विकिपिडिया newiki https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter मीडिया विशेष वार्तालाप प्रयोगकर्ता प्रयोगकर्ता वार्ता विकिपिडिया विकिपिडिया वार्ता चित्र चित्र वार्ता मीडियाविकि मीडियाविकि वार्ता ढाँचा ढाँचा वार्ता मद्दत मद्दत वार्ता श्रेणी श्रेणी वार्ता पोर्टल पोर्टल वार्ता मस्यौदा मस्यौदा वार्ता TimedText TimedText talk मोड्युल मोड्युल वार्तालाप Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 4888 1074282 1064920 2022-08-22T10:36:10Z 202.166.198.35 /* विशिष्ट संस्कृति */ wikitext text/x-wiki '''दाहाल''' नेपालका ब्राह्मण हरू मध्यको एक थर हो। पश्चिम नेपालको दैलेखको दुल्लु दहगाउँ दाहालहरूको उद्गम स्थल भएको कुरा दाहाल वंशावलीमा उल्लेख गरिएको छ।<ref>{{cite book|title=दाहाल वंशावली|publisher=दाहाल प्रतिष्ठान}}</ref> दाहालहरू नेपालको सबै तिर छरिएर रहेका छन। २५ पुस्ताको इतिहास फेला परेको दाहालहरू दासुभट्टका सन्तान हुन। दाहालहरुले घिमिरेसँग बिहे गर्दा राम्रो हुने बताइएको छ । ==इतिहास== दाहालको मूल लता यस प्रकार रहेको छ। दासुभट्ट अहिले सम्मको अनुसन्धानबाट पत्ता लागेको दाहालको आधार पुस्ता हुन। {| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align:center" |+ |वंश ११ |गोपीकृष्ण |जयभद्र |रामेश्वर | | | | |- |वंश १० |गृहपति |गणपति |ऋषि |रामहरी | | | |- |style="background: #BFA3A3" |वंश नं. ९ |width="200"|पुष्षलाल ताप्लेजुङ |width="200"| |width="200"| |width="200" style="background: #BFA3A3" |'''<big>कल्याण</big>''' <small>(खोटाङ खोक्सेली)</small> |width="200" style="background: #BFA3A3" |'''<big>रामचन्द्र</big>''' <small>(ओखलढुंगा चनौटे)</small> |width="200"| |width="200"| |- | | | | | |style="background: #ACBFA3" |. | | |- |style="background: #ACBFA3" |वंश नं. ८ | | | | |style="background: #ACBFA3" |'''<big>कृष्णानन्द</big>''' |style="background: #ACBFA3" |'''<big>चन्द्रमान</big>''' <small>(खोटाङ-दिक्तेल ओमढुङ्गा, गैरीगाउँ)</small> |style="background: #ACBFA3" |'''<big>सूर्यमान</big>''' |- | | | | | | |style="background: #E6F2FF" |. | |- |style="background: #E6F2FF" |वंश नं. ७ | | | | |style="background: #E6F2FF" |'''<big>जोगापाध्या</big>''' <small>(नाम्दु रामपुर)</small> |style="background: #E6F2FF" |'''<big>जयभद्र</big>''' <small>(नाम्दु ज्यामिरे)</small> |style="background: #E6F2FF" |'''<big>जोतीखर</big>''' <small>(झगरपुर र हर्कपुर ओखलढुङ्गा)</small> |- | | | | | | |style="background: #F2CECE" |. | |- |style="background: #F2CECE" |वंश नं. ६ | | |style="background: #F2CECE" |'''<big>विश्वनाथ</big>''' <small>(झिर्लिङ झिल्टिङ)</small> |style="background: #F2CECE" |'''<big>हरिपाध्या</big>''' <small>(मुल्कोट र सिपामण्डन)</small> |style="background: #F2CECE" |'''<big>शंकरपाध्या</big>''' <small>(नालापानी-गोठाटार)</small> |style="background: #F2CECE" |'''<big>(घुरु) लोकनाथ</big>''' <small>(दोलखा र ओखलढुङ्गा)</small> | |- | | | | |style="background: #CEF2D4" |. | | | |- |style="background: #CEF2D4" |वंश नं. ५ | | | |style="background: #CEF2D4" |'''<big>तुलाराम</big>''' <small>(नुवाकोट झिर्लिङ झिल्टिङ)</small> | | | |- | | | | |style="background: #BFA3F3" |. | | | |- |style="background: #BFA3F3" |वंश नं. ४ | | | |style="background: #BFA3F3" |'''<big>वेणुमाधव</big>''' | | | |- | | | | |style="background: #E0F2CE" |. | | | |- |style="background: #E0F2CE" |वंश नं. ३ | | | |style="background: #E0F2CE" |'''<big>वासुदेव</big>''' <small>(दाङ बसाई सराई)</small> | | | |- | | | | |style="background: #F2F2CE" |. | | | |- |style="background: #F2F2CE" |वंश नं. २ |style="background: #F2F2CE" |'''<big>देवशर्मा</big>''' <small>(दैलेख विर्ता)</small> |style="background: #F2F2CE" |'''<big>शिवहरि</big>''' <small>(लम्सु विर्ता)</small> |style="background: #F2F2CE" |'''<big>शिवदास</big>''' <small>(रुपवेसीटार)</small> |style="background: #F2F2CE" |'''<big>शिवराम</big>''' <small>(दुल्लु दहगाउँ)</small> | | | |- | | | |style="background: #F2CECE" |. | | | | |- |style="background: #F2CECE" |वंश नं. १ | | |style="background: #F2CECE" | '''<big>दासुभट्ट</big>''' | | | | |} ==गोत्र== यो थरको [[वत्स गोत्र]] हुन्छ। दाहालको सगोत्री थरहरू लम्साल, कुवर, राणा र रूपाखेती हुन। दाहाल प्रतिस्ठान मकवानपुरका अध्यक्ष कृष्ण प्रसाद दाहालका अनुसार लम्साल, रूपाखेती, कुवर, राणा सबै दाहाल नै हुन। विभिन्न काल खण्डमा आएर दाहालले दोलखामा रोपेको खेत बिर्ता पाएको भएर एकथरि दाहाल रूपाखेती भए, दाहाल भित्रैका लुम्साली बाजेका सन्तान अपभ्रम्स भै हाल लम्सालको रूपमा रहेका छन, दाहालकै एक सन्तानले मगर जातकी कन्यासँग बैबाहिक सम्बन्ध कायम गरेकाले तात्कालीन प्रचलन अनुसार अन्तर्जातीय बिबाह गर्ने वर सुवर नभई कुवर हुन्छ भनि कुवर भन्न थालियो र पछि कुवंर भन्न र लेख्न थालियो।{{Citation needed}} तिनै कुवंर मध्यका बाल नरसिंह कुवंर का सन्तान जंग बहादुर कुवंरले कोतपर्ब पश्चात उपाधि स्वरूप राणा पदवी धारण गरेका हुन।{{Citation needed}} बत्स गोत्रीहरूको पञ्च प्रवरमा वत्स, और्ब, च्यवन, जमदग्नी र भार्गव भन्ने गरिन्छ । विभिन्न काल खण्डमा उनको बंशमा विभिन्न प्रभावशाली ऋषिहरु भए, ती मध्येका वत्स ऋषिको नामबाट उनका सन्ततिहरूको वत्सगोत्र भएको बुझिन्छ। समयक्रम सँगै अहिले लम्साल, कुवर, र राणालाई छुट्टै थर मानिन्छ। दाहाललाई भने बुढा दाहाल र रूपाखेती दाहाल गरी दुई समूहमा विभाजन गरिएको छ। बुढा दाहालहरूले आफ्नो पूरा नाममा दाहाल थर लेख्छन भने रूपाखेती दाहालहरूले रूपाखेती लेख्ने गर्छन। ==विशिष्ट संस्कृति== बुढा दाहालहरूले पुर्णिमाको दिन दुध खादैनन। बुढा दाहालहरूले बैशाख पुर्णिामाको दिन र मंसिरे पुर्णिामाको दिन आफ्नो घरको धुरिमा धजो राख्छन। ==दाहाल प्रतिष्ठान== दाहालहरूको सामाजिक संस्था दाहाल प्रतिष्ठानको केन्द्रीय कार्यालय झापाको दमकमा रहेको छ। लोकनाथ दाहाल उमेर १०३ वर्ष, तत्कालीन पथरिया गाबिस वार्ड न ३ साबिक कचनकवल गाउपालिका वर्ड न ३ झापा नेपाल ==बाह्य सूत्र== [[श्रेणी:थरहरू]] r9fdjs2s55vbulzdn91xdi3c2g8kerd 0 5538 1074239 1074208 2022-08-21T15:25:22Z Prawesh Timsina 59298 wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। पाँच वर्षअघि बिबिसीमा प्रसारण हुने साझा सवाल कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई प्रश्न सोधेर चर्चित बनेका सागर ढकाल संसदीय चुनाव लड्ने तयारीका साथ डडेल्धुरा पुगेका छन्। उनले केही समयअघि प्रधानमन्त्रीविरुद्ध डडेल्धुराबाटै संसदीय चुनाव लड्ने बताएका थिए। प्रधानमन्त्रीविरुद्ध उनकै निर्वाचन क्षेत्रबाट उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका सागर त्यसकै तयारीका लागि डडेल्धुरा पुगेको उनले सामाजिक सञ्जालमार्फत जानकारी गराएका छन्। उनले सामाजिक सञ्जालमा देउवालाई इंगित गर्दै लेखेका छन्, 'मेरो प्रतिस्पर्धि सम्मानित प्रधानमन्त्री शेरबहादुर हजुरबुवासंग डडेलधुरा लोकल नाइट बसमा (सुरक्षित बनाएर)हात समाएर नातिसँगै जान यहि पोस्टमार्फत हजुरबुवालाइ अनुरोध गर्न चाहन्छु। सुन्छु डडेलधुराको बिकट गाउँबाट चप्पल पढ्काएर राजनीतिमा आउनु भएको हजुरबुवाले म जन्मिएदेखि जमिन टेक्नुभएको छैन, नेपाली जनताको पिडा सत्ताको मोहमा बिर्सनु भएको छ। परिवारबादमा सोच्न नसकिने गरि चुर्लुम्म डुब्नु भएको छ। डडेलधुरा पनि पाँच वर्षमा एक पटक जान पनि हम्मे हम्मे पर्छ रे। यस पटक उहाँलाइ जमिन टेकाउने प्रयास गर्नेछु। हजुरबुवालाइ नातिले डोर्याएर जमिन टेकाउनेछ।' ढकाल पढ्नका लागि बेलायतको अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय पुगेका थिए। उनले अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट पोलिसी एन्ड म्यानेजमेन्टमा एमएस्सी गरेका छन्। देउवालाई प्रश्न सोध्नेबेला सागरले पुल्चोक क्याम्पसबाट हाइड्रो मेकानिकलमा बिई गरेका थिए। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[वी.पी. कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको बनारसमा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[वी.पी. कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणी प्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === सूवर्ण शमशेरराणाको सक्रियतामा महेन्द्र विक्रम शाहलाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो। यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो पहिलो महाधिवेशन भारतको कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिबेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो। == २००७ सालको क्रान्ति == {{main|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर वी.पि. कोइराला र सुवणशमशेर राणालाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती ज्ञानेन्द्र वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए। कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान विरगञ्जमा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा थिरवम मल्लले शाहदत प्राप्त गरेका थिए। २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मिरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइकन तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा , नेपाली कांग्रेस र राजा त्रिभुवनको बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ। == पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) == क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा जनकपुरमा जननायक वी.पी.कोइरालालाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। यस महाअधिवेशनलेः छोटो समयमै महान राजनीतिक क्रान्ति सफलता पुर्वक सम्पन्न गर्न सकेकोमा गर्व गर्दै क्रान्तिका सबै शहीद र योद्धाहरू प्रति श्रद्धा र सम्मान प्रकट गर्‍यो, आन्दोलनका कमाण्डर देश र जनतालाई र्सार्वभौमसत्ता सम्पन्न बनाउने विश्वास भएको सबैभन्दा ठूलो राजनीति पार्टी.काँ.को अध्यक्षका हैसियतले मातृका प्रसाद कोइराला नेपालको पहिलो नागरिक प्रधान मन्त्री भएबाट राष्टिय संर्घषको एक सानदार अभियान समाप्त भएको उद्घोष गर्‍यो, यसभन्दा अगाडिका माहाधिवेसनहरूमा राखिएको राजनितिक उद्देश्य प्राप्तिका लागि ठोस अभियान सञ्चालन गर्ने, जिम्मेवारीलाई राजनीतिक र आर्थिक दिशाबाट सम्पन्न गर्नुपर्ने, प्रजातान्त्रिक संस्थाको रूपमा राज्यको राजनीतिक ढाँचा निर्धारणः जनप्रतिनिधिले नै मुलुको शासन पद्धति तयार गर्नु पर्ने भएकाले विधान परिषदको निर्वाचन गरी उनीहरूले तयार गरेको विधानका आधारमा मुलुकको शासन सञ्चालन गर्ने, जनप्रतिनिधि सभाको रूपमा संसदको निर्माण गर्ने, नागरिक अधिकार तथा कानुनी शासनको संरक्षणका लागि स्वतन्त्र न्यायालयको निर्माण गर्ने, विकेन्द्रीत शासन प्रणाली-अञ्चल, जिल्ला र गाँउ सँगठन निर्माण गरी जनताको प्रतिनिधि मार्फ स्थानीय शासन सञ्चालन गर्ने। सामाजिक न्याय प्रदान गर्ने संस्थाको रूपमा राज्यको आर्थिक ढाँचा ट्ट भूमिमा व्यापक सुधार -विर्ता, वटैया प्रथाको अन्त्य, सहकारी खेति प्रणाली, अन्न कोष वा धर्म भकारीको निर्माण गर्ने ट्ट औद्योगिक नीति निर्माण गर्ने, ट्ट वैदेशिक नीति निर्माण गर्ने, पार्टी फूटः जुन हौसलाको साथ नेपाली कांग्रेस देश विकासको मार्गमा अगाडि बढ्न चाहन्थ्यो त्यो भावनासित प्रधानमन्त्री तथा अध्यक्ष मातृका प्रसाद कोइरालाले कदमहरू चाल्न नसक्नु भएकोले पार्टी मनोमालिन्यको शुरुवात भयो। पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काँग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाईयो। तर नेपाली काँग्रेसको प्रधान मन्त्रीको रूपमा निययुक्त मातृका प्रसाद कोइरालाले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरे। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक डाकीयो। बैठकमा प्रधान मन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेर गए। वि.सं. २००९ श्रावण ८-२३ जुलाई, १९५२ २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन प्रधान मन्त्रीलाई निर्देशन दिइयो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० -२५ जुलाई, १९५२ मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला|मातृका प्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई * क) राजालाई शक्तिशाली बनाएको, * ख) भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, * ग) भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको, * घ) पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित भए। त्यसको लगतै मातृका प्रसाद कोइरालाले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोले। वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधान मन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएकाले २००७को क्रान्तिको मर्ममा आघात पुर्याउने काम भयो। विधानसभाको निर्वाचन गराएर जनप्रतिनिधिको सरकार बनाई लोकतन्त्र मजबुत बनाउने कुरा ओझेलमा पारियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुक व्यापी अभियान चलायो। वि.सं. २०१० बैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भयो । त्यस पछि पनि मुलुकले निकास पाएन। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा मातृका प्रसाद कोइरालाको नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बन्यो। नेपाली कांग्रेसको १४ औं [https://www.annapurnapost.com/tags/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B8-%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%A8 महाधिवेशन] समारोह सुरु भएको छ। == नेपाली कांग्रेसको दोस्रो सत्याग्रह == लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेससँग आन्दोलनको विकल्प रहेन। यसै सिलसिलामा २०११ साल पौष २६ गते निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह शुरु गर्‍यो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइरालाले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आव्हृान गरे। छैठौं महाअधिवेशन र समाजवादी घोषणा - वि.सं. २०१२ माघ १० र ११)ः वि.सं. २०१२ माघ १० र ११मा विरगन्जमा सुवर्णशमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। महाअधिवेशनलेः • लोकतन्त्रवादका आधारमा समाजवाद र प्रजातन्त्रको सुदृढ गठबन्दनबाट समाजवादी समाजको निर्माण गर्ने, • सामाजिक न्यायका आधारमा आर्थिक संवृद्धिका लागि भूमि सुधार र औद्योगिकरण गर्ने, • धार्मिक, जातीय, वाणिर्क र लिङ्गीय निरपेक्षताका आधारमा प्रजातान्त्रिक समाजवादको स्थापना गर्ने, • सामाजिक रूपान्तरणका लागि विकेन्द्रीकरण कार्यक्रम लागु गर्ने, • संविधान सभाको निर्वाचन तत्काल गर्न दवाव दिने, • एसियाई समाजवादी सम्मेलनको सदस्यता लिने, • समाजवादी समाज निर्माणका लागि राष्ट्रिय योजना समिति निर्माण गर्ने लगायत विभिन्न १८ वटा प्रस्तावहरू पारित भएको देखिन्छ। वी.पी. द्वारा प्रस्तुत समाजवादी घोषणपत्र स्वीकृत भएपछि सभापतिको हैसियतले श्री सुवर्ण शमशेरले -"हामीले समाजवादी व्यवस्था मात्र नेपालको बाटो हुन सक्दछ भनी आफ्नो लक्ष्य बनाउका छौं। समाजवादी व्यवस्था प्रजातन्त्रात्मक साधन र उपायबाट प्राप्त गर्न संकल्प गरेका छौं।........." भन्नु भएको थियो। यस भन्दा अगाडि नै भारतीय उपमहाद्वीपका प्रखरसमाजवादी व्यक्तित्वका रूपमा नेपाली कांग्रेसका नेता वी.पी. कोइरालाले व्यक्तिगत हैसियतमा २०११ सालमा जापानमा भएको एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा भागलिई सक्नु भएको थियो। पंक्षि ०१३ सालमा बर्म्र्ब्इमा भएको द्वितीय एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा नेपाली कांग्रेसले त्यस सँगठनको पूर्ण सदस्यता प्राप्त गर्‍यो। बर्म्बई सम्मेलनकै निर्णयबमोजिम नेपाली कांग्रेसको आयोजनामा २०१४ साल चैत्र १३,१४ र १५ गते एसियाली समाजवादी सङ्घको तेस्रो सम्मेलन काठमाडौमा सम्पन्न भयो। भारत, पाकिस्तान, वर्मा, जापान, पश्चिमी इजरायल, इन्डोनेशिया र भियतनाम समेतका प्रतिनिधिहरूले भाग लिएको र अनेक उपलब्धि हासिल गर्न सफल रहेको उक्त सम्मेलन नेपालमा सम्पन्न हुनाले नेपाली कांग्रेसको मात्र हैन राष्ट्रकै प्रतिष्ठानलाई त्सले बढाएको थियो। == नेपाल तरुण दल ==गणेश कार्कि == तेस्रो सत्याग्रह -भद्र अवज्ञा आन्दोलन (२०१४ मंसिर २२) == २००७ सालको लगत्तै शुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेर क्रान्तिको भावना विपरीत वास्तविक प्रजातन्त्रको विकासमा बाधा पारियो। राजा महेन्द्रले त एक पछि अर्को प्रयोग गर्दै प्रजातन्त्रके खिल्ली उडाउने काम गरे। प्रजातन्त्र भनेको यस्तै रहेछ। भन्ने वितृष्णा जनतामा उब्जाउने कुचाल चालियो। परिणामतः नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर हुनुपर्‍यो। राजाको निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह शुरु भयो। पार्टी कार्यकर्ताहरूले सक्रियतापुर्वक अग्रिम भूमिका निभाए। त्यसले गर्दा पार्टीे इज्जत प्रतिष्ठा निकै बढ्थो र पछि निर्वाचनमा फाइदा पुग्न गयो। दुइ महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरे। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गर्‍यो। नेपालको त्यतिखेरको राजनीतिमा निर्वाचन संविधान सभाको लागि कि संसदको लागि - भन्ने विवाद निकै समयसम्म चल्यो। नेपाली कांग्रेस र कम्यूनिष्ट पार्टी वाहेक प्रायः सबै पार्टी राजा भएको मुलुकमा निर्वाचन संसदकै लागि हुनुपर्छ, संविधान राजाले दिनु पर्छ भन्ने अडानमा थिए। नेपाली कांग्रेस भने ०७ सालको शाही घोषणाले प्रदान गरेको संविधान सभाको अधिकार जनताले पाउनु पर्छ भनेर सङ्घर्ष गरिनहेको थियो। तर राजाले माध १९ गते एक घोषणद्वारा निर्वाचन संसदकै लागि हुन्छ भन्ने घोषणा गरेपछि पार्टी ठूलो धर्म संकटमा पर्‍यो। संसदका लागिको निर्वाचनमा भाग लिउँ भने आफ्नो अडान छाड्नु पर्ने। भाग नलिउँ भने अन्य पार्टीले काङ्ग्रेस चुनव चाहँदैन भनेर आरोप लगाउने र बहिष्कारको राजनीतिले आफै बहिष्कृत हुने खतरा उत्पन्न हुने खतरा उत्पन्न हुने। त्यसो भएर वी.पी.ले फागुन २९ गते नेपाल पुकारमा एक लेख लेखर निश्चय नै शाही घोषणालाई प्रजातन्त्रको घोषणा पत्र भन्न मिल्दैन र सैद्धान्तिक दृष्टिबाट त्यसको सफलता पूर्वक आलोचना गर्न सकिन्छ। तर राजनीतिक सिद्धान्त विश्वासको वस्तु मात्र हैन व्यवहारको विषय पनि हो। यदि कुनै पनि कुराले आजको असैहा स्थितिमा सुधार ल्याउँछ भने त्यो ग्राह्रा हुन्छ।...........' भन्नुभयो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरे। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता श्री सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भयो। सातौँ महाअधिवेशन-२०१६ बैशाख २५ देखि ३१ वि.सं. २०१६ बैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले वी.पी. कोइरालालाई पुन पार्टीभापति बनायो। == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा पहिलो आम निर्वाचन २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भयो। त्यसमा नेपाली कांग्रैसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गर्‍यो। त्यतिखेरको चर्चा अनुसार राजा महेन्द्रलाई कांग्रेसले यति धेरै सिट प्राप्त गर्न सक्ला भन्ने एक अंशमा पनि लागेको थिएन। कसैको पनि बहुमत आउने छैन र त्यसमा आफूले खेल्ने ठाउँ प्रशस्त रहने छ भन्ने सोचेर नै निर्वाचन गराएका थिए। बल्ल तल्ल २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता श्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गन भयो। त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा श्री [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि हुनुहुन्थ्यो। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख श्री [[महेन्द्र नारायण निधि]] हुनुहुन्थ्यो। == कांग्रेस सरकारका कार्यहरू == नेपाली कांग्रेसको सरकारले भर्खरै सम्पन्न निर्वाचनका अवसरमा जनतासँग गरेको कवूल अनुसार विभिन्न महत्त्वपूर्ण कदमहरू चाली दुःखी जनताको उद्धार गर्ने र देशलाई अघि बढाउने कार्यमा आफूलाई सरिक गरायो। यस मन्त्री मण्डलले ः • स्वतन्त्र र निस्पश्य न्यायालयको विकास, • प्रशासनिक सुधार, • विकेन्द्रिकरण कार्यक्रमका लागि जिल्ला जिल्लामा विकास बोर्ड गठन, • आर्थिक सुधार, • जिल्लाको कुल आम्दानीको १० प्रतिशत रकम सोहि जिल्लामा खर्च गर्ने नीति, • कर्मचारीको तलव वृद्धि, • भ्रष्टाचार विरुद्धको अभियान, • विर्ता उन्मुलन ऐनको व्यवस्था, • सम्पत्ति करको व्यवस्था, • जंगलको राष्ट्रियकरण, • मुद्रा प्रचलनमा एक रूपता, • औद्योगिक विकास सङ्घको स्थापना, • शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति, • राष्ट्रिय योजना समितिको निर्माण, • राज्यरजौटा उन्मूलन, • सहकारी संस्थाहरूको गठन, • ग्राम विकास शुरुवात, • रोयल नेपाल एयर लाईन्स कर्पोरेशनको राष्ट्रियकरण्, • राजमार्गको र्सर्भेक्षण, हवाई यातायातको विस्तार र पुलहरूको निर्माण, • सिंचाई तथा कृषि विकास क्षेत्रमा मुलुकभरि अनेकौँ परियोजना शुरु, • कांग्रेस सरकारले देशभरि स्कूलहरू, • देशको प्रथम विश्वविद्यालय-त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्थापना, • त्यस्तै बालाजु औद्योगिक क्षेत्रको स्थापना, • चिनी र चुरोट कारखानाहरूको स्थापना, • देशभरि घरेलु उद्योगहरूको शुरुवात, • नेशनल ट्रेडिङ्गको स्थापना र बढी अन्न उब्जाउँ जस्ता अभियानहरू समेत सञ्चालित हुन थाले। • देश विकासका लागि सुव्यबस्थित बजेट र योजनावद्ध आर्थिक विकासको गतिशील मार्ग अँगालेर नेपाली कांग्रेस अग्रसर हुन लागेको देखेर यहाँका सामन्ती प्रतिक्रियावादी तत्वलाई अखप हुन थाल्यो। यसो त त्यस तत्वले राजालाई अगाडि सारेर प्रजातन्त्र विरुद्ध षडयन्त्र गर्ने दाऊ पहिलेदेखि गर्दै आएको थियो। कांग्रेस सरकार गठन भएको छ महिना पुग्दा नपुग्दै २०१६ साल माघ १६ गतेको राजाको नेपालगञ्ज भाषण मै त्यस्तो नियत झल्केको थियो। जनहित सङ्घ खडा गर्राई विर्ता उन्मूलनको विरोध गराउने कर्मवीर महामण्डप अघि सरेर गोर्खा काण्ड घटाउने र पश्चिम १ नम्बर काण्डलाई उक्साउने जस्ता षडयन्त्रहरू हुँदै गए। यसै विच २०१७ साल बैसाखमा नेपाली काग्रेसको सातै महादिवेसन भब्यताका साथ सम्पन्न भयो माहाधिवेसनमा वी.पी कोइराला अत्याधिक बहुमतले पुन अध्क्ष्यमा निर्वाचित हुनु भयो महाधिवेसन पश्चात निस्केको र्याली अभूतपूर्व थियो यसको सफलताबाट प्रतिगामि तत्वहरू भित्र भित्रै कुडिएका थिए। घरेलु मालामालमा जस्तै विदेशी नीति सम्बन्धमा पनि निकै सफलता साथ नेपाली काग्रेसको सरकारको कार्य गर्दै थियो असँग्लनाको नीतिलाई सक्रियताका साथ अङ्गाली विश्वका कयौँ मुलुकहरूसँग दौत्य सम्वन्ध कायम गर्दै नेपालको अन्तराष्ट्रिय सर्म्पर्क र प्रतिस्ठानलाई बढाएको थियो। भारत र चिन जस्ता छिमेकीहरूसँग सीमा सम्बन्धी विवाद हुन वा व्यापार फस्टाएको थियो। पारवहन सम्बन्धी यावत् समस्याहरूको कुसलतापूर्वक छिनो फानो गर्दै नेपालको हित, इज्जत र सम्मानलाई उचा राख्ने काम त्यस सरकारले गरेको थियो। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] bnuvax4rf67vl82ipnuinrd5hvr24cq 1074242 1074239 2022-08-21T15:37:43Z बडा काजी 52836 1074239द्वारा पुनरावलोकन [[Special:Contributions/Prawesh Timsina|Prawesh Timsina]] ([[User talk:Prawesh Timsina|वार्तालाप]]) खारेज गरियो। wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[वी.पी. कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको बनारसमा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[वी.पी. कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणी प्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === सूवर्ण शमशेरराणाको सक्रियतामा महेन्द्र विक्रम शाहलाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो। यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो पहिलो महाधिवेशन भारतको कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिबेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो। == २००७ सालको क्रान्ति == {{main|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर वी.पि. कोइराला र सुवणशमशेर राणालाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती ज्ञानेन्द्र वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए। कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान विरगञ्जमा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा थिरवम मल्लले शाहदत प्राप्त गरेका थिए। २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मिरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइकन तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा , नेपाली कांग्रेस र राजा त्रिभुवनको बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ। == पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) == क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा जनकपुरमा जननायक वी.पी.कोइरालालाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। यस महाअधिवेशनलेः छोटो समयमै महान राजनीतिक क्रान्ति सफलता पुर्वक सम्पन्न गर्न सकेकोमा गर्व गर्दै क्रान्तिका सबै शहीद र योद्धाहरू प्रति श्रद्धा र सम्मान प्रकट गर्‍यो, आन्दोलनका कमाण्डर देश र जनतालाई र्सार्वभौमसत्ता सम्पन्न बनाउने विश्वास भएको सबैभन्दा ठूलो राजनीति पार्टी.काँ.को अध्यक्षका हैसियतले मातृका प्रसाद कोइराला नेपालको पहिलो नागरिक प्रधान मन्त्री भएबाट राष्टिय संर्घषको एक सानदार अभियान समाप्त भएको उद्घोष गर्‍यो, यसभन्दा अगाडिका माहाधिवेसनहरूमा राखिएको राजनितिक उद्देश्य प्राप्तिका लागि ठोस अभियान सञ्चालन गर्ने, जिम्मेवारीलाई राजनीतिक र आर्थिक दिशाबाट सम्पन्न गर्नुपर्ने, प्रजातान्त्रिक संस्थाको रूपमा राज्यको राजनीतिक ढाँचा निर्धारणः जनप्रतिनिधिले नै मुलुको शासन पद्धति तयार गर्नु पर्ने भएकाले विधान परिषदको निर्वाचन गरी उनीहरूले तयार गरेको विधानका आधारमा मुलुकको शासन सञ्चालन गर्ने, जनप्रतिनिधि सभाको रूपमा संसदको निर्माण गर्ने, नागरिक अधिकार तथा कानुनी शासनको संरक्षणका लागि स्वतन्त्र न्यायालयको निर्माण गर्ने, विकेन्द्रीत शासन प्रणाली-अञ्चल, जिल्ला र गाँउ सँगठन निर्माण गरी जनताको प्रतिनिधि मार्फ स्थानीय शासन सञ्चालन गर्ने। सामाजिक न्याय प्रदान गर्ने संस्थाको रूपमा राज्यको आर्थिक ढाँचा ट्ट भूमिमा व्यापक सुधार -विर्ता, वटैया प्रथाको अन्त्य, सहकारी खेति प्रणाली, अन्न कोष वा धर्म भकारीको निर्माण गर्ने ट्ट औद्योगिक नीति निर्माण गर्ने, ट्ट वैदेशिक नीति निर्माण गर्ने, पार्टी फूटः जुन हौसलाको साथ नेपाली कांग्रेस देश विकासको मार्गमा अगाडि बढ्न चाहन्थ्यो त्यो भावनासित प्रधानमन्त्री तथा अध्यक्ष मातृका प्रसाद कोइरालाले कदमहरू चाल्न नसक्नु भएकोले पार्टी मनोमालिन्यको शुरुवात भयो। पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काँग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाईयो। तर नेपाली काँग्रेसको प्रधान मन्त्रीको रूपमा निययुक्त मातृका प्रसाद कोइरालाले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरे। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक डाकीयो। बैठकमा प्रधान मन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेर गए। वि.सं. २००९ श्रावण ८-२३ जुलाई, १९५२ २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन प्रधान मन्त्रीलाई निर्देशन दिइयो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० -२५ जुलाई, १९५२ मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला|मातृका प्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई * क) राजालाई शक्तिशाली बनाएको, * ख) भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, * ग) भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको, * घ) पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित भए। त्यसको लगतै मातृका प्रसाद कोइरालाले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोले। वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधान मन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएकाले २००७को क्रान्तिको मर्ममा आघात पुर्याउने काम भयो। विधानसभाको निर्वाचन गराएर जनप्रतिनिधिको सरकार बनाई लोकतन्त्र मजबुत बनाउने कुरा ओझेलमा पारियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुक व्यापी अभियान चलायो। वि.सं. २०१० बैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भयो । त्यस पछि पनि मुलुकले निकास पाएन। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा मातृका प्रसाद कोइरालाको नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बन्यो। नेपाली कांग्रेसको १४ औं [https://www.annapurnapost.com/tags/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B8-%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%A8 महाधिवेशन] समारोह सुरु भएको छ। == नेपाली कांग्रेसको दोस्रो सत्याग्रह == लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेससँग आन्दोलनको विकल्प रहेन। यसै सिलसिलामा २०११ साल पौष २६ गते निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह शुरु गर्‍यो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइरालाले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आव्हृान गरे। छैठौं महाअधिवेशन र समाजवादी घोषणा - वि.सं. २०१२ माघ १० र ११)ः वि.सं. २०१२ माघ १० र ११मा विरगन्जमा सुवर्णशमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। महाअधिवेशनलेः • लोकतन्त्रवादका आधारमा समाजवाद र प्रजातन्त्रको सुदृढ गठबन्दनबाट समाजवादी समाजको निर्माण गर्ने, • सामाजिक न्यायका आधारमा आर्थिक संवृद्धिका लागि भूमि सुधार र औद्योगिकरण गर्ने, • धार्मिक, जातीय, वाणिर्क र लिङ्गीय निरपेक्षताका आधारमा प्रजातान्त्रिक समाजवादको स्थापना गर्ने, • सामाजिक रूपान्तरणका लागि विकेन्द्रीकरण कार्यक्रम लागु गर्ने, • संविधान सभाको निर्वाचन तत्काल गर्न दवाव दिने, • एसियाई समाजवादी सम्मेलनको सदस्यता लिने, • समाजवादी समाज निर्माणका लागि राष्ट्रिय योजना समिति निर्माण गर्ने लगायत विभिन्न १८ वटा प्रस्तावहरू पारित भएको देखिन्छ। वी.पी. द्वारा प्रस्तुत समाजवादी घोषणपत्र स्वीकृत भएपछि सभापतिको हैसियतले श्री सुवर्ण शमशेरले -"हामीले समाजवादी व्यवस्था मात्र नेपालको बाटो हुन सक्दछ भनी आफ्नो लक्ष्य बनाउका छौं। समाजवादी व्यवस्था प्रजातन्त्रात्मक साधन र उपायबाट प्राप्त गर्न संकल्प गरेका छौं।........." भन्नु भएको थियो। यस भन्दा अगाडि नै भारतीय उपमहाद्वीपका प्रखरसमाजवादी व्यक्तित्वका रूपमा नेपाली कांग्रेसका नेता वी.पी. कोइरालाले व्यक्तिगत हैसियतमा २०११ सालमा जापानमा भएको एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा भागलिई सक्नु भएको थियो। पंक्षि ०१३ सालमा बर्म्र्ब्इमा भएको द्वितीय एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा नेपाली कांग्रेसले त्यस सँगठनको पूर्ण सदस्यता प्राप्त गर्‍यो। बर्म्बई सम्मेलनकै निर्णयबमोजिम नेपाली कांग्रेसको आयोजनामा २०१४ साल चैत्र १३,१४ र १५ गते एसियाली समाजवादी सङ्घको तेस्रो सम्मेलन काठमाडौमा सम्पन्न भयो। भारत, पाकिस्तान, वर्मा, जापान, पश्चिमी इजरायल, इन्डोनेशिया र भियतनाम समेतका प्रतिनिधिहरूले भाग लिएको र अनेक उपलब्धि हासिल गर्न सफल रहेको उक्त सम्मेलन नेपालमा सम्पन्न हुनाले नेपाली कांग्रेसको मात्र हैन राष्ट्रकै प्रतिष्ठानलाई त्सले बढाएको थियो। == नेपाल तरुण दल ==गणेश कार्कि == तेस्रो सत्याग्रह -भद्र अवज्ञा आन्दोलन (२०१४ मंसिर २२) == २००७ सालको लगत्तै शुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेर क्रान्तिको भावना विपरीत वास्तविक प्रजातन्त्रको विकासमा बाधा पारियो। राजा महेन्द्रले त एक पछि अर्को प्रयोग गर्दै प्रजातन्त्रके खिल्ली उडाउने काम गरे। प्रजातन्त्र भनेको यस्तै रहेछ। भन्ने वितृष्णा जनतामा उब्जाउने कुचाल चालियो। परिणामतः नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर हुनुपर्‍यो। राजाको निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह शुरु भयो। पार्टी कार्यकर्ताहरूले सक्रियतापुर्वक अग्रिम भूमिका निभाए। त्यसले गर्दा पार्टीे इज्जत प्रतिष्ठा निकै बढ्थो र पछि निर्वाचनमा फाइदा पुग्न गयो। दुइ महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरे। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गर्‍यो। नेपालको त्यतिखेरको राजनीतिमा निर्वाचन संविधान सभाको लागि कि संसदको लागि - भन्ने विवाद निकै समयसम्म चल्यो। नेपाली कांग्रेस र कम्यूनिष्ट पार्टी वाहेक प्रायः सबै पार्टी राजा भएको मुलुकमा निर्वाचन संसदकै लागि हुनुपर्छ, संविधान राजाले दिनु पर्छ भन्ने अडानमा थिए। नेपाली कांग्रेस भने ०७ सालको शाही घोषणाले प्रदान गरेको संविधान सभाको अधिकार जनताले पाउनु पर्छ भनेर सङ्घर्ष गरिनहेको थियो। तर राजाले माध १९ गते एक घोषणद्वारा निर्वाचन संसदकै लागि हुन्छ भन्ने घोषणा गरेपछि पार्टी ठूलो धर्म संकटमा पर्‍यो। संसदका लागिको निर्वाचनमा भाग लिउँ भने आफ्नो अडान छाड्नु पर्ने। भाग नलिउँ भने अन्य पार्टीले काङ्ग्रेस चुनव चाहँदैन भनेर आरोप लगाउने र बहिष्कारको राजनीतिले आफै बहिष्कृत हुने खतरा उत्पन्न हुने खतरा उत्पन्न हुने। त्यसो भएर वी.पी.ले फागुन २९ गते नेपाल पुकारमा एक लेख लेखर निश्चय नै शाही घोषणालाई प्रजातन्त्रको घोषणा पत्र भन्न मिल्दैन र सैद्धान्तिक दृष्टिबाट त्यसको सफलता पूर्वक आलोचना गर्न सकिन्छ। तर राजनीतिक सिद्धान्त विश्वासको वस्तु मात्र हैन व्यवहारको विषय पनि हो। यदि कुनै पनि कुराले आजको असैहा स्थितिमा सुधार ल्याउँछ भने त्यो ग्राह्रा हुन्छ।...........' भन्नुभयो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरे। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता श्री सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भयो। सातौँ महाअधिवेशन-२०१६ बैशाख २५ देखि ३१ वि.सं. २०१६ बैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले वी.पी. कोइरालालाई पुन पार्टीभापति बनायो। == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा पहिलो आम निर्वाचन २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भयो। त्यसमा नेपाली कांग्रैसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गर्‍यो। त्यतिखेरको चर्चा अनुसार राजा महेन्द्रलाई कांग्रेसले यति धेरै सिट प्राप्त गर्न सक्ला भन्ने एक अंशमा पनि लागेको थिएन। कसैको पनि बहुमत आउने छैन र त्यसमा आफूले खेल्ने ठाउँ प्रशस्त रहने छ भन्ने सोचेर नै निर्वाचन गराएका थिए। बल्ल तल्ल २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता श्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गन भयो। त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा श्री [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि हुनुहुन्थ्यो। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख श्री [[महेन्द्र नारायण निधि]] हुनुहुन्थ्यो। == कांग्रेस सरकारका कार्यहरू == नेपाली कांग्रेसको सरकारले भर्खरै सम्पन्न निर्वाचनका अवसरमा जनतासँग गरेको कवूल अनुसार विभिन्न महत्त्वपूर्ण कदमहरू चाली दुःखी जनताको उद्धार गर्ने र देशलाई अघि बढाउने कार्यमा आफूलाई सरिक गरायो। यस मन्त्री मण्डलले ः • स्वतन्त्र र निस्पश्य न्यायालयको विकास, • प्रशासनिक सुधार, • विकेन्द्रिकरण कार्यक्रमका लागि जिल्ला जिल्लामा विकास बोर्ड गठन, • आर्थिक सुधार, • जिल्लाको कुल आम्दानीको १० प्रतिशत रकम सोहि जिल्लामा खर्च गर्ने नीति, • कर्मचारीको तलव वृद्धि, • भ्रष्टाचार विरुद्धको अभियान, • विर्ता उन्मुलन ऐनको व्यवस्था, • सम्पत्ति करको व्यवस्था, • जंगलको राष्ट्रियकरण, • मुद्रा प्रचलनमा एक रूपता, • औद्योगिक विकास सङ्घको स्थापना, • शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति, • राष्ट्रिय योजना समितिको निर्माण, • राज्यरजौटा उन्मूलन, • सहकारी संस्थाहरूको गठन, • ग्राम विकास शुरुवात, • रोयल नेपाल एयर लाईन्स कर्पोरेशनको राष्ट्रियकरण्, • राजमार्गको र्सर्भेक्षण, हवाई यातायातको विस्तार र पुलहरूको निर्माण, • सिंचाई तथा कृषि विकास क्षेत्रमा मुलुकभरि अनेकौँ परियोजना शुरु, • कांग्रेस सरकारले देशभरि स्कूलहरू, • देशको प्रथम विश्वविद्यालय-त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्थापना, • त्यस्तै बालाजु औद्योगिक क्षेत्रको स्थापना, • चिनी र चुरोट कारखानाहरूको स्थापना, • देशभरि घरेलु उद्योगहरूको शुरुवात, • नेशनल ट्रेडिङ्गको स्थापना र बढी अन्न उब्जाउँ जस्ता अभियानहरू समेत सञ्चालित हुन थाले। • देश विकासका लागि सुव्यबस्थित बजेट र योजनावद्ध आर्थिक विकासको गतिशील मार्ग अँगालेर नेपाली कांग्रेस अग्रसर हुन लागेको देखेर यहाँका सामन्ती प्रतिक्रियावादी तत्वलाई अखप हुन थाल्यो। यसो त त्यस तत्वले राजालाई अगाडि सारेर प्रजातन्त्र विरुद्ध षडयन्त्र गर्ने दाऊ पहिलेदेखि गर्दै आएको थियो। कांग्रेस सरकार गठन भएको छ महिना पुग्दा नपुग्दै २०१६ साल माघ १६ गतेको राजाको नेपालगञ्ज भाषण मै त्यस्तो नियत झल्केको थियो। जनहित सङ्घ खडा गर्राई विर्ता उन्मूलनको विरोध गराउने कर्मवीर महामण्डप अघि सरेर गोर्खा काण्ड घटाउने र पश्चिम १ नम्बर काण्डलाई उक्साउने जस्ता षडयन्त्रहरू हुँदै गए। यसै विच २०१७ साल बैसाखमा नेपाली काग्रेसको सातै महादिवेसन भब्यताका साथ सम्पन्न भयो माहाधिवेसनमा वी.पी कोइराला अत्याधिक बहुमतले पुन अध्क्ष्यमा निर्वाचित हुनु भयो महाधिवेसन पश्चात निस्केको र्याली अभूतपूर्व थियो यसको सफलताबाट प्रतिगामि तत्वहरू भित्र भित्रै कुडिएका थिए। घरेलु मालामालमा जस्तै विदेशी नीति सम्बन्धमा पनि निकै सफलता साथ नेपाली काग्रेसको सरकारको कार्य गर्दै थियो असँग्लनाको नीतिलाई सक्रियताका साथ अङ्गाली विश्वका कयौँ मुलुकहरूसँग दौत्य सम्वन्ध कायम गर्दै नेपालको अन्तराष्ट्रिय सर्म्पर्क र प्रतिस्ठानलाई बढाएको थियो। भारत र चिन जस्ता छिमेकीहरूसँग सीमा सम्बन्धी विवाद हुन वा व्यापार फस्टाएको थियो। पारवहन सम्बन्धी यावत् समस्याहरूको कुसलतापूर्वक छिनो फानो गर्दै नेपालको हित, इज्जत र सम्मानलाई उचा राख्ने काम त्यस सरकारले गरेको थियो। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] busgd1eqcz2sfbhpwiu2co6wy1qyrph 1074245 1074242 2022-08-21T16:24:17Z पर्वत सुबेदी 31224 /* इतिहास */ wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको [[बनारस]]मा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणीप्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === [[सुवर्ण शमशेर राणा]]को सक्रियतामा [[महेन्द्र विक्रम शाह]]लाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो।<ref>{{cite web|author=प्रकाश गुरागाई|title=नेपाली कांग्रेस स्थापनाकालमै थिए गुट, फुटको सुरुआत बीपीबाटै|url=https://nepallive.com/story/252389|language=नेपाली |work=|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो प्रथम महाधिवेशन [[भारत]]को कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिवेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन>{{cite web|author=|title=नेपाली कांग्रेसको विगतदेखि बर्तमानसम्म : यस्तो छ महाधिवेशनको इतिहास|url=https://www.reportersnepal.com/2021/08/576648|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === २००७ सालको क्रान्ति === {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] र [[सुवर्ण शमशेर राणा]]लाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती [[ज्ञानेन्द्र शाह|ज्ञानेन्द्र]] वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=ज्ञानेन्द्र शाह : नेपालको इतिहासमा दुई पटक राजा हुन पाए|url=https://www.reportersnepal.com/2021/10/599755|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान [[वीरगञ्ज महानगरपालिका|वीरगञ्ज]]मा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा [[थिरबम मल्ल]]ले शाहदत प्राप्त गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=रामबहादुर थापा|title=२००७ सालको क्रान्तिका पहिलो शहिद थिरबम मल्ल|url=https://uttarganga.com/2355/|language=नेपाली |work=|website=उत्तरगङ्गा|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मीरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइ तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा, नेपाली कांग्रेस र [[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]को बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ।<ref>{{cite web|author=|title=दिल्ली सम्झौताको आधारमा राजा र प्रजा दुवै स्वतन्त्र|url=https://pahilopost.com/content/-2452.html|language=नेपाली |work=|website=पहिलो पोस्ट|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) === क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा [[जनकपुर उपमहानगरपालिका|जनकपुर]]मा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन/> पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काङ्ग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाइएको थियो। [[नेपालको प्रधानमन्त्री]]को रूपमा नियुक्त [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरेका थिए। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक बोलाइएको थियो। बैठकमा प्रधानमन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाली काङ्ग्रेस विगत, वर्तमान र भविश्य|url=https://bpbichar.com/2019/01/07/5271/|language=नेपाली |work=|website=विपी विचार|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> वि.सं. २००९ श्रावण ८ गते २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन [[प्रधानमन्त्री]]लाई निर्देशन दिइएको थियो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई राजालाई शक्तिशाली बनाएको, भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको,पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित गरिएको थियो। त्यसको लगतै [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोलेका थिए भने वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधानमन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिएका थिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएको थियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुकव्यापी अभियान चलाएको थियो। वि.सं. २०१० वैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भएको थियो। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]को नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बनेको थियो। == २००७ सालको क्रान्ति == {{main|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर वी.पि. कोइराला र सुवणशमशेर राणालाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती ज्ञानेन्द्र वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए। कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान विरगञ्जमा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा थिरवम मल्लले शाहदत प्राप्त गरेका थिए। २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मिरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइकन तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा , नेपाली कांग्रेस र राजा त्रिभुवनको बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ। == पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) == क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा जनकपुरमा जननायक वी.पी.कोइरालालाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। यस महाअधिवेशनलेः छोटो समयमै महान राजनीतिक क्रान्ति सफलता पुर्वक सम्पन्न गर्न सकेकोमा गर्व गर्दै क्रान्तिका सबै शहीद र योद्धाहरू प्रति श्रद्धा र सम्मान प्रकट गर्‍यो, आन्दोलनका कमाण्डर देश र जनतालाई र्सार्वभौमसत्ता सम्पन्न बनाउने विश्वास भएको सबैभन्दा ठूलो राजनीति पार्टी.काँ.को अध्यक्षका हैसियतले मातृका प्रसाद कोइराला नेपालको पहिलो नागरिक प्रधान मन्त्री भएबाट राष्टिय संर्घषको एक सानदार अभियान समाप्त भएको उद्घोष गर्‍यो, यसभन्दा अगाडिका माहाधिवेसनहरूमा राखिएको राजनितिक उद्देश्य प्राप्तिका लागि ठोस अभियान सञ्चालन गर्ने, जिम्मेवारीलाई राजनीतिक र आर्थिक दिशाबाट सम्पन्न गर्नुपर्ने, प्रजातान्त्रिक संस्थाको रूपमा राज्यको राजनीतिक ढाँचा निर्धारणः जनप्रतिनिधिले नै मुलुको शासन पद्धति तयार गर्नु पर्ने भएकाले विधान परिषदको निर्वाचन गरी उनीहरूले तयार गरेको विधानका आधारमा मुलुकको शासन सञ्चालन गर्ने, जनप्रतिनिधि सभाको रूपमा संसदको निर्माण गर्ने, नागरिक अधिकार तथा कानुनी शासनको संरक्षणका लागि स्वतन्त्र न्यायालयको निर्माण गर्ने, विकेन्द्रीत शासन प्रणाली-अञ्चल, जिल्ला र गाँउ सँगठन निर्माण गरी जनताको प्रतिनिधि मार्फ स्थानीय शासन सञ्चालन गर्ने। सामाजिक न्याय प्रदान गर्ने संस्थाको रूपमा राज्यको आर्थिक ढाँचा ट्ट भूमिमा व्यापक सुधार -विर्ता, वटैया प्रथाको अन्त्य, सहकारी खेति प्रणाली, अन्न कोष वा धर्म भकारीको निर्माण गर्ने ट्ट औद्योगिक नीति निर्माण गर्ने, ट्ट वैदेशिक नीति निर्माण गर्ने, पार्टी फूटः जुन हौसलाको साथ नेपाली कांग्रेस देश विकासको मार्गमा अगाडि बढ्न चाहन्थ्यो त्यो भावनासित प्रधानमन्त्री तथा अध्यक्ष मातृका प्रसाद कोइरालाले कदमहरू चाल्न नसक्नु भएकोले पार्टी मनोमालिन्यको शुरुवात भयो। पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काँग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाईयो। तर नेपाली काँग्रेसको प्रधान मन्त्रीको रूपमा निययुक्त मातृका प्रसाद कोइरालाले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरे। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक डाकीयो। बैठकमा प्रधान मन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेर गए। वि.सं. २००९ श्रावण ८-२३ जुलाई, १९५२ २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन प्रधान मन्त्रीलाई निर्देशन दिइयो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० -२५ जुलाई, १९५२ मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला|मातृका प्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई * क) राजालाई शक्तिशाली बनाएको, * ख) भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, * ग) भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको, * घ) पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित भए। त्यसको लगतै मातृका प्रसाद कोइरालाले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोले। वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधान मन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएकाले २००७को क्रान्तिको मर्ममा आघात पुर्याउने काम भयो। विधानसभाको निर्वाचन गराएर जनप्रतिनिधिको सरकार बनाई लोकतन्त्र मजबुत बनाउने कुरा ओझेलमा पारियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुक व्यापी अभियान चलायो। वि.सं. २०१० बैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भयो । त्यस पछि पनि मुलुकले निकास पाएन। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा मातृका प्रसाद कोइरालाको नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बन्यो। नेपाली कांग्रेसको १४ औं [https://www.annapurnapost.com/tags/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B8-%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%A8 महाधिवेशन] समारोह सुरु भएको छ। == नेपाली कांग्रेसको दोस्रो सत्याग्रह == लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेससँग आन्दोलनको विकल्प रहेन। यसै सिलसिलामा २०११ साल पौष २६ गते निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह शुरु गर्‍यो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइरालाले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आव्हृान गरे। छैठौं महाअधिवेशन र समाजवादी घोषणा - वि.सं. २०१२ माघ १० र ११)ः वि.सं. २०१२ माघ १० र ११मा विरगन्जमा सुवर्णशमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। महाअधिवेशनलेः • लोकतन्त्रवादका आधारमा समाजवाद र प्रजातन्त्रको सुदृढ गठबन्दनबाट समाजवादी समाजको निर्माण गर्ने, • सामाजिक न्यायका आधारमा आर्थिक संवृद्धिका लागि भूमि सुधार र औद्योगिकरण गर्ने, • धार्मिक, जातीय, वाणिर्क र लिङ्गीय निरपेक्षताका आधारमा प्रजातान्त्रिक समाजवादको स्थापना गर्ने, • सामाजिक रूपान्तरणका लागि विकेन्द्रीकरण कार्यक्रम लागु गर्ने, • संविधान सभाको निर्वाचन तत्काल गर्न दवाव दिने, • एसियाई समाजवादी सम्मेलनको सदस्यता लिने, • समाजवादी समाज निर्माणका लागि राष्ट्रिय योजना समिति निर्माण गर्ने लगायत विभिन्न १८ वटा प्रस्तावहरू पारित भएको देखिन्छ। वी.पी. द्वारा प्रस्तुत समाजवादी घोषणपत्र स्वीकृत भएपछि सभापतिको हैसियतले श्री सुवर्ण शमशेरले -"हामीले समाजवादी व्यवस्था मात्र नेपालको बाटो हुन सक्दछ भनी आफ्नो लक्ष्य बनाउका छौं। समाजवादी व्यवस्था प्रजातन्त्रात्मक साधन र उपायबाट प्राप्त गर्न संकल्प गरेका छौं।........." भन्नु भएको थियो। यस भन्दा अगाडि नै भारतीय उपमहाद्वीपका प्रखरसमाजवादी व्यक्तित्वका रूपमा नेपाली कांग्रेसका नेता वी.पी. कोइरालाले व्यक्तिगत हैसियतमा २०११ सालमा जापानमा भएको एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा भागलिई सक्नु भएको थियो। पंक्षि ०१३ सालमा बर्म्र्ब्इमा भएको द्वितीय एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा नेपाली कांग्रेसले त्यस सँगठनको पूर्ण सदस्यता प्राप्त गर्‍यो। बर्म्बई सम्मेलनकै निर्णयबमोजिम नेपाली कांग्रेसको आयोजनामा २०१४ साल चैत्र १३,१४ र १५ गते एसियाली समाजवादी सङ्घको तेस्रो सम्मेलन काठमाडौमा सम्पन्न भयो। भारत, पाकिस्तान, वर्मा, जापान, पश्चिमी इजरायल, इन्डोनेशिया र भियतनाम समेतका प्रतिनिधिहरूले भाग लिएको र अनेक उपलब्धि हासिल गर्न सफल रहेको उक्त सम्मेलन नेपालमा सम्पन्न हुनाले नेपाली कांग्रेसको मात्र हैन राष्ट्रकै प्रतिष्ठानलाई त्सले बढाएको थियो। == नेपाल तरुण दल ==गणेश कार्कि == तेस्रो सत्याग्रह -भद्र अवज्ञा आन्दोलन (२०१४ मंसिर २२) == २००७ सालको लगत्तै शुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेर क्रान्तिको भावना विपरीत वास्तविक प्रजातन्त्रको विकासमा बाधा पारियो। राजा महेन्द्रले त एक पछि अर्को प्रयोग गर्दै प्रजातन्त्रके खिल्ली उडाउने काम गरे। प्रजातन्त्र भनेको यस्तै रहेछ। भन्ने वितृष्णा जनतामा उब्जाउने कुचाल चालियो। परिणामतः नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर हुनुपर्‍यो। राजाको निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह शुरु भयो। पार्टी कार्यकर्ताहरूले सक्रियतापुर्वक अग्रिम भूमिका निभाए। त्यसले गर्दा पार्टीे इज्जत प्रतिष्ठा निकै बढ्थो र पछि निर्वाचनमा फाइदा पुग्न गयो। दुइ महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरे। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गर्‍यो। नेपालको त्यतिखेरको राजनीतिमा निर्वाचन संविधान सभाको लागि कि संसदको लागि - भन्ने विवाद निकै समयसम्म चल्यो। नेपाली कांग्रेस र कम्यूनिष्ट पार्टी वाहेक प्रायः सबै पार्टी राजा भएको मुलुकमा निर्वाचन संसदकै लागि हुनुपर्छ, संविधान राजाले दिनु पर्छ भन्ने अडानमा थिए। नेपाली कांग्रेस भने ०७ सालको शाही घोषणाले प्रदान गरेको संविधान सभाको अधिकार जनताले पाउनु पर्छ भनेर सङ्घर्ष गरिनहेको थियो। तर राजाले माध १९ गते एक घोषणद्वारा निर्वाचन संसदकै लागि हुन्छ भन्ने घोषणा गरेपछि पार्टी ठूलो धर्म संकटमा पर्‍यो। संसदका लागिको निर्वाचनमा भाग लिउँ भने आफ्नो अडान छाड्नु पर्ने। भाग नलिउँ भने अन्य पार्टीले काङ्ग्रेस चुनव चाहँदैन भनेर आरोप लगाउने र बहिष्कारको राजनीतिले आफै बहिष्कृत हुने खतरा उत्पन्न हुने खतरा उत्पन्न हुने। त्यसो भएर वी.पी.ले फागुन २९ गते नेपाल पुकारमा एक लेख लेखर निश्चय नै शाही घोषणालाई प्रजातन्त्रको घोषणा पत्र भन्न मिल्दैन र सैद्धान्तिक दृष्टिबाट त्यसको सफलता पूर्वक आलोचना गर्न सकिन्छ। तर राजनीतिक सिद्धान्त विश्वासको वस्तु मात्र हैन व्यवहारको विषय पनि हो। यदि कुनै पनि कुराले आजको असैहा स्थितिमा सुधार ल्याउँछ भने त्यो ग्राह्रा हुन्छ।...........' भन्नुभयो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरे। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता श्री सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भयो। सातौँ महाअधिवेशन-२०१६ बैशाख २५ देखि ३१ वि.सं. २०१६ बैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले वी.पी. कोइरालालाई पुन पार्टीभापति बनायो। == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा पहिलो आम निर्वाचन २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भयो। त्यसमा नेपाली कांग्रैसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गर्‍यो। त्यतिखेरको चर्चा अनुसार राजा महेन्द्रलाई कांग्रेसले यति धेरै सिट प्राप्त गर्न सक्ला भन्ने एक अंशमा पनि लागेको थिएन। कसैको पनि बहुमत आउने छैन र त्यसमा आफूले खेल्ने ठाउँ प्रशस्त रहने छ भन्ने सोचेर नै निर्वाचन गराएका थिए। बल्ल तल्ल २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता श्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गन भयो। त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा श्री [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि हुनुहुन्थ्यो। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख श्री [[महेन्द्र नारायण निधि]] हुनुहुन्थ्यो। == कांग्रेस सरकारका कार्यहरू == नेपाली कांग्रेसको सरकारले भर्खरै सम्पन्न निर्वाचनका अवसरमा जनतासँग गरेको कवूल अनुसार विभिन्न महत्त्वपूर्ण कदमहरू चाली दुःखी जनताको उद्धार गर्ने र देशलाई अघि बढाउने कार्यमा आफूलाई सरिक गरायो। यस मन्त्री मण्डलले ः • स्वतन्त्र र निस्पश्य न्यायालयको विकास, • प्रशासनिक सुधार, • विकेन्द्रिकरण कार्यक्रमका लागि जिल्ला जिल्लामा विकास बोर्ड गठन, • आर्थिक सुधार, • जिल्लाको कुल आम्दानीको १० प्रतिशत रकम सोहि जिल्लामा खर्च गर्ने नीति, • कर्मचारीको तलव वृद्धि, • भ्रष्टाचार विरुद्धको अभियान, • विर्ता उन्मुलन ऐनको व्यवस्था, • सम्पत्ति करको व्यवस्था, • जंगलको राष्ट्रियकरण, • मुद्रा प्रचलनमा एक रूपता, • औद्योगिक विकास सङ्घको स्थापना, • शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति, • राष्ट्रिय योजना समितिको निर्माण, • राज्यरजौटा उन्मूलन, • सहकारी संस्थाहरूको गठन, • ग्राम विकास शुरुवात, • रोयल नेपाल एयर लाईन्स कर्पोरेशनको राष्ट्रियकरण्, • राजमार्गको र्सर्भेक्षण, हवाई यातायातको विस्तार र पुलहरूको निर्माण, • सिंचाई तथा कृषि विकास क्षेत्रमा मुलुकभरि अनेकौँ परियोजना शुरु, • कांग्रेस सरकारले देशभरि स्कूलहरू, • देशको प्रथम विश्वविद्यालय-त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्थापना, • त्यस्तै बालाजु औद्योगिक क्षेत्रको स्थापना, • चिनी र चुरोट कारखानाहरूको स्थापना, • देशभरि घरेलु उद्योगहरूको शुरुवात, • नेशनल ट्रेडिङ्गको स्थापना र बढी अन्न उब्जाउँ जस्ता अभियानहरू समेत सञ्चालित हुन थाले। • देश विकासका लागि सुव्यबस्थित बजेट र योजनावद्ध आर्थिक विकासको गतिशील मार्ग अँगालेर नेपाली कांग्रेस अग्रसर हुन लागेको देखेर यहाँका सामन्ती प्रतिक्रियावादी तत्वलाई अखप हुन थाल्यो। यसो त त्यस तत्वले राजालाई अगाडि सारेर प्रजातन्त्र विरुद्ध षडयन्त्र गर्ने दाऊ पहिलेदेखि गर्दै आएको थियो। कांग्रेस सरकार गठन भएको छ महिना पुग्दा नपुग्दै २०१६ साल माघ १६ गतेको राजाको नेपालगञ्ज भाषण मै त्यस्तो नियत झल्केको थियो। जनहित सङ्घ खडा गर्राई विर्ता उन्मूलनको विरोध गराउने कर्मवीर महामण्डप अघि सरेर गोर्खा काण्ड घटाउने र पश्चिम १ नम्बर काण्डलाई उक्साउने जस्ता षडयन्त्रहरू हुँदै गए। यसै विच २०१७ साल बैसाखमा नेपाली काग्रेसको सातै महादिवेसन भब्यताका साथ सम्पन्न भयो माहाधिवेसनमा वी.पी कोइराला अत्याधिक बहुमतले पुन अध्क्ष्यमा निर्वाचित हुनु भयो महाधिवेसन पश्चात निस्केको र्याली अभूतपूर्व थियो यसको सफलताबाट प्रतिगामि तत्वहरू भित्र भित्रै कुडिएका थिए। घरेलु मालामालमा जस्तै विदेशी नीति सम्बन्धमा पनि निकै सफलता साथ नेपाली काग्रेसको सरकारको कार्य गर्दै थियो असँग्लनाको नीतिलाई सक्रियताका साथ अङ्गाली विश्वका कयौँ मुलुकहरूसँग दौत्य सम्वन्ध कायम गर्दै नेपालको अन्तराष्ट्रिय सर्म्पर्क र प्रतिस्ठानलाई बढाएको थियो। भारत र चिन जस्ता छिमेकीहरूसँग सीमा सम्बन्धी विवाद हुन वा व्यापार फस्टाएको थियो। पारवहन सम्बन्धी यावत् समस्याहरूको कुसलतापूर्वक छिनो फानो गर्दै नेपालको हित, इज्जत र सम्मानलाई उचा राख्ने काम त्यस सरकारले गरेको थियो। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] ijtcd8izwmcqe126vtywqzlw8ho5002 1074246 1074245 2022-08-21T16:24:45Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको [[बनारस]]मा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणीप्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === [[सुवर्ण शमशेर राणा]]को सक्रियतामा [[महेन्द्र विक्रम शाह]]लाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो।<ref>{{cite web|author=प्रकाश गुरागाई|title=नेपाली कांग्रेस स्थापनाकालमै थिए गुट, फुटको सुरुआत बीपीबाटै|url=https://nepallive.com/story/252389|language=नेपाली |work=|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो प्रथम महाधिवेशन [[भारत]]को कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिवेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन>{{cite web|author=|title=नेपाली कांग्रेसको विगतदेखि बर्तमानसम्म : यस्तो छ महाधिवेशनको इतिहास|url=https://www.reportersnepal.com/2021/08/576648|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === २००७ सालको क्रान्ति === {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] र [[सुवर्ण शमशेर राणा]]लाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती [[ज्ञानेन्द्र शाह|ज्ञानेन्द्र]] वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=ज्ञानेन्द्र शाह : नेपालको इतिहासमा दुई पटक राजा हुन पाए|url=https://www.reportersnepal.com/2021/10/599755|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान [[वीरगञ्ज महानगरपालिका|वीरगञ्ज]]मा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा [[थिरबम मल्ल]]ले शाहदत प्राप्त गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=रामबहादुर थापा|title=२००७ सालको क्रान्तिका पहिलो शहिद थिरबम मल्ल|url=https://uttarganga.com/2355/|language=नेपाली |work=|website=उत्तरगङ्गा|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मीरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइ तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा, नेपाली कांग्रेस र [[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]को बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ।<ref>{{cite web|author=|title=दिल्ली सम्झौताको आधारमा राजा र प्रजा दुवै स्वतन्त्र|url=https://pahilopost.com/content/-2452.html|language=नेपाली |work=|website=पहिलो पोस्ट|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) === क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा [[जनकपुर उपमहानगरपालिका|जनकपुर]]मा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन/> पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काङ्ग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाइएको थियो। [[नेपालको प्रधानमन्त्री]]को रूपमा नियुक्त [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरेका थिए। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक बोलाइएको थियो। बैठकमा प्रधानमन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाली काङ्ग्रेस विगत, वर्तमान र भविश्य|url=https://bpbichar.com/2019/01/07/5271/|language=नेपाली |work=|website=विपी विचार|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> वि.सं. २००९ श्रावण ८ गते २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन [[प्रधानमन्त्री]]लाई निर्देशन दिइएको थियो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई राजालाई शक्तिशाली बनाएको, भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको,पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित गरिएको थियो। त्यसको लगतै [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोलेका थिए भने वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधानमन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिएका थिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएको थियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुकव्यापी अभियान चलाएको थियो। वि.सं. २०१० वैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भएको थियो। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]को नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बनेको थियो। == पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) == क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा जनकपुरमा जननायक वी.पी.कोइरालालाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। यस महाअधिवेशनलेः छोटो समयमै महान राजनीतिक क्रान्ति सफलता पुर्वक सम्पन्न गर्न सकेकोमा गर्व गर्दै क्रान्तिका सबै शहीद र योद्धाहरू प्रति श्रद्धा र सम्मान प्रकट गर्‍यो, आन्दोलनका कमाण्डर देश र जनतालाई र्सार्वभौमसत्ता सम्पन्न बनाउने विश्वास भएको सबैभन्दा ठूलो राजनीति पार्टी.काँ.को अध्यक्षका हैसियतले मातृका प्रसाद कोइराला नेपालको पहिलो नागरिक प्रधान मन्त्री भएबाट राष्टिय संर्घषको एक सानदार अभियान समाप्त भएको उद्घोष गर्‍यो, यसभन्दा अगाडिका माहाधिवेसनहरूमा राखिएको राजनितिक उद्देश्य प्राप्तिका लागि ठोस अभियान सञ्चालन गर्ने, जिम्मेवारीलाई राजनीतिक र आर्थिक दिशाबाट सम्पन्न गर्नुपर्ने, प्रजातान्त्रिक संस्थाको रूपमा राज्यको राजनीतिक ढाँचा निर्धारणः जनप्रतिनिधिले नै मुलुको शासन पद्धति तयार गर्नु पर्ने भएकाले विधान परिषदको निर्वाचन गरी उनीहरूले तयार गरेको विधानका आधारमा मुलुकको शासन सञ्चालन गर्ने, जनप्रतिनिधि सभाको रूपमा संसदको निर्माण गर्ने, नागरिक अधिकार तथा कानुनी शासनको संरक्षणका लागि स्वतन्त्र न्यायालयको निर्माण गर्ने, विकेन्द्रीत शासन प्रणाली-अञ्चल, जिल्ला र गाँउ सँगठन निर्माण गरी जनताको प्रतिनिधि मार्फ स्थानीय शासन सञ्चालन गर्ने। सामाजिक न्याय प्रदान गर्ने संस्थाको रूपमा राज्यको आर्थिक ढाँचा ट्ट भूमिमा व्यापक सुधार -विर्ता, वटैया प्रथाको अन्त्य, सहकारी खेति प्रणाली, अन्न कोष वा धर्म भकारीको निर्माण गर्ने ट्ट औद्योगिक नीति निर्माण गर्ने, ट्ट वैदेशिक नीति निर्माण गर्ने, पार्टी फूटः जुन हौसलाको साथ नेपाली कांग्रेस देश विकासको मार्गमा अगाडि बढ्न चाहन्थ्यो त्यो भावनासित प्रधानमन्त्री तथा अध्यक्ष मातृका प्रसाद कोइरालाले कदमहरू चाल्न नसक्नु भएकोले पार्टी मनोमालिन्यको शुरुवात भयो। पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काँग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाईयो। तर नेपाली काँग्रेसको प्रधान मन्त्रीको रूपमा निययुक्त मातृका प्रसाद कोइरालाले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरे। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक डाकीयो। बैठकमा प्रधान मन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेर गए। वि.सं. २००९ श्रावण ८-२३ जुलाई, १९५२ २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन प्रधान मन्त्रीलाई निर्देशन दिइयो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० -२५ जुलाई, १९५२ मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला|मातृका प्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई * क) राजालाई शक्तिशाली बनाएको, * ख) भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, * ग) भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको, * घ) पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित भए। त्यसको लगतै मातृका प्रसाद कोइरालाले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोले। वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधान मन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएकाले २००७को क्रान्तिको मर्ममा आघात पुर्याउने काम भयो। विधानसभाको निर्वाचन गराएर जनप्रतिनिधिको सरकार बनाई लोकतन्त्र मजबुत बनाउने कुरा ओझेलमा पारियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुक व्यापी अभियान चलायो। वि.सं. २०१० बैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भयो । त्यस पछि पनि मुलुकले निकास पाएन। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा मातृका प्रसाद कोइरालाको नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बन्यो। नेपाली कांग्रेसको १४ औं [https://www.annapurnapost.com/tags/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B8-%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%A8 महाधिवेशन] समारोह सुरु भएको छ। == नेपाली कांग्रेसको दोस्रो सत्याग्रह == लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेससँग आन्दोलनको विकल्प रहेन। यसै सिलसिलामा २०११ साल पौष २६ गते निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह शुरु गर्‍यो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइरालाले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आव्हृान गरे। छैठौं महाअधिवेशन र समाजवादी घोषणा - वि.सं. २०१२ माघ १० र ११)ः वि.सं. २०१२ माघ १० र ११मा विरगन्जमा सुवर्णशमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। महाअधिवेशनलेः • लोकतन्त्रवादका आधारमा समाजवाद र प्रजातन्त्रको सुदृढ गठबन्दनबाट समाजवादी समाजको निर्माण गर्ने, • सामाजिक न्यायका आधारमा आर्थिक संवृद्धिका लागि भूमि सुधार र औद्योगिकरण गर्ने, • धार्मिक, जातीय, वाणिर्क र लिङ्गीय निरपेक्षताका आधारमा प्रजातान्त्रिक समाजवादको स्थापना गर्ने, • सामाजिक रूपान्तरणका लागि विकेन्द्रीकरण कार्यक्रम लागु गर्ने, • संविधान सभाको निर्वाचन तत्काल गर्न दवाव दिने, • एसियाई समाजवादी सम्मेलनको सदस्यता लिने, • समाजवादी समाज निर्माणका लागि राष्ट्रिय योजना समिति निर्माण गर्ने लगायत विभिन्न १८ वटा प्रस्तावहरू पारित भएको देखिन्छ। वी.पी. द्वारा प्रस्तुत समाजवादी घोषणपत्र स्वीकृत भएपछि सभापतिको हैसियतले श्री सुवर्ण शमशेरले -"हामीले समाजवादी व्यवस्था मात्र नेपालको बाटो हुन सक्दछ भनी आफ्नो लक्ष्य बनाउका छौं। समाजवादी व्यवस्था प्रजातन्त्रात्मक साधन र उपायबाट प्राप्त गर्न संकल्प गरेका छौं।........." भन्नु भएको थियो। यस भन्दा अगाडि नै भारतीय उपमहाद्वीपका प्रखरसमाजवादी व्यक्तित्वका रूपमा नेपाली कांग्रेसका नेता वी.पी. कोइरालाले व्यक्तिगत हैसियतमा २०११ सालमा जापानमा भएको एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा भागलिई सक्नु भएको थियो। पंक्षि ०१३ सालमा बर्म्र्ब्इमा भएको द्वितीय एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा नेपाली कांग्रेसले त्यस सँगठनको पूर्ण सदस्यता प्राप्त गर्‍यो। बर्म्बई सम्मेलनकै निर्णयबमोजिम नेपाली कांग्रेसको आयोजनामा २०१४ साल चैत्र १३,१४ र १५ गते एसियाली समाजवादी सङ्घको तेस्रो सम्मेलन काठमाडौमा सम्पन्न भयो। भारत, पाकिस्तान, वर्मा, जापान, पश्चिमी इजरायल, इन्डोनेशिया र भियतनाम समेतका प्रतिनिधिहरूले भाग लिएको र अनेक उपलब्धि हासिल गर्न सफल रहेको उक्त सम्मेलन नेपालमा सम्पन्न हुनाले नेपाली कांग्रेसको मात्र हैन राष्ट्रकै प्रतिष्ठानलाई त्सले बढाएको थियो। == नेपाल तरुण दल ==गणेश कार्कि == तेस्रो सत्याग्रह -भद्र अवज्ञा आन्दोलन (२०१४ मंसिर २२) == २००७ सालको लगत्तै शुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेर क्रान्तिको भावना विपरीत वास्तविक प्रजातन्त्रको विकासमा बाधा पारियो। राजा महेन्द्रले त एक पछि अर्को प्रयोग गर्दै प्रजातन्त्रके खिल्ली उडाउने काम गरे। प्रजातन्त्र भनेको यस्तै रहेछ। भन्ने वितृष्णा जनतामा उब्जाउने कुचाल चालियो। परिणामतः नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर हुनुपर्‍यो। राजाको निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह शुरु भयो। पार्टी कार्यकर्ताहरूले सक्रियतापुर्वक अग्रिम भूमिका निभाए। त्यसले गर्दा पार्टीे इज्जत प्रतिष्ठा निकै बढ्थो र पछि निर्वाचनमा फाइदा पुग्न गयो। दुइ महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरे। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गर्‍यो। नेपालको त्यतिखेरको राजनीतिमा निर्वाचन संविधान सभाको लागि कि संसदको लागि - भन्ने विवाद निकै समयसम्म चल्यो। नेपाली कांग्रेस र कम्यूनिष्ट पार्टी वाहेक प्रायः सबै पार्टी राजा भएको मुलुकमा निर्वाचन संसदकै लागि हुनुपर्छ, संविधान राजाले दिनु पर्छ भन्ने अडानमा थिए। नेपाली कांग्रेस भने ०७ सालको शाही घोषणाले प्रदान गरेको संविधान सभाको अधिकार जनताले पाउनु पर्छ भनेर सङ्घर्ष गरिनहेको थियो। तर राजाले माध १९ गते एक घोषणद्वारा निर्वाचन संसदकै लागि हुन्छ भन्ने घोषणा गरेपछि पार्टी ठूलो धर्म संकटमा पर्‍यो। संसदका लागिको निर्वाचनमा भाग लिउँ भने आफ्नो अडान छाड्नु पर्ने। भाग नलिउँ भने अन्य पार्टीले काङ्ग्रेस चुनव चाहँदैन भनेर आरोप लगाउने र बहिष्कारको राजनीतिले आफै बहिष्कृत हुने खतरा उत्पन्न हुने खतरा उत्पन्न हुने। त्यसो भएर वी.पी.ले फागुन २९ गते नेपाल पुकारमा एक लेख लेखर निश्चय नै शाही घोषणालाई प्रजातन्त्रको घोषणा पत्र भन्न मिल्दैन र सैद्धान्तिक दृष्टिबाट त्यसको सफलता पूर्वक आलोचना गर्न सकिन्छ। तर राजनीतिक सिद्धान्त विश्वासको वस्तु मात्र हैन व्यवहारको विषय पनि हो। यदि कुनै पनि कुराले आजको असैहा स्थितिमा सुधार ल्याउँछ भने त्यो ग्राह्रा हुन्छ।...........' भन्नुभयो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरे। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता श्री सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भयो। सातौँ महाअधिवेशन-२०१६ बैशाख २५ देखि ३१ वि.सं. २०१६ बैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले वी.पी. कोइरालालाई पुन पार्टीभापति बनायो। == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा पहिलो आम निर्वाचन २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भयो। त्यसमा नेपाली कांग्रैसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गर्‍यो। त्यतिखेरको चर्चा अनुसार राजा महेन्द्रलाई कांग्रेसले यति धेरै सिट प्राप्त गर्न सक्ला भन्ने एक अंशमा पनि लागेको थिएन। कसैको पनि बहुमत आउने छैन र त्यसमा आफूले खेल्ने ठाउँ प्रशस्त रहने छ भन्ने सोचेर नै निर्वाचन गराएका थिए। बल्ल तल्ल २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता श्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गन भयो। त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा श्री [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि हुनुहुन्थ्यो। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख श्री [[महेन्द्र नारायण निधि]] हुनुहुन्थ्यो। == कांग्रेस सरकारका कार्यहरू == नेपाली कांग्रेसको सरकारले भर्खरै सम्पन्न निर्वाचनका अवसरमा जनतासँग गरेको कवूल अनुसार विभिन्न महत्त्वपूर्ण कदमहरू चाली दुःखी जनताको उद्धार गर्ने र देशलाई अघि बढाउने कार्यमा आफूलाई सरिक गरायो। यस मन्त्री मण्डलले ः • स्वतन्त्र र निस्पश्य न्यायालयको विकास, • प्रशासनिक सुधार, • विकेन्द्रिकरण कार्यक्रमका लागि जिल्ला जिल्लामा विकास बोर्ड गठन, • आर्थिक सुधार, • जिल्लाको कुल आम्दानीको १० प्रतिशत रकम सोहि जिल्लामा खर्च गर्ने नीति, • कर्मचारीको तलव वृद्धि, • भ्रष्टाचार विरुद्धको अभियान, • विर्ता उन्मुलन ऐनको व्यवस्था, • सम्पत्ति करको व्यवस्था, • जंगलको राष्ट्रियकरण, • मुद्रा प्रचलनमा एक रूपता, • औद्योगिक विकास सङ्घको स्थापना, • शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति, • राष्ट्रिय योजना समितिको निर्माण, • राज्यरजौटा उन्मूलन, • सहकारी संस्थाहरूको गठन, • ग्राम विकास शुरुवात, • रोयल नेपाल एयर लाईन्स कर्पोरेशनको राष्ट्रियकरण्, • राजमार्गको र्सर्भेक्षण, हवाई यातायातको विस्तार र पुलहरूको निर्माण, • सिंचाई तथा कृषि विकास क्षेत्रमा मुलुकभरि अनेकौँ परियोजना शुरु, • कांग्रेस सरकारले देशभरि स्कूलहरू, • देशको प्रथम विश्वविद्यालय-त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्थापना, • त्यस्तै बालाजु औद्योगिक क्षेत्रको स्थापना, • चिनी र चुरोट कारखानाहरूको स्थापना, • देशभरि घरेलु उद्योगहरूको शुरुवात, • नेशनल ट्रेडिङ्गको स्थापना र बढी अन्न उब्जाउँ जस्ता अभियानहरू समेत सञ्चालित हुन थाले। • देश विकासका लागि सुव्यबस्थित बजेट र योजनावद्ध आर्थिक विकासको गतिशील मार्ग अँगालेर नेपाली कांग्रेस अग्रसर हुन लागेको देखेर यहाँका सामन्ती प्रतिक्रियावादी तत्वलाई अखप हुन थाल्यो। यसो त त्यस तत्वले राजालाई अगाडि सारेर प्रजातन्त्र विरुद्ध षडयन्त्र गर्ने दाऊ पहिलेदेखि गर्दै आएको थियो। कांग्रेस सरकार गठन भएको छ महिना पुग्दा नपुग्दै २०१६ साल माघ १६ गतेको राजाको नेपालगञ्ज भाषण मै त्यस्तो नियत झल्केको थियो। जनहित सङ्घ खडा गर्राई विर्ता उन्मूलनको विरोध गराउने कर्मवीर महामण्डप अघि सरेर गोर्खा काण्ड घटाउने र पश्चिम १ नम्बर काण्डलाई उक्साउने जस्ता षडयन्त्रहरू हुँदै गए। यसै विच २०१७ साल बैसाखमा नेपाली काग्रेसको सातै महादिवेसन भब्यताका साथ सम्पन्न भयो माहाधिवेसनमा वी.पी कोइराला अत्याधिक बहुमतले पुन अध्क्ष्यमा निर्वाचित हुनु भयो महाधिवेसन पश्चात निस्केको र्याली अभूतपूर्व थियो यसको सफलताबाट प्रतिगामि तत्वहरू भित्र भित्रै कुडिएका थिए। घरेलु मालामालमा जस्तै विदेशी नीति सम्बन्धमा पनि निकै सफलता साथ नेपाली काग्रेसको सरकारको कार्य गर्दै थियो असँग्लनाको नीतिलाई सक्रियताका साथ अङ्गाली विश्वका कयौँ मुलुकहरूसँग दौत्य सम्वन्ध कायम गर्दै नेपालको अन्तराष्ट्रिय सर्म्पर्क र प्रतिस्ठानलाई बढाएको थियो। भारत र चिन जस्ता छिमेकीहरूसँग सीमा सम्बन्धी विवाद हुन वा व्यापार फस्टाएको थियो। पारवहन सम्बन्धी यावत् समस्याहरूको कुसलतापूर्वक छिनो फानो गर्दै नेपालको हित, इज्जत र सम्मानलाई उचा राख्ने काम त्यस सरकारले गरेको थियो। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] hwvd7oqg4861ie0it5vrgi6pzeao9td 1074247 1074246 2022-08-21T16:25:04Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको [[बनारस]]मा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणीप्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === [[सुवर्ण शमशेर राणा]]को सक्रियतामा [[महेन्द्र विक्रम शाह]]लाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो।<ref>{{cite web|author=प्रकाश गुरागाई|title=नेपाली कांग्रेस स्थापनाकालमै थिए गुट, फुटको सुरुआत बीपीबाटै|url=https://nepallive.com/story/252389|language=नेपाली |work=|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो प्रथम महाधिवेशन [[भारत]]को कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिवेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन>{{cite web|author=|title=नेपाली कांग्रेसको विगतदेखि बर्तमानसम्म : यस्तो छ महाधिवेशनको इतिहास|url=https://www.reportersnepal.com/2021/08/576648|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === २००७ सालको क्रान्ति === {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] र [[सुवर्ण शमशेर राणा]]लाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती [[ज्ञानेन्द्र शाह|ज्ञानेन्द्र]] वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=ज्ञानेन्द्र शाह : नेपालको इतिहासमा दुई पटक राजा हुन पाए|url=https://www.reportersnepal.com/2021/10/599755|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान [[वीरगञ्ज महानगरपालिका|वीरगञ्ज]]मा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा [[थिरबम मल्ल]]ले शाहदत प्राप्त गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=रामबहादुर थापा|title=२००७ सालको क्रान्तिका पहिलो शहिद थिरबम मल्ल|url=https://uttarganga.com/2355/|language=नेपाली |work=|website=उत्तरगङ्गा|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मीरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइ तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा, नेपाली कांग्रेस र [[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]को बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ।<ref>{{cite web|author=|title=दिल्ली सम्झौताको आधारमा राजा र प्रजा दुवै स्वतन्त्र|url=https://pahilopost.com/content/-2452.html|language=नेपाली |work=|website=पहिलो पोस्ट|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) === क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा [[जनकपुर उपमहानगरपालिका|जनकपुर]]मा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन/> पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काङ्ग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाइएको थियो। [[नेपालको प्रधानमन्त्री]]को रूपमा नियुक्त [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरेका थिए। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक बोलाइएको थियो। बैठकमा प्रधानमन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाली काङ्ग्रेस विगत, वर्तमान र भविश्य|url=https://bpbichar.com/2019/01/07/5271/|language=नेपाली |work=|website=विपी विचार|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> वि.सं. २००९ श्रावण ८ गते २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन [[प्रधानमन्त्री]]लाई निर्देशन दिइएको थियो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई राजालाई शक्तिशाली बनाएको, भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको,पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित गरिएको थियो। त्यसको लगतै [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोलेका थिए भने वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधानमन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिएका थिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएको थियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुकव्यापी अभियान चलाएको थियो। वि.सं. २०१० वैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भएको थियो। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]को नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बनेको थियो। == नेपाली कांग्रेसको दोस्रो सत्याग्रह == लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेससँग आन्दोलनको विकल्प रहेन। यसै सिलसिलामा २०११ साल पौष २६ गते निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह शुरु गर्‍यो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइरालाले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आव्हृान गरे। छैठौं महाअधिवेशन र समाजवादी घोषणा - वि.सं. २०१२ माघ १० र ११)ः वि.सं. २०१२ माघ १० र ११मा विरगन्जमा सुवर्णशमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। महाअधिवेशनलेः • लोकतन्त्रवादका आधारमा समाजवाद र प्रजातन्त्रको सुदृढ गठबन्दनबाट समाजवादी समाजको निर्माण गर्ने, • सामाजिक न्यायका आधारमा आर्थिक संवृद्धिका लागि भूमि सुधार र औद्योगिकरण गर्ने, • धार्मिक, जातीय, वाणिर्क र लिङ्गीय निरपेक्षताका आधारमा प्रजातान्त्रिक समाजवादको स्थापना गर्ने, • सामाजिक रूपान्तरणका लागि विकेन्द्रीकरण कार्यक्रम लागु गर्ने, • संविधान सभाको निर्वाचन तत्काल गर्न दवाव दिने, • एसियाई समाजवादी सम्मेलनको सदस्यता लिने, • समाजवादी समाज निर्माणका लागि राष्ट्रिय योजना समिति निर्माण गर्ने लगायत विभिन्न १८ वटा प्रस्तावहरू पारित भएको देखिन्छ। वी.पी. द्वारा प्रस्तुत समाजवादी घोषणपत्र स्वीकृत भएपछि सभापतिको हैसियतले श्री सुवर्ण शमशेरले -"हामीले समाजवादी व्यवस्था मात्र नेपालको बाटो हुन सक्दछ भनी आफ्नो लक्ष्य बनाउका छौं। समाजवादी व्यवस्था प्रजातन्त्रात्मक साधन र उपायबाट प्राप्त गर्न संकल्प गरेका छौं।........." भन्नु भएको थियो। यस भन्दा अगाडि नै भारतीय उपमहाद्वीपका प्रखरसमाजवादी व्यक्तित्वका रूपमा नेपाली कांग्रेसका नेता वी.पी. कोइरालाले व्यक्तिगत हैसियतमा २०११ सालमा जापानमा भएको एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा भागलिई सक्नु भएको थियो। पंक्षि ०१३ सालमा बर्म्र्ब्इमा भएको द्वितीय एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा नेपाली कांग्रेसले त्यस सँगठनको पूर्ण सदस्यता प्राप्त गर्‍यो। बर्म्बई सम्मेलनकै निर्णयबमोजिम नेपाली कांग्रेसको आयोजनामा २०१४ साल चैत्र १३,१४ र १५ गते एसियाली समाजवादी सङ्घको तेस्रो सम्मेलन काठमाडौमा सम्पन्न भयो। भारत, पाकिस्तान, वर्मा, जापान, पश्चिमी इजरायल, इन्डोनेशिया र भियतनाम समेतका प्रतिनिधिहरूले भाग लिएको र अनेक उपलब्धि हासिल गर्न सफल रहेको उक्त सम्मेलन नेपालमा सम्पन्न हुनाले नेपाली कांग्रेसको मात्र हैन राष्ट्रकै प्रतिष्ठानलाई त्सले बढाएको थियो। == नेपाल तरुण दल ==गणेश कार्कि == तेस्रो सत्याग्रह -भद्र अवज्ञा आन्दोलन (२०१४ मंसिर २२) == २००७ सालको लगत्तै शुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेर क्रान्तिको भावना विपरीत वास्तविक प्रजातन्त्रको विकासमा बाधा पारियो। राजा महेन्द्रले त एक पछि अर्को प्रयोग गर्दै प्रजातन्त्रके खिल्ली उडाउने काम गरे। प्रजातन्त्र भनेको यस्तै रहेछ। भन्ने वितृष्णा जनतामा उब्जाउने कुचाल चालियो। परिणामतः नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर हुनुपर्‍यो। राजाको निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह शुरु भयो। पार्टी कार्यकर्ताहरूले सक्रियतापुर्वक अग्रिम भूमिका निभाए। त्यसले गर्दा पार्टीे इज्जत प्रतिष्ठा निकै बढ्थो र पछि निर्वाचनमा फाइदा पुग्न गयो। दुइ महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरे। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गर्‍यो। नेपालको त्यतिखेरको राजनीतिमा निर्वाचन संविधान सभाको लागि कि संसदको लागि - भन्ने विवाद निकै समयसम्म चल्यो। नेपाली कांग्रेस र कम्यूनिष्ट पार्टी वाहेक प्रायः सबै पार्टी राजा भएको मुलुकमा निर्वाचन संसदकै लागि हुनुपर्छ, संविधान राजाले दिनु पर्छ भन्ने अडानमा थिए। नेपाली कांग्रेस भने ०७ सालको शाही घोषणाले प्रदान गरेको संविधान सभाको अधिकार जनताले पाउनु पर्छ भनेर सङ्घर्ष गरिनहेको थियो। तर राजाले माध १९ गते एक घोषणद्वारा निर्वाचन संसदकै लागि हुन्छ भन्ने घोषणा गरेपछि पार्टी ठूलो धर्म संकटमा पर्‍यो। संसदका लागिको निर्वाचनमा भाग लिउँ भने आफ्नो अडान छाड्नु पर्ने। भाग नलिउँ भने अन्य पार्टीले काङ्ग्रेस चुनव चाहँदैन भनेर आरोप लगाउने र बहिष्कारको राजनीतिले आफै बहिष्कृत हुने खतरा उत्पन्न हुने खतरा उत्पन्न हुने। त्यसो भएर वी.पी.ले फागुन २९ गते नेपाल पुकारमा एक लेख लेखर निश्चय नै शाही घोषणालाई प्रजातन्त्रको घोषणा पत्र भन्न मिल्दैन र सैद्धान्तिक दृष्टिबाट त्यसको सफलता पूर्वक आलोचना गर्न सकिन्छ। तर राजनीतिक सिद्धान्त विश्वासको वस्तु मात्र हैन व्यवहारको विषय पनि हो। यदि कुनै पनि कुराले आजको असैहा स्थितिमा सुधार ल्याउँछ भने त्यो ग्राह्रा हुन्छ।...........' भन्नुभयो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरे। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता श्री सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भयो। सातौँ महाअधिवेशन-२०१६ बैशाख २५ देखि ३१ वि.सं. २०१६ बैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले वी.पी. कोइरालालाई पुन पार्टीभापति बनायो। == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा पहिलो आम निर्वाचन २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भयो। त्यसमा नेपाली कांग्रैसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गर्‍यो। त्यतिखेरको चर्चा अनुसार राजा महेन्द्रलाई कांग्रेसले यति धेरै सिट प्राप्त गर्न सक्ला भन्ने एक अंशमा पनि लागेको थिएन। कसैको पनि बहुमत आउने छैन र त्यसमा आफूले खेल्ने ठाउँ प्रशस्त रहने छ भन्ने सोचेर नै निर्वाचन गराएका थिए। बल्ल तल्ल २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता श्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गन भयो। त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा श्री [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि हुनुहुन्थ्यो। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख श्री [[महेन्द्र नारायण निधि]] हुनुहुन्थ्यो। == कांग्रेस सरकारका कार्यहरू == नेपाली कांग्रेसको सरकारले भर्खरै सम्पन्न निर्वाचनका अवसरमा जनतासँग गरेको कवूल अनुसार विभिन्न महत्त्वपूर्ण कदमहरू चाली दुःखी जनताको उद्धार गर्ने र देशलाई अघि बढाउने कार्यमा आफूलाई सरिक गरायो। यस मन्त्री मण्डलले ः • स्वतन्त्र र निस्पश्य न्यायालयको विकास, • प्रशासनिक सुधार, • विकेन्द्रिकरण कार्यक्रमका लागि जिल्ला जिल्लामा विकास बोर्ड गठन, • आर्थिक सुधार, • जिल्लाको कुल आम्दानीको १० प्रतिशत रकम सोहि जिल्लामा खर्च गर्ने नीति, • कर्मचारीको तलव वृद्धि, • भ्रष्टाचार विरुद्धको अभियान, • विर्ता उन्मुलन ऐनको व्यवस्था, • सम्पत्ति करको व्यवस्था, • जंगलको राष्ट्रियकरण, • मुद्रा प्रचलनमा एक रूपता, • औद्योगिक विकास सङ्घको स्थापना, • शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति, • राष्ट्रिय योजना समितिको निर्माण, • राज्यरजौटा उन्मूलन, • सहकारी संस्थाहरूको गठन, • ग्राम विकास शुरुवात, • रोयल नेपाल एयर लाईन्स कर्पोरेशनको राष्ट्रियकरण्, • राजमार्गको र्सर्भेक्षण, हवाई यातायातको विस्तार र पुलहरूको निर्माण, • सिंचाई तथा कृषि विकास क्षेत्रमा मुलुकभरि अनेकौँ परियोजना शुरु, • कांग्रेस सरकारले देशभरि स्कूलहरू, • देशको प्रथम विश्वविद्यालय-त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्थापना, • त्यस्तै बालाजु औद्योगिक क्षेत्रको स्थापना, • चिनी र चुरोट कारखानाहरूको स्थापना, • देशभरि घरेलु उद्योगहरूको शुरुवात, • नेशनल ट्रेडिङ्गको स्थापना र बढी अन्न उब्जाउँ जस्ता अभियानहरू समेत सञ्चालित हुन थाले। • देश विकासका लागि सुव्यबस्थित बजेट र योजनावद्ध आर्थिक विकासको गतिशील मार्ग अँगालेर नेपाली कांग्रेस अग्रसर हुन लागेको देखेर यहाँका सामन्ती प्रतिक्रियावादी तत्वलाई अखप हुन थाल्यो। यसो त त्यस तत्वले राजालाई अगाडि सारेर प्रजातन्त्र विरुद्ध षडयन्त्र गर्ने दाऊ पहिलेदेखि गर्दै आएको थियो। कांग्रेस सरकार गठन भएको छ महिना पुग्दा नपुग्दै २०१६ साल माघ १६ गतेको राजाको नेपालगञ्ज भाषण मै त्यस्तो नियत झल्केको थियो। जनहित सङ्घ खडा गर्राई विर्ता उन्मूलनको विरोध गराउने कर्मवीर महामण्डप अघि सरेर गोर्खा काण्ड घटाउने र पश्चिम १ नम्बर काण्डलाई उक्साउने जस्ता षडयन्त्रहरू हुँदै गए। यसै विच २०१७ साल बैसाखमा नेपाली काग्रेसको सातै महादिवेसन भब्यताका साथ सम्पन्न भयो माहाधिवेसनमा वी.पी कोइराला अत्याधिक बहुमतले पुन अध्क्ष्यमा निर्वाचित हुनु भयो महाधिवेसन पश्चात निस्केको र्याली अभूतपूर्व थियो यसको सफलताबाट प्रतिगामि तत्वहरू भित्र भित्रै कुडिएका थिए। घरेलु मालामालमा जस्तै विदेशी नीति सम्बन्धमा पनि निकै सफलता साथ नेपाली काग्रेसको सरकारको कार्य गर्दै थियो असँग्लनाको नीतिलाई सक्रियताका साथ अङ्गाली विश्वका कयौँ मुलुकहरूसँग दौत्य सम्वन्ध कायम गर्दै नेपालको अन्तराष्ट्रिय सर्म्पर्क र प्रतिस्ठानलाई बढाएको थियो। भारत र चिन जस्ता छिमेकीहरूसँग सीमा सम्बन्धी विवाद हुन वा व्यापार फस्टाएको थियो। पारवहन सम्बन्धी यावत् समस्याहरूको कुसलतापूर्वक छिनो फानो गर्दै नेपालको हित, इज्जत र सम्मानलाई उचा राख्ने काम त्यस सरकारले गरेको थियो। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] 3xyxhtrui0ax55zevds25vl3kld7lfm 1074248 1074247 2022-08-21T16:37:35Z पर्वत सुबेदी 31224 /* पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) */ wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको [[बनारस]]मा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणीप्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === [[सुवर्ण शमशेर राणा]]को सक्रियतामा [[महेन्द्र विक्रम शाह]]लाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो।<ref>{{cite web|author=प्रकाश गुरागाई|title=नेपाली कांग्रेस स्थापनाकालमै थिए गुट, फुटको सुरुआत बीपीबाटै|url=https://nepallive.com/story/252389|language=नेपाली |work=|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो प्रथम महाधिवेशन [[भारत]]को कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिवेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन>{{cite web|author=|title=नेपाली कांग्रेसको विगतदेखि बर्तमानसम्म : यस्तो छ महाधिवेशनको इतिहास|url=https://www.reportersnepal.com/2021/08/576648|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === २००७ सालको क्रान्ति === {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] र [[सुवर्ण शमशेर राणा]]लाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती [[ज्ञानेन्द्र शाह|ज्ञानेन्द्र]] वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=ज्ञानेन्द्र शाह : नेपालको इतिहासमा दुई पटक राजा हुन पाए|url=https://www.reportersnepal.com/2021/10/599755|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान [[वीरगञ्ज महानगरपालिका|वीरगञ्ज]]मा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा [[थिरबम मल्ल]]ले शाहदत प्राप्त गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=रामबहादुर थापा|title=२००७ सालको क्रान्तिका पहिलो शहिद थिरबम मल्ल|url=https://uttarganga.com/2355/|language=नेपाली |work=|website=उत्तरगङ्गा|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मीरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइ तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा, नेपाली कांग्रेस र [[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]को बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ।<ref>{{cite web|author=|title=दिल्ली सम्झौताको आधारमा राजा र प्रजा दुवै स्वतन्त्र|url=https://pahilopost.com/content/-2452.html|language=नेपाली |work=|website=पहिलो पोस्ट|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) === क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा [[जनकपुर उपमहानगरपालिका|जनकपुर]]मा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन/> पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काङ्ग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाइएको थियो। [[नेपालको प्रधानमन्त्री]]को रूपमा नियुक्त [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरेका थिए। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक बोलाइएको थियो। बैठकमा प्रधानमन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाली काङ्ग्रेस विगत, वर्तमान र भविश्य|url=https://bpbichar.com/2019/01/07/5271/|language=नेपाली |work=|website=विपी विचार|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> वि.सं. २००९ श्रावण ८ गते २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन [[प्रधानमन्त्री]]लाई निर्देशन दिइएको थियो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई राजालाई शक्तिशाली बनाएको, भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको,पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित गरिएको थियो। त्यसको लगतै [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोलेका थिए भने वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधानमन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिएका थिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएको थियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुकव्यापी अभियान चलाएको थियो। वि.सं. २०१० वैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भएको थियो। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]को नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बनेको थियो। === दोस्रो सत्याग्रह र छैटौँ महाधिवेशन === लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेसले २०११ साल पुस २६ गते आन्दोलनको घोषणा गरेको थियो। यसै सिलसिलामा निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह सुरु गरेको थियो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आह्वान गरेका थिए। वि.सं. २०१२ माघ १० र ११ मा वीरगञ्जमा सुवर्ण शमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। <ref name=महाधिवेशन/> === तेस्रो सत्याग्रह र सातौँ महाधिवेशन === २००७ साल लगत्तै सुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेको ठानेर नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर भएको थियो। [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]को निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रेससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भएका थिए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह सुरु भएको थियो। दुई महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल रहेको थियो। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गरेको थियो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरेका थिए। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भएको थियो। वि.सं. २०१६ वैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई पुन पार्टीभापति बनाएको थियो।<ref>{{cite web|author=अखिल विश्वकर्मा|title=काङ्ग्रेस कति लोकतान्त्रिक : ७० वर्षमा ७ सभापति, ४ कोइराला मात्र|url=https://www.rajaneeti.com/politics/13801/|language=नेपाली |work=|website=राजनीति|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> == नेपाली कांग्रेसको दोस्रो सत्याग्रह == लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेससँग आन्दोलनको विकल्प रहेन। यसै सिलसिलामा २०११ साल पौष २६ गते निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह शुरु गर्‍यो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइरालाले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आव्हृान गरे। छैठौं महाअधिवेशन र समाजवादी घोषणा - वि.सं. २०१२ माघ १० र ११)ः वि.सं. २०१२ माघ १० र ११मा विरगन्जमा सुवर्णशमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भयो। महाअधिवेशनलेः • लोकतन्त्रवादका आधारमा समाजवाद र प्रजातन्त्रको सुदृढ गठबन्दनबाट समाजवादी समाजको निर्माण गर्ने, • सामाजिक न्यायका आधारमा आर्थिक संवृद्धिका लागि भूमि सुधार र औद्योगिकरण गर्ने, • धार्मिक, जातीय, वाणिर्क र लिङ्गीय निरपेक्षताका आधारमा प्रजातान्त्रिक समाजवादको स्थापना गर्ने, • सामाजिक रूपान्तरणका लागि विकेन्द्रीकरण कार्यक्रम लागु गर्ने, • संविधान सभाको निर्वाचन तत्काल गर्न दवाव दिने, • एसियाई समाजवादी सम्मेलनको सदस्यता लिने, • समाजवादी समाज निर्माणका लागि राष्ट्रिय योजना समिति निर्माण गर्ने लगायत विभिन्न १८ वटा प्रस्तावहरू पारित भएको देखिन्छ। वी.पी. द्वारा प्रस्तुत समाजवादी घोषणपत्र स्वीकृत भएपछि सभापतिको हैसियतले श्री सुवर्ण शमशेरले -"हामीले समाजवादी व्यवस्था मात्र नेपालको बाटो हुन सक्दछ भनी आफ्नो लक्ष्य बनाउका छौं। समाजवादी व्यवस्था प्रजातन्त्रात्मक साधन र उपायबाट प्राप्त गर्न संकल्प गरेका छौं।........." भन्नु भएको थियो। यस भन्दा अगाडि नै भारतीय उपमहाद्वीपका प्रखरसमाजवादी व्यक्तित्वका रूपमा नेपाली कांग्रेसका नेता वी.पी. कोइरालाले व्यक्तिगत हैसियतमा २०११ सालमा जापानमा भएको एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा भागलिई सक्नु भएको थियो। पंक्षि ०१३ सालमा बर्म्र्ब्इमा भएको द्वितीय एसियाली समाजवादी सम्मेलनमा नेपाली कांग्रेसले त्यस सँगठनको पूर्ण सदस्यता प्राप्त गर्‍यो। बर्म्बई सम्मेलनकै निर्णयबमोजिम नेपाली कांग्रेसको आयोजनामा २०१४ साल चैत्र १३,१४ र १५ गते एसियाली समाजवादी सङ्घको तेस्रो सम्मेलन काठमाडौमा सम्पन्न भयो। भारत, पाकिस्तान, वर्मा, जापान, पश्चिमी इजरायल, इन्डोनेशिया र भियतनाम समेतका प्रतिनिधिहरूले भाग लिएको र अनेक उपलब्धि हासिल गर्न सफल रहेको उक्त सम्मेलन नेपालमा सम्पन्न हुनाले नेपाली कांग्रेसको मात्र हैन राष्ट्रकै प्रतिष्ठानलाई त्सले बढाएको थियो। == नेपाल तरुण दल ==गणेश कार्कि == तेस्रो सत्याग्रह -भद्र अवज्ञा आन्दोलन (२०१४ मंसिर २२) == २००७ सालको लगत्तै शुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेर क्रान्तिको भावना विपरीत वास्तविक प्रजातन्त्रको विकासमा बाधा पारियो। राजा महेन्द्रले त एक पछि अर्को प्रयोग गर्दै प्रजातन्त्रके खिल्ली उडाउने काम गरे। प्रजातन्त्र भनेको यस्तै रहेछ। भन्ने वितृष्णा जनतामा उब्जाउने कुचाल चालियो। परिणामतः नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर हुनुपर्‍यो। राजाको निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह शुरु भयो। पार्टी कार्यकर्ताहरूले सक्रियतापुर्वक अग्रिम भूमिका निभाए। त्यसले गर्दा पार्टीे इज्जत प्रतिष्ठा निकै बढ्थो र पछि निर्वाचनमा फाइदा पुग्न गयो। दुइ महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरे। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गर्‍यो। नेपालको त्यतिखेरको राजनीतिमा निर्वाचन संविधान सभाको लागि कि संसदको लागि - भन्ने विवाद निकै समयसम्म चल्यो। नेपाली कांग्रेस र कम्यूनिष्ट पार्टी वाहेक प्रायः सबै पार्टी राजा भएको मुलुकमा निर्वाचन संसदकै लागि हुनुपर्छ, संविधान राजाले दिनु पर्छ भन्ने अडानमा थिए। नेपाली कांग्रेस भने ०७ सालको शाही घोषणाले प्रदान गरेको संविधान सभाको अधिकार जनताले पाउनु पर्छ भनेर सङ्घर्ष गरिनहेको थियो। तर राजाले माध १९ गते एक घोषणद्वारा निर्वाचन संसदकै लागि हुन्छ भन्ने घोषणा गरेपछि पार्टी ठूलो धर्म संकटमा पर्‍यो। संसदका लागिको निर्वाचनमा भाग लिउँ भने आफ्नो अडान छाड्नु पर्ने। भाग नलिउँ भने अन्य पार्टीले काङ्ग्रेस चुनव चाहँदैन भनेर आरोप लगाउने र बहिष्कारको राजनीतिले आफै बहिष्कृत हुने खतरा उत्पन्न हुने खतरा उत्पन्न हुने। त्यसो भएर वी.पी.ले फागुन २९ गते नेपाल पुकारमा एक लेख लेखर निश्चय नै शाही घोषणालाई प्रजातन्त्रको घोषणा पत्र भन्न मिल्दैन र सैद्धान्तिक दृष्टिबाट त्यसको सफलता पूर्वक आलोचना गर्न सकिन्छ। तर राजनीतिक सिद्धान्त विश्वासको वस्तु मात्र हैन व्यवहारको विषय पनि हो। यदि कुनै पनि कुराले आजको असैहा स्थितिमा सुधार ल्याउँछ भने त्यो ग्राह्रा हुन्छ।...........' भन्नुभयो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरे। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता श्री सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भयो। सातौँ महाअधिवेशन-२०१६ बैशाख २५ देखि ३१ वि.सं. २०१६ बैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले वी.पी. कोइरालालाई पुन पार्टीभापति बनायो। == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा पहिलो आम निर्वाचन २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भयो। त्यसमा नेपाली कांग्रैसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गर्‍यो। त्यतिखेरको चर्चा अनुसार राजा महेन्द्रलाई कांग्रेसले यति धेरै सिट प्राप्त गर्न सक्ला भन्ने एक अंशमा पनि लागेको थिएन। कसैको पनि बहुमत आउने छैन र त्यसमा आफूले खेल्ने ठाउँ प्रशस्त रहने छ भन्ने सोचेर नै निर्वाचन गराएका थिए। बल्ल तल्ल २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता श्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गन भयो। त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा श्री [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि हुनुहुन्थ्यो। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख श्री [[महेन्द्र नारायण निधि]] हुनुहुन्थ्यो। == कांग्रेस सरकारका कार्यहरू == नेपाली कांग्रेसको सरकारले भर्खरै सम्पन्न निर्वाचनका अवसरमा जनतासँग गरेको कवूल अनुसार विभिन्न महत्त्वपूर्ण कदमहरू चाली दुःखी जनताको उद्धार गर्ने र देशलाई अघि बढाउने कार्यमा आफूलाई सरिक गरायो। यस मन्त्री मण्डलले ः • स्वतन्त्र र निस्पश्य न्यायालयको विकास, • प्रशासनिक सुधार, • विकेन्द्रिकरण कार्यक्रमका लागि जिल्ला जिल्लामा विकास बोर्ड गठन, • आर्थिक सुधार, • जिल्लाको कुल आम्दानीको १० प्रतिशत रकम सोहि जिल्लामा खर्च गर्ने नीति, • कर्मचारीको तलव वृद्धि, • भ्रष्टाचार विरुद्धको अभियान, • विर्ता उन्मुलन ऐनको व्यवस्था, • सम्पत्ति करको व्यवस्था, • जंगलको राष्ट्रियकरण, • मुद्रा प्रचलनमा एक रूपता, • औद्योगिक विकास सङ्घको स्थापना, • शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति, • राष्ट्रिय योजना समितिको निर्माण, • राज्यरजौटा उन्मूलन, • सहकारी संस्थाहरूको गठन, • ग्राम विकास शुरुवात, • रोयल नेपाल एयर लाईन्स कर्पोरेशनको राष्ट्रियकरण्, • राजमार्गको र्सर्भेक्षण, हवाई यातायातको विस्तार र पुलहरूको निर्माण, • सिंचाई तथा कृषि विकास क्षेत्रमा मुलुकभरि अनेकौँ परियोजना शुरु, • कांग्रेस सरकारले देशभरि स्कूलहरू, • देशको प्रथम विश्वविद्यालय-त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्थापना, • त्यस्तै बालाजु औद्योगिक क्षेत्रको स्थापना, • चिनी र चुरोट कारखानाहरूको स्थापना, • देशभरि घरेलु उद्योगहरूको शुरुवात, • नेशनल ट्रेडिङ्गको स्थापना र बढी अन्न उब्जाउँ जस्ता अभियानहरू समेत सञ्चालित हुन थाले। • देश विकासका लागि सुव्यबस्थित बजेट र योजनावद्ध आर्थिक विकासको गतिशील मार्ग अँगालेर नेपाली कांग्रेस अग्रसर हुन लागेको देखेर यहाँका सामन्ती प्रतिक्रियावादी तत्वलाई अखप हुन थाल्यो। यसो त त्यस तत्वले राजालाई अगाडि सारेर प्रजातन्त्र विरुद्ध षडयन्त्र गर्ने दाऊ पहिलेदेखि गर्दै आएको थियो। कांग्रेस सरकार गठन भएको छ महिना पुग्दा नपुग्दै २०१६ साल माघ १६ गतेको राजाको नेपालगञ्ज भाषण मै त्यस्तो नियत झल्केको थियो। जनहित सङ्घ खडा गर्राई विर्ता उन्मूलनको विरोध गराउने कर्मवीर महामण्डप अघि सरेर गोर्खा काण्ड घटाउने र पश्चिम १ नम्बर काण्डलाई उक्साउने जस्ता षडयन्त्रहरू हुँदै गए। यसै विच २०१७ साल बैसाखमा नेपाली काग्रेसको सातै महादिवेसन भब्यताका साथ सम्पन्न भयो माहाधिवेसनमा वी.पी कोइराला अत्याधिक बहुमतले पुन अध्क्ष्यमा निर्वाचित हुनु भयो महाधिवेसन पश्चात निस्केको र्याली अभूतपूर्व थियो यसको सफलताबाट प्रतिगामि तत्वहरू भित्र भित्रै कुडिएका थिए। घरेलु मालामालमा जस्तै विदेशी नीति सम्बन्धमा पनि निकै सफलता साथ नेपाली काग्रेसको सरकारको कार्य गर्दै थियो असँग्लनाको नीतिलाई सक्रियताका साथ अङ्गाली विश्वका कयौँ मुलुकहरूसँग दौत्य सम्वन्ध कायम गर्दै नेपालको अन्तराष्ट्रिय सर्म्पर्क र प्रतिस्ठानलाई बढाएको थियो। भारत र चिन जस्ता छिमेकीहरूसँग सीमा सम्बन्धी विवाद हुन वा व्यापार फस्टाएको थियो। पारवहन सम्बन्धी यावत् समस्याहरूको कुसलतापूर्वक छिनो फानो गर्दै नेपालको हित, इज्जत र सम्मानलाई उचा राख्ने काम त्यस सरकारले गरेको थियो। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] qbu5bydua3oryboc14z5i57gly7dfcw 1074249 1074248 2022-08-21T16:38:11Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको [[बनारस]]मा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणीप्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === [[सुवर्ण शमशेर राणा]]को सक्रियतामा [[महेन्द्र विक्रम शाह]]लाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो।<ref>{{cite web|author=प्रकाश गुरागाई|title=नेपाली कांग्रेस स्थापनाकालमै थिए गुट, फुटको सुरुआत बीपीबाटै|url=https://nepallive.com/story/252389|language=नेपाली |work=|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो प्रथम महाधिवेशन [[भारत]]को कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिवेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन>{{cite web|author=|title=नेपाली कांग्रेसको विगतदेखि बर्तमानसम्म : यस्तो छ महाधिवेशनको इतिहास|url=https://www.reportersnepal.com/2021/08/576648|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === २००७ सालको क्रान्ति === {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] र [[सुवर्ण शमशेर राणा]]लाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती [[ज्ञानेन्द्र शाह|ज्ञानेन्द्र]] वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=ज्ञानेन्द्र शाह : नेपालको इतिहासमा दुई पटक राजा हुन पाए|url=https://www.reportersnepal.com/2021/10/599755|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान [[वीरगञ्ज महानगरपालिका|वीरगञ्ज]]मा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा [[थिरबम मल्ल]]ले शाहदत प्राप्त गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=रामबहादुर थापा|title=२००७ सालको क्रान्तिका पहिलो शहिद थिरबम मल्ल|url=https://uttarganga.com/2355/|language=नेपाली |work=|website=उत्तरगङ्गा|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मीरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइ तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा, नेपाली कांग्रेस र [[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]को बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ।<ref>{{cite web|author=|title=दिल्ली सम्झौताको आधारमा राजा र प्रजा दुवै स्वतन्त्र|url=https://pahilopost.com/content/-2452.html|language=नेपाली |work=|website=पहिलो पोस्ट|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) === क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा [[जनकपुर उपमहानगरपालिका|जनकपुर]]मा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन/> पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काङ्ग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाइएको थियो। [[नेपालको प्रधानमन्त्री]]को रूपमा नियुक्त [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरेका थिए। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक बोलाइएको थियो। बैठकमा प्रधानमन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाली काङ्ग्रेस विगत, वर्तमान र भविश्य|url=https://bpbichar.com/2019/01/07/5271/|language=नेपाली |work=|website=विपी विचार|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> वि.सं. २००९ श्रावण ८ गते २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन [[प्रधानमन्त्री]]लाई निर्देशन दिइएको थियो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई राजालाई शक्तिशाली बनाएको, भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको,पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित गरिएको थियो। त्यसको लगतै [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोलेका थिए भने वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधानमन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिएका थिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएको थियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुकव्यापी अभियान चलाएको थियो। वि.सं. २०१० वैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भएको थियो। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]को नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बनेको थियो। === दोस्रो सत्याग्रह र छैटौँ महाधिवेशन === लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेसले २०११ साल पुस २६ गते आन्दोलनको घोषणा गरेको थियो। यसै सिलसिलामा निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह सुरु गरेको थियो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आह्वान गरेका थिए। वि.सं. २०१२ माघ १० र ११ मा वीरगञ्जमा सुवर्ण शमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। <ref name=महाधिवेशन/> === तेस्रो सत्याग्रह र सातौँ महाधिवेशन === २००७ साल लगत्तै सुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेको ठानेर नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर भएको थियो। [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]को निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रेससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भएका थिए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह सुरु भएको थियो। दुई महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल रहेको थियो। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गरेको थियो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरेका थिए। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भएको थियो। वि.सं. २०१६ वैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई पुन पार्टीभापति बनाएको थियो।<ref>{{cite web|author=अखिल विश्वकर्मा|title=काङ्ग्रेस कति लोकतान्त्रिक : ७० वर्षमा ७ सभापति, ४ कोइराला मात्र|url=https://www.rajaneeti.com/politics/13801/|language=नेपाली |work=|website=राजनीति|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> == तेस्रो सत्याग्रह -भद्र अवज्ञा आन्दोलन (२०१४ मंसिर २२) == २००७ सालको लगत्तै शुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेर क्रान्तिको भावना विपरीत वास्तविक प्रजातन्त्रको विकासमा बाधा पारियो। राजा महेन्द्रले त एक पछि अर्को प्रयोग गर्दै प्रजातन्त्रके खिल्ली उडाउने काम गरे। प्रजातन्त्र भनेको यस्तै रहेछ। भन्ने वितृष्णा जनतामा उब्जाउने कुचाल चालियो। परिणामतः नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर हुनुपर्‍यो। राजाको निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह शुरु भयो। पार्टी कार्यकर्ताहरूले सक्रियतापुर्वक अग्रिम भूमिका निभाए। त्यसले गर्दा पार्टीे इज्जत प्रतिष्ठा निकै बढ्थो र पछि निर्वाचनमा फाइदा पुग्न गयो। दुइ महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरे। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गर्‍यो। नेपालको त्यतिखेरको राजनीतिमा निर्वाचन संविधान सभाको लागि कि संसदको लागि - भन्ने विवाद निकै समयसम्म चल्यो। नेपाली कांग्रेस र कम्यूनिष्ट पार्टी वाहेक प्रायः सबै पार्टी राजा भएको मुलुकमा निर्वाचन संसदकै लागि हुनुपर्छ, संविधान राजाले दिनु पर्छ भन्ने अडानमा थिए। नेपाली कांग्रेस भने ०७ सालको शाही घोषणाले प्रदान गरेको संविधान सभाको अधिकार जनताले पाउनु पर्छ भनेर सङ्घर्ष गरिनहेको थियो। तर राजाले माध १९ गते एक घोषणद्वारा निर्वाचन संसदकै लागि हुन्छ भन्ने घोषणा गरेपछि पार्टी ठूलो धर्म संकटमा पर्‍यो। संसदका लागिको निर्वाचनमा भाग लिउँ भने आफ्नो अडान छाड्नु पर्ने। भाग नलिउँ भने अन्य पार्टीले काङ्ग्रेस चुनव चाहँदैन भनेर आरोप लगाउने र बहिष्कारको राजनीतिले आफै बहिष्कृत हुने खतरा उत्पन्न हुने खतरा उत्पन्न हुने। त्यसो भएर वी.पी.ले फागुन २९ गते नेपाल पुकारमा एक लेख लेखर निश्चय नै शाही घोषणालाई प्रजातन्त्रको घोषणा पत्र भन्न मिल्दैन र सैद्धान्तिक दृष्टिबाट त्यसको सफलता पूर्वक आलोचना गर्न सकिन्छ। तर राजनीतिक सिद्धान्त विश्वासको वस्तु मात्र हैन व्यवहारको विषय पनि हो। यदि कुनै पनि कुराले आजको असैहा स्थितिमा सुधार ल्याउँछ भने त्यो ग्राह्रा हुन्छ।...........' भन्नुभयो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरे। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता श्री सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भयो। सातौँ महाअधिवेशन-२०१६ बैशाख २५ देखि ३१ वि.सं. २०१६ बैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले वी.पी. कोइरालालाई पुन पार्टीभापति बनायो। == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा पहिलो आम निर्वाचन २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भयो। त्यसमा नेपाली कांग्रैसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गर्‍यो। त्यतिखेरको चर्चा अनुसार राजा महेन्द्रलाई कांग्रेसले यति धेरै सिट प्राप्त गर्न सक्ला भन्ने एक अंशमा पनि लागेको थिएन। कसैको पनि बहुमत आउने छैन र त्यसमा आफूले खेल्ने ठाउँ प्रशस्त रहने छ भन्ने सोचेर नै निर्वाचन गराएका थिए। बल्ल तल्ल २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता श्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गन भयो। त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा श्री [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि हुनुहुन्थ्यो। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख श्री [[महेन्द्र नारायण निधि]] हुनुहुन्थ्यो। == कांग्रेस सरकारका कार्यहरू == नेपाली कांग्रेसको सरकारले भर्खरै सम्पन्न निर्वाचनका अवसरमा जनतासँग गरेको कवूल अनुसार विभिन्न महत्त्वपूर्ण कदमहरू चाली दुःखी जनताको उद्धार गर्ने र देशलाई अघि बढाउने कार्यमा आफूलाई सरिक गरायो। यस मन्त्री मण्डलले ः • स्वतन्त्र र निस्पश्य न्यायालयको विकास, • प्रशासनिक सुधार, • विकेन्द्रिकरण कार्यक्रमका लागि जिल्ला जिल्लामा विकास बोर्ड गठन, • आर्थिक सुधार, • जिल्लाको कुल आम्दानीको १० प्रतिशत रकम सोहि जिल्लामा खर्च गर्ने नीति, • कर्मचारीको तलव वृद्धि, • भ्रष्टाचार विरुद्धको अभियान, • विर्ता उन्मुलन ऐनको व्यवस्था, • सम्पत्ति करको व्यवस्था, • जंगलको राष्ट्रियकरण, • मुद्रा प्रचलनमा एक रूपता, • औद्योगिक विकास सङ्घको स्थापना, • शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति, • राष्ट्रिय योजना समितिको निर्माण, • राज्यरजौटा उन्मूलन, • सहकारी संस्थाहरूको गठन, • ग्राम विकास शुरुवात, • रोयल नेपाल एयर लाईन्स कर्पोरेशनको राष्ट्रियकरण्, • राजमार्गको र्सर्भेक्षण, हवाई यातायातको विस्तार र पुलहरूको निर्माण, • सिंचाई तथा कृषि विकास क्षेत्रमा मुलुकभरि अनेकौँ परियोजना शुरु, • कांग्रेस सरकारले देशभरि स्कूलहरू, • देशको प्रथम विश्वविद्यालय-त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्थापना, • त्यस्तै बालाजु औद्योगिक क्षेत्रको स्थापना, • चिनी र चुरोट कारखानाहरूको स्थापना, • देशभरि घरेलु उद्योगहरूको शुरुवात, • नेशनल ट्रेडिङ्गको स्थापना र बढी अन्न उब्जाउँ जस्ता अभियानहरू समेत सञ्चालित हुन थाले। • देश विकासका लागि सुव्यबस्थित बजेट र योजनावद्ध आर्थिक विकासको गतिशील मार्ग अँगालेर नेपाली कांग्रेस अग्रसर हुन लागेको देखेर यहाँका सामन्ती प्रतिक्रियावादी तत्वलाई अखप हुन थाल्यो। यसो त त्यस तत्वले राजालाई अगाडि सारेर प्रजातन्त्र विरुद्ध षडयन्त्र गर्ने दाऊ पहिलेदेखि गर्दै आएको थियो। कांग्रेस सरकार गठन भएको छ महिना पुग्दा नपुग्दै २०१६ साल माघ १६ गतेको राजाको नेपालगञ्ज भाषण मै त्यस्तो नियत झल्केको थियो। जनहित सङ्घ खडा गर्राई विर्ता उन्मूलनको विरोध गराउने कर्मवीर महामण्डप अघि सरेर गोर्खा काण्ड घटाउने र पश्चिम १ नम्बर काण्डलाई उक्साउने जस्ता षडयन्त्रहरू हुँदै गए। यसै विच २०१७ साल बैसाखमा नेपाली काग्रेसको सातै महादिवेसन भब्यताका साथ सम्पन्न भयो माहाधिवेसनमा वी.पी कोइराला अत्याधिक बहुमतले पुन अध्क्ष्यमा निर्वाचित हुनु भयो महाधिवेसन पश्चात निस्केको र्याली अभूतपूर्व थियो यसको सफलताबाट प्रतिगामि तत्वहरू भित्र भित्रै कुडिएका थिए। घरेलु मालामालमा जस्तै विदेशी नीति सम्बन्धमा पनि निकै सफलता साथ नेपाली काग्रेसको सरकारको कार्य गर्दै थियो असँग्लनाको नीतिलाई सक्रियताका साथ अङ्गाली विश्वका कयौँ मुलुकहरूसँग दौत्य सम्वन्ध कायम गर्दै नेपालको अन्तराष्ट्रिय सर्म्पर्क र प्रतिस्ठानलाई बढाएको थियो। भारत र चिन जस्ता छिमेकीहरूसँग सीमा सम्बन्धी विवाद हुन वा व्यापार फस्टाएको थियो। पारवहन सम्बन्धी यावत् समस्याहरूको कुसलतापूर्वक छिनो फानो गर्दै नेपालको हित, इज्जत र सम्मानलाई उचा राख्ने काम त्यस सरकारले गरेको थियो। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] cm0euu9j3o2e1d4x2nlpzo9wyhbai4h 1074250 1074249 2022-08-21T16:38:34Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको [[बनारस]]मा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणीप्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === [[सुवर्ण शमशेर राणा]]को सक्रियतामा [[महेन्द्र विक्रम शाह]]लाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो।<ref>{{cite web|author=प्रकाश गुरागाई|title=नेपाली कांग्रेस स्थापनाकालमै थिए गुट, फुटको सुरुआत बीपीबाटै|url=https://nepallive.com/story/252389|language=नेपाली |work=|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो प्रथम महाधिवेशन [[भारत]]को कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिवेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन>{{cite web|author=|title=नेपाली कांग्रेसको विगतदेखि बर्तमानसम्म : यस्तो छ महाधिवेशनको इतिहास|url=https://www.reportersnepal.com/2021/08/576648|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === २००७ सालको क्रान्ति === {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] र [[सुवर्ण शमशेर राणा]]लाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती [[ज्ञानेन्द्र शाह|ज्ञानेन्द्र]] वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=ज्ञानेन्द्र शाह : नेपालको इतिहासमा दुई पटक राजा हुन पाए|url=https://www.reportersnepal.com/2021/10/599755|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान [[वीरगञ्ज महानगरपालिका|वीरगञ्ज]]मा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा [[थिरबम मल्ल]]ले शाहदत प्राप्त गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=रामबहादुर थापा|title=२००७ सालको क्रान्तिका पहिलो शहिद थिरबम मल्ल|url=https://uttarganga.com/2355/|language=नेपाली |work=|website=उत्तरगङ्गा|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मीरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइ तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा, नेपाली कांग्रेस र [[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]को बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ।<ref>{{cite web|author=|title=दिल्ली सम्झौताको आधारमा राजा र प्रजा दुवै स्वतन्त्र|url=https://pahilopost.com/content/-2452.html|language=नेपाली |work=|website=पहिलो पोस्ट|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) === क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा [[जनकपुर उपमहानगरपालिका|जनकपुर]]मा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन/> पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काङ्ग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाइएको थियो। [[नेपालको प्रधानमन्त्री]]को रूपमा नियुक्त [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरेका थिए। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक बोलाइएको थियो। बैठकमा प्रधानमन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाली काङ्ग्रेस विगत, वर्तमान र भविश्य|url=https://bpbichar.com/2019/01/07/5271/|language=नेपाली |work=|website=विपी विचार|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> वि.सं. २००९ श्रावण ८ गते २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन [[प्रधानमन्त्री]]लाई निर्देशन दिइएको थियो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई राजालाई शक्तिशाली बनाएको, भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको,पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित गरिएको थियो। त्यसको लगतै [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोलेका थिए भने वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधानमन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिएका थिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएको थियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुकव्यापी अभियान चलाएको थियो। वि.सं. २०१० वैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भएको थियो। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]को नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बनेको थियो। === दोस्रो सत्याग्रह र छैटौँ महाधिवेशन === लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेसले २०११ साल पुस २६ गते आन्दोलनको घोषणा गरेको थियो। यसै सिलसिलामा निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह सुरु गरेको थियो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आह्वान गरेका थिए। वि.सं. २०१२ माघ १० र ११ मा वीरगञ्जमा सुवर्ण शमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। <ref name=महाधिवेशन/> === तेस्रो सत्याग्रह र सातौँ महाधिवेशन === २००७ साल लगत्तै सुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेको ठानेर नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर भएको थियो। [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]को निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रेससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भएका थिए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह सुरु भएको थियो। दुई महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल रहेको थियो। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गरेको थियो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरेका थिए। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भएको थियो। वि.सं. २०१६ वैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई पुन पार्टीभापति बनाएको थियो।<ref>{{cite web|author=अखिल विश्वकर्मा|title=काङ्ग्रेस कति लोकतान्त्रिक : ७० वर्षमा ७ सभापति, ४ कोइराला मात्र|url=https://www.rajaneeti.com/politics/13801/|language=नेपाली |work=|website=राजनीति|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा पहिलो आम निर्वाचन २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भयो। त्यसमा नेपाली कांग्रैसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गर्‍यो। त्यतिखेरको चर्चा अनुसार राजा महेन्द्रलाई कांग्रेसले यति धेरै सिट प्राप्त गर्न सक्ला भन्ने एक अंशमा पनि लागेको थिएन। कसैको पनि बहुमत आउने छैन र त्यसमा आफूले खेल्ने ठाउँ प्रशस्त रहने छ भन्ने सोचेर नै निर्वाचन गराएका थिए। बल्ल तल्ल २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता श्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गन भयो। त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा श्री [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि हुनुहुन्थ्यो। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख श्री [[महेन्द्र नारायण निधि]] हुनुहुन्थ्यो। == कांग्रेस सरकारका कार्यहरू == नेपाली कांग्रेसको सरकारले भर्खरै सम्पन्न निर्वाचनका अवसरमा जनतासँग गरेको कवूल अनुसार विभिन्न महत्त्वपूर्ण कदमहरू चाली दुःखी जनताको उद्धार गर्ने र देशलाई अघि बढाउने कार्यमा आफूलाई सरिक गरायो। यस मन्त्री मण्डलले ः • स्वतन्त्र र निस्पश्य न्यायालयको विकास, • प्रशासनिक सुधार, • विकेन्द्रिकरण कार्यक्रमका लागि जिल्ला जिल्लामा विकास बोर्ड गठन, • आर्थिक सुधार, • जिल्लाको कुल आम्दानीको १० प्रतिशत रकम सोहि जिल्लामा खर्च गर्ने नीति, • कर्मचारीको तलव वृद्धि, • भ्रष्टाचार विरुद्धको अभियान, • विर्ता उन्मुलन ऐनको व्यवस्था, • सम्पत्ति करको व्यवस्था, • जंगलको राष्ट्रियकरण, • मुद्रा प्रचलनमा एक रूपता, • औद्योगिक विकास सङ्घको स्थापना, • शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति, • राष्ट्रिय योजना समितिको निर्माण, • राज्यरजौटा उन्मूलन, • सहकारी संस्थाहरूको गठन, • ग्राम विकास शुरुवात, • रोयल नेपाल एयर लाईन्स कर्पोरेशनको राष्ट्रियकरण्, • राजमार्गको र्सर्भेक्षण, हवाई यातायातको विस्तार र पुलहरूको निर्माण, • सिंचाई तथा कृषि विकास क्षेत्रमा मुलुकभरि अनेकौँ परियोजना शुरु, • कांग्रेस सरकारले देशभरि स्कूलहरू, • देशको प्रथम विश्वविद्यालय-त्रिभुवन विश्वविद्यालयको स्थापना, • त्यस्तै बालाजु औद्योगिक क्षेत्रको स्थापना, • चिनी र चुरोट कारखानाहरूको स्थापना, • देशभरि घरेलु उद्योगहरूको शुरुवात, • नेशनल ट्रेडिङ्गको स्थापना र बढी अन्न उब्जाउँ जस्ता अभियानहरू समेत सञ्चालित हुन थाले। • देश विकासका लागि सुव्यबस्थित बजेट र योजनावद्ध आर्थिक विकासको गतिशील मार्ग अँगालेर नेपाली कांग्रेस अग्रसर हुन लागेको देखेर यहाँका सामन्ती प्रतिक्रियावादी तत्वलाई अखप हुन थाल्यो। यसो त त्यस तत्वले राजालाई अगाडि सारेर प्रजातन्त्र विरुद्ध षडयन्त्र गर्ने दाऊ पहिलेदेखि गर्दै आएको थियो। कांग्रेस सरकार गठन भएको छ महिना पुग्दा नपुग्दै २०१६ साल माघ १६ गतेको राजाको नेपालगञ्ज भाषण मै त्यस्तो नियत झल्केको थियो। जनहित सङ्घ खडा गर्राई विर्ता उन्मूलनको विरोध गराउने कर्मवीर महामण्डप अघि सरेर गोर्खा काण्ड घटाउने र पश्चिम १ नम्बर काण्डलाई उक्साउने जस्ता षडयन्त्रहरू हुँदै गए। यसै विच २०१७ साल बैसाखमा नेपाली काग्रेसको सातै महादिवेसन भब्यताका साथ सम्पन्न भयो माहाधिवेसनमा वी.पी कोइराला अत्याधिक बहुमतले पुन अध्क्ष्यमा निर्वाचित हुनु भयो महाधिवेसन पश्चात निस्केको र्याली अभूतपूर्व थियो यसको सफलताबाट प्रतिगामि तत्वहरू भित्र भित्रै कुडिएका थिए। घरेलु मालामालमा जस्तै विदेशी नीति सम्बन्धमा पनि निकै सफलता साथ नेपाली काग्रेसको सरकारको कार्य गर्दै थियो असँग्लनाको नीतिलाई सक्रियताका साथ अङ्गाली विश्वका कयौँ मुलुकहरूसँग दौत्य सम्वन्ध कायम गर्दै नेपालको अन्तराष्ट्रिय सर्म्पर्क र प्रतिस्ठानलाई बढाएको थियो। भारत र चिन जस्ता छिमेकीहरूसँग सीमा सम्बन्धी विवाद हुन वा व्यापार फस्टाएको थियो। पारवहन सम्बन्धी यावत् समस्याहरूको कुसलतापूर्वक छिनो फानो गर्दै नेपालको हित, इज्जत र सम्मानलाई उचा राख्ने काम त्यस सरकारले गरेको थियो। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] ki1zy0xwye8y851doxe12mplu69itm2 1074251 1074250 2022-08-21T16:40:04Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको [[बनारस]]मा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणीप्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === [[सुवर्ण शमशेर राणा]]को सक्रियतामा [[महेन्द्र विक्रम शाह]]लाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो।<ref>{{cite web|author=प्रकाश गुरागाई|title=नेपाली कांग्रेस स्थापनाकालमै थिए गुट, फुटको सुरुआत बीपीबाटै|url=https://nepallive.com/story/252389|language=नेपाली |work=|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो प्रथम महाधिवेशन [[भारत]]को कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिवेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन>{{cite web|author=|title=नेपाली कांग्रेसको विगतदेखि बर्तमानसम्म : यस्तो छ महाधिवेशनको इतिहास|url=https://www.reportersnepal.com/2021/08/576648|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === २००७ सालको क्रान्ति === {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] र [[सुवर्ण शमशेर राणा]]लाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती [[ज्ञानेन्द्र शाह|ज्ञानेन्द्र]] वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=ज्ञानेन्द्र शाह : नेपालको इतिहासमा दुई पटक राजा हुन पाए|url=https://www.reportersnepal.com/2021/10/599755|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान [[वीरगञ्ज महानगरपालिका|वीरगञ्ज]]मा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा [[थिरबम मल्ल]]ले शाहदत प्राप्त गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=रामबहादुर थापा|title=२००७ सालको क्रान्तिका पहिलो शहिद थिरबम मल्ल|url=https://uttarganga.com/2355/|language=नेपाली |work=|website=उत्तरगङ्गा|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मीरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइ तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा, नेपाली कांग्रेस र [[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]को बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ।<ref>{{cite web|author=|title=दिल्ली सम्झौताको आधारमा राजा र प्रजा दुवै स्वतन्त्र|url=https://pahilopost.com/content/-2452.html|language=नेपाली |work=|website=पहिलो पोस्ट|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) === क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा [[जनकपुर उपमहानगरपालिका|जनकपुर]]मा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन/> पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काङ्ग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाइएको थियो। [[नेपालको प्रधानमन्त्री]]को रूपमा नियुक्त [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरेका थिए। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक बोलाइएको थियो। बैठकमा प्रधानमन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाली काङ्ग्रेस विगत, वर्तमान र भविश्य|url=https://bpbichar.com/2019/01/07/5271/|language=नेपाली |work=|website=विपी विचार|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> वि.सं. २००९ श्रावण ८ गते २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन [[प्रधानमन्त्री]]लाई निर्देशन दिइएको थियो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई राजालाई शक्तिशाली बनाएको, भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको,पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित गरिएको थियो। त्यसको लगतै [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोलेका थिए भने वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधानमन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिएका थिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएको थियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुकव्यापी अभियान चलाएको थियो। वि.सं. २०१० वैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भएको थियो। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]को नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बनेको थियो। === दोस्रो सत्याग्रह र छैटौँ महाधिवेशन === लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेसले २०११ साल पुस २६ गते आन्दोलनको घोषणा गरेको थियो। यसै सिलसिलामा निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह सुरु गरेको थियो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आह्वान गरेका थिए। वि.सं. २०१२ माघ १० र ११ मा वीरगञ्जमा सुवर्ण शमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। <ref name=महाधिवेशन/> === तेस्रो सत्याग्रह र सातौँ महाधिवेशन === २००७ साल लगत्तै सुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेको ठानेर नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर भएको थियो। [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]को निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रेससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भएका थिए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह सुरु भएको थियो। दुई महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल रहेको थियो। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गरेको थियो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरेका थिए। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भएको थियो। वि.सं. २०१६ वैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई पुन पार्टीभापति बनाएको थियो।<ref>{{cite web|author=अखिल विश्वकर्मा|title=काङ्ग्रेस कति लोकतान्त्रिक : ७० वर्षमा ७ सभापति, ४ कोइराला मात्र|url=https://www.rajaneeti.com/politics/13801/|language=नेपाली |work=|website=राजनीति|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा पहिलो आम निर्वाचन २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भयो। त्यसमा नेपाली कांग्रैसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गर्‍यो। त्यतिखेरको चर्चा अनुसार राजा महेन्द्रलाई कांग्रेसले यति धेरै सिट प्राप्त गर्न सक्ला भन्ने एक अंशमा पनि लागेको थिएन। कसैको पनि बहुमत आउने छैन र त्यसमा आफूले खेल्ने ठाउँ प्रशस्त रहने छ भन्ने सोचेर नै निर्वाचन गराएका थिए। बल्ल तल्ल २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता श्री विश्वेश्वरप्रसाद कोइरालाको प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गन भयो। त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा श्री [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि हुनुहुन्थ्यो। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख श्री [[महेन्द्र नारायण निधि]] हुनुहुन्थ्यो। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] apw7ldzwgb79h8amkveir9qcjk8pj6f 1074253 1074251 2022-08-21T16:44:25Z पर्वत सुबेदी 31224 /* प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार */ wikitext text/x-wiki {{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक समाजवादी लोकतान्त्रिक राजनीतिक दल}} {{Use dmy dates|date=April 2019}} {{Infobox political party | name = नेपाली कांग्रेस | membership = ८५२,७११ (२०७८)<ref>https://myrepublica.nagariknetwork.com/news/nc-s-14th-general-convention-over-852-000-verified-as-active-members/</ref> | logo = [[File:Nepali Congress.svg|150px]] | colorcode = Green | president = [[शेरबहादुर देउवा]] | leader1_title = उप-सभापति | leader1_name = [[पूर्णबहादुर खड्का]] <br /> [[धनराज गुरुङ ]] | leader2_title = महामन्त्री | leader2_name = [[गगन थापा|गगन थापा]] <br /> [[विश्वप्रकाश शर्मा]] <ref name="auto">{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रीय कार्य समिति|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-working-committee|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | ideology = '''हाल:'''<br />[[सामाजिक लोकतन्त्र]]<ref name=":3" >[http://www.nepalicongress.org/introduction नेपाली कांग्रेस, परिचय] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110208031552/http://www.nepalicongress.org/files/introduction.php |date=8 February 2011}}.</ref> <br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[लोकतान्त्रिक समाजवाद]]<ref name=":3" /> | headquarters = बीपी स्मृति भवन, बीपी नगर, [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], [[नेपाल]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केन्द्रिय कार्यालय|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/central-office|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> | international = [[समाजवादी इन्टरनेसनल|समाजवादी अन्तर्राष्ट्रिय]]<br />[[गतिशील गठबन्धन]] | website = {{Url|http://www.nepalicongress.org}} | country = नेपाल | abbreviation = ने.का. | native_name = नेपाली कांग्रेस | leader3_title = प्रवक्ता | leader3_name = <ref name="auto"/> | founder = [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बी.पी. कोइराला]] र अन्य | founded = २००६ चैत २७ (७० वर्ष अगाडि) | merger = नेपाली राष्ट्रिय काङ्ग्रेस <br /> नेपाल लोकतान्त्रिक काङ्ग्रेस | student_wing = [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] | youth_wing = नेपाल तरुण दल | womens_wing = [[नेपाल महिला सङ्घ]] | position = '''हाल:'''<Br>[[केन्द्रवाद|केन्द्र]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=डिला सङ्ग्रौला|शीर्षक=नेपाली राजनीतिको प्रधान बिम्ब|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/131007|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> देखि [[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]]<br />'''ऐतिहासिक:'''<br />[[मध्यम-बायाँ राजनीति|मध्यम बायाँ]] देखि [[वामपन्थी राजनीति|वामपन्थी]] | colours = {{colour box|{{Nepali Congress/meta/color}}}} | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{Composition bar|63|275|hex=green}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{Composition bar|7|59|hex=green}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{Composition bar|114|550|hex=green}} | symbol = [[File:Nepalese Election Symbol Tree.svg|100px]] | flag = File:Nepali Congress alt flag.svg }} '''नेपाली कांग्रेस''' [[नेपाल]]को सबै भन्दा ठूलो समाजवादी-लोकतान्त्रीक राजनीतिक दल हो। यो दलको स्थापना २००६ चैत २७ मा नेपाल राष्ट्रिय काङ्ग्रेस र नेपाल प्रजातान्त्रिक काङ्ग्रेसको एकिकरणबाट भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=काङ्ग्रेसले आफ्नो विधानमा पहिलो पटक राख्यो सुवर्णशम्शेरको नाम|युआरएल=https://www.ratopati.com/story/71921|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=रातोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> हाल यस दलको सभापति [[शेरबहादुर देउवा]] हुन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित (फोटोफिचर)|युआरएल=http://annapurnapost.com/news/72605|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अन्नपूर्ण पोस्ट|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> यो दलको युवा सङ्गठन नेपाल तरुण दल हो भने विद्यार्थी सङ्गठन [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेविसङ्घ के हो ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/9611/design/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> सदस्यता का आधारमा लगभग १० लाख क्रियाशील सदस्य सहित नेपाली कांग्रेस देशको सबै भन्दा ठूलो पार्टी हो। हाल यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] र [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]]को प्रमुख दल समेत हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=प्रमुख प्रतिपक्षको भूमिकामा कमजोर काङ्ग्रेस|युआरएल=https://onlinemajdoor.com/?p=14815|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=अनलाइन मजदुर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> नेपाली कांग्रेसका प्रधानमन्त्रीहरूले [[राणा शासन]]को अन्त्य पछि र [[आम निर्वाचन २०१५]] मा, नेपालको पहिलो प्रजातान्त्रिक तवरले निर्वाचित सरकार लगायत पञ्चायत युगको सुरुवातका बीच चारवटा सरकारको नेतृत्व गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस बहुमत प्राप्त गर्न सफल एक मात्र नेपाली दल हो जसले ३ चुनावमा बहुमत ल्याएको छ। यसैगरी २ चुनाव बाट यो पहिलो दल बन्न सफल भएको इतिहास छ। [[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, काङ्ग्रेस प्रतिनिधिसभामा बाम गठबन्धनको राप र तापले दोस्रो सबैभन्दा ठूलो दल?u बनेको थियो जहाँ यसले कुल २७५ सीट मध्ये ६३ मा विजय हासिल गरेको थियो जहाँ यो आफ्नो इतिहासमै कमजोर अवस्थामा हुँदाहुँदै कम्युनिस्ट पार्टीमा दरार पैदा हुँदा सरकारको नेतृत्व गरी रहेको छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=कहाँ चुक्यो का‌ंग्रेसको नेतृत्व ?|युआरएल=https://hamrakura.com/news-details/37254/2018-01-23|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हाम्रा कुरा|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref>के साच्चिकै == इतिहास == === स्थापना === नेपाली कांग्रेस नेपालका पुरानो राजनीतिक दलमध्येको एक हो। [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले २००३ असोज १६ मा [[पटना]]बाट प्रकाशित हुने '''द सर्च लाईट''' पत्रिका मार्फत भारतमा रहेका नेपालीहरूलाई सङ्गठित गर्ने उद्देश्यले नेपालीहरूको अखिल भारतीय सङ्गठन निर्माणका निम्ति गरेको आहृवानबाट यसको जन्मको प्रारम्भ भएको पाइन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बिपीले देखाएको मार्ग|युआरएल=https://nayapatrikadaily.com/news-details/47647/2020-07-21|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्राम]]का योद्धा समेत रहेका [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]को सक्रियतामा कार्तिक १५, २००३ मा [[वाराणसी|बनारस]]मा बस्ने नेपालीहरूलाई सङ्गठित गरी बाबु समानका (पिताजी कृष्ण प्रसाद कोइरालाका समकालिन) देवि प्रसाद सापकोटाको सभापतित्वमा अखिल भारतीय नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस नामक संस्थाको [[बनारस]]मा स्थापना भएको थियो। === प्रथम महाधिवेशन- (वि.सं.२००३ माघ १२ र १३) === सङ्गठनको रूपरेखा सिद्धान्त र कार्य प्रणालीको निश्चय गर्न वि.सं. २००३ माघ १२ र १३ गते विषेश गरी प्रवासी जुजारू नेपालीहरू तथा नेपालको कारागार तोडेर आएका [[गणेशमान सिंह]] लगागत नेपाल तथा भारतका विभिन्न स्थानबाट आएका नेपाली प्रतिनिधिहरूको सहभागिता भएको यस समारोहमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले सभापतित्व र डा. [[डिल्लीरमण रेग्मी]]ले झण्डोत्तोलन गरेका थिए। भारतको [[कोलकाता|कलकत्ता]]को भवानीपुर स्थित खालसा हाईस्कूलमा भएको प्रथम महाधिवेशनले यसको नाम परिवर्तन गरी नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेस राखेको थियो। भारतका तत्कालिन राष्ट्रपति आचार्य जे.वि. कृपालानी लगायत दर्जनौ भारतीय नेताहरूले शुभकामना सन्देश दिएको यस अधिवेशनले ३३ वर्ष युवा वी.पी. कोइरालालाई कार्यकारी सभापतिमा र नेपाल कारागारमा आजन्म कैद को सजाय भोगेका [[टङ्कप्रसाद आचार्य]]लाई मानार्थ सभापतिमा चयन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यस्तो छ कांग्रेस महाधिवेशनको इतिहास|युआरएल=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/congres/256405|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=सेतोपाटी|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === प्रथम मजदुर हडतालः - (२००३ फागुन २०) === वि.स. २००३ साल फागुन २० गते नेपालको इतिहासमा पहिलो पटक विराटनगरका औद्यौगिक मजदूरहरूले ऐतिहासिक हडताल सुरु गरेका थिए। त्यसै हडतालमा त्यतिखेर त्यहाँको कारखानामा कार्यरत [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]लाई मजदुरहरूले आफ्नो अध्यक्ष चुनेका थिए।<ref name="Adhikari 2002">{{cite book|last=Adhikari|first=Surya Mani|title=Nepali Congress ko Itihas|publisher=Bhudi Puran Prakashan|year=2002|isbn=978-99933-44-65-0|location=Kathmandu|pages=31–34}}</ref> त्यो आन्दोलनलाई वी. पी.कोइराला र [[गणेशमान सिंह]]को पनि सहयोग र निर्देशन रहेको थियो। पछि हडताल दवाउने सिलसिलामा राणा शासनले उहाँका आमा बहिनीहरू र मजदूर नेताहरू सहित उहाँलाई गिरफ्तार गरेर थुनेको थियो। उक्त आन्दोलनमा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|विश्वेश्वर प्रसाद कोइराला]], [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]], [[तारिणीप्रसाद कोइराला]], [[मनमोहन अधिकारी]], [[युवराज अधिकारी]] र गेहेन्द्रहरि शर्मालाई २४ दिनको पैदलयात्रा पश्चात काठमाण्डौको सुन्दरीजल पुर्‍याइएको थियो। [[राणा शासन]]बाट भएका ज्याजती तत्काल रोक्न सरकारलाई नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले ११ चैत, २००३ मा चेतावनी दिएको थियो।<ref>{{Cite book|title=Self-determination & constitution making in Nepal : constituent assembly, inclusion, & ethnic federalism|last=Surendra.|first=Bhandari|isbn=9789812870056|oclc=879347997|date = 28 April 2014}}</ref> === दोस्रो महाधिवेशन (२००४ माघ २०-२२) === नेपालको वैधानिक कानुन २००४ ले जनताको हक, अधिकारको संरक्षण गर्न नसक्ने तथा नजरबन्दमा रहेका नेता कार्यकर्ताको रिहाइ नगरेकाले नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसले यो विधानलाई अस्वीकार गरि आन्दोलनलाई देशव्यापी बनाउने तयारीका साथ बनारसमा २००४ माघ मा दोस्रो महाधिवेशन गरेको थियो। === नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना (वि.सं.२००४ श्रावण १) === [[सुवर्ण शमशेर राणा]]को सक्रियतामा [[महेन्द्र विक्रम शाह]]लाई सभापति बनाई वि.सं.२००४ श्रावण १ मा नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको स्थापना भएको थियो।<ref>{{cite web|author=प्रकाश गुरागाई|title=नेपाली कांग्रेस स्थापनाकालमै थिए गुट, फुटको सुरुआत बीपीबाटै|url=https://nepallive.com/story/252389|language=नेपाली |work=|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> यस संस्थाले २००५ पुष १६ मा आफ्नो प्रथम महाधिवेशन [[भारत]]को कलकत्तामा गरेको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको जस्तै समान लक्ष्य बोकेका तर शक्ति प्रदर्शन गरेर (हिंसात्मक) भएपनि राणा विरोधी गतिविधि सञ्चालन गर्ने उद्देश्य राखी स्वम्यसेवक दल समेत गठन गरी नेपाल प्रजातन्त्र कांग्रेसको मुख पत्रको रूपमा नेपाल पुकारको प्रकाशन मार्फत जनआन्दोलनको आवश्यकता, मर्म र उद्देश्यका बारेमा आफ्नो धारणाहरू क्रमश: सार्वजनिक गर्दै गएको थियो। नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको १८ फागुन २००५ मा, तेस्रो महाधिवेशन भारतको बिहार राज्यको दरभङ्गामा सम्पन्न भएको थियो भने २७ चैत्र २००६ मा कलकत्तामा नेपाली राष्ट्रिय कांग्रेसको चौथो महाधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। यस महाधिवेशमा दुवै पार्टीका प्रतिनिधिहरूको संयुक्त अधिवेशनबाट नेपाली कांग्रेस नामको लोकप्रिय संस्था स्थापना भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन>{{cite web|author=|title=नेपाली कांग्रेसको विगतदेखि बर्तमानसम्म : यस्तो छ महाधिवेशनको इतिहास|url=https://www.reportersnepal.com/2021/08/576648|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === २००७ सालको क्रान्ति === {{मुख्य|सात सालको क्रान्ति}} अहिंसात्मक आन्दोलनबाट जनताको सर्वोच्ता प्राप्त हुन नसक्ने परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी आन्दोलनलाई शशक्त बनाउन नेपाली कांग्रेसले २००७ असोज १० र ११ -२६, मा [[रौतहट जिल्ला]]को सीमानामा रहेको वैरगनीयामा रणनैतिक सम्मेलन आयोजना गरेको थियो। यस सम्मेलनले शसस्त्र क्रान्तिबाट मात्र देशमा परिर्वन सम्भव छ भन्ने ठहर गरी सो क्रान्तिको सर्वोच्च कमाण्डर पार्टी सभापति [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]लाई बनाउदै भित्री रूपले त्यसको सञ्चालनको बागडोर [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] र [[सुवर्ण शमशेर राणा]]लाई जिम्मा लगाएको थियो। २००७ कार्तिक २१ मा शसस्त्र क्रान्तिको पूर्ण तयारी भएको थियो। यसै दिन राजा त्रिभुवनले नाती [[ज्ञानेन्द्र शाह|ज्ञानेन्द्र]] वाहेक सपरिवार गद्दीत्याग गरेका थिए। राणाहरूले ज्ञानेन्द्रलाई राजा बनाएका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=ज्ञानेन्द्र शाह : नेपालको इतिहासमा दुई पटक राजा हुन पाए|url=https://www.reportersnepal.com/2021/10/599755|language=नेपाली |work=|website=रिपोटर्स नेपाल|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> कार्तिक २४ गते हिमालयन एयरवेजको हवाइ जहाजद्वारा नेपाल चार भञ्ज्याङ भित्र र २७ गते नेपालभरि क्रान्तिकारी पर्चाहरू छरिएका थिए। थिरवम मल्ल र पूर्ण सिंहको नेतृत्वमा नेपाली कांग्रेसका क्रान्तिकारी योद्धाहरूले २५ गते राती र २६ विहान [[वीरगञ्ज महानगरपालिका|वीरगञ्ज]]मा आक्रमण गरी सफलता प्राप्त गरेका थिए। सयौं हतियार र लाखौ रूपयाँ सङ्कलन भएतापनि दुर्भाग्यवश क्रान्ति योद्धा [[थिरबम मल्ल]]ले शाहदत प्राप्त गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=रामबहादुर थापा|title=२००७ सालको क्रान्तिका पहिलो शहिद थिरबम मल्ल|url=https://uttarganga.com/2355/|language=नेपाली |work=|website=उत्तरगङ्गा|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> २६ गते नै [[नेपाली कांग्रेसको मुक्ति सेना|नेपाली कांग्रेसको सशस्त्र मुक्ति सेना]]ले विराटनगरमा आक्रमण गरेको थियो। त्यैगरी क्रमशः भैरहवा, परासी, नेपालगञ्ज आदि ठाउँहरूमा पनि मुक्ति सेनाले आक्रमण गरेका थिए। त्यस क्रान्तिमा नेपाली कांग्रेसले बर्माका नवशासनारुढ समाजवादीहरूबाट र केही अंशमा काश्मीरका शेख अब्दुल्लाबाट हातहतियार प्राप्त गरेका थिए र सो लुकाई छिपाइ तिनलाई भारतको सीमा कटाएर नेपाल प्रवेश गराइएको थियो। पछि राणा, नेपाली कांग्रेस र [[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]को बीच दिल्लीमा त्रिपक्षीय (मौखिक) सम्झौता भएको थियो जुन [[दिल्ली सम्झौता]]को रूपमा परिचित छ।<ref>{{cite web|author=|title=दिल्ली सम्झौताको आधारमा राजा र प्रजा दुवै स्वतन्त्र|url=https://pahilopost.com/content/-2452.html|language=नेपाली |work=|website=पहिलो पोस्ट|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> === पाँचौँ महाअधिवेशन (जेठ १०-१३, २००९) === क्रान्तिको उपलब्धिको रक्षार्थ जनचेतनाको अभियान कै क्रममा जेठ १०-१३, २००९ मा [[जनकपुर उपमहानगरपालिका|जनकपुर]]मा [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई सभापतिमा चयन गरी नेपाली काँग्रेसको पाँचौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो।<ref name=महाधिवेशन/> पाँचौँ महाधिवेसनले थपेको जिम्मेवारी नेपाली काङ्ग्रेसले सरकार मार्फत् पुरा गर्नुपर्ने भएकाले सरकारलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउनु पर्ने दायित्व पनि पार्टी थियो। त्यसैले केन्द्रीय समितिको निर्णयनुसार सरकारको शुद्धिकरणका लागि केही निर्देशन दियो। विवादको घेरामा परेका मन्त्रीहरूलाई फिर्ता बोलाइएको थियो। [[नेपालको प्रधानमन्त्री]]को रूपमा नियुक्त [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले पार्टी निर्देशनको अवज्ञा गरेका थिए। विवाद बढ्दै गएकाले विवादको निरूपणका लागि काठमाडौँको विशालनगरमा पार्टी विशेष महासमितिको बैठक बोलाइएको थियो। बैठकमा प्रधानमन्त्री अल्पमतमा परे पछि बैठक बहिस्कार गरेका थिए।<ref>{{cite web|author=|title=नेपाली काङ्ग्रेस विगत, वर्तमान र भविश्य|url=https://bpbichar.com/2019/01/07/5271/|language=नेपाली |work=|website=विपी विचार|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> वि.सं. २००९ श्रावण ८ गते २४ घण्टाभित्र सरकार छाडेर आउन [[प्रधानमन्त्री]]लाई निर्देशन दिइएको थियो। निर्णय अवज्ञा गरेकाले वि.सं. २००९ श्रावण १० मा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], [[नारदमणि थुलुङ]] र [[महाविर शमशेर]]लाई राजालाई शक्तिशाली बनाएको, भूमिसुधार कार्यक्रम लागु गर्न नसकेको, भारतलाई अनावश्यक खेल्न दिएको,पार्टी प्रति उत्तरदायी नभई स्वइच्छाचारी सरकार चलाएको आरोपमा पार्टी सदस्यबाट निस्कासित गरिएको थियो। त्यसको लगतै [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]ले नेपाल प्रजा पार्टी रूपमा नयाँ पार्टी खोलेका थिए भने वि.सं. २००९ श्रावण २२ मा प्रधानमन्त्रीको पदबाट राजिनामा दिएका थिए। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री र नेपाल प्रजा पार्टीको सरकार गठन वि.सं. २००९ श्रावण ३० मा राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको गठन भएको थियो। राजाको नेतृत्वमा परामर्शदात्री सरकारको विरोधमा नेपाली कांग्रेसले मुलुकव्यापी अभियान चलाएको थियो। वि.सं. २०१० वैशाख, जेठमा नेपालको पूर्वी तराइमा भूमिसुधारका लागि किसान विद्रोह सुरू भयो। मालपोत नबुझाउने घोषणा गरे। यो आन्दोलनको प्रभाव तौलिहवा र पोखरासम्म फैलियो। सरकारले विद्रोह शान्त पार्न नसकेकाले वि.सं. २०१० असार २ गते परामर्शदात्री सरकार विघटन भएको थियो। पुनः नेपाल प्रजा पार्टीका नेताका रूपमा [[मातृकाप्रसाद कोइराला]]को नेतृत्वमा वि.सं. २०१० असार २ गते नयाँ सरकार बनेको थियो। === दोस्रो सत्याग्रह र छैटौँ महाधिवेशन === लोकतन्त्र जोगाउन नेपाली कांग्रेसले २०११ साल पुस २६ गते आन्दोलनको घोषणा गरेको थियो। यसै सिलसिलामा निम्नलिखित ६ सुत्रीय मागको आधारमा नेपाली कांग्रेसले देशव्यापी सत्याग्रह सुरु गरेको थियो। # शान्ति सुरक्षा कायम होस् - ज्यू धनको रक्षा होस् # नागरिक हक सुरक्षित होस् - स्वतन्त्र न्यायालय कायम होस् # सल्लाहकार सभा धोखा हो - आम निर्वाचन चाँडो होस् # चामलको भाउ सस्तो होस् - महंगी चाँडो हटाइयोस् # मुद्राको नियन्त्रण होस् -नोटको भाउ घटाइयोस् # हाम्रो स्वतन्त्रता गुम्न नपाओस् - देशको इजत बाँची रहोस्। २६ र २७ गते दुई दिनसम्म सत्याग्रह चलेपछि राजकीय परिषदबाट मागहरू पूरा गरिदिने स्वीकृति प्राप्त भएकाले नेपाली कांग्रेसका अध्यक्ष [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]ले "सत्याग्रहको विजय भएकोले" सत्याग्रह स्थगित गर्न आह्वान गरेका थिए। वि.सं. २०१२ माघ १० र ११ मा वीरगञ्जमा सुवर्ण शमशेरलाई सभापति बनाई नेपाली कांग्रेसको छैठौँ महाअधिवेशन सम्पन्न भएको थियो। <ref name=महाधिवेशन/> === तेस्रो सत्याग्रह र सातौँ महाधिवेशन === २००७ साल लगत्तै सुरु भएको दरवारीय षड्यन्त्रले संविधान सभाको निर्वाचनलाई अनेक बहानामा टार्दै लगेको ठानेर नेपाली कांग्रेसले बाध्य भएर फेरि एकपल्टै देशव्यापी सत्याग्रहमा उत्रन अग्रसर भएको थियो। [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]को निर्वाचन टार्ने नियतबाट रुष्ट भएका विभिन्न पार्टीले समेत नेपाली कांग्रेससँग मिलेर आन्दोलनमा भाग लिन तयार भएका थिए। "निर्वाचनको तिथि तोकियोस्" भन्ने प्रमुख माग राखेर २०१४ साल मार्ग २२ गतेदेखि 'भद्र अवज्ञा आन्दोलनको नामबाट सत्याग्रह सुरु भएको थियो। दुई महिनासम्म चलेको सत्याग्रह आन्दोलनका कारण राजाले बाध्य भई वि.सं.२०१५ फागुन ७ बाट संसदको निर्वाचन गर्ने घोषणा गरेका थिए। नेपाली कांग्रेस संविधान सभाको निर्वाचनको पक्षमा थियो तर परिस्थिति प्रतिकुल रहेको थियो। यस्तो परिस्थितिको निरूपण गर्न तत्काल २०१४ माघमा विरगन्जमा महासमितिको बैठक आयोजना गरी आमनिर्वाचन सम्पन्न गर्न सहयोग गर्ने गरी सत्याग्रह आन्दोलन स्थगित गरेको थियो। परिणामतः तत्कालीन सबै पार्टी सो निर्वाचनमा भाग लिने निर्णय गरेका थिए। निर्वाचन सम्पन्न गराउन नेपाली कांग्रेसका नेता सूवर्ण शमशेरको अध्यक्षतामा विभिन्न पार्टी नेताहरू सम्मिलित भएको मन्त्रिपरिषद् गठन भएको थियो। वि.सं. २०१६ वैशाख २५ देखि ३१ सम्म काठमाडौँमा भएको सातौैँ महाअधिवेशनले [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]लाई पुन पार्टीभापति बनाएको थियो।<ref>{{cite web|author=अखिल विश्वकर्मा|title=काङ्ग्रेस कति लोकतान्त्रिक : ७० वर्षमा ७ सभापति, ४ कोइराला मात्र|url=https://www.rajaneeti.com/politics/13801/|language=नेपाली |work=|website=राजनीति|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> == प्रथम आम निर्वाचन र नेपाली कांग्रेसको सरकार == पूर्व निर्धारित कार्यक्रम अनुसार नेपालमा [[आम निर्वाचन २०१५|पहिलो आम निर्वाचन]] २०१५ सालको फागुन ७ गतेबाट प्रारम्भ भएको थियो।<ref name="election3">{{पुस्तक स्रोत |अन्तिम=देवकोटा |प्रथम=ग्रीष्म बहादुर |युआरएल=http://www.madanpuraskar.org/search/monographsview.php?showdetail=&ID=8612 |शीर्षक=नेपालको राजनितीक दर्पण २ |मिति=१९७६ |प्रकाशक=भट्टराई बन्धु प्रकाशन |भाषा=नेपाली |पृष्ठ=१११}}</ref> त्यसमा नेपाली काङ्ग्रेसले रुख चिन्ह लिएर लडेको थियो। जम्मा १०९ सिट मन्धे ७४ सिट प्राप्त गरी नेपाली कांग्रेसले शानदार विजय हासिल गरेको थियो। निर्वाचन पश्चात् २०१६ साल जेठ १३ गते नेपाली कांग्रेसका नेता [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]]को प्रधानमन्त्रित्वमा नेपालमा प्रथम जन निर्वाचित सरकारको गठन भएको थियो।<ref name="one">{{वेब स्रोत |date=२०१७-१२-०१ |शीर्षक=केवल एक पार्टी प्रमुखले जितेका थिए पहिलो आमनिर्वाचन |युआरएल=https://deshsanchar.com/2017/12/01/358/ |पहुँचमिति=२०२०-०६-१७ |वेबसाइट=देशसञ्चार |भाषा=नेपाली}}</ref> त्यस सरकारको उपप्रधानमन्त्रीमा [[सुवर्ण शमशेर राणा|सूवर्ण शमशेर]] र अन्य वरिष्ठ मन्त्रीहरूमा [[गणेशमान सिंह]], श्री सूर्यप्रसाद उपाध्याय र रामनारायण मिश्र आदि रहेका थिए। प्रथम संसदका सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] र उपसभामुख [[महेन्द्र नारायण निधि]] रहेका थिए। == २०१७ सालको प्रतिगामी कदम == २००७ सालको क्रन्तिले निर्धारित गरेको संवैधानिक राजतन्त्रको सीमाभित्र राजाले बस्न नचाहेको र पटक पटक बचन भंग हँदै आएको अनेक उदारण थिए। अन्ततोगत्वा २०१७ साल पुस १ गते पल्टनको प्रयोग गरी नेपाल तरुण दलको सम्मेलन स्थलबाट प्रधानमन्त्री वी.पी कोइराला, मन्त्रीहरू [[गणेशमान सिंह]], सुर्य प्रसाद उपाध्याय तथा सभामुख [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] समेतका नेताहरूलाई गिरफ्तार गरी नेपाल र नेपालीको हित अभिवृद्धिमा सततः संलग्न रही १८ महिना पनि काम गर्न नपाउदै नेपाली काग्रेसको जन निर्वाचित मन्त्री मण्डललाई विघटन मात्र हैन जनताको संसदलाई समेत भंग गरी श्री ५ महेन्द्रले कलिलो प्रजातन्त्र उपर साँधातिक आक्रमण गरे त्यस राष्ट्रघाती काण्डमा नेपालका सबै पार्टी तमाम राजनीतिकायकर्ताहरूलाई हजारैI संख्यामा गिरफ्तार गरी घोर दमन नीति अपनाइयो संसदीय सरकार भंग गर्दा जनतालाई आफ्नो पक्षमा तान्न जे जति आरोप काङ्ग्रेस सरकार उपर राजाले लगाउन खोजेका थिए ती मध्ये एउटा पनि प्रमाणित आरोप थिएन। अराष्ट्रिय तत्वले प्रोत्साहन पाएको भन्ने जस्तो गम्भिर आरोपलाई कहिल्यै कुनै न्यायीक निकायद्धारा प्रमाणित गराउने हिम्मत राजा महेन्द्रबाट हुन सकेन त्यसबाट स्पस्ट हुन्छ राजाले त्यो कदम केवल आफ्नो असिमीत शक्तिको पिपासा तृप्त गर्ने महत्त्वकांक्षाको परिणाम मात्र थियो। यस्तो प्रतिगामि कदमका सामु पनि आस र त्रासमा अल्झेका कतिपय मै हु भन्ने राजनेता र पार्टि हरूले शिर निहु राएर ठूलो गल्ती गर्न पुगे भने नेपाली काग्रेसले त्यस प्रजातन्त्र विरोधि कदमको डटेर मुकावला गर्ने अठोट गर्‍यो गिरफ्तारीबाट बचेका नेता र कार्यकर्ताहरूले भूमिगत रहेर पर्चा पम्प्लेट र माइकिङद्धरा शाही कदमको विरोध जनाएको मात्र हैन कयौ विरोध प्रदशन पनि आयोजना भए जोशीला युवती हरूले स्वयम राजालाई कालो झण्डा देखाएर आफ्नो आक्रोश व्यक्त गरे त्यस कदमको शशक्त प्रतिकार गर्ने उद्धेश्यले नेपाली काग्रेसका कयै कायकर्ता भारतमा निवासन हुन पुगे उप- प्रधान मन्त्री श्री सुवण शमशेर पहिले नै विदेश जानु भएको थियो त्यो घट्ना पछि उहाँ भारतमै रही प्रतिरोध आन्दोलनको नेतृत्व गर्न लाग्नुभयो राजाले आफ्नो महत्त्वकाक्षाको बाटोमा राजनीतिक पार्टि हरूको अस्तित्व नै बाधक सम्झेर ०१७ साल पुस २२ गते देशका तमाम पार्टी उपर प्रतिबन्धको घोषणा गरे। भारतमै रहनु भएका श्री सुवर्णशमशेरले जनवारी १८ मा एक बक्तव्य प्रकासित गरी राजाको कदमलाई चुनैती दिदै नेपालमा अब शाहि कदमको बिरुद्ध आँधी आउँदैछ भनेर घोषणा गर्नुभयो। जनवारी २४, २५ मा पटनामा सम्पन्न नेपाली काग्रेसको सम्मेलनले पुस १ गते प्रजातन्त्र बिरोधी प्रतिगामी कदमका बिरुद्ध प्रतिरोध आन्दोलन चलाउने निर्णय गर्‍यो। पहिलो चरणमा देशभरि प्रजातन्त्र पुनस्थापना का लागि जनतालाई एक जुट हुन आहृवान गर्दै पर्चा पम्प्लेट आदि द्धारा प्रचारहरू गरिए। नेपाली कांग्रेसका नेता सुवर्णशमशेरको आहृवानमा वि.सं. २०१७ माघ १२ देखि १३ सम्म भारतको पटनामा विशेष सम्मेलन गरी सुवर्णशमशेरलाई कार्यकारणी सभापति र आन्दोलनको कमण्डर चयन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनको घोषणा। प्रमुख प्रतिपक्षि गोर्खा परिषद् लगायतका साना दलहरूको नेपाली कांग्रेसमा समायोजन। मुलुक व्यापी अहिंसात्कम आन्दोलनका क्रममा २००० भन्दा बढी गिरफ्तार। अहिंसात्कम आन्दोलनबाट परिवर्तन सम्भव नभएकाले सुवर्णशमशेरको नेतृत्वमा वि.सं. २०१८ मंसिरबाट शसस्त्र आन्दोलनको घोषणा। दोस्रो चरणमा २०१८/०१९ सालको अवधिमा नेपाली काग्रेसले इलामको च्याङथापु देखि जनकपुर भरतपुर गुल्मी र बझाङ सम्म देशभरी सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलायो जगत प्रकाशजंग शाह, हरि प्रसाद गुरुङ्ग, बुद्धसिं राना, शशेर बहादुर, लालध्वज गुरुङ्ग र ओमजंङ्ग सम्मका अनेकै व्याक्तिहरू मध्य कतिको युद्ध भूमिमा नै विरगती प्राप्त भयो भने कतिलाई गिरफ्तार गरेर राखी सकेपछि जिउदै खाल्डोमा पुर्ने वा मौलामा बाधेर जस्ता अमानुसिक र निशंस तरीकाले मारियो। [[जनकपुर बम काण्ड]]का [[दुर्गानन्द झा]]लाई फासीमा झुण्डायाइयो भने विभिन्न ठाउँबाट पक्रेर दलसिं र अरबिन्द सहित सयै मानिसलाई कठोर यातना र आजीवन कारावाससम्मका सजायहरू दिइए। जती सुकै निर्मम प्रहार खप्नु परेपनि नेपाल आमाको मुहार हसिलो पार्न प्रजातन्त्रको बलीदेदीमा आफुलाई समर्पित गरेका नेपाली काग्रेसका योद्धाहरूले हरेस खाएनन् र पञ्चायती तानाशाहि शक्तिका विरुद्ध सशक्त रूपमा लडी नै रहे। यसै बिच छिमेकि [[भारत-चीन युद्ध|भारत र चीनका बीच युद्ध]] भयो। ततपश्चात चिनिया विदेशमन्त्री चेन यीले नेपाली काग्रेसको प्रतिरोध आन्दोलनलाई लक्षित गरेर "नेपालमा कसैले कुनै भूमिबाट आक्रमण गर्छ भने चीन चुप रहने छैन "भन्ने गम्भीर खालको वक्तव्य दिए। दुई ठूला छिमेकी बीच चलिरहेको छिनारूपटिमा कहि नेपाल " साढेको जुधान बाछाको मिचाइ "मा पर्ने हो कि भन्ने भय पनि उत्पन्न भयो र आखिर यस्तौ किसिमका विशेष गरी बोहा कारणले गर्दा नेपाली काग्रेसले बाध्य भै सङ्घर्ष स्थगीत गर्नुपर्‍यो। तत्कालिन अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिमा (सन् १९६२) भारत चिन विवाद अत्यन्त शिखरमा पुगेको, सामरिक महत्त्वका कारण दुवै देशबाट नेपालको स्वधिनता र भूभाग खतरामा परेकोले राष्ट्रियताको संरक्षणका लागि बाध्य भएर वि.सं. २०१९ कार्तिक २३ मा हतियार विसाएर शसस्त्र आन्दोलन स्थगित गर्दै शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्ने निर्णय। २०२४ जेठ १ देखि ६ (१५ देखि २० मे, १९६७) सम्म भारतको कलकत्तामा बसेको कार्यकारी परिषद्को बैठकले संविधान सभाको निर्वाचन, बन्दी नेताहरूको रिहाई, भूमि सुधारको माध्यमबाट सामाजिक न्याय, ट्रेड युनियन अधिकारको स्थापना लगायतका मागहरू पुरा गराउन कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरलाई आवश्यक आन्दोलनको तय गर्न अधिकार प्रत्यायोजन। वि.सं. २०२५ जेठ २ मा कार्यकारणी सभापति सुवर्णशमशेरले राजालाई संबैधानिक विकासका निमित्त सहयोगको प्रस्ताव। राजाको र्सलाही भाषण पश्चात् २०२५ साल शुरु हुँदा नहुदै नेपाली राजनीतिमा नयाँ पहल कदमीहरू शुरु भए परिणाम स्वरूप " संविधानमा विकाशको आशा राख्दै " राजालाई "सहयोग"को हात बढाउने भन्ने श्री सुवर्ण शमशेर मे १५, १९६८ को वक्तव्य आयो त्यसको एक महिना पछि नजरबन्दमा रहेका र निवासनमा रहेका कार्यकर्ताहरूको आम माफिको क्रम शुरु भयो कात्तिक १४ गते बी.पी र [[गणेशमान सिंह]] रिहा हुनुभयो। देश भित्रका विभिन्न आन्दोलन र ने.वि. सङ्घ श्री शुवर्ण्राम्शेरको नेतृत्वमा नेपाली काग्रेसले भारत भूमिलाई आधार बनाएर सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन चलाएको थियो भने देश भित्रबाट पनि जनताका विभिन्न वर्ग र विशेषत : युवा विद्यार्थी हरूले ०१८/०१९ सालदेखि नै सरकारले गठन गर्दिने विद्यार्थी सँगठनमा सामावेस नहुने निर्णय गर्दै त्यसको खारेजीको माग गरे। यसैबाट सुरू भएको नेपालको विद्यार्थी आन्दोलन "स्वतन्त्र विद्याथी आन्दोलन" को नामले दश वर्ष जती चलेपछि २०२७ साल बैशाख ६ गते नेपाल विद्यार्थी सङ्घको विधिवत स्थापना भयो। त्यसभन्दा पहिले नेपाल र भारतका विभिन्न भागबाट बनारसमा जम्मा भएका युवाहरूले पहिलेदेखि स्थापित नेपाली विद्यार्थी तथा युवा सङ्घ र नेपाली प्रजातान्त्रिक युवा लीग जस्तै सबै सँगठनहरूलाई एकै ठाउमा गाभी प्रजातान्त्रिक समाजवादी व्यवस्था कायम गराउन युवाहरूलाई सँगठित गर्ने भन्ने थियो। == दोस्रो सशस्त्र प्रतिरोध आन्दोलन == नेपाली काग्रेसले अङ्गालेको सहयोगको नीतीलाई दुवलता ठानी देशका प्रतिगामि तत्वहरूले सुधारका क्रमहरूलाई अगाडि बढाउन आवश्यक ठान्न थाले। उता बि. पि. ले मातृभुमिलाई बर्तमानको प्रसव वेदनाबाट मुक्त पार्न आवश्यक परे शल्यक्रिया पनि गर्नु पर्ने वक्तव्य विराटनगरबाट दिनुभयो। त्यसको लगतै वीपी भारत निवासित हुनु्भयो त्यहाबाट उहाले चिन्तन गनुभयो कि नेपालका शासकको रवैया सहज रूपले प्रजातन्त्रको पनबाहाली गर्ने देखिन्न। त्यसैले शसस्त्र आन्दोलन अनिवार्य छ। वीपीले शसस्त्र क्रान्ति गर्ने घोषणा बेलायतबाट गनु भएको थियो। अनि ०२९/३० सालका अवधिहरूमा नेपाली काग्रेसले पुनः हतियार बन्द आन्दोलनको बाटो अँगाल्यो । त्यसक्रममा हरिपुर काण्डदेखि लिएर बिराटनगर बम काण्ड समेतका अनेक घटनाहरू घटे। [[२०३० को नेपाल विमान अपहरण|२०३० मा विमान अपहरण]] नेपालको इतिहासको पहिलो विमान अपहरण थियो । वी.पी. को आहृवानमा सयकडौ नवयुवकहरू फेरी एक पल्ट आफ्नो प्राणको बाजी राखेर तानाशाही विरुद्ध वीरतापूर्वक सङ्घषमा उत्रिए। त्यस अभियानमा अनेकौ सपूतहरू क्रान्तिको बलीदानीमा शहीद हुन पुगे। त्यस क्रान्तिलाई सघाउ पुर्याउन तरुण दलको पूर्नगठन र तरुण पत्रिकाको प्रकाशन पनि बनारसबाट भएको थियो [[गणेशमान सिंह]] पनि बनारस र [[गोरखपुर]]मा बसी नव युवक हरूलाई प्रेरणा प्रदान गरी राख्नुभएको थियो भने गिरिजाप्रसाद कोइराला पुर्वको मोर्चामा क्रान्तिकारी हरूलाई निदेशित गरी राख्नु भएको थियो। त्यस अबधिभर [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] पाटिका कयौ कायकर्ताका साथ काठमाडौँका नजरबन्दको यातना सही रहनु भएको थियो । == काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीति == २०२६ साल देखि २०३३ साल सम्म काग्रेसको त्रिकोणत्मक नीतिमा चलेको देखिन्छ। तत्कालिन अवस्थामा नेपाली कांग्रेसले तीन प्रकारको आन्दोलनको रणनीति लिएको पाइन्छ। जस्मा:- • सूवर्ण शमशेरको नेतृत्वमा राजासँग वार्ता र समझदारी कायम गर्ने, • [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]को नेतृत्वमा अहिंसात्मक र असहयोग आन्दोलन मुलुक भित्रबाटै गर्ने, • वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा भारतबाट शसस्त्र सङ्घर्ष गर्ने, वि.सं. २०२९ भाद्र ९ गते बाट वी.पी. कोइरालाको नेतृत्वमा शसस्त्र संर्घषको सुरूवात, वि.सं. २०३२ मंसिर १ (१७ नोभेम्वर १९७५) मा भारतमा संकटकालको घोषणा भएकाले नेपाली आन्दोलनलाई गहिरो प्रभाव, नेताहरू असुरक्षित, भारतको बर्साई असुरक्षित भएकाले वि.सं. २०३२ फागुन १ गते वी.पी. कोइरालाले सन्त नेता [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई कार्यबाहक सभापति नियुक्त गरी स्वदेशबाटै आन्दोलन चर्काउने रणनीति, राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय परिस्थितिको मूल्याङ्कन गरी वि.सं. २०३३ पुष १६ मा राष्ट्रियाको संरक्षणका लागि राष्ट्रिय मेलमिलापको नैतिकताको आधारमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापनाको अभियान सञ्चालन गर्न वी.पी. कोइराला, [[गणेशमान सिंह]] लगायतका नेताहरू स्वदेश फिर्ता, == राष्ट्रिय मेलमिलापको नीति == विश्व राजनीतिर विशेष गरी [[दक्षिण एसिया]]मा देखा परेको उथल पुथलको वातावरणले यस क्षेत्रमा एउटा र्सवथा नयाँ परिस्थतीको जन्म भयो यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने अनिस्टहरूको सर्न्दर्भमा विचार गरी वी.पी.ले "राष्ट्रिय अस्तित्व" माथि नै प्रश्न चिन्ह लाग्न सक्ने अवस्थाको अनुभव गरी २०३३ सालको पैस १६ गते एउटा अपील प्रकासित गरी मुलुकका सबै प्रवाहहरू बिच सामन्जस्य परस्पर समझदारी र एकता चाहिएको कुरा अभिव्यक्त गर्दै देशमा राष्ट्रिय एकता र मेलमिलापको आहृवान गनु भयो सोही दिन वि.पी र [[गणेशमान सिंह]] भारत निवासनमा रहेका सुश्री शैलजा आचार्य सहितका कतिपय साथीहरूका साथ शाही नेपाल वायु सेवा निगमको बिमानद्धरा स्वदेश र्फकनुभयो उहाहरूको आगमन बर्सर्ैैेखि एक लौटि सत्ता भोग गरीरहेका प्रतिक्रियाबादि तत्वहरूमा खैलीबैली र उहाहरूलाई गिरफ्तार गरेर मुदा चलाईयो। वी.पी.ले भन्नुभएको थियो -"मेलमिलाप परिस्थतीले निधारण गरेको सङ्घषको एउटा रूप हो"। नेपाली काग्रेसका अध्यक्ष वी.पी. कोइराला बन्दी अबस्थामा नै उपचार्रार्थ अमेरिका पठाइनु भयो उहाबाट फकेर आउदा पटनामा कात्तिकमा भेला भएका हजारै कायकर्ता ([[पटना कन्फ्रेन्स]]) का बीच [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]]लाई पाटिको कार्यबाहक अध्यक्ष घोषित गर्नुभयो पछि फागुनमा उपचार्रार्थ वी.पी. पुनः रिहा हुनु भयो र पाटिको महामन्त्रीमा [[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] र परशु नारायण चौधरी कार्यवाहक अध्यक्षको सल्लाह अनुसार नियुक्त हुनुभयो। == चुनावी प्रदर्शन == === व्यवस्थापिका निर्वाचन === <graph>{ "legends": [], "scales": [ { "type": "ordinal", "name": "x", "zero": false, "domain": { "data": "chart", "field": "x" }, "padding": 0.2, "range": "width", "nice": true }, { "type": "linear", "name": "y", "domain": { "data": "chart", "field": "y" }, "zero": true, "range": "height", "nice": true }, { "domain": { "data": "chart", "field": "series" }, "type": "ordinal", "name": "color", "range": [ "#008000" ] } ], "version": 2, "marks": [ { "type": "rect", "properties": { "hover": { "fill": { "value": "red" } }, "update": { "fill": { "scale": "color", "field": "series" } }, "enter": { "y": { "scale": "y", "field": "y" }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "y2": { "scale": "y", "value": 0 }, "width": { "scale": "x", "offset": -1, "band": "true" }, "fill": { "scale": "color", "field": "series", "value": "steelblue" } } }, "from": { "data": "chart" } }, { "type": "text", "properties": { "enter": { "baseline": { "value": "middle" }, "align": { "value": "right" }, "text": { "field": "y" }, "y": { "scale": "y", "offset": 4, "field": "y" }, "dy": { "scale": "x", "mult": 0.5, "band": true }, "x": { "scale": "x", "field": "x" }, "angle": { "value": -90 }, "fontSize": { "value": 11 }, "fill": { "value": "white" } } }, "from": { "data": "chart" } } ], "height": 200, "axes": [ { "type": "x", "title": "Legislative election", "scale": "x", "format": "d", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "align": { "value": "right" }, "angle": { "value": -40 }, "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false }, { "type": "y", "title": "% of party vote", "scale": "y", "properties": { "title": { "fill": { "value": "#000000" } }, "grid": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "ticks": { "stroke": { "value": "#000000" } }, "axis": { "strokeWidth": { "value": 2 }, "stroke": { "value": "#000000" } }, "labels": { "fill": { "value": "#000000" } } }, "grid": false } ], "data": [ { "format": { "parse": { "y": "number", "x": "integer" }, "type": "json" }, "name": "chart", "values": [ { "y": 37.2, "series": "y", "x": 1959 }, { "y": 37.75, "series": "y", "x": 1991 }, { "y": 33.38, "series": "y", "x": 1994 }, { "y": 37.29, "series": "y", "x": 1999 }, { "y": 21.14, "series": "y", "x": 2008 }, { "y": 25.55, "series": "y", "x": 2013 }, { "y": 32.78, "series": "y", "x": 2017 } ] } ], "width": 280 }</graph> {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|नेता ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |निर्वाचन क्षेत्र मत ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white" |प्राप्त मत सूची ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|% परिवर्तन !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|# !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०१५|२०१५]] |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |६६६,८९८ |३७.२० |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|74|109|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |bgcolor="lightgrey"| |प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |२,७४२,४५२ |३७.७५ |{{Increase}}०.५५ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|110|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ३६ |{{Steady}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,५४५,२८७ |३३.३८ |{{Decrease}}४.३७ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|83|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} २७ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] |३,२१४,०६८ |३७.२९ |{{Increase}}३.९१ |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|111|205|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} २८ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|सरकार}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] |२,३४८,८९० |२२.७९ |{{Decrease}}१४.५० |२,२६९,८८३ |२१.१४ |bgcolor="lightgrey"| | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|115|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ४ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- |[[संविधानसभा निर्वाचन २०७०|२०७०]] |[[सुशील कोइराला]] |२,६९४,९८३ |२९.९० |{{Increase}}७.०१ |२,४१८,३७० |२५.५५ |{{Increase}}४.४१ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|196|575|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Increase}} ८१ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एमाले)]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]]सँग गठबन्धन सरकार}} |- |[[प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[शेरबहादुर देउवा]] |३,५९०,७९३ |३५.७५ |{{Increase}}५.९५ |३,१२८,३८९ |३२.७८ |{{Increase}}७.२३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|63|275|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |{{Decrease}} १३३ |{{Decrease}} दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४]] मा, नेपाली कांग्रेस सबै प्रदेशमा प्रमुख प्रतिपक्ष दलको रूपमा रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रदेशसभा ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन वर्ष ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सीट ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}}मा मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # {{Abbr|समानुपातिक प्रतिनिधित्व}} मा, मतको प्रतिशत !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| # !style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"| स्थान |- ![[प्रदेश नं १ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं १]] | rowspan="7" |[[प्रदेशसभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |५८६,२४६ |३३.७६ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|21|93|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[प्रदेश नं २ प्रदेशसभा|प्रदेश नंं २]] |३७०,५५० |२४.११ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|19|107|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोश्रो |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|वाग्मती]] |५५९,२४९ |२९.५७ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|22|110|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[गण्डकी प्रदेशसभा|गण्डकी]] |३६४,७९७ |३८.१३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|15|60|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |दोस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेशसभा|लुम्बिनी]] |५३०,८४४ |३२.९३ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|19|87|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[कर्णाली प्रदेशसभा|कर्णाली]] |१६२,००३ |३२.७८ (दोस्रा) |{{Infobox political party/seats|6|40|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेशसभा|सुदूरपश्चिम]] |२९५,७२९ |३७.३८ (प्रथम) |{{Infobox political party/seats|12|53|{{Nepali Congress/meta/color}}}} |तेस्रा |{{no2|प्रमुख प्रतिपक्ष}} |} == नेतृत्व == [[File:Sher Bahadur Deuba.jpg|thumb|175x175px|[[शेरबहादुर देउवा]]: हालका सभापति र पूर्व [[नेपालको प्रधानमन्त्री|प्रधानमन्त्री]]]] === नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू === * [[मातृकाप्रसाद कोइराला]], २००६ चैत ३०-२००९ जेठ १३ * [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]], २००९ जेठ १३-२०१२ माघ १०, २०१४ जेठ १०-२०३९ साउन ६ * [[सुवर्ण शमशेर राणा]], २०१२ माघ १०-२०१४ जेठ १० * [[कृष्णप्रसाद भट्टराई]], २०४४ माघ ३-२०४८ पुष २६ * [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]], २०४८ पुष २७-२०६६ चैत ७ * [[सुशील कोइराला]], २०६७ असोज ६-२०७२ माघ २६ * [[शेरबहादुर देउवा]], २०७२ फागुन २४–हाल === नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मातृकाप्रसाद कोइराला]] |[[File:Matrika Prasad Koirala.jpg|frameless|160x160px]] |२००८ मंसिर १ |२००९ साउन ३० |{{age in years and days|16 Nov 1951|14 Aug 1952}} |''[[त्रिभुवन शाह|राजा त्रिभुवन]]द्वारा नियुक्त'' |[[मातृकाप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २००८|मातृकाप्रसाद कोइराला, २००८]] | |- |२ |[[सुवर्ण शमशेर राणा]]{{Efn|मन्त्रिपरिषद्को अध्यक्षका रूपमा|name=|group=}} |[[File:Subarna_samser_Rana.jpg|frameless|83x83px]] |२०१५ जेठ २ |२०१६ जेठ १३ |{{age in years and days|15 May 1958|27 May 1959}} |''[[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |३ |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला]] |[[File:BP Koirala.jpg|frameless|91x91px]] |२०१६ जेठ १३ |२०१७ पुष १२ |{{age in years and days|27 May 1959|26 December 1960}} |[[आम निर्वाचन २०१५ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|प्रथम प्रतिनिधि सभा]] |[[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०१६|विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला, २०१६]] |मोरङ विराटनगर पश्चिम |- | rowspan="2" |४ | rowspan="2" |[[कृष्णप्रसाद भट्टराई]] | rowspan="2" |[[File:Krishna bhattarai.jpg|frameless|99x99px]] |२०४७ वैशाख ६ |२०४८ जेठ १२ |{{age in years and days|19 April 1990|26 May 1991}} |''[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]]''द्वारा नियुक्त | | |- |२०५६ जेठ १७ |२०५६ चैत ९ |{{age in years and days|31 May 1999|22 March 2000}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[पर्सा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|पर्सा १]] |- | rowspan="4" |५ | rowspan="4" |[[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] | rowspan="4" |[[File:The Prime Minister of Nepal, Shri Girija Prasad Koirala being seen off by the Union Minister of Water Resources, Prof. Saif-ud-din Soz at Indira Gandhi International Airport in New Delhi on April 06, 2007 (cropped).jpg|frameless|100x100px]] |२०४८ जेठ १२ |२०५१ मङ्सिर १४ |{{age in years and days|26 May 1991|30 November 1994}} |[[आम निर्वाचन २०५१ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|तेस्रो प्रतिनिधि सभा]] | |[[मोरङ १ (निर्वाचन क्षेत्र)|मोरङ १]] |- |२०५५ वैशाख २ |२०५६ जेठ १७ |{{age in years and days|15 April 1998|31 May 1999}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |सुनसरी ५ |- |२०५६ चैत ९ |२०५८ साउन ११ |{{age in years and days|22 March 2000|26 July 2001}} | |- |२०६३ वैशाख १२ |२०६५ जेठ १५ |{{age in years and days|25 April 2006|28 May 2008}} |[[नेपालको अन्तरिम व्यवस्थापिका|''अन्तरिम व्यवस्थापिका'']] | |- | rowspan="3" |६ | rowspan="3" |[[शेरबहादुर देउवा]] | rowspan="3" |[[File:Sher Bahadur Deuba 2006.jpg|frameless|97x97px]] |२०५२ भदौ २७ |२०५३ फागुन २९ |{{age in years and days|12 September 1995|12 March 1997}} | rowspan="2" |[[आम निर्वाचन २०५६ मा, निर्वाचित संसद सदस्यहरूको सूची|चौथो प्रतिनिधि सभा]] | | rowspan="3" |[[डडेल्धुरा १ (निर्वाचन क्षेत्र)|डडेल्धुरा १]] |- |२०५८ साउन ११ |२०५९ असोज १८ |{{age in years and days|26 July 2001|4 October 2002}} | |- |२०७४ जेठ २४ |२०७४ फागुन ३ |{{age in years and days|7 June 2017|15 February 2018}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७४|देउवा, २०७४]] |- |७ |[[सुशील कोइराला]] |[[File:Sushil Koirala Photograph.png|frameless|98x98px]] |२०७० माघ २८ |२०७२ असोज २५ |{{age in years and days|11 February 2014|12 October 2015}} |[[नेपालको व्यवस्थापिका संसद|दोस्रो व्यवस्थापिका संसद]] |[[सुशील कोइराला मन्त्रिमण्डल, २०७०|सुशील कोइराला, २०७०]] |[[बाँके ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|बाँके ३]] |} === नेपालका मुख्यमन्त्रीहरू === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मुख्यमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|व्यवस्थापिका ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|मन्त्रिमण्डल ! rowspan="2" style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|सुरुवात ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|समाप्ति ! style="background-color:{{Nepali Congress/meta/color}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेल]] | |२०७८ जेष्ठ २८ |पदबहाल |{{age in years and days|12 June 2021}} |''गण्डकी प्रदेशको प्रदेशसभा'' |[[कृष्ण चन्द्र नेपाली पोखरेल मन्त्रिमण्डल, २०७८|कृष्ण चन्द्र नेपाली, २०७८]] | |- |२ |[[जीवनबहादुर शाही|जीवन बहादुर शाही]] | |२०७८ कार्तिक १७ |पदबहाल |{{age in years and days|3 November 2021}} |''कर्णाली प्रदेशको प्रदेश सभा'' |[[जीवन बहादुर शाही मन्त्रिमण्डल, २०७८|जीवन बाहदुर शाही, २०७८]] | |} {{Notelist}} {{Notelist}} == भातृ सङ्गठनहरू == नेपाली कांग्रेसका मातृ सङ्गठनहरू निम्न उल्लेखित छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=भातृ संस्थाहरु|युआरएल=http://www.nepalicongress.org/subdomain|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नेपाली कांग्रेस|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=४ फेब्रुअरी २०२१}}</ref> *नेपाल महिला सङ्घ *नेपाल तरुण दल *[[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ]] *नेपाल प्रजातन्त्र सेनानी सङ्घ *नेपाल किसान सङ्घ *नेपाल दलित सङ्घ *नेपाल भूतपूर्व सैनिक सङ्घ *नेपाल आदिवासी जनजाति सङ्घ *राष्ट्रिय लोकतान्त्रिक अपाङ्ग सङ्घ *नेपाल मुस्लिम सङ्घ *नेपाल तामाङ सङ्घ *नेपाल राष्ट्रिय मगर सङ्घ *नेपाल ठाकुर समाज ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== {{Commonscat|Nepali Congress|नेपाली काँग्रेस}} ==यो पनि हेर्नुहोस् == * [[नेपाली कांग्रेसको १४औं महाधिवेशन]] * [[नेपाली कांग्रेसका प्रदेश कमिटीहरू]] {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेस| ]] 2sy7rfaimi7gsb52j5qeii9o5ebwpo6 0 10424 1074275 986380 2022-08-22T05:45:30Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = अम्बर गुरूङ | image = Amberrr.jpg | image_size = 200px | alt = | caption = अम्बर गुरूङ गायनमा | pseudonym = | birth_name = | birth_date = {{birth date|mf=yes|1938|02|26}} | birth_place = [[दार्जिलिङ]], [[भारत]] | death_date = {{death date and age|2016|06|07|1938|02|26|df=y}} | death_place = [[काठमाडौँ]], [[नेपाल]] | resting_place = | occupation = सङ्गीत | language = नेपाली | nationality = नेपाली | ethnicity = | citizenship = | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = | spouse = | partner = | children = | relatives = | awards = | religion = | signature = | signature_alt = | module = | website = | portaldisp = }} '''अम्बर गुरुङ''' (जन्म विसं १९९४-२०७३) नेपाली साङ्गीतिक फाँटका प्रसिद्ध व्यक्तित्व हुन्। उनले सयौं नेपाली गीतमा सङ्गीत भरेका छन्। उनी खास गरी [[सयौँ थुङ्गा फूलका हामी|नेपालको राष्ट्रिय गान]] [[सयौँ थुङ्गा फूलका हामी|सयौं थूंगा फूलका]]को सङ्गीतकारको रूपमा परिचित छन्। ==बाल्यकाल== अम्बर गुरुङको जन्म विसं १९९४ फागुन १४ गते बाबु उजीरसिंह गुरुङ र आमा रेणुका गुरुङका सुपुत्रका रूपमा भारतको [[दार्जिलिङ]]को [[मिलिङ कमानमा]]मा भएको थियो।<ref name="NAYA">{{cite news|last1=घिमिरे|first1=शिखर|title=अस्ताए ‘नौ लाख तारा’|url=https://web.archive.org/web/20160610120116/http://www.enayapatrika.com/2016/06/68136|accessdate=10 June 2016|publisher=नयाँ पत्रिका|date=२७ जेठ २०७३}}</ref>उनका बुबामात्र होइन, हजुरबुबा देवराज गुरुङ पनि सेनामा जागीर खान्थे। अम्बर गुरुङको पुर्ख्यौली घर [[गोरखा जिल्ला]]को [[रिसिङ]] हो ।<ref name="SETO">{{cite news|title=वरिष्ठ संगीतकार अम्बर गुरुङ रहेनन्|url=https://web.archive.org/web/20160610114636/http://setopati.com/samaj/47878/|accessdate=10 June 2016|publisher=सेतोपाटी|date=२५ जेठ २०७३}}</ref> तीन छोरा : किशोर, राजु तथा शरदमणि र एक छोरी अलकाका पिता गुरुङ हुन्। ०५२ सालमा [[नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान|नेपाल राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठान]]को सङ्गीत निर्देशकसमेत रहेका गुरुङ [[काठमाडौँ]]को [[महाराजगञ्ज]] [[चक्रपथ]] नजिकै बसोबास गरे। गायन तथा सङ्गीत सुरुवात वि.सं. २०१६ माघ कलकत्ताबाट दुई गीत 'म अम्बर हुँ' र 'सम्हालेर राख'बाट गीतिलेखन प्रारम्भ गरेका हुन्। सङ्गीतकार गुरुङले [[कोलकाता]]मा पहिलोपटक सन् १९६१मा अगमसिंह गिरीले रच्नुभएको गीत रेकर्ड गरेका थिए- 'नौ लाख तारा उदाए'। एक हप्तामै पाँच सय प्रति बिक्री भएको यो गीत भारतविरोधी भन्दै अल इन्डिया रेडियोमा प्रतिबन्धित भएको थियो। पछि यही गीत नेपालीले धेरै मन पराए। राजा महेन्द्रले यही गीत मन पराएर अम्बरलाई उनको जन्मोत्सवको उपलक्ष्यमा नेपाल बोलाउँथे। उनी वि.सं. २०२५ सालमा [[नेपाल]] आए। वि.सं. २०२६ सालमा (दोस्रोपटक) नेपाल आएका बेला पनि [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]ले फेरि एकेडेमीमा बस्न प्रस्ताव दोहोर्‍याएपछि गुरुङ नेपाल आएर बसे। वि.सं. २०२६ मा सङ्गीत विशेषज्ञका रूपमा [[नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान]]मा प्रवेश भए। सङ्गीत प्रमुख, सङ्गीतसंयोजक र सङ्गीत निर्देशक भएर वि.सं. २०५४मा अवकाश पाए। उनले [[लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा]]को गीतिनाटक [[कुन्जिनी]], [[मुनामदन]]मा सँगीतांकन गरेका छन्। उनले [[सत्यमोहन जोशी]]का चार नाटकलगायत [[माधवप्रसाद घिमिरे (स्पष्टता)|माधवप्रसाद घिमिरे]]को [[मालती मङ्गले]]मा समेत सङ्गीत दिएका छन्। उनले चलचित्र [[मनको बाँध (चलचित्र)|मनको बाँध]], [[जीवनरेखा]]मा पृष्ठसङ्गीत र पार्श्व सङ्गीत दिएका छन्। त्यस्तै [[आदिकवि भानुभक्त|आदिकवि भानुभक्त वृतचित्र]] वृतचित्रमा पार्श्वसङ्गीत,स्वर दिएका छन्। नेपालको वर्तमान राष्ट्रगान [[सयौँ थुङ्गा फूलका हामी|सयौं थुंगा फूलका हामी]] लाई अम्बर गुरुङले सङ्गीत दिएका हुन्। ==कृतिहरू== * अक्षरका आवाजहरू (गीतिसङ्ग्रह, २०६०/प्रकाशकः तलेजु धनकुमारी कोष) * कहाँ गए ती दिनहरू (संस्मरण, निबन्ध, २०६३/रत्न पुस्तक भण्डार, सम्पादकः देवेन्द्र भट्टराई) * कहिले लहर कहिले तरङ्ग (गीति क्यासेट) * सम्हालेर राख (संयुक्त गीतिसङ्ग्रह, २०६९) ==पुरस्कार== १ जनवरी २०१४ हङकङमा हिमालयन् टोन्स म्युजिक एकेडेमीले आयोजना गरेको "अम्बर गुरुङ रात्री" मा आयोजकका तर्फबाट सङ्गीतकार गुरुङलाई अभिनन्दन गर्दै "महासङ्गीतकार" को घोषणा गरियो। विगत पाँच दशक यता सङ्गीत-साधनामा निरन्तर लगनशील रही सांगीतिक माध्यमद्वारा नेपाली कला र संस्कृतिको उत्थानका साथै नेपाली भाषा साहित्यको श्रीवृद्धि गर्न सशक्त योगदान गरेबापत विसं २०५४ सालको [[जगदम्बाश्री पुरस्कार]] पाए। उनले २०२८ सालमा [[गोरखा दक्षिण बाहु|गोरखा दक्षिण बाहु चौथो]], सन् १९९४ मा गिरी पुरस्कार गुठी दार्जिलिङबाट रु. १ लाख नगद प्रमाणपत्र, विसं २०३८ सालमा [[इन्द्रराज्यलक्ष्मी पुरस्कार]], २०४७ सालमा [[छिन्नलता गीत पुरस्कार]] पाए। <ref name="UJYAALO">{{cite news|title=अम्बर गुरुङ रहेनन्|url=http://ujyaaloonline.com/news/58528/?view=fullsite|accessdate=10 June 2016|publisher=उज्यालो अनलाइन|date=२५ जेठ २०७३}}</ref> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू:== <references/> ==बाहिरी लिङ्कहरू== * [http://www.madanpuraskar.org/guthi/ambargurung.php मदन पुरस्कार गुठी] {{ढाँचा:जगदम्बाश्री पुरस्कार}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:कला]] [[श्रेणी:जगदम्बाश्री पुरस्कार विजेता]] [[श्रेणी:सङ्गीतकारहरू]] [[श्रेणी:मृत नेपालीहरू]] [[श्रेणी:गोरखा दक्षिण बाहु]] [[श्रेणी:नेपाली सङ्गीतकारहरू|नेपाली सङ्गीतकारहरू]] pf11rq05wajv4jiwcxhnessjqgs0gs6 1074276 1074275 2022-08-22T05:48:38Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = अम्बर गुरुङ | image = Amberrr.jpg | image_size = 200px | alt = | caption = अम्बर गुरुङ गायनमा | pseudonym = | birth_name = | birth_date = {{birth date|mf=yes|1938|02|26}} | birth_place = [[दार्जिलिङ]], [[भारत]] | death_date = {{death date and age|2016|06|07|1938|02|26|df=y}} | death_place = [[काठमाडौँ]], [[नेपाल]] | resting_place = | occupation = सङ्गीत | language = नेपाली | nationality = नेपाली | ethnicity = | citizenship = | education = | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = | spouse = | partner = | children = | relatives = | awards = | religion = | signature = | signature_alt = | module = | website = | portaldisp = }} '''अम्बर गुरुङ''' (जन्म विसं १९९४-२०७३) नेपाली साङ्गीतिक फाँटका प्रसिद्ध व्यक्तित्व हुन्। उनले सयौं नेपाली गीतमा सङ्गीत भरेका छन्। उनी खास गरी [[सयौँ थुङ्गा फूलका हामी|नेपालको राष्ट्रिय गान]] [[सयौँ थुङ्गा फूलका हामी|सयौं थूंगा फूलका]]को सङ्गीतकारको रूपमा परिचित छन्। == बाल्यकाल == अम्बर गुरुङको जन्म विसं १९९४ फागुन १४ गते बाबु उजीरसिंह गुरुङ र आमा रेणुका गुरुङका सुपुत्रका रूपमा भारतको [[दार्जिलिङ]]को [[मिलिङ कमानमा]]मा भएको थियो।<ref name="NAYA">{{cite news|last1=घिमिरे|first1=शिखर|title=अस्ताए ‘नौ लाख तारा’|url=https://web.archive.org/web/20160610120116/http://www.enayapatrika.com/2016/06/68136|accessdate=10 June 2016|publisher=नयाँ पत्रिका|date=२७ जेठ २०७३}}</ref>उनका बुबामात्र होइन, हजुरबुबा देवराज गुरुङ पनि सेनामा जागीर खान्थे। अम्बर गुरुङको पुर्ख्यौली घर [[गोरखा जिल्ला]]को [[रिसिङ]] हो ।<ref name="SETO">{{cite news|title=वरिष्ठ संगीतकार अम्बर गुरुङ रहेनन्|url=https://web.archive.org/web/20160610114636/http://setopati.com/samaj/47878/|accessdate=10 June 2016|publisher=सेतोपाटी|date=२५ जेठ २०७३}}</ref> == साङ्गीतिक जीवन == तीन छोरा: किशोर, राजु तथा शरदमणि र एक छोरी अलकाका पिता गुरुङ हुन्। ०५२ सालमा [[नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान|नेपाल राजकीय प्रज्ञा प्रतिष्ठान]]को सङ्गीत निर्देशकसमेत रहेका गुरुङ [[काठमाडौँ]]को [[महाराजगञ्ज]] [[चक्रपथ]] नजिकै बसोबास गरे। गायन तथा सङ्गीत सुरुवात वि.सं. २०१६ माघ कलकत्ताबाट दुई गीत 'म अम्बर हुँ' र 'सम्हालेर राख'बाट गीतिलेखन प्रारम्भ गरेका हुन्। सङ्गीतकार गुरुङले [[कोलकाता]]मा पहिलोपटक सन् १९६१मा अगमसिंह गिरीले रच्नुभएको गीत रेकर्ड गरेका थिए- 'नौ लाख तारा उदाए'। एक हप्तामै पाँच सय प्रति बिक्री भएको यो गीत भारतविरोधी भन्दै अल इन्डिया रेडियोमा प्रतिबन्धित भएको थियो। पछि यही गीत नेपालीले धेरै मन पराए। राजा महेन्द्रले यही गीत मन पराएर अम्बरलाई उनको जन्मोत्सवको उपलक्ष्यमा नेपाल बोलाउँथे। उनी वि.सं. २०२५ सालमा [[नेपाल]] आए। वि.सं. २०२६ सालमा (दोस्रोपटक) नेपाल आएका बेला पनि [[महेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा महेन्द्र]]ले फेरि एकेडेमीमा बस्न प्रस्ताव दोहोर्‍याएपछि गुरुङ नेपाल आएर बसे। वि.सं. २०२६ मा सङ्गीत विशेषज्ञका रूपमा [[नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान]]मा प्रवेश भए। सङ्गीत प्रमुख, सङ्गीतसंयोजक र सङ्गीत निर्देशक भएर वि.सं. २०५४मा अवकाश पाए। उनले [[लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा]]को गीतिनाटक [[कुन्जिनी]], [[मुनामदन]]मा सँगीतांकन गरेका छन्। उनले [[सत्यमोहन जोशी]]का चार नाटकलगायत [[माधवप्रसाद घिमिरे (स्पष्टता)|माधवप्रसाद घिमिरे]]को [[मालती मङ्गले]]मा समेत सङ्गीत दिएका छन्। उनले चलचित्र [[मनको बाँध (चलचित्र)|मनको बाँध]], [[जीवनरेखा]]मा पृष्ठसङ्गीत र पार्श्व सङ्गीत दिएका छन्। त्यस्तै [[आदिकवि भानुभक्त|आदिकवि भानुभक्त वृतचित्र]] वृतचित्रमा पार्श्वसङ्गीत,स्वर दिएका छन्। नेपालको वर्तमान राष्ट्रगान [[सयौँ थुङ्गा फूलका हामी|सयौं थुंगा फूलका हामी]] लाई अम्बर गुरुङले सङ्गीत दिएका हुन्। ==कृतिहरू== * अक्षरका आवाजहरू (गीतिसङ्ग्रह, २०६०/प्रकाशकः तलेजु धनकुमारी कोष) * कहाँ गए ती दिनहरू (संस्मरण, निबन्ध, २०६३/रत्न पुस्तक भण्डार, सम्पादकः देवेन्द्र भट्टराई) * कहिले लहर कहिले तरङ्ग (गीति क्यासेट) * सम्हालेर राख (संयुक्त गीतिसङ्ग्रह, २०६९) ==पुरस्कार== १ जनवरी २०१४ हङकङमा हिमालयन् टोन्स म्युजिक एकेडेमीले आयोजना गरेको "अम्बर गुरुङ रात्री" मा आयोजकका तर्फबाट सङ्गीतकार गुरुङलाई अभिनन्दन गर्दै "महासङ्गीतकार" को घोषणा गरियो। विगत पाँच दशक यता सङ्गीत-साधनामा निरन्तर लगनशील रही सांगीतिक माध्यमद्वारा नेपाली कला र संस्कृतिको उत्थानका साथै नेपाली भाषा साहित्यको श्रीवृद्धि गर्न सशक्त योगदान गरेबापत विसं २०५४ सालको [[जगदम्बाश्री पुरस्कार]] पाए। उनले २०२८ सालमा [[गोरखा दक्षिण बाहु|गोरखा दक्षिण बाहु चौथो]], सन् १९९४ मा गिरी पुरस्कार गुठी दार्जिलिङबाट रु. १ लाख नगद प्रमाणपत्र, विसं २०३८ सालमा [[इन्द्रराज्यलक्ष्मी पुरस्कार]], २०४७ सालमा [[छिन्नलता गीत पुरस्कार]] पाए। <ref name="UJYAALO">{{cite news|title=अम्बर गुरुङ रहेनन्|url=http://ujyaaloonline.com/news/58528/?view=fullsite|accessdate=10 June 2016|publisher=उज्यालो अनलाइन|date=२५ जेठ २०७३}}</ref> ==सन्दर्भ सामग्रीहरू:== <references/> ==बाहिरी लिङ्कहरू== * [http://www.madanpuraskar.org/guthi/ambargurung.php मदन पुरस्कार गुठी] {{ढाँचा:जगदम्बाश्री पुरस्कार}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:कला]] [[श्रेणी:जगदम्बाश्री पुरस्कार विजेता]] [[श्रेणी:सङ्गीतकारहरू]] [[श्रेणी:मृत नेपालीहरू]] [[श्रेणी:गोरखा दक्षिण बाहु]] [[श्रेणी:नेपाली सङ्गीतकारहरू|नेपाली सङ्गीतकारहरू]] 9u98vee2pqwc9i3m46l8m7dm2m5gs9o 0 13354 1074252 1071978 2022-08-21T16:43:47Z 103.134.219.220 /* के नाग पूजा गर्नाले सर्प भय हुदैन त ? */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Holiday |holiday_name=<center>नागपञ्चमी</center> <!-- It does NOT render centered without the HTML tags, in IE, anyway. --><!-- This should render centered without html tags --> |image=Naag pooja.jpg |caption= नागपञ्चमीमा नागको प्रतिमा पूजा गरिंदै |nickname= नागपूजा |observedby= [[ सनातन प्रकृति धर्म|सनातन प्रकृति]] |date=श्रावण महिनामा शुक्ल पक्षको पञ्चमी |observances= [[नाग]]को पूजा, नागको तस्बीर ढोकामा टाँस्ने |celebrations= |type=सनातन प्रकृति बौद्ध हिन्दु |longtype= प्रकृति धार्मिक |significance= |date2010=14 August |date2011=4 August |date2012= }} '''नागपञ्चमी''' श्रावण महिनामा शुक्ल पक्षको पञ्चमीका दिन मनाइन्छ। यस दिनमा प्रकृति पुजा गर्ने सम्पुर्ण समुदाय बाट [[नाग]]को पूजा गर्ने गरिन्छ नागको पुजाको साथमा भुमे क्षेत्रपाल देवताको समेत पुजा गर्ने गरीन्छ । नागपञ्चमी एक श्रद्धा र विश्वासको पर्व हो यस दिन आठ प्रकारको अष्ट नाग को पुजा गर्ने गरीन्छ। यस दिनमा नागको साथै नाग धारण गर्ने भगवान [[शिव|भोलेनाथ]]को पूजा आराधना पनि गरिन्छ। == नाग पञ्चमीको विशेषता == नागपञ्चमीको दिन नागको चित्रमा दुध, दही, अक्षता, फुल, दुबो राखी गाईको गोबरको सहायताले घरको ढोका माथि अष्टनागको चित्र टाँस्ने गरिन्छ । यस दिनदेखि वर्षायाम समाप्त भई हिउँदयाम सुरू भएको पनि मान्ने गरिन्छ। नागका अष्टकुल अर्थात '''अनन्त, बासुकी, पद्म, महापद्म, तक्षक, कुलीर, कर्कट''' र '''शङ्ख नाग''' गरी अष्टनागको चित्र टाँस्नाले उक्त घरमा चट्याङ नपर्ने तथा आगो र सर्पको डरसमेत नहुने धार्मिक विश्वास रहेको छ । ज्योतिषशास्त्र अनुसार पञ्चमी तिथिका स्वामी नाग देवता हुन् । पातालमा नाग देवताको बसोबास हुने र भूमि खन्दा नागलाई कष्ट हुने भएकाले नागपञ्चमीका दिन भूमिमा हलो जोत्नु वा जग राख्नु शुभ हुँदैन भन्ने जनमान्यता रहेको छ । ==नाग पञ्चमीमा व्रतको विधि== नाग पञ्चमीमा नाग देवताका निमित्त व्रत पनि लिने गरिन्छ । यस व्रतमा पूरै दिन निराहार बसेर सूर्यास्त भएपछि नाग देवताको पूजाका लागि [[खिर]] पकाएर त्यसलाई सर्वप्रथम प्रसादका रूपमा नाग देवताको मूर्ति अथवा शिव मन्दिरमा अर्पण गरी (भोग लगाई), प्रसादका रूपमा वितरण गर्ने र आफू स्वयंले समेत ग्रहण गर्नु पर्दछ। व्रत अवधिभरि कुनै किसिमको भोजनका साथै समाप्तिमा समेत नुन खानु वा चिल्लो तथा तेल जन्य परिकारहरूको प्रयोग पनि वर्जित छ । साथै व्रतसँग सम्बन्धित सबै नियमको पालना गर्नुपर्दछ । [[चित्र:Sticker of nagpanchami .jpeg|thumb|नागपञ्चमीमा घरको ढोकामा टास्ने चित्र]] ==मुख्य द्वारमा नाग देवताको आकृतिको पूजा== नाग पञ्चमीमा [[नाग]]को चित्र बनाई [[पूजा]] गरेर घरको द्वार(ढोका)मा टाँस्नाले [[सर्प]]को भय हुदैन भन्ने [[हिन्दू धर्म|हिन्दू शास्त्रको]] मान्यता रहेको छ । पश्चिम [[नेपाल]]का [[दैलेख जिल्ला|दैलेख]], [[अछाम जिल्ला|अछाम]], [[कालीकोट जिल्ला|कालिकोट]], आदी जिल्लाहरूमा नाग पञ्चमीका दिन देखी हिउँद ऋतु सुरू हुन्छ भन्ने जनमान्यता रहेको छ। नेपालको [[सुदूर-पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र|सुदूर]] तथा [[मध्य-पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र|मध्य पश्चिम]]मा नाग पञ्चमीका दिन कागजमा नाग, गङ्गटो, बिच्छी जस्ता बिषालु जीवहरूका चित्र बनाएर पूजा गरी घरको दैलोमा टाँस्ने चलन छ भने [[बडिमालिका]] लगायत विभिन्न ठाउँमा छरिएर रहेका मालिका मन्दिरमा पूजा गर्न जाने श्रद्धालुहरूले [[व्रत]] गर्ने, भूमी सयन गर्ने र ब्रह्मचार्य धारण गर्ने चलन रहेको छ । नाग पञ्चमीका दिन [[नेपाल]] र [[भारत]]का विभिन्न नाग देवताको मन्दिरहरूमा नाग पञ्चमी मेला लाग्दछ। नागपञ्चमीका दिन व्रतालुले पाँचवटा टाउका भएको वा अष्टकुली नागको आकृति बनाई आफ्नो घरको ढोकामा गाईको गोबरले टाँस्ने चलन छ । त्यसपछि नागदेवतालाई दूध, दुबो, कुश, चन्दन, फूल, अक्षता, लड्डू अर्पण गरी पूजासमेत गरेर निम्नाङ्कित ''नाग स्तोत्र''को पाठ गर्ने गरिन्छ :- * ब्रह्मलोकेषु ये सर्पा शेषनाग पुरोगमा:। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पेभ्य: सुप्रीतो मम सवर्दा।१। * इन्द्रलोकेषु ये सर्पा: वासुकी प्रमुखादय:। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पेभ्य: सुप्रीता: मम सर्वदा।२। * कद्रबेयाश्च ये सर्पा: मातृभक्ति परामा। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पेभ्य: सुप्रीता: मम सर्वदा।३। * इन्द्रलोकेषु ये सर्पा: तक्षका प्रमुखादय:। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पा: सुप्रीता: मम सर्वदा।५। * सत्यलोकेषु ये सर्पा: वासुकिन च रक्षता। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पा: सुप्रीता: मम सर्वदा।६। * मलये चैव ये सर्पा: कर्कोतक प्रमुखादय:। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पेभ्य: सुप्रीता: मम सर्वदा।७। * प्रार्थव्याचैव सर्पेभ्य: ये साकेत वासित। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पेभ्य: सुप्रीता: मम सर्वदा।८। * सर्वग्रामेषु ये सर्पा वसंतिषु सञ्च्छिता। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पेभ्य: सुप्रीता: मम सर्वदा।९। * ग्रामे वा यदिवारण्ये ये सर्पाप्रचरन्ति च। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पेभ्य: सुप्रीता: मम सर्वदा।१०। * समुन्द्रतीरे ये सर्पाये सर्पाजलवासिन:। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पेभ्य: सुप्रीता: मम सर्वदा।११। * रसातंलेषु ये सर्पा: अनन्तादि महाबला:। * नमोस्तुतेभ्य: सर्पेभ्य: सुप्रीता: मम सर्वदा।१२। नागमन्त्र पाठ गर्न असम्भव भए ''ॐ कुरुकुल्ये हुँ फट स्वाहा'' मन्त्रको ९००० पटक जाप गर्ने गरिन्छ। नागगायत्रीको मन्त्र (ॐ ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍नव कुलाय विध्महे विषदंताय धीमहि तन्नो सर्पः प्रचोदयात्)को समेत एक माला (१०८ पटक) जप गर्ने गरिन्छ। यो नागमन्त्रको तीन माला जाप गर्दा नाग देवता प्रसन्न हुन्छन् भन्ने जनविश्वास छ। नागदेवतालाई श्रीखण्डको सुगंध विशेष प्रियकर हुन्छ । त्यसैले नागपूजामा श्रीखण्ड चन्दनको प्रयोग गर्नु राम्रो मानिन्छ, त्यस्तै नागपञ्चमीको दिनको पूजामा नागलाई मनपर्नेसेतो रङ्गको प्रयोग धेरै गरिन्छ । नागपूजामा सेतो कमलको प्रयोग गर्ने विधान छ, यस्तै नागपञ्चमीको दिनमा यी सम्पूर्ण कृत्य(कार्य) गर्न सक्दा ''कालसर्प योग'' दोषको शान्ति पनि हुन्छ भन्ने मान्यता पनि जनमानसमा रहेको छ । ==के नाग पूजा गर्नाले सर्प भय हुदैन त ?== हुनत सबै चाड पर्वहरू मनाउनुको पछाडी कुनै न कुनै रहस्य लुकेको हुन्छ । यस्तै हिन्दूहरूले प्रत्येक वर्षको [[साउन|श्रावण]] महिना [[शुक्ल पक्ष]]को [[पञ्चमी]] तिथिमा मनाउने नाग पञ्चमीको महत्त्व पनि त्यतिकै देखिन्छ । यो पर्व वर्षायाममा पर्ने भएकाले सर्प, [[बिच्छी]] आदी बिषालु जनावरहरूको प्रकोप हुनु स्वभाविकै हो । सर्पहरूलाई दुध पच्दैन (पाचन प्रक्रियामा समस्या आई मृत्युसम्म हुन सक्ने)भन्ने कुरा पनि छ र घरको ढोकामा नाग टास्दा दुध चडाइन्छ, त्यसैले सर्प दुधको गन्धको कारण ढोकाबाट प्रबेश गर्दैन भन्ने कुरो पनि छ । हिन्दू धर्मको मान्यता अनुसार यो दिन नागको पूजा गर्नाले सर्पहरूका राजा नाग देवता खुसी हुन्छन् त्यसैले नाग पूजा गर्ने मान्छेलाई सर्पको डर, भय हुँदैन भन्ने मान्यता सत्य होस् अथवा नहोस् तर नाग पूजा गर्दा सर्पको डर नहुने केही कारणहरू छन्। यसरी घरआँगन सफा भएर घर वरपर सफा भयो भने सर्पहरूको डर कम हुने भयो । यस कारण नागपञ्चमीमा नागको पूजा गर्नाले सर्पको डर हुदैन भन्ने कुरा सत्य मानिन्छ ।तर गाँउघरमा दुधको धारा दिएर नागको पुजा गर्ने परम्परा रहिआएको छ जुन गलत छ। ==पश्चिम नेपालमा नाग पूजा कसरी गरिन्छ ?== पश्चिम नेपालमा नाग पञ्चमीको पहिलो दिन [[ब्राह्मण]]ले कागजमा विभिन्न नागहरू जस्तै:- [[बासुकी नाग]], [[तक्षक नाग]], [[कर्कट नाग]], [[पद्म नाग]], [[कालिय नाग]], [[शेष नाग]] इत्यादी नागहरूका चित्र हातले अथवा छाप (स्टैम्प)मा छापेर यजमानका घर घरमा बाँड्दछन्। यसरी नागका चित्र बनाएको कागजमा [[चन्द्र]], [[सूर्य]], [[शङ्ख]], [[चक्र]], [[गदा]], [[कमल|पद्म]], [[माछा]] र [[बिच्छी]]का चित्र पनि समावेस हुन्छन्। साथै नागको पूजा गर्ने मन्त्र पनि यसै कागजमा लेखिएको हुन्छ। यदी ब्रामणले नाग न ल्याएमा आफैले बनाउने गर्छन् आफुले बनाउन जान्दैन भने अरू सँग बनाई माग्छन्। भोली पल्ट अथवा नाग पञ्चमीका दिन नागको पूजा गरेर घरको दैलोमा टाँस्ने गरिन्छ। नाग टाँसेर नागको प्राथना गर्ने मन्त्र *"अस्तिकस्य मुनेर्मातर्जगदानन्दकारिणी। एध्यहि मनसा देवी नागमातर्नमोऽस्तुते॥" ==घरको जग खन्दा नागको शिर विचार== नयाँ घर बनाउँदा घरको जग खन्ने बेलामा नागको शिरको विचार गर्नुपर्छ भन्ने शास्त्रिय विधान रहेको छ। नागको शिरमा खन्दा आफुलाई पिडा, पछाडी खन्दा छोरा र पत्नीलाई दु:ख, जाँघमा खने अनावश्यक व्यय हुने, पेटमा खने सर्वत्र सफलता पाइन्छ। [[भदौ|भाद्र]], [[असोज|आश्विन]] र [[कात्तिक|कार्तिक]]मा पूर्व। [[मंसिर]], [[पुष]] र [[माघ]]मा दक्षिण। [[फागुन]], [[चैत|चैत्र]] र [[बैशाख]]मा पश्चिम तथा [[जेष्ठ|जेठ]], [[आषाढ|असार]] र [[साउन|श्रावण]]मा उत्तरमा नागको शिर हुन्छ।<ref>ज्यो.पं. तोयानाथ पन्तको पञ्चाङ्ग २०७९ पृष्ठ ३५</ref> ==कालसर्प योगको कारण र त्यसको निवारण== ज्योतिषमा योगको महत्त्व हुन्छ। ज्योतिषमा राम्रा र नराम्रा गरी ४०३५ वटा योग हरू छन त्यसमा ६३ प्रतिशत राम्रा हुन्छन् भने ३७ प्रतिशत नराम्रा हुन्छन् भनिन्छ। ती नराम्रा मध्येको २ स्थानमा रहेको योग हो कालसर्प योग जसका कारण मानवले अरु असल योगहरूबाट पाउनु पर्ने राम्रा फफलहरू पनि ३० प्रतिशतमात्र पाउने गर्छ भन्ने विश्वास ज्योतिषहरूको छ। ===के हो कालसर्प योग ?=== मानिसको चिनामा सबै ग्रहलाई तपाईँको जन्मसमय, जन्मस्थान र त्यस समयको ग्रहगोचरको वृत्त संरचना गरी हेर्दा एउटा अर्धवृत्तभित्र सबै ग्रह पर्नु र त्यस अर्धवृत्तको प्रारम्भ विन्दु र अन्तिम विन्दुमा राहु (छायाग्रह) वा केतु(छायाग्रह) रहेको स्थिति नै कालसर्प योग हो। अर्को शब्दमा जब चिनामा भएका सबै ग्रहहरू राहु र केतुको बिचमा हुन्छन् तब यस्तो योगको निर्माण हुन्छ। यसको निवारण गर्न निम्न उपाय अपनाउन सकिने ज्योतिषहरूको तर्क छ: * १- '''त्रिपिण्डी श्राद्ध''' : पितृहरू असन्तुष्ट हुँदा यो योग हुने गर्छ, अतः नजीकको तीर्थस्थल (विष्णुपादुका, गोकर्ण, गया)मा गई विधिविधान पूर्वक त्रिपिण्डी श्राद्ध गर्ने, तर मातापिता हुनेले यो कर्म घरका श्राद्धाधिकारप्राप्त सदस्यहरूबाट मात्र सम्पन्न गर्नसक्नु हुनेछ। * २- '''मृत्युञ्जय जाप''' : कम्तीमा २१००० पटक महामृत्युञ्जय मन्त्रको जाप आफैं गर्ने वा ब्राह्मणद्वारा गराउने। * ३- '''नागपूजा''' : नागपञ्चमीको दिन विधिवत् नागको पूजा गरी धातुनिर्मित नागको प्रतिमा बनाई ब्राह्मणलाई दान गरी, शिवालयमा चढाएर वा नदीमा प्रवाहित गरे कालसर्प योग निवारण यन्त्र धारण गरेपछि मात्र यो योग शान्त हुन्छ। कालसर्पयोगको घेराभित्र रहेका शुभाशुभ ग्रहहरूका फलमा छाया पारिदिने हुनाले कालसर्प योग भएको व्यक्तिले प्रशस्त मौका, अवसर र क्षमता हुँदाहुँदै पनि उल्लेख गर्न योग्य कुनै सफलता प्राप्त गर्न सक्दैन। अस्तव्यस्त जिन्दगी, निरुत्तरदायी व्यवहार, दाम्पत्य जीवनमा किचलो, सन्ततिसुखको अभाव, दिमाग र क्षमता हुँदाहुँदै अध्ययन-अध्यापनको क्षेत्रमा कमजोरी आदि यस योगका सामान्य लक्षण हुन्।तर सबै कालसर्प योग खराब हुँदैनन्, २५ प्रतिशत कालसर्प योग असाध्यै राम्रा मानिन्छन्, त्यसैले विज्ञ ज्यौतिषीको सल्लाह प्राप्त गरी यसको विधिवत् शान्ति गर्नु पर्दछ। ==यो पनि हेर्नुहोस्== {{नेपाली चाड पर्वहरू}} ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{सन्दर्भसूची}} ==बाह्य कडीहरू== * [https://www.onlinekhabar.com/2019/08/785604 किन मनाइन्छ नागपञ्चमी? - अनलाइन खबर डटकम] [[श्रेणी:हिन्दू चाडपर्व]] [[श्रेणी:चाडपर्वहरू]] [[श्रेणी:संस्कृति]] [[श्रेणी:धर्म]] bcb0u6nk8ynvcaiavt0qr01ecghe5bp 0 14729 1074232 1074210 2022-08-21T14:30:40Z पर्वत सुबेदी 31224 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = | honorific_suffix = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|सांसद]] | native_name = {{Nobold|प्रदिप गिरी}} | office = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] सदस्य | term_start = २०७४ फागुन २० | term_end = ५ भदौ २०७९ | constituency = [[सिराह १ (निर्वाचन क्षेत्र)|सिराह १]] | predecessor = पद्मनारायण चौधरी | term_start1 = वि.सं २०५० | term_end1 = वि.सं २०५६ | constituency1 = सिराह ५ | predecessor1 = विष्णुबहादुर तामाङ | successor1 = धर्मनाथप्रसाद साह | office2 = [[नेपालको संविधान सभा]] सदस्य | term_start2 = २०६५ जेठ १५ | term_end2 = २०७४ असोज २८ | birth_place = [[सिराहा जिल्ला]], नेपाल | birth_date = {{Birth date|1945|11|6|df=y}} | death_date = {{Death date and age|2022|8|20|1944|11|1|df=y}} | death_place = [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], नेपाल | party = [[नेपाली काङ्ग्रेस]] | alma_mater = {{Plainlist| * [[जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय]] ([[विद्यावारिधि]]) * [[बनारस हिन्दु विश्वविद्यालय]] }} }} '''प्रदीप गिरी''' (जन्म:२००२ कात्तिक २१ - २०७९ भदौ ५<ref>{{cite web|author=|title=गिरिको पार्थिव शरीर श्रद्धाञ्जलीका लागि काँग्रेस पार्टी कार्यालयमा राखिने|url=https://ratopati.com/story/258599/2022/8/20/pradip-giri|language=नेपाली |work=|website=रातोपाटी|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref>) एक नेपाली राजनीतिज्ञ थिए। उनी [[नेपाली काङ्ग्रेस]]का केन्द्रीय सदस्य समेत थिए। == राजनीतिमा संलग्न == आफ्ना बुबा मित्रलाल गिरी [[नेपाली काङ्ग्रेस]]का नेता भएकाले सानै उमेरमा राजनीतिमा संलग्न भएका गिरी ले २०१७ सालदेखि सक्रिय राजनीति प्रारम्भ गरेका थिएर। उनले राजनीतिक सङ्घर्षका क्रममा २०२५ सालमा १८ महिना र २०४२ सालमा झण्डै एक वर्ष समेत गरी हालसम्म कुल चार वर्ष जेल जीवन बिताएका थिए। उनी २०२४ सालमा नेपाल छात्र सङ्घ (बनारस)को निर्वाचित उपाध्यक्ष थिए भने [[नेपाली कांग्रेस]]का केन्द्रीय सदस्य थिए। [[आम निर्वाचन २०५१|२०५१ सालको संसदीय निर्वाचन]]मा सिरहा क्षेत्र नं. ५ बाट निर्वाचित गिरीले २०५६ को संसदीय निर्वाचनमा समेत भाग लिएका थियो। व्यवस्थापिका संसदमा उनले नेपाली काङ्ग्रेस, प्रजातान्त्रिकका तर्फबाट प्रतिनिधित्व गरेका थियो। भारत, [[जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय]]बाट अर्थशास्त्र र दर्शनशास्त्रका स्नातकोत्तर गिरी अध्ययनमा विशेष रुचि राख्दथे। == चुनावी इतिहास == === प्रतिनिधि सभा निर्वाचन २०७४ === {| class="wikitable" |+ [[प्रतिनिधि सभा निर्वाचन, २०७४]] ! colspan="4" |[[सिराह १ (निर्वाचन क्षेत्र)|सिराह १]] |- ! colspan="2" |दल !उम्मेदवार !मत |- | style="background-color:{{party color|Nepali Congress}}" | |[[नेपाली काङ्ग्रेस]] प्रदीप गिरी |२३,९५१ |- | style="background-color:{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}" | |[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)]] |गङ्गाप्रसाद यादव |२१,३७१ |- | style="background-color:pink" | |[[सङ्घीय समाजवादी फोरम, नेपाल]] |राजलाल यादव |१३,३५१ |- | | colspan="2" |अन्य |१,४७२ |- | colspan="3" |अवैध मत |२,९५४ |- ! colspan="2" |नतिजा ! colspan="2" |काङ्ग्रेस विजयी |- | colspan="4" |स्रोत:<ref>{{Cite web |url=https://result.election.gov.np/ElectionResultCentral.aspx |title=प्रतिनिधि सभा सदस्य निर्वाचनको मतगणनाको विस्तृत परिणाम |publisher=निर्वाचन आयोग, नेपाल |access-date=20 August 2022 |lang=ne}}</ref> |} == पुस्तक == लेनिन (जीवनी), नारी, मार्क्सवाद र अर्थशास्त्र लगायत उनका झण्डै एक दर्जन पुस्तक प्रकाशित छन्। == निधन == घाँटीको क्यान्सरबाट पीडित गिरीको ७५ वर्षको उमेरमा ललितपुरको नख्खु स्थित मेडिसिटी अस्पतालमा उपचारको क्रममा निधन भएको थियो।<ref>{{cite web|author=|title=कांग्रेस नेता प्रदीप गिरिको निधन|url=https://ratopati.com/story/258595/2022/8/20/pradip-giri|language=नेपाली |work=रातोपाटी|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> ==सन्दर्भ== {{सन्दर्भसूची}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:संविधान सभा सदस्य]] [[श्रेणी:नेपाली राजनीतिज्ञहरू]] [[श्रेणी:मृत नेपालीहरू]] f0qat69m70fzppl4449aagv5gbrm0un 1074233 1074232 2022-08-21T14:32:41Z पर्वत सुबेदी 31224 /* प्रतिनिधि सभा निर्वाचन २०७४ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = | honorific_suffix = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|सांसद]] | native_name = {{Nobold|प्रदिप गिरी}} | office = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] सदस्य | term_start = २०७४ फागुन २० | term_end = ५ भदौ २०७९ | constituency = [[सिराह १ (निर्वाचन क्षेत्र)|सिराह १]] | predecessor = पद्मनारायण चौधरी | term_start1 = वि.सं २०५० | term_end1 = वि.सं २०५६ | constituency1 = सिराह ५ | predecessor1 = विष्णुबहादुर तामाङ | successor1 = धर्मनाथप्रसाद साह | office2 = [[नेपालको संविधान सभा]] सदस्य | term_start2 = २०६५ जेठ १५ | term_end2 = २०७४ असोज २८ | birth_place = [[सिराहा जिल्ला]], नेपाल | birth_date = {{Birth date|1945|11|6|df=y}} | death_date = {{Death date and age|2022|8|20|1944|11|1|df=y}} | death_place = [[ललितपुर जिल्ला|ललितपुर]], नेपाल | party = [[नेपाली काङ्ग्रेस]] | alma_mater = {{Plainlist| * [[जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय]] ([[विद्यावारिधि]]) * [[बनारस हिन्दु विश्वविद्यालय]] }} }} '''प्रदीप गिरी''' (जन्म:२००२ कात्तिक २१ - २०७९ भदौ ५<ref>{{cite web|author=|title=गिरिको पार्थिव शरीर श्रद्धाञ्जलीका लागि काँग्रेस पार्टी कार्यालयमा राखिने|url=https://ratopati.com/story/258599/2022/8/20/pradip-giri|language=नेपाली |work=|website=रातोपाटी|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref>) एक नेपाली राजनीतिज्ञ थिए। उनी [[नेपाली काङ्ग्रेस]]का केन्द्रीय सदस्य समेत थिए। == राजनीतिमा संलग्न == आफ्ना बुबा मित्रलाल गिरी [[नेपाली काङ्ग्रेस]]का नेता भएकाले सानै उमेरमा राजनीतिमा संलग्न भएका गिरी ले २०१७ सालदेखि सक्रिय राजनीति प्रारम्भ गरेका थिएर। उनले राजनीतिक सङ्घर्षका क्रममा २०२५ सालमा १८ महिना र २०४२ सालमा झण्डै एक वर्ष समेत गरी हालसम्म कुल चार वर्ष जेल जीवन बिताएका थिए। उनी २०२४ सालमा नेपाल छात्र सङ्घ (बनारस)को निर्वाचित उपाध्यक्ष थिए भने [[नेपाली कांग्रेस]]का केन्द्रीय सदस्य थिए। [[आम निर्वाचन २०५१|२०५१ सालको संसदीय निर्वाचन]]मा सिरहा क्षेत्र नं. ५ बाट निर्वाचित गिरीले २०५६ को संसदीय निर्वाचनमा समेत भाग लिएका थियो। व्यवस्थापिका संसदमा उनले नेपाली काङ्ग्रेस, प्रजातान्त्रिकका तर्फबाट प्रतिनिधित्व गरेका थियो। भारत, [[जवाहरलाल नेहरू विश्वविद्यालय]]बाट अर्थशास्त्र र दर्शनशास्त्रका स्नातकोत्तर गिरी अध्ययनमा विशेष रुचि राख्दथे। == चुनावी इतिहास == === प्रतिनिधि सभा निर्वाचन २०७४ === {| class="wikitable" |+ [[प्रतिनिधि सभा निर्वाचन, २०७४]] ! colspan="4" |[[सिराह १ (निर्वाचन क्षेत्र)|सिराह १]] |- ! colspan="2" |दल !उम्मेदवार !मत |- | style="background-color:{{party color|Nepali Congress}}" | |[[नेपाली काङ्ग्रेस]] |प्रदीप गिरी |२३,९५१ |- | style="background-color:{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}" | |[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)]] |गङ्गाप्रसाद यादव |२१,३७१ |- | style="background-color:pink" | |[[सङ्घीय समाजवादी फोरम, नेपाल]] |राजलाल यादव |१३,३५१ |- | | colspan="2" |अन्य |१,४७२ |- | colspan="3" |अवैध मत |२,९५४ |- ! colspan="2" |नतिजा ! colspan="2" |काङ्ग्रेस विजयी |- | colspan="4" |स्रोत:<ref>{{Cite web |url=https://result.election.gov.np/ElectionResultCentral.aspx |title=प्रतिनिधि सभा सदस्य निर्वाचनको मतगणनाको विस्तृत परिणाम |publisher=निर्वाचन आयोग, नेपाल |access-date=20 August 2022 |lang=नेपाली}}</ref><ref>{{cite web|author=|title=सिराहा–१ बाट कांग्रेस नेता प्रदीप गिरी निर्वाचित|url=https://www.himalkhabar.com/news/6138|language=नेपाली |work=|website=हिमाल खबर|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> |} == पुस्तक == लेनिन (जीवनी), नारी, मार्क्सवाद र अर्थशास्त्र लगायत उनका झण्डै एक दर्जन पुस्तक प्रकाशित छन्। == निधन == घाँटीको क्यान्सरबाट पीडित गिरीको ७५ वर्षको उमेरमा ललितपुरको नख्खु स्थित मेडिसिटी अस्पतालमा उपचारको क्रममा निधन भएको थियो।<ref>{{cite web|author=|title=कांग्रेस नेता प्रदीप गिरिको निधन|url=https://ratopati.com/story/258595/2022/8/20/pradip-giri|language=नेपाली |work=रातोपाटी|website=|date=|accessdate=२८ साउन २०७९}}</ref> ==सन्दर्भ== {{सन्दर्भसूची}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:संविधान सभा सदस्य]] [[श्रेणी:नेपाली राजनीतिज्ञहरू]] [[श्रेणी:मृत नेपालीहरू]] gpwz1f8cblwop48c43voxz4pqfz5md9 10 25211 1074269 769655 2022-08-22T01:01:02Z 2603:8001:B202:3294:90F8:17C6:A981:4CB8 wikitext text/x-wiki {{navbox |name = हिन्दू काल गणना |title = [[हिन्दू काल गणना]] |titlestyle = background:#dd9; |bodystyle = background:#E5E4C2; width:100%; vertical-align:middle; |image = [[चित्र:P3055187bis.jpg|right|180px|thumb|[[जन्तर मन्तर|समय मापन वेधशाला, दिल्ली]]]] |state=autocollapsed |group1 = [[हिन्दू मापन प्रणाली|साना एकाइहरू]] |list1 = [[तृसरेणु]] {{*}} [[त्रुटि]] {{*}} [[वेध]] {{*}} [[लावा]] {{*}} [[निमेष]] {{*}} [[क्षण]] {{*}} [[काष्ठा]] {{*}} [[लघु]] {{*}} [[दण्ड]] {{*}} [[मुहूर्त]] {{*}} [[याम]] {{*}} [[प्रहर]] {{*}} [[दिवस]] {{*}} [[अहोरात्र]] |group2 = [[हिन्दू मापन प्रणाली|मध्य इकाइहरू]] |list2 = [[हप्ता]] {{*}} [[पक्ष]] {{*}} [[महिना]] {{*}} [[ऋतु]] {{*}} [[अयन]] {{*}} [[वर्ष]] |group3 = [[हिन्दू मापन प्रणाली|ठूला इकाइहरू]] |list3 = [[दिव्य वर्ष]] {{*}} [[युग]] {{*}} [[महायुग]] {{*}} [[चतुर्युगी]] {{*}} [[मन्वन्तर]] {{*}} [[कल्प]] {{*}} [[ब्रह्माको आयु]] |group4 = [[युग]] |list4 = [[सत्य युग|सत्य]] {{*}} [[त्रेता युग|त्रेता]] {{*}} [[द्वापर युग|द्वापर]] {{*}} [[कलि युग|कलि]] |group5 = [[सप्ताह|सप्ताहका दिनहरू]] |list5 = [[आइतवार|आइत]] {{*}} [[सोमवार|सोम]] {{*}} [[मंगलवार|मंगल]] {{*}} [[बुधवार|बुध]] {{*}} [[बिहीवार|बिही]] {{*}} [[शुक्रवार|शुक्र]] {{*}}[[शनिवार|शनि]] |group6 = [[तिथि|तिथिहरूको नाम]] |list6 = [[पूर्णिमा]] {{*}} [[प्रतिपदा]] {{*}} [[द्वितीया]] {{*}} [[तृतीया]] {{*}} [[चतुर्थी]] {{*}} [[पञ्चमी]] {{*}} [[षष्ठी]] {{*}} [[सप्तमी]] {{*}} [[अष्टमी]] {{*}} [[नवमी]] {{*}} [[दशमी]] {{*}} [[एकादशी]] {{*}} [[द्वादशी]] {{*}} [[त्रयोदशी]] {{*}} [[चतुर्दशी]] {{*}} [[अमावस्या]] |group7 = [[महिना|महिनाहरूको नाम]] |list7 = [[बैशाख]] {{*}} [[ज्येष्ठ]] {{*}} [[आषाढ]] {{*}} [[श्रावण]] {{*}} [[भदौ]] {{*}} [[असोज]] {{*}}[[कार्तिक]] {{*}} [[मङ्सिर]] {{*}} [[पुष]] {{*}} [[माघ]] {{*}} [[फागुन]] {{*}} [[चैत्र]] |group8 = [[ऋतु|ऋतुहरूका नाम]] |list8 = [[वसन्त ऋतु|वसन्त]] {{*}} [[ग्रीष्म ऋतु|ग्रीष्म]] {{*}} [[बर्षा ऋतु|वर्षा]] {{*}} [[शरद ऋतु|शरद]] {{*}} [[हेमन्त ऋतु|हेमन्त]] {{*}} [[शिशिर ऋतु|शिसिर]] |group9 = [[:श्रेणी:संवत्‌|हिन्दू संवत्‌]] |list9 = [[कलियुग संवत्‌]] ३१०२ ईपू {{*}} [[सप्तर्षि संवत्‌]] ३०७६ ईपू {{*}} [[विक्रम संवत्‌]] ५७ ईपू {{*}} [[शक संवत्‌]] ७८ ई.पू. |group10 = [[हिन्दू मापन प्रणाली|बाहिरका सूत्रहरू]] |list10 =<center> {{plainlink|http://www.sacred-texts.com/hin/vp/vp037.htm विष्णु पुराण भाग एक, अध्याय तॄतीयको काल-गणना अनुभाग}}{{·}}{{plainlink|http://www.geocities.com/profvk/gohitvip/41.html सॄष्टिकर्ता ब्रह्माको एक ब्रह्माण्डीय दिवस}}{{·}}{{plainlink|http://vinaymangal.googlepages.com/VedicTimeTravel.pdf वैदिक समय यात्रा, विनय मंगलद्वारा विस्तॄत वर्णन}}{{·}}{{plainlink|http://texts.00.gs/28_Maha-yuga-s.htm '''महायुग'''}}</center> }} <noinclude> [[Category:हिन्दू काल गणना]] [[श्रेणी:हिन्दू धर्म]] [[श्रेणी:समय मापन]] </noinclude> ff0ia1do9vhdyvk113hbg0niw8y1i5c 0 25424 1074234 1069772 2022-08-21T15:15:14Z Prawesh Timsina 59298 wikitext text/x-wiki {{Infobox Prime Minister |honorific-prefix = सम्माननीय |image=Prime Minister of Nepal, Shri Sher Bahadur Deuba, in Glasgow, Scotland on November 02, 2021 (1).jpg |birth_date={{birth date and age|1946|6|13|df=y}}<br> २००३ जेठ ३१<ref>http://lokaantar.com/biswo/14881/ सिंहदरबारमा चौथो इनिङ, को हुन् शेरबहादुर देउवा ?