईङबो हाङ्ग # तोतादि तोइङबो हाङ्ग उपर्युक्त दश किरात ताइश्यान वंशी सरदारहरूका साथमा तीन पुजारीहरू थिए। ती हुनः # फेजिरी फेदाङ्गमा # साम्बा हाङ्ग इपलीङ्ग हाङ्ग साम्ब # साम् मुन्धुम येप मुन्धुम । यी पुजारीहरूको सल्लाह बमोजिम यो दश ताइश्यान सरदार यिनका रैयतहरू चल्थे। फेजीरि फेदाङमाले जन्मदा-मर्दा, विवाह-शादी इत्यादि कर्म-काण्डको भार लिएका थिए। साम्बा हाङ इवली हाङ साम्बले दुःख विमारमा वैद्यको काम गर्थे। साम मुन्धुमले वंशावल इतिहास इत्यादि लेख्दथे। त्यसबेला उत्तर-पूर्व नेपाल अर्थात "फेदाप" राज्यमा आठ आपुगीं याक्थुङ राजाहरू थिए। ती हुनः (फेदाप भन्नाले त्यसबेला समस्त वर्तमान लिम्बुवान देश बुझाउथ्यो।) # होन्देन् हाङ # याकेतेत हाङ # चेस्वी हाङ # लारासो पांगबो हाङ # खेसिवा हाङ # इकाङ सो हाङ # खादि हाङ # इमे हाङ उपर्युक्त दश किरात ताइश्यान वंशी सरदारहरूले पुजारीहरूको आदेशनुसार फेदापका आठ याक्थुङ राजाहरू सँग याक्थुङ लाजे फेदापमा बस्ने अनुमति लिए। र तिनीहरूले पनि उनीहरूलाई आ-आफ्ना राज्यमा बस्न दिए। बिस्तारै यी दश किरात ताइश्यान वंशी सरदारहरूका सन्तान बढ्दै गए। अन्तमा यिनीहरू अर्कै एक नयाँ जाति भए। यिनीहरूले आफुलाई [[लिम्बु जाति|लिम्बू]] वंश भन्न थाले। जे भएता पनि यी दश किरात ताइश्यान वंशी सरदारहरूका सन्तान आठ याक्थुङ राजाहरू मै गनिन्थे। तर यी नौलो वंशका सन्तान त्रि्र रूपमा बढेको देखेर आठ याक्थुङ राजाहरूका मनमा आफू विरुद्ध व्रि्रोह होला की भन्ने आशंका उत्पन्न भयो। यिनीहरूका जनसङ्ख्या बढेपछि आफ्नो वसमा राख्न कठिनाइ पर्छ भन्ने शंकाले ती आठ याक्थुङ हाङ(राजा)हरूले सल्लाह गरी यी नौला वंशलाई हरेक किसिमले दवाउन सुरू गरे। जमीनको तिरो बढाइदिए, निष्ठूर ऐन निकाले, दाश झैं व्यावहार गर्न थाले। यस्तो अन्याय सहन नसकेकाले दश र्सदारहरूका रैयतहरूले एकमत भई राजा विरुद्ध लडाइँ गर्नै पर्छ भनी त्यस मुलुकका अम्वेपोजोमा, कामकेत लाङमा र सुम्हेत लुङमा भन्ने जग्गामा भेला भए। तिनीहरूले त्यहाँ तीन ओटा रातो ढुङ्गा खडा गरी तीन ओटा आँप रोपे। अनि शुद्ध जलले चोख्याइ त्यस जग्गालाई देवस्थलमाने। अधिक दश सरदारहरूका वंश मध्ये प्रत्येक थरका एक एक वीर पुरुष निक्ली हुकुमदार र सरदार भई सबैले त्यस देवस्थलमा ढोग गरी युद्धमा विजय होस भनी बलमागे। प्रत्येक मुल पुरुषले पूजा गरिसकेपछि हरेक लडाकु वीरलाई यसो भन्दै सपथ खुवाए -"जबसम्म हामी यी निष्ठुरी राजाहरूको र्सवनास गर्दैनौं। तबसम्म घर र्फकन्नौं। यदि युद्ध क्षेत्रबाट काँतर भई भागेछौं भने यो देवस्थलले पीरेर हाम्रो जन्मयुग उन्नति नहोस।" त्यसपछि दुई पक्ष बीच युद्ध चल्यो। युद्ध भूमिमा रगतको नदी बग्न थाल्यो। युद्ध धेरै दिनसम्म चल्यो। आठ याक्थुङ हाङ(राजा)का सेनाहरू संख्यामा धेरै भए ता पनि ती दश ताइश्यान वंशी सरदारहरूका धनुविद्यामा निपुण सेनाका अगाडि तिनीहरू टिक्न सकेनन्। आठ याक्थुङ हाङ(राजा)हरू पनि एक एक गर्दै सबै रणभूमिमामारिए। बाँचेका सेनाहरू पनि युद्धभूमि छोडी भागे। विजयीहरू विजयी ध्वजा खडा गरी पवित्र जग्गा अम्बे पोजोमा कामकेत लाङमा र सुम्हेत लुङमामा गइ आ-आफ्ना देवलाई धन्यबाली चढाए। यसपछि तिनीहरूले एउटा ठूलो सभा गरे। आठ याक्थुङ राजाहरूमासिए। अब यो मुलुकमाको राजा हुने मुलुकको नाउँ के राख्ने ? आदि विषयहरूमा छलफल भयो। छलफलमा निम्न कुराहरू पारित गरियो # त्यो देश धनुषवाणको सहायताले जितेको हुनाले त्यसको नाउँ लिम्बुवान राखियो। (लि-धनु, आबु-हान्ने, वान-नाउँ लाउनु अर्थात लिम्बू भाषामा धनुवाणले जितेको देश लिम्बूवान)। # यो देश दश र्सदारहरूले मिली जितेको हुनाले बराबर दश भागमा विभक्त गरी प्रत्येक भागमा आफ्नो घरानाको एक एक मूल पुरुष राजा भई देश शासन गर्नु पर्छ। # यी दश प्रदेश लिम्बुवानका बासिन्दाहरूलाई त्यस उप्रान्त दश लिम्बूका वंश हौं भनी सम्बोधन गर्नुपर्छ भन्ने ठहर्र्‍याए। # देशको साँध-सिमाना लाउनु पर्छ भन्ने निर्णय गरे। पूर्वमा मेची खोला, पश्चिममा अरुण खोला, उत्तरमा तिब्बत, दक्षिणमा मधेस भनी लिम्बुवानको सिमाना लगाए। देश यसरी बाँडे # तक्बर खोला सामलुपली साम्बाले पाए। तिनले त्यहाँ एक गढ बनाइ त्यसको नाउँ तम्बर यक राखे। # तेह्रथुमः ताम्पोसो पेरुङहाङ्गले पाए। तिनले त्यहाँ थालायक बनाइ राज्य गर्न थाले। # आठर्राई थकथकसी आङबोहाङ्गले पाए। तिनले पोमाजोङ गढ बनाए। # फेदाप सेङसेनगुम फेदाप हाङ्गले पाए। तिनले पोक्लाबुङ गढ बनाए। # याङरुक तिन्दोलुङ काया हाङ्गले पाए। तिनले हस्तपुर गढ बनाए। # मेवाखोला सिसियेङ सेरेङ हाङ्गले पाए। तिनले मेरिङदेन गढ बनाए। # पाँचथर यिङासो पापोहाङ्गले पाए। तिनले यासोक फेदन गढ बनाए। # छथर थीयाङसो ताकलुङ खजुमहाङ्गले पाए। तिनले चामलिङ चिमलिङ गढ बनाए। # चौबिस सोइयाक लाहोहाङले पाए। तिनले शान गढीमा बसी राज्य गर्न थाले। # चारखोला इमेहाङले पाए। तिनको प्रजा खाली लाप्चामात्र हुँदा तिनलाई लाप्चाहरूका राजा अर्थात इमेहाङ भने। तिनले पनि आङदाङ इलाम गढ बनाइ त्यहाँ राज्य गर्न थाले। यस युद्धमा आठ याक्थुङ हाङ(राजा)हरूका रैयतहरू कोही मधेश भासिए, कोही सुक्किम तरे। बाँकी रहेका याक्थुङ, किराती, लाप्चा, मेचे, धिमाल सबैले यी नयाँ लिम्बू नाउँ ग्रहण गरी दश लिम्बूका प्रजा भइ बसे। यस प्रकारले यी दश लिम्बू वंशले धेरै वर्षम्म राज्य गरे। दश लिम्बूको रीति थीति राजनीतिक थीति # राजनीतिक विषयमा कुनै पनि काम दश भाइको सल्लाहबाटमात्र गर्नु। # राज्यका जनसङ्ख्या कम भए शत्रुको आक्रमणमा देश रक्षा गर्न गाह्रो पर्ने हुँदा जनसङ्ख्या बढाउनको लागि कुनै जात या वंशकामानिस भएता पनि आफ्नो भाइ-भैयात बनाइ दश लिम्बू वंशमा राख्नु। # आफ्नो जात वंशबाट कुनैमानिस केही कारणवस अलग भए फेरी उसलाई आफ्नो रीतिले दूबो, ढुङ्गो छुवाइ आफ्नो वंशमा ल्याउँनु। # आफ्नो वंशले अरु कुनै मधेश या भोटकामानिससँग नाता जोडे ता पनि सो सम्बन्धबाट जन्मेका पुत्र-पुत्रीलाई आफ्नै वंशमा लिनु। # प्रत्येक पुत्रले १२ वर्षो उमेरदेखि धनुविद्या प्राप्त गर्नु। # प्रत्येक घरको एक पुत्र १८ वर्षपुगेपछि थकसुबामा (सिपाही) नाम लेखाउनु। # प्रत्येक गाउँमा ३०० जना थकसुबाहरू -सिपाहीहरू) उपर हुकुम गर्ने एक एक थकपेबा -सरदार) हुनुपर्छ। # पाँच सरदारहरू पुगेपछि एक थकतुम्बा -मूल सरदार) हुनुपर्छ। यिनीहरू जहिले पनि तयार भइ वस्नु पर्छ। # जुनमानिस थकतुम्बाको पदमा नियुक्त हुन्छ तिनले राजाबाट जागीर पाउनु पर्छ। # थकतुम्बाहरू -मूल सरदारहरू)ले आफ्नो जागीरको चाहिँदो जमीन आफुलाई राखि बाँकी जमीन आफुभन्दा मुनिका थकपेबाहरू -र्सदारहरू) लाई बाँडी दिनु पर्छ। थकतुम्बाहरूको थकपेबा र थकसुबा (र्सदार र सिपाहीहरू) लाई राख्‍ने या हटाउँने पुरा हक हुन्छ। # उब्जनिको दशौँ भाग राजालाई तिरो बुझाउनु पर्छ। # राज्यको शासन राजसभाद्वारा हुनुपर्छ। राजसभामा हाङ्ग (राजा), तुम्याङ्ग हाङ्ग (मन्त्री) र थकतुम्बाहरू (मूल र्सदारहरू) पासिङ पादाङ (सदस्य) हुनुपर्छ। # सजाय ## ज्यानमारालाई वदलिमा त्यसको ज्यान नै दिनुपर्छ। ## चोर्नेको हात उम्लेको पानीमा डुवाउनु पर्छ ## गाउँको छुल्याहालाई देवताको थानमा लगी "अब उसो म गर्दिन" भन्नु लगाई कसम खुवाउनु पर्छ। ## हाडफोरालाई जन्मभर दासत्वमा राख्नु पर्छ। दूधफोरालाई गाउँबाट बाहिर ओढारमा राख्‍नु पर्छ। <ref>{{cite web|url=http://www.khapunghang.com/index.php?lin=9&sn=1 |title= शिक्षक खापुङहाङ विष्णुकुमार, सिद्धकालीमा.वि., मेहेले, संक्षिप्त चिनारी आदिवासी जनजातिको रूपमा लिम्बु जाति'| publisher='''Khapunghang. com'''}}</ref> == चाडपर्वहरू == मुख्य चाडहरूमा 'कःक्फेक्वा तङ्नाम' (माघे सक्रान्ति), यक्वा तङ्नाम (वैशाख पूर्णिमा) 'सिसेक्पा तङ्नाम(साउने सक्रान्ति), 'चासोक तङ्नाम' (मङ्सिरे पूर्णिमा) आदि पर्दछन। त्यसैगरी माङ्गेना, ताप्फेङजस्ता पारिवारिक अनुष्ठानहरू पनि लिम्बू मौलिक चाडभित्र पर्छन्।<ref>[http://www.nagariknews.com/opinions/98-opinion/31892-2011-10-04-07-10-34.html लिम्बुको दसैँ]</ref> == लोक बाजाहरू == लिम्बू जातिले के-च्याब्रुक, कोममिक्ला, फाक्वा, मुक्साङ, फामुक, नागारा, केसाङ, सिर्बोङ, फेन्जे, तुङगेवा आदि प्रयोग गर्ने गरेको पाइन्छ। == लिम्बूको थर र बासस्थान == लिम्बू जातिको थरहरू #अन्छङबो = खेजैनेम, तमरखोला/तेह्रथुम #आङ्बुहाङ = हाङपाङ, चाँगे #आङ्बो = खुङगा (पाँचथर) लोवाफु #आङ्ला = फाक्सिव #आङ्लावाङ = छथरथुम #आङ्बुङ्ग्याक = फेदापे लिम्बू #आङबुङ = आङबुङ कोवेक, तेह्रथुम, सिम्ले #आङ्लावा = लेकवा वनेम #आङ्देम्बे = अम्लाबुङ, पाँचथर #आङ्थुम्बो = प्राङबुङ #आङ्बाजङ = फाकुम्बा, ताप्लेजुङ #आङ्थुम्पो = फोपारी, पाँचथर #आङ्भाङ = चाँगे ताप्लेजुङ #आङ्खृवा = खेवा, तेह्रथुम #आवाजङबो = शिवगंज, झापा #इजम = फावाखोला, तिरिङगे, ताप्लेजुङ #ईमेहाङ= #ईवारम = तेल्लोक, सिनाम, ताप्लेजुङ #इधिङ्गगो/इदिङ्गगो = लिम्बुदिन, ताप्लेजुङ #इम्बुङ = थुर्प, पाँचथर #इङ्वा = चाक्सीबोटे #इङ्हाङ = राजारानी, धनकुटा #इम्बुङ = थुर्प, पाँचथर #इम्सर/इवा = बुडिमोरङ, धनकुटा #इस्पो = खाम्लालुङ #इङ्वाबा = पापोहाङ÷ताङखुवा #इङ्बारोङ = सिनाम #इङ्नाम्फेन = इबा आउराई #इङ्लामो = बुढी, मोरङ #इङ्सम = ताङखुवा (बनचरे) #इम्बाङ = तमरखोला #ईङ्नाम = तेह्रथुम -ईवा, ह्वाकु #उसुक इमसङ = छथर, खोकालिङ, ताप्लेजुङ #उङ्लिङ = फेदाप, तेह्रथुम #एभ्रेङ थोप्रा = थिङलाबो #एभेङ = तमरखोला #एभेङक्याक = चाखल थुमका #अख्राबो = तमरखोला, ओख्राबु, थिङलाबु #क्योङ्बा = नेसियान बँशी #कङलिबा(इजम) = फावाखोला #कन्दङवा = तेह्रथुम #काम्बाङ = ताप्लेजुङ आम्बोरे, मुकुबुङ पाँचथर #काङ्भा बखिम = ताप्लेजुङ वरकपा #क्यादापा = चंचा ओयम #कुरुमभाङ = ताङखुवा धनकुटा #कुरुम्बाङ = सिम्ले तेह्रथुम(कुरुम्बा) #कुमेतनाम्बा = पापोहाङ, खेजिनिम नगरखोला #केरुङ = पाँचथर, धोरपाटी #केःय = तिरिङे, ताप्लेजुङ #केदेम्बा = भेवरखोला, वरक #केदेम = थुकिमा #खचुम = ताङखुवा/याङनाम पाचथर #खादी = ताङखुवा/याङनाम पाचथर #खापुङ = मोराहङ/लाब्री तेह्रथुम #खिमदीङ = नाङखोल्याङ #खाम्दाक = चारखोल #खेवा = छथर #खिङवा = खेवाङ ताप्लेजुङ #खुदाङ = सुरुमखिम #खेजेक्नाम = तमरखोला #खेवाङ = खेवाङ #खोकयाहाङ = डुम्रीसे #खोदाङ = परेवादिन #खोवबुङ = सुसिलङि #चङ्सु = कुन्जारी #चङ्वाङ = युकिकमा, ढुङगेसागु #चवेगु = पाचथर, षङनाम, फाखाखोला #तिलिङग, चङ्वाङ = दापा/झापा #फागो, चङ्वाङ = सागो/सागु #सावा, चङ्वाङ = संवाढो #खेवा, चङ्वाङ = छथर #खजुम चङ्वाङ = ताङखुवा/याङनाम, पाचथर #श्रेङ चङ्वाङ = ताप्लेजुङ-सन्थाक्रा #चिक्चेम्फोङ = फाक्सिव #लादो....... = राजारानी #चिलिफुङ = तेह्रथुम-सिम्ले #चेम्जोङ= धनकुटा, पान्थर #तवेबुङ = लिङखिम/दमक १२ झापा #तार्लुम्बा = सावा #तामलिङ = इलाम/साब्लाखु,अमरपुर ताप्लेजुङ #ताम्लि = जीतपुर, अर्खौले #ताःमादेन = तमरखोला, छिरुवाहेन/सुनसरी #ताङ्जम = फावाखोला/खेवाङ #तिगेला = हात्तीखर्क #तुङ्घङ = ताङखुवा #तुम्बाहाङ = ताङखुवा, छथर थुम #तुम्वापो = चोकमागु #तम्पेवा = छथर #तुम्बाहाङफे = म्याङलुङ/तेह्रथुम #तम्रोक = सिवाखोला #तेचुङ = सोल्मा, तेह्रथुम #तुम्बासम्चोक्पा = खुवाफोक/खोपीगाउ मुढे बास #तिङलिङ = तेह्रथुम, छथर- दांगापा #तुम्पेलिङ = छथर #तेङगोचुङ = हाङफाबुङे #तुम्म्याहाङ = खेवाङ #तावाहाङ = थर्पु दारिम्वा/दोरम्वा #तुक्साहाङ = माङसेबुङ, ईलाम #तिलिङ चङबाङ = झपा सिखिम आसाम गवाटि #तिलिङ, तेङवाङ = तेह्रथुम #तार्लवा = उत्तरे ईलाम #तुम्रोक = पाँचथर #तम्बेहाङ = मैैवाथुम #तेहिम = फेदापे लिम्बू #थक्लेङ = छथर #थक्लेहाङ = नेम्बेङ #थक्लुङ = नुनढाकी #थक्सुवा = पाँचथर #थल्लङ = मिवा थल्लङ/नाङखोल्याङ #थाङ्देन = थाकतेलि/खेवाङ/तेल्लाोक #थक्पेवा = पाचथर #थाम्सुहाङ = याङनाम #थाम्देन = सबानाम #थेवेः सिङथेवे = तेल्लोक #थुपुको थेवे = सिनाम #माङ्थुम्बो थेवे = आम्वेगुदेन #सिगु थेवे = आङबुङ थर्पु #थिङ्लागो = हुवाकु #थेगुवा = अम्फुवा/फेदापा तेह्रथुम #थुम्सुङ = चौेबिसे #थोप्रा = हाङफाबुङ÷तमरखोला #थोकसुवा = खुवाफोक #थेगिम = याङनाम #थाकलेङ = परेवा दिन #थामसुहाङ = याङनाम पाचथर #नयोङ्बा = बुढीमोरङ, गैरी गाउ #नाङ्गेनपङ्यक = नाङगेन #नाम्लक: नेम्बाङ = फिदिम, पाचथर #नाल्बो = ताप्लेजुङ -लिङथेप, नाल्बो, खाम्लुङ #नाइतम्बा = लिवाङ #निङ्लेकु / निङलेखु = '''तेह्रथुम''' फेदाप गाउँपालिका अन्तर्गत-जलजले, ढाँडे, सिम्ले, टारी, मेयङलुङ नगर पालिका अन्तर्गत सुस्लिङ, सम्फर्जुङ, मेयलुङ बजार '''झापामा''' दमक, '''सुनसरी'''मा धरान #नुगो = फुरुम्बो #नेम्बाङ = पाँचथर/बेलबारी मोरङ #नुगु = खुवाफोक #नेम्बुक = नेम्बाङ #नेयोहाङ = फुङलिङ #नाइदेम्बा = मैवाथुम #न्याउरम्बा = सुरुमखिम #नाम्दिहाङ = खेबाङ #परा = तेल्लोक, फुन्द्रा, पाचथर #पङथाक = ताम्राङ :पन्थाक #पङ्घाक = तेह्रथुम -खेसेरा, लाब्री, तोक्मा #पंहाङगो /पहाङगो/ पयाङ्गु = '''तेह्रथुम'''-पोक्लावाङ, तोक्मा, मेयङलुङ '''ताप्लेजुङ'''-निगुरादिन #पदाउलुङ = काभ्रे पाचथर #पतङ्वा = ताप्लेजुङ -हाङदेवाम, तेह्रथुम -तोक्मा #पन्धाक = साब्लाखु, #पहिम = इलाम-बाँझो #पङठाक = शान्तिनगर झापा #पारङदेन = खोकलिङ #पाक्साबा = तेह्रथुम-हमर्जुङ #पोमोहाङ = निगुरादिन #पाङगेना = फेदाप/सिकिदिप #पापाहाङ = चोक्मागु #पाङसाली = सागो #पाम्फु = जीतपुर, अर्खौैले #पाङदेन = मेदीबुङ #पापोहाङ = बुढी मोरङ #पाङपमा = लिवाङ #पाराखारी = छथर #पावबुङबा = मेदीबुङ #पाहिम = तेह्रथुम- मोराहङ, सिक्दिम #पेतथेमिम = प्राङबुङ #पुङलाइङ = तमरखोला #[[पेघा]] = [[च्याङथापु]] #पोसु = फुगााोङवा #पोमु = ताप्लेजुङ -निगुरादिन #पताङना = तेह्रथुम-तोक्मा #पेल्लुङवा = काभ्रे पाचथर #फेअ्वा/फत्र = तमरखोला #फागो चङवाड = सान्थाक्रा #फागो वनेम = चागे मैवाखोला #फयाक्पा = चासोक पाचथर #फुरुम्बो = तमरखोला #फेओदेन = फिदिम पाँचथर #फेजोङहाङ = रानीटार पाँचथर #फजहाङ = भारापा, रानीटार चौबिसे #फागो चङबाङ = उर्लाबारी झापा #फोम्बो = इस्पो तेह्रथुम ÷खामलालुङ #फराकनाम = मामङखे, तमरखोला #फुङजेक्ला = तमरखोला #फावेनहाङ = तमरखोला थुम #फुदोङहाङ =तेह्रथुम- साब्ला #फेपासङ = इलाम÷नेम्बाङ #फुम्बाम्फे = तेह्रथुम #फिचाक = इलाम #फागो = आङसराङ, पाचथर #फयाक = केबाोक इलाम #फावेन = मेवाखोला #फेम्सङ = लिवाङ #फलेछुवा = खुवाफोक #फेवदेन = पापाहाङ #फेम्बुहाङ = तमरखोला #फेन्जेताङलिङ इजम = फावाखोला #बोखिम = सिकैचा बखिम #[[बेघाहाङ]] = [[च्यङथापु]], तिमतिम्बो #माङथेवे = आम्वेगुदिन #माहाँ बोखिम = कुन्चारी #माबो चेञ्जी = मामाङखे, ताप्लेजुङ #माबो लुङधोइ = धुङमा #मावो मङगर = माङले मावो #माबोहाङ = तेह्रथुम मुसानङखेल, बसन्तपुर #फाक्लेछा = बुडि मोरङ, धनकुटा #मायु थाक = कककतिरिङगे, फावाखोला #माङ्मुहाङ = साहेवा #माक्खिम = दमक झापा/इलाम #माङ्चुङ = खाम्लालुङ, तेह्रथम/लिमखिम #मारोमा = दमक १३ झापा #माचौक्लेङ = सुनसरी, मोरङ #माख्खीहाङ = चोरवारी, पाँचथर #माक्सीङबुङ = खुङगा, पाँचथर #मुसोहाङ = नाङखोल्याङ, ताप्लेजुङ #मक्खा लिम्बू = सङखुवासभा, चैनपुर #माङयाङ = छथर, इलम #माङदेनहाङ = मैवा, थुम #मादेन = फुङलिङ, ताप्लेजुङ #मरेसङहाङ = तमरखोला #मादेन फेन्दुवा = फुङलिङ/हाङदेवा #मेन्याङबो = थेचम्बु, साङबाङगो #मुदेनछङ = तेह्रथुम, चलचले/सावोदेन #मादेन सावा = सावादेन #मादेन बखिम = सिकैचा #मादेन चम्चा = थर्पु #मादेन तिलिङग = दापा #मादेन खेवा = छथर #मादेन श्रेङ = माश्रेङ #माबो = थेचम्बु, लुवाफु #मादेम्बा = सिकैचा, बचाकचुङ #माम्पूम = मुसाङखेल #माङथुम्बो थेबे = सिनाम #माङयाक = फुरुम्बो, तमरखोला #माक्सिङबुङ = थाङसुहाङ #मिक्लेनहाङ = सवादेन #मियाङवा = लुवाफु #मेमोक = खुवाफेक #मिखक = पापोहाङ #मुदेन्ग्याक = थिङलागो #मुसाहाङ = तेम्बेलेकवा #माश्रेङ = लिङतेप #मासुवा = तेल्लाबुङ #माङ्लाक = चौविक #मावचङ नेम्चङ = सारदाप #येकतेनहाङ = इलाम, चित्रपुर, ताप्लेजुङ #यङ्हाङ = तेल्लोक, चितोक, फुङलादेन #यक्वा÷यअ्वा = पाँचथर #युङया = शिवगन्ज झापा #याङ्खुरुङ = ललितपुर, काठमाण्डौै #यरङवा बाखिम = बखिम #यक्लुङ = धरान, सुनसरी #देवान = सङखुवासभा, चैनपुर #याङसोवा = सुमाङ, पाँचथर #याम्खायाक = चारखलथुम, पाँचथर #यक्सुयम्बा = मैवाथुम #यक्पाङदेन = दारिम्बा ÷दोरम्बा #याक्थुक्पा = तेल्लाबुङ #यक्सो = डाङपाङ #याङ्वागे = बसिम #यङ्सङगो = नुनुढाकी #याङ्डेब = हाङदेवा #याङ्सेम्बा = पाँचथर #येक्तेन = यकतेन #याङ्याहाङ = हस्तपुर #याङ्देन = नेम्बाङ, युचिका #याङ्झोरा = पाँचथर #युङ्सिङ्बा = मौनावुधुक #लक्सम = कुञ्चारी, फावाखोला #लङ्बेवा = खुवाफोक #लङ्वा = लिङतेप, सिकैचा #लदाहाङ = चौबिसे #लाबुङ = संसाबो #लिङ्देन = माङदेन, लिम्बुदेन, इलाम #लिबाङ = लिबाङ #लिङ्थेप = मावदेन #लिम्खिम = लिम्खिम #लिङ्चाङ = फाखाखोला #लुम्फुङवा = तेह्रथुम- श्रीजुङ, लाब्री #लुङ्हिम = सावा #लुङ्खिम = लिवाङ #लम्बा = चितपुर, अर्खौले #लेचेन्चे = पाँचथर #लोवा = लोवाफु #लेक्वा(खजुम) = ताङखुवा #लोवी(लाहाोती) = यासोक #लोरिङदेन = लारुम्बा, इलाम #लेछेर्बो = माङयुङ #लेछर्बो = खामलालुङ, तेह्रथुम #लिमखिम = तमखोला, लिमखिम #लाबुङ्हाङ = चितपुर, इलाम #लिङ्थेप = चैनपुर, संखुवासभा #लिङ्दम = चैनपुर, संखुवासभा #लुङ्गेली = महमाइ, इलाम #लाबुङ = पृथ्वीनगर, झापा #लेछर्बो माबो = थुम्मा #लेहाङ माबो = थेचम्बा #लिङ्च्याङ = वदिल्ली #लोक्ताप = सांखेचङ, इलाम #लिङ्दमही = साँखेजङ, इलाम #लुङ्फुङवा = साबला, तेह्रथुम #लुङ्खिम्बा = मैवाधुम #वनेम = फागो,ताप्लेजुङ #वधुनपमेचाङबो = थेचुम्बो #बरुकपा = तमरखोला #वबुङग्यक = हाङसोरङ #वदो = चितपर, इलाम #सङ्यक = चौबिसे #सवेनहिम्बा = सावाहहो #सङ्बो = लिमिबुङ #सङ्सङ्बो = ओयम/लिममि,पृथ्विनगर झापा #सरमुन्धङ = तमरखोला #सङ्साबो = संसाबो, तमरखोला, चिक्वा #सङ्बाङ्फे = यासोक #साम्बा = सवादो #सारदाप = सारदाप #साङ्माङ्बो = फावाखोला, साङमाङबो #साम्रवेरेबो = मापाफ #सम्सिबुङ = लिवाङ #सिङ्चाङ्गो = अम्फुवा, सिङचागु, सुरुङगा झापा #सिवा = चेचेबो #सिगु(थेपे) = आङबुङ थर्पु #साअदेम्बा = सावादेन #सावारेवा = अमरचङ #सावाहाङ = खोकलिङ #साम्याङखाङ = लिंदेप #साङ्लाइङ = साअदेम्बा #सामसङ = डुम्रीसे #सिचिकतम = फुदुक, इलाम #सिङ्गक = लारुम्बा, इलाम #सिङ्थेवे = तेल्लोक #सिङ्दम = पयाङरोक #सेम्बू = फावाखोला, सिम्बु, हाङपाङ, इलाम, नामसालीङ, झापा, बेलबारी, इटहरी, आसाम #सेनेहाङ = परुङदेन #सेनीहाङ = डुम्रीसे, चाक्सिबोटे #सेवलिङ = कोयाखोला #सेरेङ = मिवाखोला #सेन्दाङ = छिन्ताङ, फुलवारी, ताप्लेजुङ #सेर्मा = पापोहाङ, सराङडाडा पाँचथर #सोबोङ = फकिसव #सेम्बो = कावाचुङवा #सोदुङ = कोयाखोला #सुउ–वा = पाटीगाउँ, दमक झापा #सुभासङ = लिमखिम(सुभासङ) #सुनहेवा = चुङवा #सुमारा माबो = तेल्लोक #सिअ्लिङबो = पेदाङ #सिङ्धावा = तिरिङगो #सोधुङ्हाङ = खामलालुङ, तेह्रथुम #साम्याङखाम्बा = खामलालुङ, तेह्रथुम #सरमान्दुङ फेन्छुवा = दोखु #सिङबुङहाङ = सुरुङगा, झापा #साम्ब्यु = खेबाङ, ताप्लेजुङ #सेवातुम्बा = दारिम्बा, पाँचथर #सिवाहाङ = सिवाखोला, पाँचथर #सअ्लिङ = ओयाम, पाँचथर #सङ्मी = इलाम #सिप्तुखा = दमक १० झापा #सम्बा = लारुम्बा, इलाम #साम्राहाङ = गोर्खा टोल, दमक #सेमीहाङ = सावादिन, तमरखोला #सिवा मेन्याङबो = केराबारी, थेचम्बु #सुहाङ = सुभाङ, पाँचथर #साङबाङगो = थेचम्बु #सांवा = लखनपर झापा, खाोकाबिङ सावाहन #साम्दीहाङ = अनारमुनी, झापा #सुक्वाबा = फेदाप, तेह्रथुम #सिङ्येहाङ = मैवाथुम #सम्बेनहाङ = तमरखोला, थुम #सिगेएम = फेदाप, थुम #सङ्बाङ्फे = यासोक #हाङ्सरङ = वयाकच #हाङ्गाम = लिङतेप #हाङ्सरुम्बा = याङनाम #हाङ्बाङ = हाङपाङ #हेमम्या = आङबुङ #हेल्लोकहाङ = हेल्लोक #हिनाअ = इलाम #हिमहेल्ला = थल्लङ, थरगाउँ,नङखोल्या #हाङगोम्बा = तिरिङगे #हुक्पाचोङबाङ = तेह्रथुम- श्रीजुनङ, निगाले , सुनसरी- धरान #फाक्लेछा = बुडी मोरङ, धनकुटा नोट;-जन्जरी आएको जति लेखिएको छ। छुटेको केही थरहरू थप्नु सक्नुहुन्छ। == नाम चलेका लिम्बूहरू == '''धर्म दर्शनदाता:''' *[[मावो हाङ]](धर्म दर्शन) *[[सिरिजोङ्गा]](आधुनिक [[किराँत जाति|किराँत]] लिपी आविष्कारक) *[[तेअङसी सिरिजङ्गा]](भाषा लिपीका सहिद) * [[महागुरु फाल्गुनन्द]](धर्म गुरु दर्शनदाता ) * [[आत्मानन्द लिङ्देन]](धर्म गुरु) '''इतिहासकार:''' *[[इमानसिङ चेम्जोङ]] '''साहित्य, मुन्धुम:''' * [[वैरागी काइँला|बैरागी काँइला]], (तील विक्रम नेम्बाङ्ग) * [[बिक्रम सुब्बा]] * [[नवराज सुब्बा|डा नवराज सुब्बा]] *[[ हाङयुग अज्ञात ]] (हाङयुग सुब्बा थाम्सुहाङ ) * [[पुष्प थाम्सुहाङ् सुब्बा]] * [[येहाङ् लावति]] * [[हरि चोङ्बाङ्]] * [[नरबहादुर योङ्हाङ्]] * [[हस्तलाल सावदेन लिम्बु]] * [[उपेन्द्र सुब्बा]] * [[स्वप्निल स्म्रिति]] * [[दिल बहादुर पालुंगवा]] * धर्मेन्द्र नेम्वाङ * समदर्शी काँइला * डा. चन्द्रकुमार शेर्मा '''राजनिति तथा समाज:''' * [[जि वि याक्थुम्बा]] * [[बि बि चेम्जोङ्ग्]] * [[काजिमान कन्दङ्वा]] * [[भु-विक्रम नेम्बाङ्ग]] * समशेरबहादुर तुम्बाहाम्फे * ललितबहादुर तुम्बाहाम्फे * विष्णुकुमार तुम्बाहाम्फे * तुलसी तुम्बाहाम्फे * तेजमान तुम्बाहाम्फे * देबेन्द्र तुम्बाहाम्फे * ऋतुवर्ण तुम्बाहाम्फे * [[बिर नेम्बाङ्ग]] * पद्मसुन्दर लावोती * [[भक्तराज कन्दङ्वा]] * [[सुवासचन्द्र नेम्वाङ|सुबास नेम्वाङ]] * [[मन्जुल याक्थुम्बा]] * [[नन्द कन्दङ्वा]] * [[अर्जुन नुगो सुब्बा]] * [[उत्तम्सिङ् थाङ्देन]] * [[बिके माबुहाङ्]] * [[डम्बर चेम्जोङ्ग्]] * भी. सि.[[राम बहादुर लिम्बु]] * [[विजय सुब्बा]] * [[रकम चेम्जोङ]] * महेन्द्र लावोती * बालकृष्ण माबोहाङ * [[सन्जुहाङ् पालुङ्वा]] * [[टंक आङ्बुहाङ्]] * [[श्रीप्रसाद चबेगु]] * [[मुक्सामहाङ् मेयाङ्बो]] * [[कुमार लिङ्देन 'मिराक']] * [[केपि पालुङ्वा]] * [[प्रबिन नेम्बाङ्]] * कुमार लिङदेन '''कला-सङ्गित''': #[[प्रताप सुब्बा]] #[[भगत 'लाजेसा' याक्थुम्बा]] #[[कुमार सुब्बा]] #[[सुवर्ण लिम्बु]] #[[केवल सुब्बा]] #[[अल्बर्ट सुब्बा]] #[[रबर्ट सुब्बा]] #[[दिनेश सुब्बा]] #[[प्रेम सुब्बा]] #[[नविन सुब्बा]] #[[सोभा खजुम]] #[[शशि सुब्बा थापा]] #[[नरप्रसाद लिम्बु]] #[[सुनिता सुब्बा]] #[[पवित्रा सुब्बा]] #[[किशोर सुब्बा]] #[[प्रेम शेर्मा 'माङ्जाबुङ्गे']] #[[सुरज सुब्बा]] #[[प्रणय सुब्बा]] #[[सानुबाबा सुब्बा]] #[[उदय सुब्बा]], #[[मलिशा याक्थुम्बा]] #[[यासेलि योङ्हाङ्]] #[[रमेश सिङ्गक]] #[[खगेन्द्र यक्सो]] #[[मित्र लिङ्देन्]] #[[दीपक लिम्बु]] #[[बिस्णु चेम्जोङ्]] #[[मनु योङ्हाङ्]] #[[रोजन सुब्बा]] #सौजन्य सुब्बा #सृजना सुब्बा #सिर्जना निङलेकु #रेखा फागो #किशोर सम्बाहाम्फे #सुनिता सुब्बा ==तस्वीरहरू== <gallery> File:Limbuwomendrinktongba.jpg|लिम्बू पहिरनमा सजिएकी महिला र तोम्बा File:Nepal ethnic groups.png| लिम्बु, नेपालको जनजाती. File:Limbu script.png|[[लिम्बु वर्णमाला]]. File:Limbu man portrait.jpg|लिम्बु तस्बिर कला. </gallery> ==सम्बन्धित लेखहरू== # [[याक्थुङ लाजे]]([[लिम्बुवान]]) # [[हाङ्साम साम्यो]]([[किरात धर्म]]) # [[मुन्धुमी इतिहास]] == बाह्य सूत्र== * [http://www.himalkhabar.com/?p=7534 '''लिम्बु कि याक्थुङ्?''' ''(डा. रमेशकुमार ढुङ्गेल, हिमालखबर, बिहीबार , ४ असोझ २०६९)''] * [http://www.omniglot.com/writing/limbu.htm Limbu alphabet] * [http://iias.leidenuniv.nl/host/himalaya/abstracts/gl.html Limbu language] * [http://www.limbulibrary.com.np/books.htm www.limbulibrary.com.np - Online Library of Kirat books, history, short story, language, script etc.] * [http://www.limbulibrary.com.np/pdf/HISTORY%20&%20CULTURE-Iman.pdf History of kirat - historian authored by Iman Singh Chemjong, Nepal.] {{नेपालका जनजातीहरू}} ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== <references/> {{Commonscat|Limbu people}} [[श्रेणी:नेपालका जनजातिहरू]] [[श्रेणी:नेपालको संस्कृति]] mtq04iugzzgkxgw87c6et3c93gk4hhu 0 43046 1074408 1021966 2022-08-24T17:44:21Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{आधार}} {{ब्राम्ही}} '''असमिया लिपि''' '[[पूर्वी नागरी लिपि|पूर्वी नागरी]]'को एउटा रूप छ जो असमियाका साथ-साथ [[बङ्गाली लिपि|बङ्ला]] र [[विष्णुपुरिया मणिपुरी]]लाई लेख्न प्रयोग गरिन्छ। केवल तीन वर्णहरूलाई छो्डेर शेष सबै वर्ण बङ्लामा पनि जस्ताको तस्तै प्रयुक्त हुन्छन्। यी तीन वर्ण छन्- '''ৰ''' (र), '''ৱ''' (व) र '''ক্ষ''' (क्ष) । ==बाह्य कडीहरू== *[http://www.assam.org/node/2330 Assamese alphabet] *[https://www.vedamsbooks.com/no17118.htm Madhava Kandali Ramayana] [[श्रेणी:लिपि|लिपि, असमिया]] [[श्रेणी:भाषाविज्ञान|लिपि, असमिया]] dayikrjmrdx5zvbgyvbs0kh3xq9u1ch 0 46548 1074409 926885 2022-08-24T17:44:31Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki [[चित्र:Purna-Kalasha-Vase-of-prosperity.jpg|thumb|पूर्ण कलशः आठैवटा मङ्गल चिन्हहरूले सजाइएको कलश]] श्री वत्स, पुण्डरिक, ध्वज, कलश, चमर, मत्स्ययुग्म, छत्र, शङ्खको संयुक्त रूपलाई (संस्कृत) अष्टमङ्गल ({{bo|t=བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་|s=Trashi Takgyé}};<ref name="Sarat Chandra Das 1902 p.69">Sarat Chandra Das (1902). ''Tibetan-English Dictionary with Sanskrit Synonyms''. Calcutta, India: mainly used in buddhismBengal Secretariat Book Depot, p.69</ref><ref>Source: [http://rywiki.tsadra.org/index.php/bkra_shis_rtags_brgyad bkra-shis-rtags brgyad].</ref> {{zh|吉祥八宝}} ''Jíxiáng bā bǎo'') भनिन्छ| हिन्दु, जैन तथा बुद्ध धर्ममा यसको बिषेश स्थान छ| विषेशत: अष्टमङ्गलयुक्त कलशलाई पूर्ण कलश भनिन्छ र यसलाई शुभ साईत र श्रीसम्वृद्धिको प्रतिक मानिएको छ | परम्परानुसार अष्टमङ्गलका चिन्हहरूमा केही भिन्नता पनि भेटिन्छ । जस्तै नेपालको परम्परामा रहेको चामरको स्थानमा तिब्बती पराम्परामा धर्मचक्रको प्रयोग भएको छ । यस्तै हिन्दु र जैन परम्परामा केहि आठ चिन्ह मध्ये केहिं चिन्हहरू फरक छन् । यी आठ चिन्हहरूको आ-आफ्नै प्रतिकात्मक अर्थहरू छन् । यी चिन्हहरू ध्यान साधनामा र शिक्षणमा प्रयोग हुन्छ । [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:धर्म]] == बौद्ध परम्परामा अष्टमङ्गल == [[चित्र:Astamangal devi.jpg|thumb|अष्टमंगलदेवी प्रतिमा (१८ आैं शताब्दि)]] महायान वज्रयान बौद्ध परम्परामा अष्टमङ्गल चिन्हहरूको प्रचलन विहारहरू लगायत घरघरमा तथा सार्वजनिक स्थानहरूको कलाकृतिमा समेत देख्न सकिन्छ । भगवान बुद्धले बोधिबृक्ष मुनि बोधिज्ञान लाभ भएको दिन देवलोकवाट देवताहरू आर्इ यी आठ चिजहरू दान दिएको मानिन्छ । बौद्ध कलामा अति प्रचलित यी चिन्हहरू आध्यात्मिक तथा भौतिक संबृद्धिको समेत कारकको रूपमा मानिन्छ । तसर्थ विहार तथा निजी घरहरूको मूल द्वारहरूमा यी चिन्हहरू चित्रकलामा वा काष्ठकला वा धातुकलामा अंकित गरिएको पाइन्छ । विषेशतः नव विवाहिता दम्पतिको, जंको गरेका जेष्ठब्यक्तिको र अन्य गण्यमान्य ब्यक्तिको स्वागत गर्न यी चिन्हहरू अंकित गरी द्वार सजाउने प्रचलन बौद्धहरूमा प्रचलित छ । नयाँ घर निर्माण सम्पन्न पछि गरिने गृहारम्भ, गृहप्रतिष्ठा पूजा आदि अवसरहरूमा अष्टमङ्गल अंकित माला वनाई घरलाई घेर्ने परम्परा पनि अद्यापि चलिआएको छ । नेवार बौद्ध परम्परामा प्रत्येक शुभ अवसरहरूमा (विवाह, म्हःपूजा, घर छोडेर कतै बाहिर जाँदा आदि) सगुन दिंदा अष्टमङ्गल सम्वन्धी स्तोत्र मङ्गलाष्तव<ref>'''''मङ्गलास्तव,''''' अनुच्छेद ९ श्रीवस्त पुण्डरिक ध्वजवर कलश चामर मत्स्य युग्म त्वंछत्र हेमदण्ड रविशशी उभयो दक्षिणावर्त शंख </ref> वाचन गर्ने गरिन्छ । नेपाल वाहेक तिब्बत, भूटान, चीन र मंगोलिया आदि देशहरूमा अष्टमङ्गलको बढी प्रयोग भएको पाइन्छ । तिब्बती परम्परामा यी आठ मङ्गल वस्तुहरू धारण गरेका देवी तासी ल्हामोग्याल अर्थात् अष्टमङ्गल देवीको नामले प्रसिद्ध छ । अष्टमङ्गलका आठ चिन्हहरू निम्नानुसार छन् । # श्रीवत्स # पुण्डरिक # ध्वज # कलश # चमर # मत्स्ययुग्म # छत्र # शङ्ख यी चिन्हहरूको अर्थ विभिन्न स्रोतहरूमा विभिन्न तरिकाले गरेको पाइन्छ । ती मध्ये वढी प्रचलित अर्थबोधहरू निम्नानुसार छन् ।<ref name=":0">Shakya, M.B., 2000. ''Sacred Art of Nepal: Nepalese Paubha Paintings: Past and Present.'' Handicraft Association of Nepal, Kathmandu. </ref> === श्रीवत्स === [[File:8signs-PELBEU.svg|thumb|left |150px|श्रीवत्स]] श्रीवत्स (संस्कृत भाषा) (अंग्रजीः The [[endless knot]], {{bo|t=དཔལ་བེའུ་|s=pelbeu}})<ref>Source: [http://rywiki.tsadra.org/index.php/dpal_be'u Dpal be'u]</ref> डोरीको गाँठो वा ग्रन्थीको स्वरूपमा हुन्छ । शाब्दिक अर्थमा यसको अर्थ 'श्री' ले प्रेम गरेको भन्ने हुन्छ । 'श्री' भनेको लक्ष्मी हो र विष्णुको छातीमा लक्ष्मीको यो चिन्ह हुनुले विष्ण्र र लक्ष्मीको अगाढ प्रेम चित्रित गर्दछ । लक्ष्मी श्रीसम्पति र असल भाग्यका देवी हुनुले यो चिन्ह मङ्गल चिन्हको सूचीमा पर्न गएको हो । यो चिन्ह कृष्णको छातीमा पनि रहेको मानिन्छ । यस प्रकारको गाँठो वा ग्रन्थीको चिन्ह सिन्धुघाटीको सभ्यतामा भेटिएका माटाका टकहरूमा पनि भेटिएका छन् जसले यस चिन्हको प्रयोगको प्राचीनता सिद्ध गर्दछ । बौद्ध परम्परामा यस अनन्त गाँठोको चिन्हलाई भाग्यशाली चित्रका रूपमा लिइन्छ । स्वस्तिक झै अनन्त घुमिरहेको भाव यस चिन्हले समेत्ने भएकाले यसलाई श्रीवत्स-स्वस्तिकको रूपमा पनि मान्ने गरिन्छ । चीनमा यस चिन्हलाई दीर्घायु, निरन्तरता, प्रेम र सामञ्जस्यताको प्रतिकका रूपमा लिइन्छ । बौद्ध परम्परामा यसलाई बोधिचित्त, बुद्धको अनन्त प्रज्ञा र करूणाको प्रतिकका रूपमा लिइन्छ । अर्को अर्थमा यसलाई बुद्धको शिक्षा मध्येको प्रमुख प्रतित्यसमुत्पाद र अनन्त भवचक्रको रूपमा पनि लिइन्छ । बौद्ध दर्शनमा यसलाई प्रज्ञा र उपायको गाँठो, शुन्यता ज्ञान र प्रतित्यसमुत्पाद ज्ञानको अविभाज्यता, धर्म दर्शन र जीवनको अन्तरसम्वन्धको प्रतिकको रूपमा प्रयोग गरिन्छ।<ref name=":1">Beer, R. 2003. The Handbook of Tibetan Buddhist Symbols. Serindia Publications, Inc. USA</ref> यस वाहेक यस चिन्हले संसारका प्रत्येक तत्वहरूको एक आपसमा हुने अन्तरसम्वन्धको सत्य, कार्य र कारणको सम्वन्ध, आदि र अन्त रहित नहुनु, बुद्धको अनन्त प्रज्ञा, समयसम्वन्धी भ्रमपूर्ण धारणा आदि अवघारणाहरूको समेत प्रतिनिधित्व गर्दछ । === पुण्डरिका === [[File:8-Signs PADMA.svg|thumb|131x131px|left|पुण्डरिक (पद्म)]] पुण्डरिका अर्थात् कमलको फूल (संस्कृतमा पद्म; {{bo|t=པད་མ་|s=péma}}) काय वाक चित्तको पवित्रताको प्रतिकको रूपमा अष्टमङ्गलको दोस्रो चिन्ह कमलको फूल राखिएको हो । धमिलो हिलोबाट उत्पत्ति भएर पनि त्यस हिलोको एक थोपा त्यसको पातमा नलाग्ने अर्थमा कलमको फूलले तृष्णा र उपादानबाट मुक्त अवस्थाको प्रतिनिधित्व गर्दछ । यस वाहेक कमल महाभिनिष्क्रमण, कुशलकर्मको संवर्द्धन आदिका पनि प्रतिक हुन् । कुनै पनि देवी देवताहरू कमलको फूल माथि वसाइनुको अर्थ त्यस देवी देवताको पवित्रता, सम्पन्नता, सम्पूर्णता झल्काउनु हो । यसलाई अर्को अर्थमा सबै बुद्ध बोधिसत्वहरू भवलोकमा नै उत्पन्न हुन्छन् तर तिनीहरू भवलोकका क्लेशहरू, मनो दुर्बलता र मोह अविद्याबाट टाढा रहेको हुन्छ । [[File:8signs-GYALTSEN.svg|thumb|158x158px|ध्वज]] === ध्वज === ध्वज (संस्कृत), ({{bo|t=རྒྱལ་མཚན་|s=gyeltsen}}) - ध्वज वा झण्डा युद्धमा प्रयोग गरिने चिन्ह हो तसर्थ यसले युद्ध र विजयको प्रतिकात्मक अर्थ दिन्छ । तिब्वती परम्परामा एघार प्रकारका ध्वजहरू लेख्ने चलन छ यसले एघार प्रकारका क्लेशहरूलाई जित्ने ज्ञानलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ । अप्सराहरूले बुनेको, बहुमूल्य हिरा ज्वाहरातको डांठ भएको, मगमग सुगन्ध भएको विजय ध्वज अज्ञानमाथिको विजय स्वरूप सुमेरू पर्वतमाथि गाडिएको ध्यान गरिन्छ । भगवान बुद्धले चार प्रकारका मारहरू (स्कन्धमार, मृत्युमार, क्लेशमार र देवपुत्र मार) माथिको विजयलाई इंकित गर्न पनि यस ध्वजको प्रयोग गरिन्छ ।<ref name=":1" /> अर्को अर्थमा, बुद्ध शिक्षा संसारभरि भएको प्रसारको प्रतिकको रूपमा पनि ध्वजलाई लिइन्छ ।<ref name=":0" /> === कलश === [[File:8-Signs BUMPA.svg|thumb|161x161px|left|कलश]] कलश ({{bo|t=གཏེར་ཆེན་པོའི་བུམ་པ་|s=terchenpo'i bumpa}}) स्वस्थ, दीर्धायु, संम्वृद्धि, ज्ञानको प्रतिक हो । जसरी कलशमा भरिपूर्ण अमृत सेवन गरी त्यो ब्यक्ति अमरत्व प्राप्त हुन्छ, त्यसरी नै बुद्ध शिक्षा अभ्यास गरी निर्वाणपद प्राप्त गरेको ब्यक्तिले अमृतपद प्राप्त गर्दछ । यो थेरवादी परम्परामा भिक्खु भिक्खुणीहरूले बोक्ने कुम्भको प्रतिक पनि हो । यस प्रकारको कलश वज्रयानी क्रियाहरूमा अभिषेक वा दिक्षा दिँदा प्रयोग गरिन्छ । सबैजसो संम्वृद्धिका देवताहरू जस्तै जम्वल, वैश्रवण, वसुन्धरा आदिको पादतलमा कलश राखिएको हुन्छ। वसुन्धरादेवीको प्रतिमालक्षणमा आधा ढल्किएको अनन्त रत्नहरूको धारा पोखिरहेको कलशमाथि उनको पाउ राखिएको हुन्छ । यस कलशमा हुने वैभव जति सुकै झिके पनि नरित्तिने, भरिपूर्ण रइरहने प्रकारको हुन्छ । यस कलशको मुख चिन्तामणि रत्न वा तीन रत्नहरू वा कल्प वृक्षले ढाकिएको हुन्छ। संम्वृद्धि सवैतिर प्रसारण होस् भन्ने उद्देश्यले र त्यस स्थानमा विद्यमान हुने सबैखालका मनुष्य अमनुष्य सत्वलाई सन्तुष्टि प्राप्त होस् भन्ने उद्देश्यले घर वा मन्दिरको जग मुनि, भञ्ज्याङ्गहरू, तीर्थस्थलहरू, पानीको मूल, नदी र समुद्र आदि महत्त्वपूर्ण स्थानहरूमा कलश गाडिने प्रचलन छ। === चमर === [[File:8-Signs KHORLO.svg|thumb|130px|धर्मचक्र]] [[चित्र:Espantamoscas pelo mono blanco MNA.JPG|left|thumb|134x134px| चमर (याक)को पुच्छरलाई धातुको डांठमा जडान गरी राजाहरू वा देवीदेवताको पुजामा हम्कन प्रयोग गरिन्छ । यस प्रकारको चामर रोगग्रस्त मानिसको रोग निको पार्न वैद्यहरूले प्रयोग गरिन्छ । जसरी चमर हम्किंदा शितलता प्राप्त हुन्छ र थाकेका यात्रुहरूले केहि पाउँछ त्यसरी नै संसाररूपी अनन्त यात्रामा रहेका प्राणीहरूलाई बुद्ध शिक्षा अभ्यासले त्यस अनन्त यात्राबाट वाहिर निकालिदिन्छ । तिब्वती परम्परामा अष्टमङ्गल चिन्हहरूको समूहमा चमर प्रयोग नभर्इ धर्मचक्र प्रयोग गरिन्छ । धर्मचक्र (संस्कृत) ({{bo|t=ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་|s=chö kyi khorlo}}) गौतम बुद्धको सार धर्म र प्रथम पटक उपदेश देशना गरको महान घटनाको प्रतिकको रूपमा प्रयोग गरिन्छ । === मत्स्ययुग्म === [[File:8signs-SERNYA.svg|thumb|137x137px|मत्स्ययुग्म]] मत्स्ययुग्म (संस्कृत), ({{bo|t=གསེར་ཉ་|s=sernya}}<ref>Source: ''[http://rywiki.tsadra.org/index.php/gser_nya gser nya]''</ref>) गंगा जमुनाको प्रतिकको स्वरूप प्रयोग गरिन्छ । यस वाहेक यस चिन्हले चीनी परम्परामा यिङ्ग याङ्गले जस्तै दुर्इ तत्वको सन्तुलित जोडबाट प्राप्त हुने पूर्णता जनाउँछ । उदाहरणका लागि चन्द्र र सूर्य नाडी, महिला र पुरूष, दिन र रात आदि जुन एकअर्काको परिपूरक हुन्छन् । माछा अति छिटो वढ्ने प्रजाति हुनाले यसलाई संवृद्धिको प्रतिकका रूपमा लिइन्छ । तसर्थ यस चिन्हले उत्पादनशीलता र उर्वरता जनाउँछ । बौद्धपरम्परामा समुद्रले प्रतिकात्मकरूपमा संसारलाई जनाउँछ । जसरी माछा पानीमा आनन्दपूर्वक, स्वतन्त्रपूर्वक, निर्भिकतापूर्वक तैरिन्छ वा खेल्छ, त्यसरी नै मुक्त ब्यक्तिहरू प्रशन्न र स्वच्छन्द भर्इ संसारमा बाँच्छ । यस प्रकारले यस जोडी माछाले मुक्त ब्यक्तिको महत्त्वपूर्ण गुणलाई जनाउँदछ । === छत्र === [[File:8signs-DUK.svg|thumb|141x141px|छत्र]]छत्र (संस्कृत) ({{bo|t=རིན་ཆེན་གདུགས་|s=rinchenduk}}<ref name="Sarat Chandra Das 1902 p.69" />), अर्थात् छाता सुरक्षा र प्रतिष्ठाको प्रतिकको रूपमा प्रयोग हुन्छ । जसरी छाताको प्रयोगले मौसम (घामको ताप, पानी) को प्रतिकूल प्रभाव रोक्छ त्यसरी नै सद्धर्म धारणले हानिकारक शक्तिहरू र रोगहरूबाट रक्षा गर्दछ । सद्धर्म ज्ञान उत्पन्न भए पछि यसले क्लेशको तापलाई रोकी शीतलता प्रदान गर्छ । सीतातपत्र देवी (सेतो छत्र) यो चिन्ह सँग सम्वन्धित देवी हुन जसलाई भयबाट रक्षा गर्ने देवीका रूपमा पूजिन्छ । छत्रको दोस्रो अर्थ सम्मान प्रतिष्ठा हो । उच्च ओहदाका ब्यक्तिहरूलाई ओहदानुसारको छत्र ओढाइन्छ । तसर्थ छत्रले त्यसको मुनि वस्ने ब्यक्तिको महत्त्व र ओहदा जनाउँछ । बौद्ध परम्परामा छत्रको डाँठ गाडिक्एरको विन्दुलाई ब्रह्माण्डको केन्द्र विन्दु मानिन्छ र छत्रको फिजिएको माथिल्लो भागले ब्यापकता जनाउँछ । बुद्ध शिक्षाले पाएको ब्यापकता, जनजनको मन जित्न सफल भएको बुद्धको शिक्षा भएकोले बुद्धलाई चक्रवर्ति पदबाट पनि पूजिन्छ । तसर्थ बुद्धको चक्रवर्ति पदको प्रतिक स्वरूप पनि छत्रलाई लिइन्छ । चैत्य/स्तुपको गुम्वजको माथि चतुकोणाकार हर्मिका हुन्छ र त्यस माथि राखिने त्रयोदश भुवन भनिने १३ चक्का वृतहरू यहि छत्र हुन् । === दक्षिणावर्त शंख === [[File:Ashtamangala right whorl conch.svg|thumb|212x212px|शंख]] दाहिने धुमेको शंख (संस्कृत) ({{bo|t=དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་|s=dungkar yénkhyil}}) ले सुमधुर, गहिराई सम्म पुग्न सक्ने धर्मको ध्वनीको प्रतिक जुन ध्वनीले गहिरो अज्ञानको अवस्थाबाट ब्युँझाई दिन्छ। वास्तवमा शंखनाद (शंख बजाउनु) पूर्वकालहरूमा महत्त्वपूर्ण सभाहरू बोलाउनका लागि र युद्धमा आफ्नो शक्ति र सत्ताको प्रदर्शन गर्न प्रयोग गरिन्थ्यो । यस बाहेक शंखनादले अमङ्गललाई हटाउने, खराव आत्माहरूको प्रभावलाई रोक्ने, प्राकृतिक प्रकोप हुन नदिने र हानिकारक प्राणिहरूलाई तर्साउँछ भन्ने मान्यता रहेको छ ।<ref>http://www.buddhismgifts.com/articles-on-buddhism/meaning-buddhist-symbols/</ref> बौद्ध परम्परामा शंखलाई धर्मको उद्धोषणाको प्रतिकको रूपमा प्रयोग गरिन्छ । धर्म उद्धोषणा रूपी शंखनादको स्वर अपाय नरक लोक सम्म पुग्छ र नरकवासीहरूलाई समेत मुक्ति पदमा आउन उत्प्रेरित गर्ने भन्ने मान्यता छ ।<ref>http://windhorseart.com/about-ashtamangala-info-text</ref> हिन्दुमान्यतानुसार शंख भगवान विष्णुको एक हातमा धारण गर्ने वस्तु हो । * == पाद टिप्पणी == <!--See http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Footnotes for an explanation of how to generate footnotes using the <ref> and </ref> tags and the tag below --> {{reflist}} [[श्रेणी:नेवारी संस्कृति]] 1zfuepo3ol0awzxgvi8610hn8xln76z 0 47922 1074410 758203 2022-08-24T17:44:41Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Wikify|date=अप्रिल २०१२}} [[File:Taichung Mosque.JPG|thumb|मस्जिद]] '''मस्जिद''' [[मुसलमान]] समुदायका मानिसहरूले भगवानको प्रार्थना गर्ने भवन हो। {{stub}} {{Commonscat|Mosques}} [[श्रेणी:धर्म]] [[श्रेणी:कला]] s1njcej73tthaa8lpued7egywsgamwp 0 47956 1074465 1074181 2022-08-25T00:21:21Z Bishaldev100 28807 /* मृत्यु */ wikitext text/x-wiki {{Infobox character | color = #FFC569 | series = [[Mahabharata]] | image = The blind king Dhrtarastra listens as the visionary narrator Sanjaya relates the events of the battle between the Kaurava and the Pandava clans.jpg | alt = धृतराष्ट्र | caption = नेत्रहीन राजा धृतराष्ट्र सञजयसँग महाभारतको लडाइँको वृतान्त सुन्दै |family = [[व्यास (ऋषि)|वेद व्यास]], [[विचित्रवीर्य]] (पिता)<br /[[दुर्गा|अम्बिका]] (आमा)<br />[[पाण्डु]], [[बिदुर]] (भाइ) | spouse = [[गान्धारी ]] | children = [[दुर्योधन]], [[दुःशासन|दु:शासन]], [[Vikarna]] and 97 other sons and [[Duhsala]] (daughter) by his wife [[Gandhari (character)|Gandhari]]<br> [[Yuyutsu]] by Sughada ([[Gandhari (character)|Gandhari]]'s maid) }} [[महाभारत]]मा '''धृतराष्ट्र''' [[हस्तिनापुर]]का महाराज [[विचित्रवीर्य]]की प्रथम पत्नी [[दुर्गा|अम्बिका]]का पुत्र थिए। तिनको जन्म महर्षि [[व्यास (ऋषि)|वेद व्यास]]का वरदान स्वरूप भएको थियो। हस्तिनापुरका यी नेत्रहीन महाराज सय पुत्रहरू र एक पुत्रीका पिता थिए। तिनकी पत्नीको नाम गान्धारी थियो। पछि यी सय पुत्र [[कौरव]] कहलाए। [[दुर्योधन]] र [[दुःशासन|दु:शासन]] क्रमशः पहिला दुइ पुत्र थिए। ==जन्म== आफ्नो पुत्र विचित्रवीर्यको मृत्युका पछि माता सत्यवती आफ्नो सबैभन्दा पहिला जन्मेको पुत्र, व्यासका नजिकगईन्। आफ्नो माताको आज्ञाको पालन गर्दै, व्यास मुनि विचित्रवीर्यको दुइटै पत्नीहरूका नजिकगए र आफ्नो यौगिक शक्तिहरूदेखि तिनलाई पुत्र उत्पन्न गर्ने वरदान दिए। उनले आफ्नो मातासित भने कि ती दुइटै रानीहरूलाई एक-एक गर्न तिनको नजिकपठाइयोस्, र उनलाई देखेर जो जस भावमा रहनेछ त्यसका पुत्र तेस्तै नैं हुनेछ। तब पहिला ठूली रानी अम्बिका कक्षमा गइन् तर व्यासजीका भयानक रूपलाई देखेर डरिन् र भयको कारण आफ्नो आँखाहरू बन्द गरिन्। यस कारण तिनलाई जो पुत्र उत्पन्न भयो त्यो जन्मान्ध थियो। धृतराष्ट्र जन्मान्ध पुत्र थिए । तिनको नेत्रहीनताका कारण हस्तिनापुरका महाराज तिनको अनुज [[पाण्डु]]लाई नियुक्त गरिएको छ। पाण्डुको मृत्युका पछि ती [[हस्तिनापुर]]का महाराज बने। ==राज्यकाल== राजा पाण्डु आफ्नो अपराधको प्रायश्चित गर्न भनी तपस्या हर्न जङ्गल तर्फ लागे। पितामह भीष्म तथा विदुरलाई राज्यको भार सुम्पिए अनि आफ्ना रानीहरू सँग वनतिर गए। त्यसपछि धृतराष्ट्र राजा बने। ===कुरुक्षेत्र युद्ध === ==युधिष्ठिरको राज्याभिषेक== [[कौरव]] माथि विजय प्राप्त गरेपछि सारा राज्यमा [[पाण्डव]]को एकछत्र अधिकार भयो। [[युधिष्ठिर]] हस्तिनापुरको गद्दीमा बसे। महाराज युधिष्ठिरले [[अश्वमेध यज्ञ|अश्वमेघ महायज्ञ]]को आयोजना गरेका थिए। शोकात्तुर धृतराष्ट्रलाई पाण्डवले उचित गौरव दिएका थिए। उनैको अनुमतिबाट राजाधिराज युधिष्ठिरको नेतृत्वमा पाण्डवले राज्य गरेका थिए। युधिष्ठिरले वृद्ध धृतराष्ट्रको आरामको लागि हरेक किसिमको व्यवस्था गरिदिएका थिए। धृतराष्ट्रको भवनमा कमलो शैया, सुखद आसन, लुगा पोसाकको प्रबन्ध थियो। कृपाचार्य पनि वृद्ध राजाको साथी भएर उनकै भवनमा बस्ने गर्थे। [[व्यास (ऋषि)|व्यास ऋषि]] पनि आउने-जाने र सुन्दर सुक्तिले भरिएका आख्यानहरू सुनाउने गर्थे। यसले गर्दा उनको व्यथित हृदय मा शीतल लेपको जस्तो प्रभाव पारिदिन्थ्यो। राजकाजको विषयमा युधिष्ठिर धृतराष्ट्रसँग बराबर सल्लाह लिने गर्थे। महाराज युधिष्ठिर धृतराष्ट्रको मनमा चोट पुग्ने खालका कुनै कुरा गर्दैनथे। देश- विदेशबाट आउने राजाहरू पनि पहिए जस्तै धृतराष्ट्रको सम्मान गर्थे। ==बनवास र मृत्यु== युधिष्ठिरले धृतराष्ट्रलाई हरेक प्रकारबाट आराम दिने उचित प्रबन्ध गरेका थिए। तैपनि धृतराष्ट्रलाई सुखभोगमा मन लाग्न छोड्यो। एक त उनी धेरै वृद्ध भैसकेका थिए। फेरि [[भीमसेन]]का अप्रिय कुराहरूले उनको हृदय खिन्न हुन्थ्यो। बिस्तारै बिस्तारै उनको हृदयमा यति वाइराग्य आयो, आराम सँग बस्न छाडेर लुकी-लुकी आंशिक उपवास सम्म गर्न थाले। पलङमा सुत्न पनि छोडिदिए। कयौं व्रतहरूका कारण उनको शरीर धेरै दुब्लो हुँदै जान थाल्यो। युधिष्ठिर को राज्याभिषेक भएको पन्ध्र बर्ष पछि एक दिन धृतराष्ट्रले धर्मराजको भवनमा गएर उनीसँग भने-"बाबू! तिम्रो कल्याण होस्। पन्ध्र वर्ष देखि तिमीले मलाई आफूकहाँ राखिरहेका छौ। तिम्रो आश्रममा बसेर मैले दान पुण्य पनि निकै गरेँ। पुत्रविहीन गान्धारीले पनि कुनै प्रकार धैर्य गरेर र मन लगाएर मेरो सेवा गरेकी छिन्। [[द्रौपदी]]को अपमान गर्ने र तिम्रो पैतृक सम्पत्ति हर्ने मेरा अन्यायी पुत्रहरूको त उनीहरूको आफ्नै कर्मको कारण नाश भयो। तर युद्धमा मारिएको हुनाले तिनले विरोचित रुपले स्वर्ग प्राप्त गरे। त्यसकारण उनीहरूको मलाई कुनै चिन्ता भएन। अब मेरो र गान्धारीको प्रबल इच्छा चाहिँ आफ्नो स्वर्ग प्राप्तिको तयारी गरौँ र धार्मिक कर्तव्यहरूमा धेरै ध्यान दिऊँ भन्ने छ। हाम्रो वंश परम्परागत प्रथाअनुसार हामी वृद्धहरूले बल्कल धारण गरेर वनमा जानुपर्छ भन्ने कुरा तिमीलाई थाहा छ।यसअनुसार नै म अब तिम्रो भलाईको कामना गर्दै वनमा गएर बस्न चाहन्छु। तिमीले यस कुराको अनुमति मलाई दिनै पर्छ। तिमी राजा हौ, त्यसैले मेरो तपस्याको फलको छैटौं भाग पनि तिमीलाई प्राप्त हुनेछ।" धृतराष्ट्रको यस्ता कुरा सुनेर युधिष्ठिर निकै खिन्न भए। उनल्र भने-"महराज तपाईं व्रत उपवास गरिरहनु भएको छ- भुइँमा सुत्नुहुन्छ भनेर हामीलाइ एकरत्ती थाहा थिएन। मेरो लापरबाहीका कारण तपाईंले दु:ख सहनु परेको छ। साँच्चिकै मब्निकै दुरात्मा हुँ। मैले यस राज्यलाई लिएर के गरुँ? सुखभोगबाट मेरो मन पनि उडिसकेको छ। राज्य सम्पत्तिको लोभमा परेर मैले भारी अपराध गरेँ। त्यसलाई तपाईंले क्षमा गरिदिनुहोला। आजदेखी तपाईंकै पुत्र युयुत्सु राजगद्दीमा बसून् या जसलाई तपाईंले चाहनुहुन्छ राजा बनाइदिनुहोस्। अथवा शासनको बागडोर आफ्नो हातमा लिनुहोस् र प्रजाको पालन गर्नुहोस्। म वनमा जाने छु। यस हालतमा म तपाईंलाई कसरी अनुमति दिन सक्छु? मेरो निकै अपयश भैसकेको छ। अब अरु पनि दोषको भागी नबनाइदिनुहोस्। दुर्योधनसँग अब मेरो कुनै वैर विरोध छैन। जुन दुर्घटना भयो, त्यो विधिको लीला र सबैको अबुझपनको कारणले नै भएको हो। जसरी दुर्योधन तपाईंको पुत्र थिए, हामी पनि तपाईंकै पुत्र हौँ। कुन्ती र गान्धारी दुवैलाई मैले आफ्नो माता सम्झदै आएको छु। अब तपाईं वनमा जानुहुन्छ भने म पनि तपाईं सँगै जानेछु। म तपाईं समक्ष हात जोड्छु, तपाईंले मनको क्लेश त्यागिदिनुहोस्। म खुसी-खुसी तपाईंको सेवा टहल गर्नेछु" उनलाई धृतराष्ट्रलाई वनमा नजान निकै सम्झाए। धर्मराज सँग कुरा गरेपछि धृतराष्ट्रले भाइ विदुर र आचार्य कृपसँग उनलाई वनमा जान अनुमती दिन युधिष्ठिरलाई सम्झाउन बिन्ती गर्दै थिए, वृद्ध राजा मूर्छित भएर गान्धारीको काखमा लडे। [[गान्धारी|गान्धरी]]ले उनलाई सम्हालिन्। युधिष्ठिरले चिसो पानी लिएर धृतराष्ट्रको अनुहारमा छर्किदिए।त्यसै बेला भगवान व्यास त्यहाँ आइपुगे। उनले युधिष्ठिरलाई धृतराष्ट्रलाई वनमा जान दिन सम्झाए। ===वनवास=== युधिष्ठिरबाट अनुमती पाएपछि धृतराष्ट्र आफ्नो भवनमा फर्के र अनशन व्रत समाप्त गरे। धृतराष्ट्रले युधिष्ठिरलाई आशीर्वाद दिए। गान्धारीको काँधमा हात राखेर लट्टी टेक्दै बनका लागी प्रस्थान गरे। माता कुन्ती पनि उनीहरू सँगै गइन्। आफ्नो व्रतका कारण गान्धारीले आँखामा पाट्टी बाँधेकी थिइन् । त्यसैले उनले कुन्तिको काँधमा हात राखेर बाटो छम्दै वन तर्फ्प्रस्थान गरिन्। माता कुन्ती गान्धारीलाई केही टाढा सम्म छोड्नका लागि साथै आएकी होलिन् भानी धर्मराजले सम्झेका थिए। कुन्तीले गान्धारीको सेवा गर्न उनीसँग वनमा जाने निर्णय गरिसकेकी थिइन्। कुन्तीको कुरा सुनेर धर्मराज सन्न भए। युधिष्ठिरले कुन्तीलाई सम्झाउँदा सम्झाउँदै उनको गला बस्यो। कुन्तीले उनलाई आअहिर्वाद दिए। पुत्रहरूलाई आशीर्वाद दिएर कुन्ती, गान्धारी र धृतराष्ट्र वनतर्फ लागे। युधिष्ठिर पक्क परेर उभिएर हेर्दै रहे। ===मृत्यु=== [[File:Death of gandhari, dhritarastra and kunti and escape of vidhura from fire.jpg|left|thumb|Attain of Moksha by Gandhari, Dhritarastra and Kunti and escape of Vidura from fire]] धृतराष्ट्र, [[गान्धारी]] र [[कुन्ती]]ले तीन वर्ष सम्म वनमा तपस्वीहरूको जस्तै जीवन व्यतीत गरे। एक दिन धृतराष्ट्र स्नान-पूजा गरेर फर्किएका मात्रै थिए, जंगलमा एकाएक आगो लाग्यो। हावा निकै वेगले चलिरहेको थियो। छिटै नै आगो वनभरी फैलियो। जनावर हरू झुन्डका झुन्ड डराएर पानी भएतर्फ दगुरेर गए। त्यस समय [[सञ्जय]] पनि उनकै साथमा थिए। धृतराष्ट्रले उनलाई कतै भागेर आफ्नो प्राण बचाउन आग्रह गरे। गान्धारी, कुन्तीसँगै उनी पूर्वतर्फ मुख गरेर योग समाधिमा बसे। सोही स्थितिमा तीनै जनाले त्यस दावानलमा आफ्नो शरीरको आहुती दिए। यो खबर देवर्षी [[नारद]]ले युधिष्ठिरलाई पुर्याए। ==यो पनि हेर्नुस== ==सन्दर्भ सामग्री== {{reflist}} {{महाभारत}} ==बाह्य कडीहरू== {{भारतीय पौराणिक वंशावली}} {{Commonscat|Dhrtarashtra}} [[श्रेणी:पौराणिक पात्र]] [[श्रेणी:हिन्दू धर्म]] [[श्रेणी:धर्मग्रन्थ]] [[श्रेणी:महाभारत]] [[श्रेणी:महाभारतका पात्रहरू]] [[श्रेणी:पौराणिक कथाहरू]] [[श्रेणी:प्राचीन पौराणिक राजवंश]] e5wt2w2o95iy6jdo8gyb30xfdjb1jsx 0 48046 1074487 900212 2022-08-25T07:18:45Z Bishaldev100 28807 wikitext text/x-wiki {{अनुवादित हिन्दी}} भीष्म पर्वका अन्तर्गत ४ उपपर्व छन् र यसमा कुल १२२ अध्याय छन्। {| class="wikitable" |- |'''पर्व''' |'''शीर्षक''' |'''उप-पर्व सङ्ख्या''' |'''उप-पर्व सूची''' |'''अध्याय एवम श्लोक सङ्ख्या''' |'''विषय-सूची''' |- |६ | '''भीष्मपर्व''' |६६-६९ |{{Div col|cols=4}} *जम्बूखण्डविनिर्माण पर्व *भूमि पर्व *श्रीमद्भगवद्गीता पर्व *भीष्मवध पर्व।{{Div col|cols=4}}</div> |११७/५८८४ | भीष्म पर्वमा [[कुरुक्षेत्र जिल्ला|कुरुक्षेत्र]]मा युद्धका लागि सन्नद्ध दुइटै पक्षहरूको सेनाहरूमा युद्धसम्बन्धी नियमहरूको निर्णय, [[सञ्जय]] द्वारा [[धृतराष्ट्र]]लाई भूमिको महत्त्व बताउँदै जम्बूखण्डका द्वीपहरूको वर्णन, शाकद्वीप तथा [[राहु]], [[सूर्य]] र [[चन्द्र|चन्द्रमा]]को प्रमाण, दुइटै पक्षहरूका सेनाहरूको सामुन्ने हुनु, [[अर्जुन]]का युद्ध-विषयक विषाद तथा व्याहमोहलाई हटाउनका लागि तिनलाई उपदेश ([[श्रीमद्भगवद गीता|श्रीमद्भगवद्गीता]]), उभय पक्षका योद्धाहरूमा भीषण युद्ध तथा [[भीष्म]]का वध र शरशय्यामा लेटकर प्राणत्यागका लागि उत्तरायणको प्रतीक्षा गर्न आदिको निरूपण छ। [[File:Bhisma and Arjuna.jpg|thumb|Fall of bhisma-a picture from Razmnama]] |- |} '''भीष्म पर्व''' महाभारतको एक मात्र पर्व हो जहाँ मुख्य नायक अर्जुन होइन बरु भीष्म र कृष्ण छन्। पहिलो पटक, कृष्णको चरित्रलाई व्यासले यस पर्वमा गहिरो महत्त्व दिएका छन् , र महाभारतमा पहिलो पटक उनको चरित्र प्रकट भएको छ जब उनले आफ्नो दिव्य रूप देखाउँछन्। व्यासको महाभारत अर्जुनको यात्राको वरिपरि केन्द्रित छ, उहाँ महाकाव्यको केन्द्रीय नायक हुनुहुन्छ तर कथा उहाँको मात्र होइन, अर्जुन र उनका भाइहरूको यात्रामा भीष्म र कृष्ण जस्ता अन्य पात्रहरूको महत्त्वपूर्ण भूमिका छ। यसमा परम्परागत रूपमा ४ उप-पर्व र १२२ अध्यायहरू छन्। <ref name="kmg">Ganguli, K.M. (1883-1896) "[http://www.sacred-texts.com/hin/m06/index.htm Bishma Parva]" in ''The Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa'' (12 Volumes). Calcutta</ref><ref name=":0" /><ref>van Buitenen, J.A.B. (1973) ''The Mahabharata: Book 1: The Book of the Beginning''. Chicago, IL: University of Chicago Press, p 477</ref><ref>Debroy, B. (2010) ''The Mahabharata, Volume 1''. Gurgaon: Penguin Books India, pp xxiii - xxvi</ref> ==बाह्य कडीहरू== * [http://www.vedpuran.com/# '''वेद-पुराण'''] - यहाँ चारहरू वेद एवं दस भन्दा अधिक पुराण हिन्दी अर्थ सहित उपलब्ध छन्। *[http://is1.mum.edu/vedicreserve/puran.htm महर्षि प्रबंधन विश्वविद्यालय]-यहाँ सम्पूर्ण वैदिक साहित्य संस्कृतमा उपलब्ध छ। *[http://www.tdil.mit.gov.in/vedicjan04/hDefault.html ज्ञानामृतम्] -यहाँ वेद, अरण्यक, उपनिषद् आदिमा सम्यक जानकारी छ। *[http://www.aryasamajjamnagar.org/vedang.htm वेद एवं वेदांग] - *[http://www.samaydarpan.com/july/pehal5.aspx जसको उदेश्य छ - '''वेद प्रचार'''] *[http://veda-vidya.com/puran.php वेद-विद्या_डट_कम] {{महाभारत पर्व}} {{महाभारत}} {{पुराण}} {{वैदिक साहित्य}} {{रामायण}} {{हिन्दू धर्म}} [[श्रेणी:धर्मग्रन्थ]] [[श्रेणी:हिन्दू धर्म]] [[श्रेणी:संस्कृत साहित्य]] [[श्रेणी:पुराण]] [[श्रेणी:वेद]] [[श्रेणी:स्मृति]] [[श्रेणी:वैदिक धर्म]] bk6dzxt0kuul5ob842xp0juu7rp1m6j 1074488 1074487 2022-08-25T07:19:26Z Bishaldev100 28807 wikitext text/x-wiki {{अनुवादित हिन्दी}} भीष्म पर्वका अन्तर्गत ४ उपपर्व छन् र यसमा कुल १२२ अध्याय छन्। {| class="wikitable" |- |'''पर्व''' |'''शीर्षक''' |'''उप-पर्व सङ्ख्या''' |'''उप-पर्व सूची''' |'''अध्याय एवम श्लोक सङ्ख्या''' |'''विषय-सूची''' |- |६ | '''भीष्मपर्व''' |६६-६९ |{{Div col|cols=4}} *जम्बूखण्डविनिर्माण पर्व *भूमि पर्व *श्रीमद्भगवद्गीता पर्व *भीष्मवध पर्व।{{Div col|cols=4}}</div> |११७/५८८४ | भीष्म पर्वमा [[कुरुक्षेत्र जिल्ला|कुरुक्षेत्र]]मा युद्धका लागि सन्नद्ध दुइटै पक्षहरूको सेनाहरूमा युद्धसम्बन्धी नियमहरूको निर्णय, [[सञ्जय]] द्वारा [[धृतराष्ट्र]]लाई भूमिको महत्त्व बताउँदै जम्बूखण्डका द्वीपहरूको वर्णन, शाकद्वीप तथा [[राहु]], [[सूर्य]] र [[चन्द्र|चन्द्रमा]]को प्रमाण, दुइटै पक्षहरूका सेनाहरूको सामुन्ने हुनु, [[अर्जुन]]का युद्ध-विषयक विषाद तथा व्याहमोहलाई हटाउनका लागि तिनलाई उपदेश ([[श्रीमद्भगवद गीता|श्रीमद्भगवद्गीता]]), उभय पक्षका योद्धाहरूमा भीषण युद्ध तथा [[भीष्म]]का वध र शरशय्यामा लेटकर प्राणत्यागका लागि उत्तरायणको प्रतीक्षा गर्न आदिको निरूपण छ। [[File:Bhisma and Arjuna.jpg|thumb|Fall of bhisma-a picture from Razmnama]] |- |} '''भीष्म पर्व''' महाभारतको एक मात्र पर्व हो जहाँ मुख्य नायक अर्जुन होइन बरु भीष्म र कृष्ण छन्। पहिलो पटक, कृष्णको चरित्रलाई व्यासले यस पर्वमा गहिरो महत्त्व दिएका छन् , र महाभारतमा पहिलो पटक उनको चरित्र प्रकट भएको छ जब उनले आफ्नो दिव्य रूप देखाउँछन्। व्यासको महाभारत अर्जुनको यात्राको वरिपरि केन्द्रित छ, उहाँ महाकाव्यको केन्द्रीय नायक हुनुहुन्छ तर कथा उहाँको मात्र होइन, अर्जुन र उनका भाइहरूको यात्रामा भीष्म र कृष्ण जस्ता अन्य पात्रहरूको महत्त्वपूर्ण भूमिका छ। यसमा परम्परागत रूपमा ४ उप-पर्व र १२२ अध्यायहरू छन्। <ref name="kmg">Ganguli, K.M. (1883-1896) "[http://www.sacred-texts.com/hin/m06/index.htm Bishma Parva]" in ''The Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa'' (12 Volumes). Calcutta</ref><ref name=":0" /><ref>van Buitenen, J.A.B. (1973) ''The Mahabharata: Book 1: The Book of the Beginning''. Chicago, IL: University of Chicago Press, p 477</ref><ref>Debroy, B. (2010) ''The Mahabharata, Volume 1''. Gurgaon: Penguin Books India, pp xxiii - xxvi</ref> उप-पर्व ==बाह्य कडीहरू== * [http://www.vedpuran.com/# '''वेद-पुराण'''] - यहाँ चारहरू वेद एवं दस भन्दा अधिक पुराण हिन्दी अर्थ सहित उपलब्ध छन्। *[http://is1.mum.edu/vedicreserve/puran.htm महर्षि प्रबंधन विश्वविद्यालय]-यहाँ सम्पूर्ण वैदिक साहित्य संस्कृतमा उपलब्ध छ। *[http://www.tdil.mit.gov.in/vedicjan04/hDefault.html ज्ञानामृतम्] -यहाँ वेद, अरण्यक, उपनिषद् आदिमा सम्यक जानकारी छ। *[http://www.aryasamajjamnagar.org/vedang.htm वेद एवं वेदांग] - *[http://www.samaydarpan.com/july/pehal5.aspx जसको उदेश्य छ - '''वेद प्रचार'''] *[http://veda-vidya.com/puran.php वेद-विद्या_डट_कम] {{महाभारत पर्व}} {{महाभारत}} {{पुराण}} {{वैदिक साहित्य}} {{रामायण}} {{हिन्दू धर्म}} [[श्रेणी:धर्मग्रन्थ]] [[श्रेणी:हिन्दू धर्म]] [[श्रेणी:संस्कृत साहित्य]] [[श्रेणी:पुराण]] [[श्रेणी:वेद]] [[श्रेणी:स्मृति]] [[श्रेणी:वैदिक धर्म]] 9nps0nn2euz1c4co984bmcqh534120a 1074489 1074488 2022-08-25T07:21:33Z Bishaldev100 28807 wikitext text/x-wiki {{अनुवादित हिन्दी}} भीष्म पर्वका अन्तर्गत ४ उपपर्व छन् र यसमा कुल १२२ अध्याय छन्। {| class="wikitable" |- |'''पर्व''' |'''शीर्षक''' |'''उप-पर्व सङ्ख्या''' |'''उप-पर्व सूची''' |'''अध्याय एवम श्लोक सङ्ख्या''' |'''विषय-सूची''' |- |६ | '''भीष्मपर्व''' |६६-६९ |{{Div col|cols=4}} *जम्बूखण्डविनिर्माण पर्व *भूमि पर्व *श्रीमद्भगवद्गीता पर्व *भीष्मवध पर्व।{{Div col|cols=4}}</div> |११७/५८८४ | भीष्म पर्वमा [[कुरुक्षेत्र जिल्ला|कुरुक्षेत्र]]मा युद्धका लागि सन्नद्ध दुइटै पक्षहरूको सेनाहरूमा युद्धसम्बन्धी नियमहरूको निर्णय, [[सञ्जय]] द्वारा [[धृतराष्ट्र]]लाई भूमिको महत्त्व बताउँदै जम्बूखण्डका द्वीपहरूको वर्णन, शाकद्वीप तथा [[राहु]], [[सूर्य]] र [[चन्द्र|चन्द्रमा]]को प्रमाण, दुइटै पक्षहरूका सेनाहरूको सामुन्ने हुनु, [[अर्जुन]]का युद्ध-विषयक विषाद तथा व्याहमोहलाई हटाउनका लागि तिनलाई उपदेश ([[श्रीमद्भगवद गीता|श्रीमद्भगवद्गीता]]), उभय पक्षका योद्धाहरूमा भीषण युद्ध तथा [[भीष्म]]का वध र शरशय्यामा लेटकर प्राणत्यागका लागि उत्तरायणको प्रतीक्षा गर्न आदिको निरूपण छ। [[File:Bhisma and Arjuna.jpg|thumb|Fall of bhisma-a picture from Razmnama]] |- |} '''भीष्म पर्व''' महाभारतको एक मात्र पर्व हो जहाँ मुख्य नायक अर्जुन होइन बरु भीष्म र कृष्ण छन्। पहिलो पटक, कृष्णको चरित्रलाई व्यासले यस पर्वमा गहिरो महत्त्व दिएका छन् , र महाभारतमा पहिलो पटक उनको चरित्र प्रकट भएको छ जब उनले आफ्नो दिव्य रूप देखाउँछन्। व्यासको महाभारत अर्जुनको यात्राको वरिपरि केन्द्रित छ, उहाँ महाकाव्यको केन्द्रीय नायक हुनुहुन्छ तर कथा उहाँको मात्र होइन, अर्जुन र उनका भाइहरूको यात्रामा भीष्म र कृष्ण जस्ता अन्य पात्रहरूको महत्त्वपूर्ण भूमिका छ। यसमा परम्परागत रूपमा ४ उप-पर्व र १२२ अध्यायहरू छन्। <ref name="kmg">Ganguli, K.M. (1883-1896) "[http://www.sacred-texts.com/hin/m06/index.htm Bishma Parva]" in ''The Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa'' (12 Volumes). Calcutta</ref><ref name=":0" /><ref>van Buitenen, J.A.B. (1973) ''The Mahabharata: Book 1: The Book of the Beginning''. Chicago, IL: University of Chicago Press, p 477</ref><ref>Debroy, B. (2010) ''The Mahabharata, Volume 1''. Gurgaon: Penguin Books India, pp xxiii - xxvi</ref> == उप-पर्व == === '''जम्बूखण्डविनिर्माण पर्व (अध्याय: १-१०)''' === === '''भूमि पर्व (अध्याय: ११-१२)''' === === '''श्रीमद्भगवद्गीता पर्व (अध्याय: १३-४२)''' === === '''भीष्मवध पर्व (अध्याय: ४३-१२४)''' === ==बाह्य कडीहरू== * [http://www.vedpuran.com/# '''वेद-पुराण'''] - यहाँ चारहरू वेद एवं दस भन्दा अधिक पुराण हिन्दी अर्थ सहित उपलब्ध छन्। *[http://is1.mum.edu/vedicreserve/puran.htm महर्षि प्रबंधन विश्वविद्यालय]-यहाँ सम्पूर्ण वैदिक साहित्य संस्कृतमा उपलब्ध छ। *[http://www.tdil.mit.gov.in/vedicjan04/hDefault.html ज्ञानामृतम्] -यहाँ वेद, अरण्यक, उपनिषद् आदिमा सम्यक जानकारी छ। *[http://www.aryasamajjamnagar.org/vedang.htm वेद एवं वेदांग] - *[http://www.samaydarpan.com/july/pehal5.aspx जसको उदेश्य छ - '''वेद प्रचार'''] *[http://veda-vidya.com/puran.php वेद-विद्या_डट_कम] {{महाभारत पर्व}} {{महाभारत}} {{पुराण}} {{वैदिक साहित्य}} {{रामायण}} {{हिन्दू धर्म}} [[श्रेणी:धर्मग्रन्थ]] [[श्रेणी:हिन्दू धर्म]] [[श्रेणी:संस्कृत साहित्य]] [[श्रेणी:पुराण]] [[श्रेणी:वेद]] [[श्रेणी:स्मृति]] [[श्रेणी:वैदिक धर्म]] ogirm2pz82o4ojtwse0nnaw2uaxygyp 1074490 1074489 2022-08-25T07:22:28Z Bishaldev100 28807 /* श्रीमद्भगवद्गीता पर्व (अध्याय: १३-४२) */ wikitext text/x-wiki {{अनुवादित हिन्दी}} भीष्म पर्वका अन्तर्गत ४ उपपर्व छन् र यसमा कुल १२२ अध्याय छन्। {| class="wikitable" |- |'''पर्व''' |'''शीर्षक''' |'''उप-पर्व सङ्ख्या''' |'''उप-पर्व सूची''' |'''अध्याय एवम श्लोक सङ्ख्या''' |'''विषय-सूची''' |- |६ | '''भीष्मपर्व''' |६६-६९ |{{Div col|cols=4}} *जम्बूखण्डविनिर्माण पर्व *भूमि पर्व *श्रीमद्भगवद्गीता पर्व *भीष्मवध पर्व।{{Div col|cols=4}}</div> |११७/५८८४ | भीष्म पर्वमा [[कुरुक्षेत्र जिल्ला|कुरुक्षेत्र]]मा युद्धका लागि सन्नद्ध दुइटै पक्षहरूको सेनाहरूमा युद्धसम्बन्धी नियमहरूको निर्णय, [[सञ्जय]] द्वारा [[धृतराष्ट्र]]लाई भूमिको महत्त्व बताउँदै जम्बूखण्डका द्वीपहरूको वर्णन, शाकद्वीप तथा [[राहु]], [[सूर्य]] र [[चन्द्र|चन्द्रमा]]को प्रमाण, दुइटै पक्षहरूका सेनाहरूको सामुन्ने हुनु, [[अर्जुन]]का युद्ध-विषयक विषाद तथा व्याहमोहलाई हटाउनका लागि तिनलाई उपदेश ([[श्रीमद्भगवद गीता|श्रीमद्भगवद्गीता]]), उभय पक्षका योद्धाहरूमा भीषण युद्ध तथा [[भीष्म]]का वध र शरशय्यामा लेटकर प्राणत्यागका लागि उत्तरायणको प्रतीक्षा गर्न आदिको निरूपण छ। [[File:Bhisma and Arjuna.jpg|thumb|Fall of bhisma-a picture from Razmnama]] |- |} '''भीष्म पर्व''' महाभारतको एक मात्र पर्व हो जहाँ मुख्य नायक अर्जुन होइन बरु भीष्म र कृष्ण छन्। पहिलो पटक, कृष्णको चरित्रलाई व्यासले यस पर्वमा गहिरो महत्त्व दिएका छन् , र महाभारतमा पहिलो पटक उनको चरित्र प्रकट भएको छ जब उनले आफ्नो दिव्य रूप देखाउँछन्। व्यासको महाभारत अर्जुनको यात्राको वरिपरि केन्द्रित छ, उहाँ महाकाव्यको केन्द्रीय नायक हुनुहुन्छ तर कथा उहाँको मात्र होइन, अर्जुन र उनका भाइहरूको यात्रामा भीष्म र कृष्ण जस्ता अन्य पात्रहरूको महत्त्वपूर्ण भूमिका छ। यसमा परम्परागत रूपमा ४ उप-पर्व र १२२ अध्यायहरू छन्। <ref name="kmg">Ganguli, K.M. (1883-1896) "[http://www.sacred-texts.com/hin/m06/index.htm Bishma Parva]" in ''The Mahabharata of Krishna-Dwaipayana Vyasa'' (12 Volumes). Calcutta</ref><ref name=":0" /><ref>van Buitenen, J.A.B. (1973) ''The Mahabharata: Book 1: The Book of the Beginning''. Chicago, IL: University of Chicago Press, p 477</ref><ref>Debroy, B. (2010) ''The Mahabharata, Volume 1''. Gurgaon: Penguin Books India, pp xxiii - xxvi</ref> == उप-पर्व == === '''जम्बूखण्डविनिर्माण पर्व (अध्याय: १-१०)''' === === '''भूमि पर्व (अध्याय: ११-१२)''' === === '''श्रीमद्भगवद्गीता पर्व (अध्याय: १३-४२)''' === {{further|श्रीमद्भगवद गीता}} === '''भीष्मवध पर्व (अध्याय: ४३-१२४)''' === ==बाह्य कडीहरू== * [http://www.vedpuran.com/# '''वेद-पुराण'''] - यहाँ चारहरू वेद एवं दस भन्दा अधिक पुराण हिन्दी अर्थ सहित उपलब्ध छन्। *[http://is1.mum.edu/vedicreserve/puran.htm महर्षि प्रबंधन विश्वविद्यालय]-यहाँ सम्पूर्ण वैदिक साहित्य संस्कृतमा उपलब्ध छ। *[http://www.tdil.mit.gov.in/vedicjan04/hDefault.html ज्ञानामृतम्] -यहाँ वेद, अरण्यक, उपनिषद् आदिमा सम्यक जानकारी छ। *[http://www.aryasamajjamnagar.org/vedang.htm वेद एवं वेदांग] - *[http://www.samaydarpan.com/july/pehal5.aspx जसको उदेश्य छ - '''वेद प्रचार'''] *[http://veda-vidya.com/puran.php वेद-विद्या_डट_कम] {{महाभारत पर्व}} {{महाभारत}} {{पुराण}} {{वैदिक साहित्य}} {{रामायण}} {{हिन्दू धर्म}} [[श्रेणी:धर्मग्रन्थ]] [[श्रेणी:हिन्दू धर्म]] [[श्रेणी:संस्कृत साहित्य]] [[श्रेणी:पुराण]] [[श्रेणी:वेद]] [[श्रेणी:स्मृति]] [[श्रेणी:वैदिक धर्म]] alu282roy51otubqna4ib4e1qclg6l6 0 48047 1074485 1073899 2022-08-25T07:13:01Z Bishaldev100 28807 /* घटोत्कचवध पर्व (अध्याय: १५३-१८४) */ wikitext text/x-wiki द्रोण पर्वका अन्तर्गत ८ उपपर्व र २०२ अध्याय छन्। [[File:Karna, one of the Kauravas, slays the Pandavas' nephew Ghatotkacha with a weapon given to him by Indra, the king of the gods, from a manuscript of the Razmnama.jpg|thumb|Karna, one of the Kauravas, slays the Pandavas' nephew Ghatotkacha with a weapon given to him by Indra, the king of the gods, from a manuscript of the Razmnama]] {| class="wikitable" |- |'''पर्व''' |'''शीर्षक''' |'''उप-पर्व सङ्ख्या''' |'''उप-पर्व सूची''' |'''अध्याय एवम श्लोक सङ्ख्या''' |'''विषय-सूची''' |- |७ | '''द्रोणपर्व''' |७०-७७ |{{Div col|cols=4}} *द्रोणाभिषेक पर्व *संशप्तकवध पर्व *[[अभिमन्यु]]वध पर्व *प्रतिज्ञा पर्व *[[जयद्रथ]]वध पर्व *[[घटोत्कच]]वध पर्व *द्रोणवध पर्व, *नारायणास्त्रमोक्ष पर्व।{{Div col|cols=4}}</div> |१७०/८९०९ | द्रोण पर्वमा [[भीष्म]]का धराशायी भएमा [[कर्ण (महाभारत)|कर्ण]]को आगमन र युद्ध गर्नु, सेनापति पदमा [[द्रोणाचार्य]]को [[अभिषेक]], द्रोणाचार्य द्वारा भयंकर युद्ध, [[अर्जुन]]को संशप्तकहरूसित युद्ध, द्रोणाचार्य द्वारा चक्रव्यूहको निर्माण, [[अभिमन्यु]] द्वारा पराक्रम र व्यूहमा फँसेर एक्लै नि:शस्त्र अभिमन्युको [[कौरव]] महारथिहरू द्वारा वध, षोडशराजकीयोपाख्यान, अभिमन्युका वधदेखि पाण्डव-पक्षमा शोक, संशप्तकहरूका साथ युद्ध गरेर फर्के भए अर्जुन द्वारा [[जयद्रथ]]वधको प्रतिज्ञा, [[कृष्ण]] द्वारा सहयोगको आश्वासन, अर्जुनको द्रोणाचार्य तथा कौरव-सेनादेखि भयानक युद्ध, अर्जुन द्वारा जयद्रथको वध, दुइटै पक्षहरूका वीर योद्धाहरूका बीच भीषण रण, कर्ण द्वारा [[घटोत्कच]]को वध, [[धृष्टद्युम्न]] द्वारा द्रोणाचार्यको वध |- |} == उप-पर्व == === '''द्रोणाभिषेक पर्व (अध्याय: १-१६)''' === [[चित्र:Duryodhana_choose_Dronacharya_as_commander_in_chief._jpgg.jpg|thumb|१० औं दिनको युद्धमा भिष्म शरसैयामा धारासायी भएपछि दुर्योधनले आचार्य द्रोणलाई कौरव सेनाको सेनापति नियुक्त गरे। द्रोण पर्वमा द्रोणको अभिषेक देखि द्रोणको हत्या लगायत अन्य घटनाको वर्णन गरिएको छ।]] भीष्म पितामह घाइते भएर शरशैयामा धारासायी भएपछि दुर्योधन र कर्णले विचार गर्न थाले-"अब सेनापती कसलाई बनाउने?" कर्णले भने-"यहाँ जति क्षत्रिय छन्। ती सबै सेनापतिहुन लायक छन्। शारीरिक बल, पराक्रन, यत्नशीलता, बुद्धि, शूरता, धैर्य, कुल, ज्ञान आदि सबै कुरामा यहाँ जम्मा भएका राजा एक-अर्काको समान छन्। हामीले आचार्य द्रोणलाई सेनापती बनाउनु पर्छ भन्ने मलाई लाग्छ। उहाँ सबै वीरहरूका आचार्य हुनुहुन्छ। शस्त्रधारीमा श्रेष्ठ हुनुहुन्छ र क्षत्रियमा त उहाँको समता गर्नेवाला कोही छैन।" कर्णको यो कुरा दुर्योधनले माने। दुर्योधनले सनै क्षेत्रिय वीरहरूको सामुन्ने द्रोणाचार्यसँग सेनापतित्व स्वीकार गर्न बिन्ती गरे। एकत्र राजाहतूले यस्तो सुनेर सिंहनाद गर्दै दुर्योधनलाई प्रसन्न गराए। शास्त्रोक्त रीतिबाट द्रोणाचार्यको पदमा अभिषेक भयो। स्तुति गान र जयघोष सुनेर कौरवहरूमा उत्साह आयो। === '''संशप्तकवध पर्व (अध्याय: १७-३२)''' === === '''अभिमन्युवध पर्व (अध्याय: ३३-७१)''' === [[कुरुक्षेत्र युद्ध]]को तेह्रौं दिन संशप्तहरूले अर्जुनलाई युद्धका लागि हाँक दिए। अर्जुन उनीहरूसँग भिड्दै दक्षिण दिशातर्फ गए। निश्चित स्थानमा पुगेपछि अर्जुन र [[संशप्त]]हरूको घोर सङ्ग्राम भयो।अर्जुन दक्षिण तर्फ गएपछि द्रोणाचार्यले कौरव सेनाको चक्रव्युहमा फेरबदल गरेर युधिष्ठिरमाथि आक्रमण गरे। युधिष्ठिरका तर्फबाट [[भीम]], [[सात्यकि|सात्यकी]], [[चेकितान]], [[धृष्ट्द्युम्न]], [[कुन्तीभोज]], [[उत्तमौजा]], [[बिराट राजा|विराटराज]], [[कैकेय]] आदि अन्य पनि निकै सुबिख्यात महारथिहरूले द्रोणाचार्यको आक्रमणको वाढी रोक्न जीउ-ज्यानले कोसिस गरे। तैपनी द्रोणको वेगलाई उनीहरूले रोक्न सकेनन् । यस्तो देखेर पाण्डवतर्फका सबै महारथीहरू चिन्तित भए। ==== अभिमन्यु चक्रव्यूहमा प्रवेश ==== सुभद्रा पुत्र अभिमन्यु बालकै थिए। तैपनि आफ्नो रणकुशलता र शूरतामा प्रसिद्ध भैसकेका थिए। मानिसहरू उनलाई कृष्ण र अर्जुनको बराबरी सम्झन्थे। युधिष्ठिरले ती वीर बालकलाई बोलाएर भने- "बाबू! द्रोणाचार्यले हामीलाई निकै दु:ख दिइरहेका छन्। हामीले हार्नुपर्यो भने त अर्जुनले हाम्रो निन्दा गर्ने छन्। द्रोणले रचेको चक्रव्यूहलाई हामीमध्ये अन्य कसैले पनि तोड्न सक्दैन। त्यसलाई तोड्न तिमीबाट मात्र सम्भव छ। त्यासले आज तिमी द्रोणको सेनामा आक्रमण गर्न तयार होऊ।" युधिष्ठिरको कुरालाई समर्थन गर्दै भीमसेनले भने-" तिम्रो ठीक पछि पछि म हिड्ने छु। धृषद्युम्न, सात्यकी आदि वीर पनि आ-आफ्ना सेनाका साथ तिम्रो अनुकरण गर्ने छन्। एक पटक तिनीले व्यूह तोडिदियौ भने यो निश्चित सम्झ, हामी सबैए कौरव सेनालाई तहस नहस गरिदिने छौ।" यस्तो सुने निकै उत्साहका साथ अभिमन्युले भने- "म आफ्नो वीरता र पराक्रमद्वारा मामा र पिताजीलाई अवश्य प्रसन्न गर्ने छु।" आफ्नो सारथीलाई उत्साहित गर्दै अभिमन्युले भने-"सुमित्र! उता हेर! द्रोणाचार्यको रथको ध्वजालाई। त्यसैतर्फ चलाऊ। छिटो गर"। सारथीले आज्ञा पाएर त्यसै तर्फ रथ चलाए। रथको गतिमा सन्तुष्ट नभएर अभिमन्युले सारथिलाई अझै छिटो हिँडाउन उत्तेजित गराए। उत्साहमा आएर उनी बारम्बार भन्न थाले- "छिटो हिँडाऊ, छिटो हिँडाऊ।" यसपछि सारथिले नम्रभावमा भने- "महाराज युधिष्ठिरले तपाईंमाथि यत्रो ठूलो जिम्मेवारी दिनु भएको छ। मेरो विचारमा त तपाईँले अलिबेर विचार गरेर मात्र व्यूहमा प्रवेश गर्ने निश्चय गर्नुहोस्। द्रोणाचार्य अस्त्रविद्याको महान् आचार्य हुनुहुन्छ र महाबली पनि। तपाईं त अहिले केवल बालकमात्र हुनुहुन्छ।"<ref>{{cite book|title=महाभारत कथा|author=ढुण्ढिराज कोइराला|page=२६६|date=फागुन २०६१|publisher=मञ्जरी पब्लिकेशन|isbn=9-789937-006064|url=}}</ref> यस्तो सुनेर अभिमन्यु हाँसे र भने-"सुमित्र! मेरा मामा श्रीकृष्ण र पिता महारथी अर्जुन हुन् भन्ने कुरा तिमीले बुझ्नुपर्छ । शत्रु पक्षका सबै वीरहरूको शक्ति मेरो शक्तिको सोह्रौँ भाग पनि छैन। तिमी पिर नगर। रथ तेज सँग द्रोणाचार्यको सेना तर्फ लैजाऊ। निकै तेजसँग रथ चलाऊ। " अभिमन्युको आज्ञा पाएर सारथिले उतैतिर रथ बढाए। तीन-तीन वर्षका राम्रा र वेगवान घोडाले त्यो सुनौलो रथलाई निकै द्रुत गतिमा कौरव सेना तर्फ दौडाए। कौरव सेनामा हलचल मच्चियो-"अभिमन्यु आए। उनको पछाडि पाण्डव वीर सेनाहरू आइरहेका छन्।" अभिमन्युको रथलाई आफूतर्फ वेगले आइरहेको देखेर कौरव सेनाको मन आत्तियो। सबै मन मनै भन्न थाले-"वीरतामा अभिमन्यु अर्जुनभन्दा पनि बढी भए जस्तो लाग्छ। आजको दिनमा भगवान नै रक्षक हुनुहुन्छ।" सिंहको बच्चाले हात्ती लाई झम्टे जसरी अभिमन्युको रथ अघि बढ्यो। द्रोणाचार्यले हेर्दाहेर्दै उनले बनाएको व्यूह भङ्ग भयो र अभिमन्यु व्यूहभित्र पुगे। कौरव वीरहरू एक-एक गरेर अभिमन्युसँग लड्न भनी आउँदै गए र आगोमा परेका पुतलीजस्तै गरि भस्म हुँदै गए। जो पनि अगाडि पर्थ्यो, उक्त वीर बालकको वाणले मारिन्थ्यो।<ref>{{cite book|title=महाभारत कथा|author=ढुण्ढिराज कोइराला|page=२६७|date=फागुन २०६१|publisher=मञ्जरी पब्लिकेशन|isbn=9-789937-006064|url=}}</ref> यज्ञशालाको भूमीमा कुश फिँजाए जसरी अभिमन्युले कौरव सेनाको लास सारा युद्ध क्षेत्रमा फिँजाइदिए। जता हेर्यो उतै धनुष, बाण, ढाल, तरबार, फर्सा, अङ्कुश, भाला, रास, चाबुक, शङ्ख आदि छरिएका थिए। कातिएका हात, फुटेका शीर, शरीरका टुक्रा, रगतको आहाल आदिले सारा भूमी ढाकिएको थियो। शुद्ध माटो मात्र कतै देखिँदैनथ्यो। अभिमन्युद्वारा भएको यस सर्बनाशलाई देखेर दुर्योधनलाई निकै रिस उठ्यो। उनी आफैं जोसमा आएर ती बालकसँग भिड्न गए। [[दुर्योधन]] अभिमन्युसँग लड्न गएका छन् भन्ने थाहा पाउनासाथ द्रोणाचर्यले दुर्योधनको रक्षाको लागि तत्कालै कयौँ सेना उनको सहयोगका लागि पठाइदिए। केही बेरसम्म घोर युद्ध भयो। यत्तिकैमा द्रोणले पठाएको सेना आइपुगे र दुर्योधनलाई निकै परिश्रमपछिअभिमन्युको हातबाट छुटाए। बालक अभिमन्युलाई हातमा आएको सिकार फुत्कियो भनेर निकै दु:ख लाग्यो र उनी दुर्योधनको सहयोगका लागि आएका वीरहरू माथि जाइलागे। र सबैलाई बेहाल गरिदिए। तिनीहरू निकै मुस्किलले प्राण जोगाएर भागे। आफ्नो बेहाल भएपछी कौरव सेनाले युद्ध धर्म र लाजलाई वास्तै गरेनन् । धेरै वीर एकसाथ त्यस एक्लो बालकमाथि जाइलागे। तर जसरी समुद्रको उर्लदो लहरमा बारम्बार बालुवामय किनारामा ठक्कर खाएर छरिन्छ , सोही प्रहारले वीरहरू अभिमन्यु संग ठक्कर खाएर प्रत्येक पटक छारिन्थे। ती बीचमा अभिमन्यु अटल भएर उभिराहे। केही बेर पछी द्रोण, आश्वश्थामा, कर्ण शकुनी आदि सात महारथीले आफ्नो रथमा चढेर चारै तिरबाट अभिमन्युमाथि एकैसाथ आक्रमण गरे। यसै बीच अश्मख नामका एक राजाले आफ्नो रथ वेगसंग ल्याएर अभिमन्यु माथि झम्टिए। अभिमन्युले त्यस वेगलाई रोकिदिए र दुई वाणको प्रहारले उनको प्राण पखेरु उड्यो। त्यसपछि अभिमन्युले [[कर्ण (महाभारत)|कर्ण]]को अभेद्य कवचलाई छेदिदिएर उनलाई घाइते बनाइदिए। अन्य पनि कयौं वीरहरू आहत भएर रणक्षेत्रबाट भागे। धेरै प्राणको बली भयो। मद्रराज [[शल्य]] नराम्रो संग घाइते भई अचेत भएर रथामै लडे। यस्तो देखेर शल्य साना भाइ क्रोधित भए। उनी निकै वेगसाथ अभिमन्यु माथि झम्टिए। तर अभिमन्युले उनको रथलाई नष्ट गरिदिए र उनलाई पनि मारिदिए। वीर बालकको शूरता देखेर तथा रणकुशलता देखेर [[द्रोणाचार्य]]का आँखा प्रभुल्लित भए। द्रोणाचार्यले मुग्ध भए [[कृपाचार्य|क्रिपाचार्य]] संग भने -"अभिमन्युको बराबरी गर्ने वीर कोही छैन।" यो कुरा दुर्योधनको कानमा परिहाल्यो। उनी द्रोणसंग निकै रिसाए। भने-"आचार्यले अर्जुनसंग जुन स्नेह छ, सोही कारण उनको पुत्रको अनुचित प्रशंसामा व्यर्थै समय खेर फालिरहनु भएको छ। उहाँको इच्छा भए यस बालकलाई दमन गर्न कुनै ठूलो कुरा थिएन, तर आचार्य उनलाई मार्न चाहनु हुन्न।" दुर्योधनले अधर्मबाट प्रेरित भएर युद्धको यो झ्याउलो जो आफ्नो शीरमा लिए, त्यसकारण उनलाई प्रायः द्रोण, [[भीष्म]] आदिमा अविश्वास भइरहन्थ्यो। त्यजारण उनी निकै व्यथित पनि भइ हाल्थे,। "यो अबुझ केटालाई म अहिले नै टुङ्गो लगाइदिन्छु।"-दुःशासनले सिंहनाद गरे । अनि शंख बजाएर अभिमन्यु माथि वाणहरूद्वारा आक्रमण गरे। [[दुःशासन|दुशासन]] र अभिमन्यु बीचा धेरै बेरसम्म युद्ध भैरह्यो। दुवै आ आफ्ना रथमा चढेर दाउ फेर्दै एउटाले अर्कोलाई छक्याउदै युद्ध गर्दै रहे। अन्तमा दुशासन घाइते भएर रथामै अचेत भए। त्यो देख्नासाथ उनका चतुर सारथिले रथ युद्धक्षेत्रबाट धेरै टाढा लिएर गए। पराक्रमी दुशासनको यस पराजयको कारण पाण्डव सेनामा खुसी व्याप्त भयो र अभिमन्युको जय-जयकार सार दिशामा गुञ्जियो। त्यसपछि महाबली कर्णले फेरि अभिमन्यु माथि आक्रमण गरे। अभिमन्यु यस अवस्थाबाट चिन्तित त भए तर अलिकति पनि आत्तिएनन्। उनले ठीक निसाना लगाएर एउटा वाण यस्तो छाडे जसले कर्णको धनुष काटिएर खस्यो। यसबाट क्रोधित भएर कर्णका भाइले कभिमन्युमाथि आक्रमण गर, तर दोस्रो क्षणमा नै अभिमन्युले वाणहरूद्वारा उनको शिरलाई शरीरबाट छुट्ट्याए। तुरुन्तै अभिमन्युले कर्णलाई आक्रमण गरेर उनलाई सेनासहित युद्ध क्षेत्रबाट टाढा लखेटिदिए। कर्णको यस्तो हालत हुनासाथ कौराव सैनिकहरू तितर-बितर भएर कुलेलम ठोके। द्रोणले तिनलाई डटिरहू भनेर निकै प्रोत्साहित गरे तैपनि कसैले डटेर बस्ने साहस गरेनन्। सकैले अलिकती साहस गर्ने बित्तिकै अभिमन्युले उसको गति सुकेको जङ्गललाई आगोले नष्ट गरेझैं नष्ट पारिदिन्थे। ==== जयद्रथको पराक्रम ==== पहिले निश्चय भएअनुसार पाण्डवका सेना अभिमन्युको पछि -पछि हिँडे। अभिमन्यु भित्र पसेकै ठाउँबाट व्यूहभित्र प्रवेश गर्न थाले । यस्तो देखेर सिन्धु देशका पराक्रमी राजा जयद्रथ जो धृतराष्ट्रका ज्वाइँ थिए, आफ्ना सेना लिएर पाण्डव सेनामाथि ओइरिए । जयद्रथको यस साहसपूर्ण बुद्धिमानी काम देखेर कौरव सेनामा उत्साहको लहर आयो । पाण्डव सेनाको बाटो छेकेर जयद्रथ उभिएकै ठाउँमा कौरव सेनाका वीर हरू जम्मा हुन थाले। चाँडै नै खण्डित मोर्चाका दरारहरू भारिए। जयद्रथको रथमा चाँदीको सुँगुरको ध्वजा फहराइरहेको थियो। त्यसलाई देखेर कौरव सेनाको शक्ति धेरै बढ्न गयो। उनीहरूमा नयाँ उत्साह आयो। व्यूह लाई छेडेर अभिमन्युले बाटो बनाएको ठाउँमा यति धेरै सैनिक आएर जम्मा भए कि व्यूह फेरी पहिलेको कस्तो बलियो हुन् गयो। व्यूहको द्वारमा एकातिर युधिष्ठिर र भीमसेन तथा अर्को तर्फ जयद्रथ सँग युद्ध आरम्भ भयो। युधिष्ठिरले भाला फ्याकेर हान्दा खेरि जयद्रथाको धनुष काटिएर खस्यो। तत्कालै जय्द्रथाले दोस्रो धनुष उठाए र दसवटा वाणहरू युधिष्ठिरलाई प्रहार गरे। भीमसेनले वाणहरूको वर्षाले जयद्रथाको धनुष काटिदिए। रथको ध्वजा र छातालाई तोडफोड गरेर रणभूमीमा खसालीदिए। त्यति भएर सिन्धुराज आतिएनन्। उनले फेरी अर्को धनुष निकाले र वाणहरूद्वारा भीमसेनको धनुष काटिदिए। पलभरमा नै भीमसेनको रथका घोडाको खात लाग्यो। भीमसेनले सात्यकीको रथ छाड्नु पर्यो। जयद्रथले कुशलतापूर्वक र बहादुरीका साथ ठीक समयमा भङ्ग भएको व्यूहको किलाबन्दीलाई फेरि पूरा गरेर बलियो बनाइदिए। पाण्डवले बाहिरै बस्नुपर्यो। अभिमन्यु व्यूहभित्र एक्लै पर्न गए। ====अभिमन्यु पराक्रम र बध==== अभिमन्यु व्यूहभित्र एक्लै पर्न गए। तर अभिमन्यु एक्लैले पनि व्यूहभित्र बसेर कौरवको त्यो विशाल सेनालाई तहस-नहस गर्न सुरु गरे। उनको सामुन्ने जो आउँथे, सिद्धिन्थे। दुर्योधन पुत्र [[लक्ष्मण कुमार|लक्ष्मण]] बालकै थिए। तर उनमा वीरताको आभा उदय भैरहेको थियो। उनलाई भयले छोएको समेत थिएन। अभिमन्युको वाबहरूको वर्षाले व्याकुल भएर सबै योद्धा पछि सर्न थालेका बेला वीर [[लक्ष्मण कुमार|लक्ष्मण]] एक्लै आएर अभिमन्युसँग लड्न सुरु गरे। बालकको यस निर्भयतालाई देखेर भागिरहेका कौरव सेना फेरि जम्मा भए र लक्ष्मणलाई मद्दत गर्दै लड्न थाले। सबैले एकसाथ अभिमन्युमाथी वाणहरू वर्षा गरे। तर अभिमन्युका लागि पर्वतमा मेघवर्षा झैँ भयो। दुर्योधन पुत्र आफ्नो अद्भुत पराक्रमको परिचय दिँदै वीरताका साथ युद्ध गर्दै रहे। अन्त्यमा अभिमन्युले उनीमाथि एउटा भाला चलाए। काँचुलीबाट निस्किएको सर्पझैँ चम्किदै त्यो भाला गएर [[लक्ष्मण कुमार|लक्ष्मण]]माथि जोरले लाग्यो। सुन्दर नाक र सुन्दर आँखीभौँ भएका, चम्किलो घुमृएको कपाल र जगमग गर्ने कुण्डल बाट विभूषित ती वीर बालक भालाको चोटले तत्कालै मरे। यस्तो देखेर कौरव सेनाले आर्त स्वरले हाहाकार मच्चाउन थाले। आफ्नो पुत्रको मृत्यु पछि दुर्योधनले चिच्याउदै भने-"पापी अभिमन्युको तत्कालै बध गर।" त्यसपछि कर्ण अश्वत्थामा, वृहद्बल, कृतवर्मा आदि महारथीले अभिमन्युलाई चारैतिरबाट घेरे। द्रोणले कर्णको नजिकै आएर भने-" यसको कवच छेडिन सक्दैन। ठीकसँग निसाना लगाएर यसको रथको घोडाको रास काटिहाल र पछिल्तिरबाट यसमाथि अस्त्र चलाइदेऊ।" कर्णले यस्तै गरे। पछिल्तिरबाट वाण चलाइयो। अभिमन्युको धनुष काटियो। घोडा र सारथि मारिए। उनी रथविहीन भए। धनुष पनि भएन। तैपनि ती वीर बालक ढाल र तरबार लिएर शानसँग उभिए।लडाइँको मैदानमा ढाल, तरबार लिएर उभिएका अभिमन्युले रणकौशलता यस्तो प्रदर्धन गरे, सबै वीरहरू विस्मयमा परे। अभिमन्युले बिजुलीझैँ तरबार घुमाउँदै रहे र जो अनिउसको नजिक आउँथ्यो, उसमाथि आक्रमण गरेर उसको सम्मान गर्न थाले। तरबार यस फूर्तिले चलाउँथे कि मानौँ उनी जमिनमा नभएर आकाशमा नै युद्ध गरिरहेका छन्। यसरि असक्षम गरिएका अभिमन्यु, नवयुबक योद्धा ढाल तरबार लिएर शत्रुहरुको सामना गर्दै रणभूमिमा डटेर खडा भए । उनले वरिपरिका योद्धाहरुलाई छक्क पारि दियो । उनलाई घेरा लगाएर बसेका लडाकुहरुलाई अन्योलमा पार्न तरबार घुमाएर आफ्नो दक्षता देखाई दिएका थिए । त्यसबेला मानौँ उनका खुट्टाहरुले भूईँमा नछोएर आकाशमा उडि बसेको जस्तो थियो ।<ref name=Dongol>{{Cite web|title = अब एकै चोटी ८१ अभिमन्युको मृत्यु|url=http://mahabharatinnepali.blogspot.com/2014/01/blog-post_5049.html?m=1 |website =Mahabharat in Nepali|accessdate =2022 July 30}}</ref> यत्तिकैमा आचार्य द्रोणले अभिमन्युको ब्तरबार काटिदिए। साथै कर्णले कयौं तेज वाण एकसाथ चलाएर उनको ढाल टुक्रा गरिदिए। तत्कालै अभिमन्युले भाँचिएको रथको एउटा पांग्रा उठाएर अभिमन्युले घुमाउँदै सबै शत्रुहरुको सामना गरे। त्यो बेला उनलाई सुदर्शन चक्र लिएका साक्षात भगवान नारायण जस्तो देखिन्थ्यो। रथका पाँग्रगाले उडाएको धुलोले उसलाई ढकमक्क छोपि दियो । कविले बयान गरे अनुसार त्यस घटनाले गर्दा बीर अभिमन्युको गोरो वर्णको शारीरिक शोभा झन बढेको थियो। यस समय अभिमन्यु भयानक युद्ध गरिर्हेका थिए। यस्तो देखेर तुरुन्तै नै घेरेर बसेका योद्धाहरुको संयुक्त आक्रमणले गर्दा उनलाई ढालि दियो। उनको हातको रथका पांग्राहरुलाई चूर्ण भयो। त्यसै बेला दुशासनका छोरा आएर गदा लिएर अभिमन्यु माथी झम्टिए। उनिसंग मरणान्तको द्वन्द युद्ध ग-यो। एक-अर्काको गदा युद्धको प्रहारले दुवै राजकुमार आहत भएर दुबै जना संग संगै ढले । अभिमन्यु भन्दा पहिले दुशासनका छोरा ऊठे, अनि उनले गदाले अभिमन्युको टाउकोमा जोरले प्रहार गरे। त्यसो त अभिमन्यु एक्लै कयौं महारथीसँग भिडेर घाइते भएका थिए र थाकेर चूर भैसकेका थिए। गदाको मार पर्नासाथ उनको प्राणपखेरु उडिहाल्यो। सञ्जयले धृतराष्ट्रलाई यस घटनाको हाल सुनाउँदै भने –" सुभद्रा पुत्रले कौरव सेनामा प्रवेश गरेपछि यस्तो दुर्दशा भयो जस्तै हात्ती केराघारीमा छिर्दा, कमलको तलाउमा बसेको हाथी पस्दा हुन्छ। एक्लैले कौरबसेनालाई कोलाहल मचाई दिएका यस्ता वीरलाई अर्जुन-सुभद्राका छोरा अभिमन्युलाई धेरै जना मिलेर निर्मम हत्या गरे र मरेको अभिमन्युको शरीरलाई घेरेर आफ्ना बन्धु बान्धव एवम् साथीहरू जङ्गली व्याधाहरूले भेट्टाएको शिकारमा भाँती नाच्न कुद्न र आनन्द मनाउन थाले। हत्याराहरु सबै रमाए। तपाईँका मानिसहरु अभिमन्युको त्यस मृत शरीर वरिपरि नाचे। यस्तो देख्दा साँच्चैका वीरहरूको आँखाभरी आँसु आयो।। सेनाका भद्र मानिसहरु सबैको अफसोच गरी आँखा रसाए। आकाश माथि कावा खाई रहेका मांसाहारी पक्षहरुलेपनि स्वर मचाई ' त्यसो त भएन, त्यसो त भएन ' भनेर कराउन लागे जस्तो सुनियो । शंख बजाएर कौरब सेनाहरु सबैले विजयको नारा लगाई रहेको बेला धृतराष्ट्रका एक जना छोरा ' युयुत्सु 'लाई त्यसो गरेको मन पराएन । उसले झोँकिएर भने –" यो अधम हो । हे सिपाहिहरु ! तिमीहरुले नीति नियमहरु बिर्सेका छौ । साँचै भन्ने हो भने तिमीहरुले लाज मान्नु पर्छ । तिमीहरुले निरलज्जाको नारा लागाएका छौ । अत्यधिक दुष्कर्म गरेर, निकट भविष्यको विपदको बिचार नगरि तिमीहरुले फुस्रो सुख मनाएका छौ ।" यति भने पछि युयुत्सुले दिक्क मानेर शस्त्रहरु फ्याँकेर युद्ध भूमि छोडेर गए । धृतराष्ट्रका सो नवयुबक छोरा पाप देखि डराउँथे । उनका कुराहरु कौरब सेनाका कानहरुमा निको लागेन । उनि भद्र पुरुष थिए थियो । मनका कुरा बोले । ==== सुधार ==== === '''प्रतिज्ञा पर्व (अध्याय: ७२-८४)''' === अलिक बेरमा अर्जुन चैतन्य भएर क्रोधित भई भने– म तपाईंहरूको सामु यो साँचो प्रतिज्ञा गरिरहेको छु कि यदि जयद्रथले कौरवहरूको आश्रय त्यागी भागेर गएन अथवा हाम्रो वा श्रीकृष्णको अथवा युधिष्ठिरको शरणमा आएन भने भोलि म उसलाई अवश्य नै मार्नेछु। [[कौरव]]हरूको प्रिय गर्ने पापी [[जयद्रथ]] नै त्यस बालकको वधको निमित्त बनेको थियो, अतः निश्चय नै भोलि उसलाई यमलोक पठाउनेछु। भोलि उसलाई मार्न नसकेमा माता–पिताको हत्या गर्ने, गुरुस्त्रीगामी, साधुनिन्दक, अर्कामाथि कलङ्क लगाउने, नासो पचाउने र विश्वासघाती पुरुषको जुन गति हुन्छ, त्यही गति मेरो पनि होस्। मेरो यो अर्को प्रतिज्ञा पनि सुन्नुस्– यदि भोलि सूर्यास्त हुनुभन्दा अगावै जयद्रथलाई मार्न सकिनँ भने म स्वयम् नै दन्किरहेको आगोमा प्रवेश गरिहाल्नेछु। देउता, असुर, मनुष्य, पक्षी, नाग, पितर, राक्षस, ब्रह्मर्षि, देवर्षि, यो चराचर जगत् तथा यसबाहेक पनि केही छ भने त्यसले पनि– यी जम्मैले मिलेर पनि मेरो शत्रुको रक्षा गर्न सक्नेछैनन्। यदि जयद्रथ पातालमा छि–यो अथवा त्यसभन्दा पनि भित्र गयो अथवा अन्तरिक्षमा, देउताहरूको नगरमा वा दैत्यपुरीमा पनि भागेर लुक्यो भने पनि भोलि म आफ्नो सयकडौं बाणबाट अभिमन्युको त्यस शत्रुको शिरोच्छेद गर्ने नै छु। यति भनेर अर्जुनले गाण्डीव धनुषको टङ्कार गरे, त्यसको ध्वनि आकाशमा गुञ्जायमान भयो। अर्जुनको यस्तो प्रतिज्ञा सुनेर श्रीकृष्णले आफ्नो [[पाञ्चजन्य]] शङ्ख बजाए र कुपित भएका अर्जुनले देवदत्त नामक शङ्ख बजाए। त्यो शङ्खनाद सुनेर आकाश–पातालसहित सम्पूर्ण जगत् काम्यो। त्यति बेला शिविरमा युद्धका बाजाहरू बज्न थाले र पाण्डवहरूले सिंहनाद गर्न थाले। ===जयद्रथवध पर्व (अध्याय: ८५-१५२)''' === ===घटोत्कचवध पर्व (अध्याय: १५३-१८४) === [[कुरुक्षेत्र युद्ध]]को चौधौं दिन सुर्यास्त भएपनी युद्ध जारी रह्यो। दुवै पक्षको मनमा ईर्ष्या-द्वेष एवम् प्रतिहिंसाको आगो यसरी दन्कियो कि उनीहरू दिनभरी मात्र लडेर सन्तुष्ट हुन सकेनन् । दुस्मन देखियून् भन्नाका लागी ठाउँ-ठाउँमा राँको सल्काइयो। [[घटोत्कच]] र उनका साथीहरूले भयानक माया युद्ध सुरु गरिदिए। रातिको युद्धको दृश्य अद्भुत थियो। हजारौं राँकाहरू सल्किएका थिए। दुवैतर्फका वीरहरूले आफ्ना सेनालाई युद्धका लागि उत्साहित गरिरहेका थिए। कर्ण र [[घटोत्कच]]का बीचमा त्यस रात निकै भयानक युद्ध भयो। [[घटोत्चक]] र उनको पैशाची सेनाले गरेको वाणहरूको वर्षाले दुर्योधनको सेनाका झुन्डका झुन्ड वीरहरू मारिन थाले। प्रलयजस्तो भयो। यस्तो देखेर दुर्योधनको मन काँप्न थाल्यो। [[कौरव]] वीरहरूले कर्णसँग अनुरोध गरे, कुनै न कुनै किसिमबाट आज घटोत्कचलाई मार्नुपर्छ। उनीहरूले भने-"कर्ण! तपाइँले यसै घडीम यस राक्षसको बध गरिदिनुहोस्। नत्र हाम्रो सेना बर्बाद हुनेछ।" घटोत्कचले कर्णलाई पनि निकै दु:ख दिएका थिए। उनी पनि निकै क्रोधित थिए । कौरवहरूको अनुरोध सुनेर उनको उत्तेजना प्रबल भयो। उनले रिस थाम्न सकेनन्। इन्द्रदेवबाट पाएको अस्त्र घटोत्कच माथि प्रहार गरे। त्यो अस्त्र उनले अर्जुनको बध गर्ने उद्देश्यले सुरक्षित राखेका थिए। यसबाट [[अर्जुन]]को सङ्कट त टर्यो तर भीमसेनको प्रिय एवम् वीर पुत्र घटोत्कच मारिए। उनको लास आकाशबाट जमिनमा धड्याम्म सँग खस्यो। पाण्डवहरूको दु:खको सीमा रहेन।{{sfn|Koirala|२०६१|p=१६६}}{{sfn|Taubman|2003|p=20}} === '''द्रोणवध पर्व (अध्याय: १८५-१९३)''' === === '''नारायणास्त्रमोक्ष पर्व (अध्याय: १९४-२०४)।''' === ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==पुस्तक == {{refbegin}} * {{citation | last = Koirala | first = Dhundiraj | year = 2009 | title = महाभारत कथा | publisher = मन्जरी पब्लिकेसन | isbn = 9-789937-006064 }} * {{citation | last = Taubman | first = William | year = 2003 | title = Khrushchev: The Man and His Era | publisher = W.W. Norton & Co. | isbn = 978-0-393-32484-6 | title-link = Khrushchev: The Man and His Era }} ==बाह्य कडीहरू== * [http://www.vedpuran.com/# '''वेद-पुराण'''] - यहाँ चारहरू वेद एवं दस भन्दा अधिक पुराण हिन्दी अर्थ सहित उपलब्ध छन्। *[http://is1.mum.edu/vedicreserve/puran.htm महर्षि प्रबंधन विश्वविद्यालय]-यहाँ सम्पूर्ण वैदिक साहित्य संस्कृतमा उपलब्ध छ। *[http://www.tdil.mit.gov.in/vedicjan04/hDefault.html ज्ञानामृतम्] - वेद, अरण्यक, उपनिषद् आदिमा सम्यक जानकारी *[http://www.aryasamajjamnagar.org/vedang.htm वेद एवं वेदांग] - *[http://www.samaydarpan.com/july/pehal5.aspx जसको उदेश्य छ - '''वेद प्रचार'''] *[http://veda-vidya.com/puran.php वेद-विद्या_डट_कम] {{महाभारत पर्व}} {{महाभारत}} {{पुराण}} {{वैदिक साहित्य}} {{रामायण}} {{हिन्दू धर्म}} [[श्रेणी:धर्मग्रन्थ]] [[श्रेणी:हिन्दू धर्म]] [[श्रेणी:संस्कृत साहित्य]] [[श्रेणी:पुराण]] [[श्रेणी:वेद]] [[श्रेणी:स्मृति]] [[श्रेणी:वैदिक धर्म]] f1fzmvzrhgwgdo2d3y4a79u8ze91d27 1074486 1074485 2022-08-25T07:14:21Z Bishaldev100 28807 /* घटोत्कचवध पर्व (अध्याय: १५३-१८४) */ wikitext text/x-wiki द्रोण पर्वका अन्तर्गत ८ उपपर्व र २०२ अध्याय छन्। [[File:Karna, one of the Kauravas, slays the Pandavas' nephew Ghatotkacha with a weapon given to him by Indra, the king of the gods, from a manuscript of the Razmnama.jpg|thumb|Karna, one of the Kauravas, slays the Pandavas' nephew Ghatotkacha with a weapon given to him by Indra, the king of the gods, from a manuscript of the Razmnama]] {| class="wikitable" |- |'''पर्व''' |'''शीर्षक''' |'''उप-पर्व सङ्ख्या''' |'''उप-पर्व सूची''' |'''अध्याय एवम श्लोक सङ्ख्या''' |'''विषय-सूची''' |- |७ | '''द्रोणपर्व''' |७०-७७ |{{Div col|cols=4}} *द्रोणाभिषेक पर्व *संशप्तकवध पर्व *[[अभिमन्यु]]वध पर्व *प्रतिज्ञा पर्व *[[जयद्रथ]]वध पर्व *[[घटोत्कच]]वध पर्व *द्रोणवध पर्व, *नारायणास्त्रमोक्ष पर्व।{{Div col|cols=4}}</div> |१७०/८९०९ | द्रोण पर्वमा [[भीष्म]]का धराशायी भएमा [[कर्ण (महाभारत)|कर्ण]]को आगमन र युद्ध गर्नु, सेनापति पदमा [[द्रोणाचार्य]]को [[अभिषेक]], द्रोणाचार्य द्वारा भयंकर युद्ध, [[अर्जुन]]को संशप्तकहरूसित युद्ध, द्रोणाचार्य द्वारा चक्रव्यूहको निर्माण, [[अभिमन्यु]] द्वारा पराक्रम र व्यूहमा फँसेर एक्लै नि:शस्त्र अभिमन्युको [[कौरव]] महारथिहरू द्वारा वध, षोडशराजकीयोपाख्यान, अभिमन्युका वधदेखि पाण्डव-पक्षमा शोक, संशप्तकहरूका साथ युद्ध गरेर फर्के भए अर्जुन द्वारा [[जयद्रथ]]वधको प्रतिज्ञा, [[कृष्ण]] द्वारा सहयोगको आश्वासन, अर्जुनको द्रोणाचार्य तथा कौरव-सेनादेखि भयानक युद्ध, अर्जुन द्वारा जयद्रथको वध, दुइटै पक्षहरूका वीर योद्धाहरूका बीच भीषण रण, कर्ण द्वारा [[घटोत्कच]]को वध, [[धृष्टद्युम्न]] द्वारा द्रोणाचार्यको वध |- |} == उप-पर्व == === '''द्रोणाभिषेक पर्व (अध्याय: १-१६)''' === [[चित्र:Duryodhana_choose_Dronacharya_as_commander_in_chief._jpgg.jpg|thumb|१० औं दिनको युद्धमा भिष्म शरसैयामा धारासायी भएपछि दुर्योधनले आचार्य द्रोणलाई कौरव सेनाको सेनापति नियुक्त गरे। द्रोण पर्वमा द्रोणको अभिषेक देखि द्रोणको हत्या लगायत अन्य घटनाको वर्णन गरिएको छ।]] भीष्म पितामह घाइते भएर शरशैयामा धारासायी भएपछि दुर्योधन र कर्णले विचार गर्न थाले-"अब सेनापती कसलाई बनाउने?" कर्णले भने-"यहाँ जति क्षत्रिय छन्। ती सबै सेनापतिहुन लायक छन्। शारीरिक बल, पराक्रन, यत्नशीलता, बुद्धि, शूरता, धैर्य, कुल, ज्ञान आदि सबै कुरामा यहाँ जम्मा भएका राजा एक-अर्काको समान छन्। हामीले आचार्य द्रोणलाई सेनापती बनाउनु पर्छ भन्ने मलाई लाग्छ। उहाँ सबै वीरहरूका आचार्य हुनुहुन्छ। शस्त्रधारीमा श्रेष्ठ हुनुहुन्छ र क्षत्रियमा त उहाँको समता गर्नेवाला कोही छैन।" कर्णको यो कुरा दुर्योधनले माने। दुर्योधनले सनै क्षेत्रिय वीरहरूको सामुन्ने द्रोणाचार्यसँग सेनापतित्व स्वीकार गर्न बिन्ती गरे। एकत्र राजाहतूले यस्तो सुनेर सिंहनाद गर्दै दुर्योधनलाई प्रसन्न गराए। शास्त्रोक्त रीतिबाट द्रोणाचार्यको पदमा अभिषेक भयो। स्तुति गान र जयघोष सुनेर कौरवहरूमा उत्साह आयो। === '''संशप्तकवध पर्व (अध्याय: १७-३२)''' === === '''अभिमन्युवध पर्व (अध्याय: ३३-७१)''' === [[कुरुक्षेत्र युद्ध]]को तेह्रौं दिन संशप्तहरूले अर्जुनलाई युद्धका लागि हाँक दिए। अर्जुन उनीहरूसँग भिड्दै दक्षिण दिशातर्फ गए। निश्चित स्थानमा पुगेपछि अर्जुन र [[संशप्त]]हरूको घोर सङ्ग्राम भयो।अर्जुन दक्षिण तर्फ गएपछि द्रोणाचार्यले कौरव सेनाको चक्रव्युहमा फेरबदल गरेर युधिष्ठिरमाथि आक्रमण गरे। युधिष्ठिरका तर्फबाट [[भीम]], [[सात्यकि|सात्यकी]], [[चेकितान]], [[धृष्ट्द्युम्न]], [[कुन्तीभोज]], [[उत्तमौजा]], [[बिराट राजा|विराटराज]], [[कैकेय]] आदि अन्य पनि निकै सुबिख्यात महारथिहरूले द्रोणाचार्यको आक्रमणको वाढी रोक्न जीउ-ज्यानले कोसिस गरे। तैपनी द्रोणको वेगलाई उनीहरूले रोक्न सकेनन् । यस्तो देखेर पाण्डवतर्फका सबै महारथीहरू चिन्तित भए। ==== अभिमन्यु चक्रव्यूहमा प्रवेश ==== सुभद्रा पुत्र अभिमन्यु बालकै थिए। तैपनि आफ्नो रणकुशलता र शूरतामा प्रसिद्ध भैसकेका थिए। मानिसहरू उनलाई कृष्ण र अर्जुनको बराबरी सम्झन्थे। युधिष्ठिरले ती वीर बालकलाई बोलाएर भने- "बाबू! द्रोणाचार्यले हामीलाई निकै दु:ख दिइरहेका छन्। हामीले हार्नुपर्यो भने त अर्जुनले हाम्रो निन्दा गर्ने छन्। द्रोणले रचेको चक्रव्यूहलाई हामीमध्ये अन्य कसैले पनि तोड्न सक्दैन। त्यसलाई तोड्न तिमीबाट मात्र सम्भव छ। त्यासले आज तिमी द्रोणको सेनामा आक्रमण गर्न तयार होऊ।" युधिष्ठिरको कुरालाई समर्थन गर्दै भीमसेनले भने-" तिम्रो ठीक पछि पछि म हिड्ने छु। धृषद्युम्न, सात्यकी आदि वीर पनि आ-आफ्ना सेनाका साथ तिम्रो अनुकरण गर्ने छन्। एक पटक तिनीले व्यूह तोडिदियौ भने यो निश्चित सम्झ, हामी सबैए कौरव सेनालाई तहस नहस गरिदिने छौ।" यस्तो सुने निकै उत्साहका साथ अभिमन्युले भने- "म आफ्नो वीरता र पराक्रमद्वारा मामा र पिताजीलाई अवश्य प्रसन्न गर्ने छु।" आफ्नो सारथीलाई उत्साहित गर्दै अभिमन्युले भने-"सुमित्र! उता हेर! द्रोणाचार्यको रथको ध्वजालाई। त्यसैतर्फ चलाऊ। छिटो गर"। सारथीले आज्ञा पाएर त्यसै तर्फ रथ चलाए। रथको गतिमा सन्तुष्ट नभएर अभिमन्युले सारथिलाई अझै छिटो हिँडाउन उत्तेजित गराए। उत्साहमा आएर उनी बारम्बार भन्न थाले- "छिटो हिँडाऊ, छिटो हिँडाऊ।" यसपछि सारथिले नम्रभावमा भने- "महाराज युधिष्ठिरले तपाईंमाथि यत्रो ठूलो जिम्मेवारी दिनु भएको छ। मेरो विचारमा त तपाईँले अलिबेर विचार गरेर मात्र व्यूहमा प्रवेश गर्ने निश्चय गर्नुहोस्। द्रोणाचार्य अस्त्रविद्याको महान् आचार्य हुनुहुन्छ र महाबली पनि। तपाईं त अहिले केवल बालकमात्र हुनुहुन्छ।"<ref>{{cite book|title=महाभारत कथा|author=ढुण्ढिराज कोइराला|page=२६६|date=फागुन २०६१|publisher=मञ्जरी पब्लिकेशन|isbn=9-789937-006064|url=}}</ref> यस्तो सुनेर अभिमन्यु हाँसे र भने-"सुमित्र! मेरा मामा श्रीकृष्ण र पिता महारथी अर्जुन हुन् भन्ने कुरा तिमीले बुझ्नुपर्छ । शत्रु पक्षका सबै वीरहरूको शक्ति मेरो शक्तिको सोह्रौँ भाग पनि छैन। तिमी पिर नगर। रथ तेज सँग द्रोणाचार्यको सेना तर्फ लैजाऊ। निकै तेजसँग रथ चलाऊ। " अभिमन्युको आज्ञा पाएर सारथिले उतैतिर रथ बढाए। तीन-तीन वर्षका राम्रा र वेगवान घोडाले त्यो सुनौलो रथलाई निकै द्रुत गतिमा कौरव सेना तर्फ दौडाए। कौरव सेनामा हलचल मच्चियो-"अभिमन्यु आए। उनको पछाडि पाण्डव वीर सेनाहरू आइरहेका छन्।" अभिमन्युको रथलाई आफूतर्फ वेगले आइरहेको देखेर कौरव सेनाको मन आत्तियो। सबै मन मनै भन्न थाले-"वीरतामा अभिमन्यु अर्जुनभन्दा पनि बढी भए जस्तो लाग्छ। आजको दिनमा भगवान नै रक्षक हुनुहुन्छ।" सिंहको बच्चाले हात्ती लाई झम्टे जसरी अभिमन्युको रथ अघि बढ्यो। द्रोणाचार्यले हेर्दाहेर्दै उनले बनाएको व्यूह भङ्ग भयो र अभिमन्यु व्यूहभित्र पुगे। कौरव वीरहरू एक-एक गरेर अभिमन्युसँग लड्न भनी आउँदै गए र आगोमा परेका पुतलीजस्तै गरि भस्म हुँदै गए। जो पनि अगाडि पर्थ्यो, उक्त वीर बालकको वाणले मारिन्थ्यो।<ref>{{cite book|title=महाभारत कथा|author=ढुण्ढिराज कोइराला|page=२६७|date=फागुन २०६१|publisher=मञ्जरी पब्लिकेशन|isbn=9-789937-006064|url=}}</ref> यज्ञशालाको भूमीमा कुश फिँजाए जसरी अभिमन्युले कौरव सेनाको लास सारा युद्ध क्षेत्रमा फिँजाइदिए। जता हेर्यो उतै धनुष, बाण, ढाल, तरबार, फर्सा, अङ्कुश, भाला, रास, चाबुक, शङ्ख आदि छरिएका थिए। कातिएका हात, फुटेका शीर, शरीरका टुक्रा, रगतको आहाल आदिले सारा भूमी ढाकिएको थियो। शुद्ध माटो मात्र कतै देखिँदैनथ्यो। अभिमन्युद्वारा भएको यस सर्बनाशलाई देखेर दुर्योधनलाई निकै रिस उठ्यो। उनी आफैं जोसमा आएर ती बालकसँग भिड्न गए। [[दुर्योधन]] अभिमन्युसँग लड्न गएका छन् भन्ने थाहा पाउनासाथ द्रोणाचर्यले दुर्योधनको रक्षाको लागि तत्कालै कयौँ सेना उनको सहयोगका लागि पठाइदिए। केही बेरसम्म घोर युद्ध भयो। यत्तिकैमा द्रोणले पठाएको सेना आइपुगे र दुर्योधनलाई निकै परिश्रमपछिअभिमन्युको हातबाट छुटाए। बालक अभिमन्युलाई हातमा आएको सिकार फुत्कियो भनेर निकै दु:ख लाग्यो र उनी दुर्योधनको सहयोगका लागि आएका वीरहरू माथि जाइलागे। र सबैलाई बेहाल गरिदिए। तिनीहरू निकै मुस्किलले प्राण जोगाएर भागे। आफ्नो बेहाल भएपछी कौरव सेनाले युद्ध धर्म र लाजलाई वास्तै गरेनन् । धेरै वीर एकसाथ त्यस एक्लो बालकमाथि जाइलागे। तर जसरी समुद्रको उर्लदो लहरमा बारम्बार बालुवामय किनारामा ठक्कर खाएर छरिन्छ , सोही प्रहारले वीरहरू अभिमन्यु संग ठक्कर खाएर प्रत्येक पटक छारिन्थे। ती बीचमा अभिमन्यु अटल भएर उभिराहे। केही बेर पछी द्रोण, आश्वश्थामा, कर्ण शकुनी आदि सात महारथीले आफ्नो रथमा चढेर चारै तिरबाट अभिमन्युमाथि एकैसाथ आक्रमण गरे। यसै बीच अश्मख नामका एक राजाले आफ्नो रथ वेगसंग ल्याएर अभिमन्यु माथि झम्टिए। अभिमन्युले त्यस वेगलाई रोकिदिए र दुई वाणको प्रहारले उनको प्राण पखेरु उड्यो। त्यसपछि अभिमन्युले [[कर्ण (महाभारत)|कर्ण]]को अभेद्य कवचलाई छेदिदिएर उनलाई घाइते बनाइदिए। अन्य पनि कयौं वीरहरू आहत भएर रणक्षेत्रबाट भागे। धेरै प्राणको बली भयो। मद्रराज [[शल्य]] नराम्रो संग घाइते भई अचेत भएर रथामै लडे। यस्तो देखेर शल्य साना भाइ क्रोधित भए। उनी निकै वेगसाथ अभिमन्यु माथि झम्टिए। तर अभिमन्युले उनको रथलाई नष्ट गरिदिए र उनलाई पनि मारिदिए। वीर बालकको शूरता देखेर तथा रणकुशलता देखेर [[द्रोणाचार्य]]का आँखा प्रभुल्लित भए। द्रोणाचार्यले मुग्ध भए [[कृपाचार्य|क्रिपाचार्य]] संग भने -"अभिमन्युको बराबरी गर्ने वीर कोही छैन।" यो कुरा दुर्योधनको कानमा परिहाल्यो। उनी द्रोणसंग निकै रिसाए। भने-"आचार्यले अर्जुनसंग जुन स्नेह छ, सोही कारण उनको पुत्रको अनुचित प्रशंसामा व्यर्थै समय खेर फालिरहनु भएको छ। उहाँको इच्छा भए यस बालकलाई दमन गर्न कुनै ठूलो कुरा थिएन, तर आचार्य उनलाई मार्न चाहनु हुन्न।" दुर्योधनले अधर्मबाट प्रेरित भएर युद्धको यो झ्याउलो जो आफ्नो शीरमा लिए, त्यसकारण उनलाई प्रायः द्रोण, [[भीष्म]] आदिमा अविश्वास भइरहन्थ्यो। त्यजारण उनी निकै व्यथित पनि भइ हाल्थे,। "यो अबुझ केटालाई म अहिले नै टुङ्गो लगाइदिन्छु।"-दुःशासनले सिंहनाद गरे । अनि शंख बजाएर अभिमन्यु माथि वाणहरूद्वारा आक्रमण गरे। [[दुःशासन|दुशासन]] र अभिमन्यु बीचा धेरै बेरसम्म युद्ध भैरह्यो। दुवै आ आफ्ना रथमा चढेर दाउ फेर्दै एउटाले अर्कोलाई छक्याउदै युद्ध गर्दै रहे। अन्तमा दुशासन घाइते भएर रथामै अचेत भए। त्यो देख्नासाथ उनका चतुर सारथिले रथ युद्धक्षेत्रबाट धेरै टाढा लिएर गए। पराक्रमी दुशासनको यस पराजयको कारण पाण्डव सेनामा खुसी व्याप्त भयो र अभिमन्युको जय-जयकार सार दिशामा गुञ्जियो। त्यसपछि महाबली कर्णले फेरि अभिमन्यु माथि आक्रमण गरे। अभिमन्यु यस अवस्थाबाट चिन्तित त भए तर अलिकति पनि आत्तिएनन्। उनले ठीक निसाना लगाएर एउटा वाण यस्तो छाडे जसले कर्णको धनुष काटिएर खस्यो। यसबाट क्रोधित भएर कर्णका भाइले कभिमन्युमाथि आक्रमण गर, तर दोस्रो क्षणमा नै अभिमन्युले वाणहरूद्वारा उनको शिरलाई शरीरबाट छुट्ट्याए। तुरुन्तै अभिमन्युले कर्णलाई आक्रमण गरेर उनलाई सेनासहित युद्ध क्षेत्रबाट टाढा लखेटिदिए। कर्णको यस्तो हालत हुनासाथ कौराव सैनिकहरू तितर-बितर भएर कुलेलम ठोके। द्रोणले तिनलाई डटिरहू भनेर निकै प्रोत्साहित गरे तैपनि कसैले डटेर बस्ने साहस गरेनन्। सकैले अलिकती साहस गर्ने बित्तिकै अभिमन्युले उसको गति सुकेको जङ्गललाई आगोले नष्ट गरेझैं नष्ट पारिदिन्थे। ==== जयद्रथको पराक्रम ==== पहिले निश्चय भएअनुसार पाण्डवका सेना अभिमन्युको पछि -पछि हिँडे। अभिमन्यु भित्र पसेकै ठाउँबाट व्यूहभित्र प्रवेश गर्न थाले । यस्तो देखेर सिन्धु देशका पराक्रमी राजा जयद्रथ जो धृतराष्ट्रका ज्वाइँ थिए, आफ्ना सेना लिएर पाण्डव सेनामाथि ओइरिए । जयद्रथको यस साहसपूर्ण बुद्धिमानी काम देखेर कौरव सेनामा उत्साहको लहर आयो । पाण्डव सेनाको बाटो छेकेर जयद्रथ उभिएकै ठाउँमा कौरव सेनाका वीर हरू जम्मा हुन थाले। चाँडै नै खण्डित मोर्चाका दरारहरू भारिए। जयद्रथको रथमा चाँदीको सुँगुरको ध्वजा फहराइरहेको थियो। त्यसलाई देखेर कौरव सेनाको शक्ति धेरै बढ्न गयो। उनीहरूमा नयाँ उत्साह आयो। व्यूह लाई छेडेर अभिमन्युले बाटो बनाएको ठाउँमा यति धेरै सैनिक आएर जम्मा भए कि व्यूह फेरी पहिलेको कस्तो बलियो हुन् गयो। व्यूहको द्वारमा एकातिर युधिष्ठिर र भीमसेन तथा अर्को तर्फ जयद्रथ सँग युद्ध आरम्भ भयो। युधिष्ठिरले भाला फ्याकेर हान्दा खेरि जयद्रथाको धनुष काटिएर खस्यो। तत्कालै जय्द्रथाले दोस्रो धनुष उठाए र दसवटा वाणहरू युधिष्ठिरलाई प्रहार गरे। भीमसेनले वाणहरूको वर्षाले जयद्रथाको धनुष काटिदिए। रथको ध्वजा र छातालाई तोडफोड गरेर रणभूमीमा खसालीदिए। त्यति भएर सिन्धुराज आतिएनन्। उनले फेरी अर्को धनुष निकाले र वाणहरूद्वारा भीमसेनको धनुष काटिदिए। पलभरमा नै भीमसेनको रथका घोडाको खात लाग्यो। भीमसेनले सात्यकीको रथ छाड्नु पर्यो। जयद्रथले कुशलतापूर्वक र बहादुरीका साथ ठीक समयमा भङ्ग भएको व्यूहको किलाबन्दीलाई फेरि पूरा गरेर बलियो बनाइदिए। पाण्डवले बाहिरै बस्नुपर्यो। अभिमन्यु व्यूहभित्र एक्लै पर्न गए। ====अभिमन्यु पराक्रम र बध==== अभिमन्यु व्यूहभित्र एक्लै पर्न गए। तर अभिमन्यु एक्लैले पनि व्यूहभित्र बसेर कौरवको त्यो विशाल सेनालाई तहस-नहस गर्न सुरु गरे। उनको सामुन्ने जो आउँथे, सिद्धिन्थे। दुर्योधन पुत्र [[लक्ष्मण कुमार|लक्ष्मण]] बालकै थिए। तर उनमा वीरताको आभा उदय भैरहेको थियो। उनलाई भयले छोएको समेत थिएन। अभिमन्युको वाबहरूको वर्षाले व्याकुल भएर सबै योद्धा पछि सर्न थालेका बेला वीर [[लक्ष्मण कुमार|लक्ष्मण]] एक्लै आएर अभिमन्युसँग लड्न सुरु गरे। बालकको यस निर्भयतालाई देखेर भागिरहेका कौरव सेना फेरि जम्मा भए र लक्ष्मणलाई मद्दत गर्दै लड्न थाले। सबैले एकसाथ अभिमन्युमाथी वाणहरू वर्षा गरे। तर अभिमन्युका लागि पर्वतमा मेघवर्षा झैँ भयो। दुर्योधन पुत्र आफ्नो अद्भुत पराक्रमको परिचय दिँदै वीरताका साथ युद्ध गर्दै रहे। अन्त्यमा अभिमन्युले उनीमाथि एउटा भाला चलाए। काँचुलीबाट निस्किएको सर्पझैँ चम्किदै त्यो भाला गएर [[लक्ष्मण कुमार|लक्ष्मण]]माथि जोरले लाग्यो। सुन्दर नाक र सुन्दर आँखीभौँ भएका, चम्किलो घुमृएको कपाल र जगमग गर्ने कुण्डल बाट विभूषित ती वीर बालक भालाको चोटले तत्कालै मरे। यस्तो देखेर कौरव सेनाले आर्त स्वरले हाहाकार मच्चाउन थाले। आफ्नो पुत्रको मृत्यु पछि दुर्योधनले चिच्याउदै भने-"पापी अभिमन्युको तत्कालै बध गर।" त्यसपछि कर्ण अश्वत्थामा, वृहद्बल, कृतवर्मा आदि महारथीले अभिमन्युलाई चारैतिरबाट घेरे। द्रोणले कर्णको नजिकै आएर भने-" यसको कवच छेडिन सक्दैन। ठीकसँग निसाना लगाएर यसको रथको घोडाको रास काटिहाल र पछिल्तिरबाट यसमाथि अस्त्र चलाइदेऊ।" कर्णले यस्तै गरे। पछिल्तिरबाट वाण चलाइयो। अभिमन्युको धनुष काटियो। घोडा र सारथि मारिए। उनी रथविहीन भए। धनुष पनि भएन। तैपनि ती वीर बालक ढाल र तरबार लिएर शानसँग उभिए।लडाइँको मैदानमा ढाल, तरबार लिएर उभिएका अभिमन्युले रणकौशलता यस्तो प्रदर्धन गरे, सबै वीरहरू विस्मयमा परे। अभिमन्युले बिजुलीझैँ तरबार घुमाउँदै रहे र जो अनिउसको नजिक आउँथ्यो, उसमाथि आक्रमण गरेर उसको सम्मान गर्न थाले। तरबार यस फूर्तिले चलाउँथे कि मानौँ उनी जमिनमा नभएर आकाशमा नै युद्ध गरिरहेका छन्। यसरि असक्षम गरिएका अभिमन्यु, नवयुबक योद्धा ढाल तरबार लिएर शत्रुहरुको सामना गर्दै रणभूमिमा डटेर खडा भए । उनले वरिपरिका योद्धाहरुलाई छक्क पारि दियो । उनलाई घेरा लगाएर बसेका लडाकुहरुलाई अन्योलमा पार्न तरबार घुमाएर आफ्नो दक्षता देखाई दिएका थिए । त्यसबेला मानौँ उनका खुट्टाहरुले भूईँमा नछोएर आकाशमा उडि बसेको जस्तो थियो ।<ref name=Dongol>{{Cite web|title = अब एकै चोटी ८१ अभिमन्युको मृत्यु|url=http://mahabharatinnepali.blogspot.com/2014/01/blog-post_5049.html?m=1 |website =Mahabharat in Nepali|accessdate =2022 July 30}}</ref> यत्तिकैमा आचार्य द्रोणले अभिमन्युको ब्तरबार काटिदिए। साथै कर्णले कयौं तेज वाण एकसाथ चलाएर उनको ढाल टुक्रा गरिदिए। तत्कालै अभिमन्युले भाँचिएको रथको एउटा पांग्रा उठाएर अभिमन्युले घुमाउँदै सबै शत्रुहरुको सामना गरे। त्यो बेला उनलाई सुदर्शन चक्र लिएका साक्षात भगवान नारायण जस्तो देखिन्थ्यो। रथका पाँग्रगाले उडाएको धुलोले उसलाई ढकमक्क छोपि दियो । कविले बयान गरे अनुसार त्यस घटनाले गर्दा बीर अभिमन्युको गोरो वर्णको शारीरिक शोभा झन बढेको थियो। यस समय अभिमन्यु भयानक युद्ध गरिर्हेका थिए। यस्तो देखेर तुरुन्तै नै घेरेर बसेका योद्धाहरुको संयुक्त आक्रमणले गर्दा उनलाई ढालि दियो। उनको हातको रथका पांग्राहरुलाई चूर्ण भयो। त्यसै बेला दुशासनका छोरा आएर गदा लिएर अभिमन्यु माथी झम्टिए। उनिसंग मरणान्तको द्वन्द युद्ध ग-यो। एक-अर्काको गदा युद्धको प्रहारले दुवै राजकुमार आहत भएर दुबै जना संग संगै ढले । अभिमन्यु भन्दा पहिले दुशासनका छोरा ऊठे, अनि उनले गदाले अभिमन्युको टाउकोमा जोरले प्रहार गरे। त्यसो त अभिमन्यु एक्लै कयौं महारथीसँग भिडेर घाइते भएका थिए र थाकेर चूर भैसकेका थिए। गदाको मार पर्नासाथ उनको प्राणपखेरु उडिहाल्यो। सञ्जयले धृतराष्ट्रलाई यस घटनाको हाल सुनाउँदै भने –" सुभद्रा पुत्रले कौरव सेनामा प्रवेश गरेपछि यस्तो दुर्दशा भयो जस्तै हात्ती केराघारीमा छिर्दा, कमलको तलाउमा बसेको हाथी पस्दा हुन्छ। एक्लैले कौरबसेनालाई कोलाहल मचाई दिएका यस्ता वीरलाई अर्जुन-सुभद्राका छोरा अभिमन्युलाई धेरै जना मिलेर निर्मम हत्या गरे र मरेको अभिमन्युको शरीरलाई घेरेर आफ्ना बन्धु बान्धव एवम् साथीहरू जङ्गली व्याधाहरूले भेट्टाएको शिकारमा भाँती नाच्न कुद्न र आनन्द मनाउन थाले। हत्याराहरु सबै रमाए। तपाईँका मानिसहरु अभिमन्युको त्यस मृत शरीर वरिपरि नाचे। यस्तो देख्दा साँच्चैका वीरहरूको आँखाभरी आँसु आयो।। सेनाका भद्र मानिसहरु सबैको अफसोच गरी आँखा रसाए। आकाश माथि कावा खाई रहेका मांसाहारी पक्षहरुलेपनि स्वर मचाई ' त्यसो त भएन, त्यसो त भएन ' भनेर कराउन लागे जस्तो सुनियो । शंख बजाएर कौरब सेनाहरु सबैले विजयको नारा लगाई रहेको बेला धृतराष्ट्रका एक जना छोरा ' युयुत्सु 'लाई त्यसो गरेको मन पराएन । उसले झोँकिएर भने –" यो अधम हो । हे सिपाहिहरु ! तिमीहरुले नीति नियमहरु बिर्सेका छौ । साँचै भन्ने हो भने तिमीहरुले लाज मान्नु पर्छ । तिमीहरुले निरलज्जाको नारा लागाएका छौ । अत्यधिक दुष्कर्म गरेर, निकट भविष्यको विपदको बिचार नगरि तिमीहरुले फुस्रो सुख मनाएका छौ ।" यति भने पछि युयुत्सुले दिक्क मानेर शस्त्रहरु फ्याँकेर युद्ध भूमि छोडेर गए । धृतराष्ट्रका सो नवयुबक छोरा पाप देखि डराउँथे । उनका कुराहरु कौरब सेनाका कानहरुमा निको लागेन । उनि भद्र पुरुष थिए थियो । मनका कुरा बोले । ==== सुधार ==== === '''प्रतिज्ञा पर्व (अध्याय: ७२-८४)''' === अलिक बेरमा अर्जुन चैतन्य भएर क्रोधित भई भने– म तपाईंहरूको सामु यो साँचो प्रतिज्ञा गरिरहेको छु कि यदि जयद्रथले कौरवहरूको आश्रय त्यागी भागेर गएन अथवा हाम्रो वा श्रीकृष्णको अथवा युधिष्ठिरको शरणमा आएन भने भोलि म उसलाई अवश्य नै मार्नेछु। [[कौरव]]हरूको प्रिय गर्ने पापी [[जयद्रथ]] नै त्यस बालकको वधको निमित्त बनेको थियो, अतः निश्चय नै भोलि उसलाई यमलोक पठाउनेछु। भोलि उसलाई मार्न नसकेमा माता–पिताको हत्या गर्ने, गुरुस्त्रीगामी, साधुनिन्दक, अर्कामाथि कलङ्क लगाउने, नासो पचाउने र विश्वासघाती पुरुषको जुन गति हुन्छ, त्यही गति मेरो पनि होस्। मेरो यो अर्को प्रतिज्ञा पनि सुन्नुस्– यदि भोलि सूर्यास्त हुनुभन्दा अगावै जयद्रथलाई मार्न सकिनँ भने म स्वयम् नै दन्किरहेको आगोमा प्रवेश गरिहाल्नेछु। देउता, असुर, मनुष्य, पक्षी, नाग, पितर, राक्षस, ब्रह्मर्षि, देवर्षि, यो चराचर जगत् तथा यसबाहेक पनि केही छ भने त्यसले पनि– यी जम्मैले मिलेर पनि मेरो शत्रुको रक्षा गर्न सक्नेछैनन्। यदि जयद्रथ पातालमा छि–यो अथवा त्यसभन्दा पनि भित्र गयो अथवा अन्तरिक्षमा, देउताहरूको नगरमा वा दैत्यपुरीमा पनि भागेर लुक्यो भने पनि भोलि म आफ्नो सयकडौं बाणबाट अभिमन्युको त्यस शत्रुको शिरोच्छेद गर्ने नै छु। यति भनेर अर्जुनले गाण्डीव धनुषको टङ्कार गरे, त्यसको ध्वनि आकाशमा गुञ्जायमान भयो। अर्जुनको यस्तो प्रतिज्ञा सुनेर श्रीकृष्णले आफ्नो [[पाञ्चजन्य]] शङ्ख बजाए र कुपित भएका अर्जुनले देवदत्त नामक शङ्ख बजाए। त्यो शङ्खनाद सुनेर आकाश–पातालसहित सम्पूर्ण जगत् काम्यो। त्यति बेला शिविरमा युद्धका बाजाहरू बज्न थाले र पाण्डवहरूले सिंहनाद गर्न थाले। ===जयद्रथवध पर्व (अध्याय: ८५-१५२)''' === ===घटोत्कचवध पर्व (अध्याय: १५३-१८४) === [[कुरुक्षेत्र युद्ध]]को चौधौं दिन सुर्यास्त भएपनी युद्ध जारी रह्यो। दुवै पक्षको मनमा ईर्ष्या-द्वेष एवम् प्रतिहिंसाको आगो यसरी दन्कियो कि उनीहरू दिनभरी मात्र लडेर सन्तुष्ट हुन सकेनन् । दुस्मन देखियून् भन्नाका लागी ठाउँ-ठाउँमा राँको सल्काइयो। [[घटोत्कच]] र उनका साथीहरूले भयानक माया युद्ध सुरु गरिदिए। रातिको युद्धको दृश्य अद्भुत थियो। हजारौं राँकाहरू सल्किएका थिए। दुवैतर्फका वीरहरूले आफ्ना सेनालाई युद्धका लागि उत्साहित गरिरहेका थिए। कर्ण र [[घटोत्कच]]का बीचमा त्यस रात निकै भयानक युद्ध भयो। [[घटोत्कच|घटोत्चक]] र उनको पैशाची सेनाले गरेको वाणहरूको वर्षाले दुर्योधनको सेनाका झुन्डका झुन्ड वीरहरू मारिन थाले। प्रलयजस्तो भयो। यस्तो देखेर दुर्योधनको मन काँप्न थाल्यो। [[कौरव]] वीरहरूले कर्णसँग अनुरोध गरे, कुनै न कुनै किसिमबाट आज घटोत्कचलाई मार्नुपर्छ। उनीहरूले भने-"कर्ण! तपाइँले यसै घडीम यस राक्षसको बध गरिदिनुहोस्। नत्र हाम्रो सेना बर्बाद हुनेछ।" घटोत्कचले कर्णलाई पनि निकै दु:ख दिएका थिए। उनी पनि निकै क्रोधित थिए । कौरवहरूको अनुरोध सुनेर उनको उत्तेजना प्रबल भयो। उनले रिस थाम्न सकेनन्। इन्द्रदेवबाट पाएको अस्त्र घटोत्कच माथि प्रहार गरे। त्यो अस्त्र उनले अर्जुनको बध गर्ने उद्देश्यले सुरक्षित राखेका थिए। यसबाट [[अर्जुन]]को सङ्कट त टर्यो तर भीमसेनको प्रिय एवम् वीर पुत्र घटोत्कच मारिए। उनको लास आकाशबाट जमिनमा धड्याम्म सँग खस्यो। पाण्डवहरूको दु:खको सीमा रहेन।{{sfn|Koirala|२०६१|p=१६६}}{{sfn|Taubman|2003|p=20}} === '''द्रोणवध पर्व (अध्याय: १८५-१९३)''' === === '''नारायणास्त्रमोक्ष पर्व (अध्याय: १९४-२०४)।''' === ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==पुस्तक == {{refbegin}} * {{citation | last = Koirala | first = Dhundiraj | year = 2009 | title = महाभारत कथा | publisher = मन्जरी पब्लिकेसन | isbn = 9-789937-006064 }} * {{citation | last = Taubman | first = William | year = 2003 | title = Khrushchev: The Man and His Era | publisher = W.W. Norton & Co. | isbn = 978-0-393-32484-6 | title-link = Khrushchev: The Man and His Era }} ==बाह्य कडीहरू== * [http://www.vedpuran.com/# '''वेद-पुराण'''] - यहाँ चारहरू वेद एवं दस भन्दा अधिक पुराण हिन्दी अर्थ सहित उपलब्ध छन्। *[http://is1.mum.edu/vedicreserve/puran.htm महर्षि प्रबंधन विश्वविद्यालय]-यहाँ सम्पूर्ण वैदिक साहित्य संस्कृतमा उपलब्ध छ। *[http://www.tdil.mit.gov.in/vedicjan04/hDefault.html ज्ञानामृतम्] - वेद, अरण्यक, उपनिषद् आदिमा सम्यक जानकारी *[http://www.aryasamajjamnagar.org/vedang.htm वेद एवं वेदांग] - *[http://www.samaydarpan.com/july/pehal5.aspx जसको उदेश्य छ - '''वेद प्रचार'''] *[http://veda-vidya.com/puran.php वेद-विद्या_डट_कम] {{महाभारत पर्व}} {{महाभारत}} {{पुराण}} {{वैदिक साहित्य}} {{रामायण}} {{हिन्दू धर्म}} [[श्रेणी:धर्मग्रन्थ]] [[श्रेणी:हिन्दू धर्म]] [[श्रेणी:संस्कृत साहित्य]] [[श्रेणी:पुराण]] [[श्रेणी:वेद]] [[श्रेणी:स्मृति]] [[श्रेणी:वैदिक धर्म]] fs5qca9fg8zqgar2vshp3z754md2fcs 0 52477 1074502 898354 2022-08-25T11:24:01Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki यो [[अफगानिस्तान]]का वर्तमान प्रदेश प्रमुखहरूको तालिका हो। प्रदेश प्रमुखहरू सबै [[इस्लामी इमिरेट अफगानिस्तान]]का नेताद्वारा नियुक्त गरिन्छ।<ref>{{Cite news|last=Ahmed|first=Azam|date=8 December 2012|title=For Afghan Officials, Prospect of Death Comes With Territory|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2012/12/09/world/asia/for-afghan-officials-prospect-of-death-comes-with-territory.html|url-status=live|access-date=7 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171019103603/http://www.nytimes.com/2012/12/09/world/asia/for-afghan-officials-prospect-of-death-comes-with-territory.html|archive-date=19 October 2017|issn=0362-4331}}</ref> {{Politics of Afghanistan}} {| class="wikitable" ! [[अफगानिस्तानका प्रदेशहरू|प्रदेश]] ! प्रदेश प्रमुख ! पूर्व प्रदेश प्रमुख !स्रोत |- | [[बदख्शान प्रदेश|बदख्शान]] |[[अब्दुल गानी फायक]] | [[बदख्शान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews">{{Cite web|url=http://azamnews.com/?p=108148|title = د نږدې شلو ولایاتو لپاره نوي والیان او امنیې قوماندانان وټاکل شول|date = 7 November 2021}}</ref> |- | [[बादगीस प्रदेश|बादगीस]] | मालुवी अब्दुल सत्तार सबिर | [[बादगीस प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://www.dawn.com/news/1654162|title=Hunger forces Afghans to sell young daughters into marriage|date=October 26, 2021|website=DAWN.COM}}</ref> |- | [[बगलान प्रदेश|बगलान]] | [[बख्तियार मुआज]] | [[बगलान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[बल्ख प्रदेश|बल्ख]] | [[कुद्रतुल्लाह अबु हम्जा]] | [[बल्ख प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[बामयान प्रदेश|बामयान]] | [[अब्दुल्लाह सरहदी]] | [[बामयान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[दायकुन्दी प्रदेश|दायकुन्दी]] |[[अमिनुल्लाह जुबेर]] | [[दायकुन्दी प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|title=Over 800 Hazara Families Ordered Out Of Their Homes By Taliban|url=https://www.ndtv.com/world-news/over-800-hazara-families-ordered-out-of-their-homes-by-taliban-2552452|access-date=2021-09-24|website=NDTV.com}}</ref> |- | [[फरा प्रदेश|फरा]] | [[नूर मोहम्मद रोहानी]] | [[फरा प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[फारयाब प्रदेश|फारयाब]] | [[हफिजुल्लाह पहलवान]] | [[फारयाब प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[गजनी प्रदेश|गजनी]] |[[इशाक अखुनद्जादा]] | [[गजनी प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[गोर प्रदेश|गोर]] | [[अहमद शाह दीन दोस्त]] | [[गोर प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://watan24.com/%d9%85%d9%88%d9%84%d9%88%db%8c-%d8%a7%d8%ad%d9%85%d8%af%d8%b4%d8%a7%d9%87-%d8%af%db%8c%d9%86-%d8%af%d9%88%d8%b3%d8%aa%d8%8c-%d9%88%d8%a7%d9%84%db%8c-%d8%ac%d8%af%db%8c%d8%af-%d8%ba%d9%88%d8%b1-%d8%aa/|title=مولوی احمدشاه دین دوست، والی جدید غور تعیین شد &#124; خبرگزاری وطن 24}}</ref> |- | [[हेल्मन्द प्रदेश|हेल्मन्द]] |मालुवी [[अब्दुल अहाद तालीब]] | [[हेल्मन्द प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|date=2021-09-14|title=Taliban governor of Helmand's message to west: 'Come back with money, not guns'|url=https://www.theguardian.com/world/2021/sep/14/taliban-governor-of-helmands-message-to-west-come-back-with-money-not-guns|access-date=2021-09-19|website=the Guardian|language=en}}</ref> |- | [[हेरात प्रदेश|हेरात]] | [[नूर मोहम्मद इस्लामजर]] | [[हेरात प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=http://alemarah1.org/?p=237110|title=د هرات ولايت نوي والي او مرستیال والي معرفي او دندې یې پيل کړې – الاماره پښتو}}</ref> |- | [[जोज्जान प्रदेश|जोज्जान]] | [[शोएब रिसालात]] | [[जोज्जान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[काबुल प्रदेश|काबुल]] |कारी बरयाल | [[काबुल प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[कन्दहार प्रदेश|कन्दहार]] | [[मोहम्मद युसूफ वफा]] | [[कन्दहार प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite news|last=Trofimov|first=Yaroslav|date=2021-08-13|title=Taliban Seize Kandahar, Prepare to March on Afghan Capital Kabul|language=en|work=Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/taliban-seize-kandahar-prepare-to-march-on-kabul-11628846975|access-date=2021-09-21|issn=0099-9660}}</ref> |- | [[कापीसा प्रदेश|कापीसा]] | [[मोहम्मदुुुुुुल्लाह इद्रिस]] | [[कापीसा प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=http://alemarah1.org/?p=237835|title=ماشین تشخیص به قیمت ۲۰۰ زړه دالر به مسؤلین کاپیسا داده شد – الاماره پښتو}}</ref> |- | [[खोस्त प्रदेश|खोस्त]] |[[मोहम्मद नाबी उमारी]] | [[खोस्त प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|title=Taliban appoints former Guantanamo Bay detainee released under Obama to leadership post in Afghanistan|url=https://news.yahoo.com/taliban-appoints-former-guantanamo-bay-191849920.html|access-date=2021-09-21|website=news.yahoo.com|language=en}}</ref> |- | [[कुनर प्रदेश|कुनर]] | [[मोहम्मद कासीम खलिद]] | [[कुनर प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="nation">{{Cite web|url=https://nation.com.pk/21-Sep-2021/taliban-appoint-new-leaders-of-two-provinces-in-eastern-afghanistan-after-deadly-attacks|title = Taliban appoint new leaders of two provinces in Eastern Afghanistan after deadly attacks|date = 21 September 2021}}</ref> |- | [[कुन्दुज प्रदेश|कुन्दुज]] |[[निसर अहमद नुसरत]] | [[कुन्दुज प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] | |- | [[लगमान प्रदेश|लगमान]] | [[जैन-उल-अबिदीन]] | [[लगमान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] | |- | [[लोगर प्रदेश|लोगर]] | मालुवी इन्यातुल्लाह | [[लोगर प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite news|url=https://pajhwok.com/ps/2022/03/14/new-officials-appointed-in-governament/|title = سرپرست حکومت په وزارتونو، ولایتونو او قول اردو ګانو کې نوې ټاکنې وکړې|date = 14 March 2022|last1 = کاکړ|first1 = جاويد هميم}}</ref> |- | [[नङ्गरहार प्रदेश|नङ्गरहार]] | [[दाउद मुजामिल]] | [[नङ्गरहार प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="nation"/> |- | [[नीमरूज प्रदेश|नीमरूज]] | [[नजीबुल्लाह रफी]] | [[नीमरूज प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[नुरिस्तान प्रदेश|नुरिस्तान]] |हफीज मोहम्मद अगा | [[नुरिस्तान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] | |- | [[परवान प्रदेश|परवान]] | मुल्लाह [[मोहम्मद फरीद उमार]] | [[परवान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://bakhtarnews.af/ps/د-پروان-د-استخباراتو-نوي-رييس-په-کار-پيل/|title=د پروان د استخباراتو نوي رييس په کار پيل وکړ|date=November 4, 2021|website=باختر خبری آژانس}}</ref> |- | [[पक्तीया प्रदेश|पक्तीया]] | [[मोहम्मद अली जान अहमद]] | [[पक्तीया प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[पक्तीका प्रदेश|पक्तीका]] | [[अब्दुल्लाह मुख्तर]] | [[पक्तीका प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[पन्जशीर प्रदेश|पन्जशीर]] | [[कुद्रतुल्लाह पन्जशीरी]] | [[पन्जशीर प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://bakhtarnews.af/dr/مردم-پنجشیر-حمایت-شان-را-از-ا-ا-ا-اعلام-ک/|title=مردم پنجشیر حمایت شان را از ا.ا.ا اعلام کردند|date=September 14, 2021|website=آژانس خبری باختر}}</ref> |- | [[समनगान प्रदेश|समनगान]] | [[अब्दुल रहमान कुन्दुजी]] | [[समनगान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://alemarah1.org/?p=236636|title = د سمنګان والي د ایبک اباد د مرکزي ساحې له مخورو سره وکتل – الاماره پښتو}}</ref> |- | [[सारे पुल प्रदेश|सारे पुल]] |अब्दुरहमान अगा | [[सारे पुल प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[तखार प्रदेश|तखार]] | कारी मोहम्मद इस्माइल तुर्कमान | [[तखार प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite news|url=https://pajhwok.com/ps/2022/03/14/new-officials-appointed-in-governament/|title = سرپرست حکومت په وزارتونو، ولایتونو او قول اردو ګانو کې نوې ټاکنې وکړې|date = 14 March 2022|last1 = کاکړ|first1 = جاويد هميم}}</ref> |- | [[उरुजगान प्रदेश|उरुजगान]] |हजी दावत | [[उरुजगान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[मैदान वरदक प्रदेश|वरदक]] | [[मोहम्मद अमिन जान]] | [[मैदान वरदक प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[जाबुल प्रदेश|जाबुल]] | मुल्लाह बिस्मिल्लाह अब्दुल्लाह | [[जाबुल प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |} == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} [[श्रेणी:अफगानिस्तान]] bfxwmu1zmymllgkxgaqc766prkw73m3 1074503 1074502 2022-08-25T11:25:29Z पर्वत सुबेदी 31224 पर्वत सुबेदी ले [[अफगानस्थानको प्रान्त]] मा पुनर्निर्देश नछोडि त्यसलाई [[अफगानिस्तानको वर्तमान प्रदेश प्रमुखहरूको सूची]] मा सारेको हो: नयाँ शीर्षक wikitext text/x-wiki यो [[अफगानिस्तान]]का वर्तमान प्रदेश प्रमुखहरूको तालिका हो। प्रदेश प्रमुखहरू सबै [[इस्लामी इमिरेट अफगानिस्तान]]का नेताद्वारा नियुक्त गरिन्छ।<ref>{{Cite news|last=Ahmed|first=Azam|date=8 December 2012|title=For Afghan Officials, Prospect of Death Comes With Territory|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2012/12/09/world/asia/for-afghan-officials-prospect-of-death-comes-with-territory.html|url-status=live|access-date=7 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171019103603/http://www.nytimes.com/2012/12/09/world/asia/for-afghan-officials-prospect-of-death-comes-with-territory.html|archive-date=19 October 2017|issn=0362-4331}}</ref> {{Politics of Afghanistan}} {| class="wikitable" ! [[अफगानिस्तानका प्रदेशहरू|प्रदेश]] ! प्रदेश प्रमुख ! पूर्व प्रदेश प्रमुख !स्रोत |- | [[बदख्शान प्रदेश|बदख्शान]] |[[अब्दुल गानी फायक]] | [[बदख्शान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews">{{Cite web|url=http://azamnews.com/?p=108148|title = د نږدې شلو ولایاتو لپاره نوي والیان او امنیې قوماندانان وټاکل شول|date = 7 November 2021}}</ref> |- | [[बादगीस प्रदेश|बादगीस]] | मालुवी अब्दुल सत्तार सबिर | [[बादगीस प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://www.dawn.com/news/1654162|title=Hunger forces Afghans to sell young daughters into marriage|date=October 26, 2021|website=DAWN.COM}}</ref> |- | [[बगलान प्रदेश|बगलान]] | [[बख्तियार मुआज]] | [[बगलान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[बल्ख प्रदेश|बल्ख]] | [[कुद्रतुल्लाह अबु हम्जा]] | [[बल्ख प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[बामयान प्रदेश|बामयान]] | [[अब्दुल्लाह सरहदी]] | [[बामयान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[दायकुन्दी प्रदेश|दायकुन्दी]] |[[अमिनुल्लाह जुबेर]] | [[दायकुन्दी प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|title=Over 800 Hazara Families Ordered Out Of Their Homes By Taliban|url=https://www.ndtv.com/world-news/over-800-hazara-families-ordered-out-of-their-homes-by-taliban-2552452|access-date=2021-09-24|website=NDTV.com}}</ref> |- | [[फरा प्रदेश|फरा]] | [[नूर मोहम्मद रोहानी]] | [[फरा प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[फारयाब प्रदेश|फारयाब]] | [[हफिजुल्लाह पहलवान]] | [[फारयाब प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[गजनी प्रदेश|गजनी]] |[[इशाक अखुनद्जादा]] | [[गजनी प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[गोर प्रदेश|गोर]] | [[अहमद शाह दीन दोस्त]] | [[गोर प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://watan24.com/%d9%85%d9%88%d9%84%d9%88%db%8c-%d8%a7%d8%ad%d9%85%d8%af%d8%b4%d8%a7%d9%87-%d8%af%db%8c%d9%86-%d8%af%d9%88%d8%b3%d8%aa%d8%8c-%d9%88%d8%a7%d9%84%db%8c-%d8%ac%d8%af%db%8c%d8%af-%d8%ba%d9%88%d8%b1-%d8%aa/|title=مولوی احمدشاه دین دوست، والی جدید غور تعیین شد &#124; خبرگزاری وطن 24}}</ref> |- | [[हेल्मन्द प्रदेश|हेल्मन्द]] |मालुवी [[अब्दुल अहाद तालीब]] | [[हेल्मन्द प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|date=2021-09-14|title=Taliban governor of Helmand's message to west: 'Come back with money, not guns'|url=https://www.theguardian.com/world/2021/sep/14/taliban-governor-of-helmands-message-to-west-come-back-with-money-not-guns|access-date=2021-09-19|website=the Guardian|language=en}}</ref> |- | [[हेरात प्रदेश|हेरात]] | [[नूर मोहम्मद इस्लामजर]] | [[हेरात प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=http://alemarah1.org/?p=237110|title=د هرات ولايت نوي والي او مرستیال والي معرفي او دندې یې پيل کړې – الاماره پښتو}}</ref> |- | [[जोज्जान प्रदेश|जोज्जान]] | [[शोएब रिसालात]] | [[जोज्जान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[काबुल प्रदेश|काबुल]] |कारी बरयाल | [[काबुल प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[कन्दहार प्रदेश|कन्दहार]] | [[मोहम्मद युसूफ वफा]] | [[कन्दहार प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite news|last=Trofimov|first=Yaroslav|date=2021-08-13|title=Taliban Seize Kandahar, Prepare to March on Afghan Capital Kabul|language=en|work=Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/taliban-seize-kandahar-prepare-to-march-on-kabul-11628846975|access-date=2021-09-21|issn=0099-9660}}</ref> |- | [[कापीसा प्रदेश|कापीसा]] | [[मोहम्मदुुुुुुल्लाह इद्रिस]] | [[कापीसा प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=http://alemarah1.org/?p=237835|title=ماشین تشخیص به قیمت ۲۰۰ زړه دالر به مسؤلین کاپیسا داده شد – الاماره پښتو}}</ref> |- | [[खोस्त प्रदेश|खोस्त]] |[[मोहम्मद नाबी उमारी]] | [[खोस्त प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|title=Taliban appoints former Guantanamo Bay detainee released under Obama to leadership post in Afghanistan|url=https://news.yahoo.com/taliban-appoints-former-guantanamo-bay-191849920.html|access-date=2021-09-21|website=news.yahoo.com|language=en}}</ref> |- | [[कुनर प्रदेश|कुनर]] | [[मोहम्मद कासीम खलिद]] | [[कुनर प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="nation">{{Cite web|url=https://nation.com.pk/21-Sep-2021/taliban-appoint-new-leaders-of-two-provinces-in-eastern-afghanistan-after-deadly-attacks|title = Taliban appoint new leaders of two provinces in Eastern Afghanistan after deadly attacks|date = 21 September 2021}}</ref> |- | [[कुन्दुज प्रदेश|कुन्दुज]] |[[निसर अहमद नुसरत]] | [[कुन्दुज प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] | |- | [[लगमान प्रदेश|लगमान]] | [[जैन-उल-अबिदीन]] | [[लगमान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] | |- | [[लोगर प्रदेश|लोगर]] | मालुवी इन्यातुल्लाह | [[लोगर प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite news|url=https://pajhwok.com/ps/2022/03/14/new-officials-appointed-in-governament/|title = سرپرست حکومت په وزارتونو، ولایتونو او قول اردو ګانو کې نوې ټاکنې وکړې|date = 14 March 2022|last1 = کاکړ|first1 = جاويد هميم}}</ref> |- | [[नङ्गरहार प्रदेश|नङ्गरहार]] | [[दाउद मुजामिल]] | [[नङ्गरहार प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="nation"/> |- | [[नीमरूज प्रदेश|नीमरूज]] | [[नजीबुल्लाह रफी]] | [[नीमरूज प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[नुरिस्तान प्रदेश|नुरिस्तान]] |हफीज मोहम्मद अगा | [[नुरिस्तान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] | |- | [[परवान प्रदेश|परवान]] | मुल्लाह [[मोहम्मद फरीद उमार]] | [[परवान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://bakhtarnews.af/ps/د-پروان-د-استخباراتو-نوي-رييس-په-کار-پيل/|title=د پروان د استخباراتو نوي رييس په کار پيل وکړ|date=November 4, 2021|website=باختر خبری آژانس}}</ref> |- | [[पक्तीया प्रदेश|पक्तीया]] | [[मोहम्मद अली जान अहमद]] | [[पक्तीया प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[पक्तीका प्रदेश|पक्तीका]] | [[अब्दुल्लाह मुख्तर]] | [[पक्तीका प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[पन्जशीर प्रदेश|पन्जशीर]] | [[कुद्रतुल्लाह पन्जशीरी]] | [[पन्जशीर प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://bakhtarnews.af/dr/مردم-پنجشیر-حمایت-شان-را-از-ا-ا-ا-اعلام-ک/|title=مردم پنجشیر حمایت شان را از ا.ا.ا اعلام کردند|date=September 14, 2021|website=آژانس خبری باختر}}</ref> |- | [[समनगान प्रदेश|समनगान]] | [[अब्दुल रहमान कुन्दुजी]] | [[समनगान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite web|url=https://alemarah1.org/?p=236636|title = د سمنګان والي د ایبک اباد د مرکزي ساحې له مخورو سره وکتل – الاماره پښتو}}</ref> |- | [[सारे पुल प्रदेश|सारे पुल]] |अब्दुरहमान अगा | [[सारे पुल प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[तखार प्रदेश|तखार]] | कारी मोहम्मद इस्माइल तुर्कमान | [[तखार प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref>{{Cite news|url=https://pajhwok.com/ps/2022/03/14/new-officials-appointed-in-governament/|title = سرپرست حکومت په وزارتونو، ولایتونو او قول اردو ګانو کې نوې ټاکنې وکړې|date = 14 March 2022|last1 = کاکړ|first1 = جاويد هميم}}</ref> |- | [[उरुजगान प्रदेश|उरुजगान]] |हजी दावत | [[उरुजगान प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[मैदान वरदक प्रदेश|वरदक]] | [[मोहम्मद अमिन जान]] | [[मैदान वरदक प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |- | [[जाबुल प्रदेश|जाबुल]] | मुल्लाह बिस्मिल्लाह अब्दुल्लाह | [[जाबुल प्रदेशका प्रदेश प्रमुखहरूको सूची|सबै]] |<ref name="azamnews"/> |} == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} [[श्रेणी:अफगानिस्तान]] bfxwmu1zmymllgkxgaqc766prkw73m3 0 52478 1074509 937357 2022-08-25T11:48:58Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|अफगानिस्तानको प्रथम तहकशध प्रशासनिक क्षेत्र}} {{Infobox subdivision type | name = [[अफगानिस्तान]]का प्रदेशहशरू | alt_name = [[विलायत (प्रशासनिक विभाग)|विलायत]] | map = [[File:Afghanistan provinces numbered gray.PNG|250px]] | category = [[एकात्मक राज्य]] | territory = [[अफगानिस्तान]] | start_date = | current_number = ३४ प्रदेशहरू | number_date = | population_range = १,४७,९६४ ([[नुरिस्तान प्रदेश|नुरिस्तान]]) – ४३,७२,९७७ ([[काबुल प्रदेश|काबुल]]) | area_range = {{Convert|1908|km2|sqmi|order=flip|abbr=on}} ([[कापीसा प्रदेश|कापीसा]]) – {{Convert|58305|km2|sqmi|order=flip|abbr=on}} ([[हेल्मन्द प्रदेश|हेल्मन्द]]) | government = [[इस्लामी इमिरेट अफगानिस्तान]] | subdivision = [[अफगानिस्तानका जिल्लाहरू|जिल्ला]] (उलसवाली) }} [[अफगानिस्तान]]लाई ३४ [[प्रदेश]]हरूमा (ولايت, [[विलायत (प्रशासनिक विभाग)|विलायत]]मा विभाजित गरिएको छ। [[अफगानिस्तान]]का प्रदेशहरू प्राथमिक प्रशासनिक विभाजनहरू हुन्। प्रत्येक प्रदेशहशरमा धेरै जिल्लाहरू वा सामान्यतया १,००० भन्दा बढी गाउँहरू समावेश छन्। हामिद करजईको नेतृत्वमा नयाँ सरकार गठन भएपछि प्रदेश प्रमुखहरूले अफगान राज्यको पुनर्निर्माणमा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका थिए।<ref name="auto1">{{Cite book|chapter=Building a Theory of Strongman Governance in Afghanistan|last=Mukhopadhyay|first=Dipali|year=2014|isbn=9781139161817|pages=43|doi=10.1017/cbo9781139161817.001|title = Warlords, Strongman Governors, and the State in Afghanistan}}</ref> == अफगानिस्तानका प्रदेशहरू == [[File:Afghanistan provinces numbered gray.PNG|thumb|350px|left|प्रदेश सहित अफगानिस्तानको राजनीतिक नक्सा]] {{Politics of Afghanistan}} {| class="wikitable sortable" |+ अफगानिस्तानका प्रदेशहरू<ref> Afghan school books - Geography G-12, Page 22-23 (in Persian) https://moe.gov.af/sites/default/files/2020-03/G12-Dr-Geography.pdf</ref> |- !प्रदेश !