ဝဳကဳပဳဒဳယာ mnwwiki https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%99%E1%80%BA MediaWiki 1.39.0-wmf.26 first-letter မဳဒဳယာ တၟေင် ဓရီုကျာ ညးလွပ် ညးလွပ် ဓရီုကျာ ဝဳကဳပဳဒဳယာ ဝဳကဳပဳဒဳယာ ဓရီုကျာ ဝှာင် ဝှာင် ဓရီုကျာ မဳဒဳယာဝဳကဳ မဳဒဳယာဝဳကဳ ဓရီုကျာ ထာမ်ပလိက် ထာမ်ပလိက် ဓရီုကျာ ရီု ရီု ဓရီုကျာ ကဏ္ဍ ကဏ္ဍ ဓရီုကျာ ပါင်မုက် ပါင်မုက် ဓရီုကျာ TimedText TimedText talk မဝ်ဂျူ မဝ်ဂျူ ဓရီုကျာ ကိရိယာငယ် ကိရိယာငယ် ဆွေးနွေးချက် ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ် ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ် ဆွေးနွေးချက် 0 439 34373 32196 2022-08-27T04:44:43Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox medical condition | name = ကေန်သာ (Cancer) | image = Tumor_Mesothelioma2_legend.jpg | caption = A coronal [[CT scan]] showing a malignant [[mesothelioma]]<br>Legend: →&nbsp;[[tumor]]&nbsp;←, ✱&nbsp;central [[pleural effusion]], 1 & 3&nbsp;[[lung]]s, 2&nbsp;[[Vertebral column|spine]], 4&nbsp;[[rib]]s, 5&nbsp;[[aorta]], 6&nbsp;[[spleen]], 7 & 8&nbsp;[[kidney]]s, 9&nbsp;[[liver]] | field = [[Oncology]] | synonyms = [[malignancy|Malignant]] [[neoplasm|tumor]], malignant [[neoplasm]] | pronounce = {{IPAc-en|audio=en-us-cancer.ogg|ˈ|k|æ|n|s|ər}} | symptoms = Lump, abnormal bleeding, prolonged cough, unexplained [[weight loss]], change in [[bowel movement]]s<ref name=NHS2012>"[https://www.nhs.uk/conditions/cancer/symptoms/ Cancer – Signs and symptoms]". ''NHS Choices''. Archived from the original on 8 June 2014. Retrieved 10 June 2014.</ref> | complications = | onset = | duration = | causes = | risks = Tobacco, [[obesity]], poor [[Diet (nutrition)|diet]], [[lack of physical activity]], excessive [[Alcoholic beverage|alcohol]], certain infections<ref name=WHO2018/><ref name=Enviro2008>Anand P, Kunnumakkara AB, Sundaram C, Harikumar KB, Tharakan ST, Lai OS, Sung B, Aggarwal BB (September 2008). "Cancer is a preventable disease that requires major lifestyle changes". ''Pharmaceutical Research''. '''25''' (9): 2097–116. doi:10.1007/s11095-008-9661-9. PMC 2515569. <nowiki>PMID 18626751</nowiki>.</ref> | diagnosis = | differential = | prevention = | treatment = [[Radiation therapy]], surgery, [[chemotherapy]], and [[targeted therapy]].<ref name=WHO2018/><ref name=TCT2018 /> | medication = | prognosis = Average [[five year survival]] 66% (USA)<ref name=Seer2014>"SEER Stat Fact Sheets: All Cancer Sites". ''National Cancer Institute''. Archived from the original on 26 September 2010. Retrieved 18 June 2014.</ref> | frequency = 90.5 million (2015)<ref name=GBD2015Pre /> | deaths = 8.8 million (2015)<ref name=GBD2015De /> }} <!-- Definition and symptoms --> [[File:Wikipedia-VideoWiki-Cancer.webm|thumb|thumbtime=0:32|upright=1.3|Video summary ([[Wikipedia:VideoWiki/Cancer|script]])]] '''ယဲကေန်သာ''' ({{Lang-en|Cancer}}) ဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်ယဲ မၞုံကဵုဂကူနာနာသာ် ဟိုတ်နူ ကလာပ်ရုပ် ဇၞော်တိုန် အတိုင်သဘာဝဟွံသေင်တုဲ မလေပ်ကၠောအ်စိုပ် ပ္ဍဲကဵုအဝဲခန္ဓ ဒၞာဲတၞဟ် မာန်ရ၊၊<ref name=WHO2018>"Cancer". ''World Health Organization''. 12 September 2018. Retrieved 19 December 2018.</ref><ref name=NCI2014>"Defining Cancer". ''National Cancer Institute''. 17 September 2007. Retrieved 28 March 2018.</ref> ကလောအ် ကလေန် (benign tumor) မဒှ်အရာ မဟွံတုပ် ကုကေန်သာဂှ် ဍေဟ်တအ် ဟွံပြးကၠောအ်ကၞာန်ရ၊၊<ref name=NCI2014/> လက်သန်သင်္ကေတ မဒှ်စမာန်တအ်ဂှ် မပ္တံကဵု ကလောအ်ကလေန် ( a lump)၊ ဒဒှ်ဆီမတိတ် သက်ကုသဘာဝ(abnormal bleeding)၊ ခ္ဍက် ဍာ်ဇမၠိင် (prolonged cough)၊ ဇြာဲစှ်ေ သီုဟွံတီဟိုတ် (unexplained weight loss) ကေုာံ ပရေင်ပြံင်လှာဲ ပ္ဍဲကဵုကြုတ်ဇၞော်ဂမၠိုင် (a change in bowel movements)တအ်ဂှ် ထ္ၜးလက်သန်ယဲမာန်ရ၊၊<ref name=NHS2012/> ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ဇၟာပ်မထ္ၜး လက်သန်ဗီုဏအ်ဂှ် ဒှ်ကေန်သာ ဖအိုတ် ဟွံသေင်၊ ဟိုတ်နူယဲတၞဟ်တုဲ ကတဵုဒှ် လက်သန်ဗီုဏအ် မာန်ကီုရ၊၊<ref name=NHS2012/> ယဲကေန်သာ ကောန်မၞိဟ်တအ် မကတဵုဒှ်စမာန် သီုဖအိုတ် နွံ ၁၀၀ ဂကူပြင်င်ရ၊၊<ref name=NCI2014/> <!--Cause and diagnosis --> ကုညးမဒးချိုတ် နကဵု ယဲကေန်သာတအ် သီုဖအိုတ်ဂှ် မၞိဟ်ၜိုတ် ၂၂ ﹪ဂှ် ကတဵုဒှ်ယဲ ဟိုတ်နူကဵု သုင်ၜံက် (Tobacco)၊၊<ref name=WHO2018 /> ၁၀﹪ တၞဟ်ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ကြောအ်လောန် (obesity)၊ ကဵု စစၞဟွံကိတ်ညဳ ကုပရေင်ထတ်ယုက် (poor diet)၊ ပရေင်ချဳဓရာင်ကာယအောန် (lack of physical activity) ဟွံသေင်မ္ဂး ဟိုတ်နူသုင်အရက်ဂၠိုင်ရ၊၊<ref name="WHO2018" /><ref> [[Url=http://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/obesity/obesity-fact-sheet#q3|Obesity and Cancer Risk]]. National Cancer Institute. 3 January 2012. [https://web.archive.org/web/20150704154440/http: Archived] from the original on 4 July 2015. Retrieved 4 July 2015.</ref><ref>Jayasekara H, MacInnis RJ, Room R, English DR (May 2016). "Long-Term Alcohol Consumption and Breast, Upper Aero-Digestive Tract and Colorectal Cancer Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis". ''Alcohol and Alcoholism''. '''51'''(3): 315–30. doi:10.1093/alcalc/agv110. <nowiki>PMID 26400678</nowiki>.</ref>ဟိုတ်မဂွံဒှ်ယဲ တၞဟ်တအ်ဂှ် ဟိုတ်နူ မစုက်လုက် ကုဓါတ်ဓါတု (ionizing radiation) ကေုာံ ပွဳပွူသဘာဝ ဟွံသအးဇ္ၚး (environmental pollutants)တုဲ ယဲထၞေန်စပ် (infections)ဂွံရ၊၊ <ref name="Enviro2008" /> ပ္ဍဲကဵု ဍုင်ဇၞော်မောဝ်တုဲတအ် မၞိဟ်ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ၁၅﹪ ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ယဲထၞေန်စပ် ဒၟာနူ မစုက်လုက်လဝ် မပ္တံကဵု ဟေလဳကဝ်ဗက်တာ ပဝ်လဝ်ရဳ (Helicobacter pylori)၊ ယဲဟေပတိတိသ် ဘဳ (hepatitis B)၊ ယဲဟေပတိတိသ် သဳ (hepatitis C)၊ ယဲဟိုတ်နူစၟဝါယ်ရာသ် ပပိလ်လဝ်မာ (human papillomavirus infection)၊ စၟယဲဝါယ်ရာသ်အိပ်သတာင်ပါ (Epstein–Barr virus) ကေုာံ စၟယဲအေန် မဖျေဟ်ဒြဟတ်ဒုင်ဗဒဝ် (human immunodeficiency virus (HIV))တအ်ရ၊၊<ref name=WHO2018/> စၟယဲ ကေုာံ ဓါတုတအ်ဏအ်ဂှ် ပကဵု ညံင်ဗဳဇ ကလာပ်ရုပ်ဂွံပြံင်လှာဲတုဲ နူဂှ် မွဲကဆံင် ကၠောအ်ဒှ်အာ ကေန်သာရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရာမထၞေန်စပ်ဝွံ ဒှ်ဟိုတ်မဂွံပကဵု ညံင်ဂွံဒှ်ကေန်သာရ၊၊<ref name=WCR2014Bio>''World Cancer Report 2014''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 1.1. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi>. Archived from the original on 12 July 2017.</ref> ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး ပရေင်ပြံင်လှာဲ ဗဳဇကလာပ်ရုပ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ကၠာ တုဲမ္ဂး ဍေဟ်ကၠောအ်ဒှ်အာ ကေန်သာရ၊၊<ref name=WCR2014Bio /> ၜိုတ် ၅ - ၁၀﹪ဂှ် ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ဟိုတ်နူ မကလိဂွံ အာဲဗဳဇယဲ (inherited genetic defects) နူကဵု မိမၜါရ၊၊<ref name=ACS-heredity>"[http://www.cancer.org/cancer/cancercauses/geneticsandcancer/heredity-and-cancer Heredity and Cancer]". [https://web.archive.org/web/20130802043732/http://www.cancer.org/cancer/cancercauses/geneticsandcancer/heredity-and-cancer American Cancer Society]. Archived from the original on 2 August 2013. Retrieved 22 July 2013.</ref> ယဲကေန်သာ နွံပ္ဍဲဇကု ဟွံမဲပ္ဍဲဇကုဂှ် နကဵုလက်သန်ယဲ မဟီုလဝ် ဗွဲလတူတေအ်ကီု ဟွံသေင်မ္ဂး နကဵု မဗှ်သကေန်၊ တက်ဓါတ်ဒ္ၚောဝ် (screening tests)ဂှ် ဂွံတီကေတ်မာန်ရ၊၊<ref name=WHO2018/> လၟုဟ်မ္ဂး နကဵုမစမ်ၜတ် (biopsy)ဂှ် ဂၠာဲကေတ် ယဲကေန်သာ ပ္ဍဲဇကုမၞိဟ်တအ်မာန်ရ၊၊<ref>"[http://www.cancer.org/treatment/understandingyourdiagnosis/examsandtestdescriptions/testingbiopsyandcytologyspecimensforcancer/testing-biopsy-and-cytology-specimens-for-cancer-how-is-cancer-diagnosed How is cancer diagnosed?]". ''American Cancer Society''. 29 January 2013. Archived from the original on 14 July 2014. [https://web.archive.org/web/20140714120018/http://www.cancer.org/treatment/understandingyourdiagnosis/examsandtestdescriptions/testingbiopsyandcytologyspecimensforcancer/testing-biopsy-and-cytology-specimens-for-cancer-how-is-cancer-diagnosed Retrieved] 10 June 2014. </ref> <!-- Prevention and Treatment --> ကေန်သာဂကူ ဗွဲမဂၠိုင် ညံင်ဟွံဂွံကတဵုဒှ်ဂှ် ဝေင်ပါဲစဵုဒၞာကေတ် န * မဒေါအ်ထောအ် သုင်ၜံက်၊ * မမင်မဲ ညံင်ဟွံဂွံကြောအ်၊ * မဝေင်ပါဲ ညံင်ဟွံဂွံ သုင်အရက်ဂၠိုင်င်၊ * မစကဵု သၞေဝ်နာနာ၊ သတ်ဆုနာနာ ကေုာံ စၞသြောအ်ပေင်င် (whole grains) ဂၠိုင်င်၊ * မထပက်ဂဥုဲစဵုဒၞာ စၞယဲဂမၠိုင်၊ * မဝေင်ပါဲ ညံင်ဟွံဂွံစဖျုန် ဗွဲမလောန်ဗၞတ်၊ * သွက်ညးဖျုန်စၞာံဗုဗုတအ် ဝေင်ပါဲကဵု ညံင်ဟွံဂွံဒးလျးတ္ၚဲကာတ်တ် လအ်လအ်၊၊ <ref name=Kushi2012>Kushi LH, Doyle C, McCullough M, Rock CL, Demark-Wahnefried W, Bandera EV, Gapstur S, Patel AV, Andrews K, Gansler T (2012). "American Cancer Society Guidelines on nutrition and physical activity for cancer prevention: reducing the risk of cancer with healthy food choices and physical activity". ''CA Cancer J Clin''. '''62''' (1): 30–67.</ref><ref>Parkin DM, Boyd L, Walker LC (December 2011). "16. The fraction of cancer attributable to lifestyle and environmental factors in the UK in 2010". ''British Journal of Cancer''. 105 Suppl 2: S77–81</ref> နမသကေန် ဗွဲမပြဟ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် ကေန်သာသ္ၚိကောန် ကေုာံ ကေန်သာကြုတ်ဇၞော် နွံဟွံမဲ ဗွဲမပြဟ်မာန်တုဲ လွဳဂွံပြဟ်မ္ဂး သွက်ဂွံဗၠးဂှ် အခေါင်အရာနွံဂၠိုင်ရ၊၊<ref name=WCR2014Scr>''[http://www.searo.who.int/publications/bookstore/documents/9283204298/en/ World Cancer Report 2014]''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 4.7. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi>. Archived from the original on 12 July 2017.</ref> စပ်ကဵု ကေန်သာတှ်တုဲ မသကေန်ကေတ်ဂှ် လဆောဝ်မ္ဂး ကံက်အဓိပ္ပါယ် ဗၠေတ်ဒှ်စမာန်ကီုရ၊၊<ref name=WCR2014Scr/><ref name=Got2013>Gøtzsche PC, Jørgensen KJ (June 2013). "Screening for breast cancer with mammography". ''The Cochrane Database of Systematic Reviews''. '''6''' (6): CD001877.</ref> ကေန်သာဂှ် ဗွဲမဂၠိုင် လွဳကေတ် နကဵုမဖအင် (radiation therapy)၊ ကရေက်၊ လွဳနကဵုဓါတု ကေုာံ ဖဍာမ်ဒၞာဲတုဲလွဳ (targeted therapy)ရ၊၊<ref name=WHO2018/><ref name=TCT2018> National Cancer Institute (26 February 2018). "[https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/types/targeted-therapies/targeted-therapies-fact-sheet Targeted Cancer Therapies]". www.cancer.gov. Retrieved 28 March 2018.</ref> မင်မဲ ညံင်ဟွံဂွံဂိ ကေုာံ လက်သန်ယဲဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲအရာမလွဳ ကေန်သာရ၊၊<ref name=WHO2018/> ကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာတုဲ အခေါင်အရာမဂွံဗၠးမာန်ဂှ် တန်တဴဒၟံင်ကဵု ဂကူယဲကေန်သာ ကေုာံ ဂလိုင်လဵုပြဟ် မစလွဳရ၊၊<ref name=WCR2014Bio/> ကောန်ၚာ်သၟဝ် ၁၅ သၞာံမကတဵုဒှ်ယဲဏအ် ပ္ဍဲကဵုဍုင်ဇၞော်မောဝ်တုဲတအ်ဂှ် ဗွဲသၟဟ် ၈၀﹪ ဗၠးမာန်ရ၊၊ <ref name=WCR2014Peads>''[http://www.searo.who.int/publications/bookstore/documents/9283204298/en/ World Cancer Report 2014]''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 1.3. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi>. Archived from the original on 12 July 2017.</ref> <!-- Epidemiology --> ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၅ ဂှ် မၞိဟ်ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ် သီုဖအိုတ် ၜိုတ် ၉၀.၅ မဳလဳယာန် ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာရ၊၊<ref name=GBD2015Pre>GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence, Collaborators. (8 October 2016). "[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5055577/ Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015]: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". ''Lancet''. '''388''' (10053): 1545–1602.</ref> မၞိဟ်ၜိုတ် ၁၄.၁ မဳလဳယာန်ဂှ် ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ဟိုတ်မဂွံဒှ်ယဲ နကဵုဟိုတ်တၟိ၊၊<ref name=WCR2014Bio/> မၞိဟ် ၜိုတ် ၈.၈ မဳလဳယာန်ဂှ် ချိုတ် နကဵုယဲကေန်သာရ(နကဵုက္ဍိုပ်ကၠံမ္ဂး ၁၅.၇%)<ref name=GBD2015De>GBD 2015 Mortality and Causes of Death, Collaborators. (8 October 2016). "[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5388903/ Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015"]. ''Lancet''. '''388''' (10053): 1459–1544.</ref> ယဲကေန်သာ မၞိဟ်တြုဟ် မကတဵုဒှ်စဂၠိုင်ဂှ် ကေန်သာအသံက် (lung cancer), ကေန်သာပရောသ်သတိတ်/ကေန်သာ ပ္ဍဲကလေန်မပ္တိတ်ဍာ်သုက် (prostate cancer)၊ ကေန်သာကြုတ်ဇၞော် (colorectal cancer) ကေုာံ ကေန်သာထိုင်စၞ (stomach cancer)<ref name=WCR2014>''World Cancer Report 2014''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 1.1. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi></ref> ပ္ဍဲမၞိဟ်ဗြဴတအ်မ္ဂး ဗွဲမဂၠိုင် ကတဵုဒှ် ကေန်သာတှ် (breast cancer)၊ ကေန်သာကြုတ်ဇၞော် (colorectal cancer)၊ ကေန်သာအသံက် (lung cancer) ကေုာံ ကေန်သာက္ဍိုပ်သ္ၚိကောန် (cervical cancer)တအ်ရ၊၊<ref name=WCR2014Bio /> ကေန်သာစၞာံဂှ် ဒှ်ကေန်သာတၟိတုဲ မၞိဟ်ကတဵုဒှ်ဂၠိုင် သီုဖအိုတ် နွံၜိုတ် ၄၀% ရ၊၊<ref>Dubas LE, Ingraffea A (February 2013). "Nonmelanoma skin cancer". ''Facial Plastic Surgery Clinics of North America''. '''21''' (1): 43–53.</ref><ref name=Cak2012>Cakir BÖ, Adamson P, Cingi C (November 2012). "Epidemiology and economic burden of nonmelanoma skin cancer". ''Facial Plastic Surgery Clinics of North America''. '''20''' (4): 419–22.</ref> ပ္ဍဲကဵုကောန်ၚာ်တအ်မ္ဂး ဂကူယဲကေန်သာဆီ (acute lymphoblastic leukemia) ကေုာံ ကေန်သာက္ဍဟ် (brain tumors)တအ်ဂှ် မလေပ် ကတဵုဒှ် စဂၠိုင်ရ၊၊ <ref name=WCR2014Peads/> ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၂ ကောန်ၚာ်သၟဝ်အာယုက် ၁၅ ၜိုတ် ၁၆၅,၀၀၀ ကတဵုဒှ်လဝ် ယဲကေန်သာတအ်ဏအ်ရ၊၊<ref name=WCR2014/> မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော်ခ္ဍင် အန္တရာယ်မကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာဂှ် ဂၠိုင်ခ္ဍင်တုဲ ဗွဲမဂၠိုင် ပ္ဍဲဍုင် မဇၞော်မောဝ်တုဲတအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ဂၠိုင်ရ၊၊<ref name=WCR2014Bio/> ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော် ပ္ဍဲအခိင်လၟုဟ် မကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာဂှ် ဟိုတ်နူဇၞော်ဂေါဝ်လဝ် ပ္ဍဲအခိင် အခေတ်ကွတ်စက် အဃောမစဇၞော်မောဝ် ဟိုတ်နူကဵု မစကာလဝ် ဓါတု ကေုာံ ဟိုတ်နူရုင်စက်ဂမၠိုင်တုဲ သဘာဝဟွံသအးဇ္ၚးရ၊၊<ref name=Epi11>Jemal A, Bray F, Center MM, Ferlay J, Ward E, Forman D (February 2011). "Global cancer statistics". ''Ca''. '''61''' (2): 69–90.</ref> ဟိုတ်နူ ယဲကေန်သာတုဲ မဒးစကာသြန် ဗွဲသၟဟ် ပ္ဍဲမွဲမွဲသၞာံ နွံစၜိုတ် သြန်ဒဝ်အမေရိကာန် $1.16 trillion (1,160,000,000,000,000) ဒှ်ရ၊၊ <ref name=WCR2014Eco> ''[http://www.searo.who.int/publications/bookstore/documents/9283204298/en/ World Cancer Report 2014]''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 6.7. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi>. Archived from the original on 12 July 2017.</ref> ==ပွံက်== ကေန်သာဂှ် ဒှ်ဂကောံဂကူယဲ ဗွဲမဂၠိုင် မကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူကဵု ကလာပ်ရုပ်ဇၞော်တိုန် အတိုင်သဘာဝဟွံသေင်တုဲ ကလာပ်ရုပ်ဂှ် အာခ္ဍဳလျတ် ဟွံသေင်တှ်ေ ကၠောအ်အာ ပ္ဍဲအဝဲခန္ဓကာယဒၞာဲတၞဟ်၊၊<ref name=WHO2018/><ref name=NCI2014/> ကလာပ်ရုပ်ယဲဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်ပတိုန် ဗီုကဵုကလောအ်ကလေန်၊၊ ကလောအ် ဟွံသေင်မ္ဂး ဖျုန်ပဵုတအ်ဂှ် ဒှ်ဂကောံ ကလာပ်ရုပ်ဂမၠိုင် မပံင်ကောံကလောအ်ဒုင်ဒၟံင် မဇၞော်တိုန် အတိုင်ဗွဲဓမ္မတာဟွံသေင်တုဲ ဗွဲကြဴ ကတဵုဒှ်ကၠုင် ကလောအ် ဟွံသေင်မ္ဂး ခဍတ်၊ တုဲပၠန် မလေပ်ကၠောအ်ပြးအာ ပ္ဍဲကဵုဇကုရ၊၊ <ref name=ACSglossary>"Cancer Glossary". ''cancer.org''. American Cancer Society. Archived from the original on 1 September 2013. Retrieved 11 September 2013.</ref><ref name=NCIdefinition>"What is cancer?". ''cancer.gov''. National Cancer Institute. 17 September 2007. Retrieved 28 March 2018.</ref> ကလာပ်ရုပ် ဖျုန်ပဵုတအ် (tumor cells) သီုဖအိုတ်ဂှ် ထ္ၜးလက်သန်ကေန်သာ နွံတြဴသာ်ရ၊၊ ဖျုန်ပဵု နကဵုလက်သန်တအ်ဏအ်မ္ဂး ဒှ်ကလာပ်ရုပ်ကေန်သာမာန်ရ၊၊<ref name="Han2000" /> * [[Cell growth|Cell growth and division]] absent the proper signals * Continuous growth and division even given contrary signals * Avoidance of [[apoptosis|programmed cell death]] * [[Biological immortality|Limitless number of cell divisions]] * Promoting [[angiogenesis|blood vessel construction]] * [[Invasion (cancer)|Invasion]] of tissue and formation of [[metastasis|metastases]]<ref name=Han2000/> ကလာပ်ရုပ် နူဓမ္မတာ မဇၞော်ဂေါဝ်ပြံင်လှာဲ နဒဒှ်ကလာပ်ကေန်သာ မဂွံစိုပ်ကဆံင် မတီကေတ်မာန်ဂှ် နွံဒၟံင် မဂၠိုင်ကဵုကဆံင်ရ၊၊<ref name=Han2000>Hanahan D, Weinberg RA (January 2000). "The hallmarks of cancer". ''Cell''. '''100''' (1): 57–70. doi:10.1016/S0092-8674(00)81683-9. <nowiki>PMID 10647931</nowiki>.</ref><ref name=Han2011>Hanahan D, Weinberg RA (March 2011). "Hallmarks of cancer: the next generation". ''Cell''. '''144''' (5): 646–74.</ref> ==သင်္ကေတ ကေုာံ လက်သန်ယဲ== [[File:Symptoms of cancer metastasis.svg|thumb|Symptoms of cancer [[metastasis]] depend on the location of the tumor.]] အခိင်ကေန်သာ မစကတဵုဒှ်ဂှ် လက်သန်ယဲသာ်လဵုလေဝ် ဍေဟ်ဟွံထ္ၜးရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ ကလာပ်ရုပ်ကေန်သာ စဂၠိုင်တိုန်ဂှ်ဟေင် ဍေဟ်ဂွံထ္ၜးတိုန် သင်္ကေတ ကေုာံ လက်သန်ယဲဂမၠိုင်ရ၊၊ မတီကေတ်မာန်ဂှ် တန်တဴဒၟံင်ကဵု ဂကူကေန်သာ ကဵု ဒၞာဲကေန်သာ မကတဵုဒှ်ရ၊၊ လက်သန်ယဲလ္ၚဵုဂှ် တုပ်ရေင်သကအ်တုဲ လက်သန်ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ညးမွဲကုမွဲ ဍေဟ်ထ္ၜးဟွံတုပ် ရေင်သကအ်ရ၊၊ ကေန်သာဂှ် ဒှ်ယဲမထ္ၜးလက်သန် မတုပ်ညံင်ကဵု ယဲတၞဟ်သအာင်တအ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုပညာဂဥုဲဂှ် ညးဟီုစ ＂ကေန်သာဂှ် ဒှ်ယဲမပလတ် (Cancer is a great imitator)၊၊ ဒၟာနူဂှ်တုဲ ကုညးမဒှ်ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာတအ်ဂှ် အစာဂဥုဲတအ် လွဳဗၠေတ် လွဳနကဵုယဲတၞဟ်သအာင် ဒှ်စမာန်ရ၊၊<ref name=Card10>Holland Chp. 1</ref> မၞိဟ်တအ် ကြဴနူဂွံတီကေတ် ဇကုဒှ်ဒၟံင် ယဲကေန်သာတုဲမ္ဂး မလေပ်ကတဵုဒှ်ယဲစိုတ်၊ စိုတ်ဓါတ်စှ်ေမာန်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဂစိုတ်ထောအ်ဇကုဇကုလေဝ် နွံကီုရ၊၊<ref>Anguiano L, Mayer DK, Piven ML, Rosenstein D (July – August 2012). "A literature review of suicide in cancer patients". ''Cancer Nursing''. '''35''' (4): E14–26.</ref> ===လက်သန်ယဲ ပ္ဍဲဒၞာဲမကတဵုဒှ်=== ဟိုတ်နူ ကလာပ်ရုပ်ကေန်သာဂှ် ဇၞော်တုဲ ဒှ်ကၠုင်ကလောအ် ကလေန်တုဲ လက်သန်ယဲ ပ္ဍဲဒၞာဲမကတဵုဒှ်ဂှ် မံက်ထ္ၜးကဵုရ၊၊ ဥပမာ ယဝ်ရကလောအ် ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲကဵု အသအ်မ္ဂး ဍေဟ်ကၟာတ်လဒဵုထောအ် ဂၠံင်ကျာယဝီုတုဲ ခဍက် ဟွံသေင်မ္ဂး (pneumonia)တအ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ၊၊ ယဝ်ရကတဵုဒှ်ယဲ ကေန်သာပၠံင်စၞမ္ဂး ပၠံင်စၞဍန်တုဲ ၚိတ်စစၞဝါတ်တုဲ ဂိ၊ ယဝ်ရကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ပ္ဍဲကြုတ်ဇၞော်မ္ဂး ကြုတ်ဇၞော်ဂှ် ဍန်တုဲ ဂၠံင်စၞကၟာတ်၊ ယဝ်ရကလောအ်ဂှ် ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲကဵုတှ် ဟွံသေင်မ္ဂး ပ္ဍဲမကရိုက်မ္ဂး ကလောအ်ကလေန်ဒှ်ကၠုင်၊၊ ဟိုတ်နူကလောအ်ကေန်သာတုဲ အရာဆီမတိတ်တအ်လေဝ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ကီုရ၊၊ ဥပမာ ယဝ်ရကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာ ပ္ဍဲကဵုအသအ်မ္ဂး ခဍက်ဆီပါကၠုင်၊၊ ပ္ဍဲကဵုကြုတ်ဇၞော်မ္ဂး အာသ္ၚိဍာ် ဆီပါကၠုင်၊၊ ယဝ်ရ ပ္ဍဲကဵုထိုင်ဏမ်မ္ဂး အာတရဴသၟတ် ဆီပါကၠုင် ယဝ်ရပ္ဍဲသ္ၚိကောန်မ္ဂး ဆီတိတ် ပ္ဍဲကဵုအင်္ဂဇာတ်မၞိဟ်ဗြဴရ၊၊ ပ္ဍဲဒၞာဲယဲမဒှ် မဂွံဒုင်သိုင် ဂိလေဝ် နွံကီုရ၊၊ ယဲစကတဵုဒှ်ပြဟ်ဟ်ဂှ်မ္ဂး ပရေင်ဂိသကေဝ် ဟွံမဲရ၊၊ <ref name=Card10/> ===လက်သန်ယဲ မဆေင်ကဵု အလုံဇကု=== ဗွဲမဂၠိုင် လက်သန်ယဲ ကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူမကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာဂှ် ဂွံတီစ ဝါတ်ကွေဟ်ရ၊၊ လက်သန်ယဲတအ်ဂှ် တုပ်ဒၟံင်ကဵု လက်သန်ယဲတၞဟ်တအ်ရ၊၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် အရာမကတဵုဒှ်မာန်ဂှ် လယိုင်ဇကုစှ်ေ (ဝါ) ဇြာဲစှ်ေ သီုဟွံတီဟိုတ်ဖဵု၊ မံင်စ ဟွံထတ်ယုက်၊ ဖျုန်စၞာံဇကု ပြံင်လှာဲကၠုင်၊<ref>O'Dell, edited by Michael D. Stubblefield, Michael W. (2009) Cancer rehabilitation principles and practice, published Demos Medical p. 983 isbn=978-1-933864-33-4</ref> ယဝ်ရကတဵုဒှ် ကေန်သာဆီ၊ ကေန်သာဂြိုဟ်၊ ကေန်သာကၟအ်မ္ဂး မံင်စဟွံထတ်ယုက်ယဲ ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ၊၊<ref name=Card10/> ယဲကေန်သာလ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး လက်သန်ယဲ မဆေင်ကဵု အလုံဇကုမွဲ မံက်စဂၠိုင်ညိရ၊၊ ဥပမာ ဗီုကဵု ပ္ဍဲမတ် ပ္ဍဲတၞုင်ဇိုင်တဲတအ် ပြံင်လှာဲတုဲ ဂွံတီကေတ်မာန်ရ၊၊<ref name=Card10/> ===မကၠောအ်ကၞာန်=== ကေန်သာဂှ် နူဒၞာဲမကတဵုဒှ်ဂှ် ကၞာန်ကၠောအ်အာ ဒၞာဲတၞဟ်တအ်မာန် မွဲဒၞာဲတုဲ မွဲဒၞာဲမာန်ကီု ပြးဗက်အာဆီတုဲ ကၠောအ်ကၞာန် ပ္ဍဲဒၞာဲတၞဟ်ဟ်လေဝ် မာန်ကီုရ၊၊ ယဝ်ရ ကေန်သာဂှ် ကၠောအ်ကၞာန် နကဵုဆီ မကော်ဂး hematogenous မ္ဂး ဍေဟ်ကၠောအ်ပြးဇးအာ အလုံမွဲဇကုရ၊၊ ဆဂး မကေန်သာဂှ် ကတဵုဒှ် နူကဵု ဒၞာဲမစကတဵုဒှ်ဟေင်ရ၊၊<ref name=Card10/> ==ဟိုတ်မဂွံဒှ်ယဲ== ယဲကေန်သာ မကတဵုဒှ် ဗွဲမဂၠိုင် ၜိုတ် ၉၀-၉၅ ﹪ ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ပွဳပွူသဘာဝ ကေုာံ ဗီုပြင်မံင်ဘဝတုဲ ဗဳဇပြံင်လှာဲ၊၊<ref name="Enviro2008" /> သၟေဟ် ၅-၁၀﹪ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု အာဲဗဳဇ နူကဵုမိမတုဲ ကတဵုဒှ်ရ၊၊<ref name="Enviro2008" /> ''ပွဳပွူသဘာဝ''မကော်ဂး ပ္ဍဲ အရာမပသုတေသန ကေန်သာဂှ် အရာမဟွံဆေင် ကုအာဲဗဳဇ နူမိမတအ် သီုဖအိုတ်ဂှ် ပၠုပ်စုတ် ပ္ဍဲပွဳပွူသဘာဝ ဖအိုတ်ရ၊၊ ဥပမာ ဟိုတ်နူ ပရေင်မံင်စံင်ဘဝ ဟွံကိတ်ညဳ ကုပရေင်ထတ်ယုက်၊ ပရေင်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေင်ဒ္ဂေတ်ပြဝတအ်ဂှ် ပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု ပွဳပွူသဘာဝ ဖအိုတ်ရ၊၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူပွဳပွူသဘာဝ ဟွံအးဇ္ၚးတအ်လေဝ် ပါလုပ် ပ္ဍဲပွဳပွူသဘာဝကီုရ၊၊<ref name="isbn0-387-78192-7">Manton K, Akushevich I, Kravchenko J (28 December 2008). ''Cancer Mortality and Morbidity Patterns in the U.S. Population: An Interdisciplinary Approach''. Springer Science & Business Media. ISBN <bdi>978-0-387-78193-8</bdi>. <q>The term ''environment'' refers not only to air, water, and soil but also to substances and conditions at home and at the workplace, including diet, smoking, alcohol, drugs, exposure to chemicals, sunlight, ionizing radiation, electromagnetic fields, infectious agents, etc. Lifestyle, economic and behavioral factors are all aspects of our environment.</q></ref> ပ္ဍဲကဵုစရင်ဟိုတ်နူပွဳပွူသဘာဝတအ်တုဲ မၞိဟ်တအ် မဒးချိုတ် နကဵု ယဲကေန်သာဂှ် ယဝ်ရကလေင်ပါ်ပၠန်မ္ဂး ဟိုတ်နူသုင်ၜံက်ဂှ် နွံ ၂၅-၃၀﹪၊ ဟိုတ်နူ စၞစဂှ် နွံ ၃၀-၃၅ ﹪၊ ဟိုတ်နူ ယဲထၞေန်စပ် (ဝါ) ယဲတၞဟ်ကၠောအ်ဂွံတုဲ ဗွဲကြဴကၠောအ်ဒှ်အာ ကေန်သာဂှ် ၁၅ - ၂၀﹪၊ ဟိုတ်နူဒးလဝ် ကပေါတ်ဓာတု radiation (ဓါတ် ionizing ကီု သီုကဵု ဓါတ် non-ionizing ဂှ် နွံ စဵုကဵု ၁၀ %၊ ဟိုတ်နူ ကမၠောန်ထုဲဂၠိုင် ကေုာံ ပရေင်ချဳဓရာင်ကာယအောန် ကေုာံ ဟိုတ်နူကျာဟွံအးဇ္ၚးတအ်လေဝ် ပါလုပ်ကီုရ၊၊<ref name="Enviro2008" /><ref>Islami F, Goding Sauer A, Miller KD, Siegel RL, Fedewa SA, Jacobs EJ, McCullough ML, Patel AV, Ma J, Soerjomataram I, Flanders WD, Brawley OW, Gapstur SM, Jemal A (January 2018). "Proportion and number of cancer cases and deaths attributable to potentially modifiable risk factors in the United States". ''Ca''. '''68'''(1): 31–54.</ref> နကဵုဟိုတ်ဏအ်တုဲ မၞိဟ်မွဲ ကလိဂွံယဲကေန်သာ ဗွဲမကၠးဖ္ဍး ဂွံဟီုစဝါတ်ကွေဟ်ရ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဟိုတ်နူဟိုတ်နာနာ မပံင်နှဴတုဲ ကတဵုဒှ်ကၠုင်မာန်ရ၊၊ ဥပမာ မၞိဟ်မွဲ ဟိုတ်နူမသုင်ၜံက်တုဲ ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ပ္ဍဲအသအ်မာန်ကီု၊ မၞိဟ်မွဲ ၜံက်ဟွံသုင် ဆဂး မံင်ပဒတဴ ပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲဒေသ ကျာဟွံအးဇ္ၚး ဟွံသေင်မ္ဂး ဟိုတ်နူ ဒးလဝ် ကပေါတ်ဓါတုမွဲမွဲတုဲ ယဲကေန်သာအသအ် ကတဵုဒှ်မာန်ကီုရ၊၊<ref name=Tolar>Tolar J, Neglia JP (June 2003). "Transplacental and other routes of cancer transmission between individuals". ''Journal of Pediatric Hematology/Oncology''. '''25'''(6): 430–4.</ref> ===ကပေါတ်ဓါတု=== [[File:Cancer smoking lung cancer correlation from NIH.svg|thumb|right|The incidence of lung cancer is highly correlated with smoking.]] ပ္ဍဲမၞိဟ် မဒှ်ယဲကေန်သာအသအ်တအ် သီုဖအိုတ် ၉၀﹪ ဂှ် ဟိုတ်နူမသုင်ၜံက်၊၊ <ref name="pmid9594919">Biesalski HK, Bueno de Mesquita B, Chesson A, Chytil F, Grimble R, Hermus RJ, Köhrle J, Lotan R, Norpoth K, Pastorino U, Thurnham D (1998). "European Consensus Statement on Lung Cancer: risk factors and prevention. Lung Cancer Panel". Ca. 48 (3): 167–76, discussion 164–66.</ref>ဟိုတ်နူၜံက်တုဲ ယဲကေန်သာတၞဟ် ပ္ဍဲကဵု ခဍောင်ကအ် (larynx)၊ က္ဍိုပ်၊ ကအ်၊ ထိုင်စၞ၊ ထိုင်ဏမ်၊ ကမအ်၊ esophagus ကေုာံ ပါန်ကရိယ (pancreas)တအ်လေဝ် ကတဵုဗဒှ်ကဵုမာန်ကီုရ၊၊ <ref name="pmid12270001">Kuper H, Boffetta P, Adami HO (September 2002). "Tobacco use and cancer causation: association by tumour type". Journal of Internal Medicine. 252 (3): 206–24.</ref> ပ္ဍဲကဵုယက်ၜံက်ဂှ် ဓါတ်မကတဵုဗဒှ်ကဵု ကေန်သာမာန် သီုဖအိုတ် နွံ ၅၀ ဂကူ၊ ပၞောဝ်တအ်ဂှ် ဓါတ်nitrosamines ကေုာံ ဓါတ် polycyclic aromatic hydrocarbons တအ်ပါလုပ်ကီုရ၊၊<ref name="Kuper" /> ပ္ဍဲအလုံမွဲဂၠးတိ ပၞောဝ်ကဵု မၞိဟ်မဒုင်ချိုတ် နကဵုယဲကေန်သာ မသုန်တၠဂှ် မွဲတၠဂှ် ဟိုတ်နူၜံက်၊<ref name="Kuper">Kuper H, Adami HO, Boffetta P (June 2002). "Tobacco use, cancer causation and public health impact". Journal of Internal Medicine. 251 (6): 455–66.</ref> ယဝ်ရ ပ္ဍဲဍုင်မဇၞော်မောဝ်တုဲတအ်မ္ဂး ပ္ဍဲမၞိဟ်ပိဂှ် မၞိဟ်မွဲ၊၊<ref name="Sasco">Sasco AJ, Secretan MB, Straif K (August 2004). "Tobacco smoking and cancer: a brief review of recent epidemiological evidence". Lung Cancer. 45 Suppl 2: S3–9.</ref> ===စၞ ကေုာံ ပရေင်ချဳဓရာင်=== ဟိုတ်နူ စၞ၊ ပရေင်ချဳဓရာင်ကာယအောန်၊ ကေုာံ ကြောအ်လောန်တုဲ မဒးချိုတ် နကဵု ယဲကေန်သာဂှ် နွံ စဵုကဵု ၃၀-၃၅ ﹪၊၊ <ref name="Enviro2008" /><ref name="Nutri06"> Kushi LH, Byers T, Doyle C, Bandera EV, McCullough M, McTiernan A, Gansler T, Andrews KS, Thun MJ (2006). "American Cancer Society Guidelines on Nutrition and Physical Activity for cancer prevention: reducing the risk of cancer with healthy food choices and physical activity". Ca. 56 (5): 254–81, quiz 313–14.</ref> ပရေင်ချဳဓရာင်ကာယအောန်ဂှ် ဒှ်အန္တရာယ် ညံင်ဂွံကလိဂွံ ယဲကေန်သာရ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဟိုတ်နူ ပရေင်ချဳဓရာင်အောန်တုဲ ကြောအ်လောန် ဒှ်ကၠုင်ကီု သီုကဵု ဖဍိုန်ကဵု သၞောတ်ဒုင်ဗဒဝ် (immune system) ကေုာံ သၞောတ်endocrine system တအ်ကီုရ၊၊<ref name=Nutri06/> ဟိုတ်မကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာ ဒၟာဂှ် မၞိဟ်ကဝက်ပြင်င်ဂှ် ဒၟာနူ အဟာရလောန်ကာဲ (overnutrition) (မစ လောန်ၜက် နူဗၞတ်ၜတ်)ဂှ် ကတဵုဒှ် ဂၠိုင်နူကဵု ဟိုတ်နူ စသၞေဝ်ကေဝ်အောန် ဟွံသေင်မ္ဂး ဟိုတ်နူစ စၞဟွံကိတ်ညဳ ကုပရေင်ထတ်ယုက်ဏီရ၊၊ စၞစလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ပကဵု ညံင်ဂွံဒှ် ယဲကေန်သာဂၠိုင်ရ၊၊ ဟိုတ်နူစ စၞၜဵုဂၠိုင်တုဲ ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာထိုင်စၞ (gastric cancer)၊၊<ref name="pmid18990005" /> စၞမၞုံကဵု Aflatoxin B1 မဒှ်စၞ မဟွံသအးဇ္ၚး မၞုံကဵုစၟ၊ ဓါတ်ဂျိတအ်ဂှ် ကတဵုဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာဂြိုဟ် (liver cancer)၊၊<ref name="pmid18990005" /> ဟိုတ်နူမသ္ၚာဲဇဗၠုသတ်တုဲ မလေပ်ကတဵုဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာပါင်၊၊<ref name="pmid18990005">Park S, Bae J, Nam BH, Yoo KY (2008). "[http://www.apocpcontrol.org/page/popup_paper_file_view.php?pno=MzcxIFBhcmsucCZrY29kZT04MjI=&pgubun=i Aetiology of cancer in Asia]". Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 9 (3): 371–80. PMID 18990005. Archived from the original (PDF) on 4 September 2011.</ref>ဟိုတ်နူ အခိုက်စၞစ ဟွံတုပ်တုဲ အန္တရာယ် ဂကူကေန်သာ မဒှ်ဂၠိုင်လေဝ် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ကီုရ၊၊ ဥပမာ ပ္ဍဲဍုင်ဂျပေန်မ္ဂး ဟိုတ်နူ စစၞမၞုံကဵုၜဵုဂၠိုင်တုဲ ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာထိုင်စၞဂၠိုင်၊ <ref name="pmid19107449">Brenner H, Rothenbacher D, Arndt V (2009). Epidemiology of stomach cancer. Methods in Molecular Biology (Clifton, NJ). Methods in Molecular Biology. 472. pp. 467–77.</ref> ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်မ္ဂး ယဲကေန်သာကြုတ်ဇၞော် မၞိဟ်ဒှ်ဂၠိုင်ရ၊၊<ref name="pmid14278899">Buell P, Dunn JE (May 1965). "Cancer Mortality Among Japanese Issei and Nisei of California". Cancer. 18 (5): 656–64. </ref> ===ယဲကၠောအ်ကၞာန်=== မၞိဟ်မဒုင်ချိုတ် နကဵုယဲကေန်သာ ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ် ၜိုတ် ၁၈ ﹪ ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ယဲကၠောအ်ကၞာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲဍုင်ဒိုက်ဂတ် ဗီုကဵု အဖရိကမ္ဂး မၞိဟ်ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ဟိုတ်နူကၠောအ်ကၞာန် နွံ ၂၅﹪ တုဲ ပ္ဍဲဍုင်ဇၞော်မောဝ်တအ်ဂှ် အောန်နူ ၁၀﹪ ရ၊၊<ref name=Enviro2008/> ဟိုတ်နူ စုက်လုက် စၟယဲဝါယ်ရာသ် (Viruses) မွဲမွဲတုဲ ကတဵုဒှ်ယဲ၊ နူဂှ် ကၠောအ်ဒှ်အာ ကေန်သာလေဝ်နွံ ဟိုတ်နူ စၟဗက်တဳရဳယျာကေန်သာ (cancer bacteria) ကေုာံ စၟပါရသိတ် (parasites)တအ်လေဝ် ဒှ်ဟိုတ် မဂွံဒှ် ယဲနွံကီုရ၊၊ စၟဝါယ်ရာသ် မကတဵုဗဒှ်ကဵု ကေန်သာမာန် မကော်ဂး အန်ကဝ်ဝါယ်ရာသ် (Oncovirus)ဂှ် ဒှ်စၟဝါယ်ရာသ် မပ္တံကဵု စၟဝါယ်ရာသ် human papillomavirus (cervical cancer)၊ Epstein–Barr virus (B-cell lymphoproliferative disease and nasopharyngeal carcinoma)၊ Kaposi's sarcoma herpesvirus (Kaposi's sarcoma and primary effusion lymphomas)၊ hepatitis B ကေုာံ hepatitis C၊ ဝါယ်ရာသ် (hepatocellular carcinoma) ကေုာံ human T-cell leukemia virus-1 (T-cell leukemias)တအ်ရ၊၊ ဟိုတ်နူ စၞဗက်တဳရဳယျာ ကၠောအ်ကၞာန်တုဲ ကတဵုဒှ်ယဲလေဝ် ဒှ်ဟိုတ် ပကဵု ညံင်ဂွံဒှ် ကေန်သာမာန်ကီုဂှ် ဗီုကဵု စၟဗက်တဳရဳယျာ''[[Helicobacter pylori|Helicobacter pylori]]''-induced [[gastric carcinoma|gastric carcinoma]].<ref name=Viral04>Pagano JS, Blaser M, Buendia MA, Damania B, Khalili K, Raab-Traub N, Roizman B (December 2004). "Infectious agents and cancer: criteria for a causal relation". Seminars in Cancer Biology. 14 (6): 453–71.</ref><ref name="LjubojevicSkerlev2014">Ljubojevic S, Skerlev M (2014). "HPV-associated diseases". Clinics in Dermatology. 32 (2): 227–34.</ref> စၟပါရသိတ် (Parasitic) မဒှ်စၟ ဗီုကဵု မရုန်တအ်ဂှ် ယဝ်ရကၠောအ်ကၞာန်ဂွံလေဝ် ဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာမာန်ကီုရ၊၊ ဗွဲတၟေင် စၟပါရသိတ် Schistosoma haematobium၊ ([[Bladder cancer|squamous cell carcinoma of the bladder]]) ကေုာံ the [[liver fluke|liver fluke]]s, ''[[Opisthorchis viverrini|Opisthorchis viverrini]]'' and ''[[Clonorchis sinensis|Clonorchis sinensis]]'' ([[cholangiocarcinoma|cholangiocarcinoma]]).<ref name="pmid20539059">Samaras V, Rafailidis PI, Mourtzoukou EG, Peppas G, Falagas ME (June 2010). "Chronic bacterial and parasitic infections and cancer: a review" (PDF). Journal of Infection in Developing Countries. 4 (5): 267–81. doi:10.3855/jidc.819. PMID 20539059. Archived from the original on 4 October 2011.</ref> ===ရေဒိယာရှေန် (Radiation)=== ရေဒိယာရှေန် ဟီုဂှ် ဟိုတ်နူ မဒးစုက်လုက်လဝ် ကုဓါတ်ပသာန်လျးရေဒိယော မပ္တံ ကု (ultraviolet radiation) ကေုာံ ကပေါတ်ဓါတ်ရေဒိယောကသဳ (radioactive material) မဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာမာန်တအ်ရ၊၊<ref name=NCI2019Rad>"Radiation". ''National Cancer Institute''. 29 April 2015. Retrieved 8 June 2019.</ref><ref name=WHO2019>"Sunlight". ''National Cancer Institute''. 29 April 2015. Retrieved 8 June 2019.</ref><ref>"Cancer prevention". ''WHO''. Retrieved 8 June 2019.<ref name=WHO2019/> ယဲကေန်သာစၞာံ ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူကဵု ဓါတ်ပသာန်လျးရေဒိယောultraviolet radiationတုဲ ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး ဟိုတ်နူ မဒးလဝ် လျးပသာန်တ္ၚဲရ၊၊<ref name=WHO2019/> Sources of ionizing radiation include [[medical imaging]] and [[radon]] gas.<ref name=WHO2019/> Ionizing radiation ဂှ် ဟွံကဵုအန္တရာယ် ဗွဲမဇၞော်ကွေဟ်ဟ်ရ၊၊<ref name="Little">Little JB (2000). "Chapter 14: Ionizing Radiation". In Kufe DW, Pollock RE, Weichselbaum RR, Bast RC, Gansler TS, Holland JF, Frei E (eds.). ''Cancer medicine'' (6th ed.). Hamilton, Ont: B.C. Decker. ISBN <bdi>978-1-55009-113-7</bdi>. Archivedfrom the original on 2 January 2016.</ref> မဒးစုက်လုက် ကုဂေတ်ရဒေါန် (radon gas)တအ်ဂှ် အန္တရာယ် တုပ် ကုမဒးဒုင် ကမ္မကၜံက် (passive smoking) (မဒးဒုင်သၟူယံက်ၜံက် ညးတၞဟ်မသုင်) ကီုရ၊၊<ref name="Little" /> ရေဒိယာရှေန်ဂှ် ယဝ်ရ ပတောအ်ၜတ် ကုဟိုတ်မကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာတၞဟ်မ္ဂး ဒှ်အရာမဒှ်ဂၠိုင်မွဲကီုရ၊၊<ref name="Little" /> တုဲပၠန် ရေဒိယာရှေန်ဂှ် မကတဵုဗဒှ်ကဵု ကေန်သာ ပ္ဍဲဒၞာဲခန္ဓဗွဲမဂၠိုင်တုဲ သီုကဵုအာယုက်နာနာရ၊၊ ကောန်ၚာ်လေဝ် ကတဵုဒှ်ဂၠိုင်ကီုရ၊၊ ဟိုတ်နူမိမတအ် မစုက်လုက်လဝ် ရေဒိယာရှေန်တုဲ ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဂဝ်ဂၞဴလေဝ် နူကၠာဟွံဂွံၜံင်ဂှ် အန္တရာယ်မဒှ်ယဲကေန်သာမာန် ကလိဂွံလဝ်တုဲတုဲရ၊၊<ref name="Little" /> ဓါတ်ရေဒိယော မပ္တံကဵု မဝ်ဗာင်ဖုင်၊ ကပေါတ်လလဳ မစၠောအ်ဗစိုပ်နာနာတအ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်အရာမပၠုပ်လဝ် ပ္ဍဲစရင်အရာမဒှ်မာန်ကီုလေဝ်<ref>IARC classifies radiofrequency electromagnetic fields as possibly carcinogenic to humans" (PDF). ''World Health Organization''. Archived (PDF) from the original on 1 June 2011.</ref> နကဵုသက်သဳ မဒှ်အရာ မဒးစွံသတိမွဲဂှ် ဟွံတီဏီရ၊၊<ref name=NCI2019EF>"Electromagnetic Fields and Cancer". ''National Cancer Institute''. 7 January 2019. Retrieved 8 June 2019.</ref> <!--Quote = Studies of animals have not provided any indications that exposure to ELF-EMFs is associated with cancer (9–12). --><ref name=NCI2019Rad/>တုဲပၠန် ဒဒှ်ရ မဝ်ဗာင်ဖုင်ဂှ် ဒှ်အရာမဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာမာန်ဂှ် ၜိုတ်မလ္ၚတ်ကၠုင်သုတေသနမ္ဂး ဟွံဂွံဆဵုကေတ်ဏီရ၊၊ This includes that studies have not found a consistent link between mobile phone radiation and cancer risk.<ref>"Cell Phones and Cancer Risk – National Cancer Institute". Cancer.gov. 8 May 2013. Retrieved 28 March 2018.</ref> ==နိဿဲ== {{Reflist|30em}} [[Category:!Main category]] [[Category:BEHM]] {{DEFAULTSORT:ကေန်သာ|ယဲ}} [[Category:ပရေင်ထတ်ယုက်]] jsey7og6m8l1jveke4saiidzpe2k91h 34374 34373 2022-08-27T04:47:57Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox medical condition | name = ကေန်သာ (Cancer) | image = Tumor_Mesothelioma2_legend.jpg | caption = A coronal [[CT scan]] showing a malignant [[mesothelioma]]<br>Legend: →&nbsp;[[tumor]]&nbsp;←, ✱&nbsp;central [[pleural effusion]], 1 & 3&nbsp;[[lung]]s, 2&nbsp;[[Vertebral column|spine]], 4&nbsp;[[rib]]s, 5&nbsp;[[aorta]], 6&nbsp;[[spleen]], 7 & 8&nbsp;[[kidney]]s, 9&nbsp;[[liver]] | field = [[Oncology]] | synonyms = [[malignancy|Malignant]] [[neoplasm|tumor]], malignant [[neoplasm]] | pronounce = {{IPAc-en|audio=en-us-cancer.ogg|ˈ|k|æ|n|s|ər}} | symptoms = Lump, abnormal bleeding, prolonged cough, unexplained [[weight loss]], change in [[bowel movement]]s<ref name=NHS2012>"[https://www.nhs.uk/conditions/cancer/symptoms/ Cancer – Signs and symptoms]". ''NHS Choices''. Archived from the original on 8 June 2014. Retrieved 10 June 2014.</ref> | complications = | onset = | duration = | causes = | risks = Tobacco, [[obesity]], poor [[Diet (nutrition)|diet]], [[lack of physical activity]], excessive [[Alcoholic beverage|alcohol]], certain infections<ref name=WHO2018/><ref name=Enviro2008>Anand P, Kunnumakkara AB, Sundaram C, Harikumar KB, Tharakan ST, Lai OS, Sung B, Aggarwal BB (September 2008). "Cancer is a preventable disease that requires major lifestyle changes". ''Pharmaceutical Research''. '''25''' (9): 2097–116. doi:10.1007/s11095-008-9661-9. PMC 2515569. <nowiki>PMID 18626751</nowiki>.</ref> | diagnosis = | differential = | prevention = | treatment = [[Radiation therapy]], surgery, [[chemotherapy]], and [[targeted therapy]].<ref name=WHO2018/><ref name=TCT2018 /> | medication = | prognosis = Average [[five year survival]] 66% (USA)<ref name=Seer2014>"SEER Stat Fact Sheets: All Cancer Sites". ''National Cancer Institute''. Archived from the original on 26 September 2010. Retrieved 18 June 2014.</ref> | frequency = 90.5 million (2015)<ref name=GBD2015Pre /> | deaths = 8.8 million (2015)<ref name=GBD2015De /> }} <!-- Definition and symptoms --> [[File:Wikipedia-VideoWiki-Cancer.webm|thumb|thumbtime=0:32|upright=1.3|Video summary ([[Wikipedia:VideoWiki/Cancer|script]])]] '''ယဲကေန်သာ''' ({{Lang-en|Cancer}}) ဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်ယဲ မၞုံကဵုဂကူနာနာသာ် ဟိုတ်နူ ကလာပ်ရုပ် ဇၞော်တိုန် အတိုင်သဘာဝဟွံသေင်တုဲ မလေပ်ကၠောအ်စိုပ် ပ္ဍဲကဵုအဝဲခန္ဓ ဒၞာဲတၞဟ် မာန်ရ၊၊<ref name=WHO2018>"Cancer". ''World Health Organization''. 12 September 2018. Retrieved 19 December 2018.</ref><ref name=NCI2014>"Defining Cancer". ''National Cancer Institute''. 17 September 2007. Retrieved 28 March 2018.</ref> ကလောအ် ကလေန် (benign tumor) မဒှ်အရာ မဟွံတုပ် ကုကေန်သာဂှ် ဍေဟ်တအ် ဟွံပြးကၠောအ်ကၞာန်ရ၊၊<ref name=NCI2014/> လက်သန်သင်္ကေတ မဒှ်စမာန်တအ်ဂှ် မပ္တံကဵု ကလောအ်ကလေန် ( a lump)၊ ဒဒှ်ဆီမတိတ် သက်ကုသဘာဝ(abnormal bleeding)၊ ခ္ဍက် ဍာ်ဇမၠိင် (prolonged cough)၊ ဇြာဲစှ်ေ သီုဟွံတီဟိုတ် (unexplained weight loss) ကေုာံ ပရေင်ပြံင်လှာဲ ပ္ဍဲကဵုကြုတ်ဇၞော်ဂမၠိုင် (a change in bowel movements)တအ်ဂှ် ထ္ၜးလက်သန်ယဲမာန်ရ၊၊<ref name=NHS2012/> ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ဇၟာပ်မထ္ၜး လက်သန်ဗီုဏအ်ဂှ် ဒှ်ကေန်သာ ဖအိုတ် ဟွံသေင်၊ ဟိုတ်နူယဲတၞဟ်တုဲ ကတဵုဒှ် လက်သန်ဗီုဏအ် မာန်ကီုရ၊၊<ref name=NHS2012/> ယဲကေန်သာ ကောန်မၞိဟ်တအ် မကတဵုဒှ်စမာန် သီုဖအိုတ် နွံ ၁၀၀ ဂကူပြင်င်ရ၊၊<ref name=NCI2014/> <!--Cause and diagnosis --> ကုညးမဒးချိုတ် နကဵု ယဲကေန်သာတအ် သီုဖအိုတ်ဂှ် မၞိဟ်ၜိုတ် ၂၂ ﹪ဂှ် ကတဵုဒှ်ယဲ ဟိုတ်နူကဵု သုင်ၜံက် (Tobacco)၊၊<ref name=WHO2018 /> ၁၀﹪ တၞဟ်ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ကြောအ်လောန် (obesity)၊ ကဵု စစၞဟွံကိတ်ညဳ ကုပရေင်ထတ်ယုက် (poor diet)၊ ပရေင်ချဳဓရာင်ကာယအောန် (lack of physical activity) ဟွံသေင်မ္ဂး ဟိုတ်နူသုင်အရက်ဂၠိုင်ရ၊၊<ref name="WHO2018" /><ref> [[Url=http://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/obesity/obesity-fact-sheet#q3|Obesity and Cancer Risk]]. National Cancer Institute. 3 January 2012. [https://web.archive.org/web/20150704154440/http: Archived] from the original on 4 July 2015. Retrieved 4 July 2015.</ref><ref>Jayasekara H, MacInnis RJ, Room R, English DR (May 2016). "Long-Term Alcohol Consumption and Breast, Upper Aero-Digestive Tract and Colorectal Cancer Risk: A Systematic Review and Meta-Analysis". ''Alcohol and Alcoholism''. '''51'''(3): 315–30. doi:10.1093/alcalc/agv110. <nowiki>PMID 26400678</nowiki>.</ref>ဟိုတ်မဂွံဒှ်ယဲ တၞဟ်တအ်ဂှ် ဟိုတ်နူ မစုက်လုက် ကုဓါတ်ဓါတု (ionizing radiation) ကေုာံ ပွဳပွူသဘာဝ ဟွံသအးဇ္ၚး (environmental pollutants)တုဲ ယဲထၞေန်စပ် (infections)ဂွံရ၊၊ <ref name="Enviro2008" /> ပ္ဍဲကဵု ဍုင်ဇၞော်မောဝ်တုဲတအ် မၞိဟ်ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ၁၅﹪ ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ယဲထၞေန်စပ် ဒၟာနူ မစုက်လုက်လဝ် မပ္တံကဵု ဟေလဳကဝ်ဗက်တာ ပဝ်လဝ်ရဳ (Helicobacter pylori)၊ ယဲဟေပတိတိသ် ဘဳ (hepatitis B)၊ ယဲဟေပတိတိသ် သဳ (hepatitis C)၊ ယဲဟိုတ်နူစၟဝါယ်ရာသ် ပပိလ်လဝ်မာ (human papillomavirus infection)၊ စၟယဲဝါယ်ရာသ်အိပ်သတာင်ပါ (Epstein–Barr virus) ကေုာံ စၟယဲအေန် မဖျေဟ်ဒြဟတ်ဒုင်ဗဒဝ် (human immunodeficiency virus (HIV))တအ်ရ၊၊<ref name=WHO2018/> စၟယဲ ကေုာံ ဓါတုတအ်ဏအ်ဂှ် ပကဵု ညံင်ဗဳဇ ကလာပ်ရုပ်ဂွံပြံင်လှာဲတုဲ နူဂှ် မွဲကဆံင် ကၠောအ်ဒှ်အာ ကေန်သာရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရာမထၞေန်စပ်ဝွံ ဒှ်ဟိုတ်မဂွံပကဵု ညံင်ဂွံဒှ်ကေန်သာရ၊၊<ref name=WCR2014Bio>''World Cancer Report 2014''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 1.1. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi>. Archived from the original on 12 July 2017.</ref> ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး ပရေင်ပြံင်လှာဲ ဗဳဇကလာပ်ရုပ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ကၠာ တုဲမ္ဂး ဍေဟ်ကၠောအ်ဒှ်အာ ကေန်သာရ၊၊<ref name=WCR2014Bio /> ၜိုတ် ၅ - ၁၀﹪ဂှ် ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ဟိုတ်နူ မကလိဂွံ အာဲဗဳဇယဲ (inherited genetic defects) နူကဵု မိမၜါရ၊၊<ref name=ACS-heredity>"[http://www.cancer.org/cancer/cancercauses/geneticsandcancer/heredity-and-cancer Heredity and Cancer]". [https://web.archive.org/web/20130802043732/http://www.cancer.org/cancer/cancercauses/geneticsandcancer/heredity-and-cancer American Cancer Society]. Archived from the original on 2 August 2013. Retrieved 22 July 2013.</ref> ယဲကေန်သာ နွံပ္ဍဲဇကု ဟွံမဲပ္ဍဲဇကုဂှ် နကဵုလက်သန်ယဲ မဟီုလဝ် ဗွဲလတူတေအ်ကီု ဟွံသေင်မ္ဂး နကဵု မဗှ်သကေန်၊ တက်ဓါတ်ဒ္ၚောဝ် (screening tests)ဂှ် ဂွံတီကေတ်မာန်ရ၊၊<ref name=WHO2018/> လၟုဟ်မ္ဂး နကဵုမစမ်ၜတ် (biopsy)ဂှ် ဂၠာဲကေတ် ယဲကေန်သာ ပ္ဍဲဇကုမၞိဟ်တအ်မာန်ရ၊၊<ref>"[http://www.cancer.org/treatment/understandingyourdiagnosis/examsandtestdescriptions/testingbiopsyandcytologyspecimensforcancer/testing-biopsy-and-cytology-specimens-for-cancer-how-is-cancer-diagnosed How is cancer diagnosed?]". ''American Cancer Society''. 29 January 2013. Archived from the original on 14 July 2014. [https://web.archive.org/web/20140714120018/http://www.cancer.org/treatment/understandingyourdiagnosis/examsandtestdescriptions/testingbiopsyandcytologyspecimensforcancer/testing-biopsy-and-cytology-specimens-for-cancer-how-is-cancer-diagnosed Retrieved] 10 June 2014. </ref> <!-- Prevention and Treatment --> ကေန်သာဂကူ ဗွဲမဂၠိုင် ညံင်ဟွံဂွံကတဵုဒှ်ဂှ် ဝေင်ပါဲစဵုဒၞာကေတ် န * မဒေါအ်ထောအ် သုင်ၜံက်၊ * မမင်မဲ ညံင်ဟွံဂွံကြောအ်၊ * မဝေင်ပါဲ ညံင်ဟွံဂွံ သုင်အရက်ဂၠိုင်င်၊ * မစကဵု သၞေဝ်နာနာ၊ သတ်ဆုနာနာ ကေုာံ စၞသြောအ်ပေင်င် (whole grains) ဂၠိုင်င်၊ * မထပက်ဂဥုဲစဵုဒၞာ စၞယဲဂမၠိုင်၊ * မဝေင်ပါဲ ညံင်ဟွံဂွံစဖျုန် ဗွဲမလောန်ဗၞတ်၊ * သွက်ညးဖျုန်စၞာံဗုဗုတအ် ဝေင်ပါဲကဵု ညံင်ဟွံဂွံဒးလျးတ္ၚဲကာတ်တ် လအ်လအ်၊၊ <ref name=Kushi2012>Kushi LH, Doyle C, McCullough M, Rock CL, Demark-Wahnefried W, Bandera EV, Gapstur S, Patel AV, Andrews K, Gansler T (2012). "American Cancer Society Guidelines on nutrition and physical activity for cancer prevention: reducing the risk of cancer with healthy food choices and physical activity". ''CA Cancer J Clin''. '''62''' (1): 30–67.</ref><ref>Parkin DM, Boyd L, Walker LC (December 2011). "16. The fraction of cancer attributable to lifestyle and environmental factors in the UK in 2010". ''British Journal of Cancer''. 105 Suppl 2: S77–81</ref> နမသကေန် ဗွဲမပြဟ်ဂှ် ဂွံတီကေတ် ကေန်သာသ္ၚိကောန် ကေုာံ ကေန်သာကြုတ်ဇၞော် နွံဟွံမဲ ဗွဲမပြဟ်မာန်တုဲ လွဳဂွံပြဟ်မ္ဂး သွက်ဂွံဗၠးဂှ် အခေါင်အရာနွံဂၠိုင်ရ၊၊<ref name=WCR2014Scr>''[http://www.searo.who.int/publications/bookstore/documents/9283204298/en/ World Cancer Report 2014]''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 4.7. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi>. Archived from the original on 12 July 2017.</ref> စပ်ကဵု ကေန်သာတှ်တုဲ မသကေန်ကေတ်ဂှ် လဆောဝ်မ္ဂး ကံက်အဓိပ္ပါယ် ဗၠေတ်ဒှ်စမာန်ကီုရ၊၊<ref name=WCR2014Scr/><ref name=Got2013>Gøtzsche PC, Jørgensen KJ (June 2013). "Screening for breast cancer with mammography". ''The Cochrane Database of Systematic Reviews''. '''6''' (6): CD001877.</ref> ကေန်သာဂှ် ဗွဲမဂၠိုင် လွဳကေတ် နကဵုမဖအင် (radiation therapy)၊ ကရေက်၊ လွဳနကဵုဓါတု ကေုာံ ဖဍာမ်ဒၞာဲတုဲလွဳ (targeted therapy)ရ၊၊<ref name=WHO2018/><ref name=TCT2018> National Cancer Institute (26 February 2018). "[https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/types/targeted-therapies/targeted-therapies-fact-sheet Targeted Cancer Therapies]". www.cancer.gov. Retrieved 28 March 2018.</ref> မင်မဲ ညံင်ဟွံဂွံဂိ ကေုာံ လက်သန်ယဲဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲအရာမလွဳ ကေန်သာရ၊၊<ref name=WHO2018/> ကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာတုဲ အခေါင်အရာမဂွံဗၠးမာန်ဂှ် တန်တဴဒၟံင်ကဵု ဂကူယဲကေန်သာ ကေုာံ ဂလိုင်လဵုပြဟ် မစလွဳရ၊၊<ref name=WCR2014Bio/> ကောန်ၚာ်သၟဝ် ၁၅ သၞာံမကတဵုဒှ်ယဲဏအ် ပ္ဍဲကဵုဍုင်ဇၞော်မောဝ်တုဲတအ်ဂှ် ဗွဲသၟဟ် ၈၀﹪ ဗၠးမာန်ရ၊၊ <ref name=WCR2014Peads>''[http://www.searo.who.int/publications/bookstore/documents/9283204298/en/ World Cancer Report 2014]''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 1.3. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi>. Archived from the original on 12 July 2017.</ref> <!-- Epidemiology --> ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၅ ဂှ် မၞိဟ်ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ် သီုဖအိုတ် ၜိုတ် ၉၀.၅ မဳလဳယာန် ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာရ၊၊<ref name=GBD2015Pre>GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence, Collaborators. (8 October 2016). "[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5055577/ Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015]: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". ''Lancet''. '''388''' (10053): 1545–1602.</ref> မၞိဟ်ၜိုတ် ၁၄.၁ မဳလဳယာန်ဂှ် ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ဟိုတ်မဂွံဒှ်ယဲ နကဵုဟိုတ်တၟိ၊၊<ref name=WCR2014Bio/> မၞိဟ် ၜိုတ် ၈.၈ မဳလဳယာန်ဂှ် ချိုတ် နကဵုယဲကေန်သာရ(နကဵုက္ဍိုပ်ကၠံမ္ဂး ၁၅.၇%)<ref name=GBD2015De>GBD 2015 Mortality and Causes of Death, Collaborators. (8 October 2016). "[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5388903/ Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015"]. ''Lancet''. '''388''' (10053): 1459–1544.</ref> ယဲကေန်သာ မၞိဟ်တြုဟ် မကတဵုဒှ်စဂၠိုင်ဂှ် ကေန်သာအသံက် (lung cancer), ကေန်သာပရောသ်သတိတ်/ကေန်သာ ပ္ဍဲကလေန်မပ္တိတ်ဍာ်သုက် (prostate cancer)၊ ကေန်သာကြုတ်ဇၞော် (colorectal cancer) ကေုာံ ကေန်သာထိုင်စၞ (stomach cancer)<ref name=WCR2014>''World Cancer Report 2014''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 1.1. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi></ref> ပ္ဍဲမၞိဟ်ဗြဴတအ်မ္ဂး ဗွဲမဂၠိုင် ကတဵုဒှ် ကေန်သာတှ် (breast cancer)၊ ကေန်သာကြုတ်ဇၞော် (colorectal cancer)၊ ကေန်သာအသံက် (lung cancer) ကေုာံ ကေန်သာက္ဍိုပ်သ္ၚိကောန် (cervical cancer)တအ်ရ၊၊<ref name=WCR2014Bio /> ကေန်သာစၞာံဂှ် ဒှ်ကေန်သာတၟိတုဲ မၞိဟ်ကတဵုဒှ်ဂၠိုင် သီုဖအိုတ် နွံၜိုတ် ၄၀% ရ၊၊<ref>Dubas LE, Ingraffea A (February 2013). "Nonmelanoma skin cancer". ''Facial Plastic Surgery Clinics of North America''. '''21''' (1): 43–53.</ref><ref name=Cak2012>Cakir BÖ, Adamson P, Cingi C (November 2012). "Epidemiology and economic burden of nonmelanoma skin cancer". ''Facial Plastic Surgery Clinics of North America''. '''20''' (4): 419–22.</ref> ပ္ဍဲကဵုကောန်ၚာ်တအ်မ္ဂး ဂကူယဲကေန်သာဆီ (acute lymphoblastic leukemia) ကေုာံ ကေန်သာက္ဍဟ် (brain tumors)တအ်ဂှ် မလေပ် ကတဵုဒှ် စဂၠိုင်ရ၊၊ <ref name=WCR2014Peads/> ပ္ဍဲသၞာံ ၂၀၁၂ ကောန်ၚာ်သၟဝ်အာယုက် ၁၅ ၜိုတ် ၁၆၅,၀၀၀ ကတဵုဒှ်လဝ် ယဲကေန်သာတအ်ဏအ်ရ၊၊<ref name=WCR2014/> မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော်ခ္ဍင် အန္တရာယ်မကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာဂှ် ဂၠိုင်ခ္ဍင်တုဲ ဗွဲမဂၠိုင် ပ္ဍဲဍုင် မဇၞော်မောဝ်တုဲတအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ဂၠိုင်ရ၊၊<ref name=WCR2014Bio/> ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော် ပ္ဍဲအခိင်လၟုဟ် မကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာဂှ် ဟိုတ်နူဇၞော်ဂေါဝ်လဝ် ပ္ဍဲအခိင် အခေတ်ကွတ်စက် အဃောမစဇၞော်မောဝ် ဟိုတ်နူကဵု မစကာလဝ် ဓါတု ကေုာံ ဟိုတ်နူရုင်စက်ဂမၠိုင်တုဲ သဘာဝဟွံသအးဇ္ၚးရ၊၊<ref name=Epi11>Jemal A, Bray F, Center MM, Ferlay J, Ward E, Forman D (February 2011). "Global cancer statistics". ''Ca''. '''61''' (2): 69–90.</ref> ဟိုတ်နူ ယဲကေန်သာတုဲ မဒးစကာသြန် ဗွဲသၟဟ် ပ္ဍဲမွဲမွဲသၞာံ နွံစၜိုတ် သြန်ဒဝ်အမေရိကာန် $1.16 trillion (1,160,000,000,000,000) ဒှ်ရ၊၊ <ref name=WCR2014Eco> ''[http://www.searo.who.int/publications/bookstore/documents/9283204298/en/ World Cancer Report 2014]''. World Health Organization. 2014. pp. Chapter 6.7. ISBN <bdi>978-92-832-0429-9</bdi>. Archived from the original on 12 July 2017.</ref> ==ပွံက်== ကေန်သာဂှ် ဒှ်ဂကောံဂကူယဲ ဗွဲမဂၠိုင် မကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူကဵု ကလာပ်ရုပ်ဇၞော်တိုန် အတိုင်သဘာဝဟွံသေင်တုဲ ကလာပ်ရုပ်ဂှ် အာခ္ဍဳလျတ် ဟွံသေင်တှ်ေ ကၠောအ်အာ ပ္ဍဲအဝဲခန္ဓကာယဒၞာဲတၞဟ်၊၊<ref name=WHO2018/><ref name=NCI2014/> ကလာပ်ရုပ်ယဲဂှ် ကၠောန်ဗဒှ်ပတိုန် ဗီုကဵုကလောအ်ကလေန်၊၊ ကလောအ် ဟွံသေင်မ္ဂး ဖျုန်ပဵုတအ်ဂှ် ဒှ်ဂကောံ ကလာပ်ရုပ်ဂမၠိုင် မပံင်ကောံကလောအ်ဒုင်ဒၟံင် မဇၞော်တိုန် အတိုင်ဗွဲဓမ္မတာဟွံသေင်တုဲ ဗွဲကြဴ ကတဵုဒှ်ကၠုင် ကလောအ် ဟွံသေင်မ္ဂး ခဍတ်၊ တုဲပၠန် မလေပ်ကၠောအ်ပြးအာ ပ္ဍဲကဵုဇကုရ၊၊ <ref name=ACSglossary>"Cancer Glossary". ''cancer.org''. American Cancer Society. Archived from the original on 1 September 2013. Retrieved 11 September 2013.</ref><ref name=NCIdefinition>"What is cancer?". ''cancer.gov''. National Cancer Institute. 17 September 2007. Retrieved 28 March 2018.</ref> ကလာပ်ရုပ် ဖျုန်ပဵုတအ် (tumor cells) သီုဖအိုတ်ဂှ် ထ္ၜးလက်သန်ကေန်သာ နွံတြဴသာ်ရ၊၊ ဖျုန်ပဵု နကဵုလက်သန်တအ်ဏအ်မ္ဂး ဒှ်ကလာပ်ရုပ်ကေန်သာမာန်ရ၊၊<ref name="Han2000" /> * [[Cell growth|Cell growth and division]] absent the proper signals * Continuous growth and division even given contrary signals * Avoidance of [[apoptosis|programmed cell death]] * [[Biological immortality|Limitless number of cell divisions]] * Promoting [[angiogenesis|blood vessel construction]] * [[Invasion (cancer)|Invasion]] of tissue and formation of [[metastasis|metastases]]<ref name=Han2000/> ကလာပ်ရုပ် နူဓမ္မတာ မဇၞော်ဂေါဝ်ပြံင်လှာဲ နဒဒှ်ကလာပ်ကေန်သာ မဂွံစိုပ်ကဆံင် မတီကေတ်မာန်ဂှ် နွံဒၟံင် မဂၠိုင်ကဵုကဆံင်ရ၊၊<ref name=Han2000>Hanahan D, Weinberg RA (January 2000). "The hallmarks of cancer". ''Cell''. '''100''' (1): 57–70. doi:10.1016/S0092-8674(00)81683-9. <nowiki>PMID 10647931</nowiki>.</ref><ref name=Han2011>Hanahan D, Weinberg RA (March 2011). "Hallmarks of cancer: the next generation". ''Cell''. '''144''' (5): 646–74.</ref> ==သင်္ကေတ ကေုာံ လက်သန်ယဲ== [[File:Symptoms of cancer metastasis.svg|thumb|Symptoms of cancer [[metastasis]] depend on the location of the tumor.]] အခိင်ကေန်သာ မစကတဵုဒှ်ဂှ် လက်သန်ယဲသာ်လဵုလေဝ် ဍေဟ်ဟွံထ္ၜးရ၊၊ ပ္ဍဲအခိင်ကာလ ကလာပ်ရုပ်ကေန်သာ စဂၠိုင်တိုန်ဂှ်ဟေင် ဍေဟ်ဂွံထ္ၜးတိုန် သင်္ကေတ ကေုာံ လက်သန်ယဲဂမၠိုင်ရ၊၊ မတီကေတ်မာန်ဂှ် တန်တဴဒၟံင်ကဵု ဂကူကေန်သာ ကဵု ဒၞာဲကေန်သာ မကတဵုဒှ်ရ၊၊ လက်သန်ယဲလ္ၚဵုဂှ် တုပ်ရေင်သကအ်တုဲ လက်သန်ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ညးမွဲကုမွဲ ဍေဟ်ထ္ၜးဟွံတုပ် ရေင်သကအ်ရ၊၊ ကေန်သာဂှ် ဒှ်ယဲမထ္ၜးလက်သန် မတုပ်ညံင်ကဵု ယဲတၞဟ်သအာင်တအ်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲကဵုပညာဂဥုဲဂှ် ညးဟီုစ ＂ကေန်သာဂှ် ဒှ်ယဲမပလတ် (Cancer is a great imitator)၊၊ ဒၟာနူဂှ်တုဲ ကုညးမဒှ်ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာတအ်ဂှ် အစာဂဥုဲတအ် လွဳဗၠေတ် လွဳနကဵုယဲတၞဟ်သအာင် ဒှ်စမာန်ရ၊၊<ref name=Card10>Holland Chp. 1</ref> မၞိဟ်တအ် ကြဴနူဂွံတီကေတ် ဇကုဒှ်ဒၟံင် ယဲကေန်သာတုဲမ္ဂး မလေပ်ကတဵုဒှ်ယဲစိုတ်၊ စိုတ်ဓါတ်စှ်ေမာန်ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဂစိုတ်ထောအ်ဇကုဇကုလေဝ် နွံကီုရ၊၊<ref>Anguiano L, Mayer DK, Piven ML, Rosenstein D (July – August 2012). "A literature review of suicide in cancer patients". ''Cancer Nursing''. '''35''' (4): E14–26.</ref> ===လက်သန်ယဲ ပ္ဍဲဒၞာဲမကတဵုဒှ်=== ဟိုတ်နူ ကလာပ်ရုပ်ကေန်သာဂှ် ဇၞော်တုဲ ဒှ်ကၠုင်ကလောအ် ကလေန်တုဲ လက်သန်ယဲ ပ္ဍဲဒၞာဲမကတဵုဒှ်ဂှ် မံက်ထ္ၜးကဵုရ၊၊ ဥပမာ ယဝ်ရကလောအ် ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲကဵု အသအ်မ္ဂး ဍေဟ်ကၟာတ်လဒဵုထောအ် ဂၠံင်ကျာယဝီုတုဲ ခဍက် ဟွံသေင်မ္ဂး (pneumonia)တအ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ၊၊ ယဝ်ရကတဵုဒှ်ယဲ ကေန်သာပၠံင်စၞမ္ဂး ပၠံင်စၞဍန်တုဲ ၚိတ်စစၞဝါတ်တုဲ ဂိ၊ ယဝ်ရကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ပ္ဍဲကြုတ်ဇၞော်မ္ဂး ကြုတ်ဇၞော်ဂှ် ဍန်တုဲ ဂၠံင်စၞကၟာတ်၊ ယဝ်ရကလောအ်ဂှ် ကတဵုဒှ် ပ္ဍဲကဵုတှ် ဟွံသေင်မ္ဂး ပ္ဍဲမကရိုက်မ္ဂး ကလောအ်ကလေန်ဒှ်ကၠုင်၊၊ ဟိုတ်နူကလောအ်ကေန်သာတုဲ အရာဆီမတိတ်တအ်လေဝ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်ကီုရ၊၊ ဥပမာ ယဝ်ရကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာ ပ္ဍဲကဵုအသအ်မ္ဂး ခဍက်ဆီပါကၠုင်၊၊ ပ္ဍဲကဵုကြုတ်ဇၞော်မ္ဂး အာသ္ၚိဍာ် ဆီပါကၠုင်၊၊ ယဝ်ရ ပ္ဍဲကဵုထိုင်ဏမ်မ္ဂး အာတရဴသၟတ် ဆီပါကၠုင် ယဝ်ရပ္ဍဲသ္ၚိကောန်မ္ဂး ဆီတိတ် ပ္ဍဲကဵုအင်္ဂဇာတ်မၞိဟ်ဗြဴရ၊၊ ပ္ဍဲဒၞာဲယဲမဒှ် မဂွံဒုင်သိုင် ဂိလေဝ် နွံကီုရ၊၊ ယဲစကတဵုဒှ်ပြဟ်ဟ်ဂှ်မ္ဂး ပရေင်ဂိသကေဝ် ဟွံမဲရ၊၊ <ref name=Card10/> ===လက်သန်ယဲ မဆေင်ကဵု အလုံဇကု=== ဗွဲမဂၠိုင် လက်သန်ယဲ ကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူမကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာဂှ် ဂွံတီစ ဝါတ်ကွေဟ်ရ၊၊ လက်သန်ယဲတအ်ဂှ် တုပ်ဒၟံင်ကဵု လက်သန်ယဲတၞဟ်တအ်ရ၊၊ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် အရာမကတဵုဒှ်မာန်ဂှ် လယိုင်ဇကုစှ်ေ (ဝါ) ဇြာဲစှ်ေ သီုဟွံတီဟိုတ်ဖဵု၊ မံင်စ ဟွံထတ်ယုက်၊ ဖျုန်စၞာံဇကု ပြံင်လှာဲကၠုင်၊<ref>O'Dell, edited by Michael D. Stubblefield, Michael W. (2009) Cancer rehabilitation principles and practice, published Demos Medical p. 983 isbn=978-1-933864-33-4</ref> ယဝ်ရကတဵုဒှ် ကေန်သာဆီ၊ ကေန်သာဂြိုဟ်၊ ကေန်သာကၟအ်မ္ဂး မံင်စဟွံထတ်ယုက်ယဲ ကတဵုဒှ်ကၠုင်ရ၊၊<ref name=Card10/> ယဲကေန်သာလ္ၚဵုဂှ်မ္ဂး လက်သန်ယဲ မဆေင်ကဵု အလုံဇကုမွဲ မံက်စဂၠိုင်ညိရ၊၊ ဥပမာ ဗီုကဵု ပ္ဍဲမတ် ပ္ဍဲတၞုင်ဇိုင်တဲတအ် ပြံင်လှာဲတုဲ ဂွံတီကေတ်မာန်ရ၊၊<ref name=Card10/> ===မကၠောအ်ကၞာန်=== ကေန်သာဂှ် နူဒၞာဲမကတဵုဒှ်ဂှ် ကၞာန်ကၠောအ်အာ ဒၞာဲတၞဟ်တအ်မာန် မွဲဒၞာဲတုဲ မွဲဒၞာဲမာန်ကီု ပြးဗက်အာဆီတုဲ ကၠောအ်ကၞာန် ပ္ဍဲဒၞာဲတၞဟ်ဟ်လေဝ် မာန်ကီုရ၊၊ ယဝ်ရ ကေန်သာဂှ် ကၠောအ်ကၞာန် နကဵုဆီ မကော်ဂး hematogenous မ္ဂး ဍေဟ်ကၠောအ်ပြးဇးအာ အလုံမွဲဇကုရ၊၊ ဆဂး မကေန်သာဂှ် ကတဵုဒှ် နူကဵု ဒၞာဲမစကတဵုဒှ်ဟေင်ရ၊၊<ref name=Card10/> ==ဟိုတ်မဂွံဒှ်ယဲ== ယဲကေန်သာ မကတဵုဒှ် ဗွဲမဂၠိုင် ၜိုတ် ၉၀-၉၅ ﹪ ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ပွဳပွူသဘာဝ ကေုာံ ဗီုပြင်မံင်ဘဝတုဲ ဗဳဇပြံင်လှာဲ၊၊<ref name="Enviro2008" /> သၟေဟ် ၅-၁၀﹪ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု အာဲဗဳဇ နူကဵုမိမတုဲ ကတဵုဒှ်ရ၊၊<ref name="Enviro2008" /> ''ပွဳပွူသဘာဝ''မကော်ဂး ပ္ဍဲ အရာမပသုတေသန ကေန်သာဂှ် အရာမဟွံဆေင် ကုအာဲဗဳဇ နူမိမတအ် သီုဖအိုတ်ဂှ် ပၠုပ်စုတ် ပ္ဍဲပွဳပွူသဘာဝ ဖအိုတ်ရ၊၊ ဥပမာ ဟိုတ်နူ ပရေင်မံင်စံင်ဘဝ ဟွံကိတ်ညဳ ကုပရေင်ထတ်ယုက်၊ ပရေင်ပိုန်ဒြပ်၊ ပရေင်ဒ္ဂေတ်ပြဝတအ်ဂှ် ပါလုပ် ပ္ဍဲကဵု ပွဳပွူသဘာဝ ဖအိုတ်ရ၊၊ ပါဲနူဂှ်တုဲ ဟိုတ်နူပွဳပွူသဘာဝ ဟွံအးဇ္ၚးတအ်လေဝ် ပါလုပ် ပ္ဍဲပွဳပွူသဘာဝကီုရ၊၊<ref name="isbn0-387-78192-7">Manton K, Akushevich I, Kravchenko J (28 December 2008). ''Cancer Mortality and Morbidity Patterns in the U.S. Population: An Interdisciplinary Approach''. Springer Science & Business Media. ISBN <bdi>978-0-387-78193-8</bdi>. <q>The term ''environment'' refers not only to air, water, and soil but also to substances and conditions at home and at the workplace, including diet, smoking, alcohol, drugs, exposure to chemicals, sunlight, ionizing radiation, electromagnetic fields, infectious agents, etc. Lifestyle, economic and behavioral factors are all aspects of our environment.</q></ref> ပ္ဍဲကဵုစရင်ဟိုတ်နူပွဳပွူသဘာဝတအ်တုဲ မၞိဟ်တအ် မဒးချိုတ် နကဵု ယဲကေန်သာဂှ် ယဝ်ရကလေင်ပါ်ပၠန်မ္ဂး ဟိုတ်နူသုင်ၜံက်ဂှ် နွံ ၂၅-၃၀﹪၊ ဟိုတ်နူ စၞစဂှ် နွံ ၃၀-၃၅ ﹪၊ ဟိုတ်နူ ယဲထၞေန်စပ် (ဝါ) ယဲတၞဟ်ကၠောအ်ဂွံတုဲ ဗွဲကြဴကၠောအ်ဒှ်အာ ကေန်သာဂှ် ၁၅ - ၂၀﹪၊ ဟိုတ်နူဒးလဝ် ကပေါတ်ဓာတု radiation (ဓါတ် ionizing ကီု သီုကဵု ဓါတ် non-ionizing ဂှ် နွံ စဵုကဵု ၁၀ %၊ ဟိုတ်နူ ကမၠောန်ထုဲဂၠိုင် ကေုာံ ပရေင်ချဳဓရာင်ကာယအောန် ကေုာံ ဟိုတ်နူကျာဟွံအးဇ္ၚးတအ်လေဝ် ပါလုပ်ကီုရ၊၊<ref name="Enviro2008" /><ref>Islami F, Goding Sauer A, Miller KD, Siegel RL, Fedewa SA, Jacobs EJ, McCullough ML, Patel AV, Ma J, Soerjomataram I, Flanders WD, Brawley OW, Gapstur SM, Jemal A (January 2018). "Proportion and number of cancer cases and deaths attributable to potentially modifiable risk factors in the United States". ''Ca''. '''68'''(1): 31–54.</ref> နကဵုဟိုတ်ဏအ်တုဲ မၞိဟ်မွဲ ကလိဂွံယဲကေန်သာ ဗွဲမကၠးဖ္ဍး ဂွံဟီုစဝါတ်ကွေဟ်ရ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဟိုတ်နူဟိုတ်နာနာ မပံင်နှဴတုဲ ကတဵုဒှ်ကၠုင်မာန်ရ၊၊ ဥပမာ မၞိဟ်မွဲ ဟိုတ်နူမသုင်ၜံက်တုဲ ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ပ္ဍဲအသအ်မာန်ကီု၊ မၞိဟ်မွဲ ၜံက်ဟွံသုင် ဆဂး မံင်ပဒတဴ ပ္ဍဲကဵု ဒၞာဲဒေသ ကျာဟွံအးဇ္ၚး ဟွံသေင်မ္ဂး ဟိုတ်နူ ဒးလဝ် ကပေါတ်ဓါတုမွဲမွဲတုဲ ယဲကေန်သာအသအ် ကတဵုဒှ်မာန်ကီုရ၊၊<ref name=Tolar>Tolar J, Neglia JP (June 2003). "Transplacental and other routes of cancer transmission between individuals". ''Journal of Pediatric Hematology/Oncology''. '''25'''(6): 430–4.</ref> ===ကပေါတ်ဓါတု=== [[File:Cancer smoking lung cancer correlation from NIH.svg|thumb|right|The incidence of lung cancer is highly correlated with smoking.]] ပ္ဍဲမၞိဟ် မဒှ်ယဲကေန်သာအသအ်တအ် သီုဖအိုတ် ၉၀﹪ ဂှ် ဟိုတ်နူမသုင်ၜံက်၊၊ <ref name="pmid9594919">Biesalski HK, Bueno de Mesquita B, Chesson A, Chytil F, Grimble R, Hermus RJ, Köhrle J, Lotan R, Norpoth K, Pastorino U, Thurnham D (1998). "European Consensus Statement on Lung Cancer: risk factors and prevention. Lung Cancer Panel". Ca. 48 (3): 167–76, discussion 164–66.</ref>ဟိုတ်နူၜံက်တုဲ ယဲကေန်သာတၞဟ် ပ္ဍဲကဵု ခဍောင်ကအ် (larynx)၊ က္ဍိုပ်၊ ကအ်၊ ထိုင်စၞ၊ ထိုင်ဏမ်၊ ကမအ်၊ esophagus ကေုာံ ပါန်ကရိယ (pancreas)တအ်လေဝ် ကတဵုဗဒှ်ကဵုမာန်ကီုရ၊၊ <ref name="pmid12270001">Kuper H, Boffetta P, Adami HO (September 2002). "Tobacco use and cancer causation: association by tumour type". Journal of Internal Medicine. 252 (3): 206–24.</ref> ပ္ဍဲကဵုယက်ၜံက်ဂှ် ဓါတ်မကတဵုဗဒှ်ကဵု ကေန်သာမာန် သီုဖအိုတ် နွံ ၅၀ ဂကူ၊ ပၞောဝ်တအ်ဂှ် ဓါတ်nitrosamines ကေုာံ ဓါတ် polycyclic aromatic hydrocarbons တအ်ပါလုပ်ကီုရ၊၊<ref name="Kuper" /> ပ္ဍဲအလုံမွဲဂၠးတိ ပၞောဝ်ကဵု မၞိဟ်မဒုင်ချိုတ် နကဵုယဲကေန်သာ မသုန်တၠဂှ် မွဲတၠဂှ် ဟိုတ်နူၜံက်၊<ref name="Kuper">Kuper H, Adami HO, Boffetta P (June 2002). "Tobacco use, cancer causation and public health impact". Journal of Internal Medicine. 251 (6): 455–66.</ref> ယဝ်ရ ပ္ဍဲဍုင်မဇၞော်မောဝ်တုဲတအ်မ္ဂး ပ္ဍဲမၞိဟ်ပိဂှ် မၞိဟ်မွဲ၊၊<ref name="Sasco">Sasco AJ, Secretan MB, Straif K (August 2004). "Tobacco smoking and cancer: a brief review of recent epidemiological evidence". Lung Cancer. 45 Suppl 2: S3–9.</ref> ===စၞ ကေုာံ ပရေင်ချဳဓရာင်=== ဟိုတ်နူ စၞ၊ ပရေင်ချဳဓရာင်ကာယအောန်၊ ကေုာံ ကြောအ်လောန်တုဲ မဒးချိုတ် နကဵု ယဲကေန်သာဂှ် နွံ စဵုကဵု ၃၀-၃၅ ﹪၊၊ <ref name="Enviro2008" /><ref name="Nutri06"> Kushi LH, Byers T, Doyle C, Bandera EV, McCullough M, McTiernan A, Gansler T, Andrews KS, Thun MJ (2006). "American Cancer Society Guidelines on Nutrition and Physical Activity for cancer prevention: reducing the risk of cancer with healthy food choices and physical activity". Ca. 56 (5): 254–81, quiz 313–14.</ref> ပရေင်ချဳဓရာင်ကာယအောန်ဂှ် ဒှ်အန္တရာယ် ညံင်ဂွံကလိဂွံ ယဲကေန်သာရ၊၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဟိုတ်နူ ပရေင်ချဳဓရာင်အောန်တုဲ ကြောအ်လောန် ဒှ်ကၠုင်ကီု သီုကဵု ဖဍိုန်ကဵု သၞောတ်ဒုင်ဗဒဝ် (immune system) ကေုာံ သၞောတ်endocrine system တအ်ကီုရ၊၊<ref name=Nutri06/> ဟိုတ်မကတဵုဒှ်ယဲကေန်သာ ဒၟာဂှ် မၞိဟ်ကဝက်ပြင်င်ဂှ် ဒၟာနူ အဟာရလောန်ကာဲ (overnutrition) (မစ လောန်ၜက် နူဗၞတ်ၜတ်)ဂှ် ကတဵုဒှ် ဂၠိုင်နူကဵု ဟိုတ်နူ စသၞေဝ်ကေဝ်အောန် ဟွံသေင်မ္ဂး ဟိုတ်နူစ စၞဟွံကိတ်ညဳ ကုပရေင်ထတ်ယုက်ဏီရ၊၊ စၞလ္ၚဵုတအ်ဂှ် ပကဵု ညံင်ဂွံဒှ် ယဲကေန်သာဂၠိုင်ရ၊၊ ဟိုတ်နူစ စၞၜဵုဂၠိုင်တုဲ ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာထိုင်စၞ (gastric cancer)၊၊<ref name="pmid18990005" /> စၞမၞုံကဵု Aflatoxin B1 မဒှ်စၞ မဟွံသအးဇ္ၚး မၞုံကဵုစၟ၊ ဓါတ်ဂျိတအ်ဂှ် ကတဵုဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာဂြိုဟ် (liver cancer)၊၊<ref name="pmid18990005" /> ဟိုတ်နူမသ္ၚာဲဇဗၠုသတ်တုဲ မလေပ်ကတဵုဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာပါင်၊၊<ref name="pmid18990005">Park S, Bae J, Nam BH, Yoo KY (2008). "[http://www.apocpcontrol.org/page/popup_paper_file_view.php?pno=MzcxIFBhcmsucCZrY29kZT04MjI=&pgubun=i Aetiology of cancer in Asia]". Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 9 (3): 371–80. PMID 18990005. Archived from the original (PDF) on 4 September 2011.</ref>ဟိုတ်နူ အခိုက်စၞ ဟွံတုပ်တုဲ အန္တရာယ် ဂကူကေန်သာ မဒှ်ဂၠိုင်လေဝ် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ကီုရ၊၊ ဥပမာ ပ္ဍဲဍုင်ဂျပေန်မ္ဂး ဟိုတ်နူ မစ စၞမၞုံကဵုၜဵုဂၠိုင်တုဲ ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာထိုင်စၞဂၠိုင်၊ <ref name="pmid19107449">Brenner H, Rothenbacher D, Arndt V (2009). Epidemiology of stomach cancer. Methods in Molecular Biology (Clifton, NJ). Methods in Molecular Biology. 472. pp. 467–77.</ref> ပ္ဍဲကၟိန်ဍုင်အမေရိကာန်မ္ဂး ယဲကေန်သာကြုတ်ဇၞော် မၞိဟ်ဒှ်ဂၠိုင်ရ၊၊<ref name="pmid14278899">Buell P, Dunn JE (May 1965). "Cancer Mortality Among Japanese Issei and Nisei of California". Cancer. 18 (5): 656–64. </ref> ===ယဲကၠောအ်ကၞာန်=== မၞိဟ်မဒုင်ချိုတ် နကဵုယဲကေန်သာ ပ္ဍဲဂၠးတိဏအ် ၜိုတ် ၁၈ ﹪ ဂှ် ဟိုတ်နူကဵု ယဲကၠောအ်ကၞာန်ရ၊၊ ပ္ဍဲဍုင်ဒိုက်ဂတ် ဗီုကဵု အဖရိကမ္ဂး မၞိဟ်ကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာ ဟိုတ်နူကၠောအ်ကၞာန် နွံ ၂၅﹪ တုဲ ပ္ဍဲဍုင်ဇၞော်မောဝ်တအ်ဂှ် အောန်နူ ၁၀﹪ ရ၊၊<ref name=Enviro2008/> ဟိုတ်နူ စုက်လုက် စၟယဲဝါယ်ရာသ် (Viruses) မွဲမွဲတုဲ ကတဵုဒှ်ယဲ၊ နူဂှ် ကၠောအ်ဒှ်အာ ကေန်သာလေဝ်နွံ ဟိုတ်နူ စၟဗက်တဳရဳယျာကေန်သာ (cancer bacteria) ကေုာံ စၟပါရသိတ် (parasites)တအ်လေဝ် ဒှ်ဟိုတ် မဂွံဒှ် ယဲနွံကီုရ၊၊ စၟဝါယ်ရာသ် မကတဵုဗဒှ်ကဵု ကေန်သာမာန် မကော်ဂး အန်ကဝ်ဝါယ်ရာသ် (Oncovirus)ဂှ် ဒှ်စၟဝါယ်ရာသ် မပ္တံကဵု စၟဝါယ်ရာသ် human papillomavirus (cervical cancer)၊ Epstein–Barr virus (B-cell lymphoproliferative disease and nasopharyngeal carcinoma)၊ Kaposi's sarcoma herpesvirus (Kaposi's sarcoma and primary effusion lymphomas)၊ hepatitis B ကေုာံ hepatitis C၊ ဝါယ်ရာသ် (hepatocellular carcinoma) ကေုာံ human T-cell leukemia virus-1 (T-cell leukemias)တအ်ရ၊၊ ဟိုတ်နူ စၞဗက်တဳရဳယျာ ကၠောအ်ကၞာန်တုဲ ကတဵုဒှ်ယဲလေဝ် ဒှ်ဟိုတ် ပကဵု ညံင်ဂွံဒှ် ကေန်သာမာန်ကီုဂှ် ဗီုကဵု စၟဗက်တဳရဳယျာ''[[Helicobacter pylori|Helicobacter pylori]]''-induced [[gastric carcinoma|gastric carcinoma]].<ref name=Viral04>Pagano JS, Blaser M, Buendia MA, Damania B, Khalili K, Raab-Traub N, Roizman B (December 2004). "Infectious agents and cancer: criteria for a causal relation". Seminars in Cancer Biology. 14 (6): 453–71.</ref><ref name="LjubojevicSkerlev2014">Ljubojevic S, Skerlev M (2014). "HPV-associated diseases". Clinics in Dermatology. 32 (2): 227–34.</ref> စၟပါရသိတ် (Parasitic) မဒှ်စၟ ဗီုကဵု မရုန်တအ်ဂှ် ယဝ်ရကၠောအ်ကၞာန်ဂွံလေဝ် ဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာမာန်ကီုရ၊၊ ဗွဲတၟေင် စၟပါရသိတ် Schistosoma haematobium၊ ([[Bladder cancer|squamous cell carcinoma of the bladder]]) ကေုာံ the [[liver fluke|liver fluke]]s, ''[[Opisthorchis viverrini|Opisthorchis viverrini]]'' and ''[[Clonorchis sinensis|Clonorchis sinensis]]'' ([[cholangiocarcinoma|cholangiocarcinoma]]).<ref name="pmid20539059">Samaras V, Rafailidis PI, Mourtzoukou EG, Peppas G, Falagas ME (June 2010). "Chronic bacterial and parasitic infections and cancer: a review" (PDF). Journal of Infection in Developing Countries. 4 (5): 267–81. doi:10.3855/jidc.819. PMID 20539059. Archived from the original on 4 October 2011.</ref> ===ရေဒိယာရှေန် (Radiation)=== ရေဒိယာရှေန် ဟီုဂှ် ဟိုတ်နူ မဒးစုက်လုက်လဝ် ကုဓါတ်ပသာန်လျးရေဒိယော မပ္တံ ကု (ultraviolet radiation) ကေုာံ ကပေါတ်ဓါတ်ရေဒိယောကသဳ (radioactive material) မဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာမာန်တအ်ရ၊၊<ref name=NCI2019Rad>"Radiation". ''National Cancer Institute''. 29 April 2015. Retrieved 8 June 2019.</ref><ref name=WHO2019>"Sunlight". ''National Cancer Institute''. 29 April 2015. Retrieved 8 June 2019.</ref><ref>"Cancer prevention". ''WHO''. Retrieved 8 June 2019.<ref name=WHO2019/> ယဲကေန်သာစၞာံ ဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ကတဵုဒှ် ဟိုတ်နူကဵု ဓါတ်ပသာန်လျးရေဒိယောultraviolet radiationတုဲ ဗွဲမဂၠိုင်မ္ဂး ဟိုတ်နူ မဒးလဝ် လျးပသာန်တ္ၚဲရ၊၊<ref name=WHO2019/> Sources of ionizing radiation include [[medical imaging]] and [[radon]] gas.<ref name=WHO2019/> Ionizing radiation ဂှ် ဟွံကဵုအန္တရာယ် ဗွဲမဇၞော်ကွေဟ်ဟ်ရ၊၊<ref name="Little">Little JB (2000). "Chapter 14: Ionizing Radiation". In Kufe DW, Pollock RE, Weichselbaum RR, Bast RC, Gansler TS, Holland JF, Frei E (eds.). ''Cancer medicine'' (6th ed.). Hamilton, Ont: B.C. Decker. ISBN <bdi>978-1-55009-113-7</bdi>. Archivedfrom the original on 2 January 2016.