</ref> |office=[[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|४३ औँ प्रधानमन्त्री (नेपाल)]]<ref>{{cite news|title=शेरबहादुर देउवा: विद्यार्थी राजनीतिदेखि पाँचौँ पटक प्रधानमन्त्रीसम्म|url=https://www.bbc.com/nepali/news-57818500|accessdate=13 जुलाई 2021|agency=https://www.bbc.com/nepali}}</ref> <ref>{{cite news|title=देउवा प्रधानमन्त्री नियुक्त, सपथको तयारी|url=https://www.setopati.com/politics/243073/|accessdate=13 जुलाई 2021|agency=https://www.setopati.com/}}</ref> |term_start=वि.सं. २०७८।०३।२९ |term_end= |president=[[विद्यादेवी भण्डारी]] |predecessor=[[केपी शर्मा ओली ]] |term_start1=वि.सं. २०७४।०२।२४ |term_end1=२०७४।११।०३ |president1=[[विद्यादेवी भण्डारी]] |predecessor1=[[पुष्पकमल दाहाल|पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड]] |successor1=[[केपी शर्मा ओली ]] |term_start2=२०५२ भदौ २७ |term_end2=२०५३ फागुन २९ |monarch2=[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]] |predecessor2=[[मनमोहन अधिकारी]] |successor2=[[लोकेन्द्रबहादुर चन्द]] |term_start3=२०५८ साउन ११ |term_end3=२०५९ असोज १८ |monarch3=[[ज्ञानेन्द्र शाह]] |predecessor3=[[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] |successor3= राजा [[ज्ञानेन्द्र शाह]] |term_start4=२०६१ जेठ २१ |term_end4=२०६१ माघ १९ |monarch4=[[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]] |predecessor4=[[सूर्यबहादुर थापा]] |successor4= राजा [[ज्ञानेन्द्र शाह]] |spouse= [[आरजु राणा देउवा]] |signature = }} '''शेरबहादुर देउवा''' [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली कांग्रेसका]] सभापति तथा नेपालका वर्तमान प्रधानमन्त्री हुन।<ref><nowiki>https://www.bbc.com/nepali/news-57803101</nowiki></ref> देउवा [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली काँग्रेस]]को संसदीय दलको समेत नेतृत्व गर्दै वि.सं. २०५२ सालमा पहिलोपटक [[नेपाल]]को प्रधानमन्त्री बनेका थिए। पटक पटक गरी देउवा ५<ref>{{cite news|title=देउवा प्रधानमन्त्री नियुक्त, ६ बजे शपथ|url=https://ekantipur.com/news/2021/07/13/162616003151478723.html|accessdate=13 जुलाई 2021|agency=https://ekantipur.com/}}</ref> पटक प्रधानमन्त्री बन्न सफल रहेका छन्। पाँच वर्षअघि बिबिसीमा प्रसारण हुने साझा सवाल कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवालाई प्रश्न सोधेर चर्चित बनेका सागर ढकाल संसदीय चुनाव लड्ने तयारीका साथ डडेल्धुरा पुगेका छन्। उनले केही समयअघि प्रधानमन्त्रीविरुद्ध डडेल्धुराबाटै संसदीय चुनाव लड्ने बताएका थिए। प्रधानमन्त्रीविरुद्ध उनकै निर्वाचन क्षेत्रबाट उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका सागर त्यसकै तयारीका लागि डडेल्धुरा पुगेको उनले सामाजिक सञ्जालमार्फत जानकारी गराएका छन्। उनले सामाजिक सञ्जालमा देउवालाई इंगित गर्दै लेखेका छन्, 'मेरो प्रतिस्पर्धि सम्मानित प्रधानमन्त्री शेरबहादुर हजुरबुवासंग डडेलधुरा लोकल नाइट बसमा (सुरक्षित बनाएर)हात समाएर नातिसँगै जान यहि पोस्टमार्फत हजुरबुवालाइ अनुरोध गर्न चाहन्छु। सुन्छु डडेलधुराको बिकट गाउँबाट चप्पल पढ्काएर राजनीतिमा आउनु भएको हजुरबुवाले म जन्मिएदेखि जमिन टेक्नुभएको छैन, नेपाली जनताको पिडा सत्ताको मोहमा बिर्सनु भएको छ। परिवारबादमा सोच्न नसकिने गरि चुर्लुम्म डुब्नु भएको छ। डडेलधुरा पनि पाँच वर्षमा एक पटक जान पनि हम्मे हम्मे पर्छ रे। यस पटक उहाँलाइ जमिन टेकाउने प्रयास गर्नेछु। हजुरबुवालाइ नातिले डोर्याएर जमिन टेकाउनेछ।' ढकाल पढ्नका लागि बेलायतको अक्सफोर्ड विश्वविद्यालय पुगेका थिए। उनले अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट पोलिसी एन्ड म्यानेजमेन्टमा एमएस्सी गरेका छन्। देउवालाई प्रश्न सोध्नेबेला सागरले पुल्चोक क्याम्पसबाट हाइड्रो मेकानिकलमा बिई गरेका थिए। [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली काँग्रेस]]को विभाजन पछि उनी [[नेपाली कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक)]]को सभापति थिए। काँग्रेस पुनर्मिलन पश्चात् उनी आफ्नो पार्टीसँगै नेपाली काँग्रेसमा गाभिएका छन्। शेरबहादुर देउवा चार पटक प्रधानमन्त्री रहिसकेका नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा [[डडेल्धुरा जिल्ला|डडेलधुरा जिल्ला]] क्षेत्र नं. १ र [[कञ्चनपुर जिल्ला]] क्षेत्र नं. ४ बाट संविधानसभामा प्रतिनिधित्व गर्दछन्। वि.सं. २०४८,२०५१ र २०५६ का संसदीय निर्वाचनहरूमा [[डडेल्धुरा जिल्ला|डडेलधुरा जिल्ला]] क्षेत्र नं. १ बाट विजयी देउवाले गृहमन्त्रीको समेत जिम्मेवारी सम्हालिसकेका छन्। उनी माओवादी समस्या समाधानका लागि गठित उच्चस्तरीय समितिका अध्यक्ष थिए। प्रजातान्त्रिक विद्यार्थी आन्दोलनबाट राजनीतिमा होमिएका देउवा नेपाल विद्यार्थी सङ्घ (ने. वि. संघ)का प्रथम सभापति थिए र सुदूर पश्चिममा [[नेपाली कांग्रेस]]का सर्वाधिक प्रभावशाली व्यक्तित्व मानिन्छन्। राजनीतिक संघर्षका क्रममा उनले नौ वर्ष जेल जीवन बिताएका छन्। [[देउवा]]ले नेतृत्व गरेको जननिर्वाचित सरकारलाई तत्कालीन [[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]]ले २०५९ सालमा "असक्षम"को आरोप लगाई विघटन गरेका थिए भने उनैले दुई वर्ष पछि वि.सं. २०६१ सालमा पुनः प्रधानमन्त्री नियुक्त गरेका थिए। पार्टीको अन्तरिक द्वन्द्वका क्रममा देउवाले आफ्नो नेतृत्वमा वि.सं. २०५९ सालमा [[नेपाली कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक)]]को गठन गरेका थिए भने वि.सं. २०६४ सालमा सो पार्टीको [[नेपाली कांग्रेस]]सँग एकीकरण भयो र उनी वरिष्ठ नेतामा स्थापित भए। प्रजातन्त्र प्रतिको अटुट लगाव र तदनुरूप संघर्ष तथा व्यक्तित्व र आचरणका कारण जनताले आफूलाई सधैँ विजयी गराउँदै आएको मान्ने देउवा [[संविधान सभा]]मा लोकतन्त्रको संस्थागत विकासका लागि क्रियाशील हुने बताउछन्। [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय]]बाट राजनीतिशास्त्रमा एम्. ए. गरेका उनी देउवा सोही विषयमा लन्डन स्कूल अफ इकोनमिक्सका रिसर्च फेलो रहिसकेका छन्। देउवा hun हुन् र उनकी श्रीमती [[आरजु राणा देउवा]] पनि [[संविधान सभा]] सभासद् थिए।<ref>[http://www.nepalcaportal.org संविधान सभा निर्वाचन पोर्टल]</ref> ==पारिवारिक पृष्ठभूमि<ref>सम्माननीय श्री शेरबहादुर देउवा, उनका सहोदर माईला भाइ लोकबहादुर देउवा,उनका पुरोहित र रोखोला, डोटी कुमाऊ क्षेत्रको मान्यता र बास्तबिकता अनुसार</ref>== [[डडेल्धुरा जिल्ला]]को पश्य गर्खा क्षेत्रमा एक सम्पन्न परिवारको रूपमा रहेको शेर बहादुर [[देउवा]]को परिवारलाई डडेल्धुरा क्षेत्रमा ठकुरी [[देउवा]] परिवार भनेर चिन्दछन। डोटी पचनाली, लुलानी मल्ल, [[डोटी जिल्ला|डोटी]] बोगटानी बम र [[बोगटी]] रजवारसंग मात्र बैबाहिक सम्बन्ध गर्ने यो परिवार सम्पन्न र जागिरदार परिवारको रूपमा ऐतिहासिक कालदेखि चिनिदै आएको परिवार हो। डोटी राज्यकालमा डडेल्धुराको "पश्यगर्खा क्षेत्र" यिनैको अधिनमा थियो । चन्द्रवंशी, कश्यप गोत्रीय यी देउवाको कुलको देवता बडालको गन्याप लाटो (गणेश) र [[अशिग्राम केदार]] हो। जानकारी भए अनुसार डोटी राज्यकालमा चर्चित बनेका कुसलसिंह देउवा [[रजवार]]का दुई पुत्र जेठा गोमनसिंह देउवा रजवार र कान्छा बहादुर सिंह देउवा रजवार हुन्। जेठा गोमन सिंह देउवा रजवारका एक पुत्र उदैसिंह देउवा रजवार भए उदैसिंह देउवा रजवारका एक पुत्र प्रसादसिंह देउवा रजवार हुन्। प्रशादसिंह देउवा रजवारका दुई श्रीमती (डडेल्धुरा गणेशपुर मैरोड़ाका मल्लकुलकी छोरी धनादेबी (मल्ल) देउवा र [[बोगटान राज्य|डोटी बोगटान]]का बम कुलकी छोरी द्रोपती (बम) देउवा)बाट ३/३ छोराहरु गरेर ६ छोराहरु क्रमश शेरबहादुर देउवा, लोकबहादुर देउवा, गणेशबहादुर देउवा, प्रेमबहादुर देउवा, ललितबहादुर देउवा र बलबहादुर देउवाको जन्म भयो । यी ६ भाइ मध्ये जेष्ठ पुत्र शेरबहादुर देउवा राजनीतिमा सफल व्यक्तित्व बन्न पुगे शेरबहादुर देउवाका एक पुत्र जयबिर देउवा छन्। शेरबहादुरका भतिजा शिवबहादुर देउवा नेपाली सेनामा बरिष्ट क्याप्टन हुँदै मेजरको रूपमा लोकप्रिय अधिकृत भएर सेवा दिरहेका छन्। माईला लोकबहादुर देउवाका पुत्र भानबहादुर देउवा (भानु देउवा) शेरबहादुर देउवाका पिए (स्वकीय) सचिब छन्। निडर, निस्कपटी भावना भएका शेरबहादुर देउवा नेपालको प्रधानमन्त्री र एउटा ठूलो राजनीतिक पार्टीको प्रमुख ब्यक्ति बन्न सफल भएर आफ्नो पुर्खाको बीरताले भरिएको, [[वीरगाथा]], [[चैत गीत]] [[धमारी]]मा समेटिएको देउवा कुलकै गौरव र इतिहास बचाउन पनि सफल बने भन्ने मान्यता जानकारहरु राख्दछन। देउवाहरु डडेल्धुराको रुवाखोला, कुमाऊ बंडालु, पिथौड़ागड, सोर, चंदेनी र डोटी गड्सेरा देउवान क्षेत्रमा गरी झन्डै ५०० परिवारको संख्या (कुमाऊ क्षेत्रमा -२००, डोटी गड्सेरा देउवान क्षेत्रमा १५०, र रुवाखोला क्षेत्रमा १५०)मा फैलिएर रहेका छन् । कुमाऊमा [[भारतीय सेना]]का अधिकृत, डाक्टर, इन्जिनियर छन्। नेपालमा आफ्नो कुलको व्यक्ति शेरबहादुर देउवा देशको प्रधानमन्त्री बनेकोमा गौरव गर्छन।आकासमै इन्धन सकिएपछि प्रधानमन्त्री देउवा चढेको हेलिकप्टर आकस्मिक अवतरण काठमाडौँ- प्रधानमन्त्री शेर बहादुर देउवा , शिक्षा मन्त्रि देवेन्द्र पौडेल लगायत सवार रहेको हेलिकप्टरमा इन्धन सकिएपछि आकस्मिक अवतरण गरिएको छ। काठमाडौँ बाट धनगढी उडेका प्रधानमन्त्री देउवा सहितको टोलि सवार हेलीकप्टर गौतम बुद्ध विमानस्थल भैरहवामा अवतरण गरिएको हो। प्रधानमन्त्री देउवा सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयको दीक्षान्त समारोहमा सहभागी हुन काठमाडौंबाट नेपाली सेनाको हेलिकोप्टरमा सवार थिए ।इन्धन भर्नको लागि उक्त हेलिकप्टर झन्डै 20 मिनेट लुम्बिनी विमानस्थलमा रोकिएको थियो। शुक्रबार प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको कार्यक्रम सुदुरपश्चिम प्रदेशमा तय भएको थियो ।दिउँसो उनी त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विभानस्थलबाट धनगढीका लागि हेलिकप्टर चढे । तर देउवा चडेको हेलिकप्टर उड्दा उड्दै आकाशमा इन्धन सकिन लागेपछि भैरहवामा आकस्मिक अवतरण गरिएको सुरक्षा स्रोतले जनाएको छ ।उनी चढेको हेलिकप्टर गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अवतरण गरिएको हो । जसका कारण देउवा करिब २० मिनेट जति भैरहवामै बस्नु परेको बताइएको छ ।सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयको दीक्षान्त समारोहमा सहभागी हुन काठमाडौंबाट नेपाली सेनाको हेलिकोप्टरमा त्यसतर्फ उडेका थिए । देशको प्रमुख कार्यकारीको सवारमा समेत यतिसम्मको हेलचेक्याइ हुन अस्वभाविक हो ।सामान्यतया कुनै पनि स्थानमा पुग्नका लागि आवश्यक इन्धनको व्यवस्था नगरि उडान भर्नु सम्बन्धित निकायको गैरजिम्मेवारीपना पनि हो । ==युवावस्था== एउटा विकट सिथानमा जन्मेर पनि शेर बहादुर देउवाले आफ्नो जीवन गरिव, पिछडिएको समाज, जाति, बर्ग, देशको निम्ति समर्पण गरेको पाइन्छ । [[डडेल्धुरा जिल्ला]] अशिग्राम गाउँ विकास समितिको रुवाखोला जस्तो बिकट स्थानमा जन्मेका शेर बहादुर काठमाडौँ अध्यन गर्ने सिलसिलामा प्रजातन्त्रको निम्ति संघर्ष गर्दा तत्कालीन पंचायती राज्यको शिकार भएका थिए। उनले आफ्नो युवा अवस्था प्रवासमै बिताउनु पर्यो। युवा अवस्थाको अन्तिम जवानीमा नेपाल फर्केका शेर बहादुर देउवाको लागि नेपाली कांग्रेसको राजनीति सफल बन्यो उनी देशको गृहमन्त्री हुँदै प्रधानमन्त्रीसम्म बन्न सफल भए। यही राजनीतिले गर्दा योग्य शिक्षित पढेलेखेकी जीवन संगिनीसंग वहाको लगन गाठो जोडियो। ==राजनीतिक जीवन== [[File:Sher Bahadur Deuba, Nepal, 11 December 1995.jpg|thumb|प्रम देउवा]] देउवा कांग्रेसका संस्थापक नेता [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बिपी कोइराला]]को प्रेरणाबाट राजनीतिमा होमिएका थिए । खासगरी वि. सं. २०१७ को राजनीतिक घटनाक्रम पछि नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनमा निरन्तर रूपमा सक्रिय उनी [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ|नेपाल विद्यार्थी संघ]]का प्रथम निर्वाचित सभापति एवम् संस्थापक सदस्य हुन् । वि. सं. २०२८ मा उनी [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ|नेपाल विद्यार्थी संघ]]को सभापतीमा चुनिएका थिए । वि. सं २०४८, २०५१ र २०५६ का संसदीय निर्वाचनमा [[डडेल्धुरा जिल्ला]]बाट निर्वाचित उनी वि. सं २०६४ र वि. सं २०७० सालमा भएको [[संविधान सभा]]को निर्वाचनमा डडेल्धुराका साथै [[कञ्चनपुर जिल्ला]] र [[कैलाली जिल्ला]]बाट समेत विजयी भएका थिए ।<ref>{{cite web|title=कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्रीमा निर्वाचित|url=http://www.onlinekhabar.com/2017/06/594820/|website=अनलाइनखबर|publisher=[[अनलाइनखबर]]|accessdate=२०७४ जेठ २३}}</ref> === प्रतिपक्षी दलका नेता (२०५१-५२ ) === २०५१ मा गिरिजा प्रसाद कोइरालाले संसद विघटन गरि मध्यावधि निर्वाचन घोषणा गरे। [[२०५१ को मध्यावधी निर्वाचन]]मा नेपाली कांग्रेस दोस्रो भएपछी शेरबहादुर देउवा [[संसदीय दलको नेता|संसदीय दलको नेता]] भए। कुनै पार्टीको स्पष्ट बहुमत नआए पछि २०५१ मंसिर १४ मा सबैभन्दा ठूलो दल [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा एमाले]]को तर्फबाट संसदको सबैभन्दा टूलो दलको हैसियतले [[मनमोहन अधिकारी]]ले [[अल्पमतको सरकार]]को नेतृत्व गरे। <ref>[http://rajpatra.dop.gov.np/welcome/book/?ref=17248 २०५१ मंसिर १४ को राजपत्र]</ref> २०५२ जेठ ३० मा प्रधानमन्त्री अधिकारीले [[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]] समक्ष २०५२ मंसिर ७ मा प्रतिनिधि सभाको निर्वाचन मिती तोकेर संसद विघटनको प्रस्ताव गरे। अघिकारीले सरकारलाई काम गर्न नदिइएकाले सार्वभौम सत्ता सम्पन्न जनतामा जानुपर्ने राजनैतिक आवश्यकता रहेको तर्क दिएका थिए। प्रधानमन्त्रीको सिफारिसमा संसद विघटन भयो।<ref>[http://rajpatra.dop.gov.np/welcome/book/?ref=17372 २०५२ जेठ ३० को राजपत्र]</ref> यो कदम विरुद्ध सर्वोच्च अदालतमा मुद्धा पर्‍यो। २०५२/ भाद्र /१२ मा अदालतले सरकारको निर्णय उल्ट्यायो।<ref>[http://supremecourt.gov.np/nkp/full_detail/8880 निर्णय नं. ०२ - उत्प्रेषणयुक्त परमादेश]</ref> त्यसपछी २०५२/ भाद्र /२५ मा अघिकारीले राजीनामा दिए।<ref>[http://rajpatra.dop.gov.np/welcome/book/?ref=17405 <nowiki>२०५२ भाद्र २५ को राजपत्र]</nowiki>]</ref> === पहिलो प्रधानमन्त्रीकाल (बि.सं. २०५२-५३) === २०५२ भदौ २६ मा [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी]]को समर्थनमा देउवा पहिलो पटक प्रधानमन्त्री भएका थिए। सो पार्टीले समर्थन फिर्ता गरेपछि २०५३ फागुन २६ मा देउवा प्रधानमन्त्री पदबाट हटेका थिए। त्यसपछि एमालेको साथ लिएर [[लोकेन्द्रबहादुर चन्द]]ले सरकार बनाए। उनको पहिलो कार्यकाल पजेरो काण्ड, सुरासुन्दरी काण्ड, सांसदलाई बैंकक पुर्याएको जस्ता घटनाले बदनाम भएको थियो। नेपाल र भारत बीचको महाकाली सन्धी उनकै कार्यकालमा भएको थियो। यो सन्धि संसदबाट पास गर्ने सन्दर्भमा प्रतिपक्षी नेकपा एमालेमा बिभाजन आयो। === दोस्रो प्रधानमन्त्रीकाल === प्रधानमन्त्री [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]ले राजालाई थाहा नै नदिई माओवादी विरुद्ध सेना परिचालन गरेका थिए। प्रधानसेनापतिले सो कुरा राजामा जाहेर गरे। त्यो कुरा थाहा पाएर [[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]] गिरिजाप्रसाद कोइरालासँग आक्रोशित भए र गिरिजाको राजिनामा माग गरे। गिरिजाप्रसाद कोइरालाको राजीनामा पछि २०५८ साउन ७ मा शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री भए। उनको प्रधानमन्त्रीकालमा [[सङ्कटकाल]] घोषणा भयो र माओवादी विरुद्ध सेना परिचालन भयो। ====संकटकाल ==== २०५८ मंसिर ८ माओवादीले सेनामाथि पहिलो हमला गरे। दाङको घोराही [[जनमुक्ति सेना, नेपाल|माओवादी छापामार]]ले सेना, प्रहरी र निजामती अड्डाहरूमा एकसाथ आक्रमण गरे। त्यसक्रममा मेजर नरेश उप्रेती सहित १४ सैनिक, सात प्रहरी र सात माओवादी मारिए। झन्डै २२५आधुनिक हातहतियार, पचासौं हजार गोली, ८० क्विन्टल जिलेटिन सहित १२ गाडी सामान लुटेर लैजान माओवादी सफल भए। त्यसैल रात माओवादीले स्याङ्जामा र तीन दिनपछि सोलुखुम्बुमा हमला भयो। सेनामाथि हात हालेपछि विद्रोहीलाई सरकारले आतङ्ककारी घोषित गर्दै देशव्यापी सङ्कटकाल लगायो र फौजी कारबाही शुरु गर्यो। ====संसद विघटन ==== संसदले सङ्कटकाल नलम्बाउने र देउवा माथि [[अविश्वास प्रस्ताव|अविस्वास प्रस्ताव]] ल्याउने तयारी गर्दै गर्दा उनले [[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]] समक्ष २०५९ जेठ ८ संसद विघटन गर्न सिफारिस गरे। ====पार्टी विभाजन ==== राजा समक्ष संसद विघटन सिफारिस गरेपछि नेपाली कांग्रेसले देउवालाई साधारण सदस्य समेत नरहने गरि पार्टीबाट निष्कासन गर्यो। गिरिजाप्रसाद कोइराला पार्टी सभापति थिए। कोइरालाले पार्टीको निर्णयविपरीत संसद विघटन गरेको भन्दै देउवालाई साधारण सदस्यसमेत नरहने गरी पार्टीबाट निष्कासन गरिदिए। [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली काङ्ग्रेस]] भित्रको अन्तरिक द्वन्द्वका क्रममा देउवाले आफ्नो नेतृत्वमा वि.सं. २०५९ सालमा [[नेपाली कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक)]]को गठन गरेका थिए भने वि.सं. २०६४ सालमा सो पार्टीको नेपाली कांग्रेससँग एकीकरण भयो र उनी वरिष्ठ नेतामा स्थापित भए। === तेस्रो प्रधानमन्त्रीकाल (२०६१-२०६१) === देउबा २०६१ जेठ २१ मा तेस्रोपटक प्रधानमन्त्री बनेका थिए। त्यतिबेला देउबाले "गोर्खाली राजाबाट न्याय पाएं" भनेर खुसी व्यक्त गरेका थिए। उनीमाथि चुनाव गराउने जिम्मेवारी थियो। नेकपा एमाले पनि त्यति बेला प्रतिगमन आधा सच्चियो भनेर सरकारमा सामेल भएको थियो। ==== बर्खास्त ==== तर देशमा भइरहेको [[माओवादी जनयुद्ध|सशस्त्र द्वन्द्व]]का कारण चुनाव हुन सकेन र राजा ज्ञानेन्द्रले देउबालाई चुनाव गर्न असक्षम भन्दै १९ माघ २०६१ मा बर्खास्त गरे। === चौथो प्रधानमन्त्रीकाल (२०७४-२०७४) === {{मुख्य|देउवा मन्त्रिमण्डल, २०७४}}वि.सं २०७४ जेष्ठ २४ बुधवार ,[[शेरबहादुर देउवा]]  प्रधानमन्त्री निर्वाचित भए ।<ref>[https://www.kantipurdaily.com/news/2017/06/06/20170606183616.html] देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित</ref> देउवाको उम्मेदवारीलाई [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपाल]], [[राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपाल]] , नेपाल लोकतान्त्रिक फोरम ,[[सङ्घीय समाजवादी फोरम, नेपाल]] र अन्य सङ दलले समर्थन गरेका थिए भने सबैभन्दा ठुलो सत्ता साझेदार [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)]] थियो । सपथ ग्रहण पछि, देउवाले सहयोगी दलहरूको साथमा नया सरकार गठन गरे । वि.सं २०७४ असोज ३१, प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४ को अगाडि नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)ले [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी]]) सँग सहकार्य गर्ने निर्णय गर्यो । त्यसपछी प्रधानमन्त्री देउवाले सो दलका सबै मन्त्रिहरूलाई जिम्मेवारी बिहिन बनाए ।<ref>https://www.kantipurdaily.com/ampnews/2017-10-03/20171003134609.html एमाले–माओवादी तालमेल घोषणा आज ५ बजे</ref><ref>http://www.khabarabhiyan.com/?p=7740 किन एकाएक रोकिए माओवादी मन्त्री ?</ref> === प्रतिपक्षी दलका नेता (२०७५-२०७८) === केपी ओलीको [[दोस्रो ओली मन्त्रिपरिषद्|दोस्रो]] र [[तेस्रो ओली मन्त्रिपरिषद्|तेस्रो मन्त्रीमण्डल]]मा देउवा प्रतिपक्षी दलका नेता निर्वाचित भएका थिए। राष्ट्रपति [[विद्यादेवी भण्डारी|विद्या भण्डारी]]ले प्रधानमन्त्री नियुक्तिको आह्वान गर्दा देउवाले नेकपा एमालेका विद्रोही सांसद सहित १४९ सांसद को समर्थनमा प्रधानमन्त्रीमा दावी गरेका थिए। तर नेकपा एमालेबाट केपी ओलीको पनि दाबी रहेपछि रास्ट्रपतिले दुवै दाबीलाई खारेज गरी केपी ओलीलाई नै प्रधानमन्त्री कायम गरिन्। === पाँचौ प्रधानमन्त्रीकाल (२०७८-) === {{मुख्य|पाँचौँ देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७८}} [[File:Sher_Bahadur_Deuba_showered_with_garland.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sher_Bahadur_Deuba_showered_with_garland.jpg|thumb|250x250px|२०७८ असार २९ मा शेरबहादुर देउवा पाँचाैंपटक प्रधानमन्त्री नियुक्त <ref>{{Cite web|url=https://ekantipur.com/news/2021/07/13/162616003151478723.html|title=देउवा प्रधानमन्त्री नियुक्त, ६ बजे शपथ|url-status=live}}</ref>]] बि.सं २०७८ जेठ ७ मा ओली मन्त्रीमण्डलले [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] बिघटन सिफारिस गर्यो। १४९ सांसदले देउवालाइ प्रधानमन्त्री नियुक्त गर्न परमादेश जारी गरियोस् भनेर [[नेपालको सर्वोच्च अदालत|सर्वोच्च अदालत]]मा रिट दायर गरे। २०७८ जेठ २८ मा संविधानको धारा ७६ को उपधारा ५ बमोजिमको प्रधानमन्त्रीका लागि आह्वान भएपछि १ सय ४९ सांसदको हस्ताक्षरसहित दाबी गरेका आधारमा देउवालाई प्रधानमन्त्री नियुक्त गर्न सर्वोच्च अदालतले परमादेश जारी गरेको थियो। २०७८ असार २९ अपरान्ह ५ बजेभित्र देउवालाई नियुक्त गरिसक्न राष्ट्रपति कार्यालयका नाममा [[परमादेश]] जारी गरेको थियो। ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== *[http://www.bbc.com/nepali/news/2016/03/160307_congress_convention/ कांग्रेस सभापतिमा शेरबहादुर देउवा विजयी] {{नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:संविधान सभा सदस्य]] [[श्रेणी:नेपाली राजनीतिज्ञहरू]] [[श्रेणी:जीवित नेपालीहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू]] [[श्रेणी:नेपालका परराष्ट्रमन्त्रीहरू]] [[श्रेणी:नेपाल विद्यार्थी सङ्घका अध्यक्षहरू]] [[श्रेणी:माओवादी जनयुद्धका मानिसहरू]] re8swe0j60tdb03zyd8mb4cxwbft1a3 1074238 1074234 2022-08-21T15:24:20Z बडा काजी 52836 1074234द्वारा पुनरावलोकन [[Special:Contributions/Prawesh Timsina|Prawesh Timsina]] ([[User talk:Prawesh Timsina|वार्तालाप]]) खारेज गरियो। wikitext text/x-wiki {{Infobox Prime Minister |honorific-prefix = सम्माननीय |image=Prime Minister of Nepal, Shri Sher Bahadur Deuba, in Glasgow, Scotland on November 02, 2021 (1).jpg |birth_date={{birth date and age|1946|6|13|df=y}}<br> २००३ जेठ ३१<ref>http://lokaantar.com/biswo/14881/ सिंहदरबारमा चौथो इनिङ, को हुन् शेरबहादुर देउवा ?</ref> |office=[[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|४३ औँ प्रधानमन्त्री (नेपाल)]]<ref>{{cite news|title=शेरबहादुर देउवा: विद्यार्थी राजनीतिदेखि पाँचौँ पटक प्रधानमन्त्रीसम्म|url=https://www.bbc.com/nepali/news-57818500|accessdate=13 जुलाई 2021|agency=https://www.bbc.com/nepali}}</ref> <ref>{{cite news|title=देउवा प्रधानमन्त्री नियुक्त, सपथको तयारी|url=https://www.setopati.com/politics/243073/|accessdate=13 जुलाई 2021|agency=https://www.setopati.com/}}</ref> |term_start=वि.सं. २०७८।०३।२९ |term_end= |president=[[विद्यादेवी भण्डारी]] |predecessor=[[केपी शर्मा ओली ]] |term_start1=वि.सं. २०७४।०२।२४ |term_end1=२०७४।११।०३ |president1=[[विद्यादेवी भण्डारी]] |predecessor1=[[पुष्पकमल दाहाल|पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड]] |successor1=[[केपी शर्मा ओली ]] |term_start2=२०५२ भदौ २७ |term_end2=२०५३ फागुन २९ |monarch2=[[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]] |predecessor2=[[मनमोहन अधिकारी]] |successor2=[[लोकेन्द्रबहादुर चन्द]] |term_start3=२०५८ साउन ११ |term_end3=२०५९ असोज १८ |monarch3=[[ज्ञानेन्द्र शाह]] |predecessor3=[[गिरिजाप्रसाद कोइराला|गिरिजा प्रसाद कोइराला]] |successor3= राजा [[ज्ञानेन्द्र शाह]] |term_start4=२०६१ जेठ २१ |term_end4=२०६१ माघ १९ |monarch4=[[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]] |predecessor4=[[सूर्यबहादुर थापा]] |successor4= राजा [[ज्ञानेन्द्र शाह]] |spouse= [[आरजु राणा देउवा]] |signature = }} '''शेरबहादुर देउवा''' [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली कांग्रेसका]] सभापति तथा नेपालका वर्तमान प्रधानमन्त्री हुन।<ref><nowiki>https://www.bbc.com/nepali/news-57803101</nowiki></ref> देउवा [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली काँग्रेस]]को संसदीय दलको समेत नेतृत्व गर्दै वि.सं. २०५२ सालमा पहिलोपटक [[नेपाल]]को प्रधानमन्त्री बनेका थिए। पटक पटक गरी देउवा ५<ref>{{cite news|title=देउवा प्रधानमन्त्री नियुक्त, ६ बजे शपथ|url=https://ekantipur.com/news/2021/07/13/162616003151478723.html|accessdate=13 जुलाई 2021|agency=https://ekantipur.com/}}</ref> पटक प्रधानमन्त्री बन्न सफल रहेका छन्। [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली काँग्रेस]]को विभाजन पछि उनी [[नेपाली कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक)]]को सभापति थिए। काँग्रेस पुनर्मिलन पश्चात् उनी आफ्नो पार्टीसँगै नेपाली काँग्रेसमा गाभिएका छन्। शेरबहादुर देउवा चार पटक प्रधानमन्त्री रहिसकेका नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा [[डडेल्धुरा जिल्ला|डडेलधुरा जिल्ला]] क्षेत्र नं. १ र [[कञ्चनपुर जिल्ला]] क्षेत्र नं. ४ बाट संविधानसभामा प्रतिनिधित्व गर्दछन्। वि.सं. २०४८,२०५१ र २०५६ का संसदीय निर्वाचनहरूमा [[डडेल्धुरा जिल्ला|डडेलधुरा जिल्ला]] क्षेत्र नं. १ बाट विजयी देउवाले गृहमन्त्रीको समेत जिम्मेवारी सम्हालिसकेका छन्। उनी माओवादी समस्या समाधानका लागि गठित उच्चस्तरीय समितिका अध्यक्ष थिए। प्रजातान्त्रिक विद्यार्थी आन्दोलनबाट राजनीतिमा होमिएका देउवा नेपाल विद्यार्थी सङ्घ (ने. वि. संघ)का प्रथम सभापति थिए र सुदूर पश्चिममा [[नेपाली कांग्रेस]]का सर्वाधिक प्रभावशाली व्यक्तित्व मानिन्छन्। राजनीतिक संघर्षका क्रममा उनले नौ वर्ष जेल जीवन बिताएका छन्। [[देउवा]]ले नेतृत्व गरेको जननिर्वाचित सरकारलाई तत्कालीन [[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]]ले २०५९ सालमा "असक्षम"को आरोप लगाई विघटन गरेका थिए भने उनैले दुई वर्ष पछि वि.सं. २०६१ सालमा पुनः प्रधानमन्त्री नियुक्त गरेका थिए। पार्टीको अन्तरिक द्वन्द्वका क्रममा देउवाले आफ्नो नेतृत्वमा वि.सं. २०५९ सालमा [[नेपाली कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक)]]को गठन गरेका थिए भने वि.सं. २०६४ सालमा सो पार्टीको [[नेपाली कांग्रेस]]सँग एकीकरण भयो र उनी वरिष्ठ नेतामा स्थापित भए। प्रजातन्त्र प्रतिको अटुट लगाव र तदनुरूप संघर्ष तथा व्यक्तित्व र आचरणका कारण जनताले आफूलाई सधैँ विजयी गराउँदै आएको मान्ने देउवा [[संविधान सभा]]मा लोकतन्त्रको संस्थागत विकासका लागि क्रियाशील हुने बताउछन्। [[त्रिभुवन विश्वविद्यालय]]बाट राजनीतिशास्त्रमा एम्. ए. गरेका उनी देउवा सोही विषयमा लन्डन स्कूल अफ इकोनमिक्सका रिसर्च फेलो रहिसकेका छन्। देउवा hun हुन् र उनकी श्रीमती [[आरजु राणा देउवा]] पनि [[संविधान सभा]] सभासद् थिए।<ref>[http://www.nepalcaportal.org संविधान सभा निर्वाचन पोर्टल]</ref> ==पारिवारिक पृष्ठभूमि<ref>सम्माननीय श्री शेरबहादुर देउवा, उनका सहोदर माईला भाइ लोकबहादुर देउवा,उनका पुरोहित र रोखोला, डोटी कुमाऊ क्षेत्रको मान्यता र बास्तबिकता अनुसार</ref>== [[डडेल्धुरा जिल्ला]]को पश्य गर्खा क्षेत्रमा एक सम्पन्न परिवारको रूपमा रहेको शेर बहादुर [[देउवा]]को परिवारलाई डडेल्धुरा क्षेत्रमा ठकुरी [[देउवा]] परिवार भनेर चिन्दछन। डोटी पचनाली, लुलानी मल्ल, [[डोटी जिल्ला|डोटी]] बोगटानी बम र [[बोगटी]] रजवारसंग मात्र बैबाहिक सम्बन्ध गर्ने यो परिवार सम्पन्न र जागिरदार परिवारको रूपमा ऐतिहासिक कालदेखि चिनिदै आएको परिवार हो। डोटी राज्यकालमा डडेल्धुराको "पश्यगर्खा क्षेत्र" यिनैको अधिनमा थियो । चन्द्रवंशी, कश्यप गोत्रीय यी देउवाको कुलको देवता बडालको गन्याप लाटो (गणेश) र [[अशिग्राम केदार]] हो। जानकारी भए अनुसार डोटी राज्यकालमा चर्चित बनेका कुसलसिंह देउवा [[रजवार]]का दुई पुत्र जेठा गोमनसिंह देउवा रजवार र कान्छा बहादुर सिंह देउवा रजवार हुन्। जेठा गोमन सिंह देउवा रजवारका एक पुत्र उदैसिंह देउवा रजवार भए उदैसिंह देउवा रजवारका एक पुत्र प्रसादसिंह देउवा रजवार हुन्। प्रशादसिंह देउवा रजवारका दुई श्रीमती (डडेल्धुरा गणेशपुर मैरोड़ाका मल्लकुलकी छोरी धनादेबी (मल्ल) देउवा र [[बोगटान राज्य|डोटी बोगटान]]का बम कुलकी छोरी द्रोपती (बम) देउवा)बाट ३/३ छोराहरु गरेर ६ छोराहरु क्रमश शेरबहादुर देउवा, लोकबहादुर देउवा, गणेशबहादुर देउवा, प्रेमबहादुर देउवा, ललितबहादुर देउवा र बलबहादुर देउवाको जन्म भयो । यी ६ भाइ मध्ये जेष्ठ पुत्र शेरबहादुर देउवा राजनीतिमा सफल व्यक्तित्व बन्न पुगे शेरबहादुर देउवाका एक पुत्र जयबिर देउवा छन्। शेरबहादुरका भतिजा शिवबहादुर देउवा नेपाली सेनामा बरिष्ट क्याप्टन हुँदै मेजरको रूपमा लोकप्रिय अधिकृत भएर सेवा दिरहेका छन्। माईला लोकबहादुर देउवाका पुत्र भानबहादुर देउवा (भानु देउवा) शेरबहादुर देउवाका पिए (स्वकीय) सचिब छन्। निडर, निस्कपटी भावना भएका शेरबहादुर देउवा नेपालको प्रधानमन्त्री र एउटा ठूलो राजनीतिक पार्टीको प्रमुख ब्यक्ति बन्न सफल भएर आफ्नो पुर्खाको बीरताले भरिएको, [[वीरगाथा]], [[चैत गीत]] [[धमारी]]मा समेटिएको देउवा कुलकै गौरव र इतिहास बचाउन पनि सफल बने भन्ने मान्यता जानकारहरु राख्दछन। देउवाहरु डडेल्धुराको रुवाखोला, कुमाऊ बंडालु, पिथौड़ागड, सोर, चंदेनी र डोटी गड्सेरा देउवान क्षेत्रमा गरी झन्डै ५०० परिवारको संख्या (कुमाऊ क्षेत्रमा -२००, डोटी गड्सेरा देउवान क्षेत्रमा १५०, र रुवाखोला क्षेत्रमा १५०)मा फैलिएर रहेका छन् । कुमाऊमा [[भारतीय सेना]]का अधिकृत, डाक्टर, इन्जिनियर छन्। नेपालमा आफ्नो कुलको व्यक्ति शेरबहादुर देउवा देशको प्रधानमन्त्री बनेकोमा गौरव गर्छन।आकासमै इन्धन सकिएपछि प्रधानमन्त्री देउवा चढेको हेलिकप्टर आकस्मिक अवतरण काठमाडौँ- प्रधानमन्त्री शेर बहादुर देउवा , शिक्षा मन्त्रि देवेन्द्र पौडेल लगायत सवार रहेको हेलिकप्टरमा इन्धन सकिएपछि आकस्मिक अवतरण गरिएको छ। काठमाडौँ बाट धनगढी उडेका प्रधानमन्त्री देउवा सहितको टोलि सवार हेलीकप्टर गौतम बुद्ध विमानस्थल भैरहवामा अवतरण गरिएको हो। प्रधानमन्त्री देउवा सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयको दीक्षान्त समारोहमा सहभागी हुन काठमाडौंबाट नेपाली सेनाको हेलिकोप्टरमा सवार थिए ।इन्धन भर्नको लागि उक्त हेलिकप्टर झन्डै 20 मिनेट लुम्बिनी विमानस्थलमा रोकिएको थियो। शुक्रबार प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको कार्यक्रम सुदुरपश्चिम प्रदेशमा तय भएको थियो ।दिउँसो उनी त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विभानस्थलबाट धनगढीका लागि हेलिकप्टर चढे । तर देउवा चडेको हेलिकप्टर उड्दा उड्दै आकाशमा इन्धन सकिन लागेपछि भैरहवामा आकस्मिक अवतरण गरिएको सुरक्षा स्रोतले जनाएको छ ।उनी चढेको हेलिकप्टर गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अवतरण गरिएको हो । जसका कारण देउवा करिब २० मिनेट जति भैरहवामै बस्नु परेको बताइएको छ ।सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयको दीक्षान्त समारोहमा सहभागी हुन काठमाडौंबाट नेपाली सेनाको हेलिकोप्टरमा त्यसतर्फ उडेका थिए । देशको प्रमुख कार्यकारीको सवारमा समेत यतिसम्मको हेलचेक्याइ हुन अस्वभाविक हो ।सामान्यतया कुनै पनि स्थानमा पुग्नका लागि आवश्यक इन्धनको व्यवस्था नगरि उडान भर्नु सम्बन्धित निकायको गैरजिम्मेवारीपना पनि हो । ==युवावस्था== एउटा विकट सिथानमा जन्मेर पनि शेर बहादुर देउवाले आफ्नो जीवन गरिव, पिछडिएको समाज, जाति, बर्ग, देशको निम्ति समर्पण गरेको पाइन्छ । [[डडेल्धुरा जिल्ला]] अशिग्राम गाउँ विकास समितिको रुवाखोला जस्तो बिकट स्थानमा जन्मेका शेर बहादुर काठमाडौँ अध्यन गर्ने सिलसिलामा प्रजातन्त्रको निम्ति संघर्ष गर्दा तत्कालीन पंचायती राज्यको शिकार भएका थिए। उनले आफ्नो युवा अवस्था प्रवासमै बिताउनु पर्यो। युवा अवस्थाको अन्तिम जवानीमा नेपाल फर्केका शेर बहादुर देउवाको लागि नेपाली कांग्रेसको राजनीति सफल बन्यो उनी देशको गृहमन्त्री हुँदै प्रधानमन्त्रीसम्म बन्न सफल भए। यही राजनीतिले गर्दा योग्य शिक्षित पढेलेखेकी जीवन संगिनीसंग वहाको लगन गाठो जोडियो। ==राजनीतिक जीवन== [[File:Sher Bahadur Deuba, Nepal, 11 December 1995.jpg|thumb|प्रम देउवा]] देउवा कांग्रेसका संस्थापक नेता [[विश्वेश्वरप्रसाद कोइराला|बिपी कोइराला]]को प्रेरणाबाट राजनीतिमा होमिएका थिए । खासगरी वि. सं. २०१७ को राजनीतिक घटनाक्रम पछि नेपालको प्रजातान्त्रिक आन्दोलनमा निरन्तर रूपमा सक्रिय उनी [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ|नेपाल विद्यार्थी संघ]]का प्रथम निर्वाचित सभापति एवम् संस्थापक सदस्य हुन् । वि. सं. २०२८ मा उनी [[नेपाल विद्यार्थी सङ्घ|नेपाल विद्यार्थी संघ]]को सभापतीमा चुनिएका थिए । वि. सं २०४८, २०५१ र २०५६ का संसदीय निर्वाचनमा [[डडेल्धुरा जिल्ला]]बाट निर्वाचित उनी वि. सं २०६४ र वि. सं २०७० सालमा भएको [[संविधान सभा]]को निर्वाचनमा डडेल्धुराका साथै [[कञ्चनपुर जिल्ला]] र [[कैलाली जिल्ला]]बाट समेत विजयी भएका थिए ।<ref>{{cite web|title=कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्रीमा निर्वाचित|url=http://www.onlinekhabar.com/2017/06/594820/|website=अनलाइनखबर|publisher=[[अनलाइनखबर]]|accessdate=२०७४ जेठ २३}}</ref> === प्रतिपक्षी दलका नेता (२०५१-५२ ) === २०५१ मा गिरिजा प्रसाद कोइरालाले संसद विघटन गरि मध्यावधि निर्वाचन घोषणा गरे। [[२०५१ को मध्यावधी निर्वाचन]]मा नेपाली कांग्रेस दोस्रो भएपछी शेरबहादुर देउवा [[संसदीय दलको नेता|संसदीय दलको नेता]] भए। कुनै पार्टीको स्पष्ट बहुमत नआए पछि २०५१ मंसिर १४ मा सबैभन्दा ठूलो दल [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेकपा एमाले]]को तर्फबाट संसदको सबैभन्दा टूलो दलको हैसियतले [[मनमोहन अधिकारी]]ले [[अल्पमतको सरकार]]को नेतृत्व गरे। <ref>[http://rajpatra.dop.gov.np/welcome/book/?ref=17248 २०५१ मंसिर १४ को राजपत्र]</ref> २०५२ जेठ ३० मा प्रधानमन्त्री अधिकारीले [[वीरेन्द्र वीर विक्रम शाह|राजा वीरेन्द्र]] समक्ष २०५२ मंसिर ७ मा प्रतिनिधि सभाको निर्वाचन मिती तोकेर संसद विघटनको प्रस्ताव गरे। अघिकारीले सरकारलाई काम गर्न नदिइएकाले सार्वभौम सत्ता सम्पन्न जनतामा जानुपर्ने राजनैतिक आवश्यकता रहेको तर्क दिएका थिए। प्रधानमन्त्रीको सिफारिसमा संसद विघटन भयो।<ref>[http://rajpatra.dop.gov.np/welcome/book/?ref=17372 २०५२ जेठ ३० को राजपत्र]</ref> यो कदम विरुद्ध सर्वोच्च अदालतमा मुद्धा पर्‍यो। २०५२/ भाद्र /१२ मा अदालतले सरकारको निर्णय उल्ट्यायो।<ref>[http://supremecourt.gov.np/nkp/full_detail/8880 निर्णय नं. ०२ - उत्प्रेषणयुक्त परमादेश]</ref> त्यसपछी २०५२/ भाद्र /२५ मा अघिकारीले राजीनामा दिए।<ref>[http://rajpatra.dop.gov.np/welcome/book/?ref=17405 <nowiki>२०५२ भाद्र २५ को राजपत्र]</nowiki>]</ref> === पहिलो प्रधानमन्त्रीकाल (बि.सं. २०५२-५३) === २०५२ भदौ २६ मा [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी]]को समर्थनमा देउवा पहिलो पटक प्रधानमन्त्री भएका थिए। सो पार्टीले समर्थन फिर्ता गरेपछि २०५३ फागुन २६ मा देउवा प्रधानमन्त्री पदबाट हटेका थिए। त्यसपछि एमालेको साथ लिएर [[लोकेन्द्रबहादुर चन्द]]ले सरकार बनाए। उनको पहिलो कार्यकाल पजेरो काण्ड, सुरासुन्दरी काण्ड, सांसदलाई बैंकक पुर्याएको जस्ता घटनाले बदनाम भएको थियो। नेपाल र भारत बीचको महाकाली सन्धी उनकै कार्यकालमा भएको थियो। यो सन्धि संसदबाट पास गर्ने सन्दर्भमा प्रतिपक्षी नेकपा एमालेमा बिभाजन आयो। === दोस्रो प्रधानमन्त्रीकाल === प्रधानमन्त्री [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]]ले राजालाई थाहा नै नदिई माओवादी विरुद्ध सेना परिचालन गरेका थिए। प्रधानसेनापतिले सो कुरा राजामा जाहेर गरे। त्यो कुरा थाहा पाएर [[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]] गिरिजाप्रसाद कोइरालासँग आक्रोशित भए र गिरिजाको राजिनामा माग गरे। गिरिजाप्रसाद कोइरालाको राजीनामा पछि २०५८ साउन ७ मा शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री भए। उनको प्रधानमन्त्रीकालमा [[सङ्कटकाल]] घोषणा भयो र माओवादी विरुद्ध सेना परिचालन भयो। ====संकटकाल ==== २०५८ मंसिर ८ माओवादीले सेनामाथि पहिलो हमला गरे। दाङको घोराही [[जनमुक्ति सेना, नेपाल|माओवादी छापामार]]ले सेना, प्रहरी र निजामती अड्डाहरूमा एकसाथ आक्रमण गरे। त्यसक्रममा मेजर नरेश उप्रेती सहित १४ सैनिक, सात प्रहरी र सात माओवादी मारिए। झन्डै २२५आधुनिक हातहतियार, पचासौं हजार गोली, ८० क्विन्टल जिलेटिन सहित १२ गाडी सामान लुटेर लैजान माओवादी सफल भए। त्यसैल रात माओवादीले स्याङ्जामा र तीन दिनपछि सोलुखुम्बुमा हमला भयो। सेनामाथि हात हालेपछि विद्रोहीलाई सरकारले आतङ्ककारी घोषित गर्दै देशव्यापी सङ्कटकाल लगायो र फौजी कारबाही शुरु गर्यो। ====संसद विघटन ==== संसदले सङ्कटकाल नलम्बाउने र देउवा माथि [[अविश्वास प्रस्ताव|अविस्वास प्रस्ताव]] ल्याउने तयारी गर्दै गर्दा उनले [[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]] समक्ष २०५९ जेठ ८ संसद विघटन गर्न सिफारिस गरे। ====पार्टी विभाजन ==== राजा समक्ष संसद विघटन सिफारिस गरेपछि नेपाली कांग्रेसले देउवालाई साधारण सदस्य समेत नरहने गरि पार्टीबाट निष्कासन गर्यो। गिरिजाप्रसाद कोइराला पार्टी सभापति थिए। कोइरालाले पार्टीको निर्णयविपरीत संसद विघटन गरेको भन्दै देउवालाई साधारण सदस्यसमेत नरहने गरी पार्टीबाट निष्कासन गरिदिए। [[नेपाली कांग्रेस|नेपाली काङ्ग्रेस]] भित्रको अन्तरिक द्वन्द्वका क्रममा देउवाले आफ्नो नेतृत्वमा वि.सं. २०५९ सालमा [[नेपाली कांग्रेस (प्रजातान्त्रिक)]]को गठन गरेका थिए भने वि.सं. २०६४ सालमा सो पार्टीको नेपाली कांग्रेससँग एकीकरण भयो र उनी वरिष्ठ नेतामा स्थापित भए। === तेस्रो प्रधानमन्त्रीकाल (२०६१-२०६१) === देउबा २०६१ जेठ २१ मा तेस्रोपटक प्रधानमन्त्री बनेका थिए। त्यतिबेला देउबाले "गोर्खाली राजाबाट न्याय पाएं" भनेर खुसी व्यक्त गरेका थिए। उनीमाथि चुनाव गराउने जिम्मेवारी थियो। नेकपा एमाले पनि त्यति बेला प्रतिगमन आधा सच्चियो भनेर सरकारमा सामेल भएको थियो। ==== बर्खास्त ==== तर देशमा भइरहेको [[माओवादी जनयुद्ध|सशस्त्र द्वन्द्व]]का कारण चुनाव हुन सकेन र राजा ज्ञानेन्द्रले देउबालाई चुनाव गर्न असक्षम भन्दै १९ माघ २०६१ मा बर्खास्त गरे। === चौथो प्रधानमन्त्रीकाल (२०७४-२०७४) === {{मुख्य|देउवा मन्त्रिमण्डल, २०७४}}वि.सं २०७४ जेष्ठ २४ बुधवार ,[[शेरबहादुर देउवा]]  प्रधानमन्त्री निर्वाचित भए ।<ref>[https://www.kantipurdaily.com/news/2017/06/06/20170606183616.html] देउवा प्रधानमन्त्री निर्वाचित</ref> देउवाको उम्मेदवारीलाई [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी नेपाल]], [[राष्ट्रिय जनता पार्टी नेपाल]] , नेपाल लोकतान्त्रिक फोरम ,[[सङ्घीय समाजवादी फोरम, नेपाल]] र अन्य सङ दलले समर्थन गरेका थिए भने सबैभन्दा ठुलो सत्ता साझेदार [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)]] थियो । सपथ ग्रहण पछि, देउवाले सहयोगी दलहरूको साथमा नया सरकार गठन गरे । वि.सं २०७४ असोज ३१, प्रतिनिधिसभा निर्वाचन, २०७४ को अगाडि नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)ले [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)|नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी]]) सँग सहकार्य गर्ने निर्णय गर्यो । त्यसपछी प्रधानमन्त्री देउवाले सो दलका सबै मन्त्रिहरूलाई जिम्मेवारी बिहिन बनाए ।<ref>https://www.kantipurdaily.com/ampnews/2017-10-03/20171003134609.html एमाले–माओवादी तालमेल घोषणा आज ५ बजे</ref><ref>http://www.khabarabhiyan.com/?p=7740 किन एकाएक रोकिए माओवादी मन्त्री ?</ref> === प्रतिपक्षी दलका नेता (२०७५-२०७८) === केपी ओलीको [[दोस्रो ओली मन्त्रिपरिषद्|दोस्रो]] र [[तेस्रो ओली मन्त्रिपरिषद्|तेस्रो मन्त्रीमण्डल]]मा देउवा प्रतिपक्षी दलका नेता निर्वाचित भएका थिए। राष्ट्रपति [[विद्यादेवी भण्डारी|विद्या भण्डारी]]ले प्रधानमन्त्री नियुक्तिको आह्वान गर्दा देउवाले नेकपा एमालेका विद्रोही सांसद सहित १४९ सांसद को समर्थनमा प्रधानमन्त्रीमा दावी गरेका थिए। तर नेकपा एमालेबाट केपी ओलीको पनि दाबी रहेपछि रास्ट्रपतिले दुवै दाबीलाई खारेज गरी केपी ओलीलाई नै प्रधानमन्त्री कायम गरिन्। === पाँचौ प्रधानमन्त्रीकाल (२०७८-) === {{मुख्य|पाँचौँ देउवा मन्त्रिपरिषद्, २०७८}} [[File:Sher_Bahadur_Deuba_showered_with_garland.jpg|link=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sher_Bahadur_Deuba_showered_with_garland.jpg|thumb|250x250px|२०७८ असार २९ मा शेरबहादुर देउवा पाँचाैंपटक प्रधानमन्त्री नियुक्त <ref>{{Cite web|url=https://ekantipur.com/news/2021/07/13/162616003151478723.html|title=देउवा प्रधानमन्त्री नियुक्त, ६ बजे शपथ|url-status=live}}</ref>]] बि.सं २०७८ जेठ ७ मा ओली मन्त्रीमण्डलले [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] बिघटन सिफारिस गर्यो। १४९ सांसदले देउवालाइ प्रधानमन्त्री नियुक्त गर्न परमादेश जारी गरियोस् भनेर [[नेपालको सर्वोच्च अदालत|सर्वोच्च अदालत]]मा रिट दायर गरे। २०७८ जेठ २८ मा संविधानको धारा ७६ को उपधारा ५ बमोजिमको प्रधानमन्त्रीका लागि आह्वान भएपछि १ सय ४९ सांसदको हस्ताक्षरसहित दाबी गरेका आधारमा देउवालाई प्रधानमन्त्री नियुक्त गर्न सर्वोच्च अदालतले परमादेश जारी गरेको थियो। २०७८ असार २९ अपरान्ह ५ बजेभित्र देउवालाई नियुक्त गरिसक्न राष्ट्रपति कार्यालयका नाममा [[परमादेश]] जारी गरेको थियो। ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== *[http://www.bbc.com/nepali/news/2016/03/160307_congress_convention/ कांग्रेस सभापतिमा शेरबहादुर देउवा विजयी] {{नेपालका प्रधानमन्त्रीहरू}} [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:संविधान सभा सदस्य]] [[श्रेणी:नेपाली राजनीतिज्ञहरू]] [[श्रेणी:जीवित नेपालीहरू]] [[श्रेणी:नेपाली कांग्रेसका सभापतिहरू]] [[श्रेणी:नेपालका परराष्ट्रमन्त्रीहरू]] [[श्रेणी:नेपाल विद्यार्थी सङ्घका अध्यक्षहरू]] [[श्रेणी:माओवादी जनयुद्धका मानिसहरू]] e70n6g737a6jz62mvv4k9iho6pytxwy 0 35195 1074278 1073475 2022-08-22T09:10:19Z राज कुमार रिजाल 57048 wikitext text/x-wiki '''रिजाल''' नेपालमा बसोबास गर्ने एक ब्राह्मण जातिको थर हो । रिजाल जाति धनञ्जय गोत्री हुन् । केहि खोजकर्ताले दैलेखको रिजुगाउँ भन्ने ठाउँमा बसोबास गर्नेहरु नै पछि रिजाल भए भनेका छन् भने केही खोजकर्ताले पूर्व सल्यानबाट विराटनगर झरेकाहरूले नै आफ्नो पहिचान रिजाल लेख्न सुरुवात गरे भनेका छन् । नेपालको इतिहासमा रिजालको नाम लिनुपर्दा नेपालका पूर्व प्रधानमन्त्री नगेन्द्र प्रसाद रिजाल, साहित्यकार कालीप्रसाद रिजाल, साहित्यकार तथा चिकित्सक डा.भोला रिजाल, राजनीतिज्ञ डा.मीनेन्द्र रिजाल, पत्रकार विष्णु रिजाल, साहित्यकार भेषराज रिजाल, समाचार वाचिका समृद्धि रिजाल समेतको नाम आउँछ । हाल रिजालहरु पूर्व मेचीदेखि पश्चिम महाकालीका विभिन्न गाउँहरूमा बसोबास गरेका छन् । कुल के हो ? कुल भनेको वंश हो । कुलघरान व्याक्तिको पहिचान हो । आफ्नो वंशभित्र प्रतिष्ठापुर्व छवि वनाएका पुर्खाहरुको चरित्रले आफ्नो कुललाई प्रष्ट गर्छ । त्याग तपस्या र विद्याको माध्यमबाट माथि उठेका जिजुबाजेको आर्सिवाद वंश वृद्धिका लागि उर्जाको श्रोत हुनेहुनाले कुल परम्परालाई निरञ्तरता दिनु कर्म मार्गमा लागेका गृहस्थीहरुको मुख्य कर्तव्य हो भनेर गितामा प्रष्टाइएको छ । कुलपुजा के हो र किन गर्ने ? कुल पुजा भनेको कुलको परम्परा वा शास्त्रिय विधि अनुसार पितृ, ख्याति प्राप्त पुर्खा, कुलका संरक्षक देवाता तथा स्थानिय देविदेवताको निश्चित तिथिमा विधिपुर्वक गरिने पुजा हो वा कुल देवतालाई खुसी बनाउनको लागि विधिपुर्वाक गरिने संस्कार हो । धनन्जय ऋषि कुल अन्तरगत खोटाङ जिल्लामा बसोबासो गरी आएका रिजाल बन्धुहरुले मानि आएका कुल पुजामा देवली, गोठको धुप र थानी गरी ३ वटा छन् जस्को ऐतिहाँसिक विवरण, आवश्यक पुजा सामग्री र विधि तल उल्लेख गरिए अनुसार रहेको छ । देवली १२ भाई १८ मष्ट ८८ हजार ऋषिहरु त्रेता युगमा तिर्थ घुम्न गई सुनको धारा, सुनको पोखरीमा नुहाउदै, घुम्दै र तपस्या गदै हिडे । यसरी तपस्या गर्दै हिडिरहेको आवस्थामा ऋषिमुनिहरुले बिभाजन गर्ने क्रममा क्षेत्रपाल भागमा परिएको भए पनि डुल्ने तपस्या गर्ने क्रममा चेवाङ ऋषिले कामधेनु गाई उत्पती गराई सोहि गाइको अमृत रस (दुध)मा खाना पकाएर ऋषिका संगमा भएका उपस्थितहरुलाई आधार मानि भाग लगाइ भोजन गर्न लाग्दा उपस्थित मध्येबाट १ भाग वढी हुन गयो । यस्तो भएको देखेर यो किन र कसरी भयो भनि आष्चर्य मानी यताउती खोजी गर्दा नजिकैको धुपिको रुखमा भान्जा लुकेर बसेको भेटी उनलाई त्याहाँबाट बोलाई भोजन स्थलमा ल्याई पहिला भोजन गराई पछि अरुले भोजन गरेको हुनाले तिनै भान्जालाई कुलमा राखी जोडि विन्द्राशिणी (भान्जा) र मामा क्षेत्रपाल बनाई २ कुल धनञ्जय ऋषिकुल रिजाल वंशले चलाई आएको किब्बदन्ती रहेको कुल पुजा धामी चिञ्जिवी रिजालले बताउनु भयो । तिनै भान्जा विन्द्राशिणी र मामा क्षेत्रपालका डाग्रे मार्फत कुलपुजा/देवली गरी कुल बुझाउने प्रचालन रिजालहरुमा रहि आएको हो । देवली १ वा ३ वा कुनै विजोडी वर्ष पारी प्राय गरेर जुनसुकै मासमा विवाहको लगन जुर्ने महिनामा भान्जा विन्द्राशिणीलाई कोरी पुजा र क्षेत्रपाल मामालाई पुजाको साथमा जिव वलि अर्थात बोकाको वलि चढाएर गर्ने गरिएको छ । देवली पुजाको लागि आवश्यक सामग्रीहरु धुप, नैवेद, जनैसुपाडी, धजापतका, लिङ्गा, काँचोधागो, अविर, जौ, तिल, दुध, फुलपाती, भेटी, चन्दन, पिठो, अक्ष्यता, दियो, कलश, दुना, टपरा, बलिको लागि बोका आदि । देवली पुजा विधि  भाईबन्धुहरु कुल बोलाएको बेला भेला बसी डाङ्ग्रे मार्फत सोधखोज गरी तिथिमिति तय गर्ने । तत्पस्चात तिथि र बार पारी अन्य बन्धुका घरहरुमा कुल बोलाउने (धामी बस्ने) र सोधखोज गर्ने । हरेक घरहरुको सरसफाई (लिपपोत) गर्ने (चोख्याउने) ।  भेलाले तोक गरिएको अघिल्लो रातमा घाँडचम्मर राखेको घरलाई मुलघर (गादीघर) ठानी सोहि घरमा थान थापी कुलधामी बसी पुन सोधखोज गर्ने ।  भोलिपल्ट विहान धामी तथा पन्नाहरुले केस काटी चोखो भई पुन कुल बोलाएर पुजा स्थलको मण्डल बार्न स्थानीय सामग्रीहरु जोडीजोडीको दरले तयार गरी गादीघर घुमाई बाटोमा देउराली थान स्थापना गर्ने । देउरालिमा थपना गाड्ने र कुल पुजा स्थलको मण्डल बार्ने (घेरबारा गर्ने) । कुल पुजा मन्दीर सफा गर्ने ।  गादी घरमा फिर्ता आई घाँडचम्मर खोली दियो झुल्काउने र घरघरमा वा स्थान अनुकुल बोका (बली) पर्छाउने । विहान गादी घरमा बालेको दियो ननिभोस भनेर रातमा कुर्ने ।  अर्को दिन विहान कुल बोलाई कुल पुजाको लागि सोलीडोली (दियो कलाश र त्यसको सुरक्षाको लागि तयार गरिएको डोली), लिङ्गा, बोका, कल्सेउली, कुडेउली, लगाएतका सबै पुजासामग्रीहरु जोडीजोडी पारी बाजागाजा समेत गरी अभिषेक गर्दै गादीघर घुमाई मन्दीर तर्फ जाने । जाँदा देउरालीमा लिङ्गा गाडी थपनामा काँचो धागो वेरी अविर लागाइ दुध धारी ३ फन्का परिक्रमा गरी शुभ साइतमा मन्दीर प्रवेश गर्ने । प्रवेश गर्दा प्रवेश ढोका पुर्व वा पश्चिमबाट हुनुपर्छ ।  पुजा सामग्री खिर, बाबर, रोटी, पुवा आदि पकाउने । मन्दीरको भित्री भागमा कुल पुजाको दुबैकोठा (विन्द्रशिणी र क्षेत्रपाल)मा गाइको गोवरले लिपपोत गरी १३/१८ को रेखि लगाई (पक्ष अनुसार उभौली भए ठाडो धेरै र उधौली भए तेस्रो धेरै) पाती, अक्षता, खिर, बाबर र घिउले प्रत्येक आँठामा पुजा गर्ने । वाहिरी भागमा अग्नी जगाउने स्थानको सफाई गरी लिङ्गा गाडी रेखि हालि सम्पुर्ण पुजा सामग्री तयार गरी अग्नी जगाउने । कुलदेताको ब्रामण वाक्यद्धारा हवन (होमादी) गर्ने ।  आँठा पुजा र हवन सकिएपछि आहुती दिदै बोका काटी क्षेत्रपाल पुजा कोठाको थपनामा बली दिने ।  उल्लेखित सम्पुर्ण कार्य सकिए पछि प्रसादी तयार गरी वितरण गर्ने । आगामी पुजा गर्ने समय तोक गरी सके पछि  पुजा विसर्जन गर्ने । तत्पस्चात पुन सोलीडोली, बाजागाजा सहित गादीघर फर्की घाँडचम्मर थन्क्याएपछि कुल पुजा/देवली पुर्ण भएको मानिनेछ । गोठ धुप (पुजा) गोठका माहादेव महारुद्र, गैरीगैयाँ, काँडावर्म अैरीवर्म, गोसाई गोसाइनी लगाएतलाई खुसी तुल्याउनाले चौंपाय दौंपायमा हुन सक्ने हैजा, देसान लगाएतका सम्भावित घटना कम भई सुव्यफाव्य हुने परम्परगत मान्यता अनुरुप वर्षको दुइ पटक उभौलि पर्व वैशाखे पुर्णिमा अगाडीको कृष्ण पक्षको द्धादशी तिथि र उधौली पर्व कार्तिके पुर्णिमा अगाडी कृष्ण पक्षको द्धादशी तिथिमा आइतबार र बुधबार छलेर गोठको धुप गर्ने गरिएको छ । कतिपय रिजाल बन्धुहरुले उल्लेखित पुर्णिमा पहिले नगरी पुर्णिमाकै दिन गोठधुप गर्ने गरेको पाइन्छ । स्थान विशेष अगाडीनै पुजा गर्नुको एउटै कारण पुर्णीमाबाट देबिथान (कालिका भगवति थान मझुवा खोटाङ)मा पुजा सुरु हुने भएकोले पुर्णिमाको दिन धुप अक्ष्यता, फुलपाती र दुध धार्न देबिथान लाने गरेको हुनाले त्यो भन्दा पहिले नै गोठका माहादेव महारुद्र, गैरीगैयाँ, काँडावर्मअैरीवर्म, गोसाइ गोसाइनिहरुलाई रुझाइ, बुझाइ सक्नु पर्ने मान्यता अनुरुप यस क्षेत्रमा पुर्णिमा पहिलेनै गोठको धुप गर्ने गरिएको छ । गोठधुपको लागि आवश्यक सामग्रीहरुः धुप, नैवेद, धजापतका, लिङ्गा, काँचोधागो, अविर, जौ, तिल, दुध, फुलपाती, भेटी, चन्दन, पिठो, अक्ष्यता, दियो, कलश, दुना, टपरा, धुपौरो, आदि । गोठ धुप विधि  मोहि पारेको ठेकीको छातामा राखेको नौनीले झरीलो कोइला सहितको धुपौरो, दुध दुहेको दुधेरो, तिलजौउपानि र पातिको लिङ्गा सहितको ढुग्रो घोचामा उनेर तयार गरी गोठको छेउमा पुर्व फर्केर सुद्द व्यक्तिले स्थान विशेषका सबै देविदेवता पुकार गर्दै कोइलामा धुपधुवार गर्ने । तत्पस्चात धुपौरोमा धुप लगाई घोचामा उनेको सामग्री सहित बोकेर गोठलाई जौंतिल पानिको अभिषेकबाट सम्पुर्ण देबि देवताको पुकार गर्दे दायाँ पारेर ३ पटक परिक्रमा गर्ने ।  भकारो वा गोठको मुल घोचा पश्चिम तर्फ गोठ भित्र घेरा गरी गाइको गोवरले सफाई गर्ने, खिर बाबर पकाउने, थपना, कुण्डा, लिङ्गा तयार गर्ने ।  दियो कलश थाप्ने र ३ कोठामा क्रमश वाँयाबाट दाँया तर्फ मुल कोठा माहादेउ माहारुद्र १८/१३ विचको कोठा गौरी गैयाँ १३/११ र अन्तिम कोठा काँडावर्म अैरीवर्म ९/७ रेखि लगाई (पक्ष अनुसार उभौली भए ठाडो धेरै र उधौली भए तेस्रो धेरै) भाग पस्कने र पाती, अक्षता, खिर, बाबर र घिउले प्रत्येक आँठामा पुजा गर्ने धुपधुवार गर्ने थपना लिङ्गामा धागो वाँध्ने, अविर चन्दनले पुजा गर्ने । कुण्डामा दुध धार्ने । काँडावर्म अैरीवर्म कोठामा धनुवाण (पाति, पात्ले, सेउली वा भिम्सेन पातिको) बनाइ चढाउने वा प्रयोग गर्ने । वाहिर पश्चिम तर्फ ३ कोठाको गोसाई थान तयार गरी विचको कोठामा गोसाई गासाइनी ७/५ दायाँ तर्फ सिकारी ५/३ र वाँया तर्फ सिद्ध ५/३ पुकार गर्दे रेखि लगाई (पक्ष अनुसार उभौली भए ठाडो धेरै र उधौली भए तेस्रो धेरै) भाग पस्कने र पाती, अक्षता, खिर, बाबर र घिउले प्रत्येक आँठामा पुजा गर्ने, धुपधुवार गर्ने ।  बाहिर गोठको पुर्व तिर गाईको गोवरबाट कुण्डा र गोबरधन पर्वत तयार गरी तयार भएको कुण्डा र पर्वतमा गाइको दुध धार्ने ।  पुजा सकेर मुलकोठाको भाग वेलुकालाई राख्ने र वाँकी सबै खिर बाबर प्रसादिको रुपमा वितरण गर्ने ।  बेलुका गाइभैसी दुहि सकेपछि दियो झुल्काउने धुपधुवार गर्ने विहानको मुलकोठाको भाग प्रसादिको रुपमा वितरण गरि सकेपछि गोठधुप पुरा हुन्छ । (देवली गर्ने वर्ष र पक्षमा गोठधुपको तिथि पछि वा गोठधुप गरी सकेर मात्र देवली जुराउने र गर्ने प्रचलन रहि आएको छ ।) थानी पुजा देवली तथा गोठधुप सामुहिक रुपमा गरिने पुजा हुन भने थानी प्राय गरेर आ–आफ्नो घरमा गरिने पुजा हो । थानि पुजाको सुरुवात कलि युग तिर धनञ्जय ऋषिकुलका रिजाल जिजुबाजे, बजु (बेलि) र उनिहरुको साथमा घर्ति थरकी चमेलि नामकी एक महिला मोलुङखोलाबाट पुर्व दक्षिणतिर बसोबास गर्ने गरेको थिए । बाजे मोलुङखोलाको आसपास गोठ बस्ने र बेलाबखत सामलखाजा लिन घर आउने गरेका थिए । सोही क्रममा एक दिन गोठमा सामल खाजा सकिएपछि सामल खाजा लिन बाजे गोठबाट घर आउछन् । त्यो बेला बजुको रजश्ला भएको हुन्छ र सामल खाजा तयार गरेको हुदैन । सामल खाजा तयार नगरेकोले बाजे रिसाई सोहि विषयमा उनिहरु विचमा आन्तरिक कलह हुन्छ । कलहका कारण बजुघरबाट भागेर सोहि मोलुङ खोलामा आफ्नो अंगमा भएका चुरापोते खोलेर ढुङ्गामा चिनो छाडी खोलामा हामफालेर देह त्याग गर्छिन । उता बाजेले बजु लामो समय नआए पछि खोज्न भनि तिनै चमेलिलाई पठाउछन् । चेमेलिले खोज्दै जाँदा बजुले खोलाको ढुङ्गामा चिनो राखि आफ्नो देह त्याग गरेको थाहा पाई आहात भई आफुले आफुलाई सम्हल्न नसकी चमेलिपनि त्यहि खोलामा हामफालेर मृत्यु भएकाले उनिहरुलाई रिझाउनको लागि थानिमा राखि बेलिलाई आसामुखि थानी र चमेलिलाई थानी चम्पाको रुपमा पुजा गर्दै आएको किब्बदन्ति रहेको पन्ना रत्न प्रसाद रिजालले बताउनु भयो । धनञ्जय ऋषिकुल रिजाल बन्धुहरुले वर्षको ३ पटक वैशाख पुर्णिमाको शुक्ल पञ्चमी, नाग पञ्चमी र कार्तिके पुर्णिमाको शुक्ल पञ्चमीमा आइतबार बुधबार छलेर घरको थानी चम्पा र आसामुखि थानी गरी २ वटा थानीको पुजा गर्ने गरिएको छ । थानी पुजाको लागि आवश्यक सामग्रीहरु धुप, धजापतका, काँचोधागो, अविर, जौ, तिल, दुध, फुलपाती, चन्दन, एक मानो चामलको पिठो, अक्ष्यता, दियो, कलश, दुना, टपरा, धुपौरो, आदि । थानी पुजा विधि  घर लिपपोत तथा सफाई गरी अगेनोको डिलमा कुल, थानी र सबै देविदेवताहरुलाई फरक फरक कोइलामा धुपधुवार गर्ने ।  खिर र ३ वटा बाबर पकाउने दियो, कलश, लगाएत पुजा सामग्री तयार गर्ने ।  टपरामा थानी चम्पाको लागि तिनचैली खिर त्यसमाथी ३ वटा बावर राखि त्यस माथि खिरको थपना बनाउने र आसामुखी थानीको लागि टपरामा ३ चैली खिर राखि त्यसमाथी खिरको थपना बनाई घरको दोस्रो तला वा पुजा कोठामा उतर फर्केर क्रमश बाँयाबाट दियो, कलश, आसामुखि थानी र थानी चम्पा राखि धजा, अविर, फुलपाती, अक्षता घिउले पुजागर्दै धुपधुवार गर्ने ।  भित्रको पुजा सकेपछि वाहिर बलेसीमा पुर्व फर्कि खिर पातमा राख्दै सबै देविदेवतालाई पुकार्दै चढाउदै गर्ने ।  पुजामा प्रयोग गरी वाँकी रहेको खिरलाई वन्धुविच प्रसादिको रुपमा ग्रहण गर्ने ।  साँझमा सुद्द भएर कुलको दियो झुल्काउने । तलामा गरीएको पुजा स्थलमा गई थानिको दियो झुल्काउने धुपधुवार गर्ने र विसर्जन गर्ने । चढाएको खिर बाबर बन्धु भित्र प्रसादीको रुपमा वितरण गरे पछि थानी पुजा समाप्त हुन्छ । (थानि पुजाको दिन विहन देखि बेलुका प्रसाद नखाइन्जेल कुनै कारोबार नगर्ने र बन्धु र भान्जा भान्जी बाहेक कसैलाई भित्र पस्न नदिने चलन छ ।) बन्धुहरु विच बार्नुपर्ने सुतक, जुठो र हलो निर्णय सिन्धुमा उल्लेख भए अनुसार नै बार्ने निरञ्तरता दिइआएको छ । लेखन कर्ता राजकुमार रिजाल खोटाग {{stub}} [[श्रेणी:समाज]] [[श्रेणी:नेपाल]] k3ztexingn7y1cukixsbk62c6gw52fs 10 40318 1074262 1072295 2022-08-21T17:02:49Z YiFeiBot 18880 Bot: Migrating 1 langlinks, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q14447640]] wikitext text/x-wiki {{#if:{{{SHOW|}}}|{{#ifeq:{{{importance|}}}|NA|| <tr> {{importance |{{{importance|}}} |category={{{ASSESSMENT_CAT}}} |impn={{{IMPN|importance}}} }} <td class="mbox-text" colspan="2">{{#ifeq:{{{small}}}|yes |'''[[{{#if:{{{ASSESSMENT_LINK|}}} |{{{ASSESSMENT_LINK}}}#{{ucfirst:{{{IMPN|importance}}}}} scale |Wikipedia:Version 1.0 Editorial Team/Release Version_Criteria#Importance of topic }}|{{ucfirst:{{{IMPN|importance}}}}}:]]''' {{#ifeq:{{{importance|}}}|Unknown |not yet rated |{{{importance}}} }} |यो {{pagetype|{{{class}}}}}लाई {{#ifeq:{{{importance|}}}|Unknown |हालसम्म कुनै मूल्याङ्कन प्राप्त गरेको छैन। |{{#if:{{{ASSESSMENT_LINK|}}}|परियोजनाको}} [[{{#if:{{{ASSESSMENT_LINK|}}} |{{{ASSESSMENT_LINK}}}#{{ucfirst:{{{IMPN|importance}}}}} मापनमा |Wikipedia:Version 1.0 Editorial Team/Release Version Criteria#Importance of topic }}|{{lc:{{{IMPN|importance}}}}} मापन]]मा '''{{WPBannerMeta/localswich|{{{importance}}}}} {{{IMPN|importance}}}''' भएको {{pagetype|{{{class}}}}}को रूपमा मूल्याङ्कन गरिएको छ। }} }}</td></tr> }}}}{{#ifeq:{{{category|¬}}}|¬ |[[Category:{{WPBannerMeta/localswich|{{{importance|}}}}}-{{{IMPN|महत्व}}} {{{ASSESSMENT_CAT}}}]] }}<noinclude></noinclude> 8tq6k3k7tm1twz38s3bssrr8iendesm 10 40324 1074263 1072291 2022-08-21T17:02:59Z YiFeiBot 18880 Bot: Migrating 1 langlinks, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q14447639]] wikitext text/x-wiki {{#ifeq:{{{1|¬}}}|¬ |¬ <!-- Importance not passed by banner template; no importance scale used --> |{{#switch:{{{IMPORTANCE_SCALE|}}} |subpage = {{#ifexist:{{{BANNER_NAME}}}/importance |{{#ifexpr:{{PAGESIZE:{{{BANNER_NAME}}}/importance|R}} |{{{{{BANNER_NAME}}}/importance |1={{{1|}}} |importance={{{1|}}} |class={{{class|{{{2|}}}}}} }} |¬ <!-- /importance subpage is empty; no importance scale used --> }} |¬ <!-- /importance subpage does not exist; no importance scale used --> }} |inline = {{{1|}}} <!-- Pass importance without change --> |#default = {{Importance mask |1={{{1|}}} |class={{{class|{{{2|}}}}}} }} }} }}<noinclude></noinclude> 3oac3qljqsk3z9sczc0vztafgh3c867 10 40338 1074264 1072252 2022-08-21T17:03:09Z YiFeiBot 18880 Bot: Migrating 1 langlinks, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q14402744]] wikitext text/x-wiki {{#switch:{{{QUALITY_SCALE}}} |inline = {{{class|¬}}} <!-- Pass {{{class}}} without change --> |subpage = {{#ifexist:{{{BANNER_NAME}}}/class |{{#ifexpr:{{PAGESIZE:{{{BANNER_NAME}}}/class|R}} |{{{{{BANNER_NAME}}}/class |class={{{class|¬}}} |b1={{{b1|¬}}}|b2={{{b2|¬}}}|b3={{{b3|¬}}}|b4={{{b4|¬}}}|b5={{{b5|¬}}}|b6={{{b6|¬}}} }} |¬ <!-- /class subpage is empty; no quality scale used --> }} |¬ <!-- /class subpage does not exist; no quality scale used --> }} |extended |standard |#default = {{class mask|{{{class|¬}}} |FQS={{#ifeq:{{{QUALITY_SCALE}}}|extended|yes|no}} |b1={{{b1|¬}}}|b2={{{b2|¬}}}|b3={{{b3|¬}}}|b4={{{b4|¬}}}|b5={{{b5|¬}}}|b6={{{b6|¬}}} }} }}<noinclude></noinclude> a2cxkupertdkmdz2oh2zt7bnnzptdp4 10 42187 1074266 1072235 2022-08-21T17:04:31Z YiFeiBot 18880 Bot: Migrating 1 langlinks, now provided by [[d:|Wikidata]] on [[d:q20984951]] wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#tag:nowiki|{{#switch:{{lc:{{{1|}}}}} | top = #ff00ff | शीर्ष = #ff00ff | high = #ff88ff | उच्च = #ff88ff | mid = #ffbbff | मध्य = #ffbbff | मध्यम = #ffbbff | low = #ffddff | न्युन = #ffddff | bottom = #ffeeff | no = #ffffff | na = #f5f5f5 | core = #ff00ff | unknown = transparent | अज्ञात = transparent | उपलब्ध नभएको = transparent | #default = transparent }}}}</includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude><noinclude></noinclude> k4ljaya0ndrxpy0r96ezw50cvyx41kv 0 42546 1074237 1070987 2022-08-21T15:21:22Z CommonsDelinker 144 New_logo_CPN_(UML).png हटाईंदै, कमन्समा [[commons:User:Well-Informed Optimist|Well-Informed Optimist]]ले per [[:c:Commons:Deletion requests/File:New logo CPN (UML).png|]] को कारणले हटाएका कारण । wikitext text/x-wiki {{Distinguish|नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी)}}{{संक्षिप्त विवरण|नेपालको एक राजनीतिक दल}} {{Infobox political party | logo = | colorcode = {{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}} | membership_year = २०७८ भदौ | membership = ६,००,०००<ref name="onlinekhabar.com">{{cite web|title=ईश्वर पोखरेलको प्रतिवेदन : ५ पुसपछि एमालेमा आकर्षण बढ्यो, साढे तीन लाख सदस्य थपिए|url=https://www.onlinekhabar.com/2021/09/1015910|access-date=2022-01-30|website=अनलाइन खबर|language=नेपाली}}</ref> | chairman = [[खड्गप्रसाद ओली]]<ref>{{cite web |url=https://www.himalkhabar.com/news/126891|title= एमाले अध्यक्षमा पुन: ओली निर्वाचित |publisher=हिमाल खबर |date=30 April 2022 |access-date=2022-04-30}}</ref> | leader1_title = वरिष्ठ उपाध्यक्ष | leader1_name = [[ईश्वर पोखरेल]] | general_secretary = [[शङ्कर पोखरेल]] | leader2_title = उपाध्यक्ष | leader2_name = [[अष्टलक्ष्मी शाक्य]]<br />[[सुरेन्द्र पाण्डे]]<br />[[सुवासचन्द्र नेम्वाङ]]<br />[[विष्णु पौडेल]]<br />[[युवराज ज्ञवाली]]<br />[[रामबहादुर थापा]] | leader3_title = उपमहासचिव | leader3_name = [[प्रदीप ज्ञवाली]]<br />[[विष्णु रिमाल]]<br />[[पृथ्वीसुब्बा गुरुङ]] | secretary = [[गोकर्ण विष्ट]]<br />[[योगेश भट्टराई]]<br />[[पद्मकुमारी अर्याल]]<br />[[छविलाल विश्वकर्मा]]<br />[[लेखराज भट्ट]]<br />[[टोपबहादुर रायमाझी]]<br />[[रघुवीर महासेठ]] | foundation = २०४७ पुस २२ | ideology = {{nowrap|[[साम्यवाद]]<br />[[मार्क्सवाद-लेनिनवाद]]<br />[[जनताको बहुदलीय जनवाद]]}} | headquarters = थापाथली, [[काठमाडौँ]] | international = [[कम्युनिष्ट र मजदुरका दलहरूको अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन]] | website = {{url|http://www.cpnuml.org}} | country = नेपाल | native_name = नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी) | flag = [[File:Flag of the CPN-UML (2021-).svg|150px]] | dissolved = २०७५ जेठ ३ (नेकपा (माके)सँग एकीकरण) | successor = [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी|नेकपा]]<ref>{{cite news|url=https://www.onlinekhabar.com/2018/05/679870|title=नेकपा बन्यो एशियाको तेस्रो ठूलो कम्युनिस्ट पार्टी !|newspaper=अनलाइन खबर|date=16 May 2018|access-date=14 July 2021}}</ref><ref>{{cite news|url=https://nagariknews.nagariknetwork.com/amp/politics/149200-1526608980.html|title=शक्तिशाली कम्युनिस्ट पार्टी गठन|agency=नागरिक दैनिक|access-date=14 July 2021}}</ref>{{small|(२०७५–२०७८)}} | merger = [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी)|नेकपा (मार्क्सवादी)]]<br />[[नेकपा (माले)|नेकपा (मार्क्सवादी–लेनिनवादी)]] | position = [[वामपन्थी राजनीति|मध्य-वाम]]<ref>{{cite web|title=Nepal: Key people and parties|url=https://www.insightonconflict.org/conflicts/nepal/conflict-profile/key-people-and-parties/|website=Insight on Conflict|publisher=Peace Direct|access-date=11 September 2017}}</ref><ref>{{cite web|title=Healthy turnout, little violence reported in historic poll|url=http://www1.rfi.fr/actuen/articles/100/article_46.asp|website=RFI|publisher=Radio France Internationale|access-date=11 September 2017|language=en|date=April 2008}}</ref> | seats1_title = [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]] | seats1 = {{composition bar|96|275|hex=#dd232c}} | seats2_title = [[राष्ट्रिय सभा (नेपाल)|राष्ट्रिय सभा]] | seats2 = {{composition bar|18|59|hex=#dd232c}} | seats3_title = [[प्रदेश सभा (नेपाल)|प्रदेश सभा]] | seats3 = {{composition bar|178|550|hex=#dd232c}} | seats4_title = [[स्थानीय तह|स्थानीय सरकार]] | seats4 = {{composition bar|274|753|hex=#dd232c}}<small>नगरप्रमुख/अध्यक्ष</small> | symbol = [[File:CPN (UML) election symbol 1.png|100px]] }} '''नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी)''' वा छोट्करीमा '''नेकपा एमाले''' [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी)]] र [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी)]] बीच एकीकरण भई २०४७ पुस २२ गते स्थापना भएको नेपालको [[नेपालका राजनीतिक दलहरूको सूची|सबैभन्दा ठूलो विपक्षी राजनीतिक दल]] हो। नेपालको सङ्घीय संसदमा यो प्रमुख प्रतिपक्षी दल हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=एमाले नेतृत्वका ५ सरकार गुमे, केन्द्रदेखि प्रदेशसम्मै प्रतिपक्षी कित्तामा|युआरएल=https://ekantipur.com/news/2021/11/01/163575579312394559.html|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=कान्तिपुर दैनिक|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> झण्डै ६,००,००० सदस्य रहेको यो नेपालको दोस्रो ठूलो दल हो। यो [[नेपाली काङ्ग्रेस]] लगायतका दुई मुख्य दलहरूमध्ये एक रहेको छ। नेकपा (एमाले)ले पाँच वटा सरकारको नेतृत्व गरेको छ जसमा [[मनमोहन अधिकारी]]ले एकपटक, केपी शर्मा ओली दुई पटक, [[माधवकुमार नेपाल]]ले एकपटक र [[झलनाथ खनाल]]ले एकपटक नेतृत्व गरेका थिए। २०७८ भदौमा, पूर्वप्रधानमन्त्री [[माधवकुमार नेपाल]]को अध्यक्षतामा केन्द्रीय समिति सदस्य र झलानाथ खनाल लगायत सांसद्ले, [[नेकपा (एकीकृत समाजवादी)]] नामक नयाँ दल गठन गरेसँगै दल विभाजित बन्न पुगेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेकपा (एकीकृत समाजवादी)ले पायो दल दर्ताको प्रमाणपत्र, दर्ता नम्बर १६६|युआरएल=https://nepallive.com/story/256997|कार्य=|प्रकाशक=नेपाल खबर|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> <ref>{{cite web |last= |first=सेतोपाटी संवाददाता |title=यस्तो छ माधव नेपालको पार्टीको घोषणा पत्र (पूर्णपाठसहित) |url=https://www.setopati.com/politics/246963/ |access-date=2022-03-13 |website=सेतोपाटी |language=नेपाली}}</ref> यो पार्टीलाई बृद्ध भत्ता लगायत सामाजिक सुरक्षा भत्ता जस्ता लोकरिझाई कार्यक्रम सुरुवात गर्ने श्रेय/ आरोप दिइन्छ। यद्यपि, संसद तथा सडकमा अवरोध गर्ने, सडकमा रेलिङ भाच्ने तथा टायर बाल्ने संसदीय विकृतिको सुरुवात गरेको दोष पनि यो पार्टीलाई जान्छ। यो पार्टीले लगातार ५७ दिन सम्म संसद अवरुद्ध <ref>[https://np.nepal24hours.com/archives/65725 हामीले ५७ दिन संसद चल्न नदिएर गरेको गल्ती अब कसैले नगरौँः नेम्वाङ]</ref> गरेर रेकर्ड कायम गरेको थियो। त्यो ५७ दिनको आफ्नै रेकर्ड रेकर्ड नौ महिना संसद अबरुद्ध गरेर २०७८ -२०७९ सालमा भंग गरेको थियो। <ref>{{cite web|url=https://pahilopost.com/content/20220517225547.html|title=संसद् अवरोधमा कीर्तिमानै कीर्तिमान बनाएको एमाले एकाएक किन भयो यूटर्न?|last=भण्डारी|first=प्रकाश|website=PahiloPost.com|language=नेपाली|access-date=}}</ref> ==इतिहास == === स्थापनाकाल, २०४८–२०५० === [[File:Flag of CPN (UML).svg|thumb|left|300px|नेकपा (एमाले)को झण्डा]] [[पञ्चायती व्यवस्था]]को विरोध गर्न र बहुदलीय प्रजातन्त्रको पुनर्स्थापना गर्न २०४६ मा संयुक्त वाम मोर्चा गठन भएको थियो। उनीहरूले [[नेपाली काङ्ग्रेस]]सँग संयुक्त आन्दोलनको आयोजना गरेका थिए। फलस्वरूप [[नेपालको जनआन्दोलन २०४६]] सफल भएसँगै पञ्चायती व्यवस्था उन्मुलन भएको थियो। संयुक्त वाम मोर्चाका दुई घटक [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी)|नेकपा (मार्क्सवादी)]] र [[नेकपा (माले)|नेकपा (मार्क्सवादी-लेनिनवादी)]] मिलेर २०४७ पुष २२ मा नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी-लेनिनवादी) गठन गरेका थिए। [[आम निर्वाचन २०४८]] अघि नै संयुक्त वाम मोर्चा निष्क्रिय भएको थियो।<ref name=":1">{{Cite book|title=Political handbook of the world 2015|first=Tom|last=Lansford|isbn=9781483371580|oclc=912321323|date=2015-03-24|url-access=registration|url=https://archive.org/details/politicalhandboo0000unse_f0m6}}</ref> [[आम निर्वाचन २०४८]]मा पार्टीले २०५ मध्ये ६९ सिट जितेको थियो र यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]]को दोस्रो ठूलो दल बनेको थियो।<ref name=":0">{{Cite book|last=Brass|first=Paul|title=Routledge handbook of South Asian politics : India, Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, and Nepal|date=6 August 2013|isbn=978-0415716499|oclc=843078091}}</ref> [[मनमोहन अधिकारी]] संसदीय दलको प्रमुखमा निर्वाचित भएका थिए र पछि प्रतिपक्ष दलको नेता बनेका थिए। २०४८ असार १४, मा [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत)|नेकपा (एकीकृत)]] बाट अलग भएपछि आफूलाई पुनर्गठन गरेको नेकपा (बर्मा) पार्टीमा विलय भएको थियो।<ref>{{cite web|date=2005-11-05|title=Verma's party merges with CPN-UML|url=http://www.nepalnews.com.np/archive/2001/june/arc235.htm|access-date=2020-12-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20051105224612/http://www.nepalnews.com.np/archive/2001/june/arc235.htm|archive-date=2005-11-05}}</ref> पाँचौँ पार्टीको महाधिवेशन सन् १९९३ जनवरीमा [[काठमाडौँ]]मा सम्पन्न भएको थियो र जनवादी बहुदलीय जनवादलाई यसको मुख्य विचारधाराको रूपमा स्वीकार गरिएको थियो।<ref>{{cite web|title=कम्युनिस्ट आन्दोलनको समीक्षा|url=https://ekantipur.com/opinion/2020/09/24/160091429505296024.html|access-date=2020-12-29|website=कान्तिपुर|language=ne}}</ref> [[मदन भण्डारी]]द्वारा प्रतिपादित जनताको बहुदलीय जनवादको एउटै विचारधाराले यसले आउँदो वर्षहरूमा सबैभन्दा प्रमुख राजनीतिक दलहरू मध्ये एक बनाएको थियो।<ref name=":3">{{Cite journal|last=Sapkota|first=Dhakaram|date=December 2016|title=समकालीन नेताहरुसँग मनमोहन आधिकारीको सम्बन्ध|url=https://www.nepjol.info/index.php/TUJ/article/view/25567/21363|journal=Tribhuvan University Journal|volume=. XXX, NUMBER 2}}</ref> दलको पाँचौँ महाधिवेशनमा आधिकारीलाई अध्यक्षमा निर्वाचित गरिएको थियो भने महासचिवमा [[मदन भण्डारी]] निर्वाचित भएका थिए। भण्डारीको त्यस वर्षको उत्तरार्धमा [चितवन जिल्ला|चितवन]]मा भएको सवारी दुर्घटनामा परी मृत्यु भएको थियो भने [[माधवकुमार नेपाल]] पार्टीका महासचिव बनेका थिए।<ref name=":1" /> २०४९ मा, तुलसीलाल अमात्य नेतृत्वको नेकपा (अमात्य) नेकपा (एकीकृत)बाट टुक्रिएर एमालेसँग गाभिएको थियो।<ref name=":3" /> === प्रथम सरकार र विभाजन, २०५१–२०५४ === [[आम निर्वाचन २०५१|२०५१ को मध्यावधि निर्वाचन]]पछि पार्टीले २०५ मध्ये ८८ सिट जितेको थियो र [[मनमोहन अधिकारी]]को नेतृत्वमा अल्पमतको सरकार गठन गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नौ महिनाको बजेटले शिखरमा पुर्‍यायो|युआरएल=https://ekagaj.com/article/manmohan-mimans/12396/|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=इकागज|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> भारतसँग पानी बाँड्ने सम्झौताबारे मतभेद भएपछि २०५४ मा पार्टीले पहिलो पटक विभाजनको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":0" /> [[वामदेव गौतम]]को नेतृत्वमा [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी)]] का रूपमा मातृदलबाट ४६ जना सदस्य सहित नयाँ दल गठन भएको थियो।<ref name=":0" /><ref name=":1" /> === राजा ज्ञानेन्द्रको प्रत्यक्ष शासन, २०६१-२०६३ === [[File:Madhav Kumar Nepal2.JPG|thumb|left|200px|alt=Madhav Kumar Nepal, bespectacled and mustachioed, speaking into a microphone|[[माधवकुमार नेपाल]], पार्टीको पूर्व अध्यक्ष र [[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|पूर्वप्रधानमन्त्री]]]] [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी)]]का अधिकांश सदस्यहरू २०५८ फागुन ३ गते पुनः मूल पार्टीमा आबद्ध भएको थियो। अरूले पनि विद्यमान पार्टीको पुनर्संरचना गर्ने निर्णय गरेका थिए। पार्टीको सातौँ महाधिवेशन २०५९ माघ १८ देखि २३ गते सम्म [[जनकपुर]]मा सम्पन्न भएको थियो । महाधिवेशनले पार्टी अध्यक्ष पद खारेज गर्ने निर्णय गरेको थियो। पार्टीको महासचिवमा [[मनमोहन अधिकारी]]को निधन पश्चात् [[माधवकुमार नेपाल]] सर्वसम्मत महासचिवमा नियुक्त भएका थिए।<ref name=":1" /> [[ज्ञानेन्द्र शाह|राजा ज्ञानेन्द्र]]ले संसद् विघटन गरेर २०६० सालमा [[नेपाली काङ्ग्रेस]]का प्रधानमन्त्री [[शेरबहादुर देउवा]]लाई अपदस्थ गरेका थिए। अन्य पाँच दलले उनको निर्णयको विरोध गरेका थिए। तर, देउवालाई बहालमा लिएपछि नेकपा (एमाले)ले अस्थायी सरकारमा सहभागी भएर [[भरतमोहन अधिकारी]]लाई उपप्रधानमन्त्री बनाएका थिए। यस सरकारलाई राजाले २०६१ माघ १९ मा भङ्ग गरेका थिए। उनको निर्णयको विरोध गर्न [[सात दलीय गठबन्धन]] गठन गरिएको थियो र [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी)]]सँग भएको सहमतिपछि राजाको प्रत्यक्ष शासनविरुद्ध संयुक्त सङ्घर्ष सुरु भएको थियो। [[नेपालको जनआन्दोलन २०६३|२०६३ को जनआन्दोलन]] सफल भएपश्चात्, राजतन्त्रको अन्त्य भएको थियो र [[नेपाली काङ्ग्रेस]]का नेता [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] नेपालको प्रधानमन्त्री बनेका थिए।<ref name=":1" /> === संविधान सभा, २०६४-२०६८ === [[File:The former Prime Minister of Nepal, Shri Madhav Kumar Nepal calling on the Prime Minister, Dr. Manmohan Singh, in New Delhi on July 26, 2013.jpg|thumb|left|नेकपा (एमाले) नेता तथा प्रधानमन्त्री [[माधवकुमार नेपाल]] र भारतीय प्रधानमन्त्री [[मनमोहन सिंह]]]] [[संविधान सभा निर्वाचन, २०६४]] पार्टीले ६०५ मध्ये १०८ सिट जितेर तेस्रो स्थान हात पारेको थियो। पछि, [[माधवकुमार नेपाल]]ले महासचिव पदबाट राजीनामा दिएका थिए। उनको ठाउँमा [[झलनाथ खनाल]]ले पद बहाली गरेका थिए। पार्टीले [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी)]]का उम्मेदवार [[पुष्पकमल दाहाल]]लाई समर्थन गरेर उनको सरकारमा सहभागी भएको थियो। आठौँ महाधिवेशनमा पार्टी अध्यक्षमा [[झलनाथ खनाल]] र महासचिवमा [[ईश्वर पोखरेल]] निर्वाचित भएका थिए।<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2008/08/16/world/asia/16nepal.html|title=Nepal Elects a Maoist to Be the Prime Minister|last1=Pokharel|first1=Tilak|date=2008-08-15|work=The New York Times|access-date=2017-06-26|last2=Sengupta|first2=Somini|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> [[File:J.n (2).jpg|thumb|200px|झलनाथ खनाल, पार्टीको पूर्व अध्यक्ष तथा पूर्वप्रधानमन्त्री]] २०६५ मा, [[पुष्पकमल दाहाल]] नेतृत्वको माओवादी सरकारले सेना प्रमुख रुक्माङगद कटवाललाई निष्कासन गरेपछि नेकपा (एमाले) गठबन्धन सरकार छाड्न बाध्य भएको थियो।<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/8031622.stm|title=South Asia &#124; Nepal communists quit in protest|date=May 3, 2009|work=BBC News|access-date=August 18, 2013}}</ref> सरकारबाट हटेपछि, पार्टी [[माधवकुमार नेपाल]] नेतृत्वको सरकारमा [[नेपाली काङ्ग्रेस]] र [[मधेसी जनअधिकार फोरम, नेपाल|मधेसी जनअधिकार फोरम]]सँग नयाँ गठबन्धन सरकार बनाएको थियो।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/international/Nepal-Prime-Minister-resigns/article16181004.ece|title=Nepal Prime Minister resigns|last=Marasini|first=Prerana|work=The Hindu|access-date=2017-06-26|language=en}}</ref> नयाँ संविधानको मस्यौदा तयार गर्न नसकेपछि २०६६ मा, [[माधवकुमार नेपाल]]ले राजिनामा दिएको थिए। सात महिनाभन्दा बढी राजनीतिक गतिरोधपछि खनाल २०६७ माघ २३ गते, [[नेकपा (माओवादी)|एकीकृत नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी)]]को समर्थनमा [[नेपालका प्रधानमन्त्रीहरूको सूची|नेपालको प्रधानमन्त्री]] निर्वाचित भएका थिए।<ref name="bbc_12358985">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-south-asia-12358985|title=Nepal: Jhalanath Khanal elected new prime minister|date=2011-02-03|work=BBC News|access-date=2017-06-26|language=en}}</ref> नयाँ संविधान र शान्ति प्रक्रियाको मस्यौदा तयार गर्ने विषयमा अन्य दलहरुसँग सहमति जुट्न नसकेपछि उनले असोज मै राजीनामा दिएका थिए। २०६८ भदौ ११ गते [[बाबुराम भट्टराई]] नेतृत्वको सरकारमा दल सहभागी भएको थियो। <ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-south-asia-14700892|title=Baburam Bhattarai elected prime minister of Nepal|date=2011-08-28|work=BBC News|access-date=2017-06-26|language=en}}</ref> === दोस्रो संविधान सभा, २०७०-२०७२ === तोकिएको समयभन्दा अघि नै नयाँ संविधानको मस्यौदा तयार गर्न नसक्दा संविधान सभा विघटन पछि [[संविधान सभा निर्वाचन, २०७०|२०७० को निर्वाचन]]मा ५७५ मध्ये १७५ जना निर्वाचित सिटमा विजयी भएपछि दोस्रो ठूलो दल बनेको थियो।<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-18232606|title=Nepal parties resign as constitution deadline passes|date=2012-05-28|work=BBC News|access-date=2017-06-26|language=en}}</ref> पार्टीले [[सुशील कोइराला]]को नेतृत्वमा सत्तारुढ नेपाली काङ्ग्रेस र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी]]सँग गठबन्धन सरकारमा सहभागी भएको थियो।<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-26116387|title=Sushil Koirala wins vote to be Nepal's prime minister|date=2014-02-10|work=BBC News|access-date=2017-06-26|language=en}}</ref> पार्टीको नवौँ महाधिवेशनमा [[माधवकुमार नेपाल]]लाई पराजित गरेपछि २०७१ मा, [[खड्गप्रसाद ओली]] पार्टी अध्यक्ष बनेका थिए।<ref>{{cite web|url=http://nepaliheadlines.com/kp-oli-elected-uml-chairman/|title=KP Oli elected UML Chairman&nbsp;— Nepali Headlines,Nepal News, Nepali News, News Nepal|website=nepaliheadlines.com|language=en|access-date=2017-06-26}}</ref> यो सरकारले ३ असोज २०७२ मा नयाँ संविधान दिएको थियो। <ref>{{cite web|url=http://news.xinhuanet.com/english/2015-09/17/c_134631066.htm|title=Nepal's new constitution endorsed through Constituent Assembly&nbsp;— Xinhua {{!}} English.news.cn|website=news.xinhuanet.com|access-date=2017-06-26}}</ref> === सङ्घीय नेपाल === नयाँ संविधानको मस्यौदा तयार भएपछि [[सुशील कोइराला]]ले राजीनामा दिएर [[खड्गप्रसाद ओली]] एकीकृत नेकपा (माओवादी), [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी]] र अन्य दलको समर्थनमा प्रधानमन्त्री निर्वाचित भए।<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2015/10/12/world/asia/nepal-elects-kp-sharma-oli-as-new-prime-minister.html|title=Nepal Elects K.P. Sharma Oli as New Prime Minister|last1=Sharma|first1=Bhadra|date=2015-10-11|work=The New York Times|access-date=2017-06-26|last2=Barry|first2=Ellen|language=en|issn=0362-4331}}</ref> [[नेपाली काङ्ग्रेस]] र [[नेकपा (माओवादी केन्द्र)]]ले समर्थन गरेको अविश्वासको प्रस्ताव अघि ओलीले २०७३ साउन २० गते राजीनामा दिएका थिए। <ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/07/25/world/asia/nepal-prime-minister-resigns.html|title=Nepal's Prime Minister, K. P. Sharma Oli, Resigns Ahead of a No-Confidence Vote|last=Sharma|first=Bhadra|date=2016-07-24|work=The New York Times|access-date=2017-06-26|language=en|issn=0362-4331}}</ref> [[File:The Chairman CPN UML, Shri KP Oli meeting the Prime Minister, Shri Narendra Modi, in Kathmandu, Nepal on August 04, 2014.jpg|thumb|प्रधानमन्त्री ओली, [[नरेन्द्र मोदी]] र [[वामदेव गौतम]]को साथ]] [[स्थानीय तह निर्वाचन, २०७४]]मा, पार्टीले १४,०९९ सिट (२९४ मेयर वा अध्यक्ष पद सहित) जितेको थियो र सबैभन्दा ठूलो स्थानीय-सरकार पार्टी बनेको थियो। पार्टीले [[काठमाडौँ]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=विद्यासुन्दर शाक्य : वडाध्यक्षदेखि मेयरसम्म|युआरएल=https://nagariknews.nagariknetwork.com/amp/politics/122992-1496027280.html|कार्य=|प्रकाशक=नागरिक दैनिक|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> र [[पोखरा महानगरपालिका|पोखरा]]<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=पोखरा महानगरको मेयरमा एमालेका मानबहादुर जिसी निर्वाचित|युआरएल=https://www.onlinekhabar.com/2017/05/589820|कार्य=|प्रकाशक=अनलाइन खबर|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> लगायतका प्रमुख सहरमा मेयरमा विजयी हासिल गरेको थियो। [[प्रतिनिधि सभा निर्वाचन, २०७४]] र [[प्रदेश सभा निर्वाचन, २०७४]] अघि दलले [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)]]सँग गठबन्धनको घोषणा गरेको थियो। पार्टीले [[प्रतिनिधि सभा निर्वाचन, २०७४]]मा, १२१ सिट जित्दै [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]]मा सबैभन्दा ठूलो पार्टी बनेको थियो र नेपालका सात प्रदेशमध्ये ६ वटा प्रदेशमा सबैभन्दा ठूलो पार्टी बन्न पुगेको थियो।<ref>{{Cite news|url=https://www.greenleft.org.au/content/nepali-communists-win-landslide-face-big-obstacles-win-change|title=Nepali Communists win landslide, but face big obstacles to win change|date=2018-01-05|work=Green Left Weekly|access-date=2018-04-18|language=en}}</ref> निर्वाचनपछि पार्टीले [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)]]सँग आफ्नो गठबन्धन कायम गरेको थियो र नेपालको केन्द्र र सात प्रदेशमध्ये ६ वटामा गठबन्धन सरकार गठन गरेको थियो । सत्ता बाँडफाँड सम्झौता अनुसार नेकपा (एमाले)ले प्रदेश नं १, [[बागमती प्रदेश]], [[गण्डकी प्रदेश]] र [[लुम्बिनी प्रदेश]]मा सरकारको नेतृत्व गरेको थियो।<ref>{{Cite news|url=http://kathmandupost.ekantipur.com/news/2018-01-29/uml-to-get-4-chief-ministers-maoist-centre-2.html|title=UML to get 4 chief ministers, Maoist Centre 2|access-date=2018-04-18|language=en}}</ref> २०७४ माघ २३ मा भएको राष्ट्रिय सभा निर्वाचनमा नेकपा (एमाले) ले ५६ मध्ये २७ सिटमा जित हासिल गरी फेरि देशकै सबैभन्दा ठूलो दल बनेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=राष्ट्रिय सभा निर्वाचन : कुन प्रदेशमा कुन दलको कति मत ?|युआरएल=https://annapurnapost.com/news/88945-88945|कार्य=|प्रकाशक=अन्नपूर्ण पोस्ट|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> पार्टी अध्यक्ष ओली [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]]मा दलको संसदीय दलको नेता निर्वाचित भएका थिए र २०७४ फागुन ३ गते [[प्रधानमन्त्री]] नियुक्त भएका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=केपी ओली दोस्रो पटक प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त, आजै सपथ ग्रहण हुँदै|युआरएल=https://www.bikashnews.com/2018/02/15/88402.html|कार्य=|प्रकाशक=विकास न्युज|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> [[विद्यादेवी भण्डारी]] फागुन २९ गते पुनः राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएकी थिइन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=विद्यादेवी भण्डारी दोस्रो पटक राष्ट्रपतिमा निर्वाचित|युआरएल=https://annapurnapost.com/news/93198-93198|कार्य=|प्रकाशक=अन्नपूर्ण पोस्ट|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === विघटन र पुनर्सथापना, २०७५-२०७७ === [[File:2 NCP's Chairman-KP Sharma Oli and Puspa Kamal Dahal'Prachanda' (cropped).png|thumb|नेकपा (एमाले) अध्यक्ष खड्गप्रसाद ओलीसँग नेकपा (माओवादी केन्द्र) अध्यक्ष [[पुष्पकमल दाहाल]] (प्रचण्ड)]] आठ महिनाको योजनापछि नेपालका दुई प्रमुख वामपन्थी दललाई गाभ्ने योजनालाई अन्तिम रुप दिन एकीकरण संयोजन समितिको भेला बसेको थियो। २०७५ जेठ ३ मा, [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)]] र नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत मार्क्सवादी लेनिनवादी) बीच एकीकरण भएको थियो र यो दल लगभग दुई तिहाइ बहुमत सहित नेपालको सबैभन्दा ठूलो दल बन्न पुगेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=बन्यो नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी|युआरएल=https://www.karobardaily.com/news/5495|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=कारोबार दैनिक|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> २०७७ फागुन २४ गते, [[सर्वोच्च अदालत (नेपाल)|सर्वोच्च अदालत]]ले नेकपा (एमाले) र [[नेकपा (माओवादी केन्द्र)]]को विलयबाट बनेको [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी]]को आधिकारिकता वा आधिकारिक नाम ऋषि कट्टेलले यस भन्दा अगाडि नै [[निर्वाचन आयोग (नेपाल)|निर्वाचन आयोग]]मा दर्ता गरेको भन्दै पूर्ववर्ती दलहरूलाई छुट्टाभिन्न गर्ने गरि आदेश जारी गरेको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=नेकपा विघटन: हर्ष कि विस्मात|युआरएल=https://www.nayapatrikadaily.com/news-details/62101/2021-03-29|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> विघटन पश्चात्, विभिन्न प्रदेश तथा सङ्घीय सरकारबाट यो सत्ताबाट बाहिरिएको थियो। == विभाजित दलहरूको सूची == === प्रथम सरकार र विभाजन, २०५१–२०५४ === [[आम निर्वाचन २०५१|२०५१ को मध्यावधि निर्वाचन]]पछि पार्टीले २०५ मध्ये ८८ सिट जितेको थियो र [[मनमोहन अधिकारी]]को नेतृत्वमा अल्पमतको सरकार गठन गरेको थियो। २०५४ अविश्वासको प्रस्ताव गुमाउँदा आधिकारी राजीनामा दिन बाध्य भएपछि सरकार नौ महिनासम्म चलेको थियो। [[सूर्यबहादुर थापा]] नेतृत्वको [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी]] सरकारलाई समर्थन गरेपछि सन् २०५४ दल पुनः सरकारमा फर्किएको थियो। राप्रपामा भएको मतभेदपछि [[लोकेन्द्रबहादुर चन्द]]ले राजीनामा दिएका थिए र नेकपा (एमाले) फेरि विपक्षमा पुगेको थियो। भारतसँग पानी बाँड्ने सम्झौताबारे मतभेद भएपछि २०५४ मा पार्टीले पहिलो पटक विभाजनको सामना गर्नुपरेको थियो। [[वामदेव गौतम]]को नेतृत्वमा [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी)]] का रूपमा मातृदलबाट ४६ जना सदस्य सहित नयाँ दल गठन भएको हो। [[गिरिजाप्रसाद कोइराला]] नेतृत्वको [[नेपाली काङ्ग्रेस]]–[[नेपाल सद्भावना पार्टी]]को गठबन्धन सरकारलाई समर्थन गर्दै २०५५ मा, पुन: पार्टी सरकारमा सहभागी भएको थियो। [[आम निर्वाचन २०५६]] पार्टीले २०५ मध्ये ७० सिट जितेको थियो र यो [[प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|प्रतिनिधि सभा]]को दोस्रो ठूलो दल बनेको थियो। === समानान्तर विभाजन === ३ साउन २०७८, मा पार्टीबाट २२ जना प्रतिनिधि सभा सदस्यले [[शेरबहादुर देउवा]]लाई प्रधानमन्त्रीको रूपमा मतदान गरेका थिए।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=यी हुन् देउवालाई विश्वासको मत दिने एमालेका २२ सांसद|युआरएल=https://www.nayapatrikadaily.com/news-details/67187/2021-07-18|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=नयाँ पत्रिका|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> उनले पार्टीको ह्विपको अवज्ञा गरेका थिए। पार्टी विपक्षमा भए पनि माधवको गुटले सरकारलाई समर्थन गरेको कारण पूर्वप्रधानमन्त्रीहरू [[माधवकुमार नेपाल]] र [[खड्गप्रसाद ओली|केपी शर्मा ओली]]बीच विवाद उत्पन्न भएको थियो। २ भदौ २०२१ मा [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी)]] नामक नयाँ पार्टी गठन भएको थियो।<ref name="ekantipur.com">{{cite web|title=एमाले विभाजित : नेपालले दर्ता गरे नेकपा एमाले (समाजवादी), चुनाव चिह्न खुला किताब|url=https://ekantipur.com/news/2021/08/18/162928105317348474.html|access-date=2021-08-18|website=कान्तिपुर दैनिक|language=ne}}</ref> पूर्व प्रधानमन्त्री [[झलनाथ खनाल]], पार्टी उपाध्यक्षहरू र २३ जना सांसद नयाँ पार्टीमा सहभागी भएका थिए। यसले गर्दा पार्टीको तल्लो तहका कमिटीमा विभाजन भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=एमालेको त्यो विभाजन, यो विभाजन|युआरएल=https://www.himalkhabar.com/news/125986|कार्य=|प्रकाशक=हिमाल खबर|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === २०७८ को सुक्ष्म विभाजन === वरिष्ठ उपाध्यक्ष [[वामदेव गौतम]] नेतृत्वको सानो समूहले २०७८ भदौ १९ मा पार्टी परित्याग गरेको थियो। हाल उनीहरू नयाँ पार्टी दर्ता गर्ने प्रक्रियामा छन्।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=वामदेवले किन नयाँ दल गठन गर्दैछन ?|युआरएल=https://sankalpakhabar.com/2022/02/02/191109/|कार्य=|प्रकाशक=सङ्कल्प खबर|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> सांसद बृजेशकुमार गुप्ता र ईश्वर दयाल मिश्रसँगै [[हृदयेश त्रिपाठी]]नेतृत्वको अर्को सानो समूह पनि २० भदौ २०७८ मा विभाजित भएर [[जनता प्रगतिशील पार्टी (नेपाल)|जनता प्रगतिशील पार्टी]] गठन भएको थियो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=हृदयेश त्रिपाठीले गठन गरे नयाँ पार्टी, यस्तो छ अवधारणा|युआरएल=https://www.himalkhabar.com/news/127187|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=हिमाल खबर|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> === विभाजित दलहरूको सूची === {| class="sortable wikitable" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- !वर्ष !दल !नेता !स्थिति |- |२०५४ |[[नेकपा (माले)|नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी लेनिनवादी)]] |[[वामदेव गौतम]] र [[सिपी मैनाली]] |''सक्रिय'' |- |२०६४ |[[नागरिक उन्मुक्ति पार्टी]]<ref>{{cite web|title=लोसपा नेता राजकुमार लेखी एमालेमा प्रवेश|url=https://madheshvani.com/public/index.php/details-politics/16333143118530479|access-date=2022-01-09|website=मधेसवाणी|language=नेपाली}}</ref> |[[राजकुमार लेखी]] |[[नेपाल सद्भावना पार्टी]]सँग गाभिएको |- |२०६४ |[[तराई मधेस सद्भावना पार्टी]] |महेन्द्र राय यादव |[[मधेसी जनअधिकार फोरम, नेपाल]]सँग गाभिएर [[जनता समाजवादी पार्टी, नेपाल]] बनेको |- |२०६८ |[[सङ्घीय समाजवादी पार्टी नेपाल]]<ref>{{cite web|title=Three parties merge to become Sanghiya Samajbadi Forum-Nepal|url=https://kathmandupost.com/valley/2015/06/16/three-parties-merge-to-become-sanghiya-samajbadi-forum-nepal|access-date=2022-01-09|website=kathmandupost.com|language=अङ्ग्रेजी}}</ref> |[[अशोक राई]] |''[[मधेसी जनअधिकार फोरम, नेपाल]]सँग गाभिएर [[जनता समाजवादी पार्टी, नेपाल]]'' बनेको |- |२०७८ |[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी)]]<ref>{{cite web|title=एमाले फुट्यो, माधव नेपालको नेतृत्वमा बन्यो एमाले समाजवादी|url=https://www.onlinekhabar.com/2021/08/1000662|access-date=2022-01-09|website=अनलाइन खबर|language=नेपाली}}</ref> |[[माधवकुमार नेपाल]] |''सक्रिय'' |- |२०७८ |[[जनता प्रगतिशील पार्टी (नेपाल)|जनता प्रगतिशील पार्टी]]<ref>{{cite web|title=हृदयेश त्रिपाठी नेतृत्वमा जनता प्रगतिशील पार्टी गठन|url=https://ekantipur.com/news/2021/12/14/1639463429883380.html|access-date=2022-01-09|website=कान्तिपुर दैनिक|language=ne}}</ref> |[[हृदयेश त्रिपाठी]] |''सक्रिय'' |} ==महाधिवेशन == {| class="wikitable" !'''महाधिवेशन ''' !'''स्थान''' !'''मिति''' !नतिजा |- |पहिलो |पाटन |२०१० माघ १७-२५ |महासचिवमा मनमोहन अधिकारी चयन |- |दोस्रो |२०१४ जेठ १५-२५ |[[फोहोरा दरबार]] |महासचिवमा [[केशरजङ्ग रायमाझी]] |- |तेस्रो |२०१९ साल, बैशाख ४–१५ | | |- |चौथो |२०४६ भाद्र ९–१४ |सगरमाथा अञ्चलको सिराहा |महासचिवमा मदन भण्डारी निर्वाचित |- |पाँचौ |२०४९ साल माघ १४–२० |काठमाडौं |जनताको बहुदलीय जनवाद पारित |- |छैटौं |२०५४ | |विजयी |- |सातौँ |२०५६ | | |- |आठौँ |२०६५ | |झलनाथ खनाल अध्यक्ष निर्वाचित |- |नवौँ |२०७० | |केपी शर्मा ओली अध्यक्ष निर्वाचित |- |[[नेकपा (एमाले)को १०औँ महाधिवेशन|दशौँ]] |२०७८ |चितवन |केपी शर्मा ओली अध्यक्ष निर्वाचित<ref>{{Cite web|url=https://www.setopati.com/mahadebeshan-bishesh/umlnepal/255464/|title=केपी शर्मा ओली दोस्रो पटक एमाले अध्यक्षमा निर्वाचित|last=सेतोपाटी|first=सन्जिब बगाले ::|website=|language=नेपाली|access-date=2021-11-30}}</ref> |} ==जनताको बहुदलीय जनवाद== नेकपा एमालेको मार्गदर्शक सिद्धान्त जनताको बहुदलीय जनवाद हो। जननेता कमरेड [[मदन भण्डारी]]द्वारा प्रतिपादित यो सिद्धान्त [[मार्क्सवाद]]का विश्वव्यापी सच्चाइहरूलाई नेपालको विशिष्ट परिस्थितिमा लागू गर्ने सन्दर्भमा विकसित नेपाली क्रान्तिको सिद्धान्त हो। यो नेपाली क्रान्तिको मौलिक कार्यक्रम पनि हो।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=जनताको बहुदलीय जनवाद (जबज) क्रान्तिको कार्यक्रम कि सिद्धान्त|युआरएल=https://www.onlinekhabar.com/2021/09/1020226|कार्य=|प्रकाशक=अनलाइन खबर|वेबसाइट=|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> कम्युनिष्ट आन्दोलनको लोकतान्त्रिकरणको नवीनतम मान्यता बोकेको जनताको बहुदलीय जनवाद नेपाली कम्युनिष्ट आन्दोलन तथा लोकतान्त्रिक आन्दोलनका व्यवहारबाट परीक्षित हुँदै सही सावित हुँदै आएको मानिन्छ।<ref>{{वेब स्रोत|लेखक=|शीर्षक=के हो जनताको बहुदलीय जनवाद ? जबजका १४ विशेषताहरू|युआरएल=https://sambadonline.com/news-details/860/2021-02-20|कार्य=|प्रकाशक=|वेबसाइट=संवाद अनलाइन|भाषा=नेपाली)|अभिलेखमिति=|अभिलेखयुआरएल=|मिति=|पहुँचमिति=२० अप्रिल २०२२}}</ref> == चुनावी प्रदर्शन == === प्रतिनिधि सभा निर्वाचन === {{see also|प्रतिनिधि सभा (नेपाल)|नेपालको व्यवस्थापिका संसद}} {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|निर्वाचन ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|नेता ! colspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|मत ! colspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|सिट ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|प्राप्त मत !style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|% !style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|सिट !style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|+/- |- |[[आम निर्वाचन २०४८|२०४८]] |[[मदन भण्डारी]] |२,०४०,१०२ |२७.९८ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|69|205|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} | |दोस्रो |{{no2|प्रतिपक्षमा}} |- |[[आम निर्वाचन २०५१|२०५१]] |[[मनमोहन अधिकारी]] |२,३५२,६०१ |३०.८५ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|88|205|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |{{Increase}} १९ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|अल्पमतीय सरकार}} |- |[[आम निर्वाचन २०५६|२०५६]] |[[माधवकुमार नेपाल]] |२,७२८,७२५ |३१.६६ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|71|205|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |{{Decrease}} १७ |{{Decrease}} दोस्रो |{{no2|प्रतिपक्षमा}} |- |[[संविधान सभा निर्वाचन, २०६४|२०६४]] |[[माधवकुमार नेपाल]] |२,२२८,०६४ |२१.६३ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|108|601|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |{{Increase}} ३७ |{{Decrease}} तेस्रो |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)|नेकपा (माओवादी)]], [[मधेसी जनअधिकार फोरम, नेपाल|मजअफो]], [[सद्भावना पार्टी|सद्भावना]], र [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत)|नेकपा (एकीकृत)]]को बीच गठबन्धनको सरकार}} |- |[[संविधान सभा निर्वाचन, २०७०|२०७०]] |[[झलनाथ खनाल]] |२,४९२,०९० |२७.५५ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|175|575|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |{{Increase}} ६७ |{{Increase}} दोस्रो |{{yes2|[[नेपाली काङ्ग्रेस]] र [[राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी|राप्रपा]] बीच गठबन्धनको सरकार}} |- |[[प्रतिनिधि सभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |[[खड्गप्रसाद ओली]] |३,१७३,४९४ |३३.२५ | style="text-align:center;" |{{Infobox political party/seats|121|275|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |{{Decrease}} ५४ |{{Increase}} प्रथम |{{yes2|[[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र)|माओवादी केन्द्र]]सँगको गठबन्धनको सरकार}} |} === प्रदेश सभा निर्वाचन === [[प्रदेश सभा निर्वाचन, २०७४]]मा नेकपा (एमाले)ले ७ प्रदेश मध्ये ६ प्रदेशमा सबैभन्दा ठूलो दल बनेको थियो र यसको नेतृत्वमा चार प्रदेशमा सरकार प्रमुख रहेको थियो। {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|प्रदेश ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|निर्वाचन ! colspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|मत ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|सिट ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|स्थान ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|गठित सरकार |- !style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|प्राप्त मत !style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|% |- ![[प्रदेश नं. १ प्रदेश सभा|प्रदेश नं. १]] | rowspan="7" |[[प्रदेश सभा निर्वाचन, २०७४|२०७४]] |६७३,७०९ |३८.७९ |{{Infobox political party/seats|51|93|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |प्रथम |{{Yes2|प्रतिपक्षमा}} |- ![[मधेश प्रदेश सभा|मधेस]] |२४९,७३४ |१६.२५ |{{Infobox political party/seats|21|107|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |चौथो |{{No2|प्रतिपक्षमा}} |- ![[बागमती प्रदेश सभा|बागमती]] |६७७,३१७ |३५.८१ |{{Infobox political party/seats|58|110|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |प्रथम |{{Yes2|प्रतिपक्षमा}} |- ![[गण्डकी प्रदेश सभा|गण्डकी]] |३७३,५०१ |३९.०४ |{{Infobox political party/seats|27|60|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |प्रथम |{{No2|प्रतिपक्षमा}} |- ![[लुम्बिनी प्रदेश सभा|लुम्बिनी]] |५३३,६१३ |३३.१० |{{Infobox political party/seats|41|87|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |प्रथम |{{No2|प्रतिपक्षमा}} |- ![[कर्णाली प्रदेश सभा|कर्णाली]] |१६९,७५५ |३४.३५ |{{Infobox political party/seats|20|40|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |प्रथम |{{No2|प्रतिपक्षमा}} |- ![[सुदूरपश्चिम प्रदेश सभा|सुदूरपश्चिम]] |२६०,९५५ |३१.९९ |{{Infobox political party/seats|25|53|{{party color|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}}}} |प्रथम |{{No2|प्रतिपक्षमा}} |} == नेतृत्व == === अध्यक्ष === * [[मनमmogकारी]], २०४८–२०५६ * [[झलनाथ खनाल]], २०६५–२०७१ * [[खड्गप्रसाद ओली]], २०७१–२०७५, २०७८–हाल === उपमहासचिव === * [[मदन भण्डारी]], २०४८ * [[माधवकुमार नेपाल]], २०४९–२०६४ * [[झलनाथ खनाल]], २०६४–२०६५ * [[ईश्वर पोखरेल]], २०६५–२०७५ र २०७८ * [[शङ्कर पोखरेल]], २०७८–हाल === नेपालको प्रधानमन्त्री === {| class="wikitable" ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|क्र.सं ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|प्रधानमन्त्री ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|तस्वीर ! colspan="3" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|कार्यावधि ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|संसद ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|मन्त्रिपरिषद् ! rowspan="2" style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|निर्वाचन क्षेत्र |- !style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|सुरु !style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|अन्त्य !style="background-color:{{party color|Nepal Communist Party}}; color:white"|कार्यकाल |- |१ |[[मनमोहन अधिकारी]] | |२०५१ मंसिर १४ |२०५२ भदौ २७ |{{age in years and days|30 November 1994|12 September 1995}} |तेस्रो प्रतिनिधि सभा |[[मनमोहन अधिकारी मन्त्रिपरिषद्]] |[[काठमाडौँ ३ (निर्वाचन क्षेत्र)|काठमाडौँ ३]] |- |२ |[[माधवकुमार नेपाल]] |[[File:Madhav Kumar Nepal 2009-09-23.jpg|frameless|101x101px]] |२०६६ जेठ ११ |२०६७ माघ २३ |{{age in years and days|25 May 2009|6 February 2011}} |पहिलो संविधान सभा |[[माधवकुमार नेपाल मन्त्रिपरिषद्]] |मनोनीत |- |३ |[[झलनाथ खनाल]] |[[File:J.n (2).jpg|frameless|100x100px]] |२०६७ माघ २३ |२०६८ भदौ १२ |{{age in years and days|6 February 2011|29 August 2011}} |पहिलो संविधान सभा |[[खनाल मन्त्रिपरिषद्]] |[[इलाम १ (निर्वाचन क्षेत्र)|इलाम १]] |- |rowspan="2"|४ |rowspan="2"|[[खड्गप्रसाद ओली]] |rowspan="2"|[[File:KP Oli.png|frameless|100x100px]] |२०७२ असोज २५ |२०७३ साउन २० |{{age in years and days|12 October 2015|4 August 2016}} |[[संविधान सभा निर्वाचन, २०७०|व्यवस्थापिका संसद]] |[[दोस्रो ओली मन्त्रिपरिषद्|पहिलो ओली मन्त्रिपरिषद्]] |झापा ७ |- |२०७४ फागुन ३ |२०७८ असार २९ |{{age in years and days|2018|2|15}} |[[नेपालको पहिलो सङ्घीय संसद|पहिलो सङ्घीय संसद]] |[[तेस्रो ओली मन्त्रिपरिषद्|दोस्रो ओली मन्त्रिपरिषद्]] |[[झापा ५ (निर्वाचन क्षेत्र)|झापा ५]] |} == भातृ सङ्गठन == * नेपाल ट्रेड युनियन महासङ्घ * नेपाल युवा सङ्घ * अखिल नेपाल राष्ट्रिय स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियन * अखिल नेपाल महिला युनियन * अखिल नेपाल मजदुर युनियन * अखिल भारत नेपाली स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियन * नेपाल राष्ट्रिय शिक्षक सङ्घ * राष्ट्रिय जनसांस्कृतिक मञ्च * अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरुको लोकतान्त्रिक राष्ट्रिय संगठन–नेपाल ==यो पनि हेर्नुहोस्== * [[नेकपा (एमाले)को १०औँ महाधिवेशन]] * [[नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एकीकृत समाजवादी)]] * [[नेकपा (माले)|नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी]] ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== * [http://www.cpnuml.org/ नेकपा एमालेको आधिकारिक वेवसाइट] {{Commonscat|Communist Party of Nepal (Unified Marxist-Leninist)}} {{नेपालका राजनीतिक दलहरू}} [[श्रेणी:राजनीति]] [[श्रेणी:नेपालका राजनीतिक दलहरू]] [[श्रेणी:नेकपा (एमाले)]] 0qegpsjqi0xn8tt2m3k4en2f2weubr0 0 48442 1074277 966605 2022-08-22T05:49:34Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=अप्रिल २०१२}} '''नेपाली सङ्गीत''' नेपालको मौलिक सङ्गीत हो। नेपालमा शास्त्रीय सङ्गीतको सुरुवात लिच्छवीकालदेखि नै भएको पाइन्छ । *[[लोकगीत|लोक सङ्गीत]] *[[शास्त्रीय सङ्गीत]] *[[आधुनिक संगीत|आधुनिक सङ्गीत]] *[[पप सङ्गीत]] *[[रक सङ्गीत]] आदि प्रकारका सङ्गीत नेपालीमा पनि सुन्न पाइन्छन्। ==गायकहरू== *[[नेपाली गायकहरूको सूची]] वरिष्ठताका आधारमा [[नारायणगोपाल गुरूवाचार्य|नारायण गोपाल]] सर्वकालिन् महान् नेपाली गायक हुन् । ==हेर्नुहोला== *[[सङ्गीत दल]] [[श्रेणी:संगीत]] [[श्रेणी:कला]] {{stub}} 8o0wu3ghjqx6vw9w91unaqlbls1iwfq 0 74582 1074229 972859 2022-08-21T14:15:59Z पर्वत सुबेदी 31224 पर्वत सुबेदी द्वारा [[काशी हिन्दू विश्‍वविद्यालय]] पृष्ठलाई [[काशी हिन्दु विश्‍वविद्यालय]] मा सारियो wikitext text/x-wiki {{Infobox_University |name = काशी हिन्दू विश्वविद्यालय |image_name = BHU Entrance.JPG |image_size = 200px |caption =काशी हिन्दू विश्वविद्यालय |latin_name = |motto = '''विद्ययाऽमृतमश्नुते'''<br /> ''विद्याबाट अमृत प्राप्त हुन्छ ''(नेपाली अनुवाद) |tagline = |established = १९१६<ref>[http://www.bhu.ac.in/history1.htm काशी हिन्दू विश्वविद्यालयको आधिकारिक वेबसाइट]</ref> |type = केन्द्रीय विश्वविद्यालय |endowment = |staff = |faculty = |president = |provost = |principal = |rector = |chancellor = डा॰ [[कर्ण सिंह]] |vice_chancellor = प्रो० [[गिरीश चन्द्र त्रिपाठी]] |dean = |head_label = |head = |students = ३५००० |undergrad = |postgrad = |doctoral = |profess = |city = [[वाराणसी]] |state = [[उत्तर प्रदेश]] |country = [[भारत]] |campus = नगरीय |free_label = |free = |colors = |colours = |mascot = |fightsong = |nickname = बिएचयु |affiliations = [[विश्‍वविद्यालय अनुदान आयोग (भारत)|यूजीसी]] |website = [http://www.bhu.ac.in],[http://www.bhuonline.in] |address = |publictransit = |telephone = |coor = |logo = [[चित्र:Banaras_Hindu_University_(emblem).jpg |150px]] }} '''काशी हिन्दू विश्वविद्यालय''' या '''वनारस हिन्दू विश्वविद्यालय''' ([kaʃi hind̪u viʃvəvid̪yaləy])) [[वाराणसी]]मा अवस्थित एक केन्द्रीय [[विश्वविद्यालय]] हो । यो विश्वविद्यालयको स्थापना (बनारस हिन्दू विश्वविद्यालय नियम, नियम संख्या १६, सन् १९१५) महामना पण्डित [[मदन मोहन मालवीय]] द्वारा सन् १९१६ मा [[वसन्त पञ्चमी]]को पवित्र दिनमा भएको थियो । वर्तमानमा यो विश्वविद्यालयको दुई परिसर छन् । मुख्य परिसर (१३०० एकड)मा विस्तृत यो वाराणसीमा अवस्थित छ । मुख्य परिसरमा ३ संस्थान, १४ संकाय र १२४ विभाग छन्। विश्वविद्यालयको दोस्रो परिसर भारतको [[मीर्जापुर जिल्ला|मिर्जापुर जिल्ला]]मा (२७०० एकड) अवस्थित छ । यो [[एसिया]]को सबैभन्दा ठुलो विश्वविद्यालय मध्ये एक हो ।<ref>{{cite web | url = http://www.ias.ac.in/currsci/sep102005/899.pdf | title = Banaras hindu university | publisher = [[Indian Academy of Sciences]] | date = 26 July 2005 | accessdate = 2007-04-19 | format = PDF}}</ref><ref name=red>{{cite web |title=University at Buffalo, BHU sign exchange programme |url=http://www.rediff.com/news/2007/oct/04univ.htm|publisher=[[Rediff]] News |date=4 October 2007}}</ref> ==सम्पूर्ण विवरण== {{ठुटो}} ==यो पनि हेर्नुहोस्== {{Commons category|Banaras_Hindu_University|काशी हिन्दू विश्‍वविद्यालय}} ==सन्दर्भ सामग्री== {{Reflist}} ==बाह्य कडीहरू== * [http://www.bhu.ac.in/hindi/into.html '''काशी हिन्दू विश्‍वविद्यालय - एक दृष्टिमा'''] * [http://www.abhyuday.org/index_hindi.html मालवीय सूचना प्रौद्योगिकी केन्द्र, काशी हिन्दू विश्वविद्यालय] * [http://hindi.webdunia.com/news/news/regional/1005/26/1100526125_1.htm 'ग्लोबल लीडर' बन्न चाहन्छ बीएचयू] * [http://education.nic.in/cd50years/x/7H/8I/7H8I0101.htm THE BANARAS HINDU UNIVERSITY ACT] * [http://medialabasia.in/ggk/CD3-aam/aam/html/main_page.htm ग्रामीण ज्ञान केन्द्र] (बीएचयू) {{Commonscat|Banaras Hindu University}} [[श्रेणी:विश्वविद्यालयहरू]] [[श्रेणी:भारतका विश्वविद्यालयहरू]] 3o7k6qoyxxg5h3vkixz0l5bz5a5v5fs 5 82228 1074283 1061141 2022-08-22T11:37:45Z राज कुमार रिजाल 57048 https://jayajumonline.com wikitext text/x-wiki https://jayajumonline.com/== Is this the Village Pump page for Nepali? == If it is, it is very strange that the page cannot be edited.<br />Sincerely, [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १६:२०, २१ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) : I have found another language where this page is edit protected. : Cheers, [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १८:००, २२ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) == This is the reason I am here today == Nepali is missing from this page:<br /> https://meta.wikimedia.org/wiki/There_is_also_a_Wikipedia_in_your_language<br /> More than 100 languages are now listed.<br /> Thank you, [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १६:२१, २१ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) : Thank you very much for the translation! [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १८:००, २२ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) == पञ्चायत == हि [[Special:Contributions/2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F|2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F]] ([[User talk:2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F|कुरा गर्ने]]) ०७:१९, १९ मार्च २०२२ (नेपाली समय) nj7l05p8xboj44tykdxwr2jzc5ea3g6 1074284 1074283 2022-08-22T11:38:22Z BRPever 24980 [[Special:Contributions/राज कुमार रिजाल|राज कुमार रिजाल]] ([[User talk:राज कुमार रिजाल|वार्तालाप]])द्वारा [[User:2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F|2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F]]द्वारा गरिएको पछिल्लो संशोधनतर्फ उल्टाइएका सम्पादनहरू wikitext text/x-wiki == Is this the Village Pump page for Nepali? == If it is, it is very strange that the page cannot be edited.<br />Sincerely, [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १६:२०, २१ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) : I have found another language where this page is edit protected. : Cheers, [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १८:००, २२ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) == This is the reason I am here today == Nepali is missing from this page:<br /> https://meta.wikimedia.org/wiki/There_is_also_a_Wikipedia_in_your_language<br /> More than 100 languages are now listed.<br /> Thank you, [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १६:२१, २१ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) : Thank you very much for the translation! [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १८:००, २२ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) == पञ्चायत == हि [[Special:Contributions/2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F|2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F]] ([[User talk:2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F|कुरा गर्ने]]) ०७:१९, १९ मार्च २०२२ (नेपाली समय) bkd5mo97llhq1j1ckoysxbh785v0n2b 1074285 1074284 2022-08-22T11:38:40Z राज कुमार रिजाल 57048 https://jayajumonline.com/2022/08/12/%e0%a4%b0%e0%a4%bf%e0%a4%9c%e0%a4%be%e0%a4%b2%e0%a4%b9%e0%a4%b0%e0%a5%81%e0%a4%95%e0%a5%8b-%e0%a4%b8%e0%a4%ae%e0%a5%8d%e0%a4%aa%e0%a5%81%e0%a4%b0%e0%a5%8d%e0%a4%a3-%e0%a4%95%e0%a5%81%e0%a4%b2%e0%a4%aa/?fbclid=IwAR0qYRm326HocZ7H9qd8feEwb4OV1SyDr9AezJUXRnD6oEPJ8ckkA2CJhIM wikitext text/x-wiki https://jayajumonline.com/2022/08/12/%e0%a4%b0%e0%a4%bf%e0%a4%9c%e0%a4%be%e0%a4%b2%e0%a4%b9%e0%a4%b0%e0%a5%81%e0%a4%95%e0%a5%8b-%e0%a4%b8%e0%a4%ae%e0%a5%8d%e0%a4%aa%e0%a5%81%e0%a4%b0%e0%a5%8d%e0%a4%a3-%e0%a4%95%e0%a5%81%e0%a4%b2%e0%a4%aa/?fbclid=IwAR0qYRm326HocZ7H9qd8feEwb4OV1SyDr9AezJUXRnD6oEPJ8ckkA2CJhIM== Is this the Village Pump page for Nepali? == If it is, it is very strange that the page cannot be edited.