नक्सा # !align="right"|[[ISO 3166-2:AF]]<ref>[[ISO 3166-2:AF]] ([[International Organization for Standardization|ISO]] [[ISO 3166-2|3166-2]] codes for the provinces of Afghanistan)</ref> !align="left"|License<br>Plate<br>Code !align="left"|राजधानी !align="right"|क्षेत्रफल<br>(किमी^२) !align="right"|जनसङ्ख्या<br>(सन् २०१५)<ref>{{Cite web|url=http://www.geohive.com/|title=registered through Argeweb|website=www.geohive.com}}</ref> !align="right"|जनखङ्ख्या<br>(सन् २०२०)<ref>Central Statistics Office Afghanistan (web)</ref> !align="right"|जनखङ्ख्या<br>घनत्व<br>(सन् २०२० किमी^२<br>)<ref>{{Cite web|url=https://www.worldbank.org/en/data/interactive/2019/08/01/afghanistan-interactive-province-level-visualization|title=Afghanistan: Province Dashboard|website=World Bank}}</ref> !align="right"|जिल्लाको <br>सङ्ख्या !align="right"|उपक्षेत्र !align="right"|क्षेत्र |- | [[Badakhshan Province|Badakhshan]] || style="text-align:center;"| 30 || style="text-align:center;" | AF-BDS || BDN || [[Fayzabad, Badakhshan|Fayzabad]] || align=right| 44,836 || align=right| 950,953 || align=right| 1,054,100 || align=right| 23.5 || align=right| 29 || North East || North |- | [[Badghis Province|Badghis]] || style="text-align:center;"| 4|| style="text-align:center;" | AF-BDG || ''BDG'' || [[Qala i Naw, Afghanistan|Qala i Naw]] || align=right| 20,794 || align=right| 495,958 || align=right| 549,600 || align=right| 26.4 || align=right| 7 || West || Central |- | [[Baghlan Province|Baghlan]] || style="text-align:center;"| 19 || style="text-align:center;" | AF-BGL || BAG || [[Puli Khumri]] || align=right| 18,255 || align=right| 910,784 || align=right| 1,014,600 || align=right| 55.6 || align=right| 16 || North East || North |- | [[Balkh Province|Balkh]] || style="text-align:center;"| 13 || style="text-align:center;" | AF-BAL || BLH || [[Mazar-i-Sharif]] || align=right| 16,186 || align=right| 1,325,659 || align=right| 1,509,200 || align=right| 93.2 || align=right| 15 || North West || North |- | [[Bamyan Province|Bamyan]] || style="text-align:center;"| 15 || style="text-align:center;" | AF-BAM || BAM || [[Bamyan, Afghanistan|Bamyan]] || align=right| 18,029 || align=right| 487,218 || align=right| 495,600 || align=right| 27.5 || align=right| 7 || West || Central |- | [[Daykundi Province|Daykundi]] || style="text-align:center;"| 10 || style="text-align:center;" | AF-DAY || ''DYK'' || [[Nili, Afghanistan|Nili]] || align=right| 17,501 || align=right| 507,339 || align=right| 516,500 || align=right| 29.5 || align=right| 8 || South West || South |- | [[Farah Province|Farah]] || style="text-align:center;"| 2 || style="text-align:center;" | AF-FRA || FRH || [[Farah, Afghanistan|Farah]] || align=right| 49,339 || align=right| 507,405 || align=right| 563,000 || align=right| 11.4 || align=right| 11 || West || Central |- | [[Faryab Province|Faryab]] || style="text-align:center;"| 5 || style="text-align:center;" | AF-FYB || ''FYB'' || [[Maymana]] || align=right| 20,798 || align=right| 998,147 || align=right| 1,109,200 || align=right| 53.3 || align=right| 14 || North West || North |- | [[Ghazni Province|Ghazni]] || style="text-align:center;"| 16 || style="text-align:center;" | AF-GHA || GAZ || [[Ghazni]] || align=right| 22,460 || align=right| 1,228,831 || align=right| 1,362,500 || align=right| 60.7 || align=right| 19 || South East || South |- | [[Ghor Province|Ghor]] || style="text-align:center;"| 6 || style="text-align:center;" | AF-GHO || GHR || [[Chaghcharan]] || align=right| 36,657 || align="right" | 790,296 || align=right| 764,500 || align=right| 20.9 || align=right| 11 || West || Central |- | [[Helmand Province|Helmand]] || style="text-align:center;"| 7 || style="text-align:center;" | AF-HEL || HEL || [[Lashkargah]] || align=right| 58,305 || align=right| 924,711 || align=right| 1,446,200 || align=right| 24.8 || align=right| 13 || South West || South |- | [[Herat Province|Herat]] || style="text-align:center;"| 1 || style="text-align:center;" | AF-HER || HRT || [[Herat]] || align=right| 55,868 || align=right| 1,890,202 || align=right| 2,140,700 || align=right| 38.3 || align=right| 15 || West || Central |- | [[Jowzjan Province|Jowzjan]] || style="text-align:center;"| 8 || style="text-align:center;" | AF-JOW || ''JZJ''|| [[Sheberghan]] || align=right| 11,292 || align=right| 540,255 || align=right| 602,100 || align=right| 53.3 || align=right| 9 || North West || North |- | [[Kabul Province|Kabul]] || style="text-align:center;"| 22 || style="text-align:center;" | AF-KAB || KBL || [[Kabul]] || align=right| 4,524 || align=right| 4,372,977 || align=right| 5,204,700 || align=right| 1,150.5 || align=right| 18 || Central || Central |- | [[Kandahar Province|Kandahar]] || style="text-align:center;"| 12 || style="text-align:center;" | AF-KAN || KRD || [[Kandahar]] || align=right| 54,844 || align=right| 1,226,593 || align=right| 1,399,600 || align=right| 25.5 || align=right| 16 || South West || South |- | [[Kapisa Province|Kapisa]] || style="text-align:center;"| 29 || style="text-align:center;" | AF-KAP || KPS || [[Mahmud-i-Raqi]] || align=right| 1,908 || align=right| 441,010 || align=right| 488,300 || align=right| 255.9 || align=right| 7 || Central || Central |- | [[Khost Province|Khost]] || style="text-align:center;"| 26 || style="text-align:center;" | AF-KHO || KST || [[Khost]] || align=right| 4,235 || align=right| 574,582 || align=right| 636,500 || align=right| 150.3 || align=right| 13 || South East || South |- | [[Kunar Province|Kunar]] || style="text-align:center;"| 34 || style="text-align:center;" | AF-KNR || ''KNR'' || [[Asadabad, Afghanistan|Asadabad]] || align=right| 4,926 || align=right| 450,652 || align=right| 499,400 || align=right| 101.4 || align=right| 15 || East || Central |- | [[Kunduz Province|Kunduz]] || style="text-align:center;"| 18 || style="text-align:center;" | AF-KDZ || KDZ || [[Kunduz]] || align=right| 8,081 || align=right| 1,010,037 || align=right| 1,136,700 || align=right| 140.7 || align=right| 7 || North East || North |- | [[Laghman Province|Laghman]] || style="text-align:center;"| 32 || style="text-align:center;" | AF-LAG || LGM|| [[Mihtarlam]] || align=right| 3,978 || align=right| 445,588 || align=right| 493,500 || align=right| 124.1 || align=right| 5 || East || Central |- | [[Logar Province|Logar]] || style="text-align:center;"| 23 || style="text-align:center;" | AF-LOG || ''LGR'' || [[Pul-i-Alam]] || align=right| 4,568 || align=right| 392,045 || align=right| 434,400 || align=right| 95.1 || align=right| 7 || Central || Central |- | [[Nangarhar Province|Nangarhar]] || style="text-align:center;"| 33 || style="text-align:center;" | AF-NAN || NGR || [[Jalalabad, Afghanistan|Jalalabad]] || align=right| 7,641 || align=right| 1,517,388 || align=right| 1,701,700 || align=right| 222.7 || align=right| 23 || East || Central |- | [[Nimruz Province|Nimruz]] || style="text-align:center;"| 3 || style="text-align:center;" | AF-NIM || NRZ || [[Zaranj]] || align=right| 42,410 || align=right| 164,978 || align=right| 183,600 || align=right| 4.3 || align=right| 5 || South West || South |- | [[Nuristan Province|Nuristan]] || style="text-align:center;"| 31 || style="text-align:center;" | AF-NUR || ''NUR'' || [[Parun]] || align=right| 9,267 || align=right| 147,967 || align=right| 163,800 || align=right| 17.7 || align=right| 7 || East || Central |- | [[Paktia Province|Paktia]] || style="text-align:center;"| 24 || style="text-align:center;" | AF-PIA || ''PAK'' || [[Gardez]] || align=right| 5,583 || align=right| 551,987 || align=right| 612,000 || align=right| 109.6 || align=right| 11 || South East || South |- | [[Paktika Province|Paktika]] || style="text-align:center;"| 25 || style="text-align:center;" | AF-PKA || PKT || [[Sharana, Afghanistan|Sharana]] || align=right| 19,516 || align=right| 434,742 || align=right| 775,500 || align=right| 39.7 || align=right| 15 || South East || South |- | [[Panjshir Province|Panjshir]] || style="text-align:center;"| 28 || style="text-align:center;"| AF-PAN || PJR || [[Bazarak, Panjshir|Bazarak]] || align=right| 3,772 || align=right| 371,902 || align=right| 169,900 || align=right| 45.0 || align=right| 7 || Central || Central |- | [[Parwan Province|Parwan]] || style="text-align:center;"| 20 || style="text-align:center;" | AF-PAR || PRN || [[Charikar]] || align=right| 5,715 || align=right| 664,502 || align=right |737,700 || align=right| 129.1 || align=right| 9 || Central || Central |- | [[Samangan Province|Samangan]] || style="text-align:center;"| 14 || style="text-align:center;" | AF-SAM || SAM || [[Aybak, Samangan|Samangan]] || align=right| 13,438 || align=right| 387,928 || align=right| 430,500 || align=right| 32.0 || align=right| 5 || North West || North |- | [[Sar-e Pol Province|Sar-e Pol]] || style="text-align:center;"| 9 || style="text-align:center;" | AF-SAR || ''SRP'' || [[Sar-e Pol city|Sar-e Pol]] || align=right| 16,386 || align=right| 559,577 || align=right| 621,000 || align=right| 37.9 || align=right| 7 || North West || North |- | [[Takhar Province|Takhar]] || style="text-align:center;"| 27 || style="text-align:center;" | AF-TAK || TAK || [[Taloqan]] || align=right| 12,458 || align=right| 983,336 || align=right| 1,093,100 || align=right| 87.7 || align=right| 16 || North East || North |- | [[Uruzgan Province|Uruzgan]] || style="text-align:center;"| 11 || style="text-align:center;" | AF-URU || ORZ || [[Tarinkot]] || align=right| 11,474 || align=right| 386,818 || align=right| 436,100 || align=right| 38.0 || align=right| 6 || South West || South |- | [[Wardak Province|Wardak]] || style="text-align:center;"| 21 || style="text-align:center;" | AF-WAR || WDK || [[Maidan Shar]] || align=right| 10,348 || align=right| 596,287 || align=right| 660,300 || align=right| 63.8 || align=right| 9 || Central || Central |- | [[Zabul Province|Zabul]] || style="text-align:center;"| 17 || style="text-align:center;" | AF-ZAB || ZBL || [[Qalat, Zabul Province|Qalat]] || align=right| 17,472 || align=right| 304,126 || align=right| 384,300 || align=right| 22.0 || align=right| 9 || South West || South |} == अफगानिस्तानका पूर्व प्रदेशहरू == == यो पनि हेर्नुहोस् == *[[अफगानिस्तानको वर्तमान प्रदेश प्रमुखहरूको सूची]] == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == 6l5quu0grqnmd7a6xjlf7gmz31bq1e6 0 57918 1074491 1073172 2022-08-25T08:11:55Z 2400:1A00:BD11:B1A6:A0CC:D6AA:2A5E:8A52 wikitext text/x-wiki कसकसक ==नेपालमा शब्दकोशको इतिहास== ===अन अकाउन्ट अफ द किङ्डम अफ नेपाल(On account of the kingdom of Nepal)=== चीनसँग नेपालको युद्ध हुँदा ईस्ट इन्डिया कम्पनीका दूत बनी वि.सं. १८४९ मा डब्लु जे. कर्क पेट्रिक नेपाल आएका थिए । केही समयपछि उनी फर्केर गए । वि. सं. १८६८ मा उनले लन्डनबाट नेपालको यात्रा वर्णन वंशावली समेत जोडेर 'अन अकाउन्ट अफ द किङ्डम अफ नेपाल' नामक पुस्तकमा सात/आठ सय जति नेपाली र नेवारी शब्दको अर्थ दिएर एक शब्दावली प्रकाशित गरेको र सो नै नेपाली शब्दकोशको थालनी भएको इतिहासकार ज्ञानमणि नेपालको भनाई छ । ===नेपाली व्याकरण र शब्दावली=== त्यसपछि वि.सं. १८७७ मा अङ्ग्रेज नागरिक सी. यू. एटनले नेपाली भाषाको व्याकरण तयार गरी भारतको कलकत्ताबाट नेपाली भाषामा प्रकाशित गराएका थिए । त्यसैगरी वि.सं. १९४४ मा ए. टर्नबुलले 'नेपाली व्याकरण र शब्दावली' को प्रथम संस्करण भारतकै [[दार्जिलिङ|दार्जीलिङ]]बाट प्रकाशित गरे । ===व्युत्पत्तियुक्त नेपाली अङ्ग्रेजी शब्दकोश=== वि.सं. १९८७ मा प्रकाशित भएको राल्फ लिलि टर्नरको लन्डनबाट प्रकाशित 'व्युत्पत्तियुक्त नेपाली अङ्ग्रेजी शब्दकोश' नै सबभन्दा ठूलो शब्दकोश मानिएको छ । ===सङ्क्षिप्त नेपाली शब्दकोश र नेपाली शब्दकोश=== यसपछि नेपाली भाषाको शब्दकोश निर्माणको क्रम चल्यो । नेपालका उत्साही भाषाविद्हरूले पनि यस कामको थालनी गरे । वि.सं. १९८८/८९ ताका पण्डित चक्रपाणी चालिसेको दुई स-साना शब्दकोश, पण्डित रामचन्द्र ढुङ्गानाद्वारा सम्पादित र नेपाली भाषा प्रकाशिनी समिति (ने. भा. प्र. स.)बाट प्रकाशित 'सङ्क्षिप्त नेपाली शब्दकोश' साथै वि.सं. २०१९ मा भाषासेवी बालचन्द्र शर्माद्वारा सम्पादित र रोयल नेपाल एकेडेमीबाट प्रकाशित 'नेपाली शब्दकोश' प्रकाशनमा आयो । ===नेपाली बृहत् शब्दकोश=== '''मुल लेख [[नेपाली बृहत् शब्दकोश]]''' वि.सं. २०४० मा तत्कालीन नेपाल राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठानले 'नेपाली वृहत् शब्दकोश' प्रकाशनमा ल्याएको यस शब्दकोशमा ५७ हजार जति शब्दहरू रहेका छन् । ===नेपाली शब्दसागर=== वि.सं. २०५७ सालमा नेपाली बजारमा आएको 'नेपाली शब्दसागर' शब्दकोश वसन्तकुमार शर्मा 'नेपाल' द्वारा धेरै वर्ष लगाएर तयार पारिएको हो र उक्त शब्दकोश नै हालसम्मका अन्य नेपाली शब्दकोशका कृतिहरूमा अद्वितीय एवं विशाल ग्रन्थका रूपमा रहेको छ । यस शब्दकोशभित्र एक लाख आठ हजार शब्दहरू रहेका छन् । <ref>युवामञ्च वर्ष, अंक, मंसीर २०६६, गोरखापत्र संस्थान</ref> शब्दकोशलाई अङ्ग्रेजीमा 'डिक्शनरी' भनिन्छ । 'डिक्शनरी' शब्द ल्याटिन शब्द 'डिक्शनरिएस' बाट लिएको हो । जसको अर्थ हो 'शब्दहरूको समूह ।' सन् १२२५ मा एक अङ्ग्रेज विद्वान् जोन गारल्यान्डले पहिलोपल्ट शब्दकोशको लागि 'डिक्शनरी' शब्दको प्रयोग गरे । सन् १५५२ मा पहिलोपल्ट रिचर्ड र्यू लोट नामक व्यक्तिद्वारा निर्मित अङ्ग्रेजी शब्दकोश पाठकसामु प्रकाशमा आयो जसको नाम थियो- 'एक्सेडेरियम एन्गलीको ल्याटिनम-प्रो टायर नकुलिस' । यसमा २६ हजार शब्द थियो जुन निकै लोकप्रिय पनि भयो । विश्वको अङ्ग्रेजी भाषाको सबैभन्दा ठूलो शब्दकोश 'दि अक्सफोर्ड इङ्गलिश डिक्शनरी' हो, जसलाई पहिलोपटक तयार गर्दा ७१ वर्ष लागेको थियो । यसमा २० भाग र कुल २१ हजार ७ सय २८ पेज थियो । सुरूमा सन् १८८४ देखि १९२८ सम्मको अवधिमा यो शब्दकोश सामान्य रह्यो । त्यसपछि सन् १९८९ मा दोस्रो संस्करण प्रकाशन भयो । यसमा जम्मा ६ लाख १६,५०० शब्दहरूलाई रूप दिइएको छ भने २४ लाख १२ हजार चार सय रेखाचित्र र उद्धरणहरू सङ्ग्रहित छन् । यसमा भएका अक्षर र अङ्कलाई छुट्याएर हेर्ने हो भने तिनीहरूको सङ्ख्या लगभग ३५ करोड पुग्दछ । 'ला इनसाइक्लोपीडिया यूनिभर्सल इलस्ट्राडा यूरोपिओ अमेरिकाना (La Encyclopedia Universal Ilustrada Europeo Americana) नामक विश्वकोश विश्वको सबैभन्दा विशाल विश्वकोश हो यसको सङ्कलन गराउने काम मेडि्रड तथा वार्सिलोनाको जे. ए. स्पासा एण्ड सन्स नामक कम्पनीले गरेको थियो । १६ करोड ५२ लाख शब्द भएको यो विश्वकोशमा एक लाख पाँच हजार पृष्ठहरू छन् । सन् १९८३ अगस्टमा यसको एक सेटमा १०४ खण्डहरू थियो । यसको मूल्य दुई हजार तीन सय २५ अमेरिकी डलर प्रति एक खण्डको पर्दछ । यो नै विश्वको सबैभन्दा महँगो विश्वकोश मानिन्छन् । विश्वको सबैभन्दा व्यापक शब्दकोश- अङ्ग्रेजी भाषाको विश्वकोश 'इन्साइक्लोपीडिया ब्रिटानिका' हो । जुन सन् १७६८ डिसेम्बर देखि १७७१ को बीच एडिनवर्ग, स्कटल्याण्डमा सबैभन्दा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो । पहिलोपटक प्रकाशित भएको यो विश्वकोश अहिले ३२ भागमा विभाजित छ । यसमा ३३ हजार एक सय ४१ पेज र चार करोड ४० लाख शब्दहरू सङ्कलित छ भने यसलाई आजको रूपमा ल्याइपुर्‍याउन करिब चार हजार विद्वानहरूको योगदान रहेको अनुमान गरिन्छ । एक अनौठो विश्वकोश सोभियत सङ्घको विज्ञान प्रतिष्ठानको भाषाशास्त्र संस्थानले विश्व भाषाहरूको एक विश्वकोश (इनसाइक्लोपिडिया) तयार पारेको थियो । अनेकौ खण्डमा विभाजित सो बहुभाषीय कोशमा सात हजारभन्दा बढी भाषाहरूबारे जानकारी दिइएको छ । भाषा विज्ञानको इतिहासमा यस प्रकारको यो पहिलो प्रयास मानिएको छ । यस अनौठो विश्वकोशमा पृथ्वीको थुप्रै देशहरूमा बोलिने भाषाहरूको विशिष्ट विशेषता- इतिहास, भूगोल तथा संगोत्रीय सम्बन्धबारेमा पनि विस्तार पूर्वक प्रकाश पारिएको छ । अमेरिकाको 'एन. टी. सी. पब्लिशिङ ग्रूप (N.T.C. Publishing Group) ले त्यस्तो शब्दकोश तयार पारेको छ । जुन परम्परागत रूपमा कागजमा नभई कम्प्यूटरको एउटा 'डिस्क' को रूपमा रहेको छ । कम्प्यूटरमा उक्त डिस्क राखी स-साना किहरू थिच्ने वित्तिकै चिनियाँ, डेनिस, डच, अङ्ग्रेजी, फिनिस, फ्रान्सेली, जर्मन, इटालियन, जापानी, नर्वेजियन, स्पेनिस र स्वीडिश गरी जम्मा १३ भाषाहरू मध्येको एक भाषाको शब्दको अन्य ११ भाषामा शब्दको हिज्जे, परिभातमभाषा अनुवाद, समानार्थ तथा विपरीतार्थ शब्द थाहा पाउन सकिन्छ । निर्माताहरूले यसलाई ल्याङ्ग्वेज अफ द वर्ल्ड (Language of the world) नाम दिएका छन् ।<ref name=yubamanch>त्रिचन्द्र प्रतीक्षा</ref> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} [[श्रेणी:नेपाली भाषा]] [[श्रेणी:नेपाली शब्द र वाक्यांशहरू]] dg9r3ifferul8zt1qtiqf7d7t7vbzpw 0 58578 1074411 904718 2022-08-24T17:44:51Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki [[File:Mathematics lecture at the Helsinki University of Technology.jpg|thumb|right|200px| [[गणित ]]कक्षामा विद्यार्थीहरु]] विद्यार्थी विद्या र अर्थी मिलि बनेको शब्दको शाब्दिक अर्थ ग्यान आर्जन गर्ने व्यक्ति भनि बुझ्नु पर्दछ।विद्यार्थी त्यो हो जो केहि सिकिरहेको हुन्छ। विद्यार्थीहरु बालबालिका वा किशोर किशोरी हुन सक्छन्, तर जो कलेजमा गएर सिकिरहेका छन् तिनीहरू पनि हुन सक्छन्। विद्यार्थीको लागि अर्को शब्द शिष्य हो। सामान्यतया, विद्यार्थीले शिक्षकहरूसँग सिक्ने गर्दछन् । ==हुनु पर्ने गुण== * अनुशासन * लगनशीलता * सहानुभूति * सष्टाचार * जिम्मेवारी {{stub}} {{Commonscat|Students}} 0z795gjuge43ap8k5k6x4ca78a8ue00 3 59228 1074375 1074052 2022-08-24T16:31:08Z Biplab Anand 13653 +re wikitext text/x-wiki {{archive box| search=yes| * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 1|Archive 1]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 2|Archive 2]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 3|Archive 3]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 4|Archive 4]]}} {|style="border:2px solid blue; width:100%;" cellpadding="5" cellspacing="5" |- [[File:How to write in Nepali wiki.ogv ‎|400px|right|thumb| सम्पादन सहायताका लागि यो भिडियो हेर्नुहोस्]] '''नमस्ते!<br/> {{PAGENAME}}जी''' समस्त [[विकिपीडिया]] समुदायको तर्फबाट तपाईंलाई [[मुख्य पृष्ठ|नेपाली विकिपीडिया]]मा हार्दिक [[विकिपीडिया:स्वागत/नव आगन्तुक|स्वागत]] छ। विकिपीडिया एउटा खुला [[विश्वकोष]] हो जसमा विभिन्न विषयका जानकारीहरु संग्रहित हुन्छन्। *अहिले सम्म नेपाली विकिपीडियामा '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' लेखहरु छन्। यसलाई बढाउन तपाईं हामी सबैको योगदानको आवश्यकता रहेको छ। आउनुहोस् हामी सबै मिलेर नेपाली विकिपीडियालाई विश्वका अन्य प्रमुख भाषा जत्तिकै धनी बनाऔं। *विकिपीडियाले कुनै पनि व्यक्तिलाई [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा/सम्पादन|सम्पादन]] गर्ने अधिकार दिन्छ। तपाईं पनि यहाँ नयाँ लेख लेख्न अथवा भएका लेखमा थप्न सक्नुहुन्छ, तर विकिपीडियामा तपाईंको कुनै पनि [[विज्ञापन]] वा [[आत्मकथा]] स्वीकृत हुँदैन। *सबै भन्दा पहिला दुईवटा लेख [[विकिपीडिया:प्राय सोधिने प्रश्नहरु|प्राय सोधिने प्रश्नहरु]] र [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा]] पढ्नुहोस् अथवा [http://www.youtube.com/watch?v=Ucm583Rd3Cs यो भिडियो हेर्नुहोस्]। *आफ्नो परिचय दिनको लागि तपाईंको [[:user:{{PAGENAME}}|प्रयोगकर्ता पृष्ठ]] बनाउनुहोला। '''(परिचय दिइरहनु आवश्यक नै भने छैन)''' *विकिपीडियामा नयाँ लेख लेख्न तथा भएका लेख हरू सम्पादन गर्न यहाँलाई केही अप्ठ्यारो परे अथवा विकिको विषयमा केही प्रश्न, सुझाव, गुनासो आदि भएमा [[विकिपीडिया:चौतारी|चौतारी]] अथवा [[विकिपीडिया:प्रश्नहरू|प्रश्नहरू]] पृष्ठ सम्पादन गरेर आफ्नो प्रश्न, सुझाव आदि राख्नु होला। *विकिपीडिया सम्बन्धी सामान्य जानकारीहरुका लागि [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|परिचय]] पृष्ठ हेर्नुहोस्। *कुनै सहयोग चाहिएमा [[विकिपीडिया:सहायता|सहायता]] पृष्ठ हेर्नुहोस्। *प्रयोगको लागि [[विकिपीडिया:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] पृष्ठ हेर्नुहोस्। {|class="wikitable" style="background:#CBCFF4; border:0pix solid; text-align:left; width:50%;" |- |rowspan=5| [[चित्र:Wiki Nepal.png|100px|center]] |bgcolor="CBCFF7"|[[Welcome|<font size="+1"> स्वागत</font>]] |- style="background:CBCFF5;" |[[विकिपीडिया:नेपाली दुतावास|<font size="+1">विकिपीडिया:नेपाली दूतावास</font>]] |- style="background:#CBCFF3;" |<font size="+1"> [[विकिपीडिया:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]]</font> |- style="background:CBCFF6;" |<font size="+1"> [[विकिपीडिया:चौतारी|चौतारी]] |- style="background:CBCFF7;" |<font size="+1"> [[Help:सहायता विषयसूचि|सहायता]] |- |} |} *हामीलाई विश्वास छ तपाईंले एउटा विकिपीडियन बनेर यहाँका लेखहरु सम्पादन गर्न रमाईलो मान्नु हुनेछ। *कृपया वार्तालाप पृष्ठमा चारवटा वक्र (<nowiki>~~~~</nowiki>) प्रयोग गरि सहि गर्नुहोला। यसले वार्तालाप पृष्ठमा स्वत: तपाईंको नाम, वार्ता पृष्टको लिङ्क र मिति लेखिदिन्छ। मलाई केही कुरा सोध्नु परेमा मेरो नाम पछि लेखिएको (वार्ता)मा थिचेर प्रश्न लेख्नु होला। *यदि तपाईँलाई विकिपीडियामा केही समस्या परेको छ भने आफ्नो वार्तालाप पृष्ठमा '''<nowiki>{{helpme}}</nowiki>''' राख्नु होला। कसैले तपाईँको समस्याको समाधान बताउने छ। *अन्य समस्याको लागि [[Special:ListAdmins|प्रवन्धक]]हरूसँग सम्पर्क गर्नुहोला। <b>धन्यवाद!</b> == शिर्षक परिवर्तन == यानडेक्स लाई यानडेक्स सर्चमा नसारिकन परिवर्तन गरिदिनु होला किनभने यानडेक्स भनेको कम्पनी हो र उक्त कम्पनी बनाउन खोज्दा निलो देखियो र त्यही गयो। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:०९, ४ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:५८, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == नेपालीमा उल्था गर्ने सम्बन्धमा == विप्लव ज्यु, नमस्कार यस नेपाली विकिपिडियामा सम्पादनको क्रममा देखिएका अङ्ग्रेजी शब्दहरू जस्तै success! your edit was saved, last edited one month ago by, error not saved, congratulation on creating a new page,are you sure want to create page on wikipedia,remove/added to watchlist आदि लगायतका अन्य धरै अङ्ग्रेजी रहेका छन्। तर मैले translatewiki.net मा गई नेपालीमा अनुवाद गरेतापनि नेपाली विकिपिडियामा अङ्ग्रेजीमै रहेका छन्। यसलाई कृपया सुधार गरि नेपालीमै आउने बनाईदिनु होला है। == पृष्ठ परिवर्तन सम्बन्धमा == शहीद स्मारक बि-डिभिजन लिग नामक पृष्ठलाई - सहिद स्मारक बि-डिभिजन लिगमा परिवर्तन गरिदिनु होला।<br/> {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:०४, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ==सहयोग== नमस्कार सर ! मैलेे मेरो कमन्समा लागेको ब्लक सम्बन्धमा तुलसी र BRPever सरसँग कुरा राखेको थिए तर उताबाट कुनै प्रतिक्रिया आएन । कृपया हजुरले कमन्स ब्लक मुक्तका लागि सहयोग गरिदिनु न सर । अनि आर्को कुरो के मलाई स्वस्ती गर्ने प्रयोगकर्ताको अधिकार प्राप्त हुन सक्छ र सर । धन्यवाद ! ([[File:Wikipedia-logo-v2.svg|25px]] {{country data NEP|flagicon/core|variant=|size=}} [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´ I 💘 NEPAL'']] [[चित्र:User Bhupendra Shrestha.jpg|25px]] ०५:०१, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))) == विनम्र अनुरोध == शहीद स्मारक बि-डिभिजन लिगको नाम आजसम्म पनि परिवर्तन नभएको यथावतनै छ र चौतारीमा प्रस्ताव हाल्नु नहाल्नु भैरहेको हुँदा नेपाली विकिपिडियाको अत्यन्तै आवश्यक पक्ष गुणस्तरमा आफ्ना केही महत्त्वपूर्ण धारण राखिदिनुहुन विनम्र अनुरोध गर्दछु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:४६, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))<br/> [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:०५, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ==हस्ताक्षर== हस्ताक्षर सुझावका लागि धन्यवाद सर , अनि कमन्स ब्लकका बारेमा सहयोग गरिदिनुन सर । धन्यवाद !--( [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´ ]] ०७:०७, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)))<br/> कमन्सको ब्लक सम्बन्धमा छिट्टै जानकारी गराउनेछु।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०८:०६, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचा सुधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%AE%E0%A5%AF_(%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%AB%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%95%E0%A5%8B_%E0%A4%8F%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%AE) यस पृष्ठमा रहेको ढाँचा पहिले देखिनै बिग्रिएको थियो र मैले सामान्य सुधार मात्रै गरे पनि अझै धेरै कुराहरू त्यसको ढाँचामा सुधार गर्न पर्ने देखियो त्यसैले यसको ढाँचा सुधार गरिदिनुहोस्।-[[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]] ([[User talk:हिमाल सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०३:५८, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]] {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:१३, २० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रमुख लेख परिवर्तन सम्बन्धमा == विप्लव ज्यु नमस्कार, मैले आवेदनमा हालेका पृष्ठ धेरै छन् त्यसमध्ये डकडकगो पनि एक हो। विभिन्न प्रयोगकर्ताहरूद्वारा असमर्थन गर्दैमा पृष्ठ परिवर्तन नहुने भन्ने चाहिँ हैन किनभने निराजन ज्युले असमर्थन गर्नुभएको पहिलाको टिप्पणी हो जुन तुल्सी भगत ज्युद्वारा खारेज भएको थियो र त्यसपश्चात मैले त्यसमा निवेदनको उपयुक्त कारण लेखी पुन पेश गरिसकेको छु। वेनुप राज ज्युले गर्नु भएको टिप्पणीमा भने मेरो विरोध रहेको छ किनभने त्यो पहिलेको अङ्ग्रेजीमै छोड्ने र transtitlr हाली त्यसलाई नेपालीकरण गर्न पर्छ भन्नू भएको छ त्यससो गर्दा एउटै ठाउँमा नेपाली र अङ्ग्रेजी भाषा देखिने हुदा कोहि अङ्ग्रेजी नबुभ्ने मानिसले हेर्न चाहेमा त्यो गलत देखिने र अङ्ग्रेजी भाषा तर्फ पुर्ण समर्पित भई काम गरेको जस्तो देखिने हुदाँ अहिले जे छ सोही ठिक छ जस्तो मलाई लाग्दछ। र मिति सारेको सारेइ (तिहार नामक पृष्ठ ४१ दिनमा बल्लबल्ल परिवर्तन गरिएको थियोे) त्यस्तो नहोस् र १५-१५ दिनमा पृष्ठ परिवर्तन गर्दा कसैको पनि विरोध नआउने भएकोमा आजको लेख परिवर्तनमा चेस्टा गरिदिनुहुन अनुरोध छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०४:५४, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :नमस्ते [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, तपाईद्वारा प्रमुख लेख बन्नको लागि नामाङ्कित पृष्ठ—[[डकडकगो]]को आवेदनमा प्रयोगकर्ता बेनुप, तुल्सी र निराजन ज्यूले असमर्थनको मत दिनुभएको छ। उनीहरूद्वारा त्यहाँ व्यक्त गरिएको प्रतिक्रियाको समाधान नभएसम्म त्यो लेखलाई प्रमुख लेख घोषित गर्न सकिदैन। अर्को कुरा प्रमुख लेखलाई १५-१५ दिनमा परिवर्तन हुने व्यवस्थाको लागि चौतारीमा यस सम्बन्धी प्रस्ताव ल्याउन आग्रह गर्न चाहन्छु।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:४८, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रमुख पृष्ठ सम्बन्धमा, == विप्लव ज्यु, निराजन, तुल्सी र वेनुपराज पौडेलद्वारा मैले पहिल‌ानै उल्लेख गरे अनुसार त्यो पुरानो अभिलेख हो। मैले डकडकगोलाई फेरि दुईवटा श्रेणी थपिसकेको कुरा जानकारी गराउन चाहे र उपयुक्त शीर्षक पनि खुलाई सकेको छु र कुरा रह्यो बेनुपराज पौडेल ज्युको कुरा। मैले त्यसमा जति सक्दो त्यति मेहनत गरि नेपालीमा उल्था गरेको कुरा सबैलाई थाह भएकै कुरा हो। त्यस्ता अन्य कुनै भाषा जस्तै अङ्ग्रेजी, हिन्दीको पछाडि नलाग्न अनुरोध गर्दछु। अनि अर्को कुरा धेरै जनाको समर्थन आइ सकेकोमा १००% त कोही प्रवन्धक वा प्रशाशक बन्दा पनि आउँदैन। ८५% भन्दा बढी मत प्राप्त गरेका कारण पृष्ठ स्वीकृत भई प्रमुख लेखमा आउन पर्ने मेरो बुभाइ रहेको छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:१२, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :{{Ping|पर्वत सुबेदी}} ज्यू, आवेदनमाथि छलफलको लागि समयसीमा बाँकी रहेको हुनाले लेखलाई अहिले नै प्रमुख लेख घोषित गर्न सकिन्न। --[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:०८, २० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया == [[विकिपिडिया:टिप्पणीको लागि अनुरोध/अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया|अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया]]बारे भइरहेको टिप्पणीमा सहभागी हुन् हार्दीक अनुरोध छ । धन्यवाद ! &mdash;&nbsp;[[User:Tulsi Bhagat|<font color="black">'''तुल्सी भगत'''</font>]] <small>([[Special:Contributions/Tulsi Bhagat|<font color="black">योगदान</font>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<font color="black">वार्ता</font>]])</small> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०५:५०, २५ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=704022 --> == अनावश्यक पृष्ठमा सन्दर्भ थप गर्ने विषयमा == तपाईले चितवन स्कुल अफ मेडिकल साइन्सेस नामक पृष्ठमा सन्दर्भ थप गर्नुभएको रहेछ। धेरै स्थानीय वेबसाइटहरूले (जस्तै रेडियोहरूका वेबसाइट, ब्लगहरू) आफ्नो क्षेत्रको सामग्रीहरू लेखिरहेका हुन्छन्। विद्यालयका पृष्ठमा यस्ता स्थानीय वा केही समयपछि मेटिने सन्दर्भ नहाल्नुहुन अनुरोध गर्दछु र विश्वकोषमा स्थानीय कलेज, विद्यालय, स्कुल (विश्वविद्यालय वाहेक) हुन नहुने भएकाले मेटाउनुपर्ने सुचीमा हाल्न वाध्य छु किनकि मैले एसएलसी पास गरेको विद्यालयले पनि विभिन्न सम्बन्धन प्राप्त गरेको छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १३:१३, २६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू— [[चितवन स्कुल अफ मेडिकल साइन्सेस]] लेखमा एउटा मात्र स्रोत भएको कारणले मैले त्यस लेखमा [[:Special:Diff/704160|स्रोतहरू]] थपेको थिए। के ती स्रोतहरू विश्वसनीय छैनन् र? तपाईले मेडिकल कलेज सम्बन्धी सो लेखलाई कुन आधारमा अनावश्यक लेख भन्नुभयो त्यसबारे थप जानकारी दिनुहुन्छ कि? स्थानीय वेबसाइटले आफ्नो क्षेत्रको बारेमा लेखेको सामग्रीहरू भरपर्दो हुन्नन् र? मैले बुझेसम्म त यो विषय (मेडिकल कलेज) उल्लेखनीय हुनुपर्ने हैन र? धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:३६, २८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ::नेपालमा चितवन स्कुल अफ मेडिकल साइन्सेर जस्ता निजि वा (गैर सरकारी) संस्था वा विद्यालय हेर्ने हो भने लगभग प्रचुर मात्रामा रहेका छन्। त्यस्ता स्थानिय स्कुल र कलेजहरू कुनै पनि ठूला विकिपिडिया जस्तै (अरबी, फ्रान्सेली, इटालीनो, स्पेनी, अङ्ग्रेजी आदि) बनाएका छैनन् र कुनैपनि प्रयोगकर्ताले विश्वसनिय सन्दर्भ नखुलाईकन बनेकोमा उक्त १,२ दिनमै (घण्टा) मेट्टिहाल्छ। तसर्थ विकिपिडिया जस्तो विश्वकोषमा एकदमै थोरै सामग्री रहेका स्थानिय वा निजि कलेज स्कुल रहेमा विकिपिडियाको गहिराइ घट्ने र जो को हीले पनि आफ्नो घर छेउको कलेज वनाउन सक्ने हुँदा, विश्वविद्यालयहरूको मात्रै पृष्ठ हुनुपर्छ भन्ने मेरो धारण छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:५९, २८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, विद्यालय तथा कलेजहरूको लेखमा विश्वसनीय स्रोत सामग्री रहेको खण्डमा त्यसता लेखलाई [[विकिपिडिया:उल्लेखनियता|उल्लेखनियता]]को आधारमा यस विकिपिडियामा राख्न सकिन्छ। यस विकिपिडियामा रहेका विभिन्न स्थानीय कलेज र विद्यालयहरूको लेखमा स्रोत सामग्री तथा परिचय खण्डमा सामग्री जोड्न मात्र सके त्यस्ता लेखलाई समेत सुधार गरेर जानकारीमूलक बनाउन सकिन्छ। धन्यवाद।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०५:३१, ३० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ::::नेपालमा स्थानीय विद्यालय तथा कलेजहरू धेरै छन्। मेरै घर छेउमा मदरल्याण्ड नामक बोडिङ छ। मेरै गाउँमा ३,४ वटा स्थानीय एफएम रहेका छन् तिनिहरूले बेलाबेलामा (आज फलानो विद्यालयमा यो कार्यक्रम हुदैँछ, १० अौँ वार्षिकोत्सब मनायो मन्त्रीले यति रूपैयाँ दियो आदि इत्यादि लेखिरहन्छन् (आफ्नै वेबसाइटहरूमा वा तिनिहरूका सामाजिक सञ्जालका पृष्ठमा)) के उक्त बोडिङ वा स्कुलहरू विकिपिडियाको लागि उल्लेखनिय रहन्छन् त? [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:१६, ३० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::::{{Ping|पर्वत सुबेदी}} ज्यू, तपाईको घर छेउमा रहेको बोर्डिङ विद्यालयको बारेमा यदि अनलाइन (पत्र पत्रिका आदी) तथा अफलाइन प्रकाशनहरूमा (पत्र, पत्रिका आदी) [[वि:प्रमानिकता|प्रमाणिक स्रोत]]हरू उपलब्ध छन् भने ती [[विकिपिडिया:स्रोत उल्लेख|स्रोत]]हरू प्रयोग गरेर कुनै प्रयोगकर्ताले बोर्डिङ अथवा विद्यालयको बारेमा लेख निर्माण गर्न सक्छन् तर सो लेखमा उक्त विद्यालयकै वेबसाइटलाई स्रोतको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्न (जानकारीको लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ)। वास्तवमा हामीले लेखमा प्रयोग गरिएको विषयलाई आधार मानेर स्रोत प्रयोग गर्ने गर्छौं। यहाँसम्म कि यदि सो विद्यालय भ्रमण गरेर कुनै मन्त्रीले त्यहाँ उद्घाटन गरेको विषय मौलिक र तर्कसङ्गत छ भने त्यसलाई प्रयोग गर्नमा कुनै निषेध छैन। सामाजिक सञ्जालमा प्रकाशित गरिएका अथवा जारी गरिएका जानकारीलाई स्रोतको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्न। उपरोक्त मापदण्ड पुरा गर्न सके सो विद्यालयको लेख बनाउन सकिन्छ। अस्ती तपाईले विद्यालय र कलेजकै विषयलाई लिएर प्रतिउत्तरमा अङ्ग्रेजी विकिपिडियाको उदाहरण दिनुभएको हुनुहुन्थ्यो। मैले केही दिन अघि अङ्ग्रेजी विकिपिडियामा [[:en:Pets of Imran Khan|यो]] लेख पनि हेरें। धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:०९, १ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::::::विप्लव ज्यु, इमरान खानको घरपालुवा जनावर बनाउनु कुनै ठूलो कुरो हैन र बनाउन पनि पर्छ किनभने त्यसमा विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय वेबसाइटको विश्वसनिय स्रोतहरू ल्याइएको छ (जस्तै एवाइ टाइम्स, जियो टिभी आदी) तर यहाँ रहेका विद्यालयहरू जस्तै उदाहरणका लागि https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%9C_%E0%A4%85%E0%A4%AB_%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1_%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%B8 , https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%9C_%E0%A4%85%E0%A4%AB_%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1_%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%B8 लगायतका १००० भन्दा बढी पृष्ठहरूमा विश्वसनिय स्रोत मैले आज सम्म पनि फेला पारेको छैन, आसा गर्दछु तपाईले उक्त धेरै पृष्ठहरूका स्रोत फेला पार्दै एक उत्कृष्ट पृष्ठ (३००० बाइट, ३०० शब्द) बनाउनुहुनेछ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०३:३६, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ::::::::[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, नेपाली विकिपिडियामा रहेका विद्यालय तथा कलेज सम्बन्धी लेखहरूको प्रमुख समस्या नै विश्वसनीय स्रोत साम्रगी नहुनु हो। वर्तमान समयमा त्यस्ता सबै लेखहरूलाई सुधार गर्न गाह्रै छ तर केही लेखलाई पक्कै पनि सुधार गर्न सकिन्छ। मैले नै ती लेखहरूलाई सुधार गर्नुपर्छ भन्ने छैन सबैले मिलेर थोरै थोरै योगदान गरे राम्रो। धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०५:०८, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::::::::विप्लव ज्यु, नेपाली विकिपिडियामा रहेका हजारौँ विद्यालयले पक्कै पनि गहिराइ घटाइएको छ। तपाई म एक उदाहरण दिन्छु, ३ हप्ता अघि घटेको साउदि युवती (राहफ महम्मद अल कनुन)को उनको आज भन्दा २ महिना अधि कुनै पनि चर्चा थिएन वा उनी सामान सर्वसाधरणनै थिइन् तर उनी एकाएक प्रख्यात बनिन वा समाचार माध्यमहरूले विश्व सामु उनलाई चिनाइदिर त्यसैले उनको पृष्ठ उनले गरेका कार्य र विश्वसनिय स्रोतका कारण हाल नेपाली, अङ्ग्रेजी, अरबी लगायतका विकिपिडियाले बनाइसक्का छन् र कुरा आयो विद्यालयको हाम्रै जिल्ला चितवनमा रहेको विज्ञान तथा कृषि अनुसन्धान विश्वविद्यालय आज भन्दा ६,७ वर्ष अघि सामान्य कलेज रहेको थियो तर उसले गरेका उन्नति र प्रगतिका कारण हाल यो विश्वविद्यालय बनेको र सबैले चिनेका छन् र नेपालका प्रमुख विश्वविद्यालय बनेको छ त्यस्ता केही चहलपहल नरहेका र सामान्य कलेजहरूको पृष्ठ उल्लेखनियताको आधारमा बन्न नहुने हामीलाई लाग्दछ। (वा अर्को उदाहरणको लागि मानौ म पनि पछि धेरै लोकप्रिय मानिस बन्ने छु यस्तो भन्दैमा उल्लेखनियताको आधारमा आजै देखि मेरो पृष्ठ विकिपिडियामा रहनु हुदैन) [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:०८, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) {{outdent}} [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, हाम्रो यो छलफल यसरी कहिल्यै नी सम्पन्न हुन सक्दैन। तपाईले चौतारीमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(प्रस्ताव)#विद्यालय र स्थानीय क्याम्पसहरू मेटाउने सम्बन्धमा|प्रस्ताव]] ल्याइसक्नुभएकोले यस विषयमा त्यहाँ नै कुराकानी गर्नु वेस हुनेछ। साथै तपाईले प्रस्तुत गर्नुभएको उदाहरणहरूको लागि मुरीमुरी धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:२९, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == एक धन्यवाद == तपाईको यस धन्यवादको कदर गर्दै मैले हालेको प्रस्ताव प्रति टिप्पणी गरिदिनुहोला।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०७:१३, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठको बारेमा == विप्लव ज्यु, तपाईले कन्काइ उच्च माध्यमिक विद्यालयमा केही ३,४ वटा सन्दर्भ तप गर्नु भएको रहेछ। २०७४ स्थानीय निर्वाचनका हाम्रा सङ्ख्या २५ वडाका अध्यक्षमा निर्वाचित विजय कुमार भुजेल सम्बन्धित मैले २ वटा सन्दर्भ भेटाएको छु र चाहिएका उपलब्ध पनि गराइदिन सक्छु र आयो तस्वीरको कुरा मैले उहालाई वुवा ३,४ वटा तस्वीर खिच्चुनी तपाईको भनेर भन्यो भने उहाँले मानिहाल्नु हुन्छ। के उहाँको लेख विकिपिडियामा उल्लेखनीयताको आधारमा लेख्न मिल्छ? [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:२१, ९ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, प्रश्नको लागि धन्यवाद। वडा अध्यक्षमा निर्वाचित व्यक्तिसँग सम्बन्धित कम्तीमा ३ वटा स्रोतहरू उल्लेख गर्नुभयो भने त्यसलाई उल्लेखनीय मान्न सकिन्छ।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १०:२०, ९ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठका बारेमा == विप्लव ज्यु, ३ वटा त के ४ वटै ल्याइदिन सक्छु म, अब मैले वडा सदस्यको पनि पृष्ठ बनाउने भयँ [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:०३, ९ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == छिटो निर्णय लिनु पर्ने भएकोले == अप्रेल महिनामा प्रमुख लेख बनाउनको लागि परेका सबै लेखहरू अयोग्य ठहरिएका कारण हामीले आज तिन तारिख सम्म पनि प्रमुख लेख परिवर्तन गर्न सकेनौं । प्रमुख लेख समन्वय समितिका सदस्यका तर्फबाट प्रमुख लेखको लागि परेका आवेदनहरूबाट छानेर [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/ठूलो घाउँके हावासील|एक अर्को लेख]] मत दानको लागि सिफारिस गरिएको छ । अतः छिटो छलफल गरेर आजै प्रमुख लेख परिवर्तन गर्नु पर्ने भएकाले [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|यहाँ]] आफ्नो मत राखेर निर्णय लिनु होला भन्ने पूर्ण अनुरोध छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०२:४३, ३ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Ram Prasad Joshee@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=695537 --> == छिटो निर्णय लिनु पर्ने भएकोले == अप्रेल महिनामा प्रमुख लेख बनाउनको लागि परेका सबै लेखहरू अयोग्य ठहरिएका कारण हामीले आज तिन तारिख सम्म पनि प्रमुख लेख परिवर्तन गर्न सकेनौं । प्रमुख लेख समन्वय समितिका सदस्यका तर्फबाट प्रमुख लेखको लागि परेका आवेदनहरूबाट छानेर [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/ठूलो घाउँके हावासील|एक अर्को लेख]] मत दानको लागि सिफारिस गरिएको छ । अतः छिटो छलफल गरेर आजै प्रमुख लेख परिवर्तन गर्नु पर्ने भएकाले [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|यहाँ]] आफ्नो मत राखेर निर्णय लिनु होला भन्ने पूर्ण अनुरोध छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०२:५१, ३ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Ram Prasad Joshee@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=704022 --> == प्रशासक == [[File:Crat T-shirt.svg|thumb|;)]] बधाई छ! --[[User:BRPever|<font color="#FF00FF">B</font><font color="#FF7E00">R</font><font color="#00A300">P</font>]]'''^{<small>[[User talk:BRPever|'' ever'']]</small>}''' ०७:२०, २४ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) == हार्दिक बधाई == हार्दिक बधाई [[User:बिप्लब आनन्द|बिप्लब आनन्द]] ज्यू! - [[User:Janak Bhatta|Janak Bhatta]] ([[User talk:Janak Bhatta|कुरा गर्ने]]) १३:४४, २४ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) ==चित्र== खास कसरी हो सर त्यस्तो खाले चित्रहरू नेपाली विकिपिडियामा अवलोड गर्ने । ( [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´'''']] १३:०९, २४ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC))) == Wikicamp Nepal 2018/19 == '''Hello {{BASEPAGENAME}},'''<br /> <small>'''Sorry for writing in English.'''</small><br /> We are glad, you are the part of [[:m:WCN2018|WCN2018]]. So, you are WCNian. Congratulations! \o/ The Wikicamp Nepal team is currently discussing on the value and planning process of Wikicamp Nepal 2018/19, and is open until 31 May 2019. The goals are to (1) build a shared understanding of the value of Wikicamp Nepal to help guide camp planning and evaluation, and (2) gather broad community input on what new form(s) Wikicamp Nepal 2019 could take. We'd like to hear from you on [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdymN5vLn4CNYu_sz_2pvdV380eigXqRwy-u5NK2xt6_X8BPw/viewform this multilingual survey form]. Select your language and please send us your response! If you have any question(s), feel free to contact: wikicampnepal[at]gmail.com or leave a message at: [[:m:Talk:Wikicamp Nepal 2018|Talk:Wikicamp Nepal 2018]]. Kindly help us spread and translate this message! Many thanks,<br /> &mdash;&nbsp;[[User:Tulsi Bhagat|<font color="black">'''Tulsi Bhagat'''</font>]] <small>([[Special:Contributions/Tulsi Bhagat|<font color="black">contribs</font>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<font color="black">talk</font>]])</small>,<br /> [[:m:Wikicamp Nepal 2018/Team|WCN2018 Organizing Team]]; Message sent using [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०४:४३, १७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=19103078 --> == शीर्षक परिवर्तन == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%AA यस पृष्ठको नाम भरतपुर गोल्डकप २०७६ मा नसारिकन परिवर्तन गरिदिनुहोला। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:११, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४०, २४ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचा सूधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A2%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A%E0%A4%BE:Infobox_mountain# यो ढाँचा मोबाइलबाट सुधार्न निकै कठिन भयो त्यसैले तत्काल यो ढाँचा सुधार गरिदिनु होला।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०८:३९, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचा प्रतिलिपी गर्ने सम्बन्धमा == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A2%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A%E0%A4%BE:Cite_web यो ढाँचालाई https://dty.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A2%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A%E0%A4%BE:Cite_web# यसको सबै मेटाइ दुरुस्तै प्रतिलिपी गरि डोटेली विकिपिडियाको ढाँचामा आएको त्रुटि समाधान गर्न अनुरोध गर्दछु।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १०:१०, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४०, २४ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) ==शिर्षक सम्बन्धमा== विप्लव सर नेपाली विकिपिडियामा '''पाँचथर हत्याकाण्ड''' पृष्ठ बनाउन कत्तिको उपयुक्त होला , के यो पृष्ठ नेपाली विकिमा निर्माण गर्न सकिन्छ । ( [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´'''']] १६:५१, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC))) == विकियात्राको बारेमा == नेपाली भिकियात्रा हालसम्म पनि सुरु भएको रहेनछ https://incubator.m.wikimedia.org/wiki/Special:PrefixIndex/Wy/ne/ नेपाली विकियात्रा सुरु गर्न के गर्नुपर्ला।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १७:०४, २५ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == अत्यन्तै आवश्यक अौजारको बारेमा == प्रतिलिपी लगाएका तस्वीर, लोगोहरू हामीले https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:Upload यहाँबाट हाल्ने गर्छम् तर डोटेली विकिपसडियामा यस पृष्ठ रहेनछ त्यसैले यस उध्वरभरण लग डोटेलीमा पनि उपलब्ध हुनुपर्यो। उदाहरण https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A1_%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%AE र यही पृष्ठ नेपालीमा https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A1_%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%AE [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०४:०९, २७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, डोटेली विकिपिडियाको चौतारीमा छलफल आरम्भ गर्नुहोस्।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:३२, २७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचामा सुधार == हियर विगो नामक पृष्ठमा रहेको ढाँचा, इन्फोबक्स सफ्टवेयर सुधारको आवश्यक छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:१५, ८ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == सामान्य विषय == विप्लव ज्यु, तपाईले एण्ड्रोइडलाई एन्ड्रोइडमा परिवर्तन गर्नु भएको रहेको तर उक्त कार्य नेपाली वर्णविन्यासको आधारमा गलत छ किनभने टठड को अगाडि जहिले पनि आधा ण आउँछ, उदाहरण भण्डारी, काण्ड, आदि र तत्काल परिवर्तन गर्न सल्लाह दिन्छु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १६:४९, १० जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:०७, १३ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठको नाम सम्बन्धित == https://en.m.wikipedia.org/wiki/Syco_Music यसको नेपाली नाम के हुन्छ।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:१५, १५ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) :{{ping|पर्वत सुबेदी}} [[साइको म्युजिक]] वा [[साइको सङ्गीत]]- [[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) ०८:५७, १६ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठ सुधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A5%E0%A4%BE_%E0%A4%9A%E0%A4%A2%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%AE%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81_%E0%A4%AD%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%95%E0%A5%8B_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80 यो पृष्ठ कसरी पूर्ण रूपमा सुधार गर्न सकिन्छ। बोट चलाएर केही सुधार हुन्छ कि? सम्पादन गर्दा निकै कठिन भयो। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १६:३७, १७ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == सन्दर्भ ढाँचा सम्बन्धमा == ढाँचा:reflist मा |2 लेख्यो भने २ वटा रेखामा क्रमबद्ध हुन्छ, (|3 -- ३ वटामा) भएजस्तै यसको वास्तविक नेपाली ढाँचा ढाँचा:सन्दर्भसूचीमा पनि यो सुविधा मिलाइदिनु वा ढाँचा:reflist को चापी खोलिदिनु होला। यो दुईमा एउटा गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०३:५३, २२ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]], It was duplicate. I have redirected and now It should work as you want. Regards.--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]^{[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--talk--</small>]]} ०६:४०, २२ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) ::[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, {{done}} --[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४४, २१ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == एसियाली महिनामा मान्य हुन्छ कि हुँदैन? == विश्वका विकिपिडियाको इतिहासमै पहिलो पटक डोटेली भाषाको गीतको पृष्ठ https://ne.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%B2_%E0%A4%AA%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%88%E0%A4%A8&redlink=1# मैले भर्खर बनाएको छु। एसियाली महिनामा स्वदेशी पृष्ठ बनाउन पाइन्न भन्ने प्राबधान छ तर यो नेपाली नभई डोटेली पृष्ठ हो । यो पृष्ठ एसियाली महिनामा स्वीकृत हुन्छ कि हुँदैन।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:५१, १८ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, एसियाली राष्ट्रसँग सम्बन्धित कुनै पनि विषयवस्तुको बारेमा बनाइएका लेखहरू [[वि:विकिपिडिया एसियाली महिना]]मा मान्य हुन्छ। धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४३, २१ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रष्ट पारिदिनुहुन आग्रह == विप्लव दाइ, '''लेखहरू एसियाली राष्ट्रहरू (व्यक्ति, स्थान, संस्कृति इत्यादी) को बारेमा लेखिएको हुनु पर्नेछ । विकिपिडिया समुदाय बोलिने देश भन्दा अन्य एसियाली देशको सम्बन्धमा लेख तयार गर्ने पर्नेछ । जस्तैः नेपाली विकिपिडियाले नेपालको बारेमा लेख तयार नगरि अन्य एसियाली देशहरूको बारेमा लेख तयार गर्ने''' भन्ने वाक्यले त पृष्ठ मान्ने हुदैन भन्ने जनाउँछ र प्रमुख लेख समन्वय समितिमा भाग लिन म पनि चाहन्छु कसरी हो यी दुबै कुरा प्रष्ट पारिदिनुन [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०९:५१, २१ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == इन्टर विकी लिङ्क सम्बन्धमा == सिण्डलर्स लिस्ट भन्ने नेपाली पृष्ठ लाइ अङ्ग्रेजीको Schindler's List सँग कसरी जोड्नु ? [[User:Omnathpokh1|Omnathpokh1]] ([[User talk:Omnathpokh1|कुरा गर्ने]]) १४:१४, ३० जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == विकी क्याम्प नेपाल आयोजक सम्बन्धमा == विकी क्याम्प नेपाल आयोजनमा एक गैह्रसरकारी संस्थाको संलग्नता भएको भन्ने सम्बन्धमा भई रहेको छलफलमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(विविध)#विकी_क्याम्प_नेपाल_आयोजक_सम्बन्धमा|यहाँ]] गई आफ्नो विचार राख्नु हुन अनुरोध गर्दछु ।-[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १८:४२, १० अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Nabin K. Sapkota@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nabin_K._Sapkota/Mass_Message_Users_List&oldid=740008 --> == छलफल: मेटाउनको लागि नामाङ्कन == नमस्ते, [[विकिपिडिया:चौतारी (विविध)#मेटाउनको लागि नामाङ्कन|मेटाउनको लागि नामाङ्कन]]बारे भइरहेको छलफलमा सहभागी भई टिप्पणी राखिदिनु हुन् हार्दीक अनुरोध गर्द छु। धन्यवाद! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०६:२६, २४ अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=741365 --> == '''विकिथन-८''' == {{fmbox | image = [[चित्र:Wikithon 2018.png|90px|link=]] | imageright= [[File:Wikipedia-logo-ne.png|60px|link=]] | style = | textstyle = | text = <center> २०७६ सालको दशैं-तिहार-छठको अवसर पारेर नेपाली विकिपिडियाले २०७६ असोज १५ गतेदेखि कार्तिक १६ (छठ) सम्म आठौँ <big>'''नेपाली [[विकिपिडिया:विकिथन|विकिथन]] कार्यक्रम'''</big> आयोजना गरेको छ। , सहभागी हुन चाहने विकिपिडियनहरूले '''[[विकिपिडिया:विकिथन-८/सहभागीहरू|सहभागीताको लागि आफ्नो नाम दर्ता]] गराउनको लागी अनुरोध गरिन्छ । थप जानकारीको लागी [[विकिपिडिया:विकिथन-८|विकिथन-८]] मा हेर्नुहोस् ।</center> }} <!-- Message sent by User:Nabin K. Sapkota@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nabin_K._Sapkota/Mass_Message_Users_List&oldid=740008 --> == डोटेलीमा विकिथन सम्बन्धित सुधार आवश्यकता == https://dty.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%A5%E0%A4%A8-%E0%A5%A7/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0&redlink=1# यो पृष्ठमा नेपाली विकिपिडियाको जस्तो प्रतीक सूत्रहरू नदेखिएको हुँदा यसलाई तत्काल सुधार गरिदिनुहोला। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:४२, ५ अक्टोबर २०१९ (युटिसी(UTC)) == विकिपिडिया एसियाली महिना आमन्त्रण == <div style="width: 99%; color: #111; {{box-shadow|0|0|6px|rgba(0, 0, 0, 0.55)}} {{border-radius|2px}}"> <div style="overflow:hidden; height:auto; background: #fff; width: 100%; padding-bottom:18px;"> <div style="font-size: 36px; margin-top: 24px;margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height: 1.2em;">[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९‎|विकिपिडिया एसियाली महिना]]<div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|right|200px|link=]]</div></div> <div style="font-size: 24px; padding-top: 0px; margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; color: #666; "> विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९‎ सुरु भयो । म तपाईंलाई कार्यक्रमको लागि हाम्रो अनलाइन सम्पादनथनमा सामेल हुन आमन्त्रित गर्न चाहन्छु । यदि तपाईंले ४ लेख बनाउनु भयो भने पोस्टकार्ड प्राप्त गर्नुहुनेछ । लेखहरू ३,००० बाइट्स र ३०० शब्दहरू भन्दा बढी हुनु आवश्यक छ । हामी हाम्रो पोष्टकार्ड पठाउने प्रक्रियामा पनि सुधार गर्दैछौं, उदाहरणका लागि अहिले पोष्टकार्ड बनाउँदैछौं, र अन्य भाषाको प्रतीक्षा नगरीकन कार्यक्रम समाप्त भएपछि ठेगाना संकलन गर्दैछौं । प्रत्येक विकिपिडियामा सबैभन्दा धेरै लेखहरू बनाउने विकिपिडियनहरूलाई "विकिपिडिया एसियाली राजदूतहरू" भनेर सम्मान गरिनेछ । हामी राजदूत प्रमाणपत्रको दुबै डिजिटल प्रतिलिपि र कागज प्रतिलिपि पठाउनेछौं । पछिल्ला चार बर्षमा २,००० भन्दा बढी विकिपिडिया सम्पादकहरू द्वारा ६० भन्दा बढी भाषा-विशिष्ट विकिपिडियामा २८,००० भन्दा बढी उच्च-गुणका लेखहरू थपिएका छन् । निस्सन्देह, विकिपिडिया एसियाली महिना सबैभन्दा ठूलो वार्षिक विकिपिडिया अनलाइन सम्पादन कार्यक्रम हो । हामी आशा गर्दछौं कि तपाईं उत्साहित हुनुहुन्छ र यस यात्रामा हामीसँग सामेल हुनुहुनेछ । <div style="text-align:center;"> <!-- Please edit the "URL" accordingly, especially the "section" number; thanks --> {{Clickable button 2|साइन अप गर्नुहोस्|url={{fullurl:{{{link|विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९/सहभागीहरू}}}|action=edit}} |class=mw-ui-progressive}} </div> विचारका लागि धन्यवाद! --[[User:Saroj Uprety|सरोज उप्रेती]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]])<br /> </div> </div> </div> — [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०१:०८, १ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Saroj Uprety@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Saroj_Uprety/SampleInvitation&oldid=19511773 --> == नेपाली पृष्ठ स्वीकृत/अस्व‌ीकृत बारे == '''लेखहरू एसियाली राष्ट्रहरू (व्यक्ति, स्थान, संस्कृति इत्यादी) को बारेमा लेखिएको हुनु पर्नेछ । विकिपिडिया समुदाय बोलिने देश भन्दा अन्य एसियाली देशको सम्बन्धमा लेख तयार गर्ने पर्नेछ । जस्तैः नेपाली विकिपिडियाले नेपालको बारेमा लेख तयार नगरि अन्य एसियाली देशहरूको बारेमा लेख तयार गर्ने''' यो नियम हेर्दा नेपाली पृष्ठ स्वीकृत नहुने लेखिएको छ। [https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B2_%E0%A4%AC%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0#विवाद यो नेपाली पृष्ठ] स्वीकृत गर्ने कि नगर्ने दोधार भयो ?? [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०२:३५, ११ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) == त्रुटि सुधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%9C पृष्ठमा देखिएको त्रुटि सुधार गर्न अनुरोध छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:१०, १६ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) == MoreMenu gadget == Hello! Sorry for the English. I am the author of [[meta:MoreMenu]]. I see your wiki is using an old version. If you're okay with it, it'd be great if you upgrade to the new version. It lives on Meta, so you will get updates and bug fixes automatically. It is also fully localizable, [[meta:MoreMenu#Customization|extendable]], and works in all skins. If you'd like to upgrade, please see the migration guide at [[meta:MoreMenu/Migration#ne.wikipedia]]. I'm asking you because you're the only interface admin on this wiki :) Thanks and kind regards, [[User:MusikAnimal|MusikAnimal]] ([[User talk:MusikAnimal|कुरा गर्ने]]) ०४:००, २ डिसेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रस्तावित विकि क्याम्प नेपाल २०२० == विकिमिडियन मित्रहरू बीच छलफल, अन्तर विकि समन्वय तथा विकि समुदायको प्राथमिकता तथा चुनौतीहरूको बारेमा सहकार्यको लागी नेपालमा बोलिने भाषाहरूको समुदायहरूको सम्मेलन '''विकि क्याम्प नेपालको दोश्रो संस्करण'''-'''विकि क्याम्प नेपाल २०२०''' यही नोभेम्बर २०२० मा आयोजनाको लागी [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Conference/WikiCamp_Nepal_2020#Discussion मेटा]मा प्रस्ताव राखिएकोले कृपया सो प्रस्वातमा तपाईको सहमति राखि दिनु हुन अनुरोध गर्दछौं । - आयोजक समुह <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=771238 --> == <big>'''विकिकार्यशाला नेपाल २०२० समुदाय संलग्नता सर्वेक्षण'''मा सहभागिताको लागि निमन्त्रणा</big> == यो समुदाय संलग्नता सर्वेक्षणमा सहभागिताको लागि निमन्त्रणा हो, जुन विकिकार्यशाला नेपाल २०२० को आयोजनाको लागि विकिमिडिया फाउण्डेसनमा पेश गरिने आवेदनको मुख्य अङ्ग हो। यी प्रश्नहरूले विकिमिडियामा तपाईँको अनुभव, आवश्यकता, चुनौती, तथा विकिकार्यशाला नेपाल २०२० बाट अपेक्षाहरू सम्बन्धी जानकारीहरू हासिल गर्न सहयोग गर्नेछन्। यी प्रतिक्रियाहरूले विकिकार्यशालाको उद्देश्य तथा कार्यक्रमको प्रारूप थप स्पष्ट पार्न मद्दत गर्नेछ। <div class="notice metadata" id="stub" style="margin:auto; padding:5px; text-align: center; background-color: #ffffff; border: solid 1px #99CCFF; border-left: 8px solid #99CCFF;"> [[File:Form OneDrive icon.svg|25px]] '''सर्वेक्षण फाराम [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeJE3o-lTsCalCrKU3TDRr1jGYZZ1qp6GNagC3Y2GAXy1muVQ/viewform यहाँ] उपलब्ध छ'''। <span style="padding-left:250px;">सर्वेक्षण फाराम '''२५ फेब्रुअरी २०२०''' सम्म खुला रहनेछ।</span></div> आयोजक समूह <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=771359 --> == भाषा परिवर्तन == मोड्युल:Location map २४६ को args.alt or ((args.label or mw.title.getCurrentTitle().text) .. ' ' .. map('name') .. '-এ অবস্থিত'), कृपया यो बंगाली भाषाको '''এ অবস্থিত''' शब्दलाई नेपाली '''''मा स्थित''''' परिवर्तन गर्नुहोस्। धन्यवाद।- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १८:२०, २३ मार्च २०२० (नेपाली समय) :[[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand]] ज्यू कृपया २४६ को यो '''''args.alt or ((args.label or mw.title.getCurrentTitle().text) .. ' ' .. map('name') .. '-मा स्थित''''' लाई '''args.alt or ((args.label or mw.title.getCurrentTitle().text) .. 'को स्थान' .. map('name') .. 'को नक्सामा'),''' मा परिवर्तन गर्नुहोस्। धन्यवाद। - [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १३:२३, २४ मार्च २०२० (नेपाली समय) == सन्दर्भ उपकरण == [[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand]] ज्यू, [[विकिपिडिया:सन्दर्भ उपकरण|सन्दर्भ उपकरण]]ले काम नगरेकोले यो समस्याको समाधानको अपेक्षा गर्दछु । धन्यवाद !- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १८:०९, १५ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) :[[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ज्यू, समस्या समाधान गरिएको छ। प्रयोग गर्नुहोला।--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:०६, १६ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) == [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल/MediaWiki:Gadget-friendlytag.js|प्रयोगस्थल]]को नेपाली अनुवादलाई अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध == [[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ज्यू, [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल/MediaWiki:Gadget-friendlytag.js|यो प्रयोगस्थल]]मा भएका नेपाली अनुवादलाई [[मीडियाविकि:Gadget-friendlytag.js|यस पृष्टमा]] अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद!- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) ११:१७, २३ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) :[[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ज्यू, मिडियाविकी पृष्ठ अद्यावधिक गरियो। धन्यवाद।--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १४:०२, २३ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) ::[[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ज्यू, [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल|यो प्रयोगस्थल]]मा भएका नेपाली अनुवादलाई [[मीडियाविकि:Gadget-friendlytag.js|यस पृष्टमा]] अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद!- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १९:४६, ४ मे २०२० (नेपाली समय) :::[[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ज्यू, [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल|यो प्रयोगस्थल]]मा भएका नेपाली अनुवादलाई [[मीडियाविकि:Gadget-friendlytag.js|यस पृष्टमा]] अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद!- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १२:३९, ६ मे २०२० (नेपाली समय) == निवेदन == श्रीमान क्रप्या पिपरा दीक्षित प्रष्ठ का हिंदी विकीपीडिया से अनुवाद कर नेपाली भाषामे विकीपिडीया बनाएं क्रप्या उसे हटाए नही। [[User:आशीष दीक्षित1802|आशीष दीक्षित1802]] ([[User talk:आशीष दीक्षित1802|कुरा गर्ने]]) १७:१७, २५ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) == Can you help us on Commons? == Hi! We need help on Commons at [[:Commons:Commons:Deletion requests/File:Mahadevi varma.png]]. We are discussing an old photo. I think it may be the same as [[:चित्र:Ajkal mukhprishth1 cropped.png]]. Could you check the photo and see if it is the same? And help us find out who uploaded it and if there is any usefull information. --[[User:MGA73|MGA73]] ([[User talk:MGA73|कुरा गर्ने]]) १३:०२, १८ मे २०२० (नेपाली समय) == [Small wiki toolkits – Indic workshop series 2020] Register now! - Reminder == <small>Note:You have received this message as you an interface-admin on your home Wikimedia project.</small> ---- Greetings, hope this message finds you all in the best of your health, and you are staying safe amid the ongoing crisis. Firstly, to give you context, [[m:Small wiki toolkits|Small wiki toolkits]] (SWT) is an initiative to support [[m:Small_and_large_wikis#Small_wikis|small wiki]] communities, to learn and share technical and semi-technical skills to support, maintain, and grow. We are happy to inform you that the SWT group has planned a series of [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Overview|four online workshops for Indic Wikimedia community members]] during June & July 2020. These workshops have been specifically designed and curated for Indic communities, based on a [[:c:File:Community Engagement Survey report, WikiConference India 2020.pdf|survey conducted]] early this year. The four workshops planned in this regard are; *'''Understanding the technical challenges of Indic language wikis (by [[m:User:BMueller (WMF)|Birgit]]):''' Brainstorming about technical challenges faced by contributors to Indic language Wikimedia projects. *'''Writing user scripts & gadgets (by [[m:User:Jayprakash12345|Jayprakash12345]]):''' Basics to intermediate-level training on writing [[mw:Manual:Interface/JavaScript#Personal_scripts|user scripts]] (Javascript and jQuery fundamentals are prerequisites). *'''Using project management & bug reporting tool Phabricator (by [[m:User:AKlapper (WMF)|Andre]]):''' Introduction to [[mw:Phabricator|Phabricator]], a tool used for project management and software bug reporting. *'''Writing Wikidata queries (by [[m:User:Mahir256|Mahir256]]): '''Introduction to the Wikidata Query Service, from writing simple queries to constructing complex visualizations of structured data. :''You can read more about these workshops at: [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Workshops|SWT Indic Workshop Series 2020/Workshops]]'' -- exact dates and timings will be informed later to selected participants. Registration is open until 24 May 2020, and you can register yourself by visiting [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Registration|this page]]! These workshops will be quite helpful for Indic communities to expand their technical bandwidth, and further iterations will be conducted based on the response to the current series. Looking forward to your participation! If you have any questions, please contact us on the [[m:Talk:SWT Indic Workshop Series 2020/Overview|talk page here]]. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १९:५१, २२ मे २०२० (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/India_Wikis_Interface_Admins&oldid=20108697 --> == [[अनिल नायक (गायक)]] == Hi. I ask you, [[User:Krish Dulal|Krish Dulal]], [[User:Tulsi Bhagat|Tulsi Bhagat]] or any other sysop to please delete the page. This is a cross-wiki spam isue. It has been created/edited on many wikis by similar users, and requests for deletion have been made there too. Please, help solve this issue/abuse by deleting the page. If the pages across wikis aren't deleted, it can't be deleted on [[d:Q76436829|Wikidata]], where a request for deletion has been made too. Thank you, --[[User:Esteban16|Esteban16]] ([[User talk:Esteban16|कुरा गर्ने]]) ०८:०७, २७ मे २०२० (नेपाली समय) :{{re|Esteban16}} {{Done}}. Kind regards, — [[User:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">'''तुलसी भगत'''</span>]] ^{[&nbsp;[[Special:Contribs/Tulsi Bhagat|<span style="color:black">योगदान</span>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">वार्ता</span>]]&nbsp;]} ०८:२१, २७ मे २०२० (नेपाली समय) == पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धमा == पृष्ठ शीर्षक अनुप्रेषण विना सार्ने वा पृष्ठ सार्ने सम्बन्धमा निति [https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80_(%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%BF) यस प्रकार] रहेको छ। जहाँको एक दुई बुँदामा लेखिएको निम्न अनुसार छ। १) अन्तराष्ट्रिय मुद्रा कोष (अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष) लाई कुनै छलफल बिना परिवर्तन गर्ने र (कारण दिने सामान्य गलती), उदाहरण रावलपिण्डी गलत रावलपिन्डी सहि, इण्टरनेट गलत इन्टरनेट सही, पेशावर गलत पिशावर सही<br> २) अङ्ग्रेजी लिप्यनतरण हेरेर गलत शीर्षक भएकोलाई कुनैपनि छलफल बिना परिवर्तन गर्ने। <br> ३) [https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A5%87%E0%A4%B8_%E0%A4%8F%E0%A4%B2_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80 यो] जस्ता अति हास्यास्पद शीर्षक कुनैपनि छलफल बिना परिवर्तन गरिनुपर्छ। यिनै नियम हेरेर मैले पृष्ठ सार्ने गरेको छु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) २१:१२, १३ जुन २०२० (नेपाली समय) :{{U|पर्वत सुबेदी}} ज्यू,<br> उपरोक्त लेखिएको सुझाव तपाईँले [[विकिपिडिया:चौतारी (नीति)#पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी सहायता पृष्ठको आवश्यकता|पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी]] प्रस्तावमा दिनुभएको थियो तर सो प्रस्तावको निर्णय निम्नलिखित रहेको यहाँलाई जानकारी गराउन चाहन्छु। {{talkquote|पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी सहायता पृष्ठ नबनेसम्मको लागि कुनै पनि पृष्ठ सार्दा त्यसको वार्ता पृष्ठमा छलफल गरेर मात्र सार्नुपर्ने नियम अवलम्बन गरिएको व्यहोरा सबैमा जानकारी गराउन चाहन्छु।--बिप्लब आनन्द (म सँग कुरा गर्नुहोस) ०९:२०, १ जुन २०२० (नेपाली समय)}} त्यसकारण अबदेखि छलफल गरेर मात्रै पृष्ठ स्थानान्तरण गर्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:०५, १४ जुन २०२० (नेपाली समय) == चित्र:Spider-Man Far From Home poster.jpg == नमस्कार बिप्लब जी। कृपया [[:चित्र:Spider-Man Far From Home poster.jpg]] को 2020-06-26T13:30:02 हटाउनुहोस्। धन्यवाद। - [[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) १३:३८, २६ जुन २०२० (नेपाली समय) == जमीला जमील == मैले केही दिन अगाडि सिर्जना गरेको "जमीला जमील" शीर्षकको विकिपिडिया पृष्ठलाई "जमिला जमिल" मा सारिएको थियो । Jameela Jamil को नाम उच्चारण गर्दा बिचको "मी" भागलाई जोड दिइन्छ, जसले गर्दा मैले "जमीला जमील" लाई ठिक हिज्जे मानेको छु । यसका साथै हिन्दी विकिपिडियाको अनुवादमा पनि "जमीला जमिल" नै लेखिएको छ । यस शीर्षक परिवर्तनबारे केही छलफल गरी पृष्ठको शीर्षक "जमीला जमील" नै बनाउन पाए अथवा "जमीला जमिल" मा सार्न पाए हुन्थ्यो भन्ने मलाई लाग्छ । यस विषयमा केही टिप्पणी छ भने मलाई जानकारी गराउनुहोला । --[[User:Arnav Darnal|Arnav Darnal]] ([[User talk:Arnav Darnal|कुरा गर्ने]]) १९:२५, २४ जुलाई २०२० (नेपाली समय) :[[User:Arnav Darnal|Arnav Darnal]]: तपाईँले बनाउनुभएको शीर्षकलाई 'जमिला जमिल' मा सार्नुपूर्व [[वार्तालाप:जमीला जमील|छलफल]] गरिएको थियो जसलाई तपाईँले पुन: पुरानो शीर्षकमा सार्नुभएको छ। मेरो विचारमा तपाईँले सबैभन्दा पहिले त्यहाँ भएको छलफललाई विस्तारमा पढ्नुपर्ने हुन्छ। थप कुनै जिज्ञासा भए जानकारी गराउनुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:३०, २५ जुलाई २०२० (नेपाली समय) == For Importing Infobox template == Dear Biplab, (Apology for writing in English) Can you import all template related to the infobox regarding Botanical Topic or provide me importer right. I want to create articles about flora of Nepal. thanks. -- [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ११:२७, ११ अगस्त २०२० (नेपाली समय) :{{U|Nirmal Dulal}} ज्यू, तपाईँको प्रयोगकर्ता अधिकारलाई परिवर्तन गरेको छु। अब तपाईँ अन्य विकिपिडियाबाट सामग्री आयात गर्न सक्नुहुनेछ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १५:४२, ११ अगस्त २०२० (नेपाली समय) == अर्बन डिक्शनरी बारे == नमस्कार Biplab Anand ज्यू ! तपाईंले मैले बनको पृष्ठ "अर्बन डिक्शनरी" लाई "अर्बन डिक्सनरी" मा सार्नुभएकोमा मलाई चित्त बुझेन । मैले अरूहरूको समर्थन त पढे तर कुनै चित्त बुझ्दो तर्क देखिन । फोनेटिक्समा dictionary लाई ˈdɪkʃ(ə)n(ə)ri लेखिन्छ जसमा ʃ ले "श" को उच्चारण सङ्केत गर्छ । तपाईंले परिवर्तन गरेको जस्तै उच्चारण हुने भए फोनेटिक्समा ˈdɪks(ə)n(ə)ri लेखिन्थ्यो । त्यो पृष्ठ फेरि पहिला कै नाममा सार्ने अनुरोध गर्दछु । कुनै प्रश्न वा टिप्पणी भएमा मलाई सम्पर्क गर्नुहोला । [[User:CapricornxPisces|CapricornxPisces]] ([[User talk:CapricornxPisces|कुरा गर्ने]]) ०८:१६, १३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) CapricornxPisces :{{U|CapricornxPisces}} जी, प्रश्नको लागि धन्यवाद, सबैभन्दा पहिले त्यो पृष्ठलाई {{U|Saroj Uprety}} जी, ले सार्नुभएको हो। मैले सुरुमा त्यो पृष्ठलाई 'अर्बन डिक्सनरी' मा सार्नको लागि अनुरोध गरेको थिए तर पछि आइपिए हेर्दा 'डिक्सनरी' नभई 'डिक्सनेरी' हुने रहेछ त्यसैले मैले सो सुझाव त्यहाँ राखेको थिए तर सरोज जीले सुरुमा अनुरोध गरिएको नाम मात्र हेर्नुभएको जस्तो लाग्छ। अब 'श' को कुरा गरौं, तत्सम, नेपाली थर, जाति र नाम बाहेकका जतिपनि आगन्तुक शब्दहरू छन् त्यसमा 'श' को सट्टा 'स' को प्रयोग गर्ने [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#छलफल_आवश्यक_प्रस्ताव|नीति]] अनुसार यहाँ 'डिक्शनेरी' नभई 'डिक्सनेरी' राखिएको जानकारी गराउन चाहन्छु साथै +सरोज जी लेखको शीर्षक परिवर्तन गर्नुहोला । धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०८:३२, १३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) ::{{Done}}, {{Re|CapricornxPisces}} कृपया सन्दर्भ नाम अनुवाद गर्न रोक्नुहोस्। तपाईंले प्रयोग गरिरहनु भएको तरीका सही छैन। आज देखि त्यसो नगर्नुहोस्। मैले अन्तिम पटक तपाईलाई सुझाव गरेको तरीकाको प्रयोग गर्नुहोस्। यदि तपाईं सक्नुहुन्छ भने कृपया विगतका सबै गल्तीहरू सच्याउनुहोस्। तपाईं अंग्रेजी मा सन्दर्भ छोड्न सक्नुहुन्छ। त्यहाँ कुनै समस्या छैन।--[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) १०:५४, १३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) ==निशिकान्त कामतको बारेमा== निशिकान्त कामतको शीर्षक सार्नुभएको र yes template मा गर्नुभएको सम्पादन लागि धन्यवाद । गीति एल्बम, किताब, टेलिभिजन कार्यक्रम र चलचित्रका नामलाई छड्के (italics) मा लेख्नुपर्ने हुनाले तिनीहरूमा गर्नुभएको सम्पादनलाई रद्द गर्न वा उल्टाउन अनुरोध गर्दछु । [[User:CapricornxPisces|CapricornxPisces]] ([[User talk:CapricornxPisces|कुरा गर्ने]]) १७:४४, २३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) :{{U|CapricornxPisces}} जी, मेरो विचारमा गीति एल्बम, किताब, टेलिभिजन कार्यक्रम र चलचित्रका '''लेख शीर्षकहरू''' ढाँचाको कारण स्वतः छड्के हुने गरेको छ र यो मेरो विचारमा सुरुदेखि नै प्रयोगमा रहिआएको छ तर लेखभित्र गीति एल्बम, किताब, टेलिभिजन कार्यक्रम र चलचित्रका नामहरू छड्के लेख्नाले लेखको ले/आउट सुहाउँदो देखिदैन, यो मेरो व्यक्तिगत धारणा हो। यस सम्बन्धमा म छिट्टै चौतारीमा छलफल चलाउनेछु तसर्थ लेखलाई यथा अवस्थामा रह्न दिनुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:३५, २३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) ==फिल्मोग्राफी सम्बन्धित== Biplab Anand जी, छलफलमा 'फिल्मोग्राफी' शब्दलाई 'Xद्वारा अभिनित चलचित्रहरूको सूची' प्रयोग गर्दा हुन्छ भन्नुभएको थियो तर यसले फिल्मोग्राफीको सबैलाई समेट्ने छैन जस्तैः टेलिभिजन, मञ्च, म्युजिक। थप निर्देशकहरूको सूचीलाई पनि फिल्मोग्राफी भनिन्छ तर यसलाई हामीले अभिनित चलचित्रहरूको सूची भन्न सक्दैनौं। [[:en:Jon Favreau filmography]] यसलाई हामीले अभिनित चलचित्रहरूको सूची मात्र भनेर सम्बोधन गर्न मिल्दैन किनकि यहाँ अभिनय, निर्देशन साथै भिडियो गेम समेत समावेश गरिएको छ जसलाई अभिनित चलचित्रहरूको सूची शब्दले समेट्न सक्दैन। अन्य शीर्षकमा हामीले जसरी अङ्ग्रेजी कायम राख्ने निर्णय गरेका छौँ त्यसरी नै यसलाई पनि एकरुपता गर्दा ठिक होला।--[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) २२:४७, २७ अगस्त २०२० (नेपाली समय) == लेख सुधार सम्पादनथनको बारेमा == नमस्कार Biplab Anand जी ! यस सम्पादनथनमा मैले कति सम्पादन गरेँ र कति अङ्क प्राप्त गरेँ भनेर कसरी हेर्ने होला ?--{{Unsigned|CapricornxPisces|१३:०९, १६ सेप्टेम्बर २०२०}} :प्रश्नको लागि धन्यवाद {{U|CapricornxPisces}}, तपाईंले लेख सुधार गरेपछि आफ्नो योगदान '''[[toollabs:fountain/editathons/lekh-sudhaar-sampaadanthan/add|यो उपकरण]]''' मार्फत पेश गर्नुहोला साथै तपाईंले लेख सुधार वा अन्य कार्य गरेवापत प्राप्त गर्नुभएको अङ्क निर्णायकद्वारा प्रतियोगिता अन्त भएपछि सार्वजनिक गरिनेछ। थप जानकारीको लागि [[विकिपिडिया:लेख सुधार सम्पादनथन/सहभागीहरू#सहभागीहरूको लागि निर्देशन|सहभागीहरूको लागि निर्देशन]] पृष्ठ पढ्नुहोला। लेख सुधार गरेर नेपाली विकिपिडियालाई समृद्धितर्फ आगाडि बढाउनुहोस्। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:३५, १६ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) == We sent you an e-mail == Hello {{PAGENAME}}, Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled "The Community Insights survey is coming!". If you have questions, email surveys@wikimedia.org. You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]]. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ००:३८, २६ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Samuel (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&oldid=20479295 --> == सहयोग == मैले यो विकिपिडियामा अक्सर लैङ्गिक तथा यौनिक विविधता सम्बन्धी लेखहरू बनाउने र सम्पादन गर्ने गरेको छु । त्यसमा मैले अधिकांश यसै क्षेत्रमा कार्यरत समूह संस्थाहरूको सामाजिक संजालबाट थहा पाउने र खोजी गर्ने गरेको छु । उल्लेखनीयता भएको स्रोतहरू भन्नाले कस्तो कस्तो हुन सक्छ ? के कस्तो स्रोतहरूलाई सन्दर्भमा राख्न मिल्ने हो ? यसमा मलाई अलिकती सुझाव दिन हुन अनुरोध गर्दछु । --[[User:यलक्वंदा|यलक्वंदा]] ([[User talk:यलक्वंदा|कुरा गर्ने]]) १३:३३, ११ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) :{{Ping|यलक्वंदा}}, जिज्ञाशाको लागि धन्यवाद, सामान्य अवधारणा अनुसार कुनै पनि नयाँ लेख यस विकिपिडियामा रहिरहनको लागि उक्त लेख [[विकिपिडिया:प्रमाणिकता|प्रमाणिक]] र [[विकिपिडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] हुनु महत्वपूर्ण हुन्छ। लेखलाई प्रमाणिक र उल्लेखनीय बनाउन [[विकिपिडिया:विश्वसनीय स्रोतहरू|विश्वसनीय स्रोत]] पहिचान गरि [[विकिपिडिया:स्रोत उल्लेख|स्रोत उल्लेख]] गर्नु पर्दछ। विश्वसनीय स्रोत र सन्दर्भ भएपछि लेखलाई चुनौती दिन सकिन्न। आशा छ यहाँले अब उपरान्त बनाउने लेखहरूमा विश्वसनीय स्रोत राख्नुहुनेछ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:३२, १२ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) == विश्वव्यापी आचार संहिता (छोटकरी रूप: युसिओसी)को दोस्रो चरण सम्बन्धमा == {{fmbox | image =[[File:Wikipedia-logo-v2-ne.svg|60px|link=]] | imageright= | style = | textstyle = | text = <center>'''सबै विकिमिडिया परियोजना र अभियान भित्र स्वीकार्य व्यवहारको एउटा सार्वभौमिक मापदण्ड प्रदान गर्न र विकिपिडियालाई एउटा सुरक्षित स्थान बनाउनको लागि [[:m:Universal Code of Conduct/ne|विश्वव्यापी आचार संहिता]]लाई समुदायमा कसरी लागु गर्ने सम्बन्धमा यस विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूप:_युसिओसी)को_दोस्रो_चरण_सम्बन्धमा|चौतारी]]मा छलफल भइरहेकोले आफ्नो सुझाव राख्नुहुन अनुरोध गर्दछौँ।'''</center> }} --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ११:१३, २० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Saroj Uprety@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Saroj_Uprety/MassMessage&oldid=985625 --> == जानकारी आवश्यक == विप्लब जी, मैले विकिपिडियाको अङ्ग्रेजी भाषामा केही सम्पादन गर्नु परे यही खाता प्रयोग गर्न सक्छु कि अर्को बनाई प्रयोग गर्न सकिन्छ ? छुट्टै भाषाहरूको विकिपिडियामा छुट्टै खाता प्रयोग गर्नु StockPupperty मानिन्छ कि मानिन्नँ ? --[[User:यलक्वंदा|यलक्वंदा]] ([[User talk:यलक्वंदा|कुरा गर्ने]]) २२:२०, २९ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) :{{Ping|यलक्वंदा}}, यहाँले एक मात्र खाताको प्रयोग गर्नुहोला। यो खाताको प्रयोग गरेर यहाँले सम्पूर्ण विकिमिडिया परियोजनामा सम्पादन गर्न सक्नुहुन्छ। यहाँद्वारा नाम परिवर्तनको लागि गर्नुभएको अनुरोध छिट्टै निर्णय गर्नेछु। यसका साथै नेपाली विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूप:_युसिओसी)को_दोस्रो_चरण_सम्बन्धमा|चौतारी]]मा एक महत्वपूर्ण विषयमा छलफल भइरहेकोले आफ्नो सुझाव राख्नुहुन अनुरोध गर्दछु। [[:new:विकिपिडिया:सामाजिक_दबू#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूपः_युसिओसी)_या_दोश्रो_चरण_सम्बन्ध्ये|नेवारी विकिपिडिया]]मा समेत विचार राख्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:०२, ३० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) == [[ढाँचा:प्रमुख चित्र header]] == नमस्ते, के म यो पृष्ठ सम्पादन गर्न अनुमति प्राप्त गर्न सक्छु? मसँग यो पृष्ठ अपग्रेड गर्ने योजना छ। धन्यवाद ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> १८:४९, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) :नमस्ते [[User:CAPTAIN MEDUSA|CAPTAIN MEDUSA]], मैले यहाँले अनुरोध गर्नुभएको पृष्ठको सुरक्षा परिवर्तन गरिसकेको छु तर सो ढाँचामा यहाँले गर्न चाहनुभएको उद्यतन कार्यलाई समुदाय समक्ष पेश गरेर मात्र लागु गर्दा उपयुक्त हुने मेरो सुझाव रहेको छ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:२८, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) ::यसले अझै मलाई पृष्ठ सम्पादन गर्न अनुमति दिदैन र यसले भन्छ: {{tq|यो पृष्ठ सम्पादन गर्नबाट सुरक्षित गरिएकोछ किनभनें पृष्ठमा सुरक्षित गर्नुका साथै प्रपात ("cascading") विकल्प खुल्ला राखिएको छ: *[[ढाँचा:प्रमुख चित्र/फेब्रुअरी २०१६]]}}। धन्यवाद ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> १९:३७, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) :::मैले यहाँको खातामा ढाँचा सम्पादक अधिकार जोडेको छु। कृपया कार्य समापन भइसकेपछि सूचित गर्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २३:०६, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) ::::मलाई लाग्छ [[ढाँचा:प्रमुख चित्र/फेब्रुअरी २०१६]] को सुरक्षा सेटिंग्स कम गर्न आवश्यक छ। त्यसो भए यसले मलाई पृष्ठ सम्पादन गर्न अनुमति दिनेछ। धन्यवाद ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> २३:२७, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) :::::सुरक्षा स्तर परिवर्तन गरियो। अब हेर्नुहोस् त। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ००:१२, ५ मार्च २०२१ (नेपाली समय) ::::::धन्यवाद। अब म पृष्ठ सम्पादन गर्न सक्दछु। ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> ००:२१, ५ मार्च २०२१ (नेपाली समय) == विकिमिडिया फाउन्डेसन सामुदायिक समिति सिट: प्रतिक्रियाको लागि बैठक == विकिमिडिया फाउन्डेसन न्यासी समितिले सन् २०२१ फेब्रुअरी १ देखि मार्च १ सम्म सामुदायिक चयन प्रक्रियाहरूको बारेमा प्रतिक्रियाको लागि बैठकको आयोजना गरिरहेको छ। विकिमिडिया फाउन्डेसन र विकिमिडिया अभियान विगत १० बर्षमा लगभग पाँच गुणाले वृद्धि भएको छ भने यसको समितिको संरचना र प्रक्रियाहरू मूल रूपमा उस्तै रहिरहेको छ। वर्तमान समितिको संरचनामा हाम्रो क्षमता, प्रदर्शन, र अभियानको विविधता अनुसार प्रतिनिधित्वको अभाव एउटा समस्याको रूपमा रहेको छ। प्रत्यक्ष निर्वाचनले गर्दा अग्रणी भाषा समुदायका उम्मेदवारहरूको पक्ष लिने गरेको छ र उनीहरूको सीप र अनुभवद्वारा समिति सदस्यको रूपमा सेवा दिन कतिको सान्दर्भिक हुन सक्छ वा समितिको विशिष्ट उत्तरदायित्वहरू निर्वाह गर्ने क्षमतामा योगदान पुर्‍याइरहेको छ। तथ्यहरूलाई नियाल्दा वर्तमान प्रक्रियाहरूले उत्तर अमेरिका र पश्चिम युरोपका स्वयंसेवकहरूको पक्ष लिएको छ। वास्तवमा भन्ने हो भने, दक्षिण एसियाबाट अहिलेसम्मको इतिहासमा हेर्दा जम्मा एक जना सदस्यले मात्र समितिमा स्थान बनाउन सकेको छ। आउँदो महिनाहरूमा हामीलाई तीन सामुदायिक सिटहरू नवीकरण गर्नुपर्नेछ र नयाँ सिटमा तीन थप समुदायिक सदस्यहरू नियुक्त गर्नुपर्नेछ। यो प्रतिक्रियात्मक बैठकमा हामीहरू सबै मिलेर हाम्रो अभियानलाई कसरी प्रतिनिधित्व गर्ने र अनुभव, सीप, र विश्वासका साथ अन्तरदृष्टिसहित तैयार भएका उम्मेदवारहरू छनौट गर्न प्रारूप रेखा तयार गर्न सक्छौं? यस सम्बन्धमा, प्रस्तावित विचारहरूमाथि छलफल गर्न र हामी हाम्रो विचारहरू साझा गर्न, प्रतिक्रिया दिन र प्रक्रियामा योगदान दिनको लागि सामुदायिक छलफल गर्नु राम्रो हुनेछ। यसै विषयमा छलफल गर्न, हामीले यही मार्च १३ को साँझ ७ बजे देखि ८ बजेसम्म बैठक आयोजित भइरहेको छ। बैठकको कडी निम्नलिखित रहेको छ: https://meet.google.com/ugf-xyyk-ifi नेपालसँग सम्बन्धित भाषाहरूमा योगदान पुर्‍याइरहेका सम्पूर्ण भाषाका विकिपिडियन र विकिमिडियनलाई यो बैठकमा आफ्नो विचार राख्न स्वागत गरिन्छ। धन्यवाद, [[User:KCVelaga (WMF)]], ११:४२, ७ मार्च २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21193233 --> == [Small wiki toolkits] Workshop on Workshop on "Designing responsive main pages" - 30 April (Friday) == As part of the Small wiki toolkits (South Asia) initiative, we would like to inform you about the third workshop of this year on “Designing responsive main pages”. During this workshop, we will learn to design the main page of a wiki to be responsive. This will allow the pages to be mobile-friendly, by adjusting the width and the height according to various screen sizes. Participants are expected to have a good understanding of Wikitext/markup and optionally basic CSS. Details of the workshop are as follows: *Date: 30 April 2021 (Friday) *Timing: [https://zonestamp.toolforge.org/1619785853 18:00 to 19:30 (India / Sri Lanka), 18:15 to 19:45 (Nepal), 18:30 to 20:00 (Bangladesh)] *Languages supported: English, Hindi *Meeting link: https://meet.google.com/zfs-qfvj-hts If you are interested, please [[:m:Small_wiki_toolkits/South_Asia/Registration#Designing_responsive_main_pages|sign-up on the registration page]]. Regards, [[:m:Small_wiki_toolkits/South_Asia/Organization|Small wiki toolkits - South Asia organizers]], ११:३८, २४ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय) ''If you would like unsubscribe from updates related "Small wiki toolkits - South Asia", kindly remove yourself from [[:m:Global message delivery/Targets/Small wiki toolkits - South Asia|this page]].'' <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Small_wiki_toolkits_-_South_Asia&oldid=21367255 --> == SWT South Asia Workshops: Feedback Survey == Thanks for participating in one or more of [[:m:Small wiki toolkits/South Asia/Workshops|small wiki toolkits workshops]]. Please fill out this short feedback survey that will help the program organizers learn how to improve the format of the workshops in the future. It shouldn't take you longer than 5-10 minutes to fill out this form. Your feedback is precious for us and will inform us of the next steps for the project. Please fill in the survey before 24 June 2021 at https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSePw0eYMt4jUKyxA_oLYZ-DyWesl9P3CWV8xTkW19fA5z0Vfg/viewform?usp=sf_link. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १८:३६, ९ जुन २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Small_wiki_toolkits_-_South_Asia&oldid=21367255 --> == Invitation for Functionary consultation 2021 == Greetings, Admins of the emerging community, I'm letting you know in advance about a meeting I'd like to invite you to regarding the [[:m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] and the community's ownership of its future enforcement. I'm still in the process of putting together the details, but I wanted to share the date with you: 10/11 July, 2021. I do not have a time on this date yet, but I will let you soon. We have created a [[:m:Universal Code of Conduct/Functionary consultations/June and July 2021|meta page]] with basic information. Please take a look at the meta page and sign up your name under the appropriate section. Thank you for your time.--[[User:BAnand (WMF)|BAnand (WMF)]] 15:14, 10 June 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:BAnand (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=MassMessage/Lists/UCoC_Group&oldid=21568660 --> == Universal Code of Conduct News – Issue 2 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 2, July 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the second issue of [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Enforcement Draft Guidelines Review''' - Initial meetings of the drafting committee have helped to connect and align key topics on enforcement, while highlighting prior research around existing processes and gaps within our movement. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Enforcement Draft Guidelines Review|continue reading]]) *'''Targets of Harassment Research''' - To support the drafting committee, the Wikimedia Foundation has conducted a research project focused on experiences of harassment on Wikimedia projects. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Targets of Harassment Research|continue reading]]) *'''Functionaries’ Consultation''' - Since June, Functionaries from across the various wikis have been meeting to discuss what the future will look like in a global context with the UCoC. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Functionaries’ Consultation|continue reading]]) *'''Roundtable Discussions''' - The UCoC facilitation team once again, hosted another roundtable discussion, this time for Korean-speaking community members and participants of other ESEAP projects to discuss the enforcement of the UCoC. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Roundtable Discussions|continue reading]]) *'''Early Adoption of UCoC by Communities''' - Since its ratification by the Board in February 2021, situations whereby UCoC is being adopted and applied within the Wikimedia community have grown. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Early Adoption of UCoC by Communities|continue reading]]) *'''New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee''' - The CRC was originally expected to conclude by July 1. However, with the UCoC now expected to be in development until December, the timeline for the CRC has also changed. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee|continue reading]]) *'''Wikimania''' - The UCoC team is planning to hold a moderated discussion featuring representatives across the movement during Wikimania 2021. It also plans to have a presence at the conference’s Community Village. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Wikimania Session|continue reading]]) *'''Diff blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff blog. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Diff Blogs|continue reading]]) </div> Thanks for reading - we welcome feedback about this newsletter. [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[User talk:Xeno (WMF)|कुरा गर्ने]]) २२:०५, १५ जुलाई २०२१ (नेपाली समय) == [Wikimedia Foundation elections 2021] Candidates meet with South Asia + ESEAP communities == Hello, As you may already know, the [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021|2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections]] are from 4 August 2021 to 17 August 2021. Members of the Wikimedia community have the opportunity to elect four candidates to a three-year term. After a three-week-long Call for Candidates, there are [[:m:Template:WMF elections candidate/2021/candidates gallery|20 candidates for the 2021 election]]. An <u>event for community members to know and interact with the candidates</u> is being organized. During the event, the candidates will briefly introduce themselves and then answer questions from community members. The event details are as follows: *Date: 31 July 2021 (Saturday) *Timings: [https://zonestamp.toolforge.org/1627727412 check in your local time] :*Bangladesh: 4:30 pm to 7:00 pm :*India & Sri Lanka: 4:00 pm to 6:30 pm :*Nepal: 4:15 pm to 6:45 pm :*Pakistan & Maldives: 3:30 pm to 6:00 pm * Live interpretation is being provided in Hindi. *'''Please register using [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSflJge3dFia9ejDG57OOwAHDq9yqnTdVD0HWEsRBhS4PrLGIg/viewform?usp=sf_link this form] For more details, please visit the event page at [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP|Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP]]. Hope that you are able to join us, [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], १२:१७, २३ जुलाई २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21774692 --> == ''Invitation for Wiki Loves Women South Asia 2021'' == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Wiki Loves Women South Asia 2021'''</span><br>'''September 1 - September 30, 2021'''<span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Wiki Loves Women South Asia 2021|<span style="font-size:10px;color:red">''view details!''</span>]]</span> ----[[File:Wiki Loves Women South Asia.svg|right|frameless]]'''Wiki Loves Women South Asia''' is back with the 2021 edition. Join us to minify gender gaps and enrich Wikipedia with more diversity. Happening from 1 September - 30 September, [[metawiki:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women South Asia]] welcomes the articles created on gender gap theme. This year we will focus on women's empowerment and gender discrimination related topics. We are proud to announce and invite you and your community to participate in the competition. You can learn more about the scope and the prizes at the [[metawiki:Wiki Loves Women South Asia 2021|''project page'']]. Best wishes,<br> [[m:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women Team]] [[User:HirokBot|HirokBot]] ([[User talk:HirokBot|कुरा गर्ने]]) ०३:३४, १९ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) </div> == Universal Code of Conduct News – Issue 3 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 3, August 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the third issue of Universal Code of Conduct News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''The Enforcement Draft Guidelines''' - The Enforcement Draft Guidelines for the Universal Code of Conduct has just been published on meta in different languages. These guidelines include some definitions of newly introduced terms and recommendations for local enforcement structures. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#The Enforcement Draft Guidelines|continue reading]]) *'''Enforcement Draft Guidelines Review''' - Before the enforcement guidelines are finalized, they must be reviewed and discussed by the community. The facilitation team has set up various discussion means throughout this review period. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Enforcement Draft Guidelines Review|continue reading]]) *'''Conversation Hours & Roundtables''' - To listen to community opinions and exchange ideas regarding enforcement draft guidelines proposed by the drafting committee, the UCoC facilitation team will be hosting weekly conversation hours. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Conversation Hours & Roundtables|continue reading]]) *'''Wikimania Wrap-up''' - The facilitation team hosted a Roundtable at Wikimania 2021, featuring some WMF trustees and staff. The session offered some insights on how the Enforcement Draft Guidelines came about, and what next steps are being imagined. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Wikimania Wrap-up|continue reading]]) *'''Translation''' - Because a considerable number of Wikimedians are not English speakers, and that UCoC applies to all members, projects across the wikimedia movement, it’s of a great importance to provide adequate language support throughout this process. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Translation|continue reading]]) *'''Diff blogs''' - Check out some interesting publications about the UCoC on Wikimedia Diff blog. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Diff Blogs|continue reading]]) *'''WMF's 2021 Board of Trustees election''' - Please read the Candidate Presentations and vote! ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Wikimedia Foundation's Board of Trustees 2021 election|continue reading]]) <section end="ucoc-newsletter"/></div> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)|कुरा गर्ने]]) ०४:२९, २८ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) == Universal Code of Conduct News – Issue 4 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 4, October 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the fourth issue of Universal Code of Conduct News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up''' - The Universal Code of Conduct Enforcement Draft Guidelines Review will come to a close on 17 October 2021, after more than two months of extensive consultations. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up|continue reading]]) *'''Roundtable Discussions and Conversation Hours''' - Another successful roundtable session happened on September 18, 2021 to discuss the EDGR. One last conversation hour will be happening on October 15th, 2021. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Roundtable Discussions and Conversation Hours|continue reading]]) *'''Movement Charter Drafting Committee Elections''' - The Movement Charter Drafting Committee selection process has kicked off and will be open until October 25, 2021. Contributors to Wikimedia projects can elect their favorite candidates on to the committee. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Movement Charter Drafting Committee Elections|continue reading]]) *'''New Direction for the Newsletter''' - As we round-up the consultation processes for the Universal Code of Conduct, the facilitation team is currently envisioning new directions for the newsletter. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#New Direction for the Newsletter|continue reading]]) *'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Diff Blogs|continue reading]]) </div><section end="ucoc-newsletter"/> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)|कुरा गर्ने]]) ०२:२४, १५ अक्टोबर २०२१ (नेपाली समय) == लेख मेटिएको == नमस्कार। मेरो लेख हरु अप्रत्यासित रूपमा किन मेटिएको होला? प्रदेश कमिटी बन्दै छ। बनेको छ। विभिन्न विकिपीडियामा विभिन्न देशका राजनीतिक दलको यस्तै प्रदेश कमिटी को article हुन्छ। यहाँलाई थाहा होला पक्कै पनि। जे होस्, भेट भयो। खुसीको कुरो एकै प्रदेशका रहेछौ। [[User:Spooninglass|Spooninglass]] ([[User talk:Spooninglass|कुरा गर्ने]]) १२:३५, ९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) म जनकपुर बाट हो। खुसी लाग्यो, तपाईं पनि सप्तरी बाट। आशा आईछ, रिप्लाई अवश्य भेटट। [[User:Spooninglass|Spooninglass]] ([[User talk:Spooninglass|कुरा गर्ने]]) १२:४२, ९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) :{{Ping|Spooninglass}} नमस्ते, नेपाली विकिपिडिया सम्पादन गर्न सुरु गर्नुभएकोमा धन्यवाद। यहाँले बनाउनुभएका लेखहरू अप्रत्यासित रूपमा मेटिनुको कारण विकिपिडिया प्रचारप्रसार गर्ने स्थल नभई विश्वकोश राख्ने सामग्री हो। यहाँले सो लेखहरू [[नेपाली कांग्रेस]] भित्र खण्ड बनाएर राख्न सक्नुहुनेछ वा लेखलाई स्थापित गर्नसक्ने ठोस सन्दर्भ सामग्री राखेर स्वतन्त्र लेख निर्माण गर्न सक्नुहुनेछ। हाललाई सम्पादन गर्ने अभ्यास गर्नुहोस् र विकी संसारमा रमाउने प्रयास गर्नुहोस्। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १२:४९, ९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == कारण पाउँ! == Biplab Anand ji, म द्वारा गरिएका सम्पादन (move) किन रेभट गरियो? कुनै पुबाग्रह नराखी मैले सो पेज हरुमा डाटा नराख्नु भन्दा आउँदो निर्वाचन को निम्ति तयार पारी दिएँ। यदि मेरो भूल हो भने माफी पाउँ। यि पेज हरु २०७४ को निर्वाचन सम्बन्धित राख्ने नै हो भने, आउनुहोस् डाटा इन्टर गरुम। म पनि सहयोग गर्छु। बेकम्को राख्नु भन्दा केही राखौ। See this, how will you justify deleting his article here?[https://en.wikipedia.org/wiki/Birendra_Kumar_Kanodia] धन्यवाद। [[User:Spooninglass|Spooninglass]] ([[User talk:Spooninglass|कुरा गर्ने]]) १६:२८, १५ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) Please see [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:POLITICIAN&redirect=no]. This will prove mistake made by you deleting my articles:- * [[राजीव कोइराला]] * [[इन्द्र बहादुर बानियाँ]] * [[वीरेन्द्र कुमार कनोडिया]] * [[रण बहादुर रावल]] :प्रश्नको लागि धन्यवाद [[User:Spooninglass|Spooninglass]],<br/> यहाँले प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४ को मूल पृष्ठलाई सारेर त्यसमा आउने निर्वाचनको बारेमा जानकारी राख्नुभयो जसले गर्दा पछिल्लो निर्वाचनको बारेमा रहेको सामग्री र लेखको औचित्य समाप्त भएकोले त्यसलाई पूर्ववत गरिएको हो। ती लेखहरूमा सामग्री थप गर्न कसैलाई रोकछेक नभएकोले ती लेखहरूलाई सुधार गर्न सकिनेछ। नेपाली विकिपिडियामा भएको [[विकिपिडिया:जीवित मानिसहरूको जीवनी|जीमाजी]] नीति अनुरूप जीवित मानिसहरूको जीवनीसँग सम्बन्धित लेख निर्माण गर्नुपर्ने हुन्छ। लेखमा स्रोतको अभाव, विषय पहिचान गर्ने आधारको कमी तथा आइपीद्वारा पृष्ठ निर्माण भएको कारणले गर्दा लेख मेटिएको हो। [[विकिपिडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] विषयको लेखलाई पहिचान गरेर यथावतै राखिएको छ तर जीवित मानिसको जीवनीमा स्रोत तथा सन्दर्भको कमी भएमा आज वा निकट भविष्यमा सो लेख मेटिने भएकोले नीति बमोजिम लेख निर्माण गर्नुहोला। विकिपिडिया हामी सबैको सम्पति भएकोले हामी सबै मिलेर यसलाई सपार्ने यथासम्भव प्रयास गर्नुपर्छ। यदि यहाँलाई उपरोक्त लेखहरू यस विश्वकोशमा स्थान पाउनुपर्ने जस्तो लागेमा नीति अनुरूप लेख निर्माण गर्नसक्नुहुनेछ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:५०, १६ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == Delete page == ne.wikipedia has 5 admins. But I accidentally clicked the delete button[https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1]. I'm sorry for bothering you.--[[User:Infinite0694|Infinite0694]] ([[User talk:Infinite0694|कुरा गर्ने]]) २२:२९, २५ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) :[[User:Infinite0694|Infinite0694]], No worries. Thanks--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २०:४७, २७ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> ००:०३, ५ जनवरी २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(6)&oldid=22532666 --> == Movement Strategy and Governance News – Issue 5 == I'm sorry about the late delivery of this newsletter. Within the newsletter was material about an ongoing vote, which closes in under 20 hours. Please share the information links with interested users: [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|Project Overview]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Enforcement guidelines]] (proposed) • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|Voter information]] • '''[[metawiki:Special:SecurePoll/vote/391|Voting link]]''' <section begin="ucoc-newsletter" /><span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 5, January 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]</span> ----Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe [[metawiki:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive these updates.<div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 16th February 2022. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call_for_Feedback_about_the_Board_elections|continue reading]]) * '''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal_Code_of_Conduct_Ratification|continue reading]]) * '''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement_Strategy_Implementation_Grants|continue reading]]) * '''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The_New_Direction_for_the_Newsletter|continue reading]]) * '''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about MSG on Wikimedia Diff. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff_Blogs|continue reading]]) </div><section end="ucoc-newsletter" />[[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[User talk:Xeno (WMF)|कुरा गर्ने]]) १०:०८, २१ मार्च २०२२ (नेपाली समय) == Indic Hackathon | 20-22 May 2022 + Scholarships == Hello {{PAGENAME}}, <small>''(You are receiving this message as you participated previously participated in small wiki toolkits workshops.)''</small> We are happy to announce that the [[:m:Indic MediaWiki Developers User Group|Indic MediaWiki Developers User Group]] will be organizing [[:m:Indic Hackathon 2022|Indic Hackathon 2022]], a regional event as part of the main [[:mw:Wikimedia Hackathon|Wikimedia Hackathon]] taking place in a hybrid mode during 20-22 May. The regional event will be an in-person event taking place in Hyderabad. As it is with any hackathon, the event’s program will be semi-structured i.e. while we will have some sessions in sync with the main hackathon event, the rest of the time will be upto participants’ interest on what issues they are interested to work on. The event page can be seen at <span class="plainlinks">https://meta.wikimedia.org/wiki/Indic_Hackathon_2022</span>. We have full scholarships available to enable you to participate in the event, which covers travel, accommodation, food and other related expenses. The link to scholarships application form is available on the event page. The deadline is 23:59 hrs 17 April 2022. Let us know on the event talk page or send an email to {{email|contact|indicmediawikidev.org}} if you have any questions. We are looking forward to your participation. Regards, [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २२:२८, १२ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Small_wiki_toolkits_-_South_Asia&oldid=23135275 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 6</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 6, April 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the sixth issue of Movement Strategy and Governance News! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board of trustees elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while the more frequent Updates will also be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Leadership Development -''' A Working Group is Forming! - The application to join the Leadership Development Working Group closed on April 10th, 2022, and up to 12 community members will be selected to participate in the working group. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|continue reading]]) *'''Universal Code of Conduct Ratification Results are out! -''' The global decision process on the enforcement of the UCoC via SecurePoll was held from 7 to 21 March. Over 2,300 eligible voters from at least 128 different home projects submitted their opinions and comments. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|continue reading]]) *'''Movement Discussions on Hubs -''' The Global Conversation event on Regional and Thematic Hubs was held on Saturday, March 12, and was attended by 84 diverse Wikimedians from across the movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|continue reading]]) *'''Movement Strategy Grants Remain Open! -''' Since the start of the year, six proposals with a total value of about $80,000 USD have been approved. Do you have a movement strategy project idea? Reach out to us! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|continue reading]]) *'''The Movement Charter Drafting Committee is All Set! -''' The Committee of fifteen members which was elected in October 2021, has agreed on the essential values and methods for its work, and has started to create the outline of the Movement Charter draft. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|continue reading]]) *'''Introducing Movement Strategy Weekly -''' Contribute and Subscribe! - The MSG team have just launched the updates portal, which is connected to the various Movement Strategy pages on Meta-wiki. Subscriber to get up-to-date news about the various ongoing projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|continue reading]]) *'''Diff Blogs -''' Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|continue reading]]) </div><section end="ucoc-newsletter"/> </div> Thanks for reading. [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ०८:०९, १३ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/Subscribe&oldid=23137838 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 7</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ०७:२४, १८ जुलाई २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/Subscribe&oldid=23527297 --> == [[विकिपिडिया:अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारहरूको लागि निवेदन#बडा काजी: अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकारको लागि निवेदन|विकिपिडिया:अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारहरूको लागि निवेदन]] == नमस्कार, कृपया यसलाई हेर्दिनुहोला। धन्यवाद --[[User:Bada Kaji|बडा काजी]] ([[User talk:Bada Kaji|कुरा गर्ने]]) २३:०९, ३ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) == नमस्कार == यस विकिपीडिया कम्युनिटी का एक प्रबन्ध ले विकि को रुल तोडी पेड आरटिकल बनाएको र लामो समय देखि बनाउदै आइएको पाइएको हुदा सिघ्र कारबाही गर्न अनुरोध गर्दछु [[चिसो एस्ट्रे]] र परमाण मैले सृन्शत पनि लगेर राखेको छु र [https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid032CLzxB496c65g9bZDnUmdX9Q7WdLpo2Ep1gYQdSsJbZusSNTVAWh1TAqzFRWqop9l&id=1017597688] यहा पनि उपलब्ध छ [[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) १८:४६, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) : लेखले विषयलाई प्रवर्द्धन गरेको देखिँदैन। --[[User:बडा काजी|बडा काजी]] ([[User talk:बडा काजी|कुरा गर्ने]]) १८:५७, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :: जानी जानी नियम तोड्नु लाइ प्रवर्द्धन गरेको नै देखिन्छ र यो कार्य विकि नियम बिपरित हो [[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) १९:०५, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) ::: कुन नियमहरू? --[[User:बडा काजी|बडा काजी]] ([[User talk:बडा काजी|कुरा गर्ने]]) १९:०६, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :::: यहा पढ्नु होला [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Conflict_of_interest][[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) १९:१२, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :::::[[User:DIVINE|DIVINE]], कार्य व्यस्तताको कारण समयमा यहाँलाई प्रतिक्रिया दिन सकिन्। तपाईंको लेखन शैली आक्रमक र शिष्ट नरहेकोले सुधार गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको छ। [[चिसो एस्ट्रे]] नामक लेख बनाउने प्रयोगकर्ता [[User:Nirmal Dulal|निर्मल दुलाल]] रहेको देखियो र उनी नेपाली विकिपिडियाका प्रबन्धक समेत हुन् यसर्थ तपाईंले उनकै बारेमा लेख्नुभएको मेरो बुझाई छ किनभने तपाईंले नाम उल्लेख गर्नुभएको छैन। तपाईंले दिनुभएको प्रमाणको आधारमा मैले जाँच गर्दा निज प्रबन्धकले उक्त लेख सन् २०२१ डिसेम्बर २६ मै बनाउनुभएको छ र तपाईंले पेश गर्नुभएको फेसबुक कडी अनुसार वहाँ सन् २०२२ मार्च १५ का दिन उक्त चलचित्रको प्रिमियरमा उपस्थित भई तस्विर पोस्ट गर्नुभएको छ। अब विषयको विश्लेषण गर्दा तपाईंले प्रबन्धकमाथि भुक्तान लिई लेख बनाउनुभएको साथै विकी नीति तोडेको समेत गम्भीर आरोप लगाउनुभएको छ यसलाई पुष्टि गर्ने आधारहरू पर्याप्त छ र? [[वि:चासोको अन्तरद्वन्द|चासोको अन्तरद्वन्द]] भएमा सो कुरा उल्लेख गर्नुपर्ने विकी अभ्यास भएता पनि नेपाली विकिमा सो अभ्यास एकदमै न्युन छ तर त्यसो भन्दै गर्दा विकी नीति अन्तर्गत नबनेको लेखलाई मेटाउन र प्रयोगकर्तालाई निषेध गर्न पर्याप्त नीति छन्। तपाईंले निज प्रबन्धक लामो समयदेखि भुक्तान लिएर लेख बनाएको कुरा उल्लेख गर्नुभएको छ तर त्यस्को कुनै ठोस आधार र प्रमाण पेश गर्नुभएको छैन? के आधारमा उनलाई निषेध गर्ने? यहाँले उनको र विषयको अन्तरसम्बन्ध रहेको प्रमाण दिनुभयो जसको आधारमा मैले अङ्ग्रेजी विकिपिडियाको सन्दर्भ लिई नीति अध्ययन गर्दा र जाँच गर्दै जाँदा उनले अङ्ग्रेजी भाषाको यस लेखको वार्ता पृष्ठमा वहाँको यस विषयसँग रहेको चासोको अन्तरद्वन्द [[:en:Special:Diff/1105647839|कबोल]] गर्नुभएको छ तर कुनै किसिमको भुक्तान नलिएको स्पष्ट पार्नु भएको छ। तटस्थ भएर भन्नु पर्दा नेपाली विकिपिडिया विकासोन्मुख विकी समुदाय भएतापनि यहाँ केही अत्यावश्यक विकी नीतिहरूको अभाव छ। [[चिसो एस्ट्रे]] लेखको [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता]] र [[वि:लेखन शैली|लेखन शैली]] जाँच गर्दा उनले उक्त लेख तटस्थ भएर लेखेको देखिन्छ। तपाईँले लगाउनुभएको गम्भीर आरोपलाई पुष्टि गर्न थप प्रमाण पेश चौतारीको छलफलमा पेश गर्नुहोला। यो विषयको बारेमा समुदायिक छलफल समेत आवश्यक देखिएकोले म यो वार्तालाई चौतारीमा लिएर जाँदैछु। थप प्रमाण र टिप्पणी त्यहाँ लेख्नु होला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २२:१६, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) bxc5lvzt020e5sdu742s1qcekm4xgxf 1074377 1074375 2022-08-24T16:42:22Z DIVINE 40529 wikitext text/x-wiki {{archive box| search=yes| * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 1|Archive 1]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 2|Archive 2]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 3|Archive 3]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 4|Archive 4]]}} {|style="border:2px solid blue; width:100%;" cellpadding="5" cellspacing="5" |- [[File:How to write in Nepali wiki.ogv ‎|400px|right|thumb| सम्पादन सहायताका लागि यो भिडियो हेर्नुहोस्]] '''नमस्ते!<br/> {{PAGENAME}}जी''' समस्त [[विकिपीडिया]] समुदायको तर्फबाट तपाईंलाई [[मुख्य पृष्ठ|नेपाली विकिपीडिया]]मा हार्दिक [[विकिपीडिया:स्वागत/नव आगन्तुक|स्वागत]] छ। विकिपीडिया एउटा खुला [[विश्वकोष]] हो जसमा विभिन्न विषयका जानकारीहरु संग्रहित हुन्छन्। *अहिले सम्म नेपाली विकिपीडियामा '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' लेखहरु छन्। यसलाई बढाउन तपाईं हामी सबैको योगदानको आवश्यकता रहेको छ। आउनुहोस् हामी सबै मिलेर नेपाली विकिपीडियालाई विश्वका अन्य प्रमुख भाषा जत्तिकै धनी बनाऔं। *विकिपीडियाले कुनै पनि व्यक्तिलाई [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा/सम्पादन|सम्पादन]] गर्ने अधिकार दिन्छ। तपाईं पनि यहाँ नयाँ लेख लेख्न अथवा भएका लेखमा थप्न सक्नुहुन्छ, तर विकिपीडियामा तपाईंको कुनै पनि [[विज्ञापन]] वा [[आत्मकथा]] स्वीकृत हुँदैन। *सबै भन्दा पहिला दुईवटा लेख [[विकिपीडिया:प्राय सोधिने प्रश्नहरु|प्राय सोधिने प्रश्नहरु]] र [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा]] पढ्नुहोस् अथवा [http://www.youtube.com/watch?v=Ucm583Rd3Cs यो भिडियो हेर्नुहोस्]। *आफ्नो परिचय दिनको लागि तपाईंको [[:user:{{PAGENAME}}|प्रयोगकर्ता पृष्ठ]] बनाउनुहोला। '''(परिचय दिइरहनु आवश्यक नै भने छैन)''' *विकिपीडियामा नयाँ लेख लेख्न तथा भएका लेख हरू सम्पादन गर्न यहाँलाई केही अप्ठ्यारो परे अथवा विकिको विषयमा केही प्रश्न, सुझाव, गुनासो आदि भएमा [[विकिपीडिया:चौतारी|चौतारी]] अथवा [[विकिपीडिया:प्रश्नहरू|प्रश्नहरू]] पृष्ठ सम्पादन गरेर आफ्नो प्रश्न, सुझाव आदि राख्नु होला। *विकिपीडिया सम्बन्धी सामान्य जानकारीहरुका लागि [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|परिचय]] पृष्ठ हेर्नुहोस्। *कुनै सहयोग चाहिएमा [[विकिपीडिया:सहायता|सहायता]] पृष्ठ हेर्नुहोस्। *प्रयोगको लागि [[विकिपीडिया:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] पृष्ठ हेर्नुहोस्। {|class="wikitable" style="background:#CBCFF4; border:0pix solid; text-align:left; width:50%;" |- |rowspan=5| [[चित्र:Wiki Nepal.png|100px|center]] |bgcolor="CBCFF7"|[[Welcome|<font size="+1"> स्वागत</font>]] |- style="background:CBCFF5;" |[[विकिपीडिया:नेपाली दुतावास|<font size="+1">विकिपीडिया:नेपाली दूतावास</font>]] |- style="background:#CBCFF3;" |<font size="+1"> [[विकिपीडिया:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]]</font> |- style="background:CBCFF6;" |<font size="+1"> [[विकिपीडिया:चौतारी|चौतारी]] |- style="background:CBCFF7;" |<font size="+1"> [[Help:सहायता विषयसूचि|सहायता]] |- |} |} *हामीलाई विश्वास छ तपाईंले एउटा विकिपीडियन बनेर यहाँका लेखहरु सम्पादन गर्न रमाईलो मान्नु हुनेछ। *कृपया वार्तालाप पृष्ठमा चारवटा वक्र (<nowiki>~~~~</nowiki>) प्रयोग गरि सहि गर्नुहोला। यसले वार्तालाप पृष्ठमा स्वत: तपाईंको नाम, वार्ता पृष्टको लिङ्क र मिति लेखिदिन्छ। मलाई केही कुरा सोध्नु परेमा मेरो नाम पछि लेखिएको (वार्ता)मा थिचेर प्रश्न लेख्नु होला। *यदि तपाईँलाई विकिपीडियामा केही समस्या परेको छ भने आफ्नो वार्तालाप पृष्ठमा '''<nowiki>{{helpme}}</nowiki>''' राख्नु होला। कसैले तपाईँको समस्याको समाधान बताउने छ। *अन्य समस्याको लागि [[Special:ListAdmins|प्रवन्धक]]हरूसँग सम्पर्क गर्नुहोला। <b>धन्यवाद!</b> == शिर्षक परिवर्तन == यानडेक्स लाई यानडेक्स सर्चमा नसारिकन परिवर्तन गरिदिनु होला किनभने यानडेक्स भनेको कम्पनी हो र उक्त कम्पनी बनाउन खोज्दा निलो देखियो र त्यही गयो। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:०९, ४ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:५८, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == नेपालीमा उल्था गर्ने सम्बन्धमा == विप्लव ज्यु, नमस्कार यस नेपाली विकिपिडियामा सम्पादनको क्रममा देखिएका अङ्ग्रेजी शब्दहरू जस्तै success! your edit was saved, last edited one month ago by, error not saved, congratulation on creating a new page,are you sure want to create page on wikipedia,remove/added to watchlist आदि लगायतका अन्य धरै अङ्ग्रेजी रहेका छन्। तर मैले translatewiki.net मा गई नेपालीमा अनुवाद गरेतापनि नेपाली विकिपिडियामा अङ्ग्रेजीमै रहेका छन्। यसलाई कृपया सुधार गरि नेपालीमै आउने बनाईदिनु होला है। == पृष्ठ परिवर्तन सम्बन्धमा == शहीद स्मारक बि-डिभिजन लिग नामक पृष्ठलाई - सहिद स्मारक बि-डिभिजन लिगमा परिवर्तन गरिदिनु होला।<br/> {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:०४, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ==सहयोग== नमस्कार सर ! मैलेे मेरो कमन्समा लागेको ब्लक सम्बन्धमा तुलसी र BRPever सरसँग कुरा राखेको थिए तर उताबाट कुनै प्रतिक्रिया आएन । कृपया हजुरले कमन्स ब्लक मुक्तका लागि सहयोग गरिदिनु न सर । अनि आर्को कुरो के मलाई स्वस्ती गर्ने प्रयोगकर्ताको अधिकार प्राप्त हुन सक्छ र सर । धन्यवाद ! ([[File:Wikipedia-logo-v2.svg|25px]] {{country data NEP|flagicon/core|variant=|size=}} [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´ I 💘 NEPAL'']] [[चित्र:User Bhupendra Shrestha.jpg|25px]] ०५:०१, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))) == विनम्र अनुरोध == शहीद स्मारक बि-डिभिजन लिगको नाम आजसम्म पनि परिवर्तन नभएको यथावतनै छ र चौतारीमा प्रस्ताव हाल्नु नहाल्नु भैरहेको हुँदा नेपाली विकिपिडियाको अत्यन्तै आवश्यक पक्ष गुणस्तरमा आफ्ना केही महत्त्वपूर्ण धारण राखिदिनुहुन विनम्र अनुरोध गर्दछु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:४६, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))<br/> [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:०५, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ==हस्ताक्षर== हस्ताक्षर सुझावका लागि धन्यवाद सर , अनि कमन्स ब्लकका बारेमा सहयोग गरिदिनुन सर । धन्यवाद !--( [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´ ]] ०७:०७, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)))<br/> कमन्सको ब्लक सम्बन्धमा छिट्टै जानकारी गराउनेछु।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०८:०६, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचा सुधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%AE%E0%A5%AF_(%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%AB%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%95%E0%A5%8B_%E0%A4%8F%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%AE) यस पृष्ठमा रहेको ढाँचा पहिले देखिनै बिग्रिएको थियो र मैले सामान्य सुधार मात्रै गरे पनि अझै धेरै कुराहरू त्यसको ढाँचामा सुधार गर्न पर्ने देखियो त्यसैले यसको ढाँचा सुधार गरिदिनुहोस्।-[[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]] ([[User talk:हिमाल सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०३:५८, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]] {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:१३, २० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रमुख लेख परिवर्तन सम्बन्धमा == विप्लव ज्यु नमस्कार, मैले आवेदनमा हालेका पृष्ठ धेरै छन् त्यसमध्ये डकडकगो पनि एक हो। विभिन्न प्रयोगकर्ताहरूद्वारा असमर्थन गर्दैमा पृष्ठ परिवर्तन नहुने भन्ने चाहिँ हैन किनभने निराजन ज्युले असमर्थन गर्नुभएको पहिलाको टिप्पणी हो जुन तुल्सी भगत ज्युद्वारा खारेज भएको थियो र त्यसपश्चात मैले त्यसमा निवेदनको उपयुक्त कारण लेखी पुन पेश गरिसकेको छु। वेनुप राज ज्युले गर्नु भएको टिप्पणीमा भने मेरो विरोध रहेको छ किनभने त्यो पहिलेको अङ्ग्रेजीमै छोड्ने र transtitlr हाली त्यसलाई नेपालीकरण गर्न पर्छ भन्नू भएको छ त्यससो गर्दा एउटै ठाउँमा नेपाली र अङ्ग्रेजी भाषा देखिने हुदा कोहि अङ्ग्रेजी नबुभ्ने मानिसले हेर्न चाहेमा त्यो गलत देखिने र अङ्ग्रेजी भाषा तर्फ पुर्ण समर्पित भई काम गरेको जस्तो देखिने हुदाँ अहिले जे छ सोही ठिक छ जस्तो मलाई लाग्दछ। र मिति सारेको सारेइ (तिहार नामक पृष्ठ ४१ दिनमा बल्लबल्ल परिवर्तन गरिएको थियोे) त्यस्तो नहोस् र १५-१५ दिनमा पृष्ठ परिवर्तन गर्दा कसैको पनि विरोध नआउने भएकोमा आजको लेख परिवर्तनमा चेस्टा गरिदिनुहुन अनुरोध छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०४:५४, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :नमस्ते [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, तपाईद्वारा प्रमुख लेख बन्नको लागि नामाङ्कित पृष्ठ—[[डकडकगो]]को आवेदनमा प्रयोगकर्ता बेनुप, तुल्सी र निराजन ज्यूले असमर्थनको मत दिनुभएको छ। उनीहरूद्वारा त्यहाँ व्यक्त गरिएको प्रतिक्रियाको समाधान नभएसम्म त्यो लेखलाई प्रमुख लेख घोषित गर्न सकिदैन। अर्को कुरा प्रमुख लेखलाई १५-१५ दिनमा परिवर्तन हुने व्यवस्थाको लागि चौतारीमा यस सम्बन्धी प्रस्ताव ल्याउन आग्रह गर्न चाहन्छु।