Wikipedija mtwiki https://mt.wikipedia.org/wiki/Il-Pa%C4%A1na_prin%C4%8Bipali MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Medja Speċjali Diskussjoni Utent Diskussjoni utent Wikipedija Diskussjoni Wikipedija Stampa Diskussjoni stampa MediaWiki Diskussjoni MediaWiki Mudell Diskussjoni mudell Għajnuna Diskussjoni għajnuna Kategorija Diskussjoni kategorija Portal Diskussjoni portal TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 1060 278468 267281 2022-07-30T08:59:21Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{stub|Bijografija}} {{Infobox bijografija}} '''Juli Zeh''' (twieldet fit-30 ta' Ġunju 1974) hija [[kittieb]]a [[Ġermanja|Ġermaniża]]. L-ewwel ktieb tagħha kien "Adler und Engel" (bil-[[Lingwa Maltija|Malti]]: ''Ajkli u Anġli''). Fl-2001 żaret il-[[Bożnija u Ħerzegovina]] u kitbet il-ktieb "Die Stille ist ein Geräusch". Kotba oħra tagħha huma "Spieltrieb" u "Ein Hund läuft durch die Republik". Juli Zeh ilha tgħix f'[[Leipzig]] mill-1995. L-aħħar ktieb li ħarġet kien jismu "Kleines Konversationslexikon für Haushunde". == Ħoloq esterni == {{Commonscat}} *{{de}} [http://www.juli-zeh.de Sit uffiċjali] *{{imdb}} {{Awtorità}} {{DEFAULTSORT:Zeh, Juli}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1974]] [[Kategorija:Kittieba Ġermaniżi]] cwpvo0zic61uqh2zr4gohbxgxgtbuks 0 6242 278470 215171 2022-07-30T09:06:25Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Elisabetta Canalis''' (twieldet fit-12 ta' Settembru 1978) hija [[mudell (persuna)|mudella]] u [[attur|attriċi]] [[Italja|Taljana]]. == Bijografija == Imwielda f'Sassari, ġewwa [[Sardinja]], hi attendiet il-Liċeo D. A. Azuni ta' Sassari, u wara ttrasferixxiet [[Milan]] sabiex inkitbet fil-kors għad-diploma fil-Lingwi u Letteratura Barranija tal-[[Università ta' Milan|Università Statali]]. Ipparteċipat f'diversi selezzjonijiet għall-għażla tal-atturi, fejn fost dawn insibu għall-film ''Il pesce innamorato'' ta' [[Leonardo Pieraccioni]]. Fl-1999, barra mill-parteċipazzjoni fit-[[Telegatto|Telegatti]] u [[pubbliċità televiżiva|pubbliċità]] għall-karamelli M&M's, ġiet magħżulha bħala ''velina'' għat-trażmissjoni ''[[Striscia la notizia]]'' flimkien ma' [[Maddalena Corvaglia]], rwol li baqgħet isservi sal-2002. Wara s-suċċess kbir tal-kalendarju 2003 għar-rivista ''[[Max (rivista)|Max]]'', ipparteċipat fil-konduzzjoni ta' żewġ edizzjonijiet tal-programm sportiv ''Controcampo'', fuq l-istazzjon [[Italia 1]]. Kellha sehem fit-tielet u r-raba' edizzjoni tas-serje ''[[Carabinieri]]''. Fl-2003, flimkien ma' [[Federica Fontana]], ipparteċipat fil-programm komiku ''Ciro presenta Visitors'', u sena wara f'''Super Ciro'', dejjem fuq Italia 1. Fl-2004, kienet protagonista tal-vidjo mużikali tal-kanzunetta ta' [[Biagio Antonacci]], ''Convivendo''. Sena wara, kienet protagonista, flimkien ma' [[Fabio De Luigi]], tat-tieni staġun tas-[[sitcom]] ''[[Love Bugs]]'', b'direzzjoni ta' Marco Limberti. Suċċessivament, marret l-[[Stati Uniti tal-Amerika|Istati Uniti]] biex tipparteċipa f'korsijiet tad-drama u tal-lingwa Ingliża. Dehret ukoll f'żewġ films: ''[[Deuce Bigalow: European Gigolo]]'' ta' [[Mike Bigelow]], u ''[[Decameron Pie]]'' ta' [[David Leland]], imma f'dawn iż-żewġ okkażjonijiet għamlet ftit aktar minn dehra waħda. Fl-2005, ikkonduċiet għal ġimgħa l-programm ''Striscia la Notizia'' flimkien mal-eks-kollega tagħha Maddalena Corvaglia. Fl-2006, ħadet sehem fil-film ''Natale a New York'', ta' Neri Parenti, fejn interpretat it-tifla ta' [[Christian De Sica]]. Irritornat mal-kumpanija ta' Sandro Piccinini f'''Controcampo Ultimo Minuto'' fil-bidu tal-istaġun 2006–07. Fl-2007 kienet ospiti fissa fil-programm tal-[[Gialappa's Band]] ''Mai dire Martedì'', fejn assistiet fil-konduzzjoni lil Mago Forest. Barra minn hekk ippreżentat il-[[Festivalbar]] flimkien ma' Giulio Golia u Enrico Silvestrin. == Televiżjoni == * ''[[Striscia La Notizia]]'' (1999–2002) * ''Controcampo'' (2002–2007) * ''Stelle a quattro zampe'' (2002) * ''Ciro presenta Visitors'' (2003) * ''Superciro'' (2004) * ''Mai dire Martedì'' (2007) * ''[[Festivalbar]]'' (2007) * ''Buona la prima'' (2007) * ''Trofeo Birra Moretti'' (2008) * ''Artù'' (2008) * ''Total Request Live'' (2009) == Filmografija == === Serje === * ''Carabinieri'' (2004–2005) * ''Love Bugs'' (2005) * ''Medici miei'' (2008) * ''Fratelli Benvenuti'' (2010) * ''[[Leverage (serje televiżiva)|Leverage]]'' (2010) === Ċinema === * ''[[Deuce Bigelow 2 - European Gigolo]]'' (2005) * ''Natale a New York (2006) * ''[[Decameron Pie]]'' (2007) * ''A Natale mi sposo'' (2010) == Ħoloq esterni == {{commonscat}} * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Canalis, Elisabetta}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1983]] [[Kategorija:Preżentaturi televiżivi Taljani]] [[Kategorija:Atturi Taljani]] [[Kategorija:Mudelli Taljani]] pse74irlf91oe0qycfrwm2m8doc009q 0 6252 278471 251822 2022-07-30T10:26:39Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Ilary Blasi''' (twieldet fit-28 ta' April 1981) hija [[preżentatur|preżentatriċi televiżiva]] [[Italja|Taljana]]. == Bijografija == [[File:Spy Copertina 13-ottobre-2017 Mondadori.jpg|thumb|Spy Cover 13-october-2017 Mondadori]] Imwielda [[Ruma]] fit-28 ta' April 1981, hi ħadet id-diploma fil-liċew xjentifiku. Damet is-snin tgħix Ruma flimkien ma' familtha sakemm aktar tard ittrasferixxiet lejn [[Milan]]. Bdiet il-karriera tagħha meta kellha tliet snin, f'reklam televiżiv flimkien mal-ġenituri tagħha. Meta kellha ħames snin kellha parti fil-film "David and David", u fl-età ta' sitt snin kienet parti mid-direzzjoni tal-film ta' [[Franco Amurri]] "Da grande" u "Vizio di vivere" ta' [[Dino Risi]]. Fl-1988 ħadmet fil-film "Fiori di zucca" ta' Stefano Pomicia u "La dolce casa degli orrori" fl-1989 ta' [[Lucio Fulci]]. Fl-2001 laħqet ċertu popolarità grazzi għall-programm "Passaparola". Wara bdiet taħdem fl-istazzjon tar-[[RAI]] fi programmi bħal "[[Top of the Pops]]", "CD Live" u "Che tempo che fa". Fl-2006, ippreżentat il-[[Festival ta' Sanremo]] u fis-sajf ta' dik l-istess sena, ippreżentat flimkien ma' [[Christina Chiabotto]] u l-Mago Forest il-[[Festivalbar]]. Mill-15 ta' Jannar 2007, bdiet tippreżenta l-programm ta' [[Italia 1]], "[[Le Iene]]", flimkien ma' [[Luca Bizzarri]] u [[Paolo Kessisoglu]]. Mit-13 ta' Settembru 2007 bdiet tikkonduċi, flimkien mal-Mago Forest, "Mai dire Candid", programm ġdid tal-Gialappa's Band. == Ħajja privata == Nhar id-19 ta' Ġunju 2005, iżżewġet lill-futboler [[Francesco Totti]], u għandhom żewġt itfal: Christian, li twieled f'Novembru tal-2005, u Chanel, li twieldet f'Mejju tal-2007. == Televiżjoni == * ''La sai l'ultima?'' (1999) * ''Passaparola'' (2001–2003) * ''[[Top of the Pops]]'' (2003) * ''Che tempo che fa'' (2003–2004) * ''CD: Live'' (2004–2005) * ''[[Festival ta' Sanremo|Festival di Sanremo]]'' (2006) * ''[[Festivalbar]]'' (2006) * ''[[Le Iene]]'' (2007–preżent) * ''Mai dire Candid'' (2007) == Ħoloq esterni == * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Blasi, Ilary}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1981]] [[Kategorija:Preżentaturi televiżivi Taljani]] 337epaasljfyebcexg3lpx33z39ckuy 0 7157 278472 260540 2022-07-30T10:27:20Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Isabel Allende Llona''' (twieldet fit-2 ta' Awwissu 1942) hija kittieba [[Ċili|Ċilena]]. Hi hi waħda mill-aktar awturi Sud-Amerikani famużi b'kotba bħal ''[[Id-Dar tal-Erwieħ]]'' (''La casa de los espíritus'') u ''[[Il-Belt tal-Bhejjem]]'' (''La ciudad de las bestias''). Kitbet rakkonti msejsa fuq l-esperjenzi personali tagħha, ħafna drabi wkoll fuq l-esperjenzi tan-nisa, u rnexxielha tinseġ il-ħrafa mar-realtà. Għallmet il-letteratura f'bosta universitajiet Amerikani. Attwalment toqgħod ġewwa l-belt ta' [[Kalifornja]] flimkien mar-raġel tagħha, Willie Gordon. Fl-2003, irnexxielha tikseb iċ-ċittadinanza Amerikana. == Bijografija == Għalkemm imwielda l-[[Peru]], Isabel Allende ġiet imrobbija ġewwa ċ-[[Ċili]]. Wara l-qtil ta' zijuha, il-President [[Salvador Allende]], kellha taħrab minn hemm. Ħadmet ġewwa l-[[Veneżwela]] mill-1975 sal-1984 u mbagħad marret toqgħod [[Stati Uniti tal-Amerika|Istati Uniti]]. Ħadmet bħala preżentatriċi televiżiva u ġurnalista. Kitbet drammi u stejjer għat-tfal. L-ewwel ktieb għall-adulti li kitbet kien ''La casa de los espíritus'', li ġie maqlub għal 27 lingwa. == Xogħlijiet == Kitbet tmien novelli, fosthom ''Zorro'' (2005), ''Retrato en sepia'' (Ritratt bis-sepja)(2000), ''Hija de la fortuna'' (Aħwa tax-xorti) (1998), u ''Afrodita. Cuentos, recetas y otros afrodisiacos'' (Afrodite, stejjer, riċetti u afrodiżjaċi oħra) (1997). Fil-ktieb ''Mi país inventado'' (Pajjiżi ivvintat) (2003) tagħti rendikont tal-parti ta' ħajjitha li qattgħet fiċ-Ċilì. == Ħoloq esterni == {{commons}} * [http://www.isabelallende.com/ Sit uffiċjali] * {{imdb}} * [http://www.isabelallendefoundation.org/ Isabela Ende Foundation] {{DEFAULTSORT:Allende, Isabel}} [[Kategorija:Twieldu fl-1942]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Kittieba Ċileni]] cxfj3wc1hx670bb9vl5oafsj32iztke 0 7375 278473 244732 2022-07-30T10:27:59Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox Artist Mużikali |kulur = solo_singer |stampa = Yulia Savicheva (Severodvinsk, 2013-05-21)2.jpg |daqs_stampa = 220px |isem = Yulia Savicheva |isem_sħiħ = Yulia Stanislavovna Savicheva |twelid = {{data tat-twelid u età|1987|2|14}}<br/>[[Kurgan (belt)|Kurgan]], [[Russja]] |snin_attività = 2003–preżent |URL = [http://www.savicheva.ru/ www.savicheva.ru] }} '''Yulia Stanislavovna Savicheva''' (bir-[[Lingwa Russa|Russu]]: Ю́лия Станисла́вовна Са́вичева; twieldet fl-14 ta' Frar 1987) hija [[kantant]]a [[Russja|Russa]] li ħadet sehem fil-[[Festival tal-Eurovision 2004]] li sar f'[[Istanbul]], fit-[[Turkija]]. == Bijografija == Yulia twieldet fl-1987 minn familja ta' mużiċisti fil-belt ta' [[Kurgan (belt)|Kurgan]] lejn in-naħa tas-[[Siberja]], fil-Lbiċ tal-[[Muntanji Ural]]. L-ewwel esperjenza fuq il-palk kienet fl-età ta' erba' snin, mal-grupp [[Agatha Christie (grupp)|Agatha Christie]]. Wara bdiet tipparteċipa ma' grupp taż-żfin, fejn minkejja l-età tenera tagħha, kienet tesebixxi waħedha. Sena wara, meta kellha sitt snin, il-grupp (fejn missierha kien jaħdem ukoll) kien mistieden biex jaħdem f'[[Moska]]. Hemmhekk, hi pparteċipat f'diversi avvenimenti mużikali fiċ-ċentru rikreattiv ta' MAI. Il-ħin liberu tagħha kienet tqattgħu ma' mużiċisti fiċ-ċentru rikreattiv jew fit-teatru. L-ewwel dehra importanti tagħha kienet f'parti fiċ-ċentru rikreattiv fi żmien l-ewwel tas-sena, fejn kienet ukoll l-ewwel darba li tħallset u fejn Yulia kellha titgħallem iż-żfin ballroom. Fl-istess żmien, hi kienet ukoll qed tistudja fl-iskola u tipparteċipa fil-grupp taż-żfin "Zhuravushka". Bil-potenzjal kreattiv tagħha rnexxielha tikseb stedina minn L. Azadanova biex Yulia tingħaqad mal-grupp, u hi hekk għamlet. Kien f'dan iż-żmien li Yulia bdiet tkanta kif ukoll tiżfen. Wara dan, fl-2001, il-produttur Poleiko stedinha biex tieħu sehem fl-ispettaklu tal-ewwel tas-sena fil-[[Katidral ta' Kristu Salvatur]], fejn irnexxielha tagħmel dan b'suċċess kbir u ġiet magħżulha biex terġa' tipparteċipa s-sena ta' wara. F'Marzu tal-2003, beda t-tieni staġun tal-progamm televiżiv ''[[Star Factory]]''. Il-produttur tal-proġett, [[Maxim Fadeev]], kien diġà avviċina lil Yulia meta din kienet taħdem bħala vokalista fl-album "Vorona" tal-artista Russa [[Linda (kantanta)|Linda]]. Minkejja li Yulia pparteċipat fil-festival, hi kienet eliminata fis-semifinali. Madanakollu, il-kanzunetti tagħha saru popolari, fosthom "Korabli" (Vapuri), "Vysoko" (Għoli) u "Prosti Za Lyubov" (Aħfirli Jekk Inħobbok). F'Marzu tal-2004, Yulia pparteċipat f'festival ieħor, "World's Best", u f'Mejju hi rebħet il-ħdax-il post fil-[[Festival tal-Eurovision]] bil-kanzunetta, "Belive Me" (Emminni). L-ewwel album tagħha ħareġ fl=2005 taħt it-titlu ''Vysoko'' (Għoli). Madwar nofs il-materjal tal-album kien miktub mal-mużiċisti tal-grupp Total. F'Awwissu tas-sena 2005, Yulia kitbet il-kanzunetta "Esli V Serdtse Zhivet Liubov" (Jekk l-Imħabba Tgħix f'Qalbek) li saret il-kanzunetta uffiċjali tas-serje televiżiva "Ne Rodis' Krasivoi" fuq [[STS (stazzjoni televiżiv)|STS]]. Il-kanzunetta saret ukoll popolari u f'Novembru ħarġet album bl-istess isem. F'Ġunju 2006 ħarġet l-album ''Magnit'', fejn Anastasia Maksimova kitbet il-parti l-kbira tal-kanzunetti. F'Settembru tal-2007, għamlet xi kunċerti f'[[Tokjo]] u [[Osaka]] fil-[[Ġappun]], u wara dan, fi Frar tal-2008 ħarġet l-album ''Origami''. == Diskografija == *''Vysoko'' (2005) *''Esli v serdtse zhivyot lyubov'' (2005) *''Magnit'' (2006) # Привет / Privet # Отпусти / Otpusti # Если в сердце живёт любовь / Esli v serdtse zhivyot lyubov # Здравствуй, это я / Zdravstvuy, eto ya # Лёгкие / Lyogkiye # Мало / Malo # Виноград / Vinograd # Как твои дела / Kak tvoi dela # Я хочу в твои глаза / Ya khochu v tvoi glaza # Седьмое небо / Sedmoe nebo # Если в сердце живёт любовь (''remix'' ta' NeoMaster) # Лёгкие (Navigator remix) # Седьмое небо (ta' Andrei Harchenko) *''Origami'' (2008) # Любовь-Москва / Lyubov-Moskva # Выше звёзд / Vyshe zvyozd # Никак / Nikak # Ядерный взрыв / Yadernyy vzryv # Зима / Zima # Половинка / Polovinka # Это судьба / Eto sud'ba (dwett ma' A. Makarsky) # Послезавтра / Poslezavtra # Кто-То Придумал Любовь / Kto-to pridumal lyubov # Пепел / Pepel # Никак / Nikak == Ħoloq esterni == {{commonscat}} * {{ru}} [http://www.savicheva.ru/ Sit uffiċjali] * {{imdb}} * [http://www.ooltra.net/Index.php?a=YuliaSavicheva Traduzzjoni bl-Ingliż tal-kanzunetti ta' Yulia Savicheva] {{kaxxa tal-bidu}} {{kaxxa ta' suċċessjoni | qabel=[[t.A.T.u]] | titlu=[[Russja fil-Festival tal-Eurovision]] | snin=2004 | wara=[[Natalia Podolskaya]] }} {{kaxxa tat-tmiem}} {{DEFAULTSORT:Savicheva, Yulia}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1987]] [[Kategorija:Kontestanti fil-Festival tal-Eurovision]] [[Kategorija:Kantanti Russi]] s431orrvfyskrvisp3qym7l093et47j 0 7474 278474 272303 2022-07-30T10:28:47Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Ġemma Portelli''' (twieldet fit-30 ta' Settembru 1932 – mietet fil-21 ta' Frar 2008) kienet [[attriċi]] [[Malta|Maltija]] u veterana tal-palk. Hi kienet fost l-iktar figuri deskrittivi tat-teatru Malti. Ġemma bdiet fix-xandir f'età tenera permezz tar-[[Rediffusion]]. Fl-1957, hi ngħaqdet mar-''Radju Muskittieri'' flimkien ma' [[Charles Clews]] u [[Johnny Catania]]. Fis-sittinijiet waqfet kumpanija flimkien mar-raġel tagħha, bl-isem ta' ''Blue Birds'', biex tipproduċi programm dedikat għat-tfal. Lejn tmiem is-snin sebgħin, Portelli kienet il-protagonista tas-serje fuq ir-radju "F'Baħar Wieħed" fejn ingħatat il-karattru ta' Ġoma; karattru li taha spinta 'l quddiem fix-xena tad-drama. F'din il-parti naraw lil Ġemma taħdem bħala mara sindikajra iżda fl-istess ħin kienet tħobb tkun ta' ġid lil ħaddieħor għalkemm ma tantx kien jirnexxielha. Fost diversi produzzjonijiet televiżivi, Ġemma tibqa' famuża għas-sensiela ta' programmi umoristiċi taħt it-titlu "Fuq Tlieta toqgħod il-Borma". Però, il-karattru li baqa' jispikka qalb il-karriera mżewqa ta' Ġemma kienet dik ta' Ġoma fis-sensiela "F'Baħar Wieħed", oriġinarjament prodott minn [[Television Malta]] minkejja li f'dawn l-aħħar snin [[Net TV]] iddeċidew li jerġgħu jagħmlu s-serje. Fis-sena 2000 ingħatat il-[[Midalja ghall-Qadi tar-Repubblika]], waqt li fl-2007 ġiet onorata bl-unur ta' [[Charles Arrigo]] Lifetime Achievement Award matul il-[[GO Malta Television Awards]]. Minkejja n-nuqqas ta' produzzjonijiet f'dawn l-aħħar snin, hi xorta pparteċipat fil-produzzjoni "Ta' Ħorrox Borrox" li kienet l-aħħar sensiela li Ġemma ħadmet. Il-mewt tagħha ħasdet mhux biss lil dawk li għandhom għal qalbhom it-teatru Malti, iżda wkoll għall-Maltin kollha. Ġemma mietet f'età ta' 75 sena nhar il-Ħamis filgħaxija fit-22 ta' Frar 2008.<ref>{{ċita web |url=http://www.maltamedia.com/artman2/publish/out_about/article_5134.shtml |titlu=Actress Gemma Portelli passes away on Thursday |pubblikatur=MaltaMedia.com |lingwa=Ingliż |data=2008-02-22 |data-aċċess=2008-09-22 |arkivju-url=https://web.archive.org/web/20080227174507/http://www.maltamedia.com/artman2/publish/out_about/article_5134.shtml |arkivju-data=2008-02-27 }}</ref> Il-funeral sar fil-Knisja Parrokkjali tal-[[Msida|Imsida]] nhar l-24 ta' Frar 2008 fost folla kbira ta' nies li ħanqu l-knisja biex jagħtu l-aħħar tislima lil Ġemma. == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Portelli, Ġemma}} [[Kategorija:Twieldu fl-1932]] [[Kategorija:Mietu fl-2010]] [[Kategorija:Atturi Maltin]] q4z1u6ma50s6msp1k94g9s2s6hw91k0 0 8329 278453 266224 2022-07-29T18:52:53Z Rnwiki-global 20184 wikitext text/x-wiki {{Infobox Pajjiż |isem_twil_konvenzjonali = Repubblika Popolari tal-Bangladexx |isem_nattiv = ''গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ<br />Gônoprojatontri Bangladesh'' |isem_komuni = Bangladexx |stampa_bandiera = Flag of Bangladesh.svg |stampa_emblema =National_emblem_of_Bangladesh.svg |stampa_mappa =Bangladesh_(orthographic_projection).svg |deskrizzjoni_mappa = |ħolqa_bandiera = Bandiera tal-Bangladexx |ħolqa_emblema = Emblema tal-Bangladexx |ħolqa_demografija = Demografija Bangladexx |mottu_nazzjonali = |innu_nazzjonali = ''Amar Shonar Bangla'' |lingwi_uffiċjali = [[Lingwa Bengali|Bengali]] |gruppi_etniċi = |kapitali = [[Dhaka]] |l-ikbar_belt = [[Dhaka]] |tip_gvern = [[Sistema Parlamentari|Demokrazija Parlamentari]] [[Istat Unitarju|Unitarja]] |titlu_kap1 = [[President tal Bangladexx|President]] |titlu_kap2 = [[Prim Ministru tal-Bangladexx|Prim Ministru]] |titlu_kap3 = [[Kelliem (politika)|Kelliem]] |isem_kap1 = [[Zillur Rahman]] |isem_kap2 = [[Sheikh Hasina]] |isem_kap3 = [[Abdul Hamid (politikant)|Abdul Hamid]] |żona_kklassifika = 160 |poż_erja = 160 <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss--> |erja_km2 = 13,878 |erja_mi_kw = 5,358 km2 |perċentwal_ilma = 28% |sena_stima_popolazzjoni = popolazzjoni |stima_popolazzjoni = 161,083,804 |poż_stima_popolazzjoni = 9 <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss--> |ċensiment_popolazzjoni = . |sena_ċensiment_popolazzjoni = / |densità_popolazzjoni_km2 = 1,033.5 |densità_popolazzjoni_mi_kw = 2,676.8 |poż_densità_popolazzjoni = 9 <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss--> |sena_PGD_PSX = 2011 |PGD_PSX = $282.229 biljun |poż_PGD_PSX = 44 |PGD_PSX_per_capita = $1,790.26 |poż_PGD_PSX_per_capita = 193 |sena_IŻU = 2011 |IŻU = {{profitt}}0.500 |poż_IŻU = 146 |kategorija_IŻU = <span style="color:#e0584e;white-space:nowrap;">bax</span> |tip_sovranità = [[Indipendenza]] (mil-[[Pakistan]]) |avveniment_stabbilit1 = [[Jum l-Indipendenza tal-Bangladexx|Iddikjarat]] |avveniment_stabbilit2 = |avveniment_stabbilit3 = |data_stabbilit1 = 26 ta Marzu, 1971 |data_stabbilit2 = Kostituzzjoni Kurrenta |data_stabbilit3 = 4 ta' Novembru, 1972 |valuta = [[Taka tal-Bangladexx|Taka]] |kodiċi_valuta = BDT |żona_ħin = [[il-Ħin Normal tal-Bangladexx|BST]] |differenza_ħku = +6 |cctld = [[.bd]] |kodiċi_telefoniku = 880 |sena_PGD_nominali = 2011 |PGD_nominali = $113.032 biljun |poż_PGD_nominali = 57 |PGD_nominali_per_capita = $700.59 |poż_PGD_nominali_per_capita = 161 |noti = }}{{Nebbieta|Ġeografija}} Il-'''Bangladexx''' ([[Lingwa Bengali|Bengali]]: বাংলাদেশ) huwa nazzjon fl-[[Asja]]. == Ktieb == [[Chorar Jhalak]]{{Asja}} {{Pajjiżi tal-Commonwealth}} [[Kategorija:Bangladexx| ]] [[Kategorija:Repubbliki]] 353eca6xkh3gbifcqqwjim2fdkm0dou 10 10869 278466 128782 2022-07-30T08:56:03Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{#if: {{{1<includeonly>|</includeonly>}}} {{{id|}}} {{#property:P345}} | [https://www.imdb.com/Name?{{#if: {{{1|{{{id<includeonly>|</includeonly>}}}}}} | {{{1|{{{id}}}}}} | {{L-ewwel kelma|1={{#property:P345}}|sep=,}} }}/ {{#if: {{{2|{{{name<includeonly>|</includeonly>}}}}}} | {{{2|{{{name}}}}}} | {{PAGENAMEBASE}} }}] fuq l-[[Internet Movie Database]]<includeonly>{{EditAtWikidata|pid=P345|{{{1|{{{id|}}}}}}}}</includeonly> | <span class="error">Il-mudell &#123;&#123;[[Mudell:Internet Movie Database|Internet Movie Database]]&#125;&#125; għandu nieqes l-identifikatur u l-entità ma teżistix fuq Wikidata</span> }}<noinclude> {{dokumentazzjoni}} </noinclude> nuutyu5fhajkh5p8f43r9ifrrilrneg 278469 278466 2022-07-30T09:06:14Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{#if: {{{1<includeonly>|</includeonly>}}} {{{id|}}} {{#property:P345}} | [https://www.imdb.com/Name?{{#if: {{{1|{{{id<includeonly>|</includeonly>}}}}}} | {{{1|{{{id}}}}}} | {{L-ewwel kelma|1={{#property:P345}}|sep=,}} }} {{#if: {{{2|{{{name<includeonly>|</includeonly>}}}}}} | {{{2|{{{name}}}}}} | {{PAGENAMEBASE}} }}] fuq l-[[Internet Movie Database]]<includeonly>{{EditAtWikidata|pid=P345|{{{1|{{{id|}}}}}}}}</includeonly> | <span class="error">Il-mudell &#123;&#123;[[Mudell:Internet Movie Database|Internet Movie Database]]&#125;&#125; għandu nieqes l-identifikatur u l-entità ma teżistix fuq Wikidata</span> }}<noinclude> {{dokumentazzjoni}} </noinclude> 81oor6p7vmbzhafpsrewtdbdudxbh74 10 10870 278467 230514 2022-07-30T08:57:39Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{dokumentazzjoni mudell}}</noinclude> Dan il-mudell iservi sabiex iżid ħolqa lejn il-paġna fuq [[Internet Movie Database]] (IMDb). Dan għandu jiġi wżat taħt is-sezzjoni "Ħoloq esterni". == Użu == ; Parametri mingħajr isem : <code><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}} | ''ID'' }}</code> : <code><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}} | ''ID'' | ''ISEM'' }}</code> ; Parametri b'isimhom : <code><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}} | id= ''ID'' }}</code> : <code><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}} | id= ''ID'' | name= ''ISEM'' }}</code> ; Bl-użu tal-proprjetà tal-[[Wikidata]] [[d:Property:P345|P345]] : <code><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}}<nowiki>}}</nowiki></code> : <code><nowiki>{{</nowiki>{{BASEPAGENAME}} | name= ''ISEM'' }}</code> <includeonly> [[Kategorija:Mudelli tal-ħoloq esterni|{{PAGENAME}}]] [[Kategorija:Mudelli taċ-ċinema|{{PAGENAME}}]] </includeonly> 1cypko2i6k41gjvbjz2dgt3vbua2vcn 0 10974 278475 272963 2022-07-30T10:29:12Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist mużikali |kulur = solo_singer |isem = Nicole Hohloch |stampa = 2008 nicole pressefoto 3 foto nikolaj georgiew-0216.jpg |daqs_stampa = 250px |isem_sħiħ = Nicole Hohloch |twelid = {{dte|1964|10|24}}<br />[[Saarbrücken]], [[Ġermanja]] |oriġini = |ġeneru = |snin_attività = 1982–preżent |URL = [http://www.nicole-4-u.de/ www.nicole-4-u.de] }} '''Nicole Seibert''' (née '''Hohloch'''; twieldet fil-25 ta' Ottubru 1964), magħrufa professjonalment bħala '''Nicole''', hija [[kantant]]a [[Ġermanja|Ġermaniża]]. Nicole irrapreżentat lill-[[Ġermanja fil-Festival tal-Eurovision|Ġermanja]] fil-[[Festival tal-Eurovision]] [[Festival tal-Eurovision 1982|1982]] meta rebħet bil-kanzunetta, "[[Ein bißchen Frieden]]" ("Xi Ftit tal-Paċi"), b'[[mużika]] ta' [[Ralph Siegel]] u [[lirika]] ta' [[Bernd Meinunger]]. Meta reġgħet kantat il-kanzunetta wara t-tmiem tal-votazzjoni, hi esegwixxiet partijiet tal-kanzunetta bl-[[Lingwa Ingliża|Ingliż]], [[Lingwa Franċiża|Franċiż]] u [[Lingwa Olandiża|Olandiż]] flimkien mal-lingwa oriġinali, il-[[Lingwa Ġermaniż|Ġermaniż]]. Il-verżjoni Ingliża ta' din il-kanzunetta "A Little Peace" waslet biex saret il-500 kanzunetta li kklassifikat fl-ewwel post fil-[[UK Singles Chart]] tar-[[Renju Unit]].<ref>{{Ċita ktieb |isem=Jo |kunjom=Rice |sena=1982 |titlu=The Guinness Book of 500 Number One Hits |edizzjoni=1 |editur=Guinness Superlatives Ltd |post=Enfield, Middlesex |paġni=224 |isbn=0-85112-250-7 |lingwa=Ingliż }}</ref> Ġew ippublikati verżjonijiet oħra bil-[[Lingwa Franċiża|Franċiż]] ("La Paix sur Terre"), bl-[[Lingwa Olandiża|Olandiż]] ("Een beetje vrede"), bl-[[Lingwa Spanjola|Ispanjol]] ("Un poco de paz"), bid-[[Lingwa Daniża|Daniż]] ("En smule fred"), bl-[[Lingwa Slovena|Isloven]] ("Malo miru") u bil-[[Lingwa Pollakka|Pollakk]] ("Troszeczkę ziemi, troszeczkę słońca"). == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == * [http://www.nicole-4-u.de/ Sit uffiċjali] * [http://www.diggiloo.net/?1982de Lirika ta' Ein bißchen Frieden] * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Hohloch, Nicole}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1964]] [[Kategorija:Rebbieħa tal-Festival tal-Eurovision]] [[Kategorija:Kontestanti fil-Festival tal-Eurovision]] [[Kategorija:Kantanti Ġermaniżi]] [[Kategorija:Mużiċisti Ġermaniżi]] 9b6mt8tk9vo7ktnauvcqibk1byj2ss2 0 10976 278476 278012 2022-07-30T10:29:22Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Marie Myriam''' (imwielda bħala '''Miriam Lopes'''; twieldet fit-8 ta' Mejju 1957) hija [[kantant]]a [[Portugall|Portugiża]]. Fl-1977 hi rrapreżentat lill-[[Franza]] fil-[[Festival tal-Eurovision 1977]] bil-kanzunetta "[[L'oiseau et l'enfant]]" ("L-Għasfur u t-Tfajjel") b'[[mużika]] ta' [[Jean-Paul Cara]] u [[lirika|kliem]] ta' [[Joe Gracy]]. Fl-1981, Marie Myriam irrapreżentat ukoll lil Franza fil-Yamaha Music Festival bil-kanzunetta "Sentimentale"; hi spiċċat fid-disa' post. Fis-snin riċenti hi qrat il-voti tal-ġurija Franċiża fil-[[Festival tal-Eurovision]]. Hi għamlet apparenza fil-kunċert tal-[[Congratulations (Eurovision)|50 anniversarju]] f'[[Kopenħagen]], id-[[Danimarka]], f'[[Ottubru]] [[2005]] bħala preżentatriċi u kantanta mistiedna. Fl-istess sena, Marie kitbet l-introduzzjoni tal-edizzjoni Franċiża ta' ''The Eurovision Song Contest - The Official History'' minn John Kennedy O'Connor.<ref>O'Connor, John Kennedy. Eurovision Song Contest - Le Livre Officiel Des 50 Ans. Succès Du Livre 2005</ref> ==Referenzi== {{referenzi}} ==Ħoloq esterni== *[http://www.diggiloo.net/?1977fr Lirika ta' ''L'oiseau et l'enfant''] *{{imdb}} {{DEFAULTSORT:Myriam, Marie}} [[Kategorija:Twieldu fl-1957]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Kantanti Franċiżi]] [[Kategorija:Rebbieħa tal-Festival tal-Eurovision]] [[Kategorija:Kontestanti fil-Festival tal-Eurovision]] cpjhchh6uec77lj27lruwxaodtdsmgd 0 10986 278477 245402 2022-07-30T10:29:45Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{stub|bijografija}} {{Infobox bijografija}} '''Mathé Altéry''', twieldet bħala '''Marie-Thérèse Altare''' ([[Pariġi]], [[12 ta' Settembru]] [[1927]]) hi [[sopran]]a [[Franza|Franċiża]] li kienet prominenti fis-snin ħamsin u sittin minħabba l-kant tal-[[operetta|operetti]] u l-kanzunetti Franċiżi. Mathé Altéry hi t-tifla tat-[[tenur]] [[Franza|Franċiż]] [[Mario Altéry]]. == Karriera == Altéry bdiet il-karriera tal-kant f'[[Cherbourg-Octeville]], [[Manche]], f'[[Normandija t'Isfel]], fejn missierha kien jaħdem. Wara li studjat [[mużika klassika]], Altéry bdiet bħala [[korista]] fit-[[Théâtre du Châtelet]] f[[Pariġi]], fl-operetta ''Annie du Far-West''. Fl-1956, Altéry irrapreżentat lil Franza fl-ewwel [[Festival tal-Eurovision 1956|Festival tal-Eurovision]], bil-kanzunetta "[[Le temps perdu]]" (Il-Ħin Mitluf). F'dik l-edizzjoni ma ġewx ixandra l-pożizzjonijiet finali, hekk kif ir-rebbieħ biss ġie mħabbar; b'hekk mhuwiex magħruf kif ikklassifikat din il-kanzunetta. == Ara wkoll == *[[Festival tal-Eurovision 1956]] *[[Franza fil-Festival tal-Eurovision]] == Ħoloq esterni == *{{imdb}} {{DEFAULTSORT:Altéry, Mathé}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1927]] [[Kategorija:Soprani Franċiżi]] [[Kategorija:Kontestanti fil-Festival tal-Eurovision]] jeb6uy8xhrl2y528dna9rx4uvilx78q 0 10995 278478 239991 2022-07-30T10:30:33Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{stub|bijografija}} [[File:Het Oog Wil Ook Wat - Jetty Paerl.png|thumb|right|210px|Jetty Pearl 1956]] '''Jetty Paerl''' (twieldet fis-27 ta' Mejju 1927 – mietet fit-22 ta' Awwissu 2013) kienet [[kantant]]a [[Olanda|Olandiża]], li kienet l-aktar famuża fis-snin ħamsin u sittin. Hi kienet miżżewġa lill-artist Olandiż [[Cees Bantzinger]]. Matul it-[[It-Tieni Gwerra Dinjija|Tieni Gwerra Dinjija]], hi għexet f'[[Londra]], hekk kif l-Olanda kienet okkupata minn-[[Nażi Ġermaniża]]. Hemmhekk hi ħadet sehem fix-xandir ta' ''Radio Oranje'', il-gvern Olandiż fl-eżilju, u kien magħruf bħala ''Jetje van Radio Oranje''. Fl-[[Festival tal-Eurovision 1956|1956]] hi rrapreżentat lill-Olanda fl-ewwel edizzjoni tal-[[Festival tal-Eurovision]] bil-kanzunetta "[[De Vogels Van Holland]]" (''L-Għasafar tal-Olanda'') miktuba minn [[Annie M. G. Schmidt]] u komposta minn [[Cor Lemaire]]. Billi f'dik l-edizzjoni ma ġew ippublikati r-riżultati finali, il-pożizzjoni tal-kanzunetta tagħha mhuwiex magħruf. == Ara wkoll == *[[Festival tal-Eurovision 1956]] *[[Olanda fil-Festival tal-Eurovision]] == Ħoloq esterni == *{{imdb}} {{DEFAULTSORT:Paerl, Jetty}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1927]] [[Kategorija:Kontestanti fil-Festival tal-Eurovision]] [[Kategorija:Kantanti Olandiżi]] [[Kategorija:Mużiċisti Olandiżi]] 92o1cya2sgl67dufbwgb5v7yhrjkioe 0 10996 278479 215317 2022-07-30T10:30:48Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{stub|bijografija}} [[Stampa:Eurovision Song Contest 1958 - Fud Leclerc.png|thumb|Fud Leclerc (1958)]] '''Fud Leclerc''', imwieled bħala '''Fernand Urbain Dominic Leclercq''', kien [[kantant]] [[Belġju|Belġjan]], li kien ukoll [[pjanista]] ta' [[Juliette Gréco]]. Wara l-karriera tiegħu bħala pjanista, liriċista u kantant, Leclerc dar mad-dinja qabel ma rritorna lura l-Belġju fejn beda karriera ġdida bħala kuntrattur tal-bini. Leclerc irrapreżenta erba' darbiet lill-[[Belġju fil-Festival tal-Eurovision|Belġju]] fil-[[Festival tal-Eurovision]]: *[[Festival tal-Eurovision 1956|1956]] – "[[Messieurs Les Noyés De La Seine]]" (Is-Sinjur Mgħarraq tas-Senna), mużika ta' [[Jean Miret]] u [[Jacques Say]], lirika ta' [[Robert Montal]]; il-pożizzjoni finali mhix magħruf *[[Festival tal-Eurovision 1958|1958]] – "[[Ma Petite Chatte]]" (L-Għażiża Tiegħi), mużika u lirika ta' [[André Dohet]]; il-5 post (minn 10), 8 punti (minn 90 punt possibli) *[[Festival tal-Eurovision 1960|1960]] – "[[Mon Amour Pour Toi]]" (L-Imħabba Tiegħek Għalik), mużika ta' [[Jacques Say]], lirika ta' [[Robert Montal]], is-6 post (minn 13), 9 punti (minn 120 punt possibli) *[[Festival tal-Eurovision 1962|1962]] – "[[Ton Nom]]" (Ismek), mużika ta' [[Eric Channe]], lirika ta' [[Tony Golan]], ugwalja fl-aħħar post (minn 16), 0 punti (minn 45 punt possibli) Il-kanzunetta li Leclerc kanta fl-edizzjoni tal-1962 tibqa' magħrufha minħabba li kienet l-ewwel kanzunetta f'din il-kompetizzjoni li ma kisbet l-ebda punt. == Ħoloq esterni == *{{imdb}} {{DEFAULTSORT:Leclerc, Fud}} [[Kategorija:Kantanti Belġjani]] [[Kategorija:Kontestanti fil-Festival tal-Eurovision]] c124y5oqac8sk9lainnfz98l3s5aaj0 0 11000 278480 271938 2022-07-30T10:31:16Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija|image=[[File:Walter Andreas Schwarz.jpg]]}} '''Walter Andreas Schwarz''' (twieled fit-2 ta' Ġunju 1913 – miet fl-1 ta' April 1992) kien [[kantant]], kittieb [[mużika]]li, [[rumanz]]ier, [[kabaret]]tist, awtur tar-[[radjudramma|radjudrammi]] u traduttur [[Ġermanja|Ġermaniż]]. == Bijografija == Schwarz twieled f'[[Aschersleben]]. Fl-1956, hu kkompeta bil-kompożizzjoni tiegħu stess "[[Im Wartesaal zum großen Glück]]" fil-finali nazzjonali Ġermaniża għall-[[Festival tal-Eurovision]] u rebaħ. Flimkien ma' [[Freddy Quinn]], b'hekk sar l-ewwel parteċipant għall-Ġermanja f'din il-kompetizzjoni. Il-pożizzjoni finali tiegħu fis-[[Festival tal-Eurovision 1956|serata internazzjonali]] mhix magħrufha, minkejja li xi għajdut isostnu li kien spiċċa fit-tieni post.<ref>[http://ogae.de/history/1956.php OGAE Germany - Der Fanclub zum Eurovision Song Contest] (Ġermaniż)</ref> Il-kanzunetta ġiet pubblikata bħala singlu imma kummerċjalment, ma tantx kienet ta' suċċess. Rekords oħra popolari ma ġwx ippublikati. Hu imbagħad sar awtur tan-novelli ta' suċċess u speċjalment fir-[[radjudramma|radjudrammi]]. Fl-1985, hu deher &mdash; flimkien ma' rappreżentati veterani oħra Ġermaniżi &mdash; fl-att tal-intervall tal-finali nazzjonali Ġermaniża, fejn kantaw siltiet mill-parteċipazzjonijiet kollha tal-Ġermanja fil-Eurovision sa dik is-sena. Għal diversi snin hu għex f'[[Londra]] qabel ma mar lura lejn il-[[Ġermanja]]. Hu miet f'[[April]] [[1992]] f'[[Heidelberg]]. == Xogħlijiet == === Novelli === * ''Die Frucht der Ungesetzlichkeit'' (1982) * ''Der Bürger Karl Marx aus Trier'' (1983) === Radjudrammi === * ''Der Untertan'' (1965) * ''Anna Karenina'' (1967) * ''Don Quijote'' (1964) * ''Jud Süß'' (1986) * ''The Hitchhiker's Guide to the Galaxy'' (1990-1991) == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == *{{imdb}} {{DEFAULTSORT:Schwarz, Walter Andreas}} [[Kategorija:Twieldu fl-1913]] [[Kategorija:Mietu fl-1992]] [[Kategorija:Mużiċisti Ġermaniżi]] [[Kategorija:Rumanzieri Ġermaniżi]] [[Kategorija:Kantanti Ġermaniżi]] [[Kategorija:Kontestanti fil-Festival tal-Eurovision]] oa4plafhfsgu0byahiilyzynvxcaz9w 0 11486 278481 274733 2022-07-30T10:35:18Z Chrisportelli 355 tiswija tar-referenzi wikitext text/x-wiki {{Infobox Artist Mużikali |kulur = solo_singer |isem = Avril Lavigne |stampa = Avril Lavigne, Today Show, 2013.jpg |stampa_daqs = |stampa_desk = |isem_sħiħ = Avril Ramona Lavigne |magħruf = |twelid = {{data tat-twelid u età|df=yes|1984|9|27}}<br />[[Belleville (Ontarjo)|Belleville, Ontarjo]], [[Kanada]] |oriġini = [[Napanee (Ontarjo)|Napanee, Ontarjo]], [[Kanada]] |ġeneru = [[Rock modern]]<br />[[Pop punk]]<br />[[Pop rock]]<br />[[Power pop]]<br />[[Rock alternattiv]] |okkupazzjoni = [[Kantant]]a, [[liriċista]], [[attur|attriċi]], [[mudell (professjoni)|mudella]] |strumenti = |tip_vuċi = |snin_attivita = 1999–preżent |tikketti = [[Arista Records|Arista]]<small> (2002–2005)</small><br />[[RCA Records|RCA]]<small> (2006–preżent)</small> |atti_assoċjati = |URL = [http://www.avrillavigne.com/ avrillavigne.com] }} '''Avril Ramona Lavigne''' (twieldet fis-27 ta' Settembru 1984) hi [[kantant]]a, [[mudell (professjoni)|mudella]], [[liriċista]], [[stilista tal-moda]], u [[attur|attriċi]] [[Kanada|Kanadiża]]. Il-[[mużika]] ta' Avril Lavigne għandha element ta' [[rock modern]], [[pop punk]], [[pop rock]], [[power pop]] u [[rock alternattiv]]. == Bijografija == Lavigne twieldet f'[[Belleville (Ontarjo)|Belleville]], [[Ontarjo]], nhar is-[[27 ta' Settembru]] [[1984]], it-tifla ta' Judy u John Lavigne. L-isem ''Avril'' hu għal "April" bil-Franċiż, waqt li ''la vigne'' tfisser "il-vinja". It-tieni minn tliet itfal (l-oħrajn huma Michelle, li hi tliet snin iżgħar, u Matt, li hu sentejn ikbar), fl-età tenera ta' ħames snin titrasferixxi mal-familja fi [[Greater Napanee]]. Kienet omm Lavigne li skopriet għall-ewwel darba it-talent promettenti tat-tifla tagħha. Il-familja tagħha kienet mibnija fuq ambjent profondament [[reliġjon|reliġjuż]], fejn wassal biex Avril tiffrekwenta lill-[[knisja (bini)|knejjes]], speċjalment dik ta' Evangel Tempel li kienet il-knisja li s-soltu l-familja tagħha kienet tiffrekwenta, u fil-komunità fejn fil-futur kienet se tagħmel l-ewwel esperjenzi fil-kant. Fl-1998, Lavigne rebħet kompetizzjoni biex tkanta mal-kantanta Kanadiża [[Shania Twain]] fl-ewwel kunċert tagħha. Hi dehret ħdejn Twain fil-kunċert f'[[Ottawa]], fejn dehret fuq il-palk biex tkanta "What Made You Say That". Hi ġiet skoperta mill-ewwel maniġer professjonali tagħha, Cliff Fabri, meta kienet qed tkanta xi siltiet tal-[[mużika country]] f'[[Kingston (Ontarjo)|Kingston]] ġewwa Ontarjo. Waqt li kienet qed tesibixxi mal-Lennox Community Theatre, Lavigne waqgħet taħt l-għajn tal-kantant tal-[[mużika folk]] Steve Medd, li stedinha biex tkanta fil-kanzunetta tiegħu, "Touch the Sky", għall-album ''Quinte Spirit''. Hi kantat ukoll fil-kanzunetti "Temple of Life", u "Two Rivers", għall-album suċċessiv, ''My Window to You'', li ħareġ fis-sena 2000. Fl-età ta' sittax-il sena iffirmat ma' [[Arista Records]]. == Karriera mużikali == === ''Let Go'' (2002–2003) === {{artiklu prinċipali|Let Go (album ta' Avril Lavigne)}} ''Let Go'' ħareġ nhar l-4 ta' Ġunju 2002, ġewwa l-[[Stati Uniti|Istati Uniti]], u laħaq it-tieni post fil-klassifika Amerikana u l-ewwel post fl-[[Awstralja]], il-[[Kanada]] u r-[[Renju Unit]]. Permezz ta' dan is-suċċess bikri li Avril kellha, fl-età ta' sbatax-il sena, hi saret l-iżgħar kantanta femminili solista li kellha album li spara fil-quċċata tal-klassifika tar-Renju Unit.<ref>{{Ċita web |url=http://top40.about.com/od/artistsls/p/avrillavigne.htm |titlu=Avril Lavigne |pubblikatur=About.com |isem=Bill |kunjom=Lamb |data-aċċess=2008-12-06 |lingwa=Ingliż}}</ref> Il-ġeneru ta' dan l-album kien wieħed mibni fuq il-pop rock; madanakollu, f'ċerti kanzunetti kien hemm influwenzi ta' [[rock alternattiva|mużika alternattiva]] u dik [[post-grunge]]. Wara biss xahar mill-pubblikazzjoni tal-album, ''Let Go'' laħaq l-istatus ta' [[Ċertifikazzjoni tal-bejgħ ta' diski mużikali|multi-platinu]] lejn l-aħħar ta' Awwissu,<ref>{{Ċita aħbar |titlu=Nothing 'Complicated' About It...Avril Is Double Platinum! |pubblikatur=RIAA |lingwa=Ingliż |data=2002-09-04 |url=http://www.riaa.com/newsitem.php?news_year_filter=2002&resultpage=7&id=0F3BE96A-01F7-3F8D-2100-731417AB2808}}</ref> u ġie ċċertifikat bħala platinu triplu ġimgħatejn wara. Qabel tmiem l-2002, wara biss xhur mid-debutt, ġie ċċertifikat bħala platinu għal erba' darbiet mill-RIAA. Sa [[Diċembru]] [[2007]] l-album biegħ 6.6 miljun kopja fl-Istati Uniti u aktar minn 16-il miljun minn madwar id-dinja.<ref>{{ċita web |url=http://www.transworldnews.com/NewsStory.aspx?id=45518&cat=16|titlu=Avril Lavigne Ends North American Run of Shows with Two Dates In Washington Beginning May 9 |data=2008-05-04 |sit=transworldnews.com |lingwa=Ingliż}}</ref> Mill-album ħarġu erba' kanzunetti. L-ewwel waħda, "[[Complicated]]" telgħet fl-ewwel post tal-klassifika [[Awstralja]]na, waqt li laħqet it-tieni post fil-[[Hot 100]] tal-Istati Uniti, u kienet fost l-aqwa kanzunetti Kanadiżi li nbiegħu matul l-2002. Lavigne ugwaljat ir-rekord magħmul mill-kanzunetta ta' [[Natalie Imburglia]], "[[Torn]]", meta "Complicated" żammet l-ewwel post għal ħdax-il ġimgħa fir-radjijiet ta' mużika kontemporanja. "[[Sk8er Boi]]" laħqet l-aqwa għaxra fl-[[Amerika]] u l-[[Awstralja]], "[[I'm With You]]" laħqet l-aqwa għaxra wkoll fl-[[Stati Uniti|Istati Uniti]] u r-[[Renju Unit]], u "[[Losing Grip]]" ikklassifikat fl-aqwa għaxra tat-[[Tajwan]] u l-aqwa għoxrin fiċ-[[Ċili]]. Lavigne ingħatat l-unur bħala "L-Aqwa Artista Ġdida" fl-[[MTV Video Music Awards]] 2002. Hi rebħet ukoll erba' [[Juno Award]]s fl-2003 (minn sitt nominazzjoni), irċeviet [[World Music Award]] bħala "L-Aqwa Kantanta Kanadiża Bejjiegħa tad-Dinja", u ġiet nominata għal tmien [[Grammy Awards]], li jinkludu dik tal-"Kanzunetta tas-Sena" għal "Complicated" u "L-Aqwa Artista Ġdida". === ''Under My Skin'' (2004–2006) === [[Stampa:Avril Lavigne Geneva June 09 2005.jpg|200px|daqsminuri|lemin|Lavigne tesebixxi f'[[Ġinevra]], l-[[Żvizzera|Iżvizzera]], nhar id-9 ta' Ġunju 2005.]] It-tieni album ta' Lavigne, ''[[Under My Skin]]'', ħareġ fil-25 ta' Mejju 2004, ġewwa l-[[Stati Uniti|Istati Uniti]]. Iddebutta mal-ewwel fil-quċċata tal-klassifika tal-[[Stati Uniti|Istati Uniti]], ir-[[Renju Unit]], il-[[Ġermanja]], il-[[Ġappun]], l-[[Awstralja]], il-[[Kanada]], il-[[Messiku]], l-[[Arġentina]], [[Spanja]], l-[[Irlanda]], it-[[Tajlandja]], il-[[Korea]] u [[Ħong Kong]], u fl-ewwel ġimgħa irnexxielu jbigħ aktar minn 380,000 kopja fl-Istati Uniti. Lavigne kitbet il-parti l-kbir tal-album mal-kantawtur Kanadiż [[Chantal Kreviazuk]], anke jekk xi kanzunetti kienu miktuba flimkien ma' [[Ben Moody]] (li qabel kien jagħmel parti minn [[Evanescence]]), [[Butch Walker]] ta' Marvellous 3, il-kitarrista veteran tagħha [[Evan Taubenfeld]], u l-batterista veteran tagħha [[Matt Brann]]. Ir-raġel ta' Kreviazuk, il-kantant prinċipali ta' [[Our Lady Peace]] [[Raine Maida]], ipproduċa l-album flimkien ma' [[Butch Walker]] u [[Don Gilmore]]. Dan l-album għandu tendenza ta' [[rock alternattiv|mużika alternattiva]], flimkien ma' kanzunetti li juru l-istil [[punk-pop]] (bħal ''[[He Wasn't]]'' u ''[[I Always Get what I Want]]''), jew ħsejjes [[post-grunge]] (bħal ''[[Freak Out]]'' u ''[[Who Knows]]''). Il-kanzunetta "[[Don't Tell Me (kanzunetta ta' Avril Lavigne)|Don't Tell Me]]" marret fl-ewwel post fil-klassifika tal-[[Arġentina]] u l-[[Messiku]], fl-aqwa ħamsa tar-[[Renju Unit]] u l-[[Kanada]], u fl-aqwa għaxra tal-[[Awstralja]] u l-[[Brażil]]. "[[My Happy Ending]]" marret fl-ewwel post fil-messiku u laħqt l-aqwa għaxra tal-[[Stati Uniti|Istati Uniti]], fejn b'hekk din saret it-tielet l-aqwa kanzunetta ta' Avril hemmhekk. Madanakollu "[[Nobody's Home]]" ma laħqitx l-aqwa erbgħin fl-[[Stati Uniti|Istati Uniti]], u kklassifikat biss fl-ewwel post ġewwa l-[[Arġentina]] u l-[[Messiku]]. Ir-raba' silta tagħha mill-album, "[[He Wasn't]]" laħqet l-aqwa erbħgin tar-[[Renju Unit]] u l-[[Awstralja]], u ma ħarġitx ġewwa l-[[Stati Uniti|Istati Uniti]]. "[[Fall to Pieces]]" ħarġet bħala l-aħħar kanzunetta mill-album, imma ma tantx ħalliet impressjoni bħall-kanzunetti preċedenti. Lavigne, fl-2004, rebħet żewġ World Music Awards bħala "L-Aqwa Artist tar-Rock/Pop" u bħala "L-Aqwa Artista Kanadiża Bejjiegħa". Lavigne kitbet flimkien ma' Hatthew Gerald il-kanzunetta "[[Breakaway (kanzunetta ta' Kelly Clarkson)|Breakaway]]", li ġiet irrekordjata minn [[Kelly Clarkson]] għall-film ''[[The Princess Diaries 2: Royal Engagement]]'' (2004). "Breakaway" ġiet wara inkluża fit-tieni album ta' Clarkson, ''[[Breakaway (album)|Breakaway]]'', fejn ħarġet bħala l-ewwel kanzunetta tal-album. Il-kanzunetta rnexxielha tagħmel suċċess fl-aqwa għaxra tal-Istati Uniti u dan ta lil Clarkson fama sostanzjali. Lavigne daret wieħed u għoxrin belt Amerikana u Kanadiża biex tippromovi l-album ''Under My Skin''. Dan beda fl-[[4 ta' Marzu]] [[2004]], f'[[Minneapolis]], [[Minnesota]]. Il-palk fejn kienet se tesebixxi ma' kienx jitħabbar qabel tmienja u erbgħin siegħa qabel il-bidu tas-serata. Dawn il-kunċerti kienu popolari u għenu bil-kbir fil-promozzjoni tal-album. Matul l-2005, barra l-kunċerti, Lavigne kienet impenjata biex tkompli l-karriera tal-imudellar u dak tad-drama. Hi rrapreżentat lill-Kanada fiċ-ċerimonja tal-għeluq tal-[[Logħob Olimpiku tax-xitwa 2006]] li sar f'[[Turin]], l-[[Italja]], fejn kantat il-kanzunetta "Who Knows". L-album biegħ aktar minn 8 miljun kopja.<ref name="avrillavigne1">[http://www.avrillavigne.com/about Sit uffiċjali ta' Avril Lavigne]</ref> === ''The Best Damn Thing'' (2007–preżent) === [[Stampa:Avril Lavigne in Hongkong Press.JPG|200px|daqsminuri|lemin|Lavigne f'[[Ħong Kong]], [[2007]]]] It-tielet album ta' Lavigne, ''[[The Best Damn Thing]]'', ħareġ fis-17 ta' April 2007, u ddebutta fl-ewwel post fl-Istati Uniti. L-album kien prodott minn [[Dr. Luke]], [[Deryck Whibley]] ir-raġel ta' Lavigne, [[Rob Cavallo]], [[Butch Walker]] u Lavigne stess. L-ewwel kanzunetta tal-album kienet "[[Girlfriend]]", li saret l-ewwel silta ta' Lavigne li laħqet l-ewwel post fil-''Billboard'' Hot 100. Waqt programm tar-radju ta' [[Ryan Seacrest]], Lavigne ħabbret li "[[When You're Gone (kanzunetta ta' Avril Lavigne)]]" kienet se tkun it-tieni kanzuentta tagħha. It-tielet kanzunetta mill-album ta' Lavigne hi "[[Hot (kanzunetta)|Hot]]", waqt li r-raba' u l-aħħar waħda hi "[[The Best Damn Thing (kanzunetta)|The Best Damn Thing]]". Biex tippromovi l-album Lavigne għamlet xi kunċerti, bil-biljetti tas-serati jinbiegħu lil dawk biss li huma membri tal-klabb tal-ammiraturi tagħha. Dawn is-sett ta' kunċerti bdew f'[[Calgary]], [[Alberta]], u esebixxiet għal folla ta' madwar mitejn ruħ. L-album biegħ total ta' 6 miljun kopja madwar id-dinja f'[[Ottubru]] [[2008]]. F'[[Marzu]] [[2008]], Avril bdiet sett ta' esebizzjonijiet biex jgħinu lill-album. Dawn saru fl-[[Stati Uniti|Istati Uniti]], il-[[Kanada]], l-[[Ewropa]] u l-[[Asja]]. == Akkużi ta' plaġju == Nhar il-25 ta' Mejju 2007, Lavigne, il-liriċista [[Lukasz Gottwald]], u t-tikketta diskografika ġew imfittxin għad-danni mill-kittieba James Gangwer u Tommy Dunbar, li stqarrew li l-kanzunetta "Girlfriend" hi plaġju tal-kanzunetta "I Wanna Be Your Boyfriend", li oriġinarjament ħarġet fl-1979 mill-grupp [[The Rubinoos]]. Lavigne bħala difiża stqarret li qatt ma kienet semgħet il-kanzunetta tal-grupp Amerikan. It-tribunal ta s-sentenza tiegħu fit-28 ta' Awwissu 2007, fejn iddeċidiet li l-kwistjoni bejn Avril Lavigne u The Rubinoos għandha tiġi riżolta privatament u sa issa għadu mhux magħruf dwar l-eżistu ta' kif ġiet solvuta din l-akkuża. Il-kanzunetta "I Don't Have to Try" qajment ukoll il-kontroversja. Kien hemm ukoll xi spekulazzjonijiet ta' plaġju fuq il-kanzunetta ta' Lavigne, "I Don't Have to Try" u l-kanzunetta tal-2003 mill-kantanta [[Peaches]], "I'm the Kinda", minħabba s-similaritajiet bejn dawn iż-żewġ kanzunetti. == Karriera ċinematografika == Lavigne iddebuttat fid-dinja ċinematografika fil-film animat ''[[Over the Hedge]]'', li hu bbażat fuq sekwenza ta' tpinġijiet komiċi li jġibu l-istess bħall-film. Hi wkoll qed taħdem fil-film ta' [[Richard Gere]] ''[[The Flock]]'', bħala l-għarusa tas-suspettat tal-qtil, u t-tielet proġett tagħha kien ''[[Fast Food Nation]]'', li hu bbażat fuq il-ktieb favorit tagħha. Lavigne flimkien ma' [[Dr. Luke]] kitbet u rrekordjat kanzunetta bl-isem ta' "[[Keep Holding On]]", bħala l-kolonna sonora tal-film ''[[Eragon (film)|Eragon]]''; din il-kanzunetta ġiet inkluża fit-tielet album tagħha, ''The Best Damn Thing''. Din il-kanzunetta waslet sal-quċċata fl-aqwa għoxrin tal-Kanada. Hi wkoll irrekordjat il-kanzunetta tema tal-film [[The SpongeBob SquarePants Movie]]. Lavigne għamlet xi apparenzi fil-film ''[[Going the Distance]]'' u dehret ukoll f'episodju ta' ''[[Sabrina, is-Saħħara Żagħżugħa]]'', fejn kantant "Sk8er Boi" flimkien mal-grupp tagħha. Skont l-istampa Brittanika, Avril Lavigne milli jidher se jkollha parti prinċipali f'film li se jinħadem fil-futur qarib.