<br />Sincerely, [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १६:२०, २१ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) : I have found another language where this page is edit protected. : Cheers, [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १८:००, २२ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) == This is the reason I am here today == Nepali is missing from this page:<br /> https://meta.wikimedia.org/wiki/There_is_also_a_Wikipedia_in_your_language<br /> More than 100 languages are now listed.<br /> Thank you, [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १६:२१, २१ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) : Thank you very much for the translation! [[User:Varlaam|Varlaam]] ([[User talk:Varlaam|कुरा गर्ने]]) १८:००, २२ जनवरी २०१६ (युटिसी(UTC)) == पञ्चायत == हि [[Special:Contributions/2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F|2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F]] ([[User talk:2400:1A00:B1C0:48B0:F44D:A5C0:7F81:689F|कुरा गर्ने]]) ०७:१९, १९ मार्च २०२२ (नेपाली समय) 1w2c54el9ar4mbb4ndf8muf55dmj5hr 0 87465 1074281 1033890 2022-08-22T10:20:28Z CommonsDelinker 144 Mamta_sharma.IMG_8987aa.jpg हटाईंदै, कमन्समा [[commons:User:King of Hearts|King of Hearts]]ले [[:c:COM:VRT|No permission]] since 24 July 2022 को कारणले हटाएका कारण । wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | image = | name = ममता शर्मा<br />Mamta Sharma | caption = ममता शर्मा | background = solo_singer | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1980|9|7}}<ref>https://www.youtube.com/watch?v=LXtgqIlzdoI&feature=youtu.be&t=8m45s</ref> | birth_name = ममता शर्मा | origin = [[ग्वालियर]],<ref name="Singer Mamta Sharma">[http://www.mastione.com/singer-mamta-sharma-got-first-hit-song-in-her-first-film-dabbang/ "Singer Mamta Sharma got first hit song in her first film Dabbang"]. Retrieved 20 January 2011.</ref> [[मध्य प्रदेश]] | genre = [[फिल्मी]] | occupation = गायिका | years_active = २०००-वर्तमान | instrument = स्वर | First_album = | Latest_album = | Notable_albums = | label = | associated_acts = }} '''ममता शर्मा''' एक भारतीय गायिका हुन्। ==बाल्यकाल== == व्यक्तिगत जीवन== == पार्श्व गायन == == प्रसिद्धि == ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== ==यो पनि हेर्नुहोस्== {{फिल्मफेयर सर्वश्रेष्ठ पार्श्व गायिका पुरस्कार}} {{ठुटो}} [[श्रेणी:भारतीय गायिकाहरू]] [[श्रेणी:सन् १९८० मा जन्म]] ohgfhgydsv49w8cjid73rdtqjjrqaft 3 90631 1074286 1073865 2022-08-22T11:47:12Z MediaWiki message delivery 14766 /* Wikipedia translation of the week: 2022-34 */ नयाँ खण्ड wikitext text/x-wiki * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Learnerktm/वार्ता १|पुराना सन्देशहरू १]] * [[प्रयोगकर्ता वार्ता:Learnerktm/वार्ता २|पुराना सन्देशहरू २]] == Wikipedia translation of the week: 2017-03 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2016 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Monkey selfie]]'''</span> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Macaca nigra self-portrait large.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;>The '''monkey selfies''' are a series of selfies taken by Celebes crested macaques using equipment belonging to the British nature photographer David Slater.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.png|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:MassMessage/Lists/Translation of the week|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३०, १६ जनवरी २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16174362 --> == उच्च प्रदर्शित लेख सम्बन्धमा छलफल == '''[[विकिपिडिया:उच्च प्रदर्शित लेख|उच्च प्रदर्शित लेख]]''' सम्बन्धमा छलफल भई रहेकोले '''[[विकिपीडिया:चौतारी (प्रस्ताव)#उच्च प्रदर्शित लेख|यहाँ]]''' आफ्नो विचार तथा राय राख्नु हुनको लागी अनुरोध गर्दछौं । [[User:Nirjal stha|Nirjal stha]] ([[User talk:Nirjal stha|कुरा गर्ने]]) ०६:११, ४ फेब्रुअरी २०१७ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=599602 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-07 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2016 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Mangal Shobhajatra]]'''</span> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Mangal Shobhajatra in Dhaka.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;>'''Mangal Shobhajatra''' is a mass procession that takes place at dawn on the first day of the Bengali New Year in Bangladesh, organised by the teachers and students of the Faculty of Fine Arts of Dhaka University. The festival is considered an expression of the secular identity of the Bangladeshi people and as a way to promote unity. It was declared an intangible cultural heritage by UNESCO in 2016, categorised on the representative list as a heritage of humanity.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.png|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:MassMessage/Lists/Translation of the week|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:२४, १३ फेब्रुअरी २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16249755 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-08 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2016 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Sundial cannon]]'''</span> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Cannon Sundial by Victor Chevalier, Paris (about 1800).jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;>A '''sundial cannon''' is a device consisting of a sundial incorporating a cannon with a fuse that is lit by an overhanging lens, concentrating the rays of the sun, and causing the cannon to fire at noon, when properly oriented along a north-south axis.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.png|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:०८, २० फेब्रुअरी २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16339651 --> == समीक्षा सहित मत राख्न अनुरोध == नमस्ते सम्पादक मित्र, कृपया [https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AC%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%95_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A5%80#Tulsi_Bhagat यस] महत्वपूर्ण वार्तालापमा आफ्नो मत राख्न अनुरोध गर्दछु ।--[[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ([[User talk:Biplab Anand|वार्ता]]) १३:१९, २३ फेब्रुअरी २०१७ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=601242 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-09 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2016 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Rugelach]]'''</span> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:ChocolateRugelach.JPG|center|300px]] <span style="text-align:left;>'''Rugelach''' is a Jewish pastry of Ashkenazic origin. It is very popular in Israel, commonly found in most cafes and bakeries. It is also a popular treat among American and European Jews.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.png|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२१, २७ फेब्रुअरी २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16347352 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-10 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Discourses on Salt and Iron]]'''</span><br /> <small>''([[:zh:盐铁论]]) ([[:fr:Dispute sur le sel et le fer]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;>The '''Discourses on Salt and Iron''' (Chinese: 鹽鐵論; pinyin: Yán Tiě Lùn) was a debate held at the imperial court in 81 BCE on state policy during the Han dynasty in China. The previous emperor, Emperor Wu, had reversed the laissez-faire policies of his predecessors and imposed a wide variety of state interventions, such as creating monopolies on China's salt and iron enterprises, price stabilization schemes, and taxes on capital. These actions sparked a fierce debate as to the policies of the Emperor. After his death, during the reign of Emperor Zhao of Han, the regent Huo Guang called on all the scholars of the empire to come to the capital, Chang'an, to debate the government's economic policies.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|32px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:५९, ६ मार्च २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16383211 --> == विकी विमिन एडिटाथन == नमस्ते सम्पादक मित्र,</br> चौतारीमा गरिएको प्रस्तावमाथि [https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80_(%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B5)#.E0.A4.B5.E0.A4.BF.E0.A4.95.E0.A5.80_.E0.A4.B5.E0.A4.BF.E0.A4.AE.E0.A4.BF.E0.A4.A8_.E0.A4.8F.E0.A4.A1.E0.A4.BF.E0.A4.9F.E0.A4.BE.E0.A4.A5.E0.A4.A8_.E0.A5.A8.E0.A5.A6.E0.A5.A7.E0.A5.AD यहाँ] छलफल भइरहेको हुँदा यसमा भाग लिनका लागि अनुरोध गर्न चाहन्छु ।--[[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] १६:१६, ६ मार्च २०१७ <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=602640 --> == प्रस्ताव == नमस्ते सम्पादक मित्रहरू,</br> कृपया यस [https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80_(%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B5)#.E0.A4.8F.E0.A4.95_.E0.A4.9C.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.95.E0.A4.BE.E0.A4.B0.E0.A5.80 प्रस्ताव] माथि आफ्नो मत राख्नुहोला ।--[[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] १५:४५, ११ मार्च २०१७ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=602640 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-11 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Lomami National Park]]'''</span> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Cam trap 12 bonobos in the clearing.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;>'''Lomami National Park''' (in french: Parc National de la Lomami) is a national park located in the Democratic Republic of Congo in Central Africa. Situated within the middle basin of the Lomami River, it straddles the Provinces of Tshopo and Maniema with a slight overlap into the forests of the Tshuapa and Lualaba river basins. The National Park was formally declared on 7 July 2016. It is the 9th national park in the country and the first to be created since 1992.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:५८, १३ मार्च २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16400711 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-12 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Traditional violin craftsmanship in Cremona]]'''</span><br /> <small>''([[:it:Liuteria tradizionale cremonese]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Varnishing a violin.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;>The '''Cremona's traditional violin''' making is an ancient form of handicrafts typical of Cremona (Italy) where bowed string instruments like violins, violas, cellos and double basses have been made since 16^th century. The "''Traditional violin craftsmanship in Cremona''" was declared an intangible cultural heritage by UNESCO in 2012.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:५९, २० मार्च २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16400711 --> == योगदानको लागि धन्यवाद ! == लर्नरktm जी, विकी विमिन एडिटाथन २०१७ मा सक्रिय सहभागिता जनाएर आफ्नो अमुल्य समय र मेहनतको लागि धन्यवाद दिदै आगामी दिनहरूमा पनि यहाँको सक्रिय सहभागिताको अपेक्षा गर्दछौं । विकी विमिन एडिटाथन २०१७, आयोजक समूह :::@[[User:Punya|Punya]]जी हजुरलाई पनि धेरै धेरै धन्यवाद! :) <span style="color:green;">^:)</span>'''[[user:Learnerktm|लर्नर]]'''<span style="color:red;">^ktm</span> १४:०९, २२ मार्च २०१७ (युटिसी(UTC)) == Wikipedia translation of the week: 2017-13 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Peridium]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Bird's nest fungi - context.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;>The '''peridium''' is the protective layer that encloses a mass of spores in fungi. This outer covering is a distinctive feature of gasteroid fungi.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३६, २७ मार्च २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16475840 --> == विकी विमिन एडिटाथन २०१७ == नमस्ते विकिपिडियन मित्रहरू,</br> नेपाली विकिपिडियामा गत मार्च ८ देखि मार्च २२ मा सञ्चालन भएको [[विकिपिडिया:विकी विमिन एडिटाथन २०१७|विकी विमिन एडिटाथन २०१७]] प्रतियोगितामा तपाईद्वारा निर्माण गरिएको लेखहरूलाई [https://tools.wmflabs.org/fountain/editathons/wikiwomen-editathon-2017 यस उपकरण] मार्फत पेश गर्नुहोस् । यस उपकरणलाई मात्र ८ दिनको लागि खुल्ला गरिएको हुनाले आफ्नो लेख यथाशीघ्र पेश गर्न अनुरोध गर्दछु ।--[[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] १६:३७, २८ मार्च २०१७ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=606002 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-15 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Euphrates Tunnel]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;>The '''Euphrates Tunnel''' was allegedly a 929 meter long tunnel built to connect the two halves of the city of Babylon; archaeologists believe it was built between 2180 and 2160 BCE. Construction began with a temporary dam across the Euphrates river, and proceeded using a "cut and cover" technique. The tunnel was supposedly lined with brick and waterproofed with asphalt. No other sub-aqueous pedestrian tunnel was attempted until Marc Brunel built the Thames Tunnel beginning in 1824 CE. A description of the tunnel as being built and used by Queen Semiramis is given by Diodorus (fl. 50 BCE) in the Bibliotheca Historica. Philostratus (d. 250 CE) also describes the tunnel's construction in the Life of Apollonius of Tyana.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५२, १० अप्रिल २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16507790 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-16 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Pinnacles National Park]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Inside Balconies Cave at Pinnacles National Monument 1.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''Pinnacles National Park''' is a U.S. National Park protecting a mountainous area located east of the Salinas Valley in Central California, about 5 miles (8.0 km) east of Soledad and 80 miles (130 km) southeast of San Jose. The park's namesakes are the eroded leftovers of the western half of an extinct volcano that has moved 200 miles (320 km) from its original location on the San Andreas Fault, embedded in a portion of the California Pacific Coast Ranges. Pinnacles is managed by the National Park Service and the majority of the park is protected as wilderness.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:३०, १७ अप्रिल २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16507790 --> == [[विकिपीडिया:अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारहरूको लागि निवेदन#Pitambar_Bhattarai|अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारको लागि निवेदन]] == Learnerktm ज्यु, मलाई [https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE_%E0%A4%85%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B9%E0%A4%B0%E0%A5%82%E0%A4%95%E0%A5%8B_%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%BF_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A4%A8#Pitambar_Bhattarai यहाँ] गएर अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारको लागि समर्थन गरी दिनको लागि अनुरोध गर्द छु । '''धन्यवाद ! - [[User:Pitambar_Bhattarai|पिताम्बर भट्टराई]]^{[[User_talk:Pitambar_Bhattarai|(कुरा गर्ने)]]} १०:३०, २२ अप्रिल २०१७ (युटिसी(UTC)) == Wikipedia translation of the week: 2017-19 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Ettringite]]'''</span><br /><small>''([[:de:Ettringit]]) ([[:fr:Ettringite]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Ettringite.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''Ettringite''' is a hydrous mineral with formula: Ca₆Al₂(SO₄)₃(OH)₁₂·26H₂O. It is a colorless to yellow mineral crystallizing in a trigonal crystal system.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३३, ८ मे २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16620945 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-23 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Anna Russell (botanist)]]'''</span> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;>Botanist who has been described as "perhaps the ablest and most outstanding woman field botanist of her time".</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|32px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:४२, ५ जुन २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16741032 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-24 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Dhaka topi]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:A Typical Nepali Dhaka Topi laid on a level surface.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''Dhaka topi''' is a type of hat, popular among hilly Nepalis and Indian Gorkhas, along with their diasporas. The hat is made of a fabric called dhaka, which is also used for a type of blouse, a dhaka-ko-cholo which translates "blouse made of dhaka fabric".</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:३९, १२ जुन २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16857061 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-25 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Pulled rickshaw]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:JapaneseRickshaw.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>A '''pulled rickshaw''' (or ricksha) is a mode of human-powered transport by which a runner draws a two-wheeled cart which seats one or two people.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:५९, १९ जुन २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16891684 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-27 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Battle of Callao]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:CombateDosdeMayo.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>The '''Battle of Callao''' was the final battle (1866) in the war between Spanish and Peruvian forces.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:३१, ३ जुलाई २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16900050 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-28 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Cat fugue]]'''</span><br /><small>(''[[:it:Fuga del gatto]]'')</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Carl Reichert - Katzenfuge.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>The '''Fugue in G minor''' (K. 30, L. 499) by Domenico Scarlatti is a one-movement harpsichord sonata popularly known as the Cat fugue or Cat's fugue (La Fuga del Gatto).</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२१, १० जुलाई २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16900050 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-29 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Qasr el Yahud]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Jordan Baptism site BW 6.JPG|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''Qasr el Yahud''' is the official name of a baptism site in the Jordan River Valley region of the West Bank in Israel.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:१०, १७ जुलाई २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16979914 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-30 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:St. Nicholas Fortress]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:St. Nicholas Fortress 0048.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''St. Nicholas Fortress''' (Croatian: Tvrđava Sv. Nikole) is a fortress located in the town of Šibenik, one of the oldest native Croatian towns on the eastern shores of the Adriatic, in central Dalmatia, Croatia. It was included in UNESCO's World Heritage Site list as part of "Venetian Works of Defence between 15th and 17th centuries: Stato da Terra – western Stato da Mar" in 2017</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५१, २४ जुलाई २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=16979914 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-31 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:eu:Korrika]] '''</span><br /><small>''([[:en:Korrika]]) ([[:es:Korrika]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Korrika 2015, Bilbo, Euskal Herria.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''Korrika''' (Basque for running) is an exhibition race held bi-annually in the Basque Country in order to fundraise the adult Basque-language teaching organization called AEK. It one of the largest demostrations for a language in the world and the longest relay race in the world with 2.557 kilometres in 2017, run day and night without interruption for 11 days. Besides of it fundraising aim, Korrika celebrates, supports and spreads the Basque language itself.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:४१, ३१ जुलाई २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17038296 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-33 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Viola Desmond]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Viola Desmond.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''Viola Irene Desmond''' (July 6, 1914 – February 7, 1965) was a Canadian Black Nova Scotian businesswoman who challenged racial segregation at a film theatre in New Glasgow, Nova Scotia, in 1946. She refused to leave a whites-only area of the Roseland Theatre and was convicted of a minor tax violation for the one-cent tax difference between her paid and used seat. Desmond's case is one of the most publicized incidents of racial discrimination in Canadian history and helped start the modern civil rights movement in Canada.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:१०, ८ अगस्त २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17038296 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-34 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Maria Ann Smith]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Granny Smith.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''Maria Ann "Granny" Smith''' (1799 – 9 March 1870) was a British-Australian orchardist responsible for the cultivation of the Granny Smith apple.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:३४, १४ अगस्त २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17038296 --> == Invitation for felicitation program of Wiki Events Nepal during 2015 == {| style="border: 1px solid gray; background-color: #F1EEED;" |rowspan="2" valign="top" |[[File:Wiki Events Nepal Logo.png|100px|Wiki Events Nepal ]] |rowspan="2" | |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: bottom; height: 1.1em;" | Invitation for felicitation program of Wiki Events 2015 in Nepal |- |style="vertical-align: top; border-top: 3px solid red;" | Dear {{BASEPAGENAME}}, we heartily apologize for the delay due to some situational circumstances. It’s our pleasure to invite you to [[:meta:Wikimedia Nepal/Wiki Events 2015 in Nepal|Wiki Events 2015 in Nepal]] winners awarding ceremony on 2nd September, 2017 at [https://www.google.com.np/maps/place/Masala+Cottage/@27.6889011,85.3333935,18.56z/data=!4m5!3m4!1s0x39eb19bddd2e90c5:0x105fb2d89672ca34!8m2!3d27.6891246!4d85.3330289?hl=en Masala Cottage], 2:00 pm onwards. We would like to ask few minutes of your time to [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfTTXlwOER-Se_jdRcch0jFUbmCsU2Eb-ZYHlf0v9hs3ojAkw/viewform provide your details here]. Your contribution as a contributor made the Wiki Events 2015 in Nepal possible. We’d like to have a privilege of having you there. '''Kind regards,'''<br/> '''The Wiki Events Nepal Team''' |} <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=617265 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-36 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Green star (astronomy)]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:NGC 6826HSTFull.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>In astronomy, a '''green star''' is a white or blue star that appears green due to an optical illusion.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५९, ४ सेप्टेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17038296 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-37 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Mining industry of Angola]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Catoca Diamond Mine-Angola 2001.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''Mining in Angola''' is an activity with great economic potential since the country has one of the largest and most diversified mining resources of Africa. Angola is the third largest producer of diamonds in Africa and has only explored 40% of the diamond-rich territory within the country, but has had difficulty in attracting foreign investment because of corruption, human rights violations, and diamond smuggling. Production rose by 30% in 2006 and Endiama, the national diamond company of Angola, expects production to increase by 8% in 2007 to 10,000,000 carats (2,000 kg) annually. The government is trying to attract foreign companies to the provinces of Bié, Malanje and Uíge. Angola has also historically been a major producer of iron ore.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५२, ११ सेप्टेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17196517 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-38 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Pioneer Cabin Tree]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:CalaverasTreeTunnel1.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>The '''Pioneer Cabin Tree''', also known as The Tunnel Tree, was a giant sequoia in Calaveras Big Trees State Park, California. It was considered one of the U.S.'s most famous trees, and drew thousands of visitors annually. It was estimated to have been more than 1,000 years old, and measured 33 feet (10 m) in diameter; its exact age and height were not known. The tree was topped before 1859. It fell and shattered during a storm on January 8, 2017</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३७, १८ सेप्टेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17231886 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-39 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Batesian mimicry]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Batesplate ArM.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;>'''Batesian mimicry''' is a form of mimicry where a harmless species has evolved to imitate the warning signals of a harmful species directed at a predator of them both. It is named after the English naturalist Henry Walter Bates, after his work on butterflies in the rainforests of Brazil.</span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:३६, २५ सेप्टेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17231886 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-42 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:History of candle making]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:K&M Candles Brockholes UK, 1972 (RLH), Hand Operated Candle Machines 03.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> '''Candle making''' was developed independently in many places throughout history. Candles were made by the Romans beginning about 500 BC. These were true dipped candles and made from tallow. Evidence for candles made from whale fat in China dates back to the Qin Dynasty (221–206 BC). In India, wax from boiling cinnamon was used for temple candles. In parts of Europe, the Middle-East and Africa, where lamp oil made from olives was readily available, candle making remained unknown until the early middle-ages. Candles were primarily made from tallow and beeswax in ancient times, but have been made from spermaceti, purified animal fats (stearin) and paraffin wax in recent centuries. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०५, १६ अक्टोबर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17281524 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-43 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Jagiellonian tapestries]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Arras 005.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> The '''Jagiellonian tapestries''' are a collection of tapestries woven in the Netherlands and Flanders, which originally consisted of 365 pieces assembled by the Jagiellons to decorate the interiors of the royal residence Wawel Castle. It is also known as the Wawel arrasses, as the majority of the preserved fabrics is in the possession of the Wawel Castle Museum and the French city of Arras was a large center of manufacturing of this kind of wall decoration in the beginning of the 16th century. The collection become a state property of the Crown of the Kingdom of Poland according to the will of Sigismund II Augustus. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:११, २३ अक्टोबर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17281524 --> == विकिपिडिया एसियाली महिना २०१७ == <div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:Sun Wiki.svg|150px|center|link=]]</div> '''[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१७|विकिपिडिया एसियाली महिना]]''' एक अनलाइन सम्पादन-थन प्रतियोगिता हो जसले एसियाली राष्ट्रहरूका विकिपिडिया समुदायहरू बिच समझदारी बढाउने उद्देश्यका साथ सञ्चालन गर्न थालिएको हो । अघिल्लो वर्षहरूमा झै यस वर्ष पनि नोभेम्बर २०१७ महिना भरि यो प्रतियोगिता सञ्चालन हुने हुँदा सम्पूर्ण सम्पादक मित्रहरूलाई यसमा सहभागिता जनाउन साथै कुनै सुझाव भए छलफलमा सहभागी भई दिनु हुन अनुरोध गर्दछु । छलफलमा सहभागी हुन '''[[विकिपीडिया:चौतारी (प्रस्ताव)|यस पृष्ठ]]'''मा जानुहोस् ।<br/><br/> कार्यक्रमा सहभागी हुन {{Clickable button 2|सहभागी हुने|url={{fullurl:विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१७/सहभागीहरू}} |class=mw-ui-progressive}} मा जानुहोस् । <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=599602 --> == विकिपिडिया एसियाली महिना २०१७ == विकिपिडिया एसियाली महिनामा तपाईलाई स्वागत छ ! <div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:WAM 2017 Banner-ne.svg|450px|center|link=]]</div>'''[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१७|विकिपिडिया एसियाली महिना]]'''को शुरूवात भई सकेकोछ । यो प्रतियोगिता नोभेम्बर महिना भरि चल्ने छ । यस प्रतियोगिता सम्बन्धी केही तथ्यहरू यस प्रकार छ । # तपाईले तयार गर्नु भएको लेखहरू यस '''[https://tools.wmflabs.org/fountain/editathons/ उपकरण]''' मार्फत पेश गर्नुहोस । यसको लागी उक्त उपकरणमा गई कृपया लग इन वटन थिच्नुहोस र OAuth ले बाँकी सबै कार्य गर्नेछ । तपाईले आफ्नो इन्टरफेसको भाषा माथि दाँयाबाट परिवर्तन पनि गर्न सक्नु हुनेछ । # तपाईले आफ्नो लेख पेश गरे पश्चात यस उपकरणले लेखमा आयोजकहरूबाट पुनरावलोकनको लागी एउटा ढाँचा थप गर्ने छ । तपाईले आफ्नो प्रगती यसै उपकरण मार्फत जाँच गर्न सक्नु हुनेछ । # तपाईले आफ्नो योगदानको आधारमा यस कार्यक्रमको अन्त्यमा रिवार्ड प्राप्त गर्नु हुनेछ । यस सम्बन्धी नियमहरूको जानकारीको लागि समुदायको विकिपिडिया एसियाली महिना पृष्ठमा हेर्नुहोस् । सामान्यतया # * यदि तपाईको ४ लेखहरू स्विकृत भएको खण्डमा विकिपिडिया एसियाली महिना पोस्टकार्ड प्राप्त गर्नु हुनेछ । # * यदि तपाईले १५ वटा स्विकारयोग्य लेख बनाउनु भएको खण्डमा विशेष पोस्टकार्ड प्राप्त गर्नु हुनेछ । # * यदि नेपाली विकिपिडियामा सर्वाधिक स्विकारयोग्य लेख तयार गर्ने विकिपिडियनलाई "विकिपिडिया एसियाली राजदुत"को रूपमा सम्मान गरिनेछ र निजलाई पोस्टकार्डको अलावा हस्तारक्ष भएको प्रमाणपत्र समेत प्रदान गरिनेछ । # यदि तपाईले औजारको पहुँचमा समस्या भएमा तपाईले यस पृष्ठमा रहेको तपाईको प्रयोगकर्ता नामसँग पेश गर्न सक्नु हुनेछ । # यदि तपाईका कुनै प्रश्न भए, तपाईले हाम्रो '''[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना/प्रश्नउत्तर|प्रश्न तथा जबाफ]]''' पृष्ठ हेर्न सक्नुहुनेछ वा [[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१७|विकिपिडिया एसियाली महिना]]को [[वार्तालाप:विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१७|वार्ता]] पृष्ठमा राख्न सक्नु हुनेछ । <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/wam_list&oldid=623305 --> == Malah == Khai k karanle malah page metaunu vayo {{SUBST:SUSBT:Umesh Lal Das}} ००:०५, ५ नोभेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC)) == Wikipedia translation of the week: 2017-45 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:SS Archimedes]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:SS Archimedes by Huggins cropped.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> '''SS Archimedes''' was a steamship built in Britain in 1839. She is notable for being the world's first steamship to be driven by a screw propeller. Archimedes had considerable influence on ship development, encouraging the adoption of screw propulsion by the Royal Navy, in addition to her influence on commercial vessels. She also had a direct influence on the design of another innovative vessel, Isambard Kingdom Brunel's SS Great Britain, then the world's largest ship and the first screw-propelled steamship to cross the Atlantic Ocean. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०२, ६ नोभेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17281524 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-46 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:LGBT rights in Egypt]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Egypt (orthographic projection).svg|300px|center]] <span style="text-align:left;> Lesbian, gay, bisexual and transgender (LGBT) persons in Egypt face legal challenges not experienced by non-LGBT residents. According to 2013 survey by the Pew Research Center, 95% of Egyptians believe that homosexuality should not be accepted by society. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५२, १३ नोभेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17281524 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-47 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Viking raid on Seville]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> The '''Viking raid on Seville''', then part of the Umayyad Emirate of Córdoba, took place in 844. After raiding the coasts of what are now Spain and Portugal, a Viking fleet arrived in Seville through the Guadalquivir on 25 September, and took the city on 1 or 3 October. The Vikings pillaged the city and the surrounding areas. Emir Abd ar-Rahman II of Córdoba mobilised and sent a large force against the Vikings under the command of the hajib (chief-minister) Isa ibn Shuhayd. After a series of indecisive engagements, the Muslim army defeated the Vikings on either 11 or 17 November. Seville was retaken, and the remnants of the Vikings fled Spain. After the raid, the Muslims raised new troops and built more ships and other military equipment to protect the coast. The quick military response in 844 and the subsequent defensive improvements discouraged further attacks by the Vikings. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२८, २० नोभेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17436520 --> == विकी कार्यशाला-नेपाल == [[File:Wiki Workshop-Nepal.svg|center|400px]] नमस्ते {{PAGENAME}} ज्यू,<br> समुदायको विकासको लागि [[विकिपिडिया:विकी कार्यशाला-नेपाल|विकी कार्यशाला-नेपाल]] प्रस्ताव गरिएको छ । तपाईलाई यस [[वार्तालाप:विकिपिडिया:विकी कार्यशाला-नेपाल|छलफल]]मा भाग लिन अनुरोध गरिन्छ ।--[[User:Biplab Anand|Biplab Anand]] १४:५३, २१ नोभेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=624788 --> == [[विकिपीडिया:प्रबन्धक अधिकारको लागि निवेदन#Pitambar_Bhattarai|प्रबन्धक अधिकारको लागि निवेदन]] == Learnerktm, मलाई [https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AC%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%95_%E0%A4%85%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A5%8B_%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%BF_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%A6%E0%A4%A8#Pitambar_Bhattarai यहाँ] गएर प्रबन्धक अधिकारको लागि समर्थन गरी दिनुहुनको लागि अनुरोध गर्दछु । '''धन्यवाद ! {{Smiley}}''' - [[User:Pitambar Bhattarai|Pitambar Bhattarai]] ([[User talk:Pitambar Bhattarai|कुरा गर्ने]]) ११:४६, २२ नोभेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC)) == डेटाथन २०१७ == नमस्ते {{PAGENAME}} ज्यू,<br> <div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:Datathon Logo-Nepali.png|150px|center|link=]]</div> '''[[विकिपिडिया:डेटाथन २०१७|डेटाथन २०१७]]''' विकिपिडियाको भातृयोजना विकिडेटालाई लक्षित गरी सञ्चालन गर्न लागिएको एक अनलाइन प्रतियोगिता हो । यस प्रतियोगिताको प्रथम संस्करण सन् २०१५ मा आयोजना गरिएको थियो । यस वर्षको डेटाथन प्रतियोगिताको मुख्य उद्देश्य नेपालको संविधानसभा निर्वाचन २०७० मा विजयी सभासदहरूको विवरणलाई विकिडेटामा सङ्ग्रह गर्नु रहेको छ । यो एक दिने अनलाइन प्रतियोगितामा सहभागिता जनाउन अनुरोध गर्दछौं । कार्यक्रमा सहभागी हुन [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeMGtunTps0FSqCI68UfwP6eab9q3eSTttvYOiNhEnBnVRv7g/viewform आवेदन फारम] पेश गर्नुहोस् ।- '''प्रतियोगिता आयोजक समूह''' <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=625735 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-49 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Warburg hypothesis]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> The '''Warburg hypothesis''', sometimes known as the '''Warburg theory of cancer''', postulates that the driver of tumorigenesis is an insufficient cellular respiration caused by damaged mitochondria. The term Warburg effect describes the observation that cancer cells, and many cells grown in-vitro, exhibit glucose fermentation even when enough oxygen is present to properly respire. In other words, instead of fully respiring in the presence of adequate oxygen, cancer cells ferment. The Warburg hypothesis was that the Warburg effect was the root cause of cancer. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:४५, ४ डिसेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17436520 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-50 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Sardine run]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Sardines - 鰯(いわし).jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''sardine run''' of southern Africa occurs from May through July when billions of sardines – or more specifically the Southern African pilchard Sardinops sagax – spawn in the cool waters of the Agulhas Bank and move northward along the east coast of South Africa. Their sheer numbers create a feeding frenzy along the coastline. The run, containing millions of individual sardines, occurs when a current of cold water heads north from the Agulhas Bank up to Mozambique where it then leaves the coastline and goes further east into the Indian Ocean. In terms of biomass, researchers estimate the sardine run could rival East Africa's great wildebeest migration. However, little is known of the phenomenon. It is believed that the water temperature has to drop below 21 °C in order for the migration to take place. In 2003, the sardines failed to 'run' for the third time in 23 years. While 2005 saw a good run, 2006 marked another non-run. The shoals are often more than 7 km long, 1.5 km wide and 30 metres deep and are clearly visible from spotter planes or from the surface. Sardines group together when they are threatened. This instinctual behaviour is a defence mechanism, as lone individuals are more likely to be eaten than large groups. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०६, ११ डिसेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17436520 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-51 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Rooh Afza]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Afza Syrup (Lal sharbat).JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Rooh Afza '''is a non-alcoholic concentrated squash. It was formulated in 1906 in Ghaziabad, British India and is still manufactured and popular in Pakistan, Bangladesh and India. The recipe of Rooh Afza combines several ingredients popularly believed to be cooling agents, such as rose, which is used as a remedy for loo (the hot summer winds of Northern India, Pakistan and Bangladesh). The drink is commonly associated with the month of Ramadan, in which it is usually consumed during iftar. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०५, १८ डिसेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17540360 --> == Wikipedia translation of the week: 2017-52 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[en:Fourth dimension in art]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Jouffret.gif|center|300px|]] <span style="text-align:left;> New possibilities opened up by the concept of four-dimensional space (and difficulties involved in trying to visualize it) helped inspire many modern artists in the first half of the twentieth century. Early Cubists, Surrealists, Futurists, and abstract artists took ideas from higher-dimensional mathematics and used them to radically advance their work. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०२, २५ डिसेम्बर २०१७ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17566759 --> == WAM Address Collection == Congratulations! You have more than 4 accepted articles in Wikipedia Asian Month! Please submit your postal mailing address via '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdvj_9tlmfum9MkRx3ty1sJPZGXHBtTghJXXXiOVs-O_oaUbw/viewform?usp=sf_link Google form]''' or email me about that on erick@asianmonth.wiki before the end of Janauary, 2018. The Wikimedia Asian Month team only has access to this form, and we will only share your address with local affiliates to send postcards. All personal data will be destroyed immediately after postcards are sent. Please contact your local organizers if you have any question. We apologize for the delay in sending this form to you, this year we will make sure that you will receive your postcard from WAM. If you've not received a postcard from last year's WAM, Please let us know. All ambassadors will receive an electronic certificate from the team. Be sure to fill out your email if you are enlisted [[:m:Wikipedia_Asian_Month/2017_Ambassadors|Ambassadors list]]. Best, [[:m:User:fantasticfears|Erick Guan]] ([[m:User talk:fantasticfears|talk]]) <!-- Message sent by User:Fantasticfears@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Fantasticfears/mass/WAM_2017&oldid=17583922 --> == WAM Address Collection - 1st reminder == Hi there. This is a reminder to fill the address collection. Sorry for the inconvenience if you did submit the form before. If you still wish to receive the postcard from Wikipedia Asian Month, please submit your postal mailing address via '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdvj_9tlmfum9MkRx3ty1sJPZGXHBtTghJXXXiOVs-O_oaUbw/viewform this Google form]'''. This form is only accessed by WAM international team. All personal data will be destroyed immediately after postcards are sent. If you have problems in accessing the google form, you can use [[:m:Special:EmailUser/Saileshpat|Email This User]] to send your address to my Email. If you do not wish to share your personal information and do not want to receive the postcard, please let us know at [[:m:Talk:Wikipedia_Asian_Month_2017|WAM talk page]] so I will not keep sending reminders to you. Best, [[:m:User:Saileshpat|Sailesh Patnaik]] <!-- Message sent by User:Saileshpat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Fantasticfears/mass/WAM_2017&oldid=17583922 --> == Confusion in the previous message- WAM == Hello again, I believe the earlier message has created some confusion. If you have already submitted the details in the Google form, '''it has been accepted''', you don't need to submit it again. The earlier reminder is for those who haven't yet submitted their Google form or if they any alternate way to provide their address. I apologize for creating the confusion. Thanks-[[:m:User:Saileshpat|Sailesh Patnaik]] <!-- Message sent by User:Saileshpat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Fantasticfears/mass/WAM_2017&oldid=17583922 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-2 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Ambasse bey]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:TamTam.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> A style of folk music and dance from Cameroon. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५०, ८ जनवरी २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17613521 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-3 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Ruellia tuberosa]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Ruellia tuberosa 03532.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''''Ruellia tuberosa''''', is a species of flowering plant in the Acanthaceae family. Its native range is in Central America but presently it has become naturalized in many countries of tropical South and Southeast Asia. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५६, १५ जनवरी २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17639911 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-4 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Blue laser]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Blacklaser2.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> A '''blue laser''' is a laser that emits electromagnetic radiation with a wavelength between 360 and 480 nanometres, which the human eye sees as blue or violet. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] 01:36, 22 January 2018 (UTC)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17659204 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-5 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Rock relief]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:20101229 Naqsh e Rostam Shiraz Iran more Panoramic.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> A '''rock relief''' or '''rock-cut relief''' is a relief sculpture carved on solid or "living rock" such as a cliff, rather than a detached piece of stone. They are a category of rock art, and sometimes found as part of, or in conjunction with, rock-cut architecture </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:४४, २९ जनवरी २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17678943 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-6 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Rice paddy art]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Sengoku busho of rice field art.JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Rice paddy art''' (田んぼアート ''tambo āto'') is an art form originating in Japan where people plant rice of various types and colors to create a giant pictures in a paddy field </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:३९, ५ फेब्रुअरी २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17707257 --> == प्राविधिक परिवर्तनहरू सम्वन्धित वार्ता == '''नमस्ते सम्पादकज्यू !'''<br /> प्राविधिक परिवर्तनहरू सम्वन्धित वार्तामा आफ्नो विचार राखिदिन हुन अनुरोध गर्दछु । कृपया [[विकिपिडिया:चौतारी_(प्राविधिक)#Technical_changes_needed|यहाँ हेर्नुहोस्]] । धन्यवाद ! — [[User:Tulsi Bhagat|<font color="#3333ff"><font face="Cursive">'''तुल्सी भगत'''</font></font>]] <small>([[User_talk:Tulsi Bhagat|<font color="#3333ff"><font face="Cursive">वार्तालाप</font></font>]])</small> ०९:१२, ९ फेब्रुअरी २०१८ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=632305 --> == विकिपरियोजना डेटाथन २०१८ == <div style="border: solid 1px #333; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 100%; height: 125px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;"> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><imagemap>File:Datathon_Logo-Nepali.png|110px| rect 34 80 1500 1500 [[विकिपिडिया:डेटाथन २०१८|विकिपरियोजना डेटाथन]] desc none </imagemap></div> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"> <p style="font-size: 1.15em;">नेपाली विकिपिडियामा फाल्गुन १, २०७४ देखि फाल्गुन ३०, २०७४ सम्म [[विकिपिडिया:डेटाथन २०१८|विकिपरियोजना डेटाथन]] प्रतियोगिता १ महिनाभरिको लागि सञ्चालन भइरहेको छ । यहाँको अमूल्य योगदानको लागि हार्दिक निमन्त्रणा गर्दछौँ र सहभागीताको लागि '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScYCCQlRB4IXG97JG1gO9QJREy2IIxZYcCqnNbJL7AJ8yKqdw/viewform यस फारममा]''' आफ्नो नाम दर्ता गर्न हार्दिक अनुरोध गर्दछौँ । आवेदन दर्ता बन्द मिति ७ फागुन, २०७४ मा हुने छ । यस कारण छिटै दर्ता गर्नुहोस् । धन्यवाद !</p><p> <span class="mw-ui-button mw-ui-progressive">[[विकिपिडिया:डेटाथन २०१८|<span style="color:white">अझ थप जानकारी...</span>]]</span> </div></p> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle;">[[File:Wikipedia-logo-v2-ne.png|125px|right]]</div></div> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १०:०३, १५ फेब्रुअरी २०१८ (युटिसी(UTC)) प्रयोग गरी पठाइयो । — [[User:Tulsi Bhagat|<font color="#3333ff"><font face="Cursive">'''तुल्सी भगत'''</font></font>]] <small>([[User_talk:Tulsi Bhagat|<font color="#3333ff"><font face="Cursive">वार्तालाप</font></font>]])</small>, '''[[:meta:Wikimedia Nepal|विकिमिडिया नेपाल]]''' <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=632563 --> == अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस सम्पादनथन प्रतियोगिता == [[File:Mother Language Day Edit-a-thon Logo.svg|thumb|right|मातृभाषा सम्पादनथन लोगो]] नमस्ते नेपाली विकिपिडियन साथीहरू,<br> [[अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवस]]को उपलक्ष्यमा नेपाली विकिपिडियामा ३ दिने (२१ फेब्रुअरी देखि २३ फेब्रुअरी सम्मका लागि) सम्पादनथन प्रतियोगिता सञ्चालन गर्नका लागि मैले समुदाय समक्ष [https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%80_(%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B5)#%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF_%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%83%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE_%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B8_%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A4%A5%E0%A4%A8_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A4%BE चौतारी]मा एउटा प्रस्ताव प्रस्तुत गरेको छु । यस प्रतियोगिता अवधिमा विश्वका भाषा, भाषा परिवारसँग सम्बन्धित लेख निर्माण गरिनेछ । कृपया यस प्रस्तावमाथि आ-आफ्नो मत राख्नुहोला । धन्यवाद --[[User:Biplab Anand|Biplab Anand]] ([[प्रयोगकर्ता_वार्ता:Biplab_Anand|वार्ता]]) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=632779 --> == मातृभाषा सम्पादनथन प्रतियोगिता == [[File:Mother Language Day Edit-a-thon Logo.svg|thumb|right]] नमस्ते नेपाली विकिपिडियन साथी,<br> कृपया नेपाली विकिपिडियामा हुन गइरहेको [[विकिपिडिया:मातृभाषा सम्पादनथन]] प्रतियोगितामा आफ्नो [[विकिपिडिया:मातृभाषा सम्पादनथन/सहभागीहरू|सहभागिता]] जनाउनुहोस् । धन्यवाद --आयोजक समितिको तर्फबाट [[User:Biplab Anand|Biplab Anand]] ([[प्रयोगकर्ता_वार्ता:Biplab_Anand|वार्ता]]) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=632779 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-9 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Owens Valley]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Owens River from tableland-750px.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Owens Valley''' is the arid valley of the Owens River in eastern California in the United States, to the east of the Sierra Nevada and west of the White Mountains and Inyo Mountains on the west edge of the Great Basin section. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५९, २६ फेब्रुअरी २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17707257 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-10 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Adi Roche]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''Adi Roche''' (born 1955, Clonmel, County Tipperary, Ireland) is a campaigner for peace, humanitarian aid and education, who has focused on the relief of suffering experienced by children in the wake of the 1986 Chernobyl nuclear disaster. She is the voluntary chief executive of Irish-based charity Chernobyl Children International. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५७, ५ मार्च २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17707257 --> == विकी विमिन एडिटाथन २०१८ == <div style="border: solid 1px #333; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 100%; height: 125px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;"> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><imagemap>File:Wiki Women-Nepal 2015.png|110px| rect 34 80 1500 1500 [[विकिपिडिया:विकी विमिन एडिटाथन २०१८|विकी विमिन एडिटाथन २०१८]] desc none </imagemap></div> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"> [[File:Wikipedia-logo-v2-ne .svg|110px|right]] <p style="font-size: 1.15em;"> नमस्ते नेपाली विकिपिडियन साथी, अन्तराष्ट्रिय नारी दिवसको अवसर पारी नेपाली विकिपिडियामा मार्च ८, २०१८ देखि अप्रिल ८, २०१८ सम्म नारी सम्मानमा समर्पित [[विकिपिडिया:विकी विमिन एडिटाथन २०१८|विकी विमिन एडिटाथन २०१८]] प्रतियोगिता संचालन भइरहेको छ, सहभागी हुनका लागि '''[[विकिपिडिया:विकी विमिन एडिटाथन २०१८/सहभागीहरू|सहभागीताको लागि आवेदन फारम]]''' भर्न हुन हार्दिक अनुरोध गर्दछौ ।<p> <span class="mw-ui-button mw-ui-progressive">[[विकिपिडिया:विकी विमिन एडिटाथन २०१८|<span style="color:white">अझ थप जानकारी...</span>]]</span> </div> </div> <!-- Message sent by User:Nabin K. Sapkota@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nabin_K._Sapkota/Mass_Message_Users_List&oldid=634073 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-11 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Pilanesberg Game Reserve]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Pilansberg 151.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Pilanesberg Game Reserve''' is located north of Rustenburg in North West Province in South Africa. The park borders with the entertainment complex Sun City. The park is currently administered by the North West Parks and Tourism Board. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०७, १२ मार्च २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17818259 --> == विकी कार्यशाला नेपाल २०१८| समितिको लागि आवेदन आह्वान == {|style="margin: auto; align:center; border-style: solid; border-width: 3px; border-color:#0000ff; color: #000000; background-color:#fce4f5;" cellpadding="10" |<center>[[File:Wikicamp Nepal 2018 logo v1.0.svg|110px|right|विकी कार्यशाला नेपाल २०१८]]</center> '''[[विकिपिडिया:विकी कार्यशाला-नेपाल|विकी कार्यशाला नेपाल २०१८]]''' सफलतापूर्वक आयोजना गर्नका लागि महत्वपूर्ण समितिहरू बनाइएको जानकारी गराउन चाहन्छौं । समितिमा रही योगदान दिन चाहने इक्षुक सदस्यले यो [[:m:Wikicamp Nepal 2018/Team|पृष्ठ]]मा गई समितिको सदस्यताको लागि चाहिने अनुभव र कार्य हेर्न सक्नेछन् । कृपया यो [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScicGfw2g-RGgyFGphHhRaNGja6g-hd-LMzU-fswtSR-CRycg/viewform?usp=sf_link लिङ्क] खोली सदस्यताको लागि आवेदन दिनुहोस् । आवदेन फर्म भर्ने अन्तिम दिन २०१८ मार्च ३१ रहेको छ । थप जानकारीको लागि यो [[:m:Wikicamp Nepal 2018|पृष्ठ]] हेर्न अनुरोध गर्दछौं ।-- आयोजन समितिको तर्फबाट [[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] |} <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=632779 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-12 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Tape head cleaner]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> A '''tape head cleaner''' is a substance used for cleaning the record/playback heads of a magnetic tape drive (such as in a video tape machine, or audio tape machine). </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५०, १९ मार्च २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17840335 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-13 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Luminous red nova]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:V838 Mon HST.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> A '''luminous red nova''' is a stellar explosion thought to be caused by the merging of two stars. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:५२, २६ मार्च २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17863191 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-14 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:History of hearing aids]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Madame de Meuron.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The first hearing aid was created in the 17th century. The movement toward modern hearing aids began with the creation of the telephone, and the first electric hearing aid was created in 1898. By the late 20th century, the digital hearing aid was distributed to the public commercially. Some of the first hearing aids were external hearing aids. External hearing aids directed sounds in front of the ear and blocked all other noises. The apparatus would fit behind or in the ear. The invention of the carbon microphone, transmitters, digital signal processing chip or DSP, and the development of computer technology helped transform the hearing aid to its present form. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५०, २ अप्रिल २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17887888 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-16 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Royal Observatory, Cape of Good Hope]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Aerial view of McClean telescope building.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Royal Observatory, Cape of Good Hope''', is the oldest continuously existing scientific institution in South Africa. Founded by the British Cape Colony in 1820, it now forms the headquarters building of the South African Astronomical Observatory. The institution was located on a small hill 5 kilometres (3.1 mi) south-east from the centre of Cape Town. Over the following century a suburb of the city grew up in the area; the suburb was named Observatory after the pre-existing Royal Observatory. It has also been the subject of an ICOMOS/IAU Case Study for World Heritage Site. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:१९, १६ अप्रिल २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17887888 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-17 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Signalling theory]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> Within evolutionary biology, '''signalling theory''' is a body of theoretical work examining communication between individuals, both within species and across species. The central question is when organisms with conflicting interests, such as in sexual selection, should be expected to provide honest signals (no presumption being made of conscious intention) rather than cheating. Mathematical models describe how signalling can contribute to an evolutionarily stable strategy. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:१९, २३ अप्रिल २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17960035 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-19 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Automimicry]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Chaetodon capistratus2.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> In zoology, '''automimicry''' is a form of mimicry in which the same species of animal is imitated. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०३, ७ मे २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=17991441 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-20 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:fr:Usine Areva Malvési]] '''</span><br /> <small>''([[:en:Malvesi]]) ([[:es:Malvési]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Entrée usine areva malvesi.JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Malvesi uranium processing plant''', a uranium refinery and conversion facility, is located in the Malvezy industrial area near the city of [[Narbonne]] in the south of France. The plant has a average capacity of about 14,000 tU as [[uranium tetrafluoride]] per year, and project to increase its capacity up to 21,000 tU per year. Comurhex, a subsidiary of the French nuclear concern [[Orano]] (former Areva), operate the Malvesi Facility. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:४१, १४ मे २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18041784 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-21 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Makapansgat]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Potgietersrus, South Africa - panoramio (15).jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Makapansgat''' (/mɐkɐˈpɐnsxɐt/) (or Makapan Valley world heritage site) is an archaeological location within the Makapansgat and Zwartkrans Valleys, northeast of Mokopane in Limpopo province, South Africa. It is an important palaeontological site, with the local limeworks containing Australopithecus-bearing deposits dating to between 3.0 and 2.6 million years BP. The whole Makapan Valley has been declared a South African Heritage Site. Makapansgat belongs to the Cradle of Humankind </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:४१, २१ मे २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18061147 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-23 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Ouzo effect]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Preparing absinthe.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''ouzo effect''' (also louche effect and spontaneous emulsification) is a milky (louche) oil-in-water emulsion that is formed when water is added to ouzo and other anise-flavored liqueurs and spirits, such as pastis, rakı, arak, sambuca and absinthe. Such microemulsions occur with only minimal mixing and are highly stable. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:११, ४ जुन २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18064562 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-24 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Ubsunur Hollow Biosphere Reserve]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Озеро Дус-Холь вечером. Тес-Хемский кожуун.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Ubsunur Hollow Biosphere Preserve''' is a fragile mountain hollow or depression located on the territorial border of Mongolia and the Republic of Tuva in the Russian Federation among the mountains — Tannu-Ola Mountains, and the Altay Mountains region — part of a combination of raised lands and depressions. Here the world's most northern desert meets the world's most southern tundra zone. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०८, ११ जुन २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18114911 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-26 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Women's March (South Africa)]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''Women's March''' was a march that took place on 9 August 1956 in Pretoria, South Africa. The marchers' aims were to protest the introduction of the Apartheid pass laws for black women in 1952 and the presentation of a petition to the then Prime Minister J.G. Strijdom. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:००, २५ जुन २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18133594 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-27 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Ant mimicry]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Macroxiphus sp cricket.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Ant mimicry''' or '''myrmecomorphy''' is mimicry of ants by other organisms. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३२, २ जुलाई २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18133594 --> == छलफलमा सहभागी हुन अनुरोध! == नमस्ते,<br> नेपाली विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी|चौतारी]]मा निम्नलिखित विषयहरूमा भइरहेको छलफलमा कृपया आफ्नो मत राखिदिनुहुन अनुरोध गर्दछु ।<br> # [[विकिपिडिया:चौतारी (प्रस्ताव)|लेख र लिगेसी सम्बन्धी छलफल]] # [[विकिपिडिया:चौतारी (प्रस्ताव)| प्रमुख लेख सम्बन्धमा]] # [[विकिपिडिया:चौतारी (प्राविधिक)|सम्भावित अनुलिपि पृष्ठहरू (२)]] # [[विकिपिडिया:चौतारी (प्राविधिक)|क्याट-अ-लट टुल (ग्याजेट स्क्रिप्ट) असक्षम बनाउने सम्बन्धमा]]<br> धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|Biplab Anand]] ०४:०५, ३ जुलाई २०१८ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=651491 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-28 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Missed call]] '''</span><br /> <small>''([[:es:Llamada perdida]]) ([[:fr:Appel manqué]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Icons8 flat missed call.svg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> A '''missed call''' is a telephone call that is deliberately terminated by the caller before being answered by its intended recipient, in order to communicate a pre-agreed message. It is a form of one-bit messaging.<br>Missed calls are common in emerging markets where mobile phones with limited outgoing calls are widely-used; as the call is not actually completed and connected, it does not carry a cost to the caller, hence they can conserve their remaining prepaid credit. Specific patterns of consecutive missed calls have been developed in some countries to denote specific messages. Missed calls are also referred to in some parts of Africa as beeping, memancing (fishing) in Indonesia, flashing in Nigeria, a flashcall in Pakistan, and a miskol in the Philippines. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०६, ९ जुलाई २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18133594 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-29 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Jane Horney]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Jane Horney 1940.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''"Jane" Ebba Charlotta Horney''' (married Granberg), (8 July 1918 – 20 January 1945) was a Swedish woman, believed to have spied in Denmark for the benefit of Nazi Germany, and to have been killed by the Danish resistance movement on a fishing boat at Øresund, but it has never been confirmed for which nation she actually worked. The Gestapo in Denmark believed that she was an agent for the British or Soviet Union, and after World War II it was denied that she had been a Gestapo agent. Abwehr officers likewise denied, when inquired by Säpo (Swedish intelligence), that she had been their agent. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:००, १६ जुलाई २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18202709 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-30 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Evelyn Mase]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Mandela e Evelyn 1944.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Evelyn Mase''' (18 May 1922 – 30 April 2004) was a South African nurse, who was the first wife of the anti-apartheid activist and future politician Nelson Mandela, to whom she was married from 1944 to 1958. She was the mother of four of his children, including Makgatho Mandela and Makaziwe Mandela. She met Mandela through her cousin Walter Sisulu and his wife Albertina, subsequently marrying him at the Native Commissioner's Court. Living together as a family in Soweto, they raised four children. However, their relationship came under strain as Mandela became increasingly involved in the African National Congress. Eschewing politics, she became a Jehovah's Witness. Accusing him of adultery, they divorced in 1958, and he went on to marry Winnie Mandela that year. Taking the children, she moved to Cofimvaba and opened a grocery store, but appeared in the South African press when Mandela was released. In 1998 she married a Sowetan businessman Simon Rakeepile. Her funeral attracted international attention, being attended by Mandela, Winnie, and Mandela's third wife, Graça Machel. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२७, २३ जुलाई २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18202709 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-31 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Sex strike]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:FEMEN Calls for Sex-Boycott.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> A '''sex strike''', sometimes called a sex boycott, is a strike, a method of non-violent resistance in which one or multiple persons refrain from sex with their partner(s) to achieve certain goals. It is a form of temporary sexual abstinence. Sex strikes have been used to protest many issues, from war to gang violence. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०४, ३० जुलाई २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18242764 --> == उल्था गर्नुपर्ने लेखहरू बारे == '''नमस्कार मित्र !''' <br /> उल्था गर्नुपर्ने लेखहरू बारे चौतारीमा भई रहेको छलफलमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(विविध)#उल्था_गर्नुपर्ने_लेखहरू_बारे|यहाँ गई]] आफ्नो विचार राखिदिन अनुरोध गर्दछु । धन्यवाद ! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०९:३६, ३ अगस्त २०१८ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=662547 --> == साइडबारमा गृह पृष्ठ रहेको सम्बन्धि == '''नमस्ते मित्र !''' <br /> साइडबारमा गृह पृष्ठ रहेको सम्बन्धित चौतारीमा भई रहेको छलफलमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(विविध)#साइडबारमा_गृह_पृष्ठ_रहेको_सम्बन्धित|यहाँ गई]] आफ्नो विचार राखिदिन अनुरोध गर्द छु । '''धन्यवाद !''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०९:२७, ४ अगस्त २०१८ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=662547 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-32 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2017 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Vinkensport]] '''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Vinkensport, Deinze 03.JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Vinkensport''' (Dutch for "finch sport") is a competitive animal sport in which male common chaffinches are made to compete for the highest number of bird calls in an hour. Also called vinkenzetting ("finch sitting"), it is primarily active in the Dutch-speaking region of Flanders in Belgium. Vinkensport traces its origins to competitions held by Flemish merchants in 1596, and is considered part of traditional Flemish culture. As of 2007, it was estimated that there are over 13,000 enthusiasts, called vinkeniers ("finchers"), breeding 10,000 birds every year. Animal rights activists have opposed the sport for much of its history. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०२, ६ अगस्त २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18254076 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-33 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:es:Fileteado]]'''</span><br /> <small>''([[:en:Fileteado]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Fileteado puro.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> Filleting is an artistic style of painting and drawing typically porteño, characterized by lines that become spiraling, strong colors, the recurrent use of symmetry, three-dimensional effects through shadows and perspectives, and an overloaded use of the surface. Its decorative repertoire includes mainly stylizations of leaves, animals, cornucopia, flowers, flags, and precious stones. In December 2015, it was declared intangible cultural heritage of humanity by the Intergovernmental Committee for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage of Humanity of UNESCO. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:५७, १३ अगस्त २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18254076 --> == खुला-स्रोत टिकट अनुरोध प्रणाली == '''नमस्ते !'''<br /> [[:m:OTRS|खुला-स्रोत टिकट अनुरोध प्रणाली]] विषय सम्बन्धमा चौतारीमा भई रहेको छलफलमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(विविध)#खुला-स्रोत_टिकट_अनुरोध_प्रणाली|यहाँ गई]] आफ्नो विचार राखिदिन अनुरोध गर्दछु । '''धन्यवाद !''' --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २३:४४, १७ अगस्त २०१८ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=662547 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-34 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Albanian iso-polyphony]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:A traditional male folk group from Skrapar.JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Albanian iso-polyphony''' is a traditional part of Albanian folk music and, as such, is included in UNESCO's intangible cultural heritage list </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:५०, २० अगस्त २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18299062 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-35 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Ice algae]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Thurber algae.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Ice algae''' are any of the various types of algal communities found in annual and multi-year sea or terrestrial ice. On sea ice in polar regions of the oceans, ice algae communities play an important role in primary production. The timing of blooms of the algae is especially important for supporting higher trophic levels at times of the year when light is low and ice cover still exists. Sea ice algal communities are mostly concentrated in the bottom layer of the ice, but can also occur in brine channels within the ice, in melt ponds, and on the surface. Because terrestrial ice algae occur in freshwater systems, the species composition differs greatly from that of sea ice algae. These communities are significant in that they often change the color of glaciers and ice sheets, impacting the reflectivity of the ice itself. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:४०, २७ अगस्त २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18299062 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-36 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Bati, Ethiopia]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Bati.ogv|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Bati''' is a town in north-central Ethiopia. Located in the Oromia Zone of the Amhara Region (or killoch), east of Dessie this town has a latitude and longitude of 11°11′N 40°1′E with an elevation of 1502 metres above sea level. It is the largest town in Bati woreda. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:४१, ३ सेप्टेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18333542 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-37 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Mimicry in plants]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Ophrys apifera flower1.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Mimicry in plants''' is where a plant organism evolves to resemble another organism physically or chemically. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:४५, १० सेप्टेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18365069 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-38 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Zhang Shichuan]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Zhang Shichuan.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Zhang Shichuan''' was a Chinese entrepreneur, film director, and film producer, who is considered a founding father of Chinese cinema. He and Zheng Zhengqiu made the first Chinese feature film, The Difficult Couple, in 1913, and cofounded the Mingxing (Star) Film Company in 1922, which became the largest film production company in China under Zhang's leadership. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५०, १७ सेप्टेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18372060 --> == विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८ को आयोजकको लागि प्रस्ताव == <div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|100px|center|link=]]</div>एसियाली राष्ट्रहरूका विकिपिडिया समुदायहरू बिच समझदारी बढाउने उद्देश्यका साथ नोभेम्बरमा आयोजना हुने अनलाईन सम्पादन-थन '''विकिपिडिया एसियाली महिना''' को २०१८ को संस्करण कार्यक्रमको लागि आयोजकको लागि प्रस्ताव खुला गरिएकोले इच्छुक सम्पादकहरूले '''[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८#आयोजकहरू|यहाँ]]''' गई नाम सूचिकृत गराउनु हुन अनुरोध गरिन्छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १६:१९, ५ अक्टोबर २०१८ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=676414 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-41 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Maria Kristina Kiellström]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:The steps on Skeppsbro etching by Elias Martin detail.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Maria Kristina Kiellström''' (15 June 1744 – 20 January 1798), known as Maja Stina, was a Swedish silk worker and alleged prostitute. She inspired the songwriter and performer Carl Michael Bellman to create a major character in his Fredman's Epistles (songs), the demimonde prostitute or Rococo "nymph" Ulla Winblad. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२९, ८ अक्टोबर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18426497 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-42 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Gustav III of Sweden's coffee experiment]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:1746 Gustav.JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Gustav III of Sweden's coffee experiment''' was a twin study ordered by the king to study the health effects of coffee. Although the authenticity of the event has been questioned, the experiment, which was conducted in the second half of the 18th century, failed to prove that coffee was a dangerous beverage. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:०१, १५ अक्टोबर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18464885 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-43 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Invasion of Åland]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Swedes, Germans, Russians in Åland 1918.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Invasion of Åland''' was a 1918 military campaign of World War I in the Åland Islands, Finland. The islands occupied by the proto-Soviet Union (Soviet Russia) were first invaded by Kingdom of Sweden in late February and then by the German Empire in early March. The conflict was also related to the Finnish Civil War including minor fighting between the Finnish Whites and the Finnish Reds. As Germany took control over Åland in March 1918, Russian troops were captured and the Swedish troops left the islands by the end of the Finnish Civil War in May. The Germans stayed in Åland until September 1918. The Åland Islands dispute was then turned over to the Paris Peace Conference in 1919 and the League of Nations in 1920. The Åland convention was finally signed in 1921 re-establishing the demilitarised status of Åland as an autonomous part of Finland. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:४६, २२ अक्टोबर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18486821 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-44 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Liu Yang (astronaut)]]'''</span><br /> <small>''([[:zh:刘洋 (航天员)]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:LIU_Yang_CUHK_2012.JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Liu Yang''' (born October 6, 1978) is a Chinese pilot and astronaut who served as a crew member on the space mission Shenzhou 9. On June 16, 2012, Liu became the first Chinese woman in space. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:३२, २९ अक्टोबर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18525740 --> == [[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना|विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८]]मा सहभागिताको लागी आ == <br clear="all"> <div style="width: 99%; padding:15px; color: #111; {{box-shadow|0|0|6px|rgba(0, 0, 0, 0.55)}} {{border-radius|2px}}"> [[चित्र:Wikipedia Asian Month Logo.svg|right|200px|]] '''[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८|विकिपिडिया एसियाली महिना]]'''मा तपाईलाई स्वागत छ र आज देखि यो कार्यक्रमको शुभारम्भ भई सकेको छ । यस कार्यक्रम सम्बन्धी केही जानकारी देहाय बमोजिम रहेको छ । * तपाईको लेखलाई '''[[toollabs:fountain/editathons/asian-month-2018-ne/add|यस औजार]]''' मार्फत पेश गर्नुहोला । कृपया माथि दाँयाको ''''लगइन''''मा थिच्नुहोला र OAuth ले बाँकी कार्य गर्नेछ । तपाईले इन्टरफेसको भाषालाई समेत माथि दाँयाबाट परिवर्तन गर्न सक्नुहुनेछ । * तपाईले आफ्नो लेख पेश गरे पश्चात उक्त औजारले लेखमा एउटा ढाँचा थप गरि दिनेछ तथा आयोजकहरूले पूनरावलोकनको लागी आवश्यक चिन्ह समेत थप गरि दिनेछ । तपाईले '''[[toollabs:fountain/editathons/asian-month-2018-ne|आफ्नो प्रगती लाई यस औजारको प्रयोगबाट]]''' हेर्न सक्नु हुनेछ, जसले तपाईको कतिवटा स्विकारयोग्य लेखहरू छन् भने देखाउने छ । * सहभागीहरू मध्ये जसको स्विकारयोग्य ४ लेखहरू भएको खण्डमा निजले विकिपिडिया एसियाली महिना पोस्टकार्ड प्राप्त गर्नेछन् । यदि तपाईले १५ वटा स्विकारयोग्य लेख बनाउनु भएको खण्डमा विशेष पोस्टकार्ड प्राप्त गर्नु हुनेछ । नेपाली विकिपिडियामा सर्वाधिक स्विकारयोग्य लेख तयार गर्ने विकिपिडियनलाई "विकिपिडिया एसियाली राजदुत"को रूपमा सम्मान गरिनेछ र निजलाई पोस्टकार्डको अलावा हस्तारक्ष भएको प्रमाणपत्र समेत प्रदान गरिनेछ । * यदि तपाईले औजारको पहुँचमा समस्या भएमा तपाईले '''[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना/सहभागीहरू|यस पृष्ठमा]]''' रहेको तपाईको प्रयोगकर्ता नामसँग पेश गर्न सक्नु हुनेछ । * यदि तपाईका कुनै प्रश्न भए, तपाईले [[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना/प्रश्नउत्तर|प्रश्न तथा जबाफ]] पृष्ठ हेर्न सक्नुहुनेछ वा विकिपिडिया एसियाली महिनाको वार्ता पृष्ठमा राख्न सक्नु हुनेछ । '''कृपया नोट गर्नु होला १ नोभेम्बर २०१८ देखि ३० नोभेम्बर २०१८ (UTC) सम्म गरिएको सम्पादन मात्र गणना हुने छ ।''' </br> <span style="position: absolute; right: 0px;">आयोजकहरूको तर्फबाट -- [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १६:००, १ नोभेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))</span> </br> </div> <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=681744 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-45 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Para-equestrian]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''Para-equestrian''' is an equestrian sport governed by the International Federation for Equestrian Sports (FEI), and includes two competitive events: One is para-equestrian dressage, which is conducted under the same basic rules as conventional dressage, but with riders divided into different competition grades based on their functional abilities. The other is para-equestrian driving, which operates under the same basic rules as combined driving but places competitors in various grades based on their functional abilities. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२२, ५ नोभेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18528866 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-46 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Ennigaldi-Nanna's museum]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Ur-Nassiriyah.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Ennigaldi-Nanna's museum''' is thought to be the first museum by some historians, although this is speculative. It dates to circa 530 BCE. The curator was Princess Ennigaldi, the daughter of Nabonidus, the last king of the Neo-Babylonian Empire. It was located in the state of Ur, located in the modern-day Dhi Qar Governorate of Iraq, roughly 150 metres (490 ft) southeast of the famous Ziggurat of Ur. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०२, १२ नोभेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18528866 --> == विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८ == [[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|150px|right]]विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८ मा उत्साहजन सहभागिताको लागी धन्यवाद ! यस कार्यक्रमको पहिलो ११ दिनमा '''५३''' बटा लेखहरू तयार भई सकेको छ । यसमा कार्यक्रममा अझ थप लेखहरू तयार गर्नको लागी सहभागी मित्रहरूलाई अाग्रह गर्दछौं । * विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८ सम्बन्धी '''[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८/तथ्यांक|तथ्यांक]]''' हेर्नुहोस् । * लेख तयार गर्न सहजताको लागी '''[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८/सम्भावित लेख शिर्षक|सम्भावित लेख शिर्षक]]''' हेर्नुहोस् । आयोजन समूहको तर्फबाट [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०३:५४, १२ नोभेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=683028 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-47 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Moravec's paradox]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''Moravec's paradox''' is the discovery by artificial intelligence and robotics researchers that, contrary to traditional assumptions, high-level reasoning requires very little computation, but low-level sensorimotor skills require enormous computational resources. The principle was articulated by Hans Moravec, Rodney Brooks, Marvin Minsky and others in the 1980s. As Moravec writes, "it is comparatively easy to make computers exhibit adult level performance on intelligence tests or playing checkers, and difficult or impossible to give them the skills of a one-year-old when it comes to perception and mobility". </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:१८, १९ नोभेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18602108 --> == धन्यवाद ! == [[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|100px|right]] '''विकिपिडिया एसियाली महिना २०१८ '''को अन्तिम हप्तामा आइपुग्दा करिब '''१०९''' राम्रा लेखहरू तयार भएको सहर्ष जानकारी दिन चाहन्छौ । नोभेम्बर महिना भरी सञ्चालन हुने यस कार्यक्रममा बाँँकी रहेको ७ दिनमा अझ बढी भन्दा बढी लेखहरू तयार गर्नुहुन अनुरोध गर्दछौं । आयोजक समितिको तर्फबाट [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०४:५८, २४ नोभेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=684509 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-48 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Home Children]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Barnardo boy ploughing C 1900.gif|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Home Children''' was the child migration scheme founded by Annie MacPherson in 1869, under which more than 100,000 children were sent from the United Kingdom to Australia, Canada, New Zealand, and South Africa. Australia apologised for its involvement in the scheme; in February 2010 UK Prime Minister Gordon Brown made a formal apology to the families of children who suffered. On 16 November 2009, Canadian Immigration Minister Jason Kenney stated that Canada would not apologise to child migrants. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५०, २६ नोभेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18602108 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-49 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Hiroshima Maidens]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:The patient's skin is burned in a pattern corresponding to the dark portions of a kimono - NARA - 519686.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Hiroshima Maidens''' are a group of 25 Japanese women who were school age girls when they were seriously disfigured as a result of the thermal flash of the fission bomb dropped on Hiroshima on the morning of August 6, 1945. They subsequently went on a highly publicized journey to get reconstructive surgery in the US in 1955. Keloid scars from their burns marred their faces and many of their hand burns healed into bent claw-like positions. These women, as well as the other citizens affected by the A-bomb, were referred to as hibakusha, meaning "explosion-affected people". </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:०६, ३ डिसेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18602108 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-50 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Dazzle camouflage]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:USS West Mahomet (ID-3681) cropped.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Dazzle camouflage''' was a family of ship camouflage used extensively in World War I, and to a lesser extent in World War II and afterwards. Credited to the British marine artist Norman Wilkinson, though with a rejected prior claim by the zoologist John Graham Kerr, it consisted of complex patterns of geometric shapes in contrasting colours, interrupting and intersecting each other. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:०६, १० डिसेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18602108 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-51 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Guangfu, Hebei]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:行摄梓地 hiroko.cn MRG 6208.JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Guangfu''' is a town in Yongnian District, Handan, Hebei, China. It comprises the Guangfu Ancient City, a AAAAA-rated tourist attraction that preserves the appearance of a Ming-era Chinese town through its architecture, large city walls, and expansive moat. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३८, १७ डिसेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18707373 --> == Wikipedia translation of the week: 2018-52 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2018 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Roman Thermae (Varna)]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:VarnaRoman.JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''The Roman Thermae''' (Bulgarian: Римски терми, Rimski termi) are a complex of Ancient Roman baths (thermae) in the Black Sea port city of Varna in northeastern Bulgaria. The Roman Thermae are situated in the southeastern part of the modern city, which under the Roman Empire was known as Odessus. The baths were constructed in the late 2nd century AD and rank as the fourth-largest preserved Roman thermae in Europe and the largest in the Balkans. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३८, २४ डिसेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18729212 --> == प्रमुख लेख आवेदन समीक्षा == <h3>आदरणिय सम्पादक साथीहरू,</h3> {{प्रमुख चिन्ह|100px}} '''फेब्रुअरी, २०१९''' को प्रमुख लेखको लागी आवेदक '''[[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]]''' बाट '''[[गुजराणवाला]]''' लेख प्रमुख लेखको आवेदन प्राप्त भई '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/प्रमुख लेख समन्वय समिति|प्रमुख लेख समन्वय समिति]]''' बाट सो लेख '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/मापदण्ड|प्रमुख लेखका मापदण्ड]]''' अनुसार भए नभएको पूनरावलोकन गरि मतदातको लागी सिफारिस भएकोले, '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/गुजराणवाला]]''' मा आफ्नो मत प्रदान गरि निर्णयमा सहयोग गरि दिनु हुन अनुरोध गर्दछौं । '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/प्रमुख लेख समन्वय समिति|प्रमुख लेख समन्वय समिति]]''' को तर्फबाट - [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १४:५८, २७ डिसेम्बर २०१८ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=695537 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-02 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Geo Bogza]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Geo Bogza.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Geo Bogza''' was a Romanian avant-garde theorist, poet, and journalist, one of the most influential Romanian Surrealists. Also known for his left-wing and communist political convictions. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:४०, ७ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18750355 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-03 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Aluminum Christmas tree]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Aluminum Christmas tree2.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> the '''Aluminum Christmas tree''' was a type of artificial Christmas tree that was popular in the United States from 1958 until about the mid-1960s.In the highly acclaimed and successful 1965 television special, A Charlie Brown Christmas, the tree was specifically targeted as symbol of the commercialization of Christmas and was subsequently discreted.By the mid-2000s aluminum trees found a secondary market online, often selling for high premiums. The trees have also appeared in museum collections. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३६, १४ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18765658 --> == प्रमुख लेख आवेदन समीक्षा == <h3>आदरणिय सम्पादक साथीहरू,</h3> {{प्रमुख चिन्ह|100px}} '''मार्च, २०१९''' को प्रमुख लेखको लागि आवेदक '''[[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]]''' बाट '''[[डकडकगो]]''' लेख प्रमुख लेखको आवेदन प्राप्त भई '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/प्रमुख लेख समन्वय समिति|प्रमुख लेख समन्वय समिति]]''' बाट सो लेख '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/मापदण्ड|प्रमुख लेखका मापदण्ड]]''' अनुसार भए नभएको पूनरावलोकन गरि मतदातको लागि सिफारिस भएकोले, '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/डकडकगो]]''' मा आफ्नो मत प्रदान गरि निर्णयमा सहयोग गरि दिनु हुन अनुरोध गर्दछौं। '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/प्रमुख लेख समन्वय समिति|प्रमुख लेख समन्वय समिति]]''' को तर्फबाट - [[User:Biplab Anand|Biplab Anand]] ([[User talk:Biplab Anand|वार्ता]]) १०:४२, १४ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=700382 --> == प्रमुख लेख आवेदन समीक्षा == <h3>आदरणिय सम्पादक साथीहरू,</h3> {{प्रमुख चिन्ह|30px}} आवेदक '''[[User:हिमाल सुबेदी|हिमाल सुबेदी]]'''ले निम्नलिखित लेखहरूलाई प्रमुख लेख बन्नको लागि [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|आवेदन]] गरेको हुनाले '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/प्रमुख लेख समन्वय समिति|प्रमुख लेख समन्वय समिति]]''' बाट सो लेखहरू '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/मापदण्ड|प्रमुख लेखका मापदण्ड]]''' अनुसार भए नभएको पूनरावलोकन गरि मतदातको लागि सिफारिस भएकोले, निम्नलिखित लेखहरूमा आफ्नो मत प्रदान गरि निर्णयमा सहयोग गरि दिनु हुन अनुरोध गर्दछौं।