</ref> မဒးစုက်လုက် ကုဂေတ်ရဒေါန် (radon gas)တအ်ဂှ် အန္တရာယ် တုပ် ကုမဒးဒုင် ကမ္မကၜံက် (passive smoking) (မဒးဒုင်သၟူယံက်ၜံက် ညးတၞဟ်မသုင်) ကီုရ၊၊<ref name="Little" /> ရေဒိယာရှေန်ဂှ် ယဝ်ရ ပတောအ်ၜတ် ကုဟိုတ်မကတဵုဒှ် ယဲကေန်သာတၞဟ်မ္ဂး ဒှ်အရာမဒှ်ဂၠိုင်မွဲကီုရ၊၊<ref name="Little" /> တုဲပၠန် ရေဒိယာရှေန်ဂှ် မကတဵုဗဒှ်ကဵု ကေန်သာ ပ္ဍဲဒၞာဲခန္ဓဗွဲမဂၠိုင်တုဲ သီုကဵုအာယုက်နာနာရ၊၊ ကောန်ၚာ်လေဝ် ကတဵုဒှ်ဂၠိုင်ကီုရ၊၊ ဟိုတ်နူမိမတအ် မစုက်လုက်လဝ် ရေဒိယာရှေန်တုဲ ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဂဝ်ဂၞဴလေဝ် နူကၠာဟွံဂွံၜံင်ဂှ် အန္တရာယ်မဒှ်ယဲကေန်သာမာန် ကလိဂွံလဝ်တုဲတုဲရ၊၊<ref name="Little" /> ဓါတ်ရေဒိယော မပ္တံကဵု မဝ်ဗာင်ဖုင်၊ ကပေါတ်လလဳ မစၠောအ်ဗစိုပ်နာနာတအ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်အရာမပၠုပ်လဝ် ပ္ဍဲစရင်အရာမဒှ်မာန်ကီုလေဝ်<ref>IARC classifies radiofrequency electromagnetic fields as possibly carcinogenic to humans" (PDF). ''World Health Organization''. Archived (PDF) from the original on 1 June 2011.</ref> နကဵုသက်သဳ မဒှ်အရာ မဒးစွံသတိမွဲဂှ် ဟွံတီဏီရ၊၊<ref name=NCI2019EF>"Electromagnetic Fields and Cancer". ''National Cancer Institute''. 7 January 2019. Retrieved 8 June 2019.</ref> <!--Quote = Studies of animals have not provided any indications that exposure to ELF-EMFs is associated with cancer (9–12). --><ref name=NCI2019Rad/>တုဲပၠန် ဒဒှ်ရ မဝ်ဗာင်ဖုင်ဂှ် ဒှ်အရာမဗဒှ်ကဵု ယဲကေန်သာမာန်ဂှ် ၜိုတ်မလ္ၚတ်ကၠုင်သုတေသနမ္ဂး ဟွံဂွံဆဵုကေတ်ဏီရ၊၊ This includes that studies have not found a consistent link between mobile phone radiation and cancer risk.<ref>"Cell Phones and Cancer Risk – National Cancer Institute". Cancer.gov. 8 May 2013. Retrieved 28 March 2018.</ref> ==နိဿဲ== {{Reflist|30em}} [[Category:!Main category]] [[Category:BEHM]] {{DEFAULTSORT:ကေန်သာ|ယဲ}} [[Category:ပရေင်ထတ်ယုက်]] m9jqsrxbjt52igjkiwoey2127jvu7kr 0 561 34375 23979 2022-08-27T04:55:49Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki [[File:Bodleian Ms. Burm. a. 5 fol 144.jpg|thumb|Musical instruments of 19th century Burma, depicted in a watercolour painting from the period]] '''ကွိင်ကွိုက်မန်ဂမၠိုင်'''မအရေဝ်မန် ကွိင်ကွိုက်ဂှ် ကၠုင်နူကြိယာတမ် တိင် ကဵု တိုက် (တက်)တုဲ မဂွံအဓိပ္ပါယ် မတုပ်ကဵု အရေဝ်ပါဠိ တူရိယာရ၊၊ ကပေါတ်ကွိင်ကွိုက်မန်ဂှ် ဒုင်သဇိုင် ကုကိရိယာမသုန်ဂကူ မပ္တံ - * (၁) ဗရိုတ်၊ မပ္တံကဵု ဆာင်၊ ဗာတ်လှာ်၊ ဗာတ်သေဲ(ဗာတ်ကေဲ)၊ ခဍေဝ်၊ ဗာတ်ကိုင်၊ ဗာတ်ကောန်မံင်၊၊ * (၂) ဇုက်၊ မပ္တံကဵု ထၞစံင်၊ ထၞကျာံ၊ ဂြဝ်၊၊ * (၃) စၞာံ၊ မပ္တံကဵု ဗာတ် ကေုာံ ဖံဂမၠိုင်၊၊ * (၄) ကျာ၊ မပ္တံကဵု ဒပဵု၊ ဟဝ်၊ ခၞဲ၊ တလောတ်၊ သေဲ ကၞုသင်၊ လေဝ်ၚာဲ မဒှ်ကိရိယာ မဗဂိုဟ်ကဵုကျာတုဲ ရမ္သာင်တိတ်တအ်၊၊ * (၅) ခဍာပ် (တက်တဲ) မပ္တံကဵု အရာမတုပ်ၜါ တက်ဗစိပ်ရေင်သကအ်၊၊ <ref>နိုင်မွန်၊ (၂၀၁၂) မွန်တို့၏ စာပေ ဂီတ သမိုင်းအကျဉ်း၊ မွန်မှုသုတေသနစာတမ်းများ အမှတ် (၄) ဘဒြဒေဝီ p.51</ref> '''ကွိင်ကွိုက်ဂမၠိုင် ဂကူမန်တအ် မစကာကၠုင် ပ္ဍဲဂဳတဂန္ထဝင်မန်''' # ဗာတ်စၞာံ (Drum, ပတ်ဝိုင်း/ဆိုင်းဝိုင်း) # [[ဗာတ်တလာ]] (Bambo Xylophone, ဝါးပတ္တလား) # ဗာတ်သေဲ/ဗာတ်ကေဲ (Metal Xylophone, သံပတ္တလား) ရံင်ကဵုကိရိယာ ပသဲ တုဲ ကေဲ ဂှ် ဗွဲစၟတ် မကၠုင်နူ သေဲ ဒှ်မာန်၊၊ ပသဲဂှ် ဒၞာဲလ္ၚဵု မန်ကော် သေဲ ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဗာတ်ကေဲ ဂှ် ဗာတ်သေဲ ဒှ်မာန်၊၊ # ဗာတ်သၠာ် (Brass Xylophone, ကြေးပတ္တလား) # ဗာတ်ကိုင် (Cresent Shape musical instrument, လခြမ်း) # ထဗိုန် (Drum, ဗုံ) # ဝိင်မင်ထဗိုန် (Big Drum, ပတ်မကြီး) # ခၞဲ /ဟပ် (Oboe, နှဲ) # ပေဝ် (Whistle, ဝီစီ) # ခဍေဝ် (Timing Cymbal, စည်း) # လေဝ်ၚာဲ (Spiritual Flute (with side hole), နတ်ပုလွေ (ဘေးပေါက်မှမှုတ်ရသည်)) # တလောတ် (Flute, ပုလွေ) # မံင် (Gong, မောင်း) # ဆာင် (Cymbals, လင်ကွင်း (ယကွင်း)) # ကြေဝ် /ဂြဝ် (Fiddle, တယော) # ထၞကျာံ (Crocodile Harp, မိကျောင်း) # ထၞစံင် (Harp, စောင်း) # သြေဲ (Twin Flute, ပြွေတံမြွာ) # ခရာ (Bugle, ခရာ) # ဝါဒါံခရာ (Bugle, စစ်အောင်ပွဲတွင်မှုတ်သောခရာ # ဒွိဗာတ် (မုက်ၜါ) (Short Drum, ဒိုးပတ်) # ဝါပ် (Pot Drum, အိုးစည်) # ဖံ (Drum, စည်)<ref>နိုင်မွန်၊ (၂၀၁၂) မွန်တို့၏ စာပေ ဂီတ သမိုင်းအကျဉ်း၊ မွန်မှုသုတေသနစာတမ်းများ အမှတ် (၄) ဘဒြဒေဝီ p.52</ref> '''ဖံမန်ဂမၠိုင်''' # ဖံအလုံဗိုလ် (အလမ္မရာစည်) # ဖံပုတ်တလုတ် (ပုတ်တလုတ်စည်) # ဖံဒုကြဘိ (ဒုန္ဒုဘိစည်) # ဖံသိင်္ဃိုရ် (လင်္ကာဒီပစည်) # ဖံစိန် (စိနရဌစည်) # ဖံဓါပ်ဂနက် (တဖက်ပိတ်စည်/အိုးစည်) # ဖံဆဝ်(ဂလာ) အိန္ဒိယစည် (ကုလားစည်) # ဖံမန်ဒိုင် (ဖံမုက်ဒွိ/ဖံမုက်ၜါ) (မွန်ဒိုင်စည်) # ဖံကြေဝ် (အိန္ဒိယစည်/ကလေယ်စည်) # ဖံကၠေဝ် # ဖံဟဝ် (တရုတ်စည်) # ဖံကတိုင် # ဖံဖဏံင်/ကောန်ဗာတ် (ပတ်သာ) <ref>နိုင်မွန်၊ (၂၀၁၂) မွန်တို့၏ စာပေ ဂီတ သမိုင်းအကျဉ်း၊ မွန်မှုသုတေသနစာတမ်းများ အမှတ် (၄) ဘဒြဒေဝီ p.52-53</ref> ==နိဿဲ== [[Category:!Main category]] [[Category:BEHM]] {{DEFAULTSORT: ဂဳတ| ဂဳတ}} pv7xg8moateto8rd8kj1trxrzd57jey 34376 34375 2022-08-27T04:56:53Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki [[File:Bodleian Ms. Burm. a. 5 fol 144.jpg|thumb|Musical instruments of 19th century Burma, depicted in a watercolour painting from the period]] '''ကွိင်ကွိုက်မန်ဂမၠိုင်'''မအရေဝ်မန် ကွိင်ကွိုက်ဂှ် ကၠုင်နူကြိယာတမ် တိင် ကဵု တိုက် (တက်)တုဲ မဂွံအဓိပ္ပါယ် မတုပ်ကဵု အရေဝ်ပါဠိ တူရိယာရ၊၊ ကပေါတ်ကွိင်ကွိုက်မန်ဂှ် ဒုင်သဇိုင် ကုကိရိယာမသုန်ဂကူ မပ္တံ - * (၁) ဗရိုတ်၊ မပ္တံကဵု ဆာင်၊ ဗာတ်လှာ်၊ ဗာတ်သေဲ(ဗာတ်ကေဲ)၊ ခဍေဝ်၊ ဗာတ်ကိုင်၊ ဗာတ်ကောန်မံင်၊၊ * (၂) ဇုက်၊ မပ္တံကဵု ထၞစံင်၊ ထၞကျာံ၊ ဂြဝ်၊၊ * (၃) စၞာံ၊ မပ္တံကဵု ဗာတ် ကေုာံ ဖံဂမၠိုင်၊၊ * (၄) ကျာ၊ မပ္တံကဵု ဒပဵု၊ ဟဝ်၊ ခၞဲ၊ တလောတ်၊ သေဲ ကၞုသင်၊ လေဝ်ၚာဲ မဒှ်ကိရိယာ မဗဂိုဟ်ကဵုကျာတုဲ ရမ္သာင်တိတ်တအ်၊၊ * (၅) ခဍာပ် (တက်တဲ) မပ္တံကဵု အရာမတုပ်ၜါ တက်ဗစိပ်ရေင်သကအ်၊၊ <ref>နိုင်မွန်၊ (၂၀၁၂) မွန်တို့၏ စာပေ ဂီတ သမိုင်းအကျဉ်း၊ မွန်မှုသုတေသနစာတမ်းများ အမှတ် (၄) ဘဒြဒေဝီ p.51</ref> '''ကွိင်ကွိုက်ဂမၠိုင် ဂကူမန်တအ် မစကာကၠုင် ပ္ဍဲဂဳတဂန္ထဝင်မန်''' # ဗာတ်စၞာံ (Drum, ပတ်ဝိုင်း/ဆိုင်းဝိုင်း) # [[ဗာတ်တလာ]] (Bambo Xylophone, ဝါးပတ္တလား) # ဗာတ်သေဲ/ဗာတ်ကေဲ (Metal Xylophone, သံပတ္တလား) ရံင်ကဵုကိရိယာ ပသဲ တုဲ ကေဲ ဂှ် ဗွဲစၟတ် မကၠုင်နူ သေဲ ဒှ်မာန်၊၊ ပသဲဂှ် ဒၞာဲလ္ၚဵု မန်ကော် သေဲ ရ၊၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဗာတ်ကေဲ ဂှ် ဗာတ်သေဲ ဒှ်မာန်၊၊ # ဗာတ်သၠာ် (Brass Xylophone, ကြေးပတ္တလား) # ဗာတ်ကိုင် (Cresent Shape musical instrument, လခြမ်း) # ထဗိုန် (Drum, ဗုံ) # ဝိင်မင်ထဗိုန် (Big Drum, ပတ်မကြီး) # ခၞဲ /ဟပ် (Oboe, နှဲ) # ပေဝ် (Whistle, ဝီစီ) # ခဍေဝ် (Timing Cymbal, စည်း) # လေဝ်ၚာဲ (Spiritual Flute (with side hole), နတ်ပုလွေ (ဘေးပေါက်မှမှုတ်ရသည်)) # တလောတ် (Flute, ပုလွေ) # မံင် (Gong, မောင်း) # ဆာင် (Cymbals, လင်ကွင်း (ယကွင်း)) # ကြေဝ် /ဂြဝ် (Fiddle, တယော) # ထၞကျာံ (Crocodile Harp, မိကျောင်း) # ထၞစံင် (Harp, စောင်း) # သြေဲ (Twin Flute, ပြွေတံမြွာ) # ခရာ (Bugle, ခရာ) # ဝါဒါံခရာ (Bugle, စစ်အောင်ပွဲတွင်မှုတ်သောခရာ # ဒွိဗာတ် (မုက်ၜါ) (Short Drum, ဒိုးပတ်) # ဝါပ် (Pot Drum, အိုးစည်) # ဖံ (Drum, စည်)<ref>နိုင်မွန်၊ (၂၀၁၂) မွန်တို့၏ စာပေ ဂီတ သမိုင်းအကျဉ်း၊ မွန်မှုသုတေသနစာတမ်းများ အမှတ် (၄) ဘဒြဒေဝီ p.52</ref> '''ဖံဂမၠိုင်''' # ဖံအလုံဗိုလ် (အလမ္မရာစည်) # ဖံပုတ်တလုတ် (ပုတ်တလုတ်စည်) # ဖံဒုကြဘိ (ဒုန္ဒုဘိစည်) # ဖံသိင်္ဃိုရ် (လင်္ကာဒီပစည်) # ဖံစိန် (စိနရဌစည်) # ဖံဓါပ်ဂနက် (တဖက်ပိတ်စည်/အိုးစည်) # ဖံဆဝ်(ဂလာ) အိန္ဒိယစည် (ကုလားစည်) # ဖံမန်ဒိုင် (ဖံမုက်ဒွိ/ဖံမုက်ၜါ) (မွန်ဒိုင်စည်) # ဖံကြေဝ် (အိန္ဒိယစည်/ကလေယ်စည်) # ဖံကၠေဝ် # ဖံဟဝ် (တရုတ်စည်) # ဖံကတိုင် # ဖံဖဏံင်/ကောန်ဗာတ် (ပတ်သာ) <ref>နိုင်မွန်၊ (၂၀၁၂) မွန်တို့၏ စာပေ ဂီတ သမိုင်းအကျဉ်း၊ မွန်မှုသုတေသနစာတမ်းများ အမှတ် (၄) ဘဒြဒေဝီ p.52-53</ref> ==နိဿဲ== [[Category:!Main category]] [[Category:BEHM]] {{DEFAULTSORT: ဂဳတ| ဂဳတ}} 8vo1fwmv2wrivfafcl7mwxsbeyyahcl 0 4510 34372 33824 2022-08-27T03:11:08Z ဝိညာဏ်ထဝ် 26 /* ၃.၁၁။ သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမ */ wikitext text/x-wiki =၂။ ဘိက္ခုနဳဝိဘၚ် ခဏ်သံဃာဒိသေသ်= ==၂.၁။ ပဌမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== ယွံနာဲဗြဴတအ် အာပတ်သံဃဒိသေသ်ဂမၠိုၚ် စှ်ထပှ်ဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜးဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။ 678) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဥပးမွဲတၠ ကဵုဒါန်တိုက်ဂြပ် ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲ ပ္ဍဲကြဴ စုတိကလိလောန်စဴအာရ၊ ပၞောဝ်ကဵုကောန်ၜါတၠ မၞုံတဴကုဥပးဂှ် မွဲတၠဂှ် ဟွံမွဲကဵုဓရ်သဒ္ဓါရ၊ ဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာရ၊ မွဲတၠဂှ်တုန် မၞုံကဵုဓရ်သဒ္ဓါရ၊ လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာရ၊ ကောန်ၜါတၠဂမၠိုၚ်ဂှ် ပါ်ပရအ်တဴ ကြက်ဂြပ်မကၠုၚ်နူမအံက်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ညးဟွံမွဲကဵုဓရ်သဒ္ဓါ ဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ် “တိုက်ဂြပ် နွံကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ၊ ပါ်ပရအ်တိုက်ဂြပ်ဂှ်အိုတ်စိုအ်” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကၠုၚ် ကဵုညးမၞုံကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ်မ္ဂး ညးမၞုံကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ် “ယွံကောန်နာဲ လ္ပဟီုသ္ဂးရဴဝွံညိ၊ မအံက်ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ကဵုလဝ်ဒါန်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုညးဟွံမွဲကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ညးဟွံမွဲကဵုဓရ်သဒ္ဓါ ဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ် “တိုက်ဂြပ် နွံကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ၊ ပါ်ပရအ်တိုက်ဂြပ်ဂှ်အိုတ်စိုအ်” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုညးမၞုံကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ညးမၞုံကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ် “ယွံကောန်နာဲ လ္ပဟီုသ္ဂးရဴဝွံညိ၊ မအံက်ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ကဵုလဝ်ဒါန်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုညးဟွံမွဲကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ်ရ။ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် ညးဟွံမွဲကဵုဓရ်သဒ္ဓါ ဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ် “တိုက်ဂြပ် နွံကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ၊ ပါ်ပရအ်တိုက်ဂြပ်ဂှ်အိုတ်စိုအ်” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုညးမၞုံကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ညးမၞုံကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ် “ယဝ်ဒှ်အဲပိုၚ်မ္ဂး (ယဝ်အဲဂွံမ္ဂး) အဲလေဝ် ကြက်ကဵုဒါန်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်ရ” ရဴဝွံ (ပၠုပ်စိုတ်တုဲ) “ပါ်ပရအ်အိုတ်စိုအ်” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုညးဟွံမွဲကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ်တုဲ ပ္ဍဲကြဴ အခိၚ်ပါ်ပရအ်ဂြပ်ဂှ် (တိုက်ဂြပ်ဂှ်) အာစိုပ်ဇရေၚ် ညးဟွံမွဲကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ညးဟွံမွဲကဵုဓရ်သဒ္ဓါ မဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရတ်ပိပြကာဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်တိတ်အိုတ်ညိ၊ တိုက်ဂြပ်အဲဏောဝ်” ရဴဝွံ သ္ဂးတိုန်ဂလာန်ဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံကောန်နာဲ လ္ပဟီုသ္ဂးရဴဝွံညိ၊ မအံက်မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ကဵုလဝ်ဒါန်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲဒှ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုတြုံဂှ်ရ။ ကဵုဒါန်တုဲရ ဟဂွံကဵုဒါန်ဏီရ ရဴဝွံ ကယျာန်ဓဝါတ်တုဲ သၟာန်တဴ အမာတ်ဇၞော် မဒှ်ညးသ္ဂုတ်သွာတ်ဓရ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ကဵုလဝ်ဒါန်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲရ ရဴဝွံ ညးလဵုမွဲတီရော?” ရဴဝွံ အမာတ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ် သၟာန်အိုတ်ရ။ သၟာန်တဴရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံနာဲတအ် စွံသက်သဳတုဲ ဒါန် မကဵုဒါန်သၠးပွးဂှ် တၠအဲအမာတ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ် ညာတ်လေဝ်ကေၚ်ညာတ်ဟာ မိၚ်လေဝ်ကေၚ်မိၚ်ဟာ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုအမာတ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အမာတ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴဂမၠိုၚ် ဟီုဂလာန်ဍာံစၟတ်အိုတ်ရ” ဂှ် တိုက်ဂြပ်ဂှ် သ္ပတဴဂြပ်ဘိက္ခုနဳသၚ်ပိုၚ်အိုတ်ရ။ တြုံဂှ် ဟိုတ်မကျအာဂှ်ရ ဗြဴက္ဍိုပ်တ္ၚာတ် ဂကူအယုတ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ ခမဳဗြဴဟွံသေၚ်အိုတ်ရ၊ “မုဟိုတ် ပၠံၚ်ၜးကေတ် တိုက်ဂြပ်ပိုဲညးဂမၠိုၚ်အိုတ်ဂှ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟီုလဴပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုအမာတ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ အမာတ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ် ထပ်စွံဒဏ်ကုတြုံဂှ်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တြုံမဒးဒုၚ်တပ်စွံလဝ်ဒဏ်ဂှ် ကဵုသိုၚ်ခၞံဘာတဳ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ “ဩဝ်တ္ၜေဟ်လက်ချဴဟီုတေၚ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ ဗတိုက်ဖအောဝ်တဳဂမၠိုၚ်ရ၊ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟီုလဴပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုအမာတ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်ပၠန်ဂှ်ရ အမာတ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ် ကဵုကၠေၚ်ဒက်တြုံဂှ်အိုတ်ရ။ ဂကောံမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ ပၠံက်ကေတ်တိုက်ဂြပ်အိုတ်ရ၊ မရနုက်ကဵုၜါအလန်ဂှ် ကဵုတပ်စွံဒဏ်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်လၟုဟ်တုန် ကြက်ကဵုဂစိုတ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဂဗုဓ်စုတ်ဂလာန် နပၞောတ်,မာန်တုဲ သ္ဂောံပဒတဴရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳတြုံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဂဗုဓ်စုတ်ဂလာန် နပၞောတ်,မာန်တုဲ ပဒတဴရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဂဗုဓ်စုတ်ဂလာန် နပၞောတ်,မာန်တုဲ ပဒတဴရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 679) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံဍိက်ကီု ကေုာံသၟာကမၠောန်ကီု ဗွဲတွဵုမယုတ် ကေုာံခမဳပြဘာဇ်မ္ၚးသာသနာလေဝ် သ္ပဂဗုဓ်စုတ်ဂလာန် နပၞောတ်,မာန် (သ္ပအမှု) တုဲ ပဒတဴမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံ ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜး အိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်ပဌမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== ပွံက်ပဌမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ် 680) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ သ္ပဂဗုဓ်စုတ်ဂလာန် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴပွမသ္ပအမှုရ။ သမ္ၚေဟ် မ္ဂးဂှ် ညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲ အုပ်ဓုပ်ပိုၚ်ပြဳတုဲ ပဒတဴပ္ဍဲသ္ၚိရောၚ်။ ကောန်သမ္ၚေဟ် မ္ဂးဂှ် ကောန်ကောဒေံညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ ဍိက် မ္ဂးဂှ် ဍိက်ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသ္ၚိ ဍိက်ရာန်နဂြပ် ဍိက်ဂၠုဲရောၚ်။ သၟာန်ကမၠောန် မ္ဂးဂှ် ညးမဒုၚ်ဝန် ရဴဝွံမ္ဂး ညးဒုၚ်လိၚ်ရောၚ်။ ခမဳပြဘာဇ် မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံ ခမဳတြုံ ခမဳဗြဴ သိက္ခမာန် သာမဏဳတြုံ သာမဏဳဗြဴတုဲ ညးမတၞီလုပ်ပ္ဍဲပြဘာဇ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ “ကြက်ဂဗုဓ်စုတ်အမှုရ” ရဴဝွံ သကအ်ပွံၚ်လေဝ် ဂၠာဲသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ အာလေဝ်အာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟီုလဴဗ္စ ကုညးမွဲမ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟီုလဴဗ္စ ကုသကအ်ပွံၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဂဗုဓ်အမှုတုဲဂှ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုတ်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ မ္ဂးဂှ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမကလိလောန်ဒ္ဂေတ်သ္ပဝတ္ထုဂှ် ဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပွမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ဂှ် ဒးအာပတ်ဟွံသေၚ်ရ။ မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် သွက်အာပတ်ဂှ် သၚ်ဟေၚ် သ္ဒးကဵုမာနတ်ရ၊ သ္ဒးတံၚ်ဓဇက်တမ်ရ၊ သ္ဒးပၠုပ်အဗ္ဘာန်ရ၊ ခမဳဗြဴၜါဇကုပိဇကုကီု၊ မွဲဇကုကီု၊ ကဵုမာနတ်ဟွံဂွံရ၊ တံၚ်ဓဇက်တမ်ဟွံဂွံရ၊ ပၠုပ်အဗ္ဘာန်ဟွံဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ၊ (ယၟုမတွံဂး သံဃာဒိသေသ်ဂှ်) ယၟုဂကောံအာပတ်ဂှ်ဟေၚ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ 681) ဂကောံမၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဟိုတ်မတံၚ်ဓဇက် ဇရေၚ်ညးဇၞော်ဓရ်တုဲ အာမ္ဂး၊ အာတ်ပၟၚ်ပၟဲမ္ဂး၊ သီုဟွံရန်တၟံ ဟီုလဴဗ္စမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပဌမသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ် တုဲရ။ ==၂.၂။ ဒုတိယသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== 682) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဝေသာလဳ သမ္ဘာသၟိၚ်လိစ္ဆဝဳမွဲတၠဂှ် ကလိလောန် တြုံတၠသ္ၚိတုဲဒ္ဂေတ်ရ ‘ဒေပ်တြုံဍောတ်တုဲ ဒ္ဂေတ်သ္ပမိပ်ဇြိပ်ဒၟံၚ်’ ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သၟိၚ်လိစ္ဆဝဳဂှ် “ဩဝ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူပွဂှ်ညိ၊ ကြက်ဒးသ္ပဟွံမွဲကဵုဖဵု ကုတၠအဲရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုဗြဴဂှ်ရ။ ရဴဝွံ ၜိုန်ဟီုသ္ဂးလေဝ် ဟွံကလၚ်စရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်ဝေသာလဳ ဂကောံသၟိၚ်လိစ္ဆဝဳဂမၠိုၚ် ကောံဓရီုတဴ နကဵုကိစ္စကေၚ်ကာထေက်ကဵုသ္ပမမိက်ကဵုမွဲမွဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သၟိၚ်လိစ္ဆဝဳဂှ် “ယွံနာဲတအ် ဩဝ်ကဵုအခေါၚ်ကုအဲ ဗြဴမွဲညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုသၟိၚ်လိစ္ဆဝဳဂမၠိုၚ်ရ။ ဗြဴဂှ် မၞုံယၟုသာ်လဵုရော? ရဴဝွံ (သၟာန်အိုတ်ရ)။ သမ္ဘာအဲဂှ် ကလိလောန် (အဲ) တုဲ ဒ္ဂေတ်ဒၟံၚ်ရ၊ ကြက်ဂစိုတ်ကၠေံ ဗြဴဂှ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ (သမ္ဘာတၠအဲဂှ် တၠအဲဟေၚ်) ဩဝ်တီကေတ်ညိ ရဴဝွံ (သ္ဂးအိုတ်ရ)။ ဗြဴဂှ် “တြုံတၠသ္ၚိအဲ ကြက်ဂစိုတ်အဲရဂး” ရဴဝွံ ဟိုတ်မဂွံမိၚ်ကေတ်ဂှ်ရ ဂိုၚ်ကေတ်ဂြပ်ကသပ်မၞုံကဵုၚုဟ်မးတုဲ အာဍုၚ်သာရဝှ်တုဲမ္ဂး ပြာပ်အာဇရေၚ်တဳဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်တဴဒဒှ်ခမဳရ၊ တဳဂမၠိုၚ် ဟွံမွဲပၟိက်ကဵု တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရ။ ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်တဴဒဒှ်ခမဳရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံမွဲပၟိက်ကဵု တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရ။ ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာတုဲ ထ္ၜးကဵုဂြပ်ကသပ်တုဲမ္ဂး အာတ်တဴဒဒှ်ခမဳရ၊ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာတုန် ဂိုၚ်ကေတ်ဂြပ်ကသပ်တုဲ သ္ပကဵုခမဳရ။ ပ္ဍဲအထိုက်အတန်ဂှ် သၟိၚ်လိစ္ဆဝဳ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်တဴဗြဴဂှ်မ္ဂး အာဍုၚ်သာရဝှ်တုဲ အခိၚ်မဂွံညာတ်ကေတ် သ္ပဒၟံၚ်ခမဳ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ် သၟိၚ်ဇၞော်ပသေနဒဳကောသလတုဲ— “ယွံသၟိၚ်မပြဲ သမ္ဘာအဲဍိက်ဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်ဂြပ်ကသပ်မၞုံကဵုၚုဟ်မးတုဲ စိုပ်ဒၟံၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ရ၊ သၟိၚ်မပြဲ ဩဝ်ကဵုအခေါၚ် ဗြဴဂှ်ညိ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီတိုန်ရ။ ယွံအမာံ ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး စမ်ၜတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဩဝ်ဟီုလဴထ္ၜးညိ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ယွံသၟိၚ်မပြဲ ဂွံညာတ်ကေတ် သ္ပဒၟံၚ်ခမဳ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီတိုန်ရ)။ ယွံအမာံ ယဝ်သ္ပဒၟံၚ်ခမဳ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မ္ဂး အခေါၚ်ကၠောန်သ္ပဗြဴဂှ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲဟွံမွဲရ၊ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်တွံဓရ်ဗွဲမဒးရးရ၊ သွက်ဂွံသ္ပကၠေံလအိတ်ဒဒိုခ်ဝဋ် ကဵုဂွံဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မပြဲဗွဲမဒးရးညိ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သၟိၚ်လိစ္ဆဝဳဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ကမၠတ်ဗြဴအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်သၟိၚ်လိစ္ဆဝဳဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ ကမၠတ်ဗြဴရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳတြုံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳကမၠတ်ဗြဴရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴ ထုလ္လနန္ဒာသ္ပကဵုခမဳ ကမၠတ်ဗြဴရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 683) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုကဵုမတီတဴ ကမၠတ်ဗြဴ မပြာကဋ်ရဴဝွံမ္ဂး ညးမထေက်ကဵုဂစိုတ်ဂှ် ဟွံဂရၚ်ပတီလဴစ သၟိၚ်ကီု သၚ်ကီု ဂိုဏ်ကီု ဂကောံမၞိဟ် (ညးသ္ပကဵုသီုမွဲစွံ) ကီု အစန်အဒက် (ဂကောံညးဗၞိက်) ကီုတုဲ ဝေၚ်ကၠေံ ဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳတုဲ သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်ဒုတိယသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== 684) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ တီရ မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကုလေဝ် တီရ၊ ညးသအာၚ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟီုလဴကုခမဳဗြဴဂှ်အိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂှ်လေဝ် ဟီုလဴရ။ ကမၠတ်ဗြဴ မ္ဂးဂှ် နဗွဝ်စိုတ်မမိက်ကၠတ် ဗြဴဂိုၚ်ကၠတ်ကေတ်မသုန်ၜဲ ဂြပ်မထေက်တန်ၚုဟ်မး လောန်လတူမသုန်ၜဲဂှ် ကမၠတ်ဗြဴမ္ဂးရ။ ညးမထေက်ကဵုဂစိုတ် မ္ဂးဂှ် လတူမၞိဟ်သအာၚ်ဂမၠိုၚ် “ဗြဴဂှ် ထေက်ကဵုဂစိုတ်ရ” ရဴဝွံ ပြာကဋ်ရ။ ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မ္ဂးဂှ် ဟွံဟီုလဴထ္ၜးတုဲ။ သၟိၚ် မ္ဂးဂှ် ယြဴပ္ဍဲဌာန်မွဲ သၟိၚ်ဂှ် ဒၠောံဗတောန်အုပ်ဓုပ်ရ၊ ပ္ဍဲဌာန်ဂှ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီလဴဗ္စသၟိၚ်ဂှ်ရ။ သၚ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဘိက္ခုနဳသၚ်ရ၊ သ္ဒးဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ဘိက္ခုနဳသၚ်ဂှ်ရ။ ဂိုဏ် မ္ဂးဂှ် ယြဴပ္ဍဲဌာန်မွဲ ဂိုဏ် ဒၠောံဗတောန်အုပ်ဓုပ်ရ၊ ပ္ဍဲဌာန်ဂှ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဂိုဏ်ဂှ်ရ။ ဂကောံ မ္ဂးဂှ် ယြဴပ္ဍဲဌာန်မွဲ အစန်အဒက် ဒၠောံဗတောန်အုပ်ဓုပ်ရ၊ ပ္ဍဲဌာန်ဂှ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ အစန်အဒက်ဂှ်ရ။ ဝေၚ်ကၠေံ ဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳတုဲ မ္ဂးဂှ် ပါဲကၠေံ ဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳတုဲ။ ဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳတုဲ မ္ဂးဂှ် ဗွဲအစောံ ဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳ ပ္ဍဲဗော်တဳဂမၠိုၚ် ဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳ ပ္ဍဲဗော်ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် မၞုံၜါဂကူအိုတ်ရ။ ဝေၚ်ကၠေံ ဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳတုဲ ကြက်သ္ပကဵုခမဳရ ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ် သၟိတ်တဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ စွံပတန်ဉတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ် ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဗြဴဂှ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာကမ္မဝါစ်ဗြဴကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ခမဳဗြဴလေဝ် မ္ဂးဂှ် ထံက်ရံၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်မဒှ်ကိုပ်ကၠာတုဲ ဂပ်ဝ်သ္ဂးရ။ ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ မ္ဂးဂှ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမကလိလောန် ဒ္ဂေတ်သ္ပဝတ္ထုဂှ် ဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပွမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ဂှ် ဒးအာပတ်ဟွံသေၚ်ရ။ မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ 685) ပ္ဍဲကမၠတ်ဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ကမၠတ်ဗြဴတုဲ ဝေၚ်ကၠေံဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳတုဲ သ္ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲကမၠတ်ဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာတုဲ ဝေၚ်ကၠေံဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳတုဲ သ္ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲကမၠတ်ဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ကမၠတ်ဗြဴဟွံသေၚ်တုဲ ဝေၚ်ကၠေံဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳတုဲ သ္ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲဟွံသေၚ်ကဵုကမၠတ်ဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုကမၠတ်ဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဟွံသေၚ်ကဵုကမၠတ်ဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဟွံသေၚ်ကဵုကမၠတ်ဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ကမၠတ်ဗြဴဟွံသေၚ်တုဲ သ္ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 686) ဟွံတီတုဲ သ္ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ သ္ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ သ္ပကဵုပယျၚ် ဗြဴမကေၚ်သ္ပခမဳတုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ဒုတိယသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ် တုဲရ။ ==၂.၃။ တတိယသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== 687) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴကွးပဒတဴဇရေၚ် ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳဂှ် ဒှ်သေက်ဇဵုကယျာန်ဓဝါတ် ကေုာံခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ က္ညအာကွာန် ဌာန်ကလောမသနွံရ။ ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳ ဟွံညာတ်ခမဳဗြဴဂှ်တုဲ “ခမဳဗြဴမဟိမုဝွံ ဣလဵုရော? ဟွံညာတ်ကေတ်ရသွံ” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴ ဒှ်သေက်ဇဵုကယျာန်ဓဝါတ် ကေုာံခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲကြဴ ဟဂွံညာတ်ကေတ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးတဴမ္ဂး ယွံမိနာဲတအ် ပ္ဍဲကွာန်မဟိမုဝွံ ကလောမသခမဳဗြဴဂှ်နွံရ၊ က္ညအာကွာန်ဂှ်တုဲ ဩဝ်စမ်ၜတ်ဂၠိုက်ဂၠာဲအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် က္ညအာကွာန်ဂှ်တုဲ အခိၚ်မဂွံညာတ်ကေတ် ခမဳဗြဴဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ မုဟိုတ် ကၠုၚ်တဴညးမွဲဓဝ်ရော? ပသာ်ရော? ဟွံဒးဒုၚ်ပလီုပလာ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်အိုတ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဒးဒုၚ်ပလီုပလာ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ညးမွဲဓဝ် အာတဴကွာန်သအာၚ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ညးမွဲဓဝ်အာတဴကွာန်သအာၚ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရာ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ညးမွဲဓဝ် အာတဴကွာန်သအာၚ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ်သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ညးမွဲဓဝ် အာတဴကွာန်သအာၚ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ 688) ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု နူဍုၚ်သာကေတ သွိုန်ဗပိုန်တဴ တရဴအဓာန်မဂၠိၚ်သ္ၚောဲ ဍုၚ်သာရဝှ်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအကြာဂၠံၚ်တရဴဂှ် သ္ဒးတတ်ကၠောံၜဳတုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်သၟာဂၠုၚ်ဂဒိုအ်ဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး “ယွံဒကာတအ် အာတ်ပါန်အခေါၚ်ရ၊ ပလံၚ်ကဵုပိုဲညးဂမၠိုၚ် ဂဒိုအ်အိုတ်ညိရဴ” ရဴဝွံ သ္ဂးအိုတ်ရ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် မွဲလတုန်ဓဝ် တၞဟ်နပလံၚ်ဏာ သီုညးၜါတၠဂှ် ဟွံသၟဟ်အစောံရ” ရဴဝွံ သ္ဂးတုဲ သၟာဂၠုၚ်ဂဒိုအ်မွဲတၠဂှ် ပလံၚ်စၠောံဏာဂဒိုအ် ခမဳဗြဴမွဲတၠတုဲ သၟာဂၠုၚ်ဂဒိုအ် မပလံၚ်စၠောံဏာတုဲဂှ် ပလီုပလာ်ကၠေံ ခမဳဗြဴမကၠောံအာတုဲဂှ်တုဲ သၟာဂၠုၚ်ဂဒိုအ် မဟဂွံပလံၚ်စၠောံဏာဏီဂှ် ပလီုပလာ်ထောံ ခမဳဗြဴမဟဂွံကၠောံဏီရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါတၠဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ အာမွဲစွံတုဲ သၟာန်တဴ (ရၚ်သကအ်) အိုတ်ရ။ “ယွံနာဲဗြဴ ဟွံဒးဒုၚ်ပလီုပလာ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ရ။ ယွံနာဲဗြဴ ဒးဒုၚ်ပလီုပလာ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ “ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲလေဝ် ဟွံပလီုပလာ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ရ။ ယွံနာဲဗြဴ ပလီုပလာ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် အာစိုပ်ဍုၚ်သာရဝှ်တုဲ ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ညးမွဲဓဝ် ကၠောဴအာ သြၚ်ကြုၚ်မွဲလပါ်ဂှ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂရၚ်ပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳတြုံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ညးမွဲဓဝ် ကၠောံအာ သြၚ်ကြုၚ်မွဲလပါ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ညးမွဲဓဝ် ကၠောံအာ သြၚ်ကြုၚ်မွဲလပါ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ညးမွဲဓဝ် ကွာန်မွဲသအာၚ်လေဝ် အာမ္ဂး၊ ညးမွဲဓဝ် သြၚ်ကြုၚ်မွဲလပါ်တေံ ကၠောံအာမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏ မကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ 689) ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် အာတဴဍုၚ်သာရဝှ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်ကောသလရးဂမၠိုၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲအခိၚ်သဝ်တ္ၚဲ စိုပ်အာကွာန်မွဲကွာန်အိုတ်ရ၊ ပၞောဝ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကုဂှ် ရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ရ၊ ထေက်ကဵုဗဵုသ္ၚေဝ်ရ၊ ထေက်ကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရ၊ တြုံမွဲတၠဂှ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမညာတ် ဒးခမဳဗြဴဂှ် စိုတ်ဆာန်မဒက်ဂြေန် ဒှ်ကၠုၚ်တုဲ လးကဵုဒၞဲါသတိက် သွက်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မ္ဂး သွက်ခမဳဗြဴ ရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ဂှ်တုန် လးလဝ်ကဵုဒၞဲါသတိက် ပ္ဍဲဒၞဲါမွဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် “တြုံဝွံ ရာဂရာန်သကိုတ် ထပက်ထပူဒၟံၚ်ရ၊ ယဝ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံမ္ဂး၊ ဗရုရမျာၚ်မပၠန်ဂတး ကြက်ကတဵုဒှ်ကုတဲရ” ရဴဝွံ သမ္တီကေတ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ပြာပ်အာသ္ၚိဒကာမွဲတၠတုဲ တိက်တဴရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် တြုံဂှ် ကၠုၚ်အခိၚ်ဗ္တံတုဲ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်တဴ ခမဳဗြဴရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ဂှ်မ္ဂး ထ္ဍိၚ်ဒးခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟိုတ်မဟွံညာတ်ကေတ် ခမဳဗြဴရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ဂှ်ရ “ခမဳဗြဴဂှ် အဆတ်ဨကန် တိတ်အာ မွဲဟာန်ကေုာံတြုံဂှ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် အခိၚ်မကလိလောန်အာဗ္တံဂှ် ပြာပ်ကၠုၚ်ဇရေၚ် ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ မုဟိုတ် တိတ်အာ မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရော?” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵု ခမဳဗြဴ ရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ဂှ်အိုတ်ရ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက်တုန် တိတ်အာ မွဲဟာန်ကေုာံတြုံ ဟွံသေၚ်ရ” ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးတုဲ) ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံ ညးမွဲဓဝ် စာ်စ္ဍးကေုာံသကအ်ပွံၚ်တုဲ ပဒတဴရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ၊ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံ ညးမွဲဓဝ် စာ်စ္ဍးကေုာံသကအ်ပွံၚ်တုဲ ပဒတဴရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံ ညးမွဲဓဝ် စာ်စ္ဍးကေုာံသကအ်ပွံၚ်တုဲ ပဒတဴရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ကွာန်မွဲသအာၚ်လေဝ် အာမ္ဂး၊ ညးမွဲဓဝ် သြၚ်ကြုၚ်မွဲလပါ်လေဝ် ကၠောံအာမ္ဂး၊ ညးမွဲဓဝ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံ စာ်စ္ဍးကေုာံသကအ်ပွံၚ်တုဲလေဝ် ပဒတဴမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏပကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ 690) ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် သွိုန်ဗပိုန်တဴ တရဴအဓာန်မဂၠိၚ်သ္ၚောဲ ဍုၚ်သာရဝှ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်ကောသလရးဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ပၞောဝ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကုဂှ် ဟိုတ်မၞုံကဵုတရဴဇၞော် မပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ဂှ်ရ ညးမွဲဓဝ် သှေ်ၜက်ဒၟံၚ်တုဲ ဗက်ကၠုၚ်နူလက်ကရဴရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးခမဳဗြဴဂှ်တုဲ ပလီုပလာ်ထောံအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ပြာပ်ကၠုၚ်ဇရေၚ် ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ မုဟိုတ် ညးမွဲဓဝ် သှေ်ၜက်ဒၟံၚ် လက်ကရဴရော? တၠအဲ ဟွံဒးဒုၚ်ပလီုပလာ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴဂှ်အိုတ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဒးဒုၚ်ပလီုပလာ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ညးမွဲဓဝ် သှေ်ၜက်ဒၟံၚ်သကအ်ပွံၚ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ညးမွဲဓဝ် သှေ်ၜက်ဒၟံၚ် နူသကအ်ပွံၚ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ညးမွဲဓဝ် သှေ်ၜက်ဒၟံၚ်နူသကအ်ပွံၚ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 691) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ညးမွဲဓဝ် ကွာန်မွဲသအာၚ်လေဝ် အာမ္ဂး၊ ညးမွဲဓဝ် သြၚ်ကြုၚ်မွဲလပါ်လေဝ် ကၠောံအာမ္ဂး၊ ညးမွဲဓဝ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံ စာ်စ္ဍးကေုာံသကအ်ပွံၚ်တုဲလေဝ် ပဒတဴမ္ဂး၊ ညးမွဲစဓဝ်နူသကအ်ပွံၚ်လေဝ် သှေ်ၜက်ဒၟံၚ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံ ဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜး အိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်တတိယသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== 692) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျ နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ ညးမွဲဓဝ် ကွာန်မွဲသအာၚ်လေဝ် အာ မ္ဂးဂှ် ကုခမဳဗြဴမကဵုကလိလောန်အာ အာစဵုဗိုၚ်ဒပ်ကွာန်မၞုံကဵုအစဵုဗိုၚ်ဒပ် လဂါမ်ဇိုၚ်ပဌမဂှ် ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမကဵုကလိလောန်အာလဂါမ်ဇိုၚ်ဒုတိယဂှ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ကုခမဳဗြဴမကဵုကလိလောန်အာ ဥပစာကွာန် မဟွံမွဲကဵုအစဵုဗိုၚ်ဒပ် လဂါမ်ဇိုၚ်ပဌမဂှ် ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမကဵုကလိလောန်အာလဂါမ်ဇိုၚ်ဒုတိယဂှ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲအရာ ညးမွဲဓဝ် သြၚ်ကြုၚ်မွဲလပါ်လေဝ် ကၠောံအာ မ္ဂးဂှ် ကြုၚ် မ္ဂးဂှ် ဂြောပ်ဗ္ဒန်လဝ်ဗၞဳအဝဏ်ပိပြကာတုဲ သပိုၚ်မဗိုၚ်လဝ် ဒဒက်တဴခမဳဗြဴမတတ်ကၠောံ နူမွဲမွဲဒၞဲါဂှ်ဍေက်ဍာ်ရ၊ (ပ္ဍဲအရာဝွံ ကြုၚ်မ္ဂးရ)။ ကုခမဳဗြဴမကၠောံ နဇိုၚ်ပဌမမွဲလပါ်ဂှ် ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမကၠောံ နဇိုၚ်ဒုတိယမွဲလပါ်ဂှ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ညးမွဲဓဝ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံ စာ်စ္ဍးကေုာံသကအ်ပွံၚ်တုဲလေဝ် ပဒတဴ မ္ဂးဂှ် ကုခမဳဗြဴ မဒှ်ဃောသၠးကၠေံ ဌာန်ၜါဟတ်မွဲဍ ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံအရှိုဏ်တိုန်ဂှ် ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ သၠးကၠေံတုဲမ္ဂး ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ညးမွဲဓဝ် နူသကအ်ပွံၚ်လေဝ် သှေ်ၜက်ဒၟံၚ် မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဂြိုပ်မဟွံမွဲကဵုကွာန် ကုခမဳဗြဴ မဒှ်ဃောသၠးကၠေံ ဌာန်မထေက်ကဵုညာတ်မာန်မိၚ်မာန် ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံအရှိုဏ်တိုန်ဂှ် ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ သၠးကၠေံတုဲမ္ဂး ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် မ္ဂးဂှ် ထံက်ရံၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မ္ဒးအာပတ်ကိုပ်ကၠာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂပ်ဝ်သ္ဂးရ။ ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ မ္ဂးဂှ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမကလိလောန် ဒ္ဂေတ်သ္ပဝတ္ထုဂှ် ဒအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပွမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ဂှ် ဒးအာပတ်ဟွံသေၚ်ရ။ မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္၈း “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ 693) ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်ဂှ် စ္ဍးအာထောံကီု ရာမ်တိတ်အာခရှ်ကီု ချိုတ်အာကီု ပြံၚ်အာဘာတဳကီု ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ တတိယသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ် တုဲရ။ ==၂.၄။ စတုတ္ထသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== 694) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် လေပ်ကဵုဒှ်ကယျာန်ဓဝါတ်သေက်ဇဵု လေပ်ဟီုဂလာန်စှေ်စးသၟးဟွံက အရေဝ်ဂၠိုၚ်တုဲ အဓိကိုရ်သၚ်လေဝ် လေပ်သ္ပတဴရ။ သ္ပကမ် ကုခမဳဗြဴဂှ်မ္ဂး ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လေပ်ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အဃောခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာဒၟံၚ်ကွာန်သၟတ် နကဵုကိစ္စကေၚ်ကာမမိက်ကဵုမွဲမွဲဂှ် ဘိက္ခုနဳသၚ် “ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ စ္ဍးအာတုဲရ” ရဴဝွံ ဟိုတ်နူဟွံမၠာ်သ္ၚေဝ်အာပတ် ဗက်ပတိတ်ထောံ ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုစိုပ်ဒတုဲကၠေံ ကိစ္စကေၚ်ကာထေက်ကဵုသ္ပပ္ဍဲကွာန်သၟတ်ဂှ်တုဲ မွဲလှေ်ပၠန် ကလေၚ်ကၠုၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ရ။ ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာလဳဂှ် ဒၞဲါလေဝ်ဟွံလးကဵုကုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ မကလေၚ်စဴကၠုၚ်ရ၊ ဍာ်ကြဴဇိုၚ် ဂတဵုပေါတ်ဇိုၚ် ကဝေက်ပေါတ်ဇိုၚ်လေဝ် ဟွံဖျေံစွံပတန်လဝ်ဇရေၚ်ရ၊ ဒစးဒုၚ်တၠုၚ်တရဴတုဲ ဗဗေၚ်သ္ၚာလေဝ် ဟွံဟောဝ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ရ၊ နကဵုဍာ်သုၚ်လေဝ် ဟွံသၟာန်ရ၊ ‘ဍာ်သုၚ်လေဝ် ဟွံဗဂိန်ကဵုရ’၊ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ်_ “ယွံနာဲဗြဴ သီုအဲကလေၚ်စဴကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ် မုဟိုတ် ဟွံလးကဵုဒၞဲါဂှ်ရော? ဟွံစွံပတန်လဝ် ဍာ်ကြဴဇိုၚ် ဂတဵုပေါတ်ဇိုၚ် ကဝေက်ပေါတ်ဇိုၚ်ဂှ်ရော? ဒစးဒုၚ်တၠုၚ်တရဴတုဲ ဟွံဟောဝ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဗဗေၚ်သ္ၚာဂှ်ရော? နကဵုဍာ်သုၚ်လေဝ် ဟွံသၟာန်ရော? ‘ဍာ်သုၚ်လေဝ် ဟွံဗဂိန်ကဵုရော?’ ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳရ။ ယွံနာဲဗြဴ ကုအဲဍိက်ဂှ် ဟိုတ်သွက်ဂွံဒှ်မသက္ကုစ္ၜုဲစ္ၜော် ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ရ ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ မုဟိုတ် သ္ဂောံဒှ်မသက္ကုစ္ၜုဲစ္ၜော်ဂှ်ရော? ရဴဝွံ (အခိၚ်မသၟာန်တိုန်ဂှ်) ယွံနာဲဗြဴ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဝွံ “ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဝွံ သွက်ဂွံစ္ၜုဲစ္ၜော်ဟွံမွဲရ၊ ညးပြာကဋ်ဟွံသေၚ်ရ၊ သွက်ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဝွံ ခမဳဗြဴမဆေဝ်ဒဝ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ဟွံမွဲရ” ရဴဝွံ (စွံစိုတ်တုဲ) ဟိုတ်နူဟွံမၠာ်သ္ၚေဝ်အာပတ် ဗက်ပတိတ်ထောံအဲဍိက်ရ ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဝွံ ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်အိုတ်ရ၊ ဟွံတီကေတ်ကမ်ကီု ဒုဟ်ကမ်ကီု ပွမကမ်လီုလာ်ကီု ပွမကမ်ဍိုက်ပေၚ်ကီုအိုတ်ရ၊ ပိုဲညးဂမၠိုၚ်တုန် တီကေတ်ကမ်ကီု ပွမကမ်လီုလာ်ကီု ပွမကမ်ဍိုက်ပေၚ်ကီုအိုတ်ရ၊ ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ကမ်မဟဂွံသ္ပဏီလေဝ် ကဵုသ္ပအိုတ်ရ၊ ကမ်မသ္ပလဝ်တုဲလေဝ် ကဵုပလီုထောံအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ဗွဲမပြဟ်သန်ဟေၚ် ကဵုဘိက္ခုနဳသၚ် ကောံဓရီုတုဲမ္ဂး ကော်ပၠုပ်ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ကုသၚ်မသ္ပကမ်ကဵုခမဳဗြဴ မိန်သၚ်မညဳသာသၟဟ်သၟန် မဗက်ပတိတ်လဝ် နသဘဴဓရ်မဍာံစၟတ် နဝိနယ် န ‘ဉတ်ဥမ္မဝါစ်’ မဒှ်ဒၠောံဗတောန်ကျာ်တုဲ ဟွံသ္ပစဵုကဵုမတီပၟိက်ဂိုဏ်တုဲ ကော်သပၠုပ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ကုသၚ်မသ္ပကမ်ကဵုခမဳဗြဴ မိန်သၚ်မညဳသာသၟဟ်သၟန် မဗက်ပတိတ်လဝ် နသဘဴဓရ်မဍာံစၟတ် နဝိနယ် န ‘ဉတ်ကမ္မဝါစ်’ မဒှ်ဒၠောံဗတောန်ကျာ်တုဲ ဟွံသ္ပစဵုကဵုမတီပၟိက်ဂိုဏ်တုဲ ကော်သပၠုပ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ကုသၚ်မသ္ပကမ်ကဵုခမဳဗြဴ မိၚ်သၚ်မညဳသာသၟဟ်သၟန် မဗက်ပတိတ်လဝ် နသဘဴဓရ်မဍာံစမတ် နဝိနယ် န ‘ဉတ်ကမ္မဝါစ်’ မဒှ်ဒၠောံဗတောန်ကျာ်တုဲ ဟွံသ္ပစဵုကဵုမတီပၟိက်ဂိုဏ်တုဲ ကော်သပၠုပ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 695) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ကုသၚ်မသ္ပကမ်ကဵုခမဳဗြဴ မိၚ်သၚ်မညဳသာသၟဟ်သၟန် မဗက်ပတိတ်လဝ် နသဘဴဓရ်မဍာံစၟတ် နဝိနယ် န ‘ဉတ်ကမ္မဝါစ်’ မဒှ်ဒၠောံဗတောန်ကျာ်တုဲ ဟွံသ္ပစဵုကဵု မတီပၟိက်ဂိုဏ်တုဲ ကော်သပၠုပ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ်ပ္ဍဲချိုန်ခဏ မကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်စတုတ္ထသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== 696) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ သၚ်မညဳသာသၟဟ်သၟန် မ္ဂးဂှ် (သၚ်) မၞုံကဵုပွမပံၚ်ဖက်တုပ်သၟဟ် မတန်တဴပ္ဍဲသိမ်တုပ်သၟဟ် (မွဲသိမ်ဓဝ်)။ မဗက်ပတိတ်လဝ် မ္ဂးဂှ် မဗက်ပတိတ်လဝ် ဟိုတ်နူပွမဟွံမၠာ်သ္ၚေဝ် ပွမဟွံဇအုဲဇဗ ဝဳဗလးအာပတ် ပွမဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မိစ္ဆာရောၚ်။ နသဘဴဓရ်မဍာံစၟတ် နဝိနယ် မ္ဂးဂှ် ယြဴနသဘဴဓရ်မဍာံစၟတ် ယြဴနစောဒနာသာရဏာဝိနယ်။ န ‘ဉတ်ကမ္မဝါစ်’ မဒှ်ဒၠောံဗတောန်ကျာ် မ္ဂးဂှ် န ‘ဉတ်ကမ္မဝါစ်’ မဒှ်ဒၠောံဗတောန်ကျာ် မအံၚ်ဇၞးမာရ်မသုန်ပြကာ ကေုာံန ‘ဉတ်ကမ္မဝါစ်’ မဒှ်ဒၠောံဗတောန်ကျာ် မဂြၚ်တီကေတ်သစ္စပန်။ ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ကုသၚ်မသ္ပကမ်တုဲ မ္ဂးဂှ် ဟွံဟီုလဴဗ္စ ကုသၚ်မသ္ပကမ်တုဲ။ ဟွံသ္ပစဵုကဵုမတီ ပၟိက်ဂိုဏ် မ္ဂးဂှ် ဟွံသ္ပ ညံၚ်ဂွံတီ ပၟိက်ဂိုဏ်တုဲ။ ကြက်ကၠောံပၠုပ်ရ ရဴဝွံ သကအ်ပွံၚ်လေဝ် ဂၠာဲသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ သိမ်လေဝ် သၟိတ်တဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် မ္ဂးဂှ် ထံက်ရံၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မ္ဒးအာပတ်မဒှ်ကိုပ်ကၠာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂပ်ဝ်သ္ဂးရ။ ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ မ္ဂးဂှ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမကလိလောန် ဒ္ဂေတ်သ္ပဝတ္ထုဂှ် ဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပွမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ဂှ် ဒးအာပတ်ဟွံသေၚ်ရ။ မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ 697) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ကော်ပၠုပ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ကော်ပၠုပ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ်မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ကော်ပၠုပ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲအမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 698) ဂရၚ်ပတီ သၚ်မသ္ပကမ်တုဲ ကော်ပၠုပ်မ္ဂး၊ သ္ပစဵုကဵုမတီပၟိက်ဂိုဏ်တုဲ ကော်ပၠုပ်မ္ဂး၊ ကော်ပၠုပ် ခမဳဗြဴဃောဒ္ဂေတ်ဝတ်မ္ဂး၊ သၚ်မသ္ပကမ် ဟွံမွဲပြာကဋ်တုဲ ကော်ပၠုပ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ စတုတ္ထသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ် တုဲရ။ ==၂.၅။ ပဉ္စမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== 699) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာဂှ် ရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ရ၊ ထေက်ကဵုဗဵုသ္ၚေဝ်ရ၊ ထေက်ကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရ၊ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးခမဳဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာ ပ္ဍဲဇြပ်ကဵုပိုဉ်တုဲ ဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဒှ်တုဲ ကဵုဒါန်ဘောဇိုန်မခိုဟ်ပြဲလောန် ကုခမဳဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာ မဍုက်ဍေက်တဴ နရာဂအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာ ၜိုတ်နွံပၟိက် သ္ဂောံသ္ပပြဘိုဂ်တုဲ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုန် ဟွံကလိဂွံအတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာ သီုမဍုက်ဍေက်တဴနရာဂ နတဲဇကု ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် စၞစဘောဇိုန် နူတဲပူဂိုလ်တြုံမၞိဟ် မဍုက်ဍေက်နရာဂတုဲ သ္ၚာဲတဴရော? စတဴရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာ သီုမဍုက်ဍေက်တဴနရာဂ နဲတဲဇကု ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် စၞစဘောဇိုန် နူတဲပူဂိုလ်တြုံမၞိဟ် မဍုက်ဍေက်နရာဂတုဲ သ္ၚာဲတဴရ စတဴရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာ သီုမဍုက်ဍေက်တဴနရာဂ နတဲဇကု ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် စၞစဘောဇိုန် နူတဲပူဂိုလ်တြုံမၞိဟ် မဍုက်ဍေက်နရာဂတုဲ သ္ၚာဲတဴရော? စတဴရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမသုန္ဒရဳနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 700) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဒှ်တုဲ နတဲဇကု ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် စၞစဘောဇိုန် နူတဲပူဂိုလ်တြုံမၞိဟ် မဍုက်ဍေက်နရာဂတုဲ သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲတဴမ္ဂး၊ စလေဝ်စတဴမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်ပဉ္စမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== 701) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ ဍုက်ဍေက်နရာဂဒှ်တုဲ မ္ဂးဂှ် မၞုံကဵုပွမထၞေန်စပ်သ္ဍိုက်မၠိုက်ဒှ်တုဲ မၞုံကဵုပွမသ္ၚေဝ်မဲဒှ်တုဲ မၞုံကဵုစိုတ်ဆာန် ရာဂဒက်ဂြေန်လဝ်ဒှ်တုဲ။ ဍေံမဍုက်ဍေက်ရာဂ မ္ဂးဂှ် ဍေံမၞုံကဵုပွမထၞေန်စပ်သ္ဍိုက်မၠိုက် ဍေံမၞုံကဵုပွမသ္ၚေဝ်မဲ ဍေံမၞုံကဵုစိုတ်ဆာန် ရာဂဒက်ဂြေန်လဝ်။ ပူဂိုလ်တြုံမၞိဟ် မ္ဂးဂှ် တြုံလကိုဟ်ဟွံသေၚ် တြုံပြိုတ်ဟွံသေၚ် တြုံတိရစ္ဆာန်မပတောံလဝ် မၞိဟ်ဟွံသေၚ် တြုံမၞိဟ်မတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မသၟဟ်စောံတၞဟ်နပွမဒ္ဂေတ်သ္ပ ပွမနှဴရဴဇကုကာယ ဟေၚ်ရောၚ်။ စၞစ မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်မသုန်သာ် ကေုာံဍာ်ဆုဒကဂမၠိုၚ်တုဲ သှေ်ဂှ် စၞစမ္ဂးရ။ ဘောဇိုန် မ္ဂးဂှ် ပုၚ် ကွာၚ်ဒလောမ် ကွာၚ်ၜိုဟ် က ဖျုန် ရဴဝွံ ဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်နွံမသုန်သာ်အိုတ်ရ။ “ကြက်သ္ၚာဲရ ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် မ္ဂးဂှ် ထံက်ရံၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မဒးအာပတ်မဒှ်ကိုပ်ကၠာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂပ်ဝ်သ္ဂးရ။ ဒးအာပတ်ချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ မ္ဂးဂှ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမကလိလောန် ဒ္ဂေတ်သ္ပဝတ္ထုဂှ် ဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပွမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ဂှ် ဒးအာပတ်ဟွံသေၚ်ရ။ မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် ။။ ပ ။ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ 702) ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဍာ်ဆုဒကမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဍုက်ဍေက်နရာဂ နူမွဲမွဲလပါ်ဂှ် “ကြက်သ္ၚာဲရ ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ။ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဍာ်ဆုဒကမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဍုက်ဍေက်နရာဂ သီုၜါလပါ် နူတဲလကိုဟ် ပြိုတ် ခမၞုဲ တိရစ္ဆာန် မပတောံလဝ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “ကြက်သ္ၚာဲရ ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ။ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဍာ်ဆုဒကမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဍုက်ဍေက်နရာဂ နူမွဲမွဲလပါ်ဂှ် “ကြက်သ္ၚာဲရ ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဍာ်ဆုဒကးမ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 703) နူသီုၜါလပါ် ဟွံဍုက်ဍေက်နရာဂအိုတ်မ္ဂး၊ ဟွံဍုက်ဍေက်နရာဂရ ရဴဝွံ တီကေတ်ဒှ်တုဲ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပဉ္စမသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ် တုဲရ။ ==၂.၆။ ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== 704) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာဂှ် ရုပ်သာ်ကျေဝ်ဂေါဝ်ရ၊ ထေက်ကဵု ဗဵုသ္ၚေဝ်ရ၊ ထေက်ကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ရ၊ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးခမဳဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာ ပ္ဍဲဇြပ်ကဵုပိုဉ်တုဲ ဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဒှ်တုဲ ကဵုဒါန် ဘောဇိုန်မခိုဟ်ပြဲလောန် ကုခမဳဗြဴသုန္ဒရဳနန္ဒာအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴ သုန္ဒရဳနန္ဒာတုန် မၞုံကဵု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟာရဴဝွံမ္ဂး ဟွံဂပ်ဝ်ဒှ်တုဲ ဟွံဒုၚ်ဂိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴမၞုံကာတ်ဒၟံၚ် (ပ္ဍဲဇရေၚ်) ဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ မုဟိုတ် ဟွံဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ရော?” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ယွံနာဲဗြဴ ညးဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဂမၠိုၚ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲလေဝ် ဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဟာ ရဴဝွံ (အခိၚ်မသၟာန်တိုန်ဂှ်)— အဲတုန် ဟွံဍုက်ဍေက်တဴနရာဂရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ယွံနာဲဗြဴ တြုံဂှ် အဲဗတိုက်ဖအောဝ်ရ၊ တၠအဲ ဟိုတ်မဟွံဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဂှ်ရ စၞစဘောဇိုန် တြုံဂှ် ကဵုဒါန်ကုတၠအဲဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် နတဲဇကုတုဲ ဩဝ်သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲညိ ဩဝ်စလေဝ်စညိ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တြုံဂှ် ဍုက်ဍေက်တဴနရာဂကဵုဒှ် ဟွံဍုက်ဍေက်ကဵုဒှ် ပသာ်ကြက်သ္ပမာန် ကုတၠအဲရော? ယွံနာဲဗြဴ အဲဗတိုက်ဖအောဝ်ရ၊ တၠအဲ ဟိုတ်မဟွံဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဂှ်ရ စၞစဘောဇိုန် တြုံဂှ် ကဵုဒါန်ကုတၠအဲဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် နတဲဇကုတုဲ ဩဝ်သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲညိ ဩဝ်စလေဝ်စညိ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တြုံဂှ် ဍုက်ဍေက်တဴနရာဂကဵုဒှ် ဟွံဍုက်ဍေက်ကဵုဒှ် ပသာ်ကြက်သ္ပမာန် ကုတၠအဲရော? ယွံနာဲဗြဴ အဲဗတိုက်ဖအောဝ်ရ၊ တၠအဲ ဟိုတ်မဟွံဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဂှ်ရ စၞစဘောဇိုန် တြုံဂှ် ကဵုဒါန်ကုတၠအဲဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် နတဲဇကုတုဲ ဩဝ်သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲညိ ဩဝ်စလေဝ်စညိ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် မုဟိုတ် “ယွံနာဲဗြဴ တြုံဂှ် ဍုက်ဍေက်တဴနရာဂကဵုဒှ် ဟွံဍုက်ဍေက်ကဵုဒှ် ပသာ်ကြက်သ္ပမာန် ကုတၠအဲရော? ယွံနာဲဗြဴ အဲဗတိုက်ဖအောဝ်ရ၊ တၠအဲ ဟိုတ်မဟွံဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဂှ်ရ စၞစဘောဇိုန်တြုံဂှ် ကဵုဒါန်ကုတၠအဲဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် နတဲဇကုတုဲ ဩဝ်သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲညိ ဩဝ်စလေဝ်စညိ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွသုန္ဒရဳနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 705) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ‘ယွံနာဲဗြဴ တြုံဂှ် ဍုက်ဍေက်တဴနရာဂကဵုဒှ် ဟွံဍုက်ဍေက်ကဵုဒှ် မသာ်ကြက်သ္ပမာန် ကုတၠအဲရော? ယွံနာဲဗြဴ အဲဗတိုက်ဖအောဝ်ရ၊ တၠအဲ ဟိုတ်မဟွံဍုက်ဍေက်တဴနရာဂရ စၞစဘောဇိုန် တြုံဂှ် ကဵုဒါန်ကုတၠအဲဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် နတဲဇကုတုဲ ဩဝ်သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲညိ ဩဝ်စလေဝ်စညိ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံ ဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် ပလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== 706) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂး မ္ဂးဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ တြုံဂှ် ဍုက်ဍေက်တဴနရာဂကဵုဒှ် ဟွံဍုက်ဍေက်ကဵုဒှ် ပသာ်ကြက်သ္ပမာန် ကုတၠအဲရော? ယွံနာဲဗြဴ အဲဗတိုက်ဖအောဝ်ရ၊ တၠအဲ ဟိုတ်မဟွံဍုက်ဍေက်တဴနရာဂဂှ်ရ စၞစဘောဇိုန် တြုံဂှ် ကဵုဒါန်ကုတၠအဲဂှ် ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် နတဲဇကုတုဲ ဩဝ်သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲညိ ဩဝ်စလေဝ်စညိ” ရဴဝွံ ဗတိုက်ဖအောဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ နဂလာန်ခမဳဗြဴဂှ် “ကြက်သ္ၚာဲရ ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်စတုဲဂှ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် မ္ဂးဂှ် ထံၚ်ရံၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မဒးအာပတ်မဒှ်ကိုပ်ကၠာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂပ်ဝ်သ္ဂးရ။ ဒးအာပတ် ပ္ဍဲချိုန်ခဏမကလိလောန်ကၠေံဗွဲကိုပ်ကၠာဒှ်တုဲ မ္ဂးဂှ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမကလိလောန် ဒ္ဂေတ်သ္ပဝတ္ထုဂှ် ဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပွမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ဂှ် ဒးအာပတ်ဟွံသေၚ်ရ။ မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် ပလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂ ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ ဩဝ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဍာ်ဆုဒကညိ ရဴဝွံ ဗတိုက်ဖအောဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ နဂလာန်ခမဳဗြဴဂှ် “ကြက်သ္ၚာဲရ ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 707) ပ္ဍဲအရာဍုက်ဍေက်နရာဂ နူမွဲမွဲလပါ် စၞစဘောဇိုန် နူတဲလကိုဟ် ပြိုတ် ခမၞုဲ တိရစ္ဆာန် မပတောံလဝ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “ဩဝ်သ္ၚာဲညိ ဩဝ်ပြဘိုဂ်ညိ” ရဴဝွံ ဗတိုက်ဖအောဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ နဂလာန် ခမဳဗြဴဂှ် “ကြက်သ္ၚာဲရ ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်စတုဲဂှ် ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ။ ဩဝ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဍာ်ဆုဒကညိ ရဴဝွံ ဗတိုက်ဖအောဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ နဂလာန်ခမဳဗြဴဂှ် “ကြက်သ္ၚာဲရ ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 708) “ဟွံဍုက်ဍေက်နရာဂရ” ရဴဝွံ တီတဴဒှ်တုဲ ဗတိုက်ဖအောဝ်မ္ဂး၊ “ထေဲပၞတ်ဒှ်တုဲ ဟွံဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ရ” ရဴဝွံ တီတဴဒှ်တုဲ ဗတိုက်ဖအောဝ်မ္ဂး၊ “ဆာန်ဍူဂကူ ‘ဒကာ’ ဒှ်တုဲ ဟွံဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ရ” ရဴဝွံ (ပၠုပ်စိုတ်တုဲ) ဗတိုက်ဖအောဝ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ဆဋ္ဌသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ် တုဲရ။ ==၂.၇။ သတ္တမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== 709) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ကတဵုဒှ်သေက်ဇဵု ကေုာံခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး၊ ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ “သၠးကၠေံ ကျာ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဓရ်ရ၊ သၠးကၠေံ သၚ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်လေဝ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘သၠးကၠေံ ကျာ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဓရ်ရ၊ သၠးကၠေံ သၚ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေတ်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘သၠးကၠေံ ကျာ်ရ ။ ပ ။ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ် လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ “သၠးကၠေံ ကျာ်ရ ။ ပ ။ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ် လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွစဏ္ဍကာဠဳ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 710) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘သၠးကၠေံ ကျာ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဓရ်ရ။ သၠးကၠေံ သၚ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴ သာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ် လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ‘ယွံနာဲဗြဴ ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘သၠးကၠေံ ကျာ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဓရ်ရ၊ သၠးကၠေံ သၚ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ် လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴ ဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ ရဴဝွံ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ၊ ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်မိပ်လဟိၚ်ညိ၊ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်တွံဓရ် ဗွဲမဒးရးရ၊ တၞဟ်နသွက်ဂွံသ္ပကၠေံလအိတ်ဒဒိုခ်ဝဋ် ဩဝ်ဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မပြဲဗွဲမဒးရးညိ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂှ်ရ၊ ရဴဝွံဟေၚ် ခမဳဗြဴဂှ် သီုကဵုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ဟီုသ္ဂးတဴဂှ် တုပ်နဲကိုပ်ကၠာဟေၚ် ယိုက်ဒိုက်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ် စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်ခမဳဗြဴဂှ် ဗွဲမဒးရး (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ရ၊ စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရးနေဝ် ယဝ်သၠးကၠေံမ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံ ရဴဝွံ ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲမသက္ကုခြာ မဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ပိလတုန်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ။) ===ပွံက်သတ္တမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== 711) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ မ္ဂးဂှ် မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်လဟိၚ်ဒှ်တုဲ မၞုံစိုတ်မဒွံလုက်စုက် (ထ္ဍိမြိ) ဒးဒှ်တုဲ မၞုံစိုတ်မကတဵုဒှ် ညံၚ်ကၞက်စရံၚ်ဒှ်တုဲ။ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂး မ္ဂးဂှ် “သၠးကၠေံ ကျာ်ရ ။ ပ ။ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ် လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး။ ခမဳဗြဴဂှ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴမၞုံအလေံဟီုသ္ဂးရဴဝွံ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်။ ခမဳဗြဴမဆဵုညာတ်မမိၚ်ဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴ ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘သၠးကၠေံကျာ်ရ ။ ပ ။ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ် လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ’ ရဴဝွံ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ၊ ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်မိပ်လဟိၚ်ညိ၊ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်တွံဓရ်ဗွဲမဒးရးရ၊ တၞဟ်နသွက်ဂွံသ္ပကၠေံ လအိတ်ဒဒိုခ်ဝဋ် ဩဝ်ဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မပြဲဗွဲမဒးရးညိ” ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ မိၚ်တုဲ ဟွံဟီုသ္ဂးမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ဏာ လဒေါဝ်သၚ်တုဲလေဝ် “ယွံနာဲဗြဴ ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘သၠးကၠေံ ကျာ်ရ ။ ပ ။ သၠးကၠေံဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ် လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ’ ရဴဝွံ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ၊ ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်မိပ်လဟိၚ်ညိ၊ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဂပ်ဝ်တွံဓရ်ဗွဲမဒးရးရ၊ တၞဟ်နသွက်ဂွံသ္ပကၠေံ လအိတ်ဒဒိုခ်ဝဋ် ဩဝ်ဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မပြဲ ဗွဲမဒးရးညိ” ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂှ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ဗွဲမဒးရးရ၊ ခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရးရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 712) ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘သၠးကၠေံ ကျာ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဓရ်ရ၊ သၠးကၠေံ သၚ်ရ၊ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ် လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ဟွံသၠးကၠေံ ဝတ္ထုဂှ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ နဉတ်ကမ္မဝါစ် ဗွဲမဒးရးရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ထေဲပၞတ်တုဲ ဟိုတ်မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘သၠးကၠေံ ကျာ်ရ ။ ပ ။ သၠးကၠေံ ဒ္ဂေတ်သိက္ခာရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒှ်တၞောဝ်ကျာ်ကောန်သၟိၚ်ဗြဴသာကျဝၚ်ဝွံဟေၚ် ဒှ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟာ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ် လေပ်ဂွဂၠေံတုဲ မၞုံကဵုကုက္ကုစ္စ မၞုံကဵုဒ္ဂေတ်သိက္ခာဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံအိုတ်ဏီရ၊ အဲ ကြက်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဂှ်ရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ဟွံသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ်ရ၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ဗွဲမဒးရးရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ဗွဲမဒးရးရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ဗွဲမဒးရးတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ကုခမဳဗြဴ မဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ဂှ် အာပတ်ဒုက္ကဋ် မ္ဒးပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ထုလ္လစ္စယ်မ္ဒးပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါဂမၠိုၚ်ဂှ် လလမ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် မ္ဂးဂှ် ထံက်ရံၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မ္ဒးအာပတ်မဒှ်ကိုပ်ကၠာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂပ်ဝ်သ္ဂးရ။ စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ မ္ဂးဂှ် ဟိုတ်နူပွမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ် စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါရ၊ မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမကလိလောန်ဝတ္ထုဂှ် ဒးဟွံသေၚ်ရ။ မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ 713) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ် သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 714) ကုခမဳဗြဴ မဟွံဒးဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရး (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ခမဳဗြဴသၠးကၠေံကွေတ် ခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သတ္တမသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ် တုဲရ။ ==၂.၈။ အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== 715) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံကဵုစိုတ်ဟွံမိပ်ရ “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဒေါသာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မောဟာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွစဏ္ဍကာဠဳ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 716) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဒေါသာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မောဟာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ‘ယွံနာဲဗြဴ ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဒေါသာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မောဟာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ’ ရဴဝွံ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ၊ နာဲဗြဴဟေၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စရ၊ ဒေါသာဂတိလေဝ် ဗက်စရ၊ မောဟာဂတိလေဝ် ဗက်စရ၊ ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စရ ရဴဝွံသ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂှ်ရ၊ ရဴဝွံဟေၚ် ခမဳဗြဴဂှ် သီုကဵုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟီုသ္ဂးတဴဂှ် တုပ်နဲကိုပ်ကၠာဟေၚ် ယိုက်ဒိုက်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ် စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂှ် ဗွဲမဒးရး (နဉတိကမ္မဝါစ်) ရ၊ စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရးနေဝ် ယဝ်သၠးကၠေံမ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံ ရဴဝွံ ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲမသက္ကုခြာ မဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ပိလတုန်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== 717) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပ္ဍဲအရာ ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲဂှ် အဓိကိုရ် မ္ဂးဂှ် ဝိဝါဒါဓိကိုရ် အနုဝါဒါဓိကိုရ် အာပတ္တာဓိကိုရ် ကိစ္စာဓိကိုရ် ရဴဝွံ အဓိကိုရ်ပန်ဂကူဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ ကျအာတုဲ မ္ဂး သ္ဂးတဴ ဟွံမာန်ရ။ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ မ္ဂးဂှ် မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်လဟိၚ်ဒှ်တုဲ မၞုံစိုတ်မဒွံလုက်စုက် (ထ္ဍိမြိ) ဒးဒှ်တုဲ မၞုံစိုတ်မကတဵုဒှ် ညံၚ်ကၞက်စရံၚ်ဒှ်တုဲ။ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂး မ္ဂးဂှ် “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး။ ခမဳဗြဴဂှ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴမၞုံအလေံဟီုသ္ဂးရဴဝွံ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်။ ခမဳဗြဴမဆဵုညာတ်မမိၚ်ဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴ ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ’ ရဴဝွံ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ၊ နာဲဗြဴဟေၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စရ ။ ပ ။ ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စရ” ရဴဝွံ သ္ဒးကဵုဒၠောံဗတောန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ မိၚ်တုဲ ဟွံဟီုသ္ဂးမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ဏာ လဒေါဝ်သၚ်တုဲလေဝ် “ယွံနာဲဗြဴ ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ’ ရဴဝွံ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ၊ နာဲဗြဴဟေၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စရ ။ ပ ။ ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂှ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ဗွဲဒးရးရ၊ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရးရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 718) ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံကဵုစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ’ ရဴဝွံ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ၊ နာဲဗြဴဟေၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စရ ။ ပ ။ ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ဟွံသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ နဉတ်ကမ္မဝါစ် ဗွဲမဒးရးရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ပ္ဍဲအဓိကိုရ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကျအာတုဲ ဟိုတ်မထေဲပၞတ်တုဲ မၞုံကဵုစိုတ်ဟွံမိပ်ဂှ်ရ ‘ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စအိုတ်ရ ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စရ’ ရဴဝွံ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ၊ နာဲဗြဴဟေၚ် ဆန္ဒာဂတိလေဝ် ဗက်စရ ။ ပ ။ ဘယာဂတိလေဝ် ဗက်စရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ဟွံသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ်ရ၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ဗွဲမဒးရးရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ဗွဲမဒးရးတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြ ရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ကုခမဳဗြဴ မ္ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ဂှ် အာပတ်ဒုက္ကဋ် မ္ဒးပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ထုလ္လစ္စယ်မ္ဒးပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါဂမၠိုၚ်ဂှ် လလမ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် မ္ဂးဂှ် ထံက်ရံၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မ္ဒးအာပတ်မဒှ်ကိုပ်ကၠာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂပ်ဝ်သ္ဂးရ။ စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ မ္ဂးဂှ် ဒးအာပတ် ဟိုတ်နူပွမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ် စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါရ၊ မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမကလိလောန်ဝတ္ထုဂှ် ဒးဟွံသေၚ်ရ။ မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ 719) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ် သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲအမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 720) ကုခမဳဗြဴ မဟွံဒးဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရး (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ခမဳဗြဴသၠးကၠေံကွေတ် ခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ အဋ္ဌမသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ် တုဲရ။ ==၂.