<ref name="filmavril">{{ċita web |url=http://movies.hollyscoop.com/avril-lavigne/avril-lavigne-lands-movie-role_704.aspx |titlu=Avril Lavigne Lands Movie Role |data=2008-06-05 |sit=hollyscoop.com |data-aċċess=2008-12-26 |lingwa=Ingliż}}</ref> === Filmografija === {|class="wikitable" ! Sena !! Titlu !! Rwol |- | 2002 || ''[[Sabrina, is-Saħħara Żagħżugħa]]'' || Hi stess |- | 2004 || ''[[Going the Distance]]''|| Hi stess |- | 2004 || ''[[Saturday Live]]''|| Hi stess |- | 2004 || ''[[Madtv]]''|| Hi stess |- | 2006 || ''[[Fast Food Nation]]'' || Alice |- | 2006 || ''[[Over the Hedge]]'' || Heather (vuċi) |- | 2007 || ''[[The Flock]]'' || Beatrice Bell |- | 2009 || || Rwol prinċipali<ref name="filmavril"/> |} == Ħajja personali == Nhar il-15 ta' Lulju 2006, fi proprjetà privata ġewwa [[Montecito]], [[Kalifornja]], Avril Lavigne iżżewġet f'ċerimonja Kattolika lill-kantant u kitarrist tal-grupp punk [[Sum 41]], [[Deryck Whibley]], wara madwar sentejn għerusija. Meta ġiet mistoqsija fuq jekk kinux lesti li jkollhom it-tfal, hi rrispondiet li ma kinux qed jippjanaw għalissa, però fil-futur ma jgħidux le.<ref>{{ċita aħbar |url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,203876,00.html |titlu=Avril Lavigne Marries Sum 41 Frontman Deryck Whibley |pubblikatur=FOX News |data=2006-07-16 |lingwa=Ingliż}}</ref> F'intervista, darba minnhom Avril qalet li l-kanzunetta tal-grupp [[Outkast]], "[[Hey Ya]]", hi l-aktar kanzunetta li tiddevertiha. Hi wkoll tħobb tisma' lil [[Oasis]], [[Third Eye Blind]], [[Marilyn Manson]], [[System of a Down]] u lil [[Blink-182]], u tħobb speċjalment il-kanzunetta "[[I Miss You (kanzunetta ta' Blink-182)|I Miss You]]". == Grupp == {{col-begin}} {{col-2}} === Membri kurrenti === * Al Berry — [[kitarra baxxa]], korista (2007 – preżent) * Rodney Howard — [[batterija (mużika)|batterija]], [[perkussjoni]], korista (2007 – preżent) * [[Steve Ferlazzo]] — [[tastiera (mużika)|tastiera elettronika]], korista (2007 – preżent) * [[Jim McGorman]] — [[kitarra ritmika]], korista (2007 – preżent) * Steve Fekete — [[kitarra solista]], korista (2008 – preżent) * Sofia Toufa — korista, żeffiena (2007 – preżent) * Lindsay Bluafarb — korista, żeffiena (2007 – preżent) {{col-2}} === Membri tal-passat === * [[Mark Spicoluk]] — [[kitarra baxxa]], korista (April 2002 – Settembru 2002) * [[Jesse Colburn]] — [[kitarra ritmika]] (2002 – Jannar 2004) * [[Evan Taubenfeld]] — [[kitarra solista]], korista (2002 – Settembru 2004) * [[Craig Wood (kitarrista)|Craig Wood]] — [[rhythm guitar]], korista (2004 – Jannar 2007) * [[Matt Brann]] — [[batterija (mużika)|batterija]], [[perkussjoni]] (2002 – Frar 2007) * [[Charlie Moniz]] — [[kitarra baxxa]] (2002 – Frar 2007) * [[Devin Bronson]] — [[kitarra solista]],korista (2004 – 2008) {{col-end}} == Diskografija == {{artiklu prinċipali|Diskografija ta' Avril Lavigne}} * 2002: ''[[Let Go (album ta' Avril Lavigne)|Let Go]]'' * 2004: ''[[Under My Skin]]'' * 2007: ''[[The Best Damn Thing]]'' * 2011: Goodbye Lullaby * 2013: Avril Lavigne * 2019: Head Above Water == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == {{wikiquote}} {{commons|Avril Lavigne}} * [http://www.avrillavigne.com/ Sit uffiċjali] * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Lavigne, Avril}} [[Kategorija:Avril Lavigne| ]] [[Kategorija:Twieldu fl-1984]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Kantanti Kanadiżi]] [[Kategorija:Atturi Kanadiżi]] [[Kategorija:Kitarristi Kanadiżi]] [[Kategorija:Kantanti punk-pop]] [[Kategorija:Kantanti tal-mużika rock]] 6khbqjl0vp7e02926e8dd1elnglgq5d 0 11789 278482 271415 2022-07-30T10:35:57Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Anna Lola Pagnani Stravos''', magħrufa aħjar bħala '''Lola Stavros''' jew ukoll '''Anna Lola Pagnani''' (twieldet fit-3 ta' April 1972) hija [[attur|attriċi]] u [[ballerin]]a [[Italja|Taljana]]. ==Bijografija== Hi twieldet f'[[Ruma]] bħala Anna Lola Pagnani Stavros, it-tifla tal-kittieb [[Enzo Pagnani]]. Hi ggradwat f'Pariġi fl-età ta' sbatax-il sena fiż-żfin kontemporanju, u kienet l-ewwel żeffiena tal-[[Momix]] fit-"Tour Mondjali", u suċċessivament ikkolaborat fil-koreografija ta' [[Circe du Soleil]] f'[[Montréal]]. Hi kienet l-ewwel żeffiena fit-[[Teatru Nazzjonali ta' Munich|Teatru Nazzjonali]] ta' [[Munich]] taħt id-direzzjoni ta' [[Lina Wertmuller]] u l-konduttur [[Giuseppe Sinopoli]]. Wara hi ggradwat fiż-żfin kontemporanj fl-Alvin Ailey American Dance Theater ġewwa [[New York]]. Wara li ġewwa New York studjat id-[[drama]], hi rritornat lura l-[[Italja]]. Lura l-Italja hi bdiet fost ismijiet kbar ta' fama internazzjonali, bħal [[Ettore Scola]], [[Giulio Base]], [[Lina Wertmuller]], u ġiet magħżula minn [[Spike Lee]], [[John Turturro]] u aktar tard, [[Abel Ferrard]] għal xi produzzjonijiet ġewwa l-[[Stati Uniti|Istati Uniti]]. Fl-Italja kienet testimonja ta' [[Lavazza]] flimkien ma' [[Tullio Solenghi]] u [[Riccardo Garrone]] u għal sentejn kienet parti mill-programm ta' diskussjoni ''[[Maurizio Costanzo]] Show''. Hi kienet invitata biex taħdem flimkien ma' [[Enrico Montesano]], [[Marco Columbro]], [[Barbara De Rossi]], [[Blas Roca Rey]], [[Enrico Brignano]], [[Nino Manfredi]], [[Vittorio Gassman]] u [[Shelley Winters]]. Dan tal-aħħar ħadha tistudja miegħu f'[[Los Angeles]] fl-[[Actor's Studio]]. Ikkolaborat mar-[[Rai International]] fi New York f'diversi programmi u kkonduċiet il-programm ''PoP Italia''. Dan l-aħħar iddeċidiet li tagħmel dokumentarju flimkien mal-produttriċi u direttriċi Amerikana Melissa Balin, inspirat minn fatt personali legali bħala vittima ta' komplott tal-[[camorra]]. Il-proġett se jġib l-isem ta' ''[[Women Seeking Justice]]'' u se jinkludi stejjer ta' inġustizzja minn madwar il-globu. ==Karriera== ===Ċinema=== * ''[[Trafitti da un raggio di sole]]'' ([[1995]]) – Fabiola * ''[[Polvere di Napoli]] ''([[1996]]) – Rosita * ''[[Ninfa plebea]] ''([[1996]]) - Lucia * ''[[Ferdinando e Carolina]] ''([[1999]]) – Sara Goudar * ''[[La bomba]]'' (1999) – Daisy * ''[[Il pranzo della domenica]] ''([[2002]]) * ''[[Gente di Roma]] ''([[2003]]) * ''[[Women Seeking Justice]] ''([[2007]]) ===Televiżjoni=== * ''[[Pazza famiglia]] ''([[1995]]) * ''[[Commissario Raimondi]] ''([[1998]]) – Esmeralda * ''[[Anni 50]] ([[1998]]) *'' [[La squadra (serje televiżiva)|La squadra]] ''([[2000]]) * ''[[Un posto al sole]] ''([[2001]]) – Roberta Cantone * ''[[Francesca e Nunziata]] ''([[2001]]) * ''[[Carabinieri (serje televiżiva)|Carabinieri 5]] ''([[2005]]) * ''[[Un ciclone in famiglia 2]] ''([[2005]]) * ''[[Donne sbagliate]] ''([[2006]]) * ''[[Capri (TV series)|Capri]] ''([[2006]]) – Maria Rosaria ===Teatru=== * ''[[Carmen (opra)|Carmen]] ''([[1987]]) * ''[[Vergine Regina]] ''([[1996]]) * ''[[Anatra all'arancia]] ''([[1997]]) ==Ħoloq esterni== *{{imdb}} {{DEFAULTSORT:Pagnani, Lola}} [[Kategorija:Twieldu fl-1972]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Atturi Taljani]] [[Kategorija:Żeffiena Taljani]] 1tilhhrgr6v9xzkqbjqvvcacoptwm1c 0 11945 278483 215339 2022-07-30T10:36:26Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki [[Stampa:Gianluca Ramazzotti 08.jpg|200px|thumb|Gianluca Ramazzotti]] '''Gianluca Ramazzotti''' (twieled fit-22 ta' Awwissu 1970) huwa [[attur]], [[komiku]] u [[doppjatur]] [[Italja|Taljan]] taċ-[[ċinema]], it-[[televixin]] u t-[[teatru]]. == Bijografija == Hu attenda l-Akkademja tat-Teatru fil-[[Kalabrija]], li kienet segwita minn korsijiet oħra fit-Teatru ta' [[Varsavja]], u f'[[Pariġi]] ġewwa t-Theatre du Soleil. Daħal jagħmel parti tal-Kumpanija tal-[[Bagaglino]], dirett minn [[Pier Francesco Pingitore]], fejn ħa sehem kemm f'serati u serji ta' fizzjoni prodotti mill-kumpanija. Minbarra din l-esperjenza mal-Bagaglino, hu ħa sehem fis-serje ''Vivere'' u f'''Un posto al sole'', u fil-film televiżiv [[Il Papa Buono]], taħt direzzjoni ta' [[Ricky Tognazzi]]. Hu jaħdem ukoll bħala preżentatur fuq ir-radju u anki doppjatur, partikularment fl-istejjer fizzjużi ta' kull għodwa fuq [[Radiodue.]] Bħala attur tat-[[teatru]], hu wkoll interpreta l-parti ta' Bojetto fil-kummiedja mużikali [[Rugantino]]. == Filmografija == === Teatru === * ''I Promessi Sposi un musical'' * ''Intrichi d’amore'' * ''La scuola delle mogli'' * ''Soldati a Inglostadt'' * ''Ifigenia in Aulide'' * ''A qualcuno piace caldo'' * ''La notte'' * ''Il gatto che scoprì l’America'' * ''La farina del diavolo'' * ''Scanzonatissimo Gran Casinò'' * ''Babbo Natale è uno Stronzo…'' * ''Dark! Tornerò prima di mezzanotte'' * ''[[Il Vantone]]'' * ''Lei'' * ''I tre processi'' * ''E Ballando Ballando'' * ''[[Decameron|Il Decamerone]]'' * ''Il re muore'' * ''[[Rugantino]]'' * ''Se devi dire una bugia dilla grossa'' * ''[[Cyrano]]'' * ''Boeing-Boeing'' * ''Romolo & Remolo'' * ''La Donna in nero'' * ''Destinatario Sconosciuto'' * ''Il giro del mondo in 80 risate'' * ''Sempre meglio che lavorare'' * ''[[Il Mago di Oz]]'' * ''Un pezzo di pazzo'' * ''Prime donne alle primarie'' * ''Uomini all’80%'' * ''Va tutto storto!'' * ''E io pago!'' * ''Complici'' * ''Gabbia di matti'' * ''Destinatario sconosciuto'' (ukoll direttur) * ''Va tutto storto'' === Televixin === * ''[[Vivere]]'' * '' [[Un posto al sole]]'' * ''Anni 60'' * ''[[Distretto di polizia]]'' * ''Giornalisti'' * ''[[La squadra]]'' * ''[[Tequila e Bonetti]]'' * ''[[Il Papa buono]]'' * ''Miconsenta '' * ''Con le unghie e con i denti'' * ''Barbecue'' * ''[[Passaparola]]'' * ''[[Domani è un'altra truffa]]'' * ''[[Torte in faccia]]'' * ''[[Punto e a capo]]'' (ospitu) * ''[[E io pago!]]'' * ''Edizione Straordinaria'' (aħbarijiet [[satira|satiriċi]] flimkien ma' [[Demo Mura]]) * ''Seven Show 2007'' * ''Vita da paparazzo'' * ''Gabbia di Matti'' == Ħoloq esterni == * [http://italymedia.it/ramazzotti/home.htm Sit uffiċjali] * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Ramazzotti, Gianluca}} [[Kategorija:Twieldu fl-1970]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Atturi Taljani]] ed2jh1k0mt5d6p8ylxn6lv35znaha8l 0 12300 278484 256264 2022-07-30T10:37:48Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist mużikali | isem = Alyson Michalka | stampa = Alyson Michalka.jpg | kulur = solo_singer | isem_sħiħ = Alyson Renae Michalka | magħruf = Aly | twelid = {{data tat-twelid u età|df=yes|1989|3|25}}<ref>[http://www.familytreelegends.com/records/calbirths?c=search&first=ALYSON+RENAE&last=MICHALKA&spelling=Exact&4_year=1989&4_month=0&4_day=0&5=&7=&SubmitSearch.x=47&SubmitSearch.y=18 Family Tree Legends]</ref> | oriġini = [[Kalifornja]], [[Stati Uniti]] | okkupazzjoni = Attriċi, kantanta, liriċista, kitarrista | tip_vuċi = [[Soprano]] | ġeneru = [[Mużika akustika|Rock akustiku]], [[Mużika pop|pop]], [[pop rock]], [[electropop]] | snin_attivita = 2004–preżent | strumenti = [[Vokali (mużika)|Vokali]], [[kitarra]], [[pjanu]] | tikketti = [[Hollywood Records|Hollywood]] (2004–preżent) | URL = [http://www.alyandaj.com/ www.alyandaj.com]<br />[[Stampa:Alyson Michalka signature.svg|100px]]<br />Firma ta' Alyson }} '''Alyson Renae Michalka''', magħrufha aħjar bħala '''Aly Michalka''' (twieldet fil-25 ta' Marzu 1989) hija [[attur|attriċi]], [[kantawtur|kantawtriċi]], [[kitarrist]]a u [[pjanist]]a [[Stati Uniti|Amerikana]]. Hi hi l-aktar magħrufha għall-irwol ta' Keely Teslow fis-serje televiżiva ''[[Phil of the Future]]'' (Phil tal-Futur) imxandar fuq [[Disney Channel]], u bħala Taylor Callum f'''[[Cow Belles]]''. Barra mix-xena televiżiva, hi tifforma parti mid-dwett [[Aly & AJ]] iffurmat flimkien ma' oħtha [[Amanda Michalka]]. ==Bijografija== Alyson twieldet u trabbiet flimkien ma' oħtha Amanda, f'[[Torrance (Kalifornja)|Torrance]], [[Kalifornja]]. Michalka ilha minn meta kellha ħames snin idoqq il-[[pjanu]] u minn tlettax idoqq il-[[kitarra]]. Bdiet tirreċta meta kellha ħames snin, fejn ħafna drabi kienet tieħu sehem fi produzzjonijiet tal-knisja. Ġiet imrabba fi sfond [[Kristjaneżmu|Kristjan]] u għadha prattikanta tiegħu. Tħobb tkanta u pproduċiet ukoll albums ma' oħtha.<ref>{{ċita web |url=http://www.christianitytoday.com/music/interviews/2005/alyandaj-1105.html |titlu=Aly & AJ, 11/05 - Interviews |pubblikatur=Christian Music Today |lingwa=Ingliż}}</ref><ref>{{ċita web |url=http://www.blender.com/guide/articles.aspx?id=1937 |titlu=Tweenage Riot |lingwa=Ingliż |pubblikatur=Blender}}</ref><ref>{{ċita web |url=http://www.christianitytoday.com/tc/2007/001/12.52.html |titlu=Grounded in Faith - Today's Christian |lingwa=Ingliż |pubblikatur=Today's Christian}}</ref> ==Karriera== Id-debutt ta' Alyson fid-dinja televiżiva wasal bl-irwol ta' Keely Teslow li ngħatat fis-serje ''[[Phil of the Future]]''. Barra minn hekk dehret ukoll fil-film ta' [[Disney Channel|Disney]] ''[[Now You See It...]]'', fejn hawnhekk kellha l-irwol ta' Allyson Miller, produttriċi televiżiva ambizzjuża, u f'''[[Cow Belles]]'' fejn tidher fil-kumpanija ta' oħtha. Alyson u oħtha iffurmaw id-dwett mużikali "[[Aly & AJ]]". L-ewwel album tagħhom, ''[[Into the Rush]]'', ħareġ fis-16 ta' Awwissu 2005. Fl-2007 ħareġ l-album il-ġdid ''[[Insomniatic]]'', li kien jinkludi l-kanzunetta "[[Potential Break-Up Song]]", li għamlet suċċess kbir fis-swieq mużikali u l-klassifiki tal-mużika Amerikani. Barra minn hekk, attwalment qed jaħdmu fuq l-album il-ġdid, li mistenni li joħroġ fis-sajf tal-2009. ==Filmografija== {|class="wikitable" ! Sena || Titlu || Rwol || Noti |- | 2004–2006 || ''[[Phil of the Future]]'' || Keely Teslow || Rwol prinċipali |- | 2005 || ''[[Now You See It...]]'' || Allyson Miller || Magħmul għat-televixin ([[Disney Channel]]) |- | 2006 || ''[[Cow Belles]]'' || Taylor Callum || Magħmul għat-televixin ([[Disney Channel]]) |- | 2007 || ''[[Super Sweet 16: The Movie]]'' ||Taylor Plimpton (Taylor Tiara) || magħmul għat-televixin ([[MTV Films]]) |- | 2009 || ''[[Bandslam]]'' || Charlotte Barnes || tkompla |- |} ==Noti== {{referenzi}} ==Ħoloq esterni== {{wikiquote}} * {{imdb}} * [http://www.alyandajmusic.com/ Sit uffiċjali] {{DEFAULTSORT:Michalka, Alyson}} [[Kategorija:Twieldu fl-1989]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Atturi Amerikani]] [[Kategorija:Kantanti Amerikani]] 2fw4w5knjrk2dg323q761rlvqd4qae9 0 12377 278507 272518 2022-07-30T10:56:18Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist mużikali | isem = Amanda Michalka | stampa = AJ Michalka - portrait 2019.jpg | stampa_desk = Amanda Michalka fl-2019 | kulur = solo_singer | isem_sħiħ = Amanda Joy Michalka | magħruf = AJ | twelid = {{data tat-twelid u età|df=yes|1991|4|10}} | oriġini = [[Kalifornja]], [[Stati Uniti]] | okkupazzjoni = Attriċi, kantanta, liriċista, kitarrista | tip_vuċi = [[Mezzo-Soprano]] | ġeneru = [[Mużika akustika|Rock akustiku]], [[Mużika pop|pop]], [[pop rock]], [[electropop]] | snin_attivita = 2004-preżent | strumenti = [[Vokali (mużika)|Vokali]], [[kitarra]], [[pjanu]] | tikketti = [[Hollywood Records|Hollywood]] (2004–preżent) | URL = [http://www.alyandaj.com/ www.alyandaj.com] }} '''Amanda Joy Michalka''' (twieldet fl-10 ta' April 1991) hija [[attur|attriċi]], [[mużiċist]]a u [[kantant]]a [[Stati Uniti|Amerikana]]. Qabel ma bdiet l-karriera ta' attriċi hi kienet [[mudell (professjoni)|timmudella]], u illum tifforma parti mid-dwett mużikali [[Aly & AJ]], flimkien ma' oħtha [[Alyson Michalka]]. == Karriera == AJ ħadmet parti f'numru ta' produzzjonijiet mużikali fl-iskola tagħha f'[[Milwaukee]]. Hi kienet mudella għall-katalgi. F'Marzu tal-2006, hi ddebuttat fis-serje ta' Disney Channel ''Cow Belles'', fil-parti ta' Courtney Callum, flimkien ma' oħtha Aly. Hi kienet ukoll dehret fuq xi serati bħal ''[[Oliver Beene]]'', ''[[Six Feet Under]]'', ''[[The Guardian (serje televiżiva)|The Guardian]]'', u ''[[General Hospital]]''.<ref>http://www.briomag.com/briomagazine/entertainment/a0007094.html</ref><ref>{{ċita web |url=http://www.christianitytoday.com/music/interviews/2005/alyandaj-1105.html |titlu=Aly & AJ, 11/05 - Interviews |pubblikatur=Christian Music Today |lingwa=Ingliż}}</ref><ref>{{ċita web |url=http://www.blender.com/guide/articles.aspx?id=1937 |titlu=Tweenage Riot |lingwa=Ingliż |pubblikatur=Blender}}</ref><ref>{{ċita web |url=http://www.christianitytoday.com/tc/2007/001/12.52.html |titlu=Grounded in Faith - Today's Christian |lingwa=Ingliż |pubblikatur=Today's Christian}}</ref> Hi wkoll dehret flimkien m'oħtha fil-film prodott mill-[[MTV]], ''[[Super Sweet 16: The Movie]]''. Fil-film ''[[The Lovely Bones]]'' ta' [[Peter Jackson]], li se joħroġ fis-swali taċ-ċinema nhar il-11 ta' Diċembru 2009, hi se jkollha parti fih,<ref>{{ċita web |url=http://www.billboard.com/bbcom/news/article_display.jsp?vnu_content_id=1003694943 |titlu=Aly & AJ Writing New Songs, Plot Films |pubblikatur=Billboard |data=2008-01-10 |lingwa=Ingliż}}</ref> waqt li oħtha għandha rwol prinċipali fil-film ''[[Bandslam]]'', li se joħroġ fil-31 ta' Lulju, 2009. Barra minn hekk, hi u oħtha jiffurmaw d-dwett [[Aly & AJ]], li qed jipprepara għall-album il-ġdid li se joħroġ fis-sajf tal-2009.<ref>{{ċita web |url=http://www.alyajreaction.com/index.php?subaction=showcomments&id=1226188228 |titlu=New Album Delayed? |pubblikatur=Aly & AJ Reaction |data=2009-11-09 |lingwa=Ingliż}}</ref> == Filmografija == {|class="wikitable" ! Sena || Titlu || Rwol || Noti |- | rowspan=2 | 2002 || ''[[Passions]]'' || Sheridan's Daughter || Episodju wieħed |- | ''[[Birds of Prey]]'' || Young Dinah || 2 episodji |- | 2002–2004 || ''[[The Guardian (serje televiżiva)|The Guardian]]'' || Shannon Gressle || Staġun 2–3 (15-il episodju) |- | 2003–2004 || ''[[Oliver Beene]]'' || Bonnie || Staġun 1–2 (8 episodju) |- | rowspan=2 | 2004 || ''[[General Hospital]]'' || Ashley B. || 3 episodji |- | ''[[Six Feet Under]]'' || Ashley || 2 episodji |- | rowspan=2 | 2006 || ''Haversham Hall'' || Sam Tillar || Kien ġie iffilmjat, però ġie kanċellat qabel ma ġie mxandar. |- | ''[[Cow Belles]]'' || Courtney Callum || Magħmul għat-televixin ([[Disney Channel]]) |- | 2007 || ''[[Super Sweet 16: The Movie]]'' || Sara Connors || Magħmul għat-televixin ([[MTV Films]]) |- | 2009 || ''[[The Lovely Bones]]'' || Clarissa || Produzzjoni kurrenti |} == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == {{commonscat}} * {{imdb}} * [http://www.alyandajmusic.com/ Sit uffiċjali] * [http://www.myspace.com/alyandaj Profil] fuq [[MySpace]] * [http://www.youtube.com/alyandaj Stazzjoni uffiċjali] fuq [[YouTube]] {{DEFAULTSORT:Michalka, Amanda}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1991]] [[Kategorija:Atturi Amerikani]] [[Kategorija:Kantanti Amerikani]] [[Kategorija:Nies minn Kalifornja]] 32i18iaj8v9oxm2mwb5evyxry8smv7g 0 12571 278455 266797 2022-07-30T06:17:38Z TheWikipedian1250 15835 /* Ara wkoll */ wikitext text/x-wiki [[Stampa:Sicilian Flag.svg|thumb|250px|Bandiera ta' Sqallija]] '''Sqallija''' (''Sicilia'') hija l-ikbar gżira fil-[[Baħar Mediterran]], flimkien mal-gżejjer minuri tal-madwar. Din il-gżira hija awtonoma però tifforma parti mill-peniżola Taljana, allura nistgħu ngħidu li tista' titqies bħala wieħed mir-reġjuni tal-Italja minkejja l-fatt li hija gżira b'kultura kemxejn differenti. Sqallija tinsab fiċ-ċentru tal-baħar Mediterran, il-gżira testendi mill-ponta tal-peniżola ta' Apennini, li hija separata biss mit-triq id-dejqa li taqsam il-lokalità ta' Messina, u tibqa' sejra lejn il-kosta tat-tramuntana tal- kontinent Afrikan. L-iktar aspett monumentali ta' dan il-pajjiż huwa mingħajr ebda dubju, il-vulkan tal-Etna, li huwa 3,320 metru 'l fuq mil-livell tal-art, vulkan grandjuż li jġorr it-titlu bħala l-iktar vulkan attiv fl-Ewropa u fid-dinja. Il-gżira tipposjedi klima tipikament Mediterranja. L-eqdem evidenza arkeoloġika ta' abitazzjoni umana tmur lura għat-8,000 sena QK. Madwar is-sena 750 QK, Sqallija saret kolonja Griega u hija fruntiera li rat bosta battalji storiċi, hawnhekk qiegħed nirreferi direttament għall-gwerer Griegi-Puniċi u Rumani-Puniċi li ġew miġġielda tul medda ta' 600 sena. Il-vittorja ta' dawn il-gwerer Puniċi kienet tar-Rumani, rebħa li wasslet għad-distruzzjoni tal-belt ta' Kartaġni. Wara l-waqgħa tal-imperu Ruman fil-ħamest seklu wara kristu, Sqallija ġiet maħkuma minn bosta ġnus barranin, u matul il-medju-evu din il-gżira ġiet maħkuma mill-Vandali,mill-Ostrogoti,mill-Biżantini, mill-Għarab u fl-aħħar mill-aħħar min-Normanni. Iktar 'il quddiem ġie fformat, dak li beda jissejjaħ ir-renju ta' Sqallija, li dam bejn l-1130 u l-1816. Dan issubordina l-kuruni ta' Aragona, ta' Spanja, tal-imperu Ruman sakemm fl-aħħar ingħaqdu taħt il-Burboni ma' Napli bħala r-renju taż-żewġ Sqallijiet. Flimkien ma' espedizzjoni ta' elf ruħ, Giuseppe Garibaldi ddirieġa r-rivolta matul il-proċess tal-unifikazzjoni Taljana, u minn dakinhar Sqallija bdiet tiġi kkunsidrata bħal parti mill-Italja, proprju fl-1860 eżattament wara li ġie żvelat ir-riżultat tar-referendum. Wara t-twelid tar-Repubblika Taljana fl-1946, Sqallija ngħatat l-istatus speċjali bħala reġjun awtonomu. Sqallija għandha kultura unika u rikka, speċjalment f'dak kollu li għandu x'jaqsam mal-arti, mal-mużika, mal-letteratura, mal-kċina u mal-arkitettura. Sqallija tagħti importanza lis-siti qodma kif ukoll dawk arkeoloġiċi, ngħidu aħna bħan-Nekropoli ta' Pantalica, il-wied tat-tempji u Selinunte. == Ġeografija == Meta wieħed jagħti daqqa t'għajn lejn Sqallija għandu jinnota l-forma trijangolari tal-gżira. Forma speċjali li nnominata Trinacria, kelma arkajka li hija ġejja mill-Grieg Treis 'Tlieta',u akra 'ġejja għall-ponta'. Il-gżira hija mbiegħda mir-reġjun Taljan tal-Kalabrija permezz tal-istrett ta' Messina, li huwa ta' madwar 3 kilometri wiesgħa lejn it-tramuntana, u xi 16-il kilometru lejn il-parti tan-nofsinhar. Ix-xtajtiet tat-tramuntana u tan-nofsinhar huma ta' xi 280 kilometru tul, mentri t-tul tal-kosta tal-lvant huwa ta' 180 kilometru, l-istima tad-daqs tal-kosta kollha huwa ta' 1,484 kilometru. Iż-żona totali tal-gżira huwa ta' 25,711-il kilometru kwadru, però r-reġjun awtonimu ta' Sqallija (li jinkludi l-gżejjer iż-żgħar tal-madwar) jkopri ż-żona ta' 27,708 kilometru kwadru. Il-maġġor parti tal-art innata ta' Sqallija hija miksija bl-għoljiet, u ġiet ikkultivata mill-bniedeim ,dejjem fejn kien possibbli. Matul il-kosta tat-tramuntana, id-diversi muntanji ta' Madonie (2000 metru), ta' Nebrodi (1800 metru) u ta' Pelotani (1300 metru) jirrappreżentaw l-estenzjoni tal-art prinċipali ta' Appennines. Id-dawra tal-vulkan Etna tiddomina fuq il-kosta tal-lvant. Lejn ix-xlokk wieħed jista' josserva l-muntanji l-baxxi tal-Hyblaean (1000 metru) Il-minjieri tad-distrett ta' Enna u ta' Kaltanissetta kienu użati bħala żoni minn fejn seta' jinġieb is-sulfur matul is-seklu 19, però dan is-sors naqas sewwa mal-ħamsinijiet tas-seklu 20. Sqallija u l-gżejjer iż-żgħar li jiċċirkondawha jipposjedu bosta vulkani attivi. Meta wieħed jitkellem rigward is-suġġett tant interessanti tal-vulkani tal-Mediterran, żgur li ma jistax jinsa 'l vulkan Etna, b'għoli li jlaħħaq mat-3,320 metru. L-Etna jġorr it-titlu tal-ogħla vulkan attiv fl-Ewropa u saħansitra fid-dinja wkoll. Il-gżejjer ta' Aeolian fil-baħar Tirren, li jinsabu lejn il-grigal ta' Sqallija, jesebixxu kumplessità vulkanika fejn inkluż hemm Stromboli. Bħalissa l-vulkani attivi huma t-tliet vulkani ta' Vulcano Vulcanello u dak ta' Lipari, li s-soltu huwa deskritt bħala vulkan inattiv. 'Il barra mill-kosta tan-nofsinhar ta' Sqallija wieħed jista' faċilment isib il-vulkan ta' taħt il-livell tal-ilma li jġib l-isem ta' Ferdinadea, vulkan li ilu ma jiżbroffa sa mill-1831. Dan il-vulkan jinsab bejn il-kosta ta' Agrigento u l-gżira ta' Pantellerija (li hija meqjusa bħala vulkan inattiv ukoll) fuq iż-żona Phlegraean tal-istrett ta' Sqallija. Dan ir-reġjun awtonimu jinkludi wkoll bosta gżejjer ġirien, dawn huma: il-gżejjer ta' Aegadian, il-gżejjer ta' Aeolian, Il-gżira vulkanika ta' Pantellerija u Lampedusa. <gallery> File:Beach in Taormina.JPG|[[Taormina]] File:Capodorlando.jpg|[[Capo d'Orlando]] File:Stromboli-view.jpg |[[Il-vulkan Stromboli]] File:Gole dell'Alcantara-pjt1.jpg|[[Alcantara (river)|Il-wied ta' Alcantara]] File:Baia di Marina di Ragusa-Autore Giorgio Leggio.jpg |[[Il-Marina ta' Ragusa]] File:Turkish Steps in Agrigento.jpg|[[Scala dei Turchi]] File:Simeto.jpg|The [[Ix-xmara ta' Simeto]] </gallery> <!-- [[File:Sicily topo.png|thumb|300px|[[Topography]] of Sicily.]] --> === Klima === Sqallija tipposjedi klima tipikament Mediterranja bi xtiewi moderati u mxarrba flimkien ma' sjuf sħan u nexfin li jilqgħu lit-turist vjaġġatur. Skont l-agenzija reġjonali għall-iskart u għall-ilma, fl-10 ta' Awwissu tal-1999 l-istazzjon tat-temp f'Katenanuova (EN) rrekordja t-temperatura estrema ta' 48.5&nbsp;°C (119&nbsp;°F), li hija l-ogħla temperatura li qatt ġiet irrekordjata fl-Ewropa permezz ta' strumenti effiċjenti li wieħed jista' joqgħod fuq ir-riżultati miksuba minnhom. Ir-rikordju uffiċjali tal-Ewropa, li ġie mkejjel b'termometri minimi u massimi--huwa rrikonoxxut f'Ateni, il-Greċja hekk kif il-komunikazzjonijiet irrapportaw it-temperatura għolja ta' 48.0&nbsp;°C (118&nbsp;°F) fl-1977. [[Stampa:Zingaro Sicilia 2005-09-30-2.jpg|thumb|Il-Park Naturali ta' Zingaro fi Sqallija]] == Flora u Fawna == Sqallija hija ta' sikwit deskritta bħala eżempju ċar ta' deforestazzjoni umana, li kienet ipprattikata sa miż-żminijiet Rumani, meta l-gżira ġiet ittrasformata f'reġjun agrikolu. Dan il-fattur beda jbiddel il-klima tal-gżira bilmod il-mod, infatti bdiet nieżla inqas xita u x-xmajjar bdew jinxfu. Din hija r-raġuni 'l għala m'hemmx foresti fil-provinċji taċ-ċentru u tal-ilbiċ. Fit-tramuntana ta' Sqallija wieħed jista' faċilment jilloka tliet foresti importanti. ħdejn il-vulkan Etna, il-muntanji Nebrodi u fir-riserva naturali tal-bosk tal-Ficuzza ħdejn Palermo. Il-park reġjonali tal-muntanji Nebrodi, li ġie stabbilit fl-4 ta' Awwissu tal-1993, bis-86,000 etteri huwa kkunsidrat bħala l-ikbar żona naturali u protetta ta' Sqallija, hawnhekk wieħed jista' jsib ukoll l-ikbar foresta ta' Sqallija, li jisimha l-foresta Karonja, li huwa t-tieni isem li ġie mogħti lill-muntanji Nebrodi. L-ixjaħ siġra li tinsab fuq din il-gżira ċentrali għandha bejn l-2000 u l-4000 sena, din is-siġra tinsab fuq it-triq ta' Linguaglossa f'Sant'Alfio lejn l-lvant tal-vulkan Etna. Sqallija għandha livell tajjeb ta' Bijodiversità fawnali, Ftit mill-ispeċi li jabitaw fuqha jinkludu: Iċ-Ċirneku tal-Etna, il-volpi, il-ballotra ż-żgħira, il-martora tal-arżnu, iċ-ċerva Roe, il-ħanżir salvaġġ, il-Qanfud, Iż-Żrinġ komuni, l-Ajkla dehbiena u l-Falkun. Kultant Sqallija hija kkunsidrata bħala l-punt fejn bosta speċi huma ristretti milli jemigraw lejn bnadi oltrè. Pereżempju, is-sotto-speċi taċ-ċawla tal-barnuża tirrikorri fi Sqallija, f'Sardinja u f'Korsika biss, infatti din l-ispeċi partikolari ma ssibiex kieku kellek tfittex f'dawk il-pajjiżi li jinsabu lejn in-nofsinhar ta' din il-gżira ċentrali. Ir-riserva naturali ta' Zingaro hija waħda mill-aqwa eżempji ta' abbissi kostali li għadhom ma ġewx mimsusa mill-bniedem. == Storja == === Tribujiet Qodma === L-abitanti oriġinali ta' Sqallija kienu maqsumin fi tliet gruppi tal-poplu pre-istoriku tal-Italja. L-iktar grupp prominenti u prekarju minn dawn kien dak tas-Sikani, li kienu miġbura minn Thucydides, jingħad li kien ġej mill-peniżola tal-Iberja. Evidenza storika li hija ta' ċerta importanza hija l-iskoperta tat-tpinġijiet impinġija mis-Sikani fl-għerien li kienu jgħixu fihom. Tpinġijiet li jmorru lura sa tmiem l-epoka tal-Pleistocene, għall-ħabta tas-sena 8,000 QK. Il-miġja tal-ewwel umani hija assoċjata mal-estinzjoni tal-ippopotami nani u tal-iljunfanti nani. Il-poplu Elimjan, maħsub li kien ġej mill-baħar Eġew, kien dak il-poplu, li kien missu jingħaqad fi tribù sabiex jemigra lejn Sqallija u jitħallat mal-popolazzjoni ta' din il-gżira hekk maġġuri fil-Mediterran. L-iskoperti riċenti tad-dolmens li jinsabu fuq din il-gżira (dawn imorru lura għat-tieni nofs tat-tielet millenju qabel kristu), jidhru li sejrin jiftħu orizzonti ġodda fuq il-panorama kulturali u komposta ta' Sqallija primittiva. Huwa magħruf b'eżattezza li dan ir-reġjun kien għadda minn pre-istorja pjuttost diffiċli, tant li hija missjoni antipatka li timxi wara l-passi tal-popli diversi li segwew 'il xulxin. L-impatt taż-żewġ influwenzi huwa ċar però l-influwenza Ewropea dehret li kienet ġejja mill-majjistral, u l-oħra, influwenza Mediterranja ta' oriġni orjentali.<ref>Salvatore, Piccolo (2013), ''Ancient Stones: The Prehistoric Dolmens of Sicily'', Brazen Head Publishing, Thornham/Norfolk (UK), ISBN 978-0-956-51062-4.</ref> Għalkemm m'hemm l-ebda prova ta' xi gwerer li setgħu nqalgħu bejn dawn iż-żewġ tribujiet, meta l-Elmjani qagħdu fil-kantuniera majjistra tal-gżira, Is-Siċanjani mxew lejn il-lvant. Mill-art prinċipali tal-Italja, li fuqha kienu jgħixu nies li kienu ġejjin mil-Ligurja, oriġinaw is-Siċili fl-1200 QK, qawwa liema bħala li nfurzat lill-Isqallin jmorru lura lejn Sqallija u joqogħdu f'nofs il-gżira. Gruppi minuri oħra ġewwa l-Italja li qagħdu fi Sqallija kienu l-Awsoni (Gżejjer ta' Aeolian, Milazzo) u l-Morgeti (Morgantina) Hemm bosta studji ta' rekordji ġenetiċi li jirrappreżentaw lill-abitanti li kienu ġejjin minn pajjiżi varji li jmissu mar-reġjun tal-baħar Mediterran, imħallta mal-eqdem abitanti ta' Sqallija. Fosthom kien hemm l-Eġizzjani, il-Feniċi u l-Iberjani. Il-Feniċi kienu abitanti prekarji li ġew qabel il-miġja Griega wkoll. [[Stampa:San Giovanni degli Eremiti.jpg|thumb|San Ġovanni degli Eremiti, Il-koppli l-ħomor qed juru l-elementi tal-arkitettura Biżantina]] === Il-Perjodu Għarbi (827-1091) === Il-miġja Għarbija fi Sqallija ġabet magħha bosta riformi lill-uċuħ tal-artijiet tar-raba, dan sabiex tkun tista' tiżdied il-produttività u biex jiġi nkoraġġat iż-żamm tal-affarijiet żgħar f'idejn in-nies, toqba għad-dominanza tal-istati llandjati. L-Għarab komplew itejbu s-sistemi tal-irrigazzjoni. Deskrizzjoni ta' Palermo kienet mogħtija minn Ibn Ħawqal, negozjant Għarbi li żar 'il Sqallija fis-sena 950. Lokalità mdawra b'ħitan felħana li ġġib l-isem ta' Al-Ksar (Il-palazz) hija magħrufa bħala ċ-ċentru tal-provinċja ta' Palermo u dan il-fatt għadu jgħodd sal-lum. F'Al-Ksar wieħed jista' jsib il-Moskea ta' nhar il-Ġimgħa fuq is-sit tal-Kon-katidral Ruman. Fil-lokalità ta' Al-Khalisa (Kalsa) wieħed seta' jsib il-palazz, il-banjijiet, il-moskea, l-uffiċċji tal-gvern u l-priġunerija privata. Ibn Ħawqal saħaq li f'dawk iż-żminijiet kien hemm madwar 7,000 biċċier individwali, li kienu qed jbigħu l-prodotti tagħhom f'150 ħanut. Palermo kien maħkum mill-Għarab Aglabiti, però mbagħad beda jiġi meqjus bħala ċ-ċentru tal-emigranti ta' Sqallija, malli waqgħet għal taħt il-palju tal-Fatmidi. Matul dan ir-renju, seħħew bosta rivolti mill-Isqallin-Biżantini, speċjalement fil-lvant u allura partijiet mill-gżira kienu okkupati mill-ġdid, qabel ma ġew megħluba. Prodotti Agrikoli bħalma huma l-larinġ, il-lumi, il-pistaċċju u l-qasba taz-zokkor inġiebu lejn Sqallija. Taħt il-ħakma Għarbija, il-gżira kienet allejenata fi tliet reġjuni amministrittivi, jew "vals", fejn bejn wieħed u ieħor ikkorrespondew għat-tliet ponot ta' Sqallija: Val ta' Mażara li tinsab lejn il-punent; Val Demone lejn il-Grigal; u Val ta' Noto lejn l-ilbiċ. Bħad-Dhimmis, l-Insara nattivi (L-ortodossi tal-lvant) kellhom l-għażla libera li jagħżlu r-reliġjon li riedu jipprattikaw huma, iżda l-poplu maħkum ta' Sqallija ried jħallas taxxa speċjali, Il-Ġiżja, u kellu diversi limitazzjonijiet impoġġija fuq l-okkupazzjonijiet tiegħu, l-ilbies u fuq l-abilità li jipparteċipa f'sitwazzjonijiet pubbliċi. Imbagħad l-Emirat ta' Sqallija beda jinqasam fi gruppi intra-dinastiċi u għalhekk dan l-avveniment immarka t-tmiem tar-renju Musulman. Matul dan il-perjodu ta' amalgamazzjoni kulturali kien hemm il-preżenza minuri ta' xi Lhud ukoll. === Il-Perjodu Normann (1061-1194) === Fis-seklu 11, il-qawwiet Taljani rnexxielhom jaħtru lill-merċenarji [[Normanni]] mmexxija minn Ruġġieru l-1, sabiex ifittxu jeħilsu lil Sqallija minn taħt id-dominju [[Għarbi]]. Wara li rnexxielu jiddomina lil Apulia u lil Kalabrija, huwa mexa 'l quddiem sabiex jokkupa l-provinċja ta' Messina b'armata ta' 700 suldat. Fl-1068, Ruġġieru rnexxielu joħroġ vittorjuż kontra l-qawwiet Misilmin f'Misilieri, però l-iktar kunflitt kruċjali kien l-Assedju ta' Palermo, li sal-1072, għen lin-Normanni fid-dominazzjoni u fil-kontroll assolut tal-gżira ta' Sqallija. In-Normanni lestew id-dominazzjoni ta' Sqallija fl-1091, eżattament malli ntrebħet il-provinċja ta' Noto, l-aħħar fortizza Għarbija. [[Ruġġieru]] miet fl-1101. Is-suċċessur għat-tron kien it-tifel tiegħu, Ruġġieru t-tieni, li kien inkurunat bħala l-ewwel re ta' Sqallija. L-anzjan Ruġġieru kien miżżewweġ lil Adelaide, huwa ħa t-tmun f'idejh sakemm it-tifel tagħha mmatura biżżejjed sabiex ikun jista' jmexxi waħdu, fl-1112. [[Stampa:Rabbit islet (Isola dei Conigli) - Lampedusa - 3.jpg|thumb|Il-gżira tal-Fenek, Lampedusa]] == Turiżmu == Il-klima xemxija u niexfa, ix-xenarju, il-kċina, l-istorja u l-arkitettura ta' Sqallija huma uħud mill-fatturi prinċipali li jattiraw bosta turisti mill-Italja u minn pajjiżi oħra. L-ikbar ammont ta' turisti li jersqu lejn ix-xtut Sqallin jiġu fix-xhur sħan tas-sajf, minkejja l-fatt li n-nies jżuru 'l gżira tul is-sena kollha. Il-vulkan Etna, il-bajjiet, is-siti arkeoloġiċi u l-bliet maġġuri bħal Palermo, Katanja, Sirakuża u Ragusa huma d-destinazzjonijiet favoriti tat-turist, però r-raħal antik ta' Taormina u l-plajja viċina ta Giardini Naxos jirnexxielhom jiġbdu lill-viżitaturi minn madwar id-dinja kollha, kif jagħmlu l-gżejjer ta' Aeolian, Erice, Cefalu, Agrigento, il-gżejjer Pelagie u Capo d'Orlando. Sqallija hija magħrufa għall-ftit tempji maestużi li nbnew fil-perjodu Grieg. Bosta Kruż-lajners li jduru mal-Mediterran jieqfu Sqallija, fejn jinżlu t-turisti sabiex jixtru l-inbid prestiġjuż li huwa prodott din l-art ħawtiela. Xi xeni ta' films famużi tal-Hollywood u ta' Cincittà ġew iffilmjati proprju fi Sqallija. Dan żied l-attrazzjoni ta' Sqallija bħala destinazzjoni eċċellenti għat-turist li jixtieq ikun jaf iktar rigward l-istorja rikka tal-Mediterran. === Kastelli === [[Stampa:CastelloUrsino1CT.JPG|300px|thumb|right|[[Il-kastell Ursino]] f' [[Katanja]]]] [[Stampa:Castello Donnafugata, Ragusa.JPG|300px|thumb|right|Il-kastell ta' Donnafugata ħdejn [[Ragusa, Italy|Ragusa]]]] {| class="wikitable" |- style="background:#efefef;" !Provinċja !Kastelli !Komun |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Kaltanissetta|Kaltanissetta]] |Il-Kastell ta' Manfredonico |[[Mussomeli]] |- |U Cannuni |[[Mazzarino]] |- |Il-kastell ta' Gela |[[Gela]] |- |Il-kastell ta' Galletti (''Villa Baglio'') |[[San Cataldo]] |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Katanja|Katanja]] |[[Il-kastell ta' Ursino]] |[[Katanja]] |- |Il-Kastell Normann |[[Adrano]] |- |Il-kastell Normann |[[Paternò]] |- |Il-kastell ta' Aci |[[Aci Castello]] |- |rowspan="5"|[[Provinċja ta' Messina|Messina]] |Forte dei Centri |[[Messina]] |- |Il-kastell ta' Milazzo |[[Milazzo]] |- |Il-kastell ta' Sant'Alessio Sikulu |[[Sant'Alessio Siculo]] |- |Il-kastell ta' Pentefur |[[Savoca]] |- |[[Schisò Castle|Il-kastell ta' Schisò]] |[[Giardini Naxos]] |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Palermo|Palermo]] |[[Zisa, Palermo]] |[[Palermo]] |- |Il-kastell ta' Caccamo |[[Caccamo]] |- |Il-Kastell ta' Carini |[[Carini]] |- |Il-kastell ta' Ventimiglia |[[Castelbuono]] |- |rowspan="3"|[[Provinċja ta' Ragusa|Ragusa]] |Il-kastell ta' Donnafugata |[[Ragusa, Italy|Ragusa]] |- |It-torri ta' Cabrera |[[Pozzallo]] |- |Il-kastell ta' Conti |[[Modica]] |- ||[[Provinċja ta' Sirakuża|Sirakuża]] |[[Il-kastell ta' Maniace]] |[[Syracuse, Sicily|Sirakuża]] |- ||[[Provinċja ta' Trapani|Trapani]] |Il-kastell ta' Venere |[[Erice]] |} == Kultura == Il-kultura ta' Sqallija hija waħda miżgħuda lwien, infatti l-għeruq ta' Sqallija jinsabu konnessi mal-arti, mal-letteratura u l-filosofija. L-istorja ta' prestiġju f'dan is-settur jistgħu jiġu segwiti lura fl-ispekulazzjoni tal-filosfu Grieg Archimedes, abitant f'Sirakuża li spiċċa biex sar magħruf bħala wieħed mill-aqwa Matematiċi ta' kull żmien. Gorgjas u Empedocles huma żewġ filosfi Sqallin-Griegi minn tal-bidu nett, però jingħad li s-Sirakużjan Epicharmus kien l-inventur tal-komiċità. == Diviżjonijiet Amministrattivi == [[Stampa:Provinces of Sicily map.png|thumb|400px|Id-disa' Provinċji ta' Sqallija]] Amministrattivament Sqallija hija maqsuma f'disgħa provinċji, b'kull waħda jkollha belt kapitali intitolata wara l-isem tar-reġjun stess. Il-Gżejjer iż-żgħar li jinsabu madwar Sqallija jifformaw parti mill-provinċji Sqallin ukoll: Il-Gżejjer Aeolian ta' Messina, il-gżira ta' Ustika (Palermo), Il-gżejjer Aegadian (Trapani), il-gżira ta' Pantellerija (Trapani) u l-Gżejjer Pelaġjani (Agrigento). {| class="wikitable" style="text-align:right" |- !Provinċja !Żona (km²) !Popolazzjoni<ref>[http://demo.istat.it/bilmens2011gen/index.html Populazzjoni Mejju 2011, dejta minn Demo Istat]. Demo.istat.it. Aċċesata 18-12-2012.</ref> !Density (inh./km²) |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Agrigento]] |3,042 |453,594 |149.1 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Kaltanissetta]] |2,128 |271,168 |127.4 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Katanja]] |3,552 |1,090,620 |307.0 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Enna]] |2,562 |172,159 |67.2 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Messina]] |3,247 |652,742 |201.0 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Palermo]] |4,992 |1,249,744 |250.3 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Ragusa]] |1,614 |318,980 |197.6 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Sirakuża]] |2,109 |403,559 |191.3 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Trapani]] |2,460 |436,240 |177.3 |} == Ara wkoll == * [[Mafja]] == Referenzi == {{Referenzi}} == Rabtiet esterni == * (en) [https://www.ancient.eu/https://www.ancient.eu/article/1190.| Piccolo, Salvatore (2018). ''Bronze Age Sicily''. Ancient History Encyclopedia.] [[Kategorija:Sqallija| ]] [[Kategorija:Gżejjer Mediterranji]] 5j6uzl2x9n653v3iumiiowx5pr7aeeg 278456 278455 2022-07-30T06:18:43Z TheWikipedian1250 15835 wikitext text/x-wiki [[Stampa:Sicilian Flag.svg|thumb|250px|Bandiera ta' Sqallija]] '''Sqallija''' (''Sicilia'') hija l-ikbar gżira fil-[[Baħar Mediterran]], flimkien mal-gżejjer minuri tal-madwar. Din il-gżira hija awtonoma però tifforma parti mill-peniżola Taljana, allura nistgħu ngħidu li tista' titqies bħala wieħed mir-reġjuni tal-Italja minkejja l-fatt li hija gżira b'kultura kemxejn differenti. Sqallija tinsab fiċ-ċentru tal-baħar Mediterran, il-gżira testendi mill-ponta tal-peniżola ta' Apennini, li hija separata biss mit-triq id-dejqa li taqsam il-lokalità ta' Messina, u tibqa' sejra lejn il-kosta tat-tramuntana tal- kontinent Afrikan. L-iktar aspett monumentali ta' dan il-pajjiż huwa mingħajr ebda dubju, il-vulkan tal-Etna, li huwa 3,320 metru 'l fuq mil-livell tal-art, vulkan grandjuż li jġorr it-titlu bħala l-iktar vulkan attiv fl-Ewropa u fid-dinja. Il-gżira tipposjedi klima tipikament Mediterranja. L-eqdem evidenza arkeoloġika ta' abitazzjoni umana tmur lura għat-8,000 sena QK. Madwar is-sena 750 QK, Sqallija saret kolonja Griega u hija fruntiera li rat bosta battalji storiċi, hawnhekk qiegħed nirreferi direttament għall-gwerer Griegi-Puniċi u Rumani-Puniċi li ġew miġġielda tul medda ta' 600 sena. Il-vittorja ta' dawn il-gwerer Puniċi kienet tar-Rumani, rebħa li wasslet għad-distruzzjoni tal-belt ta' Kartaġni. Wara l-waqgħa tal-imperu Ruman fil-ħamest seklu wara kristu, Sqallija ġiet maħkuma minn bosta ġnus barranin, u matul il-medju-evu din il-gżira ġiet maħkuma mill-Vandali,mill-Ostrogoti,mill-Biżantini, mill-Għarab u fl-aħħar mill-aħħar min-Normanni. Iktar 'il quddiem ġie fformat, dak li beda jissejjaħ ir-renju ta' Sqallija, li dam bejn l-1130 u l-1816. Dan issubordina l-kuruni ta' Aragona, ta' Spanja, tal-imperu Ruman sakemm fl-aħħar ingħaqdu taħt il-Burboni ma' Napli bħala r-renju taż-żewġ Sqallijiet. Flimkien ma' espedizzjoni ta' elf ruħ, Giuseppe Garibaldi ddirieġa r-rivolta matul il-proċess tal-unifikazzjoni Taljana, u minn dakinhar Sqallija bdiet tiġi kkunsidrata bħal parti mill-Italja, proprju fl-1860 eżattament wara li ġie żvelat ir-riżultat tar-referendum. Wara t-twelid tar-Repubblika Taljana fl-1946, Sqallija ngħatat l-istatus speċjali bħala reġjun awtonomu. Sqallija għandha kultura unika u rikka, speċjalment f'dak kollu li għandu x'jaqsam mal-arti, mal-mużika, mal-letteratura, mal-kċina u mal-arkitettura. Sqallija tagħti importanza lis-siti qodma kif ukoll dawk arkeoloġiċi, ngħidu aħna bħan-Nekropoli ta' Pantalica, il-wied tat-tempji u Selinunte. == Ġeografija == Meta wieħed jagħti daqqa t'għajn lejn Sqallija għandu jinnota l-forma trijangolari tal-gżira. Forma speċjali li nnominata Trinacria, kelma arkajka li hija ġejja mill-Grieg Treis 'Tlieta',u akra 'ġejja għall-ponta'. Il-gżira hija mbiegħda mir-reġjun Taljan tal-Kalabrija permezz tal-istrett ta' Messina, li huwa ta' madwar 3 kilometri wiesgħa lejn it-tramuntana, u xi 16-il kilometru lejn il-parti tan-nofsinhar. Ix-xtajtiet tat-tramuntana u tan-nofsinhar huma ta' xi 280 kilometru tul, mentri t-tul tal-kosta tal-lvant huwa ta' 180 kilometru, l-istima tad-daqs tal-kosta kollha huwa ta' 1,484 kilometru. Iż-żona totali tal-gżira huwa ta' 25,711-il kilometru kwadru, però r-reġjun awtonimu ta' Sqallija (li jinkludi l-gżejjer iż-żgħar tal-madwar) jkopri ż-żona ta' 27,708 kilometru kwadru. Il-maġġor parti tal-art innata ta' Sqallija hija miksija bl-għoljiet, u ġiet ikkultivata mill-bniedeim ,dejjem fejn kien possibbli. Matul il-kosta tat-tramuntana, id-diversi muntanji ta' Madonie (2000 metru), ta' Nebrodi (1800 metru) u ta' Pelotani (1300 metru) jirrappreżentaw l-estenzjoni tal-art prinċipali ta' Appennines. Id-dawra tal-vulkan Etna tiddomina fuq il-kosta tal-lvant. Lejn ix-xlokk wieħed jista' josserva l-muntanji l-baxxi tal-Hyblaean (1000 metru) Il-minjieri tad-distrett ta' Enna u ta' Kaltanissetta kienu użati bħala żoni minn fejn seta' jinġieb is-sulfur matul is-seklu 19, però dan is-sors naqas sewwa mal-ħamsinijiet tas-seklu 20. Sqallija u l-gżejjer iż-żgħar li jiċċirkondawha jipposjedu bosta vulkani attivi. Meta wieħed jitkellem rigward is-suġġett tant interessanti tal-vulkani tal-Mediterran, żgur li ma jistax jinsa 'l vulkan Etna, b'għoli li jlaħħaq mat-3,320 metru. L-Etna jġorr it-titlu tal-ogħla vulkan attiv fl-Ewropa u saħansitra fid-dinja wkoll. Il-gżejjer ta' Aeolian fil-baħar Tirren, li jinsabu lejn il-grigal ta' Sqallija, jesebixxu kumplessità vulkanika fejn inkluż hemm Stromboli. Bħalissa l-vulkani attivi huma t-tliet vulkani ta' Vulcano Vulcanello u dak ta' Lipari, li s-soltu huwa deskritt bħala vulkan inattiv. 