<br /> * [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/पानासोनिक]] * [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/सेथ राेलिन्स]] * [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/डिन एम्ब्राेज]] * [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/लियाम पेन]] '''[[विकिपीडिया:प्रमुख लेख/प्रमुख लेख समन्वय समिति|प्रमुख लेख समन्वय समिति]]''' को तर्फबाट -[[User:Biplab Anand|Biplab Anand]] ([[User talk:Biplab Anand|वार्ता]]) १०:२९, १६ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=700382 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-04 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Yuxiang]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Qiezi.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Yuxiang''' (simplified Chinese: 鱼香; traditional Chinese: 魚香; pinyin: yúxiāng; literally: "fish fragrance") is a seasoning mixture in Chinese cuisine, and also refers to the resulting sauce in which meat or vegetables are cooked. It is said to have originated in Sichuan cuisine, but has since spread to other regional Chinese cuisines </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३५, २१ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18798408 --> == अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया == [[विकिपिडिया:टिप्पणीको लागि अनुरोध/अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया|अन्तरमोहडा सम्पादक अधिकार प्रदान गर्ने प्रक्रिया]]बारे भइरहेको टिप्पणीमा सहभागी हुन् हार्दीक अनुरोध छ । धन्यवाद ! &mdash;&nbsp;[[User:Tulsi Bhagat|<font color="black">'''तुल्सी भगत'''</font>]] <small>([[Special:Contributions/Tulsi Bhagat|<font color="black">योगदान</font>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<font color="black">वार्ता</font>]])</small> --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०५:५०, २५ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=704022 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-05 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Reindeer in Siberian shamanism]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Шаман 17 в.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Reindeer in Siberian shamanism''' reflect the cultural, as well as the economic, relationship between the native peoples of Siberia, a region of Northern Asia, and the reindeer that live there. It involves the nomadic reindeer herders, those that hunt wild reindeer and those who maintain domesticated ones. Their religious beliefs reflect the spiritual philosophy of shamanism, and their traditions often involve reindeer in several steps of the process of practicing their religion. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:५५, २८ जनवरी २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18820536 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-07 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Fairbank train robbery]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Fairbank Railroad Depot Arizona Circa 1900.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Fairbank train robbery''' occurred on the night of February 15, 1900, when some bandits attempted to hold up a Wells Fargo express car at the town of Fairbank, Arizona. Although it was thwarted by Jeff Milton, who managed to kill "Three Fingered Jack" Dunlop in an exchange of gunfire, the train robbery was unique for being one of the few to have occurred in a public place and was also one of the last during the Old West period. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:२६, ११ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18842598 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-08 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Tierra del Fuego gold rush]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Moneda Popper 5 Gramos.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> Between 1883 and 1906 Tierra del Fuego experienced a gold rush attracting a large number of Chileans, Argentines and Europeans to the archipelago, including a large number of Dalmatians. The gold rush led to the formation of the first towns in the archipelago and fueled economic growth in Punta Arenas. After the gold rush was over, most gold diggers left the archipelago, while the remaining settlers engaged in sheep farming and fishing. Indigenous Selk'nam populations declined sharply during the rush. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०९, १८ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18883854 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-09 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Omowunmi Sadik]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Omowunmi Sadik Speaker at Innovation Day 2010backlit.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Omowunmi "Wunmi" A. Sadik''' (born 19 June 1964) is a Nigerian professor, chemist, and inventor working at Binghamton University. She has developed microelectrode biosensors for detection of drugs and explosives and is working on the development of technologies for recycling metal ions from waste, for use in environmental and industrial applications. In 2012, Sadik co-founded the non-profit Sustainable Nanotechnology Organization. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३७, २५ फेब्रुअरी २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18886779 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-10 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Rosaly Lopes]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Rosaly Lopes2.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Rosaly M. C. Lopes''' (born 8 January 1957 in Rio de Janeiro, Brazil) is a planetary geologist, volcanologist, an author of numerous scientific papers and several books, as well as a proponent of education. Her major research interests are in planetary and terrestrial surface processes with an emphasis on volcanology. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:१६, ४ मार्च २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18901813 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-11 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Lorna Doone]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Lorna Doone - cover - Project Gutenberg eText 17460.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''''Lorna Doone: A Romance of Exmoor''''' is a novel by English author Richard Doddridge Blackmore, published in 1869. It is a romance based on a group of historical characters and set in the late 17th century in Devon and Somerset, particularly around the East Lyn Valley area of Exmoor. In 2003, the novel was listed on the BBC's survey The Big Read. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:०२, ११ मार्च २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18901813 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-12 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Matariki]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:M45 filip.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> In the Māori language '''Matariki''' is both the name of the Pleiades star cluster and also of the season of its first rising in late May or early June. This is a marker of the beginning of the new year. Different peoples celebrate Matariki at different times; some when Matariki rises in late May or early June while others observe it at the first full moon or first new moon following the rising of Matariki. Matariki is a shortened version of Ngā mata o te ariki o Tāwhirimātea, or "the eyes of the god Tāwhirimātea", but it is sometimes incorrectly translated as "little eyes". Similar words do occur in most Polynesian languages, deriving from Proto-Polynesian *mataliki, meaning minute, small; the use of the term for the Pleiades constellation is also ancient and has been reconstructed to Eastern Oceanic </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०४, १८ मार्च २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18938010 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-13 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:zh:中国民航296号航班劫机事件]]'''</span><br /> <small>''([[:ko:중국 민항기 불시착 사건]], [[:en:CAAC Flight 296]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''CAAC Flight 296''', a Hawker Siddeley Trident 2E (B-296), was hijacked while en route from Shenyang Dongta Airport to Shanghai Hongqiao International Airport and landed at the US Army base Camp Page in South Korea. The incident marked the first direct negotiations between South Korea and China, which did not have formal relations at the time. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:१८, २५ मार्च २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18957515 --> == छिटो निर्णय लिनु पर्ने भएकोले == अप्रेल महिनामा प्रमुख लेख बनाउनको लागि परेका सबै लेखहरू अयोग्य ठहरिएका कारण हामीले आज तिन तारिख सम्म पनि प्रमुख लेख परिवर्तन गर्न सकेनौं । प्रमुख लेख समन्वय समितिका सदस्यका तर्फबाट प्रमुख लेखको लागि परेका आवेदनहरूबाट छानेर [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/ठूलो घाउँके हावासील|एक अर्को लेख]] मत दानको लागि सिफारिस गरिएको छ । अतः छिटो छलफल गरेर आजै प्रमुख लेख परिवर्तन गर्नु पर्ने भएकाले [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|यहाँ]] आफ्नो मत राखेर निर्णय लिनु होला भन्ने पूर्ण अनुरोध छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०२:४३, ३ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Ram Prasad Joshee@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=695537 --> == छिटो निर्णय लिनु पर्ने भएकोले == अप्रेल महिनामा प्रमुख लेख बनाउनको लागि परेका सबै लेखहरू अयोग्य ठहरिएका कारण हामीले आज तिन तारिख सम्म पनि प्रमुख लेख परिवर्तन गर्न सकेनौं । प्रमुख लेख समन्वय समितिका सदस्यका तर्फबाट प्रमुख लेखको लागि परेका आवेदनहरूबाट छानेर [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/ठूलो घाउँके हावासील|एक अर्को लेख]] मत दानको लागि सिफारिस गरिएको छ । अतः छिटो छलफल गरेर आजै प्रमुख लेख परिवर्तन गर्नु पर्ने भएकाले [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|यहाँ]] आफ्नो मत राखेर निर्णय लिनु होला भन्ने पूर्ण अनुरोध छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०२:४९, ३ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Ram Prasad Joshee@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=700382 --> == छिटो निर्णय लिनु पर्ने भएकोले == अप्रेल महिनामा प्रमुख लेख बनाउनको लागि परेका सबै लेखहरू अयोग्य ठहरिएका कारण हामीले आज तिन तारिख सम्म पनि प्रमुख लेख परिवर्तन गर्न सकेनौं । प्रमुख लेख समन्वय समितिका सदस्यका तर्फबाट प्रमुख लेखको लागि परेका आवेदनहरूबाट छानेर [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू/ठूलो घाउँके हावासील|एक अर्को लेख]] मत दानको लागि सिफारिस गरिएको छ । अतः छिटो छलफल गरेर आजै प्रमुख लेख परिवर्तन गर्नु पर्ने भएकाले [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|यहाँ]] आफ्नो मत राखेर निर्णय लिनु होला भन्ने पूर्ण अनुरोध छ । [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०२:५१, ३ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Ram Prasad Joshee@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=704022 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-16 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Kitniyot]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''Kitniyot''' (Hebrew: קִטְנִיּוֹת‎, qitniyyot) is a Hebrew word meaning legumes. During the Passover holiday, however, the word kitniyot takes on a broader meaning to include grains and seeds such as rice, corn, sunflower seeds, sesame seeds, soybeans, peas, and lentils, in addition to legumes. According to Orthodox Ashkenazi and some Sephardic customs, Kitniyot may not be eaten during Passover. Although Reform and Conservative Ashkenazi Judaism currently allow for the consumption of Kitniyot during Passover, long-standing tradition in these and other communities is to abstain from their consumption. According to Torat Eretz Yisrael and Minhagei Eretz Yisrael, any Jew worldwide, regardless of origin, and despite the practice of their forefathers, may eat kitniyot on Passover, for it is a practice rejected as an unnecessary precaution by Halachic authorities as early as the time of its emergence. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२६, १५ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=18973993 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-18 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Jaflong]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Jaflong Sylhet.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Jaflong''' is a hill station and tourist destination in the Division of Sylhet, Bangladesh. It is located in Gowainghat Upazila of Sylhet District and situated at the border between Bangladesh and the Indian state of Meghalaya, overshadowed by subtropical mountains and rainforests. Jaflong is known for its stone collections and is home of the Khasi tribe </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:१५, २९ अप्रिल २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19015333 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-19 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Banana flour]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Starr-180106-1562-Prosopis pallida-Waianae Gold kiawe flour for banana muffins-Hawea Pl Olinda-Maui (40290422231).jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Banana flour''' is a powder traditionally made of green bananas. Historically, banana flour has been used in Africa and Jamaica as a cheaper alternative to wheat flour. It is now often used as a gluten-free replacement for wheat flours or as a source of resistant starch, which has been promoted by certain dieting trends such as paleo and primal diets and by some recent nutritional research. Banana flour, due to the use of green bananas, has a very mild banana flavor raw, and when cooked, it has an earthy, nonbanana flavor; it also has a texture reminiscent of lighter wheat flours and requires about 25% less volume, making it a good replacement for white and white whole-wheat flour. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:०८, ६ मे २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19015333 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-20 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Old Sugar Mill of Koloa]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Kauai-old-sugar-mill-Koloa-chimney.JPG|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Old Sugar Mill of Kōloa''' was part of the first commercially successful sugarcane plantation in Hawaiʻi, which was founded in Kōloa on the island of Kauai in 1835 by Ladd & Company. This was the beginning of what would become Hawaii's largest industry. The building was designated a National Historic Landmark on December 29, 1962. A stone chimney and foundations remain from 1840. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०४, १३ मे २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19088149 --> == Wikicamp Nepal 2018/19 == '''Hello {{BASEPAGENAME}},'''<br /> <small>'''Sorry for writing in English.'''</small><br /> We are glad, you are the part of [[:m:WCN2018|WCN2018]]. So, you are WCNian. Congratulations! \o/ The Wikicamp Nepal team is currently discussing on the value and planning process of Wikicamp Nepal 2018/19, and is open until 31 May 2019. The goals are to (1) build a shared understanding of the value of Wikicamp Nepal to help guide camp planning and evaluation, and (2) gather broad community input on what new form(s) Wikicamp Nepal 2019 could take. We'd like to hear from you on [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdymN5vLn4CNYu_sz_2pvdV380eigXqRwy-u5NK2xt6_X8BPw/viewform this multilingual survey form]. Select your language and please send us your response! If you have any question(s), feel free to contact: wikicampnepal[at]gmail.com or leave a message at: [[:m:Talk:Wikicamp Nepal 2018|Talk:Wikicamp Nepal 2018]]. Kindly help us spread and translate this message! Many thanks,<br /> &mdash;&nbsp;[[User:Tulsi Bhagat|<font color="black">'''Tulsi Bhagat'''</font>]] <small>([[Special:Contributions/Tulsi Bhagat|<font color="black">contribs</font>]] &#124; [[User talk:Tulsi Bhagat|<font color="black">talk</font>]])</small>,<br /> [[:m:Wikicamp Nepal 2018/Team|WCN2018 Organizing Team]]; Message sent using [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०४:४३, १७ मे २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=19103078 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-21 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Helicopter 66]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:SH-3D Sea King of HS-4 recovers Apollo 11 astronaut on 24 July 1969.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Helicopter 66''' is a United States Navy Sikorsky Sea King helicopter used during the late 1960s for the water recovery of astronauts during the Apollo program. It has been called "one of the most famous, or at least most iconic, helicopters in history", was the subject of a 1969 song by Manuela and was made into a die-cast model by Dinky Toys. In addition to its work in support of NASA, Helicopter 66 also transported the Shah of Iran during his 1973 visit to the aircraft carrier USS Kitty Hawk. Helicopter 66 was delivered to the U.S. Navy in 1967 and formed part of the inventory of U.S. Navy Helicopter Anti-Submarine Squadron Four for the duration of its active life. Among its pilots during this period was Donald S. Jones, who would go on to command the United States Third Fleet. Later re-numbered Helicopter 740, the aircraft crashed in the Pacific Ocean in 1975 during a training exercise. At the time of its crash, it had logged more than 3,200 hours of service. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:१४, २० मे २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19088149 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-23 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:O Que É Que A Baiana Tem?]]'''<br /><small>([[:pt:O Que É que a Baiana Tem?]]) </small></span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Carmen Miranda, Banana da Terra 1939.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''''O que é que a baiana tem?''''' is a song composed by Dorival Caymmi in 1939 and recorded by Carmen Miranda. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:५७, ३ जुन २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19123976 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-24 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Expedition to Lapland]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Carolus Linnaeus by Hendrik Hollander 1853.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Expedition to Lapland''', the northernmost region in Sweden, by Carl Linnaeus in 1732 was an important part of his scientific career. Linnaeus departed from Uppsala and travelled clockwise around the coast of the Gulf of Bothnia over the course of six months, making major inland incursions from Umeå, Luleå and Tornio. His observations became the basis of his book Flora Lapponica (1737) in which Linnaeus’ ideas about nomenclature and classification were first used in a practical way.[2] Linnaeus kept a journal of his expedition which was first published posthumously as an English translation called Lachesis Lapponica: A Tour in Lapland (1811). </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५३, १० जुन २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19138058 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-25 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Karin Bergöö Larsson]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Karin-Bergoo.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Karin Larsson, née Bergöö''', (3 October 1859 – 18 February 1928) was a Swedish artist and designer who collaborated with her husband, Carl Larsson, as well as being often depicted in his paintings. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:५९, १७ जुन २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19152215 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-26 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:National Historic Sites of Canada]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''National Historic Sites of Canada''' (French: Lieux historiques nationaux du Canada) are places that have been designated by the federal Minister of the Environment on the advice of the Historic Sites and Monuments Board of Canada (HSMBC), as being of national historic significance </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०६, २४ जुन २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19152215 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-27 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Hewing]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Northeim 2005-09-17 Fachwerk-05.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> In woodworking, '''hewing''' is the process of converting a log from its rounded natural form into lumber (timber) with more or less flat surfaces using primarily an axe. It is an ancient method, and before the advent of the industrial-era type of sawmills, it was a standard way of squaring up wooden beams for timber framing. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:४४, १ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19152215 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-28 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Belgian government in exile]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Hubert Pierlot and Robert Sturges.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> The '''Belgian government in London''' (French: Gouvernement belge à Londres, Dutch: Belgische regering in Londen), also known as the Pierlot IV Government, was the government in exile of Belgium between October 1940 and September 1944 during World War II. The government was tripartite, involving ministers from the Catholic, Liberal and Labour Parties. After the invasion of Belgium by Nazi Germany in May 1940, the Belgian government, under Prime Minister Hubert Pierlot, fled first to Bordeaux in France and then to London, where it established itself as the only legitimate representation of Belgium to the Allies. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०४:०७, ८ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19187313 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-29 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Philippine space program]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:ABS-3 (Agila-2).jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> The '''space program of the Philippines''' is decentralized and is maintained by various agencies of the Department of Science and Technology (DOST). There is no dedicated space agency to oversee the country's space program and is funded through the National SPACE Development Program by the DOST. Early Philippine initiatives in space technology has been led by private firms although in the recent years the government has played a more active role. The Philippines has been involved in space technology since the 1960s, when the government built an Earth satellite receiving station by the administration of then-President Ferdinand Marcos. It was also during the latter part of this period that a Filipino private firm acquired the country's first satellite, Agila-1 which was launched as an Indonesian satellite. In the 1990s, Mabuhay had Agila 2 launched to space from China. In the 2010s, the Philippine government partnered with the Tohoku and Hokkaido Universities of Japan to launch the first satellite designed by Filipinos, Diwata-1. Diwata-1 is a microsatellite. The government was able to develop and send two more small-scale satellites, Diwata-2 and Maya-1. A centralized space agency has been proposed in the legislature to address funding and management issue faced by the country's space program. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]]०१:५०, १५ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19192603 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-30 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Free Solo]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''''Free Solo''''' is a 2018 American documentary film about climbing El Capitan in Yosemite. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]]०२:१९, २२ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19192603 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-31 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Sevastopol Naval Base]]'''</span><br /><small>''([[:ru:Севастопольская военно-морская база]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Aleksandrovets&Muromets2005Sevastopol.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> The '''Sevastopol Naval Base''' (Russian: Севастопольская военно-морская база; Ukrainian: Севастопольська військово-морська база) is a naval base located in Sevastopol, on disputed Crimean peninsula. It is a base of the Russian Navy and the main base of the Black Sea Fleet. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०५, २९ जुलाई २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19232882 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-32 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Chugach State Park]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Parque estatal Chugach, Alaska, Estados Unidos, 2017-08-22, DD 77.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> '''Chugach State Park''' covers 495,204 acres (2,004 square kilometers) immediately east of the Anchorage Bowl in south-central Alaska. Though primarily in the Municipality of Anchorage, a small portion of the park north of the Eklutna Lake area in the vicinity of Pioneer Peak lies within the Matanuska-Susitna Borough. Established by legislation signed into law on August 6, 1970, by Alaska Governor Keith Miller, this state park was created to provide recreational opportunities, protect the scenic value of the Chugach Mountains and other geographic features, and ensure the safety of the water supply for Anchorage. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२०, ५ अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19232882 --> == विकी क्याम्प नेपाल आयोजक सम्बन्धमा == विकी क्याम्प नेपाल आयोजनमा एक गैह्रसरकारी संस्थाको संलग्नता भएको भन्ने सम्बन्धमा भई रहेको छलफलमा [[विकिपिडिया:चौतारी_(विविध)#विकी_क्याम्प_नेपाल_आयोजक_सम्बन्धमा|यहाँ]] गई आफ्नो विचार राख्नु हुन अनुरोध गर्दछु ।-[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १८:४२, १० अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Nabin K. Sapkota@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nabin_K._Sapkota/Mass_Message_Users_List&oldid=740008 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-33 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Visby City Wall]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Visby ringmur östra delen norrut.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> '''Visby City Wall''' (Swedish: Visby ringmur, sometimes Visby stadsmur) is a medieval defensive wall surrounding the Swedish town of Visby on the island of Gotland. As the strongest, most extensive, and best preserved medieval city wall in Scandinavia, the wall forms an important and integral part of Visby World Heritage Site. Built in two stages during the 13th and 14th century, approximately 3.44 km (2.14 mi) of its original 3.6 km (2.2 mi) still stands. Of the 29 large and 22 smaller towers, 27 large and 9 small remain. A number of houses that predate the wall were incorporated within it during one of the two phases of construction. During the 18th century, fortifications were added to the wall in several places and some of the towers rebuilt to accommodate cannons. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:०५, १२ अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19232882 --> == छलफल: मेटाउनको लागि नामाङ्कन == नमस्ते, [[विकिपिडिया:चौतारी (विविध)#मेटाउनको लागि नामाङ्कन|मेटाउनको लागि नामाङ्कन]]बारे भइरहेको छलफलमा सहभागी भई टिप्पणी राखिदिनु हुन् हार्दीक अनुरोध गर्द छु। धन्यवाद! --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०६:२६, २४ अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tulsi Bhagat@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Tulsi_Bhagat/Mass_Message_Users_List&oldid=741365 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-35 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Duesenberg Model A]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:1923 Duesenberg Model A Rubay Touring p1.JPG|300px|center]] <span style="text-align:left;> The '''Duesenberg Model A''' was the first automobile in series production to have hydraulic brakes and the first automobile in series production in the United States with a straight-eight engine. Officially known as the Duesenberg Straight Eight, the Model A was first shown in late 1920 in New York City. Production was delayed by substantial changes to the design of the car, including a change in the engine valvetrain from horizontal overhead valves to an overhead camshaft; also during this time, the company had moved its headquarters and factory from New Jersey to Indiana. The Model A was manufactured in Indianapolis, Indiana, from 1921 to 1925 by the Duesenberg Automobiles and Motors Company and from 1925 to 1926 at the same factory by the restructured Duesenberg Motor Company. The successors to the company began referring to the car as the Model A when the Model J was introduced. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:१६, २६ अगस्त २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19314058 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-36 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Gladys Kalema-Zikusoka]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Gladys Kalema Zikusoka.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> '''Gladys Kalema-Zikusoka''' (born 8 January 1970) is a Ugandan veterinarian and founder of Conservation Through Public Health, an organisation dedicated to the coexistence of endangered mountain gorillas, other wildlife, humans, and livestock in Africa. She was Uganda's first wildlife veterinary officer and was the star of the BBC documentary, Gladys the African Vet. In 2009 she won the Whitley Gold Award for her conservation work. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:१६, २ सेप्टेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19314058 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-37 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Bat as food]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Bats for eating in Laos.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> '''Bats are a food''' source for humans in the Pacific Rim and Asia. Bats are consumed in various amounts in Indonesia, Thailand, Vietnam, Guam, and in other Asian and Pacific Rim countries and cultures. In Guam, Mariana fruit bats (Pteropus mariannus) are considered a delicacy, and a flying fox bat species was made endangered due to being hunted there. In addition to being hunted as a food source for humans, bats are also hunted for their skins. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:११, ९ सेप्टेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19346679 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-39 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Sand-Covered Church]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Nordenskirker_Skagen(26).jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> The '''Sand-Covered Church''' (Danish: Den Tilsandede Kirke, also translated as The Buried Church, and also known as Old Skagen Church) is the name given to a late 14th-century church dedicated to Saint Lawrence of Rome. It was a brick church of considerable size, located 2 kilometres (1.2 mi) southwest of the town centre of Skagen, Denmark. During the last half of the 18th century the church was partially buried by sand from nearby dunes; the congregation had to dig out the entrance each time a service was to be held. The struggle to keep the church free of sand lasted until 1795, when it was abandoned </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२३, २३ सेप्टेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19362143 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-40 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Penal system in China]]'''</span> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> The '''penal system in China''' is mostly composed of an administrative detention system and a judicial incarceration system. As of mid 2015, it is reported prisoners held in prisons managed by Ministry of Justice is 1,649,804, result in a population rate of 118 per 100,000. Detainees in Ministry of Public Security facilities is 650,000 as of 2009, which combined would result in a population rate of 164 per 100,000. China also retained the use of death penalty with the approval right reserved to the Supreme People's Court, and have a system of death penalty with reprieve where the sentence is suspended unless the convicted commit another major crime within two years while detained. There are discussion urging increased use of community correction, and debate are ongoing to have Ministry of Justice oversee administrative detainees as well to prevent police from having too much power. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|32px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०१, ३० सेप्टेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19415526 --> == '''विकिथन-८''' == {{fmbox | image = [[चित्र:Wikithon 2018.png|90px|link=]] | imageright= [[File:Wikipedia-logo-ne.png|60px|link=]] | style = | textstyle = | text = <center> २०७६ सालको दशैं-तिहार-छठको अवसर पारेर नेपाली विकिपिडियाले २०७६ असोज १५ गतेदेखि कार्तिक १६ (छठ) सम्म आठौँ <big>'''नेपाली [[विकिपिडिया:विकिथन|विकिथन]] कार्यक्रम'''</big> आयोजना गरेको छ। , सहभागी हुन चाहने विकिपिडियनहरूले '''[[विकिपिडिया:विकिथन-८/सहभागीहरू|सहभागीताको लागि आफ्नो नाम दर्ता]] गराउनको लागी अनुरोध गरिन्छ । थप जानकारीको लागी [[विकिपिडिया:विकिथन-८|विकिथन-८]] मा हेर्नुहोस् ।</center> }} <!-- Message sent by User:Nabin K. Sapkota@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nabin_K._Sapkota/Mass_Message_Users_List&oldid=740008 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-42 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Christchurch Town Hall]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Christchurch Town Hall of the Performing Arts, New Zealand.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> The '''Christchurch Town Hall''', since 2007 formally known as the Christchurch Town Hall of the Performing Arts, opened in 1972, is Christchurch, New Zealand's premier performing arts centre. It is located in the central city on the banks of the Avon River overlooking Victoria Square, opposite the former location of the demolished Christchurch Convention Centre. Due to significant damage sustained during the February 2011 Christchurch earthquake, it was closed until 2019. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:४८, १४ अक्टोबर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19441368 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-43 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Garlic production in China]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:2005garlic.PNG|300px|center]] <span style="text-align:left;> '''Garlic production in China''' is significant to the worldwide garlic industry, as China provides 80% of the total world production and is the leading exporter. Following China, other significant garlic producers include India (5% of world production) and Bangladesh (1%). As of 2016, China produced 21 million tonnes annually. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:४७, २१ अक्टोबर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19475547 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-44 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:115 Antioch earthquake]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> The '''115 Antioch earthquake''' occurred on 13 December 115 AD. It had an estimated magnitude of 7.5 on the surface wave magnitude scale and an estimated maximum intensity of XI (Extreme) on the Mercalli intensity scale. Antioch and surrounding areas were devastated with a great loss of life and property. It triggered a local tsunami that badly damaged the harbour at Caesarea Maritima. The Roman Emperor Trajan was caught in the earthquake, as was his successor Hadrian. Although the consul Marcus Pedo Vergilianus was killed, they escaped with only slight injuries and later began a program to rebuild the city. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:०५, २८ अक्टोबर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19488868 --> == विकिपिडिया एसियाली महिना आमन्त्रण == <div style="width: 99%; color: #111; {{box-shadow|0|0|6px|rgba(0, 0, 0, 0.55)}} {{border-radius|2px}}"> <div style="overflow:hidden; height:auto; background: #fff; width: 100%; padding-bottom:18px;"> <div style="font-size: 36px; margin-top: 24px;margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height: 1.2em;">[[विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९‎|विकिपिडिया एसियाली महिना]]<div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|right|200px|link=]]</div></div> <div style="font-size: 24px; padding-top: 0px; margin-left: 16px; font-family: 'Linux Libertine',Georgia,Times,serif; line-height:1.2em; color: #666; "> विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९‎ सुरु भयो । म तपाईंलाई कार्यक्रमको लागि हाम्रो अनलाइन सम्पादनथनमा सामेल हुन आमन्त्रित गर्न चाहन्छु । यदि तपाईंले ४ लेख बनाउनु भयो भने पोस्टकार्ड प्राप्त गर्नुहुनेछ । लेखहरू ३,००० बाइट्स र ३०० शब्दहरू भन्दा बढी हुनु आवश्यक छ । हामी हाम्रो पोष्टकार्ड पठाउने प्रक्रियामा पनि सुधार गर्दैछौं, उदाहरणका लागि अहिले पोष्टकार्ड बनाउँदैछौं, र अन्य भाषाको प्रतीक्षा नगरीकन कार्यक्रम समाप्त भएपछि ठेगाना संकलन गर्दैछौं । प्रत्येक विकिपिडियामा सबैभन्दा धेरै लेखहरू बनाउने विकिपिडियनहरूलाई "विकिपिडिया एसियाली राजदूतहरू" भनेर सम्मान गरिनेछ । हामी राजदूत प्रमाणपत्रको दुबै डिजिटल प्रतिलिपि र कागज प्रतिलिपि पठाउनेछौं । पछिल्ला चार बर्षमा २,००० भन्दा बढी विकिपिडिया सम्पादकहरू द्वारा ६० भन्दा बढी भाषा-विशिष्ट विकिपिडियामा २८,००० भन्दा बढी उच्च-गुणका लेखहरू थपिएका छन् । निस्सन्देह, विकिपिडिया एसियाली महिना सबैभन्दा ठूलो वार्षिक विकिपिडिया अनलाइन सम्पादन कार्यक्रम हो । हामी आशा गर्दछौं कि तपाईं उत्साहित हुनुहुन्छ र यस यात्रामा हामीसँग सामेल हुनुहुनेछ । <div style="text-align:center;"> <!-- Please edit the "URL" accordingly, especially the "section" number; thanks --> {{Clickable button 2|साइन अप गर्नुहोस्|url={{fullurl:{{{link|विकिपिडिया:विकिपिडिया एसियाली महिना २०१९/सहभागीहरू}}}|action=edit}} |class=mw-ui-progressive}} </div> विचारका लागि धन्यवाद! --[[User:Saroj Uprety|सरोज उप्रेती]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]])<br /> </div> </div> </div> — [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०१:०८, १ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Saroj Uprety@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Saroj_Uprety/SampleInvitation&oldid=19511773 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-45 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Jigokudani Monkey Park]]'''</span><br /> <small>''([[:ja:地獄谷野猿公苑]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Jigokudani hotspring in Nagano Japan 001.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''Jigokudani Monkey Park''' is located in Yamanouchi, Nagano Prefecture, Japan. It is part of the Joshinetsu Kogen National Park (locally known as Shigakogen), and is located in the valley of the Yokoyu-River, in the northern part of the prefecture. The name Jigokudani, meaning "Hell's Valley", is due to the steam and boiling water that bubbles out of small crevices in the frozen ground, surrounded by steep cliffs and formidably cold and hostile forests. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:१६, ४ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19488868 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-46 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Blautopf]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Blaubeuren Blautopf 20180804 02.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> The '''Blautopf''' (German for Blue pot; "blau" means blue, "Topf" means pot) is a spring that serves as the source of the river Blau in the karst landscape on the Swabian Jura's southern edge, in Southern Germany. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५२, ११ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19523882 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-47 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Quonset hut]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Quonset.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> A '''Quonset hut''' is a lightweight prefabricated structure of corrugated galvanized steel having a semicircular cross-section. The design was developed in the United States, based on the Nissen hut introduced by the British during World War I. Hundreds of thousands were produced during World War II. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:५७, १८ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19523882 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-48 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Electric match]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Exploding E match collage.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> An '''electric match''' is a device that uses an externally applied electric current to ignite a combustible compound. Electric matches can be used in any application where source of heat is needed at a precisely controlled point in time, typically to ignite a propellant or explosive. Examples include airbags, pyrotechnics, and military or commercial explosives. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:४७, २५ नोभेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19579995 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-49 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Fetoscopy]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Intervention par foetoscopie1.png|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''Fetoscopy''' is an endoscopic procedure during pregnancy to allow surgical access to the fetus, the amniotic cavity, the umbilical cord, and the fetal side of the placenta. A small incision is made in the abdomen, and an endoscope is inserted through the abdominal wall and uterus into the amniotic cavity. Fetoscopy allows for medical interventions such as a biopsy (tissue sample) or a laser occlusion of abnormal blood vessels (such as chorioangioma) or the treatment of spina bifid. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:३६, २ डिसेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19579995 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-50 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:New Brighton Pier]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:New Brighton Pier during the sunset, Christchurch, New Zealand.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> There have been two '''New Brighton Piers''' in New Brighton, New Zealand. The first pier, of wooden construction, opened on 18 January 1894 and was demolished on 12 October 1965. The current concrete pier was opened on 1 November 1997. It is one of the icons of Christchurch. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ००:५७, ९ डिसेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19579995 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-51 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Topi]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Topi (Damaliscus lunatus jimela) female.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> The '''topi''' (''Damaliscus lunatus jimela'') is a highly social and fast antelope subspecies of the common tsessebe, a species which belongs to the genus Damaliscus. They are found in the savannas, semi-deserts, and floodplains of sub-Saharan Africa. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०५:११, १६ डिसेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19639518 --> == Wikipedia translation of the week: 2019-52 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Niassodon]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Niassodon.tif|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''''Niassodon''''' is an extinct genus of kingoriid dicynodont therapsid known from the Late Permian of Niassa Province, northern Mozambique. It contains a single species, ''Niassodon mfumukasi''. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०२:०८, २३ डिसेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19644490 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-01 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:German Central Library for the Blind]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Leipzig Deutsche Zentralbuecherei fuer Blinde.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> The '''German Central Library for the Blind''' (German: Deutsche Zentralbücherei für Blinde), abbreviated DZB, is a public library for the visually impaired located in the city of Leipzig, Saxony, Germany. Its collection of 72,300 titles is amongst the largest in the German speaking countries. The institution consists of a lending library, a publishing house, and a research center for barrier-free communication. It also has production facilities for braille books, audiobooks, and braille music. The DZB publishes about 250 new titles annually. Founded in 1894, the DZB is the oldest library for the blind in Germany. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२१, ३० डिसेम्बर २०१९ (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19663331 --> == WAM 2019 Postcard == Dear Participants and Organizers, Congratulations! It's WAM's honor to have you all participated in [[:m:Wikipedia Asian Month 2019|Wikipedia Asian Month 2019]], the fifth edition of WAM. Your achievements were fabulous, and all the articles you created make the world can know more about Asia in different languages! Here we, the WAM International team, would like to say thank you for your contribution also cheer for you that you are eligible for the postcard of Wikipedia Asian Month 2019. Please kindly fill [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdX75AmuQcIpt2BmiTSNKt5kLfMMJUePLzGcbg5ouUKQFNF5A/viewform the form], let the postcard can send to you asap! Cheers! Thank you and best regards, [[:m:Wikipedia Asian Month 2019/International Team|Wikipedia Asian Month International Team]] --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ०८:१६, ३ जनवरी २०२० (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2019_Postcard&oldid=19671656 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-02 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:ru:Крымский мост (Москва)]]'''</span><br /> <small>''([[:en:Krymsky Bridge]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Moscow 05-2017 img13 Krymsky Bridge.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''Krymsky Bridge''' or Crimean Bridge is a steel suspension bridge in Moscow. The bridge spans the Moskva River 1,800 metres south-west from the Kremlin and carries the Garden Ring across the river. The bridge links the Crimean Square to the north with Krymsky Val street to the south. The nearby Moscow Metro stations are Park Kultury and Oktyabrskaya. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२५, ६ जनवरी २०२० (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19681808 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-03 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Genovese sauce]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Genovesesauce.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''Genovese sauce''' is a rich, onion-based pasta sauce from the region of Campania, Italy. Likely introduced to Naples from the northern Italian city of Genoa during the Renaissance, it has since become famous in Campania and forgotten elsewhere. The sauce is unusual for the long preparation time used to soften and flavor the onions. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:४१, १३ जनवरी २०२० (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19681808 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-04 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Patanga succincta]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Patanga succincta (40890841064).jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''''Patanga succincta''''', the Bombay locust, is a species of locust found in India and southeast Asia. It is usually a solitary insect, and it is only in India that it has exhibited swarming behaviour. The last plague of this locust was in that country between 1901 and 1908 and there have not been any swarms since 1927. It is thought that the behaviour of the insects has altered because of changing practices in agricultural land use. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०१:२१, २० जनवरी २०२० (युटिसी(UTC))'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19681808 --> == WAM 2019 Postcard == [[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|right|200px|Wikipedia Asian Month 2019|link=:m:Wikipedia Asian Month 2019]] Dear Participants and Organizers, Kindly remind you that we only collect the information for [[:m:Wikipedia Asian Month 2019|WAM]] postcard 31/01/2019 UTC 23:59. If you haven't filled [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdX75AmuQcIpt2BmiTSNKt5kLfMMJUePLzGcbg5ouUKQFNF5A/viewform the google form], please fill it asap. If you already completed the form, please stay tun, wait for the postcard and tracking emails. Cheers! Thank you and best regards, [[:m:Wikipedia Asian Month 2019/International Team|Wikipedia Asian Month International Team]] 2020.01 [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) २०:५८, २० जनवरी २०२० (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:-revi@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2019_Postcard&oldid=19732202 --> == यान्दिक्स ब्राउजरको उनुप्रेषणको बारेमा == यान्दिक्स ब्राउजरमा गरिएको अनुप्रेषण उच्चारण अनुसार गलत छ र त्यसलाई किन गलत शीर्षकका साथ अनुप्रेषण गरियो? [https://translate.yandex.com/?lang=ru-en&text=%D0%AF%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D1%81 प्रमाणका लागि यो सुन्नुहोस् ] [[User:पर्वत सुबेदी|पर्वत सुबेदी]] ([[User talk:पर्वत सुबेदी|कुरा गर्ने]]) १६:३१, ३ फेब्रुअरी २०२० (युटिसी(UTC)) ::::हजुर, म त यान्डेक्स नै सुन्छु त । [https://m.youtube.com/watch?v=eWVKKzkEqfg]] <span style="color:green;">^:)</span>'''[[user:Learnerktm|लर्नर]]'''<span style="color:red;">^ktm</span> == प्रमुख लेख आवेदन सम्बन्धमा == नमस्ते {{USERPAGE}}ज्यू,<br> नेपाली विकिपिडियामा प्रमुख लेखको लागि प्राप्त [[विकिपिडिया:प्रमुख लेख/आवेदनहरू|आवेदनहरू]]लाई समीक्षा गरि आफ्नो मात राख्नुहुन अनुरोध गर्दछु। प्रमुख लेख समन्वय समितिको तर्फबाट--[[User:Biplab Anand|Biplab Anand]] ०९:०६, ११ फेब्रुअरी २०२० (युटिसी(UTC)) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=770358 --> == प्रस्तावित विकि क्याम्प नेपाल २०२० == विकिमिडियन मित्रहरू बीच छलफल, अन्तर विकि समन्वय तथा विकि समुदायको प्राथमिकता तथा चुनौतीहरूको बारेमा सहकार्यको लागी नेपालमा बोलिने भाषाहरूको समुदायहरूको सम्मेलन '''विकि क्याम्प नेपालको दोश्रो संस्करण'''-'''विकि क्याम्प नेपाल २०२०''' यही नोभेम्बर २०२० मा आयोजनाको लागी [https://meta.wikimedia.org/wiki/Grants:Conference/WikiCamp_Nepal_2020#Discussion मेटा]मा प्रस्ताव राखिएकोले कृपया सो प्रस्वातमा तपाईको सहमति राखि दिनु हुन अनुरोध गर्दछौं । - आयोजक समुह <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=771238 --> == <big>'''विकिकार्यशाला नेपाल २०२० समुदाय संलग्नता सर्वेक्षण'''मा सहभागिताको लागि निमन्त्रणा</big> == यो समुदाय संलग्नता सर्वेक्षणमा सहभागिताको लागि निमन्त्रणा हो, जुन विकिकार्यशाला नेपाल २०२० को आयोजनाको लागि विकिमिडिया फाउण्डेसनमा पेश गरिने आवेदनको मुख्य अङ्ग हो। यी प्रश्नहरूले विकिमिडियामा तपाईँको अनुभव, आवश्यकता, चुनौती, तथा विकिकार्यशाला नेपाल २०२० बाट अपेक्षाहरू सम्बन्धी जानकारीहरू हासिल गर्न सहयोग गर्नेछन्। यी प्रतिक्रियाहरूले विकिकार्यशालाको उद्देश्य तथा कार्यक्रमको प्रारूप थप स्पष्ट पार्न मद्दत गर्नेछ। <div class="notice metadata" id="stub" style="margin:auto; padding:5px; text-align: center; background-color: #ffffff; border: solid 1px #99CCFF; border-left: 8px solid #99CCFF;"> [[File:Form OneDrive icon.svg|25px]] '''सर्वेक्षण फाराम [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeJE3o-lTsCalCrKU3TDRr1jGYZZ1qp6GNagC3Y2GAXy1muVQ/viewform यहाँ] उपलब्ध छ'''। <span style="padding-left:250px;">सर्वेक्षण फाराम '''२५ फेब्रुअरी २०२०''' सम्म खुला रहनेछ।</span></div> आयोजक समूह <!-- Message sent by User:Nirjal stha@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Nirjal_stha/list&oldid=771359 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-10 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:The Flapper]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:The flapper - glass slide - 1920.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''''The Flapper''''' is a 1920 American silent comedy film starring Olive Thomas. Directed by Alan Crosland, the film was the first in the United States to portray the "flapper" lifestyle, which would become a cultural craze or fad in the 1920s. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:१९, २ मार्च २०२० (+0545)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19803136 --> == WAM 2019 Postcard: All postcards are postponed due to the postal system shut down == [[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|right|200px|Wikipedia Asian Month 2019|link=:m:Wikipedia Asian Month 2019]] Dear all participants and organizers, Since the outbreak of COVID-19, all the postcards are postponed due to the shut down of the postal system all over the world. Hope all the postcards can arrive as soon as the postal system return and please take good care. Best regards, [[:m:Wikipedia Asian Month 2019/International Team|Wikipedia Asian Month International Team]] 2020.03 <!-- Message sent by User:Aldnonymous@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2019_Postcard&oldid=19882731 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-14 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:The Three Sisters (Alberta)]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Three Sisters from Police Creek.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''The Three Sisters''' are a trio of peaks near Canmore, Alberta, Canada. They are known individually as Big Sister, Middle Sister and Little Sister. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२६, ३० मार्च २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19883477 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-16 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Cloth facemask]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Coronalijer (Rumag) protective mask, Oude Pekela (2020) 01.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> A '''cloth facemask''' is a mask made of common textiles worn over the mouth and nose. Unlike surgical masks and respirators such as N95 masks, they are not subject to regulation, and there is currently little research or guidance on their effectiveness as a protective measure against infectious disease transmission or particulate air pollution. They were routinely used by healthcare workers from the mid 19th century until the mid 20th century. In the 1960s they fell out of use in the developed world in favor of modern surgical masks, but their use has persisted in developing countries. During the 2019–20 coronavirus pandemic, their use in developed countries was revived as a last resort due to shortages of surgical masks and respirators. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:०९, १३ अप्रिल २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19974415 --> == विकिपिडिया नीति सम्बन्धमा == नमस्ते विकी मित्र,<br> विकिपिडियाको नीति र दिशानिर्देशभित्र पर्ने एक महत्वपूर्ण नीति— [[विकिपिडिया:लेख शीर्षकहरू]] तैयारी अवस्थामा रहेकोले सो पृष्ठमा प्रस्ताव गरिएका बुँदाहरूलाई अध्ययन गरि कृप्या आफ्नो धारणा [[विकिपिडिया:चौतारी (नीति)#विकिपिडिया:लेखशीर्षकहरू|यहाँ]] व्यक्त गर्न अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ०८:५७, १८ अप्रिल २०२० (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=791027 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-17 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:As-Nas]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:گنجفه.jpg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''As-Nas''' (آس ناس) is a card game or type of playing cards that were used in Persia. The design of the packs is simple, consisting of only five individual card designs, each with a distinctive background colour. As-Nas date back to the 17th century, and at that time a 25-card pack was used, with 5 suits, each suit having one court card and four numeral cards. Cards from the 19th century with the classic As-Nas designs can be found in various museum collections. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४४, २० अप्रिल २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19978834 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-18 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Pour le piano]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Debussy - Sarabande from Pour le piano.ogg|300px|center|]] <span style="text-align:left;> '''''Pour le piano''''' (For the piano), L. 95, is a suite for solo piano by Claude Debussy. It consists of three individually composed movements, Prélude, Sarabande and Toccata. The suite was completed and published in 1901. It was premiered on 11 January 1902 at the Salle Érard, played by Ricardo Viñes. Maurice Ravel orchestrated the middle movement </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:०७, २७ अप्रिल २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=19999361 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-19 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:F. Percy Smith]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''Frank Percy Smith''' (12 January 1880–24 March 1945) was a British naturalist and early nature documentary pioneer working for Charles Urban, where he pioneered the use of time-lapse and microcinematography. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] १८:११, ४ मे २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20029506 --> == विकिपिडिया नीति सम्बन्धमा == नमस्ते विकी मित्र,<br> विकिपिडिया चौतारीमा प्रस्ताव गरिएको निम्न नीति सुधार प्रस्तावहरू— [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#अन्य_प्रयोगकर्ता_अधिकारको_लागि_निवेदनको_लागि_समयसीमा|अन्य प्रयोगकर्ता अधिकारको लागि निवेदनको लागि समयसीमा]] र [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#पृष्ठ_स्थानान्तरण_सम्बन्धी_सहायता_पृष्ठको_आवश्यकता|पृष्ठ स्थानान्तरण सम्बन्धी सहायता पृष्ठको आवश्यकता]] माथि कृप्या आफ्नो धारणा व्यक्त गर्न अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद--[[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ०८:१५, ७ मे २०२० (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=791027 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-20 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Bernwood Forest]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Bernwood Forest - geograph.org.uk - 1730158.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Bernwood Forest''' was one of several forests of the ancient Kingdom of England and was a Royal hunting forest. It is thought to have been set aside as Royal hunting land when the Anglo-Saxon kings had a palace at Brill and church in Oakley, in the 10th century and was a particularly favoured place of Edward the Confessor, who was born in nearby Islip. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२६, ११ मे २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20029506 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-21 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:June Almeida]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''June Dalziel Almeida''' (5 October 1930 – 1 December 2007) was a Scottish virologist, a pioneer in virus imaging, identification and diagnosis. Her skills in electron microscopy earned her an international reputation. (...) She succeeded in identifying viruses that were previously unknown, including—in 1966—a group of viruses that was later named coronavirus. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५१, १८ मे २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20080268 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-22 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Siilinjärvi carbonatite]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Siilinjärvi Särkijärvi pit.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> The '''Siilinjärvi carbonatite''' complex is located in central Finland close to the city of Kuopio. It is named after the nearby village of Siilinjärvi, located approximately 5 km west of the southern extension of the complex. Siilinjärvi is the second largest carbonatite complex in Finland after the Sokli formation, and one of the oldest carbonatites on Earth at 2610±4 Ma. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:२२, २५ मे २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20080268 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-23 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Castle of the Pico]]'''</span><br /><small>''([[:it:Castello dei Pico]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Castello Pico, Mirandola.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> The '''Castle of the Pico''' (in Italian Castello dei Pico) is a castle in the city center of Mirandola, in the province of Modena, Italy. Famous in Europe as a legendary impregnable fortress, it belonged to the House of Pico della Mirandola, who ruled over the city for four centuries (1311-1711) and who enriched it in the Renaissance period with important pieces of art. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:२१, १ जुन २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20128608 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-24 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Garúa]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Reserva Nacional Lomas de Lachay, Huaral, Lima, Perú 01.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Garúa''' is a Spanish word meaning drizzle or mist. Although used in other contexts in the Spanish-speaking world, garúa most importantly refers to the moist cold fog that blankets the coasts of Peru and northern Chile, especially during the southern hemisphere winter. Garúa is called Camanchaca in Chile. Garúa brings mild temperatures and high humidity to a tropical coastal desert. It also provides moisture from fog and mist to a nearly-rainless region and permits the existence of vegetated fog oases, called lomas. While fog and drizzle are common in many coastal areas around the world, the prevalence and persistence of garúa and its impact on climate and the environment make it unique </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:३४, ८ जुन २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20134234 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-25 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Te Araroa Trail]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Te_Araroa_logo_sign.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Te Araroa''' (The Long Pathway) is New Zealand's long distance tramping route, stretching circa 3,000 kilometres (1,900 mi) along the length of the country's two main islands from Cape Reinga to Bluff. It is made up of a mixture of older tracks and walkways, new tracks, and link sections alongside roads. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:०६, १५ जुन २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20170853 --> == Digital Postcards and Certifications == [[File:Wikipedia_Asian_Month_Logo.svg|link=M:Wikipedia_Asian_Month_2019|right|217x217px|Wikipedia Asian Month 2019]] Dear Participants and Organizers, Because of the COVID19 pandemic, there are a lot of countries’ international postal systems not reopened yet. We would like to send all the participants digital postcards and digital certifications for organizers to your email account in the upcoming weeks. For the paper ones, we will track the latest status of the international postal systems of all the countries and hope the postcards and certifications can be delivered to your mailboxes as soon as possible. Take good care and wish you all the best. <small>This message was sent by [[:m:Wikipedia Asian Month 2019/International Team|Wikipedia Asian Month International Team]] via [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ००:४३, २१ जुन २०२० (नेपाली समय)</small> <!-- Message sent by User:Martin Urbanec@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2019_Postcard&oldid=20024482 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-26 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Vessel (structure)]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Hudson Yards Plaza March 2019 18.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Vessel''' (TKA) is a structure and landmark which was built as part of the Hudson Yards Redevelopment Project in Manhattan, New York City, New York. Construction began in April 2017; it opened on March 15, 2019. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:२७, २२ जुन २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20199070 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-27 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Punt (boat)]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Boats on the river Cam.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> A '''punt''' is a flat-bottomed boat with a square-cut bow, designed for use in small rivers or other shallow water. Punting is boating in a punt. The punter generally propels the punt by pushing against the river bed with a pole. A punt should not be confused with a gondola, a shallow draft vessel that is structurally different, and which is propelled by an oar rather than a pole. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:०५, २९ जुन २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20201444 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-28 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:The Cobbler]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Ben Arthur, Arrochar Alps, Scotland 02.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''The Cobbler''' (Scottish Gaelic: Beinn Artair) is a mountain of 884 metres (2,900 ft) height located near the head of Loch Long in Scotland. Although only a Corbett, it is "one of the most impressive summits in the Southern Highlands" </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०५:५१, ६ जुलाई २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20246150 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-29 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Coraline Ada Ehmke]]'''</span><br /><small>''([[:fr:Coraline Ada Ehmke]]) ([[:nl:Coraline Ada Ehmke]]) ([[:zh:珂若蘭·愛達·安姆琪]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Coraline Ada Ehmke.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Coraline Ada Ehmke''' is a software developer and open source advocate based in Chicago, Illinois. She began her career as a web developer in 1994 and has worked in a variety of industries, including engineering, consulting, education, advertising, healthcare, and software development infrastructure. She is known for her work in Ruby, and in 2016 earned the Ruby Hero award at RailsConf, a conference for Ruby on Rails developers. She is also known for her social justice work and activism, the creation of Contributor Covenant, and promoting the widespread adoption of codes of conduct for open source projects and communities. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०५:५७, १३ जुलाई २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20259959 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-30 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Amabie]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Higo Amabie.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Amabie''' (アマビエ) is a legendary Japanese mermaid or merman with three legs, who allegedly emerges from the sea and prophesies either an abundant harvest or an epidemic. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०५:५७, २० जुलाई २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20275748 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-32 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Child soldiers in the Democratic Republic of the Congo]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:DRC- Child Soldiers.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> During the first and second civil conflicts which took place in the Democratic Republic of the Congo (DRC), all sides involved in the war actively recruited child soldiers, known locally as Kadogos which is a Swahili term meaning "little ones". It has been estimated that the militia led by Thomas Lubanga Dyilo was 30 percent children. In 2011 30,000 children were still operating with armed groups. The United Nations Organization Stabilization Mission in the Democratic Republic of the Congo (MONUSCO), released a report in 2013 which stated that between 1 January 2012 and 31 August 2013 up to 1,000 children had been recruited by armed groups, and described the recruitment of child soldiers as "endemic". </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:१३, ३ अगस्त २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20316345 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-32 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Child soldiers in the Democratic Republic of the Congo]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:DRC- Child Soldiers.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> During the first and second civil conflicts which took place in the Democratic Republic of the Congo (DRC), all sides involved in the war actively recruited child soldiers, known locally as Kadogos which is a Swahili term meaning "little ones". It has been estimated that the militia led by Thomas Lubanga Dyilo was 30 percent children. In 2011 30,000 children were still operating with armed groups. The United Nations Organization Stabilization Mission in the Democratic Republic of the Congo (MONUSCO), released a report in 2013 which stated that between 1 January 2012 and 31 August 2013 up to 1,000 children had been recruited by armed groups, and described the recruitment of child soldiers as "endemic". </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ११:०९, ३ अगस्त २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20316345 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-33 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:HelloFresh]]'''</span><br /><small>''([[:es:HelloFresh]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''HelloFresh''' SE is an international publicly traded meal-kit company based in Berlin, Germany. It is the largest meal-kit provider in the United States, and also has operations in Canada, Western Europe (including Luxembourg, Germany, Belgium, France, and the Netherlands), New Zealand and Australia. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५३, १० अगस्त २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20351012 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-34 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:GRS 1915+105]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Merlin-GRS1915.gif|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''GRS 1915+105''' or V1487 Aquilae is an X-ray binary star system which features a regular star and a black hole. It was discovered on August 15, 1992 by the WATCH all-sky monitor aboard Granat. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५८, १७ अगस्त २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20354098 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-36 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Trick film]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Le Chaudron infernal (1903).webm|center|300px|]] <span style="text-align:left;> In the early history of cinema, '''trick films''' were short silent films designed to feature innovative special effects </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५१, ३१ अगस्त २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20407768 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-37 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Margerie Glacier]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Glaciar Margerie, Parque Nacional Bahía del Glaciar, Alaska, Estados Unidos, 2017-08-19, DD 33.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Margerie Glacier''' is a 21 mi (34 km) long tidewater glacier in Glacier Bay, Alaska, United States within the boundaries of Glacier Bay National Park and Preserve. The glacier begins on the southern slopes of Mount Root, elevation 12,860 feet (3,920 m), on the Alaska–Canada border flowing southeast down the valley, then turning to the northeast toward its terminus in Tarr Inlet. Margerie Glacier is one of the most active and frequently-visited glaciers in Glacier Bay, which was declared a National Monument in 1925, a National Park and Preserve in 1980, a UNESCO World Biosphere Reserve in 1986 and a World Heritage Site in 1992. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५१, ७ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20407768 --> == लेख सुधार सम्पादनथन प्रतियोगितामा सहभागिताको लागि आमन्त्रण == {{fmbox | image = [[File:Article Improvement Edit-a-thon logo.svg|110px|link=]] | imageright= [[File:Wikipedia-logo-v2-ne.svg|110px|link=]] | style = | textstyle = | text = <center> नेपाली विकिपिडियामा वि.सं. २०७७ असोज १ गतेदेखि वि.सं. २०७७ असोज ३० गतेसम्म यस विकिपिडियाको लेखहरू सुधार गर्न <big>'''[[विकिपिडिया:लेख सुधार सम्पादनथन|लेख सुधार सम्पादनथन]]'''</big> प्रतियोगिता सञ्चालन हुन गइरहेकोले प्रतियगितामा सहभागी हुनका लागि आफ्नो नाम '''[[विकिपिडिया:लेख सुधार सम्पादनथन/सहभागीहरू|सहभागी सूचीमा]]''' राख्न हार्दिक अनुरोध गर्दछौँ।</center>--आयोजन समितिको तर्फबाट [[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ([[प्रयोगकर्ता_वार्ता:Biplab Anand|वार्ता]]) }} <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=910906 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-38 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Tepexpan man]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Tepexpan 1.Homo Sapiens 4,700 Years Old.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Tepexpan Man''' is a Pre-Columbian-era woman skeleton, discovered by archaeologist Helmut de Terra in February 1947, on the shores of the former Lake Texcoco in central Mexico. The skeleton was found near mammoth remains and thought to be at least 10,000 years old. It was fancifully hailed by Time magazine as the oldest Mexican soldier. The skeleton was found lying face down with the arms under the chest and the legs drawn up to the stomach. The body most likely sunk into the mud surrounding it, leaving the shoulder, back, and hips exposed, which might explain why those elements are missing. It is possible that the body was originally deposited in the lake. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०३, १४ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20433998 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-38 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Tepexpan man]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Tepexpan 1.Homo Sapiens 4,700 Years Old.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Tepexpan Man''' is a Pre-Columbian-era woman skeleton, discovered by archaeologist Helmut de Terra in February 1947, on the shores of the former Lake Texcoco in central Mexico. The skeleton was found near mammoth remains and thought to be at least 10,000 years old. It was fancifully hailed by Time magazine as the oldest Mexican soldier. The skeleton was found lying face down with the arms under the chest and the legs drawn up to the stomach. The body most likely sunk into the mud surrounding it, leaving the shoulder, back, and hips exposed, which might explain why those elements are missing. It is possible that the body was originally deposited in the lake. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] १४:५४, १४ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20433998 --> == लेख सुधार सम्पादनथन प्रतियोगितामा सहभागिताको लागि आमन्त्रण == {{fmbox | image = [[File:Article Improvement Edit-a-thon logo.svg|110px|link=]] | imageright= [[File:Wikipedia-logo-v2-ne.svg|110px|link=]] | style = | textstyle = | text = <center> नेपाली विकिपिडियामा वि.सं. २०७७ असोज १ गतेदेखि वि.सं. २०७७ असोज ३० गतेसम्म यस विकिपिडियाको लेखहरू सुधार गर्न <big>'''[[विकिपिडिया:लेख सुधार सम्पादनथन|लेख सुधार सम्पादनथन]]'''</big> प्रतियोगिता सञ्चालन हुन गइरहेकोले प्रतियगितामा सहभागी हुनका लागि आफ्नो नाम '''[[विकिपिडिया:लेख सुधार सम्पादनथन/सहभागीहरू|सहभागी सूचीमा]]''' राख्न हार्दिक अनुरोध गर्दछौँ।</center>--आयोजन समितिको तर्फबाट [[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ([[प्रयोगकर्ता_वार्ता:Biplab Anand|वार्ता]]) }} <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=910906 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-39 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Cradleboard]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Cradleboard.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Cradleboards''' (Cheyenne: pâhoešestôtse, Northern Sami: gietkka, Skolt Sami: ǩiõtkâm) are traditional protective baby-carriers used by many indigenous cultures in North America and throughout northern Scandinavia amongst the Sámi. There are a variety of styles of cradleboard, reflecting the diverse artisan practises of indigenous cultures. Some indigenous communities in North America still use cradleboards. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०९, २१ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20459445 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-40 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:White Fawn's Devotion]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:White Fawn's Devotion (1910).webm|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''''White Fawn's Devotion: A Play Acted by a Tribe of Red Indians in America''''' is a 1910 American short dramatic silent film. Although a few writers believe the film features Young Deer's wife, Lillian St. Cyr, otherwise known as Princess Red Wing as "White Fawn", the lead woman does not fit St. Cyr's description. The movie was shot in New Jersey at 24fps </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०२, २८ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20478024 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-40 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:White Fawn's Devotion]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:White Fawn's Devotion (1910).webm|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''''White Fawn's Devotion: A Play Acted by a Tribe of Red Indians in America''''' is a 1910 American short dramatic silent film. Although a few writers believe the film features Young Deer's wife, Lillian St. Cyr, otherwise known as Princess Red Wing as "White Fawn", the lead woman does not fit St. Cyr's description. The movie was shot in New Jersey at 24fps </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ११:२७, २८ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20478024 --> == Wikipedia Asian Month 2020 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">[[File:Wikipedia_Asian_Month_Logo.svg|link=m:Wikipedia_Asian_Month_2020|right|217x217px|Wikipedia Asian Month 2020]] Hi WAM organizers and participants! Hope you are all doing well! Now is the time to sign up for [[:m:Wikipedia Asian Month 2020|Wikipedia Asian Month 2020]], which will take place in this November. '''For organizers:''' Here are the [[:m:Wikipedia Asian Month 2020/Organiser Guidelines|basic guidance and regulations]] for organizers. Please remember to: # use '''[https://fountain.toolforge.org/editathons/ Fountain tool]''' (you can find the [[:m:Fountain tool|usage guidance]] easily on meta page), or else you and your participants’ will not be able to receive the prize from WAM team. # Add your language projects and organizer list to the [[:m:Wikipedia Asian Month 2020#Communities and Organizers|meta page]] before '''October 29th, 2020'''. # Inform your community members WAM 2020 is coming soon!!! # If you want WAM team to share your event information on [https://www.facebook.com/wikiasianmonth/ Facebook] / [https://twitter.com/wikiasianmonth twitter], or you want to share your WAM experience/ achievements on our blog, feel free to send an email to info@asianmonth.wiki or PM us via facebook. If you want to hold a thematic event that is related to WAM, a.k.a. [[:m:Wikipedia Asian Month 2020#Subcontests|WAM sub-contest]]. The process is the same as the language one. '''For participants:''' Here are the [[:m:Wikipedia Asian Month 2020#How to Participate in Contest|event regulations]] and [[:m:Wikipedia Asian Month/QA|Q&A information]]. Just join us! Let’s edit articles and win the prizes! '''Here are some updates from WAM team:''' # Due to the [[:m:COVID-19|COVID-19]] pandemic, this year we hope all the Edit-a-thons are online not physical ones. # The international postal systems are not stable enough at the moment, WAM team have decided to send all the qualified participants/ organizers extra digital postcards/ certifications. (You will still get the paper ones!) # Our team has created a [[:m:Wikipedia Asian Month 2020/WAM2020 postcards and certification deliver progress (for tracking)|meta page]] so that everyone tracking the progress and the delivery status. If you have any suggestions or thoughts, feel free to reach out the WAM team via emailing '''info@asianmonth.wiki''' or discuss on the meta talk page. If it’s urgent, please contact the leader directly ('''jamie@asianmonth.wiki'''). Hope you all have fun in Wikipedia Asian Month 2020 Sincerely yours, [[:m:Wikipedia Asian Month 2020/International Team|Wikipedia Asian Month International Team]] 2020.10</div> <!-- Message sent by User:KOKUYO@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WAM_2020&oldid=20508138 --> == लेख सुधार सम्पादनथन प्रतियोगिताको तथ्याङ्क अद्यावधिक == {{fmbox | image = [[File:Article Improvement Edit-a-thon logo.svg|110px|link=]] | imageright= [[File:Wikipedia-logo-v2-ne.svg|110px|link=]] | style = | textstyle = | text = <center> नेपाली विकिपिडियामा सञ्चालन भइरहेको <big>'''[[विकिपिडिया:लेख सुधार सम्पादनथन|लेख सुधार सम्पादनथन]]'''</big> प्रतियोगितामा सहभागी भइ योगदान दिनुभएकोले यहाँलाई हार्दिक धन्यवाद दिन चाहन्छौँ। प्रतियोगितामा हालसम्म भएको योगदानको आधारमा [[विकिपिडिया:लेख सुधार सम्पादनथन/नतिजा|तथ्याङ्क तालिका]] अद्यावधिक गरिएकोले यहाँले योगदान गर्नुभएको लेखमा कुनै किसिमको समस्या भएमा त्यसलाई समीक्षा गरी यथाशीघ्र सुधार गर्नुहोला। धन्यवाद</center>--आयोजन समितिको तर्फबाट [[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ([[प्रयोगकर्ता_वार्ता:Biplab Anand|वार्ता]]) }} <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=937052 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-42 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Arctic ice pack]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Une partie de l'hémisphère nord de la Terre avec la banquise, nuage, étoile et localisation de la station météo en Alert.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> The '''Arctic ice pack''' is the sea ice cover of the Arctic Ocean and its vicinity. The Arctic ice pack undergoes a regular seasonal cycle in which ice melts in spring and summer, reaches a minimum around mid-September, then increases during fall and winter. Summer ice cover in the Arctic is about 50% of winter cover </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५५, १२ अक्टोबर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20489711 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-43 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Layshaft]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Gearbox (Autocar Handbook, 13th ed, 1935).jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> A '''layshaft''' is an intermediate shaft within a gearbox that carries gears, but does not transfer the primary drive of the gearbox either in or out of the gearbox. Layshafts are best known through their use in car gearboxes, where they were a ubiquitous part of the rear-wheel drive layout. With the shift to front-wheel drive, the use of layshafts is now rarer. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०६, १९ अक्टोबर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20542239 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-44 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Daisy (advertisement)]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Daisy (1964).webm|center|300px|]] <span style="text-align:left;> "'''Daisy'''", sometimes known as "Daisy Girl" or "Peace, Little Girl", was a controversial political advertisement aired on television during the 1964 United States presidential election by incumbent president Lyndon B. Johnson's campaign. Though only officially aired once by the campaign, it is considered to be an important factor in Johnson's landslide victory over Barry Goldwater and an important turning point in political and advertising history. It remains one of the most controversial political advertisements ever made </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:१८, २६ अक्टोबर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20542239 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-45 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2019 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Central and Wan Chai Reclamation]]'''</span><br /> <small>''([[:zh:中環及灣仔填海計劃]]) ''</small> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Central and Wan Chai Reclamation aerial view 2018.jpg|center|300px|]] <span style="text-align:left;> '''Central and Wan Chai Reclamation''' is a project launched by the government of Hong Kong since the 1990s to reclaim land for different purposes. This includes transportation improvements such as the Hong Kong MTR Station, Airport Express Railway & Central-Wanchai Bypass, as well as public recreation space such as the Central Harbourfront Event Space, Tamar Park and the Hong Kong Observation Wheel. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२४, २ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20600348 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-46 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2020 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:2001 Kunlun earthquake]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> The '''2001 Kunlun earthquake''' also known as the 2001 Kokoxili earthquake, occurred on 14 November 2001 at 09:26 UTC (17:26 local time), with an epicenter near Kokoxili, close to the border between Qinghai and Xinjiang in a remote mountainous region. With a magnitude of 7.8 Mw it was the most powerful earthquake in China for 5 decades. No casualties were reported, presumably due to the very low population density and the lack of high-rise buildings. This earthquake was associated with the longest surface rupture ever recorded on land, ~450 km </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५१, ९ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20607800 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-47 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2020 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:George C. Stoney]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''George Cashel Stoney''' (July 1, 1916 – July 12, 2012) was an American documentary filmmaker, an educator, and the "father of public-access television." Among his films were All My Babies (1953), How the Myth Was Made (1979) and The Uprising of '34 (1995). All My Babies was entered into the National Film Registry in 2002 </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] 01:55, 16 November 2020 (UTC)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20638437 --> == विकिमिडिया रणनीति कार्यशाला- नेपालमा उपस्थिति सम्बन्धमा == नमस्ते {{PAGENAME}} ज्यू,<br> विकिमिडिया रणनीति अभियानको [[:m:Strategy/Wikimedia movement/2018-20/Transition/Global Conversations|विश्वव्यापी वार्तालाप]] यहि नोभेम्बर २१ र २२ (पहिलो चरण) तथा डिसेम्बर ५ र ६ (दोस्रो चरण)मा हुन गइरहेको यहाँलाई जानकारी नै होला। यसै सन्दर्भमा सो विश्वव्यापी वार्तालापमा नेपाली विकिपिडिया समुदायको तर्फबाट सहभागी हुने प्रयोगकर्ताहरूले विश्वव्यापी विकिमिडिया अभियानमा नेपाली विकिपिडिया समुदायको उपस्थिति स्तरीय तरिकाले प्रस्तुत गर्नुपर्ने हुन्छ। यसकारण नेपाली विकिपिडिया समुदाय तथा दक्षिण एसियाली विकिमिडिया रणनीति अभियानका सदस्य [[:m:User:Marajozkee|राजीव दत्त]]सँगको सहकार्यमा नेपाली विकिपिडियाका सदस्यहरू सम्मिलित अनलाइन विकिमिडिया रणनीति कार्यशाला आयोजना गरेर यो समुदायको विभिन्न पक्ष तथा विकिमिडिया रणनीति अभियानसँग सम्बन्धित बुँदाहरूमाथि छलफल गर्नको लागि यहाँको उपस्थितिको लागि यो सूचना पठाइएको जानकारी गराउन चाहन्छु।<br> * मिति: सन् २०२० नोभेम्बर २० बेलुका ७ बजे * दर्ता गर्नुहोस्: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdqF5iHzdcth-bxAqNT-sXmaS4jHn4rdKVQ3yU86bT5CbF0wQ/viewform?vc=0&c=0&w=1&flr=0&urp=gmail_link&gxids=7628 गुगल फर्म] नेपाली विकिपिडिया समुदायको तर्फबाट- [[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/lists&oldid=937052 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-48 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2020 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Acids in wine]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:HomemadeTartaric.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> The '''acids in wine''' are an important component in both winemaking and the finished product of wine. They are present in both grapes and wine, having direct influences on the color, balance and taste of the wine as well as the growth and vitality of yeast during fermentation and protecting the wine from bacteria. During the course of winemaking and in the finished wines, acetic, butyric, lactic and succinic acids can play significant roles. Most of the acids involved with wine are fixed acids with the notable exception of acetic acid, mostly found in vinegar, which is volatile and can contribute to the wine fault known as volatile acidity. Sometimes, additional acids, such as ascorbic, sorbic and sulfurous acids, are used in winemaking. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०९:४८, २३ नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20638437 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-49 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2020 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Ludu Daw Amar]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Ludu Daw Amar portrait.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Ludu Daw Amar''' (also Ludu Daw Ah Mar; Burmese: လူထုဒေါ်အမာ, pronounced [lùdṵ dɔ̀ ʔəmà]; 29 November 1915 – 7 April 2008) was a well known and respected leading dissident writer and journalist in Mandalay, Burma. She was married to fellow writer and journalist Ludu U Hla and was the mother of popular writer Nyi Pu Lay. She is best known for her outspoken anti-government views and radical left wing journalism besides her outstanding work on traditional Burmese arts, theatre, dance and music, and several works of translation from English, both fiction and non-fiction. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३२, ३० नोभेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20716278 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-50 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2020 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Sistema Ox Bel Ha]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''Sistema Ox Bel Ha''' (from Mayan meaning "Three Paths of Water"; short Ox Bel Ha) is a cave system in Quintana Roo, Mexico. It is the longest explored underwater cave in the world and ranks fourth including dry caves. As of May 2017 the surveyed length is 270.2 kilometers (167.9 mi) of underwater passages. There are more than 140 cenotes in the system. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३५, ७ डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20716278 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-52 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2020 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Merlion Park]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Merlion statue, Merlion Park, Singapore - 20110723.