၉။ နဝမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== 721) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မဒှ်ကွးပဒတဴဇရေၚ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ‘ပရိုၚ်ဟွံခိုဟ်’ ပွမဂယိုၚ်လမျီု မယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ်ကေုာံရၚ်သကအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ‘ပရိုၚ်ဟွံခိုဟ်’ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး၊ သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ‘ပရိုၚ်ဟွံခိုဟ်’ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မုဟိုတ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ‘ပရိုၚ်ဟွံခိုဟ်’ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 722) “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟေၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရ၊ ခမဳဂမၠိုၚ် ‘ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ၊ ရဴဝွံဟေၚ် သီုကဵုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ဟီုသ္ဂးတဴကဵု ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် တုပ်နဲကိုပ်ကၠာဟေၚ် ယိုက်ဒိုက်ဂိုၚ်ကေတ်အိုတ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ် စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဗွဲမဒးရး (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ရ၊ စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရးနေဝ် ယဝ်သၠးကၠေံအိုတ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံ ရဴဝွံ ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံအိုတ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဝွံလေဝ် ဒးအာပတ် ပ္ဍဲမသက္ကုခြာ မဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ပိလတုန်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်နဝမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== 723) ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဟေၚ် မ္ဂးဂှ် ဂပ်ဝ်သ္ဂးတဴ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မဒှ်ပယျၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအရာ နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ပဒတဴအိုတ်ရ ဂှ် နှဴရဴ မ္ဂးဂှ် နှဴရဴနပွကာယ ပွပါၚ် မဟွံဗဗွဲကုခမဳဂမၠိုၚ်တုဲ ပဒတဴအိုတ်ရ။ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ မ္ဂးဂှ် ဍိုက်ပေၚ်ကေုာံဒ္ဂေတ်မယုတ်မာအိုတ်ရ။ သီုဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ မ္ဂးဂှ် ဒယှ်တှ်ဗျာပ်တြးအာ နဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ‘ပရိုၚ်ဟွံခိုဟ်’ အိုတ်ရ။ သီုမၞုံကဵုပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာ မ္ဂးဂှ် သ္ပတဴပွမဂယိုၚ်လမျီု နပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာ မမှာရာအိုတ်ရ။ သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ် မ္ဂးဂှ် သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴမနှဴရဴကေုာံခရှ်တုဲ ပဒတဴဂမၠိုၚ်ဂှ်။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်။ ခမဳဗြဴမဆဵုညာတ်မမိၚ်ဂမၠိုၚ် “ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဟီု ဒၠောံဗတောန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်အိုတ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံအိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ မိၚ်တုဲ ဟွံဟီုသ္ဂးအိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ဏာလဒေါဝ်သၚ်တုဲလေဝ် “ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဟီု ဒၠောံဗတောန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်အိုတ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံအိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ဗွဲမဒးရးရ၊ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရးရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 724) ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မၞုံယၟုဝွံမၞုံယၟုဝွံ နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟွံသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ်အိုတ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ မၞုံယၟုဝွံ နဉတ်ကမ္မဝါစ် ဗွဲမဒးရးရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မၞုံယၟုဝွံ မၞုံယၟုဝွံ နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး သီုမဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်ဂှ် ပဒတဴအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟွံသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ်အိုတ်ရ၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံမၞုံယၟုဝွံ (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ဗွဲမဒးရးရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ မၞုံယၟုဝွံ ဗွဲမဒးရးရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံမၞုံယၟုဝွံ ဗွဲမဒးရးတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ဂှ် အာပတ်ဒုက္ကဋ် မ္ဒးပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ထုလ္လစ္စယ်မ္ဒးပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ် ၜါဝါဂမၠိုၚ်ဂှ် လလမ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ၜါဇကု ပိဇကု ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် မွဲဂကောံဓဝ်အိုတ်ရ၊ လောန်လတူ (ၜါဇကုပိဇကုဂမၠိုၚ်ဂှ်) ဟဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဝွံတုန် မ္ဂးဂှ် ထံက်ရံၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မဒးအာပတ်မဒှ်ကိုပ်ကၠာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂပ်ဝ်သ္ဂးရ။ စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ မ္ဂးဂှ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ 725) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲအမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 726) ကုခမဳဗြဴ မဟွံဒးဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရး (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ခမဳဗြဴသၠးကၠေံကွေတ် ခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ နဝမသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ်တုဲရ။ ==၂.၁၀။ ဒသမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်== 727) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သၚ်မဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်လဝ် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ရ— “ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴတၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မြဴသာ်ဝွံ ဗရုဒယှ်တှ်မြဴသာ်ဝွံ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမြဴသာ်ဝွံ ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး မလေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်လေဝ် နွံပ္ဍဲဗ္ဒေက်ဖျဝ်ဍဵုဖျေံကီု ဗွဲမဍဵုဍိုက်ရာန်သကိုတ်ကီု ဗွဲမဟွံအေၚ်ဒုၚ်ကီု ဗွဲဒဒှ်ဂလာန်ဇကုဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဗွဲဒဒှ် (နာဲဗြဴတအ်) ဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး လေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်အိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚအာ ဒေံဗြဴ, ၝတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရဴဝွံရဂှ် ဟီုသ္ဂးရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သၚ်မဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်လဝ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ‘ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴတၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံပ္ဍဲသၚ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴဗွဲမလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ သၚ်ဟီုသ္ဂးရတုဲ သ္ဂောံဟီုသ္ဂးရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သၚ်မဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတော်လဝ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ‘ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴတၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မြဴသာ်ဝွံ ဗရုဒယှ်တှ်မြဴသာ်ဝွံ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမြဴသာ်ဝွံ ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး မလေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်လေဝ် နွံပ္ဍဲသၚ်အိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်တုန် သၚ် ဟွံဟီုသ္ဂးမမိက်ကဵုညိညတုဲ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် ဗွဲမဗ္ဒေက်ဖျဝ်ဍဵုဖျေံကီု ဗွဲမဍဵုဍိုက်ရာန်သကိုတ်ကီု ဗွဲမဟွံအေၚ်ဒုၚ်ကီု ဗွဲဒဒှ်ဂလာန်ဇကုဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဗွဲဒဒှ် (နာဲဗြဴတအ်) ဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး လေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်အိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ သၚ်ဟီုသ္ဂးရတုဲ ဟီုသ္ဂးဒၟံၚ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သၚ်မဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်လဝ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ‘ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴ တၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟၚ်ေ သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ သၚ်ဟီုသ္ဂးရတုဲ သ္ဂောံဟီုသ္ဂးရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 728) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ‘ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴတၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မြဴသာ်ဝွံ ဗရုဒယှ်တှ်မြဴသာ်ဝွံ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမြဴသာ်ဝွံ ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး မလေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်လေဝ် နွံပ္ဍဲသၚ်အိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်တုန် သၚ် ဟီုဟီုသ္ဂး မမိက်ကဵုညိညတုဲ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် ဗွဲမဗ္ဒေက်ဖျဝ်ချဵုဖျေံကီု ဗွဲမဍဵုဍိုက်ရာန်သကိုတ်ကီု ဗွဲမဟွံအေၚ်ဒုၚ်ကီု ဗွဲဒဒှ်ဂလာန်ဇကုဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဗွဲဒဒှ် (နာဲဗြဴတအ်) ဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး လေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်အိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴပ္ဍဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်လေဝ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ သၚ်ဟီုသ္ဂးရတုဲ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴတၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မြဴသာ်ဝွံ ဗရုဒယှ်တှ်မြဴသာ်ဝွံ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမြဴသာ်ဝွဴ ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး မလေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်လေဝ် နွံပ္ဍဲသၚ်အိုတ်ရ၊ သၚ် ဟွံဟီုသ္ဂး ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် မမိက်ကဵုညိညတုဲ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် ဗွဲမဗ္ဒေက်ဖျဝ်ဍဵုဖျေံကီု ဗွဲမဍဵုဍိုက်ရာန်သကိုတ်ကီု ဗွဲမဟွံအေၚ်ဒုၚ်ကီု ဗွဲဒဒှ်ဂလာန်ဇကု ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဗွဲဒဒှ် (နာဲဗြဴတအ်) ဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဒေံဗြဴ, ၝတအ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး လေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန် ကေုာံရၚ်သကအ်အိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴ ဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ သၚ်ဟီုသ္ဂးရတုဲ လ္ပဟီုသ္ဂးဒၟံၚ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂှ်ရ။ ရဴဝွံဟေၚ် သီုကဵုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟီုသ္ဂးတဴကီု ခမဳဗြဴဂှ် တုပ်နဲကိုပ်ကၠာဟေၚ် ယိုက်ဒိုက်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ် စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂှ် ဗွဲမဒးရး (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ရ၊ စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ဗွဲမဒးရးနေဝ် ယဝ်သၠးကၠေံမ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံ ရဴဝွံ ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် ဒးအာပတ်ပ္ဍဲမသက္ကုခြာမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ပိလတုန်ဒှ်တုဲ အာစိုပ်အာပတ်သံဃာဒိသေသ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် (နူဂကောံသၚ်) ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်ဒသမသံဃာဒိသေသ်သိက္ခာပိုဒ်=== 729) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂး မ္ဂးဂှ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴတၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မြဴသာ်ဝွံ ဗရုဒယှ်တှ်မြဴသာ်ဝွံ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမြဴသာ်ဝွံ ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး မလေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်လေဝ် နွံပ္ဍဲသၚ်အိုတ်ရ၊ သၚ် ဟွံဟီုသ္ဂး ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် မမိက်ကဵုညိညရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး။ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် ဗွဲမဗ္ဒေက်ဖျဝ်ဍဵုဖျေံ မ္ဂးဂှ် ဗွဲမထေၚ်သောဲ ‘ဗွဲမကဵုတီကေတ်ကဆံၚ်သဝ်’။ ဗွဲမဍဵုဍိုက်ရာန်သကိုတ် မ္ဂးဂှ် ဗွဲဒဒှ်မပ္ဍဵုပ္ဍိုက်။ ဗွဲမဟွံအေၚ်ဒုၚ် မ္ဂးဂှ် ဗွဲမပၞတ်မာန်ကဝ်စှေ်။ ဗွဲဒဒှ်ဂလာန်ဇကု ဇၞော်ကဵုဇြဟတ် မ္ဂးဂှ် ဗဗွဲဒဒှ်ဟီုဍိုက်ကဵုဇြဟတ်။ ဗွဲဒဒှ်ဍိုန်ကဵုဇြဟတ် မ္ဂးဂှ် ဗွဲဒဒှ်ဟွံမွဲကဵုဗော်သွး။ “ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး လေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်အိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴ ဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ” ရဴဝွံ သၚ်ဟီုသ္ဂးရတုဲ ဟီုသ္ဂးရ။ ခမဳဗြဴဂှ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴမၞုံအလေံဟီုသ္ဂးရဴဝွံ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်။ ခမဳဗြဴမဆဵုညာတ်မမိၚ်ဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴ တၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံပ္ဍဲသၚ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴ ဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေဴဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ သၚ်ဟီုသ္ဂးရတုဲ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ မိၚ်တုဲ ဟွံဟီုသ္ဂးမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ဏာ လဒေါဝ်သၚ်တုဲလေဝ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴ တၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် နွံပ္ဍဲသၚ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴ ဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ သၚ်ဟီုသ္ဂးရတုဲ လ္ပဟီုသ္ဂးညိ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂှ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ဗွဲမဒးရးရ၊ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရးရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 730) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵု ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သၚ်မဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်လဝ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ‘ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴတၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ။ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်ဗြဴသာ်ဝွံ ဗရုဒယှ်တှ်မြဴသာ်ဝွံ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမြဴသာ်ဝွံ ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး မလေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်လေဝ် နွံပ္ဍဲသၚ်အိုတ်ရ၊ သၚ် ဟွံဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် မမိက်ကဵုညိညတုဲ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် ဗွဲမဗ္ဒေက်ဖျဝ်ဍဵုဖျေံကီု ဗွဲမဍဵုဍိုက်ရာန်သကိုတ်ကို ဗွဲမဟွံအေၚ်ဒုၚ်ကီု ဗွဲဒဒှ်ဂလာန်ဇကုဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဗွဲဒဒှ် (နာဲဗြဴတအ်) ဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ် ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး လေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်အိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရဴဝွံရဂှ် ဟီုသ္ဂးရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ဟွံသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ နဉတ်ကမ္မဝါစ်ဗွဲမဒးရးရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သၚ်မဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်လဝ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ‘ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ဂမၠိုၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဩဝ်ပဒတဴအိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ဩဝ်လ္ပပဒတဴတၞဟ်တၞဟ်အိုတ်ညိ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် သီုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မြဴသာ်ဝွံ ဗရုဒယှ်တှ်မြဴသာ်ဝွံ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမြဴသာ်ဝွံ ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္ဂး မလေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်လေဝ် နွံပ္ဍဲသၚ်အိုတ်ရ၊ သၚ် ဟွံဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် မမိက်ကဵုညိညတုဲ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် ဗွဲမဗ္ဒေက်ဖျဝ်ဍဵုဖျေံကီု ဗွဲမဍဵုဍိုက်ရာန်သကိုတ်ကီု ဗွဲမဟွံအေၚ်ဒုၚ်ကီု ဗွဲဒဒှ်ဂလာန်ဇကုဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဗွဲဒဒှ် (နာဲဗြဴတအ်) ဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ကီု ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ဂမၠိုၚ်ဟေၚ် နှဴရဴကေုာံခရှ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သိုမၞုံကဵုဒ္ဂေတ်မယုတ်မာ ဗရုဒယှ်တှ်မယုတ်မာ ပွမဂယိုၚ်လမျီုမယုတ်မာဂှ် ပြိုက်ဖ္ဍောၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲမ္၈း လေပ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်ဒုဟ် ကေုာံရၚ်သကအ်အိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ပဒတဴဗွဲလ္ၚုအာအိုတ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ ဗွဲမလ္ၚုအာ ဒေံဗြဴ, ၝဲတအ်ညးဂမၠိုၚ်ဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးရဴဝွံရဂှ် ဟီုသ္ဂးရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ဟွံသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ်ရ၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ဗွဲမဒးရးရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ဗွဲဒးရးရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံဝတ္ထုဂှ် သၚ်ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ဗွဲမဒးရးတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြ ရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုၚ်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ထုလ္လစ္စယ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ကုခမဳဗြဴ မဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ဂှ် အာပတ်ဒုက္ကဋ်မ္ဒးပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ထုလ္လစ္စယ်မ္ဒးပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါဂမၠိုၚ်ဂှ် လလမ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဝွံလေဝ် မ္ဂးဂှ် ထံက်ရံၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မ္ဒးအာပတ်မဒှ်ကိုပ်ကၠာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂပ်ဝ်သ္ဂးရ။ စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ မ္ဂးဂှ် ဒးအာပတ် ဟိုတ်နူပွမဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါရ၊ မွဲဒမြိပ်ကေုာံပွမကလိလောန်ဝတ္ထုဂှ် ဒးဟွံသေၚ်ရ။ မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် မလေပ်ကဵုဗက်ပတိတ် နူဂကောံသၚ်ရ။ သံဃာဒိသေသ် မ္ဂးဂှ် သွက်အာပတ်ဂှ် သၚ်ဟေၚ် သ္ဒးကဵုမာနတ်ရ၊ သ္ဒးတံၚ်ဓဇက်တမ်ရ၊ သ္ဒးပၠုပ်အဗ္ဘာန်ရ၊ ခမဳဗြဴၜါဇကုပိဇကုကီု၊ မွဲဇကုကီု၊ ကဵုမာနတ်ဟွံဂွံရ၊ တံၚ်ဓဇက်တမ်ဟွံဂွံရ၊ ပၠုပ်အဗ္ဘာန်ဟွံဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ၊ (ယၟုမတွံဂး သံဃာဒိသေသ်ဂှ်) ယၟုဂကောံအာပတ်ဂှ်ဟေၚ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်လေဝ် ကော်ခဴဂး ရဴဝွံမ္ဂး “သံဃာဒိသေသ်” ရ။ 731) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ် သံဃာဒိသေသ်ရ။ ပ္ဍဲအမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 732) ကုခမဳဗြဴ မဟွံဒးဒၠောံဗတောန်ဗွဲမဒးရး (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ခမဳဗြဴသၠးကၠေံကွေတ် ခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ဒသမသံဃာဒိသေသ် သိက္ခာပိုဒ်တုဲရ။ '''*နိဂီုသတ္တရသကဏ်''' ယွံနာဲဗြဴတအ် ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜးကဵု အာပတ်သံဃာဒိသေသ်ဂမၠိုၚ်စှ်ထပှ် ဗွဲအာပတ်ဒး ပ္ဍဲခဏမကလိလောန်ဗွဲကိုပ်ကၠာဒ္စိတ်, အာပတ်ဒးပ္ဍဲလအိတ်ဒၠောံဗတောန် နဉတ်ကမ္မဝါစ်ဒ္စာံ ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ပၞောဝ်ကဵုစှ်ထပှ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် အာစိုပ်မွဲမွဲတုဲလေဝ် သ္ဒးဒ္ဂေတ်တဴ ‘ပက္ခမာနတ်’ ပွမဒ္ဂေတ် လုကဴစှ်သုန်တ္ၚဲဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲသၚ်ၜါလပါ်မတွံဂးသၚ်ခမဳတြုံ သၚ်ခမဳဗြဴရ။ ခမဗြဴမဒ္ဂေတ်ပက္ခမာနတ်တုဲဂှ် သ္ဒးကော်ပၠုပ်အဗ္ဘာန် ပ္ဍဲသိမ် မၞုံကဵုလၟိဟ်ဘိက္ခုနဳသၚ်ၜါစှော်ဇကုရ၊ ဘိက္ခုနဳသၚ်ၜါစှော် ယုတ်နမွဲဇကုလေဝ် ကော်ပၠုပ်အဗ္ဘာန် ခမဳဗြဴဂှ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂှ်လေဝ် ဟဂပ်ဝ်ကော်ပၠုပ်အဗ္ဘာန်မ္ဂးရ၊ ခမဳဗြဴ (မကော်ပၠုပ်အဗ္ဘာန်) ဂမၠိုၚ်ဂှ်လေဝ် ဂပ်ဝ်ဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ဣဝွံတုန် ဒ္ဂေတ်ထေက်ကဵုဒ္ဂေတ်ဗက် (ပ္ဍဲအရာဒးအာပတ်သံဃာဒိသေသ်) ရောၚ်။ ပ္ဍဲအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ဂမၠိုၚ်စှ်ထပှ်ဂှ် သၟာန်နာဲဗြဴဂမၠိုၚ်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအာပတ်သံဃာဒိသေသ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြအိုတ်ရ၊ ရဴဝွံ နမဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြဂှ် ဂွံသမ္တီကေတ် ဒဒှ်မသအးဇ္ၚးနူအာပတ်ဝွံရ။ ခဏ်သတ္တရသကဏ် ‘စှ်ထပှ်’ တုဲရ။ ဘိက္ခုနဳဝိဘၚ် ခဏ်သံဃာဒိသေသ်တုဲရ။  =၃။ ဘိက္ခုနဳဝိဘၚ် ခဏ်နိဿဂ္ဂ= ==၃။ ပတ္တဝဂ်== ===၃.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ=== ယွံနာဲဗြဴတအ် အာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ်ပိစှော်ဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။ 733) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် တိုပ်ဒေပ်လဝ်ဗဗေၚ်ဂမၠိုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် မဂေတ်ဂ္ၚေၚ်လၟေၚ်ဘာဂှ် ညာတ်ဒးအိုတ်တုဲ “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မုဟိုတ် တိုပ်ဒေပ် (ပကောံ) လဝ် ဗဗေၚ်ဂမၠိုၚ် ဗွဲမဂၠိုၚ်အိုတ်ရော? ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပွမကူသာန်ဗၞိက်ဗဗေၚ်လေဝ် ကြက်သ္ပအိုတ်ရ၊ ဆေၚ်ဖျာပ္ၚာန်ခရော်လေဝ် ကြက်လးပၠးအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ်ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် မုဟိုတ် သ္ဂောံတိုပ်ဒေပ် (ပကောံ) လဝ်ဗဗေၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် တိုပ်ဒေပ် (ပကောံ) လဝ် ဗဗေၚ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် မုဟိုတ် တိုပ်ဒေပ် (ပကောံ) လဝ် ဗဗေၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 734) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ တိုပ်ဒေပ်လဝ် ဗဗေၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ==== 735) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဗဗေၚ် မ္ဂးဂှ် ဗဗေၚ်ပသဲ ဗဗေၚ်တိ ရဴဝွံ ဗဗေၚ်မၞုံၜါဂကူအိုတ်ရ။ ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဗဗေၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဗဗေၚ်ဥက္ကဋ္ဌတဲဇၞော် ဗဗေၚ်မဇ္ၛိမတဲလဒေါဝ် ဗဗေၚ်ဩမက တဲဍောတ် ရဴဝွံ နွံပိဂကူအိုတ်ရ။ ဗဗေၚ်ဥက္ကဋ္ဌတဲဇၞော် မ္ဂးဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်ပုၚ်မတောမ်ဖျိန်မွဲတဠတ်ဘာ် စၞသ္ၚာဲစ ပန်သွက် မွဲသွက်ပုၚ်ဂှ် ကေုာံအမာဲသွမဗဗွဲကဵုပုၚ်ဂှ်မာန်ရ။ ဗဗေၚ်မဇ္ၛိမတဲလဒေါဝ် မ္ဂးဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်ပုၚ်မတောမ်ဖျိန်မွဲတဠတ် စၞသ္ၚာဲစ ပန်သွက်မွဲသွက်ပုၚ်ဂှ် ကေုာံအမာဲသွမဗဗွဲကဵုပုၚ်ဂှ်မာန်ရ။ ဗဗေၚ်ဩမကတဲဍောတ် မ္ဂးဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်ပုၚ်မတောမ်ချိန်ဘာ်တဠတ် စၞသ္ၚာဲစ ပန်သွက်မွဲသွက်ပုၚ်ဂှ် ကေုာံအမာဲသွမဗဗွဲကဵုပုၚ်ဂှ်မာန်ရ။ ဇၞော်လတူဂှ်မ္ဂး ဗဗေၚ်ဟွံသေၚ်ရ၊ ဍောတ်သၟဝ်ဂှ်မ္ဂး ဗဗေၚ်ဟွံသေၚ်ရ။ တိုပ်ဒေပ် (ပကောံ) လဝ် မ္ဂးဂှ် (ပွမစွံပတန်လဝ်) သီုဟွံပတိုန်အဓိဋ္ဌာန် ဟွံသ္ပဝိကပ္ပနရ။ ဒှ်နိဿဂ္ဂိရ မ္ဂးဂှ် မွဲဒမြိပ်ကေုာံအရှိုဏ်တိုန်ဂှ် မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကဵုဒှ် ကုဂိုဏ်ကဵုဒှ် ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကဵုဒှ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ။ ခမဳဗြဴဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန် သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပါဲမွဲလပါ်တုဲမ္ဂး လ္ၚောဝ်ဒၠးဇိုၚ် ခမဳဗြဴဇၞော်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဂဇအ်လံၚ်ဂဇုန် သီုမပၚ်ခၠအ် လဝ်သၟိပ်တဲဂှ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဗဗေၚ်အဲဍိက်ဝွံ ဟိုတ်မကလိလောန်ဗ္တံဂှ်ရမၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ ဗဗေၚ်ဝွံ အဲဍိက်သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ရဴဝွံ ဒးဟီုသ္ဂးရ။ သၠးကၠေံတုဲ သ္ဒးဒေသနာအာပတ်ရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် အာပတ်ရ၊ သ္ဒးကလေၚ်ကဵု ဗဗေၚ်သၠးလဝ်တုဲဂှ်ရ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ဗဗေၚ် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံတုဲ ဂပ်ဝ်သၠးကဵုကုသၚ်တုဲရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ ဗဗေၚ်ဝွံ သၚ် ကဵုကုခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံရ” ရဴဝွံ (သ္ဂးတုဲ သ္ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ ခမဳဗြဴဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန် သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပဲါမွဲလပါ်တုဲမ္ဂး လ္ၚောဝ်ဒၠးဇိုၚ် ခမဳဗြဴမဇၞော်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဂဇအ်လံက်ဂဇုန် သီုမပၚ်ခၠအ်လဝ်သၟိပ်တဲဂှ်_ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဗဗေၚ်အဲဍိက်ဝွံ ကလိလောန်ဗ္တံတုဲ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ ဗဗေၚ်ဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုနာဲဗြဴဂမၠိုၚ်ရ” ရဴဝွံ ဒးဟီုသ္ဂးရ။ သၠးကၠေံတုဲ သ္ဒးဒေသနာအာပတ်ရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် အာပတ်ရ၊ သ္ဒးကလေၚ်ကဵုဗဗေၚ်သၠးလဝ်တုဲဂှ်ရ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ဗဗေၚ် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံတုဲ ဂပ်ဝ်သၠးကဵုကနာဲဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲကုနာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ ဗဗေၚ်ဝွံ နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် ကဵုကုခမဳမၞုံယၟုဝွံအိုတ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဂးတုဲ သ္ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ ခမဳဗြဴဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဗြဴမွဲဇကုတုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန် သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပဲါမွဲလပါ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လံက်ဂဇုန် သီုမပၚ်ခၠအ်လဝ်သၟိပ်တဲဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ ဗဗေၚ်အဲဍိက်ဝွံ ကလိလောနဗ္တံတုဲ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ ဗဗေၚ်ဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုနာဲဗြဴရ” ရဴဝွံ ဒးဟီုသ္ဂးရ။ သၠးကၠေံတုဲ သ္ဒးဒေသနာအာပတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် သ္ဒးဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်အာပတ်ရ၊ ဗဗေၚ်သၠးလဝ်တုဲဂှ် “ဗဗေၚ်ဝွံ ကလေၚ်ကဵုကုနာဲဗြဴရ” ရဴဝွံ သ္ဒးကလေၚ်ကဵုရ။ 736) ပ္ဍဲမကလိလောန်ဗ္တံ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ကလိလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲမကလိလောန်ဗ္တံ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲမကလိလောန်ဗ္တံ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံကလိလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂပ်ဝ်ပတိုန်အဓိဋ္ဌာန်ဏီဂှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ပတိုန်အဓိဋ္ဌာန်တုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲမဟဂပ်ဝ်သ္ပဝိကပ္ပနဏီဂှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ သ္ပဝိကပ္ပနတုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲမဟဂပ်ဝ်သၠးကၠေံဏီဂှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ သၠးကၠေံတုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲမဟွံကၠေံလေၚ်အာဂှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီကၠေံလေၚ်မ္ဂး။ ပ္ဍဲမဟွံလီုလာ်အာဂှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ လီုလာ်အာမ္ဂး။ ပ္ဍဲမဟွံဒကးဂှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဒကးမ္ဂး။ ပ္ဍဲမဟဂပ်ဝ်ပၠံၚ်ၜးဏာဂှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂပ်ဝ်ပၠံၚ်ၜးဏာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ဟွံသၠးကၠေံ ဗဗေၚ်မၞုံကဵု (ဝိနယ်ကမ်) ပွမဒးသၠးကၠေံတုဲ ပြဘိုဂ်သုၚ်စောဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲမဟွံကလိလောန်ဗ္တံ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ကလိလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲမဟွံကလိလောန်ဗ္တံ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲမဟွံကလိလောန်ဗ္တံ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံကလိလောန်ဏီမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 737) ပ္ဍဲအပ္ဍဲအရှိုဏ် ပတိုန်အဓိဋ္ဌာန်မ္ဂး၊ သ္ပဝိကပ္ပနမ္ဂး၊ သၠးကၠေံမ္ဂး၊ ကၠေံလေၚ်အာမ္ဂး၊ လီုလာ်အာမ္ဂး၊ ဒကးအာမ္ဂး၊ ပၠံၚ်ၜးတုဲ ဂိုၚ်ကေတ်အိုတ်မ္ဂး၊ ဍုက်ကေဝ်ဒဒှ်ေဒယှ်တုဲ ဂိုၚ်ကေတ်အိုတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟွံကလေၚ်ကဵု ဗဗေၚ်သၠးကၠေံတုဲအိုတ်ရ၊ ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ၊ ယွံခမဳတအ် ဗဗေၚ်သၠးကၠေံတုဲဂှ် သ္ဒးကလေၚ်ကဵုဟေၚ်ရ၊ ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဟွံကလေၚ်ကဵုမ္ဂး၊ ကုခမဳဗြဴဂှ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၃.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 738) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ် ပ္ဍဲဘာကွာန်တုဲအိုတ်မ္ဂး သီုမဍိုက်ပေၚ်တဴကေုာံဒ္ဂေတ်ဝတ် ဣရိယာပိုထ်ဂမၠိုၚ် ယာတ်ၚေတ်ပေတ် သ္ၚာလေဝ်ကြဳဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ အာဍုၚ်သာရဝှ်အိုတ်ရ။ ဒကာဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဝွံ ကေုာံဒ္ဂေတ်ဝတ်လေဝ် ဍိုက်ပေၚ်အိုတ်ရ၊ ကေုာံဣရိယာပိုထ်လေဝ် ဍိုက်ပေၚ်အိုတ်ရ၊ ယာတ်လေဝ်ၚေတ် ပေတ်အိုတ်ရ၊ သ္ၚာလေဝ်ကြဳအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဝွံ ဒှ်ညးဒးဒုၚ်ပၠံၚ်ၜးဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ပၠုပ်စိုတ်တုဲ) ကဵုဒါန် သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ် ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ် လလးလဝ်ကထိုန်တုဲဒှ်တုဲ ဒှ်သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်ရောၚ်” ရဴဝွံ သှ်ပတူတုဲ ကဵုပါ်ပရအ်ရ။ ဒကာဂမၠိုၚ် ညးဒးခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ “နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် ကလိဂွံသ္ၚာကီုဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်အိုတ်ရ။ ယွံဒကာတအ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ဟွံကလိဂွံသ္ၚာအိုတ်ရ၊ နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ် လလးလဝ်ကထိုန်တုဲဒှ်တုဲ ဒှ်သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်ရောၚ်” ရဴဝွံ သှ်ပတူတုဲ ကဵုပါ်ပရအ်တုဲရ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ဒကာဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ၚာ ဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်ဂှ် သှ်ပတူ ရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်ဂှ် သှ်ပတူရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳတြုံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ခမဳတြုံဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်ဂှ် သှ်ပတူ ရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိတု် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်ဂှ် သှ်ပတူ ရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 739) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်ဂှ် သှ်ပတူ ရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ==== 740) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ် မ္ဂးဂှ် ဟွံလလးကထိုန်မ္ဂး သ္ၚမကဵုဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲစှ်မွဲဂိတုရောၚ်၊ လလးကထိုန်မ္ဂး သ္ၚာကတဵုဒှ်ကၠုၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲထပှ်ဂိတုရောၚ်၊ ပ္ဍဲအခိၚ်သ္ၚာလေဝ် ရန်တၟံတုဲသ္ၚာမဂပ်ဝ် ကဵုဒါန်ရောၚ်၊ သ္ဂးကၠုၚ်တုဲဝွံတုန် သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်မ္ဂးရ။ သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်ဂှ် သှ်ပတူ ရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်ဝွံ သှ်ပတူ ရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ဟိုတ်အဲဍိက် မဂပ်ဝ်ကဵုပါ်ပရအ်ဂှ်ရ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်ဝွံ အဲဍိက်သၠးကဵုကုသၚ်ရ ။ ပ ။ ရဴဝွံဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 741) ပ္ဍဲသ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီသ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်ဒှ်တုဲ သှ်ပတူရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာမပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲသ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ သှ်ပတူ ရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲသ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီသ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်ဒှ်တုဲ သှ်ပတူ ရဴဝွံမ္ဂး ‘သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်’ တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သ္ၚာပ္ဍဲအခိၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 742) သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီသ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ်ဒှ်တုဲ ကဵုပါ်ပရအ်မ္ဂး၊ သ္ၚာအပ္ဍဲအခိၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီသ္ၚာမပ္ဍဲအခိၚ်ဒှ်တုဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယတုဲရ။ ===၃.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ=== 743) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လှာဲဂတးသ္ၚာ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳဗြဴ မွဲသအာၚ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ထပ်လဝ်သ္ၚာဂှ်တုဲ စွံပတန်လဝ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ “ယွံနာဲဗြဴ သ္ၚာအဲကေုာံတၠအဲ လှာဲဂတးလဝ်ဂှ် ညးဍေံရော?” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ပတိတ်နၚ်သ္ၚာဂှ်တုဲ ထ္ၜးကဵုကုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ “ယွံနာဲဗြဴ ဟေအ် ဩဝ်ဂိုၚ်ကေတ် သ္ၚာတၠအဲညိ၊ ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်နၚ် သ္ၚာအဲညိ၊ သ္ၚာတၠအဲဂှ် ဒှ်ဂြပ်တၠအဲဟေၚ်တုဲ သ္ၚာအဲလေဝ် ဒှ်ဂြပ်အဲဟေၚ်ရ၊ ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်နၚ် သ္ၚာအဲညိ၊ ဩဝ်ကလေၚ်ကေတ်သ္ၚာဇကုညိ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ပၠံၚ်ၜးကေတ် (သ္ၚာ) ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လှာဲဂတးသ္ၚာ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳဗြဴမွဲသအာၚ်တုဲ သ္ဂောံပၠံၚ်ၜးကေတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳတြုံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ခမဳတြုံဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လှာဲဂတးသ္ၚာ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳဗြဴသအာၚ်တုဲမှ ပၠံၚ်ၜးကေတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လှာဲဂတးသ္ၚာ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳဗြဴသအာၚ်တုဲမှ သ္ဂောံပၠံၚ်ၜးကေတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 744) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ လှာဲဂတးသ္ၚာ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳဗြဴသအာၚ်တုဲ ပ္ဍဲကြဴ ‘ယွံနာဲဗြဴ ဟေအ် ဩဝ်ဂိုၚ်ကေတ်သ္ၚာတၠအဲညိ၊ ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်နၚ် သ္ၚာအဲညိ၊ သ္ၚာတဲအဲဂှ် ဒှ်ဂြပ်တၠအဲဟေၚ်တုဲ သ္ၚာအဲလေဝ် ဒှ်ဂြပ်အဲဟေၚ်ရ၊ ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်နၚ် သ္ၚာအဲညိ၊ ဩဝ်ကလေၚ်ကေတ်သ္ၚာဇကုညိ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ပၠံၚ်ၜးလေဝ် ပၠံၚ်ၜးကေတ် (သ္ၚာ) ဂှ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ်ဖအောဝ်ကဵုပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တတိယ==== 745) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထိကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် မွဲဟာန်ကေုာံခမဳဗြဴသအာၚ်။ သ္ၚာ မ္ဂးဂှ် ပၞောဝ်သ္ၚာဂမၠိုၚ်တြဴဂတှေ် ဗွဲတွဵုမယုတ် သ္ၚာမွဲမွဲဂတှေ် မရုပ်ဂပ်ကဵုဝိကပ္ပနရ။ လှာဲဂတး မ္ဂးဂှ် နကဵုသ္ၚာဗၞတ်ညိနာၚ်ဂှ် လှာဲဂတးကဵုသ္ၚာဂမၠိုၚ်ကီု နကဵုသ္ၚာမဂၠိုၚ်ဂှ် လှာဲဂတးကဵုသ္ၚာဗၞတ်ညိနာၚ်ကီုရ။ ပၠံၚ်ၜးကေတ် မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကု ပၠံၚ်ၜးကတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ဖအောဝ်ကဵုပၠံၚ်ၜးကေတ် မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ် ပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ သီုဂပ်ဝ်ဖအောဝ်စကာဗၞတ်မွဲဝါဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဝါလေဝ် ပၠံၚ်ၜးမ္ဂး၊ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ်ပွမဒးသၠးရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် သ္ၚာဝွံ လှာဲဂတးတဴ မွဲဟာန်ကေုာံခမဳဗြဴသအာၚ်တုဲ ဟိုတ်နူအဲဍိက် ပၠံၚ်ၜးကေတ်ဂှ်ရ ဂပ်ဝ်ဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ၚာဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 746) ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴဒှ်တုဲ လှာဲဂတးသ္ၚာတုဲမှ ပၠံၚ်ၜးလေဝ် ပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ် ဖအောဝ်ကဵုပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာတုဲ လှာဲဂတးသ္ၚာတုဲမှ ပၠံၚ်ၜးလေဝ် ပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ် ဖအောဝ်ကဵုပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴဒှ်တုဲ လှာဲဂတးသ္ၚာတုဲမှ ပၠံၚ်ၜးလေဝ် ပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ်ဖအောဝ်ကဵုပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ လှာဲဂတးပရိက္ခရာသအာၚ်တုဲမှ ပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်ကဵုပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ လှာဲဂတးသ္ၚာကီု ပရိက္ခရာသအာၚ်ကီု ကေုာံညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴတုဲ ပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်ကဵုပၠံၚ်ၜးကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵု ခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵု ခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 747) ခမဳဗြဴဂှ်လေဝ် (ကလေၚ်) ကဵုမ္ဂး၊ ကေုာံခမဳဗြဴဂှ်လေဝ် ဍုက်ကေဝ်ဒဒှ်ေဒယှ်တုဲ ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၃.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 748) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂိယဲဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဥပးမွဲတၠ ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာတုဲမ္ဂး “ယွံနာဲဗြဴ မုရဴဟွံဒှ်တသိုခ်မွဲ ဒှ်ကုတၠအဲရော? သ္ဂောံရၚ်တၠုၚ်နၚ် မုမွဲရော?” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ယွံဒကာ အဲ နွံပၟိက်ကဵုကၠေၚ်သွဟ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဥပးဂှ် ရၚ်တၠုၚ်နၚ် (ရာန်နၚ်) ကၠေၚ်သွဟ် နကဵုကသာပ် (နကဵုသၠုဲ) နူသ္ၚိဖျာမွဲတၠတုဲ ကဵုဒါန်ကုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံဒကာ အဲ ဟွံမွဲပၟိက်ကဵုကၠေၚ်သွဟ်ရ၊ နွံပၟိက်ကဵုကၠေၚ်ဟေၚ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးပၠန်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဥပးဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်တၠဖျာပၠန်တုဲ “ယွံကောန်နာဲ နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟွံမွဲပၟိက်ကဵုကၠေၚ်သွဟ်ရ၊ နွံပၟိက်ကဵုကၠေၚ်ဟေၚ်ရဂး၊ ဩဝ်ကလေၚ်ကေတ် ကၠေၚ်သွဟ်တၠအဲညိ၊ ဩဝ်ကဵုကၠေၚ် ကုအဲညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုတၠဖျာဂှ်ရ။ ယွံနာဲ ဂြပ်သွံလဝ်တုဲဂှ် ယဝ်ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ကလေၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မွဲလှေ်ပၠန်မ္ဂး၊ မုရဴမွဲအခိၚ်မွဲ ကြက်သ္ဂောံသွံဂြပ်ရော? နကဵုၚုဟ်ကၠေၚ်သွဟ်ဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲရ၊ ဩဝ်ကေတ်နၚ် ၚုဟ်ကၠေၚ်ညိ၊ ကြက်ကလိဂွံကၠေၚ်ရ ရဴဝွံ (တၠဖျာ) ဟီုရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဥပးဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်ရော” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်ဥပးဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳတြုံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ခမဳတြုံဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ခမဳဗြဴ ထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 749) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ==== 750) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ မ္ဂးဂှ် အာတ်ဝတ္ထုမမိက်ကဵုမွဲမွဲတုဲ။ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံဝတ္ထုဂှ်တုဲ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဝတ္ထုဝွံ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ ဟိုတ်နူအဲဍိက် အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 751) ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုသအာၚ်ဒှ်တုဲ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုသအာၚ်ဒှ်တုဲ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 752) (ထပ်) အာတ် ဝတ္ထုအာတ်လဝ်ဂှ်ဟေၚ်မ္ဂး၊ အာတ်ဝတ္ထုသအာၚ် (မသအာၚ်နူဝတ္ထုအာတ်လဝ်တမ်ဂှ်) မ္ဂး၊ ထ္ၜးကဵုဖဵုအာနိသံသတုဲ အာတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၃.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== 753) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဂိယဲဒၟံၚ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဥပးမွဲတၠ ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာတုဲမ္ဂး “ယွံနာဲဗြဴ ထတ်ယုက်ဒၟံၚ်ဟာ၊ ယိုပ်ယာပ်ဒၟံၚ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ယွံဒကာ အဲ ဟွံထတ်ယုက်ရ၊ ဟွံယိုပ်ယာပ်ရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ယွံနာဲဗြဴ ကြက်စွံလဝ်ကဵုကသာပ် ပ္ဍဲသ္ၚိတၠဖျာမၞုံယၟုဝွံရ၊ နူသ္ၚိတၠဖျာဂှ် ဩဝ်ကဵုရၚ်တၠုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် အရာဝတ္ထုနွံပၟိက်ဂှ်ညိ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံသိက္ခမာန်ဗြဴ ဩဝ်အာညိ၊ နူသ္ၚိတၠဖျာမၞုံယၟုဝွံ ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်ကေတ်နၚ်ကၠေၚ် နကဵုကသာပ်ညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်ဗလးဏာ သိက္ခမာန်ဗြဴမွဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သိက္ခမာန်ဗြဴဂှ် ရၚ်တၠုၚ်ကေတ်နၚ်ကၠေၚ် နကဵုကသာပ် နူသ္ၚိဖျာဂှ်တုဲ ကဵုကုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံသိက္ခမာန်ဗြဴ အဲ ဟွံမွဲပၟိက်ကဵုကၠေၚ်ရ၊ နွံပၟိက်ကဵုကၠေၚ်သွဟ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးပၠန်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သိက္ခမာန်ဗြဴဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ် တၠဖျာဂှ်တုဲ “ယွံဒကာ နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ဟွံမွဲပၟိက်ကဵုကၠေၚ်ရ၊ နွံပၟိက်ကဵုကၠေၚ်သွဟ်ဟေၚ်ရဂး၊ ဩဝ်ကလေၚ်ကေတ် ကၠေၚ်တၠအဲညိ၊ ဩဝ်ကဵုကၠေၚ်သွဟ် ကုအဲညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုတၠဖျာဂှ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴ ဂြပ်သွံလဝ်တုဲဂှ် ယဝ်ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ကလေၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မွဲလှေ်ပၠန်မ္ဂး၊ မုရဴပ္ဍဲအခိၚ်မွဲ ကြက်သ္ဂောံသွံဂြပ်ဂှ်ရော? နကဵုၚုဟ်ကၠေၚ်ဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်ကၠေၚ်တုဲရ၊ ဩဝ်ကေၚ်နၚ် ၚုဟ်ကၠေၚ်သွဟ်ညိ၊ ကြက်ကလိဂွံကၠေၚ်သွဟ်ရ ရဴဝွံ (တၠဖျာ) ဟီုရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သိက္ခမာန်ဗြဴဂှ် ဒတူလရိုအ်ယာံဒၟံၚ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “ယွံသိက္ခမာန်ဗြဴ တၠအဲ မုဟိုတ် လရိုအ်ယာံဒၟံၚ်ရော?” ရဴဝွံ သၟာန်သိက္ခမာန်ဗြဴဂှ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သိက္ခမာန်ဗြဴဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ပၠန်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ပၠန်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ပၠန်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 754) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 755) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုမမိက်ကဵုမွဲမွဲတုဲ။ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံဝတ္ထုဂှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဝတ္ထုဝွံ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်တုဲမှ ဟိုတ်နူအဲဍိက်ဖအောဝ်ကဵုရာန် ဝတ္ထုသအာၚ်ဂှ်ရ ဂပ်ဝ်ဒးသၠးကၠေံရ၊ ဝတ္ထုဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ။ ပ ။ ရဴဝွံဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 756) ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန် ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဖအောဝကဵုရာန် ဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုသအာၚ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဝတ္ထုသအာၚ် ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 757) (ထပ်) ကဵုရာန် ဝတ္ထုမကဵုရာန်လဝ်ဂှ်ဟေၚ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ် (မသအာၚ်နူဝတ္ထု ကဵုရာန်တမ်ဂှ်) မ္ဂး၊ တွံထ္ၜးကဵုဖဵုအာနိသံသတုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမတုဲရ။ ===၃.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 758) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဥပးဂမၠိုၚ် တၞဟ်နသွက်သ္ၚာဘိက္ခုနဳသၚ်ပၟိက်ဂၞပ်တုပ် ပကောံပကေဝ်ကေတ်တုဲ စွံပတန်လဝ် ပရိက္ခရာ ပ္ဍဲသ္ၚိညးဗၞိက်ယာတ်မွဲတၠတုဲမ္ဂး ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ပ္ဍဲသ္ၚိညးဗၞိက်ယာတ် မၞုံယၟုဝွံ တၞဟ်နသွက်သ္ၚာ စွံပတန်လဝ်ကဵု ပရိက္ခာရာတုဲရ၊ နူသ္ၚိဂှ် ကဵုရၚ်တၠုၚ်နၚ်သ္ၚာတုဲ ဩဝ်ပါ်ပရအ်ကေတ်အိုတ်ညိ ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာဂှ် ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဂဥုဲတုဲမ္ဂး သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ။ ဥပးဂမၠိုၚ်တီတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်ဥပးဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 759) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 760) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ နကဵုပရိက္ခရာ မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မ္ဂးဂှ် နကဵုပရိက္ခရာမဂပ်ဝ်ကဵုလဝ်ဒါန် တၞဟ်နဖဵုသွက်ဝတ္ထုပစ္စယ်မွဲသအာၚ်။ ဂပ်သၚ် မ္ဂးဂှ် ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုသၚ်။ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုဂိုဏ်ဟွံသေၚ်၊ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုခမဳဗြဴမွဲဇကု ဟွံသေၚ်ရ။ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံဝတ္ထုပစ္စယ် ပရန်တၟံလဝ်ကဵုဒါန်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် အဲဍိက် ဂပ်ဝ်ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဂပ်ဝ်ဒးသၠးကၠေံရ၊ ဝတ္ထုဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ။ ပ ။ ရဴဝွံဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 761) ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂပဲါစိုတ်ရ။ အခိၚ်မကလိဂွံ ဝတ္ထုမသၠးကၠေံတုဲဂှ် သ္ဒးကလေၚ်ရၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ အတိုၚ်မကဵုဒါန်တမ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 762) ရၚ်တၠုၚ်ဏာ မသှေ်သၟေဟ်ရ။ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠဂြပ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုဲရ။ ===၃.၇။ သိက္ခာပိဒ်သတ္တမ=== 763) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဥပးဂမၠိုၚ် တၞဟ်နသွက်သ္ၚာဘိက္ခုနဳသၚ် ပၟိက်ဂၞပ်တုပ် ပကောံပကေဝ်ကေတ်တုဲ စွံပတန်လဝ်ပရိက္ခရာ ပ္ဍဲသ္ၚိညးဗၞိက်ယာတ်မွဲတၠတုဲမ္ဂး ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ပ္ဍဲသ္ၚိညးဗၞိက်ယာတ် မၞုံယၟုဝွံ တၞဟ်နသွက်သ္ၚာ စွံပတန်လဝ်ကဵု ပရိက္ခရာတုဲရ၊ နူသ္ၚိဂှ် ကဵုရၚ်တၠုၚ်နၚ်သ္ၚာတုဲ ဩဝ်ပါ်ပရအ်ကေတ်အိုတ်ညိ ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာဂှ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဂဥုဲတုဲမ္ဂး သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ။ ဥပးဂမၠိုၚ် တီတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ကီုရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 764) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ နကဵုပရိက္ခသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜး အိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ==== 765) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ နကဵုပရိက္ခရာ မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မ္ဂးဂှ် နကဵုပရိက္ခရာမဂပ်ဝ်ကဵုလဝ်ဒါန် တၞဟ်နဖဵုသွက်ဝတ္ထုပစ္စယ်မွဲသအာၚ်။ ဂြပ်သၚ် မ္ဂးဂှ် ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုသၚ်။ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုဂိုဏ်ဟွံသေၚ်၊ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုခမဳဗြဴမွဲဇကု ဟွံသေၚ်ရ။ ဍေံမအာတ်အလဵုဇကု မ္ဂးဂှ် အာတ်အလဵုဇကုတုဲ။ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံဝတ္ထုပစ္စယ် မရန်တၟံလဝ်ကဵုဒါန်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် နကဵုပရိက္ခရာသၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု အဲဍိက် ဂပ်ဝ်ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဂပ်ဝ်ဒးသၠးကၠေံရ၊ ဝတ္ထုဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ။ ပ ။ ရဴဝွံဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 766) ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ အခိၚ်မကလိဂွံ ဝတ္ထုမသၠးကၠေံတုဲဂှ် သ္ဒးကလေၚ်ရၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ အတိုၚ်မကဵုဒါန်တမ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 767) ရၚ်တၠုၚ်ဏာ မသှေ်သၟေဟ်ရ၊ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကီု တၠဂြပ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ် သတ္တမတုဲရ။ ===၃.၈။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ=== 768) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပသ္ပဒတဴပ္ဍဲပြဝိုဏ် ဂကောံမွဲဂှ် ဍောၚ်ၜိုတ်တဴ နကဵုယာဂုအိုတ်ရ ‘ဝါတ်ယာဂုအိုတ်ရ’ ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဂကောံဂှ် တၞဟ်နသွက်ယာဂုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပၟိက်ဂၞပ်တုပ် ပကောံပကေဝ်ကေတ်တုဲ စွံပတန်လဝ်ပရိက္ခရာ ပ္ဍဲသ္ၚိဖျာမွဲတၠတုဲမ္ဂး ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ပ္ဍဲသ္ၚိဖျာမၞုံယၟုဝွံ တၞဟ်နသွက်ယာဂု စွံပတန်လဝ်ကဵု ပရိက္ခရာတုဲရ၊ နူသ္ၚိဖျာဂှ် ကဵုရၚ်တၠုၚ်နၚ်သ္ၚုတုဲမ္ဂး ၜိုဟ်ယာဂုတုဲ ဩဝ်သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ညိ” ရဴဝွဴ ဂရၚ်ပတီရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာဂှ် ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဂဥုဲတုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ။ ဂကောံဂှ်တီတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်နကဵုပရိက္ခရာညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန် ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 769) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ နကဵုပရိက္ခရာညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 770) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ နကဵုပရိက္ခရာ မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မ္ဂးဂှ် နကဵုပရိက္ခရာမဂပ်ဝ်ကဵုလဝ်ဒါန် တၞဟ်နဖဵုသွက်ဝတ္ထုပစ္စယ်မွဲသအာၚ်။ ဂြပ်ညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မ္ဂးဂှ် ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုဂကောံဂိုဏ်။ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုသၚ်ဟွံသေၚ်၊ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုခမဳဗြဴမွဲဇကု ဟွံသေၚ်ရ။ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ပါဲကၠေံဝတ္ထုပစ္စယ် မရန်တၟံလဝ်ကဵုဒါန်တဒြ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် နကဵုပရိက္ခရာညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် အဲဍိက် ဂပ်ဝ်ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဂပ်ဝ်ဒးသၠးကၠေံရ၊ ဝတ္ထုဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ။ ပ ။ ရဴဝွံဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 771) ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတိနိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ အခိၚ်မကလိဂွံ ဝတ္ထုမသၠးကၠေံတုဲဂှ် သ္ဒးကလေၚ်ရၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ အတိုၚ်မကဵုဒါန်တမ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 772) ရၚ်တၠုၚ်ဏာ မသှေ်သၟေဟ်ရ၊ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကီု တၠဂြပ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမတုဲရ။ ===၃.၉။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမ=== 773) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပသ္ပဒတဴပ္ဍဲပြဝိုဏ် ဂကောံမွဲဂှ် ဍောၚ်ၜိုတ်တဴ နကဵုယာဂုအိုတ်ရ ‘ဝါတ်ယာဂုအိုတ်ရ’။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဂကောံဂှ် တၞဟ်နသွက်ယာဂု ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပၟိက်ဂၞပ်တုပ် ပကောံပကေဝ်ကေတ်တုဲ စွံပတန်လဝ်ပရိက္ခရာ ပ္ဍဲသ္ၚိဖျာမွဲတၠတုဲမ္ဂး ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ပ္ဍဲသ္ၚိဖျာမၞုံယၟုဝွံ တၞဟ်နသွက်ယာဂု စွံပတန်လဝ်ကဵုပရိက္ခရာတုဲရ၊ နူသ္ၚိဖျာဂှ် ကဵုရၚ်တၠုၚ်နၚ်သ္ၚုတုဲမ္ဂး ၜိုဟ်ယာဂုတုဲ ဩဝ်သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာဂှ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကု ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဂဥုဲတုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ။ ဂကောံဂှ် တီတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရာ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နကဵုပရိက္ခရာဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 774) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ နကဵုပရိက္ခရာညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်နဝမ==== 775) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ နကဵုပရိက္ခရာ မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မ္ဂးဂှ် နကဵုပရိက္ခရာမဂပ်ဝ်ကဵုလဝ်ဒါန် တၞဟ်နဖဵုသွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်။ ဂြပ်ညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မ္ဂးဂှ် ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုဂကောံဂိုဏ်။ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုသၚ်ဟွံသေၚ်၊ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုခမဳဗြဴမွဲဇကု ဟွံသေၚ်ရ။ ဍေံမအာတ်ကေတ်အလဵုဇကု မ္ဂးဂှ် အာတ်ကေတ်အလဵုဇကုတုဲ။ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံဝတ္ထုပစ္စယ် မရန်တၟံလဝ်ကဵုဒါန်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် နကဵုပရိက္ခရာညးဂမၠိုၚ်ပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု အဲဍိက်ဂပ်ဝ်ဖအောဝ်ကဵုရာန်သအာၚ်ဒှ်တုဲ ဂပ်ဝ်ဒးသၠးကၠေံရ၊ ဝတ္ထုဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ။ ပ ။ ရဴဝွံဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 776) ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ အခိၚ်မကလိဂွံ ဝတ္ထုမသၠးကၠေံတုဲဂှ် သ္ဒးကလေၚ်ရၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ အတိုၚ်မကဵုဒါန်တမ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 777) ရၚ်တၠုၚ်ဏာ မသှေ်သၟေဟ်ရ၊ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠဂြပ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမတုဲရ။ ===၃.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ=== 778) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ်လေဝ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ၊ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ် ပြာပ်ခသဳကၠဳ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ပြဝိုဏ်ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သရိုဟ်လီုလာ်အာတုဲ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴ မုဟိုတ် ပြဝိုဏ်တၠအဲ သရိုဟ်လီုလာ်ရော?” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ရ။ ယွံဒကာတအ် ညးမကဵုဒါန်ဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံမွဲအိုတ်ရ၊ ညးမပဠေဝ်ပဠေတ်ကဵုဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံမွဲအိုတ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် တၞဟ်နသွက်ပြဝိုဏ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပၟိက်ဂၞပ်တုပ် ပကောံပကေဝ်ကေတ်တုဲ ကဵုဒါန်ပရိက္ခာ ကုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် နကဵုပရိက္ခရာဂှ်ဂှ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဂဥုဲတုဲ သ္ပပြဘိုဂ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် တီတုဲ “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နကဵုပရိက္ခရာဇကုပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နကဵုပရိက္ခရာဇကုပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ် ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နကဵုပရိက္ခရာဇကုပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု သ္ဂောံဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာသ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 779) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ နကဵုပရိက္ခရာဇကုပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ (စၞောန်ထ္ၜး) သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜး အိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 780) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ နကဵုပရိက္ခရာ မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မ္ဂးဂှ် နကဵုပရိက္ခရာမဂပ်ဝ်ကဵုလဝ်ဒါန် တၞဟ်နဖဵုသွက်ဝတ္ထုပစ္စယ်မွဲသအာၚ်။ ဂြပ်ဇကုပိုၚ် မ္ဂးဂှ် ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုခမဳဗြဴမွဲဇကု။ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုသၚ်ဟွံသေၚ်၊ ဂြပ်မကဵုလဝ်ဒါန် ကုဂိုဏ် ဟွံသေၚ်ရ။ ဍေံမအာတ်ကေတ်အလဵုဇကု မ္ဂးဂှ် အာတ်ကေတ်အလဵုဇကုတုဲ။ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံဝတ္ထုပစ္စယ် မရန်တၟံလဝ်ကဵုဒါန်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် နကဵုပရိက္ခရာဇကုပိုၚ် မၞုံကဵုပွမရန်တၟံ သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ကီု နကဵုပရိက္ခရာ မအာတ်ကေတ်အလဵုဇကုကီု အဲဍိက် ဂပ်ဝ်ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဂပ်ဝ်ဒးသၠးကၠေံရ၊ ဝတ္ထုဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 781) ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်မွဲသအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်မွဲသအာၚ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ဖအောဝ်ကဵုရာန်ဝတ္ထုသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ အခိၚ်မကလိဂွံ ဝတ္ထုမသၠးကၠေံတုဲဂှ် သ္ဒးကလေၚ်ရၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ အတိုၚ်မကဵုဒါန်တမ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဝတ္ထုမဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုဝတ္ထု မဒှ်သွက်ပစ္စယ်သအာၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 782) ရၚ်တၠုၚ်ဏာ မသှေ်သၟေဟ်ရ၊ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠဂြပ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် ရၚ်တၠုၚ်ဏာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ ===၃.၁.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမ=== 783) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ်လေဝ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သၟိၚ်ဇၞော်ပသေနဒဳကောသလ ပ္ဍဲအခိၚ်မၜိုဟ်ဂံက် ဓလီုလတက်နၚ်ယာတ်ကၟဝ် မထေက်တန်ကဵုၚုဟ်မးမဂၠိုၚ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာတုဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞဲါမွဲရ၊ သၟိၚ်ဇၞော်ပသေနဒဳကောသလ မဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞဲါမွဲတုဲဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုတီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်) ကဵုဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် (ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုကေက်သကာမြဟ်မြာရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ကဵုတီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်) ကဵုဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် (ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုကေက်သကာမြဟ်မြာတုဲမ္ဂး သၟိၚ်ဇၞော်ပသေနဒဳကောသလဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ အရာဝတ္ထုနွံပၟိက်ဂှ် ဟီုသ္ဂးညိ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ယွံသၟိၚ်မပြဲ တၠအဲ ယဝ်မိက်ကဵုဒါန် ကုအဲမ္ဂး ဩဝ်ကဵုဒါန်ယာတ်ကၟဝ်ဝွံညိ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးဂှ်ရ ကဵုထောံဒါန်တုဲပ္ဍဲကြဴ ဒၠိုက်ကတဵုနူဒၞဲါတုဲမ္ဂး လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ်တုဲ သ္ပရှေ်သှေ်ရဴဂဴကၠာ ပဲါစ္ဍးအာရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဝွံ ပၟိက်ဇၞော်အိုတ်ရ၊ ဟွံတရိုပ်စိုတ်အိုတ်ရ၊ မုဟိုတ် သ္ဂောံအာတ်တဴယာတ်ကၟဝ်သၟိၚ်ဇၞော်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ဂောံအာတ်တဴ ယာတ်ကၟဝ်သၟိၚ်ဇၞော်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာတ်တဴ ယာတ်ကၟဝ် သၟိၚ်ဇၞော်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာတ်တဴယာတ်ကၟဝ်သၟိၚ်ဇၞော်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 784) “ခမဳဗြဴ မအာတ်ယာတ်လတက်မဇြိုၚ် (တီု) ဂှ် သ္ဒးအာတ် ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ် ပန်ကံသမလောန်ရ၊ အာတ်တဴ ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ် လောန်လတူဂှ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာတပ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမ==== 785) ယာတ်လတက်မဇြိုၚ် မ္ဂးဂှ် ယာတ်လတက်မွဲမွဲဂတှေ် (မထေက်ကဵုသုၚ်စောဲ) ပ္ဍဲအခိၚ်ၜိုဟ်ဂံက်ရောၚ်။ ခမဳဗြဴ မအာတ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴ မကဵုတီကေတ်။ သ္ဒးအာတ် ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ်ပန်ကံသမလောန်ရ မ္ဂးဂှ် သ္ဒးအာတ်ယာတ်လတက် မထေက်ကဵုၚုဟ်မးစှ်တြဴကသပ်ရ။ အာတ်တဴ ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ်မး လောန်လတူဂှ် မ္ဂးဂှ် ကဵုတီကေတ် ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ် လောန်လတူဂှ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ယာတ်လတက်ဝွံ အဲဍိက် ဂပ်ဝ်အာတ်လောန်လတူပန်ကံသ ‘စှ်တြဴကသာပ်’ ဒှ်တုဲ ဂပ်ဝ်ဒးသၠးကၠေံရ၊ ယာတ်လတက်ဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 786) ပ္ဍဲလောန်လတူပန်ကံသ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲလောန်လတူပန်ကံသ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲလောန်လတူပန်ကံသ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမယုတ်ဒေက်သၟဝ်ပန်ကံသ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲမယုတ်ဒေက်သၟဝ်ပန်ကံသ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲမယုတ်ဒေက်သၟဝ်ပန်ကံသ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီယုတ်ဒေက်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 787) အာတ် ယာတ်လတက်မၞုံဗၞတ်ပန်ကံသမ္ဂး၊ အာတ် ယာတ်လတက်မၞုံဗၞတ်မယုတ်ဒေက် သၟဝ်ပန်ကံသမ္ဂး၊ အာတ် ကလောမသဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ အာတ်ညးဘိက်နိမန်လဝ်ဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ အာတ် တၞဟ်နဖဵုညးသအၚ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်ကဵုရာန် နဂြပ်ဇကုမ္ဂး၊ ပ္ဍဲဇရေၚ်ညးမမိက်ကဵုအာတ် ယာတ်လတက် မထေက်ကဵုၚုဟ်မဂၠိုၚ်ဂှ် အာတ်ယာတ်လတက် မထေက်ကဵုၚုဟ်မအောန်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမတုဲရ။ ===၃.၁၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒွါဒသမ=== 788) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ်လေဝ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သၟိၚ်ဇၞော်ပသေနဒဳကောသာလ ပ္ဍဲအခိၚ်မဂမ္တဴဥ ဓလီုလတက်နၚ်ယာတ် မကတဵုဒှ် ခေါမရး မထေက်တန်ကဵုၚုဟ်မးမဂၠိုၚ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာတုဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞဲါမွဲရ၊ သၟိၚ်ဇၞော်ပသေနဒဳကောသလ မဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞဲါမွဲတုဲဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုတီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်) ကဵုဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် (ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုကေက်သကာမြဟ်မြာရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် နကဵုဂလာန်ဓရ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ကဵုတီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်) ကဵုဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် (ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုကေက်သကာမြဟ်မြာတုဲမ္ဂး သၟိၚ်ဇၞော်ပသေနဒဳကောသလဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ အရာဝတ္ထုနွံပၟိက်ဂှ် ဟီုသ္ဂးညိ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ယွံသၟိၚ်မပြဲ တၠအဲ ယဝ်မိက်ကဵုဒါန် ကုအဲမ္ဂး ဩဝ်ကဵုဒါန်ယာတ်လတက် မကတဵုဒှ်ခေါမရးဝွံညိ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးဂှ်ရ ကဵုထောံဒါန်တုဲပ္ဍဲကြဴ ဒၠိုက်ကတဵုနူဒၞဲါတုဲမ္ဂး လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ်တုဲ သ္ပရှေ်သှေ်ရဴဂဴကၠာ ပဲါစ္ဍးအာရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဝွံ ပၟိက်ဇၞော်အိုတ်ရ၊ ဟွံတရိုပ်စိုတ်အိုတ်ရ၊ မုဟိုတ် သ္ဂောံအာတ်တဴ ယာတ်လတက်မကတဵုဒှ် ခေါမရး သၟိၚ်ဇၞော်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ဂောံအာတ်တဴ ယာတ်လတက်မကတဵုဒှ် ခေါမရး သၟိၚ်ဇၞော်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာတ်တဴ ယာတ်လတက်မကတဵုဒှ် ခေါမရး သၟိၚ်ဇၞော်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာတ်တဴ ယာတ်လတက်မကတဵုဒှ် ခေါမရး သၟိၚ်ဇၞော်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 789) “ခမဳဗြဴ မအာတ် ယာတ်လတက်မသာ (ကြဳ) ဂှ် သ္ဒးအာတ် ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ် ၜါကံသဘာ်မလောန်ရ၊ အာတ်တဴ ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ်လောန်လတူဂှ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒွါဒသမ==== 790) ယာတ်လတက်မသာ မ္ဂးဂှ် ယာတ်မလတက်မွဲမွဲဂတှေ် (မထေက်ကဵုသုၚ်စောဲ) ပ္ဍဲအခိၚ်မဂမ္တဴရောၚ်။ ခမဳဗြဴ မအာတ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴ မကဵုတီကေတ်။ သ္ဒးအာတ် ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ် ၜါကံသဘာ်မလောန်ရ မ္ဂးဂှ် သ္ဒးအာတ်ယာတ်လတက် မထေက်ကဵုၚုဟ်စှ်ကသာပ်ရ။ အာတ်တဴ ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ် လောန်လတူဂှ် မ္ဂးဂှ် ကဵုတီကေတ် ယာတ်လတက်မထေက်ကဵုၚုဟ် လောန်လတူဂှ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်ပွမကလိဂွံ မၞုံကဵုဝိနယ်ကမ် ပွမဒးသၠးကၠေံရ၊ သ္ဒးသၠးကၠေံ ကုသၚ်ကီု ကုဂိုဏ်ကီု ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကုကီုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးသၠးကၠေံရ ။ ပ ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ယာတ်လတက်ဝွံ အဲဍိက် ဂပ်ဝ်အာတ်လောန်လတူ ၜါကံသဘာ် ‘စှ်ကသာပ်’ ဒှ်တုဲ ဂပ်ဝ်ဒးသၠးကၠေံရ၊ ယာတ်လတက်ဝွံ အဲဍိက် သၠးကဵုကုသၚ်ရ” ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုရ ။ ပ ။ ရဴဝွံ ဒးကဵုအိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုကုနာဲဗြဴရ ရဴဝွံ (ဒးကလေၚ်ကဵုရ)။ 791) ပ္ဍဲလောန်လတူၜါကံသဘာ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲလောန်လတူၜါကံသဘာ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲလောန်လတူၜါကံသဘာ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမယုတ်ဒေက်သၟဝ်ၜါကံသဘာ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲမယုတ်ဒေက်သၟဝ်ၜါကံသဘာ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲမယုတ်ဒေက်သၟဝ်ၜါကံသဘာ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီယုတ်ဒေက်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 792) အာတ် ယာတ်လတက်မၞုံဗၞတ်ၜါကံသဘာ်မ္ဂး၊ အာတ် ယာတ်လတက်မၞုံဗၞတ်မယုတ်ဒေက် သၟဝ်ၜါကံသဘာ်မ္ဂး၊ အာတ် ကလောမသဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ အာတ်ညးဘိက်နိမန်လဝ်ဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ အာတ် တၞဟ်နဖဵုညးသအာၚ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်ကဵုရာန် နဂြပ်ဇကုမ္ဂး၊ ပ္ဍဲဇရေၚ်ညးမမိက်ကဵုအာတ် ယာတ်လတက် မထေက်ကဵုၚုဟ်မဂၠိုၚ်ဂဋ္ဌှ် အာတ်ယာတ်လတက် မထေက်ကဵုၚုဟ်မအောန်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒွါဒသမတုဲရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜးကဵု အာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ်ပိစှော်ဝွံ ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ်ပိစှော်ဂှ် သၟာန်နာဲဗြဴဂမၠိုၚ်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြအိုတ်ရ၊ ရဴဝွံ နမဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြဂှ် ဂွံသမ္တီကေတ် ဒဒှ်မသအးဇ္ၚးနူအာပတ်ဝွံရ။ ဘိက္ခုနဳဝိဘၚ် ခဏ်နိဿဂ္ဂိတုဲရ။  −−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−−− =၄။ ဘိက္ခုနဳဝိဘၚ် ခဏ်ပါဲစိုတ်= ==၄.