'Il barra mill-kosta tan-nofsinhar ta' Sqallija wieħed jista' faċilment isib il-vulkan ta' taħt il-livell tal-ilma li jġib l-isem ta' Ferdinadea, vulkan li ilu ma jiżbroffa sa mill-1831. Dan il-vulkan jinsab bejn il-kosta ta' Agrigento u l-gżira ta' Pantellerija (li hija meqjusa bħala vulkan inattiv ukoll) fuq iż-żona Phlegraean tal-istrett ta' Sqallija. Dan ir-reġjun awtonimu jinkludi wkoll bosta gżejjer ġirien, dawn huma: il-gżejjer ta' Aegadian, il-gżejjer ta' Aeolian, Il-gżira vulkanika ta' Pantellerija u Lampedusa. <gallery> File:Beach in Taormina.JPG|[[Taormina]] File:Capodorlando.jpg|[[Capo d'Orlando]] File:Stromboli-view.jpg |[[Il-vulkan Stromboli]] File:Gole dell'Alcantara-pjt1.jpg|[[Alcantara (river)|Il-wied ta' Alcantara]] File:Baia di Marina di Ragusa-Autore Giorgio Leggio.jpg |[[Il-Marina ta' Ragusa]] File:Turkish Steps in Agrigento.jpg|[[Scala dei Turchi]] File:Simeto.jpg|The [[Ix-xmara ta' Simeto]] </gallery> <!-- [[File:Sicily topo.png|thumb|300px|[[Topography]] of Sicily.]] --> === Klima === Sqallija tipposjedi klima tipikament Mediterranja bi xtiewi moderati u mxarrba flimkien ma' sjuf sħan u nexfin li jilqgħu lit-turist vjaġġatur. Skont l-agenzija reġjonali għall-iskart u għall-ilma, fl-10 ta' Awwissu tal-1999 l-istazzjon tat-temp f'Katenanuova (EN) rrekordja t-temperatura estrema ta' 48.5&nbsp;°C (119&nbsp;°F), li hija l-ogħla temperatura li qatt ġiet irrekordjata fl-Ewropa permezz ta' strumenti effiċjenti li wieħed jista' joqgħod fuq ir-riżultati miksuba minnhom. Ir-rikordju uffiċjali tal-Ewropa, li ġie mkejjel b'termometri minimi u massimi--huwa rrikonoxxut f'Ateni, il-Greċja hekk kif il-komunikazzjonijiet irrapportaw it-temperatura għolja ta' 48.0&nbsp;°C (118&nbsp;°F) fl-1977. [[Stampa:Zingaro Sicilia 2005-09-30-2.jpg|thumb|Il-Park Naturali ta' Zingaro fi Sqallija]] == Flora u Fawna == Sqallija hija ta' sikwit deskritta bħala eżempju ċar ta' deforestazzjoni umana, li kienet ipprattikata sa miż-żminijiet Rumani, meta l-gżira ġiet ittrasformata f'reġjun agrikolu. Dan il-fattur beda jbiddel il-klima tal-gżira bilmod il-mod, infatti bdiet nieżla inqas xita u x-xmajjar bdew jinxfu. Din hija r-raġuni 'l għala m'hemmx foresti fil-provinċji taċ-ċentru u tal-ilbiċ. Fit-tramuntana ta' Sqallija wieħed jista' faċilment jilloka tliet foresti importanti. ħdejn il-vulkan Etna, il-muntanji Nebrodi u fir-riserva naturali tal-bosk tal-Ficuzza ħdejn Palermo. Il-park reġjonali tal-muntanji Nebrodi, li ġie stabbilit fl-4 ta' Awwissu tal-1993, bis-86,000 etteri huwa kkunsidrat bħala l-ikbar żona naturali u protetta ta' Sqallija, hawnhekk wieħed jista' jsib ukoll l-ikbar foresta ta' Sqallija, li jisimha l-foresta Karonja, li huwa t-tieni isem li ġie mogħti lill-muntanji Nebrodi. L-ixjaħ siġra li tinsab fuq din il-gżira ċentrali għandha bejn l-2000 u l-4000 sena, din is-siġra tinsab fuq it-triq ta' Linguaglossa f'Sant'Alfio lejn l-lvant tal-vulkan Etna. Sqallija għandha livell tajjeb ta' Bijodiversità fawnali, Ftit mill-ispeċi li jabitaw fuqha jinkludu: Iċ-Ċirneku tal-Etna, il-volpi, il-ballotra ż-żgħira, il-martora tal-arżnu, iċ-ċerva Roe, il-ħanżir salvaġġ, il-Qanfud, Iż-Żrinġ komuni, l-Ajkla dehbiena u l-Falkun. Kultant Sqallija hija kkunsidrata bħala l-punt fejn bosta speċi huma ristretti milli jemigraw lejn bnadi oltrè. Pereżempju, is-sotto-speċi taċ-ċawla tal-barnuża tirrikorri fi Sqallija, f'Sardinja u f'Korsika biss, infatti din l-ispeċi partikolari ma ssibiex kieku kellek tfittex f'dawk il-pajjiżi li jinsabu lejn in-nofsinhar ta' din il-gżira ċentrali. Ir-riserva naturali ta' Zingaro hija waħda mill-aqwa eżempji ta' abbissi kostali li għadhom ma ġewx mimsusa mill-bniedem. == Storja == === Tribujiet Qodma === L-abitanti oriġinali ta' Sqallija kienu maqsumin fi tliet gruppi tal-poplu pre-istoriku tal-Italja. L-iktar grupp prominenti u prekarju minn dawn kien dak tas-Sikani, li kienu miġbura minn Thucydides, jingħad li kien ġej mill-peniżola tal-Iberja. Evidenza storika li hija ta' ċerta importanza hija l-iskoperta tat-tpinġijiet impinġija mis-Sikani fl-għerien li kienu jgħixu fihom. Tpinġijiet li jmorru lura sa tmiem l-epoka tal-Pleistocene, għall-ħabta tas-sena 8,000 QK. Il-miġja tal-ewwel umani hija assoċjata mal-estinzjoni tal-ippopotami nani u tal-iljunfanti nani. Il-poplu Elimjan, maħsub li kien ġej mill-baħar Eġew, kien dak il-poplu, li kien missu jingħaqad fi tribù sabiex jemigra lejn Sqallija u jitħallat mal-popolazzjoni ta' din il-gżira hekk maġġuri fil-Mediterran. L-iskoperti riċenti tad-dolmens li jinsabu fuq din il-gżira (dawn imorru lura għat-tieni nofs tat-tielet millenju qabel kristu), jidhru li sejrin jiftħu orizzonti ġodda fuq il-panorama kulturali u komposta ta' Sqallija primittiva. Huwa magħruf b'eżattezza li dan ir-reġjun kien għadda minn pre-istorja pjuttost diffiċli, tant li hija missjoni antipatka li timxi wara l-passi tal-popli diversi li segwew 'il xulxin. L-impatt taż-żewġ influwenzi huwa ċar però l-influwenza Ewropea dehret li kienet ġejja mill-majjistral, u l-oħra, influwenza Mediterranja ta' oriġni orjentali.<ref>Salvatore, Piccolo (2013), ''Ancient Stones: The Prehistoric Dolmens of Sicily'', Brazen Head Publishing, Thornham/Norfolk (UK), ISBN 978-0-956-51062-4.</ref> Għalkemm m'hemm l-ebda prova ta' xi gwerer li setgħu nqalgħu bejn dawn iż-żewġ tribujiet, meta l-Elmjani qagħdu fil-kantuniera majjistra tal-gżira, Is-Siċanjani mxew lejn il-lvant. Mill-art prinċipali tal-Italja, li fuqha kienu jgħixu nies li kienu ġejjin mil-Ligurja, oriġinaw is-Siċili fl-1200 QK, qawwa liema bħala li nfurzat lill-Isqallin jmorru lura lejn Sqallija u joqogħdu f'nofs il-gżira. Gruppi minuri oħra ġewwa l-Italja li qagħdu fi Sqallija kienu l-Awsoni (Gżejjer ta' Aeolian, Milazzo) u l-Morgeti (Morgantina) Hemm bosta studji ta' rekordji ġenetiċi li jirrappreżentaw lill-abitanti li kienu ġejjin minn pajjiżi varji li jmissu mar-reġjun tal-baħar Mediterran, imħallta mal-eqdem abitanti ta' Sqallija. Fosthom kien hemm l-Eġizzjani, il-Feniċi u l-Iberjani. Il-Feniċi kienu abitanti prekarji li ġew qabel il-miġja Griega wkoll. [[Stampa:San Giovanni degli Eremiti.jpg|thumb|San Ġovanni degli Eremiti, Il-koppli l-ħomor qed juru l-elementi tal-arkitettura Biżantina]] === Il-Perjodu Għarbi (827-1091) === Il-miġja Għarbija fi Sqallija ġabet magħha bosta riformi lill-uċuħ tal-artijiet tar-raba, dan sabiex tkun tista' tiżdied il-produttività u biex jiġi nkoraġġat iż-żamm tal-affarijiet żgħar f'idejn in-nies, toqba għad-dominanza tal-istati llandjati. L-Għarab komplew itejbu s-sistemi tal-irrigazzjoni. Deskrizzjoni ta' Palermo kienet mogħtija minn Ibn Ħawqal, negozjant Għarbi li żar 'il Sqallija fis-sena 950. Lokalità mdawra b'ħitan felħana li ġġib l-isem ta' Al-Ksar (Il-palazz) hija magħrufa bħala ċ-ċentru tal-provinċja ta' Palermo u dan il-fatt għadu jgħodd sal-lum. F'Al-Ksar wieħed jista' jsib il-Moskea ta' nhar il-Ġimgħa fuq is-sit tal-Kon-katidral Ruman. Fil-lokalità ta' Al-Khalisa (Kalsa) wieħed seta' jsib il-palazz, il-banjijiet, il-moskea, l-uffiċċji tal-gvern u l-priġunerija privata. Ibn Ħawqal saħaq li f'dawk iż-żminijiet kien hemm madwar 7,000 biċċier individwali, li kienu qed jbigħu l-prodotti tagħhom f'150 ħanut. Palermo kien maħkum mill-Għarab Aglabiti, però mbagħad beda jiġi meqjus bħala ċ-ċentru tal-emigranti ta' Sqallija, malli waqgħet għal taħt il-palju tal-Fatmidi. Matul dan ir-renju, seħħew bosta rivolti mill-Isqallin-Biżantini, speċjalement fil-lvant u allura partijiet mill-gżira kienu okkupati mill-ġdid, qabel ma ġew megħluba. Prodotti Agrikoli bħalma huma l-larinġ, il-lumi, il-pistaċċju u l-qasba taz-zokkor inġiebu lejn Sqallija. Taħt il-ħakma Għarbija, il-gżira kienet allejenata fi tliet reġjuni amministrittivi, jew "vals", fejn bejn wieħed u ieħor ikkorrespondew għat-tliet ponot ta' Sqallija: Val ta' Mażara li tinsab lejn il-punent; Val Demone lejn il-Grigal; u Val ta' Noto lejn l-ilbiċ. Bħad-Dhimmis, l-Insara nattivi (L-ortodossi tal-lvant) kellhom l-għażla libera li jagħżlu r-reliġjon li riedu jipprattikaw huma, iżda l-poplu maħkum ta' Sqallija ried jħallas taxxa speċjali, Il-Ġiżja, u kellu diversi limitazzjonijiet impoġġija fuq l-okkupazzjonijiet tiegħu, l-ilbies u fuq l-abilità li jipparteċipa f'sitwazzjonijiet pubbliċi. Imbagħad l-Emirat ta' Sqallija beda jinqasam fi gruppi intra-dinastiċi u għalhekk dan l-avveniment immarka t-tmiem tar-renju Musulman. Matul dan il-perjodu ta' amalgamazzjoni kulturali kien hemm il-preżenza minuri ta' xi Lhud ukoll. === Il-Perjodu Normann (1061-1194) === Fis-seklu 11, il-qawwiet Taljani rnexxielhom jaħtru lill-merċenarji [[Normanni]] mmexxija minn Ruġġieru l-1, sabiex ifittxu jeħilsu lil Sqallija minn taħt id-dominju [[Għarbi]]. Wara li rnexxielu jiddomina lil Apulia u lil Kalabrija, huwa mexa 'l quddiem sabiex jokkupa l-provinċja ta' Messina b'armata ta' 700 suldat. Fl-1068, Ruġġieru rnexxielu joħroġ vittorjuż kontra l-qawwiet Misilmin f'Misilieri, però l-iktar kunflitt kruċjali kien l-Assedju ta' Palermo, li sal-1072, għen lin-Normanni fid-dominazzjoni u fil-kontroll assolut tal-gżira ta' Sqallija. In-Normanni lestew id-dominazzjoni ta' Sqallija fl-1091, eżattament malli ntrebħet il-provinċja ta' Noto, l-aħħar fortizza Għarbija. [[Ruġġieru]] miet fl-1101. Is-suċċessur għat-tron kien it-tifel tiegħu, Ruġġieru t-tieni, li kien inkurunat bħala l-ewwel re ta' Sqallija. L-anzjan Ruġġieru kien miżżewweġ lil Adelaide, huwa ħa t-tmun f'idejh sakemm it-tifel tagħha mmatura biżżejjed sabiex ikun jista' jmexxi waħdu, fl-1112. [[Stampa:Rabbit islet (Isola dei Conigli) - Lampedusa - 3.jpg|thumb|Il-gżira tal-Fenek, Lampedusa]] == Turiżmu == Il-klima xemxija u niexfa, ix-xenarju, il-kċina, l-istorja u l-arkitettura ta' Sqallija huma uħud mill-fatturi prinċipali li jattiraw bosta turisti mill-Italja u minn pajjiżi oħra. L-ikbar ammont ta' turisti li jersqu lejn ix-xtut Sqallin jiġu fix-xhur sħan tas-sajf, minkejja l-fatt li n-nies jżuru 'l gżira tul is-sena kollha. Il-vulkan Etna, il-bajjiet, is-siti arkeoloġiċi u l-bliet maġġuri bħal Palermo, Katanja, Sirakuża u Ragusa huma d-destinazzjonijiet favoriti tat-turist, però r-raħal antik ta' Taormina u l-plajja viċina ta Giardini Naxos jirnexxielhom jiġbdu lill-viżitaturi minn madwar id-dinja kollha, kif jagħmlu l-gżejjer ta' Aeolian, Erice, Cefalu, Agrigento, il-gżejjer Pelagie u Capo d'Orlando. Sqallija hija magħrufa għall-ftit tempji maestużi li nbnew fil-perjodu Grieg. Bosta Kruż-lajners li jduru mal-Mediterran jieqfu Sqallija, fejn jinżlu t-turisti sabiex jixtru l-inbid prestiġjuż li huwa prodott din l-art ħawtiela. Xi xeni ta' films famużi tal-Hollywood u ta' Cincittà ġew iffilmjati proprju fi Sqallija. Dan żied l-attrazzjoni ta' Sqallija bħala destinazzjoni eċċellenti għat-turist li jixtieq ikun jaf iktar rigward l-istorja rikka tal-Mediterran. === Kastelli === [[Stampa:CastelloUrsino1CT.JPG|300px|thumb|right|[[Il-kastell Ursino]] f' [[Katanja]]]] [[Stampa:Castello Donnafugata, Ragusa.JPG|300px|thumb|right|Il-kastell ta' Donnafugata ħdejn [[Ragusa, Italy|Ragusa]]]] {| class="wikitable" |- style="background:#efefef;" !Provinċja !Kastelli !Komun |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Kaltanissetta|Kaltanissetta]] |Il-Kastell ta' Manfredonico |[[Mussomeli]] |- |U Cannuni |[[Mazzarino]] |- |Il-kastell ta' Gela |[[Gela]] |- |Il-kastell ta' Galletti (''Villa Baglio'') |[[San Cataldo]] |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Katanja|Katanja]] |[[Il-kastell ta' Ursino]] |[[Katanja]] |- |Il-Kastell Normann |[[Adrano]] |- |Il-kastell Normann |[[Paternò]] |- |Il-kastell ta' Aci |[[Aci Castello]] |- |rowspan="5"|[[Provinċja ta' Messina|Messina]] |Forte dei Centri |[[Messina]] |- |Il-kastell ta' Milazzo |[[Milazzo]] |- |Il-kastell ta' Sant'Alessio Sikulu |[[Sant'Alessio Siculo]] |- |Il-kastell ta' Pentefur |[[Savoca]] |- |[[Schisò Castle|Il-kastell ta' Schisò]] |[[Giardini Naxos]] |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Palermo|Palermo]] |[[Zisa, Palermo]] |[[Palermo]] |- |Il-kastell ta' Caccamo |[[Caccamo]] |- |Il-Kastell ta' Carini |[[Carini]] |- |Il-kastell ta' Ventimiglia |[[Castelbuono]] |- |rowspan="3"|[[Provinċja ta' Ragusa|Ragusa]] |Il-kastell ta' Donnafugata |[[Ragusa, Italy|Ragusa]] |- |It-torri ta' Cabrera |[[Pozzallo]] |- |Il-kastell ta' Conti |[[Modica]] |- ||[[Provinċja ta' Sirakuża|Sirakuża]] |[[Il-kastell ta' Maniace]] |[[Syracuse, Sicily|Sirakuża]] |- ||[[Provinċja ta' Trapani|Trapani]] |Il-kastell ta' Venere |[[Erice]] |} == Kultura == Il-kultura ta' Sqallija hija waħda miżgħuda lwien, infatti l-għeruq ta' Sqallija jinsabu konnessi mal-arti, mal-letteratura u l-filosofija. L-istorja ta' prestiġju f'dan is-settur jistgħu jiġu segwiti lura fl-ispekulazzjoni tal-filosfu Grieg Archimedes, abitant f'Sirakuża li spiċċa biex sar magħruf bħala wieħed mill-aqwa Matematiċi ta' kull żmien. Gorgjas u Empedocles huma żewġ filosfi Sqallin-Griegi minn tal-bidu nett, però jingħad li s-Sirakużjan Epicharmus kien l-inventur tal-komiċità. == Diviżjonijiet Amministrattivi == [[Stampa:Provinces of Sicily map.png|thumb|400px|Id-disa' Provinċji ta' Sqallija]] Amministrattivament Sqallija hija maqsuma f'disgħa provinċji, b'kull waħda jkollha belt kapitali intitolata wara l-isem tar-reġjun stess. Il-Gżejjer iż-żgħar li jinsabu madwar Sqallija jifformaw parti mill-provinċji Sqallin ukoll: Il-Gżejjer Aeolian ta' Messina, il-gżira ta' Ustika (Palermo), Il-gżejjer Aegadian (Trapani), il-gżira ta' Pantellerija (Trapani) u l-Gżejjer Pelaġjani (Agrigento). {| class="wikitable" style="text-align:right" |- !Provinċja !Żona (km²) !Popolazzjoni<ref>[http://demo.istat.it/bilmens2011gen/index.html Populazzjoni Mejju 2011, dejta minn Demo Istat]. Demo.istat.it. Aċċesata 18-12-2012.</ref> !Density (inh./km²) |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Agrigento]] |3,042 |453,594 |149.1 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Kaltanissetta]] |2,128 |271,168 |127.4 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Katanja]] |3,552 |1,090,620 |307.0 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Enna]] |2,562 |172,159 |67.2 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Messina]] |3,247 |652,742 |201.0 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Palermo]] |4,992 |1,249,744 |250.3 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Ragusa]] |1,614 |318,980 |197.6 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Sirakuża]] |2,109 |403,559 |191.3 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Trapani]] |2,460 |436,240 |177.3 |} == Ara wkoll == * [[Mafja]] * [[L-Italja t'Isfel]] == Referenzi == {{Referenzi}} == Rabtiet esterni == * (en) [https://www.ancient.eu/https://www.ancient.eu/article/1190.| Piccolo, Salvatore (2018). ''Bronze Age Sicily''. Ancient History Encyclopedia.] [[Kategorija:Sqallija| ]] [[Kategorija:Gżejjer Mediterranji]] ifq52pw914jyk8i2p6j7hdj6f8173xn 278457 278456 2022-07-30T06:21:53Z TheWikipedian1250 15835 wikitext text/x-wiki [[Stampa:Sicilian Flag.svg|thumb|250px|Bandiera ta' Sqallija]] '''Sqallija''' (''Sicilia'') hija l-ikbar gżira fil-[[Baħar Mediterran]], flimkien mal-gżejjer minuri tal-madwar. Din il-gżira hija awtonoma però tifforma parti mill-peniżola Taljana, allura nistgħu ngħidu li tista' titqies bħala wieħed mir-reġjuni tal-Italja minkejja l-fatt li hija gżira b'kultura kemxejn differenti. Sqallija tinsab fiċ-ċentru tal-baħar Mediterran, il-gżira testendi mill-ponta tal-peniżola ta' Apennini, li hija separata biss mit-triq id-dejqa li taqsam il-lokalità ta' Messina, u tibqa' sejra lejn il-kosta tat-tramuntana tal- kontinent Afrikan. L-iktar aspett monumentali ta' dan il-pajjiż huwa mingħajr ebda dubju, il-vulkan tal-Etna, li huwa 3,320 metru 'l fuq mil-livell tal-art, vulkan grandjuż li jġorr it-titlu bħala l-iktar vulkan attiv fl-Ewropa u fid-dinja. Il-gżira tipposjedi klima tipikament Mediterranja. L-eqdem evidenza arkeoloġika ta' abitazzjoni umana tmur lura għat-8,000 sena QK. Madwar is-sena 750 QK, Sqallija saret kolonja Griega u hija fruntiera li rat bosta battalji storiċi, hawnhekk qiegħed nirreferi direttament għall-gwerer Griegi-Puniċi u Rumani-Puniċi li ġew miġġielda tul medda ta' 600 sena. Il-vittorja ta' dawn il-gwerer Puniċi kienet tar-Rumani, rebħa li wasslet għad-distruzzjoni tal-belt ta' Kartaġni. Wara l-waqgħa tal-imperu Ruman fil-ħamest seklu wara kristu, Sqallija ġiet maħkuma minn bosta ġnus barranin, u matul il-medju-evu din il-gżira ġiet maħkuma mill-Vandali,mill-Ostrogoti,mill-Biżantini, mill-Għarab u fl-aħħar mill-aħħar min-Normanni. Iktar 'il quddiem ġie fformat, dak li beda jissejjaħ ir-renju ta' Sqallija, li dam bejn l-1130 u l-1816. Dan issubordina l-kuruni ta' Aragona, ta' Spanja, tal-imperu Ruman sakemm fl-aħħar ingħaqdu taħt il-Burboni ma' Napli bħala r-renju taż-żewġ Sqallijiet. Flimkien ma' espedizzjoni ta' elf ruħ, Giuseppe Garibaldi ddirieġa r-rivolta matul il-proċess tal-unifikazzjoni Taljana, u minn dakinhar Sqallija bdiet tiġi kkunsidrata bħal parti mill-Italja, proprju fl-1860 eżattament wara li ġie żvelat ir-riżultat tar-referendum. Wara t-twelid tar-Repubblika Taljana fl-1946, Sqallija ngħatat l-istatus speċjali bħala reġjun awtonomu. Sqallija għandha kultura unika u rikka, speċjalment f'dak kollu li għandu x'jaqsam mal-arti, mal-mużika, mal-letteratura, mal-kċina u mal-arkitettura. Sqallija tagħti importanza lis-siti qodma kif ukoll dawk arkeoloġiċi, ngħidu aħna bħan-Nekropoli ta' Pantalica, il-wied tat-tempji u Selinunte. == Ġeografija == Meta wieħed jagħti daqqa t'għajn lejn Sqallija għandu jinnota l-forma trijangolari tal-gżira. Forma speċjali li nnominata Trinacria, kelma arkajka li hija ġejja mill-Grieg Treis 'Tlieta',u akra 'ġejja għall-ponta'. Il-gżira hija mbiegħda mir-reġjun Taljan tal-Kalabrija permezz tal-istrett ta' Messina, li huwa ta' madwar 3 kilometri wiesgħa lejn it-tramuntana, u xi 16-il kilometru lejn il-parti tan-nofsinhar. Ix-xtajtiet tat-tramuntana u tan-nofsinhar huma ta' xi 280 kilometru tul, mentri t-tul tal-kosta tal-lvant huwa ta' 180 kilometru, l-istima tad-daqs tal-kosta kollha huwa ta' 1,484 kilometru. Iż-żona totali tal-gżira huwa ta' 25,711-il kilometru kwadru, però r-reġjun awtonimu ta' Sqallija (li jinkludi l-gżejjer iż-żgħar tal-madwar) jkopri ż-żona ta' 27,708 kilometru kwadru. Il-maġġor parti tal-art innata ta' Sqallija hija miksija bl-għoljiet, u ġiet ikkultivata mill-bniedeim ,dejjem fejn kien possibbli. Matul il-kosta tat-tramuntana, id-diversi muntanji ta' Madonie (2000 metru), ta' Nebrodi (1800 metru) u ta' Pelotani (1300 metru) jirrappreżentaw l-estenzjoni tal-art prinċipali ta' Appennines. Id-dawra tal-vulkan Etna tiddomina fuq il-kosta tal-lvant. Lejn ix-xlokk wieħed jista' josserva l-muntanji l-baxxi tal-Hyblaean (1000 metru) Il-minjieri tad-distrett ta' Enna u ta' Kaltanissetta kienu użati bħala żoni minn fejn seta' jinġieb is-sulfur matul is-seklu 19, però dan is-sors naqas sewwa mal-ħamsinijiet tas-seklu 20. Sqallija u l-gżejjer iż-żgħar li jiċċirkondawha jipposjedu bosta vulkani attivi. Meta wieħed jitkellem rigward is-suġġett tant interessanti tal-vulkani tal-Mediterran, żgur li ma jistax jinsa 'l vulkan Etna, b'għoli li jlaħħaq mat-3,320 metru. L-Etna jġorr it-titlu tal-ogħla vulkan attiv fl-Ewropa u saħansitra fid-dinja wkoll. Il-gżejjer ta' Aeolian fil-baħar Tirren, li jinsabu lejn il-grigal ta' Sqallija, jesebixxu kumplessità vulkanika fejn inkluż hemm Stromboli. Bħalissa l-vulkani attivi huma t-tliet vulkani ta' Vulcano Vulcanello u dak ta' Lipari, li s-soltu huwa deskritt bħala vulkan inattiv. 'Il barra mill-kosta tan-nofsinhar ta' Sqallija wieħed jista' faċilment isib il-vulkan ta' taħt il-livell tal-ilma li jġib l-isem ta' Ferdinadea, vulkan li ilu ma jiżbroffa sa mill-1831. Dan il-vulkan jinsab bejn il-kosta ta' Agrigento u l-gżira ta' Pantellerija (li hija meqjusa bħala vulkan inattiv ukoll) fuq iż-żona Phlegraean tal-istrett ta' Sqallija. Dan ir-reġjun awtonimu jinkludi wkoll bosta gżejjer ġirien, dawn huma: il-gżejjer ta' Aegadian, il-gżejjer ta' Aeolian, Il-gżira vulkanika ta' Pantellerija u Lampedusa. <gallery> File:Beach in Taormina.JPG|[[Taormina]] File:Capodorlando.jpg|[[Capo d'Orlando]] File:Stromboli-view.jpg |[[Il-vulkan Stromboli]] File:Gole dell'Alcantara-pjt1.jpg|[[Alcantara (river)|Il-wied ta' Alcantara]] File:Baia di Marina di Ragusa-Autore Giorgio Leggio.jpg |[[Il-Marina ta' Ragusa]] File:Turkish Steps in Agrigento.jpg|[[Scala dei Turchi]] File:Simeto.jpg|The [[Ix-xmara ta' Simeto]] </gallery> <!-- [[File:Sicily topo.png|thumb|300px|[[Topography]] of Sicily.]] --> === Klima === Sqallija tipposjedi klima tipikament Mediterranja bi xtiewi moderati u mxarrba flimkien ma' sjuf sħan u nexfin li jilqgħu lit-turist vjaġġatur. Skont l-agenzija reġjonali għall-iskart u għall-ilma, fl-10 ta' Awwissu tal-1999 l-istazzjon tat-temp f'Katenanuova (EN) rrekordja t-temperatura estrema ta' 48.5&nbsp;°C (119&nbsp;°F), li hija l-ogħla temperatura li qatt ġiet irrekordjata fl-Ewropa permezz ta' strumenti effiċjenti li wieħed jista' joqgħod fuq ir-riżultati miksuba minnhom. Ir-rikordju uffiċjali tal-Ewropa, li ġie mkejjel b'termometri minimi u massimi--huwa rrikonoxxut f'Ateni, il-Greċja hekk kif il-komunikazzjonijiet irrapportaw it-temperatura għolja ta' 48.0&nbsp;°C (118&nbsp;°F) fl-1977. [[Stampa:Zingaro Sicilia 2005-09-30-2.jpg|thumb|Il-Park Naturali ta' Zingaro fi Sqallija]] == Flora u Fawna == Sqallija hija ta' sikwit deskritta bħala eżempju ċar ta' deforestazzjoni umana, li kienet ipprattikata sa miż-żminijiet Rumani, meta l-gżira ġiet ittrasformata f'reġjun agrikolu. Dan il-fattur beda jbiddel il-klima tal-gżira bilmod il-mod, infatti bdiet nieżla inqas xita u x-xmajjar bdew jinxfu. Din hija r-raġuni 'l għala m'hemmx foresti fil-provinċji taċ-ċentru u tal-ilbiċ. Fit-tramuntana ta' Sqallija wieħed jista' faċilment jilloka tliet foresti importanti. ħdejn il-vulkan Etna, il-muntanji Nebrodi u fir-riserva naturali tal-bosk tal-Ficuzza ħdejn Palermo. Il-park reġjonali tal-muntanji Nebrodi, li ġie stabbilit fl-4 ta' Awwissu tal-1993, bis-86,000 etteri huwa kkunsidrat bħala l-ikbar żona naturali u protetta ta' Sqallija, hawnhekk wieħed jista' jsib ukoll l-ikbar foresta ta' Sqallija, li jisimha l-foresta Karonja, li huwa t-tieni isem li ġie mogħti lill-muntanji Nebrodi. L-ixjaħ siġra li tinsab fuq din il-gżira ċentrali għandha bejn l-2000 u l-4000 sena, din is-siġra tinsab fuq it-triq ta' Linguaglossa f'Sant'Alfio lejn l-lvant tal-vulkan Etna. Sqallija għandha livell tajjeb ta' Bijodiversità fawnali, Ftit mill-ispeċi li jabitaw fuqha jinkludu: Iċ-Ċirneku tal-Etna, il-volpi, il-ballotra ż-żgħira, il-martora tal-arżnu, iċ-ċerva Roe, il-ħanżir salvaġġ, il-Qanfud, Iż-Żrinġ komuni, l-Ajkla dehbiena u l-Falkun. Kultant Sqallija hija kkunsidrata bħala l-punt fejn bosta speċi huma ristretti milli jemigraw lejn bnadi oltrè. Pereżempju, is-sotto-speċi taċ-ċawla tal-barnuża tirrikorri fi Sqallija, f'Sardinja u f'Korsika biss, infatti din l-ispeċi partikolari ma ssibiex kieku kellek tfittex f'dawk il-pajjiżi li jinsabu lejn in-nofsinhar ta' din il-gżira ċentrali. Ir-riserva naturali ta' Zingaro hija waħda mill-aqwa eżempji ta' abbissi kostali li għadhom ma ġewx mimsusa mill-bniedem. == Storja == === Tribujiet Qodma === L-abitanti oriġinali ta' Sqallija kienu maqsumin fi tliet gruppi tal-poplu pre-istoriku tal-Italja. L-iktar grupp prominenti u prekarju minn dawn kien dak tas-Sikani, li kienu miġbura minn Thucydides, jingħad li kien ġej mill-peniżola tal-Iberja. Evidenza storika li hija ta' ċerta importanza hija l-iskoperta tat-tpinġijiet impinġija mis-Sikani fl-għerien li kienu jgħixu fihom. Tpinġijiet li jmorru lura sa tmiem l-epoka tal-Pleistocene, għall-ħabta tas-sena 8,000 QK. Il-miġja tal-ewwel umani hija assoċjata mal-estinzjoni tal-ippopotami nani u tal-iljunfanti nani. Il-poplu Elimjan, maħsub li kien ġej mill-baħar Eġew, kien dak il-poplu, li kien missu jingħaqad fi tribù sabiex jemigra lejn Sqallija u jitħallat mal-popolazzjoni ta' din il-gżira hekk maġġuri fil-Mediterran. L-iskoperti riċenti tad-dolmens li jinsabu fuq din il-gżira (dawn imorru lura għat-tieni nofs tat-tielet millenju qabel kristu), jidhru li sejrin jiftħu orizzonti ġodda fuq il-panorama kulturali u komposta ta' Sqallija primittiva. Huwa magħruf b'eżattezza li dan ir-reġjun kien għadda minn pre-istorja pjuttost diffiċli, tant li hija missjoni antipatka li timxi wara l-passi tal-popli diversi li segwew 'il xulxin. L-impatt taż-żewġ influwenzi huwa ċar però l-influwenza Ewropea dehret li kienet ġejja mill-majjistral, u l-oħra, influwenza Mediterranja ta' oriġni orjentali.<ref>Salvatore, Piccolo (2013), ''Ancient Stones: The Prehistoric Dolmens of Sicily'', Brazen Head Publishing, Thornham/Norfolk (UK), ISBN 978-0-956-51062-4.</ref> Għalkemm m'hemm l-ebda prova ta' xi gwerer li setgħu nqalgħu bejn dawn iż-żewġ tribujiet, meta l-Elmjani qagħdu fil-kantuniera majjistra tal-gżira, Is-Siċanjani mxew lejn il-lvant. Mill-art prinċipali tal-Italja, li fuqha kienu jgħixu nies li kienu ġejjin mil-Ligurja, oriġinaw is-Siċili fl-1200 QK, qawwa liema bħala li nfurzat lill-Isqallin jmorru lura lejn Sqallija u joqogħdu f'nofs il-gżira. Gruppi minuri oħra ġewwa l-Italja li qagħdu fi Sqallija kienu l-Awsoni (Gżejjer ta' Aeolian, Milazzo) u l-Morgeti (Morgantina) Hemm bosta studji ta' rekordji ġenetiċi li jirrappreżentaw lill-abitanti li kienu ġejjin minn pajjiżi varji li jmissu mar-reġjun tal-baħar Mediterran, imħallta mal-eqdem abitanti ta' Sqallija. Fosthom kien hemm l-Eġizzjani, il-Feniċi u l-Iberjani. Il-Feniċi kienu abitanti prekarji li ġew qabel il-miġja Griega wkoll. [[Stampa:San Giovanni degli Eremiti.jpg|thumb|San Ġovanni degli Eremiti, Il-koppli l-ħomor qed juru l-elementi tal-arkitettura Biżantina]] === Il-Perjodu Għarbi (827-1091) === Il-miġja Għarbija fi Sqallija ġabet magħha bosta riformi lill-uċuħ tal-artijiet tar-raba, dan sabiex tkun tista' tiżdied il-produttività u biex jiġi nkoraġġat iż-żamm tal-affarijiet żgħar f'idejn in-nies, toqba għad-dominanza tal-istati llandjati. L-Għarab komplew itejbu s-sistemi tal-irrigazzjoni. Deskrizzjoni ta' Palermo kienet mogħtija minn Ibn Ħawqal, negozjant Għarbi li żar 'il Sqallija fis-sena 950. Lokalità mdawra b'ħitan felħana li ġġib l-isem ta' Al-Ksar (Il-palazz) hija magħrufa bħala ċ-ċentru tal-provinċja ta' Palermo u dan il-fatt għadu jgħodd sal-lum. F'Al-Ksar wieħed jista' jsib il-Moskea ta' nhar il-Ġimgħa fuq is-sit tal-Kon-katidral Ruman. Fil-lokalità ta' Al-Khalisa (Kalsa) wieħed seta' jsib il-palazz, il-banjijiet, il-moskea, l-uffiċċji tal-gvern u l-priġunerija privata. Ibn Ħawqal saħaq li f'dawk iż-żminijiet kien hemm madwar 7,000 biċċier individwali, li kienu qed jbigħu l-prodotti tagħhom f'150 ħanut. Palermo kien maħkum mill-Għarab Aglabiti, però mbagħad beda jiġi meqjus bħala ċ-ċentru tal-emigranti ta' Sqallija, malli waqgħet għal taħt il-palju tal-Fatmidi. Matul dan ir-renju, seħħew bosta rivolti mill-Isqallin-Biżantini, speċjalement fil-lvant u allura partijiet mill-gżira kienu okkupati mill-ġdid, qabel ma ġew megħluba. Prodotti Agrikoli bħalma huma l-larinġ, il-lumi, il-pistaċċju u l-qasba taz-zokkor inġiebu lejn Sqallija. Taħt il-ħakma Għarbija, il-gżira kienet allejenata fi tliet reġjuni amministrittivi, jew "vals", fejn bejn wieħed u ieħor ikkorrespondew għat-tliet ponot ta' Sqallija: Val ta' Mażara li tinsab lejn il-punent; Val Demone lejn il-Grigal; u Val ta' Noto lejn l-ilbiċ. Bħad-Dhimmis, l-Insara nattivi (L-ortodossi tal-lvant) kellhom l-għażla libera li jagħżlu r-reliġjon li riedu jipprattikaw huma, iżda l-poplu maħkum ta' Sqallija ried jħallas taxxa speċjali, Il-Ġiżja, u kellu diversi limitazzjonijiet impoġġija fuq l-okkupazzjonijiet tiegħu, l-ilbies u fuq l-abilità li jipparteċipa f'sitwazzjonijiet pubbliċi. Imbagħad l-Emirat ta' Sqallija beda jinqasam fi gruppi intra-dinastiċi u għalhekk dan l-avveniment immarka t-tmiem tar-renju Musulman. Matul dan il-perjodu ta' amalgamazzjoni kulturali kien hemm il-preżenza minuri ta' xi Lhud ukoll. === Il-Perjodu Normann (1061-1194) === Fis-seklu 11, il-qawwiet Taljani rnexxielhom jaħtru lill-merċenarji [[Normanni]] mmexxija minn Ruġġieru l-1, sabiex ifittxu jeħilsu lil Sqallija minn taħt id-dominju [[Għarbi]]. Wara li rnexxielu jiddomina lil Apulia u lil Kalabrija, huwa mexa 'l quddiem sabiex jokkupa l-provinċja ta' Messina b'armata ta' 700 suldat. Fl-1068, Ruġġieru rnexxielu joħroġ vittorjuż kontra l-qawwiet Misilmin f'Misilieri, però l-iktar kunflitt kruċjali kien l-Assedju ta' Palermo, li sal-1072, għen lin-Normanni fid-dominazzjoni u fil-kontroll assolut tal-gżira ta' Sqallija. In-Normanni lestew id-dominazzjoni ta' Sqallija fl-1091, eżattament malli ntrebħet il-provinċja ta' Noto, l-aħħar fortizza Għarbija. [[Ruġġieru]] miet fl-1101. Is-suċċessur għat-tron kien it-tifel tiegħu, Ruġġieru t-tieni, li kien inkurunat bħala l-ewwel re ta' Sqallija. L-anzjan Ruġġieru kien miżżewweġ lil Adelaide, huwa ħa t-tmun f'idejh sakemm it-tifel tagħha mmatura biżżejjed sabiex ikun jista' jmexxi waħdu, fl-1112. [[Stampa:Rabbit islet (Isola dei Conigli) - Lampedusa - 3.jpg|thumb|Il-gżira tal-Fenek, Lampedusa]] == Turiżmu == Il-klima xemxija u niexfa, ix-xenarju, il-kċina, l-istorja u l-arkitettura ta' Sqallija huma uħud mill-fatturi prinċipali li jattiraw bosta turisti mill-Italja u minn pajjiżi oħra. L-ikbar ammont ta' turisti li jersqu lejn ix-xtut Sqallin jiġu fix-xhur sħan tas-sajf, minkejja l-fatt li n-nies jżuru 'l gżira tul is-sena kollha. Il-vulkan Etna, il-bajjiet, is-siti arkeoloġiċi u l-bliet maġġuri bħal Palermo, Katanja, Sirakuża u Ragusa huma d-destinazzjonijiet favoriti tat-turist, però r-raħal antik ta' Taormina u l-plajja viċina ta Giardini Naxos jirnexxielhom jiġbdu lill-viżitaturi minn madwar id-dinja kollha, kif jagħmlu l-gżejjer ta' Aeolian, Erice, Cefalu, Agrigento, il-gżejjer Pelagie u Capo d'Orlando. Sqallija hija magħrufa għall-ftit tempji maestużi li nbnew fil-perjodu Grieg. Bosta Kruż-lajners li jduru mal-Mediterran jieqfu Sqallija, fejn jinżlu t-turisti sabiex jixtru l-inbid prestiġjuż li huwa prodott din l-art ħawtiela. Xi xeni ta' films famużi tal-Hollywood u ta' Cincittà ġew iffilmjati proprju fi Sqallija. Dan żied l-attrazzjoni ta' Sqallija bħala destinazzjoni eċċellenti għat-turist li jixtieq ikun jaf iktar rigward l-istorja rikka tal-Mediterran. === Kastelli === [[Stampa:CastelloUrsino1CT.JPG|300px|thumb|right|[[Il-kastell Ursino]] f' [[Katanja]]]] [[Stampa:Castello Donnafugata, Ragusa.JPG|300px|thumb|right|Il-kastell ta' Donnafugata ħdejn [[Ragusa, Italy|Ragusa]]]] {| class="wikitable" |- style="background:#efefef;" !Provinċja !Kastelli !Komun |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Kaltanissetta|Kaltanissetta]] |Il-Kastell ta' Manfredonico |[[Mussomeli]] |- |U Cannuni |[[Mazzarino]] |- |Il-kastell ta' Gela |[[Gela]] |- |Il-kastell ta' Galletti (''Villa Baglio'') |[[San Cataldo]] |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Katanja|Katanja]] |[[Il-kastell ta' Ursino]] |[[Katanja]] |- |Il-Kastell Normann |[[Adrano]] |- |Il-kastell Normann |[[Paternò]] |- |Il-kastell ta' Aci |[[Aci Castello]] |- |rowspan="5"|[[Provinċja ta' Messina|Messina]] |Forte dei Centri |[[Messina]] |- |Il-kastell ta' Milazzo |[[Milazzo]] |- |Il-kastell ta' Sant'Alessio Sikulu |[[Sant'Alessio Siculo]] |- |Il-kastell ta' Pentefur |[[Savoca]] |- |[[Schisò Castle|Il-kastell ta' Schisò]] |[[Giardini Naxos]] |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Palermo|Palermo]] |[[Zisa, Palermo]] |[[Palermo]] |- |Il-kastell ta' Caccamo |[[Caccamo]] |- |Il-Kastell ta' Carini |[[Carini]] |- |Il-kastell ta' Ventimiglia |[[Castelbuono]] |- |rowspan="3"|[[Provinċja ta' Ragusa|Ragusa]] |Il-kastell ta' Donnafugata |[[Ragusa, Italy|Ragusa]] |- |It-torri ta' Cabrera |[[Pozzallo]] |- |Il-kastell ta' Conti |[[Modica]] |- ||[[Provinċja ta' Sirakuża|Sirakuża]] |[[Il-kastell ta' Maniace]] |[[Syracuse, Sicily|Sirakuża]] |- ||[[Provinċja ta' Trapani|Trapani]] |Il-kastell ta' Venere |[[Erice]] |} == Kultura == Il-kultura ta' Sqallija hija waħda miżgħuda lwien, infatti l-għeruq ta' Sqallija jinsabu konnessi mal-arti, mal-letteratura u l-filosofija. L-istorja ta' prestiġju f'dan is-settur jistgħu jiġu segwiti lura fl-ispekulazzjoni tal-filosfu Grieg Archimedes, abitant f'Sirakuża li spiċċa biex sar magħruf bħala wieħed mill-aqwa Matematiċi ta' kull żmien. Gorgjas u Empedocles huma żewġ filosfi Sqallin-Griegi minn tal-bidu nett, però jingħad li s-Sirakużjan Epicharmus kien l-inventur tal-komiċità. == Diviżjonijiet Amministrattivi == [[Stampa:Provinces of Sicily map.png|thumb|400px|Id-disa' Provinċji ta' Sqallija]] Amministrattivament Sqallija hija maqsuma f'disgħa provinċji, b'kull waħda jkollha belt kapitali intitolata wara l-isem tar-reġjun stess. Il-Gżejjer iż-żgħar li jinsabu madwar Sqallija jifformaw parti mill-provinċji Sqallin ukoll: Il-Gżejjer Aeolian ta' Messina, il-gżira ta' Ustika (Palermo), Il-gżejjer Aegadian (Trapani), il-gżira ta' Pantellerija (Trapani) u l-Gżejjer Pelaġjani (Agrigento). {| class="wikitable" style="text-align:right" |- !Provinċja !Żona (km²) !Popolazzjoni<ref>[http://demo.istat.it/bilmens2011gen/index.html Populazzjoni Mejju 2011, dejta minn Demo Istat]. Demo.istat.it. Aċċesata 18-12-2012.</ref> !Density (inh./km²) |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Agrigento]] |3,042 |453,594 |149.1 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Kaltanissetta]] |2,128 |271,168 |127.4 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Katanja]] |3,552 |1,090,620 |307.0 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Enna]] |2,562 |172,159 |67.2 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Messina]] |3,247 |652,742 |201.0 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Palermo]] |4,992 |1,249,744 |250.3 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Ragusa]] |1,614 |318,980 |197.6 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Sirakuża]] |2,109 |403,559 |191.3 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Trapani]] |2,460 |436,240 |177.3 |} == Ara wkoll == * [[Mafja]] * [[Lingwa Sqalli]] * [[Italja t'Isfel]] == Referenzi == {{Referenzi}} == Rabtiet esterni == * (en) [https://www.ancient.eu/https://www.ancient.eu/article/1190.| Piccolo, Salvatore (2018). ''Bronze Age Sicily''. Ancient History Encyclopedia.] [[Kategorija:Sqallija| ]] [[Kategorija:Gżejjer Mediterranji]] 549a0s29qeqzw0ya6en41g5set3jx6f 278458 278457 2022-07-30T06:23:21Z TheWikipedian1250 15835 wikitext text/x-wiki [[Stampa:Sicilian Flag.svg|thumb|250px|Bandiera ta' Sqallija]] '''Sqallija''' (''Sicilia'') hija l-ikbar gżira fil-[[Baħar Mediterran]], flimkien mal-gżejjer minuri tal-madwar. Din il-gżira hija awtonoma però tifforma parti mill-peniżola Taljana, allura nistgħu ngħidu li tista' titqies bħala wieħed mir-reġjuni tal-Italja minkejja l-fatt li hija gżira b'kultura kemxejn differenti. Sqallija tinsab fiċ-ċentru tal-baħar Mediterran, il-gżira testendi mill-ponta tal-peniżola ta' Apennini, li hija separata biss mit-triq id-dejqa li taqsam il-lokalità ta' Messina, u tibqa' sejra lejn il-kosta tat-tramuntana tal- kontinent Afrikan. L-iktar aspett monumentali ta' dan il-pajjiż huwa mingħajr ebda dubju, il-vulkan tal-Etna, li huwa 3,320 metru 'l fuq mil-livell tal-art, vulkan grandjuż li jġorr it-titlu bħala l-iktar vulkan attiv fl-Ewropa u fid-dinja. Il-gżira tipposjedi klima tipikament Mediterranja. L-eqdem evidenza arkeoloġika ta' abitazzjoni umana tmur lura għat-8,000 sena QK. Madwar is-sena 750 QK, Sqallija saret kolonja Griega u hija fruntiera li rat bosta battalji storiċi, hawnhekk qiegħed nirreferi direttament għall-gwerer Griegi-Puniċi u Rumani-Puniċi li ġew miġġielda tul medda ta' 600 sena. Il-vittorja ta' dawn il-gwerer Puniċi kienet tar-Rumani, rebħa li wasslet għad-distruzzjoni tal-belt ta' Kartaġni. Wara l-waqgħa tal-imperu Ruman fil-ħamest seklu wara kristu, Sqallija ġiet maħkuma minn bosta ġnus barranin, u matul il-medju-evu din il-gżira ġiet maħkuma mill-Vandali,mill-Ostrogoti,mill-Biżantini, mill-Għarab u fl-aħħar mill-aħħar min-Normanni. Iktar 'il quddiem ġie fformat, dak li beda jissejjaħ ir-renju ta' Sqallija, li dam bejn l-1130 u l-1816. Dan issubordina l-kuruni ta' Aragona, ta' Spanja, tal-imperu Ruman sakemm fl-aħħar ingħaqdu taħt il-Burboni ma' Napli bħala r-renju taż-żewġ Sqallijiet. Flimkien ma' espedizzjoni ta' elf ruħ, Giuseppe Garibaldi ddirieġa r-rivolta matul il-proċess tal-unifikazzjoni Taljana, u minn dakinhar Sqallija bdiet tiġi kkunsidrata bħal parti mill-Italja, proprju fl-1860 eżattament wara li ġie żvelat ir-riżultat tar-referendum. Wara t-twelid tar-Repubblika Taljana fl-1946, Sqallija ngħatat l-istatus speċjali bħala reġjun awtonomu. Sqallija għandha kultura unika u rikka, speċjalment f'dak kollu li għandu x'jaqsam mal-arti, mal-mużika, mal-letteratura, mal-kċina u mal-arkitettura. Sqallija tagħti importanza lis-siti qodma kif ukoll dawk arkeoloġiċi, ngħidu aħna bħan-Nekropoli ta' Pantalica, il-wied tat-tempji u Selinunte. == Ġeografija == Meta wieħed jagħti daqqa t'għajn lejn Sqallija għandu jinnota l-forma trijangolari tal-gżira. Forma speċjali li nnominata Trinacria, kelma arkajka li hija ġejja mill-Grieg Treis 'Tlieta',u akra 'ġejja għall-ponta'. Il-gżira hija mbiegħda mir-reġjun Taljan tal-Kalabrija permezz tal-istrett ta' Messina, li huwa ta' madwar 3 kilometri wiesgħa lejn it-tramuntana, u xi 16-il kilometru lejn il-parti tan-nofsinhar. Ix-xtajtiet tat-tramuntana u tan-nofsinhar huma ta' xi 280 kilometru tul, mentri t-tul tal-kosta tal-lvant huwa ta' 180 kilometru, l-istima tad-daqs tal-kosta kollha huwa ta' 1,484 kilometru. Iż-żona totali tal-gżira huwa ta' 25,711-il kilometru kwadru, però r-reġjun awtonimu ta' Sqallija (li jinkludi l-gżejjer iż-żgħar tal-madwar) jkopri ż-żona ta' 27,708 kilometru kwadru. Il-maġġor parti tal-art innata ta' Sqallija hija miksija bl-għoljiet, u ġiet ikkultivata mill-bniedeim ,dejjem fejn kien possibbli. Matul il-kosta tat-tramuntana, id-diversi muntanji ta' Madonie (2000 metru), ta' Nebrodi (1800 metru) u ta' Pelotani (1300 metru) jirrappreżentaw l-estenzjoni tal-art prinċipali ta' Appennines. Id-dawra tal-vulkan Etna tiddomina fuq il-kosta tal-lvant. Lejn ix-xlokk wieħed jista' josserva l-muntanji l-baxxi tal-Hyblaean (1000 metru) Il-minjieri tad-distrett ta' Enna u ta' Kaltanissetta kienu użati bħala żoni minn fejn seta' jinġieb is-sulfur matul is-seklu 19, però dan is-sors naqas sewwa mal-ħamsinijiet tas-seklu 20. Sqallija u l-gżejjer iż-żgħar li jiċċirkondawha jipposjedu bosta vulkani attivi. Meta wieħed jitkellem rigward is-suġġett tant interessanti tal-vulkani tal-Mediterran, żgur li ma jistax jinsa 'l vulkan Etna, b'għoli li jlaħħaq mat-3,320 metru. L-Etna jġorr it-titlu tal-ogħla vulkan attiv fl-Ewropa u saħansitra fid-dinja wkoll. Il-gżejjer ta' Aeolian fil-baħar Tirren, li jinsabu lejn il-grigal ta' Sqallija, jesebixxu kumplessità vulkanika fejn inkluż hemm Stromboli. Bħalissa l-vulkani attivi huma t-tliet vulkani ta' Vulcano Vulcanello u dak ta' Lipari, li s-soltu huwa deskritt bħala vulkan inattiv. 'Il barra mill-kosta tan-nofsinhar ta' Sqallija wieħed jista' faċilment isib il-vulkan ta' taħt il-livell tal-ilma li jġib l-isem ta' Ferdinadea, vulkan li ilu ma jiżbroffa sa mill-1831. Dan il-vulkan jinsab bejn il-kosta ta' Agrigento u l-gżira ta' Pantellerija (li hija meqjusa bħala vulkan inattiv ukoll) fuq iż-żona Phlegraean tal-istrett ta' Sqallija. Dan ir-reġjun awtonimu jinkludi wkoll bosta gżejjer ġirien, dawn huma: il-gżejjer ta' Aegadian, il-gżejjer ta' Aeolian, Il-gżira vulkanika ta' Pantellerija u Lampedusa. <gallery> File:Beach in Taormina.JPG|[[Taormina]] File:Capodorlando.jpg|[[Capo d'Orlando]] File:Stromboli-view.jpg |[[Il-vulkan Stromboli]] File:Gole dell'Alcantara-pjt1.jpg|[[Alcantara (river)|Il-wied ta' Alcantara]] File:Baia di Marina di Ragusa-Autore Giorgio Leggio.jpg |[[Il-Marina ta' Ragusa]] File:Turkish Steps in Agrigento.jpg|[[Scala dei Turchi]] File:Simeto.jpg|The [[Ix-xmara ta' Simeto]] </gallery> <!-- [[File:Sicily topo.png|thumb|300px|[[Topography]] of Sicily.]] --> === Klima === Sqallija tipposjedi klima tipikament Mediterranja bi xtiewi moderati u mxarrba flimkien ma' sjuf sħan u nexfin li jilqgħu lit-turist vjaġġatur. Skont l-agenzija reġjonali għall-iskart u għall-ilma, fl-10 ta' Awwissu tal-1999 l-istazzjon tat-temp f'Katenanuova (EN) rrekordja t-temperatura estrema ta' 48.5&nbsp;°C (119&nbsp;°F), li hija l-ogħla temperatura li qatt ġiet irrekordjata fl-Ewropa permezz ta' strumenti effiċjenti li wieħed jista' joqgħod fuq ir-riżultati miksuba minnhom. Ir-rikordju uffiċjali tal-Ewropa, li ġie mkejjel b'termometri minimi u massimi--huwa rrikonoxxut f'Ateni, il-Greċja hekk kif il-komunikazzjonijiet irrapportaw it-temperatura għolja ta' 48.0&nbsp;°C (118&nbsp;°F) fl-1977. [[Stampa:Zingaro Sicilia 2005-09-30-2.jpg|thumb|Il-Park Naturali ta' Zingaro fi Sqallija]] == Flora u Fawna == Sqallija hija ta' sikwit deskritta bħala eżempju ċar ta' deforestazzjoni umana, li kienet ipprattikata sa miż-żminijiet Rumani, meta l-gżira ġiet ittrasformata f'reġjun agrikolu. Dan il-fattur beda jbiddel il-klima tal-gżira bilmod il-mod, infatti bdiet nieżla inqas xita u x-xmajjar bdew jinxfu. Din hija r-raġuni 'l għala m'hemmx foresti fil-provinċji taċ-ċentru u tal-ilbiċ. Fit-tramuntana ta' Sqallija wieħed jista' faċilment jilloka tliet foresti importanti. ħdejn il-vulkan Etna, il-muntanji Nebrodi u fir-riserva naturali tal-bosk tal-Ficuzza ħdejn Palermo. Il-park reġjonali tal-muntanji Nebrodi, li ġie stabbilit fl-4 ta' Awwissu tal-1993, bis-86,000 etteri huwa kkunsidrat bħala l-ikbar żona naturali u protetta ta' Sqallija, hawnhekk wieħed jista' jsib ukoll l-ikbar foresta ta' Sqallija, li jisimha l-foresta Karonja, li huwa t-tieni isem li ġie mogħti lill-muntanji Nebrodi. L-ixjaħ siġra li tinsab fuq din il-gżira ċentrali għandha bejn l-2000 u l-4000 sena, din is-siġra tinsab fuq it-triq ta' Linguaglossa f'Sant'Alfio lejn l-lvant tal-vulkan Etna. Sqallija għandha livell tajjeb ta' Bijodiversità fawnali, Ftit mill-ispeċi li jabitaw fuqha jinkludu: Iċ-Ċirneku tal-Etna, il-volpi, il-ballotra ż-żgħira, il-martora tal-arżnu, iċ-ċerva Roe, il-ħanżir salvaġġ, il-Qanfud, Iż-Żrinġ komuni, l-Ajkla dehbiena u l-Falkun. Kultant Sqallija hija kkunsidrata bħala l-punt fejn bosta speċi huma ristretti milli jemigraw lejn bnadi oltrè. Pereżempju, is-sotto-speċi taċ-ċawla tal-barnuża tirrikorri fi Sqallija, f'Sardinja u f'Korsika biss, infatti din l-ispeċi partikolari ma ssibiex kieku kellek tfittex f'dawk il-pajjiżi li jinsabu lejn in-nofsinhar ta' din il-gżira ċentrali. Ir-riserva naturali ta' Zingaro hija waħda mill-aqwa eżempji ta' abbissi kostali li għadhom ma ġewx mimsusa mill-bniedem. == Storja == === Tribujiet Qodma === L-abitanti oriġinali ta' Sqallija kienu maqsumin fi tliet gruppi tal-poplu pre-istoriku tal-Italja. L-iktar grupp prominenti u prekarju minn dawn kien dak tas-Sikani, li kienu miġbura minn Thucydides, jingħad li kien ġej mill-peniżola tal-Iberja. Evidenza storika li hija ta' ċerta importanza hija l-iskoperta tat-tpinġijiet impinġija mis-Sikani fl-għerien li kienu jgħixu fihom. Tpinġijiet li jmorru lura sa tmiem l-epoka tal-Pleistocene, għall-ħabta tas-sena 8,000 QK. Il-miġja tal-ewwel umani hija assoċjata mal-estinzjoni tal-ippopotami nani u tal-iljunfanti nani. Il-poplu Elimjan, maħsub li kien ġej mill-baħar Eġew, kien dak il-poplu, li kien missu jingħaqad fi tribù sabiex jemigra lejn Sqallija u jitħallat mal-popolazzjoni ta' din il-gżira hekk maġġuri fil-Mediterran. L-iskoperti riċenti tad-dolmens li jinsabu fuq din il-gżira (dawn imorru lura għat-tieni nofs tat-tielet millenju qabel kristu), jidhru li sejrin jiftħu orizzonti ġodda fuq il-panorama kulturali u komposta ta' Sqallija primittiva. Huwa magħruf b'eżattezza li dan ir-reġjun kien għadda minn pre-istorja pjuttost diffiċli, tant li hija missjoni antipatka li timxi wara l-passi tal-popli diversi li segwew 'il xulxin. L-impatt taż-żewġ influwenzi huwa ċar però l-influwenza Ewropea dehret li kienet ġejja mill-majjistral, u l-oħra, influwenza Mediterranja ta' oriġni orjentali.<ref>Salvatore, Piccolo (2013), ''Ancient Stones: The Prehistoric Dolmens of Sicily'', Brazen Head Publishing, Thornham/Norfolk (UK), ISBN 978-0-956-51062-4.