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> The '''Merlion Park''' is a Singaporean landmark and a major tourist attraction located in the Downtown Core district of Singapore, near its Central Business District (CBD). </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:५३, २१ डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20843458 --> == Wikipedia translation of the week: 2020-53 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2020 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Azov-Syvash National Nature Park]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:О. Куюк-Тук - 1.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> '''Azov-Syvash National Nature Park''' is a national park of Ukraine, located on Byriuchyi island in the northwestern Azov Sea. The park was created to protect the unique coastal environment of the northwestern Azov. It is particularly important as a stop on the flyway for migratory birds, with over a million birds visiting each year. It is located in Henichesk Raion of Kherson Oblast in Ukraine. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४०, २८ डिसेम्बर २०२० (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20898361 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-01 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Waimakariri River]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Waimakariri03 gobeirne.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> The '''Waimakariri River''' is one of the largest rivers in Canterbury, on the eastern coast of New Zealand's South Island. It flows for 151 kilometres (94 mi) in a generally southeastward direction from the Southern Alps across the Canterbury Plains to the Pacific Ocean. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४१, ४ जनवरी २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20917158 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-02 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Simon von Stampfer]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Simon Stampfer Litho.jpg|300px|center]] <span style="text-align:left;> '''Simon Ritter von Stampfer''' (26 October 1792 (according to other sources 1790)), in Windisch-Mattrai, Archbishopric of Salzburg today called Matrei in Osttirol, Tyrol – 10 November 1864 in Vienna) was an Austrian mathematician, surveyor and inventor. His most famous invention is that of the stroboscopic disk which has a claim to be the first device to show moving images. Almost simultaneously similar devices were produced independently in Belgium (the phenakistiskop), and Britain (the Dædaleum, years later to appear as the Zoetrope). </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:२९, ११ जनवरी २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20931094 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-03 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Sophia Williams-De Bruyn]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- <span style="text-align:left;> '''Sophia Theresa Williams-de Bruyn''' (born 1938) is a former South African anti-apartheid activist. She was the first recipient of the Women's Award for exceptional national service. She is the last living leader of the Women's March. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:०१, १८ जनवरी २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20974651 --> == विश्वव्यापी आचार संहिता (छोटकरी रूप: युसिओसी)को दोस्रो चरण सम्बन्धमा == {{fmbox | image =[[File:Wikipedia-logo-v2-ne.svg|60px|link=]] | imageright= | style = | textstyle = | text = <center>'''सबै विकिमिडिया परियोजना र अभियान भित्र स्वीकार्य व्यवहारको एउटा सार्वभौमिक मापदण्ड प्रदान गर्न र विकिपिडियालाई एउटा सुरक्षित स्थान बनाउनको लागि [[:m:Universal Code of Conduct/ne|विश्वव्यापी आचार संहिता]]लाई समुदायमा कसरी लागु गर्ने सम्बन्धमा यस विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूप:_युसिओसी)को_दोस्रो_चरण_सम्बन्धमा|चौतारी]]मा छलफल भइरहेकोले आफ्नो सुझाव राख्नुहुन अनुरोध गर्दछौँ।'''</center> }} --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) ११:१३, २० जनवरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Saroj Uprety@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Saroj_Uprety/MassMessage&oldid=985625 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-04 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Craigieburn Range]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:View from Foggy Peak to Craigieburn Range, New Zealand.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> The '''Craigieburn Range''' forms part of the Southern Alps in New Zealand's South Island. The range is located on the south banks of the Waimakariri River, south of Arthur's Pass and west of State Highway 73. The Craigieburn locality is adjacent to the Craigieburn Forest Park. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५५, २५ जनवरी २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=20980516 --> == विश्वव्यापी आचार संहिता (छोटकरी रूप: युसिओसी)को दोस्रो चरण सम्बन्धमा == {{fmbox | image =[[File:Wikipedia-logo-v2-ne.svg|60px|link=]] | imageright= | style = | textstyle = | text = <div class="center">'''सबै विकिमिडिया परियोजना र अभियान भित्र स्वीकार्य व्यवहारको एउटा सार्वभौमिक मापदण्ड प्रदान गर्न र विकिपिडियालाई एउटा सुरक्षित स्थान बनाउनको लागि [[:m:Universal Code of Conduct/ne|विश्वव्यापी आचार संहिता]]लाई समुदायमा कसरी लागु गर्ने सम्बन्धमा यस विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#विश्वव्यापी_आचार_संहिता_(छोटकरी_रूप:_युसिओसी)को_दोस्रो_चरण_सम्बन्धमा|चौतारी]]मा छलफल भइरहेकोले आफ्नो सुझाव राख्नुहुन अनुरोध गर्दछौँ।'''</div> }} --[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|कुरा गर्ने]]) १९:२५, २६ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Saroj Uprety@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/MassMessage&oldid=988353 --> ==[[आनन्द कार्की]] [[विकिपिडिया:जीवित मानिसहरूको जीवनी हटाउने प्रस्ताव|मेटाउन प्रस्तावित]]== [[File:Ambox warning yellow.svg|left|link=|48px|]] यो [[आनन्द कार्की]] लेख [[विकिपिडिया:जीवित मानिसहरूको जीवनी हटाउने प्रस्ताव|मेटाउन प्रस्ताव]] गरिएको छ । किनकि यसले कुनै [[विकिपिडिया:स्रोत उल्लेख|स्रोत]] वा सन्दर्भहरू उल्लेख गर्दैन । [[विकिपिडिया:जीवित मानिसहरूको जीवनी हटाउने प्रस्ताव#आपत्ति|विकिपिडिया नीति]] अनुरूप, '''[[विकिपिडिया:जीवित मानिसहरूको जीवनी|जीवित मानिसहरूको जीवनी]]'''ले, यदि सात दिन भित्र कुनै स्रोतको उल्लेख नगरेमा लेख मेट्न सकिन्छ । यदि तपाईंले सिर्जना गर्नुभएको पृष्ठलाई शीघ्र हटाउनेको लागि ट्याग गरिएको छ भने, तपाईं त्यो पृष्ठमा सुधार गर्न सक्नुहुन्छ वा सम्बन्धित वार्ता पृष्ठमा तपाईको तर्क बुझाउन सक्नुहुन्छ । सन्दर्भहरू सम्मिलित गर्न मद्दतको लागि, [[विकिपिडिया:नयाँ पृष्ठ कसरी आरम्भ गर्ने|नयाँ पृष्ठ कसरी आरम्भ गर्ने]], हेर्नुहोस् । एक पटक तपाईंले कम्तीमा एक [[विकिपिडिया:स्रोत उल्लेख|स्रोत]] प्रदान गर्नुभएको छ भने, तपाईँले {{tl|prod blp/dated}} ट्याग हटाउन सक्नुहुनेछ । '''कम्तिमा एक विश्वसनीय स्रोत प्रदान नभएसम्म, कृपया, ट्याग नहटाउनु होला ।''' यदि सात दिन भित्र तपाईँले कुनै स्रोतको उल्लेख नगरेमा लेख मेट्न सकिनेछ । तर तपाइँ एक स्रोत थप्न तयार हुनुहुन्छ भने, {{#ifexist:आनन्द कार्की|नहटाउन अनुरोध गर्न सक्नुहुन्छ|[[विकिपिडिया:नमेटाउनका लागि अनुरोधहरू|नहटाउन अनुरोध गर्न सक्नुहुन्छ]]}} ।<!-- Template:ProdwarningBLP --> [[User:Biplab Anand|'''<font color="#008000"><b>बिप्लब आनन्द</b></font>''']] [[User_talk:Biplab Anand|(<small>'''म सँग कुरा गर्नुहोस'''</small>)]] १३:४०, २७ जनवरी २०२१ (नेपाली समय) == Wikipedia translation of the week: 2021-05 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Karoly Grosz (illustrator)]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Frankenstein (1931) by Karoly Grosz - detail from teaser poster.jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Karoly Grosz''' (1896–after 1938) was a Hungarian–American illustrator of Classical Hollywood–era film posters. As art director at Universal Pictures for the bulk of the 1930s, Grosz oversaw the company's advertising campaigns and contributed hundreds of his own illustrations. He is especially recognized for his dramatic, colorful posters for classic horror films. Grosz's best-known posters advertised early Universal Classic Monsters films such as Dracula (1931), Frankenstein (1931), The Mummy (1932), The Invisible Man (1933), and Bride of Frankenstein (1935). Beyond the horror genre, his other notable designs include posters for the epic war film All Quiet on the Western Front (1930) and the screwball comedy My Man Godfrey (1936). </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:३२, १ फेब्रुअरी २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21032280 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-06 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Zambezi National Park]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Victoria Falls 2012 05 24 1629 (7421900826).jpg|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Zambezi National Park''' is a national park located upstream from Victoria Falls on the Zambezi River in Zimbabwe. It was split off from Victoria Falls National Park in 1979 and is 56,000 hectares (140,000 acres) in size. The park is bisected by a road to Kazungula, dividing it into a riverine side and a Chamabonda Vlei side. Most of the park is within the ecoregion of Zambezian and Mopane woodlands, while a small portion in the south is within the Zambezian Baikiaea woodlands. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:३३, ८ फेब्रुअरी २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21054980 --> == युसिओसी सम्बन्धी अनलाइन सामुदायिक बैठक सम्बन्धमा == नमस्ते<br> सबै विकिमिडिया परियोजना र अभियान भित्र स्वीकार्य व्यवहारको एउटा सार्वभौमिक मापदण्ड प्रदान गर्न र विकिपिडियालाई एउटा सुरक्षित स्थान बनाउनको लागि [[:m:Universal Code of Conduct/ne|विश्वव्यापी आचार संहिता]]लाई समुदायमा कसरी लागु गर्ने सम्बन्धमा सन् २०२१ फेब्रुअरी ११ मा अनलाइन सामुदायिक बैठक हुने भएकोले सहभागी हुनको लागि कृपया यो [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScOrPrBMFBqVozzWc2zsE53xrCJdQpVKQMK6QZI3zLhB8gWmQ/viewform गुगल फारम] भर्नहुन अनुरोध गर्दछु।--[[User:BAnand (WMF)|BAnand (WMF)]] ([[User_talk:BAnand (WMF)|talk]]) 02:47, 10 February 2021 (UTC) <!-- Message sent by User:BAnand (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=MassMessage/Lists/Nepali_Community&oldid=21091650 --> == विश्वव्यापी आचार संहिता सर्वेक्षण फारम == नमस्ते,<br> सबै विकिमिडिया परियोजना र अभियान भित्र स्वीकार्य व्यवहारको एउटा सार्वभौमिक मापदण्ड प्रदान गर्न र विकिपिडियालाई एउटा सुरक्षित स्थान बनाउनको लागि [[:m:Universal Code of Conduct/ne|विश्वव्यापी आचार संहिता]]लाई समुदायमा कसरी लागु गर्ने सम्बन्धमा सर्वेक्षण भइरहेकोले आजै [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfi47HhE6cieY_BGETK9lMSy32uJ9ArtJ3y3BbNaAWjOFiliQ/viewform यो फारम] भर्नहुन अनुरोध गर्दछु।--[[User:BAnand (WMF)|BAnand (WMF)]] ([[User talk:BAnand (WMF)|talk]]) <!-- Message sent by User:BAnand (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=MassMessage/Lists/Nepali_Community&oldid=21129898 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-08 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Princes Road Synagogue]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:The Synagogue of the Liverpool Old Hebrew Congregation - geograph.org.uk - 1703408 crop.JPG|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Princes Road Synagogue''', located in Toxteth, Liverpool in England, is the home of the Liverpool Old Hebrew Congregation. It was founded in the late 1860s, designed by William James Audsley and George Ashdown Audsley and consecrated on 2 September 1874. It is widely regarded as the finest example of the Moorish Revival style of synagogue architecture in Great Britain </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:११, २२ फेब्रुअरी २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21110460 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-09 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; padding:2px;" ! <div style="margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding-left:0.4em; padding-top: 0.4em; padding-bottom: 0.4em; padding-right: 0.4em; font-weight:normal;text-align:left;"> <div style="text-align:center;"> The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <span style="font-size:140%;">'''[[:en:Jatindra Mohan Sengupta]]'''</span><br /> Please be bold and help to translation this article! </div> ---- [[File:Bust Of Jatindra Mohan Sengupta in JM Sen hall crop.JPG|center|300px]] <span style="text-align:left;> '''Jatindra Mohan Sengupta''' (1885 – 1933) was an Indian revolutionary against the British rule. He studied law at Downing College, Cambridge, UK. In India, he started a legal practice. He also joined in Indian politics, becoming a member of the Indian National Congress and participating in the Non-Cooperation Movement. Eventually, he gave up his legal practice in favour of his political commitment. He was arrested several times by the British police. In 1933, he died in a prison in Ranchi, India. Because of his popularity and contribution to the Indian freedom movement, Jatindra Mohan Sengupta is affectionately remembered by people of Bengal with the honorific Deshpriya or Deshapriya, meaning "beloved of the country". In many criminal cases he defended the nationalist revolutionaries in the court and saved them from the gallows. In 1985, a postal stamp was issued by the Indian Government in memory of Sengupta and his wife, Nellie. </span> <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०६, १ मार्च २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21139410 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-10 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Eukaryotic translation]]'''</div> Please be bold and help to translation this article! ---- [[File:Eukaryotic Translation Initiation.png|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Eukaryotic translation''' is the biological process by which messenger RNA is translated into proteins in eukaryotes. It consists of four phases: initiation, elongation, termination, and recycling. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४३, ८ मार्च २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21139410 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-11 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Hotel National, Moscow]]'''</div> Please be bold and help to translation this article! ---- [[File:Hotel National Moscow.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Hotel National, Moscow''' (Russian: гости́ница «Националь») is a five-star hotel in Moscow, Russia, opened in 1903. It has 202 bedrooms and 56 suites and is located on Manege Square, directly across from The Kremlin. The hotel is managed by The Luxury Collection, a division of Marriott International. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३६, १५ मार्च २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21210312 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-12 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Kefermarkt altarpiece]]'''</div> Please be bold and help to translation this article! ---- [[File:Kefermarkt Kirche Flügelaltar Schrein 01.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Kefermarkt altarpiece''' (German: Kefermarkter Flügelaltar) is an altarpiece in Late Gothic style in the parish church in Kefermarkt, Upper Austria. It was commissioned by the knight Christoph von Zellking and is estimated as finished in 1497. The richly decorated wooden altarpiece depicts the saints Peter, Wolfgang and Christopher in its central section. The side panels depict scenes from the life of Mary, and the altarpiece also has an intricate superstructure and two side figures showing saints George and Florian. The identity of its maker is unknown, but at least two skilled sculptors appear to have created the main statuary of the altarpiece. Throughout the centuries, the altarpiece has been altered and lost its original paint and gilding. A major restoration was made in the 19th century under the leadership of writer Adalbert Stifter. The altarpiece has been described as "one of the greatest achievements in late-medieval sculpture in the German-speaking area." <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२५, २२ मार्च २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21239074 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-13 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Jharia coalfield]]'''</div> Please be bold and help to translation this article! ---- [[File:Jharia coalfield, Jharkhand.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Jharia coalfield''' is the largest coal reserve in India having an estimated reserve of 19.4 billion tonnes of coking coal. The field is located in the east of India in Jharia, Jharkhand. The fields have suffered a coal bed fire since at least 1916, resulting in 37 millions tons of coal consumed by the fire, and significant ground subsidence and water and air pollution in local communities including the city of Jharia. The resulting pollution has led to a government agency designated for moving local populations, however, little progress has been made in the relocation. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:१८, २९ मार्च २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21246220 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-15 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Mammoth central]]'''</div> Please be bold and help to translation this article! ---- [[File:A Mammoth Hunt.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Mammoth central''' is a paleontological site on the grounds of the Santa Lucía Airport in the state of Mexico, Mexico which contains the remains of at least 200 Columbian mammoths as well as 25 camels and five horses. The site is the world's largest concentration of mammoth remains; the previous was the Mammoth Site of Hot Springs in South Dakota with only 61 individuals. Human tools and carved bones have also been discovered at the site, suggesting that humans utilized the site to trap and kill large mammals. More fossils continue to be found at the site. The dig will end in 2022, when the airport's construction is projected to conclude. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] 01:33, ०७:३०, १२ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21319298 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-16 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Palo Alto Baylands Nature Preserve]]'''</div> Please be bold and help to translation this article! ---- [[File:Palo Alto Baylands January 2013 002.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''The Palo Alto Baylands Nature Preserve''', known officially as the Baylands Nature Preserve, is the largest tract of undisturbed marshland remaining in the San Francisco Bay. Fifteen miles of multi-use trails provide access to a unique mixture of tidal and fresh water habitats. The preserve encompasses 1,940 acres in both Palo Alto and East Palo Alto, and is owned by the city of Palo Alto, California, United States <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:१२, १९ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21356077 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-17 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Metropolitan Waterworks Museum]]'''</div> Please be bold and help to translation this article! ---- [[File:High Service Pumping Station, Chestnut Hill, Sudbury Aqueduct.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Waterworks Museum''' is a museum in the Che]stnut Hill Waterworks building, originally a high-service pumping station of the Boston Metropolitan Waterworks <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०९:३०, २६ अप्रिल २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21376318 --> == महत्वपूर्ण सामुदायिक छलफलमा सहभागिताको लागि आह्वान == नमस्ते, आदरणीय नेपाली विकिपिडिया सम्पादनकर्ता मित्र<br> नेपाली विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#फाउन्डेसन_अनुदान_सम्बन्धमा_सामुदायिक_परामर्श|चौतारी]]मा महत्वपूर्ण सामुदायिक छलफल भइरहेकोले कृपया सहभागी भई आफ्नो महत्वपूर्ण मत राख्नुहोला। धन्यवाद <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/MassMessage&oldid=988353 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-19 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Sarah E. Goode]]'''</div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Sarah E Goode.png|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Sarah Elisabeth Goode''' (1850 – April 8, 1905) was an inventor. She was the second known African-American woman to receive the MOST, a United States patent, which she received in 1885. The first known African-American woman to receive a patent was Judy W. Reed on September 23, 1884, but Reed only signed her patent with her mark (an X) and not her signature. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०७, १० मे २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21420930 --> == अनुदान विषयमा केन्द्रीय नीति नियम == नमस्ते आदरणीय सम्पादक मित्र,<br> '''[[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#अनुदान_विषयमा_केन्द्रीय_नीति_नियम|अनुदान]]'''को विषयमा एउटा केन्द्रीय नीति नियम बनाउनको लागि नेपाली विकिपिडियाको चौतारीमा छलफल भइरहेकोले कृपया आफ्नो अमूल्य सुझाव राख्नहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/MassMessage&oldid=1005419 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-20 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Zuzu Angel]]'''</div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Zuzu Angel durante o lançamento de sua coleção em Nova York, 1972.tif|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Zuleika Angel Jones''' (June 5, 1921 – April 14, 1976), better known as Zuzu Angel, was a Brazilian-American fashion designer, who became famous for opposing the Brazilian military dictatorship after the forced disappearance of her son, Stuart. She was also the mother of journalist Hildegard Angel. In 2014, the National Truth Commission created to gather and review information about crimes committed during the years of the CIA and U.S. government-backed Brazilian military dictatorship, a former agent of the military repression named Cláudio Antônio Guerra, confirmed the participation of agents of the security apparatus in the death of Angel. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५५, १७ मे २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21420930 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-21 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Blue space]]'''</div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Downtown Green Bay CityDeck along the Fox River.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Blue space''' in urban planning and design comprises all the areas dominated by surface waterbodies or watercourses. In conjunction with greenspace (parks, gardens, etc. specifically: urban open space), it may help in reducing the risks of heat-related illness from high urban temperatures. Substantial urban waterbodies naturally exist as integral features of the geography of many cities because of their historical geopolitical significance. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:१६, २४ मे २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21481888 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-23 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Breakthrough infection]]'''</div> Please be bold and help translate this article! ---- <div style="text-align:left; padding: .4em;"> A '''breakthrough infection''' is a case of illness in which a vaccinated individual becomes sick from the same illness that the vaccine is meant to prevent. Simply, they occur when vaccines fail to provide immunity against the pathogen they are designed to target. In April 2021, the CDC reported that in the United States there were 5,814 COVID-19 breakthrough infections, and 74 deaths, among the more than 75 million people fully vaccinated for the COVID-19 virus. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:१३, ७ जुन २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21481888 --> == अनुदान विषयमा केन्द्रीय नीति नियम == नमस्ते आदरणीय सम्पादक मित्र,<br> '''[[विकिपिडिया:चौतारी_(नीति)#अनुदान_विषयमा_केन्द्रीय_नीति_नियम|अनुदान]]'''को विषयमा एउटा केन्द्रीय नीति नियम बनाउनको लागि नेपाली विकिपिडियाको चौतारीमा छलफल भइरहेकोले कृपया आफ्नो अमूल्य सुझाव राख्नहुन अनुरोध गर्दछु। धन्यवाद --समुदायको तर्फबाट [[User:Biplab Anand|बिप्लब आनन्द]] ११:१०, ९ जुन २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:Biplab Anand@newiki using the list at https://ne.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Biplab_Anand/MassMessage&oldid=1005419 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-24 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Tutankhamun's trumpets]]'''</div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Silver trumpet from Tutankhamun's tomb.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Tutankhamun's trumpets''' are a pair of trumpets found in the burial chamber of the Eighteenth Dynasty Pharaoh Tutankhamun. The trumpets, one of sterling silver and one of bronze or copper, are considered to be the oldest operational trumpets in the world, and the only known surviving examples from ancient Egypt. The trumpets were found in 1922 by Howard Carter during the excavation of Tutankhamun's tomb. The bronze trumpet was discovered in the tomb's antechamber in a large chest containing various military objects and walking sticks. The silver trumpet was subsequently found in the burial chamber. Both are finely engraved, with decorative images of the gods Ra-Horakhty, Ptah and Amun. The silver trumpet's bell is engraved with a whorl of sepals and calices representing a lotus flower, and the praenomen and nomen of the king. The bronze trumpet may in fact be made of copper; the metal has not yet been analysed. Similar looking trumpets feature in Egyptian wall-paintings that are usually, though not always, associated with military scenes. Silent for over 3,000 years, the trumpets were sounded before a live audience of an estimated 150 million listeners through an international BBC broadcast aired on 16 April 1939. The trumpets were played by a bandsman, James Tappern of Prince Albert's Own 11th Royal Hussars regiment. The recording was recently featured, and can be heard on the BBC Radio 4 program Ghost Music. Rex Keating, who presented the 1939 broadcast, later claimed that during a rehearsal, the silver trumpet shattered, and Alfred Lucas, a member of Carter's team who had restored the finds, was so distressed he needed to go to hospital. Due to their fragility, it is unlikely the trumpets will be played again in any official musical reconstructions. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०९, २१ जुन २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21601956 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-26 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Sumidouro State Park]]'''<br /><small>''([[:pt:Parque Estadual do Sumidouro]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Texturas da Gruta da Lapinha.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Sumidouro State Park''' (Portuguese: Parque Estadual do Sumidouro) is a state park in the state of Minas Gerais, Brazil. The remains of the first human inhabitants of Brazil were found in the park area in the early 19th century, along with bones of now-extinct megafauna. The main attraction is the Gruta da Lapinha, a large limestone cave. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:१२, २८ जुन २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21601956 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-27 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:fr:Justus Ier]]'''<br /><small>''([[:en:Justus of Jerusalem]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Justus I''' was a 2nd-century Jewish Christian leader, third bishop of Jerusalem, supposedly tied to the family of Jesus. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५७, ५ जुलाई २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21653910 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-28 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:El Palo Alto]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:El-palo-alto-tree-california.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''El Palo Alto''' (Spanish for 'the tall pole' or 'post') is a coastal redwood (Sequoia sempervirens) located in El Palo Alto Park on the banks of San Francisquito Creek in Palo Alto, California, United States. It is famous for its historical significance and as the namesake of the city of Palo Alto. As of July 2016, El Palo Alto is currently 110 feet (33.5 meters) in height, down from 162.2 feet (49.4 meters) in 1814. Its top progressively died from 1865 to 1955 from lowering of the water table so that its roots could no longer reach sustenance. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:३७, १२ जुलाई २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21702842 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-29 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Sèvres Egyptian Service]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Plate showing statues of Amenhotep III at Luxor, Egypt. Commissioned by Napoleon as a present to Josephine but she rejected it. From France. The Victoria and Albert Museum, London.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Sèvres Egyptian Service''' is a name used for two sets of tableware made by the Manufacture nationale de Sèvres during the First French Empire. The first was produced between 1804 and 1806 for Napoleon I and was presented by him to Alexander I of Russia in 1808, as a diplomatic gift following the Treaties of Tilsit. It is now held in the State Museum of Ceramics in Russia. The second set was produced between 1810 and 1812. It was intended as a gift from Napoleon to Empress Joséphine. The service consisted of 72 plates with the wells depicting scenes from Egypt based on sketches made by Vivant Denon. Joséphine refused to accept the service, which she described as "too severe". It was returned to the factory and given as a gift to the Duke of Wellington by Louis XVIII in 1818, following the Bourbon Restoration. The service was purchased by the Victoria and Albert Museum in 1979 and, except for one plate, was loaned to English Heritage to display at Apsley House, London, the former residence of the first duke. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:११, १९ जुलाई २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21719762 --> == [Wikimedia Foundation elections 2021] Candidates meet with South Asia + ESEAP communities == Hello, As you may already know, the [[:m:Wikimedia_Foundation_elections/2021|2021 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections]] are from 4 August 2021 to 17 August 2021. Members of the Wikimedia community have the opportunity to elect four candidates to a three-year term. After a three-week-long Call for Candidates, there are [[:m:Template:WMF elections candidate/2021/candidates gallery|20 candidates for the 2021 election]]. An <u>event for community members to know and interact with the candidates</u> is being organized. During the event, the candidates will briefly introduce themselves and then answer questions from community members. The event details are as follows: *Date: 31 July 2021 (Saturday) *Timings: [https://zonestamp.toolforge.org/1627727412 check in your local time] :*Bangladesh: 4:30 pm to 7:00 pm :*India & Sri Lanka: 4:00 pm to 6:30 pm :*Nepal: 4:15 pm to 6:45 pm :*Pakistan & Maldives: 3:30 pm to 6:00 pm * Live interpretation is being provided in Hindi. *'''Please register using [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSflJge3dFia9ejDG57OOwAHDq9yqnTdVD0HWEsRBhS4PrLGIg/viewform?usp=sf_link this form] For more details, please visit the event page at [[:m:Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP|Wikimedia Foundation elections/2021/Meetings/South Asia + ESEAP]]. Hope that you are able to join us, [[:m:User:KCVelaga (WMF)|KCVelaga (WMF)]], १२:१७, २३ जुलाई २०२१ (नेपाली समय) <!-- Message sent by User:KCVelaga (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:KCVelaga_(WMF)/Targets/Temp&oldid=21774692 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-30 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:La plus que lente]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:La Plus Que Lente (edit).ogg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''''La plus que lente''''', L. 121 is a waltz for solo piano written by Claude Debussy in 1910, shortly after his publication of the Préludes, Book I <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३०, २६ जुलाई २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21757255 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-31 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Abstract photography]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Denkmal für die ermordeten Juden Europas .jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Abstract photography''', sometimes called non-objective, experimental or conceptual photography, is a means of depicting a visual image that does not have an immediate association with the object world and that has been created through the use of photographic equipment, processes or materials. An abstract photograph may isolate a fragment of a natural scene in order to remove its inherent context from the viewer, it may be purposely staged to create a seemingly unreal appearance from real objects, or it may involve the use of color, light, shadow, texture, shape and/or form to convey a feeling, sensation or impression. The image may be produced using traditional photographic equipment like a camera, darkroom or computer, or it may be created without using a camera by directly manipulating film, paper or other photographic media, including digital presentations. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:१३, २ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21796451 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-32 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Michaux-Perreaux steam velocipede]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Michaux-Perreaux steam velocipède.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Michaux-Perreaux steam velocipede''' was a steam powered velocipede made in France sometime from 1867 to 1871, when a small Louis-Guillaume Perreaux commercial steam engine was attached to a Pierre Michaux manufactured iron framed pedal bicycle. It is one of three motorcycles claimed to be the first motorcycle, along with the Roper steam velocipede of 1867 or 1868, and the internal combustion engine Daimler Reitwagen of 1885. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:१४, ९ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21796451 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-33 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:zh:祝融号火星车]]'''<br /><small>''([[:en:Zhurong (rover)]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Mars Global Remote Sensing Orbiter and Small Rover at IAC Bremen 2018 02.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Zhurong''' (Chinese: 祝融; pinyin: Zhùróng) is China's first Mars rover, which formed part of the Chinese Tianwen 1 mission to Mars. It landed on May 14, 2021, to make China the second country to successfully soft land on Mars and establish communications from the Martian surface, after the United States. Zhurong was successfully deployed on 22 May 2021, 02:40 UTC <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:५१, १६ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21857549 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-34 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Luna Park (Coney Island, 1903)]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Night in Luna Park, Coney Island (1905).jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Luna Park''' was an amusement park in Coney Island, Brooklyn, New York City. Luna Park was located on a site bounded by Surf Avenue to the south, West 8th Street to the east, Neptune Avenue to the north, and West 12th Street to the west. Luna Park opened in 1903 and operated until 1944. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२४, २३ अगस्ट २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21914746 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-35 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Independence Day (Philippines)]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:PH flags near ccp.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Independence Day''' (Filipino: Araw ng Kasarinlán; also known as Araw ng Kalayaan, "Day of Freedom") is an annual national holiday in the Philippines observed on June 12, commemorating the declaration of Philippine independence from Spain in 1898. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५३, ३० अगस्ट २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21948194 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-36 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Flyby (spaceflight)]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:PIA22316 MarCO InSight.jpg|center|300px]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> A '''flyby''' (/ˈflaɪˌbaɪ/) is a spaceflight operation in which a spacecraft passes in proximity to another body, usually a target of its space exploration mission and/or a source of a gravity assist to impel it towards another target <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२५, ६ सेप्टेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=21969329 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-37 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Whang Youn Dai Achievement Award]]'''<br /><small>''([[:ko:황연대 성취상]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Whang Youn Dai Achievement Award''' is named after South Korean Dr. Whang Youn Dai, who contracted polio at the age of three. She devoted her life to the development of paralympic sport in Korea and around the world. At the 1988 Paralympic Summer Games in Seoul, Korea, the International Paralympic Committee (IPC) recognized her lifelong contributions to the Paralympic Movement and established the Whang Youn Dai Achievement Award (formerly the Whang Youn Dai Overcome Prize). Since then, this award has been presented at every Paralympic Games to one male and one female athlete who each "best exemplify the spirit of the Games and inspire and excite the world". <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:४०, १३ सेप्टेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22004646 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-39 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Behavior-altering parasite]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Succinea mit Leucocholoridium.jpg|center|300px|]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Behavior-altering parasites''' are parasites with two or more hosts, capable of causing changes in the behavior of one of their hosts to enhance their transmission, sometimes directly affecting the hosts' decision-making and behavior control mechanisms. They do this by making the intermediate host, where they may reproduce asexually, more likely to be eaten by a predator at a higher trophic level which becomes the definitive host where the parasite reproduces sexually. Examples can be found in bacteria, protozoa, viruses, and animals. Parasites may also alter the host behaviour to increase the protection to the parasites or their offspring. The term bodyguard manipulation is used for such mechanisms. Among the behavioral changes caused by parasites is carelessness, making their hosts easier prey. The protozoan Toxoplasma gondii, for example, infects small rodents and causes them to become careless and may even cause them to become attracted to the smell of feline urine, both of which increase their risk of predation and the parasite's chance of infecting a cat, its definitive host. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४७, २७ सेप्टेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22066226 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-41 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Proclamation Day of the Republic of Latvia]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:18.novembra svinīgie pasākumi (30966699131).jpg|center|300px|]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Proclamation Day of the Republic of Latvia''' is celebrated annually on 18 November. It marks the anniversary of the Proclamation of Independence of Latvia by the People's Council of Latvia in 1918. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:४९, ११ अक्टोबर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22160753 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-42 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Juice jacking]]'''<br /><small>''([[:fr:Juice jacking]]) ([[:de:Juice jacking]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Juice jacking''' is a type of cyber attack involving a charging port that doubles as a data connection, typically over USB. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:०१, १८ अक्टोबर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22187362 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-43 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Cape Kidnappers]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Cape Kidnappers, New Zealand.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Cape Kidnappers''' / Te Kauwae-a-Māui is a headland at the southeastern extremity of Hawke's Bay on the east coast of New Zealand's North Island and sits at the end of an 8 kilometres (5.0 mi) peninsula which protrudes into the Pacific Ocean. It is 20 kilometres (12 mi) south-east of the city of Napier. Access to the Cape by road stops at Clifton, which is the departure point for many tourists. The Cape Kidnappers Golf Course lies between the headland and the nearby coastal community of Te Awanga. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:५०, २५ अक्टोबर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22229282 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-44 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Islamic ornament]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Abu 'Inaniya.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Islamic ornament''' is the use of decorative patterns in Islamic art. They can be broadly divided into the arabesque, using curving plant-based elements, geometric patterns with straight lines or regular curves, and calligraphy, consisting of religious texts with stylised appearance, used both decoratively and to convey meaning. All three often involve elaborate interlacing. The three types of ornament are often used together. Islamic decoration has had a significant influence on European decorative artforms, especially as Western arabesque. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:५३, १ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22272778 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-45 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Southern Crab Nebula]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:The Crab of the Southern Sky Hen 2-104.tif|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Southern Crab Nebula''' (or WRAY-16-47 or Hen 2-104) is a nebula in the constellation Centaurus. The nebula is several thousand light years from Earth, and its central star is a symbiotic Mira variable - white dwarf pair. It is named for its resemblance to the Crab Nebula, which is in the northern sky. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:५८, ८ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22282200 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-46 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Netto Question]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Questão Netto 1.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Netto Question''' (Portuguese: Questão Netto) was the largest collective action for the liberation of slaves in the Americas. The lawsuit is related to the liberation of 217 slaves in Brazilian lands in the 1870s. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:५३, १५ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22333164 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-47 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Casa Grande del Pueblo]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Plaza Murillo .jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Casa Grande del Pueblo''' (English: Great House of the People), is the Bolivian presidential residence that replaced the Palacio Quemado in 2018. Inaugurated on 9 August 2018 during the presidency of Evo Morales as the official residence of the President of Bolivia, the interim government of Jeanine Áñez reverted to occupying the Palacio Quemado from 2019 to 2020. Following the inauguration of Luis Arce on 8 November 2020, it has again become the residence of the president. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:१९, २२ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22360705 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-48 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:William Morrison (chemist)]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Arntz and Morrison 1890.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''William Morrison''' (23 August 1855 – 29 August 1927) was a Scottish chemist. His background in chemistry piqued his interest in improving storage batteries. He concentrated on how to produce the most available energy for a unit of weight for efficiency in the working of an individual battery cell. Eventually, he developed storage batteries far more powerful than what had then been available. To demonstrate his batteries, Morrison installed 24 of them on a common horse-drawn carriage and attached an electric motor to the rear axle to be powered by them. Through various innovations, he developed the controls for the power used and the vehicle's steering so that the driver had complete control. Morrison invented the first practical self-powered four-wheeled electric carriage in the United States. His electric vehicle was the first to be driven in Chicago and in his hometown of Des Moines, Iowa. This electric horseless buggy of the late 19th century helped pave the way for the hybrid electric automobile of the 21st century. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:३९, २९ नोभेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22383453 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-49 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Wildlife of Madagascar]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Maki.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The composition of '''Madagascar's wildlife''' reflects the fact that the island has been isolated for about 88 million years. The prehistoric breakup of the supercontinent Gondwana separated the Madagascar-Antarctica-India landmass from the Africa-South America landmass around 135 million years ago. Madagascar later split from India about 88 million years ago, allowing plants and animals on the island to evolve in relative isolation. As a result of the island's long isolation from neighboring continents, Madagascar is home to an abundance of plants and animals found nowhere else on Earth. Approximately 90 percent of all plant and animal species found in Madagascar are endemic, including the lemurs (a type of strepsirrhine primate), the carnivorous fossa and many birds. This distinctive ecology has led some ecologists to refer to Madagascar as the "eighth continent", and the island has been classified by Conservation International as a biodiversity hotspot. As recent as 2021, the "smallest reptile on earth" was also found in Madagascar, known as the Brookesia nana, or nano-chameleon. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:५८, ६ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22394149 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-50 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Phromnia rosea]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Flatid leaf bugs and nymphs (Phromnia rosea).jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''''Phromnia rosea''''', the flower-spike bug or the flatid leaf bug, is a species of planthopper in the family Flatidae. It is found in dry, tropical forests in Madagascar, and the adult insects are gregarious, the groups orienting themselves in such a way that they resemble a flower spike <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२९, १३ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22394149 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-51 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Great Meadow National Nature Park]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Velykyi Luh.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Great Meadow National Nature Park''' (Ukrainian: Великий Луг (національний природний парк)) (also, Velykyi Luh) covers historic steppe terrain in southeast Ukraine. It is on the south bank of the Dnieper River's Kakhovka Reservoir, which was created by the Dnieper Hydroelectric Station. The meadows and reed beds on the shore support one of the largest transmigration spots for birds in Eastern Europe <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:००, २० डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22450595 --> == Wikipedia translation of the week: 2021-52 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Luís Gama]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Luiz Gama by Raul Pompeia 1882.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Luís Gonzaga Pinto da Gama''' (Salvador, June 21, 1830 – São Paulo, August 24, 1882) was a Brazilian Rábula (self-taught lawyer), abolitionist, orator, journalist and writer, and the Patron of the Abolition of Slavery in Brazil. Born to a free black mother and a white father, he was nevertheless made a slave at the age of 10, and remained illiterate until the age of 17. He judicially won his own freedom and began to work as a lawyer on behalf of the captives, and by the age of 29 he was already an established author and considered "the greatest abolitionist in Brazil". <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२६, २७ डिसेम्बर २०२१ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22472971 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-01 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2021 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Christmas tree production]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Christmas tree farm East Lansing MI check for pine shoot beetles.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Christmas tree production''' occurs worldwide on Christmas tree farms, in artificial tree factories and from native strands of pine and fir trees. Christmas trees, pine and fir trees purposely grown for use as a Christmas tree, are grown on plantations in many western nations, including Australia, the United Kingdom and the United States. In Australia, the industry is relatively new, and nations such as the United States, Germany and Canada are among world leaders in annual production. Great Britain consumes about 8 million trees annually, while in the United States between 35 and 40 million trees are sold during the Christmas season. Artificial Christmas trees are mostly produced in the Pearl River delta area of China. Christmas tree prices were described using a Hotelling-Faustmann model in 2001, the study showed that Christmas tree pr <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] १७:२७, ३ जनवरी २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22519540 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-02 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Lobster War]]'''<br /> <small>''([[:fr:Conflit de la langouste entre la France et le Brésil]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Brazilian Boeing B-17 flies over the French destroyer Tartu (D636) during the 1963 Lobster War.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''The Lobster War''' (also known as the Lobster Operation; Portuguese: Guerra da Lagosta; French: Conflit de la langouste) was a dispute over spiny lobsters which occurred from 1961 to 1963 between Brazil and France. The Brazilian government refused to allow French fishing vessels to catch spiny lobsters 100 miles (160 km) off the Brazilian northeast coast, arguing that lobsters "crawl along the continental shelf", while the French maintained that "lobsters swim" and that, therefore, they might be caught by any fishing vessel from any country. The dispute was resolved unilaterally by Brazil, which extended its territorial waters to a 200-nautical-mile (370 km; 230 mi) zone, taking in the disputed lobsters' bed. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२०, १० जनवरी २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22519540 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-03 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Henry Adams Thompson]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Henry A. Thompson.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Henry Adams Thompson''' (March 23, 1837 – July 8, 1920) was an American prohibitionist and professor who was the vice-presidential nominee of the Prohibition Party in 1880. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:५४, १७ जनवरी २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22614498 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-04 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Koz Castle]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Kozkalesi.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Koz Castle''' (Turkish: Koz Kalesi), or Kürşat Castle is a castle in the Altınözü district of the Hatay Province of Turkey. It has been involved in the Crusades in the 12th and 13th century. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४३, २४ जनवरी २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22621333 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-06 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Log bucking]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Bucker2.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Bucking''' is the process of cutting a felled and delimbed tree into logs. Significant value can be lost by sub-optimal bucking because logs destined for plywood, lumber, and pulp each have their own value and specifications for length, diameter, and defects. Cutting from the top down is overbucking and from the bottom up is underbucking. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०९:११, ७ फेब्रुअरी २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22758274 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-07 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Bidriware]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Bidriware Hookah.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Bidriware''' is a metal handicraft from Bidar, India. It was developed in the 14th century C.E. during the rule of the Bahamani Sultans. The term "bidriware" originates from the township of Bidar, which is still the chief centre for the manufacture of the unique metalware. Due to its striking inlay artwork, bidriware is an important export handicraft of India and is prized as a symbol of wealth. The metal used is a blackened alloy of zinc and copper inlaid with thin sheets of pure silver. This native art form has obtained Geographical Indications (GI) registry. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२८, १४ फेब्रुअरी २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22779496 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-08 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:simple:Loktak Folklore Museum]]'''<br /> <small>''([[:mni:ꯂꯣꯛꯇꯥꯛ ꯈꯨꯟꯅꯨꯡ ꯄꯨꯀꯩ ꯂꯟꯀꯩ ꯁꯪꯂꯦꯟ]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:LOKTAK FOLKLORE MUSEUM.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Loktak Folklore Museum''' or the Thanga Folklore Museum is a folk museum in Thanga Island in the Loktak lake of Manipur. It cares for and displays a collection of artistic, cultural and historical artefacts associated with the Loktak lake. The museum preserves the folk customs and beliefs, folk medicines, folk literature associated with the Loktak lake. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०३, २१ फेब्रुअरी २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22779496 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-09 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Shapur I's victory relief at Naqsh-e Rostam]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Naghsh-e rostam, Irán, 2016-09-24, DD 12.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Shapur I's victory relief at Naqsh-e Rostam''' is located 3 kilometers north of Persepolis. It is the most impressive of eight Sasanian rock carvings cut into the cliff beneath the tombs of their Achaemenid predecessors <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०८:१२, २८ फेब्रुअरी २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22779496 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-10 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Day of the National Flag (Ukraine)]]'''<br /><small>''([[:uk:День Державного Прапора України]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Flag of Ukraine.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> August 23 every year since 2004 <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४२, ७ मार्च २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22918026 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-11 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Hermila Galindo]]'''<br /><small>''([[:es:Hermila Galindo]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Portrait of Hermila Galindo.png|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Hermila Galindo Acosta''' (also known as Hermila Galindo de Topete) (2 June 1886 – 18 August 1954) was a Mexican feminist and a writer. She was an early supporter of many radical feminist issues, primarily sex education in schools, women's suffrage, and divorce. She was one of the first feminists to state that Catholicism in Mexico was thwarting feminist efforts, and was the first woman to run for elected office in Mexico. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०८, १४ मार्च २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=22964474 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-12 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Farn-Sasan]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Bronze coin of Farn-Sasan.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Farn-Sasan''' was the last king of the Indo-Parthian Kingdom, ruling the region of Sakastan approximately from 210 to 226. Literary sources makes no mention of him, and he is only known through the coins he issued. He was defeated in 226 by the Sasanian ruler Ardashir I (r. 224–242), which marked the end of Indo-Parthian rule. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] १२:१४, २१ मार्च २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23020670 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-13 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Dummy tank]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Inflatable dummy weapons - NARA - 292565.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Dummy tanks''' superficially resemble real tanks and are often deployed as a means of military deception in the absence of real tanks. Early designs included wooden shells and inflatable props that could fool enemy intelligence; they were fragile and only believable from a distance. Modern designs are more advanced and can imitate heat signatures, making them more effective illusions. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३६, २८ मार्च २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23058505 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-15 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Ankarana Reserve]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Tsingy Ankarana Madagascar 16-07-2004.JPG|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Ankarana Special Reserve''' in northern Madagascar was created in 1956. It is a small, partially vegetated plateau composed of 150-million-year-old middle Jurassic limestone <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०९, ११ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23120296 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-16 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Gwoździec Synagogue]]'''<br /> <small>''([[:pl:Synagoga w Gwoźdźcu]]) ''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Warszawa - synagoga z Gwoźdźca 2.JPG|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''synagogue''' was erected around 1650 in Gwoździec (Ukrainian: Гвіздець - Hvizdets), then in the Polish–Lithuanian Commonwealth, today in the Kolomyia Raion, Ukraine. The building was seriously damaged in a fire during World War I. It was rebuilt in the interwar period, but destroyed completely by the Germans in 1941 <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०९, १८ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23159940 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-17 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:School of the Air]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:SchooloftheAir.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''School of the Air''' is a generic term for correspondence schools catering for the primary and early secondary education of children in remote and outback Australia where some or all classes were historically conducted by radio, although this is now replaced by telephone and internet technology. In these areas, the school-age population is too small for a conventional school to be viable. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२२, २५ अप्रिल २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23192890 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-18 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:K-ration]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:KRation Breakfast.JPG|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''K-ration''' was an individual daily combat food ration which was introduced by the United States Army during World War II. It was originally intended as an individually packaged daily ration for issue to airborne troops, tank crews, motorcycle couriers, and other mobile forces for short durations. The K-ration provided three separately boxed meal units: Breakfast, Dinner, and Supper. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] 01:24, ०९:४९, २ मे २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23227238 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-19 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Cyrus the Great Day]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:7aban1394.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Cyrus the Great Day''' (Persian: روز کوروش بزرگ, romanized: ruz-e kuroš-e bozorg) is an unofficial Iranian holiday that takes place on the seventh day of Aban, the eighth month of the Solar Hijri calendar (October 29th on the Gregorian calendar), to commemorate Cyrus the Great, the founder of the ancient Achaemenid Persian Empire. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४६, ९ मे २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23227238 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-20 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Lift Every Voice and Sing]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Lift Every Voice and Sing - U.S. Navy Band Southwest, Jacksonville, Fla.opus|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> "'''''Lift Every Voice and Sing'''''" – often referred to as the Black national anthem in the United States – is a hymn with lyrics by James Weldon Johnson (1871–1938) and set to music by his brother, J. Rosamond Johnson (1873–1954), for the anniversary of President Abraham Lincoln's birthday in 1900 <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४२, १६ मे २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23227238 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-22 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Zangbeto]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Zangbeto.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Zangbeto''' are the traditional voodoo guardians of the night among the Ogu or Egun people of Benin, Togo and Nigeria. A traditional police and security institution, the Zangbeto cult is charged with the maintenance of law and order, and ensures safety and security within Ogu communities <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:५०, ३० मे २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23338388 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-23 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Trabala vishnou]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Trabala vishnou (Walker, 1855) Rose Myrtle Lappet Moth female Lasiocampidae (16076304697).jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Trabala vishnou''', the rose-myrtle lappet moth, is a moth of the family Lasiocampidae. It is found in south-east Asia, including Pakistan, India, Thailand, Sri Lanka, Myanmar, Java, China, Japan, Taiwan, Hong Kong, Vietnam and Indonesia. Four subspecies are recognized. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०९, ६ जुन २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23366994 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-24 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Tirumala septentrionis]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Dark blue tiger (Tirumala septentrionis dravidarum).jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Tirumala septentrionis''', the dark blue tiger, is a danaid butterfly found in the Indian subcontinent and Southeast Asia. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:२०, १३ जुन २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23389957 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-25 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Statehood Day (Slovenia)]]'''<br /> <small>''([[:sl:Dan državnosti]])''</small> </div> Please be bold and help translate this article! ---- <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Statehood Day''' (Slovene: Dan državnosti) is a holiday that occurs on every 25 June in Slovenia to commemorate the country's declaration of independence from Yugoslavia in 1991. Although the formal declaration of independence did not come until 26 June 1991, Statehood Day is considered to be 25 June since that was the date on which the initial acts regarding independence were passed and Slovenia became independent <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०९:१७, २० जुन २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23396992 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-26 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Roll Out Solar Array]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:View of the ISS taken during Crew-2 flyaround (ISS066-E-080651).jpg|center|300px|]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Roll Out Solar Array''' (ROSA) and its larger version ISS Roll Out Solar Array (iROSA) are lightweight, flexible power sources designed by NASA to be deployed and used in space. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:०९, २७ जुन २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23436479 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-27 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:The Road Goes Ever On (song)]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Hobbiton, New Zealand.jpg|center|300px|]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> "'''The Road Goes Ever On'''" is a title that encompasses several walking songs that J. R. R. Tolkien wrote for his Middle-earth legendarium. Within the stories, the original song was composed by Bilbo Baggins and recorded in The Hobbit. Different versions of it also appear in The Lord of the Rings, along with some similar walking songs. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०६:३६, ४ जुलाई २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23473250 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-28 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Everard Calthrop]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Everard Richard Calthrop''' (3 March 1857 – 30 March 1927) was a British railway engineer and inventor. Calthrop was a notable promoter and builder of narrow-gauge railways, especially of 2 ft 6 in (762 mm) narrow gauge, and was especially prominent in India. His most notable achievement was the Barsi Light Railway, but he is best known in his home country for the Leek and Manifold Valley Light Railway. Calthrop has been described as a "railway genius. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:४९, ११ जुलाई २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23502841 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-29 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Church of St. Clare, Horodkivka]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Horodkivka Catholic Church RB.jpg|300px|center]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Church of St. Clare, Horodkivka''' is a Roman Catholic religious building and an architectural monument of local importance in the village of Horodkivka (alternative spelling Gorodkivka), Andrushivka Raion, Zhytomyr region, Ukraine. Horodkivka was called Khalaimgorodok before 1946 <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३०, १८ जुलाई २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23502841 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-30 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Sack of Shamakhi]]'''<br /> <small>''([[:fa:تاراج شماخی]]) ''</small></div> Please be bold and help translate this article! ---- <div style="text-align:left; padding: .4em;"> The '''Sack of Shamakhi''' took place on 18 August 1721, when rebellious Sunni Lezgins, within the declining Safavid Empire, attacked the capital of Shirvan province, Shamakhi (in present-day Azerbaijan Republic). The initially successful counter-campaign was abandoned by the central government at a critical moment and with the threat then left unchecked, Shamakhi was taken by 15,000 Lezgin tribesmen, its Shia population massacred, and the city ransacked. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३१, २५ जुलाई २०२२ (नेपाली समय) </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23502841 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-31 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Lau Pa Sat]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Telok Ayer Market Above, June 2015.JPG|center|300px|]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Lau Pa Sat''', also known as Telok Ayer Market, is a historic building located within the Downtown Core in the Central Area of Singapore. It was first built in 1824 as a fish market on the waterfront serving the people of early colonial Singapore and rebuilt in 1838. It was then relocated and rebuilt at the present location in 1894. It is currently a food court with stalls selling a variety of local cuisine. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३२, १ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23601901 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-32 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:The Raggle Taggle Gypsy]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- <div style="text-align:left; padding: .4em;"> "'''The Raggle Taggle Gypsy'''" (Roud 1, Child 200), is a traditional folk song that originated as a Scottish border ballad, and has been popular throughout Britain, Ireland and North America. It concerns a rich lady who runs off to join the gypsies (or one gypsy). <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३६, ८ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23635059 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-33 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:Peroz I Kushanshah]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Extremely rare coin of Peroz I Kushanshah.jpg|center|300px|]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''Peroz I Kushanshah''' was ruler of the Kushano-Sasanian Kingdom from 245 to 275. He was the successor of Ardashir I Kushanshah. He was an energetic ruler, who minted coins in Balkh, Herat, and Gandhara. Under him, the Kushano-Sasanians further expanded their domains into the west, pushing the weakened Kushan Empire to Mathura in North India. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] ०७:३२, १५ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23661098 --> == Wikipedia translation of the week: 2022-34 == {| class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr" style="width:100%; margin:0; background:#DDDDDD; border:1px solid #BBBBBB; color:#000000; padding .4em;" |- |style="text-align:center;"| The winner this [[m:Translation of the week/2022 translations|Translation of the week]] is <div style="font-size:140%;">'''[[:en:In the Arbour]]'''<br /> </div> Please be bold and help translate this article! ---- [[File:Gierymski In the arbour.png|center|300px|]] <div style="text-align:left; padding: .4em;"> '''''In the Arbour''''' (Polish: W altanie) is an oil painting created by Polish Realist painter Aleksander Gierymski in 1882. It is displayed at the National Museum in Warsaw, Poland. In the painting is shown a social gathering of a group of aristocrats portrayed in 18th-century clothes, which takes place on a summer day in a garden. <small>(Please update the interwiki links on [[d:|Wikidata]] of your language version of the article after each week's translation is finished so that all languages are linked to each other.)</small> ---- [[File:TOTW.svg|24px|]] ''[[m:Translation of the week|About]] · '''[[m:Translation of the week/Translation candidates|Nominate/Review]]''' · [[m:Translation of the week/MassMessage|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] १७:३२, २२ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय)'' </div> |} <!-- Message sent by User:Shizhao@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Translation_of_the_week/MassMessage&oldid=23685356 --> sta85lxgl3pgtxt4mht0dyy4qpokdon 0 98744 1074226 1028206 2022-08-21T14:13:39Z 103.98.131.228 सामग्री थप wikitext text/x-wiki कर्मचारीलाई सुम्पेको काम सम्पन्न गर्नु नै कार्यसम्पादन हो । सो काम दक्षता र प्रभावकारितापूर्वक गर्नुपर्छ । कार्य सम्पादन भनेको क्षमता र [[उत्प्रेरणा]]को परिणाम हो । कुनै पनि कर्मचारीलाई तोकिएको जिम्मेवारी के कति र कस्तो रूपमा पूरा भयो भनेर पूर्व सूचककाे अाधारमा मापन गर्ने तथा मूल्यांकन गर्ने विधि कार्यसम्पादन मूल्यांकन हो । कुनै पनि आग्रह या पूर्वाग्रहबाट विचलित नभर्ई न्यायोचित मूल्यांकन गर्न सकियो भने नै काम गर्ने कर्मचारीलाई हौसला मिल्छ । होइन भने कर्मचारीहरू कुण्ठित बन्नुपर्ने अवस्थाको सिर्जना हुन सक्छ । मूल्यांकन मूल्यांकनकै लागि मात्र नगरी कार्यालय, शाखा या फाँटमा वहन गर्नुपर्ने जिम्मेवारी र प्राप्त उपलब्धिको आधारमा गरिनुपर्छ । प्रगति अपेक्षित रूपमा हुन सकेको छैन भने त्यसको यथार्थ कारण पत्ता लगाइ त्यसमा जिम्मेवार कर्मचारीको कार्यसम्पादनको वास्तविक तवरले विश्लेषणात्मक मूल्यांकन हुनुपर्छ । कार्यसम्पादनको आधारमा मूल्यांकन र मूल्यांकनको आधारमा दण्ड, सजाय, पुरस्कार तथा अन्य सेवा सुविधाहरू चलायमान हुने स्वचालित प्रणाली स्थापित हुनु अनिवार्य छ । सञ्चालित योजना तथा कार्यक्रमको प्रगति तथा प्रभावकारितालाई कार्यान्वयनमा तल्लीन जनशक्तिको कार्यसम्पादन, कार्यदक्षता र कार्यक्षमतासँग जोड्नुपर्छ । कुनै पनि व्यक्तिलाई तोकिएको जिम्मेवारी के कति, कसरी र कुन गुणस्तरमा वहन भएको छ भन्ने निक्र्योल गर्न तथा तदनुरूप भावी कार्यदिशा तय गर्नका लागि कार्यसम्पादन मूल्यांकन गरिनुपर्छ । सबै [[सङ्गठन]]हरूले कर्मचारीको मूल्यांकन गर्छन । यसमा दुई कुराहरु गरिन्छ । * कर्मचारीको सम्पादित काम पुनरावलोकन गरी सबल र दुर्बल पक्षहरूको समीक्षा * कर्मचारीले भविष्यमा बहन गर्न सक्ने जिम्मेवारीका लागि क्षमता आकलन == कार्यसम्पादन मूल्यांकन प्रक्रिया == # कार्यमान स्थापना # कार्यमान सञ्चार # सम्पादित कार्य मापन # अन्तर विश्लेषण # छलफल # सुधारात्मक कदम == कार्यसम्पादन मूल्यांकनको उपयोग == # कार्य सम्पादन पृष्ठपोषण # [[पुरस्कार व्यवस्थापन]] # तालिम र विकास # बढुवा , सुरुवा , अवकाश # छनोट परीक्षण मान्यता # सुपरिवेक्षण समझदारी # वृत्ति विकास र उत्तराधिकार योजना # नीति निर्धारण == कार्यसम्पादन मूल्यांकनका विधिहरु == # कार्यमान आधारित # तुलना आधारित # उद्देश्य आधारित <ref>डा. गोविन्दराम अग्रवाल नेपालमा मानव संसाधन व्यवस्थापन २०७१ MK Publisher and Distributors</ref> [[श्रेणी:मानव संसाधन]] ieclyvgoe79bnbdzzmkz0wbwitydz2d 0 107833 1074235 966436 2022-08-21T15:20:05Z पर्वत सुबेदी 31224 पर्वत सुबेदी ले [[नानकाना साहिब जिल्ला]] मा पुनर्निर्देश नछोडि त्यसलाई [[ननकाना साहिब जिल्ला]] मा सारेको हो wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = नानकाना साहिब | name = नानकाना साहिब | settlement_type = सहर | native_name = {{Nastaliq|'''ننكانہ صاحِب'''}} | image_skyline = Nankana Sahib.JPG | imagesize = 240px | image_alt = | image_caption = | motto = | image_map = | mapsize = 150 px | map_alt = | map_caption = | coordinates = {{Coord|31|27|0|N|73|42|24|E|type:city_region:PK|display=inline,title}} | pushpin_map = Punjab Pakistan#Pakistan | pushpin_label_position = left | pushpin_map_alt = | pushpin_mapsize = | pushpin_map_caption = | subdivision_type = [[देश]] | subdivision_name = {{झण्डा|पाकिस्तान}} | subdivision_type1 = प्रदेश | subdivision_name1 = [[पञ्जाब, पाकिस्तान|पञ्जाब]] | subdivision_type2 = [[जिल्ला]] | subdivision_name2 = [[नानकाना साहिब जिल्ला]] | population_total = | population_as_of = | population_est = | pop_est_as_of = | population_footnotes = | leader_party = | leader_name = | area_total_km2 = | elevation_m = 187 | population_density_km2 = | blank_name_sec1 = | blank_info_sec1 = | website = }} '''नानकाना साहिब''' ({{भाषा-उर्दू|ننکانہ صاحب}}) [[पाकिस्तान]]को [[पञ्जाब, पाकिस्तान|पञ्जाब]] प्रदेशमा रहेको एक जिल्ला नानकाना राहिबको एक प्रमुख सहर हो। यस सहरको नाम सिख धर्मका गुरु नानकको नामबाट राखिएको थियो जो यहि सहरमा १५ अप्रिल १९६९ का दिन आमा तृप्ता जी र बुबा मेहता कालू जीको सूपुत्रको रूपमा जन्मिएर यहीँ पहिलोपटक उपदेश दिएका थिए।<ref name="Iqbal 2015">{{cite web | last=Iqbal | first=Amjad | title=Over 2,500 Indian Sikhs attend annual pilgrimage | website=DAWN.COM | date=22 November 2015 | url=http://www.dawn.com/news/1221378 | accessdate=20 April 2016}}</ref><ref>[http://www.sgpc.net/historical-gurdwaras/gurdwaras_in_pakistan.asp Historical Gurudwaras:Nankana Sahib] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110914043347/http://www.sgpc.net/historical-gurdwaras/gurdwaras_in_pakistan.asp |date=2011-09-14 }}. Sgpc.net. Retrieved on 2011-11-15.</ref> हाल यो सहर उच्च ऐतिहासिक र धार्मिक मूल्य तथा मान्यता रहेको सहर हो र संसारभरबाट सिखहरूको लागि एक लोकप्रिय तीर्थ स्थान पनि हो।<ref>[http://www.nha.gov.pk/index.php?option=com_content&view=article&id=403%3Anankana-sahib&catid=62%3Atourism&Itemid=82&showall=1 Nankana Sahib]. Nha.gov.pk. Retrieved on 2011-11-15.</ref> यो सहर लाहोरबाट ९१ किलोमिटर (५७ माइल) पश्चिम र फैसलाबाद सहरबाट ७५ किलोमिटर (४७ माइल) पूर्वमा अवस्थित छ। एक राष्ट्रिय प्रतिवेदन अनुसार यस सहरको जनसङ्ख्या लगभग ७०,००० रहेको छ।<ref> https://www.politicpk.com/nankana-sahib-district-population-of-cities-towns-and-villages-2017-2018/</ref> प्राचीन कालमा यस सहरलाई राईपुरको नामले चिनिन्थ्यो भने पछि यसको नाम राई-भोई-दि- तालवाण्डी राखिएको थियो। यस सहरमा गुरु नानको जन्म पछि यस ठाउँलाई नानकिना साहिब र पछि नानकाना साहिबमा परिणत गरिएको थियो। नानकाना साहिब नानकाना साहिब जिल्ला र तहसीलको प्रमुख सहर पनि हो। == भूगोल == नानकाना साहिब पाकिस्तानी उत्तरी भागमा पर्छ भने यो सहर ३१°२७′०″ उत्तर ७३°४२′२४″ पूर्वको निर्देशाङ्कमा रहेको छ। नानकाना सहरले पाकिस्तानी कुल क्षेत्रफल मध्ये २९६० वर्ग किलोमिटर ओगटेको। यो सहर समुन्द्री सतहबाट १८७ मिटर उचाईमा अवस्थित छ। यो सहर लाहोरबाट ९१ किलोमिटर (५७ माइल) पश्चिम र फैसलाबाद सहरबाट ७५ किलोमिटर (४७ माइल) पूर्वमा अवस्थित छ। यस सहरमा सिख धर्मका गुरुले बाल्यकाल बिताएका थिए। == इतिहास == भारत तथा भारतीय स्वतन्त्रता आन्दोलनका एक प्रमुख राजनीतिक एवम् आध्यात्मिक नेता महात्मा गान्धीले ३ मार्च १९२१ का दिन नानकाना साहिबको भ्रमण गरका थिए। सभालाई सम्बोधन गर्दै महात्माले भने ,"तपाईँको दु: ख र शोक साझा गर्न आएको छु"।<ref name="Khalsa 2010">{{cite web | last=Khalsa | first=Sukhmandir | title=Historical Gurdwaras of Nankana, Pakistan Commemorating Guru Nanak Dev | website=About.com Religion & Spirituality | date=1 January 2010 | url=http://sikhism.about.com/od/gurdwaras/tp/Gurdwaras_of_Nankana_Sahib.htm | accessdate=20 April 2016}}</ref> सन् २००५ मा पाकिस्तान प्रान्तीय सरकारले नानकाना साहिबलाई जिल्लाको रूपमा विकास गर्ने घोषणा गरेको थियो। सन् २००७ मा गुरु नानकको जन्म स्थलमा पाकिस्तानी सरकारले सिख धर्म विश्वविद्यालय स्थापित गर्ने योजना घोषणा गरेको थियो।<ref>{{cite news | first = Roopinder | last = Singh | title = Bhagat Singh: The making of the revolutionary | date = March 23, 2011 | url = http://www.tribuneindia.com/2011/20110323/main6.htm | work = [[The Tribune (Chandigarh)|The Tribune]] | accessdate = 2011-10-23 | quote = Bhagat Singh was a well-read, articulate young man who significantly impacted Indian history and left behind a legacy that even 80 years after his martyrdom is still very much a part of our cultural ethos}}</ref> जुल्फिकार अली खानका अनुसार अन्तर्राष्ट्रिय गुरु नानक विश्वविद्यालय नानकाना साहिबमा बनाउने घोषणा गरिएको थियो जसमा सिख धर्म र संस्कृतिमा उत्कृष्ट वास्तुकला, पाठ्यशास्त्र र अनुसन्धान केन्द्रको रूपमा हुनेछ।<ref>[http://www.dawn.com/2005/05/10/nat43.htm Nankana becomes a district]. Dawn.com. Retrieved on 2011-11-15.</ref> == सन्दर्भ सामग्री == {{सन्दर्भसूची}} [[श्रेणी:पाकिस्तानका सहरहरू]] lykkxlypg30t2hci8ospdm74ttks21k 1 107868 1074236 757770 2022-08-21T15:20:06Z पर्वत सुबेदी 31224 पर्वत सुबेदी ले [[वार्तालाप:नानकाना साहिब जिल्ला]] मा पुनर्निर्देश नछोडि त्यसलाई [[वार्तालाप:ननकाना साहिब जिल्ला]] मा सारेको हो wikitext text/x-wiki {{WAM २०१९ वार्ता}} l4rzdgl619by3i2scvx2i03cz7bzn6a 0 113505 1074240 1074184 2022-08-21T15:28:20Z पर्वत सुबेदी 31224 /* जिल्ला */ wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = पञ्जाब | official_name = | native_name = {{lang|ur|پنجاب}}<br /> | type = [[प्रदेश]] | image_skyline = {{Photomontage |photo1a=Night_View_of_Badshahi_Mosque_(King’s_Mosque).jpg | photo2a = Front Elevation of Noor Mahal.jpg | photo2b = Splendid Shrine of Hazrat Baha-ud-din Zakariya.jpg | photo3a = Naulakha Pavilion in Lahore Fort.jpg | size = 270 | position = center | spacing = Number indicating width of spacing between the images (default: 1) | color = black | border = Number indicating width of border surrounding the montage (default: 1) | color_border = Color of border surrounding the montage (default: black) | text = | text_background = Color of background behind text (default: #F8F8FF) | foot_montage = }} | image_caption = <div style="background:#fee8ab;"> बादशाही मस्जिद<br /> &nbsp;• बहाउद्दिन जकरिया तिर्थ <br /> नवलखा मण्डप&nbsp;<br /> नूर महल</div> | image_flag = Flag of Punjab.svg | image_seal = Coat of arms of Punjab.svg | image_map = Punjab in Pakistan (claims hatched).svg | map_caption = पाकिस्तानको नक्सामा पञ्जाबको अवस्थिति | image_map1 = | map_caption1 = | coordinates = {{coord|31|72|type:adm1st_region:PK_dim:1000000|display=inline,title}} | subdivision_type = [[देश]] | subdivision_name = {{झण्डा|पाकिस्तान}} | parts_style = para | parts_type = सबैभन्दा ठूलो सहर | p1 = [[लाहोर]] | established_title = स्थापना | established_date = १ जुलाई १९७० | seat_type = राजधानी | seat = [[लाहोर]] | blank_name_sec1 = [[भाषा]] | blank_info_sec1 = {{unbulleted list|[[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]], मुल्तानी, [[उर्दु भाषा|उर्दू]], पोठोहारी}} | blank1_name_sec1 = Notable sports teams | blank1_info_sec1 = | blank2_name_sec1 = राष्ट्रिय सभामा सिटहरू | blank2_info_sec1 = १८३ | blank3_name_sec1 = [[मानव विकास सूचकाङ्क]] (सन् २०१८) | blank3_info_sec1 = ०.५६७ {{वृद्धि}}<ref name="Subnational HDR">{{Cite web|url=https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/|title=ذیلی قومی - ایریا ڈیٹا بیس - عالمی ڈیٹا لیب|website=عالمی تاریخ|language=उर्दू|access-date=14 March 2020}}</ref> <br/>{{color|#fc0|मध्यम}} | blank_name_sec2 = प्रदेशिय विधानसभामा सीटहरू | blank_info_sec2 = ३७१<ref>{{cite web|url= http://www.pap.gov.pk/index.php/members/stats/en/19|title= صوبائی اسمبلی ۔پنجاب|url-status= live|archiveurl= https://web.archive.org/web/20090201061549/http://pap.gov.pk/index.php/members/stats/en/19|archivedate= 1 February 2009|df= dmy-all}}</ref> | blank1_name_sec2 = विभाग | blank1_info_sec2 = ९ | blank2_name_sec2 = [[जिल्ला]] | blank2_info_sec2 = ३६ | blank3_name_sec2 = तहसिल | blank3_info_sec2 = १४६ | blank4_name_sec2 = सङ्घीय परिषद | blank4_info_sec2 = ७६०२ | government_type = स्वशासित प्रदेश, [[पाकिस्तान|सङ्घीय सरकार]]को अधिनमा | governing_body = पञ्जाब सरकार | leader_title = गभर्नर | leader_name = चौधरी मोहम्मद सरवार | leader_title1 = मुख्यमन्त्री | leader_name1 = सरदार रउस्मान बुज्दर | leader_title2 = मुख्य सचिव | leader_name2 = जवद रफीक मलिक (पाकिस्तान प्रशासनिक सेवा) | leader_title3 = व्यवस्थापिका | leader_name3 = प्रदेश सभा | leader_title4 = सर्वोच्च अदालत | leader_name4 = लाहोर सर्वोच्च अदालत | unit_pref = Metric | area_total_km2 = २०५,३४४ | area_rank = दोस्रो | population_footnotes = | population_total = ११००१२४४२<ref name=population>[http://www.pbscensus.gov.pk सन् २०१७ को जनगणना] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171015113737/http://www.pbscensus.gov.pk/ |date=१५ अक्टोबर २०१७ }}</ref> | population_as_of = सन् २०१७ | population_rank = प्रथम | population_density_km2 = auto| | timezone1 = [[पाकिस्तानी मानक साय]] | utc_offset1 = +०५:०० | website = {{url|http://www.punjab.gov.pk}} | iso_code = }} '''पञ्जाब''' (उर्दू र पञ्जाबी: پنجاب), {{Audio|Punjab.ogg|सुन्नुहोस्}}), [[पाकिस्तान]]को सर्वाधिक धेरै जनसङ्ख्या भएको प्रदेश हो जसको जनसङ्ख्या सन् २०१७ का अनुसार, ११०,०१२,४४२ रहेको छ। यस प्रदेश सिन्ध, बलुचिस्तान, र [[खैबर पख्तुनख्वा|खयबर पख्तुनख्वा]], [[इस्लामाबाद]], र आजाद काश्मीरहरू जस्ता पाकिस्तानी प्रदेशहरूद्वारा घेरिएको छ। यसले भारतीय राज्य पञ्जाब, राजस्थान, र जम्मू-काश्मीरको भारतीय प्रशासित क्षेत्रसँग पनि सीमा साझेदारी गरेको छ। प्रदेश राजधानी तथा सबैभन्दा ठूलो सहर लाहोर हो जुन सहर पाकिस्तानको सांस्कृतिक, ऐतिहासिक, आर्थिक र विश्वव्यापी केन्द्र हो जहाँ देशको चलचित्र उद्योग, र यसको धेरै फेसन उद्योग पनि आधारित छन्। चीन वा भारत बाहिर सबैभन्दा धेरै जनसंख्या भएको यस प्रदेश विश्वको पाँचौँ सर्वाधिक जनसङ्ख्या भएको उपराष्ट्रिय इकाई समेत हो। पुरातन कालदेखि नै पञ्जाबमा मानिसहरूको बसोबास रहेको थियो। सिन्धु उपत्यकाको सभ्यता, २६०० ईपुमा हडप्पामा पहिलो पटक फेला परेको थियो।  पञ्जाब हिन्दू महाकाव्य [[महाभारत]]मा भारी मात्रामा देखा परेको छ, र यहाँ तक्षशिलाका कुराहरू उल्लेख छ जसलाई धेरैले विश्वको सबैभन्दा पुरानो विश्वविद्यालय मान्दछन्। ३२६ ईपुमा अलेक्ज्यान्डर द ग्रेटले राजा पोरसलाई पञ्जाबको मोङ नजिकै झेलमको युद्धमा पराजित गरेका थिए। उमायाद साम्राज्यले ८औँ शताब्दीमा पञ्जाबमाथि जित हासिल गरेको थियो। त्यसपछिका शताब्दीहरूमा, पञ्जाबले धजनभिआन, घुरिड, दिल्ली सल्तनत, मुघल, दुर्रानी र सिखले आक्रमण गर्दै  कब्जा गरेका थिए। मुघल साम्राज्यको शासनकालमा पञ्जाब आफ्नो वैभवको उचाईमा पुगेको थियो। १८औँ शताब्दीको बेला, नादर शाहको मुघल साम्राज्यको आक्रमणले पञ्जाबमा मुघलको अधिकार खस्किएको थियो र यो अराजकतामा परेको थियो। अहमद शाह दुर्रानीको अधीनमा रहेका दुर्रानी अफगानहरूले पञ्जाबको कब्जा गरेका थिए तर सफल विद्रोह पछि यसले सिखलाई पराजित गरेको थियो जसले सन् १७५९ मा सिख सेनालाई लाहोरको दावी गर्न अनुमति दिएको थियो। सिख साम्राज्य सन् १७९९ मा रणजित सिंहको शासनमा स्थापित भएको थियो र बेलायतीसँग पराजित हुनु अघि, यसको राजधानी [[लाहोर]] रहेको थियो। पञ्जाब, भारत र पाकिस्तान दुबैको स्वतन्त्रता आन्दोलनमा केन्द्रित थियो, लाहोरलाई भारतीय स्वतन्त्रताको घोषणापत्र र पाकिस्तानको स्थापनाको लागि प्रस्ताव गरिएको दुबैको स्थान थियो। बेलायती भारतको पञ्जाब प्रदेश सन् १९४७ मा विभाजित भएको थियो। राडक्लिफ रेखाद्वारा धार्मिक सीमा विभाजित भएको बेला यो प्रदेशको गठन भएको थियो। पञ्जाब पाकिस्तानको सबैभन्दा औद्योगिक प्रदेश हो र औद्योगिक क्षेत्रले यस प्रदेशको कुल घरेलु उत्पादनको २२४% कायम गरेको छ।  पञ्जाब पाकिस्तानमा यसको सापेक्ष समृद्धिका लागि परिचित छ, र सबै पाकिस्तानी प्रदेशहरूमध्ये सबैभन्दा कम गरीबी दर भएको प्रदेश हो। प्रदेशको उत्तरी र दक्षिणी भागको बीचमा स्पष्ट विभाजन रहेको छ। पाकिस्तानको सबैभन्दा कम सम्पन्न उत्तरी पञ्जाबमा गरीबी दर बढी रहेको छ। पञ्जाब [[दक्षिण एसिया]]को सबैभन्दा ठूलो सहरी क्षेत्रहरू मध्ये एक हो जसमा करीव ४०% मानिसहरू सहरी क्षेत्रमा बस्दछन्।  पाकिस्तानको बाँकी देशको तुलनामा यसको मानव विकास सूचकाङ्कको स्तर उच्च छ। यो प्रदेश सुफीवादबाट अत्यन्तै प्रभावित छ, धेरै सूफी तीर्थस्थलहरू पञ्जाबभरि फैलिएका छन जसले वर्षेनी लाखौँ श्रद्धालुहरूलाई आकर्षित गर्दछ। सिख धर्मका संस्थापक, गुरू नानकको जन्म लाहोर नजिकैको ननकाना साहिबमा भएको थियो। पञ्जाब कटासराज मन्दिरको क्षेत्र हो, जुन हिन्दू पौराणिक कथाका लागि प्रख्यात छ। धेरै संयुक्त राष्ट्र शैक्षिक वैज्ञानिक र सांस्कृतिक सङ्गठनको विश्व सम्पदा स्थलहरू पञ्जाबमा अवस्थित छन् जसमा शालीमार बगैँचा, लाहोर किल्ला, तक्षशिला पुरातात्विक उत्खनन, र रोहतास किल्ला समावेश छ। == शब्दको उत्पत्ति == रिग वेदमा पञ्जाबलाई सप्त सिन्धु भनेर चिनिन्थ्यो जसको अर्थ हो "सात नदीहरूको भूमि" हो। यो क्षेत्र पुरातन युनानीहरूलाई पेन्तापोतामिया भनेर चिनिन्थ्यो, जसको अर्थ हो "पाँच नदीको क्षेत्र", जबकि यस क्षेत्रको लागि संस्कृत नाम, रामायण र महाभारतमा उल्लेख गरिएको, पञ्चनदा थियो जसको अर्थ "पाँच नदीहरूको भूमि" हो। [[फारसी भाषा|फारसी]]हरूले पछि यस क्षेत्रलाई मुस्लिम विजय पछि पञ्जाब भन्ने गर्दथे जसको पनि अर्थ" पाँच नदीहरूको भूमि "हो। पञ्जाब शब्द औपचारिक रूपमा इ.स. १७औँ शताब्दीको सुरुमा फारसी शब्दबाट पञ्च (पाँच) र आब (पानी), भएको थियो जसको अर्थ यस क्षेत्रको लागि संस्कृत र युनानी नामसँग मिल्दोजुल्दो छ। पाँच नदीहरू, जसमा चेनाब, झेलम, रवि, व्यास र सतलज, पञ्जनद खोलाबाट सिन्धु नदीमा र अरब सागरमा बग्दछ। पञ्जाबका पाँच ठूला नदीहरूमध्ये चारवटा पाकिस्तानको पञ्जाब प्रदेश हुँदै बग्दछ। == जनसङ्ख्या र समाज == === जनशाङ्खिकि === {| class="toccolours" cellpadding="4" cellspacing="0" style="float:right; margin:0 0 1em 1em; font-size:95%;" |- ! colspan="4" style="background:#ccf; text-align:center;"| ऐतिहासिक जनसङ्ख्या विवरण<ref>सन् १९९८ देखिको तथ्याङ्क [http://www.statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/pop_by_province/pop_by_province.html_Pages/statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/pop_by_province/pop_by_province प्रदेशका अनुसार जनसङ्ख्या – केन्द्रीय तथ्याङ्क विभाग] सन् २०१२ देखिको अनुमानित जनसङ्ख्या [http://www.thenews.com.pk/Todays-News-13-13514-Population-shoots-up-by-46-percent-since-1998 سے آبادی میں فیصد اضافہ ہوا ہے] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120701193658/http://www.thenews.com.pk/Todays-News-13-13514-Population-shoots-up-by-46-percent-since-1998 |date=१ July २०१२ }}। सङ्ग्रह मिति १२ जुलाई २०१३।</ref> |- ! जनगणना !! style="text-align:right;"| जनसङ्ख्या || सहरी || ग्रामीण |- | colspan=4| ---- |- | style="text-align:center;"| सन् १९५१ || style="text-align:right;"| २०,५४०,७६२ || ३,५६८,०७६ || १६,९७२,६८६ |- | style="text-align:center;"| सन् १९६१ || style="text-align:right;"| २५,४६३,९७४ || ५,४७५,९२२ || १९,९८८,०५२ |- | style="text-align:center;"| सन् १९७२ || style="text-align:right;"| ३७,६०७,४२३ || ९,१८२,६९५ || २८,४२४,७२८ |- | style="text-align:center;"| सन् १९८१ || style="text-align:right;"| ४७,२९२,४४१ || १३,०५१,६४६ || ३४,२४०,७९५ |- | style="text-align:center;"| सन् १९९८ || style="text-align:right;"| ७३,६२१,२९० || २३,०१९,०२५ || ५०,६०२,२६५ |- | style="text-align:center;"| सन् २०१७ || style="text-align:right;"| ११०,०१२,६१५ || ७०,००८,४५१ || ४०,४०१,१६४ |} यस प्रदेश पाकिस्तानको आधा भन्दा बढी जनसङ्ख्याको एकत्रित छ। यो विश्वको पाँचौँ धेरै जनसङ्ख्या भएको उप-राष्ट्रिय इकाई समेत हो। यो चीन वा भारत भन्दा बाहिर सबैभन्दा धेरै जनसङ्ख्यायुक्त प्रदेश हो। पञ्जाबीहरू विभिन्न जातजाति, कुल (उर्दू: برادری) र समुदायहरू सहितको एक विषेश समूह हो। पाकिस्तानी पञ्जाबमा, कडा सामाजिक स्तरीकरणको विपरीत गैर-आदिवासी सामाजिक भेदभाव मुख्यतया परम्परागत व्यवसायहरू जस्तै लोहार वा कारीगरहरूमा आधारित छ। पञ्जाबमा पाकिस्तानमा सबैभन्दा कम गरीबी दर छ, यद्यपि यो प्रदेशको उत्तरी र दक्षिणी भागमा विभाजन रहेको छ। प्रदेशको समृद्ध उत्तरी भागको सियालकोट जिल्लामा गरीबी दर ५.६३% रहेको छ जबकि गरीब मध्येको एक दक्षिणमा रहेको राजनपुर जिल्लामा गरीबी दर ६०.०५% रहेको छ। === भाषाहरू === {{bar box |float = left |title = पञ्जाबका भाषाहरू<br/><small>(सन् २०१७ को जनगणना)</small><ref>{{समाचार स्रोत|युआरएल=https://www.dawn.com/news/1410447|पहुँचमिति=२ अप्रिल २०२०|title=انتخابات تک مردم شماری کے نتائج کی منظوری کو سی سی آئی نے موخر کردیا}}</ref> |bars = {{bar percent|[[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]]|Green|६९.६७}} {{bar percent|सराइकी|Blue|२०.६८}} {{bar percent|[[उर्दु भाषा|उर्दू]]|DarkSlateGray|४.८७}} {{bar percent|पश्तो|Violet|१.९८}} {{bar percent|बलूची|Yellow|०.८३}} {{bar percent|[[सिन्धी भाषा|सिन्धी]]|Red|०.