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:४८, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रमुख पृष्ठ सम्बन्धमा, == विप्लव ज्यु, निराजन, तुल्सी र वेनुपराज पौडेलद्वारा मैले पहिल‌ानै उल्लेख गरे अनुसार त्यो पुरानो अभिलेख हो। मैले डकडकगोलाई फेरि दुईवटा श्रेणी थपिसकेको कुरा जानकारी गराउन चाहे र उपयुक्त शीर्षक पनि खुलाई सकेको छु र कुरा रह्यो बेनुपराज पौडेल ज्युको कुरा। मैले त्यसमा जति सक्दो त्यति मेहनत गरि नेपालीमा उल्था गरेको कुरा सबैलाई थाह भएकै कुरा हो। त्यस्ता अन्य कुनै भाषा जस्तै अङ्ग्रेजी, हिन्दीको पछाडि नलाग्न अनुरोध गर्दछु। अनि अर्को कुरा धेरै जनाको समर्थन आइ सकेकोमा १००% त कोही प्रवन्धक वा प्रशाशक बन्दा पनि आउँदैन। ८५% भन्दा बढी मत प्राप्त गरेका कारण पृष्ठ स्वीकृत भई प्रमुख लेखमा आउन पर्ने मेरो बुभाइ रहेको छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:१२, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :{{Ping|पर्वत सुबेदी}} ज्यू, आवेदनमाथि छलफलको लागि समयसीमा बाँकी रहेको हुनाले लेखलाई अहिले नै प्रमुख लेख घोषित गर्न सकिन्न। --[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:०८, २० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया == [[विकिपिडिया:टिप्पणीको लागि अनुरोध/अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया|अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया]]बारे भइरहेको टिप्पणीमा सहभागी हुन् हार्दीक अनुरोध छ । धन्यवाद ! &mdash;&nbsp;[[User:Tulsi Bhagat|<font color="black">'''तुल्सी भगत'''</font>]] <small>([[Special:Contributions/Tulsi Bhagat|<font color="black">योगदान</font>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<font color="black">वार्ता</font>]])</small> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०५:५०, २५ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=704022 --> == अनावश्यक पृष्ठमा सन्दर्भ थप गर्ने विषयमा == तपाईले चितवन स्कुल अफ मेडिकल साइन्सेस नामक पृष्ठमा सन्दर्भ थप गर्नुभएको रहेछ। धेरै स्थानीय वेबसाइटहरूले (जस्तै रेडियोहरूका वेबसाइट, ब्लगहरू) आफ्नो क्षेत्रको सामग्रीहरू लेखिरहेका हुन्छन्। विद्यालयका पृष्ठमा यस्ता स्थानीय वा केही समयपछि मेटिने सन्दर्भ नहाल्नुहुन अनुरोध गर्दछु र विश्वकोषमा स्थानीय कलेज, विद्यालय, स्कुल (विश्वविद्यालय वाहेक) हुन नहुने भएकाले मेटाउनुपर्ने सुचीमा हाल्न वाध्य छु किनकि मैले एसएलसी पास गरेको विद्यालयले पनि विभिन्न सम्बन्धन प्राप्त गरेको छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १३:१३, २६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू— [[चितवन स्कुल अफ मेडिकल साइन्सेस]] लेखमा एउटा मात्र स्रोत भएको कारणले मैले त्यस लेखमा [[:Special:Diff/704160|स्रोतहरू]] थपेको थिए। के ती स्रोतहरू विश्वसनीय छैनन् र? तपाईले मेडिकल कलेज सम्बन्धी सो लेखलाई कुन आधारमा अनावश्यक लेख भन्नुभयो त्यसबारे थप जानकारी दिनुहुन्छ कि? स्थानीय वेबसाइटले आफ्नो क्षेत्रको बारेमा लेखेको सामग्रीहरू भरपर्दो हुन्नन् र? मैले बुझेसम्म त यो विषय (मेडिकल कलेज) उल्लेखनीय हुनुपर्ने हैन र? धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:३६, २८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ::नेपालमा चितवन स्कुल अफ मेडिकल साइन्सेर जस्ता निजि वा (गैर सरकारी) संस्था वा विद्यालय हेर्ने हो भने लगभग प्रचुर मात्रामा रहेका छन्। त्यस्ता स्थानिय स्कुल र कलेजहरू कुनै पनि ठूला विकिपिडिया जस्तै (अरबी, फ्रान्सेली, इटालीनो, स्पेनी, अङ्ग्रेजी आदि) बनाएका छैनन् र कुनैपनि प्रयोगकर्ताले विश्वसनिय सन्दर्भ नखुलाईकन बनेकोमा उक्त १,२ दिनमै (घण्टा) मेट्टिहाल्छ। तसर्थ विकिपिडिया जस्तो विश्वकोषमा एकदमै थोरै सामग्री रहेका स्थानिय वा निजि कलेज स्कुल रहेमा विकिपिडियाको गहिराइ घट्ने र जो को हीले पनि आफ्नो घर छेउको कलेज वनाउन सक्ने हुँदा, विश्वविद्यालयहरूको मात्रै पृष्ठ हुनुपर्छ भन्ने मेरो धारण छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:५९, २८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, विद्यालय तथा कलेजहरूको लेखमा विश्वसनीय स्रोत सामग्री रहेको खण्डमा त्यसता लेखलाई [[विकिपिडिया:उल्लेखनियता|उल्लेखनियता]]को आधारमा यस विकिपिडियामा राख्न सकिन्छ। यस विकिपिडियामा रहेका विभिन्न स्थानीय कलेज र विद्यालयहरूको लेखमा स्रोत सामग्री तथा परिचय खण्डमा सामग्री जोड्न मात्र सके त्यस्ता लेखलाई समेत सुधार गरेर जानकारीमूलक बनाउन सकिन्छ। धन्यवाद।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०५:३१, ३० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ::::नेपालमा स्थानीय विद्यालय तथा कलेजहरू धेरै छन्। मेरै घर छेउमा मदरल्याण्ड नामक बोडिङ छ। मेरै गाउँमा ३,४ वटा स्थानीय एफएम रहेका छन् तिनिहरूले बेलाबेलामा (आज फलानो विद्यालयमा यो कार्यक्रम हुदैँछ, १० अौँ वार्षिकोत्सब मनायो मन्त्रीले यति रूपैयाँ दियो आदि इत्यादि लेखिरहन्छन् (आफ्नै वेबसाइटहरूमा वा तिनिहरूका सामाजिक सञ्जालका पृष्ठमा)) के उक्त बोडिङ वा स्कुलहरू विकिपिडियाको लागि उल्लेखनिय रहन्छन् त? [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:१६, ३० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::::{{Ping|पर्वत सुबेदी}} ज्यू, तपाईको घर छेउमा रहेको बोर्डिङ विद्यालयको बारेमा यदि अनलाइन (पत्र पत्रिका आदी) तथा अफलाइन प्रकाशनहरूमा (पत्र, पत्रिका आदी) [[वि:प्रमानिकता|प्रमाणिक स्रोत]]हरू उपलब्ध छन् भने ती [[विकिपिडिया:स्रोत उल्लेख|स्रोत]]हरू प्रयोग गरेर कुनै प्रयोगकर्ताले बोर्डिङ अथवा विद्यालयको बारेमा लेख निर्माण गर्न सक्छन् तर सो लेखमा उक्त विद्यालयकै वेबसाइटलाई स्रोतको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्न (जानकारीको लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ)। वास्तवमा हामीले लेखमा प्रयोग गरिएको विषयलाई आधार मानेर स्रोत प्रयोग गर्ने गर्छौं। यहाँसम्म कि यदि सो विद्यालय भ्रमण गरेर कुनै मन्त्रीले त्यहाँ उद्घाटन गरेको विषय मौलिक र तर्कसङ्गत छ भने त्यसलाई प्रयोग गर्नमा कुनै निषेध छैन। सामाजिक सञ्जालमा प्रकाशित गरिएका अथवा जारी गरिएका जानकारीलाई स्रोतको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्न। उपरोक्त मापदण्ड पुरा गर्न सके सो विद्यालयको लेख बनाउन सकिन्छ। अस्ती तपाईले विद्यालय र कलेजकै विषयलाई लिएर प्रतिउत्तरमा अङ्ग्रेजी विकिपिडियाको उदाहरण दिनुभएको हुनुहुन्थ्यो। मैले केही दिन अघि अङ्ग्रेजी विकिपिडियामा [[:en:Pets of Imran Khan|यो]] लेख पनि हेरें। धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:०९, १ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::::::विप्लव ज्यु, इमरान खानको घरपालुवा जनावर बनाउनु कुनै ठूलो कुरो हैन र बनाउन पनि पर्छ किनभने त्यसमा विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय वेबसाइटको विश्वसनिय स्रोतहरू ल्याइएको छ (जस्तै एवाइ टाइम्स, जियो टिभी आदी) तर यहाँ रहेका विद्यालयहरू जस्तै उदाहरणका लागि https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%9C_%E0%A4%85%E0%A4%AB_%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1_%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%B8 , https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%9C_%E0%A4%85%E0%A4%AB_%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1_%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%B8 लगायतका १००० भन्दा बढी पृष्ठहरूमा विश्वसनिय स्रोत मैले आज सम्म पनि फेला पारेको छैन, आसा गर्दछु तपाईले उक्त धेरै पृष्ठहरूका स्रोत फेला पार्दै एक उत्कृष्ट पृष्ठ (३००० बाइट, ३०० शब्द) बनाउनुहुनेछ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०३:३६, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ::::::::[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, नेपाली विकिपिडियामा रहेका विद्यालय तथा कलेज सम्बन्धी लेखहरूको प्रमुख समस्या नै विश्वसनीय स्रोत साम्रगी नहुनु हो। वर्तमान समयमा त्यस्ता सबै लेखहरूलाई सुधार गर्न गाह्रै छ तर केही लेखलाई पक्कै पनि सुधार गर्न सकिन्छ। मैले नै ती लेखहरूलाई सुधार गर्नुपर्छ भन्ने छैन सबैले मिलेर थोरै थोरै योगदान गरे राम्रो। धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०५:०८, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::::::::विप्लव ज्यु, नेपाली विकिपिडियामा रहेका हजारौँ विद्यालयले पक्कै पनि गहिराइ घटाइएको छ। तपाई म एक उदाहरण दिन्छु, ३ हप्ता अघि घटेको साउदि युवती (राहफ महम्मद अल कनुन)को उनको आज भन्दा २ महिना अधि कुनै पनि चर्चा थिएन वा उनी सामान सर्वसाधरणनै थिइन् तर उनी एकाएक प्रख्यात बनिन वा समाचार माध्यमहरूले विश्व सामु उनलाई चिनाइदिर त्यसैले उनको पृष्ठ उनले गरेका कार्य र विश्वसनिय स्रोतका कारण हाल नेपाली, अङ्ग्रेजी, अरबी लगायतका विकिपिडियाले बनाइसक्का छन् र कुरा आयो विद्यालयको हाम्रै जिल्ला चितवनमा रहेको विज्ञान तथा कृषि अनुसन्धान विश्वविद्यालय आज भन्दा ६,७ वर्ष अघि सामान्य कलेज रहेको थियो तर उसले गरेका उन्नति र प्रगतिका कारण हाल यो विश्वविद्यालय बनेको र सबैले चिनेका छन् र नेपालका प्रमुख विश्वविद्यालय बनेको छ त्यस्ता केही चहलपहल नरहेका र सामान्य कलेजहरूको पृष्ठ उल्लेखनियताको आधारमा बन्न नहुने हामीलाई लाग्दछ। (वा अर्को उदाहरणको लागि मानौ म पनि पछि धेरै लोकप्रिय मानिस बन्ने छु यस्तो भन्दैमा उल्लेखनियताको आधारमा आजै देखि मेरो पृष्ठ विकिपिडियामा रहनु हुदैन) [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:०८, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) {{outdent}} [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, हाम्रो यो छलफल यसरी कहिल्यै नी सम्पन्न हुन सक्दैन। तपाईले चौतारीमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(प्रस्ताव)#विद्यालय र स्थानीय क्याम्पसहरू मेटाउने सम्बन्धमा|प्रस्ताव]] ल्याइसक्नुभएकोले यस विषयमा त्यहाँ नै कुराकानी गर्नु वेस हुनेछ। साथै तपाईले प्रस्तुत गर्नुभएको उदाहरणहरूको लागि मुरीमुरी धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:२९, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == एक धन्यवाद == तपाईको यस धन्यवादको कदर गर्दै मैले हालेको प्रस्ताव प्रति टिप्पणी गरिदिनुहोला।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०७:१३, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठको बारेमा == विप्लव ज्यु, तपाईले कन्काइ उच्च माध्यमिक विद्यालयमा केही ३,४ वटा सन्दर्भ तप गर्नु भएको रहेछ। २०७४ स्थानीय निर्वाचनका हाम्रा सङ्ख्या २५ वडाका अध्यक्षमा निर्वाचित विजय कुमार भुजेल सम्बन्धित मैले २ वटा सन्दर्भ भेटाएको छु र चाहिएका उपलब्ध पनि गराइदिन सक्छु र आयो तस्वीरको कुरा मैले उहालाई वुवा ३,४ वटा तस्वीर खिच्चुनी तपाईको भनेर भन्यो भने उहाँले मानिहाल्नु हुन्छ। के उहाँको लेख विकिपिडियामा उल्लेखनीयताको आधारमा लेख्न मिल्छ? [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:२१, ९ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, प्रश्नको लागि धन्यवाद। वडा अध्यक्षमा निर्वाचित व्यक्तिसँग सम्बन्धित कम्तीमा ३ वटा स्रोतहरू उल्लेख गर्नुभयो भने त्यसलाई उल्लेखनीय मान्न सकिन्छ।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १०:२०, ९ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठका बारेमा == विप्लव ज्यु, ३ वटा त के ४ वटै ल्याइदिन सक्छु म, अब मैले वडा सदस्यको पनि पृष्ठ बनाउने भयँ [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:०३, ९ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == छिटो निर्णय लिनु पर्ने भएकोले == अप्रेल महिनामा प्रमुख लेख बनाउनको लागि परेका सबै लेखहरू अयोग्य ठहरिएका कारण हामीले आज तिन तारिख सम्म पनि प्रमुख लेख परिवर्तन गर्न सकेनौं । प्रमुख लेख समन्वय समितिका सदस्यका तर्फबाट प्रमुख लेखको लागि परेका आवेदनहरूबाट छानेर [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/ठूलो घाउँके हावासील|एक अर्को लेख]] मत दानको लागि सिफारिस गरिएको छ । अतः छिटो छलफल गरेर आजै प्रमुख लेख परिवर्तन गर्नु पर्ने भएकाले [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|यहाँ]] आफ्नो मत राखेर निर्णय लिनु होला भन्ने पूर्ण अनुरोध छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०२:४३, ३ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Ram Prasad Joshee@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=695537 --> == छिटो निर्णय लिनु पर्ने भएकोले == अप्रेल महिनामा प्रमुख लेख बनाउनको लागि परेका सबै लेखहरू अयोग्य ठहरिएका कारण हामीले आज तिन तारिख सम्म पनि प्रमुख लेख परिवर्तन गर्न सकेनौं । प्रमुख लेख समन्वय समितिका सदस्यका तर्फबाट प्रमुख लेखको लागि परेका आवेदनहरूबाट छानेर [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/ठूलो घाउँके हावासील|एक अर्को लेख]] मत दानको लागि सिफारिस गरिएको छ । अतः छिटो छलफल गरेर आजै प्रमुख लेख परिवर्तन गर्नु पर्ने भएकाले [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|यहाँ]] आफ्नो मत राखेर निर्णय लिनु होला भन्ने पूर्ण अनुरोध छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०२:५१, ३ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Ram Prasad Joshee@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=704022 --> == प्रशासक == [[File:Crat T-shirt.svg|thumb|;)]] बधाई छ! --[[User:BRPever|<font color="#FF00FF">B</font><font color="#FF7E00">R</font><font color="#00A300">P</font>]]'''^{<small>[[User talk:BRPever|'' ever'']]</small>}''' ०७:२०, २४ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) == हार्दिक बधाई == हार्दिक बधाई [[User:बिप्लब आनन्द|बिप्लब आनन्द]] ज्यू! - [[User:Janak Bhatta|Janak Bhatta]] ([[User talk:Janak Bhatta|कुरा गर्ने]]) १३:४४, २४ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) ==चित्र== खास कसरी हो सर त्यस्तो खाले चित्रहरू नेपाली विकिपिडियामा अवलोड गर्ने । ( [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´'''']] १३:०९, २४ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC))) == Wikicamp Nepal 2018/19 == '''Hello {{BASEPAGENAME}},'''<br /> <small>'''Sorry for writing in English.'''</small><br /> We are glad, you are the part of [[:m:WCN2018|WCN2018]]. So, you are WCNian. Congratulations! \o/ The Wikicamp Nepal team is currently discussing on the value and planning process of Wikicamp Nepal 2018/19, and is open until 31 May 2019. The goals are to (1) build a shared understanding of the value of Wikicamp Nepal to help guide camp planning and evaluation, and (2) gather broad community input on what new form(s) Wikicamp Nepal 2019 could take. We'd like to hear from you on [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdymN5vLn4CNYu_sz_2pvdV380eigXqRwy-u5NK2xt6_X8BPw/viewform this multilingual survey form]. Select your language and please send us your response! If you have any question(s), feel free to contact: wikicampnepal[at]gmail.com or leave a message at: [[:m:Talk:Wikicamp Nepal 2018|Talk:Wikicamp Nepal 2018]]. Kindly help us spread and translate this message! Many thanks,<br /> &mdash;&nbsp;[[User:Tulsi Bhagat|<font color="black">'''Tulsi Bhagat'''</font>]] <small>([[Special:Contributions/Tulsi Bhagat|<font color="black">contribs</font>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<font color="black">talk</font>]])</small>,<br /> [[:m:Wikicamp Nepal 2018/Team|WCN2018 Organizing Team]]; Message sent using [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०४:४३, १७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=19103078 --> == शीर्षक परिवर्तन == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%AA यस पृष्ठको नाम भरतपुर गोल्डकप २०७६ मा नसारिकन परिवर्तन गरिदिनुहोला। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:११, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४०, २४ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचा सूधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A2%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A%E0%A4%BE:Infobox_mountain# यो ढाँचा मोबाइलबाट सुधार्न निकै कठिन भयो त्यसैले तत्काल यो ढाँचा सुधार गरिदिनु होला।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०८:३९, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचा प्रतिलिपी गर्ने सम्बन्धमा == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A2%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A%E0%A4%BE:Cite_web यो ढाँचालाई https://dty.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A2%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A%E0%A4%BE:Cite_web# यसको सबै मेटाइ दुरुस्तै प्रतिलिपी गरि डोटेली विकिपिडियाको ढाँचामा आएको त्रुटि समाधान गर्न अनुरोध गर्दछु।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १०:१०, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४०, २४ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) ==शिर्षक सम्बन्धमा== विप्लव सर नेपाली विकिपिडियामा '''पाँचथर हत्याकाण्ड''' पृष्ठ बनाउन कत्तिको उपयुक्त होला , के यो पृष्ठ नेपाली विकिमा निर्माण गर्न सकिन्छ । ( [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´'''']] १६:५१, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC))) == विकियात्राको बारेमा == नेपाली भिकियात्रा हालसम्म पनि सुरु भएको रहेनछ https://incubator.m.wikimedia.org/wiki/Special:PrefixIndex/Wy/ne/ नेपाली विकियात्रा सुरु गर्न के गर्नुपर्ला।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १७:०४, २५ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == अत्यन्तै आवश्यक अौजारको बारेमा == प्रतिलिपी लगाएका तस्वीर, लोगोहरू हामीले https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:Upload यहाँबाट हाल्ने गर्छम् तर डोटेली विकिपसडियामा यस पृष्ठ रहेनछ त्यसैले यस उध्वरभरण लग डोटेलीमा पनि उपलब्ध हुनुपर्यो। उदाहरण https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A1_%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%AE र यही पृष्ठ नेपालीमा https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A1_%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%AE [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०४:०९, २७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, डोटेली विकिपिडियाको चौतारीमा छलफल आरम्भ गर्नुहोस्।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:३२, २७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचामा सुधार == हियर विगो नामक पृष्ठमा रहेको ढाँचा, इन्फोबक्स सफ्टवेयर सुधारको आवश्यक छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:१५, ८ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == सामान्य विषय == विप्लव ज्यु, तपाईले एण्ड्रोइडलाई एन्ड्रोइडमा परिवर्तन गर्नु भएको रहेको तर उक्त कार्य नेपाली वर्णविन्यासको आधारमा गलत छ किनभने टठड को अगाडि जहिले पनि आधा ण आउँछ, उदाहरण भण्डारी, काण्ड, आदि र तत्काल परिवर्तन गर्न सल्लाह दिन्छु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १६:४९, १० जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:०७, १३ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठको नाम सम्बन्धित == https://en.m.wikipedia.org/wiki/Syco_Music यसको नेपाली नाम के हुन्छ।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:१५, १५ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) :{{ping|पर्वत सुबेदी}} [[साइको म्युजिक]] वा [[साइको सङ्गीत]]- [[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) ०८:५७, १६ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठ सुधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A5%E0%A4%BE_%E0%A4%9A%E0%A4%A2%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%AE%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81_%E0%A4%AD%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%95%E0%A5%8B_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80 यो पृष्ठ कसरी पूर्ण रूपमा सुधार गर्न सकिन्छ। बोट चलाएर केही सुधार हुन्छ कि? सम्पादन गर्दा निकै कठिन भयो। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १६:३७, १७ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == सन्दर्भ ढाँचा सम्बन्धमा == ढाँचा:reflist मा |2 लेख्यो भने २ वटा रेखामा क्रमबद्ध हुन्छ, (|3 -- ३ वटामा) भएजस्तै यसको वास्तविक नेपाली ढाँचा ढाँचा:सन्दर्भसूचीमा पनि यो सुविधा मिलाइदिनु वा ढाँचा:reflist को चापी खोलिदिनु होला। यो दुईमा एउटा गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०३:५३, २२ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]], It was duplicate. I have redirected and now It should work as you want. Regards.--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]^{[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--talk--</small>]]} ०६:४०, २२ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) ::[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, {{done}} --[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४४, २१ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == एसियाली महिनामा मान्य हुन्छ कि हुँदैन? == विश्वका विकिपिडियाको इतिहासमै पहिलो पटक डोटेली भाषाको गीतको पृष्ठ https://ne.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%B2_%E0%A4%AA%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%88%E0%A4%A8&redlink=1# मैले भर्खर बनाएको छु। एसियाली महिनामा स्वदेशी पृष्ठ बनाउन पाइन्न भन्ने प्राबधान छ तर यो नेपाली नभई डोटेली पृष्ठ हो । यो पृष्ठ एसियाली महिनामा स्वीकृत हुन्छ कि हुँदैन।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:५१, १८ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, एसियाली राष्ट्रसँग सम्बन्धित कुनै पनि विषयवस्तुको बारेमा बनाइएका लेखहरू [[वि:विकिपिडिया एसियाली महिना]]मा मान्य हुन्छ। धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४३, २१ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रष्ट पारिदिनुहुन आग्रह == विप्लव दाइ, '''लेखहरू एसियाली राष्ट्रहरू (व्यक्ति, स्थान, संस्कृति इत्यादी) को बारेमा लेखिएको हुनु पर्नेछ । विकिपिडिया समुदाय बोलिने देश भन्दा अन्य एसियाली देशको सम्बन्धमा लेख तयार गर्ने पर्नेछ । जस्तैः नेपाली विकिपिडियाले नेपालको बारेमा लेख तयार नगरि अन्य एसियाली देशहरूको बारेमा लेख तयार गर्ने''' भन्ने वाक्यले त पृष्ठ मान्ने हुदैन भन्ने जनाउँछ र प्रमुख लेख समन्वय समितिमा भाग लिन म पनि चाहन्छु कसरी हो यी दुबै कुरा प्रष्ट पारिदिनुन [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०९:५१, २१ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == इन्टर विकी लिङ्क सम्बन्धमा == सिण्डलर्स लिस्ट भन्ने नेपाली पृष्ठ लाइ अङ्ग्रेजीको Schindler's List सँग कसरी जोड्नु ? [[User:Omnathpokh1|Omnathpokh1]] ([[User talk:Omnathpokh1|कुरा गर्ने]]) १४:१४, ३० जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == विकी क्याम्प नेपाल आयोजक सम्बन्धमा == विकी क्याम्प नेपाल आयोजनमा एक गैह्रसरकारी संस्थाको संलग्नता भएको भन्ने सम्बन्धमा भई रहेको छलफलमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(विविध)#विकी_क्याम्प_नेपाल_आयोजक_सम्बन्धमा|यहाँ]] गई आफ्नो विचार राख्नु हुन अनुरोध गर्दछु ।-[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १८:४२, १० अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Nabin K. Sapkota@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nabin_K._Sapkota/Mass_Message_Users_List&oldid=740008 --> == छलफल: मेटाउनको लागि नामाङ्कन == नमस्ते, [[विकिपिडिया:चौतारी (विविध)#मेटाउनको लागि नामाङ्कन|मेटाउनको लागि नामाङ्कन]]बारे भइरहेको छलफलमा सहभागी भई टिप्पणी राखिदिनु हुन् हार्दीक अनुरोध गर्द छु। धन्यवाद! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०६:२६, २४ अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=741365 --> == '''विकिथन-८''' == {{fmbox | image = [[चित्र:Wikithon 2018.png|90px|link=]] | imageright= [[File:Wikipedia-logo-ne.png|60px|link=]] | style = | textstyle = | text = <center> २०७६ सालको दशैं-तिहार-छठको अवसर पारेर नेपाली विकिपिडियाले २०७६ असोज १५ गतेदेखि कार्तिक १६ (छठ) सम्म आठौँ <big>'''नेपाली [[विकिपिडिया:विकिथन|विकिथन]] कार्यक्रम'''</big> आयोजना गरेको छ। , सहभागी हुन चाहने विकिपिडियनहरूले '''[[विकिपिडिया:विकिथन-८/सहभागीहरू|सहभागीताको लागि आफ्नो नाम दर्ता]] गराउनको लागी अनुरोध गरिन्छ । थप जानकारीको लागी [[विकिपिडिया:विकिथन-८|विकिथन-८]] मा हेर्नुहोस् ।</center> }} <!-- Message sent by User:Nabin K. Sapkota@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nabin_K._Sapkota/Mass_Message_Users_List&oldid=740008 --> == डोटेलीमा विकिथन सम्बन्धित सुधार आवश्यकता == https://dty.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%A5%E0%A4%A8-%E0%A5%A7/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0&redlink=1# यो पृष्ठमा नेपाली विकिपिडियाको जस्तो प्रतीक सूत्रहरू नदेखिएको हुँदा यसलाई तत्काल सुधार गरिदिनुहोला। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:४२, ५ अक्टोबर २०१९ (युटिसी(UTC)) == विकिपिडिया एसियाली महिना आमन्त्रण == <div style="width: 99%; color: #111; {{box-shadow|0|0|6px|rgba(0, 0, 0, 0.55)}} {{border-radius|2px}}"> <div style="overflow:hidden; height:auto; background: #fff; width: 100%; padding-bottom:18px;"> <div style="font-size: 36px; margin-top: 24px;margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height: 1.2em;">[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९‎|विकिपिडिया एसियाली महिना]]<div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|right|200px|link=]]</div></div> <div style="font-size: 24px; padding-top: 0px; margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; color: #666; "> विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९‎ सुरु भयो । म तपाईंलाई कार्यक्रमको लागि हाम्रो अनलाइन सम्पादनथनमा सामेल हुन आमन्त्रित गर्न चाहन्छु । यदि तपाईंले ४ लेख बनाउनु भयो भने पोस्टकार्ड प्राप्त गर्नुहुनेछ । लेखहरू ३,००० बाइट्स र ३०० शब्दहरू भन्दा बढी हुनु आवश्यक छ । हामी हाम्रो पोष्टकार्ड पठाउने प्रक्रियामा पनि सुधार गर्दैछौं, उदाहरणका लागि अहिले पोष्टकार्ड बनाउँदैछौं, र अन्य भाषाको प्रतीक्षा नगरीकन कार्यक्रम समाप्त भएपछि ठेगाना संकलन गर्दैछौं । प्रत्येक विकिपिडियामा सबैभन्दा धेरै लेखहरू बनाउने विकिपिडियनहरूलाई "विकिपिडिया एसियाली राजदूतहरू" भनेर सम्मान गरिनेछ । हामी राजदूत प्रमाणपत्रको दुबै डिजिटल प्रतिलिपि र कागज प्रतिलिपि पठाउनेछौं । पछिल्ला चार बर्षमा २,००० भन्दा बढी विकिपिडिया सम्पादकहरू द्वारा ६० भन्दा बढी भाषा-विशिष्ट विकिपिडियामा २८,००० भन्दा बढी उच्च-गुणका लेखहरू थपिएका छन् । निस्सन्देह, विकिपिडिया एसियाली महिना सबैभन्दा ठूलो वार्षिक विकिपिडिया अनलाइन सम्पादन कार्यक्रम हो । हामी आशा गर्दछौं कि तपाईं उत्साहित हुनुहुन्छ र यस यात्रामा हामीसँग सामेल हुनुहुनेछ । <div style="text-align:center;"> <!-- Please edit the "URL" accordingly, especially the "section" number; thanks --> {{Clickable button 2|साइन अप गर्नुहोस्|url={{fullurl:{{{link|विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९/सहभागीहरू}}}|action=edit}} |class=mw-ui-progressive}} </div> विचारका लागि धन्यवाद! --[[User:Saroj Uprety|सरोज उप्रेती]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]])<br /> </div> </div> </div> — [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०१:०८, १ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Saroj Uprety@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Saroj_Uprety/SampleInvitation&oldid=19511773 --> == नेपाली पृष्ठ स्वीकृत/अस्व‌ीकृत बारे == '''लेखहरू एसियाली राष्ट्रहरू (व्यक्ति, स्थान, संस्कृति इत्यादी) को बारेमा लेखिएको हुनु पर्नेछ । विकिपिडिया समुदाय बोलिने देश भन्दा अन्य एसियाली देशको सम्बन्धमा लेख तयार गर्ने पर्नेछ । जस्तैः नेपाली विकिपिडियाले नेपालको बारेमा लेख तयार नगरि अन्य एसियाली देशहरूको बारेमा लेख तयार गर्ने''' यो नियम हेर्दा नेपाली पृष्ठ स्वीकृत नहुने लेखिएको छ। [https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B2_%E0%A4%AC%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0#विवाद यो नेपाली पृष्ठ] स्वीकृत गर्ने कि नगर्ने दोधार भयो ?? [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०२:३५, ११ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) == त्रुटि सुधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%9C पृष्ठमा देखिएको त्रुटि सुधार गर्न अनुरोध छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:१०, १६ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) == MoreMenu gadget == Hello! Sorry for the English. I am the author of [[meta:MoreMenu]]. I see your wiki is using an old version. If you're okay with it, it'd be great if you upgrade to the new version. It lives on Meta, so you will get updates and bug fixes automatically. It is also fully localizable, [[meta:MoreMenu#Customization|extendable]], and works in all skins. If you'd like to upgrade, please see the migration guide at [[meta:MoreMenu/Migration#ne.wikipedia]]. I'm asking you because you're the only interface admin on this wiki :) Thanks and kind regards, [[User:MusikAnimal|MusikAnimal]] ([[User talk:MusikAnimal|कुरा गर्ने]]) ०४:००, २ डिसेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रस्तावित विकि क्याम्प नेपाल २०२० == विकिमिडियन मित्रहरू बीच छलफल, अन्तर विकि समन्वय तथा विकि समुदायको प्राथमिकता तथा चुनौतीहरूको बारेमा सहकार्यको लागी नेपालमा बोलिने भाषाहरूको समुदायहरूको सम्मेलन '''विकि क्याम्प नेपालको दोश्रो संस्करण'''-'''विकि क्याम्प नेपाल २०२०''' यही नोभेम्बर २०२० मा आयोजनाको लागी [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Conference/WikiCamp_Nepal_2020#Discussion मेटा]मा प्रस्ताव राखिएकोले कृपया सो प्रस्वातमा तपाईको सहमति राखि दिनु हुन अनुरोध गर्दछौं । - आयोजक समुह <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=771238 --> == <big>'''विकिकार्यशाला नेपाल २०२० समुदाय संलग्नता सर्वेक्षण'''मा सहभागिताको लागि निमन्त्रणा</big> == यो समुदाय संलग्नता सर्वेक्षणमा सहभागिताको लागि निमन्त्रणा हो, जुन विकिकार्यशाला नेपाल २०२० को आयोजनाको लागि विकिमिडिया फाउण्डेसनमा पेश गरिने आवेदनको मुख्य अङ्ग हो। यी प्रश्नहरूले विकिमिडियामा तपाईँको अनुभव, आवश्यकता, चुनौती, तथा विकिकार्यशाला नेपाल २०२० बाट अपेक्षाहरू सम्बन्धी जानकारीहरू हासिल गर्न सहयोग गर्नेछन्। यी प्रतिक्रियाहरूले विकिकार्यशालाको उद्देश्य तथा कार्यक्रमको प्रारूप थप स्पष्ट पार्न मद्दत गर्नेछ। <div class="notice metadata" id="stub" style="margin:auto; padding:5px; text-align: center; background-color: #ffffff; border: solid 1px #99CCFF; border-left: 8px solid #99CCFF;"> [[File:Form OneDrive icon.svg|25px]] '''सर्वेक्षण फाराम [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeJE3o-lTsCalCrKU3TDRr1jGYZZ1qp6GNagC3Y2GAXy1muVQ/viewform यहाँ] उपलब्ध छ'''। <span style="padding-left:250px;">सर्वेक्षण फाराम '''२५ फेब्रुअरी २०२०''' सम्म खुला रहनेछ।</span></div> आयोजक समूह <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=771359 --> == भाषा परिवर्तन == मोड्युल:Location map २४६ को args.alt or ((args.label or mw.title.getCurrentTitle().text) .. ' ' .. map('name') .. '-এ অবস্থিত'), कृपया यो बंगाली भाषाको '''এ অবস্থিত''' शब्दलाई नेपाली '''''मा स्थित''''' परिवर्तन गर्नुहोस्। धन्यवाद।- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १८:२०, २३ मार्च २०२० (नेपाली समय) :[[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand]] ज्यू कृपया २४६ को यो '''''args.alt or ((args.label or mw.title.getCurrentTitle().text) .. ' ' .. map('name') .. '-मा स्थित''''' लाई '''args.alt or ((args.label or mw.title.getCurrentTitle().text) .. 'को स्थान' .. map('name') .. 'को नक्सामा'),''' मा परिवर्तन गर्नुहोस्। धन्यवाद। - [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १३:२३, २४ मार्च २०२० (नेपाली समय) == सन्दर्भ उपकरण == [[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand]] ज्यू, [[विकिपिडिया:सन्दर्भ उपकरण|सन्दर्भ उपकरण]]ले काम नगरेकोले यो समस्याको समाधानको अपेक्षा गर्दछु । धन्यवाद !- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १८:०९, १५ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) :[[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ज्यू, समस्या समाधान गरिएको छ। प्रयोग गर्नुहोला।--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:०६, १६ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) == [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल/MediaWiki:Gadget-friendlytag.js|प्रयोगस्थल]]को नेपाली अनुवादलाई अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध == [[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ज्यू, [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल/MediaWiki:Gadget-friendlytag.js|यो प्रयोगस्थल]]मा भएका नेपाली अनुवादलाई [[मीडियाविकि:Gadget-friendlytag.js|यस पृष्टमा]] अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद!- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) ११:१७, २३ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) :[[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ज्यू, मिडियाविकी पृष्ठ अद्यावधिक गरियो। धन्यवाद।--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १४:०२, २३ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) ::[[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ज्यू, [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल|यो प्रयोगस्थल]]मा भएका नेपाली अनुवादलाई [[मीडियाविकि:Gadget-friendlytag.js|यस पृष्टमा]] अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद!- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १९:४६, ४ मे २०२० (नेपाली समय) :::[[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ज्यू, [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल|यो प्रयोगस्थल]]मा भएका नेपाली अनुवादलाई [[मीडियाविकि:Gadget-friendlytag.js|यस पृष्टमा]] अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद!- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १२:३९, ६ मे २०२० (नेपाली समय) == निवेदन == श्रीमान क्रप्या पिपरा दीक्षित प्रष्ठ का हिंदी विकीपीडिया से अनुवाद कर नेपाली भाषामे विकीपिडीया बनाएं क्रप्या उसे हटाए नही। [[User:आशीष दीक्षित1802|आशीष दीक्षित1802]] ([[User talk:आशीष दीक्षित1802|कुरा गर्ने]]) १७:१७, २५ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) == Can you help us on Commons? == Hi! We need help on Commons at [[:Commons:Commons:Deletion requests/File:Mahadevi varma.png]]. We are discussing an old photo. I think it may be the same as [[:चित्र:Ajkal mukhprishth1 cropped.png]]. Could you check the photo and see if it is the same? And help us find out who uploaded it and if there is any usefull information. --[[User:MGA73|MGA73]] ([[User talk:MGA73|कुरा गर्ने]]) १३:०२, १८ मे २०२० (नेपाली समय) == [Small wiki toolkits – Indic workshop series 2020] Register now! - Reminder == <small>Note:You have received this message as you an interface-admin on your home Wikimedia project.</small> ---- Greetings, hope this message finds you all in the best of your health, and you are staying safe amid the ongoing crisis. Firstly, to give you context, [[m:Small wiki toolkits|Small wiki toolkits]] (SWT) is an initiative to support [[m:Small_and_large_wikis#Small_wikis|small wiki]] communities, to learn and share technical and semi-technical skills to support, maintain, and grow. We are happy to inform you that the SWT group has planned a series of [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Overview|four online workshops for Indic Wikimedia community members]] during June & July 2020. These workshops have been specifically designed and curated for Indic communities, based on a [[:c:File:Community Engagement Survey report, WikiConference India 2020.pdf|survey conducted]] early this year. The four workshops planned in this regard are; *'''Understanding the technical challenges of Indic language wikis (by [[m:User:BMueller (WMF)|Birgit]]):''' Brainstorming about technical challenges faced by contributors to Indic language Wikimedia projects. *'''Writing user scripts & gadgets (by [[m:User:Jayprakash12345|Jayprakash12345]]):''' Basics to intermediate-level training on writing [[mw:Manual:Interface/JavaScript#Personal_scripts|user scripts]] (Javascript and jQuery fundamentals are prerequisites). *'''Using project management & bug reporting tool Phabricator (by [[m:User:AKlapper (WMF)|Andre]]):''' Introduction to [[mw:Phabricator|Phabricator]], a tool used for project management and software bug reporting. *'''Writing Wikidata queries (by [[m:User:Mahir256|Mahir256]]): '''Introduction to the Wikidata Query Service, from writing simple queries to constructing complex visualizations of structured data. :''You can read more about these workshops at: [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Workshops|SWT Indic Workshop Series 2020/Workshops]]'' -- exact dates and timings will be informed later to selected participants. Registration is open until 24 May 2020, and you can register yourself by visiting [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Registration|this page]]! These workshops will be quite helpful for Indic communities to expand their technical bandwidth, and further iterations will be conducted based on the response to the current series. Looking forward to your participation! If you have any questions, please contact us on the [[m:Talk:SWT Indic Workshop Series 2020/Overview|talk page here]]. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १९:५१, २२ मे २०२० (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/India_Wikis_Interface_Admins&oldid=20108697 --> == [[अनिल नायक (गायक)]] == Hi. I ask you, [[User:Krish Dulal|Krish Dulal]], [[User:Tulsi Bhagat|Tulsi Bhagat]] or any other sysop to please delete the page. This is a cross-wiki spam isue. It has been created/edited on many wikis by similar users, and requests for deletion have been made there too. Please, help solve this issue/abuse by deleting the page. If the pages across wikis aren't deleted, it can't be deleted on [[d:Q76436829|Wikidata]], where a request for deletion has been made too. Thank you, --[[User:Esteban16|Esteban16]] ([[User talk:Esteban16|कुरा गर्ने]]) ०८:०७, २७ मे २०२० (नेपाली समय) :{{re|Esteban16}} {{Done}}. Kind regards, — [[User:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">'''तुलसी भगत'''</span>]] ^{[&nbsp;[[Special:Contribs/Tulsi Bhagat|<span style="color:black">योगदान</span>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">वार्ता</span>]]&nbsp;]} ०८:२१, २७ मे २०२० (नेपाली समय) == पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धमा == पृष्ठ शीर्षक अनुप्रेषण विना सार्ने वा पृष्ठ सार्ने सम्बन्धमा निति [https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80_(%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%BF) यस प्रकार] रहेको छ। जहाँको एक दुई बुँदामा लेखिएको निम्न अनुसार छ। १) अन्तराष्ट्रिय मुद्रा कोष (अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष) लाई कुनै छलफल बिना परिवर्तन गर्ने र (कारण दिने सामान्य गलती), उदाहरण रावलपिण्डी गलत रावलपिन्डी सहि, इण्टरनेट गलत इन्टरनेट सही, पेशावर गलत पिशावर सही<br> २) अङ्ग्रेजी लिप्यनतरण हेरेर गलत शीर्षक भएकोलाई कुनैपनि छलफल बिना परिवर्तन गर्ने। <br> ३) [https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A5%87%E0%A4%B8_%E0%A4%8F%E0%A4%B2_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80 यो] जस्ता अति हास्यास्पद शीर्षक कुनैपनि छलफल बिना परिवर्तन गरिनुपर्छ। यिनै नियम हेरेर मैले पृष्ठ सार्ने गरेको छु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) २१:१२, १३ जुन २०२० (नेपाली समय) :{{U|पर्वत सुबेदी}} ज्यू,<br> उपरोक्त लेखिएको सुझाव तपाईँले [[विकिपिडिया:चौतारी (नीति)#पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी सहायता पृष्ठको आवश्यकता|पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी]] प्रस्तावमा दिनुभएको थियो तर सो प्रस्तावको निर्णय निम्नलिखित रहेको यहाँलाई जानकारी गराउन चाहन्छु। {{talkquote|पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी सहायता पृष्ठ नबनेसम्मको लागि कुनै पनि पृष्ठ सार्दा त्यसको वार्ता पृष्ठमा छलफल गरेर मात्र सार्नुपर्ने नियम अवलम्बन गरिएको व्यहोरा सबैमा जानकारी गराउन चाहन्छु।--बिप्लब आनन्द (म सँग कुरा गर्नुहोस) ०९:२०, १ जुन २०२० (नेपाली समय)}} त्यसकारण अबदेखि छलफल गरेर मात्रै पृष्ठ स्थानान्तरण गर्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:०५, १४ जुन २०२० (नेपाली समय) == चित्र:Spider-Man Far From Home poster.jpg == नमस्कार बिप्लब जी। कृपया [[:चित्र:Spider-Man Far From Home poster.jpg]] को 2020-06-26T13:30:02 हटाउनुहोस्। धन्यवाद। - [[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) १३:३८, २६ जुन २०२० (नेपाली समय) == जमीला जमील == मैले केही दिन अगाडि सिर्जना गरेको "जमीला जमील" शीर्षकको विकिपिडिया पृष्ठलाई "जमिला जमिल" मा सारिएको थियो । Jameela Jamil को नाम उच्चारण गर्दा बिचको "मी" भागलाई जोड दिइन्छ, जसले गर्दा मैले "जमीला जमील" लाई ठिक हिज्जे मानेको छु । यसका साथै हिन्दी विकिपिडियाको अनुवादमा पनि "जमीला जमिल" नै लेखिएको छ । यस शीर्षक परिवर्तनबारे केही छलफल गरी पृष्ठको शीर्षक "जमीला जमील" नै बनाउन पाए अथवा "जमीला जमिल" मा सार्न पाए हुन्थ्यो भन्ने मलाई लाग्छ । यस विषयमा केही टिप्पणी छ भने मलाई जानकारी गराउनुहोला । --[[User:Arnav Darnal|Arnav Darnal]] ([[User talk:Arnav Darnal|कुरा गर्ने]]) १९:२५, २४ जुलाई २०२० (नेपाली समय) :[[User:Arnav Darnal|Arnav Darnal]]: तपाईँले बनाउनुभएको शीर्षकलाई 'जमिला जमिल' मा सार्नुपूर्व [[वार्तालाप:जमीला जमील|छलफल]] गरिएको थियो जसलाई तपाईँले पुन: पुरानो शीर्षकमा सार्नुभएको छ। मेरो विचारमा तपाईँले सबैभन्दा पहिले त्यहाँ भएको छलफललाई विस्तारमा पढ्नुपर्ने हुन्छ। थप कुनै जिज्ञासा भए जानकारी गराउनुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:३०, २५ जुलाई २०२० (नेपाली समय) == For Importing Infobox template == Dear Biplab, (Apology for writing in English) Can you import all template related to the infobox regarding Botanical Topic or provide me importer right. I want to create articles about flora of Nepal. thanks. -- [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ११:२७, ११ अगस्त २०२० (नेपाली समय) :{{U|Nirmal Dulal}} ज्यू, तपाईँको प्रयोगकर्ता अधिकारलाई परिवर्तन गरेको छु। अब तपाईँ अन्य विकिपिडियाबाट सामग्री आयात गर्न सक्नुहुनेछ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १५:४२, ११ अगस्त २०२० (नेपाली समय) == अर्बन डिक्शनरी बारे == नमस्कार Biplab Anand ज्यू ! तपाईंले मैले बनको पृष्ठ "अर्बन डिक्शनरी" लाई "अर्बन डिक्सनरी" मा सार्नुभएकोमा मलाई चित्त बुझेन । मैले अरूहरूको समर्थन त पढे तर कुनै चित्त बुझ्दो तर्क देखिन । फोनेटिक्समा dictionary लाई ˈdɪkʃ(ə)n(ə)ri लेखिन्छ जसमा ʃ ले "श" को उच्चारण सङ्केत गर्छ । तपाईंले परिवर्तन गरेको जस्तै उच्चारण हुने भए फोनेटिक्समा ˈdɪks(ə)n(ə)ri लेखिन्थ्यो । त्यो पृष्ठ फेरि पहिला कै नाममा सार्ने अनुरोध गर्दछु । कुनै प्रश्न वा टिप्पणी भएमा मलाई सम्पर्क गर्नुहोला । [[User:CapricornxPisces|CapricornxPisces]] ([[User talk:CapricornxPisces|कुरा गर्ने]]) ०८:१६, १३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) CapricornxPisces :{{U|CapricornxPisces}} जी, प्रश्नको लागि धन्यवाद, सबैभन्दा पहिले त्यो पृष्ठलाई {{U|Saroj Uprety}} जी, ले सार्नुभएको हो। मैले सुरुमा त्यो पृष्ठलाई 'अर्बन डिक्सनरी' मा सार्नको लागि अनुरोध गरेको थिए तर पछि आइपिए हेर्दा 'डिक्सनरी' नभई 'डिक्सनेरी' हुने रहेछ त्यसैले मैले सो सुझाव त्यहाँ राखेको थिए तर सरोज जीले सुरुमा अनुरोध गरिएको नाम मात्र हेर्नुभएको जस्तो लाग्छ। अब 'श' को कुरा गरौं, तत्सम, नेपाली थर, जाति र नाम बाहेकका जतिपनि आगन्तुक शब्दहरू छन् त्यसमा 'श' को सट्टा 'स' को प्रयोग गर्ने [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#छलफल_आवश्यक_प्रस्ताव|नीति]] अनुसार यहाँ 'डिक्शनेरी' नभई 'डिक्सनेरी' राखिएको जानकारी गराउन चाहन्छु साथै +सरोज जी लेखको शीर्षक परिवर्तन गर्नुहोला । धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०८:३२, १३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) ::{{Done}}, {{Re|CapricornxPisces}} कृपया सन्दर्भ नाम अनुवाद गर्न रोक्नुहोस्। तपाईंले प्रयोग गरिरहनु भएको तरीका सही छैन। आज देखि त्यसो नगर्नुहोस्। मैले अन्तिम पटक तपाईलाई सुझाव गरेको तरीकाको प्रयोग गर्नुहोस्। यदि तपाईं सक्नुहुन्छ भने कृपया विगतका सबै गल्तीहरू सच्याउनुहोस्। तपाईं अंग्रेजी मा सन्दर्भ छोड्न सक्नुहुन्छ। त्यहाँ कुनै समस्या छैन।--[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) १०:५४, १३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) ==निशिकान्त कामतको बारेमा== निशिकान्त कामतको शीर्षक सार्नुभएको र yes template मा गर्नुभएको सम्पादन लागि धन्यवाद । गीति एल्बम, किताब, टेलिभिजन कार्यक्रम र चलचित्रका नामलाई छड्के (italics) मा लेख्नुपर्ने हुनाले तिनीहरूमा गर्नुभएको सम्पादनलाई रद्द गर्न वा उल्टाउन अनुरोध गर्दछु । [[User:CapricornxPisces|CapricornxPisces]] ([[User talk:CapricornxPisces|कुरा गर्ने]]) १७:४४, २३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) :{{U|CapricornxPisces}} जी, मेरो विचारमा गीति एल्बम, किताब, टेलिभिजन कार्यक्रम र चलचित्रका '''लेख शीर्षकहरू''' ढाँचाको कारण स्वतः छड्के हुने गरेको छ र यो मेरो विचारमा सुरुदेखि नै प्रयोगमा रहिआएको छ तर लेखभित्र गीति एल्बम, किताब, टेलिभिजन कार्यक्रम र चलचित्रका नामहरू छड्के लेख्नाले लेखको ले/आउट सुहाउँदो देखिदैन, यो मेरो व्यक्तिगत धारणा हो। यस सम्बन्धमा म छिट्टै चौतारीमा छलफल चलाउनेछु तसर्थ लेखलाई यथा अवस्थामा रह्न दिनुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:३५, २३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) ==फिल्मोग्राफी सम्बन्धित== Biplab Anand जी, छलफलमा 'फिल्मोग्राफी' शब्दलाई 'Xद्वारा अभिनित चलचित्रहरूको सूची' प्रयोग गर्दा हुन्छ भन्नुभएको थियो तर यसले फिल्मोग्राफीको सबैलाई समेट्ने छैन जस्तैः टेलिभिजन, मञ्च, म्युजिक। थप निर्देशकहरूको सूचीलाई पनि फिल्मोग्राफी भनिन्छ तर यसलाई हामीले अभिनित चलचित्रहरूको सूची भन्न सक्दैनौं। [[:en:Jon Favreau filmography]] यसलाई हामीले अभिनित चलचित्रहरूको सूची मात्र भनेर सम्बोधन गर्न मिल्दैन किनकि यहाँ अभिनय, निर्देशन साथै भिडियो गेम समेत समावेश गरिएको छ जसलाई अभिनित चलचित्रहरूको सूची शब्दले समेट्न सक्दैन। अन्य शीर्षकमा हामीले जसरी अङ्ग्रेजी कायम राख्ने निर्णय गरेका छौँ त्यसरी नै यसलाई पनि एकरुपता गर्दा ठिक होला।--[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) २२:४७, २७ अगस्त २०२० (नेपाली समय) == लेख सुधार सम्पादनथनको बारेमा == नमस्कार Biplab Anand जी ! यस सम्पादनथनमा मैले कति सम्पादन गरेँ र कति अङ्क प्राप्त गरेँ भनेर कसरी हेर्ने होला ?--{{Unsigned|CapricornxPisces|१३:०९, १६ सेप्टेम्बर २०२०}} :प्रश्नको लागि धन्यवाद {{U|CapricornxPisces}}, तपाईंले लेख सुधार गरेपछि आफ्नो योगदान '''[[toollabs:fountain/editathons/lekh-sudhaar-sampaadanthan/add|यो उपकरण]]''' मार्फत पेश गर्नुहोला साथै तपाईंले लेख सुधार वा अन्य कार्य गरेवापत प्राप्त गर्नुभएको अङ्क निर्णायकद्वारा प्रतियोगिता अन्त भएपछि सार्वजनिक गरिनेछ। थप जानकारीको लागि [[विकिपिडिया:लेख सुधार सम्पादनथन/सहभागीहरू#सहभागीहरूको लागि निर्देशन|सहभागीहरूको लागि निर्देशन]] पृष्ठ पढ्नुहोला। लेख सुधार गरेर नेपाली विकिपिडियालाई समृद्धितर्फ आगाडि बढाउनुहोस्। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:३५, १६ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) == We sent you an e-mail == Hello {{PAGENAME}}, Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled "The Community Insights survey is coming!". If you have questions, email surveys@wikimedia.org. You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]]. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ००:३८, २६ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Samuel (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&oldid=20479295 --> == सहयोग == मैले यो विकिपिडियामा अक्सर लैङ्गिक तथा यौनिक विविधता सम्बन्धी लेखहरू बनाउने र सम्पादन गर्ने गरेको छु । त्यसमा मैले अधिकांश यसै क्षेत्रमा कार्यरत समूह संस्थाहरूको सामाजिक संजालबाट थहा पाउने र खोजी गर्ने गरेको छु । उल्लेखनीयता भएको स्रोतहरू भन्नाले कस्तो कस्तो हुन सक्छ ? के कस्तो स्रोतहरूलाई सन्दर्भमा राख्न मिल्ने हो ? यसमा मलाई अलिकती सुझाव दिन हुन अनुरोध गर्दछु । --[[User:यलक्वंदा|यलक्वंदा]] ([[User talk:यलक्वंदा|कुरा गर्ने]]) १३:३३, ११ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) :{{Ping|यलक्वंदा}}, जिज्ञाशाको लागि धन्यवाद, सामान्य अवधारणा अनुसार कुनै पनि नयाँ लेख यस विकिपिडियामा रहिरहनको लागि उक्त लेख [[विकिपिडिया:प्रमाणिकता|प्रमाणिक]] र [[विकिपिडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] हुनु महत्वपूर्ण हुन्छ। लेखलाई प्रमाणिक र उल्लेखनीय बनाउन [[विकिपिडिया:विश्वसनीय स्रोतहरू|विश्वसनीय स्रोत]] पहिचान गरि [[विकिपिडिया:स्रोत उल्लेख|स्रोत उल्लेख]] गर्नु पर्दछ। विश्वसनीय स्रोत र सन्दर्भ भएपछि लेखलाई चुनौती दिन सकिन्न। आशा छ यहाँले अब उपरान्त बनाउने लेखहरूमा विश्वसनीय स्रोत राख्नुहुनेछ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:३२, १२ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) == विश्वव्यापी आचार संहिता (छोटकरी रूप: युसिओसी)को दोस्रो चरण सम्बन्धमा == {{fmbox | image =[[File:Wikipedia-logo-v2-ne.svg|60px|link=]] | imageright= | style = | textstyle = | text = <center>'''सबै विकिमिडिया परियोजना र अभियान भित्र स्वीकार्य व्यवहारको एउटा सार्वभौमिक मापदण्ड प्रदान गर्न र विकिपिडियालाई एउटा सुरक्षित स्थान बनाउनको लागि [[:m:Universal Code of Conduct/ne|विश्वव्यापी आचार संहिता]]लाई समुदायमा कसरी लागु गर्ने सम्बन्धमा यस विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूप:_युसिओसी)को_दोस्रो_चरण_सम्बन्धमा|चौतारी]]मा छलफल भइरहेकोले आफ्नो सुझाव राख्नुहुन अनुरोध गर्दछौँ।'''</center> }} --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ११:१३, २० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Saroj Uprety@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Saroj_Uprety/MassMessage&oldid=985625 --> == जानकारी आवश्यक == विप्लब जी, मैले विकिपिडियाको अङ्ग्रेजी भाषामा केही सम्पादन गर्नु परे यही खाता प्रयोग गर्न सक्छु कि अर्को बनाई प्रयोग गर्न सकिन्छ ? छुट्टै भाषाहरूको विकिपिडियामा छुट्टै खाता प्रयोग गर्नु StockPupperty मानिन्छ कि मानिन्नँ ? --[[User:यलक्वंदा|यलक्वंदा]] ([[User talk:यलक्वंदा|कुरा गर्ने]]) २२:२०, २९ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) :{{Ping|यलक्वंदा}}, यहाँले एक मात्र खाताको प्रयोग गर्नुहोला। यो खाताको प्रयोग गरेर यहाँले सम्पूर्ण विकिमिडिया परियोजनामा सम्पादन गर्न सक्नुहुन्छ। यहाँद्वारा नाम परिवर्तनको लागि गर्नुभएको अनुरोध छिट्टै निर्णय गर्नेछु। यसका साथै नेपाली विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूप:_युसिओसी)को_दोस्रो_चरण_सम्बन्धमा|चौतारी]]मा एक महत्वपूर्ण विषयमा छलफल भइरहेकोले आफ्नो सुझाव राख्नुहुन अनुरोध गर्दछु। [[:new:विकिपिडिया:सामाजिक_दबू#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूपः_युसिओसी)_या_दोश्रो_चरण_सम्बन्ध्ये|नेवारी विकिपिडिया]]मा समेत विचार राख्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:०२, ३० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) == [[ढाँचा:प्रमुख चित्र header]] == नमस्ते, के म यो पृष्ठ सम्पादन गर्न अनुमति प्राप्त गर्न सक्छु? मसँग यो पृष्ठ अपग्रेड गर्ने योजना छ। धन्यवाद ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> १८:४९, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) :नमस्ते [[User:CAPTAIN MEDUSA|CAPTAIN MEDUSA]], मैले यहाँले अनुरोध गर्नुभएको पृष्ठको सुरक्षा परिवर्तन गरिसकेको छु तर सो ढाँचामा यहाँले गर्न चाहनुभएको उद्यतन कार्यलाई समुदाय समक्ष पेश गरेर मात्र लागु गर्दा उपयुक्त हुने मेरो सुझाव रहेको छ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:२८, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) ::यसले अझै मलाई पृष्ठ सम्पादन गर्न अनुमति दिदैन र यसले भन्छ: {{tq|यो पृष्ठ सम्पादन गर्नबाट सुरक्षित गरिएकोछ किनभनें पृष्ठमा सुरक्षित गर्नुका साथै प्रपात ("cascading") विकल्प खुल्ला राखिएको छ: *[[ढाँचा:प्रमुख चित्र/फेब्रुअरी २०१६]]}}। धन्यवाद ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> १९:३७, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) :::मैले यहाँको खातामा ढाँचा सम्पादक अधिकार जोडेको छु। कृपया कार्य समापन भइसकेपछि सूचित गर्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २३:०६, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) ::::मलाई लाग्छ [[ढाँचा:प्रमुख चित्र/फेब्रुअरी २०१६]] को सुरक्षा सेटिंग्स कम गर्न आवश्यक छ। त्यसो भए यसले मलाई पृष्ठ सम्पादन गर्न अनुमति दिनेछ। धन्यवाद ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> २३:२७, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) :::::सुरक्षा स्तर परिवर्तन गरियो। अब हेर्नुहोस् त। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ००:१२, ५ मार्च २०२१ (नेपाली समय) ::::::धन्यवाद। अब म पृष्ठ सम्पादन गर्न सक्दछु। ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> ००:२१, ५ मार्च २०२१ (नेपाली समय) == विकिमिडिया फाउन्डेसन सामुदायिक समिति सिट: प्रतिक्रियाको लागि बैठक == विकिमिडिया फाउन्डेसन न्यासी समितिले सन् २०२१ फेब्रुअरी १ देखि मार्च १ सम्म सामुदायिक चयन प्रक्रियाहरूको बारेमा प्रतिक्रियाको लागि बैठकको आयोजना गरिरहेको छ। विकिमिडिया फाउन्डेसन र विकिमिडिया अभियान विगत १० बर्षमा लगभग पाँच गुणाले वृद्धि भएको छ भने यसको समितिको संरचना र प्रक्रियाहरू मूल रूपमा उस्तै रहिरहेको छ। वर्तमान समितिको संरचनामा हाम्रो क्षमता, प्रदर्शन, र अभियानको विविधता अनुसार प्रतिनिधित्वको अभाव एउटा समस्याको रूपमा रहेको छ। प्रत्यक्ष निर्वाचनले गर्दा अग्रणी भाषा समुदायका उम्मेदवारहरूको पक्ष लिने गरेको छ र उनीहरूको सीप र अनुभवद्वारा समिति सदस्यको रूपमा सेवा दिन कतिको सान्दर्भिक हुन सक्छ वा समितिको विशिष्ट उत्तरदायित्वहरू निर्वाह गर्ने क्षमतामा योगदान पुर्‍याइरहेको छ। तथ्यहरूलाई नियाल्दा वर्तमान प्रक्रियाहरूले उत्तर अमेरिका र पश्चिम युरोपका स्वयंसेवकहरूको पक्ष लिएको छ। वास्तवमा भन्ने हो भने, दक्षिण एसियाबाट अहिलेसम्मको इतिहासमा हेर्दा जम्मा एक जना सदस्यले मात्र समितिमा स्थान बनाउन सकेको छ। आउँदो महिनाहरूमा हामीलाई तीन सामुदायिक सिटहरू नवीकरण गर्नुपर्नेछ र नयाँ सिटमा तीन थप समुदायिक सदस्यहरू नियुक्त गर्नुपर्नेछ। यो प्रतिक्रियात्मक बैठकमा हामीहरू सबै मिलेर हाम्रो अभियानलाई कसरी प्रतिनिधित्व गर्ने र अनुभव, सीप, र विश्वासका साथ अन्तरदृष्टिसहित तैयार भएका उम्मेदवारहरू छनौट गर्न प्रारूप रेखा तयार गर्न सक्छौं? यस सम्बन्धमा, प्रस्तावित विचारहरूमाथि छलफल गर्न र हामी हाम्रो विचारहरू साझा गर्न, प्रतिक्रिया दिन र प्रक्रियामा योगदान दिनको लागि सामुदायिक छलफल गर्नु राम्रो हुनेछ। यसै विषयमा छलफल गर्न, हामीले यही मार्च १३ को साँझ ७ बजे देखि ८ बजेसम्म बैठक आयोजित भइरहेको छ। बैठकको कडी निम्नलिखित रहेको छ: https://meet.google.com/ugf-xyyk-ifi नेपालसँग सम्बन्धित भाषाहरूमा योगदान पुर्‍याइरहेका सम्पूर्ण भाषाका विकिपिडियन र विकिमिडियनलाई यो बैठकमा आफ्नो विचार राख्न स्वागत गरिन्छ। धन्यवाद, [[User:KCVelaga (WMF)]], ११:४२, ७ मार्च २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21193233 --> == [Small wiki toolkits] Workshop on Workshop on "Designing responsive main pages" - 30 April (Friday) == As part of the Small wiki toolkits (South Asia) initiative, we would like to inform you about the third workshop of this year on “Designing responsive main pages”. During this workshop, we will learn to design the main page of a wiki to be responsive. This will allow the pages to be mobile-friendly, by adjusting the width and the height according to various screen sizes. Participants are expected to have a good understanding of Wikitext/markup and optionally basic CSS. Details of the workshop are as follows: *Date: 30 April 2021 (Friday) *Timing: [https://zonestamp.toolforge.org/1619785853 18:00 to 19:30 (India / Sri Lanka), 18:15 to 19:45 (Nepal), 18:30 to 20:00 (Bangladesh)] *Languages supported: English, Hindi *Meeting link: https://meet.google.com/zfs-qfvj-hts If you are interested, please [[:m:Small_wiki_toolkits/South_Asia/Registration#Designing_responsive_main_pages|sign-up on the registration page]]. Regards, [[:m:Small_wiki_toolkits/South_Asia/Organization|Small wiki toolkits - South Asia organizers]], ११:३८, २४ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय) ''If you would like unsubscribe from updates related "Small wiki toolkits - South Asia", kindly remove yourself from [[:m:Global message delivery/Targets/Small wiki toolkits - South Asia|this page]].'' <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Small_wiki_toolkits_-_South_Asia&oldid=21367255 --> == SWT South Asia Workshops: Feedback Survey == Thanks for participating in one or more of [[:m:Small wiki toolkits/South Asia/Workshops|small wiki toolkits workshops]]. Please fill out this short feedback survey that will help the program organizers learn how to improve the format of the workshops in the future. It shouldn't take you longer than 5-10 minutes to fill out this form. Your feedback is precious for us and will inform us of the next steps for the project. Please fill in the survey before 24 June 2021 at https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSePw0eYMt4jUKyxA_oLYZ-DyWesl9P3CWV8xTkW19fA5z0Vfg/viewform?usp=sf_link. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १८:३६, ९ जुन २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Small_wiki_toolkits_-_South_Asia&oldid=21367255 --> == Invitation for Functionary consultation 2021 == Greetings, Admins of the emerging community, I'm letting you know in advance about a meeting I'd like to invite you to regarding the [[:m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] and the community's ownership of its future enforcement. I'm still in the process of putting together the details, but I wanted to share the date with you: 10/11 July, 2021. I do not have a time on this date yet, but I will let you soon. We have created a [[:m:Universal Code of Conduct/Functionary consultations/June and July 2021|meta page]] with basic information. Please take a look at the meta page and sign up your name under the appropriate section. Thank you for your time.--[[User:BAnand (WMF)|BAnand (WMF)]] 15:14, 10 June 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:BAnand (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=MassMessage/Lists/UCoC_Group&oldid=21568660 --> == Universal Code of Conduct News – Issue 2 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 2, July 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the second issue of [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Enforcement Draft Guidelines Review''' - Initial meetings of the drafting committee have helped to connect and align key topics on enforcement, while highlighting prior research around existing processes and gaps within our movement. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Enforcement Draft Guidelines Review|continue reading]]) *'''Targets of Harassment Research''' - To support the drafting committee, the Wikimedia Foundation has conducted a research project focused on experiences of harassment on Wikimedia projects. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Targets of Harassment Research|continue reading]]) *'''Functionaries’ Consultation''' - Since June, Functionaries from across the various wikis have been meeting to discuss what the future will look like in a global context with the UCoC. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Functionaries’ Consultation|continue reading]]) *'''Roundtable Discussions''' - The UCoC facilitation team once again, hosted another roundtable discussion, this time for Korean-speaking community members and participants of other ESEAP projects to discuss the enforcement of the UCoC. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Roundtable Discussions|continue reading]]) *'''Early Adoption of UCoC by Communities''' - Since its ratification by the Board in February 2021, situations whereby UCoC is being adopted and applied within the Wikimedia community have grown. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Early Adoption of UCoC by Communities|continue reading]]) *'''New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee''' - The CRC was originally expected to conclude by July 1. However, with the UCoC now expected to be in development until December, the timeline for the CRC has also changed. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee|continue reading]]) *'''Wikimania''' - The UCoC team is planning to hold a moderated discussion featuring representatives across the movement during Wikimania 2021. It also plans to have a presence at the conference’s Community Village. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Wikimania Session|continue reading]]) *'''Diff blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff blog. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Diff Blogs|continue reading]]) </div> Thanks for reading - we welcome feedback about this newsletter. [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[User talk:Xeno (WMF)|कुरा गर्ने]]) २२:०५, १५ जुलाई २०२१ (नेपाली समय) == [Wikimedia Foundation elections 2021] Candidates meet with South Asia + ESEAP communities == Hello, As you may already know, the [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021|2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections]] are from 4 August 2021 to 17 August 2021. Members of the Wikimedia community have the opportunity to elect four candidates to a three-year term. After a three-week-long Call for Candidates, there are [[:m:Template:WMF elections candidate/2021/candidates gallery|20 candidates for the 2021 election]]. An <u>event for community members to know and interact with the candidates</u> is being organized. During the event, the candidates will briefly introduce themselves and then answer questions from community members. The event details are as follows: *Date: 31 July 2021 (Saturday) *Timings: [https://zonestamp.toolforge.org/1627727412 check in your local time] :*Bangladesh: 4:30 pm to 7:00 pm :*India & Sri Lanka: 4:00 pm to 6:30 pm :*Nepal: 4:15 pm to 6:45 pm :*Pakistan & Maldives: 3:30 pm to 6:00 pm * Live interpretation is being provided in Hindi. *'''Please register using [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSflJge3dFia9ejDG57OOwAHDq9yqnTdVD0HWEsRBhS4PrLGIg/viewform?usp=sf_link this form] For more details, please visit the event page at [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP|Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP]]. Hope that you are able to join us, [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], १२:१७, २३ जुलाई २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21774692 --> == ''Invitation for Wiki Loves Women South Asia 2021'' == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Wiki Loves Women South Asia 2021'''</span><br>'''September 1 - September 30, 2021'''<span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Wiki Loves Women South Asia 2021|<span style="font-size:10px;color:red">''view details!''</span>]]</span> ----[[File:Wiki Loves Women South Asia.svg|right|frameless]]'''Wiki Loves Women South Asia''' is back with the 2021 edition. Join us to minify gender gaps and enrich Wikipedia with more diversity. Happening from 1 September - 30 September, [[metawiki:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women South Asia]] welcomes the articles created on gender gap theme. This year we will focus on women's empowerment and gender discrimination related topics. We are proud to announce and invite you and your community to participate in the competition. You can learn more about the scope and the prizes at the [[metawiki:Wiki Loves Women South Asia 2021|''project page'']]. Best wishes,<br> [[m:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women Team]] [[User:HirokBot|HirokBot]] ([[User talk:HirokBot|कुरा गर्ने]]) ०३:३४, १९ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) </div> == Universal Code of Conduct News – Issue 3 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 3, August 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the third issue of Universal Code of Conduct News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''The Enforcement Draft Guidelines''' - The Enforcement Draft Guidelines for the Universal Code of Conduct has just been published on meta in different languages. These guidelines include some definitions of newly introduced terms and recommendations for local enforcement structures. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#The Enforcement Draft Guidelines|continue reading]]) *'''Enforcement Draft Guidelines Review''' - Before the enforcement guidelines are finalized, they must be reviewed and discussed by the community. The facilitation team has set up various discussion means throughout this review period. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Enforcement Draft Guidelines Review|continue reading]]) *'''Conversation Hours & Roundtables''' - To listen to community opinions and exchange ideas regarding enforcement draft guidelines proposed by the drafting committee, the UCoC facilitation team will be hosting weekly conversation hours. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Conversation Hours & Roundtables|continue reading]]) *'''Wikimania Wrap-up''' - The facilitation team hosted a Roundtable at Wikimania 2021, featuring some WMF trustees and staff. The session offered some insights on how the Enforcement Draft Guidelines came about, and what next steps are being imagined. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Wikimania Wrap-up|continue reading]]) *'''Translation''' - Because a considerable number of Wikimedians are not English speakers, and that UCoC applies to all members, projects across the wikimedia movement, it’s of a great importance to provide adequate language support throughout this process. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Translation|continue reading]]) *'''Diff blogs''' - Check out some interesting publications about the UCoC on Wikimedia Diff blog. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Diff Blogs|continue reading]]) *'''WMF's 2021 Board of Trustees election''' - Please read the Candidate Presentations and vote! ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Wikimedia Foundation's Board of Trustees 2021 election|continue reading]]) <section end="ucoc-newsletter"/></div> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)|कुरा गर्ने]]) ०४:२९, २८ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) == Universal Code of Conduct News – Issue 4 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 4, October 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the fourth issue of Universal Code of Conduct News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up''' - The Universal Code of Conduct Enforcement Draft Guidelines Review will come to a close on 17 October 2021, after more than two months of extensive consultations. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up|continue reading]]) *'''Roundtable Discussions and Conversation Hours''' - Another successful roundtable session happened on September 18, 2021 to discuss the EDGR. One last conversation hour will be happening on October 15th, 2021. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Roundtable Discussions and Conversation Hours|continue reading]]) *'''Movement Charter Drafting Committee Elections''' - The Movement Charter Drafting Committee selection process has kicked off and will be open until October 25, 2021. Contributors to Wikimedia projects can elect their favorite candidates on to the committee. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Movement Charter Drafting Committee Elections|continue reading]]) *'''New Direction for the Newsletter''' - As we round-up the consultation processes for the Universal Code of Conduct, the facilitation team is currently envisioning new directions for the newsletter. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#New Direction for the Newsletter|continue reading]]) *'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Diff Blogs|continue reading]]) </div><section end="ucoc-newsletter"/> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)|कुरा गर्ने]]) ०२:२४, १५ अक्टोबर २०२१ (नेपाली समय) == लेख मेटिएको == नमस्कार। मेरो लेख हरु अप्रत्यासित रूपमा किन मेटिएको होला? प्रदेश कमिटी बन्दै छ। बनेको छ। विभिन्न विकिपीडियामा विभिन्न देशका राजनीतिक दलको यस्तै प्रदेश कमिटी को article हुन्छ। यहाँलाई थाहा होला पक्कै पनि। जे होस्, भेट भयो। खुसीको कुरो एकै प्रदेशका रहेछौ। [[User:Spooninglass|Spooninglass]] ([[User talk:Spooninglass|कुरा गर्ने]]) १२:३५, ९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) म जनकपुर बाट हो। खुसी लाग्यो, तपाईं पनि सप्तरी बाट। आशा आईछ, रिप्लाई अवश्य भेटट। [[User:Spooninglass|Spooninglass]] ([[User talk:Spooninglass|कुरा गर्ने]]) १२:४२, ९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) :{{Ping|Spooninglass}} नमस्ते, नेपाली विकिपिडिया सम्पादन गर्न सुरु गर्नुभएकोमा धन्यवाद। यहाँले बनाउनुभएका लेखहरू अप्रत्यासित रूपमा मेटिनुको कारण विकिपिडिया प्रचारप्रसार गर्ने स्थल नभई विश्वकोश राख्ने सामग्री हो। यहाँले सो लेखहरू [[नेपाली कांग्रेस]] भित्र खण्ड बनाएर राख्न सक्नुहुनेछ वा लेखलाई स्थापित गर्नसक्ने ठोस सन्दर्भ सामग्री राखेर स्वतन्त्र लेख निर्माण गर्न सक्नुहुनेछ। हाललाई सम्पादन गर्ने अभ्यास गर्नुहोस् र विकी संसारमा रमाउने प्रयास गर्नुहोस्। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १२:४९, ९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == कारण पाउँ! == Biplab Anand ji, म द्वारा गरिएका सम्पादन (move) किन रेभट गरियो? कुनै पुबाग्रह नराखी मैले सो पेज हरुमा डाटा नराख्नु भन्दा आउँदो निर्वाचन को निम्ति तयार पारी दिएँ। यदि मेरो भूल हो भने माफी पाउँ। यि पेज हरु २०७४ को निर्वाचन सम्बन्धित राख्ने नै हो भने, आउनुहोस् डाटा इन्टर गरुम। म पनि सहयोग गर्छु। बेकम्को राख्नु भन्दा केही राखौ। See this, how will you justify deleting his article here?[https://en.wikipedia.org/wiki/Birendra_Kumar_Kanodia] धन्यवाद। [[User:Spooninglass|Spooninglass]] ([[User talk:Spooninglass|कुरा गर्ने]]) १६:२८, १५ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) Please see [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:POLITICIAN&redirect=no]. This will prove mistake made by you deleting my articles:- * [[राजीव कोइराला]] * [[इन्द्र बहादुर बानियाँ]] * [[वीरेन्द्र कुमार कनोडिया]] * [[रण बहादुर रावल]] :प्रश्नको लागि धन्यवाद [[User:Spooninglass|Spooninglass]],<br/> यहाँले प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४ को मूल पृष्ठलाई सारेर त्यसमा आउने निर्वाचनको बारेमा जानकारी राख्नुभयो जसले गर्दा पछिल्लो निर्वाचनको बारेमा रहेको सामग्री र लेखको औचित्य समाप्त भएकोले त्यसलाई पूर्ववत गरिएको हो। ती लेखहरूमा सामग्री थप गर्न कसैलाई रोकछेक नभएकोले ती लेखहरूलाई सुधार गर्न सकिनेछ। नेपाली विकिपिडियामा भएको [[विकिपिडिया:जीवित मानिसहरूको जीवनी|जीमाजी]] नीति अनुरूप जीवित मानिसहरूको जीवनीसँग सम्बन्धित लेख निर्माण गर्नुपर्ने हुन्छ। लेखमा स्रोतको अभाव, विषय पहिचान गर्ने आधारको कमी तथा आइपीद्वारा पृष्ठ निर्माण भएको कारणले गर्दा लेख मेटिएको हो। [[विकिपिडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] विषयको लेखलाई पहिचान गरेर यथावतै राखिएको छ तर जीवित मानिसको जीवनीमा स्रोत तथा सन्दर्भको कमी भएमा आज वा निकट भविष्यमा सो लेख मेटिने भएकोले नीति बमोजिम लेख निर्माण गर्नुहोला। विकिपिडिया हामी सबैको सम्पति भएकोले हामी सबै मिलेर यसलाई सपार्ने यथासम्भव प्रयास गर्नुपर्छ। यदि यहाँलाई उपरोक्त लेखहरू यस विश्वकोशमा स्थान पाउनुपर्ने जस्तो लागेमा नीति अनुरूप लेख निर्माण गर्नसक्नुहुनेछ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:५०, १६ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == Delete page == ne.wikipedia has 5 admins. But I accidentally clicked the delete button[https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1]. I'm sorry for bothering you.--[[User:Infinite0694|Infinite0694]] ([[User talk:Infinite0694|कुरा गर्ने]]) २२:२९, २५ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) :[[User:Infinite0694|Infinite0694]], No worries. Thanks--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २०:४७, २७ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> ००:०३, ५ जनवरी २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(6)&oldid=22532666 --> == Movement Strategy and Governance News – Issue 5 == I'm sorry about the late delivery of this newsletter. Within the newsletter was material about an ongoing vote, which closes in under 20 hours. Please share the information links with interested users: [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|Project Overview]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Enforcement guidelines]] (proposed) • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|Voter information]] • '''[[metawiki:Special:SecurePoll/vote/391|Voting link]]''' <section begin="ucoc-newsletter" /><span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 5, January 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]</span> ----Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe [[metawiki:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive these updates.<div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 16th February 2022. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call_for_Feedback_about_the_Board_elections|continue reading]]) * '''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal_Code_of_Conduct_Ratification|continue reading]]) * '''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement_Strategy_Implementation_Grants|continue reading]]) * '''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The_New_Direction_for_the_Newsletter|continue reading]]) * '''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about MSG on Wikimedia Diff. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff_Blogs|continue reading]]) </div><section end="ucoc-newsletter" />[[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[User talk:Xeno (WMF)|कुरा गर्ने]]) १०:०८, २१ मार्च २०२२ (नेपाली समय) == Indic Hackathon | 20-22 May 2022 + Scholarships == Hello {{PAGENAME}}, <small>''(You are receiving this message as you participated previously participated in small wiki toolkits workshops.)''</small> We are happy to announce that the [[:m:Indic MediaWiki Developers User Group|Indic MediaWiki Developers User Group]] will be organizing [[:m:Indic Hackathon 2022|Indic Hackathon 2022]], a regional event as part of the main [[:mw:Wikimedia Hackathon|Wikimedia Hackathon]] taking place in a hybrid mode during 20-22 May. The regional event will be an in-person event taking place in Hyderabad. As it is with any hackathon, the event’s program will be semi-structured i.e. while we will have some sessions in sync with the main hackathon event, the rest of the time will be upto participants’ interest on what issues they are interested to work on. The event page can be seen at <span class="plainlinks">https://meta.wikimedia.org/wiki/Indic_Hackathon_2022</span>. We have full scholarships available to enable you to participate in the event, which covers travel, accommodation, food and other related expenses. The link to scholarships application form is available on the event page. The deadline is 23:59 hrs 17 April 2022. Let us know on the event talk page or send an email to {{email|contact|indicmediawikidev.org}} if you have any questions. We are looking forward to your participation. Regards, [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २२:२८, १२ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Small_wiki_toolkits_-_South_Asia&oldid=23135275 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 6</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 6, April 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the sixth issue of Movement Strategy and Governance News! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board of trustees elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while the more frequent Updates will also be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Leadership Development -''' A Working Group is Forming! - The application to join the Leadership Development Working Group closed on April 10th, 2022, and up to 12 community members will be selected to participate in the working group. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|continue reading]]) *'''Universal Code of Conduct Ratification Results are out! -''' The global decision process on the enforcement of the UCoC via SecurePoll was held from 7 to 21 March. Over 2,300 eligible voters from at least 128 different home projects submitted their opinions and comments. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|continue reading]]) *'''Movement Discussions on Hubs -''' The Global Conversation event on Regional and Thematic Hubs was held on Saturday, March 12, and was attended by 84 diverse Wikimedians from across the movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|continue reading]]) *'''Movement Strategy Grants Remain Open! -''' Since the start of the year, six proposals with a total value of about $80,000 USD have been approved. Do you have a movement strategy project idea? Reach out to us! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|continue reading]]) *'''The Movement Charter Drafting Committee is All Set! -''' The Committee of fifteen members which was elected in October 2021, has agreed on the essential values and methods for its work, and has started to create the outline of the Movement Charter draft. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|continue reading]]) *'''Introducing Movement Strategy Weekly -''' Contribute and Subscribe! - The MSG team have just launched the updates portal, which is connected to the various Movement Strategy pages on Meta-wiki. Subscriber to get up-to-date news about the various ongoing projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|continue reading]]) *'''Diff Blogs -''' Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|continue reading]]) </div><section end="ucoc-newsletter"/> </div> Thanks for reading. [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ०८:०९, १३ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/Subscribe&oldid=23137838 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 7</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ०७:२४, १८ जुलाई २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/Subscribe&oldid=23527297 --> == [[विकिपिडिया:अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारहरूको लागि निवेदन#बडा काजी: अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकारको लागि निवेदन|विकिपिडिया:अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारहरूको लागि निवेदन]] == नमस्कार, कृपया यसलाई हेर्दिनुहोला। धन्यवाद --[[User:Bada Kaji|बडा काजी]] ([[User talk:Bada Kaji|कुरा गर्ने]]) २३:०९, ३ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) == नमस्कार == यस विकिपीडिया कम्युनिटी का एक प्रबन्ध ले विकि को रुल तोडी पेड आरटिकल बनाएको र लामो समय देखि बनाउदै आइएको पाइएको हुदा सिघ्र कारबाही गर्न अनुरोध गर्दछु [[चिसो एस्ट्रे]] र परमाण मैले सृन्शत पनि लगेर राखेको छु र [https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid032CLzxB496c65g9bZDnUmdX9Q7WdLpo2Ep1gYQdSsJbZusSNTVAWh1TAqzFRWqop9l&id=1017597688] यहा पनि उपलब्ध छ [[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) १८:४६, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) : लेखले विषयलाई प्रवर्द्धन गरेको देखिँदैन। --[[User:बडा काजी|बडा काजी]] ([[User talk:बडा काजी|कुरा गर्ने]]) १८:५७, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :: जानी जानी नियम तोड्नु लाइ प्रवर्द्धन गरेको नै देखिन्छ र यो कार्य विकि नियम बिपरित हो [[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) १९:०५, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) ::: कुन नियमहरू? --[[User:बडा काजी|बडा काजी]] ([[User talk:बडा काजी|कुरा गर्ने]]) १९:०६, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :::: यहा पढ्नु होला [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Conflict_of_interest][[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) १९:१२, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :::::[[User:DIVINE|DIVINE]], कार्य व्यस्तताको कारण समयमा यहाँलाई प्रतिक्रिया दिन सकिन्। तपाईंको लेखन शैली आक्रमक र शिष्ट नरहेकोले सुधार गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको छ। [[चिसो एस्ट्रे]] नामक लेख बनाउने प्रयोगकर्ता [[User:Nirmal Dulal|निर्मल दुलाल]] रहेको देखियो र उनी नेपाली विकिपिडियाका प्रबन्धक समेत हुन् यसर्थ तपाईंले उनकै बारेमा लेख्नुभएको मेरो बुझाई छ किनभने तपाईंले नाम उल्लेख गर्नुभएको छैन। तपाईंले दिनुभएको प्रमाणको आधारमा मैले जाँच गर्दा निज प्रबन्धकले उक्त लेख सन् २०२१ डिसेम्बर २६ मै बनाउनुभएको छ र तपाईंले पेश गर्नुभएको फेसबुक कडी अनुसार वहाँ सन् २०२२ मार्च १५ का दिन उक्त चलचित्रको प्रिमियरमा उपस्थित भई तस्विर पोस्ट गर्नुभएको छ। अब विषयको विश्लेषण गर्दा तपाईंले प्रबन्धकमाथि भुक्तान लिई लेख बनाउनुभएको साथै विकी नीति तोडेको समेत गम्भीर आरोप लगाउनुभएको छ यसलाई पुष्टि गर्ने आधारहरू पर्याप्त छ र? [[वि:चासोको अन्तरद्वन्द|चासोको अन्तरद्वन्द]] भएमा सो कुरा उल्लेख गर्नुपर्ने विकी अभ्यास भएता पनि नेपाली विकिमा सो अभ्यास एकदमै न्युन छ तर त्यसो भन्दै गर्दा विकी नीति अन्तर्गत नबनेको लेखलाई मेटाउन र प्रयोगकर्तालाई निषेध गर्न पर्याप्त नीति छन्। तपाईंले निज प्रबन्धक लामो समयदेखि भुक्तान लिएर लेख बनाएको कुरा उल्लेख गर्नुभएको छ तर त्यस्को कुनै ठोस आधार र प्रमाण पेश गर्नुभएको छैन? के आधारमा उनलाई निषेध गर्ने? यहाँले उनको र विषयको अन्तरसम्बन्ध रहेको प्रमाण दिनुभयो जसको आधारमा मैले अङ्ग्रेजी विकिपिडियाको सन्दर्भ लिई नीति अध्ययन गर्दा र जाँच गर्दै जाँदा उनले अङ्ग्रेजी भाषाको यस लेखको वार्ता पृष्ठमा वहाँको यस विषयसँग रहेको चासोको अन्तरद्वन्द [[:en:Special:Diff/1105647839|कबोल]] गर्नुभएको छ तर कुनै किसिमको भुक्तान नलिएको स्पष्ट पार्नु भएको छ। तटस्थ भएर भन्नु पर्दा नेपाली विकिपिडिया विकासोन्मुख विकी समुदाय भएतापनि यहाँ केही अत्यावश्यक विकी नीतिहरूको अभाव छ। [[चिसो एस्ट्रे]] लेखको [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता]] र [[वि:लेखन शैली|लेखन शैली]] जाँच गर्दा उनले उक्त लेख तटस्थ भएर लेखेको देखिन्छ। तपाईँले लगाउनुभएको गम्भीर आरोपलाई पुष्टि गर्न थप प्रमाण पेश चौतारीको छलफलमा पेश गर्नुहोला। यो विषयको बारेमा समुदायिक छलफल समेत आवश्यक देखिएकोले म यो वार्तालाई चौतारीमा लिएर जाँदैछु। थप प्रमाण र टिप्पणी त्यहाँ लेख्नु होला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २२:१६, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :: नेपाली विकिपिडिया मा कसैलाई दाई भाई भेट्न पर्‍यो भनेर सम्बोधन गरिन्छ हो ? [[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) २२:२७, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) g8elqw5bu3vmhquvvydj65b4g7wx2xz 1074379 1074377 2022-08-24T16:46:43Z Biplab Anand 13653 +re wikitext text/x-wiki {{archive box| search=yes| * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 1|Archive 1]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 2|Archive 2]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 3|Archive 3]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Biplab Anand/Archive 4|Archive 4]]}} {|style="border:2px solid blue; width:100%;" cellpadding="5" cellspacing="5" |- [[File:How to write in Nepali wiki.ogv ‎|400px|right|thumb| सम्पादन सहायताका लागि यो भिडियो हेर्नुहोस्]] '''नमस्ते!<br/> {{PAGENAME}}जी''' समस्त [[विकिपीडिया]] समुदायको तर्फबाट तपाईंलाई [[मुख्य पृष्ठ|नेपाली विकिपीडिया]]मा हार्दिक [[विकिपीडिया:स्वागत/नव आगन्तुक|स्वागत]] छ। विकिपीडिया एउटा खुला [[विश्वकोष]] हो जसमा विभिन्न विषयका जानकारीहरु संग्रहित हुन्छन्। *अहिले सम्म नेपाली विकिपीडियामा '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' लेखहरु छन्। यसलाई बढाउन तपाईं हामी सबैको योगदानको आवश्यकता रहेको छ। आउनुहोस् हामी सबै मिलेर नेपाली विकिपीडियालाई विश्वका अन्य प्रमुख भाषा जत्तिकै धनी बनाऔं। *विकिपीडियाले कुनै पनि व्यक्तिलाई [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा/सम्पादन|सम्पादन]] गर्ने अधिकार दिन्छ। तपाईं पनि यहाँ नयाँ लेख लेख्न अथवा भएका लेखमा थप्न सक्नुहुन्छ, तर विकिपीडियामा तपाईंको कुनै पनि [[विज्ञापन]] वा [[आत्मकथा]] स्वीकृत हुँदैन। *सबै भन्दा पहिला दुईवटा लेख [[विकिपीडिया:प्राय सोधिने प्रश्नहरु|प्राय सोधिने प्रश्नहरु]] र [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा]] पढ्नुहोस् अथवा [http://www.youtube.com/watch?v=Ucm583Rd3Cs यो भिडियो हेर्नुहोस्]। *आफ्नो परिचय दिनको लागि तपाईंको [[:user:{{PAGENAME}}|प्रयोगकर्ता पृष्ठ]] बनाउनुहोला। '''(परिचय दिइरहनु आवश्यक नै भने छैन)''' *विकिपीडियामा नयाँ लेख लेख्न तथा भएका लेख हरू सम्पादन गर्न यहाँलाई केही अप्ठ्यारो परे अथवा विकिको विषयमा केही प्रश्न, सुझाव, गुनासो आदि भएमा [[विकिपीडिया:चौतारी|चौतारी]] अथवा [[विकिपीडिया:प्रश्नहरू|प्रश्नहरू]] पृष्ठ सम्पादन गरेर आफ्नो प्रश्न, सुझाव आदि राख्नु होला। *विकिपीडिया सम्बन्धी सामान्य जानकारीहरुका लागि [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|परिचय]] पृष्ठ हेर्नुहोस्। *कुनै सहयोग चाहिएमा [[विकिपीडिया:सहायता|सहायता]] पृष्ठ हेर्नुहोस्। *प्रयोगको लागि [[विकिपीडिया:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] पृष्ठ हेर्नुहोस्। {|class="wikitable" style="background:#CBCFF4; border:0pix solid; text-align:left; width:50%;" |- |rowspan=5| [[चित्र:Wiki Nepal.png|100px|center]] |bgcolor="CBCFF7"|[[Welcome|<font size="+1"> स्वागत</font>]] |- style="background:CBCFF5;" |[[विकिपीडिया:नेपाली दुतावास|<font size="+1">विकिपीडिया:नेपाली दूतावास</font>]] |- style="background:#CBCFF3;" |<font size="+1"> [[विकिपीडिया:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]]</font> |- style="background:CBCFF6;" |<font size="+1"> [[विकिपीडिया:चौतारी|चौतारी]] |- style="background:CBCFF7;" |<font size="+1"> [[Help:सहायता विषयसूचि|सहायता]] |- |} |} *हामीलाई विश्वास छ तपाईंले एउटा विकिपीडियन बनेर यहाँका लेखहरु सम्पादन गर्न रमाईलो मान्नु हुनेछ। *कृपया वार्तालाप पृष्ठमा चारवटा वक्र (<nowiki>~~~~</nowiki>) प्रयोग गरि सहि गर्नुहोला। यसले वार्तालाप पृष्ठमा स्वत: तपाईंको नाम, वार्ता पृष्टको लिङ्क र मिति लेखिदिन्छ। मलाई केही कुरा सोध्नु परेमा मेरो नाम पछि लेखिएको (वार्ता)मा थिचेर प्रश्न लेख्नु होला। *यदि तपाईँलाई विकिपीडियामा केही समस्या परेको छ भने आफ्नो वार्तालाप पृष्ठमा '''<nowiki>{{helpme}}</nowiki>''' राख्नु होला। कसैले तपाईँको समस्याको समाधान बताउने छ। *अन्य समस्याको लागि [[Special:ListAdmins|प्रवन्धक]]हरूसँग सम्पर्क गर्नुहोला। <b>धन्यवाद!</b> == शिर्षक परिवर्तन == यानडेक्स लाई यानडेक्स सर्चमा नसारिकन परिवर्तन गरिदिनु होला किनभने यानडेक्स भनेको कम्पनी हो र उक्त कम्पनी बनाउन खोज्दा निलो देखियो र त्यही गयो। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:०९, ४ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:५८, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == नेपालीमा उल्था गर्ने सम्बन्धमा == विप्लव ज्यु, नमस्कार यस नेपाली विकिपिडियामा सम्पादनको क्रममा देखिएका अङ्ग्रेजी शब्दहरू जस्तै success! your edit was saved, last edited one month ago by, error not saved, congratulation on creating a new page,are you sure want to create page on wikipedia,remove/added to watchlist आदि लगायतका अन्य धरै अङ्ग्रेजी रहेका छन्। तर मैले translatewiki.net मा गई नेपालीमा अनुवाद गरेतापनि नेपाली विकिपिडियामा अङ्ग्रेजीमै रहेका छन्। यसलाई कृपया सुधार गरि नेपालीमै आउने बनाईदिनु होला है। == पृष्ठ परिवर्तन सम्बन्धमा == शहीद स्मारक बि-डिभिजन लिग नामक पृष्ठलाई - सहिद स्मारक बि-डिभिजन लिगमा परिवर्तन गरिदिनु होला।<br/> {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:०४, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ==सहयोग== नमस्कार सर ! मैलेे मेरो कमन्समा लागेको ब्लक सम्बन्धमा तुलसी र BRPever सरसँग कुरा राखेको थिए तर उताबाट कुनै प्रतिक्रिया आएन । कृपया हजुरले कमन्स ब्लक मुक्तका लागि सहयोग गरिदिनु न सर । अनि आर्को कुरो के मलाई स्वस्ती गर्ने प्रयोगकर्ताको अधिकार प्राप्त हुन सक्छ र सर । धन्यवाद ! ([[File:Wikipedia-logo-v2.svg|25px]] {{country data NEP|flagicon/core|variant=|size=}} [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´ I 💘 NEPAL'']] [[चित्र:User Bhupendra Shrestha.jpg|25px]] ०५:०१, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))) == विनम्र अनुरोध == शहीद स्मारक बि-डिभिजन लिगको नाम आजसम्म पनि परिवर्तन नभएको यथावतनै छ र चौतारीमा प्रस्ताव हाल्नु नहाल्नु भैरहेको हुँदा नेपाली विकिपिडियाको अत्यन्तै आवश्यक पक्ष गुणस्तरमा आफ्ना केही महत्त्वपूर्ण धारण राखिदिनुहुन विनम्र अनुरोध गर्दछु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:४६, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))<br/> [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:०५, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ==हस्ताक्षर== हस्ताक्षर सुझावका लागि धन्यवाद सर , अनि कमन्स ब्लकका बारेमा सहयोग गरिदिनुन सर । धन्यवाद !--( [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´ ]] ०७:०७, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)))<br/> कमन्सको ब्लक सम्बन्धमा छिट्टै जानकारी गराउनेछु।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०८:०६, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचा सुधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%AE%E0%A5%AF_(%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%AB%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%95%E0%A5%8B_%E0%A4%8F%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%AE) यस पृष्ठमा रहेको ढाँचा पहिले देखिनै बिग्रिएको थियो र मैले सामान्य सुधार मात्रै गरे पनि अझै धेरै कुराहरू त्यसको ढाँचामा सुधार गर्न पर्ने देखियो त्यसैले यसको ढाँचा सुधार गरिदिनुहोस्।-[[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]] ([[User talk:हिमाल सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०३:५८, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]] {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:१३, २० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रमुख लेख परिवर्तन सम्बन्धमा == विप्लव ज्यु नमस्कार, मैले आवेदनमा हालेका पृष्ठ धेरै छन् त्यसमध्ये डकडकगो पनि एक हो। विभिन्न प्रयोगकर्ताहरूद्वारा असमर्थन गर्दैमा पृष्ठ परिवर्तन नहुने भन्ने चाहिँ हैन किनभने निराजन ज्युले असमर्थन गर्नुभएको पहिलाको टिप्पणी हो जुन तुल्सी भगत ज्युद्वारा खारेज भएको थियो र त्यसपश्चात मैले त्यसमा निवेदनको उपयुक्त कारण लेखी पुन पेश गरिसकेको छु। वेनुप राज ज्युले गर्नु भएको टिप्पणीमा भने मेरो विरोध रहेको छ किनभने त्यो पहिलेको अङ्ग्रेजीमै छोड्ने र transtitlr हाली त्यसलाई नेपालीकरण गर्न पर्छ भन्नू भएको छ त्यससो गर्दा एउटै ठाउँमा नेपाली र अङ्ग्रेजी भाषा देखिने हुदा कोहि अङ्ग्रेजी नबुभ्ने मानिसले हेर्न चाहेमा त्यो गलत देखिने र अङ्ग्रेजी भाषा तर्फ पुर्ण समर्पित भई काम गरेको जस्तो देखिने हुदाँ अहिले जे छ सोही ठिक छ जस्तो मलाई लाग्दछ। र मिति सारेको सारेइ (तिहार नामक पृष्ठ ४१ दिनमा बल्लबल्ल परिवर्तन गरिएको थियोे) त्यस्तो नहोस् र १५-१५ दिनमा पृष्ठ परिवर्तन गर्दा कसैको पनि विरोध नआउने भएकोमा आजको लेख परिवर्तनमा चेस्टा गरिदिनुहुन अनुरोध छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०४:५४, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :नमस्ते [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, तपाईद्वारा प्रमुख लेख बन्नको लागि नामाङ्कित पृष्ठ—[[डकडकगो]]को आवेदनमा प्रयोगकर्ता बेनुप, तुल्सी र निराजन ज्यूले असमर्थनको मत दिनुभएको छ। उनीहरूद्वारा त्यहाँ व्यक्त गरिएको प्रतिक्रियाको समाधान नभएसम्म त्यो लेखलाई प्रमुख लेख घोषित गर्न सकिदैन। अर्को कुरा प्रमुख लेखलाई १५-१५ दिनमा परिवर्तन हुने व्यवस्थाको लागि चौतारीमा यस सम्बन्धी प्रस्ताव ल्याउन आग्रह गर्न चाहन्छु।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:४८, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रमुख पृष्ठ सम्बन्धमा, == विप्लव ज्यु, निराजन, तुल्सी र वेनुपराज पौडेलद्वारा मैले पहिल‌ानै उल्लेख गरे अनुसार त्यो पुरानो अभिलेख हो। मैले डकडकगोलाई फेरि दुईवटा श्रेणी थपिसकेको कुरा जानकारी गराउन चाहे र उपयुक्त शीर्षक पनि खुलाई सकेको छु र कुरा रह्यो बेनुपराज पौडेल ज्युको कुरा। मैले त्यसमा जति सक्दो त्यति मेहनत गरि नेपालीमा उल्था गरेको कुरा सबैलाई थाह भएकै कुरा हो। त्यस्ता अन्य कुनै भाषा जस्तै अङ्ग्रेजी, हिन्दीको पछाडि नलाग्न अनुरोध गर्दछु। अनि अर्को कुरा धेरै जनाको समर्थन आइ सकेकोमा १००% त कोही प्रवन्धक वा प्रशाशक बन्दा पनि आउँदैन। ८५% भन्दा बढी मत प्राप्त गरेका कारण पृष्ठ स्वीकृत भई प्रमुख लेखमा आउन पर्ने मेरो बुभाइ रहेको छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:१२, १८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :{{Ping|पर्वत सुबेदी}} ज्यू, आवेदनमाथि छलफलको लागि समयसीमा बाँकी रहेको हुनाले लेखलाई अहिले नै प्रमुख लेख घोषित गर्न सकिन्न। --[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:०८, २० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया == [[विकिपिडिया:टिप्पणीको लागि अनुरोध/अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया|अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया]]बारे भइरहेको टिप्पणीमा सहभागी हुन् हार्दीक अनुरोध छ । धन्यवाद ! &mdash;&nbsp;[[User:Tulsi Bhagat|<font color="black">'''तुल्सी भगत'''</font>]] <small>([[Special:Contributions/Tulsi Bhagat|<font color="black">योगदान</font>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<font color="black">वार्ता</font>]])</small> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०५:५०, २५ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=704022 --> == अनावश्यक पृष्ठमा सन्दर्भ थप गर्ने विषयमा == तपाईले चितवन स्कुल अफ मेडिकल साइन्सेस नामक पृष्ठमा सन्दर्भ थप गर्नुभएको रहेछ। धेरै स्थानीय वेबसाइटहरूले (जस्तै रेडियोहरूका वेबसाइट, ब्लगहरू) आफ्नो क्षेत्रको सामग्रीहरू लेखिरहेका हुन्छन्। विद्यालयका पृष्ठमा यस्ता स्थानीय वा केही समयपछि मेटिने सन्दर्भ नहाल्नुहुन अनुरोध गर्दछु र विश्वकोषमा स्थानीय कलेज, विद्यालय, स्कुल (विश्वविद्यालय वाहेक) हुन नहुने भएकाले मेटाउनुपर्ने सुचीमा हाल्न वाध्य छु किनकि मैले एसएलसी पास गरेको विद्यालयले पनि विभिन्न सम्बन्धन प्राप्त गरेको छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १३:१३, २६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू— [[चितवन स्कुल अफ मेडिकल साइन्सेस]] लेखमा एउटा मात्र स्रोत भएको कारणले मैले त्यस लेखमा [[:Special:Diff/704160|स्रोतहरू]] थपेको थिए। के ती स्रोतहरू विश्वसनीय छैनन् र? तपाईले मेडिकल कलेज सम्बन्धी सो लेखलाई कुन आधारमा अनावश्यक लेख भन्नुभयो त्यसबारे थप जानकारी दिनुहुन्छ कि? स्थानीय वेबसाइटले आफ्नो क्षेत्रको बारेमा लेखेको सामग्रीहरू भरपर्दो हुन्नन् र? मैले बुझेसम्म त यो विषय (मेडिकल कलेज) उल्लेखनीय हुनुपर्ने हैन र? धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:३६, २८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ::नेपालमा चितवन स्कुल अफ मेडिकल साइन्सेर जस्ता निजि वा (गैर सरकारी) संस्था वा विद्यालय हेर्ने हो भने लगभग प्रचुर मात्रामा रहेका छन्। त्यस्ता स्थानिय स्कुल र कलेजहरू कुनै पनि ठूला विकिपिडिया जस्तै (अरबी, फ्रान्सेली, इटालीनो, स्पेनी, अङ्ग्रेजी आदि) बनाएका छैनन् र कुनैपनि प्रयोगकर्ताले विश्वसनिय सन्दर्भ नखुलाईकन बनेकोमा उक्त १,२ दिनमै (घण्टा) मेट्टिहाल्छ। तसर्थ विकिपिडिया जस्तो विश्वकोषमा एकदमै थोरै सामग्री रहेका स्थानिय वा निजि कलेज स्कुल रहेमा विकिपिडियाको गहिराइ घट्ने र जो को हीले पनि आफ्नो घर छेउको कलेज वनाउन सक्ने हुँदा, विश्वविद्यालयहरूको मात्रै पृष्ठ हुनुपर्छ भन्ने मेरो धारण छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:५९, २८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, विद्यालय तथा कलेजहरूको लेखमा विश्वसनीय स्रोत सामग्री रहेको खण्डमा त्यसता लेखलाई [[विकिपिडिया:उल्लेखनियता|उल्लेखनियता]]को आधारमा यस विकिपिडियामा राख्न सकिन्छ। यस विकिपिडियामा रहेका विभिन्न स्थानीय कलेज र विद्यालयहरूको लेखमा स्रोत सामग्री तथा परिचय खण्डमा सामग्री जोड्न मात्र सके त्यस्ता लेखलाई समेत सुधार गरेर जानकारीमूलक बनाउन सकिन्छ। धन्यवाद।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०५:३१, ३० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ::::नेपालमा स्थानीय विद्यालय तथा कलेजहरू धेरै छन्। मेरै घर छेउमा मदरल्याण्ड नामक बोडिङ छ। मेरै गाउँमा ३,४ वटा स्थानीय एफएम रहेका छन् तिनिहरूले बेलाबेलामा (आज फलानो विद्यालयमा यो कार्यक्रम हुदैँछ, १० अौँ वार्षिकोत्सब मनायो मन्त्रीले यति रूपैयाँ दियो आदि इत्यादि लेखिरहन्छन् (आफ्नै वेबसाइटहरूमा वा तिनिहरूका सामाजिक सञ्जालका पृष्ठमा)) के उक्त बोडिङ वा स्कुलहरू विकिपिडियाको लागि उल्लेखनिय रहन्छन् त? [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:१६, ३० जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::::{{Ping|पर्वत सुबेदी}} ज्यू, तपाईको घर छेउमा रहेको बोर्डिङ विद्यालयको बारेमा यदि अनलाइन (पत्र पत्रिका आदी) तथा अफलाइन प्रकाशनहरूमा (पत्र, पत्रिका आदी) [[वि:प्रमानिकता|प्रमाणिक स्रोत]]हरू उपलब्ध छन् भने ती [[विकिपिडिया:स्रोत उल्लेख|स्रोत]]हरू प्रयोग गरेर कुनै प्रयोगकर्ताले बोर्डिङ अथवा विद्यालयको बारेमा लेख निर्माण गर्न सक्छन् तर सो लेखमा उक्त विद्यालयकै वेबसाइटलाई स्रोतको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्न (जानकारीको लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ)। वास्तवमा हामीले लेखमा प्रयोग गरिएको विषयलाई आधार मानेर स्रोत प्रयोग गर्ने गर्छौं। यहाँसम्म कि यदि सो विद्यालय भ्रमण गरेर कुनै मन्त्रीले त्यहाँ उद्घाटन गरेको विषय मौलिक र तर्कसङ्गत छ भने त्यसलाई प्रयोग गर्नमा कुनै निषेध छैन। सामाजिक सञ्जालमा प्रकाशित गरिएका अथवा जारी गरिएका जानकारीलाई स्रोतको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्न। उपरोक्त मापदण्ड पुरा गर्न सके सो विद्यालयको लेख बनाउन सकिन्छ। अस्ती तपाईले विद्यालय र कलेजकै विषयलाई लिएर प्रतिउत्तरमा अङ्ग्रेजी विकिपिडियाको उदाहरण दिनुभएको हुनुहुन्थ्यो। मैले केही दिन अघि अङ्ग्रेजी विकिपिडियामा [[:en:Pets of Imran Khan|यो]] लेख पनि हेरें। धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:०९, १ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::::::विप्लव ज्यु, इमरान खानको घरपालुवा जनावर बनाउनु कुनै ठूलो कुरो हैन र बनाउन पनि पर्छ किनभने त्यसमा विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय वेबसाइटको विश्वसनिय स्रोतहरू ल्याइएको छ (जस्तै एवाइ टाइम्स, जियो टिभी आदी) तर यहाँ रहेका विद्यालयहरू जस्तै उदाहरणका लागि https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%9C_%E0%A4%85%E0%A4%AB_%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1_%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%B8 , https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%9C_%E0%A4%85%E0%A4%AB_%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%A1_%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%B8 लगायतका १००० भन्दा बढी पृष्ठहरूमा विश्वसनिय स्रोत मैले आज सम्म पनि फेला पारेको छैन, आसा गर्दछु तपाईले उक्त धेरै पृष्ठहरूका स्रोत फेला पार्दै एक उत्कृष्ट पृष्ठ (३००० बाइट, ३०० शब्द) बनाउनुहुनेछ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०३:३६, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) ::::::::[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, नेपाली विकिपिडियामा रहेका विद्यालय तथा कलेज सम्बन्धी लेखहरूको प्रमुख समस्या नै विश्वसनीय स्रोत साम्रगी नहुनु हो। वर्तमान समयमा त्यस्ता सबै लेखहरूलाई सुधार गर्न गाह्रै छ तर केही लेखलाई पक्कै पनि सुधार गर्न सकिन्छ। मैले नै ती लेखहरूलाई सुधार गर्नुपर्छ भन्ने छैन सबैले मिलेर थोरै थोरै योगदान गरे राम्रो। धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०५:०८, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :::::::::विप्लव ज्यु, नेपाली विकिपिडियामा रहेका हजारौँ विद्यालयले पक्कै पनि गहिराइ घटाइएको छ। तपाई म एक उदाहरण दिन्छु, ३ हप्ता अघि घटेको साउदि युवती (राहफ महम्मद अल कनुन)को उनको आज भन्दा २ महिना अधि कुनै पनि चर्चा थिएन वा उनी सामान सर्वसाधरणनै थिइन् तर उनी एकाएक प्रख्यात बनिन वा समाचार माध्यमहरूले विश्व सामु उनलाई चिनाइदिर त्यसैले उनको पृष्ठ उनले गरेका कार्य र विश्वसनिय स्रोतका कारण हाल नेपाली, अङ्ग्रेजी, अरबी लगायतका विकिपिडियाले बनाइसक्का छन् र कुरा आयो विद्यालयको हाम्रै जिल्ला चितवनमा रहेको विज्ञान तथा कृषि अनुसन्धान विश्वविद्यालय आज भन्दा ६,७ वर्ष अघि सामान्य कलेज रहेको थियो तर उसले गरेका उन्नति र प्रगतिका कारण हाल यो विश्वविद्यालय बनेको र सबैले चिनेका छन् र नेपालका प्रमुख विश्वविद्यालय बनेको छ त्यस्ता केही चहलपहल नरहेका र सामान्य कलेजहरूको पृष्ठ उल्लेखनियताको आधारमा बन्न नहुने हामीलाई लाग्दछ। (वा अर्को उदाहरणको लागि मानौ म पनि पछि धेरै लोकप्रिय मानिस बन्ने छु यस्तो भन्दैमा उल्लेखनियताको आधारमा आजै देखि मेरो पृष्ठ विकिपिडियामा रहनु हुदैन) [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:०८, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) {{outdent}} [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, हाम्रो यो छलफल यसरी कहिल्यै नी सम्पन्न हुन सक्दैन। तपाईले चौतारीमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(प्रस्ताव)#विद्यालय र स्थानीय क्याम्पसहरू मेटाउने सम्बन्धमा|प्रस्ताव]] ल्याइसक्नुभएकोले यस विषयमा त्यहाँ नै कुराकानी गर्नु वेस हुनेछ। साथै तपाईले प्रस्तुत गर्नुभएको उदाहरणहरूको लागि मुरीमुरी धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:२९, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == एक धन्यवाद == तपाईको यस धन्यवादको कदर गर्दै मैले हालेको प्रस्ताव प्रति टिप्पणी गरिदिनुहोला।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०७:१३, २ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठको बारेमा == विप्लव ज्यु, तपाईले कन्काइ उच्च माध्यमिक विद्यालयमा केही ३,४ वटा सन्दर्भ तप गर्नु भएको रहेछ। २०७४ स्थानीय निर्वाचनका हाम्रा सङ्ख्या २५ वडाका अध्यक्षमा निर्वाचित विजय कुमार भुजेल सम्बन्धित मैले २ वटा सन्दर्भ भेटाएको छु र चाहिएका उपलब्ध पनि गराइदिन सक्छु र आयो तस्वीरको कुरा मैले उहालाई वुवा ३,४ वटा तस्वीर खिच्चुनी तपाईको भनेर भन्यो भने उहाँले मानिहाल्नु हुन्छ। के उहाँको लेख विकिपिडियामा उल्लेखनीयताको आधारमा लेख्न मिल्छ? [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:२१, ९ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, प्रश्नको लागि धन्यवाद। वडा अध्यक्षमा निर्वाचित व्यक्तिसँग सम्बन्धित कम्तीमा ३ वटा स्रोतहरू उल्लेख गर्नुभयो भने त्यसलाई उल्लेखनीय मान्न सकिन्छ।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १०:२०, ९ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठका बारेमा == विप्लव ज्यु, ३ वटा त के ४ वटै ल्याइदिन सक्छु म, अब मैले वडा सदस्यको पनि पृष्ठ बनाउने भयँ [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ११:०३, ९ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC)) == छिटो निर्णय लिनु पर्ने भएकोले == अप्रेल महिनामा प्रमुख लेख बनाउनको लागि परेका सबै लेखहरू अयोग्य ठहरिएका कारण हामीले आज तिन तारिख सम्म पनि प्रमुख लेख परिवर्तन गर्न सकेनौं । प्रमुख लेख समन्वय समितिका सदस्यका तर्फबाट प्रमुख लेखको लागि परेका आवेदनहरूबाट छानेर [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/ठूलो घाउँके हावासील|एक अर्को लेख]] मत दानको लागि सिफारिस गरिएको छ । अतः छिटो छलफल गरेर आजै प्रमुख लेख परिवर्तन गर्नु पर्ने भएकाले [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|यहाँ]] आफ्नो मत राखेर निर्णय लिनु होला भन्ने पूर्ण अनुरोध छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०२:४३, ३ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Ram Prasad Joshee@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=695537 --> == छिटो निर्णय लिनु पर्ने भएकोले == अप्रेल महिनामा प्रमुख लेख बनाउनको लागि परेका सबै लेखहरू अयोग्य ठहरिएका कारण हामीले आज तिन तारिख सम्म पनि प्रमुख लेख परिवर्तन गर्न सकेनौं । प्रमुख लेख समन्वय समितिका सदस्यका तर्फबाट प्रमुख लेखको लागि परेका आवेदनहरूबाट छानेर [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/ठूलो घाउँके हावासील|एक अर्को लेख]] मत दानको लागि सिफारिस गरिएको छ । अतः छिटो छलफल गरेर आजै प्रमुख लेख परिवर्तन गर्नु पर्ने भएकाले [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|यहाँ]] आफ्नो मत राखेर निर्णय लिनु होला भन्ने पूर्ण अनुरोध छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०२:५१, ३ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Ram Prasad Joshee@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=704022 --> == प्रशासक == [[File:Crat T-shirt.svg|thumb|;)]] बधाई छ! --[[User:BRPever|<font color="#FF00FF">B</font><font color="#FF7E00">R</font><font color="#00A300">P</font>]]'''^{<small>[[User talk:BRPever|'' ever'']]</small>}''' ०७:२०, २४ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) == हार्दिक बधाई == हार्दिक बधाई [[User:बिप्लब आनन्द|बिप्लब आनन्द]] ज्यू! - [[User:Janak Bhatta|Janak Bhatta]] ([[User talk:Janak Bhatta|कुरा गर्ने]]) १३:४४, २४ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) ==चित्र== खास कसरी हो सर त्यस्तो खाले चित्रहरू नेपाली विकिपिडियामा अवलोड गर्ने । ( [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´'''']] १३:०९, २४ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC))) == Wikicamp Nepal 2018/19 == '''Hello {{BASEPAGENAME}},'''<br /> <small>'''Sorry for writing in English.'''</small><br /> We are glad, you are the part of [[:m:WCN2018|WCN2018]]. So, you are WCNian. Congratulations! \o/ The Wikicamp Nepal team is currently discussing on the value and planning process of Wikicamp Nepal 2018/19, and is open until 31 May 2019. The goals are to (1) build a shared understanding of the value of Wikicamp Nepal to help guide camp planning and evaluation, and (2) gather broad community input on what new form(s) Wikicamp Nepal 2019 could take. We'd like to hear from you on [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdymN5vLn4CNYu_sz_2pvdV380eigXqRwy-u5NK2xt6_X8BPw/viewform this multilingual survey form]. Select your language and please send us your response! If you have any question(s), feel free to contact: wikicampnepal[at]gmail.com or leave a message at: [[:m:Talk:Wikicamp Nepal 2018|Talk:Wikicamp Nepal 2018]]. Kindly help us spread and translate this message! Many thanks,<br /> &mdash;&nbsp;[[User:Tulsi Bhagat|<font color="black">'''Tulsi Bhagat'''</font>]] <small>([[Special:Contributions/Tulsi Bhagat|<font color="black">contribs</font>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<font color="black">talk</font>]])</small>,<br /> [[:m:Wikicamp Nepal 2018/Team|WCN2018 Organizing Team]]; Message sent using [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०४:४३, १७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=19103078 --> == शीर्षक परिवर्तन == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%95%E0%A4%AA यस पृष्ठको नाम भरतपुर गोल्डकप २०७६ मा नसारिकन परिवर्तन गरिदिनुहोला। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:११, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४०, २४ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचा सूधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A2%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A%E0%A4%BE:Infobox_mountain# यो ढाँचा मोबाइलबाट सुधार्न निकै कठिन भयो त्यसैले तत्काल यो ढाँचा सुधार गरिदिनु होला।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०८:३९, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचा प्रतिलिपी गर्ने सम्बन्धमा == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A2%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A%E0%A4%BE:Cite_web यो ढाँचालाई https://dty.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A2%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A%E0%A4%BE:Cite_web# यसको सबै मेटाइ दुरुस्तै प्रतिलिपी गरि डोटेली विकिपिडियाको ढाँचामा आएको त्रुटि समाधान गर्न अनुरोध गर्दछु।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १०:१०, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] {{done}}--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४०, २४ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) ==शिर्षक सम्बन्धमा== विप्लव सर नेपाली विकिपिडियामा '''पाँचथर हत्याकाण्ड''' पृष्ठ बनाउन कत्तिको उपयुक्त होला , के यो पृष्ठ नेपाली विकिमा निर्माण गर्न सकिन्छ । ( [[प्रयोगकर्ता:श्रेष्ठ भूपेन्द्र|''''भूपेन्द्र श्रेष्ठ `भूपेन´'''']] १६:५१, २१ मे २०१९ (युटिसी(UTC))) == विकियात्राको बारेमा == नेपाली भिकियात्रा हालसम्म पनि सुरु भएको रहेनछ https://incubator.m.wikimedia.org/wiki/Special:PrefixIndex/Wy/ne/ नेपाली विकियात्रा सुरु गर्न के गर्नुपर्ला।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १७:०४, २५ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == अत्यन्तै आवश्यक अौजारको बारेमा == प्रतिलिपी लगाएका तस्वीर, लोगोहरू हामीले https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:Upload यहाँबाट हाल्ने गर्छम् तर डोटेली विकिपसडियामा यस पृष्ठ रहेनछ त्यसैले यस उध्वरभरण लग डोटेलीमा पनि उपलब्ध हुनुपर्यो। उदाहरण https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A1_%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%AE र यही पृष्ठ नेपालीमा https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%A1_%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%AE [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०४:०९, २७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, डोटेली विकिपिडियाको चौतारीमा छलफल आरम्भ गर्नुहोस्।--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:३२, २७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) == ढाँचामा सुधार == हियर विगो नामक पृष्ठमा रहेको ढाँचा, इन्फोबक्स सफ्टवेयर सुधारको आवश्यक छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:१५, ८ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == सामान्य विषय == विप्लव ज्यु, तपाईले एण्ड्रोइडलाई एन्ड्रोइडमा परिवर्तन गर्नु भएको रहेको तर उक्त कार्य नेपाली वर्णविन्यासको आधारमा गलत छ किनभने टठड को अगाडि जहिले पनि आधा ण आउँछ, उदाहरण भण्डारी, काण्ड, आदि र तत्काल परिवर्तन गर्न सल्लाह दिन्छु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १६:४९, १० जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:०७, १३ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठको नाम सम्बन्धित == https://en.m.wikipedia.org/wiki/Syco_Music यसको नेपाली नाम के हुन्छ।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०६:१५, १५ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) :{{ping|पर्वत सुबेदी}} [[साइको म्युजिक]] वा [[साइको सङ्गीत]]- [[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) ०८:५७, १६ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == पृष्ठ सुधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A5%E0%A4%BE_%E0%A4%9A%E0%A4%A2%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%AE%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A5%81_%E0%A4%AD%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%95%E0%A5%8B_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80 यो पृष्ठ कसरी पूर्ण रूपमा सुधार गर्न सकिन्छ। बोट चलाएर केही सुधार हुन्छ कि? सम्पादन गर्दा निकै कठिन भयो। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १६:३७, १७ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) == सन्दर्भ ढाँचा सम्बन्धमा == ढाँचा:reflist मा |2 लेख्यो भने २ वटा रेखामा क्रमबद्ध हुन्छ, (|3 -- ३ वटामा) भएजस्तै यसको वास्तविक नेपाली ढाँचा ढाँचा:सन्दर्भसूचीमा पनि यो सुविधा मिलाइदिनु वा ढाँचा:reflist को चापी खोलिदिनु होला। यो दुईमा एउटा गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०३:५३, २२ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]], It was duplicate. I have redirected and now It should work as you want. Regards.--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]^{[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--talk--</small>]]} ०६:४०, २२ जुन २०१९ (युटिसी(UTC)) ::[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, {{done}} --[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४४, २१ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == एसियाली महिनामा मान्य हुन्छ कि हुँदैन? == विश्वका विकिपिडियाको इतिहासमै पहिलो पटक डोटेली भाषाको गीतको पृष्ठ https://ne.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%B2_%E0%A4%AA%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%88%E0%A4%A8&redlink=1# मैले भर्खर बनाएको छु। एसियाली महिनामा स्वदेशी पृष्ठ बनाउन पाइन्न भन्ने प्राबधान छ तर यो नेपाली नभई डोटेली पृष्ठ हो । यो पृष्ठ एसियाली महिनामा स्वीकृत हुन्छ कि हुँदैन।[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:५१, १८ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) :[[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ज्यू, एसियाली राष्ट्रसँग सम्बन्धित कुनै पनि विषयवस्तुको बारेमा बनाइएका लेखहरू [[वि:विकिपिडिया एसियाली महिना]]मा मान्य हुन्छ। धन्यवाद--[[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४३, २१ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रष्ट पारिदिनुहुन आग्रह == विप्लव दाइ, '''लेखहरू एसियाली राष्ट्रहरू (व्यक्ति, स्थान, संस्कृति इत्यादी) को बारेमा लेखिएको हुनु पर्नेछ । विकिपिडिया समुदाय बोलिने देश भन्दा अन्य एसियाली देशको सम्बन्धमा लेख तयार गर्ने पर्नेछ । जस्तैः नेपाली विकिपिडियाले नेपालको बारेमा लेख तयार नगरि अन्य एसियाली देशहरूको बारेमा लेख तयार गर्ने''' भन्ने वाक्यले त पृष्ठ मान्ने हुदैन भन्ने जनाउँछ र प्रमुख लेख समन्वय समितिमा भाग लिन म पनि चाहन्छु कसरी हो यी दुबै कुरा प्रष्ट पारिदिनुन [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०९:५१, २१ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == इन्टर विकी लिङ्क सम्बन्धमा == सिण्डलर्स लिस्ट भन्ने नेपाली पृष्ठ लाइ अङ्ग्रेजीको Schindler's List सँग कसरी जोड्नु ? [[User:Omnathpokh1|Omnathpokh1]] ([[User talk:Omnathpokh1|कुरा गर्ने]]) १४:१४, ३० जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC)) == विकी क्याम्प नेपाल आयोजक सम्बन्धमा == विकी क्याम्प नेपाल आयोजनमा एक गैह्रसरकारी संस्थाको संलग्नता भएको भन्ने सम्बन्धमा भई रहेको छलफलमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(विविध)#विकी_क्याम्प_नेपाल_आयोजक_सम्बन्धमा|यहाँ]] गई आफ्नो विचार राख्नु हुन अनुरोध गर्दछु ।-[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १८:४२, १० अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Nabin K. Sapkota@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nabin_K._Sapkota/Mass_Message_Users_List&oldid=740008 --> == छलफल: मेटाउनको लागि नामाङ्कन == नमस्ते, [[विकिपिडिया:चौतारी (विविध)#मेटाउनको लागि नामाङ्कन|मेटाउनको लागि नामाङ्कन]]बारे भइरहेको छलफलमा सहभागी भई टिप्पणी राखिदिनु हुन् हार्दीक अनुरोध गर्द छु। धन्यवाद! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०६:२६, २४ अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=741365 --> == '''विकिथन-८''' == {{fmbox | image = [[चित्र:Wikithon 2018.png|90px|link=]] | imageright= [[File:Wikipedia-logo-ne.png|60px|link=]] | style = | textstyle = | text = <center> २०७६ सालको दशैं-तिहार-छठको अवसर पारेर नेपाली विकिपिडियाले २०७६ असोज १५ गतेदेखि कार्तिक १६ (छठ) सम्म आठौँ <big>'''नेपाली [[विकिपिडिया:विकिथन|विकिथन]] कार्यक्रम'''</big> आयोजना गरेको छ। , सहभागी हुन चाहने विकिपिडियनहरूले '''[[विकिपिडिया:विकिथन-८/सहभागीहरू|सहभागीताको लागि आफ्नो नाम दर्ता]] गराउनको लागी अनुरोध गरिन्छ । थप जानकारीको लागी [[विकिपिडिया:विकिथन-८|विकिथन-८]] मा हेर्नुहोस् ।</center> }} <!-- Message sent by User:Nabin K. Sapkota@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nabin_K._Sapkota/Mass_Message_Users_List&oldid=740008 --> == डोटेलीमा विकिथन सम्बन्धित सुधार आवश्यकता == https://dty.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%A5%E0%A4%A8-%E0%A5%A7/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0&redlink=1# यो पृष्ठमा नेपाली विकिपिडियाको जस्तो प्रतीक सूत्रहरू नदेखिएको हुँदा यसलाई तत्काल सुधार गरिदिनुहोला। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:४२, ५ अक्टोबर २०१९ (युटिसी(UTC)) == विकिपिडिया एसियाली महिना आमन्त्रण == <div style="width: 99%; color: #111; {{box-shadow|0|0|6px|rgba(0, 0, 0, 0.55)}} {{border-radius|2px}}"> <div style="overflow:hidden; height:auto; background: #fff; width: 100%; padding-bottom:18px;"> <div style="font-size: 36px; margin-top: 24px;margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height: 1.2em;">[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९‎|विकिपिडिया एसियाली महिना]]<div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|right|200px|link=]]</div></div> <div style="font-size: 24px; padding-top: 0px; margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; color: #666; "> विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९‎ सुरु भयो । म तपाईंलाई कार्यक्रमको लागि हाम्रो अनलाइन सम्पादनथनमा सामेल हुन आमन्त्रित गर्न चाहन्छु । यदि तपाईंले ४ लेख बनाउनु भयो भने पोस्टकार्ड प्राप्त गर्नुहुनेछ । लेखहरू ३,००० बाइट्स र ३०० शब्दहरू भन्दा बढी हुनु आवश्यक छ । हामी हाम्रो पोष्टकार्ड पठाउने प्रक्रियामा पनि सुधार गर्दैछौं, उदाहरणका लागि अहिले पोष्टकार्ड बनाउँदैछौं, र अन्य भाषाको प्रतीक्षा नगरीकन कार्यक्रम समाप्त भएपछि ठेगाना संकलन गर्दैछौं । प्रत्येक विकिपिडियामा सबैभन्दा धेरै लेखहरू बनाउने विकिपिडियनहरूलाई "विकिपिडिया एसियाली राजदूतहरू" भनेर सम्मान गरिनेछ । हामी राजदूत प्रमाणपत्रको दुबै डिजिटल प्रतिलिपि र कागज प्रतिलिपि पठाउनेछौं । पछिल्ला चार बर्षमा २,००० भन्दा बढी विकिपिडिया सम्पादकहरू द्वारा ६० भन्दा बढी भाषा-विशिष्ट विकिपिडियामा २८,००० भन्दा बढी उच्च-गुणका लेखहरू थपिएका छन् । निस्सन्देह, विकिपिडिया एसियाली महिना सबैभन्दा ठूलो वार्षिक विकिपिडिया अनलाइन सम्पादन कार्यक्रम हो । हामी आशा गर्दछौं कि तपाईं उत्साहित हुनुहुन्छ र यस यात्रामा हामीसँग सामेल हुनुहुनेछ । <div style="text-align:center;"> <!-- Please edit the "URL" accordingly, especially the "section" number; thanks --> {{Clickable button 2|साइन अप गर्नुहोस्|url={{fullurl:{{{link|विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९/सहभागीहरू}}}|action=edit}} |class=mw-ui-progressive}} </div> विचारका लागि धन्यवाद! --[[User:Saroj Uprety|सरोज उप्रेती]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]])<br /> </div> </div> </div> — [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०१:०८, १ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Saroj Uprety@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Saroj_Uprety/SampleInvitation&oldid=19511773 --> == नेपाली पृष्ठ स्वीकृत/अस्व‌ीकृत बारे == '''लेखहरू एसियाली राष्ट्रहरू (व्यक्ति, स्थान, संस्कृति इत्यादी) को बारेमा लेखिएको हुनु पर्नेछ । विकिपिडिया समुदाय बोलिने देश भन्दा अन्य एसियाली देशको सम्बन्धमा लेख तयार गर्ने पर्नेछ । जस्तैः नेपाली विकिपिडियाले नेपालको बारेमा लेख तयार नगरि अन्य एसियाली देशहरूको बारेमा लेख तयार गर्ने''' यो नियम हेर्दा नेपाली पृष्ठ स्वीकृत नहुने लेखिएको छ। [https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B2_%E0%A4%AC%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%B0#विवाद यो नेपाली पृष्ठ] स्वीकृत गर्ने कि नगर्ने दोधार भयो ?? [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०२:३५, ११ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) == त्रुटि सुधार == https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%87%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%9C पृष्ठमा देखिएको त्रुटि सुधार गर्न अनुरोध छ। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) ०५:१०, १६ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) == MoreMenu gadget == Hello! Sorry for the English. I am the author of [[meta:MoreMenu]]. I see your wiki is using an old version. If you're okay with it, it'd be great if you upgrade to the new version. It lives on Meta, so you will get updates and bug fixes automatically. It is also fully localizable, [[meta:MoreMenu#Customization|extendable]], and works in all skins. If you'd like to upgrade, please see the migration guide at [[meta:MoreMenu/Migration#ne.wikipedia]]. I'm asking you because you're the only interface admin on this wiki :) Thanks and kind regards, [[User:MusikAnimal|MusikAnimal]] ([[User talk:MusikAnimal|कुरा गर्ने]]) ०४:००, २ डिसेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) == प्रस्तावित विकि क्याम्प नेपाल २०२० == विकिमिडियन मित्रहरू बीच छलफल, अन्तर विकि समन्वय तथा विकि समुदायको प्राथमिकता तथा चुनौतीहरूको बारेमा सहकार्यको लागी नेपालमा बोलिने भाषाहरूको समुदायहरूको सम्मेलन '''विकि क्याम्प नेपालको दोश्रो संस्करण'''-'''विकि क्याम्प नेपाल २०२०''' यही नोभेम्बर २०२० मा आयोजनाको लागी [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Conference/WikiCamp_Nepal_2020#Discussion मेटा]मा प्रस्ताव राखिएकोले कृपया सो प्रस्वातमा तपाईको सहमति राखि दिनु हुन अनुरोध गर्दछौं । - आयोजक समुह <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=771238 --> == <big>'''विकिकार्यशाला नेपाल २०२० समुदाय संलग्नता सर्वेक्षण'''मा सहभागिताको लागि निमन्त्रणा</big> == यो समुदाय संलग्नता सर्वेक्षणमा सहभागिताको लागि निमन्त्रणा हो, जुन विकिकार्यशाला नेपाल २०२० को आयोजनाको लागि विकिमिडिया फाउण्डेसनमा पेश गरिने आवेदनको मुख्य अङ्ग हो। यी प्रश्नहरूले विकिमिडियामा तपाईँको अनुभव, आवश्यकता, चुनौती, तथा विकिकार्यशाला नेपाल २०२० बाट अपेक्षाहरू सम्बन्धी जानकारीहरू हासिल गर्न सहयोग गर्नेछन्। यी प्रतिक्रियाहरूले विकिकार्यशालाको उद्देश्य तथा कार्यक्रमको प्रारूप थप स्पष्ट पार्न मद्दत गर्नेछ। <div class="notice metadata" id="stub" style="margin:auto; padding:5px; text-align: center; background-color: #ffffff; border: solid 1px #99CCFF; border-left: 8px solid #99CCFF;"> [[File:Form OneDrive icon.svg|25px]] '''सर्वेक्षण फाराम [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeJE3o-lTsCalCrKU3TDRr1jGYZZ1qp6GNagC3Y2GAXy1muVQ/viewform यहाँ] उपलब्ध छ'''। <span style="padding-left:250px;">सर्वेक्षण फाराम '''२५ फेब्रुअरी २०२०''' सम्म खुला रहनेछ।</span></div> आयोजक समूह <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=771359 --> == भाषा परिवर्तन == मोड्युल:Location map २४६ को args.alt or ((args.label or mw.title.getCurrentTitle().text) .. ' ' .. map('name') .. '-এ অবস্থিত'), कृपया यो बंगाली भाषाको '''এ অবস্থিত''' शब्दलाई नेपाली '''''मा स्थित''''' परिवर्तन गर्नुहोस्। धन्यवाद।- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १८:२०, २३ मार्च २०२० (नेपाली समय) :[[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand]] ज्यू कृपया २४६ को यो '''''args.alt or ((args.label or mw.title.getCurrentTitle().text) .. ' ' .. map('name') .. '-मा स्थित''''' लाई '''args.alt or ((args.label or mw.title.getCurrentTitle().text) .. 'को स्थान' .. map('name') .. 'को नक्सामा'),''' मा परिवर्तन गर्नुहोस्। धन्यवाद। - [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १३:२३, २४ मार्च २०२० (नेपाली समय) == सन्दर्भ उपकरण == [[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand]] ज्यू, [[विकिपिडिया:सन्दर्भ उपकरण|सन्दर्भ उपकरण]]ले काम नगरेकोले यो समस्याको समाधानको अपेक्षा गर्दछु । धन्यवाद !- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १८:०९, १५ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) :[[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ज्यू, समस्या समाधान गरिएको छ। प्रयोग गर्नुहोला।--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:०६, १६ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) == [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल/MediaWiki:Gadget-friendlytag.js|प्रयोगस्थल]]को नेपाली अनुवादलाई अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध == [[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ज्यू, [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल/MediaWiki:Gadget-friendlytag.js|यो प्रयोगस्थल]]मा भएका नेपाली अनुवादलाई [[मीडियाविकि:Gadget-friendlytag.js|यस पृष्टमा]] अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद!- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) ११:१७, २३ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) :[[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ज्यू, मिडियाविकी पृष्ठ अद्यावधिक गरियो। धन्यवाद।--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १४:०२, २३ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) ::[[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ज्यू, [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल|यो प्रयोगस्थल]]मा भएका नेपाली अनुवादलाई [[मीडियाविकि:Gadget-friendlytag.js|यस पृष्टमा]] अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद!- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १९:४६, ४ मे २०२० (नेपाली समय) :::[[प्रयोगकर्ता:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ज्यू, [[प्रयोगकर्ता:Pitambar Bhattarai/प्रयोगस्थल|यो प्रयोगस्थल]]मा भएका नेपाली अनुवादलाई [[मीडियाविकि:Gadget-friendlytag.js|यस पृष्टमा]] अद्यावधिक गरिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद!- [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) १२:३९, ६ मे २०२० (नेपाली समय) == निवेदन == श्रीमान क्रप्या पिपरा दीक्षित प्रष्ठ का हिंदी विकीपीडिया से अनुवाद कर नेपाली भाषामे विकीपिडीया बनाएं क्रप्या उसे हटाए नही। [[User:आशीष दीक्षित1802|आशीष दीक्षित1802]] ([[User talk:आशीष दीक्षित1802|कुरा गर्ने]]) १७:१७, २५ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) == Can you help us on Commons? == Hi! We need help on Commons at [[:Commons:Commons:Deletion requests/File:Mahadevi varma.png]]. We are discussing an old photo. I think it may be the same as [[:चित्र:Ajkal mukhprishth1 cropped.png]]. Could you check the photo and see if it is the same? And help us find out who uploaded it and if there is any usefull information. --[[User:MGA73|MGA73]] ([[User talk:MGA73|कुरा गर्ने]]) १३:०२, १८ मे २०२० (नेपाली समय) == [Small wiki toolkits – Indic workshop series 2020] Register now! - Reminder == <small>Note:You have received this message as you an interface-admin on your home Wikimedia project.</small> ---- Greetings, hope this message finds you all in the best of your health, and you are staying safe amid the ongoing crisis. Firstly, to give you context, [[m:Small wiki toolkits|Small wiki toolkits]] (SWT) is an initiative to support [[m:Small_and_large_wikis#Small_wikis|small wiki]] communities, to learn and share technical and semi-technical skills to support, maintain, and grow. We are happy to inform you that the SWT group has planned a series of [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Overview|four online workshops for Indic Wikimedia community members]] during June & July 2020. These workshops have been specifically designed and curated for Indic communities, based on a [[:c:File:Community Engagement Survey report, WikiConference India 2020.pdf|survey conducted]] early this year. The four workshops planned in this regard are; *'''Understanding the technical challenges of Indic language wikis (by [[m:User:BMueller (WMF)|Birgit]]):''' Brainstorming about technical challenges faced by contributors to Indic language Wikimedia projects. *'''Writing user scripts & gadgets (by [[m:User:Jayprakash12345|Jayprakash12345]]):''' Basics to intermediate-level training on writing [[mw:Manual:Interface/JavaScript#Personal_scripts|user scripts]] (Javascript and jQuery fundamentals are prerequisites). *'''Using project management & bug reporting tool Phabricator (by [[m:User:AKlapper (WMF)|Andre]]):''' Introduction to [[mw:Phabricator|Phabricator]], a tool used for project management and software bug reporting. *'''Writing Wikidata queries (by [[m:User:Mahir256|Mahir256]]): '''Introduction to the Wikidata Query Service, from writing simple queries to constructing complex visualizations of structured data. :''You can read more about these workshops at: [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Workshops|SWT Indic Workshop Series 2020/Workshops]]'' -- exact dates and timings will be informed later to selected participants. Registration is open until 24 May 2020, and you can register yourself by visiting [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Registration|this page]]! These workshops will be quite helpful for Indic communities to expand their technical bandwidth, and further iterations will be conducted based on the response to the current series. Looking forward to your participation! If you have any questions, please contact us on the [[m:Talk:SWT Indic Workshop Series 2020/Overview|talk page here]]. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १९:५१, २२ मे २०२० (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/India_Wikis_Interface_Admins&oldid=20108697 --> == [[अनिल नायक (गायक)]] == Hi. I ask you, [[User:Krish Dulal|Krish Dulal]], [[User:Tulsi Bhagat|Tulsi Bhagat]] or any other sysop to please delete the page. This is a cross-wiki spam isue. It has been created/edited on many wikis by similar users, and requests for deletion have been made there too. Please, help solve this issue/abuse by deleting the page. If the pages across wikis aren't deleted, it can't be deleted on [[d:Q76436829|Wikidata]], where a request for deletion has been made too. Thank you, --[[User:Esteban16|Esteban16]] ([[User talk:Esteban16|कुरा गर्ने]]) ०८:०७, २७ मे २०२० (नेपाली समय) :{{re|Esteban16}} {{Done}}. Kind regards, — [[User:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">'''तुलसी भगत'''</span>]] ^{[&nbsp;[[Special:Contribs/Tulsi Bhagat|<span style="color:black">योगदान</span>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">वार्ता</span>]]&nbsp;]} ०८:२१, २७ मे २०२० (नेपाली समय) == पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धमा == पृष्ठ शीर्षक अनुप्रेषण विना सार्ने वा पृष्ठ सार्ने सम्बन्धमा निति [https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80_(%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%A4%E0%A4%BF) यस प्रकार] रहेको छ। जहाँको एक दुई बुँदामा लेखिएको निम्न अनुसार छ। १) अन्तराष्ट्रिय मुद्रा कोष (अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष) लाई कुनै छलफल बिना परिवर्तन गर्ने र (कारण दिने सामान्य गलती), उदाहरण रावलपिण्डी गलत रावलपिन्डी सहि, इण्टरनेट गलत इन्टरनेट सही, पेशावर गलत पिशावर सही<br> २) अङ्ग्रेजी लिप्यनतरण हेरेर गलत शीर्षक भएकोलाई कुनैपनि छलफल बिना परिवर्तन गर्ने। <br> ३) [https://ne.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A5%87%E0%A4%B8_%E0%A4%8F%E0%A4%B2_%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80 यो] जस्ता अति हास्यास्पद शीर्षक कुनैपनि छलफल बिना परिवर्तन गरिनुपर्छ। यिनै नियम हेरेर मैले पृष्ठ सार्ने गरेको छु। [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) २१:१२, १३ जुन २०२० (नेपाली समय) :{{U|पर्वत सुबेदी}} ज्यू,<br> उपरोक्त लेखिएको सुझाव तपाईँले [[विकिपिडिया:चौतारी (नीति)#पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी सहायता पृष्ठको आवश्यकता|पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी]] प्रस्तावमा दिनुभएको थियो तर सो प्रस्तावको निर्णय निम्नलिखित रहेको यहाँलाई जानकारी गराउन चाहन्छु। {{talkquote|पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी सहायता पृष्ठ नबनेसम्मको लागि कुनै पनि पृष्ठ सार्दा त्यसको वार्ता पृष्ठमा छलफल गरेर मात्र सार्नुपर्ने नियम अवलम्बन गरिएको व्यहोरा सबैमा जानकारी गराउन चाहन्छु।--बिप्लब आनन्द (म सँग कुरा गर्नुहोस) ०९:२०, १ जुन २०२० (नेपाली समय)}} त्यसकारण अबदेखि छलफल गरेर मात्रै पृष्ठ स्थानान्तरण गर्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:०५, १४ जुन २०२० (नेपाली समय) == चित्र:Spider-Man Far From Home poster.jpg == नमस्कार बिप्लब जी। कृपया [[:चित्र:Spider-Man Far From Home poster.jpg]] को 2020-06-26T13:30:02 हटाउनुहोस्। धन्यवाद। - [[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) १३:३८, २६ जुन २०२० (नेपाली समय) == जमीला जमील == मैले केही दिन अगाडि सिर्जना गरेको "जमीला जमील" शीर्षकको विकिपिडिया पृष्ठलाई "जमिला जमिल" मा सारिएको थियो । Jameela Jamil को नाम उच्चारण गर्दा बिचको "मी" भागलाई जोड दिइन्छ, जसले गर्दा मैले "जमीला जमील" लाई ठिक हिज्जे मानेको छु । यसका साथै हिन्दी विकिपिडियाको अनुवादमा पनि "जमीला जमिल" नै लेखिएको छ । यस शीर्षक परिवर्तनबारे केही छलफल गरी पृष्ठको शीर्षक "जमीला जमील" नै बनाउन पाए अथवा "जमीला जमिल" मा सार्न पाए हुन्थ्यो भन्ने मलाई लाग्छ । यस विषयमा केही टिप्पणी छ भने मलाई जानकारी गराउनुहोला । --[[User:Arnav Darnal|Arnav Darnal]] ([[User talk:Arnav Darnal|कुरा गर्ने]]) १९:२५, २४ जुलाई २०२० (नेपाली समय) :[[User:Arnav Darnal|Arnav Darnal]]: तपाईँले बनाउनुभएको शीर्षकलाई 'जमिला जमिल' मा सार्नुपूर्व [[वार्तालाप:जमीला जमील|छलफल]] गरिएको थियो जसलाई तपाईँले पुन: पुरानो शीर्षकमा सार्नुभएको छ। मेरो विचारमा तपाईँले सबैभन्दा पहिले त्यहाँ भएको छलफललाई विस्तारमा पढ्नुपर्ने हुन्छ। थप कुनै जिज्ञासा भए जानकारी गराउनुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:३०, २५ जुलाई २०२० (नेपाली समय) == For Importing Infobox template == Dear Biplab, (Apology for writing in English) Can you import all template related to the infobox regarding Botanical Topic or provide me importer right. I want to create articles about flora of Nepal. thanks. -- [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ११:२७, ११ अगस्त २०२० (नेपाली समय) :{{U|Nirmal Dulal}} ज्यू, तपाईँको प्रयोगकर्ता अधिकारलाई परिवर्तन गरेको छु। अब तपाईँ अन्य विकिपिडियाबाट सामग्री आयात गर्न सक्नुहुनेछ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १५:४२, ११ अगस्त २०२० (नेपाली समय) == अर्बन डिक्शनरी बारे == नमस्कार Biplab Anand ज्यू ! तपाईंले मैले बनको पृष्ठ "अर्बन डिक्शनरी" लाई "अर्बन डिक्सनरी" मा सार्नुभएकोमा मलाई चित्त बुझेन । मैले अरूहरूको समर्थन त पढे तर कुनै चित्त बुझ्दो तर्क देखिन । फोनेटिक्समा dictionary लाई ˈdɪkʃ(ə)n(ə)ri लेखिन्छ जसमा ʃ ले "श" को उच्चारण सङ्केत गर्छ । तपाईंले परिवर्तन गरेको जस्तै उच्चारण हुने भए फोनेटिक्समा ˈdɪks(ə)n(ə)ri लेखिन्थ्यो । त्यो पृष्ठ फेरि पहिला कै नाममा सार्ने अनुरोध गर्दछु । कुनै प्रश्न वा टिप्पणी भएमा मलाई सम्पर्क गर्नुहोला । [[User:CapricornxPisces|CapricornxPisces]] ([[User talk:CapricornxPisces|कुरा गर्ने]]) ०८:१६, १३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) CapricornxPisces :{{U|CapricornxPisces}} जी, प्रश्नको लागि धन्यवाद, सबैभन्दा पहिले त्यो पृष्ठलाई {{U|Saroj Uprety}} जी, ले सार्नुभएको हो। मैले सुरुमा त्यो पृष्ठलाई 'अर्बन डिक्सनरी' मा सार्नको लागि अनुरोध गरेको थिए तर पछि आइपिए हेर्दा 'डिक्सनरी' नभई 'डिक्सनेरी' हुने रहेछ त्यसैले मैले सो सुझाव त्यहाँ राखेको थिए तर सरोज जीले सुरुमा अनुरोध गरिएको नाम मात्र हेर्नुभएको जस्तो लाग्छ। अब 'श' को कुरा गरौं, तत्सम, नेपाली थर, जाति र नाम बाहेकका जतिपनि आगन्तुक शब्दहरू छन् त्यसमा 'श' को सट्टा 'स' को प्रयोग गर्ने [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#छलफल_आवश्यक_प्रस्ताव|नीति]] अनुसार यहाँ 'डिक्शनेरी' नभई 'डिक्सनेरी' राखिएको जानकारी गराउन चाहन्छु साथै +सरोज जी लेखको शीर्षक परिवर्तन गर्नुहोला । धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०८:३२, १३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) ::{{Done}}, {{Re|CapricornxPisces}} कृपया सन्दर्भ नाम अनुवाद गर्न रोक्नुहोस्। तपाईंले प्रयोग गरिरहनु भएको तरीका सही छैन। आज देखि त्यसो नगर्नुहोस्। मैले अन्तिम पटक तपाईलाई सुझाव गरेको तरीकाको प्रयोग गर्नुहोस्। यदि तपाईं सक्नुहुन्छ भने कृपया विगतका सबै गल्तीहरू सच्याउनुहोस्। तपाईं अंग्रेजी मा सन्दर्भ छोड्न सक्नुहुन्छ। त्यहाँ कुनै समस्या छैन।--[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) १०:५४, १३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) ==निशिकान्त कामतको बारेमा== निशिकान्त कामतको शीर्षक सार्नुभएको र yes template मा गर्नुभएको सम्पादन लागि धन्यवाद । गीति एल्बम, किताब, टेलिभिजन कार्यक्रम र चलचित्रका नामलाई छड्के (italics) मा लेख्नुपर्ने हुनाले तिनीहरूमा गर्नुभएको सम्पादनलाई रद्द गर्न वा उल्टाउन अनुरोध गर्दछु । [[User:CapricornxPisces|CapricornxPisces]] ([[User talk:CapricornxPisces|कुरा गर्ने]]) १७:४४, २३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) :{{U|CapricornxPisces}} जी, मेरो विचारमा गीति एल्बम, किताब, टेलिभिजन कार्यक्रम र चलचित्रका '''लेख शीर्षकहरू''' ढाँचाको कारण स्वतः छड्के हुने गरेको छ र यो मेरो विचारमा सुरुदेखि नै प्रयोगमा रहिआएको छ तर लेखभित्र गीति एल्बम, किताब, टेलिभिजन कार्यक्रम र चलचित्रका नामहरू छड्के लेख्नाले लेखको ले/आउट सुहाउँदो देखिदैन, यो मेरो व्यक्तिगत धारणा हो। यस सम्बन्धमा म छिट्टै चौतारीमा छलफल चलाउनेछु तसर्थ लेखलाई यथा अवस्थामा रह्न दिनुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:३५, २३ अगस्त २०२० (नेपाली समय) ==फिल्मोग्राफी सम्बन्धित== Biplab Anand जी, छलफलमा 'फिल्मोग्राफी' शब्दलाई 'Xद्वारा अभिनित चलचित्रहरूको सूची' प्रयोग गर्दा हुन्छ भन्नुभएको थियो तर यसले फिल्मोग्राफीको सबैलाई समेट्ने छैन जस्तैः टेलिभिजन, मञ्च, म्युजिक। थप निर्देशकहरूको सूचीलाई पनि फिल्मोग्राफी भनिन्छ तर यसलाई हामीले अभिनित चलचित्रहरूको सूची भन्न सक्दैनौं। [[:en:Jon Favreau filmography]] यसलाई हामीले अभिनित चलचित्रहरूको सूची मात्र भनेर सम्बोधन गर्न मिल्दैन किनकि यहाँ अभिनय, निर्देशन साथै भिडियो गेम समेत समावेश गरिएको छ जसलाई अभिनित चलचित्रहरूको सूची शब्दले समेट्न सक्दैन। अन्य शीर्षकमा हामीले जसरी अङ्ग्रेजी कायम राख्ने निर्णय गरेका छौँ त्यसरी नै यसलाई पनि एकरुपता गर्दा ठिक होला।--[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) २२:४७, २७ अगस्त २०२० (नेपाली समय) == लेख सुधार सम्पादनथनको बारेमा == नमस्कार Biplab Anand जी ! यस सम्पादनथनमा मैले कति सम्पादन गरेँ र कति अङ्क प्राप्त गरेँ भनेर कसरी हेर्ने होला ?--{{Unsigned|CapricornxPisces|१३:०९, १६ सेप्टेम्बर २०२०}} :प्रश्नको लागि धन्यवाद {{U|CapricornxPisces}}, तपाईंले लेख सुधार गरेपछि आफ्नो योगदान '''[[toollabs:fountain/editathons/lekh-sudhaar-sampaadanthan/add|यो उपकरण]]''' मार्फत पेश गर्नुहोला साथै तपाईंले लेख सुधार वा अन्य कार्य गरेवापत प्राप्त गर्नुभएको अङ्क निर्णायकद्वारा प्रतियोगिता अन्त भएपछि सार्वजनिक गरिनेछ। थप जानकारीको लागि [[विकिपिडिया:लेख सुधार सम्पादनथन/सहभागीहरू#सहभागीहरूको लागि निर्देशन|सहभागीहरूको लागि निर्देशन]] पृष्ठ पढ्नुहोला। लेख सुधार गरेर नेपाली विकिपिडियालाई समृद्धितर्फ आगाडि बढाउनुहोस्। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:३५, १६ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) == We sent you an e-mail == Hello {{PAGENAME}}, Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled "The Community Insights survey is coming!". If you have questions, email surveys@wikimedia.org. You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]]. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ००:३८, २६ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Samuel (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&oldid=20479295 --> == सहयोग == मैले यो विकिपिडियामा अक्सर लैङ्गिक तथा यौनिक विविधता सम्बन्धी लेखहरू बनाउने र सम्पादन गर्ने गरेको छु । त्यसमा मैले अधिकांश यसै क्षेत्रमा कार्यरत समूह संस्थाहरूको सामाजिक संजालबाट थहा पाउने र खोजी गर्ने गरेको छु । उल्लेखनीयता भएको स्रोतहरू भन्नाले कस्तो कस्तो हुन सक्छ ? के कस्तो स्रोतहरूलाई सन्दर्भमा राख्न मिल्ने हो ? यसमा मलाई अलिकती सुझाव दिन हुन अनुरोध गर्दछु । --[[User:यलक्वंदा|यलक्वंदा]] ([[User talk:यलक्वंदा|कुरा गर्ने]]) १३:३३, ११ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) :{{Ping|यलक्वंदा}}, जिज्ञाशाको लागि धन्यवाद, सामान्य अवधारणा अनुसार कुनै पनि नयाँ लेख यस विकिपिडियामा रहिरहनको लागि उक्त लेख [[विकिपिडिया:प्रमाणिकता|प्रमाणिक]] र [[विकिपिडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] हुनु महत्वपूर्ण हुन्छ। लेखलाई प्रमाणिक र उल्लेखनीय बनाउन [[विकिपिडिया:विश्वसनीय स्रोतहरू|विश्वसनीय स्रोत]] पहिचान गरि [[विकिपिडिया:स्रोत उल्लेख|स्रोत उल्लेख]] गर्नु पर्दछ। विश्वसनीय स्रोत र सन्दर्भ भएपछि लेखलाई चुनौती दिन सकिन्न। आशा छ यहाँले अब उपरान्त बनाउने लेखहरूमा विश्वसनीय स्रोत राख्नुहुनेछ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:३२, १२ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) == विश्वव्यापी आचार संहिता (छोटकरी रूप: युसिओसी)को दोस्रो चरण सम्बन्धमा == {{fmbox | image =[[File:Wikipedia-logo-v2-ne.svg|60px|link=]] | imageright= | style = | textstyle = | text = <center>'''सबै विकिमिडिया परियोजना र अभियान भित्र स्वीकार्य व्यवहारको एउटा सार्वभौमिक मापदण्ड प्रदान गर्न र विकिपिडियालाई एउटा सुरक्षित स्थान बनाउनको लागि [[:m:Universal Code of Conduct/ne|विश्वव्यापी आचार संहिता]]लाई समुदायमा कसरी लागु गर्ने सम्बन्धमा यस विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूप:_युसिओसी)को_दोस्रो_चरण_सम्बन्धमा|चौतारी]]मा छलफल भइरहेकोले आफ्नो सुझाव राख्नुहुन अनुरोध गर्दछौँ।'''</center> }} --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ११:१३, २० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Saroj Uprety@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Saroj_Uprety/MassMessage&oldid=985625 --> == जानकारी आवश्यक == विप्लब जी, मैले विकिपिडियाको अङ्ग्रेजी भाषामा केही सम्पादन गर्नु परे यही खाता प्रयोग गर्न सक्छु कि अर्को बनाई प्रयोग गर्न सकिन्छ ? छुट्टै भाषाहरूको विकिपिडियामा छुट्टै खाता प्रयोग गर्नु StockPupperty मानिन्छ कि मानिन्नँ ? --[[User:यलक्वंदा|यलक्वंदा]] ([[User talk:यलक्वंदा|कुरा गर्ने]]) २२:२०, २९ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) :{{Ping|यलक्वंदा}}, यहाँले एक मात्र खाताको प्रयोग गर्नुहोला। यो खाताको प्रयोग गरेर यहाँले सम्पूर्ण विकिमिडिया परियोजनामा सम्पादन गर्न सक्नुहुन्छ। यहाँद्वारा नाम परिवर्तनको लागि गर्नुभएको अनुरोध छिट्टै निर्णय गर्नेछु। यसका साथै नेपाली विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूप:_युसिओसी)को_दोस्रो_चरण_सम्बन्धमा|चौतारी]]मा एक महत्वपूर्ण विषयमा छलफल भइरहेकोले आफ्नो सुझाव राख्नुहुन अनुरोध गर्दछु। [[:new:विकिपिडिया:सामाजिक_दबू#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूपः_युसिओसी)_या_दोश्रो_चरण_सम्बन्ध्ये|नेवारी विकिपिडिया]]मा समेत विचार राख्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:०२, ३० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) == [[ढाँचा:प्रमुख चित्र header]] == नमस्ते, के म यो पृष्ठ सम्पादन गर्न अनुमति प्राप्त गर्न सक्छु? मसँग यो पृष्ठ अपग्रेड गर्ने योजना छ। धन्यवाद ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> १८:४९, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) :नमस्ते [[User:CAPTAIN MEDUSA|CAPTAIN MEDUSA]], मैले यहाँले अनुरोध गर्नुभएको पृष्ठको सुरक्षा परिवर्तन गरिसकेको छु तर सो ढाँचामा यहाँले गर्न चाहनुभएको उद्यतन कार्यलाई समुदाय समक्ष पेश गरेर मात्र लागु गर्दा उपयुक्त हुने मेरो सुझाव रहेको छ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:२८, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) ::यसले अझै मलाई पृष्ठ सम्पादन गर्न अनुमति दिदैन र यसले भन्छ: {{tq|यो पृष्ठ सम्पादन गर्नबाट सुरक्षित गरिएकोछ किनभनें पृष्ठमा सुरक्षित गर्नुका साथै प्रपात ("cascading") विकल्प खुल्ला राखिएको छ: *[[ढाँचा:प्रमुख चित्र/फेब्रुअरी २०१६]]}}। धन्यवाद ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> १९:३७, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) :::मैले यहाँको खातामा ढाँचा सम्पादक अधिकार जोडेको छु। कृपया कार्य समापन भइसकेपछि सूचित गर्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २३:०६, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) ::::मलाई लाग्छ [[ढाँचा:प्रमुख चित्र/फेब्रुअरी २०१६]] को सुरक्षा सेटिंग्स कम गर्न आवश्यक छ। त्यसो भए यसले मलाई पृष्ठ सम्पादन गर्न अनुमति दिनेछ। धन्यवाद ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> २३:२७, ४ मार्च २०२१ (नेपाली समय) :::::सुरक्षा स्तर परिवर्तन गरियो। अब हेर्नुहोस् त। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ००:१२, ५ मार्च २०२१ (नेपाली समय) ::::::धन्यवाद। अब म पृष्ठ सम्पादन गर्न सक्दछु। ~~ [[User:CAPTAIN MEDUSA|<samp><b>CAPTAIN MEDUSA</b></samp>]]<small>[[User talk:CAPTAIN MEDUSA|<mark>^{'''''talk'''''}</mark>]]</small> ००:२१, ५ मार्च २०२१ (नेपाली समय) == विकिमिडिया फाउन्डेसन सामुदायिक समिति सिट: प्रतिक्रियाको लागि बैठक == विकिमिडिया फाउन्डेसन न्यासी समितिले सन् २०२१ फेब्रुअरी १ देखि मार्च १ सम्म सामुदायिक चयन प्रक्रियाहरूको बारेमा प्रतिक्रियाको लागि बैठकको आयोजना गरिरहेको छ। विकिमिडिया फाउन्डेसन र विकिमिडिया अभियान विगत १० बर्षमा लगभग पाँच गुणाले वृद्धि भएको छ भने यसको समितिको संरचना र प्रक्रियाहरू मूल रूपमा उस्तै रहिरहेको छ। वर्तमान समितिको संरचनामा हाम्रो क्षमता, प्रदर्शन, र अभियानको विविधता अनुसार प्रतिनिधित्वको अभाव एउटा समस्याको रूपमा रहेको छ। प्रत्यक्ष निर्वाचनले गर्दा अग्रणी भाषा समुदायका उम्मेदवारहरूको पक्ष लिने गरेको छ र उनीहरूको सीप र अनुभवद्वारा समिति सदस्यको रूपमा सेवा दिन कतिको सान्दर्भिक हुन सक्छ वा समितिको विशिष्ट उत्तरदायित्वहरू निर्वाह गर्ने क्षमतामा योगदान पुर्‍याइरहेको छ। तथ्यहरूलाई नियाल्दा वर्तमान प्रक्रियाहरूले उत्तर अमेरिका र पश्चिम युरोपका स्वयंसेवकहरूको पक्ष लिएको छ। वास्तवमा भन्ने हो भने, दक्षिण एसियाबाट अहिलेसम्मको इतिहासमा हेर्दा जम्मा एक जना सदस्यले मात्र समितिमा स्थान बनाउन सकेको छ। आउँदो महिनाहरूमा हामीलाई तीन सामुदायिक सिटहरू नवीकरण गर्नुपर्नेछ र नयाँ सिटमा तीन थप समुदायिक सदस्यहरू नियुक्त गर्नुपर्नेछ। यो प्रतिक्रियात्मक बैठकमा हामीहरू सबै मिलेर हाम्रो अभियानलाई कसरी प्रतिनिधित्व गर्ने र अनुभव, सीप, र विश्वासका साथ अन्तरदृष्टिसहित तैयार भएका उम्मेदवारहरू छनौट गर्न प्रारूप रेखा तयार गर्न सक्छौं? यस सम्बन्धमा, प्रस्तावित विचारहरूमाथि छलफल गर्न र हामी हाम्रो विचारहरू साझा गर्न, प्रतिक्रिया दिन र प्रक्रियामा योगदान दिनको लागि सामुदायिक छलफल गर्नु राम्रो हुनेछ। यसै विषयमा छलफल गर्न, हामीले यही मार्च १३ को साँझ ७ बजे देखि ८ बजेसम्म बैठक आयोजित भइरहेको छ। बैठकको कडी निम्नलिखित रहेको छ: https://meet.google.com/ugf-xyyk-ifi नेपालसँग सम्बन्धित भाषाहरूमा योगदान पुर्‍याइरहेका सम्पूर्ण भाषाका विकिपिडियन र विकिमिडियनलाई यो बैठकमा आफ्नो विचार राख्न स्वागत गरिन्छ। धन्यवाद, [[User:KCVelaga (WMF)]], ११:४२, ७ मार्च २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21193233 --> == [Small wiki toolkits] Workshop on Workshop on "Designing responsive main pages" - 30 April (Friday) == As part of the Small wiki toolkits (South Asia) initiative, we would like to inform you about the third workshop of this year on “Designing responsive main pages”. During this workshop, we will learn to design the main page of a wiki to be responsive. This will allow the pages to be mobile-friendly, by adjusting the width and the height according to various screen sizes. Participants are expected to have a good understanding of Wikitext/markup and optionally basic CSS. Details of the workshop are as follows: *Date: 30 April 2021 (Friday) *Timing: [https://zonestamp.toolforge.org/1619785853 18:00 to 19:30 (India / Sri Lanka), 18:15 to 19:45 (Nepal), 18:30 to 20:00 (Bangladesh)] *Languages supported: English, Hindi *Meeting link: https://meet.google.com/zfs-qfvj-hts If you are interested, please [[:m:Small_wiki_toolkits/South_Asia/Registration#Designing_responsive_main_pages|sign-up on the registration page]]. Regards, [[:m:Small_wiki_toolkits/South_Asia/Organization|Small wiki toolkits - South Asia organizers]], ११:३८, २४ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय) ''If you would like unsubscribe from updates related "Small wiki toolkits - South Asia", kindly remove yourself from [[:m:Global message delivery/Targets/Small wiki toolkits - South Asia|this page]].'' <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Small_wiki_toolkits_-_South_Asia&oldid=21367255 --> == SWT South Asia Workshops: Feedback Survey == Thanks for participating in one or more of [[:m:Small wiki toolkits/South Asia/Workshops|small wiki toolkits workshops]]. Please fill out this short feedback survey that will help the program organizers learn how to improve the format of the workshops in the future. It shouldn't take you longer than 5-10 minutes to fill out this form. Your feedback is precious for us and will inform us of the next steps for the project. Please fill in the survey before 24 June 2021 at https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSePw0eYMt4jUKyxA_oLYZ-DyWesl9P3CWV8xTkW19fA5z0Vfg/viewform?usp=sf_link. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १८:३६, ९ जुन २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Small_wiki_toolkits_-_South_Asia&oldid=21367255 --> == Invitation for Functionary consultation 2021 == Greetings, Admins of the emerging community, I'm letting you know in advance about a meeting I'd like to invite you to regarding the [[:m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] and the community's ownership of its future enforcement. I'm still in the process of putting together the details, but I wanted to share the date with you: 10/11 July, 2021. I do not have a time on this date yet, but I will let you soon. We have created a [[:m:Universal Code of Conduct/Functionary consultations/June and July 2021|meta page]] with basic information. Please take a look at the meta page and sign up your name under the appropriate section. Thank you for your time.--[[User:BAnand (WMF)|BAnand (WMF)]] 15:14, 10 June 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:BAnand (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=MassMessage/Lists/UCoC_Group&oldid=21568660 --> == Universal Code of Conduct News – Issue 2 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 2, July 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the second issue of [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Enforcement Draft Guidelines Review''' - Initial meetings of the drafting committee have helped to connect and align key topics on enforcement, while highlighting prior research around existing processes and gaps within our movement. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Enforcement Draft Guidelines Review|continue reading]]) *'''Targets of Harassment Research''' - To support the drafting committee, the Wikimedia Foundation has conducted a research project focused on experiences of harassment on Wikimedia projects. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Targets of Harassment Research|continue reading]]) *'''Functionaries’ Consultation''' - Since June, Functionaries from across the various wikis have been meeting to discuss what the future will look like in a global context with the UCoC. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Functionaries’ Consultation|continue reading]]) *'''Roundtable Discussions''' - The UCoC facilitation team once again, hosted another roundtable discussion, this time for Korean-speaking community members and participants of other ESEAP projects to discuss the enforcement of the UCoC. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Roundtable Discussions|continue reading]]) *'''Early Adoption of UCoC by Communities''' - Since its ratification by the Board in February 2021, situations whereby UCoC is being adopted and applied within the Wikimedia community have grown. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Early Adoption of UCoC by Communities|continue reading]]) *'''New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee''' - The CRC was originally expected to conclude by July 1. However, with the UCoC now expected to be in development until December, the timeline for the CRC has also changed. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#New Timeline for the Interim Trust & Safety Case Review Committee|continue reading]]) *'''Wikimania''' - The UCoC team is planning to hold a moderated discussion featuring representatives across the movement during Wikimania 2021. It also plans to have a presence at the conference’s Community Village. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Wikimania Session|continue reading]]) *'''Diff blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff blog. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/2#Diff Blogs|continue reading]]) </div> Thanks for reading - we welcome feedback about this newsletter. [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[User talk:Xeno (WMF)|कुरा गर्ने]]) २२:०५, १५ जुलाई २०२१ (नेपाली समय) == [Wikimedia Foundation elections 2021] Candidates meet with South Asia + ESEAP communities == Hello, As you may already know, the [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021|2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections]] are from 4 August 2021 to 17 August 2021. Members of the Wikimedia community have the opportunity to elect four candidates to a three-year term. After a three-week-long Call for Candidates, there are [[:m:Template:WMF elections candidate/2021/candidates gallery|20 candidates for the 2021 election]]. An <u>event for community members to know and interact with the candidates</u> is being organized. During the event, the candidates will briefly introduce themselves and then answer questions from community members. The event details are as follows: *Date: 31 July 2021 (Saturday) *Timings: [https://zonestamp.toolforge.org/1627727412 check in your local time] :*Bangladesh: 4:30 pm to 7:00 pm :*India & Sri Lanka: 4:00 pm to 6:30 pm :*Nepal: 4:15 pm to 6:45 pm :*Pakistan & Maldives: 3:30 pm to 6:00 pm * Live interpretation is being provided in Hindi. *'''Please register using [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSflJge3dFia9ejDG57OOwAHDq9yqnTdVD0HWEsRBhS4PrLGIg/viewform?usp=sf_link this form] For more details, please visit the event page at [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP|Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP]]. Hope that you are able to join us, [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], १२:१७, २३ जुलाई २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21774692 --> == ''Invitation for Wiki Loves Women South Asia 2021'' == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Wiki Loves Women South Asia 2021'''</span><br>'''September 1 - September 30, 2021'''<span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Wiki Loves Women South Asia 2021|<span style="font-size:10px;color:red">''view details!''</span>]]</span> ----[[File:Wiki Loves Women South Asia.svg|right|frameless]]'''Wiki Loves Women South Asia''' is back with the 2021 edition. Join us to minify gender gaps and enrich Wikipedia with more diversity. Happening from 1 September - 30 September, [[metawiki:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women South Asia]] welcomes the articles created on gender gap theme. This year we will focus on women's empowerment and gender discrimination related topics. We are proud to announce and invite you and your community to participate in the competition. You can learn more about the scope and the prizes at the [[metawiki:Wiki Loves Women South Asia 2021|''project page'']]. Best wishes,<br> [[m:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women Team]] [[User:HirokBot|HirokBot]] ([[User talk:HirokBot|कुरा गर्ने]]) ०३:३४, १९ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) </div> == Universal Code of Conduct News – Issue 3 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 3, August 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the third issue of Universal Code of Conduct News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''The Enforcement Draft Guidelines''' - The Enforcement Draft Guidelines for the Universal Code of Conduct has just been published on meta in different languages. These guidelines include some definitions of newly introduced terms and recommendations for local enforcement structures. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#The Enforcement Draft Guidelines|continue reading]]) *'''Enforcement Draft Guidelines Review''' - Before the enforcement guidelines are finalized, they must be reviewed and discussed by the community. The facilitation team has set up various discussion means throughout this review period. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Enforcement Draft Guidelines Review|continue reading]]) *'''Conversation Hours & Roundtables''' - To listen to community opinions and exchange ideas regarding enforcement draft guidelines proposed by the drafting committee, the UCoC facilitation team will be hosting weekly conversation hours. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Conversation Hours & Roundtables|continue reading]]) *'''Wikimania Wrap-up''' - The facilitation team hosted a Roundtable at Wikimania 2021, featuring some WMF trustees and staff. The session offered some insights on how the Enforcement Draft Guidelines came about, and what next steps are being imagined. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Wikimania Wrap-up|continue reading]]) *'''Translation''' - Because a considerable number of Wikimedians are not English speakers, and that UCoC applies to all members, projects across the wikimedia movement, it’s of a great importance to provide adequate language support throughout this process. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Translation|continue reading]]) *'''Diff blogs''' - Check out some interesting publications about the UCoC on Wikimedia Diff blog. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Diff Blogs|continue reading]]) *'''WMF's 2021 Board of Trustees election''' - Please read the Candidate Presentations and vote! ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/3#Wikimedia Foundation's Board of Trustees 2021 election|continue reading]]) <section end="ucoc-newsletter"/></div> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)|कुरा गर्ने]]) ०४:२९, २८ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) == Universal Code of Conduct News – Issue 4 == <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Universal Code of Conduct News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 4, October 2021'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the fourth issue of Universal Code of Conduct News! This newsletter will help Wikimedians stay involved with the development of the new code and will distribute relevant news, research, and upcoming events related to the UCoC. If you haven’t already, please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/UCoC Newsletter Subscription|here]] if you would like to be notified about future editions of the newsletter, and also leave your username [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/Participate|here]] if you’d like to be contacted to help with translations in the future. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up''' - The Universal Code of Conduct Enforcement Draft Guidelines Review will come to a close on 17 October 2021, after more than two months of extensive consultations. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Enforcement Draft Guidelines Review Wrap-up|continue reading]]) *'''Roundtable Discussions and Conversation Hours''' - Another successful roundtable session happened on September 18, 2021 to discuss the EDGR. One last conversation hour will be happening on October 15th, 2021. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Roundtable Discussions and Conversation Hours|continue reading]]) *'''Movement Charter Drafting Committee Elections''' - The Movement Charter Drafting Committee selection process has kicked off and will be open until October 25, 2021. Contributors to Wikimedia projects can elect their favorite candidates on to the committee. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Movement Charter Drafting Committee Elections|continue reading]]) *'''New Direction for the Newsletter''' - As we round-up the consultation processes for the Universal Code of Conduct, the facilitation team is currently envisioning new directions for the newsletter. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#New Direction for the Newsletter|continue reading]]) *'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Newsletter/4#Diff Blogs|continue reading]]) </div><section end="ucoc-newsletter"/> [[User:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[User talk:MNadzikiewicz (WMF)|कुरा गर्ने]]) ०२:२४, १५ अक्टोबर २०२१ (नेपाली समय) == लेख मेटिएको == नमस्कार। मेरो लेख हरु अप्रत्यासित रूपमा किन मेटिएको होला? प्रदेश कमिटी बन्दै छ। बनेको छ। विभिन्न विकिपीडियामा विभिन्न देशका राजनीतिक दलको यस्तै प्रदेश कमिटी को article हुन्छ। यहाँलाई थाहा होला पक्कै पनि। जे होस्, भेट भयो। खुसीको कुरो एकै प्रदेशका रहेछौ। [[User:Spooninglass|Spooninglass]] ([[User talk:Spooninglass|कुरा गर्ने]]) १२:३५, ९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) म जनकपुर बाट हो। खुसी लाग्यो, तपाईं पनि सप्तरी बाट। आशा आईछ, रिप्लाई अवश्य भेटट। [[User:Spooninglass|Spooninglass]] ([[User talk:Spooninglass|कुरा गर्ने]]) १२:४२, ९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) :{{Ping|Spooninglass}} नमस्ते, नेपाली विकिपिडिया सम्पादन गर्न सुरु गर्नुभएकोमा धन्यवाद। यहाँले बनाउनुभएका लेखहरू अप्रत्यासित रूपमा मेटिनुको कारण विकिपिडिया प्रचारप्रसार गर्ने स्थल नभई विश्वकोश राख्ने सामग्री हो। यहाँले सो लेखहरू [[नेपाली कांग्रेस]] भित्र खण्ड बनाएर राख्न सक्नुहुनेछ वा लेखलाई स्थापित गर्नसक्ने ठोस सन्दर्भ सामग्री राखेर स्वतन्त्र लेख निर्माण गर्न सक्नुहुनेछ। हाललाई सम्पादन गर्ने अभ्यास गर्नुहोस् र विकी संसारमा रमाउने प्रयास गर्नुहोस्। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १२:४९, ९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == कारण पाउँ! == Biplab Anand ji, म द्वारा गरिएका सम्पादन (move) किन रेभट गरियो? कुनै पुबाग्रह नराखी मैले सो पेज हरुमा डाटा नराख्नु भन्दा आउँदो निर्वाचन को निम्ति तयार पारी दिएँ। यदि मेरो भूल हो भने माफी पाउँ। यि पेज हरु २०७४ को निर्वाचन सम्बन्धित राख्ने नै हो भने, आउनुहोस् डाटा इन्टर गरुम। म पनि सहयोग गर्छु। बेकम्को राख्नु भन्दा केही राखौ। See this, how will you justify deleting his article here?[https://en.wikipedia.org/wiki/Birendra_Kumar_Kanodia] धन्यवाद। [[User:Spooninglass|Spooninglass]] ([[User talk:Spooninglass|कुरा गर्ने]]) १६:२८, १५ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) Please see [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:POLITICIAN&redirect=no]. This will prove mistake made by you deleting my articles:- * [[राजीव कोइराला]] * [[इन्द्र बहादुर बानियाँ]] * [[वीरेन्द्र कुमार कनोडिया]] * [[रण बहादुर रावल]] :प्रश्नको लागि धन्यवाद [[User:Spooninglass|Spooninglass]],<br/> यहाँले प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४ को मूल पृष्ठलाई सारेर त्यसमा आउने निर्वाचनको बारेमा जानकारी राख्नुभयो जसले गर्दा पछिल्लो निर्वाचनको बारेमा रहेको सामग्री र लेखको औचित्य समाप्त भएकोले त्यसलाई पूर्ववत गरिएको हो। ती लेखहरूमा सामग्री थप गर्न कसैलाई रोकछेक नभएकोले ती लेखहरूलाई सुधार गर्न सकिनेछ। नेपाली विकिपिडियामा भएको [[विकिपिडिया:जीवित मानिसहरूको जीवनी|जीमाजी]] नीति अनुरूप जीवित मानिसहरूको जीवनीसँग सम्बन्धित लेख निर्माण गर्नुपर्ने हुन्छ। लेखमा स्रोतको अभाव, विषय पहिचान गर्ने आधारको कमी तथा आइपीद्वारा पृष्ठ निर्माण भएको कारणले गर्दा लेख मेटिएको हो। [[विकिपिडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] विषयको लेखलाई पहिचान गरेर यथावतै राखिएको छ तर जीवित मानिसको जीवनीमा स्रोत तथा सन्दर्भको कमी भएमा आज वा निकट भविष्यमा सो लेख मेटिने भएकोले नीति बमोजिम लेख निर्माण गर्नुहोला। विकिपिडिया हामी सबैको सम्पति भएकोले हामी सबै मिलेर यसलाई सपार्ने यथासम्भव प्रयास गर्नुपर्छ। यदि यहाँलाई उपरोक्त लेखहरू यस विश्वकोशमा स्थान पाउनुपर्ने जस्तो लागेमा नीति अनुरूप लेख निर्माण गर्नसक्नुहुनेछ। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:५०, १६ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == Delete page == ne.wikipedia has 5 admins. But I accidentally clicked the delete button[https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AC%E0%A4%BE&action=edit&redlink=1]. I'm sorry for bothering you.--[[User:Infinite0694|Infinite0694]] ([[User talk:Infinite0694|कुरा गर्ने]]) २२:२९, २५ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) :[[User:Infinite0694|Infinite0694]], No worries. Thanks--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २०:४७, २७ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> ००:०३, ५ जनवरी २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(6)&oldid=22532666 --> == Movement Strategy and Governance News – Issue 5 == I'm sorry about the late delivery of this newsletter. Within the newsletter was material about an ongoing vote, which closes in under 20 hours. Please share the information links with interested users: [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|Project Overview]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Enforcement guidelines]] (proposed) • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting]] • [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|Voter information]] • '''[[metawiki:Special:SecurePoll/vote/391|Voting link]]''' <section begin="ucoc-newsletter" /><span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 5, January 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]</span> ----Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe [[metawiki:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive these updates.<div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 16th February 2022. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call_for_Feedback_about_the_Board_elections|continue reading]]) * '''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal_Code_of_Conduct_Ratification|continue reading]]) * '''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement_Strategy_Implementation_Grants|continue reading]]) * '''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The_New_Direction_for_the_Newsletter|continue reading]]) * '''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about MSG on Wikimedia Diff. ([[metawiki:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff_Blogs|continue reading]]) </div><section end="ucoc-newsletter" />[[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ([[User talk:Xeno (WMF)|कुरा गर्ने]]) १०:०८, २१ मार्च २०२२ (नेपाली समय) == Indic Hackathon | 20-22 May 2022 + Scholarships == Hello {{PAGENAME}}, <small>''(You are receiving this message as you participated previously participated in small wiki toolkits workshops.)''</small> We are happy to announce that the [[:m:Indic MediaWiki Developers User Group|Indic MediaWiki Developers User Group]] will be organizing [[:m:Indic Hackathon 2022|Indic Hackathon 2022]], a regional event as part of the main [[:mw:Wikimedia Hackathon|Wikimedia Hackathon]] taking place in a hybrid mode during 20-22 May. The regional event will be an in-person event taking place in Hyderabad. As it is with any hackathon, the event’s program will be semi-structured i.e. while we will have some sessions in sync with the main hackathon event, the rest of the time will be upto participants’ interest on what issues they are interested to work on. The event page can be seen at <span class="plainlinks">https://meta.wikimedia.org/wiki/Indic_Hackathon_2022</span>. We have full scholarships available to enable you to participate in the event, which covers travel, accommodation, food and other related expenses. The link to scholarships application form is available on the event page. The deadline is 23:59 hrs 17 April 2022. Let us know on the event talk page or send an email to {{email|contact|indicmediawikidev.org}} if you have any questions. We are looking forward to your participation. Regards, [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २२:२८, १२ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Small_wiki_toolkits_-_South_Asia&oldid=23135275 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 6</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="ucoc-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 6, April 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the sixth issue of Movement Strategy and Governance News! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board of trustees elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while the more frequent Updates will also be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Leadership Development -''' A Working Group is Forming! - The application to join the Leadership Development Working Group closed on April 10th, 2022, and up to 12 community members will be selected to participate in the working group. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|continue reading]]) *'''Universal Code of Conduct Ratification Results are out! -''' The global decision process on the enforcement of the UCoC via SecurePoll was held from 7 to 21 March. Over 2,300 eligible voters from at least 128 different home projects submitted their opinions and comments. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|continue reading]]) *'''Movement Discussions on Hubs -''' The Global Conversation event on Regional and Thematic Hubs was held on Saturday, March 12, and was attended by 84 diverse Wikimedians from across the movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|continue reading]]) *'''Movement Strategy Grants Remain Open! -''' Since the start of the year, six proposals with a total value of about $80,000 USD have been approved. Do you have a movement strategy project idea? Reach out to us! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|continue reading]]) *'''The Movement Charter Drafting Committee is All Set! -''' The Committee of fifteen members which was elected in October 2021, has agreed on the essential values and methods for its work, and has started to create the outline of the Movement Charter draft. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|continue reading]]) *'''Introducing Movement Strategy Weekly -''' Contribute and Subscribe! - The MSG team have just launched the updates portal, which is connected to the various Movement Strategy pages on Meta-wiki. Subscriber to get up-to-date news about the various ongoing projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|continue reading]]) *'''Diff Blogs -''' Check out the most recent publications about the UCoC on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|continue reading]]) </div><section end="ucoc-newsletter"/> </div> Thanks for reading. [[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] ०८:०९, १३ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Xeno (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/Subscribe&oldid=23137838 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Movement Strategy and Governance News – Issue 7</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> </div> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ०७:२४, १८ जुलाई २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Newsletter/Subscribe&oldid=23527297 --> == [[विकिपिडिया:अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारहरूको लागि निवेदन#बडा काजी: अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकारको लागि निवेदन|विकिपिडिया:अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारहरूको लागि निवेदन]] == नमस्कार, कृपया यसलाई हेर्दिनुहोला। धन्यवाद --[[User:Bada Kaji|बडा काजी]] ([[User talk:Bada Kaji|कुरा गर्ने]]) २३:०९, ३ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) == नमस्कार == यस विकिपीडिया कम्युनिटी का एक प्रबन्ध ले विकि को रुल तोडी पेड आरटिकल बनाएको र लामो समय देखि बनाउदै आइएको पाइएको हुदा सिघ्र कारबाही गर्न अनुरोध गर्दछु [[चिसो एस्ट्रे]] र परमाण मैले सृन्शत पनि लगेर राखेको छु र [https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid032CLzxB496c65g9bZDnUmdX9Q7WdLpo2Ep1gYQdSsJbZusSNTVAWh1TAqzFRWqop9l&id=1017597688] यहा पनि उपलब्ध छ [[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) १८:४६, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) : लेखले विषयलाई प्रवर्द्धन गरेको देखिँदैन। --[[User:बडा काजी|बडा काजी]] ([[User talk:बडा काजी|कुरा गर्ने]]) १८:५७, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :: जानी जानी नियम तोड्नु लाइ प्रवर्द्धन गरेको नै देखिन्छ र यो कार्य विकि नियम बिपरित हो [[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) १९:०५, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) ::: कुन नियमहरू? --[[User:बडा काजी|बडा काजी]] ([[User talk:बडा काजी|कुरा गर्ने]]) १९:०६, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :::: यहा पढ्नु होला [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Conflict_of_interest][[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) १९:१२, १७ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :::::[[User:DIVINE|DIVINE]], कार्य व्यस्तताको कारण समयमा यहाँलाई प्रतिक्रिया दिन सकिन्। तपाईंको लेखन शैली आक्रमक र शिष्ट नरहेकोले सुधार गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको छ। [[चिसो एस्ट्रे]] नामक लेख बनाउने प्रयोगकर्ता [[User:Nirmal Dulal|निर्मल दुलाल]] रहेको देखियो र उनी नेपाली विकिपिडियाका प्रबन्धक समेत हुन् यसर्थ तपाईंले उनकै बारेमा लेख्नुभएको मेरो बुझाई छ किनभने तपाईंले नाम उल्लेख गर्नुभएको छैन। तपाईंले दिनुभएको प्रमाणको आधारमा मैले जाँच गर्दा निज प्रबन्धकले उक्त लेख सन् २०२१ डिसेम्बर २६ मै बनाउनुभएको छ र तपाईंले पेश गर्नुभएको फेसबुक कडी अनुसार वहाँ सन् २०२२ मार्च १५ का दिन उक्त चलचित्रको प्रिमियरमा उपस्थित भई तस्विर पोस्ट गर्नुभएको छ। अब विषयको विश्लेषण गर्दा तपाईंले प्रबन्धकमाथि भुक्तान लिई लेख बनाउनुभएको साथै विकी नीति तोडेको समेत गम्भीर आरोप लगाउनुभएको छ यसलाई पुष्टि गर्ने आधारहरू पर्याप्त छ र? [[वि:चासोको अन्तरद्वन्द|चासोको अन्तरद्वन्द]] भएमा सो कुरा उल्लेख गर्नुपर्ने विकी अभ्यास भएता पनि नेपाली विकिमा सो अभ्यास एकदमै न्युन छ तर त्यसो भन्दै गर्दा विकी नीति अन्तर्गत नबनेको लेखलाई मेटाउन र प्रयोगकर्तालाई निषेध गर्न पर्याप्त नीति छन्। तपाईंले निज प्रबन्धक लामो समयदेखि भुक्तान लिएर लेख बनाएको कुरा उल्लेख गर्नुभएको छ तर त्यस्को कुनै ठोस आधार र प्रमाण पेश गर्नुभएको छैन? के आधारमा उनलाई निषेध गर्ने? यहाँले उनको र विषयको अन्तरसम्बन्ध रहेको प्रमाण दिनुभयो जसको आधारमा मैले अङ्ग्रेजी विकिपिडियाको सन्दर्भ लिई नीति अध्ययन गर्दा र जाँच गर्दै जाँदा उनले अङ्ग्रेजी भाषाको यस लेखको वार्ता पृष्ठमा वहाँको यस विषयसँग रहेको चासोको अन्तरद्वन्द [[:en:Special:Diff/1105647839|कबोल]] गर्नुभएको छ तर कुनै किसिमको भुक्तान नलिएको स्पष्ट पार्नु भएको छ। तटस्थ भएर भन्नु पर्दा नेपाली विकिपिडिया विकासोन्मुख विकी समुदाय भएतापनि यहाँ केही अत्यावश्यक विकी नीतिहरूको अभाव छ। [[चिसो एस्ट्रे]] लेखको [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता]] र [[वि:लेखन शैली|लेखन शैली]] जाँच गर्दा उनले उक्त लेख तटस्थ भएर लेखेको देखिन्छ। तपाईँले लगाउनुभएको गम्भीर आरोपलाई पुष्टि गर्न थप प्रमाण पेश चौतारीको छलफलमा पेश गर्नुहोला। यो विषयको बारेमा समुदायिक छलफल समेत आवश्यक देखिएकोले म यो वार्तालाई चौतारीमा लिएर जाँदैछु। थप प्रमाण र टिप्पणी त्यहाँ लेख्नु होला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २२:१६, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :: नेपाली विकिपिडिया मा कसैलाई दाई भाई भेट्न पर्‍यो भनेर सम्बोधन गरिन्छ हो ? [[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) २२:२७, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :::आवश्यक विषयको परिधिमा रहेर आफ्नो थप टिप्पणी [[विकिपिडिया:चौतारी_(विविध)#सामुदायिक_छलफल_सम्बन्धमा|यहाँ]] लेख्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २२:३१, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) 8rfp2x8yn5x4arulyw0sjabm8pjyqf6 0 61336 1074480 1023019 2022-08-25T05:46:32Z Janak Bhatta 10885 wikitext text/x-wiki {{Infobox prepared food | name = म:म:<br>Momo | image = momo_nepal.jpg | caption = [[नेपाल|नेपालमा]] पाइने मम | alternate_name = | country = दक्षिण एसिया | region = [[नेपाल]], भुटान, कोलकाता, दार्जिलिङ | national_cuisine = [[नेपाल]], भारत, भुटान | creator = [[Tibetan diaspora]] in South Asia or [[Lhasa Newar (trans-Himalayan traders)|Himalayan Nepali Newar merchants]] | course = Appetizers or entrees | served = | main_ingredient = पीठो , पानी, मासु, सागसब्जी | variations = Steam-momo, Kothey momo, C-momo, Fry-momo, Open-momo, fried momo | calories = 350 to 1000 (35 to 100 per piece) | other = }} '''मम:''' / मःम /ममचा /मोमो /ममो मःम मासुले भरिएको [[नेपाली]] परिकारको खान्की हो । उहिल्यै व्यापारका लागि तिब्बत जाने नेवार व्यापारीहरूले मःम [[नेपाल]] भित्र्याएको मानिन्छ । 'मोहमोः' भन्ने तिब्बती शब्दबाट अपभ्रंश हुँदै नेपालमा आइपुग्दा मःम बनेको हो । "तिब्बतमा यसलाई 'मोहमोः' भनिन्छ, जसको आकार नेपालमा पाइने मःमको भन्दा ठूलो हुन्छ । मःम व्यवसायीहरूका अनुसार, लाम्चो आकारकोलाई मःम र डल्लो आकारकोलाई मःमचा भन्न थालियो। नेवार समुदायको बाहुल्य रहेकाले मःमको पुच्छरमा चा जोडेर डल्लो मःम -जसलाई लोकल पनि भनिन्छ- मःमचा नाम दिएको हुनसक्ने अड्कल छ । ==चित्र दिर्घा== <gallery> File:Momo nepal.jpg File:Kothey momo.JPG File:Momo101.jpg File:Momo ring.jpg Image:Plateful of Momo in Nepal.jpg File:Buff Momo 2.jpg|thumb| |विभिन्न स्वरूपका मःम </gallery> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Momos}} [[श्रेणी:खानेकुरा]] m75re59pgqbhh0r0tny1v38p6lxhorq 1074481 1074480 2022-08-25T05:48:22Z Janak Bhatta 10885 [[विकिपीडिया:हटक्याट|हटक्याट]]द्वारा [[श्रेणी:नेपाली परिकार]] जोडियो wikitext text/x-wiki {{Infobox prepared food | name = म:म:<br>Momo | image = momo_nepal.jpg | caption = [[नेपाल|नेपालमा]] पाइने मम | alternate_name = | country = दक्षिण एसिया | region = [[नेपाल]], भुटान, कोलकाता, दार्जिलिङ | national_cuisine = [[नेपाल]], भारत, भुटान | creator = [[Tibetan diaspora]] in South Asia or [[Lhasa Newar (trans-Himalayan traders)|Himalayan Nepali Newar merchants]] | course = Appetizers or entrees | served = | main_ingredient = पीठो , पानी, मासु, सागसब्जी | variations = Steam-momo, Kothey momo, C-momo, Fry-momo, Open-momo, fried momo | calories = 350 to 1000 (35 to 100 per piece) | other = }} '''मम:''' / मःम /ममचा /मोमो /ममो मःम मासुले भरिएको [[नेपाली]] परिकारको खान्की हो । उहिल्यै व्यापारका लागि तिब्बत जाने नेवार व्यापारीहरूले मःम [[नेपाल]] भित्र्याएको मानिन्छ । 'मोहमोः' भन्ने तिब्बती शब्दबाट अपभ्रंश हुँदै नेपालमा आइपुग्दा मःम बनेको हो । "तिब्बतमा यसलाई 'मोहमोः' भनिन्छ, जसको आकार नेपालमा पाइने मःमको भन्दा ठूलो हुन्छ । मःम व्यवसायीहरूका अनुसार, लाम्चो आकारकोलाई मःम र डल्लो आकारकोलाई मःमचा भन्न थालियो। नेवार समुदायको बाहुल्य रहेकाले मःमको पुच्छरमा चा जोडेर डल्लो मःम -जसलाई लोकल पनि भनिन्छ- मःमचा नाम दिएको हुनसक्ने अड्कल छ । ==चित्र दिर्घा== <gallery> File:Momo nepal.jpg File:Kothey momo.JPG File:Momo101.jpg File:Momo ring.jpg Image:Plateful of Momo in Nepal.jpg File:Buff Momo 2.jpg|thumb| |विभिन्न स्वरूपका मःम </gallery> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Momos}} [[श्रेणी:खानेकुरा]] [[श्रेणी:नेपाली परिकार]] eswhfog3p1ea0zd5yqc1fpg6f9qwgp2 0 69669 1074448 1024792 2022-08-24T17:59:00Z संजीव कुमार 12297 removed dead link of file wikitext text/x-wiki आकाशमा भएका ससाना पिण्डहरु धुलाका कण, बरफका टुक्राहरु मिलि बनेका आकाशिय पिण्डहरूलाई शिशुग्रह भनिन्छ । सबैभन्दा ठुलो शिशुग्रहको व्यास करिब ८०० कि.मि. छ भने साना शिशुग्रहहरु १.६ किमि व्यास भएका छ्न् । प्रायजसो शिशु ग्रहहरूको आकार निश्चित हुँदैन ।सबैभन्दा ठूलो शिशुग्रहहरूको आकार गोलाकार छ । सम्पुर्ण शिशु ग्रहहरूको [[पिण्ड]] [[पृथ्वी]]को तुलनामा केहि अंश मात्र हुन्छ । <br /> [[मङ्गल ग्रह|मंगलग्रह]] र [[बृहस्पति ग्रह|बृहस्पतिग्रह]]को भ्रमण कक्षबिच शिशु ग्रहहरूको भ्रमण कक्ष पर्दछ । उदाहरण: सिरस, जुना, भेस्टा आदि । [[श्रेणी:विज्ञान]] {{ठुटो}} i7bxyd2iq7wmr633h0vyl69s24o3omp 0 71544 1074390 972070 2022-08-24T17:40:10Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=घाटु नाच|image=Ghatu Dance.jpg|genre=लोकनृत्य}} '''घाटु नाच''' विशेषत: [[गुरुङ जाति|गुरुङ]] र [[मगर जाति|मगर]] जातिमा प्रचलित लोकनृत्य हो । विशेष गरी [[वसन्त पञ्चमी|श्रीपञ्चमी]]मा विधिपूर्वक पूजाअर्चना गरी सुरु गरिने घाटु नाच [[मातातीर्थ औंसी]]देखि मध्ये वैशाखसम्म नाचिन्छ । <ref name="janamanch">{{cite web | title= घाटु नृत्य: Nepal | [[घाटु नृत्य]] | url=http://janamanch.com/?p=4807 }}</ref> घाटु एक शास्त्रीय नाच हो । घाटु गुरुङ मगरहरूको लोक संस्कृतिमा आधारित एउटा गीती-नाटक हो । == किम्बदन्ती == यसको ऐतिहासिक किम्बदन्ती भने फरक फरक पाउने गरिएको छ । १६ औँ शताब्दीतिर लमजुङका एक दम्पत्ति राजारानीको विवाह, प्रेम, गृहस्थी, राजकाज, जंगल प्रस्थान, सिकार आदि घटनामा आधारित भएर घाटु नाचिन्छ । घाटुको गीतमा परशुराम राजा र चम्पावती रानीको कथावस्तु रहेको हुन्छ । == परम्परा == घाटुमा नाच्नका लागि घाटुकी कन्या कथाको विषयबस्तु अनुसार आवश्यक संख्यामा छानिन्छ । उनीहरूलाई घाटु नाच्नुअघि अक्षेताले इष्टदेवी, हिउँचुली, बरचुली, देउचुली, गङ्गाचुली आदिको पूजा गरेपछि घाटु नाच्ने कन्याहरूको आँखा बन्द हुने गर्दछ । <ref name="janamanch">{{cite web | title= घाटु नृत्य: Nepal | [[घाटु नृत्य]] | url=http://janamanch.com/?p=4807 }}</ref> यसलाई देवी चढेको मानिन्छ । कन्याहरूको आँखा बन्द नभएसम्म देवीहरूको नाम जप्नुपर्छ । देवीले पत्याएपछि घाटु सुरु गरिन्छ । घाटु नाचको सुरुवात मङ्गल चरणबाट गरिन्छ । इष्टदेवीहरूको साथमा आमा, धर्ति र आकाशलाई साक्षी राखिन्छ ।<ref name="janamanch">{{cite web | title= Ghatu (gurung) dance: Nepal | [[घाटु नृत्य]] | url=http://updatesnepal.com/ghatu-gurung-dance.html }}</ref> घाटु नृत्यमा वाद्य र साज श्रृगार भन्दा पनि कारुणिक कथाको व्याख्या गरिएको हुन्छ । कारुणिक र हृदय विदारक गीत गाएर शोकाकुल अवस्था सिर्जना हुदा गाउने कलाकार छ दर्शक समेत धुरुधुरु रोएको पाइन्छ । सति घाटुमा गुरुवाले गितवाटै मंगलचरण गरी घाटु देवता जगाउने, घाटुली चयन, सिंगार गर्ने, नृत्यकला सिकाउने सति ढलाउने सति जगाउने काम गर्दछन ।<ref name="साझा सवाल">{{cite web | title= घाटु : एक परिचय | [[घाटु नृत्य]] | url=http://sajhasabal.com/baglung/news/814345638886#.VTVK5cm2vIU#ixzz3XsXMQF9z }}</ref> ==घाटु नृत्य प्रकार== घाटु नाच दुई प्रकारका रहेका छन । '''१. सति घाटु ''' प्रचलित सति घाटु विमेसै नाचिदैन । सती घाटु वैशाख पूर्णिमामा मात्र नाचिन्छ । बसन्त ऋतुको सुरुवात बसन्त पञ्चमी अर्थात श्री पञ्चमी देखि विधिवत घाटुको थालनी हुन्छ । सति घाटु नाच मातातिर्थ औसी देखि बैशाख पूर्णिमा अर्थात वुद्ध जयन्ती को अघिल्लो दिन देखि मध्य जेठ सम्म नाच्ने गरिन्छ । सती घाटु रितपूर्वक नाचिन्छ । मादल र गीतको तालमा नाचिने यो नाच शास्त्रीय नाच हो । सतीघाटुमा नाच्ने कन्याहरूमा देवी चढ्ने भएकाले उनीहरू नाच्ने क्रममा बेहोसीको अवस्थामा हुन्छन् । यो अवस्थालाई कुसुण्डा भनिन्छ । यो क्रममा मादलको ताल बिग्रियो वा गीत बिग्रियो भने नाच्ने कन्याहरू बेहोस भइरहने विश्वास गरिन्छ ।<ref name="साझा सवाल">{{cite web | title= सौर्य दैनिकी : लोप हुने अवस्थामा घाटु नाच | [[घाटु नृत्य]] | url=http://www.souryadaily.com/2013/05/73301.html#sthash.6m8oQi58.dpuf }}</ref> '''२. बाह्रमासे घाटु ''' बाह्रमासे घाटु जहिले पनि नाच्ने गरिन्छ । विशेषगरी मगर अथवा गुरुङ बस्तीमा पाहुना जाँदा, कुनै विशेष मेला उत्सव आदिमा बाह्रमासे घाटु नाचिन्छ । यसका लागि कुनै साइत हेर्न वा विशेष पूजाअर्चना गर्न पर्दैन ।<ref name="साझा सवाल">{{cite web | title= घाटु : एक परिचय | [[घाटु नृत्य]] | url=http://sajhasabal.com/baglung/news/814345638886#.VTVK5cm2vIU#ixzz3XsXMQF9z }}</ref> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==यो पनि हेर्नुहोस्== {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} {{नेपाली_लोक_परम्पराहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:लोकसंस्कृति]] [[श्रेणी:नेपालको संस्कृति]] [[श्रेणी:नेपाली संस्कृति]] 01t46ppeyf0vo4400cmy7jrz4ex2dez 1074391 1074390 2022-08-24T17:41:40Z Wallflowernepal 51237 /* सन्दर्भ सामग्रीहरू */ wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=घाटु नाच|image=Ghatu Dance.jpg|genre=लोकनृत्य}} '''घाटु नाच''' विशेषत: [[गुरुङ जाति|गुरुङ]] र [[मगर जाति|मगर]] जातिमा प्रचलित लोकनृत्य हो । विशेष गरी [[वसन्त पञ्चमी|श्रीपञ्चमी]]मा विधिपूर्वक पूजाअर्चना गरी सुरु गरिने घाटु नाच [[मातातीर्थ औंसी]]देखि मध्ये वैशाखसम्म नाचिन्छ । <ref name="janamanch">{{cite web|url=http://janamanch.com/?p=4807|title=घाटु नृत्य: Nepal|}}</ref> घाटु एक शास्त्रीय नाच हो । घाटु गुरुङ मगरहरूको लोक संस्कृतिमा आधारित एउटा गीती-नाटक हो । == किम्बदन्ती == यसको ऐतिहासिक किम्बदन्ती भने फरक फरक पाउने गरिएको छ । १६ औँ शताब्दीतिर लमजुङका एक दम्पत्ति राजारानीको विवाह, प्रेम, गृहस्थी, राजकाज, जंगल प्रस्थान, सिकार आदि घटनामा आधारित भएर घाटु नाचिन्छ । घाटुको गीतमा परशुराम राजा र चम्पावती रानीको कथावस्तु रहेको हुन्छ । == परम्परा == घाटुमा नाच्नका लागि घाटुकी कन्या कथाको विषयबस्तु अनुसार आवश्यक संख्यामा छानिन्छ । उनीहरूलाई घाटु नाच्नुअघि अक्षेताले इष्टदेवी, हिउँचुली, बरचुली, देउचुली, गङ्गाचुली आदिको पूजा गरेपछि घाटु नाच्ने कन्याहरूको आँखा बन्द हुने गर्दछ । यसलाई देवी चढेको मानिन्छ । कन्याहरूको आँखा बन्द नभएसम्म देवीहरूको नाम जप्नुपर्छ । देवीले पत्याएपछि घाटु सुरु गरिन्छ । घाटु नाचको सुरुवात मङ्गल चरणबाट गरिन्छ । इष्टदेवीहरूको साथमा आमा, धर्ति र आकाशलाई साक्षी राखिन्छ । घाटु नृत्यमा वाद्य र साज श्रृगार भन्दा पनि कारुणिक कथाको व्याख्या गरिएको हुन्छ । कारुणिक र हृदय विदारक गीत गाएर शोकाकुल अवस्था सिर्जना हुदा गाउने कलाकार छ दर्शक समेत धुरुधुरु रोएको पाइन्छ । सति घाटुमा गुरुवाले गितवाटै मंगलचरण गरी घाटु देवता जगाउने, घाटुली चयन, सिंगार गर्ने, नृत्यकला सिकाउने सति ढलाउने सति जगाउने काम गर्दछन । ==घाटु नृत्य प्रकार== घाटु नाच दुई प्रकारका रहेका छन । '''१. सति घाटु ''' प्रचलित सति घाटु विमेसै नाचिदैन । सती घाटु वैशाख पूर्णिमामा मात्र नाचिन्छ । बसन्त ऋतुको सुरुवात बसन्त पञ्चमी अर्थात श्री पञ्चमी देखि विधिवत घाटुको थालनी हुन्छ । सति घाटु नाच मातातिर्थ औसी देखि बैशाख पूर्णिमा अर्थात वुद्ध जयन्ती को अघिल्लो दिन देखि मध्य जेठ सम्म नाच्ने गरिन्छ । सती घाटु रितपूर्वक नाचिन्छ । मादल र गीतको तालमा नाचिने यो नाच शास्त्रीय नाच हो । सतीघाटुमा नाच्ने कन्याहरूमा देवी चढ्ने भएकाले उनीहरू नाच्ने क्रममा बेहोसीको अवस्थामा हुन्छन् । यो अवस्थालाई कुसुण्डा भनिन्छ । यो क्रममा मादलको ताल बिग्रियो वा गीत बिग्रियो भने नाच्ने कन्याहरू बेहोस भइरहने विश्वास गरिन्छ । '''२. बाह्रमासे घाटु ''' बाह्रमासे घाटु जहिले पनि नाच्ने गरिन्छ । विशेषगरी मगर अथवा गुरुङ बस्तीमा पाहुना जाँदा, कुनै विशेष मेला उत्सव आदिमा बाह्रमासे घाटु नाचिन्छ । यसका लागि कुनै साइत हेर्न वा विशेष पूजाअर्चना गर्न पर्दैन ।<ref name="साझा सवाल">{{cite web|url=http://sajhasabal.com/baglung/news/814345638886#.VTVK5cm2vIU#ixzz3XsXMQF9z|title=घाटु : एक परिचय|}}</ref> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==यो पनि हेर्नुहोस्== {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} {{नेपाली_लोक_परम्पराहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:लोकसंस्कृति]] [[श्रेणी:नेपालको संस्कृति]] [[श्रेणी:नेपाली संस्कृति]] fy95bqnoct7z9utpmguby5wkg1blfs3 1074405 1074391 2022-08-24T17:43:58Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Infobox dance|name=घाटु नाच|image=Ghatu Dance.jpg|genre=लोकनृत्य|origin=पश्चिमी नेपाल|caption=घाटु नाच: गुरुङ तथा मगर जातिको एक लोकनृत्य}} '''घाटु नाच''' विशेषत: [[गुरुङ जाति|गुरुङ]] र [[मगर जाति|मगर]] जातिमा प्रचलित लोकनृत्य हो । विशेष गरी [[वसन्त पञ्चमी|श्रीपञ्चमी]]मा विधिपूर्वक पूजाअर्चना गरी सुरु गरिने घाटु नाच [[मातातीर्थ औंसी]]देखि मध्ये वैशाखसम्म नाचिन्छ । <ref name="janamanch">{{cite web|url=http://janamanch.com/?p=4807|title=घाटु नृत्य: Nepal|}}</ref> घाटु एक शास्त्रीय नाच हो । घाटु गुरुङ मगरहरूको लोक संस्कृतिमा आधारित एउटा गीती-नाटक हो । == किम्बदन्ती == यसको ऐतिहासिक किम्बदन्ती भने फरक फरक पाउने गरिएको छ । १६ औँ शताब्दीतिर लमजुङका एक दम्पत्ति राजारानीको विवाह, प्रेम, गृहस्थी, राजकाज, जंगल प्रस्थान, सिकार आदि घटनामा आधारित भएर घाटु नाचिन्छ । घाटुको गीतमा परशुराम राजा र चम्पावती रानीको कथावस्तु रहेको हुन्छ । == परम्परा == घाटुमा नाच्नका लागि घाटुकी कन्या कथाको विषयबस्तु अनुसार आवश्यक संख्यामा छानिन्छ । उनीहरूलाई घाटु नाच्नुअघि अक्षेताले इष्टदेवी, हिउँचुली, बरचुली, देउचुली, गङ्गाचुली आदिको पूजा गरेपछि घाटु नाच्ने कन्याहरूको आँखा बन्द हुने गर्दछ । यसलाई देवी चढेको मानिन्छ । कन्याहरूको आँखा बन्द नभएसम्म देवीहरूको नाम जप्नुपर्छ । देवीले पत्याएपछि घाटु सुरु गरिन्छ । घाटु नाचको सुरुवात मङ्गल चरणबाट गरिन्छ । इष्टदेवीहरूको साथमा आमा, धर्ति र आकाशलाई साक्षी राखिन्छ । घाटु नृत्यमा वाद्य र साज श्रृगार भन्दा पनि कारुणिक कथाको व्याख्या गरिएको हुन्छ । कारुणिक र हृदय विदारक गीत गाएर शोकाकुल अवस्था सिर्जना हुदा गाउने कलाकार छ दर्शक समेत धुरुधुरु रोएको पाइन्छ । सति घाटुमा गुरुवाले गितवाटै मंगलचरण गरी घाटु देवता जगाउने, घाटुली चयन, सिंगार गर्ने, नृत्यकला सिकाउने सति ढलाउने सति जगाउने काम गर्दछन । ==घाटु नृत्य प्रकार== घाटु नाच दुई प्रकारका रहेका छन । '''१. सति घाटु ''' प्रचलित सति घाटु विमेसै नाचिदैन । सती घाटु वैशाख पूर्णिमामा मात्र नाचिन्छ । बसन्त ऋतुको सुरुवात बसन्त पञ्चमी अर्थात श्री पञ्चमी देखि विधिवत घाटुको थालनी हुन्छ । सति घाटु नाच मातातिर्थ औसी देखि बैशाख पूर्णिमा अर्थात वुद्ध जयन्ती को अघिल्लो दिन देखि मध्य जेठ सम्म नाच्ने गरिन्छ । सती घाटु रितपूर्वक नाचिन्छ । मादल र गीतको तालमा नाचिने यो नाच शास्त्रीय नाच हो । सतीघाटुमा नाच्ने कन्याहरूमा देवी चढ्ने भएकाले उनीहरू नाच्ने क्रममा बेहोसीको अवस्थामा हुन्छन् । यो अवस्थालाई कुसुण्डा भनिन्छ । यो क्रममा मादलको ताल बिग्रियो वा गीत बिग्रियो भने नाच्ने कन्याहरू बेहोस भइरहने विश्वास गरिन्छ । '''२. बाह्रमासे घाटु ''' बाह्रमासे घाटु जहिले पनि नाच्ने गरिन्छ । विशेषगरी मगर अथवा गुरुङ बस्तीमा पाहुना जाँदा, कुनै विशेष मेला उत्सव आदिमा बाह्रमासे घाटु नाचिन्छ । यसका लागि कुनै साइत हेर्न वा विशेष पूजाअर्चना गर्न पर्दैन ।<ref name="साझा सवाल">{{cite web|url=http://sajhasabal.com/baglung/news/814345638886#.VTVK5cm2vIU#ixzz3XsXMQF9z|title=घाटु : एक परिचय|}}</ref> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==यो पनि हेर्नुहोस्== {{नेपालका परम्परागत नृत्यहरू}} {{नेपाली_लोक_परम्पराहरू}} [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:लोकसंस्कृति]] [[श्रेणी:नेपालको संस्कृति]] [[श्रेणी:नेपाली संस्कृति]] nuipdjsc1ler56n52jl2iwcj5yrqlni 4 73097 1074378 1074359 2022-08-24T16:43:48Z Biplab Anand 13653 -छलफल सङ्ग्रह गरिसको र छलफल जोडेको wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ <noinclude>{{चौतारी शिर्षक}}</noinclude> __TOC__ ==सामुदायिक छलफल सम्बन्धमा== मेरो [[प्रयोगकर्ता_वार्ता:Biplab_Anand#नमस्कार|वार्तालाप पृष्ठ]]मा प्रयोगकर्ता [[User:DIVINE|DIVINE]]ले उठान गर्नुभएको विषय संवेदनशील भएको र नेपाली विकिपिडिया एक जना प्रबन्धकमाथि गम्भीर आरोप लगाई कारवाहीको माग गरेको हुनाले यस विषयमाथि थप छलफलको लागि समुदायको मत आवश्यक भएकोले यस विषयमा आ-आफ्नो राय राख्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २२:२८, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) l1g2gb3w5hq92voddb8252mfjmn7877 1074380 1074378 2022-08-24T16:47:38Z DIVINE 40529 /* सामुदायिक छलफल सम्बन्धमा */Re wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ <noinclude>{{चौतारी शिर्षक}}</noinclude> __TOC__ ==सामुदायिक छलफल सम्बन्धमा== मेरो [[प्रयोगकर्ता_वार्ता:Biplab_Anand#नमस्कार|वार्तालाप पृष्ठ]]मा प्रयोगकर्ता [[User:DIVINE|DIVINE]]ले उठान गर्नुभएको विषय संवेदनशील भएको र नेपाली विकिपिडिया एक जना प्रबन्धकमाथि गम्भीर आरोप लगाई कारवाहीको माग गरेको हुनाले यस विषयमाथि थप छलफलको लागि समुदायको मत आवश्यक भएकोले यस विषयमा आ-आफ्नो राय राख्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २२:२८, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) :: सर्बप्रथम तपाईं हरु को आफ्नै टेलिग्राम ग्रुप छ र आउने भनेको नबिन साप्कोटा । सरोज उप्रेति, प्रबत सुबेदी हरु नै होला प्राय । यहाँ भन्दा यो अनुरोध मेटा मा राख्न अनुरोध गर्दछु । नत्र म आफै लानेछु । [[User:DIVINE|DIVINE]] ([[User talk:DIVINE|कुरा गर्ने]]) २२:३२, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) pwh5fvjho6tqhfbwlj8jnn1w5tevzo1 10 77211 1074368 758714 2022-08-24T16:10:46Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{main other|{{short description|Television channel|noreplace}}}} {{Infobox | child = {{{child|}}} | bodyclass = vcard | headerstyle = background-color: #efefef; | autoheaders = yes | title = {{{name|}}} | titleclass = fn org | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{logo|}}}|size={{{logo_size|}}}|upright={{{logo_upright|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{logo_alt|}}}}} | caption = {{{logo_caption|}}} | image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}|upright={{{image_upright|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{image_alt|{{{alt|}}}}}}}} | caption2 = {{{caption|}}} | label1 = प्रकार | data1 = {{{type|}}} | label2 = देश | data2 = {{{country|}}} | label3 = प्रसारण क्षेत्र | class3 = label | data3 = {{{area|}}} | label5 = सञ्जाल | data5 = {{{network|}}} | label6 = स्टेसन | data6 = {{If empty |{{{tvstations|}}} |{{{tv_stations|}}}}} | label7 = Transmitters | data7 = {{If empty |{{{tvtransmitters|}}} |{{{tv_transmitters|}}}}} | label8 = आवद्धता | data8 = {{{affiliates|}}} | label10 = प्रधान कार्यालय | data10 = {{{headquarters|}}} | header15 = कार्यक्रम | label16 = भाषा(हरू) | class16 = श्रेणी | data16 = {{{language|{{{languages|}}}}}} | label17 = दृश्य ढाँचा | data17 = {{{picture_format|}}} | label18 = [[Timeshift channel|Timeshift]] service | data18 = {{{timeshift_service|}}} | header20 = स्वामित्व | label21 = मालिक | data21 = {{{owner|}}} | label22 = अभिभावक कम्पनी | data22 = {{{parent|}}} | label23 = प्रमुख व्यक्ति | data23 = {{{key_people|}}} | label24 = भातृ च्यानल | data24 = {{{sister_channels|}}} | header28 = इतिहास | label29 = स्थापना | data29 = {{{founded|}}} | label30 = सुरुवात | data30 = {{{launch_date|}}} | label31 = संस्थापक | data31 = {{{founder|}}} | label32 = प्रतिस्थापित | data32 = {{{replaced|}}} | label33 = बन्द | data33 = {{{closed_date|}}} | label34 = द्वारा प्रतिस्थापन | data34 = {{{replaced_by|}}} | label35 = पूर्व नामहरू | data35 = {{{former_names|}}} | header37 = कडीहरू | label38 = [[Webcast]] | data38 = {{{webcast|}}} | label39 = वेबसाइट | data39 = {{{website|}}} | rowcellstyle40 = background-color: #bfdfff; width:100% | header40 = उपलब्धता {{{availability_note|}}} | data41 = {{#if: {{{terr_chan_1|}}}{{{online_serv_1|}}}|{{Infobox | child = yes | autoheaders = yes | headerstyle = background-color: #efefef; | header41 = स्थलीय | label42 = {{{terr_serv_1|}}} | data42 = {{{terr_chan_1|}}} | label43 = {{{terr_serv_2|}}} | data43 = {{{terr_chan_2|}}} | label44 = {{{terr_serv_3|}}} | data44 = {{{terr_chan_3|}}} | label45 = {{{terr_serv_4|}}} | data45 = {{{terr_chan_4|}}} | label46 = {{{terr_serv_5|}}} | data46 = {{{terr_chan_5|}}} | label47 = {{{terr_serv_6|}}} | data47 = {{{terr_chan_6|}}} | label48 = {{{terr_serv_7|}}} | data48 = {{{terr_chan_7|}}} | label49 = {{{terr_serv_8|}}} | data49 = {{{terr_chan_8|}}} | label50 = {{{terr_serv_9|}}} | data50 = {{{terr_chan_9|}}} | label51 = {{{terr_serv_10|}}} | data51 = {{{terr_chan_10|}}} | header85 = [[Streaming media]] | label86 = {{{online_serv_1|}}} | data86 = {{{online_chan_1|}}} | label87 = {{{online_serv_2|}}} | data87 = {{{online_chan_2|}}} | label88 = {{{online_serv_3|}}} | data88 = {{{online_chan_3|}}} | label89 = {{{online_serv_4|}}} | data89 = {{{online_chan_4|}}} | label90 = {{{online_serv_5|}}} | data90 = {{{online_chan_5|}}} }}| }} <!--for embedded infoboxes--> | rowcellstyle98 = font-size:100%; background-color: #bfdfff; | header98 = {{#if: {{{embed_header|}}} |{{{embed_header|}}} }} | data99 = {{{embedded|}}} }}<!-- Category sorting for articles that use this page-->{{Main other|[[Category:Articles using infobox television channel]]}}<!--Start tracking-->{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{Main other|[[Category:Pages using infobox television channel with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox television channel]] with unknown parameter "_VALUE_"|ignoreblank=1| affiliates | alt | area | availability_note | caption | child | closed_date | country | embed_header | embedded | former_names | founded | founder | headquarters | image | image_alt | image_size | key_people | language | languages | launch_date | logo | logo_alt | logo_caption | logo_size | name | network | owner | parent | picture_format | replaced | replaced_by | sister_channels | timeshift_service | tvstations | tv_stations | tvtransmitters | tv_transmitters | type | webcast | website | regexp1 = terr_serv_[%d][%d]* | regexp2 = terr_chan_[%d][%d]* | regexp3 = online_serv_[%d][%d]* | regexp4 = online_chan_[%d][%d]*}}<!-- End tracking --><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> jzg5c505m69v1670z960lrp6q4v6i3b 1074369 1074368 2022-08-24T16:12:23Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{main other|{{short description|Television channel|noreplace}}}} {{Infobox | child = {{{child|}}} | bodyclass = vcard | headerstyle = background-color: #efefef; | autoheaders = yes | title = {{{name|}}} | titleclass = fn org | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{logo|}}}|size={{{logo_size|}}}|upright={{{logo_upright|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{logo_alt|}}}}} | caption = {{{logo_caption|}}} | image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}|upright={{{image_upright|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{image_alt|{{{alt|}}}}}}}} | caption2 = {{{caption|}}} | label1 = प्रकार | data1 = {{{type|}}} | label2 = देश | data2 = {{{country|}}} | label3 = प्रसारण क्षेत्र | class3 = label | data3 = {{{area|}}} | label5 = सञ्जाल | data5 = {{{network|}}} | label6 = स्टेसन | data6 = {{If empty |{{{tvstations|}}} |{{{tv_stations|}}}}} | label7 = Transmitters | data7 = {{If empty |{{{tvtransmitters|}}} |{{{tv_transmitters|}}}}} | label8 = आवद्धता | data8 = {{{affiliates|}}} | label10 = प्रधान कार्यालय | data10 = {{{headquarters|}}} | header15 = कार्यक्रम | label16 = भाषा(हरू) | class16 = श्रेणी | data16 = {{{language|{{{languages|}}}}}} | label17 = दृश्य ढाँचा | data17 = {{{picture_format|}}} | label18 = [[Timeshift channel|Timeshift]] service | data18 = {{{timeshift_service|}}} | header20 = स्वामित्व | label21 = मालिक | data21 = {{{owner|}}} | label22 = अभिभावक कम्पनी | data22 = {{{parent|}}} | label23 = प्रमुख व्यक्ति | data23 = {{{key_people|}}} | label24 = भातृ च्यानल | data24 = {{{sister_channels|}}} | header28 = इतिहास | label29 = स्थापना | data29 = {{{founded|}}} | label30 = सुरुवात | data30 = {{{launch_date|}}} | label31 = संस्थापक | data31 = {{{founder|}}} | label32 = प्रतिस्थापित | data32 = {{{replaced|}}} | label33 = बन्द | data33 = {{{closed_date|}}} | label34 = द्वारा प्रतिस्थापन | data34 = {{{replaced_by|}}} | label35 = पूर्व नामहरू | data35 = {{{former_names|}}} | header37 = कडीहरू | label38 = [[Webcast]] | data38 = {{{webcast|}}} | label39 = वेबसाइट | data39 = {{{website|}}} | rowcellstyle40 = background-color: #bfdfff; width:100% | header40 = उपलब्धता {{{availability_note|}}} | data41 = {{#if: {{{terr_chan_1|}}}{{{online_serv_1|}}}|{{Infobox | child = yes | autoheaders = yes | headerstyle = background-color: #efefef; | header41 = स्थलीय | label42 = {{{terr_serv_1|}}} | data42 = {{{terr_chan_1|}}} | label43 = {{{terr_serv_2|}}} | data43 = {{{terr_chan_2|}}} | label44 = {{{terr_serv_3|}}} | data44 = {{{terr_chan_3|}}} | label45 = {{{terr_serv_4|}}} | data45 = {{{terr_chan_4|}}} | label46 = {{{terr_serv_5|}}} | data46 = {{{terr_chan_5|}}} | label47 = {{{terr_serv_6|}}} | data47 = {{{terr_chan_6|}}} | label48 = {{{terr_serv_7|}}} | data48 = {{{terr_chan_7|}}} | label49 = {{{terr_serv_8|}}} | data49 = {{{terr_chan_8|}}} | label50 = {{{terr_serv_9|}}} | data50 = {{{terr_chan_9|}}} | label51 = {{{terr_serv_10|}}} | data51 = {{{terr_chan_10|}}} | header85 = [[स्ट्रिमिङ मिडिया]] | label86 = {{{online_serv_1|}}} | data86 = {{{online_chan_1|}}} | label87 = {{{online_serv_2|}}} | data87 = {{{online_chan_2|}}} | label88 = {{{online_serv_3|}}} | data88 = {{{online_chan_3|}}} | label89 = {{{online_serv_4|}}} | data89 = {{{online_chan_4|}}} | label90 = {{{online_serv_5|}}} | data90 = {{{online_chan_5|}}} }}| }} <!--for embedded infoboxes--> | rowcellstyle98 = font-size:100%; background-color: #bfdfff; | header98 = {{#if: {{{embed_header|}}} |{{{embed_header|}}} }} | data99 = {{{embedded|}}} }}<!-- Category sorting for articles that use this page-->{{Main other|[[Category:Articles using infobox television channel]]}}<!--Start tracking-->{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{Main other|[[Category:Pages using infobox television channel with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox television channel]] with unknown parameter "_VALUE_"|ignoreblank=1| affiliates | alt | area | availability_note | caption | child | closed_date | country | embed_header | embedded | former_names | founded | founder | headquarters | image | image_alt | image_size | key_people | language | languages | launch_date | logo | logo_alt | logo_caption | logo_size | name | network | owner | parent | picture_format | replaced | replaced_by | sister_channels | timeshift_service | tvstations | tv_stations | tvtransmitters | tv_transmitters | type | webcast | website | regexp1 = terr_serv_[%d][%d]* | regexp2 = terr_chan_[%d][%d]* | regexp3 = online_serv_[%d][%d]* | regexp4 = online_chan_[%d][%d]*}}<!-- End tracking --><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> h1b6it774n4z3pdg5jlfu4ssbwyeg18 1074372 1074369 2022-08-24T16:18:15Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{main other|{{short description|Television channel|noreplace}}}} {{Infobox | child = {{{child|}}} | bodyclass = vcard | headerstyle = background-color: #efefef; | autoheaders = yes | title = {{{name|}}} | titleclass = fn org | image = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{logo|}}}|size={{{logo_size|}}}|upright={{{logo_upright|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{logo_alt|}}}}} | caption = {{{logo_caption|}}} | image2 = {{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image={{{image|}}}|size={{{image_size|}}}|upright={{{image_upright|}}}|sizedefault=frameless|alt={{{image_alt|{{{alt|}}}}}}}} | caption2 = {{{caption|}}} | label1 = प्रकार | data1 = {{{type|}}} | label2 = देश | data2 = {{{country|}}} | label3 = प्रसारण क्षेत्र | class3 = label | data3 = {{{area|}}} | label5 = सञ्जाल | data5 = {{{network|}}} | label6 = स्टेसन | data6 = {{If empty |{{{tvstations|}}} |{{{tv_stations|}}}}} | label7 = Transmitters | data7 = {{If empty |{{{tvtransmitters|}}} |{{{tv_transmitters|}}}}} | label8 = आवद्धता | data8 = {{{affiliates|}}} | label10 = प्रधान कार्यालय | data10 = {{{headquarters|}}} | header15 = कार्यक्रम | label16 = भाषा(हरू) | class16 = श्रेणी | data16 = {{{language|{{{languages|}}}}}} | label17 = दृश्य ढाँचा | data17 = {{{picture_format|}}} | label18 = [[Timeshift channel|Timeshift]] service | data18 = {{{timeshift_service|}}} | header20 = स्वामित्व | label21 = मालिक | data21 = {{{owner|}}} | label22 = अभिभावक कम्पनी | data22 = {{{parent|}}} | label23 = प्रमुख व्यक्ति | data23 = {{{key_people|}}} | label24 = भातृ च्यानल | data24 = {{{sister_channels|}}} | header28 = इतिहास | label29 = स्थापना | data29 = {{{founded|}}} | label30 = सुरुवात | data30 = {{{launch_date|}}} | label31 = संस्थापक | data31 = {{{founder|}}} | label32 = प्रतिस्थापित | data32 = {{{replaced|}}} | label33 = बन्द | data33 = {{{closed_date|}}} | label34 = द्वारा प्रतिस्थापन | data34 = {{{replaced_by|}}} | label35 = पूर्व नामहरू | data35 = {{{former_names|}}} | header37 = कडीहरू | label38 = [[Webcast]] | data38 = {{{webcast|}}} | label39 = वेबसाइट | data39 = {{{website|}}} | rowcellstyle40 = background-color: #bfdfff; width:100% | header40 = उपलब्धता {{{availability_note|}}} | data41 = {{#if: {{{terr_chan_1|}}}{{{online_serv_1|}}}|{{Infobox | child = yes | autoheaders = yes | headerstyle = background-color: #efefef; | header41 = स्थलीय | label42 = {{{terr_serv_1|}}} | data42 = {{{terr_chan_1|}}} | label43 = {{{terr_serv_2|}}} | data43 = {{{terr_chan_2|}}} | label44 = {{{terr_serv_3|}}} | data44 = {{{terr_chan_3|}}} | label45 = {{{terr_serv_4|}}} | data45 = {{{terr_chan_4|}}} | label46 = {{{terr_serv_5|}}} | data46 = {{{terr_chan_5|}}} | label47 = {{{terr_serv_6|}}} | data47 = {{{terr_chan_6|}}} | label48 = {{{terr_serv_7|}}} | data48 = {{{terr_chan_7|}}} | label49 = {{{terr_serv_8|}}} | data49 = {{{terr_chan_8|}}} | label50 = {{{terr_serv_9|}}} | data50 = {{{terr_chan_9|}}} | label51 = {{{terr_serv_10|}}} | data51 = {{{terr_chan_10|}}} | header85 = [[स्ट्रिमिङ मिडिया]] | label86 = {{{online_serv_1|}}} | data86 = {{{online_chan_1|}}} | label87 = {{{online_serv_2|}}} | data87 = {{{online_chan_2|}}} | label88 = {{{online_serv_3|}}} | data88 = {{{online_chan_3|}}} | label89 = {{{online_serv_4|}}} | data89 = {{{online_chan_4|}}} | label90 = {{{online_serv_5|}}} | data90 = {{{online_chan_5|}}} }}| }} <!--for embedded infoboxes--> | rowcellstyle98 = font-size:100%; background-color: #bfdfff; | header98 = {{#if: {{{embed_header|}}} |{{{embed_header|}}} }} | data99 = {{{embedded|}}} }}<!--Start tracking-->{{#invoke:Check for unknown parameters|check|unknown={{Main other|[[Category:Pages using infobox television channel with unknown parameters|_VALUE_{{PAGENAME}}]]}}|preview=Page using [[Template:Infobox television channel]] with unknown parameter "_VALUE_"|ignoreblank=1| affiliates | alt | area | availability_note | caption | child | closed_date | country | embed_header | embedded | former_names | founded | founder | headquarters | image | image_alt | image_size | key_people | language | languages | launch_date | logo | logo_alt | logo_caption | logo_size | name | network | owner | parent | picture_format | replaced | replaced_by | sister_channels | timeshift_service | tvstations | tv_stations | tvtransmitters | tv_transmitters | type | webcast | website | regexp1 = terr_serv_[%d][%d]* | regexp2 = terr_chan_[%d][%d]* | regexp3 = online_serv_[%d][%d]* | regexp4 = online_chan_[%d][%d]*}}<!-- End tracking --><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> qt6gdzfwc7l42fp65bjbcnctjaoyzyg 0 78271 1074412 781839 2022-08-24T17:45:01Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Infobox World Heritage Site | WHS = कोन्दोआ चट्टान कला सम्पदाहरू | Image = | State Party = {{flag|तन्जानिया}} | Type = सांस्कृतिक | Criteria = (iii), (vi) | ID = २,३३,६०० (५,७७,०००) | Region = [[विश्व सम्पदा क्षेत्र]] | Year = २००६ | Session =[[३]]औं | Link = }} '''कोन्दोआ चट्टान कला सम्पदाहरू ''' [[तान्जनिया|तान्जानिया]] को [[विश्व सम्पदा क्षेत्र]] हो । यो क्षेत्रलाई [[युनेस्को]]ले सन २००६ मा ''विश्व सम्पदा क्षेत्र'' घोषणा गरेको थियो । ==यो पनि हेर्नुहोस्== # [[विश्व सम्पदा क्षेत्र]] # [[विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची]], ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्यलिङ्कहरू== {{Wikivoyage-inline}} * [http://whc.unesco.org/en/list/738 युनेस्को] {{अफ्रिकाका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरूको सूची}} [[श्रेणी:विकिपिडिया नेपाल परियोजनामा बनाइएका वा सुधारिएका लेखहरू]] [[श्रेणी:तान्जानिया]] [[श्रेणी:तान्जानियाका विश्व सम्पदा क्षेत्रहरू]] [[श्रेणी:विश्व सम्पदा क्षेत्रहरू]] [[श्रेणी:विश्वसम्पदाथन २०१५ मा बनाइएका वा सुधारिएका लेखहरू]] {{ठुटो}} ll9ahpkpveofd67t6prdk9q1rhkqjqn 0 87014 1074460 1074326 2022-08-24T21:18:19Z CommonsDelinker 144 Shaan.jpg हटाईंदै, कमन्समा [[commons:User:Polarlys|Polarlys]]ले Copyright violation, see [[:c:Commons:Licensing|]] को कारणले हटाएका कारण । wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = शान | image = | caption = शान | landscape = Yes | background = solo_singer | birth_name = शान्तनु मुखरजी | spouse = राधिका मुखरजी | birth_date = {{Birth date and age|1972|9|30|df=y}} | birth_place = परेल, [[मुम्बई]], [[भारत]] | instrument = वोकालिस्ट, बास प्लेयर | genre = इन्डीपोप | occupation = [[गीतकार]] | years_active = २०००–वर्तमान }} '''शान''' ('''शांतनु मुखर्जी''', जन्म ३० सेप्टेम्बर १९७२) एक भारतीय पार्श्वगायक हुन् । ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{IMDb name|id=1034805}} [[श्रेणी:भारतीय चलचित्र गायकहरू]] [[श्रेणी:भारतीय चलचित्र संगीतकारहरू]] [[श्रेणी:जीवित मानिसहरू]] [[श्रेणी:भारतीय पप गायकहरू]] [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] lpxnzyc2udxnsha3fzgvca5yoglunrg 0 88337 1074413 998126 2022-08-24T17:45:11Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = कुवेत सहर | other_name = ''मदिनत अल-कुवेत'' | native_name = {{lang|ar|مدينة الكويت}} | nickname = '''{{lang|ar|مدينة الكويت}}''' [''अद-दिरा''] | settlement_type = | motto = | image_skyline = Kuwait montage.png | imagesize = 270 | image_caption = कुवेत सहरको धरोहरहरू | image_flag = | image_seal = | image_shield = | image_map = | map_caption = | pushpin_map = Kuwait | pushpin_label_position = | pushpin_map_caption = कुवेतको नक्सामा कुवेत सहरको अवस्थिति | pushpin_mapsize = | subdivision_type = देश | subdivision_name = [[कुवेत]] | subdivision_type1 = क्षेत्र | subdivision_name1 = अल असिमा | subdivision_type2 = | subdivision_name2 = | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = | subdivision_type4 = | subdivision_name4 = | government_footnotes = | government_type = | leader_title = | leader_name = | leader_title1 = <!-- for places with, say, both a mayor and a city manager --> | leader_name1 = | leader_title2 = | leader_name2 = | leader_title3 = | leader_name3 = | leader_title4 = | leader_name4 = | established_title = स्थापना | established_date = सन् १६१३ | established_title2 = <!-- Incorporated (town) --> | established_date2 = | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = | area_magnitude = | unit_pref = <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_urban_km2 = | area_metro_km2 = 200 | population_as_of = | population_footnotes = | population_note = | population_total = | population_density_km2 = auto | population_urban = ४१ लाख | population_density_urban_km2 = | timezone = अरबी मानक समय<!--aka Moscow Time--> | utc_offset = +०३:०० | timezone_DST = | utc_offset_DST = | coordinates = {{coord|29|22|11|N|47|58|42|E|region:KW|display=inline,title}} | elevation_footnotes = <!--for references: use <ref> tags--> | elevation_m = | elevation_ft = | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code = | area_code = | website = | footnotes = | name = }} <!-- Infobox ends --> '''कुवेत सहर''' ([[अरबी भाषा|अरबी]]: مدينة الكويت, [[लिप्यन्तरण]]: 'मदिनत-अल-कुवेत') [[कुवेत]]को [[राजधानी]] र सबैभन्दा ठूलो सहर हो। यसलाई कुवेतको मुटु पनि भनिन्छ। यस सहरमा कुवेतको संसद भवन तथा धेरैजसो सरकारी कार्यालयहरू रहेका छन्। देशको राजनीतिक राजधानी हुनको साथै यसलाई देशको सांस्‍कृतिक तथा आर्थिक राजधानी पनि मानिन्छ। यसको महानगरीय क्षेत्रको अनुमानित जनसङ्ख्या ४१ लाख रहेको छ। कुल २०० वर्ग किलोमिटरको क्षेत्रफलमा फैलिएको यस सहरमा [[जयन समूह]]को प्रधान कार्यालय रहेको छ। यो सहर [[कुवेत खाडी]]को तटमा अवस्थित छ। कुवेतको संसद (मजलिस अल-उम्मा), धेरैजसो सरकारी कार्यालय तथा कुवेतको प्रमुख औद्योगिक क्षेत्रको प्रमुख कार्यालयहरू यस सहरमा रहेको छ। निर्विवाद रूपले यो कुवेतको राजनीतिक, सांस्कृतिक र आर्थिक केन्द्र हुनुका साथै यो अरब क्षेत्रको एक महत्‍वपूर्ण पर्यटन स्‍थल पनि हो। [[मुक्ति टावर (कुवेत)|मुक्ति टावर]], [[कुवेत टावर]], [[राष्ट्रिय सङ्ग्रहालय (कुवेत)|राष्ट्रिय सङ्ग्रहालय]], फैलाका द्वीप, इन्टरटेनमेन्ट सहर, विज्ञान तथा प्राकृतिक इतिहास सङ्ग्रहालय, मुक्ति स्‍मारक, साइन्टिफिक सेन्टर, तारिक रजाब सङ्ग्रहालय, बयात अल- बदिर, जुलोजिकल पार्क, सङ्गीतमय फोहोरा आदि यहाँको प्रमुख दर्शनीय स्‍थल हो।<ref>{{cite web|url=https://books.google.com/books?id=R0NH1CbXf24C&pg=PA64&dq|title=Constancy and Change in Contemporary Kuwait City: The Socio-cultural Dimensions of the Kuwait Courtyard and Diwaniyya|work=Mohammad Khalid A. Al-Jassar|year=2009|page=64}}</ref><ref name=sail>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=e2LLngEACAAJ&dq|title=Shadows on the Sand: The Memoirs of Sir Gawain Bell|work=Gawain Bell|page=222|year=1983|isbn=9780905838922|author1=Bell|first1=Sir Gawain}}</ref><ref>{{cite book|url=https://www.google.com/search?q=kuwait+important+trading+port+pearl+merchants+import+export+goods&btnG=Search+Books&tbm=bks&tbo=1&gws_rd=ssl|title=ʻAlam-i Nisvāṉ – Volume 2, Issues 1–2|page=18|quote=Kuwait became an important trading port for import and export of goods from India, Africa and Arabia.}}</ref> == प्रमुख आकर्षण == === मुक्ति टावर === यो टावर कुवेतको मुक्ति तथा उसको पुनरुत्थानको प्रतीक हो। यो विश्वको सबैभन्दा अग्लो टावरमध्ये एक हो। यो टावर ३७२ मिटर अग्लो छ। मुक्ति टावर [[इफेल टावर]]भन्दा ४० मिटर धेरै अग्लो छ। यस टावरको नाम इराकी कब्जाबाट मुक्तिपछि दिएको हो। यो टावर इमारत सिरेमिक टाइलले बनाएका हुन्। === कुवेत टावर === [[चित्र:2005-04-27 Koweït 003.jpg|thumb|right|250px|मजलिस-अल-उमा, कुवेत सहरको संसद भवन]] [[चित्र:Kuwait city skyline.jpg|thumb|right|250px|कुवेत सहरमा बर्गन बैङ्क]] यो कुवेत सहरको प्रमुख दर्शनीय स्थलमध्ये एक हो । यो टावर दसमनमा अरब सागरको तटमा सहर सेन्टरको पूर्वमा स्थित छ। यो टावर १८७ मिटर अग्लो छ। === राष्ट्रिय सङ्ग्रहालय=== यो सङ्ग्रहालय राष्ट्रिय सभा नजिकै रहेको छ। यस सङ्ग्रहालय परिसरमा चार भवन तथा एक तारामन्डल छ। राष्ट्रिय सङ्ग्रहालयमा इस्लामिक कलाको अल सबाह शैलीका सुन्दर सङ्ग्रह छ। यस अतिरिक्त यसमा अरबी शैलीका हस्तशिल्पकोपनि अद्भुत सङ्ग्रह छ। यस सङ्ग्रहालयमा इस्लामिक शैलीको वस्तु पनि प्रदर्शनको लागि राखिएको छ। यस सङ्ग्रहालयलाई इराकी आक्रमणकारीहरूले जलाइदिएको थियो। === फैलाका द्वीप === १२ किलोमिटर लम्बाइ र ६ किलोमिटर चौडाइ भएको यो द्वीप कुवेत सहर सेन्टरभन्दा २० किलोमिटर उत्तर-पूर्वमा स्थित छ। यो कुवेतको एक प्रमुख पुरातात्विक स्थल हो। यस द्वीपको सम्बन्ध कास्य युगले जोडिएको छ। मानिन्छ कि त्यस समय यहा मानिसहरूको निवास थियो । यसै द्वीपमा ग्रीक आक्रमणकारियाले आफ्नो बस्ती बबसाएको थियो । यहा एक प्राचीन मन्दिरको अवशेष प्पाणी देखिन सकिन्छ । === इन्टरटेनमेन्ट सहर === [[चित्र:LiberationTower.jpg|right|thumb|कुवेत सहरको गगनरेखा]] यो कुवेत सहरभन्दा २० किलोमीटर टाधा दोहोरमा स्थित छ । यो विश्वको प्रमुख मनोरन्जन केन्द्रमध्ये एक हो । यहा मनोरन्जनको पूरा बन्दोबस्त छ । यो सहर अरब वर्ल्ड, फ्यूचर वर्ल्ड तथा इन्टरनेशनल वर्ल्डरमा तीन भागमा बाढीएको छ । यसको रेक-देख के. टी. ई. सी. गर्छन् । === विज्ञान तथा प्राकृतिक इतिहास सङ्ग्रहालय === यो साइन्स एण्ड नेचुरल हिस्ट्री म्यूजियम अब्दुल्लाह मुबारक गलीमा स्थित छ । यस म्यूजियममा प्राकृतिक इतिहास, तेल उद्योग, उड्यन उद्योग, वनस्पति शास्त्र, इलेक्टोनिक्स तथा अन्तरिक्ष सम्बन्धित वस्तुको प्रदर्शित गरिएको छ । यो म्यूजियम शनिवारदेखि लिएर बुधवारसम्म बिहान र बेलुका खुला रहन्छ । === लिबरेशन स्मारक === यो स्माकर कुरेन हाउसिङ्ग क्षेत्रमा स्थित छ । यो क्षेत्र इराक र कुवेत बीच भएको युद्धको सबुत हो । अब यस क्षेत्रलाई स्मारकको रूपमा परिवर्तित गरिएको छ । यस स्मारकमा यस युद्ध सम्बन्धित वस्तुलाई प्रदर्शनीको लागि राखिएको छ । यसको बाहेक यस स्मारकमा इराकी आधिपत्यलाई चित्रको माध्यमले प्रदर्शित गरिएको छ । === साइन्टिफिक सेन्टर === यो मध्य-पूर्वको सबैभन्दा ठुलो एक्वेरियम हो । यसका निर्माण कुवेत फाउन्डेशनले गराएको हो । यस एक्वेरियममा समुद्री जीव तथा समुद्रमा पाइने रुख-बिरुवाको प्रदर्शित गरिन्छ । === तारिक रजाब म्यूजियम === यो एक रजाब परिवारका निजी म्यूजियम हो । यस म्यूजियमको निर्माण कार्य १९५० देखि दशक मा आरम्भ भहेको थियो । यसलाई १९८० मा मानिसको लागि खिलिदिएको थियो । यो म्यूजियम दुई भागमा बाटिएको छ । यसमा माटोको भाडा, सुलेखन, धातु शिल्प, लठ्ठीको हस्तशिल्प, हाथीको वस्तु, सिसाको सामान आदि देखिन सकिन्छ । यस म्यूजियमको भित्तामा कुरान उकेरा भएको छ । म्यूजियमको दोश्रो भागमा इस्लामिक शैलीको आभूषण, कपडा आदिलाई प्रदर्शनको लागि राखिएको छ । === बयात अल === बदीर: यो एक पुराना भवन हो, जुन अल-सादू भवनलो निकट स्थित छ । यस इमारतका निर्माण १८३८ ई. देखि १८४८ ई. को बीच भएको थियो । === जूलाजिकल पार्क === यो पार्क एयरपोर्टको नजिक ओमारियामा छ । यो पार्क १८०००० वर्ग मीटरमा फैलिएको छ । यस पार्कमा जानवरका ६५ प्रकार, पक्षिका १२९ प्रकार तथा ५ प्रकारका रेङ्गने वाला जीव देखिन सकिन्छ । === सङ्गीतमय फव्वारा === यो फव्वारा रिङ्ग रोड १ मा आईस स्केटिङ्ग रिङ्कको छेउमा स्थित छ । यहा प्रत्येक बेलुमा ६ बजेदेखि रात १० बजेसम्म सङ्गीतमय फव्वाराको शो देखाइन्छ । यस बाहेक यहा कुवेत साइन्स क्लब, सादु हाउस, मस्जिद, पार्क, आर्ट आदि पनि देख्न सकिन्छ । ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{सन्दर्भसूची}} ==बाह्य कडीहरू== {{कमन्सश्रेणी|Kuwait City|कुवेत सहर}} *{{wikivoyage-inline|Kuwait City|कुवेत सहर}} ==यो पनि हेर्नुहोस्== {{क्षेत्रका आधारमा एसियाका राजधानीहरू}} [[श्रेणी:राजधानी सहरहरू]] [[श्रेणी:कुवेतका सहरहरू]] 6rwart5fn7hbbfzcqf6ovfzoimm6ns9 0 88581 1074414 635607 2022-08-24T17:45:21Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki [[चित्र:KagyuRefugeTree.jpg|thumb|Kagyu refuge tree]] '''कग्युद''' सम्प्रदाय तिब्बती बौद्धको पाँच प्रमुख सम्प्रदायहरू मध्ये एक हो == शङ्पा कग्युद == == मिलारेपा र दग्पो कग्युद == === भारतीय मूल === === मिलारेपा र उहाँको उतराधिकारी=== [[चित्र:Marpa_painting_Holy_isle.jpg|right|thumb|291x291px|Marpa]] ===== ड्रीगुङ कग्युद===== [[चित्र:Drigung_monastery.jpg|thumb|240x240px|Drikung Monastery]] [[Category:कग्युद| ]] [[Category:तिब्बती बौद्ध सम्प्रदाय]] 5enf9wkw30j59ppolg3yr3hbj963ror 0 88967 1074415 903075 2022-08-24T17:45:31Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Infobox dot-com company | name = बैदु इन्क | logo = | type = पब्लिक | traded_as = | foundation = {{start date and age|2000|1|1}} | location_city = [[बेइजिङ]] | location_country = चीन | area_served = विश्वव्यापी | founders = {{hlist|[[रबिन ली]]|[[इरिक झु]]}} | key_people = | industry = इन्टरनेट | service = खोज सेवा | revenue = {{longitem|{{increase}} [[CNY]] ६६.३८२ विलियन {{align|right|{{smaller|(३१ डिसेम्बर, २०१५)&#x2009;<ref name="ir.baidu.com">{{cite web|url=http://ir.baidu.com/phoenix.zhtml?c=188488&p=irol-newsArticle&ID=1903991&highlight=|title=Baidu - Investors - Press Releases|publisher=|accessdate=August 29, 2016}}</ref>}}}}}} | operating_income = {{longitem|{{decrease}} CNY ११.६७२ विलियन {{align|right|{{smaller|(३१ डिसेम्बर, २०१५)&#x2009;<ref name="ir.baidu.com"/>}}}}}} | assets = {{longitem|{{increase}} CNY १४७.८५३ विलियन {{align|right|{{smaller|(३१ डिसेम्बर, २०१५)&#x2009;<ref name="media.corporate-ir.net">http://media.corporate-ir.net/media_files/IROL/18/188488/2012_20F.pdf</ref>}}}}}} | equity = {{longitem|{{increase}} CNY ८०.२६८ विलियन {{align|right|{{smaller|(३१ डिसेम्बर, २०१५)&#x2009;<ref name="media.corporate-ir.net"/>}}}}}} | num_employees = {{align|right|{{smaller|(१ जनवरी, २०१५)&#x2009;<ref>{{cite web|url=http://ir.baidu.com/phoenix.zhtml?c=188488&p=irol-faq_pf#26139--Number_of_Employees|title=Baidu - Investors - Investor FAQs|publisher=|accessdate=August 29, 2016}}</ref>}}}} ४६,३९१ | alexa = | homepage = {{url|https://www.baidu.com}} }} '''बैदु इन्क''' ({{Zh}}pinyin&#x3A;<span> </span>''<span lang="zh-Latn-pinyin">Bǎidù</span>'', अङ्ग्रेजी {{IPAc-en|'|b|aɪ|d|uː}} "{{Respell|BY|doo}}") सन् २००० जनवरीमा स्थापना भएको चिनिया वेभ सेवा कम्पनी हो, यसको केन्द्रीय कार्यालय बैदु क्याम्स हायडियान जिल्ला बेइजिङमा अवस्थित छ ।<ref>"[http://ir.baidu.com/phoenix.zhtml?c=188488&p=irol-contacts IR Contacts]." </ref> बैदुले धेरै प्रकारको सेवाहरू प्रदान गर्दै आइरहेको छ जसमा वेभसाइट, चित्र तथा गितहरूको चिनियाँ खोज सेवा समेत रहेको छ । बैदुले ५७ खोज तथा सामुदायिक सेवाहरू लगायत बैदु बैङ्क र खोज्न सकिने फोरम समेत छ ।<ref>{{Cite web|url=http://www.cnanalyst.com/baidu.html|title=Baidu's 57 Products/Services: Introduction and History|publisher=China Analyst (CNAnalyst.com)}}</ref> बैदुलाई सन् २००० मा रबिन लि र इरिक झुले स्थापना गरेका थिए । दुवै संस्थापकहरू चिनिया नागरिक हुन र यिनिहरूले चीनमा फर्किन पहिला पढाइ तथा काम विदेशमा गरेका थिए । सन् २०१५ मार्चमा बैदुलाई अलेक्सा इन्टरनेट सूचीमा चौथो स्तरमा सूचीकृत गरेको थियो । <ref>{{Cite web|url=http://www.alexa.com/topsites/global|title=Alexa Top 500 Global Sites|accessdate=May 15, 2014}}</ref> सन् २०१० को चौथो त्रैमासिकको चीनमा करिब ४.०२ अर्ब खोज भएको थियो, जसमा बैदुको बजार हिस्सा ५६.६ प्रतिशत रहेको अनुमानित गरिएको थियो । सन् २०११ को दोश्रो त्रैमासिकको चीनको इन्टरनेर खोज राजस्व हिस्सामा बैदुको ७६% हिस्सा रहेको थियो । <ref>{{Cite news|url=http://www.thechinaperspective.com/articles/chinaeconomicwatchregionalgdpinflationsearchmarketratehike8181/|title=The China Perspective, "China Economic Watch"}} </ref> सन् २००७ डिसेम्बरमा बैदु नासड्याक-१०० इन्डेक्समा समावेश हुने पहिलो चिनियाँ कम्पनी बन्न पुग्यो । <ref>{{Cite news|url=http://articles.latimes.com/2007/dec/10/business/fi-baidu10|title=Search site moves at the speed of China|last=Chmielewski|first=Dawn C.|date=December 10, 2007|work=Los Angeles Times}}</ref> '''बैदु बायके''' विकिपिडिया जस्तै अनलाई विश्वकोश; तर विकिपिडिया भन्दा फरक चिनिया कानुनको कारण यसमा भएका लेखहरूलाई दर्ता भएको प्रयोगकर्ताहरूले मात्र सम्पादन गर्न सक्दछन् । सन् २००४ जुन देखि चीनमा विकिपिडियाका केही लेखहरू अबरूद्ध तथा फिल्टर गरिए पश्चात चिनिया सरकारले बैदुमा गर्न सक्ने काटछाट गर्ने सम्बन्धमा विवाद भएको थियो ।<ref>{{cite web|last=Branigan|first=Tania|title=Google to end censorship in China over cyber-attacks|url=http://www.theguardian.com/technology/2010/jan/12/google-china-ends-censorship|publisher=Guardian|accessdate=3 February 2014}}</ref> == नाम == बैदुको नाम जिन किजी (辛弃疾) को शास्त्रीय कविताको अन्तिम हरफबाट लिइएको हो ।  == इतिहास == सन् १९९४ मा रविन लि ले डअ जोन्स एण्ड कम्पनको आईडिडि सुचना सेवामा नियुक्ति लिएका थिए, जहाँ उनले वाल स्ट्रिट जनरलको अनलाई संस्करणको लागि सफ्टवेयर बनाउन सहयोग गरेका थिए ।<ref>"[http://www.taipeitimes.com/News/bizfocus/archives/2006/09/17/2003328060 Robin Li's vision powers Baidu's Internet search dominance]", ''[[Taipei Times]]'', September 17, 2006.</ref> उनी खोज सेवा सम्बन्धी वेभसाइटको लागि राम्रो अलगोरिदम बनाउनको लागि समेत कार्य गरी रहेका थिए र उनी आईडिडि सुचना सेवामा उनी सन् १९९४ मे देखि १९९७ जुनसम्म कार्यरत थिए । सन् १९९६ मा आईडिडि सुचना सेवामा रहँदा उनले खोज सेवा सम्बन्धी वेभसाइटको लागि र्यांकडेक्स साइट-स्कोरिंग अलगोरिदम बनाएका थिए<ref>Greenberg, Andy, [http://www.forbes.com/forbes/2009/1005/technology-baidu-robin-li-man-whos-beating-google_2.html "The Man Who's Beating Google"], ''Forbes'' magazine, October 5, 2009</ref><ref>Yanhong Li, "Toward a Qualitative Search Engine," ''IEEE Internet Computing'', vol. 2, no. 4, pp. 24–29, July/Aug. 1998, {{doi|10.1109/4236.707687}}</ref><ref>[http://www.rankdex.com/about.html "About: RankDex"], ''rankdex.com''</ref> र उनले यसको युएस प्याटेन्ट समेत हासिल गरेका थिए ।<ref>USPTO, [http://www.google.com/patents?hl=en&lr=&vid=USPAT5920859&id=x04ZAAAAEBAJ&oi=fnd&dq=yanhong+li&printsec=abstract#v=onepage&q=yanhong%20li&f=false "Hypertext Document Retrieval System and Method"], US Patent number: 5920859, Inventor: Yanhong Li, Filing date: Feb 5, 1997, Issue date: Jul 6, 1999</ref> पछि गएर उनले यसलाई बैदुको खोज सेवा वेभसाइटको लागि प्रयोग गरेका थिए । ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} [[श्रेणी:इन्टरनेट कम्पनीहरू]] 7nkneb07v4k6xcjqkav17ttuz9xgdxc 2 89070 1074435 763656 2022-08-24T17:48:52Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki Jitendra Rasic Kathmandu Nationality Nepali Other names Jitendra Citizenship Nepal gp0upn2fz4m72isdwvz97c67s40kt82 2 90401 1074436 706905 2022-08-24T17:49:02Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki  <div style="border: 2px solid red; padding: 0px; background:pink none repeat scroll 0%; {{border-radius|10px}}; text-align: center;"><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:20px">'''<font color="#030303">'''[[चित्र:New-Bouncywikilogo.gif|35x35px]]Suraj Dahal'''</font></span></div><center><div style="font-family: Calibri, monospace; font-size: 10pt;"><div style="overflow: hidden; clear: both; font-family:Comic Sans MS; margin: 5px; padding: 0.5em; background-color:#97f305; border-bottom: 2px solid red; border-right: 2px solid #7ef905; border-top: 2px solid black; border-left: 2px solid red;"> {| border="2" style="text-align:center" |<center>[[चित्र:Small_SVG_house_icon.svg|link=प्रयोगकर्ता:सृजक_दाहाल|center|60x60px]]</center> |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |<center>[[चित्र:Nuvola_apps_chat.png|link=प्रयोगकर्ता_वार्ता:Suraj_Dahal|center|60x60px]]</center> |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |<center>[[चित्र:Nuvola_apps_kate.png|link=विशेष:Contributions/Suraj_Dahal|center|60x60px]]</center> |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |<center>[[चित्र:Crystal_kthememgr.svg|link=प्रयोगकर्ता:Suraj_Dahal/Userbox|center|60x60px]]</center> |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |<center>[[चित्र:Crystal_Clear_app_kaddressbook.png|link=En:User:Suraj_Dahal/About_Me|center|70x70px]]</center> |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |<center>[[चित्र:Crystal_Clear_app_kservices.png|link=प्रयोगकर्ता:Suraj_Dahal//toolserver.org/~tparis/pcount/index.php%3Fname=Suraj_Dahal&lang=ne&wiki=wikipedia|center|60x60px]]</center> |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |<center>[[चित्र:Emblem-earth.svg|link=विशेष:CentralAuth/Suraj_Dahal|center|60x60px]]</center> |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |<center>[[चित्र:Twitter_bird_logo_2012.png|link=http://ne.wikipedia.org/wiki/Main_Page|60x60px]]</center> |- |'''[[प्रयोगकर्ता:Suraj_Dahal|प्रयोगक र्ता पृष्ठ]]''' |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |'''[[प्रयोगकर्ता वार्ता:Suraj_Dahal|वार्तालाप]]''' |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |'''[[विशेष:Contributions/ Suraj_Dahal|मेरा योगदान]]''' |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |'''[[प्रयोगकर्ता:Suraj_Dahal/Gallery|ग्यालरी]]''' |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |'''[[प्रयोगकर्ता:Suraj_Dahal/About Me|मेरो बारे]]''' |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |'''[[विशेष:CentralAuth/ Suraj_Dahal|खात जानकारी]]''' |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; | '''{{Plain link|url=https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:RecentChanges|name='''नेपाली विकिपीडिया'''}}''' |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |&nbsp; |'''[[प्रयोगकर्ता:Suraj_Dahal/Social Media|सामाजिक सञ्जालहरू]]''' |} </div></div></center><div style="border: 2px solid red; padding: 0px; background: #b39393 none repeat scroll 0%; {{border-radius|10px}}; text-align: center;"><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:24px">'''<font color="c3e7ea">यहाँलाई मेरो प्रयोगकर्ता पृष्ठमा स्वागत छ [[चित्र:Great_day.gif]] </font>'''</span></div> {| class="wikitable" |<div style="border: 2px solid red; padding: 0px; background: #f78204 none repeat scroll 0%; {{border-radius|10px}}; text-align: center;"><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:24px">'''<font color="fae4fa">म विकि मा किन छु ? </font>'''</span></div> |- |<div style="border: 2px solid red; padding: 0px; background: #ccf1e9 none repeat scroll 0%; {{border-radius|10px}}; text-align: left;"><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:24px">'''<font color="f7091a"> * मेरो फुर्सदको समयलाई खेरा न फाली कन सम्पुर्ण समय विकिपीडियामा दिन, र नेपाली विकिपीडियामा बढी भन्दा बढी लेखहरु लेखी विश्व सामु पुर्याई विश्वमा नेपाललाई चिनाउन चाहान्छु । * मेरो सानो प्रयासले नेपाली विकिपीडिया र विश्व विकिपीडियामा ठुलो योगदान पुग्ने भएकाले । * विश्वमा अनेको भाषा सास्कृति मान्ने मानिस हरु छन् , यस्ता अनेक भाषा, सास्कृति, चाडपर्व, रितिरिवाज, परम्परा आदि कुरा हरु लाई विश्व सामु पुर्याउन तथा नेपाल लाई चिनाउन * आफुले जानेको कुरा लेखन तथा ज्ञना हासिल गर्न *  विकिपीडियालाई एक सम्पुर्ण तवरले भरिपुर्ण ज्ञान कोश बनाउन । * सबै मानिस हरुमा चेतना फैलाउन । * नेपाल सांस्कृतिक विविधताले भरिपूर्ण देश हो । जातीय विविधतामा एकता भएको मेरो देशको सामाजिक सहिष्णुता म देश नेपाललाई दुनियाँलार्इ देखाउन चाहन्छु । </font>'''</span></div> |} [[File:Suraj32.gif|right|400x1100px]]  [[File:Suraj32.gif|left|400x1100px]] jw4kmisr42yfhb7mkuz9ik8i4h8uirq 2 90740 1074450 675691 2022-08-24T18:01:01Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki <div style="position:fixed; left:2; bottom:9">[[File:Naw_NepaliFlag.gif|80px]]</div> National anthem<h1><font color="green": >Saugat</font><font color=red >Ghimire</font> <font color="red" size="4">{{wikify}}</font> <font size="4" color="purple"><center>यो वर्ष को लागि सम्पादन स्थगित !!!! आर्को वर्ष २०७५ मा फेरी गरौला ........</font><br> <font color="blue" size="5">([[User talk:Sgt gh|कुरा गर्ने]])</font> १०:४७, १८ जनवरी २०१७ (युटिसी(UTC))<br><font size="4" color="blue">[[Special:Contributions/sgt gh| योगदानहरू]]<font> <div style="background-color:lightblue;">WELCOME TO MY NEPALI WIKIPEDIA USER PAGE </div> <div style="background-color:orange;">मेरा [[Special:Contributions/sgt gh|सम्पादनहरु]] हेर्न सक्नुहुन्छ । </div> {| style="margin-top:5px; width:100%; margin-bottom:2px;" <!--#a7d7d9--> |class="fundlogo" style="background-repeat:no-repeat; background-position:-40px -15px; width:100%; border:1px solid #0939D6; vertical-align:top; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| style="width:100%; margin-bottom:2px; vertical-align:top; font-size:100%; background:transparent;" |- {| style="margin-top:5px; width:100%; margin-bottom:2px;" <!--#a7d7e9--> |class="wikilogo" style="background-repeat:no-repeat; background-position:-40px -15px; width:100%;background-color:#f9f9f9; border:1px solid #9900ff; vertical-align:top; -moz-border-radius: 10px; -webkit-border-radius: 10px; border-radius:10px;" | {| style="width:100%; margin-bottom:2px; vertical-align:top; font-size:95%; background:transparent;" |- | style="height:1em; padding-left:4em;" |<span style="font-size:295%;"><center>'''[[नमस्ते]] '''[[File:Namaskar.JPG|Namaskar|80px|left]] </span> |} |} |- |} {|class="wikitable" style="background:red; border:2px blue; width:100%; hight:65px; font-size:90" |bgcolor=#1E011C align="center"| <font color="Gold" size="+1"> '''मेरो प्रयोगकर्ता पृष्ठमा यहाँलाई स्वागत छ ।''' <br/> '''( Welcome to my User Page )''' <div align="center" class="usermessage" ><font color="black" size="+1">[[Image:Internet-group-chat.svg|left|25px]] '''<span class="plainlinks">'''Please leave your messages [[User talk:Sgt gh|HERE]] </div> |} {|class="wikitable" style="background:purple ; border:1px solid#394751;width:100%; font-size:90" align=center |- | rowspan="2"|{{Userboxtop}} {{Babel|पुरुष|ne|en-2|hi-1|sa-1|}} {|style="float:left; background:#992247;" {{Userboxbreak|toptext=अन्य}} {{User नेपाली नागरिक}} {{User विकिपरियोजना नेपाल}} {{User education-3}} {{विकिथन-३}}<br/> {{महिला सम्पादनथन २०१५}} {{विकी विमिन एडिटाथन २०१६}} {{विकी विमिन एडिटाथन २०१७}} {{User Translator}} {{User non-smoker}} {{User रुची खेलकुद}} {{User मनपर्ने खेल फुटबल}} {{User HotCat}} {{User शुद्ध शाकाहारी}} {{User मनपर्ने खेल क्रिकेट}} {{User प्रकृति प्रेमी}} {{User Facebook}} {{User opera}} {{ढाँचा:एसियाली महिना प्रयोगकर्ता}} {{User Nepali time zone}} {{Userboxbottom}} |bgcolor=white align="left"| <font color="#00010a" size="+1"> {{Infobox user <!-- INFOBOX FORMATTING --------> | color = #FA7DF6 | fontcolor = 0A2519 | tablecolor = <!-- LEAD INFORMATION ----------> | status = | image = [[File:saugat.jpg|sgt gh|own work]] | image_caption = | image_width = 200px | name = ''Saugat Ghimire'' | birthname = | gender = | birthdate = 26 Feb. 1999 | country = नेपाल | timezone = + ५:४५ | current_time = | nationality = {{flagicon|Nepal}}[[नेपाली]] | ethnicity = [[आर्य|आर्यन]] | race = | height = ५ फिट ३ इन्च | weight = | hair = | eyes = | blood_type = | sexuality = <!-- Please Don't Say Straight Bent It's "Heterosexual" for Straight And "Homosexual" for Bent --> | iq = | personality_type= <!-- FAMILY & FRIENDS ----------> | marital status = Single | spouse = | girlfriend = | boyfriend = | children = | siblings = | pets = <!-- INTERESTS & BELIEFS -------> | hobbies = | religion = | politics = | aliases = | movies = | books = | interests = <!-- CONTACT INFO --------------> | website = <!-- {{URL|example.com}} --> | blog = <!-- {{URL|example.com}} --> | email = saugatghimire816@gmail.com | facebook = [https://www.facebook.com/saugat Ghimire] | twitter = [https://twitter.com/saugatghimirey] <!-- SIGNATURE -----------------> | signature = [[File:New Doc 2017-02-17 (2) 5.jpg|150px]] }} <font color="#00010a" size="+1"> *<div style="background-color:red;">[[मुख्य पृष्ठ| नेपाली विकिपीडिया]]मा अहिले सम्म [[Special:Statistics|{{NUMBEROFARTICLES}}]] लेखहरू छन। </div> *<div style="background-color:lightgreen;">विकिपीडियामा मेरो सम्पादन बारे मलाई [[User talk:sgt gh|मेरो वार्ता पृष्ठ]]मा सन्देश छाड्न सक्नुहुन्छ । :) </div> jypql53fd131bq4r35elgopraadlhos 2 90751 1074437 706906 2022-08-24T17:49:12Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki My name is '''Suraj Dahal.''' <span style="position:absolute;top:-50px;left:-200px;z-index:-1"></span> <div style="border: 2px solid red; padding: 0px; background:pink none repeat scroll 0%; {{border-radius|10px}}; text-align: center;"><span style="font-family:Comic Sans MS;font-size:20px"><b><font color="#030303">'''[[File:New-Bouncywikilogo.gif|35px]][http://www.facebook.com/surajdahall मेरो बारेमा थप जानकारीको लागि यहाँ क्लि गर्नु ]'''</font></b></span></div> iviyn86l0y5tovu14qbszoej6qa28z5 2 91476 1074438 602873 2022-08-24T17:49:22Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 2 92475 1074439 1059948 2022-08-24T17:49:32Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {| class="wikitable" !क्र.सं. !विवरण |- !नाम !कुलध्वज बम्जन |- !ठेगाना !कल्पवृक्ष-२, सिन्धुली |- !जन्म मिति !२०५२/०३/२० |- !बुबा !गुण बहादुर बम्जन |- !आमा !सञ्च माया बम्जन |- !बाजे !टुल्कु बहादुर बम्जन |- !पत्नि !मिलन माया बम्जन |- !दाजु !मानध्वज बम्जन |- !छोरीहरु !गुणकेशरी र कुन्तिदेवी |- !पेशा !प्रशासक |- !सेवाहरु ! * जिल्ला विकास समितीको कार्यालय, सिन्धुली * घ्याङ्लेख गाँउपालिकाको कार्यालय * मरीण गाँउपालिककाको कार्यालय * खानी तथा भूगर्व विभाग, लैनचौर |- |सम्पर्क | |- |अन्य | |- |मेरो लिङ्कहरु == <small>लोकसेवा कुञ्जिकामा स्वागत छ। @copyright - Kuldhoj Bamjan (प्रतिलिपि अधिकार ऐन, २०५९)</small> == d6cjf9arbsslrifb21wfhr8r6ygxjk8 0 97968 1074416 1028942 2022-08-24T17:45:41Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki '''विदुर नगरपालिका''' [[काठमाडौँ उपत्यका|काठमाडौँ]] उपत्यका देखि उत्तर पश्चीम ६९ कि.मि. दुरीमा अवस्थित रहेको छ । [[नुवाकोट जिल्ला|नुवाकोट]] जिल्लाको सदरमुकाम बिदुरको नामवाट परिचित यस नगरपालिका नेपालको संविधान २०७२ भाग ५ मा व्यवस्था भए अनुसार राज्यको संरचना गर्ने क्रममा नयाँ स्थानीय तहको रूपमा घोषणा भइ नेपाल राजपत्रमा प्रकाशित २०७३ साल फाल्गुण २७ गतेबाट सञ्चालनमा आएको हो । १३०.०१ वर्ग कि.मि. क्षेत्रफलमा फैलिएको यो नगरपालिका समथर मैदान तथा पहाडी डाडाँकाडाँ मिलेर बनेको छ ।  १३ वडामा विभाजित यस नगरपालिका साविक विदुर नगरपालिका, चारघरे, तुप्चे, गेर्खु, कल्याणपुर गा.वि.स.का सम्पूण भाग र साविक खड्गभन्ज्याङ्ग गा.वि.स.को ४ देखि ९ नं. वडा मिलेर  गठन भएको हो । पूर्वमा सूर्यगढी र लिखु गाउँपालिका, पश्चिममा मेघाङ र तारकेश्वर गाउँपालिका, उत्तरमा किस्पाङ गाउँपालिका र रसुवा जिल्ला र दक्षिण सिमानामा बेल्कोटगढी नगपालिका पर्दछ । [[चित्र:Arjun Narasingha KC giving a speech in Nuwakot, Nepal.jpg|thumb|अर्जुन नरसिंह केसी, [[नुवाकोट जिल्ला|नुवाकोट]]<nowiki>मा जन्मेका पूर्वशिक्षा, स्वास्थ्य, आवास तथा भौतिक पूर्वाधार र सहरी विकास मन्त्रि एवं नेपाली कांग्रेसका बरिष्ठ प्रभावसाली नेता |</nowiki>]] {| class="wikitable" |+विदुर नगरपालिका जनप्रतिनिधिहरु !पद !