विकिस्रोत:चावडी/तांत्रिक प्रश्न

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="mr">
  <siteinfo>
    <sitename>विकिस्रोत</sitename>
    <dbname>mrwikisource</dbname>
    <base>https://mr.wikisource.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.25</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">मिडिया</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">विशेष</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">चर्चा</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">सदस्य</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">सदस्य चर्चा</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">विकिस्रोत</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">विकिस्रोत चर्चा</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">चित्र</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">चित्र चर्चा</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">मिडियाविकी</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">मिडियाविकी चर्चा</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">साचा</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">साचा चर्चा</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">सहाय्य</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">सहाय्य चर्चा</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">वर्ग</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">वर्ग चर्चा</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">दालन</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">दालन चर्चा</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">साहित्यिक</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">साहित्यिक चर्चा</namespace>
      <namespace key="104" case="first-letter">पान</namespace>
      <namespace key="105" case="first-letter">पान चर्चा</namespace>
      <namespace key="106" case="first-letter">अनुक्रमणिका</namespace>
      <namespace key="107" case="first-letter">अनुक्रमणिका चर्चा</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">विभाग</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">विभाग चर्चा</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>विकिस्रोत:चावडी/तांत्रिक प्रश्न</title>
    <ns>4</ns>
    <id>2561</id>
    <revision>
      <id>155821</id>
      <parentid>126317</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T06:29:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>918</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:विकिस्रोत व्यवस्थापन]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3640" xml:space="preserve">== आंतरविकि आयात सुविधा कार्यान्वित करणे  प्रस्ताव ==

नमस्कार,

मराठी विकिपीडियावर    [[:w:mr:वर्ग:Transferable to Marathi Wikisource]] तसेच मराठी विकिबूक्सवर  या वर्गीकरणाने वर्गीकृत होणारी मराठी विकिस्रोत प्रकल्पात स्थानांतरण योग्य लेखपाने वेळच्या वेळी इतिहासासहीत स्थानांतरीत (आयात) करता यावीत, तसेच साहाय्यपाने आणि साचे आयात करता यावीत तसेच इंग्रजी, संस्कृत आणि हिंदी विकिस्रोत, प्रकल्पातील लेखपाने वेळोवेळी गरजेनुसार अनुवादासाठी सहजपणे आयात करणे प्रचालकांना सुलभ जावे म्हणून आंतरविकि आयात सुविधा  कार्यान्वित करण्याबाबत प्रस्ताव मांडत आहे.  

[[सदस्य:Mahitgar|Mahitgar]] ([[सदस्य चर्चा:Mahitgar|चर्चा]]) २२:२९, १ जुलै २०१५ (IST)

==मराठी विकिस्रोतवर आयात==
मी मराठी विकिस्रोतवर इंग्लिश विकिपीडिया व विकिमीडिया कॉमन्स वरून पाने आयात करण्यास [https://phabricator.wikimedia.org/T188486 प्रस्ताव] मांडला आहे. कृपा आपले मत खाली नोंदवे --[[User:Tiven2240|'''&lt;span style=&quot;background color: black; color: orange&quot;&gt;टाय&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;color: blue&quot;&gt;वीन&lt;/span&gt;'''&lt;span style=&quot;color: green&quot;&gt;२२४०&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;[[User talk:Tiven2240|&lt;span style=&quot;color: maroon&quot;&gt;माझ्याशी बोला&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt; १४:३९, २८ फेब्रुवारी २०१८ (IST)


==Wikisource Pagelist Widget==

{{ping|QueerEcofeminist}}, Could you please install the Wikisource Pagelist Widget to Marathi Wikisource as you now interface admin. It will help community works better to creating Pagelist  OOUI widget without input any code. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:ProofreadPage/Pagelist_widget technical documentation here] for ready reference. Most of all Wikisource installed it already.  
* https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikisource_Pagelist_Widget

[[सदस्य:Jayantanth|Jayantanth]] ([[सदस्य चर्चा:Jayantanth|चर्चा]]) २१:४८, १२ जुलै २०२१ (IST)

:{{done}}, Please check once and let me know, if anything else is needed. Thanks a ton for helping us, you have been a great help to mrwikisource community. [[सदस्य:QueerEcofeminist|QueerEcofeminist]] ([[सदस्य चर्चा:QueerEcofeminist|चर्चा]]) ००:३७, १३ जुलै २०२१ (IST)

:: Thanks, let me check. [[सदस्य:Jayanta (CIS-A2K)|Jayanta (CIS-A2K)]] ([[सदस्य चर्चा:Jayanta (CIS-A2K)|चर्चा]]) १०:१६, १३ जुलै २०२१ (IST)

[[वर्ग:विकिस्रोत व्यवस्थापन]]</text>
      <sha1>6fgqsvpqsg77sg10s6mx784gqhotltk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>155822</id>
      <parentid>155821</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T06:32:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>918</id>
      </contributor>
      <comment>/* Wikisource Pagelist Widget */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3679" xml:space="preserve">== आंतरविकि आयात सुविधा कार्यान्वित करणे  प्रस्ताव ==

नमस्कार,

मराठी विकिपीडियावर    [[:w:mr:वर्ग:Transferable to Marathi Wikisource]] तसेच मराठी विकिबूक्सवर  या वर्गीकरणाने वर्गीकृत होणारी मराठी विकिस्रोत प्रकल्पात स्थानांतरण योग्य लेखपाने वेळच्या वेळी इतिहासासहीत स्थानांतरीत (आयात) करता यावीत, तसेच साहाय्यपाने आणि साचे आयात करता यावीत तसेच इंग्रजी, संस्कृत आणि हिंदी विकिस्रोत, प्रकल्पातील लेखपाने वेळोवेळी गरजेनुसार अनुवादासाठी सहजपणे आयात करणे प्रचालकांना सुलभ जावे म्हणून आंतरविकि आयात सुविधा  कार्यान्वित करण्याबाबत प्रस्ताव मांडत आहे.  

[[सदस्य:Mahitgar|Mahitgar]] ([[सदस्य चर्चा:Mahitgar|चर्चा]]) २२:२९, १ जुलै २०१५ (IST)

==मराठी विकिस्रोतवर आयात==
मी मराठी विकिस्रोतवर इंग्लिश विकिपीडिया व विकिमीडिया कॉमन्स वरून पाने आयात करण्यास [https://phabricator.wikimedia.org/T188486 प्रस्ताव] मांडला आहे. कृपा आपले मत खाली नोंदवे --[[User:Tiven2240|'''&lt;span style=&quot;background color: black; color: orange&quot;&gt;टाय&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;color: blue&quot;&gt;वीन&lt;/span&gt;'''&lt;span style=&quot;color: green&quot;&gt;२२४०&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;[[User talk:Tiven2240|&lt;span style=&quot;color: maroon&quot;&gt;माझ्याशी बोला&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt; १४:३९, २८ फेब्रुवारी २०१८ (IST)


==Wikisource Pagelist Widget==
{{Discussion top}}
{{ping|QueerEcofeminist}}, Could you please install the Wikisource Pagelist Widget to Marathi Wikisource as you now interface admin. It will help community works better to creating Pagelist  OOUI widget without input any code. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:ProofreadPage/Pagelist_widget technical documentation here] for ready reference. Most of all Wikisource installed it already.  
* https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikisource_Pagelist_Widget

[[सदस्य:Jayantanth|Jayantanth]] ([[सदस्य चर्चा:Jayantanth|चर्चा]]) २१:४८, १२ जुलै २०२१ (IST)

:{{done}}, Please check once and let me know, if anything else is needed. Thanks a ton for helping us, you have been a great help to mrwikisource community. [[सदस्य:QueerEcofeminist|QueerEcofeminist]] ([[सदस्य चर्चा:QueerEcofeminist|चर्चा]]) ००:३७, १३ जुलै २०२१ (IST)

:: Thanks, let me check. [[सदस्य:Jayanta (CIS-A2K)|Jayanta (CIS-A2K)]] ([[सदस्य चर्चा:Jayanta (CIS-A2K)|चर्चा]]) १०:१६, १३ जुलै २०२१ (IST)
{{Discussion bottom}}
[[वर्ग:विकिस्रोत व्यवस्थापन]]</text>
      <sha1>92tj2dhu9ye644v8rykx1j66b37hf0z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>155823</id>
      <parentid>155822</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T06:32:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>918</id>
      </contributor>
      <comment>/* मराठी विकिस्रोतवर आयात */ tag</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3718" xml:space="preserve">== आंतरविकि आयात सुविधा कार्यान्वित करणे  प्रस्ताव ==

नमस्कार,

मराठी विकिपीडियावर    [[:w:mr:वर्ग:Transferable to Marathi Wikisource]] तसेच मराठी विकिबूक्सवर  या वर्गीकरणाने वर्गीकृत होणारी मराठी विकिस्रोत प्रकल्पात स्थानांतरण योग्य लेखपाने वेळच्या वेळी इतिहासासहीत स्थानांतरीत (आयात) करता यावीत, तसेच साहाय्यपाने आणि साचे आयात करता यावीत तसेच इंग्रजी, संस्कृत आणि हिंदी विकिस्रोत, प्रकल्पातील लेखपाने वेळोवेळी गरजेनुसार अनुवादासाठी सहजपणे आयात करणे प्रचालकांना सुलभ जावे म्हणून आंतरविकि आयात सुविधा  कार्यान्वित करण्याबाबत प्रस्ताव मांडत आहे.  

[[सदस्य:Mahitgar|Mahitgar]] ([[सदस्य चर्चा:Mahitgar|चर्चा]]) २२:२९, १ जुलै २०१५ (IST)

==मराठी विकिस्रोतवर आयात==
{{Discussion top}}मी मराठी विकिस्रोतवर इंग्लिश विकिपीडिया व विकिमीडिया कॉमन्स वरून पाने आयात करण्यास [https://phabricator.wikimedia.org/T188486 प्रस्ताव] मांडला आहे. कृपा आपले मत खाली नोंदवे --[[User:Tiven2240|'''&lt;span style=&quot;background color: black; color: orange&quot;&gt;टाय&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;color: blue&quot;&gt;वीन&lt;/span&gt;'''&lt;span style=&quot;color: green&quot;&gt;२२४०&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;[[User talk:Tiven2240|&lt;span style=&quot;color: maroon&quot;&gt;माझ्याशी बोला&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt; १४:३९, २८ फेब्रुवारी २०१८ (IST)
{{Discussion bottom}}

==Wikisource Pagelist Widget==
{{Discussion top}}
{{ping|QueerEcofeminist}}, Could you please install the Wikisource Pagelist Widget to Marathi Wikisource as you now interface admin. It will help community works better to creating Pagelist  OOUI widget without input any code. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:ProofreadPage/Pagelist_widget technical documentation here] for ready reference. Most of all Wikisource installed it already.  
* https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikisource_Pagelist_Widget

[[सदस्य:Jayantanth|Jayantanth]] ([[सदस्य चर्चा:Jayantanth|चर्चा]]) २१:४८, १२ जुलै २०२१ (IST)

:{{done}}, Please check once and let me know, if anything else is needed. Thanks a ton for helping us, you have been a great help to mrwikisource community. [[सदस्य:QueerEcofeminist|QueerEcofeminist]] ([[सदस्य चर्चा:QueerEcofeminist|चर्चा]]) ००:३७, १३ जुलै २०२१ (IST)

:: Thanks, let me check. [[सदस्य:Jayanta (CIS-A2K)|Jayanta (CIS-A2K)]] ([[सदस्य चर्चा:Jayanta (CIS-A2K)|चर्चा]]) १०:१६, १३ जुलै २०२१ (IST)
{{Discussion bottom}}
[[वर्ग:विकिस्रोत व्यवस्थापन]]</text>
      <sha1>5wilxttx0lolx7bjlkm0f2q894mmd86</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>155824</id>
      <parentid>155823</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T06:33:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>918</id>
      </contributor>
      <comment>/* आंतरविकि आयात सुविधा कार्यान्वित करणे  प्रस्ताव */ close</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3757" xml:space="preserve">== आंतरविकि आयात सुविधा कार्यान्वित करणे  प्रस्ताव ==
{{Discussion top}}
नमस्कार,

मराठी विकिपीडियावर    [[:w:mr:वर्ग:Transferable to Marathi Wikisource]] तसेच मराठी विकिबूक्सवर  या वर्गीकरणाने वर्गीकृत होणारी मराठी विकिस्रोत प्रकल्पात स्थानांतरण योग्य लेखपाने वेळच्या वेळी इतिहासासहीत स्थानांतरीत (आयात) करता यावीत, तसेच साहाय्यपाने आणि साचे आयात करता यावीत तसेच इंग्रजी, संस्कृत आणि हिंदी विकिस्रोत, प्रकल्पातील लेखपाने वेळोवेळी गरजेनुसार अनुवादासाठी सहजपणे आयात करणे प्रचालकांना सुलभ जावे म्हणून आंतरविकि आयात सुविधा  कार्यान्वित करण्याबाबत प्रस्ताव मांडत आहे.  