१५}} }} {{clear}} पञ्जाबमा बोलिने मुख्य र मातृभाषा भनेको पञ्जाबी हो जुन सामान्यतया शाहमुखी लिपिमा लेखिने गरिन्छ छ जुन पञ्जाबी लेख्नको लागि प्रयोग हुने सबैभन्दा पुरानो लिपि हो। पञ्जाब देशकै सबैभन्दा ठूलो जातीय समूह हो। पञ्जाबी पञ्जाबको प्रदेश स्तरीय भाषा हो तर पाकिस्तानको संविधानमा राष्ट्रिय स्तरमा यसलाई आधिकारिक मान्यता प्रदान गरिएको छैन। सराइकी वा पूर्व मुल्तानी भाषा प्रायः दक्षिण पञ्जाब, र पश्तो, उत्तर पश्चिम पञ्जाबका केही भागहरूमा, खास गरी अटक जिल्ला र [[खैबर पख्तुनख्वा|खयबर पख्तुनख्वा]] प्रदेशको नजिकको मियाँवाली जिल्लामा बोल्ने गरिन्छ। [[File:Punjabi prachar demand.jpg|thumb| लाहोरमा पञ्जाबीहरूले पाकिस्तानको पञ्जाबमा [[पञ्जाबी भाषा]]लाई विद्यालय शिक्षाको औपचारिक भाषा बनाउने माग गर्दै पाकिस्तानमा भएको एक प्रदर्शन।]] पाकिस्तानमा पञ्जाबीलाई निम्न स्तरको भाषामा हस्तान्तरण गरिने र यस्तो वातावरणले यसलाई अस्विकार गरिरहेको चिन्ताको रूपमा प्रसारण सार्वजनिक क्षेत्र र औपचारिक शिक्षाको निकटको अन्य भाषाहरूका रूपमा उर्दू र अङ्ग्रेजीको प्रयोगले कसै-कसैलाई यस्तो डर पैदा गराएको छ। विभिन्न शैक्षिक नेता, अन्वेषकहरू र सामाजिक टिप्पणीकारहरूले उर्दूको जानाजानी पदोन्नति र पञ्जाबी भाषालाई आधिकारिक स्वीकृति वा मान्यता दिन अस्वीकार गर्नु भाषाको हानिकारक भएको धारणा व्यक्त गरेका छन्। अगस्ट २०१५ मा, पाकिस्तानी पत्राचार संस्था, अन्तर्राष्ट्रिय लेखक परिषद र विश्व पञ्जाबी काङ्ग्रेसले ख्वाजा फरीद नामक सम्मेलनको संयुक्त रूपमा आयोजना गरेको थियो र उनीहरूले पञ्जाबी भाषाको विश्वविद्यालय लाहोरमा स्थापना गरिनु पर्ने र [[पञ्जाबी भाषा]]लाई प्राथमिक तहमा शिक्षाको माध्यमको रूपमा घोषणा गरिनु पर्ने माग राखेका थिए। यसले प्रदेशमा पञ्जाबी भाषा लागू गर्न कुनै कदम नचालेको भन्दै सेप्टेम्बर २०१५ मा, उनिहरूले पााकिस्तानको पञ्जाब सरकार विरूद्ध पाकिस्तानको सर्वोच्च अदालतमा मुद्दा दर्ता गरेका थिए। यसका अतिरिक्त, हरेक वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवसमा हजारौँ पञ्जाबीहरू लाहोरमा भेला हुन्छन्। === धर्म === {{bar box |title=पञ्जाबमा धर्म<ref>{{वेब स्रोत |शीर्षक=مذہب کے لحاظ سے آبادی |युआरएल=http://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/tables/POPULATION%20BY%20RELIGION.pdf |वेबसाइट=پاکستان |प्रकाशक=پاکستان بیورو برائے شماریات}}</ref> |titlebar=#Fcd116 |left1=धर्म |right1=प्रतिशत |float=right |bars= {{bar percent|[[इस्लाम धर्म]]|green|९७.२१}} {{bar percent|इसाई|blue|२.३}} {{bar percent|अहमदी|blue|०.२५}} {{bar percent|हिन्दू|Orange|०.१६}} {{bar percent|अन्य†|black|०.०७}} |caption=धर्मको वितरण<br /> †<small> सिख, परासी समावेश।</small> }} पञ्जाब (पाकिस्तान)को जनसङ्ख्या मध्ये ९७.२१% मानिसहरूले इस्लाम धर्मको अनुसरण गर्दछन् जसमा सुन्नी र शियाको बाहुल्यता रहेको छ। सबैभन्दा ठूलो गैर मुस्लिम अल्पसङ्ख्यक इसाई धर्म हो जसको जनसङ्ख्या २.३% रहेको छ। अन्य अल्पसङ्ख्यकहरूले अहमदिया, हिन्दू, सिख, पारसी आदी समावेश छन्। == भूगोल == पञ्जाब [[बलुचिस्तान, पाकिस्तान|बलुचिस्तान]] पछिको पाकिस्तान सबैभन्दा दोस्रो ठूलो प्रदेश हो। यसको क्षेत्रफल २०५,३४४ वर्ग किलोमिटर (७९,२८४ वर्ग माइल) रहेको छ। यसले पाकिस्तानको कुल जमिनको २५.८% ओगट्छ। पञ्जाब प्रदेश दक्षिणमा सिन्ध, दक्षिण पश्चिममा बलुचिस्तान, पश्चिममा [[खैबर पख्तुनख्वा]], र उत्तरमा [[इस्लामाबाद राजधानी क्षेत्र]] र [[आजाद कश्मीर]]सँग सिमानामा साझेदारी गरेको छ। पञ्जाबले उत्तरमा [[जम्मू र कश्मीर]]को, र पूर्वमा भारतीय राज्य पञ्जाब र राजस्थानसँग पनि सिमाना साझेदारी गरेको छ। प्रदेशको राजधानी र सबैभन्दा ठूलो सहर लाहोर हो जुन व्यापक पञ्जाब क्षेत्रको ऐतिहासिक राजधानी थियो। अन्य महत्त्वपूर्ण सहरहरूमा फैसलाबाद, [[रावलपिन्डी]], गुजरानवाला, सरगोधा, मुल्तान, [[सियालकोट]], बहावलपुर, गुजरात, शेखुपुरा, झेलम र साहीवाल पर्दछन्। अविभाजित पञ्जाब क्षेत्र छ वटा नदीहरूको गृह थियो, जसमध्ये पाँच पाकिस्तानको पञ्जाब प्रदेशका बग्दछ। पश्चिम देखि पूर्वसम्म, [[सिन्धु नदी|सिन्धु]], झेलम, चेनाब, रवि र सतलज नदीहरू यस प्रदेशमा बग्दछन्। पाकिस्तानको सबै प्रदेशलाई छुने यो देशको एक मात्र प्रदेश हो  === भूआकृति === [[File:Murree scene.jpg|thumb|पञ्जाबको मरी पर्वतीय क्षेत्र]] पञ्जाबको परिदृश्यमा प्राय: सिन्धु नदीको उर्वर मैदान र पाकिस्तानका चार ठूला सहायक नदीहरू, झेलम, चेनाब, रावी र सतलज नदी समावेश छन् जसले पञ्जाबलाई उत्तरदेखि दक्षिणमा पार गर्दछ। पञ्जाबका नदीहरू मध्ये पाँचौं, ब्यास नदी ({{भाषा-संस्कृत|विपाशा नदी}}) भारतको पञ्जाब राज्यमा मात्र पर्दछ। मैदान पृथ्वीमा सबैभन्दा धेरै सिंचाइ गरिएको क्षेत्रहरू मध्ये पर्दछ र नहरहरू सम्पूर्ण प्रदेशमा फेला पार्न सकिन्छ। पञ्जाबमा धेरै पहाडी क्षेत्रहरू पनि रहेका छन्। यस प्रदेशको दक्षिणपश्चिमी भूभागमा अवस्थित सुलेमान पर्वत, [[इस्लामाबाद]]को नजिकै उत्तरको मार्गला पहाड र नमक हिम शृङ्खलाले पञ्जाबको उत्तरी भागलाई पोठोहार उच्चसमस्थलीबाट विभाजित गर्दछ। मरुभूमिहरू दक्षिणी पञ्जाबमा राजस्थानको सिमाना नजिक र सुलेमान हिम शृङ्खला नजिक फेला पार्न सकिन्छ। === मौसम === पञ्जाबका प्रायः भागहरूमा अत्यधिक चिसो र वर्षा हुने गर्दछ। फेब्रुअरी बीचमा तापमान बढ्न थाल्छ; वसन्तकालीन मौसम मध्य अप्रिल सम्म जारी रहन्छ। दक्षिण पश्चिम मानसुनको सुरुवात मे महिनामा पञ्जाब पुग्ने गरेको अनुमान गरिएको छ, तर सन् १९७० को दशकको सुरु देखि नै मौसम ढाँचा अनियमित रहेको छ। वसन्तमा पनि कुनै क्षेत्रमा कडा वर्षा भएको छ जसले बाढी पनि निम्त्याउने गरेको छ। जुन र जुलाई महिनामा अत्याधिक गर्मी हुन्छ। आधिकारिक अनुमानले गर्मीको मौसममा ४६ डिग्री सेल्सियस सम्मको तापक्रमको दावी गर्दछ भने केही अखबारका स्रोतहरूले तापक्रम ५१ डिग्री सेल्सियससम्म पुग्ने बताउने गरेका छन्। सन् १०९३ मा मुलुकमा तापक्रम अत्याधिक धेरै ५४ डिग्री सेल्सियस पार गरेको थियो। हालसालै प्रदेशमा अत्याधिक चिसोको अनुभव गरिएको छ जुन विगत ७० वर्ष यताकै सर्वाधिक चिसो मौसम हो। पञ्जाब प्रदेको तापक्रम −२° देखि ४५ ° सेल्सियस सम्म पुग्दछ। तथापि, गृष्ममा तापक्रम ५० डिग्री सेल्सियस (११२ डिग्री फर्हेनहाइट) र हिउँदमा −१० डिग्री सेल्सियस सम्म पुग्छ। मौसमको आधारमा, पञ्जाब प्रदेशमा सामान्यतया तीन मुख्य ऋतुहरू छन्। १) ग्रीष्म ऋतु (अप्रिल देखि जुन) जहाँ तापक्रम ११० डिग्री फर्हेन्हाइट सम्म पुग्दछ। २) वर्षा ऋतु (जुलाई देखि सेप्टेम्बर) प्रदेशको औसत वर्षा वार्षिक रूपमा ९६ सेमी उप-हिमाली क्षेत्र र मैदानमा ४६ सेन्टीमिटर बीचको दायरा भित्र सीमित छ। ३) जाडो/ हिउँद (अक्टोबर देखि मार्च) तापक्रम ४० डिग्री फर्हेनहाइट सम्म घट्दछ। == प्रदेश सरकार == पञ्जाब सरकार [[पाकिस्तान]]को सङ्घीय संरचनामा एक प्रादेशिक सरकार हो, जुन पञ्जाब प्रदेशको राजधानी [[लाहोर]]मा आधारित छ। पञ्जाबको मुख्यमन्त्री पञ्जाबको प्रादेशिक विधानसभाद्वारा पाकिस्तानको पञ्जाबमा प्रादेशिक सरकारको प्रमुखको रूपमा रहेको हुन्छन्। वर्तमान [[मुख्यमन्त्री]] चौधरी परवेज इलाही हुन् उनी २६ जुलाई २०२२ मा राष्ट्रिय सभाद्वारा निर्वाचित भएका थिए। पञ्जाब प्रदेश सभा पूर्वी पाकिस्तानको [[लाहोर]]मा अवस्थित पञ्जाब प्रदेशका निर्वाचित प्रतिनिधिहरूको एक सदनात्मक विधायिका हो। [[पाकिस्तानको संविधान सभा]]को धारा १०६ अन्तर्गत कुल ३७१ सिट रहेको यस विधानसभामा ६६ सिट महिलाका लागि र ८ सिट गैर-मुस्लिमका लागि आरक्षित गरिएको थियो। पञ्जाब सरकारमा ४८ विभागहरू छन्। प्रत्येक विभागको नेतृत्व एक प्रदेश मन्त्री (राजनीतिज्ञ) र एक प्रदेश सचिवद्वारा गरिन्छ। ===विभाग=== {{मुख्य|पाकिस्तानको विभाग}} [[File:Punjab (Pakistan) Divisions.png|thumb|पञ्जाब विभागको नक्सा]] {| class="sortable wikitable" |- ! क्र.सं ! विभाग ! सदरमुकाम ! क्षेत्रफल<br/>(किमी²) ! जनसङ्ख्या<br/>(सन् २०१७) |- |१ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |[[बहवालपुर]] |४५,५८८ |१,१४,६४,०३१ |- |२ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |[[डेरा गाजी खान]] |३८,७७८ |१,१०,१४,३९८ |- |३ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |[[फैसलाबाद]] |१७,९१७ |१,४१,७७,०८१ |- |४ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |[[गुजरानवाला]] |१७,२०६ |१,६१,२३,९८४ |- |५ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |[[लाहोर]] |१६,१०४ |१,९३,९८,०८१ |- |६ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |[[मुल्तान]] |२१,१३७ |१,२२,६५,१६१ |- |७ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |[[रावलपिन्डी]] |२२,२५५ |१,००,०७,८२१ |- |८ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |[[साहिवाल]] |१०,३०२ |७३,८०,३८६ |- |९ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |[[सरगोधा]] |२६,३६० |८१,८१,४९९ |} ===जिल्ला=== [[File:Districts of Punjab (Pakistan).png|right|३५०px]] {| class="wikitable sortable" |- ! क्र.सं ! जिल्ला ! सदरमुकाम ! क्षेत्रफल<br/>(किमी^२) ! जनसङ्ख्या<br/>(सन् २०१७) ! जनघनत्व<br/>(मानिस/किमी^२) ! विभाग |- |१ |[[अटक जिल्ला|अटक]] |[[अटक]] |align="right"|६,८५८ |align="right"|१,८८३,५५६ |align="right"|२७४ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |२ |[[बहवालनगर जिल्ला|बहवालनगर]] |[[बहवालनगर]] |align="right"|८,८७८ |align="right"|२,९८१,९१९ |align="right"|३३५ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |३ |[[बहवालपुर जिल्ला|बहवालपुर]] |[[बहवालपुर]] |align="right"|२४,८३० |align="right"|३,६६८,१०६ |align="right"|१४७ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |४ |[[भक्कर जिल्ला|भक्कर]] |[[भक्कर]] |align="right"|८,१५३ |align="right"|१,६५०,५१८ |align="right"|२०२ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |५ |[[चकवाल जिल्ला|चकवाल]] |[[चकवाल]] |align="right"|६,५२४ |align="right"|१,४९५,९८२ |align="right"|२२९ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |६ |[[चिनिकोट जिल्ला|चिनिकोट]] |[[चिनिकोट]] |align="right"|२,६४३ |align="right"|१,३६९,७४० |align="right"|५१८ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |७ |[[डेरा गाजी खान जिल्ला|डेरा गाजी खान]] |[[डेरा गाजी खान]] |align="right"|११,९२२ |align="right"|२,८७२,२०१ |align="right"|२४० |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |८ |[[फैसलाबाद जिल्ला|फैसलाबाद]] |[[फैसलाबाद]] |align="right"|५,८५६ |align="right"|७,८७३,९१० |align="right"|१३४४ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |९ |[[गुजरानवाला जिल्ला|गुजरानवाला]] |[[गुजरानवाला]] |align="right"|३,६२२ |align="right"|५,०१४,१९६ |align="right"|१३८४ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |१० |[[गुजारात जिल्ला|गुजरात]] |[[गुजरात, पाकिस्तान|गुजरात]] |align="right"|३,१९२ |align="right"|२,७५६,११० |align="right"|८६३ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |११ |[[हफिजाबाद जिल्ला|हफिजाबाद]] |[[हफिजाबाद]] |align="right"|२,३६७ |align="right"|१,१५६,९५७ |align="right"|४८८ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |१२ |[[झाङ जिल्ला|झाङ]] |[[झाङ]] |align="right"|८,८०९ |align="right"|२,७४३,४१६ |align="right"|३११ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |१३ |[[झेलम जिल्ला|झेलम]] |[[झेलम]] |align="right"|३,५८७ |align="right"|१,२२२,६५० |align="right"|३४० |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |१४ |[[कसूर जिल्ला|कसूर]] |[[कसूर]] |align="right"|४,७९६ |align="right"|३,४५४,९९६ |align="right"|७२० |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |१५ |[[कानेवाल जिल्ला|कानेवाल]] |[[कानेवाल]] |align="right"|४,३४९ |align="right"|२,९२१,९८६ |align="right"|६७१ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |१६ |[[खुशाब जिल्ला|खुशाब]] |[[खुशाब]] |align="right"|६,५११ |align="right"|१,२८१,२९९ |align="right"|१९६ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |१७ |[[लाहोर जिल्ला|लाहोर]] |[[लाहोर]] |align="right"|१,७७२ |align="right"|११,१२६,२८५ |align="right"|६२७८ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |१८ |[[लय्या जिल्ला|लय्या]] |[[लय्या]] |align="right"|६,२९१ |align="right"|१,८२४,२३० |align="right"|२९० |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |१९ |[[लोधरान जिल्ला|लोधरान]] |[[लोधरान]] |align="right"|२,७७८ |align="right"|१,७००,६२० |align="right"|६१२ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |२० |[[मन्डी बहाउद्दीन जिल्ला|मन्डी बहाउद्दीन]] |[[मन्डी बहाउद्दीन]] |align="right"|२,६७३ |align="right"|१,५९३,२९२ |align="right"|५९६ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |२१ |[[मियाँवाली जिल्ला|मियाँवाली]] |[[मियाँवाली]] |align="right"|५,८४० |align="right"|१,५४६,०९४ |align="right"|२६४ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |२२ |[[मुल्तान जिल्ला|मुल्तान]] |[[मुल्तान]] |align="right"|३,७२० |align="right"|४,७४५,१०९ |align="right"|१२७५ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |२३ |[[मुजफ्फरगढ जिल्ला|मुजफ्फरगढ]] |[[मुजफ्फरगढ]] |align="right"|८,२४९ |align="right"|४,३२२,००९ |align="right"|५२३ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |२४ |[[नारोवाल जिल्ला|नारोवाल]] |[[नारोवाल]] |align="right"|२,३३७ |align="right"|१,७०९,७५७ |align="right"|७३१ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |२५ |[[ननकाना साहिब जिल्ला|ननकाना साहिब]]<ref name="nankana"> {{cite web| url=http://www.dawn.com/२००५/०५/१०/nat४३.htm| title=Nankana becomes district| first=Dawn Newspaper| last=Internet Edition| access-date=१४ April २००६| url-status=live| archive-url=https://web.archive.org/web/20051001033405/http://www.dawn.com/2005/05/10/nat43.htm| archive-date=१ October २००५| df=dmy-all| date=१० May २००५}}<br/>हालसालै बनाइएको जिल्ला नानकनाको लागि कुनै तथ्याङ्क उपलब्ध छैन।</ref> |[[ननकाना साहिब]] |align="right"|२,९६० |align="right"|१,३५६,३७४ |align="right"|४५८ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |२६ |[[ओकडा जिल्ला|ओकडा]] |[[ओकडा]] |align="right"|४,३७७ |align="right"|३,०३९,१३९ |align="right"|६९४ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |२७ |[[पाकपट्टन जिल्ला|पाकपट्टन]] |[[पाकपट्टन]] |align="right"|२,७२४ |align="right"|१,८२३,६८७ |align="right"|६६९ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |२८ |[[रहिम यार खान जिल्ला|रहिम यार खान]] |[[रहिम यार खान]] |align="right"|११,८८० |align="right"|४,८१४,००६ |align="right"|४०५ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |२९ |[[राजनपुर जिल्ला|राजनपुर]] |[[राजनपुर]] |align="right"|१२,३१९ |align="right"|१,९९५,९५८ |align="right"|१६२ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |३० |[[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]] |[[रावलपिन्डी]] |align="right"|५,२८६ |align="right"|५,४०५,६३३ |align="right"|१३२२ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |३१ |[[साहिवाल जिल्ला|साहिवाल]] |[[साहिवाल]] |align="right"|३,२०१ |align="right"|२,५१७,५६० |align="right"|७८६ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |३२ |[[सरगोधा जिल्ला|सरगोधा]] |[[सरगोधा]] |align="right"|५,८५४ |align="right"|३,७०३,५८८ |align="right"|६३२ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |३३ |[[शेखुपुरा जिल्ला|शेखुपुरा]] |[[शेखुपुरा]] |align="right"|५,९६० |align="right"|३,४६०,४२६ |align="right"|५८० |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |३४ |[[सियालकोट जिल्ला|सियालकोट]] |[[सियालकोट]] |align="right"|३,०१६ |align="right"|३,८९३,६७२ |align="right"|१२९१ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |३५ |[[टोबा टेक सिंह जिल्ला|टोबा टेक Tek सिंह]] |[[टोबा टेक सिंह]] |align="right"|३,२५२ |align="right"|२,१९०,०१५ |align="right"|६७३ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |३६ |[[वेहाडी जिल्ला|वेहाडी]] |[[वेहाडी]] |align="right"|४,३६४ |align="right"|२,८९७,४४६ |align="right"|६६३ |[[मुल्तान विभाग|मुल्ताज]] |} == अर्थतन्त्र == [[File:GDP by Province.jpg|thumb|right|प्रदेश अनुसार कुल ग्राहस्थ उत्पादन]] पञ्जाब [[पाकिस्तान]]को सबैभन्दा ठूलो अर्थव्यवस्था हो, जसले राष्ट्रिय कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा सबैभन्दा बढी योगदान पुर्‍याएको छ। सन् १९७२ उत्तरार्ध यस प्रान्तको अर्थतन्त्र चार गुणाले वृद्धि भएको छ।<ref>{{Cite web|url=http://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20110501074227/http://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf|url-status=dead|title=World Bank Document<!-- Bot generated title -->|archive-date=1 May 2011|access-date=19 December 2019}}</ref> सन् २००० मा, [[पाकिस्तान]]को [[कुल ग्राहस्थ उत्पादन]]मा यसको हिस्सा ५४.७% र सन् २०१० मा ५९% रहेको थियो। यो विशेष गरि पाकिस्तानको अर्थव्यवस्थाको सेवा र कृषि क्षेत्रमा प्रभावशाली छ। यसको योगदान सेवा क्षेत्रमा ५२.१% देखि ६४.५% र कृषि क्षेत्रमा ५६.१% देखि ६१.५% सम्म रहेको छ।<ref>{{Cite web|url=http://www.spdc.org.pk/pubs/nps/nps5.pdf|title=Provincial Accounts of Pakistan: Methodology and Estimates 1973–2000|access-date=19 December 2019}}</ref> यो एक प्रमुख जनशक्ति योगदानकर्ता पनि हो। यो विनिर्माण क्षेत्रमा पनि प्रमुख रूपमा रहेको छ, यद्यपि प्रभुत्व त्यति उल्लेखनीय छैन। सन् २००७ मा, पञ्जाबले ७.८% को वृद्धि दर हासिल गरेको थियो र २००२-०३ देखि २००७-०८ को अवधिमा, यसको अर्थव्यवस्था प्रति वर्ष ७% देखि ८% को दरले वृद्धि भएको थियो<ref>{{cite web|url=http://www.thenews.com.pk/daily_detail.asp?id=152370|title=The News International: Latest, Breaking, Pakistan, Sports and Video News|access-date=22 April 2015|archive-date=28 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200728093450/https://www.thenews.com.pk/|url-status=dead}}</ref> र सन् २००८-०९ को अवधिमा पाकिस्तानको [[कुल ग्राहस्थ उत्पादन]] वृद्धि दर ४% बाट बढेर ६% मा पुगेको थियो। समुद्र तटको अभावको बावजुद, पञ्जाब पाकिस्तानको सबैभन्दा ठुलो औद्योगिक प्रदेश हो र यसको उत्पादन उद्योगहरूले कपडा, खेलकुदका सामानहरू, ठुला मेसिनरी, विद्युतीय उपकरण, शल्य चिकित्सा उपकरण, सवारी साधन, अटो पार्ट्स, धातु, चिनी मिल उद्योग, विमान, सिमेन्ट, कृषि मेसिनरी, साइकल, रिक्सा, कार्पेट र प्रशोधित खाद्यपदार्थहरू उत्पादन गर्दछन्।<ref name="auto"/> सन् २००३ मा, यस प्रदेशले ९०% कागजी सामग्री, ७१% मल, ६९% चिनी र ४०% सिमेन्ट उत्पादन गरेको थियो।<ref>{{cite web|url= http://203.215.180.58/portal/docimages/9327manufacturing.pdf|title= Punjab Gateway|url-status= dead|archive-url= https://web.archive.org/web/20070705111033/http://203.215.180.58/portal/docimages/9327manufacturing.pdf|archive-date= 5 July 2007|df= dmy-all}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.findpk.com/yp/Biz_Guide/html/industrial_zones_punjab.html|title=Industrial Zone Punjab, Pakistan|first=ZAHID IKRAM|last=ceo@cybercity-online.net|website=findpk.com|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20110711003615/http://www.findpk.com/yp/Biz_Guide/html/industrial_zones_punjab.html|archive-date=11 July 2011}}</ref> यसको उष्णकटिबन्धीय ओसिलो र सुख्खा जलवायुको बावजुद, व्यापक सिंचाईले यसलाई समृद्ध कृषि क्षेत्र बनाउँदछ। अङ्ग्रेजहरूले स्थापना गरेको यसको नहर-सिंचाई प्रणाली संसारको सबैभन्दा ठूलो हो। [[गहुँ]] र कपास सबैभन्दा ठूलो बाली हो। अन्य बालीहरूमा [[धान]], [[उखु]], [[कोदो]], [[मकै]], तेलहन, दलहन, तरकारी र किनु जस्ता फलफूलहरू पर्छन्। पशुधन र पोल्ट्री उत्पादन पनि महत्त्वपूर्ण छ। देशको वार्षिक खाद्यान्न उत्पादनमा पञ्जाबको योगदान लगभग ७६ प्रतिशत रहेको छ। कपास र धान यहाँको महत्वपूर्ण बाली हुन्। यी नगदे बालीहरू हुन् जसले राष्ट्रिय ढुकुटीमा ठूलो योगदान पुर्‍याउँछन्। कृषिमा आत्मनिर्भरता हासिल गर्ने रणनीति सहित साना तथा मझौला खेती, बरानी क्षेत्रमा जोड, खेतबारीदेखि बजारसम्म सडक, ट्युबवेलका लागि विद्युतीकरण, पानी जम्ने र लवणता नियन्त्रण गर्नेतर्फ केन्द्रित भएको छ। पञ्जाबमा पनि ६८ हजारभन्दा बढी औद्योगिक एकाइहरू छन्। यहाँ ३९ हजार ३३ साना तथा घरेलु उद्योग रहेका छन् । कपडा उद्योगको सङ्ख्या १४,४८० रहेको छ। खाद्य तथा [[दाना]] उद्योगलगायत कृषिजन्य [[कच्चा पदार्थ]] प्रशोधनका लागि सात हजार ३५५ एकाइ छन्। [[लाहोर]] र [[गुजरानवाला]] विभागमा साना इन्जिनियरिङ एकाइहरूको सबैभन्दा ठूलो एकाग्रता छ। [[सियालकोट]] जिल्ला खेलकुद सामग्री, शल्य चिकित्सा उपकरण र कटलरी सामानमा उत्कृष्ट छ। पञ्जाब सरकारले प्रदेशमा औद्योगीकरणलाई बढावा दिन औद्योगिक क्षेत्रहरू विकास गरिरहेको छ, कायदे आजम व्यापारीक पार्क शेखपुरा एक औद्योगिक क्षेत्र हो जुन [[लाहोर]]-[[इस्लामाबाद]] मार्गमा शेखपुरा नजिकै विकास भएको छ।<ref>{{Cite web | url=https://pie.com.pk/quaid-e-azam-business-park | title=PIEDMC - Punjab Industrial Estate Development and Management Company}}</ref> पञ्जाब एक [[खनिज]] समृद्ध प्रदेश हो जहाँ [[कोइला]], फलाम, ग्याँस, पेट्रोल, सेतो नुन (विश्वको दोस्रो ठूलो नुन खानी), डोलोमाइट, जिप्सम र सिलिका-बालुवाको व्यापक खनिज भण्डार रहेको छ। पञ्जाब खनिज विकास निगमले एक सयभन्दा बढी आर्थिक रूपमा व्यवहार्य परियोजनाहरू सञ्चालन गरिरहेको छ। उत्पादनमा औद्योगिक उत्पादन, [[सिमेन्ट]], [[प्लास्टिक]], र अन्य विभिन्न सामानहरू समावेश छन्। पञ्जाबका विभिन्न क्षेत्रहरूमा गरिबी पनि व्यापक रूपमा रहेको छ। उत्तरी र मध्य पञ्जाबले पश्चिमी र दक्षिणी पञ्जाबको तुलनामा धेरै कम स्तरको गरीबीको सामना गरिरहेको छ। दक्षिणी र पश्चिमी पञ्जाबमा बसोबास गर्नेहरू पनि ती क्षेत्रहरूमा औद्योगीकरणको निम्न स्तरका कारण कृषिमा धेरै निर्भर छन्। ==मुख्य सहरहरू== {{मुख्य|पाकिस्तानका सहरहरूको सूची}} {| class="wikitable" style="width: 70%; font-size: 85%; border: #999 solid 1px; text-align: lcenter; margin-bottom: 0; margin: 1em auto 1em auto" |- ! colspan="5" style="text-align:center; background:YellowGreen;"| '''पञ्जाबका मुख्य सहरहरूको सूची''' |- ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| क्रम ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| सहर ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| जिल्ला ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| जनसङ्ख्या ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| तस्वीर |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| १ ||align=left | '''[[लाहोर]]''' ||align=left | [[लाहोर जिल्ला|लाहोर]] || 11,126,285 || [[File:Badshahi Mosquee, Lahore.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| २ ||align=left | '''[[फैसलाबाद]]''' ||align=left | [[फैसलाबाद जिल्ला|फैसलाबाद]] || ३२,०४,७२६ || [[File:Clock Tower Faisalabad by Usman Nadeem.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ३ ||align=left | '''[[रावलपिन्डी]]''' ||align=left | [[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]] || २०,९८,२३१ || [[File:Rawal Lake Eastern Bank.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ४ || align="left" | '''[[गुजरानवाला]]'''|| align="left" |[[गुजरानवाला जिल्ला|गुजरानवाला]]|| २०,२७,००१ || [[File:Nishan-E-Manzil Gujranwala 20140925.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ५ || align="left" | '''[[मुल्तान]]'''|| align="left" |[[मुल्तान जिल्ला|मुल्तान]]|| १८,७१,८४३ || [[File:Shah Rukn e Alam by M Ali Mir 03.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ६ || align="left" | '''[[बहवालपुर]]'''|| align="left" |[[बहवालपुर जिल्ला|बहवालपुर]]|| ७,६२,१११ || [[File:Front Elevation of Noor Mahal.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ७ ||align=left | '''[[सरगोधा]]''' ||align=left | [[सरगोधा जिल्ला|सरगोधा]] || ६,५९,८६२ || [[File:Central Library of University of Sargodha.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ८ || align="left" | '''[[सियालकोट]]'''|| align="left" |[[सियालकोट जिल्ला|सियालकोट]]|| ६,५५,८५२ || [[File:Clock Tower, Sialkot 21.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ९ || align="left" | '''[[शेखुपुरा]]'''|| align="left" |[[शेखुपुरा जिल्ला|शेखुपुरा]]|| ४,७३,१२९ || [[File:Hiran Minar- monument to Mansraj.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १० || align="left" | '''[[रहिम यार खान]]'''|| align="left" |[[रहिम यार खान जिल्ला|रहिम यार खान]]|| ४,२०,४१९ || [[File:Bhong Mosaue Main Building.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ११ ||align=left | '''[[झाङ]]''' ||align=left | [[झाङ जिल्ला|झाङ]] || ४,१४,१३१ || [[File:Shrine of Sufi Saint Sultan Bahu, Jhang .jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १२ || align="left" | '''[[डेरा गाजी खान]]'''|| align="left" |[[डेरा गाजी खान जिल्ला|डेरा गाजी खान]]|| ३,९९,०६४ || [[File:Statue of horses, D.G. Khan.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १३ || align="left" | '''[[गुजरात]]'''|| align="left" |[[गुजरात जिल्ला|गुजरात]]|| ३,९०,५३३ || [[File:Mosque in Gujrat Pakistan.JPG|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १४ || align="left" | '''[[साहिवाल]]'''|| align="left" |[[साहिवाल जिल्ला|साहिवाल]]|| ३,८९,६०५ || [[File:Ravi bridge.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १५ || align="left" | '''[[वाह केन्ट]]'''|| align="left" |[[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]]|| ३,८०,१०३ || [[File:Central Mosque (Markai Jamia Masjid), Wah Cantt.jpg|200px]] |- | colspan="5" style="text-align:center; background:#f5f5f5;"| '''स्रोत: पाकिस्तानको राष्ट्रिय जनगणना सन् २०१७'''<ref name="DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017">{{cite web|url=http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|title=DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017|publisher=www.pbscensus.gov.pk|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170829164748/http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|archive-date=29 August 2017}}</ref> |- | colspan="5" style="text-align:center; background:#f5f5f5;"| '''यो सहरको जनसङ्ख्याको आधारित छ र यसले महानगरीय क्षेत्रको जनसङ्ख्यालाई समावेश गरेको छैन।''' |} == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} ==बाह्य कडीहरू == {{Sister project links|voy=Punjab (Pakistan)}} {{कमन्स|Punjab (Pakistan)|पञ्जाब}} *{{आधिकारिक वेबसाइट|http://www.punjab.gov.pk}} *{{curlie|Regional/Asia/Pakistan/Provinces/Punjab}} * [https://web.archive.org/web/20170919203232/http://dmoz.pk/Provinces/Punjab/ पञ्जाब, पाकिस्तान] को यात्रा सहयोगी [[श्रेणी:पञ्जाब, पाकिस्तान| ]] [[श्रेणी:पाकिस्तानका प्रदेशहरू]] [[श्रेणी:पञ्जाबी भाषी देश तथा क्षेत्रहरू]] 8tub2yg517mka0j94ppmgprypgg9p0j 1074241 1074240 2022-08-21T15:35:59Z पर्वत सुबेदी 31224 /* प्रदेश सरकार */ wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = पञ्जाब | official_name = | native_name = {{lang|ur|پنجاب}}<br /> | type = [[प्रदेश]] | image_skyline = {{Photomontage |photo1a=Night_View_of_Badshahi_Mosque_(King’s_Mosque).jpg | photo2a = Front Elevation of Noor Mahal.jpg | photo2b = Splendid Shrine of Hazrat Baha-ud-din Zakariya.jpg | photo3a = Naulakha Pavilion in Lahore Fort.jpg | size = 270 | position = center | spacing = Number indicating width of spacing between the images (default: 1) | color = black | border = Number indicating width of border surrounding the montage (default: 1) | color_border = Color of border surrounding the montage (default: black) | text = | text_background = Color of background behind text (default: #F8F8FF) | foot_montage = }} | image_caption = <div style="background:#fee8ab;"> बादशाही मस्जिद<br /> &nbsp;• बहाउद्दिन जकरिया तिर्थ <br /> नवलखा मण्डप&nbsp;<br /> नूर महल</div> | image_flag = Flag of Punjab.svg | image_seal = Coat of arms of Punjab.svg | image_map = Punjab in Pakistan (claims hatched).svg | map_caption = पाकिस्तानको नक्सामा पञ्जाबको अवस्थिति | image_map1 = | map_caption1 = | coordinates = {{coord|31|72|type:adm1st_region:PK_dim:1000000|display=inline,title}} | subdivision_type = [[देश]] | subdivision_name = {{झण्डा|पाकिस्तान}} | parts_style = para | parts_type = सबैभन्दा ठूलो सहर | p1 = [[लाहोर]] | established_title = स्थापना | established_date = १ जुलाई १९७० | seat_type = राजधानी | seat = [[लाहोर]] | blank_name_sec1 = [[भाषा]] | blank_info_sec1 = {{unbulleted list|[[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]], मुल्तानी, [[उर्दु भाषा|उर्दू]], पोठोहारी}} | blank1_name_sec1 = Notable sports teams | blank1_info_sec1 = | blank2_name_sec1 = राष्ट्रिय सभामा सिटहरू | blank2_info_sec1 = १८३ | blank3_name_sec1 = [[मानव विकास सूचकाङ्क]] (सन् २०१८) | blank3_info_sec1 = ०.५६७ {{वृद्धि}}<ref name="Subnational HDR">{{Cite web|url=https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/|title=ذیلی قومی - ایریا ڈیٹا بیس - عالمی ڈیٹا لیب|website=عالمی تاریخ|language=उर्दू|access-date=14 March 2020}}</ref> <br/>{{color|#fc0|मध्यम}} | blank_name_sec2 = प्रदेशिय विधानसभामा सीटहरू | blank_info_sec2 = ३७१<ref>{{cite web|url= http://www.pap.gov.pk/index.php/members/stats/en/19|title= صوبائی اسمبلی ۔پنجاب|url-status= live|archiveurl= https://web.archive.org/web/20090201061549/http://pap.gov.pk/index.php/members/stats/en/19|archivedate= 1 February 2009|df= dmy-all}}</ref> | blank1_name_sec2 = विभाग | blank1_info_sec2 = ९ | blank2_name_sec2 = [[जिल्ला]] | blank2_info_sec2 = ३६ | blank3_name_sec2 = तहसिल | blank3_info_sec2 = १४६ | blank4_name_sec2 = सङ्घीय परिषद | blank4_info_sec2 = ७६०२ | government_type = स्वशासित प्रदेश, [[पाकिस्तान|सङ्घीय सरकार]]को अधिनमा | governing_body = पञ्जाब सरकार | leader_title = गभर्नर | leader_name = चौधरी मोहम्मद सरवार | leader_title1 = मुख्यमन्त्री | leader_name1 = सरदार रउस्मान बुज्दर | leader_title2 = मुख्य सचिव | leader_name2 = जवद रफीक मलिक (पाकिस्तान प्रशासनिक सेवा) | leader_title3 = व्यवस्थापिका | leader_name3 = प्रदेश सभा | leader_title4 = सर्वोच्च अदालत | leader_name4 = लाहोर सर्वोच्च अदालत | unit_pref = Metric | area_total_km2 = २०५,३४४ | area_rank = दोस्रो | population_footnotes = | population_total = ११००१२४४२<ref name=population>[http://www.pbscensus.gov.pk सन् २०१७ को जनगणना] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171015113737/http://www.pbscensus.gov.pk/ |date=१५ अक्टोबर २०१७ }}</ref> | population_as_of = सन् २०१७ | population_rank = प्रथम | population_density_km2 = auto| | timezone1 = [[पाकिस्तानी मानक साय]] | utc_offset1 = +०५:०० | website = {{url|http://www.punjab.gov.pk}} | iso_code = }} '''पञ्जाब''' (उर्दू र पञ्जाबी: پنجاب), {{Audio|Punjab.ogg|सुन्नुहोस्}}), [[पाकिस्तान]]को सर्वाधिक धेरै जनसङ्ख्या भएको प्रदेश हो जसको जनसङ्ख्या सन् २०१७ का अनुसार, ११०,०१२,४४२ रहेको छ। यस प्रदेश सिन्ध, बलुचिस्तान, र [[खैबर पख्तुनख्वा|खयबर पख्तुनख्वा]], [[इस्लामाबाद]], र आजाद काश्मीरहरू जस्ता पाकिस्तानी प्रदेशहरूद्वारा घेरिएको छ। यसले भारतीय राज्य पञ्जाब, राजस्थान, र जम्मू-काश्मीरको भारतीय प्रशासित क्षेत्रसँग पनि सीमा साझेदारी गरेको छ। प्रदेश राजधानी तथा सबैभन्दा ठूलो सहर लाहोर हो जुन सहर पाकिस्तानको सांस्कृतिक, ऐतिहासिक, आर्थिक र विश्वव्यापी केन्द्र हो जहाँ देशको चलचित्र उद्योग, र यसको धेरै फेसन उद्योग पनि आधारित छन्। चीन वा भारत बाहिर सबैभन्दा धेरै जनसंख्या भएको यस प्रदेश विश्वको पाँचौँ सर्वाधिक जनसङ्ख्या भएको उपराष्ट्रिय इकाई समेत हो। पुरातन कालदेखि नै पञ्जाबमा मानिसहरूको बसोबास रहेको थियो। सिन्धु उपत्यकाको सभ्यता, २६०० ईपुमा हडप्पामा पहिलो पटक फेला परेको थियो।  पञ्जाब हिन्दू महाकाव्य [[महाभारत]]मा भारी मात्रामा देखा परेको छ, र यहाँ तक्षशिलाका कुराहरू उल्लेख छ जसलाई धेरैले विश्वको सबैभन्दा पुरानो विश्वविद्यालय मान्दछन्। ३२६ ईपुमा अलेक्ज्यान्डर द ग्रेटले राजा पोरसलाई पञ्जाबको मोङ नजिकै झेलमको युद्धमा पराजित गरेका थिए। उमायाद साम्राज्यले ८औँ शताब्दीमा पञ्जाबमाथि जित हासिल गरेको थियो। त्यसपछिका शताब्दीहरूमा, पञ्जाबले धजनभिआन, घुरिड, दिल्ली सल्तनत, मुघल, दुर्रानी र सिखले आक्रमण गर्दै  कब्जा गरेका थिए। मुघल साम्राज्यको शासनकालमा पञ्जाब आफ्नो वैभवको उचाईमा पुगेको थियो। १८औँ शताब्दीको बेला, नादर शाहको मुघल साम्राज्यको आक्रमणले पञ्जाबमा मुघलको अधिकार खस्किएको थियो र यो अराजकतामा परेको थियो। अहमद शाह दुर्रानीको अधीनमा रहेका दुर्रानी अफगानहरूले पञ्जाबको कब्जा गरेका थिए तर सफल विद्रोह पछि यसले सिखलाई पराजित गरेको थियो जसले सन् १७५९ मा सिख सेनालाई लाहोरको दावी गर्न अनुमति दिएको थियो। सिख साम्राज्य सन् १७९९ मा रणजित सिंहको शासनमा स्थापित भएको थियो र बेलायतीसँग पराजित हुनु अघि, यसको राजधानी [[लाहोर]] रहेको थियो। पञ्जाब, भारत र पाकिस्तान दुबैको स्वतन्त्रता आन्दोलनमा केन्द्रित थियो, लाहोरलाई भारतीय स्वतन्त्रताको घोषणापत्र र पाकिस्तानको स्थापनाको लागि प्रस्ताव गरिएको दुबैको स्थान थियो। बेलायती भारतको पञ्जाब प्रदेश सन् १९४७ मा विभाजित भएको थियो। राडक्लिफ रेखाद्वारा धार्मिक सीमा विभाजित भएको बेला यो प्रदेशको गठन भएको थियो। पञ्जाब पाकिस्तानको सबैभन्दा औद्योगिक प्रदेश हो र औद्योगिक क्षेत्रले यस प्रदेशको कुल घरेलु उत्पादनको २२४% कायम गरेको छ।  पञ्जाब पाकिस्तानमा यसको सापेक्ष समृद्धिका लागि परिचित छ, र सबै पाकिस्तानी प्रदेशहरूमध्ये सबैभन्दा कम गरीबी दर भएको प्रदेश हो। प्रदेशको उत्तरी र दक्षिणी भागको बीचमा स्पष्ट विभाजन रहेको छ। पाकिस्तानको सबैभन्दा कम सम्पन्न उत्तरी पञ्जाबमा गरीबी दर बढी रहेको छ। पञ्जाब [[दक्षिण एसिया]]को सबैभन्दा ठूलो सहरी क्षेत्रहरू मध्ये एक हो जसमा करीव ४०% मानिसहरू सहरी क्षेत्रमा बस्दछन्।  पाकिस्तानको बाँकी देशको तुलनामा यसको मानव विकास सूचकाङ्कको स्तर उच्च छ। यो प्रदेश सुफीवादबाट अत्यन्तै प्रभावित छ, धेरै सूफी तीर्थस्थलहरू पञ्जाबभरि फैलिएका छन जसले वर्षेनी लाखौँ श्रद्धालुहरूलाई आकर्षित गर्दछ। सिख धर्मका संस्थापक, गुरू नानकको जन्म लाहोर नजिकैको ननकाना साहिबमा भएको थियो। पञ्जाब कटासराज मन्दिरको क्षेत्र हो, जुन हिन्दू पौराणिक कथाका लागि प्रख्यात छ। धेरै संयुक्त राष्ट्र शैक्षिक वैज्ञानिक र सांस्कृतिक सङ्गठनको विश्व सम्पदा स्थलहरू पञ्जाबमा अवस्थित छन् जसमा शालीमार बगैँचा, लाहोर किल्ला, तक्षशिला पुरातात्विक उत्खनन, र रोहतास किल्ला समावेश छ। == शब्दको उत्पत्ति == रिग वेदमा पञ्जाबलाई सप्त सिन्धु भनेर चिनिन्थ्यो जसको अर्थ हो "सात नदीहरूको भूमि" हो। यो क्षेत्र पुरातन युनानीहरूलाई पेन्तापोतामिया भनेर चिनिन्थ्यो, जसको अर्थ हो "पाँच नदीको क्षेत्र", जबकि यस क्षेत्रको लागि संस्कृत नाम, रामायण र महाभारतमा उल्लेख गरिएको, पञ्चनदा थियो जसको अर्थ "पाँच नदीहरूको भूमि" हो। [[फारसी भाषा|फारसी]]हरूले पछि यस क्षेत्रलाई मुस्लिम विजय पछि पञ्जाब भन्ने गर्दथे जसको पनि अर्थ" पाँच नदीहरूको भूमि "हो। पञ्जाब शब्द औपचारिक रूपमा इ.स. १७औँ शताब्दीको सुरुमा फारसी शब्दबाट पञ्च (पाँच) र आब (पानी), भएको थियो जसको अर्थ यस क्षेत्रको लागि संस्कृत र युनानी नामसँग मिल्दोजुल्दो छ। पाँच नदीहरू, जसमा चेनाब, झेलम, रवि, व्यास र सतलज, पञ्जनद खोलाबाट सिन्धु नदीमा र अरब सागरमा बग्दछ। पञ्जाबका पाँच ठूला नदीहरूमध्ये चारवटा पाकिस्तानको पञ्जाब प्रदेश हुँदै बग्दछ। == जनसङ्ख्या र समाज == === जनशाङ्खिकि === {| class="toccolours" cellpadding="4" cellspacing="0" style="float:right; margin:0 0 1em 1em; font-size:95%;" |- ! colspan="4" style="background:#ccf; text-align:center;"| ऐतिहासिक जनसङ्ख्या विवरण<ref>सन् १९९८ देखिको तथ्याङ्क [http://www.statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/pop_by_province/pop_by_province.html_Pages/statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/pop_by_province/pop_by_province प्रदेशका अनुसार जनसङ्ख्या – केन्द्रीय तथ्याङ्क विभाग] सन् २०१२ देखिको अनुमानित जनसङ्ख्या [http://www.thenews.com.pk/Todays-News-13-13514-Population-shoots-up-by-46-percent-since-1998 سے آبادی میں فیصد اضافہ ہوا ہے] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120701193658/http://www.thenews.com.pk/Todays-News-13-13514-Population-shoots-up-by-46-percent-since-1998 |date=१ July २०१२ }}। सङ्ग्रह मिति १२ जुलाई २०१३।</ref> |- ! जनगणना !! style="text-align:right;"| जनसङ्ख्या || सहरी || ग्रामीण |- | colspan=4| ---- |- | style="text-align:center;"| सन् १९५१ || style="text-align:right;"| २०,५४०,७६२ || ३,५६८,०७६ || १६,९७२,६८६ |- | style="text-align:center;"| सन् १९६१ || style="text-align:right;"| २५,४६३,९७४ || ५,४७५,९२२ || १९,९८८,०५२ |- | style="text-align:center;"| सन् १९७२ || style="text-align:right;"| ३७,६०७,४२३ || ९,१८२,६९५ || २८,४२४,७२८ |- | style="text-align:center;"| सन् १९८१ || style="text-align:right;"| ४७,२९२,४४१ || १३,०५१,६४६ || ३४,२४०,७९५ |- | style="text-align:center;"| सन् १९९८ || style="text-align:right;"| ७३,६२१,२९० || २३,०१९,०२५ || ५०,६०२,२६५ |- | style="text-align:center;"| सन् २०१७ || style="text-align:right;"| ११०,०१२,६१५ || ७०,००८,४५१ || ४०,४०१,१६४ |} यस प्रदेश पाकिस्तानको आधा भन्दा बढी जनसङ्ख्याको एकत्रित छ। यो विश्वको पाँचौँ धेरै जनसङ्ख्या भएको उप-राष्ट्रिय इकाई समेत हो। यो चीन वा भारत भन्दा बाहिर सबैभन्दा धेरै जनसङ्ख्यायुक्त प्रदेश हो। पञ्जाबीहरू विभिन्न जातजाति, कुल (उर्दू: برادری) र समुदायहरू सहितको एक विषेश समूह हो। पाकिस्तानी पञ्जाबमा, कडा सामाजिक स्तरीकरणको विपरीत गैर-आदिवासी सामाजिक भेदभाव मुख्यतया परम्परागत व्यवसायहरू जस्तै लोहार वा कारीगरहरूमा आधारित छ। पञ्जाबमा पाकिस्तानमा सबैभन्दा कम गरीबी दर छ, यद्यपि यो प्रदेशको उत्तरी र दक्षिणी भागमा विभाजन रहेको छ। प्रदेशको समृद्ध उत्तरी भागको सियालकोट जिल्लामा गरीबी दर ५.६३% रहेको छ जबकि गरीब मध्येको एक दक्षिणमा रहेको राजनपुर जिल्लामा गरीबी दर ६०.०५% रहेको छ। === भाषाहरू === {{bar box |float = left |title = पञ्जाबका भाषाहरू<br/><small>(सन् २०१७ को जनगणना)</small><ref>{{समाचार स्रोत|युआरएल=https://www.dawn.com/news/1410447|पहुँचमिति=२ अप्रिल २०२०|title=انتخابات تک مردم شماری کے نتائج کی منظوری کو سی سی آئی نے موخر کردیا}}</ref> |bars = {{bar percent|[[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]]|Green|६९.६७}} {{bar percent|सराइकी|Blue|२०.६८}} {{bar percent|[[उर्दु भाषा|उर्दू]]|DarkSlateGray|४.८७}} {{bar percent|पश्तो|Violet|१.९८}} {{bar percent|बलूची|Yellow|०.८३}} {{bar percent|[[सिन्धी भाषा|सिन्धी]]|Red|०.१५}} }} {{clear}} पञ्जाबमा बोलिने मुख्य र मातृभाषा भनेको पञ्जाबी हो जुन सामान्यतया शाहमुखी लिपिमा लेखिने गरिन्छ छ जुन पञ्जाबी लेख्नको लागि प्रयोग हुने सबैभन्दा पुरानो लिपि हो। पञ्जाब देशकै सबैभन्दा ठूलो जातीय समूह हो। पञ्जाबी पञ्जाबको प्रदेश स्तरीय भाषा हो तर पाकिस्तानको संविधानमा राष्ट्रिय स्तरमा यसलाई आधिकारिक मान्यता प्रदान गरिएको छैन। सराइकी वा पूर्व मुल्तानी भाषा प्रायः दक्षिण पञ्जाब, र पश्तो, उत्तर पश्चिम पञ्जाबका केही भागहरूमा, खास गरी अटक जिल्ला र [[खैबर पख्तुनख्वा|खयबर पख्तुनख्वा]] प्रदेशको नजिकको मियाँवाली जिल्लामा बोल्ने गरिन्छ। [[File:Punjabi prachar demand.jpg|thumb| लाहोरमा पञ्जाबीहरूले पाकिस्तानको पञ्जाबमा [[पञ्जाबी भाषा]]लाई विद्यालय शिक्षाको औपचारिक भाषा बनाउने माग गर्दै पाकिस्तानमा भएको एक प्रदर्शन।]] पाकिस्तानमा पञ्जाबीलाई निम्न स्तरको भाषामा हस्तान्तरण गरिने र यस्तो वातावरणले यसलाई अस्विकार गरिरहेको चिन्ताको रूपमा प्रसारण सार्वजनिक क्षेत्र र औपचारिक शिक्षाको निकटको अन्य भाषाहरूका रूपमा उर्दू र अङ्ग्रेजीको प्रयोगले कसै-कसैलाई यस्तो डर पैदा गराएको छ। विभिन्न शैक्षिक नेता, अन्वेषकहरू र सामाजिक टिप्पणीकारहरूले उर्दूको जानाजानी पदोन्नति र पञ्जाबी भाषालाई आधिकारिक स्वीकृति वा मान्यता दिन अस्वीकार गर्नु भाषाको हानिकारक भएको धारणा व्यक्त गरेका छन्। अगस्ट २०१५ मा, पाकिस्तानी पत्राचार संस्था, अन्तर्राष्ट्रिय लेखक परिषद र विश्व पञ्जाबी काङ्ग्रेसले ख्वाजा फरीद नामक सम्मेलनको संयुक्त रूपमा आयोजना गरेको थियो र उनीहरूले पञ्जाबी भाषाको विश्वविद्यालय लाहोरमा स्थापना गरिनु पर्ने र [[पञ्जाबी भाषा]]लाई प्राथमिक तहमा शिक्षाको माध्यमको रूपमा घोषणा गरिनु पर्ने माग राखेका थिए। यसले प्रदेशमा पञ्जाबी भाषा लागू गर्न कुनै कदम नचालेको भन्दै सेप्टेम्बर २०१५ मा, उनिहरूले पााकिस्तानको पञ्जाब सरकार विरूद्ध पाकिस्तानको सर्वोच्च अदालतमा मुद्दा दर्ता गरेका थिए। यसका अतिरिक्त, हरेक वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवसमा हजारौँ पञ्जाबीहरू लाहोरमा भेला हुन्छन्। === धर्म === {{bar box |title=पञ्जाबमा धर्म<ref>{{वेब स्रोत |शीर्षक=مذہب کے لحاظ سے آبادی |युआरएल=http://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/tables/POPULATION%20BY%20RELIGION.pdf |वेबसाइट=پاکستان |प्रकाशक=پاکستان بیورو برائے شماریات}}</ref> |titlebar=#Fcd116 |left1=धर्म |right1=प्रतिशत |float=right |bars= {{bar percent|[[इस्लाम धर्म]]|green|९७.२१}} {{bar percent|इसाई|blue|२.३}} {{bar percent|अहमदी|blue|०.२५}} {{bar percent|हिन्दू|Orange|०.१६}} {{bar percent|अन्य†|black|०.०७}} |caption=धर्मको वितरण<br /> †<small> सिख, परासी समावेश।</small> }} पञ्जाब (पाकिस्तान)को जनसङ्ख्या मध्ये ९७.२१% मानिसहरूले इस्लाम धर्मको अनुसरण गर्दछन् जसमा सुन्नी र शियाको बाहुल्यता रहेको छ। सबैभन्दा ठूलो गैर मुस्लिम अल्पसङ्ख्यक इसाई धर्म हो जसको जनसङ्ख्या २.३% रहेको छ। अन्य अल्पसङ्ख्यकहरूले अहमदिया, हिन्दू, सिख, पारसी आदी समावेश छन्। == भूगोल == पञ्जाब [[बलुचिस्तान, पाकिस्तान|बलुचिस्तान]] पछिको पाकिस्तान सबैभन्दा दोस्रो ठूलो प्रदेश हो। यसको क्षेत्रफल २०५,३४४ वर्ग किलोमिटर (७९,२८४ वर्ग माइल) रहेको छ। यसले पाकिस्तानको कुल जमिनको २५.८% ओगट्छ। पञ्जाब प्रदेश दक्षिणमा सिन्ध, दक्षिण पश्चिममा बलुचिस्तान, पश्चिममा [[खैबर पख्तुनख्वा]], र उत्तरमा [[इस्लामाबाद राजधानी क्षेत्र]] र [[आजाद कश्मीर]]सँग सिमानामा साझेदारी गरेको छ। पञ्जाबले उत्तरमा [[जम्मू र कश्मीर]]को, र पूर्वमा भारतीय राज्य पञ्जाब र राजस्थानसँग पनि सिमाना साझेदारी गरेको छ। प्रदेशको राजधानी र सबैभन्दा ठूलो सहर लाहोर हो जुन व्यापक पञ्जाब क्षेत्रको ऐतिहासिक राजधानी थियो। अन्य महत्त्वपूर्ण सहरहरूमा फैसलाबाद, [[रावलपिन्डी]], गुजरानवाला, सरगोधा, मुल्तान, [[सियालकोट]], बहावलपुर, गुजरात, शेखुपुरा, झेलम र साहीवाल पर्दछन्। अविभाजित पञ्जाब क्षेत्र छ वटा नदीहरूको गृह थियो, जसमध्ये पाँच पाकिस्तानको पञ्जाब प्रदेशका बग्दछ। पश्चिम देखि पूर्वसम्म, [[सिन्धु नदी|सिन्धु]], झेलम, चेनाब, रवि र सतलज नदीहरू यस प्रदेशमा बग्दछन्। पाकिस्तानको सबै प्रदेशलाई छुने यो देशको एक मात्र प्रदेश हो  === भूआकृति === [[File:Murree scene.jpg|thumb|पञ्जाबको मरी पर्वतीय क्षेत्र]] पञ्जाबको परिदृश्यमा प्राय: सिन्धु नदीको उर्वर मैदान र पाकिस्तानका चार ठूला सहायक नदीहरू, झेलम, चेनाब, रावी र सतलज नदी समावेश छन् जसले पञ्जाबलाई उत्तरदेखि दक्षिणमा पार गर्दछ। पञ्जाबका नदीहरू मध्ये पाँचौं, ब्यास नदी ({{भाषा-संस्कृत|विपाशा नदी}}) भारतको पञ्जाब राज्यमा मात्र पर्दछ। मैदान पृथ्वीमा सबैभन्दा धेरै सिंचाइ गरिएको क्षेत्रहरू मध्ये पर्दछ र नहरहरू सम्पूर्ण प्रदेशमा फेला पार्न सकिन्छ। पञ्जाबमा धेरै पहाडी क्षेत्रहरू पनि रहेका छन्। यस प्रदेशको दक्षिणपश्चिमी भूभागमा अवस्थित सुलेमान पर्वत, [[इस्लामाबाद]]को नजिकै उत्तरको मार्गला पहाड र नमक हिम शृङ्खलाले पञ्जाबको उत्तरी भागलाई पोठोहार उच्चसमस्थलीबाट विभाजित गर्दछ। मरुभूमिहरू दक्षिणी पञ्जाबमा राजस्थानको सिमाना नजिक र सुलेमान हिम शृङ्खला नजिक फेला पार्न सकिन्छ। === मौसम === पञ्जाबका प्रायः भागहरूमा अत्यधिक चिसो र वर्षा हुने गर्दछ। फेब्रुअरी बीचमा तापमान बढ्न थाल्छ; वसन्तकालीन मौसम मध्य अप्रिल सम्म जारी रहन्छ। दक्षिण पश्चिम मानसुनको सुरुवात मे महिनामा पञ्जाब पुग्ने गरेको अनुमान गरिएको छ, तर सन् १९७० को दशकको सुरु देखि नै मौसम ढाँचा अनियमित रहेको छ। वसन्तमा पनि कुनै क्षेत्रमा कडा वर्षा भएको छ जसले बाढी पनि निम्त्याउने गरेको छ। जुन र जुलाई महिनामा अत्याधिक गर्मी हुन्छ। आधिकारिक अनुमानले गर्मीको मौसममा ४६ डिग्री सेल्सियस सम्मको तापक्रमको दावी गर्दछ भने केही अखबारका स्रोतहरूले तापक्रम ५१ डिग्री सेल्सियससम्म पुग्ने बताउने गरेका छन्। सन् १०९३ मा मुलुकमा तापक्रम अत्याधिक धेरै ५४ डिग्री सेल्सियस पार गरेको थियो। हालसालै प्रदेशमा अत्याधिक चिसोको अनुभव गरिएको छ जुन विगत ७० वर्ष यताकै सर्वाधिक चिसो मौसम हो। पञ्जाब प्रदेको तापक्रम −२° देखि ४५ ° सेल्सियस सम्म पुग्दछ। तथापि, गृष्ममा तापक्रम ५० डिग्री सेल्सियस (११२ डिग्री फर्हेनहाइट) र हिउँदमा −१० डिग्री सेल्सियस सम्म पुग्छ। मौसमको आधारमा, पञ्जाब प्रदेशमा सामान्यतया तीन मुख्य ऋतुहरू छन्। १) ग्रीष्म ऋतु (अप्रिल देखि जुन) जहाँ तापक्रम ११० डिग्री फर्हेन्हाइट सम्म पुग्दछ। २) वर्षा ऋतु (जुलाई देखि सेप्टेम्बर) प्रदेशको औसत वर्षा वार्षिक रूपमा ९६ सेमी उप-हिमाली क्षेत्र र मैदानमा ४६ सेन्टीमिटर बीचको दायरा भित्र सीमित छ। ३) जाडो/ हिउँद (अक्टोबर देखि मार्च) तापक्रम ४० डिग्री फर्हेनहाइट सम्म घट्दछ। == प्रदेश सरकार == पञ्जाब सरकार [[पाकिस्तान]]को सङ्घीय संरचनामा एक प्रादेशिक सरकार हो, जुन पञ्जाब प्रदेशको राजधानी [[लाहोर]]मा आधारित छ। पञ्जाबको मुख्यमन्त्री पञ्जाबको प्रादेशिक विधानसभाद्वारा पाकिस्तानको पञ्जाबमा प्रादेशिक सरकारको प्रमुखको रूपमा रहेको हुन्छन्। वर्तमान [[मुख्यमन्त्री]] चौधरी परवेज इलाही हुन् उनी २६ जुलाई २०२२ मा राष्ट्रिय सभाद्वारा निर्वाचित भएका थिए। पञ्जाब प्रदेश सभा पूर्वी पाकिस्तानको [[लाहोर]]मा अवस्थित पञ्जाब प्रदेशका निर्वाचित प्रतिनिधिहरूको एक सदनात्मक विधायिका हो। [[पाकिस्तानको संविधान सभा]]को धारा १०६ अन्तर्गत कुल ३७१ सिट रहेको यस विधानसभामा ६६ सिट महिलाका लागि र ८ सिट गैर-मुस्लिमका लागि आरक्षित गरिएको थियो। पञ्जाब सरकारमा ४८ विभागहरू छन्। प्रत्येक विभागको नेतृत्व एक प्रदेश मन्त्री (राजनीतिज्ञ) र एक प्रदेश सचिवद्वारा गरिन्छ। ===विभाग=== {{मुख्य|पाकिस्तानको विभाग}} [[File:Punjab (Pakistan) Divisions.png|thumb|पञ्जाब विभागको नक्सा]] {| class="sortable wikitable" |- ! क्र.सं ! विभाग ! सदरमुकाम ! क्षेत्रफल<br/>(किमी^२) ! जनसङ्ख्या<br/>(सन् २०१७) |- |१ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |[[बहवालपुर]] |४५,५८८ |१,१४,६४,०३१ |- |२ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |[[डेरा गाजी खान]] |३८,७७८ |१,१०,१४,३९८ |- |३ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |[[फैसलाबाद]] |१७,९१७ |१,४१,७७,०८१ |- |४ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |[[गुजरानवाला]] |१७,२०६ |१,६१,२३,९८४ |- |५ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |[[लाहोर]] |१६,१०४ |१,९३,९८,०८१ |- |६ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |[[मुल्तान]] |२१,१३७ |१,२२,६५,१६१ |- |७ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |[[रावलपिन्डी]] |२२,२५५ |१,००,०७,८२१ |- |८ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |[[साहिवाल]] |१०,३०२ |७३,८०,३८६ |- |९ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |[[सरगोधा]] |२६,३६० |८१,८१,४९९ |} ===जिल्ला=== [[File:Districts of Punjab (Pakistan).png|right|३५०px]] {| class="wikitable sortable" |- ! क्र.सं ! जिल्ला ! सदरमुकाम ! क्षेत्रफल<br/>(किमी^२) ! जनसङ्ख्या<br/>(सन् २०१७) ! जनघनत्व<br/>(मानिस/किमी^२) ! विभाग |- |१ |[[अटक जिल्ला|अटक]] |[[अटक]] |align="right"|६,८५८ |align="right"|१,८८३,५५६ |align="right"|२७४ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |२ |[[बहवालनगर जिल्ला|बहवालनगर]] |[[बहवालनगर]] |align="right"|८,८७८ |align="right"|२,९८१,९१९ |align="right"|३३५ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |३ |[[बहवालपुर जिल्ला|बहवालपुर]] |[[बहवालपुर]] |align="right"|२४,८३० |align="right"|३,६६८,१०६ |align="right"|१४७ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |४ |[[भक्कर जिल्ला|भक्कर]] |[[भक्कर]] |align="right"|८,१५३ |align="right"|१,६५०,५१८ |align="right"|२०२ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |५ |[[चकवाल जिल्ला|चकवाल]] |[[चकवाल]] |align="right"|६,५२४ |align="right"|१,४९५,९८२ |align="right"|२२९ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |६ |[[चिनिकोट जिल्ला|चिनिकोट]] |[[चिनिकोट]] |align="right"|२,६४३ |align="right"|१,३६९,७४० |align="right"|५१८ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |७ |[[डेरा गाजी खान जिल्ला|डेरा गाजी खान]] |[[डेरा गाजी खान]] |align="right"|११,९२२ |align="right"|२,८७२,२०१ |align="right"|२४० |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |८ |[[फैसलाबाद जिल्ला|फैसलाबाद]] |[[फैसलाबाद]] |align="right"|५,८५६ |align="right"|७,८७३,९१० |align="right"|१३४४ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |९ |[[गुजरानवाला जिल्ला|गुजरानवाला]] |[[गुजरानवाला]] |align="right"|३,६२२ |align="right"|५,०१४,१९६ |align="right"|१३८४ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |१० |[[गुजारात जिल्ला|गुजरात]] |[[गुजरात, पाकिस्तान|गुजरात]] |align="right"|३,१९२ |align="right"|२,७५६,११० |align="right"|८६३ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |११ |[[हफिजाबाद जिल्ला|हफिजाबाद]] |[[हफिजाबाद]] |align="right"|२,३६७ |align="right"|१,१५६,९५७ |align="right"|४८८ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |१२ |[[झाङ जिल्ला|झाङ]] |[[झाङ]] |align="right"|८,८०९ |align="right"|२,७४३,४१६ |align="right"|३११ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |१३ |[[झेलम जिल्ला|झेलम]] |[[झेलम]] |align="right"|३,५८७ |align="right"|१,२२२,६५० |align="right"|३४० |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |१४ |[[कसूर जिल्ला|कसूर]] |[[कसूर]] |align="right"|४,७९६ |align="right"|३,४५४,९९६ |align="right"|७२० |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |१५ |[[कानेवाल जिल्ला|कानेवाल]] |[[कानेवाल]] |align="right"|४,३४९ |align="right"|२,९२१,९८६ |align="right"|६७१ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |१६ |[[खुशाब जिल्ला|खुशाब]] |[[खुशाब]] |align="right"|६,५११ |align="right"|१,२८१,२९९ |align="right"|१९६ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |१७ |[[लाहोर जिल्ला|लाहोर]] |[[लाहोर]] |align="right"|१,७७२ |align="right"|११,१२६,२८५ |align="right"|६२७८ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |१८ |[[लय्या जिल्ला|लय्या]] |[[लय्या]] |align="right"|६,२९१ |align="right"|१,८२४,२३० |align="right"|२९० |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |१९ |[[लोधरान जिल्ला|लोधरान]] |[[लोधरान]] |align="right"|२,७७८ |align="right"|१,७००,६२० |align="right"|६१२ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |२० |[[मन्डी बहाउद्दीन जिल्ला|मन्डी बहाउद्दीन]] |[[मन्डी बहाउद्दीन]] |align="right"|२,६७३ |align="right"|१,५९३,२९२ |align="right"|५९६ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |२१ |[[मियाँवाली जिल्ला|मियाँवाली]] |[[मियाँवाली]] |align="right"|५,८४० |align="right"|१,५४६,०९४ |align="right"|२६४ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |२२ |[[मुल्तान जिल्ला|मुल्तान]] |[[मुल्तान]] |align="right"|३,७२० |align="right"|४,७४५,१०९ |align="right"|१२७५ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |२३ |[[मुजफ्फरगढ जिल्ला|मुजफ्फरगढ]] |[[मुजफ्फरगढ]] |align="right"|८,२४९ |align="right"|४,३२२,००९ |align="right"|५२३ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |२४ |[[नारोवाल जिल्ला|नारोवाल]] |[[नारोवाल]] |align="right"|२,३३७ |align="right"|१,७०९,७५७ |align="right"|७३१ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |२५ |[[ननकाना साहिब जिल्ला|ननकाना साहिब]]<ref name="nankana"> {{cite web| url=http://www.dawn.com/२००५/०५/१०/nat४३.htm| title=Nankana becomes district| first=Dawn Newspaper| last=Internet Edition| access-date=१४ April २००६| url-status=live| archive-url=https://web.archive.org/web/20051001033405/http://www.dawn.com/2005/05/10/nat43.htm| archive-date=१ October २००५| df=dmy-all| date=१० May २००५}}<br/>हालसालै बनाइएको जिल्ला नानकनाको लागि कुनै तथ्याङ्क उपलब्ध छैन।</ref> |[[ननकाना साहिब]] |align="right"|२,९६० |align="right"|१,३५६,३७४ |align="right"|४५८ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |२६ |[[ओकडा जिल्ला|ओकडा]] |[[ओकडा]] |align="right"|४,३७७ |align="right"|३,०३९,१३९ |align="right"|६९४ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |२७ |[[पाकपट्टन जिल्ला|पाकपट्टन]] |[[पाकपट्टन]] |align="right"|२,७२४ |align="right"|१,८२३,६८७ |align="right"|६६९ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |२८ |[[रहिम यार खान जिल्ला|रहिम यार खान]] |[[रहिम यार खान]] |align="right"|११,८८० |align="right"|४,८१४,००६ |align="right"|४०५ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |२९ |[[राजनपुर जिल्ला|राजनपुर]] |[[राजनपुर]] |align="right"|१२,३१९ |align="right"|१,९९५,९५८ |align="right"|१६२ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |३० |[[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]] |[[रावलपिन्डी]] |align="right"|५,२८६ |align="right"|५,४०५,६३३ |align="right"|१३२२ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |३१ |[[साहिवाल जिल्ला|साहिवाल]] |[[साहिवाल]] |align="right"|३,२०१ |align="right"|२,५१७,५६० |align="right"|७८६ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |३२ |[[सरगोधा जिल्ला|सरगोधा]] |[[सरगोधा]] |align="right"|५,८५४ |align="right"|३,७०३,५८८ |align="right"|६३२ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |३३ |[[शेखुपुरा जिल्ला|शेखुपुरा]] |[[शेखुपुरा]] |align="right"|५,९६० |align="right"|३,४६०,४२६ |align="right"|५८० |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |३४ |[[सियालकोट जिल्ला|सियालकोट]] |[[सियालकोट]] |align="right"|३,०१६ |align="right"|३,८९३,६७२ |align="right"|१२९१ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |३५ |[[टोबा टेक सिंह जिल्ला|टोबा टेक सिंह]] |[[टोबा टेक सिंह]] |align="right"|३,२५२ |align="right"|२,१९०,०१५ |align="right"|६७३ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |३६ |[[वेहाडी जिल्ला|वेहाडी]] |[[वेहाडी]] |align="right"|४,३६४ |align="right"|२,८९७,४४६ |align="right"|६६३ |[[मुल्तान विभाग|मुल्ताज]] |} == अर्थतन्त्र == [[File:GDP by Province.jpg|thumb|right|प्रदेश अनुसार कुल ग्राहस्थ उत्पादन]] पञ्जाब [[पाकिस्तान]]को सबैभन्दा ठूलो अर्थव्यवस्था हो, जसले राष्ट्रिय कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा सबैभन्दा बढी योगदान पुर्‍याएको छ। सन् १९७२ उत्तरार्ध यस प्रान्तको अर्थतन्त्र चार गुणाले वृद्धि भएको छ।<ref>{{Cite web|url=http://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20110501074227/http://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf|url-status=dead|title=World Bank Document<!-- Bot generated title -->|archive-date=1 May 2011|access-date=19 December 2019}}</ref> सन् २००० मा, [[पाकिस्तान]]को [[कुल ग्राहस्थ उत्पादन]]मा यसको हिस्सा ५४.७% र सन् २०१० मा ५९% रहेको थियो। यो विशेष गरि पाकिस्तानको अर्थव्यवस्थाको सेवा र कृषि क्षेत्रमा प्रभावशाली छ। यसको योगदान सेवा क्षेत्रमा ५२.१% देखि ६४.५% र कृषि क्षेत्रमा ५६.१% देखि ६१.५% सम्म रहेको छ।<ref>{{Cite web|url=http://www.spdc.org.pk/pubs/nps/nps5.pdf|title=Provincial Accounts of Pakistan: Methodology and Estimates 1973–2000|access-date=19 December 2019}}</ref> यो एक प्रमुख जनशक्ति योगदानकर्ता पनि हो। यो विनिर्माण क्षेत्रमा पनि प्रमुख रूपमा रहेको छ, यद्यपि प्रभुत्व त्यति उल्लेखनीय छैन। सन् २००७ मा, पञ्जाबले ७.८% को वृद्धि दर हासिल गरेको थियो र २००२-०३ देखि २००७-०८ को अवधिमा, यसको अर्थव्यवस्था प्रति वर्ष ७% देखि ८% को दरले वृद्धि भएको थियो<ref>{{cite web|url=http://www.thenews.com.pk/daily_detail.asp?id=152370|title=The News International: Latest, Breaking, Pakistan, Sports and Video News|access-date=22 April 2015|archive-date=28 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200728093450/https://www.thenews.com.pk/|url-status=dead}}</ref> र सन् २००८-०९ को अवधिमा पाकिस्तानको [[कुल ग्राहस्थ उत्पादन]] वृद्धि दर ४% बाट बढेर ६% मा पुगेको थियो। समुद्र तटको अभावको बावजुद, पञ्जाब पाकिस्तानको सबैभन्दा ठुलो औद्योगिक प्रदेश हो र यसको उत्पादन उद्योगहरूले कपडा, खेलकुदका सामानहरू, ठुला मेसिनरी, विद्युतीय उपकरण, शल्य चिकित्सा उपकरण, सवारी साधन, अटो पार्ट्स, धातु, चिनी मिल उद्योग, विमान, सिमेन्ट, कृषि मेसिनरी, साइकल, रिक्सा, कार्पेट र प्रशोधित खाद्यपदार्थहरू उत्पादन गर्दछन्।<ref name="auto"/> सन् २००३ मा, यस प्रदेशले ९०% कागजी सामग्री, ७१% मल, ६९% चिनी र ४०% सिमेन्ट उत्पादन गरेको थियो।<ref>{{cite web|url= http://203.215.180.58/portal/docimages/9327manufacturing.pdf|title= Punjab Gateway|url-status= dead|archive-url= https://web.archive.org/web/20070705111033/http://203.215.180.58/portal/docimages/9327manufacturing.pdf|archive-date= 5 July 2007|df= dmy-all}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.findpk.com/yp/Biz_Guide/html/industrial_zones_punjab.html|title=Industrial Zone Punjab, Pakistan|first=ZAHID IKRAM|last=ceo@cybercity-online.net|website=findpk.com|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20110711003615/http://www.findpk.com/yp/Biz_Guide/html/industrial_zones_punjab.html|archive-date=11 July 2011}}</ref> यसको उष्णकटिबन्धीय ओसिलो र सुख्खा जलवायुको बावजुद, व्यापक सिंचाईले यसलाई समृद्ध कृषि क्षेत्र बनाउँदछ। अङ्ग्रेजहरूले स्थापना गरेको यसको नहर-सिंचाई प्रणाली संसारको सबैभन्दा ठूलो हो। [[गहुँ]] र कपास सबैभन्दा ठूलो बाली हो। अन्य बालीहरूमा [[धान]], [[उखु]], [[कोदो]], [[मकै]], तेलहन, दलहन, तरकारी र किनु जस्ता फलफूलहरू पर्छन्। पशुधन र पोल्ट्री उत्पादन पनि महत्त्वपूर्ण छ। देशको वार्षिक खाद्यान्न उत्पादनमा पञ्जाबको योगदान लगभग ७६ प्रतिशत रहेको छ। कपास र धान यहाँको महत्वपूर्ण बाली हुन्। यी नगदे बालीहरू हुन् जसले राष्ट्रिय ढुकुटीमा ठूलो योगदान पुर्‍याउँछन्। कृषिमा आत्मनिर्भरता हासिल गर्ने रणनीति सहित साना तथा मझौला खेती, बरानी क्षेत्रमा जोड, खेतबारीदेखि बजारसम्म सडक, ट्युबवेलका लागि विद्युतीकरण, पानी जम्ने र लवणता नियन्त्रण गर्नेतर्फ केन्द्रित भएको छ। पञ्जाबमा पनि ६८ हजारभन्दा बढी औद्योगिक एकाइहरू छन्। यहाँ ३९ हजार ३३ साना तथा घरेलु उद्योग रहेका छन् । कपडा उद्योगको सङ्ख्या १४,४८० रहेको छ। खाद्य तथा [[दाना]] उद्योगलगायत कृषिजन्य [[कच्चा पदार्थ]] प्रशोधनका लागि सात हजार ३५५ एकाइ छन्। [[लाहोर]] र [[गुजरानवाला]] विभागमा साना इन्जिनियरिङ एकाइहरूको सबैभन्दा ठूलो एकाग्रता छ। [[सियालकोट]] जिल्ला खेलकुद सामग्री, शल्य चिकित्सा उपकरण र कटलरी सामानमा उत्कृष्ट छ। पञ्जाब सरकारले प्रदेशमा औद्योगीकरणलाई बढावा दिन औद्योगिक क्षेत्रहरू विकास गरिरहेको छ, कायदे आजम व्यापारीक पार्क शेखपुरा एक औद्योगिक क्षेत्र हो जुन [[लाहोर]]-[[इस्लामाबाद]] मार्गमा शेखपुरा नजिकै विकास भएको छ।<ref>{{Cite web | url=https://pie.com.pk/quaid-e-azam-business-park | title=PIEDMC - Punjab Industrial Estate Development and Management Company}}</ref> पञ्जाब एक [[खनिज]] समृद्ध प्रदेश हो जहाँ [[कोइला]], फलाम, ग्याँस, पेट्रोल, सेतो नुन (विश्वको दोस्रो ठूलो नुन खानी), डोलोमाइट, जिप्सम र सिलिका-बालुवाको व्यापक खनिज भण्डार रहेको छ। पञ्जाब खनिज विकास निगमले एक सयभन्दा बढी आर्थिक रूपमा व्यवहार्य परियोजनाहरू सञ्चालन गरिरहेको छ। उत्पादनमा औद्योगिक उत्पादन, [[सिमेन्ट]], [[प्लास्टिक]], र अन्य विभिन्न सामानहरू समावेश छन्। पञ्जाबका विभिन्न क्षेत्रहरूमा गरिबी पनि व्यापक रूपमा रहेको छ। उत्तरी र मध्य पञ्जाबले पश्चिमी र दक्षिणी पञ्जाबको तुलनामा धेरै कम स्तरको गरीबीको सामना गरिरहेको छ। दक्षिणी र पश्चिमी पञ्जाबमा बसोबास गर्नेहरू पनि ती क्षेत्रहरूमा औद्योगीकरणको निम्न स्तरका कारण कृषिमा धेरै निर्भर छन्। ==मुख्य सहरहरू== {{मुख्य|पाकिस्तानका सहरहरूको सूची}} {| class="wikitable" style="width: 70%; font-size: 85%; border: #999 solid 1px; text-align: lcenter; margin-bottom: 0; margin: 1em auto 1em auto" |- ! colspan="5" style="text-align:center; background:YellowGreen;"| '''पञ्जाबका मुख्य सहरहरूको सूची''' |- ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| क्रम ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| सहर ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| जिल्ला ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| जनसङ्ख्या ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| तस्वीर |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| १ ||align=left | '''[[लाहोर]]''' ||align=left | [[लाहोर जिल्ला|लाहोर]] || 11,126,285 || [[File:Badshahi Mosquee, Lahore.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| २ ||align=left | '''[[फैसलाबाद]]''' ||align=left | [[फैसलाबाद जिल्ला|फैसलाबाद]] || ३२,०४,७२६ || [[File:Clock Tower Faisalabad by Usman Nadeem.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ३ ||align=left | '''[[रावलपिन्डी]]''' ||align=left | [[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]] || २०,९८,२३१ || [[File:Rawal Lake Eastern Bank.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ४ || align="left" | '''[[गुजरानवाला]]'''|| align="left" |[[गुजरानवाला जिल्ला|गुजरानवाला]]|| २०,२७,००१ || [[File:Nishan-E-Manzil Gujranwala 20140925.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ५ || align="left" | '''[[मुल्तान]]'''|| align="left" |[[मुल्तान जिल्ला|मुल्तान]]|| १८,७१,८४३ || [[File:Shah Rukn e Alam by M Ali Mir 03.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ६ || align="left" | '''[[बहवालपुर]]'''|| align="left" |[[बहवालपुर जिल्ला|बहवालपुर]]|| ७,६२,१११ || [[File:Front Elevation of Noor Mahal.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ७ ||align=left | '''[[सरगोधा]]''' ||align=left | [[सरगोधा जिल्ला|सरगोधा]] || ६,५९,८६२ || [[File:Central Library of University of Sargodha.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ८ || align="left" | '''[[सियालकोट]]'''|| align="left" |[[सियालकोट जिल्ला|सियालकोट]]|| ६,५५,८५२ || [[File:Clock Tower, Sialkot 21.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ९ || align="left" | '''[[शेखुपुरा]]'''|| align="left" |[[शेखुपुरा जिल्ला|शेखुपुरा]]|| ४,७३,१२९ || [[File:Hiran Minar- monument to Mansraj.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १० || align="left" | '''[[रहिम यार खान]]'''|| align="left" |[[रहिम यार खान जिल्ला|रहिम यार खान]]|| ४,२०,४१९ || [[File:Bhong Mosaue Main Building.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ११ ||align=left | '''[[झाङ]]''' ||align=left | [[झाङ जिल्ला|झाङ]] || ४,१४,१३१ || [[File:Shrine of Sufi Saint Sultan Bahu, Jhang .jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १२ || align="left" | '''[[डेरा गाजी खान]]'''|| align="left" |[[डेरा गाजी खान जिल्ला|डेरा गाजी खान]]|| ३,९९,०६४ || [[File:Statue of horses, D.G. Khan.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १३ || align="left" | '''[[गुजरात]]'''|| align="left" |[[गुजरात जिल्ला|गुजरात]]|| ३,९०,५३३ || [[File:Mosque in Gujrat Pakistan.JPG|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १४ || align="left" | '''[[साहिवाल]]'''|| align="left" |[[साहिवाल जिल्ला|साहिवाल]]|| ३,८९,६०५ || [[File:Ravi bridge.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १५ || align="left" | '''[[वाह केन्ट]]'''|| align="left" |[[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]]|| ३,८०,१०३ || [[File:Central Mosque (Markai Jamia Masjid), Wah Cantt.jpg|200px]] |- | colspan="5" style="text-align:center; background:#f5f5f5;"| '''स्रोत: पाकिस्तानको राष्ट्रिय जनगणना सन् २०१७'''<ref name="DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017">{{cite web|url=http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|title=DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017|publisher=www.pbscensus.gov.pk|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170829164748/http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|archive-date=29 August 2017}}</ref> |- | colspan="5" style="text-align:center; background:#f5f5f5;"| '''यो सहरको जनसङ्ख्याको आधारित छ र यसले महानगरीय क्षेत्रको जनसङ्ख्यालाई समावेश गरेको छैन।''' |} == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} ==बाह्य कडीहरू == {{Sister project links|voy=Punjab (Pakistan)}} {{कमन्स|Punjab (Pakistan)|पञ्जाब}} *{{आधिकारिक वेबसाइट|http://www.punjab.gov.pk}} *{{curlie|Regional/Asia/Pakistan/Provinces/Punjab}} * [https://web.archive.org/web/20170919203232/http://dmoz.pk/Provinces/Punjab/ पञ्जाब, पाकिस्तान] को यात्रा सहयोगी [[श्रेणी:पञ्जाब, पाकिस्तान| ]] [[श्रेणी:पाकिस्तानका प्रदेशहरू]] [[श्रेणी:पञ्जाबी भाषी देश तथा क्षेत्रहरू]] t70e24nolru6s943g4fgbte3iz8sox0 1074243 1074241 2022-08-21T15:40:10Z पर्वत सुबेदी 31224 /* भूगोल */ wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = पञ्जाब | official_name = | native_name = {{lang|ur|پنجاب}}<br /> | type = [[प्रदेश]] | image_skyline = {{Photomontage |photo1a=Night_View_of_Badshahi_Mosque_(King’s_Mosque).jpg | photo2a = Front Elevation of Noor Mahal.jpg | photo2b = Splendid Shrine of Hazrat Baha-ud-din Zakariya.jpg | photo3a = Naulakha Pavilion in Lahore Fort.jpg | size = 270 | position = center | spacing = Number indicating width of spacing between the images (default: 1) | color = black | border = Number indicating width of border surrounding the montage (default: 1) | color_border = Color of border surrounding the montage (default: black) | text = | text_background = Color of background behind text (default: #F8F8FF) | foot_montage = }} | image_caption = <div style="background:#fee8ab;"> बादशाही मस्जिद<br /> &nbsp;• बहाउद्दिन जकरिया तिर्थ <br /> नवलखा मण्डप&nbsp;<br /> नूर महल</div> | image_flag = Flag of Punjab.svg | image_seal = Coat of arms of Punjab.svg | image_map = Punjab in Pakistan (claims hatched).svg | map_caption = पाकिस्तानको नक्सामा पञ्जाबको अवस्थिति | image_map1 = | map_caption1 = | coordinates = {{coord|31|72|type:adm1st_region:PK_dim:1000000|display=inline,title}} | subdivision_type = [[देश]] | subdivision_name = {{झण्डा|पाकिस्तान}} | parts_style = para | parts_type = सबैभन्दा ठूलो सहर | p1 = [[लाहोर]] | established_title = स्थापना | established_date = १ जुलाई १९७० | seat_type = राजधानी | seat = [[लाहोर]] | blank_name_sec1 = [[भाषा]] | blank_info_sec1 = {{unbulleted list|[[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]], मुल्तानी, [[उर्दु भाषा|उर्दू]], पोठोहारी}} | blank1_name_sec1 = Notable sports teams | blank1_info_sec1 = | blank2_name_sec1 = राष्ट्रिय सभामा सिटहरू | blank2_info_sec1 = १८३ | blank3_name_sec1 = [[मानव विकास सूचकाङ्क]] (सन् २०१८) | blank3_info_sec1 = ०.५६७ {{वृद्धि}}<ref name="Subnational HDR">{{Cite web|url=https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/|title=ذیلی قومی - ایریا ڈیٹا بیس - عالمی ڈیٹا لیب|website=عالمی تاریخ|language=उर्दू|access-date=14 March 2020}}</ref> <br/>{{color|#fc0|मध्यम}} | blank_name_sec2 = प्रदेशिय विधानसभामा सीटहरू | blank_info_sec2 = ३७१<ref>{{cite web|url= http://www.pap.gov.pk/index.php/members/stats/en/19|title= صوبائی اسمبلی ۔پنجاب|url-status= live|archiveurl= https://web.archive.org/web/20090201061549/http://pap.gov.pk/index.php/members/stats/en/19|archivedate= 1 February 2009|df= dmy-all}}</ref> | blank1_name_sec2 = विभाग | blank1_info_sec2 = ९ | blank2_name_sec2 = [[जिल्ला]] | blank2_info_sec2 = ३६ | blank3_name_sec2 = तहसिल | blank3_info_sec2 = १४६ | blank4_name_sec2 = सङ्घीय परिषद | blank4_info_sec2 = ७६०२ | government_type = स्वशासित प्रदेश, [[पाकिस्तान|सङ्घीय सरकार]]को अधिनमा | governing_body = पञ्जाब सरकार | leader_title = गभर्नर | leader_name = चौधरी मोहम्मद सरवार | leader_title1 = मुख्यमन्त्री | leader_name1 = सरदार रउस्मान बुज्दर | leader_title2 = मुख्य सचिव | leader_name2 = जवद रफीक मलिक (पाकिस्तान प्रशासनिक सेवा) | leader_title3 = व्यवस्थापिका | leader_name3 = प्रदेश सभा | leader_title4 = सर्वोच्च अदालत | leader_name4 = लाहोर सर्वोच्च अदालत | unit_pref = Metric | area_total_km2 = २०५,३४४ | area_rank = दोस्रो | population_footnotes = | population_total = ११००१२४४२<ref name=population>[http://www.pbscensus.gov.pk सन् २०१७ को जनगणना] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171015113737/http://www.pbscensus.gov.pk/ |date=१५ अक्टोबर २०१७ }}</ref> | population_as_of = सन् २०१७ | population_rank = प्रथम | population_density_km2 = auto| | timezone1 = [[पाकिस्तानी मानक साय]] | utc_offset1 = +०५:०० | website = {{url|http://www.punjab.gov.pk}} | iso_code = }} '''पञ्जाब''' (उर्दू र पञ्जाबी: پنجاب), {{Audio|Punjab.ogg|सुन्नुहोस्}}), [[पाकिस्तान]]को सर्वाधिक धेरै जनसङ्ख्या भएको प्रदेश हो जसको जनसङ्ख्या सन् २०१७ का अनुसार, ११०,०१२,४४२ रहेको छ। यस प्रदेश सिन्ध, बलुचिस्तान, र [[खैबर पख्तुनख्वा|खयबर पख्तुनख्वा]], [[इस्लामाबाद]], र आजाद काश्मीरहरू जस्ता पाकिस्तानी प्रदेशहरूद्वारा घेरिएको छ। यसले भारतीय राज्य पञ्जाब, राजस्थान, र जम्मू-काश्मीरको भारतीय प्रशासित क्षेत्रसँग पनि सीमा साझेदारी गरेको छ। प्रदेश राजधानी तथा सबैभन्दा ठूलो सहर लाहोर हो जुन सहर पाकिस्तानको सांस्कृतिक, ऐतिहासिक, आर्थिक र विश्वव्यापी केन्द्र हो जहाँ देशको चलचित्र उद्योग, र यसको धेरै फेसन उद्योग पनि आधारित छन्। चीन वा भारत बाहिर सबैभन्दा धेरै जनसंख्या भएको यस प्रदेश विश्वको पाँचौँ सर्वाधिक जनसङ्ख्या भएको उपराष्ट्रिय इकाई समेत हो। पुरातन कालदेखि नै पञ्जाबमा मानिसहरूको बसोबास रहेको थियो। सिन्धु उपत्यकाको सभ्यता, २६०० ईपुमा हडप्पामा पहिलो पटक फेला परेको थियो।  पञ्जाब हिन्दू महाकाव्य [[महाभारत]]मा भारी मात्रामा देखा परेको छ, र यहाँ तक्षशिलाका कुराहरू उल्लेख छ जसलाई धेरैले विश्वको सबैभन्दा पुरानो विश्वविद्यालय मान्दछन्। ३२६ ईपुमा अलेक्ज्यान्डर द ग्रेटले राजा पोरसलाई पञ्जाबको मोङ नजिकै झेलमको युद्धमा पराजित गरेका थिए। उमायाद साम्राज्यले ८औँ शताब्दीमा पञ्जाबमाथि जित हासिल गरेको थियो। त्यसपछिका शताब्दीहरूमा, पञ्जाबले धजनभिआन, घुरिड, दिल्ली सल्तनत, मुघल, दुर्रानी र सिखले आक्रमण गर्दै  कब्जा गरेका थिए। मुघल साम्राज्यको शासनकालमा पञ्जाब आफ्नो वैभवको उचाईमा पुगेको थियो। १८औँ शताब्दीको बेला, नादर शाहको मुघल साम्राज्यको आक्रमणले पञ्जाबमा मुघलको अधिकार खस्किएको थियो र यो अराजकतामा परेको थियो। अहमद शाह दुर्रानीको अधीनमा रहेका दुर्रानी अफगानहरूले पञ्जाबको कब्जा गरेका थिए तर सफल विद्रोह पछि यसले सिखलाई पराजित गरेको थियो जसले सन् १७५९ मा सिख सेनालाई लाहोरको दावी गर्न अनुमति दिएको थियो। सिख साम्राज्य सन् १७९९ मा रणजित सिंहको शासनमा स्थापित भएको थियो र बेलायतीसँग पराजित हुनु अघि, यसको राजधानी [[लाहोर]] रहेको थियो। पञ्जाब, भारत र पाकिस्तान दुबैको स्वतन्त्रता आन्दोलनमा केन्द्रित थियो, लाहोरलाई भारतीय स्वतन्त्रताको घोषणापत्र र पाकिस्तानको स्थापनाको लागि प्रस्ताव गरिएको दुबैको स्थान थियो। बेलायती भारतको पञ्जाब प्रदेश सन् १९४७ मा विभाजित भएको थियो। राडक्लिफ रेखाद्वारा धार्मिक सीमा विभाजित भएको बेला यो प्रदेशको गठन भएको थियो। पञ्जाब पाकिस्तानको सबैभन्दा औद्योगिक प्रदेश हो र औद्योगिक क्षेत्रले यस प्रदेशको कुल घरेलु उत्पादनको २२४% कायम गरेको छ।  पञ्जाब पाकिस्तानमा यसको सापेक्ष समृद्धिका लागि परिचित छ, र सबै पाकिस्तानी प्रदेशहरूमध्ये सबैभन्दा कम गरीबी दर भएको प्रदेश हो। प्रदेशको उत्तरी र दक्षिणी भागको बीचमा स्पष्ट विभाजन रहेको छ। पाकिस्तानको सबैभन्दा कम सम्पन्न उत्तरी पञ्जाबमा गरीबी दर बढी रहेको छ। पञ्जाब [[दक्षिण एसिया]]को सबैभन्दा ठूलो सहरी क्षेत्रहरू मध्ये एक हो जसमा करीव ४०% मानिसहरू सहरी क्षेत्रमा बस्दछन्।  पाकिस्तानको बाँकी देशको तुलनामा यसको मानव विकास सूचकाङ्कको स्तर उच्च छ। यो प्रदेश सुफीवादबाट अत्यन्तै प्रभावित छ, धेरै सूफी तीर्थस्थलहरू पञ्जाबभरि फैलिएका छन जसले वर्षेनी लाखौँ श्रद्धालुहरूलाई आकर्षित गर्दछ। सिख धर्मका संस्थापक, गुरू नानकको जन्म लाहोर नजिकैको ननकाना साहिबमा भएको थियो। पञ्जाब कटासराज मन्दिरको क्षेत्र हो, जुन हिन्दू पौराणिक कथाका लागि प्रख्यात छ। धेरै संयुक्त राष्ट्र शैक्षिक वैज्ञानिक र सांस्कृतिक सङ्गठनको विश्व सम्पदा स्थलहरू पञ्जाबमा अवस्थित छन् जसमा शालीमार बगैँचा, लाहोर किल्ला, तक्षशिला पुरातात्विक उत्खनन, र रोहतास किल्ला समावेश छ। == शब्दको उत्पत्ति == रिग वेदमा पञ्जाबलाई सप्त सिन्धु भनेर चिनिन्थ्यो जसको अर्थ हो "सात नदीहरूको भूमि" हो। यो क्षेत्र पुरातन युनानीहरूलाई पेन्तापोतामिया भनेर चिनिन्थ्यो, जसको अर्थ हो "पाँच नदीको क्षेत्र", जबकि यस क्षेत्रको लागि संस्कृत नाम, रामायण र महाभारतमा उल्लेख गरिएको, पञ्चनदा थियो जसको अर्थ "पाँच नदीहरूको भूमि" हो। [[फारसी भाषा|फारसी]]हरूले पछि यस क्षेत्रलाई मुस्लिम विजय पछि पञ्जाब भन्ने गर्दथे जसको पनि अर्थ" पाँच नदीहरूको भूमि "हो। पञ्जाब शब्द औपचारिक रूपमा इ.स. १७औँ शताब्दीको सुरुमा फारसी शब्दबाट पञ्च (पाँच) र आब (पानी), भएको थियो जसको अर्थ यस क्षेत्रको लागि संस्कृत र युनानी नामसँग मिल्दोजुल्दो छ। पाँच नदीहरू, जसमा चेनाब, झेलम, रवि, व्यास र सतलज, पञ्जनद खोलाबाट सिन्धु नदीमा र अरब सागरमा बग्दछ। पञ्जाबका पाँच ठूला नदीहरूमध्ये चारवटा पाकिस्तानको पञ्जाब प्रदेश हुँदै बग्दछ। == जनसङ्ख्या र समाज == === जनशाङ्खिकि === {| class="toccolours" cellpadding="4" cellspacing="0" style="float:right; margin:0 0 1em 1em; font-size:95%;" |- ! colspan="4" style="background:#ccf; text-align:center;"| ऐतिहासिक जनसङ्ख्या विवरण<ref>सन् १९९८ देखिको तथ्याङ्क [http://www.statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/pop_by_province/pop_by_province.html_Pages/statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/pop_by_province/pop_by_province प्रदेशका अनुसार जनसङ्ख्या – केन्द्रीय तथ्याङ्क विभाग] सन् २०१२ देखिको अनुमानित जनसङ्ख्या [http://www.thenews.com.pk/Todays-News-13-13514-Population-shoots-up-by-46-percent-since-1998 سے آبادی میں فیصد اضافہ ہوا ہے] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120701193658/http://www.thenews.com.pk/Todays-News-13-13514-Population-shoots-up-by-46-percent-since-1998 |date=१ July २०१२ }}। सङ्ग्रह मिति १२ जुलाई २०१३।</ref> |- ! जनगणना !! style="text-align:right;"| जनसङ्ख्या || सहरी || ग्रामीण |- | colspan=4| ---- |- | style="text-align:center;"| सन् १९५१ || style="text-align:right;"| २०,५४०,७६२ || ३,५६८,०७६ || १६,९७२,६८६ |- | style="text-align:center;"| सन् १९६१ || style="text-align:right;"| २५,४६३,९७४ || ५,४७५,९२२ || १९,९८८,०५२ |- | style="text-align:center;"| सन् १९७२ || style="text-align:right;"| ३७,६०७,४२३ || ९,१८२,६९५ || २८,४२४,७२८ |- | style="text-align:center;"| सन् १९८१ || style="text-align:right;"| ४७,२९२,४४१ || १३,०५१,६४६ || ३४,२४०,७९५ |- | style="text-align:center;"| सन् १९९८ || style="text-align:right;"| ७३,६२१,२९० || २३,०१९,०२५ || ५०,६०२,२६५ |- | style="text-align:center;"| सन् २०१७ || style="text-align:right;"| ११०,०१२,६१५ || ७०,००८,४५१ || ४०,४०१,१६४ |} यस प्रदेश पाकिस्तानको आधा भन्दा बढी जनसङ्ख्याको एकत्रित छ। यो विश्वको पाँचौँ धेरै जनसङ्ख्या भएको उप-राष्ट्रिय इकाई समेत हो। यो चीन वा भारत भन्दा बाहिर सबैभन्दा धेरै जनसङ्ख्यायुक्त प्रदेश हो। पञ्जाबीहरू विभिन्न जातजाति, कुल (उर्दू: برادری) र समुदायहरू सहितको एक विषेश समूह हो। पाकिस्तानी पञ्जाबमा, कडा सामाजिक स्तरीकरणको विपरीत गैर-आदिवासी सामाजिक भेदभाव मुख्यतया परम्परागत व्यवसायहरू जस्तै लोहार वा कारीगरहरूमा आधारित छ। पञ्जाबमा पाकिस्तानमा सबैभन्दा कम गरीबी दर छ, यद्यपि यो प्रदेशको उत्तरी र दक्षिणी भागमा विभाजन रहेको छ। प्रदेशको समृद्ध उत्तरी भागको सियालकोट जिल्लामा गरीबी दर ५.६३% रहेको छ जबकि गरीब मध्येको एक दक्षिणमा रहेको राजनपुर जिल्लामा गरीबी दर ६०.०५% रहेको छ। === भाषाहरू === {{bar box |float = left |title = पञ्जाबका भाषाहरू<br/><small>(सन् २०१७ को जनगणना)</small><ref>{{समाचार स्रोत|युआरएल=https://www.dawn.com/news/1410447|पहुँचमिति=२ अप्रिल २०२०|title=انتخابات تک مردم شماری کے نتائج کی منظوری کو سی سی آئی نے موخر کردیا}}</ref> |bars = {{bar percent|[[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]]|Green|६९.६७}} {{bar percent|सराइकी|Blue|२०.६८}} {{bar percent|[[उर्दु भाषा|उर्दू]]|DarkSlateGray|४.८७}} {{bar percent|पश्तो|Violet|१.९८}} {{bar percent|बलूची|Yellow|०.८३}} {{bar percent|[[सिन्धी भाषा|सिन्धी]]|Red|०.१५}} }} {{clear}} पञ्जाबमा बोलिने मुख्य र मातृभाषा भनेको पञ्जाबी हो जुन सामान्यतया शाहमुखी लिपिमा लेखिने गरिन्छ छ जुन पञ्जाबी लेख्नको लागि प्रयोग हुने सबैभन्दा पुरानो लिपि हो। पञ्जाब देशकै सबैभन्दा ठूलो जातीय समूह हो। पञ्जाबी पञ्जाबको प्रदेश स्तरीय भाषा हो तर पाकिस्तानको संविधानमा राष्ट्रिय स्तरमा यसलाई आधिकारिक मान्यता प्रदान गरिएको छैन। सराइकी वा पूर्व मुल्तानी भाषा प्रायः दक्षिण पञ्जाब, र पश्तो, उत्तर पश्चिम पञ्जाबका केही भागहरूमा, खास गरी अटक जिल्ला र [[खैबर पख्तुनख्वा|खयबर पख्तुनख्वा]] प्रदेशको नजिकको मियाँवाली जिल्लामा बोल्ने गरिन्छ। [[File:Punjabi prachar demand.jpg|thumb| लाहोरमा पञ्जाबीहरूले पाकिस्तानको पञ्जाबमा [[पञ्जाबी भाषा]]लाई विद्यालय शिक्षाको औपचारिक भाषा बनाउने माग गर्दै पाकिस्तानमा भएको एक प्रदर्शन।]] पाकिस्तानमा पञ्जाबीलाई निम्न स्तरको भाषामा हस्तान्तरण गरिने र यस्तो वातावरणले यसलाई अस्विकार गरिरहेको चिन्ताको रूपमा प्रसारण सार्वजनिक क्षेत्र र औपचारिक शिक्षाको निकटको अन्य भाषाहरूका रूपमा उर्दू र अङ्ग्रेजीको प्रयोगले कसै-कसैलाई यस्तो डर पैदा गराएको छ। विभिन्न शैक्षिक नेता, अन्वेषकहरू र सामाजिक टिप्पणीकारहरूले उर्दूको जानाजानी पदोन्नति र पञ्जाबी भाषालाई आधिकारिक स्वीकृति वा मान्यता दिन अस्वीकार गर्नु भाषाको हानिकारक भएको धारणा व्यक्त गरेका छन्। अगस्ट २०१५ मा, पाकिस्तानी पत्राचार संस्था, अन्तर्राष्ट्रिय लेखक परिषद र विश्व पञ्जाबी काङ्ग्रेसले ख्वाजा फरीद नामक सम्मेलनको संयुक्त रूपमा आयोजना गरेको थियो र उनीहरूले पञ्जाबी भाषाको विश्वविद्यालय लाहोरमा स्थापना गरिनु पर्ने र [[पञ्जाबी भाषा]]लाई प्राथमिक तहमा शिक्षाको माध्यमको रूपमा घोषणा गरिनु पर्ने माग राखेका थिए। यसले प्रदेशमा पञ्जाबी भाषा लागू गर्न कुनै कदम नचालेको भन्दै सेप्टेम्बर २०१५ मा, उनिहरूले पााकिस्तानको पञ्जाब सरकार विरूद्ध पाकिस्तानको सर्वोच्च अदालतमा मुद्दा दर्ता गरेका थिए। यसका अतिरिक्त, हरेक वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवसमा हजारौँ पञ्जाबीहरू लाहोरमा भेला हुन्छन्। === धर्म === {{bar box |title=पञ्जाबमा धर्म<ref>{{वेब स्रोत |शीर्षक=مذہب کے لحاظ سے آبادی |युआरएल=http://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/tables/POPULATION%20BY%20RELIGION.pdf |वेबसाइट=پاکستان |प्रकाशक=پاکستان بیورو برائے شماریات}}</ref> |titlebar=#Fcd116 |left1=धर्म |right1=प्रतिशत |float=right |bars= {{bar percent|[[इस्लाम धर्म]]|green|९७.२१}} {{bar percent|इसाई|blue|२.३}} {{bar percent|अहमदी|blue|०.२५}} {{bar percent|हिन्दू|Orange|०.१६}} {{bar percent|अन्य†|black|०.०७}} |caption=धर्मको वितरण<br /> †<small> सिख, परासी समावेश।</small> }} पञ्जाब (पाकिस्तान)को जनसङ्ख्या मध्ये ९७.२१% मानिसहरूले इस्लाम धर्मको अनुसरण गर्दछन् जसमा सुन्नी र शियाको बाहुल्यता रहेको छ। सबैभन्दा ठूलो गैर मुस्लिम अल्पसङ्ख्यक इसाई धर्म हो जसको जनसङ्ख्या २.३% रहेको छ। अन्य अल्पसङ्ख्यकहरूले अहमदिया, हिन्दू, सिख, पारसी आदी समावेश छन्। == भूगोल == पञ्जाब [[बलुचिस्तान, पाकिस्तान|बलुचिस्तान]] पछिको पाकिस्तान सबैभन्दा दोस्रो ठूलो प्रदेश हो।<ref name="Punjab">{{cite web|title=Punjab|url=http://www.smeda.org/index.php?option=com_content&view=article&id=69&Itemid=174|publisher=Small and Medium Enterprises Development Authority|access-date=14 July 2016|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160625202613/http://www.smeda.org/index.php?option=com_content&view=article&id=69&Itemid=174|archive-date=25 June 2016}}</ref> यसको क्षेत्रफल २०५,३४४ वर्ग किलोमिटर (७९,२८४ वर्ग माइल) रहेको छ। यसले पाकिस्तानको कुल जमिनको २५.८% ओगट्छ।<ref name="Punjab"/> पञ्जाब प्रदेश दक्षिणमा [[सिन्ध]], दक्षिण पश्चिममा बलुचिस्तान, पश्चिममा [[खैबर पख्तुनख्वा]], र उत्तरमा [[इस्लामाबाद राजधानी क्षेत्र]] र [[आजाद कश्मीर]]सँग सिमानामा साझेदारी गरेको छ। पञ्जाबले उत्तरमा [[जम्मू र कश्मीर]]को, र पूर्वमा भारतीय राज्य पञ्जाब र [[राजस्थान]]सँग पनि सिमाना साझेदारी गरेको छ। प्रदेशको राजधानी र सबैभन्दा ठूलो सहर [[लाहोर]] हो जुन व्यापक पञ्जाब क्षेत्रको ऐतिहासिक राजधानी थियो। अन्य महत्त्वपूर्ण सहरहरूमा फैसलाबाद, [[रावलपिन्डी]], गुजरानवाला, सरगोधा, मुल्तान, [[सियालकोट]], बहावलपुर, गुजरात, शेखुपुरा, झेलम र साहीवाल पर्दछन्। अविभाजित पञ्जाब क्षेत्र छ वटा नदीहरूको गृह थियो, जसमध्ये पाँच पाकिस्तानको पञ्जाब प्रदेशका बग्दछ। पश्चिम देखि पूर्वसम्म, [[सिन्धु नदी|सिन्धु]], [[झेलम नदी|झेलम]], चेनाब, रवि र सतलज नदीहरू यस प्रदेशमा बग्दछन्। [[पाकिस्तान]]को सबै प्रदेशलाई छुने यो देशको एक मात्र प्रदेश हो <ref name="Now or Never">{{cite journal|author=Choudhary Rahmat Ali|title=Now or Never. Are we to live or perish forever?|date=28 January 1933|url=http://en.wikisource.org/wiki/Now_or_Never;_Are_We_to_Live_or_Perish_Forever%3F|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20080630210551/http://en.wikisource.org/wiki/Now_or_Never;_Are_We_to_Live_or_Perish_Forever|archive-date=30 June 2008|journal=—|access-date=6 October 2014}}</ref><ref name="Ikram1995">{{cite book|author=S. M. Ikram|title=Indian Muslims and partition of India|url=https://books.google.com/books?id=7q9EubOYZmwC&pg=PA177|access-date=23 December 2011|date=1 January 1995|publisher=Atlantic Publishers & Dist|isbn=978-81-7156-374-6|pages=177–|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20130521150524/http://books.google.com/books?id=7q9EubOYZmwC&pg=PA177|archive-date=21 May 2013|author-link=S. M. Ikram}}</ref> === भूआकृति === [[File:Murree scene.jpg|thumb|पञ्जाबको मरी पर्वतीय क्षेत्र]] पञ्जाबको परिदृश्यमा प्राय: सिन्धु नदीको उर्वर मैदान र पाकिस्तानका चार ठूला सहायक नदीहरू, झेलम, चेनाब, रावी र सतलज नदी समावेश छन् जसले पञ्जाबलाई उत्तरदेखि दक्षिणमा पार गर्दछ। पञ्जाबका नदीहरू मध्ये पाँचौं, ब्यास नदी ({{भाषा-संस्कृत|विपाशा नदी}}) भारतको पञ्जाब राज्यमा मात्र पर्दछ। मैदान पृथ्वीमा सबैभन्दा धेरै सिंचाइ गरिएको क्षेत्रहरू मध्ये पर्दछ र नहरहरू सम्पूर्ण प्रदेशमा फेला पार्न सकिन्छ। पञ्जाबमा धेरै पहाडी क्षेत्रहरू पनि रहेका छन्। यस प्रदेशको दक्षिणपश्चिमी भूभागमा अवस्थित सुलेमान पर्वत, [[इस्लामाबाद]]को नजिकै उत्तरको मार्गला पहाड र नमक हिम शृङ्खलाले पञ्जाबको उत्तरी भागलाई पोठोहार उच्चसमस्थलीबाट विभाजित गर्दछ। मरुभूमिहरू दक्षिणी पञ्जाबमा राजस्थानको सिमाना नजिक र सुलेमान हिम शृङ्खला नजिक फेला पार्न सकिन्छ। === मौसम === पञ्जाबका प्रायः भागहरूमा अत्यधिक चिसो र वर्षा हुने गर्दछ। फेब्रुअरी बीचमा तापमान बढ्न थाल्छ; वसन्तकालीन मौसम मध्य अप्रिल सम्म जारी रहन्छ। दक्षिण पश्चिम मानसुनको सुरुवात मे महिनामा पञ्जाब पुग्ने गरेको अनुमान गरिएको छ, तर सन् १९७० को दशकको सुरु देखि नै मौसम ढाँचा अनियमित रहेको छ। वसन्तमा पनि कुनै क्षेत्रमा कडा वर्षा भएको छ जसले बाढी पनि निम्त्याउने गरेको छ। जुन र जुलाई महिनामा अत्याधिक गर्मी हुन्छ। आधिकारिक अनुमानले गर्मीको मौसममा ४६ डिग्री सेल्सियस सम्मको तापक्रमको दावी गर्दछ भने केही अखबारका स्रोतहरूले तापक्रम ५१ डिग्री सेल्सियससम्म पुग्ने बताउने गरेका छन्। सन् १०९३ मा मुलुकमा तापक्रम अत्याधिक धेरै ५४ डिग्री सेल्सियस पार गरेको थियो। हालसालै प्रदेशमा अत्याधिक चिसोको अनुभव गरिएको छ जुन विगत ७० वर्ष यताकै सर्वाधिक चिसो मौसम हो।<ref>{{cite web|url= http://www.dawn.com/2007/01/06/nat47.htm|title= Mercury drops to freezing point – Dawn Pakistan|date= 6 January 2007}}</ref> पञ्जाब प्रदेशको तापक्रम −२° देखि ४५ ° सेल्सियस सम्म पुग्दछ। तथापि, गृष्ममा तापक्रम ५० डिग्री सेल्सियस (११२ डिग्री फर्हेनहाइट) र हिउँदमा −१० डिग्री सेल्सियस सम्म पुग्छ। मौसमको आधारमा, पञ्जाब प्रदेशमा सामान्यतया तीन मुख्य ऋतुहरू छन्।<ref name="ReferenceB">{{cite web |url=http://punjabgovt.nic.in/punjabataglance/SomeFacts.htm |title=Welcome to Offical Web site of Punjab, India |access-date=23 November 2005 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20051123230402/http://punjabgovt.nic.in/PUNJABATAGLANCE/SomeFacts.htm |archive-date=23 November 2005 }}</ref> *ग्रीष्म ऋतु (अप्रिल देखि जुन) जहाँ तापक्रम ११० डिग्री फर्हेन्हाइट सम्म पुग्दछ। *वर्षा ऋतु (जुलाई देखि सेप्टेम्बर) प्रदेशको औसत वर्षा वार्षिक रूपमा ९६ सेमी उप-हिमाली क्षेत्र र मैदानमा ४६ सेन्टीमिटर बीचको दायरा भित्र सीमित छ। *जाडो/ हिउँद (अक्टोबर देखि मार्च) तापक्रम ४० डिग्री फर्हेनहाइट सम्म घट्दछ। == प्रदेश सरकार == पञ्जाब सरकार [[पाकिस्तान]]को सङ्घीय संरचनामा एक प्रादेशिक सरकार हो, जुन पञ्जाब प्रदेशको राजधानी [[लाहोर]]मा आधारित छ। पञ्जाबको मुख्यमन्त्री पञ्जाबको प्रादेशिक विधानसभाद्वारा पाकिस्तानको पञ्जाबमा प्रादेशिक सरकारको प्रमुखको रूपमा रहेको हुन्छन्। वर्तमान [[मुख्यमन्त्री]] चौधरी परवेज इलाही हुन् उनी २६ जुलाई २०२२ मा राष्ट्रिय सभाद्वारा निर्वाचित भएका थिए। पञ्जाब प्रदेश सभा पूर्वी पाकिस्तानको [[लाहोर]]मा अवस्थित पञ्जाब प्रदेशका निर्वाचित प्रतिनिधिहरूको एक सदनात्मक विधायिका हो। [[पाकिस्तानको संविधान सभा]]को धारा १०६ अन्तर्गत कुल ३७१ सिट रहेको यस विधानसभामा ६६ सिट महिलाका लागि र ८ सिट गैर-मुस्लिमका लागि आरक्षित गरिएको थियो। पञ्जाब सरकारमा ४८ विभागहरू छन्। प्रत्येक विभागको नेतृत्व एक प्रदेश मन्त्री (राजनीतिज्ञ) र एक प्रदेश सचिवद्वारा गरिन्छ। ===विभाग=== {{मुख्य|पाकिस्तानको विभाग}} [[File:Punjab (Pakistan) Divisions.png|thumb|पञ्जाब विभागको नक्सा]] {| class="sortable wikitable" |- ! क्र.सं ! विभाग ! सदरमुकाम ! क्षेत्रफल<br/>(किमी^२) ! जनसङ्ख्या<br/>(सन् २०१७) |- |१ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |[[बहवालपुर]] |४५,५८८ |१,१४,६४,०३१ |- |२ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |[[डेरा गाजी खान]] |३८,७७८ |१,१०,१४,३९८ |- |३ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |[[फैसलाबाद]] |१७,९१७ |१,४१,७७,०८१ |- |४ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |[[गुजरानवाला]] |१७,२०६ |१,६१,२३,९८४ |- |५ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |[[लाहोर]] |१६,१०४ |१,९३,९८,०८१ |- |६ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |[[मुल्तान]] |२१,१३७ |१,२२,६५,१६१ |- |७ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |[[रावलपिन्डी]] |२२,२५५ |१,००,०७,८२१ |- |८ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |[[साहिवाल]] |१०,३०२ |७३,८०,३८६ |- |९ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |[[सरगोधा]] |२६,३६० |८१,८१,४९९ |} ===जिल्ला=== [[File:Districts of Punjab (Pakistan).png|right|३५०px]] {| class="wikitable sortable" |- ! क्र.सं ! जिल्ला ! सदरमुकाम ! क्षेत्रफल<br/>(किमी^२) ! जनसङ्ख्या<br/>(सन् २०१७) ! जनघनत्व<br/>(मानिस/किमी^२) ! विभाग |- |१ |[[अटक जिल्ला|अटक]] |[[अटक]] |align="right"|६,८५८ |align="right"|१,८८३,५५६ |align="right"|२७४ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |२ |[[बहवालनगर जिल्ला|बहवालनगर]] |[[बहवालनगर]] |align="right"|८,८७८ |align="right"|२,९८१,९१९ |align="right"|३३५ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |३ |[[बहवालपुर जिल्ला|बहवालपुर]] |[[बहवालपुर]] |align="right"|२४,८३० |align="right"|३,६६८,१०६ |align="right"|१४७ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |४ |[[भक्कर जिल्ला|भक्कर]] |[[भक्कर]] |align="right"|८,१५३ |align="right"|१,६५०,५१८ |align="right"|२०२ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |५ |[[चकवाल जिल्ला|चकवाल]] |[[चकवाल]] |align="right"|६,५२४ |align="right"|१,४९५,९८२ |align="right"|२२९ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |६ |[[चिनिकोट जिल्ला|चिनिकोट]] |[[चिनिकोट]] |align="right"|२,६४३ |align="right"|१,३६९,७४० |align="right"|५१८ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |७ |[[डेरा गाजी खान जिल्ला|डेरा गाजी खान]] |[[डेरा गाजी खान]] |align="right"|११,९२२ |align="right"|२,८७२,२०१ |align="right"|२४० |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |८ |[[फैसलाबाद जिल्ला|फैसलाबाद]] |[[फैसलाबाद]] |align="right"|५,८५६ |align="right"|७,८७३,९१० |align="right"|१३४४ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |९ |[[गुजरानवाला जिल्ला|गुजरानवाला]] |[[गुजरानवाला]] |align="right"|३,६२२ |align="right"|५,०१४,१९६ |align="right"|१३८४ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |१० |[[गुजारात जिल्ला|गुजरात]] |[[गुजरात, पाकिस्तान|गुजरात]] |align="right"|३,१९२ |align="right"|२,७५६,११० |align="right"|८६३ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |११ |[[हफिजाबाद जिल्ला|हफिजाबाद]] |[[हफिजाबाद]] |align="right"|२,३६७ |align="right"|१,१५६,९५७ |align="right"|४८८ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |१२ |[[झाङ जिल्ला|झाङ]] |[[झाङ]] |align="right"|८,८०९ |align="right"|२,७४३,४१६ |align="right"|३११ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |१३ |[[झेलम जिल्ला|झेलम]] |[[झेलम]] |align="right"|३,५८७ |align="right"|१,२२२,६५० |align="right"|३४० |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |१४ |[[कसूर जिल्ला|कसूर]] |[[कसूर]] |align="right"|४,७९६ |align="right"|३,४५४,९९६ |align="right"|७२० |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |१५ |[[कानेवाल जिल्ला|कानेवाल]] |[[कानेवाल]] |align="right"|४,३४९ |align="right"|२,९२१,९८६ |align="right"|६७१ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |१६ |[[खुशाब जिल्ला|खुशाब]] |[[खुशाब]] |align="right"|६,५११ |align="right"|१,२८१,२९९ |align="right"|१९६ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |१७ |[[लाहोर जिल्ला|लाहोर]] |[[लाहोर]] |align="right"|१,७७२ |align="right"|११,१२६,२८५ |align="right"|६२७८ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |१८ |[[लय्या जिल्ला|लय्या]] |[[लय्या]] |align="right"|६,२९१ |align="right"|१,८२४,२३० |align="right"|२९० |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |१९ |[[लोधरान जिल्ला|लोधरान]] |[[लोधरान]] |align="right"|२,७७८ |align="right"|१,७००,६२० |align="right"|६१२ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |२० |[[मन्डी बहाउद्दीन जिल्ला|मन्डी बहाउद्दीन]] |[[मन्डी बहाउद्दीन]] |align="right"|२,६७३ |align="right"|१,५९३,२९२ |align="right"|५९६ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |२१ |[[मियाँवाली जिल्ला|मियाँवाली]] |[[मियाँवाली]] |align="right"|५,८४० |align="right"|१,५४६,०९४ |align="right"|२६४ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |२२ |[[मुल्तान जिल्ला|मुल्तान]] |[[मुल्तान]] |align="right"|३,७२० |align="right"|४,७४५,१०९ |align="right"|१२७५ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |२३ |[[मुजफ्फरगढ जिल्ला|मुजफ्फरगढ]] |[[मुजफ्फरगढ]] |align="right"|८,२४९ |align="right"|४,३२२,००९ |align="right"|५२३ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |२४ |[[नारोवाल जिल्ला|नारोवाल]] |[[नारोवाल]] |align="right"|२,३३७ |align="right"|१,७०९,७५७ |align="right"|७३१ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |२५ |[[ननकाना साहिब जिल्ला|ननकाना साहिब]]<ref name="nankana"> {{cite web| url=http://www.dawn.com/२००५/०५/१०/nat४३.htm| title=Nankana becomes district| first=Dawn Newspaper| last=Internet Edition| access-date=१४ April २००६| url-status=live| archive-url=https://web.archive.org/web/20051001033405/http://www.dawn.com/2005/05/10/nat43.htm| archive-date=१ October २००५| df=dmy-all| date=१० May २००५}}<br/>हालसालै बनाइएको जिल्ला नानकनाको लागि कुनै तथ्याङ्क उपलब्ध छैन।</ref> |[[ननकाना साहिब]] |align="right"|२,९६० |align="right"|१,३५६,३७४ |align="right"|४५८ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |२६ |[[ओकडा जिल्ला|ओकडा]] |[[ओकडा]] |align="right"|४,३७७ |align="right"|३,०३९,१३९ |align="right"|६९४ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |२७ |[[पाकपट्टन जिल्ला|पाकपट्टन]] |[[पाकपट्टन]] |align="right"|२,७२४ |align="right"|१,८२३,६८७ |align="right"|६६९ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |२८ |[[रहिम यार खान जिल्ला|रहिम यार खान]] |[[रहिम यार खान]] |align="right"|११,८८० |align="right"|४,८१४,००६ |align="right"|४०५ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |२९ |[[राजनपुर जिल्ला|राजनपुर]] |[[राजनपुर]] |align="right"|१२,३१९ |align="right"|१,९९५,९५८ |align="right"|१६२ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |३० |[[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]] |[[रावलपिन्डी]] |align="right"|५,२८६ |align="right"|५,४०५,६३३ |align="right"|१३२२ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |३१ |[[साहिवाल जिल्ला|साहिवाल]] |[[साहिवाल]] |align="right"|३,२०१ |align="right"|२,५१७,५६० |align="right"|७८६ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |३२ |[[सरगोधा जिल्ला|सरगोधा]] |[[सरगोधा]] |align="right"|५,८५४ |align="right"|३,७०३,५८८ |align="right"|६३२ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |३३ |[[शेखुपुरा जिल्ला|शेखुपुरा]] |[[शेखुपुरा]] |align="right"|५,९६० |align="right"|३,४६०,४२६ |align="right"|५८० |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |३४ |[[सियालकोट जिल्ला|सियालकोट]] |[[सियालकोट]] |align="right"|३,०१६ |align="right"|३,८९३,६७२ |align="right"|१२९१ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |३५ |[[टोबा टेक सिंह जिल्ला|टोबा टेक सिंह]] |[[टोबा टेक सिंह]] |align="right"|३,२५२ |align="right"|२,१९०,०१५ |align="right"|६७३ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |३६ |[[वेहाडी जिल्ला|वेहाडी]] |[[वेहाडी]] |align="right"|४,३६४ |align="right"|२,८९७,४४६ |align="right"|६६३ |[[मुल्तान विभाग|मुल्ताज]] |} == अर्थतन्त्र == [[File:GDP by Province.jpg|thumb|right|प्रदेश अनुसार कुल ग्राहस्थ उत्पादन]] पञ्जाब [[पाकिस्तान]]को सबैभन्दा ठूलो अर्थव्यवस्था हो, जसले राष्ट्रिय कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा सबैभन्दा बढी योगदान पुर्‍याएको छ। सन् १९७२ उत्तरार्ध यस प्रान्तको अर्थतन्त्र चार गुणाले वृद्धि भएको छ।<ref>{{Cite web|url=http://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20110501074227/http://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf|url-status=dead|title=World Bank Document<!-- Bot generated title -->|archive-date=1 May 2011|access-date=19 December 2019}}</ref> सन् २००० मा, [[पाकिस्तान]]को [[कुल ग्राहस्थ उत्पादन]]मा यसको हिस्सा ५४.७% र सन् २०१० मा ५९% रहेको थियो। यो विशेष गरि पाकिस्तानको अर्थव्यवस्थाको सेवा र कृषि क्षेत्रमा प्रभावशाली छ। यसको योगदान सेवा क्षेत्रमा ५२.१% देखि ६४.५% र कृषि क्षेत्रमा ५६.१% देखि ६१.५% सम्म रहेको छ।<ref>{{Cite web|url=http://www.spdc.org.pk/pubs/nps/nps5.pdf|title=Provincial Accounts of Pakistan: Methodology and Estimates 1973–2000|access-date=19 December 2019}}</ref> यो एक प्रमुख जनशक्ति योगदानकर्ता पनि हो। यो विनिर्माण क्षेत्रमा पनि प्रमुख रूपमा रहेको छ, यद्यपि प्रभुत्व त्यति उल्लेखनीय छैन। सन् २००७ मा, पञ्जाबले ७.८% को वृद्धि दर हासिल गरेको थियो र २००२-०३ देखि २००७-०८ को अवधिमा, यसको अर्थव्यवस्था प्रति वर्ष ७% देखि ८% को दरले वृद्धि भएको थियो<ref>{{cite web|url=http://www.thenews.com.pk/daily_detail.asp?id=152370|title=The News International: Latest, Breaking, Pakistan, Sports and Video News|access-date=22 April 2015|archive-date=28 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200728093450/https://www.thenews.com.pk/|url-status=dead}}</ref> र सन् २००८-०९ को अवधिमा पाकिस्तानको [[कुल ग्राहस्थ उत्पादन]] वृद्धि दर ४% बाट बढेर ६% मा पुगेको थियो। समुद्र तटको अभावको बावजुद, पञ्जाब पाकिस्तानको सबैभन्दा ठुलो औद्योगिक प्रदेश हो र यसको उत्पादन उद्योगहरूले कपडा, खेलकुदका सामानहरू, ठुला मेसिनरी, विद्युतीय उपकरण, शल्य चिकित्सा उपकरण, सवारी साधन, अटो पार्ट्स, धातु, चिनी मिल उद्योग, विमान, सिमेन्ट, कृषि मेसिनरी, साइकल, रिक्सा, कार्पेट र प्रशोधित खाद्यपदार्थहरू उत्पादन गर्दछन्।<ref name="auto"/> सन् २००३ मा, यस प्रदेशले ९०% कागजी सामग्री, ७१% मल, ६९% चिनी र ४०% सिमेन्ट उत्पादन गरेको थियो।<ref>{{cite web|url= http://203.215.180.58/portal/docimages/9327manufacturing.pdf|title= Punjab Gateway|url-status= dead|archive-url= https://web.archive.org/web/20070705111033/http://203.215.180.58/portal/docimages/9327manufacturing.pdf|archive-date= 5 July 2007|df= dmy-all}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.findpk.com/yp/Biz_Guide/html/industrial_zones_punjab.html|title=Industrial Zone Punjab, Pakistan|first=ZAHID IKRAM|last=ceo@cybercity-online.net|website=findpk.com|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20110711003615/http://www.findpk.com/yp/Biz_Guide/html/industrial_zones_punjab.html|archive-date=11 July 2011}}</ref> यसको उष्णकटिबन्धीय ओसिलो र सुख्खा जलवायुको बावजुद, व्यापक सिंचाईले यसलाई समृद्ध कृषि क्षेत्र बनाउँदछ। अङ्ग्रेजहरूले स्थापना गरेको यसको नहर-सिंचाई प्रणाली संसारको सबैभन्दा ठूलो हो। [[गहुँ]] र कपास सबैभन्दा ठूलो बाली हो। अन्य बालीहरूमा [[धान]], [[उखु]], [[कोदो]], [[मकै]], तेलहन, दलहन, तरकारी र किनु जस्ता फलफूलहरू पर्छन्। पशुधन र पोल्ट्री उत्पादन पनि महत्त्वपूर्ण छ। देशको वार्षिक खाद्यान्न उत्पादनमा पञ्जाबको योगदान लगभग ७६ प्रतिशत रहेको छ। कपास र धान यहाँको महत्वपूर्ण बाली हुन्। यी नगदे बालीहरू हुन् जसले राष्ट्रिय ढुकुटीमा ठूलो योगदान पुर्‍याउँछन्। कृषिमा आत्मनिर्भरता हासिल गर्ने रणनीति सहित साना तथा मझौला खेती, बरानी क्षेत्रमा जोड, खेतबारीदेखि बजारसम्म सडक, ट्युबवेलका लागि विद्युतीकरण, पानी जम्ने र लवणता नियन्त्रण गर्नेतर्फ केन्द्रित भएको छ। पञ्जाबमा पनि ६८ हजारभन्दा बढी औद्योगिक एकाइहरू छन्। यहाँ ३९ हजार ३३ साना तथा घरेलु उद्योग रहेका छन् । कपडा उद्योगको सङ्ख्या १४,४८० रहेको छ। खाद्य तथा [[दाना]] उद्योगलगायत कृषिजन्य [[कच्चा पदार्थ]] प्रशोधनका लागि सात हजार ३५५ एकाइ छन्। [[लाहोर]] र [[गुजरानवाला]] विभागमा साना इन्जिनियरिङ एकाइहरूको सबैभन्दा ठूलो एकाग्रता छ। [[सियालकोट]] जिल्ला खेलकुद सामग्री, शल्य चिकित्सा उपकरण र कटलरी सामानमा उत्कृष्ट छ। पञ्जाब सरकारले प्रदेशमा औद्योगीकरणलाई बढावा दिन औद्योगिक क्षेत्रहरू विकास गरिरहेको छ, कायदे आजम व्यापारीक पार्क शेखपुरा एक औद्योगिक क्षेत्र हो जुन [[लाहोर]]-[[इस्लामाबाद]] मार्गमा शेखपुरा नजिकै विकास भएको छ।<ref>{{Cite web | url=https://pie.com.pk/quaid-e-azam-business-park | title=PIEDMC - Punjab Industrial Estate Development and Management Company}}</ref> पञ्जाब एक [[खनिज]] समृद्ध प्रदेश हो जहाँ [[कोइला]], फलाम, ग्याँस, पेट्रोल, सेतो नुन (विश्वको दोस्रो ठूलो नुन खानी), डोलोमाइट, जिप्सम र सिलिका-बालुवाको व्यापक खनिज भण्डार रहेको छ। पञ्जाब खनिज विकास निगमले एक सयभन्दा बढी आर्थिक रूपमा व्यवहार्य परियोजनाहरू सञ्चालन गरिरहेको छ। उत्पादनमा औद्योगिक उत्पादन, [[सिमेन्ट]], [[प्लास्टिक]], र अन्य विभिन्न सामानहरू समावेश छन्। पञ्जाबका विभिन्न क्षेत्रहरूमा गरिबी पनि व्यापक रूपमा रहेको छ। उत्तरी र मध्य पञ्जाबले पश्चिमी र दक्षिणी पञ्जाबको तुलनामा धेरै कम स्तरको गरीबीको सामना गरिरहेको छ। दक्षिणी र पश्चिमी पञ्जाबमा बसोबास गर्नेहरू पनि ती क्षेत्रहरूमा औद्योगीकरणको निम्न स्तरका कारण कृषिमा धेरै निर्भर छन्। ==मुख्य सहरहरू== {{मुख्य|पाकिस्तानका सहरहरूको सूची}} {| class="wikitable" style="width: 70%; font-size: 85%; border: #999 solid 1px; text-align: lcenter; margin-bottom: 0; margin: 1em auto 1em auto" |- ! colspan="5" style="text-align:center; background:YellowGreen;"| '''पञ्जाबका मुख्य सहरहरूको सूची''' |- ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| क्रम ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| सहर ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| जिल्ला ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| जनसङ्ख्या ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| तस्वीर |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| १ ||align=left | '''[[लाहोर]]''' ||align=left | [[लाहोर जिल्ला|लाहोर]] || 11,126,285 || [[File:Badshahi Mosquee, Lahore.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| २ ||align=left | '''[[फैसलाबाद]]''' ||align=left | [[फैसलाबाद जिल्ला|फैसलाबाद]] || ३२,०४,७२६ || [[File:Clock Tower Faisalabad by Usman Nadeem.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ३ ||align=left | '''[[रावलपिन्डी]]''' ||align=left | [[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]] || २०,९८,२३१ || [[File:Rawal Lake Eastern Bank.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ४ || align="left" | '''[[गुजरानवाला]]'''|| align="left" |[[गुजरानवाला जिल्ला|गुजरानवाला]]|| २०,२७,००१ || [[File:Nishan-E-Manzil Gujranwala 20140925.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ५ || align="left" | '''[[मुल्तान]]'''|| align="left" |[[मुल्तान जिल्ला|मुल्तान]]|| १८,७१,८४३ || [[File:Shah Rukn e Alam by M Ali Mir 03.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ६ || align="left" | '''[[बहवालपुर]]'''|| align="left" |[[बहवालपुर जिल्ला|बहवालपुर]]|| ७,६२,१११ || [[File:Front Elevation of Noor Mahal.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ७ ||align=left | '''[[सरगोधा]]''' ||align=left | [[सरगोधा जिल्ला|सरगोधा]] || ६,५९,८६२ || [[File:Central Library of University of Sargodha.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ८ || align="left" | '''[[सियालकोट]]'''|| align="left" |[[सियालकोट जिल्ला|सियालकोट]]|| ६,५५,८५२ || [[File:Clock Tower, Sialkot 21.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ९ || align="left" | '''[[शेखुपुरा]]'''|| align="left" |[[शेखुपुरा जिल्ला|शेखुपुरा]]|| ४,७३,१२९ || [[File:Hiran Minar- monument to Mansraj.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १० || align="left" | '''[[रहिम यार खान]]'''|| align="left" |[[रहिम यार खान जिल्ला|रहिम यार खान]]|| ४,२०,४१९ || [[File:Bhong Mosaue Main Building.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ११ ||align=left | '''[[झाङ]]''' ||align=left | [[झाङ जिल्ला|झाङ]] || ४,१४,१३१ || [[File:Shrine of Sufi Saint Sultan Bahu, Jhang .jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १२ || align="left" | '''[[डेरा गाजी खान]]'''|| align="left" |[[डेरा गाजी खान जिल्ला|डेरा गाजी खान]]|| ३,९९,०६४ || [[File:Statue of horses, D.G. Khan.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १३ || align="left" | '''[[गुजरात]]'''|| align="left" |[[गुजरात जिल्ला|गुजरात]]|| ३,९०,५३३ || [[File:Mosque in Gujrat Pakistan.JPG|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १४ || align="left" | '''[[साहिवाल]]'''|| align="left" |[[साहिवाल जिल्ला|साहिवाल]]|| ३,८९,६०५ || [[File:Ravi bridge.