नाम ! |- |मेयर |सञ्जु पण्डित | |- |उपमेयर |गिता कुमारी दाहाल | |- |प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत |सुदेब कुमार पोखरेल | |- | | | |- | colspan="3" |'''जनप्रतिनिधिको नामावली''' |- |वडा नम्बर १ |'''लेनिन रञ्‍जित''' | |- |वडा नम्बर २ |'''विरेन्द्र कुमार शाही''' | |- |वडा नम्बर ३ |'''बद्री प्रसाद रिमाल''' | |- |वडा नम्बर ४ |'''टलकमान श्रेष्ठ''' | |- |वडा नम्बर ५ |'''शिव कुमार चित्रकार''' | |- |वडा नम्बर ६ |'''राजू सडौला''' | |- |वडा नम्बर ७ |'''महेन्द्र तमाङ''' | |- |वडा नम्बर ८ |'''फई सिं तामाङ''' | |- |वडा नम्बर ९ |'''शनि चित्रकार''' | |- |वडा नम्बर १० |'''गणेश कुमार नेपाल''' | |- |वडा नम्बर ११ |'''तोयानाथ तिम्सीना''' | |- |वडा नम्बर १२ |'''सिताराम अर्याल''' | |- |वडा नम्बर १३ |'''दल बहादूर तमाङ''' | |} === '''नक्सा''' === [[चित्र:Map of Bidur Municipality.jpg|alt=Map of Bidur Municipality|none|frame|Update map]] <br /> {| class="wikitable" |'''वडा नं.''' |'''समावेश भएका साविक गाविस/नपाहरु''' |'''साविक वडा नं.''' |- |१ |विदुर |१,१०,११ |- |२ |विदुर |२,३ |- |३ |खड्गभञ्ज्याङग् |४-९ |- |४ |विदुर |४ |- |५ |विदुर |५,७ |- | colspan="1" rowspan="2" |६ |विदुर |६ |- |चारघरे |१,२ |- |७ |तुप्चे |१,२,३,४,५,७ |- | colspan="1" rowspan="2" |८ |विदुर |८ |- |तुप्चे |६,८ |- | colspan="1" rowspan="2" |९ |विदुर |९ |- |तुप्चे |९ |- |१० |गेर्खु |३,४,७,९ |- |११ |गेर्खु |१,२,५,६,८ |- |१२ |चारघरे |३-९ |- |१३ |कल्याणपुर |१-९ |} === '''ऐतिहासिक पृष्ठभुमि''' === प्रख्यात साततले दरवारका साथै मल्लकालिन पुरातात्विक दरवार र प्रसिद्ध भैरवी मन्दिर, जालपा देवी मन्दिर लगायतका स्थलहरू समेटिएको यो नगरपालिका ऐतिहासिक धरोहरको धनि मानिन्छ । जिल्लाको सदरमुकाम नुवाकोटलाई विदुरमा सार्नु पूर्व यस नगरपालिका भित्र पर्ने ऐतिहासिक नुवाकोट वजार ईतिहासमा पश्चीम १ नं. (नुवाकोट, धादिङ्ग र रसुवा ) को सदरमुकाम थियो भने पश्चीम १ नं. गौडाको पुरानो व्यापारिक केन्द्र सांघुवजार (हालको त्रिशुली वजार) पनि यस नगरपालिका भित्रको १ नं. वडामा पर्दछ । ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} {{ठुटो}} [[श्रेणी:नेपालका नगरपालिकाहरू]] iwaagnd0t5ti50w9obojezxe5jjq2jv 0 99091 1074417 1015259 2022-08-24T17:45:51Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{ज्ञानसन्दूक राष्ट्रपति |name=हो चि मिन्ह<br ></span> |image=Ho Chi Minh 1946.jpg|caption=हो चि मिन्हको आकृति, c. 1946 |order=[[भियतनाम मजदुर पार्टीका अध्यक्ष]]<br /> |term_start=१९ फेब्रुअरी १९५१ |term_end=२ सेप्टेम्बर १९६९<br /> |predecessor=ओहोदा स्थापित<br /> |successor=ओहोदा अन्त्य<br /> |term_start2= १ नोवेम्बर १९५६ |term_end2=१० सेप्टेम्बर १९६० |predecessor2=[[Trường Chinh]] |successor2=[[Lê Duẩn]] |term_start3=२ सेप्टेम्बर १९४५ |term_end3=२ सेप्टेम्बर १९६९ |predecessor3=ओहोदा स्थापित<br>[[Bảo Đại]] <small>(as Emperor)</small> |successor3=[[Tôn Đức Thắng]] |term_start4=२ सेप्टेम्बर १९४५ |term_end4=२० सेप्टेम्बर १९५५ |predecessor4=ओहोदा स्थापित<br>[[Trần Trọng Kim]] <small>(as Prime Minister of the [[Empire of Vietnam]])</small> |successor4=[[Phạm Văn Đồng]] |birth_date={{birth date|1890|5|19|df=yes}} |birth_place=[[Kim Liên]], [[Nghệ An Province]], [[French Indochina]] |death_date=२ सेप्टेम्बर १९६९ (aged&#x20;७९) |death_place=[[होनोई]], [[उत्तर भियतनाम]] |party=[[फ्रेन्च सेक्सन ओफ वोर्कर्स इन्टरनेसनल]]<br><small>(1919–1921)</small><br>[[फ्रेन्च कम्युनिष्ट पार्टी]]<br><small>(1921–1925)</small><br>[[भियतनाम कम्युनिस्ट पार्टी]]<br><small>(1925–1969)</small> |profession=राजनीतिज्ञ<br /> |signature=Ho Chi Minh Signature.svg }} '''Hồ Chí Minh''' ({{IPAc-en|h|oʊ|_|tʃ|iː|_|m|ɪ|n}};<ref>[http://dictionary.reference.com/browse/ho%20chi%20minh "Ho Chi Minh"]. ''[//en.wikipedia.org/wiki/Random_House_Webster%27s_Unabridged_Dictionary Random House Webster's Unabridged Dictionary]''.</ref> {{IPA-vi|hò tɕǐ mīɲ|lang|HoChiMinh.ogg}}, {{IPA-vi|hò tɕǐ mɨ̄n|s|Hô Chi Minh.ogg}}; Chữ nôm: 胡志明; जन्म १९ मे १८९० – २ सेप्टेम्बर १९६९), '''Nguyễn Sinh Cung''',<ref name="BBC2005">{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/vietnamese/entertainment/story/2005/08/printable/050808_trongcoi.shtml|title=Lời truyền miệng dân gian về Hồ Chí Minh|last=Trần Quốc Vượng|publisher=BBC Vietnamese|accessdate=10 December 2013}}</ref><ref name="HL1">{{Cite web|url=http://www.hopluu.net/D_1-2_2-95_4-1862_5-8_6-3_17-108_14-2/|title=Vài vấn nạn lịch sử thế kỷ XX: Hồ Chí Minh—Nhà ngoại giao, 1945–1946|last=Vũ Ngự Chiêu|publisher=Hợp Lưu Magazine. Note: See the document in French, from Centre des archives d'Outre-mer [CAOM] (Aix)/Gouvernement General de l'Indochine [GGI]/Fonds Residence Superieure d'Annam [RSA]/carton R1, and the note in English at the end of the cited article|accessdate=10 December 2013}}</ref><ref name="HL2">{{Cite web|url=http://www.hopluu.net/D_1-2_2-117_4-1513/|title=Phỏng vấn sử gia Vũ Ngự Chiêu về những nghiên cứu lịch sử liên quan đến Hồ Chí Minh|last=Nguyễn Vĩnh Châu|website=Hợp Lưu Magazine|accessdate=10 December 2013}}</ref> '''न्गुऐन टाट थान्ह''' तथा '''न्गुऐन यि क्युवेक'''बाट समेत परिचित [[भियतनाम|भियतनामी]] कम्युनिस्ट नेता थिए । उनी भियतनाम कम्युनिस्ट पार्टीका अध्यक्ष र महासचिव थिए । उनी प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र [[भियतनाम]] (उत्तर भियतनाम) को प्रधानमन्त्री (१९४५–१९५५) र रास्ट्रपति (१९४५–१९६९) पनि थिए | उनी [[भियतनाम युद्ध]]को समयमा प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र भियतनाम (उत्तर भियतनाम), भियतनाम जनसेना र भियत कंग स्थापना गर्ने मुख्य व्यक्ति थिए । हो चि मिन्हाले सन् १९४१ देखि [[भियतनाम]] स्वतन्त्रता आन्दोलन नेतृत्व गरे, सन् १९४५ मा कम्युनिस्ट शासनको प्रजातान्त्रिक गणतन्त्र भियतनाम स्थापना गरे र सन् १९५४ मा फ्रान्सलाई पराजित गरे । आधिकारिक रूपमा सन् १९६५ देखि स्वास्थ्य अवस्थाले गर्दा पद छोडेका थिए | युद्ध पछि उनको नामबाट दक्षिण भियतनामको राजधानी सैगोनको नाम हो चि मिन्ह सिटी राखिएको थियो । == व्यक्तिगत जीवन == [[चित्र:Hochiminh_and_Bebet.JPG|left|thumb|धर्म पुत्रीलाई समाउदै हो चि मिन्ह, १९४६]] [[चित्र:President_Ho_Chi_Minh_watching_soccer_1958.jpg|thumb|250x250px|फुटबल खेल हेर्दै हो चि मिन्ह साथमा नजिकका कमरेड प्रधानमन्त्री फाम भान डोन्ग]] राजनीतिज्ञ बाहेक हो चि मिन्ह लेखक, पत्रकार, कवि र बहुभाषी पनि थिए । उनका पिता शिक्षक र विद्वान थिए र उनले  न्गुऐन डाइनेस्टी इम्पेरय जाँचबाट दिक्षा उपाधि पाएका थिए । ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} {{ठुटो}} [[श्रेणी:भियतनामका प्रधानमन्त्रीहरू]] [[श्रेणी:भियतनामका राष्ट्रपतिहरू]] [[श्रेणी:राजनीतिज्ञहरू]] [[श्रेणी:कम्युनिष्ट शासक]] 44z65640j869hotl5u5n7g9zk77knuw 0 99312 1074418 903657 2022-08-24T17:46:01Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{infobox military award | name = महेन्द्र माला<br>''महेन्द्र माला मानपदवी'' | image = | caption = | awarded_by = {{NEP}} | country = | type = [[Order (decoration)|Order]] | eligibility = | for = सार्वभौम शासकको लागि | campaign = | status = | description = | motto = | clasps = | post-nominals = | established = २०१७ माघ १३<br> 26 February 1961 | first_award = २०१७ | last_award = २०५८ | total = | posthumous = | recipients = | precedence_label = | individual = | higher = ''None'' | same = [[बिरेन्द्र माला]] | lower = [[नेपाल प्रताप भास्कर]] | related = | image2 = | caption2 = ''No ribbon bar'' (Chain) }} महेन्द्र माला ('' महेन्द्र  माला मानपदवी '') नेपालको एक शाही विभूषण हो । =महेन्द्र माला बहुजातीय बहुभाषिक बहु सास्कृति भएको विविधतायुक्त मुलुकमा अभिसाप == इतिहास == [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|श्री ५ महेन्द्र बिर बिक्रम शाहदेब]]बाट २०१७ माघ १३ मा यसको स्थापना भयो । == Insignia == [http://www.royalark.net/Nepal/nepal-Mahendra%20Mala.jpg Image] of the chain. == श्रेणी == केवल सार्वभौम शासकको लागि। == प्रापक == *[[एलिजाबेथ द्वितीय]] == External links == * [http://www.medals.org.uk/nepal/nepal001.htm World Medals Index], Nepal: Mahendramala Manapadvi * [http://www.royalark.net/Nepal/orders.htm Royal Ark] - Orders of Nepal == References == <nowiki></nowiki> [[श्रेणी : नेपालको विभुषण]] htkaqeau1v5smqs5sb3y3f6m9otr2of 0 100166 1074419 1061026 2022-08-24T17:46:11Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | name =मोहमद रेजा पहलवी | title = [[Imperial Majesty (style)|Aʿlāhazrat]] [[Homayoun|Homāyuni]] [[Shahanshah of Iran|Ŝāhanŝāh Āryāmehr]]<ref>{{cite book|title=The Priest and the King: An Eyewitness Account of the Iranian Revolution|author=Desmond Harney|year=1999|isbn=978-1-86064-374-3|publisher=I.B.Tauris|page=184}}</ref><br/>[[Commander-in-Chief of the Iranian Armed Forces|Bozorg Arteŝtārān]]<ref>{{cite book|title=Nixon, Kissinger, and the Shah: The United States and Iran in the Cold War|author=Roham Alvandi|year=2016|isbn=978-0-19-061068-5|publisher=Oxford University Press|page=40}}</ref> | image = | caption = | | reign = १६ सेप्टेम्बर १९४१{{Spaced ndash}}<br>११ फेब्रुअरी १९७९ | coronation = २६ अक्टोबर १९६७ | predecessor = [[रेजा शाह]] | | successor = [[राजतन्त्र]] अन्त्य<br>सर्वोच्च नेताको रूपमा{{small|[[रूहोल्ला खमेनी]] }} | birth_date = {{Birth date|1919|10|26|df=y}} | birth_place = [[तेहरान]], [[पर्सिया]] | death_date = {{Death date and age|1980|7|27|1919|10|26|df=y}} | death_place = [[कायरो]], [[इजिप्ट]] | burial_place = 29 July 1980<br>[[Al-Rifa'i Mosque]], कायरो, इजिप्ट | spouse = {{marriage|[[फाउजिया फाउद]]<br/>|1939|1948|reason=div}}<br/>{{marriage|[[सोराया एस्फंदियारी-बख्तिअरी]]<br/>|1951|1958|reason=div}}<br/>{{marriage|[[फराह पहलवी]]<br/>|1959}} | issue = [[राजकुमार शाहनाज पहलवी]]<br/>[[रेजा पहलवी, Crown Prince of Iran|युवराज रेजा पहलवी]]<br/>[[राजकुमार फराहनाज पहलवी]]<br/>[[राजकुमार अलि रेजा पलाहवी]]<br/>[[राजकुमार लेइला पहलवी]] | full name = मोहमद रेजा पहलवी | regnal name = मोहमद रेजा पहलवी | house =पहलवी | father =रेजा शाह | mother = | religion = सिया स्लाम | signature = Mohammadreza pahlavi signature.svg | module = {{Infobox politician|embed=yes | alma_mater = | branch = {{flagicon|Iran|1964}} [[Imperial Iranian Army]]<br>{{flagicon image|IIAF-Seal.svg}} [[History of the Iranian Air Force|Imperial Iranian Air Force]] | serviceyears = 1936–1941 | rank = [[Captain (armed forces)|क्याप्टेन]] | commands = आर्मी निरीक्षण विभाग | awards = |module = {{Listen |embed = yes |title = मोहमद रेजा पहलवीको ध्वनि |filename = Shah speech, National Farmers Day, Buin Zahra, 23 September 1963 (Audio, part 1).ogg |type = सम्बोधन}} }} }} '''मोहमद रेजा पहलवी''' ({{lang-fa|محمد رضا پهلوی}}, {{IPA-fa|mohæmˈmæd reˈzɒː pæhlæˈviː|pron}}; 26 October 1919&nbsp;– 27 July 1980),<ref>{{Cite web|url=http://www.iranchamber.com/history/mohammad_rezashah/mohammad_rezashah.php|title=Historic Personalities of Iran: Mohammad Reza Shah Pahlavi|website=www.iranchamber.com|accessdate=19 February 2017}}</ref> मोहमद रेजा शाह (محمدرضاشاه Mohamad Rezā Ŝāh), १६ सेप्टेम्बर १९४१ देखि [[इरानको इस्लामिक क्रान्ति|इरानी क्रान्ति]]बाट ११ फेब्रुअरी १९७९ मा राजतन्त्र अन्त्य नभएसम्म इरानको अन्तिम शाह थिए। मोहमद रेजा शाहले २६ अक्टोबर १९६७ मा शहंशाहको (राजाहरूको राजा) उपाधि धारण गरेका थिए।<ref>D. N. MacKenzie. A Concise Pahlavi Dictionary. Routledge Curzon, 2005.</ref> उनी पहलवी वंशका दोश्रो र अन्तिम राजा थिए। मोहमद रेजा शाहले आर्यामार (“ आर्यहरूको प्रकाश “), बोजोर्ग अर्तेश्तरण (“ परमाधिपति”) सहित अन्य कयौ उपाधिहरु लिएका थिए । उनको भन्ने गरेको सपना “महान सभ्यता“(Persian: تمدن بزرگ‎, translit. tamadon-e bozorg) ले इरानमा द्रुत औद्योगिक र सैन्य आधुनिकीकरण र आर्थिक तथा सामाजिक सुधार गरेका थिए। मोहमद रेजा; [[दोस्रो विश्व युद्ध|द्वितीय विश्व युद्ध]]मा बेलायत-सोभियत आक्रमणपछी उनका पिता रेजा शाह पहलवी अपदस्त गरिएपछी शक्तिमा आएका थिए। मोहमद रेजाको राज्यकालमा प्रधानमन्त्री मोहमद मोसादेघले इरानको तेल उद्योग राष्ट्रियकरण गरे पछि , अमेरिका र बेलायतको समर्थन प्राप्त “कु”बाट मोसादेघ हटाइए। <ref>[//en.wikipedia.org/wiki/All_the_Shah%27s_Men All the Shah's Men], Stephen Kinzer, pp.&nbsp;195–196.</ref> मोहमद रेजाको राज्यकालमा इरानले पर्सियन राजतन्त्रको २५०० वर्षगाठ मनायो। सो अबसरमा रेजाले इरानी पात्रो बदले। <ref>{{Cite web|url=http://www.fouman.com/Y/Get_Iranian_History_Today.php?artid=1098|title=The Iranian History Article :Iran Switches To Imperial Calendar}}</ref> मोहमद रेजाले इरानमा आर्थिक, सामाजिक र राजनैतिक सुधारको शृङ्खला मार्फत इरानमा स्वेत क्रान्ति भित्र्याए। जसअनुसार केहि उद्योगहरूलाई राष्ट्रियकरण गर्दै र महिलालाई अधिकार प्रदान गरेर इरानलाई विश्व शक्तिको रूपमा विकाश गर्ने र आधुनिकीकरण गर्ने, रुपान्तरण गर्ने योजना उनले सार्वजनिक गरेका थिए। उनको सशक्त आधुनिकिकरणको नीति , laïcité, परम्परागत व्यापारी समुहसंगको विवाद, इजरायल संगको सम्बन्ध र उनी स्वयम्, उनको परिवार र सत्तारुढ व्यक्तिहरूको भ्रस्टाचार सम्बन्धि विवादको कारणले उनले विस्तारै इरानको धार्मिक समुह क्लर्जीको समर्थन गुमाए। अन्य थप जस्तै कम्युनिष्ट टुदेश पार्टीमाथि प्रतिबन्ध र इरानी गुप्तचर निकायबाट राजनैतिक बन्दीको दमन र अत्याचार उनका विवादित नीतिहरू थिए। आधिकारिक तथ्यांक अनुसार १९७८ मा इरानमा २,२०० राजनैतिक बन्दी थिए जुन कृतिको समयमा द्रुत गतिमा कयौ गुणाले बढेको थियो ।<ref>[https://www.amnesty.org/download/Documents/204000/pol100011978eng.pdf Amnesty International Report 1978] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304031214/https://www.amnesty.org/download/Documents/204000/pol100011978eng.pdf|date=4 March 2016}}. [//en.wikipedia.org/wiki/Amnesty_International Amnesty International]. Retrieved 22 February 2016.</ref> १९७९ देखि सुरु भएको राजनैतिक अस्थिरता क्रान्तिमा बदलियो र १७ जनवरीमा उनी इरान छाड्न बाध्य भए। त्यसपछी इरानी राजतन्त्रको औपचारिक अन्त्य भयो र इरान रूहोल्ला खामेनिको नेतृत्वमा स्लामिक गणतन्त्र घोषणा भयो। उनको मृत्यु इजिप्टमा भयो जहाँ रास्ट्रपति [[अनवर सादत]]ले उनलाई शरण दिएका थिए । उनको अन्तिम शाहको रुपम रहेकाले उनलाई “शाह” मात्र भनिन्छ। [[चित्र:Mpr1963.jpg|thumb|शाह स्वेत क्रान्तिको सिद्धान्तको बारेमा जनसम्बोधन गर्दै]] [[चित्र:ShahanshahWedding1338.png|thumb|फराह दिवा सँग शाहको विवाह २० डिसेम्बर १९५९]] === १९७० को दशकमा मोहम्मद रेजाको छवि === [[चित्र:Shah US visit.jpg|left|thumb|233x233px|शाहको न्युयोर्क भ्रमण]] [[चित्र:Mrpwr.jpg|right|thumb|आधुनिकता तर्फको पाइलाको रूपमा स्वेत क्रान्तिको प्रचारप्रसार गर्दै शाह]] == उपलब्धि == [[चित्र:Shahanshah_historical_pressconference.jpg|right|thumb|पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै मोहमद रेजा शाह नियवरण दरबार, २४ जनवरी १९७१]] १९६० को दशकमा मोहमद रेजा शाहले “स्वेत क्रान्ति” उल्लेख गर्दै इरानलाई आधुनिकीकरण गर्न महत्त्वपुर्ण सुधार गर्ने वाचा गरेका थिए । उनले महिलालाई अधिकार दिने, मजदूरलाई शेयर र अन्य माध्यमबाट सहभागी गराउने नीति ल्याए । १९७० मा उनले बच्चाहरूको लागि निशुल्क शिक्षा लागु गराए । शाहको राज्यकालमा इरानको आयाम अविस्वस्नीय वृद्धि भएको थियो । [[चित्र:Atomic_women_Iran.JPG|left|thumb|इरानी पत्रिका १९६८ मा उल्लेख " एक चौथाई इरानी परमाणु वैज्ञानिक महिला छन् " जुनलाई महिला अधिकारमा सुधारको रूपमा हेरिएको थियो]] नयाँ स्कुलबाट शैक्षिक प्रणालीमा सुधार ल्याइयो । इम्पेरीयल इरानी शसस्त्र बलद्वारा साक्षरता अभियान चलाइयो । शसस्त्र बलहरूलाई देशको पूर्वाधार विकाश र शैक्षिक परियोजनामा सहभागी गराइयो। शाहले क्लर्जी हुनको लागि परीक्षा दिन संस्थाहरु बनाए। धेरै इरानी विश्वविद्यालयका विद्यार्थीहरु विदेशमा पठाइए। १९६७ देखि १९७७ को बीच विश्वविद्यालयको सङ्ख्या ७बाट २२ पुग्यो। आधुनिक शिक्षालयको सङ्ख्या ४७बाट २०० पुग्यो। उच्च शिक्षा हासिल गर्ने विद्यार्थीको सङ्ख्या ३६,७४२बाट १,००,००० पुग्यो।<ref>Amir Taheri, “New Frame for a New Picture,” Kayhan International, June 10, 1978</ref> कुटनीतिको क्षेत्रमा इरानले पश्चिमी र पूर्वी युरोपेली देशसँग सम्बन्ध राख्यो र [[चीन]] र [[इजरायल]]सँग पनि राम्रो सम्बन्ध थियो । पूर्वाधार र प्राविधिक सफलतामा उनले आफ्ना पिताको कार्यक्रमलाई निरन्तरता दिए । उनले इस्पात (steel) दुरसंचार, पेट्रोलियम, उर्जा, बाँध र सवारी उद्योगहरूलाई आफ्नो नीतिमा समावेश गरेका थिए।<ref>Robert Graham, Iran, St. Martins, January 1979</ref><ref>Gholam Reza Afkhami, The Life and Times of the Shah, University of California Press, January 2009,</ref><ref>Abbas Milani, The Persian Sphinx: Amir Abbas Hoveyda and the Riddle of the Iranian Revolution, Mage Publishers, 1 October 2003;</ref> ==इरानको इस्लामिक क्रान्ति== {{main|इरानको इस्लामिक क्रान्ति}} == मृत्यु == मोहमद रेजाको मृत्यु २७ जुलाई १९८० मा ६० वर्षको उमेरमा भएको थियो। मिस्री राष्ट्रपति सादातले शाहलाई राजकीय सम्मानका साथ अन्त्येष्टि गरेका थिए। <ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,921924,00.html Shah's Flight]. ''Time''. 31 March 1980</ref> पहलवी परिवारको साथै [[अनवर सादात]], [[रिचार्ड निक्सन]]ले उनको अन्त्येष्टिमा [[कायरो]]मा उपस्थिति जनाएका थिए। <ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/1988/11/06/books/someone-else-s-problem.html|title=SOMEONE ELSE'S PROBLEM|date=6 November 1988|work=The New York Times}}</ref> == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} {{श्रेणी:इरान}} [[श्रेणी:इरान]] [[श्रेणी:शीत युद्धकालीन व्यक्तिहरू]] 62fsv7zbnji0guiudajkgxsstj5d3uf 0 100981 1074420 1065790 2022-08-24T17:46:21Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Notability}} [[चित्र:Gokul Joshi.jpg|250px|thumb|गोकुल जोशी]] जनकवि जुरेली '''गोकुल जोशी''' को जन्म बिक्रम सम्बत १९८७ साल जेठ ८ गते [[तनहुँ जिल्ला|तनहुँ]] जिल्ला को राइपुर ६ खोलाखेतमा भएको हो । जोशीकी आमाको नाम मनरुपा पोख्रेल हो भने पिताको नाम हरिलाल पोख्रेल हो । जन्मदा पश्चिम पाखामा जन्मे पनि जुरेली झैं कहिले यता र कहिले उता गरिरहनु पर्यो जीवनभर र मृत्यु पूर्व झापामा भयो त्यसैले उनलाइ जनकवि जुरेली भनिन्छ (वेदप्रकाश पोख्रेल समाजसेवी रायपुर) गोकुलको वाल्यकाल राइपुर मै बित्यो । उनी राइपूरको सम्झना कवितामा लेख्छन् ः– ''कोदाको रोटी ढिडाको डल्लो डोकोले छोडेन'' ''सुखको दिन गाउँले हो भन किन पो आएन'' ''उक्लनुपर्छ यो ठूलो डाँडा भारी यो बोकेर'' ''पुग्दैन खान भरिया घुम्छ पेट त्यो कसेर ।'' ''खोल्सा र खोल्सी फोहोर सँधै राइपुर सम्झन्छु'' ''सुखदुःख् को साथी डोको र नाम्लो रातदिन कल्पन्छु'' ''लेखपढ गर्न मनसुवा थियो मौकाले दिएन'' ''दुःखीको छोरो म दुःखी भएँ उज्यालो आएन ।'' (धरा पत्रिका २०४९ अङ्क ९१) गोकुल जोशी नेपाली साहित्यका चम्किला नक्षत्र हुन् । उनको बाल्यकाल दुःखपूर्ण त रह्यो नै साथै जीवनभर उनले दुःख पाइनैरहे । रोजगारीको सिलसिलामा जन्मभूमि छाड्नुपर्ने बाध्यताले गोकुललाइ पनि रोक्न सकेन र १२ वर्षको उमेर मै नून लिन बटौली जाने टोलीसँग मुगलान हानिए । उनको ढाक्रे कविता यसैको फलस्वरुप जन्मिएको थियो । == शिक्षादिक्षा == जोशीले कुनै पनि औपचारिक शिक्षा प्राप्त गर्न पाएनन् । गाउँमै बुढापाकासँग उनले अक्षर चिन्न सिके र रुद्री चन्डी आदि पढे । भारत पुगेर गोकुलले मुम्बइको एउटा रात्रीकालिन विद्यालयमा ५–६ महिना पढेको जानकारी पाइन्छ । उनले आँफुले शिक्षा नपाएपनि शिक्षाको राम्रो चेत भने उनीमा देखिन्छ । जोशी लेख्छन् ः– ''लेखपढ गर्न मनसुवा थियो मौकाले दिए'' ''दुःखीको छोरो म दुःखी भएँ उज्यालो आएन ।'' ''शिक्षाको आँखा नखुलेसम्म देखिन्न सिर्जना'' ''जानेर मर्ने इच्छाको मिठो मेटिन्न तिर्सना ।।'' == साहित्य == गोकुल जोशीले नेपाली साहित्यको कविता र कथा क्षेत्रमा कलम चलाएका छन् । उनी जनताका कवि हुन् । झ्याउरे छन्दमा कविता लेख्ने जोशीका आधादर्जन कवितासङ्ग्रह र एउटा कथा सँग्रह प्रकाशित छन् । उनलाई जनकवि जुरेली को साहित्यीक उपाधि प्राप्त छ । उनी आशुकविका रूपमा पनि चिनिन्छन् । ठाउँको ठाउँ तत्कालै कविता रचना गर्नसक्ने जोशीले नेपालका विभिन्न ठाउँमा घुमेर लोकगीत संस्कृति र भेषभुषाको अध्ययन गरेका कुरा साथी [[श्यामप्रसाद शर्मा|श्यामप्रसाद]] लाई लेखेको चिठ्ठिमा पाउन सकिन्छ । जोशी क्रान्तिकारी कवि हुन् । नेपालीसाहित्यमा प्रगतिपथका प्रथम कविहरूमा जोशी पनि पर्दछन् । ''भोकभोकै मर्न लागे कविकलाकार'' ''तड्पाएर नमारिदेउ झुण्ड्याएर मार ।'' जस्ता पंक्तिका सिर्जनाकार जोशीले लेखकहरूको हकमा पनि आवाज उठाएका छन् र तानाशाही पद्धतिको विरोध गरेका छन् । शारदा पत्रिकामा उनले सरकारको विरोध गरेर लेखेको कविताको अंश यस्तो छ ''विवश भए मनुष्य झुक्ला भावना झुक्दैन'' ''शहिदका लाश लुकाए पनि दुष्टता लुक्दैन ।।'' नेपालको चिन्ता र समृद्धिको सपना उनका कवितामा भेटिन्छन् । उनी नेपालका टाकुरामा बिजुलीबाट चल्ने कार दौडेको कल्पिन्छन् । महिला अधिकारका कुरापनि उनका कवितामा आउँछन् । ''नेपालको टाकुरामा दिन उदाएन'' ''अझै हाम्रो पर्वतमा भाले कराएन ।'' ''वनवनै सुसेलीमा रुनु कति पर्ला'' ''नेपालीलाई कहिलेसम्म दास हुनुपर्ला ?'' ''भोकभोकै तड्पिएर दिन कति टारौँ'' ''नौलो युग ल्याउने भए नौलो बाटो लागौँ ।'' ''को हो रोक्ने दूरदर्शी विचारका धारा ?'' ''अग्रगामी नेपालको बोक्ने अभिभारा ।'' (नेपालको भविष्य) गोकुल जोशी नेपाली माटोको सुहाउँदो कवि हुन् । उनले जनताको बोलिलाई टपक्क टिपेर गीत लेखेका छन् । जोशीले [[लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा|महाकवि]] देवकोटा, श्यामप्रसाद शर्मा, बालकृष्ण पोख्रेल, तथा भारतीय साहित्यकार चक्रपाणी चालिसे , राहुल साँस्कृत्यायन आदिसँग सम्बन्ध बनाएका थिए । कवि भूपि शेरचनले जोशीलाई सच्चा जनकवि भनेका थिए । [[जनकप्रसाद हुमागाईं|जनकप्रसाद]] हुमागाइँ लेख्छन् ः– जोशी अवैज्ञानिक, अन्ध रुढिवादी दर्शन र दृष्टिकोणका विरोधि थिए । यिनी वैज्ञानिक दर्शन र दृष्टिकोणका पक्षमा उभिन्थे । यिनि सर्वहारा वर्गको वर्गीय मुक्तिको सपना देख्थे । कस्तो होला सामूहिक खेतालाले गाउँदा गण्डकीको थाप्लामाथि नयाँ युग आउँदा ?? “नेपालको भविष्य (१९९५ जुलाई)”“ एसियाको फूलबारी नेपाल”“डा.के.आई सिंहलाई नेपाल आउन देउ (२०१२)” नवप्रभात(१९९५ जुन) बाँच र बाँच्न देउ(२०१४) सिमानाको दिप २०१५ काव्यकृति तथा दूर्घटना कथा संग्रहका रचनाकार जोशीको ३१ वर्षको अल्पायुमै विभिन्न दुःख भोग्दै २०१८ साल असार ४ गते झापाको घैलाडुब्बामा मृत्यु भयो । [[चित्र:गोकुल पार्क राइपुर.jpg|thumb|गोकुल पार्क राइपुर]] जोशीको सम्झनामा विभिन्न पुरस्कारहरू स्थापना भएका छन् साथै उनको सिमानाको दीप नामक कवितासंग्रहको नाममा उनको जन्मभूमि राइपूरमा विद्यालय स्थापना भएको छ साथै पार्क निर्माण गरिएको छ । [[नेपाली साहित्यिक आन्दोलन|जनकप्रसाद हुमागाईं]] [[नेपाली साहित्यिक आन्दोलन]] [[श्रेणी:नेपाली साहित्यकारहरू]] [[श्रेणी:तनहुँका मानिसहरू]] j92z18bmcrh46bh2s2a2xqa4k82eupc 0 101021 1074421 1023064 2022-08-24T17:46:31Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = महेश कोर्मोचा | image = Mkormocha.jpg | imagesize = 220px | caption = | birth_name = | birth_date = २००२ | birth_place = [[खिजी चण्डेश्वरी|खिजी]], [[ओखलढुङ्गा जिल्ला|ओखलढुंगा]] | othername = | death_date = | death_place = | citizenship = {{flag|नेपाल}} | ethnicity = [[सुनुवार जाति|सुनुवार]] | party = [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली काँग्रेस]] | occupation = [[राजनीतिज्ञ]] | title = जिउदै मानाचामाल <br> १००००० टाउकोको मोल | notable_works = जनाअन्दोलन २०४६ | spouse = | religion = [[किराँत धर्म|मुन्धुम धर्म]] | children = २ | parents = | relatives = | awards = | signature = | website = | footnotes = }} '''महेश कोर्मोचा''' नेपालका एक बरिष्ठ राजनीतिज्ञ हुन्। उहा १९९९ साल [[ओखलढुङ्गा जिल्ला|ओखलढुंगा]] [[खिजी चण्डेश्वरी]]मा जन्मिनु भएका हुन्। महेश कोर्मोचाका हजुरबुवा भूमिगत कांग्रेस कार्यकर्ता थिए। उनले सन् १९३८ देखि ४ वर्ष भारत बस्दा भारतीय कांग्रेसका तत्कालीन अध्यक्ष गोपालकृष्ण गोखले, स्वतन्त्रता सेनानीद्वय महात्मा गान्धी र सुवासचन्द्र बोससँग भेट गरेका थिए। उनीहरूकै प्रेरणाले महेशका हजुरबुवा ‘भारत छोडो’ आन्दोलनमा सरिक भएका थिए। त्यसपछि उनले [[नेपाली कांग्रेस]]को स्थापनामा योगदान दिए र राणाशासन विरुद्धको आन्दोलनमा सामेल हुने प्रण गरेर नेपाल फर्किएका थिए। गाउँभरका मान्छे बटुलेर महेशका हजुरबुवा रातरातभर सङ्गठन बिस्तार गर्थे। कार्यकर्ता गठन गरेर प्रशिक्षण दिन्थे। र बालक महेशलाई चिट्ठी बोकाएर गाउँगाउँ पठाउँथे। उनका हजुरबुवा रौसे थिए। २००७ साल कात्तिक ७ गते महेशका हजुरबुवाले सात नाल बन्दुक पड्काएर आफ्नै घरबाट क्रान्तिको उद्घोष गरे। क्रान्ति सफल भयो त्यसपछि महेशका बाँकी दिन लेखपढ मै बिते। एवंरीतले २०१५ सालको संसदीय चुनाव लाग्यो गाउँमा। त्ससबेलाको चुनावमा [[नेपाली कांग्रेस]]को तर्फबाट ओखलढुंगामा [[पेशलकुमार पोखरेल]] उमेदवार थिए। फेरि पोखरेललाई जिताउन खटिए महेश गीत गाउँदै। चुनावमा पोखरेलले बाजी मारे। २०१७ साल पुष १ गते [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]ले प्रजातन्त्रविरुद्ध कु गरेपछि गाउँ आतंकित भयो। ‘राजाले तिमीहरु सबैलाई जेल हाल्छन् अब, बिपीलाई त थुनेका छन् रे’—गाउँलेले सम्झाउँथे उनलाई। आफन्तको सल्लाहमा प्रशासनसँग बच्नका लागि गाउँका पन्ध्र जना युवालाई लिएर उनी धरान झरे, [[ब्रिटिस आर्मी]]मा भर्ती हुन। उनीसहितका १५ जनामध्ये १४ जना भर्ती भए। ब्रिटिस आर्मीमा उनले ८ वर्ष सेवा गरे। त्यसपछि फौज कटौतीमा परेर जागिर छाड्नुपर्‍यो। उनी गाउँ फर्किए।<ref>{{cite web|url=http://www.baahrakhari.com/news-details/18776/12khari|title= सक्षेंप महेश कोर्मोचा बहुदलीय व्यवस्था'| publisher='''बाह्रखरी'''}}</ref> <br> गाउँ फर्किएपछि महेशको मरिसकेको राजनीतिक नशा बौरियो। महेश भूमिगत रूपमा सङ्गठन बिस्तार गर्न लागे। २०२५ सालमा नेपाली कांग्रेसले सशस्त्र युद्धको घोषणा गर्‍यो। ब्रिटिस आर्मीमा काम गरिसकेका महेशको खोजी भयो। उनले बनारस पुगेर फौजी तालिम लिए। पूर्वाञ्चलमा पार्टी गतिविधि गर्ने जिम्मेवारी तोकेर नेपाली कांग्रेसले उनलाई नेपाल पठायो। महेशले धरानमा बसेर पार्टी सङ्गठन बिस्तार गरे। प्रशासनको कडा निगरानीलाई छल्न उनले धरानबाट काँकडभित्ता र जनकपुर रुटमा गाडी चलाए। प्रशासनलाई गाडीमा नेपाली कांग्रेसका कार्यकर्ता चढ्छन् भन्ने थाहा थियो तर ड्राइभर नै कांग्रेस कार्यकर्ता हुनसक्छ भन्ने शंका थिएन। गाडी चलाउँदा उनी बीचबीचका ‘ट्रान्जिट’ मा ओर्लन्थे र कांग्रेसका कार्यकर्तालाई भेट्थे। गाडीमा बन्दुक र पार्टीका प्रचार सामग्री बोक्थे। यसरी उनले आठ महिना गाडी चलाए।<br> प्रशासनले उनीमाथि निगरानी बढाउन थालेपछि उनी काठमाडौँ आएर नेपाल नेसनल कलेजमा पढ्न थाले, हालको शंकरदेव क्याम्पसमा। राजनीतिको नशा चढिसकेको थियो। उनी काठमाडौँ आएर पनि चुपचाप बसेनन्। भूमिगत गतिविधिमा सक्रिय भइरहे। त्यसबेला पूर्वको छात्रसङ्घ र पश्चिमको गण्डक छात्रा सङ्घलाई मिलाएर नेपाल विद्यार्थी सङ्घको स्थापना गरिएको थियो। उनी ने.वि सङ्घको झण्डामुनि बसेर भूमिगत गतिविधि चलाउँथे। कोमर्चाको गतिविधि ‘वाच’ गरिरहेको प्रशासनले उनीविरुद्ध एकैपटक चारवटा जिल्लामा वारेन्ट जारी गर्‍यो। उनीविरुद्ध कोशी, वागमती, नारायणी र सगरमाथा अञ्चलमा वारेन्ट जारी भएको थियो। वारेन्टका कारण खुला रूपमा हिँड्न नसक्ने अवस्था आयो। केही सीप नचलेपछि अन्ततः उनी [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बीपी कोइराला]]लाई भेट्न बनारस पुगे। त्यसपछि करिब सात वर्ष निर्वासित जीवन बिताए। कोर्मोचा भनाइ उद्दिर्ता गर्दै पार्टी चलाउनका लागि समेत खर्चको अभाव थियो,’ कोर्मोचा ती दिन सम्झिन्छन्। [[विपी]]को सल्लाहमा महेशले पार्टीलाई आर्थिक सहयोग गर्न जोगबनीमा गाडी चलाए। ‘पार्टीकै लागि भनेर रक्सीको व्यापार समेत गरेँ,’ अनुहारमा असजिलो हाँसो भरेर उनले भने, ‘[[गोपाल राई]]ले रक्सी व्यापारको मार्केटिङ गर्थे, म त्यसको व्यवस्थापन गर्थेँ।’ निर्वासित जीवनकै क्रममा बनेको थियो ओखलढुंगा र सोलुखुम्बुको ब्यारेक कब्जा गर्ने योजना। २०२८ सालदेखि लगातार चार वर्ष उनीहरूले ब्यारेक कब्जा गर्ने योजना बनाए। ‘नेपाल आएर [[धरान उपमहानगरपालिका|धरान]]देखि सोलुखुम्बुको ‘रेकी’ गरिएको थियो,’ उनले भने, ‘भूतपूर्व सैनिक र कार्यकर्ता गरी २७ जनालाई भारतको वीरपुर, बनारस, वथान र फारविसगञ्जमा तालिम दिएका थिए।’<ref>{{cite web|url=https://nepalkhabar.com/np/news/magazine/16273/|title= क्रान्ति '| publisher='''नेपालखबर'''}}</ref> <br> == नेपाली कांग्रेस == [[ओखलढुङ्गा जिल्ला|ओखलढुंगा]] र [[सोलुखुम्बु जिल्ला|सोलुखुम्बु]]को ब्यारेक कब्जा गर्ने योजना। २०२८ सालदेखि लगातार चार वर्ष उनीहरूले ब्यारेक कब्जा गर्ने योजना बनाए। ‘नेपाल आएर धरानदेखि सोलुखुम्बुको ‘रेकी’ गरिएको थियो,’ उनले भने, ‘भूतपूर्व सैनिक र कार्यकर्ता गरी २७ जनालाई भारतको वीरपुर, बनारस, वथान र फारविसगञ्जमा तालिम दिएका थियौँ।रामेछापका कांग्रेस कार्यकर्ताले फौजलाई आवश्यक पर्ने दालचामल, राडीपाखी र खुकुरीको बन्दोवस्त गरिदिए। क्याप्टेन यज्ञवहादुर थापा र महेश कोर्मोचा विद्रोही फौजको नेतृत्व गरेर ब्यारेक कब्जा गर्न आएका छन् भन्ने सूचना प्रशासनसंग पुगिसकेको थियो। ‘पच्छ्याउँदै आएको सरकारी सेनाले ओखलढुंगाको खिजीमा हामीलाई घेरा हाल्यो,’ कोर्मोचा, ‘सामान पत्करमुनि लुकाएर हामी घेरा छलेर सोलुतिर लाग्यौँ।’बाटोमा कसैले नचिनोस् भनेर मैले फाटेका दौरासुरुवाल र स्वेटर लगाएको थिएँ,’ उनले सुनाए। गाउँलेको भेषमा सल्लेरीका सेना र प्रहरी ब्यारेक हेरेर फर्किदैँ गर्दा रात परेको हुनाले सल्लेरीकै दोर्पु बजारमा बास बसे उनी। साँढे एघारबजे रातीतिर उनी बसेको होटलमा सोधपुछका लागि गस्ती प्रहरी आयो। उनले होटलवालालाई आफू रामेछापको बासिन्दा भएको र साथीहरु भेट्न आएको बताएका थिए। होटलवालाले प्रहरीलाई महेशले बताएको विवरण जस्ताको तस्तै सुनाइदिए। प्रहरी थप सोधपुछ नगरी बाटो लाग्यो भोलिपल्ट बिहान उनले लगातार बम पड्किएको आवाज सुने। सेनाले तालिमका लागि बम पड्काएको होला भन्ने सोचेर चुपचाप टिम्बुरबोटेतिर लागे। ‘साल्मे भन्ने ठाउँमा आइपुग्दा एकहुल मान्छे गफ गरिरहेका थिए,’ उनले भने, ‘उनीहरू सेनाले थुप्रै कांग्रेस मारेको भन्दै खासखुस आवाजमा गफ गरेको मैले सुनेँ।’ केहीबेरअघि महेशले सुनेको बमको आवाज सेनाले तालिममा नभएर ओडारमा छाडेका उनकै साथीहरु बसेको ठाउँमा पड्काएको रहेछ। उनी संयोगले बाँचेका थिए। त्यसदिन टिम्बुरबोटेको ओडारमा १८ जना योद्धालाई एकै चिहान बनाइएको थियो।<br> ओडारमा बसेका केही लडाकु भाग्न सफल भए। भाग्नेमध्येमा एक थिए क्याप्टेन [[यज्ञबहादुर थापा]]। उनी नेपाली सेनाका पूर्वक्याप्टेन थिए। नेपाली कांग्रेसले २०२५ सालमा सशस्त्र युद्धको घोषणा गरेपछि जागिर छाडेर विद्रोहमा लागेका थिए। [[टिम्बुरबोटे काण्ड]]मा<ref>{{cite web|url=https://glocalkhabar.com/news/solukhumbu-timurbote-incident-completes-40-years|title=टिम्बुरबोटे '| publisher='''ग्लोचल्खाबर'''}}</ref> बल्लतल्ल बचेका थापा भाग्दै सोलुखुम्बुको आफ्नै पुरोहितका घरमा शरण लिन पुगे। बिहानको खाना संगै खाएका पुरोहितले दिउँसो क्याप्टेन थापा आफ्नो घरमा रहेको सुराक दिए प्रहरीलाई। पुरोहितले सुराक दिएपछि उनलाई खोज्दै प्रहरी आएको सुइँको पाएपछि थापा परालको कुन्युमा लुके। ‘तर रातभरको चिसोले गर्दा उनलाई बेस्सरी खोकी लागेछ, उनले कुन्युभित्रबाट खोकेको सुनेर पुलिसले थापालाई गिरफ्तार गरेछन्। ’पक्राऊ परेका थापालाई काठमाडौँ ल्याएर जेल चलान गरियो। जेलबाट निकालेर २०३५ सालको माघमा कमला नदीको किनार पुर्‍याइ हत्या गरियो।<br> टिम्बुरबोटे<ref>{{cite web|url=http://thehimalayantimes.com/nepal/22-people-given-martyrdom-status|title=टिम्बुरबोटे काण्ड'| publisher='''दहिमालयनटइम्स'''}}</ref> बाट बाँच्न सफल महेश कोर्मोचा घटनाको बारेमा थाहा पाइसकेपछि भाग्दै हिँडे। उनी लुक्दै भाग्दै [[ओखलढुङ्गा जिल्ला|ओखलढुंगा]]को [[खिजी चण्डेश्वरी|खिजी]]मा रहेका एकजना साथीको घरमा पुगे। भोलिपल्ट [[खिजी चण्डेश्वरी|खिजी]]को हाटमा उनी बास बसेको घरका साथी पक्राउ परे, कांग्रेस कार्यकर्ता रहेको आशंकामा। उनले एकजना सुनुवार थरका साथीलाई आफ्नै भाषामा महेशका बारेमा जानकारी दिँदै जतिसक्दो चाँडो भाग्न खबर पठाए। जुत्ता लगाएर निस्किनै लाग्दा उनले प्रहरीहरु गाउँको माथ्लो भित्तामा आइपुगेको देखे। उनी बारीको डिलैडिल लिखु नदीतिर लागे। प्रहरी महेशलाई पछ्याउँदै आए। उनलाई जसरीपनि लिखु तर्नुपर्ने भयो। ‘पुलिस पछिपछि थियो,’ उनले सुनाए, ‘एउटा अग्लो थुम्कोबाट लिखुमा जे त होला भनेर हामफालेँ।’ प्रहरी डिलमा आइपुग्दा उनी हिउँजस्तै चिसो लिखु पौडिएर तरिसकेका थिए। त्यसपछि रामेछाप, दोलखा हुँदै काठमाडौँ आएर उनी भारततर्फ लागे। टिम्बुरबोटे काण्डपछि नेपाली कांग्रेसले सधैँका लागि सशस्त्र युद्धको बाटो छाडिदियो। २०३३ सालमा राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति लिएर बिपी स्वदेश फर्किए। २०३३ मंसिरमा स्वदेश फर्किएका महेश पनि पक्राउ परे। राज्यविप्लवको मुद्दामा उनले पटकपटक गरी ८ वर्षको जेल जीवन बिताए। उनी २०४६ सालको बहुदलीय व्यवस्था पुनःस्थापनापछि दुई पटक जिविस सभापति र दुई पटक ओखलढुंगा कांग्रेसको सभापति भए।<br><ref>{{cite web|url=http://www.souryadaily.com/2017/12/166525.html|title=सभापति'| publisher='''सौर्य अनलाइन'''}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://ehimalayatimes.com/bichar-sahitya/13129|title=महेश कोर्मोचा २०५४ '| publisher='''हिमालयनटइम्स'''}}</ref> बहुदलीय व्यवस्थाको पुनःस्थापनापछि हात्तीछाप चप्पल लगाएर राजधानी छिरेका कांग्रेस नेता विलासी गाडी चढ्न थाले। पार्टी आर्थिक संकटमा पर्दा गाडी चलाएका, रक्सी बेचेका महेश किनारामा पारिए। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बीपी कोइराला]], [[गणेशमान सिंह]] र [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] जस्ता कांग्रेसका सादगी हस्तीलाई लत्याएर [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] पार्टीमा सर्वोसर्वा भए। महेशले जुन आदर्शका लागि लडेका थिए,जब तिसबै आफ्ना हस्तीहरु नरहे पछि उहालाई कांग्रेसले दिनुपर्ने सम्मान दिन नसक्दा त्यसबाट कांग्रेस बिस्तारै च्यूत हुँदै गएको देखादा दुधे बालकदेखि आबद्ध रहेको पार्टीमा ७४ वर्ष बिताएका कोर्मोचाले २०७३ सालमा कांग्रेस परित्याग गरेकाथिए । ‘कांग्रेस आफ्नो मूल्यबाट विचलित भएर इमानदारलाई कदर गर्न छाडिसकेको भएर उहाले पार्टी परित्याग गरेकथिए ’, कोर्मोचा कांग्रेस छोड्नुको कारण दिन्छन्, ‘इतिहास बोक्नेहरूलाई कदर गर्न नसक्ने पार्टीमा बस्नुको औचित्य नदेखेर बाध्य भएपछि उहाले कांग्रेस परित्याग गरे।’ ==भूमिका== * ब्यारेक कब्जा असफल * टिम्बुरबोटे काण्ड बच्न सफल * प्लेन हईजेक भूमिकाको अध्यन र सफल * जिउदै मानाचामाल [[खिजी चण्डेश्वरी|खिजी]] बच्न सफल * १००००० टाउकोको मोल बच्न सफल * ८ वर्षको जेल जीवन असफल ==बाह्य कडीहरू== [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:राजनीति]] n3ph38ahish1y7nr7ca3j68c0bain8d 0 101134 1074422 999758 2022-08-24T17:46:41Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{नेपाली भाषा होइन|1=हिन्दी|listed=yes|date=सेप्टेम्बर २०२०}} '''नुसरत फतेह अलि खान''' [[:en:Nusrat_Fateh_Ali_Khan|नुसरत फतेह अलि खान]] ( [[अङ्ग्रेजी भाषा|अंग्रेजी]] ः [[:en:Nusrat_Fateh_Ali_Khan|Nusrat Fateh Ali Khan]] ) (ऊर्दू ः نصرت فتح علی خان ) सूफी शैलीका प्रसिद्ध कव्वाल थिए । नुसरतको गायन ले कव्वालीलाई [[पाकिस्तान]]भन्दा बाहिर अन्तराष्ट्रिय स्तरमा चिनाउने काम गर्यो । कव्वालहरूको खानदानमा १३ अक्टोबर १९४८ मा पंजाबको [[फैसलाबाद]]मा नुसरतको जन्म भएको थियो । नुसरतका पिता उस्ताद फतह अलि खाँ प्रसिद्ध कव्वाली गायक थिए । नुसरतका पिताको सपना थियो कि नुसरत परम्परादेखि चल्दै आएको गायन क्षेत्रमा नलागेर डक्टर बनुन् , त्यसैले नुसरतलाई उनी गायनबाट रोक्न चाहन्थे र ६०० वर्षदेखि चल्दै आएको आफ्नो परम्परालाई तोड्न चाहन्थे तर भगवान् को इच्छा अरु नै थियो । ६०० वर्षको साधनालाई पुञ्जीभूत रूपमा फल प्रदान गरेजसरी नै नुसरतको स्वरमा जादूई क्षमता अल्लाहले भरिदिएका थिए । उनले कव्वालीका अलावा सुफी संगीत, गजल र फ्युजन गायन पनि गरेका छन् । परम्परागत कव्वालीलाई आधुनिक रुप दिएर युवाहरूको मनमा राख्ने सफल प्रयासको श्रेय पनि नुसरत फतेह अलि खान लाई नै जान्छ । उनको चामत्कारिक गायन क्षमतालाई पिताको डक्टरी सपना ले रोक्न सकेन । नुसरत आफ्नो गायन कलाले सुन्ने सबैलाई मन्त्रमुग्ध बनाउँथे । ==जीवन परिचय== नुसरत को जन्म १३ अक्टोबर १९४८ मा पंजाबको फैसलाबाद (पाकिस्तान) मा भएको थियो । नुसरतका १२५ भन्दा धेरै एल्बमहरु निस्केका छन् । नुसरतको नाम गिनिज बुक अफ वल्र्ड रेकर्डमा पनि रहेको छ । उनको गायन शैली, फन्कार, ताल, सुर, र सुरुर ले यस्तो लाग्थ्यो कि स्वयं भगवान् नै उनको गायन सुन्नको लागि महफिलमा आएका छन् । भन्न सकिन्छ कि जब नुसरत गाउँथे भगवान् त्यहीं आसपास रहेर मन्त्रमुग्ध हुन्थे । आध्यात्मिक जगतका सम्पूर्ण स्रोताहरूको मन नुसरतले जितेका छन् । १९९३ मा शिकागो शहरको विन्टर फेस्टिभलको बेलुका नुसरतको गायनले सारा संसार पुलकित भएको थियो । उनको २० मिनेटको गायनमा ननाच्ने कोही थिएनन् । त्यहीँ अमेरिकामा रहेर उनले पिटर ग्याब्रीयल सँग उनको फिल्ममा पनि आफ्नो स्वर भरेका छन् । साथै बलिउड फिल्मका कयौँ फिल्म मा पनि उनले गाएका छन् । “और प्यार हो गया”(कोइ जाने कोइ ना जाने) (जिन्दगी झुमकर मुस्कुराने को है) करतुस फिल्मका लागि “इश्क का रुतवा ” “बहा ना आँशु” गाएका छन् । “कच्चे धागे” फिल्मका लागि “इस इसाने करम का क्या कहना” जस्ता गीत गाएका छन् । जुन फिल्म १९९० मा उनको मृत्यु को दुइवर्ष पश्चात् रिलिज भएको थियो । [[:en:Rahat_Fateh_Ali_Khan|राहत फतह अलि खान]] नुसरतका भतिज हुन् । ==सांगीतिक जीवन== नुसरतको जन्मनाम प्रवेज फतह अलि खान हो । उनलाई एनएफएके, शहंशाह–ए–कव्वाली र खानसाहेव जस्ता नामले आदर गरिन्छ । नुसरतलाई उस्तादको उपाधि दिइएको थियो । उनले १० वर्षको उमेरमै साढे एक घण्टा लगातार उच्चस्वरमा गाएर सबैलाई अचम्भीत पारेका थिए । उनका पिताको मृत्युपछि उनले नै काकाहरूलाई साथ लिएर कव्वालीलाई आफ्नै तरिकामा अगाडि बढाए । नुसरतले तबलालाई हार्मोनियमको तालमा ढालेर आधुनिक संगीतलाई प्राचीन कव्वालीमा मिसाएर नयाँ स्वर र संगीत विश्वसामु प्रस्तुत गरे फलस्वरुप केही वर्षमै उनी विश्वभर प्रसिद्ध भए । उनले धेरै राम्रा गीतहरु गाएर गएका छन् । उनले अरुले लेखेका गजल र गीतहरु गाउने मात्रै नभई आँफै लेखन र गायन पनि गर्दथे । सुफि नाटहरुका उनी उस्ताद कहलाउँछन् । तुम एक गोरखधंदा हो, दमादम मस्त कलन्दर, या हैय्यो या कैय्युँ, आग दामन मेँ लगजाएगी, मस्त नजरोँसे अल्लाह बचाए, सिंधडी दे सावाज कलन्दर, इस करम का करुँ शुक्र कैसे अदा, सादगी तो हमारी जरा देखिए, कोही बोले राम राम कोही खुदाए, छाप तिलक सब छिनी रे, लाल मेरी, मेरा पिया घर आया, अल्लाह हू । जस्ता कालजयी गीतहरु उनका नाममा रहेका छन् । उनी हिन्दू मुस्लिम लगायत सबै धर्ममा लोकप्रिय छन् । नुसरतले १९८५ र १९८८ मा पेरिसमा गाए । १९८७ मा पहिलो पटक जापान गएर गाए । १९८९ मा लण्डनमा प्रदर्शन गरे । ==मृत्यु== नुसरतको मृत्यु ४८ वर्षको अल्पायुमै १६ अगस्ट १९९७ मा लण्डनमा भएको थियो । ==उपाधि र सम्मान== “प्रेसिडेन्ट अफ पाकिस्तान अवार्ड फर प्राइड अफ प्रफर्मेन्स १९८७” । “युनेस्को म्युजिक प्राइज १९९५” । जापानमा “बुदाइ” र “सिङ्गिङ् बुद्ध” । लेजेन्ड युके म्युजिक अवार्ड २००५ । १३ अक्टोबर २०१५ मा गुगल ले ६७ औँ नुसरत जन्मदिवसका दिन नुसरतको डुडल बनाएर राखेको थियो । यी बाहेक उनका थुप्रै उपाधिहरू रहेका छन् । https://en.wikipedia.org/wiki/File:Nusrat-fateh-ali-khans-67th-birthday-google-doodle.jpg https://www.youtube.com/watch?v=IvZrk6mqSY8 - Tum Ek Gorakh Dhanda Ho Full https://www.youtube.com/watch?v=e3g8hlyfg5E Mera Piya Ghar Aaya https://www.youtube.com/watch?v=eeB8pJUxjkY allah Hoo https://www.youtube.com/watch?v=v38w5djsbXM Damadam mast qalandar [[श्रेणी:सन् १९४८ मा जन्म]] [[श्रेणी:सन् १९९७ मा मृत्यु]] [[श्रेणी:पाकिस्तानी कव्वाल गायकहरू]] [[श्रेणी:पञ्जाबी भाषाका गायकहरू]] ay9y6zps4y0jo1jkiugmhva45xd5ob3 0 101850 1074423 986358 2022-08-24T17:46:51Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki [[File:Maldeo.jpg|thumb|राव [[मालदेव राठौर]], राठौर वंशको नायक]] '''राठौर''' [[नेपाल]], [[भारत]] तथा पाकिस्तानमा बसोवास गर्ने विभिन्न जातिहरूको थर हो । उत्तर भारत र पाकिस्तानमा, राठौरहरू [[राजपुत]],<ref>{{cite book |author=A. M. Shah |title=The Family in India: Critical Essays |url=https://books.google.com/books?id=U8s0aBdDxEQC&pg=PA112 |year=1998 |publisher=Orient Blackswan |isbn=978-81-250-1306-8 |pages=112–}}</ref> [[मराठा]],<ref name="ATCarter"/> र [[कोली]] जातिमा पाइन्छ ।<ref>{{cite book |author1=Raymond Brady Williams |author2=Yogi Trivedi |title=Swaminarayan Hinduism: Tradition, Adaptation, and Identity |url=https://books.google.com/books?id=rs5JDwAAQBAJ&pg=PT354 |date=12 May 2016 |publisher=OUP India |isbn=978-0-19-908959-8 |page=354}}</ref> नेपालमा [[कश्यप गोत्र|कश्यप]] गोत्रका राठौर छन् भने भारतमा [[शाण्डिल्य गोत्र]]का राठौर राजपुत भेटिन्छन । नेपालका राठौर गुल्मीको इस्मा हुँदै सल्यानका राजाको राज्यमा आएर सल्यानबाट फैलिएको मान्यता छ । नेपाली राठौरहरूको कुलदेवता मष्ट /मष्टो हुन् । नेपालमा राठौरहरू दांग, [[बाँके जिल्ला|बाँके]], [[बर्दिया जिल्ला|बर्दिया]] र [[कैलाली जिल्ला|कैलाली]] क्षेत्रमा भेटिन्छन । ==भारतमा राठौर वंश== ===जोधपुरको राठौर वंश=== ==== वर्ष 1459 देखि 1947 सम्मका शासक ==== {| class="wikitable sortable" style="margin-bottom: 946px;" ! colspan=2 | नाम ! राज्य आरम्भ ! समाप्त |- ! 1 | राव [[राव जोधा|जोधा]] - [[जोधपुर]]को संस्थापक र राठौर वंशको १५औं मुखिया। | 12 मई 1459 | 6 अप्रैल 1489 |- ! 2 | राव सातल - अफ़्ग़ान हमलावरबाठ १४० महिलालाई बचाउदा घाउबाट मृत। | 6 अप्रैल 1489 | मार्च 1492 |- ! 3 | राव सुजा | मार्च 1492 | 2 अक्टूबर 1515 |- ! 4 | राव बिरम सिंह – ''बघाको पुत्र'' | 2 अक्टूबर 1515 | 8 नवम्बर 1515 |- ! 5 | [[राव गंगा]] - [[राणा सांगा]] के भारत के सुल्तान में सहयोग। | 8 नवम्बर 1515 | 9 मई 1532 |- ! 6 |[[राव मालदेव]] – [[शेरशाह सूरी]] के आक्रमण को सफलतापूर्वक पीछे धकेला। फेरिश्ता ने हिन्दुस्तान का सबसे प्रभावशाली शासक कहा है। | 9 मई 1532 | 7 नवम्बर 1562 |- ! 7 |राव चन्द्र सेन – ''मुग़लों के साथ युद्ध में अपना अधिकतर क्षेत्र खो दिया।'' | 7 नवमर 1562 | 1565 |- ! 8 | राजा उदय सिंह ''मोटा राजा'' – ''एक जागीरदार के रूप में मुग़लों ने 'राजा' पुनः स्थापित किया।'' | 4 अगस्त 1583 | 11 जुलाई 1595 |- ! 9 |सवाई राजा सुरजमल | 11 जुलाई 1595 | 7 सितम्बर 1619 |- ! 10 | महाराजा गज सिंह प्रथम – ''अपने आप से 'महाराजा' उपनाम लेने वाले प्रथम'' | 7 सितम्बर 1619 | 6 मई 1638 |- ! 11 |[[महाराजा जसवंत सिंह (मारवाड़)|महाराजा जसवंत सिंह]] - धर्मातपुर के युद्ध में औरंगजेब से लड़े। | 6 मई 1638 | 28 नवम्बर 1678? |- ! 12 | राजा राय सिंह – ''राजा अमर सिंह के पुत्र।'' | 1659 | 1659 |- ! 13 |[[अजीत सिंह (मारवाड़)|महाराजा अजीत सिंह]] - औरंगजेब के साथ २५ वर्षों के युद्ध के बाद मारवाड़ के महाराजा बने। [[दुर्गादास राठौड|दुर्गादास राठौड़]] ने इस युद्ध में मुख्य भूमिका निभाई। | 19 फ़रवरी 1679 | 24 जून 1724 |- ! 14 | राजा इन्द्र सिंह – ''औरंगजेब द्वारा [[अजीत सिंह (मारवाड़)|महाराजा अजीत सिंह]] के विरुद्ध घोषित किया गया लेकिन मारवाड़ में लोकप्रिय नहीं हुआ।'' | 9 जून 1679 | 4 अगस्त 1679 |- ! 15 |महाराजा अभय सिंह- सरबुलंद खान को हराकर छोटे समय के लिए पूरे गुजरात पर कब्जा किया। | 24 जून 1724 | 18 जून 1749 |- ! 16 |महाराज राम सिंह – ''प्रथम राज्यकाल'' | 18 जून 1749 | जुलाई 1751 |- ! 17 |महाराजा बख्त सिंह- एक महान योद्धा और जनरल, उन्होंने सारबुलंद खान के सामने मारवाड़ी सेना का नेतृत्व किया और उसे हराया। गंगवाना के युद्ध में उन्होंने मुग़लों और कच्छवाहों की संयुक्त सेना को हराया। | जुलाई 1751 | 21 सितम्बर 1752 |- ! 18 |महाराजा विजय सिंह – ''प्रथम राज्यकाल'' | 21 सितम्बर 1752 | 31 जनवरी 1753 |- ! 19 |महाराजा राम सिंह – ''दूसरा राज्यकाल'' | 31 जनवरी 1753 | सितम्बर 1772 |- ! 20 | महाराजा विजय सिंह – ''दूसरा राज्यकाल'' - [[महादजी शिंदे|महादजी सिंधिया]] से हारकर [[अजमेर]] नगर और दुर्ग को अभ्यर्पण करने को मजबूर हुये। | सितम्बर 1772 | 17 जुलाई 1793 |- ! 21 | महाराजा भीम सिंह | 17 जुलाई 1793 | 19 अक्टूबर 1803 |- ! 22 Ł | महाराजा मान सिंह - ६ जनवरी १८१८ को ब्रिटेन के साथ संधि की। | 19 अक्टूबर 1803 | 4 सितम्बर 1843 |- ! 23 | महाराजा सर तख्त सिंह – ''अहमदनगर के पूर्व शासक अजीत सिंह का वंशज।'' | 4 सितम्बर 1843 | 13 फ़रवरी 1873 |- ! 24 | महाराजा सर जसवंत सिंह द्वितीय – ''[[भारत के सम्राट]]'' | 13 फ़रवरी 1873 | 11 अक्टूबर 1895 |- ! 25 | महाराजा सर सरदार सिंह – ''ब्रितानी भारतीय सेना में कर्नल'' | 11 अक्टूबर 1895 | 20 मार्च 1911 |- ! 26 | महाराजा सर सुमैर सिंह – ''ब्रितानी भारतीय सेना में कर्नल'' | 20 मार्च 1911 | 3 अक्टूबर 1918 |- ! 27 | महाराजा सर उमैद सिंह – ''ब्रितानी भारतीय सेना में लेफ्टिनेन्ट-जनरल'' | 3 अक्टूबर 1918 | 9 जून 1947 |- ! 28 | महाराजा हनवंत सिंह – ''मारवाड़ के शासक (जोधपुर)'' | 9 जून 1947 | 15 अगस्त 1947 |- !29 |महाराज गज सिंह द्वितीय - ''वर्तमान'' |} ==यो पनि हेर्नुहोस्== ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} {{ठुटो}} [[श्रेणी:थरहरू]] ey0a6jbun5gliy2724ogj6qeec0eijv 2 102402 1074440 756068 2022-08-24T17:49:42Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{विशेष लेख|व्यक्तित्व}} '''कवि मनाेज भण्डारी''' नेपाली कविताकाशका स्वच्छन्द कवि मनोज भण्डारी समसामयिक कविताधारका एक शरद ज्योत्स्ना हुन् । वि.सं. २०५३ सालमा चितवन जिल्लामा पिता लोकनाथ र माता तुलसी भण्डारीका तीन सन्तानमध्ये कान्छा छोराका रूपमा जन्मिएका कवि भण्डारी वर्तमान नेपाली शास्त्रीय छन्द कविताका नेतृत्वकर्ताकै रूपमा ख्यातिप्राप्त छन् । श्री परमानन्द गुरुकुलम् देवघाटबाट वि.सं. २०६४ सालबाट गुरुकुलीय मर्यादामा रही विद्यालयीय शिक्षा पूरा गरेका कवि भण्डारीले पूर्वीय वाङ्मय वेद,पाणिनीय संस्कृत व्याकरण, साहित्य,कर्मकाण्ड र ज्योतिषको अध्ययन गरे भने सोही गुरुकुलम्मा नै संस्कृत व्याकरण मूल बिषय बनाई नेपाल संस्कृत विश्वविद्यालयबाट उत्तरमध्यमा र शास्त्री पनि उत्तीर्ण गरे । तीक्ष्ण बुद्धि भएका भण्डारी विद्यालयमा कहिल्यै दोश्रा भएनन् भने विश्वविद्यालय प्रथम समेत हुँदै गए । सम्यक् गुरुकुलीय पाठनपद्धति र ऐतिहासिक धाम देवघाटमा हुने साहित्यिक माहोलले भण्डारीलाई सर्लक्लै छुन सक्यो र उनको मेहनती बानीले उनलाई साहित्यमा डोहोर्यायो । उसो त संस्कृतका धुरन्धर विद्वान् रहेका उनका पिता लोकनाथ भण्डारीमा पनि साहित्यिक चेतनाले उनमा उत्तराधिकारित्व जमायो भन्न पनि सकिन्छ । पारिवारिक साहित्यको प्रभाव र देवघाटको उर्वर माटोले भण्डारीमा किशोरावस्थामै साहित्यको बीजाङ्कुरण गराउन सक्यो । छन्दोबद्ध कविता र गजलबाट साहित्यको श्रीगणेश गरेका भण्डारी गद्य साहित्यमा पनि उत्तिकै दखल राख्छन् । कविता गजल र कथा निबन्धादि गद्य साहित्यको त्रिवेणीका रूपमा देवघाटबाट उदाएका कवि भण्डारी समयानुकूल घटना र परिवेशबारे कलम चलाउन सक्ने हैसियत राख्छन् । विद्यालयीय जीवनबाटै विभिन्न साहित्यिक समारोहरूमा संलग्न भई पुरस्कृत हुँदै आएका कवि भण्डारी वर्तमान युवापुस्तामा अतिलोकप्रिय कवि प्रतिभा हुन् । २२ बर्षको उमेरमै संपूर्णानन्द संस्कृत विश्वविद्यालय वाराणसीबाट आचार्य तह उत्तीर्ण गरेका कवि भण्डारी हाल भारत सरकारको पूर्ण छात्रवृतिमा विद्यावारिधिका लागि अनुसन्धानरत छन् । प्रविधिको उच्चतम प्रयोग र लोकप्रियतामा खप्पीस कवि भण्डारी संचार र सञ्जालमा सर्वाधिक प्रियपात्र हुन् । ब्राह्मण कुलमा जन्मिएपछि पुर्खाको विरासत र धर्मलाई निभाई लोककल्याण हेतू अग्रसर रहने कवि भण्डारी यज्ञ अनुष्ठान र पुराण वाचनमा पनि उदयीमान विद्वान् हुन् । रचनाको विशिष्टता त छँदैछ उनका कलामा गलाले साथ दिएका सुमधुर आवाज पनि हुन् भण्डारी । भण्डारीको २०७४ सालमा "ईश्वरलाई चिठी" कविता संग्रह प्रकाशित छ । टेलिभिजन कार्यक्रममा अन्तर्वार्ता, छन्दविधा बारे गोष्ठी, संस्कृत भाषा प्रशिक्षणदेखि व्याकरणिक र नैयायिक दर्शनका शास्त्रार्थसम्म उनले गरिरहेका हुन्छन् । शास्त्रीय लय र यतिबारे कष्ट साधेर गद्यविधामा अल्झिएका युवापुस्तामा छन्दको प्रभाव र विज्ञानिकताका बारे यिनले कयौँ प्रशिक्षण गराई छन्दको पुनरुत्थान गर्ने काम गरेका छन् । यस कार्यले छन्द जनजिब्रोमा बस्न सफल हुने क्रममा छ । स्रग्धरा, मन्दाक्रान्त, वसन्ततिलका र भुजङ्गप्रयात लगायत शास्त्रीय छन्दमा कलम चलाउने कवि भण्डारी विशेषतः शार्दूलविक्रीडित छन्दमा झुकाव राख्छन् । छाती पर्वत हो हिमाल शिर हो यी फाँट हुन् पाइला, माटो जीवन हो दुवै नयन हुन् यी गण्डकीका शिला । मेरो प्राण समान छन् प्रिय सदा यी कन्दरा ताल यो, यै धर्तीसँग गाँसिएछ ममता प्यारो छ नेपाल यो ।। शार्दूलविक्रीडित छन्दमा रचिएको भण्डारीको या सबैभन्दा लोकप्रिय कवितांश हो । देशप्रेम, सदाचार, सीमा सुरक्षा, आत्मबोध, उत्साहवर्धन यिनका कवितामा पाइने प्रमुख छनकहरू हुन् । सरल र बोधगम्य भाषामा कविता लेख्ने दख्खल राखेका भण्डारीमा कवि शिरोमणि लेखनाथ पौडेल र राष्ट्रकवि माधव घिमिरेको स्वतस्फूर्त प्रभाव पाइन्छ भने सलल बग्ने कवित्वले महाकवि देवकोटाको पुनरवतार पनि मान्न सकिन्छ । विशेषतः माटोमा पसिना बगाएर स्वाभिमानी नेपाली बन्न यिनी आग्रह गरिरहन्छन् । भण्डारी नेपालको सीमा सुरक्षाका बारेमा 'देवनारायण उवाच' जस्ता शान्तरसप्लावित कविता लेखेर वीरताका लागि उत्तेजित बनाउँछन् । मानवता, नैतिक चेतना, प्रेम र विश्वबन्धुत्वको आवाज आलापिरहने कवि भण्डारी नेपाली साहित्यको अभिजित नक्षत्र हुन् । कवि भण्डारीका केही प्रितिनिधि गजलका शेरहरू- मदेखी दूर जानेहो ! छ बिन्ती पर्ख एकैछिन । पछ्यौरा हेर यी काँडाहरूमा अल्झिएका छन् । गरी रहेछ यत्न यो समुद्रले उचालिँदै । पखाल्न दाग चन्द्रको , बनेर पौरखीसरि । 77x40u6gbhsetbsmq99a7cu139eflx9 0 102985 1074424 974391 2022-08-24T17:47:01Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki '''चङ्खेली''' अथवा '''चंखेली''' हिमाल [[मुगु जिल्ला|मुगु]] जिल्लाको र [[हुम्ला जिल्ला|हुम्ला]] जिल्लामा पर्ने [[चंखेली गाउँपालिका|चंखेली]] गाउँपालिकाको सिमानामा अवस्थित हिमाल हो । यो हिमाल मुगुको साविकको [[रुगा गाविस|रूगा]] गाविसको बाम भागमा रहेको छ । हाल चलनमा नरहेको नेपाली १ [[नेपाली रुपैयाँ|रुपैयाँ]]को नोटमा चङ्खेली हिमालको फोटो अंकित गरिएको छ । चंखेली हिमालको उचाईं समुद्री सतहबाट २९ सय मिटर रहेको छ । [[हुम्ला जिल्ला|हुम्ला]] र मुगु जिल्ला जिल्लाको दोसाँधमा रहेको उक्त चंखेली हिमाल [[कर्णाली अञ्चल|कर्णाली]] अञ्चलकै सबै भन्दा ठुलो हिमालका रूपमा लिइन्छ । २०३५ सालमा तत्कालिन [[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा विरेन्द्र]]ले चंखेली हिमालमा २ दिनसम्म शिकार गरेर रमाएका थिए । <ref>[http://www.newsofnepal.com/2016/12/23/3026 नोटमा अंकित चंखेली हिमाल ओझेलमा]</ref> ==प्राकृतिक सौन्दर्यता== [[राराताल|रारा]] तालसँगै हिमालको सुन्दर दृश्यका लागि चंखेली हिमालको टुप्पो महत्त्वपूर्ण रहेको छ । यहाँबाट रारा तालसँगै विभिन्न हिमालहरू हेर्न सकिन्छ । चंखेली हिमालको टुप्पोमा पुगियो भने रारा ताल मात्र हैन नेपालकै दुईवटा ठुला धार्मिक धाममा पर्ने मुगुको [[छायाँनाथ मन्दिर|छायाँनाथ]] धामसहित [[साइपाल हिमाल|साइपाल]] हिमाल र [[कान्जिरोवा हिमाल|काञ्जिरोवा]] हिमालको दृश्यावलोकन गर्न सकिन्छ, अन्य सुन्दरता त कत्ति हो कत्ति । ।<ref name= "उज्यालो">{{URL|ujyaaloonline.com/news/71121/himal |रारा जाँदै गर्दा भुल्नै नहुने चंखेली हिमाल}}</ref> ==यात्रा== मुगु जिल्लाको सदरमुकाम [[गमगढी]]बाट झण्डै एक दिनको पैदल यात्रा पछि चंखेली हिमालको फेदमा पुगिन्छ, चंखेली हिमालको फेदबाट हुम्ला र मुगुका विभिन्न क्षेत्रहरूको दृश्यावलोकन गर्न सकिन्छ । त्यहाँ लेकाली शैलीमा बनेका दुईवटा होटल छन्, एक रात त्यहाँ फेदमा वास बसेपछि बिहान चंखेली हिमालको यात्रा सुरु हुन्छ । चङ्खेली हिमाल समुद्री सतहबाट झण्डै ४ हजार २ सय मिटरको उचाईंमा अवस्थित छ । चंखेली हिमालको झण्डै आधा भाग हिंडुन्जेल धेरै फाँटहरूको माथी पुगेको अनुभव हुन्छ । मनोरम दृश्यावलोकन गर्न पाइने यस हिमालको टुप्पोमा पुगेपछि रारा ताल, पवित्र धार्मिक स्थल छायाँनाथ, सैपाल हिमाल, काञ्जिरोवा हिमाल आँखाकै अगाडि देख्न पाइन्छ । मुगु जिल्लाको सदरमुकाम गमगढी, मुगुको [[रारा विमान स्थल]], मुगुको सोरु भेगका झण्डै १० वटा बस्ति तथा खत्याड भेग माथिका लेकसहित हिमाली टाकुरासँगै करान र गम भेगमा पर्ने विभिन्न लेकहरू सहित [[रोवा]] गाविस माथिका विभिन्न हिमाली चुचुराहरूको अवलोकन गर्न सकिन्छ । चङ्खेली हिमाल चढ्न धेरै हिउँ परेको बेला बाहेक अन्य समयमा खासै समस्या हुँदैन । तर प्रचार प्रसार तथा प्रवर्द्धन हुन नसकेका कारण पर्दामा आउने गरी मुगुको सदरमुकामबाट फोटो खिच्न शिवाय अरु केही हुन सकेको छैन । चंखेली हिमाल मुगु जिल्लाको रुगा गाविस वडा नंवर ६, ७ र ८ मा पर्दछ । त्यस क्षेत्रका वासिन्दाहरूले गोरेटो बाटो निर्माण गरी पदयात्रा सञ्चालका लागि पहल गर्नु पर्नेमा जोड दिएका छन् । हिमालको प्रचारप्रसार तथा यसको व्यवस्थापनमा ध्यान दिएमा रारा तालमा घुम्न जाने आन्तरिक पर्यटकहरू चंखेली हिमालमा आकर्षित हुने निश्चित छ । <ref name= "उज्यालो"/> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{नेपालका हिमालहरू}} [[श्रेणी:नेपालका हिमालहरू]] 6fz63aepnl02suezsh443juxm9whtou 0 104163 1074472 1074149 2022-08-25T04:39:19Z Bhupendra Shrestha 28317 wikitext text/x-wiki {{Infobox games | Name = नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९ | Logo =9th National Game Nepal 2079.webp | Size = 300px | Optional caption = नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९ को आधिकारिक लोगो | country = {{NEP}} | Host city = [[पोखरा महानगरपालिका|पोखरा]], [[कास्की जिल्ला]]<ref>[https://www.khelpati.com/national-games-8th/7983 नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद गण्डकी प्रदेशमा हुने पक्का (khelpati.com)]</ref> | Provinces and cities participating = [[पोखरा]] | Athletes participating = ११ टिम | Events = ३६ खेल | Opening ceremony = २०७९ जेठ २२ | Closing ceremony = २०७९ जेठ २८ | Officially opened by = | Athlete's Oath = | Judge's Oath = एकताबद्ध देश, खेलकुदको सन्देश | Olympic Torch = | Stadium = [[पोखरा रङ्गशाला]] |previous =[[आठौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७५-०७६|''२०७५-७६'']] | next = [[दसौं राष्ट्रिय खेलकुद २०८१|'''२०८`''']] }} '''नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९''' [[नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद]]को नवौँ संस्करण हो । यस बृहत् राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता [[गण्डकी प्रदेश]]मा २०७९ जेठ २२ देखि २८ गतेसम्म आयोजना हुनेछ<ref>[https://nepalkhabar.com/np/news/sports/60474/ नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता गण्डकी प्रदेशमा हुने (nepalkhabar.com)]</ref> । ==उद्घाटन समारोह== ==सहभागी टोलीहरू== {{col-start}} {{col-2}} ;प्रदेशहरू {{col-2}} ;विभागिय टोलीहटोलीहरु {{col-end}} ==सहभागी खेलहरू== ;नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा ३६ खेल सहभागी गराइएका छन् । {{col-start}} {{col-3}} *[[File:Athletics pictogram.svg|35px]] एथलेटिक्स *[[File:Badminton pictogram.svg|35px]] ब्याडमिन्टन *टेबल–टेनिस *[[File:Cricket pictogram.svg|35px]] क्रिकेट *[[File:Football pictogram.svg|35px]] फुटबल *टेनिस *हक्की *बक्सिङ *भलिवल *कबड्डी *भारत्तोलन *सुटिङ {{col-3}} *जिम्नास्टीक *पौडी *ह्याण्डबल *जुडो *कुस्ती *सफ्ट टेनिस *स्क्वास *तेक्वान्दो *उसु *बास्केटबल *शाररक सुगठन *बुद्धिचाल {{col-3}} *खो–खो *कराँते *फुल कन्ट्याक्ट कराँते *आईटिएफ टेक्वान्दो *सेपाक्टाक्रो *गल्फ *आचरी *साईक्लिङ *फेन्सीङ *ट्राईथेलेन *प्याराग्लाईपिडङ *रग्बी ७ ए साईट {{col-end}} ==खेल तालिका== ==अन्तिम पदक तालिका== ;'''नवौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७९''' को अन्तिम पदक तालिका {| {{RankedMedalTable|team=टिम|class=wikitable sortable}} |- bgcolor=FFF68F |- |_ |_ |_ |_ |_ |- |कुल |_ |_ |_ |_ |} ==लोगो तथा मस्कट== नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको लोगो र मस्कट सार्बजनिक २०७९ बैशाख २४ शनिबार, युवा तथा खेलकुद मन्त्री महेश्वर गहतराजले नवौंसार्बजनिक गरेका थिए । [[File:9th National Games Most.jpg|thumb|300px|नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको लोगो र मस्कट]] यस मस्कट गण्डकी प्रदेशमा पनि पाइने लोपन्मुख तथा संरक्षित प्राणि [[कस्तुरी|कस्तुरी, मृगको]] बनाइएको छ । त्यस्तै, लोगो [[गण्डकी|गण्डकी प्रदेश]]को राजधानी [[पोखरा]] र देशकै शोभा [[माछापुच्छ्रे हिमाल|माछापुछ्रे]]लाई देखाइएको छ । त्यसको तल आकाशे निलो रेखाले परोक्ष रुपबाट शान्तिको प्रतिक परेवालाई प्रतिबिम्बित गर्छ भने रातो रंगको चार धर्साले परेवाको पखेटा दर्शाई परेवाको आकृतिलाई पूर्णता प्रदान गरेको छ ।साथै लोगोमा रहेको चन्द्र सुर्यले राष्ट्रिय ध्वजालाई प्रतिबिम्बित गर्नुका साथै सहभागी हुने सबै टिमको प्रतिनिधित्व गरेको छ । ==यो पनि हेर्नुहोस्== *[[राष्ट्रपति रनिङ शिल्ड २०७९]] ==सन्दर्भ सामाग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य सुत्रहरू== {{नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९}} {{नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद}} [[श्रेणी:नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद]] [[श्रेणी:नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७७]] [[श्रेणी:गण्डकी प्रदेशमा खेलकुद]] t7ov791x3lfv158v3tfg9k36qmr0qb6 1074475 1074472 2022-08-25T04:45:48Z Bhupendra Shrestha 28317 /* सहभागी टोलीहरू */ wikitext text/x-wiki {{Infobox games | Name = नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९ | Logo =9th National Game Nepal 2079.webp | Size = 300px | Optional caption = नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९ को आधिकारिक लोगो | country = {{NEP}} | Host city = [[पोखरा महानगरपालिका|पोखरा]], [[कास्की जिल्ला]]<ref>[https://www.khelpati.com/national-games-8th/7983 नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद गण्डकी प्रदेशमा हुने पक्का (khelpati.com)]</ref> | Provinces and cities participating = [[पोखरा]] | Athletes participating = ११ टिम | Events = ३६ खेल | Opening ceremony = २०७९ जेठ २२ | Closing ceremony = २०७९ जेठ २८ | Officially opened by = | Athlete's Oath = | Judge's Oath = एकताबद्ध देश, खेलकुदको सन्देश | Olympic Torch = | Stadium = [[पोखरा रङ्गशाला]] |previous =[[आठौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७५-०७६|''२०७५-७६'']] | next = [[दसौं राष्ट्रिय खेलकुद २०८१|'''२०८`''']] }} '''नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९''' [[नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद]]को नवौँ संस्करण हो । यस बृहत् राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता [[गण्डकी प्रदेश]]मा २०७९ जेठ २२ देखि २८ गतेसम्म आयोजना हुनेछ<ref>[https://nepalkhabar.com/np/news/sports/60474/ नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता गण्डकी प्रदेशमा हुने (nepalkhabar.com)]</ref> । ==उद्घाटन समारोह== ==सहभागी टोलीहरू== {{col-start}} {{col-2}} ;प्रदेशहरू *[[प्रदेश नं. १]] *[[मधेश प्रदेश]] *[[वाग्मती प्रदेश]] *[[गण्डकी प्रदेश]]'''(H)''' *[[प्रदेश नं. ५]] *[[कर्णाली प्रदेश]] *[[सुदूरपश्चिम प्रदेश]] {{col-2}} ;विभागिय टोलीहटोलीहरु *[[नेपाली सेना|नेपाल आर्मी क्लब]] *[[नेपाल प्रहरी|नेपाल प्रहरी क्लब]] *[[सशस्त्र प्रहरी बल|एपिएफ क्लब]] {{col-end}} ==सहभागी खेलहरू== ;नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा ३६ खेल सहभागी गराइएका छन् । {{col-start}} {{col-3}} *[[File:Athletics pictogram.svg|35px]] एथलेटिक्स *[[File:Badminton pictogram.svg|35px]] ब्याडमिन्टन *टेबल–टेनिस *[[File:Cricket pictogram.svg|35px]] क्रिकेट *[[File:Football pictogram.svg|35px]] फुटबल *टेनिस *हक्की *बक्सिङ *भलिवल *कबड्डी *भारत्तोलन *सुटिङ {{col-3}} *जिम्नास्टीक *पौडी *ह्याण्डबल *जुडो *कुस्ती *सफ्ट टेनिस *स्क्वास *तेक्वान्दो *उसु *बास्केटबल *शाररक सुगठन *बुद्धिचाल {{col-3}} *खो–खो *कराँते *फुल कन्ट्याक्ट कराँते *आईटिएफ टेक्वान्दो *सेपाक्टाक्रो *गल्फ *आचरी *साईक्लिङ *फेन्सीङ *ट्राईथेलेन *प्याराग्लाईपिडङ *रग्बी ७ ए साईट {{col-end}} ==खेल तालिका== ==अन्तिम पदक तालिका== ;'''नवौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७९''' को अन्तिम पदक तालिका {| {{RankedMedalTable|team=टिम|class=wikitable sortable}} |- bgcolor=FFF68F |- |_ |_ |_ |_ |_ |- |कुल |_ |_ |_ |_ |} ==लोगो तथा मस्कट== नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको लोगो र मस्कट सार्बजनिक २०७९ बैशाख २४ शनिबार, युवा तथा खेलकुद मन्त्री महेश्वर गहतराजले नवौंसार्बजनिक गरेका थिए । [[File:9th National Games Most.jpg|thumb|300px|नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको लोगो र मस्कट]] यस मस्कट गण्डकी प्रदेशमा पनि पाइने लोपन्मुख तथा संरक्षित प्राणि [[कस्तुरी|कस्तुरी, मृगको]] बनाइएको छ । त्यस्तै, लोगो [[गण्डकी|गण्डकी प्रदेश]]को राजधानी [[पोखरा]] र देशकै शोभा [[माछापुच्छ्रे हिमाल|माछापुछ्रे]]लाई देखाइएको छ । त्यसको तल आकाशे निलो रेखाले परोक्ष रुपबाट शान्तिको प्रतिक परेवालाई प्रतिबिम्बित गर्छ भने रातो रंगको चार धर्साले परेवाको पखेटा दर्शाई परेवाको आकृतिलाई पूर्णता प्रदान गरेको छ ।साथै लोगोमा रहेको चन्द्र सुर्यले राष्ट्रिय ध्वजालाई प्रतिबिम्बित गर्नुका साथै सहभागी हुने सबै टिमको प्रतिनिधित्व गरेको छ । ==यो पनि हेर्नुहोस्== *[[राष्ट्रपति रनिङ शिल्ड २०७९]] ==सन्दर्भ सामाग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य सुत्रहरू== {{नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९}} {{नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद}} [[श्रेणी:नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद]] [[श्रेणी:नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७७]] [[श्रेणी:गण्डकी प्रदेशमा खेलकुद]] etfsv21peqvw1d5yyzqjk8mvjfc432j 1074476 1074475 2022-08-25T04:48:13Z Bhupendra Shrestha 28317 wikitext text/x-wiki {{Infobox games | Name = नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९ | Logo =9th National Game Nepal 2079.webp | Size = 300px | Optional caption = नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९ को आधिकारिक लोगो | country = {{NEP}} | Host city = [[पोखरा महानगरपालिका|पोखरा]], [[कास्की जिल्ला]]<ref>[https://www.khelpati.com/national-games-8th/7983 नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद गण्डकी प्रदेशमा हुने पक्का (khelpati.com)]</ref> | Provinces and cities participating = [[पोखरा]] | Athletes participating = ११ टिम | Events = ३६ खेल | Opening ceremony = २०७९ जेठ २२ | Closing ceremony = २०७९ जेठ २८ | Officially opened by = | Athlete's Oath = | Judge's Oath = एकताबद्ध देश, खेलकुदको सन्देश | Olympic Torch = | Stadium = [[पोखरा रङ्गशाला]] |previous =[[आठौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७५-०७६|''२०७५-७६'']] | next = [[दसौं राष्ट्रिय खेलकुद २०८१|'''२०८`''']] }} '''नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९''' [[नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद]]को नवौँ संस्करण हो । यस बृहत् राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता [[गण्डकी प्रदेश]]मा २०७९ जेठ २२ देखि २८ गतेसम्म आयोजना हुनेछ<ref>[https://nepalkhabar.com/np/news/sports/60474/ नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता गण्डकी प्रदेशमा हुने (nepalkhabar.com)]</ref> । यस नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा जम्मा ३६ खेलहरूको सहभागी गराइएका छन् । ==उद्घाटन समारोह== ==आयोजक सहर== ==सहभागी टोलीहरू== {{col-start}} {{col-2}} ;प्रदेशहरू *[[प्रदेश नं. १]] *[[मधेश प्रदेश]] *[[वाग्मती प्रदेश]] *[[गण्डकी प्रदेश]]'''(H)''' *[[प्रदेश नं. ५]] *[[कर्णाली प्रदेश]] *[[सुदूरपश्चिम प्रदेश]] {{col-2}} ;विभागिय टोलीहटोलीहरु *[[नेपाली सेना|नेपाल आर्मी क्लब]] *[[नेपाल प्रहरी|नेपाल प्रहरी क्लब]] *[[सशस्त्र प्रहरी बल|एपिएफ क्लब]] {{col-end}} ==सहभागी खेलहरू== ;नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा ३६ खेल सहभागी गराइएका छन् । {{col-start}} {{col-3}} *[[File:Athletics pictogram.svg|35px]] एथलेटिक्स *[[File:Badminton pictogram.svg|35px]] ब्याडमिन्टन *टेबल–टेनिस *[[File:Cricket pictogram.svg|35px]] क्रिकेट *[[File:Football pictogram.svg|35px]] फुटबल *टेनिस *हक्की *बक्सिङ *भलिवल *कबड्डी *भारत्तोलन *सुटिङ {{col-3}} *जिम्नास्टीक *पौडी *ह्याण्डबल *जुडो *कुस्ती *सफ्ट टेनिस *स्क्वास *तेक्वान्दो *उसु *बास्केटबल *शाररक सुगठन *बुद्धिचाल {{col-3}} *खो–खो *कराँते *फुल कन्ट्याक्ट कराँते *आईटिएफ टेक्वान्दो *सेपाक्टाक्रो *गल्फ *आचरी *साईक्लिङ *फेन्सीङ *ट्राईथेलेन *प्याराग्लाईपिडङ *रग्बी ७ ए साईट {{col-end}} ==खेल तालिका== ==अन्तिम पदक तालिका== ;'''नवौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७९''' को अन्तिम पदक तालिका {| {{RankedMedalTable|team=टिम|class=wikitable sortable}} |- bgcolor=FFF68F |- |_ |_ |_ |_ |_ |- |कुल |_ |_ |_ |_ |} ==लोगो तथा मस्कट== नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको लोगो र मस्कट सार्बजनिक २०७९ बैशाख २४ शनिबार, युवा तथा खेलकुद मन्त्री महेश्वर गहतराजले नवौंसार्बजनिक गरेका थिए । [[File:9th National Games Most.jpg|thumb|300px|नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको लोगो र मस्कट]] यस मस्कट गण्डकी प्रदेशमा पनि पाइने लोपन्मुख तथा संरक्षित प्राणि [[कस्तुरी|कस्तुरी, मृगको]] बनाइएको छ । त्यस्तै, लोगो [[गण्डकी|गण्डकी प्रदेश]]को राजधानी [[पोखरा]] र देशकै शोभा [[माछापुच्छ्रे हिमाल|माछापुछ्रे]]लाई देखाइएको छ । त्यसको तल आकाशे निलो रेखाले परोक्ष रुपबाट शान्तिको प्रतिक परेवालाई प्रतिबिम्बित गर्छ भने रातो रंगको चार धर्साले परेवाको पखेटा दर्शाई परेवाको आकृतिलाई पूर्णता प्रदान गरेको छ ।साथै लोगोमा रहेको चन्द्र सुर्यले राष्ट्रिय ध्वजालाई प्रतिबिम्बित गर्नुका साथै सहभागी हुने सबै टिमको प्रतिनिधित्व गरेको छ । ==यो पनि हेर्नुहोस्== *[[राष्ट्रपति रनिङ शिल्ड २०७९]] ==सन्दर्भ सामाग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य सुत्रहरू== {{नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९}} {{नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद}} [[श्रेणी:नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद]] [[श्रेणी:नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७७]] [[श्रेणी:गण्डकी प्रदेशमा खेलकुद]] cg8hsbg4dqdxy3sf5ty3wo9ctmzrmq7 1074477 1074476 2022-08-25T04:52:01Z Bhupendra Shrestha 28317 /* आयोजक सहर */ wikitext text/x-wiki {{Infobox games | Name = नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९ | Logo =9th National Game Nepal 2079.webp | Size = 300px | Optional caption = नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९ को आधिकारिक लोगो | country = {{NEP}} | Host city = [[पोखरा महानगरपालिका|पोखरा]], [[कास्की जिल्ला]]<ref>[https://www.khelpati.com/national-games-8th/7983 नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद गण्डकी प्रदेशमा हुने पक्का (khelpati.com)]</ref> | Provinces and cities participating = [[पोखरा]] | Athletes participating = ११ टिम | Events = ३६ खेल | Opening ceremony = २०७९ जेठ २२ | Closing ceremony = २०७९ जेठ २८ | Officially opened by = | Athlete's Oath = | Judge's Oath = एकताबद्ध देश, खेलकुदको सन्देश | Olympic Torch = | Stadium = [[पोखरा रङ्गशाला]] |previous =[[आठौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७५-०७६|''२०७५-७६'']] | next = [[दसौं राष्ट्रिय खेलकुद २०८१|'''२०८`''']] }} '''नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९''' [[नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद]]को नवौँ संस्करण हो । यस बृहत् राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता [[गण्डकी प्रदेश]]मा २०७९ जेठ २२ देखि २८ गतेसम्म आयोजना हुनेछ<ref>[https://nepalkhabar.com/np/news/sports/60474/ नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिता गण्डकी प्रदेशमा हुने (nepalkhabar.com)]</ref> । यस नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा जम्मा ३६ खेलहरूको सहभागी गराइएका छन् । ==उद्घाटन समारोह== ==आयोजक सहर== पूर्वाधार र सुविधा पर्याप्त नभएका कारण [[गण्डकी प्रदेश]]मा हुने नवौं राष्ट्रिय खेलकुदका प्रायः सबै स्पर्धाहरु [[कास्की जिल्ला]]मै केन्द्रित हुने छ । ==सहभागी टोलीहरू== {{col-start}} {{col-2}} ;प्रदेशहरू *[[प्रदेश नं. १]] *[[मधेश प्रदेश]] *[[वाग्मती प्रदेश]] *[[गण्डकी प्रदेश]]'''(H)''' *[[प्रदेश नं. ५]] *[[कर्णाली प्रदेश]] *[[सुदूरपश्चिम प्रदेश]] {{col-2}} ;विभागिय टोलीहटोलीहरु *[[नेपाली सेना|नेपाल आर्मी क्लब]] *[[नेपाल प्रहरी|नेपाल प्रहरी क्लब]] *[[सशस्त्र प्रहरी बल|एपिएफ क्लब]] {{col-end}} ==सहभागी खेलहरू== ;नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा ३६ खेल सहभागी गराइएका छन् । {{col-start}} {{col-3}} *[[File:Athletics pictogram.svg|35px]] एथलेटिक्स *[[File:Badminton pictogram.svg|35px]] ब्याडमिन्टन *टेबल–टेनिस *[[File:Cricket pictogram.svg|35px]] क्रिकेट *[[File:Football pictogram.svg|35px]] फुटबल *टेनिस *हक्की *बक्सिङ *भलिवल *कबड्डी *भारत्तोलन *सुटिङ {{col-3}} *जिम्नास्टीक *पौडी *ह्याण्डबल *जुडो *कुस्ती *सफ्ट टेनिस *स्क्वास *तेक्वान्दो *उसु *बास्केटबल *शाररक सुगठन *बुद्धिचाल {{col-3}} *खो–खो *कराँते *फुल कन्ट्याक्ट कराँते *आईटिएफ टेक्वान्दो *सेपाक्टाक्रो *गल्फ *आचरी *साईक्लिङ *फेन्सीङ *ट्राईथेलेन *प्याराग्लाईपिडङ *रग्बी ७ ए साईट {{col-end}} ==खेल तालिका== ==अन्तिम पदक तालिका== ;'''नवौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७९''' को अन्तिम पदक तालिका {| {{RankedMedalTable|team=टिम|class=wikitable sortable}} |- bgcolor=FFF68F |- |_ |_ |_ |_ |_ |- |कुल |_ |_ |_ |_ |} ==लोगो तथा मस्कट== नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको लोगो र मस्कट सार्बजनिक २०७९ बैशाख २४ शनिबार, युवा तथा खेलकुद मन्त्री महेश्वर गहतराजले नवौंसार्बजनिक गरेका थिए । [[File:9th National Games Most.jpg|thumb|300px|नवौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगिताको लोगो र मस्कट]] यस मस्कट गण्डकी प्रदेशमा पनि पाइने लोपन्मुख तथा संरक्षित प्राणि [[कस्तुरी|कस्तुरी, मृगको]] बनाइएको छ । त्यस्तै, लोगो [[गण्डकी|गण्डकी प्रदेश]]को राजधानी [[पोखरा]] र देशकै शोभा [[माछापुच्छ्रे हिमाल|माछापुछ्रे]]लाई देखाइएको छ । त्यसको तल आकाशे निलो रेखाले परोक्ष रुपबाट शान्तिको प्रतिक परेवालाई प्रतिबिम्बित गर्छ भने रातो रंगको चार धर्साले परेवाको पखेटा दर्शाई परेवाको आकृतिलाई पूर्णता प्रदान गरेको छ ।साथै लोगोमा रहेको चन्द्र सुर्यले राष्ट्रिय ध्वजालाई प्रतिबिम्बित गर्नुका साथै सहभागी हुने सबै टिमको प्रतिनिधित्व गरेको छ । ==यो पनि हेर्नुहोस्== *[[राष्ट्रपति रनिङ शिल्ड २०७९]] ==सन्दर्भ सामाग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य सुत्रहरू== {{नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७९}} {{नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद}} [[श्रेणी:नेपाल राष्ट्रिय खेलकुद]] [[श्रेणी:नवौँ राष्ट्रिय खेलकुद २०७७]] [[श्रेणी:गण्डकी प्रदेशमा खेलकुद]] sc36y3kddadwdor23tmv8loj0pvnxni 0 104250 1074425 897846 2022-08-24T17:47:11Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki '''कोल''' तेल निकाल्न प्रयोग गरिने एक परम्परागत यन्त्र हो ।कोल [[तोरी]], [[तिल]] पेल्नका लागि परम्परागत रूपमा प्रयोग गर्दै आएको ठूलो जातो जस्तो यन्त्र हो । यसको माथिल्लो भागमा लिङ्ग ठड्याईएको हुन्छ र त्यसमा जोडिएको त्रिकोण आकारको काठको दलिनलाई मानिस वा गोरुको सहायताले गोलाकार बृतमा घुमाइन्छ । यसो गर्दा लिङ्गले जोडिएको ढुङ्गाको गोलाकार पाटो लाई घुमाउछ र तोरी ([[तेलहन]]) पेलेर [[खाने तेल|तेल]] निकाल्छ । त्यस तेललाई अलि खाल्डोमा राखिएको सङ्कलन गर्ने भाडोमा जम्मा गरिन्छ । यस्ता पम्परागत कोलहरू लोप हुँदै गएका छन् । कोलबाट उत्पादित तेलमा मसिनमा पेलेर निकालिएको तेलको तुलनामा बढी शुद्धता हुने विश्वास गरिन्छ । {{ठुटो}} [[श्रेणी:यन्त्र]] a4fjts2nw7xb5v3d5j0gtjs6rgxwzk7 10 104303 1074444 733564 2022-08-24T17:50:22Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Navbox | name = आठौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७५ | title = [[सातौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७३|२०७३]]<< [[आठौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७५]] >> [[नवौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७७|२०७७]] | basestyle = state = {{{state|autocollapse}}} | bodyclass = hlist | groupstyle = | image = | group1 = टिमहरू | list1 = *प्रदेश नम्बर १ *प्रदेश नम्बर २ *प्रदेश नम्बर ३ *[[आठौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७५ मा गण्डकी प्रदेश|गण्डकी प्रदेश]] *प्रदेश नम्बर ५ *प्रदेश नम्बर ६ *प्रदेश नम्बर ७ *नेपाल पुलिस क्लब *नेपाल आर्मी क्लब *एपीएफ क्लब *एनआरएन | group2 = खेलहरू | list2 = *[[आठौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७५-७६ मा फुटबल|फुटबल]] *क्रिकेट *[[आठौं राष्ट्रिय खेलकुद २०७५-७६ मा भलिबल|भलिबल]] *बक्सिङ *तेक्वान्दो *टेबल टेनिस *उसु *जुडो *ह्याडबल *कराँते *हकी *सुटिङ *जिम्न्याष्टिक *साईकिलिङ *आर्चरी *फेन्सिङ *पौडी *ट्रायथलन *एथ्लेटिक्स *फुल कन्ट्याक्ट कराँते *ब्याटमिन्टन *बास्केटबल *आईटीएफ तेक्वान्दो *शारीरिक सुगठन *सफ्ट टेनिस *लन टेनिस *तेक्वान्दो *कबड्डी *बुद्विचाल *खोखो *सेपाकताक्रो *स्क्वास *प्याराग्याईडिङ *कुस्ती *गल्फ }} 7xatx9da6ibyjf72a6n3hi4iscz6caq 0 105401 1074426 1061310 2022-08-24T17:47:22Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{infobox officeholder | name = रमेशनाथ पाण्डे |image =चित् | birth_date = वि.सं. २००० | office =परराष्ट्रमन्त्री<ref>{{Cite web|title =राजाको अध्यक्षतामा नयां मन्त्रीमण्डल गठन|url=https://www.bbc.com/nepali/news/story/2005/02/printable/050202_nepalnewministers.shtml|website =बीबीसी नेपाली सेवा|accessdate =02 फेब्रुअरी, 2005}}</ref> | monarch =राजा ज्ञानेन्द्र |term_start=२०६१।१०।१९ |term_end=२०६३।१।१२ |predecessor = |successor =[[सहाना प्रधान|साहना प्रधान]] }} '''रमेशनाथ पाण्डे''' नेपाली पत्रकार, राजनीतिज्ञ तथा कुटनीतिज्ञ हुन्। उनले आफ्नो वृती पत्रकारिकाबाट प्रारम्भ गरे। राजनीतिमा विभिन्न मन्त्रालयहरूको नेतृत्व गरे भने अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रमा नेपालको दौत्य सम्बन्ध र कुटनैतिक सम्बन्धमा महत्त्वपूर्ण भुमिका निभाए। ==प्रारम्भिक जीवन== उनको जन्म सामन्य परिवारमा भएको थियो। १३ वर्षको उमेरमा प्रवेशिका परीक्षा उतिर्ण गर्ने बित्तिकै उनी पत्रकारिता सुरु गरे।<ref name=":0" /> =वृत्ती = ==पत्रकारिता== उनी १४ वर्षको उमेरमा नै जनता दैनिकको सम्पादक बनेका थिए। पत्रकारिता काम गर्दै जाँदा राजनीतिकर्मीहरूसँग उनको भेटघाट बाक्लिदै गयो। उनले भारतीय प्रधानमन्त्री [[जवाहरलाल नेहरु|जवाहरलाल नेहरू]] नेपाल भ्रमणमा आएका बेलामा अन्तर्वार्ता लिने अवसर पाएका थिए।<ref name=":0">[https://baahrakhari.com/news-details/198677/2019-06-08 १४ वर्षमै सम्पादक बाह्रखरी २०७६ जेठ २५ शनिबार]</ref> उनले २०१८ साउनमा [[नयाँ सन्देश (पत्रिका)]] प्रकाशित गरेका थिए। ==प्रेस काउन्सिल== अश्विन ४ गते २०२७ साल प्रेस काउन्सिल सदस्य <ref>{{Cite web|title =श्री ५ को सरकार गृह पञ्चायत मन्त्रालयको सूचना |url=rajpatra.dop.gov.np/welcome/download?ref=10629|website=नेपाल राजपत्र|accessdate =अश्विन ४ गते २०२७}}</ref> =राजनीति= [[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]]को शाही कदमपश्चात्को मन्त्रिमण्डलमा रमेशनाथ पाण्डे परराष्ट्रमन्त्रीका रूपमा जीवनको सर्वाधिक महत्त्वपूर्ण सार्वजनिक पदमा पुगे। <ref>{{Cite web|title =रवाफको कूटनीति, रोमाञ्चक जीवन|url=http://nepalihimal.com/article/5034|website =हिमालखबर|accessdate =१०-१६ असोज २०७२}}</ref> २०६३ बैशाख २९ मा [[नेपालको जनआन्दोलन २०६३|जन आन्दोलन]] दबाउने माथि छानबिन गर्न गठित उच्चस्तरीय छनबिन आयोगको सिफारिसमा निवर्तमान सरकारका कमल थापा, रमेशनाथ पाण्डे, श्रीर्ष शमशेर राणा, टंक ढकाल र निक्षशमशेर राणालाई सार्वजनिक सुरक्ष ऐन अन्तर्गत ९० दिनको पूर्जी दिई गिरफ्तार गरिएको थियो। =कुटनीती= =पुस्तक= *आत्मकथा : कूटनीति र राजनीति <ref>{{Cite web|title =लेखन पनि कूटनीतिक !|url=https://www.kantipurdaily.com/koseli/2015/12/26/20151226100517.html|website =कोसेली|accessdate =पुस ११, २०७२}}</ref> * क्रान्ति र प्रतिक्रान्ति =सम्मान= =बाह्य लिंक= * [https://mobile.twitter.com/rameshnathpande रमेशनाथ पाण्डे टुइटर] =सन्दर्भ= {{reflist}} [[श्रेणी:पूर्वमन्त्री]] [[श्रेणी:नेपालका परराष्ट्रमन्त्रीहरू]] [[श्रेणी:नेपालका सूचना तथा सञ्चारमन्त्रीहरू]] 3i6wtnh3t3hrcka4fnvg2vhgu3iyjrl 0 105428 1074427 919097 2022-08-24T17:47:31Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki '''भोग्यप्रसाद भण्डारी''' नेपाली भाषाका एक उदार र हृदयी कवि हुन् । कवि भोग्यप्रसाद भण्डारी धार्मिक एवं आध्यात्मिक चिन्तनमा तल्लीन रहन्थे । धार्मिक तथा सामाजिक सेवामा समर्पित कर्मठ समाजसेवी व्यक्तिका रूपमा परिचित कवि भण्डारीको जन्म वि.संं. १९८६ साल [[असार|आषाढ]] १२ गते सोमबारका दिन [[धनकुटा जिल्ला|धनकुटा]] जिल्लाको [[ताँखुवा]] गाउँविकास समिति, वडा नंबर ०१ स्थित सिधुवा भन्ने ठाउँमा भएको हो । पिता नरपति र माता हरिकला भण्डारीका नौ सन्तानहमरूध्ये दोस्रो सन्तान (माइला छोरा) का रूपमा उनको जन्म भएको देखिन्छ । <ref name="Gopal">गोपालप्रसाद भण्डारीबाट प्राप्त जानकारी</ref> ==सामान्य जानकारी== गहूँगोरो वर्ण, ठूलो अनुहार र मोटो शरीर भएका कवि भण्डारीको बाल्यकाल आफ्नै जन्मथलोमा सुखमय व्यतित भएको पाइन्छ । आमा हरिकलाको मातृवात्सल्य एवं परमपूज्य पिताजीको उचित रेखदेखका साथै दाजु, भाइ, दिदी र बहिनीका बीचमा सुमधुर प्रेमलाई बढाउँदै पारिवारिक स्नेह र ममतामा बडो रमाइलोसँग बतिेको पाइन्छ । समयको तरङ्गसँगै अध्ययन गर्ने क्रममा पिता नरपति भण्डारीले उत्तरमध्यमासम्म अध्ययन गरेका र [[हिन्दू धर्म|हिन्दू]] वेदान्तदर्शनबाट प्रभावित भई प्रसिद्ध विद्वान् भएका नाताले कवि भण्डारीले पिताजीबाटै अक्षरारंभ गरेको बुझिन्छ । घरेलु र  आनुवंशिक प्रभावले संस्कृत शिक्षामा प्रवेश गर्ने क्रममा औपचारिक रूपमा [[रुद्री]] र चण्डीको अध्ययन गरिसकेको बुझिन्छ । <ref>पारिवारिक स्रोत</ref> साहित्यकार भोग्यप्रसाद भण्डारीमा पनि आफ्नै किसिमको साहित्यको साहित्यिक विशेषता पाइन्छ । उनी विविध प्रकारका उतार—चढाव र समस्याहरूसँग लड्दै खारिएको चम्किलो स्वर्ण जस्तै अस्तित्वबोध गराउने संघर्षशील साहित्यकारको रूपमा चिनिन्छन् । जीवनका सम्पूर्ण क्रिया—प्रतिक्रिया, छाया र प्रकाशलाई माध्यम नै साहित्य हो भन्ने मनसाय रहेका भण्डारी साहित्यकार हुनु कुनैपनि प्रकारको कृपा र वरदान होइन भन्न सकिन्छ । साहित्य—सर्जक बन्न कार्यनिष्ठता र लगनशीलता नै आवश्यक एवम् आधारभूत तङ्खव हुन् भन्ने कुरामा कवि विश्वस्त देखिन्छन् । साहित्य—सिर्जनामा उन्मुख हुँदै वि.सं. २०१६ मा नेपाल नामक पत्रिकामा उनको ‘‘सेतो’’ शीर्षकमा छापिएको बुझिन्छ । यसरी विभिन्न पत्रपत्रिकामार्फत धेरै फुटकर कविता प्रकाशन गरेका कवि भण्डारीले आफ्नो कवित्व शक्तिलाई परिपक्व बनाउँदै  लगेको देखिन्छ । पुस्तककार कृतिहरु चाहिँ २०४२ साल पछाडी प्रकाशित भएका देखिन्छन् । साहित्य—सिर्जनाको ऊर्वरकाल भने २०४१ देखि २०५१ सालसम्म एकदशक मात्रै देखिन्छ । २००५—०६ सालदेखि २०१२—१३ सालसम्म आफ्नो अध्ययन कार्यलाई औपचारिक रूपमा समाप्त गरी प्राध्यापन पेशामा संलग्न भएका भण्डारी अध्यापन कार्यसँगै साहित्य सिर्जनातर्फ उन्मुख भएको पाइन्छ । ==साहित्य योगदान== विशेष गरी [[नेपाली भाषा|नेपाली]] साहित्यको पद्यविधा कवितामा कलम चलाउने भण्डारीले गद्य कवितातर्फको कलम शून्यप्रायः नै देखिन्छ । प्राध्यापन पेशामा संलग्न कवि भण्डारीले जीवनमा इमानदार भई उत्तरदायित्वको पूर्ण पालना गरेको पाइन्छ । यसरी कर्मलाई ईश्वर मानेर आफ्नो कर्तव्य पालन गर्ने कवि भण्डारीले जीवन—जगतलाई कर्तव्यपरायणताको पाठ सिकाएका छन् । नेपाली साहित्यमा विशेष गरी कविताविधालाई साहित्य साधनाको कार्यक्षेत्र बनाउन संस्कृत साहित्यका विद्वान् कालीदास, जगन्नाथ र माघको प्रभाव रहनुका साथै लेखनाथीय शैलीबाट पनि प्रभावित भई कविता पद्यविधालाई नै स्वीकारेका हुन् भन्न सकिन्छ । अतः कवि भण्डारी नेपाली साहित्यमा गद्यबाट नभई पद्यबाट नै परिचित छन् । यसरी हेर्दा उनको साहित्यकार व्यक्तित्वको अध्ययन गर्दा एउटै विधा पद्य कवि व्यक्तित्वका रूपमा गर्नु युक्तिसंगत हुन्छ । ==साहित्यिक यात्रा== भण्डारीको कविता यात्राको थालनी पिण्डेश्वर महाविद्यालयमा प्राध्यापन पेशामा हुँदादेखि नै भएको पाइन्छ । वि.सं. २०१६ सालमा नेपाल नामक पत्रिकामा ‘‘सेतो’’ शीर्षकमा प्रकाशित कविता नै उनको पहिलो कविता हो । कविता लेखनमा उनमा सृजनशील प्रतिभा र असल साधनका गुणहरूका साथै लेखनाथको प्रभाव पनि देखिन्छ । कवि भण्डारीका जेठा छोरा गोपालप्रसाद भण्डारीका अनुसार धरानको गीताभवनमा एकपटक स्वामी ईश्वरानन्दका आएका थिए, उनका बोलीचालीलाई तुरुन्तै अनुष्टुप छन्दमा परिणत गरेका थिए, यसबाट कविमा रहेको आसुकवित्वको बारे पनि प्रष्ट हुन्छ । कवि भण्डारीमा शीघ्र रूपमा कविता रच्नसक्ने क्षमता थियो । यही आसुकवित्वको प्रतिफलस्वरुप कविका धरान खण्डकाव्यका साथै प्रचलित लोकलयमा आधारित गेयरामायण र षडानन्दचरित महाकाव्यको रचना गरी नेपाली साहित्यको श्रीवृद्धिमा योगदान पुर्‍याएको पाइन्छ । फुटकर कवितादेखि खण्डकाव्य हुँदै महाकाव्यसम्मको सिर्जना र साहित्यकारमा उनले दिएको योगदानले कवि भण्डारीको कवि व्यक्तित्व वा काव्यकारिता बारे परिचय पाइन्छ । कवि भोग्यप्रसाद भण्डारीको व्रकाशित कृति २०१६ सालमा नेपाल पत्रिकामा छापिएको सेतो शीर्षकको कविता नै हो । यसै वर्ष अर्थात २०१६ सालदेखि कविता प्रकाशनको थालनी गरेका भण्डारीले विभिन्न समयमा पत्रपत्रिकाहरूमार्फत् आफ्ना लेख तथा रचना गरी प्रकाशन गरेको पाइन्छ । नेपाल, पीपल, स्पन्दन, प्रतिभा आदि पत्रिकाहरूमा उनका रचना प्रकाशित भइरहन्थे । प्रत्येक वर्ष मनाइँने मोती जयन्तीमा पनि कविले कविताहरू सुनाउने गरेको पाइन्छ । खाली समयलाई सदुपयोग गर्ने भण्डारीले निरन्तर लेखिरहेको र लेखिएका कतिपय रचनाहरू प्रकाशन नभई त्यसै फालिएका वा हराउने गरेको पनि बुझिन्छ । यसबाट कविका केही रचनाहरू पाण्डुलिपिमै सीमित भएका पनि बुझिन्छ <ref name= "Gopal"/> । गद्य साहित्यमा सकभर कलम नचलाएका कवि भण्डारीले पद्यात्मक विधामा नै रचना  गर्ने गरेका उनका केही कृतिहरू हेर्दा तथा तत्कालीन उनका सहकर्मीहरूबाट बुझिन्छ । ==प्रकाशित कृतिहरू== समग्रमा कवि भण्डारीका पुस्तकाकार प्रकाशित कृतिहरू निम्नानुसार रहेको पाइन्छ — #. श्रीविष्णुमहिम्नस्तोत्र र गङ्गालहरी  (स्तुतिकाव्य—भावानुवाद) वि.सं.   २०४१  । #. षडानन्दचरित महाकाव्य २०४३ । #. गेयरामायण २०५४ । #. धरान खण्डकाव्य २०५४ । #. सप्तकोशीको प्रभाह पत्रिकामा तीनवटा कविता प्रकाशित २०४७ । यसरी विभिन्न काव्य कृतिहरूको सिर्जना गरेर कवि भण्डारीले नेपाली साहित्य भण्डारमा श्रीवृद्धि गरेको पाइन्छ । ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} [[श्रेणी:नेपाली साहित्यकारहरू]] 557p851d0k5lqnos2z9xz342d7fvag1 0 105859 1074454 1069903 2022-08-24T20:44:45Z Klein lovell 59320 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |honorific-prefix = |name = विद्या सुन्दर शाक्य |native_name = |image = Bidya Sundar Shakya meets Manuela Carmena in Madrid in 2017.jpg |office = [[काठमाडौँको नगरप्रमुख]] |deputy = [[हरी प्रभा खड्गी]] |term_start = 31 May 2017 |term_end = १२ जेष्ठ २०७९ |predecessor = [[राजाराम श्रेष्ठ]] |Work = |successor = [[बालेन शाह]] |birth_name = |birth_date = विं.सं. २०२० जेठ ९<br>May 23, 1963 |birth_place = लगन, काठमाडौँं |spouse = |children = २ |party = [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)]]<br>[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी]] |alma_mater = [[शंकरदेव क्याम्पस]] |religion = |website = contact_number = 9841592603 |father = हेरारत्न शाक्य |mother = मंगलशोभा शाक्य<ref>{{Cite web|title = कहिलै नहार्ने विद्या सुन्दर शाक्य|url=http://purbanepal.com/archives/2845|website =पूर्व नेपाल मिडिया हाउस|accessdate = }}</ref> }} '''विद्या सुन्दर शाक्य''' [[काठमाडौँ|काठमाडौँं महानगरपालिका]]का वर्तमान नगरप्रमुख हुन्।<ref>[http://www.kathmandu.gov.np/ne/elected-officials काठमाडौँं महानगरपालिका परिचय » जनप्रतिनिधिहरु]</ref><ref name=tkp2>{{Cite web|title = CPN-UML’s Bidya Sundar Shakya elected Kathmandu Metro City mayor|url= http://kathmandupost.ekantipur.com/news/2017-05-28/cpn-umls-bidhya-sundar-shakya-elected-kathmandu-mayor.html|website = The Kathmandu Post|accessdate = May 28, 2017}}</ref> उनले यस भन्दा अघि वडा नं २१ को वडाध्यक्ष भएर २ कार्यकाल काम गरेका थिए।<ref name=myrepublica>{{Cite web|title = UML to field Bidya Sundar Shakya as mayor candidate in KTM|url= http://www.myrepublica.com/news/19304/|website = My Republica Daily|accessdate = May 25, 2017}}</ref> जन्म मिति: ९ जेठ, २०२० बाबुको नाम:  हेरारत्न शाक्य आमाको नाम:  मंगलशोभा शाक्य पति/पत्निको नाम:  सुचिता शाक्य मातृ भाषा: नेपाली === शैक्षिक विवरण === शैक्षिक योग्यता: [[स्नातक तह]] विषय: वित्तिय व्यवस्थापन [[शङ्करदेव क्याम्पस|शंकरदेव क्याम्पस]], त्रि.वि.वि. राजनीतिक दल: नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी === राजनीतिक अनुभव: === संस्थापक कोषाध्यक्ष, प्रजातान्त्रिक राष्ट्रिय युवा संघ,२१ वडा कमिटी, नेकपा(एमाले)सदस्य,काठमाडौं निर्वाचन क्षेत्र ७, क्षेत्रीय कमिटि, नेकपा (एमाले), संयोजक, काठमाडौं निर्वाचन क्षेत्र नं.९ क्षेत्रीय कमिटी, नेकपा (एमाले) सदस्य, काठमाडौ जिल्ला कमिटी नेकपा (एमाले) केन्द्रीय सदस्य, युवा संघ नेपाल सचिव, काठमाडौं जिल्ला कमिटी, नेपाल कम्यूनिष्ट पार्टी (एमाले) सदस्य, प्रदेश कमिटी प्रदेश नं.३, नेपाल कम्यूनिष्ट पार्टी (नेकपा) विदेश भ्रमण: इजरायल, उत्तर कोरिया, चीन, जापान, दक्षिण कोरिया, भारत, भुटान, संयुक्त अरब अमीरात, संयुक्त राज्य अमेरिका ==सन्दर्भहरू== <references /> [[श्रेणी:काठमाडौँ महानगरपालिकाका नगरप्रमुखहरू]] 7x6zb07ta6v6lul0xbscrqmzmz93es3 1074455 1074454 2022-08-24T20:52:33Z Klein lovell 59320 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |honorific-prefix = |name = विद्या सुन्दर शाक्य |native_name = |image = Bidya Sundar Shakya meets Manuela Carmena in Madrid in 2017.jpg |office = [[काठमाडौँको नगरप्रमुख]] |deputy = [[हरी प्रभा खड्गी]] |term_start = 31 May 2017 |term_end = १२ जेष्ठ २०७९ |predecessor = [[राजाराम श्रेष्ठ]] |Work = |successor = [[बालेन शाह]] |birth_name = |birth_date = विं.सं. २०२० जेठ ९<br>May 23, 1963 |birth_place = लगन, काठमाडौँं |spouse = |children = २ |party = [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)]]<br>[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी]] |alma_mater = [[शंकरदेव क्याम्पस]] |religion = |website = contact_number = 9841592603 |father = हेरारत्न शाक्य |mother = मंगलशोभा शाक्य<ref>{{Cite web|title = कहिलै नहार्ने विद्या सुन्दर शाक्य|url=http://purbanepal.com/archives/2845|website =पूर्व नेपाल मिडिया हाउस|accessdate = }}</ref> }} '''विद्या सुन्दर शाक्य''' [[काठमाडौँ|काठमाडौँं महानगरपालिका]]का पूर्व नगरप्रमुख हुन्।<ref>[http://www.kathmandu.gov.np/ne/elected-officials काठमाडौँं महानगरपालिका परिचय » जनप्रतिनिधिहरु]</ref><ref name=tkp2>{{Cite web|title = CPN-UML’s Bidya Sundar Shakya elected Kathmandu Metro City mayor|url= http://kathmandupost.ekantipur.com/news/2017-05-28/cpn-umls-bidhya-sundar-shakya-elected-kathmandu-mayor.html|website = The Kathmandu Post|accessdate = May 28, 2017}}</ref> उनले यस भन्दा अघि वडा नं २१ को वडाध्यक्ष भएर २ कार्यकाल काम गरेका थिए।<ref name=myrepublica>{{Cite web|title = UML to field Bidya Sundar Shakya as mayor candidate in KTM|url= http://www.myrepublica.com/news/19304/|website = My Republica Daily|accessdate = May 25, 2017}}</ref> जन्म मिति: ९ जेठ, २०२० बाबुको नाम:  हेरारत्न शाक्य आमाको नाम:  मंगलशोभा शाक्य पति/पत्निको नाम:  सुचिता शाक्य मातृ भाषा: नेपाली === शैक्षिक विवरण === शैक्षिक योग्यता: [[स्नातक तह]] विषय: वित्तिय व्यवस्थापन [[शङ्करदेव क्याम्पस|शंकरदेव क्याम्पस]], त्रि.वि.वि. राजनीतिक दल: नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी === राजनीतिक अनुभव: === संस्थापक कोषाध्यक्ष, प्रजातान्त्रिक राष्ट्रिय युवा संघ,२१ वडा कमिटी, नेकपा(एमाले)सदस्य,काठमाडौं निर्वाचन क्षेत्र ७, क्षेत्रीय कमिटि, नेकपा (एमाले), संयोजक, काठमाडौं निर्वाचन क्षेत्र नं.९ क्षेत्रीय कमिटी, नेकपा (एमाले) सदस्य, काठमाडौ जिल्ला कमिटी नेकपा (एमाले) केन्द्रीय सदस्य, युवा संघ नेपाल सचिव, काठमाडौं जिल्ला कमिटी, नेपाल कम्यूनिष्ट पार्टी (एमाले) सदस्य, प्रदेश कमिटी प्रदेश नं.३, नेपाल कम्यूनिष्ट पार्टी (नेकपा) विदेश भ्रमण: इजरायल, उत्तर कोरिया, चीन, जापान, दक्षिण कोरिया, भारत, भुटान, संयुक्त अरब अमीरात, संयुक्त राज्य अमेरिका ==सन्दर्भहरू== <references /> [[श्रेणी:काठमाडौँ महानगरपालिकाका नगरप्रमुखहरू]] cmkk0i4214pljkdi4ogk8h4d09d3o3q 0 107339 1074428 901828 2022-08-24T17:47:42Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki त्रिशुली बजारलाई पहिला साखुं बजारको रुप चिनिन्थ्यो । यो राजधानी काठमाडौंबाट ७२ किलोमीटर उत्तरमा अवस्थित छ। नुवाकोट जिल्लाको पहिलो बजारको रुप स्थापित भएको स्थानमा नेवारहरूको बाहुल्यता रहेको छ d0fve8j944v1kj6nxd3s4zagaufmwpp 0 111081 1074461 1074360 2022-08-25T00:01:29Z Bishaldev100 28807 /* ईतिहास */ wikitext text/x-wiki '''भूमण्डलीकरण''' वा '''भूविश्वव्यापीकरण''' भनेको व्यक्ति, कम्पनी र [[विश्व|विश्वव्यापी]] सरकारहरू बीचको अन्तरक्रिया र एकीकरणको प्रक्रिया हो। एक जटिल र बहुपक्षीय घटनाका रूपमा विश्वव्यापीकरणलाई पूँजीवादी विस्तारको रूपमा लिइन्छ जसले स्थानीय र राष्ट्रिय अर्थतन्त्रहरूको एक वैश्विक, अनियमित बजार अर्थव्यवस्थामा एकीकरण गर्दछ। भूमण्डलीकरण आर्थिक उदारीकरण, विदेशी प्रत्यक्ष लगानीमा वृद्धि, यातायात र [[सञ्चार]] प्रविधि मा प्रगतिले कारण विकास हुन गयो। बढ्दो विश्व अन्तरक्रियासँग अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार, विचार, र [[संस्कृति]] को विकास हुन्छ। भूमण्डलीकरण मुख्यतया अन्तरक्रिया र एकीकरणको आर्थिक प्रक्रिया हो जुन सामाजिक र सांस्कृतिक पक्षहरूसँग सम्बन्धित छ। यद्यपि द्वन्द्व र [[कूटनीति]] पनि भूमण्डलीकरणको इतिहास र आधुनिक भूमण्डलीकरणको ठूलो हिस्सा हुन्। == व्युत्पत्ति र प्रयोग == ==प्रकृति == # विश्वव्यापी वातावरण # विश्वव्यापी एकीकरण # विश्वव्यापी वित्तीय प्रवाह # विश्वव्यापी स्वीकार्य प्रविधि # विश्वव्यापी रूपमा उत्का साधनहरुअको प्रवाह # विश्वव्यापी व्यापार # वस्तु तथा सेवाको स्वतन्त्र प्रवाह == ईतिहास == "''''''विश्वव्यापीकरण''''''" शब्दको उपयोग अर्थशास्त्त्री द्वारा १९८० मा गरिएको थियो, यद्यपि १९६० को दशकमा यसको उपयोग [[सामाजिक विज्ञान]]मा गरिन्थ्यो। तर १९८० को दशकको किया उत्तरार्द्ध र १९९० सम्म यसको अवधारणा खासै लोकप्रिय भएन। वैश्वीकरण की सबसे पुरानी सैद्धांतिक अवधारणाओं को उद्यमी से मंत्री बने एक अमेरिकी-चार्ल्स तेज़ रसेल ([[:en:Charles Taze Russell|Charles Taze Russell]]) द्वारा लिखा गया जिन्होंने 1897 में शब्द ' कॉर्पोरेट दिग्गजों ' की रचना की.<ref>{{Cite web |url=http://www.pastor-russell.com/volumes/V4/Study_07.html |title=''Armageddon'' का युद्घ, अक्टूबर, 1897 पृष्ठ 365 -370 |access-date=13 नवंबर 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090105192022/http://www.pastor-russell.com/volumes/V4/Study_07.html |archive-date=5 जनवरी 2009 |url-status=dead }}</ref> वैश्वीकरण को एक सदियों लंबी प्रक्रिया के रूप में देखा जाता है, जो [[जनसंख्या|मानव जनसंख्या]] और [[सभ्यता]] के विकास पर नजर रखती है, जो पिछले 50 वर्षों में नाटकीय ढंग से त्वरित हुई है। वैश्वीकरण के प्रारंभिक रूप [[रोमन साम्राज्य]], [[पार्थिया|पार्थियन]] साम्राज्य और [[हान राजवंश]], के समय में पाए जाते थे, जब चीन में शुरू हुआ [[रेशम मार्ग]] पार्थियन साम्राज्य की सीमा तक पहुँच गया और आगे रोम की तरफ बढ़ गया। [[इस्लामी स्वर्ण युग]] भी एक उदाहरण है, जब [[इस्लामी स्वर्ण युग #अर्थव्यवस्था|मुस्लिम अन्वेषकों]] और [[इस्लामी स्वर्ण युग #खोज का युग|व्यापारियों]] ने [[वैश्विक अर्थव्यवस्था|पुरानी दुनिया]] ([[:en:Old World|Old World ]]) में प्रारंभिक [[वैश्विक अर्थव्यवस्था]] की स्थापना की जिसके परिणाम स्वरुप [[फसल|फसलों]] व्यापार, ज्ञान और प्रौद्योगिकी का वैश्वीकरण हुआ; और बाद में [[मंगोल साम्राज्य]] के दौरान, जब [[रेशम मार्ग]] पर अपेक्षाकृत अधिक एकीकरण था। व्यापक संदर्भ में वैश्वीकरण की शुरुआत 16वीं शताब्दी के अंत से पहले हुई, यह [[स्पेन]] और विशेष रूप से [[पुर्तगाल]] में हुई। 16वीं शताब्दी में पुर्तगाल का वैश्विक विस्तार विशेष रूप से एक बड़े पैमाने पर महाद्वीपों, अर्थव्यवस्था और संस्कृतियों से जुड़ा हुआ था। पुर्तगाल का अफ्रीका के अधिकांश तटों और भारतीय क्षेत्रों के साथ विस्तार और व्यापार वैश्वीकरण का पहला प्रमुख व्यापारिक रूप था।[[अंतर्राष्ट्रीय व्यापार|विश्व व्यापार]], की एक लहर [[उपनिवेशवाद]] और [[सांस्कृतिकग्राहृयता]] दुनिया के सभी कोनों तक पहुँच गई। वैश्विक विस्तार 16वीं और 17वीं शताब्दियों में वैश्विक विस्तार यूरोपीय व्यापार के प्रसार के माध्यम से जारी रहा जब [[पुर्तगाली साम्राज्य|पुर्तगाली]] और [[स्पेनी साम्राज्य|स्पैनिश साम्राज्य]], [[अमेरिकी|अमेरिका]], तक फैल गया और अंततः फ्रांस और ब्रिटेन तक पहुँचा। वैश्वीकरण ने दुनिया भर में [[संस्कृति|संस्कृतियों]], खासकर स्वदेशी संस्कृतियों पर एक जबरदस्त प्रभाव डाला. [[17वीं सदी]] में वैश्वीकरण एक कारोबार बन गया जब [[डच इस्ट इंडिया कंपनी|डच ईस्ट इंडिया कंपनी]] की स्थापना हुई, जो पहली [[बहुराष्ट्रीय कम्पनी|बहुराष्ट्रीय निगम]] कहलाती है। अंतरराष्ट्रीय व्यापार में उच्च जोखिम के कारण, [[डच ईस्ट इंडिया कंपनी]] दुनिया की पहली कम्पनी बन गई, जिसने स्टॉक के जारी [[अंश (वित्त)|शेयरों]] के माध्यम से कंपनियों के जोखिम और संयुक्त स्वामित्व को शेयर किया; यह वैश्वीकरण के लिए एक महत्वपूर्ण संचालक रहा. [[ब्रिटिश साम्राज्य]] (इतिहास में सबसे बड़ा साम्राज्य) को इसके पूर्ण आकार और शक्ति के कारण वैश्वीकरण का दर्जा मिला था। इस अवधि के दौरान ब्रिटेन के आदर्शों और संस्कृति को अन्य देशों पर थोपा गया। [[उन्नीसवीं शताब्दी|19वीं सदी]] को कभी कभी " वैश्वीकरण का प्रथम युग " भी कहा जाता है। (बहरहाल, कुछ लेखकों के अनुसार, वैश्वीकरण को जिस रूप में हम जानते हैं, उसकी वास्तविक शुरूआत 16वीं शताब्दी में पुर्तगाली विस्तारवाद के साथ हुई.) यह वह काल था, जिसका वर्गीकरण यूरोपीय शाही शक्तियों, उनके उपनिवेशों और, बाद में, [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] के बीच तेज़ी से बढ़ते अंतरराष्ट्रीय व्यापार और निवेश के आधार पर किया गया। यही वह काल था, जब उप -सहारा अफ्रीका के क्षेत्र और प्रशांत द्वीप विश्व प्रणाली में शामिल हो गए।" वैश्वीकरण का प्रथम युग " के टूटने की शुरूआत [[बीसवीं शताब्दी|20वीं शताब्दी]] में प्रथम विश्व युद्ध के साथ हुई, और बाद में 1920 के दशक के अंत और 1930 के दशक की शुरुआत में [[स्वर्ण मानक संकट]] के दौरान यह ध्वस्त हो गया। मानक रूप से इसकीं रूप रेखा होती है। === अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग ==== == खाद्य सुरक्षा == ==सकारात्मक प्रभाव== # [[बजार]]को विस्तार # रोजगारीमा वृद्धि # प्रविधि हस्तान्तरण # न्यून लागत तथा उच्च उत्पादकत्व # उच्च प्रतिफल दर # व्यापारिक अवरोधमा कमी ==नकारात्मक प्रभाव== # [[एकाधिकार]]मा वृद्धि # शोषणमा वृद्धि # प्रतिस्पर्धामा वृद्धि # राष्ट्रिय सार्वभौमिकतामा ह्रास # अनुपयुक्त प्रविधि # सामाजिक तथा सांस्कृतिक मूल्यलाई चुनौती ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[बजार अर्थव्यवस्था]] {{International Trade}} [[श्रेणी:विश्वव्यापीकरण]] nsemyi2erc52z7yh6bro0q0g2ltjzx9 1074462 1074461 2022-08-25T00:07:49Z Bishaldev100 28807 /* ईतिहास */ wikitext text/x-wiki '''भूमण्डलीकरण''' वा '''भूविश्वव्यापीकरण''' भनेको व्यक्ति, कम्पनी र [[विश्व|विश्वव्यापी]] सरकारहरू बीचको अन्तरक्रिया र एकीकरणको प्रक्रिया हो। एक जटिल र बहुपक्षीय घटनाका रूपमा विश्वव्यापीकरणलाई पूँजीवादी विस्तारको रूपमा लिइन्छ जसले स्थानीय र राष्ट्रिय अर्थतन्त्रहरूको एक वैश्विक, अनियमित बजार अर्थव्यवस्थामा एकीकरण गर्दछ। भूमण्डलीकरण आर्थिक उदारीकरण, विदेशी प्रत्यक्ष लगानीमा वृद्धि, यातायात र [[सञ्चार]] प्रविधि मा प्रगतिले कारण विकास हुन गयो। बढ्दो विश्व अन्तरक्रियासँग अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार, विचार, र [[संस्कृति]] को विकास हुन्छ। भूमण्डलीकरण मुख्यतया अन्तरक्रिया र एकीकरणको आर्थिक प्रक्रिया हो जुन सामाजिक र सांस्कृतिक पक्षहरूसँग सम्बन्धित छ। यद्यपि द्वन्द्व र [[कूटनीति]] पनि भूमण्डलीकरणको इतिहास र आधुनिक भूमण्डलीकरणको ठूलो हिस्सा हुन्। == व्युत्पत्ति र प्रयोग == ==प्रकृति == # विश्वव्यापी वातावरण # विश्वव्यापी एकीकरण # विश्वव्यापी वित्तीय प्रवाह # विश्वव्यापी स्वीकार्य प्रविधि # विश्वव्यापी रूपमा उत्का साधनहरुअको प्रवाह # विश्वव्यापी व्यापार # वस्तु तथा सेवाको स्वतन्त्र प्रवाह == ईतिहास == "''''''विश्वव्यापीकरण''''''" शब्दको उपयोग अर्थशास्त्त्री द्वारा १९८० मा गरिएको थियो, यद्यपि १९६० को दशकमा यसको उपयोग [[सामाजिक विज्ञान]]मा गरिन्थ्यो। तर १९८० को दशकको किया उत्तरार्द्ध र १९९० सम्म यसको अवधारणा खासै लोकप्रिय भएन। वैश्वीकरणको सबैभन्दा पुरानो सैद्धांतिक अवधारणालाई उद्यमीबाट मन्त्री बनेका एक अमेरिकी-चार्ल्स तेज रसेल ([[:en:Charles Taze Russell|Charles Taze Russell]]) द्वारा लेखिएको थियो जसले १८९७ मा शब्द ' कर्पोरेट दिग्गज ' की रचना गरेका थिए।<ref>{{Cite web |url=http://www.pastor-russell.com/volumes/V4/Study_07.html |title=''Armageddon'' का युद्घ, अक्टूबर, 1897 पृष्ठ 365 -370 |access-date=13 नवंबर 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090105192022/http://www.pastor-russell.com/volumes/V4/Study_07.html |archive-date=5 जनवरी 2009 |url-status=dead }}</ref> वैश्वीकरणलाई एक शताब्दीको लामो प्रक्रियाको रुपमा देखिन्छ, जुन [[जनसंख्या|मानव जनसंख्या]] र [[सभ्यता]]को विकास माथि नजर राख्छ, जो पिछले 50 वर्षों में नाटकीय ढंग से त्वरित हुई है। वैश्वीकरण के प्रारंभिक रूप [[रोमन साम्राज्य]], [[पार्थिया|पार्थियन]] साम्राज्य और [[हान राजवंश]], के समय में पाए जाते थे, जब चीन में शुरू हुआ [[रेशम मार्ग]] पार्थियन साम्राज्य की सीमा तक पहुँच गया और आगे रोम की तरफ बढ़ गया। [[इस्लामी स्वर्ण युग]] भी एक उदाहरण है, जब [[इस्लामी स्वर्ण युग #अर्थव्यवस्था|मुस्लिम अन्वेषकों]] और [[इस्लामी स्वर्ण युग #खोज का युग|व्यापारियों]] ने [[वैश्विक अर्थव्यवस्था|पुरानी दुनिया]] ([[:en:Old World|Old World ]]) में प्रारंभिक [[वैश्विक अर्थव्यवस्था]] की स्थापना की जिसके परिणाम स्वरुप [[फसल|फसलों]] व्यापार, ज्ञान और प्रौद्योगिकी का वैश्वीकरण हुआ; और बाद में [[मंगोल साम्राज्य]] के दौरान, जब [[रेशम मार्ग]] पर अपेक्षाकृत अधिक एकीकरण था। व्यापक संदर्भ में वैश्वीकरण की शुरुआत 16वीं शताब्दी के अंत से पहले हुई, यह [[स्पेन]] और विशेष रूप से [[पुर्तगाल]] में हुई। 16वीं शताब्दी में पुर्तगाल का वैश्विक विस्तार विशेष रूप से एक बड़े पैमाने पर महाद्वीपों, अर्थव्यवस्था और संस्कृतियों से जुड़ा हुआ था। पुर्तगाल का अफ्रीका के अधिकांश तटों और भारतीय क्षेत्रों के साथ विस्तार और व्यापार वैश्वीकरण का पहला प्रमुख व्यापारिक रूप था।[[अंतर्राष्ट्रीय व्यापार|विश्व व्यापार]], की एक लहर [[उपनिवेशवाद]] और [[सांस्कृतिकग्राहृयता]] दुनिया के सभी कोनों तक पहुँच गई। वैश्विक विस्तार 16वीं और 17वीं शताब्दियों में वैश्विक विस्तार यूरोपीय व्यापार के प्रसार के माध्यम से जारी रहा जब [[पुर्तगाली साम्राज्य|पुर्तगाली]] और [[स्पेनी साम्राज्य|स्पैनिश साम्राज्य]], [[अमेरिकी|अमेरिका]], तक फैल गया और अंततः फ्रांस और ब्रिटेन तक पहुँचा। वैश्वीकरण ने दुनिया भर में [[संस्कृति|संस्कृतियों]], खासकर स्वदेशी संस्कृतियों पर एक जबरदस्त प्रभाव डाला. [[17वीं सदी]] में वैश्वीकरण एक कारोबार बन गया जब [[डच इस्ट इंडिया कंपनी|डच ईस्ट इंडिया कंपनी]] की स्थापना हुई, जो पहली [[बहुराष्ट्रीय कम्पनी|बहुराष्ट्रीय निगम]] कहलाती है। अंतरराष्ट्रीय व्यापार में उच्च जोखिम के कारण, [[डच ईस्ट इंडिया कंपनी]] दुनिया की पहली कम्पनी बन गई, जिसने स्टॉक के जारी [[अंश (वित्त)|शेयरों]] के माध्यम से कंपनियों के जोखिम और संयुक्त स्वामित्व को शेयर किया; यह वैश्वीकरण के लिए एक महत्वपूर्ण संचालक रहा. [[ब्रिटिश साम्राज्य]] (इतिहासको सबैभन्दा ठूलो साम्राज्य)लाई यसको पूर्ण आकार र शक्तिका कारण वैश्वीकरणको दर्जा मिलेको थियो। यस अवधिको दौरान ब्रिटेनको आदर्श र संस्कृति अन्य देशहरू माथि लादियो। [[उन्नीसवीं शताब्दी|19वीं सदी]] को कभी कभी " वैश्वीकरण का प्रथम युग " भी कहा जाता है। (बहरहाल, कुछ लेखकों के अनुसार, वैश्वीकरण को जिस रूप में हम जानते हैं, उसकी वास्तविक शुरूआत 16वीं शताब्दी में पुर्तगाली विस्तारवाद के साथ हुई.) यह वह काल था, जिसका वर्गीकरण यूरोपीय शाही शक्तियों, उनके उपनिवेशों और, बाद में, [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] के बीच तेज़ी से बढ़ते अंतरराष्ट्रीय व्यापार और निवेश के आधार पर किया गया। यही वह काल था, जब उप -सहारा अफ्रीका के क्षेत्र और प्रशांत द्वीप विश्व प्रणाली में शामिल हो गए।" वैश्वीकरण का प्रथम युग " के टूटने की शुरूआत [[बीसवीं शताब्दी|20वीं शताब्दी]] में प्रथम विश्व युद्ध के साथ हुई, और बाद में 1920 के दशक के अंत और 1930 के दशक की शुरुआत में [[स्वर्ण मानक संकट]] के दौरान यह ध्वस्त हो गया। मानक रूप से इसकीं रूप रेखा होती है। === अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग ==== == खाद्य सुरक्षा == ==सकारात्मक प्रभाव== # [[बजार]]को विस्तार # रोजगारीमा वृद्धि # प्रविधि हस्तान्तरण # न्यून लागत तथा उच्च उत्पादकत्व # उच्च प्रतिफल दर # व्यापारिक अवरोधमा कमी ==नकारात्मक प्रभाव== # [[एकाधिकार]]मा वृद्धि # शोषणमा वृद्धि # प्रतिस्पर्धामा वृद्धि # राष्ट्रिय सार्वभौमिकतामा ह्रास # अनुपयुक्त प्रविधि # सामाजिक तथा सांस्कृतिक मूल्यलाई चुनौती ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[बजार अर्थव्यवस्था]] {{International Trade}} [[श्रेणी:विश्वव्यापीकरण]] 8dujiyp2vo4jd1ldif46703gi34vrha 1074484 1074462 2022-08-25T07:11:09Z Bishaldev100 28807 /* ईतिहास */ wikitext text/x-wiki '''भूमण्डलीकरण''' वा '''भूविश्वव्यापीकरण''' भनेको व्यक्ति, कम्पनी र [[विश्व|विश्वव्यापी]] सरकारहरू बीचको अन्तरक्रिया र एकीकरणको प्रक्रिया हो। एक जटिल र बहुपक्षीय घटनाका रूपमा विश्वव्यापीकरणलाई पूँजीवादी विस्तारको रूपमा लिइन्छ जसले स्थानीय र राष्ट्रिय अर्थतन्त्रहरूको एक वैश्विक, अनियमित बजार अर्थव्यवस्थामा एकीकरण गर्दछ। भूमण्डलीकरण आर्थिक उदारीकरण, विदेशी प्रत्यक्ष लगानीमा वृद्धि, यातायात र [[सञ्चार]] प्रविधि मा प्रगतिले कारण विकास हुन गयो। बढ्दो विश्व अन्तरक्रियासँग अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार, विचार, र [[संस्कृति]] को विकास हुन्छ। भूमण्डलीकरण मुख्यतया अन्तरक्रिया र एकीकरणको आर्थिक प्रक्रिया हो जुन सामाजिक र सांस्कृतिक पक्षहरूसँग सम्बन्धित छ। यद्यपि द्वन्द्व र [[कूटनीति]] पनि भूमण्डलीकरणको इतिहास र आधुनिक भूमण्डलीकरणको ठूलो हिस्सा हुन्। == व्युत्पत्ति र प्रयोग == ==प्रकृति == # विश्वव्यापी वातावरण # विश्वव्यापी एकीकरण # विश्वव्यापी वित्तीय प्रवाह # विश्वव्यापी स्वीकार्य प्रविधि # विश्वव्यापी रूपमा उत्का साधनहरुअको प्रवाह # विश्वव्यापी व्यापार # वस्तु तथा सेवाको स्वतन्त्र प्रवाह == ईतिहास == "''''''विश्वव्यापीकरण''''''" शब्दको उपयोग अर्थशास्त्त्री द्वारा १९८० मा गरिएको थियो, यद्यपि १९६० को दशकमा यसको उपयोग [[सामाजिक विज्ञान]]मा गरिन्थ्यो। तर १९८० को दशकको किया उत्तरार्द्ध र १९९० सम्म यसको अवधारणा खासै लोकप्रिय भएन। वैश्वीकरणको सबैभन्दा पुरानो सैद्धांतिक अवधारणालाई उद्यमीबाट मन्त्री बनेका एक अमेरिकी-चार्ल्स तेज रसेल ([[:en:Charles Taze Russell|Charles Taze Russell]]) द्वारा लेखिएको थियो जसले १८९७ मा शब्द ' कर्पोरेट दिग्गज ' की रचना गरेका थिए।<ref>{{Cite web |url=http://www.pastor-russell.com/volumes/V4/Study_07.html |title=''Armageddon'' का युद्घ, अक्टूबर, 1897 पृष्ठ 365 -370 |access-date=13 नवंबर 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090105192022/http://www.pastor-russell.com/volumes/V4/Study_07.html |archive-date=5 जनवरी 2009 |url-status=dead }}</ref> वैश्वीकरणलाई एक शताब्दीको लामो प्रक्रियाको रुपमा देखिन्छ, जुन [[जनसंख्या|मानव जनसंख्या]] र [[सभ्यता]]को विकास माथि नजर राख्छ, जुन विगत ५० वर्षमा नाटकीय रूपमा बढेको छ। विश्वव्यापीकरणको प्रारम्भिक रूपहरू [[रोमन साम्राज्य]], पार्थियन साम्राज्य र [[हान राजवंश]]को समयमा पाइन्छ, जब चीनमा सुरु भएको सिल्क रोड पार्थियन साम्राज्यको सिमानासम्म पुग्यो र रोमसम्म विस्तार भयो। इस्लामिक स्वर्ण युग पनि एउटा उदाहरण हो, जब मुस्लिम अन्वेषक र व्यापारीहरूले पुरानो संसार([[:en:Old World|Old World]] ) मा प्रारम्भिक विश्वव्यापी अर्थतन्त्र स्थापना गरे, फलस्वरूप बाली व्यापार, ज्ञान र प्रविधिको विश्वव्यापीकरण; र पछि मंगोल साम्राज्यको समयमा, जब रेशम मार्गमा अपेक्षाकृत ठूलो एकीकरण थियो। विस्तृत सन्दर्भमा, स्पेन र विशेष गरी पोर्चुगलमा, १६ औं शताब्दीको अन्त्य हुनु अघि विश्वव्यापीकरण सुरु भयो। १६ औं शताब्दीमा पोर्चुगलको विश्वव्यापी विस्तार विशेष गरी महाद्वीप, अर्थव्यवस्था र संस्कृतिहरूको ठूलो स्तरमा सम्बन्धित थियो। अधिकांश अफ्रिकी तट र भारतीय क्षेत्रहरूसम्म पोर्चुगलको विस्तार र व्यापार विश्वव्यापीकरणको पहिलो प्रमुख व्यापारिक रूप थियो। विश्व व्यापारको लहर संगै औपनिवेशिकता र सांस्कृतिक ग्राहृयता संसारका सबै कुनाहरूमा पुग्यो। विश्वव्यापी विस्तार १६ औं र १७ औं शताब्दीमा युरोपेली व्यापारको प्रसारको माध्यमबाट विश्वव्यापी विस्तार जारी रह्यो, जब पोर्चुगिज र स्पेनी साम्राज्यहरू अमेरिका र अन्ततः फ्रान्स र बेलायतमा फैलिए। विश्वव्यापीकरणले विश्वभरका संस्कृतिहरूमा विशेष गरी आदिवासी [[संस्कृति]]हरूमा ठूलो प्रभाव पारेको छ। [[17वीं सदी]] में वैश्वीकरण एक कारोबार बन गया जब [[डच इस्ट इंडिया कंपनी|डच ईस्ट इंडिया कंपनी]] की स्थापना हुई, जो पहली [[बहुराष्ट्रीय कम्पनी|बहुराष्ट्रीय निगम]] कहलाती है। अंतरराष्ट्रीय व्यापार में उच्च जोखिम के कारण, [[डच ईस्ट इंडिया कंपनी]] दुनिया की पहली कम्पनी बन गई, जिसने स्टॉक के जारी [[अंश (वित्त)|शेयरों]] के माध्यम से कंपनियों के जोखिम और संयुक्त स्वामित्व को शेयर किया; यह वैश्वीकरण के लिए एक महत्वपूर्ण संचालक रहा. [[ब्रिटिश साम्राज्य]] (इतिहासको सबैभन्दा ठूलो साम्राज्य)लाई यसको पूर्ण आकार र शक्तिका कारण वैश्वीकरणको दर्जा मिलेको थियो। यस अवधिको दौरान ब्रिटेनको आदर्श र संस्कृति अन्य देशहरू माथि लादियो। [[उन्नीसवीं शताब्दी|19वीं सदी]] को कभी कभी " वैश्वीकरण का प्रथम युग " भी कहा जाता है। (बहरहाल, कुछ लेखकों के अनुसार, वैश्वीकरण को जिस रूप में हम जानते हैं, उसकी वास्तविक शुरूआत 16वीं शताब्दी में पुर्तगाली विस्तारवाद के साथ हुई.) यह वह काल था, जिसका वर्गीकरण यूरोपीय शाही शक्तियों, उनके उपनिवेशों और, बाद में, [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] के बीच तेज़ी से बढ़ते अंतरराष्ट्रीय व्यापार और निवेश के आधार पर किया गया। यही वह काल था, जब उप -सहारा अफ्रीका के क्षेत्र और प्रशांत द्वीप विश्व प्रणाली में शामिल हो गए।" वैश्वीकरण का प्रथम युग " के टूटने की शुरूआत [[बीसवीं शताब्दी|20वीं शताब्दी]] में प्रथम विश्व युद्ध के साथ हुई, और बाद में 1920 के दशक के अंत और 1930 के दशक की शुरुआत में [[स्वर्ण मानक संकट]] के दौरान यह ध्वस्त हो गया। मानक रूप से इसकीं रूप रेखा होती है। === अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग ==== == खाद्य सुरक्षा == ==सकारात्मक प्रभाव== # [[बजार]]को विस्तार # रोजगारीमा वृद्धि # प्रविधि हस्तान्तरण # न्यून लागत तथा उच्च उत्पादकत्व # उच्च प्रतिफल दर # व्यापारिक अवरोधमा कमी ==नकारात्मक प्रभाव== # [[एकाधिकार]]मा वृद्धि # शोषणमा वृद्धि # प्रतिस्पर्धामा वृद्धि # राष्ट्रिय सार्वभौमिकतामा ह्रास # अनुपयुक्त प्रविधि # सामाजिक तथा सांस्कृतिक मूल्यलाई चुनौती ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[बजार अर्थव्यवस्था]] {{International Trade}} [[श्रेणी:विश्वव्यापीकरण]] d38oaep6ejuf3tmtlvpcbudqxlnt01c 0 111666 1074429 1064315 2022-08-24T17:47:52Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |name=महाप्रसाद अधिकारी |image= |office= [[नेपाल राष्ट्र बैंक|नेपाल राष्ट्र बैङ्क]]को गभर्नर |term_start= २०७६ चैत्र २४<ref>NRB''</ref> |term_end= |predecessor= [[चिरञ्जीवी नेपाल]] |successor= |office1= |term_start1= |term_end1= |predecessor1= |successor1= |signature= }} '''महाप्रसाद अधिकारी''' [[नेपाल राष्ट्र बैंक|नेपाल राष्ट्र बैङ्क]]को सत्रौ गभर्नर हुन् ।<ref name="NRB">{{Cite web|url=http://202.70.81.32/aboutus/intro.php|title=नेपालका गभर्नरहरूको सूची|accessdate=2017-02-26}}</ref> उनलाई नेपाल सरकारले २०७६ चैत्र २४ गते गभर्नर नियुक्त गरेको थियो। उनले प्रधानन्यायाधिस [[चोलेन्द्रशमशेर ज.ब.रा.|चोलेन्द्र शम्शेर राणा]]सँग चैत २५ गते मंगलबारको दिन सपथ ग्रहण गरे।<ref>[https://merolagani.com/NewsDetail.aspx?newsID=59019 नव नियुक्त गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले सपथ लिएसंगै गरे पदभार ग्रहण]</ref> ==शिक्षा == भारतमा चाटर्ड एकाउन्टेन्सी सीए गरेका अधिकारीले [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय]]बाट बिजनेश एडमिन्ट्रेसनमा [[स्नातक]]सम्मको अध्ययन गरेका थिए । ==कार्यानुभव== ३० वर्ष राष्ट्रबैङ्कमा रहँदा अधिकारीले संस्थागत सुशासनलाई धेरै महत्त्व दिएका थिए भने बैङ्क तथा वित्तिय संस्थाको सुपरिवेक्षणको लागि कडा नियमहरु बनाउन पनि अधिकारीकै हात थियो । २०७२ सालको पुसमा नेपाल राष्ट्र बैङ्कबाट अवकास पाएका अधिरकारी २०७३ सालको असारमा लगानी बोर्ड नेपालको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सिइओमा नियुक्त भए । लगानी बोर्डमा रहँदा अधिकारीले २ पटक भव्यताका साथ नेपाल लगानी सम्मेलन गरे, वैदेशिक लगानी भित्राउन केहि काम गरेपनि मनग्य लगानी भने भित्रन सकेको छैन।<ref>[https://ujyaaloonline.com/story/35248/2020/4/6/mahaprasad-adhikari-30-years-governer महाप्रसाद अधिकारी : राष्ट्र बैङ्कमा ३० वर्षे जागिरपछि गभर्नरको पद]</ref> ===नेपाल राष्ट्र बैंक गभर्नर === अधिकारीलाई सरकारले २०७६ चैत्र २४ गते गभर्नर नियुक्त गरेको थियो। २०७८ चैत्र २५ मा सरकारले राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीलाई निलम्बन गरेको थियो। डेपुटी गभर्नर डा. निलम ढुंगाना तिमल्सिनालाई कार्यबाहक दिइएको थियो। ==सन्दर्भ== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== [[श्रेणी:नेपाल राष्ट्र बैङ्क]] [[श्रेणी:नेपाल राष्ट्र बैङ्कका गभर्नर]] [[श्रेणी:नेपाल राष्ट्र बैङ्कका पूर्व गभर्नर]] pyszgbogn5zvw9wurxbffr6kldssofo 0 112891 1074430 998328 2022-08-24T17:48:02Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{मुख्य|मान्ना}} '''सैयद मोहाम्मद आसलाम तालुकदार''' (मान्ना नामले परिचित, जन्म: १४ अप्रिल १९६४ - मृत्यु:१७ फेब्रुअरी २००६) एक प्रख्यात बङ्गलादेश चलचित्र अभिनेता तथा निर्माता थिए। बङ्गलादेश चलचित्रमा मुख्य रूपमा नायकको भूमिका निर्वाह गरेका मान्नाले थुप्रै सफल चलचित्रहरूमा काम गरेका थिए भने २६ वर्षको चलचित्र कार्यकालमा उनले व्यापक सफलता प्राप्त गरेका थिए। उनले थुप्रै सफल चलचित्रहरूमा काग गरेका कारण ढालिउडमा (बङ्गलादेशी चलचित्र उद्योग) उनी महानायकको रूपमा पनि परिचित थिए। ढालिउड चलचित्रमा लामो समयदेखि मान्ना लोकप्रियताको हिसाबले राजा राज्जाक पछि शीर्ष स्थानमा रहन सफल भएका थिए। मान्नाद्वारा अभिनित आम्माजान नाम चलचित्र बङ्गलादेशी चलचित्रको इतिहासमै सबैभन्दा सफल र लोकप्रिय चलचित्र बन्न सफल भएको थियो। उनले वीर सैनिक नामक एक चलचित्रमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेका कारण उनले सर्वश्रेष्ठ अभिनेताको विधामा राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार र आम्माजान चलचित्रका लागि उत्कृष्ट अभिनेता विधामा मेरिल प्रोथोम आलो पुरस्कार प्राप्त गरेका थिए। उनी आठपटक मेरिल प्रोथोम आलो पुरस्कार अन्तर्गत विभिन्न विधामा मनोनीत भएका थिए भने उनले तीन पटक यस पुरस्कार जित्न सफल भएका थिए र यसबाहेक उनले बेश कयेकबार बाचसास पुरस्कार पनि जित्न सफल भएका थिए। उनीद्वारा अभिनय केही उत्कृष्ट चलचित्रहरू: त्रास, दाङ्गा, कासेम मालार प्रेम, लुटतराज तेजी, आम्माजान, शान्त केनो मास्तान, कष्टो, वर्तमान, आब्बनजान, स्वामी स्त्रीर जुद्ध, वीर सैनिक, सिटि टेरर, मिनिस्टर, दुई बधु एक स्वामी, पिता मातार आमानत, अबुझ शिशु, साजघोर, उत्तरेर खेप, मायेर मर्जादा ओ काबुलिवत आदि छन्। = पुरस्कार तथा सम्मानहरू = ;[[राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार (बङ्गलादेश)|राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार]] मान्ना धेरै राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कारका लागि मनोनयनमा परेका थिए भने उनले एकपटक यस पुरस्कार जित्न सफल भएका थिए। {| class="wikitable sortable" |- ! वर्ष ! मनोनीत कार्य ! विधा ! नतिजा ! {{Abbr|सन्दर्भ}} |- | सन् १९९२ | त्रास | श्रेष्ठ अभिनेता | {{मनोनीत}} | |- | सन् १९९९ |आम्माजान | श्रेष्ठ अभिनेता | {{मनोनीत}} | |- | सन् २००३ | वीर सैनिक | श्रेष्ठ अभिनेता | {{विजयी}} | <ref>{{वेब स्रोत |शीर्षक=জাতীয় চলচ্চিত্র পুরস্কার |युआरएल=http://archive.prothom-alo.com/detail/news/11823 |कार्य=www.prothom-alo.com}}</ref> |- | सन् २००४ |उत्तोरेर खेप | श्रेष्ठ अभिनेता | {{मनोनीत}} | |- | सन् २००६ |काबुलिवाला | श्रेष्ठ अभिनेता | {{मनोनीत}} | |} ;मेरिल-प्रथोम आलो पुरस्कार मान्ना सर्वश्रेष्ठ अभिनेता विधामा ८ पटक मेरिल प्रथोम आलो पुरस्कारको मनोनीत भएका छन् भने उनले तीनपटक यस पुरस्कार जित्न सफल भएका थिए। {| class="wikitable sortable" |- ! वर्ष !मनोनीत कार्य ! विधा ! नतिजा ! {{Abbr|सन्दर्भ}} |- | सन् १९९९ |आम्माजान | श्रेष्ठ अभिनेता | {{विजयी}} | |- | सन् २००० | कष्ट | श्रेष्ठ अभिनेता | {{विजयी}} | |- | सन् २००१ | आब्बाजान | श्रेष्ठ अभिनेता | {{मनोनीत}} | |- | सन् २००२ | स्वामी स्त्री जुद्ध | श्रेष्ठ अभिनेता | {{मनोनीत}} | |- | ২০০৩ | दुई बधू एक स्वामी | श्रेष्ठ अभिनेता | {{मनोनीत}} | |- | सन् २००५ |आमि जेल थेके बोल्छि | श्रेष्ठ अभिनेता | {{मनोनीत}} | |- | सन् २००६ | मायेर मर्जादा | श्रेष्ठ अभिनेता | {{मनोनीत}} | <ref>{{वेब स्रोत |शीर्षक=মেরিল-প্রথম আলো পুরস্কার-২০০৬ |युआरएल=https://www.prothomalo.com/video/watch/203086/%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B2-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A5%E0%A6%AE-%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%8B-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E0%A7%A8%E0%A7%A6%E0%A7%A6%E0%A7%AC |कार्य=প্রথম আলো |भाषा=बाङ्ला}}</ref> |- | सन् २००७ | म्याशिनम्यान | श्रेष्ठ अभिनेता | {{विजयी}} | <ref>{{वेब स्रोत |शीर्षक=মেরিল-প্রথম আলো পুরস্কার-২০০৭ |युआरएल=https://www.prothomalo.com/video/watch/200617/%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%B2-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A5%E0%A6%AE-%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%8B-%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E0%A7%A8%E0%A7%A6%E0%A7%A6%E0%A7%AD |कार्य=প্রথম আলো |भाषा=बाङ्ला}}</ref> |} ;बचसास पुरस्कार उनी कयौँपटक बाचसास पुरस्कारका लागि मनोनीत भएका थिए भने उनले चारपटक श्रेष्ठ अभिनेता विधामा यस पुरस्कार प्राप्त गरेका थिए र बङ्गलादेशी चलचित्रको ठूलो योगदान पुर्‍याएका कारण चलचित्रको विषेश योगदान पुरस्कार मृत्यु पश्चात् प्राप्त गरेका थिए। {| class="wikitable sortable" |- ! वर्ष ! मनोनीत कार्य ! विधा ! नतिजा ! {{Abbr|सन्देश}} |- | सन् १९९९ |आम्माजान | श्रेष्ठ अभिनेता | {{विजयी}} | <ref>{{वेब स्रोत |प्रथम=জোয়াদ |अन्तिम=আবদুল্লাহ |शीर्षक=বাংলাদেশের চলচ্চিত্র: পাঁচ দশকের ইতিহাস |मिति=2010 |प्रकाशक=জ্যোতিপ্রকাশ |स्थान=ঢাকা |आइएसबिएन=984-70194-0045-9 |पृष्ठ=৪৮০}}</ref> |- | सन् २००१ | आब्बाजान | श्रेष्ठ अभिनेता | {{विजयी}} | rowspan=2|<ref>{{वेब स्रोत |प्रथम=জোয়াদ |अन्तिम=আবদুল্লাহ |शीर्षक=বাংলাদেশের চলচ্চিত্র: পাঁচ দশকের ইতিহাস |मिति=2010 |प्रकाशक=জ্যোতিপ্রকাশ |स्थान=ঢাকা |आइएसबिएन=984-70194-0045-9 |पृष्ठ=৪৮১}}</ref> |- | सन् २००४ | उत्तोरेर खेप | श्रेष्ठ अभिनेता | {{विजयी}} | |- | सन् २००७ | मोनेर साथे जुद्ध | श्रेष्ठ अभिनेता | {{विजयी}} | rowspan=2|<ref>{{वेब स्रोत |प्रथम=জোয়াদ |अन्तिम=আবদুল্লাহ |शीर्षक=বাংলাদেশের চলচ্চিত্র: পাঁচ দশকের ইতিহাস |मिति=2010 |प्रकाशक=জ্যোতিপ্রকাশ |स्थान=ঢাকা |आइएसबिएन=984-70194-0045-9 |पृष्ठ=৪৮২}}</ref> |- | सन् २००७ | चलचित्रमा विषेश योगदान | विषेश पुरस्कार | {{विजयी}}(मृत्यु पश्चात्) | |} === अन्य पुरस्कार तथा सम्मान === ;एसियान जार्नालिस्ट हिउम्यान राइट्स एन्ड कालचाराल फाउन्डेशन<ref>{{वेब स्रोत |शीर्षक=সম্মানিত হচ্ছেন সালমান-মান্না {{!}} banglatribune.com |युआरएल=https://www.banglatribune.com/entertainment/news/68543/%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%A4-%E0%A6%B9%E0%A6%9A%E0%A7%8D%E0%A6%9B%E0%A7%87%E0%A6%A8-%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8-%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BE |पहुँचमिति=9 मे 2020 |कार्य=Bangla Tribune |भाषा=बाङ्ला}}</ref> * '''विजयी''': एजाहिकाफ प्रस्तुति पुरस्कार २०१६ (मृत्यु पश्चात्) === थप === मान्नाको बङ्गलादेश चलचित्रमा अतुलनीय योगदानलाई लिएर बङ्गलादेश चलचित्र विकास सङ्घको डिजिटल प्रविधि श्रव्य दृश्य सम्पादन, कलर ग्रेडिङ र विभिन्न भाषामा छायाङ्कन गर्ने स्टुडियोलाई मन्ना डिजिटल कम्प्लेक्स नाम राखिएको छ।<ref>{{वेब स्रोत|युआरएल=https://www.ntvbd.com/entertainment/6357/%E0%A6%AB%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A7%87-%E0%A6%8F%E0%A6%B2%E0%A7%8B-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A6%95-%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BE|शीर्षक=ফিরে এলো নায়ক মান্না|मिति=15 अप्रिल 2015|वेबसाइट=NTV Online|भाषा=en|पहुँचमिति=10 मे 2020}}</ref><ref>{{वेब स्रोत|युआरएल=https://old.dhakatimes24.com/2015/04/16/62295/print|शीर्षक=এফডিসিতে ফিরলো মান্না {{!}} বিনোদন {{!}} ঢাকা টাইমস|वेबसाइट=old.dhakatimes24.com|पहुँचमिति=10 मे 2020}}</ref>। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} ==बाह्य कडीहरू== * {{IMDb name|6464745}} [[श्रेणी:२०औँ शताब्दीका बङ्गलादेश अभिनेताहरू]] [[श्रेणी:टाङ्गाइल जिल्लाका व्यक्तिहरू]] [[श्रेणी:बङ्गलादेशी चलचित्र अभिनेता]] [[श्रेणी:बङ्गलादेशी चलचित्र निर्माता]] [[श्रेणी:श्रेष्ठ अभिनेता विधामा राष्ट्रिय चलचित्र पुरस्कार (बङ्गलादेश) विजेताहरू]] [[श्रेणी:बाचसास पुरस्कार विजेताहरू]] [[श्रेणी:मेरिल-प्रथोम आलो पुरस्कार विजेताहरू]] 6b5q16nvjrumnn0wg8r26lpkk96yab4 0 114433 1074431 998158 2022-08-24T17:48:12Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{विशेष लेख}} {{Infobox currency | currency_name_in_local = {{native name|bn|টাকা|italics=no}} | image_1 = [[File:Bengali Currency Taka Sign.svg|90px]]<br>[[File:1000 Bangladeshi taka Obs 2011.jpg|200px]] | image_title_1 = ৳१००० | iso_code = BDT | using_countries = {{झण्डा चिन्ह|बङ्गलादेश}} [[बङ्गलादेश]] |unofficial_users = | inflation_rate = ५.