၁။ လသုဏဝဂ်== ===၄.၁.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ=== ယွံနာဲတအ် အာပတ်ပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ် ကၠံတြဴစှော်တြဴဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။ 793) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဥပးမွဲတၠဂှ် “ကုနာဲဗြဴဂမၠိုၚ် မၞုံပၟိက်ကဵုလသိုဏ်ဗတာၚ်ဂှ် အဲဍိက် ဘိက်နိမန် (သွက်ဂွံဒုၚ်ဒါန်) လသိုဏ်ဗတာၚ်ရ” ရဴဝွံ ဘိက်နိမန်လဝ် ဘိက္ခုနဳသၚ်ရ၊ “ယွံခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် က္ညကၠုၚ်အိုတ်မ္ဂး၊ ကုခမဳဗြဴမွဲမွဲဇကု ဩဝ်ကဵုထောံဒါန် လသိုဏ်ဗတာၚ်ၜါကၟဵု ပိကၟဵုဂမၠိုၚ်ညိ” ရဴဝွံ ညးမၚ်ခံက် (ဝါ) လသိုဏ်ဗတာၚ် ဖအောဝ်စကာဗကန်လဝ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ပေဲါသဘၚ်ဒှ်တုဲ လသိုဏ်ဗတာၚ်အတိုၚ်မရၚ်တၠုၚ်နၚ်ဂှ် အာစိုပ် ပွမအိုတ်အာရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ် ဥပးဂှ်တုဲ “ယွံဒကာ နွံပၟိက်ကဵုလသိုဏ်ဗတာၚ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဟွံမွဲရ၊ လသိုဏ်ဗတာၚ် အတိုၚ်မရၚ်တၠုၚ်နၚ်ဂှ် အိုတ်အာတုဲရ၊ ဩဝ်က္ညအာခံက် (ဝါ) လသိုဏ်ဗတာၚ်ညိ ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ က္ညအာခံက် (ဝါ) လသိုဏ်တုဲ သီုဟွံတီဗၞတ်ဗ္ၜတ် ကဵုရၚ်တၠုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် လသိုဏ်ဗတာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ။ ညးမၚ်ခံက် (ဝါ) လသိုဏ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံတီဗၞတ်ဗ္ၜတ် ကဵုရၚ်တၠုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် လသိုဏ်ဗတာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်ညးမၚ်ခံက် (ဝါ) လသိုဏ်ဗတာၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ် ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံတီဗၞတ်ဗ္ၜတ် ကဵုရၚ်ပတၠုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် လသိုဏ်ဗတာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံတီဗၞတ်ဗ္ၜတ် ကဵုရၚ်တပုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် လသိုဏ်ဗတာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုည်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံတီဗၞတ်ဗ္ၜတ် ကဵုရၚ်တၠုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် လသိုဏ်ဗတာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ဟီုတွံဓရ်တုဲ — ယွံခမဳတအ် ကေၚ်ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာတေံတုန် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ကေၚ်ဒှ်သမ္ဘာဗဗၞးမွဲတုဲ (ကုဍေံဂှ်) ကောန်ဝုတ်ဂမၠိုၚ်ပိမတွံဂး နန္ဒာ နန္ဒာဝတဳ သုန္ဒရဳနန္ဒာလေဝ် နွံအိုတ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဂှ် စုတိကလိလောန်စဴတုဲ ကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဂကူဂစေမ်ၜိုပ်မွဲရ၊ သၞေၚ်ဂစေမ်ၜိုပ်ဂှ်ဂမၠိုၚ် တုဲတဴနထဝ် အိုတ်သီုဒှ်အိုတ်ရ။ ၜိုပ်ဂှ် ကဵုတဴသၞေၚ်မွဲမွဲတၞုၚ် ကုဂကောံသ္ၚိဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ၜိုပ်ဝွံ ကဵုဒၟံၚ်သၞေၚ်မွဲမွဲတၞုၚ်ဇဳ ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ” ရဴဝွံ ပၠုပ်စိုတ်တုဲ ရပ်ကေတ်သၟိၚ်ၜိုပ်ဂှ်တုဲမ္ဂး သ္ပစဵုကဵုသၞေၚ်ဟွံမွဲရ ‘ပိုက်ကေတ်သၞေၚ်မွဲတၞုၚ်ဟွံသှေ်ရ’၊ သၞေၚ်သၟိၚ်ၜိုပ်မကလေၚ်တိုန်ကၠုၚ်ဂမၠိုၚ် ဒှ်အာဗုဗုဖအိုတ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ်လေဝ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ဟိုတ်နူလောဘဇၞော်လောန်ဂှ်ရ သ္ဒးဟုတ်ယုတ်ကၠုၚ် နူထဝ်တုဲရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်လၟုဟ်ဝွံတုန် ကြက်ဟုတ်ယုတ် နူလသိုဏ်ဗတာၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ နကဵုဝတ္ထုဂြပ်မကလိဂွံဂှ် သ္ဒးသ္ဍိုက်မၠိုက်တရိုပ်စိုတ်ရ၊ ဍာံကွေံရ၊ ပွမလောဘဇၞော်လောန်ဂှ် ယုတ်မာရ၊ ရပ်ကေတ်သၟိၚ်ၜိုပ်တုဲ (ဟိုတ်မပိုက်ကေတ်သၞေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ရ) သ္ဒးကျဟောံ ဟုတ်ယုတ် နူထဝ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နဟိုတ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲမ္ဂး ပွမဇြိုၚ်ကဵုလွဳမြိမြန်ဇကုဇကု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 794) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ စလသိုဏ်ဗတာၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ==== 795) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ လသိုဏ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ လသိုဏ်မကတဵုဒှ် ပ္ဍဲမဂဓရးရ။ “ကြက်စရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 796) ပ္ဍဲလသိုဏ်ဗတာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီလသိုဏ်ဗတာၚ်ဒှ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလသိုဏ်ဗတာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလသိုဏ်ဗတာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီလသိုဏ်ဗတာၚ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဟွံသေၚ်ကဵုလသိုဏ်ဗတာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီလသိုဏ်ဗတာၚ်ဒှ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဟွံသေၚ်ကဵုလသိုဏ်ဗတာၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဟွံသေၚ်ကဵုလသိုဏ်ဗတာၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီလသိုဏ်ဗတာၚ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 797) ပ္ဍဲလသိုဏ်သာ်မိတ်ကီု ပ္ဍဲလသိုဏ်ဗကေတ်ကီု ပ္ဍဲလသိုဏ်သာ်ၚေက်ကီု ပ္ဍဲလသိုဏ်ဗတာၚ် (မွဲကၞဟ်၊ မွဲက္ဍိုပ်ဓဝ်) ဟွံမွဲကဵုဂဏဳကီု ပ္ဍဲသွမစိန်တုဲကီု ပ္ဍဲအမာဲသွဖျုန်မစိန်တုဲကီု ပ္ဍဲဂစိုတ်ခၞာကၠေၚ်ကီု ပ္ဍဲယိုဟ်ဗ္ဒရ်ကီု ပ္ဍဲပွေက်ကီု ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၄.၁.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 798) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ကဵုပိုက်တသော် ပ္ဍဲဌာန်မက္ဍန်ဂြက် ပၞက်ဓလုက်တုဲ သီုမဂၞံၚ်ဂၞါတ်ဇကုသၟး (ဟၟဲကဵုဗွိုက်လတက်) ဟုမ်ဍာ်ပ္ဍဲကြုၚ်အစိရဝတဳ မွဲဟာန်ကေုာံဗြဴစရာဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲမွဲသၞေဟ်ဓဝ်အိုတ်ရ။ ဗြဴစရာဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ကဵုပိုက်ကၠေံတသော် ပ္ဍဲဌာန်မက္ဍန်ဂြပ်ပၞက်ဓလုက်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်ဗြဴစရာဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ကဵုပိုက်ကၠေံတသော် ပ္ဍဲဌာန်မက္ဍန်ဂြက်ပၞက်ဓလုက်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ကဵုပိုက်ကၠေံတသော် ပ္ဍဲဌာန်မက္ဍန်ဂြက်ပၞက်ဓလုက်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ကဵုပိုက်ကၠေံတသော် ပ္ဍဲဌာန်မက္ဍန်ဂြက်ပၞက်ဓလုက်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 799) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ကဵုပိုက်ကၠေံတသော် ပ္ဍဲဌာန်မက္ဍန်ဂြက်ပၞက်ဓလုက်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန် ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ==== 800) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဌာန်မက္ဍန်ဂြပၞက်ဓလုက် မ္ဂးဂှ် အကြာပါၚ်ကၞက်ၜါဂမၠိုၚ်ကီု ဌာန်အၚ်္ဂသၠးတရဴသၟတ်ကီုရောၚ်။ ကဵုပိုက်ကၠေံ မ္ဂးဂှ် တသော်မွဲတၞုၚ်လေဝ် ကဵုပိုက်ကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ တသော်ဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် ကဵုပိုက်ကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 801) ဟိုတ်နူဟိုတ်မတွံဂးသရ ကဵုပိုက်ကၠေံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယတုဲရ။ ===၄.၁.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ=== 802) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴၜါဇကု ဟွံမိပ်လဟိၚ်တုဲ လုပ်အာပ္ဍဲဂၠမ်သတိက်တုဲမ္ဂး တက်ဒါတ်ဝေၚ် ဂၠးပဿာဝမဂ် (သၞိၚ်ဇကုညးဗြဴ) အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဟိုတ်မမိၚ်ဗရုဂှ်ရ ဂြိပ်ကၠုၚ်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴတအ် မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် မုဟိုတ် ကလိလောန်မိပ်ဇြိပ်လဟိၚ် မွဲဟာန်ကေုာံတြုံအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်အိုတ်ရ။ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ဟဂွံကလိလောန်မိပ်ဇြိပ်လဟိၚ် မွဲဟာန်ကေုာံတြုံအိုတ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဂးတုဲ) ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် တက်ဒါတ်ဝေၚ် ဂၠးပဿာဝမဂ် (သၞိၚ်ဇကုညးဗြဴ) အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် တက်ဒါတ်ဝေၚ် ဂၠးပဿာဝမဂ် (သၞိၚ်ဇကုညးဗြဴ) အိုတ်ရောရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် တက်ဒါတ်ဝေၚ် ဂၠးပဿာဝမ်ဂ် (သၞိၚ်ဇကုညးဗြဴ) အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 803) “ဟိုတ်နူပွမတက်ဒါတ်ဝေၚ် ဂၠးပဿာဝမဂ် (သၞိၚ်ဇကုညးဗြဴ) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တတိယ==== 804) ပွမတက်ဒါတ် ဂၠးပဿဝမဂ် (သၞိၚ်ဇကုညးဗြဴ) မ္ဂးဂှ် သာယျေန်တဴတၟတ်ဒွံဒှ်တုဲ ဗွဲတွဵုမယုတ် နကဵုသၠဒကှ်လေဝ် တက်ဒါတ် ဌာန်အၚ်္ဂသၠးတရဴသၟတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 805) ဟိုတ်နူဟိုတ်မတွံဂးသရ တက်ဒါတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၄.၁.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 806) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဗြဴကမၠောၚ်မောၚ်မတြေံမွဲဂှ် သ္ပခမဳ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴမွဲဂှ် ဟွံမိပ်လဟိၚ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဗြဴဂှ်တုဲမ္ဂး “ယွံနာဲဗြဴ ဗွဲမလအ်လမှသၟိၚ် အာကၠုၚ်ပံက်ဖက်ကဵု မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ်ရ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် (တၞဟ်နအေၚ်ဒုၚ်ရာဂ) မုရဴသာ်လဵု ဂွံသၟဟ်စောံမာန်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴဂှ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴ နကဵုဆုတဝ်ကြေက် မကလိတ်ကလောတ်သၟဟ်စောံ (တၞဟ်နအေၚ်ဒုၚ်ရာဂ) အိုတ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ယွံနာဲဗြဴ ဆုဝ်ကြေက်မကဠိတ်ကဠောတ်တုန် ပသာ်ရော? ရဴဝွံ (သၟာန်တဴမ္ဂး) ခမဳဗြဴဂှ် ဟီုလဴထ္ၜးကဵု ပရူပရာဆုတဝ်ကြေက်မကလိတ်ကလောတ်ကုခမဳဗြဴမကၠုၚ်သၟာန်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ဂိုၚ်ကေတ် ‘သ္ပသုၚ်စောဲ’ ဆုတဝ်ကြေက်မကဠိတ်ကဠောတ်တုဲ ပ္ဍဲကြဴ သီုဟဂွံကြာတ်ကဵုဍာ်ဂှ် ကၠဟ်ထောံလဝ် ပ္ဍဲဌာန်မွဲရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးရုဲကောံကၠံၚ်ဒၟံၚ်ရူရူတုဲ “ပွဝွံ ဒှ်ပွ မုရဴခမဳဗြဴမွဲရော?” ရဴဝွံ သၟာန်တုဲ ခမဳဗြဴဂှ် “ပွဝွံ ဒှ်ပွ အဲဍိက်ရ” ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးရ)။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ဂိုၚ်ကေတ် ‘သ္ပသုၚ်စောဲ’ ဆုတဝ်ကြေက်မကဠိတ်ကဠောတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ဂိုၚ်ေတ် ‘သ္ပသုၚ်စောဲ’ ဆုတဝ်ကြေက်မကဠိတ်ကဠောတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ဂိုၚ်ကေတ် ‘သ္ပသုၚ်စောဲ’ ဆုတဝ်ကြေက်မကဠောတ်ကဠောတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 807) “ဟိုတ်နူပွမသ္ပသုၚ်စောဲ ဆုတဝ်ကြေက်မကလိတ်ကလောတ်ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ==== 808) ဆုတဝ်ကြေက်မကလိတ်ကလောတ်မ္ဂးဂှ် တဝ်ကြေက် တဝ်ကြေက်ဆု တဝ်ကြေက် ခၞိက်ကြကောတ် တဝ်ကြေက်တိကမၠေတ်ရောၚ်။ ဟိုတ်နူပွမသ္ပသုၚ်စောဲ မ္ဂးဂှ် သာယျေန်တဴတၟတ်ဒွံဒှ်တုဲ ဗွဲတွဵုမယုတ် သၠဒကှ်လေဝ် ဆအ်ပြိုက်သပၠုပ် ပ္ဍဲပထောၚ်တရဴသၟတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 809) ဟိုတ်နူဟိုတ်မတွံဂးသရ ပြိုက်သပၠုပ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၄.၁.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== 810) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် မဟာပဇာပတိဂေါတမ ပြာပ်အာဇရေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ်တုဲမ္ဂး တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲဌာန်သၟဝ်ကျာ်ရ။ “ယွံတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ညးဗြဴမ္ဂးဂှ် မၞုံကဵုသၟူအမြာဲပသပသောန်ရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲဂှ် “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဩဝ်ကဵုသအးဇ္ၚး နဍာ် စဵုကဵုမသအးဇ္ၚးအိုတ်ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးတုဲ နကဵုဂလာန်ဓရ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုမဟာပဇာပတိဂေါတမဳ တီညာတ်ကေတ် (ဒတုဲဖဵုမြမောဝ်) ကဵုဒဂိုန်ဂိုၚ်ကေတ် (ဓရ်) (သွက်ဂွံဒ္ဂေတ်ဓရ်) ကဵုကေက်သကာမြဟ်မြာတုဲမ္ဂး မဟာပဇာပတိဂေါတမဳဂှ် လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲ သ္ပရှေ်သှေ်ရဴဂဴတုဲမ္ဂး ပဲါစ္ဍးအာရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲ “ယွံခမဳတအ် ကဵုအခေါၚ် တၞဟ်နကဵုသအးဇ္ၚးကဵုဍာ် ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကုဂှ် “တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုအခေါၚ် ပွမသအးဇ္ၚးနကဵုဍာ်ရ” ရဴဝွံ ဟိုတ်နူပွမသအးဇ္ၚးနကဵုဍာ် စဵုကဵုမသအးဇ္ၚး ဗွဲမဇြိုဟ်လောန်ဂှ်ရ ပ္ဍဲပထောၚ်တရဴသၟတ် (သၞိၚ်ဇကု) ဒှ်အာသရရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ကဵုသအးဇ္ၚးနကဵုဍာ် စဵုကဵုမသအးဇ္ၚး ဗွဲမဇြိုဟ်လောန်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ကဵုသအးဇ္ၚးနကဵုဍာ် စဵုကဵုမသအးဇ္ၚး ဗွဲမဇြိုဟ်လောန်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 811) “ခမဳဗြဴ မသအးဇ္ၚးနကဵုဍာ် စဵုကဵုမသအးဇ္ၚးဂှ် သ္ဒးကြဴကြာတ် စဵုကဵုဌာန်မၞုံဗၞတ် ၜါတၚ်လပုဟ်တဲ ၜါတၞုၚ်ဟေၚ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴ မကဵုကလိလောန်အာ ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂး)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 812) မသအးဇ္ၚးနကဵုဍာ် စဵုကဵုမသအးဇ္ၚး မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ ပွမကြဴကြာတ် ပထောၚ်တရဴသၟတ် (သၞိၚ်ဇကု) ရ။ ခမဳဗြဴ မသအးဇ္ၚး မ္ဂးဂှ် ပွမကြဴကြာတ်ဍာ်ရောၚ်။ သ္ဒးကြဴကြာတ် စဵုကဵုဌာန်မၞုံဗၞတ်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲ ၜါတၞုၚ်ဟေၚ်ရ မ္ဂးဂှ် သ္ဒးကြဴကြာတ် စဵုကဵုဌာန်မၞုံဗၞတ်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲ ပ္ဍဲတဲဂမၠိုၚ်ၜါတၞုၚ်ဟေၚ်ရ။ ကုခမဳဗြဴ မကဵုကလိလောန်အာ ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဂှ် မ္ဂးဂှ် သာယျေန်တဴတၟတ်ဒွံဒှ်တုဲ ဗွဲတွဵုမယုတ် အယာံမာတ်မွဲတၞုၚ်သောဲလေဝ် ကဵုကလိလောန်အာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 813) ပ္ဍဲမကလိလောန်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီကလိလောန်ဒှ်တုဲ ကြဴကြာတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမကလိလောန်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ကြဴကြာတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမကလိလောန်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံကလိလောန်ဒှ်တုဲ ကြဴကြာတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမယုတ်ဒေက် သၟဝ်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီကလိလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမယုတ်ဒေက် သၟဝ်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမယုတ်ဒေက် သၟဝ်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီယုတ်ဒေက်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 814) ကြဴကြာတ် စဵုကဵုဗၞတ်သၟဝ်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲမ္ဂး၊ ကြဴကြာတ် မယုတ်ဒေက်သၟဝ်ၜါတၚ်လပုဟ်တဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမတုဲရ။ ===၄.၁.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 815) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုည်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် အမာတ်ဇၞော်မၞုံယၟုအာရောဟန္တ သ္ပခမဳပ္ဍဲဇရေၚ် ခမဳတြုံဂမၠိုၚ်တုဲ သမ္ဘာတြေံအမာတ်ဇၞော်ဂှ်တုန် သ္ပခမဳဗြဴ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဂှ် သ္ပပွမကဵုပိုဉ် ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ကုခမဳမဒှ်ဃောကဵုဒၟံၚ်ပိုဉ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ခရော်ဍာ်သုၚ်တုဲ သီုမပိုက်ဒၟံၚ်ပၞိက်ဂှ် တန်တဴပ္ဍဲဇရေၚ်တုဲ ဟီုသ္ဂးကလိလောန်ၜက်စေဝ်ၜက်ပၞောန် ‘ဟီုတဴလဟီုကောန်ဗြဴ’ ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဂှ် “ယွံဒေံဗြဴ လ္ပသ္ပရဴဝွံညိ၊ ကမၠောန်ပွဝွံ ဟွံဂပ်ဝ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုရာန်သကိုတ် ခမဳဗြဴဂှ်ရ၊ “တၠအဲ ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာတေံ သီုမကၠောန်သ္ပကၠုၚ်ကဵုအဲ ရဴဝွံရဴဝွံဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်လၟုဟ်တုန် ဗၞတ်ဝွံဟေၚ် အေၚ်ဒုၚ်ဟွံမာန်ရဟာ” ရဴဝွံ နကဵုခရော်ဍာ်သုၚ် ခ္ဍံက်ၜုၚ်က္ဍိုပ်တုဲ နကဵုပၞိက်ဂှ် တက်ထဗးရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ကဵုဂွဵုဂွိုက်တက်ထဗး ကုခမဳတြုံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ကဵုဂွဵုဂွိုက်တက်ထဗး ကုခမဳတြုံရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ကဵုဂွဵုဂွိုက်တက်ထဗး ခမဳတြုံရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 816) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ကၠောန်ၜိုတ် ကုခမဳတြုံ မဒှ်ဃောကဵုဒၟံၚ်ပိုဉ် နကဵုဍာ်သုၚ်ကီု နကဵုပၞိက်ကီုမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 817) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကုခမဳတြုံ မ္ဂးဂှ် ကုခမဳတြုံ မဒှ်ပယျၚ်။ မဒှ်ဃောကဵုပိုဉ် မ္ဂးဂှ် ကုခမဳတြုံ မစဒၟံၚ်ပၞောဝ်ဘောဇိုန်မသုန်သာ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲရ။ ဍာ်သုၚ် မ္ဂးဂှ် ဍာ်သုၚ်အိုတ်သီုရောၚ်။ ပၞိက် မ္ဂးဂှ် ပၞိက်အိုတ်သီုရောၚ်။ ကၠောန်ၜိုတ် မ္ဂးဂှ် တန်တဴ ပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ်ၜါဟတ်မွဲဍမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 818) ပ္ဍဲခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဒှ်တုဲ ကၠောန်ၜိုတ် နကဵုဍာ်သုၚ်ကီု နကဵုပၞိက်ကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာတုဲ ကၠောန်ၜိုတ် နကဵုဍာ်သုၚ်ကီု နကဵုပၞိက်ကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳမၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဒှ်တုဲ ကၠောန်ၜိုတ် နကဵုဍာ်သုၚ်ကီု နကဵုပၞိက်ကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သၠးကၠေံ ဟတ္ထပါသ်တုဲ ကၠောန်ၜိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကၠောန်ၜိုတ် ကုခမဳ မသ္ၚာဲဒၟံၚ်စၞစမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကၠောန်ၜိုတ် ကုညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 819) ကဵုဒါန်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်ကဵုကဵုဒါန်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်စကာညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုဲရ။ ===၄.၁.၇။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ=== 820) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်သီသြောံ အာတ်ကေတ်သြောံထၞေက်တုဲ ရၚ်တၠုၚ်ကေတ်နၚ် ဍုၚ်အိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဌာန်တြၚ်တန်တဴဂှ် “(ပၟၚ်တြၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ကဵုသွက် ‘ဘိုအ်’ အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ ဟီုပယှုက်ပထုဲတုဲ ဗထးထောံအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် က္ညအာဘာတုဲ ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် အာတ်တဴ သြောံထၞေက်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် အာတ်တဴ သြောံထၞေက်အိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် အာတ်တဴ သြောံထၞေက်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 821) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ အာတ်တဴ သြောံထၞေက်တုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုအာတ်တုဲကီု နှာတုဲကီု ဖအောဝ်ကဵု နှာတုဲကီု ထၞက်တုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုထၞက်တုဲကီု ဖျိန်တုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုဖျိန်တုဲကီု သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ==== 822) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သြောံထၞေက် မ္ဂးဂှ် သြောံသာလဳ သြောံဇၞော် သြောံယဴ သြောံဒေဝတဴ (သြောံလၟာန်) သြောံပၠံၚ်ဆပ် သြောံမာ် (သြောံဂန်) သြောံကုဒြး (သြောံလၟာန်) ဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ အာတ်တုဲ မ္ဂးဂှ် အာတ်အလဵုဇကုတုဲ။ ဖအောဝ်ကဵုအာတ်တုဲ မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ်အာတ်တုဲ။ နှာတုဲ မ္ဂးဂှ် နှာအလဵုဇကုတုဲ။ ဖအောဝ်ကဵုနှာတုဲ မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ်နှာတုဲ။ ထၞက်တုဲ မ္ဂးဂှ် ထၞက်အလဵုဇကုတုဲ။ ဖအောဝ်ကဵုထၞက်တုဲ မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ်ထၞက်တုဲ။ ဖျိန်တုဲ မ္ဂးဂှ် ဖျိန်အလဵုဇကုတုဲ။ ဖအောဝ်ကဵုဖျိန်တုဲ မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ်ဖျိန်တုဲ။ “ကြက်သ္ပပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ပၠုပ်စိုတ်တုဲ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာတပ်ဒုက္ကဋ်။ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 823) ဟိုတ်နူဟိုတ်မတွံဂးယဲ အာတ်မ္ဂး၊ အာတ်ဂကူၜဲ (သၞေဝ်သွ) မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမတုဲရ။ ===၄.၁.၈။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ=== 824) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဗဗၞးမွဲတၠ စွံလဝ်အခေါန်ကၚ်ၚာၚ်သၟိၚ် (ပ္ဍဲတဲ) တုဲ “ကြက်အာတ် ကဆံၚ်ဂုဏ်မစၚုဟ်ဂှ်ဟေၚ်ရ” ရဴဝွံ (ပၠုပ်စိုတ်တုဲ) ဟုမ်ဍာ်ဓလီုက္ဍိုပ်တုဲမ္ဂး ကာတ်အာဗ္ဒာဲဘာခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ အာသ္ၚိနန်သၟိၚ်ရ။ ခမဳဗြဴမွဲဇကု သၠးစုတ်လဝ်တရဴဇၞော်ပ္ဍဲကၠံက် (ထၟာဲဂဒိုအ်) တုဲ ကၠဟ်ထောံ ပ္ဍဲဗ္ဒၚ်မွဲလပါ်မ္ဂး ကိုဟ်ချာဲဒးက္ဍိုပ်ဗဗၞးဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဂှ် “ဗြဴက္ဍိုပ်တ္ၚာတ် ပလီုဂကူဂမၠိုၚ်ဝွံ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဟွံသေၚ်အိုတ်ရ၊ မုဟိုတ် သ္ဂောံကိုပ်ချာဲစုတ် ထၟာဲဂဒိုအ် လတူက္ဍိုပ်အိုတ်ရော? ကြက်စံၚ်ထောံပၟတ် ဘာဗြဴပလီုဂကူဂမၠိုၚ်ဝွံရ” ရဴဝွံ ဂိုၚ်ကေတ်နၚ်ထၞိက်ပၟတ် (သၞပၟတ်) တုဲ လုပ်အာအပ္ဍဲဘာရ။ ဥပးမွဲတိတ်ကၠုၚ်နူဘာမ္ဂး ညာတ်ဒးဗဗၞးမလုပ်ကၠုၚ် အပ္ဍဲဘာ သီုမရပ်နၚ်ထၞိက်ပၟတ်တုဲ “ယွံသကအ် တၠအဲ မုဟိုတ် ရပ်နၚ်ထၞိက်ပၟတ်တုဲ လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲဘာရော?” ရဴဝွံ သၟာန်ရ။ ယွံသကအ် ဗြဴက္ဍိုပ်တ္ၚာတ် ပလီုဂကူဂမၠိုၚ်ဝွံ ကၠဟ်စုတ်အဲ နကဵုထၟာဲဂဒိုအ် လတူက္ဍိုပ်အိုတ်ရ၊ ကြက်စံၚ်ထောံပၟတ် ဘာဗြဴပလီုဂကူဂမၠိုၚ်ဝွံရ ရဴဝွံ (သ္ဂး) ရ၊ ယွံသကအ်ဗဗၞး ဩဝ်အာညိ ပွဝွံ ဒှ်မ္ၚဵုခိုဟ်ပြဲရ၊ ကြက်ကလိဂွံလာဘ်ဗဇဴ လ္ၚီကသာပ်ရ၊ ကဆံၚ်ဂုဏ်စၚုဟ်ဂှ်လေဝ် ကြက်ကလိဂွံရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် ဗဗၞးဂှ် ဟုမ်ဍာ်ဓလီုက္ဍိုပ်တုဲ အာသ္ၚိနန်သၟိၚ်မ္ဂး ကလိဂွံလာဘ်ဗဇဴလ္ၚီကသာပ်ရ၊ ကဆံၚ်ဂုဏ်စၚုဟ်ဂှ်လေဝ် ကလိဂွံရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဥပးဂှ် လုပ်အာဘာတုဲ ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ လဗပ်ပကီုဟီုဗျိဒေါန်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကိုပ်ချာဲစုတ် တရဴဇၞော် ပ္ဍဲဗ္ဒၚ်မွဲလပါ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် တရဴဇၞော် ပ္ဍဲဗ္ဒၚ်မွဲလပါ်အိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် တရဴဇၞော် ပ္ဍဲဗ္ဒၚ်မွဲလပါ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 825) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ခၟိက်ဟာန်ဗန်ကီု စၞဇမ္ၚးကီု ကိုပ်ချာဲလေဝ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် ပ္ဍဲဗ္ဒၚ်မွဲလပါ်ကီု ပ္ဍဲကၟာၚ်မွဲလပါ်ကီုမ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ် ဖအောဝ်ကဵုကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 826) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ တရဴဇၞော် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴအိက် (သ္ၚိဍာ်) ရ။ တရဴသၟတ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴပဿဴ (သမျာ) ရ။ ခၟိက်ဟန်ဗန် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဗွဝ်ဖအုံအိက်ကၟဟ်ရ။ စၞဇမ္ၚး မ္ဂးဂှ် ကၞာတ်ဗ္ၜေတ်ကီု ဇုတ်ကီု ဍာ်ၜဴပါၚ်ကီုရ။ ဗ္ဒၚ် မ္ဂးဂှ် ဗ္ဒၚ်ဍိုတ် (ဗ္ဒၚ်တိုက်) ဗ္ဒၚ်တၟံ ဗ္ဒၚ်ဆု ရဴဝွံ နွံပိဂကူဂမၠိုၚ်ရ။ ကၟာၚ် မ္ဂးဂှ် ကၟာၚ်ဍိုတ် (ဗ္ဒၚ်တိုက်) ကၟာၚ်တၟံ ကၟာၚ်ဆု ရဴဝွံ နွံပိဂကူဂမၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲဗ္ဒၚ်မွဲလပါ် မ္ဂးဂှ် မွဲလပါ်ဒဒက်တဴဗ္ဒၚ် ‘လပါ်မ္ၚး’ ရ။ ပ္ဍဲကၟာန်မွဲလပါ် မ္ဂးဂှ် မွဲလပါ်ဒဒက်တဴကၟာၚ် ‘လပါ်မ္ၚး’ ရ။ ကိုဟ်ချာဲစုတ် မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကု ကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဖအောဝ်ကဵုကိုဟ်ချာဲစုတ် မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ် ကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုကဵုဖအောဝ်စကာဗၞတ်မွဲဝါဟေၚ်ဂှ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဝါမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 827) သ္ၚေဝ်ရံၚ်တုဲ ကိုဟ်ချာဲမ္ဂး၊ ကိုဟ်ချာဲ ပ္ဍဲဌာန်မဟွံသုၚ်စောဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမတုဲရ။ ===၄.၁.၉။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမ=== 828) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခံက် (ဝါ) ဗ္ၚသြောံယဴ ဗဗၞးမွဲဂှ် နိဿဲဗ္ဒာဲကဵုဘာ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ နွံဒၟံၚ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ခၟိက်ဟန်ဗန်ကီု စၞဇမ္ၚးကီု ပ္ဍဲခံက်ဝါဗ္ၚဂှ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပလီုပလာ်တဴ ခံက်သြောံယဴ ပိုဲညးဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ်ဂလာန်ဗဗၞးဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ခၟိက်ဟန်ဗန်ကီု စၞဇမ္ၚးကီု ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ခၟိက်ဟန်ဗန်ကီု စၞဇမ္ၚးကီု ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴအိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ခၟိက်ဟန်ဗန်ကီု စၞဇမ္ၚးကီု ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက် ဍိုပ်ဍဴအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 829) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ခၟိက်ဟန်ဗန်ကီု စၞဇမ္ၚးကီု ကိုဟ်ချာဲလေဝ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴမ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ် ဖအောဝ်ကဵုကိုဟ်ချာဲစုတမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်နဝမ==== 830) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ တရဴဇၞော် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴအိက် (သ္ၚိဍာ်) ရ။ တရဴသၟတ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴပဿဴ (သမျာ) ရ။ ခၟိက်ဟန်ဗန် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဗွဝ်ဖအုံအိက်ကၟဟ်ရ။ စၞဇမ္ၚး မ္ဂးဂှ် ကၞာတ်ဗ္ၜေတ်ကီု ဇုတ်ကီု ဍာ်ၜဴပါၚ်ကီုရ။ ဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴ မ္ဂးဂှ် ဂကူသြောံကီု ဂကူၜဲကီု ပြဘိုဂ်သုၚ်စောဲအပ္ဍဲမ္ၚး မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် မတဵုဂြာတ်လဝ်ကီုရ။ ကိုဟ်ချာဲစုတ် မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကု ကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဖအောဝ်ကဵုကိုဟ်ချာဲစုတ် မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ် ကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုကဵုဖအောဝ်စကာဗၞတ်မွဲဝါဟေၚ်ဂှ် ကိုဟ်ချာဲစုတ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဝါမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 831) ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴဒှ်တုဲ ကိုဟ်ချာဲလေဝ် ကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ် ဖအောဝ်ကဵုကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ကိုဟ်ချာဲလေဝ် ကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ် ဖအောဝ်ကဵုကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴ ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ကိုဟ်ချာဲလေဝ် ကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ် ဖအောဝ်ကဵုကိုဟ်ချာဲစုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴဟွံသေၚ်ဂှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴမ္ဂး၊ ဒးအာတပ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴဟွံသေၚ်ဂှ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴဟွံသေၚ်ဂှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဌာန်မၞုံကဵုဆုချောဲမလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴဟွံသေၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 832) သ္ၚေဝ်ရံၚ်တုဲ ကိုဟ်ချာဲမ္ဂး၊ ကိုဟ်ချာဲ ပ္ဍဲဇိုၚ်ဗ္ဒၚ်မ္ဂး၊ အာတ်အခေါၚ် တၠဂြပ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ကိုဟ်ချာဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမတုဲရ။ ===၄.၁.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ=== 833) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဝေဠုဝန် မဒှ်ဒၞဲါကဵုစၞ ကုယန်လမ္စံက်ဂမၠိုၚ် ဇရေၚ်ဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ် ပေဲါသဘၚ်က္ဍဟ်ဒဵုဒှ်ဒၟံၚ်ရ၊ ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ တၞဟ်နဗဵုသ္ၚေဝ်ပေဲါသဘၚ်က္ဍဟ်ဒဵုအိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုစ်ဂမၠိုၚ်ကီု အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုသ္ၚေဝ်ကလၚ် ပွမလှေ်ကီု ပွမဂယှ်ေကီု ပွမတိၚ်တိုက်ကီုအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုသ္ၚေဝ်ကလၚ် ပွမလှေ်ကီု ပွမဂယှ်ေကီု ပွမတိၚ်တိုက်ကီုအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုသ္ၚေဝ်ကလၚ် ပွမလှေ်ကီု ပွမဂယှ်ေကီု ပွမတိၚ်တိုက်ကီုအိုတ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုသ္ၚေဝ်ကလၚ် ပွမလှေ်ကီု ပွမဂယှ်ေကီု ပွမတိၚ်တိုက်ကီုအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 834) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုသ္ၚေဝ်ကလၚ် ပွမလှေ်ကီု ပွမဂယှ်ေကီု ပွမတိၚ်တိုက်ကီုမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 835) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပွမလှေ် မ္ဂးဂှ် ပွမလှေ်အိုတ်သီုရောၚ်။ ပွမဂယှ်ေ မ္ဂးဂှ် ပွမဂယှ်ေအိုတ်သီုရောၚ်။ ပွမတိၚ်တိုက် မ္ဂးဂှ် ပွမတိၚ်တိုက်အိုတ်သီုရောၚ်။ 836) အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုသ္ၚေဝ်ကလၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ယြဴပ္ဍဲဌာန်မွဲဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဗဵုသ္ၚေဝ်လေဝ်ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ကလၚ်လေဝ်ကလၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သၠးကၠေံ ဌာန်မထေက်ကဵုညာတ်မိၚ်တုဲ ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ ဗဵုသ္ၚေဝ်လေဝ်ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ကလၚ်လေဝ်ကလၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုသ္ၚေဝ်ကလၚ်မွဲမွဲဂကူမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ယြဴပ္ဍဲဌာန်မွဲဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဗဵုသ္ၚေဝ်လေဝ်ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ကလၚ်လေဝ်ကလၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သၠးကၠေံ ဌာန်မထေက်ကဵုညာတ်မိၚ်တုဲ ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ ဗဵုသ္ၚေဝ်လေဝ်ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ကလၚ်လေဝ်ကလၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 837) တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲအာရှာမ်တုဲ ဗဵုသ္ၚေဝ်လေဝ်ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ကလၚ်လေဝ်ကလၚ်မ္ဂး၊ ကၠုၚ်တဴ ဌာန်တန်တဴ ဌာန်ဂဇအ် ဌာန်တိက် ခမဳဗြဴတုဲ လှေ်လေဝ်လှေ်အိုတ်မ္ဂး၊ ဂယှ်ေလေဝ်ဂယှ်ေအိုတ်မ္ဂး၊ တိၚ်တိုက်လေဝ်တိၚ်တိုက်မ္ဂး၊ ဃောအာဒၟံၚ်ဒစးတရဴ ဗဵုသ္ၚေဝ်လေဝ်ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ကလၚ်လေဝ်ကလၚ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်ကိစ္စကေၚ်ကာနွံမ္ဂး အာတုဲ ဗဵုသ္ၚေဝ်လေဝ်ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ကလၚ်လေဝ်ကလၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ လသုဏဝဂ် ပဌမတုဲရ။ ==၄.၂။ ရတ္တန္ဓကာရဝဂ်== ===၄.၂.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ=== 838) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် တြုံမဒှ်ကလောမသ ခမဳဗြဴမဒှ်ကွး ပဒတဴဇရေၚ် ဘဒ္ဒကာပိလာနဳဂှ် နူကွာန်သၟတ် (ဇကုပဒတဴဂှ်) အာဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် နကဵုကမၠောန်ကေၚ်ကာ မထေက်ကဵုသ္ပမမိက်ကဵုမွဲမွဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံဒမၠု မဟွံမွဲကဵုလျးပၟတ် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံဂှ်ရ။ ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံဒမၠုၚ် မဟွံမွဲကဵုလျးပၟတ် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရော? ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံဒမၠု မဟွံမွဲကဵုလျးပၟတ် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ် မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရ၊ ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံဒမၠု မဟွံမွဲကဵုလျးပၟတ် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရော? ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 839) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံဒမၠု မဟွံမွဲကဵုလျးပၟတ် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ==== 840) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံဒမၠုၚ် မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲပၠိုတ်။ မဟွံမွဲကဵုလျးပၟတ် မ္ဂးဂှ် မဟွံမွဲကဵုလျးတၟး။ တြုံ မ္ဂးဂှ် တြုံလကိုဟ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံပြိုတ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံတိရစ္ဆာန် မပတောံလဝ်မၞိဟ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံမၞိဟ်မတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မသၟဟ်စောံတၞဟ်နပွမဒတူ ပွမဟီုဂလာန်ရောၚ်။ မွဲဟာန်ကေုာံ မ္ဂးဂှ် မွဲဂကောံရောၚ်။ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ မ္ဂးဂှ် တြုံကီု ခမဳဗြဴကီုဒှ်ရ။ ဒတူလေဝ်ဒတူမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် တန်တဴပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ် (ၜါဟတ်မွဲဍ) တြုံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် သီုမဒတူဒၟံၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ် (ၜါဟတ်မွဲဍ) တြုံဟီုဂလာန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သၠးကၠေံဟတ္ထပါသ်ၜါဟတ်မွဲဍတုဲ ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကေုာံလကိုဟ် ပြိုတ် ခမၞုဲ တိရစ္ဆာန်မပတောံလဝ်မၞိဟ် ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 841) သကအ်ပွံၚ် ညးမတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲနွံမ္ဂး၊ ဟွံသ္ၚေဝ်မဲ ကဵုပွမလ္ၚုဂြောပ်ဗ္ဒန်မ္ဂး၊ သ္ပအာရီုမွဲသအာၚ်တုဲဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၄.၂.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 842) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် တြုံမဒှ်ကလောမသ ခမဳဗြဴမဒှ်ကွးပဒတဴဇရေၚ် ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳဂှ် နူကွာန်သၟတ် (ဇကုပဒတဴ) အာဍုၚ်သာရဝှ် နကဵုကမၠောန်ကေၚ်ကာ မထေက်ကဵုသ္ပမမိက်ကဵုမွဲမွဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် “ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံဒမၠု မဟွံမွဲကဵုလျးပၟတ် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ပွမဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံ မွဲဟာန်ကေုာံတြုံ ပွမဟီုဂလာန်မွဲစွံဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံရ” ရဴဝွံ (ပၠုပ်စိုတ်တုဲ) မွဲဟာန်ကေုာံတြုံဂှ်ဟေၚ် ပ္ဍဲဌာန်မဂြောပ်ဗ္ဒန် ဒတူလေဝ်ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံရ၊ ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲဌာန်မဂြောပ်ဗ္ဒန် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရော? ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲဌာန်မဂြောပ်ဗ္ဒန် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရ၊ ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲဌာန်မဂြောပ်ဗ္ဒန် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရော? ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 843) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲဌာန်ဂြောပ်ဗ္ဒန် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမွဲစွံမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ==== 844) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဌာန်ဂြောပ်ဗ္ဒန် မ္ဂးဂှ် ဌာန်မဂပ်ဝ်ဂြောပ်ဗ္ဒန်စဵုလဝ် နကဵုဗ္ဒၚ်ကီု နကဵုသၠတြၚ်ကီု နကဵုသကဝ်ကီု နကဵုယာတ်သၞိက်ကီု နကဵုတၞံဆုကီု နကဵုဒယိုၚ်ကီု နကဵု ကောပ်ကာဲဒေဲါကီု နကဵုဝတ္ထုမမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ တြုံ မ္ဂးဂှ် တြုံလကိုဟ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံပြိုတ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံတိရစ္ဆာန် မပတောံလဝ်မၞိဟ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံမၞိဟ်မတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မသၟဟ်စောံတၞဟ်နပွမဒတူ ပွမဟီုဂလာန်ရောၚ်။ မွဲဟာန်ကေုာံ မ္ဂးဂှ် မွဲဂကောံရောၚ်။ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ မ္ဂးဂှ် တြုံကီု ခမဳဗြဴကီုဒှ်ရ။ ဒတူလေဝ်ဒတူမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် တန်တဴပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ် (ၜါဟတ်မွဲဍ) တြုံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် သီုမဒတူဒၟံၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ် (ၜါဟတ်မွဲဍ) တြုံဟီုဂလာန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သၠးကၠေံဟတ္ထပါသ်ၜါဟတ်မွဲဍတုဲ ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကေုာံလကိုဟ် ပြိုတ် ခမၞုဲ တိရစ္ဆာန်မပတောံလဝ်မၞိဟ် ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 845) သကအ်ပွံၚ် ညးမတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲနွံမ္ဂး၊ ဟွံသ္ၚေဝ်မဲ ကဵုပွမလ္ၚုဂြောပ်ဗ္ဒန်မ္ဂး၊ သ္ပအာရီုမွဲသအာၚ်တုဲဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယတုဲရ။ ===၄.၂.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ=== 846) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် တြုံမဒှ်ကလောမသ ခမဳဗြဴမဒှ်ကွး ပဒတဴဇရေၚ် ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳဂှ် နူကွာန်သၟတ် (ဇကုပဒတဴဂှ်) အာဍုၚ်သာရဝှ် နကဵုကမၠောန်ကေၚ်ကာ မထေက်ကဵုသ္ပမမိက်ကဵုမွဲမွဲရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် “ပ္ဍဲဌာန်မဂြောပ်ဗ္ဒန် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ပွမဒတူမွဲစွံ မွဲဟာန်ကေုာံတြုံ ပွမဟီုဂလာန်မွဲစွံဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံရ” ရဴဝွံ (ပၠုပ်စိုတ်တုဲ) မွဲဟာန်ကေုာံတြုံဂှ်ဟေၚ် ပ္ဍဲအမှဲအကး ဒတူလေဝ်ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံရ၊ ဂလာန်လေဝ် ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအမှဲအကး ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရော? ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအမှဲအကး ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရ၊ ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအမှဲအကး ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရော? ဂလာန်လေဝ် ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 847) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲဌာန်အမှဲအကး ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တတိယ==== 848) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဌာန်ဂြောန်ဗ္ဒန် မ္ဂးဂှ် ဌာန်ဟွံမွဲကဵုပွမဂြောပ်ဗ္ဒန်စဵုလဝ် နကဵုဗ္ဒၚ်ကီု နကဵုသၠတြၚ်ကီု နကဵုသကဝ်ကီု နကဵုယာတ်သၞိက်ကီု နကဵုတၞံဆုကီု နကဵုဒယိုၚ်ကီု နကဵုကောပ်ကာဲဒေဲါကီု နကဵုဝတ္ထုမမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ တြုံ မ္ဂးဂှ် တြုံလကိုဟ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံပြိုတ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံတိရစ္ဆာန် မပတောံလဝ်မၞိဟ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံမၞိဟ်မတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မသၟဟ်စောံတၞဟ်နပွမဒတူ ပွမဟီုဂလာန်ရောၚ်။ မွဲဟာန်ကေုာံ မ္ဂးဂှ် မွဲဂကောံရောၚ်။ ညးမွဲကေုာံညး မ္ဂးဂှ် တြုံကီု ခမဳဗြဴကီုရ။ ဒတူလေဝ်ဒတူမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် တန်တဴပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ် (ၜါဟတ်မွဲဍ) တြုံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် သီုမဒတူဒၟံၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ် (ၜါဟတ်မွဲဍ) တြုံဟီုဂလာန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သၠးကၠေံဟတ္ထပါသ်ၜါဟတ်မွဲဍတုဲ ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကေုာံလကိုဟ် ပြိုတ် ခမၞုဲ တိရစ္ဆာန်မပတောံလဝ်မၞိဟ် ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 849) သကအ်ပွံၚ် ညးမတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲနွံမ္ဂး၊ ဟွံသ္ၚေဝ်မဲကဵု ပွမလ္ၚုဂြောပ်ဗ္ဒန်မ္ဂး၊ သ္ပအာရီုမွဲသအာၚ်တုဲဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၄.၂.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 850) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲသဗာန်ဍာန်ဇၞော်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴ ဟွံခၠၚ်သာတ်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴသွာၚ်ကီု ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရ၊ ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရ၊ ပြာပ်အာတမ်ကတောဝ်တုဲလေဝ် ကသေဲဟီုသာသာရ၊ ခမဳဗြဴမဒှ်သကအ်ပွံၚ်လေဝ် ကလေၚ်ဗလးထောံရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲသဗာန်ဍာန်ဇၞော်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴဟွံခၠၚ်သာတ်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴသွာၚ်ကီု မုဟိုတ် ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ် မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရော? ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရော? ပြာပ်အာတမ်ကတောဝ်တုဲလေဝ် ကသေဲဟီုသာသာရော? ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်လေဝ် ကလေၚ်ဗလးထောံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲသဗာန်ဍာ်ဇၞော်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴဟွံခၠၚ်သာတ်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴသွာၚ်ကီု ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရ၊ ဂလာန်လေဝ် ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရ၊ ပြာပ်အာတမ်ကတောဝ်တုဲလေဝ် ကသေဲဟီုသာသာရ၊ ခမဳဗြဴမဒှ်သကအ်ပွံၚ်လေဝ် ကလေၚ်ဗလးထောံရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴ ထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲသဗာန်ဍာ်ဇၞော်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴဟွံခၠၚ်သာတ်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴသွာၚ်ကီု ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ် မွဲဟာန်ကေုာံတြုံရော? ဂလာန်လေဝ်ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံရော? ပြာပ်အာတမ်ကတောဝ်တုဲလေဝ် ကသေဲဟီုသာသာရော? ခမဳဗြဴမဒှ်သကအ်ပွံၚ်လေဝ် ကလေၚ်ဗလးထောံရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 851) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲသဗာန်ဍာ်ဇၞော်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴဟွံခၠၚ်သာတ်ကီု ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴသွာၚ်ကီု ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ဒတူဒၟံၚ်မွဲစွံလေဝ် ဒတူဒၟံၚ်မွဲဟာန်ကေုာံတြုံမ္ဂး၊ ဂလာန်လေဝ် ဟီုဒၟံၚ်မွဲစွံမ္ဂး၊ ပြာပ်အာတမ်ကတောဝ်တုဲလေဝ် ကသေဲဟီုသာသာမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴမဒှ်သကအ်ပွံၚ်လေဝ် ကလေၚ်ဗလးထောံမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ==== 852) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သဗာန်ဍာ်ဇၞော် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဂၠံၚ်တရဴကွဳစောတ်ရထာရ။ ဂၠံၚ်တရဴဟွံခၠၚ်သာတ် မ္ဂးဂှ် ဂၠံၚ်တရဴမဒးကလေၚ်တိတ် အတိုၚ်မလုပ်ကၠုၚ်ရောၚ်။ ဂၠံၚ်တရဴသွာၚ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ ဂၠံၚ်ကောံစုမ်ဂၠံၚ်ဝှါ်ရောၚ်။ တြုံ မ္ဂးဂှ် တြုံလကိုဟ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံပြိုတ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံတိရစ္ဆာန် မပတောံလဝ်မၞိဟ်ဟွံသေၚ်၊ တြုံမၞိဟ်မတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မသၟဟ်စောံတၞဟ်နပွမဒတူ ပွမဟီုဂလာန်ရောၚ်။ မွဲဟာန်ကေုာံ မ္ဂးဂှ် မွဲဂကောံရောၚ်။ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ မ္ဂးဂှ် တြုံကီု ခမဳဗြဴကီုဒှ်ရ။ ဒတူလေဝ်ဒတူမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် တန်တဴပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ် (ၜါဟတ်မွဲဍ) တြုံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် သီုမဒတူဒၟံၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ် (ၜါဟတ်မွဲဍ) တြုံဟီုဂလာန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴမဒှ်သကအ်ပွံၚ်လေဝ် ကလေၚ်ဗလးထောံ မ္ဂးဂှ် မမိက်ဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မဟွံဗဗွဲတုဲ ကလေၚ်ဗလးထောံ ခမဳဗြမဒှ်သကအ်ပွံၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သၠးကၠေံဟတ္ထပါသ်ၜါဟတ်မွဲဍတုဲ ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကေုာံလကိုဟ် ပြိုတ် ခမၞုဲ တိရစ္ဆာန်မပတောံလဝ်မၞိဟ် ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 853) သကအ်ပွံၚ် ညးမတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲနွံမ္ဂး၊ ဟွံသ္ၚေဝ်မဲ ကဵုပွမလ္ၚုဂြောပ်ဗ္ဒန်မ္ဂး၊ သ္ပအာရီုမွဲသအာၚ်တုဲဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဟီုဂလာန်လေဝ်ဟီုမ္ဂး၊ သီုဟွံမိက်ဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မဟွံဗဗွဲ ကမၠောန်နွံတုဲ ကလေၚ်ဗလးထောံ ခမဳဗြဴမဒှ်သကအ်ပွံၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၄.၂.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== 854) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဂှ် ဒှ်ခမဳဗြဴအ္စာ မၞုံကဵုဝတ်ပိဏ္ဍပါတ်လၟိုန် ဒကာမွဲတၠရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယး သၠောံရုၚ်လ္တက်ပဠေဝ်သ္ၚာတုဲ သီုမဂိုၚ်ထ္ၜကေတ်ဗဗေၚ်သ္ၚာ ပြာပ်စဴအာသ္ၚိဒကာဂှ်တုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်လတူသၞာလးတုဲမ္ဂး သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵုတၠသ္ၚိဂမၠိုၚ်ဂှ် ကလေၚ်စဴအာရ။ ဍိက်ဗြဴ ဒကာဂှ် ကွဟ်ၚးတးသ္ၚိမ္ဂး သၞာဂဇအ်ဂှ် စုတ်ထောံလဝ်ပ္ဍဲအကြာနုၚ်ထၟာဲရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဟွံညာတ်ကေတ် သၞာဂဇအ်ဂှ်မ္ဂး “ယွံနာဲဗြဴ သၞာဂဇအ်ဂှ် နွံအလဵုရော?” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴဂှ်အိုတ်ရ၊ ယွံဒကာတအ် အဲဟွံညာတ် သၞာဂဇအ်ဂှ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ “ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်ကဵုသၞာဂဇအ်ဂှ်ညိ” ရဴဝွံ လဗက်ပကီု ဟီုဒက်ဒေါန်တုဲ သပိုတ်ထောံဝတ်ပိဏ္ဍပါတ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ကွဟ်ၚးတးသ္ၚိမ္ဂး ညာတ်ဒး သၞာဂဇအ်ဂှ် ပ္ဍဲအကြာနုၚ်ထၟာဲအိုတ်တုဲ ကလအ်ဇအ်သဝ် ခမဳဗြဴဂှ်တုဲမ္ဂး ကလေၚ်စွံပတန် ဝတ်ပိဏ္ဍပါတ်လၟိုန်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယး ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်လတူသၞာလးတုဲမ္ဂး မုဟိုတ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ်ဂှ် ပဲါစ္ဍးအာရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယး ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်လတူသၞာလးတုဲမ္ဂး သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ်ဂှ် ပဲါစ္ဍးအာရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယး ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်လတူသၞာလးတုဲမ္ဂး မုဟိုတ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ်ဂှ် ပဲါစ္ဍးအာရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 855) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယး ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ ဂဇအ်ဒၟံၚ်လတူသၞာလးတုဲမ္ဂး သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ်ဂှ် ပဲါစ္ဍးအာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 856) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂယး မ္ဂးဂှ် အခိၚ် သ္ပတမ်နူအခိၚ်အရှိုဏ်တိုန်တုဲ စဵုကဵုတ္ၚဲစေၚ်ရောၚ်။ ဒကာ မ္ဂးဂှ် ဗွဲအစောံသၟိၚ် ဗဗၞး ညးဗၞိက် ညးဒိုက်ဂတ် ရဴဝွံ ဒကာနွံပန်ဂကူအိုတ်ရ။ ပြာပ်အာတုဲ မ္ဂးဂှ် က္ညအာဌာန်ဂှ်တုဲ။ သၞာဂဇအ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ သၞာမဂဇအ်တၚ်ထွာဲရုပ်ဂပ်ရ။ ဂဇအ်တုဲ မ္ဂးဂှ် ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်ဂှ်ရ။ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ်ဂှ် ပဲါစ္ဍးအာ မ္ဂးဂှ် ဟွံဟီုလဴဗ္စကဵုညးတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်တုဲ ကုခမဳဗြဴ မကဵုကလိလောန်အာ ဌာန်ဟွံဍေက်ဗြဲ ‘ဒယူသ္ၚိ’ ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအမှဲအကး ကုခမဳဗြဴ မကဵုကလိလောန်အာ ဥပစာဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 857) ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီဒှ်တုဲ ပဲါစ္ဍးအာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပဲါစ္ဍးအာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲဒှ်တုဲ ပဲါစ္ဍးအာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲသၞာမဂဇအ်တၚ်ထွာဲဟွံရုမ်ဂပ်ဂှ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 858) ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ အာမ္ဂး၊ ဒှ်သၞာဂဇအ် ဖျုဲပြံၚ်ဟွံမာန်မ္ဂး၊ ဒှ်ညးဂိယဲမ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် အာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမတုဲရ။ ===၄.၂.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 859) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲစေၚ် ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်ရ၊ တိက်လေဝ်တိက်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် ဂွဂၠေံညှာကဵုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ ဂဇအ်လေဝ်ဟွံဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်အိုတ်ရ၊ တိက်လေဝ် ဟွံတိက်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲစေၚ် ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်ရော? တိက်လေဝ် တိက်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲစေၚ် ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်ရော? တိက်လေဝ် တိက်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲစေၚ် ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်ရ၊ တိက်လေဝ်တိက်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟတ်စၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲစေၚ် ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်ရော? တိက်လေဝ်တိက်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 860) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲစေၚ် ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 861) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်တ္ၚဲစေၚ် မ္ဂးဂှ် အခိၚ် သ္ပတမ်နူတ္ၚဲဓဝ်တုဲ စဵုကဵုတ္ၚဲပၠိုတ်ရောၚ်။ ဒကာ မ္ဂးဂှ် ဗွဲအစောံသၟိၚ် ဗၞး ညးဗၞိက် ညးဒိုက်ဂတ် ရဴဝွံ ဒကာနွံပန်ဂကူအိုတ်ရ။ ပြာပ်အာတုဲ မ္ဂးဂှ် က္ညအာဌာန်ဂှ်တုဲ။ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် ဟွံဟီုလဴဗ္စကဵုညးကဵုပိုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်တုဲ။ သၞာဂဇအ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ သၞာမဂဇအ်တၚ်ထွာဲရုပ်ဂပ်ရ။ ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် မ္ဂးဂှ် ဂ္ဇအ်ပ္ဍဲသၞာဂှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ တိက်လေဝ် မ္ဂးဂှ် တိက်ပ္ဍဲသၞာဂှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 862) ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီဒှ်တုဲ ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟွံဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲဒှ်တုဲ ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲသၞာမဂဇအ်တၚ်ထွာဲဟွံရုပ်ဂပ်ဂှ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 863) ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာဂဇအ်မ္ဂ၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ပ္ဍဲသၞာဂဇအ် မလးလဝ်လၟိုန် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုညးဂိယဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုဲရ။ ===၄.၂.၇သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ=== 864) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် အာတဴဍုၚ်သာရဝှ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်ကောသလရးဂမၠိုၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲအခိၚ်သဝ်တ္ၚဲ စိုပ်အာကွာန်မွဲကွာန်အိုတ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ် သ္ၚိဗဗၞးမွဲတုဲမ္ဂး အာတ်အခေါၚ်တိက်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဗြဴဂှ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် စဵုကဵုဗဗၞးကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ် ဩဝ်သၟတ်မၚ်လ္ဇအိုတ်ညိ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “စဵုကဵုဗဗၞးကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ် လၟတ်မၚ်လ္ဇဒၟံၚ်ရ” ရဴဝွံ လးပၠးသၞာသတိက်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဂဇအ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်တိက်ဒၟံၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် ဗဗၞးဂှ် ကၠုၚ်စိုပ်ပ္ဍဲအခိၚ်ဗ္တံတုဲ “ဗြဴဂမၠိုၚ်ဝွံ ညးလဵုအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ သၟာန်ဗဗၞးဗြဴဂှမ္ဂး ယွံနာဲပိုဲ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ “ဩဝ်ဗက်ဗ္ဒဴပတိတ် ဗြဴက္ဍိုပ်တ္ၚာတ် ပလီုဂကူဂမၠိုၚ်အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးတုဲ ဗက်ပတိတ်နူသ္ၚိရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် အာစိုပ်ဍုၚ်သာရဝှ်တုဲ ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်သဝ်တ္ၚဲ ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် လးသၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်အိုတ်ရော? တိက်လေဝ်တိက်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် လးသၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်အိုတ်ရ၊ တိက်လေဝ်တိက်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအခိၚ်သဝ်တ္ၚဲ ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် လးသၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်အိုတ်ရော? တိက်လေဝ်တိက်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 865) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲအခိၚ်သဝ်တ္ၚဲ ပြာပ်စဴအာ သ္ၚိဒကာဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် လးသၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်တုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုလးတုဲကီု ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ==== 866) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်သဝ်တ္ၚဲ မ္ဂးဂှ် အခိၚ် သ္ပတမ်နူတ္ၚဲပၠိုတ်တုဲ စဵုကဵုအရှိုဏ်တိုန်ရောၚ်။ ဒကာ မ္ဂးဂှ် ဗွဲအစောံသၟိၚ် ဗဗၞး ညးဗၞိက် ညးဒိုက်ဂတ် ရဴဝွံ ဒကာနွံပန်ဂကူအိုတ်ရ။ ပြာပ်အာတုဲ မ္ဂးဂှ် က္ညအာဌာန်ဂှ်တုဲ။ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵု တၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် ဟွံဟီုလဴဗ္စကဵုညးကဵုပိုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်တုဲ။ သၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ် မ္ဂးဂှ် ဗွဲတွဵုမယုတ် သၞာလးသၠးဆုလေဝ် သၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်မ္ဂးရ။ လးတုဲကီု မ္ဂးဂှ် လးအလဵုဇကုတုဲကီု။ ဖအောဝ်ကဵုလးတုဲကီု မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ်လးတုဲကီု။ ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ် မ္ဂးဂှ် ဂဇအ်ပ္ဍဲသၞာဂှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ တိက်လေဝ်တိက် မ္ဂးဂှ် တိက်ပ္ဍဲသၞာဂှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 867) ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီဒှ်တုဲ လးသၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်တုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုလးတုဲကီု ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ လးသၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်တုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုလးတုဲကီု ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲဒှ်တုဲ လးသၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်တုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုလးတုဲကီု ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စဏီမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 868) ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ လးသၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်တုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုလးတုဲကီု ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုညးဂိယဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမတုဲရ။ ===၄.၂.၈။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ=== 869) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမဒှ်ကွးပဒတဴဇရေၚ်ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳဂှ် ကၠောန်ၜိုတ်ဘဒ္ဒါကာပိလနဳ ဗွဲမရှေ်သှေ်ရဴဂဴရ။ ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳဂှ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ခမဳဗြဴဝွံ ကၠောန်ၜိုတ်အဲ ဗွဲမရှေ်သှေ်ရဴဂဴရ။ အဲဍိက် ကြက်ကဵုသ္ၚာ ကုခမဳဗြဴဝွံရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် ဟွံကၠောန်ၜိုတ်နာဲဗြဴ ဗွဲမရှေ်သှေ်ရဴဂဴရဂး၊ နာဲဗြဴဂှ် ကြက်ဟွံကဵုအဲဍိက် သ္ၚာရဂး” ရဴဝွံ နမဂိုၚ်ကေတ်မှာရာ စၟတ်သမ္တီကေတ်မှရာဂှ် ကဵုညးသအာၚ်ဟီုဂရိုဟ်ချေဝ်ဓရေတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် နမဂိုၚ်ကေတ်မှာရာ စၟတ်သမ္တီကေတ်မှာရာဂှ် ကဵုညးသအာၚ်ဟီုဂရိုဟ်ချေတ်ဓရေတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် နမဂိုၚ်ကေတ်မှာရာ စၟတ်သမ္တီကေတ်မှာရာဂှ် ကဵုညးသအာၚ်ဟီုဂရိုဟ်ချေတ်ဓရေတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် နမဂိုၚ်ကေတ်မှာရာ စၟတ်သမ္တီကေတ်မှာရာဂှ် ကဵုညးသအာၚ်ဟီုဂရိုဟ်ချေတ်ဓရေတ်ရော? ယွံခမဳတအ် ဂကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 870) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ နမဂိုၚ်ကေတ်မှာရာ စၟတ်သမ္တီကေတ်မှာရာဂှ် ကဵုညးသအာၚ်ဟီုဂရိုဟ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 871) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ နမဂိုၚ်ကေတ်မှာရာ မ္ဂးဂှ် နပွမဂိုၚ်ေကတ် နမွဲဗီုမွဲဂကူ နစၟတ်သမ္တီကေတ်မှာရာ မ္ဂးဂှ် နပွမစၟတ်သမ္တီကေတ် နမွဲဗီုမွဲဂကူ။ ညးသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ် ခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 872) ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာတုဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵု ခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ် ညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 873) ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမတုဲရ။ ===၄.၂.၉။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမ=== 874) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဟွံညာတ်ကေတ် ကပေါတ်ဂြပ်ဇကုတအ်ဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴ ဟွံညာတ်တဴ ကပေါတ်ဂြပ်ပိုဲညးဂမၠိုၚ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳရ၊ ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် “အဲ ကမၠတ်ဗြဴဟာ၊ အဲ အလဇ္ဇဳဗြဴဟာ၊ နာဲဗြဴဂမၠိုၚ် မဟွံညာတ်ကေတ် ကပေါတ်ဂြပ်ဇကုဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ ဟွံညာတ်တဴ ကပေါတ်ဂြပ်ပိုဲညးဂမၠိုၚ်ဟာ’ ရဴဝွံ သၟာန်တဴအဲအိုတ်ရ၊ ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲ ယဝ်ဂိုၚ်ကၠတ်ဒး ကပေါတ်ဂြပ်မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ ကဵုဂွံဒှ် ညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴညိ၊ ကဵုဂွံတသိုတ်အာ နူသာသနာညိ၊ ကဵုဂွံကတဵုဒှ် ပ္ဍဲနရက်ညိ၊ ခမဳဗြဴ မဟီုသ္ဂးကဵုအဲ ဟွံဍာံစၟတ် ရဴဝွံလေဝ် ကဵုဂွံဒှ် ညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴညိ၊ ကဵုဂွံတသိုတ်အာ နူသာသနာညိ၊ ကဵုဂွံကတဵုဒှ် ပ္ဍဲနရက်ညိ” ရဴဝွံ (ချဴတုဲ) ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ချဴတဴဇကုဇကုကီု ညးသအာၚ်ကီု နကဵုနရက်ကီု နကဵုသာသနာကီုရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ချဴတဴဇကုဇကုကီု ညးသအာၚ်ကီု နကဵုနရက်ကီု နကဵုသာသနာကီုရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ချဴတဴဇကုဇကုကီု ညးသအာၚ်ကီု နကဵုနရက်ကီု နကဵုသာသနာကီုရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳသ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 875) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ချဴတဴဇကုဇကုကီု ညးသအာၚ်ကီု နကဵုနရက်ကီု နကဵုသာသနာကီုမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်နဝမ==== 876) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက်ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဇကုဇကု မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကု။ ညးသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ညးမဒှ်ခမဳ။ ချဴတဴ နကဵုနရက်ကီု နကဵုသာသနာကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 877) ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ချဴတဴ နကဵုနရက်ကီု နကဵုသာသနာကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာတုဲ ချဴတဴ နကဵုနရက်ကီု နကဵုသာသနာကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵု ခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ချဴတဴ နကဵုနရက်ကီု နကဵုသာသနာကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ချဴတဴ နကဵုဂကူတိရစ္ဆာန်ကီု နကဵုဂကူပြိုတ်ကီု နဒဒှ်မၞိဟ်ညးဟွံမွဲကဵုပိုဉ်ကျာ်သြဳကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ချဴတဴခရှ်သာမဏဳမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 878) ကုခမဳဗြဴမတူရူကဵုပါဠိ ခမဳဗြဴမတူရူကဵုအရထ ခမဳဗြဴမတူရူကဵုဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမတုဲရ။ ===၄.၂.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ=== 879) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ကတဵုဒှ်သေက်ဇဵုကေုာံခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ ဒါတ်ဂဒုဇကုဇကုတုဲ ဒါတ်ဂဒုတုဲ လရိုအ်ယာံရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ဒါတ်ဂဒုဇကုဇကုတုဲ ဒါတ်ဂဒုတုဲ လရိုအ်ယာံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ဒါတ်ဇကုဇကုတုဲ ဒါတ်ဂဒုတုဲ လရိုအ်ယာံရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ဒါတ်ဂဒုဇကုဇကုတုဲ ဒါတ်ဂဒုတုဲ လရိုအ်ယာံရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴ စဏ္ဍကာဠဳသ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 880) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ချဴတဴ ဒါတ်ဂဒုဇကုဇကုတုဲ ဒါတ်ဂဒုတုဲ လရိုအ်ယာံမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 881) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဇကုဇကု မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကု။ ဒါတ်ဂဒုတုဲ ဒါတ်ဂဒုတုဲ လရိုအ်ယာံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဒါတ်ဂဒုဟေၚ် ဒါတ်ဂဒုတုဲ ဟွံလရိုအ်ယာံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ လရိုအ်ယာံဟေၚ် လရိုအ်ယာံတုဲ ဟွံဒါတ်ဂဒုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 882) တၟတ်ဒွံဒး ကေုာံပွမကဠောလီုလာ် ပွမပိုဉ်ဟာန်ဘိုဂ်ဘဂ်လီုလာ် ပွမလီုလာ်မတွံဂးယဲဂမၠိုၚ်တုဲ သီုဟွံဒါတ်ဂဒု လရိုအ်ယာံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ ရတ္တန္ဓကာရဝဂ်ဒုတိယတုဲရ။  ==၄.၃။ နဂ္ဂဝဂ်== ===၄.၃.၁။ သိက္ခာပိုပဌမ=== 883) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် သီုမဂၞံၚ်ဂၞါတ်ဇကုသၟး (ဟၟဲကဵုဗွိုက်လတက်) ဟုမ်ဍာ်ပ္ဍဲကြုၚ်အစိရဝတဳ မွဲဟာန်ကေုာံ ဗြဴစရာဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲမွဲသၞေဟ်ဓဝ်အိုတ်ရ။ ဗြဴစရာဲဍုၚ်ဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် နပွမဒ္ဂေတ်တဴ ဒ္ဂေတ်မပြဲ ကုနာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် မဒှ်ညးအဝယ်ဍောတ်သွတ်ဂှ် မုဖဵုမၞုံရော? ထေက်ကဵုဒုၚ်စသိုၚ်တသိုခ်ကာမဂုဏ်ရ ဟွံသေၚ်ဟာ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်မဗျုထဴတေံ ကြက်သ္ဒးဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ဒ္ဂေတ်မပြဲအိုတ်ရ၊ ဒ္ဂေတ်တဴရဴဝွံမ္ဂး ကုမၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် သ္ဂောံသီထၜေါဝ်ကေတ် ဒတုဲဖဵုဂမၠိုၚ်ၜါပြကာအိုတ်ရ” ရဴဝွံ သ္ပဂရိုၚ်စရဵုဟီုဗျံက်ဂှ်ရ မုက်မတ်ဟွံကျေဝ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် အာဘာတုဲ ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳတြုံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳတြုံဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုတွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲ ယွံခမဳတအ် ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး သ္ပဟိုတ်ကဵု ဖဵုတၟေၚ်ဂမၠိုၚ်စှ်ပြကာမတွံဂး (၁) သွက်သ္ဂောံ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဒုၚ်ဝန်မ္ဂး ဒးရးသန်ရ ဒဒက်တဴကဵုသၚ် ။ ပ ။ (၁၀) သွက်ဂွံယိုက်ဒိုက် ‘ဝိနယ်’ စေဝ်ပၞောန်တုဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ် ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 884) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုမဂၞံၚ်ဂၞါတ်လဝ်ဇကုသၟး ဟုမ်ဍာ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ==== 885) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သီုမဂၞံၚ်ဂၞါတ်လဝ္ဇကုသၟး ဟုမ်ဍာ် မ္ဂးဂှ် သပိုၚ်လေဝ်သီုဟွံဗိုက် သ္ၚာလေဝ်သီုဟွံလတက် ဟုမ်ဍာ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်ပယောဂလွဳပရာ၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဟုမ်ဍာ်တုဲ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 886) ကုခမဳဗြဴမၞုံကဵုသ္ၚာဒးဒုၚ်ပၠံၚ်ၜးဏာ ခမဳဗြဴမၞုံကဵုသ္ၚာကၠေံလေၚ်အာ၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၄.၃.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 887) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုအခေါၚ်သၞုက်ဍာ် ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် “တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ကဵုအခေါၚ်သၞုက်ဍာ်ရ” ရဴဝွံ ပကၚ်ရၚ်သၞုက်ဍာ် မဟွံမွဲကဵုဗၞတ်ဗ္ၜတ်အိုတ်ရ၊ တံၚ်ဓဇက်ဓဝက် နူဂတကီု နူလက်ကရဴကီုတုဲ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်သၞုက်ဍာ် မဟွံမွဲကဵုဗၞတ်ဗ္ၜတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်သၞုက်ဍာ် မဟွံမွဲကဵုဗၞတ်ဗ္ၜတ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်သၞုက်ဍာ် မဟွံမွဲကဵုဗၞတ်ဗ္ၜတ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 888) “ခမဳဗြဴမွဲ မမိက်ခၞံသၞုက်ဍာ်ဂှ် သ္ဒးခၞံသၞုက်ဍာ် မစိုန်သကီုကေုာံဗၞတ်ဗ္ၜတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာသၞုက်ဍာ်ဂှ် ကြက်သ္ဂးဂတဝွံတုန် ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ရောၚ်။ နဍစၞိန်တဲကျာ် ဇမၠိၚ်ပန်ဍ အနာံၜါဍဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ ကုခမဳဗြဴ မကဵုကလိလောန်အာဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ==== 889) သၞုက်ဍာ် မ္ဂးဂှ် ဗိုက်တုဲယာတ်မဒးဟုမ်ဍာ်ရောၚ်။ ခမဳဗြဴမမိက်ကဵုခၞံ မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴမခၞံကီု ခမဳဗြဴမဖအောဝ်ကဵုခၞံကီု သ္ဒးခၞံသၞုက်ဍာ် မစိုန်သကီုကေုာံဗၞတ်ဗ္ၜတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာသၞုက်ဍာ်ဂှ် ကြက်သ္ဂးဂတဝွံတုန် ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ရောၚ်။ နဍစၞိန်တဲကျာ် ဇမၠိၚ်ပန်ဍ အနာံၜါဍဂမၠိုၚ်ရောၚ်၊ ကဵုကလိလောန်ဗၞတ်ဗ္ၜတ်ဂှ်တုဲ ခၞံလေဝ်ခၞံမ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ်ဖအောဝ်ကဵုခၞံမ္ဂး၊ ဟိုတ်ပယောဂလွဳပရာ၊ ဒးအာပတ်ဒးဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်နူပွမကလိဂွံကုတ်ကၠေံတုဲ ဒးဟီုလၟိၚ်ဒေသနာ အာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 890) အလဵုဇကု ခၞံလဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲဏီဂှ် အလဵုဇကု ကဵုစိုပ်ဒတုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ အလဵုဇကု ခၞံလဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲဏီတုဲ ကဵုညးသအာၚ်ဂမၠိုၚ် စိုပ်ဒတုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ညးသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ခၞံလဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲဏီဂှ် အလဵုဇကု ကဵုစိုပ်ဒတုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ညးသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ခၞံလဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲဏီဂှ် ကဵုညးသအာၚ်ဂမၠိုၚ် စိုပ်ဒတုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ တၞဟ်နသွက်ညးသအာၚ် ခၞံလေဝ်ကၠောန်ခၞံမ္ဂး၊ ဖအောဝ်လေဝ် ဖအောဝ်ကဵုကၠောန်ခၞံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကလိဂွံညးသအာၚ်ခၞံလဝ်တုဲ ပြဘိုဂ်သုၚ်စောဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 891) ကၠောန်ခၞံသၞုက်ဍာ် မစိုန်သကီုကေုာံဗၞတ်ဗ္ၜတ်မ္ဂး၊ ကၠောန်ခၞံသၞုက်ဍာ် ယုတ်ဒေက်သၟဝ် ဗၞတ်ဗ္ၜတ်မ္ဂး၊ ကလိဂွံသၞုက်ဍာ် မလောန်လတူဗၞတ်ဗ္ၜတ် ညးသအာၚ်ခၞံလဝ်တုဲဂှ် ကုတ်ကၠေံတုဲ ပြဘိုဂ်သုၚ်စောဲမ္ဂး ကၠောန်ခၞံ သၠဖ္ဍာန်ကီု သၞာလးတိကီု ယာတ်သၞိက်ကီု ဖုန်ကီု ဂၞဳကီုမ္ဂး၊ ဟွံဒး အာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတုဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယတုဲရ။ ===၄.