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १५ || align="left" | '''[[वाह केन्ट]]'''|| align="left" |[[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]]|| ३,८०,१०३ || [[File:Central Mosque (Markai Jamia Masjid), Wah Cantt.jpg|200px]] |- | colspan="5" style="text-align:center; background:#f5f5f5;"| '''स्रोत: पाकिस्तानको राष्ट्रिय जनगणना सन् २०१७'''<ref name="DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017">{{cite web|url=http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|title=DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017|publisher=www.pbscensus.gov.pk|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170829164748/http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|archive-date=29 August 2017}}</ref> |- | colspan="5" style="text-align:center; background:#f5f5f5;"| '''यो सहरको जनसङ्ख्याको आधारित छ र यसले महानगरीय क्षेत्रको जनसङ्ख्यालाई समावेश गरेको छैन।''' |} == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} ==बाह्य कडीहरू == {{Sister project links|voy=Punjab (Pakistan)}} {{कमन्स|Punjab (Pakistan)|पञ्जाब}} *{{आधिकारिक वेबसाइट|http://www.punjab.gov.pk}} *{{curlie|Regional/Asia/Pakistan/Provinces/Punjab}} * [https://web.archive.org/web/20170919203232/http://dmoz.pk/Provinces/Punjab/ पञ्जाब, पाकिस्तान] को यात्रा सहयोगी [[श्रेणी:पञ्जाब, पाकिस्तान| ]] [[श्रेणी:पाकिस्तानका प्रदेशहरू]] [[श्रेणी:पञ्जाबी भाषी देश तथा क्षेत्रहरू]] 3jargd7s3xgm9z5wb180ubhml6kjev8 1074244 1074243 2022-08-21T15:44:32Z पर्वत सुबेदी 31224 /* शब्दको उत्पत्ति */ wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = पञ्जाब | official_name = | native_name = {{lang|ur|پنجاب}}<br /> | type = [[प्रदेश]] | image_skyline = {{Photomontage |photo1a=Night_View_of_Badshahi_Mosque_(King’s_Mosque).jpg | photo2a = Front Elevation of Noor Mahal.jpg | photo2b = Splendid Shrine of Hazrat Baha-ud-din Zakariya.jpg | photo3a = Naulakha Pavilion in Lahore Fort.jpg | size = 270 | position = center | spacing = Number indicating width of spacing between the images (default: 1) | color = black | border = Number indicating width of border surrounding the montage (default: 1) | color_border = Color of border surrounding the montage (default: black) | text = | text_background = Color of background behind text (default: #F8F8FF) | foot_montage = }} | image_caption = <div style="background:#fee8ab;"> बादशाही मस्जिद<br /> &nbsp;• बहाउद्दिन जकरिया तिर्थ <br /> नवलखा मण्डप&nbsp;<br /> नूर महल</div> | image_flag = Flag of Punjab.svg | image_seal = Coat of arms of Punjab.svg | image_map = Punjab in Pakistan (claims hatched).svg | map_caption = पाकिस्तानको नक्सामा पञ्जाबको अवस्थिति | image_map1 = | map_caption1 = | coordinates = {{coord|31|72|type:adm1st_region:PK_dim:1000000|display=inline,title}} | subdivision_type = [[देश]] | subdivision_name = {{झण्डा|पाकिस्तान}} | parts_style = para | parts_type = सबैभन्दा ठूलो सहर | p1 = [[लाहोर]] | established_title = स्थापना | established_date = १ जुलाई १९७० | seat_type = राजधानी | seat = [[लाहोर]] | blank_name_sec1 = [[भाषा]] | blank_info_sec1 = {{unbulleted list|[[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]], मुल्तानी, [[उर्दु भाषा|उर्दू]], पोठोहारी}} | blank1_name_sec1 = Notable sports teams | blank1_info_sec1 = | blank2_name_sec1 = राष्ट्रिय सभामा सिटहरू | blank2_info_sec1 = १८३ | blank3_name_sec1 = [[मानव विकास सूचकाङ्क]] (सन् २०१८) | blank3_info_sec1 = ०.५६७ {{वृद्धि}}<ref name="Subnational HDR">{{Cite web|url=https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/|title=ذیلی قومی - ایریا ڈیٹا بیس - عالمی ڈیٹا لیب|website=عالمی تاریخ|language=उर्दू|access-date=14 March 2020}}</ref> <br/>{{color|#fc0|मध्यम}} | blank_name_sec2 = प्रदेशिय विधानसभामा सीटहरू | blank_info_sec2 = ३७१<ref>{{cite web|url= http://www.pap.gov.pk/index.php/members/stats/en/19|title= صوبائی اسمبلی ۔پنجاب|url-status= live|archiveurl= https://web.archive.org/web/20090201061549/http://pap.gov.pk/index.php/members/stats/en/19|archivedate= 1 February 2009|df= dmy-all}}</ref> | blank1_name_sec2 = विभाग | blank1_info_sec2 = ९ | blank2_name_sec2 = [[जिल्ला]] | blank2_info_sec2 = ३६ | blank3_name_sec2 = तहसिल | blank3_info_sec2 = १४६ | blank4_name_sec2 = सङ्घीय परिषद | blank4_info_sec2 = ७६०२ | government_type = स्वशासित प्रदेश, [[पाकिस्तान|सङ्घीय सरकार]]को अधिनमा | governing_body = पञ्जाब सरकार | leader_title = गभर्नर | leader_name = चौधरी मोहम्मद सरवार | leader_title1 = मुख्यमन्त्री | leader_name1 = सरदार रउस्मान बुज्दर | leader_title2 = मुख्य सचिव | leader_name2 = जवद रफीक मलिक (पाकिस्तान प्रशासनिक सेवा) | leader_title3 = व्यवस्थापिका | leader_name3 = प्रदेश सभा | leader_title4 = सर्वोच्च अदालत | leader_name4 = लाहोर सर्वोच्च अदालत | unit_pref = Metric | area_total_km2 = २०५,३४४ | area_rank = दोस्रो | population_footnotes = | population_total = ११००१२४४२<ref name=population>[http://www.pbscensus.gov.pk सन् २०१७ को जनगणना] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171015113737/http://www.pbscensus.gov.pk/ |date=१५ अक्टोबर २०१७ }}</ref> | population_as_of = सन् २०१७ | population_rank = प्रथम | population_density_km2 = auto| | timezone1 = [[पाकिस्तानी मानक साय]] | utc_offset1 = +०५:०० | website = {{url|http://www.punjab.gov.pk}} | iso_code = }} '''पञ्जाब''' (उर्दू र पञ्जाबी: پنجاب), {{Audio|Punjab.ogg|सुन्नुहोस्}}), [[पाकिस्तान]]को सर्वाधिक धेरै जनसङ्ख्या भएको प्रदेश हो जसको जनसङ्ख्या सन् २०१७ का अनुसार, ११०,०१२,४४२ रहेको छ। यस प्रदेश सिन्ध, बलुचिस्तान, र [[खैबर पख्तुनख्वा|खयबर पख्तुनख्वा]], [[इस्लामाबाद]], र आजाद काश्मीरहरू जस्ता पाकिस्तानी प्रदेशहरूद्वारा घेरिएको छ। यसले भारतीय राज्य पञ्जाब, राजस्थान, र जम्मू-काश्मीरको भारतीय प्रशासित क्षेत्रसँग पनि सीमा साझेदारी गरेको छ। प्रदेश राजधानी तथा सबैभन्दा ठूलो सहर लाहोर हो जुन सहर पाकिस्तानको सांस्कृतिक, ऐतिहासिक, आर्थिक र विश्वव्यापी केन्द्र हो जहाँ देशको चलचित्र उद्योग, र यसको धेरै फेसन उद्योग पनि आधारित छन्। चीन वा भारत बाहिर सबैभन्दा धेरै जनसंख्या भएको यस प्रदेश विश्वको पाँचौँ सर्वाधिक जनसङ्ख्या भएको उपराष्ट्रिय इकाई समेत हो। पुरातन कालदेखि नै पञ्जाबमा मानिसहरूको बसोबास रहेको थियो। सिन्धु उपत्यकाको सभ्यता, २६०० ईपुमा हडप्पामा पहिलो पटक फेला परेको थियो।  पञ्जाब हिन्दू महाकाव्य [[महाभारत]]मा भारी मात्रामा देखा परेको छ, र यहाँ तक्षशिलाका कुराहरू उल्लेख छ जसलाई धेरैले विश्वको सबैभन्दा पुरानो विश्वविद्यालय मान्दछन्। ३२६ ईपुमा अलेक्ज्यान्डर द ग्रेटले राजा पोरसलाई पञ्जाबको मोङ नजिकै झेलमको युद्धमा पराजित गरेका थिए। उमायाद साम्राज्यले ८औँ शताब्दीमा पञ्जाबमाथि जित हासिल गरेको थियो। त्यसपछिका शताब्दीहरूमा, पञ्जाबले धजनभिआन, घुरिड, दिल्ली सल्तनत, मुघल, दुर्रानी र सिखले आक्रमण गर्दै  कब्जा गरेका थिए। मुघल साम्राज्यको शासनकालमा पञ्जाब आफ्नो वैभवको उचाईमा पुगेको थियो। १८औँ शताब्दीको बेला, नादर शाहको मुघल साम्राज्यको आक्रमणले पञ्जाबमा मुघलको अधिकार खस्किएको थियो र यो अराजकतामा परेको थियो। अहमद शाह दुर्रानीको अधीनमा रहेका दुर्रानी अफगानहरूले पञ्जाबको कब्जा गरेका थिए तर सफल विद्रोह पछि यसले सिखलाई पराजित गरेको थियो जसले सन् १७५९ मा सिख सेनालाई लाहोरको दावी गर्न अनुमति दिएको थियो। सिख साम्राज्य सन् १७९९ मा रणजित सिंहको शासनमा स्थापित भएको थियो र बेलायतीसँग पराजित हुनु अघि, यसको राजधानी [[लाहोर]] रहेको थियो। पञ्जाब, भारत र पाकिस्तान दुबैको स्वतन्त्रता आन्दोलनमा केन्द्रित थियो, लाहोरलाई भारतीय स्वतन्त्रताको घोषणापत्र र पाकिस्तानको स्थापनाको लागि प्रस्ताव गरिएको दुबैको स्थान थियो। बेलायती भारतको पञ्जाब प्रदेश सन् १९४७ मा विभाजित भएको थियो। राडक्लिफ रेखाद्वारा धार्मिक सीमा विभाजित भएको बेला यो प्रदेशको गठन भएको थियो। पञ्जाब पाकिस्तानको सबैभन्दा औद्योगिक प्रदेश हो र औद्योगिक क्षेत्रले यस प्रदेशको कुल घरेलु उत्पादनको २२४% कायम गरेको छ।  पञ्जाब पाकिस्तानमा यसको सापेक्ष समृद्धिका लागि परिचित छ, र सबै पाकिस्तानी प्रदेशहरूमध्ये सबैभन्दा कम गरीबी दर भएको प्रदेश हो। प्रदेशको उत्तरी र दक्षिणी भागको बीचमा स्पष्ट विभाजन रहेको छ। पाकिस्तानको सबैभन्दा कम सम्पन्न उत्तरी पञ्जाबमा गरीबी दर बढी रहेको छ। पञ्जाब [[दक्षिण एसिया]]को सबैभन्दा ठूलो सहरी क्षेत्रहरू मध्ये एक हो जसमा करीव ४०% मानिसहरू सहरी क्षेत्रमा बस्दछन्।  पाकिस्तानको बाँकी देशको तुलनामा यसको मानव विकास सूचकाङ्कको स्तर उच्च छ। यो प्रदेश सुफीवादबाट अत्यन्तै प्रभावित छ, धेरै सूफी तीर्थस्थलहरू पञ्जाबभरि फैलिएका छन जसले वर्षेनी लाखौँ श्रद्धालुहरूलाई आकर्षित गर्दछ। सिख धर्मका संस्थापक, गुरू नानकको जन्म लाहोर नजिकैको ननकाना साहिबमा भएको थियो। पञ्जाब कटासराज मन्दिरको क्षेत्र हो, जुन हिन्दू पौराणिक कथाका लागि प्रख्यात छ। धेरै संयुक्त राष्ट्र शैक्षिक वैज्ञानिक र सांस्कृतिक सङ्गठनको विश्व सम्पदा स्थलहरू पञ्जाबमा अवस्थित छन् जसमा शालीमार बगैँचा, लाहोर किल्ला, तक्षशिला पुरातात्विक उत्खनन, र रोहतास किल्ला समावेश छ। == शब्दको उत्पत्ति == [[ऋग्वेद]]मा पञ्जाबलाई सप्त सिन्धु भनेर चिनिन्थ्यो जसको अर्थ हो "सात नदीहरूको भूमि" हो।<ref name="EoS" /><ref>{{cite book |last=Gandhi |first=Rajmohan |title=Punjab: A History from Aurangzeb to Mountbatten |publisher=Aleph Book Company |year=2013 |isbn=978-93-83064-41-0 |location=New Delhi, India, Urbana, Illinois |page=1 ("Introduction")}}</ref> यो क्षेत्र पुरातन युनानीहरूलाई पेन्तापोतामिया भनेर चिनिन्थ्यो, जसको अर्थ हो "पाँच नदीको क्षेत्र", जबकि यस क्षेत्रको लागि संस्कृत नाम, [[रामायण]] र [[महाभारत]]मा उल्लेख गरिएको, पञ्चनदा थियो जसको अर्थ "पाँच नदीहरूको भूमि" हो। [[फारसी भाषा|फारसी]]हरूले पछि यस क्षेत्रलाई मुस्लिम विजय पछि पञ्जाब भन्ने गर्दथे जसको पनि अर्थ" पाँच नदीहरूको भूमि "हो।<ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=GdKcAAAAQBAJ&pg=PA199 |title=The Geography of India: Sacred and Historic Places |publisher=Britannica Educational Publishing |year=2010 |isbn=978-1-61530-202-4 |editor=Kenneth Pletcher |pages=199 }}</ref><ref>{{cite book |author=Rajesh Bala |url=https://books.google.com/books?id=PzduAAAAMAAJ |title=Punjab History Conference, Thirty-seventh Session, March 18-20, 2005: Proceedings |publisher=Punjabi University |year=2005 |isbn=978-81-7380-990-3 |editor=Sukhdial Singh |page=80 |chapter=Foreign Invasions and their Effect on Punjab}}</ref> पञ्जाब शब्द औपचारिक रूपमा इ.स. १७औँ शताब्दीको सुरुमा फारसी शब्दबाट पञ्च (पाँच) र आब (पानी), भएको थियो जसको अर्थ यस क्षेत्रको लागि [[संस्कृत भाषा|संस्कृत]] र युनानी नामसँग मिल्दोजुल्दो छ। पाँच नदीहरू, जसमा चेनाब, झेलम, रवि, व्यास र सतलज, पञ्जनद खोलाबाट सिन्धु नदीमा र अरब सागरमा बग्दछ। पञ्जाबका पाँच ठूला नदीहरूमध्ये चारवटा [[पाकिस्तान]]को पञ्जाब प्रदेश हुँदै बग्दछ। == जनसङ्ख्या र समाज == === जनशाङ्खिकि === {| class="toccolours" cellpadding="4" cellspacing="0" style="float:right; margin:0 0 1em 1em; font-size:95%;" |- ! colspan="4" style="background:#ccf; text-align:center;"| ऐतिहासिक जनसङ्ख्या विवरण<ref>सन् १९९८ देखिको तथ्याङ्क [http://www.statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/pop_by_province/pop_by_province.html_Pages/statpak.gov.pk/depts/pco/statistics/pop_by_province/pop_by_province प्रदेशका अनुसार जनसङ्ख्या – केन्द्रीय तथ्याङ्क विभाग] सन् २०१२ देखिको अनुमानित जनसङ्ख्या [http://www.thenews.com.pk/Todays-News-13-13514-Population-shoots-up-by-46-percent-since-1998 سے آبادی میں فیصد اضافہ ہوا ہے] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120701193658/http://www.thenews.com.pk/Todays-News-13-13514-Population-shoots-up-by-46-percent-since-1998 |date=१ July २०१२ }}। सङ्ग्रह मिति १२ जुलाई २०१३।</ref> |- ! जनगणना !! style="text-align:right;"| जनसङ्ख्या || सहरी || ग्रामीण |- | colspan=4| ---- |- | style="text-align:center;"| सन् १९५१ || style="text-align:right;"| २०,५४०,७६२ || ३,५६८,०७६ || १६,९७२,६८६ |- | style="text-align:center;"| सन् १९६१ || style="text-align:right;"| २५,४६३,९७४ || ५,४७५,९२२ || १९,९८८,०५२ |- | style="text-align:center;"| सन् १९७२ || style="text-align:right;"| ३७,६०७,४२३ || ९,१८२,६९५ || २८,४२४,७२८ |- | style="text-align:center;"| सन् १९८१ || style="text-align:right;"| ४७,२९२,४४१ || १३,०५१,६४६ || ३४,२४०,७९५ |- | style="text-align:center;"| सन् १९९८ || style="text-align:right;"| ७३,६२१,२९० || २३,०१९,०२५ || ५०,६०२,२६५ |- | style="text-align:center;"| सन् २०१७ || style="text-align:right;"| ११०,०१२,६१५ || ७०,००८,४५१ || ४०,४०१,१६४ |} यस प्रदेश पाकिस्तानको आधा भन्दा बढी जनसङ्ख्याको एकत्रित छ। यो विश्वको पाँचौँ धेरै जनसङ्ख्या भएको उप-राष्ट्रिय इकाई समेत हो। यो चीन वा भारत भन्दा बाहिर सबैभन्दा धेरै जनसङ्ख्यायुक्त प्रदेश हो। पञ्जाबीहरू विभिन्न जातजाति, कुल (उर्दू: برادری) र समुदायहरू सहितको एक विषेश समूह हो। पाकिस्तानी पञ्जाबमा, कडा सामाजिक स्तरीकरणको विपरीत गैर-आदिवासी सामाजिक भेदभाव मुख्यतया परम्परागत व्यवसायहरू जस्तै लोहार वा कारीगरहरूमा आधारित छ। पञ्जाबमा पाकिस्तानमा सबैभन्दा कम गरीबी दर छ, यद्यपि यो प्रदेशको उत्तरी र दक्षिणी भागमा विभाजन रहेको छ। प्रदेशको समृद्ध उत्तरी भागको सियालकोट जिल्लामा गरीबी दर ५.६३% रहेको छ जबकि गरीब मध्येको एक दक्षिणमा रहेको राजनपुर जिल्लामा गरीबी दर ६०.०५% रहेको छ। === भाषाहरू === {{bar box |float = left |title = पञ्जाबका भाषाहरू<br/><small>(सन् २०१७ को जनगणना)</small><ref>{{समाचार स्रोत|युआरएल=https://www.dawn.com/news/1410447|पहुँचमिति=२ अप्रिल २०२०|title=انتخابات تک مردم شماری کے نتائج کی منظوری کو سی سی آئی نے موخر کردیا}}</ref> |bars = {{bar percent|[[पञ्जाबी भाषा|पञ्जाबी]]|Green|६९.६७}} {{bar percent|सराइकी|Blue|२०.६८}} {{bar percent|[[उर्दु भाषा|उर्दू]]|DarkSlateGray|४.८७}} {{bar percent|पश्तो|Violet|१.९८}} {{bar percent|बलूची|Yellow|०.८३}} {{bar percent|[[सिन्धी भाषा|सिन्धी]]|Red|०.१५}} }} {{clear}} पञ्जाबमा बोलिने मुख्य र मातृभाषा भनेको पञ्जाबी हो जुन सामान्यतया शाहमुखी लिपिमा लेखिने गरिन्छ छ जुन पञ्जाबी लेख्नको लागि प्रयोग हुने सबैभन्दा पुरानो लिपि हो। पञ्जाब देशकै सबैभन्दा ठूलो जातीय समूह हो। पञ्जाबी पञ्जाबको प्रदेश स्तरीय भाषा हो तर पाकिस्तानको संविधानमा राष्ट्रिय स्तरमा यसलाई आधिकारिक मान्यता प्रदान गरिएको छैन। सराइकी वा पूर्व मुल्तानी भाषा प्रायः दक्षिण पञ्जाब, र पश्तो, उत्तर पश्चिम पञ्जाबका केही भागहरूमा, खास गरी अटक जिल्ला र [[खैबर पख्तुनख्वा|खयबर पख्तुनख्वा]] प्रदेशको नजिकको मियाँवाली जिल्लामा बोल्ने गरिन्छ। [[File:Punjabi prachar demand.jpg|thumb| लाहोरमा पञ्जाबीहरूले पाकिस्तानको पञ्जाबमा [[पञ्जाबी भाषा]]लाई विद्यालय शिक्षाको औपचारिक भाषा बनाउने माग गर्दै पाकिस्तानमा भएको एक प्रदर्शन।]] पाकिस्तानमा पञ्जाबीलाई निम्न स्तरको भाषामा हस्तान्तरण गरिने र यस्तो वातावरणले यसलाई अस्विकार गरिरहेको चिन्ताको रूपमा प्रसारण सार्वजनिक क्षेत्र र औपचारिक शिक्षाको निकटको अन्य भाषाहरूका रूपमा उर्दू र अङ्ग्रेजीको प्रयोगले कसै-कसैलाई यस्तो डर पैदा गराएको छ। विभिन्न शैक्षिक नेता, अन्वेषकहरू र सामाजिक टिप्पणीकारहरूले उर्दूको जानाजानी पदोन्नति र पञ्जाबी भाषालाई आधिकारिक स्वीकृति वा मान्यता दिन अस्वीकार गर्नु भाषाको हानिकारक भएको धारणा व्यक्त गरेका छन्। अगस्ट २०१५ मा, पाकिस्तानी पत्राचार संस्था, अन्तर्राष्ट्रिय लेखक परिषद र विश्व पञ्जाबी काङ्ग्रेसले ख्वाजा फरीद नामक सम्मेलनको संयुक्त रूपमा आयोजना गरेको थियो र उनीहरूले पञ्जाबी भाषाको विश्वविद्यालय लाहोरमा स्थापना गरिनु पर्ने र [[पञ्जाबी भाषा]]लाई प्राथमिक तहमा शिक्षाको माध्यमको रूपमा घोषणा गरिनु पर्ने माग राखेका थिए। यसले प्रदेशमा पञ्जाबी भाषा लागू गर्न कुनै कदम नचालेको भन्दै सेप्टेम्बर २०१५ मा, उनिहरूले पााकिस्तानको पञ्जाब सरकार विरूद्ध पाकिस्तानको सर्वोच्च अदालतमा मुद्दा दर्ता गरेका थिए। यसका अतिरिक्त, हरेक वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय मातृभाषा दिवसमा हजारौँ पञ्जाबीहरू लाहोरमा भेला हुन्छन्। === धर्म === {{bar box |title=पञ्जाबमा धर्म<ref>{{वेब स्रोत |शीर्षक=مذہب کے لحاظ سے آبادی |युआरएल=http://www.pbs.gov.pk/sites/default/files/tables/POPULATION%20BY%20RELIGION.pdf |वेबसाइट=پاکستان |प्रकाशक=پاکستان بیورو برائے شماریات}}</ref> |titlebar=#Fcd116 |left1=धर्म |right1=प्रतिशत |float=right |bars= {{bar percent|[[इस्लाम धर्म]]|green|९७.२१}} {{bar percent|इसाई|blue|२.३}} {{bar percent|अहमदी|blue|०.२५}} {{bar percent|हिन्दू|Orange|०.१६}} {{bar percent|अन्य†|black|०.०७}} |caption=धर्मको वितरण<br /> †<small> सिख, परासी समावेश।</small> }} पञ्जाब (पाकिस्तान)को जनसङ्ख्या मध्ये ९७.२१% मानिसहरूले इस्लाम धर्मको अनुसरण गर्दछन् जसमा सुन्नी र शियाको बाहुल्यता रहेको छ। सबैभन्दा ठूलो गैर मुस्लिम अल्पसङ्ख्यक इसाई धर्म हो जसको जनसङ्ख्या २.३% रहेको छ। अन्य अल्पसङ्ख्यकहरूले अहमदिया, हिन्दू, सिख, पारसी आदी समावेश छन्। == भूगोल == पञ्जाब [[बलुचिस्तान, पाकिस्तान|बलुचिस्तान]] पछिको पाकिस्तान सबैभन्दा दोस्रो ठूलो प्रदेश हो।<ref name="Punjab">{{cite web|title=Punjab|url=http://www.smeda.org/index.php?option=com_content&view=article&id=69&Itemid=174|publisher=Small and Medium Enterprises Development Authority|access-date=14 July 2016|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160625202613/http://www.smeda.org/index.php?option=com_content&view=article&id=69&Itemid=174|archive-date=25 June 2016}}</ref> यसको क्षेत्रफल २०५,३४४ वर्ग किलोमिटर (७९,२८४ वर्ग माइल) रहेको छ। यसले पाकिस्तानको कुल जमिनको २५.८% ओगट्छ।<ref name="Punjab"/> पञ्जाब प्रदेश दक्षिणमा [[सिन्ध]], दक्षिण पश्चिममा बलुचिस्तान, पश्चिममा [[खैबर पख्तुनख्वा]], र उत्तरमा [[इस्लामाबाद राजधानी क्षेत्र]] र [[आजाद कश्मीर]]सँग सिमानामा साझेदारी गरेको छ। पञ्जाबले उत्तरमा [[जम्मू र कश्मीर]]को, र पूर्वमा भारतीय राज्य पञ्जाब र [[राजस्थान]]सँग पनि सिमाना साझेदारी गरेको छ। प्रदेशको राजधानी र सबैभन्दा ठूलो सहर [[लाहोर]] हो जुन व्यापक पञ्जाब क्षेत्रको ऐतिहासिक राजधानी थियो। अन्य महत्त्वपूर्ण सहरहरूमा फैसलाबाद, [[रावलपिन्डी]], गुजरानवाला, सरगोधा, मुल्तान, [[सियालकोट]], बहावलपुर, गुजरात, शेखुपुरा, झेलम र साहीवाल पर्दछन्। अविभाजित पञ्जाब क्षेत्र छ वटा नदीहरूको गृह थियो, जसमध्ये पाँच पाकिस्तानको पञ्जाब प्रदेशका बग्दछ। पश्चिम देखि पूर्वसम्म, [[सिन्धु नदी|सिन्धु]], [[झेलम नदी|झेलम]], चेनाब, रवि र सतलज नदीहरू यस प्रदेशमा बग्दछन्। [[पाकिस्तान]]को सबै प्रदेशलाई छुने यो देशको एक मात्र प्रदेश हो <ref name="Now or Never">{{cite journal|author=Choudhary Rahmat Ali|title=Now or Never. Are we to live or perish forever?|date=28 January 1933|url=http://en.wikisource.org/wiki/Now_or_Never;_Are_We_to_Live_or_Perish_Forever%3F|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20080630210551/http://en.wikisource.org/wiki/Now_or_Never;_Are_We_to_Live_or_Perish_Forever|archive-date=30 June 2008|journal=—|access-date=6 October 2014}}</ref><ref name="Ikram1995">{{cite book|author=S. M. Ikram|title=Indian Muslims and partition of India|url=https://books.google.com/books?id=7q9EubOYZmwC&pg=PA177|access-date=23 December 2011|date=1 January 1995|publisher=Atlantic Publishers & Dist|isbn=978-81-7156-374-6|pages=177–|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20130521150524/http://books.google.com/books?id=7q9EubOYZmwC&pg=PA177|archive-date=21 May 2013|author-link=S. M. Ikram}}</ref> === भूआकृति === [[File:Murree scene.jpg|thumb|पञ्जाबको मरी पर्वतीय क्षेत्र]] पञ्जाबको परिदृश्यमा प्राय: सिन्धु नदीको उर्वर मैदान र पाकिस्तानका चार ठूला सहायक नदीहरू, झेलम, चेनाब, रावी र सतलज नदी समावेश छन् जसले पञ्जाबलाई उत्तरदेखि दक्षिणमा पार गर्दछ। पञ्जाबका नदीहरू मध्ये पाँचौं, ब्यास नदी ({{भाषा-संस्कृत|विपाशा नदी}}) भारतको पञ्जाब राज्यमा मात्र पर्दछ। मैदान पृथ्वीमा सबैभन्दा धेरै सिंचाइ गरिएको क्षेत्रहरू मध्ये पर्दछ र नहरहरू सम्पूर्ण प्रदेशमा फेला पार्न सकिन्छ। पञ्जाबमा धेरै पहाडी क्षेत्रहरू पनि रहेका छन्। यस प्रदेशको दक्षिणपश्चिमी भूभागमा अवस्थित सुलेमान पर्वत, [[इस्लामाबाद]]को नजिकै उत्तरको मार्गला पहाड र नमक हिम शृङ्खलाले पञ्जाबको उत्तरी भागलाई पोठोहार उच्चसमस्थलीबाट विभाजित गर्दछ। मरुभूमिहरू दक्षिणी पञ्जाबमा राजस्थानको सिमाना नजिक र सुलेमान हिम शृङ्खला नजिक फेला पार्न सकिन्छ। === मौसम === पञ्जाबका प्रायः भागहरूमा अत्यधिक चिसो र वर्षा हुने गर्दछ। फेब्रुअरी बीचमा तापमान बढ्न थाल्छ; वसन्तकालीन मौसम मध्य अप्रिल सम्म जारी रहन्छ। दक्षिण पश्चिम मानसुनको सुरुवात मे महिनामा पञ्जाब पुग्ने गरेको अनुमान गरिएको छ, तर सन् १९७० को दशकको सुरु देखि नै मौसम ढाँचा अनियमित रहेको छ। वसन्तमा पनि कुनै क्षेत्रमा कडा वर्षा भएको छ जसले बाढी पनि निम्त्याउने गरेको छ। जुन र जुलाई महिनामा अत्याधिक गर्मी हुन्छ। आधिकारिक अनुमानले गर्मीको मौसममा ४६ डिग्री सेल्सियस सम्मको तापक्रमको दावी गर्दछ भने केही अखबारका स्रोतहरूले तापक्रम ५१ डिग्री सेल्सियससम्म पुग्ने बताउने गरेका छन्। सन् १०९३ मा मुलुकमा तापक्रम अत्याधिक धेरै ५४ डिग्री सेल्सियस पार गरेको थियो। हालसालै प्रदेशमा अत्याधिक चिसोको अनुभव गरिएको छ जुन विगत ७० वर्ष यताकै सर्वाधिक चिसो मौसम हो।<ref>{{cite web|url= http://www.dawn.com/2007/01/06/nat47.htm|title= Mercury drops to freezing point – Dawn Pakistan|date= 6 January 2007}}</ref> पञ्जाब प्रदेशको तापक्रम −२° देखि ४५ ° सेल्सियस सम्म पुग्दछ। तथापि, गृष्ममा तापक्रम ५० डिग्री सेल्सियस (११२ डिग्री फर्हेनहाइट) र हिउँदमा −१० डिग्री सेल्सियस सम्म पुग्छ। मौसमको आधारमा, पञ्जाब प्रदेशमा सामान्यतया तीन मुख्य ऋतुहरू छन्।<ref name="ReferenceB">{{cite web |url=http://punjabgovt.nic.in/punjabataglance/SomeFacts.htm |title=Welcome to Offical Web site of Punjab, India |access-date=23 November 2005 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20051123230402/http://punjabgovt.nic.in/PUNJABATAGLANCE/SomeFacts.htm |archive-date=23 November 2005 }}</ref> *ग्रीष्म ऋतु (अप्रिल देखि जुन) जहाँ तापक्रम ११० डिग्री फर्हेन्हाइट सम्म पुग्दछ। *वर्षा ऋतु (जुलाई देखि सेप्टेम्बर) प्रदेशको औसत वर्षा वार्षिक रूपमा ९६ सेमी उप-हिमाली क्षेत्र र मैदानमा ४६ सेन्टीमिटर बीचको दायरा भित्र सीमित छ। *जाडो/ हिउँद (अक्टोबर देखि मार्च) तापक्रम ४० डिग्री फर्हेनहाइट सम्म घट्दछ। == प्रदेश सरकार == पञ्जाब सरकार [[पाकिस्तान]]को सङ्घीय संरचनामा एक प्रादेशिक सरकार हो, जुन पञ्जाब प्रदेशको राजधानी [[लाहोर]]मा आधारित छ। पञ्जाबको मुख्यमन्त्री पञ्जाबको प्रादेशिक विधानसभाद्वारा पाकिस्तानको पञ्जाबमा प्रादेशिक सरकारको प्रमुखको रूपमा रहेको हुन्छन्। वर्तमान [[मुख्यमन्त्री]] चौधरी परवेज इलाही हुन् उनी २६ जुलाई २०२२ मा राष्ट्रिय सभाद्वारा निर्वाचित भएका थिए। पञ्जाब प्रदेश सभा पूर्वी पाकिस्तानको [[लाहोर]]मा अवस्थित पञ्जाब प्रदेशका निर्वाचित प्रतिनिधिहरूको एक सदनात्मक विधायिका हो। [[पाकिस्तानको संविधान सभा]]को धारा १०६ अन्तर्गत कुल ३७१ सिट रहेको यस विधानसभामा ६६ सिट महिलाका लागि र ८ सिट गैर-मुस्लिमका लागि आरक्षित गरिएको थियो। पञ्जाब सरकारमा ४८ विभागहरू छन्। प्रत्येक विभागको नेतृत्व एक प्रदेश मन्त्री (राजनीतिज्ञ) र एक प्रदेश सचिवद्वारा गरिन्छ। ===विभाग=== {{मुख्य|पाकिस्तानको विभाग}} [[File:Punjab (Pakistan) Divisions.png|thumb|पञ्जाब विभागको नक्सा]] {| class="sortable wikitable" |- ! क्र.सं ! विभाग ! सदरमुकाम ! क्षेत्रफल<br/>(किमी^२) ! जनसङ्ख्या<br/>(सन् २०१७) |- |१ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |[[बहवालपुर]] |४५,५८८ |१,१४,६४,०३१ |- |२ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |[[डेरा गाजी खान]] |३८,७७८ |१,१०,१४,३९८ |- |३ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |[[फैसलाबाद]] |१७,९१७ |१,४१,७७,०८१ |- |४ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |[[गुजरानवाला]] |१७,२०६ |१,६१,२३,९८४ |- |५ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |[[लाहोर]] |१६,१०४ |१,९३,९८,०८१ |- |६ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |[[मुल्तान]] |२१,१३७ |१,२२,६५,१६१ |- |७ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |[[रावलपिन्डी]] |२२,२५५ |१,००,०७,८२१ |- |८ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |[[साहिवाल]] |१०,३०२ |७३,८०,३८६ |- |९ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |[[सरगोधा]] |२६,३६० |८१,८१,४९९ |} ===जिल्ला=== [[File:Districts of Punjab (Pakistan).png|right|३५०px]] {| class="wikitable sortable" |- ! क्र.सं ! जिल्ला ! सदरमुकाम ! क्षेत्रफल<br/>(किमी^२) ! जनसङ्ख्या<br/>(सन् २०१७) ! जनघनत्व<br/>(मानिस/किमी^२) ! विभाग |- |१ |[[अटक जिल्ला|अटक]] |[[अटक]] |align="right"|६,८५८ |align="right"|१,८८३,५५६ |align="right"|२७४ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |२ |[[बहवालनगर जिल्ला|बहवालनगर]] |[[बहवालनगर]] |align="right"|८,८७८ |align="right"|२,९८१,९१९ |align="right"|३३५ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |३ |[[बहवालपुर जिल्ला|बहवालपुर]] |[[बहवालपुर]] |align="right"|२४,८३० |align="right"|३,६६८,१०६ |align="right"|१४७ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |४ |[[भक्कर जिल्ला|भक्कर]] |[[भक्कर]] |align="right"|८,१५३ |align="right"|१,६५०,५१८ |align="right"|२०२ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |५ |[[चकवाल जिल्ला|चकवाल]] |[[चकवाल]] |align="right"|६,५२४ |align="right"|१,४९५,९८२ |align="right"|२२९ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |६ |[[चिनिकोट जिल्ला|चिनिकोट]] |[[चिनिकोट]] |align="right"|२,६४३ |align="right"|१,३६९,७४० |align="right"|५१८ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |७ |[[डेरा गाजी खान जिल्ला|डेरा गाजी खान]] |[[डेरा गाजी खान]] |align="right"|११,९२२ |align="right"|२,८७२,२०१ |align="right"|२४० |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |८ |[[फैसलाबाद जिल्ला|फैसलाबाद]] |[[फैसलाबाद]] |align="right"|५,८५६ |align="right"|७,८७३,९१० |align="right"|१३४४ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |९ |[[गुजरानवाला जिल्ला|गुजरानवाला]] |[[गुजरानवाला]] |align="right"|३,६२२ |align="right"|५,०१४,१९६ |align="right"|१३८४ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |१० |[[गुजारात जिल्ला|गुजरात]] |[[गुजरात, पाकिस्तान|गुजरात]] |align="right"|३,१९२ |align="right"|२,७५६,११० |align="right"|८६३ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |११ |[[हफिजाबाद जिल्ला|हफिजाबाद]] |[[हफिजाबाद]] |align="right"|२,३६७ |align="right"|१,१५६,९५७ |align="right"|४८८ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |१२ |[[झाङ जिल्ला|झाङ]] |[[झाङ]] |align="right"|८,८०९ |align="right"|२,७४३,४१६ |align="right"|३११ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |१३ |[[झेलम जिल्ला|झेलम]] |[[झेलम]] |align="right"|३,५८७ |align="right"|१,२२२,६५० |align="right"|३४० |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |१४ |[[कसूर जिल्ला|कसूर]] |[[कसूर]] |align="right"|४,७९६ |align="right"|३,४५४,९९६ |align="right"|७२० |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |१५ |[[कानेवाल जिल्ला|कानेवाल]] |[[कानेवाल]] |align="right"|४,३४९ |align="right"|२,९२१,९८६ |align="right"|६७१ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |१६ |[[खुशाब जिल्ला|खुशाब]] |[[खुशाब]] |align="right"|६,५११ |align="right"|१,२८१,२९९ |align="right"|१९६ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |१७ |[[लाहोर जिल्ला|लाहोर]] |[[लाहोर]] |align="right"|१,७७२ |align="right"|११,१२६,२८५ |align="right"|६२७८ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |१८ |[[लय्या जिल्ला|लय्या]] |[[लय्या]] |align="right"|६,२९१ |align="right"|१,८२४,२३० |align="right"|२९० |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |१९ |[[लोधरान जिल्ला|लोधरान]] |[[लोधरान]] |align="right"|२,७७८ |align="right"|१,७००,६२० |align="right"|६१२ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |२० |[[मन्डी बहाउद्दीन जिल्ला|मन्डी बहाउद्दीन]] |[[मन्डी बहाउद्दीन]] |align="right"|२,६७३ |align="right"|१,५९३,२९२ |align="right"|५९६ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |२१ |[[मियाँवाली जिल्ला|मियाँवाली]] |[[मियाँवाली]] |align="right"|५,८४० |align="right"|१,५४६,०९४ |align="right"|२६४ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |२२ |[[मुल्तान जिल्ला|मुल्तान]] |[[मुल्तान]] |align="right"|३,७२० |align="right"|४,७४५,१०९ |align="right"|१२७५ |[[मुल्तान विभाग|मुल्तान]] |- |२३ |[[मुजफ्फरगढ जिल्ला|मुजफ्फरगढ]] |[[मुजफ्फरगढ]] |align="right"|८,२४९ |align="right"|४,३२२,००९ |align="right"|५२३ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |२४ |[[नारोवाल जिल्ला|नारोवाल]] |[[नारोवाल]] |align="right"|२,३३७ |align="right"|१,७०९,७५७ |align="right"|७३१ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |२५ |[[ननकाना साहिब जिल्ला|ननकाना साहिब]]<ref name="nankana"> {{cite web| url=http://www.dawn.com/२००५/०५/१०/nat४३.htm| title=Nankana becomes district| first=Dawn Newspaper| last=Internet Edition| access-date=१४ April २००६| url-status=live| archive-url=https://web.archive.org/web/20051001033405/http://www.dawn.com/2005/05/10/nat43.htm| archive-date=१ October २००५| df=dmy-all| date=१० May २००५}}<br/>हालसालै बनाइएको जिल्ला नानकनाको लागि कुनै तथ्याङ्क उपलब्ध छैन।</ref> |[[ननकाना साहिब]] |align="right"|२,९६० |align="right"|१,३५६,३७४ |align="right"|४५८ |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |२६ |[[ओकडा जिल्ला|ओकडा]] |[[ओकडा]] |align="right"|४,३७७ |align="right"|३,०३९,१३९ |align="right"|६९४ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |२७ |[[पाकपट्टन जिल्ला|पाकपट्टन]] |[[पाकपट्टन]] |align="right"|२,७२४ |align="right"|१,८२३,६८७ |align="right"|६६९ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |२८ |[[रहिम यार खान जिल्ला|रहिम यार खान]] |[[रहिम यार खान]] |align="right"|११,८८० |align="right"|४,८१४,००६ |align="right"|४०५ |[[बहवालपुर विभाग|बहवालपुर]] |- |२९ |[[राजनपुर जिल्ला|राजनपुर]] |[[राजनपुर]] |align="right"|१२,३१९ |align="right"|१,९९५,९५८ |align="right"|१६२ |[[डेरा गाजी खान विभाग|डेरा गाजी खान]] |- |३० |[[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]] |[[रावलपिन्डी]] |align="right"|५,२८६ |align="right"|५,४०५,६३३ |align="right"|१३२२ |[[रावलपिन्डी विभाग|रावलपिन्डी]] |- |३१ |[[साहिवाल जिल्ला|साहिवाल]] |[[साहिवाल]] |align="right"|३,२०१ |align="right"|२,५१७,५६० |align="right"|७८६ |[[साहिवाल विभाग|साहिवाल]] |- |३२ |[[सरगोधा जिल्ला|सरगोधा]] |[[सरगोधा]] |align="right"|५,८५४ |align="right"|३,७०३,५८८ |align="right"|६३२ |[[सरगोधा विभाग|सरगोधा]] |- |३३ |[[शेखुपुरा जिल्ला|शेखुपुरा]] |[[शेखुपुरा]] |align="right"|५,९६० |align="right"|३,४६०,४२६ |align="right"|५८० |[[लाहोर विभाग|लाहोर]] |- |३४ |[[सियालकोट जिल्ला|सियालकोट]] |[[सियालकोट]] |align="right"|३,०१६ |align="right"|३,८९३,६७२ |align="right"|१२९१ |[[गुजरानवाला विभाग|गुजरानवाला]] |- |३५ |[[टोबा टेक सिंह जिल्ला|टोबा टेक सिंह]] |[[टोबा टेक सिंह]] |align="right"|३,२५२ |align="right"|२,१९०,०१५ |align="right"|६७३ |[[फैसलाबाद विभाग|फैसलाबाद]] |- |३६ |[[वेहाडी जिल्ला|वेहाडी]] |[[वेहाडी]] |align="right"|४,३६४ |align="right"|२,८९७,४४६ |align="right"|६६३ |[[मुल्तान विभाग|मुल्ताज]] |} == अर्थतन्त्र == [[File:GDP by Province.jpg|thumb|right|प्रदेश अनुसार कुल ग्राहस्थ उत्पादन]] पञ्जाब [[पाकिस्तान]]को सबैभन्दा ठूलो अर्थव्यवस्था हो, जसले राष्ट्रिय कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा सबैभन्दा बढी योगदान पुर्‍याएको छ। सन् १९७२ उत्तरार्ध यस प्रान्तको अर्थतन्त्र चार गुणाले वृद्धि भएको छ।<ref>{{Cite web|url=http://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20110501074227/http://siteresources.worldbank.org/PAKISTANEXTN/Resources/293051-1241610364594/6097548-1257441952102/balochistaneconomicreportvol2.pdf|url-status=dead|title=World Bank Document<!-- Bot generated title -->|archive-date=1 May 2011|access-date=19 December 2019}}</ref> सन् २००० मा, [[पाकिस्तान]]को [[कुल ग्राहस्थ उत्पादन]]मा यसको हिस्सा ५४.७% र सन् २०१० मा ५९% रहेको थियो। यो विशेष गरि पाकिस्तानको अर्थव्यवस्थाको सेवा र कृषि क्षेत्रमा प्रभावशाली छ। यसको योगदान सेवा क्षेत्रमा ५२.१% देखि ६४.५% र कृषि क्षेत्रमा ५६.१% देखि ६१.५% सम्म रहेको छ।<ref>{{Cite web|url=http://www.spdc.org.pk/pubs/nps/nps5.pdf|title=Provincial Accounts of Pakistan: Methodology and Estimates 1973–2000|access-date=19 December 2019}}</ref> यो एक प्रमुख जनशक्ति योगदानकर्ता पनि हो। यो विनिर्माण क्षेत्रमा पनि प्रमुख रूपमा रहेको छ, यद्यपि प्रभुत्व त्यति उल्लेखनीय छैन। सन् २००७ मा, पञ्जाबले ७.८% को वृद्धि दर हासिल गरेको थियो र २००२-०३ देखि २००७-०८ को अवधिमा, यसको अर्थव्यवस्था प्रति वर्ष ७% देखि ८% को दरले वृद्धि भएको थियो<ref>{{cite web|url=http://www.thenews.com.pk/daily_detail.asp?id=152370|title=The News International: Latest, Breaking, Pakistan, Sports and Video News|access-date=22 April 2015|archive-date=28 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200728093450/https://www.thenews.com.pk/|url-status=dead}}</ref> र सन् २००८-०९ को अवधिमा पाकिस्तानको [[कुल ग्राहस्थ उत्पादन]] वृद्धि दर ४% बाट बढेर ६% मा पुगेको थियो। समुद्र तटको अभावको बावजुद, पञ्जाब पाकिस्तानको सबैभन्दा ठुलो औद्योगिक प्रदेश हो र यसको उत्पादन उद्योगहरूले कपडा, खेलकुदका सामानहरू, ठुला मेसिनरी, विद्युतीय उपकरण, शल्य चिकित्सा उपकरण, सवारी साधन, अटो पार्ट्स, धातु, चिनी मिल उद्योग, विमान, सिमेन्ट, कृषि मेसिनरी, साइकल, रिक्सा, कार्पेट र प्रशोधित खाद्यपदार्थहरू उत्पादन गर्दछन्।<ref name="auto"/> सन् २००३ मा, यस प्रदेशले ९०% कागजी सामग्री, ७१% मल, ६९% चिनी र ४०% सिमेन्ट उत्पादन गरेको थियो।<ref>{{cite web|url= http://203.215.180.58/portal/docimages/9327manufacturing.pdf|title= Punjab Gateway|url-status= dead|archive-url= https://web.archive.org/web/20070705111033/http://203.215.180.58/portal/docimages/9327manufacturing.pdf|archive-date= 5 July 2007|df= dmy-all}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.findpk.com/yp/Biz_Guide/html/industrial_zones_punjab.html|title=Industrial Zone Punjab, Pakistan|first=ZAHID IKRAM|last=ceo@cybercity-online.net|website=findpk.com|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20110711003615/http://www.findpk.com/yp/Biz_Guide/html/industrial_zones_punjab.html|archive-date=11 July 2011}}</ref> यसको उष्णकटिबन्धीय ओसिलो र सुख्खा जलवायुको बावजुद, व्यापक सिंचाईले यसलाई समृद्ध कृषि क्षेत्र बनाउँदछ। अङ्ग्रेजहरूले स्थापना गरेको यसको नहर-सिंचाई प्रणाली संसारको सबैभन्दा ठूलो हो। [[गहुँ]] र कपास सबैभन्दा ठूलो बाली हो। अन्य बालीहरूमा [[धान]], [[उखु]], [[कोदो]], [[मकै]], तेलहन, दलहन, तरकारी र किनु जस्ता फलफूलहरू पर्छन्। पशुधन र पोल्ट्री उत्पादन पनि महत्त्वपूर्ण छ। देशको वार्षिक खाद्यान्न उत्पादनमा पञ्जाबको योगदान लगभग ७६ प्रतिशत रहेको छ। कपास र धान यहाँको महत्वपूर्ण बाली हुन्। यी नगदे बालीहरू हुन् जसले राष्ट्रिय ढुकुटीमा ठूलो योगदान पुर्‍याउँछन्। कृषिमा आत्मनिर्भरता हासिल गर्ने रणनीति सहित साना तथा मझौला खेती, बरानी क्षेत्रमा जोड, खेतबारीदेखि बजारसम्म सडक, ट्युबवेलका लागि विद्युतीकरण, पानी जम्ने र लवणता नियन्त्रण गर्नेतर्फ केन्द्रित भएको छ। पञ्जाबमा पनि ६८ हजारभन्दा बढी औद्योगिक एकाइहरू छन्। यहाँ ३९ हजार ३३ साना तथा घरेलु उद्योग रहेका छन् । कपडा उद्योगको सङ्ख्या १४,४८० रहेको छ। खाद्य तथा [[दाना]] उद्योगलगायत कृषिजन्य [[कच्चा पदार्थ]] प्रशोधनका लागि सात हजार ३५५ एकाइ छन्। [[लाहोर]] र [[गुजरानवाला]] विभागमा साना इन्जिनियरिङ एकाइहरूको सबैभन्दा ठूलो एकाग्रता छ। [[सियालकोट]] जिल्ला खेलकुद सामग्री, शल्य चिकित्सा उपकरण र कटलरी सामानमा उत्कृष्ट छ। पञ्जाब सरकारले प्रदेशमा औद्योगीकरणलाई बढावा दिन औद्योगिक क्षेत्रहरू विकास गरिरहेको छ, कायदे आजम व्यापारीक पार्क शेखपुरा एक औद्योगिक क्षेत्र हो जुन [[लाहोर]]-[[इस्लामाबाद]] मार्गमा शेखपुरा नजिकै विकास भएको छ।<ref>{{Cite web | url=https://pie.com.pk/quaid-e-azam-business-park | title=PIEDMC - Punjab Industrial Estate Development and Management Company}}</ref> पञ्जाब एक [[खनिज]] समृद्ध प्रदेश हो जहाँ [[कोइला]], फलाम, ग्याँस, पेट्रोल, सेतो नुन (विश्वको दोस्रो ठूलो नुन खानी), डोलोमाइट, जिप्सम र सिलिका-बालुवाको व्यापक खनिज भण्डार रहेको छ। पञ्जाब खनिज विकास निगमले एक सयभन्दा बढी आर्थिक रूपमा व्यवहार्य परियोजनाहरू सञ्चालन गरिरहेको छ। उत्पादनमा औद्योगिक उत्पादन, [[सिमेन्ट]], [[प्लास्टिक]], र अन्य विभिन्न सामानहरू समावेश छन्। पञ्जाबका विभिन्न क्षेत्रहरूमा गरिबी पनि व्यापक रूपमा रहेको छ। उत्तरी र मध्य पञ्जाबले पश्चिमी र दक्षिणी पञ्जाबको तुलनामा धेरै कम स्तरको गरीबीको सामना गरिरहेको छ। दक्षिणी र पश्चिमी पञ्जाबमा बसोबास गर्नेहरू पनि ती क्षेत्रहरूमा औद्योगीकरणको निम्न स्तरका कारण कृषिमा धेरै निर्भर छन्। ==मुख्य सहरहरू== {{मुख्य|पाकिस्तानका सहरहरूको सूची}} {| class="wikitable" style="width: 70%; font-size: 85%; border: #999 solid 1px; text-align: lcenter; margin-bottom: 0; margin: 1em auto 1em auto" |- ! colspan="5" style="text-align:center; background:YellowGreen;"| '''पञ्जाबका मुख्य सहरहरूको सूची''' |- ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| क्रम ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| सहर ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| जिल्ला ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| जनसङ्ख्या ! style="text-align:center; background:YellowGreen;"| तस्वीर |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| १ ||align=left | '''[[लाहोर]]''' ||align=left | [[लाहोर जिल्ला|लाहोर]] || 11,126,285 || [[File:Badshahi Mosquee, Lahore.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| २ ||align=left | '''[[फैसलाबाद]]''' ||align=left | [[फैसलाबाद जिल्ला|फैसलाबाद]] || ३२,०४,७२६ || [[File:Clock Tower Faisalabad by Usman Nadeem.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ३ ||align=left | '''[[रावलपिन्डी]]''' ||align=left | [[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]] || २०,९८,२३१ || [[File:Rawal Lake Eastern Bank.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ४ || align="left" | '''[[गुजरानवाला]]'''|| align="left" |[[गुजरानवाला जिल्ला|गुजरानवाला]]|| २०,२७,००१ || [[File:Nishan-E-Manzil Gujranwala 20140925.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ५ || align="left" | '''[[मुल्तान]]'''|| align="left" |[[मुल्तान जिल्ला|मुल्तान]]|| १८,७१,८४३ || [[File:Shah Rukn e Alam by M Ali Mir 03.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ६ || align="left" | '''[[बहवालपुर]]'''|| align="left" |[[बहवालपुर जिल्ला|बहवालपुर]]|| ७,६२,१११ || [[File:Front Elevation of Noor Mahal.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ७ ||align=left | '''[[सरगोधा]]''' ||align=left | [[सरगोधा जिल्ला|सरगोधा]] || ६,५९,८६२ || [[File:Central Library of University of Sargodha.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ८ || align="left" | '''[[सियालकोट]]'''|| align="left" |[[सियालकोट जिल्ला|सियालकोट]]|| ६,५५,८५२ || [[File:Clock Tower, Sialkot 21.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | ९ || align="left" | '''[[शेखुपुरा]]'''|| align="left" |[[शेखुपुरा जिल्ला|शेखुपुरा]]|| ४,७३,१२९ || [[File:Hiran Minar- monument to Mansraj.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १० || align="left" | '''[[रहिम यार खान]]'''|| align="left" |[[रहिम यार खान जिल्ला|रहिम यार खान]]|| ४,२०,४१९ || [[File:Bhong Mosaue Main Building.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;"| ११ ||align=left | '''[[झाङ]]''' ||align=left | [[झाङ जिल्ला|झाङ]] || ४,१४,१३१ || [[File:Shrine of Sufi Saint Sultan Bahu, Jhang .jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १२ || align="left" | '''[[डेरा गाजी खान]]'''|| align="left" |[[डेरा गाजी खान जिल्ला|डेरा गाजी खान]]|| ३,९९,०६४ || [[File:Statue of horses, D.G. Khan.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १३ || align="left" | '''[[गुजरात]]'''|| align="left" |[[गुजरात जिल्ला|गुजरात]]|| ३,९०,५३३ || [[File:Mosque in Gujrat Pakistan.JPG|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १४ || align="left" | '''[[साहिवाल]]'''|| align="left" |[[साहिवाल जिल्ला|साहिवाल]]|| ३,८९,६०५ || [[File:Ravi bridge.jpg|200px]] |- | style="text-align:center; background:YellowGreen;" | १५ || align="left" | '''[[वाह केन्ट]]'''|| align="left" |[[रावलपिन्डी जिल्ला|रावलपिन्डी]]|| ३,८०,१०३ || [[File:Central Mosque (Markai Jamia Masjid), Wah Cantt.jpg|200px]] |- | colspan="5" style="text-align:center; background:#f5f5f5;"| '''स्रोत: पाकिस्तानको राष्ट्रिय जनगणना सन् २०१७'''<ref name="DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017">{{cite web|url=http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|title=DISTRICT WISE CENSUS RESULTS CENSUS 2017|publisher=www.pbscensus.gov.pk|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170829164748/http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/DISTRICT_WISE_CENSUS_RESULTS_CENSUS_2017.pdf|archive-date=29 August 2017}}</ref> |- | colspan="5" style="text-align:center; background:#f5f5f5;"| '''यो सहरको जनसङ्ख्याको आधारित छ र यसले महानगरीय क्षेत्रको जनसङ्ख्यालाई समावेश गरेको छैन।''' |} == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} ==बाह्य कडीहरू == {{Sister project links|voy=Punjab (Pakistan)}} {{कमन्स|Punjab (Pakistan)|पञ्जाब}} *{{आधिकारिक वेबसाइट|http://www.punjab.gov.pk}} *{{curlie|Regional/Asia/Pakistan/Provinces/Punjab}} * [https://web.archive.org/web/20170919203232/http://dmoz.pk/Provinces/Punjab/ पञ्जाब, पाकिस्तान] को यात्रा सहयोगी [[श्रेणी:पञ्जाब, पाकिस्तान| ]] [[श्रेणी:पाकिस्तानका प्रदेशहरू]] [[श्रेणी:पञ्जाबी भाषी देश तथा क्षेत्रहरू]] 870jobbu4cuzog1wxh11rv8dkcvd1wg 3 116929 1074272 1073919 2022-08-22T04:18:59Z Nirmal Dulal 4744 अधिसूचना: शीघ्र मेटाउने [[:महानन्द पाण्डे]]। wikitext text/x-wiki == स्वागतम्! == नमस्कार, Surfacenepal, विकिपिडियामा [[विकिपिडिया:स्वागत/नव आगन्तुक|स्वागत]] छ! म आशा गर्दछु कि तपाईँलाई विकिपिडिया मनपर्‍यो र यहाँ रमाउनु हुनेछ। दुर्भाग्यवस, तपाईँले सृजना गर्नुभएको मध्ये एक वा बढी पृष्ठहरू, जस्तो कि [[कानाकोट - ९]], विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:दिशानिर्देशहरू|सामग्री दिशानिर्देश]] अनुरूप नहुन सक्छ, र यसलाई सुरक्षित गर्न सकिदैन। सङ्क्षेपमा भन्नुपर्दा, लेखको शीर्षक [[विकिपिडिया:उल्लेखनियता|उल्लेखनीय]] र पहिले नै [[विकिपिडिया:विश्वसनीय स्रोत पहिचान|विश्वसनीय]] तथा [[विकिपिडिया:तेस्रो-पक्ष स्रोतहरू|स्वतन्त्र स्रोतहरू]]द्वारा प्रकाशित भएको हुनुपर्दछ। कृपया [[विकिपिडिया:लेख सृजना|लेख सृजना]] प्रक्रियाको विस्तृत सर्वेक्षणको लागि '''[[विकिपिडिया:तपाईँको पहिलो लेख|तपाईँको पहिलो लेख]]''' समीक्षा गर्नुहोस्। एक लेख सृजना गर्न मद्दतको लागि '''[[विकिपिडिया:लेख विजार्ड|लेख विजार्ड]]''' तपाईँलाई उपलब्ध छ, जहाँ लेखलाई समीक्षा र प्रकाशनको लागि विचार गरिनेछ। अरू कसैले सृजना गर्न सक्ने नयाँ लेखलाई कसरी अनुरोध गर्ने भन्ने बारेमा जानकारीको लागि, '''[[विकिपिडिया:अनुरोध गरिएका लेखहरू|अनुरोध गरिएका लेखहरू]]''' हेर्नुहोस्। यदि तपाईँ अलमलिनु भएको खण्डमा, '''[[विकिपिडिया:चिया घर|चिया घर]]'''मा आउनुहोस्, जहाँ अनुभवी विकिपिडियनहरूले तपाईँलाई प्रक्रियाहरूका बारेमा मद्दत गर्न सक्छन्। विकिपिडियामा नयाँ हुनुहुन्छ? कृपया हाम्रो [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] वा सम्पादन सम्बन्धी आधारभूत कुराहरू सिक्न [[विकिपिडिया:योगदान|विकिपिडिया पृष्ठमा योगदान]] हेर्नुहोस्। तल लेख सृजनाको बारेमा केहि अन्य सहयोगी पृष्ठहरू दिइएको छ। * [[विकिपिडिया:नयाँ पृष्ठ कसरी आरम्भ गर्ने|नयाँ पृष्ठ कसरी बनाउने]] * [[विकिपिडिया:योगदान|तपाईँको पहिलो लेख]] * [[विकिपिडिया:नेपालीमा राम्रा लेख लेख्नको निम्ति सहायता|राम्रा लेख कसरी लेख्ने]] * [[विकिपिडिया:पञ्च स्तम्भ|विकिपिडियाका पाँच स्तम्भ]] * [[मद्दत:सहायता|सहायता पृष्ठ]] * [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] म आशा गर्दछु कि तपाईँ एक [[विकिपिडिया:विकिपिडियन|विकिपिडियन]] भएर सम्पादन गर्दा रमाउनुभयो होला! कृपया वार्ता पृष्ठहरूमा जहिले पनि चारवटा टिल्डहरू (<nowiki>~~~~</nowiki>); प्रयोग गरेर आफ्नो नामको हस्ताक्षर गर्नुहोला यसले स्वतः तपाईँको नाम र मिति सहितको हस्ताक्षर उत्पन्न गर्दछ। यदि तपाईँसँग केहि प्रश्नहरू छन् भने कृपया मलाई मेरो वार्ता पृष्ठमा सोध्न सक्नुहुन्छ<!-- ढाँचा:प्रथम लेख --> वा आफ्नो प्रश्न सहित तपाईँ यो पृष्ठमा '''{{tl|help me}}''' ढाँचा राख्न सक्नुहुन्छ, र तपाईँको प्रश्नहरूको जवाफ चाँडैनै कसैले दिनुहुनेछ। फेरि, स्वागत छ!&nbsp;[[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) १९:२१, ७ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) ==[[:कानाकोट - ९]] [[विकिपिडिया:शीघ्र मेट्नुपर्ने आधार|शीघ्र मेट्नुपर्ने]]मा मनोनित== [[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]] {{Quote box|quote=<p>यदि यो तपाईँले सृजना गर्नुभएको पहिलो लेख हो भने, तपाईँ [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा|लेखन सहयोग स्वशिक्षा]] पढ्न सक्नुहुन्छ।</p><p>लेख सृजना गर्न मद्दत गर्ने [[विकिपिडिया:लेख विजार्ड|लेख सहायिका]] पनि तपाईँ प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।</p>|width=20%|align=right}} विकिपिडियाबाट शीघ्र हटाउन अनुरोध गर्दै [[:कानाकोट - ९]]मा एउटा चिनो राखिएको छ। यो [[विकिपिडिया:शीघ्र मेट्नुपर्ने आधार#सा१|शीघ्र मेट्नुपर्ने मापदण्डको खण्ड सा१ अन्तर्गत गरिएको छ]], किनकि पृष्ठमा कुनै अर्थपूर्ण सामग्री वा ईतिहास छैन, र पाठ असुरक्षित तथा असंगत छ। यदि तपाईँले सृजना गर्नुभएको पृष्ठ परीक्षण थियो भने, कृपया तपाईँले गर्न चाहनुहुने कुनै अन्य परीक्षण प्रयोगहरूको लागि [[विकिपिडिया:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] प्रयोग गर्नुहोला। यदि तपाईँलाई लाग्छ पृष्ठलाई यस कारणले मेटाउनु हुँदैन, तपाईँ '''नामाङ्कन विरोध गर्न''' [[:कानाकोट - ९|पृष्ठमा गएर]] आफ्नो विचार राख्नुहोला। यसले तपाईँलाई पृष्ठ किन मेटाउनु हुँदैन वर्णन गर्ने अवसर दिनेछ। यद्यपि, याद रहोस्, एक पटक पृष्ठ शीघ्र मेटाउन अङ्कित भएमा, यो तत्काल मेटाइनेछ। कृपया पृष्ठबाट शीघ्र मेटाउने चिनो आफैंले नहटाउनुहोला, तर विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:नीति तथा दिशानिर्देशहरूको सूची|नीति तथा दिशानिर्देशहरू]] अनुरूप जानकारी थप्न नहिचकिचाउनुहोला। <!-- Template:Db-nonsense-notice --><!-- Template:Db-csd-notice-custom --> [[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) १९:२१, ७ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) ==[[:कानाकोट - ४]] [[विकिपिडिया:शीघ्र मेट्नुपर्ने आधार|शीघ्र मेट्नुपर्ने]]मा मनोनित== [[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]] {{Quote box|quote=<p>यदि यो तपाईँले सृजना गर्नुभएको पहिलो लेख हो भने, तपाईँ [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा|लेखन सहयोग स्वशिक्षा]] पढ्न सक्नुहुन्छ।</p><p>लेख सृजना गर्न मद्दत गर्ने [[विकिपिडिया:लेख विजार्ड|लेख सहायिका]] पनि तपाईँ प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।</p>|width=20%|align=right}} विकिपिडियाबाट शीघ्र हटाउन अनुरोध गर्दै [[:कानाकोट - ४]]मा एउटा चिनो राखिएको छ। यो [[विकिपिडिया:शीघ्र मेट्नुपर्ने आधार#सा१|शीघ्र मेट्नुपर्ने मापदण्डको खण्ड सा१ अन्तर्गत गरिएको छ]], किनकि पृष्ठमा कुनै अर्थपूर्ण सामग्री वा ईतिहास छैन, र पाठ असुरक्षित तथा असंगत छ। यदि तपाईँले सृजना गर्नुभएको पृष्ठ परीक्षण थियो भने, कृपया तपाईँले गर्न चाहनुहुने कुनै अन्य परीक्षण प्रयोगहरूको लागि [[विकिपिडिया:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] प्रयोग गर्नुहोला। यदि तपाईँलाई लाग्छ पृष्ठलाई यस कारणले मेटाउनु हुँदैन, तपाईँ '''नामाङ्कन विरोध गर्न''' [[:कानाकोट - ४|पृष्ठमा गएर]] आफ्नो विचार राख्नुहोला। यसले तपाईँलाई पृष्ठ किन मेटाउनु हुँदैन वर्णन गर्ने अवसर दिनेछ। यद्यपि, याद रहोस्, एक पटक पृष्ठ शीघ्र मेटाउन अङ्कित भएमा, यो तत्काल मेटाइनेछ। कृपया पृष्ठबाट शीघ्र मेटाउने चिनो आफैंले नहटाउनुहोला, तर विकिपिडियाको [[विकिपिडिया:नीति तथा दिशानिर्देशहरूको सूची|नीति तथा दिशानिर्देशहरू]] अनुरूप जानकारी थप्न नहिचकिचाउनुहोला। <!-- Template:Db-nonsense-notice --><!-- Template:Db-csd-notice-custom --> [[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) २१:२४, ७ सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) ==चित्र:कानाकोट Kanakot.jpg मा तस्बिरको स्रोत र प्रतिलिपि अधिकार लाइसेन्सको समस्या == [[File:Copyright-problem.svg|64px|left|Image Copyright problem|link=]] '''[[:चित्र:कानाकोट Kanakot.jpg]]''' अपलोड गर्नु भएकोमा धन्यवाद । यद्यपि, हाल '''[[विकिपिडिया:प्रतिलिपि अधिकार|प्रतिलिपि अधिकार]]''' स्थिति र यसको '''[[विकिपिडिया:स्रोत उल्लेख|स्रोत]]'''को जानकारी हराइरहेको छ । विकिपिडियाले [[विकिपिडिया:प्रतिलिपि अधिकार|प्रतिलिपि अधिकार]]लाई धेरै गम्भीर रूपमा लिन्छ । यदि तपाईं आफैले यो फाइल सिर्जना गर्नुभएको होइन भने, प्रतिलिपि अधिकार राख्ने मालिकको उल्लेख गर्नु आवश्यक छ । यदि यसलाई वेबसाइटबाट प्राप्त गर्नुभएको हो भने, कृपया, सामग्री प्रयोगको सर्तहरूको संक्षिप्त पुनर्स्थापनाको साथ यसलाई लिइएको पृष्ठको लिङ्क जोड्नुहोस् । यदि मूल प्रतिलिपि अधिकार धारक वेबसाइटसँग असम्बद्ध पार्टी हो भने, त्यो लेखकलाई पनि श्रेय दिइनुपर्छ । विकिपिडियामा कस्ता तस्वीर अपलोड गर्न सकिन्छ वा सकिदैन, कृपया [[विकिपिडिया:चित्र प्रयोग नीति#तस्बिर अपलोड|चित्र प्रयोग नीति]]को अध्यान गर्नुहोला । कृपया, [[:चित्र:कानाकोट Kanakot.jpg|फाइल विवरण पृष्ठ]] सम्पादन गरेर तपाईं यो जानकारी थप गर्न सक्नुहुन्छ । यदि आवश्यक जानकारी अर्को सात दिनमा नथपिएको खण्डमा, फाइल मेटाइने छ । यदि फाइल पहिले नै मेटिएको रहेछ भने, [[विकिपिडिया:नमेटाउनका लागि अनुरोधहरू|नमेटाउनको लागी अनुरोध]] गरि, समस्या समाधानका लागी एक मौका सोध्न सक्नुहुन्छ ।<!-- Template:You can request undeletion --> तपाईंले अपलोड गर्नुभएका अन्य फाईलहरू उचित नीति अनुरूप ट्याग गरिए-नगरिएको [{{fullurl:Special:Log|type=upload&user=Surfacenepal}} यहाँ निश्चित गर्न सक्नुहुन्छ] । यदि तपाइँसँग कुनै प्रश्न छ भने कृपया तिनीहरूलाई [[विकिपिडिया:मिडिया प्रतिलिपि अधिकार प्रश्नहरू|मिडिया प्रतिलिपि अधिकार प्रश्न पृष्ठ]]मा सोध्न सक्नुहुन्छ । धन्यवाद ।<!-- Template:Di-no source no license-notice --> [[User:Saroj Uprety|Saroj Uprety]] ([[User talk:Saroj Uprety|कुरा गर्ने]]) ०७:४३, ३० सेप्टेम्बर २०२० (नेपाली समय) ==[[:चित्र:Mahananda Pandey Family Tree.pdf]]लाई [[विकिपिडिया:शीघ्र मेट्नुपर्ने आधार|शीघ्र मेटाउने]]== [[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]] {{Quote box|quote=<p>यदि यो तपाईँले सृजना गर्नुभएको पहिलो लेख हो भने, तपाईँ [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा|लेखन सहयोग स्वशिक्षा]] पढ्न सक्नुहुन्छ।</p><p>लेख सृजना गर्न मद्दत गर्ने [[विकिपिडिया:लेख विजार्ड|लेख सहायिका]] पनि तपाईँ प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।</p>|width=20%|align=right}} The page [[:चित्र:Mahananda Pandey Family Tree.pdf]] has been speedily deleted from Wikipedia. This was done under [[Wikipedia:Criteria for speedy deletion#G11|section G11 of the criteria for speedy deletion]], because the page seemed to be unambiguous advertising which only promoted a company, group, product, service, person, or point of view and would need to have been fundamentally rewritten in order to become encyclopedic. Please read [[Wikipedia:Spam|the guidelines on spam]] and [[Wikipedia:FAQ/Organizations]] for more information. कृपया यी चिन्ताहरूलाई सम्बोधन नगरीकन सामग्री पुन: सृजना नगर्नुहोला, तर [[विकिपिडिया:नीतिहरूको सूची|विकिपिडियाका नीतिहरू तथा दिशानिर्देशहरू]] अनुरूप जानकारी थप्न नहिचकिचाउनुहोला। यदि तपाईँलाई लाग्छ यो पृष्ठ यस कारणले मेटाइनु हुँदैन, भविष्यका सन्दर्भ वा सुधारको लागि मेटाइएको सामग्री पुन: प्राप्त गर्न चाहनुहुन्छ भने, कृपया मेटाउने प्रशासकलाई {{Querylink|Special:Log|qs=type=delete&page=%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%3AMahananda+Pandey+Family+Tree.pdf|सम्पर्क गर्नुहोस्}}। <!-- Template:Db-spam-deleted --><!-- Template:Db-csd-deleted-custom --> [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ०९:०२, १६ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) ==[[:महानन्द पाण्डे]]लाई [[विकिपिडिया:शीघ्र मेट्नुपर्ने आधार|शीघ्र मेटाउने]]== [[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]] {{Quote box|quote=<p>यदि यो तपाईँले सृजना गर्नुभएको पहिलो लेख हो भने, तपाईँ [[विकिपिडिया:स्वशिक्षा|लेखन सहयोग स्वशिक्षा]] पढ्न सक्नुहुन्छ।</p><p>लेख सृजना गर्न मद्दत गर्ने [[विकिपिडिया:लेख विजार्ड|लेख सहायिका]] पनि तपाईँ प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।</p>|width=20%|align=right}} The page [[:महानन्द पाण्डे]] has been speedily deleted from Wikipedia. This was done under [[Wikipedia:Criteria for speedy deletion#G11|section G11 of the criteria for speedy deletion]], because the page seemed to be unambiguous advertising which only promoted a company, group, product, service, person, or point of view and would need to have been fundamentally rewritten in order to become encyclopedic. Please read [[Wikipedia:Spam|the guidelines on spam]] and [[Wikipedia:FAQ/Organizations]] for more information. कृपया यी चिन्ताहरूलाई सम्बोधन नगरीकन सामग्री पुन: सृजना नगर्नुहोला, तर [[विकिपिडिया:नीतिहरूको सूची|विकिपिडियाका नीतिहरू तथा दिशानिर्देशहरू]] अनुरूप जानकारी थप्न नहिचकिचाउनुहोला। यदि तपाईँलाई लाग्छ यो पृष्ठ यस कारणले मेटाइनु हुँदैन, भविष्यका सन्दर्भ वा सुधारको लागि मेटाइएको सामग्री पुन: प्राप्त गर्न चाहनुहुन्छ भने, कृपया मेटाउने प्रशासकलाई {{Querylink|Special:Log|qs=type=delete&page=%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6+%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A5%87|सम्पर्क गर्नुहोस्}}। <!-- Template:Db-spam-deleted --><!-- Template:Db-csd-deleted-custom --> [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] ०९:०२, १६ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) {{subst:db-nocontext-deleted|महानन्द पाण्डे|nowelcome=|{{{key1}}}={{{value1}}}|{{{key2}}}={{{value2}}}|{{{key3}}}={{{value3}}}}}<!-- Template:Db-csd-deleted-custom --> [[User:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;"><font color="#000">'''''निर्मल दुलाल'''''</font></span>]]&nbsp;[[User Talk:Nirmal Dulal|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;">^{(<font color="#0272FD">कुरा गर्नुहोस</font>)}</span>]] १०:०३, २२ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) t6dmo6jpht2cy9gtqlclf9kqk1p8d3c 0 122483 1074271 1030226 2022-08-22T03:27:24Z Alok Chalise 54308 भाषा सम्पादन wikitext text/x-wiki रोचक घिमिरेले वि.सं.२०१८ सालदेखि ‘रचना’ द्वैमासिक साहित्यिक पत्रिका प्रकाशन–सम्पादन प्रारम्भ गरेर नेपाली भाषा साहित्यमा निरन्तर योगदानदिंदै आइरहेका छन् । मन्थली नगरपालिका वडा नं. ४, गहीराथोक,  रामेछापमा वि.सं.१९९८ भाद्र ३ गते (१८ अगस्ट १९४१) मा उन्को जन्म भएको हो । माता मोहन कुमारी देवी तथा पिता सोमनाथ घिमिरे व्यासका सुपुत्र रोचक नेपाली साहित्यिक पत्रकारिता क्षेत्रमा गहिरो अध्येताका रुपमा चिनिन्छन । === प्रकाशित कृति: === * ‘रचना’ द्वैमासिक साहित्यिक पत्रिका प्रकाशन–सम्पादन (वि.सं.२०१८ सालदेखि) * सम्झनामा फक्रिएका थुँगाहरू (निवन्ध संग्रह) २०५६ (उत्तम शान्ति पुरस्कार प्राप्त) * अनुहार र अनुभूति (निवन्ध संग्रह) २०७४ * शाश्वत व्यङ्ग्यशिल्पी (सम्पादन) २०७५ * अनुसन्धान भित्रको अनुसन्धान (सम्पादन) २०५१ * भैरव पुरस्कार गुठी स्मारिका (सम्पादन) २०४६–२०६८ * प्रेस काउन्सिल वार्षिक प्रतिवेदन (सम्पादन) २०५२–२०५५ * कविवर माधव घिमिरे अभिनन्दन ग्रन्थ (सम्पादन) २०६० * अन्तर्मन्थन (सम्पादन) २०६७ * साम्बभक्त सुवेदी : सृजना र सम्झना (सम्पादन) २०६९ * विभिन्न पत्रपत्रिकामा कविता–लेख–निवन्ध–समीक्षा आदि प्रकाशित === पुरस्कार, सम्मान: === * भवानी साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार (२०४३) * शिक्षा मन्त्रालय पुरस्कार (२०४५) * ने.रा.प्र.प्र. साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार (२०५४) * उत्तम शान्ति पुरस्कार (२०५६) “सम्झनामा फक्रिएका थुंगाहरू” निवन्ध संग्रह निम्ति * वीसाप साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार (२०५७) * लक्ष्मी कार्की साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार (२०५८) * प्रेस काउन्सिल साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार (२०५९) * साहित्य सङ्गम मकवानपुर सम्मान (२०६०) * सुदूर पश्चिमाञ्चल साहित्यिक सांस्कृतिक महोत्सव, अभिनन्दन (२०६२) * विशालनगर पुस्तकालय सम्मान (२०६३) * सुनकोसी साहित्य प्रतिष्ठान सृजना सम्मान (२०६४) * साहित्य सन्ध्या सम्मान (२०६४) * सयपत्री प्रतिष्ठान कृतज्ञता पत्र (२०६४) * सङ्कर्षण व्यास शताब्दी सम्मान, उज्जैन, भारत (२०६४) * विष्णु–पुष्पा साहित्यिक पत्रकारिता सम्मान (२०६५) * वन्धु पन्त स्मृति पत्रकारिता पुरस्कार (२०६५) * अनमोल ज्योति सम्मान (२०६६) * महाकवि देवकोटा शताब्दी सम्मान (२०६६) * झर्रो नेपाली रत्न कदरपत्र (२०६६) * जनमत वरिष्ठ साधक सम्मान (२०६६) * श्यामप्रसाद साहित्यिक पत्रकारिता सम्मान (२०६७) * अभिनव साहित्य समाज कदरपत्र (२०६७) * अक्सफोर्ड इन्टरनेशनल पब्लिकेशन कदरपत्र (२०६७) * नेपाल सांस्कृतिक संघ पुरस्कार (२०६८) * भद्र कुमारी घले साहित्यिक पुरस्कार (२०६९) * शब्दयात्रा साहित्यिक पत्रिका सम्मान (२०६९) * कुलचन्द्र कोइराला स्मृति प्रतिष्ठान सम्मान (२०७१) * भानुभक्त आचार्य द्विशतवार्षिकी समारोह स्वर्णपदक तथा प्रशस्तिपत्र, संस्कृति मन्त्रालय (२०७१) * भानु–भवानी घिमिरे पत्रकारिता पुरस्कार (२०७२) * नरेश सुवेदी पत्रकारिता चेतना पुरस्कार (२०७२) * रुपात्रेय शान्ता वाणी पुरस्कार (२०७२) * मदन–शीला साहित्यिक पत्रकारिता पुरस्कार (२०७२) * नेपाल साहित्यिक पत्रकार संघ सम्मान (२०७३) * पद्मश्री साधना सम्मान ९२०७३० * बैजयन्ती स्रष्टा सम्मान (२०७४) * दायित्व वाङ्मय विशिष्ट सम्मान (२०७४) * गोपाल पाँडे असीम पुरस्कार (२०७४) * घिमिरेबन्धु राष्ट्रिय प्रतिष्ठान सम्मान (२०७४) * बी.पी.कोइराला साहित्य सम्मान (२०७५) * जगदीश स्मृति पुरस्कार (२०७५) * डा.हर्षबहादुर बुडामगर स्मृति साहित्यिक पत्रकारिता सम्मान (२०७५) * पण्डित टेकनाथ शिवा अधिकारी साहित्य संस्कृति पुरस्कार (२०७५) * नेपाल सरकार, संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालय–महाकवि देवकोटा पुरस्कार (२०७५) * काठमाडौं महानगरपालिका वडा नं.५ साहित्य सम्मान (२०७६) * बद्री राष्ट्रिय कलाश्री पत्रकारिता पुरस्कार (२०७६) * विश्वज्योति सेवा सम्मान (२०७८) === संग्लग्नता: === * रमेश विकल साहित्य प्रतिष्ठान (अध्यक्ष) * भैरव पुरस्कार गुठी (अध्यक्ष) * नेपाल साहित्यिक पत्रकार संघ (अध्यक्ष: २०६३–२०७३) * वासुदेव विद्यादेव लुइँटेल पुरस्कार गुठी (अध्यक्ष: २०६४–२०७०) * विशालनगर हाँडीगाउँ सम्पदा समाज (उपाध्यक्ष) * जन सरोकार समाज (संस्थापक सदस्य) * सिस्नुपानी नेपाल (सल्लाहकार) * प्रेस काउन्सिल नेपाल (२०५१–२०५५) (सदस्य) * साहित्यिक पत्रकारिता विकास उपसमिति, साहित्यिक पत्रकार संघ (संयोजक: २०५८–२०५९) * विशालनगर पुस्तकालय (सल्लाहकार) * नेपाल बाल साहित्य समाज (आजीवन सदस्य) === भ्रमण: === चीन, बंगलादेश, भारत, हङकङ आदि === ठेगाना: === ७१ लामोढुङ्गा मार्ग, गहनापोखरी टङ्गाल, काठमाडौं–५ 363h002g4eh3cl5ve2s1t41rysalrs6 0 123579 1074223 1065624 2022-08-21T13:18:46Z बडा काजी 52836 + wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = नथिया | author = [[सरस्वती प्रतिक्षा]] | language = नेपाली | country = नेपाल | genre = आख्यान | published = फेबुररी ३, २०१८ | publisher = बूक हिल पब्लिकेशन | pages = २८२ | set_in = [[सुदूर-पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र]] | award = पहिचान पुरस्कार, २०१९ | image = Nathiya-book.png | caption = प्रथम संस्करणको आवरण | isbn = 9789937921701 }} '''''नथिया''''' [[सरस्वती प्रतिक्षा]] द्वारा एक नेपाली उपन्यास हो। यो बुक-हिल प्रकाशन द्वारा फेब्रुअरी ३, २०१८ मा प्रकाशित भएको थियो। <ref>{{Cite web|url=https://english.onlinekhabar.com/books-on-nepali-women-by-nepali-women.html|title=5 books on Nepali women by Nepali women - OnlineKhabar English News|language=en-GB|accessdate=2021-11-19}}</ref> पुस्तक नेपालको सुदूरपश्चिम क्षेत्रका [[बादी समुदाय|वादी महिलाको]] पीडामा आधारित छ । पुस्तक प्रतिष्ठित [[मदन पुरस्कार]]का लागि छनोट गरिएको थियो। <ref>{{Cite web|url=http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/48556/|title=‘Yogmaya’ wins Madan Puraskar and Shanta Das Manandhar bags Jagadamba-Shree|last=Republica|website=My City|language=en|accessdate=2021-11-19}}</ref> [[Category:Articles containing Nepali (macrolanguage)-language text]] == पृष्ठभूमि == पुस्तक सन् १९८० (२०३६) देखि १९९० (२०४६) सम्मका वादी समुदायका महिलाहरूको जीवनमा आधारित छ। पुस्तकमा दाङ उपत्यकाको उत्तरपश्चिमी क्षेत्रमा बसोबास गर्ने वादी महिलाको पीडालाई उजागर गरिएको छ । नेपालमा [[राणा वंश|राणा शासनको]] पतनपछि वादी महिलाहरूले वेश्यावृत्तिको सहारा लिनु परेको थियो । समाचारमा सिंहदरबार अगाडि वादी आन्दोलन गरेको देखेपछि प्रतिक्षाले किताब लेख्ने निर्णय गरेकी हुन् । <ref>{{Cite web|url=https://theannapurnaexpress.com/news/profile-the-lively-literary-life-of-saraswati-pratikshya-3357|title=Profile {{!}} The lively literary life of Saraswati Pratikshya|last=Pant|first=Kumudini|website=The Annapurna Express|language=en|accessdate=2021-11-19}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ratopati.com/story/32033|title=वादी महिलाको कथामा नथिया|last=रातोपाटी|website=RatoPati|language=Nepali|accessdate=2021-11-19}}</ref> == विमोचन == यसअघि तीनवटा कविता सङ्ग्रह प्रकाशित भएको यो लेखकको पहिलो उपन्यास हो। पुस्तकको विमोचन फेब्रुअरी ३, २०१८ मा वादी [[नारायण वाग्ले|अभियन्ता उमादेवी बादी, लेखक नारायण वाग्ले]] र पत्रकार यशोदा तिम्सिनाले संयुक्त रुपमा [[नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान]] परिसरमा गरेका थिए । <ref>{{Cite web|url=https://sansarnews.com/84003/|title=सरस्वतीको ‘नथिया’ सार्वजनिक|website=Sansar News|language=en|accessdate=2021-11-19}}</ref> == विवाद == वादी परिषद्ले पुस्तकविरुद्ध मुद्दा दायर गरेको थियो । वादी मानिसहरूलाई वर्णन गर्न पुस्तकमा प्रयोग गरिएका शब्दहरूलाई वादी परिषदले अपमानजनक मानेको थियो। उक्त मुद्दाको सुनुवाई अप्रिल २७, २०१८ मा [[नेपालको सर्वोच्च अदालत]]मा भएको थियो। प्रतिवादी सरस्वती प्रतिक्षाले ती शब्दहरू समुदायको अपमान गर्नुभन्दा पनि वादीको पीडालाई उजागर गर्नका लागि पुस्तकमा प्रयोग गरिएको दाबी गरिन। अदालतले जनताको पीडालाई उजागर गर्न शब्दहरू प्रयोग गरिएको भन्दै लेखकको पक्षमा फैसला सुनायो। <ref>{{Cite web|url=https://kathmandupost.com/opinion/2019/05/09/creative-freedom-and-fragile-sentiments|title=Creative freedom and fragile sentiments|website=kathmandupost.com|language=English|accessdate=2021-11-19}}</ref> == पुरस्कारहरू == किताब मदन पुरस्कारको लागि मनोनित भएको थियो र यसले २०१९ को पहिचान पुरस्कार जित्न सफल भयो <ref>{{Cite web|url=https://kathmandupost.com/art-entertainment/2018/07/12/madan-puraskar-guthi-shortlists-eight-books|title=Madan Puraskar Guthi shortlists eight books|website=kathmandupost.com|language=English|accessdate=2021-11-19}}</ref> कार्यक्रमका प्रमुख अतिथि [[वैरागी काइँला|बैरागी काइँलाले]] प्रतिक्षालाई नगद दुई लाख दुई सय रुपैयाँसहित पुरस्कार प्रदान गरे । 200,200। <ref>{{Cite web|url=https://www.sainokhabar.com/2019/04/19/4993/?fbclid=IwAR3l-qa-JOV3KjqlrMHCwrvQ5DZjWEDutwh_WXgNc5zhqernBAtaSom3yyk|title=दुई लाख दुई सय दुई रुपैयासहितको पहिचान पुरस्कार ‘नथिया’ र ‘आफर’लाई - Sainokhabar|website=www.sainokhabar.com|accessdate=2021-11-19}}</ref> == यो पनि हेर्नुहोस् == * [[योगमाया (उपन्यास)|योगमाया]] * [[परित्यक्ता]] * [[उलार]] == सन्दर्भहरू ==   [[श्रेणी:नेपाली भाषाका उपन्यासहरू]] 9jz1ah0milta2txsr7jgh6iowhcspak 0 124460 1074274 1070443 2022-08-22T05:43:58Z Wallflowernepal 51237 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=झुमा लिम्बू|native_name={{native name|lif|ᤉᤢᤔᤠ ᤗᤡᤶᤒᤢ|italics=no|nolink=yes|paren=omit}}|birth_place=[[ढुंगेसाँघु]], [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ]]|nationality=नेपाली|occupation=सङ्गीतकार|notable_works=''अम्बर संगीत ''<br> ''खासाम''|style=[[लोक सङ्गीत]]|website={{Url|https://limbujhuma.com/|आधिकारिक वेबसाइट}}}}'''झुमा लिम्बू''' नेपाली सङ्गीतकार र लोक सङ्गीत अनुसन्धानकर्ता हुन्। <ref>{{Cite web|url=https://www.nepalitimes.com/review/eastern-melodies-in-kathmandu/|title=Eastern melodies in Kathmandu|last=Bhattarai|first=Sewa|language=en-US|accessdate=2022-02-10}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://kathmandupost.com/art-culture/2021/04/10/all-set-to-make-a-year-in-music-echoes-in-the-valley-festival-is-back|title=All set to make a year in music: Echoes in the Valley festival is back|website=kathmandupost.com|language=English|accessdate=2022-02-10}}</ref> उनी नेपाली लोक सङ्गीतमा सक्रिय अनुसन्धानकर्ता हुन् । <ref>{{Cite web|url=https://www.nepalitimes.com/review/ghatu-dance-of-lamjung/|title=Ghatu dance of Lamjung|last=Bhattarai|first=Sewa|language=en-US|accessdate=2022-02-10}}</ref> उनले धेरै एल्बमहरू निकालिसकेकी छिन् । उनले लिम्बु धार्मिक ग्रन्थ ''[[मुन्धुम धर्म|मुन्धुमको]]'' अडियो संस्करण पनि जारी गरिन् । उनले नेपाली राष्ट्रिय गान रचना गर्ने प्रख्यात नेपाली सङ्गीतकार [[अम्बर गुरुङ|अम्बर गुरुङसँग]] तालिम लिएकी छिन्। <ref>{{Cite web|url=https://shilapatra.com/detail/72396/|title=झुमा लिम्बूको युग (भिडियाे र फाेटाे)|website=झुमा लिम्बूको युग (भिडियाे र फाेटाे)|accessdate=2022-02-10}}</ref> == प्रारम्भिक जीवन र शिक्षा == उनी पूर्वी [[नेपाल|नेपालको]] [[ताप्लेजुङ जिल्ला|ताप्लेजुङ जिल्लाको]] [[मैवाखोला गाउँपालिका|माइवाखोला गाउँपालिका]] (तत्कालीन ढुङ्गेसाँघु [[गाउँ विकास समिति (नेपाल)|गाविस]] ) मा ६ सन्तानमध्ये कान्छी छोरीका रूपमा जन्मिएकी थिइन्। <ref>{{Cite web|url=https://nagariknews.nagariknetwork.com/others/161956-1539404880.html|title=पोल्टाभरि आशीर्वाद|last=लिम्बु|first=झुमा|website=nagariknews.nagariknetwork.com|language=ne|accessdate=2022-02-10}}</ref> उनले [[लिम्बु जाति|लिम्बू समुदायको]] लोकनृत्य र सङ्गीत चलन ‘धान नाच’ मा सहभागी भएर गाउन थालेकी हुन् । सन् २००१ मा एसएलसी तहको शिक्षा पूरा गरेपछि उनी [[काठमाडौं]] सरिन् । उनले [[रेडियो नेपाल|रेडियो नेपालमा]] भ्वाइस टेस्ट पास गरिन् र काठमाडौं बस्ने निर्णय गरिन्। त्यसपछि उनी [[रत्न राज्यलक्ष्मी क्याम्पस]]मा भर्ना भइन, तर त्यहाँ सङ्गीत कक्षा सञ्चालन गर्ने तरिकामा असन्तुष्टि देखिएपछि केही समयपछि छोडिन् । उनी ललित कलामा आवद्ध भइन् । <ref name=":0">{{Cite web|url=https://kathmandupost.com/art-entertainment/2014/01/09/coming-into-her-own|title=Coming into her own|website=kathmandupost.com|language=English|accessdate=2022-02-10}}</ref> == एल्बमहरू == * ''ए साहिँला'' * ''अम्बर सङ्गीत'' * ''खासाम'' (२०१४) == सन्दर्भहरू == {{Reflist}} [[श्रेणी:जीवित मानिसहरू]] [[श्रेणी:नेपाली गायीकाहरू]] 8sx8g401g7jutymaigwgdt6yfg07mmi 118 124727 1074279 1061774 2022-08-22T10:13:56Z Bipinpraja 57295 Bipinpraja द्वारा [[प्रयोगकर्ता:Bipinpraja/प्रयोगस्थल]] पृष्ठलाई [[मस्यौदा:सिद्धिकाली मन्दिर]] मा सारियो: [[वि:लेसृ|लेख सृजना]]को उपयुक्त निवेदन स्थान wikitext text/x-wiki {{प्रयोगकर्ता प्रयोगस्थल}} <!-- यो रेखा भन्दा तल सम्पादन गर्नुहोस् --> {{Infobox Hindu temple | name = सिद्धिकाली मन्दीर | image = Siddhikali Temple Inayekwo Dyo.jpg | locale = [[मध्यपुर_थिमी_नगरपालिका|थिमि]] | district = [[भक्तपुर_जिल्ला|भक्तपुर]] | country = [[नेपाल]] }} <ref>{{Cite news|url=https://thehimalayantimes.com/kathmandu/reconstruction-of-siddikali-temple-begins/|title=Reconstruction of Siddikali temple begins|date=2007-12-25|work=The Himalayan Times|access-date=2017-12-05|language=en-US}}</ref> सिद्धिकाली मन्दिर थिमिमा अवस्थित एउटा हिन्दू मन्दिर हो। दुई तले छानाको मन्दिर भगवान काली, शिव र गणेशलाई समर्पित छ। यो शक्तिपीठ सतीदेवीको दाहिने आँखा खसेको कारणले बनेको जनविश्वास छ । यो ठाउँ थिमीको उत्तर पश्चिममा इनायक्वोमा अवस्थित छ। यस मन्दिरलाई इनायक्वो द्यो पनि भनिन्छ र सिद्धिकाली मन्दिर अष्टमातृकाकी देवी चामुण्डा भनेर पनि चिनिन्छ। राजसी प्रभावशाली सिद्धिकाली मन्दिरको अगाडि धेरै पता:हरू छन्। मन्दिरको विपरितमा सतः (विश्रमगृह) र वरिपरि फल्चाहरू, ढुंगे धाराहरू, साना मन्दिहरूर (भैरव, शिव मन्दिर, सरस्वती मन्दिर, भीमसेन मन्दिर, बसुन्धरा मन्दिर, सहस्रभुज लोकेश्वर मन्दिर, बुद्ध चैत्य) छन्। सिद्धिकाली मन्दिर वरपरको कलाकृति उत्कृष्ट छ र नजिकबाट निरीक्षण गर्न लायकको छ। <ref>{{Cite news|url=http://kathmandupost.ekantipur.com/news/2015-12-21/police-draw-blank-in-idol-theft-case.html|title=Police draw blank in idol theft case|website=Kathmandpost.ekantipur.com|access-date=2017-12-05|language=en}}</ref> [[File:Siddhikali Temple at night.jpg|thumb|left]] [[File:Siddhikali Chamunda Temple.jpg|thumb|left]] सिद्धिकाली मन्दिर एक सांस्कृतिक र धार्मिक स्थल हो। मन्दिर भित्र देवी सिद्धिकाली र मध्य भागमा भगवान गणेश सजिलै चिन्न सकिन्छ। यसका साथै मन्दिरभित्र भैरव र नवदुर्गा देवताहरू पनि छन्। चापाचो थिमीमा सिद्धिकाली द्योछें अवस्थित छ जहाँ हामी यहाँ पनि सिद्धिकाली देवीको पूजा गर्न सक्छौं। सिद्धिकाली देवीको जात्रा यहाँबाट सुरु भएर येहिँ आएर सकिन्छ । वर्षमा दुई पटक (वैशाख १ र येन्या पुन्ही) देवी सिद्धिकाली द्योछें बाट सिद्धिकाली मन्दिरमा जात्रा गर्न लग्छ जसलाई द्यो ब्वेकेगु जात्रा भनिन्छ। देवी सिद्धिकालीको जिज्ञासु र रहस्य यो छ कि द्योछें मा भगवान गणेशको मूर्तिलाई सिद्धिकालीको रूपमा राखिन्छ र त्यही मूर्तिलाई बिस्का जात्रा (वैशाख १ र २) र येन्या पुन्ही सिद्धिकाली जात्रामा रथमा राखिन्छ। [[File:Traditional dhwakha.jpg|thumb]] सिद्धिकाली मन्दिर भक्तपुर जिल्लाको पुरानो सहर थिमिको बाहिरी भागमा अवस्थित एक शक्तिपीठ र पवित्र तीर्थस्थल हो। सिद्धकाली मन्दिरबाट सहर प्रवेश गर्न दुईवटा परम्परागत ढोका (ध्वाखा) छन्। विगतका दिनमा ध्वाखाबाट मात्रै आवासीय क्षेत्र सुरु हुन्छ । एउटा ध्वाखा नासनानी टोल नजिक थियो जुन पूर्ण रूपमा हराइसकेको छ र अर्को द्वोडा टोल नजिक छ जुन मन्दिरबाट नजिकैको आवासीय क्षेत्र हो। हाल मन्दिरको नजिकै दुईवटा नवनिर्मित प्रवेशद्वार पनि छन्। सिद्धिकाली मन्दिर परिसरमा १० भन्दा बढी परम्परागत ल्हों हिटी (ढुंगाको धारा) र दुईवटा पोखरी छन् । अझै पनि अधिकांश ल्हों हिटीबाट प्राकृतिक पानी निरन्तर बगिरहेको छ । धेरै जसो ल्हों हिटीको आफ्नै नाम छ जस्तै ध्वो हिटी, पु हिती, नास: हिटी, दथु हिती, पतावाल हिटी। सिद्धिकाली माताले भक्तजनको मनोकामना पूरा गर्ने जनविश्वास छ । मन्दिरमा दिनहुँ धेरै भक्तजनहरु आउने गर्दछन् । मंगलबार र शनिबार सिद्धिकाली देवीको पूजा गर्ने विशेष दिन हो । मङ्गलबार र शनिबार राति धेरैजसो यहाँ मानिसहरु मन्दिरको वरिपरि इता: (कपास र तेलले बनाइने एक प्रकारको दियो) बालि पूजा गर्ने गर्दछन् जसलाई नेवा भाषामा चाकामता च्याकेउ भनिन्छ। भक्तजनहरूले मन्दिरको वरिपरि दियो मा तेल राखी बत्ति बाल्ने गर्दछन्। सिद्धिकाली मन्दिरमा हरेक दिन बिहान र हरेक शनिबार राती नित्य भजन र प्रत्येक शुक्रबार मध्यान्हमा रामायण भजन गरिन्छ । सिद्धिकाली मन्दिरमा पता: (मन्दिरको माथिबाट अगाडि झुण्डिएको लामो धातु) को धेरै संख्या छ। धेरै जसो पता: भक्तहरूबाट चढाइएकोछ जसले देवी सिद्धिकालीप्रति गहिरो आस्था देखाउँदछ। एउटा खुचा (सानो खोला ) मन्दिर परिसर हुँदै बग्छ, जसको मुहान नगदेशमा अवस्थित बिशंताकी अर्थात् शिलेश्वोर महादेव तिर्थ को पोखरी लाई मानिन्छ । सिद्धिकाली मन्दिरको पश्चिम तर्फ त्यो खुचाको किनारमा भीमसेनको मन्दिर छ । त्यो विष्णुगंगा नामक तीर्थस्थल थियो, जसलाई भीमघाट पनि भनिन्छ। विगतका दिनहरूमा प्रायः रुन्चे (रुने) बच्चाहरूलाई मुख धुन यहाँ ल्याइन्छ। त्यो खोलाबाट मुख धोएपछि बच्चाहरु प्रायः रुन्चे समस्या बन्द हुने जनविश्वास छ । थिमिको उत्तरी भागका मानिसहरू अझै पनि यहाँ श्राद्ध (पितृहरूको विशेष पूजा, प्रायः मृत्यु मितिमा वार्षिक रूपमा गरिन्छ) पूरा गरेपछि आफ्ना पुर्खाहरूलाई पिण्ड चढाउन र प्रवाह गर्न यहाँ आउँछन्। हाल उक्त खोला ढलमा परिणत भइसक्यो । भीमसेन मन्दिर नजिकै एउटा महादेव मन्दिर छ, जसलाई गोपालेश्वर महादेव भनेर चिनिन्छ। सिद्धिकाली मन्दिरको पूर्व भागमा कुटुङ्ग : डाँडा भनेर चिनिने सानो डाँडा छ । हनुमानले संजीवनी पहाड बोकेर हिँड्दा यहाँ संजीवनी पहाडको केही भाग खसेको जनविश्वास छ । कुटुङ्ग: नेवा भाषामा झरेको पहाड हो। गठेमङ्गल– गथामुग चतुर्दशीका दिन सिद्धिकाली मन्दिर नजिकैको खुच्चाको किनारमा ३ वटा फरक–फरक गथामुग तानेर ल्याइन्छ र त्यहाँ जलाइन्छ । थिमीको नसनानी टोल, दिगु टोल र वाचुनानी–कुमानानी टोलबाट हरेक वर्ष ३ गथामुग यहाँ तानेर ल्याइन्छ । गथामुग चतुर्दशी एक अद्वितीय चाड हो जुन दिन देखि नेवा जातिको चाडपर्व सुरु हुन्छ। दशैंको फुलपातीका दिन सिद्धिकाली मन्दिरबाट थिमीको लायकु तलेजु मन्दिरमा फूलपाती ल्याइन्छ भने विजयादशमीको भोलिपल्ट खड्ग जात्रा (खाँ: प्या वइगु) बालकुमारी मन्दिर परिसरमा मनाइन्छ । [[File:Siddhikali Jatra of Baisakh 1st.jpg|thumb|left]] सिद्धिकाली जात्रा वर्षमा दुई पटक मनाइन्छ। एक पटक वैशाख महिनामा बिस्का जात्रा र अर्को भाद्र महिनामा येन्या पुन्ही जात्रा भनिन्छ। येन्या पुन्हीको रातमा द्योछें (भगवानको घर)बाट देवी सिद्धिकालीलाई मन्दिरमा ल्याइन्छ जसलाई द्यो ब्वेकेगु जात्रा भनिन्छ। मन्दिरमा विशेष पूजा गरी पुनः द्योछें फर्किन्छन् । द्यो ब्वेकेगु जात्रा को समयमा, धिमे बाजामा द्यो ब्वेकेगु ताल मात्र बजाइन्छ। भोलिपल्ट प्रतिपदा तिथिको रात सिद्धिकाली जात्रा (सिद्धिकाली जात्राको परम्परागत मार्ग) भित्र खट बोकेर, धिमे, भुस्या बजाएर र चिलाख (विशेष प्रकारको बत्ती) बोकेर मनाइन्छ। सिद्धिकाली जात्रा द्योछेंबाट सुरु भई थिमि कोर क्षेत्रमा परिक्रमा गरी पुनः द्योछेंमा समापन हुन्छ । बिस्का जात्रा वैशाख १ गते बिहान द्योछेंबाट सिद्धिकाली देवीलाई मन्दिरमा लगेर द्यो ब्वेकेगु जात्रा गरिन्छ । वैशाख १ गते थिमि इलाकाका लागि ठूलो दिन हो। यस दिन पुरै दिन पूजा गरिन्छ। थिमीका धेरैजसो मानिस पूजा गर्न मन्दिर जाने गर्छन् । वैशाख १ गते साँझ मन्दिर परिसरमा सिद्धिकाली गणको ठूलो जात्रा मनाइन्छ। सिद्धिकाली गणमा पर्ने सात खट(सिद्धिकाली, कोशी इनाय गणेश, विश्व विनायक, कोर्की इनाय गणेश, गांचा इनाय गणेश, राज गणेश र शिवा गणेश) एकसाथ भेला भएर सिद्धकाली मन्दिर परिसरमा ठूलो बिस्का जात्रा मनाउने गरिन्छ, यसलाई सिद्धकाली जात्रा र ब्यालिसिया जात्रा पनि भनिन्छ। । भीड, धिमे र भुस्या को आवाज , नाए खिँ, सिंदूरको रङ, चिलाख, सात खट र छत्र घुम्ने जात्राका उत्कृष्ट क्षण हुन् । जात्राले थिमिको माथिल्लो भाग पनि परिक्रमा गर्नेछ । वैशाख २ गते बिहान बालकुमारी मन्दिर परिसरमा सिद्धिकाली गण सहित १९ वटा खट भेला भएर सुथसिया बिस्का जात्रा/बालकुमारी जात्रा मनाउने गरिन्छ र थिमि नगरको परिक्रमा गर्ने गरिन्छ । [[File:Gholi naag lhon hiti.jpg|thumb]] वैशाख १ गते बिस्का जात्रामा सातवटा खट मन्दिर परिसरमा भेला हुन्छन् । तर एउटा खट (विश्वविनायक) मन्दिर परिसरको ध्वाखा (शहर प्रवेश गर्ने परम्परागत ढोका) पार गर्दैन र ध्वाखा नजिकै रोकिनेछ र अन्य सबै खटहरू मन्दिरमा पुगेर सिद्धिकाली मन्दिरको परिक्रमा गर्नेछन्। सिद्धिकाली मन्दिरको देब्रेपट्टि ल्हों हिटी (ढुङ्गाको धारा) रहेको छ जसमा अझै पनि अलौकिक शक्ति छ । ढुङ्गाको धारामा घोली नाग र विश्वविनायकको आसनमा पनि घोली नाग रहेको विश्वास गरिन्छ । दुबै घोली नाग एकअर्कालाई भेट्न नहुने भएकोले विश्वविनायकको खट ध्वाखा नजिकै रोकिन्छ र त्यो ध्वाखा पार गर्दैन। पुरातन कालदेखि सिद्धिकाली जात्रासँग सम्बन्धित गुठीहरू थुप्रो सङ्ख्यामा छ। जात्रा अवधिमा प्रत्येक गुठीको आ-आफ्नै जिम्मेवारी हुन्छ। सिद्धिकाली जात्रासँग सम्बन्धित केही गुठीहरू सिद्धिकाली द्यो गुठी, सिद्धिकाली मू धिमे गुठी, सिद्धिकाली धिमे गुठी, छत्र गुठी, नोल गुठी, सिन्ह गुठी, फल्चा गुठी, दलबु गुठी, सिद्धिकाली बासुरी खल: हुन्। [[File:Moo dhime of siddhikali.jpg|thumb]] सिद्धिकालीको मू धिमे मु धिमे सिंगो थिमि सहरको विशेष धिमे हो। यो धिमे एउटा मात्र हुन्छ जहाँ अन्य धिमे थुप्रो संख्यामा र समूहमा बजाइन्छ। बिस्का जात्रामा धेरै भुस्या, च्वामो (चमार) र पङ्खा वरपर भएको मुधिमे बिस्का जात्रा को एउटा मुख्य आकर्षण हो। यो धिमे वर्षमा दुई दिन (वैशाख १ र २) मात्र बाहिर बजाइन्छ। बाँकी दिन मु धिमेछेंमा राखिन्छ । बिस्का जात्रा जात्रामा मू धिमे आएपछि मात्रै सिद्धिकालीको खट उचालिन्छ। जसले गर्दा बिस्का जात्रामा यसको प्रमुख भूमिका हुन्छ । यो धिमेलाई नागको प्रतीक भनिन्छ। यस धिमेको ताल अन्य सामान्य धिमे तालहरू भन्दा पूर्ण रूपमा फरक र अद्वितीय छ। जात्रामा र कुनै पनि अवसरमा अन्य आम धिमेले मू धिमे तालहरू बजाउन हुन्न र मिल्दैन पनि । सिद्धिकाली मन्दिर परिसरमा मनाइने प्रमुख चाडहरूमा बिस्का जात्रा (चैत्र महिनाको अन्तिम दिन, वैशाख १ र वैशाख २), दिगु पूजा, गथेमंगल, येन्या पुन्ही जात्रा, मोहनी (दशैं), बाला चतुर्दशी, श्रीपञ्चमी/वसन्त पञ्चमी, भीम द्वादशी, होली पूर्णिमा र महा शिवरात्रि पर्दछन्। <ref>{{Cite web|url=https://www.thelongestwayhome.com/blog/nepal/thimi-the-forgotten-heritage-town-in-kathmandu/|title=Thimi: the forgotten heritage town in Kathmandu|website=Thelongestwayhome.com|language=en|access-date=2017-12-05}}</ref><ref>{{cite web|url=http://kathmandu-valley-temples.com/ktmvalley_php/main.php?site=rundgang&object=11__Bhaktapur_/1__Madhyapur_/6__Thimi_/1__Thimi_-_No/14__Inayacho/1__Siddhikali|title=kathmandu-valley-temples.com|website=Kathmandu-valley-temples.com|accessdate=16 December 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/siddhikali/|title=SiddhiKali Temple, Thimi|website=Facebook.com|accessdate=16 December 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://annapurnapost.com/news/144120|title=साधनाले हुर्काएको सांस्कृतिक सम्पदा|website=annapurnapost.com|accessdate=28 December 2019}}</ref> ==यो पनि हेर्नुहोस्o== *नेपालका [[मन्दिर]]हरूको सूची ==सन्दर्भ सामग्रीहरू== {{Reflist}} {{Hindu temples in Nepal}} {{coord missing|Nepal}} [[:Category:Hindu temples in Bagmati Province]] [[:Category:Buildings and structures in Bhaktapur District]] {{nepal-struct-stub}} {{AFC submission|||ts=20220329164719|u=Bipinpraja|ns=2}} ad5r3h660me8thlpqhxg046dl91epi5 0 124734 1074270 1074220 2022-08-22T01:36:42Z Praxidicae 30657 [[Special:Contributions/136.158.48.62|136.158.48.62]] ([[User talk:136.158.48.62|वार्तालाप]])द्वारा [[User:檁灤璽纚|檁灤璽纚]]द्वारा गरिएको पछिल्लो संशोधनतर्फ उल्टाइएका सम्पादनहरू wikitext text/x-wiki {{italic title}} {{Infobox television | italic_title = | show_name = डोरेमन | image = | caption = लोगो | show_name_2 = | native_name = <!-- {{Infobox name module|language|title}} or {{Infobox name module|title}} --> | genre = <!-- Must be reliably sourced --> | creator = | based_on = <!-- {{Based on|work|author}} --> | country = जापान | language = | num_seasons = <!-- Or num_series. Increment when new seasons/series begin. See template documentation for more info. --> | num_episodes = [[डोरेमन (सन् २००५ एमिने)#श्रृङ्खलाहरू|५७४]]<ref>http://www.tv-asahi.co.jp/doraemon/story/0574</ref> | list_episodes = | network = टिभी आसाही | released = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} --> | first_aired = {{Start date|2005|4|15}} | last_aired = हालसम्म | preceded_by = सन् १९७९ | followed_by = }} '''''डोरेमन''''' (जापानी: ドラえもん) फुजिको एफ फुजियो द्वारा लिखित र चित्रित जापानी मंगा श्रृंखला हो। मङ्गालाई पहिलो पटक डिसेम्बर १९६९ मा क्रमबद्ध गरिएको थियो, जसको १,३४५ व्यक्तिगत अध्यायहरू ४५ ट्याङ्कबोन खण्डहरूमा संकलित र सन् १९७० देखि १९९६ सम्म शोगाकुकानद्वारा प्रकाशित गरिएको थियो। यन्त्रमानव बिरालो "डोरेमन" बाइसौँ शताब्दीबाट "नोबिता नोबी" बालकलाई सहयोग दिन आएका छन्। दैनिक जीवनमा आइपर्ने समस्यालाई विभिन्न अत्याधुनिक, अपत्यारिला उपकरणको प्रयोगद्वारा समाधान गर्ने जस्ता विषयमा कथा आधारित रहेको छ। यो भारतमा सबैभन्दा बढी रुचाइएको दूरदर्शन कार्यक्रमहरूमा पर्दछ। ==पात्रहरू== *[[डोरेमोन (पात्रहरू)|डोरेमोन]] *[[नोबिता नोबि]] *[[शिजुका मिनामोटो]] *[[ताकेशी गौडा]] *[[सुनियो होनेकावा]] ==निर्माण== वास्तविक माङ्गाको कथामा पुरै एनिमेमा नै आधारित भएपनि कथा वस्तुमा सुहाउँदा अन्तयका निम्ति केही परिवर्तनहरू गरिएका छन् । =====जापानी आवाज कलाकार===== *वासाबी मिजुता *मेगुमी ओहोरा *युमी काकाजु *सुबारु किमुरा *तिमोकाजु सेकि *चियाकि *कोतोनो मिसुइसी *यासुनोरी मात्सुमोतो *सिहोको हागिनो *वातारु ताकागी *साची मात्सुमोतो *एइ ओरीकासा *आरुनो ताहारा *मिनामी ताकायामा *हिडेयुकी तानाका *मियाको ताकेउची *भेनिला यामाज्की *तोमातो एकी *रिइ कुगीमिया *युकारी तामुरा *कोकी मियाता *मिका कनाई =====अङ्ग्रेजी आवाज कलाकार===== * मोना मार्शल * जोनी योङ बोश्च * कासेन्ड्रा मोरिस * काइजी टाङ * ब्राइन बिकक * क्रस्टिचन भ्यालेइनजुल * मारी डेबोन * टोनी ओलिभर * जोन डिमिटा * डोरोथी एलिस फेन * जेसिक गि जर्ज * एन्थोनी हेन्सन * म्याक्स मिटेलमेन * मिनाय नोजी * केथ सिलभरस्टिन * स्पाइक स्पेन्सर * विन्डर लि * जोई जे थोमस * किर्क थोर्नटन * डेभ वेलेस * डेरेक स्टेफन प्रिन्स =====बेलायती कलाकार===== सेरा हउजर, मुरिल होफमन, क्याथेिन फु, डेभ ब्रिजेस, रसेल वेट, बेन मार्गलिथ ===अङ्ग्रेजी संस्करण=== भिज मिडिया द्वारा डिज्नी टेलिभिजनमा सन् २०१४ जुलाई ७ देखि प्रदर्शनी हुने गरेको छ । अङ्गरेजी संस्करणमा अलिक फरक हुने गरी परिवर्तन गरिएको छ । ===बेलायत=== अगस्ट १५, २०१५ देखि बेलायतमा पनि बुमरेङ यसको प्रसारण भएको थियो । ==कथा सारंश== २२ औँ शताब्दीबाट रोबोट बिरालो नोबीता नोबी, जो अध्ययनमा मन्द छन्, उसको सहयोगका लागि पठाइएको छ । आफ्ना साथीहरू ग्लान र सोनियोबाट सधैँजसो नोबितो हेपिन्छन् । उनको साथी सिजुका उनको भविष्यकी श्रीमति भएको पनि केही भागहरूमा देखाइन्छन् । डोरेमनको खल्तीमा अपत्यारिला गेजेटहरूको भण्डार छ । ती सबै गेजेटहरू भविष्यबाट ल्याइएका हुन्: ती अन्तर्गत ब्याम्बो-कप्टर (उड्न सहयोग गर्ने गेजेट), एनिभेर डोर (जुनै पनि स्थानमा पुग्न सहयोग गर्ने ढोका), ट्रान्स्लेटर टुल (भाषा परिवर्तन गर्ने गेजेट) आदि पर्दछन् । धेरैजसो डोरेमनका भागहरूमा डोरेमनबाट नोबिता गेजेट लिन्छन् र सोहीको प्रयोगबाट अफ्ठ्यारामा परेका कहानी हुने गर्दछन् । डोरेमनको भागहरू हास्य, यात्रा र भावनाले भरिएका हुने गर्दछन् । ===पात्रहरू=== =====मुख्य पात्र===== डोरेमन, नोबिता नोबी, सिजुका मिनामोटो, ताकेसी गोडा, सुनेयो होनेकावा, डोरामी, मिनी डोरा * अन्य पात्रहरू नोबी परिवारका सदस्यहरू, मिनामोटो परिवारका सदस्यहरू, होनेकावा परिवारका सदस्यहरू, गोडा परिवारका सदस्यहरू * अन्य ==भागहरू== हालसम्म डोरेमन (एनिमेको) १४ सिजन प्रसारण भइसकेका छन् । ==पनि हेर्नुहोस्== *[[डोरेमन (एनिमे)]] ==सन्दर्भ सामग्री== {{reflist}} ==बाह्य कडीहरू== * [https://dora-world.com/ आधिकारिक वेभसाइट] {{काम जारी}} [[श्रेणी:एनिमे]] c8o9q67z7igw8620w4c48n0opwtqmcg 0 125263 1074225 1074200 2022-08-21T14:05:34Z 110.34.27.228 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific-prefix = | education = | native_name = हर्कराज राई | image = Harka Sampang.png | office = [[धरानकाे नगर प्रमुख]] | presecessor = | term_start = २३ मे, २०२२ | term_end = | Work = | birth_name = | parents = | name = हर्कराज राई | successor = | birth_date = १९८२ वा १९८३ | birth_place = [[खर्ताम्चा]], [[खोटाङ जिल्ला|खोटाङ]], नेपाल | party = [[स्वोतन्त्र]] | alma_mater = | religion = | website = | predecessor = [[तिलक राइ]] | deputy =ऐन्द्रविक्रम बेघा ([[उपमेयर|उपमेयर]]) }} '''हर्कराज राई''' उर्फ '''हर्क साम्पाङ''' एक नेपाली राजनीतिज्ञ र सामाजिक कार्यकर्ता हुन्। उनी [[धरान उपमहानगरपालिका|धरानका उप-महानगरपालिका]] का वर्तमान मेयर हुन्।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://kathmandupost.com/national/2022/05/22/independent-candidate-harka-raj-rai-elected-mayor-of-dharan-sub-metropolitan-city|title=Independent candidate Harka Raj Rai elected mayor of Dharan Sub-Metropolitan City|website=kathmandupost.com}}</ref><ref name=":3">{{Cite web |last=Setopati |first=राजु अधिकारी |title=हर्क साम्पाङ- अ रेभुलुसन |url=https://www.setopati.com/election/localelection/272021/ |access-date=2022-05-29 |website=Setopati |language=en-US}}</ref> ==प्रारम्भिक जीवन== राईको जन्म हालको केपिलासगढी गाउँपालिका खोटाङको खार्तम्छामा भएको थियो । उनका बुबा पूर्व ब्रिटिश गोर्खा सैनिक थिए। उच्च शिक्षा हासिल गर्न एसएलसी परीक्षा दिएर उनी सन् १९९८ मा धरान सरेका थिए। धरानको महेन्द्र बहुमुखी क्याम्पसबाट स्नातक गरेपछि उनले ट्युटरको रूपमा काम गर्न थाले।उच्च शिक्षा पूरा गरेपछि उनी रोजगारीका लागि इराक र अफगानिस्तान गएका थिए। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} [[श्रेणी:स्वतन्त्र राजनीतिज्ञहरू]] [[श्रेणी:जीवित नेपालीहरू]] snf5hqaj0zqkpqyqvmzbpt5xeg5k3i3 0 125323 1074221 1069808 2022-08-21T13:13:30Z बडा काजी 52836 + wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = मिरुना मगर | image = मिरुना मगर.png | caption = मिरुना मगर | birth_date = <!-- {{Birth date and age|YYYY|MM|DD}} --> | birth_place = [[नेपाल]] | nationality = नेपाली | occupation = अभिनेत्री}} '''मिरुना मगर''' एक नेपाली चलचित्रकी अभिनेत्री हुन्।<ref>{{Cite web|url=https://narimag.com.np/news/2022-03-29/20220329141159.html|title=‘मेक अप आफै गर्छु’|date=१५ चैत्र २०७८|website=नारी|accessdate=१७ जेष्ठ २०७९}}</ref> उनले ''लालपुर्जा'', ''लाहुरे'', ''रोज'', ''साइनो'', ''चचहुँई'' र ''[[कबड्डी ४]]'' लगायतका विभिन्न चलचित्रमा अभिनय गरिसकेकी छिन्। == प्रारम्भिक जीवन == मिरुना मगरको जन्म [[नेपाल]]मा भएको हो।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.setopati.com/multimedia/267166|title=लण्डनबाट आएर फिल्म क्षेत्रमा जमिरहेकी 'कबड्डी ४' की नायिका मिरुना (भिडिओ)|last=न्यौपाने|first=रविन|date=२७ चैत २०७८|website=सेतोपाटी|accessdate=१७ जेष्ठ २०७९}}</ref> उनी १२ वर्षको उमेरमा बुबासँग बस्न [[बेलायत]] गइन्।<ref name=":0" /> उनका बुबा बेलायती सेनाका [[गोर्खाली|गोर्खा]] थिए।<ref name=":0" /> [[विसं २०७२ को महाभूकम्प]] पछि उनी भूकम्पपीडितलाई सहयोग गर्न नेपाल आएकी थिइन्।<ref name=":0" /> नेपाल आएपछि आवेदन हराएपछि उनले अभिनय सिक्न थालिन् र उनले तीन महिनासम्म अभिनय गर्न सिकेकी थिइन्।<ref name=":0" /> जब उनका साथीहरूले चलचित्र बनाउन चाहे, उनले नेपालमा बस्नको लागि बिदा लम्ब्याइन्।<ref name=":0" /> == अभिनेत्री जीवन == उनको पहिलो फिल्म ''[[लालपुर्जा]]'' थियो।<ref>{{Cite web|url=https://www.onlinekhabar.com/2019/07/781850|title=कहिले चम्किएला मिरुनाको भाग्य ?|date=२०७६ साउन २|website=अनलाइनखबर|accessdate=१७ जेष्ठ २०७९}}</ref> त्यसपछि उनले ''लाहुरे'', ''रोज'', ''साइनो'', ''चचहुँई'', र ''कबड्डी ४'' मा अभिनय गरेकी हुन्।<ref name=":0" /><ref>{{Cite web|url=https://www.onlinekhabar.com/2021/04/943509|title=‘कबड्डी ४’बाट सुरु होला मिरुनाको हिटको यात्रा ?|date=२०७७ चैत २४|website=अनलाइनखबर|accessdate=१७ जेष्ठ २०७९}}</ref> ''कबड्डी ४'' को प्रदर्शनको क्रममा एक [[लामा]]ले छोएपछि उनले थप्पड हानेकी थिइन्।अभिनेत्री मिरुना मगरले आफूलाई ‘नियतवश छोएको’ भन्दै ‘कबड्डी ४’ हेर्न आएका दर्शक फुर्बा लामा तामाङ लाई झापड हानेर प्रहरीको जिम्मा लगाएकी फिल्मकी अभिनेत्री मिरुना मगरको उल्टै आलोचना भएको छ।  सामाजिक सञ्जालदेखि सडकमा पनि मिरुनाले ‘निर्दोष’लाई आरोप लगाएको भन्दै उनको विरोध भएको छ। मंगलबार बिहान मात्रै चाबहिलस्थित केएल टावरमा दर्शकले फिल्मको पोस्टर च्यात्ने तथा जलाउनेदेखि फिल्मको प्रदर्शन बन्द गर्न दबाब दिँदै नाराबाजी समेत गरेका छन्।  आइतबार सिभिल मलमा फिल्म हेरेर निस्किने क्रममा ‘कबड्डी ४’की अभिनेत्री मिरुना मगरलाई ‘छोएको’ आरोपमा फुर्वा तामाङ पक्राउ परेका थिए। आफूले नियतवस नछोएको भन्दै माफी समेत मागेका फुर्वालाई प्रहरी बोलाएर पक्राउ गराएको भन्दै मिरुनाको विरोध भएको छ।  हाल सामाजिक सञ्जालमा मिरूना मगर विरुद्ध विभिन्न किसिमका प्रतिक्रिया र केही ठाउँमा फिल्मको पोस्टर जलाउने र आन्दोलन गर्ने सम्मका काम भइरहेका छन्।  आइतबार फिल्म हेरेर फर्किने क्रममा तामाङले अभिनेत्री मिरुना मगरलाई ‘छोए’पछि उनले तामाङलाई झापड हानेकी थिइन्। तामाङले आफूमाथि अभद्र व्यवहार गरेको भन्दै मिरुनाले प्रहरीलाई खबर गरेकी थिइन्। त्यसपछि तामाङलाई प्रहरीले पक्राउ गरेको थियो।  3 साता बित्दा सम्म पनि यो घटना ट्रेण्डिङमा रहेको छ न्युज 24 टिभिमा इन्टरभ्यु दिन आएका फुर्बा लामा तामाङ रुँदै मलाई नै दोषी देखाइयो।भनेका छन।<ref name=":1">{{Cite web|url=https://ekantipur.com/news/2022/05/31/165400769535012099.html|title='अभद्र व्यवहार'को घटनामा अभिनेत्री मिरुना र फुर्पाबीच मिलापत्र|date=१७ जेष्ठ २०७९|website=कान्तिपुर|accessdate=१७ जेष्ठ २०७९}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.setopati.com/art/art-activity/272974|title='ब्याड टच' घटनाबारे मिरुनाको स्पष्टीकरण: कुनै पनि सही कार्य गर्न समय गलत हुँदैन|date=१९ जेठ २०७९|website=सेतोपाटी|accessdate=२१ जेष्ठ २०७९}}</ref> प्रहरीले लामालाई पक्राउ गरेपछि तिनीहरुको बिचमा मिलापत्र गरिएको थियो र दुवैले एकअर्कासँग माफी मागेका थिए।<ref name=":1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.news24nepal.tv/2022/05/31/880459|title=नायिका मिरुना मगरलाई दूर्व्यवहार गरेको आरोपमा पक्राउ परेका लामा रिहा|date=१७ जेष्ठ २०७९|website=न्युज ट्वान्टी-फोर|accessdate=१७ जेष्ठ २०७९}}</ref> == चलचित्रहरू == * ''[[लालपुर्जा]]'' * ''लाहुरे'' * ''[[रोज (चलचित्र)|रोज]]'' * ''[[साइनो]]'' * ''[[चचहुँई]]'' * ''[[कबड्डी ४]]'' == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == * [https://www.imdb.com/name/nm10032970 मिरुना मगर] आईएमडीबी मा [[श्रेणी:जीवनी]] [[श्रेणी:जीवित मानिसहरू]] [[श्रेणी:नेपाली चलचित्र अभिनेत्रीहरू]] [[श्रेणी:नेपाली महिला मोडलहरू]] [[श्रेणी:बेलायतमा नेपाली आप्रवासीहरू]] o87722imtkv5pssin4epz323x3qbdb4 0 126715 1074222 2022-08-21T13:18:23Z बडा काजी 52836 सिर्जना wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[सरस्वती प्रतीक्षा]] 4bce1idhhu6cdl32yzj7s2kcrx6tkiw 0 126717 1074227 2022-08-21T14:15:21Z पर्वत सुबेदी 31224 [[काशी हिन्दू विश्वविद्यालय]]मा अनुप्रेषण गर्दै wikitext text/x-wiki #Redirect [[काशी हिन्दू विश्वविद्यालय]] ktoyurwgdnrm0coijllzyhlgvq69673 1074228 1074227 2022-08-21T14:15:36Z पर्वत सुबेदी 31224 अनुप्रेषण [[काशी हिन्दू विश्वविद्यालय]] बाट [[काशी हिन्दु विश्वविद्यालय]] मा परिवर्तन गरियो wikitext text/x-wiki #Redirect [[काशी हिन्दु विश्वविद्यालय]] 2j69pty3m7jq4tf6l3vei8mi6f549qi 1074231 1074228 2022-08-21T14:16:21Z पर्वत सुबेदी 31224 अनुप्रेषण [[काशी हिन्दु विश्वविद्यालय]] बाट [[काशी हिन्दु विश्‍वविद्यालय]] मा परिवर्तन गरियो wikitext text/x-wiki #Redirect [[काशी हिन्दु विश्‍वविद्यालय]] 13qsnf6jmpbd76onerso8uaahh4x5c0 0 126718 1074230 2022-08-21T14:16:00Z पर्वत सुबेदी 31224 पर्वत सुबेदी द्वारा [[काशी हिन्दू विश्‍वविद्यालय]] पृष्ठलाई [[काशी हिन्दु विश्‍वविद्यालय]] मा सारियो wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[काशी हिन्दु विश्‍वविद्यालय]] 9lqtxmhm944nitt84twaylfibf0r9ub 0 126719 1074254 2022-08-21T16:52:14Z हिमाल सुबेदी 30817 नयाँ लेख सार्वजनिक wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = रूपसी बङ्गाली कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = कुसुमकुमारी दास | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषक गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == 4y2zcluu905a8qq0wdx1a6vl1l5poo7 1074255 1074254 2022-08-21T16:52:31Z हिमाल सुबेदी 30817 /* बाह्य कडीहरू */थप wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = रूपसी बङ्गाली कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = कुसुमकुमारी दास | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषक गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} 8vmeis2ic4uu6d6w6acg2f85z6cmrek 1074256 1074255 2022-08-21T16:53:51Z हिमाल सुबेदी 30817 [[विकिपीडिया:हटक्याट|हटक्याट]]द्वारा [[श्रेणी:बङ्गाली चलचित्र अभिनेत्रीहरू]] जोडियो wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = रूपसी बङ्गाली कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = कुसुमकुमारी दास | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषक गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली चलचित्र अभिनेत्रीहरू]] lukyhbpjd1zp2qhhcxx5e9u9ln1drfr 1074257 1074256 2022-08-21T16:54:16Z हिमाल सुबेदी 30817 [[विकिपीडिया:हटक्याट|हटक्याट]]द्वारा [[श्रेणी:बङ्गाली चलचित्र अभिनेत्रीहरू]] हटाइयो wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = रूपसी बङ्गाली कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = कुसुमकुमारी दास | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषक गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} 8vmeis2ic4uu6d6w6acg2f85z6cmrek 1074258 1074257 2022-08-21T16:54:53Z हिमाल सुबेदी 30817 [[विकिपीडिया:हटक्याट|हटक्याट]]द्वारा [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] जोडियो wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = रूपसी बङ्गाली कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = कुसुमकुमारी दास | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषक गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] 9ake68hjm102vb1cbkd21yk3uskjp2g 1074267 1074258 2022-08-21T17:12:28Z हिमाल सुबेदी 30817 wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = रूपोसी बङ्गाली कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषक गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] kdg0w0v1tqnptxbr1y4eh5lkrtfffc1 1074268 1074267 2022-08-21T17:28:58Z हिमाल सुबेदी 30817 wikitext text/x-wiki {{infobox person | honorific_prefix = सुन्दर बङ्गालको कवि | name = जीवनानन्द दास | image = Jibanananda Das (1899–1954).jpg | image_size = 220px | alt = জীবনানন্দ দাশের সাদা-কালো আলোকচিত্র | caption = जीवनानन्द दासको एक प्रचलित श्यामश्वेत तस्वीर | pronunciation = | birth_date = {{birth date|1899|02|17|mf=y}}<ref name="s2"/> | birth_place = [[बरिशाल]], बङ्गाल राज्य, ब्रिटिस भारत (हाल {{झण्डा|बङ्गलादेश}}) | death_date = {{death date and age|1954|10|22|1899|02|17}}<ref name="s2"/> | death_place = [[कलकत्ता]], [[पश्चिम बङ्गाल]], [[भारत]] | death_cause = सवारी दुर्घटना | resting_place = {{झण्डा|भारत}} | nationality = बङ्गाली | other_names = मिलु | ethnicity = बङ्गाली | citizenship = [[ब्रिटिस राज|ब्रिटिस भारत]] (सन् १८९९- १९४७)<br/>भारतीय (सन् १९४७-सन् १९५४) | education = [[स्नातकोत्तर]] (अङ्ग्रेजी साहित्य) | alma_mater = {{Plain list| * प्रेसिडेन्सी कलेज, कलकत्ता * [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]] }} | occupation = {{Flat list| * कवि * उपन्यासकार * निबन्धकार * दार्शनिक * गीतिकार * सम्पादक * अध्यापक }} | years_active = सन् १९२७&ndash;सन् १९५३ | era = | known_for = | notable_works = [[सातटी तारार तिमिर]], [[बनलता सेन (कविता)|बनतला सेन]], [[रूपोसी बाङ्ला (काव्यग्रन्थ)|रूपोसी बाङ्ला]] | style = | home_town = | movement = आधुनिक बङ्गाली कविता | spouse = लावण्य गुप्त | children = २<!-- {{unbulleted list | मञ्जुश्री दास (ज. सन् १९३१) | समरानन्द दास (ज. सन् १९३६) }} --> | mother = [[कुसुमकुमारी दास]] | father = सत्यानन्द दास | awards = {{Awards|रवीन्द्र-स्मृति पुरस्कार (सन् १९५२)|साहित्य एकेडेमी पुरस्कार (सन् १९५५)}} | signature = Jibanananda Das signature.svg | signature_size = | signature_alt = जीवनानन्द दासको हस्ताक्षर }} '''जीवनानन्द दास''' ({{भाषा-बङ्गाली|জীবনানন্দ দাশ (१७ फेब्रुअरी १८९९ - २२ अक्टोबर १९५४; ६ फाल्गुन १३०५ - ५ कार्तिक १३६१ बङ्गाब्दो)}} [[बीसौँ शताब्दी|२०औँ शताब्दी]]का प्रमुख आधुनिक बङ्गाली कवि, लेखक तथा निबन्धकारमध्ये एक थिए।<ref name="s2">সংসদ বাঙালি চরিতাভিধান, সম্পাদনা: সুবোধচন্দ্র সেনগুপ্ত এবং অঞ্জলি বসু, ১ম খণ্ড, সংশোধিত পঞ্চম সংস্করণ, সাহিত্য সংসদ, ২০১০, কলকাতা</ref> उनी बङ्गाली कवितामा आधुनिकताका अग्रदूतहरूमध्ये एक मानिन्छन्। उनका कवितामा अवास्तविक देख्न सकिन्छ। जीवनानन्दको पहिलो कवितामा [[काजी नजरुल इसलाम]]को प्रभाव परेतापनि दोस्रो कविताबाट उनी मौलिक र फरक मार्गका अन्वेषक गर्न सफल भएका थिए।<ref>{{cite book|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|work=}}</ref> २०औँ शताब्दीको उत्तरार्ध उनको मृत्युबाट सुरु भएपछि उनले लोकप्रियता हासिल गर्न थाल्नुका साथै सन् १९९९ मा उनको जन्म शताब्दी मनाइरहँदा उनी [[बङ्गाली साहित्य]]का सबैभन्दा लोकप्रिय कविहरूमध्ये एक बनिसकेका थिए।<ref>{{cite web|title=জীবনানন্দ দাশ|last=সালেকীন|first=সিরাজ|publisher=কথাপ্রকাশ|year=ফেব্রুয়ারি ২০১৮|place=ঢাকা|pages=৭|quote=আমৃত্যু নির্জন, অথচ মৃত্যুপরবর্তী কিছুকালের মধ্যে সমকালীন বাংলা কবিতার অন্যতম জনপ্রিয় কবিতে পরিণত হন জীবনানন্দ দাশ।|url=|date=|accessdate=|work=}}</ref> वैद्य-ब्राह्मो परिवार अन्तर्गल [[बरिसाल]]मा जन्मिएका दासले कोलकाताको प्रेसिडेन्सी कलेजमा अङ्ग्रेजी साहित्यको अध्ययन गर्दै [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]बाट एमएसम्मको अध्ययन पुरा गरेका थिए। उनको एक कष्टकर जीवनयापन गरेका थिए भने उनले आफ्नो जीवनभर ठूलो आर्थिक कठिनाइहरूको सामना गर्नुपरेको थियो।<ref name=":3">{{Cite book|title=বাংলাপিড়িয়া: বাংলাদেশের জাতীয় বিশ্বকোশ|publisher=এসিয়াটিক সোসাইটি অফ বাংলাদেশ|year=২০১২|edition=২ তম|location=টাকা|chapter= জীবনানন্দ দাশ|chapter-url=https://bn.banglapedia.org/index.php?title=%E0%A6%A6%E0%A6%BE%E0%A6%B6,_%E0%A6%9C%E0%A7%80%E0%A6%AC%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6}}</ref>उनले धेरै कलेजहरूमा पढाए तापनि उनलाई त्यसबाट आर्थिक लाभ हुन सकेन। [[भारतको विभाजन]]पछि उनी [[कलकत्ता]]मा बसोबास गर्न थालेका थिए। २२ सन् १९५४ अक्टोबर २२ का दिन एक ट्रामकारले ठक्कर दिएको आठ दिनपछि दासको मृत्यु भएको थियो। <ref>{{Cite book|last=Salekeen|first=Seraj|publisher=Kathaprokash|year=2018|series=Jibani Granthama|location=Dhaka|pages=80|title=জীবনানন্দ দাশ |language=bn}}</ref> प्रत्यक्षदर्शीहरूको अनुसार ट्रामकारले सिठ्ठी बजाइरहेतापनि उनी मार्गबाट नहटेपछि उनलाई ट्रमकारले ठक्कर दिएको थियो। कयौँ मानिसहरूले यो दुर्घटनालाई आत्महत्याको प्रयासको रूपमा लिनेे गरेका छन्।<ref name=":2">{{cite book|title=Jibanananda Daser Prakashita-Aprakashita KabitaSamagra|date=1998|publisher=Abasar|isbn=984-446-008-5|editor1-last=Syed|editor1-first=Abdul Mannan|editor1-link=Abdul Mannan Syed|location=Dhaka|page=618|language=bn|chapter=Parishishta}}</ref> ग्रामीण बङ्गालको परम्परागत निसर्ग र रूपकथा-पुराणको संसार जीवननन्दका कवितामा चित्रात्मक बनेका छन् जसमा उनी 'रूपोसी बङ्गलाका कवि'को रूपमा प्रसिद्ध भएका छन्। बुद्धदेव बोसले उनलाई सबैभन्दा एक्लो कविको रूपमा वर्णन गरेका थिए। अर्कोतर्फ अन्नाद शङ्कर रायले उनलाई 'शुद्धतम कवि' पनि भनेका छन्। थुप्रै टिप्पणीकर्ताहरूले उनलाई [[रवीन्द्रनाथ ठाकुर|रवीन्द्रनाथ]] र [[काजी नजरुल इसलाम|नजरुल]] पछिको [[बङ्गाली साहित्य]]को मुख्य कविको रूपमा मानेका छन्। सन् १९५३ मा अखिल बङ्गाल रवीन्द्र साहित्य सम्मेलनमा जीवनानन्दको वनलता सेन कविता पुस्तकलाई पुरस्कृत गरिएको थियो। सन् १९५५ मा उत्कृष्ट कवितालाई भारत सरकारले साहित्य एकेडेमी पुरस्कारबाट सम्मानित गरेको थियो। जीवनानन्द दासका प्रसिद्ध काव्य पुस्तकहरूमा ''रूपोसी बाङ्ला'', ''बनलता सेन'', ''महापृथ्वी, ''बेला अबेला कालबेला'', ''श्रेष्ठ कविता'' आदि पर्दछन्। जीवनानन्द दास मुख्यतया कवि भए तापनि उनले थुप्रै लेखहरू लेखेका र प्रकाशित गरेका छन्। यद्यपि, सन् १९५४ मा आफ्नो मृत्यु अघि उनले २१ उपन्यास र १२६ लघुकथाहरू लेखेका थिए जसमध्ये कुनै पनि उनको जीवनकालमा प्रकाशित भएको थिएन। चरम गरिबीका कारण उनको मृत्यु भएको थियो। २०औँ शताब्दीको उत्तरार्धमा बङ्गाली कवितामा उनको प्रभाव अनन्त रूपमा छापिएको छ। == सन्दर्भ सामग्रीहरू == {{सन्दर्भसूची}} == बाह्य कडीहरू == {{कमन्सश्रेणी|Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{Wikisource|Author:Jibanananda Das|जीवनानन्द दास}} {{wikiquote}} * {{LCAuth|n81082067}} * {{OL author}} * {{Amazon author page}} * {{IMDb name}} [[श्रेणी:बङ्गाली मानिसहरू]] 28iguxyjg40bdi79zrv6kg8rg2nag0m 10 126720 1074259 2022-08-21T16:57:52Z हिमाल सुबेदी 30817 नयाँ ढाँचा wikitext text/x-wiki [https://lccn.loc.gov/{{{id|{{{1|id}}}}}} {{{name|{{{2|{{PAGENAMEBASE}}}}}}}}] लाइब्रेरी अफ काङ्ग्रेसमा{{#if:{{{count|{{{3|}}}}}}|, with {{{count|{{{3}}}}}} catalog{{{cs|{{{4|}}}}}} records}}<noinclude> {{documentation}} </noinclude> dijxxxrz60u0ifjwrpicq8fr3sr984h 10 126721 1074260 2022-08-21T16:59:32Z हिमाल सुबेदी 30817 नयाँ ढाँचा wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{id|{{{1|{{#property:P648}}}}}}}}|[//openlibrary.org/authors/OL{{#invoke:String|match|{{{id|{{{1|{{#property:P648}}}}}}}}|%s*(%d+A)%s*$|nomatch=}} Works by {{{cname|{{{2|{{PAGENAMEBASE}}}}}}}}] at [[Open Library]]{{EditAtWikidata|pid=P648|{{{id|{{{1|}}}}}}}}{{#if:{{{id|}}}{{{1|}}}|{{WikidataCheck|property=P648|value={{{id|{{{1|}}}}}}|category=Open Library ID}}}}{{main other|}}|{{Error|No openlibrary ID.}}}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> 24yq9u3bf2f92cbffgmf1qyqhpp3ord 1074261 1074260 2022-08-21T17:00:52Z हिमाल सुबेदी 30817 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#if:{{{id|{{{1|{{#property:P648}}}}}}}}|[//openlibrary.org/authors/OL{{#invoke:String|match|{{{id|{{{1|{{#property:P648}}}}}}}}|%s*(%d+A)%s*$|nomatch=}} {{{cname|{{{2|{{PAGENAMEBASE}}}}}}}}]का कार्यहरू ओपन लाइब्रेरीमा{{EditAtWikidata|pid=P648|{{{id|{{{1|}}}}}}}}{{#if:{{{id|}}}{{{1|}}}|{{WikidataCheck|property=P648|value={{{id|{{{1|}}}}}}|category=Open Library ID}}}}{{main other|}}|{{Error|No openlibrary ID.}}}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> f89d38oscmoj8pkt0k3ljjr9cc7vsoz 10 126722 1074265 2022-08-21T17:03:33Z हिमाल सुबेदी 30817 नयाँ ढाँचा wikitext text/x-wiki {{#if: {{{1<includeonly>|</includeonly>}}} {{{id|}}} {{#property:P4862}} | [https://amazon.com/wd/e/{{#if: {{{1|{{{id<includeonly>|</includeonly>}}}}}} | {{{1|{{{id}}}}}} | {{First word|1={{#property:P4862}}|sep=,}} }} {{#if: {{{2|{{{name<includeonly>|</includeonly>}}}}}} | {{{2|{{{name}}}}}} | {{PAGENAMEBASE}}}}का पुस्तकहरू] ''अमेजन डटकम''मा <includeonly>{{EditAtWikidata|pid=P4862|{{{1|{{{id|}}}}}}}}</includeonly>{{WikidataCheck|property=P4862|value={{{1|{{{id|}}}}}}|category=Amazon author page|namespaces=0|nocatsame=1}} | <span class="error">&#123;&#123;[[Template:Amazon author page|Amazon author page]]&#125;&#125; template missing ID and not present in Wikidata.</span> }}<noinclude> {{Documentation}}<!-- Please add categories to the /doc subpage & add interwikis to Wikidata. --> </noinclude> 1rehnjklzs6261e9461ceay05xxoane 3 126723 1074273 2022-08-22T04:58:15Z नेपाली विकिपिडिया स्वागत 28168 [[ढाँचा:नमस्ते|स्वागतम्]] wikitext text/x-wiki {{ढाँचा:नमस्ते|realName=|name=Rajendra Rajesh}} -- [[User:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|नेपाली विकिपिडिया स्वागत]] ([[User talk:नेपाली विकिपिडिया स्वागत|कुरा गर्ने]]) १०:४३, २२ अगस्ट २०२२ (नेपाली समय) rrtbgbqdpwnc1zzjvy4q0wp3njv51jq 2 126724 1074280 2022-08-22T10:13:57Z Bipinpraja 57295 Bipinpraja द्वारा [[प्रयोगकर्ता:Bipinpraja/प्रयोगस्थल]] पृष्ठलाई [[मस्यौदा:सिद्धिकाली मन्दिर]] मा सारियो: [[वि:लेसृ|लेख सृजना]]को उपयुक्त निवेदन स्थान wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[मस्यौदा:सिद्धिकाली मन्दिर]] dycvcln6tm3pc1wggyqv5c876t69l2j