</ref> Għalkemm m'hemm l-ebda prova ta' xi gwerer li setgħu nqalgħu bejn dawn iż-żewġ tribujiet, meta l-Elmjani qagħdu fil-kantuniera majjistra tal-gżira, Is-Siċanjani mxew lejn il-lvant. Mill-art prinċipali tal-Italja, li fuqha kienu jgħixu nies li kienu ġejjin mil-Ligurja, oriġinaw is-Siċili fl-1200 QK, qawwa liema bħala li nfurzat lill-Isqallin jmorru lura lejn Sqallija u joqogħdu f'nofs il-gżira. Gruppi minuri oħra ġewwa l-Italja li qagħdu fi Sqallija kienu l-Awsoni (Gżejjer ta' Aeolian, Milazzo) u l-Morgeti (Morgantina) Hemm bosta studji ta' rekordji ġenetiċi li jirrappreżentaw lill-abitanti li kienu ġejjin minn pajjiżi varji li jmissu mar-reġjun tal-baħar Mediterran, imħallta mal-eqdem abitanti ta' Sqallija. Fosthom kien hemm l-Eġizzjani, il-Feniċi u l-Iberjani. Il-Feniċi kienu abitanti prekarji li ġew qabel il-miġja Griega wkoll. [[Stampa:San Giovanni degli Eremiti.jpg|thumb|San Ġovanni degli Eremiti, Il-koppli l-ħomor qed juru l-elementi tal-arkitettura Biżantina]] === Il-Perjodu Għarbi (827-1091) === Il-miġja Għarbija fi Sqallija ġabet magħha bosta riformi lill-uċuħ tal-artijiet tar-raba, dan sabiex tkun tista' tiżdied il-produttività u biex jiġi nkoraġġat iż-żamm tal-affarijiet żgħar f'idejn in-nies, toqba għad-dominanza tal-istati llandjati. L-Għarab komplew itejbu s-sistemi tal-irrigazzjoni. Deskrizzjoni ta' Palermo kienet mogħtija minn Ibn Ħawqal, negozjant Għarbi li żar 'il Sqallija fis-sena 950. Lokalità mdawra b'ħitan felħana li ġġib l-isem ta' Al-Ksar (Il-palazz) hija magħrufa bħala ċ-ċentru tal-provinċja ta' Palermo u dan il-fatt għadu jgħodd sal-lum. F'Al-Ksar wieħed jista' jsib il-Moskea ta' nhar il-Ġimgħa fuq is-sit tal-Kon-katidral Ruman. Fil-lokalità ta' Al-Khalisa (Kalsa) wieħed seta' jsib il-palazz, il-banjijiet, il-moskea, l-uffiċċji tal-gvern u l-priġunerija privata. Ibn Ħawqal saħaq li f'dawk iż-żminijiet kien hemm madwar 7,000 biċċier individwali, li kienu qed jbigħu l-prodotti tagħhom f'150 ħanut. Palermo kien maħkum mill-Għarab Aglabiti, però mbagħad beda jiġi meqjus bħala ċ-ċentru tal-emigranti ta' Sqallija, malli waqgħet għal taħt il-palju tal-Fatmidi. Matul dan ir-renju, seħħew bosta rivolti mill-Isqallin-Biżantini, speċjalement fil-lvant u allura partijiet mill-gżira kienu okkupati mill-ġdid, qabel ma ġew megħluba. Prodotti Agrikoli bħalma huma l-larinġ, il-lumi, il-pistaċċju u l-qasba taz-zokkor inġiebu lejn Sqallija. Taħt il-ħakma Għarbija, il-gżira kienet allejenata fi tliet reġjuni amministrittivi, jew "vals", fejn bejn wieħed u ieħor ikkorrespondew għat-tliet ponot ta' Sqallija: Val ta' Mażara li tinsab lejn il-punent; Val Demone lejn il-Grigal; u Val ta' Noto lejn l-ilbiċ. Bħad-Dhimmis, l-Insara nattivi (L-ortodossi tal-lvant) kellhom l-għażla libera li jagħżlu r-reliġjon li riedu jipprattikaw huma, iżda l-poplu maħkum ta' Sqallija ried jħallas taxxa speċjali, Il-Ġiżja, u kellu diversi limitazzjonijiet impoġġija fuq l-okkupazzjonijiet tiegħu, l-ilbies u fuq l-abilità li jipparteċipa f'sitwazzjonijiet pubbliċi. Imbagħad l-Emirat ta' Sqallija beda jinqasam fi gruppi intra-dinastiċi u għalhekk dan l-avveniment immarka t-tmiem tar-renju Musulman. Matul dan il-perjodu ta' amalgamazzjoni kulturali kien hemm il-preżenza minuri ta' xi Lhud ukoll. === Il-Perjodu Normann (1061-1194) === Fis-seklu 11, il-qawwiet Taljani rnexxielhom jaħtru lill-merċenarji [[Normanni]] mmexxija minn Ruġġieru l-1, sabiex ifittxu jeħilsu lil Sqallija minn taħt id-dominju [[Għarbi]]. Wara li rnexxielu jiddomina lil Apulia u lil Kalabrija, huwa mexa 'l quddiem sabiex jokkupa l-provinċja ta' Messina b'armata ta' 700 suldat. Fl-1068, Ruġġieru rnexxielu joħroġ vittorjuż kontra l-qawwiet Misilmin f'Misilieri, però l-iktar kunflitt kruċjali kien l-Assedju ta' Palermo, li sal-1072, għen lin-Normanni fid-dominazzjoni u fil-kontroll assolut tal-gżira ta' Sqallija. In-Normanni lestew id-dominazzjoni ta' Sqallija fl-1091, eżattament malli ntrebħet il-provinċja ta' Noto, l-aħħar fortizza Għarbija. [[Ruġġieru]] miet fl-1101. Is-suċċessur għat-tron kien it-tifel tiegħu, Ruġġieru t-tieni, li kien inkurunat bħala l-ewwel re ta' Sqallija. L-anzjan Ruġġieru kien miżżewweġ lil Adelaide, huwa ħa t-tmun f'idejh sakemm it-tifel tagħha mmatura biżżejjed sabiex ikun jista' jmexxi waħdu, fl-1112. [[Stampa:Rabbit islet (Isola dei Conigli) - Lampedusa - 3.jpg|thumb|Il-gżira tal-Fenek, Lampedusa]] == Turiżmu == Il-klima xemxija u niexfa, ix-xenarju, il-kċina, l-istorja u l-arkitettura ta' Sqallija huma uħud mill-fatturi prinċipali li jattiraw bosta turisti mill-Italja u minn pajjiżi oħra. L-ikbar ammont ta' turisti li jersqu lejn ix-xtut Sqallin jiġu fix-xhur sħan tas-sajf, minkejja l-fatt li n-nies jżuru 'l gżira tul is-sena kollha. Il-vulkan Etna, il-bajjiet, is-siti arkeoloġiċi u l-bliet maġġuri bħal Palermo, Katanja, Sirakuża u Ragusa huma d-destinazzjonijiet favoriti tat-turist, però r-raħal antik ta' Taormina u l-plajja viċina ta Giardini Naxos jirnexxielhom jiġbdu lill-viżitaturi minn madwar id-dinja kollha, kif jagħmlu l-gżejjer ta' Aeolian, Erice, Cefalu, Agrigento, il-gżejjer Pelagie u Capo d'Orlando. Sqallija hija magħrufa għall-ftit tempji maestużi li nbnew fil-perjodu Grieg. Bosta Kruż-lajners li jduru mal-Mediterran jieqfu Sqallija, fejn jinżlu t-turisti sabiex jixtru l-inbid prestiġjuż li huwa prodott din l-art ħawtiela. Xi xeni ta' films famużi tal-Hollywood u ta' Cincittà ġew iffilmjati proprju fi Sqallija. Dan żied l-attrazzjoni ta' Sqallija bħala destinazzjoni eċċellenti għat-turist li jixtieq ikun jaf iktar rigward l-istorja rikka tal-Mediterran. === Kastelli === [[Stampa:CastelloUrsino1CT.JPG|300px|thumb|right|[[Il-kastell Ursino]] f' [[Katanja]]]] [[Stampa:Castello Donnafugata, Ragusa.JPG|300px|thumb|right|Il-kastell ta' Donnafugata ħdejn [[Ragusa, Italy|Ragusa]]]] {| class="wikitable" |- style="background:#efefef;" !Provinċja !Kastelli !Komun |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Kaltanissetta|Kaltanissetta]] |Il-Kastell ta' Manfredonico |[[Mussomeli]] |- |U Cannuni |[[Mazzarino]] |- |Il-kastell ta' Gela |[[Gela]] |- |Il-kastell ta' Galletti (''Villa Baglio'') |[[San Cataldo]] |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Katanja|Katanja]] |[[Il-kastell ta' Ursino]] |[[Katanja]] |- |Il-Kastell Normann |[[Adrano]] |- |Il-kastell Normann |[[Paternò]] |- |Il-kastell ta' Aci |[[Aci Castello]] |- |rowspan="5"|[[Provinċja ta' Messina|Messina]] |Forte dei Centri |[[Messina]] |- |Il-kastell ta' Milazzo |[[Milazzo]] |- |Il-kastell ta' Sant'Alessio Sikulu |[[Sant'Alessio Siculo]] |- |Il-kastell ta' Pentefur |[[Savoca]] |- |[[Schisò Castle|Il-kastell ta' Schisò]] |[[Giardini Naxos]] |- |rowspan="4"|[[Provinċja ta' Palermo|Palermo]] |[[Zisa, Palermo]] |[[Palermo]] |- |Il-kastell ta' Caccamo |[[Caccamo]] |- |Il-Kastell ta' Carini |[[Carini]] |- |Il-kastell ta' Ventimiglia |[[Castelbuono]] |- |rowspan="3"|[[Provinċja ta' Ragusa|Ragusa]] |Il-kastell ta' Donnafugata |[[Ragusa, Italy|Ragusa]] |- |It-torri ta' Cabrera |[[Pozzallo]] |- |Il-kastell ta' Conti |[[Modica]] |- ||[[Provinċja ta' Sirakuża|Sirakuża]] |[[Il-kastell ta' Maniace]] |[[Syracuse, Sicily|Sirakuża]] |- ||[[Provinċja ta' Trapani|Trapani]] |Il-kastell ta' Venere |[[Erice]] |} == Kultura == Il-kultura ta' Sqallija hija waħda miżgħuda lwien, infatti l-għeruq ta' Sqallija jinsabu konnessi mal-arti, mal-letteratura u l-filosofija. L-istorja ta' prestiġju f'dan is-settur jistgħu jiġu segwiti lura fl-ispekulazzjoni tal-filosfu Grieg Archimedes, abitant f'Sirakuża li spiċċa biex sar magħruf bħala wieħed mill-aqwa Matematiċi ta' kull żmien. Gorgjas u Empedocles huma żewġ filosfi Sqallin-Griegi minn tal-bidu nett, però jingħad li s-Sirakużjan Epicharmus kien l-inventur tal-komiċità. == Diviżjonijiet Amministrattivi == [[Stampa:Provinces of Sicily map.png|thumb|400px|Id-disa' Provinċji ta' Sqallija]] Amministrattivament Sqallija hija maqsuma f'disgħa provinċji, b'kull waħda jkollha belt kapitali intitolata wara l-isem tar-reġjun stess. Il-Gżejjer iż-żgħar li jinsabu madwar Sqallija jifformaw parti mill-provinċji Sqallin ukoll: Il-Gżejjer Aeolian ta' Messina, il-gżira ta' Ustika (Palermo), Il-gżejjer Aegadian (Trapani), il-gżira ta' Pantellerija (Trapani) u l-Gżejjer Pelaġjani (Agrigento). {| class="wikitable" style="text-align:right" |- !Provinċja !Żona (km²) !Popolazzjoni<ref>[http://demo.istat.it/bilmens2011gen/index.html Populazzjoni Mejju 2011, dejta minn Demo Istat]. Demo.istat.it. Aċċesata 18-12-2012.</ref> !Density (inh./km²) |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Agrigento]] |3,042 |453,594 |149.1 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Kaltanissetta]] |2,128 |271,168 |127.4 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Katanja]] |3,552 |1,090,620 |307.0 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Enna]] |2,562 |172,159 |67.2 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Messina]] |3,247 |652,742 |201.0 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Palermo]] |4,992 |1,249,744 |250.3 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Ragusa]] |1,614 |318,980 |197.6 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Sirakuża]] |2,109 |403,559 |191.3 |- | style="text-align:left;"|[[Provinċja ta' Trapani]] |2,460 |436,240 |177.3 |} == Ara wkoll == * [[Mafja]] * [[Reġjuni tal-Italja]] * [[Lingwa Sqalli]] * [[Italja t'Isfel]] == Referenzi == {{Referenzi}} == Rabtiet esterni == * (en) [https://www.ancient.eu/https://www.ancient.eu/article/1190.| Piccolo, Salvatore (2018). ''Bronze Age Sicily''. Ancient History Encyclopedia.] [[Kategorija:Sqallija| ]] [[Kategorija:Gżejjer Mediterranji]] e6f5yvxi7fuqyenms1pet69jpjggdu6 0 12838 278490 219545 2022-07-30T10:44:55Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox Artist Mużikali |isem = Mira Awad |stampa =Mira awad.jpg |stampa_desk = |kulur = solo_singer |isem_sħiħ = |twelid = 1975 |mewt = |oriġini = [[Rameh]], [[Iżrael]] |strumenti = [[Vokali]] |tip_vuċi = |ġeneru = |okkupazzjoni = Kantanta, attriċi, liriċista |snin_attivita = |tikketti = |atti_assoċjati = |URL = }} '''Mira Anwar Awad''' (bl-[[Lingwa Għarbija|Għarbi]]: ميرا عوض; bl-[[Lingwa Ebrajka|Ebrajk]]:מירה עווד) hija [[kantant]]a, [[attur|attriċi]] u [[liriċista]] Għarbija-Iżraeljana.<ref>[http://www.richardsilverstein.com/tikun_olam/2008/01/05/mira-awad-israeli-arab-singer-and-actress/ Mira Awad: Israeli Arab Singer and Actress]</ref> Attwalment tgħix f'[[Tel Aviv]], ġewwa l-[[Iżrael]].<ref>http://www.syntorama.com/eng/artists/mira_awad/</ref><ref>http://www.israelinsider.com/channels/politics/articles/pol_0100.htm</ref> == Bijografija == Awad twieldet f'[[Rameh]], raħal fil-[[Galileja]], ġewwa l-[[Iżrael]]. Missierha, Anwar, hu tabib ta' nisel Għarbi Palestinjan, u ommha, Snejana, speċjalista tal-lingwi Slavi, hi [[Bulgarija|Bulgara]]. Fl-2002 hi ssieħebet mal-istilla internazzjonali [[Achinoam Nini|Noa]] fl-album ta' din tal-aħħar, "Now", f'verżjoni tal-kanzunetta tal-[[Beatles]] "[[We Can Work it Out]]". Hi kitbet u esegwixxiet kanzunetta mal-artist ta' fama mondjali [[Idan Raichel]], u dehret ukoll f'kunċerti diretti f'[[Ateni]], ġewwa l-[[Greċja]], mal-leġġenda Griega [[George Dalaras]]. Awad ippruvat tipparteċipa f'isem l-Iżrael fil-[[Festival tal-Eurovision 2005]] bil-kanzunetta "Zman", fejn spiċċat fit-tmien post fil-finali nazzjonali. Awad tinsab qrib li tirrekordja l-ewwel album tagħha bl-isem ta' "Bahlawan", fejn dan ikopri kanzunetti li kitbet u kkomponiet, f'kolaborazzjoni mal-kitarrista Iżraeljan Amos Ever-Hadani. F'Jannar tal-2009, ġie mħabbar li Awad se tirrapreżenta lill-Iżrael fil-[[Festival tal-Eurovision 2009]], flimkien ma' [[Achinoam Nini]], magħrufa barra minn pajjiżha bħala Noa. Awad se tkun l-ewwel kantanta Għarbija-Iżraeljana f'dan il-konkors. Il-kanzunetta rnexxielha tirbaħ post fil-finali tas-16 ta' Mejju. == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == *[http://www.myspace.com/miraawad Profil] fuq MySpace *{{Imdb}} {{kaxxa tal-bidu}} {{kaxxa ta' suċċessjoni| qabel=[[Bo'az Ma'uda|Boaz]] | titlu=[[Iżrael fil-Festival tal-Eurovision]] | snin=<small>(ma' [[Achinoam Nini|Noa]])</small> <br /> 2009 | | wara=&nbsp; | }} {{kaxxa tat-tmiem}} {{DEFAULTSORT:Awad, Mira}} [[Kategorija:Twieldu fl-1975]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Mużiċisti Iżraeljani]] [[Kategorija:Kantanti Iżraeljani]] [[Kategorija:Kontestanti fil-Festival tal-Eurovision]] lubxanj3xm7nw0r9s5se86r3ye95mm4 0 13309 278508 263461 2022-07-30T11:05:36Z Chrisportelli 355 tiswija tar-referenzi wikitext text/x-wiki {{Infobox Artist Mużikali |kulur = solo_singer |isem = Lady Gaga |stampa = Lady Gaga in Rome.jpg |stampa_daqs = 250px |stampa_desk = |sess = f |isem_sħiħ = Stefani Joanne Angelina Germanotta |twelid = {{data tat-twelid u età|1986|3|28}} |oriġini = {{flagicon|USA}} [[New York]] |ġeneru = [[Mużika pop|Pop]], [[Mużika dance|dance]] |okkupazzjoni = Kantanta, liriċista, mużiċista |strumenti = Vuċi, pjanu, sintetizzatur |snin_attivita = 2006–preżent |tikketti = [[Def Jam]], [[Interscope Records|Interscope]], [[Kon Live Distribution|Kon Live]], Streamline, [[Cherrytree Records|Cherrytree]] |URL = [http://www.ladygaga.com www.ladygaga.com] }} '''Stefani Joanne Angelina Germanotta''' (twieldet fit-28 ta' Marzu 1986), magħrufa aħjar bħala '''Lady Gaga''', hija [[kantant]]a [[Stati Uniti tal-Amerika|Amerikana]]. Lady Gaga dehret fix-xena tal-mużika rock ta' [[Lower East Side]] f'New York City u daħlet f'Tisch School of the Arts, waħda fost l-iskejjel taħt l-[[Università ta' New York]]. Wara ffirmat kuntratt ma' Streamline Records, kumpanija li kienet tifforma parti mill-[[Interscope Records]]. Fl-ewwel żminijiet mal-Interscope, ħadmet bħala liriċista għal diversi kantanti stabbiliti u induna biha [[Akon]] li għaraf il-ħila vokali tagħha, u iffirmaha mad-ditta diskografika tiegħu, Kon Live Distribution. L-ewwel album tagħha, ''[[The Fame]]'', li ħareġ fid-19 ta' Awwissu, 2008, laħaq l-ewwel post fir-Renju Unit, il-Kanada, l-Awstrija, il-Ġermanja u l-Irlanda, u fl-ewwel għaxra f'numru ta' pajjiżi madwar id-dinja; fl-Istati Uniti, laħaq it-tieni post tal-klassifika ''[[Billboard 200]]'' u l-ewwel post tal-klassifika Dance/Electronic Albums tal-istess ''[[Billboard]]''. L-ewwel żewġ kanzunetti tagħha, "[[Just Dance]]" u "[[Poker Face]]", miktuba u prodotti t-tnejn li huma minn [[RedOne]], għamlu suċċess internazzjonali, fejn spiċċaw fil-quċċata tal-[[Billboard Hot 100|''Billboard'' Hot 100]] fl-Amerika u rebħu unuri għall-Aqwa Album Elettroniku/Dance u l-Aqwa Recording Dance. Fil-bidu tal-2009 bdiet l-ewwel tour tagħha, [[The Fame Ball Tour]]. Fir-raba' kwart tas-sena, kienet ħarġet it-tieni album tagħha bl-isem ta' ''[[The Fame Monster]]'', li kien jinkludu l-kanzunetta "[[Bad Romance]]", waqt li bdiet it-tieni tour tagħha, [[The Monster Ball Tour]]. L-ispirazzjoni għal Lady Gaga huma l-kantanti glam rock [[David Bowie]] u [[Queen]], u kif ukoll il-mużiċisti pop [[Madonna (kantanta)|Madonna]] u [[Michael Jackson]]. Hi stqarret kif il-moda hi wkoll sors ta' ispirazzjoni għall-kitba u l-esebizzjonijiet tagħha. Sa Awwissu 2010, Gaga biegħet iktar minn 13-il miljun album u 51 miljun diska madwar id-dinja.<ref>{{ċita web |url=http://newsroom.mtv.com/2010/08/12/lady-gaga-los-angeles/ |titlu=Spotted: Lady Gaga Celebrates Success In Los Angeles |data=2010-08-12 |pubblikatur=MTV News |data-aċċess=2010-08-18 |lingwa=Ingliż}}</ref> Il-magażin ''[[Time (magażin)|Time]]'', f'Mejju tal-2010, poġġiet lil Gaga fil-lista tat-[[Time 100]] tal-aktar persuni influwenti fid-dinja. F'Ġunju tal-2010, Forbes niżżlet lil Gaga bħala r-raba' fil-lista tal-aktar ċelebrità b'saħħithom u influwenti fid-dinja; hi wkoll tinsab fit-tieni post tal-aktar mużiċista b'saħħitha fid-dinja.<ref>{{ċita web |isem1=Dorothy |kunjom1=Pomerantz |isem2=Lacey |kunjom2=Rose |url=http://www.forbes.com/2010/06/22/oprah-winfrey-lady-gaga-twilight-business-entertainment-celeb-100-10-intro.html |titlu=The World's Most Powerful Celebrities |pubblikatur=Forbes |data= |data-aċċess=2010-06-29 |lingwa=Ingliż}}</ref><ref>{{ċita web |isem1=Dorothy |kunjom1=Pomerantz |isem2=Lacey |kunjom2=Rose |url=http://www.forbes.com/lists/2010/53/celeb-100-10_Lady-Gaga_8UOG.html |titlu=The Celebrity 100: #4 Lady Gaga |pubblikatur=Forbes |data= |data-aċċess=2010-06-29 |lingwa=Ingliż}}</ref> == Bijografija == === 1986–2004: Tfulija u l-adoloxxenza === Stefani Germanotta twieldet New York nhar it-28 ta' Marzu, 1986, l-ikbar tifla ta' Joseph Germanotta, imprenditur tal-internet [[Italo-Amerikan|Taljan Amerikan]], u Cynthia Bissett.<ref name="BBB">{{ċita web |url=http://www.netglimse.com/celebs/pages/lady_gaga/index.shtml |titlu=Lady GaGa - Biography |data=2009-04-16 |data-aċċess=2009-04-16 |lingwa=Ingliż }}</ref> Hi tgħallmet il-[[pjanu]] meta kellha erba' snin; ta' tlettax ikkomponiet l-ewwel ballata għall-pjanu u ta' erbatax bdiet tkanta f'serati fejn l-udjenza setgħet tesebixxi ruħha quddiema il-mikrofonu. Fl-età ta' ħdax-il sena, Germanotta bdiet tattendi l-Kunvent tal-Qalb ta' Ġesù, skola Kattolika privata f'[[Upper East Side]] ġo Manhattan,<ref name="Times Online.co.uk">{{ċita web |url=http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/article5325327.ece?token=null&offset=0&page=1 |titlu=Lady GaGa: the future of pop? |data=2008-12-14 |pubblikatur=The New York Times |data-aċċess=2009-02-06 |lingwa=Ingliż }}</ref> imma sostniet fuq kif hi mhix ġejja minn xi sfond soċjali sinjur, fejn stqarret li l-ġenituri "[huma] t-tnejn ġejjin minn familji ta' klassi baxxa, u għalhekk ħdimna għal kollox — ommi kienet taħdem mit-tmienja sat-tmienja 'l bogħod mid-dar, fit-telekomunikazzjoni, u l-istess kien jagħmel missieri."<ref name="TimesOnlineDec09">{{ċita web |isem=Lynn |kunjom=Barber |titlu=Shady lady: The truth about pop's Lady Gaga |pubblikatur=The Sunday Times |url=http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/article6940885.ece |data=2009-12-06 |data-aċċess=2010-06-14 |lingwa=Ingliż }}</ref> L-imħabba li kellha għall-palk dehret fiż-żmien li kienet tattendi l-iskola sekondarja, fejn kienet ingħatat l-irwol prinċipali ta' Adelaide f<nowiki>'</nowiki>''[[Guys and Dolls]]'' u ta' Philia f'''[[A Funny Thing Happened on the Way to the Forum]]''.<ref name='growingupgaga'>{{ċita web |isem=Vanessa |kunjom=Grigoriadis |titlu=Growing Up Gaga |data=2010-03-28 |pubblikatur=New York Media Holdings |url=http://nymag.com/arts/popmusic/features/65127 |paġna=7 |data-aċċess=2010-03-29 |lingwa=Ingliż }}</ref> Hi stess tistqarr fuq kif il-ħajja akkademika tagħha matul dan iż-żmien kienet waħda "ta' dedikazzjoni, ta' studju, u ta' dixxiplina" imma wkoll "b'xi ftit ta' nuqqas ta' sigurtà". Kif qalet f'intervista, "Kienu jgħadduni biż-żmien minħabba li jew kont inkun wisq provokattiva jew wisq eċċentrika, u għalhekk bdejt nillimita ruħi xi ftit. Ma kontx inħossni nappartjeni għal tal-madwar, u ħassejtni qisni skerz."<ref>{{ċita aħbar |isem=Jon |kunjom=Bream |titlu=Don't Gag on Gaga |data=2009-03-21 |pubblikatur=The Star Tribune Company |url=http://www.startribune.com/entertainment/music/41533957.html?elr=KArksLckD8EQDUoaEyqyP4O:DW3ckUiD3aPc:_Yyc:aUUsZ |data-aċċess=2010-01-23 |lingwa=Ingliż }}</ref><ref>{{ċita aħbar |isem=Seth |kunjom=Poppell |titlu=Lady Gaga was surprisingly normal |data=2009-12-22 |pubblikatur=In Touch Weekly |url=http://www.intouchweekly.com/2009/12/in_touch_exclusivelady_gaga_wa.php |data-aċċess=2010-01-23 |lingwa=Ingliż }}</ref> Studenta li kienet tattendi magħha l-iskola sekondarja fakkret kif "Hi kellha grupp ta' ħbieb; kienet studenta bil-għaqal. Kienet tħobb ħafna s-subien, però l-kant kien in-numru wieħed."<ref name='whos-that-lady'>{{ċita aħbar |isem1=Maureen |kunjom1=Callahan |isem2=Stewart |kunjom2=Sara |titlu=Who's that lady? |data=2010-01-22 |pubblikatur=New York Post |url=http://www.nypost.com/p/entertainment/music/who_that_lady_CBlHI927dRlLmIwjVfGrwK |data-aċċess=2010-03-26 |lingwa=Ingliż }}</ref> Ta' sbatax-il sena, eżattament, nhar it-23 ta' Awwissu, 2003, Germanotta daħlet fit-Tisch School of the Arts tal-[[Università ta' New York]]. Hemmhekk hi studjat il-mużika u tejbet l-abilitajiet tagħha bħala liriċista fejn il-kitbiet tagħha kienu jduru madwar l-arti, ir-reliġjon, il-problemi soċjali u l-politika. Germanotta ħasset kif hi kienet iktar kreattiva minn biċċa minn sħabha tal-klassi. "Ġaladarba titgħallem fuq kif għandek taħseb dwar l-arti, tista' tgħallem lilek innifsek," stqarret. Mat-tieni semestru tat-tieni sena ta' studju hi ħalliet l-iskola sabiex tiffoka iktar fuq il-karriera mużikali tagħha.<ref name="mtv 55">{{ċita aħbar |url=http://www.mtv.com/news/articles/1589013/20080609/lady_gaga.jhtml |titlu=Lady GaGa Brings Her Artistic Vision Of Pop Music To New Album |kunjom=Harris |isem=Chris |data=2008-06-09 |data-aċċess=2009-05-07 |pubblikatur=MTV Networks |lingwa=Ingliż}}</ref> Missierha kien qabel li jħallsilha l-kera għal sena, bil-patt u l-kundizzjoni li terġa' tidħol fit-Tisch jekk ma kienx se jirnexxielha. === Il-bidu tal-karriera === [[Stampa:Gaga at bazaar.jpg|180px|thumb|Gaga tkanta f'ristorant fl-ewwel snin tal-karriera tagħha]] Lady Gaga għall-bidu iffirmat kuntratt ma' [[Def Jam Recordings|Def Jam]], meta kellha dsatax-il sena, wara li d-diskografiku [[Antonio Reid|L. A. Reid]] kien semagħha tkanta fil-kuritur mill-uffiċċju tiegħu. Madanakollu, il-kantanta ċaħdet li hi u Reid kienu qatt iltaqgħu u l-kuntratt ġie xolt wara biss tliet xhur. Madwar sena wara ġiet skoperta mid-diskografiku [[Vincent Herbert]] li taha kuntratt mal-[[Interscope Records]] f'Jannar tal-2008. Hi rnexxielha tħalli 'l kulħadd impressjonat għall-widna lejn il-mleodija u għall-abilitajiet bħala [[kantawtur|kantawtriċi]], u bdiet taħdem bħala kantawtriċi, fejn kitbet għall-[[Konvict Muzik]], it-tikketta diskografika ta' [[Akon]], u għal artisti bħal [[Fergie]], [[Pussycat Dolls]], [[Britney Spears]] u [[New Kids on the Block]].<ref name="Times Online.co.uk"/> Għal Britney Spears kitbet "Quicksand" u "Amnesia", li suċċessivament ġew inklużi bħala ''[[bonus track]]'' fl-album ''[[Circus (album ta' Britney Spears)|Circus]]''. Fl-ewwel xhur tal-2007, Jimmy Lovine, il-president tal-Interscope Records, indunat bit-talent tagħha u fuq parir ta' Akon, li kien l-ewwel fost dawk li emmnu bit-talenti vokali tagħha, iddeċieda li jagħtiha kuntratt diskografiku.<ref>{{ċita web |url=http://thescotsman.scotsman.com/features/Lady-GaGa-Totally-GaGa.4891798.jp |titlu=Lady GaGa: Totally Ga-Ga|data-aċċess=2009-02-20|kunjom=Cowing |isem=Emma |data=2009-01-20 |xogħol=The Scotsman |lingwa=Ingliż}}</ref><ref name="Allmusic bio">{{ċita web|url=http://www.allmusic.com/artist/lady-gaga-p1055684 |titlu=Lady Gaga Overview |isem=Jason |kunjom=Birchmeier |pubblikatur=Allmusic |data-aċċess=2009-01-13|lingwa=Ingliż}}</ref> Għall-2007 kollu, Lady Gaga ħadmet b'mod kostanti mal-ħabiba tagħha, [[DJ]] u [[ballerina]] [[Lady Starlight]]. Iż-żewġt iħbieb bdew jesebixxu flimkien f'diversi kunċerti u manifestazzjonijiet lokali bħal fil-Mercury Lounge u r-Rockwood Music Hall. L-esebizzjonijiet tagħhom, taħt l-isem ta' "The Ultimate Pop Burlesque Rock Show", kienu jagħtu ġieħ għall-varjetà tas-snin sebgħin. F'Awwissu 2007, it-tnejn li huma ġew mistiedna biex jipparteċipaw f'[[festival mużikali]] [[Lollapalooza]], fejn issorprendu lill-udjenza preżenti b'esebizzjoni deskritta bħala selvaġġa.<ref>{{ċita web|url=http://www.wmagazine.com/celebrities/2007/10/lady_gaga|titlu=Going GaGa for Lady Gaga|pubblikatur=W Magazine|kunjom=D'Souza|isem=Nandini|data-aċċess=2009-04-21|lingwa=Ingliż}}</ref> Grazzi għall-kollaborazzjoni ma' Akon, Gaga bdiet tibni l-materjal proprju tagħha, fejn ħadmet bi sħiħ għall-ewwel album tagħhom, viċin tim ta' produtturi bħal RedOne u Rob Fusari. Wara li għall-bidu bdiet tiċċentra l-mużika tagħha fuq id-[[dance]] [[mużika elettronika|elettronika]] [[avant-garde]], sabet it-triq mużikali tagħha meta bdiet tavviċina aktar għall-[[mużika pop|pop melodiku]] u għall-[[glam rock]] ta' [[David Bowie]] u l-grupp [[Queen]]; {{quote|Minn dejjem kont inħobb il-mużika u d-dinja tal-ispettaklu. Inħobb ħafna l-mużika pop, rock u mmur għal kunċerti iżda wkoll it-teatru. Meta skoprejt il-mużika tal-Queen u ta' David Bowie fhimt li stajt inwaħħad flimkien il-pop u r-rock flimkien mad-dance, għar-repertorji tiegħi.<ref>{{ċita web|url=http://www.tgcom.mediaset.it/spettacolo/articoli/articolo431501.shtml|titlu=Negli Usa tutti pazzi per Lady GaGa|pubblikatur=TGcom|awtur= |data-aċċess=2009-04-21|lingwa=Taljan}}</ref>}} === Id-debutt: ''The Fame'' === [[Stampa:GaGaonNWOTBT.jpg|275px|thumb|Lady Gaga waqt esebizzjoni diretta]] Nhar it-8 ta' April iddebuttat bil-kanzunetta "[[Just Dance]]", li laħqet instantanjament it-tieni post fil-klassifika dance tal-Istati Uniti u fl-ewwel post f'seba' pajjiżi — l-[[Awstralja]], l-[[Irlanda]], il-[[Kanada]], l-[[Olanda]], ir-[[Renju Unit]] u l-[[Stati Uniti|Istati Uniti]].<ref name="Just Dance klassifiki">{{ċita web|url=http://acharts.us/song/35829|titlu=Lady Gaga and Colby O'Donis - Just Dance|pubblikatur=aCharts.us|data-aċċess=2009-01-07|lingwa=Ingliż}}</ref> F'Awwissu tal-2008 ippubblikat l-album debuttanti tagħha, ''[[The Fame]]'', fejn fih għamlet analiżi ta' kull aspett tal-fama u li wieħed isir famuż. L-album jiġbor fih diversi ġeneri mużikali, li jmorru mid-[[dance]] għall-[[elettropop]].<ref name="Allmusic bio"/> Fil-frattemp, Lady Gaga bdiet taħdem fil-proġett kollettiv imsejjaħ "Haus of Gaga", fejn ikkollaboraw ma' Gaga fuq il-ħwejjeġ tagħha, ix-xenografija u esperimentazzjoni ta' tipi ġodda ta' ħsejjes.<ref name="Times Online.co.uk"/> Fil-proġett ipparteċipaw stilisti u produtturi, li taw ħajja għal tim kreattiv fuq mudell tal-"Factory" ta' [[Andy Warhol]]. It-tieni silta mużikali mill-album ''The Fame'', "[[Poker Face]]", ħarġet fit-23 ta' Settembru, 2008, u sparat fil-quċċata ta' madwar għoxrin pajjiż, ħafna minnhom ikunu swieq mużikali kbar. "Poker Face" saret ukoll it-tieni kanzunetta konsekuttiva ta' gaga li waslet fl-ewwel post fil-[[Billboard Hot 100]] f'April 2009.<ref name="Poker Face klassifiki">{{ċita web|url=http://acharts.us/song/37371|titlu=Lady Gaga - Poker Face|pubblikatur=aCharts.us|data-aċċess=2009-01-03|lingwa=Ingliż}}</ref> Suċċessivament, il-Haus of Gaga bdiet iddawwar l-attenzjoni tagħha lejn is-suq Amerikan b'Gaga tipparteċipa fl-ewwel serje ta' kunċerti flimkien mal-kollegi tagħha fl-[[Interscope Records|Interscope]], New Kids on the Block, li kienu għadhom kif reġgħu ngħaqdu. Hi dehret bħala arista mistiedna fil-kanzunetta "Big Girl Now" mill-album ġdid tagħhom, ''[[The Block]]''.<ref>{{ċita web | url=http://www.amazon.com/Big-Girl-featuring-Lady-Gaga/dp/B001ESU2DM | titlu=Big Girl Now (featuring Lady Gaga)|pubblikatur=Amazon.com|data-aċċess=2009-12-08|lingwa=Ingliż }}</ref> L-album ''The Fame'' kompla jimpressjona fil-klassifiki mondjali, fejn laħaq l-ewwel post fil-[[Kanada]] u l-[[Irlanda]], u l-kanzunetti tiegħu ma naqsux li jidhru wkoll fil-quċċatta ta' diversi klassifiki. Fl-2009 bdew l-ewwel rikonoxximenti tal-ħidmiet tagħhom, bil-kanzunetta "Just Dance" tiġi nominata bħala "L-Aqwa Produzzjoni Dance" fil-51 edizzjoni tal-[[Grammy Award]]s, li suċċessivament ġie mirbuħ minn "[[Harder, Better, Faster, Stronger]]" ta' [[Daft Punk]]. Fit-18 ta' April 2009, flimkien ma' [[Brandon Flowers]] tal-grupp [[The Killers]], esebixxiet flimkien mal-[[Pet Shop Boys]] fuq il-palk tal-[[BRIT Awards]] 2009. Nhar it-3 ta' Frar 2009 ġiet ippublikata t-tielet kanzunetta tal-album, "[[Eh, Eh (Nothing Else I Can Say)]]", li rċiviet ħafna rikonoxximenti fl-[[Awstralja]], fi [[New Zealand]] u [[Franza]], minkejja li ma rnexxilhiex tħalli l-istess marka bħad-diski preċedenti. Xahar wara ħarġet ir-raba' kanzunetta, "[[LoveGame]]" li kisbet suċċess fl-Amerika. Il-vidjo ta' din il-kanzunetta, madanakollu, qajjem ħafna polemiċi f'diversi pajjiżi fejn ġie ċċensurat u saħansitra, l-istazzjon televiżiv Awstraljan [[Network Ten]] irrifjuta li jdoqq dan il-vidjo minħabba kontenut sesswalment espliċitu.<ref name="radiogaga">{{ċita web |url=http://www.news.com.au/heraldsun/story/0,21985,25666920-2902,00.html |titlu=Radio Gaga |kunjom=Hutchinson |isem=Jane |data=2009-06-21 |xogħol=Melbourne Herald Sun |pubblikatur=News.com.au |data-aċċess=2009-06-22 |lingwa=Ingliż}}</ref> Nhar it-12 ta' Marzu 2009 ingħata l-bidu t-tour fl-Amerika ta' Fuq, ''[[The Fame Ball Tour]]'', prodott fuq il-mudell tal-kollettiv ''Haus of Gaga'', b'esebizzjonijiet multimedjali, fejn barra li dan it-tour kien jikkonċentra fuq il-mużika, ta importanza lill-[[moda]] u t-[[teknoloġija]]. Is-sett ta' kunċerti kienu jinvolvu tapep differenti, minn [[Los Angeles]], [[San Diego]], [[San Francisco]] u diversi postijiet oħra. Barraminnhekk, biex tippromwovi s-cd tagħha, esebixxiet f'diversi programmi televiżi kemm dawk Amerikani kif ukoll dawk barranin. == Diskografija == === Albums === {| class="wikitable" style=text-align:center; ! rowspan=2|Sena ! rowspan=2|Album ! colspan=10|Pożizzjoni fil-klassifiki<ref name="achartsthefame">{{ċita web |url=http://acharts.us/album/37558 |titlu=Lady GaGa:The Fame on world charts |data-aċċess=2009-03-04 |pubblikatur=acharts.us |lingwa=Ingliż}}</ref><ref name=canadaalbum>{{ċita aħbar |url=http://jam.canoe.ca/Music/Artists/L/Lady_GaGa/2009/01/14/8022056-jam.html |titlu=Lady GaGa's 'Fame' rises to No. 1 |isem=John |kunjom=Williams |data=2009-01-25 |data-aċċess=2009-03-04 |xogħol=Canadian Albums Chart |pubblikatur=Canadian Online Explorer |lingwa=Ingliż}}</ref> ! rowspan=2| Bejgħ |- style=font-size:smaller; ! width=25| USA ! width=25| AUS ! width=25| CAN ! width=25| FRA ! width=25| GER ! width=25| IRE ! width=25| NET ! width=25| NOR ! width=25| NZ ! width=25| UK |- | 2008 | align=left| '''''[[The Fame]]''''' * Pubblikat: 19 ta' Awwissu, 2009 * Tikketta: [[Interscope Records|Interscope]] * Formati: [[Compact Disc|CD]], [[LP album|2LP]], [[download diġitali|diġitali]] | 2 | 4 | 1 | 12 | 1 | 1 | 12 | 4 | 2 | 1 | align=left| * Bejgħ mondajli: 8,000,000+ |- |2009 | align=left|'''''[[The Fame Monster]]''''' * Pubblikat: 23 ta' Novembru, 2009 * Formati: CD, LP, diġitali | 5 | — | — | — | — | — | — | — | — | — | align=left| |} == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq esterni == {{Commonscat}} * [http://www.ladygaga.com/ Sit uffiċjali] * {{imdb}} * [http://www.interscope.com/ladygaga Profil] fuq [[Interscope Records]] {{DEFAULTSORT:Gaga, Lady}} [[Kategorija:Twieldu fl-1986]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Nies Italo-Amerikani]] [[Kategorija:Kantanti Amerikani]] [[Kategorija:Atturi Amerikani]] 8vj7g5fk2wkzylhfzxhqarrh3t002qx 0 14371 278491 243958 2022-07-30T10:45:24Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist mużikali | isem = Lena Meyer-Landrut | stampa = Lena Meyer-Landrut01.jpg | deskrizzjoni_stampa = Lena Meyer-Landrut fil-konferenza stampa wara r-rebħa tagħha fil-Festival tal-Eurovision 2010 | kulur = solo_singer | sess = f | magħruf = Lena | twelid = {{Data tat-twelid u età|1991|5|23}} | oriġini = {{flagicon|GER}} [[Hanover]], [[Ġermanja]] | ġeneru = [[Mużika pop|Pop]] | ditta = USFO, [[Universal Music Group|Universal Music Germany]] | snin_attività = 2010–preżent | URL = [http://www.lena-meyer-landrut.com/ lena-meyer-landrut.com] }} '''Lena Meyer-Landrut''' (twieldet fit-23 ta' Mejju 1991), magħrufa wkoll bħala '''Lene''', hija [[kantant]]a [[Ġermanja|Ġermaniża]]. Hi ħadet sehem f'isem il-[[Ġermanja fil-Festival tal-Eurovision|Ġermanja]] fil-[[Festival tal-Eurovision 2010]] f'[[Oslo]], in-[[Norveġja]], u rebħet il-festival bil-kanzunetta "[[Satellite (kanzunetta ta' Lena Meyer-Landrut)|Satellite]]", fejn irċiviet 246 punt fil-finali tad-29 ta' Mejju. == Bijografija == Lena Meyer-Landrut twieldet fit-23 ta' Mejju 1991 ġewwa [[Hannover]] fil-[[Ġermanja]].<ref name="ad-hoc">{{de}} Deutscher Depeschendienst. [http://www.ad-hoc-news.de/lena-meyer-landrut-zwischen-grand-prix-und-schulbank--/de/Boulevard/Musik/21126433 Musik: Lena Meyer-Landrut: Zwischen Grand Prix und Schulbank]. Ad-hoc-news.de.</ref> Ta' ħames snin bdiet tieħu lezzjonijiet taż-żfin; għall-bidu fuq il-[[ballet]] u iktar tard fuq stili aktar moderni bħall-[[hip hop]] u l-[[jazz]]. Meyer-Landrut kibret bl-imħabba lejn il-kant ġo fiha u waslet anke biex dehret bħala ''extra'' f'numru ta' serje televiżivi Ġermaniżi. Minkejja dan, hi qatt ma ħadet taħriġ vokali jew fid-drama. Hi tattendi l-iskola sekondarja ta' IGS Roderbruch Hannover. == Karriera == === ''Unser Star für Oslo'' === Minkejja li ma kellha l-ebda esperjenza professjonali ta' kant, Meyer-Landrut iddeċidiet li tidħol fil-festival ''Unser Star für Oslo'' (L-Istilla Tagħna għal Oslo), programm televiżiv ġdid sabiex tintgħażel il-kanzunetta Ġermaniża għall-[[Festival tal-Eurovision 2010]] ġewwa [[Oslo]]. Il-festival ġie organizzat mix-xandar pubbliku [[ARD]] u l-istazzjon televiżiv privat [[ProSieben]], kif ukoll mill-produttur mużikali [[Stefan Raab]]. Minn fost 4,500 parteċipant, Meyer-Landrut ġiet magħżulha fost l-aħħar 20 kontestant għas-serata. [[Stampa:Lena-Meyer-Landrut-2-cropped1.jpg|thumb|180px|Lena Meyer-Landrut f'Hannover nhar is-17 ta' Marzu 2010]] Wara l-ewwel dehra tagħha, fejn kantat "[[My Same]]" mill-kantanta Brittanika [[Adele (kantanta)|Adele]], Meyer-Landrut irċiviet tifħir min-naħa tal-ġurija tal-konkors u immedjatament daħlet bħala fost il-favoriti li tirbaħ. Barra li l-interpretazzjoni tagħha ta' "My Same" daħlet fil-klassifika mużikali Ġermaniża f'numru 61, Meyer-Landrut waslet sal-finali ta' ''Unser Star für Oslo''. Fil-finali tat-12 ta' Marzu 2010, Meyer-Landrut kantant tliet kanzunetti li ġew speċifikament miktuba għall-konkors, "Bee", "[[Satellite (kanzunetta ta' Lena Meyer-Landrut)|Satellite]]" u "Love Me". Il-pubbliku għażel il-kanzunetta "Satellite", komposta mill-kompożitur [[Danimarka|Daniż]] John Gordon u b'lirika tal-Amerikana Julie Frost, bħala l-kanzunetta tagħha jekk tirbaħ il-festival. Fit-tieni rawnd ta' votazzjoni, Meyer-Landrut ġiet magħżula bħala r-rappreżentatriċi tal-Ġermanja fil-55 edizzjoni tal-[[Eurovision Song Contest]], fejn għelbet lill-aħħar kontestanta, [[Jennifer Braun]].<ref>Klier, Marcus. [http://www.esctoday.com/news/read/15370 Germany sends Lena Meyer-Landrut to the Eurovision Song Contest]. ESCToday.com. 12 ta' Marzu 2010.</ref> It-tliet kanzunetti finalisti tagħha kollha daħlu fl-aqwa ħamsa fil-klassifika mużikali Ġermaniża, fejn laħqu l-ewwel, it-tielet u r-raba', liema tragward li qatt ma ntlaħaq mill-ebda artist minn meta bdiet toħroġ il-klassifika Ġermaniża fl-1959.<ref name="spiegel online">{{de}} [http://www.spiegel.de/kultur/musik/0,1518,685138,00.html Lena Meyer-Landrut schreibt Charts-Geschichte]. Spiegel.de. 23 ta' Marzu 2010.</ref> "Satellite" ġiet iċċertifikata bħala tad-deheb wara l-ewwel ġimgħa, u tal-platinu wara r-raba' ġimgħa.<ref>{{de}} [http://www.mediabiz.de/musik/news/charts-kw-16-unheilig-zurueck-auf-dem-thron/288312 Charts KW 16: Unheilig zurück auf dem Thron]. ''MusikWoche''. 13 ta' April 2010.</ref> Il-kanzunetta baqgħet fl-ewwel post fil-Ġermanja għal ħames ġimgħat konsekuttivi, u waslet sat-tieni post ġewwa l-[[Awstrija]] u l-[[Żvizzera|Iżvizzera]]. === Festival tal-Eurovision === Minħabba li kienet qiegħda tieħu sehem f'isem pajjiż tal-"''Big Four''", Meyer-Landrut kisbet post awtomatiku fil-finali tal-[[Festival tal-Eurovision 2010]] ġewwa [[Oslo]], in-[[Norveġja]]. Fil-finali li saret ġewwa t-[[Telenor Arena]], hi kantat ir-raba' mill-aħħar. "Satellite" kisbet total ta' 246 punt fejn tat l-ewwel rebħa tal-Ġermanja mill-1982, u l-ewwel waħda bħala pajjiż unifikat. Il-kanzunetta rebħet fuq dik [[Turkija|Torka]] "[[We Could Be The Same]]", li spiċċat fit-tieni post, b'marġinu ta' 76 punt, it-tieni l-ikbar fl-istorja tal-Eurovision, wara r-rekord ta' 169 ta' [[Alexander Rybak]] fl-[[Festival tal-Eurovision 2009|edizzjoni tal-2009]]. Il-parteċipanta Ġermaniża ngħatat disa' settijiet ta' tnax-il punt u rċiviet punti minn kull pajjiż barra ħamsa. Ir-rebħa ta' Meyer-Landrut kisbet attenzjoni kbira fil-Ġermanja u s-serata segwewha 14.69 miljun persuna fuq it-televiżjoni Ġermaniża.<ref>Klier, Marcus. [http://esctoday.com/news/read/15899 Germany: 14.69 million people watched the final]. ESCToday.com. 30 ta' Mejju 2010.</ref> Lena irritornat lura lejn Hannover il-ġurnata wara r-rebħa tagħha fejn ġiet milqugħa minn 40,000 persuna. == Dehriet fuq ''Unser Star für Oslo'' == [[Stampa:Lena Oslo3 cropped.jpg|thumb|180px|Meyer-Landrut matul l-ewwel riħersal fil-[[Festival tal-Eurovision 2010]], Mejju 2010]] {| class="wikitable" !Serata !Kanzunetta !Artist oriġinali |- |L-ewwel serata ||"My Same"||[[Adele (kantanta)|Adele]] |- |It-tielet serata||"Diamond Dave"||[[The Bird and the Bee]] |- |Ir-raba' serata||"Foundations"||[[Kate Nash]] |- |Il-ħames serata||"New Shoes"||[[Paolo Nutini]] |- |Kwarti tal-finali<br />(Is-sitt serata) ||"Mouthwash"<br />"Neopolitan Dreams"||[[Kate Nash]]<br />[[Lisa Mitchell]] |- |Semifinali<br />(Is-seba' serata)||"Mr. Curiosity"<br />"The Lovecats"||[[Jason Mraz]]<br />[[The Cure]] |- |Finali<br />(It-tmien serata) ||"Bee"<br />"Satellite"<br />"Love Me" ||Jennifer Braun / Lena Meyer-Landrut<br />Jennifer Braun / Lena Meyer-Landrut<br />Lena Meyer-Landrut |} :''Jennifer Braun u Meyer-Landrut it-tnejn kantaw verżjonijiet differenti ta' "Bee" u "Satellite" fil-finali == Diskografija == === Albums === * 2010 – [[My Cassette Player]] * 2011 – [[Good News]] * 2012 – [[Stardust]] * 2014 – [[Crystal Sky]] === Kanzunetti === * 2010 – [[Satellite (kanzunetta ta' Lena Meyer-Landrut)|Satellite]] * 2010 – [[Bee (kanzunetta ta' Lena Meyer-Landrut)|Bee]] * 2010 – [[Love Me (kanzunetta ta' Lena Meyer-Landrut)|Love Me]] == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq esterni == {{commonscat}} * [http://www.lena-meyer-landrut.com/ Sit uffiċjali] * {{imdb}} * {{de}} [http://eurovision.ndr.de/teilnehmer/lenameyerlandrut100.html Profil] fuq Eurovision.ndr.de {{kaxxa tal-bidu}} {{kaxxa ta' suċċessjoni |qabel=[[Oscar Loya|Oscar]] u [[Alex Christensen|Alex]] |titlu=[[Ġermanja fil-Festival tal-Eurovision]] |snin=[[Festival tal-Eurovision 2010|2010]], [[Festival tal-Eurovision 2011|2011]] |wara=&nbsp; | }} {{kaxxa ta' suċċessjoni |qabel = {{flagicon|Norveġja}} [[Alexander Rybak]] |titlu = [[Festival tal-Eurovision|Rebbieħa tal-Festival tal-Eurovision]] |snin = [[Festival tal-Eurovision 2010|2010]] |wara = [[Eldar Qasımov|Ell]] & [[Nigar Camal|Nikki]] }} {{kaxxa tat-tmiem}} {{DEFAULTSORT:Meyer-Landrut, Lena}} [[Kategorija:Twieldu fl-1991]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Kantanti Ġermaniżi]] [[Kategorija:Rebbieħa tal-Festival tal-Eurovision]] mj22mtsga5a4tfeopa20ebldg902l3o 0 15013 278506 268089 2022-07-30T10:55:59Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Raimondo Vianello''' (twieled fis-7 ta' Mejju 1922 – miet fil-15 ta' April 2010) kien [[attur]], [[xeneġġjatur]] u [[preżentatur]] [[Italja|Taljan]] u ikona tat-televiżjoni Taljana. Flimkien ma' [[Corrado Mantoni|Corrado]], [[Mike Bongiorno]], [[Enzo Tortora]] u [[Pippo Baudo]] kien fost il-"missirijiet tat-televiżjoni Taljana". Huwa ħadem ħafna produzzjonijiet televiżivi ma' martu [[Sandra Mondaini]]. == Bijografija == Imwieled [[Ruma]] nhar is-7 ta' Mejju 1922, Vianello, lejn l-aħħar tat-[[It-Tieni Gwerra Dinjija|Tieni Gwerra Dinjija]], flimkien ma' numru ta' personaġġi oħra bħal [[Dario Fo]], [[Walter Chiari]] u [[Ezra Pound]], kien miżmum fil-kamp ta' konċentrament ta' [[Coltano]], fl-Italja, mill-[[Alleati tat-Tieni Gwerra Dinjija|Alleati]]. Bejn l-aħħar tas-snin erbgħin u l-bidu tas-snin ħamsin huwa kien atleta u direttur taċ-''Centro Nazionale Sportivo Fiamma'', u kien ukoll attur tat-teatru. Lejn l-aħħar tas-snin ħamsin huwa beda wkoll xogħol fiċ-ċinema u t-televiżjoni. == Karriera televiżiva == Vianello żżewweġ lil [[Sandra Mondaini]] fl-1962 u minn hemm bdiet karriera flimkien fuq diversi stazzjonijiet Taljani li inkludew l-istazzjon statali, [[RAI]], u l-istazzjonijiet tal-kumpanija mmexxija minn [[Silvio Berlusconi]], li llum hi magħrufa bħala [[Mediaset]]. Vianello deher f'79 film, f'31 programm televiżiv bħala attur jew preżentatur u kiteb 14-il skript. Iċ-ċajt satiriku, kritiku u intelliġenti tiegħu kien niggieżi, iżda qatt ma jweġġa' personalment jew jaqa' fil-baxx. Kien imfittex ukoll bħala preżentatur kemm għall-edizzjoni ta' [[Festival ta' Sanremo|Sanremo]] tal-1998 kif ukoll għal programmi sportivi bħal ''Pressing'', li hu dam jagħmel għal tmien snin sħaħ, u għal kwizzijiet bħal ''Zig Zag'' u ''Il Gioco del 9''. Però l-iktar li kien segwit kien fis-[[sitcom]] ''[[Casa Vianello]]'', li damet tintwera għal ħafna snin. L-istorja wara din is-serje kienet tal-koppja Sandra u Raimondo, li għalkemm ma joqogħdux mingħajr xulxin, il-ħin kollu jillitikaw u jargumentaw. Ix-xena tal-għeluq ta' kull edizzjoni tas-sensiela kienet hekk: wara xi avventura kienu jispiċċaw fis-sodda, Raimondo jipprova jaqra bil-kwiet ''[[La Gazzetta dello Sport]]'' u Sandra min-naħa l-oħra teqred u tgerger li qatt ma jiġri xejn u tgħid il-famuża frażi "''Che noia, che barba, che barba, che noia''", filwaqt li xxejjer u tgħolli saqajha taħt il-friex. == Ħajja privata == Fil-ħajja proprja tagħhom, Sandra u Raimondo qatt ma kellhom tfal tagħhom, però kienu adottaw żewġ subien mill-[[Filippini]] li huma semmew Raimondo u Gianmarco. Mistoqsija mill-gazzetta ''[[La Repubblica]]'' dwar kemm il-karattri proprja tal-koppja joħorġu fit-televiżjoni, Mondaini sostniet, "Kollox, ħlief il-qrun, li Raimondo mhux kapaċi jagħmilli!" == Mewt == Vianello miet nhar il-Ħamis 15 ta' April 2010 f'[[Milan]].<ref>{{ċita web |url=http://www.timesofmalta.com/articles/view/20100415/local/popular-italian-tv-comedian-raimondo-vianello-dies |titlu=Popular Italian TV comedian Raimondo Vianello dies |pubblikatur=Times of Malta |data=2010-04-15 |lingwa=Ingliż }}</ref> Huwa kien iddaħħal l-isptar fl-4 ta' April, u miet ħdax-il jum wara kawża ta' insuffiċjenza renali.<ref>{{ċita web |isem=Claudia |kunjom=Morgoglione |url=http://www.repubblica.it/spettacoli-e-cultura/2010/04/15/news/morto_vianello-3362343/ |titlu=E' morto a Milano Raimondo Vianello. Gran signore dello humour televisivo |pubblikatur=La Stampa |data=2010-04-15 |data-aċċess=2010-04-16 |lingwa=Taljan }}</ref> Is-saħħa ta' martu, [[Sandra Mondaini]], qalbet għall-agħar wara mewtu. Hija mietet ħames xhur wara, nhar il-21 ta' Settembru 2010. == Programmi televiżivi== * ''Un due tre'' (ma' [[Ugo Tognazzi]]) (mill-1954 sal-1959) * ''[[Canzonissima]]'' (1958) * ''Studio uno'' (1959) * ''Giro a segno'' (1956) * ''Natale con chi vuoi'' (1956) * ''Appuntamento a Roma'' (1957) * ''Studio uno'' (1959) * ''Il signore di mezza età'' (1963) * ''Il giocondo'' (mill-1963 sal-1964) * ''Biblioteca di Studio Uno: Il fornaretto di Venezia'' (1964) * ''Qui Stoccolma vi parla Raimondo Vianello'' (1965) * ''Il tappabuchi'' (1967) * ''Su e giù'' (1968) * ''[[Canzonissima]]'' (1969) * ''Sai che ti dico?'' (1972) * ''Rivediamoli insieme'' (1974) * ''Tante scuse'' (1974) * ''Di nuovo tante scuse'' (1975 sal-1976) * ''Noi... no!'' (1977 sal-1978) * ''Io e la Befana'' (1978 sal-1979) * ''Una rosa per la vita'' (mill-1980 sal-1982) * ''Sette e mezzo'' (1980) * ''Stasera niente di nuovo'' (1981) * ''Attenti a noi due'' (1982) * ''Attenti a noi due 2'' (1983) * ''Zig zag'' (3 edizzjonijiet) (mill-1983 sal-1986) * ''Sandra e Raimondo Show'' (1987) * ''Il gioco dei 9'' (mill-1988 sal-1990) * ''[[Casa Vianello]]'' (mill-1988 sal-2007) * ''Quel motivetto'' (1990) * ''Buon Compleanno Canale 5'' (1990) * ''Studio tappa'' (1994) * ''Pressing'' (mill-1991 sal-1999) * ''Studio tappa'' (1996) * ''Cascina Vianello'' (1996) * ''I misteri di Cascina Vianello'' (1997) * ''I tre tenori'' (1998) * ''Festival di Sanremo 1998'' (1998) * ''Pressing Champions League'' (opinjonista) (mill-2000 sal-2006) * ''Sandra e Raimondo Supershow'' (2004) * ''Crociera Vianello'' (2008) == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq esterni == * {{imdb}} * {{it}} [http://biografieonline.it/biografia.htm?BioID=517 Bijografja ta' Raimondo Vianello] {{DEFAULTSORT:Vianello, Raimondo}} [[Kategorija:Twieldu fl-1922]] [[Kategorija:Mietu fl-2004]] [[Kategorija:Atturi Taljani]] [[Kategorija:Preżentaturi televiżivi Taljani]] 1msy62p00o4c6tsyv1jhewertsqq4y4 0 15421 278492 275448 2022-07-30T10:46:27Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Joseph Calleia''' (twieled fl-4 ta' Awwissu 1897 – miet fil-31 ta' Ottubru 1975) kien [[kantant]], [[kompożitur]], u attur [[Maltin|Malti]], li ħadem kemm fi Broadway kif ukoll fil-films [[Stati Uniti|Amerikani]]. Calleia ħadem ma' wħud mill-artisti kbar ta' Hollywood, fosthom [[John Wayne]], [[William Holden]], [[Errol Flynn]], [[Rita Hayworth]], [[Mae West]], [[Bette Davis]], [[Jane Russell]], [[Mario Lanza]], [[Charlton Heston]], [[Dean Martin]] u [[Jerry Lewis]], [[Orson Welles]], [[Tyrone Power]], [[Alan Ladd]] u [[Anthony Quinn]]. == Il-bidu == Bin Pasquale u Elena mwielda Calleja, Joseph Calleia twieled is-Saqqajja, ir-[[Rabat (Malta)|Rabat]], [[Malta]], u ngħata l-edukazzjoni tiegħu [[San Ġiljan (lokalità)|San Ġiljan]] u l-Kulleġġ ta' San Alwiġi. Organizza ''harmonica band'' li minnha għamel biżżejjed flus biex fl-1914 ħalla Malta meta kien għad kellu 17-il sena, u beda jdur mal-[[Ewropa]] jkanta f'kafetteriji u fi swali tal-[[mużika]] ta' ħafna [[Belt kapitali|bliet kapitali]] li kienu mifnija mill-gwerra. Iktar tard mar ikanta fi [[Belt ta' New York|New York]] u wara ħadem fit-teatru. == Broadway == Għalkemm Calleia ħadem f'iktar minn 50 film, huwa dejjem qal li jippreferi l-palk miċ-ċinema. Kien meqjus bħala "''dawl jibbrilla''" fi Broadway bejn l-1926 u l-1945, u deher f'ħafna drammi ta' suċċess, fosthom: *''[[Broadway (play)|Broadway]]'' f'Broadhurst Theatre, minn Settembru 1926 sa Frar 1928, bħala "Joe, wejter"<ref>[http://www.ibdb.com/production.asp?ID=10121 "Broadway" at Internet Broadway Database]</ref> *''[[The Front Page]]'' f'Times Square Theatre, minn Awwissu 1928 sa April 1929, bħala "Kruger (Journal of Commerce)"<ref>[http://www.ibdb.com/production.asp?ID=10656 "The Front Page" at ''ibid''.]