၃.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ=== 892) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကုဂှ် ယာတ်သ္ၚာဂှ် သီုမထေက်ကဵုၚုဟ်မးမဂၠိုၚ် သ္ၚာဂှ်တုန် ဇိၚ်လဝ်ဗွဲမပရေအ်ဇရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ်— “ယွံနာဲဗြဴ ယာတ်သ္ၚာတၠအဲဂှ် ခိုဟ်ဆာဲရ၊ ၜိုန်ဂှ် သ္ၚာဂှ်တုန် ဇိၚ်လဝ်ဗွဲမပရေအ်ဇရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂှ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴ သှ်ပၠိုဟ်လလိုဟ်ကၠေံ ဇၟန်ဇုက်ရ၊ ဇိၚ်ကဵုဟာ ရဴဝွံ (သၟာန်ရ)။ ယွံနာဲဗြဴ (ယွံ) ဇိၚ်ကဵုရ ရဴဝွံ (သ္ဂးရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် သှ်ပၠိုဟ်လလိုဟ်ကၠေံ ဇၟန်ဇုက်တုဲပ္ဍဲကြဴ ကဵုကုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ကြက်ဇိၚ်ကဵုရ၊ ကြက်ဇိၚ်ကဵုရ” ရဴဝွံ သီုမသ္ဂးတဴဇိၚ်လေဝ်ဇိၚ်ရ၊ သွက်ဂွံဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဖအောဝ်စကာကဵုသှ်ပၠိုဟ်လလိုဟ်ကၠေံ ဇၟန်ဇုက်သ္ၚာခမဳဗြဴတုဲမှ ဇိၚ်လေဝ်ဟွံဇိၚ်ရော? သွက်ဂွံဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဖအောဝ်စကာကဵုသှ်ပၠိုဟ်လလိုဟ်ကၠေံ ဇၟန်ဇုက်သ္ၚာ ခမဳဗြဴတုဲမှ ဇိၚ်လေဝ်ဟွံဇိၚ်ရ၊ သွက်ဂွံဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဖအောဝ်စကာကဵုသှ်ပၠိုဟ်လလိုဟ်ကၠေံ ဇၟန်ဇုက်သ္ၚာခမဳဗြဴတုဲမှ ဇိၚ်လေဝ်ဟွံဇိၚ်ရော? သွက်ဂွံဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴ စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတညိ။ 893) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သှ်ပၠိုဟ်ကၠေံ ဇၟန်ဇုက်သ္ၚာခမဳဗြဴတုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုသှ်ပၠိုဟ်ကၠေံတုဲကီု ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် ဝေၚ်ကၠေံပန်မသုန်တ္ၚဲတုဲ (အလဵုဇကုလေဝ်) ဟွံဇိၚ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံဖအောဝ်ကဵု (ညးသအာၚ်) ဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တတိယ==== 894) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သ္ၚာ မ္ဂးဂှ် ပၞောဝ်သ္ၚာဂမၠိုၚ်တြဴဂတှေ် သ္ၚာမွဲမွဲဂတှေ်ရောၚ်။ သှ်ပၠိုဟ်ကၠေံဇၟန်ဇုက်တုဲ မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကုလလိုဟ်ကၠေံဇၟန်ဇုက်တုဲ။ ဖအောဝ်ကဵုသှ်ပၠိုဟ်ကၠေံဇၟန်ဇုက်တုဲ မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ်လလိုဟ်ကၠေံဇၟန်ဇုက်တုဲ။ သွက်ဂွံဖအောဝ်ကဵုဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာ မ္ဂးဂှ် ဟွံဖအောဝ်စကာညးသအာၚ်မ္ဂး။ ဝေၚ်ကၠေံပန်မသုန်တ္ၚဲတုဲ မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံပန်မသုန်တ္ၚဲတုဲ။ “အလဵုဇကုလေဝ် ကြက်ဟွံဇိၚ်ရ၊ ညးသအာၚ်လေဝ် သွက်ဂွံကဵုဇိၚ် ကြက်ဟွံသ္ပလွဳပရာ ရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာတ်ဖျေံကၠေံလျိုၚ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 895) ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဒှ်တုဲ သှ်ပၠိုဟ်ကၠေံ ဇၟန်ဇုက်သ္ၚာတုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုသှ်ပၠိုဟ်ကၠေံတုဲကီု ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် ဝေၚ်ကၠေံပန်တ္ၚဲ,မသုန်တ္ၚဲတုဲ (အလဵုဇကုလေဝ်) ဟွံဇိၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံဖအောဝ်ကဵု (ညးသအာၚ်) ဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာတုဲ သှ်ပၠိုဟ်ကၠေံ ဇၟန်ဇုက်သ္ၚာတုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုသှ်ပၠိုဟ်ကၠေံတုဲကီု ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုနန္တရာယ် ဝေၚ်ကၠေံပန်တ္ၚဲ,မသုန်တ္ၚဲတုဲ (အလဵုဇကုလေဝ်) ဟွံဇိၚ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံဖအောဝ်ကဵု (ညးသအာၚ်) ဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴဒှ်တုဲသှ်ပၠိုဟ်ကၠေံ ဇၟန်ဇုက်သ်ၚာတုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုသှ်ပၠိုဟ်ကၠေံတုဲကီု ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် ဝေၚ်ကၠေံပန်တ္ၚဲ,မသုန်တ္ၚဲတုဲ (အလဵုဇကုလေဝ်) ဟွံဇိၚ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံဖအောဝ်ကဵု (ညးသအာၚ်) ဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သှ်ပၠိုဟ်ကၠေံ ပရိက္ခရာသအာၚ်တုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုသှ်ပၠိုဟ်ကၠေံတုဲကီု ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် ဝေၚ်ကၠေံပန်တ္ၚဲ,မသုန်တ္ၚဲတုဲ (အလဵုဇကုလေဝ်) ဟွံဇိၚ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံဖအောဝ်ကဵု (ညးသအာၚ်) ဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သှ်ပၠိုဟ်ကၠေံ သ္ၚာကီု ပရိက္ခရာသအာၚ်ကီု ညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴတုဲကီု ဖအောဝ်ကဵုသှ်ပၠိုဟ်ကၠေံတုဲကီု ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုနန္တရာယ် ဝေၚ်ကၠေံပန်တ္ၚဲ,မသုန်တ္ၚဲတုဲ (အလဵုဇကုလေဝ်) ဟွံဇိၚ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံဖအောဝ်ကဵု (ညးသအာၚ်) ဇိၚ်လေဝ် ဟွံသ္ပလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵု ခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 896) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်တုဲ ဟွံကလိဂွံမ္ဂး၊ ဃောကၠောန်သ္ပဒၟံၚ် ကဵုကလိလောန်အာ ပန်တ္ၚဲ,မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴဂိယဲလေဝ် ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၄.၃.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 897) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စွံပတန်လဝ်သ္ၚာ ပ္ဍဲတဲခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ နကဵုသပိုၚ်သ္ၚာလတက်ဟေၚ် စ္ဍးအာဝေၚ်ဂ္ၚေၚ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်အိုတ်ရ။ သ္ၚာဂမၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်မစွံပတန်လဝ္ ဗွဲမလအ်ဂှ်ရ ပတိုဟ်တိုန်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် စဲဒၟံၚ်တ္ၚဲ သ္ၚာဂမၠိုၚ်ဂှ်အိုတ်ရ။ ခမဳဂမၠိုၚ်သအာၚ်ဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် သ္ၚာဂမၠိုၚ်ပတိုဟ်တိုန်ဒၟံၚ် (ပ္ဍဲဒၞဲါဍုက်ပလက်) ဝွံ ဒှ်သ္ၚာဂမၠိုၚ်မုရဴညးမွဲရော?” ရဴဝွံ သၟာန်တဴ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မစဲဒၟံၚ်တ္ၚဲဂှ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စွံပတန်လဝ်သ္ၚာ ပ္ဍဲတဲခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ နကဵုသပိုၚ်သ္ၚာလတက် စ္ဍးအာဂေတ်ဂ္ၚေၚ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စွံပတန်လဝ်သ္ၚာ ပ္ဍဲတဲခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ နကဵုသပိုၚ်သ္ၚာလတက် စ္ဍးအာဂေတ်ဂ္ၚေၚ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စွံပတန်လဝ်သ္ၚာ ပ္ဍဲတဲခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ နကဵုသပိုၚ်သ္ၚာလတက် စ္ဍးအာဂေတ်ဂ္ၚေၚ် ပ္ဍဲဇနပိုဒ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 898) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ကဵုကလိလောန်အာ ပွမဗ္ဂေတ်ၜးလှာဲသ္ၚာတုဲဗက်လတက် မသုန်တ္ၚဲမွဲအလန်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတိညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ==== 899) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာလဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကဵုကလိလောန်အာ ပွမဗ္ဂေတ်ၜးလှာဲသ္ၚာတုဲဗက်တက် မသုန်တ္ၚဲမွဲအလန် မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုမသုန်တ္ၚဲ ဟွံဗိုက်ဟွံလတက်ဟွံစဲတ္ၚဲ သ္ၚာမသုန်ဂတှေ်ဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ ကဵုကလိလောန်အာတ္ၚဲမရနုက်ကဵုမသုန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 900) ပ္ဍဲမကလိလောန်လတူမသုန်တ္ၚဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီကလိလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမကလိလောန်လတူမသုန်တ္ၚဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမကလိလောန်လတူမသုန်တ္ၚဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံကလိလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟွံကလိလောန်လတူမသုန်တ္ၚဲဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီကလိလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဟွံကလိလောန်လတူမသုန်တ္ၚဲဏီ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဟွံကလိလောန်လတူမသုန်ဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံကလိလောန်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ပတ်ရ။ 901) ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုမသုန်တ္ၚဲ ဗိုက်လေဝ်ဗိုက် လတက်လေဝ်လတက် စဲတ္ၚဲလေဝ်စဲတ္ၚဲ သ္ၚာမသုန်ဂတှေ်ဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဂိယဲလေဝ် ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၄.၃.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== 902) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကု ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ ပၠးစဲလဝ် သ္ၚာမဍေက်တုဲ လုပ်အာဘာရ၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်မွဲဇကု သၠောံရုၚ်လတက်ဏာ သ္ၚာဂှ်တုဲ လုပ်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ် အပ္ဍဲကွာန်ရ။ ခမဳဗြဴတၠသ္ၚာဂှ် တိတ်ကၠုၚ်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ညာတ်တဴသ္ၚာအဲဍိက်အိုတ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂှ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴတၠသ္ၚာဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ သ္ဂောံဗိုက်လတက်ဏာ သ္ၚာအဲရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်၈မၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ဗိုက်လတက်ဏာ သ္ၚာခမဳဗြဴသအာၚ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ဗိုက်လတက်ဏာ သ္ၚာခမဳဗြဴသအာၚ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 903) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပကၚ်ရၚ်သ္ၚာညးသအာၚ် မပြံၚ်လှာဲ ‘မဒးကလေၚ်ကဵု’ မ္ဂး (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 904) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သ္ၚာညးသအာၚ် မပြံၚ်လှာဲ ‘မဒးကလေၚ်ကဵု’ မ္ဂးဂှ် ပၞောဝ်ကဵုသ္ၚာခမဳဗြဴသအာၚ်မသုန်ဂတှေ် သ္ၚာမွဲမွဲဂတှေ်ရောၚ်၊ တၠသ္ၚာဂှ် ဟွံကဵုကီု ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စကဵုတၠသ္ၚာဂှ်ကီု ဗိုက်လေဝ်ဗိုက်မ္ဂး၊ လတက်လေဝ်လတက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 905) ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ပကၚ်ရၚ်သ္ၚာညးသအာၚ် မပြံၚ်လှာဲ ‘မဒးလေၚ်ကဵု’ မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာတုဲ ပကၚ်ရၚ်သ္ၚာညးသအာၚ်မပြံၚ်လှာဲ ‘မဒးကလေၚ်ကဵု’ မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ပကၚ်ရၚ်သ္ၚာညးသအာၚ် မပြံၚ်လှာဲ’မဒးကလေၚ်ကဵု’ မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပကၚ်ရၚ်သ္ၚာညးသအာၚ် မပြံၚ်လှာဲ ‘မဒးကလေၚ်ကဵု’ ညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 906) ခမဳဗြဴဂှ်လေဝ် ကဵုမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂှ်လေဝ် ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ ဗိုက်လေဝ်ဗိုက်မ္ဂး၊ လတက်လေဝ်လတက်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမၞုံကဵုသ္ၚာဒးဒုၚ်ပၠံၚ်ၜးဏာ ခမဳဗြဴမၞုံကဵုသ္ၚာကၠေံလေၚ်အာ၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမတုဲရ။ ===၄.၃.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 907) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဒကာကၠောန်ၜိုတ်ဥပကာ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ ကဵုဒါန်သ္ၚာ ကုဘိက္ခုနဳသၚ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် ကမၠောန်ကေၚ်ကာဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ကမၠောန်ထေက်ကဵုဒးသ္ပဂၠိုၚ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးတုဲ သ္ပတဴအန္တရာယ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သ္ၚိဒကာဂှ် တူအာပၟတ်ရ၊ ညးဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပတဴအန္တရာယ် ဝတ္ထုဒါန် ပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရော? သ္ဒးဒှ်အာမ္ၚး ‘ဒေက်ခ္ဍေက်’ အာ နပိုဉ်ဟာန်ဘိုဂ်ဘဂ်ကုသိုလ် ထၟိက်ဂမၠိုၚ်ၜါအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပတဴအန္တရာယ်လာဘ်သ္ၚာ ဂိုဏ် (ဘိက္ခုနဳသၚ်) ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ်ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပတဴအန္တရာယ်လာဘ်သ္ၚာ ဂိုဏ် (ဘိက္ခုနဳသၚ်) ရဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပတဴအန္တရာယ်လာဘ်သ္ၚာ ဂိုဏ် (ဘိက္ခုနဳသၚ်) ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပတဴအန္တရာယ်လာဘ်သ္ၚာ ဂိုဏ် (ဘိက္ခုနဳသၚ်) ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 908) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပတဴအန္တရာယ် လာဘ်သ္ၚာ ဂိုဏ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 909) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဂိုဏ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ ဘိက္ခုနဳသၚ်ရ။ သ္ၚာ မ္ဂးဂှ် ပၞောဝ်သ္ၚာဂမၠိုၚ်တြဴဂတှေ် ဗွဲတွဵုမယုတ် သ္ၚာမွဲမွဲဂတှေ် မရုမ်ဂပ်ကဵုဝိကပ္ပနရ။ သ္ပတဴအန္တရာယ် မ္ဂးဂှ် “မုဟိုတ် သ္ဂောံကဵုတဴဒါန်သ္ၚာဝွံအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ သ္ပတဴအန္တရာယ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သ္ပတဴအန္တရာယ် ပရိက္ခရာသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သ္ပတဴအန္တရာယ်သ္ၚာကဵုဒှ် ပရိက္ခရာသအာၚ်ကဵုဒှ် ဂြပ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ်ကီု ခမဳဗြဴမွဲဇကုကီု ခရှ်သာမဏဳကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 910) ထ္ၜးကဵုဖဵုအာနိသံသတုဲ ဆေဝ်ဒဝ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴ ကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုဲရ။ ===၄.၃.၇။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ=== 911) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ် ကတဵုဒှ်ကၠုၚ်ကုဘိက္ခုနဳသၚ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဘိက္ခုနဳသၚ် မိက်ဂွံပါ်ပရအ်သ္ၚာဂှ်တုဲ ကောံဓရီုရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မဒှ်ကွးပဒတဴဇရေၚ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပဲါစ္ဍးအာဒၟံၚ်ဌာန်သအာၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဒှ်ဃောပဲါစ္ဍးအာဒၟံၚ်ဌာန်သအာၚ်တုဲ ဟွံထေက်ကဵုပါ်ပရအ်သ္ၚာဏီရ” ရဴဝွံ သ္ဂးတုဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပါ်ပရအ်သ္ၚာ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ။ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟွံပါ်ပရအ်သ္ၚာဏီရ ရဴဝွံ ပၠုပ်စိုတ်တုဲ ပဲါစ္ဍးအာဌာန်သအာၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ခမဳဗြဴမဒှ်ကွးပဒတဴဇရေၚ်ဂမၠိုၚ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ကဵုပါ်ပရအ်သ္ၚာရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပါ်ပရအ်သ္ၚာ မဗဗွဲကုဓရ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဆေၚ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပါ်ပရအ်သ္ၚာ မဗဗွဲကုဓရ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပါ်ပရအ်သ္ၚာ မဗဗွဲကုဓရ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်းဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 912) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပါ်ပရအ်သ္ၚာ မဗဗွဲကုဓရ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ==== 913) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝနွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပွမပါ်ပရအ်သ္ၚာ မဗဗွဲကုဓရ် မ္ဂးဂှ် ဘိက္ခုနဳသၚ် မညဳသာသၟဟ်သၟန် ကောံဓရီုတုဲ ပါ်ပရအ်ရ။ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ မ္ဂးဂှ် “မုဟိုတ် ပါ်ပရအ်သ္ၚာဝွံရော?” ရဴဝွံ သ္ပတဴ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 914) ပ္ဍဲမဗဗွဲကုဓရ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဗဗွဲကုဓရ်ဒှ်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဗဗွဲကုဓရ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဗဗွဲကုဓရ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံဗဗွဲကုဓရ်ဒှ်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟွံဗဗွဲကုဓရ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဗဗွဲကုဓရ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဟွံဗဗွဲကုဓရ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဟွံဗဗွဲကုဓရ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံဗဗွဲကုဓရ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 915) ထ္ၜးကဵုဖဵုအာနိသံသတုဲ ဆေဝ်ဒဝ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခပိုဒ်သတ္တမတုဲရ။ ====၄.၃.၈။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 916) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ “ဩဝ်ဟီုထိုၚ်သးဂုဏ်အဲ ပ္ဍဲလဒေါဝ်ပရိသာတ်အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ (သ္ဂးတုဲ) ကဵုတဴသ္ၚာ (အရပ်စပ်) ခမဳ ကုညးဟီုလှေ် သၟာလှေ်ဂမၠိုၚ် ကေုာံသၟာဗတက်ဆေလုန် သၟာဒၠုမတ် သၟာဓဗိုန်ဓာပ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ညးကဵုလှေ် သၟာလှေ်ဂမၠိုၚ် ကေုာံသၟာဗတက်ဆေလုန် သၟာဒၠုမတ် သၟာဓဗိုန်ဓာပ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ၊ ဩဝ်ကဵုဒါန် ကုနာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ညိ၊ ဩဝ်သ္ပရှေ်သှေ်ရဴဂဴ ပ္ဍဲနာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ညိ” ရဴဝွံ ဟီုထိုၚ်သးဂုဏ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲလဒေါဝ်ပရိသာတ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုတဴသ္ၚာ (အရပ်စပ်) ခမဳ ကုခရှ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုတဴသ္ၚာ (အရပ်စပ်) ခမဳ ကုခရှ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုတဴသ္ၚာ (အရပ်စပ်) ခမဳ ကုခရှ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 917) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ကဵုတဴသ္ၚာ (အရပ်စပ်) ခမဳ ကုခရှ်ကီု ကုပြဘာဇ်တြုံကီု ကုပြဘာဇ်ဗြဴကီုမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 918) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ခရှ် မ္ဂးဂှ် ညးပဒတဴပ္ဍဲသ္ၚိ မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ ပြဘာဇ်တြုံ မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံခမဳသာမဏဳတြုံတုဲ တြုံအာစိုပ်ဒဒှ်ပြဘာဇ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ ပြဘာဇ်ဗြဴ မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံ ခမဳဗြဴ သိက္ခမာန် သာမဏဳဗြဴတုဲ ဗြဴအာစိုပ်ဒဒှ်ပြဘာဇ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ သ္ၚာ (အရပ်စပ်) ခမဳ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴသ္ၚာမထပကလဝ် ကပ္ပဗိန္ဒုရ၊ ကဵုတဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 919) ကဵုတဴ ကုမိမမ္ဂး၊ ကဵုတဴဗွဲခဏ (ဂလေံကဵု) မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမတုဲရ။ ===၄.၃.၉။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမ=== 920) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဒကာကၠောန်ၜိုတ်ဥပကာ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ယဝ်သၟဟ်ရထမ္ဂး၊ ကြက်ကဵုဒါန်သ္ၚာ ကုဘိက္ခုနဳသၚ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မဒၠိုက်ကတဵုနူဝှ်တုဲဂှ် မိက်ဂွံပါ်ပရအ်သ္ၚာဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ ကောံဓရီုအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တအ် ဩဝ်လၟတ်မၚ်လ္ဇဒၟံၚ်အိုတ်ကၠာညိ၊ အလယ်မစၟဳကေတ်ပ္ဍဲသ္ၚာ နွံကုဘိက္ခုနဳသၚ်ဏီရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုဘိက္ခုနဳသၚ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်အာညိ။ ဩဝ်သ္ပစဵုကဵုမတီ သ္ၚာ (မၞုံကဵုအလယ်မစၟဳကေတ်) ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပြာပ်အာဇရေၚ်ဒကာဂှ်တုဲမ္ဂး “ယွံဒကာတအ် ဩဝ်ကဵုဒါန်သ္ၚာ ကုဘိက္ခုနဳသၚ်အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ရ။ “ယွံနာဲဗြဴ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ဟွံသၟဟ်ရထ တၞဟ်နကဵုဒါန်သ္ၚာ ကုဘိက္ခုနဳသၚ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုမၞုံကဵုအလယ်သ္ၚာမဍိုန်ကဵုဇြဟတ် သ္ဂောံကဵုကလိလောန်အာ အခိၚ်သ္ၚာရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုမၞုံကဵုအလယ်သ္ၚာ မဍိုန်ကဵုဇြဟတ် ကဵုကလိလောန်အာ အခိၚ်သ္ၚာရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပမတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုမၞုံကဵုအလယ်သ္ၚာမဍိုန်ကဵုဇြဟတ် ကဵုကလိလောန်အာ အခိၚ်သ္ၚာရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 921) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုမၞုံကဵုအလယ်သ္ၚာမဍိုန်ကဵုဇြဟတ် ကဵုကလိလောန်အာ အခိၚ်သ္ၚာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ၉။ ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်နဝမ 922) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သီုမၞုံကဵုအလယ်သ္ၚာမဍိုန်ကဵုဇြဟတ် မ္ဂးဂှ် “ယဝ်ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် သၟဟ်ရထမ္ဂး၊ ကြက်ကဵုဒါန်သ္ၚာ ကုဘိက္ခုနဳသၚ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုမြော်တိတ်ပါၚ်ရ။ အခိၚ်သ္ၚာ မ္ဂးဂှ် ဟွံလလးကထိုန်မ္ဂး လအိတ်ဂိတုဗြဲမွဲဂိတု၊ လလးကထိုန်မ္ဂး မသုန်ဂိတု။ ကဵုကလိလောန်အာ အခိၚ်သ္ၚာ မ္ဂးဂှ် ဟွံလလးကထိုန်မ္ဂး ကဵုကလိလောန်အာ တ္ၚဲလအိတ်အိုတ်ဂိတုဗြဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ လလးကထိုန်မ္ဂး ကဵုကလိလောန်အာ တ္ၚဲပိုက်ကၠေံကထိုန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 923) ပ္ဍဲအလယ်သ္ၚာမဍိုန်ကဵုဇြဟတ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အလယ်သ္ၚာဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ဒှ်တုဲ ကဵုကလိလောန်အာ အခိၚ်သ္ၚာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအလယ်သ္ၚာမဍိုန်ကဵုဇြဟတ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ကဵုကလိလောန်အာ အခိၚ်သ္ၚာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအလယ်သ္ၚာ မဍိုန်ကဵုဇြဟတ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အလယ်သ္ၚာဟွံဍိုန်ကဵုဇြဟတ်ဒှ်တုဲ ကဵုကလိလောန်အာ အခိၚ်သ္ၚာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲအလယ်သ္ၚာမဟွံဍိုန်ကဵုဇြဟတ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အလယ်သ္ၚာဍိုန်ကဵုဇြဟတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအလယ်သ္ၚာမဟွံဍိုန်ကဵုဇြဟတ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအလယ်သ္ၚာမဟွံဍိုန်ကဵုဇြဟတ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အလယ်သ္ၚာဟွံဍိုန်ကဵုဇြဟတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 924) ထ္ၜးကဵုဖဵုအာနိသံသတုဲ ဆေဝ်ဒဝ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမတုဲရ။ ===၄.၃.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ=== 925) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဥပးမွဲဂှ် ရန်တၟံကဵုဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲ ကဵုသိုၚ်ခၞံဘာရ။ ဥပးဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲဗလးဘာပြဲ ပေဲါကဵုသာဓုကာ ‘ပ္ဍဲပေဲါကဵုဒါန်ပူဇဴစရိုဟ်ဍာ်ဘာ’ ဂှ် သၟိက်ကဵုဒါန် သ္ၚာဟွံသေၚ်ကဵုအခိၚ် ကုသၚ်ၜါလပါ်ရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် သၚ်ၜါလပါ် လလးလဝ်ကထိုန်တုဲဒှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဥပးဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ အာတ်ပါန်အခေါၚ် သွက်ဂွံပိုက်ထောံလလးကထိုန်ရ။ ဂရၚ်ပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုတွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲ ယွံခမဳတအ် ကဵုအခေါၚ် တၞဟ်နပွမပိုက်ထောံကထိုန်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် သ္ဒးပိုက်ကထိုန်ရ၊ ခမဳမစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 926) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ သၚ် ပိုက်နုက်ကၠေံ ကထိုန်ရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ သၚ် ပိုက်နုက်ကၠေံကထိုန်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမပိုက်နုက်ကၠေံကထိုန်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ သၚ် ဂပ်ဝ်ပိုက်နုက်ကၠေံကထိုန်တုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ 927) ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဥပးဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ဘိက္ခုနဳသၚ်တုဲ အာတ်ပါန်အခေါၚ် သွက်ဂွံပိုက်ထောံ လလးကထိုန်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “သ္ၚာကြက်ကတဵုဒှ် ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ” ရဴဝွံ (ပၠုပ်စိုတ်တုဲ) ဆေၚ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပိုက်နုက်ကထိုန်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဥပးဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဟွံကဵုအခေါၚ် ပွမပိုက်နုက်ကၠေံကထိုန် ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်ဥပးဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက်ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပိုက်နုက်ကထိုန် မဗဗွဲကုဓရ်ရော” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပိုက်နုက်ကထိုန် မဗဗွဲကုဓရ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပိုက်နုက်ကထိုန် မဗဗွဲကုဓရ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 928) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ ပွမပိုက်နုက်ကထိုန် မဗဗွဲကုဓရ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 929) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပွမပါ်ပိုက်နုက်ကၠေံကထိုန် မဗဗွဲကုဓရ် မ္ဂးဂှ် ဘိက္ခုနဳသၚ်မညဳသာသၟဟ်သၟန် ကောံဓရီုတုဲ ပိုက်နုက်ကၠေံရ။ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံ မ္ဂးဂှ် “မုဟိုတ် သ္ဂောံပိုက်နုက်ကၠေံ ကထိုန်ဝွံရော?” ရဴဝွံ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 930) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီအဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 931) ထ္ၜးကဵုဖဵုအာနိသံသတုဲ ဆေဝ်ဒဝ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ နဂ္ဂဝဂ်တတိယတုဲရ။  ==၄.၄။ တုဝဋ္ဋဝဂ်== ===၄.၄.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ=== 932) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု တိက်တဴ ပ္ဍဲမွဲဇံၚ်ခါတ်ဓဝ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်မဂေတ်ဂ္ၚေၚ်လၟေၚ်ဘာဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု တိက်တဴ ပ္ဍဲမွဲဇံၚ်ဓဝ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု တိက်တဴ ပ္ဍဲမွဲဇံၚ်ဓဝ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုည်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု တိက်တဴ ပ္ဍဲမံဇံၚ်ဓဝ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံ လျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 933) “ယြဴခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲမွဲဇံၚ်ခါတ်ဓဝ် တိက်တဴညးၜါအိုတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ==== 934) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဗြဴမဒှ်ပယျၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲမွဲဇံၚ်ခါတ်ဓဝ် တိက်တဴညးၜါအိုတ် မ္ဂးဂှ် ညးမွဲတၠဂှ်တိက်နေဝ် ညးမွဲတၠဂှ်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သီုညးၜါတၠဂမၠိုၚ်လေဝ် တိက်အိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ဒၠိုက်ကတဵုတုဲ ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါတိက်အိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 935) ညးမွဲတၠဂှ်တိက်နေဝ် ညးမွဲတၠဂှ် ဂဇအ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ သီုညးၜါတၠဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂဇအ်အိုတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၄.၄.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 936) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု တိက်တဴ ပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်မဂေတ်ဂ္ၚေၚ်လၟေၚ်ဘာဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴ မဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု တိက်တဴ ပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု တိက်တဴ ပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု တိက်တဴ ပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ၜါဇကု တိက်တဴပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 937) “ယြဴခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ် တိက်တဴညးၜါအိုတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ==== 938) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ သ္ဂးတဴဗြဴမဒှ်ပယျၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ် တိက်တဴညးၜါအိုတ် မ္ဂးဂှ် ယာတ်ဂှ်ဟေၚ်လးတုဲ ယာတ်ဂှ်ဟေၚ် ဓလီုလတက်အိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 939) ပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ်ဒှ်တုဲ တိက်အိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ တိက်အိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမွဲယာတ်လး မွဲယာတ်လတက်ဓဝ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ယာတ်လး ယာတ်လတက်တၞဟ်တၞဟ်ဒှ်တုဲ တိက်အိုတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမွဲယာတ်လးဓဝ် ယာတ်လတက်တၞဟ်တၞဟ်ဂှ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲမွဲယာတ်လတက်ဓဝ် ယာတ်လးတၞဟ်တၞဟ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲယာတ်လးယာတ်လတက်တၞဟ်တၞဟ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မွဲယာတ်လးမွဲယာတ်လတက်ဓဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲယာတ်လးယာတ်လတက်တၞဟ်တၞဟ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲယာတ်လးယာတ်လတက်တၞဟ်တၞဟ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ယာတ်လးယာတ်လတက်တၞဟ်တၞဟ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ရ။ 940) သ္ပအပိုၚ်အခြာတုဲ တိက်အိုတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယတုဲရ။ ===၄.၄.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ=== 941) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ၊ ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳလေဝ် လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ၊ ညးမပြဲရဴဝွံလေဝ် ဂပ်ဝ်ထိုၚ်သးရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “နာဲဗြဴဘဒ္ဒါကာပိလာနဳဂှ် လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ်လေဝ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ၊ ညးမပြဲရဴဝွံလေဝ် ဂပ်ဝ်ထိုၚ်သးရ” ရဴဝွံ ပြာပ်ခသဳကၠဳ ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳ ဗွဲကိုပ်ကၠာတုဲ ပ္ဍဲလက်ကရဴမှ ပြာပ်ခသဳကၠဳ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ စောန်စိုတ်ဇၞော်တုဲ “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မၞုံကဵုပွမကဵုတီဂၠိုၚ် (လလောၚ်တြး) ပွမထၟံက်ထ္ၜးဂုဏ်ဂၠိုၚ်ဝွံဟေၚ် ပၟိက်အောန်အိုတ်ရဂး တရိုပ်စိုတ်အိုတ်ရဂး လ္ၚုသုန်အိုတ်ရဂး ဟွံမွဲကဵုပွမနှဴရဴအိုတ်ရဂး” ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးတုဲ) နူဂတ ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳ ကွာ်လေဝ်ကွာ်စၚ်္ကြမ်ရ၊ ဒတူလေဝ်ဒတူရ၊ ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်ရ၊ တိက်လေဝ်တိက်ရ၊ ဗတောန်လေဝ်ဗတောန်ရ၊ ကဵုဗတောန်လေဝ်ကဵုဗတောန်ရ၊ ပွမဖ္ဍောတ်ဗှ်သှ်ၛာယ်လေဝ် သ္ပတဴရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ မၞုံကဵုစေတနာဒှ်တုဲ သ္ပတဴညံၚ်မဟွံမွဲကဵုတသိုခ် ကုနာဲဗြဴဘဒ္ဒါကာပိလာနဳရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ မၞုံကဵုစေတနာဒှ်တုဲ သ္ပတဴညံၚ်ရဴမဟွံမွဲကဵုတသိုခ် ကုခမဳဗြဴဘဒ္ဒါကာပိလာနဳရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ မၞုံကဵုစေတနာဒှ်တုဲ သ္ပတဴညံၚ်မဟွံမွဲကဵုတသိုခ် ကုခမဳဗြဴဘဒ္ဒါကာပိလာနဳရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 942) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဖအောဝ်လလဴစေတနာတုဲ သ္ပတဴညံၚ်မဟွံမွဲကဵုတသိုခ် ကုခမဳဗြဴမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴတွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တတိယ==== 943) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကုခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ကုခမဳဗြဴသအာၚ်။ ဖအောဝ်လလဴစေတနာတုဲ မ္ဂးဂှ် သီုကဵုမတီတဴ သီုကဵုမတီတဴဗွဲမဒးရး သ္ပလွဳတုဲ ဓလီုဍိုက်တုဲ ပွမကလိလောန်ရောၚ်။ သ္ပတဴညံၚ်မဟွံမွဲကဵုတသိုခ်မ္ဂး မ္ဂးဂှ် “နမသ္ပတဴရဴဝွံ ကြက်ကတဵုဒှ် မဟွံမွဲကဵုတသိုခ် ကုခမဳဗြဴဝွံရ” ရဴဝွံ (ပၠုပ်စိုတ်တုဲ) သီုဟွံအာတ်ပါန်အခေါၚ် နူဂတ ကွာ်လေဝ်ကွာ်စၚ်္ကြမ်မ္ဂး၊ ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဗတောန်လေဝ်ဗတောန်မ္ဂး၊ ကဵုဗတောန်လေဝ်ကဵုဗတောန်မ္ဂး၊ ပွမဖ္ဍောဝ်ဗှ်သှ်ၛာယ်လေဝ် သ္ပတဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 944) ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴဒှ်တုဲ သီုမၞုံကဵုစေတနာ သ္ပတဴညံၚ်မဟွံမွဲကဵုတသိုခ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာတုဲ သီုမၞုံကဵုစေတနာ သ္ပတဴညံၚ်မဟွံမွဲကဵုတသိုခ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴဒှ်တုဲသီုမၞုံကဵုစေတနာ သ္ပတဴညံၚ်မဟွံမွဲကဵုတသိုခ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ သီုမၞုံကဵုစေတနာ သ္ပတဴညံၚ်မဟွံမွဲကဵုတသိုခ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 945) သီုဟွံမိက်သ္ပတဴ ညံၚ်မဟွံမွဲကဵုတသိုခ် အာတ်ပါန်အခေါၚ်တုဲ နူဂတ ကွာ်လေဝ်ကွာ်စၚ်္ကြမ်မ္ဂး၊ ဒတူလေဝ်ဒတူမ္ဂး၊ ဂဇအ်လေဝ်ဂဇအ်မ္ဂး၊ တိက်လေဝ်တိက်မ္ဂး၊ ဗတောန်လေဝ်ဗတောန်မ္ဂး၊ ကဵုဗတောန်လေဝ်ကဵုဗတောန်မ္ဂး၊ ပွမဖ္ဍောတ်သှ်ၛာယ်လေဝ် သ္ပတဴမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၄.၄.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 946) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟွံကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ်ခမဳဗြဴ ပဒတဴမွဲစွံ မဒှ်ဒဒိုခ်ဂိယဲရ၊ တၞဟ်နပွမကဵုကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ် ခမဳဗြဴပဒတဴမွဲစွံ မဒှ်ဒဒိုခ်ဂိယဲရော? တၞဟ်နပွကဵုကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟွံကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ် ခမဳဗြဴပဒတဴမွဲစွံ မဒှ်ဒဒိုက်ဂိယဲရ၊ တၞဟ်နပွကဵုကၠောန် ၜိုတ်လွဳလွတ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဟွံကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ် ခမဳဗြဴပဒတဴမွဲစွံ မဒှ်ဒဒိုခ်ဂိယဲရော? တၞဟ်နပွကဵုကၠောန်ၜိုတ် လွဳလွတ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 947) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဟွံကၠောန်ၜိုတ် ခမဳဗြဴပဒတဴမွဲစွံ မဒှ်ဒဒိုက်မ္ဂး၊ တၞဟ်နပွကဵုကၠောန်ၜိုတ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ==== 948) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဍေံမဒှ်ဒဒိုခ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ မဂိယဲရ။ ခမဳဗြဴပဒတဴမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံရ။ ဟွံကၠောန်ၜိုတ် မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ်ရ။ တၞဟ်နပွမကဵုကၠောန်ၜိုတ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာ မ္ဂးဂှ် ဟွံဖအောဝ်စကာညးသအာၚ်မ္ဂး။ “အဲလေဝ် ကြက်ဟွံကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ်ရ၊ ညးသအာၚ်လေဝ် တၞဟ်နပွကဵုကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ် ကြက်ဟွံလွဳပရာရ” ရဴဝွံ နအယာံမာတ်ဖျေံကၠေံလျိုၚ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ် ကွးဗြဴပဒတဴဇရေၚ်ကီု ခရှ်သာမဏဳကီုမ္ဂး၊ တၞဟ်နပွကဵုကၠောန်ၜိုတ်လွဳလွတ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 949) အန္တရာယ်နွံကီု ဂၠာဲသ္ၚေဝ်ညးကၠောန်ၜိုတ်လွဳပရာဟွံဂွံကီု ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴဂိယဲကီု ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်ကီု ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၄.၄.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== 950) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳ ပြာပ်လုပ်ဒဂိုန် ပ္ဍဲဍုၚ်သာကေတရ။ ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳဂှ် ကမၠောန်ကေၚ်ကာထေက်ကဵုသ္ပမမိက်ကဵုမွဲမွဲ ဂပ်ဝ်ကဵုခ္ဍဟ်ကတဵုဗွဲမဃရက်ဂဗက်ဒှ်တုဲ “နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ယဝ်ကဵုဘာ ကုအဲမ္ဂး၊ အဲ မိက်ကလေၚ်စဴကၠုၚ် ဍုၚ်သာရဝှ်ရ” ရဴဝွံ ဗလးဏာကလုတ် ဇရေၚ်ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ကၠုၚ်ဟေၚ်ဩဝ်ကၠုၚ်ညိ ကြက်ကဵုရ” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳ နူဍုၚ်သာကေတ ကၠုၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုထောံဘာကုဘဒ္ဒါကာပိလာနဳရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ၊ ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳလေဝ် လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ၊ ညးမပြဲရဴဝွံလေဝ် ဂပ်ဝ်ထိုၚ်သးရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “နာဲဗြဴဘဒ္ဒါကာပိလာနဳဂှ် လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ်လေဝ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ၊ ညးမပြဲရဴဝွံလေဝ် ဂပ်ဝ်ထိုၚ်သးရ” ရဴဝွံ ပြာပ်ခသဳကၠဳ ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳ ဗွဲကိုပ်ကၠာတုဲ ပ္ဍဲလက်ကရဴမှ ပြာပ်ခသဳကၠဳ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ စောန်စိုတ်ဇၞော်တုဲ “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မၞုံကဵုပွကဵုတီဂၠိုၚ် (လလောၚ်တြး) ပွမထၟံက်ထ္ၜးဂုဏ်ဂၠိုၚ်ဝွံဟေၚ် ပၟိက်အောန်အိုတ်ရဂး တရိုပ်စိုတ်အိုတ်ရဂး လ္ၚုသုန်အိုတ်ရဂး ဟွံမွဲကဵုပွမနှဴရဴအိုတ်ရဂး” ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးတုဲ) ထေဲပၞတ်သတိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်တုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ် ဘဒ္ဒါကာပိလာနဳ နူဘာရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုဘာ ကုနာဲဗြဴဘဒ္ဒါကာပိလာနဳတုဲမှ ထေဲပၞတ်သကိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်တုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ။ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုဘာ ကုခမဳဗြဴဘဒ္ဒါကာပိလာနဳတုဲမှ ထေဲပၞတ်သတိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်တုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုဘာ ကုခမဳဗြဴဘဒ္ဒါကာပိလာနဳတုဲမှ ထေဲပၞတ်သကိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်တုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 951) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ကဵုဘာ ကုခမဳဗြဴသအာၚ်တုဲမှ ထေဲပၞတ်သတိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်တုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 952) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကုခမဳဗြဴဴ မ္ဂးဂှ် ကုခမဳဗြဴသအာၚ်။ ဘာ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ ဘာမၞုံကဵုဗန်ဒက်သၠတြၚ်ရ။ ကဵုတုဲမှ မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကု ကဵုတုဲပ္ဍဲကြဴ။ ထေဲပၞတ်သတိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်တုဲ မ္ဂးဂှ် မၞုံစိုတ်ဟွံမိပ်လဟိၚ်ဒှ်တုဲ မၞုံစိုတ်မဒွံ လုက်စုက် (ထ္ဍိမြိ) ဒးဒှ်တုဲ မၞုံစိုတ်မကတဵုဒှ် ညံၚ်ကၞက်စရံၚ်ဒှ်တုဲ။ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် ဂန်ရပ်ကေတ်မပ္တံတဲ ပ္ဍဲဂၠမ်တုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ် က္ဍိုပ်ဘာမ္ဂး၊ (ကေတ်ကၟေၚ်ကျာညိ)၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဂန်ရပ်ကေတ်မပ္တံတဲ ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ဘာတုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ၚးမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ နပယောဂလွဳပရာမွဲဝါ တြၚ်ဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်လေဝ် ကဵုကလိလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ် မ္ဂးဂှ် ဖအောဝ်ကဵုညးသအာၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဖအောဝ်စကာမွဲဝါ တြၚ်ဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် ကဵုကလိလောန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 953) ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ကဵုဘာတုဲမှ ထေဲပၞတ်သတိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်ဒှ်တုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ထေဲပၞတ်သကိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်ဒှ်တုဲ ကဵုဘာတုဲမှ ထေဲပၞတ်သတိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်ဒှ်တုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ကဵုဘာတုဲမှ ထေဲပၞတ်သကိုတ် ဟွံမိပ်စိုတ်ဒှ်တုဲ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပရိက္ခရာ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ နူဘာဟွံမွဲကဵုသၠတြၚ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပရိက္ခရာ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴဂှ် နူဘာမၞုံကဵုသၠတြၚ်ကီု နူဘာမဟွံမွဲကဵုသၠတြၚ်ကီု တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပရိက္ခရာ ညးဂှ်တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်လေဝ် ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 954) တံၚ်ဓဇက်ပတိတ် ခမဳဗြဴအလဇ္ဇဳ ‘မဟွံဂွပါပ် နူပွသရာမ်ပါပ်’ ကီု ဖအောဝ်ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု၊ ပရိက္ခရာ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု ဖအောဝ်ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု ဟွံဒးအာပတ်ရ။ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ် ခမဳဗြဴကြအ်ကြအ်ကီု ဖအောဝ်ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု။ ပရိက္ခရာ ခမဳဗြဴကြအ်ကြအ်ဂှ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု ဖအောဝ်ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု ဟွံဒးအာပတ်ရ။ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ် ခမဳဗြဴ မလေပ်ကတဵုဒှ်သေက်ဇဵု လေပ်ကယျာန်ဓဝါတ် လေပ်ဟီုဂလာန်စှေ်စး လေပ်အရေဝ်ဂၠိုၚ် လေပ်ကတဵုဗဒှ်ကဵုအဓိကိုရ် ပ္ဍဲသၚ်ကီု ဖအောဝ်ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု၊ ပရိက္ခရာ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု ဖအောဝ်ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု ဟွံဒးအာပတ်ရ။ တံၚ်ဓဇက်ပတိတ် ကွးဗြဴပဒတဴဇရေၚ် ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံ မဟွံဒ္ဂေတ်သ္ပ ဝတ်အ္စာ, ဥပဇ္ၛာယ်ဗွဲမ္ဒးရးကီု ဖအောဝ်ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု၊ ပရိက္ခရာ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု ဖအောဝ်ကဵုတံၚ်ဓဇက်ပတိတ်ကီု ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမတုဲရ။ ===၄.၄.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 955) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်ပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီုတုဲ ပဒတဴရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီုတုဲ ပဒတဴရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီုတုဲ ပဒတဴရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီုတုဲ ပဒတဴရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 956) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီုတုဲ ပဒတဴမ္ဂး၊ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ‘ယွံနာဲဗြဴ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီုတုဲ လ္ပပဒတဴညိ၊ နာဲဗြဴ ဩဝ်ပဒတဴ သောၚ်သောၚ်ခ္ဍောၚ်ခ္ဍောၚ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ သောၚ်သောၚ်ခ္ဍောၚ်ခ္ဍောၚ် ဒေံဗြဴဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ’ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂှ်ရ၊ ရဴဝွံဟေၚ် ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် သီုမဂပ်ဝ်ဟီုဒၠောံဗတောန်တဴ ခမဳဗြဴဂှ် တုပ်နဲကိုပ်ကၠာဟေၚ် ယိုက်ဒိုက်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ် စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂှ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ စဵုကဵုပေၚ်ပိဝါ ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန်ဗွဲမ္ဒးရးရနေဝ် ယဝ်သၠးကၠေံမ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံ ရဴဝွံ ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 957) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ နှဴရဴတုဲ မ္ဂးဂှ် နှဴရဴတုဲ နအကာဲအရာဇကု အကာဲအရာပါၚ် မဟွံဗဗွဲတုဲ။ သမ္ၚေဟ် မ္ဂးဂှ် ညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲ အုပ်ဓုပ်ပိုၚ်ပြဳတုဲ ပဒတဴပ္ဍဲသ္ၚိရောၚ်။ ကောန်သမ္ၚေဟ် မ္ဂးဂှ် ကောန်ကောဒေံညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ ခမဳဗြဴဂှ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴမနှဴရဴ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်။ ခမဳဗြဴမညဳညာတ်မမိၚ်ဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီုတုဲ လ္ပပဒတဴညိ ၊ နာဲဗြဴ ဩဝ်ပဒတဴ သောၚ်သောၚ်ခ္ဍောၚ်ခ္ဍောၚ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ သောၚ်သောၚ်ခ္ဍောၚ်ခ္ဍောၚ် ဒေံဗြဴဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ဒ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ မိၚ်တုဲ ဟွံဟီုသ္ဂးမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် တံၚ်ဓဇက်ဏာလဒေါဝ်သၚ်တုဲလေဝ် “ယွံနာဲဗြဴ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚောဟ်ကီုတုဲ လ္ပပဒတဴညိ၊ နာဲဗြဴ ဩဝ်ပဒတဴ သောၚ်သောၚ်ခ္ဍောၚ်ခ္ဍောၚ်ညိ၊ ပွမပဒတဴ သောၚ်သောၚ်ခ္ဍောၚ်ခ္ဍောၚ် ဒေံဗြဴဟေၚ် သၚ်ထိုၚ်သးရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဟီုဒၠောံဗတောန်ရ။ ယဝ်သၠးကၠေံ ကွေတ်ဂှ်မ္ဂး၊ ပွမသၠးကၠေံဂှ် ခိုဟ်သန်ရ၊ ယဝ်ဟွံသၠးကၠေံမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴဂှ် နဉတ်ကမ္မဝါစ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 958) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီုတုဲ ပဒတဴရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ် သၚ် သ္ဒးဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ နဉတ်ကမ္မဝါစ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ နှဴရဴတဴ ကေုာံသမ္ၚေဟ်ကီု ကေုာံကောန်သမ္ၚေဟ်ကီုတုဲ ပဒတဴရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ်ရ၊ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ် သၚ် ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ဗွဲမ္ဒးရးရး၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ် သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် ဟီုသ္ဂးဟိုတ်ဂှ်ရ ။ ပ ။ တၞဟ်နကဵုသၠးကၠေံကွေတ်ဂှ် သၚ် ဂပ်ဝ်ဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ ဗွဲမဒးရးတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 959) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှတုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ဟွံသၠးကၠေံကွေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 960) ကုခမဳဗြဴ မဟွံဒးဒၠောံဗတောန်ဗွဲမ္ဒးရး (နဉတ်ကမ္မဝါစ်) ခမဳဗြဴသၠးကၠေံကွေတ် ခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုဲရ။ ===၄.၄.၇။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ=== 961) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်ပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲတွဵုရးဇကု မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်တုဲ သၟုၚ်လဗၚ်သုရာဂမၠိုၚ် ပလီုပလာ်ထောံ (ညးဂမၠိုၚ်ဂှ်) အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲတွဵုရးဇကု မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲတွဵုရးဇကု မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအပ္ဍဲတွဵုရးဇကု မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 962) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲအပ္ဍဲတွဵုရးဇကု မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ=== 963) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပ္ဍဲအပ္ဍဲတွဵုရး ဇကု မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်သၟိၚ် ဇကုပဒတဴတန်ဒၟံၚ်။ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴဂှ် ဌာန်လုပ်ကမၠတ်ဒမၠဂမၠိုၚ် ပြာကဋ်ရ၊ ဌာန်စပြာကဋ်ရ၊ ဌာန်တန်တဴ ပြာကဋ်ရ၊ ဌာန်ဂဇအ် ပြာကဋ်ရ၊ ဌာန်တိက် ပြာကဋ်ရ။ ဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲ မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴဂှ် သ္ဂောံညာတ်ကေတ် ကမၠတ်ဒမၠဂမၠိုၚ် ပြိုက်ဂစိုတ်လဝ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ သ္ဂောံညာတ်ကေတ် ပၠံၚ်ဗတိုက်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ သ္ဂောံညာတ်ကေတ် ၜုၚ်တက်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် မ္ဂးဂှ် စာ်စ္ဍးကေုာံသကအ်ရဲညးဗၞိက်တုဲ။ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ဒေသစာရိတ် မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မသ္ၚောဲခရာမွဲစာၚ်ပဝ် ဇၟာပ်ကွာန်မွဲ ဇၟာပ်ကွာန်မွဲ ‘ရိုဟ်ကွာန်မွဲ ရိုဟ်ကွာန်မွဲ’ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဂြိုပ် မဟွံသေၚ်ကဵုကွာန်ဂှ် ဇၟာပ်ကဝက်ယောဇနာ ဇၟာပ်ကဝက်ယောဇနာ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 964) အာ မွဲဟာန်ကေုာံသကအ်ရဲညးဗၞိက်မ္ဂး၊ အာ ပ္ဍဲဌာန်ဟွံမွဲကဵုပရိုက်ဘဲ ဌာန်မဟွံမွဲကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမတုဲရ။ ===၄.၄.၈။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ=== 965) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲတွဵုရးမွဲသအာၚ် မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်တုဲ သၟုၚ်လဗၚ်သုရာဂမၠိုၚ် ပလီုပလာ်ထောံ (ညးဂမၠိုၚ်ဂှ်) အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲတွဵုရးမွဲသအာၚ် မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲတွဵုရးမွဲသအာၚ် မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ(ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲတွဵုရးမွဲသအာၚ် မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 966) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲအပ္ဍဲတွဵုရးဇကု မဂပ်ဝ်သၟိတ်ဂးရဴဝွံမ္ဂး မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုသကအ်ရဲညးဗၞိက် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 967) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပ္ဍဲတွဵုရးမွဲသအာၚ် မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဍုၚ်သၟိၚ်မွဲသအာၚ် မသအာၚ်နူဍုၚ်သၟိၚ် ဇကုပဒတဴတန်ဒၟံၚ်။ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာ မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴဂှ် ဌာန်လုပ်ကမၠတ်ဒမၠဂမၠိုၚ် ပြာကဋ်ရ၊ ဌာန်စပြာကဋ်ရ၊ ဌာန်တန်တဴ ပြာကဋ်ရ၊ ဌာန်ဂဇအ် ပြာကဋ်ရ၊ ဌာန်တိက် ပြာကဋ်ရ။ ဒှ်မွဲဟာန်ကေုာံပရိုက်ဘဲ မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴဂှ် သ္ဂောံညာတ်ကေတ် ကမၠတ်ဒမၠဂမၠိုၚ် ပြိုက်ဂစိုတ်လဝ်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ သ္ဂောံညာတ်ကေတ် ပၠံၚ်ဗတိုက်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ သ္ဂောံညာတ်ကေတ် ၜုၚ်တက်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ဒေသစာရိတ် မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မသ္ၚောဲခရာမွဲစာၚ်ပဝ် ဇၟာပ်ကွန်မွဲ ဇၟာပ်ကွာန်မွဲ ‘ရိုဟ်ကွာန်မွဲ ရိုဟ်ကွာန်မွဲ’ ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဂြိုပ် မဟွံသေၚ်ကဵုကွာန်ဂှ် ဇၟာပ်ကဝက်ယောဇနာ ဇၟာပ်ကဝက်ယောဇနာ ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ်ရ။ 968) အာ မွဲဟာန်ကေုာံသကအ်ရဲညးဗၞိက်မ္ဂး၊ အာ ပ္ဍဲဌာန်ဟွံမွဲကဵုပရိုက်ဘဲ ဌာန်မဟွံမွဲကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမတုဲရ။ ===၄.၄.၉။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမ=== 969) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဝေဠုဝန် မဒှ်ဒၞဲါကဵုစၞ ကုယန်လမ္စံက်ဂမၠိုၚ် ဇရေၚ်ဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဥတုဗြဲ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဥတုဗြဲ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရော? လိုန်သၠေက်တဴ ချောဲဂမၠိုၚ်မလမ္စံက်ဍိုပ်ဍဴ ရာန်သကိုတ်ပျဲပျာံ လမျီုဣန္ဒြဳမွဲတုဲ သီုမပလီုပလာ် သတ်ဂမၠိုၚ်မဍောတ်သွတ်သောဲဗြောဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် အာကၠုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဥတုဗြဲ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဥတုဗြဲ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဥတုဗြဲ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 970) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲဥတုဗြဲ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်နဝမ==== 971) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပ္ဍဲဥတုဗြဲ မ္ဂးဂှ် ဟွံပဒတဴ ပုရိမဂှ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး မစ္ဆိမဝှ် လုကဴပိဂိတုတုဲ။ ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ဒေသစာရိတ် မ္ဂးဂှ် မွဲကွာန်မသ္ၚောဲခရာမွဲစာၚ်ပဝ် ဇၟာပ်ကွာန်မွဲ ဇၟာပ်ကွာန်မွဲ ‘ရိုဟ်ကွာန်မွဲ ရိုဟ်ကွာန်မွဲ’ ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဂြိုပ် မဟွံသေၚ်ကဵုကွာန်ဂှ် ဇၟာပ်ကဝက်ယောဇနာ ဇၟာပ်ကဝက်ယောဇနာ ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ်ရ။ 972) အာ ဟိုတ်နူကိစ္စထေက်ကဵုသ္ပ ပ္ဍဲအပ္ဍဲထပှ်တ္ၚဲမ္ဂး၊ ညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲ ရာန်သကိုတ်တုဲအာမ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် အာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမတုဲရ။ ===၄.၄.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသ=== 973) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဝေဠုဝန် မဒှ်ဒၞဲါကဵုစၞ ကုယန်လမ္စံက်ဂမၠိုၚ် ဇရေၚ်ဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပဒတဴပ္ဍဲဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ် လုကဴပိတုဗြဲတုဲ မုဟ်ကျာကီု သီုက္ညၚ် အခါကာလအိုတ်သီု ပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ရာဇဂြိုဟ်ဂှ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “ဌာန်ဒိုဟ်ဂမၠိုၚ် က္ဍန်ဂြက်ဒၟံၚ် ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်အိုတ်ဟာ၊ ဂၠုဓီုဒၟံၚ်အိုတ်ဟာ၊ ဌာန်ဒိုဟ်ဂမၠိုၚ် ဟွံပြာကဋ် ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်အိုတ်ဟာ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳတြုံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳတြုံဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုတွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲ− ယွံခမဳတအ် ဒှ်သာ်ဂှ်မ္ဂး သ္ပဟိုတ်ကဵု ဖဵုတၟေၚ်ဂမၠိုၚ်စှ်ပြကာမတွံဂး (၁) သွက်သ္ဂောံ ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ဒုၚ်ဝန်မ္ဂး ဒးရးသန်ရ ဒဒက်တဴကဵုသၚ် ။ ပ ။ (၉) သွက်ဓရ်ညးသပ္ပုရိုဟ် ‘သာသနာပိပြကာ’ ဂွံတန်တဴအာ (၁၀) သွက်ဂွံယိုက်ဒိုက် ‘ဝိနယ်’ စေဝ်ပၞောန်တုဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ် ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 974) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ်တုဲမ္ဂး ဟွံဂေတ်ဂ္ၚေၚ်အာကၠုၚ် ဒေသစာရိတ်မ္ဂး၊ ဗွဲတွဵုမယုတ် ဌာန်ဗၞတ်မသုန်ယောဇနာ တြဴယောဇနာလေဝ် ဟွံစ္ဍးအာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဟဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 975) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ခမဳဗြဴ မဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ်တုဲ မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴ မပဒတဴ ပရိမဝသ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ပစ္ဆိမဝသ် လုကဴပိဂိတုတုဲရောၚ်။ “ဗွဲတွဵုမယုတ် ဌာန်ဗၞတ်မသုန်ယောဇနာ တြဴယောဇနာလေတ် ကြက်ဟွံစ္ဍးအာရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာတ်ဖျေံကၠေံလျိုၚ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 976) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်ဟွံဂွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴဂိယဲလေဝ် ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ် ၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ တုဝဋ္ဋဝဂ်စတုတ္ထတုဲရ။  ==၄.၅။ စိတ္တာဂါရဝဂ်== ===၄.၅.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ=== 977) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ပ္ဍဲတိုက်ပျးထ္ၜး မၞုံအပ္ဍဲဥဒျာန် သၟိၚ်ဇၞော်ပသေနဒဳကောသလဂှ် ကၠောန်ခၞံလဝ် တၞးကသဴထ္ၜးအစောံဉာဏ်တုဲ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် အာတဴ သွက်ဂွံဗဵုသ္ၚေဝ်တိုက်ပျးထ္ၜးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ်လေဝ် အာတဴ သွက်ဂွံဗဵုသ္ၚေဝ်တိုက်ပျးထ္ၜးအိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု အာတဴ သွက်ဂွံဗဵုသ္ၚေဝ် တိုက်ပျးထ္ၜးအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ သွက်ဂွံဗဵုသ္ၚေဝ်တိုက်ပျးထ္ၜးအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ သွက်ဂွံဗဵုသ္ၚေဝ်တိုက်ပျးထ္ၜးအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟနာ်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ သွက်ဂွံဗဵုသ္ၚေဝ်တိုက်ပျးထ္ၜးအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 978) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုဝေၚ် သ္ၚိပွေၚ်သၟိၚ်ကီု တိုက်ပျးထ္ၜးကီု အာရှာမ်ကီု ဥဒျာန်ကီု ကၟာလ္စကီုမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွဴ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ==== 979) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သ္ၚိပွေၚ်သၟိၚ် မ္ဂးဂှ် သ္ၚိမသိုၚ်ခၞံစဳရေၚ်လဝ် တၞဟ်နသွက်သၟိၚ် ဂွံဝေၚ်ဂြိုၚ်ကတိုၚ်ကမှ် သွက်မိပ်ဇြိပ်လဟိၚ် ပ္ဍဲဌာန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ တိုက်ပျးထ္ၜး မ္ဂးဂှ် သ္ၚိမသိုၚ်ခၞံစဳရေၚ်လဝ် တၞဟ်နသွက်ဂကောံမၞိဟ် ဂွံဝေၚ်ဂြိုၚ်ကတိုၚ်ကမှ် သွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်လဟိၚ် ပ္ဍဲဌာန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ အာရှာမ် မ္ဂးဂှ် အာရှာမ်မကၠောန်ခၞံစဳရေၚ်လဝ် တၞဟ်နသွက်ဂကောံမၞိဟ် ဂွံဝေၚ်ဂြိုၚ်ကတိုၚ်ကမှ် သွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်လဟိၚ် ပ္ဍဲဌာန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ ဥဒျာန် မ္ဂးဂှ် ဥဒျာန်ကၠအ်ပ္ကဴ မကၠောန်ခၞံစဳရေၚ်လဝ် တၞဟ်နသွက်ဂကောံမၞိဟ် ဂွံဝေၚ်ဂြိုၚ်ကတိုၚ်ကမှ် သွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်လဟိၚ် ပ္ဍဲဌာန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ 980) အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာတပ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဒတူဒၟံၚ် ပ္ဍဲဌာန်မညာတ်တုဲ ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သၠးကၠေံ ဌာန်မထေက်ကဵုညာတ်တုဲ ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ အာတဴ တၞဟ်နပွမဗဵုသ္ၚေဝ်မွဲမွဲဂကူမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဒတူဒၟံၚ် ပ္ဍဲဌာန်မညာတ်တုဲ ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သၠးကၠေံ ဌာန်မထေက်ကဵုညာတ်တုဲ ဂၠိုၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 981) တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲအာရှာမ်တုဲ ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ အဃောအာအဃောကၠုၚ် ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်ကိစ္စကေၚ်ကာနွံတုဲ အခိၚ်အာဂှ် ဗဵုသ္ၚေဝ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၄.၅.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 982) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်မံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်တဴ ကီု ပလ္လၚ်ကီုအိုတ်ရ။ မၞိဟ်မဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ဘာဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴ မဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်တဴ သၞာမသၠုၚ်လောန်ကီု ပၞၚ်ကီုအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်တဴ သၞာမသၠုၚ်လောန်ကီု ပၞၚ်ကီုအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်တဴ သၞာမသၠုၚ်လောန်ကီု ပၞၚ်ကီုအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်တဴ သၞာမသၠုၚ်လောန်ကီု ပၞၚ်ကီုအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 983) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်တဴ သၞာမသၠုၚ်လောန်ကီု ပၞၚ်ကီုမ္ဂး (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ==== 984) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သၞာမသၠုၚ်လောန် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ ဇံၚ်ဂတဵုမၞုံကဵုဇိုၚ်မလောန်လတူဗၞတ်ဗ္ၜတ်ရ။ ပလ္လၚ် မ္ဂးဂှ် သၞာမပြံၚ်ဖျုဲဟွံမာန် မသ္ပပုတ်ဂၠတ်လဝ်ရုပ်သတ်ဒမြိုဟ်ပ္ဍဲဇိုၚ်ရောၚ်။ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ် မ္ဂးဂှ် တိက်ကီု ဂဇအ်ကီု ပ္ဍဲပလ္လၚ်သၞာမသၠုၚ်လောန်ဂှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 985) သၞာမသၠုၚ်လောန်ဂှ် ကုတ်ကၠေံဇိုၚ်တုဲ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ပလီုကၠေံရုပ်သတ်ဒမြိုဟ်ပလ္လၚ်ဂှ်တုဲ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယတုဲရ။ ===၄.၅.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ=== 986) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်မံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ကၠေၚ်တဴ တောဝ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်မဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ဘာဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴ မဒုၚ်စသိုက်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ကၠေၚ်တဴ တောဝ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ကၠေၚ်တဴ တောဝ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ကၠေၚ်တဴ တောဝ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ကၠေၚ်တဴ တောဝ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 987) “ယြဴခမဳဗြဴ ကၠေၚ်တဴ တောဝ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တတိယ==== 988) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ တောဝ် မ္ဂးဂှ် ဗွဲတောဝ်ခေါမ တောဝ် တောဝ်သုတ် တောဝ်တသော်သတ် တောဝ်ကာန် တောဝ်ဘၚ်္ဂ မၞုံတြဴဂကူဂမၠိုၚ်ရ။ ကၠေၚ် မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကု ကၠေၚ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဇၟာပ်ဇၟာပ်မပူတောဝ်ကၠောဝ် (ပူတောဝ်ပ္ဍဲရိကၠောဝ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 989) ကၠေၚ်တဴ တောဝ်မကၠေၚ်လဝ်တုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၄.၅.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 990) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်မံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပတဴကိစ္စကေၚ်ကာခရှ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပတဴကိစ္စကေၚ်ကာခရှ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပတဴကိစ္စကေၚ်ကာခရှ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပတဴကိစ္စကေၚ်ကာခရှ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 991) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပတဴကိစ္စကေၚ်ကာခရှ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပိုဒ်စတုတ္ထ==== 992) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကိစ္စကေၚ်ကာခရှ် မ္ဂးဂှ် ဖျိန်ၜိုဟ်ကီု ယာဂုကီု ပုၚ်ကီု စၞစ ခရှ်ကီုမ္ဂး၊ လပိုက်ကြာတ်ကြဴကဵုယာတ်ကီု ယာတ်ပူကွိၚ်က္ဍိုပ် (ယာတ်ဖေၚ်) ကီုမ္ဂး ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 993) ပ္ဍဲယာဂုဍာ်ပၠာဲ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်မစဳရေၚ် သွက်သၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲပိဏ္ဍပါတ်သၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲအရာပူဇဴ ကုစေတဳကီု၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဖျိန်ၜိုဟ်ကီု ယာဂုပုၚ်စၞစ ညးမကၠောန်ကေၚ်ကာဇၞော်သၟတ်ဇကုမ္ဂး၊ လပိုက်ကြာတ်ကြဴကဵုယာတ်ကီု ယာတ်ပူကွိၚ်က္ဍိုပ် (ယာတ်ဖေၚ်) ကီုမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၄.၅.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== 994) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကု ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာတုဲ “ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်ကၠုၚ်ညိ၊ ဩဝ်ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ခိုဟ်သန်ရ ရဴဝွံ ဒုၚ်ဝန်တုဲ လလမ်လေဝ် ဟွံကဵုလလမ်ရ၊ တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်ကၠုၚ်ညိ၊ ဩဝ်ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံညိ’ ရဴဝွံ ခမဳဗြဴ ဟီုသ္ဂးကၠုၚ်ဂှ် ခိုဟ်သန်ရ ရဴဝွံ သီုမဒုၚ်ဝန်လလမ်လေဝ် ဟွံကဵုလလမ်ရော? တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်ကၠုၚ်ညိ၊ ဩဝ်ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံညိ” ရဴဝွံ ခမဳဗြဴ ဟီုသ္ဂးကၠုၚ်ဂှ် ခိုဟ်သန်ရ ရဴဝွံ သီုမဒုၚ်ဝန် လလမ်လေဝ် ဟွံကဵုလလမ်ရ၊ တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာရဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်ကၠုၚ်ညိ၊ ဩဝ်ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံညိ” ရဴဝွံ ခမဳဗြဴ ဟီုသ္ဂးကၠုၚ်ဂှ် ခိုဟ်သန်ရ ရဴဝွံ သီုမဒုၚ်ဝန် လလမ်လေဝ် ဟွံကဵုလလမ်ရော? တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 995) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ခမဳဗြဴဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်ကၠုၚ်ညိ၊ ဩဝ်ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံညိ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကၠုၚ်မ္ဂး ‘ခိုဟ်သန်ရ’ ရဴဝွံ ဒုၚ်ဝန်တုဲ ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် လလမ်လေဝ် ဟွံကဵုလလမ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 996) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴမွဲသအာၚ်။ အဓိကိုရ် မ္ဂးဂှ် ဝိဝါဒါဓိကိုရ် အနုဝါဒါဓိကိုရ် အာပတ္တာဓိကိုရ် ကိစ္စာဓိကိုရ် ရဴဝွံ အဓိကိုရ်မၞုံပန်ဂကူဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်ကၠုၚ်ညိ၊ ဩဝ်ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဝွံညိ မ္ဂးဂှ် ယွံနာဲဗြဴ ဩဝ်ကၠုၚ်ညိ၊ ဩဝ်သ္ဂုတ်သွာတ် အဓိကိုရ်ဝွံညိ။ ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် မ္ဂးဂှ် အန္တရာယ်ဟွံမွဲမ္ဂး။ လလမ်လေဝ် ဟွံကဵုလလမ် မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကဵုလလမ်မ္ဂး။ တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး မ္ဂးဂှ် ဟွံဖအောဝ်စကာညးသအာၚ်မ္ဂး။ “ကြက်ဟွံကဵုလလမ်ရ၊ တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ကြက်ဟွံလွဳပရာရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာတ် ဖျေံကၠေံလျိုၚ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 997) ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ဟွံကဵုလလမ် အဓိကိုရ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဟွံကဵုလလမ်အဓိကိုရ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳဗြဴ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဗြဴဒှ်တုဲ ဟွံကဵုလလမ် အဓိကိုရ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဟွံကဵုလလမ် အဓိကိုရ် ခရှ်သာမဏဳမ္ဂး၊ တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်လေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲခရှ်သာမဏဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဗြဴမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲခရှ်သာမဏဳ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲခရှ်သာမဏဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ခရှ်သာမဏဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 998) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်ဟွံဂွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴဂိယဲလေဝ် ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စ မတုဲရ။ ===၄.၅.