[[सदस्य:Mahitgar|Mahitgar]] ([[सदस्य चर्चा:Mahitgar|चर्चा]]) २२:२९, १ जुलै २०१५ (IST){{Discussion bottom}}

==मराठी विकिस्रोतवर आयात==
{{Discussion top}}मी मराठी विकिस्रोतवर इंग्लिश विकिपीडिया व विकिमीडिया कॉमन्स वरून पाने आयात करण्यास [https://phabricator.wikimedia.org/T188486 प्रस्ताव] मांडला आहे. कृपा आपले मत खाली नोंदवे --[[User:Tiven2240|'''&lt;span style=&quot;background color: black; color: orange&quot;&gt;टाय&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;color: blue&quot;&gt;वीन&lt;/span&gt;'''&lt;span style=&quot;color: green&quot;&gt;२२४०&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;[[User talk:Tiven2240|&lt;span style=&quot;color: maroon&quot;&gt;माझ्याशी बोला&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt; १४:३९, २८ फेब्रुवारी २०१८ (IST)
{{Discussion bottom}}

==Wikisource Pagelist Widget==
{{Discussion top}}
{{ping|QueerEcofeminist}}, Could you please install the Wikisource Pagelist Widget to Marathi Wikisource as you now interface admin. It will help community works better to creating Pagelist  OOUI widget without input any code. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:ProofreadPage/Pagelist_widget technical documentation here] for ready reference. Most of all Wikisource installed it already.  
* https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikisource_Pagelist_Widget

[[सदस्य:Jayantanth|Jayantanth]] ([[सदस्य चर्चा:Jayantanth|चर्चा]]) २१:४८, १२ जुलै २०२१ (IST)

:{{done}}, Please check once and let me know, if anything else is needed. Thanks a ton for helping us, you have been a great help to mrwikisource community. [[सदस्य:QueerEcofeminist|QueerEcofeminist]] ([[सदस्य चर्चा:QueerEcofeminist|चर्चा]]) ००:३७, १३ जुलै २०२१ (IST)

:: Thanks, let me check. [[सदस्य:Jayanta (CIS-A2K)|Jayanta (CIS-A2K)]] ([[सदस्य चर्चा:Jayanta (CIS-A2K)|चर्चा]]) १०:१६, १३ जुलै २०२१ (IST)
{{Discussion bottom}}
[[वर्ग:विकिस्रोत व्यवस्थापन]]</text>
      <sha1>0p7d34n0gfu150m743edpzbrwskylvk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>155825</id>
      <parentid>155824</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T06:34:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>918</id>
      </contributor>
      <comment>/* Wikisource Pagelist Widget */ घाऊक अवजार</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3914" xml:space="preserve">== आंतरविकि आयात सुविधा कार्यान्वित करणे  प्रस्ताव ==
{{Discussion top}}
नमस्कार,

मराठी विकिपीडियावर    [[:w:mr:वर्ग:Transferable to Marathi Wikisource]] तसेच मराठी विकिबूक्सवर  या वर्गीकरणाने वर्गीकृत होणारी मराठी विकिस्रोत प्रकल्पात स्थानांतरण योग्य लेखपाने वेळच्या वेळी इतिहासासहीत स्थानांतरीत (आयात) करता यावीत, तसेच साहाय्यपाने आणि साचे आयात करता यावीत तसेच इंग्रजी, संस्कृत आणि हिंदी विकिस्रोत, प्रकल्पातील लेखपाने वेळोवेळी गरजेनुसार अनुवादासाठी सहजपणे आयात करणे प्रचालकांना सुलभ जावे म्हणून आंतरविकि आयात सुविधा  कार्यान्वित करण्याबाबत प्रस्ताव मांडत आहे.  

[[सदस्य:Mahitgar|Mahitgar]] ([[सदस्य चर्चा:Mahitgar|चर्चा]]) २२:२९, १ जुलै २०१५ (IST){{Discussion bottom}}

==मराठी विकिस्रोतवर आयात==
{{Discussion top}}मी मराठी विकिस्रोतवर इंग्लिश विकिपीडिया व विकिमीडिया कॉमन्स वरून पाने आयात करण्यास [https://phabricator.wikimedia.org/T188486 प्रस्ताव] मांडला आहे. कृपा आपले मत खाली नोंदवे --[[User:Tiven2240|'''&lt;span style=&quot;background color: black; color: orange&quot;&gt;टाय&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;color: blue&quot;&gt;वीन&lt;/span&gt;'''&lt;span style=&quot;color: green&quot;&gt;२२४०&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;[[User talk:Tiven2240|&lt;span style=&quot;color: maroon&quot;&gt;माझ्याशी बोला&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt; १४:३९, २८ फेब्रुवारी २०१८ (IST)
{{Discussion bottom}}

==Wikisource Pagelist Widget==
{{Discussion top}}
{{ping|QueerEcofeminist}}, Could you please install the Wikisource Pagelist Widget to Marathi Wikisource as you now interface admin. It will help community works better to creating Pagelist  OOUI widget without input any code. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:ProofreadPage/Pagelist_widget technical documentation here] for ready reference. Most of all Wikisource installed it already.  
* https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikisource_Pagelist_Widget

[[सदस्य:Jayantanth|Jayantanth]] ([[सदस्य चर्चा:Jayantanth|चर्चा]]) २१:४८, १२ जुलै २०२१ (IST)

:{{done}}, Please check once and let me know, if anything else is needed. Thanks a ton for helping us, you have been a great help to mrwikisource community. [[सदस्य:QueerEcofeminist|QueerEcofeminist]] ([[सदस्य चर्चा:QueerEcofeminist|चर्चा]]) ००:३७, १३ जुलै २०२१ (IST)

:: Thanks, let me check. [[सदस्य:Jayanta (CIS-A2K)|Jayanta (CIS-A2K)]] ([[सदस्य चर्चा:Jayanta (CIS-A2K)|चर्चा]]) १०:१६, १३ जुलै २०२१ (IST)
{{Discussion bottom}}
==मराठी विकिस्त्रोतावर घाऊक ओसीआर अवजार आणण्यासाठी मतदान ==

[[वर्ग:विकिस्रोत व्यवस्थापन]]</text>
      <sha1>s21nc3k5iftciaq4s5whxe7uiwiezbx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>155826</id>
      <parentid>155825</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T06:38:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>918</id>
      </contributor>
      <comment>/* मराठी विकिस्त्रोतावर घाऊक ओसीआर अवजार आणण्यासाठी मतदान */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4826" xml:space="preserve">== आंतरविकि आयात सुविधा कार्यान्वित करणे  प्रस्ताव ==
{{Discussion top}}
नमस्कार,

मराठी विकिपीडियावर    [[:w:mr:वर्ग:Transferable to Marathi Wikisource]] तसेच मराठी विकिबूक्सवर  या वर्गीकरणाने वर्गीकृत होणारी मराठी विकिस्रोत प्रकल्पात स्थानांतरण योग्य लेखपाने वेळच्या वेळी इतिहासासहीत स्थानांतरीत (आयात) करता यावीत, तसेच साहाय्यपाने आणि साचे आयात करता यावीत तसेच इंग्रजी, संस्कृत आणि हिंदी विकिस्रोत, प्रकल्पातील लेखपाने वेळोवेळी गरजेनुसार अनुवादासाठी सहजपणे आयात करणे प्रचालकांना सुलभ जावे म्हणून आंतरविकि आयात सुविधा  कार्यान्वित करण्याबाबत प्रस्ताव मांडत आहे.  

[[सदस्य:Mahitgar|Mahitgar]] ([[सदस्य चर्चा:Mahitgar|चर्चा]]) २२:२९, १ जुलै २०१५ (IST){{Discussion bottom}}

==मराठी विकिस्रोतवर आयात==
{{Discussion top}}मी मराठी विकिस्रोतवर इंग्लिश विकिपीडिया व विकिमीडिया कॉमन्स वरून पाने आयात करण्यास [https://phabricator.wikimedia.org/T188486 प्रस्ताव] मांडला आहे. कृपा आपले मत खाली नोंदवे --[[User:Tiven2240|'''&lt;span style=&quot;background color: black; color: orange&quot;&gt;टाय&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;color: blue&quot;&gt;वीन&lt;/span&gt;'''&lt;span style=&quot;color: green&quot;&gt;२२४०&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;[[User talk:Tiven2240|&lt;span style=&quot;color: maroon&quot;&gt;माझ्याशी बोला&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt; १४:३९, २८ फेब्रुवारी २०१८ (IST)
{{Discussion bottom}}

==Wikisource Pagelist Widget==
{{Discussion top}}
{{ping|QueerEcofeminist}}, Could you please install the Wikisource Pagelist Widget to Marathi Wikisource as you now interface admin. It will help community works better to creating Pagelist  OOUI widget without input any code. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:ProofreadPage/Pagelist_widget technical documentation here] for ready reference. Most of all Wikisource installed it already.  
* https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikisource_Pagelist_Widget

[[सदस्य:Jayantanth|Jayantanth]] ([[सदस्य चर्चा:Jayantanth|चर्चा]]) २१:४८, १२ जुलै २०२१ (IST)

:{{done}}, Please check once and let me know, if anything else is needed. Thanks a ton for helping us, you have been a great help to mrwikisource community. [[सदस्य:QueerEcofeminist|QueerEcofeminist]] ([[सदस्य चर्चा:QueerEcofeminist|चर्चा]]) ००:३७, १३ जुलै २०२१ (IST)

:: Thanks, let me check. [[सदस्य:Jayanta (CIS-A2K)|Jayanta (CIS-A2K)]] ([[सदस्य चर्चा:Jayanta (CIS-A2K)|चर्चा]]) १०:१६, १३ जुलै २०२१ (IST)
{{Discussion bottom}}
==मराठी विकिस्त्रोतावर घाऊक ओसीआर अवजार आणण्यासाठी मतदान ==
=== मोठ्या प्रमाणात ओसीआर करण्याची आवश्यकता ===
* सध्या आपल्याकडे स्केन केलेल्या पुस्तकांचा ओघ खुप मोठा आहे, शिवाय त्यावर काम करणारे कुशल सदस्य कमी आहेत. 
* ओसीआर तयार मिळाल्यास पुढील काम खुप सोपे होते आणि त्यामुले नवी पुस्तके लवकर तयार व्हायला मदत होईल. 
* आपण या आधी [[https://github.com/tshrinivasan/OCR4wikisource|OCR4wikisoruce]] हे अवजार वापरत होतो पण ते बंद पडल्याने आता आपले काम रखडले आहे. 
[[वर्ग:विकिस्रोत व्यवस्थापन]]</text>
      <sha1>82fowncx3i9pwj2o5odpyfesqzfhdp9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>155827</id>
      <parentid>155826</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T06:43:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>918</id>
      </contributor>
      <comment>/* मोठ्या प्रमाणात ओसीआर करण्याची आवश्यकता */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5241" xml:space="preserve">== आंतरविकि आयात सुविधा कार्यान्वित करणे  प्रस्ताव ==
{{Discussion top}}
नमस्कार,

मराठी विकिपीडियावर    [[:w:mr:वर्ग:Transferable to Marathi Wikisource]] तसेच मराठी विकिबूक्सवर  या वर्गीकरणाने वर्गीकृत होणारी मराठी विकिस्रोत प्रकल्पात स्थानांतरण योग्य लेखपाने वेळच्या वेळी इतिहासासहीत स्थानांतरीत (आयात) करता यावीत, तसेच साहाय्यपाने आणि साचे आयात करता यावीत तसेच इंग्रजी, संस्कृत आणि हिंदी विकिस्रोत, प्रकल्पातील लेखपाने वेळोवेळी गरजेनुसार अनुवादासाठी सहजपणे आयात करणे प्रचालकांना सुलभ जावे म्हणून आंतरविकि आयात सुविधा  कार्यान्वित करण्याबाबत प्रस्ताव मांडत आहे.  