</ref> *''The Last Mile'' f'Sam H. Harris Theatre, minn Frar sa Ottubru 1930 bħala "Tom D'Amoro"<ref>[http://www.ibdb.com/production.asp?ID=11052 "The Last Page" at ''ibid''.]</ref> *''Grand Hotel'' fin-National Theatre, minn Novembru 1930 sa Diċembru 1931, bħala "ix-xufier", u maniġer ġenerali tal-palk<ref>[http://www.ibdb.com/production.asp?ID=11262 Internet "Grand Hotel" at ''ibid'']</ref> *''Honeymoon'' f'Helen Hayes Theatre, minn Diċembru 1932 sa Frar 1933, bħala "Nicola"<ref>[http://www.ibdb.com/production.asp?ID=11547 "Honeymoon" at ''ibid'']</ref> *''Ten Minute Alibi'' f'Ethel Barrymore Theatre, minn Ottubru 1933 sa Jannar 1934, bħala "l-kaċċatur"<ref>[http://www.ibdb.com/production.asp?ID=11769 "Ten Minute Alibi" at ''ibid'']</ref> *''Small Miracle'' f'John Golden Theatre, minn Settembru 1934 sa Jannar 1935, bħala "Tony Mako"<ref>[http://www.ibdb.com/production.asp?ID=11919 "Small Miracle" at ''ibid'']</ref> == Hollywood == Mill-1931, Calleia ffirma kuntratt mal-[[MGM]] f'[[Hollywood]], fejn beda karriera b'suċċess fl-industrija tal-films, li fiha deher f'57 film mill-1931 sal-1955, ħafna drabi fil-parti ta' pulizija jew raġel kriminali f'films tal-''gangsters'' u films ''western''. Għamel id-debutt tiegħu fil-films fl-1935 meta deher f'żewġ B-films: ''His Woman'' (1931) u ''The Girl in the Cab'' (1933). Mill-ewwel ħalla impressjoni tajba fil-parti ta' raġel kriminali fil-film ''Public Hero No. 1'', u wara ''Riff Raff'' (1935) li fih ħadimha ta' ''womanizer'', flimkien ma' [[Jean Harlow]], [[Spencer Tracy]] u [[Mickey Rooney]]. Fl-1936, Calleia kiteb ix-xeneġġatura għal ''The Robin Hood of El Dorado''. Fl-1943, ħadimha ta' El Sordo f'[[''For Whom The Bell Tolls'']]. == Uħud mill-Films li ħa sehem fihom == Tlieta mill-films li fihom ħa sehem Calleia ma kinux tħallew jidħlu Malta fosthom ''Full Confession'' li fih l-attur kellu l-parti ta’ qassis. Fl-1936, waqt li kien qed jaħdem il-film ''Tough Guy'', Calleia ħareġ bl-idea li jkanta l-kanzunetta folkoristika Maltija ''Ah lilek tal-Gallarija'', l-ewwel diska bil-Malti li qatt instemgħet fuq film ta’ Hollywood. Il-kumpanija għal bidu beżgħet tuża d-diska minħabba d-drittijiet tal-awtur imma Calleia kkonvinċihom li ma kien hemm l-ebda dritt marbut magħha u użawha. Din il-kanzunetta kien ikantaha ma' sħabu r-Rabtin meta kien għadu tifel fil-[[Buskett]]. *''[[After the Thin Man]]'' (1936) — żeffien u sid il-Lichee Club *''[[Tough Guy]]'' (1936) - Joseph 'Joe' Calerno (Gangster) *''[[The Bad Man of Brimstone]]'' (1938) — Ben Portugiż *''[[Marie Antoinette (1938 film)|Marie Antoinette]]''' — Drouet *''[[Algiers (film)|Algiers]]'' — Spettur Slimane *''[[Five Came Back]]'' (1939) — Vasquez, l-anarkiku * ''[[Juarez (1939 film)|Juarez]]'' (1939) — Alejandro Uradi *''[[Golden Boy (film)|Golden Boy]]'' — Eddie Fuseli *''[[My Little Chickadee]]'' (1940) — Jeff Badger *''[[Sundown (film)|Sundown]]'' (1941) *''[[The Glass Key (1942 film)|The Glass Key]]'' (1942) — Nick Varna *''[[The Jungle Book (1942 film)|The Jungle Book]]'' (1942) - Balduo *''[[For Whom the Bell Tolls (film)|For Whom the Bell Tolls]]'' (1943) — El Sordo *''[[The Cross of Lorraine]]'' (1943) *''[[Gilda]]'' (1946) — id-detective Maurice Obregon *''[[Deadline at Dawn]]'' (1946) — Val Bartelli *''[[Lured]]'' (1947) *''[[Four Faces West]]'' (1948) *''[[Captain Carey, U.S.A.]]'' (1950) — Dr. Lunati *''Vendetta'' (1950) — is-sindku Guido Barracini *''Valentino'' (1951) — Luigi Verducci *''The Light Touch'' (1952) — il-Logutenent Massiro *''[[The Caddy]]'' (1953) — Papa Anthony *''[[Underwater!]]'' (1955) — Rico Herrera *''The Littles Outlaw'' (1955) — Padre *''[[The Treasure of Pancho Villa]]'' (1955) — Pablo Morales *''[[Hot Blood (1956 film)|Hot Blood]]'' (1956) — Papa Theodore *''[[Touch of Evil]]'' (1958) — is-Surġent tal-Pulizija Pete Menzies *''[[The Alamo (1960 film)|The Alamo]]'' (1960) — [[Juan Seguín]] == Premjijiet == Calleia rċieva l-Premju tal-Kritika fl-1938 għall-film dirett minn John Cromwell ''[[Algiers (film)|Algiers]]''. == Irtirar == Calleia rtira fl-1963 u miet Tas-Sliema fl-età ta' 78 sena. Tliet snin qabel ma miet kienu offrewlu l-parti ta' Don Corleone fil-film kbir [[The Godfather|''The Godfather'']] minflok [[Marlon Brando]] imma ma aċċettax. Minkejja l-fama tiegħu fl-Amerka u fl-[[Italja]], mewtu ma kinitx aħbar kbira f'Malta. Billi fil-films kien ħadem bosta karattri [[Sqallija|Sqallin]], ir-[[RAI]] kienet tat l-aħbar li mietet stilla taċ-ċinema Taljana. Il-[[Gvern ta' Malta]] onorah b'sett ta' żewġ [[Bolla postali|bolol]] fl-1997, fiċ-ċentenarju minn twelidu. F'Ottubru 2005, fuq inizjattiva taż-żagħżugħ [[Eman Bonnici]], inkixef bust ta' Calleia quddiem id-dar fejn twieled fis-Saqqajja, xogħol l-iskultur [[Anton Agius]]. F'Mejju 2009, TVM xandar [http://www.xarabank.com/index.php?lid=2&id=0&type=biography&cid=12 dokumentarju] fuq ħajtu fis-sensiela ''Bijografiji''. == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq esterni == * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Calleia, Joseph}} [[Kategorija:Twieldu fl-1897]] [[Kategorija:Mietu fl-1975]] [[Kategorija:Atturi Maltin]] [[Kategorija:Kantanti Maltin]] sghwe6lac7jsbwgg80w6z3ozh1p2aod 0 15424 278493 248796 2022-07-30T10:47:04Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki [[Stampa:OresteChircop.jpg|thumb|200px|lemin]] '''Oreste Kirkop''' (twieled fis-26 ta' Lulju 1923 – miet fl-10 ta' Mejju 1998) kien [[tenur]] u [[attur]] [[Malta|Malti]] magħruf l-aktar għall-film ta' Hollywood ''[[The Vagabond King]]''. == Karriera operistika == Chircop beda l-karriera operistika tiegħu fl-1945 fir-Radio City Opera House tal-Ħamrun bil-karattru Turiddu fil-''[[Cavalleria Rusticana]]''. Fil-ħames snin ta' wara ħadem mas-60 rwol ta' tenur, ammont li l-ebda tenur ieħor ma qabeż, f'għaxar opri differenti. Huwa kien ikanta l-opra mal-kumpaniji Taljani li kienu jiġu Malta u kanta ma' [[Tito Gobbi]] u [[Maria Caniglia]]. Fl-1950 mar l-Ingilterra u kellu partijiet ewlenin ta' tenur mal-[[Carl Rosa Opera Company]], u wara ma' [[Sadler's Wells]] (1952) fejn għamel il-partijiet ta' Turiddu, Mario Cavaradossi, u Rodolfo in ''[[Luisa Miller]]''. Huwa deher fuq il-[[BBC]] TV bħala Canio f' ''[[Pagliacci]]''. Fl-1954 Chircop għamel id-debutt tiegħu fir-Royal Opera House [[Covent Garden]] bħala d-Duka fir-''[[Rigoletto]]'' u wara bħala Rodolfo f' ''[[La bohème]]''. == ''The Vagabond King'' (1956) == ''Paramount Pictures'' ta' Hollywood rabtitu b'kuntratt ta' Lm10,000 biex ikanta fil-parti ewlenija ta' François Villon f' [[The Vagabond King|''The Vagabond King'']] li kien ukoll l-ewwel film musical tiegħu fl-1956. Dan kien l-uniku film ta' Hollywood għal Chircop minkejja li xi kritiċi kienu wissew lil [[Mario Lanza]], li f'dak iż-żmien kien fl-aqwa tiegħu, biex joqgħod attent minn dan ir-rivali ġdid.Flimkien ma' Kathryn Grayson, Oreste ha sehem. == L-aħħar snin tal-karriera == Wara ''The Vagabond King'', Chircop kanta l-opra f'[[Las Vegas]] u fil-[[Hollywood Bowl]] u deher fuq l-[[NBC]] TV fil-produzzjonijiet ta' ''[[Madame Butterfly]]'', ''[[La traviata]]'' u ''Rigoletto''. Fl-1958 irritorna Covent Garden u rtira Malta fl-1960 għal raġunijiet ta' saħħa li dak iż-żmien ma ssemmewx. Sentejn qabel miet, fl-1996, Chircop ħareġ double CD album b'41 track ta' opri u kant. == Ħoloq esterni == * [http://www.allmalta.com/folklore/p_037.html Profil fis-sit All Malta] * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Chircop, Oreste}} [[Kategorija:Twieldu fl-1923]] [[Kategorija:Mietu fl-1998]] [[Kategorija:Atturi Maltin]] [[Kategorija:Tenuri Maltin]] lr65ct4z4cvv3j9ydbl03vdevmqyl69 0 16554 278504 267056 2022-07-30T10:54:44Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Ludmilla Radchenko''' (bir-[[Lingwa Russa|Russu]]: Людмила Радченко; twieldet fil-11 ta' Novembru 1978) hija mudella, artista u attriċi [[Russja|Russa]], l-aktar magħrufa ġewwa l-[[Italja]] u fil-pajjiżi Anglosassoni. == Bijografija == Imwielda ġewwa [[Omsk]], li kienet tifforma parti mill-[[Unjoni Sovjetika]], hi ggradwat fid-disinn tal-moda fl-1999. Fl-1997 ġiet eletta bħala ''Miss Charm'' fil-kompetizzjoni tal-''Miss Russia''. Ġewwa art twelidha kellha xi esperjenzi fit-televiżjoni ġewwa [[Moska]] u [[San Pietruburgu]] Mal-wasla tagħha fl-Italja, bdiet il-karriera tagħha fix-xena tal-ispettaklu meta ħadet sehem f'reklam televiżiv li kien jixxandar waqt ''[[Paperissima]]''. Aktar tard, fl-2001, daħlet bħala żeffiena fil-programm ''La sai l'ultima?'' u s-sena ta' wara kienet fost it-tfajliet hekk imsejħa "letterine" fil-kwiżż ''Passaparola'' immexxi minn [[Gerry Scotti]]. Fl-2003 ippreżentat ir-rokna ''Spicy Tg'' fuq [[Antenna 3]]. Fil-frattemp baqgħet tisfila bħala mudella, u fl-2004 kienet il-protagonista tal-kalendarju tar-rivista ''Fox''. Fl-2005 ħadet sehem f'''La Talpa'', fejn ġiet eliminata fis-semifinali, ġimgħa biss 'il bogħod mill-aħħar serata. Fis-sajf tal-2006 kienet protagonista tal-programm ''On the Road'' f'[[Miami]] li xxandar fuq [[Italia 1]]. Is-sena ta' wara ppreżentat ''Tuning and fanatics'', trażmess fuq [[SKY]]. Ġiet magħżula minn Fapim, azjenda li timmanifattura t-twieqi, biex tippoża għall-kalendarju 2008 fil-pożi erotiċi l-aktar popolari fl-istorja taċ-ċinema internazzjonali. Ħadmet ukoll ma' All Music fil-programm dwar il-moda ''Modeland''. Wara l-parteċipazzjoni tagħha f'''[[La Talpa]]'', reġgħet qabdet il-passjoni lejn il-pittura (meta kienet żgħira kienet attendiet xi skejjel tal-arti) u bdiet tesponi diversi kollezzjonijiet f'[[Milan]].<ref>{{ċita web |url=http://www.bemagazine.tv/2009/05/20/ludmilla-radchenko-intervista-copertina/ |titlu=Intervista a Ludmilla Radchenko |editur=''BE! Magazine'' |data=20-05-2009 |lingwa=Taljan }}</ref> Bħala attriċi rreċtat fil-film ''Il viaggio'' (2005) u ħadet sehem f'żewġ episodji ta' ''R.I.S. - Delitti imperfetti'', minbarra li kienet parteċipi f'rwoli żgħar f'produzzjonijiet Taljani oħrajn. Fl-2008 ħadet sehem fil-film ''A Light of Passion''. Wara l-esperjenza fit-televiżjoni, fl-2008 reġgħet lura għall-passjoni vera tagħha: il-pittura. L-ewwel wirjiet ikkonvinċewha sabiex tħalli definittivament id-dinja tal-ispettaklu u tiddedika ħinha għall-arti. Wara li studjajt ġewwa [[New York]], għamlet diversi kollezzjonijiet li aktar tard ġew esposti f'diversi galleriji, avvenimenti, u wirjiet tal-arti. Fl-2010, għamel baqra kbira għall-"Cow Parade 2010", espożizzjoni tad-disinn internazzjonali. Ħadet sehem ukoll f'instalazzjoni artistika fit-Triennale di Milano u f'wirja fil-Mużew tal-Arti Kontemporanja f'[[Lucca]]. Ftit xhur wara l-esebizzjoni tagħha fit-[[Teatro alla Scala]], ġiet magħżula għall-konkors internazzjonali tal-pittura Gemlucart ta' Monako, fejn bdiet il-kollaborazzjoni tagħha mal-Opera Gallery. F'Diċembru tal-2010, fil-libreriji tal-Feltrinelli ħareġ l-ewwel katalgu tagħha "Power pop", ippubblikat minn Skira. Fi Frar tal-2011, il-[[provinċja ta' Milan]] sostniet esebizzjoni ta' Ludmilla fil-Kamra tal-Kulturi tad-Dinja. F'Marzu tal-istess sena, gallerija tal-arti fi New York ippreżentat lil Ludmilla għall-festival "Eating Art" u l-opri tagħha ġew esposti għall-gallerija Crown Fine Art f'[[Soho]]. == Televiżjoni == * ''La sai l'ultima?'' (2001) * ''Passaparola'' (2001–2002) * ''Spicy Tg'' (2003) * ''La talpa'' (2005) * ''On the Road'' (2006) * ''Tuning and Fanatics'' (2007) * ''Reality Game'' (2007) * ''Modeland'' (2008) == Filmografija == {| class="wikitable" !Sena !Titlu !Rwol !Noti |- |2005 |''Il viaggio'' | | |- |2006 |''R.I.S. - Delitti imperfetti'' | |żewġ episodji |- |2006 |''A Light of Passion'' | | |- |2008 |''Scaccomatto'' | | |- |2009 |''L'ispettore Coliandro'' | |film televiżiv |- |2009 |''Un posto al sole d'estate'' |Natasha | |- |2010 |''Ganja Fiction'' |Luna |film |} == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq esterni == * [http://www.ludmillapopart.it/ Sit uffiċjali] * {{Imdb}} {{DEFAULTSORT:Radchenko, Ludmilla}} [[Kategorija:Twieldu fl-1978]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Atturi Russi]] [[Kategorija:Mudelli Russi]] [[Kategorija:Artisti Russi]] ozokhj5etqie2lyw5qgkgcbhb9m7tqb 278505 278504 2022-07-30T10:55:16Z Chrisportelli 355 /* Bijografija */ tiswija tar-referenzi wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Ludmilla Radchenko''' (bir-[[Lingwa Russa|Russu]]: Людмила Радченко; twieldet fil-11 ta' Novembru 1978) hija mudella, artista u attriċi [[Russja|Russa]], l-aktar magħrufa ġewwa l-[[Italja]] u fil-pajjiżi Anglosassoni. == Bijografija == Imwielda ġewwa [[Omsk]], li kienet tifforma parti mill-[[Unjoni Sovjetika]], hi ggradwat fid-disinn tal-moda fl-1999. Fl-1997 ġiet eletta bħala ''Miss Charm'' fil-kompetizzjoni tal-''Miss Russia''. Ġewwa art twelidha kellha xi esperjenzi fit-televiżjoni ġewwa [[Moska]] u [[San Pietruburgu]] Mal-wasla tagħha fl-Italja, bdiet il-karriera tagħha fix-xena tal-ispettaklu meta ħadet sehem f'reklam televiżiv li kien jixxandar waqt ''[[Paperissima]]''. Aktar tard, fl-2001, daħlet bħala żeffiena fil-programm ''La sai l'ultima?'' u s-sena ta' wara kienet fost it-tfajliet hekk imsejħa "letterine" fil-kwiżż ''Passaparola'' immexxi minn [[Gerry Scotti]]. Fl-2003 ippreżentat ir-rokna ''Spicy Tg'' fuq [[Antenna 3]]. Fil-frattemp baqgħet tisfila bħala mudella, u fl-2004 kienet il-protagonista tal-kalendarju tar-rivista ''Fox''. Fl-2005 ħadet sehem f'''La Talpa'', fejn ġiet eliminata fis-semifinali, ġimgħa biss 'il bogħod mill-aħħar serata. Fis-sajf tal-2006 kienet protagonista tal-programm ''On the Road'' f'[[Miami]] li xxandar fuq [[Italia 1]]. Is-sena ta' wara ppreżentat ''Tuning and fanatics'', trażmess fuq [[SKY]]. Ġiet magħżula minn Fapim, azjenda li timmanifattura t-twieqi, biex tippoża għall-kalendarju 2008 fil-pożi erotiċi l-aktar popolari fl-istorja taċ-ċinema internazzjonali. Ħadmet ukoll ma' All Music fil-programm dwar il-moda ''Modeland''. Wara l-parteċipazzjoni tagħha f'''[[La Talpa]]'', reġgħet qabdet il-passjoni lejn il-pittura (meta kienet żgħira kienet attendiet xi skejjel tal-arti) u bdiet tesponi diversi kollezzjonijiet f'[[Milan]].<ref>{{ċita web |url=http://www.bemagazine.tv/2009/05/20/ludmilla-radchenko-intervista-copertina/ |titlu=Intervista a Ludmilla Radchenko |pubblikatur=BE! Magazine |data=2009-05-20 |lingwa=Taljan }}</ref> Bħala attriċi rreċtat fil-film ''Il viaggio'' (2005) u ħadet sehem f'żewġ episodji ta' ''R.I.S. - Delitti imperfetti'', minbarra li kienet parteċipi f'rwoli żgħar f'produzzjonijiet Taljani oħrajn. Fl-2008 ħadet sehem fil-film ''A Light of Passion''. Wara l-esperjenza fit-televiżjoni, fl-2008 reġgħet lura għall-passjoni vera tagħha: il-pittura. L-ewwel wirjiet ikkonvinċewha sabiex tħalli definittivament id-dinja tal-ispettaklu u tiddedika ħinha għall-arti. Wara li studjajt ġewwa [[New York]], għamlet diversi kollezzjonijiet li aktar tard ġew esposti f'diversi galleriji, avvenimenti, u wirjiet tal-arti. Fl-2010, għamel baqra kbira għall-"Cow Parade 2010", espożizzjoni tad-disinn internazzjonali. Ħadet sehem ukoll f'instalazzjoni artistika fit-Triennale di Milano u f'wirja fil-Mużew tal-Arti Kontemporanja f'[[Lucca]]. Ftit xhur wara l-esebizzjoni tagħha fit-[[Teatro alla Scala]], ġiet magħżula għall-konkors internazzjonali tal-pittura Gemlucart ta' Monako, fejn bdiet il-kollaborazzjoni tagħha mal-Opera Gallery. F'Diċembru tal-2010, fil-libreriji tal-Feltrinelli ħareġ l-ewwel katalgu tagħha "Power pop", ippubblikat minn Skira. Fi Frar tal-2011, il-[[provinċja ta' Milan]] sostniet esebizzjoni ta' Ludmilla fil-Kamra tal-Kulturi tad-Dinja. F'Marzu tal-istess sena, gallerija tal-arti fi New York ippreżentat lil Ludmilla għall-festival "Eating Art" u l-opri tagħha ġew esposti għall-gallerija Crown Fine Art f'[[Soho]]. == Televiżjoni == * ''La sai l'ultima?'' (2001) * ''Passaparola'' (2001–2002) * ''Spicy Tg'' (2003) * ''La talpa'' (2005) * ''On the Road'' (2006) * ''Tuning and Fanatics'' (2007) * ''Reality Game'' (2007) * ''Modeland'' (2008) == Filmografija == {| class="wikitable" !Sena !Titlu !Rwol !Noti |- |2005 |''Il viaggio'' | | |- |2006 |''R.I.S. - Delitti imperfetti'' | |żewġ episodji |- |2006 |''A Light of Passion'' | | |- |2008 |''Scaccomatto'' | | |- |2009 |''L'ispettore Coliandro'' | |film televiżiv |- |2009 |''Un posto al sole d'estate'' |Natasha | |- |2010 |''Ganja Fiction'' |Luna |film |} == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq esterni == * [http://www.ludmillapopart.it/ Sit uffiċjali] * {{Imdb}} {{DEFAULTSORT:Radchenko, Ludmilla}} [[Kategorija:Twieldu fl-1978]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Atturi Russi]] [[Kategorija:Mudelli Russi]] [[Kategorija:Artisti Russi]] 2v2q8ercppkrgepd7hta1jjpndp4z0b 0 18518 278503 268694 2022-07-30T10:54:22Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{stub|bijografija}} {{Infobox bijografija}} '''Luana Elídia Afonso Piovani''' (twieldet fid-29 ta' Awwissu 1976) hija [[attur|attriċi]] [[Brażil]]jana. == Ħoloq esterni == {{commons|Luana Piovani}} * [http://www.luanapiovani.com.br/ Sit uffiċjali] * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Piovani, Luana}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1976]] [[Kategorija:Kantanti Brażiljani]] [[Kategorija:Atturi Brażiljani]] [[Kategorija:Personalitajiet televiżivi Brażiljani]] 68zsa4xqwkpmxi1gqn6xve26cjexsmk 0 19736 278465 270785 2022-07-30T08:47:48Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Juan Antonio Villacañas''' (twieled fl-1922 – miet fil-21 ta' Awwissu 2001) kien poeta, kittieb u kritiku [[Spanja|Spanjol]]. ==Bijografija== Mwieled f'Toledo, fi Spanja fl-1922, il-Gwerra Ċivili qatgħet fil-qosor l-edukazzjoni sekondarja tiegħu. Huwa serva l-obbligu militari tiegħu f'diversi postijiet bħal Melilla u l-wied Pirinew t'Arán. F'Melilla, ġie inkarigat bir-riorganizzazzjoni tal-librerija militari, fejn waqt li kien jaqra b'mod estensiv, ħa vantaġġ minn din l-opportunità sabiex jiżviluppa proċess awtodidattiku intensiv. Hekk kif irritorna f'Toledo, hu ġie impjegat mill-Kunsill Lokali, fejn wara kien se jiġi inkarigat fil-qasam tal-Arti u l-Kultura, pożizzjoni li okkupa għal ħafna snin. Il-ktieb tal-poeżiji tiegħu "Los Sapos" (1968) hu akkużazzjoni tal-poter u l-abbużi tiegħu, fejn il-kunsill lokali hu fl-istess ħin realtà u metafora ta' dan l-istess poter. Fl-1956, hu ġie mistieden mill-Akkademja [[Belġju|Belġjana]] tal-lingwa Franċiża u litteratura għat-III Bienale Internationale de Poésie de Knokke-le-Zoute ([[Belġju]]). Il-ħbiberija tiegħu mal-ispaniku u poeta Edmond Vandercammen tiddata minn daż-żmien. Vandercammen irrivista il-ktieb “Conjugación Poética del Greco” fil-ġurnal “Le Journal des Poètes” (1959) u għall-istess ġurnal (1972) ittraduċa ħafna mill-poeżiji ta' Juan Antonio għall-Franċiż. Wara iż-żmien li qatta fil-Belġju, ġie intervistat mill-UNESCO f'Pariġi, fejn il-vuċi tiegħu ġiet irrekordjata għal xandira speċjali fl-Amerka Latina. Mill-Ħamsinijiet 'il quddiem, ix-xogħlijiet ta' Juan Antonio Villacañas bdew jidhru kemm fl-antoloġiji nazzjonali kif ukoll f'dawk internazzjonali. F'dak l-istess żmien, biċċiet mix-xogħlijiet poetiċi u kritiċi tiegħu bdew ukoll jidhru f'diversi ġurnali u gazzetti. Villacañas għex f'Toledo ħajtu kollha, u baqa indipendenti minn għaqdiet u movimenti litterarji billi żamm mal-ideat poetiċi personali tiegħu. Din l-indipendenza poetika u artistika kienet il-fattur ewlieni li wassal l-għaqdiet u movimenti kritiċi tat-Tmeninijiet 'il quddiem biex jinjuraw u jinneglieġu lil Villacañas. Madankollu, mill-2001 'il quddiem, numru ta' poeti u kritiċi, kemm Spanjoli kif ukoll barranin li bdew jammiraw ix-xogħlijiet ta' Villacañas beda jiżdied. Dan it-tqawwim mill-ġdid ta' interess, li ġie wara waqfa matul dawn id-deċennji tas-seklu għoxrin, juri mill-ġdid l-importanza ta' Juan Antonio Villacañas. Relevanti f'dan l-aspett huwa l-apprezament ta' poeti u kritiċi bħal Emilio Porta<ref>“Biż-żmien, wieħed mill-aħjar poeti tas-seklu għoxrin, Juan Antonio Villacañas se jieħu l-ġustizzja li tistħoqqlu. Ix-xogħlijiet poetiċi tiegħu huma notevoli għar-rikkezza ta' temijiet u l-kumplessità li juru, u ġew miġbura fi ktieb straordinarju, magħżula u rrakmati minn poetessa kbira oħra, Beatriz Villacañas, bint Juan Antonio. Beatriz wettqet xogħol eċċellenti u estensiv, mfassal b'imħabba u għerf għax-xogħlijiet poetiċi ta' missiera. Huwa ktieb li għandu jinqara minn kull min huwa verament maħbub tal-Litteratura ta' vera.” Porta, Emilio, “La Poesía de Juan Antonio Villacañas: Argumento de una Biografía-Obra Poética 1960-1984”, Mirador. Revista de la Asociación de Escritores y Artistas Españoles''. Nº 8, Marzu, 2004.</ref>, Pablo Luque Pinilla<ref>Pablo Luque Pinilla, “Entrevista a Beatriz Villacañas, hija del poeta Juan Antonio Villacañas” (Intervista ma' Beatriz Villacañas, bint il-poeta Juan Antonio Villacañas) 7 ta' Frar 2011</ref>, Roberto Carlos Hernández Ferro<ref>Hernández Ferro, R.C. 2004, “ Juan Antonio Villacañas, su obra en México”. ''El Sol de México''. L-Erbgħa, 11 t'Awwissu.</ref>, Enrique Garcia<ref>Enrique Gracia: http://poetasenvivo.blogspot.com.es/2009/03/juan-antonio-villacanas-poeta.html</ref> u Michael Smith<ref>Michael Smith: traduttur għall-Ingliż, flimkien ma Beatriz Villacañas, awtriċi ta' ''Juan Antonio Villacañas: Selected Poems'', Shearsman Books, LTD. Renju Unit, 2009.</ref>. Fl-2010, il-fiera tal-ktieb annwali ta' Toledo ġiet iddedikata lil Juan Antonio Villacañas. Beatriz onorat dan l-avveniment bid-diskors tal-ftuħ<ref>Carlos Muñoz, 9 May 2010, “La Feria del Libro rinde culto al poeta Juan Antonio Villacañas” (Il-Fiera tal-Ktieb tagħti ġieħ lill-poeta Juan Antonio Villacañas), ''El Día de Toledo''.</ref>. == Xogħlijiet == Juan Antonio Villacañas kiteb tlieta u tletin ktieb ta' poeżiji li jkopru għanja ta' temi u forom, mill-vers ħieles (lura saħansitra għall-Ħamsinijiet) għas-sunett, minn stanzi u ritmijiet li vvinta hu stess, għal-lira: Juan Antonio Villacañas ħawwar il-forma klassika b'ideat ġodda u sorprendenti, tant li l-lirijiet tiegħu huma magħrufin bħala “Lirijiet Juanantonjani”. B'unur tal-maestà tal-lira ta' Juan Antonio Villañas, Juan Ruiz de Torres ħoloq forma ġdida magħrufa bħala d-deċilira, misluta minn dik ta' Villacañas. F'din tal-aħħar, Villacañas jenfasizza l-iżbalji fil-parti l-kbira tal-krititika poetika predominanti ta' dak iż-żmien. Poeżiji, rivisti, stejjer qosra u kitbiet ta' tipi differenti jistgħu jinstagħbu f'pubblikazzjonijiet bħall-“ABC”, “Poesía Española'' (1ª y 2ª Épocas), ''Diario Ya'', ''Poesía Hispánica'', ''Diario de León'', ''Le Journal des Poètes' u “El Mercurio” taċ-Ċile. Fis-Sebgħinijiet, Juan Antonio Villacañas esplora modi differenti tal-kitba: iż-żwieġ tal-poeżija u l-immaġni li bieh ħoloq unità sinifikattiva li sejħilha “liriforma”. Wirja ta' dawn il-“liriformi” ttellgħet fil-Palazz ta Benecazón f'Toledo fl-1976. Dawn il-“liriformi” flimkien jiffurmaw il-ktieb ''Testamento de Carnaval''. Flimkien ma' xi midja oħra, il-perjodika ''La Estafeta Literaria'' intervistat l-awtur fil-ħarġa Nru 579, 1 Jannar 1976. ===Poeżiji=== * 1952, ''Navegando en la Noche'' * 1952, ''Legionario del Mundo'' * 1953, ''Brisas Íntimas'' * 1954, ''Palabras'' * 1954, ''El Tiempo Justo'' * 1955, ''El Diluvio Universal'' * 1957, ''La Estatua Animada'' * 1958, ''Conjugación Poética del Greco'' * 1960, ''Marcha Destriunfal'' * 1961, ''Música en las Colinas'' * 1962, ''Los Vagos Pensamientos'' * 1964, ''Sala de Juego'' * 1965, ''La Llama entre los Cerezos'' * 1968, ''Los Sapos'' * 1971, ''Cárcel de la Libertad'' (Premio “Ausiàs March” 1969) * 1971, ''Las Humanas Heridas de las Piedras'' * 1973, ''Rebelión de un Recién Nacido'' * 1975-1976, ''Testamento del Carnaval'' (Liriformas) * 1980, ''El Dante en Toledo'' * 1980-1984, ''Estado de Gracia'' (Incluido en ''Argumento de Mi Biografía'', 2000 como ''Cartas Pasión con Tetis'', 1980) * 1990, ''20 Poemas de Antón y una Canción Inesperada'' * 1991, ''El Humor Infinito de la Historia'' * 1993, ''Homenaje a la Lira en Larga Sobremesa con Luciano'' * 1995, ''Se Equivocó el Profeta'' * 1995, ''Las Tentaciones de Sanjuanantonio'' * 1996, ''A Muerto por Persona'' * 1996, ''Al Margen de lo Transitable'' (bajo el seudónimo de Juan Amor de Velasco) * 1996, ''Antología Poética'' * 1997, ''Sublevación de la Melancolía'' * 1998, ''Sandemonio en la Gloria'' * 1998, ''Sublimación de la Desobediencia'' * 1999, ''Balbuciendo'' * 2000, ''Argumento de la Poesía'' * 2000, ''Argumento de mi Biografía'' * 2000, ''Déjame al Conde-Duque, que lo mato'' (Juan Amor de Velasco) * 2001, ''La Soberbia del Gesto'' (Mhux pubblikati) * 2009 ''Juan Antonio Villacañas: Selected Poems''. Edizzjoni Bilingwa Spanjol/Ingliż. Traduzzjoni minn Michael Smith u Beatriz Villacañas. Edizzjoni: Luis Ingelmo. Shearsman. Renju Unit. ===Komponimenti=== * 1971, ''Bécquer o la Poesía de Todos'' (Premio del Círculo de Escritores y Poetas Iberoamericanos de Nueva York) * 1989, ''Versómanos''. ===Premji u unuri=== * Toledo de Periodismo, 1957. * Gran Duque de Alba, 1963. * Países Hispánicos, 1964. * Premio Provincia de León, 1965. * Juan de Baños, 1965. * Nacional de Literatura de Tema Deportivo, 1966. * [[Instituto de Cultura Hispánica]], 1967. * Justas Poéticas Ayuntamiento de Madrid 1968. * Ausias March, 1969. * Premio Círculo de Escritores y Poetas Iberoamericanos de Nueva York. * Fis-sena 2000 kien propost mir-Real Academia de Bellas Artes y Ciencias Históricas de Toledo bħala kandidat għall-Premio Reina Sofía de Poesía Iberoamericana. ===Antoloġiji=== Juan Antonio Villacañas jidher, fost l-oħrajn, f'dawn l-antoloġiji: * ''Antologías de Poesía Española'', 1955-1956; 1956-1957; 1961-1962; 1963-1964; 1964-1965. Luis Jiménez Martos, Aguilar. * ''Poésie Espagnole Contemporaine'', 1962. Templeuve. * ''La Poesía Española en 1961'', 1963. Cuadernos Bibliográficos VIII, CSIC. * ''Panorama Poético Español'', 1965. Luis López Anglada. Editora Nacional. * ''Antología Bilingüe (Español-Inglés) de la Poesía Española Moderna'', 1965. Helen Wohl Patterson. Ediciones Cultura Hispánica. * ''Quién es Quién en las Letras Españolas''. Primera Edición: Guillermo Díaz Plaja, 1969. Ediciones consecutivas 1973 y 1979. Instituto Nacional del Libro Español. * ''Poetas Sociales Españoles'', 1974. José Gerardo Manrique de Lara. Epesa. * ''Poesía Castellana de Cárcel'', 1976, José María Balcells. Dirosa. * ''Poesía Erótica en la España del Siglo XX'', 1978, Jacinto López Gorgé y F. Salgueiro. Vox. * ''Antología-Homenaje a Teresa de Jesús'', 1982, Colección Poesía Nueva, Madrid. * ''Poetas de Hoy en España y América'', 1983, Colección Poesía Nueva, Madrid. * ''Jornadas de Poesía Luso-Española'', 1983, Taller Prometeo de Poesía, Madrid. * ''La Cultura en Castilla-La Mancha y sus Raíces'', 1984, Textos de Rafael Morales y Ficha Bio-Bibliográfica de Francisco Fúster Ruiz, Junta de Comunidades de Castilla-La Mancha. * ''Quién es Quién en Poesía'', 1985, Prometeo, Madrid. * ''Poetas de Castilla-La Mancha (1939-1985)'', 1986, Alfredo Villaverde, Patronato Municipal de Cultura, Ayuntamiento de Guadalajara. * ''Antología Ibero-Americana de la Guitarra'', 1987, Luis F. Leal Pinar. Editorial Alpuerto, Madrid. * ''Poetas Hispanoamericanos para el Tercer Milenio'', 1993, Alfonso Larrahona Kästen, México. * ''Cantores del Corpus Christi, Antología de Poesía Lírica Toledana'', 1996, Elizabeth Wilhelmsen (Selección, Introducción y Documentación) General Editor: Robert Laner, Ibérica, Vol. 13, Peter Lang, New York, Washington, DC. * ''Guitarra de 26 Cuerdas'', Antología Bilingüe Español-Ruso. Juan Ruiz de Torres, Yuri Shashkov y Victor Andreev. Asociación de Hispanistas de San Petersburgo. ==Bibljografija== * [[César Aller|Aller, César]], 1968, ''Los Sapos'', de Juan Antonio Villacañas, ''Poesía Española'', 2ª Época. Nº 184, Abril. * Arias de la Canal, Fredo, 2004, ''Antología de la Poesía Cósmica y Tanática de Juan Antonio Villacañas', Frente de Afirmación Hispanista, Méjico. * [[Hilario Barrero|Barrero, Hilario]], 1968, “''Los Sapos'', Juan Antonio Villacañas”, ''Aldonza, Revista de Poesía'', Alcalá de Henares, Nº 44, Junio. * Castro, J.A. 1964, ''Sala de juego'', de Juan Antonio Villacañas, ''La Voz de Talavera'', 29 de Abril. * Gallego Morell, A. 1969, ''Literatura de tema deportivo'', Madrid: Prensa Española: “Cerca de hoy, tras la Olimpiada de Tokio, un libro de poesía deportiva, La Llama entre los Cerezos, libro excelente, definitivo, para mantener vivo un tema literario”, p.113. * Gallego Morell, A. “Poesía y Deporte”, 1982, ''ABC-Sábado Cultural'', 6 de Febrero. También en este artículo se habla sobre ''La Llama entre los Cerezos.'' * [[Antonio González Guerrero|González-Guerrero, Antonio]], 1994, “La importancia de llamarse Juan Antonio”, ''El Día de Cuenca y de Toledo'', 1 de Diciembre. (Publicado también en ''Arboleda'', Palma de Mallorca, Nº 38, Septiembre 1995. * [[Luis Jiménez Martos|Jiménez Martos, L.]] 1965, “Juan Antonio Villacañas: ''La Llama entre los Cerezos''. 'La estafeta Literaria'', Nº 331. * ''“Sublevación de la melancolía'', de Juan Antonio Villacañas”, Carta de la Poesía, Madrid, Nº 53. * ''“Sublimación de la desobediencia'', de Juan Antonio Villacañas”, Carta de la Poesía, Nº 55. * Jurado Morales, J. 1971, “''Cárcel de la Libertad'' y ''Las Humanas Heridas de las Piedras'', de Juan Antonio Villacañas”, Azor, Barcelona, Nº 45, Diciembre. * López Anglada, L. 1964 “''Sala de Juego'', de Juan Antonio Villacañas”, ''El Español'', Madrid, 4 de Julio. * López Gorgé, J. 1974, Juan Antonio Villacañas, ''Rebelión de un Recién Nacido''”, La Estafeta Literaria, Nº 541, Junio. * [[José López Martínez|López Martínez, J.]] 1975, “Un Estudio sobre la Vida y Obra de Bécquer: ''Bécquer o la Poesía de Todos'', de Juan Antonio Villacañas, ''Diario YA'', Madrid, 12 de Junio. * [[Leopoldo de Luis|De Luis, Leopoldo]], 1954, “''El Tiempo Justo'', de Juan Antonio Villacañas”, ''Poesía Española'', Nº35, Noviembre. * Manrique de Lara, J. G. 1964,”''Sala de Juego'', de Juan Antonio Villacañas”, ''Poesía Española'', , 2ª Época Nº 138, Junio. * [[Rafael Morales|Morales, Rafael]], 1965, “Nuevos cantos olímpicos, ''La Llama entre los Cerezos'', de Juan Antonio Villacañas”, Libros de Poesía, ''Arriba'', Madrid, 10 de Enero. * [[Rafael Morales|Morales, Rafael]], 1968, “La Poesía Social de Juan Antonio Villacañas”. ''Arriba'', Madrid, 3 de Marzo. * Muñoz, Mª. J. 1995, “''Se equivocó el profeta'', último libro de Juan Antonio Villacañas, ''ABC Toledo'', 23 de Agosto. * [[Carlos Murciano|Murciano, Carlos]], 1971, “''Cárcel de la Libertad'', de Juan Antonio Villacañas”, ''Poesía Hispánica'', Septiembre. * [[Carlos Murciano|Murciano, Carlos]], 1989, “Juan Antonio Villacañas: ''Versómanos”, Valor de la Palabra, Revista de la Asociación Prometeo de Poesía.'' * [[Ángel Palomino|Palomino, Ángel]], 2001, “Villacañas”, ''ABC'', 17 de Octubre. * Porta, Emilio, “''La Poesía de Juan Antonio Villacañas: Argumento de una Biografía-Obra Poética 1960-1984”, Mirador. Revista de la Asociación de Escritores y Artistas Españoles.'' Nº 8, Marzo, 2004. * Presa, Vicente, 1974, “Poesía para el Tiempo: Juan Antonio Villacañas”, ''El Diario de León'', 27 de Octubre. * [[Juan Ruiz de Torres|Ruiz de Torres, Juan]], 1997, “''Antología Poética'' de Juan AntonioVillacañas”, ''Carta de la Poesía'', Madrid, Nº 48, Enero. * Sander, Carlos, 1961, “''Marcha Destriunfal”, El Mercurio de Chile'', 9 de Abril. * Sander, Carlos, 1962, “''Conjugación Poética del Greco”, El Mercurio de Chile'', 15 de Abril. * Ulyses (Ángel Palomino), 1973, “''Rebelión de un Recién Nacido''”, De Tomo y Lomo, ''La Codorniz''. * [[Francisco Umbral|Umbral, Francisco]], 1960, “Marcha Destriunfal”, Madrid Literario. ''El Norte de Castilla'', Marzo. * Vandercammen, E. 1959, “Juan Antonio Villacañas: ''Conjugación Poética del Greco”, Le Journal des Poètes'', Livres Espagnols, Bruselas, Nº2, Février. * [[Beatriz Villacañas|Villacañas, Beatriz]], 2003, ''La Poesía de Juan Antonio Villacañas: Argumento de una Biografía -Obra Poética 1960-1984-)'', Junta de Comunidades de Castilla-La Mancha, Consejería de Educación y Cultura. Toledo. ===Pragrammi tar-radju ddedikati lil Juan Antonio Villacañas === * 1953, “Brisas Íntimas, por Juan Antonio Villacañas”, Índice de Libros y Revistas, Guion: Valentín Gutiérrez de Miguel, Radio Madrid, [[Cadena Ser]], 16 Julio. * 1956, “De Libro en Libro”, [[Radio Nacional de España]], 23 Julio. Sección a cargo de Ignacio Catalán. * 1959, “Un Poeta de Altura Excepcional: Juan Antonio Villacañas” , por Manuel Ostos Gabella, Radio Manises, 6 Marzo. * 1960, “El Poeta y Sus Libros: Juan Antonio Villacañas”, Entrevista a cargo de Felisa Sanz, [[Radio España]], 23 Julio. * 1960, “Marcha Destriunfal, de Juan Antonio Villacañas, Aldebarán, Sala de Lectura, León, 16 Marzo. * 1962, “Los Vagos Pensamientos. Juan Antonio Villacañas”, La Palabra en el Tiempo, Radio Nacional de España, 1 Julio. * 1965, “Juan Antonio Villacañas. La Llama entre los Cerezos”, Programa: Crítica de Libros, Guion: Basilio Gassent, Radio Madrid, Cadena Ser, 4 Diciembre. * 1968, “Juan Antonio Villacañas: Los Sapos”, Programa: Crítica de Libros. Guion: Basilio Gassent, Radio Madrid, Cadena Ser, 26 Febrero. * 1969, “Geografía Poética de España. Poemas de Juan Antonio Villacañas”, Radio Nacional de España, División de Programas Educativos, 31 Julio. * 1972, “Antologías de Viva Voz: Juan Antonio Villacañas”, por Acacia Uceta, Radio Nacional de España, III Programa, 28 Abril. * 1972, “Juan Antonio Villacañas. Las Humanas Heridas de las Piedras”, Programa: Crítica de Libros. Guion: Basilio Gassent, 13 Enero. * 1982, “El Dante, en Toledo, de Juan Antonio Villacañas”, por Enrique Domínguez Millán, Revista de Libros, Radio Nacional de España, Radio 3, Semana del 22-28 Marzo. * 1985, “Entrevista a Juan Antonio Villacañas”, por [[José Hierro]], Aula Poética, Radio Nacional de España, 24 Marzo. ==Referenzi== {{referenzi|2}} ==Ħoloq esterni== * [http://villacanas.webcindario.com/ Paġna personali] * [http://www.uclm.es/Ceclm/librosnuevos/2004marzo/villaca%C3%B1as.htm La Poesía de Juan Antonio Villacañas: Argumento de una Biografía] * [http://www.librodenotas.com/almacen/Archivos/006243.html Selección poética] * [http://artespoeticas.librodenotas.com/categor%C3%ADa/Villacanas-Juan-Antonio Artes poéticas de Juan Antonio Villacañas] * [http://archiviostorico.corriere.it/2001/agosto/25/Muore_Villacanas_poeta_spagnolo_della_co_0_0108255520.shtml Il Corriere Della Sera: Muore Villacañas, il poeta spagnolo Della libertà. (En italiano)] * [http://www.shearsman.com/ws-shop/category/1080-poetry/product/4160-juan-antonio-villacanas-selected-poems ''Juan Antonio Villacañas: Selected Poems''] * [http://www.ediciones-encuentro.es/ibioculus/view.php?num=4&menu=164 Ibi Oculus] * [http://www.ediciones-encuentro.es/ibioculus/view.php?menu=157&smenu=182 Ibi Oculus: Traducciones inversas] * [http://otrolunes.com/archivos/11/html/de-lunes-a-lunes/de-lunes-a-lunes-n11-a04-p01-2010.html El Círculo de Bellas Artes acoge la poesía de Juan Antonio Villacañas] * [http://www.abc.es/20110427/toledo/abcp-dedican-calle-real-gran-20110427.html Dedican la Calle Real al gran poeta Juan Antonio Villacañas] * [http://www.euromundoglobal.com/noticia/26957/antolog%EDa-biling%FCe-juan-antonio-villaca%F1as Ángel Las Navas: Antología bilingüe de Juan Antonio Villacañas] * [http://www.paginasdigital.es/v_portal/informacion/informacionver.asp?cod=2144&te=19&idage=4062&vap=0 Páginas Digital.es] * [http://www.artefenix.net/juan-antonio-villacanas-espana/ Arte Fénix] * [http://www.abc.es/hemeroteca/historico-18-09-2008/abc/Toledo/villaca%C3%B1as-lira-universal_8167042951.html José Rosell Villasevil: “Villacañas, Lira universal”] {{DEFAULTSORT:Villacanas, Juan Antonio}} [[Kategorija:Twieldu fl-1922]] [[Kategorija:Mietu fl-2001]] [[Kategorija:Poeti Spanjoli]] [[Kategorija:Kittieba Spanjoli]] j0k69szdr3g1lbz2a8nna3u7itrn6vz 0 20377 278502 276445 2022-07-30T10:54:10Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Benedicta Boccoli''' (twieldet fil-11 ta' Novembru 1966) hija attriċi [[Italja|Taljana]].<ref>[http://gratis.bloo.it/spettacolo/benedicta_boccoli.html ''Benedicta Boccoli'']</ref> == Bijografija == Imwielda [[Milan]] fl-1966, flimkien ma' familtha marret toqgħod [[Ruma]]<ref>[http://www.gossip.it/news/benedicta_boccoli_da_giovane_ho_rischiato_lanoressia_news.html?ID=1328098150 ''Benedicta Boccoli: "Da giovane ho rischiato l'anoressia"'']</ref>. Boccoli bdiet il-karriera tagħha ta' 18-il sena fit-[[televiżjoni]], għalkemm it-traġitt tal-karriera tagħha mexa aktar fuq il-linja tat-teatru. Id-direttur [[Giorgio Albertazzi]] taha t-titlu tal-"''artistissima''".<ref>[http://www.benedictaboccoli.it/stampa.asp Rassegna stampa – Benedicta Boccoli]</ref><ref>[http://www.mxpress.eu/?p=34733 ''Serie TV “Forza 10”: nel cast anche “L’artistissima” Benedicta Boccoli. L’Intervista'']</ref>.<ref>[http://www.invidia.it/vita-da-vip/gossip/benedicta-boccoli-dopo-una-brutta-depressione-e-felicemente-single.html ''Benedicta Boccoli dopo una brutta depressione è felicemente single'']</ref> Oħtha [[Brigitta Boccoli]] hi wkoll attriċi. == Televiżjoni == * ''Pronto, chi gioca?'', dirett minn Gianni Boncompagni u ppreżentat minn Enrica Bonaccorti (1986) * ''Pronto Topolino'' (1986) * ''Domenica In'', flimkien ma' [[Brigitta Boccoli]] (1987–1990) * ''Piacere Raiuno'' (1990–1991) * ''Unomattina'' (1994) * ''Gelato al limone'', ma' Massimiliano Pani (1995–1996) * ''Due come noi'', ma' Wilma De Angelis (1997) * ''Incantesimo'' (serje televiżiva) * ''Reality Circus'', ma' [[Barbara D'Urso]] (2006–2007) == Filmografija == * ''Gli angeli di Borsellino'', direzzjoni ta' Rocco Cesareo (2003) * ''Valzer'', direzzjoni ta' Salvatore Maira (2007) * ''Pietralata'', direzzjoni ta' Gianni Leacche (2008) == Teatru == * ''Blithe spirit'' (1992–1993) * ''Cantando Cantando'' (1994–1995) * ''Buonanotte Bettina'' (1995–1997) * ''Can Can'' (1998–1999) * ''Orfeu fil infernu'' (1999) * ''Polvere di stelle'' (2000–2002) * ''Le Pillole d'Ercole'' (2002–2004) * ''Anfitruo'' (2004) * ''Stalker'' (2004) * ''Pluto'' (2004) * ''Fiore di cactus'' (2004–2006) * ''Prova a farmi ridere'' (2006) * ''Tempest'' (2006) * ''Sunshine'' (2007) * ''L'appartamento'' (2009–2010) * ''Il marito scornato (Georges Dandin)'' (2011) * ''Vite private'' (2012–2013) * ''Dis-order'' - 2014 * ''Incubi d'Amore'' - 2014 * ''Crimes of the Heart'' - 2015 * ''A Room with a View'' - 2016 == Gallerija == <gallery> Image: Benedicta-boccoli-1998.jpg|Benedicta Boccoli, fil-kamrin tal-''Teatro San Babila'' f'Milan, [[1998]] Image:Benedicta Boccoli Milan May 3rd 2015.JPG|Benedicta Boccoli, fil-kwadru ''San Babila'' f'Milan, 3 maju [[2015]] </gallery> == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq esterni == * {{it}} [http://www.benedictaboccoli.it/ Sit uffiċjali] * {{Imdb}} {{DEFAULTSORT:Boccoli, Benedicta}} [[Kategorija:Twieldu fl-1966]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Atturi Taljani]] 0l3dmlvkjh6ncrt5x5gpbkc6i2jpeoy 0 20975 278501 268364 2022-07-30T10:53:52Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{stub|bijografija}} {{Infobox bijografija}} '''Katie Leclerc''' (twieldet fis-6 ta' Novembru 1986) hija attriċi ċinematografika u televiżiva truxa mill-[[Stati Uniti|Istati Uniti]]. == Bijografija == {{...}} == Karriera == * ''[[Switched at birth]]'' * ''[[Gravy Train]]'' * ''[[The Ex List]]'' == Ħoloq esterni == {{commons|Katie Leclerc}} * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Leclerc, Katie}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1986]] [[Kategorija:Atturi Amerikani]] l3sr80r654quwaevq5jlu60t51ec7xc 0 22488 278500 272739 2022-07-30T10:53:31Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Marlee Beth Matlin''' (twieldet fl-24 ta' Awissu 1965) hija attriċi ċinematografika u televiżiva truxa mill-[[Stati Uniti tal-Amerika|Istati Uniti]]. ==Bijografija== Twieldet fil-komunità tat-torox fl-Istati Uniti. Studjat fil-''Gallaudet School for the Deaf'', Gallaudet College u mbagħad fl-Università Gallaudet. Ħadmet f'ħafna films u telefilms bil-[[Lingwa tas-Sinjali Amerikana]]. ==Karriera== ===Ċinema=== * ''[[Children of a Lesser God]]'' (1986) * ''[[Walker]]'' (1987) * ''[[Hear No Evil]]'' (1993) * ''[[Snitch]]'' (1996) * ''[[It's My Party]]'' (1996) * ''[[No Ordinary Hero: SuperDeafy The Movie]]'' ([[2013]]) ===Sensiliet televiżivi=== * ''[[Switched at birth]]'' (2011 – ...) * ''[[Reasonable Doubts]]'' (1991 – 1993) * ''[[Picket Fences]]'' (1993 – 1996) * ''[[West Wing]]'' (2000 – 2006) * ''[[The L Word]]'' (2007 – 2009) === Films televiżivi=== * ''[[Bridge to Silence]]'' (1989) ==Ħoloq esterni== {{commons|Marlee Matlin}} * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Matlin, Marlee}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1965]] [[Kategorija:Atturi Amerikani]] [[Kategorija:Atturi torox]] izapbt1xnebwjv5duqkeb2la41dpuca 0 23224 278499 249187 2022-07-30T10:53:22Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki [[Stampa:Kádár Flóraa Balatonbankep.jpg|right|thumb|250px|Flóra Kádár]] '''Flóra Kádár''' ({{awdjo|En-uk-Germany.ogg|ˈflo:rɒ ˈkaːdaːr}}; ([[Lingwa Ungeriża|Ungeriż]]: ''Kádár Flóra'') (twieldet fl-4 ta' Awwissu 1938 – mietet fit-3 ta' Jannar 2003) kienet attriċi [[Ungerija|Ungeriża]]. == Bijografija == Imwielda [[Budapest]] fl-1928. Flóra Kádár bdiet il-karriera tagħha ta' 25-il sena fit-[[ċinema]], għalkemm it-traġitt tal-karriera tagħha mexa aktar fuq il-linja tat-teatru. == Televiżjoni == *''Maigret: Maigret on Home Ground'', direzzjoni ta' James Cellan Jones (1992) *''Maigret: Maigret and the Hotel Majestic'', direzzjoni ta' Nicholas Renton (1993) *''Szomszédok (Ġirien)'', direzzjoni t' Ádám Horváth (1991) u (1995) == Filmografija == *''Young Hearts'' direzzjoni ta' Márton Keleti (1953) *''Merry-Go-Round/Una piccola giostra'' direzzjoni ta' Zoltán Fábri (1956) *''Lovefilm/Film d'amore'', direzzjoni t'[[István Szabó]], rebbieħ tal-Oscar (1970) *''Adoption/Adozione'', direzzjoni ta' Márta Mészáros (1975) *''Mrs. Dery Where Are You?'', direzzjoni ta' Gyula Maár (1975) *''Nobody's Daughter/Árvácska'' direzzjoni ta' László Ranódy u Gyula Mészáros (1976) *''Angi Vera'' direzzjoni ta' Pál Gábor (1978) *''Potteries/Cserepek'' direzzjoni t'István Gaál (1980) *''The Revolt of Job/La rivolta di Giobbe'', direzzjoni t'Imre Gyöngyössy u Barna Kabay (1983) *''Colonel Redl/Il colonnello Redl'', direzzjoni t'[[István Szabó]], rebbieħ tal-Oscar (1985) *''We Never Die'', direzzjoni ta' Róbert Koltai (1993) *''Mesmer'', direzzjoni ta' Roger Spottiswoode (1994) *''All Men Are Mortal'' direzzjoni t'Ate de Jong (1995) *''Sunshine'', direzzjoni t'[[István Szabó]], rebbieħ tal-Oscar (1999) == Teatru == *''Le Misanthrope'' ([[Molière]]) *''Questi fantasmi!'' ([[Eduardo De Filippo]]) *''Il cigno'' (Ferenc Molnár) *''It-Tnax-il Lejl'' ([[William Shakespeare]]) *''Dead Souls/Le anime morte'' (Nikolai Gogol) *''The Tragedy of Man/La tragedia dell’uomo'' (Imre Madách) *''The Snow Queen/La regina delle nevi'' (Evgeny Schwartz) == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq esterni == {{commonscat}} * {{Imdb}} {{DEFAULTSORT:Kadar, Flora}} [[Kategorija:Twieldu fl-1928]] [[Kategorija:Mietu fl-2003]] [[Kategorija:Atturi Ungeriżi]] [[Kategorija:Nisa]] 8vbyghv9u5fntqas952v0uictb2zqm3 0 23722 278450 273174 2022-07-29T12:27:23Z CommonsDelinker 257 [[commons:User:CommonsDelinker/commands|Bot]]: sostituzzjoni tal-istampa minn From_bridge.jpg għal Isola_del_Liri_-_From_bridge.jpg wikitext text/x-wiki {{stub|ġeografija}} [[File:Isola del Liri - From bridge.jpg|[[Isola del Liri]], Wied il-Latini|thumb|300px]]'''Wied il-Latini''' (''Valle Latina'') hija reġjun ġeografiku u storiku Taljan li jibda min-nofsinhar ta' [[Ruma]] u jasal sa [[Cassino]]<ref>Giuseppe Ponzi, ''[https://books.google.it/books?id=xiY-AAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=it#v=onepage&q&f=false Osservazioni geologiche fatte lungo la Valle Latina]'', Roma, 1849</ref> u jaqbel man-naħa tal-Lvant ta' dik li kienet [[Latium]] Rumana. Il-Bliet Prinċipali ta' dan il-Wied huma [[Frosinone]], Cassino, [[Sora]], [[Anagni]] u [[Alatri]]. == Referenzi == <references/> [[Kategorija:Italja]] i5j7dhbtupdyjmnam1jycl9rdf02qut 0 23958 278498 275201 2022-07-30T10:52:51Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Fabrizio Frizzi''' (twieled fil-5 ta' Frar 1958 – miet fis-26 ta' Marzu 2018) kien preżentatur tat-[[televiżjoni]] [[Italja|Taljan]]. == Karriera == Ispirat minn [[Corrado Mantoni|Corrado]], fil-karriera tiegħu ta' iktar minn 30 sena mexxa programmi ta' varjetà, ''talent shows'' u kwizzijiet bħal ''Miss Italia'', ''I fatti vostri'', ''Scommettiamo che...?'', ''Luna Park'', ''Per tutta la vita'', ''Cominciamo bene'', ''Soliti ignoti - Identità nascoste'' u ''L'eredità''. Sa mis-snin tmenin kien meqjus bħala wieħed mill-iktar uċuħ magħrufa tar-[[Rai]]. Flimkien ma' [[Pippo Baudo]] kien l-iktar preżentatur b'numru ta' trażmissjonijiet għaddejjin. Fabrizio Frizzi kien maħbub f'[[Malta]] wkoll, b'diversi jsegwu l-programmi li kien jippreżenta tul il-karriera televiżiva tiegħu. Frizzi kien ġie Malta fl-2007 biex jippreżenta kunċert ta' [[Claudio Baglioni]] fil-[[Valletta Waterfront]] fejn kienu kantaw ukoll [[Riccardo Cocciante]] u [[Gianni Morandi]] fost l-oħrajn.