४८% | inflation_source_date = ''[https://www.bb.org.bd/econdata/inflation.php बङ्गलादेश बैङ्क]'', मार्च, २०२० | pegged_by = | subunit_ratio_1 = १/१०० | subunit_name_1 = पोयसा | subunit_inline_note_1 = (अप्रचलित) | symbol = ৳ | frequently_used_coins = ৳१, ৳२ र ৳५ | rarely_used_coins = १, ५, १०, २५ र ५० पोयसा | frequently_used_banknotes = ৳२, ৳५, ৳१०, ৳२०, ৳५०, ৳१००, ৳२००, ৳५०० र ৳१००० | rarely_used_banknotes = ৳१, ৳२५, ৳४० र ৳६० | commemorative_banknotes = ৳२५, ৳४०, ৳६० र ৳१०० | issuing_authority = बङ्गलादेश ब्याङ्क | issuing_authority_website = {{URL|www.bb.org.bd}} | printer = बङ्गलादेश सुरक्षा निगम | printer_website = {{URL|www.spcbl.org.bd}} | Commemorative Note=৳२५, ৳४०, ৳६० र ৳१०० | mint = बङ्गलादेश सुरक्षा निगम }} ''' टाका''' ([[बङ्गाली भाषा|बङ्गाली]]:টাকা, प्रतीक: ৳) [[बङ्गलादेश|जनप्रजातान्त्रिक बङ्गलादेश]]को आधिकारिक मुद्रा हो। ৳१० वा यो भन्दा अधिक मूल्यको बैङ्क नोटहरूलाई [[बङ्गलादेश बैङ्क]]द्वारा जारी तथा नियन्त्रित गरिएको छ भने ৳१, ৳२ तथा ৳५ बैङ्क नोटहरूलाई जारी गर्ने तथा नियन्त्रण गर्ने जिम्मेवारी [[बङ्गलादेश|बङ्गलादेश सरकार]]को [[अर्थ मन्त्रालय (बङ्गलादेश)|अर्थ मन्त्रालय]]ले गरिरहेको छ। ৳१ लाई १०० पोयसामा विभाजित गरिन्छ। == इतिहास == भाषाविदहरूको अनुसार, बाङ्ला टाका शब्द [[संस्कृत]] शब्द 'टोङ्क'बाट लिइएको हो भने यसको अर्थ [[चाँदी]]को सिक्का हुन्छ। बङ्गाली राज्यमा टाका शब्दको उपयोग कुनै सिक्का वा सिक्कासँग सम्बन्धित सन्दर्भहरूमा गरिन्छ। १४औँ शताब्दीमा इबन बतुताले देखे अनुसार बङ्गाली सुलतानहरूले [[सुन]] तथा चाँदीको धातुहरूलाई [[दीनार]]को सट्टा टाका भन्ने गर्दथे। बङ्गालीमा टाका शब्दको प्रयोग जुन कुनै देशको पैसालाई चिन्नका लागि गरिन्छ भने सिक्का तथा नोटहरूलाई पनि टाकानै भन्ने गरिन्छ। भारतीय रुपैयाँलाई पनि [[भारत]]को [[पश्चिम बङ्गाल]] तथा [[त्रिपुरा]] राज्यहरूमा भारतीय टाकाको नामले चिनिन्छ भने [[आसाम|असम]]मा यसलाई 'टोका' तथा [[ओडिशा|ओडिसा]]मा पैसालाई 'टोङ्का' भनिन्छ। === सन् १९४७ देखि सन् १९८१ सम्म === सन् १९४७ मा [[बङ्गालको विभाजन (सन् १९४७)|बङ्गालको विभाजन]] पश्चात् सन् १९५६ मा [[पूर्वी बङ्गाल]] ([[पाकिस्तान|पाकिस्तान सङ्घ]]को एक भाग) नाम परिवर्तन गरी [[पूर्व पाकिस्तान]] (हाल [[बङ्गलादेश]]) राखिएको थियो भने त्यस समय पाकिस्तानी रुपैयाँहरूमा 'टाका' शब्दलाई पनि समावेश गरिएको थियो। [[बङ्गलादेशको स्वतन्त्रता युद्ध]]भन्दा पहिला पाकिस्तानी रुपैयाँहरूलाई भूखण्ड पाकिस्तानी रुपी भन्ने गरिन्थ्यो। पाकिस्तानी रुपैयाँ बङ्गलादेश स्वतन्त्रता भइसकेपछि पनि केही महिनासम्म प्रयोगमा ल्याइएको थियो तर बङ्गलादेशका सबै क्षेत्रहरूमा यसलाई पैसा भन्न कम भएको थियो। सन् १९७२ मार्च ४ का दिन स्वतन्त्र बङ्गलादेशको सरकारी मुद्राको हिसाबमा टाकाको घोषणा गरिएको थियो। बङ्गलादेश स्वतन्त्रता युद्धको समयमा पाकिस्तानी शासनको विरुद्धमा बङ्गाली राष्ट्रवादीहरूद्वारा एक गैरसरकारी नीतिको अवलम्बन गरेका थिए जहाँ पाकिस्तानी रुपैयाँहरूमा बङ्गाली भाषामा '{{lang-bn|বাংলা দেশ}}' शब्दलाई समावेश गरी रबरका निजी छापहरू लागाउन सुरु गरेका थिए। सन् १९७१ मा पाकिस्तानी सरकारले अवैध रूपमा छाप लगाइएका तथा बङ्गाली भाषा अङ्कित सबै मुद्राहरूलाई प्रचलनमा ल्याउनबाट हटाउने नीतिका साथ मूल्यहीन घोषणा गरिदिएको थियो। === सन् १९७२ देखि वर्तमानसम्म === सन् १९७२ मा बङ्गलादेश सरकारले स्वाधीन राष्ट्रिय बङ्गलादेशको मुद्रालाई आधिकारिक रूपमा 'टाका' नाम दिएको थियो भने त्यसपछि बङ्गलादेशी टाकाको प्रतीकको रूपमा (৳) यसलाई निर्धारित गरिएको थियो। * सन् १९७२ मा पहिलो ढुकुटी मुद्रा १ टाका थियो जसलाई सन् १९९३ सम्म प्रचलनमा ल्याइएको थियो। * एक टाकालाई १०० भागमा विभाजन गर्न सकिन्छ भने त्यसको एक भागलाई पोयसा भनिन्छ। * ৳२ लाई सन् १९८९ मा राष्ट्रिय पैसाको रूपमा मान्यता प्रदान गरिएको थियो। * सन् १९७२ मा पहिलोपटक टाकालाई कागजमा छपाइ गर्न सुरु गरिएको थियो भने त्यस समय ৳५, ৳१० तथा ৳१०० को मूल्य निर्धारण गरिएको थियो। * सन् १९७५ मा पहिलोपटक ৳५० को मूल्य निर्धारण गरि ५० टाकालाई प्रयोगमा ल्याइएको थियो भने सन् १९७७ मा ৳१०० को मूल्य निर्धारण गरी १०० टाकालाई प्रयोगमा ल्याइएको थियो। त्यसैगरि सन् १९८० मा पहिलोपटक ৳२० को मूल्य निर्धारण गरि २० टाकालाई प्रयोगमा ल्याइएको थियो। * सन् २००८ मा १००० मूल्य बराबरको ৳१००० छपाइ गरि सार्वजनिक गरिएको थियो भने यसलाई त्यसपछिका दिनहरूमा प्रयोगमा ल्याइएको थियो। * सन् २०२० मार्च १७ का दिन २०० मूल्य बराबरको ৳२०० लाई प्रयोगमा ल्याउन सुरु गरिएको थियो। हाल बङ्गलादेशमा ৳१, ৳२, ৳५, ৳१०, ৳२०, ৳५०, ৳१००, ৳५००, ৳१,००० मूल्यका कागजी नोटहरू प्रचलनमा रहेका छन् भने यसबाहेक १ पोयसा, ५ पोयसा, १० पोयसा, २५ पोयसा, ५० पोयसा, ৳१, ৳२ र ৳५ मूल्यका सिक्का तथा मुद्राहरू पनि प्रचलनमै रहेका छन्। [[बङ्गलादेश सरकार]]को तर्फबाट कागजी नोटहरूको प्रचलन तथा नियन्त्रणका लागि [[बङ्गलादेश बैङ्क|बङ्गलादेश केन्द्रीय बैङ्क]] जिम्मेवार छ। यसबाहेक १ पोयसा, ५ पोयसा, १० पोयसा, २५ पोयसा तथा ५० पोयसा हाल अप्रचलित छन्। === बैङ्क नोट तथा समस्याहरू === सन् २००० मा बङ्गलादेश सरकारले प्रचलनमा ल्याउनका लागि प्लास्टिक लेपन गरिएको ৳१० को नोट जारी गरेको थियो जसको आकार तथा प्रकार [[अस्ट्रेलियाली डलर]] जस्तै रहेको थियो। ৳१० जारी गरिएपछि उक्त नोटको प्रचलन सोचे जस्तो नभएपछि बङ्गलादेश बैङ्कले उक्त नोटलाई पुनः फिर्ता लिएको थियो। हाल बङ्गलादेशमा ৳१ र ৳५ लाई बिस्तारै सिक्काहरूद्वारा प्रतिस्थापन गरिएको छ भने सन् २००८ मा बङ्गलादेश सरकारले १,००० मूल्य बराबरको ৳१,००० जारी गरी प्रचलनमा ल्याएको थियो। सन् २०११ मा बङ्गलादेश सरकारले ৳२, ৳५, ৳१००, ৳५०० र ৳१००० का नयाँ नोटहरूको एक शृङ्खला जारी गरेको थियो भने सबै नोटहरू सन् २०११ पश्चात् प्रचलनामा आएका थिए। उक्त नयाँ शृङ्खलाका नोटहरूको एक तर्फ बङ्गलादेशका राष्ट्रपित बङ्गोबोन्धु [[शेख मुजिबुर रहमान]]को तस्विर राखिएको थियो। सन् २०१२ मार्च ७ का दिन [[बङ्गलादेश बैङ्क]]ले ৳१०, ৳२०, ৳५० का नयाँ नोटहरू जारी गरेको थियो। जारी गरिएका नोटहरूमा बङ्गलादेशका पहिलो राष्ट्रपति तथा बङ्गोबोन्धु [[शेख मुजिबुर रहमान]]को तस्वीर तथा अर्कोतर्फ [[केन्द्रीय सहिद मिनार|राष्ट्रिय सहिद स्मारक]]को चित्र राखिएको थियो। उक्त नोटहरू मध्ये ৳१० मा [[बयतुल मोकररम मस्जिद]] समावेश गरिएको थियो भने ৳२० मा [[बागेरहाट जिल्ला|बागेरहाट]]स्थित [[बगेरहाट जिल्लाको ऐतिहासिक मस्जिद सहर|षाट गम्बज मस्जिद]]को तस्विर राखिएको थियो। त्यसैगरि ৳५० को नयाँ नोटहरूमा प्रसिद्ध चित्रकार जायनुल आबेदीनको एक प्रख्यात तस्वीर '[[खेत]] जोती रहेका एक [[कृषक|किसान]]'लाई समावेश गरिएको थियो। सन् २०१९ मार्च ७ का दिन [[बङ्गलादेश बैङ्क]]ले १०० मूल्य बराबरको ৳१०० लाई प्रचलनमा ल्याउनका लागि जारी गरेको थियो भने उक्त बैङ्क नोटको बनावट पुरानो ৳१०० जस्तै रहेको थियो। ৳१०० को बनावट बलियो कागजी सामग्रीका साथ छपाइ गरिएको थियो। सन् २०१९ डिसेम्बर १५ का दिन [[बङ्गलादेश बैङ्क]]ले ५० मूल्य बराबरको ৳५० लाई प्रचलनमा ल्याउनको लागि जारी गरेको थियो भने उक्त बैङ्क नोटको बनावट पुरानो ৳५० जस्तै रहेको थियो। ৳५० को बनावट बलियो कागजी सामग्रीका साथ छपाइ गरिएको थियो भने यस टाकामा अतिरिक्त सुरक्षाहरू पनि अपनाइएको थियो। सन् २०२० मार्च १७ का दिन [[बङ्गलादेश बैङ्क]]ले २०० मूल्य बराबरको ৳२०० लाई प्रचलनमा ल्याउनका लागि जारी गरेको थियो। ৳२०० को बनावट बलियो कागजी सामग्रीका साथ छपाइ गरिएको थियो भने यस टाकामा अतिरिक्त सुरक्षाहरू पनि अपनाइएको थियो। जारी गरिएका नयाँ ৳२०० को एकतर्फ बङ्गलादेशका राष्ट्रपति बङ्गोबोन्धु [[शेख मुजिबुर रहमान]]को तस्वीर राखिएको थियो भने अर्कातर्फ एक गाउँमा आधारित एक नदीमा त‌ैरिँदै गरेको एक डुङ्गाको तस्वीर समावेश गरिएको थियो। === स्मारकीय बैङ्क नोटहरू === सन् २०११ मा बङ्गलादेश बैङ्कले [[बङ्गलादेश]]को ४०औँ विजयको विजय उत्सवको अवसर पारी मूल्य ४० बराबरको ৳४० पनि जारी गरेको थियो। जारी गरिएका नयाँ बैङ्क नोटहरूको एकतर्फ बङ्गलादेशका राष्ट्रपित बङ्गोबोन्धु शेख मुजिबुर रहमानको तस्वीर राखिएको थियो भने अर्का तर्फ [[केन्द्रीय सहिद मिनार|राष्ट्रिय सहिद स्मारक]]को तस्वीर राखिएको थियो र त्यहाँ छ जना सशस्त्र व्यक्तहरूको पनि तस्वीर समावेश थियो। सन् २०१२ फेब्रुअरी १५ का दिन [[बङ्गलादेश बैङ्क]]ले राष्ट्रिय आन्दोलनको ६०औँ वार्षिकोत्सवको अवसरमा ६० मूल्य बराबरको ৳६० बैङ्ब नोट जारी गरेको थियो भने उक्त स्मारकीय नोटको लम्बाइ तथा चौडाइ क्रमशः १३० र ६० मिलिमिटर रहेको थियो। जारी गरिएका ६० टाकाहरूमा [[केन्द्रीय सहिद मिनार|सहिद स्मारक]]को साथसाथै पाँच व्यक्तित्वहरूको तस्वीर राखिएको थियो। जारी गरिएका नयाँ बैङ्क नोटहरूलाई सम्भावत अतिरिक्त ५० टाकाको बैङ्क नोट कागजमा छपाइ गरिएको थियो। सन् २०१३ जनवरी २६ का दिन [[बङ्गलादेश बैङ्क]]ले सुरक्षा मुद्रण निगम (बङ्गलादेश) लिमिटेडको २५औँ वार्षिकोत्सव (रजत जयन्ती) को अवसर पारेर २५ मूल्य बराबरको ৳२५ टाका जारी गरेको थियो। जारी गरिएका २५ टाकामा राष्ट्रिय सहिद स्मारकको तस्वीर राखिएको थियो भने पहिला जारी गरिएका टाकामा जस्तै यसमा पनि हुलाक टिकट, चित्तल र डोयला पन्छीको तस्वीर समावेश गरिएको थियो। यस बैङ्क नोटहरूको पछिल्लो भागमा सुरक्षा मुद्रण निगमको मुख्यालयको एक तस्वीर राखिएको थियो। जारी गरिएका नयाँ बैङ्क नोटहरूलाई सम्भावत अतिरिक्त १० टाकाको बैङ्क नोट कागजमा छपाइ गरिएको थियो। सन् २०१३ जुलाई ८ का दिन [[बङ्गलादेश बैङ्क]]ले बङ्गलादेश राष्ट्रिय सङ्ग्राहलयको १००औँ वार्षिकोत्सवको अवसर पारेर नयाँ शृङ्खलाका ৳१०० प्रचलनमा ल्याउनका लागि जारी गरेको थियो। १०० टाकाको अगाडिको भागमा १८औँ शताब्दीको टेराकोटामा घोडामा सवार मानिसको तस्वीर राखिएको छ भने पछाडिको भागमा [[बङ्गलादेश राष्ट्रिय सङ्ग्राहलय]]को एक तस्वीर समावेश गरिएको छ। == सिक्काहरू == सन् १९७३ मा सिक्काहरूलाई ५, १०, २५ र ५० पोयसाको मूल्यवर्गमा जारी गरिएको थियो। सन् १९७५ मा पहिलोपटक ৳१ जारी गरिएको थियो। १,५ र १० पोयसालाई [[एलुमिनियम]]द्वारा लेपन गरिएको थियो भने २५ र ५० पोयसालाई स्टिलले लेपन गरिएको थियो। त्यस्तैगरि १ टाकाको सिक्कालाई [[तामा]] र [[निकेल]] धातुद्वारा लेपन गरिएको थियो। १ र ५ पोयसाको सिक्काहरूको प्रचलनमा रहेका छैनन् भने १०, २५,र ५० पोयसाका सिक्काहरूको प्रचलन हाल नगन्य छ भने ৳१, ৳२ र ৳५ भने हाल प्रचलनमा रहेका छन्। {|class="wikitable" style="font-size: 90%" !colspan="7"|सन् १९७३ को नोटशृङ्खला |- !colspan="2"| चित्र !!rowspan="2"| मान !!rowspan="2"| धातु !!colspan="2"| विवरण !!rowspan="2"| नोट प्रचलन भएको मिति |- ! पछाडिको भाग !! अगाडिको भाग !! पछाडिको भाग !! अगाडिको भाग |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ५ पोयसा |rowspan="2"| आल्मुनियम |rowspan="4"| [[बङ्गलादेशको राष्ट्रिय प्रतीक|राष्ट्रिय प्रतीक]] |हलो र औद्योगिक पाङ्ग्रा |rowspan="4"| सन् १९७३ |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | १० पोयसा | |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | २५ पोयसा |rowspan="2"| [[इस्पात]] | रोहु माछा |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ५० पोयसा |पाटे बाघ |- !colspan="7"| सन् १९७४ को नोट शृङ्खला |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | १ पोयसा |rowspan="3"| आलमुनियम |rowspan="5"| [[बङ्गलादेशको राष्ट्रिय प्रतीक|राष्ट्रिय प्रतीक]] | गहनाको बनावट, पुष्प निदर्शन |rowspan="4"| सन् १९७४ |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ५ पोयसा | |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | १० पोयसा | |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | २५ पोयसा | [[इस्पात]] | |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| |bgcolor="#ffffff"| | ৳१ | विभिन्न | चार जना प्रख्यात व्यक्तित्वहरूको तस्वीर, नारा " परिवार - सबैका लागि खाद्यान्न" | सन् १९७५ |- !colspan="7"|सन् १९७७ को नोट शृङ्खला |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ५ पोयसा |rowspan="2"| आल्मुनियम |rowspan="4"| [[बङ्गलादेशको राष्ट्रिय प्रतीक|राष्ट्रिय प्रतीक]] | हलो, शिल्प पाङ्ग्रा |rowspan="4"| सन् १९७७ |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | १० पोयसा | काखमा बच्चालाई लिएर एक अर्कालाई हेरिरहेका एक पुरुष र एक महिला |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | २५ पोयसा |rowspan="2"| [[इस्पात]] | पाटे बाघ |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ५० पोयसा | इलिश, कुखुरा, भुइँकटहर, केरा |- !colspan="7"| नयाँ प्रकाशित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| |bgcolor="#ffffff"| | ५० पोयसा |rowspan="5"| [[इस्पात]] |rowspan="5"| [[बङ्गलादेशको राष्ट्रिय प्रतीक|राष्ट्रिय प्रतीक]] | इलिश, कुखुरा, भुइँकटहर र केरा | सन् २००१ |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ৳१ | चार जना मानिसहरूको तस्वीर, नारा "योजनाबद्ध परिवार - सबैका लागि खाद्यान्न" | सन् १९९२ |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ৳१ (सुनौलो रङ्गको) | चारजना मानिसहरूको तस्वीर, नारा "योजनाबद्ध परिवार - सबैका लागि खाद्यान्न" | सन् १९९६ |- |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ৳१ | चारजना मानिसहरूको तस्वीर, नारा "योजनाबद्ध परिवार - सबैका लागि खाद्यान्न" | सन् २००३ |- |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ৳1 | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | सन् २०१० |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ৳२ |rowspan="3"| [[इस्पात]] |rowspan="3"| [[बङ्गलादेशको राष्ट्रिय प्रतीक|राष्ट्रिय प्रतीक]] | सबैका लागि शिक्षा | सन् २००४ |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| |bgcolor="#ffffff"| | ৳२ | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | सन् २०१० |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ৳५ | [[जमुना सेतु|जमुना बहुमुखी सेतु]] | सन् १९९४ |- |colspan="2" align="center" bgcolor="#ffffff"| | ৳५ | [[इस्पात]] | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | बङ्गलादेश बैङ्कको प्रतीक | सन् २०१२ |- |} == कागजी नोटहरू == हाल ৳१ लगायत ৳२५, ৳४० र ৳५० का स्मारकीय बैङ्क नोटहरूको कम प्रचलनमा रहेका छन् भने सबैभन्दा अधिक प्रचलनमा ৳२, ৳५, ৳१०, ৳२०, ৳५०, ৳१००, ৳२००, ৳५०० ও ৳१००० हरू रहेका छन्। १० टाका भन्दा बढी मूल्यका कागजी बैङ्क नोटहरू बङ्गलादेश बैङ्कद्वारा जारी तथा नियमन गरिन्छ। सबै कागजी नोटहरूमा तत्कालीन बङ्गलादेशी गभर्नरको हस्ताक्षर समावेश गरिएको हुन्छ भने बङ्गलादेश सरकारको आर्थिक मन्त्रालयद्वारा ৳१, ৳२, ৳५ लाई नियन्त्रण गरिएको थियो भने यी बैङ्क नोटहरूमा आर्थ मन्त्रालयको सचिवको हस्ताक्षर समावेश गरिएको हुन्छ। सन् २०२० मार्च १७ का दिन मुजिब वर्षको अवसर पारी अर्थात् राष्ट्रपिता बङ्गोबोन्धु शेख मुजिबुर रहमानको जन्म शताब्दीको अवसरमा बङ्गलादेश बैङ्कले २०० मूल्य बराबरको २०० टाकालाई जारी गरेको थियो। यस नोटलाई राष्ट्रपिता बङ्गोबोन्धुको जन्मको शताब्दी वर्षको अवसरमा जारी गर्ने निर्णय गरिएको थियो भने यस नोटको माथिल्लो भागमा उनलाई स्मरण गर्दै केही लेखिएको छ। सन् २०२१ मा बङ्गलादेश बैङ्कले मुजिबको स्मरणमा लेखिएको वाणीलाई समावेश नगरी पुरानै शृङ्खलाका नोटहरू जारी गर्ने निर्णय गरेको थियो। रुसको एक अनलाइन मनोरञ्जन केन्द्रमा गरिएको सर्वेक्षणमा बङ्गलादेशको २०० टाका नोटलाई विश्वको सबैभन्दा सुन्दर बैङ्क नोटको रूपमा मूल्याङ्क गरिएको थियो भने उक्त प्रतिस्पर्धामा विश्वका अन्य देशहरूका मुद्राहरूलाई पनि समावेश गराइएको थिए।<ref>''[http://www.panarmenian.net/eng/news/87961/ Bangladesh taka voted most beautiful bank note]'', ७ জানুয়ারি २०१२ তারিখে প্রকাশিত, [http://www.panarmenian.net/ PanARMENIAN.net], পরিদর্শনের তারিখ: १० মে २०१२ খ্রিস্টাব্দ।</ref><ref>''[http://www.amardeshonline.com/pages/details/2012/01/09/126034 বাংলাদেশের २ টাকা পৃথিবীর সবেচেয়ে সুন্দর নোট]</ref><ref>{{वेब स्रोत|युआरएल=https://web.archive.org/web/20120420020419/http://www.amardeshonline.com/pages/details/2012/01/09/126034|शीर्षक= বাংলাদেশের টাকা|मिति=२० अप्रिल २०१२ }}'' দৈনিক আমার দেশ ডেস্ক রিপোর্ট, ९ জানুয়ারি २०१२ খ্রিস্টাব্দে প্রকাশিত; পরিদর্শনের তারিখ: १० মে २०१२ খ্রিস্টাব্দ।</ref> {|class="wikitable" style="font-size: 90%" ! colspan="10" | हाल प्रचलित नोटहरू |- !colspan="2"| चित्र !!rowspan="2"| मूल्य !!rowspan="2"| मात्रा !! rowspan="2" | रङ्ग !!colspan="2"| विवरण !!colspan="2"| मिति |- ! अगाडिको भाग !! पछाडिको भाग !! अगाडिको भाग !! पछाडिको भाग !! जारी !! स्थिति |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১ টাকা (১৯৭৩)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১ টাকা (১৯৭৩)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१]] |৳१ |९९ × ६० |सुन्तला-नीलो |मुठ्ठीभरिको धान |[[बङ्गलादेशको राष्ट्रिय प्रतीक|राष्ट्रिय प्रतीक]] |२ मार्च, १९७३ देखि |डिसेम्बर १९७३ सम्म, हाल अप्रचलित। |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১ টাকা (১৯৭৩-৭৯)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১ টাকা (১৯৭৩-৭৯)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१]] |৳१ |९९ × ६० |सुन्तला-नीलो |एकजना महिला धान काट्दै |मुठ्ठीभरी धान र [[बङ्गलादेशको राष्ट्रिय प्रतीक|राष्ट्रिय प्रतीक]] |१८, डिसेम्बर १९७३ देखि |१९७९ सम्म, हाल अप्रचलित। |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১ টাকা (১৯৭৯)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১ টাকা (১৯৭৯)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१]] | ৳१ | ९९ × ६० | वैजनी-सुन्तला |राष्ट्रिय प्रतीक | तीन चित्तल हरिण | ३ सेप्टेम्बर १९७९ | हाल कम प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২ টাকা (১৯৮৮)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳२]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২ টাকা (১৯৮৮)-পেছন দিক.jpg|200px|৳२]] | ৳२ | १०० × ६० | सुन्तला-हरियो | [[केन्द्रीय सहिद मिनार]] | दोयेल चरा | २९ डिसेम्बर १९८८ | प्रचलित |- | [[चित्र:বাংলাদেশী ২ টাকা ২০১১ সম্মুখদিক.jpg|200px]] | [[चित्र:বাংলাদেশী ২ টাকা ২০১১ পিছনদিক.jpg|200px]] | ৳२ | १०० × ६० | सुन्तला-हरियो | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | [[केन्द्रीय सहिद मिनार]] | ९ अगस्ट २०११ | प्रचलित |- | [[चित्र:বাংলাদেশী ৫ টাকা ২০১১ সম্মুখদিক.jpg|200px]] | [[चित्र:বাংলাদেশী ৫ টাকা ২০১১ পিছনদিক.jpg|200px]] | ৳५ | ११९ × ६४ | नवनीर | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | कुसुम्बा मस्जिद | ९ अगस्ट २०११ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (১৯৭৬)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (১৯৭৬)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१०]] | ৳१० | १७० x ७० | गुलाफी |तारा मस्जिद, दायाँ र बीचमा धान खेती | धान काटिरहेको दृश्य | ११ अक्टोबर १९७६ | हटाइएको |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (১৯৮২)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (১৯৮২)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१०]] | ৳१० | १७० x ७० | गुलाफी |आतिया जामे मस्जिद |कर्नफूली जलविद्युत र काप्ताइ बाँध | ३ सेप्टेम्बर, १९८२ | हटाइएको |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (১৯৯৭)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (১৯৯৭)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१०]] | ৳१० | १५२ x ६४ | हरियो तथा गुलाफी | [[शेख मुजिबुर रहमान]] |लालबागको किल्ला | ११ डिसेम्बर, १९९७ | हटाइएको |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (২০০০)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (২০০০)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१०]] | ৳१० (পলিমার) | १५२ x ६४ | गुलाफी | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | [[जातीय संसद भवन]] | १४ डिसेम्बर २००० | हटाइएको |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (২০০২)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (২০০২)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१०]] | ৳१० | १५२ x ६४ | गुलाफी |बायतुल मोकाररम | [[जातीय संसद भवन]] | ७ जनवरी २००२ | हाल प्रचलित |- | [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা ২০১১ সম্মুখদিক.jpg|200px]] | | ৳१० | १२२ × ५९ | गुलाफी |[[शेख मुजिबुर रहमान]] |बायतुल मोकाररम | २१ सेप्टेम्बर २००६ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (২০১২)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০ টাকা (২০১২)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१०]] | ৳१० | १२२ × ५९ | गुलाफी | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | बायतुल मोकाररम | ७ मार्च २०१२ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২০ টাকা (২০০২)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳२०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২০ টাকা (২০০২)-পেছন দিক.jpg|200px|৳२०]] | ৳२० | १३० × ६० | हरियो | छोट सोना मस्जिद | ४ जना मानिस जुट प्रशोधन गर्दै | १३ जुलाई २००२ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২০ টাকা (২০১২)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳२०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২০ টাকা (২০১২)-পেছন দিক.jpg|200px|৳२०]] | ৳२० | १३० × ६० | हरियो | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | षाट गोम्बुज मस्जिद | ७ मार्च २०१२ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২৫ টাকা-স্মারক (২০১৩)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳२५]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২৫ টাকা-স্মারক (২০১৩)-পেছন দিক.jpg|200px|৳२५]] | ৳२५ | १२३ x ६० | नीलो, बैजनी र रातो | राष्ट्रिय स्मृतिसौध, टाका नोट तथा डाक टिकेट, तीन चित्तल हरिण, दोयेल चरा | सुरक्षा छपाइ निगमको सदर | २६ जनवरी २०१३ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৪০ টাকা-স্মারক (২০১১)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳४०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৪০ টাকা-স্মারক (২০১১)-পেছন দিক.jpg|200px|৳४०]] | ৳४० | १२२ x ६० | रातो, सुन्तला, हरियो | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | सैनिकहरू | २१ डिसेम्बर २०११ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৫০ টাকা (২০০৫)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳५०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৫০ টাকা (২০০৫)-পেছন দিক.jpg|200px|৳५०]] | ৳५० | १३० × ६० | नवनीर, हरियो | [[जातीय संसद भवन]] | बाघा मस्जिद | ३० जुलाई २००५ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৫০ টাকা (২০১২)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳५०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৫০ টাকা (২০১২)-পেছন দিক.jpg|200px|৳५०]] | ৳५० | १३० × ६० | नीलो, नवनीर, रातो | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | जयनुल आबेदीनद्वारा कोरिएको एक चित्र | ७ मार्च २०१२ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৬০ টাকা-স্মারক (২০১২)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳६०]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৬০ টাকা-স্মারক (২০১২)-পেছন দিক.jpg|200px|৳६०]] | ৳६० | १३० x ६० | पहेँलो, खैरो, बैजनी, सुन्तला र नीलो | [[केन्द्रीय सहिद मिनार]] | बाङ्ला भाषा आन्दोलनका सहिदहरू, प्रथम सहिद मिनार (सन् १९५२) | १५ फेब्रुअरी २०१२ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০০ টাকা (২০০৬)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१००]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০০ টাকা (২০০৬)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१००]] | ৳१०० | १४० × ६२ | नीलो | राष्ट्रिय स्मृतिहरू | बङ्गोबोन्धु सेतु | १६ जुलाई २००६ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০০ টাকা (২০১১)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१००]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০০ টাকা (২০১১)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१००]] | ৳१०० | १४० × ६२ | नीलो | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | तारा मस्जिद | ९ अगस्ट २०११ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০০ টাকা-স্মারক (২০১৩)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳१००]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ১০০ টাকা-স্মারক (২০১৩)-পেছন দিক.jpg|200px|৳१००]] | ৳१०० | १४० x ६२ | नीलो-रातो | १८औँ शताब्दीको अश्वारोही | बङ्गलादेश राष्ट्रिय सङ्ग्राहलय | ९ জুলাই २०१३ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২০০ টাকা (২০২০)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳२००]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ২০০ টাকা (২০২০)-পেছন দিক.jpg|200px|৳२००]] | ৳२०० | १४५ × ६४ | फिका हरियो | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | शेख मुजिबुर रहमान र नदीको नजिकको दृश्य | १७ मार्च २०२० | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৫০০ টাকা (২০০৩)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳५००]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[File:বাংলাদেশী ৫০০ টাকা (২০০৩)-পেছন দিক.jpg|200px|৳५००]] | ৳५०० | १५३ × ६९ | बैजनी | राष्ट्रिय स्मृतिसौध | बङ्गलादेश सर्वोच्च अदालत |२४ अक्टोबर २००४ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৫০০ টাকা (২০১১)-সম্মুখদিক.jpg|200px|৳५००]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশী ৫০০ টাকা (২০১১)-পেছন দিক.jpg|200px|৳५००]] | ৳५०० | १५३ × ६९ | हरियो | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | नदीको नजिक एक खेतीको दृश्य | ९ अगस्ट २०११ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশি ১০০০ টাকার নোট (২০০৮) - সম্মুখভাগ.jpg|200px|৳१०००]] |align="center" bgcolor="#ffffff"| [[चित्र:বাংলাদেশি ১০০০ টাকার নোট (২০০৮) - পিছনভাগ.jpg|200px|৳१०००]] | ৳१००० | १६० x ७२ | फिका रातो र गुलाफी | [[केन्द्रीय सहिद मिनार]] | कार्ना हल | २७ अक्टोबर २००८ | प्रचलित |- |align="center" bgcolor="#ffffff"|[[चित्र:বাংলাদেশি ১০০০ টাকার নোট (২০১১) - সম্মুখভাগ.jpg|200px|৳१०००]] |align="center" bgcolor="#ffffff"|[[चित्र:বাংলাদেশি ১০০০ টাকার নোট (২০১১) - পিছনভাগ.jpg|200px|৳१०००]] | ৳१००० | १६० x ७२ | बैजनी, पहेँलो | [[शेख मुजिबुर रहमान]] | [[जातीय संसद भवन]] | ९ अगस्ट २०११ | प्रचलित |- |colspan="12"|''सूत्र: [http://www.bb.org.bd/ बङ्गलादेश बैङ्क]'' |} == ऐतिहासिक विनिमय दर == सन् १९७१ मा [[बङ्गलादेश]] पाकिस्तानबाट स्वतन्त्र भए पश्चात् टाकाको अन्तर्राष्ट्रिय मूल्य बेलायती पाउन्डसँग निर्धारण गरिएको थियो। पछि सत्तरीको दशकको अन्त्यतिर जब बेलायती पाउन्डको अन्तर्राष्ट्रिय मूल्य घट्दो क्रममा पुगेको अवस्थामा अमेरिकी डलरले अधिक अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमा विनिमय मुद्राको रूपमा प्रयोग गर्न थालिएको थियो त्यसकारण बङ्गलादेश सरकार र [[बङ्गलादेश बैङ्क|केन्द्रीय बैङ्क]]ले बङ्गलादेशी टाकाको अन्तर्राष्ट्रिय मूल्य अमेरिकी डलरसँग निर्धारण गरेको थियो तर [[अमेरिकी डलर]] अनुसार निर्धारण गरिएको टाकाको विनिमय दर खासै प्रचलित छैन जसकारण बेलाबखतमा [[बङ्गलादेश बैङ्क]]ले अमेरिकी डलरको विरुद्ध टाकाको विनिमय दर स्थितिशील राख्नका लागि हस्तक्षेप गर्दै आएको छ। हालको विनिमय दर अनुसार, १ बङ्गलादेशी टाका बराबर १.३९ [[नेपाली रुपैयाँ]] हुन आउँछ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बङ्गलादेशसँगको व्यापारमा किन भयो घाटा?, सरकारको उदासिनताले नेपालले गुमायो अवसर|युआरएल=https://www.bizmandu.com/content/-22230.html|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=बिज मान्डु|भाषा=नेपाली)|मिति=|पहुँचमिति=२० डिसेम्बर २०२०}}</ref><ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेपाली रुपैयाँ - बङ्गलादेशी टाका मूल्य सहीमा अब विदेशी मुद्रा विनिमय बजार २३ डिसेम्बर २०२०|युआरएल=https://ne.calcprofi.com/forex-NPR-BDT.html?__cf_chl_jschl_tk__=abba8c9be31a3d20ceca177bf94e7a7d075b9854-1608740607-0-AZ6SUXE7_AUq2UmckMGdv6ALO2eaDVlnVSR9YvqmImPyt2XG8f07rbpuI7cW1CV5M9cA0xh2-Ov0f88iYm4MCArmLHsg2sIAPAZpWhNjElJ9cTdnmPpNIzWFTVO0vVLCjaGXnCTnb95q7np8jfoRsQE6MtKh4GOSXBDE9IcwBAa7tMS6GFBBfqqHSEXozvJdIXsM3kR243bsi3WoZ_Cc-MzDx3-uS2LEowIrXFH_ns4WoB1x--u-yXdHSSt1lwLjZy77S94CI8XYUCA_7tJ9UdSftaBLH5LYwzCkF5F5QJ9ol_o_ZTMtFyI8Lld8yd6nR9YYPdXLHQD5uES-nQi6iPc4dVKCMSBKiiNzIxrQybZZTypj7hcsqYpoPplCTHbgyE1UCa5hMIF393ExD2yMpmc|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=काल्कप्रोफी|भाषा=नेपाली)|मिति=|पहुँचमिति=२० डिसेम्बर २०२०}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align:left; margin:1em auto 1em auto;" |+ अन्य विदेशी मुद्राहरूको तुलनामा बङ्गलादेशी टाका (प्रत्येक वर्षको जनवरीमा )<ref>[http://fxtop.com/en/historical-exchange-rates.php?MA=1 ঐতিহাসিক বিনিময়ের হার]</ref> ! मुद्रा !! सन् १९७१ !! सन् १९८१ !! सन् १९९१ !! सन् १९९६ !! सन् २००० !! सन् २००१ !! सन् २००५ !! सन् २००७ !! सन् २००८ !! सन् २००९ !! सन् २०१० !! सन् २०११ !! सन् २०१२ !! सन् २०१३ !! सन् २०१४ !! सन् २०१५ |- | [[अमेरिकी डलर]] || ७.८६ || १८.३१ || ३६.७५ || ४०.८ || ५०.८२ || ५३.८४ || ५८.११ || ६७.२९ || ६७.३४ || ६७.४० || ६८.११ || ६९.८४ || ८१.६४ || ७८.३१ || ७६.४५ || ७६.५१ |- | जापानी येन || ०.०२ || ०.०९ ||०.२७ || ०.३८ || ०.४८ || ०.४६ || ०.५६ || ०.५५ || ०.६२ || ०.७४ || ०.७४ || ०.८४ || १.०६ || ०.८८ || ०.७३ || ०.६४ |- | सोभियती रुबल<br />रूसी रुबल || १४.९३ || २९.०० || ५५.१२ || ८.१६ || १.८५ || १.९१ || २.१७ || २.६२ || २.७९ || २.१४ || २.३१ || २.३५ || २.६६ || २.६३ || २.२९ || १.२० |- | युरो || - || - || - || - || ५१.४८ || ५०.५७ || ७६.३७ || ८७.४५ || ९८.९९ || ९०.०१ || ९७.२८ || ९३.२६ || १०५.२६ || १०३.९८ || १०४.२२ || ८९.२६ |- | पाउन्ड स्टर्लिङ || १८.९२ ||४४.०२ ||७१.०१ || ६२.४८ || ८३.२३ || ७९.५९ || १०९.३५ || १३१.७४ || १३२.६ || ९७.६६ || ११०.०१ || ११०.०४ || १२६.५७ || १२५.१९ || १२५.९० || ११६.१३ |- | स्विस फ्राङ्क || १.८ || १०.०८ || २८.८९ || ३४.६३ || ३१.९७ || ३३.०७ || ४९.३८ || ५३.७३ || ६०.९९ || ६०.२३ || ६५.८७ || ७३.१ || ८६.९१ || ८४.७ || ८४.६६ || ८१.२६ |- | हङकङ डलर || १.३१ ||३.५३ || ४.६८|| ५.२८ || ६.५३ || ६.९ || ७.४५ || ८.६२ || ८.६२ || ८.६९ || ८.७७ || ८.९७ || १०.५१ || १०.१ || ९.८५ || ९.८६ |- | मलेसियाली रिङ्गित || २.५५ ||८.२३ ||१३.५४ || १५.९७ || १३.३७ || १४.१६ || १५.२५ || १९.१२ || २०.५४ || १८.८६ || २०.०६ || २२.७१ || २६.१४ || २५.६८ || २३.१४ || २१.४१ |- | कुवेती दिनार || २२.०९|| ६४.५१||१२८.७३ || १३६.२५ || १६७.०१|| १७६.०५ ||१९७.८२ || २३१.६९ || २४५.८३ ||२३५.३१ ||२३६.५२ ||२४७.६२ ||२९२.४६ ||२७७.६ || २७०.१६ || २५९.६६ |- | साउदी रियाल ||१.७५ ||५.५ ||९.७९ || १०.८८ || १३.५५ || १४.३५ ||१५.४९ ||१७.९३ || १७.९२ ||१७.९५ ||१८.१४ ||१८.६ ||२१.७६ ||२०.८७ || २०.३८ || २०.३६ |- | इमाराती दिरहाम ||१.६५ ||४.८९ ||९.९६ ||११.११ ||१३.८४ || १४.६५|| १५.८२ ||१८.३१ || १८.३३|| १८.३४ ||१८.५४ ||१९.०१ ||२२.२२ ||२१.३१ || २०.८१ || २०.८२ |- | भारतीय रुपैयाँ ||१.०० ||२.३ ||२.०० || १.१४ ||१.१६ ||१.१५ ||१.३२ || १.५१||१.७१ ||१.३५ ||१.४७ ||१.५१ || १.५६||१.४४ || १.२३ || १.२२ |- | भुटानी ङुलत्रुम|| १.०५ || २.०७ || १.६० || १.१७ || १.१६ || १.१६ || १.३७ || १.५७ || १.७४ || १.४० || १.५० || १.५६ || १.६२ || १.४६ || १.२४ || १.२३ |- | बर्मेली क्यात || १.६५ || २.४९ || ५.८८ || ७.१३ || ८.११|| ८.३३ || १०.७९ || १०.६९||१०.५१ ||१०.४९ ||१०.६१ || १०.९१|| १२.९० ||०.०९ ||०.०७८ || ०.०७५ |- | चिनियाँ रेन्मिन्बी ||३.१९ || ११.७५ || ७.०२ ||५.०९ ||६.४४ ||६.५८ ||७.२७ || ८.९३||९.४५ || ९.९९||१०.१२ || १०.७६||१३.२० ||१२.७९ ||१२.८१ || १२.५० |} * सोभियती रुबल सन् १९९१ सम्म, रूसी रुबल सन् १९९१ देखि सन् १९९८, पुनर्मूल्यायित रूसी रुबल सन् १९९८ देखि हालसम्म। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == * [http://www.bangladesh-bank.org/currency/index.php बङ्गलादेश बैङ्कको पृष्ठमा प्रचलनमा रहेका मुद्राहरू ] * [http://www.bis-ans-ende-der-welt.net/Bangladesch-B-En.htm बङ्गलादेशको ऐतिहासिक बैङ्कनोटहरू] [[श्रेणी:बङ्गलादेशको अर्थतन्त्र]] [[श्रेणी:बङ्गलादेशका मुद्राहरू]] pp5vk7glao5kako885uxya8376xv768 0 114644 1074463 1065240 2022-08-25T00:09:57Z Bishaldev100 28807 wikitext text/x-wiki [[अर्थशास्त्र|अर्थशास्त्रमा]], '''एकाधिकार''' भनेको वस्तु तथा सेवाको उत्पादन तथा वितरणमा निश्चित व्यापारी तथा उत्पादकको बजारमाथीको एकलौटी अधिपध्य कायम हुनु 'हो। जब कोहि एक व्यक्ति वा संस्था/ सङ्गठन को कुनै उत्पादन वा सेवा माथि यति नियन्त्रण हुन्छ कि ऊ बिक्री सम्बन्धित सर्त एवं मूल्यलाई आफ्नो इच्छानुसार लागु गर्न सकिन्छ भने यस्तो स्थितिलाई '''एकाधिकार''' भनिन्छ । अर्थात बजारमा प्रतियोगिताको अभाव नै एकाधिकारको मुख्य विशेषता हो। एकाधिकार Monopoly शब्द ग्रीक शब्दबाट आएको हो। मूल शब्द monopollein हो जुन दुई शब्दहरू मिलेर बनेको हुन्छ - mono र pollein mono को अर्थ एक हो र pollein को अर्थ बजार हो। एकाधिकार भनेको। यस्तो बजार जसमा एक विक्रेता र अधिकतम संख्यामा क्रेता उपस्थित हुन्छन्। == यो पनि हेर्नुहोस् == * [[पूर्ण प्रतिस्पर्धा]] == बाह्य लिंकहरू == * [https://web.archive.org/web/20090302082551/http://www.linfo.org/monopoly.html एकाधिकार:] लिनक्स सूचना परियोजना द्वारा [https://web.archive.org/web/20090302082551/http://www.linfo.org/monopoly.html एक संक्षिप्त परिचय] * एल्मर जी। वाइन्स द्वारा [https://web.archive.org/web/20090701211430/http://www.egwald.ca/economics/econpage.php3 एकाधिकार] : मोनोपली (सार्वजनिक वा निजी) र ओलिगोपाली को अनलाइन इंटरएक्टिव मोडल * फियोना म्याक्लाच्लान र [https://web.archive.org/web/20090822194456/http://demonstrations.wolfram.com/MonopolyAndNaturalMonopoly/ एकाधिकार र प्राकृतिक एकाधिकार] सेठ जे। चन्डलर, वुल्फ्राम प्रदर्शन प्रोजेक्ट द्वारा [https://web.archive.org/web/20090310171922/http://demonstrations.wolfram.com/MonopolyProfitAndLoss/ एकाधिकार लाभ र नोक्सान] । === आलोचना === * [https://web.archive.org/web/20090830182558/http://fare.tunes.org/liberty/microsoft_monopoly.html प्राकृतिक एकाधिकार र यसको नियमन] * [https://web.archive.org/web/20090912105949/http://mises.org/journals/rae/pdf/rae9_2_3.pdf प्राकृतिक एकाधिकारको मिथक] * [https://web.archive.org/web/20080210070614/http://www.catostore.org/index.asp?fa=ProductDetails&method=cats&scid=22&pid=144075 प्राकृतिक एकाधिकार र यसको नियमन] * [https://web.archive.org/web/20090304125533/http://www.polyarchy.org/paradigm/english/monopolies.html शासकहरूका एकाधिकारदेखि प्रयोगकर्ताको छनौट] एकाधिकारवादी अभ्यासहरूको एक महत्त्वपूर्ण सर्वेक्षण * [https://web.archive.org/web/20090629125158/http://www.regulationbodyofknowledge.org/02/narrative/2/ इन्फ्रास्ट्रक्चर रेगुलेशन] एकाधिकार र मार्केट पावरमा [https://web.archive.org/web/20090629125158/http://www.regulationbodyofknowledge.org/02/narrative/2/ ज्ञानको निकाय] [[श्रेणी:अर्थशास्त्र]] 3s5qxn3lrsbc3ovtlohy37gi15434so 4 115648 1074442 864364 2022-08-24T17:50:02Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki == बसन्त रेग्मीले बनाए १०० विकेटको कीर्तिमान == === १८ जनवरी २०१५ === ==== बसन्त रेग्मी ==== <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> [[चित्र:Basanta_Regmi.jpg|100x100px|बसन्त रेग्मी]] </div> * '''मिति''': १८ जनवरी २०१५ * '''लेख''': [[बसन्त रेग्मी]]{{#if:|,}} {{#if:|[[]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख2}}}]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख3}}}]]}} * '''खबर''': नेपाली क्रिकेट खेलाडी [[बसन्त रेग्मी]] [[विश्व क्रिकेट लिग]]मा १०० विकेट लिने पहिलो क्रिकेटर बनेका छन् । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|नेपाली क्रिकेट खेलाडी [[बसन्त रेग्मी]] [[विश्व क्रिकेट लिग]]मा १०० विकेट लिने पहिलो क्रिकेटर बनेका छन् ।}} * '''स्रोत''': http://www.onlinekhabar.com/2015/01/230897/ * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:बिप्लब आनन्द|बिप्लब आनन्द]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> :: {{प्रवन्धक जानकारी}} {{Ping|Nirjal stha}} समिक्षा गर्नुहोला # मेरो {{समर्थन}} छ । [[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ११:३८, १९ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) # {{समर्थन}} -[[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] १२:२८, १९ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो । [[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४०, २५ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) === २५ जनवरी २०१५ === === पारस खड्का === <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> [[चित्र:Paras Khadka NP.JPG|100x100px|पारस खड्का]] </div> * '''मिति''': २४ जनवरी २०१५ * '''लेख''': [[पारस खड्का]]{{#if:|,}} {{#if:|[[]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख2}}}]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख3}}}]]}} * '''खबर''': नेपाली क्रिकेटका कप्तान [[पारस खड्का]] [[विश्व क्रिकेट लिग|विश्व क्रीकेट लिग डिभिजन २]] मा उत्कृष्ट खेलाडी बन्दै म्यान अफ दि सिरिज घोषित भएका छ्न । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|नेपाली क्रिकेटका कप्तान [[पारस खड्का]] [[विश्व क्रिकेट लिग|विश्व क्रीकेट लिग डिभिजन २]]मा उत्कृष्ट खेलाडी बन्दै म्यान अफ दि सिरिज घोषित भएका छ्न ।}} * '''स्रोत''': https://www.onlinekhabar.com/2015/01/233468/ * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|रमेश सिंह बोहरा]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> :: {{प्रवन्धक जानकारी}} {{Ping|Nirjal stha}} समिक्षा गर्नुहोला # मेरो {{समर्थन}} छ ।[[File:Flag of Nepal.svg|15px]][[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|<span style="color:Magenta;">रमेश सिंह बोहरा</span>''']]([[User talk:रमेश सिंह बोहरा|<font color="blue">✉✉</font>]]) ०३:४५, २५ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) # {{समर्थन}} साथ केही सुधार गरेर अपडेट गरियो ।[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:४०, २५ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो ।--[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०६:३७, २५ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) === अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट परिषद === <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> [[चित्र:ICC Logo.png|100x100px|ICC]] </div> * '''मिति''': २९ जनवरी २०१५ * '''लेख''': [[अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट परिषद]]{{#if:|,}} {{#if:|[[]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख2}}}]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख3}}}]]}} * '''खबर''': [[२०१५ आइसिसी वर्ल्ड क्रिकेट लिग डिभिजन टु]] मा तेश्रो भएको [[केन्या]] र चौथो भएको [[नेपाल]] , [[२०१४ क्रिकेट विश्वकप छनौट|विश्वकप च्याम्पियनसिप छनौट]] खेल्न पाउने आसिसीले निर्णय गरेको छ । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|लिग डिभिजन टु]] मा तेश्रो भएको [[केन्या]] र चौथो भएको [[नेपाल]],[[२०१४ क्रिकेट विश्वकप छनौट|विश्वकप च्याम्पियनसिप छनौट]] खेल्न पाउने आसिसीले निर्णय गरेको छ।}} * '''स्रोत''': http://www.onlinekhabar.com/2015/01/234205/ * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|रमेश सिंह बोहरा]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> :: {{प्रवन्धक जानकारी}} {{Ping|Nirjal stha}} समिक्षा गर्नुहोला # मेरो {{समर्थन}} छ ।[[File:Flag of Nepal.svg|15px]][[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|<span style="color:Magenta;">रमेश सिंह बोहरा</span>''']]([[User talk:रमेश सिंह बोहरा|<font color="blue">✉✉</font>]]) ०३:०९, २९ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) # मेरो {{समर्थन}} छ ।[[File:Nirjal sign.png|100px| link= user:Nirjal stha]] [[user talk:Nirjal stha|<small>कुरा गर्ने</small>]] ०३:१८, २९ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) #{{समर्थन}} - [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ०५:१७, २९ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो ।[[File:Flag of Nepal.svg|15px]][[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|<span style="color:Magenta;">रमेश सिंह बोहरा</span>''']]([[User talk:रमेश सिंह बोहरा|<font color="blue">✉✉</font>]]) ०६:०३, २९ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) === दीपक बिष्ट === <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> </div> * '''मिति''': १ फेब्रुअरी २०१५ * '''लेख''': [[दीपक बिष्ट]]{{#if:|,}} {{#if:|[[]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख2}}}]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख3}}}]]}} * '''खबर''': किर्तिमानी तेक्वान्दो खेलाडी [[दीपक बिष्ट]]ले आफ्नो १९ बर्षे लामो खेल जिवनबाट सन्यास लिएको घोषणा गरेको छ । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|किर्तिमानी तेक्वान्दो खेलाडी दीपक बिष्टले आफ्नो १९ बर्षे लामो खेल जिवनबाट सन्यास लिएको घोषणा गरेको छ।}} * '''स्रोत''': www.onlinekhabar.com/2015/01/236017/ * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|रमेश सिंह बोहरा]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> :: {{प्रवन्धक जानकारी}} {{Ping|Nirjal stha}} समिक्षा गर्नुहोला # मेरो {{समर्थन}} छ ।[[File:Flag of Nepal.svg|15px]][[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|<span style="color:Magenta;">रमेश सिंह बोहरा</span>''']]([[User talk:रमेश सिंह बोहरा|<font color="blue">✉✉</font>]]) ०७:४१, १ फेब्रुअरी २०१५ (युटिसी(UTC)) # मेरो {{समर्थन}} छ ।-[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०८:२४, १ फेब्रुअरी २०१५ (युटिसी(UTC)) # मेरो {{समर्थन}} छ । --[[User:जनक राज भट्ट|Janak Bhatta]] ([[User talk:जनक राज भट्ट|कुरा गर्ने]]) ०८:१४, १ फेब्रुअरी २०१५ (युटिसी(UTC)) {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो ।[[File:Flag of Nepal.svg|15px]][[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|<span style="color:Magenta;">रमेश सिंह बोहरा</span>''']]([[User talk:रमेश सिंह बोहरा|<font color="blue">✉✉</font>]]) ०६:०३, २९ जनवरी २०१५ (युटिसी(UTC)) == कुमार संगाकाराद्वारा विश्व किर्तिमान == === मार्च ११,२०१५ === ==== २०१५ क्रिकेट विश्वकप ==== <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> [[चित्र:Kumar Sangakkara.jpg|100x100px|कुमार संगाकारा ब्याटिङ गर्दै]] </div> * '''मिति''': मार्च ११,२०१५ * '''लेख''': [[२०१५ क्रिकेट विश्वकप]]{{#if:कुमार संगाकारा|,}} {{#if:कुमार संगाकारा|[[कुमार संगाकारा]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख2}}}]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख3}}}]]}} * '''खबर''': [[श्रीलंका राष्ट्रिय क्रिकेट टिम|श्रीलंका]]का खेलाडी [[कुमार संगाकारा]]ले [[एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय]] खेलमा लगातार चार शतक प्रहार गरेर विश्व किर्तिमान बनाएका छन् । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|[[श्रीलंका राष्ट्रिय क्रिकेट टिम|श्रीलंका]]का खेलाडी [[कुमार संगाकारा]]ले [[एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय]] खेलमा लगातार चार शतक प्रहार गरेर विश्व किर्तिमान बनाएका छन् ।}} * '''स्रोत''': http://www.onlinekhabar.com/2015/03/251222/ * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:बिप्लब आनन्द|बिप्लब आनन्द]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> * {{समर्थन}} --[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०५:३१, १२ मार्च २०१५ (युटिसी(UTC)) * {{समर्थन}} --[[File:Nirjal sign.png|100px| link= user:Nirjal stha]] [[user talk:Nirjal stha|<small>कुरा गर्ने</small>]] ०५:५६, १२ मार्च २०१५ (युटिसी(UTC)) {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो । --[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:४९, १२ मार्च २०१५ (युटिसी(UTC)) ==== २०१५ क्रिकेट विश्वकप विजेता ==== <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> [[चित्र:Icc cricket world cup trophy.jpg|100x100px|विश्वकप ट्रफी]] </div> * '''मिति''': मार्च २९,२०१५ * '''लेख''': [[२०१५ क्रिकेट विश्वकप]] * '''खबर''': [[२०१५ क्रिकेट विश्वकप|२०१५ एकदिवसीय क्रिकेट विश्वकप]]को अन्तिम खेलमा [[न्युजिल्यान्ड राष्ट्रिय क्रिकेट टिम|न्युजिल्यान्ड]] लाई [[अस्ट्रेलिया राष्ट्रिय क्रिकेट टिम|अष्ट्रेलिया]]ले ७ विकेटले पराजित गर्दै पाँचौ पटक ट्रफी हात पारेको छ । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|[[२०१५ क्रिकेट विश्वकप|२०१५ एकदिवसीय क्रिकेट विश्वकप]]को अन्तिम खेलमा [[न्युजिल्यान्ड राष्ट्रिय क्रिकेट टिम|न्युजिल्यान्ड]] लाई [[अस्ट्रेलिया राष्ट्रिय क्रिकेट टिम|अष्ट्रेलिया]]ले ७ विकेटले पराजित गर्दै पाचौँ पटक ट्रफी हात पारेको छ ।}} * '''स्रोत''': https://www.imagekhabar.com/samachar/detail/46812/31/.sh * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|रमेश सिंह बोहरा]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> :: {{प्रवन्धक जानकारी}} {{Ping|Nirjal stha}} समिक्षा गर्नुहोला । # {{समर्थन}}[[File:Flag of Nepal.svg|15px]][[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|<span style="color:Magenta;">रमेश सिंह बोहरा</span>''']][[विशेष:EmailUser/रमेश सिंह बोहरा| <b>इमेल पठाउने</b>]]([[User talk:रमेश सिंह बोहरा|<font color="blue">✉✉</font>]]) १०:२९, २९ मार्च २०१५ (युटिसी(UTC)) # {{समर्थन}}--[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १२:००, २९ मार्च २०१५ (युटिसी(UTC)) समाचारमा आवश्यक सुधार गरी {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो । --[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १२:००, २९ मार्च २०१५ (युटिसी(UTC)) == विश्वकै होचा व्यक्ति चन्द्रबहादुर डाँगीको निधन == === ०९-०४-२०१५ === ==== चन्द्रबहादुर डाँगी ==== <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> [[चित्र:Chandra_03.jpg|100x100px|डाँगी गिनिज बुक्सको प्रमाण पत्रका साथ]] </div> * '''मिति''': ०९-०४-२०१५ * '''लेख''': [[चन्द्रबहादुर डाँगी]]{{#if:गिनिज बुक अफ वर्ल्ड रेकर्डस|,}} {{#if:गिनिज बुक अफ वर्ल्ड रेकर्डस|[[गिनिज बुक अफ वर्ल्ड रेकर्डस]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख2}}}]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख3}}}]]}} * '''खबर''': २०७२ भदौ १८ गते शुक्रबार [[अमेरिका]] भ्रमणमा रहेका विश्व कै होचा व्यक्ति चन्द्रबहादुर डाँगीको ७६ बर्षको उमेरमा अमेरिकाको ल्याण्डन बी जोहन्सन ट्रपिकल मेडिकल सेन्टरमा उपचारका क्रममा निधन भएको छ । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|२०७२ भदौ १८ गते शुक्रबार [[अमेरिका]] भ्रमणमा रहेका विश्व कै होचा व्यक्ति चन्द्रबहादुर डाँगीको ७६ बर्षको उमेरमा अमेरिकाको ल्याण्डन बी जोहन्सन ट्रपिकल मेडिकल सेन्टरमा उपचारका क्रममा निधन भएको छ ।}} * '''स्रोत''': http://www.onlinekhabar.com/2015/09/321388/ * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:देवराज पौडेल|देवराज पौडेल]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> ::{{प्रवन्धक जानकारी}} # {{समर्थन}}-[[file:Class_D_fire_icon.svg|25px|link=प्रयोगकर्ता:देवराज पौडेल]]-[[User:देवराज पौडेल|<span style= "color:green;">देवराज पौडेल</span>]]-[[User talk:देवराज पौडेल|वार्ता]]-[[विशेष:EmailUser/देवराज पौडेल|ईमेल]] ०६:०५, ५ सेप्टेम्बर २०१५ (युटिसी(UTC)) # {{समर्थन}}- [[File:Flag of Nepal.svg|15px]][[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|<span style="color:Magenta;">रमेश सिंह बोहरा</span>''']][[विशेष:EmailUser/रमेश सिंह बोहरा| <b>इमेल पठाउने</b>]]([[User talk:रमेश सिंह बोहरा|<font color="blue">✉✉</font>]]) ०६:४०, ५ सेप्टेम्बर २०१५ (युटिसी(UTC)) # {{समर्थन}}--[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:१५, ५ सेप्टेम्बर २०१५ (युटिसी(UTC)) समाचारमा आवश्यक सुधार गरी {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो । --[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:१५, ५ सेप्टेम्बर २०१५ (युटिसी(UTC)) == नेपालको संविधान जारी == === २० सेप्टेम्बर २०१५ === ==== नेपालको संविधान २०७२ ==== <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> [[चित्र:|100x100px|]] </div> * '''मिति''': २० सेप्टेम्बर २०१५ * '''लेख''': [[नेपालको संविधान २०७२]]{{#if:नेपाल|,}} {{#if:नेपाल|[[नेपाल]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख2}}}]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख3}}}]]}} * '''खबर''': [[नेपाल]]को [[नेपालको संविधान २०७२|संविधान]] २०७२ जारी । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|[[नेपाल]]को [[नेपालको संविधान २०७२|संविधान]] २०७२ जारी ।}} * '''स्रोत''': kantipur.ekantipur.com/news/2015-09-19/20150919203216.html * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:बिप्लब आनन्द|बिप्लब आनन्द]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> महत्वपूर्ण समाचार भएकोले {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो । --[[Image:Star_प्रमुख.png|30px]][[User:बिप्लब आनन्द|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:बिप्लब आनन्द|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:३८, २२ सेप्टेम्बर २०१५ (युटिसी(UTC)) == नेपालको ३८ औ प्रधानमन्त्रीको रूपमा केपि ओली निर्वाचित == === ११ अक्टोबर २०१५ === ==== [[खड्गप्रसाद ओली]] ==== <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> [[चित्र:KP_Oli.jpg|100x100px|]] </div> * '''मिति''': ११ अक्टोबर २०१५ * '''लेख''': [[खड्गप्रसाद ओली]]{{#if:[[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू]]|,}} {{#if:[[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू]]|[[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख2}}}]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख3}}}]]}} * '''खबर''': [[नेकपा एमाले]]का नेता [[खड्गप्रसाद ओली]] अत्यधिक मतले [[नेपाल]]को ३८औ [[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू|प्रधानमन्त्री]] निर्वाचित भएका छन् । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|[[नेकपा एमाले]]का नेता [[खड्गप्रसाद ओली]] अत्यधिक बहुमतले [[नेपाल]]को ३८ औ प्रधानमन्त्री निर्वाचित भएका छन् ।}} * '''स्रोत''': http://setopati.com/raajneeti/35058/ * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:देवराज पौडेल|देवराज पौडेल]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> {{प्रवन्धक जानकारी}} * {{समर्थन}} -[[file:GoodHeart_Barnstar_Hires.png|25px|link=प्रयोगकर्ता:देवराज पौडेल]]-[[User:देवराज पौडेल|<span style= "color:green;">देवराज पौडेल</span>]]-[[User talk:देवराज पौडेल|वार्ता]]-[[विशेष:EmailUser/देवराज पौडेल|ईमेल]] १७:११, ११ अक्टोबर २०१५ (युटिसी(UTC)) * {{समर्थन}} [[File:Flag of Nepal.svg|15px]][[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|<span style="color:Magenta;">रमेश सिंह बोहरा</span>''']][[विशेष:EmailUser/रमेश सिंह बोहरा| <b>इमेल पठाउने</b>]]([[User talk:रमेश सिंह बोहरा|<font color="blue">✉✉</font>]]) ०७:०६, १२ अक्टोबर २०१५ (युटिसी(UTC)) * {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो । [[File:Flag of Nepal.svg|15px]][[प्रयोगकर्ता:रमेश सिंह बोहरा|<span style="color:Magenta;">रमेश सिंह बोहरा</span>''']][[विशेष:EmailUser/रमेश सिंह बोहरा| <b>इमेल पठाउने</b>]]([[User talk:रमेश सिंह बोहरा|<font color="blue">✉✉</font>]]) ०७:१०, १२ अक्टोबर २०१५ (युटिसी(UTC)) == दोस्रो राष्ट्रपतिको रुपमा विद्या भण्डारी निर्वाचित == === २८ अक्टूबर २०१५ === ==== विद्यादेवी भण्डारी ==== <div style="background-color:#e6f2ff; border:1px solid #a3b1bf; padding: 6px;"> <div style="float:right;margin-left:0.5em;"> [[चित्र:Vidhya_Bhandari2.JPG|100x100px|]] </div> * '''मिति''': २८ अक्टूबर २०१५ * '''लेख''': [[विद्यादेवी भण्डारी]]{{#if:राष्ट्रपति|,}} {{#if:राष्ट्रपति|[[राष्ट्रपति]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख2}}}]]}}{{#if:|,}} {{#if:|[[{{{लेख3}}}]]}} * '''खबर''': [[गणतन्त्र]] [[नेपाल]]को दोस्रो तथा नेपालकै पहिलो महिला [[नेपालका राष्ट्रपति|राष्ट्रपति]]को रूपमा [[विद्यादेवी भण्डारी]] निर्वाचित । * '''अक्षर गणना''':{{अक्षर गणना|[[गणतन्त्र]] [[नेपाल]]को दोस्रो तथा नेपालकै पहिलो महिला [[राष्ट्रपति]]को रुपमा [[विद्यादेवी भण्डारी]] निर्वाचित ।}} * '''स्रोत''': http://kantipur.ekantipur.com/news/2015-10-28/20151028170636.html * '''नामाङ्कनकर्ता''': [[प्रयोगकर्ता:देवराज पौडेल|देवराज पौडेल]] * '''टिप्पणी''': </div> </div> {{प्रवन्धक जानकारी}} * {{समर्थन}}- [[file:GoodHeart_Barnstar_Hires.png|25px|link=प्रयोगकर्ता:देवराज पौडेल]]-[[User:देवराज पौडेल|<span style= "color:green;">देवराज पौडेल</span>]]-[[User talk:देवराज पौडेल|वार्ता]]-[[विशेष:EmailUser/देवराज पौडेल|ईमेल]] १२:५९, २८ अक्टोबर २०१५ (युटिसी(UTC)) * {{समर्थन}}-- [[User:Tulsi Bhagat|'''तुल्सी भगत''']] [[User_talk:Tulsi Bhagat|(<small>'''वार्तालाप'''</small>)]] १३:२०, २८ अक्टोबर २०१५ (युटिसी(UTC)) * {{समर्थन}}----[[User:सरोज कुमार ढकाल|सरोज(Saroj)]] ([[User talk:सरोज कुमार ढकाल|कुरा गर्ने]]) १८:१३, २८ अक्टोबर २०१५ (युटिसी(UTC)) * {{Done}} पोस्ट (अपडेट) गरियो ।--[[User:सरोज कुमार ढकाल|सरोज(Saroj)]] ([[User talk:सरोज कुमार ढकाल|कुरा गर्ने]]) १८:१८, २८ अक्टोबर २०१५ (युटिसी(UTC)) j13uv32cq8yimy5tt8rjcard1cprbk6 0 118697 1074432 1013607 2022-08-24T17:48:22Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|वार्षिक रूपमा प्रदान गरिने चलचित्र पुरस्कार}} {{Infobox award | name = सिजि लक्स कामना फिल्म अवार्डस् | image = | caption = सिजी लक्स कामना फिल्म अवार्डस् | presenter = सिजी इन्टरटेन्मेन्ट्स | country = नेपाल | year = प्रथम लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७१ | year2 = कामना फिल्म अवार्ड २०७६ | website = [https://awards.newsofnepal.com/ अवार्डस्] }} '''सिजी लक्स कामना फिल्म अवार्डस्''' नेपाली सिने मासिक कामनाले आफ्नो प्रकाशनको तीन दशकभन्दा बढी लामो यात्रा पार गरेको सुखद अवसरमा नेपाली मनोरञ्जन क्षेत्रको कम्पनी [[सिजी इन्टरटेनमेन्ट]]सँगको सहकार्यमा वि.सं. २०७१ सालबाट [[नेपाली चलचित्र]]को लागि आयोजना थालनी गरेको एक पुरस्कार समारोह हो। सिजी लक्स कामना फिल्म अवार्डस् हालसम्म वि.सं. २०७१, वि.सं. २०७३, वि.सं. २०७४, वि.सं. २०७५ र वि.सं. २०७६ मा कार्यक्रम आयोजना गरिसकेको छ भने वि.सं. २०७२ सालमा नेपालमा बिनाशकारी भुकम्पका कारण यो अवार्ड कार्यक्रम हुने सकेको थिएन। <ref>{{वेब स्रोत|युआरएल=https://kamana.newsofnepal.com/287/|शीर्षक=अवार्डको उत्साह|वेबसाइट=न्युज अफ नेपाल|भाषा=नेपाली|लेखक=|मिति=|पहुँचमिति=२८ अक्टोबर २०२०}}</ref><ref>{{वेब स्रोत|युआरएल=https://namastefilmy.com/archives/15910|शीर्षक=यसकारण रोकियो कामना फिल्म अवार्ड|वेबसाइट=नमस्ते फिल्मी|भाषा=नेपाली|लेखक=|मिति=|पहुँचमिति=२८ अक्टोबर २०२०}}</ref> <ref>{{वेब स्रोत|युआरएल=https://www.onlinekhabar.com/2015/06/288791|शीर्षक=सुरु भयो अवार्डको रौनक, चलचित्रको माहोल बढाउने चुनौती|वेबसाइट=अनलाइन खबर|भाषा=नेपाली|लेखक=|मिति=|पहुँचमिति=२८ अक्टोबर २०२०}}</ref> == प्रथम लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७१ == {| class="wikitable" style="width:75%" |- ! '''विधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | [[महशुस (चलचित्र)|महसुस]] | | <ref>{{Cite web|url=https://nagariknews.nagariknetwork.com/arts/69774-1417469014.html|title=सिजी कामना अवार्ड्समा 'महसुस'को बर्चस्व |date=1/5/2020|website=My City|language=np|archiveurl=|archivedate=|accessdate=5 November 2020}}</ref> |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |महसुस |नवल नेपाल | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |महसुस |[[आर्यन सिग्देल]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |महसुस |[[केकी अधिकारी]] | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |होस्टेल   |गौरब पहाडी | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |महसुस |बेनिशा हमाल | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |महसुस |मनोज के.सि. | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |प्रोदुसर |विल्सन बिक्रम राइ | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |मोक्ष्य |प्रबिण श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |मोक्ष्य |कोशिस छेत्री | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |होस्टेल   |प्रक्रिती श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |नाइं नभन्नु ल २ |अनुभब रेग्मी | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |मोक्ष्य |प्रबिण श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |महसुस |नवल नेपाल | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |मोक्ष्य |प्रज्ञान थापा, राजन कथेत् | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |होस्टेल   |हरी हुमागाईं | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |लभ फोरेएवर |सुर्य थोकर | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |होस्टेल   |सुरेन्द्र पौडेल | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |मौन |निमा लामा | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' | | | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीतः''' |मौन |रोहित शाक्य | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |काली |कबिराज घतराज | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' |नाइं नभन्नु ल २ |प्रेम पारीयार | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |नाइं नभन्नु ल २ |रजिना रिमाल | |- |'''उत्कृष्ट संगीतकारः''' |नाइं नभन्नु ल २ |सुरेश  गैरे | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |नाइं नभन्नु ल २ |सुरेश  गैरे | |- | | | | |- | '''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |हरी प्रसाद रिमाल, बैकुण्ठ मान मास्के | |- |'''लक्स पपुलर च्वाइस अवार्डः''' | | | |} ==लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७३== {| class="wikitable" style="width:75%" |- ! '''विधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | [[पशुपति प्रसाद]] | |<ref>{{Cite web|url=https://www.onlinekhabar.com/2016/10/486689|title=कामना अवार्डमा दयाहाङ, अनमोल, सौगात, खगेन्द्र र आर्यनविच उत्कृष्ट नायकको प्रतिस्पर्धा|date=1/5/2020|website=My City|language=np|archiveurl=|archivedate=|accessdate=5 November 2020}}</ref> |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |[[पशुपति प्रसाद]] |[[दिपेन्द्र के. खनाल|दिपेन्द्र के खनाल]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |क्लासिक |[[नम्रता श्रेष्ठ]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |फनको |[[सौगात मल्ल]] | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |[[प्रेम गीत (२०१६ चलचित्र)|प्रेम गीत]] |सरोज खनाल | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |क्लासिक |[[प्रियङ्का कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |[[पशुपति प्रसाद]] |[[बिपिन कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |[[अधकट्टी (चलचित्र)|अधकट्टी]] |[[विल्सन विक्रम राई]] | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |[[ड्रिम्स]] |[[भुवन केसी]] | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |[[नाई नभन्नु ल ४]] |[[पल शाह]] | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |[[ड्रिम्स]] |[[सम्राज्ञी राज्यलक्ष्मी शाह|सामाज्ञ्री राज्य लक्ष्मी शाह]] | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |वागमती |कञ्जन ठकुरी | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |[[पशुपति प्रसाद]] |दिपेन्द्र के खनाल | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |[[पशुपति प्रसाद]] |[[खगेन्द्र लामिछाने]] | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |[[कबड्डी कबड्डी]] |रामबाबु गुरुङ/उपेन्द्र सुब्बा | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |[[ड्रिम्स]] |पुरुषोत्तम प्रधान/सञ्जय लामा | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |[[नाई नभन्नु ल ४]] |हिमाल केसी | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |क्लासिक |सुरेन्द्र पौडेल | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |[[ड्रिम्स]] |निमा लामा | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' | |अमित श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीतः''' |[[ड्रिम्स]] |शैलेश श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |[[वडा नम्बर ६ (चलचित्र)|वडा नम्बर ६]] - (सुर्के थैली खै) |[[शंकर बिसी]] | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' |[[प्रेम गीत (२०१६ चलचित्र)|प्रेम गीत]]- (म यस्तो गीत गाउँछु) |[[सुगम पोखरेल]] | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |[[वडा नम्बर ६ (चलचित्र)|वडा नम्बर ६]]- (सुर्के थैली खै) |[[अञ्जु पन्त]] | |- |'''उत्कृष्ट संगीतकारः''' |[[प्रेम गीत (२०१६ चलचित्र)|प्रेम गीत]] - (म यस्तो गीत गाउंछु) |अर्जुन पोखरेल   | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |[[प्रेम गीत (२०१६ चलचित्र)|प्रेम गीत]] (म त अलपत्रै  पर्छु) |[[कृष्णहरि बराल|कृष्णहरी  बराल]]  | |- | | | | |- |'''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |प्रदिप उपाध्याय, [[लक्ष्मीनाथ शर्मा]] | |- | '''लक्स पपुलर च्वाइस अवार्डः''' | |[[प्रियङ्का कार्की]] | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ थिएट​र:''' | |सरिता गिरी | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ संगीत:''' | |[[राजेश पायल राई]] | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ फेशन अवार्ड'''​ | |प्रशान्त ताम्राकार | |- |'''काम​ना जुरी अवार्ड:''' | | | |- | | | | |} ==लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७४ == {| class="wikitable" style="width:75%" |- ! '''बिधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | [[छक्का पञ्जा]] | | |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |गाजलु |हेमराज बिसी | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |[[जात्रा (२०१६ चलचित्र)|जात्रा]] |[[बिपिन कार्की|विपिन कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |डाइङ क्याण्डल |श्रृजना सुब्बा | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |[[छक्का पञ्जा]] |[[जितु नेपाल]] | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |[[होमवर्क (चलचित्र)|होमवर्क]] |[[गौरी मल्ल]] | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |[[छक्का पञ्जा]] |[[दीपक राज गिरी|दीपकराज गिरी]] | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |[[छक्का पञ्जा]] |[[केदार घिमिरे]] | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |[[छक्का पञ्जा]] |[[दीपाश्री निरौला]] | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |के म तिम्रो होइन र |[[आर्यन अधिकारी]] | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |गाजलु |श्रृष्टि श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |डाइङ क्याण्डल |लाक्पा सिघे तामाङ | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |गाजलु |हेमराज बिसी | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |[[जात्रा (२०१६ चलचित्र)|जात्रा]] |प्रदिप भट्टराई | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |[[छक्का पञ्जा]] |दीपकराज गिरी, जितु नेपाल, केदार घिमिरे | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |डाइङ क्याण्डल |रविन आचार्य | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |[[के म तिम्रो होइन र (चलचित्र)|के म तिम्रो होइन र]] |हिमाल केसी | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |गाजलु |सुरेन्द्र पौडेल | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |डाइङ क्याण्डल |सरोज बुढाथोकी | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' |गाजलु |उत्तम न्यौपाने | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीतः''' |के म तिम्रो हिइन र |एलिश कार्की | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |[[छक्का पञ्जा]] |कविराज गहतराज | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' | [[छक्का पञ्जा]] (सुन न चम्पा) |कृष्ण काफ्ले | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |[[किस्मत २]] (यी आँखा लैजाउ) |[[अञ्जु पन्त]] | |- |'''उत्कृष्ट संगीतकारः''' |[[लुट २]] |[[कालीप्रसाद बासकोटा]] (ठमेल बजार) | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |[[शब्द (चलचित्र)|शब्द]] |[[कृष्णहरि बराल|कृष्णहरी बराल]] (हरपल) | |- | | | | |- |'''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |मन्जु कुमार श्रेष्ठ, हरीहर शर्मा , शकुन्तला शर्मा | |- | '''लक्स पपुलर च्वाइस अवार्डः''' | |[[केकी अधिकारी]] | |} == लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७५ == {| class="wikitable" style="width:75%" |- ! '''बिधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | लीली बीली | | |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |लीली बीली |मिलन चाम्स | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |[[कृ (चलचित्र)|कृ]] |[[अनमोल केसी]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |ब्लाइन्ड रक्स |[[बेनिशा हमाल]] | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |शत्रु गते |[[प्रियङ्का कार्की|प्रियंका कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |[[छक्का पञ्जा २]] |[[बर्षा राउत|वर्षा राउत]] | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |संरक्षण |रमेश रञ्जन झा | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |म यस्तो गीत गाउँछु |[[राजाराम पौडेल]] | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |घामपानी |दिपेन्द्र लामा | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |ग्याङ्स्टार ब्लुज |आशिरमान देशरमज जोशी श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |लीली बीली |[[जसिता गुरुङ]] | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |पिंजडा ब्याक अगेन |कुशाग्र भट्टराई | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |घामपानी |दिपेन्द्र लामा | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |शत्रु गते |दीपकराज गिरी, प्रदीप भट्टराई | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |शत्रु गते |[[हरिवंश आचार्य]], प्रदीप भट्टराई | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |कृ |पुरुषोत्तम प्रधान | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |संरक्षण |हिमाल केसी | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |कृ |सुरेन्द्र पौडेल | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |घामपानी |शंकर थापा | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' |लीली बीली |मुकेश शाह | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीतः''' |लीली बीली |एलिस कार्की | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |कविराज गहतराज |[[२ रुपैयाँ]] | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' |ऐश्वर्य (तिमी रोएको पल) |[[सुगम पोखरेल]] | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |ब्लाइन्ड रक्स (उड्यो मन) |बानिका प्रधान | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीत:''' |लीली बीली |लीली बिली | |- |'''उत्कृष्ट संगीतकारः''' |[[ऐश्वर्य (चलचित्र)|ऐश्वर्य]] (तिमी रोएको पल) |अर्जुन पोखरेल | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |संरक्षण (सम्झनाको सारंगी) |[[धीरेन्द्र प्रेमर्षि|धिरेन्द्र प्रेमर्षी]] | |- | | | | |- |'''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |[[मदनकृष्ण श्रेष्ठ]], हरिवंश आचार्य, [[शम्भुजित बास्कोटा|शम्भुजित बासकोटा]] | |- | '''लक्स स्टार अफ द इअर''' | |प्रियंका कार्की | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ थिएट​र:''' | |विरेन्द्र हमाल | |- |'''सिजी क्रिटिक्स अवार्ड फेशन:''' | |अनु श्रेष्ठ | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ संगीत:''' | |कालीप्रसाद बास्कोटा | |- |'''जुरी अवार्ड फिल्म:''' |भुईंमान्छे | | |- |'''स्पेशल मेन्शन अवार्ड:''' | |[[सुनील थापा]], रमेश बुढाथोकी | |} ==कामना फिल्म अवार्ड २०७६== {| class="wikitable" style="width:75%" |- ! '''बिधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | प्रसाद | |<!--https://www.lensnepal.com/awards/kamana-film-award/2076.html--> |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |प्र​साद​ |दिनेश​ राउत​ | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |प्र​साद​ |[[बिपिन कार्की|विपिन​ कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |प्र​साद​ |[[नम्रता श्रेष्ठ|न​म्र​ता श्रेष्ठ]]​ | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |साइली |[[दयाहाङ राई]] | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |नाई नभन्नु ल ५ |प्रिय'''ङ्'''का कार्की | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |कथा काठमाडौं |प्रमोद अग्रहरी | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |[[छक्का पञ्जा ३]] |[[केदार घिमिरे]] | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |डमरुको डण्डिबियो |छेतन गुरुङ | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |बोबी |उमेश थापा | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |[[ए मेरो हजुर ३]] |[[सुहाना थापा]] | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |नाई नभन्नु ल ५ |सेड्रिना शर्मा | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |डमरुको डण्डिवियो |[[खगेन्द्र लामिछाने]] | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |प्र​साद​ |सुशिल​ पौडेल​ | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |[[छक्का पञ्जा ३]] |दीपकराज गिरी/ केदार घिमिरे/ जितु नेपाल/ यमन श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |नाई नभन्नु ल ५ |पुरुषोत्तम प्रधान | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |भिलेन |शुक्रराज शाह | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |डमरुको डण्डिबियो |निमेश श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |चक्कर |श्याम लामा | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' |[[छक्का पञ्जा ३]] |सुनयमान श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व सङ्गीतः''' |ड​म​रुको ड​ण्डीबियो |एलिश​ कार्की | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |[[छक्का पञ्जा ३]], पहिलो नम्वरमा |कविराज गहतराज | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' |साइँली |हेम​न्त​ राना म​ग​र​ | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |सँग​सँगै –बाँध​ मायाले |अञ्जु प​न्त​ | |- |'''उत्कृष्ट सङ्गीतकारः''' |नाई नभन्नु ल​ ५ |ब​स​न्त​ साप​कोटा | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |नाई नभन्नु ल​ ५ ( तिम्रो आँखामा) |दिनेश​ थ​प​लिया | |- | | | | |- |'''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |[[नीर शाह|नीर​ शाह]]​,स​न्तु तामाङ |<ref>{{Cite web|url=https://ratopati.com/story/112527/2020/1/5/kamana-film-award|title=कामना फिल्म अवार्ड: नीर शाहलाई लाइफ​टाइम;|date=1/5/2020|website=My City|language=np|archiveurl=|archivedate=|accessdate=1 April 2020}}</ref> |- | '''काम​ना पपुलर च्वाइस अवार्डः''' | |[[स्वस्तिमा खड्का|स्व​स्तिमा ख​ड्का]] | |- |'''पुस्करलाल मिडिया अवार्ड''' | |आर. के मानन्धर | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ थिएट​र:''' | |सिर्ज​ना सुब्बा | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ फेस​न:''' | |ज्ञानी शोभा तुलाधार​ | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ सङ्गीत:''' | |[[न्ह्यू बज्राचार्य|न्ह्यु ब​ज्राचार्य]] | |- |'''काम​ना जुरी अवार्ड:''' |ह​री | | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ फेस​न:''' | | | |} == सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{Reflist}} == बाह्य कडीहरू == * {{Official website|https://filmawards.newsofnepal.com/}} [[श्रेणी:नेपाली चलचित्र पुरस्कारहरू]] [[श्रेणी:नेपाली पुरस्कार समारोहहरू]] [[श्रेणी:एसियाली चलचित्र पुरस्कारहरू]] 8kx7e9rxag07aqden7n2sk4qcbatfgr 0 118737 1074433 1022575 2022-08-24T17:48:32Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Speciesbox | name = जङ्गली चाैरी | fossil_range = {{Fossil range|5|0}}<small>Early [[Pliocene]] – Recent</small> | image = 003 2014 08 05 Wildlebende Säugetiere.jpg | image_caption = स्तेलभियो राष्ट्रिय निकुञ्जमा जङ्गली चाैरी | status = VU | status_system = IUCN3.1 | status_ref = <ref name=iucn>{{cite iucn |title=''Bos mutus'' |author=Buzzard, P. |author2=Berger, J. |name-list-style=amp |page=e.T2892A101293528 |year=2016}}</ref> | taxon = Bos mutus | authority = [[Przewalski]], सन् १८८३ | range_map = Bos mutus map.png | range_map_caption = जङ्गली चाैरीको वितरण क्षेत्र }} '''जङ्गली चाैरी''' अथवा '''जङ्गली चाैरी गाई''' [[हिमालय]]मा पाइने एक ठूलो चाैपाया हो। यसलाई [[घरपालुवा चौरी गाई|घरपालुवा चाैरी गाई]]को पुर्खा मानिन्छ। यसको वैज्ञानिक नाम ''Bos mutus'' हो। यो आफ्नो वासस्थानकै सबैभन्दा ठूलो जनावर हो। तिब्बती बाैद्ध धर्म र संस्कृतिमा जङ्गली चाैरीको एकदम महत्व छ। पहिले-पहिले जङ्गली चाैरी र घरेलु चाैरीलाई एउटै प्रजाति मानिन्थ्यो तर आजभोलि भने यसलाई आफ्नै छुट्टै प्रजाति मानिन्छ। == वितरण == [[चित्र:Wild oxen, sheep and goats of all lands, living and extinct (Plate IV) BHL9370000.jpg|thumb|जङ्गली चाैरीको चित्र]] जङ्गली चाैरी गाई मुख्यतया उत्तरी [[तिब्बत]] र चीनको पश्चिमी [[चिनहाई]]मा पाइन्छन्, केही जनसङ्ख्या [[भारत]]को [[लद्दाख]]सम्म फैलिएको छ। ऐतिहासिक समयमा, जङ्गली चाैरीगाईहरू [[भुटान]]मा पनि भेटिन्थे, तर तिनीहरूलाई अब त्यहाँ विलुप्त मानिन्छ। जङ्गली चाैरीको प्राथमिक वासस्थान ३०००-५००० मिटरमा रहेको रूखबिहिन घाँसे मैदान हो। [[घाँस]] बढी भएका ठाँउमा यो बस्ने गर्छ। जङ्गली चाैरीगाई [[नेपाल]]बाट हराइसकेको अनुमान थियो। दशकौँको अध्ययन-अनुसन्धानले पनि नेपालमा यसको उपस्थितिलाई पुष्टि गर्न सकेन। तर वि.सं. २०७१ (सन् २०१४ साल)मा [[हुम्ला जिल्ला|हुम्ला]]को सदरमुकाम [[सिमीकोट|सिमिकोट]]बाट आठ दिन हिडेर पुगिने लिमि उपत्यकामा ६ वटा जङ्गली चाैरीगाई भेट्टिएको 'फ्रेन्ड्स अफ नेचर' नामक गैरसरकारी संस्थाले बताएको थियो। वि.सं. २०७० र वि.सं. २०७१ सालमा सय दिनको खोजीपछि उक्त संस्थाले लिमि उपत्यकामा जङ्गली चाैरीको तस्विर र भिडियो खिच्न सफल भएको थियो।<ref>{{Cite web |url=http://www.kathmandutoday.com/2016/01/160998.html |title=हुम्लामा लोपोन्मुख चौँरीगाई र तिब्बतीयन लार्क चरा भेटियो |website=काठमाडौँ टुडे |language=नेपाली |accessdate=2020-11-06}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://nonstopkhabar.com/?p=58268 |title=खुला प्राकृतिक संग्राहलय हो हुम्लाको लिमी |last=Khabar |first=Nonstop |date=2020-09-17 |website=ननस्टप खबर |language=नेपाली |accessdate=2020-11-06}}</ref> जङ्गली जीव जन्तुको पहिचान गर्ने आधिकारिक संस्था [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय]] अन्तर्गतको प्राकृतिक विज्ञान सङ्ग्रहालयले कैद गरिएको तस्विर र भिडियोमा रहेको जनावर जङ्गली चाैरीगाई नै रहेको पुष्टि गरिदियो। थप अनुसन्धानले जङ्गली चाैरी अवैध सिकारबाट बच्न नेपालतर्फ आउने र [[मनसून|मनसुन]]को बेला स्थानीयले आफ्नो वस्तु चराउन लेक लाग्ने बेला तिब्बत जाने गरेको देखाएको छ। === जङ्गली चाैरीगाई र घरपालुवा चाैरीगाई बीच भिन्नता === घरपालुवा चाैरी गाई र जङ्गली चाैरी गाई बीचको मुख्य भिन्नता आकार हो। जङ्गली चाैरी घरको चाैरी भन्दा दुई गुणा ठूलो हुन्छ। जङ्गली चाैरीको सिङ अगाडि फर्केको हुन्छ तर घरमा पालेको चाैरीको त्यसो हुँदैन। जङ्गली चाैरीको थुतुनोमा सेतो रङ्ग हुन्छ तर घरको चाैरी गाईको हुँदैन। यसैगरि सिङको पछाडिको जुरोको भाग घरको चाैरी गाईको सानो हुन्छ भने वनको चाैरीको ठूलो हुन्छ। == खतरा र स्थिति == [[अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण सङ्घको रातो सूची|आयुसिएन]]ले जङ्गली चाैरीको संख्या ७५००-१०,००० सम्म हुनसक्ने अनुमान गरेको छ। | यसमाथि पनि जनसंख्या घट्दै गएकाेले जङ्गली चाैरीलाई अझ दुर्लभ बनाउने खतरा छ। यो जनावरको मुल वासस्थान [[चीन]] नै हो र अनुमान लगाइएको दसहजार जनसंख्यामध्य १०० मात्र भारतको [[लद्दाख]]मा पाइएको छ। भारतमा पाइने जङ्गली चाैरी पनि चीनबाट नै आउने विज्ञहरूको विचार छ। नेपालमा भने जनसंख्या पत्ता लगाउन एकदमै कठिन छ। विज्ञहरूले [[हुम्ला जिल्ला|हुम्लामा]] मात्र जङ्गली चाैरी पत्ता लगाए पनि [[मनाङ जिल्ला|मनाङ]] र [[डोल्पा जिल्ला|डोल्पा]]का स्थानियले जङ्गली चाैरीलाई देख्ने गरेको बताउँछन् तर स्थानियहरूका भनाईलाई पुष्टि गर्न भने सकिएको छैन। मासुको लागि व्यावसायिक शिकार र अवैध शिकार जङ्गली चाैरीको लागि सबैभन्दा गम्भीर खतराको रूपमा लिइएको छ। यसका मासु खासगरि सम्भ्रान्त मानिसहरूमा लोकप्रिय छ। एउटा अध्ययनले [[शिकार|शिकारी]]हरूबाट पोथीहरू भन्दा भालेहरू बढी जोखिमपूर्ण हुने देखाएको छ। तर चीनले निर्शस्त्रीकरणलाई प्राथमिकता दिन थालेसँगै जङ्गली चाैरीको शिकार घट्दै गएको छ। जङ्गली चाैरीहरू मानिस र उनीहरूका वस्तुहरूबाट टाढा बस्न रुचाउँछन्। तर हिमाली क्षेत्रहरूमा पाईने घाँसे मैदान चरन भूमिमा परिणत हुँदै गए सँगै जङ्गली चाैरी अझै दुर्लभ हुँदै गएको छ। अर्को खतरा [[घरपालुवा चौरी गाई|घरपालुवा चाैरी गाई]]सँगको प्रजनन् हो। मानिस र उनीहरू वस्तुसँग अझै नजिक बस्नु परेकोले जङ्गली चाैरी मानव वस्ती भित्र पस्ने घटनाहरू बढ्दै छन्। खासगरि जङ्गली चाैरीको जनसंख्या बढेका [[चीन]]का केही निकुञ्जहरूमा मानव वस्ती भित्र पस्ने र घरवारमा क्षति पुर्याउने घटनाहरू बढ्दै छन्। यो सँगै केही जङ्गली चाैरीले घरपालुवा चाैरी गाईहरूलाई आफ्नो बथानमा समावेश गराएको घटनाहरू छन्। नेपाल सरकारले जङ्गली चाैरी भेट्टिएको खबर पाएपछि यसको संरक्षणका लागि स्थानियलाई संरक्षणमा जोड दिने र जनचेतना फैलाउने जस्ता कामहरू थालेका छन्। संरक्षणकर्मीहरूले जङ्गली चाैरी भेट्टिएको लिमि उपत्याकालाई संरक्षण क्षेत्र घोषणा गर्नुपर्ने प्रस्ताव राखेका छन् तर हालसम्म कुनै आधिकारिक निर्णय भने बाहिरिएको छैन। यसैगरि जङ्गली चाैरीको बारेमा थप जनचेतना फैला [[नेपाल राष्ट्र बैंक|राष्ट्र बैँक]]ले पाँच रूपैयाँको नोटमा हुम्लामा कैद गरिएको जङ्गली चाैरीको तस्विर प्रयोग गरेको छ। == शारीरिक विवरण == जङ्गली चाैरीको भाले( गोरु) पोथी( गाई) भन्दा तीन गुणा ठूला हुन्छन्। यसको औसत ताैल ३०५-१२०० किलोग्राम हुन्छ भने खुट्टादेखि जिऊसम्मको उचाई ५.२-७.२ फिटको हुन्छ। हिमाली भेगको कठ्याङ्ग्रिने जाडो सहनको लागि जङ्गली चाैरीको बाक्लो राैँ हुन्छ। जाडोबाट बच्नको लागि पोथी चाैरीको दुधको फाचोमा समेत राैँ हुन्छ। दुवै भाले र पोथीसँग बाक्लो, ऊनी राैँ हुन्छ र खासगरि भालेहरूमा यो राैँ शरीरभन्दा तल 'फ्रक' जस्तै झुन्दिन आउँछ र यो झुन्दिएको राैँले भूईलाई छुन सक्ने गरि लामो हुनसक्छ। यसको पुच्छर [[गाई]] या [[भैँसी|भैंसी]] जस्तै नभई [[घोडा]]को जस्तै हुन्छ। यसको राैँ सामान्यतया कालो वा गाढा खैरो हुन्छ तर केही सुनाैलो-खैरो रङ्गका चाैरी भेट्टिएको दावी छ। त्यस्ता चाैरीलाई चिनियाँ भाषामा 金色野牦牛 (''jīnsèyě máoniú) ('' अनुवाद:सुनाैलो जङ्गली चाैरी) भनिन्छ। जङ्गली चाैरीहरू सामान्य [[घरपालुवा चौरी गाई|घरपालुवा चाैरी]] भन्दा फरक हुनुको मुख्यकारण प्रकृतिमा जीवन निर्वाह गर्दा आइपर्ने अनेकन समस्याबाट बच्नका लागि स्वतह जन्मजाति रुपमा भद्दा र क्षमतावान बनाएका हुन्। == पारिस्थितिकी र बानीव्यहोरा == जङ्गली चाैरीको आहारामा [[घाँस]], झ्याउ र कहिलेकाही हिमाली [[जडीबुटी]] पर्दछ। जङ्गली चाैरीको मुख्य सिकारी [[ब्वाँसो]] हो भने आजभाेलि [[ब्वाँसो|हिमाली ब्वाँसो]] दुर्लभ हुँदै गएसँगै [[भालु]] र [[हिउँ चितुवा]] यसका मुख्य सिकारी भएका छन्। === बानीव्यहोरा === [[चित्र:Wild Yaks.jpg|thumb|जङ्गली चाैरीको बथान]] जङ्गली चाैरी बथानमा बस्ने जनावर हो। बथानमा सयजनासम्म चाैरी हुनसक्छन् तर धेरै बथानमा कममात्रै सदस्य हुन्छन्। बथानमा मुख्यतया पोथी ,उनीहरूका बाच्छा र केही मात्रामा वयस्क भाले हुन्छन्। बाँकी भालेहरू एक्लै अथवा सानो बथानमा ( औसतमा ६ जना चाैरी ) बस्छन्। जङ्गली चाैरी सामान्यतया मानिससँग डराउँछन् र नजिक आएमा भाग्छन्। तर आफ्नो बाच्छोलाई बचाउनका लागि भने हमला गर्न सक्छन्। ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== [[श्रेणी:नेपालमा पाइने स्तनधारीहरू]] [[श्रेणी:भारतमा पाइने स्तनधारी जनावरहरू]] jrlpxqylllk61qt8kfbxobtto2rgriy 2 119430 1074441 998027 2022-08-24T17:49:52Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{प्रयोगकर्ता प्रयोगस्थल}} <!-- यो रेखा भन्दा तल सम्पादन गर्नुहोस् --> {{संक्षिप्त विवरण|वार्षिक रूपमा प्रदान गरिने चलचित्र पुरस्कार}} {{Infobox award | name = सिजि लक्स कामना फिल्म अवार्डस् | image = | caption = सिजी लक्स कामना फिल्म अवार्डस् | presenter = सिजी इन्टरटेन्मेन्ट्स | country = नेपाल | year = प्रथम लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७१ | year2 = कामना फिल्म अवार्ड २०७६ | website = [https://awards.newsofnepal.com/ अवार्डस्] }} '''सिजी लक्स कामना फिल्म अवार्डस्''' नेपाली सिने मासिक कामनाले आफ्नो प्रकाशनको तीन दशकभन्दा बढी लामो यात्रा पार गरेको सुखद अवसरमा नेपाली मनोरञ्जन क्षेत्रको कम्पनी [[सिजी इन्टरटेनमेन्ट]]सँगको सहकार्यमा वि.सं. २०७१ सालबाट [[नेपाली चलचित्र]]को लागि आयोजना थालनी गरेको एक पुरस्कार समारोह हो। सिजी लक्स कामना फिल्म अवार्डस् हालसम्म वि.सं. २०७१, वि.सं. २०७३, वि.सं. २०७४, वि.सं. २०७५ र वि.सं. २०७६ मा कार्यक्रम आयोजना गरिसकेको छ भने वि.सं. २०७२ सालमा नेपालमा बिनाशकारी भुकम्पका कारण यो अवार्ड कार्यक्रम हुने सकेको थिएन। <ref>{{वेब स्रोत|युआरएल=https://kamana.newsofnepal.com/287/|शीर्षक=अवार्डको उत्साह|वेबसाइट=न्युज अफ नेपाल|भाषा=नेपाली|लेखक=|मिति=|पहुँचमिति=२८ अक्टोबर २०२०}}</ref><ref>{{वेब स्रोत|युआरएल=https://namastefilmy.com/archives/15910|शीर्षक=यसकारण रोकियो कामना फिल्म अवार्ड|वेबसाइट=नमस्ते फिल्मी|भाषा=नेपाली|लेखक=|मिति=|पहुँचमिति=२८ अक्टोबर २०२०}}</ref> <ref>{{वेब स्रोत|युआरएल=https://www.onlinekhabar.com/2015/06/288791|शीर्षक=सुरु भयो अवार्डको रौनक, चलचित्रको माहोल बढाउने चुनौती|वेबसाइट=अनलाइन खबर|भाषा=नेपाली|लेखक=|मिति=|पहुँचमिति=२८ अक्टोबर २०२०}}</ref> == प्रथम लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७१ == {| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" style="width:75%" | colspan=4| क्लिक गर्नुहोस् |- ! '''विधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | [[महशुस (चलचित्र)|महसुस]] | | <ref>{{Cite web|url=https://nagariknews.nagariknetwork.com/arts/69774-1417469014.html|title=सिजी कामना अवार्ड्समा 'महसुस'को बर्चस्व |date=1/5/2020|website=My City|language=np|archiveurl=|archivedate=|accessdate=5 November 2020}}</ref> |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |महसुस |नवल नेपाल | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |महसुस |[[आर्यन सिग्देल]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |महसुस |[[केकी अधिकारी]] | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |होस्टेल   |गौरब पहाडी | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |महसुस |बेनिशा हमाल | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |महसुस |मनोज के.सि. | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |प्रोदुसर |विल्सन बिक्रम राइ | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |मोक्ष्य |प्रबिण श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |मोक्ष्य |कोशिस छेत्री | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |होस्टेल   |प्रक्रिती श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |नाइं नभन्नु ल २ |अनुभब रेग्मी | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |मोक्ष्य |प्रबिण श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |महसुस |नवल नेपाल | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |मोक्ष्य |प्रज्ञान थापा, राजन कथेत् | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |होस्टेल   |हरी हुमागाईं | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |लभ फोरेएवर |सुर्य थोकर | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |होस्टेल   |सुरेन्द्र पौडेल | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |मौन |निमा लामा | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' | | | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीतः''' |मौन |रोहित शाक्य | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |काली |कबिराज घतराज | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' |नाइं नभन्नु ल २ |प्रेम पारीयार | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |नाइं नभन्नु ल २ |रजिना रिमाल | |- |'''उत्कृष्ट संगीतकारः''' |नाइं नभन्नु ल २ |सुरेश  गैरे | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |नाइं नभन्नु ल २ |सुरेश  गैरे | |- | | | | |- | '''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |हरी प्रसाद रिमाल, बैकुण्ठ मान मास्के | |- |'''लक्स पपुलर च्वाइस अवार्डः''' | | | |} ==लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७३== {| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" style="width:75%" | colspan=4| क्लिक गर्नुहोस् |- ! '''विधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | [[पशुपति प्रसाद]] | |<ref>{{Cite web|url=https://www.onlinekhabar.com/2016/10/486689|title=कामना अवार्डमा दयाहाङ, अनमोल, सौगात, खगेन्द्र र आर्यनविच उत्कृष्ट नायकको प्रतिस्पर्धा|date=1/5/2020|website=My City|language=np|archiveurl=|archivedate=|accessdate=5 November 2020}}</ref> |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |[[पशुपति प्रसाद]] |[[दिपेन्द्र के. खनाल|दिपेन्द्र के खनाल]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |क्लासिक |[[नम्रता श्रेष्ठ]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |फनको |[[सौगात मल्ल]] | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |[[प्रेम गीत (२०१६ चलचित्र)|प्रेम गीत]] |सरोज खनाल | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |क्लासिक |[[प्रियङ्का कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |[[पशुपति प्रसाद]] |[[बिपिन कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |[[अधकट्टी (चलचित्र)|अधकट्टी]] |[[विल्सन विक्रम राई]] | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |[[ड्रिम्स]] |[[भुवन केसी]] | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |[[नाई नभन्नु ल ४]] |[[पल शाह]] | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |[[ड्रिम्स]] |[[सम्राज्ञी राज्यलक्ष्मी शाह|सामाज्ञ्री राज्य लक्ष्मी शाह]] | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |वागमती |कञ्जन ठकुरी | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |[[पशुपति प्रसाद]] |दिपेन्द्र के खनाल | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |[[पशुपति प्रसाद]] |[[खगेन्द्र लामिछाने]] | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |[[कबड्डी कबड्डी]] |रामबाबु गुरुङ/उपेन्द्र सुब्बा | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |[[ड्रिम्स]] |पुरुषोत्तम प्रधान/सञ्जय लामा | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |[[नाई नभन्नु ल ४]] |हिमाल केसी | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |क्लासिक |सुरेन्द्र पौडेल | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |[[ड्रिम्स]] |निमा लामा | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' | |अमित श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीतः''' |[[ड्रिम्स]] |शैलेश श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |[[वडा नम्बर ६ (चलचित्र)|वडा नम्बर ६]] - (सुर्के थैली खै) |[[शंकर बिसी]] | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' |[[प्रेम गीत (२०१६ चलचित्र)|प्रेम गीत]]- (म यस्तो गीत गाउँछु) |[[सुगम पोखरेल]] | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |[[वडा नम्बर ६ (चलचित्र)|वडा नम्बर ६]]- (सुर्के थैली खै) |[[अञ्जु पन्त]] | |- |'''उत्कृष्ट संगीतकारः''' |[[प्रेम गीत (२०१६ चलचित्र)|प्रेम गीत]] - (म यस्तो गीत गाउंछु) |अर्जुन पोखरेल   | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |[[प्रेम गीत (२०१६ चलचित्र)|प्रेम गीत]] (म त अलपत्रै  पर्छु) |[[कृष्णहरि बराल|कृष्णहरी  बराल]]  | |- | | | | |- |'''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |प्रदिप उपाध्याय, [[लक्ष्मीनाथ शर्मा]] | |- | '''लक्स पपुलर च्वाइस अवार्डः''' | |[[प्रियङ्का कार्की]] | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ थिएट​र:''' | |सरिता गिरी | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ संगीत:''' | |[[राजेश पायल राई]] | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ फेशन अवार्ड'''​ | |प्रशान्त ताम्राकार | |- |'''काम​ना जुरी अवार्ड:''' | | | |- | | | | |} ==लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७४ == {| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" style="width:75%" | colspan=4| क्लिक गर्नुहोस् |- ! '''बिधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | [[छक्का पञ्जा]] | | |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |गाजलु |हेमराज बिसी | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |[[जात्रा (२०१६ चलचित्र)|जात्रा]] |[[बिपिन कार्की|विपिन कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |डाइङ क्याण्डल |श्रृजना सुब्बा | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |[[छक्का पञ्जा]] |[[जितु नेपाल]] | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |[[होमवर्क (चलचित्र)|होमवर्क]] |[[गौरी मल्ल]] | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |[[छक्का पञ्जा]] |[[दीपक राज गिरी|दीपकराज गिरी]] | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |[[छक्का पञ्जा]] |[[केदार घिमिरे]] | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |[[छक्का पञ्जा]] |[[दीपाश्री निरौला]] | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |के म तिम्रो होइन र |[[आर्यन अधिकारी]] | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |गाजलु |श्रृष्टि श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |डाइङ क्याण्डल |लाक्पा सिघे तामाङ | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |गाजलु |हेमराज बिसी | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |[[जात्रा (२०१६ चलचित्र)|जात्रा]] |प्रदिप भट्टराई | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |[[छक्का पञ्जा]] |दीपकराज गिरी, जितु नेपाल, केदार घिमिरे | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |डाइङ क्याण्डल |रविन आचार्य | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |[[के म तिम्रो होइन र (चलचित्र)|के म तिम्रो होइन र]] |हिमाल केसी | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |गाजलु |सुरेन्द्र पौडेल | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |डाइङ क्याण्डल |सरोज बुढाथोकी | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' |गाजलु |उत्तम न्यौपाने | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीतः''' |के म तिम्रो हिइन र |एलिश कार्की | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |[[छक्का पञ्जा]] |कविराज गहतराज | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' | [[छक्का पञ्जा]] (सुन न चम्पा) |कृष्ण काफ्ले | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |[[किस्मत २]] (यी आँखा लैजाउ) |[[अञ्जु पन्त]] | |- |'''उत्कृष्ट संगीतकारः''' |[[लुट-२ (चलचित्र)|लुट २]] |[[कालीप्रसाद बासकोटा]] (ठमेल बजार) | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |[[शब्द (चलचित्र)|शब्द]] |[[कृष्णहरि बराल|कृष्णहरी बराल]] (हरपल) | |- | | | | |- |'''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |मन्जु कुमार श्रेष्ठ, हरीहर शर्मा , शकुन्तला शर्मा | |- | '''लक्स पपुलर च्वाइस अवार्डः''' | |[[केकी अधिकारी]] | |} == लक्स कामना फिल्म अवार्डस् २०७५ == {| class="wikitable mw-collapsible mw-collapsed" style="width:75%" | colspan=4| क्लिक गर्नुहोस् |- ! '''बिधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | लीली बीली | | |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |लीली बीली |मिलन चाम्स | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |[[कृ (चलचित्र)|कृ]] |[[अनमोल केसी]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |ब्लाइन्ड रक्स |[[बेनिशा हमाल]] | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |शत्रु गते |[[प्रियङ्का कार्की|प्रियंका कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |[[छक्का पञ्जा २]] |[[बर्षा राउत|वर्षा राउत]] | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |संरक्षण |रमेश रञ्जन झा | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |म यस्तो गीत गाउँछु |[[राजाराम पौडेल]] | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |घामपानी |दिपेन्द्र लामा | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |ग्याङ्स्टार ब्लुज |आशिरमान देशरमज जोशी श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |लीली बीली |[[जसिता गुरुङ]] | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |पिंजडा ब्याक अगेन |कुशाग्र भट्टराई | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |घामपानी |दिपेन्द्र लामा | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |शत्रु गते |दीपकराज गिरी, प्रदीप भट्टराई | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |शत्रु गते |[[हरिवंश आचार्य]], प्रदीप भट्टराई | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |कृ |पुरुषोत्तम प्रधान | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |संरक्षण |हिमाल केसी | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |कृ |सुरेन्द्र पौडेल | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |घामपानी |शंकर थापा | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' |लीली बीली |मुकेश शाह | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीतः''' |लीली बीली |एलिस कार्की | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |कविराज गहतराज |[[२ रुपैयाँ]] | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' |ऐश्वर्य (तिमी रोएको पल) |[[सुगम पोखरेल]] | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |ब्लाइन्ड रक्स (उड्यो मन) |बानिका प्रधान | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व संगीत:''' |लीली बीली |लीली बिली | |- |'''उत्कृष्ट संगीतकारः''' |[[ऐश्वर्य (चलचित्र)|ऐश्वर्य]] (तिमी रोएको पल) |अर्जुन पोखरेल | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |संरक्षण (सम्झनाको सारंगी) |[[धीरेन्द्र प्रेमर्षि|धिरेन्द्र प्रेमर्षी]] | |- | | | | |- |'''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |[[मदनकृष्ण श्रेष्ठ]], हरिवंश आचार्य, [[शम्भुजित बास्कोटा|शम्भुजित बासकोटा]] | |- | '''लक्स स्टार अफ द इअर''' | |प्रियंका कार्की | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ थिएट​र:''' | |विरेन्द्र हमाल | |- |'''सिजी क्रिटिक्स अवार्ड फेशन:''' | |अनु श्रेष्ठ | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ संगीत:''' | |कालीप्रसाद बास्कोटा | |- |'''जुरी अवार्ड फिल्म:''' |भुईंमान्छे | | |- |'''स्पेशल मेन्शन अवार्ड:''' | |[[सुनील थापा]], रमेश बुढाथोकी | |} ==कामना फिल्म अवार्ड २०७६== {| class="wikitable mw-collapsible " style="width:75%" | colspan=4| क्लिक गर्नुहोस् |- ! '''बिधा''' ! '''चलचित्र''' ! '''नाम''' ! '''सन्दर्भ''' |- | '''सर्वोत्कृष्ट चलचित्र''' | प्रसाद | |<!--https://www.lensnepal.com/awards/kamana-film-award/2076.html--> |- |'''उत्कृष्ट निर्देशकः''' |प्र​साद​ |दिनेश​ राउत​ | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेताः''' |प्र​साद​ |[[बिपिन कार्की|विपिन​ कार्की]] | |- |'''उत्कृष्ट अभिनेत्रीः''' |प्र​साद​ |[[नम्रता श्रेष्ठ|न​म्र​ता श्रेष्ठ]]​ | |- |'''उत्कृष्ट सह–अभिनेताः''' |साइली |[[दयाहाङ राई]] | |- |'''उत्कृष्ट सह– अभिनेत्रीः''' |नाई नभन्नु ल ५ |प्रिय'''ङ्'''का कार्की | |- |'''उत्कृष्ट खलपात्रः''' |कथा काठमाडौं |प्रमोद अग्रहरी | |- |'''उत्कृष्ट हाँस्य कलाकारः''' |[[छक्का पञ्जा ३]] |[[केदार घिमिरे]] | |- |'''उत्कृष्ट नव निर्देशकः''' |डमरुको डण्डिबियो |छेतन गुरुङ | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेताः''' |बोबी |उमेश थापा | |- |'''उत्कृष्ट नव अभिनेत्रीः''' |[[ए मेरो हजुर ३]] |[[सुहाना थापा]] | |- |'''उत्कृष्ट बाल कलाकारः''' |नाई नभन्नु ल ५ |सेड्रिना शर्मा | |- |'''उत्कृष्ट कथाः''' |डमरुको डण्डिवियो |[[खगेन्द्र लामिछाने]] | |- |'''उत्कृष्ट पटकथाः''' |प्र​साद​ |सुशिल​ पौडेल​ | |- |'''उत्कृष्ट संवादः''' |[[छक्का पञ्जा ३]] |दीपकराज गिरी/ केदार घिमिरे/ जितु नेपाल/ यमन श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट छायाँकारः''' |नाई नभन्नु ल ५ |पुरुषोत्तम प्रधान | |- |'''उत्कृष्ट द्वन्द्व निर्देशकः''' |भिलेन |शुक्रराज शाह | |- |'''उत्कृष्ट सम्पादनः''' |डमरुको डण्डिबियो |निमेश श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट शृङ्गारः''' |चक्कर |श्याम लामा | |- |'''उत्कृष्ट ध्वनी मिश्रणः''' |[[छक्का पञ्जा ३]] |सुनयमान श्रेष्ठ | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व सङ्गीतः''' |ड​म​रुको ड​ण्डीबियो |एलिश​ कार्की | |- |'''उत्कृष्ट नृत्य निर्देशनः''' |[[छक्का पञ्जा ३]], पहिलो नम्वरमा |कविराज गहतराज | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायकः''' |साइँली |हेम​न्त​ राना म​ग​र​ | |- |'''उत्कृष्ट पार्श्व गायिकाः''' |सँग​सँगै –बाँध​ मायाले |अञ्जु प​न्त​ | |- |'''उत्कृष्ट सङ्गीतकारः''' |नाई नभन्नु ल​ ५ |ब​स​न्त​ साप​कोटा | |- |'''उत्कृष्ट गीतकारः''' |नाई नभन्नु ल​ ५ ( तिम्रो आँखामा) |दिनेश​ थ​प​लिया | |- | | | | |- |'''कीर्तिमय दीर्घ योगदान:''' | |[[नीर शाह|नीर​ शाह]]​,स​न्तु तामाङ |<ref>{{Cite web|url=https://ratopati.com/story/112527/2020/1/5/kamana-film-award|title=कामना फिल्म अवार्ड: नीर शाहलाई लाइफ​टाइम;|date=1/5/2020|website=My City|language=np|archiveurl=|archivedate=|accessdate=1 April 2020}}</ref> |- | '''काम​ना पपुलर च्वाइस अवार्डः''' | |[[स्वस्तिमा खड्का|स्व​स्तिमा ख​ड्का]] | |- |'''पुस्करलाल मिडिया अवार्ड''' | |आर. के मानन्धर | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ थिएट​र:''' | |सिर्ज​ना सुब्बा | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ फेस​न:''' | |ज्ञानी शोभा तुलाधार​ | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ सङ्गीत:''' | |[[न्ह्यू बज्राचार्य|न्ह्यु ब​ज्राचार्य]] | |- |'''काम​ना जुरी अवार्ड:''' |ह​री | | |- |'''सिजी क्रिटिक्स​ अवार्ड​ फेस​न:''' | | | |} == सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{Reflist}} == बाह्य कडीहरू == * {{Official website|https://filmawards.newsofnepal.com/}} [[:श्रेणी:नेपाली चलचित्र पुरस्कारहरू]] [[:श्रेणी:नेपाली पुरस्कार समारोहहरू]] [[:श्रेणी:एसियाली चलचित्र पुरस्कारहरू]] bsurm9te2ymvwf26qe8tb0d5d8dyaqq 0 120507 1074434 1061377 2022-08-24T17:48:42Z Sanjeev bot 21078 बॉट: broken link of removed files wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = सन् २०२१ को बर्मेली सैन्य विद्रोह | partof = आन्तरिक द्वन्द्व र राजनैतिक सङ्कट | image = Aung San Suu Kyi & Min Aung Hlaing collage.jpg | image_size = | alt = | caption = बर्माको पूर्व राज्य सल्लाहकार [[आङ सान सुकी|आङ सान सुकी]] (बायाँ), तथा सैन्य विद्रोहका नेता जनरल मिन आङ ह्लाइङ (दायाँ) | date = सन् २०२१ फेब्रुअरी १ | place = बर्मा | result = सैन्य विद्रोहको सफलता * गणतन्त्रका लागि राष्ट्रिय लिगको पाँच वर्षीय शासनकालको अन्त्य * [[आङ सान सुकी|आङ सान सुकी]] र विन मिन्तको गिरफ्तार तथा सेवाबाट बर्खास्त * २४ मन्त्रीहरूलाई पदबाट हटाइएको * सङ्घीय संसदको विघटन * देशमा १ वर्षका लागि सङ्कटकालको घोषणा | combatant1 = {{flagdeco|Myanmar}} बर्मेली सरकार<br/><small>'''समर्थन'''<br/>{{झण्डा|संयुक्त राज्य अमेरिका}}<br/>{{झण्डा|भारत}}<br/>{{झण्डा|जापान}} | combatant2 = {{flagicon image|Flag of the Ministry of Defense (Myanmar).svg}} तातमादओ<br/><small>'''समर्थन'''<br/>{{झण्डा|चीन}} | commander1 = {{flagdeco|Myanmar}} [[आङ सान सुकी|आङ सान सुकी]] <br> (देशको राष्ट्रिय सल्लाहकार)<br>{{flagdeco|म्यानमार}} विन मिन्त <br> (राष्ट्रपति) | commander2 = {{flagicon image|Flag of the Ministry of Defense (Myanmar).svg}} जनरल मिन आङ ह्लाइङ (तातमादओका प्रमुख)<br>{{flagdeco|Myanmar}} जनरल मिन्त सुए<br>(बर्माका प्रमुख उपराष्ट्रपति) | casualties1 = | casualties2 = | casualties3 = छैन | notes = | campaignbox = }} '''सन् २०२१ को बर्मेली सैन्य विद्रोह''' सन् २०२१ फेब्रुअरी १ को दिन बिहानको समयमा बर्मेली सेनाद्वारा सैन्य विद्रोह गरेर गरिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बर्मामा सेनाले कब्जामा लियो सत्ता : संकटकालको घोषणा|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/174349|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२७ जनवरी २०२१}}</ref> नागरिक सरकार र सेनाबीच हालैको निर्वाचनलाई लिएर उत्पन्न विवादका बीच सैनिक विद्रोहको खबर बाहिरिएको थियो। यस अभियानको माध्यमबाट [[म्यानमार|बर्मा]]को सत्ताधारी राजनैतिक दलकी प्रमुख नेत्री आङ साङ सुकी र राष्ट्रपति विन मिन्त लगायत सत्ताधारी दलका अन्य शीर्ष नेताहरूलाई गिरफ्तार गरिएको थियो।<ref>{{समाचार स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यान्मार: नेत्री आङ सान सू ची सेनाद्वारा 'गिरफ्तार|युआरएल=https://www.bbc.com/nepali/news-55882654.amp|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=बीबीसी नेपाली|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२७ जनवरी २०२१}}</ref> शीर्ष नेताहरूको गिरफ्तारी पश्चात् सैन्य टेलिभिजनले देशमा १ वर्षे सङ्कटकालको घोषणा गर्दै सशस्त्र सेनाका प्रमुख मिन आङ ह्लाइङको हातमा सत्ता हस्तान्तरण गरिएको पुष्टि गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमार सैनिक ‘कू’ : सत्ता सेनाको हातमा, संकटकाल घोषणा|युआरएल=https://ratopati.com/story/166013/2021/2/1/military-takes-power-in-myanmar-|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>गत नोभेम्बरमा भएको चुनावमा आङ सान सूचीको राजनैतिक दलले स्पष्ट बहमुत प्राप्त गरेको भएतापनि चुनावमा धााधली भएको भन्दै सेना र सरकारबीच तनाव बढेको थियो। यसै तनावका बीच सेनाले आफ्नो हातमा सत्ता लिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बर्माको सेनाद्वारा सत्ता कब्जा, १ वर्षे सङ्कटकाल घोषणा|युआरएल=https://www.sajhapath.com/2021/02/21330/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=साझा पथ|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=१ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> == पृष्ठभूमि == सन् १९६२ को सैन्य विद्रोह पश्चात् बर्मामा सैन्य शासन सुरु भएको थियो। आधुनिक बर्माकी जनक आङ सानकी छोरी आङ सान सुकीलाई लोकतान्त्रिक आन्दोलनमा एक महत्वपूर्ण कार्यकर्ताको रूपमा प्रतिष्ठित गरिएको थियो। सेनाको अनुमतिबाट सन् १९९० मा बर्मामा आम निर्वाचनको आयोजना गरिएको थियो। यस निर्वाचनमा सूचीको राजनैतिक दलले भारी बहुमत हासिल गर्न सफल भएको थियो। निर्वाचनमा भारी मतका साथ विजय हासिल गरेतापनि सूचीको राजनैतिक दललाई समक्ष सत्ता हस्तान्तरण नगरी सेनाले उनलाई घरमा नजरबन्द गरी राखेको थियो। सन् २०११ देखि सन् २०१५ सम्म बर्मेली राजनीतिलाई पुनर्गठन गर्न सुरु गरिएको थियो भने सन् २०१५ मा आम निर्वाचनको आयोजना गरिएको थियो जहाँ राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक सङ्घले चुनावमा जित हासिल गरेको थियो। चुनावमा जित हासिल गरेतापनि सैन्य शक्तिले देशको राजनीतिमा ठूलो भाग ओगट्दछ भने सैन्य शक्तिले संवैधानिक रूपबाट संसदमा २५ प्रतिशत सिट आरक्षित गर्दछ। सन् २०२० नोभेम्बर ८ का दिन बर्मेली आम निर्वाचनको फलस्वरूप देशमा सैन्य विद्रोह भएको थियो। यस निर्वाचनमा सूचीको राजनैतिक दलले संसदको ४७६ सिटहरूमा ३९६ सिट जित्न सफल भएको थियो। सेना समर्थित सङ्घीय एकता तथा विकास पार्टीले यसको विपरीत जम्मा ३३ सिट जितेको थियो। सेनाले निर्वाचनको नतिजालाई विवादित बनाउँदा निर्वाचनमा धाँधली भएको दावी गरेको थियो। त्यसपश्चात् सन्यै विद्रोहको कोसिस कयौँ दिनहरूबाट गरिएको थियो जसमा पश्चिमी शक्तिका बेलायत, फ्रान्स, संयुक्त राज्य अमेरिका र अस्ट्रेलियाले चिन्ता व्यक्त गरेको थियो। == प्रतिक्रियाहरू == === घरेलु === [[चित्र:Protesters riding Motorcycles in Mandalay after 2021 Myanmar coup.jpg|thumb|मन्डले केन्द्रीय रेल्वे स्टेसन नजिक गरिएको जनआन्दोलन]] सन् २०२१ फेब्रुअरी २ का दिन देशको राजधानी, [[नेपिडो]] लगायत देशभरिका निजामती कर्मचारीहरू तथा स्वास्थ्यकर्मीहरूले उक्त सैनिक विद्रोहको विरोधमा राष्ट्रिय नागरिक अनाज्ञाकारिता अभियान सुरु गरेका थिए। "नागरिक अनाज्ञाकारीता आन्दोलन" भनेर चिनिने सामाजिक सञ्जाल [[फेसबुक]] मार्फत चलाइएको अभियान २ फेब्रुअरीमा सुरु भएपछि यसले १ लाख ७० हजार भन्दा बढी अनुयायीहरूलाई आकर्षित गरेको थियो। दर्जनौँ सरकारी अस्पताल र संस्थानहरूबाट आएका स्वास्थ्यकर्मीहरूले फेब्रुअरीदेखि श्रम हडताल सुरु गरेका छन्। फेब्रुअरी ३ सम्म ११० भन्दा बढी अस्पतालहरू र स्वास्थ्य सेवा आयोगहरूका स्वास्थ्यकर्मीहरूले आन्दोलनमा भाग लिएका छन्। १, ००,०० शक्तिशाली म्यानमार शिक्षक महासङ्घ लगायत सात शिक्षक सङ्गठनहरूले श्रम हडतालमा सहभागी हुने वाचा गरेका छन् भने यस लगायत सू चीको नेतृत्वमा रहेको विदेश मन्त्रालयका कर्मचारीहरू पनि यस हडतालमा सामेल भएका छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारमा सैनिक ‘कु’विरुद्ध विशाल जनप्रदर्शन (भिडिओ)|युआरएल=https://www.hamropatro.com/news/details/6621438304649216?ns=|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रो पात्रो|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=७ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> [[File:Protest against military coup (9 Feb 2021, Hpa-An, Kayin State, Myanmar) (3).jpg|thumb|left|९ फेब्रुअरी २०२१ का दिन गरिएको आन्दोलन]] सैन्य विद्रोहको सुरुवात पश्चात् रङ्गुन जस्तो सहरी केन्द्रका निवासीहरूले सैन्य विद्रोहको विरोधमा एक प्रतीकात्मक कार्यको सुरुवात गरेका छन्। २ फेब्रुअरीका दिन केही रङ्गुनबासीहरूले रातको ८ बजे एक सङ्क्षिप्त १५ मिनटको विरोध जुलुसको आयोजना गर्दै तानाशाहीलाई हटाउन गर्न र सू चीको रिहाई गर्न आह्वान गर्दै आएका छन्। उपनगर प्रमुख ये मोन लगायत मन्डले सहर विकास समितिका १३ सदस्यहरूले सैन्य विद्रोह पश्चात् ३ फेब्रुअरीका दिन राजीनामा दिएका छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=सैन्य ‘कु’को विरोधमा म्यानमारमा पहिलोपटक हजारौँ प्रदर्शनकारी सडकमा उत्रिए|युआरएल=https://www.nayapatrikadaily.com/news-details/59727/2021-02-06|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका दैनिक|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=६ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> ३ फेब्रुअरीका दिन बर्मेली सेनासँग जोडिएको उत्पादन र सेवाहरूको बहिष्कारको आह्वान गर्दै देशमा घरेलु बहिष्कार आन्दोलन देखा परेको थियो। बर्मेली सेनाको महत्वपूर्ण व्यवसायलाई लक्षित गर्दै सामान र सेवाहरू मध्ये माइटेल, एक राष्ट्रिय दूरसञ्चार सेवा प्रदायक, मन्दलाय, दागोन बियर, थुप्रै कफी र चिया ब्रान्डहरूलाई बहिष्कार गरिएको थियो जसको स्थापना मिङ आङ ह्लाइङको छोरीले गरेकी थिइन्। सागाइङ क्षेत्रमा माइटेलका लागि काम गरिरहेका ७१ अभियान्त्रिकीहरूले विरोध तथा बहिष्कार पश्चात् राजिनामा दिएका थिए। सन् २०२१ फेब्रुअरी ४ का दिन मन्डलेको मेडिकल विश्वविद्यालयको अगाडि सैन्य विद्रोहको विरुद्धमा ३० सर्वसाधारणहरूले विरोध प्रदर्शन गरेका थिए जसकारण ४ जनालाई गिरफ्तार गरिएको थियो। ६ फेब्रुअरीका दिन सैन्य शासन तथा विद्रोहको विरुद्धमा रङ्गुन सहरको एक सडकमा २० हजार प्रदर्शनकारीहरूले भाग लिँदै आङ सान सुकीलाई रिहाईको माग गरेका थिए। १४ व्यापार सङ्घका कार्यकर्ताहरूले विरोध प्रदर्शनमा भाग लिएका थिए। विरोध प्रदर्शन ६ फेब्रुअरीको दिउँसो मन्डले र नेपिडो सहरमा फैलिएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारमा सैनिक ‘कु’ विरुद्ध विशाल प्रदर्शन|युआरएल=https://nagariknews.nagariknetwork.com/international/452941-1612748656.html?click_from=category|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नागरिक न्युज|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=६ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति= }}</ref> सन् २०२० मा निर्माणकार्य सुरु गरिएपछि थाइल्यान्डको सबैभन्दा ठूलो औद्योगिक अचल सम्पत्ति निर्माणकर्ता अमाताले सैन्य विद्रोहको प्रतिक्रिया दिँदै रङ्गुनमा १ अर्ब अमेरिकी डलरको औद्योगिक क्षेत्र विकास परियोजनालाई रोकेको थियो। सुजुकी मोटर बर्माको सबैभन्दा ठूला वाहन निर्माता सुजुकी मोटर र अन्य कयौँ निर्माताहरूले सैन्य विद्रोहलाई मध्यनजर गर्दै घरेलू परिचालनमा रोक लगाएको थियो। रङ्गुन स्टक एक्सचेन्ज ले पनि १ फेब्रुअरीका दिनबाट व्यापारलाई प्रतिबन्ध गरेको थियो।<ref name=":9">{{Cite web|title=Thailand's Amata halts $1bn Myanmar property project after coup|url=https://asia.nikkei.com/Spotlight/Myanmar-Coup/Thailand-s-Amata-halts-1bn-Myanmar-property-project-after-coup|access-date=2021-02-02|website=Nikkei Asia|language=en-GB|archive-date=3 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210203020504/https://asia.nikkei.com/Spotlight/Myanmar-Coup/Thailand-s-Amata-halts-1bn-Myanmar-property-project-after-coup|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|title=Thai developer invests $1bn to put Myanmar industry on global map|url=https://asia.nikkei.com/Business/Companies/Thai-developer-invests-1bn-to-put-Myanmar-industry-on-global-map|access-date=2021-02-02|website=Nikkei Asia|language=en|archive-date=1 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210201132726/https://asia.nikkei.com/Business/Companies/Thai-developer-invests-1bn-to-put-Myanmar-industry-on-global-map|url-status=live}}</ref> === इन्टरनेटमा रोक === ४ फेब्रुअरीका दिन सम्म बर्मेली इन्टरनेट प्रदायकहरूलाई "देशको स्थिरता" सुनिश्चित गर्नका लागि ७ फेब्रुअरीका दिनसम्म सामाजिक सञ्जाल फेसबुक माथि अस्थायी प्रतिबन्ध लगाउन निर्देशन दिएको थियो। सरकारको स्वामित्वमा रहेको एमविटी नामक एक दूरसञ्चार प्रदायकले फेसबुक मेसेन्जर, इन्स्टाग्राम र ह्वाट्सएप माथि अस्थायी प्रतिबन्ध लगाएको छ भने अर्कोतर्फ टेलिनोर म्यानमारले मात्र फेसबुक माथि प्रतिबन्ध लगाएको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारमा सेनाले लगायो फेसबुक प्रयोगमा प्रतिबन्ध|युआरएल=https://www.nayapage.com/archives/291858|कार्य=|प्रकाशक=नयाँ पेज|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=४ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> फेसबुक माथि प्रतिबन्ध लगाइएपश्चात् बर्मेली इन्टरनेट उपयोगकर्ताहरूले सामाजिक सञ्जाल ट्विटरमा सैन्य विद्रोहका विरुद्ध आवाज उठाउन तथा समूह बनाउन सुरु गरेका थिए जसकारण बर्मेली इन्टरनेट उपयोगकर्ताहरूले विभिन्न ह्यासट्यागलाई प्रचलित बनाएका थिए। ५ फेब्रुअरीका दिन सरकारले इन्स्टाग्राम र ट्विटरलाई सामेल गर्नका लागि सामाजिक सञ्जाल पहुँचमा प्रतिबन्ध लगाएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारमा सेनाले लगायो फेसबुक प्रयोगमा प्रतिबन्ध, फेसबुकले अस्थिरता ल्याएको प्रष्टोक्ती|युआरएल=https://www.news24nepal.tv/2021/02/04/741594|कार्य=|प्रकाशक=न्युज २४ नेपाल|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=४ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> ६ फेब्रुअरीका दिन सैन्य अधिकारीहरूले देशव्यापी रूपमा इन्टरनेटलाई बन्द गराएका छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारमा फेसबुकलगायतका सामाजिक सञ्जाल प्रतिबन्ध|युआरएल=https://www.nayapatrikadaily.com/news-details/59674/2021-02-05|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका दैनिक|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=५ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> === अन्तर्राष्ट्रिय === [[चित्र:Protesters demanding Aung San Suu Kyi's release at Kasumigaseki, Tokyo after the February 2021 Myanmar coup.jpg|thumb|जापनको राजधानी टोकियोमा ३,००० सर्वसाधारणहरूले बर्मेली सैन्य विद्रोहको विरोध गर्दै सूचीको रिहाइको माग गर्दै गर्दाको दृश्य]] [[बङ्गलादेश]],<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=মিয়ানমার সেনা অভ্যুত্থান: সু চি'কে আটকের জেরে বার্মার ওপর নিষেধাজ্ঞার হুমকি যুক্তরাষ্ট্রের|युआरएल=https://www.bbc.com/bengali/news-55898718|कार्य=|प्रकाशक=बिबिसी बाङ्ला|वेबसाइट=|भाषा=बङ्गाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=७ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> [[चीन]], [[भारत]], [[इन्डोनेसिया]], [[मलेसिया]], [[पाकिस्तान]], [[फिलिपिन्स]], [[दक्षिण कोरिया]] र [[सिङ्गापुर]] लगायत थुप्रै देशहरूले उक्त सैन्य विद्रोहलाई लिएर चिन्ता व्यक्त गरेका छन, जसमध्ये धेरैले सरकार र सेनाको बीच वार्ता गरिनुपर्ने भन्दै प्रतिक्रिया दिएका थिए। [[अस्ट्रेलिया]], [[क्यानडा]], [[फ्रान्स]], [[जर्मनी]], [[जापान]], [[न्युजिल्यान्ड]], [[स्पेन]], [[स्विडेन]], [[टर्की]], [[बेलायत]] र [[संयुक्त राज्य अमेरिका|संयुक्त राज्य]]ले आफ्नो तर्फबाट सैन्य विद्रोहको निन्दा गर्दै पक्राउ परेका अधिकारीहरूलाई रिहा गर्न आग्रह गरेका छन्। [[कम्बोडिया]], [[थाइल्यान्ड]] र [[भियतनाम]]ले सैन्य विद्रोहलाई बर्माको आन्तरिक विषयको रूपमा ठहर गर्दै कुनैपनि पक्ष लिनबाट अस्वीकार गरेको छ।<ref>{{cite web |author1=Patrick Wintour |author2=Julian Borger |title=Myanmar coup: Joe Biden threatens to resume sanctions |url=https://www.theguardian.com/world/2021/feb/01/myanmar-coup-us-and-china-divided-in-response-to-army-takeover-aung-san-suu-kyi |website=The Guardian |access-date=2 February 2021 |date=2 February 2021 |archive-date=1 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210201113643/https://www.theguardian.com/world/2021/feb/01/myanmar-coup-us-and-china-divided-in-response-to-army-takeover-aung-san-suu-kyi |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news|title='Serious blow to democracy': World condemns Myanmar military coup|url=https://www.aljazeera.com/news/2021/2/1/world-reacts-to-military-coup-in-myanmar|access-date=1 February 2021|work=Al Jazeera|date=1 February 2021|archive-date=1 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210201175726/https://www.aljazeera.com/news/2021/2/1/world-reacts-to-military-coup-in-myanmar|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.aa.com.tr/fr/monde/la-maison-blanche-menace-les-auteurs-du-coup-d%c3%a9tat-militaire-du-myanmar-de-sanctions/2129551|title=La Maison Blanche menace les auteurs du coup d'État militaire du Myanmar de sanctions|trans-title=White House threatens perpetrators of Myanmar military coup with sanctions|last=Cherni|first=Hajer|date=1 February 2021|work=Anadolu Agency|access-date=1 February 2021|language=French|archive-date=1 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210201182127/https://www.aa.com.tr/fr/monde/la-maison-blanche-menace-les-auteurs-du-coup-d%C3%A9tat-militaire-du-myanmar-de-sanctions/2129551|url-status=live}}</ref> संयुक्त राष्ट्र सङ्घ, आसियान र युरोपेली सङ्घ लगायत अन्तरसरकारी सङ्गठनहरूले यस विषयलाई लिएर चिन्ता व्यक्त गर्दै दुवै पक्षबाट वार्ता गर्न आह्वान गरेको थियो।<ref>{{cite web|url=https://www.un.org/sg/en/content/sg/statement/2021-01-31/statement-attributable-the-spokesperson-for-the-secretary-general-myanmar|title=Statement attributable to the Spokesperson for the Secretary General – on Myanmar|date=31 January 2021|website=United Nations Secretary-General|access-date=1 February 2021|archive-date=1 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210201182155/https://www.un.org/sg/en/content/sg/statement/2021-01-31/statement-attributable-the-spokesperson-for-the-secretary-general-myanmar|url-status=live}}</ref> युरोपेली सङ्घले यस विषयमाथि चासो देखाउँदै उक्त घटनाको निन्दा गर्दै बन्दीहरूलाई रिहा गर्न आग्रह गरेको थियो।<ref name="politcoeu">{{cite news|url=https://www.politico.eu/article/europe-reacts-to-myanmar-military-coup/|title=EU leaders condemn military coup in Myanmar|last=Adkins|first=William|date=1 February 2021|work=Politico|access-date=1 February 2021|archive-date=3 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210203131434/https://www.politico.eu/article/europe-reacts-to-myanmar-military-coup/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |title=UNSC takes no action on coup in Myanmar |url=https://www.gulftoday.ae/news/2021/02/03/unsc-takes-no-action-on-coup-in-myanmar |access-date=3 February 2021 |work=Gulf Today |date=3 February 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203131416/https://www.gulftoday.ae/news/2021/02/03/unsc-takes-no-action-on-coup-in-myanmar |url-status=live }}</ref> उक्त विद्रोहको जवाफमा संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषद्ले आपतकालीन बैठकको आयोजना गरेको थियो जहाँ बेलायती मस्यौदाले बर्मामा "प्रजातन्त्र पुनर्स्थापना"को प्रस्ताव गर्दै बर्मेली सेनाले चालेको कदमको निन्दा गरेको थियो। यसका साथसाथै थुनामा रहेका व्यक्तिहरूलाई रिहा गर्नका लागि संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषद्ले आह्वान गरेको थियो।<ref>{{cite web |author1=AFP |author2=jt |title=UN Security Council searches for unity on Myanmar |url=https://www.channelnewsasia.com/news/world/myanmar-un-security-council-emergency-meeting-uk-china-14097148 |website=CNA |access-date=3 February 2021 |date=Feb 2, 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203131415/https://www.channelnewsasia.com/news/world/myanmar-un-security-council-emergency-meeting-uk-china-14097148 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |author1=AL JAZEERA AND NEWS AGENCIES |title=Security Council fails to agree statement condemning Myanmar coup |url=https://www.aljazeera.com/news/2021/2/3/security-council-fails-to-agree-statement-condemning-myanmar-coup |website=Al Jazeera |access-date=3 February 2021 |date=Feb 3, 2021 |quote= |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203041029/https://www.aljazeera.com/news/2021/2/3/security-council-fails-to-agree-statement-condemning-myanmar-coup |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |author1=AP |title=UN Security Council takes no action on Myanmar coup |url=https://www.euronews.com/2021/02/03/un-security-council-takes-no-action-on-myanmar-coup |website=Euronews |access-date=3 February 2021 |date=February 3, 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203131406/https://www.euronews.com/2021/02/03/un-security-council-takes-no-action-on-myanmar-coup |url-status=live }}</ref> सबै १५ परिषदीय सदस्यहरूको समर्थन जुटाउन असफल भएकोले बयान जारी नगरिएतापनि कथित रूपमा चीन र रूसका कूटनीतिज्ञहरूले समीक्षाका लागि यस मस्यौदालाई सम्बन्धित सरकारलाई पठाउनु पर्ने भनिएको छ। चीन र रूसी परिषद्का स्थायी सदस्यको साथमा भिटोको शक्ति भएकोले उक्त भनाइलाई फिर्ता लिन अस्वीकार गरिएको थियो।<ref>{{cite web |title=Myanmar coup: China blocks UN condemnation as protest grows |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-55913947 |website=BBC News |access-date=3 February 2021 |date=Feb 3, 2021 |archive-date=3 February 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210203101508/https://www.bbc.com/news/world-asia-55913947 |url-status=live }}</ref> कयौँ देशहरूले बर्मेली सैन्य विद्रोह तथा सत्ता कब्जा पश्चात् त्यसको विरुद्धमा वि.सं २०७७ माघ १९ गते सोमबार काठमाडौँमा वृहत् नागरिक समाजले प्रदर्शन गरेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारको सैनिक ‘कु’ विरुद्ध माइतीघरमा नागरिक प्रदर्शन|युआरएल=https://ekantipur.com/photo_feature/2021/02/01/161218251614166259.html|कार्य=|प्रकाशक=इ कान्तिपुर|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=२ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> वृहत् नागरिक समाजले माइतीघरमा गरेको विरोध प्रदर्शनमा सैन्य शासनको अन्त्य गर्दै सत्ता फिर्ता लिन बर्मेली सेनालाई चेतावनी समेत दिएको छ। यस प्रदर्शनमा वृहत् नागरिक समाजका लेखक तथा पत्रकार नारायण वाग्ले, लेखक सञ्जिव उप्रेती, अर्चना थापा, उज्वल प्रसाई, युग पाठकलगायतले सहभागिता जनाएका थिए। प्रदर्शनका सहभागीले ‘सैन्य कु मुर्दावाद’, ‘नागरिक सर्वोच्चता कायम गर’, ‘हामी म्यानमारका जनताको साथमा छौँ’ जस्ता नारा लेखिएका पर्चाहरू बोकेर प्रदर्शन गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारको सैन्य 'कु' विरुद्ध नागरिक प्रदर्शन|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/174374|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=३ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref><ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बर्माबारे बोलौँ !|युआरएल=https://www.newsofnepal.com/2021/02/03/380566/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=३ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> बर्मामा सोमबार भएको सैनिक विद्रोह तथा सत्ता कब्जालाई लिएर नेपाल सरकारले पनि आफ्नो धारणा सार्वजनिक गरेको छ। परराष्ट्र मन्त्रालयले सोमबार बेलुकी विज्ञप्ति जारी गर्दै नेपालले बर्मामा विकासित भएको पछिल्लो घटनाक्रमलाई नजिकबाट हेरिरहेको जनाएको छ। सरकारले म्यानमारका जनताको इच्छा र भावना अनुसार सम्पूर्ण दलहरू संलग्‍न रहेको प्रजातान्त्रिक र संवैधानिक प्रक्रिया छिटो पुनःस्थापित हुने विश्वास व्यक्त गरेको पनि विज्ञप्तिमा उल्लेख छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारको सैनिक ‘कु’ बारे बोल्यो नेपाल सरकार|युआरएल=https://ekantipur.com/news/2021/02/01/161219197522211228.html|कार्य=|प्रकाशक=इ कान्तिपुर|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=१ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> नेपाल सरकारले राष्ट्रपति विन मिन्त र बर्मेली राज्य सल्लाहकार आङ सान सूची लगायतको गिरफ्तारीमा चासो रहेको पनि विज्ञप्तिमा उल्लेख गरिको छ। सरकारले गिरफ्तार गरिएका सम्पूर्णको तत्काल रिहाईको आह्वान समेत गरेको छ। नेपाली काङ्ग्रेसले बर्मेली सेनाको सैन्य विद्रोहले सत्ता हत्याएको विषयलाई विश्वव्यापी रूपमा ऐक्यबद्ध भई निन्दा गर्नुपर्ने जनाएको थियो। सोमबार बिहानको घटनले सत्ता नियन्त्रणमा लिएको विषयमाथि आफ्नो प्रतिक्रिया दिँदै काङ्ग्रेसले विश्वव्यापी रूपमा साझा ऐक्यबद्धताका साथ निन्दा गर्नुपर्ने बताएको हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारमा सैनिक ‘कु’बारे बोल्यो नेपाल, गिरफ्तार शीर्ष नेतालाई रिहाइको माग|युआरएल=https://www.nayapatrikadaily.com/news-details/59472/2021-02-01|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका दैनिक|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=१ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> यस विषयलाई लिएर न्युज एजेन्सी नेपालसँगको संवादमा काङ्ग्रेसका प्रवक्ता विश्वप्रकाश शर्माले बर्मेली सेनाले सत्ता कब्जा गरी एक वर्ष सङ्कटकाल घोषणा गरे पश्चात् विश्वव्यापी यसलाई विश्वव्यापी रूपमा निन्दा गनुपर्ने बताएका थिए। काङ्ग्रेसले बर्माको उक्त घटनाप्रति विरोध प्रकट गरेको प्रवक्ता शर्माले बताएका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=म्यानमारको सैन्य ‘कु’ को काङ्ग्रेसले गर्‍यो निन्दा|युआरएल=https://www.khabarhub.com/2021/01/240231/|कार्य=खबर हब|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=१ फेब्रुअरी २०२१|पहुँचमिति=}}</ref> == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} [[श्रेणी:म्यानमारको आन्तरिक द्वन्द्व]] [[श्रेणी:२०२० को दशकमा भएका 'कु' तथा 'कु'का प्रयासहरू]] pdqrpdeyqnj2ppcsdbkmkkujhg55eg3 0 122022 1074367 1022188 2022-08-24T16:01:24Z CommonsDelinker 144 Replacing Flag_of_Karnataka.svg with [[File:Flag_of_the_Kannada_people.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error)). wikitext text/x-wiki {{Infobox holiday |holiday_name=कर्नाटक राज्योत्सव |image=Mahila Dollu Kunita.jpg |imagesize=200px |caption=सांस्कृतिक कार्यक्रम |type=स्थानीय |longtype=राज्य |nickname=कन्नड राज्योत्सव, कर्नाटक स्थापना दिवस |observedby=भारत तथा विदेशमा रहेका [[कन्नडेली]]हरू<ref name="daiji">[http://www.daijiworld.com/news/news_disp.asp?n_id=39779&n_tit=Dubai%3A+Karnataka+Sangha+Celebrates+Karnataka+Rajyotsava Dubai: Karnataka Sangha Celebrates Karnataka Rajyotsava] daijiworld.com</ref> |date=१ नोभेम्बर |celebrations=[[कन्नड झण्डा]], जुलुस, सांस्कृतिक कार्यक्रम, राज्योत्सव सम्मान<ref>[https://web.archive.org/web/20131001152506/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-10-31/bangalore/27947583_1_rajyotsava-award-awards-committee-kannada-and-culture-department Rajyotsava award list soars to 90] ''The Times of India'' 31 October 2008</ref> |significance=दक्षिण भारतका कन्नड भाषी क्षेत्रहरूलाई कर्नाटकको रूपमा एकीकरण }} '''कर्नाटक राज्योत्सव''' वा '''कन्नड राज्योत्सव''' वा '''कन्नड दिवस''', जसलाई '''कर्नाटक गठन दिवस वा कर्नाटक दिवस''' पनि भनिन्छ, प्रत्येक वर्ष १ नोभेम्बरमा मनाइन्छ। सन् १९५६ मा जब [[दक्षिण भारत]]का सबै [[कन्नड भाषा]]हरू बोल्ने क्षेत्रहरू [[कर्नाटक]] राज्यको गठनको लागि समायोजन गरिएको थियो।<ref>[http://news.oneindia.in/2010/11/01/kannadigas-celebrate-karnata-rajyotsava-on-nov-1.html "Kannadigas celebrate Karnataka Rajyotsava on Nov 1"] news.oneindia.in</ref> राज्योत्सव मनाउने दिनलाई कर्नाटक राज्यमा सरकारी विदाको रूपमा सूचीबद्ध गरिएको छ <ref name="fesindia">[http://www.festivalsofindia.in/rajyotsava_day/ Festivals of India – Rajyotsava Day] www.festivalsofindia.in</ref> र कन्नडेलीहरूद्वारा विश्वभरि मनाइन्छ। कर्नाटक सरकारले राज्योत्सव पुरस्कारका लागि सम्मान सूचीको घोषणा र प्रस्तुतिकरणको साथ चिह्न लगाएको छ। यो उत्सव कर्नाटक सरकारको राज्यपाल र मुख्यमन्त्रीद्वारा कर्नाटकको आधिकारिक झण्डा फहराएर<ref name="govern">[https://archive.today/20130125234840/http://ibnlive.in.com/generalnewsfeed/news/ktk-governor-greets-people-ahead-of-rajyotsava-day/876351.html Karnataka Governor greets people ahead of 'Rajyotsava Day'] IBN Live</ref> विभिन्न सामुदायिक उत्सवहरू गरेर मनाउने गरिन्छ। <ref>[https://web.archive.org/web/20110130225552/http://www.hindu.com/2010/11/02/stories/2010110260460300.htm ‘Sacrifice of Kannadigas should be remembered'] ''The Hindu''</ref> == इतिहास == [[अलरू वेङ्कट राव]] पहिलो व्यक्ति थिए जसले सन् १९०५ को सुरुमा कर्नाटक एकीकरण आन्दोलनमा राज्यको एकीकरण गर्ने सपना देखेका थिए। <ref name="govern">[https://archive.today/20130125234840/http://ibnlive.in.com/generalnewsfeed/news/ktk-governor-greets-people-ahead-of-rajyotsava-day/876351.html Karnataka Governor greets people ahead of 'Rajyotsava Day'] IBN Live</ref> सन् १९५० मा, [[भारतको इतिहास|भारत गणतन्त्र]] भएको थियो र विशेष प्रदेशमा बोल्ने भाषाको आधारमा देशमा विभिन्न प्रान्तहरू गठन गरियो र यसले दक्षिण भारतमा विभिन्न ठाउँहरू सहित [[मैसूर राज्य]]लाई जन्म दियो जुन पहिले राजाहरूले शासन गरेका थिए। <ref name="fesindia">[http://www.festivalsofindia.in/rajyotsava_day/ Festivals of India – Rajyotsava Day] www.festivalsofindia.in</ref> सन् १९५६ नोभेम्बर १ मा, मैसूर राज्यका पूर्वी राज्य र मैसूर राज्यको अधिकांश क्षेत्रलाई [[मुम्बई|बम्बे]] र [[चेन्नई|मद्रास]] रियासतको कन्नड भाषी इलाकामा गाभियो र [[हैदराबाद]]को रियासत पनि एकीकृत कन्नड निर्माण गर्नका लागि गाभिएको थियो। [[उत्तर कर्नाटक]], [[मालेनाडु|मालनाड]] ([[करावली|क्यानारा]]) र [[मैसूर क्षेत्र|पुरानो मैसूर]] नयाँ गठित मैसूर राज्यको तीन क्षेत्रहरू थिए।{{स्रोत नखुलेको}} भर्खरै एकीकृत राज्यले सुरुमा 'मैसूर' नाम राख्यो जुन पहिलेको रियासतको नाम थियो जसले नयाँ एकाइको मूल गठन गर्‍यो<ref>[http://www.karnataka.com/profile/rajyotsava.html Karnataka – A brief profile » Kannada Rajyotsava]</ref> तर उत्तर कर्नाटकका जनताले मैसूर नाम राख्नु भनेनन् किनभने यो पहिलेको रियासत र नयाँ राज्यको दक्षिणी क्षेत्रसँग सम्बन्धित थियो। यस तर्कको सन्दर्भमा, सन् १९७३ नोभेम्बर १ मा राज्यको नाम परिवर्तन गरि "कर्नाटक" राखियो। यो महत्वपूर्ण निर्णय लिदा देवराज अर्स राज्यका मुख्यमन्त्री थिए। <ref>Bourah, Maitreyee (2 November 2010) [http://www.dnaindia.com/bengaluru/report_in-the-dark-about-rajyotsava-in-bengaluru_1460925 In the dark about Rajyotsava in Bangalore] ''DNA''</ref> कर्नाटकको एकीकरणको लागि श्रेय दिएका अन्य व्यक्तिहरूमा के. शिवराम करन्त, कुभेम्पु, मस्ती वेङ्कटेस अय्यङ्गर, एएन कृष्ण राव र बिएम श्रीकान्तैया जस्ता साहित्यकारहरू पर्छन् । <ref name="govern">[https://archive.today/20130125234840/http://ibnlive.in.com/generalnewsfeed/news/ktk-governor-greets-people-ahead-of-rajyotsava-day/876351.html Karnataka Governor greets people ahead of 'Rajyotsava Day'] IBN Live</ref> == कर्नाटक राज्योत्सवको उत्सव == [[चित्र:Flag of the Kannada people.svg|left|thumb|140x140px| कन्नड झण्डा, कन्नड संस्कृतिको प्रतीकको रूपमा प्रयोग]] राज्योत्सव दिवस कर्नाटक राज्य भरमा ठूलो खुशी र उल्लासका साथ मनाइन्छ। राज्यको विभिन्न रणनीतिक स्थानहरूमा रातो र [[पहेंलो|पहेँलो]] कन्नड झण्डा फहराएपछि र कन्नड गान ('जय भारतठा जननिय तनुजाते') बजाउँदा सम्पूर्ण राज्यले यो दिन उत्सवको रूपमा हेर्दछन्। <ref>[https://web.archive.org/web/20131203063815/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-11-01/bangalore/27962316_1_rajyotsava-kannada-celebrations Rajyotsava celebrations delayed] ''The Times of India'', 1 November 2007</ref> राज्योत्सवको झण्डा राजनीतिक दलका कार्यालयहरू र धेरै इलाकामा फहराइन्छ साथै विभिन्न क्षेत्रका कन्नड युवाहरूले सवारी साधनमा जुलुस निकाल्छन्। <ref name="hinducult">[https://web.archive.org/web/20101231100654/http://www.hindu.com/2010/11/02/stories/2010110265282000.htm The Hindu – Bangalore celebrates State's 55th birthday]</ref> यस राज्योत्सवमा [[हिन्दू धर्म|हिन्दु]], [[मुसलमान|मुस्लिम]] <ref>[http://archive.deccanherald.com/content/Nov222007/district2007112237072.asp Muslim youth celebrate Kannada Rajyotsava in Tumkur] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131203014600/http://archive.deccanherald.com/content/Nov222007/district2007112237072.asp|date=3 December 2013}}</ref> र इसाईहरूले पनि मनाउँछन्। <ref>[http://www.daijiworld.com/news/news_disp.asp?n_id=67812&n_tit=bangalore%3A+rajyotsava+celebrates+at+st+francis+xavier+cathedral Bangalore: Rajyotsava Celebrations at St Francis Xavier Cathedral] www.daijiworld.com</ref> <ref>[https://web.archive.org/web/20071115231652/http://www.hindu.com/2005/11/03/stories/2005110316950400.htm Christians celebrate Rajyotsava] ''The Hindu'' 3 November 2005</ref> === सरकारी जुलुस === राज्य सरकारले यस दिन राज्योत्सव पुरस्कारहरू वितरण गर्ने गर्छ, जसले कर्नाटकको विकासमा स्तरीय र महत्वपूर्ण योगदानका लागि जिम्मेवार व्यक्तिहरुलाई सम्मान गरिन्छ। <ref name="fesindia">[http://www.festivalsofindia.in/rajyotsava_day/ Festivals of India – Rajyotsava Day] www.festivalsofindia.in</ref> राज्यका मुख्यमन्त्रीले सांस्कृतिक कार्यक्रमको उद्घाटन गर्छन् जुन सामान्यतया [[बेङ्गलोर]]को कान्तिरभा रङ्गशालामा गरिन्छ। <ref name="hinducult">[https://web.archive.org/web/20101231100654/http://www.hindu.com/2010/11/02/stories/2010110265282000.htm The Hindu – Bangalore celebrates State's 55th birthday]</ref> पुरस्कार विभिन्न राष्ट्रिय खेलहरूमा पदक जित्ने विद्यार्थीहरूलाई प्रदान गरिन्छ। <ref>[https://web.archive.org/web/20090413043537/http://www.hindu.com/2008/11/02/stories/2008110257730100.htm 53rd Kannada Rajyotsava celebrations] ''The Hindu'' 2 November 2008</ref> सजाएको गाडीमा [[भुवनेश्वरी|देवी भुवनेश्वरीको]] फोटो झुण्डाएर बहुरङ्गी जुलुससहित उत्सव मनाइन्छ। <ref>[https://archive.today/20130125053018/http://www.hindu.com/2010/11/02/stories/2010110261250300.htm Minister Ramdas hoists Kannada flag on Karnataka Rajyotsava] ''The Hindu''</ref> नाटक, परम्परागत नृत्य र शास्त्रीय [[कर्नाटक सङ्गीत]]का क्षेत्रहरूका लोक कलाकारहरूको प्रदर्शनबाट रङ्गीन जुलुस पनि समुयुकृत गरिन्छ। <ref name="fesindia">[http://www.festivalsofindia.in/rajyotsava_day/ Festivals of India – Rajyotsava Day] www.festivalsofindia.in</ref> === निजी प्रतिष्ठानहरू === [[चित्र:Kannada_Flag_Auto.jpg|left|thumb| अटो रिक्शा र अन्य सवारीहरू पहेँलो र रातो विषयवस्तुद्वारा सजाइएको छ जुन कन्नड झण्डालाई जनाउँछ]] नोभेम्बर १ का दिन सार्वजनिक बिदा हुने भएकोले, यो हप्ताको निम्न दिनहरूमा व्यावसायिक प्रतिष्ठानहरूमा मनाइन्छ। [[बेङ्गलोर]] सहर भरि लगभग सबै कार्यालय र व्यापार प्रतिष्ठानमा कन्नड झण्डा देखिने गरी झण्डोतलन र प्रदर्शित गरिन्छ। <ref name="hinducult">[https://web.archive.org/web/20101231100654/http://www.hindu.com/2010/11/02/stories/2010110265282000.htm The Hindu – Bangalore celebrates State's 55th birthday]</ref> धेरै आइटी कम्पनीहरूको मुख्य केन्द्र भएको हुनाले, <ref>[http://www.karnataka.com/industry/software/ Information Technology in Karnataka] www.karnataka.com</ref> बेङ्गलोरका प्रमुख व्यापारिक फर्महरू जस्तै टिसिएस, [[आइबिएम]], थमसन रायटर, विप्रो, रबर्ट बोस, एसएपी ल्याब, <ref>[http://www.namkannada.com/pages/html/karya.html SAP Labsನಲ್ಲಿ ನಾಡ ಹಬ್ಬ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120425122215/http://www.namkannada.com/pages/html/karya.html|date=25 April 2012}}</ref> एक्सेन्चर, [[अल्काटेल-लुसेन्ट]] <ref>[http://kannada.oneindia.in/festivals/general/2009/1210-kannada-rajyotsava-2009-alcatel-lucent.html ಅಲ್ಕಟೆಲ್ ಲ್ಯೂಸೆಂಟ್ ನಲ್ಲಿ ನಾಡಹಬ್ಬ] kannada.oneindia.in</ref> र [[इन्फोसिस]]का<ref>[https://web.archive.org/web/20090201164932/http://www.hindu.com/2008/11/29/stories/2008112952090300.htm Rajyotsava at Infosys] ''The Hindu'' 29 November 2008</ref> कर्मचारीहरूलाई सांस्कृतिक कार्यक्रमहरू प्रदर्शन गर्न प्रोत्साहित गर्ने गर्छन्। आइटी भीडले कार्यस्थलमा कन्नड प्रारूप भएको जर्सी लगाएर उनीहरू उत्सवप्रति समर्थन देखाउँछन्।