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 999) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ “ဩဝ်ဟီုထိုၚ်သးဂုဏ်အဲ ပ္ဍဲလဒေါဝ်ပရိသာတ်အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ (သ္ဂးတုဲ) နကဵုတဲဇကု ကဵုတဴစၞစဘောဇိုန် ကုညးကဵုလှေ် သၟာလှေ်ဂမၠိုၚ် ကေုာံသၟာဗတက်ဆေလုန် သၟာဒၠုမတ် သၟာဓဗိုန်ဓာပ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ညးကဵုလှေ် သၟာလှေ်ဂမၠိုၚ် ကေုာံသၟာဗတက်ဆေလုန် သၟာဒၠုမတ် သၟာဓဗိုန်ဓာပ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လမိၚ်လညာတ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟီုတွံခိုဟ်ရ၊ တၞဟ်နတွံဓရ် ဂံၚ်သကာတုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိရ၊ ဩဝ်ကဵုဒါန် ကုနာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ညိ၊ ဩဝ်သ္ပရှေ်သှေ်ရဴဂဴ ပ္ဍဲနာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာအိုတ်ညိ” ရဴဝွံ ဟီုထိုၚ်သးဂုဏ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ပ္ဍဲလဒေါဝ်ပရိသာတ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နကဵုတဲဇကု ကဵုတဴစၞစဘောဇိုန်ကုခရှ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နကဵုတဴသ္ၚာ (အရပ်စပ်) ခမဳ ကဵုခရှ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နကဵုတဲဇကု ကဵုတဴစၞစဘောဇိုန်ကုခရှ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1000) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ နကဵုတဲဇကု ကဵုတဴ စၞစဘောဇိုန် ကုခရှ်ကီု ကုပြဘာဇ်တြုံကီု ကုပြဘာဇ်ဗြဴကီုမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 1001) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ခရှ် မ္ဂးဂှ် ညးပဒတဴပ္ဍဲသ္ၚိ မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ ပြဘာဇ်တြုံ မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံခမဳသာမဏီတြုံတုဲ တြုံအာစိုပ်ဒဒှ်ပြဘာဇ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ ပြဘာဇ်ဗြဴ မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံခမဳဗြဴ သိက္ခမာန် သာမဏဳဗြဴတုဲ ဗြဴအာစိုပ်ဒဒှ်ပြဘာဇ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ စၞစ မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံ ဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်မသုန်သာ် ကေုာံဍာ်ဆုဒကဂမၠိုၚ်တုဲ သှေ်ဂှ် စၞစမ္ဂးရ။ ဘောဇိုန် မ္ဂးဂှ် ပုၚ် ကွာၚ်ဒလောမ် ကွာၚ်ဝိုဟ် က ဖျုန် ရဴဝွံ ဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်နွံမသုန်သာ်အိုတ်ရ။ ကဵုတဴ မ္ဂးဂှ် နကဵုတဴ နကဵုဇကု ဝတ္ထုမစပ်ကေုာံဇကု ဝတ္ထုမသောဝ်ဗလးဏာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ကဵုဍာ်ဆုဒကမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1002) ဖအောဝ်ကဵုကဵုဟေၚ်တုဲ ဟွံကဵုတဴ အလဵုဇကုမ္ဂး၊ ဖျေံစွံပ္ဍဲဇရေၚ်တုဲ ကဵုတဴမ္ဂး၊ ကဵုတဴ သွက်လံက်လေတ်မ္ၚးမ္ဂး၊၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုဲရ။ ===၄.၅.၇။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ=== 1003) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံသၠးကၠေံသ္ၚာဒုၚ်ဆီဥတုဂှ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်ဂှ်ရ ခမဳဗြဴဥတုကၠုၚ်သအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟွံကလိဂွံအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံသၠးကၠေံ သ္ၚာဒုၚ်ဆီဥတုဂှ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံသၠးကၠေံ သ္ၚာဒုၚ်ဆီဥတုဂှ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်ပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံသၠးကၠေံသ္ၚာဒုၚ်ဆီဥတုဂှ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1004) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဟွံသၠးကၠေံ သ္ၚာဒုၚ်ဆီဥတုတုဲ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ==== 1005) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သ္ၚာဒုၚ်ဆီဥတု မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴဥတုကၠုၚ်ဂမၠိုၚ် ဩဝ်ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်အိုတ်ညိ ရဴဝွံ (ရန်တၟံတုဲ) သ္ၚာမကဵုလဝ်ဒါန်ရောၚ်။ ဟွံသၠးကၠေံတုဲ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ် မ္ဂးဂှ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ် ၜါဗ္တံပိဗ္တံတုဲ ပ္ဍဲကြဴ ပ္ဍဲတ္ၚဲမရနုက်ကဵုပန်ဂှ် လပိုက်ကြာတ်ကြဴတုဲမ္ဂး၊ သီုဟွံသၠးကဵု ကုခမဳဗြဴ သိက္ခမာန် သာမဏဳဗြဴဂမၠိုၚ် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1006) ပ္ဍဲမဟဂွံသၠးကၠေံဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံသၠးကၠေံဏီဒှ်တုဲ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံသၠးကၠေံဏီ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံသၠးကၠေံဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ သၠးကၠေံတုဲဒှ်တုဲ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမသၠးကၠေံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံသၠးကၠေံဏီမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမသၠးကၠေံတုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမသၠးကၠေံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ သၠးကၠေံတုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1007) သၠးကၠေံတုဲမှ ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ နမစိုပ်အလန်ဇကုမွဲလှေ်ပၠန် ရပ်စပ်ပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴ ဥတုကၠုၚ်သအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟွံမွဲအိုတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမၞုံကဵုသ္ၚာဒးဒုၚ်ပၠံၚ်ၜးဏာ ခမဳဗြဴမၞုံကဵုသ္ၚာကၠေံလေၚ်အာ၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမတုဲရ။ ===၄.၅.၈။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ=== 1008) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံသၠးကၠေံဘာဂှ် စ္ဍးအာဒေသစာရိတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဘာခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ တူအာပၟတ်တုဲ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ရၚ်တၠုၚ်ယိုက်ပတိတ် ကပေါတ်အိုတ်စိုအ်” ရဴဝွံ သီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ဟွံမိက်ရၚ်တၠုၚ်ယိုက်ပတိတ်အိုတ်ရ၊ ကပေါတ် ကညတ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ကၠေံနှၚ်အာမ္ဂး သွက်ကပေါတ်ကညတ်အိုတ်သီုဂှ် ကြက်စၟဳစၟတ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကလေၚ်စဴကၠုၚ်ဘာ မွဲလှေ်ပၠန်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ရၚ်တၠုၚ်ယိုက်ပတိတ်လဝ် ကပေါတ်ကညတ်အိုတ်ကီုဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲဍိက်တအ် ညးဂမၠိုၚ် ဟဂွံရၚ်တၠုၚ်ယိုက်ပတိတ်အိုတ်ရ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုကဵုပၟတ်တူဒၟံၚ်ဘာဂှ် ဟွံရၚ်တၠုၚ်ယိုက်ပတိတ် ကပေါတ်ကညတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံသၠးကၠေံဘာဂှ် စ္ဍးအာဒေသစာရိတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံသၠးကၠေံဘာဂှ် စ္ဍးအာဒေသစာရိတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သီုဟွံသၠးကၠေံဘာဂှ် စ္ဍးအာဒေသစာရိတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1009) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဟွံသၠးကၠေံဘာတုဲ စ္ဍးအာဒေသစာရိတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 1010) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဘာ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ ဘာမၞုံကဵုဗန်ဒက်သၠတြၚ်ရ။ ဟွံသၠးကၠေံတုဲ စ္ဍးအာဒေသစာရိတ် မ္ဂးဂှ် ဟွံသၠးကၠေံ ကုခမဳဗြဴကီု ကုသိက္ခမာန်ကီု ကုသာမဏဳဗြဴကီု ကုခမဳဗြဴမကဵုကလိလောန်အာအစဵုဗိုၚ် ဘာမၞုံကဵုအစဵုအဗိုၚ်ဒပ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ကုခမဳဗြဴမကဵုကလိလောန်အာ ဥပစာဘာဟွံမွဲကဵုအစဵုအဗိုၚ်ဒပ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1011) ပ္ဍဲမဟဂွံသၠးကၠေံဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံသၠးကၠေံဏီဒှ်တုဲ စ္ဍးအာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံသၠးကၠေံဏီ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ စ္ဍးအာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံသၠးကၠေံဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ သၠးကၠေံတုဲဒှ်တုဲ စ္ဍးအာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သီုဟွံသၠးကၠေံ ဘာဟွံမွဲကဵုသၠတြၚ် စ္ဍးအာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမသၠးကၠေံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံသၠးကၠေံဏီမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမသၠးကၠေံတုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမသၠးကၠေံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ သၠးကၠေံတုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1012) သၠးကၠေံတုဲမှ စ္ဍးအာမ္ဂး၊ အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်တုဲဟွံကလိဂွံမ္ဂး၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲ၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမတုဲရ။ ===၄.၅.၉။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမ=== 1013) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် ကွတ်မစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1014) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ လ္ၚတ်ကတ်ဗ္တောန် ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်နဝမ==== 1015) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖဵုလ် မ္ဂးဂှ် ကွတ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ မစပ်ကေုာံလလေၚ်ဖဵု မဒှ်မ္ၚးသာသနာရောၚ်။ လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် မ္ဂးဂှ် လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် နပိုဒ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ပိုဒ် ဇၟာပ်ပိုဒ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် နအက္ခရ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်အက္ခရ် ဇၟာပ်အက္ခရ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1016) လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် ကွတ်ချူလိခ်မ္ဂး၊ လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် တၞဟ်နဂွံပကၚ်ရၚ်လဝ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နဖဵုဂွံဂြောပ်ဗ္ဒန် လ္ၚတ်ကတ်ဗတောန် ကွတ်စဵုဒနာ(ပရိုက်) မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမတုဲရ။ ===၄.၅.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ=== 1017) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဖျေံပတိုန်ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ဖျေံပတိုန်ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဖျေံပတိုန် ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဖျေံပတိုန် ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဖျေံပတိုန် ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1018) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဖျေံပတိုန် ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 1019) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကွတ်မဒစဵုဒစးကဵု သုဂတိနိဗ္ဗာန်ၛာန်မဂ်ဖိုလ် မ္ဂးဂှ် ကွတ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ မစပ်ကေုာံလလေၚ်ဖဵု မဒှ်မ္ၚးသာသနာရောၚ်။ ဖျေံပတိုန် မ္ဂးဂှ် ဖျေံပတိုန် နပိုဒ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ပိုဒ် ဇၟာပ်ပိုဒ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဖျေံပတိုန်နအက္ခရ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်အက္ခရ် ဇၟာပ်အက္ခရ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1020) ဖျေံပတိုန် ကွတ်ချူလိခ်မ္ဂး၊ ဖျေံပတိုန် တၞဟ်နသွက်ဂွံပကၚ်ရၚ်လဝ်မ္ဂး၊ တၞဟ်နဖဵုဂွံဂြောပ်ဗ္ဒန် ဖျေံပတိုန် ကွတ်စဵုဒနာ (ပရိုက်) မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ စိတ္တာဂါရဝဂ်ပဉ္စမတုဲရ။  ==၄.၆။ အာရာမဝဂ်== ===၄.၆.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ=== 1021) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် သီုမဗိုက်လဝ်သ္ၚာမွဲဂတှေ်ဓဝ်ဟေၚ် ဇိၚ်ဒၟံၚ်သ္ၚာ ပ္ဍဲဘာကွာန်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ လုပ်ကၠုၚ်အာပ္ဍဲအာရှာမ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဂမၠိုၚ် မဇိၚ်ဒၟံၚ်သ္ၚာဂှ်အိုတ်ရ။ ခမဳဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ 1022) ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ် စ္ဍးအာနူဘာဂှ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “တဳလပိုဉ်မဆာဲဂမၠိုၚ် စ္ဍးအာအိုတ်တုဲရ” ရဴဝွံ ဟွံအာအပ္ဍဲအာရှာမ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ် ကလေၚ်ကၠုၚ်ဘာဂှ်မွဲလှေ်ပၠန်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “တဳလပိုဉ်မဆာဲဂမၠိုၚ် ကလေၚ်စဴကၠုၚ်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ်တုဲမ္ဂး ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဂမၠိုၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚောဝ်သ္ပဝတ်တုဲပ္ဍဲကြဴ ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒၞဲါမွဲအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မဂဇအ်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞဲါမွဲတုဲဂှ် “ယွံဒေံဗြဴ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ် မုဟိုတ် ဟွံကွဟ်ကၟဟ်အာရှာမ်အိုတ်ရော? ဟွံစွံပတန်ဍာ်သုၚ် ဍာ်ရပ်စပ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ခမဳဂမၠိုၚ် သ္ဂးအိုတ်ရ။ “ယွံတဳလပိုဉ်တအ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ လုပ်အာရှာမ်ဟွံဂွံ” ရဴဝွံ တဳလမၞုံပုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်လဝ်သိက္ခာပိုဒ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ဟွံကၠုၚ်အာရှာမ်အိုတ်ရ ရဴဝွံ ဂရၚ်ပတီလဴစ ခမဳမၞုံတဴပြာကဋ်တုဲ တၞဟ်နပွမလုပ်အာရှာမ် ကဵုအခေါၚ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ခမဳမၞုံတဴပြာကဋ် လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ 1023) ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ် စ္ဍးအာနူဘာဂှ်အိုတ်တုဲ ပ္ဍဲကြဴ မွဲလှေ်ပၠန် ကလေၚ်စဴကၠုၚ် ဘာဂှ်အိုတ်ပၠန်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “တဳလပိုဉ်မဆာဲဂမၠိုၚ် စ္ဍးအာအိုတ်တုဲရ” ရဴဝွံ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ်အိုတ်ရ။ “သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ခမဳမၞုံတဴပြာကဋ် လုပ်အာရှာမ်ဟွံဂွံ” ရဴဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်လဝ်သိက္ခာပိုဒ်ရ။ ၜိုန်ဂှ်လေဝ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ခမဳမၞုံတဴပြာကဋ် လုပ်ဒးအာရှာမ်အိုတ်ရ၊ ပသာ်ရော? ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ဟာ” ရဴဝွံ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဒှ် ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟာအိုတ်ရ။ ဂရၚ်ပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူဟိုတ်အရာဝွံ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုတွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1024) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုကဵုမတီတဴ ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ် မၞုံကဵုခမဳမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ==== 1025) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ တီရ မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကုလေဝ် တီရ၊ ညးသအာၚ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟီုလဴကုခမဳဗြဴဂှ်အိုတ်ရ၊ ခမဳဂှ်လေဝ် ဟီုလဴရ။ အာရှာမ်မၞုံကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ယြဴပ္ဍဲဌာန်မွဲ ခမဳဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲသၟဝ်တမ်ဆုလေဝ် ပဒတဴအိုတ်ရ၊ (ဌာန်ဂှ်ရောၚ်)။ ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ် မ္ဂးဂှ် ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ခမဳကဵုဒှ် သာမဏဳကဵုဒှ် ပၟၚ်အာရှာမ်ကဵုဒှ်တုဲ ကုခမဳဗြဴမကဵုကလိလောန်အာ အစဵုအဗိုၚ် ဘာမၞုံကဵုအစဵုအဗိုၚ်ဒပ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ကုခမဳဗြဴမကဵုတၞီလုပ်အာ ဥပစာဘာဟွံမွဲကဵုအစဵုအဗိုၚ်ဒပ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1026) ပ္ဍဲအပ္ဍဲအာရှာမ်မၞုံကဵုခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အပ္ဍဲအာရှာမ်မၞုံကဵုခမဳဒှ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ခမဳမၞုံတဴပြာကဋ် လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအပ္ဍဲအာရှာမ်မၞုံကဵုခမဳ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ခမဳမၞုံတဴပြာကဋ် လုပ်ကၠုၚ် အပ္ဍဲအာရှာမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအပ္ဍဲအာရှာမ်မၞုံကဵုခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အပ္ဍဲအာရှာမ်ဟွံမွဲကဵုခမဳဒှ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ခမဳမၞုံတဴပြာကဋ် လုပ်ကၠုၚ်အပ္ဍဲအာရှာံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲအပ္ဍဲအာရှာမ်မဟွံမွဲကဵုခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အပ္ဍဲအာရှာမ်မၞုံကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအပ္ဍဲအာရှာမ်မဟွံမွဲကဵုခမဳ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအပ္ဍဲအာရှာမ်မဟွံမွဲကဵုခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အပ္ဍဲအာရှာမ်ဟွံမွဲကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1027) ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ခမဳမၞုံတဴပြာကဋ် လုပ်အာမ္ဂး၊ ဟိုတ်နူခမဳဟွံမွဲပြာကဋ်တုဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီ လုပ်အာမ္ဂး၊ သ္ၚေဝ်ရံၚ်ဗက် က္ဍိုပ်သကိုပ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် လုပ်အာဗွဲကိုပ်ကၠာတုဲ လုပ်အာမ္ဂး၊ အာတဴ ဌာန်ကောံဓရီုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ ဒှ်ဂၠံၚ်တရဴ (မဒးတတ်အာ) နူအာရှာမ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၄.၆.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 1028) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာပြာသာဒ် မၞုံကဵုဓုပ်ပြကာ အပ္ဍဲဂြိုပ်မဟာဝိုန် ဇရေၚ်ဍုၚ်ဝေသာလဳဂှ် တဳလပိုဉ်ကပ္ပိကတ မဒှ်အ္စာဥပဇ္ၛာယ် တဳလပိုဉ်ဥပါလိဂှ် သ္ပဒတဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲသုသာန်ရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ပၞောဝ်ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ခမဳဗြဴမဒှ်ညးဇၞော်အိုတ်ဂှ် စုတိကလိလောန်စဴရ။ ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ရၚ်တၠုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် (ကလာပ်ရုပ်) ခမဳဗြဴဂှ်တုဲ စံၚ်ထောံပ္ဍဲဇရေၚ်ဘာ တဳလပိုဉ်ကပ္ပိတကတုဲ သ္ပတဴစတဳတုဲပ္ဍဲကြဴ အာတဴစေတဳဂှ်တုဲ လရိုအ်ယာံဒၟံၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလပိုဉ်ကပ္ပိတက ဗရုရမျာၚ်ဂှ် ပ္ဍဵုပ္ဍိုက်ရာန်သကိုတ်ဒှ်တုဲ ပလီုထောံစေတဳဂှ်တုဲ ပရးပဆာဲစွံလဝ်ရ။ ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် “ကပ္ပိတကဝွံ ပလီုပလာ်ထောံ စေတဳနာဲဗြဴပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲလၟုဟ်ဟေၚ် ပြိုက်ဂစိုတ်ထောံ ကပ္ပိတကဂှ်အိုတ်စိုအ်” ရဴဝွံ ချပ်ဂၞန်သဳကၠဳအိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴမွဲဇကုဂှ် ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလပိုဉ်ဥပါလိရ၊ တဳလပိုဉ်ဥပါလိ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလပိုဉ်ကပ္ပိတကရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလပိုဉ်ကပ္ပိတက တိတ်အာနူဘာဂှ်တုဲ သ္ဒးဗလေတ်ပဲါအောပ်ဗ္ဒဒၟံၚ်ရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ဘာ တဳလပိုဉ်ကပ္ပိတကအိုတ်တုဲ ကဵုဓလီုဍိုက်ကၠေံ ဘာတဳလပိုဉ်ကပ္ပိတက နကဵုတၟံကဠောံ တိကဠောံလေံဂမၠိုၚ်တုဲ “ကပ္ပိတက ချိုတ်ရ” ရဴဝွံ သမ္တီကေတ်တုဲ စ္ဍးအာအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် တဳလပိုဉ်ကပ္ပိတက ဗ္တံဂှ်လေဝ်ၜက်အာမ္ဂး ပ္ဍဲအခိၚ်နူဂှ် ဗိုက်ပဠေဝ်သ္ၚာတုဲ ဂိုၚ်ထ္ၜကေတ်ဗဗေၚ်သ္ၚာတုဲမ္ဂး လုပ်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ဍုၚ်ဝေသာလဳရ။ ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ညာတ်ဒးတဳလပိုဉ်ကပ္ပိတက ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ဒၟံၚ်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ “ကပ္ပိတက ဂျိုၚ်ဒၟံၚ်လမျီုဏီရ၊ မုရဴညးမွဲ ပလီုပလာ်ထောံ ကသပ်ဂၞန်ပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် “တဳလပိုဉ်ထေရ်ဥပါလိ ပလီုပလာ်ထောံ ကသပ်ဂၞန်ပိုဲညးဂမၠိုၚ်အိုတ်ရဂး” ရဴဝွံ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် “ဥပါလိ ညးဇာတ်ယုတ်သဝ် ဗိုက်လတက်ယာတ်သၟာဆတ္တာဂမၠိုၚ် မဖျောန်ဍာ်လွံက်တုဲ မ္ဒးသအးဇ္ၚးကဵုကၠိုက်လ္ၚေၚ်ဝွံ မုဟိုတ် ပလီုပလာ်ထောံ ကသပ်ဂၞန်ပိုဲညးဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ တ္ၜေဟ်လက်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် တ္ၜေဟ်လက် တဳလပိုဉ်ဥပါလိအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် တ္ၜေဟ်လက် ဥပါလိအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် တ္ၜေဟ်လက် ဥပါလိအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတညိ။ 1029) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ တ္ၜေဟ်လက်လေဝ် တ္ၜေဟ်လက် ခမဳတြုံမ္ဂး၊ လဗပ်ပကီုလေဝ်လဗပ်ပကီုမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ==== 1030) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ခမဳတြုံ မ္ဂးဂှ် ညးမဒှ်ပယျၚ်။ တ္ၜေဟ်လက် မ္ဂးဂှ် နကဵုဟိုတ်တ္ၜေဟ်လက်ဂမၠိုၚ်စှ်သာ်လေဝ် တ္ၜေဟ်လက်မ္ဂး၊ ပၞောဝ်ကဵုပွမတ္ၜေဟ်လက်ဂမၠိုၚ်စှ်သာ်ဂှ် နမွဲမွဲသာ်လေဝ် တ္ၜေဟ်လက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ လဗပ်ပကီု (ပရာန်လဟုက်) မ္ဂးဂှ် ထ္ၜးကဵုဘဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1031) ပ္ဍဲခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳဒှ်တုဲ တ္ၜေဟ်လေက်လေဝ် တ္ၜေဟ်လက်မ္ဂး၊ လဗပ်ပကီုလေဝ် ပဗပ်ပကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳမၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာတုဲ တ္ၜေဟ်လေက်လက်လေဝ် တ္ၜေဟ်လက်မ္ဂး၊ လဗပ်ပကီုလေဝ်လဗပ်ပကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲခမဳမၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံသေၚ်ကဵုခမဳဒှ်တုဲ တ္ၜေဟ်လက်လေဝ်တ္ၜေဟ်လက်မ္ဂး၊ လဗပ်ပကီုလေဝ်လဗပ်ပကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ တ္ၜေဟ်လေက်လေဝ်တ္ၜေဟ်လက် ညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳမ္ဂး၊ လဗပ်ပကီုလေဝ်လဗပ်ပကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီခမဳမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲညးဟွံသေၚ်ကဵုခမဳ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံသေၚ်ကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1032) ကုခမဳဗြဴမတူရူကဵုပါဠိ ခမဳဗြဴမတူရူကဵုအရထ ခမဳဗြဴမတူရူကဵုဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယတုဲရ။ ====၄.၆.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ==== 1033) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် လေပ်ကဵုဒှ်ကယျာန်ဓဝါတ်သေက်ဇဵု လေပ်ဟီုဂလာန်စှေ်စးသၟးဟွံက အရေဝ်ဂၠိုၚ်တုဲ အဓိကိုရ်သၚ်လေဝ် လေပ်သ္ပတဴရ။ သ္ပကမ် ကုခမဳဗြဴဂှ်မ္ဂး ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ လေပ်ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် အဃောခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ အာဒၟံၚ်ကွာန်သၟတ် နကဵုကဵုကိစ္စကေၚ်ကာမမိက်ကဵုမွဲမွဲဂှ် ဘိက္ခုနဳသၚ် “ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ စ္ဍးအာတုဲရ” ရဴဝွံ ဟိုတ်နူဟွံမၠာ်သ္ၚေဝ်အာပတ် ဗက်ပတိတ်ထောံ ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ကဵုစိုပ်ဒတုဲကၠေံ ကိစ္စကေၚ်ကာထေက်ကဵုသ္ပပ္ဍဲကွာန်သၟတ်ဂှ်တုဲ မွဲလှေ်ပၠန် ကလေၚ်ကၠုၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ရ။ ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ဒၞဲါလေဝ်ဟွံလးကဵုကုခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ မကလေၚ်စဴကၠုၚ်ရ၊ ဍာ်ကြဴဇိုၚ် ဂတဵုပေါတ်ဇိုၚ် ကဝေက်ပေါတ်ဇိုၚ်လေဝ် ဟွံဖျေံစွံပတန်လဝ်ဇရေၚ်ရ၊ ဒစးဒုၚ်တၠုၚ်တရဴတုဲ ဗဗေၚ်သ္ၚာလေဝ် ဟွံဟောဝ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ရ၊ နကဵုဍာ်သုၚ်လေဝ် ဟွံသၟာန်ရ၊ ‘ဍာ်သုၚ်လေဝ် ဟွံဗဂိန်ကဵုရ’၊ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် − “ယွံနာဲဗြဴ သီုအဲကလေၚ်စဴကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဖိုဟ် မုဟိုတ် ဟွံလးကဵုဒၞဲါရော? ဟွံစွံပတန်လဝ်ဍာ်ကြဴဇိုၚ် ဂတဵုပေါတ်ဇိုၚ် ကဝေက်ပေါတ်ဇိုၚ်ရော? ဒစးဒုၚ်တၠုၚ်တရဴတုဲ ဟွံဟောဝ်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဗဗေၚ်သ္ၚာရော? နကဵုဍာ်သုၚ်လေဝ် ဟွံသၟာန်ရော? ‘ဍာ်သုၚ်လေဝ် ဟွံဗဂိန်ကဵုရော?’ ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳရ။ ယွံနာဲဗြဴ ကုအဲဍိက်ဂှ် ဟိုတ်သွက်ဂွံဒှ်မသက္ကုစ္ၜုဲစ္ၜော် ကတဵုဒှ်ဒၟံၚ်ရ ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ မုဟိုတ် သ္ဂောံဒှ်မသက္ကုစ္ၜုဲစ္ၜော်ရော? ရဴဝွံ (အခိၚ်မသၟာန်တိုန်ဂှ်) ယွံနာဲဗြဴ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဝွံ “ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဝွံ သွက်ဂွံစ္ၜုဲစ္ၜော်ဟွံမွဲရ၊ ညးပြာကဋ်ဟွံသေၚ်ရ၊ သွက်ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဝွံ ခမဳဗြဴမဆေဝ်ဒဝ် မမိက်ကဵုမွဲမွဲ ဟွံမွဲရ” ရဴဝွံ (စွံစိုတ်တုဲ) ဟိုတ်နူဟွံမၠာ်သ္ၚေဝ်အာပတ် ဗက်ပတိတ်ထောံအဲဍိက်ရ ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီရ)။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်အိုတ်ရ၊ ဟွံတီကေတ် ကမ်ကီု ဒုဟ်ကမ်ကီု ပွမကမ်လီုလာ်ကီု ပွမကမ်ဍိုက်ပေၚ်ကီုအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဗွဲမကြမ်ကြသအဵုသအာ် ဟီုလဗပ်ပကီု (ပရာန်လဟုက်) ဂိုဏ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဗွဲမကြမ်ကြသအဵုသအာ် ဟီုလဗပ်ပကီု (ပရာန်လဟုက်) ဂိုဏ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဗွဲမကြအ်ကြသအဵုသအာ် ဟီုလဗပ်ပကီုဂိုဏ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ ဗွဲမကြမ်ကြသအဵုသအာ် ဟီုလဗပ်ပကီုဂိုဏ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1034) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဗွဲမကြမ်ကြသအဵုသအာ် ဟီုလဗပ်ပကီုဂိုဏ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပုဒ်တတိယ==== 1035) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဗွဲမကြမ်ကြသအဵုသအာ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴပွမထေဲပၞတ်ရ။ ဂိုဏ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဘိက္ခုနဳသၚ်ရ။ လဗပ်ပကီု မ္ဂးဂှ် “ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်အိုတ်ရ၊ ဟွံတီကေတ်ကမ်ကီု ဒုဟ်ကမ်ကီု ပွမကမ်လီုလာ်ကီု ပွမကမ်ဍိုက်ပေၚ်ကီုအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုလဗပ်ပကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ဟီုလဗပ်ပကီု ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ်ကီု ခမဳဗြဴမွဲဇကုကီု ခရှ်သာမဏဳကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1036) ကုခမဳဗြဴမတူရူကဵုပါဠိ ခမဳဗြဴမတူရူကဵုအရထ ခမဳဗြဴမတူရူကဵုဒၠောံဗတောန် ခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၄.၆.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 1037) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ဗဗၞးမွဲတၠ ဘိက်နိမန်လဝ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု တရာပ်ဖာပ်ဗ္စပိဏ္ဍပါတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဃောကဵုပိုဉ် ဒေါံရကေတ်ရ ရဴဝွံဆေဝ်ဒဝ်ဒးတုဲ အာစိုပ်သ္ၚိကဠောဂမၠိုၚ်တုဲ ညးလ္ၚဵုဂှ် စတုဲ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဂိုၚ်ကေတ်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ အာအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲကြဴနူဂှ် ဗဗၞးဂှ် “ယွံနာဲတအ် အဲ ဂပ်ဝ်ကဵုတရိုပ်စိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် (နကဵုပိဏ္ဍပါတ်) တုဲအိုတ်ရ၊ ဩဝ်ကၠုၚ်အိုတ်ညိ၊ မၞးတအ်ညးဂမၠိုၚ်လေဝ် ကြက်ကဵုတရိုပ်စိုတ် (ဗ္စဖျုၚ်) ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုညးဇရေၚ်သ္ၚိဂမၠိုၚ်ရ။ ညးဂမၠိုၚ်ဂှ်− “တြနာဲဗဗၞးဂှ် မုရဴသာ်လဵု သကဵုတရိုပ်စိုတ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရော? ခမဳဗြဴတၠအဲဂပ်ဝ်ဘိက်နိမန်လဝ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် က္ညကၠုၚ်သ္ၚိပိုဲညးဂမၠိုၚ်တုဲ လ္ၚဵုဂမၠိုၚ် သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂမၠိုၚ် ဂိုၚ်ကေတ်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ အာအိုတ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗဗၞးဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုမကဵုပိုဉ်ပ္ဍဲသ္ၚိပိုဲညးဂမၠိုၚ်တုဲဂှ် စပ္ဍဲသ္ၚိသအာၚ်အိုတ်ရော? အဲလေဝ် သၟဟ်ရထ တၞဟ်နကဵုဒါန် အတိုၚ်နွံပၟိက်မာန်ဒၟံၚ်ရ ဟွံသေၚ်ဟာ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်ဗဗၞးဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက်ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဃောကဵုပိုဉ် ဒေါံရကေတ်ရ ရဴဝွံ ဆေဝ်ဒဝ်ဒးတုဲ သ္ပပြဘိုဂ်စသုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသအာၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဃောကဵုပိုဉ် ဒေါံရကေတ်ရ ရဴဝွံ ဆေဝ်ဒဝ်ဒးတုဲ သ္ပပြဘိုဂ်စသုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသအာၚ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဃောကဵုပိုဉ် ဒေါံရကေတ်ရ ရဴဝွံ ဆေဝ်ဒဝ်ဒးတုဲ သ္ပပြဘိုဂ်စသုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသအာၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1038) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဘိက်နိမန်လဝ်တုဲကီု ဒေါံရကေတ်ရ ရဴဝွံ ဆေဝ်ဒဝ်ဒးတုဲကီု စၞစကီု ဘောဇိုန်ကီု သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲမ္ဂး၊ သ္ပပြဘိုဂ်လေဝ် သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ==== 1039) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဘိက်နိမန်တုဲ မ္ဂးဂှ် ပၞောဝ်ကဵုဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်မသုန်သာ် ပွမဘိက်နိမန် နဘောဇိုန်မွဲမွဲသာ်ရောၚ်။ ဆေဝ်ဒဝ်ဒးတုဲ မ္ဂးဂှ် အဃောစ ပြာကဋ်ရ၊ ဘောဇိုန် ပြာကဋ်ရ၊ တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲအပ္ဍဲဟတ္ထပါသ် (ခမဳၜါဟတ်မွဲဍ) တုဲ ရၚ်တၠုၚ်တူရူရ၊ ပွမဆေဝ်ဒဝ်ပဲါကၠေံ ပြာကဋ်ရ။ စၞစ မ္ဂးဂှ် ပဲါကၠေံဘောဇိုန်မသုန်သာ်ဂမၠိုၚ်ကီု ယာဂုကီု ယာမကာလိကကီု သတ္တာဟကာလိကကီု ယာဝဇဳဝိကကီုတုဲ သှေ်ဂှ် စၞစမ္ဂးရ။ ဘောဇိုန် မ္ဂးဂှ် ပုၚ် ကွာန်ဒလောမ် ကွာၚ်ဝိုဟ် က ဖျုန် ရဴဝွံ ဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်နွံမသုန်သာ်အိုတ်ရ။ “ကြက်သ္ၚာဲရ ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1040) ပ္ဍဲမဘိက်နိမန်လဝ်တုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဘိက်နိမန်လဝ်တုဲဒှ်တုဲ စၞစကီု ဘောဇိုန်ကီု သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲမ္ဂး၊ သ္ပပြဘိုဂ်လေဝ် သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဘိက်နိမန်လဝ်တုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ စၞစကီု ဘောဇိုန်ကီု သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲမ္ဂး၊ သ္ပပြဘိုဂ်လေဝ်သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဘိက်နိမန်လဝ်တုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဘိက်နိမန်လဝ်ဏီဒှ်တုဲ စၞစကီု ဘောဇိုန်ကီု သ္ၚာဲလေဝ်သ္ၚာဲမ္ဂး၊ သ္ပပြဘိုဂ်လေဝ် သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ တၞဟ်နသွက်အာဟာရ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇဳဝိကမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1041) ဘိက်နိမန်လဝ်ဒှ်တုဲ သီုဟွံဒးပဝါရိတ် ‘ပွမဆေဝ်ဒဝ်ဒး’ သုၚ်ယာဂုမ္ဂး၊ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ ညးဘိက်နိမန် တၠဂြပ်ဂမၠိုၚ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နွံမ္ဂး သ္ပပြဘိုဂ် ယာမကာလိက သတ္တာဟကာလိက ယာဝဇဳဝိကမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၄.၆.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== 1042) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကု ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်တၞဟ်နပိဏ္ဍပါတ် ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴသွာၚ်မွဲ အပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်မ္ဂး ပြာပ်စိုပ်အာသ္ၚိ ဒကာမွဲတၠတုဲမ္ဂး ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသၞာမလးပညပ်လဝ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် တရာပ်ဖာပ်ဗ္စပိဏ္ဍပါတ်ကဵုခမဳဗြဴဂှ်တုဲမ္ဂး “ယွံနာဲဗြဴ ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်လေဝ် ဩဝ်ကဵုက္ညကၠုၚ်အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် “မုရဴသာ်လဵု ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟွံက္ညကၠုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ (ချပ်တုဲ) ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲ “ယွံနာဲဗြဴတအ် ပ္ဍဲဌာန်မၞုံယၟုဝွံ ကၠဵုဂမၠိုၚ် ကြမ်ကြအိုတ်ရ၊ ဂၠဴကြိုတ် ကြမ်ကြရ၊ ဌာန်လှိုက်သရီုဂၠိုၚ်လေဝ် ဒှ်ရ၊ လ္ပအာဌာန်ဂှ်အိုတ်ညိ” ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးရ)။ ခမဳဗြဴမွဲဇကုလေဝ် ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴသွာၚ်ဂှ်လေဝ် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ်မ္ဂး ပြာပ်စိုပ်အာသ္ၚိဒကာဂှ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသၞာမလးပညပ်လဝ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် တရာပ်ဖာပ်ဗ္စပိဏ္ဍပါတ် ကဵုခမဳဗြဴဂှ်တုဲမ္ဂး “ယွံနာဲဗြဴ မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံက္ညကၠုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ သၟာန်တုဲ ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုမၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ဒှ်ညးသအေတ်သပါန် ပ္ဍဲဒကာရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် သအေတ်သပါန် ပ္ဍဲဒကာရဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် သအေတ်သပန် ပ္ဍဲဒကာရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမၞးခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1043) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဒှ်ညးသအေတ်သပါန် ပ္ဍဲဂကူ ‘ဒကာ’ မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 1044) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ ဂကူ ‘ဒကာ’ မ္ဂးဂှ် ဗွဲအစောံသၟိၚ် ဗဗၞး ညးဗၞိက် ညးဒိုက်ဂတ် ရဴဝွံ ဒကာနွံပန်ဂကူအိုတ်ရ။ ဒှ်ညးသအေတ်သပါန် မ္ဂးဂှ် “မုရဴသာ်လဵု ခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် ဟွံက္ညကၠုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ (ချပ်တုဲ) ဟီုဒုဟ်ဒကာ ပ္ဍဲဇရေၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဇရေၚ်ဒကာလေဝ် ဟီုဒုဟ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1045) သီုဟွံမွဲကဵုပွမသအေတ်သပါန် ပ္ဍဲဂကူ ဟီုလဴဗ္စ ဒုဟ်မၞုံပြာကဋ်ဟေၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမတုဲရ။ ===၄.၆.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 1046) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒၠိုက်ကတဵုနူဝှ် ပ္ဍဲဘာကွာန်အိုတ်တုဲ ပ္ဍဲကြဴ က္ညအာဍုၚ်သာရဝှ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် “နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် မုရဴပ္ဍဲဌာန်ပ္ဍဲမွဲ ဒၠိုက်ကတဵုနူဝှ်အိုတ်ရော? ဩဝါဒဒၠောံဗတောန် ဍိုက်ပေၚ်ကီုဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်တဴခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်အိုတ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ပ္ဍဲဌာန်ဂှ် ခမဳဂမၠိုၚ် ဟွံမွဲအိုတ်ရ၊ ပသာ်လဵု ဒၠောံဗတောန်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ရော? ရဴဝွံ (သ္ဂးအိုတ်ရ)။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပြာပ်လုပ်ဒဂိုန် ပ္ဍဲဘာဟွံမွဲကဵုခမဳအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပြာပ်လုပ်ဒဂိုန် ပ္ဍဲဘာဟွံမွဲကဵုခမဳအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပြာပ်လုပ်ဒဂိုန် ပ္ဍဲဘာဟွံမွဲကဵုခမဳအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1047) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပြာပ်လုပ်ဒဂိုန် ပ္ဍဲဘာဟွံမွဲကဵုခမဳ (အပ္ဍဲကဝက်ယောဇနာ) မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 1048) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဘာဟွံမွဲကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် တၞဟ်နဒုၚ်ဒၠောံဗတောန်ကီု တၞဟ်နဖဵုသံဝါသမပ္တံပွမသၟာန်ဥပေါသ် သွက်ဂွံအာ ဟွံသၟဟ်ရထရ။ “ကြက်ပြာပ်လုပ်ဒဂိုန်ရ” ရဴဝွံ ပၠုပ်စိုတ်တုဲ လးတဴသၞာသတိက်သၞာဒၟံၚ်မ္ဂး၊ စွံပတန် ဍာ်သုၚ်ဍာ်ရပ်စပ်မ္ဂး၊ ကွဟ်ၚးတး ပြဝိုဏ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ မွဲဒမြိပ်ကေုာံအရှိုဏ်တိုန်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1049) ခမဳဗြဴလုပ်ဒဂိုန်တုဲမှ ခမဳဂမၠိုၚ် စ္ဍးအာဌာန်သအာၚ်အိုတ်မ္ဂး၊ ရာမ်တိတ်ခရှ်အိုတ်မ္ဂး၊ ချိုတ်အာအိုတ်မ္ဂး၊ ပြံၚ်အာပဒတဴဘာတဳအိုတ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုရ။ ===၄.၆.၇။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ 1050) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာတြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ် ပ္ဍဲဘာကွာန်အိုတ်တုဲ ပ္ဍဲကြဴ က္ညအာဍုၚ်သာရဝှ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် “နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် မုရဴပ္ဍဲကွာန်ပ္ဍဲမွဲ ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ်အိုတ်ရော? ဘိက်နိမန်ခမဳသၚ်တုဲရဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်တဴခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ်ရ ယွံနာဲဗြဴ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ဟဂွံဘိက်နိမန်ခမဳသၚ်အိုတ်ရ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ်တုဲအိုတ်မ္ဂး ဟွံဘိက်နိမန် ခမဳသၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ်တုဲမ္ဂး ဟွံဘိက်နိမန် ခမဳသၚ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ်တုဲမ္ဂး ဟွံဘိက်နိမန်ခမဳသၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1051) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ်မ္ဂး ပွမညာတ် ပွမမိၚ် ပွမသၠေဟ်ပၟာ နဟိုတ်ဂမၠိုၚ်ပိသာ်ဝွံ ဟွံဘိက်နိမန် ပ္ဍဲသၚ်ၜါလပါ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ==== 1052) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဒၠိုက်ကတဵုနူဝသ် မ္ဂးဂှ် ပဒတဴ ပုရိမဝသ် ဟွံသေၚ်မ္ဂး ပစ္ဆိမဝှ် လုကဴပိဂိတုတုဲမ္ဂး “ပွမညာတ် ပွမမိၚ် ပွမသၠေဟ်ပၟာ နဟိုတ်ဂမၠိုၚ်ပိသာ်ဝွံ ကြက်ဟွံဘိက်နိမန် ပ္ဍဲသၚ် ၜါလပါ်ရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာတ်ဖျေံကၠေံလျိုၚ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1053) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်ဟွံဂွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴဂိယဲလေဝ် ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမတုဲရ။ ===၄.၆.၈။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ=== 1054) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာနိဂြောဓာရာမ် ဇရေၚ်ဍုၚ်ကပိကဝှ် လုပ်လၟိဟ်သက္ကရးဂှ် ခမဳဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပြာပ်အာဘာခမဳဗြဴတုဲ ဒၠောံဗတောန်ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဩဝ်ကၠုၚ်အိုတ်ညိ၊ ကြက်အာတဴ တၞဟ်နဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဒၠောံဗတောန်အိုတ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ဟိုတ်နူဟိုတ် ပွမဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ဒၠောံဗတောန်ဂှ် ဒးအာတဴ ယြဴဌာန်မွဲအိုတ်ရ၊ (ကိစ္စသွက်ဂွံ ဒးအာဟွံမွဲရ)။ တဳလပိုဉ်ခမဳဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ်တုန် ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ဝွံဟေၚ်တုဲ ဒၠောံဗတောန် ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟွံပြာပ်အာ ဌာန်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဒၠောံဗတောန်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟွံပြာပ်အာ ဌာန်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်ဒၠောံဗတောန်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟွံပြာပ်အာ ဌာန်ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဒၠောံဗတောန်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1055) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ တၞဟ်နဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဒၠောံဗတောန်ကီု တၞဟ်နဖဵုသံဝါသ မပ္တံဥပေါသ်ကီု ဟွံပြာပ်အာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 1056) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဒၠောံဗတောန် မ္ဂးဂှ် ဂရုဓရ်ဒ္စာံသာ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ သံဝါသ ‘ပွမပံၚ်ဖက် မ္ဂးဂှ် ပွမသ္ပပတုဲကမ်မွဲစွံ ပွမစၞောန်ထ္ၜးပါတိမုက်မွဲစွံ ပွမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ပဒတဴမံၚ်စံၚ်မွဲစွံရောၚ်။ “တၞဟ်နဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဒၠောံဗတောန်ကီု တၞဟ်နဖဵုသံဝါသမပ္တံဥပေါသ်ကီု ကြက်ဟွံ ပြာပ်အာရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာတ်ဖျေံကၠေံလျိုၚ် ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ်ရ။ 1057) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်ဟွံဂွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲလေဝ် ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမတုဲရ။ ===၄.၆.၉။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမ=== 1058) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ဥပေါသ်လေဝ် ဟွံသၟာန်အိုတ်ရ၊ ဒၠောံဗတောန်လေဝ် ဟွံအာတ်အိုတ်ရ။ ခမဳဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် တ္ၚဲဥပေါသ်လေဝ် ဟွံသၟာန်အိုတ်ရော? ဒၠောံဗတောန်လေဝ် ဟွံအာတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် တ္ၚဲဥပေါသ်လေဝ် ဟွံသၟာန်အိုတ်ရ၊ ဒၠောံဗတောန်လေဝ် ဟွံအာတ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် တ္ၚဲဥပေါသ်လေဝ် ဟွံသၟာန်အိုတ်ရော? ဒၠောံဗတောန်လေဝ် ဟွံအာတ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1059) “လပါ်ဂိတုမွဲဝါ ပွမသၟာန်တ္ၚဲဥပေါသ်ကီု ပွမပြာပ်အာအာတ် သွက်ဂွံဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ် ဒၠောံဗတောန်ကီု ဓရ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝွံ ခမဳဗြဴဂှ် ဂပ်ဝ်ဒးရာဒနာ နူခမဳသၚ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴ မကဵုကလိလောန်အာယ လပါ်ဂိတုမွဲဝါဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်နဝမ==== 1060) လပါ်ဂိတုမွဲဝါ မ္ဂးဂှ် ဇၟာပ်တ္ၚဲဥပေါသ်ရောၚ်။ ဒၠောံဗတောန် မ္ဂးဂှ် ဂရုဓရ်ဒ္စာံသာ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ “တ္ၚဲဥပေါသ်လေဝ် ကြက်ဟွံသၟာန်ရ၊ ဒၠောံဗတောန်လေဝ် ကြက်ဟွံအာတ်ရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာတ်ဖျေံကၠေံလျိုၚ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1061) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်ခမဳဗြဴသကအ်ပွံၚ်ဟွံဂွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲလေဝ် ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမတုဲရ။ ===၄.၆.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ=== 1062) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကု မွဲဟာန်ကေုာံတြုံ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ သကဵုကရေက်ကၠေံ ခ္ဍတ်ဗြိုအ် မကတဵုဒှ်သၟဝ်ကၞာၚ်ဂါပ်ဒဳၜါရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တြုံဂှ် သ္ပလွဳပရာ တၞဟ်နပလီုပလာ် ခမဳဗြဴဂှ်ရ၊ ခမဳဗြဴဂှ် သ္ပတဴဗရုရမျာၚ်မပၠန်ဂတးဂှ်ရ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဂြိပ်ကၠုၚ်အိုတ်တုဲမ္ဂး “ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ မုဟိုတ် သ္ပတဴ ဗရုရမျာၚ်မပၠန်ဂတးရော?” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴဂှ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် မွဲဟာန်ကေုာံတြုံ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ သကဵုကရေက်ကၠေံ ခ္ဍတ်ဗြိုအ် မကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသၟဝ်ကၞာၚ်ဂါပ်ဒဳၜါရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် မွဲဟာန်ကေုာံတြုံ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ သကဵုကရေက်ကၠေံ ခ္ဍတ်ဗြိုအ် မကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသၟဝ်ကၞာၚ်ဂါပ်ဒဳၜါရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် မွဲဟာန်ကေုာံတြုံ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ သကဵုကရေက်ကၠေံ ခ္ဍတ်ဗြိုအ် မကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသၟဝ်ကၞာၚ်ဂါပ်ဒဳၜါရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1063) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ခ္ဍတ်, ဗြိုအ်, မာကီု သရသရေန်ကီု မကတဵုဒှ်ပ္ဍဲသၟတ်ကၞာၚ်ဂါပ်ဒဳၜါဂှ် ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ သၚ်ကီု ဂိုဏ်ကီုတုဲ မွဲဟာန်ကေုာံတြုံ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ ကရေက်လေဝ်ကဵုကရေက်မ္ဂး၊ ၜံက်လေဝ်ကဵုၜံက်မ္ဂး၊ ဍာ်လွံက်လေဝ် ကဵုကြာတ်ကြဴမ္ဂး၊ ဂဥုဲလေဝ် ကဵုလံက်လေတ်မ္ဂး၊ ဂွဳဒက်လေဝ်ကဵုဂွဳဒက်မ္ဂး၊ သှ်ပၠိုဟ်လေဝ် သှ်ပၠိုဟ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 1064) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သၟဝ်ကၞာၚ်ဂါပ်ဒဳၜါ မ္ဂးဂှ် ဌာန်မဒှ်သၟဝ်ပံၚ်ကဠုတ် လတူဗၞဳအဝဏ်တၚ်က္ၜံၚ်ၜါရောၚ်။ ကတဵုဒှ် မ္ဂးဂှ် သရမကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဌာန်ဂှ်ရောၚ်။ ခ္ဍတ်ဗြိုအ်မာ မ္ဂးဂှ် ယဲဂုဟ်ကဠောံကဠေန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ သရသရေန် မ္ဂးဂှ် သရသရေန်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ ဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ မ္ဂးဂှ် ဟွံသၟာန်တုဲ။ သၚ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဘိက္ခုနဳသၚ်ရ။ ဂိုဏ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်မဂၠိုၚ် (ၜါဇကုပိဇကု) ရ။ တြုံ မ္ဂးဂှ် တြုံလကိုဟ်ဟွံသေၚ် တြုံပြိုတ်ဟွံသေၚ် တြုံတိရစ္ဆာန်ဟွံသေၚ် တြုံမၞိဟ် မတီကၠိုဟ်ခၠၚ် မသၟဟ်စောံ တၞဟ်နပွမပလီုပလာ်ဟေၚ်ရောၚ်။ မွဲဟာန် မ္ဂးဂှ် မွဲဂကောံဓဝ်။ ညးမွဲကေုာံညးမွဲ မ္ဂးဂှ် တြုံကီု ခမဳဗြဴကီုဒှ်ရ။ 1065) “ဩဝ်ကရေက်ညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်စကာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကရေက်တုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ “ဩဝ်ၜံက်ညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်စကာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ၜံက်တုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ “ဩဝ်ကြာတ်ဍာ်လွံက်ညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်စကာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကြာတ်ဍာ်လွံက်တုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ “ဩဝ်လံက်ဂဥုဲညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်စကာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ လံက်ဂဥုဲတုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ “ဩဝ်ဂွဳဒက်ညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်စကာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဂွဳဒက်တုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ “ဩဝ်သှ်ပၠိုဟ်ညိ” ရဴဝွံ ဖအောဝ်စကာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သှ်ပၠိုဟ်တုဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1066) ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ ကရေက်လေဝ်ကဵုကရေက်မ္ဂး၊ ၜံက်လေဝ်ကဵုၜံက်မ္ဂး၊ ဍာ်လွံက်လေဝ် ကဵုကြာတ်ကြဴမ္ဂး၊ ဂဥုဲလေဝ် ကဵုလံက်လေတ်မ္ဂး၊ ဂွဳဒက်လေဝ်ကဵုဂွဳဒက်မ္ဂး၊ သှ်ပၠိုဟ်လေဝ် သှ်ပၠိုဟ်မ္ဂး၊ သကအ်ပွံၚ်စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်မမိက်ကဵုမွဲမွဲလေဝ် နွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ အာရာမဝဂ်ဆဋ္ဌတုဲရ။  ==၄.၇။ ဂဗ္ဘိနဳဝဂ်== ===၄.၇.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ=== 1067) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်တၞဟ်နပိဏ္ဍပါတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “ဩဝ်ကဵုဒါန် ပိဏ္ဍပါတ် ကုနာဲဗြဴဝွံအိုတ်ညိ၊ နာဲဗြဴဝွံတုန် မၞုံကဵုသဇိုၚ်ဝန်ဇကု မဇြိုၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးအိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1068) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ==== 1069) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ (ဗြဴ) ညးမၞုံကဵုသတ်မစိုပ်ဒၟံၚ် (ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴ)။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1070) ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵု ဂၠမ်ဂဝ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်ဟွံသေၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1071) ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုဂၠမ်ဂဝ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၄.၇.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 1072) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် ဂေတ်ဂ္ၚေၚ်တၞဟ်နပိဏ္ဍပါတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “ဩဝ်ကဵုဒါန် ပိဏ္ဍပါတ် ကုနာဲဗြဴဝွံအိုတ်ညိ၊ နာဲဗြဴဝွံ မၞုံကဵုသကအ်ကောန်သၟတ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးအိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွဴ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟာန်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုကဵုကောန်တှ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညး ဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1073) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ==== 1074) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ် မ္ဂးဂှ် မိအရၚ်လေဝ်ကဵုဒှ် မိမိန်လေဝ်ကဵုဒှ် (ညးမမိက်ကဵုမွဲမွဲ) ရ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1075) ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်ဟွံသေၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1076) ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်ဟွံသေၚ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဗြဴမၞုံကဵုကောန်တှ်ဟွံသေၚ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယတုဲရ။ ===၄.၇.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ=== 1077) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်ဟွံဂပ်ဝ်လေဝ် ဟွံတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတိအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ဂရိုဟ်တုဲ ။ ပ ။ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး − “ယွံခမဳတအ် တၞဟ်နပွမကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသိက္ခမာန်ဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးကဵုရ၊ သိက္ခမာန်ဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန် သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပဲါမွဲလပါ်တုဲ လ္ၚောဝ်ဒၠးဇိုၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လံၚ်ဂဇုန်တုဲ သီုမပၚ်ခၠအ်သၟိပ်တဲဂှ်− “ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက်မၞုံယၟုရဴဝွံရ၊ ဒှ်သိက္ခမာန် နာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံရ၊ အဲဍိက်အာတ်သၚ် သိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ ခမဳဗြဴစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 1078) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် သိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာဴဂမၠိုၚ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ သၚ် ကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံ၊ ဣဝွံတုန် ပမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟု အာတ်သၚ် သိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်ရ၊ သၚ် ကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ သၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ 1079) သိက္ခာမာန်ဂှ် (၁) “သိက္ခာပိုဒ်မဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူပွမဂစိုတ်လမျီုဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလိလောန်ဒး ဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ။ (၂) သိက္ခာပိုဒ်မဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူပွမဂိုၚ်ကၠတ်ကေတ်ဂြပ်ညးဟွံကဵုဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလိလောန်ဒး၊ ဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ။ (၃) သိက္ခာပိုဒ်မဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူဒ္ဂေတ်မဟွံပြဲဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလောန်ဒး ဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ။ (၄) သိက္ခာပိုဒ်မဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူပွမဟီုဂလာန်ကၞိက်ဗ္ဒန်ဟွံဍာံစၟတ်ဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလိလောန်ဒး ဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ။ (၅) သိက္ခာပိုဒ်မဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူပွမသုၚ်စသိအရက် မဒှ်ဟိုတ်မၜူမာဲဝိဝိၚ်ဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလိလောန်ဒး ဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ။ (၆) သိက္ခာပိုဒ်မဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူပွမစ ပ္ဍဲကာလတ္ၚဲစေၚ်ဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလိလောန်ဒး ဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ” ရဴဝွံ ဩဝ်ဟီုညိ ရဴဝွံ ဒးဟီုရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နဟိုတ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ ပွမဇြိုၚ်ကဵုလွဳမြိမြန်ဇကုဇကု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1080) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ် တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တတိယ==== 1081) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် လုကဴကာလအပိုၚ်အခြာ ၜါသၞာံဂမၠိုၚ်။ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် မ္ဂးဂှ် ‘သိက္ခာ’ ဒ္ဂေတ်လေဝ် မဟဂွံကဵုဏီရ၊ ‘သိက္ခာ’ ဒ္ဂေတ်ကဵုလဝ်တုဲ လေဝ် လီုလာ်ရ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုယၟုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1082) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1083) သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံ ဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၄.၇.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 1084) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “ယွံသိက္ခမာန်တအ် ဩဝ်ကၠုၚ်အိုတ်ညိ၊ ဩဝ်တီဝတ် ဝတ္ထုဝွံအိုတ်ညိ၊ ဩဝ်ကဵုဝတ္ထုဝွံအိုတ်ညိ၊ ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်နၚ် ဝတ္ထုဝွံအိုတ်ညိ၊ နွံပၟိက်ကဵုဝတ္ထုဝွံရ၊ ဩဝ်သ္ပဝတ္ထုဝွံ ညံၚ်ဂွံဂပ်ဝ်ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးအိုတ်ရ။ (ကာလဂှ်) ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် သိက္မမာန် ဟွံသေၚ်အိုတ်ရ။ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရောၚ်” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လေဝ်ဏီအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ်ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ဂရိုဟ်တုဲ ။ ပ ။ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး− “ယွံခမဳတအ် တၞဟ်နပွမကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ကုသိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ်ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးကဵုရ၊ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန်သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပဲါမွဲလပါ်တုဲ လ္ၚောဝ်ဒၠးဇိုၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လံက်ဂဇုန်တုဲ သီုမပၚ်ခၠအ်သၟိပ်တဲဂှ်− “ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက်မၞုံယၟုရဴဝွံရ၊ ဒှ်သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ နာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံရ၊ အဲဍိက်အာတ်သၚ် ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ်’ ရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 1085) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံပပယျၚ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး သၚ်ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ်’ ကုသိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံပပယျၚ်ရ၊ သၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ်’ ကုသိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ်’ ကုသိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ သၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ်’ ကုသိက္ခမာန်မၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟဴၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြ ရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နဟိုတ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ ပွမဇြိုၚ်ကဵုလွဳမြိမြန်ဇကုဇကု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1086) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ==== 1087) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် လုကဴကာလအပိုၚ်အခြာ ၜါသၞာံဂမၠိုၚ်။ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် မ္ဂးဂှ် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ။ မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီ မ္ဂးဂှ် မဟဂွံကဵုသမ္မုတ တၞဟ်နပွမဒုၚ်ပယျၚ် နကဵုကမ်မရနုက်ကဵု ၜါမ္ဂးဉတ်ဏီ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1088) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1089) သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မသၟိတ်လဝ်တုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၄.၇.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မဟွံပေၚ် အာယုက်စှ်ၜါသၞာံဏီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် အေၚ်ဒုၚ်ပရိုက်ၜိုဟ် ပရိုက်ဂမ္တဴ ပွမဗျဵုတဟၚ် ပွမထၚ် တၟတ်ဒွံဂမိတ်ရုဲပၠာ, ဇၚ်ရာဲ, ကျာ, ဂမ္တဴတ္ၚဲ, ဇြုံဂဂဳအယဴဂမၠိုၚ်ဟွံမာန်အိုတ်ရ၊ ဒှ်ညးမၞုံသဘဴ ပွမအေၚ်ဒုၚ်ဂလာန်ဂမၠိုၚ် မဂပ်ဝ်သ္ဂးဗွဲဟွံဒးရး မကၠုၚ်စိုပ်ဗွဲဟွံဒးရ:ကီု ဒဒိုခ်ဝေဒနာဂမၠိုၚ် မဒှ်ဃောမကတဵုဒှ်ပ္ဍဲဇကု မသကာတ်မြဟ်ကြမ်ကြ မရိၚ်ကတၚ်ဂိသကဝ် မဟွံသာယျေန် မဟွံထေက်ကဵုသ္ဍိုက်မၠိုက် မရၚ်တၠုၚ်ဏာလမျီုကီု ဟွံမာန်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မဟွံပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံဏီအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မဟွံပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံဏီအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မဟွံပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံဏီအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် ဗြဴမကေၚ် ဂွံတြုံတုဲ မဟွံပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံဏီဂှ် အေၚ်ဒုၚ်ပရိုက်ၜိုဟ် ပရိုက်ဂမ္တဴ ပွမဗျဵုတဟၚ် ပွမထၚ် တၟတ်ဒွံဂမိတ်ရုဲပၠာ, ဇၚ်ရာဲ, ကျာ, ဂမ္တဴတ္ၚဲ, ဇြုံဂဂဳအယဴဂမၠိုၚ်ဟွံမာန်ရ၊ ဒှ်ညးမၞုံသဘဴ ပွမအေၚ်ဒုၚ် ဂလာန်ဂမၠိုၚ် မဂပ်ဝ်သ္ဂးဗွဲဟွံဒးရး မကၠုၚ်စိုပ်ဗွဲဟွံဒးရးကီု ဒဒိုခ်ဝေဒနာဂမၠိုၚ် မဒှ်ဃောမကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဇကု မသကာတ်မြဟ်ကြမ်ကြ မရိၚ်ကတၚ်ဂိသကဝ် မဟွံသာယျေန် မဟွံထေက်ကဵုသ္ဍိုက်မၠိုက် မရၚ်တၠုၚ်ဏာလမျီုကီု ဟွံမာန်ရ။ ယွံခမဳတအ် ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲဟေၚ် အေၚ်ဒုၚ်ပရိုဟ်က်ၜိုဟ် ပရိုက်ဂမ္တဴ ပွမဗျဵုတဟၚ် ပွမထၚ် တၟတ်ဒွံဂမိတ်ရုဲပၠာ, ဇၚ်ရာဲ, ကျာ, ဂမ္တဴတ္ၚဲ, ဇြုံဂဂဳအယဴဂမၠိုၚ်မာန်ရ၊ ဒှ်ညးမၞုံသဘဴ ပွမအေၚ်ဒုၚ် ဂလာန်ဂမၠိုၚ် မဂပ်ဝ်သ္ဂးဗွဲဟွံဒးရး မကၠုၚ်စိုပ်ဗွဲဟွံဒးရးကီု ဒဒိုခ်ဝေဒနာဂမၠိုၚ် မဒှ်ဃောမကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဇကု မသကာတ်မြဟ်ကြမ်ကြ ပရိၚ်ကတၚ်ဂိသကဝ် မဟွံသာယျေန် မဟွံထေက်ကဵုသ္ဍိုက်မၠိုက် မရၚ်တၠုၚ်ဏာလမျီုကီုမာန်ရ။ ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1091) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မဟွံပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံဏီမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 1092) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဗြဴမဟွံပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံဏီ မ္ဂးဂှ် ဗြဴမဟွံအာစိုပ်စှ်ၜါသၞာံဏီရောၚ်။ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဗြဴတြုံမွဲသအာၚ်မကေၚ်အာကၠုၚ်တုဲရ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1093) ပ္ဍဲဗြဴမဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဏီဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဏီ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴမဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴပေၚ်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဏီမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴပေၚ်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲဗြဴပေၚ်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီပေၚ်စှ်ၜါသၞာံတုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1094) ဗြဴမဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဗြဴပေၚ်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ပေၚ်စှ်ၜါသၞာံတုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာဲတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမတုဲရ။ ===၄.၇.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 1095) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်ဟွံဂပ်ဝ်လေဝ် ဟွံတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ဂရိုဟ်တုဲ ။ ပ ။ တွံကဵုဂလာနဓရ်တုဲမ္ဂး− “ယွံခမဳတအ် တၞဟ်နပွမကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်ဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးကဵုရ၊ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန် သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပါဲမွဲလပါ်တုဲ လ္ၚောဝ်ဂၠးဇိုၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လံက်ဂဇုန်တုဲ သီုမပၚ်ခၠအ်သၟိပ်တဲဂှ်− “ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက်မၞုံယၟုရဴဝွံရ၊ ဒှ်ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ နာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံရ၊ အဲဍိက်အာတ်သၚ် သိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 1096) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် သိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ သၚ် ကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် သိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်ပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်ရ၊ သၚ် ကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာဴတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံယၟုဝွံရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ သၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုြ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲဂှ် (၁) “သိက္ခာပိုဒ်မဒှဟိုတ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူပွမဂစိုတ်လမျီုဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလိလောန်ဒး ဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ ။ ပ ။ (၆) သိက္ခာပိုဒ် မဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပါဲကၠေံ နူပွမစ ပ္ဍဲကာလတ္ၚဲမစေၚ်ဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလိလောန်ဒး ဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ” ရဴဝွံ ဩဝ်ဟီုညိ ရဴဝွံ ဒးဟီုရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နဟိုတ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ ပွမဇြိုၚ်ကဵုလွဳမြိမြန်ဇကုဇကု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1097) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 1098) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဗြဴတြုံမွဲသအာၚ် မကေၚ်အာကၠုၚ်တုဲရ။ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် လုကဴကာလအပိုၚ်အခြာ ၜါသၞာံဂမၠိုၚ်။ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် မ္ဂးဂှ် ‘သိက္ခာ’ ဒ္ဂေတ်လေတ် မဟဂွံကဵုဏီရ၊ ‘သိက္ခာ’ ဒ္ဂေတ်ကဵုလဝ်တုဲလေဝ် လီုလာ်ရ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1099) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1100) သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုဲရ။ ===၄.၇.၇။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ=== 1101) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “ယွံသိက္ခမာန်တအ် ဩဝ်ကၠုၚ်အိုတ်ညိ၊ ဩဝ်တီဝတ် ဝတ္ထုဝွံအိုတ်ညိ၊ ဩဝ်ကဵုဝတ္ထုဝွံအိုတ်ညိ၊ ဩဝ်ရၚ်တၠုၚ်နၚ် ဝတ္ထုဝွံအိုတ်ညိ၊ နွံပၟိက်ကဵုဝတ္ထုဝွံရ၊ ဩဝ်သ္ပဝတ္ထုဝွံ ညံၚ်ဂွံဂပ်ဝ်ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးအိုတ်ရ။ ဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရောၚ်” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရော” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ ဗြဴပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ဂရိုဟ်တုဲ ။ ပ ။ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး− “ယွံခမဳတအ် တၞဟ်နပွမကဵုသမ္မုတိ သွက်ဂွံသ္ပခမဳ သိက္ခမာန်ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးကဵုရ၊ သိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန်သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပဲါမွဲလပါ်တုဲ လ္ၚောဝ်ဒၠးဇိုၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လံက်ဂဇုန်တုဲ သီုမပၚ်ခၠအ်သၟိပ်တဲဂှ်− “ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် မၞုံယၟုရဴဝွံရ၊ ဒှ်သိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ နာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံရ၊ အဲဍိက်အာတ်သၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ်’ ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးဂရၚ်ပတီရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 1102) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ် သွက်ဂွံ သ္ပပယျၚ်’ ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ သၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ် သွက်ဂွံ သ္ပပယျၚ်’ ကုသိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိရ၊ သၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ကုသိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေဝ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ သိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ သၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ကုသိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြ ရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ(သ္ဒးကဵုတီရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နဟိုတ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ ပွမဇြိုၚ်ကဵုလွဳမြိမြန်ဇကုဇကု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1103) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံမၞုံကဵုသိက္ခာ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွဴ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ==== 1104) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဗြဴ မပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မ္ဂးဂှ် ဗြဴမအာစိုပ်စှ်ၜါသၞာံတုဲရောၚ်။ ဗြဴမကေၚ်ဂွံတြုံတုဲ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴဗြဴတြုံမွဲသအာၚ်မကေၚ်အာကၠုၚ်တုဲရ။ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် လုကဴကာလအပိုၚ်အခြာ ၜါသၞာံဂမၠိုၚ်။ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် မ္ဂးဂှ် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ။ မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီ မ္ဂးဂှ် မဟဂွံကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ နကဵုဉတ္တိဒုတိယကမ်ဏီ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ် ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1105) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1106) သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် ပေၚ်အာယုက်စှ်ၜါသၞာံတုဲ မကေၚ်ဂွံတြုံ ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မသၟိတ်လဝ်တုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမတုဲရ။ ===၄.၇.၈။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ=== 1107) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံယိုက်ဒိုက်ရ၊ ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုယိုက်ဒိုက်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်ဟွံဂပ်ဝ်လေဝ် ဟွံတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံယိုက်ဒိုက်ရော? ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုယိုက်ဒိုက်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံယိုက်ဒိုက်ရ၊ ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုယိုက်ဒိုက်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံယိုက်ဒိုက်ရော? ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုယိုက်ဒိုက်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1108) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် (အလဵုဇကုလေဝ်) ဟွံယိုက်ဒိုက်မ္ဂး၊ (ညးသအာၚ်လေဝ်) ဟွံဖအောဝ်ကဵုယိုက်ဒိုက်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 1109) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴကွးဗြဴမၞုံအလေံပဒတဴမွဲစွံရ။ သ္ပကဵုခမဳတုဲ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်တုဲ။ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် လုကဴကာလအပိုၚ်အခြာ ၜါသၞာံဂမၠိုၚ်။ (အလဵုဇကုလေဝ်) ဟွံယိုက်ဒိုက် မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံယိုက်ဒိုက် နပွမပကတ်ကဵုပါဠိ ပွမပကတ်ကဵုအဋ္ဌကထာ ပွမဒၠောံဗတောန် ပွမဝေတ်စၞောန်ထ္ၜးမ္ဂး။ (ညးသ္အာၚ်လေဝ်) ဟွံဖအောဝ်ကဵုယိုက်ဒိုက် မ္ဂးဂှ် ဟွံဖအောဝ်စကာညးသအာၚ်မ္ဂး။ “လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် လအဵုဇကုလေဝ် ကြက်ဟွံယိုက်ဒိုက်ရ၊ ညးသအာၚ်လေဝ် ကြက်ဟွံဖအောဝ်ကဵုယိုက်ဒိုက်ရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာန်ဖျေံကၠေံလျိုၚ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1110) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်တုဲဟွံကလိဂွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမတုဲရ။ ===၄.၇.၉။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမ=== 1111) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်လက်ကရဴ အ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဗြဴ မသ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်ဟွံဂပ်ဝ်လေဝ် ဟွံတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်လက်ကရဴ အ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဗြဴ မသ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်လက်ကရဴ အ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဗြဴ မသ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်လက်ကရဴ အ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဗြဴ မသ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1112) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်လက်ကရဴ အ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဗြဴ မသ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်နဝမ==== 1113) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ မသ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴမဒုၚ်ကဵုပယျၚ်ရောၚ်။ အ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဗြဴ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ အ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဗြဴရ။ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် လုကဴကာလအပိုၚ်အခြာ ၜါသၞာံဂမၠိုၚ်။ ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်လက်ကရဴ မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကၠောန်ၜိုတ်ရ။ 1114) အ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဗြဴဂှ် ဒှ်ညးသမၠီုကဵုဒှ် ဒှ်အလဇ္ဇဳကဵုဒှ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမတုဲရ။ ====၄.