[[सदस्य:Mahitgar|Mahitgar]] ([[सदस्य चर्चा:Mahitgar|चर्चा]]) २२:२९, १ जुलै २०१५ (IST){{Discussion bottom}}

==मराठी विकिस्रोतवर आयात==
{{Discussion top}}मी मराठी विकिस्रोतवर इंग्लिश विकिपीडिया व विकिमीडिया कॉमन्स वरून पाने आयात करण्यास [https://phabricator.wikimedia.org/T188486 प्रस्ताव] मांडला आहे. कृपा आपले मत खाली नोंदवे --[[User:Tiven2240|'''&lt;span style=&quot;background color: black; color: orange&quot;&gt;टाय&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;color: blue&quot;&gt;वीन&lt;/span&gt;'''&lt;span style=&quot;color: green&quot;&gt;२२४०&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;[[User talk:Tiven2240|&lt;span style=&quot;color: maroon&quot;&gt;माझ्याशी बोला&lt;/span&gt;]]&lt;/sup&gt; १४:३९, २८ फेब्रुवारी २०१८ (IST)
{{Discussion bottom}}

==Wikisource Pagelist Widget==
{{Discussion top}}
{{ping|QueerEcofeminist}}, Could you please install the Wikisource Pagelist Widget to Marathi Wikisource as you now interface admin. It will help community works better to creating Pagelist  OOUI widget without input any code. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:ProofreadPage/Pagelist_widget technical documentation here] for ready reference. Most of all Wikisource installed it already.  
* https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikisource_Pagelist_Widget

[[सदस्य:Jayantanth|Jayantanth]] ([[सदस्य चर्चा:Jayantanth|चर्चा]]) २१:४८, १२ जुलै २०२१ (IST)

:{{done}}, Please check once and let me know, if anything else is needed. Thanks a ton for helping us, you have been a great help to mrwikisource community. [[सदस्य:QueerEcofeminist|QueerEcofeminist]] ([[सदस्य चर्चा:QueerEcofeminist|चर्चा]]) ००:३७, १३ जुलै २०२१ (IST)

:: Thanks, let me check. [[सदस्य:Jayanta (CIS-A2K)|Jayanta (CIS-A2K)]] ([[सदस्य चर्चा:Jayanta (CIS-A2K)|चर्चा]]) १०:१६, १३ जुलै २०२१ (IST)
{{Discussion bottom}}
==मराठी विकिस्त्रोतावर घाऊक ओसीआर अवजार आणण्यासाठी मतदान ==
=== मोठ्या प्रमाणात ओसीआर करण्याची आवश्यकता ===
* सध्या आपल्याकडे स्केन केलेल्या पुस्तकांचा ओघ खुप मोठा आहे, शिवाय त्यावर काम करणारे कुशल सदस्य कमी आहेत. 
* ओसीआर तयार मिळाल्यास पुढील काम खुप सोपे होते आणि त्यामुले नवी पुस्तके लवकर तयार व्हायला मदत होईल. 
* आपण या आधी [[https://github.com/tshrinivasan/OCR4wikisource|OCR4wikisoruce]] हे अवजार वापरत होतो पण ते बंद पडल्याने आता आपले काम रखडले आहे. 
===प्रस्तावित अवजार ===
* This tool should be able to OCR a whole book in one go. So that we have saved OCR pages as a product.
* Use of tool should be limited to bot accounts.
* As a input we will give name of the index to be ocred, range of pages and the tool will produced OCRed Pages. 

===आपली मते प्रश्न/सुचना येथे मांडा ===
[[वर्ग:विकिस्रोत व्यवस्थापन]]</text>
      <sha1>7pulzs9dfl58ixlqrdgoch907r6lwe2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/१५</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71004</id>
    <revision>
      <id>155797</id>
      <timestamp>2022-08-19T13:01:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3327" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = रुणझुणत्या_पाखरा.pdf
|Page = 15
|bSize = 375
|cWidth = 216
|cHeight = 213
|oTop = 30
|oLeft = 17
|Location = left
|Description = 
}}

{{gap}}दुपारचे दोन वाजले की ती जिना उतरून खाली येणारच. रोज चार पाच जण सही घेण्यासाठी आलेलेच असत. एखादी वृद्धा. मुलांना तिच्या नावची संपत्ती हवी असे. मुले तिला घेऊन येत. तिच्या संमतीपत्रावर त्या बाईंची सही असे. पण बाई सगळी सविस्तर चौकशी केल्याशिवाय सही देत नसत. कुण्या आसन्नमरण व्यक्तीची साक्ष नोंदवायला तिला जावे लागे. ती तांगा वा मोटारीची अपेक्षा न करता घरापर्यंत पायी जाऊन, त्या व्यक्तीला दिलासा देणाऱ्या गोष्टी बोलून सही करी. तिला त्या लहानशा जिल्ह्याच्या गावचे लोक बाई म्हणत. घर समतावादी. ओळखीच्यांना थेटवर प्रवेश असे. बाईच्या या मधाळ स्वभावामुळे गावातल्या सर्व जाती जमातीच्या बाया स्वत:चे दुःख मोकळं करायला बाईकडे येत. दुःख कोणतं? नवरा दारू पितो.. बेदम मारतो. सासू कोंडून घालते.. उलथनं तापवून चटके देते.. जेवायला देत नाही.. नवऱ्याशी बोलू देत नाही. सासरा शिव्या घालतो., माहेरून पैसे, सोनं आण म्हणतो, दिराची नजर चांगली नाही.. जाऊ जाच करते. वगैरे..वगैरे..वगैरे.&lt;br&gt;{{gap}}एक दिवस एक मध्यमवयीनबाई मोठमोठ्याने रडत आली. बरोबर दोन तीन बाया. आल्या आल्या डोक्यावरचा पदर काढून तिने पाठ दाखवली. पोलके फाटले होते. पाठीवर वेताचे सप सप वार केलेले. इंचभर जागा मोकळी नव्हती. घाव रक्ताळले होते...&lt;br&gt;{{gap}}त्या बाई दोन शब्द गोड बोलण्या पलिकडे, नवऱ्याला समजावून सांगते, आणि चहा पाजण्या पलिकडे काय करणार होत्या ?...?&lt;br&gt;&lt;noinclude&gt;{{Right|रुणझुणत्या पाखरा / १}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>14txj7ka5uitidlylf73igbityaqxvp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>155798</id>
      <parentid>155797</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T13:01:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3331" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = रुणझुणत्या_पाखरा.pdf
|Page = 15
|bSize = 375
|cWidth = 216
|cHeight = 213
|oTop = 30
|oLeft = 17
|Location = left
|Description = 
}}&lt;br&gt;

{{gap}}दुपारचे दोन वाजले की ती जिना उतरून खाली येणारच. रोज चार पाच जण सही घेण्यासाठी आलेलेच असत. एखादी वृद्धा. मुलांना तिच्या नावची संपत्ती हवी असे. मुले तिला घेऊन येत. तिच्या संमतीपत्रावर त्या बाईंची सही असे. पण बाई सगळी सविस्तर चौकशी केल्याशिवाय सही देत नसत. कुण्या आसन्नमरण व्यक्तीची साक्ष नोंदवायला तिला जावे लागे. ती तांगा वा मोटारीची अपेक्षा न करता घरापर्यंत पायी जाऊन, त्या व्यक्तीला दिलासा देणाऱ्या गोष्टी बोलून सही करी. तिला त्या लहानशा जिल्ह्याच्या गावचे लोक बाई म्हणत. घर समतावादी. ओळखीच्यांना थेटवर प्रवेश असे. बाईच्या या मधाळ स्वभावामुळे गावातल्या सर्व जाती जमातीच्या बाया स्वत:चे दुःख मोकळं करायला बाईकडे येत. दुःख कोणतं? नवरा दारू पितो.. बेदम मारतो. सासू कोंडून घालते.. उलथनं तापवून चटके देते.. जेवायला देत नाही.. नवऱ्याशी बोलू देत नाही. सासरा शिव्या घालतो., माहेरून पैसे, सोनं आण म्हणतो, दिराची नजर चांगली नाही.. जाऊ जाच करते. वगैरे..वगैरे..वगैरे.&lt;br&gt;{{gap}}एक दिवस एक मध्यमवयीनबाई मोठमोठ्याने रडत आली. बरोबर दोन तीन बाया. आल्या आल्या डोक्यावरचा पदर काढून तिने पाठ दाखवली. पोलके फाटले होते. पाठीवर वेताचे सप सप वार केलेले. इंचभर जागा मोकळी नव्हती. घाव रक्ताळले होते...&lt;br&gt;{{gap}}त्या बाई दोन शब्द गोड बोलण्या पलिकडे, नवऱ्याला समजावून सांगते, आणि चहा पाजण्या पलिकडे काय करणार होत्या ?...?&lt;br&gt;&lt;noinclude&gt;{{Right|रुणझुणत्या पाखरा / १}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bdszqoz8m3ibtlywlwr6d1jcx9r1652</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>155799</id>
      <parentid>155798</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T13:02:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3329" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = रुणझुणत्या_पाखरा.pdf
|Page = 15
|bSize = 375
|cWidth = 311
|cHeight = 206
|oTop = 35
|oLeft = 15
|Location = center
|Description = 
}}