<ref>[http://www.bangaloremirror.com/article/10/2011102520111025004147580714b2590/On-Rajyotsava-say-%E2%80%98Kannada-Baruthe%E2%80%99.html On Rajyotsava, say ‘Kannada Baruthe’] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111028210931/http://bangaloremirror.com/article/10/2011102520111025004147580714b2590/On-Rajyotsava-say-%E2%80%98Kannada-Baruthe%E2%80%99.html|date=28 October 2011}}</ref>शैक्षिक संस्थाहरूले पनि विद्यालयहरूमा झण्डा फहराउने र नादगिठेको प्रस्तुतीकरण गरि त्यस्ता कार्यक्रमहरू आयोजना गर्दछन्। <ref>[http://schools.papyrusclubs.com/gis/events/karnataka-rajyotsava Karnataka Rajyotsava at Gopalan International School] schools.papyrusclubs.com</ref> <ref>Mohan Kumar, BN (2 November 2010) [http://www.dnaindia.com/bangalore/slideshow_55th-kannada-rajyotsava-celebrations_1461046-4#top 55th Kannada Rajyotsava celebrations] ''DNA''</ref> === गैर-निवासी कन्नडेली === कर्नाटक बाहेक, भारतको महत्वपूर्ण कन्नडेली जनसङ्ख्या भएको स्थानहरू जस्तै [[मुम्बई]], [[नयाँ दिल्ली]], <ref>[http://in.news.yahoo.com/karnataka-rajyotsava-celebrated-delhi.html Karnataka Rajyotsava celebrated in New Delhi] Yahoo! 1 November 2010</ref> [[गुडगांव|गुरुग्राम]] <ref>[http://kannada.oneindia.in/festivals/rajyotsava/2010/1207-kannada-rajyotsava-gurgaon-delhi-sangha.html ಗುರ್‌ಗಾಂವ್‌ನಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ ಆಚರಣೆ] (in Kannada) kannada.oneindia.in</ref> र [[चेन्नई]]मा यो उत्सव मनाइन्छ।<ref>[http://www.naavi.org/kannada/karyakrama.htm Rajyotsava celebrations conducted in Chennai] www.naavi.org</ref> भारत बाहेक विदेशमा रहेका कन्नड सङ्गठनहरूले [[संयुक्त राज्य अमेरिका]], <ref>[http://kannada.oneindia.in/nri/article/2010/1202-diwali-kannada-rajyotsava-seattle-america.html ಸಿಯಾಟಲ್ ನಲ್ಲಿ ದೀಪಾವಳಿ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ] (in Kannada) kannada.oneindia.in</ref> [[बेलायत|ब्रिटेन]], [[सिङ्गापुर]], <ref>[http://kannada.oneindia.in/nri/article/2008/1206-rajyotsava-deepavali-in-singapore.html ಸಿಂಗಪುರದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದ ಸಿಂಗಾರ] (in Kannada) kannada.oneindia.in</ref> [[दुबई]], <ref>[http://www.daijiworld.com/news/news_disp.asp?n_id=68153&n_tit=Dubai%3A+Kannada+Koota+UAE+to+Celebrate+Kannada+Rajyotsava+on+Nov+13+ "Kannada Koota UAE to Celebrate Kannada Rajyotsava on Nov 13"] www.daijiworld.com</ref> [[कतार]], <ref>[http://www.daijiworld.com/news/news_disp.asp?n_id=154643 Doha: Karnataka Sangha Qatar to Celebrate Rajyotsava Day] www.daijiworld.com</ref> [[मस्कट, ओमान|मस्कट]], <ref>[http://www.coastaldigest.com/index.php?option=com_content&view=article&id=17170:guru-kiran-night&catid=77:nri-events&Itemid=76 Gurukiran enthrals audience at Rajyotsava celebrations in Muscat] www.coastaldigest.com</ref> [[दक्षिण कोरिया]], <ref>[http://kannada.oneindia.in/nri/article/2011/1103-kannada-rajyotsava-2011-korea-kannada-koota-aid0037.html ಕೊರಿಯ ಕನ್ನಡ ಕೂಟದ ಕನ್ನಡ ಕರೆಯೋಲೆ] (in Kannada) kannada.oneindia.in</ref> [[अस्ट्रेलिया]], <ref>[http://kannada.oneindia.in/nri/article/2010/1216-kannada-rajyotsava-adelaide-australia.html ಅಡಿಲೇಡ್ ಕನ್ನಡಿಗರ ಸಂಭ್ರಮದ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ] (in Kannada) kannada.oneindia.in</ref> [[न्युजिल्यान्ड]], <ref>[http://kannada.oneindia.in/nri/article/2010/1211-kannada-rajyotsava-auckland-blood-donation.html ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ : ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್ ಕನ್ನಡಿಗರಿಂದ ರಕ್ತದಾನ] (in Kannada) kannada.oneindia.in</ref> [[स्कटल्यान्ड]], <ref>[http://kannada.oneindia.in/nri/article/2010/1122-scottish-karnataka-sangha-rajyotsava.html ಸ್ಕಾಟ್ಲಂಡ್ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಘದ ಕನ್ನಡ ಡಿಂಡಿಮ] (in Kannada) kannada.oneindia.in</ref> [[गणतन्त्र आयरल्यान्ड|आयरल्यान्ड]], <ref>[http://kannada.oneindia.in/nri/article/2010/1119-irishkannadigaru-kannada-festival-2010-dublin.html ಐರಿಶ್ ಕನ್ನಡಿಗರ ಹಬ್ಬ 2010] (in Kannada) kannada.oneindia.in</ref> [[नेदरल्यान्ड]] <ref>[http://shrigandha.nl/]</ref> र [[जर्मनी]]मा समेत यो उत्सव मनाउने गर्छन्।{{Clear}} == यो पनि हेर्नुहोस् == == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{reflist}} {{Indian state foundation days}} [[श्रेणी:भारतीय राज्य स्थापना दिवसहरू]] [[श्रेणी:कर्नाटकको संस्कृति]] [[श्रेणी:भारतमा सार्वजनिक विदाहरू]] nccw1kxsgtn80nrabzz1kg9298vgrn2 0 125125 1074456 1067458 2022-08-24T20:57:23Z Klein lovell 59320 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = सुनिता डंगोल | image =Kathmandu deputy mayor sunita dangol.jpg | caption = | office = [[काठमाडौँको नगर प्रमुख|काठमाडौँको उपप्रमुख]] | term_start = १२ जेष्ठ २०७९ | president = [[विद्यादेवी भण्डारी]] | primeminister = [[शेरबहादुर देउवा]] | deputy = [[बालेन शाह]] ([[नगरप्रमुख]]) | predecessor = [[हरी प्रभा खड्गी]] | birth_name = | birth_date = | birth_place = [[काठमाडौं]], [[नेपाल]] | citizenship = [[नेपाल]] | party = [[नेकपा (एमाले)]] | spouse = |occupation=नेवा: सम्पदा संरक्षणवादी, भाषा कार्यकर्ता}} '''सुनिता डंगोल''' एक नेवा: सम्पदा संरक्षणवादी, भाषा कार्यकर्ता र राजनीतिज्ञ हुन् । २०७९ को स्थानीय तहको निर्वाचनमा उनी नेकपा (एमाले) बाट [[काठमाडौँ|काठमाडौँ महानगरपालिका]]को उपमेयरमा विजयी भएकी हुन् । उनी सुरुमा स्वतन्त्र रूपमा मेयरको प्रत्यासी बन्ने खबरका कारण चर्चामा रहिन् भने अन्तिम समयमा एमालेले उपमेयरको उम्मेदवार बनायो । उनी सन् २०११ मा मिस नेवाको ताज पहिरिन सफल, उनी प्रतिभाशाली युवा नेतृ हुन् । ==मिडिया== उनले रञ्जना लिपिलाई विश्वभर फैलाउने अभियन्ताको रूपमा पनि काम गरिन् । लिपि क्वीनले चिनिने उनले संसारका एक दर्जनभन्दा बढी मुलुक भ्रमण गरिसकेकी छिन् । उनले सामाजिक विज्ञानमा स्नातकोत्तर गरेकी छिन् । उनले नेपाल भाषा विज्ञको रूपमा टेलिभिजनमा समेत काम गरेकी उनी वाक्कलामा पनि पोख्त छिन् । ==सम्मान तथा उपाधि== *सन् २०११ मा मिस नेवा: == चुनावी इतिहास == === [[काठमाडौँ महानगरपालिका निर्वाचन, २०७९]] === {| class="wikitable" ! colspan="5" |काठमाडौँ |- ! colspan="2" |दल !उम्मेदवार !मतदान !प्रतिशत |- | style="background-color:{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}" | |[[नेकपा एमाले]] |सुनिता डंगोल |६८, ६१२ |५३.२% |- | style="background-color:pink" | |[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी)|एकीकृत समाजवादी]] |रामेश्वर श्रेष्ठ |२३, ८०६ |१८.५% |- | |[[स्वतन्त्र राजनीतिज्ञ|स्वतन्त्र]] |विद्या श्रेष्ठ महर्जन |१३, ६९५ |१०.६% |- | style="background-color:orange" | |[[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी]] |बिनिता मगैया |१२, १४१ |९.४% |- | |[[स्वतन्त्र राजनीतिज्ञ|स्वतन्त्र]] |बेन्जी सिंह महर्जन |६, ५५५ |५.१% |- | style="background-color:{{party color|Bibeksheel Sajha Party}}" | |[[विवेकशील साझा पार्टी]] |कीर्ति कंसाकार |२, ५९० |२.०% |- | | colspan="2" |अरू |१,५७६ |१.२% |- ! colspan="2" |नतिजा ! colspan="3" |सुनिता डंगोल निर्वाचित |- ! colspan="3" |दर्ता भएका मतदाताहरू !३००,२४२<ref>{{Cite web|url=https://election.gov.np/admin/public//storage/Local%20Election/Press%20Release/Press%20Release.pdf|title=प्रेस विज्ञप्ति|website=निर्वाचन आयोग|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220520132256/https://election.gov.np/admin/public//storage/Local%20Election/Press%20Release/Press%20Release.pdf|archivedate=१२ जेष्ठ २०७९|accessdate=१२ जेष्ठ २०७९}}</ref> ! |- ! colspan="3" |कुल मतदान !१९१,१८६ !६३.६८ |- ! colspan="3" |कुल मान्य मतहरू !१५९, ९०६ ! |- ! colspan="3" |अस्वीकृत मतपत्रहरू !३१, २८० ! |- | colspan="4" |स्रोत : निर्वाचन आयोग | |} ==सन्दर्भ सामाग्री== {{reflist}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:काठमाडौं महानगरपालिका निर्वाचन २०७९]] 49jrzrnzp6fmtzzplv2symfclxjhv5c 1074479 1074456 2022-08-25T04:57:48Z Bhupendra Shrestha 28317 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = सुनिता डंगोल | image =Kathmandu deputy mayor sunita dangol.jpg | caption = | office = [[काठमाडौँको नगर प्रमुख|काठमाडौँको उपप्रमुख]] | term_start = १२ जेष्ठ २०७९ | president = [[विद्यादेवी भण्डारी]] | primeminister = [[शेरबहादुर देउवा]] | deputy = [[बालेन शाह]] ([[नगरप्रमुख]]) | predecessor = [[हरी प्रभा खड्गी]] | birth_name = | birth_date = | birth_place = [[काठमाडौं]], [[नेपाल]] | citizenship = [[नेपाल]] | party = [[नेकपा (एमाले)]] | spouse = |occupation=नेवा: सम्पदा संरक्षणवादी, भाषा कार्यकर्ता}} '''सुनिता डंगोल''' एक नेवा: सम्पदा संरक्षणवादी, भाषा कार्यकर्ता र राजनीतिज्ञ हुन् । उनी २०७९ को स्थानीय तहको निर्वाचनमा नेकपा (एमाले) बाट [[काठमाडौँ|काठमाडौँ महानगरपालिका]]को उपमेयरमा विजयी भएकी हुन् । सुरुमा स्वतन्त्र रूपमा मेयरको प्रत्यासी बन्ने खबरका कारण चर्चामा रहिन्, भने अन्तिम समयमा उनलाई एमालेले उपमेयरको उम्मेदवार बनायो । उनी सन् २०११ मा मिस नेवाको ताज पहिरिन सफल, प्रतिभाशाली युवा नेतृ हुन् । ==मिडिया== उनले रञ्जना लिपिलाई विश्वभर फैलाउने अभियन्ताको रूपमा पनि काम गरिन् । लिपि क्वीनले चिनिने उनले संसारका एक दर्जनभन्दा बढी मुलुक भ्रमण गरिसकेकी छिन् । उनले सामाजिक विज्ञानमा स्नातकोत्तर गरेकी छिन् । उनले नेपाल भाषा विज्ञको रूपमा टेलिभिजनमा समेत काम गरेकी उनी वाक्कलामा पनि पोख्त छिन् । ==सम्मान तथा उपाधि== *सन् २०११ मा मिस नेवा: == चुनावी इतिहास == === [[काठमाडौँ महानगरपालिका निर्वाचन, २०७९]] === {| class="wikitable" ! colspan="5" |काठमाडौँ |- ! colspan="2" |दल !उम्मेदवार !मतदान !प्रतिशत |- | style="background-color:{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}" | |[[नेकपा एमाले]] |सुनिता डंगोल |६८, ६१२ |५३.२% |- | style="background-color:pink" | |[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी)|एकीकृत समाजवादी]] |रामेश्वर श्रेष्ठ |२३, ८०६ |१८.५% |- | |[[स्वतन्त्र राजनीतिज्ञ|स्वतन्त्र]] |विद्या श्रेष्ठ महर्जन |१३, ६९५ |१०.६% |- | style="background-color:orange" | |[[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी]] |बिनिता मगैया |१२, १४१ |९.४% |- | |[[स्वतन्त्र राजनीतिज्ञ|स्वतन्त्र]] |बेन्जी सिंह महर्जन |६, ५५५ |५.१% |- | style="background-color:{{party color|Bibeksheel Sajha Party}}" | |[[विवेकशील साझा पार्टी]] |कीर्ति कंसाकार |२, ५९० |२.०% |- | | colspan="2" |अरू |१,५७६ |१.२% |- ! colspan="2" |नतिजा ! colspan="3" |सुनिता डंगोल निर्वाचित |- ! colspan="3" |दर्ता भएका मतदाताहरू !३००,२४२<ref>{{Cite web|url=https://election.gov.np/admin/public//storage/Local%20Election/Press%20Release/Press%20Release.pdf|title=प्रेस विज्ञप्ति|website=निर्वाचन आयोग|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220520132256/https://election.gov.np/admin/public//storage/Local%20Election/Press%20Release/Press%20Release.pdf|archivedate=१२ जेष्ठ २०७९|accessdate=१२ जेष्ठ २०७९}}</ref> ! |- ! colspan="3" |कुल मतदान !१९१,१८६ !६३.६८ |- ! colspan="3" |कुल मान्य मतहरू !१५९, ९०६ ! |- ! colspan="3" |अस्वीकृत मतपत्रहरू !३१, २८० ! |- | colspan="4" |स्रोत : निर्वाचन आयोग | |} ==सन्दर्भ सामाग्री== {{reflist}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:काठमाडौं महानगरपालिका निर्वाचन २०७९]] 7jyz5k9hdraimf1a1565vgra5i0t6dj 2 126521 1074445 1073364 2022-08-24T17:55:19Z बडा काजी 52836 पृष्ठलाई '{{subst:NUMBEROFARTICLES}}' सँग हटाइदै wikitext text/x-wiki ३२,३२५ 5d77ftt7lz9kjjdn063b9b8foralx52 1074447 1074445 2022-08-24T17:57:06Z बडा काजी 52836 {{प्रयोगकर्ता:बडा काजी/प्रयोगस्थल५}} wikitext text/x-wiki <div style="width: 99%; color: #111; {{box-shadow|0|1px|3px|rgba(0, 0, 0, 0.35)}} {{border-radius|2px}}"> <div style="overflow:hidden; height:auto; background: #fff; width: 100%; padding-bottom:18px;"> <div style="font-size: 36px; margin-top: 24px;margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height: 1.2em;">नमस्ते, बडा काजीज्यू</div> <div style="font-size: 24px; padding-top: 0px; margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; color: #666; "> [[नेपाली विकिपिडिया]]मा हार्दिक [[विकिपिडिया:स्वागत|स्वागत छ]]! </div></div> <div style="vertical-align:middle; color: black; background-color:#fff"> <div style="display: flex; flex-flow: row wrap; background-color:#EAECF0; padding: 10px; padding-left: 25px; "> <div style="font-size: 18px; padding-top: 0px; margin-left: 0px; text-align: center; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.5em; color: #111; "> हालसम्म नेपाली विकिपिडियामा [[विशेष:Statistics|३२,३२५]] लेखहरू छन्। यसलाई बढाउन [[विकिपिडिया:विकिपीडियामा योगदान|तपाईँको योगदान]]को आवश्यकता रहेको छ। आउनुहोस् तपाईँ हामी सबै मिलेर नेपाली विकिपिडियालाई विश्वका अन्य प्रमुख [[:meta:List_of_Wikipedias/ne|भाषाका विकिपिडिया जत्ति कै धनी]] बनाऔँ। विकिपिडियाले कुनै पनि व्यक्तिलाई सम्पादन गर्ने अधिकार दिन्छ। मलाई आशा छ कि तपाईंले यहाँ मन पराउनुहुन्छ र योगदान गर्ने निर्णय गर्नुहुन्छ।</div> <div style="flex: 1 1 300px;"><br/> <div style="font-size: 17px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; font-weight:normal;">[[File:Symbol support2 vote.svg|25px|alt=|link=]] सुरुवात</div> <div style="font-size: 15px;"> * पहिले [[विकिपिडिया:विकिपिडियाको बारेमा|विकिपिडियाको परिचय पृष्ठ]] पढ्नुहोस्। * तपाइँले कसरी [[मद्दत:सहायता विषयसूचि|विकिपिडियामा योगदान गर्न सक्नुहुन्छ]] जान्नुहोस्। * आफ्नो परिचय दिनको लागि तपाईँको [[प्रयोगकर्ता:बडा काजी|प्रयोगकर्ता पृष्ठ]] बनाउनुहोला ताकि हामी तपाईलाई अझ राम्रोसँग चिन्न सक्छौं। (परिचय दिइरहनु आवश्यक नै भने छैन) </div> </div> <div style="flex: 1 1 300px;"><br/> <div style="font-size: 17px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; font-weight:normal;">[[File:Artículo bueno-blue.svg|25px|alt=|link=]] सुझावहरू</div> <div style="font-size: 15px;"> * कृपया [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा/वार्तालाप पृष्ठ|वार्तालाप पृष्ठ]]मा चारवटा वक्र (<code><nowiki>~~~~</nowiki></code>) प्रयोग गरि हस्ताक्षर गर्नुहोला। यसो गर्नाले वार्तालाप पृष्ठमा स्वत: तपाईँको नाम, वार्ता पृष्ठसूत्र र मिति थपिने छ। * यदि तपाईँलाई विकिपिडियामा केही समस्या परेको छ भने आफ्नो वार्तालाप पृष्ठमा <code>'''<nowiki>{{मद्दत}}</nowiki>'''</code> राख्नु होला। कसैले तपाईँको समस्याको समाधान बताउने छन्। * नयाँ पृष्ठहरू [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा/सम्पादन|सम्पादन गर्दा]] वा [[विकिपिडिया:कसरी लेख बनाउने?|सिर्जना गर्दा]], [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा/सन्दर्भ|सन्दर्भ]]हरू थप्दा वा मेटाउँदा गल्ती गर्न डराउनु पर्दैन किनकि गल्तीहरु सबैले गर्छन्। </div> </div> </div> <div style="padding: 10px; padding-left: 25px; "> <div style="text-align: center;"> {{clickable button 2|विकिपिडिया:कसरी लेख बनाउने?|कसरी लेख बनाउने?|class=mw-ui-constructive center}} </div> <div style="text-align: center;"> {{clickable button 2|विकिपिडिया:चिया घर|यदि तपाइँसँग प्रश्नहरू छन् भने यहाँ सोध्नुहोस्|class=mw-ui-constructive center}} </div> </div> </div> </div> '''स्वागतम्''', हामी नेपाली विकिपिडियामा तपाइँको सम्पादनको लागि पर्खिरहेका छौं! panmkqmqhoure90dst3opg2puxs294a 2 126608 1074446 1073626 2022-08-24T17:56:42Z बडा काजी 52836 सफाइ गरियो wikitext text/x-wiki <div style="width: 99%; color: #111; {{box-shadow|0|1px|3px|rgba(0, 0, 0, 0.35)}} {{border-radius|2px}}"> <div style="overflow:hidden; height:auto; background: #fff; width: 100%; padding-bottom:18px;"> <div style="font-size: 36px; margin-top: 24px;margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height: 1.2em;">नमस्ते, {{{name|{{<includeonly>subst:</includeonly>BASEPAGENAME}}}}}ज्यू</div> <div style="font-size: 24px; padding-top: 0px; margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; color: #666; "> [[नेपाली विकिपिडिया]]मा हार्दिक [[विकिपिडिया:स्वागत|स्वागत छ]]! </div></div> <div style="vertical-align:middle; color: black; background-color:#fff"> <div style="display: flex; flex-flow: row wrap; background-color:#EAECF0; padding: 10px; padding-left: 25px; "> <div style="font-size: 18px; padding-top: 0px; margin-left: 0px; text-align: center; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.5em; color: #111; "> हालसम्म नेपाली विकिपिडियामा [[विशेष:Statistics|{{<includeonly>subst:</includeonly>NUMBEROFARTICLES}}]] लेखहरू छन्। यसलाई बढाउन [[विकिपिडिया:विकिपीडियामा योगदान|तपाईँको योगदान]]को आवश्यकता रहेको छ। आउनुहोस् तपाईँ हामी सबै मिलेर नेपाली विकिपिडियालाई विश्वका अन्य प्रमुख [[:meta:List_of_Wikipedias/ne|भाषाका विकिपिडिया जत्ति कै धनी]] बनाऔँ। विकिपिडियाले कुनै पनि व्यक्तिलाई सम्पादन गर्ने अधिकार दिन्छ। मलाई आशा छ कि तपाईंले यहाँ मन पराउनुहुन्छ र योगदान गर्ने निर्णय गर्नुहुन्छ।</div> <div style="flex: 1 1 300px;"><br/> <div style="font-size: 17px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; font-weight:normal;">[[File:Symbol support2 vote.svg|25px|alt=|link=]] सुरुवात</div> <div style="font-size: 15px;"> * पहिले [[विकिपिडिया:विकिपिडियाको बारेमा|विकिपिडियाको परिचय पृष्ठ]] पढ्नुहोस्। * तपाइँले कसरी [[मद्दत:सहायता विषयसूचि|विकिपिडियामा योगदान गर्न सक्नुहुन्छ]] जान्नुहोस्। * आफ्नो परिचय दिनको लागि तपाईँको [[प्रयोगकर्ता:{{<includeonly>subst:</includeonly>BASEPAGENAME}}|प्रयोगकर्ता पृष्ठ]] बनाउनुहोला ताकि हामी तपाईलाई अझ राम्रोसँग चिन्न सक्छौं। (परिचय दिइरहनु आवश्यक नै भने छैन) </div> </div> <div style="flex: 1 1 300px;"><br/> <div style="font-size: 17px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; font-weight:normal;">[[File:Artículo bueno-blue.svg|25px|alt=|link=]] सुझावहरू</div> <div style="font-size: 15px;"> * कृपया [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा/वार्तालाप पृष्ठ|वार्तालाप पृष्ठ]]मा चारवटा वक्र (<code><nowiki>~~~~</nowiki></code>) प्रयोग गरि हस्ताक्षर गर्नुहोला। यसो गर्नाले वार्तालाप पृष्ठमा स्वत: तपाईँको नाम, वार्ता पृष्ठसूत्र र मिति थपिने छ। * यदि तपाईँलाई विकिपिडियामा केही समस्या परेको छ भने आफ्नो वार्तालाप पृष्ठमा <code>'''<nowiki>{{मद्दत}}</nowiki>'''</code> राख्नु होला। कसैले तपाईँको समस्याको समाधान बताउने छन्। * नयाँ पृष्ठहरू [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा/सम्पादन|सम्पादन गर्दा]] वा [[विकिपिडिया:कसरी लेख बनाउने?|सिर्जना गर्दा]], [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा/सन्दर्भ|सन्दर्भ]]हरू थप्दा वा मेटाउँदा गल्ती गर्न डराउनु पर्दैन किनकि गल्तीहरु सबैले गर्छन्। </div> </div> </div> <div style="padding: 10px; padding-left: 25px; "> <div style="text-align: center;"> {{clickable button 2|विकिपिडिया:कसरी लेख बनाउने?|कसरी लेख बनाउने?|class=mw-ui-constructive center}} </div> <div style="text-align: center;"> {{clickable button 2|विकिपिडिया:चिया घर|यदि तपाइँसँग प्रश्नहरू छन् भने यहाँ सोध्नुहोस्|class=mw-ui-constructive center}} </div> </div> </div> </div> '''स्वागतम्''', हामी नेपाली विकिपिडियामा तपाइँको सम्पादनको लागि पर्खिरहेका छौं!<noinclude><br /> {{Subst only}} </noinclude> el1lqu7kjpk4ehw9hcbeeao6zv1plrb 0 126663 1074385 1073958 2022-08-24T17:26:17Z Saroj Uprety 31493 [[विकिपीडिया:हटक्याट|हटक्याट]]द्वारा [[श्रेणी:नेपाली संगीत]] हटाइयो; [[श्रेणी:नेपाली भाषाका गीतहरू]] जोडियो wikitext text/x-wiki {{Infobox song | name = दशैँ आयो | cover = | type = song | artist = [[उदित नारायण झा]], दीपा झा , नारायण लामा , जुना प्रसाईं | album = मुग्लान (२००५) | language = नेपाली | released = २००५ | recorded = २००५ | length = ६:३९ | label = | composer = सुरेश अधिकारी | lyricist = लोकनाथ सापकोटा | tracks = | misc = {{External music video|{{Youtube|IGEZtIOLOMQ|"दशैँ आयो"}}|type=song}} }} '''दशैँ आयो''' उर्फ र्कोदो फुल्यो बरिमा, सन् २००५ मा रिलिज भएको नेपाली कथानाक चलचित्र मुग्लानको नेपाली गीत हो।<ref>{{Cite web |last= |first= |date=2021-10-10 |title=यसरी बनेको थियो- ‘दसैँ आयो' गीत |trans-title=This is how the song 'Dashain Aayo' was made |url=https://rajdhanidaily.com/id/48230/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211010134930/https://rajdhanidaily.com/id/48230/ |archive-date=2021-10-10 |access-date=2022-08-11 |website=[[Rajdhani (newspaper)|Rajdhani]] |language=ne-NP}}</ref> गीतले नेपालको सबैभन्दा ठूलो हिन्दू चाड दशैंको उत्सवलाई चित्रण गरेको छ। यो एक सदाबहार दशैं गीतको रूपमा मानिन्छ, र अझै पनि नेपालीहरू माझ विशेष गरी दशैंको उत्सवमा प्रख्यात छ। गीतमा चाडपर्व मात्रै नभई लामो समयदेखि वैदेशिक रोजगारीमा गएका परिवारका सदस्य चाडपर्वमा सहभागी हुन स्वदेश फर्कँदा अनुभव हुने आनन्दलाई पनि चित्रण गरिएको छ ।<ref name=":0">{{Cite web |last=घिमिरे |first=राजन |date=2021-10-12 |title=दसैं सम्झाउने एउटा गीत |trans-title=One song that reminds Dashain |url=https://annapurnapost.com/news/dsain-smjhaaune-euttaa-giit-188109 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211112082718/https://annapurnapost.com/news/dsain-smjhaaune-euttaa-giit-188109 |archive-date=2021-11-12 |access-date=2022-08-11 |website=[[Annapurna Post]] |language=ne}}</ref> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== [[श्रेणी:नेपाली भाषाका गीतहरू]] 9xtch8an36e6dd3gheubrl86a1dy90w 0 126719 1074495 1074311 2022-08-25T10:42:03Z हिमाल सुबेदी 30817 /* मृत्यु */सामग्री थप wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == == मान्यता र समालोचना == == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द दासको श्रेष्ठ कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] r9w16v6cpt28ww5ejhzbh1eayg2gdy3 1074496 1074495 2022-08-25T10:49:05Z हिमाल सुबेदी 30817 /* मान्यता र समालोचना */सामग्री थप wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == == मान्यता र समालोचना == आफ्नो जीवनकालमा उनी एक असाधारण कविको रूपमा चिनिए तापनि उनले प्रसिद्धि प्राप्त गर्न सकेनन्। यसको लागि उनको प्रचार पनि जिम्मेवार रहेको मानिन्छ। यद्यपि, उनको मृत्यु पछि उनी [[बङ्गाली भाषा]]मा आधुनिक कविताका अग्रगामीहरू मध्ये एकको रूपमा चिनिन सफल भएका थिए। जीवनानन्द दासको जीवन र कवितामा धेरै पुस्तकहरू लेखिएका छन् र अझै पनि बङ्गाली भाषामा लेखिने क्रम जारी छ। यसबाहेक उनलाई क्लिन्टन बि सिलेले अ पोएट अपार्ट नामक पुस्तकमा अङ्ग्रेजीमा लेखेका छन्। अङ्ग्रेजीका अतिरिक्त उनका कविताहरू फ्रान्सेली लगायत अन्य थुप्रै युरोपेली भाषाहरूमा अनुवाद भएका छन्। जसमा उनी मुख्यतया कविको रूपमा परिचित छन्। उनको मृत्युदेखि सन् २००९ सम्म देखा परेका विशाल पाण्डुलिपिहरूमध्ये उपन्यासहरूको सङ्ख्या १४ र कथाहरूको सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छन्। == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द दासको श्रेष्ठ कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] lbfbemt2mwzptp4iu6h0wpfw9b4xqt3 1074497 1074496 2022-08-25T10:51:54Z हिमाल सुबेदी 30817 /* मान्यता र समालोचना */ wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == == मान्यता र समालोचना == आफ्नो जीवनकालमा उनी एक असाधारण कविको रूपमा चिनिए तापनि उनले प्रसिद्धि प्राप्त गर्न सकेनन्। यसको लागि उनको कम प्रचार पनि जिम्मेवार रहेको मानिन्छ। यद्यपि, उनको मृत्यु पछि उनी [[बङ्गाली भाषा]]मा आधुनिक [[कविता]]का अग्रगामीहरू मध्ये एकको रूपमा चिनिन सफल भएका थिए। जीवनानन्द दासको [[जीवन]] र कवितामा धेरै [[पुस्तक]]हरू लेखिएका छन् र अझै पनि बङ्गाली भाषामा लेखिने क्रम जारी छ। यसबाहेक उनलाई क्लिन्टन बि सिलेले अ पोएट अपार्ट नामक पुस्तकमा [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]मा लेखेका छन्। अङ्ग्रेजीका अतिरिक्त उनका कविताहरू [[फ्रान्सेली भाषा|फ्रान्सेली]] लगायत अन्य थुप्रै युरोपेली [[भाषा]]हरूमा अनुवाद भएका छन्। जसमा उनी मुख्यतया [[कवि]]को रूपमा परिचित छन्। उनको मृत्युदेखि सन् २००९ सम्म देखा परेका विशाल पाण्डुलिपिहरूमध्ये [[उपन्यास]]हरूको सङ्ख्या १४ र [[कथा]]हरूको सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छन्। == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द दासको श्रेष्ठ कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] nvmd1nq46v6lgsimkny7xg65wl50py6 1074498 1074497 2022-08-25T11:06:21Z हिमाल सुबेदी 30817 /* साहित्यिक जीवन */सामग्री थप गरिएको wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == कवयत्री [[कुसुमकुमारी दास]]को प्रभावले गर्दा उनले बाल्यकालदेखि नै कविता लेख्न थालेका थिए। उनले लेखेको एउटा कविता सन् १९१९ मा प्रकाशित भएको थियो। यो उनको पहिलो प्रकाशित कविता थियोे जसको नाम ''वर्षा आबाहन'' थियो। यो कविता ब्रह्मवादी पत्रिकाको १३२६ वैशाख अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। त्यतिबेला उनी श्री जीवनानन्द दासगुप्ता नामले कविता लेख्ने गरेका थिए भने सन् १९२७ देखि उनले जीवनानन्द दासको नामबाट कृतिहरूको रचना गर्न थालेका थिए। सन् १९२५ जुन १६ का दिन देशबन्धु चित्तरञ्जन दासको लोकान्तर हलमा उनले ''देशबन्धुको मृत्यु'' (দেশবন্ধুর প্রয়াণে)शीर्षकको कविता लेखेका थिए जुन सन् १३३२ मा बङ्गवाणी पत्रिकाको श्रवण अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। दिनेशरञ्जन दासद्वारा सम्पादित कल्लोल पत्रिकामा बङ्गाब्दो १३३२ (इस्वी संवत् १९२६) को फाल्गुन अङ्कमा 'नीलिमा' शीर्षकको कविता प्रकाशित भएपछि उनी आधुनिक बङ्गाली कविताको लेखनका प्रेरणा बनेका थिए। उनको जीवनकालमा कविताका सात वटा सङ्ग्रहहरू प्रकाशित भएका थिए। झरपालक शीर्षकको पहिलो प्रकाशित कवितासङ्ग्रहमा उनको वास्तविक काव्यात्मक शक्ति प्रतिबिम्बित नभई कवि [[काजी नजरुल इसलाम]], मोहितलाल मजुमदार र सत्येन्द्रनाथ दत्तको प्रभाव देखिएको थियो। तथापि तिनले तुरुन्तै आफ्नो व्यक्तित्व प्राप्त गर्दै नयाँ पाराका कविताहरू लेख्न सुरु गरेका थिए। लामो समयको अन्तरालमा प्रकाशित दोस्रो कवितासङ्ग्रह ''धूसर पाण्डुलिपि''मा उनको आफ्नै काव्यात्मक प्रविधि प्रस्फुटित भएको थियो। त्यसपछि बङ्गाली साहित्यको दुनियाँमा उनका विशेषताहरू चर्चाको विषय बनेका थिए। ''सातटी तारार तिमिर'' कविता सङ्ग्रहको प्रकाशन पश्चात् उनीमाथि अश्लीलताको आरोप लागेको थियो। त्यससमय जीवनानन्द आफ्नै कविताको अवमूल्यनप्रति निकै चिन्तित बनेका थिए। [[चित्र:জীবনানন্দ দাশের লেখা সাতটি তারার তিমির কাব্যগ্রন্থের প্রচ্ছদ.jpg|thumb|सातटी तारार तिमिर]] == मान्यता र समालोचना == आफ्नो जीवनकालमा उनी एक असाधारण कविको रूपमा चिनिए तापनि उनले प्रसिद्धि प्राप्त गर्न सकेनन्। यसको लागि उनको कम प्रचार पनि जिम्मेवार रहेको मानिन्छ। यद्यपि, उनको मृत्यु पछि उनी [[बङ्गाली भाषा]]मा आधुनिक [[कविता]]का अग्रगामीहरू मध्ये एकको रूपमा चिनिन सफल भएका थिए। जीवनानन्द दासको [[जीवन]] र कवितामा धेरै [[पुस्तक]]हरू लेखिएका छन् र अझै पनि बङ्गाली भाषामा लेखिने क्रम जारी छ। यसबाहेक उनलाई क्लिन्टन बि सिलेले अ पोएट अपार्ट नामक पुस्तकमा [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]मा लेखेका छन्। अङ्ग्रेजीका अतिरिक्त उनका कविताहरू [[फ्रान्सेली भाषा|फ्रान्सेली]] लगायत अन्य थुप्रै युरोपेली [[भाषा]]हरूमा अनुवाद भएका छन्। जसमा उनी मुख्यतया [[कवि]]को रूपमा परिचित छन्। उनको मृत्युदेखि सन् २००९ सम्म देखा परेका विशाल पाण्डुलिपिहरूमध्ये [[उपन्यास]]हरूको सङ्ख्या १४ र [[कथा]]हरूको सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छन्। == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द दासको श्रेष्ठ कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] he0tzo67dj37w5ac39w26g8zlhqast6 1074499 1074498 2022-08-25T11:14:07Z हिमाल सुबेदी 30817 /* साहित्यिक जीवन */सामग्री थप wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == कवयत्री [[कुसुमकुमारी दास]]को प्रभावले गर्दा उनले बाल्यकालदेखि नै कविता लेख्न थालेका थिए। उनले लेखेको एउटा कविता सन् १९१९ मा प्रकाशित भएको थियो। यो उनको पहिलो प्रकाशित कविता थियोे जसको नाम ''वर्षा आबाहन'' थियो। यो कविता ब्रह्मवादी पत्रिकाको १३२६ वैशाख अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। त्यतिबेला उनी श्री जीवनानन्द दासगुप्ता नामले कविता लेख्ने गरेका थिए भने सन् १९२७ देखि उनले जीवनानन्द दासको नामबाट कृतिहरूको रचना गर्न थालेका थिए। सन् १९२५ जुन १६ का दिन देशबन्धु चित्तरञ्जन दासको लोकान्तर हलमा उनले ''देशबन्धुको मृत्यु'' (দেশবন্ধুর প্রয়াণে)शीर्षकको कविता लेखेका थिए जुन सन् १३३२ मा बङ्गवाणी पत्रिकाको श्रवण अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। दिनेशरञ्जन दासद्वारा सम्पादित कल्लोल पत्रिकामा बङ्गाब्दो १३३२ (इस्वी संवत् १९२६) को फाल्गुन अङ्कमा 'नीलिमा' शीर्षकको कविता प्रकाशित भएपछि उनी आधुनिक बङ्गाली कविताको लेखनका प्रेरणा बनेका थिए। उनको जीवनकालमा कविताका सात वटा सङ्ग्रहहरू प्रकाशित भएका थिए। झरपालक शीर्षकको पहिलो प्रकाशित कवितासङ्ग्रहमा उनको वास्तविक काव्यात्मक शक्ति प्रतिबिम्बित नभई कवि [[काजी नजरुल इसलाम]], मोहितलाल मजुमदार र सत्येन्द्रनाथ दत्तको प्रभाव देखिएको थियो। तथापि तिनले तुरुन्तै आफ्नो व्यक्तित्व प्राप्त गर्दै नयाँ पाराका कविताहरू लेख्न सुरु गरेका थिए। लामो समयको अन्तरालमा प्रकाशित दोस्रो कवितासङ्ग्रह ''धूसर पाण्डुलिपि''मा उनको आफ्नै काव्यात्मक प्रविधि प्रस्फुटित भएको थियो। त्यसपछि बङ्गाली साहित्यको दुनियाँमा उनका विशेषताहरू चर्चाको विषय बनेका थिए। ''सातटी तारार तिमिर'' कविता सङ्ग्रहको प्रकाशन पश्चात् उनीमाथि अश्लीलताको आरोप लागेको थियो। त्यससमय जीवनानन्द आफ्नै कविताको अवमूल्यनप्रति निकै चिन्तित बनेका थिए। [[चित्र:জীবনানন্দ দাশের লেখা সাতটি তারার তিমির কাব্যগ্রন্থের প্রচ্ছদ.jpg|thumb|सातटी तारार तिमिर]] उनले स्वयंले आफ्नै कामको लागि आर्थिक सहयोग जुटाउने मनसाय व्यक्त गरेतापनि यो कार्य सफल हुन सकेन। कवि स्वयं आफ्नै रचनाका एक सशक्त आलोचक थिए। त्यसैले साढे आठ सयभन्दा बढी कविता लेखेतापनि उनले आफ्नो जीवनकालमा विभिन्न पत्रपत्रिका र कविता सङ्ग्रहमा जम्मा २६२ वटा कविता मात्र प्रकाशित गर्न अनुमति दिएका थिए। जीवनानन्द दासले ''रूपोसी बाङ्ला'' पूर्णतया तयार पारिएको पाण्डुलिपि तोरङ्गेमा प्रकाशन गर्ने निर्णय समेत उनले गर्न सकेका थिएनन्। यद्यपि उनले यस कविताको पुस्तकको नाम '''बाङ्लार त्रिस्ता नीलिमा''लाई राखेका थिए जुन उनको मृत्युपछि पत्ता लगाइयो र रूपोसी बाङ्लाको आवरण नामबाट प्रकाशित भएको थियो। मृत्यु पछि अर्को पाण्डुलिपि पत्ता लाग्यो जुन ''बेला अबेला कलबेला''को रूपमा प्रकाशित भएको थियो। उनको जीवनकालमा उनको एक मात्र पहिचान कविको रूपमा थियो। उनले पैसाको खाँचोमा केही लेखहरू लेखे र प्रकाशित पनि गरेका थिए। यद्यपि, निवृतले धेरै कथा र उपन्यासहरू लेख्दा जसमध्ये कुनै पनि प्रकाशित हुने व्यवस्था गरिएको थिएन। उनले पैँसठ्ठी भन्दा बढी पुस्तकहरूमा "साहित्यिक टिप्पणी" पनि लेखेका थिए जसमध्ये अधिकांश अझै प्रकाशित भएका छैनन्। == मान्यता र समालोचना == आफ्नो जीवनकालमा उनी एक असाधारण कविको रूपमा चिनिए तापनि उनले प्रसिद्धि प्राप्त गर्न सकेनन्। यसको लागि उनको कम प्रचार पनि जिम्मेवार रहेको मानिन्छ। यद्यपि, उनको मृत्यु पछि उनी [[बङ्गाली भाषा]]मा आधुनिक [[कविता]]का अग्रगामीहरू मध्ये एकको रूपमा चिनिन सफल भएका थिए। जीवनानन्द दासको [[जीवन]] र कवितामा धेरै [[पुस्तक]]हरू लेखिएका छन् र अझै पनि बङ्गाली भाषामा लेखिने क्रम जारी छ। यसबाहेक उनलाई क्लिन्टन बि सिलेले अ पोएट अपार्ट नामक पुस्तकमा [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]मा लेखेका छन्। अङ्ग्रेजीका अतिरिक्त उनका कविताहरू [[फ्रान्सेली भाषा|फ्रान्सेली]] लगायत अन्य थुप्रै युरोपेली [[भाषा]]हरूमा अनुवाद भएका छन्। जसमा उनी मुख्यतया [[कवि]]को रूपमा परिचित छन्। उनको मृत्युदेखि सन् २००९ सम्म देखा परेका विशाल पाण्डुलिपिहरूमध्ये [[उपन्यास]]हरूको सङ्ख्या १४ र [[कथा]]हरूको सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छन्। == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द दासको श्रेष्ठ कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] j3bhqmdd7e9i3ufeigzev0x7q2ramm9 1074505 1074499 2022-08-25T11:26:28Z हिमाल सुबेदी 30817 /* काव्य पुस्तक */सुधार wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == कवयत्री [[कुसुमकुमारी दास]]को प्रभावले गर्दा उनले बाल्यकालदेखि नै कविता लेख्न थालेका थिए। उनले लेखेको एउटा कविता सन् १९१९ मा प्रकाशित भएको थियो। यो उनको पहिलो प्रकाशित कविता थियोे जसको नाम ''वर्षा आबाहन'' थियो। यो कविता ब्रह्मवादी पत्रिकाको १३२६ वैशाख अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। त्यतिबेला उनी श्री जीवनानन्द दासगुप्ता नामले कविता लेख्ने गरेका थिए भने सन् १९२७ देखि उनले जीवनानन्द दासको नामबाट कृतिहरूको रचना गर्न थालेका थिए। सन् १९२५ जुन १६ का दिन देशबन्धु चित्तरञ्जन दासको लोकान्तर हलमा उनले ''देशबन्धुको मृत्यु'' (দেশবন্ধুর প্রয়াণে)शीर्षकको कविता लेखेका थिए जुन सन् १३३२ मा बङ्गवाणी पत्रिकाको श्रवण अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। दिनेशरञ्जन दासद्वारा सम्पादित कल्लोल पत्रिकामा बङ्गाब्दो १३३२ (इस्वी संवत् १९२६) को फाल्गुन अङ्कमा 'नीलिमा' शीर्षकको कविता प्रकाशित भएपछि उनी आधुनिक बङ्गाली कविताको लेखनका प्रेरणा बनेका थिए। उनको जीवनकालमा कविताका सात वटा सङ्ग्रहहरू प्रकाशित भएका थिए। झरपालक शीर्षकको पहिलो प्रकाशित कवितासङ्ग्रहमा उनको वास्तविक काव्यात्मक शक्ति प्रतिबिम्बित नभई कवि [[काजी नजरुल इसलाम]], मोहितलाल मजुमदार र सत्येन्द्रनाथ दत्तको प्रभाव देखिएको थियो। तथापि तिनले तुरुन्तै आफ्नो व्यक्तित्व प्राप्त गर्दै नयाँ पाराका कविताहरू लेख्न सुरु गरेका थिए। लामो समयको अन्तरालमा प्रकाशित दोस्रो कवितासङ्ग्रह ''धूसर पाण्डुलिपि''मा उनको आफ्नै काव्यात्मक प्रविधि प्रस्फुटित भएको थियो। त्यसपछि बङ्गाली साहित्यको दुनियाँमा उनका विशेषताहरू चर्चाको विषय बनेका थिए। ''सातटी तारार तिमिर'' कविता सङ्ग्रहको प्रकाशन पश्चात् उनीमाथि अश्लीलताको आरोप लागेको थियो। त्यससमय जीवनानन्द आफ्नै कविताको अवमूल्यनप्रति निकै चिन्तित बनेका थिए। [[चित्र:জীবনানন্দ দাশের লেখা সাতটি তারার তিমির কাব্যগ্রন্থের প্রচ্ছদ.jpg|thumb|सातटी तारार तिमिर]] उनले स्वयंले आफ्नै कामको लागि आर्थिक सहयोग जुटाउने मनसाय व्यक्त गरेतापनि यो कार्य सफल हुन सकेन। कवि स्वयं आफ्नै रचनाका एक सशक्त आलोचक थिए। त्यसैले साढे आठ सयभन्दा बढी कविता लेखेतापनि उनले आफ्नो जीवनकालमा विभिन्न पत्रपत्रिका र कविता सङ्ग्रहमा जम्मा २६२ वटा कविता मात्र प्रकाशित गर्न अनुमति दिएका थिए। जीवनानन्द दासले ''रूपोसी बाङ्ला'' पूर्णतया तयार पारिएको पाण्डुलिपि तोरङ्गेमा प्रकाशन गर्ने निर्णय समेत उनले गर्न सकेका थिएनन्। यद्यपि उनले यस कविताको पुस्तकको नाम '''बाङ्लार त्रिस्ता नीलिमा''लाई राखेका थिए जुन उनको मृत्युपछि पत्ता लगाइयो र रूपोसी बाङ्लाको आवरण नामबाट प्रकाशित भएको थियो। मृत्यु पछि अर्को पाण्डुलिपि पत्ता लाग्यो जुन ''बेला अबेला कलबेला''को रूपमा प्रकाशित भएको थियो। उनको जीवनकालमा उनको एक मात्र पहिचान कविको रूपमा थियो। उनले पैसाको खाँचोमा केही लेखहरू लेखे र प्रकाशित पनि गरेका थिए। यद्यपि, निवृतले धेरै कथा र उपन्यासहरू लेख्दा जसमध्ये कुनै पनि प्रकाशित हुने व्यवस्था गरिएको थिएन। उनले पैँसठ्ठी भन्दा बढी पुस्तकहरूमा "साहित्यिक टिप्पणी" पनि लेखेका थिए जसमध्ये अधिकांश अझै प्रकाशित भएका छैनन्। == मान्यता र समालोचना == आफ्नो जीवनकालमा उनी एक असाधारण कविको रूपमा चिनिए तापनि उनले प्रसिद्धि प्राप्त गर्न सकेनन्। यसको लागि उनको कम प्रचार पनि जिम्मेवार रहेको मानिन्छ। यद्यपि, उनको मृत्यु पछि उनी [[बङ्गाली भाषा]]मा आधुनिक [[कविता]]का अग्रगामीहरू मध्ये एकको रूपमा चिनिन सफल भएका थिए। जीवनानन्द दासको [[जीवन]] र कवितामा धेरै [[पुस्तक]]हरू लेखिएका छन् र अझै पनि बङ्गाली भाषामा लेखिने क्रम जारी छ। यसबाहेक उनलाई क्लिन्टन बि सिलेले अ पोएट अपार्ट नामक पुस्तकमा [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]मा लेखेका छन्। अङ्ग्रेजीका अतिरिक्त उनका कविताहरू [[फ्रान्सेली भाषा|फ्रान्सेली]] लगायत अन्य थुप्रै युरोपेली [[भाषा]]हरूमा अनुवाद भएका छन्। जसमा उनी मुख्यतया [[कवि]]को रूपमा परिचित छन्। उनको मृत्युदेखि सन् २००९ सम्म देखा परेका विशाल पाण्डुलिपिहरूमध्ये [[उपन्यास]]हरूको सङ्ख्या १४ र [[कथा]]हरूको सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छन्। == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द_दासको_उत्कृष्ट_कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] nuexlzl79miap71lcylsb9girojogzt 1074506 1074505 2022-08-25T11:32:19Z हिमाल सुबेदी 30817 /* साहित्यिक जीवन */थप wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == कवयत्री [[कुसुमकुमारी दास]]को प्रभावले गर्दा उनले बाल्यकालदेखि नै कविता लेख्न थालेका थिए। उनले लेखेको एउटा कविता सन् १९१९ मा प्रकाशित भएको थियो। यो उनको पहिलो प्रकाशित कविता थियोे जसको नाम ''वर्षा आबाहन'' थियो। यो कविता ब्रह्मवादी पत्रिकाको १३२६ वैशाख अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। त्यतिबेला उनी श्री जीवनानन्द दासगुप्ता नामले कविता लेख्ने गरेका थिए भने सन् १९२७ देखि उनले जीवनानन्द दासको नामबाट कृतिहरूको रचना गर्न थालेका थिए। सन् १९२५ जुन १६ का दिन देशबन्धु चित्तरञ्जन दासको लोकान्तर हलमा उनले ''देशबन्धुको मृत्यु'' (দেশবন্ধুর প্রয়াণে)शीर्षकको कविता लेखेका थिए जुन सन् १३३२ मा बङ्गवाणी पत्रिकाको श्रवण अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। दिनेशरञ्जन दासद्वारा सम्पादित कल्लोल पत्रिकामा बङ्गाब्दो १३३२ (इस्वी संवत् १९२६) को फाल्गुन अङ्कमा 'नीलिमा' शीर्षकको कविता प्रकाशित भएपछि उनी आधुनिक बङ्गाली कविताको लेखनका प्रेरणा बनेका थिए। उनको जीवनकालमा कविताका सात वटा सङ्ग्रहहरू प्रकाशित भएका थिए। झरपालक शीर्षकको पहिलो प्रकाशित कवितासङ्ग्रहमा उनको वास्तविक काव्यात्मक शक्ति प्रतिबिम्बित नभई कवि [[काजी नजरुल इसलाम]], मोहितलाल मजुमदार र सत्येन्द्रनाथ दत्तको प्रभाव देखिएको थियो। तथापि तिनले तुरुन्तै आफ्नो व्यक्तित्व प्राप्त गर्दै नयाँ पाराका कविताहरू लेख्न सुरु गरेका थिए। लामो समयको अन्तरालमा प्रकाशित दोस्रो कवितासङ्ग्रह ''धूसर पाण्डुलिपि''मा उनको आफ्नै काव्यात्मक प्रविधि प्रस्फुटित भएको थियो। त्यसपछि बङ्गाली साहित्यको दुनियाँमा उनका विशेषताहरू चर्चाको विषय बनेका थिए। ''सातटी तारार तिमिर'' कविता सङ्ग्रहको प्रकाशन पश्चात् उनीमाथि अश्लीलताको आरोप लागेको थियो। त्यससमय जीवनानन्द आफ्नै कविताको अवमूल्यनप्रति निकै चिन्तित बनेका थिए। [[चित्र:জীবনানন্দ দাশের লেখা সাতটি তারার তিমির কাব্যগ্রন্থের প্রচ্ছদ.jpg|thumb|सातटी तारार तिमिर]] उनले स्वयंले आफ्नै कामको लागि आर्थिक सहयोग जुटाउने मनसाय व्यक्त गरेतापनि यो कार्य सफल हुन सकेन। कवि स्वयं आफ्नै रचनाका एक सशक्त आलोचक थिए। त्यसैले साढे आठ सयभन्दा बढी कविता लेखेतापनि उनले आफ्नो जीवनकालमा विभिन्न पत्रपत्रिका र कविता सङ्ग्रहमा जम्मा २६२ वटा कविता मात्र प्रकाशित गर्न अनुमति दिएका थिए। जीवनानन्द दासले ''रूपोसी बाङ्ला'' पूर्णतया तयार पारिएको पाण्डुलिपि तोरङ्गेमा प्रकाशन गर्ने निर्णय समेत उनले गर्न सकेका थिएनन्। यद्यपि उनले यस कविताको पुस्तकको नाम '''बाङ्लार त्रिस्ता नीलिमा''लाई राखेका थिए जुन उनको मृत्युपछि पत्ता लगाइयो र रूपोसी बाङ्लाको आवरण नामबाट प्रकाशित भएको थियो। मृत्यु पछि अर्को पाण्डुलिपि पत्ता लाग्यो जुन ''बेला अबेला कलबेला''को रूपमा प्रकाशित भएको थियो। उनको जीवनकालमा उनको एक मात्र पहिचान कविको रूपमा थियो। उनले पैसाको खाँचोमा केही लेखहरू लेखे र प्रकाशित पनि गरेका थिए। यद्यपि, निवृतले धेरै कथा र उपन्यासहरू लेख्दा जसमध्ये कुनै पनि प्रकाशित हुने व्यवस्था गरिएको थिएन। उनले पैँसठ्ठी भन्दा बढी पुस्तकहरूमा "साहित्यिक टिप्पणी" पनि लेखेका थिए जसमध्ये अधिकांश अझै प्रकाशित भएका छैनन्। == साहित्य कृति == === कविता === [[चित्र:Portrait of Jibanananda Das, Ethnological Museum (01).jpg|thumb|right|एक अज्ञात कलाकार द्वारा चित्रित कवि जीवनानन्दको चित्र, जाति-तात्विक सङ्ग्रहालय, चट्टोग्राम।]] === कथा साहित्य === === प्रबन्ध === == मान्यता र समालोचना == आफ्नो जीवनकालमा उनी एक असाधारण कविको रूपमा चिनिए तापनि उनले प्रसिद्धि प्राप्त गर्न सकेनन्। यसको लागि उनको कम प्रचार पनि जिम्मेवार रहेको मानिन्छ। यद्यपि, उनको मृत्यु पछि उनी [[बङ्गाली भाषा]]मा आधुनिक [[कविता]]का अग्रगामीहरू मध्ये एकको रूपमा चिनिन सफल भएका थिए। जीवनानन्द दासको [[जीवन]] र कवितामा धेरै [[पुस्तक]]हरू लेखिएका छन् र अझै पनि बङ्गाली भाषामा लेखिने क्रम जारी छ। यसबाहेक उनलाई क्लिन्टन बि सिलेले अ पोएट अपार्ट नामक पुस्तकमा [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]मा लेखेका छन्। अङ्ग्रेजीका अतिरिक्त उनका कविताहरू [[फ्रान्सेली भाषा|फ्रान्सेली]] लगायत अन्य थुप्रै युरोपेली [[भाषा]]हरूमा अनुवाद भएका छन्। जसमा उनी मुख्यतया [[कवि]]को रूपमा परिचित छन्। उनको मृत्युदेखि सन् २००९ सम्म देखा परेका विशाल पाण्डुलिपिहरूमध्ये [[उपन्यास]]हरूको सङ्ख्या १४ र [[कथा]]हरूको सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छन्। == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द_दासको_उत्कृष्ट_कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] cbu1u4th0cyzq6r40db2sdjc8fajxeb 1074508 1074506 2022-08-25T11:37:45Z हिमाल सुबेदी 30817 /* कथासाहित्य */सामग्री थप गरिएको wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == कवयत्री [[कुसुमकुमारी दास]]को प्रभावले गर्दा उनले बाल्यकालदेखि नै कविता लेख्न थालेका थिए। उनले लेखेको एउटा कविता सन् १९१९ मा प्रकाशित भएको थियो। यो उनको पहिलो प्रकाशित कविता थियोे जसको नाम ''वर्षा आबाहन'' थियो। यो कविता ब्रह्मवादी पत्रिकाको १३२६ वैशाख अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। त्यतिबेला उनी श्री जीवनानन्द दासगुप्ता नामले कविता लेख्ने गरेका थिए भने सन् १९२७ देखि उनले जीवनानन्द दासको नामबाट कृतिहरूको रचना गर्न थालेका थिए। सन् १९२५ जुन १६ का दिन देशबन्धु चित्तरञ्जन दासको लोकान्तर हलमा उनले ''देशबन्धुको मृत्यु'' (দেশবন্ধুর প্রয়াণে)शीर्षकको कविता लेखेका थिए जुन सन् १३३२ मा बङ्गवाणी पत्रिकाको श्रवण अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। दिनेशरञ्जन दासद्वारा सम्पादित कल्लोल पत्रिकामा बङ्गाब्दो १३३२ (इस्वी संवत् १९२६) को फाल्गुन अङ्कमा 'नीलिमा' शीर्षकको कविता प्रकाशित भएपछि उनी आधुनिक बङ्गाली कविताको लेखनका प्रेरणा बनेका थिए। उनको जीवनकालमा कविताका सात वटा सङ्ग्रहहरू प्रकाशित भएका थिए। झरपालक शीर्षकको पहिलो प्रकाशित कवितासङ्ग्रहमा उनको वास्तविक काव्यात्मक शक्ति प्रतिबिम्बित नभई कवि [[काजी नजरुल इसलाम]], मोहितलाल मजुमदार र सत्येन्द्रनाथ दत्तको प्रभाव देखिएको थियो। तथापि तिनले तुरुन्तै आफ्नो व्यक्तित्व प्राप्त गर्दै नयाँ पाराका कविताहरू लेख्न सुरु गरेका थिए। लामो समयको अन्तरालमा प्रकाशित दोस्रो कवितासङ्ग्रह ''धूसर पाण्डुलिपि''मा उनको आफ्नै काव्यात्मक प्रविधि प्रस्फुटित भएको थियो। त्यसपछि बङ्गाली साहित्यको दुनियाँमा उनका विशेषताहरू चर्चाको विषय बनेका थिए। ''सातटी तारार तिमिर'' कविता सङ्ग्रहको प्रकाशन पश्चात् उनीमाथि अश्लीलताको आरोप लागेको थियो। त्यससमय जीवनानन्द आफ्नै कविताको अवमूल्यनप्रति निकै चिन्तित बनेका थिए। [[चित्र:জীবনানন্দ দাশের লেখা সাতটি তারার তিমির কাব্যগ্রন্থের প্রচ্ছদ.jpg|thumb|सातटी तारार तिमिर]] उनले स्वयंले आफ्नै कामको लागि आर्थिक सहयोग जुटाउने मनसाय व्यक्त गरेतापनि यो कार्य सफल हुन सकेन। कवि स्वयं आफ्नै रचनाका एक सशक्त आलोचक थिए। त्यसैले साढे आठ सयभन्दा बढी कविता लेखेतापनि उनले आफ्नो जीवनकालमा विभिन्न पत्रपत्रिका र कविता सङ्ग्रहमा जम्मा २६२ वटा कविता मात्र प्रकाशित गर्न अनुमति दिएका थिए। जीवनानन्द दासले ''रूपोसी बाङ्ला'' पूर्णतया तयार पारिएको पाण्डुलिपि तोरङ्गेमा प्रकाशन गर्ने निर्णय समेत उनले गर्न सकेका थिएनन्। यद्यपि उनले यस कविताको पुस्तकको नाम '''बाङ्लार त्रिस्ता नीलिमा''लाई राखेका थिए जुन उनको मृत्युपछि पत्ता लगाइयो र रूपोसी बाङ्लाको आवरण नामबाट प्रकाशित भएको थियो। मृत्यु पछि अर्को पाण्डुलिपि पत्ता लाग्यो जुन ''बेला अबेला कलबेला''को रूपमा प्रकाशित भएको थियो। उनको जीवनकालमा उनको एक मात्र पहिचान कविको रूपमा थियो। उनले पैसाको खाँचोमा केही लेखहरू लेखे र प्रकाशित पनि गरेका थिए। यद्यपि, निवृतले धेरै कथा र उपन्यासहरू लेख्दा जसमध्ये कुनै पनि प्रकाशित हुने व्यवस्था गरिएको थिएन। उनले पैँसठ्ठी भन्दा बढी पुस्तकहरूमा "साहित्यिक टिप्पणी" पनि लेखेका थिए जसमध्ये अधिकांश अझै प्रकाशित भएका छैनन्। == साहित्य कृति == === कविता === [[चित्र:Portrait of Jibanananda Das, Ethnological Museum (01).jpg|thumb|right|एक अज्ञात कलाकार द्वारा चित्रित कवि जीवनानन्दको चित्र, जाति-तात्विक सङ्ग्रहालय, चट्टोग्राम।]] === कथासाहित्य === जीवनानन्द आफ्नो जीवनकालमा आख्यान लेखकका रूपमा परिचित थिएनन्। सन् २०१५ को तथ्याङ्कअनुसार उनले लेखेका [[उपन्यास]]को सङ्ख्या २१ र लघु[[कथा]]को सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छ। उनले उपन्यास र लघुकथाहरू पूर्ण रूपमा लेखे र आफ्नो जीवनकालमा एउटा पनि प्रकाशित गरेनन्। उनको मृत्यु पछि उपन्यास र कथाहरूको पाण्डुलिपि पुस्तकहरू फेला पारिएको थियो। आफ्ना [[कविता]], आख्यान, प्रबन्धमा आफ्ना पूर्ववर्ती र आफ्ना समकालीनहरूभन्दा उनी बिल्कुलै फरक थिए। उनका कथा र उपन्यासमा आत्मकथात्मक तत्वको जग देख्न सकिन्छ तर रचनाहरू आत्मकथात्मक छैनन् भन्न सकिन्न। उनको सबैभन्दा प्रसिद्ध उपन्यास ''माल्याबान'' हो तर यो उनले लेखेको पहिलो उपन्यास भने होइन। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 2.jpg|thumb|महापृथ्वीको सिग्नेट संस्करण]] === प्रबन्ध === == मान्यता र समालोचना == आफ्नो जीवनकालमा उनी एक असाधारण कविको रूपमा चिनिए तापनि उनले प्रसिद्धि प्राप्त गर्न सकेनन्। यसको लागि उनको कम प्रचार पनि जिम्मेवार रहेको मानिन्छ। यद्यपि, उनको मृत्यु पछि उनी [[बङ्गाली भाषा]]मा आधुनिक [[कविता]]का अग्रगामीहरू मध्ये एकको रूपमा चिनिन सफल भएका थिए। जीवनानन्द दासको [[जीवन]] र कवितामा धेरै [[पुस्तक]]हरू लेखिएका छन् र अझै पनि बङ्गाली भाषामा लेखिने क्रम जारी छ। यसबाहेक उनलाई क्लिन्टन बि सिलेले अ पोएट अपार्ट नामक पुस्तकमा [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]मा लेखेका छन्। अङ्ग्रेजीका अतिरिक्त उनका कविताहरू [[फ्रान्सेली भाषा|फ्रान्सेली]] लगायत अन्य थुप्रै युरोपेली [[भाषा]]हरूमा अनुवाद भएका छन्। जसमा उनी मुख्यतया [[कवि]]को रूपमा परिचित छन्। उनको मृत्युदेखि सन् २००९ सम्म देखा परेका विशाल पाण्डुलिपिहरूमध्ये [[उपन्यास]]हरूको सङ्ख्या १४ र [[कथा]]हरूको सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छन्। == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द_दासको_उत्कृष्ट_कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] kd7b0l8lkaau8mtrdxhy86d7e39ywcn 1074510 1074508 2022-08-25T11:56:53Z हिमाल सुबेदी 30817 /* प्रबन्ध */सामग्री थप wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == कवयत्री [[कुसुमकुमारी दास]]को प्रभावले गर्दा उनले बाल्यकालदेखि नै कविता लेख्न थालेका थिए। उनले लेखेको एउटा कविता सन् १९१९ मा प्रकाशित भएको थियो। यो उनको पहिलो प्रकाशित कविता थियोे जसको नाम ''वर्षा आबाहन'' थियो। यो कविता ब्रह्मवादी पत्रिकाको १३२६ वैशाख अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। त्यतिबेला उनी श्री जीवनानन्द दासगुप्ता नामले कविता लेख्ने गरेका थिए भने सन् १९२७ देखि उनले जीवनानन्द दासको नामबाट कृतिहरूको रचना गर्न थालेका थिए। सन् १९२५ जुन १६ का दिन देशबन्धु चित्तरञ्जन दासको लोकान्तर हलमा उनले ''देशबन्धुको मृत्यु'' (দেশবন্ধুর প্রয়াণে)शीर्षकको कविता लेखेका थिए जुन सन् १३३२ मा बङ्गवाणी पत्रिकाको श्रवण अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। दिनेशरञ्जन दासद्वारा सम्पादित कल्लोल पत्रिकामा बङ्गाब्दो १३३२ (इस्वी संवत् १९२६) को फाल्गुन अङ्कमा 'नीलिमा' शीर्षकको कविता प्रकाशित भएपछि उनी आधुनिक बङ्गाली कविताको लेखनका प्रेरणा बनेका थिए। उनको जीवनकालमा कविताका सात वटा सङ्ग्रहहरू प्रकाशित भएका थिए। झरपालक शीर्षकको पहिलो प्रकाशित कवितासङ्ग्रहमा उनको वास्तविक काव्यात्मक शक्ति प्रतिबिम्बित नभई कवि [[काजी नजरुल इसलाम]], मोहितलाल मजुमदार र सत्येन्द्रनाथ दत्तको प्रभाव देखिएको थियो। तथापि तिनले तुरुन्तै आफ्नो व्यक्तित्व प्राप्त गर्दै नयाँ पाराका कविताहरू लेख्न सुरु गरेका थिए। लामो समयको अन्तरालमा प्रकाशित दोस्रो कवितासङ्ग्रह ''धूसर पाण्डुलिपि''मा उनको आफ्नै काव्यात्मक प्रविधि प्रस्फुटित भएको थियो। त्यसपछि बङ्गाली साहित्यको दुनियाँमा उनका विशेषताहरू चर्चाको विषय बनेका थिए। ''सातटी तारार तिमिर'' कविता सङ्ग्रहको प्रकाशन पश्चात् उनीमाथि अश्लीलताको आरोप लागेको थियो। त्यससमय जीवनानन्द आफ्नै कविताको अवमूल्यनप्रति निकै चिन्तित बनेका थिए। [[चित्र:জীবনানন্দ দাশের লেখা সাতটি তারার তিমির কাব্যগ্রন্থের প্রচ্ছদ.jpg|thumb|सातटी तारार तिमिर]] उनले स्वयंले आफ्नै कामको लागि आर्थिक सहयोग जुटाउने मनसाय व्यक्त गरेतापनि यो कार्य सफल हुन सकेन। कवि स्वयं आफ्नै रचनाका एक सशक्त आलोचक थिए। त्यसैले साढे आठ सयभन्दा बढी कविता लेखेतापनि उनले आफ्नो जीवनकालमा विभिन्न पत्रपत्रिका र कविता सङ्ग्रहमा जम्मा २६२ वटा कविता मात्र प्रकाशित गर्न अनुमति दिएका थिए। जीवनानन्द दासले ''रूपोसी बाङ्ला'' पूर्णतया तयार पारिएको पाण्डुलिपि तोरङ्गेमा प्रकाशन गर्ने निर्णय समेत उनले गर्न सकेका थिएनन्। यद्यपि उनले यस कविताको पुस्तकको नाम '''बाङ्लार त्रिस्ता नीलिमा''लाई राखेका थिए जुन उनको मृत्युपछि पत्ता लगाइयो र रूपोसी बाङ्लाको आवरण नामबाट प्रकाशित भएको थियो। मृत्यु पछि अर्को पाण्डुलिपि पत्ता लाग्यो जुन ''बेला अबेला कलबेला''को रूपमा प्रकाशित भएको थियो। उनको जीवनकालमा उनको एक मात्र पहिचान कविको रूपमा थियो। उनले पैसाको खाँचोमा केही लेखहरू लेखे र प्रकाशित पनि गरेका थिए। यद्यपि, निवृतले धेरै कथा र उपन्यासहरू लेख्दा जसमध्ये कुनै पनि प्रकाशित हुने व्यवस्था गरिएको थिएन। उनले पैँसठ्ठी भन्दा बढी पुस्तकहरूमा "साहित्यिक टिप्पणी" पनि लेखेका थिए जसमध्ये अधिकांश अझै प्रकाशित भएका छैनन्। == साहित्य कृति == === कविता === [[चित्र:Portrait of Jibanananda Das, Ethnological Museum (01).jpg|thumb|right|एक अज्ञात कलाकार द्वारा चित्रित कवि जीवनानन्दको चित्र, जाति-तात्विक सङ्ग्रहालय, चट्टोग्राम।]] === कथासाहित्य === जीवनानन्द आफ्नो जीवनकालमा आख्यान लेखकका रूपमा परिचित थिएनन्। सन् २०१५ को तथ्याङ्कअनुसार उनले लेखेका [[उपन्यास]]को सङ्ख्या २१ र लघु[[कथा]]को सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छ। उनले उपन्यास र लघुकथाहरू पूर्ण रूपमा लेखे र आफ्नो जीवनकालमा एउटा पनि प्रकाशित गरेनन्। उनको मृत्यु पछि उपन्यास र कथाहरूको पाण्डुलिपि पुस्तकहरू फेला पारिएको थियो। आफ्ना [[कविता]], आख्यान, प्रबन्धमा आफ्ना पूर्ववर्ती र आफ्ना समकालीनहरूभन्दा उनी बिल्कुलै फरक थिए। उनका कथा र उपन्यासमा आत्मकथात्मक तत्वको जग देख्न सकिन्छ तर रचनाहरू आत्मकथात्मक छैनन् भन्न सकिन्न। उनको सबैभन्दा प्रसिद्ध उपन्यास ''माल्याबान'' हो तर यो उनले लेखेको पहिलो उपन्यास भने होइन। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 2.jpg|thumb|महापृथ्वीको सिग्नेट संस्करण]] === प्रबन्ध === जीवनानन्द दासको निबन्धकार पहिचानले अहिलेसम्म कुनै विशेष दर्जा प्राप्त गरेको छैन। यद्यपि उनले धेरै निबन्ध, प्रबन्ध, समालोचना लेखेका थिए जसमध्ये प्रत्येकले एक धेरै आधारभूत विचारहरू बोकेका छन्। बङ्गाब्दो १३६२ मा उनको मृत्युपछि उनको निबन्ध सङ्ग्रह ''कोबितार कथा'' प्रकाशित भएका थिए। यसले उनको जीवनकालमा विभिन्न अखबारहरूमा छापिएका पन्ध्र लेखहरू सङ्कलन गरेको थियो भने हालसम्म पनि यी लेखहरू व्यापक रूपमा पढिन्छन्। यी प्रसिद्ध पन्ध्र निबन्धका अतिरिक्त जीवनानन्दका केही अन्य निबन्ध, लेख, समालोचना पनि रहेका छन् तर यी लेखहरूको सङ्ख्या कम छ। उनका साहित्यिक–सामाजिक–शैक्षिक कृतिको सङ्ख्या ३०, परिचय तथा पुस्तक समीक्षामा राष्ट्रिय कृतिको सङ्ख्या ९, स्मरणीय कृतिको सङ्ख्या ३ र विविध निबन्ध तथा लेखको सङ्ख्या ७ रहेको देख्न सकिन्छ। यसबाहेक थप ७ भण्डारित लेखहरू पहिचान गरिएको छ। बुद्धदेव बोसले मुख्यतया कविहरूको गद्य प्रकाशन गर्ने उद्देश्यले कविता पत्रिकाको निबन्ध अङ्कको (१३४५, वैशाख) योजना बनाएका थिए। यसै सन्दर्भमा जीवनानन्दले आफ्नो पहिलो महत्वपूर्ण निबन्ध 'कोबितार कथा' लेखेका थिए। यो लेख यसरी सुरु हुन्छ; {{cquote|সকলেই কবি নয়। কেউ কেউ কবি ; কবি—কেননা তাদের হৃদয়ে কল্পনার এবং কল্পনার ভিতরে চিন্তা ও অভিজ্ঞতার সারবত্তা রয়েছে, এবং তাদের পশ্চাতে অনেক বিগত শতাব্দী ধরে এবং তাদের সঙ্গে সঙ্গে আধুনিক জগতের নব নব কাব্যবিকীরণ তাদের সাহায্য করেছে। কিন্তু' সকলকে সাহায্য করতে পারে না ; যাদের হৃদয়ে কল্পনা ও কল্পনার ভিতরে অভিজ্ঞতা ও চিন্তার সারবত্তা রয়েছে তারাই সাহায্যপ্রাপ্ত হয় ; নানারকম চরাচরের সম্পর্কে এসে তারা কবিতা সৃষ্টি করবার অবসর পায়।}} == मान्यता र समालोचना == आफ्नो जीवनकालमा उनी एक असाधारण कविको रूपमा चिनिए तापनि उनले प्रसिद्धि प्राप्त गर्न सकेनन्। यसको लागि उनको कम प्रचार पनि जिम्मेवार रहेको मानिन्छ। यद्यपि, उनको मृत्यु पछि उनी [[बङ्गाली भाषा]]मा आधुनिक [[कविता]]का अग्रगामीहरू मध्ये एकको रूपमा चिनिन सफल भएका थिए। जीवनानन्द दासको [[जीवन]] र कवितामा धेरै [[पुस्तक]]हरू लेखिएका छन् र अझै पनि बङ्गाली भाषामा लेखिने क्रम जारी छ। यसबाहेक उनलाई क्लिन्टन बि सिलेले अ पोएट अपार्ट नामक पुस्तकमा [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]मा लेखेका छन्। अङ्ग्रेजीका अतिरिक्त उनका कविताहरू [[फ्रान्सेली भाषा|फ्रान्सेली]] लगायत अन्य थुप्रै युरोपेली [[भाषा]]हरूमा अनुवाद भएका छन्। जसमा उनी मुख्यतया [[कवि]]को रूपमा परिचित छन्। उनको मृत्युदेखि सन् २००९ सम्म देखा परेका विशाल पाण्डुलिपिहरूमध्ये [[उपन्यास]]हरूको सङ्ख्या १४ र [[कथा]]हरूको सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छन्। == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द_दासको_उत्कृष्ट_कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] gp3ez2tjr6cjnr8xqdms6nxsvccss80 1074511 1074510 2022-08-25T11:57:37Z हिमाल सुबेदी 30817 /* प्रबन्ध */सामग्री थप wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषण गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == जन्म तथा बाल्यकाल == == शिक्षा जीवन == == साहित्यचर्चा तथा जीवन सङ्घर्ष == == बरिशालमा फिर्ती == == कलकत्तामा फिर्ती == == कार्य जीवन == == व्यक्तिगत जीवन == == साहित्यिक जीवन == कवयत्री [[कुसुमकुमारी दास]]को प्रभावले गर्दा उनले बाल्यकालदेखि नै कविता लेख्न थालेका थिए। उनले लेखेको एउटा कविता सन् १९१९ मा प्रकाशित भएको थियो। यो उनको पहिलो प्रकाशित कविता थियोे जसको नाम ''वर्षा आबाहन'' थियो। यो कविता ब्रह्मवादी पत्रिकाको १३२६ वैशाख अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। त्यतिबेला उनी श्री जीवनानन्द दासगुप्ता नामले कविता लेख्ने गरेका थिए भने सन् १९२७ देखि उनले जीवनानन्द दासको नामबाट कृतिहरूको रचना गर्न थालेका थिए। सन् १९२५ जुन १६ का दिन देशबन्धु चित्तरञ्जन दासको लोकान्तर हलमा उनले ''देशबन्धुको मृत्यु'' (দেশবন্ধুর প্রয়াণে)शीर्षकको कविता लेखेका थिए जुन सन् १३३२ मा बङ्गवाणी पत्रिकाको श्रवण अङ्कमा प्रकाशित भएको थियो। दिनेशरञ्जन दासद्वारा सम्पादित कल्लोल पत्रिकामा बङ्गाब्दो १३३२ (इस्वी संवत् १९२६) को फाल्गुन अङ्कमा 'नीलिमा' शीर्षकको कविता प्रकाशित भएपछि उनी आधुनिक बङ्गाली कविताको लेखनका प्रेरणा बनेका थिए। उनको जीवनकालमा कविताका सात वटा सङ्ग्रहहरू प्रकाशित भएका थिए। झरपालक शीर्षकको पहिलो प्रकाशित कवितासङ्ग्रहमा उनको वास्तविक काव्यात्मक शक्ति प्रतिबिम्बित नभई कवि [[काजी नजरुल इसलाम]], मोहितलाल मजुमदार र सत्येन्द्रनाथ दत्तको प्रभाव देखिएको थियो। तथापि तिनले तुरुन्तै आफ्नो व्यक्तित्व प्राप्त गर्दै नयाँ पाराका कविताहरू लेख्न सुरु गरेका थिए। लामो समयको अन्तरालमा प्रकाशित दोस्रो कवितासङ्ग्रह ''धूसर पाण्डुलिपि''मा उनको आफ्नै काव्यात्मक प्रविधि प्रस्फुटित भएको थियो। त्यसपछि बङ्गाली साहित्यको दुनियाँमा उनका विशेषताहरू चर्चाको विषय बनेका थिए। ''सातटी तारार तिमिर'' कविता सङ्ग्रहको प्रकाशन पश्चात् उनीमाथि अश्लीलताको आरोप लागेको थियो। त्यससमय जीवनानन्द आफ्नै कविताको अवमूल्यनप्रति निकै चिन्तित बनेका थिए। [[चित्र:জীবনানন্দ দাশের লেখা সাতটি তারার তিমির কাব্যগ্রন্থের প্রচ্ছদ.jpg|thumb|सातटी तारार तिमिर]] उनले स्वयंले आफ्नै कामको लागि आर्थिक सहयोग जुटाउने मनसाय व्यक्त गरेतापनि यो कार्य सफल हुन सकेन। कवि स्वयं आफ्नै रचनाका एक सशक्त आलोचक थिए। त्यसैले साढे आठ सयभन्दा बढी कविता लेखेतापनि उनले आफ्नो जीवनकालमा विभिन्न पत्रपत्रिका र कविता सङ्ग्रहमा जम्मा २६२ वटा कविता मात्र प्रकाशित गर्न अनुमति दिएका थिए। जीवनानन्द दासले ''रूपोसी बाङ्ला'' पूर्णतया तयार पारिएको पाण्डुलिपि तोरङ्गेमा प्रकाशन गर्ने निर्णय समेत उनले गर्न सकेका थिएनन्। यद्यपि उनले यस कविताको पुस्तकको नाम '''बाङ्लार त्रिस्ता नीलिमा''लाई राखेका थिए जुन उनको मृत्युपछि पत्ता लगाइयो र रूपोसी बाङ्लाको आवरण नामबाट प्रकाशित भएको थियो। मृत्यु पछि अर्को पाण्डुलिपि पत्ता लाग्यो जुन ''बेला अबेला कलबेला''को रूपमा प्रकाशित भएको थियो। उनको जीवनकालमा उनको एक मात्र पहिचान कविको रूपमा थियो। उनले पैसाको खाँचोमा केही लेखहरू लेखे र प्रकाशित पनि गरेका थिए। यद्यपि, निवृतले धेरै कथा र उपन्यासहरू लेख्दा जसमध्ये कुनै पनि प्रकाशित हुने व्यवस्था गरिएको थिएन। उनले पैँसठ्ठी भन्दा बढी पुस्तकहरूमा "साहित्यिक टिप्पणी" पनि लेखेका थिए जसमध्ये अधिकांश अझै प्रकाशित भएका छैनन्। == साहित्य कृति == === कविता === [[चित्र:Portrait of Jibanananda Das, Ethnological Museum (01).jpg|thumb|right|एक अज्ञात कलाकार द्वारा चित्रित कवि जीवनानन्दको चित्र, जाति-तात्विक सङ्ग्रहालय, चट्टोग्राम।]] === कथासाहित्य === जीवनानन्द आफ्नो जीवनकालमा आख्यान लेखकका रूपमा परिचित थिएनन्। सन् २०१५ को तथ्याङ्कअनुसार उनले लेखेका [[उपन्यास]]को सङ्ख्या २१ र लघु[[कथा]]को सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छ। उनले उपन्यास र लघुकथाहरू पूर्ण रूपमा लेखे र आफ्नो जीवनकालमा एउटा पनि प्रकाशित गरेनन्। उनको मृत्यु पछि उपन्यास र कथाहरूको पाण्डुलिपि पुस्तकहरू फेला पारिएको थियो। आफ्ना [[कविता]], आख्यान, प्रबन्धमा आफ्ना पूर्ववर्ती र आफ्ना समकालीनहरूभन्दा उनी बिल्कुलै फरक थिए। उनका कथा र उपन्यासमा आत्मकथात्मक तत्वको जग देख्न सकिन्छ तर रचनाहरू आत्मकथात्मक छैनन् भन्न सकिन्न। उनको सबैभन्दा प्रसिद्ध उपन्यास ''माल्याबान'' हो तर यो उनले लेखेको पहिलो उपन्यास भने होइन। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 2.jpg|thumb|महापृथ्वीको सिग्नेट संस्करण]] === प्रबन्ध === जीवनानन्द दासको निबन्धकार पहिचानले अहिलेसम्म कुनै विशेष दर्जा प्राप्त गरेको छैन। यद्यपि उनले धेरै निबन्ध, प्रबन्ध, समालोचना लेखेका थिए जसमध्ये प्रत्येकले एक धेरै आधारभूत विचारहरू बोकेका छन्। बङ्गाब्दो १३६२ मा उनको मृत्युपछि उनको निबन्ध सङ्ग्रह ''कोबितार कथा'' प्रकाशित भएका थिए। यसले उनको जीवनकालमा विभिन्न अखबारहरूमा छापिएका पन्ध्र लेखहरू सङ्कलन गरेको थियो भने हालसम्म पनि यी लेखहरू व्यापक रूपमा पढिन्छन्। यी प्रसिद्ध पन्ध्र निबन्धका अतिरिक्त जीवनानन्दका केही अन्य निबन्ध, लेख, समालोचना पनि रहेका छन् तर यी लेखहरूको सङ्ख्या कम छ। उनका साहित्यिक–सामाजिक–शैक्षिक कृतिको सङ्ख्या ३०, परिचय तथा पुस्तक समीक्षामा राष्ट्रिय कृतिको सङ्ख्या ९, स्मरणीय कृतिको सङ्ख्या ३ र विविध निबन्ध तथा लेखको सङ्ख्या ७ रहेको देख्न सकिन्छ। यसबाहेक थप ७ भण्डारित लेखहरू पहिचान गरिएको छ। बुद्धदेव बोसले मुख्यतः कविहरूको गद्य प्रकाशन गर्ने उद्देश्यले कविता पत्रिकाको निबन्ध अङ्कको (१३४५, वैशाख) योजना बनाएका थिए। यसै सन्दर्भमा जीवनानन्दले आफ्नो पहिलो महत्वपूर्ण निबन्ध 'कोबितार कथा' लेखेका थिए। यो लेख यसरी सुरु हुन्छ; {{cquote|সকলেই কবি নয়। কেউ কেউ কবি ; কবি—কেননা তাদের হৃদয়ে কল্পনার এবং কল্পনার ভিতরে চিন্তা ও অভিজ্ঞতার সারবত্তা রয়েছে, এবং তাদের পশ্চাতে অনেক বিগত শতাব্দী ধরে এবং তাদের সঙ্গে সঙ্গে আধুনিক জগতের নব নব কাব্যবিকীরণ তাদের সাহায্য করেছে। কিন্তু' সকলকে সাহায্য করতে পারে না ; যাদের হৃদয়ে কল্পনা ও কল্পনার ভিতরে অভিজ্ঞতা ও চিন্তার সারবত্তা রয়েছে তারাই সাহায্যপ্রাপ্ত হয় ; নানারকম চরাচরের সম্পর্কে এসে তারা কবিতা সৃষ্টি করবার অবসর পায়।}} उनको गद्य भाषारिति पनि विशेष उल्लेखनीय छ। प्रारम्भिक वाक्य छोटो भए तापनि त्यसको केही समयपछि तिनले लामो वाक्यहरूको बाक्लो बुनोट विकास गर्दछ र समकालीन बङ्गाली लेखक-पाठकले नचिनेको गद्य भाषा, 'पनि', आदि, र विराम चिह्नहरू जस्तै 'अल्पविराम', 'अर्धविराम' आदिको संयोजन रहेको छ। वास्तवमा उनका निबन्धहरूको वाक्यरचना समकालीन समयमा राम्ररी ज्ञात थिएन। ध्यान दिने पाठकलाई पनि यो जटिल लाग्नेे गरेको थियो। जीवननन्दका अधिकांश गद्य रचनाहरू रचनात्मक छन्। जीवनानन्दले साहित्य, शिक्षा, समाज तीनै क्षेत्रमा निबन्ध र लेख लेखेका छन्। उनका प्रमुख निबन्धहरू यस प्रकार छन्: 'कोबितार कथा', 'रवीन्द्रनाथ ओ आधुनिक बाङ्ला कोबिता', 'मात्राचेतना', 'उत्तररैबि बाङ्ला काव्य', 'कोबितार आत्मा ओ शरीर', 'कि हिसाबे कोबिता शाश्वत', 'कोबितापाठ', 'देशकाल ओ कोबिता', 'सत्यविश्वाि ओ कोबिता', 'रूचि', 'विचार ओ अन्यअन्य कथा', 'कोबितार आलोचना', 'आधुनिक कोबिता', 'बाङ्ला कोबितार भविष्शो', 'केनो लिखी', 'रवीन्द्रनाथ', 'शरतचन्द्र', 'कङ्कावती ओ अन्यअन्य कोबिता', 'बाङ्ला भाषा ओ साहित्येेेर भविष्शो', 'पृथ्वी ओ समय', 'जुक्ति', 'जिग्गेसा ओ बाङाली', 'अर्थनैतिक दिक', 'शिक्खा ओ इङरेजी', 'शिक्खा-दीक्खा-शिक्खाकता', 'शिक्खार कथा', 'शिक्खा साहित्य इङरेजी' र 'शिक्खा-दीक्खा'। जीवनानन्दले साहित्यमा विशेषगरी कविता र धेरै निबन्ध लेखहरू उपहार दिएका छन्। प्रत्येक कृतिमा बहुआयामिक आधारभूत सोचाइको वकालत भएको देखिन्छ। == मान्यता र समालोचना == आफ्नो जीवनकालमा उनी एक असाधारण कविको रूपमा चिनिए तापनि उनले प्रसिद्धि प्राप्त गर्न सकेनन्। यसको लागि उनको कम प्रचार पनि जिम्मेवार रहेको मानिन्छ। यद्यपि, उनको मृत्यु पछि उनी [[बङ्गाली भाषा]]मा आधुनिक [[कविता]]का अग्रगामीहरू मध्ये एकको रूपमा चिनिन सफल भएका थिए। जीवनानन्द दासको [[जीवन]] र कवितामा धेरै [[पुस्तक]]हरू लेखिएका छन् र अझै पनि बङ्गाली भाषामा लेखिने क्रम जारी छ। यसबाहेक उनलाई क्लिन्टन बि सिलेले अ पोएट अपार्ट नामक पुस्तकमा [[अङ्ग्रेजी भाषा|अङ्ग्रेजी]]मा लेखेका छन्। अङ्ग्रेजीका अतिरिक्त उनका कविताहरू [[फ्रान्सेली भाषा|फ्रान्सेली]] लगायत अन्य थुप्रै युरोपेली [[भाषा]]हरूमा अनुवाद भएका छन्। जसमा उनी मुख्यतया [[कवि]]को रूपमा परिचित छन्। उनको मृत्युदेखि सन् २००९ सम्म देखा परेका विशाल पाण्डुलिपिहरूमध्ये [[उपन्यास]]हरूको सङ्ख्या १४ र [[कथा]]हरूको सङ्ख्या १०० भन्दा बढी छन्। == मृत्यु == सन् १९५४ अक्टोबर १४ मा कलकत्ताको बालीगञ्जमा भएको ट्राम (रेल जस्तो सवारीसाधन) दुर्घटनामा उनी घाइते भएका थिए। यस दुर्घटनाबाट उनको घाँटी, तिघ्रा र हातको हड्डीहरू भाँचिएका थिए। दुर्घटना पश्चात् जीवनानन्दको चिच्याहट सुनेर नजिकका केही व्यक्तिहरू घटनास्थलमा पुगेका थिए जसमा नजिकैका एक चिया पसले चुनिलाल र अन्यले व्यक्तिहरूले उनको उद्धार गरेका थिए।<ref>স্মরণ করা যেতে পারে যে শনিবারের চিঠি-র সম্পাদক সজনীকান্ত দাশ দীর্ঘকাল বিদ্রুপাত্মক ভঙ্গিতে জীবনানন্দের কবিতার সমালোচনা করেছিলেন।</ref> घटना पश्चात् उनलाई शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा भर्ना गरिएको थियो। त्यतिबेला भूमेन्द्र गुहलगायत थुप्रै युवा कविहरूले जीवनानन्दको राम्रो उपचारको लागि सक्दो प्रयास गरेका थिए। कवि साहित्यकार सजनीकान्त दास ती मध्ये एक थिए। यस सम्बन्धमा उनले विशेष पहल कदमी लिएका थिए। उनकै आग्रहमा पश्चिम बङ्गालका तत्कालीन मुख्यमन्त्री डा. विधानचन्द्र रोय कविलाई भेट्न अस्पताल पुगेका थिए भने यनले घाइते कविको उचित उपचारका लागि निर्देशन दिएतापनि उनको स्वास्थ्यमा खासै सुधार हुन सकेको थिएन।<ref>ক্লিনটন বি সিলি লিখিত ''আ পোয়েট আপার্ট''</ref> उपचार भइरहँदापनि स्वस्थ्य अवस्था झन् झन् जटिल हुँदै गएको थियो। अन्त्यमा कवि निमोनियाबाट सङ्क्रमित बनेका थिए। सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन राति ११ः३५ बजे कलकत्ताको शम्भुनाथ पण्डित अस्पतालमा चिकित्सक र नर्सहरूको अथक प्रयास असफल हुँदा कविको मृत्यु भएको थियो। आब्दुल मान्नान सैयदलगायत केहीले आत्महत्या नै दुर्घटनाको मुख्य कारण भएको अनुमान गरेका छन्।<ref>হুমায়ুন আজাদ সম্পাদিত ''আধুনিক বাঙলা কবিতা'' {{ISBN|984-901-205-1}}.</ref> जीवनानन्दका अनुसन्धानकर्ता डा भूमेन्द्र गुह सांसारिक लाचारीले कविलाई मानसिक रूपमा मर्माहित र उनको जीवन रित्तो बनाएको विश्वास गर्छन्। उनी प्रायः ट्राम दुर्घटनामा मृत्युको बारेमा सोच्दथे। विगत १०० वर्षमा कलकत्तामा ट्राम दुर्घटनामा मृत्यु हुनेको सङ्ख्या एक मात्र छ उनी अरू कोही नभएर कवि जीवनानन्द दास हुन्। तर प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार कवि दुवै हातमा दुईवटा बाकस लिएर ट्राम लाइन पार गरिरहेका थिए। आत्महत्या गर्ने निर्णयको साथ दुवै हातमा दुई टोकरीहरू लिएर घर फर्कने बाटोमा पुग्न ट्राम लाइन पार गर्नु स्वीकार्य तर्क होइन।<ref>''জীবনানন্দের মৃত্যু'', ফয়জুল লতিফ চৌধুরী, ২০০৮।</ref> == लिखित ग्रन्थहरू == === काव्य पुस्तक === [[चित्र:जीवनानन्द_दासको_उत्कृष्ट_कविता.jpg|thumb|200px|पूर्णेन्दु पत्रीद्वारा लिखित जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता सङ्ग्रहको आवरण]] जीवनानन्दका काव्य पुस्तकहरू प्रकाशित भएको समयावधिको सन्दर्भमा उनका केही कविताहरूको धेरै विस्तारित संस्करणहरू प्रकाशित भएका थिए भन्ने कुरा उल्लेखनीय छ। उनको पहिलो कविता सङ्ग्रह ''झारा पलक'' सन् १९२७ मा प्रकाशित भएको थियो। लामो समयपछि सन् १९३६ मा उनको कविताको दोस्रो पुस्तक ''धूसर पाण्डुलिपि'' प्रकाशित भएको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 24-Jun-2022 1 (2).jpg|thumb|धूसर पाण्डुलिपि नामक कविता सङ्ग्रहको सिग्नेट प्रेस संस्करण]] यसबीचमा कविको मनोविज्ञानमा परिवर्तन आएसँगै लेखन प्रक्रियाले पनि ऐक्यबद्धता र परिपक्वता हासिल गरेको थियो। उनको तेस्रो कविता सङ्ग्रह ''बनलता सेन'' सन् १९४२ मा प्रकाशित भएको थियो। यसलाई 'कविताभरण संस्करण' पनि भनिन्छ । सिग्नेट प्रेसले सन् १९५२ मा बनलता सेन कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरेको थियो। [[चित्र:Adobe Scan 08-Jul-2022 (1) 1.jpg|thumb| ''महापृथ्वी''को प्रथम संस्करण]] सन् १९४४ मा बनलता सेनका कविताहरू सहित कविताहरूको अर्को पुस्तक प्रकाशित भएको थियो। जीवनानन्दको जीवनकालमा प्रकाशित अन्तिम पुस्तक ''सातटी तारार तिमिर'' (सन् १९४८) थियो। ''जीवनानन्द दासेेर श्रेष्ठ कविता'' उनको मृत्युहुनुभन्दा केही समयअघि सन् १९५४ मा प्रकाशित भएको थियो। कविको मृत्युपछि प्रकाशित पुस्तकहरू सन् १९५७ मा प्रकाशित ''रूपोसी बाङ्ला'' र सन् १९६१ मा प्रकाशित ''बेला अबेला कालबेला'' हुन्। जीवनानन्द दासले रूपोसी बाङ्लाको पाण्डुलिपि तयार परेतापनि आफ्नो जीवनकालमा यसलाई प्रकाशित गर्न पहल गरेनन्। उनले पुस्तकको आवरण नाम ''बाङ्लार त्रस्टा नीलिमा''मा राखिएको थियो । सन् १९५७ मा प्रकाशित भएपछि यसको नाम "रूपोसी बङ्गला" राखिएको थियो। उनका अप्रकाशित कवितासङ्ग्रहहरूमा ''सुदर्शना'' (सन् १९७३), ''आलो पृथ्वी'' (सन् १९८१), ''मोनोबिहङ्गम'', ''हे प्रेम'', ''तोमारे भेबे भेबे'' (सन् १९९८), ''अप्रोकाशित एकान्नो'' (सन् १९९९) र ''आबछाया'' (सन् २००४) रहेका छन्। देवीप्रसाद बन्दोपाध्यायद्वारा सम्पादित जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह सन् १९९३ मा पहिलोपटक प्रकाशित भएको थियो। त्यसको लगत्तै सन् १९९४ मा आब्दुल मन्नान सैयदको पहलमा सबै कविताहरूको विस्तृत संस्करण प्रकाशित भएको थियो। सन् २००१ मा क्षेत्र गुप्ताले जीवनानन्द दासको कविता सङ्ग्रह प्रकाशित गरे जसमा पछि पत्ता लागेका थप कविताहरू पनि समावेश गरिएका छन्। सन् २००५ मा भूमेन्द्र गुहले प्रतिक्षा प्रकाशनबाट (१४ खण्ड) जीवनानन्द दासद्वारा प्रकाशित सबै कविताहरूलाई पुनः प्रकाशित गरेका थिए। === कथा तथा उपन्यासहरू === जीवनानन्द दासको मृत्युपछि थुप्रै कथा तथा उपन्यासहरू पत्ता लागेका थिए। यिनीहरूको पहिलो सङ्ग्रह ''जीवनानन्द दासको कथा'' (सन् १९७२, सुकुमार घोष र सुबिनोय मुस्तफीद्वारा सम्पादित) थियो। केही समयपछि ''जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कथा'' (सन् १९८९, अब्दुल मान्नान सैयदद्वारा सम्पादित) प्रकाशित भएको थियो।प्रकाशित १४ वटा उपन्यासहरू मध्ये; माल्याबान (सन् १९७३), सुतीर्थ (सन् १९७७), चारजोन (सन् २००४: सम्पादक: भूमेन्द्र गुह र फैसल शहरियार) आदि उल्लेखनीय छन्। === प्रबन्ध === मूलतः कवि भए तापनि साहित्यका प्राध्यापक कवि जीवनानन्द दासले आफ्नो जीवनकालमा केही निबन्ध र लेखहरू लेख्न र प्रकाशन गर्न सफल भएका थिए। जुन विभिन्न पत्रपत्रिकामा प्रकाशित भएका थिए। कवितासम्बन्धी निबन्धहरूको यस पुस्तकको एक भाग सन् १९५५ मा प्रकाशित भएको थियो। बाँकी लेखहरू लामो समयसम्म अप्रकाशितनै थियोे। सन् १९९० मा जीवनानन्दका सबै प्रकाशित अप्रकाशित, लिखित र अलिखित सबै लेखहरू प्रकाशनमा आएका थिए। त्यसपछि जीवनानन्द दासको सम्पूर्ण निबन्ध प्रकाशित भएको थियो। सन् १९९९ मा जीवनानन्द दासको जन्मशताब्दीको अवसरमा थप केही निबन्ध तथा लेखहरू फेला पार्न सफल भएपछि दासको सम्पूर्ण अप्रकाशित निबन्ध प्रकाशनमा आएका थिए। === पत्र === जीवनानन्द दासका पत्रहरू सन् १३८५ मा दीपेनकुमार रायको पहल र सम्पादनमा [[बङ्गाली भाषा]]मा प्रकाशित भएका थिए। पछि आब्दुल मान्नान सैयदले सन् १९८६ मा जीवनानन्द दासका पत्रहरू प्रकाशित गरेका थिए। जीवनानन्द दासको पत्राचार सन् २०१४ मा ({{ISBN|978 984 502 255 2}}) प्रकाशित भएको थियो। == पुरस्कार तथा सम्मान == सन् १९५२ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनले बङ्गाब्दो १३५९ को सर्वश्रेष्ठ कविता पुस्तकको रूपमा सिग्नेट प्रेसको संस्करण ''बनलता सेन'' कविता [[पुस्तक]]लाई सम्मानित गरेको थियो। सन् १९५५ फेब्रुअरीमा कविको मृत्यु पछि ''जीवनानन्द दासेर श्रेष्ठ कविता''ले (सन् १९५४) साहित्य एकेडेमी पुरस्कार प्राप्त गरेको थियो। == जीवनानन्द दाससम्बन्धी पुस्तकहरू == * अन्नोअन्नो जीवनानन्द: क्लिन्टन बि सिली * मानुष जीवनानन्द: लावण्य दास * एकजोन कमलालेबु: शाहादुज्जामान * आलेख्य जीवनानन्द: भूमेन्द्र गुह * जीवनानन्न: सञ्जय भट्टचार्य * जीवनानन्द ओ तार काल: हरिशङ्कर जलदास * कवि जीवनानन्द दास: सञ्जय भट्टचार्य * एकजोन निर्जनतोम: रियाज फाहमी * जीवनानन्द दास : जन्मशताब्दी स्मारक ग्रन्थ : आब्दुल मान्नान सैयद * शुद्धतम कवि : जीवनानन्द दासको काव्य समालोचना: आब्दुल मान्नान सैयद * जीवनानन्द दास : विकास प्रोतिष्ठार इतिवृत्त: देवीप्रसाद बन्दोपाध्याय == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] pqmfgrjhq5gp8r9k8a2wkpgqzgsta61 0 126725 1074388 1074290 2022-08-24T17:31:28Z Saroj Uprety 31493 सुधार गरियो wikitext text/x-wiki {{Infobox person|image=Fethullah Gülen 2016.jpg|caption=|name=फेतुल्लाह गुलेन|birth_name=मुहम्मद फेतुल्लाह गुलेन|birth_date={{birth date and age|1941|04|27|df=y}}|birth_place=[[पासिन्लर, एर्जुरूम]], टर्की|nationality=टर्कीस्|citizenship=|alma_mater=|occupation={{flatlist| * लेखक * प्रचारक }}|known_for=[[गुलेन मुभमेन्ट]]|website={{URL|https://fgulen.com}}|module2={{Infobox philosopher | embed = yes |school_tradition = [[Hanafi]]<ref>Erol Nazim Gulay, ''The Theological thought of Fethullah Gulen: Reconciling Science and Islam'' (St Antony's College Oxford University May 2007). p. 57</ref><ref>{{cite book|last1=Duderija|first1=Adis|title=Maqasid al-Shari'a and Contemporary Reformist Muslim Thought: An Examination|date=2014|url=https://books.google.com/books?id=q12oBAAAQBAJ&pg=PT145 |quote=Still, Gulen repeatedly states that he propagates neither tajdīd, nor ijtihād, nor reform and that he is just a follower of Islam, simply a Muslim. He is very careful about divorcing himself from any reformist, political, or Islamist discourse. Gulen's conscious dislike of using Islam as a discursive political instrument, which was a distinct trait in Nursi as well, indicates an ethicalized approach to Islam from a spiritual perspective.|isbn=9781137319418}}</ref> |main_interests = [[Islamic thought]]<br />[[moderate Muslim|moderate]], [[Anatolia]]n [[Sufism]]<ref>{{Cite web | url=https://www.the-american-interest.com/2019/12/03/its-not-us-its-him/ |title = It's Not Us—It's Him|date = 3 December 2019}}</ref> |influences = [[Rumi]], [[Yunus Emre]], [[Ibn Arabi]], [[Al-Ghazali]],<ref name="users.ox.ac.uk">{{cite web |author=Erol Nazim Gulay |title=The Theological thought of Fethullah Gulen: Reconciling Science and Islam |publisher= St. Antony's College Oxford University |date=May 2007 | page= 56 |url=http://users.ox.ac.uk/~metheses/GulayThesis.pdf}}</ref> [[Said Nursî]]<ref name="users.ox.ac.uk"/>}}|module={{Infobox writer | embed = yes | genre = <!-- or: | genres = --> | subject = [[Moderate Islam]]<br />[[टर्कीस् राजनीति]]<br />[[कम्युनिस्ट विरोधी]]<br />Nuanced [[टर्कीस् राष्ट्रियता]]<br />[[ विश्वव्यापी शिक्षा]]<br />[[Interfaith dialogue]] among [[people of the Book]] (''[[Ahl al-kitab]]'') and by extension all peoples<ref>{{cite web|url=https://davidbcapes.com/articles/not-so-brief-articles/reclaiming-tolerance-a-j-conyers-and-fethullah-gulen/|title=Reclaiming Tolerance: A. J. Conyers and Fethullah Gülen|first=Matt |last=Horne|date=24 January 2013}}</ref> | movement = [[नुर्कु]] | notableworks = <!-- or: | notablework = --> | awards = २०१५ गान्धी किङ् आईकेडा अवार्ड फर पीस<ref>{{cite web|url=https://theatlanticinstitute.org/atlanta/gandhi-king-ikeda-award-peace-ceremony|title=Gandhi King Ikeda Award for Peace Ceremony|last=jgibbs|date=23 April 2015|website=theatlanticinstitute.org|access-date=18 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180418225404/https://theatlanticinstitute.org/atlanta/gandhi-king-ikeda-award-peace-ceremony|archive-date=18 April 2018|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://rumiforum.org/fethullah-gulen-awarded-the-2015-gandhi-king-ikeda-peace-award/|title=Fethullah Gulen Awarded the 2015 Gandhi King Ikeda Peace Award – Rumi Forum|website=rumiforum.org}}</ref> }}}} '''मुहम्मद फेतुल्लाह गुलेन''' (जन्म २७ अप्रिल १९४१) एक टर्कीस् [[इस्लाम धर्म|इस्लामिक]] विद्वान, प्रचारक, र गुलेन आन्दोलनको वास्तविक नेता हुन्। <ref>{{Cite news|url=https://www.wsj.com/articles/turkeys-recep-tayyip-erdogan-turns-on-former-brother-in-arms-fethullah-gulen-1469058504|title=Turkey's Recep Tayyip Erdogan Turns on Former Brother-in-Arms Fethullah Gulen|last=Peker|first=Emre|date=21 July 2016|work=Wall Street Journal}}</ref> <ref name="nytimes.com">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/08/05/world/europe/turkey-erdogan-fethullah-gulen.html|title=Turkey Issues a Warrant for Fethullah Gulen, Cleric Accused in Coup|last=Yeginsu|first=Ceylan|date=4 August 2016|work=[[The New York Times]]}}</ref> ===सन्दर्भ सामग्रीहरू=== <references /> fxnh9sjym8p6p2kn8z86552jebk0trd 1074389 1074388 2022-08-24T17:33:04Z Saroj Uprety 31493 [[विकिपीडिया:हटक्याट|हटक्याट]]द्वारा [[श्रेणी:जीवित मानिसहरू]] जोडियो wikitext text/x-wiki {{Infobox person|image=Fethullah Gülen 2016.jpg|caption=|name=फेतुल्लाह गुलेन|birth_name=मुहम्मद फेतुल्लाह गुलेन|birth_date={{birth date and age|1941|04|27|df=y}}|birth_place=[[पासिन्लर, एर्जुरूम]], टर्की|nationality=टर्कीस्|citizenship=|alma_mater=|occupation={{flatlist| * लेखक * प्रचारक }}|known_for=[[गुलेन मुभमेन्ट]]|website={{URL|https://fgulen.com}}|module2={{Infobox philosopher | embed = yes |school_tradition = [[Hanafi]]<ref>Erol Nazim Gulay, ''The Theological thought of Fethullah Gulen: Reconciling Science and Islam'' (St Antony's College Oxford University May 2007). p. 57</ref><ref>{{cite book|last1=Duderija|first1=Adis|title=Maqasid al-Shari'a and Contemporary Reformist Muslim Thought: An Examination|date=2014|url=https://books.google.com/books?id=q12oBAAAQBAJ&pg=PT145 |quote=Still, Gulen repeatedly states that he propagates neither tajdīd, nor ijtihād, nor reform and that he is just a follower of Islam, simply a Muslim. He is very careful about divorcing himself from any reformist, political, or Islamist discourse. Gulen's conscious dislike of using Islam as a discursive political instrument, which was a distinct trait in Nursi as well, indicates an ethicalized approach to Islam from a spiritual perspective.|isbn=9781137319418}}</ref> |main_interests = [[Islamic thought]]<br />[[moderate Muslim|moderate]], [[Anatolia]]n [[Sufism]]<ref>{{Cite web | url=https://www.the-american-interest.com/2019/12/03/its-not-us-its-him/ |title = It's Not Us—It's Him|date = 3 December 2019}}</ref> |influences = [[Rumi]], [[Yunus Emre]], [[Ibn Arabi]], [[Al-Ghazali]],<ref name="users.ox.ac.uk">{{cite web |author=Erol Nazim Gulay |title=The Theological thought of Fethullah Gulen: Reconciling Science and Islam |publisher= St. Antony's College Oxford University |date=May 2007 | page= 56 |url=http://users.ox.ac.uk/~metheses/GulayThesis.pdf}}</ref> [[Said Nursî]]<ref name="users.ox.ac.uk"/>}}|module={{Infobox writer | embed = yes | genre = <!-- or: | genres = --> | subject = [[Moderate Islam]]<br />[[टर्कीस् राजनीति]]<br />[[कम्युनिस्ट विरोधी]]<br />Nuanced [[टर्कीस् राष्ट्रियता]]<br />[[ विश्वव्यापी शिक्षा]]<br />[[Interfaith dialogue]] among [[people of the Book]] (''[[Ahl al-kitab]]'') and by extension all peoples<ref>{{cite web|url=https://davidbcapes.com/articles/not-so-brief-articles/reclaiming-tolerance-a-j-conyers-and-fethullah-gulen/|title=Reclaiming Tolerance: A. J. Conyers and Fethullah Gülen|first=Matt |last=Horne|date=24 January 2013}}</ref> | movement = [[नुर्कु]] | notableworks = <!-- or: | notablework = --> | awards = २०१५ गान्धी किङ् आईकेडा अवार्ड फर पीस<ref>{{cite web|url=https://theatlanticinstitute.org/atlanta/gandhi-king-ikeda-award-peace-ceremony|title=Gandhi King Ikeda Award for Peace Ceremony|last=jgibbs|date=23 April 2015|website=theatlanticinstitute.org|access-date=18 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180418225404/https://theatlanticinstitute.org/atlanta/gandhi-king-ikeda-award-peace-ceremony|archive-date=18 April 2018|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://rumiforum.org/fethullah-gulen-awarded-the-2015-gandhi-king-ikeda-peace-award/|title=Fethullah Gulen Awarded the 2015 Gandhi King Ikeda Peace Award – Rumi Forum|website=rumiforum.org}}</ref> }}}} '''मुहम्मद फेतुल्लाह गुलेन''' (जन्म २७ अप्रिल १९४१) एक टर्कीस् [[इस्लाम धर्म|इस्लामिक]] विद्वान, प्रचारक, र गुलेन आन्दोलनको वास्तविक नेता हुन्। <ref>{{Cite news|url=https://www.wsj.com/articles/turkeys-recep-tayyip-erdogan-turns-on-former-brother-in-arms-fethullah-gulen-1469058504|title=Turkey's Recep Tayyip Erdogan Turns on Former Brother-in-Arms Fethullah Gulen|last=Peker|first=Emre|date=21 July 2016|work=Wall Street Journal}}</ref> <ref name="nytimes.com">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/08/05/world/europe/turkey-erdogan-fethullah-gulen.html|title=Turkey Issues a Warrant for Fethullah Gulen, Cleric Accused in Coup|last=Yeginsu|first=Ceylan|date=4 August 2016|work=[[The New York Times]]}}</ref> ===सन्दर्भ सामग्रीहरू=== <references /> [[श्रेणी:जीवित मानिसहरू]] 6sp1jy0tmep1kneyiq4aulfukvp676z 3 126730 1074361 2022-08-24T14:28:17Z नेपाली विकिपिडिया स्वागत 28168 [[ढाँचा:नमस्ते|स्वागतम्]] wikitext text/x-wiki {{ढाँचा:नमस्ते|realName=|name=Shashank pradhan}} -- [[User:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|नेपाली विकिपिडिया स्वागत]] ([[User talk:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|कुरा गर्ने]]) २०:१३, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) 941jj44clazocl26wtlrw769g2i3esq 3 126731 1074365 2022-08-24T15:48:48Z नेपाली विकिपिडिया स्वागत 28168 [[ढाँचा:नमस्ते|स्वागतम्]] wikitext text/x-wiki {{ढाँचा:नमस्ते|realName=|name=Raja Mahat}} -- [[User:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|नेपाली विकिपिडिया स्वागत]] ([[User talk:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|कुरा गर्ने]]) २१:३३, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) rllqff8p4so5nbpmb1n3x8hf35zrpfk 3 126733 1074374 2022-08-24T16:28:42Z नेपाली विकिपिडिया स्वागत 28168 [[ढाँचा:नमस्ते|स्वागतम्]] wikitext text/x-wiki {{ढाँचा:नमस्ते|realName=|name=अनप राज}} -- [[User:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|नेपाली विकिपिडिया स्वागत]] ([[User talk:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|कुरा गर्ने]]) २२:१३, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) i2kvtf7y9k9spg0jq9hdpx0a2wbndge 4 126734 1074376 2022-08-24T16:37:53Z Biplab Anand 13653 +अभिलेखको रूपमा सङ्ग्रह गर्दै wikitext text/x-wiki {{विकिपिडिया:चौतारी/अभिलेख शीर्षक}} == केही लेखहरू सम्बन्धमा == अलिङ्गी वा तेस्रोलिङ्गी वा पारलैङ्गिक व्यक्तित्व भएका मानिसलाई समाजमा पहिचाहन नदिएर पिछडिएको हुन सक्ला, मेरो उनीहरू प्रती सम्मान नै छ र उनीहरूले आफ्नो जीवन आफ्नो तरिकाले जिउन पाउनु पर्छ भन्ने कुरामा म पनि समर्थन गर्छु तर विकिपिडियामा बनेका केही पृष्ठ जस्तै :[[अञ्जली लामा]], [[पिङ्की गुरुङ]], [[रुक्शना कपाली]], [[भूमिका श्रेष्ठ]] आदी विकिपिडियामा लेख्नको लागि त्यति उल्लेखनिय भइसकेको जस्तो लाग्दैन। पिछडिएको भन्दैमा विकिपिडियामा पनि कोटा प्रणाली जस्तो पृष्ठ निर्माणमा गरिनुले पछि विकिपिडिया कै उल्लेखनियतामा पनि प्रश्न उठ्न सक्ने होलाकि भन्ने मेरो विचार छ (यो मेरो विचार मात्र हो, अलिङ्गी वा तेस्रोलिङ्गी वा पारलैङ्गिक व्यक्तित्वहरूसँग मेरो कुनै द्वेष छैन)। यसमा आफ्नो विचार राख्न {{ping|Biplab Anand|Nirjal stha|Krish Dulal|Nabin K. Sapkota|Nirajan pant|Saroj Uprety|सरोज कुमार ढकाल}} लाई अनुरोध गर्दछु। --[[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] १५:२८, १० सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) : उल्लेखनीयताको मापदण्ड निर्धारण गर्नु पर्ने आवश्यक देखिन्छ। सार्वजनिक तथा आमसञ्चारमा चर्चाहुनु उल्लेखनीयताको एक भाग रहे पनि समाजमा विषयको योगदानको पनि विचार गर्नु पर्ने देखिन्छ। सामाजिक योगदान बिनाको चर्चा स्थायी नहुन पनि सक्छ। कुनै पनि विषयको चर्चाको द्विगोपनामा पनि ध्यान दिनु जरुरी हुन्छ। कुनै पनि व्यक्तिको राजनीतिक, लैङ्गिक, धार्मिक र पदको कारणले हुने चर्चालाई उल्लेखनीयता मान्ने नमान्ने भन्ने कुरामा स्पष्ट हुनु आवश्यक छ। [[User:सरोज कुमार ढकाल|सरोज(Saroj)]] ([[User talk:सरोज कुमार ढकाल|कुरा गर्ने]]) २०:३८, ११ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) : हाल यी लेखहरू ठुटो अवस्थामा छन् र उल्लेखनीयता प्रमाणित गर्ने पर्याप्त आधार पनि देखिँदैनन्। तसर्थ लेख निर्माणकर्तालाई जानकारी दिई लेख मेटाउने वा सुधार गर्ने निर्णय लिन सकिन्छ। --[[User:Nirajan pant|Nirajan pant]] ([[User talk:Nirajan pant|कुरा गर्ने]]) २०:४६, ११ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) : मेरो विचारमा [[अञ्जली लामा]], [[भूमिका श्रेष्ठ]] उल्लेखनीय हुन्। उक्त लेखहरू अन्य विकिमा पनि रहेका छन्। यदि उल्लेखित लेखहरूलाई सुधार गर्न सकिए राम्रो हुनेथियो।--[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) २०:५५, ११ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) : माथि उल्लेखित लेखहरूले नेपाली लगायत केहि अन्य भाषाका विकिपिडियामा आफ्नो स्थान ओगटे पनि कुनै पनि विकिपिडियाको पूर्ण मापदण्ड पुरा नगरेको र जुनसुकै बेला मेटिन सक्ने भएकाले हाललाई उल्लेखित पृष्ठहरू नेपाली विकिपिडियाबाट मेटाउदा ठिक हुने विचार राख्न चाहन्छु । - [[User:Nabin K. Sapkota|Nabin K. Sapkota]] ([[User talk:Nabin K. Sapkota|कुरा गर्ने]]) ००:३९, १३ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) * स्पप्रकाशित र ब्लगले लेखेका कुनै पनि लेखहरू मान्य हुँदैनन्। एउटा वेबसाइटमा एकपटक नाम देखिँदैमा उक्त व्यक्ति, फुटबल क्लब, साङ्गीतिक समूह आदीलाई उल्लेखनीय मान्न सकिन्न। तथापि, हाल नेपाली विकिपिडियामा उल्लेखनीयताको मापदण्ड छैन जुन नबनाइ हुन्न। त्यही भएर त्यहाँ यस्ता समस्याहरू नयाँ पृष्ठ सृजनासँगै बढिरहेको देखिन्छ। माथि उल्लेखित गैर उल्लेखनीय पृष्ठहरू मेट्न सुझाव दिन्छु, साथै भविष्यमा चर्चा व्यापक भयो र नाम उल्लेखनीय सञ्चार माध्यम तथा समाचारमा देखा पर्यो भने पुनः पृष्ठ सृजना गर्न सकिन्छ। [[प्रयोगकर्ता:पर्वत सुबेदी|'''<font color="#ED0A3F"><b>پربت سُبےدی</b></font>''']] [[प्रयोगकर्ता_वार्ता:पर्वत सुबेदी|(<small>'''تحدث معي'''</small>)]] १४:३६, ११ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) == विकिपिडियाको २०औँ वार्षिकोत्सव कार्यक्रम सम्बन्धमा == सन् २०२१ जनवरी १५ को दिन विकिपिडियाको २०औँ वार्षिकोत्सव कार्यक्रम हुने भएकोले सो विश्वव्यापी कार्यक्रममा नेपाली विकिपिडिया/विकिमिडिया समुदायको उपस्थिति के कसरी गराउने सम्बन्धमा यहाँहरूको विचार तथा सुझाव जान्नको लागि यो प्रस्ताव पेश गरेको छु। कार्यक्रमको सम्बन्धमा थप जानकारीको लागि मेटामा रहेको [[:meta:Wikipedia 20|कार्यक्रम]] र [[:m:Wikipedia 20/Grants|अनुदान]] पृष्ठ हेरेर आफ्नो विचार राख्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ११:१३, १५ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) ===विचार=== * १५ दिन बितिसक्दासमेत समुदायको कुनै विचार नआएकोले कृपया सबै विकिपिडियनहरूलाई यो प्रस्तावमा आफ्नो मत राख्नहुन पुन: अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २०:१२, ३ डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) * म यस विश्वव्यापी कार्यक्रममा नेपाली विकिपिडिया/विकिमिडिया समुदायको उपस्थितिलाई {{समर्थन}} गर्दछु। यसले हाम्रो समुदायको विकासमा मद्दत गर्नेछ। --[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) २१:०५, ३ डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) * यसमा मेरो {{समर्थन}}, हामीले नेपालमा पनि विभिन्न स्थानमा सम्भव भएसम्म का कार्यक्रम सञ्चालन गरी बार्षिकोत्सव मनाउन सकिन्छ। [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ०७:४७, १० डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) * विश्वव्यापी तथा समुदायिक कार्यक्रम भएकोले मेरो विचारमा यो '''विकिपिडिया २०''' कार्यक्रमलाई व्यक्तिगत तवरले एकजनाद्वारा मात्र हुने नगरि हामीले निर्मल ज्यूले दिनुभएको सुझाव अनुसार नेपालको विभिन्न स्थानमा सञ्चालन गर्न सक्छौँ। मेरो बुझाइमा एक मात्र अनुदान प्रस्ताव गरेर पूर्व झापामा [[User:Saroj Uprety|सरोज उप्रेती]] जी, सप्तरीको राजविराजमा म स्वयं, धनुषाको जनकपुरमा [[User:Tulsi Bhagat|तुल्सी भगत]] जी, चितवनको भरतपुरमा [[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]] र [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] जी र देशको राजधानी [[काठमाडौँ]]मा [[User:Nirmal Dulal|निर्मल दुलाल]] लगायत रहनु भएका अन्य विकिपिडिया साथीहरूले कार्यक्रमको खाका तयार पारि यो कार्यक्रम गर्दा उपयुक्त हुने मेरो व्यक्तिगत धारणा रहेको छ। कृपया यस विचारमा मैले अङ्कित गरेको प्रयोगकर्ताहरूले अनिवार्य रूपमा आ-आफ्नो विचार राख्नुहोला साथै कुनै सल्लाह सुझाव भए वा नेपालको अन्य ठाउँमा समेत यो कार्यक्रम गर्न चाहने विकिपिडियन साथी समेत आगाडि आइ विचार राख्नहुन अनुरोध गर्दछु। धनयवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०८:५८, १० डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) ** सर्वप्रथम [[User:Biplab Anand|बिप्लब]] जी धन्यवाद! मलाई हजुरको विचार अत्यन्त राम्रो लाग्यो र साथै, विकिपिडियाको २०औँ वार्षिकोत्सव कार्यक्रममा नेपाली समुदायको उपस्थितिलाई मेरो पूर्ण {{समर्थन}} छ। म हजुरको विचारको कदर गर्दछु तर यो कार्यक्रम लगत्तै म हाल पढिरहेका शिक्षणसंस्थाद्वारा दोस्रो वार्षिक परीक्षा आयोजित गर्ने भएको हुनाले म स्वयम् उपस्थित हुन् सक्दिनँ जस्तो छ। अफ-विकि नभए पनि अन-विकि मेरो उपस्थिति रहनेछ। सबैमा नमस्ते तथा विकिपिडियाको २०औँ वार्षिकोत्सवको अग्रिम शुभकामना दिन चाहन्छु। धन्यवाद! — [[User:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">'''तुलसी भगत'''</span>]] ^{[&nbsp;[[Special:Contribs/Tulsi Bhagat|<span style="color:black">योगदान</span>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">वार्ता</span>]]&nbsp;]} ०९:४९, १० डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) * यस कार्यक्रम सञ्चालनको विषयमा विभिन्न चरणमा अन्य माध्यम द्वारा विचार आधन प्रदान भएता पनि कार्यव्यस्तताका कारण यहाँ आफ्नो मत जाहेर गर्न ढिलो भएको कुरा अवगत गराउन चाहन्छु । प्रस्तावित कार्यक्रम र कार्य योजना प्रति आफ्नो पूर्ण समर्थन जनाउन चाहान्छु । तथापि, समुदायमा चलिरहेको यस विचार विमर्शको अवमूल्यन गर्दै हिजो [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Nawaraj_Ghimire/Wikipedia_20_Celebration_with_Digital_Awareness यहाँ] देखाएको यो प्रस्ताव प्रति सम्पूर्ण विकपीडियन साथीहरुको ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छु । कृपया आफ्नो विचार तथा मत राखी यस र भविष्यमा आउने यस्ता असान्दर्भिक क्रियाकलापलाई रोकि समुदायको प्रक्रियागत मतलाई अवमूल्यन हुनबाट बचाउँछ समुदायको सम्पूर्ण सदस्यमा हार्दिक अनुरोध गर्दछु । -[[User:Nabin K. Sapkota|Nabin K. Sapkota]] ([[User talk:Nabin K. Sapkota|कुरा गर्ने]]) १३:४३, १० डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) * समुदायलाई जानकारी गराएर गर्नुपर्ने कार्यलाई यसरी बिना जानकारी अनुदान प्रस्ताव पेश गर्नुको अभिप्राय बुझ्नलाई निज प्रयोगकर्तालाई राखेर ठीक मुनि वार्ता चलाएको छु। यसले समुदायको वातावरणलाई प्रत्यक्ष असर गर्ने भएकोले मेरो विचारमा भोलीसम्ममा हाम्रो समुदायद्वारा गरिने यस कार्यक्रमको लागि मेटामा अनुदान पेश गर्न [[User:Nabin K. Sapkota|नवीन सापकोटा]] जीलाई अनुरोध गर्दछु। धनयवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:३६, १० डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) *यो कार्यक्रमलाई हाम्रो समुदायले विभिन्न ठाउँमा आयोजना गर्नुपर्ने मेरो विचार रहेको छ। मेरो विचारमा यो प्रतिकूल समयमा कार्यक्रममा सहभागी हुने व्यक्तिहरूलाई विकिपिडियाको जानकारी मात्र दिनसके राम्रो हुने देख्छु।[[प्रयोगकर्ता:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]] [[प्रयोगकर्ता वार्ता:हिमाल सुबेदी|कुरा गर्ने]] २२:२०, १० डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) ===[[प्रयोगकर्ता:Nawaraj Ghimire|नवराज घिमिरे]]लाई प्रश्न=== यहाँले मेटामा गर्नुभएको [[:m:Grants:Project/Rapid/Nawaraj_Ghimire/Wikipedia_20_Celebration_with_Digital_Awareness|अनुदान प्रस्ताव]]को बारेमा समुदायलाई जानकारी गराउनु आवश्यक थियो कि थिएन? मैले विकिपिडियाको २०औँ वार्षिकोत्सव कार्यक्रम नेपालका विभिन्न ठाउँमा गर्ने उद्देश्यले उपरोक्त छलफल २५ दिन पहिले सुरु गरेको थिए जसलाई विभिन्न प्रयोगकर्ताद्वारा भिन्न भिन्न मितिमा समर्थन जनाएको हेर्न सक्नुहुन्छ। नेपालको विकिपिडिया समुदायको बारेमा यहाँलाई जानकारी हुँदा हूँदै पनि बिना सामदायिक जानकारी व्यक्तिगत तवरले कार्यक्रम आयोजना गर्नुको मूल ध्येय के हो? छलफल, विचार र सुझावको लागि सम्पूर्ण विकिपिडियामा चौतारी भन्ने स्थान हुन्छ भन्ने यहाँलाई थाहा हुनुपर्ने हो? आफ्नो पक्ष यथाशीघ्र स्पष्ट पार्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १८:३६, १० डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) == विकिमिडिया रणनीति अभियान २०३०: अनलाइन सामुदायिक भेट सम्बन्धमा == {{atop | status = | result = कार्यक्रम समाप्त भइसकेकोले--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १५:३४, २२ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) }} [[:m:Wikimedia 2030|विकिमिडिया रणनीति अभियान २०३०]]को लागि पहिलो चरणमा यहि नोभेम्बर २१ र २२ तथा दोस्रो चरणमा डिसेम्बर ५ र ६ तारिखमा हुन गइरहेको [[:m:Strategy/Wikimedia movement/2018-20/Transition/Global Conversations|विश्वव्यापी वार्तालाप]]मा सहभागी जनाउनको लागि नोभेम्बर २० भन्दा पहिले [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSclZkiCaqBDZ-BPEDw0CWOU_mv95MDUa2lY5NHUsvp9MuLEVA/viewform यो गुगल फर्म] भर्नुहोला। आफ्नो समुदायको आवाजलाई विश्वव्यापी विकिमिडिया अभियानमा जोड्नको लागि यो एउटा महत्वपूर्ण स्थान हुनसक्ने मेरो बुझाई छ। यो कार्यक्रम हुनु अगावै यस सम्बन्धमा यस विकिपिडियाको समुदायिक सदस्यहरूसँग अनलाइन भेट कार्यक्रमको आयोजना गरि प्रारम्भिक रूपमा केही विषयमा छलफल गर्न सकिने भारतीय विकिमिडियन [[:m:User:Marajozkee|राजीव दत्त]]ले बताएपछि यो विषयमा समुदायको धारणा जान्नको लागि सूचनामूलक खबर राखेको छु। राजीव [[:m:Santali Movement Strategy Call|सन्थाली विकिपिडिया]]सँगको छलफल र [[:m:South Asia Movement Strategy Call|दक्षिण एसिया रणनीति अभियान]]मा संलग्न रहेका थिए। कृपया आफ्नो धारणा यथाशीघ्र राख्नुहोला। धनयवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ११:३७, १५ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) ===विचार=== * {{समर्थन}} यस प्रकारको अनलाइन कार्यशालाहरूमा हाल देखिएका विविध समस्या तथा चुनौतीहरूको बारेमा खेलेर छलफल गर्न पाइने भएकाले यो कार्यक्रम समुदायलाई एकत्रित गर्न अवश्य पनि महत्त्वपूर्ण पहल बन्न सक्छ। यस अधि विकिमिडिया बाङ्लादेशद्वारा आयोजित तीन अनलाइन कार्यशालाहरूमा मैले पनि सहभागीता जनाएको थियो जहाँ यावत् समस्याहरूको समाधानका लागि निकै सकारात्मक छलफल गरिएको थियो भने यस विषयमा उनीहरूको सिको गर्नु जरुरी छ। समुदायलाई कस्तो बनाउने, कसरी अगाडि लैजाने भन्ने कुरामा यस कार्यक्रम प्रभावकारी बन्ने मेरो बुझाई छ। अन्ततः हुनलागेको विश्वव्यापी वार्तालापमा हाम्रो नेपाली विकिमिडिया समुदायको आवाजलाई विश्वव्यापी विकिमिडिया अभियानमा जोड्नको लागि यो महत्त्वपूर्ण पहल हुने भएकाले यस कार्यक्रम आयोजना गर्नु पर्छ। [[प्रयोगकर्ता:हिमाल सुबेदी|ہیمال سُبےدی]] [[प्रयोगकर्ता वार्ता:हिमाल सुबेदी|چلو بات کرتے ہیں]] ०८:१९, १८ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) * {{समर्थन}} आफ्नो समुदायको आवाजलाई विश्वव्यापी विकिमिडिया अभियानमा जोड्नको लागि यो विश्वव्यापी वार्तालापमा सहभागी हुनुपर्छ। यो विश्वव्यापी कार्यक्रम भन्दा पहिले हामी नेपाली समुदाय बीच अनलाइन कार्यक्रम आयोजना गर्छौं भने यो राम्रो हुनेछ। --[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) ०८:४७, १८ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) * {{समर्थन}} विकिमिडिया बाङ्लादेशले हालसालै आयोजना गरेको अनलाइन कार्यशालामा म पनि सहभागी भएको थिए जहाँ विभिन्न रणनीति, समस्या र विविध विषयहरूको चर्चा गरिएको थियोे। नेपालीमा पनि यस्ता अनलाइन कार्यक्रम गर्न सकेमा नेपाली विकिपिडियालाई फाइदा अवश्य हुने थियोे। [[प्रयोगकर्ता:पर्वत सुबेदी|'''<font color="#ED0A3F"><b>پربت سُبےدی</b></font>''']] [[प्रयोगकर्ता_वार्ता:पर्वत सुबेदी|(<small>'''تحدث معي'''</small>)]] १२:३१, १८ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) {{outdent}} प्रस्तावमा विचार राख्नुहुने सम्पूर्ण विकी मित्रहरूलाई धन्यवाद दिँदै यहि नोभेम्बर २० तारिखका दिन बेलुका ७ बजे अनलाइन सामुदायिक भेट कार्यक्रम आयोजना हुने जानकारी गराउन चाहन्छु। कृपया उपस्थितिको लागि [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdqF5iHzdcth-bxAqNT-sXmaS4jHn4rdKVQ3yU86bT5CbF0wQ/viewform?vc=0&c=0&w=1&flr=0&urp=gmail_link&gxids=7628 यो गुगल फर्म] भर्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १४:०८, १८ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) {{-}} [[:m:Movement Strategy Call in Nepal|विकिमिडिया रणनीति अभियान नेपाल]]को अनलाइन सामुदायिक बैठकमा सहभागी हुनको लागि कृपया तल उल्लेखित सूत्र खोल्नुहोला।<br> बैठकको लागि सूत्र: [https://us04web.zoom.us/j/75467230515?pwd=LzlsSk90a0loa1ZHcnlFNDJ5U29odz09 जुम कडी]<br> बैठक आइडी: 754 6723 0515<br> पासकोड: 5XVMiA<br> धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ११:५६, २० नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) {{abot}} == नेपाली विकिपिडिया सम्पादनकर्ताहरू सम्मिलित नयाँ टेलिग्राम समूह बनाउने सम्बन्धमा == {{atop | status = | result = वार्तामा सहभागी हुनुभएकोमा सबै विकी सम्पादक साथीहरूलाई धन्यवाद। प्रस्ताव अनुरूप नयाँ टेलिग्राम समूह बनाइएको छ जसको युआरएल निम्नानुसार रहेको छ।<br> * [https://t.me/joinchat/E5Pl0hs9vnQa3ha0-n9Zlg टेलिग्राम समूहको सूत्र]<br> धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १९:१६, २८ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) }} नमस्ते विकि सम्पादक साथीहरू,<br> पछिल्लो [[:m:Movement Strategy Call in Nepal|अनलाइन बैठक]]मा नेपाली विकिपिडिया सम्पादकहरूबीच परस्पर र तीव्र वार्ताको लागि टेलिग्राममा एउटा स्वतन्त्र समूह बनाउनुपर्ने धारणा राखिएको हुँदा यो प्रस्तावलाई समुदाय समक्ष प्रस्तुत गरेको छु। मैले व्यक्तिगत तवरले अध्ययन गर्दा यो अभ्यास विभिन्न विकिपिडिया समुदायले गर्दै आएको हुँदा नेपालीमा समेत यसलाई परीक्षण गर्नुपर्ने मेरो विचार रहेको छ। यसले गर्दा विकिपिडियनहरूबीच आ-आफ्नो अनुभव साझा हुनसक्ने र एकआपसमा सौहाद्रपूर्ण वातावरण बन्न सक्ने विश्वास लिएको छु। यदि यो प्रस्ताव पारित भएमा टेलिग्राममा एउटा स्वतन्त्र समूह बनाइ त्यसलाई नेपाली विकिपिडियाको मुख्य पृष्ठमा सानो आइकन जस्तो बनाएर राख्नुपर्ने मेरो प्रस्ताव रहेको छ। कृपया आफ्नो विचार राख्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १५:५०, २२ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) * उल्लेखित प्रस्तावमा मेरो पूर्ण समर्थन रहेको छ। बिप्लब ज्यूले भनेजस्तै विभिन्न विकिपिडिया समुदायले तीव्र वार्ताको लागि IRC च्यानल प्रयोग गर्ने गरेका छन्। तदनुसार, हामी टेलिग्राममा एउटा स्वतन्त्र समूह गठन गर्दै तीव्र छलफल गर्न सक्नेछौं। --[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) १६:३३, २२ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) * {{समर्थन}} [[प्रयोगकर्ता:हिमाल सुबेदी|ہیمال سُبےدی]] [[प्रयोगकर्ता वार्ता:हिमाल सुबेदी|چلو بات کرتے ہیں]] १६:४३, २२ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) *{{समर्थन}}, विश्व भाषाका विकिपिडियाहरूले पनि यो कदम चालेका हुनाले यहाँ पनि यसको आवश्यकता छ, तसर्थ '''रूसी सामाजिक सञ्जाल टेलिग्राम'''मा एउटा समूह बनाउँदा छिटो प्रतिक्रिया र अनौपचारिक छलफलमा सजिलोसँग भाग लिन सकिन्छ, र समस्या आयो भने पनि सबै मिलेर समाधान गर्न सकिन्छ। [[प्रयोगकर्ता:पर्वत सुबेदी|'''<font color="#ED0A3F"><b>پربت سُبےدی</b></font>''']] [[प्रयोगकर्ता_वार्ता:पर्वत सुबेदी|(<small>'''تحدث معي'''</small>)]] * {{समर्थन}} nShrestha २३:१४, २२ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) *{{समर्थन}}[[User:Nawaraj Ghimire|Nawaraj Ghimire]] ([[User talk:Nawaraj Ghimire|कुरा गर्ने]]) ०४:५५, २३ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) * {{support}} -- [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ११:००, २४ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय) {{abot}} == WMWM 2021 Newsletter #1 == Namaskar, You are receiving this notification as you are one of the subscriber of [[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Newsletter|Wikimedia Wikimeet India 2021 Newsletter]]. We are sharing with you the first newsletter featuring news, updates and plans related to the event. You can find our first issue '''[[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Newsletter/2020-12-01|here]]'''. If you do not want to receive this kind of notification further, you can remove yourself from [[:m:Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2021|here]]. Sent through [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २३:४२, १ डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Bodhisattwa@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Wikimeet_India_2021&oldid=20717190 --> == Festive Season 2020 edit-a-thon on 5-6 December 2020 == <div style="border-top:10px ridge red; padding-left:5px;padding-top:5px;"> [[File:Rangoli on Diwali 2020 at Moga, Punjab, India.jpg|thumb|200px|[[:m:Festive_Season_2020_edit-a-thon|Festive Season 2020 edit-a-thon]] is on 5 – 6 December 2020]] Namaskara/Hello, Hope you are doing well. On 5–6 December, A2K will conduct a mini edit-a-thon on the theme Festivals of India. This edit-a-thon is not restricted to a particular project and editors can contribute to any Wikimedia project on the theme. Please have a look at the '''[[:m:Festive_Season_2020_edit-a-thon|event page, and please participate]]'''. Some tasks have been suggested, please feel free to expand the list. Regards. Sent using [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १७:१४, २ डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) </div> <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=19112563 --> == Wikimedia Wikimeet India 2021 Newsletter #2 == <div style="border:4px red ridge; background:#fcf8de; padding:8px;> Hello,<br> The second edition of Wikimedia Wikimeet India 2021 newsletter has been published. We have started a logistics assessment. The objective of the survey is to collect relevant information about the logistics of the Indian Wikimedia community members who are willing to participate in the event. Please spend a few minutes to fill [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdkSwR3UHRZnD_XYIsJhgGK2d6tJpb8dMC4UgJKAxyjZKA2IA/viewform this form]. There are other stories. Please read the '''[[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Newsletter/2020-12-16|full newsletter here]]'''. To subscribe or unsubscribe the newsletter, please visit [[:m:Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2021|this page]]. --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०७:२५, १७ डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय) </div> <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Wikimeet_India_2021&oldid=20756436 --> == Submission Open for Wikimedia Wikimeet India 2021 == ''Sorry for writing this message in English - feel free to help us translating it'' Hello, We are excited to announce that submission for session proposals has been opened for Wikimedia Wikimeet India 2021, the upcoming online wiki-event which is to be conducted from 19 – 21 February 2021 during the occasion of International Mother Language Day. The submission will remain open until 24 January 2021. '''You can submit your session proposals here -'''<br/> https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Wikimeet_India_2021/Submissions<br/> {{Clickable button 2|Click here to Submit Your session proposals|class=mw-ui-progressive|url=https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Wikimeet_India_2021/Submissions}} A program team has been formed recently from highly experienced Wikimedia volunteers within and outside India. It is currently under the process of expansion to include more diversity in the team. The team will evaluate the submissions, accept, modify or reject them, design and finalise the program schedule by the end of January 2021. Details about the team will come soon. We are sure that you will share some of your most inspiring stories and conduct some really exciting sessions during the event. Best of luck for your submissions! Regards,<br/> Jayanta<br/> On behalf of WMWM India 2021 <!-- Message sent by User:Jayantanth@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Wikimeet_India_2021&oldid=20756436 --> == Wikimedia Wikimeet India 2021 Newsletter #3 == <div style="border:4px red ridge; background:#fcf8de; padding:8px;> Hello,<br> Happy New Year! The third edition of Wikimedia Wikimeet India 2021 newsletter has been published. We have opened proposals for session submissions. If you want to conduct a session during the event, you can propose it [[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Submissions|here]] before 24 Jamuary 2021. There are other stories. Please read the '''[[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Newsletter/2021-01-01|full newsletter here]]'''. To subscribe or unsubscribe the newsletter, please visit [[:m:Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2021|this page]]. -- [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १४:४१, १ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) </div> <!-- Message sent by User:Titodutta@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Wikimeet_India_2021&oldid=20756436 --> <!-- Message sent by User:Bodhisattwa@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Wikimeet_India_2021&oldid=20915971 --> == Wikipedia 20th anniversary celebration edit-a-thon == <div style=" border-left:12px red ridge; padding-left:18px;box-shadow: 10px 10px;box-radius:40px;>[[File:WP20Symbols CAKE1.svg|thumb|80px|right]] Dear all, We hope you are doing well. As you know, CIS-A2K is running a series of mini edit-a-thons. Two mini edit-a-thons has been completed successfully with your participation. On 15 January 2021, Wikipedia has its 20th birthday and we are celebrating this occasion by creating or developing articles regarding encyclopedias including Wikipedia. It has started today (9 January 2021) and will run till tomorrow (10 January 2021). We are requesting you to take part in it and provide some of your time. For more information, you can visit [[:m: Wikipedia 20th anniversary celebration edit-a-thon|here]]. Happy editing. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 07:54, 9 January 2021 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Nitesh_(CIS-A2K)/Wikipedia/VPs&oldid=20942767 --> ==जानकारी सम्बन्धमा== नमस्ते,<br> सन् २०२१ जनवरीदेखि आगामी ६ महिनाको करार अवधिको लागि लागि म [[:m:Universal Code of Conduct|विश्वव्यापी आचार संहिता सहजकर्ता]]को रूपमा विकिमिडिया फाउन्डेसनसँग कार्यरत्त रहनेछु। मेरो प्रमुख कार्य अन्तर्गत नेपालमा रहेका विभिन्न विकिमिडिया परियोजनाका सम्पादकहरू तथा सम्बद्ध प्रयोगकर्ता समूहका प्रतिनिधिहरूसँग सहकार्य, विचार, छलफल गरेर विश्वव्यापी आचार संहिताको बारेमा उनीहरूको आवाजलाई विश्वव्यापी विकिमिडिया अभियानसँग जोड्नु रहेको छ। मलाई यहाँहरूको सहयोग प्राप्त हुनेछ भनि आशा गरेको छु। धन्यवाद--[[User:BAnand# (WMF)|BAnand (WMF)]] ([[User talk:BAnand (WMF)|कुरा गर्ने]]) ०८:२७, १० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) * बधाई तथा सफल कार्यकालको शुभकामना। -- [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ०९:४१, १० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) * सफल कार्यकालको धेरै धेरै शुभकामना । ([[User:Bhupendra Shrestha|Bhupendra Shrestha]] ([[User talk:Bhupendra Shrestha|कुरा गर्ने]]) १०:०७, १० जनवरी २०२१ (नेपाली समय)) *बधाई तथा सफल कार्यकालको धेरै धेरै शुभकामना । [[User:Nawaraj Ghimire|Nawaraj Ghimire]] ([[User talk:Nawaraj Ghimire|कुरा गर्ने]]) १८:२१, १० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) * सफल कार्यकालको धेरै धेरै शुभकामना। nShrestha १९:४९, १२ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) == Wikimedia Wikimeet India 2021 Newsletter #4 == <div style="border:1px #808080 ridge; background:Azure; padding:8px;> Hello,<br> Happy New Year! The fourth edition of Wikimedia Wikimeet India 2021 newsletter has been published. We have opened the registration for participation for this event. If you want to participate in the event, you can register yourself [[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Registration|here]] before 16 February 2021. There are other stories. Please read the '''[[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Newsletter/2021-16-01|full newsletter here]]'''. To subscribe or unsubscribe the newsletter, please visit [[:m:Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2021|this page]].[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २१:५७, १७ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) </div> <!-- Message sent by User:Jayantanth@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Wikimeet_India_2021&oldid=20977965 --> == [Small wiki toolkits] Understanding the technical challenges == Greetings, hope this message finds you all in the best of your health, and you are staying safe amid the ongoing crisis. Firstly, to give you context, [[m:Small wiki toolkits|Small wiki toolkits]] (SWT) is an initiative to support [[m:Small_and_large_wikis#Small_wikis|small wiki]] communities, to learn and share technical and semi-technical skills to support, maintain, and grow. In India, a [[m:SWT Indic Workshop Series 2020/Overview|series of workshops]] were conducted last year, and they received good response. They are being continued this year, and the first session is: '''Understanding the technical challenges of wikis''' (by [[m:User:BMueller (WMF)|Birgit]]): Brainstorming about technical challenges faced by contributors contributing to language projects related to South Asia. The session is on 24 January 2021, at 18:00 to 19:30 (India time), 18:15 to 19:45 (Nepal time), and 18:30 to 20:00 pm (Bangladesh time). You can '''register yourself''' by visiting [[m:SWT South Asia/Registration|'''this page''']]! This discussion will be crucial to decide topics for future workshops. Community members are also welcome to suggest topics for future workshops anytime at https://w.wiki/t8Q. If you have any questions, please contact us on the [[m:Talk:SWT South Asia/Overview/Overview|talk page here]]. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २२:२४, १९ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Indic_Village_Pumps&oldid=20957862 --> == [Small wiki toolkits] Upcoming bots workshops: Understanding community needs == Greetings, as you may be aware that as part of [[:m:SWT_South_Asia|Small wiki toolkits - South Asia]], we conduct a workshop every month on technical topics to help small wikis. In February, we are planning on organizing a workshop on the topic of bots. Bots are automated tools that carry out repetitive, tedious and mundane tasks. To help us structure the workshop, we would like understand the needs of the community in this regard. Please let us know any of * a) repetitive/mundane tasks that you generally do, especially for maintenance *b) tasks you think can be automated on your wiki. Please let us your inputs on [[:m:Talk:SWT_South_Asia/Workshops#Upcoming_bots_workshops%3A_Understanding_community_needs|'''workshops talk page''']], before 7 February 2021. You can also let me know your inputs by [[Special:EmailUser/KCVelaga|emailing me]] or pinging me here in this section. Please note that you do not need to have any programming knowledge for this workshop or to give input. Regards, [[User:KCVelaga|KCVelaga]] १९:३०, २८ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> == Call for feedback: WMF Community Board seats & Office hours tomorrow == ''(sorry for posting in English)'' Dear Wikimedians, The [[:m:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] is organizing a [[:m:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees/Call_for_feedback:_Community_Board_seats|'''call for feedback''']] about community selection processes between February 1 and March 14. Below you will find the problem statement and various ideas from the Board to address it. We are offering multiple channels for questions and feedback. With the help of a team of community facilitators, we are organizing multiple conversations with multiple groups in multiple languages. During this call for feedback we publish weekly reports and we draft the final report that will be delivered to the Board. With the help of this report, the Board will approve the next steps to organize the selection of six community seats in the upcoming months. Three of these seats are due for renewal and three are new, recently approved. '''Participate in this call for feedback and help us form a more diverse and better performing Board of Trustees!''' <u>'''Problems:'''</u> While the Wikimedia Foundation and the movement have grown about five times in the past ten years, the Board’s structure and processes have remained basically the same. As the Board is designed today, we have a problem of capacity, performance, and lack of representation of the movement’s diversity. This problem was identified in the Board’s 2019 governance review, along with recommendations for how to address it. To solve the problem of capacity, we have agreed to increase the Board size to a maximum of 16 trustees (it was 10). Regarding performance and diversity, we have approved criteria to evaluate new Board candidates. What is missing is a process to promote community candidates that represent the diversity of our movement and have the skills and experience to perform well on the Board of a complex global organization. Our current processes to select individual volunteer and affiliate seats have some limitations. Direct elections tend to favor candidates from the leading language communities, regardless of how relevant their skills and experience might be in serving as a Board member, or contributing to the ability of the Board to perform its specific responsibilities. It is also a fact that the current processes have favored volunteers from North America and Western Europe. Meanwhile, our movement has grown larger and more complex, our technical and strategic needs have increased, and we have new and more difficult policy challenges around the globe. As well, our Movement Strategy recommendations urge us to increase our diversity and promote perspectives from other regions and other social backgrounds. In the upcoming months, we need to renew three community seats and appoint three more community members in the new seats. What process can we all design to promote and choose candidates that represent our movement and are prepared with the experience, skills, and insight to perform as trustees? <u>'''Ideas:'''</u> The Board has discussed several ideas to overcome the problems mentioned above. Some of these ideas could be taken and combined, and some discarded. Other ideas coming from the call for feedback could be considered as well. The ideas are: *<u>Ranked voting system.</u> Complete the move to a single transferable vote system, already used to appoint affiliate-selected seats, which is designed to best capture voters’ preferences. *<u>Quotas.</u> Explore the possibility of introducing quotas to ensure certain types of diversity in the Board (details about these quotas to be discussed in this call for feedback). *<u>Call for types of skills and experiences.</u> When the Board makes a new call for candidates, they would specify types of skills and experiences especially sought. *<u>Vetting of candidates.</u> Potential candidates would be assessed using the Trustee Evaluation Form and would be confirmed or not as eligible candidates. *<u>Board-delegated selection committee.</u> The community would nominate candidates that this committee would assess and rank using the Trustee Evaluation Form. This committee would have community elected members and Board appointed members. *<u>Community-elected selection committee.</u> The community would directly elect the committee members. The committee would assess and rank candidates using the Trustee Evaluation Form. *<u>Election of confirmed candidates.</u> The community would vote for community nominated candidates that have been assessed and ranked using the Trustee Evaluation Form. The Board would appoint the most voted candidates. *<u>Direct appointment of confirmed candidates.</u> After the selection committee produces a ranked list of community nominated candidates, the Board would appoint the top-ranked candidates directly. <u>'''Call for feedback:'''</u> The [[:m:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees/Call_for_feedback:_Community_Board_seats|call for feedback]] runs from February 1 until the end of March 14. We are looking for a broad representation of opinions. We are interested in the reasoning and the feelings behind your opinions. In a conversation like this one, details are important. We want to support good conversations where everyone can share and learn from others. We want to hear from those who understand Wikimedia governance well and are already active in movement conversations. We also want to hear from people who do not usually contribute to discussions. Especially those who are active in their own roles, topics, languages or regions, but usually not in, say, a call for feedback on Meta. You can participate by joining the [[:m:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees/Call_for_feedback:_Community_Board_seats#How_to_participate|Telegram chat group]], and giving feedback on any of the talk pages on Meta-Wiki. We are welcoming the organisation of conversations in any language and in any channel. If you want us to organize a conversation or a meeting for your wiki project or your affiliate, please write to me. I will also reach out to communities and affiliates to soon have focused group discussions. An [[:m:Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees/Call_for_feedback:_Community_Board_seats/Conversations/2021-02-02_-_First_Office_Hour|'''office hour''']] is also happening '''tomorrow at 12 pm (UTC)''' to discuss this topic. Access link will be available 15 minutes before the scheduled time (please watch the office hour page for the link, and I will also share on mailing lists). In case you are not able to make it, please don't worry, there will be more discussions and meetings in the next few weeks. Regards, [[User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]] २२:१६, १ फेब्रुअरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> == Research Needs Assessment for Indian Language Wikimedia (ILW) Projects == Dear All, The [[:m:CIS-A2K|Access to Knowledge (A2K)]] team at CIS has been engaged with work on research on Indian language Wikimedia projects as part of the APG since 2019. This year, following up on our learnings from work so far, we are undertaking a needs assessment exercise to understand a) the awareness about research within Indian language Wikimedia communities, and identify existing projects if any, and b) to gather community inputs on knowledge gaps and priority areas of focus, and the role of research in addressing the same. We would therefore request interested community members to respond to the needs assessment questionnaire here:<br> {{Clickable button 2|Click here to respond|url=https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSd9_RMEX8ZAH5bG0qPt_UhLakChs1Qmw35fPbFvkrsWPvwuLw/viewform|class=mw-ui-progressive}} Please respond in any Indian language as suitable. The deadline for this exercise is '''February 20, 2021'''. For any queries do write to us on the CIS-A2K research [[:m:Talk:CIS-A2K/Research|talk page here]] [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २२:५३, ३ फेब्रुअरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Jayantanth@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Indic_Wikisource_Helpdesk/VP_Wikipedia&oldid=20461525 --> 44 * Hello, thanks to those who have submitted responses to this needs assessment. We want to inform you that <span style="background:yellow;">the deadline to share your response has been extended till 5 March 2021.