၇.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 1115) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကော်ဏာရ၊ ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုကော်ဏာရ။ ညးမဒှ်တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ရပ်ကေတ်ဏာရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကော်ဏာရော? ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုကော်ဏာရော? ညးမဒှ်တြုံတၠသ္ၚိ ရပ်ကေတ်ဏာရ၊ ခမဳဗြဴဝွံ ယဝ်စ္ဍးအာဒၟံၚ် ဌာန်မွဲသအာၚ်မ္ဂး၊ ညးမဒှ်တြုံတၠသ္ၚိ ဟွံရပ်ကေတ်ဏာရ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကော်ဏာရ၊ ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုကော်ဏာရ၊ ညးမဒှ်တြုံတၠသ္ၚိ ရပ်ကေတ်ဏာရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကော်ဏာရော? ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုကော်ဏာရော? ညးမဒှ်တြုံတၠသ္ၚိ ရပ်ကေတ်ဏာရ၊ ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1116) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံတုဲ ဗွဲတွဵုမယုတ် တရဴတြဴယောဇနာ မသုန်ယောဇနာဂမၠိုၚ်လေဝ် ဇကုလေဝ် ဟွံကော်ဏာမ္ဂး၊ ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုကော်ဏာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 1117) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကွးဗြဴပဒတဴမွဲစွံ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴကွးဗြဴမၞုံအလေံပဒတဴမွဲစွံရ။ သ္ပကဵုခမဳတုဲ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်တုဲ။ ဇကုလေဝ် ဟွံကော်ဏာ မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံကော်ဏာမ္ဂး။ ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်ကဵုကော်ဏာ မ္ဂးဂှ် ဟွံဖအောဝ်စကာညးသအာၚ်မ္ဂး။ “ဗွဲတွဵုမယုတ် တရဴတြဴယောဇနာ မသုန်ယောဇနာဂမၠိုၚ်လေဝ် ဇကုလေဝ် ကြက်ဟွံကော်ဏာရ၊ ညးသအာၚ်လေဝ် ကြက်ဟွံဖအောဝ်ကဵုကော်ဏာရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာတ်ဖျေံကၠေံလျိုၚ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1118) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်သကအ်ပွံၚ်ခမဳဗြဴတုဲဟွံကလိဂွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ ဂဗ္ဘိနဳဝဂ်သတ္တမတုဲရ။  ==၄.၈။ ကုမာရဳဘူတဝဂ် == ===၄.၈.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ=== 1119) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ်အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရ၀ှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳ ဗြဴမစိုန်ဒှ် သၟတ်ဝုတ်မဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံ ဏီအိုတ်ရ။ သာမဏဳဗြဴဂမၠိုၚ် အေၚ်ဒုၚ်ပရိုက်ၜိုဟ် ပရိုက်ဂမ္တဴ ပွမဗျဵုတဟၚ် ပွမထၚ် တၟတ်ဒွံ ဂမိတ် ရုဲပၠာ, ဇၚ်ရာဲ, ကျာ, ဂမ္တဴတ္ၚဲ, ဇြုံဂဂဳအယဴဂမၠိုၚ် ဟွံမာန်အိုတ်ရ၊ ဒှ်ညးမၞုံသဘဴ ပွမအေၚ်ဒုၚ်ဂလာန်ဂမၠိုၚ် မဂပ်ဝ်သ္ဂး ဗွဲဟွံဒးရး မကၠုၚ်စိုပ် ဗွဲဟွံဒးရးကီု ဒဒိုခ်ဝေဒနာဂမၠိုၚ် မဒှ်ဃောမကတဵုဒှ် ပ္ဍဲဇကု မသကာတ်မြဟ်ကြမ်ကြ မရိၚ်ကတၚ်ဂိသကဝ် မဟွံသာယျေန် မဟွံထေက်ကဵုသ္ဍိုက်မၠိုက် မရၚ်တၠုၚ်ဏာလမျီုကီု ဟွံမာန်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴ မစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် မဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဏီအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် မဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဏီအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် မဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် မဟွံပေၚ်အာယုက် ၜါစှော်သၞာံဏီဂှ် အေၚ်ဒုၚ်ပရိုဟ်ၜိုဟ် ပရိုက်ဂမ္တဴ ဟွံမာန်ရ။ ပ ။ ဒှ်ညးမၞုံသဘဴ ပွမအေၚ်ဒုၚ် ။ ပ ။ ဒဒိုက်ဝေဒနာဂမၠိုၚ် မရေၚ်တၠုၚ်ဏာလမျီုကီု ဟွံမာန်ရ။ ယွံခမဳတအ် သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် မပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲဂှ်ဟေၚ် အေၚ်ဒုၚ်ပရိုဟ်ၜိုဟ် ပရိုက်ဂမ္တဴမာန်ရ ။ ပ ။ ဒှ်ညးမၞုံသဘဴ ပွမအေၚ်ဒုၚ် ။ ပ ။ ဒဒိုက်ဝေဒနာဂမၠိုၚ် မရၚ်တၠၚ်ဏာလမျီုကီုမာန်ရ။ ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1120) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟဝ်ဝုတ် မဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဏီမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ==== 1121) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ မဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဏီ မ္ဂးဂှ် ညးမဟွံအာစိုပ်ၜါစှော်သၞာံဏီရောၚ်။ မစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴသာမဏဳဗြဴရ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1122) ပ္ဍဲသာမဏဳဗြဴဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲသာမဏဳဗြဴဟွံပေၚ်အာယုက် ၜါစှော်သၞာံဏီ မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲသာမဏဳဗြဴဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဏီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံ တုဲဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပ္ဍဲသာမဏဳဗြဴပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဏီမ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲသာမဏဳဗြဴပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲသာမဏဳဗြဴပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1123) သာမဏဳဗြဴဟွံပေၚ် အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး သာမဏဳဗြဴပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၄.၈.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 1124) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇတေဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ် ဟွံဂပ်ဝ်လေဝ် ဟွံတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော? ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳဗြဴတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံ ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ဂရိုဟ်တုဲ ။ ပ ။ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး−− “ယွံခမဳတအ် တၞဟ်နပွမကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးကဵုရ၊ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ်ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန် သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပဲါမွဲလပါ်တုဲ လ္ၚောဝ်ဂၠးဇိုၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လံက်ဂဇုန်တုဲ သီုမပၚ်ခၠအ်သၟိပ်တဲဂှ်-- “ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် မၞုံယၟုရဴဝွံရ၊ ဒှ်သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ နာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံရ၊ အဲဍိက်အာတ်သၚ် သိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 1125) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟဝ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ မၞုံယၟုဝွံ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ်သိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ သၚ် ကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ မၞုံယၟုဝွံရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ မၞုံယၟုဝွံ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် သိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်ရ၊ သၚ် ကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ မၞုံယၟုဝွံရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂး သွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲမၞုံယၟုဝွံရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ သၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုသိက္ခာသမ္မုတိ မတွံဂးသွက်ဂွံဒ္ဂေတ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကုသာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ မၞုံယၟုဝွံတုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲဂှ် (၁) “သိက္ခာပိုဒ်မဒှ်ဟိုတ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူပွမဂစိုတ်လမျီုဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလိလောန်ဒး ဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ ။ ပ ။ (၆) သိက္ခာပိုဒ်မဒှ်ဝေၚ်ပဲါကၠေံ နူပွမစ ပ္ဍဲကာလတ္ၚဲမစေၚ်ဂှ် လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ညံၚ်ဟဂွံကလိလောန်ဒး ဒးဒဂိုန်ဒ္ဂေတ်ရ” ရဴဝွံ ဩဝ်ဟီုညိရဴဝွံ ဒးဟီုရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နဟိုတ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ ပွမဇြိုၚ်ကဵုလွဳမြိမြန်ဇကုဇကု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1126) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ် ဒုတိယ==== 1127) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မ္ဂးဂှ် မအာစိုပ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲရောၚ်။ မစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ သာမဏဳဗြဴရ။ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် လုကဴကာလအပိုၚ်အခြာ ၜါသၞာံဂမၠိုၚ်။ မဟဂွံဒ္ဂေတ်လဝ် မ္ဂးဂှ် ‘သိက္ခာ’ ဒ္ဂေတ်လေဝ် ဟဂွံကဵုဏီရ၊ ‘သိက္ခာ’ ဒ္ဂေတ်ကဵုလဝ်တုဲလေဝ် လီုလာ်ရ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1128) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1129) သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴ မစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ် ဒုတိယ တုဲရ။ ===၄.၈.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ=== 1130) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇတေဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳ ဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “ယွံသိက္ခမာန်တအ် သြဝ်ကၠုၚ်အိုတ်ညိ၊ သြဝ်တီဝတ် ဝတ္ထုဝွံအိုတ်ညိ၊ သြဝ်ကဵုဝတ္ထုဝွံအိုတ်ညိ၊ သြဝ်ရၚ်တၠုၚ်နၚ် ဝတ္ထုဝွံအိုတ်ညိ၊ နွံပၟိက်ကဵုဝတ္ထုဝွံရ၊ သြဝ်သ္ပဝတ္ထုဝွံ ညံၚ်ဂွံဂပ်ဝ်ညိ” ရဴဝွံ သ္ဂးအိုတ်ရ။ ဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် “ ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ်တုန် သိက္ခမာန် ဟွံသေၚ်အိုတ်ရ၊ ပိုဲဍိက်တအ်ညးဂမၠိုၚ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရောၚ်” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴ မစိုန်ဒှ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴ မစိုန်ဒှ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴ မစိုန်ဒှ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီအိုတ်ရော?” ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ဂရိုဟ်တုဲ ။ ပ ။ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး − “ယွံခမဳတအ် တၞဟ်နပွမကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ်’ ကုသာမဏဳဗြဴ မစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံသ္ဒးကဵုရ၊ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန်သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပဲါမွဲလပါ်တုဲ လ္ၚောဝ်ဂၠးဇိုၚ်ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လံက်ဂဇုန်တုဲ သီုမပေၚ်ခၠအ်သၟိပ်တဲဂှ်-- “ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် မၞုံယၟုရဴဝွံရ၊ ဒှ်သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ နာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံရ၊ အဲဍိက်အာတ်သၚ် ဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ်’ ရ” ရဴဝွံ သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးဂရၚ်ပတီရ၊ ခမဗြဴစဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 1131) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံပပယျၚ်ရ၊ ကမ်မၞုံကဵု အခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ သၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ်’ ကုသာမဏဳဗြဴ မစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲ ဒဒက်တဴနာဲဗြဴမၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံပပယျၚ်ရ၊ သၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ကုသာမဏဳဗြဴ မစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ကုသာမဏဳဗြဴ မစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞံတုဲမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ သၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ကုသာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ပေၚ်ၜါစှော်သၞာံတုဲမၞုံယၟုဝွံ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ် ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုၚ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နဟိုတ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ ပွမဇြိုၚ်ကဵုလွဳမြိမြန်ဇကုဇကု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1132) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မဟဂွံသၟတ်လဝ်ဏီမ္ဂး (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ 1133) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မ္ဂးဂှ် ညးမအာစိုပ်ၜါစှော်သၞာံတုဲရောၚ်။ မစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴသာမဏဳဗြဴရ။ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် လုကဴကာလအပိုၚ်အခြာ ၜါသၞာံဂမၠိုၚ်။ မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် မ္ဂးဂှ် မၞုံကဵုသိက္ခာမဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ။ မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီ မ္ဂးဂှ် မဟဂွံကဵုဝုဋ္ဌာနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပပယျၚ် နကဵုဉတ္တိဒုတိယကမ်ဏီ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1134) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1135) သ္ပကဵုခမဳ သာမဏဳဗြဴမစိုန်ဒှ်သၟတ်ဝုတ် ပေၚ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံတုဲ မၞုံကဵုသိက္ခာ မဒ္ဂေတ်လဝ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴပြကာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲဒှ်တုဲ သၚ်မသၟိတ်လဝ်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၄.၈.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 1136) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရ။ ခမဳဂမၠိုၚ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ။ ဟွံစဳကၠးအိုတ်ရ။ ဂပ်ဝ် ဟွံဂပ်ဝ်လေဝ် ဟွံတီအိုတ်ရ။ ကွးဗြဴ ပဒတဴမွဲစွံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ် ဟွံဂပ်ဝ်လေဝ် ဟွံတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် သြဝ်ကဵုခမဳဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1137) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (သြဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ===ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 1138) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ သီုဟွံပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဏီ မ္ဂးဂှ် ညးမဟအာစိုပ်စှ်ၜါဝှ်ဏီရောၚ်။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1139) ပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲမှ သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴ ကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၄.၈.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== 1140) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဟေၚ်တုဲ သီုသၚ်ဟွံသၟိတ်လဝ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ဂှ် ဓီုၜီုအိုတ်ရ၊ ဟွံစဳကၠးအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ် ဟွံဂပ်ဝ်လေဝ် ဟွံတီအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဟေၚ်တုဲ သီုသၚ်ဟွံသၟိတ်လဝ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဟေၚ်တုဲ သီုသၚ်ဟွံသၟိတ်လဝ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဟေၚ်တုဲ သီုသၚ်ဟွံသၟိတ်လဝ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ဂရိုဟ်တုဲ။ ပ ။ တွံကဵုဂလာန်ဓရ်တုဲမ္ဂး− “ယွံခမဳတအ် တၞဟ်နပွမကဵု ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ ‘ပွမသၟိတ်သွက်ဂွံသ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်’ ကုခမဳဗြဴ မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးကဵုခမဳဂမၠိုၚ်ရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံသ္ဒးကဵုရ၊ ခမဳဗြဴ မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲဂှ် ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ လ္ၜက်ကၠေဟ်ပတိုန် သ္ၚာကၞေဟ် ပ္ဍဲလတူပၞးပါဲမွဲလ္ပါ်တုဲ လ္ၚောဝ်ဒၠးဇိုၚ်ခမဳဗြဴဇၞော်ဂမၠိုၚ်တုဲမ္ဂး ဂဇအ်လံက်ဂဇုန်တုဲ သီုမပေၚ်ခၠအ်သၟိပ်တုဲဂှ်−− “ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲ မၞုံယၟုဝွံ အာတ်သၚ် ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိရ” ရဴဝွံ သ္ဒးအာတ်ရ။ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သ္ဒးအာတ်ရ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သ္ဒးအာတ်ရ။ “ခမဳဗြဴဝွံ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်ဟာ ဗြဴလဇ္ဇဳဟာ” ရဴဝွံ သၚ် သ္ဒးပိုၚ်ခြာ ခမဳဗြဴဂှ်ရ။ ယဝ် ဓီုလေဝ်ဓီုၜီုမ္ဂး၊ ဗြဴအလဇ္ဇဳလေဝ်ဒှ်မ္ဂး ကဵုဟွံဂွံရ။ ယဝ်ဓီုၜီုတုဲ ၜိုန်ဒှ်ဗြဴလဇ္ဇဳလေဝ် ကဵုဟွံဂွံရ။ ၜိုန်စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်လေဝ် ယဝ်ဒှ်ဗြဴအလဇ္ဇဳမ္ဂး ကဵုဟွံဂွံရ။ ယဝ်စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်လေဝ် စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်မ္ဂး ဗြဴလဇ္ဇဳလေဝ် ဒှ်မ္ဂး သ္ဒးကဵုရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ သ္ဒးကဵုရ၊ ခမဳဗြဴ စဳကၠးဆိုက်ဗ္ဒက်တုဲ မၞုံကဵုအစောံသတ္တိဂှ် သ္ဒးကဵုသၚ်တီရ။ 1141) “ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲဂှ် အာတ်သၚ် ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိရ၊ ကမ်မၞုံကဵုအခိၚ်မဗဗွဲ ကုသၚ် ယဝ်ဒှ်မ္ဂး၊ သၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ ကုခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲရ၊ ဣဝွံတုန် ပွမကဵုတီရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သၚ် ဩဝ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ် (ဂလာန်) အဲဍိက်ညိ၊ ခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲဂှ် အာတ်သၚ် ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိရ၊ သၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ ကုခမဳဗြဴယၟုဝွံ မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ သ္ဍိုက်မၠိုက် ပွမကဵုဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ ကုခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ရ၊ ယြဴကုနာဲဗြဴမွဲ ဟွံမွဲကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ နာဲဗြဴဂှ် သ္ဒးဟီုတိုန်ရ။ သၚ် ဂပ်ဝ်ကဵုဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ ကုခမဳဗြဴမၞုံယၟုဝွံ မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲရ၊ ကုသၚ်ဂှ် မၞုံကဵုပွမသ္ဍိုက်မၠိုက်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရ၊ နမဒၟံၚ်ကၞပ်သ္ၚောံသ္ၚိတ်ဇြရဴဝွံ ဂွံတီကေတ်ဒဒှ်မသ္ဍိုက်မၠိုက်ဂှ်ရ” ရဴဝွံ (သ္ဒးကဵုတီရ)။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဟီုဂရိုဟ်တၚ်ဒုဟ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် နဟိုတ်မဂၠိုၚ်ဂၠၚ်တုဲ ပွမဇြိုၚ်ကဵုလွဳမြိမြန်ဇကုဇကု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1142) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပေၚ်စှ်ၜါဝှ်ဟေၚ်တုဲ သီုသၚ်ဟွံသၟိတ်လဝ်ဏီ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 1143) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂး ခမဳဗြဴရ။ မပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲ မ္ဂးဂှ် ညးမအာစိုပ်စှ်ၜါဝှ်တုဲရောၚ်။ မဟဂွံသၟိတ်လဝ်ဏီ မ္ဂးဂှ် မဟဂွံကဵုဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ နကဵုဉတ္တိဒုတိယကမ်ဏီ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1144) ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်ဒှ်တုဲ ပကဵုပယျၚ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဓမ္မကမ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး ဒးအာပတ် ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအဓမ္မကမ် မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ အဓမ္မကမ်မ္ဂး ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1145) ပေၚ်စှ်ၜါဝှ်တုဲ ဟိုတ်နူသၚ်မသၟိတ်လဝ်ဂှ်ရ သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမတုဲရ။ ===၄.၈.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 1146) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ ပြာပ်အာဇရေၚ်သၚ်တုဲ အာတ်ဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဘိက္ခုနဳသၚ် ပိုၚ်အခြာတုဲ “ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ သွက်ဂွံသ္ပဥပဇ္ၛာယ် ဟွံထေက်ကြိုက်ဏီရ” ရဴဝွံ (ဟီုသ္ဂးတုဲ) ဟွံကဵုဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ ကုခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳရ။ ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ဘိက္ခုနဳသၚ် ကဵုဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိ ကုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် “အဲဟေၚ် ဓီုၜီုဟာ၊ အဲဟေၚ် ဒှ်ဗြဴအလဇ္ဇဳဟာ၊ သၚ်ဂှ် ကုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ် မသအာၚ်နူအဲတုန် ကဵုတဴဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိရ၊ ကုအဲဟေၚ် ဟွံကဵုတဴဝုဋ္ဌာပနသမ္မုတိရ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ သွက်ဂွံသ္ပဥပဇ္ၛာယ် ဟွံထေက်ကြိုက်ဏီရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂး ခိုဟ်သန်ရ ရဴဝွံ ဒုၚ်ဝန်တုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴ အာစိုပ်ပွမဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ သွက်ဂွံသ္ပဥပဇ္ၛာယ် ဟွံထေက်ကြိုက်ဏီရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး ခိုဟ်သန်ရ ရဴဝွံ ဒုၚ်ဝန်တုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴ အာစိုပ်ပွမဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ သွက်ဂွံသ္ပဥပဇ္ၛာယ် ဟွံထေက်ကြိုက်ဏီရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး ခိုဟ်သန်ရ ဒုၚ်ဝန်တုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴ အာစိုပ်ပွမဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴစဏ္ဍကာဠဳ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1147) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ သွက်ဂွံသ္ပဥပဇ္ၛာယ် ဟွံထေက်ကြိုက်ဏီရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး ခိုဟ်သန်ရ ရဴဝွံ ဒုၚ်ဝန်တုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴ အာစိုပ်ပွမဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 1148) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ သွက်ဂွံသ္ပဥပဇ္ၛာယ် ဟွံထေက်ကြိုက်ဏီရ မ္ဂးဂှ် ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ သွက်ဂွံသ္ပဥပဇ္ၛာယ် ဟွံထေက်ကြိုက်ဏီရ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးမ္ဂး ခိုဟ်သန်ရ ရဴဝွံ ဒုၚ်ဝန်တုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴ အာစိုပ်ပွမဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1149) ဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ညးမသ္ပတဴ (ပွမသ္ပဥပဇ္ၛာယ် ဟိုတ်နူပွမသ္ဍိုက်ဆာန် ပွမက္ဍုဟ် ပွဟွံတီ ပွမဖေက်ဂၟံက်ဂမၠိုၚ် ဗွဲသဘဴပကတိဂှ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုဲရ။ ===၄.၈.၇။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ=== 1150) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် သိက္ခမာန်မွဲ ပြာပ်အာဇရေၚ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာတုဲ အာတ်ဒဒှ်ပယျၚ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ကဵုသ္ၚာ ကုအဲမ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုတုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂှ်ရ၊ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳကပရာရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သိက္ခမာန်ဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ကဵုသ္ၚာကုအဲမ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂှ်ရော? တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ကဵုသ္ၚာကုအဲမ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂှ်ရ၊ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ကဵုသ္ၚာကုအဲမ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ပ္ဍဲကာလကြဴ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂှ်ရော? တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1151) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ကဵုသ္ၚာ ကုအဲမ္ဂး၊ အဲကြက်သ္ပကဵု ခမဳတၠအဲရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုသိက္ခမာန်တုဲ ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) ဟွံသ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ==== 1152) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သိက္ခမာန် မ္ဂးဂှ် ဗြဴမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်လဝ် သိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ကဵုသ္ၚာကုအဲမ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ မ္ဂးဂှ် ရဴဝွံ ယဝ်ကဵုသ္ၚာမ္ဂး၊ ကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ။ ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် မ္ဂးဂှ် အန္တရာယ်ဟွံမွဲမ္ဂး။ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကုလေဝ် ဟွံသ္ပကဵုခမဳမ္ဂး။ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာ မ္ဂးဂှ် ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်စကာမ္ဂး။ “ကြက်ဟွံသ္ပကဵုခမဳရ၊ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ကြက်လွဳပရာရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာတ် ဖျေံကၠေံလျိုၚ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1153) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်တုဲဟွံကလိဂွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမတုဲရ။ ===၄.၈.၈။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ=== 1154) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် သိက္ခမာန်မွဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာတုဲ အာတ်ဒဒှ်ပယျၚ်ရ။ ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ဗက်အာတုဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်မ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုတုဲ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂှ်ရ၊ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် သိက္ခမာန်ဂှ် ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ဗက်အာအဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်မ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂှ်ရော? တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာရေ?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ဗက်အာအဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်မ္ဂး အဲကြက်သ်ပကဵုခမဳ တၠအဲရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂှ်ရ၊ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴ ထုလ္လနန္ဒာဂှ် ‘ယွံနာဲဗြဴ ယဝ်ဗက်အာအဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်မ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးတုဲ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂှ်ရော? တၞဟ်နပွမကဵုသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1155) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ‘ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ဗက်အာအဲ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်မ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ’ ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးသိက္ခမာန်တုဲ ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) ဟွံသ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ==== 1156) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သိက္ခမာန် မ္ဂးဂှ် ဗြဴမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်လဝ် သိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴ တၠအဲ ယဝ်ဗက်အာ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်မ္ဂး အဲကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ မ္ဂးဂှ် ရဴဝွံ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ် ကၠောန်ၜိုတ်မ္ဂး၊ ကြက်သ္ပကဵုခမဳ တၠအဲရ။ ခမဳဗြဴဂှ် ပ္ဍဲကာလကြဴ သီုဟွံမွဲကဵုအန္တရာယ် မ္ဂးဂှ် အန္တရာယ်ဟွံမွဲမ္ဂး။ ဟွံသ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် အလဵုဇကု ဟွံသ္ပကဵုခမဳမ္ဂး။ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ဟွံလွဳပရာ မ္ဂးဂှ် ညးသအာၚ်လေဝ် ဟွံဖအောဝ်စကာမ္ဂး။ “ကြက်ဟွံသ္ပကဵုခမဳရ၊ တၞဟ်နပွမသ္ပကဵုခမဳလေဝ် ကြက်လွဳပရာရ” ရဴဝွံ ပ္ဍဲအယာံမာတ် ဖျေံကၠေံလျိုၚ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1157) အန္တရာယ်နွံမ္ဂး၊ ဂၠာဲသ္ၚေဝ်တုဲဟွံကလိဂွံမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒ:အာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာဲတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမတုဲရ။ ===၄.၈.၉။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမ=== 1158) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳသိက္ခမာန်စဏ္ဍကာဠဳ မနှဴရဴကေုာံတြုံဇၞော်တြုံသၟတ်ဂမၠိုၚ် မကြမ်ကြသအဵုသအာ် မလေပ်ပၠုပ်အစံၚ်အတူပ္ဍဲတြုံရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်စဏ္ဍကာဠဳ မနှဴရဴကေုာတြုံဇၞော်တြုံသၟတ်ဂမၠိုၚ် မကြမ်ကြသအဵုသအာ် မလေပ်ပၠုပ်အစံၚ်အတူပ္ဍဲတြုံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်စဏ္ဍကာဠဳ မနှဴရဴကေုာံတြုံဇၞော် တြုံသၟတ်ဂမၠိုၚ် မကြမ်ကြသအဵုသအာ် မလေပ်ပၠုပ်အစံၚ်အတူပ္ဍဲတြုံရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်စဏ္ဍကာဠဳ မနှဴရဴကေုာံတြုံဇၞော်တြုံသၟတ်ဂမၠိုၚ် မကြမ်ကြသအဵုသအာ် မလေပ်ပၠုပ်အစံၚ်အတူပ္ဍဲတြုံရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်စၞောန်ထ္ၜး သိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1159) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မနှဴရဴကေုာံတြုံဇၞော်တြုံသၟတ်ဂမၠိုၚ် မကြမ်ကြသအဵုသအာ် မလေပ်ပၠုပ်အစံၚ်အတူတြုံမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜး အိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်နဝမ==== 1160) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ တြုံဇၞော် မ္ဂးဂှ် ညးမအာစိုပ် အာယုက်ၜါစှော်တုဲရောၚ်။ တြုံသၟတ် မ္ဂးဂှ် ညးဟွံအာစိုပ်အာယုက်ၜါစှော်သၞာံဏီရောၚ်။ ပွမနှဴရဴ မဂးဂှ် နှဴရဴစပ်တဴ နအကာဲအရာဇကု အကာဲအရာပါၚ် မဟွံဗဗွဲရ။ မကြမ်ကြသအဵုသအာ် မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴပွမပၞတ်တိတ်ရ။ မလေပ်ပၠုပ်အစံၚ်အတူပ္ဍဲတြုံ မ္ဂးဂှ် လေပ်ကတဵုဗဒှ်ကဵုပွမဒှ်ဒဒိုခ် ကညးသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ တၞီလုပ်သောကရ။ သိက္ခမာန် မ္ဂးဂှ် ဗြဴမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်လဝ် သိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရောၚ်။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက်ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1161) ဟွံတီတုဲ သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်နဝမတုဲရ။ ===၄.၈.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ=== 1162) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳသိက္ခမာန် မိမဂမၠိုၚ် ကေုာံတြုံတၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် မဟွံကဵုအခေါၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မိမဂမၠိုၚ်ကေုာံတြုံတၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် မဟွံကဵုအခေါၚ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ မိမဂမၠိုၚ် ကေုာံတြုံတၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် မဟွံကဵုအခေါၚ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မိမဂမၠိုၚ် ကေုာံတြုံတၠသ္ၚိဂမၠိုၚ် မဟွံကဵုအခေါၚ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1163) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် မိမဂမၠိုၚ်ကီု တြုံတၠသ္ၚိကီု မဟွံကဵုအခေါၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒသမ==== 1164) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ မိမ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴညးမၜံၚ်သၠးဂမၠိုၚ်ရ။ တြုံတၠသ္ၚိ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴတၠမသီၜတ်ဂိုၚ်ကေတ်ရ။ သိက္ခမာန် မ္ဂးဂှ် ဗြဴမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်လဝ် သိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴ လုကဴၜါသၞာဴဂမၠိုၚ်တုဲရောၚ်။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂ။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1165) ဟွံတီတုဲ သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဂရၚ်ပတီလဴဗ္စတုဲ သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ ===၄.၈.၁၁။ သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမ=== 1166) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာဂှ် “ကြက်သ္ပခမဳကဵုသိက္ခမာန်ရ” ကဵုခမဳမဒှ်ထေရ်ဂမၠိုၚ် ကောံဓရီုတုဲမ္ဂး ညာတ်ဒးစၞစဘောဇိုန်မဂၠိုၚ်တုဲ “ယွံနာဲတဳလပိုဉ်တအ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန် ဟွံသေၚ်ဏီရ” ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီတုဲ) ဗလးကၠေံခမဳမဒှ်ထေရ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ကဵုဒေဝဒတ် ကောကာလိက, ကဋမောဒကတိဿ မဒှ်ကောန်ဂၞကျာ်ခဏ္ဍ, သမုဒ္ဒဒတ္တဂမၠိုၚ် ကောံဓရီုတုဲ သ္ပခမဳကဵုသိက္ခမာန်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် နာဲဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နပွမကဵုဆန္ဒမအုတ်ဒီုအာတုဲ သ္ပခမဳကဵုသိက္ခမာန်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နပွမကဵုဆန္ဒမအုတ်ဒီုအာတုဲ သ္ပခမဳကဵုသိက္ခမာန်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ နပွမကဵုဆန္ဒမအုတ်ဒီုအာတုဲ သ္ပခမဳကဵုသိက္ခမာန်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴထုလ္လနန္ဒာ သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1167) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ နပွမကဵုဆန္ဒမအုတ်ဒီုအာတုဲ သ္ပခမဳကဵုသိက္ခမာန်မ္ဂး (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမ==== 1168) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ နပွမကဵုဆန္ဒမအုတ်ဒီုအာတုဲ မ္ဂးဂှ် ပရိသာတ် ဒၠိုက်ကတဵုအာတုဲမ္ဂး။ သိက္ခမာန် မ္ဂးဂှ် ဗြဴမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်လဝ် သိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရောၚ်။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1169) ကိုပ်ကၠာပရိသာတ် ဟွံဒၠိုက်ကတဵုဏီ သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ကမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမတုဲရ။ ===၄.၈.၁၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒွါဒသမ=== 1170) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဇၟာပ်သၞာံသ္ပကဵုခမဳဂှ်ရ ဘာဒၞဲါဒၟံၚ် ဟွံရုမ်ဂပ်ဒှ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဇၟာပ်သၞာံ သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရော? ဘာဒၞဲါဒၟံၚ် ဟွံရုမ်ဂပ်ဒှ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဇၟာပ်သၞာံ သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဇၟာပ်သၞာံ သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဇၟာပ်သၞာံ သ္ပကဵုခမဳအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွဴဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1171) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဇၟာပ်သၞာံ (သ္ပဥပဇ္ၛာယ်တုဲ) သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒွါဒသမ==== 1172) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝနွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဇၟာပ်သၞာံ မ္ဂးဂှ် ရိုဟ် (လၟိဟ်) သၞာံ။ သ္ပကဵုခမဳ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်မ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုပယျၚ်ရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲအလိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1173) ခြာမွဲသၞာံတုဲ သ္ပကဵုခမဳမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒွါဒသမတုဲရ။ ====၄.၈.၁၃။ သိက္ခာပိုဒ်တေရသမ==== 1174) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲမွဲသၞာံဓဝ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂမၠိုၚ်ၜါအိုတ်ရ။ ဘာဒၞဲါဒၟံၚ် တုပ်သၟဟ်ကိုပ်ကၠာဂှ်ဟေၚ် ဟွံရုမ်ဂပ်ဒှ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲမွဲသၞာံဓဝ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂမၠိုၚ်ၜါအိုတ်ရော? ဘာဒၞဲါဒၟံၚ် တုပ်သၟဟ်ကိုပ်ကၠာဂှ်ဟေၚ် ဟွံရုမ်ဂပ်ဒှ်ရ” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲမွဲသၞာံဓဝ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂမၠိုၚ်ၜါအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲမွဲသၞာံဓဝ် သ္ပကဵုခမဳသိက္ခမာန်ဂမၠိုၚ်ၜါအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1175) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပ္ဍဲမွဲသၞာံဓဝ် သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂမၠိုၚ်ၜါမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တေရသမ==== 1176) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ပ္ဍဲမွဲသၞာံဓဝ် မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲသၞာံမဒှ်မွဲဓဝ်။ သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂမၠိုၚ်ၜါ မ္ဂးဂှ် ဒုၚ်ကဵုပယျၚ်သိက္ခမာန်ဂမၠိုၚ်ၜါမ္ဂး။ “ကြက်သ္ပကဵုခမဳ သိက္ခမာန်ဂမၠိုၚ်ၜါရ” ရဴဝွံ ဂၠာဲသ္ၚေဝ် ဂိုဏ်ကီု အ္စာဗြဴကီု ဗဗေၚ်ကီု သ္ၚာကီုမ္ဂး၊ သိမ်လေဝ်သၟိတ် (ထ္ၜုတ်) မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဉတ် ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ်ဂမၠိုၚ်ၜါဝါ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ကမ္မဝါစ် ကုအ္စာဥပဇ္ၛာယ်ဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ၊ ကုဂိုဏ်ကီု ကုအ္စာဗြဴဂမၠိုၚ်ကီု ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1177) ခြာမွဲသၞာံတုဲ သ္ပကဵုခမဳမွဲမမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒသမတုဲရ။ ကုမာရဳဘူတဝဂ်အဋ္ဌမတုဲရ။  ==၄.၉။ ဆတ္တုပ္ပါဟနဝဂ်== ===၄.၉.၁။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမ=== 1178) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်အိုတ်ရ ‘ဍိုက်လိုန်ဒၞပ် ဓလဝ်က္ဍိုၚ်အိုတ်ရ’။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ် ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြရဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ် သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴ ဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ 1179) ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲ ဂိယဲဒၟံၚ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴဂှ် စာ်စ္ဍးအာကေုာံက္ဍိုၚ်ဒၞပ်တုဲ ဟိုတ်မဟွံဒှ်တသိုခ်ရ ဂရၚ်ပတီ ဟိုတ်ပရူပရာဝွဴ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ကဵုအခေါၚ် က္ဍိုၚ်ဒၞပ် ကုခမဳဗြဴမဂိယဲရ” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1180) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံဂိယဲ ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပုဒ်ပဌမ==== 1181) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သီုဟွံဂိယဲ မ္ဂးဂှ် ယြဴကုခမဳဗြဴမွဲ စာ်စ္ဍးအာကေုာံက္ဍိုၚ်ဒၞပ်တုဲ ဒှ်တသိုခ်ရ။ ဂိယဲ မ္ဂးဂှ် ယြဴကုခမဳဗြဴမွဲ စာ်စ္ဍးအာကေုာံက္ဍိုၚ်ဒၞပ်တုဲ ဟွံဒှ်တသိုခ်ရ။ က္ဍိုၚ် မ္ဂးဂှ် ဗွဲအစောံ က္ဍိုၚ်ဗတာၚ် က္ဍိုၚ်သကဝ် က္ဍိုၚ်သၠဆု မဗန်ဒက်လဝ်ခရိုၚ် (ကၠံက်က္ဍိုၚ်) ဗွဲဗၞဳအဝဏ် နကဵုဇြေဟ်ဒုန်ဂမၠိုၚ် ရဴဝွံ မၞုံပိဂကူရ။ ပကၚ်ရၚ်မ္ဂး မ္ဂးဂှ် ၜိုန်ပကၚ်ရၚ်ဗၞတ်မွဲဝါဟေၚ်လေဝ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1182) သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံဂိယဲဒှ်တုဲ ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂိယဲဒှ်တုဲ ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဒၞပ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်ဟေၚ်တုဲ ဟွံပကၚ်ရၚ်ဒၞပ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပကၚ်ရၚ်ဒၞပ်ဟေၚ်တုဲ ဟွံပကၚ်ရၚ်က္ဍိုၚ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံဂိယဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂိယဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1183) ကုခမဳဗြဴမဂိယဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ပကၚ်ရၚ် ပ္ဍဲအာရှာမ်ကီု ပ္ဍဲဥပစာအာရှာမ်ကီုမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဌမတုဲရ။ ===၄.၉.၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ=== 1184) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ နယာန်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ် ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု အာတဴ နယာန်ကီုရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ နယာန်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ နယာန်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတဴ နယာန်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ အာတဴ နယာန်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ 1185) ပ္ဍဲအဃောအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲ ဂိယဲဒၟံၚ်ဂှ် တၞဟ်နအာတဴ နကဵုဇိုၚ် ဟွံသၟဟ်ရထရ၊ ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ကဵုအခေါၚ်ယာန် ကုခမဳဗြဴမဂိယဲရ” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1186) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံဂိယဲ အာတဴ နယာန်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယ==== 1187) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သီုဟွံဂိယဲ မ္ဂးဂှ် သၟဟ်ရထ တၞဟ်နအာ နကဵုဇိုၚ်ရ။ ဂိယဲ မ္ဂးဂှ် ဟွံသၟဟ်ရထ တၞဟ်နအာ နကဵုဇိုၚ်ရ။ ယာန် မ္ဂးဂှ် ကွဳဖျေံလဝ်စၟဳ ရထာ (ကွဳစောတ်) ကွဳ သရေၚ် ဝဝ် သရေၚ်ယာတ်ရောၚ်။ အာ မ္ဂးဂှ် ၜိုတ်အာတဴ နယာန် ဗၞတ်မွဲဝါဟေၚ်လေဝ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1188) သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံဂိယဲဒှ်တုဲ နယာန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ နယာန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂိယဲဒှ်တုဲ အာတဴ နယာန်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဟွံဂိယဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂိယဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1189) ကုခမဳဗြဴမဂိယဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒုတိယတုဲရ။ ===၄.၉.၃။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယ=== 1190) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကု ဒှ်ခမဳဗြဴအ္စာ ဗြဴမွဲတၠရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ဗြဴဂှ် “ယွံနာဲဗြဴ ဇုက်ဂ္ညိဂၞိၚ်ဝွံ ဩဝ်ကဵုထောံ ကုဗြဴမၞုံယၟုဝွံညိ” ရဴဝွံ ဟီုသ္ဂးကဵုခမဳဗြဴဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂှ် “ယဝ်အဲ ဂိုၚ်ကေတ်ဏာ နကဵုဗဗေၚ်ဝွံမ္ဂး၊ ဗရုရမျာၚ်မပၠန်ဂတး ကြက်ဒှ်ကုအဲရ” ရဴဝွံ သၠိုက်စုတ် ပ္ဍဲဂၞိၚ်တုဲ အာတဴရ။ တောဝ်တသာဲဇုက်ဂ္ညိဂၞိၚ်ဂမၠိုၚ် ပိုတ်အာမ္ဂး (ရတ်မတ်မၞိက်ဂမၠိုၚ်) ပြးဆာဲအာ ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴသွာၚ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ် ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ပကၚ်ရၚ်လဝ် ဇုက်ဂ္ညိဂၞိၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပကၚ်ရၚ်လဝ် ဇုက်ဂ္ညိဂၞိၚ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် ပကၚ်ရၚ်လဝ် ဖုက်ဂ္ညိဂၞိၚ်ရဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် ပကၚ်ရၚ်လဝ် ဇုက်ဂ္ညိဂၞိၚ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1191) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပကၚ်ရၚ် ဇုက်ဂ္ညိဂၞိၚ်မ္ဂး (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵု စၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တတိယ==== 1192) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ဇုက်ဂ္ညိဂၞိၚ် မ္ဂးဂှ် ဇုက်မမိက်ကဵုမွဲမွဲ မဒးကျိုၚ်ကျဝ် ပ္ဍဲဂၞိၚ်ရောၚ်။ ပကၚ်ရၚ် မ္ဂးဂှ် ၜိုန်ပကၚ်ရၚ် ဗၞတ်မွဲဝါဟေၚ်လေဝ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1193) ဟိုတ်နူဟိုတ်မတွံဂးဂိယဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ပကၚ်ရၚ်ဇုက်ဒက်ဂၞိၚ်သက်သက်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တတိယတုဲရ။ ===၄.၉.၄။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ=== 1194) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်လဝ် ကယျိုၚ်ကယျဝ် မၞိဟ်ဗြဴဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ် ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ပကၚ်ရၚ်လဝ် ကယျိုၚ်ကယျဝ် မၞိဟ်ဗြဴဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်လဝ် ကယျိုၚ်ကယျဝ် မၞိဟ်ဗြဴဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ် ကယျိုၚ်ကယျဝ် မၞိဟ်ဗြဴဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပကၚ်ရၚ်လဝ် ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴဂမၠိုၚ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ်သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1195) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ပကၚ်ရၚ်လဝ် ကယျိုၚ်ကယျဝ် မၞိဟ်ဗြဴဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ==== ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထ==== 1196) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴဂမၠိုၚ် မ္ဂးဂှ် ကယျိုၚ်ကယျဝ်သၠိုက်က္ဍိုပ် ကယျိုၚ်ကယျဝ်ကွက်ကအ် ကယျိုၚ်ကယျဝ်ကွက်တဲ ကယျိုၚ်ကယျဝ်ကွက်ဇိုၚ် ကယျိုၚ်ကယျဝ်ဒက်ဂၞိၚ်ရောၚ်။ ပကၚ်ရၚ် မ္ဂးဂှ် ၜိုန်ပကၚ်ရၚ်မွဲဝါဟေၚ်လေဝ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1197) ဟိုတ်နူဟိုတ်မတွံဂးဂိယဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်စတုတ္ထတုဲရ။ ===၄.၉.၅။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ=== 1198) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟုမ်ဍာ်နကဵုခၞိက်ကြကောတ်မြမောဝ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ် ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ဟုမ်ဍာ်နကဵုခၞိက်ကြကောဝ်မြမောဝ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမပိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟုမ်ဍာ် နကဵုခၞိက်ကြကောတ်မြမောဝ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟုမ်ဍာ် နကဵုခၞိက်ကြကောတ်မြမောဝ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟုမ်ဍာ် နကဵုခၞိက်ကြကောတ်မြမောဝ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1199) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဟုမ်ဍာ် နကဵုခၞိက်ကြကောတ်မြမောဝ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမ==== 1200) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ မြမောဝ် မ္ဂးဂှ် မြမောဝ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ ခၞိက်ကြကောတ် မ္ဂးဂှ် ခၞိက်ကြကောတ်လံက်ဗဗိုဟ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ ဟုမ်ဍာ် မ္ဂးဂှ် ဟုမ်ဍာ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဟုမ်ဍာ်တုဲဂှ် ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1201) ဟိုတ်နူဟိုတ်မတွံဂးဂိယဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပဉ္စမတုဲရ။ ===၄.၉.၆။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ=== 1202) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟုမ်ဍာ်နကဵုခၞိက်ကြကောတ် လ္ၚဴ (မထီုဗးလဝ်ဍာ်မြမောဝ်) အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ် ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ဟုမ်ဍာ်နကဵုခၞိက်ကြကောတ်လ္ၚဴ (မထီုဗးလဝ်ဍာ်မြမောဝ်) အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဟုမ်ဍာ် နကဵုခၞိက်ကြကောတ် လ္ၚဴ (မထီုဗးလဝ်ဍာ်မြမောဝ်) အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟုမ်ဍာ် နကဵုခၞိက်ကြကောတ်လ္ၚဴ (မထီုဗးလဝ်ဍာ်မြမောဝ်) အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဟုမ်ဍာ်နကဵုခၞိက်ကြကောတ်လ္ၚဴ (မထီုဗးလဝ်ဍာ်မြမောဝ်) အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွမခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1203) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ဟုမ်ဍာ် နကဵုခၞိက်ကြကောတ်လ္ၚဴ (မထီုဗးလဝ်ဍာ်မြမောဝ်) မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌ==== 1204) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ထီုဗးလဝ် မ္ဂးဂှ် မထီုဗးလဝ် နဍာ်မြမောဝ်မမိက်ကဵုမွဲမွဲရောၚ်။ ခၞိက်ကြကောတ်လ္ၚဴ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴခၞိက်ကြကောတ်မသ္ပလဝ် နကဵုလ္ၚဴဂမၠိုၚ်ရ။ ဟုမ်ဍာ် မ္ဂးဂှ် ဟုမ်ဍာ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲလအိတ်ဟုမ်ဍာ်တုဲဂှ် ဒးအာပတ်ပါဲစိုတ်ရ။ 1205) ဟိုတ်နူဟိုတ်မတွံဂးဂိယဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟုမ်ဍာ် နကဵုခၞိက်ကြကောတ်လ္ၚဴ ပကတိမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဆဋ္ဌတုဲရ။ ===၄.၉.၇။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ=== 1206) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကဵုခမဳဗြဴသအာၚ် တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရ၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် မဂေတ်ဂ္ၚေၚ်လၟေၚ်ဘာ ညာတ်ဒးတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ကဵုခမဳဗြဴ တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရ၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကဵုခမဳဗြဴသအာၚ် တုပ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရော? ချိုတ်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုတ်ပတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကဵုခမဳဗြဴသအာၚ် တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရ၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုတ်ပတ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကဵုခမဳဗြဴသအာၚ် တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရော? ချိုတ်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1207) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ကဵုခမဳဗြဴ တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်မ္ဂး၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမ==== 1208) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ခမဳဗြဴသအာၚ်။ တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ် မ္ဂးဂှ် ကဵုတုဟ်ပေါတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ် မ္ဂးဂှ် ကဵုချိုန်ပတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1209) ကုခမဳဗြဴမဂိယဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်သတ္တမတုဲရ။ ===၉.၈။ ၉.၉။ ၉.၁၀။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ၊ နဝမ၊ ဒသမ၊=== 1210) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကဵုသိက္ခမာန် တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရ၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုသမဏဳဗြဴ တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရ၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ ကဵုခရှ်ဗြဴ တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရ၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် မဂေတ်ဂ္ၚေၚ်လၟေၚ်ဘာ ညာတ်ဒးတုဲ “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴ မဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ကဵုခရှ်ဗြဴ တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရ၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကဵုခရှ်ဗြဴတုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရော? ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကဵုခရှ်ဗြဴ တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရ၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ကဵုခရှ်ဗြဴတုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်အိုတ်ရော? ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1211) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ကဵုသိက္ခမာန် ။ ပ ။ သာမဏီဗြဴ ။ ပ ။ ခရှ်ဗြဴ တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ်မ္ဂး၊ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ၊ နဝမ၊ ဒသမ==== 1212) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သိက္ခမာန် မ္ဂးဂှ် ဗြဴမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်လဝ် သိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်တြဴ လုကဴၜါသၞာံဂမၠိုၚ်တုဲရောၚ်။ သာမဏီဗြဴ မ္ဂးဂှ် ဗြဴမၞုံကဵုသိက္ခာစှ်ပြကာရောၚ်။ ခရှ်ဗြဴ မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ ခရှ်ဗြဴ မပဒတဴပ္ဍဲသ္ၚိရောၚ်။ (ပ္ဍဲပါဠိဟွံပါ လိက်စှေ်အာရထေၚ်။) တုဟ်ပေါတ်လေဝ် တုဟ်ပေါတ် မ္ဂးဂှ် ကဵုတုဟ်ပေါတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ချိုန်ပတ်လေဝ် ကဵုချိုန်ပတ် မ္ဂးဂှ် ကဵုချိုန်ပတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ 1213) ကုခမဳဗြဴမဂိယဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်အဋ္ဌမ နဝမ ဒသမတုဲရ။ ===၄.၉.၁၁။ သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမ=== 1214) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီ ဂဇအ်တဴ ပ္ဍဲသၞာ နူဂတခမဳအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီ ဂဇအ်တဴ ပ္ဍဲသၞာ နူဂတခမဳအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီ ဂဇအ်တဴ ပ္ဍဲသၞာ နူဂတခမဳအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီ ဂဇအ် ပ္ဍဲသၞာ နူဂတခမဳအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်ပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1215) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံဂရၚ်ပတီ ဂဇအ်တဴ ပ္ဍဲသၞာ နူဂတခမဳမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမ==== 1216) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ နူဂတခမဳ မ္ဂးဂှ် နူဂတညးမဒှ်ပယျၚ် ။ ဟွံဂရၚ်ပတီတုဲ မ္ဂးဂှ် ဟွံဟီုလဴဗ္စတုဲ။ ဂဇအ်ပ္ဍဲသၞာ မ္ဂးဂှ် ဗွဲတွဵုမယုတ် ပ္ဍဲတိလေဝ် ဂဇအ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1217) ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီဏီဒှ်တုဲ ဂဇအ်ပ္ဍဲသၞာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟွံဂရၚ်ပတီ တီ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဂဇအ်ပ္ဍဲသၞာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီ တီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂရၚ်ပတီတုဲဒှ်တုဲ ဂဇအ်ပ္ဍဲသၞာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီဏီမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီတုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဂရၚ်ပတီတုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1218) ဂရၚ်ပတီတုဲ ဂဇအ်ပ္ဍဲသၞာမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴမဂိယဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲလေဝ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဨကာဒသမတုဲရ။ ===၄.၉.၁၂။ သိက္ခာပိုဒ်ဒွါဒသမ=== 1219) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံအာတ်ပါန်အခေါၚ် သၟာန်ခမဳ ပြဒ္ဒညာအိုတ်ရ။ ခမဳဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံအာတ်ပါန်အခေါၚ် သၟာန်ခမဳ ပြဒ္ဒညာအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံအာတ်ပါန်အခေါၚ် သၟာန်ခမဳ ပြဒ္ဒညာအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သီုဟွံအာတ်ပါန်အခေါၚ် သၟာန်ခမဳ ပြဒ္ဒညာတ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1220) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံအာတ်ပါန်အခေါၚ် သၟာန်ခမဳ ပြဒ္ဒညာမ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဒွါဒသမ==== 1221) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သီုဟွံအာတ်ပါန်အခေါၚ် မ္ဂးဂှ် သီုဟွံဂရၚ်ပတီလဴဗ္စ။ ခမဳ မ္ဂးဂှ် ညးမဒှ်ပယျၚ်။ သၟာန်တဴပြဒ္ဒညာ မ္ဂးဂှ် အာတ်အခေါၚ် ပ္ဍဲသုတ်တုဲ သၟာန်တဴ ဝိနယ်ကီုဒှ် အဘိဓရ်ကဵုဒှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ အာတ်အခေါၚ် ပ္ဍဲဝိနယ်တုဲ သၟာန်တဴ သုတ်ကီုဒှ် အဘိဓရ်ကဵုဒှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ အာတ်အခေါၚ် ပ္ဍဲအဘိဓရ်တုဲ သၟာန်တဴ သုတ်ကဵုဒှ် ဝိနယ်ကဵုဒှ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1222) ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီ တီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီဏီဒှ်တုဲ သၟာန်ပြဒ္ဒညာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟွံဂွံဂရၚ်ပတီ တီ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ သၟာန်ပြဒ္ဒညာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဟဂွံဂရၚ်ပတီတီ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ ဂရၚ်ပတီတုဲဒှ်တုဲ သၟာန်ပြဒ္ဒညာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီ မဟဂွံဂရၚ်ပတီဏီမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီတုဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ပ္ဍဲမဂရၚ်ပတီတုဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဂရၚ်ပတီတုဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1223) အာတ်ပါန်အခေါၚ်တုဲ သၟာန်မ္ဂး၊ ဟွံရန်တၟံတုဲ အာတ်အခေါၚ်တုဲမ္ဂး သၟာန်ပ္ဍဲမမိက်ကဵုမွဲမွဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ဒွါဒသမတုဲရ။ ===၄.၉.၁၃။ သိက္ခာပိုဒ်တေရသမ=== 1224) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴမွဲဇကု သီုဟွံမွဲကဵုယာတ်ဂြောပ်သြိုဟ် လုပ်ဂ္ၚေၚ်ပိဏ္ဍပါတ်အပ္ဍဲကွာန်ရ။ သ္ၚာသကိုပ်ခမဳဗြဴဂှ်ဂမၠိုၚ် ကျာပလက်ပိုက်တုဲ ကဝဲဏာ ပ္ဍဲဂၠံၚ်တရဴသွာၚ်အိုတ်ရ။ ဂကောံမၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “ဖျုန်ပရဲ နာဲဗြဴဂှ်ဂမၠိုၚ် ဂေါဝ်ဆာဲအိုတ်ရ” ရဴဝွံ က္ညာၚ်ကရေဲအိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂှ် မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် သ္ပဂရိုၚ်စရဵုဟီုဗျံက်ဂှ်ရ မုက်မတ်ဟွံကျေဝ်ဒှ်အာရ။ ခမဳဗြဴဂှ် အာ အာရှာမ်ဘာတုဲမ္ဂး ဟီုလဴဗ္စ ဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳဗြဴသအာၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုယာတ်ဂြောပ်သြိုဟ် လုပ်အာကွာန်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုယာတ်ဂြောပ်သြိုဟ် လုပ်အာကွာန်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂှ် သီုဟွံမွဲကဵုယာတ်ဂြောပ်သြိုဟ် လုပ်အာကွာန်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဂှ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1225) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ ခမဳဗြဴဂှ် သီုဟွံမွဲယာတ်ဂြောပ်သြိုဟ် လုပ်အာ ကွာန်မ္ဂး၊ (ကုခမဳဗြဴဂှ်) ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်တေရသမ==== 1226) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သီုဟွံမွဲကဵုယာတ်ဂြောပ်သြိုဟ် မ္ဂးဂှ် (ယာတ်မဒးသ္ပသုၚ်စောဲ) တၞဟ်နဂြောပ်ဗ္ဒန် သၟဝ်ဇုတ်ကၞၚ်ကအ် လတူပံၚ်ကဠုတ်ရောၚ်။ လုပ်အာကွာန် မ္ဂးဂှ် ကုခမဳဗြဴမကဵုကလိလောန်အာ အစဵုအဗိုၚ် ကွာန်မၞုံကဵုအစဵုအဗိုၚ်ဒပ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ ကုခမဳဗြဴမတၞီလုပ်ဥပစာ ကွာန်မဟွံမွဲကဵုအစဵုအဗိုၚ်ဒပ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပဲါစိုတ်ရ။ 1227) ကုခမဳဗြဴမၞုံကဵုသ္ၚာဒးဒုၚ်ပၠံၚ်ၜးဏာ ခမဳဗြဴမၞုံကဵုသ္ၚာကၠေံလေၚ်အာ ခမဳဗြဴမဂိယဲ ခမဳဗြဴဝိုတ်အာသတိ ခမဳဗြဴမဟွံတီ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်လေဝ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်တေရသမတုဲရ။ ဆတ္တုပ္ပါဟနဝဂ်နဝမတုဲ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် အာပတ်ပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ်ကၠံတြဴစှော်တြဴဝွံ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအာပတ်ပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ်ကၠံတြဴစှော်တြဴဂှ် သၟာန်နာဲဗြဴဂမၠိုၚ်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအာပတ်ပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ်ကၠံတြဴစှော်တြဴဝွံ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြအိုတ်ရ၊ ရဴဝွံ နမဒၟံၚ် သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြဂှ် ဂွံသမ္တီကေတ် ဒဒှ်သအးဇ္ၚးနူအာပတ်ဝွံရ။ ဘိက္ခုနဳဝိဘၚ် ခဏ်ပဲါစိုတ်တုဲရ။ =၅။ ခဏ်ပါဋိဒေသနိက်= ==၅.၁။ ပဌမပါဋိဒေသနိက်သိက္ခာပိုဒ်== ယွံနာဲဗြဴတအ် အာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ဂမၠိုၚ်ဒ္စာံဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။ 1228) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရော? မုရဴညးမွဲ ဟွံဒးစိုတ် ရှ်သာဍာတ်ကြိုအ် နွံရော? မုရဴညးမွဲ ဟွံသ္ဍိုက်မၠိုက်ဒးဂၞပ် ရှ်သာခိုဟ်ခိုဟ်နွံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂှ် ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် အာစိုပ်အာပတ်ပါဋိဒေသနိက် မဟဂပ်ဝ်ဂရိုဟ် မဟွံဗဗွဲတုဲရ၊ ဟီုလၟိၚ်ဒေသနာ အာပတ်ဂှ်ရ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုလၟိၚ်ဒေသနာရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ 1229) ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဂိယဲဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴမသၟာန်ယဲဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဒုၚ်စရၚ် ဒၟံၚ်အိုတ်ဟာ ယိုပ်ယာပ်ဒၟံၚ်အိုတ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴဂိယဲဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာတေံ အာတ်တဴ ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ ဂွံသ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒှ်တသိုခ် ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်လၟုဟ် “ဟိုတ်နူတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံဂှ်ရ ဟွံဂပ်ဝ်ရ” ရဴဝွံ မၞုံကဵု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဟွံအာတ်စအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံဒှ်တသိုခ် ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးအိုတ်ရ။ ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ကုခမဳဗြဴမဂိယဲ သွက်ဇကု အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ တၞဟ်နသ္ပပြဘိုဂ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးတဴရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1230) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံဂိယဲ အာတ်ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂှ် ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် အာစိုပ်အာပတ်ပါဋိဒေသနိက် မဟဂပ်ဝ်ဂရိုဟ် မဟွံဗဗွဲတုဲရ၊ ဟီုလၟိၚ်ဒေသနာ အာပတ်ဂှ်ရ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုလၟိၚ်ဒေသနာရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်ပဌမပါဋိဒေသနက်သိက္ခာပိုဒ်==== 1231) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သီုဟွံဂိယဲ မ္ဂးဂှ် ယြဴကုခမဳဗြဴမွဲ စာ်စ္ဍးအာကေုာံကၠေၚ်သွဟ်တုဲ ဒှ်တသိုခ်ရ။ ဂိယဲ မ္ဂးဂှ် ယြဴကုခမဳဗြဴမွဲ စာ်စ္ဍးအာကေုာံကၠေၚ်သွဟ်တုဲ ဟွံဒှ်တသိုခ်ရ။ ကၠေဟ်သွဟ် မ္ဂးဂှ် ကၠေၚ်သွဟ်ဂၠဴကီု ကၠေၚ်သွဟ်ဗ္ၜေအ်ကီု ကၠေၚ်သွဟ်ပြေၚ်ကီု ယြဴဖျုန်သတ်ဂမၠိုၚ် ဂပ်ဝ်ရ၊ ကၠေၚ်သွဟ် သတ်ဂမၠိုၚ်ဂှ်ရောၚ်။ သီုဟွံဂိယဲ တၞဟ်နဖဵုသွက်ဇကု အာတ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်နူမကလိဂွံ “ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာတပ်ပါဋိဒေသနိက်ရ။ 1232) သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံဂိယဲဒှ်တုဲ အာတ်တဴ ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ရ။ သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ အာတ်တဴ ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ရ။ သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဂိယဲဒှ်တုဲ အာတ်တဴ ကၠေၚ်သွဟ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံဂိယဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီမဂိယဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1233) ကုခမဳဗြဴမဂိယဲ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဃောဂိယဲဂှ် အာတ်တုဲ စပ္ဍဲအခိၚ်ဟွံဂိယဲမ္ဂး၊ စတဴ သှ်ေသၟေဟ် ခမဳဗြဴဂိယဲမ္ဂး၊ (အာတ်စနူဇရေၚ်) ညးဒှ်ကလောမသ ညးဘိက်နိမန်လဝ်ဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ (အာတ်စ) တၞဟ်နသွက်ညးသအာၚ်မ္ဂး၊ (ရာန်စ) နကဵုဂြပ်ဇကုမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ ပဌမပါဋိဒေသနိက်သိက္ခာပိုဒ်တုဲရ။ ===၅.၂။ မပ္တံဒုတိယပါဋိဒေသနိက်သိက္ခာပိုဒ်=== 1234) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ကၠေၚ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ။ (၃) အာတ်ဍာ်သာဲတုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ (၄) အာတ်တၚ်လာဲတုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ (၅) အာတ်သွကတုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ (၆) အာတ်သွဖျုန်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်ဘိုတ်ရ ။ ပ ။ (၇) အာတ်ဍာ်တှ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ (၈) အာတ်ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် အာတ်ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရော? မုရဴညးမွဲ ဟွံဒးစိုတ် ရှ်သာဍာတ်ကြိုအ် နွံရော? မုရဴညးမွဲ ဟွံသ္ဍိုက်မၠိုက်ဒးဂၞပ် ရှ်သာခိုဟ်ခိုဟ်နွံရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရော?” ရဴဝွဴ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴ ဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် အာတ်ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ အာတ်ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂှ် ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် အာစိုပ်အာပတ်ပါဋိဒေသနိက် မဟဂပ်ဝ်ဂရိုဟ် မဟွံဗဗွဲတုဲရ၊ ဟီုလၟိၚ်ဒေသနာ အာပတ်ဂှ်ရ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုလၟိၚ်ဒေသနာရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်ရ။ 1235) ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဂိယဲဒၟံၚ်အိုတ်ရ၊ ခမဳဗြဴမသၟာန်ယဲဂမၠိုၚ် “ယွံနာဲဗြဴတအ် ဒုၚ်စရၚ်ဒၟံၚ်အိုတ်ဟာ ယိုပ်ယာပ်ဒၟံၚ်အိုတ်ဟာ” ရဴဝွံ သၟာန်ခမဳဗြဴဂိယဲဂမၠိုၚ်အိုတရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ပိုဲညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကိုပ်ကၠာတေံ အာတ်တဴ ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ ဂွံသ္ပပြဘိုဂ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒှ်တသိုခ်ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ် ပ္ဍဲအခိၚ်လၟုဟ် “ဟိုတ်နူတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ဆေဝ်ဒဝ်ကၠေံဂှ်ရ ဟွံဂပ်ဝ်ရ” ရဴဝွံ မၞုံကဵု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ ဟွံအာတ်စအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံဒှ်တသိုခ်ကုပိုဲညးဂမၠိုၚ်ရ ရဴဝွံ သ္ဂးအိုတ်ရ။ ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ကုခမဳဗြဴမဂိယဲ သွက်ဇကုအာတ်ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ တၞဟ်နသ္ပပြဘိုဂ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးတဴရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံ ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ 1236) “ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သီုဟွံဂိယဲ အာတ်ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ သ္ပပြဘိုဂ်မ္ဂး၊ ခမဳဗြဴဂှ် ယွံနာဲဗြဴတအ် အဲဍိက် အာစိုပ်အာပတ်ပါဋိဒေသနိက် မဟဂပ်ဝ်ဂရိုဟ် မဟွံဗဗွဲတုဲရ၊ ဟီုလၟိၚ်ဒေသနာ အာပတ်ဂှ်ရ ရဴဝွံ သ္ဒးဟီုလၟိၚ်ဒေသနာ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ====ပွံက်မပ္တံဒုတိယပါဋိဒေသနိက်သိက္ခာပိုဒ်==== 1237) ယြဴ မ္ဂးဂှ် ယြဴဍေံမၞုံသဘဴမဖှ်သာ်လဵု ။ ပ ။ ခမဳဗြဴ မ္ဂးဂှ် ။ ပ ။ ပ္ဍဲအရာဝွံ ဗြဴမဒှ်ပယျၚ် နကဵုဉတ္တိစတုတ္ထကမ်ဝွံ ဂပ်ဝ်နွံပၟိက် ရဴဝွံမ္ဂးခမဳဗြဴရ။ သီုဟွံဂိယဲ မ္ဂးဂှ် ယြဴကုခမဳဗြဴမွဲ စာ်စ္ဍးအာကေုာံဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ ဒှ်တသိုခ်ရ။ ဂိယဲ မ္ဂးဂှ် ယြဴကုခမဳဗြဴမွဲ စာ်စ္ဍးအာကေုာံဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ ဟွံဒှ်တသိုခ်ရ။ ကၠေၚ် မ္ဂးဂှ် ကၠေၚ်လ္ၚဴ ကၠေၚ်ရာဲ ကၠေၚ်သတ်ဗၠတ် ကၠေၚ်တောၚ် ကၠေၚ်အယိၚ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ဍာ်သာဲ မ္ဂးဂှ် ဍာ်သာဲသၟတ် သာဲရုဲရောၚ်။ တၚ်လာဲ မ္ဂးဂှ် တၚ်လာဲမကတဵုဒှ်နူက္ၜဴရောၚ်။ က မ္ဂးဂှ် သ္ဂးတဴ သတ်မဂေတ်ဂ္ၚေၚ်ပ္ဍဲဍာ်ရ။ ဖျုန် မ္ဂးဂှ် ဖျုန်သတ်ဖျုန်မဂပ်ဝ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ ဍာ်တှ် မ္ဂးဂှ် ဍာ်တှ်ဂၠဴ ဍာ်တှ်ဗ္ၜေအ် ဍာ်တှ်ပြေၚ် ဍာ်တှ်မကတဵုဒှ်နူသတ်ဖျုန်မဂပ်ဝ်ဂမၠိုၚ်ရ။ ဍာ်တှ်ထၟတ် မ္ဂးဂှ် ဍာ်တှ်ထၟတ် မကတဵုနူသတ်ဖျုန်မဂပ်ဝ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်။ သီုဟွံဂိယဲ တၞဟ်နဖဵုသွက်ဇကု အာတ်မ္ဂး၊ ဟိုတ်နူပယောဂလွဳပရာ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ဟိုတ်နူပွမကလိဂွံ “ကြက်ပြဘိုဂ်ရ” ရဴဝွံ ဒုၚ်ဂိုၚ်ေကတ်မ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ၊ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဇၟာပ်မၚိတ်ဖျေံ ဒးအာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ရ။ 1238) သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံဂိယဲဒှ်တုဲ အာတ်တဴ ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ရ။ သီုဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာဒှ်တုဲ အာတ်တဴ ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ရ။ သီဟွံဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဂိယဲဒှ်တုဲ အာတ်တဴ ဍာ်တှ်ထၟတ်တုဲ စမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီဟွံဂိယဲမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုသၠေဟ်ပၟာမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ သီုမဂိယဲ မၞုံကဵုစၟတ်သမ္တီမဂိယဲမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ။ 1239) ကုခမဳဗြဴမဂိယြ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဃောဂိယဲဂှ် အာတ်တုဲ စပ္ဍဲအခိၚ်ဟွံဂိယဲမ္ဂး၊ စတဴ သှ်ေသၟေဟ် ခမဳဗြဴဂိယဲမ္ဂး၊ (အာတ်စနူဇရေၚ်) ညးဒှ်ကလောမသ ညးဘိက်နိမန်လဝ်ဂမၠိုၚ်မ္ဂး၊ (အာတ်စ) တၞဟ်နသွက်ညးသအၚ်မ္ဂး၊ (ရာန်စ) နကဵုဂြပ်ဇကုမ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ အဋ္ဌမပါဋိဒေသနိက်သိက္ခာပိုဒ်တုဲရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် အာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ဂမၠိုၚ်ဒ္စာံဝွံ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ဂမၠိုၚ်ဒ္စာံဂှ် သၟာန်နာဲဗြဴဂမၠိုၚ်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ် အိုတ်ရဟာ၊ နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ဂမၠိုၚ်ဒ္စာံဝွံ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြအိုတ်ရ၊ ရဴဝွံ နမဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြဂှ် ဂွံသမ္တီကေတ် ဒဒှ်မသအးဇ္ၚးနူအာပတ်ဝွံရ။ ဘိက္ခုနဳဝိဘၚ် ခဏ်ပါဋိဒေသနိက်တုဲရ။  =၆။ ခဏ်သေခိယ= ==၆.