{{gap}}दुपारचे दोन वाजले की ती जिना उतरून खाली येणारच. रोज चार पाच जण सही घेण्यासाठी आलेलेच असत. एखादी वृद्धा. मुलांना तिच्या नावची संपत्ती हवी असे. मुले तिला घेऊन येत. तिच्या संमतीपत्रावर त्या बाईंची सही असे. पण बाई सगळी सविस्तर चौकशी केल्याशिवाय सही देत नसत. कुण्या आसन्नमरण व्यक्तीची साक्ष नोंदवायला तिला जावे लागे. ती तांगा वा मोटारीची अपेक्षा न करता घरापर्यंत पायी जाऊन, त्या व्यक्तीला दिलासा देणाऱ्या गोष्टी बोलून सही करी. तिला त्या लहानशा जिल्ह्याच्या गावचे लोक बाई म्हणत. घर समतावादी. ओळखीच्यांना थेटवर प्रवेश असे. बाईच्या या मधाळ स्वभावामुळे गावातल्या सर्व जाती जमातीच्या बाया स्वत:चे दुःख मोकळं करायला बाईकडे येत. दुःख कोणतं? नवरा दारू पितो.. बेदम मारतो. सासू कोंडून घालते.. उलथनं तापवून चटके देते.. जेवायला देत नाही.. नवऱ्याशी बोलू देत नाही. सासरा शिव्या घालतो., माहेरून पैसे, सोनं आण म्हणतो, दिराची नजर चांगली नाही.. जाऊ जाच करते. वगैरे..वगैरे..वगैरे.&lt;br&gt;{{gap}}एक दिवस एक मध्यमवयीनबाई मोठमोठ्याने रडत आली. बरोबर दोन तीन बाया. आल्या आल्या डोक्यावरचा पदर काढून तिने पाठ दाखवली. पोलके फाटले होते. पाठीवर वेताचे सप सप वार केलेले. इंचभर जागा मोकळी नव्हती. घाव रक्ताळले होते...&lt;br&gt;{{gap}}त्या बाई दोन शब्द गोड बोलण्या पलिकडे, नवऱ्याला समजावून सांगते, आणि चहा पाजण्या पलिकडे काय करणार होत्या ?...?&lt;br&gt;&lt;noinclude&gt;{{Right|रुणझुणत्या पाखरा / १}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2y6dbivzfwrstuvnukmvqnqitfpz4vz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/१६</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71005</id>
    <revision>
      <id>155800</id>
      <timestamp>2022-08-19T13:13:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5331" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}'बाई हम औरतांका जीना धोबी के कुत्तो जैसा. न घरका ना घाटका. ऐसा क्यूं?.. प्रश्न करीत ती मार खाल्लेली महिला दिलाशाचा श्वास घेऊन निघून गेली.&lt;br&gt;{{gap}}...मी असेन तेव्हा ११/१२ वर्षांची. ऑनररी मॅजिस्ट्रेट बाई माझी आई होती. तो प्रसंग आजही चोपन्नवर्षानंतर जसाच्या तसा समोर येतो. त्या प्रसंगाने माझ्या अंतर्मनाची खिडकी खटकन उघडली गेली आणि 'हे असं का?' हा प्रश्न तिथे कायमचा तोरणासारखा टांगला.. कोरला गेला. नंतर देवलांची 'शारदा', ह.ना.आपट्यांची 'यमू' मनाचे पडदे गदगदा हलवून गेल्या. साने गुरूजींची सगळी पुस्तके अधमुऱ्या वयात हाती आली, त्यांनी गोळा केलेल्या स्त्री जीवनातील सुखं दुःख घरगुती भाषेत मांडणाऱ्या स्त्रीरचित ओव्यांनीही मन अस्वस्थ केले. 
{|
|+ 
|-
| '''सासरचे बोल&lt;br&gt;तुझ्यासाठी गोड केले&lt;br&gt;स्त्रियांचा हा जन्म&lt;br&gt;रात्र ना दिवस''' || '''{{gap}}कडू विषाचे ग प्याले&lt;br&gt;{{gap}}मायबाई ।।&lt;br&gt;{{gap}}नको घालू सख्या हरी&lt;br&gt;{{gap}}परक्याची ताबेदारी''' ।।
|}
{{gap}}बहुदा त्या वयातच मनाची पाठराखण करणारा जीवनसाथी शोधण्याची ठिणगी मनात पेरली गेली असावी. आणि एका वेगळ्या वळणाची दिशा अस्फूटपणे मनाला दिसली असावी.&lt;br&gt;{{gap}}देवीप्रसाद चटोपाध्यायांच्या 'लोकायत' या ग्रंथाचे वाचन करीत असतांना सर्व सामान्य लोकांनी अनुभवातून निर्माण केलेल्या, वास्तवाशी नाते जोडलेल्या इहवादी तत्वज्ञानाची ओळख झाली. एका नव्या खिडकीचे दार किलकिले होऊन समोर आले. चार्वाकाच्या 'ऋणं कृत्वा घृतं पिवेत्' चा विकृत अर्थ शाळेत असतांना सांगितला गेला होता. पण त्याचा नेमका संदर्भ, जो जीवनात श्रम.. कष्ट यांच्या आधाराने आर्थिक समृद्धीची दिशा दाखवतो, तो हाती आला. 'लोकायत' मधली 'गौरी' स्त्रीची स्वयंसिद्ध प्रतिमा घेऊन समोर आली. आणि व्यास महर्षींचे महाभारत वाचतांना स्त्रीची अत्यंत झळझळीत, अशी सतेज प्रतिमा हाती आली, द्रौपदींच्या रूपाने. द्रौपदीने भर दरबारात सिद्ध केले की, स्वत: द्यूतात हरलेल्या युधिष्ठिराला पत्नीला; मला पणाला लावण्याचा अधिकारच नाही. ती स्वत:च्या मनाने निर्णय घेत असे. ज्या अश्वत्थाम्याने तिची सर्व मुले मारली, त्या अश्वत्थाम्याच्या भळभळत्या चिरजखमेला शांतवण्यासाठी तिनेच त्यात तेल घालून दिलासा दिला. तिला व्यासांनी तीन विशेषणांनी गौरविले आहे. अग्नि कन्या, भाविनी आणि मन:स्विनी. अग्निसारखी तेजस्वी..स्पष्टवक्ती. दुसऱ्याच्या वेदना जाणणारी संवेदनशील भाविनी. आणि मनाचा कौल घेऊन कृती करणारी मनस्विनी.&lt;br&gt;&lt;noinclude&gt;२/ रुणझुणत्या पाखरा&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>g89lqan4ftbzbt4pq1ccuv02a778d1p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/१७</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71006</id>
    <revision>
      <id>155801</id>
      <timestamp>2022-08-19T13:17:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2461" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}कोणत्याही विषयाच्या शोधयात्रेचा नाद लागला की त्यात व्यक्तीमनाचं अस्तित्व बुडून जातं. तसा नाद लागला. भारतीय जीवनप्रणालीत 'बाई' च्या अस्तित्वाचा शोध घेण्याचा. मग गीता साने, आ.ह.साळुंके, पुष्पा भावे, गुरुवर्य प्रभाकर मांडे, स. रा. गाडगीळ अशा अनेकांच्या साक्षी. ग्रंथ.. प्रत्यक्ष चर्चा.. काळही बदलतच असतो.&lt;br&gt;{{gap}}..आणि १९९५ च्या बिजींगच्या जागतिक महिला परिषदेत इराणची ती सखी भेटली. भर उन्हात काळा बुरखा घालून फिरणारी. बरोबर पुरोगामी पुरूष होते. हसण्या इतपत ओळख झाली. आणि तिला एकटीला गाठून मी विचारलेच. खूप गोड हसून तिने उत्तर दिले.&lt;br&gt;{{gap}}&quot;जर मी हा बुरखा पांघरला नसता तर तुझी नी माझी.. एवढ्या महिलांची भेट झाली असती? आणि 'विमेन्स राईटस् आर ह्यूमन राईटस्' या घोषणेचे संदर्भ कळले असते? आपण कितीही दूर दूर असलो तरी हातात हात घट्ट धरून कडं करू या. बरोबरचे पुरूषही नव्या विचारांचे स्वागत करणारे प्रत्येक देशात, धर्मात आहेत. त्यांचे हात हाती घेतले तर जग आपल्याला 'माणूस.. स्वतंत्र परिपूर्ण व्यक्ती' म्हणून नक्कीच मान्यता देईल...&quot;&lt;br&gt;{{Right|{{xx-larger|□}}}}&lt;noinclude&gt;{{Right|रुणझुणत्या पाखरा / ३}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>l7uiwntx9nvw6pnwrzp5dzkuqoag43s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/१८</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71007</id>
    <revision>
      <id>155802</id>
      <timestamp>2022-08-19T13:20:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3589" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = रुणझुणत्या_पाखरा.pdf
|Page = 18
|bSize = 375
|cWidth = 321
|cHeight = 203
|oTop = 41
|oLeft = 36
|Location = center
|Description = 
}}
﻿
{{gap}}भंवरीबाई त्यावेळी वर्तमानपत्रांच्या मथळ्यांतून केवळ भारतभरच नव्हे तर भारताबाहेर जाऊन पोचली होती. भंवरीबाई जयपूर परिसरातली. एक हुशार आणि धाडसी, शिक्षण नसलेली कुंभारीण. चाकोरीतलं अ..आ..ई.., १,२,३ असं शिक्षण नसले तरी सामान्य व्यक्तीजवळ नव्या उजळत्या प्रकाशाची किरणे हवेतून सर्वांपर्यंत पोचतातच. भोवतालच्या गप्पा, चर्चा, बातम्या यांतून अडाणी मानली जाणारी व्यक्तीपण खूप काही शिकते. महिलांच्या सर्वांगीण विकासाचे काम १९७५ पासून जागतिक पातळीवर सुरू झाले. १९८४-८५ पासून त्याला वेग आला. काम तळागाळापासून सुरू केले तर ते सर्वांपर्यंत पसरते याचे भान शासनाला आले. राजस्थानात शासनाने 'साथिन' हे पद ग्रामीण परिसरातील महिलांच्यात सर्वांगीण महिला विकास व्हावा या हेतूने निर्माण केले. भंवरी जयपूर जवळच्या खेड्यात साथिन म्हणून काम करू लागली. घरोघरी जाऊन मुलींना शाळेत घालण्यासाठी आई, आजीशी संवाद करीत असे. मुलगी वयात आली, की नैसर्गिक बदल होतात. पण ती लग्नाला योग्य होत नाही. आपण मातीची कुंडी बनवतो तिला आकार देतो. पण ती सर्वांगानी भाजल्या शिवाय परिपूर्ण बनत नाही. तिच्यात माती, पाणी घालून रोप लावता येत नाही. ती कच्ची राहिली तर कुंडीच मोडून विरघळून जाते. पोर तेरा चौदाची असेल नि बापानी लगिन लावले तर गर्भाशयात बीज रूजत नाही. अपकार होतात. त्यात मुलीची शक्ती जाते. तिला वेगवेगळे आजार होतात. पोरीला शिकवा. असे ती सांगे. बाईला मारहाण करू नका, दारू पिऊ नका सांगे. महिलांची मंडळे तिने तयार केली.&lt;br&gt;&lt;noinclude&gt;४/रुणझुणत्या पाखरा&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>08006ffp69emkconf2uf5lceen5evcx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/१९</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71008</id>
    <revision>
      <id>155803</id>
      <timestamp>2022-08-19T13:28:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4258" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|&lt;poem&gt;'''बहेना चेत सको तो चेत''' 
'''जमानो आयो चेतन को...''' 
'''तू खुदको बदल, तू खुदको बदल'''
'''लबही तो जमाना बदलेगा...'''&lt;/poem&gt;}} 