<ref>{{ċita web|url=https://www.tvm.com.mt/mt/news/ara-fabrizio-frizzi-jkanta-ma-claudio-baglioni-fmalta/|titlu=ARA: Fabrizio Frizzi jkanta ma' Claudio Baglioni f'Malta|isem=Norma |kunjom=Saliba|data=2018-03-26|pubblikatur=TVM}}</ref> == Mewt == F'Ottubru tal-2017, Frizzi kien ħassu ħażin waqt li kien qed jiffilmja l-programm ''L'eredità''. Wara ftit jiem fl-isptar, huwa kien irritorna fil-programm f'Diċembru. Frizzi miet ta' 60 sena, wara li sofra minn [[emorraġija ċerebrali|emoraġija]] f'rasu fl-isptar Sant'Andrea f'[[Ruma]].<ref>{{ċita aħbar|data=2018-03-26|titlu=Italian TV presenter Fabrizio Frizzi dead at 60|url=https://www.timesofmalta.com/articles/view/20180326/arts-entertainment/italian-tv-presenter-fabrizio-frizzi-dead-at-60.674530|lingwa=Ingliż|pubblikatur=Times of Malta}}</ref> Kienu l-qraba tiegħu li ppubblikaw l-aħbar b'nota fejn fiha qalu "Grazzi Fabrizio tal-imħabba kollha li tajtna tul is-snin".<ref>{{ċita web|url=http://www.corrierequotidiano.it/spettacoli/26-03-2018/addio-frizzi-grazie-tutto-lamore-che-ci-hai-donato|titlu=Addio a Frizzi: "Grazie per tutto l'amore che ci hai donato"|data=2018-03-26|pubblikatur=Corriere Quotidiano|lingwa=Taljan}}</ref> == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq esterni == * {{imdb}} {{DEFAULTSORT:Frizzi, Fabrizio}} [[Kategorija:Twieldu fl-1958]] [[Kategorija:Mietu fl-2018]] [[Kategorija:Preżentaturi televiżivi Taljani]] byg49pqkcujovn7woch500ino1l2ev7 0 24526 278497 276382 2022-07-30T10:51:12Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox Film | stampa = Bad Cat.jpg | desk_stampa = | lingwaoriġinali = Tork | pajjiż = [[Turkija]] | sena = [[2016]] | tul = 86 min | kulur = kulur | awdjo = | ġeneru = animazzjoni, kummiedja, azzjoni | reġista = Mehmet Kurtuluş<br />Ayşe Ünal | suġġett = Bülent Üstün (ktieb tal-komiks) | xeneġġjatur = Levent Kazak<br />Bülent Üstün | produttur = Mehmet Kurtuluş<br />Vehbi Berksoy |produttureżekuttiv = Can Deniz Şahin<br />Ahu Günaydın<br />Michael Favelle |atturi = *Uğur Yücel: Shero *Demet Evgar: Taco, Misscat *Okan Yalabık: Zombie *Güven Kıraç: Riza *Gökçe Özyol: Rifki *Yekta Kopan: Black *Cezmi Baskın: Semi *Ayşen Gruda: Hazel *Ahmet Mümtaz Taylan: Tank | fotografu = Barış Ulus | montatur = Aylin Tinel<br />Çiğdem Yersel | effettispeċjali = Erkan Özgür Yılmaz | mużiċista = Oğuz Kaplangı<br />Tuluğ Tırpan<br />Serkan Çeliköz | xenografu = | kostumista = | make-up = | premi = }} '''''Bad Cat''''' (''Kötü Kedi Şerafettin'') huwa film tal-animazzjoni [[Turkija|Tork]] tal-2016 u huwa adattament ta' ktieb tal-komiks tal-1996 bl-istess isem ta' Bülent Üstün.<ref name="SDCOM" /><ref name="VCOM" /> == Data tal-ħruġ == *5 ta' Frar 2016 ([[Turkija]])<ref name="TR" /> *5 ta' Mejju 2016 ([[Ġermanja]]) *2 ta' Frar 2017 ([[Panama]])<ref name="PA" /> *25 ta' Awwissu 2017 ([[Polonja]]) *6 ta' Settembru 2017 ([[Franza]]) *23 ta' Novembru 2017 ([[Arġentina]])<ref name="AR" /> *9 ta' Awwissu 2018 ([[Emirati Għarab Magħquda]])<ref name="AE" /> *11 ta' Ottubru 2018 ([[Portugall]])<ref name="PT" /> == Referenzi == <references> <ref name="SDCOM">{{Ċita web | url = https://www.screendaily.com/reviews/bad-cat-annecy-review/5104957.article | titlu = 'Bad Cat': Annecy Review | data-aċċess = 2019-06-20 | kunjom = Wendy | isem = Ide | lingwa = Ingliż | data = 2016-06-16 | pubblikatur = Screen Daily }}</ref> <ref name="VCOM">{{Ċita web | url = https://variety.com/2015/film/asia/bad-cat-for-odins-eye-1201497296/ | titlu = CANNES: Turkey’s ‘Bad Cat’ Is Good for Odin’s Eye (EXCLUSIVE) | data-aċċess = 2019-06-20 | kunjom = Frater | isem = Patrick | lingwa = Ingliż | data = 2015-05-15 | pubblikatur = Variety }}</ref> <ref name="TR">{{Ċita web | url = https://www.ntv.com.tr/sanat/kotu-kedi-serafettin-usta-oyunculari-bir-araya-getirdi,MBYtSuteB02QIGroQ1h9Vw | titlu = Kötü Kedi Şerafettin usta oyuncuları bir araya getirdi | data-aċċess = 2019-06-20 | lingwa = Tork | data = 2015-11-24 | pubblikatur = ntv.com.tr }}</ref> <ref name="PA">{{Ċita web | url = https://www.tvn-2.com/variedad/cine-y-tv/Bad-Cat-pelicula-animada-panameno_0_4677282287.html | titlu = Bad Cat: Una película animada con sabor panameño | data-aċċess = 2019-06-20 | kunjom = González | isem = Carlos H. | lingwa = Spanjol | data = 2017-01-29 | pubblikatur = TVN Panamá }}</ref> <ref name="AR">{{Ċita web | url = http://www.laprensa.com.ar/459751-Divertida-y-un-poco-violenta.note.aspx | titlu = Divertida y un poco violenta | data-aċċess = 2019-06-20 | kunjom = Croce | isem = Isabel | lingwa = Spanjol | data = 2017-11-23 | pubblikatur = La Prensa }}</ref> <ref name="AE">{{Ċita web | url = https://www.thenational.ae/arts-culture/film/bad-cat-proves-bad-choice-for-families-at-uae-cinemas-1.759188 | titlu = 'Bad Cat' proves bad choice for families at UAE cinemas | data-aċċess = 2019-06-20 | kunjom = Newbould | isem = Chris | lingwa = Ingliż | data = 2018-08-12 | pubblikatur = The National }}</ref> <ref name="PT">{{Ċita web | url = http://filmpt.com/trailer-dobrado-em-portugues-da-animacao-turca-gato-mau/ | titlu = Trailer dobrado em português da animação turca “Gato Mau” | data-aċċess = 2019-06-20 | lingwa = Portugiż | data = 2018-08-16 | pubblikatur = filmpt.com }}</ref> </references> == Ħoloq esterni == * {{lingwi|en|tr}} [http://thebadcatmovie.com/ Sit uffiċjali] * [http://www.youtube.com/channel/UCXbone64Na1AeIDMeKuyrMw/ Stazzjon uffiċjali] fuq [[YouTube]] * {{Imdb}} * {{it}} [https://www.filmtv.it/film/124337/bad-cat/ Bad Cat] fuq [[FilmTv]] [[Kategorija:Ċinema]] {{titlu bil-korsiv}} lvj948nfsanze6nu99h4b6s4khyqb4n 0 24679 278459 258743 2022-07-30T06:32:35Z TheWikipedian1250 15835 wikitext text/x-wiki {{grammatika}} [[File:Death Note logo.svg|thumb|Logo tas-serje]] In-'''Death Note''' ([[Lingwa Ġappuniża|Ġappuniża]]: デスノート, ''Desu Nōto'') hija serje tal-[[manga]] miktuba minn [[Tsugumi Ōba]] u murija minn [[Takeshi Obata]]. L-istorja hija dwar a studenta [[Ġappun|Ġappuniż]] iskola għolja jismu Light Yagami, li jsib pitazz inkantat. In-pitazz, rilaxxat fuq l-art minn niddejjaq ''[[shinigami]]'' (Alla ta ' mewt fil-[[folklor Ġappuniż]]) imsejjaħ Ryuk, huwa msejjaħ ''Death Note''. Meta l-isem ta ' persuna jinkiteb fin-pitazz, dik il-persuna tmut. Jekk il-kaw ża tal-mewt ma tkunx speċifikata, huma jmutu minn [[attakk tal-qalb]]. Light, bil-g ħan li tinħoloq [[utopija]] ħielsa mill-[[kriminalità]], tuża l-pitazz biex toqtol il-kriminali madwar id-dinja, madankollu, il-pjanijiet tiegħu jiġu frustrati meta jkun magħruf li huwa detettiv internazzjonali bħala ''L'' jipprova jwaqqaflu u jarrestah. Aktar tard ġie adattat f ' [[anime]] ta ' episodju 37 li xxandret mill-4 ta 'Ottubru 2006 sas-27 ta' Ġunju, 2007. ==Sinopsi== Light Yagami huwa studenta intelliġenti ta ' l-iskola għolja li jirnexxi ħafna fl-istudji tiegħu. Għad-Light, il-[[Ġustizzja]] hija l-aktar ħaġa importanti f ' din id-dinja. Huwa rrabjata mal-kriminalità u l-korruzzjoni, madankollu, dan kollu jinbidel meta jsib notebook paranormali jissejjaħ "Death Note", li jgħid li xi ħadd li l-isem tiegħu jinkiteb fih se jmutu, li kien niżel fid-dinja minn Ryuk, shinigami (Alla tal-mewt), sabiex ikollok gost u toħroġ minn il-dwejjaq tiegħu. Inizjalment ma jemmen fil-le ġittimità tan-notebook, huwa malajr jiskopri dak reali meta huwa jużahom f ' żewġ okkażjonijiet mal-kriminali. Light, tipprova ttemm il-kriminalità fid-dinja u tibni utopja, tuża l-ktieb biex iġġib il-Ġustizzja lid-dinja billi tagħmel massakru dinji tal-kriminali. Il-mewt kostanti ta ' kriminali b ' attakk tal-qalb għamel in-nies iħossu li dawn l-imwiet mhumiex koinċidenzi. Id-Light dalwaqt jissejjaħ "Kira" ([[Lingwa Ġappuniża|Ġappuniża]]: キラ) mill-pubbliku. Dawk l-imwiet f ' daqqa malajr jitlob l-attenzjoni ta ' [[Interpol]] kif ukoll minn detektivi magħrufa internazzjonalment bħala "L", li l-intenzjoni tiegħu li Java d-dawl u jwaqqfu l-qtil tas-serje. [[Kategorija:Manga]] [[Kategorija:Anime]] 684yum3egbvbn2jee97jobd6lfpmllq 278460 278459 2022-07-30T06:37:51Z TheWikipedian1250 15835 wikitext text/x-wiki {{grammatika}} [[File:Death Note logo.svg|thumb|Logo tas-serje]] In-'''Death Note''' ([[Lingwa Ġappuniża|Ġappuniża]]: デスノート, ''Desu Nōto'') hija serje tal-[[manga]] miktuba minn [[Tsugumi Ōba]] u murija minn [[Takeshi Obata]]. L-istorja hija dwar a studenta [[Ġappun|Ġappuniż]] iskola għolja jismu Light Yagami, li jsib pitazz inkantat. In-pitazz, rilaxxat fuq l-art minn niddejjaq ''[[shinigami]]'' (Alla ta ' mewt fil-[[folklor Ġappuniż]]) imsejjaħ Ryuk, huwa msejjaħ ''Death Note''. Meta l-isem ta ' persuna jinkiteb fin-pitazz, dik il-persuna tmut. Jekk il-kaw ża tal-mewt ma tkunx speċifikata, huma jmutu minn [[attakk tal-qalb]]. Light, bil-g ħan li tinħoloq [[utopija]] ħielsa mill-[[kriminalità]], tuża l-pitazz biex toqtol il-kriminali madwar id-dinja, madankollu, il-pjanijiet tiegħu jiġu frustrati meta jkun magħruf li huwa detettiv internazzjonali bħala ''L'' jipprova jwaqqaflu u jarrestah. Aktar tard ġie adattat f ' [[anime]] ta ' episodju 37 li xxandret mill-4 ta 'Ottubru 2006 sas-27 ta' Ġunju, 2007. ==Sinopsi== Light Yagami huwa studenta intelliġenti ta ' l-iskola għolja li jirnexxi ħafna fl-istudji tiegħu. Għad-Light, il-[[Ġustizzja]] hija l-aktar ħaġa importanti f ' din id-dinja. Huwa rrabjata mal-kriminalità u l-korruzzjoni, madankollu, dan kollu jinbidel meta jsib notebook paranormali jissejjaħ "Death Note", li jgħid li xi ħadd li l-isem tiegħu jinkiteb fih se jmutu, li kien niżel fid-dinja minn Ryuk, shinigami (Alla tal-mewt), sabiex ikollok gost u toħroġ minn il-dwejjaq tiegħu. Inizjalment ma jemmen fil-le ġittimità tan-notebook, huwa malajr jiskopri dak reali meta huwa jużahom f ' żewġ okkażjonijiet mal-kriminali. Light, tipprova ttemm il-kriminalità fid-dinja u tibni utopja, tuża l-ktieb biex iġġib il-Ġustizzja lid-dinja billi tagħmel massakru dinji tal-kriminali. Il-mewt kostanti ta ' kriminali b ' attakk tal-qalb għamel in-nies iħossu li dawn l-imwiet mhumiex koinċidenzi. Id-Light dalwaqt jissejjaħ '''Kira''' ([[Lingwa Ġappuniża|Ġappuniża]]: キラ, il-pronunzja Ġappuniża tal-kelma [[Lingwa Ingliż|Ingliż]] ''killer'', li jfisser "qattiel") mill-pubbliku. Dawk l-imwiet f ' daqqa malajr jitlob l-attenzjoni ta ' [[Interpol]] kif ukoll minn detektivi magħrufa internazzjonalment bħala "L", li l-intenzjoni tiegħu li Java d-dawl u jwaqqfu l-qtil tas-serje. [[Kategorija:Manga]] [[Kategorija:Anime]] ersc4d0m448xsiwwcykj5nrvxxynea7 278461 278460 2022-07-30T06:38:40Z TheWikipedian1250 15835 wikitext text/x-wiki {{grammatika}} [[File:Death Note logo.svg|thumb|Logo tas-serje]] In-'''Death Note''' ([[Lingwa Ġappuniża|Ġappuniża]]: デスノート, ''Desu Nōto'') hija serje tal-[[manga]] miktuba minn [[Tsugumi Ōba]] u murija minn [[Takeshi Obata]]. L-istorja hija dwar a studenta [[Ġappun|Ġappuniż]] iskola għolja jismu Light Yagami, li jsib pitazz inkantat. In-pitazz, rilaxxat fuq l-art minn niddejjaq ''[[shinigami]]'' (Alla ta ' mewt fil-[[folklor Ġappuniż]]) imsejjaħ Ryuk, huwa msejjaħ ''Death Note''. Meta l-isem ta ' persuna jinkiteb fin-pitazz, dik il-persuna tmut. Jekk il-kaw ża tal-mewt ma tkunx speċifikata, huma jmutu minn [[attakk tal-qalb]]. Light, bil-g ħan li tinħoloq [[utopija]] ħielsa mill-[[kriminalità]], tuża l-pitazz biex toqtol il-kriminali madwar id-dinja, madankollu, il-pjanijiet tiegħu jiġu frustrati meta jkun magħruf li huwa detettiv internazzjonali bħala ''L'' jipprova jwaqqaflu u jarrestah. Aktar tard ġie adattat f ' [[anime]] ta ' episodju 37 li xxandret mill-4 ta 'Ottubru 2006 sas-27 ta' Ġunju, 2007. ==Sinopsi== Light Yagami huwa studenta intelliġenti ta ' l-iskola għolja li jirnexxi ħafna fl-istudji tiegħu. Għad-Light, il-[[Ġustizzja]] hija l-aktar ħaġa importanti f ' din id-dinja. Huwa rrabjata mal-kriminalità u l-korruzzjoni, madankollu, dan kollu jinbidel meta jsib notebook paranormali jissejjaħ "Death Note", li jgħid li xi ħadd li l-isem tiegħu jinkiteb fih se jmutu, li kien niżel fid-dinja minn Ryuk, shinigami (Alla tal-mewt), sabiex ikollok gost u toħroġ minn il-dwejjaq tiegħu. Inizjalment ma jemmen fil-le ġittimità tan-notebook, huwa malajr jiskopri dak reali meta huwa jużahom f ' żewġ okkażjonijiet mal-kriminali. Light, tipprova ttemm il-kriminalità fid-dinja u tibni utopja, tuża l-ktieb biex iġġib il-Ġustizzja lid-dinja billi tagħmel massakru dinji tal-kriminali. Il-mewt kostanti ta ' kriminali b ' attakk tal-qalb għamel in-nies iħossu li dawn l-imwiet mhumiex koinċidenzi. Id-Light dalwaqt jissejjaħ '''Kira''' ([[Lingwa Ġappuniża|Ġappuniża]]: キラ, il-pronunzja Ġappuniża tal-kelma [[Lingwa Ingliża|Ingliż]] ''killer'', li jfisser "qattiel") mill-pubbliku. Dawk l-imwiet f ' daqqa malajr jitlob l-attenzjoni ta ' [[Interpol]] kif ukoll minn detektivi magħrufa internazzjonalment bħala "L", li l-intenzjoni tiegħu li Java d-dawl u jwaqqfu l-qtil tas-serje. [[Kategorija:Manga]] [[Kategorija:Anime]] 9jqbictfvofcq47ra4fbfnfkit7jowk 0 24722 278496 265808 2022-07-30T10:50:58Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Zlata Filipović''' (twiedlet fit-3 ta' Diċembru 1980) hija kittieba Bosnijaka-Irlandiża. Hija żammet djarju mill-1991 sal-1993 meta kienet tifla tgħix [[Sarajevo|f'Sarajevo]] matul il-gwerra tal-Bosnija. Hi u l-familja tagħha issopravivew il-gwerra u marru jgħixu Pariġi fejn għexu għal perjodu ta' sena. == Bijografija == L-uniku wild ta’ avukat u spiżjar, Filipović trabbiet ġewwa familja ta’ klassi soċjali medja. Kienet studenta tal-unur, b’ambizzjonijiet biex issir ġurnalist. Bejn l-1991 u l-1993, kitbet fid-djarju dwar l-orrur tal-assedju ta’ Sarajevo fid-djarju tagħha, ''Mimmy.''<ref>[https://www.nytimes.com/1994/02/28/books/books-of-the-times-another-diary-of-a-young-girl.html New York Times]</ref> Filipović u l-familja tagħha issopravivew il-gwerra u ħarbu lejn Pariġi fl-1993, fejn għexu għal żmien ta' sena. Filipović ilha tgħix f’Dublin, l-Irlanda minn Ottubru 1995, fejn attendiet ''St. Andrew’s College'' u ''Trinity College Dublin''. Hija ggradwat mill-Università ta’ Oxford fl-2001 b'lawra fix-xjenzi umani. Filipović kitbet id-daħla għal-ktieb ''The Freedom Writers Diary'' u editjat b'mod konġunt ''Stolen Voices: Young People's War Diaries, From World War I to Iraq''. Filipović ipparteċipat fil-verżjoni Kanadiża tal-programm televiżiv ''Tout le monde en parle'' fid-19 ta’ Novembru 2006. Mill-2016 għexet f’Dublin, l-Irlanda, u ħadmet fil-qasam ta’ produzzjoni dokumentarja u produzzjoni oħra tal-films. == Xogħlijiet == {| class="wikitable" ! Sena ! Titlu ! Noti |- | 1993 | Zlata's Diary | |- | 1999 | ''The Freedom Writers Diary: How a Teacher and 150 Teens Used Writing to Change Themselves and the World Around Them'' | Daħla ta' Zlata Filipović |- | 2004 | ''Milošević: The People's Tyrant'' | Daħla u traduzzjoni ta' Zlata Filipović |- | 2006 | ''Stolen Voices: Young People's War Diaries, from World War I to Iraq'' | Editjat b'mod konġunt minn Zlata Filipović |- | 2009 | ''From the Republic of Conscience: Stories Inspired by the Universal Declaration of Human Rights''<ref>[http://www.irishtimes.com/indepth/amnesty ''From the Republic of Conscience: Stories Inspired by the Universal Declaration of Human Rights''], irishtimes.com; accessed 29 March 2016.</ref> | Artikolu 4, "Lost in Arizona" ta' Zlata Filipović |- | 2010 | ''Even in Chaos: Education in Times of Emergency'' | Kapitolu sitta, "Hear Our Voices: Experiences of Conflict-Affected Children" ta' Zlata Filipović |} == Attiviżmu == Fl-2011, hija pproduċiet il-film qasir ''Stand Up!'' għall-kampanja Stand Up! maħluqa minn BeLonG To, organizzazzjoni ta' servizzi taż-żgħażagħ LGBTQ fl-Irlanda kontra l-bullying omofobiku fl-iskejjel. Din ġiet aċċessata aktar minn 1.6 miljun darba fuq YouTube.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=lrJxqvalFxM YouTube]</ref> Filipović serviet fil-Kumitat Eżekuttiv ta’ Amnesty International Ireland (2007–13) u hija membru fundatur ta’ NYPAW (Network of Young People Affected by War). Tkellmet b'mod estensiv fl-iskejjel u universitajiet madwar id-dinja dwar kwistjonijiet ta' tfal f'kunflitti. Kienet membru tal-Ġurija tal-[[UNESCO]] għall-Premju għat-Tfal u Letteratura taż-Żgħażagħ għat-Tolleranza u hija riċevitur tal-Premju Child of Courage miċ-Ċentru Simon Wiesenthal f'Los Angeles (1994).   == Filmografija == === Produzzjoni === ==== Films qosra ==== * 2011: ''Stand up'' * 2012: ''Motion Sickness'' * 2013: ''Abacus'' * 2014: ''Stand up for your friends'' * 2016: ''OCD and Me'' * 2016: ''The Wake'' * 2017: ''James Vincent McMorrow: One Thousand Times'' * 2017: ''Bittersweet'' (dokumentarju) * 2018: ''Johnny'' (dokumentarju) * 2018: ''Villagers - Fool'' * 2019: ''Strong at the Broken Places'' ==== Dokumentarji ==== *2010: ''Blood of the Irish'' *2011: ''Hold on Tight'' *2012: ''Three Men Go to War'' *2013: ''Here Was Cuba'' *2014: ''Somebody to love'' *2016: ''The Farthest'' *2016: ''The Story of Yes'' ==== Televiżjoni ==== * 2017: ''The Babymakers'' (serje dokumentarja) * 2018: ''The Game: The Story of Hurling'' (serje dokumentarja) == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == * {{Imdb}} * [http://motherdaughterbookclub.com/2010/02/interview-with-author-zlata-filipovic/?trashed=1&ids=12 Intervista ma 'Zlata Filipovic], motherdaughterbookclub.com, Frar 2010; Aċċessat fis-7 ta ’Marzu 2016. * [https://www.youtube.com/watch?v=5hRX1z7E8nY Intervista] minn [https://www.youtube.com/watch?v=5hRX1z7E8nY Zlata Filipović] fuq l- <nowiki><i id="mwvg">Charlie Rose show</i></nowiki>, 7 ta' Marzu 1994 * [http://www.radio-canada.ca/actualite/zonelibre/03-12/zlata.html Le Journal De Zlata] minn ''Zone Libre'', radju-kanada.ca, fid-19 ta 'Diċembru 2003. (in French) {{DEFAULTSORT:Filipovic, Zlata}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1980]] [[Kategorija:Nies Bożnijaċi]] bzxmexqasjoo1o3wr2b7vr94up5dcnu 0 24772 278495 255303 2022-07-30T10:49:59Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Stefania Orlando''' (twieldet fit-23 ta' Diċembru 1966) hija attriċi [[Italja|Taljana]]. == Televiżjoni == *''[[Sì o no?]]'' ([[Canale 5]], 1993-1994) *''[[Scommettiamo che...?]]'' ([[Rai 1]], 1994-1995) *''[[TG Rosa]]'' (Odeon TV, 1995-1997) *''[[Il Boom (programma televisivo)|Il Boom]]'' (Canale 5, 1996) *''[[Retromarsh]]'' ([[Telemontecarlo]], 1996-1997) *''[[I fatti vostri]]'' ([[Rai 2]], 1997-2000, 2001-2003, 2015-2017 <small>come giurata nel talent show ''Dog Factor''</small>) *''[[Telethon]]'' (Rai 1, 1997-2000) *''[[Il lotto alle otto]]'' (Rai 2, 1998-2005, 2010) *''[[Torno sabato]]'' (Rai 1, 2002) - <small>Inviata dai Monopoli di stato</small> *''[[Girofestival]]'' (Rai 3, 2002-2003) *''[[Uno di noi (programma televisivo)|Uno di noi]]'' (Rai 1, 2003) - <small>Inviata dai Monopoli di stato</small> *''[[Piazza Grande (programma televisivo)|Piazza grande]]'' (Rai 2, 2003-2004) *''[[Stelle a quattro zampe|Stelle con la coda]]'' (Rai 2, 2004) *''[[Cantagiro]]'' (Rai 2, 2005) *''[[Radio Birikina#Festival Show|Festival Show]]'' (Canale Italia, 2008) *''[[Unomattina in famiglia]]'' (Rai 1, Dal 2011 - in corso <small>com opinionista fissa nello spazio ''Tv perché Si''</small>) *''[[Cantaitalia|Cantando ballando]]'' (Canale Italia, 2015-2016) *''[[Buon pomeriggio (Telenorba)|Buon pomeriggio Estate]]'' (Telenorba, TG Norba 24, 2017) *''[[Buon pomeriggio (Telenorba)|Buon pomeriggio]]'' (Telenorba, TG Norba 24, 2017) *''Miss Europe Continental - Finale nazionale Italia'' (Canale Italia, 2018) == Filmografija == *''[[Fantozzi 2000 - La clonazione]]'', regia di [[Domenico Saverni]] (1999) - <small>Cameo</small> *''[[Don Matteo]]'' – serie TV, episodio [[Episodi di Don Matteo (sesta stagione)|6x03]] (2008) *''[[Nuovo Ordine Mondiale (film)|Nuovo Ordine Mondiale]]'', regia di [[Fabio Ferrara]] e [[Marco Ferrara]] (2015) *''[[Il paradiso delle signore]]'' - Soap (2019) == Teatru == *''Isso, esso e 'a Mala Femmena'', regia di [[Vittorio Marsiglia]] (1995-1996) *''Ragioné voi dovete ragionà'', regia di Vittorio Marsiglia (1996-1997) == Discografija == === Album === *[[2009]] - ''[[Su e giù (Stefania Orlando)|Su e giù]]'' === Singol === *[[2007]] - ''Sotto la luna'' *[[2008]] - ''Marimbabà'' *[[2009]] - ''Su e giù'' *[[2011]] - ''Crazy Dance'' *[[2011]] - ''A Troia'' *[[2012]] - ''Frappé'' *[[2012]] - ''Vita bastarda'' *[[2013]] - ''Omologazione'' *[[2014]] - ''Favola'' (Fernando Alba feat. Stefania Orlando) *[[2015]] - ''Legami al Letto'' *[[2016]] - ''Prima di lunedì'' (Fernando Alba feat. Stefania Orlando) === Videoclip === *2011 - ''Marimbabà'' *2011 - ''Crazy Dance'' *2011 - ''Sotto la luna'' *2011 - ''A Troia'' *2012 - ''A Troia Remix'' *2012 - ''Frappé'' *2012 - ''Vita bastarda'' *2013 - ''Omologazione'' *2014 - ''Favola'' *2015 - ''Legami al letto'' *2016 - ''Kiss'' *2016 - ''Prima di lunedì'' == Ħoloq esterni == * {{it}} [http://www.stefaniaorlando.it/ Sit uffiċjali] * {{Imdb}} {{DEFAULTSORT:Orlando, Stefania}} [[Kategorija:Twieldu fl-1966]] [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Atturi Taljani]] 6xj7lqkweczf8jebsn38v85urhhyky9 0 24815 278494 268291 2022-07-30T10:49:36Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Jasna Diklic''' (twieldet fit-8 ta' Marzu 1946) hija attriċi tat -teatru u tal-film [[ Bosnijani |Bosnijaċi]]. Hija twieldet [[Sarajevo|f'Sarajevo]] . Ommha kienet ukoll attriċi u puppeteer. L-ewwel esperjenzi teatrali ta' Diklić bdew fl-istudjo sperimentali tat-teatru tal-Festival MESS, u wara kompliet tistudja kif taġixxi fid-Dipartiment tal-Arti Performattivi f'Sarajevo. <ref>[ http://www.magazinaura.net/content/view/395/54/Zvents Inc:Jasna Diklic]</ref> Fl-1969 ġiet ingaġġata professjonalment mit-Teatru Nazzjonali ta' [[ Banja Luka |Banja Luka]]. Ftit wara, hija ġiet impjegata minn teatru żgħir ta’ Sarajevo li bħalissa huwa magħruf bħala [[ Kamerni Teatar 55 |Kamerni Teatar 55]] . <ref>[http://www.kamerniteatar55.ba/ansambl/diklic.htm/ "Magazin Aura : Secret of my Beauty - Jasna Diklic]</ref> Hija dehret f’aktar minn 150 rwoli f’ teatru u film. Hija rebħet numru ta' premijiet għar-rwoli tagħha u hija waħda mill-fundaturi tat[[ Teatru tal-Gwerra f'Sarajevo |-Teatru tal-Gwerra ta' Sarajevo]]. <ref>[http://www.dnevniavaz.ba/lifestyle/kultura/38602-jasna-diklic-dobitnica-teatarske-nagrade-za-zivotno-djelo-umjetnici-trebaju-da-pokazu-stav.html/"Dnevni Avaz Online: Jasna Diklic, Lifetime Achievement Award Winner (in Bosnian)]</ref> Fl-2017, hi ffirmat id-[[ Dikjarazzjoni dwar il-Lingwa Komuni |Dikjarazzjoni fuq il-Lingwa Komuni]] tal-[[ Kroati |Kroati]], [[ Serbi |is-Serbi]], il-[[ Bosniaks |Bosniaks]] u l-[[ Montenegrini |Montenegrini]]. <ref>[https://docs.google.com/spreadsheets/d/1XVGV5Z306SeDFzpdpUHhfeK-voAFdaakS48LqXfGozA/pubhtml Signatories of the Declaration on the Common Language, official website, retrieved on 2018-08-16]</ref> == Filmografija == * [[ Kriza (serje tat-TV) |Kriza (serje tat-TV)]] * Żingaru f'Shanghai * Lud, zbunjen, normalan (serje tat-TV) * Belvedere * As If I Am Not There * Krv nije voda (serje TV) * Pecat (serje tat-TV) * Ritam zivota * Duhovi Sarajeva * Viza za budućnost (serje TV) * Skies Above the Landscape * Well Tempered Corpses * Crna hronika (serje tat-TV) * Viza za buducnost: Novogodisnji speċjali (film tat-TV) * Fuse * [[ Remake (film tal-2003) |Remake]] * Viza za buducnost: Novogodisnji speċjali (film tat-TV) * Strijelac (film tat-TV) * The Perfect Circle * Sarajevske prezz (serje tat-TV) * Zagubljen Govor (serje TV) * I Ada * Brisani prostor (serje TV) * Vatrogasac (film tat-TV) * Rascereceni (film tat-TV) * Shepherd * Udji, ako hoces == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == * {{Imdb}} {{DEFAULTSORT:Diklic, Jasna}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1946]] [[Kategorija:Nies minn Sarajevo]] 6ntk3nfywsnulx66y1cxgqzyko9cmix 0 24862 278462 267476 2022-07-30T08:28:39Z Chrisportelli 355 Chrisportelli mexxa l-paġna [[Santa Gianna Beretta Molla]] għal [[Gianna Beretta Molla]] wikitext text/x-wiki {{wikifikazzjoni}} '''Santa Gianna Beretta Molla''' (twieldet f’[[Milan]] fl-4 ta' Ottubru 1922 - mietet fit-28 ta' April 1962) hija qaddisa [[Taljan|Taljana]] li għamlet att erojku meta tat ħajjitha għat-tarbija tagħha. Gianna Beretta kienet l-għaxar minn tlettax-il wild ta’ Alberto u Maria Beretta. Trabbiet f’familja tajba; tnejn minn ħutha saru qassisin u oħtha soru. Meta kienet għadha qed tistudja, bdiet taħdem mal-foqra u mal-anzjani, u ngħaqdet mas-Soċjeta ta’ San Vinċenz de Paul. Gradwat bħala [[Tabib|tabiba]] u [[kirurgu]] fl-Università ta’ [[Pavia]] fl-1949, u fetħet klinika għal rasha sena wara. Reġgħet ingħatat għall-istudju, din id-darba tal-pedjatrija, u meta temmet dan, bdiet taħdem l-iktar mal-ommijiet, mat-trabi, mal-anzjani u mal-foqra. Kienet attiva ħafna fl-Azzjoni [[Kattoliċiżmu|Kattolika]]. Kienet ukoll tħobb ħafna l-iskijjar. Għamlet żmien tikkunsidra jekk tidħolx soru, iżda meta kellha 33 sena żżewġet lil [[Pietro Molla]] f’[[Magenta]]. Saret omm ta’ tlett itfal, iżda kompliet xorta l-karriera tagħha ta’ tabiba, li kienet tħares lejha bħala missjoni u rigal minn Alla. Sitt snin wara li żżewġet, f’Settembru 1961, Gianna operawha biex ineħħulha tumur mill-utru li kien qed jikkawżalha ħafna uġigħ u jippressa fuq it-tarbija f’ġufha. "Tlabt ħafna f’dawn il-ġranet. B’fidi u tama fdajt lili nnifsi lill-Mulej… nafda f’Alla, iva; iżda issa rrid naqdi dmiri bħala omm. Inġedded lill-Mulej l-offerta ta’ ħajti. Jiena lesta għal kollox, biex insalva lit-tarbija." Fil-Ġimgħa l-Kbira tal-1962, Gianna daħlet l-isptar biex twelled ir-raba’ tarbija. Ftit qabel ħelset qalet lil żewġha: "Jekk tiġi biex tiddeċiedi bejni u t-tarbija, tinkwieta xejn: agħżel – u jien hekk irrid – lit-tarbija, salvaha." Fl-aħħar ġimgħa tat-tqala kienet tgħid: “Dak kollu li Alla jrid”. Il-kirurgu rrakkomandalha li tagħmel [[abort]] jekk riedet issalva ħajjitha. Iżda hi ma riditx u mietet ġimgħa wara li welldet, nhar it-28 ta’ April 1962 fi sptar f’[[Monza]], fl-età ta’ 40 sena. Qabel ħajjitha, kienet tiġi l-ewwel il-ħajja tat-tarbija li kienet għadha ma twilditx. Illum dik il-wild hija tabiba hi ukoll u hija involuta fil-moviment favur il-ħajja. Il-[[Papa Ġwanni Pawlu II]] ddikjara lil Gianna Beretta Molla qaddisa fl-2004. [[Kategorija:Nies Taljani]] [[Kategorija:Qaddisin Taljani]] [[Kategorija:Qaddisin nisa]] mb64gnd5szroegd5tgtnfzd2k0tjtsu 278464 278462 2022-07-30T08:44:41Z Chrisportelli 355 wikifikazzjoni wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Gianna Beretta Molla''' (twieldet fl-4 ta' Ottubru 1922 – mietet fit-28 ta' April 1962) kienet [[pedjatrija|pedjatra]] [[Taljan|Taljana]], meqjuma bħala qaddisa tal-[[Knisja Kattolika]]. Gianna Beretta kienet l-għaxar minn tlettax-il wild ta' Alberto u Maria Beretta: tnejn minn ħutha saru qassisin u oħtha soru. Meta kienet għadha qed tistudja bdiet taħdem mal-foqra u mal-anzjani u ngħaqdet mas-Soċjetà ta' [[Vinċenz de Paul|San Vinċenz de Paul]]. Gradwat bħala [[tabib]]a u [[kirurgu]] mill-Università ta' [[Pavia]] fl-1949 u fetħet klinika għal rasha sena wara. Reġgħet ingħatat għall-istudju, din id-darba tal-pedjatrija, u meta temmet dan, bdiet taħdem l-iktar mal-ommijiet, mat-trabi, mal-anzjani u mal-foqra. Kienet attiva ħafna fl-[[Azzjoni Kattolika]]. Kienet ukoll tħobb ħafna l-iskijjar. Għamlet żmien tikkunsidra jekk tidħolx soru, iżda meta kellha 33 sena żżewġet lil Pietro Molla f'[[Magenta]]. Saret omm ta' tlett itfal, iżda kompliet xorta l-karriera tagħha ta' tabiba. Sitt snin wara li żżewġet, f'Settembru tal-1961, Gianna operawha biex ineħħulha [[tumur tal-utru|tumur mill-utru]] li kien qed jikkawżalha ħafna uġigħ u jippressa fuq it-tarbija f'ġufha. "Tlabt ħafna f'dawn il-ġranet. B'fidi u tama fdajt lili nnifsi lill-Mulej… nafda f'Alla, iva; iżda issa rrid naqdi dmiri bħala omm. Inġedded lill-Mulej l-offerta ta' ħajti. Jiena lesta għal kollox, biex insalva lit-tarbija." Fil-Ġimgħa l-Kbira tal-1962, Gianna daħlet l-isptar biex twelled ir-raba' tarbija. Ftit qabel ħelset qalet lil żewġha: "Jekk tiġi biex tiddeċiedi bejni u t-tarbija, tinkwieta xejn: agħżel – u jien hekk irrid – lit-tarbija, salvaha." Fl-aħħar ġimgħa tat-tqala kienet tgħid: "Dak kollu li Alla jrid". Il-kirurgu rrakkomandalha li tagħmel [[abort]] jekk riedet issalva ħajjitha. Iżda hi ma riditx u mietet ġimgħa wara li welldet lil Emanuela Gianna, nhar it-28 ta' April 1962 fi sptar f'[[Monza]] fl-età ta' 40 sena. Il-[[Papa Ġwanni Pawlu II]] ddikjara lil Gianna Beretta Molla qaddisa fl-2004.<ref>{{ċita web |url=https://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_20040516_beretta-molla_it.html |titlu=Gianna Beretta Molla (1922-1962) |pubblikatur=Il-Vatikan |lingwa=Taljan }}</ref> Iċ-ċelebrazzjoni liturġika ssir fit-28 ta' April. == Referenzi == {{referenzi}} {{DEFAULTSORT:Beretta Molla, Gianna}} [[Kategorija:Twieldu fl-1922]] [[Kategorija:Mietu fl-1962]] [[Kategorija:Nies Taljani]] [[Kategorija:Qaddisin Taljani]] [[Kategorija:Qaddisin nisa]] rh76tjuydpwc9ilirx69ynhw8u4he41 14 25252 278535 261507 2022-07-30T11:41:07Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{mietu|202|0|21}} czxadqs9k1tfw2yh6dfr9n201puofay 14 25753 278536 261501 2022-07-30T11:41:21Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{mietu|202|1|21}} qyr10t3rhdplhngl2qyudbu7fkr5wni 0 26743 278489 275735 2022-07-30T10:43:28Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Raffaella Maria Roberta Pelloni''' (twieldet fit-18 ta' Ġunju 1943 – mietet fil-5 ta' Lulju 2021), magħrufa aħjar bħala '''Raffaella Carrà''' (bit-[[Lingwa Taljana|Taljan]]: [raffaˈɛlla karˈra]), kienet kantanta, żeffiena, preżentatriċi tat-televiżjoni, u attriċi Taljana. Hija kienet figura popolari fl-[[Ewropa]] u [[L-Amerika t'Isfel|l-Amerika Latina]], kemm bħala riżultat tal-ħafna dehriet u diski magħrufa tagħha, kif ukoll minħabba l-ħafna wirjiet popolari tagħha tat-TV. Carrà hija ġeneralment meqjusa ukoll bħala ikona fil-kulturi pop u gay.<ref>{{Ċita web|url=https://www.pagina12.com.ar/diario/suplementos/soy/1-2975-2013-06-14.html|titlu=Página/12 :: soy|sit=www.pagina12.com.ar|lingwa=es|data-aċċess=2021-07-05}}</ref><ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Pacho|isem=Lorena|data=2018-06-19|titlu=Raffaella Carrà, el mito cumple 75 años|url=https://elpais.com/elpais/2018/06/18/gente/1529335912_083182.html|lingwa=es|post=Madrid|data-aċċess=2021-07-05}}</ref> == Ħajja bikrija == Hija twieldet f'[[Bolonja]],<ref>{{Ċita web|url=https://web.archive.org/web/20070927195351/http://www.stradanove.net/news/testi/vips/vapac1604980.html|titlu=StradaNove - Raffaella Carrà|data=2007-09-27|sit=web.archive.org|data-aċċess=2021-07-05}}</ref> u ħadet lezzjonijiet taż-[[żfin]] hemm meta kient għadha tifla. Meta kellha tmien snin, telqet minn Bolonja biex tistudja fl-Akkademja Nazzjonali taż-Żfin (Accademia Nazionale di Danza) f’[[Ruma]], u bdiet il-karriera tagħha fil-films fis-snin ħamsin tas-seklu 20, waqt li interpretat il-karattru ta' ''Graziella'' ''f’Tormento del passato'' (1952), fejn dehret b'isimha proprju. == Karriera == === Attriċi === Carrà iddebutta fiċ-ċinema fl-età ta’ disa’ snin, ''[[Torment tal-Passat|f’Tormento del passato]]'' (1952). Hija ħarmet f'ħames films oħra qabel l-1960 meta ggradwat mill-[[Centro Sperimentale di Cinematografia|iskola nazzjonali tal-films]] tal-Italja. Fl-istess sena dehret f'''Long Niight in 1943'' , u kompliet tidher f'ħafna films tal- [[Peplum (ġeneru tal-film)|peplum]] [[Fury tal-Pagani|Taljani'','' inklużi ''Fury of the Pagans'']] (1960), ''[[Maciste nella terra dei ciclopi|Atlas in the Land of the Cyclops]]'' (1961), ''[[Irġiel Mole Kontra Iben Erkole|Mole Men Against the Son of Hercules]]'' ( 1961), ''[[Ulisse Kontra l-Iben ta ’Erkole|Ulysses Against the Son of Hercules]]'' (1962), ''[[Ponzju Pilatu (film)|Pontius Pilate]]'' (1962) u ''[[Caesar the Conqueror]]'' (1962), kif ukoll kummiedji u films ta’ azzjoni bħal ''[[5 marini għal kull 100 ragazze|5 marines per 100 ragazze]]'' (1961), ''[[The Terrorist (film tal-1963)|The Terrorist]]'' (1963), ''[[L-Organizzatur|The Organizer]]'' (1963) u ''[[La Celestina P ... R ...|La Celestina P ..]]'' ''[[La Celestina P ... R ...|.]]'' ''[[La Celestina P ... R ...|R ...]]'' (1965). Fl-1965, marret tgħix l-Istati Uniti fejn ffirmat kuntratt ma' [[20th Century Fox]]. Bħala Carrà, hija ħadet sehem fil-film ''[[Von Ryan's Express]]'' (1965) ma' [[Frank Sinatra]], [[Edward Mulhare]], u [[Trevor Howard]]. Fl-1966, hija dehret f'episodju tas-serje televiżiva Amerikana ''[[I Spy (serje tat-TV tal-1965)|I Spy]]'' (''Sophia'', bħala l-karattru tat-titlu). Ma dametx ma marret lura l-Italja fejn ħadet sehem f'diversi films Taljani u Franċiżi bħal ''[[Le Saint prend l'affût]]'' (1966), il-parodija tal-film ''[[Iż-Żnied Man tagħna|Our Man Flint]]'' bl-isem ''Il vostro super agente [[Il vostro super agente Flit|Flit]]'' (1966), ''[[Why Did I Ever Say Yes Twice?]]'' (1969) u ''[[Safety Catch (film)|Cran d'arrêt]]'' (1970), kif ukoll xi dehriet fuq it-televiżjoni. Madankollu, wara dan il-karriera tagħha bħala attur tal-films prattikament waqfet u minflok biet tiffoka kważi esklussivament fuq it-televiżjoni. === Kant u żfin === Mill-1961, Carrà kantat u żifnet fil-varjetajiet tat-televiżjoni Taljana. B’mod partikolari, mill-bidu tas-sebgħinijiet, kien fihom koreografija elaborata bl-istil tagħha mingħajr inibizzjonijiet. Hija kienet l-ewwel personalità televiżiva fl-Italja li wriet iż-żokra lill-kamera. Dan intlaqa' b'kritika qawwija mill-[[Santa Sede|Vatikan]] u mill-knejjes Kattoliċi fil-pajjiżi li kienu jaraw l-ispettaklu tagħha, ''[[Canzonissima]]''.<ref>{{ċita web |url=http://www.eurochannel.com/en/Raffaella-Carra-Italian-Music.html |titlu=Raffaella Carra – Italian Music |lingwa=en}}</ref> Carrà kellha suċċess bil-kanzunetta senswali ''Tuca Tuca'' (1971), miktuba mill-kollaboratur u eks għarus tagħha, [[Gianni Boncompagni]]. Bl-istess mod, fl-1971 Carrà kisbet suċċessi oħra b' ''Ma che musica maestro'' u ''Chissà se va''. L-ikbar suċċess internazzjonali tagħha kien bil-kanzunetta ''Tanti Auguri'', li saret partikolarment popolari mal-udjenzi omosesswali. Il-kanzunetta hija magħrufa ukoll taħt it-titlu Spanjol tagħha ''Para hacer bien el amor hay que venir al sur'' (li tirreferi għan-Nofsinhar tal-Ewropa, peress li din il-kanzunetta ġiet rrekordjat fi Spanja). Il-verżjoni Estonjana tal-kanzunetta ''Jätke võtmed väljapoole'' tkantat minn [[Anne Veski]]. [[A far l'amore comincia tu|''A far l'amore comincia tu'']] kien suċċess ieħor għaliha internazzjonalment, magħruf bl-Ispanjol bħala ''En el amor todo es empezar'', bil-Ġermaniż bħala ''Liebelei'', bil-Franċiż bħala ''Puisque tu l'aimes dis le lui'', u bl-Ingliż bħala ''Do It, Do It Again''. Kienet l-unika entrata tagħha fil-klassifika tas-singles fir-Renju Unit, fejn laħqet in-numru 9 fl-1978.<ref name="British Hit Singles & Albums">{{Ċita ktieb|data=2006|titlu=British hit singles & albums.|url=https://www.worldcat.org/oclc/64098209|post=London|pubblikatur=Guinness World Records}}</ref> ''A far l'amore comincia tu'' ħarġet ukoll bit-Tork kantanta minn [[Ajda Pekkan]] bħala ''Sakın Sakın Ha''. Fl-1984, Carrà irrekordja ''Spera, aspetta e spera'', verżjoni Taljana ta' ''Lança Perfume'' minn [[Rita Lee]], ir-reġina tar-rock'n roll Brażiljan. Carrà kisbet attenzjoni ġdida fis-seklu wieħed u għoxrin għad-dehra tagħha bħala s-solista femminili taż-żfin f’wirja televiżiva tal-1974 tal-kanzunetta bi kliem bla sens ''Prisencolinensinainciusol'' (1973) ta ’ [[Adriano Celentano]]. Filmat b'remix ġdid biż-żfin tagħha mar [[Vidjow virali|virali]] fuq l-internet fl-2008.  Fl-2008 dehret ukoll fl-episodju ''[[Midnight (Doctor Who)|Midnight]]'' [[Midnight (Doctor Who)|ta']] ''[[Tabib Min|Doctor Who]]'', peremezz ta' video antik tas-suċċess uniku tagħha fir-Renju Unit, ''Do It, Do It Again''. Rafaella Carrà ħadmet ma ' [[Bob Sinclar]] fuq is-single ''[[Far l'Amore]]'' li ħarġet fuq YouTube fis-17 ta' Marzu 2011. Il-kanzunetta dehret fil-soundtrack tal-film Taljan ''[[Is-Sbuħija l-Kbira|The Great Beauty]]'' (La grande bellezza), rebbieħ tal-oscar, dirett minn [[Paolo Sorrentino]]. F'Mejju 2011, hija ppreżentat il-punti Taljani fil-[[Festival tal-Eurovision 2011|Eurovision Song Contest]]. === Suq bil-lingwa Spanjola === Wara s-suċċess kbir tagħha fis-suq Taljan tal-bidu tas-sebgħinijiet, Carrà marret tgħix Spanja, fejn bdiet tagħmel it-televiżjoni u toħroġ diski bil-[[lingwa Spanjola]]. Dan wassalha biex tmur l-Amerika t'Isfel, fejn id-diski tagħha kienu ilhom jinstemgħu għal xi snin. Fl-1979, hija stabbiliet il-kwartieri ġenerali tagħha fi [[Buenos Aires]], li kienet taħt [[Proċess ta 'Riorganizzazzjoni Nazzjonali|dittatorjat militari]]. Carrà kien waħda mill-figuri prinċipali tal-[[Televisión Pública Argentina|ATC]], in-netwerk tat-televiżjoni uffiċjali tal-Arġentina. Hija ntlaqgħet tajjeb madwar l-Amerika ta' Fuq, Ċentrali u t'Isfel, u mliet l-istadjums u t-teatri kull fejn kienet tidher. Fl-1980, hija ffilmjat il[[Barbara (film tal-1980)|-kummiedja romantika mużikali ''Barbara'']], fi Buenos Aires, bl-aktar stilel prominenti tar-reġjun. Hija żaret il-belt ta ’ [[Salto]], l-[[Urugwaj]] u għamlet spettaklu fil-Parque Harriague. Wara li dehret fil-''[[Festival de Viña del Mar]]'' (1982) marret lura b'mod permanenti l-Italja. == Mewt == Carrà mietet f'Ruma fil-5 ta' Lulju, 2021, fl-età ta' 78.<ref>{{Ċita web|url=https://www.rainews.it/dl/rainews/articoli/morta-Raffaella-Carra-b629828d-551e-430e-b79c-a38050e7ee8b.html|titlu=Addio a Raffaella Carrà, regina della tv. Aveva 78 anni|sit=rainews|lingwa=italian|data-aċċess=2021-07-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.ilfattoquotidiano.it/2021/07/05/morta-raffaella-carra-aveva-78-anni-japino-e-andata-dove-il-suo-straordinario-talento-risplendera-per-sempre/6251709/|titlu=Morta Raffaella Carrà, aveva 78 anni. Japino: "È andata dove il suo straordinario talento risplenderà per sempre"|data=2021-07-05|sit=Il Fatto Quotidiano|lingwa=it-IT|data-aċċess=2021-07-05}}</ref> Hi kienet qed issofri minn marda mhux żvelata.