</span> [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSd9_RMEX8ZAH5bG0qPt_UhLakChs1Qmw35fPbFvkrsWPvwuLw/viewform Click here to respond].Thanks. [[User:BhuvanaMeenakshi(CIS-A2K)|BhuvanaMeenakshi(CIS-A2K)]] ([[User talk:BhuvanaMeenakshi(CIS-A2K)|कुरा गर्ने]]) १२:२६, २४ फेब्रुअरी २०२१ (नेपाली समय) == Wikimedia Wikimeet India 2021 Newsletter #5 == <div style="border:1px #808080 ridge; background:Azure; padding:8px;> Hello,<br> Greetings!! The fifth edition of Wikimedia Wikimeet India 2021 newsletter has been published. We have opened the registration for participation for this event. If you want to participate in the event, you can register yourself [[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Registration|here]] before '''16 February 2021'''. There are other stories. Please read the '''[[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Newsletter/2021-02-01|full newsletter here]]'''. To subscribe or unsubscribe the newsletter, please visit [[:m:Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2021|this page]].<br>[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २३:३४, ३ फेब्रुअरी २०२१ (नेपाली समय) </div> <!-- Message sent by User:Jayantanth@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Wikimeet_India_2021&oldid=21052845 --> == Wikimedia Wikimeet India 2021 Newsletter #5 == <div style="border:1px #808080 ridge; background:Azure; padding:8px;> Hello,<br> Greetings!! The fifth edition of Wikimedia Wikimeet India 2021 newsletter has been published. We have opened the registration for participation for this event. If you want to participate in the event, you can register yourself [[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Registration|here]] before '''16 February 2021'''. There are other stories. Please read the '''[[:m:Wikimedia Wikimeet India 2021/Newsletter/2021-02-01|full newsletter here]]'''. To subscribe or unsubscribe the newsletter, please visit [[:m:Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2021|this page]].<br>[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २३:३८, ३ फेब्रुअरी २०२१ (नेपाली समय) </div> <!-- Message sent by User:Jayantanth@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikimedia_Wikimeet_India_2021&oldid=21052845 --> == [Small wiki toolkits] Bot workshop: 27 February == As part of the Small wiki toolkits (South Asia) initiative, we are happy to announce the second workshop of this year. The workshop will be on "[[:en:Wikipedia:Bots|bots]]", and we will be learning how to perform tasks on wiki by running automated scripts, about Pywikibot and how it can be used to help with repetitive processes and editing, and the Pywikibot community, learning resources and community venues. Please note that you do not need any technical experience to attend the workshop, only some experience contributing to Wikimedia projects is enough. Details of the workshop are as follows: *Date: 27 February *Timings: 15:30 to 17:00 (IST), 15:45 to 17:15 (NPT), 16:00 to 17:30 (BDT) *Meeting link: https://meet.google.com/vri-zvfv-rci | ''[https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=MGxwZWtkdDdhdDk0c2Vwcjd1ZGYybzJraWcgY29udGFjdEBpbmRpY21lZGlhd2lraWRldi5vcmc&tmsrc=contact%40indicmediawikidev.org click to add your Google Calendar].'' *Trainer: [[:m:User:JHernandez_(WMF)|Joaquin Oltra Hernandez]] Please sign-up on the registration page at https://w.wiki/yYg. Note: We are providing modest internet stipends to attend the workshops, for those who need and wouldn't otherwise be able to attend. More information on this can be found on the registration page. Regards, [[:m:Small_wiki_toolkits/South_Asia/Organization|Small wiki toolkits - South Asia organizers]], १५:५६, १८ फेब्रुअरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> == विकिमिडिया फाउन्डेसन सामुदायिक समिति सिट: प्रतिक्रियाको लागि बैठक == विकिमिडिया फाउन्डेसन न्यासी समितिले सन् २०२१ फेब्रुअरी १ देखि मार्च १ सम्म सामुदायिक चयन प्रक्रियाहरूको बारेमा प्रतिक्रियाको लागि बैठकको आयोजना गरिरहेको छ। विकिमिडिया फाउन्डेसन र विकिमिडिया अभियान विगत १० बर्षमा लगभग पाँच गुणाले वृद्धि भएको छ भने यसको समितिको संरचना र प्रक्रियाहरू मूल रूपमा उस्तै रहिरहेको छ। वर्तमान समितिको संरचनामा हाम्रो क्षमता, प्रदर्शन, र अभियानको विविधता अनुसार प्रतिनिधित्वको अभाव एउटा समस्याको रूपमा रहेको छ। प्रत्यक्ष निर्वाचनले गर्दा अग्रणी भाषा समुदायका उम्मेदवारहरूको पक्ष लिने गरेको छ र उनीहरूको सीप र अनुभवद्वारा समिति सदस्यको रूपमा सेवा दिन कतिको सान्दर्भिक हुन सक्छ वा समितिको विशिष्ट उत्तरदायित्वहरू निर्वाह गर्ने क्षमतामा योगदान पुर्‍याइरहेको छ। तथ्यहरूलाई नियाल्दा वर्तमान प्रक्रियाहरूले उत्तर अमेरिका र पश्चिम युरोपका स्वयंसेवकहरूको पक्ष लिएको छ। वास्तवमा भन्ने हो भने, दक्षिण एसियाबाट अहिलेसम्मको इतिहासमा हेर्दा जम्मा एक जना सदस्यले मात्र समितिमा स्थान बनाउन सकेको छ। आउँदो महिनाहरूमा हामीलाई तीन सामुदायिक सिटहरू नवीकरण गर्नुपर्नेछ र नयाँ सिटमा तीन थप समुदायिक सदस्यहरू नियुक्त गर्नुपर्नेछ। यो प्रतिक्रियात्मक बैठकमा हामीहरू सबै मिलेर हाम्रो अभियानलाई कसरी प्रतिनिधित्व गर्ने र अनुभव, सीप, र विश्वासका साथ अन्तरदृष्टिसहित तैयार भएका उम्मेदवारहरू छनौट गर्न प्रारूप रेखा तयार गर्न सक्छौं? यस सम्बन्धमा, प्रस्तावित विचारहरूमाथि छलफल गर्न र हामी हाम्रो विचारहरू साझा गर्न, प्रतिक्रिया दिन र प्रक्रियामा योगदान दिनको लागि सामुदायिक छलफल गर्नु राम्रो हुनेछ। यसै विषयमा छलफल गर्न, हामीले यही मार्च १३ को साँझ ७ बजे देखि ८ बजेसम्म बैठक आयोजित भइरहेको छ। बैठकको कडी निम्नलिखित रहेको छ: https://meet.google.com/ugf-xyyk-ifi नेपालसँग सम्बन्धित भाषाहरूमा योगदान पुर्‍याइरहेका सम्पूर्ण भाषाका विकिपिडियन र विकिमिडियनलाई यो बैठकमा आफ्नो विचार राख्न स्वागत गरिन्छ। धन्यवाद, --[[User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]] ([[User talk:KCVelaga (WMF)|कुरा गर्ने]]) ११:२९, ७ मार्च २०२१ (नेपाली समय) == CIS-A2K Newsletter February 2021 == <div style="border:6px black ridge; background:#EFE6E4;width:60%;"> [[File:Envelope alt font awesome.svg|100px|right|link=:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe]] Hello,<br /> [[:m:CIS-A2K|CIS-A2K]] has published their newsletter for the month of February 2021. The edition includes details about these topics: {{Div col|colwidth=30em}} *Wikimedia Wikimeet India 2021 *Online Meeting with Punjabi Wikimedians *Marathi Language Day *Wikisource Audiobooks workshop *2021-22 Proposal Needs Assessment *CIS-A2K Team changes *Research Needs Assessment *Gender gap case study *International Mother Language Day {{Div col end|}} Please read the complete newsletter '''[[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/February 2021|here]]'''.<br /> <small>If you want to subscribe/unsubscribe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]</small>. </div> [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २३:०९, ८ मार्च २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Ananth_(CIS-A2K)/lists/Indic_VPs&oldid=19426666 --> == WMF Community Board seats: Upcoming panel discussions == As a result of the first three weeks of the [[:m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Community Board seats|call for feedback on WMF Community Board seats]], three topics turned out to be the focus of the discussion. Additionally, a new idea has been introduced by a community member recently: Candidates resources. We would like to pursue these focus topics and the new idea appropriately, discussing them in depth and collecting new ideas and fresh approaches by running four panels in the next week. Every panel includes four members from the movement covering many regions, backgrounds and experiences, along with a trustee of the Board. Every panel will last 45 minutes, followed by a 45-minute open mic discussion, where everyone’s free to ask questions or to contribute to the further development of the panel's topics. *[[:m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Community Board seats/Conversations/Topic panels/Topic panel: Skills for board work|Skills for Board work]] - [https://zonestamp.toolforge.org/1615572040 Friday, March 12, 18:00 UTC] *[[:m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Community Board seats/Conversations/Topic panels/Topic panel: Support for candidates|Support for candidates]] - [https://zonestamp.toolforge.org/1615642250 Saturday, March 13, 13:30 UTC] *[[:m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Community Board seats/Conversations/Topic panels/Topic panel: Board - Global Council - Hubs|Board - Global Council - Hubs]] - [https://zonestamp.toolforge.org/1615651214 Saturday, March 13, 16:00 UTC] *[[:m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Community Board seats/Conversations/Topic panels/Topic panel: Regional diversity|Regional diversity]] - [https://zonestamp.toolforge.org/1615726800 Sunday, March 14, 13:00 UTC] To counter spamming, the meeting link will be updated on the Meta-Wiki pages and also on the [https://t.me/wmboardgovernanceannounce Telegram announcements channel], 15 minutes before the official start. Let me know if you have any questions, [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], १४:२१, १० मार्च २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> == [Small wiki toolkits] Workshop on "Debugging/fixing template errors" - 27 March == As part of the Small wiki toolkits (South Asia) initiative, we are happy to announce the third workshop of this year. The workshop will be on "Debugging/fixing template errors", and we will learn how to address the common template errors on wikis (related but not limited to importing templates, translating them, Lua, etc.). <div class="plainlinks"> Details of the workshop are as follows: *Date: 27 March *Timings: 3:30 pm to 5:00 pm (IST), 15:45 to 17:15 (NPT), 16:00 to 17:30 (BST) *Meeting link: https://meet.google.com/cyo-mnrd-ryj | [https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=MjgzaXExcm9ha3RpbTBiaTNkajBmM3U2MG8gY29udGFjdEBpbmRpY21lZGlhd2lraWRldi5vcmc&tmsrc=contact%40indicmediawikidev.org ''click here to add this to your Google Calendar'']. *Trainer: [[:m:User:Jayprakash12345|Jay Prakash]] Please sign-up on the registration page at https://w.wiki/36Sg. prepare for the workshop in advance, we would like to gather all kinds of template errors (related but not limited to importing templates, translating them, Lua, etc.) that you face while working with templates on your wiki. If you plan to attend the workshop and would like your common issues related to dealing with templates addressed, share your issues using [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfO4YRvqMaPzH8QeLeR6h5NdJ2B-yljeo74mDmAZC5rq4Obgw/viewform?usp=sf_link this Google Form], or [[:m:Talk:Small_wiki_toolkits/South_Asia/Workshops#Upcoming_workshop_on_%22Debugging_template_errors%22|under this section on the workshop's talk page]]. You can see examples of such errors at [[:c:Category:Lua script errors screenshots|this category]]. </div> Note: We are providing modest internet stipends to attend the workshops, for those who need and wouldn't otherwise be able to attend. More information on this can be found on the registration page. Regards, [[:m:Small_wiki_toolkits/South_Asia/Organization|Small wiki toolkits - South Asia organizers]], १२:४६, १६ मार्च २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> == स्थानीय युसिओसी परामर्शमा सहभागिताको लागि धन्यवाद == नमस्ते,<br> स्थानीय युसिओसी परामर्शमा भाग लिनुभएकोमा धेरै धेरै धन्यवाद। स्थानीय परामर्शको नतिजा अर्को हप्ता मेटामा प्रकाशित गरिनेछ। यद्यपि युसिओसी प्रवर्तनको बारेमा [[:m:Universal Code of Conduct/2021 consultations|नयाँ परामर्श]] मेटामा सुरु भइसकेको यहाँले पक्कै थाहा पाउनुभएको होला। कृपया ध्यान दिनुहोला, हामीले फेब्रुअरीमा सम्पन्न गरिसकेको ठोस छलफललाई यस छलफलले प्रभावित गर्ने छैन। अब हुने परामर्शको अर्को चरणको मुख्य उद्देश्य पहिले देखि नै परामर्श गरिएका समुदायहरू (हाम्रो जस्तै) बाहेक छलफललाई विस्तार गर्नु हो। जे भएता पनि यहाँले छलफलमा आफ्नो विचार राख्न स्वतन्त्र हुनुहुन्छ। यदि यहाँसँग यस सम्बन्धमा कुनै प्रश्नहरू भएमा, कृपया मलाई सम्पर्क गर्न नहिचकिचाउनुहोला। धन्यवाद--[[User:BAnand (WMF)|BAnand (WMF)]] ([[User talk:BAnand (WMF)|कुरा गर्ने]]) २०:४९, ६ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय) == [Small wiki toolkits] Workshop on "Designing responsive main pages" - 30 April (Friday) == As part of the Small wiki toolkits (South Asia) initiative, we would like to announce the third workshop of this year on “Designing responsive main pages”. The workshop will take place on 30 April (Friday). During this workshop, we will learn to design main pages of a wiki to be responsive. This will allow the pages to be mobile-friendly, by adjusting the width and the height according to various screen sizes. Participants are expected to have a good understanding of Wikitext/markup and optionally basic CSS. Details of the workshop are as follows: *Date: 30 April (Friday) *Timings: [https://zonestamp.toolforge.org/1619785853 18:00 to 19:30 (India / Sri Lanka), 18:15 to 19:45 (Nepal), 18:30 to 20:00 (Bangladesh)] *Meeting link: https://meet.google.com/zfs-qfvj-hts | to add this to your Google Calendar, please use [https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=NmR2ZHE1bWF1cWQyam4yN2YwZGJzYWNzbjMgY29udGFjdEBpbmRpY21lZGlhd2lraWRldi5vcmc&tmsrc=contact%40indicmediawikidev.org click here]. If you are interested, please sign-up on the registration page at https://w.wiki/3CGv. Note: We are providing modest internet stipends to attend the workshops, for those who need and wouldn't otherwise be able to attend. More information on this can be found on the registration page. Regards, [[:m:Small wiki toolkits/South Asia/Organization|Small wiki toolkits - South Asia organizers]], २१:३७, १९ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> <br> ==नेपाली भाषामा विकी भिडियोहरू== मेरा सबै विकी मित्रहरूलाई नमस्कार! सामाजिक संजालमा मलाईं धेरै व्यक्तिहरूले नेपाली विकिपिडियाको बारेमा प्रश्नहरू सोध्ने गर्छन् जस्तै कसरी सम्पादन गर्ने, कसरी खाता सिर्जना गर्ने र इत्यादी । म जानकारी प्रदान गर्छु तर विस्तृत रूपमा सबैलाई सिकाउन र जवाफ दिन सम्भव हुँदैन । कमन्स् मा भिडियोहरु त छन् तर निकै पुराना हुनका साथै नेपाली प्रयोगकर्ता मैत्री छैनन् । मानिसहरु सहज भाषामा सिक्न चाहन्छन् । तसर्थ मैले भिडियो प्रबर्धन अभियानको आयोजना गर्ने प्रस्ताव [https://meta.m.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Sandeep_Raut/Wiki_Tutorials_in_Nepali_language मेटा]मा राखेको छु जसमा हामी नेपाली भाषामा प्रयोगकर्ता मैत्री तरीकाले चारवटा भिडीयो बनाउने छौँ । यी भिडियोहरूले नयाँ आउँदो प्रयोगकर्ताहरूलाई यस निःशुल्क ज्ञान साझेदारी माध्यममा प्रवेश गर्न मद्दत गरनेछ । यदि हजुरहरुको केहि सुझाव हरु छन् भने कृपया मलाई व्यक्तिगत रूपमा वा यहाँ छलफलमा राख्न सक्नुहुने छ । धन्यवाद । [[User:Sandeep Raut|Sandeep Raut]] ([[User talk:Sandeep Raut|कुरा गर्ने]]) २२:२६, १९ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय)</br> :[[User:Sandeep Raut|Sandeep Raut]] जी तपाईले [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा]] हेर्नु भएको छैन जस्तो लाग्यो। --[[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ०७:३५, २० अप्रिल २०२१ (नेपाली समय) ::[[User:Sandeep Raut|Sandeep Raut]] जी, सबैभन्दा पहिले यहाँले कार्यक्रमको बारेमा मेटामा अनुदान प्रस्ताव गर्नुभन्दा अगावै नेपाली विकिपिडिया समुदायलाई जानकारी गराउनु भएको भए बेस हुन्थ्यो होला। ढिलो आएता पनि सामुदायमा यो महत्वपूर्ण विषयलाई ल्याउनुभएकोमा धन्यवाद। यहाँले नेपाली विकिपिडियाको बारेमा जानकारी लिन चाहने वा सम्पादन गर्न चाहने नव उदयीमान पाठक (भविष्यको सम्भावित सम्पादनकर्ता)को लागि जानकारीमूलक नेपाली विकिपिडिया मैत्री भिडियो बनाउने योजना बनाउनुभएको रहेछ। सर्वप्रथम म केही नमुना भिडियोहरू हेर्न चाहन्छु जसले गर्दा यहाँको प्रस्तावमाथि थप टिप्पणी गर्न सकुम। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १६:५१, २० अप्रिल २०२१ (नेपाली समय) :::धेरै धन्यबाद [[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] जी र [[User:Nirmal Dulal|निर्मल दुलाल]] जी, तपाईको प्रतिक्रिया राख्नु भएकोमा । कार्य व्यस्तताको कारण हजुरहरुको प्रतिकृयाको जवाफ दिन नसकेकोमा क्ष्यमा प्रार्थी छु । नेपाली विकिपिडियाको बारेमा जानकारी लिन चाहने वा सम्पादन गर्न चाहने नव उदयीमान पाठक का लागि जानकारीमूलक नेपाली विकि प्रयोगकर्ता ईन्टरफेसमा प्रभावी एनिमेसनको साथ नयाँ भिडियोहरू बनाउने योजना गरेको छु । हजुरहरुको साथ र सहयोग को आशा गर्द्छु । हामीले कोभिड-१९ सम्बन्धित बनाएका नमूना भिडियोहरू [[:m:Wiki For COVID-19|यहाँ]] हेर्न सक्नुहुनेछ । [[User:Sandeep Raut|Sandeep Raut]] ([[User talk:Sandeep Raut|कुरा गर्ने]]) २१:४२, २९ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय) ::::[[User:Sandeep Raut|Sandeep Raut]] जी तपाईले '''भिडियोहरु त छन् तर निकै पुराना हुनका साथै नेपाली प्रयोगकर्ता मैत्री छैन''' भन्नु भयो तर [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा]] पूर्ण रूपमा नेपाली प्रयोगकर्ता मैत्री छ। यदी कसैले तपाईलाई कसरी सम्पादन गर्ने, कसरी खाता सिर्जना गर्ने र इत्यादी सोधेमा त्यो देखाउन सक्नु हुन्छ। --[[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] १०:२१, ३० अप्रिल २०२१ (नेपाली समय) :::::[[User:Sandeep Raut|Sandeep Raut]] जी, कार्य व्यस्तताको कारण टिप्पणी गर्न ढिलाई भएता पनि यहाँले कुन विषयहरू समावेश गरेर जानकारीमूलक भिडियो बनाउने सो सम्बन्धमा जानकारी गराउनु भएको छैन। यहाँले माथि 'नेपाली विकिपिडिया - कसरी सम्पादन गर्ने, कसरी खाता सिर्जना गर्ने र इत्यादी' साथै 'विकि प्रयोगकर्ता ईन्टरफेसमा प्रभावी एनिमेसनको साथ नयाँ भिडियोहरू बनाउने योजना' भनेर लेख्नुभएको छ तसर्थ यस विषयमा प्रकाश पार्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०९:२३, ९ मे २०२१ (नेपाली समय) * आदरणीय [[User:Sandeep Raut|Sandeep Raut]] ज्यू, सर्वप्रथम यहाँले राख्नुभएको प्रस्ताव र समुदायमा छलफलको पहलको निम्ति हार्दिक धन्यवाद व्यक्त गर्न चाहन्छु । तर, प्रक्रियागत रूपमा यस छलफललाई [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Project/Rapid/Sandeep_Raut/Wiki_Tutorials_in_Nepali_language अनुदान प्रस्तावमा] [https://ne.wikipedia.org/w/index.php?oldid=1000912#%E0%A4%A8%E0%A5%87%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BE_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%82 गलत ढंगले प्रस्तुत गर्नुभएको] र समुदायको आवाजहरुलाई निस्तेज परी अनुदान प्राप्त गर्ने नियति प्रति समुदायको गम्भीर ध्यााकर्षण भएको जानकारी गराउन चाहन्छु । :यसका साथै समुदायका सदस्यहरूले सोधिएका प्रश्नको समयमा उत्तर नदिनु र थप प्रश्नहरू लाई पनि उपेक्षा गर्नु सायदै राम्रो कुरा हैन । समुदायको कार्यका लागि अनुदान आएपनि यहाँले समुदायमा कार्यक्रम को पूर्ण खाका नबुझाउनु , थप छलफल नगर्नु तथा समुदायलाई अन्योलमा राखी गरेको कार्यलाई समुदायले समर्थन नगर्ने कुराको व्यवरा जानकारी गराउन चाहन्छु । :अनुदानको प्रस्तावमा समुदायको सीमित भूमिका भएता पनि, समुदायको विषयमा गरिएको कार्यलाई पूर्ण मान्यता दिने वा नदिने वा चित्त नबुझे सोही अनुदानमा पुनः निर्माण गर्ने वा गर्न लगाउने निर्णय नैतिक रूपमा समुदाय संग हुने हुँदा, यथासिघ्र समुदायमा कार्यक्रमको पूर्ण खाका प्रस्तुत गरी समुदायको छलफल पश्चात मात्र कार्य अघि बढाउन विनम्र आग्रह गर्न चाहन्छु । -[[User:Nabin K. Sapkota|Nabin K. Sapkota]] ([[User talk:Nabin K. Sapkota|कुरा गर्ने]]) ०७:०६, १९ मे २०२१ (नेपाली समय) == Bank जनाउन 'बैङ्क' वा 'बैंक' कुन को प्रयोग गर्ने ? == [[चित्र:Nepal Rashtra Bank notice.png|center]] व्यवहारमा ''बैंक'' प्रचलित (चित्र हेर्नुहोस् ) भएकाले ''बैंक'' को प्रयोग गर्नुपर्छ भन्ने मेरो प्रस्ताव छ । --[[user:Bishaldev100|Bishal Shrestha]] [[user_talk:Bishaldev100|कुरा गर्ने]] Bishaldev १९:४२, ९ मे २०२१ (नेपाली समय) ===छलफल=== * 'बैंक' प्रचलित लेखन शब्द हो र यसलाई नकार्न सकिन्न तर नेपाली भाषामा पञ्चम वर्णको प्रयोग सम्बन्धी नियम र नेपाली बृहत् शब्दकोशमा समेत 'बैङ्क' शब्द रहेकोले यसलाई पनि गलत भन्न नमिल्ने अवस्था रहेको छ तर यदि विकल्पकै खोजी गर्नुपर्दा मेरो बुझाइमा नेपालका बैंकहरूको नाम शीर्षकमा 'बैंक' नै राख्नुपर्छ भने अन्य स्थान वा लेखमा प्रयोगको लागि 'बैंक' र 'बैङ्क' दुवै राख्न मिल्छ। यस विषयमा एकरूपता कायम गर्न सामुदायिक छलफलको निर्णयको प्रतीक्षा गर्नुपर्ला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] २०:३९, ९ मे २०२१ (नेपाली समय) == Call for Election Volunteers: 2021 WMF Board elections == Hello all, Based on an [[:m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Community Board seats/Main report|extensive call for feedback]] earlier this year, the Board of Trustees of the Wikimedia Foundation Board of Trustees [[:m:Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/2021-04-15_Resolution_about_the_upcoming_Board_elections|announced the plan for the 2021 Board elections]]. Apart from improving the technicalities of the process, the Board is also keen on improving active participation from communities in the election process. During the last elections, Voter turnout in prior elections was about 10% globally. It was better in communities with volunteer election support. Some of those communities reached over 20% voter turnout. We know we can get more voters to help assess and promote the best candidates, but to do that, we need your help. We are looking for volunteers to serve as Election Volunteers. Election Volunteers should have a good understanding of their communities. The facilitation team sees Election Volunteers as doing the following: *Promote the election and related calls to action in community channels. *With the support from facilitators, organize discussions about the election in their communities. *Translate “a few” messages for their communities [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Election Volunteers|Check out more details about Election Volunteers]] and add your name next to the community you will support [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021/Election_Volunteers|'''in this table''']]. We aim to have at least one Election Volunteer, even better if there are two or more sharing the work. If you have any queries, please ping me under this message or [[Special:EmailUser/KCVelaga (WMF)|email me]]. Regards, [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]] ११:०६, १२ मे २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> == विकिपिडिया ट्यागलाइन == {{atopg | status = सफल भयो | result = {{Done}}। छलफलको आधारमा 'विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट' विकिपिडिया ट्यागलाइन चयन गरियो। धन्यवाद! — [[User:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">'''तुलसी भगत'''</span>]] ^{[&nbsp;[[Special:Contribs/Tulsi Bhagat|<span style="color:black">योगदान</span>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">वार्ता</span>]]&nbsp;]} ०८:२९, २९ मे २०२१ (नेपाली समय) }} नमस्ते सबैमा, विकिपिडिया ट्यागलाइन के हुनुपर्छ? कृपया आफ्नो विचार राख्नुहोला। ट्यागलाइन यस प्रकार छन्: #नेपाली विकिपिडियाबाट, एक स्वतन्त्र विश्वकोष #स्वतन्त्र विश्वकोश, नेपाली विकिपिडियाबाट धन्यवाद! — [[User:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">'''तुलसी भगत'''</span>]] ^{[&nbsp;[[Special:Contribs/Tulsi Bhagat|<span style="color:black">योगदान</span>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<span style="color:black">वार्ता</span>]]&nbsp;]} १४:३४, २२ मे २०२१ (नेपाली समय) ===छलफल=== * "विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट" हुन्छ। -- [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] २०:२१, २२ मे २०२१ (नेपाली समय) * 'विकिपिडिया, एक स्वतन्त्र विश्वकोशबाट' --[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:३५, २३ मे २०२१ (नेपाली समय) {{abot}} == नेपाली विकिमिडियनको लागि निर्वाचन स्वयंसेवक परिचय == नमस्ते नेपाली विकिमिडियन साथीहरू! म २०२१ को [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021|बोर्ड अफ ट्रस्टीको निर्वाचन]]को लागि एक निर्वाचन स्वयंसेवक हुँ। विकिमिडिया फाउन्डेसनको बोर्ड अफ ट्रस्टीले विकिमिडिया फाउन्डेसनको सञ्चालनहरूको निरीक्षण गर्दछ। समुदायले समुदायका ट्रस्टीहरूलाई मतदान गर्न सक्नेछन्। यो एक सामुहिक रूपमा बोर्डको प्रतिनिधित्व, विविधता र विशेषज्ञता सुधार गर्ने अवसर हो। २०२१ को '''[[:m:Wikimedia Foundation elections/2021|बोर्ड अफ ट्रस्टीको निर्वाचन]]''' चाँडै नै हुँदैछ र निर्वाचन स्वयंसेवकको रूपमा मेरो भूमिका नेपाली विकिमिडियनहरू बोर्ड अफ ट्रस्टीको निर्वाचनको बारेमा पूर्ण रूपले जानकार भए/नभएको निश्चय गर्नु हो। कृपया, यदि तपाईंसँग केहि जिज्ञासाहरू छन् भने सोध्न सक्नुहुनेछ। -- [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] १०:०८, २५ मे २०२१ (नेपाली समय) == बैठक सम्बन्धी जानकारी == नमस्ते विकिपिडिया सम्पादनकर्ता मित्रहरू, [[:m:CIS-A2K|सिआइएस-एटुके]]ले सन् २०२१ जुन २० मा दक्षिण एसियाली राष्ट्रका विविध विकिपिडिया समुदायहरूबीच सहकार्य तथा जानकारी आदान प्रदान गर्ने उद्देश्य सहित [[:m:Stay safe, stay connected|सुरक्षित रहनुहोस्, सम्बद्ध रहनुहोस्]] नामक कार्यक्रमको तेस्रो चरणको बैठकको लागि सहभागिता आह्वान गरेको सम्पूर्णमा जानकारी गराउन चाहन्छु। बैठकको लागि सहजकर्ता आसाफ बार्तोभलाई बनाइएको छ। बैठक तथा प्रस्ताव सम्बन्धी जानकारीको लागि यो [[:m:Stay safe, stay connected|पृष्ठ]] हेर्नुहोला। बैठक जुम प्रयोग गरि सञ्चालन गरिने निर्धारित गरिएको छ भने बैठकमा सहभागिताको लागि यो [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSezdqDTawL6XnYveaoapzqCs1kHjahK2aQGpvJPyTIW9XmrgQ/viewform अनलाइन फारम] भर्नुहोला। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] ०७:२१, १२ जुन २०२१ (नेपाली समय) टिप्पणी: सिआइएस-एटुके संस्थाका कार्यक्रम प्रशासक [[:m:User:Tito (CIS-A2K)|टिटो दत्त]]को अनुरोधमा मैले यो जानकारी समुदायमा साझा गरेको छु र यो मैले पूर्ण रूपमा आफ्नो स्वयंसेवक भूमिकामा गरिरहेको छु। धन्यवाद ===सुझाव/विचार/छलफल=== == Candidates from South Asia for 2021 Wikimedia Foundation Board Elections == Dear Wikimedians, As you may be aware, the Wikimedia Foundation has started [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021|elections for community seats]] on the Board of Trustees. While previously there were three community seats on the Board, with the expansion of the Board to sixteen seats last year, community seats have been increased to eight, four of which are up for election this year. In the last fifteen years of the Board's history, there were only a few candidates from the South Asian region who participated in the elections, and hardly anyone from the community had a chance to serve on the Board. While there are several reasons for this, this time, the Board and WMF are very keen on encouraging and providing support to potential candidates from historically underrepresented regions. This is a good chance to change the historical problem of representation from the South Asian region in high-level governance structures. Ten days after the call for candidates began, there aren't any [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021/Candidates#Candidate_Table|candidates from South Asia]] yet, there are still 10 days left! I would like to ask community members to encourage other community members, whom you think would be potential candidates for the Board. While the final decision is completely up to the person, it can be helpful to make sure that they are aware of the election and the call for candidates. Let me know if you need any information or support. Thank you, [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]] १५:४८, १९ जुन २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> == Internet Support for Wikimedians in India 2021 == <div style=" border-left:12px blue ridge; padding-left:18px;box-shadow: 10px 10px;box-radius:40px;>[[File:Internet support for Indian Wikimedians.svg|thumb|110px|right]] Dear Wikimedians, A2K has started an internet support program for the Wikimedians in India from 1 June 2021. This will continue till 31 August 2021. It is a part of Project Tiger, this time we started with the internet support, writing contest and other things that will follow afterwards. Currently, in this first phase applications for the Internet are being accepted. For applying for the support, please visit the [[:m:Internet support for Wikimedians in India|link]]. After the committee's response, support will be provided. For more information please visit the event page (linked above). Before applying please read the criteria and the application procedure carefully. Stay safe, stay connected. [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 14:09, 22 June 2021 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Nitesh_(CIS-A2K)/Wikipedia/VPs&oldid=20942767 --> == Wiki Loves Women South Asia 2021 == [[File:Wikiloveswomen logo.svg|right|frameless]] '''Wiki Loves Women South Asia''' is back with the 2021 edition. Join us to minify gender gaps and enrich Wikipedia with more diversity. Happening from 1 September - 30 September, [[:m:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women South Asia]] welcomes the articles created on gender gap theme. This year we will focus on women's empowerment and gender discrimination related topics. We warmly invite you to help organize or participate in the competition in your community. You can learn more about the scope and the prizes at the [[:m:Wiki Loves Women South Asia 2021|project page]]. Best wishes,<br> [[:m:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women Team]]<br>२३:३१, ११ जुलाई २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:MdsShakil@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:MdsShakil/sandbox/2&oldid=21717413 --> == [Wikimedia Foundation elections 2021] Candidates meet with South Asia + ESEAP communities == Dear Wikimedians, As you may already know, the 2021 Board of Trustees elections are from 4 August 2021 to 17 August 2021. Members of the Wikimedia community have the opportunity to elect four candidates to a three-year term. After a three-week-long Call for Candidates, there are [[:m:Template:WMF_elections_candidate/2021/candidates_gallery|20 candidates for the 2021 election]]. This event is for community members of South Asian and ESEAP communities to know the candidates and interact with them. * The '''event will be on 31 July 2021 (Saturday)''', and the timings are: :* India & Sri Lanka: 6:00 pm to 8:30 pm :* Bangladesh: 6:30 pm to 9:00 pm :* Nepal: 6:15 pm to 8:45 pm :* Afghanistan: 5:00 pm to 7:30 pm :* Pakistan & Maldives: 5:30 pm to 8:00 pm * '''For registration and other details, please visit the event page at [[:m: Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP]]''' [[User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], १५:४५, १९ जुलाई २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> == 2021 WMF Board election postponed until August 18th == Hello all, We are reaching out to you today regarding the [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021|2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]. This election was due to open on August 4th. Due to some technical issues with SecurePoll, the election must be delayed by two weeks. This means we plan to launch the election on August 18th, which is the day after Wikimania concludes. For information on the technical issues, you can see the [https://phabricator.wikimedia.org/T287859 Phabricator ticket]. We are truly sorry for this delay and hope that we will get back on schedule on August 18th. We are in touch with the Elections Committee and the candidates to coordinate the next steps. We will update the [[:m:https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:Wikimedia_Foundation_elections/2021|Board election Talk page]] and [https://t.me/wmboardgovernancechat Telegram channel] as we know more. Thanks for your patience, [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], ०९:३४, ३ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=20999902 --> == Grants Strategy Relaunch 2020–2021 India call == Namaskara, A [[:m:Grants Strategy Relaunch 2020–2021 India call|Grants Strategy Relaunch 2020–2021 India call]] will take place on '''Sunday, 8 August 2021 at 7 pm IST''' with an objective to narrate and discuss the changes in the Wikimedia Grants relaunch strategy process. Tanveer Hasan will be the primary speaker in the call discussing the grants strategy and answering questions related to that. You are invited to attend the call. '''Why you may consider joining''' Let's start with answering "why"? You may find this call helpful and may consider joining if— * You are a Wikimedia grant recipient (rapid grant, project grant, conference grant etc.) * You are thinking of applying for any of the mentioned grants. * You are a community/affiliate leader/contact person, and your community needs information about the proposed grants programs. * You are interested to know about the program for any other reason or you have questions. In brief, As grants are very important part of our program and activities, as an individual or a community/user group member/leader you may consider joining to know more— * about the proposed programs, * the changes and how are they going to affect individuals/communities * or to ask your questions. '''Event page''':[[:m:Grants Strategy Relaunch 2020–2021 India call|Grants Strategy Relaunch 2020–2021 India call]] We request you to add your name in the participants list [[:m:Grants_Strategy_Relaunch_2020–2021_India_call#Participants|here]]. If you find this interesting, please inform your community/user group so that interested Wikimedians can join the call. Thank you, Tito Dutta Access to Knowledge,CIS-A2K <!-- Message sent by User:Jayantanth@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Indic_Wikisource_Helpdesk/VP_Wikipedia&oldid=21830811 --> == Invitation for Wiki Loves Women South Asia 2021 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Wiki Loves Women South Asia 2021'''</span><br>'''September 1 - September 30, 2021'''<span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Wiki Loves Women South Asia 2021|<span style="font-size:10px;color:red">''view details!''</span>]]</span> ----[[File:Wiki Loves Women South Asia.svg|right|frameless]]'''Wiki Loves Women South Asia''' is back with the 2021 edition. Join us to minify gender gaps and enrich Wikipedia with more diversity. Happening from 1 September - 30 September, [[metawiki:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women South Asia]] welcomes the articles created on gender gap theme. This year we will focus on women's empowerment and gender discrimination related topics.<br> We are proud to announce and invite you and your community to participate in the competition. You can learn more about the scope and the prizes at the [[metawiki:Wiki Loves Women South Asia 2021|''project page'']].<br> Best wishes,<br> [[m:Wiki Loves Women South Asia 2021|Wiki Loves Women Team]] </div>००:२४, १४ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:MdsShakil@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:MdsShakil/sandbox_1&oldid=21878984 --> == The Wikimedia Foundation Board of Trustees Election is open: 18 - 31 August 2021 == Voting for the [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Voting|2021 Board of Trustees election]] is now open. Candidates from the community were asked to submit their candidacy. After a three-week-long Call for Candidates, there are [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021/Candidates#Candidate_Table|19 candidates for the 2021 election]]. The Wikimedia movement has the opportunity to vote for the selection of community and affiliate trustees. By voting, you will help to identify those people who have the qualities to best serve the needs of the movement for the next several years. The Board is expected to select the four most voted candidates to serve as trustees. Voting closes 31 August 2021. *[[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021/Candidates#Candidate_Table|Learn more about candidates]]. *[[:c:File:Wikimedia Foundation Board of Trustees.webm|Learn about the Board of Trustees]]. *[[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Voting|'''Vote''']] Read the [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/2021-08-18/2021 Voting Opens|full announcement and see translations on Meta-Wiki]]. Please let me know if you have any questions regarding voting. [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], ११:५६, १८ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=21829177 --> == Universal Code of Conduct - Enforcement draft guidelines review == The [[:m:Universal_Code_of_Conduct/Drafting_committee#Phase_2|Universal Code of Conduct Phase 2 drafting committee]] would like comments about the enforcement draft guidelines for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC). This review period is planned for 17 August 2021 through 17 October 2021. These guidelines are not final but you can help move the progress forward. The committee will revise the guidelines based upon community input. Comments can be shared in any language on the [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|draft review talk page]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Discussions|multiple other venues]]. Community members are encouraged to organize conversations in their communities. There are planned live discussions about the UCoC enforcement draft guidelines: *[[wmania:2021:Submissions/Universal_Code_of_Conduct_Roundtable|Wikimania 2021 session]] (recorded 16 August) *[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions#Conversation hours|Conversation hours]] - 24 August, 31 August, 7 September @ 03:00 UTC & 14:00 UTC *[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/2021_consultations/Roundtable_discussions|Roundtable calls]] - 18 September @ 03:00 UTC & 15:00 UTC Summaries of discussions will be posted every two weeks [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee/Digest|here]]. Please let me know if you have any questions. [[User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], १२:०९, १८ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=21829177 --> == [Reminder] Wikimedia Foundation elections 2021: 3 days left to vote == Dear Wikimedians, As you may already know, Wikimedia Foundation elections started on 18 August and will continue until 31 August, 23:59 UTC i.e. ~ 3 days left. Members of the Wikimedia community have the opportunity to elect four candidates to a three-year term. Here are the links that might be useful for voting. *[[:m:Wikimedia Foundation elections/2021|Elections main page]] *[[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates|Candidates for the election]] *[[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Candidates/CandidateQ&A|Q&A from candidates]] *👉 [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Voting|'''Voting''']] 👈 We have also published stats regarding voter turnout so far, you can check how many eligible voters from your wiki has voted on [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Stats|this page]]. Please let me know if you have any questions. [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], ११:२५, २९ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=21829177 --> == Results of 2021 Wikimedia Foundation elections == Thank you to everyone who participated in the 2021 Board election. The Elections Committee has reviewed the votes of the 2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees election, organized to select four new trustees. A record 6,873 people from across 214 projects cast their valid votes. The following four candidates received the most support: *Rosie Stephenson-Goodknight *Victoria Doronina *Dariusz Jemielniak *Lorenzo Losa While these candidates have been ranked through the community vote, they are not yet appointed to the Board of Trustees. They still need to pass a successful background check and meet the qualifications outlined in the Bylaws. The Board has set a tentative date to appoint new trustees at the end of this month. Read the [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/2021-09-07/2021 Election Results|full announcement here]]. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०८:४१, ८ सेप्टेम्बर २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=21829177 --> == Universal Code of Conduct EDGR conversation hour for South Asia == Dear Wikimedians, As you may already know, the [[:m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) provides a baseline of behaviour for collaboration on Wikimedia projects worldwide. Communities may add to this to develop policies that take account of local and cultural context while maintaining the criteria listed here as a minimum standard. The Wikimedia Foundation Board has ratified the policy in December 2020. The [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement draft guidelines review|current round of conversations]] is around how the Universal Code of Conduct should be enforced across different Wikimedia platforms and spaces. This will include training of community members to address harassment, development of technical tools to report harassment, and different levels of handling UCoC violations, among other key areas. The conversation hour is an opportunity for community members from South Asia to discuss and provide their feedback, which will be passed on to the drafting committee. The details of the conversation hour are as follows: *Date: 16 September *Time: Bangladesh: 5:30 pm to 7 pm, India & Sri Lanka: 5 pm to 6:30 pm, Nepal: 5:15 pm to 5:45 pm *Meeting link: https://meet.google.com/dnd-qyuq-vnd | [https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=NmVzbnVzbDA2Y3BwbHU4bG8xbnVybDFpOGgga2N2ZWxhZ2EtY3RyQHdpa2ltZWRpYS5vcmc&tmsrc=kcvelaga-ctr%40wikimedia.org add to your calendar] You can also attend the global round table sessions hosted on 18 September - more details can be found on [[:m:Universal Code of Conduct/2021 consultations/Roundtable discussions/Sep18Announcement|this page]]. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १६:३२, १० सेप्टेम्बर २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=21829177 --> == Movement Charter Drafting Committee - Community Elections to take place October 11 - 24 == This is a short message with an update from the Movement Charter process. The call for candidates for the Drafting Committee closed September 14, and we got a diverse range of candidates. The committee will consist of 15 members, and those will be (s)elected via three different ways. The 15 member committee will be selected with a [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Set Up Process|3-step process]]: * Election process for project communities to elect 7 members of the committee. * Selection process for affiliates to select 6 members of the committee. * Wikimedia Foundation process to appoint 2 members of the committee. The community elections will take place between October 11 and October 24. The other process will take place in parallel, so that all processes will be concluded by November 1. For the full context of the Movement Charter, its role, as well the process for its creation, please [[:m:Special:MyLanguage/Movement Charter|have a look at Meta]]. You can also contact us at any time on Telegram or via email (wikimedia2030@wikimedia.org). Best, [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ०८:३१, २२ सेप्टेम्बर २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=21829177 --> == Mahatma Gandhi 2021 edit-a-thon to celebrate Mahatma Gandhi's birth anniversary == [[File:Mahatma Gandhi 2021 edit-a-thon poster 2nd.pdf|thumb|90px|right|Mahatma Gandhi 2021 edit-a-thon]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. Glad to inform you that A2K is going to conduct a mini edit-a-thon to celebrate Mahatma Gandhi's birth anniversary. It is the second iteration of Mahatma Gandhi mini edit-a-thon. The edit-a-thon will be on the same dates 2nd and 3rd October (Weekend). During the last iteration, we had created or developed or uploaded content related to Mahatma Gandhi. This time, we will create or develop content about Mahatma Gandhi and any article directly related to the Indian Independence movement. The list of articles is given on the [[:m: Mahatma Gandhi 2021 edit-a-thon|event page]]. Feel free to add more relevant articles to the list. The event is not restricted to any single Wikimedia project. For more information, you can visit the event page and if you have any questions or doubts email me at nitesh@cis-india{{dot}}org. Thank you [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १६:०४, २४ सेप्टेम्बर २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=19112563 --> == Voting period to elect members of the Movement Charter Drafting Committee is now open == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content"/>Voting for the election for the members for the Movement Charter drafting committee is now open. In total, 70 Wikimedians from around the world are running for 7 seats in these elections. '''Voting is open from October 12 to October 24, 2021.''' The committee will consist of 15 members in total: The online communities vote for 7 members, 6 members will be selected by the Wikimedia affiliates through a parallel process, and 2 members will be appointed by the Wikimedia Foundation. The plan is to assemble the committee by November 1, 2021. Learn about each candidate to inform your vote in the language that you prefer: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates> Learn about the Drafting Committee: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee> We are piloting a voting advice application for this election. Click yourself through the tool and you will see which candidate is closest to you! Check at <https://mcdc-election-compass.toolforge.org/> Read the full announcement: <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections> '''Go vote at SecurePoll on:''' <https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Elections> Best, Movement Strategy & Governance Team, Wikimedia Foundation <section end="announcement-content"/> </div> ११:३५, १३ अक्टोबर २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=22177090 --> == Meet the new Movement Charter Drafting Committee members == :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' The Movement Charter Drafting Committee election and selection processes are complete. * The [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results|election results have been published]]. 1018 participants voted to elect seven members to the committee: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_Knipel_(Pharos)|Richard Knipel (Pharos)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anne_Clin_(Risker)|Anne Clin (Risker)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Alice_Wiegand_(lyzzy)|Alice Wiegand (Lyzzy)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Micha%C5%82_Buczy%C5%84ski_(Aegis_Maelstrom)|Michał Buczyński (Aegis Maelstrom)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_(Nosebagbear)|Richard (Nosebagbear)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ravan_J_Al-Taie_(Ravan)|Ravan J Al-Taie (Ravan)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ciell_(Ciell)|Ciell (Ciell)]]'''. * The [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Affiliate-chosen_members|affiliate process]] has selected six members: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anass_Sedrati_(Anass_Sedrati)|Anass Sedrati (Anass Sedrati)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#%C3%89rica_Azzellini_(EricaAzzellini)|Érica Azzellini (EricaAzzellini)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Jamie_Li-Yun_Lin_(Li-Yun_Lin)|Jamie Li-Yun Lin (Li-Yun Lin)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Georges_Fodouop_(Geugeor)|Georges Fodouop (Geugeor)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Manavpreet_Kaur_(Manavpreet_Kaur)|Manavpreet Kaur (Manavpreet Kaur)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Pepe_Flores_(Padaguan)|Pepe Flores (Padaguan)]]'''. * The Wikimedia Foundation has [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Wikimedia_Foundation-chosen_members|appointed]] two members: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Runa_Bhattacharjee_(Runab_WMF)|Runa Bhattacharjee (Runab WMF)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Jorge_Vargas_(JVargas_(WMF))|Jorge Vargas (JVargas (WMF))]]'''. The committee will convene soon to start its work. The committee can appoint up to three more members to bridge diversity and expertise gaps. If you are interested in engaging with [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Movement Charter]] drafting process, follow the updates [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|on Meta]] and join the [https://t.me/joinchat/U-4hhWtndBjhzmSf Telegram group]. With thanks from the Movement Strategy and Governance team,<br> [[User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] ०८:१२, २ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=22177090 --> == Maryana’s Listening Tour ― South Asia == Hello everyone, As a part of the Wikimedia Foundation Chief Executive Officer Maryana’s Listening Tour, a meeting is scheduled for conversation with communities in South Asia. Maryana Iskander will be the guest of the session and she will interact with South Asian communities or Wikimedians. For more information please visit the event page [[:m: Maryana’s Listening Tour ― South Asia|here]]. The meet will be on Friday 26 November 2021 - 1:30 pm UTC [7:00 pm IST]. We invite you to join the meet. The session will be hosted on Zoom and will be recorded. Please fill this short form, if you are interested to attend the meet. Registration form link is [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScp_Hv7t2eE5UvvYXD9ajmCfgB2TNlZeDQzjurl8v6ILkQCEg/viewform here]. <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=19112563 --> == Invitation: Movement Strategy Implementation Grants (MSIG) Call for Wikimedians of Nepal - 10 December 2021 (Friday) == Hello everyone, I am [[metawiki:User:CSinha_(WMF)|Chitraparna Sinha]], the community facilitator of [[metawiki:Movement_Strategy|Movement Strategy]] for South Asia after Krishna Chaitanya Velaga. I would like to invite Wikimedians of Nepal for a getting to know each other session and discuss [[metawiki:Grants:MSIG/About|Movement Strategy Implementation Grants]] (MSIG), and how it can fund projects surrounding [[metawiki:Movement_Strategy/Initiatives|Movement Strategy Initiatives]]. '''Proposed Agenda''' * Introduction with each other & learn about what all is going on in the community; and how I can support the community to grow. * A brief overview of MSIG (what it is & how it will work) & discuss concerns. '''Meeting Language''' Hindi & English. I also understand a bit of Nepali. This could be a multi-lingual conversation. '''Meeting Details:''' (Nepal) Grants Community Conversation * Friday, December 10 · 5:45 – 6:45pm ([https://zonestamp.toolforge.org/1639138520 your timezone]) Google Meet joining info * Video call link: https://meet.google.com/obs-nuig-azm * Or dial: ‪(US) +1 234-759-5435‬ PIN: ‪499 811 999‬# * More phone numbers: https://tel.meet/obs-nuig-azm?pin=6700219854798 Please share the message among community members. Thanks for sharing your valuable time. [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १७:१३, ३० नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == निमन्त्रणा: नेपालका विकिमीडियनहरूका लागि आन्दोलन रणनीति कार्यान्वयन अनुदान (MSIG) कल - 10 डिसेम्बर 2021 (शुक्रबार) == सबैलाई नमस्कार, म [[metawiki:User:CSinha_(WMF)|चित्रपर्णा सिन्हा]] हुँ, दक्षिण एसियाका लागि कृष्ण चैतन्य वेलागा पछिको [[metawiki:Movement_Strategy|आन्दोलन रणनीति]]को सामुदायिक सहजकर्ता। म नेपालका विकिमेडियनहरूलाई एक-अर्कालाई चिनजान गर्ने सत्र र [[metawiki:Grants:MSIG/About|आन्दोलन रणनीति कार्यान्वयन अनुदान]] (MSIG), र यसले [[metawiki:Movement_Strategy/Initiatives|आन्दोलन रणनीति पहलहरू]] वरपरका परियोजनाहरूलाई कसरी कोषपोषण गर्नसक्छ भन्ने बारे छलफल गर्नको लागि आमन्त्रित गर्न चाहन्छु। '''प्रस्तावित कार्यसूची''' * एकअर्कासँग परिचय & समुदायमा के भइरहेको छ; र म कसरी समुदायलाई बढ्नको लागि मद्दत गर्न सक्छु भन्ने बारे सिक्न। * MSIG को एक संक्षिप्त सिंहावलोकन (यो के हो & यसले कसरी काम गर्नेछ) & चिन्ताहरू छलफल गर्न। '''बैठक भाषा''' हिन्दी & अंग्रेजी। म अलिकति नेपाली पनि बुझ्छु । यो बहुभाषिक कुराकानी हुन सक्छ। '''बैठक विवरण:''' (नेपाल) अनुदान सामुदायिक कुराकानी * शुक्रबार, डिसेम्बर 10 · 5:45 – 6:45pm IST ([https://zonestamp.toolforge.org/1639138520 तपाईंको समय क्षेत्र]) * Google Meet मा सामेल हुने जानकारी * भिडियो कल लिङ्क: https://meet.google.com/obs-nuig-azm * वा डायल गर्नुहोस्: (US) +1 234-759-5435‬ PIN: 499 811 999‬# * थप फोन नम्बरहरू: https://tel.meet/obs-nuig-azm?pin=6700219854798 कृपया समुदायका सदस्यहरू माझ सन्देश साझा गर्नुहोस्। आफ्नो बहुमूल्य समय साझा गर्नुभएकोमा धन्यवाद। [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १९:४५, ९ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == Festive Season 2021 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K started a series of mini edit-a-thons in 2020. This year, we had conducted Mahatma Gandhi 2021 edit-a-thon so far. Now, we are going to be conducting a [[:m: Festive Season 2021 edit-a-thon|Festive Season 2021 edit-a-thon]] which will be its second iteration. During this event, we encourage you to create, develop, update or edit data, upload files on Wikimedia Commons or Wikipedia articles etc. This event will take place on 11 and 12 December 2021. Be ready to participate and develop content on your local Wikimedia projects. Thank you. on behalf of the organising committee [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १३:३१, १० डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Jayantanth@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433389 --> == First Newsletter: Wikimedia Wikimeet India 2022 == Dear Wikimedians, We are glad to inform you that the [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022|second iteration of Wikimedia Wikimeet India]] is going to be organised in February. This is an upcoming online wiki event that is to be conducted from 18 to 20 February 2022 to celebrate International Mother Language Day. The planning of the event has already started and there are many opportunities for Wikimedians to volunteer in order to help make it a successful event. The major announcement is that [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|submissions for sessions]] has opened from today until a month (until 23 January 2022). You can propose your session [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|here]]. For more updates and how you can get involved in the same, please read the [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Newsletter/2021-12-23|first newsletter]] If you want regular updates regarding the event on your talk page, please add your username [[:m: Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2022|here]]. You will get the next newsletter after 15 days. Please get involved in the event discussions, open tasks and so on. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २०:४३, २३ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections == :''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Board of Trustees is preparing a call for feedback about the upcoming Board Elections, from January 7 - February 10, 2022. While details will be finalized the week before the call, we have confirmed at least two questions that will be asked during this call for feedback: * What is the best way to ensure fair representation of emerging communities among the Board? * What involvement should candidates have during the election? While additional questions may be added, the Movement Strategy and Governance team wants to provide time for community members and affiliates to consider and prepare ideas on the confirmed questions before the call opens. We apologize for not having a complete list of questions at this time. The list of questions should only grow by one or two questions. The intention is to not overwhelm the community with requests, but provide notice and welcome feedback on these important questions. '''Do you want to help organize local conversation during this Call?''' Contact the [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance team]] on Meta, on [https://t.me/wmboardgovernancechat Telegram], or via email at msg[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org. Reach out if you have any questions or concerns. The Movement Strategy and Governance team will be minimally staffed until January 3. Please excuse any delayed response during this time. We also recognize some community members and affiliates are offline during the December holidays. We apologize if our message has reached you while you are on holiday. Thank you, [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १३:०६, २८ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय) == Second Newsletter: Wikimedia Wikimeet India 2022 == Good morning Wikimedians, Happy New Year! Hope you are doing well and safe. It's time to update you regarding [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022|Wikimedia Wikimeet India 2022]], the second iteration of Wikimedia Wikimeet India which is going to be conducted in February. Please note the dates of the event, 18 to 20 February 2022. The [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|submissions]] has opened from 23 December until 23 January 2022. You can propose your session [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Submissions|here]]. We want a few proposals from Indian communities or Wikimedians. For more updates and how you can get involved in the same, please read the [[:m: Wikimedia Wikimeet India 2022/Newsletter/2022-01-07|second newsletter]] If you want regular updates regarding the event on your talk page, please add your username [[:m: Global message delivery/Targets/Wikimedia Wikimeet India 2022|here]]. You will get the next newsletter after 15 days. Please get involved in the event discussions, open tasks and so on. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ११:२४, ८ जनवरी २०२२ (नेपाली समय) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open == <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now open and will close on 7 February 2022. With this Call for Feedback, the Movement Strategy and Governance team is taking a different approach. This approach incorporates community feedback from 2021. Instead of leading with proposals, the Call is framed around key questions from the Board of Trustees. The key questions came from the feedback about the 2021 Board of Trustees election. The intention is to inspire collective conversation and collaborative proposal development about these key questions. There are two confirmed questions that will be asked during this Call for Feedback: # What is the best way to ensure more diverse representation among elected candidates? ''The Board of Trustees noted the importance of selecting candidates who represent the full diversity of the Wikimedia movement. The current processes have favored volunteers from North America and Europe.'' # What are the expectations for the candidates during the election? ''Board candidates have traditionally completed applications and answered community questions. How can an election provide appropriate insight into candidates while also appreciating candidates’ status as volunteers?'' There is one additional question that may be presented during the Call about selection processes. This question is still under discussion, but the Board wanted to give insight into the confirmed questions as soon as possible. Hopefully if an additional question is going to be asked, it will be ready during the first week of the Call for Feedback. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Join the conversation.]] Thank you,, Movement Strategy and Governance<section end="announcement-content"/> [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १५:३३, १२ जनवरी २०२२ (नेपाली समय) :Please note an additional question has now been added. There are also [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions|several proposals]] from participants to review and discuss. [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १२:३९, २२ जनवरी २०२२ (नेपाली समय) === Question about the Affiliates' role for the Call for Feedback: Board of Trustees elections === <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Question_about_the_Affiliates%27_role_for_the_Call_for_Feedback:_Board_of_Trustees_elections|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Question_about_the_Affiliates%27_role_for_the_Call_for_Feedback:_Board_of_Trustees_elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Question_about_the_Affiliates%27_role_for_the_Call_for_Feedback:_Board_of_Trustees_elections}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello, Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|'''Call for Feedback: Board of Trustees elections''']] so far. The Movement Strategy and Governance team has announced the last key question: '''How should affiliates participate in elections?''' Affiliates are an important part of the Wikimedia movement. Two seats of the Board of Trustees due to be filled this year were filled in 2019 through the Affiliate-selected Board seats process. A change in the [https://foundation.wikimedia.org/w/index.php?title=Bylaws&type=revision&diff=123603&oldid=123339 Bylaws removed the distinction between community and affiliate seats]. This leaves the important question: How should affiliates be involved in the selection of new seats? The question is broad in the sense that the answers may refer not just to the two seats mentioned, but also to other, Community- and Affiliate-selected seats. The Board is hoping to find an approach that will both engage the affiliates and give them actual agency, and also optimize the outcomes in terms of selecting people with top skills, experience, diversity, and wide community’s support. The Board of Trustees is seeking feedback about this question especially, although not solely, from the affiliate community. Everyone is invited to share proposals and join the conversation in the Call for Feedback channels. In addition to collecting online feedback, the Movement Strategy and Governance team will organize several video calls with affiliate members to collect feedback. These calls will be at different times and include Trustees. Due to the late addition of this third question, the Call will be extended until 16 February. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees/Call_for_feedback:_Board_of_Trustees_elections/Discuss_Key_Questions|Join the conversation.]] Best regards, Movement Strategy and Governance [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १२:३९, २२ जनवरी २०२२ (नेपाली समय) == Movement Strategy and Governance News – Issue 5 == <section begin="ucoc-newsletter"/> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 5, January 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics. This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe '''[[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]]''' if you would like to receive these updates. <div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> *'''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 16th February 2022. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|continue reading]]) *'''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|continue reading]]) *'''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|continue reading]]) *'''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|continue reading]]) *'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about MSG on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|continue reading]])</div><section end="ucoc-newsletter"/> [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १३:५६, १९ जनवरी २०२२ (नेपाली समय) == Wikimedia Wikimeet India 2022 Postponed == Dear Wikimedians, We want to give you an update related to Wikimedia Wikimeet India 2022. [[:m:Wikimedia Wikimeet India 2022|Wikimedia Wikimeet India 2022]] (or WMWM2022) was to be conducted from 18 to 20 February 2022 and is postponed now. Currently, we are seeing a new wave of the pandemic that is affecting many people around. Although WMWM is an online event, it has multiple preparation components such as submission, registration, RFC etc which require community involvement. We feel this may not be the best time for extensive community engagement. We have also received similar requests from Wikimedians around us. Following this observation, please note that we are postponing the event, and the new dates will be informed on the mailing list and on the event page. Although the main WMWM is postponed, we may conduct a couple of brief calls/meets (similar to the [[:m:Stay safe, stay connected|Stay safe, stay connected]] call) on the mentioned date, if things go well. We'll also get back to you about updates related to WMWM once the situation is better. Thank you [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १३:१२, २७ जनवरी २०२२ (नेपाली समय) <small> Nitesh Gill on behalf of WMWM Centre for Internet and Society </small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == CIS - A2K Newsletter January 2022 == Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As a continuation of the CIS-A2K Newsletter, here is the newsletter for the month of January 2022. This is the first edition of 2022 year. In this edition, you can read about: * Launching of WikiProject Rivers with Tarun Bharat Sangh * Launching of WikiProject Sangli Biodiversity with Birdsong * Progress report Please find the newsletter [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/January 2022|here]]. Thank you [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १४:०२, ४ फेब्रुअरी २०२२ (नेपाली समय) <small> Nitesh Gill (CIS-A2K) </small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=18069678 --> == [Announcement] Leadership Development Task Force == Dear community members, The [[:m:Strategy/Wikimedia movement/2018-20/Recommendations/Invest in Skills and Leadership Development|Invest in Skill and Leadership Development]] Movement Strategy recommendation indicates that our movement needs a globally coordinated effort to succeed in leadership development. The [[:m:Community Development|Community Development team]] is supporting the creation of a global and community-driven [[:m:Leadership Development Task Force]] ([[:m:Leadership Development Task Force/Purpose and Structure|Purpose & Structure]]). The purpose of the task force is to advise leadership development work. The team seeks community feedback on what could be the responsibilities of the task force. Also, if any community member wishes to be a part of the 12-member task force, kindly reach out to us. The feedback period is until 25 February 2022. '''Where to share feedback?''' '''#1''' Interested community members can add their thoughts on the [[:m:Talk:Leadership Development Task Force|Discussion page]]. '''#2''' Interested community members can join a regional discussion on 18 February, Friday through Google Meet. '''Date & Time''' * Friday, 18 February · 7:00 – 8:00 PM IST ([https://zonestamp.toolforge.org/1645191032 Your Timezone]) ([https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=NHVqMjgxNGNnOG9rYTFtMW8zYzFiODlvNGMgY19vbWxxdXBsMTRqbnNhaHQ2N2Y5M2RoNDJnMEBn&tmsrc=c_omlqupl14jnsaht67f93dh42g0%40group.calendar.google.com Add to Calendar]) * Google Meet link: https://meet.google.com/nae-rgsd-vif Thanks for your time. Regards, [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १३:५०, ९ फेब्रुअरी २०२२ (नेपाली समय) == International Mother Language Day 2022 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K announced [[:m:International Mother Language Day 2022 edit-a-thon|International Mother Language Day]] mini edit-a-thon which is going to take place on 19 & 20 February 2022. The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate International Mother Language Day. This time we will celebrate the day by creating & developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource, items that need to be created on Wikidata [edit Labels & Descriptions], some language-related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about languages or related to languages. Anyone can participate in this event and users can add their names to the given link. Thank you [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १८:५३, १५ फेब्रुअरी २०२२ (नेपाली समय) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines & Ratification Vote == '''In brief:''' the [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised Enforcement Guidelines]] have been published. Voting to ratify the guidelines will happen from [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|7 March to 21 March 2022]]. Community members can participate in the discussion with the UCoC project team and drafting committee members on 25 February (12:00 UTC) and 4 March (15:00 UTC). Please [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|sign-up]]. '''Details:''' The [[:m:Universal Code of Conduct]] (UCoC) provides a baseline of acceptable behavior for the entire Wikimedia movement. The UCoC and the Enforcement Guidelines were written by [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Drafting committee|volunteer-staff drafting committees]] following community consultations. The revised guidelines were published 24 January 2022. '''What’s next?''' '''#1 Community Conversations''' To help to understand the guidelines, the [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] (MSG) team will host conversations with the UCoC project team and drafting committee members on 25 February (12:00 UTC) and 4 March (15:00 UTC). Please [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|sign-up]]. Comments about the guidelines can be shared [[:m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on the Enforcement Guidelines talk page]]. You can comment in any language. '''#2 Ratification Voting''' The Wikimedia Foundation Board of Trustees released a [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board noticeboard/January 2022 - Board of Trustees on Community ratification of enforcement guidelines of UCoC|statement on the ratification process]] where eligible voters can support or oppose the adoption of the enforcement guidelines through vote. Wikimedians are invited to [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information/Volunteer|translate and share important information]]. A [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|SecurePoll vote]] is scheduled from 7 March to 21 March 2022. [[:m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information#Voting%20eligibility|Eligible voters]] are invited to answer a poll question and share comments. Voters will be asked if they support the enforcement of the UCoC based on the proposed guidelines. Thank you. [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) २१:००, २२ फेब्रुअरी २०२२ (नेपाली समय) == <section begin="announcement-header" />The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now closed <section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" />:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback is now closed}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections|Call for Feedback: Board of Trustees elections]] is now closed. This Call ran from 10 January and closed on 16 February 2022. The Call focused on [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions#Questions|three key questions]] and received broad discussion [[m:Talk:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Discuss Key Questions|on Meta-wiki]], during meetings with affiliates, and in various community conversations. The community and affiliates provided many proposals and discussion points. The [[m:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Reports|reports]] are on Meta-wiki. This information will be shared with the Board of Trustees and Elections Committee so they can make informed decisions about the upcoming Board of Trustees election. The Board of Trustees will then follow with an announcement after they have discussed the information. Thank you to everyone who participated in the Call for Feedback to help improve Board election processes. Thank you, Movement Strategy and Governance<br /><section end="announcement-content" /> [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १४:०३, ५ मार्च २०२२ (नेपाली समय) == UCoC Enforcement Guidelines Ratification Vote Begins (7 - 21 March 2022) == The ratification of the [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|enforcement guidelines]] has started. Every eligible community member can vote. For instructions on voting using SecurePoll and Voting eligibility, [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter_information|please read this]]. The last date to vote is 21 March 2022. '''Vote here''' - https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/391 Thank you, [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) २२:५८, ७ मार्च २०२२ (नेपाली समय) == CIS-A2K Newsletter February 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about February 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events, ongoing events and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Launching of WikiProject Rivers with Tarun Bharat Sangh|Wikimedia session with WikiProject Rivers team]] * [[:m:Indic Wikisource Community/Online meetup 19 February 2022|Indic Wikisource online meetup]] * [[:m:International Mother Language Day 2022 edit-a-thon]] * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Ongoing events * [[:m:Indic Wikisource Proofreadthon March 2022|Indic Wikisource Proofreadthon March 2022]] - You can still participate in this event which will run till tomorrow. ;Upcoming Events * [[:m:International Women's Month 2022 edit-a-thon|International Women's Month 2022 edit-a-thon]] - The event is 19-20 March and you can add your name for the participation. * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Pune Nadi Darshan 2022]] - The event is going to start by tomorrow. * Annual proposal - CIS-A2K is currently working to prepare our next annual plan for the period 1 July 2022 – 30 June 2023 Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/February 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 08:58, 14 March 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Pune Nadi Darshan 2022: A campaign cum photography contest == Dear Wikimedians, Greetings for the Holi festival! CIS-A2K is glad to announce a campaign cum photography contest, Pune Nadi Darshan 2022, organised jointly by Rotary Water Olympiad and CIS-A2K on the occasion of ‘World Water Week’. This is a pilot campaign to document the rivers in the Pune district on Wikimedia Commons. The campaign period is from 16 March to 16 April 2022. Under this campaign, participants are expected to click and upload the photos of rivers in the Pune district on the following topics - * Beauty of rivers in Pune district * Flora & fauna of rivers in Pune district * Religious & cultural places around rivers in Pune district * Human activities at rivers in Pune district * Constructions on rivers in Pune district * River Pollution in Pune district Please visit the [[:c:commons:Pune Nadi Darshan 2022|event page]] for more details. We welcome your participation in this campaign. Thank you [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १३:०४, १५ मार्च २०२२ (नेपाली समय) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting is now closed == : ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Greetings, The ratification voting process for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) came to a close on 21 March 2022. '''Over {{#expr:2300}} Wikimedians voted''' across different regions of our movement. Thank you to everyone who participated in this process! The scrutinizing group is now reviewing the vote for accuracy, so please allow up to two weeks for them to finish their work. The final results from the voting process will be announced [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|here]], along with the relevant statistics and a summary of comments as soon as they are available. Please check out [[metawiki:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|the voter information page]] to learn about the next steps. You can comment on the project talk page [[metawiki:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on Meta-wiki]] in any language. You may also contact the UCoC project team by email: ucocproject[[File:At_sign.svg|link=|16x16px|(_AT_)]]wikimedia.org Best regards, [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १५:२९, २३ मार्च २०२२ (नेपाली समय) == Announcing Indic Hackathon 2022 and Scholarship Applications == Dear Wikimedians, we are happy to announce that the Indic MediaWiki Developers User Group will be organizing [[m:Indic Hackathon 2022|Indic Hackathon 2022]], a regional event as part of the main [[mw:Wikimedia Hackathon 2022|Wikimedia Hackathon 2022]] taking place in a hybrid mode during 20-22 May 2022. The event will take place in Hyderabad. The regional event will be in-person with support for virtual participation. As it is with any hackathon, the event’s program will be semi-structured i.e. while we will have some sessions in sync with the main hackathon event, the rest of the time will be upto participants’ interest on what issues they are interested to work on. The event page can be seen on [[m:Indic Hackathon 2022|this page]]. In this regard, we would like to invite community members who would like to attend in-person to fill out a [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc1lhp8IdXNxL55sgPmgOKzfWxknWzN870MvliqJZHhIijY5A/viewform?usp=sf_link form for scholarship application] by 17 April, which is available on the event page. Please note that the hackathon won’t be focusing on training of new skills, and it is expected that applications have some experience/knowledge contributing to technical areas of the Wikimedia movement. Please post on the event talk page if you have any queries. [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ००:१६, ८ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=23115331 --> == CIS-A2K Newsletter March 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about March 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events and ongoing events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Wikimedia session in Rajiv Gandhi University, Arunachal Pradesh|Wikimedia session in Rajiv Gandhi University, Arunachal Pradesh]] * [[c:Commons:RIWATCH|Launching of the GLAM project with RIWATCH, Roing, Arunachal Pradesh]] * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] * [[:m:International Women's Month 2022 edit-a-thon]] * [[:m:Indic Wikisource Proofreadthon March 2022]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Relicensing & digitisation of books, audios, PPTs and images in March 2022|Relicensing & digitisation of books, audios, PPTs and images in March 2022]] * [https://msuglobaldh.org/abstracts/ Presentation on A2K Research in a session on 'Building Multilingual Internets'] ; Ongoing events * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] * Two days of edit-a-thon by local communities [Punjabi & Santali] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/March 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 09:33, 16 April 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Extension of Pune Nadi Darshan 2022: A campaign cum photography contest == Dear Wikimedians, As you already know, [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Pune Nadi Darshan]] is a campaign cum photography contest on Wikimedia Commons organised jointly by Rotary Water Olympiad and CIS-A2K. The contest started on 16 March on the occasion of World Water Week and received a good response from citizens as well as organisations working on river issues. Taking into consideration the feedback from the volunteers and organisations about extending the deadline of 16 April, the organisers have decided to extend the contest till 16 May 2022. Some leading organisations have also shown interest in donating their archive and need a sufficient time period for the process. We are still mainly using these topics which are mentioned below. * Beauty of rivers in Pune district * Flora & fauna of rivers in Pune district * Religious & cultural places around rivers in Pune district * Human activities at rivers in Pune district * Constructions on rivers in Pune district * River Pollution in Pune district Anyone can participate still now, so, we appeal to all Wikimedians to contribute to this campaign to enrich river-related content on Wikimedia Commons. For more information, you can visit the [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|event page]]. Regards [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 04:58, 17 April 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Join the South Asia / ESEAP Annual Plan Meeting with Maryana Iskander == Dear community members, In continuation of [[m:User:MIskander-WMF|Maryana Iskander]]'s [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Chief Executive Officer/Maryana’s Listening Tour| listening tour]], the [[m:Special:MyLanguage/Movement Communications|Movement Communications]] and [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] teams invite you to discuss the '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|2022-23 Wikimedia Foundation Annual Plan]]'''. The conversations are about these questions: * The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia 2030|2030 Wikimedia Movement Strategy]] sets a direction toward "knowledge as a service" and "knowledge equity". The Wikimedia Foundation wants to plan according to these two goals. How do you think the Wikimedia Foundation should apply them to our work? * The Wikimedia Foundation continues to explore better ways of working at a regional level. We have increased our regional focus in areas like grants, new features, and community conversations. How can we improve? * Anyone can contribute to the Movement Strategy process. We want to know about your activities, ideas, requests, and lessons learned. How can the Wikimedia Foundation better support the volunteers and affiliates working in Movement Strategy activities? <b>Date and Time</b> The meeting will happen via [https://wikimedia.zoom.us/j/84673607574?pwd=dXo0Ykpxa0xkdWVZaUZPNnZta0k1UT09 Zoom] on 24 April (Sunday) at 07:00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1650783659 local time]). Kindly [https://calendar.google.com/event?action=TEMPLATE&tmeid=MmtjZnJibXVjYXYyZzVwcGtiZHVjNW1lY3YgY19vbWxxdXBsMTRqbnNhaHQ2N2Y5M2RoNDJnMEBn&tmsrc=c_omlqupl14jnsaht67f93dh42g0%40group.calendar.google.com add the event to your calendar]. Live interpretation will be available for some languages. Regards, [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १६:०१, १७ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय) == Call for Candidates: 2022 Board of Trustees Election == Dear community members, The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees elections]] process has begun. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|Call for Candidates]] has been announced. The Board of Trustees oversees the operations of the Wikimedia Foundation. Community-and-affiliate selected trustees and Board-appointed trustees make up the Board of Trustees. Each trustee serves a three year term. The Wikimedia community has the opportunity to vote for community-and-affiliate selected trustees. The Wikimedia community will vote to elect two seats on the Board of Trustees in 2022. This is an opportunity to improve the representation, diversity, and expertise of the Board of Trustees. Kindly [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|submit your candidacy]] to join the Board of Trustees. [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १४:४१, २९ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय) == CIS-A2K Newsletter April 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about April 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events, ongoing events and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:Grants talk:Programs/Wikimedia Community Fund/Annual plan of the Centre for Internet and Society Access to Knowledge|Annual Proposal Submission]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Digitisation session with Dakshin Bharat Jain Sabha|Digitisation session with Dakshin Bharat Jain Sabha]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Wikimedia Commons sessions of organisations working on river issues|Training sessions of organisations working on river issues]] * Two days edit-a-thon by local communities * [[:m:CIS-A2K/Events/Digitisation review and partnerships in Goa|Digitisation review and partnerships in Goa]] * [https://www.youtube.com/watch?v=3WHE_PiFOtU&ab_channel=JessicaStephenson Let's Connect: Learning Clinic on Qualitative Evaluation Methods] ; Ongoing events * [[c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Upcoming event * [[:m:CIS-A2K/Events/Indic Wikisource Plan 2022-23|Indic Wikisource Work-plan 2022-2023]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/April 2022|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 15:47, 11 May 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == <section begin="announcement-header" />Wikimedia Foundation Board of Trustees election 2022 - Call for Election Volunteers<section end="announcement-header" /> == <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' The Movement Strategy and Governance team is looking for community members to serve as election volunteers in the upcoming Board of Trustees election. The idea of the Election Volunteer Program came up during the 2021 Wikimedia Board of Trustees Election. This program turned out to be successful. With the help of Election Volunteers we were able to increase outreach and participation in the election by 1,753 voters over 2017. Overall turnout was 10.13%, 1.1 percentage points more, and 214 wikis were represented in the election. There were a total of 74 wikis that did not participate in 2017 that produced voters in the 2021 election. Can you help increase the participation even more? Election volunteers will help in the following areas: * Translate short messages and announce the ongoing election process in community channels * Optional: Monitor community channels for community comments and questions Volunteers should: * Maintain the friendly space policy during conversations and events * Present the guidelines and voting information to the community in a neutral manner Do you want to be an election volunteer and ensure your community is represented in the vote? Sign up [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|here]] to receive updates. You can use the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|talk page]] for questions about translation.<br /><section end="announcement-content" /> [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १६:०८, १२ मे २०२२ (नेपाली समय) == CIS-A2K Newsletter May 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, I hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about May 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned our conducted events and ongoing and upcoming events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Punjabi Wikisource Community skill-building workshop|Punjabi Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:c:Commons:Pune_Nadi_Darshan_2022|Wikimedia Commons workshop for Rotary Water Olympiad team]] ; Ongoing events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] ; Upcoming event * [[:m:User:Nitesh (CIS-A2K)/June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/May 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 14 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=18069678 --> == June Month Celebration 2022 edit-a-thon == Dear Wikimedians, CIS-A2K announced June month mini edit-a-thon which is going to take place on 25 & 26 June 2022 (on this weekend). The motive of conducting this edit-a-thon is to celebrate June Month which is also known as pride month. This time we will celebrate the month, which is full of notable days, by creating & developing articles on local Wikimedia projects, such as proofreading the content on Wikisource if there are any, items that need to be created on Wikidata [edit Labels & Descriptions], some June month related content must be uploaded on Wikimedia Commons and so on. It will be a two-days long edit-a-thon to increase content about the month of June or related to its days, directly or indirectly. Anyone can participate in this event and the link you can find [[:m: June Month Celebration 2022 edit-a-thon|here]]. Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:46, 21 June 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Propose statements for the 2022 Election Compass == : ''[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hi all, Community members are invited to ''' [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass]]''' for the [[metawiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election.]] An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: * July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass * July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements * July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements * August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements * August 5 - 12: candidates align themselves with the statements * August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on. Regards, Movement Strategy & Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १४:०१, १२ जुलाई २०२२ (नेपाली समय) == CIS-A2K Newsletter June 2022 == [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope you are doing well. As you know CIS-A2K updated the communities every month about their previous work through the Newsletter. This message is about June 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Assamese Wikisource Community skill-building workshop|Assamese Wikisource Community skill-building workshop]] * [[:m:June Month Celebration 2022 edit-a-thon|June Month Celebration 2022 edit-a-thon]] * [https://pudhari.news/maharashtra/pune/228918/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%AC%E0%A4%B3%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%9A-%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%80-%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A8-%E0%A4%A1%E0%A5%89-%E0%A4%85%E0%A4%B6%E0%A5%8B%E0%A4%95-%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A4-%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%87-%E0%A4%AE%E0%A4%A4/ar Presentation in Marathi Literature conference] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/June 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 12:23, 19 July 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Titodutta/lists/Indic_VPs&oldid=22433435 --> == Board of Trustees - Affiliate Voting Results == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, '''The Affiliate voting process has concluded.''' Representatives from each Affiliate organization learned about the candidates by reading candidates’ statements, reviewing candidates’ answers to questions, and considering the candidates’ ratings provided by the Analysis Committee. The shortlisted 2022 Board of Trustees candidates are: * Tobechukwu Precious Friday ([[User:Tochiprecious|Tochiprecious]]) * Farah Jack Mustaklem ([[User:Fjmustak|Fjmustak]]) * Shani Evenstein Sigalov ([[User:Esh77|Esh77]]) * Kunal Mehta ([[User:Legoktm|Legoktm]]) * Michał Buczyński ([[User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]]) * Mike Peel ([[User:Mike Peel|Mike Peel]]) See more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this election. Please take a moment to appreciate the Affiliate representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. Thank you for your participation. '''The next part of the Board election process is the community voting period.''' View the election timeline [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022#Timeline| here]]. To prepare for the community voting period, there are several things community members can engage with, in the following ways: * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Read candidates’ statements]] and read the candidates’ answers to the questions posed by the Affiliate Representatives. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Questions_for_Candidates|Propose and select the 6 questions for candidates to answer during their video Q&A]]. * See the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee’s ratings of candidates on each candidate’s statement]]. * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community Voting/Election Compass|Propose statements for the Election Compass]] voters can use to find which candidates best fit their principles. * Encourage others in your community to take part in the election. Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १४:४२, २० जुलाई २०२२ (नेपाली समय) == Movement Strategy and Governance News – Issue 7 == <section begin="msg-newsletter"/> <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:200%;">'''Movement Strategy and Governance News'''</span><br> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Issue 7, July-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]</span> ---- Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance newsletter! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation. The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]]) * '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]]) * '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]]) * '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]]) * '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]]) * '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]]) * '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]]) * '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]]) * '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]]) * '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]]) </div><section end="msg-newsletter"/> [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १८:४३, २४ जुलाई २०२२ (नेपाली समय) == Vote for Election Compass Statements == :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear community members, Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]'''. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki. An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/neutral/disagree). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views. Here is the timeline for the Election Compass: *<s>July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass</s> *<s>July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements</s> *July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements *August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements *August 5 - 12: candidates align themselves with the statements *August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August Regards, Movement Strategy and Governance ''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १२:५०, २६ जुलाई २०२२ (नेपाली समय) == Delay of Board of Trustees Election == Dear community members, I am reaching out to you today with an update about the timing of the voting for the Board of Trustees election. As many of you are already aware, this year we are offering an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]] to help voters identify the alignment of candidates on some key topics. Several candidates requested an extension of the character limitation on their responses expanding on their positions, and the Elections Committee felt their reasoning was consistent with the goals of a fair and equitable election process. To ensure that the longer statements can be translated in time for the election, the Elections Committee and Board Selection Task Force decided to delay the opening of the Board of Trustees election by one week - a time proposed as ideal by staff working to support the election. Although it is not expected that everyone will want to use the Election Compass to inform their voting decision, the Elections Committee felt it was more appropriate to open the voting period with essential translations for community members across languages to use if they wish to make this important decision. '''The voting will open on August 23 at 00:00 UTC and close on September 6 at 23:59 UTC.''' Best regards, Matanya, on behalf of the Elections Committee [[User:CSinha (WMF)|CSinha (WMF)]] ([[User talk:CSinha (WMF)|कुरा गर्ने]]) १३:२७, १५ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) == CIS-A2K Newsletter July 2022 == <br /><small>Really sorry for sending it in English, feel free to translate it into your language.</small> [[File:Centre for Internet And Society logo.svg|180px|right|link=]] Dear Wikimedians, Hope everything is fine. As CIS-A2K update the communities every month about their previous work via the Newsletter. Through this message, A2K shares its July 2022 Newsletter. In this newsletter, we have mentioned A2K's conducted events. ; Conducted events * [[:m:CIS-A2K/Events/Partnerships with Marathi literary institutions in Hyderabad|Partnerships with Marathi literary institutions in Hyderabad]] * [[:m:CIS-A2K/Events/O Bharat Digitisation project in Goa Central library|O Bharat Digitisation project in Goa Central Library]] * [[:m:CIS-A2K/Events/Partnerships with organisations in Meghalaya|Partnerships with organisations in Meghalaya]] ; Ongoing events * Partnerships with Goa University, authors and language organisations ; Upcoming events * [[:m:CIS-A2K/Events/Gujarati Wikisource Community skill-building workshop|Gujarati Wikisource Community skill-building workshop]] Please find the Newsletter link [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/July 2022|here]]. <br /><small>If you want to subscribe/unsubscibe this newsletter, click [[:m:CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe|here]]. </small> Thank you [[User:Nitesh (CIS-A2K)|Nitesh (CIS-A2K)]] ([[User talk:Nitesh (CIS-A2K)|talk]]) 15:10, 17 August 2022 (UTC) <small>On behalf of [[User:Nitesh (CIS-A2K)]]</small> <!-- Message sent by User:Nitesh (CIS-A2K)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CIS-A2K/Reports/Newsletter/Subscribe/VP&oldid=18069678 --> == WikiConference India 2023: Initial conversations == Dear Wikimedians, Hope all of you are doing well. We are glad to inform you to restart the conversation to host the next WikiConference India 2023 after WCI 2020 which was not conducted due to the unexpected COVID-19 pandemic, it couldn't take place. However, we are hoping to reinitiate this discussion and for that we need your involvement, suggestions and support to help organize a much needed conference in February-March of 2023. The proposed 2023 conference will bring our energies, ideas, learnings, and hopes together. This conference will provide a national-level platform for Indian Wikimedians to connect, re-connect, and establish their collaboration itself can be a very important purpose on its own- in the end it will empower us all to strategize, plan ahead and collaborate- as a movement. We hope we, the Indian Wikimedia Community members, come together in various capacities and make this a reality. We believe we will take learnings from earlier attempts, improve processes & use best practices in conducting this conference purposefully and fruitfully. Here is a survey [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfof80NVrf3b9x3AotDBkICe-RfL3O3EyTM_L5JaYM-0GkG1A/viewform form] to get your responses on the same notion. Unfortunately we are working with short timelines since the final date of proposal submission is 5 September. We request you please fill out the form by 28th August. After your responses, we can decide if we have the community need and support for the conference. You are also encouraged to add your support on [[:m:WikiConference_India_2023:_Initial_conversations|'''this page''']], if you support the idea. Regards, [[User:Nitesh Gill|Nitesh Gill]], [[User:Nivas10798|Nivas10798]], [[User:Neechalkaran|Neechalkaran]], १२:२४, २४ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=23115331 --> 23ok09mtv06qhdy1722magc3ah65dak 4 126735 1074451 2022-08-24T18:07:48Z बडा काजी 52836 सिर्जना wikitext text/x-wiki {{in use}} ==लेखहरू== {{Graph:Chart | width=900 | height=300 | xAxisTitle=The X axis | yAxisTitle=The Y axis | type=rect | x=२००२,२००३,२००४,२००५,२००६,२००७,२००८,२००९,२०१०,२०११,२०१२,२०१३,२०१४,२०१५,२०१६,२०१७,२०१८,२०१९,२०२०,२०२१ | y= 1, 2, 154, 321, 600, 3303, 987, 656, 8714, 16612, 6379, 7005, 9260, 7630, 5661, 4860, 4399, 5500, 5512, 2483 }} [[श्रेणी:विकिपिडिया]] 908raax4c8ixrhxbi9hvnhw9uur6spd 0 126736 1074457 2022-08-24T21:00:18Z Klein lovell 59320 नयाँ पृष्ठ: हरी प्रभा खड्गी [[काठमाडौँ|काठमाडौँं महानगरपालिकाका]] पूर्व नगर उपप्रमुख हुन्।२०७४ को स्थानीय तहको निर्वाचनमा उनी [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली कंग्रेस]] बाट काठमाडौँ महानगरपालिका... wikitext text/x-wiki हरी प्रभा खड्गी [[काठमाडौँ|काठमाडौँं महानगरपालिकाका]] पूर्व नगर उपप्रमुख हुन्।२०७४ को स्थानीय तहको निर्वाचनमा उनी [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली कंग्रेस]] बाट काठमाडौँ महानगरपालिकाको उपमेयरमा विजयी भएकी हुन् । उनी सुरुमा [[नेकपा (एमाले)]] रूपमा मेयरको प्रत्यासी बन्ने खबरका कारण चर्चामा रहिन् भने अन्तिम समयमा एमालेले उपमेयरको उम्मेदवार बनायो | 50kbuqw40w4cjxmjizil1y7iwb77gax 1074458 1074457 2022-08-24T21:05:59Z Klein lovell 59320 wikitext text/x-wiki हरी प्रभा खड्गी [[काठमाडौँ|काठमाडौँं महानगरपालिकाका]] पूर्व नगर उपप्रमुख हुन्।२०१७ को स्थानीय तहको निर्वाचनमा उनी [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली कंग्रेस]] बाट काठमाडौँ महानगरपालिकाको उपमेयरमा विजयी भएकी हुन् ।उनले मे ३१ मे २०१७ मा मेयर विद्यासुन्दर शाक्यको साथमा पदभार ग्रहण गरेकी थिइन् । 1bhs2shilp5ki49xiclgla88m3khhe0 1074459 1074458 2022-08-24T21:13:21Z Klein lovell 59320 wikitext text/x-wiki हरी प्रभा खड्गी [[काठमाडौँ|काठमाडौँं महानगरपालिकाका]] पूर्व नगर उपप्रमुख हुन्।२०१७ को स्थानीय तहको निर्वाचनमा उनी [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली कंग्रेस]] बाट काठमाडौँ महानगरपालिकाको उपमेयरमा विजयी भएकी हुन् ।<ref>[https://myrepublica.nagariknetwork.com/amp/shakya-wins-kathmandu-mayor-with-wide-margin/]</ref>उनले मे ३१ मे २०१७ मा मेयर [[विद्यासुन्दर शाक्य]]को साथमा पदभार ग्रहण गरेकी थिइन् ।<ref>[https://english.onlinekhabar.com/tag/hari-prabha-khadgi]</ref><ref>[https://en.setopati.com/social/149197]</ref> ==सन्दर्भ सामाग्री== 0ayt1ny8uzmvyirna9yaxsgo43d234k 3 126737 1074468 2022-08-25T04:05:27Z नेपाली विकिपिडिया स्वागत 28168 [[ढाँचा:नमस्ते|स्वागतम्]] wikitext text/x-wiki {{ढाँचा:नमस्ते|realName=|name=टेक बहादुर बि क}} -- [[User:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|नेपाली विकिपिडिया स्वागत]] ([[User talk:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|कुरा गर्ने]]) ०९:५०, २५ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) 2ds304ls9jboxu6ub3bu0uqf4uldw7e 0 126738 1074470 2022-08-25T04:37:33Z Wallflowernepal 51237 "[[:en:Special:Redirect/revision/1100185336|Palam (folk song)]]" पृष्ठलाई अनुवाद गरि सृजना गरियो wikitext text/x-wiki {| class="infobox nowraplinks" ! colspan="2" class="infobox-above" |पालाम |- class="mw-file-description" href="./File:Kirati_Limbu_women_performing_Kelang_dance.jpg" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Kirati_Limbu_women_performing_Kelang_dance.jpg|alt=Women in traditional Limbu outfit|frameless]]<div class="infobox-caption">परम्परागत लिम्बू पहिरनमा महिला</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" | शैलीगत उत्पत्ति | class="infobox-data hlist" | [[Folk music|लोक संगीत]] |- ! class="infobox-label" scope="row" | सांस्कृतिक उत्पत्ति | class="infobox-data hlist" | [[Limbuwan|लिम्बुवान क्षेत्र]] |} '''पालाम''' [[नेपाली सङ्गीत|नेपाली]] [[लिम्बु जाति|लिम्बू समुदायको]] एक [[नेपाली सङ्गीत|लोकगीत]] हो ।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://gorkhapatraonline.com/saturday/2020-10-03-23902|title=‘गीत गाउन... अनुरोध गरेँ है !’|website=GorakhaPatra|accessdate=2022-03-01}}</ref> यो विभिन्न सांस्कृतिक जमघट, विवाह, चाडपर्व, आदि जस्ता कार्यक्रमहरूमा गाइन्छ। यो सामान्यतया [[धान नाच]] नाच्दा गाइन्छ ।<ref>{{Cite web|url=https://sancharkarmi.com/news-details/16124/2019-10-01|title=लिम्बू समुदायको लोकप्रिय ‘धान नाच’ लोप हुँदै|website=sancharkarmi|language=ne|accessdate=2022-03-01}}</ref> यो केटा र केटी बीचको प्रश्न र उत्तर सत्रको रूपमा चरणबद्ध रूपमा गाइन्छ। यसमा सृष्टिको उत्पत्ति, मानव सभ्यताको विकासदेखि प्रेमसम्मका विभिन्न विषयहरू छन् ।<ref>{{Cite web|url=https://annapurnapost.com/news/dhaannaac-jogaaune-cintaa-134332|title=धाननाच जोगाउने चिन्ता|website=धाननाच जोगाउने चिन्ता|language=en|accessdate=2022-03-01}}</ref> परम्परागत रूपमा ''पालम गाउनका'' लागि कुनै वाद्य यन्त्रको प्रयोग गरिएन तर अहिले आधुनिक र परम्परागत वाद्य यन्त्रको प्रयोग हुने गरेको छ । == यो पनि हेर्नुहोस् == * ''[[दोहोरी गीत|दोहोरी]]'' * [[डेउडा गीत|''देउडा'']] == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} [[श्रेणी:नेपाली लोकगीत]] [[श्रेणी:लिम्बू जाति]] 4rbdpgupsf1tpmdoy0v8lqmzaojoncn 1074471 1074470 2022-08-25T04:38:40Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {| class="infobox nowraplinks" ! colspan="2" class="infobox-above" |<center>पालाम</center> |- class="mw-file-description" href="./File:Kirati_Limbu_women_performing_Kelang_dance.jpg" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Kirati_Limbu_women_performing_Kelang_dance.jpg|alt=Women in traditional Limbu outfit|frameless]]<div class="infobox-caption">परम्परागत लिम्बू पहिरनमा महिल</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" | शैलीगत उत्पत्ति | class="infobox-data hlist" | [[Folk music|लोक संगीत]] |- ! class="infobox-label" scope="row" | सांस्कृतिक उत्पत्ति | class="infobox-data hlist" | [[Limbuwan|लिम्बुवान क्षेत्र]] |} '''पालाम''' [[नेपाली सङ्गीत|नेपाली]] [[लिम्बु जाति|लिम्बू समुदायको]] एक [[नेपाली सङ्गीत|लोकगीत]] हो ।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://gorkhapatraonline.com/saturday/2020-10-03-23902|title=‘गीत गाउन... अनुरोध गरेँ है !’|website=GorakhaPatra|accessdate=2022-03-01}}</ref> यो विभिन्न सांस्कृतिक जमघट, विवाह, चाडपर्व, आदि जस्ता कार्यक्रमहरूमा गाइन्छ। यो सामान्यतया [[धान नाच]] नाच्दा गाइन्छ ।<ref>{{Cite web|url=https://sancharkarmi.com/news-details/16124/2019-10-01|title=लिम्बू समुदायको लोकप्रिय ‘धान नाच’ लोप हुँदै|website=sancharkarmi|language=ne|accessdate=2022-03-01}}</ref> यो केटा र केटी बीचको प्रश्न र उत्तर सत्रको रूपमा चरणबद्ध रूपमा गाइन्छ। यसमा सृष्टिको उत्पत्ति, मानव सभ्यताको विकासदेखि प्रेमसम्मका विभिन्न विषयहरू छन् ।<ref>{{Cite web|url=https://annapurnapost.com/news/dhaannaac-jogaaune-cintaa-134332|title=धाननाच जोगाउने चिन्ता|website=धाननाच जोगाउने चिन्ता|language=en|accessdate=2022-03-01}}</ref> परम्परागत रूपमा ''पालम गाउनका'' लागि कुनै वाद्य यन्त्रको प्रयोग गरिएन तर अहिले आधुनिक र परम्परागत वाद्य यन्त्रको प्रयोग हुने गरेको छ । == यो पनि हेर्नुहोस् == * ''[[दोहोरी गीत|दोहोरी]]'' * [[डेउडा गीत|''देउडा'']] == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} [[श्रेणी:नेपाली लोकगीत]] [[श्रेणी:लिम्बू जाति]] 3nvlsei7smtm7r9uc542vbb9swkkfd9 1074473 1074471 2022-08-25T04:40:26Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {| class="infobox nowraplinks" ! colspan="2" class="infobox-above" |<center>पालाम</center> |- class="mw-file-description" href="./File:Kirati_Limbu_women_performing_Kelang_dance.jpg" | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Kirati_Limbu_women_performing_Kelang_dance.jpg|alt=Women in traditional Limbu outfit|frameless]]<div class="infobox-caption"><center>परम्परागत लिम्बू पहिरन</center></div> |- ! class="infobox-label" scope="row" | शैलीगत उत्पत्ति | class="infobox-data hlist" | [[Folk music|लोक संगीत]] |- ! class="infobox-label" scope="row" | सांस्कृतिक उत्पत्ति | class="infobox-data hlist" | [[Limbuwan|लिम्बुवान क्षेत्र]] |} '''पालाम''' [[नेपाली सङ्गीत|नेपाली]] [[लिम्बु जाति|लिम्बू समुदायको]] एक [[नेपाली सङ्गीत|लोकगीत]] हो ।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://gorkhapatraonline.com/saturday/2020-10-03-23902|title=‘गीत गाउन... अनुरोध गरेँ है !’|website=GorakhaPatra|accessdate=2022-03-01}}</ref> यो विभिन्न सांस्कृतिक जमघट, विवाह, चाडपर्व, आदि जस्ता कार्यक्रमहरूमा गाइन्छ। यो सामान्यतया [[धान नाच]] नाच्दा गाइन्छ ।<ref>{{Cite web|url=https://sancharkarmi.com/news-details/16124/2019-10-01|title=लिम्बू समुदायको लोकप्रिय ‘धान नाच’ लोप हुँदै|website=sancharkarmi|language=ne|accessdate=2022-03-01}}</ref> यो केटा र केटी बीचको प्रश्न र उत्तर सत्रको रूपमा चरणबद्ध रूपमा गाइन्छ। यसमा सृष्टिको उत्पत्ति, मानव सभ्यताको विकासदेखि प्रेमसम्मका विभिन्न विषयहरू छन् ।<ref>{{Cite web|url=https://annapurnapost.com/news/dhaannaac-jogaaune-cintaa-134332|title=धाननाच जोगाउने चिन्ता|website=धाननाच जोगाउने चिन्ता|language=en|accessdate=2022-03-01}}</ref> परम्परागत रूपमा ''पालम गाउनका'' लागि कुनै वाद्य यन्त्रको प्रयोग गरिएन तर अहिले आधुनिक र परम्परागत वाद्य यन्त्रको प्रयोग हुने गरेको छ । == यो पनि हेर्नुहोस् == * ''[[दोहोरी गीत|दोहोरी]]'' * [[डेउडा गीत|''देउडा'']] == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} [[श्रेणी:नेपाली लोकगीत]] [[श्रेणी:लिम्बू जाति]] kq27382urthab6dwdu54baf8sc613u6 1 126739 1074478 2022-08-25T04:55:59Z Wallflowernepal 51237 /* लिम्बू वा लिम्बुको मानक हिज्जे बारे छलफल */ नयाँ खण्ड wikitext text/x-wiki == लिम्बू वा लिम्बुको मानक हिज्जे बारे छलफल == यस लेख मा दुवै प्रकारको हिज्जे प्रयोग गरिएको छ । यस लेख र यस सम्बन्धित लेखहरूमा एउटै हिज्जे प्रयोग गर्दा लेख राम्रो स्तरको हुन्थ्यो होला ।   [[User:Wallflowernepal|Wallflowernepal]] ([[User talk:Wallflowernepal|कुरा गर्ने]]) १०:४०, २५ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) lh007s9opye3x1khv5ve9k4xdj8ppnd 14 126740 1074482 2022-08-25T05:48:42Z Janak Bhatta 10885 नयाँ पृष्ठ: नेपाली परिकार wikitext text/x-wiki नेपाली परिकार 13xkgrwb3gzv8t2mw295dr4l5k4osgb 3 126741 1074493 2022-08-25T09:47:31Z नेपाली विकिपिडिया स्वागत 28168 [[ढाँचा:नमस्ते|स्वागतम्]] wikitext text/x-wiki {{ढाँचा:नमस्ते|realName=|name=रबिन थापा}} -- [[User:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|नेपाली विकिपिडिया स्वागत]] ([[User talk:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|कुरा गर्ने]]) १५:३२, २५ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) b4a83p0xv2aq0rcr5sti19o382l96e5 14 126742 1074494 2022-08-25T10:31:11Z पर्वत सुबेदी 31224 नयाँ पृष्ठ: नयाँ श्रेणी wikitext text/x-wiki नयाँ श्रेणी ajgisxhx5bmzcsav9peslm3ip5kkjz4 10 126743 1074500 2022-08-25T11:20:24Z बडा काजी 52836 सिर्जना; अंग्रेजी विकिबाट wikitext text/x-wiki {{<includeonly>safesubst:</includeonly>#invoke:list|bulleted}}<noinclude> {{documentation}} <!-- Categories go on the /doc subpage, and interwikis go on Wikidata. --> </noinclude> 6i48hhgfh5fc81eswo5wmwb9rx7sypn 6 126744 1074504 2022-08-25T11:25:45Z हिमाल सुबेदी 30817 {{Information |Description = जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कविता |Source = |Date = |Author = हिमाल सुबेदी |Permission = |other_versions = }} wikitext text/x-wiki == सारांश == {{Information |Description = जीवनानन्द दासको उत्कृष्ट कविता |Source = |Date = |Author = हिमाल सुबेदी |Permission = |other_versions = }} == अनुमति पत्र == {{Non-free promotional}} bwe4z708m9mwt3e9jgzmn8c1rwe8mh9 0 126745 1074507 2022-08-25T11:34:07Z बडा काजी 52836 सिर्जना wikitext text/x-wiki {{Infobox food | name=चटपटे | image=Chatpate.jpg | caption=चटपटे | country=नेपाल}} '''चटपटे''' [[नेपाल]]बाट आएको एक प्रकारको [[खाजा]] हो।<ref>{{Cite web|url=https://www.onlinekhabar.com/2015/06/290999|title=चटपटे खानुहुन्छ ? एसिडले ज्यान जानसक्छ|date=२०७२ असार ७|website=अनलाइनखबर|accessdate=९ भदौ २०७९}}</ref> == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} [[श्रेणी:नेपाली खाना]] q55hb4hap723yz35gpip1wbfonoxnf5