{{gap}}यासारखी अर्थपूर्ण गाणी खड्या सुरेल आवाजात गाऊन ती महिलांना एकत्र आणी. तीज, गणगोर, शिळासात या सारख्या पारंपारिक उत्सवांना महिलांना जमवून नवे विचार सांगणारी नवी गाणी सांगे. स्त्रियांच्यात भंवरीबाई लाडकी साथीन् बनली. पण गावातल्या पुरूषांच्या डोळ्यांना ती काट्यागत खुपू लागली. घरातल्या स्त्रिया नवऱ्याच्या दारू पिण्याला विरोध करू लागल्या. दहा बारा वर्षाच्या लेकीचा 'ब्याव'.. लगिन करायला, प्रौढ पुरूषासोबत बालिकेचा विवाह करायला नकार देऊ लागल्या. स्त्रियांचे जागे होणे, नव्या विचारांनी चालणे हे पुरूषांना खपेना. आणि एक दिवस नको ती वेळ गाठून भंवरीवर गावातील पुरूषांच्या बहकाव्यात येऊन काही गुंडानी सामूहिक बलात्कार केला. भंवरी काही अठरा..वीस..तीसची तरूणी नव्हती. ती जाणत्या लेकरांची माय होती. प्रौढा होती. राजस्थानातल्या महिला संघटना, अरूणा रॉय सारख्या कार्यकर्त्या, काही सुजाण पुरूष कार्यकर्ते, स्वयंसेवी संस्था यांच्या सह अनेक लहान गावा मोहल्ल्यातल्या महिला तिच्या पाठीशी खंबीरपणे उभ्या राहिल्या. &quot;ज्या राज्याच्या सर्वोच्च न्यायालयात 'न स्त्री स्वातंत्र्यम अर्हति' असे म्हणणाऱ्या तत्वज्ञाचा(?) पुतळा उभा असतो ते राज्य भवरीला काय न्याय देणार?&quot; अशी कठोर टीका महिलांनी केली. ती भंवरीबाई १९९५ च्या बिजींगच्या आंतरराष्ट्रीय महिला परिषदेत अगदी जवळून अनुभवायला, मिळाली. संवाद झाला. आणि माझ्या मनात ओळी भंवरल्या.. 
&lt;poem&gt;'''त्या विभोर सांयकाळी''' 
'''कृष्णतुळशीच्या रंगातून''' 
'''मिणमिणत्या पहाट डोळ्यांतून''' 
'''अंगभर जाणवलीस''' 
'''तनामनात भंवरलीस''' 
'''आणि बीजींगची वाट कशी''' 
'''पायाखाली आल्यागत वाटली.''' 
'''मीरेच्या पायात रूतणारी वाळू''' 
'''तुझ्याही पायाखाली. विषाचा पेला तोच.''' 
'''फक्त समोर ठेवणारे चेहरे वेगळे..'''
&lt;/poem&gt;&lt;noinclude&gt;{{Right|रुणझुणत्या पाखरा/५}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>o09xunjsf4vkbm1d1sk6snajddi5a1i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२०</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71009</id>
    <revision>
      <id>155804</id>
      <timestamp>2022-08-19T13:35:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2931" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;﻿{{gap}}मीरेला वाटलं होत की 'धीरज का घागरा' नि 'सच की ओढणी' पहेनल्यावर तरी तो देश,.. जिथे स्त्रीच्या भावना, वेदना 'माणूस' या नात्याने जाणल्या जातील, तो सापडेल. पण..!! आज अनेकजणी माणुसकीहीन परंपरा, स्त्रियांना पायदळी तुडवणारे रीतीरिवाज, अंधश्रद्धा यांनी रचलेले उंच उंच गड उतरून जमिनीवर पाय ठेवीत आहेत. पायात रूतणारे काटे काढून नव्या वाटा धांडोळत आहेत.&lt;br&gt;{{gap}}...मार्च आला की महिला दिनाच्या निमित्ताने भंवरीबाई आठवतेच. मध्यतरी कोलकत्याला महिलांचा राष्ट्रीय पातळीवरचा मेळावा झाला होता तिथे भंवरी आली होती. मी भंवरीची आठवण काढताच सुनिताने लगेच माहिती दिली.&lt;br&gt;{{gap}}&quot;भाभी, भंवरी कोलकत्याला भेटली होती. तिने साथिन् ची संघटना बांधली आहे. तिचा पोषाख, तो घागरा... डोळ्यातली चमक, माथ्यावरचे बोर, ओढणी अगदी आहे तसेच आहे...&quot;&lt;br&gt;{{gap}}अशावेळी मन उद्याच्या आशांनी लखलखून जाते. ओठावर ओळी येतात&lt;br&gt;
'''माझ्या कातडीचे लिलाव&lt;br&gt;चौरस्त्यात मांडलेस&lt;br&gt;वयाचे हिशेब मांडित.&lt;br&gt;आणि तरीही&lt;br&gt;सात जन्मांचे वायदे स्मरून &lt;br&gt;तुझ्याच अंगणात बहरले &lt;br&gt;तुळस होऊन. &lt;br&gt;व्यास महर्षीची &lt;br&gt;आर्द्र हाक &lt;br&gt;जागी होतेय मनात. &lt;br&gt;हे भाविनी, हे अग्निकन्ये, हे मनस्विनी !!! &lt;br&gt;आणि दगडी वृंदावनाचे चिरे फोडून &lt;br&gt;पुन्हा एकदा जन्माला येतेय &lt;br&gt;भूमीकन्या सीता &lt;br&gt;नवे रामायण लिहिण्यासाठी...'''&lt;br&gt;{{Right|{{xx-larger|□}}}}&lt;noinclude&gt;६/रुणझुणत्या पाखरा&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>f2s8qt0igpel1xobs55d70cv01ypd7e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२१</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71010</id>
    <revision>
      <id>155805</id>
      <timestamp>2022-08-19T13:57:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3388" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = रुणझुणत्या_पाखरा.pdf
|Page = 21
|bSize = 374
|cWidth = 311
|cHeight = 203
|oTop = 42
|oLeft = 18
|Location = center
|Description = 
}}
﻿
{{gap}}अगदी अशात मध्य प्रदेशातील लेखिका मेहेरूनिसा परवेझ यांची कथा वाचण्यात आली. त्या विशिष्ट जमातीत मोठी मुलगी वयात आली की, तिला साग्रसंगीतपणे देवीला अर्पण करण्याची परंपरा शेकडो वर्षांपासून चालत आलेली आहे. मेहंदी चढविण्याच्या रिवाजापासून ते पहिली रात्र सजविण्यापर्यंतचे सर्व रिवाज खऱ्याखुऱ्या लग्नासारखेच. मात्र त्या रात्रीची बोली. किंमत, बाप वा मोठा भाऊ ठरविणार. प्रत्येक घरात बडी बुआ... आत्या, एखादी आजी 'अशी' असणारच. मग गावात वा मोहल्ल्यात जी सर्वात वयस्क आजी असेल, तिने त्या दोघांना खोलीत बंद करून दाराला बाहेरून कडी लावायची. त्या खोलीला बिनगजाची एक खिडकी. पहाट होत आली की पहिल्या रात्रीच्या मालकाने त्या खिडकीतून पळून जायचे. सकाळी भाचीला सुगंधी स्नान घालून मोठ्या आत्याने तिला गावाबाहेरच्या देवीला नेऊन आणायचे... गावातील प्रत्येक स्त्री-पुरूष हा धार्मिक(?), पांरपारिक विधी नेमकेपणाने पार पडतो की नाही हे पाहण्यात दक्ष असणार. कारण त्या पुण्यमय विधीत त्या व्यक्तीचाही खारीचा वाटा. मात्र पोरीच्या मनातील वादळांची दखल कोण घेणार? त्या कथेतील राणीने त्या मोकळ्या खिडकीचा उपयोग विषव्यूहातून पळून जाण्यासाठी केला. एका तरूण शिक्षकाने तिच्या भांगात सिंदूर भरून तिचा चेहरा ओढणीने झाकून 'कुलवधू' होण्यासाठी मदत केली. पण ही एक कथा. कल्पित सत्याच्या अवकाशातली. प्रत्यक्षात अशा किती 'राणी' सापडतील!&lt;br&gt;&lt;noinclude&gt;{{Right|रुणझुणत्या पाखरा / ७}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>39jj7acx50ak9ajcqc8kbe0fhspiokt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२२</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71011</id>
    <revision>
      <id>155806</id>
      <timestamp>2022-08-19T14:01:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6128" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}इतिहास असे नमूद करतो की, भारतात पूर्वी मातृसत्ताक जीवनपद्धती होती. स्त्री उत्पादनाच्या क्षेत्रात होती. शेतीचा शोध, अन्न शिजविण्याची कला, कुटुंबाचे व्यवस्थापन यांची निर्माती तीच. मानवी विकासाच्या प्रवासात यंत्राच्या शोधानंतर ती प्रजननाच्या नैसर्गिक जबाबदारीमुळे बाजूला पडली, बीज पेरणारा पुरूष महत्त्वाचा ठरला आणि उत्पादनात, कौशल्यात व्यवस्थापनात अग्रेसर असणाऱ्या स्त्रीचे समाजात 'देहस्विनी' हे रूप रूजले. स्थिर झाले. तिचे समाजातील वा कुटुंबातील स्थान जुजबी, दुय्यम झाले. पण शेवटी जगाचा गाडा प्रत्यक्षपणे चालवणारी 'ती'च. तो 'निमित्त'. यातून निर्माण झाल्या विविध प्रथा आणि रीतीरिवाज. सुमारे पंधराशे वर्षांपूर्वीच्या दाक्षिणात्य साहित्यातून कळते की, स्त्रियांचा महत्त्वाचा व्यवसाय देहाशी जोडलेला होता. अर्थात त्यातही दोन महत्त्वाचे प्रकार. सौंदर्य आणि विद्वत्ता यांच्या भट्टीत तयार झालेले स्वतंत्र तेजस व्यक्तिमत्व असलेल्या आम्रपाली, चित्रलेखा यांसारख्या गणिका किंवा दासी गणराज्यात सर्वात बुद्धीमान रूपवती आणि विविध कलांत निष्णात असलेली तरूणी सन्मानित केली जाई. प्रतिष्ठितांचे मनोरंजन करून त्यांना राज्य चालवितांना येणार ताण हलका करण्याची जबाबदारी तिच्यावर शासन यंत्रणेने सोपविलेली असे. अशा गणिकांच्या मागे-पुढे दास/दासी यांची फौजच असे. मात्र या स्त्रियांवर देह अर्पण करण्याची सक्ती नसे, तो त्यांचा निर्णय असे. नृत्य, संगीत, वाद्यवादन यांच्याद्वारे त्या मनोरंजन करीत. अर्थातच तो त्यांचा व्यवसाय होता. कवी राजेश्वरने आपल्या काव्यात गणिकांच्या विद्वत्तेचा, त्यांच्यातील कलागुणांचा भरभरून गौरव केला आहे.&lt;br&gt;{{gap}}इ.स. एक हजार साली दक्षिणेतील देवालयात शेकडो देवदासी होत्या. पण मंदिराची देखभाल करणे. परिसर स्वच्छ ठेवणे या 'देवा'च्या सेवेव्यतिरिक्त समाजातील प्रतिष्ठितांचीही वेगळी 'सेवा' करावी लागे. देवदासी म्हटले की बाकी बाब कवी बा. भ. बोरकरांची 'भाविण' ही कादंबरी आठवतेच. याशिवाय मुरळी, जोगतिणी वगैरे वगैरे. चरितार्थासाठी देहप्रदर्शन, देहविक्रय करणाऱ्या अनेक स्त्रिया असत. दासीप्रथा, त्यांच्या विक्रीच्या बाजारांचे संदर्थ प्राचीन साहित्यात सापडतात. बाईचे जगणे कबंधासारखे. शिर नसलेला जिताजागता देह म्हणजे कबंध.&lt;br&gt;{{gap}}गेल्या काही वर्षात 'बाई' बोलू लागलीये. तरीही अजून मनावरचे गडद पडदे उतरलेले नाहीत, काही वर्षांपूर्वी स्त्रियांच्या सर्वांगीण विकासासाठी काम करणाऱ्या स्वयंसेवी संस्थांच्या कार्यकर्त्यांची बैठक होती. सांगली, कोल्हापूर भागात काम करणाऱ्या कार्यकर्तीने स्वत:बरोबर पूर्वी या व्यवसायात असलेली, बालपणी देवीला 'सोडलेली' एक महिला आणली होती. या संस्थेच्या संपर्कात आल्यानंतर तिने हा&lt;noinclude&gt;८/ रुणझुणत्या पाखरा&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1v0i2fbaimmgdepkvnmju4w699q3vxs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>155807</id>