<ref>{{Ċita web|url=https://www.open.online/2021/07/05/morta-raffaella-carra/|titlu=È morta Raffaella Carrà. Aveva 78 anni|data=2021-07-05|sit=Open|lingwa=it-IT|data-aċċess=2021-07-05}}</ref> == Diskografija == {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" ! rowspan="2" scope="col" style="width:12em;" |Isem ! rowspan="2" scope="col" style="width:18em;" |Dettalji tal-album ! colspan="2" scope="col" |L-għola pożizzjoni fil-klassifka ! rowspan="2" |Ċertifikazzjoni |- ! style="width:3em;font-size:85%" |ITA<br /><br /><ref name="itacharts">{{Ċita web|url=https://italiancharts.com/showinterpret.asp?interpret=Raffaella+Carr%25E0|titlu=italiancharts.com - Discography Raffaella Carr%E0|sit=italiancharts.com|data-aċċess=2021-07-05}}</ref> ! style="width:3em;font-size:85%" |SPA<br /><br /><ref name="certschartsspa">{{Ċita ktieb|kunjom=Salaverri|isem=Fernando|data=2005|titlu=Sólo éxitos : año a año, 1959-2002|url=https://www.worldcat.org/oclc/63697296|post=Madrid|pubblikatur=Fundación Autor-SGAE}}</ref><ref name="2spacharts">{{Ċita web|url=https://spanishcharts.com/showinterpret.asp?interpret=Raffaella+Carr%25E0|titlu=spanishcharts.com - Discography Raffaella Carr%E0|sit=spanishcharts.com|data-aċċess=2021-07-05}}</ref> |- ! scope="row" |''Raffaella'' | * Rilaxxat: 1970 * Tikketta: RCA Italiana * Formati: LP, CD |— |— | |- ! scope="row" |''Raffaella Carrà'' | * Rilaxxat: 1971 * Tikketta: RCA Italiana * Formati: LP, CD |— |— | |- ! scope="row" |''Raffaella... Senzarespiro'' | * Rilaxxat: 1972 * Tikketta: RCA Italiana * Formati: LP, CD |— |— | |- ! scope="row" |''Scatola a sorpresa'' | * Rilaxxat: 1973 * Tikketta: CGD * Formati: LP |— |— | |- ! scope="row" |''Milleluci'' | * Rilaxxat: 1974 * Tikketta: CGD * Formati: LP |— |— | |- ! scope="row" |''Felicità tà tà'' | * Rilaxxat: 1974 * Tikketta: CGD * Formati: LP |— |— | * ITA: Platinum<ref name="fttcert">{{Ċita web|url=https://metropolitanmagazine.it/raffaella-carra-rumore/|titlu=Rumore di Raffaella Carrà: il successo della disco-music italiana|data=2020-06-18|lingwa=it-IT|data-aċċess=2021-07-05}}</ref> |- |- ! scope="row" |''Forte forte forte'' | * Rilaxxat: 1976 * Tikketta: CGD * Formati: LP |— |— | |- ! scope="row" |''Fiesta'' | * Rilaxxat: 1977 * Tikketta: CGD * Formati: LP |— |4 | |- ! scope="row" | * ''Raffaella + Hay Que Venir Al Sur'' | * Rilaxxat: 1978 * Tikketta: CBS * Formati: LP, Cassette tape |— |27 | |- ! scope="row" |''Applauso'' | * Rilaxxat: 1979 * Tikketta: CBS * Formati: LP, cassette tape, CD |— |— | |- ! scope="row" |''Mi spendo tutto'' | * Rilaxxat: 1980 * Tikketta: CBS * Formati: LP, cassette tape, CD |— |— | |- ! scope="row" |''Raffaella Carrà'' | * Rilaxxat: 1981 * Tikketta: Hispavox * Formati: LP, cassette tape |— |19 | * SPA: Deheb |- ! scope="row" |''Raffaella Carrà 82'' | * Rilaxxat: 1982 * Tikketta: Hispavox * Formati: LP, cassette tape |— |18 | * SPA: Deheb |- ! scope="row" |''Fatalità'' | * Rilaxxat: 1983 * Tikketta: Hispavox * Formati: LP, cassette tape |— |— | |- ! scope="row" |''Bolero'' | * Rilaxxat: 1984 * Tikketta: CGD * Formati: LP, cassette tape |— |— | |- ! scope="row" |''Fidati!'' | * Rilaxxat: 1985 * Tikketta: Fonit Cetra * Formati: LP, cassette tape |— |— | |- ! scope="row" |''Curiosità'' | * Rilaxxat: 1986 * Tikketta: Fonit Cetra * Formati: LP, cassette tape |— |— | |- ! scope="row" |''Raffaella'' | * Rilaxxat 1988 * Tikketta: CBS * Formati: LP, CD |— |— | |- ! scope="row" |''Inviato speciale'' | * Rilaxxat 1990 * Tikketta: Fonit Cetra * Formati: LP, CD |— |— | |- ! scope="row" |''Raffaella Carrà'' | * Rilaxxat 1991 * Tikketta: Fonit Cetra * Formati: LP, CD |— |— | |- ! scope="row" |''Hola Raffaella'' | * Rilaxxat 1993 * Tikketta: Ariola Records * Formati: LP, CD |— |— | |- ! scope="row" |''Carramba che rumba!'' | * Rilaxxat 1996 * Tikketta: Nueva Fonit Cetra * Formati: CD |— |— | |- ! scope="row" |''Fiesta - I grandi successi'' | * Rilaxxat 1999 * Tikketta: RCA/BMG * Formati: CD |— |— | |- ! scope="row" |''Replay - The Album'' | * Rilaxxat 2013 * Tikketta: Do It Yourself * Formati: CD |32 |69 | |- ! scope="row" |''Ogni volta che è Natale'' | * Rilaxxat 2018 * Tikketta: Sony Music * Formati: LP, CD |11 |— | |- |} == Filmografija == [[Stampa:Raffaella Carrà – Tormento del passato (1952).png|alt=Raffaella Carrà ta' 9 snin f'Tormento del passato (1952)|daqsminuri|Raffaella Carrà ta' 9 snin f'''Tormento del passato'' (1952)]] [[Stampa:Giulio Cesare, il conquistatore delle Gallie-Carrà-Pajer.png|daqsminuri|Carrà f'xena mill-film ''Giulio Cesare, il conquistatore delle Gallie'' (1962)|daqsminuri|Carrà f'xena mill-film ''Giulio Cesare, il conquistatore delle Gallie'' (1962)]] {| class="wikitable" |+ Ċinema ! Titolu ! Sena ! Rwol ! Noti |- ! ''Tormento del passato'' | 1952 | Graziella | Bħala Raffella Pelloni |- ! ''Europa di notte'' | 1958 | Hija stess | Bħala Raffaella Pelloni |- ! ''Caterina Sforza, la leonessa di Romagna'' | 1959 | Mhux magħruf | Cameo |- ! ''Long Night in 1943'' | 1960 | Ines Villani | Bħala Raffaella Pelloni |- ! ''Fury of the Pagans'' | 1960 | Maritza | Bħala Raffaella Pelloni |- ! ''Il peccato degli anni verdi'' | 1960 | Ħabib ta' Diana | Bħala Raffaella Pelloni |- ! ''Mole Men Kontra l-Iben ta' Hercules'' | 1961 | Princess Saliurà | |- ! ''Atlas fil-Land taċ-Ċiklop'' | 1961 | Eber | |- ! ''Ulisse Kontra l-Iben ta’ Erkole'' | 1962 | Adraste | |- ! ''5 marini per oġni100 ragazze'' | 1962 | Mirella | |- ! ''Pontius Pilate'' | 1962 | Gessica | |- ! ''I Don Giovanni della Costa Azzurra'' | 1962 | Waitress | Cameo |- ! ''Giulio Cesare, il conquistatore delle Gallie'' | 1963 | Publia | |- ! ''The Terrorist'' | 1963 | Giuliana | |- ! ''The Organizer'' | 1963 | Bianca | |- ! ''La Celestina P ..'' ''.'' ''R.'' ''.'' ''.'' | 1965 | Bruna | |- ! ''[[Von Ryan's Express]]'' | 1965 | Gabriella | |- ! ''Rose rosse għal kull Angelica'' | 1966 | Angelica | |- ! ''Il vostro super agente Flit'' | 1967 | Aura | |- ! ''Le Saint prend l'affût'' | 1967 | Anita Pavone | |- ! ''7 eroiche carogne'' | 1969 | Sara van Kolstrom | |- ! ''Why Did I Ever Say Yes Twice?'' | 1969 | Teresa Coppa | |- ! ''Security Catch'' | 1970 | Alberta Radelli | |- ! ''Barbara'' | 1980 | Barbara | |- ! ''"FF.'' ''SS. "'' ''- Cioè: "... che mi hai portato a fare sopra a Posillipo se non mi vuoi più bene?"'' | 1983 | Hija stess | Cameo |- ! ''Colpi di fortuna'' | 2013 | Hija stess | Cameo |} {| class="wikitable" |+Televiżjoni !Sena !Isem !Rwol !Noti |- |1962–1963 |''Il paroliere questo sconosciuto'' |Hija stess |Talk show, koospitu ma’ [[Lelio Luttazzi]] |- |1964 |''I grandi camaleonti'' |Ortensia |Serje TV Taljana; 8 episodji |- |1965 |''Scaramouche'' |Costanza De Mauriac |Miniserje TV Taljana; 4 episodji |- |1966 |''I Spy'' |Sophia |Serje TV Amerikana; episodju: "Sophia" |- |1970 |''Io, Agata e tu'' |Hija stess |Kopreżentatriċi ma' Nino Ferrer |- |1970–1975 |''Canzonissima'' |Hija stess |Variety show, kopreżentatriċi ma' [[Corrado]] (3 staġun) |- |1971 |''Arsène Lupin'' |Antonina |Serje TV Taljana; episodju: "La donna dai due sorrisi" |- |1974 |''Milleluci'' |Hija stess |Variety show, kopreżentatriċi ma' [[Mina]] |- |1976 |''La hora de...Raffaella Carra’'' |Hija stess |Variety show Spanjola, preżentatriċi |- |1978 |''Ma che sera'' |Hija stess |Variety show, preżentatriċi |- |1981 |''Millemilioni'' |Hija stess |Musical show, preżentatriċi |- |1982, 1991 |''Fantastico'' |Hija stess |Variety show, preżentatriċi ma' oħrajn |- |1983–1985 |''Pronto, Raffaella?'' |Hija stess |Talk show, preżentatriċi |- |1985–1986 |''Buonasera Raffaella'' |Hija stess |Variety-talk show, preżentatriċi |- |1986–1987 |''Domenica in'' |Hija stess |Talk show, preżentatriċi |- |1988 |''Raffaella Carrà Show'' |Hija stess |Variety show; preżentatriċi |- |1989 |''Il principe azzurro'' |Hija stess |Game show, preżentatriċi |- |1990 |''... E saranno famosi'' |Hija stess |Variety show, preżentatriċi |- |1990–1991 |''Ricomincio da due'' |Hija stess |Talk show; preżentatriċi |- |1992–1994 |''Hola Raffaella!'' |Hija stess |Variety-talk show Spanjola, preżentatriċi |- |1993–1994 |''A las 8 con Raffaella'' |Hija stess |Talk show Spanjola, preżentatriċi |- |1995 |''En casa con Raffaella'' |Hija stess |Talk show Spanjola, preżentatriċi |- |1995–2009 |''Carramba Che sorpresa/fortuna'' |Hija stess |Variety show, preżentatriċi (staġuni 1–8) |- |1996–1997 |''40 minuti con Raffaella'' |Hija stess |Game show, preżentatriċi |- |1997 |''Mamma per caso'' |Nicoletta |Miniserje TV Taljana; 4 episodji |- |1998 |''Centoventitre'' |Hija stess |Game show, preżentatriċi |- |1999 |''I Fantastici di Raffaella'' |Hija stess |Game show, preżentatriċi |- |2001 |''Festival di Sanremo'' |Hija stess |Musical show, preżentatriċi |- |2001 |''Dopo il Festival tutti da me'' |Hija stess |Talk show, preżentatriċi |- |2004 |''Sogni'' |Hija stess |Variety show; preżentatriċi |- |2006 |''Amore'' |Hija stess |Charity show; preżentatriċi |- |2008 |''Salvemos Eurovision/Europasion'' |Hija stess |Variety show Spanjola, preżentatriċi |- |2011 |''Eurovision Song Contest'' |Hija stess |Musical show, kummentatriċi |- |2013–2016 |''The Voice of Italy'' |Hija stess |Talent show, kowċ (staġuni 1–2, 4) |- |2015 |''Forte forte forte'' |Hija stess |Talent show, ġurija u kreatriċi |- |2016 |''60 años juntos'' |Hija stess |Programm TV Speċjali Spanjol, preżentatriċi |- |2019 |''A raccontare comincia tu'' |Hija stess |Talk show, preżentatriċi |} == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == {{Commonscat}} * {{Imdb}} {{DEFAULTSORT:Carrà, Raffaella}} [[Kategorija:Twieldu fl-1943]] [[Kategorija:Mietu fl-2021]] [[Kategorija:Preżentaturi televiżivi Taljani]] [[Kategorija:Kantanti Taljani]] [[Kategorija:Atturi Taljani]] [[Kategorija:Żeffiena Taljani]] 39w0ysf0e8kn8jbahxv6ncin2o5smne 0 27575 278488 277191 2022-07-30T10:40:53Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Nebbieta|Kultura}} {{wikifikazzjoni}} {| cellspacing="0" cellpadding="2" border="1" align="right" ! colspan="2" bgcolor="#ffcc00" align="center" |Go, Dog. Go! |- ! colspan="2" |[[Stampa:GoDogGo logo.png|nofs|bla_tilar|262x262px]] |- |Ġeneru |animazzjoni avventura fantastiku |- |Żviluppatur |Adam Peltzman |- |Reġista |Andrew Duncan Kiran Shangherra |- |Atturi |Michela Luci Callum Shoniker |- |Mużika |Paul Buckley |- |Produtturi eżekuttivi |Adam Peltzman Lynn Kestin Sessler Chris Angelilli Josh Scherba Stephanie Betts Amir Nasrabadi |- |Produttur |Morgana Duque |- |Montaġġ |Ken Mackenzie Gina Pacheco Ryan Valade |- |Kanal |[[Netflix]] |- |Pajjiż tal-produzzjoni |L-[[Stati Uniti|Istati Uniti]] Il-[[Kanada]] |- |Staġuni |2 |- |Episodji |18 |- |Rilaxx oriġinali |26 ta’ Jannar, 2021 – preżenti |- |Tul |24 min |- |Lingwa oriġinali |Ingliż |} '''''Go, Dog. Go!'''''<ref>{{Ċita web|url=https://about.netflix.com/en/news/netflix-to-launch-diverse-slate-of-original-preschool-series-from-award-winning-kids-programming-creators|titlu=NETFLIX TO LAUNCH DIVERSE SLATE OF ORIGINAL PRESCHOOL SERIES FROM AWARD-WINNING KIDS PROGRAMMING CREATORS|sit=About Netflix|lingwa=en|data-aċċess=2021-11-08}}</ref> huwa programm tat-televiżjoni tat-tfal [[Stati Uniti|Amerikan]]-[[Kanada|Kanadiż]] li bdiet fl-2021.<ref>{{Ċita web|url=https://www.animationmagazine.net/streaming/trailer-dreamworks-go-dog-go-speeds-to-netflix-jan-26/|titlu=Trailer: DreamWorks' 'Go, Dog, Go!' Speeds to Netflix Jan. 26|kunjom=Milligan|isem=Mercedes|data=2021-01-06|lingwa=en-US|data-aċċess=2021-11-08}}</ref> == Karattri == * Michela Luci bħala Tag Barker * Callum Shoniker bħala Scooch Pooch * Katie Griffin bħala Ma Barker * Martin Roach bħala Paw Barker * Tajja Isen bħala Cheddar Biscuit * Lyon Smith bħala Spike Barker u Gilber Barker * Judy Marshank bħala Grandma Marge Barker u Wagnes * Patrick McKenna bħala Grandpaw Mort Barker, Gerald, Muttfield u Manhole Dog * Linda Ballantyne bħala Lady Lydia, Sgt Pooch, Mayor Sniffington u Leader Dog * Deven Mack bħala Fetcher * David Berni bħala Frank * Anand Rajaram bħala Beans, Flip Chasely, Onlooker Dog, Bowser u Chili * Stacey Kay bħala Kelly Korgi * John Stocker bħala Leo Howlstead * Paul Buckley, Reno Selmser u Zoe D'Andrea bħala The Barkapellas * Deann DeGruijter bħala Sandra Paws * Manvi Thapar bħala Taylee * Ava Preston bħala Wind Swiftly * Hattie Kragten bħala Little Dog == Referenzi == {{Referenzi}} == Ħoloq estreni == * {{Imdb}} {{titlu bil-korsiv}} [[Kategorija:Divertiment]] [[Kategorija:Televiżjoni]] 8s7e2spps9v8t1kaujcfeb27i4lrz9j 0 27576 278486 273252 2022-07-30T10:39:29Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{Nebbieta|Kultura}} {{Infobox Film|lingwaoriġinali=Ingliż|pajjiż=L-[[Stati Uniti|Istati Uniti]]|sena=[[2001]]|tul=90 min|kulur=kulur|awdjo=|ġeneru=animazzjoni, avventura, fantastiku, drammatiku|reġista={{plainlist| * [[Andrew Adamson]] * [[Vicky Jenson]] }}|suġġett=Brian Selznick|xeneġġjatur={{plainlist| * [[Ted Elliott]] * [[Terry Rossio]] * [[Joe Stillman]] * [[Roger S. H. Schulman]] }}|produttur={{plainlist| * [[Aron Warner]] * [[John H. Williams]] * [[Jeffrey Katzenberg]] }}|atturi=*Mike Myers: Shrek *Eddie Murphy: Donkey *Cameron Diaz: Princess Fiona *John Lithgow: Lord Farquaad|montatur=Sim Evan-Jones|mużiċista={{plainlist| * [[Harry Gregson-Williams]] * [[John Powell]] }}|make-up=|premi=}}'''''Shrek''''' huwa film animazzjoni Amerikan tal-2001, ibbażat fuq il-ktieb ta' William Steig ''Shrek!''. == Ħoloq esterni == * {{Imdb}} *''[https://www.rottentomatoes.com/m/shrek Shrek]'' fuq [[Rotten Tomatoes]] *''[https://www.metacritic.com/movie/shrek Shrek]'' fuq [[Metacritic]] *''[https://www.allmovie.com/movie/v242627 Shrek]'' fuq [[AllMovie]] [[Kategorija:Ċinema]] n32zciv3owqyltf90awdj9fls6ppf5v 278487 278486 2022-07-30T10:40:36Z Chrisportelli 355 /* Ħoloq esterni */ wikitext text/x-wiki {{Nebbieta|Kultura}} {{Infobox Film|lingwaoriġinali=Ingliż|pajjiż=L-[[Stati Uniti|Istati Uniti]]|sena=[[2001]]|tul=90 min|kulur=kulur|awdjo=|ġeneru=animazzjoni, avventura, fantastiku, drammatiku|reġista={{plainlist| * [[Andrew Adamson]] * [[Vicky Jenson]] }}|suġġett=Brian Selznick|xeneġġjatur={{plainlist| * [[Ted Elliott]] * [[Terry Rossio]] * [[Joe Stillman]] * [[Roger S. H. Schulman]] }}|produttur={{plainlist| * [[Aron Warner]] * [[John H. Williams]] * [[Jeffrey Katzenberg]] }}|atturi=*Mike Myers: Shrek *Eddie Murphy: Donkey *Cameron Diaz: Princess Fiona *John Lithgow: Lord Farquaad|montatur=Sim Evan-Jones|mużiċista={{plainlist| * [[Harry Gregson-Williams]] * [[John Powell]] }}|make-up=|premi=}}'''''Shrek''''' huwa film animazzjoni Amerikan tal-2001, ibbażat fuq il-ktieb ta' William Steig ''Shrek!''. == Ħoloq esterni == * {{Imdb}} *''[https://www.rottentomatoes.com/m/shrek Shrek]'' fuq [[Rotten Tomatoes]] *''[https://www.metacritic.com/movie/shrek Shrek]'' fuq [[Metacritic]] *''[https://www.allmovie.com/movie/v242627 Shrek]'' fuq [[AllMovie]] {{titlu bil-korsiv}} [[Kategorija:Ċinema]] 5opivw5b7wogtyj8beq6wd8kdv93h69 0 27595 278485 273453 2022-07-30T10:39:03Z Chrisportelli 355 wikitext text/x-wiki {{wikifikazzjoni}} {{grammatika}} {{Infobox bijografija}} '''Sir''' '''Lewis Carl Davidson Hamilton''' MBE HonFREng (imwieled fis-7 ta' Jannar 1985) huwa [[Sewwieqa tal-Formula Wieħed mir-Renju Unit|sewwieq tat-tlielaq Ingliż]]. Bħalissa jikkompeti fil-[[Formula 1|Formula Wieħed]] mal-[[Mercedes-Benz fil-Formula Wieħed|Mercedes]], wara li qabel saq mal-[[McLaren]] mill-2007 sal-2012. Fil-Formula Wieħed, Hamilton rebaħ rekord ta’ seba [[Lista tar-rekords tas-sewwieqa tal-Formula Wieħed|’ titli tal-Kampjonat Dinji tas-Sewwieqa]] (indaqs ma’ [[Michael Schumacher]] ), u għandu r-rekords tal-aktar [[Lista tar-rebħiet tal-Grand Prix tal-Formula Wieħed minn Lewis Hamilton|rebħiet]] (101), [[Lista tal-Polesitters tal-Formula Wieħed|pole positions]] (101), u [[Lista tar-rekords tas-sewwieqa tal-Formula Wieħed|podjus]] (179), fost oħrajn. Twieled u trabba fi [[Stevenage]], [[Hertfordshire]]. Hamilton ingħaqad mal- [[programm tas-sewwieqa żgħażagħ tal-McLaren]] fl-1998. Dan wassal għal sewqan tal-Formula Wieħed mal-McLaren fl- 2007, biex Hamilton sar l-ewwel, u s'issa l-uniku, sewwieq iswed jew ta' karnaġġjon skur li tellaq fis-serje. Dak l-istaġun, Hamilton kiser bosta rekords hekk kif spiċċa fit-tieni post wara [[Kimi Räikkönen]] b'punt wieħed. [[Kampjonat Dinji tal-Formula Wieħed 2008|Fl-istaġun ta’ wara]], huwa rebaħ l-ewwel titlu tiegħu b’mod drammatiku – b’qabża kruċjali fl-aħħar dawra tal-[[Grand Prix tal-Brażil 2008|aħħar tiġrija tal-istaġun]] – biex isir l-iżgħar [[Lista taċ-Champions tad-Dinja tas-Sewwieqa tal-Formula Wieħed|Champion tad-Dinja tal-Formula Wieħed]] fl-istorja. Wara erba’ snin oħra mal-McLaren, Hamilton ingħaqad mal-Mercedes fl-2013 . Bidliet fir- [[regolamenti tal-Formula Wieħed|regolamenti]] għall- 2014, li jobbligaw l-użu ta’ [[Magni tal-Formula Wieħed|magni turbo-ibridi]], raw il-bidu ta’ perjodu ta’ suċċess kbir għal Hamilton, li matulu rebaħ sitt titli oħra. Titoli konsekuttivi waslu fl- 2014 u fl- 2015 waqt [[Rivalità Hamilton–Rosberg|rivalità intensa ma’ sieħbu Nico Rosberg]] . Wara l-irtirar ta’ Rosberg, [[Sebastian Vettel]] tal- [[Scuderia Ferrari|Ferrari]] sar l-eqreb rivali ta’ Hamilton f’żewġ battalji intensi fil-kampjonat, li fihom Hamilton qaleb darbtejn id-defiċits ta’ punti f’nofs l-istaġun biex jerġa’ jikseb titli konsekuttivi fl- 2017 u fl- 2018 . It-tielet u r-raba’ titli konsekuttivi tiegħu segwew fl- 2019 u fl- 2020 biex qabżu r-rekord ta’ Schumacher ta’ seba’ titli tas-sewwieqa. [[Stampa:FIA F1 Austria 2021 Nr. 44 Hamilton (side).jpg|daqsminuri|295x295px|Il-karozza ta' Hamilton tal-2021]] Hamilton ġie kkreditat li kabbar is-segwitu globali tal-Formula Wieħed billi appella għal udjenza l'barra mill-isport, parzjalment minħabba l-istil ta' ħajja ta' profil għoli, l-attiviżmu ambjentali u soċjali tiegħu, u bħall-mużika u l-moda. Sar ukoll avukat prominenti b’appoġġ għall-attiviżmu biex jiġġieled ir-razziżmu u jiġġieled għal diversità akbar fil-motorsport. Hamilton kien elenkat fil-ħarġa tal-2020 ta' ''[[Ħin (rivista)|Time]]'' bħala wieħed mill- [[Ħin 100|100 persuna l-aktar influwenti fid-dinja]], u ngħata [[Kavallier Baċellerat|l-unur ta' ''knighthood'']] fl- [[Unuri tas-Sena l-Ġdida 2021|Unuri tas-Sena l-Ġdida tal-2021]]. == Tfulija u edukazzjoni == Hamilton twieled fis-7 ta' Jannar 1985 fi [[Stevenage]], [[Hertfordshire]], l- [[Ingilterra]] . Missieru, Anthony Hamilton, huwa ta' [[Grenada|dixxendenza Grenadiana]], filwaqt li ommu, Carmen Larbalestier, hija Ingliża li tagħmlu [[Razza Imħallta Brittanika|razza mħallta]]; <ref name="Wolff">{{Ċita aħbar|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2007/racing/06/12/hamilton0618/index.html|url-status=dead}}</ref> Hamilton jidentifika bħala iswed. <ref>{{Ċita web|url=http://www.lewishamilton.com/post/first-black-driver/|url-status=dead}}</ref> Il-ġenituri ta’ Hamilton sseparaw meta kellu sentejn, u wara hu għex ma’ ommu u ħutu tar-rispett ikbar minnu, Samantha u Nicola, sakemm kellu tnax-il sena. <ref name="DSpyHamilton">{{Ċita web|url=https://www.digitalspy.com/showbiz/10-things-about/a582795/10-things-about-lewis-hamilton/}}</ref> Hamilton imbagħad għex ma' missieru, ommu, Linda, u ħuh [[Nicolas Hamilton|Nicolas]] minn missieru, li huwa wkoll sewwieq tat-tlielaq professjonali. <ref name="timeonline_cool">{{Ċita aħbar|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/formula_1/article5069252.ece|url-status=dead}}</ref> Hamilton trabba [[Knisja Kattolika|Kattoliku]] . <ref>{{Ċita aħbar|url=http://www.thebiographychannel.co.uk/biographies/lewis-hamilton/trivia.html;jsessionid=EC73F0B4D8B84D48A7D4B67E238E9055|url-status=dead}}</ref> Missier Hamilton xtralu [[Karozza kkontrollata bir-radju|karozza ikkontrollata bir-radju]] meta kellu ħames snin. <ref name=":1">{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/41TbhT9DRrd0cglSfjqWD4v/race-to-the-top-lewis-hamilton}}</ref> Hamilton spiċċa t-tieni fil- [[Assoċjazzjoni Brittanika tal-Karozzi tar-Radju|kampjonat nazzjonali tal-BRCA]] is-sena ta’ wara kontra l-kompetizzjoni tal-adulti. <ref name="hamiltonf1fbio">{{Ċita web|url=http://www.f1fanatic.co.uk/f1-information/whos-who/whos-who-h/lewis-hamilton/|url-status=dead}}</ref> Billi kien l-uniku tifel iswed li jtellaq fil-klabb tiegħu, Hamilton kien suġġett għal abbuż razzist. <ref name=":1" /> <ref>{{Ċita web|url=https://www.eurosport.com/formula-1/hamilton-i-had-a-lot-of-bullying-and-racism-at-school.-it-made-me-tougher_sto5873701/story.shtml}}</ref> Missier Hamilton xtralu [[Kart tlielaq|go-kart]] għall-Milied meta kellu sitt snin u wiegħed li se hu se jappoġġjah fil-karriera tiegħu tat-tlielaq sakemm jibqa jiffoka fuq l-iskola. Biex isostni lil ibnu, missier Hamilton ħa s-sensja mill-pożizzjoni tiegħu bħala [[Informazzjoni teknoloġika|maniġer tal-IT]] u sar kuntrattur, xi drabi jaħdem sa erba' xogħlijiet kull darba inkluż impjieg bħala bejjiegħ tal-ħġieġ, jaħsel il-platti, u jpoġġi tabelli għal [[Aġent tal-proprjetà|aġenti tal-proprjetà]], <ref name="benson">{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/extra/c1nx5lutpg/The-real-Lewis-Hamilton-story}}</ref> waqt li kien għadu jattendi t-tiġrijiet ta’ ibnu. <ref>{{Ċita web|url=https://m.wheels24.co.za/FormulaOne/thanks-dad-lewis-hamilton-reflects-on-his-f1-championship-journey-20180522}}</ref> Missier Hamilton aktar tard waqqaf il-kumpanija tal-IT tiegħu stess. <ref name="observer">{{Ċita aħbar|url=https://www.theguardian.com/sport/2007/jun/03/features.sportmonthly/print}}</ref> Huwa baqa' jkun il-maniġer ta' Hamilton sal-bidu tal-2010. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.theguardian.com/sport/2011/mar/14/lewis-hamilton-simon-fuller-xix-entertainment}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.hamiltons-father-inspired-hungarian-gp-pace-says-wolff.5pmzFBAUv7teU5vpgkGWvh.html}}</ref> == Karriera tat-tlielaq tal-Juniors == [[Stampa:Lewis Hamilton Silverstone 2018.jpg|daqsminuri|294x294px|Lewis Hamilton fl-2018]] === Karting === Hamilton beda jagħmel karting fl-1993 u malajr beda jirbaħ tlielaq u kampjonati tal-klassi kadetti. <ref name="BBC_07-06-19">{{Ċita aħbar|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/england/beds/bucks/herts/6766373.stm}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/motorsport/formulaone/lewishamilton/3281489/Lewis-Hamiltons-go-kart-career-helped-him-become-one-of-Formula-Ones-best-drivers-FORMULA-ONE.html|url-status=live}}</ref> Sentejn wara, huwa sar l-iżgħar sewwieq li rebaħ il-kampjonat Brittaniku tal-kadetti tal-karting fl-età ta’ għaxar snin. Dik is-sena, Hamilton avviċina lill-kap tat-tim tal-McLaren Formula One [[Ron Dennis]] waqt l- [[Autosport Awards]] għal awtografu u qal: "Hi. Jien Lewis Hamilton. Irbaħt il-Kampjonat Brittaniku u xi darba rrid inkun qed nsuq bil-karozzi tiegħek.” <ref name="benson">{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/extra/c1nx5lutpg/The-real-Lewis-Hamilton-story}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFBenson">Benson, Andrew. </cite></ref> Dennis kiteb fil-ktieb tal-awtografi ta 'Hamilton: "Iċċempilli disa' snin oħra, imbagħad nirranġaw xi ħaġa." <ref>{{Ċita aħbar|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/formula_1/article1942897.ece}}</ref> Fl-1998, Dennis sejjaħ lil Hamilton wara t-tieni serje tiegħu Super One u rebħiet fil-kampjonat Brittaniku, <ref name="hamiltonf1fbio">{{Ċita web|url=http://www.f1fanatic.co.uk/f1-information/whos-who/whos-who-h/lewis-hamilton/|url-status=dead}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20071006075203/http://www.f1fanatic.co.uk/f1-information/whos-who/whos-who-h/lewis-hamilton/ "Who's Who: Lewis Hamilton"]. </cite></ref> biex joffri lil Hamilton rwol fil-programm ta' żvilupp tas-sewwieqa tal-McLaren. <ref name="Wolff">{{Ċita aħbar|url=http://sportsillustrated.cnn.com/2007/racing/06/12/hamilton0618/index.html|url-status=dead}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFWolff2007">Wolff, Alexander (12 June 2007). </cite></ref> Il-kuntratt kien jinkludi għażla li jsuq fil-Formula Wieħed, li jagħmel lil Hamilton l-iżgħar sewwieq li kiseb kuntratt li wara rriżulta f’sewqan tal-Formula Wieħed. <ref name="BBC_07-06-19" /> === Formula Renault u Formula Tlieta === Hamilton beda l-karriera tiegħu fit-tlielaq tal-karozzi fil-Formula Renault UK Winter Series tal-2001. Huwa spiċċa fil-ħames post ġenerali fis-serje tax-xitwa. Dan wassal għal staġuni sħaħ tal-Formula Renault UK fl-2002 u l-2003. Hamilton spiċċa l-2002 fit-tielet post. Fl-2003 rebaħ il-kampjonat b’għaxar rebħiet u 419-il punt. Peress li kellu biżżejjed punti biex jirbaħ il-kampjonat, Hamilton tilef l-aħħar żewġ tiġrijiet tal-istaġun. Huwa għamel id-debutt tiegħu fil-Kampjonat Brittaniku tal-Formula Tlieta fil-finali tal-istaġun. Huwa wera l-veloċità tiegħu kemm fil-Grand Prix ta’ Macau kif ukoll fil-Super Prix tal-Korea. Fil-Korea, huwa kkwalifika fil-pole position fl-ewwel żjara tiegħu fil-korsa. Kienet biss ir-raba’ tiġrija tiegħu f’F3. Hamilton iddebutta fil-Formula 3 Euro Series fl-2004. Hamilton spiċċa s-sena fil-ħames post fil-kampjonat. Huwa ttestja għall-ewwel darba għall-McLaren fl-aħħar tal-2004 fi Silverstone. Hamilton mar ċ-champions tal-Euro Series ASM għall-istaġun 2005. Huwa ddomina l-kampjonat, u rebaħ 15 mill-20 rawnd. Huwa rebaħ ukoll il-Marlboro Masters tal-Formula 3 f'Zandvoort. === GP2 === Bis-suċċess tiegħu fil-Formula Tlieta, Hamilton mar għall-GP2 għall-istaġun tal-2006. Huwa rebaħ il-kampjonat GP2 fl-ewwel tentattiv tiegħu, meta għeleb lil Nelson Piquet, Jr. u Timo Glock. Il-kampjonat tiegħu tal-GP2 tal-2006 ġara fl-istess ħin li kien hemm post vakanti fil-McLaren. Juan Pablo Montoya ħalla l-Formula biex itellaq fin-NASCAR, u Kimi Räikkönen telaq biex jingħaqad mal-Ferrari. Hamilton kien ikkonfermat bħala t-tieni sewwieq tat-tim. Huwa kien se jkun maċ-champion Fernando Alonso għall-istaġun 2007. Huwa ntqal bid-deċiżjoni tal-McLaren fit-30 ta’ Settembru. L-aħbar ma saretx pubblika qabel l-24 ta’ Novembru. Il-McLaren kienet qed tibża' li l-aħbar kienet se tkun mittiefsa mit-tħabbira tal-irtirar ta' Michael Schumacher.[[Stampa:Hamilton_and_Father_Brazil_2008.jpg|daqsminuri| Anthony Hamilton, missier Lewis u dak iż-żmien maniġer, jiċċelebra ma' ibnu wara l [[Grand Prix tal-Brażil 2008|-Grand Prix tal-Brażil tal-2008]] <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/motorsport/formulaone/lewishamilton/7355036/Anthony-Hamiltons-massive-support-makes-parting-with-Lewis-easier-to-understand.html}}</ref>]] == Karriera tal-Formula Wieħed == === McLaren (2007–2012) === [[Stampa:Lewis_Hamilton_2007_Canada.jpg|alt=A silver Formula One car driving around a corner.|daqsminuri| Hamilton ħa l-ewwel rebħa tiegħu fil-Formula Wieħed fil- [[2007 Grand Prix Kanadiż|Grand Prix tal-Kanada tal-2007]] fis-sitt Grand Prix tiegħu biss.]] L-ewwel staġun ta’ Hamilton fil-Formula Wieħed rawh sieħeb darbtejn u jiddefendi ċ-Champion tad-Dinja Fernando Alonso. Hamilton huwa l-ewwel u, sa 2021, l-uniku [[Nies suwed|sewwieq ta' ġilda skura]] li tellaq fis-serje. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/caribbean/news/story/2006/11/061127_grenadaf1.shtml}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.telegraph.co.uk/news/1528611/Formula-One%27s-first-black-driver-to-take-his-place-on-grid.html|url-status=dead}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=http://www.time.com/time/arts/article/0,8599,1609725,00.html|url-status=dead}}</ref> Wara li spiċċa fuq il-podju fid-debutt tiegħu, Hamilton kompla biex waqqaf diversi rekords hekk kif spiċċa runner-up fil- 2007 Dinji tas-Sewwieqa tal-2007 kontra Kimi Räikkönen b'punt wieħed, inklużi dawk għall- aktar podju konsekuttivi li spiċċaw mid-debutt (9), l-aktar konġunt jirbaħ fi staġun tad-debutt (4) u l-aktar punti fi staġun tad-debutt (109). Matul l-istaġun, Hamilton u Alonso kienu involuti f’numru ta’ inċidenti li rriżultaw f’tensjonijiet bejn iż-żewġ sewwieqa u t-tim, li laħqu l-qofol tagħhom f’Alonso u McLaren itterminaw il-kuntratt tagħhom b’kunsens reċiproku f’Novembru. Wara l-ewwel staġun ta' suċċess fil-McLaren, Hamilton iffirma kuntratt ta' bosta miljuni lira biex jibqa' mat-tim sal-2012. <ref>{{Ċita aħbar|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/formula_one/7196436.stm}}</ref> [[Stampa:Hamilton_Brazil_2008_celebrations.jpg|alt=A group of people dressed in orange celebrate, with Hamilton in the middle wearing a baseball cap.|daqsminuri| Hamilton u t-tim tiegħu jiċċelebraw l-ewwel titlu tiegħu tal-Kampjonat tad-Dinja tal-Formula Wieħed fl-2008.]] Is-suċċess ta’ Hamilton kompla fl- [[Kampjonat Dinji tal-Formula Wieħed 2008|2008]] . Huwa ġabar ħames rebħiet u għaxar tmiem fuq podju iżda kien akkużat ukoll b’arroganza u sewqan perikoluż, għalkemm sostna li t-twemmin tiegħu nnifsu kien interpretat ħażin u li s-sewqan tiegħu kien sod iżda ġust. Hekk kif l-istaġun wasal għall-konklużjoni tiegħu fil-Brażil, saret ġlieda ċara bejn iż-żewġ naħat għat-titlu bejn il-favorit domestiku [[Felipe Massa]] u ż-żagħżugħ Brittaniku. Hamilton rebaħ l-ewwel titlu tiegħu b’mod drammatiku fl-aħħar tiġrija tal-istaġun, il -Grand Prix tal-Brażil tal-2008, qabeż lil [[Timo Glock]] għall-ħames pożizzjoni fl-aħħar kantunieri tal-aħħar dawra biex sar l-iżgħar [[Lista taċ-Champions tad-Dinja tas-Sewwieqa tal-Formula Wieħed|Champion tad-Dinja tal-Formula Wieħed]] fl-istorja ta’ dak iż-żmien u biex jiċħad lir-rebbieħ tat-tellieqa Massa t-titlu b’punt wieħed. <ref>{{Ċita aħbar|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/formula_one/7705230.stm}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=http://www.formula1.com/news/headlines/2008/11/8635.html|url-status=dead}}</ref> Dan għamel lil Hamilton l-ewwel sewwieq Brittaniku li rebaħ il-Kampjonat tad-Dinja minn [[Damon Hill]] fl-1996. <ref>{{Ċita aħbar|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/formula_one/7705310.stm}}</ref> Fl-aħħar erba’ snin tiegħu mal-McLaren, Hamilton kompla jikseb il-podju u rebħiet fit-tiġrijiet. Hamilton daħal fl-aħħar rawnd tal- 2010 b’ċans li jirbaħ it-titlu, iżda fl-aħħar spiċċa fir-raba’ post hekk kif [[Sebastian Vettel]] rebaħ it-tellieqa biex jieħu l-kuruna tax-xebba’ tas-sewwieqa tiegħu. [[Kampjonat Dinji tal-Formula Wieħed 2011|Is-sena ta’ wara]] kienet l-ewwel staġun li kien skurjat minn sieħbu tat-tim, hekk kif [[Jenson Button]] spiċċa runner-up għaċ-champion Sebastian Vettel, matul sena li fiha distrazzjonijiet fil-ħajja privata tiegħu u problemi mal-uffiċjali tal-FIA raw lil Hamilton jispiċċa l-istaġun fil-ħames post tal-klassifika, u wara ħalef li se jerġa’ jmur lura għall-forma għall-2012. Meta żamm kelmtu, Hamilton kiseb erba’ rebħiet fit-tiġrijiet fl- 2012 hekk kif spiċċa fir-raba’ post fil-klassifika. Qabel tmiem is-sena, Hamilton ħabbar, b’sorpriża kbira, li kien se jingħaqad mal-Mercedes għall- 2013, u jieħu post Michael Schumacher li kien se jirtira. <ref name="halloffame">{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/drivers/hall-of-fame/Lewis_Hamilton.html}}</ref> === Mercedes (2013-preżent) === [[Stampa:Hamilton_and_Rosberg_2014.jpg|daqsminuri| Hamilton u Rosberg ġarrbu rivalità tensa fi żmienhom bħala sħab.]] Malli ffirma mal- [[Mercedes-Benz fil-Formula Wieħed|Mercedes]] fl- 2013, Hamilton reġa' ngħaqad ma' sieħbu tal-karting tat-tfulija, [[Nico Rosberg]] . Il-mossa ntlaqgħet b’sorpriża mill-esperti u l-pubbliku, b’uħud jiddeskrivu ċ-ċaqliq għal Mercedes, tim mingħajr storja reċenti ta’ suċċess, bħala riskju. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/motorsport/formulaone/lewishamilton/9572696/Lewis-Hamilton-to-join-Mercedes-in-100m-move-from-McLaren-signing-a-three-year-deal.html}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.skysports.com/f1/news/22058/8129689/lewis-hamilton-joins-mercedes-for-2013-the-potential-winners-and-losers}}</ref> Fl-ewwel staġun tiegħu mal-Silver Arrows, Hamilton kiseb rebħa unika fit-tellieqa, fejn rebaħ il Hungarian Grand Prix -Ungerija, fejn ikkonverti pole position mhux mistennija f'marġni ta' rebbieħa ta' aktar minn 11-il sekonda qabel il-finalista fit-tieni post [[Kimi Räikkönen]], <ref>{{Ċita aħbar|url=http://www.racecar.com/Motorsport/News/Lewis-Hamilton-takes-pole-to-flag-victory-in-hungary/59153.htm|url-status=dead}}</ref> flimkien għadd ta’ tmiem podju u pole positions, biex għal darb’oħra spiċċaw ir-raba’ fil-klassifika, it-tielet darba f’ħames snin. <ref name="halloffame">{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/drivers/hall-of-fame/Lewis_Hamilton.html}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDonaldson">Donaldson, Gerald. </cite></ref> Tibdil fir- [[regolamenti tal-Formula Wieħed|regolamenti]] għall- 2014, li ordnat l-użu ta ' [[Magni tal-Formula Wieħed|magni turbo-ibridi]], ikkontribwixxa għall-bidu ta' era ta 'suċċess kbir għal Hamilton. Dik is-sena rat lil Mercedes jirbħu 16 mid-19-il tiġrija ta’ dak l-istaġun, 11 minn dawk assigurati minn Hamilton hekk kif rebaħ f’duel ta’ staġun twil għat-titlu kontra sieħbu Rosberg. Meta kiseb it-tieni titlu ta' sewwieqa tiegħu, u eclipsa l-għadd ta' rebħa tas-sewwieqa Brittaniċi kollha quddiemu, Hamilton iddikjara fuq it-tim-radju wara l-aħħar tiġrija [[2014 Abu Dhabi Grand Prix|f'Abu Dhabi]] : "Dan huwa l-akbar jum ta' ħajti." <ref name="halloffame">{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/drivers/hall-of-fame/Lewis_Hamilton.html}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDonaldson">Donaldson, Gerald. </cite></ref> Regolamenti ġodda dwar [[Lista tan-numri tas-sewwieqa tal-Formula Wieħed|in-numru tas-sewwieqa]] miġjuba għall-2014 ippermettew lis-sewwieqa li jagħżlu numru uniku tal-karozza biex jużawhom għall-karriera kollha tagħhom, u għalhekk Hamilton għażel li jsuq taħt il-karting antik tiegħu Nru 44 għall-bqija tal-karriera tiegħu. <ref>{{Ċita web|url=http://news.ph.msn.com/sports/numbers-up-for-2014-formula-one-drivers-3}}</ref> Qabel il-bidu tal- 2015, Hamilton ħabbar li mhux se jkun qed jeżerċita l-għażla tiegħu li jaqleb in-numru tal-karozza tiegħu għal 1, kif kienet il-prerogattiva tiegħu bħala Champion tad-Dinja renjanti, u minflok se jkompli jiġri bil-karriera tiegħu Nru 44. Kien l-ewwel staġun mill- 1994, meta [[Alain Prost]] irtira mill-isport wara r-raba' u l-aħħar titlu tiegħu tal-Kampjonat Dinji tas-Sewwieqa fl- 1993, li l-qasam ma kienx fih karozza li kellha n-Nru 1. <ref>{{Ċita web|url=http://www.f1fanatic.co.uk/2014/11/25/hamilton-wont-number-one-car-2015/}}</ref> Hamilton iddomina fl- 2015, fejn rebaħ għaxar tiġrijiet li spiċċaw fuq il-podju rekord ta’ sbatax-il darba hekk kif qabbel mat-tliet titli tal-Kampjonati tad-Dinja tal-idolu tiegħu [[Ayrton Senna|Ayrton Senna.]] Ir-rivalità bejnu u bejn Rosberg intensifikat, u laħqet il-qofol tagħha f’battalja mqanqla fil- Grand Prix tal -Istati Uniti fejn Hamilton rebaħ f’battalja mimlija azzjoni, rota b’rota ma’ sieħbu biex kiseb it-titlu bi tliet tiġrijiet żejda. <ref name="halloffame">{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/drivers/hall-of-fame/Lewis_Hamilton.html}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDonaldson">Donaldson, Gerald. </cite></ref> Dik is-sena, Hamilton estenda l-kuntratt tiegħu mal-Mercedes għal tliet snin oħra fi ftehim li huwa rrappurtat li jiswa aktar minn £100 miljun, li jagħmilha wieħed mill-aħjar sewwieqa mħallsa fil-Formula Wieħed, <ref name="telegraph.co.uk">{{Ċita aħbar|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/motorsport/formulaone/lewishamilton/11617842/Lewis-Hamilton-signs-100m-deal-with-Mercedes.html}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.theguardian.com/sport/2015/may/20/lewis-hamilton-mercedes-deal-formula-one-monaco}}</ref> kif ukoll ippermetta lil Hamilton iżomm id-drittijiet tal-immaġni tiegħu stess, li huwa meqjus bħala mhux tas-soltu fl-isport, u jżomm il-karozzi u t-trofej tiegħu li rebħu l-kampjonat. . <ref>{{Ċita web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/motorsport/formulaone/lewishamilton/11617842/Lewis-Hamilton-signs-100m-deal-with-Mercedes.html}}</ref> [[Stampa:Lewis_Hamilton_engine_failure_2016_Malaysian_GP_2.jpg|lemin|daqsminuri| Il-ħsara fil-magna ta’ Hamilton fil- Malasja fl-2016 kienet mument kbir fil-battalja tal-Kampjonat.]] Minkejja li rreġistra aktar pole positions u rebħiet fit-tiġrijiet minn kwalunkwe sewwieq ieħor fl- 2016, Hamilton tilef it-titlu tas-sewwieqa b'ħames punti lil sieħbu, Rosberg. Il-politika tat-tim li tħalli lill-par jiġġieldu liberament wasslet għal diversi skambji akrimonjużi kemm fuq il-binarju kif ukoll barra, li wasslet biex Hamilton jisfidaw l-ordnijiet tat-tim fil-finali tal-istaġun f'Abu Dhabi u deliberatament naqas biex jappoġġa lil Rosberg fil-pakkett ta 'ġiri fi tmiem il- ti;rija f’offerta bla su//ess biex jinkora;;ixxi sewwieqa o[ra biex jaqb]u lil sieħbu, li kien ippermettilu jirbaħ it-titlu. <ref>{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/38145250}}</ref> Fl-aħħar mill-aħħar, suċċessjoni ta’ bidu fqir minn Hamilton kmieni fl-istaġun u splużjoni kruċjali tal-magna fil- Malasja fissret li Rosberg ħa t-titlu, li kiseb b’suċċess qabel ma ħabbar xokk li rtira mill-isport immedjatament wara li għeleb lir-rivali tiegħu. <ref name="halloffame">{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/drivers/hall-of-fame/Lewis_Hamilton.html}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDonaldson">Donaldson, Gerald. </cite></ref> <ref name="gpfansbio">{{Ċita web|url=https://www.gpfans.com/en/articles/38415/lewis-hamilton-biography/}}</ref> ==== Erba’ titli wara xulxin ==== Wara l-irtirar ta’ Rosberg, Sebastian Vettel tal-Ferrari sar l-eqreb rivali ta’ Hamilton hekk kif il-koppja skambjaw il-vantaġġ tal-kampjonat matul l- 2017 fi ġlieda kontra t-titlu tensjoni. Hamilton irreġistra 11-il pole position f’dak l-istaġun hekk kif ħa r-rekord tal- [[Lista tal-Polesitters tal-Formula Wieħed|aktar pole positions ta’ kull żmien]], u l-konsistenza tiegħu (temm kull tiġrija fil-punti), kif ukoll nuqqas ta’ sfida serja minn sieħbu l-ġdid [[Valtteri Bottas]], raw irreġistra disa’ rebħiet fit-tiġrijiet u kiseb ir-raba’ titlu ta’ World Drivers hekk kif qaleb vantaġġ ta’ punti lil Vettel fl-ewwel nofs tal-istaġun, u fl-aħħar mill-aħħar għalaq it-titlu fil- Messiku b’żewġ tiġrijiet żejda. <ref name="halloffame">{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/drivers/hall-of-fame/Lewis_Hamilton.html}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDonaldson">Donaldson, Gerald. </cite></ref> [[Stampa:FIA_F1_Austria_2018_Handshake_after_Qualifying.jpg|daqsminuri| L-istaġun tal-2018 kien l-ewwel darba fl-isport li żewġ sewwieqa b'erba’ kampjonati (Hamilton u Vettel) ikkompetew għall-ħames titlu.]] L-istaġun tal-2018 kien l-ewwel darba li żewġ erba’ darbiet Champions tad-Dinja, Hamilton u Vettel, se jkunu qed jikkompetu għall-ħames titlu u kien dikjarat bħala l-“Ġlieda għal Ħames” mill-ġurnalisti u l-partitarji. <ref>{{Ċita web|url=https://www.skysports.com/f1/news/20876/11515112/lewis-hamilton-this-is-my-best-season}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.foxsportsasia.com/formula1/837265/2018-formula-1-fight-five/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/two-four-time-champions-hamilton-and-vettel-has-turned-into-a-one-horse-race/articleshow/66125702.cms}}</ref> Bħal fl-istaġun ta’ qabel, il-Ferrari u Vettel dehru li kellhom il-vantaġġ għal ħafna mill-istaġun, u fil-quċċata tal-klassifika sa nofs it-triq. Madankollu, l-istaġun ta’ Vettel sfaxxat b’numru ta’ sewwieqa u żbalji mekkaniċi, filwaqt li s-sensiela ta’ sitt rebħiet ta’ Hamilton f’sebgħa fl-aħħar nofs tal-istaġun rat lil Hamilton jikseb it-titlu fil- Messiku għat-tieni sena konsekuttiva hekk kif stabbilixxa rekord ġdid għall- aktar punti fi staġun (408). <ref name="halloffame">{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/drivers/hall-of-fame/Lewis_Hamilton.html}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDonaldson">Donaldson, Gerald. </cite></ref> <ref name="gpfansbio">{{Ċita web|url=https://www.gpfans.com/en/articles/38415/lewis-hamilton-biography/}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFScott">Scott, Matthew. </cite></ref> Matul l-istaġun, Hamilton iffirma kuntratt ta’ sentejn mal-Mercedes, irrappurtat li jiswa sa £40 miljun fis-sena, li jagħmilha l-aħjar sewwieq tal-Formula Wieħed fl-istorja. <ref name="Lewis Hamilton signs £40m-a-year Me">{{Ċita aħbar|url=https://www.telegraph.co.uk/formula-1/2018/07/19/lewis-hamilton-signs-40m-a-year-mercedes-contract-becomebest/}}</ref> Wara li ffirma kuntratt mal-Mercedes li dam sal-2020, ġie kkonfermat li Hamilton kien se jiddefendi t-titlu tiegħu fl- 2019 . <ref name="auto1">{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/44884683}}</ref> Hamilton mexxa l-klassifika tas-sewwieqa għall-biċċa l-kbira tal-istaġun, filwaqt li ħeles mill-isfidi tat-titlu minn sieħbu Bottas, ir-Red Bull ta’ Verstappen li jaħdem bil-Honda u Leclerc promoss dan l-aħħar mill-Ferrari, biex kiseb is-sitt kuruna tas-sewwieqa tiegħu fil- Grand Prix tal-Istati Uniti tal-2019 żewġ tiġrijiet qabel it-tellieqa finali. <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.united-states-grand-prix-2019-race-report-and-highlights.3mSPD2w9Q394Kr00cpmHQx.html}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.theguardian.com/sport/2019/nov/03/lewis-hamilton-sixth-f1-world-title-us-grand-prix-bottas}}</ref> Wara li kiseb is-sitt grand slam fil-karriera tiegħu fl- aħħar tiġrija tal-istaġun, Hamilton temm l-istaġun bi 11-il rebħa (li qabeż l-aqwa tiegħu preċedenti fl-2014 u l-2018) u 17-il podju (li laħaq ir-rekord ta’ kull żmien għar-raba’ darba) kif ukoll kisba 5 pole positions. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.theweek.co.uk/formula-1/98167/f1-2019-season-guide-standings-grand-prix-calendar-tv-coverage-drivers}}</ref> It-total ta’ 413-il punt tiegħu għall-istaġun kien rekord ġdid ta’ kull żmien, fejn ra lill-Brittaniku spiċċa 87 punt minn fuq Bottas, li jinsab fit-tieni post. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.abu-dhabi-grand-prix-2019-race-report-highlights.3W60C6jaqAMKYqcblkhGqg.html}}</ref> Hamilton rebaħ is-seba’ titlu ta’ sewwieqa tiegħu fl- 2020, li qabeż ir-rekord stabbilit minn Schumacher, fi staġun milqut ħafna mill- [[pandemija tal-COVID-19]] . <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.reuters.com/article/uk-motor-f1-abudhabi-winners/winners-and-losers-of-2020-formula-one-season-idUSKBN28N0P3}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/54950152}}</ref> Matul l-istaġun imqassar ta’ sbatax-il tellieqa, Hamilton kiseb 11-il rebħa (li kien ugwali għall-aħjar personali preċedenti tiegħu, iżda f’inqas tiġrijiet) inkluż waħda fil- Portugall biex kiser ir-rekord ta’ Schumacher ta’ 91 rebħa. <ref>{{Ċita web|url=http://www.theguardian.com/sport/2020/oct/25/lewis-hamilton-wins-portuguese-gp-to-break-michael-schumachers-f1-record}}</ref> Huwa ħa wkoll 14-il podju u 10 pole positions. Hamilton tilef il- Grand Prix ta' Sakhir tal-2020 wara li kkuntratta [[COVID-19]], <ref name="BBC55142428">{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/55142428}}</ref> l-ewwel assenza fit-tellieqa tiegħu mid-debutt tiegħu fl-2007. <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.trending-topics-hamiltons-absence-russells-big-opportunity-f1-debutants-and.6yeexpuWQ1fhPL55qFRmwR.html}}</ref> Hamilton kiseb it-titlu fil- Grand Prix tat-Turkija tal-2020 bi tliet rawnds żejda u temm l-istaġun 124 punt minn sieħbu, Bottas, li spiċċa t-tieni fil-klassifika. <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/results.html/2020/drivers.html}}</ref> Fost il-kampanja ''We Race as One'' tal-Formula Wieħed u appoġġ globali dejjem jikber għall- [[Ħajjiet Iswed Jgħoddu|moviment Black Lives Matter]], Hamilton jinżel fuq irkoppa qabel kull tiġrija u jilbes flokkijiet bl-islogan Black Lives Matter. <ref name="BLM">{{Ċita aħbar|url=https://www.espn.com/f1/story/_/id/30371159/hamilton-set-knighthood-queen-elizabeth-ii-reports}}</ref> Il-karozzi W11 ta ’ Hamilton u Bottas kellhom ukoll kulur iswed bħala dikjarazzjoni tal-impenn tal-Mercedes għad-diversità. <ref>name="blacklivery">{{Ċita aħbar|url=https://www.theguardian.com/sport/2020/jun/29/mercedes-lewis-hamilton-unveil-new-black-f1-livery-in-message-against-racism}}</ref> Fi Frar tal-2021, Hamilton iffirma kuntratt biex ikompli jsuq għat-tim fl-2021. <ref>{{Ċita web|url=https://www.racefans.net/2021/02/08/hamiltons-new-mercedes-contract-finally-confirmed/}}</ref> Fil- Grand Prix ta’ Spanja tal-2021 f’Mejju, Hamilton sar l-ewwel sewwieq li laħaq 100 pole position fil-Formula Wieħed. <ref name="theguardian100pole">{{Ċita aħbar|url=https://www.theguardian.com/sport/2021/may/08/lewis-hamilton-claims-100th-f1-pole-at-spanish-gp-verstappen-starts-second}}</ref> F'Lulju 2021, Hamilton iffirma estensjoni tal-kuntratt biex jibqa' mal-Mercedes sal-aħħar tal-2023. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/57680700}}</ref> Huwa qal il-100 tellieqa tiegħu fil- Grand Prix tar-Russja tal-2021 . Huwa se jissieħeb George Russell għall-istaġun 2022 <ref>{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/58474646}}</ref> == Profil tas-sewwieq == [[Stampa:F1_2014_JAP_Lewis_Hamilton_4968.jpg|xellug|daqsminuri| Hamilton rebaħ il-Grand Prix tal-Ġappun fl-2014 f'xita torrenzjali, u qabbel il-kundizzjonijiet mar-rebħa tiegħu fil-Grand Prix tal-Ingliżi tal-2008 .]] Hamilton huwa meqjus bħala wieħed mill-aqwa sewwieqa fix-xita fl-isport, b’uħud mill-aqwa prestazzjonijiet tiegħu jseħħu f’dawk il-kundizzjonijiet. Fil- Grand Prix tal-Ingilterra tal-2008, Hamilton għeleb lit-tieni post [[Nick Heidfeld]] b'aktar minn minuta, l-akbar marġni ta' rebħa rreġistrat mill- Grand Prix tal-Awstralja tal-1995 . <ref>{{Ċita web|url=https://www.bailiwickexpress.com/jsy/life/sport-xtra/lewis-hamiltons-9-most-memorable-races-ever-he-wins-his-third-f1-championship-title/|url-status=dead}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=http://www.grandprix.com/race/r794racereport.html|url-status=dead}}</ref> Matul l-era turbo-ibrida, Hamilton baqa' bla telfa f'kull tiġrija affettwata mit-temp imxarrab mill- Grand Prix tal-Ġappun tal-2014 sal-Grand Prix tal- Ġermanja tal-2019, fejn is-sensiela tiegħu ta' kważi ħames snin inkisret minn [[Max Verstappen]] . <ref>{{Ċita web|url=https://www.motorsportweek.com/news/id/21255}}</ref> Is-sewqan tiegħu fit-temp imxarrab fil-Grand Prix tat-Turkija tal-2020 fejn kiseb is-seba' titlu dinji kien milqugħ ħafna, b'Joe Saward jiddeskriviha bħala "waħda mill-akbar prestazzjonijiet tiegħu": <ref name="saward">{{Ċita web|url=https://www.autoweek.com/racing/formula-1/a34680426/lewis-hamiltons-f1-turkish-grand-prix-drive-is-one-for-the-ages/}}</ref> minkejja li kkwalifika biss is-sitt post għat-tellieqa wara li l-Mercedes tħabtu mat-tajers. temperaturi u korsa li ma kellhomx qabda wara li reċentement reġgħet ħarġet, waqt it-tellieqa huwa lagħab fuq strateġija one-stop f’kundizzjonijiet imħallta filwaqt li r-rivali tiegħu għażlu li jibdlu t-tajers tagħhom għat-tieni darba, biex b’hekk ikun jista’ jieħu l-vantaġġ u jirbaħ b’aktar minn 30. sekondi. Il-prestazzjoni tiegħu kienet ikkuntrastata ma’ dik ta’ sieħbu Bottas, li daru erba’ darbiet u spiċċa dawra ‘l isfel fl-14-il post. <ref name="smith" /> <ref name="saward" /> <ref>{{Ċita web|url=https://www.theguardian.com/sport/2020/nov/15/lewis-hamilton-wins-turkish-gp-to-clinch-record-equalling-seventh-f1-world-title-michael-schumacher}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.co.uk/sport/motor-racing/formula1/lewis-hamilton-turkish-grand-prix-result-f1-b1723200.html}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.standard.co.uk/sport/formula-one/lewis-hamilton-f1-champion-turkey-gp-2020-standout-moment-b458265.html}}</ref> Hamilton semma t-tellieqa bħala l-prestazzjoni "spikka" tiegħu tal-istaġun. <ref name="smith">{{Ċita web|url=https://www.motorsport.com/f1/news/hamilton-turkish-gp-my-stand-out-performance-of-f1-2020/4932498/}}</ref> [[Stampa:Lewis_Hamilton_Silverstone_2018.jpg|daqsminuri| Hamilton hu l-aktar sewwieq Brittaniku ta’ suċċess fl-istorja tal-Formula Wieħed, u rebaħ il -Grand Prix tal-Ingilterra numru rekord ta’ tmien darbiet.]] Hamilton ġie deskritt bħala l-aqwa sewwieq tal-ġenerazzjoni tiegħu, <ref name="auto8">{{Ċita aħbar|url=http://time.com/lewis-hamilton-formula-one/}}</ref> <ref name="auto9">{{Ċita aħbar|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/motorsport/formulaone/lewishamilton/11954394/Lewis-Hamilton-has-proved-himself-to-be-the-best-F1-driver-of-his-generation.html}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=http://www.gpupdate.net/en/f1-news/207863/hamilton-megastar-of-generation-brundle/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.motorsportweek.com/news/id/20506|url-status=dead}}</ref>  u wieħed mill-akbar sewwieqa tal-Formula Wieħed. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/18096591}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=http://f1greatestdrivers.autosport.com/?driver=17}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=http://www.f1-grandprix.com/?page_id=3256}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://fivethirtyeight.com/features/formula-one-racing/}}</ref> <ref name="bbc.com">{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.com/sport/formula1/45905592}}</ref> <ref name=":3">{{Ċita web|url=https://www.news24.com/wheels/FormulaOne/hamilton-among-f1s-greatest-drivers-carlos-sainz-20181019}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.sportsmole.co.uk/formula-1/mercedes/news/massa-hamilton-as-good-as-senna-schumacher_311460.html}}</ref> <ref name="formula1.com">{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.hamilton-x5-the-stats-that-prove-his-greatness.78RWOkP4fmyeYg2MokkoEG.html}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/sport/av/formula1/46076323}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.grandprix247.com/2019/12/20/carey-drivers-are-our-heroes-lewis-among-the-greatest/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://f1i.com/news/361058-hamilton-one-of-the-greatest-of-all-time-declares-brundle.html}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.gptoday.net/en/news/f1/253065/grosjean-hamilton-one-of-the-top-five-drivers-of-all-time}}</ref>  Diversi sewwieqa u esperti tal-Formula Wieħed iddeskrivew lil Hamilton bħala l-akbar sewwieq tal-Formula Wieħed ta’ kull żmien. <ref name="auto2">{{Ċita aħbar|url=https://www.theguardian.com/sport/blog/2019/nov/03/lewis-hamilton-f1-world-championship-michael-schumacher}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://sport360.com/article/motorsport/339306/lewis-hamilton-has-already-surpassed-michael-schumacher-as-greatest-of-all-time-says-eddie-jordan}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.essentiallysports.com/f1-news-mercedes-lewis-hamilton-anointed-the-greatest-driver-of-all-time-by-another-ex-michael-schumacher-rival/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.frontstretch.com/2019/11/30/lewis-hamiltons-the-best-racer-thats-ever-been-eddie-irvine-speaks-out/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://uk.news.yahoo.com/damon-hill-hails-best-time-145937687.html}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.givemesport.com/1589452-lewis-hamilton-is-the-greatest-formula-1-driver-of-all-time-says-murray-walker}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://todaynewspost.com/sports-news/lewis-hamilton-is-the-greatest-because-he-doesnt-have-schumachers-ruthlessness/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.express.co.uk/sport/f1-autosport/1206398/Lewis-Hamilton-Sam-Bird-Mercedes-greatest-ever-F1-driver-Michael-Schumacher}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.roadandtrack.com/news/a34687620/lewis-hamilton-is-the-greatest-of-all-time/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://speedwaydigest.com/index.php/news/racing-news/59778-hamilton-officially-greatest-f1-driver-of-all-time-according-to-new-statistical-study}}</ref>  Jim Holden li jikteb ''f'Autocar'' jissuġġerixxi li Hamilton jista' mhux biss ikun fost l-akbar sewwieqa Brittaniċi fil-Formula Wieħed, iżda wieħed mill-akbar sportivi Brittaniċi. <ref name="autocarjim">{{Ċita aħbar|url=https://www.autocar.co.uk/opinion/motorsport/lewis-hamilton-greatest-british-sportsman-all-time}}</ref> Minkejja li rċieva tifħir minn esperti u partitarji ġewwa u barra mill-isport, Hamilton kien figura ta’ firda f’għajnejn il-pubbliku ġenerali, b’xi ġurnalisti jargumentaw li l-isfrutti tiegħu fuq il-korsa ma kinux apprezzati biżżejjed. <ref name="totobest">{{Ċita aħbar|url=https://www.motorsport.com/f1/news/hamilton-best-driver-existed-wolff/4482417/}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://edition.cnn.com/2019/11/04/motorsport/lewis-hamilton-sixth-formula-one-title-greatest-ever-spt-intl/index.html}}</ref> Holden issuġġerixxa li l-preġudizzju razzjali seta’ kkontribwixxa lejn in-nuqqas ta’ popolarità perċepit ta’ Hamilton meta mqabbel mal-kisbiet tiegħu, bir-razza u d-dehra fiżika ta’ Hamilton – ikunu ta’ razza mħallta u spiss jidhru imsielet sportivi, dreadlocks u ħwejjeġ tad-disinjaturi – jaljenaw xi wħud tradizzjonali tal-isport. <ref name="autocarjim">{{Ċita aħbar|url=https://www.autocar.co.uk/opinion/motorsport/lewis-hamilton-greatest-british-sportsman-all-time}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHolder2019">Holder, Jim (4 November 2019). </cite></ref> Oħrajn attribwixxu n-nuqqas ta’ apprezzament tiegħu għall-prevedibbiltà perċepita tar-riżultati matul l-era turbo-ibrida, u qabblu l-perjodu ta’ dominanza tiegħu ma’ dak ta’ Schumacher fil-bidu tas-snin 2000, u mat-tennisti Steffi Graf u Martina Navratilova, li lkoll saru aktar apprezzati. fl-aħħar parti tal-karrieri tagħhom. <ref name="powellchampion">{{Ċita aħbar|url=https://news.sky.com/story/formula-one-lewis-hamilton-very-likely-to-become-motor-racings-greatest-champion-11852031}}</ref> <ref name="autocarjim" /> [[Stampa:2018_Italian_Grand_Prix_Hamilton_(44313902384).jpg|daqsminuri| Hamilton ixejjer lill-partitarji wara li rebaħ il-Grand Prix Taljana tal-2018]] === Elmu === [[Stampa:Hamilton_helmet_2007.jpg|daqsminuri| L-elmu ta’ Hamilton tal-2007]] Minn età żgħira, l-elmu ta’ Hamilton matul is-snin tiegħu tal-karting kien fil-biċċa l-kbira isfar bi żigarelli blu, ħodor u ħomor. Fis-snin ta’ wara ġie miżjud ċirku abjad u ż-żigarelli tmexxew ‘il quddiem biex jagħmlu spazju għal logos u spazju għar-riklami. <ref>{{Ċita web|url=http://www.asiaone.com/Multimedia/Story/A1Multimedia20070723-844.html|url-status=dead}}</ref> Hamilton kompla jmexxi disinn predominantement isfar għall-istadju bikri tal-karriera tiegħu fil-Formula Wieħed, iżda fl-2014 iddeċieda li jibdel għal approċċ fil-biċċa l-kbira abjad. <ref name="petronashelmet">{{Ċita aħbar|url=https://www.motorsportweek.com/news/id/21147}}</ref> Fl-2017, Hamilton għażel id-disinn tal-elmu tiegħu mis-sottomissjonijiet tal-fann. <ref>{{Ċita web|url=http://www.motorsport.com/f1/news/hamilton-asks-fans-to-design-2017-f1-helmet-868803/}}</ref> Id-disinn rebbieħ uża kulur bażi abjad u isfar b’dettalji ħomor u oranġjo, u ż-żieda ta’ tliet stilel, waħda għal kull wieħed mit-tliet kampjonati tal-Formula Wieħed ta’ Hamilton dak iż-żmien, fuq kull naħa. <ref>{{Ċita web|url=https://www.autosport.com/f1/news/128210/hamilton-reveals-winning-2017-helmet-design}}</ref> Matul l-istaġuni ta’ wara, Hamilton kompla jżid aktar stilel mal-elmu tiegħu meta rebaħ aktar titli tal-Kampjonat tad-Dinja. <ref name="Grand Prix 24/7">{{Ċita web|url=https://www.grandprix247.com/2018/11/23/hamilton-reveals-gold-helmet-for-abu-dhabi-season-finale/}}</ref> Hamilton uża wkoll disinji ta’ elmi ta’ darba biex jagħti ġieħ lil figuri influwenti fil-karriera tiegħu. Fil- Grand Prix tal-Brażil tal-2011, huwa libes elmu speċjali bħala ġieħ lil Ayrton Senna li ġie rkantat wara t-tellieqa b'risq il- Fondazzjoni Ayrton Senna . <ref>{{Ċita aħbar|url=http://uk.autoblog.com/2011/11/25/hamilton-proud-of-senna-helmet-design/|url-status=dead}}</ref> Fil- Grand Prix ta’ Monaco tal-2019, Hamilton, bħas-sewwieq sieħeb Sebastian Vettel, libes elmu speċjali biex jagħti ġieħ lil Niki Lauda, li miet fil-bidu tal-ġimgħa. L-elmu kien miżbugħ aħmar u abjad, il-kuluri klassiċi ta’ Lauda, u kellu ismu stampat fuq wara. Wara t-tellieqa, Hamilton irrifletta fuq il-karriera ta’ Lauda, u qal: “Fl-aħħar mill-aħħar, bħala sewwieq, l-għan tiegħi xi darba hu li nittama li nkun rispettat daqs kemm kien . . . Żgur li hu xi ħadd li mexxa b’eżempju kbir, ħalla eżempju kbir, u kien eroj reali għal ħafna.” <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.autosport.com/f1/news/143715/hamilton-lauda-tribute-helmet-made-lastminute}}</ref> Hamilton reġa' libes elmu speċjali biex jagħti ġieħ lil Ayrton Senna fil- Grand Prix tal-Brażil tal-2019 . <ref>{{Ċita web|url=https://www.motorsport.com/f1/news/hamilton-reveals-senna-tribute-helmet/4597494/}}</ref> == Dehra pubblika u influwenza == === Trattament razzist === L-ewwel u l-uniku sewwieq iswed li tellaq fil-Formula Wieħed, Hamilton kien suġġett għal abbuż razzist tul il-karriera tiegħu. Fl-2007, Hamilton sofra abbuż razzist minn partitarji Spanjoli tal-Formula Wieħed fil- Grand Prix taċ -Ċina. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-31860420080210}}</ref> Fl-2008, Hamilton kien abbużat b’xi mod ieħor waqt testijiet ta’ qabel l-istaġun fiċ- Circuit de Catalunya minn diversi spettaturi Spanjoli li libsu żebgħa tal-wiċċ iswed u parrokki suwed, kif ukoll qomos bil-kliem “Hamilton Family ". <ref name="times20080204">{{Ċita aħbar|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/sport/formula_1/article3305228.ece}}</ref> L- [[Fédération Internationale de l'Automobile|FIA]] wissiet lill-awtoritajiet Spanjoli dwar ir-ripetizzjoni ta' mġieba bħal din, <ref>{{Ċita aħbar|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/motorsport/formula_one/7225523.stm}}</ref> u nediet kampanja "Race Against Racism". <ref>{{Ċita web|url=http://www.formula1.com/news/headlines/2008/2/7355.html|url-status=dead}}</ref> Ftit qabel il -Grand Prix tal-Brażil tal-2008, fil-midja Ingliża dehret websajt proprjetà tal-fergħa Spanjola tal-aġenzija tar-reklamar ibbażata fi New York TBWA u bl-isem ''pinchalaruedadeHamilton'', li tinqaleb għall-Malti bħala "Ifqa it-tajer ta 'Hamilton". Is-sit kien fih immaġini ta’ Interlagos li ppermettiet lill-utenti jħallu dwiefer u porcupines fuq il-korsa biex il-karozza ta’ Hamilton tgħaddi minn fuqha. Fost eluf ta’ kummenti li ħallew mill-2007, xi wħud kienu jinkludu insulti razzjali. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.theguardian.com/media/2008/nov/01/hamilton-racism-formula-one-spain}}</ref> Fl-2021, Hamilton kien suġġett għal abbuż razzist onlajn wara rebħa drammatika fil- Grand Prix tal-Ingilterra. [[Mercedes-Benz fil-Formula Wieħed|Il-Mercedes]], il-Formula Wieħed u l- [[Fédération Internationale de l'Automobile|FIA]], ħarġu stqarrija konġunta li kkundannaw l-abbuż u talbu biex dawk responsabbli jinżammu responsabbli. <ref>{{Ċita web|url=https://www.reuters.com/lifestyle/sports/hamilton-subjected-racist-abuse-online-after-british-gp-reports-2021-07-19/|url-status=live}}</ref> === Attiviżmu u filantropija === Hamilton huwa avukat prominenti kontra r-razziżmu u għal diversità akbar fl-isport tal-muturi. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://inews.co.uk/sport/formula-one/lewis-hamilton-knighthood-monaco-tax-status-exile-jackie-stewart-f1-812358}}</ref> <ref name="fiaaction">{{Ċita web|url=https://the-race.com/formula-1/hamilton-expects-fia-to-stop-action-like-breonna-taylor-shirt/}}</ref> Huwa kkontesta l-politika razzjali fil-Formula Wieħed f’diversi okkażjonijiet. Fl-2011, wara li ġie msejjaħ għall-istewards f'ħamsa mill-ewwel sitt tiġrijiet tal-istaġun, Hamilton ippakkja, "Forsi huwa għaliex jien iswed, hekk jgħid Ali G." <ref name="BBC Sport">{{Ċita aħbar|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/formula_one/13588664.stm}}</ref> Fl-2018, Hamilton ikkritika n-nuqqas ta’ diversità fil-Formula Wieħed, u ddeskriva kif xejn ma nbidel fil-ħdax-il sena tiegħu fl-isport qabel qal: “Tfal, nies, hemm tant impjiegi f’dan l-isport li kulħadd, irrispettivament mill-etniċità tiegħek jew l-isfond, tista’ tagħmilha u tidħol fiha.” <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.express.co.uk/sport/f1-autosport/935433/Lewis-Hamilton-F1-news-racial-diversity-attack-Australian-Grand-Prix}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.espn.com/f1/story/_/id/22868088/lewis-hamilton-calls-greater-diversity-formula-one-says-changed}}</ref> ==== Drittijiet umani ==== F'Diċembru 2020, Hamilton ikkonfronta l -abbużi tad-drittijiet tal-bniedem tal-Baħrejn u tkellem dwar l-allegazzjonijiet ta ' sportswashing . Hamilton qal li "mhux se jħallih ma jibqax inosservat" wara li tifel ta' 11-il sena, Ahmed Ramadhan, kiteb ittra lil Hamilton, fejn talbu jsalva lil missieru, li kien qed jiffaċċja l-piena tal-mewt, wara li allegatament inħarġet konfessjoni permezz ta’ tortura għall-mewt ta’ pulizija. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.thetimes.co.uk/article/boys-death-row-plea-drives-lewis-hamilton-to-make-human-rights-pledge-m9nrlt0rd}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=http://www.middleeasteye.net/news/lewis-hamilton-formula-one-bahrain-death-row-letter-hit-home}}</ref> Hamilton tkellem ma’ organizzazzjonijiet tad-drittijiet tal-bniedem u esperti legali. Tkellem ukoll ma’ uffiċjali tal-Baħrejn dwar id-drittijiet tal-bniedem tal-pajjiż. Iċ-champion tal-F1 qal li filwaqt li ma kellu l-ebda awtorità li jagħżel il-post għat-tellieqa tiegħu, “li jmur f’dawn il-pajjiżi u jinjora biss dak li qed jiġri f’dawk il-postijiet” mhuwiex il-mod it-tajjeb. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.reuters.com/article/us-motor-f1-bahrain-rights-idUSKBN2BH2YV}}</ref> ==== Drittijiet ambjentali u tal-annimali ==== Hamilton ripetutament iddiskuta kwistjonijiet ambjentali u d-drittijiet tal-annimali f’konferenzi, f’intervisti u f’dokumentarji. <ref>{{Ċita web|url=https://www.we.org/en-us/we-stories/we-day/this-earth-day-lewis-hamilton-is-fighting-climate-change}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://ca.finance.yahoo.com/news/f1-world-champion-lewis-hamilton-cleans-plastic-littered-192400932.html}}</ref> Huwa juża wkoll il-pjattaformi tal-midja soċjali tiegħu biex jiġbor appoġġ għall-inizjattivi tiegħu, <ref>{{Ċita web|url=https://www.peta.org.uk/blog/hamilton-animals/}}</ref> li jvarjaw minn iħeġġeġ [[Ċina|liċ-Ċina]] biex tikklassifika mill-ġdid klieb bħala annimali domestiċi minflok bhejjem, <ref>{{Ċita web|url=https://plantbasednews.org/culture/lewis-hamilton-urges-followers-to-help-china-reclassify-dogs-as-pets/}}</ref> u jappoġġja organizzazzjonijiet tal-karità li jiġġieldu l -kummerċ illegali tal-annimali selvaġġi <ref>{{Ċita web|url=https://www.standard.co.uk/news/stop-wildlife-trade/formula-one-lewis-hamilton-art-for-animals-b79513.html}}</ref> sa sejħa għal il-protezzjoni tal-foresti tropikali tal-Amażonja. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.belfasttelegraph.co.uk/entertainment/news/lewis-hamilton-calls-for-protection-of-amazon-rainforest-in-wwf-film-39538490.html|issn=}}</ref> F'Jannar 2020, huwa ta donazzjoni ta' US$ 500,000 (madwar £ 383,000) għal varjetà ta' kawżi relatati mal- kriżi tan-nirien fil-bush fl-Awstralja. <ref>{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/51054445}}</ref> Il-flus marru għas-servizzi tan-nar u l-organizzazzjonijiet tal-karità għall-ħarsien tal-annimali. <ref>{{Ċita web|url=https://vegnews.com/2020/3/lewis-hamilton-goes-to-australia-to-help-baby-animals-devastated-by-wildfires}}</ref> ==== Karitajiet oħra ==== Matul l-aħħar għaxar snin, Hamilton ipprovda ħinu għal varjetà ta' kawżi tajbin, bħal żjarat fl-isptar lil tfal morda. <ref>{{Ċita web|url=https://www.chelwest.nhs.uk/about-us/news/news-archive/2017/lewis-hamilton-treats-young-patients-to-an-afternoon-in-the-fast-lane-at-chelsea-and-westminster-hospital}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://au.news.yahoo.com/formula-one-star-lewis-hamilton-visits-sick-kids-at-royal-childrens-hospital-21940245.html}}</ref> Huwa stieden lill-partitarji, liż-żgħażagħ, u lill-familji tagħhom biex jingħaqdu miegħu fi tlielaq tal-Grand Prix u avvenimenti soċjali. <ref>{{Ċita web|url=https://twitter.com/makeawishuk/status/1150720281150939137}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.expressandstar.com/news/2019/07/24/wolverhampton-schoolgirls-dreams-come-true-after-meeting-lewis-hamilton/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=http://www.getreading.co.uk/whats-on/music/help-us-boost-charity-funds-4217876}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://reachforadream.org.za/dt_portfolios/klaas-prinsloo/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://ehospice.com/uk_posts/hospice-makes-patients-dream-come-true-with-lewis-hamilton-meeting/}}</ref> Fl-2013, huwa sar l-Ambaxxatur tal-Edukazzjoni Globali għal ''Save the Children'', u appoġġja u jippromwovi l-kampanji edukattivi tiegħu. <ref>{{Ċita web|url=https://www.savethechildren.org.uk/blogs/2013/f1-superstar-lewis-hamilton-signs-up-to-our-global-education-campaign}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.sportspromedia.com/news/lewis_hamilton_named_save_the_children_ambassador}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://metro.co.uk/2013/10/30/f1-star-lewis-hamilton-meets-child-labourers-in-india-4167767/}}</ref> Sentejn wara, Hamilton sar l-ewwel ambaxxatur għall- Fondazzjoni tal-Logħob Invictus, u appoġġa s-servizzjar u nisa midruba, midruba u morda. <ref>{{Ċita web|url=https://invictusgamesfoundation.org/lewis-hamilton-unveiled-as-first-ambassador-for-invictus-games-foundation/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.forces.net/services/tri-service/lewis-hamilton-inspires-veterans-driving-masterclass}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:GwAsrOGbVBEJ:https://twitter.com/weareinvictus/status/616944871870492672+&cd=1&hl=en&ct=clnk&gl=uk}}</ref> Matul il [[Pandemija tal-COVID-19|-pandemija tal]] -COVID-19, ir-ristorant Neat Burger ta’ Hamilton ta ikliet b’xejn lill-ħaddiema tal- NHS ta’ quddiem. <ref>{{Ċita web|url=https://bemoreelephant.org/news/lewis-hamilton-donates-free-vegan-burgers-to-nhs-staff/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.veganfoodandliving.com/news/lewis-hamiltons-vegan-burger-chain-is-giving-free-vegan-meals-to-nhs-workers/}}</ref> Neat Burger nediet ukoll l-iskema "Kids Eat Free", li sservi ikliet b'xejn lit-tfal tal-iskola matul il -waqfa ta' nofs it-terminu . <ref>{{Ċita aħbar|url=https://metro.co.uk/2020/03/30/deliveroo-12476809/}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.livekindly.co/vegan-businesses-feed-kids}}</ref> === Riċeviment tal-midja === F'Diċembru 2017, Hamilton qajjem kontroversja wara li qasam video fuq [[Instagram]] ta' neputi tiegħu liebes libsa prinċipessa li fih ikkummenta: "Għala ridt libsa prinċipessa għall-Milied, is-subien ma jilbsux ilbiesi ta' prinċipessi." <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/lewis-hamilton-christmas-nephew-princess-dresses-formula-one-criticism-gender-a8128661.html}}</ref> Huwa kien ikkundannat fuq il-midja soċjali u minn organizzazzjonijiet tal- karità LGBT għall-kummenti tiegħu. <ref>{{Ċita web|url=https://www.bbc.com/news/uk-england-42486085}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.huffingtonpost.com/entry/lewis-hamilton-princess-dress_us_5a426ccae4b0b0e5a7a3545c}}</ref> Sussegwentement ħassar il-vidjow qabel aktar tard ħassar il-kontenut kollu mill-kanali tal-midja soċjali tiegħu, <ref>{{Ċita web|url=https://www.skysports.com/f1/news/12433/11194004/lewis-hamilton-deletes-social-media-messages-on-twitter-and-instagram}}</ref> għalkemm reġa' juża b'mod attiv il-kontijiet tal-midja soċjali tiegħu fis-17 ta' Jannar 2018. <ref>{{Ċita web|url=http://www.espn.com/f1/story/_/id/25423535/force-india-renamed-racing-point-2019}}</ref> Hamilton skuża ruħu għall-kummenti tiegħu, u aktar tard deher f'Disneyland Paris man-neputi tiegħu, li libes libsa prinċipessa għall-vjaġġ, kif ukoll jidher fuq il-qoxra ta 'quddiem ta' ''GQ'' liebes kilt tartan tal-qawsalla li ddisinja ma ' Tommy Hilfiger, u qal: "Jien għamilt xi ħaġa u mbagħad indunajt l-effett li kelli. . . Irrid nagħmel emenda. Naċċettaha, nirrealizzaha u ninsab ferħan li nkun responsabbli għaliha.” <ref>{{Ċita web|url=https://www.gq-magazine.co.uk/article/lewis-hamilton-interview-2018}}</ref> Hamilton kien wieħed minn diversi figuri li l-arranġamenti tat-taxxa tagħhom ġew indikati f'rapport mill-karità Christian Aid fl-2008. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.independent.co.uk/news/uk/home-news/tax-evasion-costs-lives-of-56m-children-826252.html|url-status=dead}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.theguardian.com/sport/2012/may/23/lewis-hamilton-content-monaco}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17615784}}</ref> Dik is-sena, Hamilton irċieva kritika minn membri tal-parlament tar-Renju Unit talli evita t-taxxi tar-Renju Unit. <ref name="AFP">{{Ċita aħbar|url=http://afp.google.com/article/ALeqM5jGS3IaJsftaH5JHip7T_TwrcBUMg|url-status=dead}}</ref> Wara t-tnixxija tal- Paradise Papers f’Novembru 2017, ġie rrappurtat li Hamilton kien evita li jħallas £3.3 miljun ta’ taxxa fuq il-valur miżjud (VAT) fuq il-jet privat tiegħu, b’valur ta’ £16.5 miljuni. <ref name="auto13">{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/news/uk-41886607}}</ref> Skont BBC ''Panorama'', il-ftehim tal-kiri stabbilit mill-konsulenti tiegħu deher li kien "artifiċjali" u "ma kienx konformi ma' projbizzjoni tal-UE u tar-Renju Unit fuq rifużjonijiet tal-VAT għal użu privat". Il-BBC qalet ukoll li l-kont Instagram ta’ Hamilton ipprovda evidenza li l-jet intuża għal vjaġġi personali. <ref name="auto13" /> Il-ġett inbiegħ f'Settembru 2019. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/50061569}}</ref> Minkejja li ma tgħix fir-Renju Unit, id-dejta tal-HMRC ippubblikata fl-2019, tpoġġi lil Hamilton fost l-ogħla 5,000 li jħallsu t-taxxa tar-Renju Unit. Hamilton qal lil ''The Sunday Times'' fl-2014: “Dak li n-nies ma jirrealizzawx hu li nħallas it-taxxa hawn [fir-Renju Unit], imma ma naqlax flusi kollha hawn. Intellaq f'19-il pajjiż differenti, għalhekk naqla' flusi f'20 post differenti u nħallas it-taxxa f'diversi postijiet differenti, u nħallas ħafna hawn [ir-Renju Unit] ukoll. Qed nikkontribwixxi għall-pajjiż." <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.co.uk/sport/motor-racing/formula1/lewis-hamilton-knighthood-toto-wolff-honours-list-b1780786.html}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.belfasttelegraph.co.uk/news/uk/hamilton-i-pay-a-lot-of-tax-in-uk-30834368.html|issn=}}</ref> Hamilton għandu wkoll interessi fil-mużika, u qal li “l-mużika kienet passjoni kbira tiegħi minn meta kont verament żgħir. Bdejt indoqq il-kitarra meta kelli 13-il sena. Hawnhekk, nista' nkun jien, nista' nkun vulnerabbli. Nista’ nuri naħa tiegħi li n-nies ma jarawx.” <ref>{{Ċita web|url=https://news.sky.com/story/lewis-hamilton-is-secret-singer-on-new-christina-aguilera-track-11419673}}</ref> Jippreżenta fil-kanzunetta "Pipe" ta' Christina Aguilera tal-2018 taħt il-psewdonimu XNDA, għalkemm ma kkonfermax dan qabel Lulju 2020, meta żvela li kien ilu jikteb u jirreġistra mużika għal għaxar snin. <ref>{{Ċita web|url=https://soymotor.com/noticias/hamilton-rompe-su-anonimato-en-la-industria-de-la-musica-xnda-soy-yo-978590}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://drivetribe.com/p/lewis-hamilton-has-confirmed-that-YKln0mGKTTi6-QWfyNGeQg?iid=ItGR9lH_TzaR4O6kzJE4Jg}}</ref> Hamilton għamel ukoll dehra mistieden fil-film ''[[Karozzi 2|Cars 2]]'' li fih isemma verżjoni antropomorfika tiegħu nnifsu. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/12882708}}</ref> Imbagħad esprima assistent tal-kmand tal-vuċi ''f'Cars 3'' użati minn Cruz Ramirez . <ref>{{Ċita web|url=https://wtf1.com/post/lewis-hamilton-voices-a-character-in-cars-3/}}</ref> Hamilton huwa kkreditat bħala produttur eżekuttiv għall-film dokumentarju tal-2018 ''The Game Changers'' . <ref>{{Ċita aħbar|url=https://gamechangersmovie.com/the-film/#}}</ref> F'Settembru 2019, Hamilton nieda ristorant vegan bl-isem Neat Burger. <ref>{{Ċita web|url=https://www.standard.co.uk/go/london/restaurants/lewis-hamilton-vegan-burger-restaurant-london-neat-burger-a4223751.html}}</ref> Jistqarr li huwa l-ewwel katina internazzjonali tal-burgers ibbażata fuq il-pjanti. <ref>{{Ċita web|url=https://www.standard.co.uk/go/london/restaurants/lewis-hamilton-vegan-burger-restaurant-london-neat-burger-a4223751.html}}</ref> Fl-2020, Neat Burger ġie inkurunat l-Aħjar Restaurant Vegan tas-Sena fil-Deliveroo Restaurant Awards. <ref>{{Ċita web|url=https://plantbasednews.org/lifestyle/food/lewis-hamilton-backed-burger-chain-wins-best-vegan-restaurant/}}</ref> F'Awwissu 2020, ''Daily Front Row'' elenkat lil Hamilton bħala wieħed minn grupp ta' investituri ta' profil għoli li xtraw ''W'', rivista tal-moda mnikkta. F'Settembru 2020, Hamilton nieda X44 biex jikkompeti fis-serje tat-tlielaq off-road SUV kollha elettriċi [[Estrema E|Extreme E]] mill-istaġun 2021 'il quddiem. <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.hamilton-launches-electric-off-road-racing-team-to-compete-in-the-new.1QyuQTR8aZNKpygkjqGeJu.html}}</ref> == Ħajja personali == Fl-2017, Hamilton qal lill-BBC li kien sar [[vegan]] għax "bħala r-razza umana, dak li qed nagħmlu lid-dinja... it-tniġġis [f'termini ta' emissjonijiet ta' gassijiet li jsaħħnu l-globali] li ġej mill-ammont ta' baqar li qed jiġu prodotti hija inkredibbli. Il-moħqrija hija orribbli u mhux bilfors irrid nappoġġa dan u rrid ngħix ħajja aktar b'saħħitha." <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.com/sport/formula1/41296229}}</ref> Fl-2018 ġie msejjaħ il- Persuna tas-Sena PETA għall-attiviżmu vegan tiegħu. <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.co.uk/sport/motor-racing/formula1/lewis-hamilton-peta-f1-2018-person-year-sports-personality-odds-a8670571.html}}</ref> Fl-2018, Hamilton qal f’intervista li waqqaf ix-xorb “ftit ilu”. <ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=mITkwQ-k7So&t=1163}}</ref> === Rekords tal-Formula Wieħed === Hamilton iddebutta fil- Grand Prix tal-Awstralja tal-2007 u sar l-ewwel sewwieq iswed fil-Formula Wieħed. <ref>{{Ċita web|url=https://www.eastbaytimes.com/2006/11/28/hamilton-to-be-first-black-driver-in-f1/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=http://www.bbc.co.uk/caribbean/news/story/2006/11/061127_grenadaf1.shtml}}</ref> Huwa waqqaf diversi rekords matul il-karriera tiegħu. Hamilton għandu l-aktar rebħiet fil-karriera, <ref>{{Ċita web|url=https://www.skysports.com/f1/news/36668/12114231/portuguese-gp-lewis-hamilton-breaks-f1s-all-time-wins-record}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/54682833}}</ref> aktar pole positions, <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.com/sport/formula1/41003336}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.abc.net.au/news/2017-09-03/lewis-hamilton-sets-pole-record-with-dramatic-last-lap-in-rain/8867350}}</ref> aktar podjus, <ref>{{Ċita web|url=https://www.skysports.com/f1/news/12433/12049169/lewis-hamilton-breaks-michael-schumacher-f1-podium-record}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://indianexpress.com/article/sports/motor-sport/lewis-hamilton-wins-spanish-gp-podium-record-f1-6557531/}}</ref> aktar punti fil-karriera, <ref>{{Ċita web|url=http://www.statsf1.com/en/statistiques/pilote/point/nombre.aspx}}</ref> u ħafna dawriet immexxija, <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.hamilton-holds-off-verstappen-to-win-thrilling-season-opener-in-bahrain.7tmfUOaLpSS1fHrEtU9n2x.html}}</ref> fost oħrajn rekords. Meta Hamilton rebaħ il-Kampjonat tad-Dinja tal-F1 tal-2008, wara li spiċċa l-ħames fil-Grand Prix tal-Brażil, kien sar l-iżgħar sewwieq li qatt rebaħ il-kampjonat fl-età ta’ 23 sena u 301 jum, <ref>{{Ċita web|url=https://www.theguardian.com/sport/2008/nov/03/formulaone-lewishamilton}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.telegraph.co.uk/sport/motorsport/formulaone/lewishamilton/3367873/Lewis-Hamilton-crowned-youngest-world-champion-at-Brazil-Grand-Prix-Formula-One.html}}</ref> trijonf li ġie megħlub minn [[Sebastian Vettel]] fl-2010. <ref>{{Ċita web|url=https://www.theguardian.com/sport/2010/nov/14/sebastian-vettel-champion}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-52903620101114}}</ref> === Formula Wieħed === * Kampjonat Dinji tas-Sewwieqa tal-Formula Wieħed : 2008, 2014, 2015, 2017, 2018, 2019, 2020 <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.independent.co.uk/sport/motor-racing/hamilton-takes-f1-title-after-last-lap-drama-986349.html|url-status=dead}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/sport/formula1/30168481}}</ref> <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.theguardian.com/sport/2015/oct/25/lewis-hamilton-wins-f1-world-title-third-time-us-grand-prix}}</ref> * Kampjonat Dinji tal-Kostrutturi tal-Formula Wieħed : 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 <ref>{{Ċita web|url=https://www.mercedesamgf1.com/en/mercedes-amg-f1/amg-f1-team/amg-f1-driver/lewis-hamilton/|url-status=dead}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=http://www.lewishamilton.com/category/bio/#J6W4DmvWAKY83eEU.97}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/championship/drivers/lewis-hamilton.html}}</ref> * DHL Fastest Lap Award : 2014, 2015, 2017, 2019, 2020 <ref name="2014 results">{{Ċita web|url=http://www.formula1.com/results/season/2014/dhl_fastest_laps.html}}</ref> <ref name="2015 results">{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/content/fom-website/en/championship/results/dhl-fastest-lap-2015.html}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.hamilton-and-red-bull-collect-2019-dhl-awards.676ydrxfD0pbVSWvRZ8xRo.html}}</ref> * FIA Pole Trophy/Pirelli Pole Position Award : 2015, 2016, 2017, 2018, 2020 <ref>{{Ċita web|url=http://motorsports.nbcsports.com/tag/fia-pole-trophy/}}</ref> * Hawthorn Memorial Trophy : 2007, 2008, 2012, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 <ref>{{Ċita web|url=http://www.gpupdate.net/en/f1-news/178231/hamilton-receives-hawthorn-memorial-trophy/}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.msauk.org/Lewis-Hamilton-receives-Hawthorn-Memorial-Trophy|url-status=dead}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.msauk.org/Lewis-Hamilton-receives-Hawthorn-Memorial-Trophy-2|url-status=dead}}</ref> * Trophy Lorenzo Bandini : 2009 <ref>{{Ċita web|url=http://www.motorsport.com/f1/news/hamilton-to-receive-lorenzo-bandini-trophy/}}</ref> === Premjijiet oħra === Matul il-karriera tiegħu, Hamilton irċieva diversi premjijiet u unuri . Huwa rebaħ il-Premju Laureus Breakthrough of the Year fl-2008 <ref>{{Ċita web|url=https://www.laureus.com/content/lewis-hamilton-breakthrough-2008}}</ref> u l -Premju Sportiv tas-Sena fl-2020. <ref>{{Ċita aħbar|url=https://fr.reuters.com/article/uk-laureus-awards-idUKKBN20C0SJ}}</ref> Hamilton rebaħ ukoll Pride of Britain Awards (2007), <ref>{{Ċita web|url=https://www.prideofbritain.com/history/2007}}</ref> Best Driver ESPY Award (2017), <ref>{{Ċita web|url=http://www.espn.com/espn/story/_/id/19974721/2017-espys-award-winners}}</ref> BBC Sports Personality of the Year Award (2014; 2020), <ref>{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/profiles/bcTXV6z2tL2pm46MtD6Gb3/lewis-hamilton}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/sports-personality/55336369}}</ref> L'Équipe Champion of Champions (2020), <ref>{{Ċita aħbar|url=https://www.lequipe.fr/Formule-1/Article/Lewis-hamilton-champion-des-champions-monde-2020-dieu-senna-et-moi/1209731}}</ref> u Gazzetta World Sportsman of the Year (2018; 2020), <ref>{{Ċita web|url=https://www.gazzetta.it/Sport-Vari/30-12-2018/gazzetta-referendum-migliori-2018-3101679071061.shtml}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.gazzetta.it/Nba/30-12-2020/referendum-gazzetta-hamilton-brignone-bayern-monaco-migliori-mondo-2020-3902076189623.shtml}}</ref> fost oħrajn premjijiet u premjijiet. Ġie elett il -Personalità tas-Sena tal-FIA tliet darbiet (2014; 2018; 2020), <ref>{{Ċita web|url=http://formulaspy.com/formula-1/formula-1-news/hamilton-crowned-champion-fia-gala-doha-gallery-8705|url-status=dead}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.hamilton-and-mercedes-receive-their-title-trophies-at-the-fia-prize-giving.5cjPO3FraMusoG0cGwyyau.html}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.motorsportweek.com/2020/12/18/hamilton-crowned-world-champion-at-virtual-fia-prize-giving-ceremony/}}</ref> u ġie introdott fil- FIA Hall of Fame fl-2017. <ref>{{Ċita web|url=https://www.formula1.com/en/latest/article.f1-champions-gather-in-paris-for-hall-of-fame-inauguration.2hLqnfDZNaGAYogqWuGMOe.html}}</ref> === Ordnijiet u premjijiet speċjali === * [[File:Order_of_the_British_Empire_(Civil)_Ribbon.png|60x60px]] Membru tal-Ordni tal-Imperu Brittaniku * [[File:Knight_Bachelor_Ribbon.png|60x60px]] Kavallier Baċellerat <ref name="knight">{{Ċita aħbar|url=https://www.bbc.co.uk/sport/55475887}}</ref> * Premju Onorarju, [[Grenada]] <ref>{{Ċita web|url=https://www.autosport.com/f1/news/65043/hamilton-honoured-by-grenada}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.govinfo.gov/content/pkg/CREC-2008-03-31/html/CREC-2008-03-31-pt1-PgE442-4.htm}}</ref> === Rikonoxximent === * Ritratt ta’ Hamilton mill-fotografu Dario Mitidieri jinsab fil-kollezzjoni tan- National Portrait Gallery, Londra . <ref name="NPG portrait">{{Ċita web|url=https://www.npg.org.uk/collections/search/portrait/mw145203}}</ref> * Il-Hamilton Straight, [[Ċirkwit ta' Silverstone]] . <ref>{{Ċita web|url=https://www.silverstone.co.uk/news/silverstone-renames-international-pits-straight/}}</ref> == Ħoloq esterni == * [https://web.archive.org/web/20100309082927/http://www.mclaren.com/theteam/lewis-hamilton.php Bijografija ta' Lewis Hamilton]&nbsp;– McLaren.com * {{Imdb|2619894}} == Referenzi == [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1985]] [[Kategorija:Sportivi]] pj2rgfxz09v9wbj5lku7cyjfbxqfa5d 0 28624 278451 2022-07-29T18:22:37Z SSHTALBI 19872 Added content wikitext text/x-wiki '''Borgward''' kienet kumpanija awtomotiva bbażata fi Bremen, il-Ġermanja mwaqqfa fl-1933 minn Carl FW Borgward (1890-1963). Il-kumpanija għamlet erba 'marki ta' karozzi li biegħu madwar id-dinja: Borgward, Hansa, Goliath u Lloyd.<ref>{{ċita web |url= https://www.art-toys.co/brands/borgward/ |titlu= Borgward Brands |lingwa=en |sit=art-toys.co}}</ref> Il-mudell Isabella kien wieħed mill-mudelli ta 'premium popolari fil-Ġermanja fis-snin 1950.<ref>{{ċita web |url= https://www.lanemotormuseum.org/collection/cars/item/borgward-isabella-1959 |titlu= Borgward Isabella |lingwa=en |sit=lanemotormuseum.org}}</ref> Il-kumpanija waqfet topera fl-1961 wara proċeduri kontroversjali ta' falliment. [[Stampa:Borgward-logo.png|thumb|right|250px|Logo tal-Borgward]] Il-marka kien miġjuba il-ħajja fis-seklu 21 minn Borgward AG, kumpanija bbażata fi Stuttgart li titratta l-bejgħ ta’ karozzi tradizzjonali magħmula fiċ-Ċina.<ref>{{ċita web |url= https://fortune.com/2015/03/05/borgward-revival/amp/ |titlu= Borgward Revival |lingwa=en |sit=fortune.com}}</ref> == Referenzi == {{referenzi}} [[Kategorija:Kumpaniji]] [[Kategorija:Teknoloġija]] j12zgug9er44qq5bbm1z6eag31bb8oi 278452 278451 2022-07-29T18:28:07Z SSHTALBI 19872 /* Referenzi */Added content wikitext text/x-wiki '''Borgward''' kienet kumpanija awtomotiva bbażata fi Bremen, il-Ġermanja mwaqqfa fl-1933 minn Carl FW Borgward (1890-1963). Il-kumpanija għamlet erba 'marki ta' karozzi li biegħu madwar id-dinja: Borgward, Hansa, Goliath u Lloyd.<ref>{{ċita web |url= https://www.art-toys.co/brands/borgward/ |titlu= Borgward Brands |lingwa=en |sit=art-toys.co}}</ref> Il-mudell Isabella kien wieħed mill-mudelli ta 'premium popolari fil-Ġermanja fis-snin 1950.<ref>{{ċita web |url= https://www.lanemotormuseum.org/collection/cars/item/borgward-isabella-1959 |titlu= Borgward Isabella |lingwa=en |sit=lanemotormuseum.org}}</ref> Il-kumpanija waqfet topera fl-1961 wara proċeduri kontroversjali ta' falliment. [[Stampa:Borgward-logo.png|thumb|right|250px|Logo tal-Borgward]] Il-marka kien miġjuba il-ħajja fis-seklu 21 minn Borgward AG, kumpanija bbażata fi Stuttgart li titratta l-bejgħ ta’ karozzi tradizzjonali magħmula fiċ-Ċina.<ref>{{ċita web |url= https://fortune.com/2015/03/05/borgward-revival/amp/ |titlu= Borgward Revival |lingwa=en |sit=fortune.com}}</ref> == Referenzi == {{referenzi}} == Ħoloq esterni == * [https://www.borgward.com/ Sit uffiċjali] [[Kategorija:Manifatturi tal-vetturi Ġermaniżi]] [[Kategorija:Kumpaniji]] [[Kategorija:Teknoloġija]] 6xrsujxaztyduzlxz7wscpiy15755rv 0 28625 278454 2022-07-29T19:05:08Z Rnwiki-global 20184 Paġna ġdida: '''Chorar Jhalak''' huwa Ktieb ta' Rimi Bengali Miktub Minn ''Parvej Husen Talukder''.<ref>{{Ċita web|url=https://www.jaijaidinbd.com/feature/hatti-ma-tim-tim/244764|titlu=ছড়ার ঝলক|sit=jjdin|data-aċċess=2022-07-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.jamunaprotidin.com/archives/51986|titlu=বইমেলায় পারভেজ হুসেন তালুকদারের ছড়ার ঝলক » Jamuna Protidin|kunjom=প্রতিদি... wikitext text/x-wiki '''Chorar Jhalak''' huwa Ktieb ta' Rimi Bengali Miktub Minn ''Parvej Husen Talukder''.<ref>{{Ċita web|url=https://www.jaijaidinbd.com/feature/hatti-ma-tim-tim/244764|titlu=ছড়ার ঝলক|sit=jjdin|data-aċċess=2022-07-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.jamunaprotidin.com/archives/51986|titlu=বইমেলায় পারভেজ হুসেন তালুকদারের ছড়ার ঝলক » Jamuna Protidin|kunjom=প্রতিদিন|isem=যমুনা|data=2022-02-15|lingwa=en-US|data-aċċess=2022-07-29}}</ref> Il-ktieb, ippubblikat minn Kabinagar Barta, kiseb popolarità fi żmien qasir ħafna wara l-pubblikazzjoni tiegħu.<ref>{{Ċita web|url=https://www.dainikjanatarkantha.com/cgi-sys/suspendedpage.cgi?p=6484|titlu=Account Suspended|sit=www.dainikjanatarkantha.com|data-aċċess=2022-07-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.alokitosakal.com/%e0%a6%ac%e0%a6%87%e0%a6%ae%e0%a7%87%e0%a6%b2%e0%a6%be%e0%a7%9f-%e0%a6%aa%e0%a6%be%e0%a6%b0%e0%a6%ad%e0%a7%87%e0%a6%9c%e0%a7%87%e0%a6%b0-%e0%a6%ac%e0%a6%87-%e0%a6%9b%e0%a7%9c%e0%a6%be%e0%a6%b0/|titlu=বইমেলায় পারভেজের বই ছড়ার ঝলক|sit=www.alokitosakal.com|lingwa=en|data-aċċess=2022-07-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.google.com/imgres?imgurl=https://deshbarta.news/wp-content/uploads/2022/01/268788655_695387871825035_4598385570308312130_n-1.jpg&imgrefurl=https://deshbarta.news/%25E0%25A6%25AA%25E0%25A7%258D%25E0%25A6%25B0%25E0%25A6%2595%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25B6%25E0%25A6%25BF%25E0%25A6%25A4-%25E0%25A6%25B9%25E0%25A7%259F%25E0%25A7%2587%25E0%25A6%259B%25E0%25A7%2587-%25E0%25A6%25AA%25E0%25A6%25BE%25E0%25A6%25B0%25E0%25A6%25AD%25E0%25A7%2587%25E0%25A6%259C-%25E0%25A6%25B9%25E0%25A7%2581/&tbnid=rgL0W0ZVwrrftM&vet=1&docid=LrSSy2ZoeJSjgM&w=720&h=392&source=sh/x/im|titlu=Ir-rizultat ghat-tfittxija ta' stampi permezz ta' Google ghal https://deshbarta.news/wp-content/uploads/2022/01/268788655_695387871825035_4598385570308312130_n-1.jpg|sit=www.google.com|data-aċċess=2022-07-29}}</ref> {{Stub}} k57wh5ff6f4y4vvoy1pzqruy648w4qe 0 28626 278463 2022-07-30T08:28:39Z Chrisportelli 355 Chrisportelli mexxa l-paġna [[Santa Gianna Beretta Molla]] għal [[Gianna Beretta Molla]] wikitext text/x-wiki #RINDIRIZZA [[Gianna Beretta Molla]] 9gfnn04q7o1lojyed8445ij7iwdivyp 14 28627 278509 2022-07-30T11:20:19Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|1100|12}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|1100|12}} cyx5noht4yxizq46h55dviqmocawmzr 14 28628 278510 2022-07-30T11:20:51Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|1230|13}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|1230|13}} 7p799xqx62x9swj6soqxqx7auhvfa5e 14 28629 278511 2022-07-30T11:21:25Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|1330|14}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|1330|14}} 3qk4ratygmpymfr6z9cqjpuzwnwiksx 14 28630 278512 2022-07-30T11:21:52Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|1400|15}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|1400|15}} p12opuom16ggzyk2x49xz40klt906ca 14 28631 278513 2022-07-30T11:22:21Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|1480|15}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|1480|15}} 64qtkzkse7zn91xje44uouegdvgqinf 14 28632 278514 2022-07-30T11:22:50Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|1500|16}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|1500|16}} mjw89zlje1dxb92e5uv7520ajq9rv28 14 28633 278515 2022-07-30T11:23:15Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|1640|17}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|1640|17}} rvnfezyeqxkmpyze5zn376rwu5dbwi8 14 28634 278516 2022-07-30T11:24:17Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|390|4}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|390|4}} fimw7dp0evhnic95f6s15z2jsr85ghl 14 28635 278517 2022-07-30T11:24:44Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|400|5}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|400|5}} lz0siqnssj4m3tbafk06qcnq8hvmnco 14 28636 278518 2022-07-30T11:25:00Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|420|5}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|420|5}} b6wt8chrhnv1xk2ftgca3byja14mbrc 14 28637 278519 2022-07-30T11:25:17Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|430|5}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|430|5}} s0bi8j3nllj8j0ct820epftn4fm8tzf 14 28638 278520 2022-07-30T11:25:47Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{deċennju|40|1}} wikitext text/x-wiki {{deċennju|40|1}} crz1wqcn3pxbfc14lcdwlm4kw09kxim 14 28639 278521 2022-07-30T11:27:06Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{Commonscat}} Din il-[[Għajnuna:Kategoriji|kategorija]] tinkludi paġni dwar is-snin tas-[[seklu 4]]. [[Kategorija:Seklu 4]] [[Kategorija:Snin|+4]] wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} Din il-[[Għajnuna:Kategoriji|kategorija]] tinkludi paġni dwar is-snin tas-[[seklu 4]]. [[Kategorija:Seklu 4]] [[Kategorija:Snin|+4]] s8dn382o2i12zcprz81gy0ucll9q8xo 278522 278521 2022-07-30T11:27:43Z Vargenau 177 wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} Din il-[[Għajnuna:Kategoriji|kategorija]] tinkludi paġni dwar is-snin tas-[[seklu 4]]. [[Kategorija:Seklu 4]] [[Kategorija:Snin|+04]] 72wl0ypnsdh5035suhf4uq596bro4g3 14 28640 278523 2022-07-30T11:28:23Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{Commonscat}} Din il-[[Għajnuna:Kategoriji|kategorija]] tinkludi paġni dwar is-snin tas-[[seklu 5]]. [[Kategorija:Seklu 5]] [[Kategorija:Snin|+05]] wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} Din il-[[Għajnuna:Kategoriji|kategorija]] tinkludi paġni dwar is-snin tas-[[seklu 5]]. [[Kategorija:Seklu 5]] [[Kategorija:Snin|+05]] t2ja6utpuws090tcoftorvr7z5mhq87 14 28641 278524 2022-07-30T11:28:55Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{Commonscat}} Din il-[[Għajnuna:Kategoriji|kategorija]] tinkludi paġni dwar is-snin tas-[[seklu 1]]. [[Kategorija:Seklu 1]] [[Kategorija:Snin|+01]] wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} Din il-[[Għajnuna:Kategoriji|kategorija]] tinkludi paġni dwar is-snin tas-[[seklu 1]]. [[Kategorija:Seklu 1]] [[Kategorija:Snin|+01]] dlna8z4vqlmlhw8q2tt0pvhxd3g0tq5 14 28642 278525 2022-07-30T11:30:28Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{Commonscat}} {{Kataktar}} :''Artikli u ġrajjiet dwar is-[[seklu 4]], li beda fl-[[401]] u ntemm bis-sena [[500]].'' [[Kategorija:Sekli|4]] wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} {{Kataktar}} :''Artikli u ġrajjiet dwar is-[[seklu 4]], li beda fl-[[401]] u ntemm bis-sena [[500]].'' [[Kategorija:Sekli|4]] t5jdx0w3cvliccj07emqdlp4v7p9bol 14 28643 278526 2022-07-30T11:31:01Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{Commonscat}} {{Kataktar}} :''Artikli u ġrajjiet dwar is-[[seklu 5]], li beda fl-[[501]] u ntemm bis-sena [[600]].'' [[Kategorija:Sekli|5]] wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} {{Kataktar}} :''Artikli u ġrajjiet dwar is-[[seklu 5]], li beda fl-[[501]] u ntemm bis-sena [[600]].'' [[Kategorija:Sekli|5]] 8buyx10cfxtdts9r40509aekqu8lsjt 14 28644 278527 2022-07-30T11:31:33Z Vargenau 177 Paġna ġdida: {{Commonscat}} {{Kataktar}} :''Artikli u ġrajjiet dwar is-[[seklu 1]], li beda fl-[[1]] u ntemm bis-sena [[100]].'' [[Kategorija:Sekli|1]] wikitext text/x-wiki {{Commonscat}} {{Kataktar}} :''Artikli u ġrajjiet dwar is-[[seklu 1]], li beda fl-[[1]] u ntemm bis-sena [[100]].'' [[Kategorija:Sekli|1]] achd68l01kihku5g36x64t1f7rzwisi 14 28645 278528 2022-07-30T11:32:35Z Vargenau 177 Paġna ġdida: [[Kategorija:Seklu 12]] wikitext text/x-wiki [[Kategorija:Seklu 12]] f773w1tj0xp66we6wb24b7a0wtioam0 14 28646 278529 2022-07-30T11:32:49Z Vargenau 177 Paġna ġdida: [[Kategorija:Seklu 13]] wikitext text/x-wiki [[Kategorija:Seklu 13]] g7c4gywkozvlux3e3amdoemlfyksnqe 14 28647 278530 2022-07-30T11:33:24Z Vargenau 177 Paġna ġdida: [[Kategorija:Seklu 4]] wikitext text/x-wiki [[Kategorija:Seklu 4]] nb1g65do7m7bncdy2p3idsbsx1ayl42 14 28648 278531 2022-07-30T11:33:41Z Vargenau 177 Paġna ġdida: [[Kategorija:Seklu 1]] wikitext text/x-wiki [[Kategorija:Seklu 1]] djsthrdsqap96aei4racd6yigb151e8 14 28649 278532 2022-07-30T11:33:59Z Vargenau 177 Paġna ġdida: [[Kategorija:Seklu 5]] wikitext text/x-wiki [[Kategorija:Seklu 5]] i20e964coq7w9y6nlvr5lzdto276l63 14 28650 278533 2022-07-30T11:34:36Z Vargenau 177 Paġna ġdida: [[Kategorija:Seklu 5]] wikitext text/x-wiki [[Kategorija:Seklu 5]] i20e964coq7w9y6nlvr5lzdto276l63 14 28651 278534 2022-07-30T11:34:43Z Vargenau 177 Paġna ġdida: [[Kategorija:Seklu 5]] wikitext text/x-wiki [[Kategorija:Seklu 5]] i20e964coq7w9y6nlvr5lzdto276l63