      <parentid>155806</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T14:02:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6138" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}इतिहास असे नमूद करतो की, भारतात पूर्वी मातृसत्ताक जीवनपद्धती होती. स्त्री उत्पादनाच्या क्षेत्रात होती. शेतीचा शोध, अन्न शिजविण्याची कला, कुटुंबाचे व्यवस्थापन यांची निर्माती तीच. मानवी विकासाच्या प्रवासात यंत्राच्या शोधानंतर ती प्रजननाच्या नैसर्गिक जबाबदारीमुळे बाजूला पडली, बीज पेरणारा पुरूष महत्त्वाचा ठरला आणि उत्पादनात, कौशल्यात व्यवस्थापनात अग्रेसर असणाऱ्या स्त्रीचे समाजात 'देहस्विनी' हे रूप रूजले. स्थिर झाले. तिचे समाजातील वा कुटुंबातील स्थान जुजबी, दुय्यम झाले. पण शेवटी जगाचा गाडा प्रत्यक्षपणे चालवणारी 'ती'च. तो 'निमित्त'. यातून निर्माण झाल्या विविध प्रथा आणि रीतीरिवाज. सुमारे पंधराशे वर्षांपूर्वीच्या दाक्षिणात्य साहित्यातून कळते की, स्त्रियांचा महत्त्वाचा व्यवसाय देहाशी जोडलेला होता. अर्थात त्यातही दोन महत्त्वाचे प्रकार. सौंदर्य आणि विद्वत्ता यांच्या भट्टीत तयार झालेले स्वतंत्र तेजस व्यक्तिमत्व असलेल्या आम्रपाली, चित्रलेखा यांसारख्या गणिका किंवा दासी गणराज्यात सर्वात बुद्धीमान रूपवती आणि विविध कलांत निष्णात असलेली तरूणी सन्मानित केली जाई. प्रतिष्ठितांचे मनोरंजन करून त्यांना राज्य चालवितांना येणार ताण हलका करण्याची जबाबदारी तिच्यावर शासन यंत्रणेने सोपविलेली असे. अशा गणिकांच्या मागे-पुढे दास/दासी यांची फौजच असे. मात्र या स्त्रियांवर देह अर्पण करण्याची सक्ती नसे, तो त्यांचा निर्णय असे. नृत्य, संगीत, वाद्यवादन यांच्याद्वारे त्या मनोरंजन करीत. अर्थातच तो त्यांचा व्यवसाय होता. कवी राजेश्वरने आपल्या काव्यात गणिकांच्या विद्वत्तेचा, त्यांच्यातील कलागुणांचा भरभरून गौरव केला आहे.&lt;br&gt;{{gap}}इ.स. एक हजार साली दक्षिणेतील देवालयात शेकडो देवदासी होत्या. पण मंदिराची देखभाल करणे. परिसर स्वच्छ ठेवणे या 'देवा'च्या सेवेव्यतिरिक्त समाजातील प्रतिष्ठितांचीही वेगळी 'सेवा' करावी लागे. देवदासी म्हटले की बाकी बाब कवी बा. भ. बोरकरांची 'भाविण' ही कादंबरी आठवतेच. याशिवाय मुरळी, जोगतिणी वगैरे वगैरे. चरितार्थासाठी देहप्रदर्शन, देहविक्रय करणाऱ्या अनेक स्त्रिया असत. दासीप्रथा, त्यांच्या विक्रीच्या बाजारांचे संदर्थ प्राचीन साहित्यात सापडतात. बाईचे जगणे कबंधासारखे. शिर नसलेला जिताजागता देह म्हणजे कबंध.&lt;br&gt;{{gap}}गेल्या काही वर्षात 'बाई' बोलू लागलीये. तरीही अजून मनावरचे गडद पडदे उतरलेले नाहीत, काही वर्षांपूर्वी स्त्रियांच्या सर्वांगीण विकासासाठी काम करणाऱ्या स्वयंसेवी संस्थांच्या कार्यकर्त्यांची बैठक होती. सांगली, कोल्हापूर भागात काम करणाऱ्या कार्यकर्तीने स्वत:बरोबर पूर्वी या व्यवसायात असलेली, बालपणी देवीला 'सोडलेली' एक महिला आणली होती. या संस्थेच्या संपर्कात आल्यानंतर तिने हा&lt;noinclude&gt;{{rh|८ / रुणझुणत्या पाखरा||}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>5bexqrhx19mek4dtfozb70ogizs3ybf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२३</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71012</id>
    <revision>
      <id>155808</id>
      <timestamp>2022-08-19T14:04:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1702" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;व्यवसाय सोडला होता. अशा देहविक्रय करणाऱ्या स्त्रियांना स्वत:च्या जगण्याचे भान देण्याचे काम त्यांच्यात जाऊन ती करू लागली होती. गप्पा मारतांना माझ्यासमोर एक प्रश्न तिने फेकला होता.&lt;br&gt;{{gap}}&quot;ताई तुमी कालिजात शिकविता. तुमचं पोट, घर चालविता. आमच्यासारख्या गरिबाच्या घरात जलमलेल्या पोरींना ना शिकशन ना काही. तुमच्यासारख्या हापिसात जाणाऱ्या बाया त्यांचचं डोकं इकतात नि पैसे कमवतात. आमच्यापैकी काहींजवळ असतं सुंदर शरीर, त्यातून जवान वय. मंग आमी त्ये इकतो नि पोरा-बाळांचं, आईबापाचं पोट भरतो. फरक काय? काही तरी इकायचं नि पैसे मिळवायचे! त्यातून आपल्यात पोरग्यांसाठी नवस बोलून पोरी देवीला वाहतात. अशा पोरींना साळंत कोण घालणार?'&lt;br&gt;{{Right|{{xx-larger|□}}}}&lt;noinclude&gt;{{Right|रुणझुणत्या पाखरा/९}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tsoki66j99ic04guzg5a6h9nm6flcsw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२४</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71013</id>
    <revision>
      <id>155809</id>
      <timestamp>2022-08-19T15:51:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3023" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = रुणझुणत्या_पाखरा.pdf
|Page = 24
|bSize = 372
|cWidth = 318
|cHeight = 206
|oTop = 41
|oLeft = 32
|Location = center
|Description = 
}}
﻿
{{gap}}त्या दिवशी सकाळीच मोठ्या घरून निरोप आला. आज पौर्णिमा आहे. दोघांना जेवायला घरीच बोलावलंय. मी इथे संसार मांडून जेमतेम महिना झाला होता. जातपात, विवाह जुळवण्याची पारंपरित रीत....यांच्या सीमा ओलांडून दसऱ्याला खऱ्या अर्थाने सीमोल्लंघन केले होते. त्याच्या घरच्यांना सद्भावाने जिंकायचे एवढेच उद्दिष्ट समोर होते. शिवाय विवाहाला होकार देतांना पिताश्रींनी एकच मंत्र दिला होता.&lt;br&gt;{{gap}}...प्रेमात पडलं की फक्त गुणच दिसतात. संसारात सारीपाट एकदा मांडलात की मतभेद एकमेकांचे स्वभावदोष यांचाही अनुभव येईल. पण त्यावेळी शांतपणे एकमेकांना समजून घ्या आणि दोषासकट 'आपलं माणूस' म्हणून एकमेकांचा स्वीकार करा. अशा तऱ्हेचे विवाह यशस्वी होणे देशाच्या एकात्मतेच्या दृष्टीने अत्यंत आवश्यक आहे. ...आज या सर्वात्मक स्वीकाराची चाळिशी उलटून गेली आहे. पण त्यांचे शब्द ताजे आहेत.&lt;br&gt;{{gap}}तर, सासरच्यांचे मन जिंकायचे म्हणजे 'या' म्हटले की जायचे. हा म्हणाला थोडी लवकर जा. मदत कर. घरी पुरणावरणाचा तळणा, भज्यांसकट साग्रसंगीत स्वयंपाक झालेला होता. मी घरात शिरले तर सासूजी मोठ्या भाभीजींना सांगत होत्या.&lt;br&gt;{{gap}}'बिनणी, पैले बिरामणीने... रसोईवाल्या दादीजीने जिमाई दे. पछे टाबरटुबर, मोठ्याराना पुरस दे...'&lt;br&gt;&lt;noinclude&gt;{{rh|१० / रुणझुणत्या पाखरा||}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bdp4btu77fmzx5qkkbv77spm9cgh0z2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२५</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71014</id>
    <revision>
      <id>155810</id>
      <timestamp>2022-08-19T15:57:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5427" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}त्यावेळी बिनणी, टाबरटुबर, मोट्यार शब्द कळले नाहीत 'रसोईवाल्या दादीजींना जेवू घाल... बिरामणी म्हणजे ब्राम्हणबाई' ऐवढे अंदाजाने कळले. आज कधीतरी भेटणाऱ्या नातलगांना मी मीरवाडीत सहजपणे बोलतेय हे पाहून आश्चर्य वाटते. भाभीजी मात्र हसत सांगतात 'न आवान कांई हुयो ए कालिजमा मराठी भाषाकी मास्तरणी हे. किशीभी भाषा आवेच ना?'&lt;br&gt;{{gap}}हळूहळू मी घरात लोणच्यासारखी मुरत गेले. आणि प्रश्नही विचारत गेले. प्रत्येक पौर्णिमेला मोठ्या घरी जेवायला जाणे, पुरणावरणाचा स्वयंपाक वगैरे सुरूच होते.&lt;br&gt;{{gap}}'भाभीजी, प्रत्येक पौर्णिमेला पुरणाचा वाटण्याघाटण्याचा स्वयंपाक म्हणजे घरातल्या बायकांची कंबर तोड. (तेव्हा मिक्सरचा जमाना तालुक्यापर्यंत पोचलेला नव्हता) त्यापेक्षा खीरपोळी का नाही का करू?'&lt;br&gt;{{gap}}'हे बघ पोरी, पुनव म्हणजे चंद्राचा पूर्ण प्रकाश. तो समद्या जगाला शांती देतो. पुरणाचा स्वयंपाक म्हंजी पूर्णान्न. आपल्या जीवनात नेहमीच आनंद नसतो. संकटच लई. तुकाराम बाप्पा काय म्हंतात? सुख पहाता जवा पाडे दुःख पर्वता ऐवढे । पौर्णिमेला चंद्र पूर्ण असतो. पूर्ण सुखाचे रुप म्हणून पुनवेला पुरण घालायचं ग! माझ्या सासूजींना शेवटची अनेकवर्षे दिसत नव्हते पण पुनवेकडे पहाण्याची नवी दृष्टी मला त्यांनी दिली. मग मलाही नाद लागला प्रत्येक पौर्णिमेचा चन्द्र आणि चांदणरात न्याहाळण्याचा. आषाढ श्रावणातला ढगांच्या मलईदार बुरख्यातून जाणवणारा तलम चन्द्रप्रकाश. तर कवी धुवांधार पावसातली काळोखी पुनव. पण त्या काळोखावरही चंदेरी हल्लक झिलई. भाद्रपदात कधी कधी गणपतींची सजावट पार भिजून जाई. पण अनंत चतुर्दशी आणि भादव्याच्या पुनवेचा ओलाचिंब प्रकाश, आश्विन पौर्णिमा बुचाच्या झाडावर उतरून आल्याची जाणीव देई. भाद्रपदातली अवस असावी त्या अंधारात गच्चीवर निवांतपणे बसून उंचउंच सरसरत गेलेल्या बुचाच्या झाडाच्या शेंड्याकडे पहावे. आश्विन पौर्णिमा त्या झाडावर उतरून वाहणाऱ्या सुगंधी प्रवाहात नाहतांना दिसेल. बुचाला कोणी अजरणीची फुले म्हणतात. पण मी मात्र त्या फुलांना आकाश मोगरीच म्हणणार!&lt;br&gt;{{gap}}आश्विन पौर्णिमेला शिवपत्नी गौरी 'को जागर्ति? को जागर्ति' असे विचारीत अवघ्या विश्वाला वेढून टाकते. ही पुनव सर्वार्थाने स्वत:च्या अस्तित्वाचा, भवतालचा निसर्ग, समाज, कुटुंब यांच्यामधले नाते यांचा निरामय होऊन शोध घ्या, म्हणून 'जागे व्हा' म्हणत रात्रभर फिरणारी पार्वती. ती एक पूर्ण माणूस... मानुषी. म्हणूनच शिवाला,&lt;noinclude&gt;{{rh|||रुणझुणत्या पाखरा / ११}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8afak718pi03m5qtz4p9xaq37cqftdq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२६</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71015</id>
    <revision>
      <id>155811</id>
      <timestamp>2022-08-19T16:10:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3695" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;आपल्या सहचराला प्रश्न विचारून भंडावून सोडणारी. आणि तो चुकतोय असे वाटले तर त्याच्याशी भांडणारी. त्यालाही सल्ला देणारी. अशी 'पूर्णा'.&lt;br&gt;{{gap}}या दिवशी मोठ्या मुलीला रात्री आई ओवाळते. हा मान ज्येष्ठ मुलाला नाही हं. कोजागिरी म्हटले की आटवलेले दूध हवेच. पावसाचे दिवस ओसरलेले. भरपूर हिरवा चारा नदी नाले वाहणारे. जनावरांनाही विश्रांती मिळण्याचे दिवस. रब्बीच्या पेरणीची तयारी किंवा पेरणी सुरू. अशा वेळी
{{center|'''वावर फुललंय,&lt;br&gt;जित्राप झुललंय,&lt;br&gt;साळूनं घातली भलरी... म्हणावेसे वाटणारच.'''}}{{gap}}पहिल्या सुगीचे धान्य हाती येण्याचे दिवस. अशावेळी गोठ्यात दुभतं बहरलेलं. दुधाची चव न्यारीच. पौर्णिमेची रात्र जागवायलाच हवी. दुधात पौर्णिमेच्या चांदण्याची शर्करा विरघळलेली. दुधाचे घोट घेत 'को जागर्ति विचारणाऱ्या पार्वतीला आपण 'अहं जागर्मि' असे उत्तर द्यायलाच हवे ना?&lt;br&gt;{{gap}}भारतीय जीवनरीतीने केवळ पौर्णिमेचे पावित्र्य जाणले नाही तर त्या प्रकाशात अमावस्येचा अंधारही कर्म आणि कर्तव्याने उजळून टाकण्याच्या दिशा शोधल्या. आषाढातल्या अमावस्येला दीपपूजा केली जाते. वा दिवाळीची सुरूवात धन त्रयोदशीने होते. तर अमावस्येला लक्ष्मीपूजन केले जाते. खरी दिवाळी तीच. लक्ष्मी, केवळ चांदीच्या नाण्यांची वा सोन्या मोहरांची नाही.
{{center|'''...दिन दिन दिवाळी,&lt;br&gt;गायी म्हशी ओवाळी&lt;br&gt;गायी म्हशी कोणाच्या? लक्ष्मणाच्या....'''}}{{gap}}आमची संपत्ती...लक्ष्मी, शेतभात, जनावरे, दुभते यांत आहे. आणि आमचे आदर्श पुरुष गुरे राखणारा कृष्ण, लक्ष्मण, शेतात श्रम करणारा बळिराजा. ह्या सर्वांच्या श्रमावरच आपल्या सर्वांच्या जीवनात पौर्णिमा प्रकाशत असते.&lt;br&gt;{{Right|{{xx-larger|□}}}}&lt;noinclude&gt;{{rh|१२ / रुणझुणत्या पाखरा||}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>cp0uqvggdcdhkvpekmtp71c3e1n3c6o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२७</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71016</id>
    <revision>
      <id>155812</id>
      <timestamp>2022-08-19T16:16:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2691" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = रुणझुणत्या_पाखरा.pdf
|Page = 27
|bSize = 374
|cWidth = 312
|cHeight = 207
|oTop = 33
|oLeft = 23
|Location = center
|Description = 
}}
﻿
{{gap}}&quot;थांबा. यशवंता तू जातीचा नाहीस. तू एका विधवेला बळजबरीतून झालेली नीच अवलाद आहेस. जोतीरावांनी तुला दत्तक घेतले म्हणून काय झाले? जातीच्या माणसानेच त्यांच्या प्रेतासमोरचे मडके हाती घेतले पाहिजे. चला मंडळींनो परत...&quot; तो प्रौढ गृहस्थ गडगडाट करीत बोलला.&lt;br&gt;{{gap}}&quot;थांबा&quot; असे म्हणत ती स्त्री पुढे आली.&lt;br&gt;{{gap}}'मी तर आहे ना तुमच्या जातीची? मी घेते ते मडके हाती आणि माझ्याच पतीच्या अर्थीपुढे...अंत्ययात्रेत पुढे रहाते..' ती नऊवारी लुगडे गुंडाळलेली मुलगी पुढे आली आणि तिने सुतळीने बांधलेले ते मडके हातात घेतले...&lt;br&gt;{{gap}}एक विचित्र सुन्नता. इतक्यात एक कन्या उभी राहिली आणि तिने प्रश्न केला.&lt;br&gt;{{gap}}'मॅडम, आपलं पथनाट्य उठावदार व्हावं म्हणून तर हा प्रसंग त्यात घुसडला नाही ना?'&lt;br&gt;{{gap}}प्रश्न मला नक्कीच बोचला आणि आवडला. &quot;बेटा जी व्यक्ती प्रत्यक्ष जगून गेली, अशा आगळ्यावेगळ्या व्यक्तीच्या चरित्रात घुसडपट्टी केली तर प्रेक्षक.. वाचक सहन करतील?.. पण हे असत्य का वाटते तुम्हाला? आपण एकविसाव्या शतकात जगतोय, म्हणून ते असत्य वाटतेय,&quot; मला मध्येच अडवीत दुसरी कन्या बोलू लागली.&lt;noinclude&gt;{{rh|||रुणझुणत्या पाखरा / १३}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>0bjt57w2on5kmsbby5sbethhscuuz54</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२८</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71017</id>
    <revision>
      <id>155813</id>
      <timestamp>2022-08-19T16:29:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5399" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;﻿{{gap}}&quot;..म्हणून तर! मॅडम २१ व्या शतकातही जाती बाहेरच्या मुलावर प्रेम केलं म्हणून मुलगी मारली जाते.. एखादी मुलगी आपल्याशी लग्न करायला नकार देते म्हणून तिच्या अंगावर ॲसिड फेकून तिला विद्रुप केले जाते..&lt;br&gt;{{gap}}&quot;हो आमच्या गावातल्या जेमतेम चौदा वर्षाच्या मुलीचे लग्न करून दिले. बिचारी आठवीत होती. हुशार होती. लग्न लवकर का? तर मुलगा मुंबईत नोकरीला आहे, कुठल्याशा कंपनीत. नि त्याला महिना पाच हजार रुपये पगार आहे.. पण मॅडम दीडवर्षात तो एडस् ने मेला नि ती मुलगी आली माघारी, आता तर फार वाईट अवस्था आहे तिची. तिला घरात घेत नाहीत. शिळे तुकडे खायला देतात. एडस् बद्दल धड माहिती कोणालाच नाही मग यात त्या मुलीचा काय दोष?&quot; तिसरीचा प्रश्न. लगेच चवथीने खंत बोलून दाखवली.&lt;br&gt;{{gap}}&quot;दीडशे वर्षांपूर्वी ज्योतिबांनी आपल्या आईवडिलांना स्पष्टपणे सांगितले होते की मूल न होणे हा केवळ पत्नीचा दोष नसतो. पुरूषातही दोष असू शकतो. सावित्रीत जर दोष आढळला तर मी जरूर दुसरा विवाह करीन पण माझ्यात दोष आढळला तर सावित्रीचा दुसरा विवाह करून देण्याचे वचन..आश्वासन मला द्याल? खरंच! हे जेव्हा वाचतो, ऐकतो तेव्हा वाटतं ज्योतीराव आणि सावित्रीबाई एकविसाव्या नव्हे तर एकतिसाव्या शतकात जगत होते...&quot; &quot;हो ना. आणि आपण? आपले विचार, आपली जगण्याची रित.. सगळेच सतराव्या शतकातले. आपल्या मेंदूचे कंडिशनिंग कोणी केलेय? धर्मानी की जातीपातीच्या जख्खड परंपरांनी?&quot; आणखी एकीची खंत.&lt;br&gt;{{gap}}...गेल्यावर्षीची ही हकीकत. तीन जानेवारी हा क्रांतीज्योती सावित्रीबाईंचा जन्मदिवस. त्या निमित्ताने पथनाट्य बसवले जात होते. गाव तसे तालुक्याचेच. पण आडवळणाचे. जीवनविषयक तंत्रशिक्षण देणारे मुलींचे गृहविज्ञान महाविद्यालय, जेमतेम शंभर मुलींचे. त्यावेळची ही चर्चा.&lt;br&gt;{{gap}}ते संवाद ऐकून मीच नाही तर नोकरी आणि भाकरीच्या निमित्ताने एकत्र येणाऱ्या आम्ही पाच सहा जणी खूप अंतर्मुख आणि अस्वस्थ झालो.&lt;br&gt;{{gap}}आणि माझ्या मनात दहा बारावर्षापूर्वीचा तो प्रसंग जागा झाला. ते सुशिक्षित मध्यमवर्गीय घर. गृहस्थ वकील. सुसंस्कृत. प्रगत आणि प्रगल्भ विचारांचे. अचानक पोटाचा विकार जडला. मग डॉक्टर्स.. तपासण्या वगैरे. तो आजार जीव घेणाऱ्या कॅन्सरचा ठरला. सद्गृहस्थांनी हे सत्य पचवले. त्यांची आज सुविद्य असणारी पत्नी विवाहाचे वेळी जेमतेम आठवी-नववी उत्तीर्ण होती. परंतु पतीच्या प्रोत्साहनाने त्या पदवीधर झाल्या. मुले शिकली. जणू पाचही बोटे तुपात. त्यात हे नवे संकट. पण&lt;noinclude&gt;{{rh|१४ / रुणझुणत्या पाखरा||}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ojs0p95f7b7h0zqfblhkqzk796xoohr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/२९</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71018</id>
    <revision>
      <id>155814</id>
      <timestamp>2022-08-19T16:33:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3177" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;वकीलसाहेबांनी अत्यंत हळुवारपणे आणि जीव लावून ते सत्य पत्नीला स्वीकारण्याचे धाडस दिले. आणि वचन घेतले. मृत्यू हा प्रत्येकाचा साथी आहे. आज मी उद्या तू. पण आपल्या जीवनात आपले जे भावबंध जुळले तीच आपल्या दोघांची खरी संपत्ती. 'मी नसलो तरी मी तुझ्या मनात असणारच. आपल्या नातवंडांतून असणार.. मी गीतेचा सेवक. माझ्या शेवटच्या क्षणी तुझ्या ओठातून बहरणाऱ्या गीतेच श्लोक ऐकत मला शेवटचा श्वास घ्यायचाय..मी तुझ्यात आहेच. परंपरेने स्वीकारलेले सौभाग्यलेणे केवळ माझ्या असण्याची खूण नाही. तू माझे जीवन फुलवलेस, मला भाग्यवान केलेस. तू माझी सुभगा आहेस. तू सौभाग्य लेणे उतरवायचे नाहीस. ते तुझे आणि माझे सौभाग्य आहे. आपल्या कुटुंबाला भाग्य देणारे तुझे कपाळ पांढरे राहणार नाही. सर्व सौभाग्यलेणी तू उतरवणार नाही असे आश्वासन मला दे..'&lt;br&gt;{{gap}}वकीलसाहेबांना दिलेले आश्वासन त्यांच्या सखीने पाळले.&lt;br&gt;{{gap}}अगदी परवा त्यांच्या घरी जाण्याचा योग आला. कुंकवाने रेखलेले सुभग कपाळ, पायात जोडवी, गळ्यात मंगळसूत्र अशी ती सुभगा नातवाला खेळवीत अंगणात स्वागताला उभी होती...माझे स्वागत तिनेच केले. संध्याकाळी परत निघाले. &quot;बाई, देवघरातली समई चेतवना ना?' सुनेने हाक दिली. मराठवाड्यात राजस्थानी कुटुंबात आईला 'बाई' म्हणतात.&lt;br&gt;{{gap}}त्यांनी निघताना मला कुंकू लावले. खणानारळाने माझी ओटी भरली. ती सुभगा सावित्री नेहमीच मनात उगवलेली असेल.&lt;br&gt;{{Right|{{xx-larger|□}}}}&lt;noinclude&gt;{{rh|||रुणझुणत्या पाखरा / १५}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4miohdboolxbvybdneu7nkpz3injr1a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/३०</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71019</id>
    <revision>
      <id>155815</id>
      <timestamp>2022-08-19T16:43:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3523" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = रुणझुणत्या_पाखरा.pdf
|Page = 30
|bSize = 374
|cWidth = 324
|cHeight = 204
|oTop = 38
|oLeft = 35
|Location = center
|Description = 
}}

{{gap}}निरागसतेच्या कोमल झाडाला आलेले ते गोंडस फूल. त्या फुलांचे नावं आहे छुंईया. आपल्याला त्या फुलाचे दर्शन उरात ठसून आठवते, ते त्याच्या डोक्यावरचे काळेभोर केस कापताना. हजामाचा वस्तरा त्या निरागस लेकराच्या डोक्यावरून फिरतोय. कारण सात वर्षांची छुंईया विधवा 'विगतः धवः' भाग्यहिन आहे. तिचे दर्शनही पापाचा शिडकावा करणारे आहे. पण तिचे डोळे? अम्माचा ...आईचा शोध घेणारे. गंगेकाठच्या विधवाश्रमात सोडून जाणाऱ्या वडिलांना तिच्या जगण्याचा, अस्तित्वाचा अर्थ विचारणारे. अत्यंत निरामय, कोवळी नजर पांढऱ्या वस्त्रात आकंठ लपेटलेला चिमणा देह. तो भवतालच्या माणसांना वाहत्या गंगेला काहीतरी विचारतो आहे. त्या आश्रमात भवताली शुभ्र, एकवस्त्रांकिता विधवा आहेत. विविध वयाच्या, विविध आकाराच्या, विविध आवाजाच्या, विविध नजरेच्या. स्वत:च्या आशा आकांक्षा, इच्छा, राग, लोभ, द्वेष... सारे पांढऱ्या वस्त्रात बांधून श्वास मोजून जगणाऱ्या. त्यात एक ऐंशीचा घाट पार केलेली वृद्धा. बुंदीच्या लाडूसाठी तरसणारी. तो मिळताच कायमचे डोळे मिटणारी. अर्थात हा लाडू देण्याचे धाडस छुंईयाच करणार.&lt;br&gt;{{gap}}'सप्तवर्षात् भवेत् कन्या' अशी छुंईया आश्रमात येते आणि सगळ्यांच्या एकसुरी जगण्यावर एक कोमल रंग चढतो. त्या आश्रमाची प्रमुख ढोलमटोल मधुमती. छुंईयाला अम्माकडे जायचेय. तिला पकडून आणायला सांगणाऱ्या मधुमिताला ती दुधाच्या दातांनी कडकडून चावते. कौतुकाची तृप्त लहर इतर सगळ्या विधवांच्या चेहेऱ्यावर.&lt;noinclude&gt;{{rh|१६ / रुणझुणत्या पाखरा||}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rgvsqc3xevtrpqq1s91qj5cubvj09m8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/३१</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71020</id>
    <revision>
      <id>155816</id>
      <timestamp>2022-08-19T16:54:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5456" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;कल्याणी, मुलामय आरसपानी कांतीची लख्ख गौरांगना देखणी कल्याणी. तिचे काळेभोर केस मात्र वाढलेले. शेठकडे पाठवून आश्रमाचा खर्च भागवण्याचे मधुमिताने शोधलेले माध्यम. मनाने मलीन न झालेली अनाघ्रात अशी कल्याणी, छुंईयावर सतत पाखर घालणाऱ्या दोन पक्षिणी. कल्याणी आणि शकुंतला दिदी. कल्याणीने स्वत:ची माया ममता बारक्या काळू कुत्र्यावर पांघरली आहे. छुंईया पण त्याच्यात रमते. रात्रंदिवस. एक दिवस ते छुंईयाच्या हातून निसटते नि रस्त्यावरून धावू लागते. मागे सुसाट धावणारी छुंईया. नारायण त्याला उचलतो तिथे धापा टाकत पोचलेली छुंईया. मागोमाग कल्याणी. नारायण गांधीजींच्या विचारांवर श्रद्धा असलेला तरूण वकील. श्रीमंत सेठचा एकुलता एक मुलगा. प्रथमदर्शनीच कल्याणीच्या प्रेमात खोल बुडालेला. छुंईया बद्दल आस्था, करूणा.&lt;br&gt;{{gap}}
'माझ्या आईचं ऐकून बाबूजींनी माझं लग्न केलं असतं तर छुंईया एवढी बेटी असती मला.' नारायण.&lt;br&gt;{{gap}}निरभ्र मनाचा नारायण आईला विधवेशी लग्न करणार असल्याचे सांगतो. कल्याणीला घरी घेऊन जायला येतो. कल्याणीच्या विवाहाचे लाडू, पुरी खाण्याची स्वप्ने पहाणारी छुंइया, कल्याणीच्या पुनर्विवाहाला मधुमिताचा विरोध. मधुमिता संतापाने तिचे केस कापते. तरीही इतर सर्वांच्या निःशब्द शुभेच्छा घेऊन कल्याणी नारायण बरोबर नावेत बसते. नारायण पल्याडच्या तीरावर असलेला त्याचा वाडा तिला दाखवतो. कल्याणी चमकते आणि दृढ शब्दात सांगते, नांव परत मागे फिरव.&lt;br&gt;{{gap}}...तो वाडा. ज्या सेठकडे मधुमिता कल्याणीला रात्री पाठवीत असते. त्या सेठचा असतो. आणि जगण्याचा अर्थ हरवलेली कल्याणी एक दिवस गंगेत नाहीशी होते. मधुमिताशी खिडकीतून गप्पा मारणारा, तेथील सुंदर विधवांना रात्रीचा शेठ शोधून देणारा एक 'तृतीय-पुरूषी'. मधुमिता छुंईयाला त्याच्या बरोबर सेठकडे पाठवते. परंतु पांखर घालणारी दुसरी पक्षिणी हा डाव उधळते. छुंइयाला कडेवर घेऊन पळत सुटते. नारायणाला शोधणार कुठे नि कसे? पण अलोट गर्दी रेल्वेस्टेशनकडे धावणारी. महात्मा गांधीजी रेल्वेतून जातांना वाराणशीला दोन मिनिटे थांबून लोकांसमोर बोलणार असतात. तिथे गांधीभक्त नारायण नक्कीच असेल. पुन्हा छुंईयाला कडेवर घेऊन जीव समर्पून धावणे.&lt;br&gt;{{gap}}..गाडी सुटली आहे. दरवाजात नारायण. शकुंतला दिदी, चालत्या गाडीत छुंइयाला त्याच्या हातात देते. नारायणच्या डोळ्यातली आश्वासकता आणि छुंइयाचे तृप्त निरागस डोळे, शकुंतला दिदीला जगण्याचे अर्थ ...संदर्भ सापडल्याचा निरामय अनुभव.&lt;noinclude&gt;{{rh|||रुणझुणत्या पाखरा / १७ }}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>diwobowxqmfbxok0xazdj5xjne3jqqw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/३२</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71021</id>
    <revision>
      <id>155817</id>
      <timestamp>2022-08-19T17:01:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3491" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}...दिपा मेहेताचा 'वॉटर' हा चित्रपट बघायला मिळणे एक अस्वस्थ अनुभव. कल्याणीच्या पुनर्विवाहाला नाकारणाऱ्या मधुमिताच्या पोटऱ्या, पायांनी चेपतानां तिच्या अंगावर दणादणा नाचून...तुडवून छुंईयाने व्यक्त केलेला संताप. होळीच्या वेळी छुंईयाला कृष्ण बनवून विधवा आश्रमात एकमेकींच्या अंगावर गुलाल उधळून साजरी केलेली रंगपंचमी. सारेच न विसरता येणारे अनुभव.&lt;br&gt;{{gap}}आम्ही राष्ट्रीय आणि महाराष्ट्र प्राधिकरणाच्या वतीने यावर्षी मार्च मध्ये परित्यक्ता व एकाकी महिलांचे संमेलन घ्यायचे ठरवले. विधवा हा शब्द का वापरायचा? ती स्त्री मुलांना अन्न, शिक्षण देण्यासाठी, त्यासाठी अर्थार्जन करण्यासाठी दहा दिशा धुंडाळते. तिला भाग्यहीन का म्हणायचे? म्हणून आम्ही 'एकाकी' हा शब्द योजिला. त्यांचे दैनंदिन जगण्याचे आर्थिक, सामाजिक प्रश्न जाणण्यासाठी सर्वेक्षण पत्रिका तयार केली. वाटले होते ३००/३५० महिला येतील. आठशेच्या आसपास आकडा गेला. जिलब्या, मसालेभात खातानाची धडपड, चढाओढ..! परित्यक्तांपेक्षा एकाकी, निराधार जीवन जगणाऱ्या विधवांची संख्या जास्त, वॉटर पहातांना मला त्या परिषदेचा अनुभव आठवला.&lt;br&gt;{{gap}}... 'वॉटर'च्या चित्रीकरणाला विरोध झाला. मग पात्रं बदलली. श्रीलंकेत तो चित्रित झाला. आमच्या धर्माने समाजाच्या अंगावर केलेल्या खोल जखमा आम्ही किती दिवस झाकून पाकून ठेवणार? आमचा धर्म.. जो जन्माने दिला, मग तो कोणताही असो, निरोगी, करण्याची बांधिलकी त्या धर्माचे म्हणून आपण स्वीकारायला नको? आपले घर आपणच झाडून स्वच्छ ठेवायला हवे ना?&lt;br&gt;{{Right|{{xx-larger|□}}}}&lt;noinclude&gt;{{rh|१८ / रुणझुणत्या पाखरा||}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3m3x6tnsu4yq6wxwawtgmu4swpctoh0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/३३</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71022</id>
    <revision>
      <id>155818</id>
      <timestamp>2022-08-19T17:11:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3460" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{Css image crop
|Image = रुणझुणत्या_पाखरा.pdf
|Page = 33
|bSize = 374
|cWidth = 312
|cHeight = 200
|oTop = 41
|oLeft = 20
|Location = center
|Description = 
}}
{{gap}}रणरणत्या उन्हात तापलेला माळ. धगधगणारे जळते डोंगर. रानोमाळ भटकणारी गुरे नि माणसे. वणवण. का? भूक भागवणाऱ्या बरबड्याच्या दाण्यांसाठी! बरबडा हे दाणे देणारे रानगवत ...आगाताच्या सुगीचे १९७० साल बिनपावसाचे उलटले. पाठोपाठ १९७१ ही तसेच. १९७२ ची आशा होती. पण तेही तोकड्या पावसाचे. अवघा मराठवाडा दुष्काळाने हैराण. होरपळणारी. खंगलेली जनावरे कत्तल खान्याच्या दिशेने नेणारे उदास शेतकरी. गंगथडीचा पट्टा सोडला.तर इथून तिथून तीच तऱ्हा.&lt;br&gt;{{gap}}बीड जिल्हा तर कायमचा तहानलेला. दुष्काळी. आष्टी, पाटोदा, केज, अंबाजोगाई तालुक्यातील ग्रामीण परिसरातील हजारो कुटुंबांनी भाकरीसाठी मुंबई, पुणे, कोल्हापूर, सांगली, सातारा, सुरत असे रस्ते धरले. घरादाराला कडी घालून, चिरेबंदी वाडा मोकळा सोडून. देशमुख पाटलाच्या घरातल्या मध्यमवयीन बाया हळदीकुंकवाच्या निमित्ताने वलगट पांघरुन घराबाहेर पडणाऱ्या. त्या पितळी टोपली घेऊन रोजंदारीच्या कामावर, दगडमाती भरून एकमेकींना देऊ लागल्या. घरची म्हातारी कोतारी दीड दोन एकर रान.. शेत सांभाळण्यासाठी. दारात बसवली गेली.&lt;br&gt;{{gap}}...१९४७ साली आम्ही स्वतंत्र झालो. १९५२ साली जात, धर्म, लिंग निरपेक्ष समतावादी स्वतंत्र राष्ट्राची राज्यघटना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या नेतृत्वाखाली तयार झाली. आमच्या हक्कांचे, अधिकारांचेक नेमके अर्थ समजून घेतांना नागरिक म्हणून कर्तव्यांची माहिती जाणून घेण्याचे भान मात्र सुटून गेले. आमच्या&lt;noinclude&gt;{{rh|||रुणझुणत्या पाखरा / १९ }}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>72ffjdfoh2kilgmy9biy8w13nv63hrm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/३४</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71023</id>
    <revision>
      <id>155819</id>
      <timestamp>2022-08-19T17:20:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5074" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;डोक्यात एकच समीकरण पक्के झाले. शासन हा 'देता' आणि नागरिक हा 'घेता'. जे संघटित झाले त्यांनी घेराव, मोर्चे, हल्लाबोल, उपोषण वगैरेंच्या मार्गांनी शासनाकडून जमेल तितके मिळवायचे! सामान्य माणूस मात्र आहे तिथेच. आशाळलेला आणि ओशाळलेला.&lt;br&gt;{{gap}}निसर्ग आणि नियतीच्या धक्क्यांनी माणसे आतून हलतात. डोकी धावू लागतात. विशेषत: तरूणांच्या मनातली उर्जा जागी होते. फुलत जाते. आणि तसेच झाले. काही हातात हात घालून फिरणाऱ्या तरूणांना स्वप्ने पडू लागली. दगडातून झिरपणाऱ्या झुळझुळत्या पाण्याची. स्वप्ने. पण ती मृगजळ होती?&lt;br&gt;{{gap}}...एक दिवस तिघे चौघे तरूण डोंगरावरच्या एका उमाठ्यावर उभे होते. थांबत थांबत उतरत जाणारा डोंगर उतार. आणि थेट खाली पूर्व पश्चिम पसरलेली वाळूची रूंद नदी. म्हणजे पट्टा. मैलोनमैल पसरत गेलेला. तिचे नाव नीलगंगा&lt;br&gt;{{gap}}मग त्या तरूणांपैकी एकाने विचारले. &quot;भाऊ, हितं पाण्याचा थेंब नाही नि नीलगंगा कसं हो नाव या वाळूच्या पट्ट्यांचं?&quot;&lt;br&gt;{{gap}}'अवं दादा आमची आजीमाय न्हान व्हती तवा लई मोठं जंगल व्हतं म्हन हितं. ही निळाई बारमास वहायची. रातच्याला बिबठे, कोल्हे फिरायचे. बाया पहाटे पानी भराया, धुनं धुवाया जायच्या तवा दिसायचे. हरेक खेड्यातलं एखाद दुसरं जनावर, कंदीतरी सुगी राखणाऱ्या गड्याला ओढून न्यायचे. या डोंगराळ भागात पीक पिवळ्या जवारीचं आन् जवसाचं. मोठ्या जवारीची भाकर सणासुदीलाच. दुभत्या गायी म्हशी, मेंढरं लई होती. पाटील देसमुखाची घरं हाताच्या बोटावर मोजावी इतकी. एखादं बामणाचं. पुजेला तो नि मर्तिकेला तोच. एखादं मारवाड्याचं दुकान. दुकानदार नि सावकार तोच. या भागात वस्ती धनगर, हटकर, वंजारी, आन् शिवे भाईर त्यांची.' गावात राहणारा एखादा काटक म्हातारा अशी माहिती देई. मग ही तरूण पोरं त्या शब्दांमागचा शोध घेत.&lt;br&gt;{{gap}}दिवस उलटतच असतात. तसे ते उलटत होते. पाऊस बऱ्यापैकी पडू लागला. पोरं उत्साहानं डोंगरात गेली. पण काय? पाणी सगळं वाहून गेलेलं. नाही म्हणायला खुरट्या गवताचे गालिचे. झाडे टवटवून जीव वाचवून उभी. निळाई कोरडाईच!&lt;br&gt;{{gap}}मग दुप्पट वेगाने डोकी चालायला लागली. नवेनवे प्लॅन्स घेऊन पुण्यामुंबईकडे धाव. डोक्यातली स्वप्ने जमिनीवर उतरवायची झाली तर तल्लख, अनुभवी साथ हवी आणि पैसाही. एका ज्येष्ठ निनावी व्यक्तीने दहाएकर नाठाळ डोंगर खरेदी करायला, पैसे&lt;noinclude&gt;{{rh|२० / रुणझुणत्या पाखरा||}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>lna0igdtba1ezqwvb1f8nehjmkx8g40</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>पान:रुणझुणत्या पाखरा.pdf/३५</title>
    <ns>104</ns>
    <id>71024</id>
    <revision>
      <id>155820</id>
      <timestamp>2022-08-19T17:27:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>अश्विनीलेले</username>
        <id>3813</id>
      </contributor>
      <comment>/* मुद्रितशोधन */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4335" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;अश्विनीलेले&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;दिले. पाठीवर दिलाशाची थाप दिली. आणि एक नवी प्रयोगशाळा सुरू झाली. दर शनिवारी, रविवारी ही तरूण मंडळी डोंगरात जात. दगड गोटे घेऊन उतारावरच्या अरूंद घळी भक्कमपणे बंद करून टाकत. उतारावर एकाखाली एक बंद केलेल्या घळी तग धरलेल्या वाळक्या बाभळी पिंपळा भोवती खंदून आळी केलेली. चाराचे दहा, वीस...पंचवीस. पोरं आणि पोरी. गावातल्यांनाही उत्सुकता. मग तेही सामील. मग यायचा तेव्हा पाऊस आला. नि काय? ... त्या घळीतलं पाणी क्षणभर थांबत थांबत इकडे तिकडे पाहू लागलं. बाभळ पिंपळाखालची आळी टचाटच भरली. गेल्या सालपेक्षा त्या डोंगरातली हिरवळ जावळासारखी झुलु लागली. तरूणांच्या मनातले बळ दुप्पट झाले. ही आगळी वेगळी बिनभिंतीची प्रयोगशाळा चहुअंगांनी बहरू लागली. गावातला माणूस गावात राहू लागला. झाडे लावू लागला. बरबडा खाण्याऐवजी पिवळी ज्वारी, जवस, उडिद अशी आगाताची पिके घेऊ लागला, पाणी मातीत जिरू लागले. मग सामुदायिक विहिरीची कल्पना. हा प्रयोग वंसतराव नाईकांनी शासनाच्या वतीने राबवला. शेवटी चांगल्या शासकीय योजनांचं झालं तेच या प्रयोगाचे झाले. पण मुख्यमंत्र्यांच्या या योजनेने त्या धडपडणाऱ्या तरूणांच्या मनात घर केले. मग या प्रयोगशाळेची रोजगार हमी शंभर दिवस काम देणारी. मग त्यात नवी भर. ती अशी. बायांना एक तास लिहायला वाचायला शिकवायचे. अन् तो तास कामाचा धरायचा काही दिवसात म्हाताऱ्या, तरूण सगळ्या बाया अंगठा उमटवून नव्हे तर सही करून मजूरी उचलू लागल्या. जुन्या विहिरींचे झरे जिवंत होऊन झिरपू लागले. मग प्रत्येक खेड्यात धावणारी एस. टी., १० वी पर्यंत शाळा, शिकणाऱ्या.. खेळणाऱ्या मुली.. आणि २५ वर्षानंतर आज?
{{center|'''भिरभिरणाऱ्या पायांना&lt;br&gt;मिळालाय विसावा &lt;br&gt;उजाडणारा प्रत्येक दिवस &lt;br&gt;वाटतोय नवा &lt;br&gt;दांडातून खेळतयं झुळझुळतं पाणी &lt;br&gt;दीड दोन एकराची मालकीण &lt;br&gt;गातेय सुगीची गाणी.'''}} {{gap}}ही अशी गोष्ट. सुफळ होऊन संपूर्ण होण्याच्या दिशेचा शोध घेणारी. ती वाचणाऱ्यालाही सुफळ होवो.&lt;br&gt;{{Right|{{xx-larger|□}}}}&lt;noinclude&gt;{{rh|||रुणझुणत्या पाखरा / २१}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>dhf8zupohgn7e9dun3qo8cb2ml09h0m</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>