၁။ ပရိမဏ္ဍလဝဂ်== ယွံနာဲဗြဴတအ် သိက္ခာပိုဒ်သေခိယဂမၠိုၚ်ဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။ 1240) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဗိုက်လဝ်သပိုၚ် သီုမလကဲဖျေံလဝ် နူဂတကီု နူကြဴကီုအိုတ်ရ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴမဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ဗိုက်လဝ်သပိုၚ် သီုမလကဲဖျေံလဝ် နူဂတကီု နူကြဴကီုအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဗိုက်လဝ်သပိုၚ် သီုမလကဲဖျေံလဝ် နူဂတကီု နူကြဴကီုအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဗိုက်လဝ်သပိုၚ် သီုမလကဲဖျေံလဝ် နူဂတကီု နူကြဴကီုအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ဗိုက်လဝ်သပိုၚ် သီုမလကဲဖျေံလဝ် နူဂတကီု နူကြဴကီုအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ (၁) “ကြက်ဗိုက်သပိုၚ် ဗွဲဗၞဳအဝဏ်မညဳသာသၟဟ်သၟန်ရ ရဴဝွံ သ္ဒးသ္ပပွမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ပတိတ်ဇြဟတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ဂြောပ်ဗ္ဒန်လဝ် ဗၞဳအဝဏ်ပံၚ်ကဠုတ် ဗၞဳအဝဏ်တၚ်က္ၜံၚ်ဂမၠိုၚ်တုဲ ဂပ်ဝ်ဗိုက်ဗွဲဗၞဳအဝဏ် မညဳသာသၟဟ်သၟန်ရ။ ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပဟိုတ်ကဵုပွမဟွံရှေ်သှေ်ရဴဂဴ (ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်) တုဲ ဗိုက်လဝ်သီုမလကဲဖျေံလဝ် နူဂတကီု နူကြဴကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကုခမဳဗြဴမဟွံမွဲကဵုစေတနာ ခမဳဗြဴမဝိုတ်အာသတိ ခမဳဗြဴမဟွံတီ ခမဳဗြဴမဂိယဲ၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ်၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ [ဂပ်ဝ်ခ္ဍန်ကၠေံရ] ==၆.၇။ ပါဒုကဝဂ်== 1241) ပ္ဍဲအခိၚ်တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ သ္ပဒတဴတန်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဘာဇေတဝန် မဒှ်အာရှာမ် အနာထပိဏ္ဍိကသေဌဳ ဇရေၚ်ဍုၚ်သာရဝှ်ဂှ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဍာ် သၠးတဴတရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီုအိုတ်ရ ။ ပ ။ မၞိဟ်ဂမၠိုၚ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဗြဴ ဒုၚ်စသိုၚ်ကာမဂုဏ်ဂမၠိုၚ်ကီု ပ္ဍဲဍာ် သၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီုအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် ဂလာန်မၞိဟ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မဟီုဂရိုဟ်ပျုတ်ဗ္ဒေက် ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ဟေၚ်ရ။ ခမဳဗြဴပၟိက်အောန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် “မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဍာ် သၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီုအိုတ်ရော?” ရဴဝွံ ဟီုဂရိုဟ်အိုတ်ရ၊ ပျုတ်ဗ္ဒေက်အိုတ်ရ၊ ဟီုထ္ၜးဒုဟ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုခမဳတြုံဂမၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ခမဳဂမၠိုၚ် ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဍာ် သၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီုအိုတ်ရ ဟီုဂှ် ဍာံပြဟာ” ရဴဝွံ စၟဳစၟတ်သၟာန်သၟုက်ရ။ ဍာံပြရ ယွံကျာ်မၞုံပိုဉ် ရဴဝွံ (ဂရၚ်ပတီအိုတ်ရ)။ တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ မပတၠပိုဉ်တြဴပြကာ ဟီုဂရိုဟ်ရ ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် မုဟိုတ် ခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဍာ် သၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီုအိုတ်ရော? ယွံခမဳတအ် (ကမၠောန်ပွခမဳဗြဴဆဗ္ဗဂ္ဂဳဂမၠိုၚ် သ္ပဒး) ဝွံ ကုညးဟွံလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ဂမၠိုၚ်ဏီ တၞဟ်နပွမကဵုလျုၚ်ဇြုၚ်သ္ဍိုက်ကီု ။ ပ ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “ပ္ဍဲဍာ် ကြက်ဟွံသၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီုရ ရဴဝွံ သ္ဒးသ္ပပွမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ပတိတ်ဇြဟတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွံ သ္ဂးရ)။ ရဴဝွံဟေၚ် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲ ပညပ်တဴသိက္ခာပိုဒ်ဝွံ ကုခမဳဗြဴဂမၠို်ၚရ။ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ် ခမဳဗြဴမဂိယဲဂမၠိုၚ် တၞဟ်နသၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသမတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီု ပ္ဍဲဍာ်ဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ” ရဴဝွံ မၞုံကဵု ‘သံသယကုက္ကုစ္စ’ ပွမချပ်သၠေဟ်ပၟာဂမၠိုၚ်ဒှ်တုဲ ဂရၚ်ပတီဟိုတ်ပရူပရာဝွံ ကုတဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲအိုတ်ရ ။ ပ ။ “ယွံခမဳတအ် ကုခမဳဗြဴမဂိယဲဂှ် တၞဟ်နသၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီု ပ္ဍဲဍာ်ဂှ် ကဵုအခေါၚ်ရ” ရဴဝွံ သ္ဂးရ။ ယွံခမဳတအ် ရဴဝွံဟေၚ် ဩဝ်ကဵုခမဳဗြဴဂမၠိုၚ် စၞောန်ထ္ၜးသိက္ခာပိုဒ်ဝွံအိုတ်ညိ။ “သီုဟွံဂိယဲ ပ္ဍဲဍာ် ကြက်ဟွံသၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီုရ ရဴဝွံ သ္ဒးသ္ပပွမဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် ပတိတ်ဇြဟတ်ရ” ရဴဝွံ (ဩဝ်ကဵုစၞောန်ထ္ၜးအိုတ်ညိ ရဴဝွဴ သ္ဂးရ)။ သီုဟွံဂိယဲ ပ္ဍဲဍာ် ဟဂပ်ဝ်သၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီုရ၊ ယြဴခမဳဗြဴမွဲ သ္ပဟိုတ်ကဵုပွမဟွံရှေ်သှေ်ရဴဂဴ (ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်) တုဲ သီုဟွံဂိယဲ ပ္ဍဲဍာ် သၠးတဴ တရဴဇၞော်ကီု တရဴသၟတ်ကီု ချပ်ဍာ်ပါၚ်ကီုမ္ဂး၊ ဒးအာပတ်ဒုက္ကဋ်ရ။ ကုခမဳဗြဴမဟွံမွဲကဵုစေတနာ ခမဳဗြဴမဝိုတ်အာသတိ ခမဳဗြဴမဟွံတီ ခမဳဗြဴမဂိယဲ၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ တရဴဇၞော်တရဴသၟတ်ဍာ်ပါၚ် မသၠးစုတ် ပ္ဍဲလတူဒဵုဂှ် ဇွောဝ်စှေ်အာဍာ်မ္ဂး၊ ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ဟိုတ်နူပရိုက်ဘဲဂမၠိုၚ် ဟွံဒးအာပတ်ရ၊ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ် ခမဳဗြဴစိုတ်ကလှ်လဖှ် ခမဳဗြဴယဲဝေဒနာပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ခမဳဗြဴကလိလောန်ကၠာတဲဂှ် ဟွံဒးအာပတ်ရ။ သိက္ခာပိုဒ်ပန္နရသမတုဲရ။ ပါဒုကဝဂ်သတ္တမတုဲရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် သိက္ခာပိုဒ်သေခိယဂမၠိုၚ်ဝွံ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်သေခိယဂမၠိုၚ်ဂှ် သၟာန်နာဲဗြဴဂမၠိုၚ်ရ၊ သအးဇ္ၚးအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်သေခိယဂမၠိုၚ်ဝွံ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြအိုတ်ရ၊ ရဴဝွံ နမဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြဂှ် ဂွံသမ္တီကေတ် ဒဒှ်မသအးဇ္ၚးနူအာပတ်ဝွံရ။ ခဏ်သေခိယတုဲရ။ =၇။ ခဏ်အဓိကရဏသမထ= ==၇.၁။ ခဏ်အဓိကရဏသမထ== ယွံနာဲဗြဴတအ် ဓရ်ဂမၠိုၚ်ထပှ် မလေပ်ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ အာစိုပ်ဒဒှ်ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်အိုတ်ရ။ 1242) (၁) တၞဟ်နပွမကဵုလလမ်ၜိုဟ်သိုဟ်အာ တၞဟ်နပွမကဵုညိၚ်ဝတ်အာ အဓိကိုရ်ဂမၠိုၚ်ပန် မကတဵုဒှ်တဴကတဵုဒှ်တုဲ သ္ဒးကဵုသမ္မုခါဝိနယ် ‘ဓရ်ဒှ်ဟိုတ်လလမ်အဓိကိုရ်ဂတမတ်’ ရ။ (၂) သ္ဒးကဵုသတိဝိနယ် ‘ဝိနယ်မ္ဒးကဵုသတိ ကုပူဂိုလ်တၠအရှန်’ ရ။ (၃) သ္ဒးကဵုအမူဠှ ဝိနယ် ‘ဝိနယ်မ္ဒးကဵုဃောဂွံသတိ ကုခမဳဗြဴကြအ်ဥမ္မတ်’ ရ။ (၄) သ္ဒးသ္ပ ပဋိညာယကရေတဗ္ဗသမထ ‘သမထ မဂပ်ဝ်သ္ပနပွမဒုၚ်ဝန်’ ရ။ (၅) သ္ဒးသ္ပ ယေဘုယျယသိကသမထ ‘သမထ ဗက်ကဵုပူဂိုလ်ဓမ္မဝါဒဳဂၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးသ္ဂုတ်သွာတ်’ ရ။ (၆) သ္ဒးသ္ပ တဿပါယိယသိကသမထ ‘ဝိနယ်မ္ဒးသ္ပ ကုခမဳဗြဴမယုတ်မာ’ ရ။ (၇) သ္ဒးသ္ပ တိဏဝတ္ထာရကသမထ ‘ဝိနယ်မ္ဒးသ္ပ ဂြောပ်ဗ္ဒန်ထောံအာပတ် ညံၚ်ရဴမ္ဒးဂြောပ်ဗ္ဒန်ထောံသ္ၚိဍာ်’ ရ။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဓရ်ဂမၠိုၚ်ထပှ် မလေပ်ကဵုလလမ်ကၠေံ အဓိကိုရ်ဂမၠိုၚ်ဝွံ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအဓိကရဏသမထဂမၠိုၚ်ဂှ် သၟာန်နာဲဗြဴဂမၠိုၚ်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုၜါဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ မရနုက်ကဵုပိဝါလေဝ် သၟာန်ရ၊ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရဟာ၊ နာဲဗြဴတအ်ညးဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲအဓိကရဏသမထဂမၠိုၚ်ဝွံ သအးဇ္ၚးနူအာပတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြအိုတ်ရ၊ ရဴဝွံ နမဒၟံၚ်သ္ၚိတ်သ္ၚိတ်ဇြဇြဂှ် ဂွံသမ္တီကေတ် ဒဒှ်မသအးဇ္ၚးနူအာပတ်ဝွံရ။ ခဏ်အဓိကရဏသမထတုဲရောၚ်။ ယွံနာဲဗြဴတအ် ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜးနိဒါန် ဗွဲသရုပ်တုဲရ။ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး အာပတ်ပါရာဇ်ဂမၠိုၚ်ဒ္စာံ ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး အာပတ်သံဃာဒိသေသ်ဂမၠိုၚ်စှ်ထပှ် ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး အာပတ်နိဿဂ္ဂိပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ်ပိစှော် ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး အာပတ်သုဒ္ဓပဲါစိုတ်ဂမၠိုၚ်ကၠံတြဴစှော်တြဴ ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး အာပတ်ပါဋိဒေသနိက်ဂမၠိုၚ်ဒ္စာံ ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ ဂပ်ဝ်စၞောန်ထ္ၜး အာပတ်သေခိယဂမၠိုၚ် ဗွဲသရုပ်တုဲအိုတ်ရ၊ သိက္ခာပိုဒ်မၞုံဗၞတ်ဝွံ ကၠုၚ်ပ္ဍဲပါတိမုက် တဳလမၞုံပိုဉ်ကျာ်တြဲတုဲ လုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲပါတိမုက်ရ၊ ဇၟာပ်ဇၟာပ်လပါ်ဂိတု အာစိုပ်ပွမစၞောန်ထ္ၜးဗွဲသရုပ်ရ၊ ပ္ဍဲသိက္ခာပိုဒ်ဂမၠိုၚ်ပိကၠံစှ်မွဲဂှ် ခမဳဗြဴဂမၠိုၚ်အိုတ်သီု ညဳသာသၟဟ်သၟန် မိပ်စိုတ်အိုဟ်တၟိုဟ် သီုဟွံမွဲကဵုသေက်ဇဵုကယျာန်ဓဝါတ်အိုတ်ဂှ် ဂပ်ဝ်ဒ္ဂေတ်လ္ၚတ်ရောၚ်။ ဘိက္ခုနဳဝိဘၚ် ဘာသာမန်တုဲရ။ ပါဠိပဲါစိုတ် ဘာသာမန်တုဲရောၚ်။ km1wpxely0g5o9primm0stqesapaid6 0 4590 34367 34366 2022-08-26T13:59:48Z သ္ဍိုက်ဆာန်မန် 2569 /* ဇံၚ်ဇၞး */ wikitext text/x-wiki ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ် လိခ်အုပ်မၞုံယၟု (အခိုက်ကၞာမန်) သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉−သၞာံ၊ ဂိတုဘတ်။ =ဂလာန်တၚ်ဂုဏ်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ လိခ်အုပ် အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ တက်ပတိတ်တုဲ တရးဏာနကဵုတွဵုရးမန်−ရးဗၟာဂွံမာန်အာ ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်လေဝ် ဟီုဂးစဂွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် သွက်ဂကောံကမ်မတဳလိခ်ပတ်ေယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵုကီု ဟီုဂးစဂွံရ။ ကမၠောန်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယောန်သၞာၚ်မန်ရ၊ ပ္ဍဲကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပါ်စွံလဝ် ဆာပ်ကမ်မတဳ (ဂကောံဍောတ်) ပိရ။ မုခ်ဂၞန်မွဲ− ၊ သွက်ဂွံဗ္တောန်လိခ်ပတ်၊ သွက်ဂွံတက်ပတိတ်လိခ်ဗွဟ်မန်၊ လိခ်ပတ်မန်တံဂှ်၊ ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ရ။ မုခ်ဂၞန်ၜါ− သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်လှ်ေဒယှ်ေတံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳအနုသုခုမရ။ မုခ်ဂၞန်ပိ− သွက်ဂွံဗက်စ အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ သွက်ဂွံဗၟံက်ဂတဝ်တိုန် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ ပွမဟီုအရေဝ်ဝေါဟာမန်၊ ဗွိုက်လ္တက်မန်တံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်စွံလဝ်ပိဂကောံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဒှ် လိခ်မူ−လိက်အုပ် အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳအခိုက်ကၞာဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်သက္ကရာဇ် အၚ်္ဂလိက် ၁၉၇၃−တေံ၊ နူကမ်မတဳဇၞော်ဏံ အာတ်ဏာလိခ်ပတ်မူလ ပ္ဍဲဌာန်အ္စာကဝိမန်တံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဗွဲမစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တေံ အ္စာကဝိတံချူပလံၚ်နၚ်လိခ်တမ်ဂှ်ရ၊ ဂွံလိခ်တမ်တံဂှ်တုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာဂှ် စဳရေၚ်ပ္ကောံတုဲ ဗှ်အိုတ်ရ။ ဒၞာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ်ဒါန်တုဲ ဒၞာဲဟွံမွဲတံဂှ် အာသၟာန်သၟုက်ဋ္ဌာန်တၠဂုဏ်အ္စာတၠဳပိုန်တံလေဝ်ကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော် ညးမတဳပရောပရာအခိုက်ကၞာပြဝေဏဳဂကူမန်တံအိုတ်ရ။ တုဲအိုတ်မ္ဂး နူဆာပ်ကမ်မတဳဏဳ စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ တက်ပတိတ်နကဵုလိခ်သၠုပၠုယ်ရ။ လိခ်သၠပၠုယ်နကဵုတဲဂှ် ပလံၚ်ဏာဋ္ဌာန်အ္စာချူလိခ်မူလ အ္စာကဝိတံကီု၊ ဋ္ဌာန်တၠဳပိုန်သၚ်ခမဳတံကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော်တံကီုရ၊ သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ် သွက်ဟွံမှာရဴ ဟၟဲသက်က်ဂှ် ရန်တၟံကေတ်ရ။ ညးတံရံၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ ပလံၚ်နၚ်ဋ္ဌာန်ကမ်မတဳပိုဲပၠန်ရ။ နကဵုလိခ်မူစၟဳစၟတ်ထပ်ကဵုထပ် ရုဲစှ်တုဲ ကၠောန်ဇန်ချူကှ်ေပၠန်ရ၊ နနဲဝွံ ဍိုက်ပေၚ်ကီုခယကေတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်နကဵုစက်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညးတၠအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။ နူတွဵုရးဍုၚ်မန် ညးတံစၟဳစၟတ်အခိၚ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ ညးတၠအလဵုအသဳဍုၚ်လ္ဂုၚ်စၟဳစၟတ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ နကဵုကမ်မတဳဏံသြန်ဟွံဍိုက်ပေၚ်လေဝ်ကီု လံဒၟံၚ်စဵုကဵုအခိၚ်ဏံရ၊ လိခ်အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပတိတ်ဇြဟတ်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကီုရ၊ ဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံစှ်ေလဝ်စိုတ်ဏီတုဲ၊ ဟွံဍိုက်ပေၚ်− ဟွံရုမ်ဂပ်ဟွံမှာရဴဏီဂှ် နကဵုကမ်မတဳဏံ ဒုၚ်လဝ်တဲရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ကၞာ ပြေဝေဏဳပိုဲမန် သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ်အာ ဗွဲဂတတေံဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဝွံ ဒၞာဲမှာရဴဒၞာဲဟွံဍိုက်ပေၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ ကဵုနၚ်ကသပ်ဂၞန်ဗွဲမပြဟ်ညိဂှ် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ ကောန်ဂကမန် အ္စာဗှ်လိခ်တံ စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ နကဵုအလန်ဒုတိယ တတိယပ္တိတ်မ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်အာမာန်ရောၚ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ရ။ ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် နကဵုနိဂီု သွက်လိခ်အုပ်ဝွံ ဂွံတိတ်အာမာန်ဂှ် ပပ္တံနူကဵုကောန်ဂကောံ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ်ကီု အ္စာကဝိညးမချူလိခ်တမ်လေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုကသပ်ဂၞန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဳပိုန်သၚ် ခမဳလေဝ်ကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တံလေဝ်ကီု၊ သွက်ဂွံတက်လိခ်ဝွံ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်ကမၠောန်လေဝ်ကီု၊ ညးမဇန်လိခ် ညးမတက်လိခ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးအလဵုအသဳတံလေဝ်ကီု၊ စၞးကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဏံ အဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု တၚ်ဏာဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။ '''(နာဲမိုၚ်တဝ်)−−−ညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =ဥယျောဇဉ်= ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒှ်ဟွံမံၚ်မ္ဒးယိုက်ဂၠၚ်ဏာ ကဵုအဓိကတာလျိုၚ်ဂှ် ကောန်မန် ပွမလေပ်လိခ်မန်၊ အရေဝ်မန်ကီု ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ကီု၊ အစေန်အဆက် အနုသုခုမမန်တံ ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ မြိမြန်မၚ်မွဲအာဂှ်ကီု၊ သ္ပတိုၚ်တမ်ဒေါဝ်တုဲ မ္ဒးပံက်ဗဒှ်လဝ် ဂကောံဏံရောၚ်မဒှ်ရ ။ ပဟိုတ်တာလျိုၚ်နွံသာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံမြိမြန်ကလုတ်ပ္တိုန် ဗပေၚ်ကဵုမာန်ဂှ် ဟွံသ္ဂုတ်ကဵုပကီုလွဳဟေၚ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံအခိၚ် အခေါၚ်အဝဵုတံဂှ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳဆာဲမံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ရန်တၟံလဝ်ပိသာ် ဗွဲလ္တူတေံဝွံရ၊ တန်ဗ္တောန်လိခ်ပတ် အရေဝ်၊ တန်ဗ္တောန် ယေန်သၞာၚ် အစေန်အဆက် အနုသုခုမတံ ချေံဗ္တောန်ကဵုတုဲ၊ မွဲအဆက်ဓဝ်ဟေၚ်၊ သွက်ဂွံသီဒက်စဵုဒၞာမၚ်မွဲအာ အခိုက်ကၞာမန်တံကီု၊ သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတဂမၠိုၚ်၊ သ္ဂောံနိဿဲလ္ၚတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာမာန်ဂှ် လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မ္ဒးပကီုလွဳဗၟံက်ပ္တိတ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲမဗၟံက်ပ္တိတ် ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံလေဝ် ပဟိုတ်ကဵုမန်တၠပညာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးအာယုက်ဇၞော်မန်၊ မိမနော်နာဲတံ ကဵုအရီုအဗၚ် ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဟေၚ်၊ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် ပတန်စၟတ် သ္ပသမ္တီလဝ်တုဲဒှ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုပျးကဵုရ ။ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ပွံမကၠောန်ထေက် ဟွံယောၚ်ဗွဲစၟတ် မ္ဒးကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုတာလျိုၚ်ပိသာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပကောံပ္တိတ်ဏာ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်မာန်ဂှ် မိပ်ဂြိုၚ်ဂွံဇြဟတ် အိုဟ်တၟိုဟ်ဇြုၚ်ကေဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ- အလုံကောန်ဂကူမန် အခိုက်ကၞာမန်ဂမၠိုၚ် တၠုၚ်လအာ ညံၚ်ဟဂွံလီုအာဂှ် ပွမသီဒက်မၚ်မွဲအာတုဲ ကောန်ဂကူမန်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံညးဂမၠိုၚ် သဂွံကဵုဍုက်ကေဝ် သ္ဍိုက်မၠိုက်ရၚ်သ္ကံအိုတ်ညိ သာ်ဝွံ ရာဒၞာဏာရောၚ် ။ '''နာဲယဳသိုၚ်(ဥက္ကဌ)ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။''' =ဂလာန်ဗကန်= အခိုက်ကၞာမ္ဂးဂှ် မဒှ်စဳဏောန် ကောန်ဂကူမွဲမွဲ သွက်သ္ဂောံတန်တဴအာ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ၊ စဵုကဵုကဝ်တူတေံရောၚ်။ ညးတၠပညာအစာတၠမန်ပိုဲ နူတမၠာအဆက်ဆက်တေံ၊ မဒၠောံဗ္တောန်၊ မစွံပတန်လဝ်ကဵု ဂလာန်တၚ်နၚ်တံဂှ် အခိုက်လဵုဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဒး၊ ဗီုလဵုဂွံဝေၚ်ပါဲဒး၊ နဲလဵုဂွံမၚ်မွဲအာ ဂကူဇကု အဆက်ကောန်အဆက်စဴဒး၊ ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ်။ တီဒဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမၞုံတဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ'''အခိုက်ကၞာ'''ဂကူပိုဲမန်ဝွံ သ္ဒးပ္တိုန်လဝ် အက္ခဝ်လ္တူလိခ်ပတ်ထေက်ရောၚ် အဲစှ်ေစိုတ်ရ။ လောန်ကၠုၚ်အခိၚ်ၜိုတ်ပန်သၞာံတေံ၊ အဲဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ၊ ဒဒှ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ် ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊" ဏံ ကၠေံစိုတ်ပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်၊ တံလိက် "အခိုက်ကၞာမန်" သွက်ဂွံတက်တြးပ္တိတ်လိက်အုပ်၊ သီုမတာပ်ခေတ်၊ နကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ်၊ အဲအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်၊ အဵုဇိုတ်တဴပ္ဍဲဂၠံစိုတ်အဲ မလောန်ရ။ သ္ဂောံညာတ်ကေတ် "လိက်အခိုက်ကၞာမန်" တက်ပ္တိတ်တုဲ ဒှ်အာပၠန်ဂှ် ၊ တၚ်လေဝ်, တၚ်ဂုန်ကဵု "ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်အိုတ်တဲရ။ ထိုၚ်လေဝ်, ထိုၚ်သးကမ်မတဳ, ကွေံကွေံရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ရံၚ်သ္ၚေဝ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ဂကူညးမဂတာပ်ခေတ်တံဂှ် ညးတံဒ္ဂေတ်ဗက်၊ ထိၚ်ဒက်လဝ်အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳညးတံဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက် ဗွဲမဗိုန်ဗတ်ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံဆဵုာတ်ကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာညးတံ ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်၊ အခိုက်ကၞာညးတၞဟ်သ္အာၚ် ညံၚ်ဟဂွံထပါ်လုပ်ပြံက်ယျတ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်−အကြာအခိုက်ကၞာဂကူညးတံဂှ် ညးတံပသတိ၊ စဵုဒၞာ၊ ဆဵုဒဝ်၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်တဴအိုတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်စာ်အိုတ်ကၠေံဗ္ဒန်အာမ္ဂး ဂကူညးတံလေဝ် ဟွံဆောတ်သ္ဒးကၠေံဗ္ဒန်အာရောၚ်ဂှ် ညးတံချပ်ဗ္စာ ဂြၚ်တီကေတ်လဝ်နကဵုညာဏ်ပညာနူဇမ္ၚောဲရ၊ ဂကူညးတံညံၚ်ဂွံတန်တဴ ညံၚ်ဟဂွံကၠိုက်ကၠာဲမှာဲမှာကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးတံသ္ပဂရုအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူညးတံ သၟတ်မွဲမွဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိမ္ဂး ပပ္တံနူဂှ်တုဲ ညးတံခုတ်ယၟုနကဵုဘာသာညးတံ ပ္တိတ်စရာဲၜခၟနကဵုဘာသာညးတံ၊ ဂစာန်ဗ္တောန်ကဵုအရေဝ်ဘာသာညးတံ၊ ကဵုဒဂီုဒ္ဂေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုအခိုက်ကၞာညးတံ၊ ပၠောပ်ဇာတ်ဂကူညးတံဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ညးတံဟွံသာသ္ပံ ဟွံပၠံအခိၚ်လ္တူကောန်ဇာတ်ညးတံရ။ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် အတိုၚ်နနဲချူထ္ၜးပံက်ထ္ၜးလဝ်တၚ်ဏှ်ဗွဲလ္တူတေံ ညးမဒ္ဂေတ်ဗက်ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်အခိုက်ကၞာတံဂှ် မၞုံတဴကီုရ၊ ဆဂး အသိၚ်ဇြဟတ်အောန်တဴဒၟံၚ်ဏီဂှ် ပသတိအိုတ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်ရ။ မူဟိုတ်သ္ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ရော, ဒတောဝ်တၞောဝ်ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး မိမဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူသာဲစ္ဍးကၠုၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာဂကူဇကု ခရာသၞာံအခါဗွဲမလံလဂှ်ကီု၊ ဟွံတီၚုဟ်မး ဟွံတီဗီုနဲဂွံတၚ်ယၟုကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ဟွံတီကဆံၚ်ဇကုတုဲ အရေဝ်ဇကုဟွံဗ္တောန်ကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကုတဴဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ကြက်သက်သဳသာဓကဍေံရ။ ဂလာန်လ္တူတေံအဲမချူလဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဒုဟ်လ္တူဂကူပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵုဂလာန်ညးတမၠာ အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ ဍိုန်လျ၊ သဝ်စှ်ေ၊ ကၠေံခၞၚ်ကၠုၚ်ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ဒုဟ်ဍေံဟေၚ် သ္ဒးဟီုဂးသာ်ဝွံရောၚ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်ညးတမၠာတံမစွံပတန်လဝ် "ဖျေံမ္ဂးကျေဝ်၊ ပလေဝ်မ္ဂးဒှ်" ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပတိုန်ထေက်အိုတ်ရ။ လၟုဟ်ဟေၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဂှ် နူ"'''ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်'''" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ကေတ်တာလျိုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဖျုၚ်ဗလးကၠေံယဲမတွံဂး− ဂကူဘာသာ၊ မကၠိုက်ကၠာဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်ကၠက်အိုတ်အာဂှ် နကဵုရဥုဲ "'''လိက်အခိုက်ကၞာမန်'''"ဝွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမန်ဍာံ ထာန်ဒေသလဵုမံၚ်မံၚ်၊ ညးဒိုက်ညးလွေဟ်၊ သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳတံဟွံရုဲ၊ သီုခရှ်သၚ်တံကီု ညးမွဲမွဲအုပ် ဩဝ်.....ထေက်ကဵုသ္ဒးကဵုဇြဟတ် ရာန်ဗှ်လ္ၚတ်လဝ်ထေက်အိုတ်ရောၚ်၊ ဓဝ်မေတ္တာဂတတုဲ အဲဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာအလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵုမ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန်သီုဖ္အိုတ်ရအဴ။ '''အခိုက်ကၞာမန်သ္ဒးမံက်ဂတဝ်တိုန်ရောၚ်၊ ('''နာဲလူဖေဝေန်''') သၟိၚ်ဗယု ဝန်မစၞောန်ထ္ၜးကမၠောန်သုတေသနတြေံတြဟ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =နိဒါန်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ−ကၠာဟွံဟီုပရောလိခ်အခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်လိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ဝွံ၊ ဟီုထ္ၜးညိညရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၂)တေံ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံမွဲခုတ်လဝ်ယၟု "ဂကောံလိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်" ဂးတုဲ၊ ရန်တၟံလဝ်သွက်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် မတ်ဂွံယးတၟး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန်ပရေၚ်ဂကူမန် ဣလဵုဒှ်ဍာံ, ဣလဵုဒှ်ဗၠေတ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ကေုာံလိခ်ပတ်မန် သွက်ဂွံမံၚ်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ရ၊ ဂကောံဏံဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၃)တေံ ချပ်ဂၞန်ညးသ္ကံတုဲ၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်သွက်ဂွံပ္တိတ်လိခ် "'''အခိုက်ကၞာမန်'''"မွဲအုပ်ရ၊ ဂကောံဏံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ− လလောၚ်တြးဏာဇရေၚ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်ဏာတမ်လိခ်(မူလိခ်) နူဌာန်တၠပညာမန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်လအာတ်ဏာဂှ် အ္စာကဝိမန်တံဂမၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂကောံဏံဂွံဒုၚ်ကေတ်ရ၊ တမ်လိခ်(မူလိခ်)နာနာသာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ပကောံတုဲ စၟဳစၟတ်ရုဲစှ်ဒါန်ထောံနူလိခ်ပ္ဍဲတိုက်ပိဋကတ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်စံရ၊ မူလိခ်ဒါန်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လိခ်ဗွဲပဏာဏမွဲအုပ်တုဲ ကလေၚ်တြးဏာဋ္ဌာန်တၠပညာမန်တံပၠန်ရ၊ မသုန်တဴဂိတုလံတုဲ လိခ်တြးဏာဂှ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲဟွံပေၚ်တံဂှ် ထပ်ဗပေၚ်နၚ်ကီု၊ ဒၞာဲဗၠေတ်မံၚ်ဂှ် ပလေဝ်နၚ်ကဵုမွဲဝါပၠန်ရ။ လိခ်ပဏာမသီုဖအိုတ် စိုပ်ကောံကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်ချူပ္တိတ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်နူဂကောံဏံမွဲအုပ်ရ၊ လိခ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဒတုဲဖဵုကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်တုဲ မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်သ္ၚိထေက်ရောၚ် လဝ်စိုတ်ရ၊ လိခ်ချူဇန်လဝ်ဏံဂှ် ဒဒှ်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ယဝ်တၠပညာကောန်မန်တံညာတ်မ္ဂး ကလေၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုညိဂှ် ဖအောဝ်ဏာနမေတ္တာရ။ လိခ်အုပ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်ကောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တုဲ လၟုဟ်ဒှ်လိခ်မွဲအုပ်၊ တြးပ္တိတ်ဏာဋ္ဌာန်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ မိမကလောကောဒေံကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂတနူဏံ လိခ်မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရောၚ်−စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ၊ ဂတဏံပၠန်ေဝ် သွက်ဂွံပ္တိတ်ဏာလိခ်တံဂှ်... ၁။ အခိုက်ကၞာမန် အုပ်ဒုတိယ၊ ၂။ ရာဇဝၚ်သၟိၚ်အသး။ ၃။ ပဌမရာဇဓနဳ ဟံသာဝတဳ။ ၄။ ရာဇဝၚ်မန်ဇၞော် တံဂှ် ရန်လဝ်နွံမံၚ်တုဲ ခြာဟွံလံညံၚ်ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဝဳရိယျရ။ '''ပွမတၚ်ဂုဏ်''' သွက်လိခ်အခိုက်ကၞာဏံ ညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူတၠပညာမန်တံ ရီုဗၚ်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်၊ ကဵုကသပ်မဍာံပြခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်လိခ်မွဲအုပ်တုဲရ။ လိခ်အုပ်ဏံညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ပူဂဵုဗွဲသၟဝ်တေံ ညးမဒှ်တၠပညာအ္စာကဝိမန်..... ၁။ နာဲပါလိတ၊ ဘာတိုက်တၟိ−ကွာန်ကၟာဝက်။ ၂။ နာဲကုသလ၊ ဘာကျာ်သြဳမန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ ၃။ဗညာဆီမန်၊ ကွာန်ကံဗိန်။ ၄။ နာဲပုပ္ဖရမ္မ၊ ကွာန်ကြုၚ်ဝါန်။ ၅။ နာဲဖဝ်စိၚ်၊ ကွာန်ကၟာဝက်တံဂှ်ကီု ညးမမဒှ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန် သ္အာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိက်အခိုက်ကၞာတံဂှ်ကီု၊ ဂကောံလိက်ပတန်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗွဲကြဴလေဝ် သွက်ဂွံဆက်ရီုဗၚ်အာပၠန်ဂှ် ဖတိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ '''လိခ်အုပ်မနိဿဲဂမၠိုၚ်''' ၁။ ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ။ ၂။ ပြကိုဟ်လောကဟိတ။ ၃။ ပြကိုဟ်လောကသမုတ်တိ။ ၄။ ပြကိုဟ်ဓမ္မပဒ။ ၅။ သၠပတ်ကာလထေရ်။−−−ပ္ဍဲလိခ်တံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဗွဲခမၞောန်ဟေၚ် လၟုဟ်ပ္တိတ်ဏာလိခ်အခိုက်ကၞာမန် ပဌမမွဲအုပ်စိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသ္ကရာဇ်(၁၃၃၉)၊ သက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၇) ဏံရ။ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ကဵုညဳသၟဟ်အိုတ်တုဲ လိခ်ပတ်မန်လေဝ် မ္ဒးဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲအာရောၚ် ('''ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်''') ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ =အခိုက်ကၞာမန်= '''နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။''' ဗွဲကိုပ်ကၠာ အခိုက်ကၞာဟီုမ္ဂးဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်လဵုဟွံဟီု ဒေသလဵုဟွံဟီုမၞိဟ်နွံမ္ဂး အခိုက်ကၞာမ္ဒးနွံရ၊ အခိုက်ကၞာဂှ် ကောန်ဂကူမွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ မွဲဍုၚ်ကွာန်ကဵုမွဲဍုၚ်ကွာန် ဟိုတ်နူဟွံတုပ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမံၚ်မွဲဒၞာဲမွဲကရောံဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ၊ ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂကူညးကဵုညး၊ အရာပ်ဒေသညးကဵုညး နွံဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် အခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ်ဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဗၠန်ဂတးထောံလေဝ်နွံကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် မၚ်မွဲတဴအခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ်နွံကီု၊ ဂကူတၞဟ်သ္အာၚ် ဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် ဗီုလဵုဗၠန်ဂတး အခိုက်ကာပိုဲမန် မတြေံတြဟ်သှ်ေၜက်ကၠုၚ်နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲဂှ် ထေက်ကဵုမ္ဒးတီသီုဖအိုတ်တုဲ ဂကူပိုဲမွဲဟေၚ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာအခိုက်ကၞာပိုဲရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူမံၚ်ဌာန်ဒေသ ဟွံတုပ်ရၚ်သ္ကံတုဲ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်တုပ်မံၚ်ကီုရ၊ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်ဟွံတုပ်ရ၊ ၜိုန်ဒေသဟွံတုပ်ကီုလေဝ် သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ကၞာညံၚ်ဂွံတုပ်ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲနဲဓဝ်ဂှ် ပံက်ပ္ကောံသီုဖအိုတ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်တေံ ချူပါ်ထ္ၜးဏာရ။ ၁။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ။ ၂။ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်။ ၃။ ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု။ ၄။ အဝဲဗ္တောန်လိက် ကတ်ပညာ။ ၅။ ပွမပထပိုဲခမဳ။ ၆။ အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ။ ၇။ ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ။ ၈။ ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ တိုန်သ္ၚိတၟိ။ ၉။ ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်။ ၁၀။ ပွမဂိယဲ။ ၁၁။ အဝဲဗျု။ ၁၂။ ပွမစုတိ။ သာ်ဝွံပါ်ထ္ၜးလဝ်ရ။ ==ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ== ပ္ဍဲဂလာန် ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဂှ်လေဝ် ပပ္တံနူထန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဒဵုကဵုသၠးဂၠံဂဝ်၊ မိကီု−ကောန်ၚာ်ကီု− ညံၚ်ဂွံဗၠးနူယဲဘဲအန္တရာဲပရိုက်နာနာသာ် ဗီုလဵုဂွံမၚ်မွဲအာဂှ် ပါဲထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်တေံပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ပွမဟီုုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်၊ (ဝါ) ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲ ညးမၞုံပဋိသန္ဓိ။ ၃။ ကေၚ်ကာညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ။ ၄။ ပွမညးမၞုံပဋိသန္ဓိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ။ ၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်။ ၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ===၁။ နိဒါန်=== သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံဂှ် ဂကူဇကု တၞောဝ်ဒတောဝ်ဇကု မသဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာဓါန်ဂတရောၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူဂၠးတိဏံ သတ္တံဝွံဟေၚ်ဗွဲဟကန္တ ကၠေံဗ္ဒန်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဇုဇဗဴလညးတံဟီုလဝ် အရေဝ်ဂှ်ဒဵုလၟုဟ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်ဏီ၊ သာ်လဵုရော−မိက်ဂွံယိုက်ကောန်စဴ မိက်ဂွံညာတ်ကောန်စေက်၊ အရေတ်ဏံဂှ် ဒှ်တံမူလမသဂကူရဟွံသေၚ်ဟာ− မဇပိုဲညံၚ်ဂွံဗြေဝ်က္ဍတ်အာဂတနူဏံဂှ် ပပ္တံနူတန်ပဋိသန္ဓိရဟွံသေၚ်ဟာ။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဟီုမ္ဂးဂှ် ဂကူပိုဲမန် ဟီုဂးဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဂွံယဲဒိုက်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံသောၚ်ၜးဇကု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံကၠးဖ္ဍး၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ဇိုၚ်တန်ဂဝဏ္ဍ်ဂၞဴမိဇကု၊ သာ်ဝွံ ဟီုဂးနာနာသာ်ရ၊ နကဵုဝေါဟာအရာပ်မ္ဂး ဂွံဗုၚ်ဟီုမ္ဂး တီဂၠိုၚ်ရ။ သၟတ်ဗြဴလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ပ္တဴလဝ်သ္ၚိကၟိန်ကီုလေဝ် နကဵုကံကုသဵုဇကု နကဵုဝေဒနာဘဲယဲဇကု နကဵုဆီကျာယောၚ်ယာမံၚ် ပ္ဍဲခန္ဓဇကု နကဵုဗက်ဂကူ မသဇကုနွံကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရတၠသ္ၚိဇကုနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတန်တဴပဋိသန္ဓိဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်ကီု။ သၟတ်ဗြဴဗီုဏံဂှ် ဗက်ကဵုဂလာန် အရာပ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကော်ခဴစဗြဴခတန်ရ။ ဗွဲဝေါဟာ ပ္ဍဲသာသနာဂှ် ဗြဴခတန်ဟၟဲသက်က်ရ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိဂှ် ဒှ်အခိုက်အလိုက် ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံစောဒနာ အရေဝ်ဟၟဲရ ယဝ်ရ ကၠာဟွံဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ လုလောန်အာ ညးမွဲကဵုမွဲတုဲ၊ တန်အာ ဂွံအာယဲဒိုက်မ္ဂး အခိုက်ပိုဲမန်ဂှ် ဟွံဗၠးစောအရေဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ နကဵုဍုၚ်ကွာန်အရာပ်ဒေသလေဝ် ဒှ်ဒုဟ်ရောၚ် ဟနအာရောၚ်၊ ပတှ်ေလဝ်ဂလာန်သာ်ဏံတုဲ ညးဇၞော်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာ အခိုက်ကၞာဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုပြယာယ်ဥပါယ်ဟေၚ် ကဵုတၠခန္ဓတီကေတ်တုဲ ကဵုပ္တဴထောံ သ္ၚိကၟိန်ရ၊ တုဲတၠသ္ၚိကၟိန်တံညးၜါဂှ် မ္ဒးအာသိုၚ်သ္ၚိဗယိတၟိတုဲ ဟွံသေၚ် မ္ဒးသၠာဲနုၚ်ဗဴတၟိ ပ္ဍဲသ္ၚိဗယိ သီုကဵုကလံအာတ်သၠးဒုဟ်ရ၊ ယဝ်ရ ဟွံမၚ်မွဲအခိုက်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဟနလ္တူဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ညးဇၞော်တံ ဒၠောံဗ္တောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကိုပ်ကၠာတေံအဆက်ဆက်ရ။ ===၂။ ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံယဲဒိုက်(ဝါ)ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်အာပဋိသန္ဓိဂှ် ဒဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် မိမတြုံတၠသ္ၚိတံတီမ္ဂး ညးတံဟီုဒၠောံဗ္တောန် သာ်လဵုဂွံမၚ်မွဲယဲဒိုက် သာ်လဵုဂွံအာကၠုၚ်ဇၟာပ်ကေၚ်ကာ ဇၟာပ်ဂလာန်အိုဿီုရ၊ ကပေါတ်ဇြိုၚ်ၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်ယာ ကမၠောန်ပွမ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဟတ် ဂိုတ်ဂစာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုကၠောန် ယဝ်ရကမၠောန် ဟွံကၠောန်ဟွံတုဲ သွက်မ္ဒးကၠောန်နွံမ္ဂး ညးတၞဟ်သ္အာၚ် ကောဒေံၝဲဒေံတံ မ္ဒးကၠုၚ်ကဵုရီုဗၚ်ကၠောန်ကဵုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂွံယဲဒိုက် အလန်ကၠာအိုတ် အလန်မဌမမ္ဂး ညးဇၞော်မိမဇုဇ ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ယဲဒိုက်တံဂှ် အာဟာရသာ်လဵု ထေက်ကဵုမစသုၚ် ပွမ္ဒးစသုၚ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲတံဂှ် ဟီုထ္ၜးပျးလဝ်နာနာသာ် ထေက်ကဵုမမၚ်မွဲ ယဲဒိုက်ဂှ်ရ။ ===၃။ ကေၚ်ကာ ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ပပ္တံနူအခိၚ်သမ္တီဂး တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ အခေတ်မလောန်ကၠုၚ်ဗွဲမလံတေံ သတ်ဗြဴမွဲမ မ္ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္တိက် ဒဵုကဵုကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဌာန်ဒေသလဵုကၠောန်ဗက် ဒတောဝ်တၞောဝ်ဗက်မံၚ်ရောဏီဂှ် ဂၠာဲသၟာန်ဟွံဂွံရ၊ ဆၜိုတ်အရေဝ်ဟေၚ် ဂွံကေၚ်မိၚ်ကီုရ၊ ပိုဲမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ရှ်ေသှ်ေဗုဒ္ဓဘာသာဂၠိုၚ်တုဲ အခိုက်အလိုက် ဝတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိတံ လ္ၚဵုဂှ်အာကလံစမၞိဟ်ဇၞော်-နော်နာဲဇုဇ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ် အာပလံၚ်ဌာန်ဘာလကျာ်လေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ လံၚ်ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဖာသဝ်တ္ၚဲ အာပလံၚ်ဍာ်ဒါန် ပ္ကဴဒါန် ဌာန်ကျာ်ဘုတ်ဘာလေဝ််နွံကီု၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန် ရန်တၟံသွက်ဂွံမၚ်မွဲတဴဇကုတုဲ ဣမိကီု ဗယိကွာန်ကီု ညးတံ အာကလံရာဒၞာမိက်ရ။ ဇကုသၟတ်ဗြဴ နွံကဵုယဲဒိုက်တံပၠန်လေဝ် ကာလသၠးကောန်ၚာ်မ္ဂး သွက်ဂွံသုၚ်ကီု သွက်ဂွံဟုံလံက်ကီု သ္ဒးထၟုက်သၞက်လဝ်မိတ်ရ၊ မိတ်ထၟိက်ဂှ် စုတ်ဂိုၚ်လတ်ပ္ဍဲထၟာဲတၟိတၟိတုဲ ပ္ဍဲထၟာဲမိတ်ဂှ် ရန်တၟံညံၚ်ဂွံဗၠးနူအန္တရာဲနာနာသာ်၊ ကာလမစွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ထၟာဲနုၚ်မိတ်ဂှ် ကၞိၚ်မွဲတၞုၚ် မ္ဒးတိုပ်ဗ္စူလဝ်တုဲ ကာလစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂး သွက်ဂွံပထောၚ်က္တောဝ်ရ။ ===၄။ ပွညးမၞုံပဋိသန္ဓိ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== သၟတ်ဗြဴ ညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂမၠိုၚ် ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂၞဴဇကုတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဘဲအန္တရာဲကီု၊ ညံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံထတ်ယုက်ကီု၊ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ ပပ္တံနူစၞအာဟာရဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရောၚ်၊ စၞသာ်လဵုမ္ဒးဝေၚ်ပါဲရော - စၞမရိၚ်က္တဴ၊ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် (ဥပမာ) မြေက်ခၞေက် သတ်ခဍောၚ် ပုၚ်ဟေက် ပုၚ်မောဝ်တံကီု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရ။ ပွမဂ္ဇံအဒေါဝ်ဒယူသ္ၚိ၊ ပွမကသဵုဖျေံဇိုၚ် နူကဆံၚ်လ္တူ၊ ဂ္ဇံလ္တူက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ ကသဵုဖျေံဇိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် တၠယဲဒိုက်တံဂမၠိုၚ် ဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲဒယိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟွံခိုဟ် သာ်ဏံဂကူမန်ပိုဲတံ စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တၠယဲဒိုက်တံ ညးဟွံကဵုဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲကဵု ဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ၜဟ်ပလှ်သၞေဝ်ကေဝ်၊ ပလံၚ်ကမ္မဌာန်တံဂှ် ညးကဵုဝေၚ်ပါဲမွဲသာ်ပၠန်၊ ယဝ်ရမိက်ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန်မ္ဂး ဟွံသေၚ် ကာလအာကၠုၚ်ကၠောံက္ၜဳ ကၠောံကြုၚ် ဌာန်ဇမ္ၚောဲတံမ္ဂး ကၞိၚ်ဟွံသေၚ် ပသဲမွဲမွဲသာ် မ္ဒးစၚ်လဝ်ပ္ဍဲဒွက်သော်ရောၚ် ခါရတ္ၚဲပၠိုတ် တ္ၚဲဂၠုတုဲ ဟုံဍာ်ဂှ် ပၟိက်ဟၟဲရ၊ နွံပၟိက်ဟုံဍာ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်လံၚ်စုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ လ္ၚဵုဂှ်ထောံကလံက်စုတ် ပၟတ်ဍာဲဍာဲမွဲလ္ၚ ပ္ဍဲနုၚ်ဂရထၟာဲဟုံဍာ်တုဲ ကဵုဟုံရ၊ မူဟိုတ်သာ်လဵုဟီုမ္ဂး တၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ညံၚ်ဟွံဒှ်ယဲဇွဟ် ယဲချာံတံတုဲ ညးဇၞော်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ထဏီအာရောၚ်၊ တုဲညးဟွံကဵုထ္ၜၚ်ကဠာ ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံကဵုယိုက်နပုၚ်သၟူသက်သက်ရ၊ ပရိုၚ်မၞိဟ်ချိုတ် သီုကဵုယဲဒိုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုမိၚ်ရ။ ===၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ကာလနွံကဵုယဲဒိုက် ပွသာ်လဵု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲဂှ်လေဝ်နွံ သာ်လဵုမ္ဒးဝဳဝတ်ဇကုလေဝ်နွံ၊ ပွသာ်လဵုမ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်လေဝ်နွံကီုရ၊ တၠခန္ဓဝွံ ကာလနွံယဲဒိုက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တသိုက်စိုတ် တသိုက်ကာယ ဒးပၟဝ်ဓဝ် ဗ္စာရဏာလၟိုန်ဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးသ္ဇုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပပ္တံနူအရေဝ်အခြာ ဒးဟီုဍိုန်ဍိုန်သာသာ မ္ဒးမံၚ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု သဳမသုန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးဗ္စာရဏာလၟိုန်၊ ကာလလုပ်သ္တိက်ပၠန်လေဝ် လ္ၚောဝ်ကျာ်ဖျေံမေတ္တာ ကဵုသတ္တံဂမၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးပဝတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံသာ်လဵုရော ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ဂွံဍိုက်ပေၚ်နာနာသာ်တုဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ဏံလၟိုန်ရောၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန်-သၠးဂၠံဂဝ်ညံၚ်ဂွံလောဲသွာဂးတုဲ ဟုံမိတ် လံက်မိတ် ပ္ဍဲဗုၚ် ပ္ဍဲစးလေဝ် ညးသ္ပလၟိုန်ကီု၊ ယဲဒိုက်ဂှ် ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး ညးတံကဵုဗက်ဒေဝတဳမွဲသာ်ပၠန်ရ၊ ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴထောံထဏီရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ဂောံသၠးဂၠံဂဝ် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။ '''ဗီုဗက်ဒေဝတဳ''' ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ နအန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ် ပွမထောံထဏီဂှ် ညးကော်ဗက်ဒေဝတဳရ၊ ညးလ္ၚဵုကော်ဗက်ဒေဝတဳ၊ ညးလ္ၚဵုကော် ထောံခဗာန်ဂဝ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ အတိုၚ်အခိုက်ကၞာမန် မိက်ဂွံဗက်ဒေဝတဳမ္ဂး ဒးကော်ဒုၚ်နၚ် အ္စာဗက်ဒေဝတဳရ၊ သွက်အ္စာဂှ် ဒးပြေၚ်ခါန် ပွသာ်ဝွံ ဒေသလ္ၚဵု မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵု သ္ပရ။ ဣတံညးကေၚ်သ္ပဂှ် သ္ပရ၊ ဣတံညးဟွံကေၚ်သ္ပဂှ် ဟွံသ္ပရ။ ===နဲကၠောန်ခမ်=== အ္စာဂှ် ကေတ်ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်မိဟ် ခ္ဍပ်ထောံပန်ခ္ဍပ်မ္ဂး ဒှ်ခမ်ပန်ကၠၚ် မွဲမိဟ်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ပ္ဍဲထကေတ်ခမ်ဂှ် လးစတ်စုတ်ချာရ၊ ဒကဴခမ်ပန်ဒိုဟ်ဂှ် ထာၚ်တၞံဗြာတ် ခေပ်ညံၚ်ဇၞောဝ်လ္တာ်စာၚ်ပန် စတ်ကဵုချာတုဲ စတ်ပ္တဴလဝ်ရ။ '''နဲသ္ဂောံစဳရေၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု''' ====၁။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗြာတ်ရ၊ တုဲစုတ်ပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် သတ်ဆုထပှ်သာ် ဝိုဟ်မွဲသာ် ဝိုဟ်ဂှ် နကဵုတဲအ္စာရပ်ကေတ်တုဲ ပၠောဇွိတ်ဖျေံနူက္ဍိုပ် စိုပ်ဇိုၚ်ပိလ္တုန်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်ရုပ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ စၞးညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂှ်မွဲ၊ ရုပ်စာၚ်ဍာ်မွဲ၊ ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ဍေန်ကေတ်ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ အ္စာဂှ်ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဂါထာသၟဝ်တေံရ၊ တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ခမ်ဂှ်ညးလ္ၚဵုလဵုဒှ်ဒှ် ဒးကေတ်ဏာ ဖျေံစွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ။ '''တၚ်သမ္တီ''' ။ ။ ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ပုၚ် ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ကဝ် သဂြာ ၜဴ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်လေဝ်ဒးစုတ် အတိုၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု ကပေါတ်စၞရပ်ရာမဟီုလဝ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် ပၠောဇွိတ်ဖျေံပိလ္တုန်တုဲ သ္ဒးမာန်ရုပ်ရ၊ တုဲပ္ဍဲခမ်ဂှ် သၞေံဇိုၚ်သၞေံတဲ ညးတၠခန္ဓဂှ် ထောံသီုဖ္အိုတ်တုဲ သၞေံဇိုၚ်တဲတံဂှ် သ္ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ရ။ ====၂။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ်တုဲ စုတ်ပုၚ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ သ္ပတုဲ နကဵုဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဗမွဲ-ရုပ်ဇြုံ ရုပ်တၠခန္ဓရ၊ သတ်ဆုပိသာ် ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်-က-ဖျုန်- စုတ်စၞအာဟာရ ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴတံစုတ်တုဲ ပ္ဍေန်ပၞာၚ် ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဒးဖျေံစွံဒိုဟ်ဗၟံက်ရ။ ====၃။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်သၟတ်ဗြဴကညာမွဲ ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဍာ်သာဲ ဍာ်တှ်ဂၠဴ ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်မြမောဝ်စုတ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဖဍောတ်ဂါထာတုဲ ဒးဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၄။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ကၟာတ်မွဲတုဲ လံက်ဗာန်စုတ် ဍာ်မိတ်ခပဵု ရုပ်ဇြုံ ရုပ်သ္ပဝ် ဍာ်မြမောဝ်စုတ် သ္အာၚ်နူဂှ် အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်စုတ် ဖဍောတ်ဂါထာဗွဲသၟဝ်တေံတုဲ ဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၅။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်နဲလ္တူတေံသ္ပတုဲ မာန်ရုပ်တၠခန္ဓမွဲ၊ ('''တၚ်သမ္တီ''')ရုပ်တၠခန္ဓ မတွံဂး ရုပ်ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိဂှ် လၟိဟ်ဂိတုလဵုဟွံဟီု ဒးကၠောန်စုတ်ရ၊ က ဖျုန်စုတ်တုဲ မပ္တံပုၚ် ကွာၚ် ဗ္ကတံဂှ် ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ထောံဟွံဂွံ ကၠောန်တုဲ မ္ဒးဖျေံစွံ ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲတံဆုရ။ ====၆။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗပုၚ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဂၠဴ ရုပ်စာၚ် ရုပ်ကၠဵုရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴလေဝ် ဒးစုတ်ရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴတံဂှ် မွဲထဏောဟ် ၜါထဏောဟ်မဂွံဂွံ ဒးစုတ်ရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ပြုပြေၚ်ကၠောန်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်အဂၞဲရ။ ====၇။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် ကၠောန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်ဂစေံအသေက်တုဲ မပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ဗ္က စၞဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် စုတ်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်ပလိိုတ်ရ။ ===='''နဲသ္ဂောံပြုပြေၚ်စၞ အပေါတ်ခမ်လၟေၚ်ဂိတု'''==== '''လၟေၚ်ဂိတု ----- သၠလးခမ် --- ရုပ်ဒးမာန်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ် ------------------- စၞအဟာရမ္ဒးစုတ် ----- ဗွဲဒိုဟ်ဒးဖျေံ ။ ''' ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်စာၚ်ဍာ်-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ------------ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်-ကွာၚ်ဗ္ကပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ် ၇ သာ်-သတ်ဆု ၇ သာ်-ပၞာၚ် ၄ တၞုၚ်-ဗြာတ်-သဂြာၜဴ --- ဒိုဟ်အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဗ္ဂဲ-ရုပ်ဇြုံ ------------------ ပုၚ်ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲဍာ်တှ်-ကဖျုန်-ကွာၚ်ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်ၜဴ-သဂြာ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗၟံက် ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု ---- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်သၟတ်ဝုတ်ကညာ-ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ် ----- ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကၠေၚ်လ္ၚဴ-မြမောဝ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ပုၚ်-ဗြာတ်က္ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ကၟာတ်လံက်ဍာ်မိတ်ခပဵု-ရုပ်ဇြုံ-ရုပ်သ္ပဝ် --- ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-သဂြာကဝ်-ၜဴ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗာယပ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု - သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက် ------------------------------- က-ဖျုန်-ပုၚ်ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်-ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု --- သၠဗပုၚ် ------ ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဂၠဴ-ရုပ်စာၚ်-ရုပ်ကၠဵု ---------------- ဍာ်မြမောဝ်ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု -- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်ဂစေံအသေက် --- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စာံဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်-ရုပ်က-ရုပ်စာၚ် --------------- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၟဝ်ကျာ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု -- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်သ္ပဝ် ------------ ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဨသာန် ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု --- သၠဒကှ် ------- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ---------- သၞေဝ်ထပှ်သာ်-က-ဖျုန်-ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၠုၚ်ကျာပ္ဍဲလ္တူဒဂဵုဆု ====၈။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒစာံဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ်ဒးမာန်ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ရဒပ်က ရုပ်စာၚ်တုဲ ပြေၚ်စုတ်သဗ္ဗနာနာသာ်တုဲ ဒးဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ။ ====၉။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက်တုဲ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်သ္ပဝ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ရ။ ====၁၀။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠဒကှ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ် ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် က ဖျုန် ဍာ်မြမောဝ် စုတ်ပြုပြေၚ်တုဲ၊ ဒးစကာမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကဵုအာဖျေံခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဒဂဵုဆုနွံဂှ်ရ။ * သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတုဂှ် ကၠောန်စဳရေၚ်တုဲ ဂဥုဲဝွံ ဒးစသုၚ်အာရ။ ====ဂြန်ဂဥုဲ==== ၁။ ပ္ကဴဒကှ် ၂။ ပ္ကဴဥပိုလ် ၃။ ဇုက်အဂၞု ၄။ ကြက်ဗၠတ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်ထောံ ဖက်ကဵုဍာ်တှ်ဂၠဴတုဲ မ္ဒးပပြဘိုက်ရ။ ====ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ်ဗှ်ဂြာတ်သ္ၚု==== တက္ကသဵုအ္စာ၊ စိုပ်ဂုန်ညးပန်၊ အဲယဵုလဝ်ကၠာ၊ အဲကွးတုန်ဟေၚ်၊ ဗက်ထောံသေၚ်ဟာ၊ ယဲသယဲသေန်၊ ဂုဟ်ဂေန်ဒှ်ကၠာ၊ ယဲလဗိုတ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ဂၠဴခုတ်ဏာ၊ ယဲဒတုံဆု၊ သာ်ဝွံဖြာဖြာ၊ ယဲဒတုံဍာ်ဗာ်တဲၜါ၊ ယဲဗာ်ယဲသံၚ်၊ ဒှ်မံၚ်တဲၜါ-ယဲပၟတ်ဟေၚ်၊ ပွသေၚ်ဟာ၊ ယဲဇြုံယဲကၠန်၊ အိုတ်သတ်ဇိုၚ်ပန်၊ သီုသတ်ဇိုၚ်ၜါ၊ အိုတ်ပွသေၚ်ဟာ၊ သဗ္ဗပါမြိ။ ယွံဒေဝတဴ သူရိိယ၊ ယက္ခမာတြာ၊ မၞးမပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ်၊ တွဵုဂဝ်ဒ္စိတ်ဂိတု၊ နူဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ၊ စက္ခုမသၠးဂဝ်၊ လၟေၚ်ပုၚ်ကွာၚ်ဗ္ကကီု၊ သီုယိုဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ကဝ်သဂြာဗြာတ်ၜဴ၊ ပ္ကဴဩဴနာနာ၊ အာသာတ်ဗ္စမၞးတံကၠာ၊ ယဲဗြဴကဵုလလံသွာ၊ ကၠခြံကုလ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝဳ၊ ဥုံဇေယျတု၊ ဟောလုဟောလုသွးဟဲယဲကပ်၊ စလေဝ်ကဵုဖဲ၊ ဒဴကဵုသ္ၚောဲကၠာ၊ ယာံရဟွံအာ၊ ပိုၚ်ခြာဒၟံၚ်၊ ဣဝွံယာဲအာဟွံသေၚ်မွဲတဲ၊ ပၟောန်ကျာ်တြဲ နဲရိုဟ်ဏာ၊ သၠပတ်ပရိုတ်အိုဿီုစှ်ၜါ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ၊ ဟာဲဘုတ်ပြိုတ်ဒြိုဟ်၊ ဝဲစောန်တဴမၚ်မွဲကၠာ၊ ယာံသကမာ၊ အာသ္ၚောဲလ္ပကြပ်၊ '''ဥုံစိစော ပူဗလးသွးဟး'''ယာံဒွံဒးခန္ဓဒးလသာ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ။ ဖဍောတ်မွဲလ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚမွဲဝါ '''ဒးဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚထပှ်ဝါရ။''' '''တၚ်သမ္တီ။''' ကာလဗက်ဒေဝတဳဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘဂှ် ဗီုမံၚ်ဒှ်တသိုက်ဂှ် မံၚ်ဂွံဇအိုတ်ရ၊ လံက်ဂ္ဇံလေဝ်ဂွံ လံက်သ္တိက်လေဝ်ဂွံ မံၚ်ဂွံဖ္အိုတ်ရ။ '''ဂလာန်တၟေၚ်။''' မၞိဟ်ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ မ္ဒးပပွသာ်ဏံ ဗျတ်ရံၚ်မ္ဂး ဂွံနူယဲဒိုက် ဟွံထတ်ယုက် စဟွံစှ်ေတိက်ဟွံသၠိၚ် ဒွိၚ်တုဲ မသ္ပရောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ၊ နဲသ္ပဝွံ နဲဝဳစိုတ်မွဲသာ်ကီုရ ထေၚ်ဟွံဗၠေတ်၊ မၞိဟ်အောန်ကဵုဗ္စာရဏာတံဂှ် ပတှ်ေကလော်ဂြိုက်ရ၊ မိၚ်ညိညတုဲ ဥပါဒါန်စဲစပ်ဇၞော််ရ၊ ဆဂး မၞိဟ်သီုဖ္အိုတ်ပတှ်ေဟွံသေၚ်ရ၊ လက်ထက်ဇုဇဗဴလဇကု သ္ပကၠုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်သ္ပတဴရောၚ် ထေၚ်ကေတ်ဂွံရ။ ====ဂလာန်ဗက်ဒေဝတဴမွဲနဲပၠန်==== ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတု ညးတံဗက်ဒေဝတဴရ သ္ဂးဂှ် အပိုၚ်အခြာဂိတုဟၟဲ၊ တ္ၚဲရဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက် ဟွံမိက်ဇြိပ်မ္ဂး ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ကော်အ္စာထောံဟဗာန်(ခဗာန်)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် '''ထောံဟဗာန်ဂဝ်''' ညးကော်ခဴစရ။ '''ဗီုပြေၚ်ဟဗာန်ဂှ်တုန်။''' ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ၜါမိဟ် အနာံမွဲမိဟ်ကေတ်တုဲ ကဝး ဖဍပ်ဖထာံပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒှ်ဟဗာန်ရ၊ ပ္ဍဲဟဗာန်တၞံဗြာတ်ဂှ် ပုၚ်သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ဗ္တာၚ် ပုၚ်ပိသာ် ဒးစုတ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဒးရးရ။ ပုၚ်ဖုဲသၞဴကဵုမိတ်ခပဵုဂှ် သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သၞဴကဵုဂြိၚ်ဂှ် သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ပက္ကတိဂှ် သာ်ဗုဗ္တာၚ် ညးကော်ခဴစရ၊ ကွာၚ်ကဵုယိုဟ်ဂှ် ၜါဂကူပၠန် သ္ၚုကၠောန်ကွာၚ်တုဲ ထပက်ယိုဟ်ကဵုကဝ်ကီု၊ ထပက်ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်ကဵုသဂြာကီု၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဝ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုသဂြာ ညးဂးတုဲ ယိုဟ်တံသီုကေုာံပုၚ်ပိသာ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဟဗာန်ဒကဴပန်ဒိုဟ်ဂှ် ဒးစတ်ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်ပန်တၞုၚ်ရ၊ ဇၞောဝ်ကၠောန်လဝ် နကဵုစက္ခူလေဝ်ဂွံ နကဵုထာၚ်ဗြာတ်လေဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်နကဵုထာၚ်ဗြာတ်မ္ဂး ဒုန်ဇၞောဝ်ဍောတ်ဂှ် စတ်စုတ် ပ္ဍဲထာၚ်ဗြာတ်ခ္ဍမ်ခ္ဍမ်မွဲတုဲ ကၞောတ်အိုတ်တေံဂှ် စတ်စုတ်ထာၚ်ဗြာတ် ကေက်က်မ္ဂး ဒှ်ဇၞောဝ်ထာၚ်ဗြာတ်ရ။ ====ဂါထာဟဗာန်ဂဝ်==== ဥုံဒေဝတဴသူရိယ၊ ယက္ခမာရာ၊ မၞးပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ် ပွိုၚ်ဂဝ်ဒဵုဒ္စိတ်ဂိတု ဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ စၞမသၠးဂဝ်၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဵုကဝ်၊ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုကဵုသဂြာ၊ အဲစဳရေၚ်ကဵုရ၊ စၞမၞးတံကၠာ၊ ယဲဝွံကဵုသွာလလံ၊ ကၠခြံဆောံဗ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝတဴဗ္ဒာဲ၊ သရာဲယက္ခ၊ ဗှ်ေကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဥုံတူဠာဲတူဠာဲ သွးဟာဲယျရဟုံ။ * ဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ပ္ဍဲတၠယဲဒိုက်ဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရတွဟ်ကဵုတၞးဆုသိုတ်မ္ဂး တွဟ်မာန်ကီုရ၊ မွဲကၞာၚ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာဝွံတုဲ စၞစမပ္တံကဗျန်တံဂှ်လေဝ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ညိကီု၊ တုဲသီုအပေါတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒၞာဲဒိုဟ်ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် အာထောံကၠေံမာန်ရ၊ ဒးဗ္စမွဲဟဗာန်ဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ ဒဵုစိုပ်ဗ္ဒာဲတ္ၚဲယးတေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဗ္စဇဴရ။ ('''ဂါထာဝွံ ဂွံနူကွာန်ကၟာဝက်လဇုကြေဟ်''') ===၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်=== ဗြဴသ္ဇိုၚ်မ္ဂးတြုံထ္ၜ၊ တြုံသ္ဇိုၚ်မ္ဂးဗြဴထ္ၜ၊ ဗြဴယဲမ္ဂးတြုံဝဳဝတ်၊ တြုံယဲမ္ဂးဗြဴဝဳဝတ်၊ သာ်ဝွံအရေဝ်မန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ရ၊ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုအရေဝ်ဂှ်တုဲ၊ တြုံတၠသ္ၚိ ကာလသမ္ဘာမယုံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး၊ ဒးပ္တုဲဝတ်ဖန်ဖက်ကဵုဗွဲမ္ဒးရ၊ သမ္ဘာဇကုသွက်ဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အပေါတ်နာနာသာ် မ္ဒးပ္ကောံလဝ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သမ္ဘာဇကု ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး၊ ပပ္တံနူအောဟ်ဗွဝ်ဂှ် ဆုမလ၊ ဆုကြောတ်၊ ဆုဗ္ဒဝ်၊ ဆုကြေၚ်မွဲမွဲသာ် မ္ဒးဗာ်ပ္ကောံလဝ်ရ၊ ခါရဗါ်အောဟ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံလွုၚ်လၞၚ်အာဂှ် ဒးပသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရလွုၚ်လၞၚ်အာမ္ဂး ညးတံကဵုပါဲထောံရ၊ အောဟ်ဂှ်ဗာ်ဂွံနၚ်တုဲ ခၞော်ဍေံဂှ် သံက်ထောံဖအိုတ်၊ ကာလစံၚ်ပၟတ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသၟူပသဒှ်ကီုရ၊ တုဲတပ်စွံလဝ်ဗွဲမညဳသာရ၊ လ္တူဆုဂှ်ပၠန်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုဗ္ဂၚ်လဝ်ဇလဗ္ဒဝ် ဟွံသေၚ်ဇလဝဝ်မွဲကၞာၚ်ကီုရ၊ ကာလသၠးဂၠံဂဝ်သွက်ဂွံတိက်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲ၊ ဆုဒုန်ဇုက်တံကီု ကာလသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ သွက်ဂွံဗဂီုဗုၚ် ရန်တၟံထိုၚ်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံစိန်အာပြဟ်ဂှ် တၟိဍိုတ်သွက်ဂွံပ္ဍိုက်ဗုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဇံၚ်သွက်ညးသၠးဂၠံဂဝ်ဂွံတိက်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်လဝ်တုဲ၊ ဣမိဂှ်သ္ဒးဟီု ဗဗိုန်လဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ===၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== တြုံတၠသ္ၚိပၠန်လေဝ် ကာလသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူယိုက်ကဠာကမ္မဌာန်ကီု၊ ဟိုတ်ဍေံနွံသာ်ဏံပၠန်၊ ယဝ်ရယိုက်ထ္ၜၚ်ဒးကဠာကမ္မဌာန်မ္ဂး အာယုက်ဂၠေံ၊ ဒြပ်ပိုန်ဟုတ်ရောၚ်၊ တၠပညာမန်တြေံတြဟ်တံဟီုဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီုဂးလဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ အဃောသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူကလောန်သရာံပါပ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်နာနာသာ်တုဲ ကေၚ်ကာသရာံပါပ်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ၊ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုဂှ် မ္ဒးပ္တုဲရောၚ်။ ပပ္တံအရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညံၚ်တၠယဲဒိုက်ဟွံဂွံမိၚ်ဂှ် မ္ဒးပသတိကီု၊ ဥပမာ−ပရိုၚ်တၠယဲဒိုက်ချိုတ် ဟိုတ်နူသၠးဂဝ်ဂၞဴ၊ ပရိုၚ်ယဲဒိုက်လီုတံဂှ် ဟွံကဵုမိၚ်သက်သက်ရ၊ ယဝ်ရမိၚ်ဒးမ္ဂး တၠယဲဒိုက်ဂှ် ကာလသၠးဂၠံဂဝ်ဒွိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဖေက်ဒှ်အာအန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ၚိလဵုဟွံဟီု မိက်ဂွံပကာမ္ၚဵုမ္ဂး ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် သၟတ်ဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက်မွဲမွဲနွံမ္ဂး ပတံနူကောဒေံကောန်ဇာတ်တံ ဟွံပကာမ္ၚဵုအိုတ်ရ။ ==ပွမသၠးဂၠံဂဝ်== ပိုဲသတ္တံလိုက်ဏံဝွံ သ္ဂောံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲလောကဏံဂှ် ဟွံလောဲသွာ်ရ၊ ဝါဂါတ်သ္ဇိုၚ်သန်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်တြဲနာဲပိုဲတွံလဝ်ရ၊ ၜိုန်ရကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်လေဝ် လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်တြုံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴ ဒးဒှ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဒးဆဵုဒဗကဵုကေၚ်ကာသၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမသၠးဂၠံဂဝ်ဝွံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်သန်ဟေၚ်ဂှ် အရေဝ်မန်ဟီုလဝ်နွံမံၚ်။ "မၞိဟ်တြုံဍိုက်ဖံၚ်−မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်" သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် မူပိုဲမ္ဒးသ္ပဗက်ရောဂှ် ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ပါ်ထ္ၜးကဵုပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်။ ၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်။ ၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ။ ၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၈။ နိဂီု၊ သာ်ဝွံပါ်လဝ်ရ။ ===၁။ နိဒါန်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ကာလဍိုက်ပေၚ် ဂိတုတ္ၚဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိဂှ် သၠးတိတ်နူဗုၚ်ဂၞဴမိ၊ တိတ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ၚးဗုၚ်ဂၞဴမိရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် မန်ပိုဲတဴကော်ခဴစ-သၠးဂၠံဂဝ်၊ သၠးပဋိသန္ဓိ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ပၞာၚ်၊ ညာတ်မုက်ဒေံလေဝ် ကော်ခဴစနာနာသာ်ရ။ ===၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်=== ပဋိသန္ဓိဍိုက်ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ထ္ၜးတိုန်လက်ကျန်ၜံၚ်ပၟတ် မပ္တံကဵုဂၞိၚ်ဂိ၊ ဗုၚ်ဂိ၊ တၞုၚ်ဇိုၚ်ဒေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိ အာကော်ဣမိတုဲ၊ မၞိဟ်မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် အာဂၠာဲကော်ပ္ကောံလဝ်မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်ဇၞော်ဇၞော်တံ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ကော်ဣမိကွာန်ရ၊ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဣမိ ညးအလဵုအသဳတံ နွံမံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်တုဲ ကော်ဣမိညးအလဵုအသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဣမိကီု မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံကီု စိုပ်ကောံတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဒးကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲရ။ '''သၞောတ်ဗၜတ်ဗီုပြေၚ်ဇံၚ်ဖဴ ။''' ဒုန်ကလိဟွံသေၚ်၊ ဒုန်ကၟးဟွံသေၚ်၊ ဆုထ္ၜောံထ္ၜောံၜါတၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုမွဲက္ဍဂှ်၊ လးလဝ်လ္တူကၞဳသ္ၚိ၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ်၊ ခြာခရာဗၞတ်မွဲဟတ်၊ လ္တူဂှ်လးစုတ်ဝိုန်ဒုန်၊ ထပှ်တၞုၚ်တုဲ၊ ဒက်ဗဗိုန်ကဵုချာရ၊ လ္တူဝိုန်ဂှ်ပၠန် ဒးလးစုတ်ဒုန်ကရေက် ဒစိတ်ကရေက်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်မိက်ဂွံလးစုတ်ခတဵုမ္ဂး လးစုတ်ခတဵုပိဂတှ်ေလေဝ်မာန်ရ၊ လးကၞဳတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံချဳဒရာၚ်၊ ဒးကြာပ်ပိတန်ရ၊ လ္ပာ်က္ဍိုပ် ကြာပ်စုတ်ဒုန်ကရေက်တုဲ ဒက်လ္ပာ်ဇိုၚ်မွဲတန်၊ အဒေါဝ်မွဲတန်၊ ဒးကြာပ်ဒက်ရ၊ ကၞဳဒုန်(ဝါ)ကၞဳဆုညံၚ်ဟွံဂွံချဳ လောအာလောကၠုၚ်တုဲ ဒးဒက်ကြာပ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ဂွံတိတ်ဂွံလ္တူဇံၚ်ဂှ်၊ ဒးလးသ္ကဝ်ရ။ ယဝ်ရသၠးယဲဒိုက်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး အခိုက်မန်ဟေၚ် ဒးကၠောန်ဗက်စရ၊ တြုံတၠသ္ၚိတံပၠန်လေဝ် သမ္ဘာဇကုသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ချိုန်တီကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴတုဲ ဒးၜံက်တိဗဝ်ဖဴမွဲ သွက်ဂွံၜံၚ်ပၟတ်ဗဂီုဇကုရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး တိဖဴဒစိတ်န၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး တိဖဴထပှ်နၜံက်ကေတ်တုဲ၊ ဗဝ်ဖဴစွံလဝ် ဗ္ဒာဲဇံၚ်သ္တိက်ၜံၚ်ပၟတ် လ္ပာ်တဲပါဲရ၊ ဗ္ဒာဲဖဴဂှ် စွံလဝ်ဍာ်မွဲဂရ သွက်ဂွံသိုဟ်တၟံ ဍိုတ်စံၚ်လဝ်နူဖဴဂှ်ရ၊ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဖဴဂှ် ဒးဒှ်အတိုၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠိၚ်ဖဴဂှ် ဒကေတ်မွဲတၞုၚ်ဓဝ်ရ၊ မွဲတၞုၚ်ဂှ် ဒုၚ်စကဵုဇမၠိၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠေံအနာံဖဴ ဒးကေတ်ၜါတၞုၚ် တုပ်ကဵုအနာံဇံၚ်ဂှ်ရ၊ အနာံဖဴဂှ် လဇံက်ဗကိတ်ကဵုသၟန်ဇမၠိၚ်ဇံၚ်တုဲ ဒှ်ဖဴညးတံရ၊ (ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ညးတံသၠးဂဝ်ဂၞဴ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတုဲ အပေါတ်ကြိယာ သွက်ဒးပ္ကောံကေတ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟၟဲရ၊ ညးတံဒုၚ်ထပက်ဂဥုဲ စကေတ်ဂဥုဲမ္ဂး ကမၠောန်သၠးဂၠံဂဝ်တုဲမံၚ်ကီုရ)။ ===၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်=== ကာလကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ၊ ဒက်သုက်နကဵုဇုက်တောဝ်သ္အးဇ္ၚး၊ ခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ ရေက်ထပိုတ်ကၠေံ နကဵုၜုန်မြက်ကေက်က် မသ္အးဇ္ၚးကီု၊ ဟွံသေၚ်လ္ၚဵုဂှ် ကရေက်ကေတ်သၞဒုန်၊ ဇိုတ်သ္အးကၠေံတုဲ၊ ရေက်ထပိုတ်သုက်ရ၊ တုဲကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ကောန်ၚာ်နကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂီုဂီုရ၊ တုဲဖုံဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ပၠန်၊ တုဲမ္ဂးဂွဳထုဲကောန်ၚာ် နကဵုယာတ်သ္အးဇၚး ဗွဲမဂပ်ဝ်တုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ကောန်ၚာ် (ကာလလၟုဟ်ဝွံ) ကၞာဲသၟးဂၠိုၚ်ရ။ '''ဗွဲသတိ'''။ ။ (မူဟိုတ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဟီုမ္ဂး၊ အရေဝ်မၞိဟ်ဇၞော်မန် ခမဳသၚ်တံနွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ သၟိက်ဂွံတီဗွဲခ္ဍန်ဂှ်၊ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲမန်တံကျပၞာန်ညးတုဲ၊ ဂကူပိုဲမန် ဣဓိညံၚ်ဂွံဟုတ်စှ်ေအာဂှ်၊ ပိုဲဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ ကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကြိယာ သွက်ဂွံဂုမ်သ္အးဩောံသ္ၚု၊ ဍေံမဒှ်စၞအာဟာရ ပိုဲမန်ဗွဲပရဲဂှ်မွဲသာ် သဘဴကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ညးလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံစွံပ္ကောံလဝ် အပေါတ်မပ္တံ ထၟိက်နာနာသာ် ဟွံသ္အးဇၚး သွက်ဂွံထောံကၠေံဂှ်မွဲသာ်၊ ဒှ်သ္အးကၠေံဩောံသ္ၚု နကဵုကြိယာဂှ်တုဲ ဩောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်ပုၚ်တုဲမ္ဂး ပိုဲခရှ်တံကီု၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ဒးစဒးကဵုပိုန်ပပြဘိုက်ရ၊ စဟာပ်ဒးပုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဣဓိလဟုတ်စှ်ေအာ၊ ကျာ်ဩဳပၠိုတ်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် နွံအဓိပ္ပါယ်သာ်ဝွံရ၊ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ယဝ်တီပရေၚ်ဏံမ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ်ရ)။ (ကၠာတေံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သ္တိက်ကောန်ၚာ်တၟိတၟိ သာ်လဵုရောဟီုမ္ဂး လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်မသုန်စှ်ေသၞာံတေံ၊ ညးလ္ၚဵုတံသ္တိက်ကောန်ၚာ် နကဵုထးထဝ်ဟွံသေၚ် ညးဒိုက်ဝါတ်တံဂှ် သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲခွက်ဆုလံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ကေၚ်ဆဵုဒဗကီုရ၊ ယဝ်ထးဆုမ္ဂး ကၠောန်လဝ်ခ္ဍံခ္ဍံ ကဵုဂၠိၚ်မံၚ်ညိတုဲ လ္ပာ်စွံက္ဍိုပ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဗီုက္ဍိုပ်ခၟဴၜိုပ်ထဝ်တုဲ လံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲထးဂှ်ဟေၚ် ညးဇၞော်မန်ပိုဲကၠာတေံ သ္တိက်ကၠုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ရ။ ခွက်ထဝ်ဂှ် ညးတံကၠောန်လဝ်တုဲ ဏာအပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဃံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ယဝ်ရညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်မွဲမွဲမ္ဂး အာပ္တီဃံၚ်တုဲ ကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ် သွက်ဂွံသ္တိက်ကောန်ၚာ် မဒှ်မၞိဟ်တၟိဂှ်ရ၊ ကွာန်ဇၞော်မ္ဂး ခွက်ထဝ် ၜါ-ပိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မကၠောန်စွံလဝ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်ပရေၚ်ဇုဇဗဴလ နော်နာဲပိုဲမစွံပပ္တိုန်လဝ် အခိုက်ကၞာဝွံ ပိုဲညာတ်ကေတ်ဇုဇဗဴလပိုဲ မဂတာပ်ခေတ်ဗွဲမလောန်ဟေၚ် တီကေတ်မာန်ရ၊ မူဟိုတ်သ္ဂး ဟီုသာ်ဂှ်ရောမ္ဂး ကာလအာကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ်ဂှ်ရ ကိစ္စစုတ်စရၚ် ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် တုဲဒှ်အာမွဲအလန်ဓဝ်ရ။ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ ပွမသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံတုဲ၊ ယဝ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲထးထဝ်ဟွံမာန်မ္ဂး သ္တိက်ကောန်ၚာ်လ္တူကၞဳ ဗွဲသ္အးဇၚးဂှ် ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။) ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ သုက်ကုတ်ထပိုတ်ပ္တိတ်နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဣမိတံ အာတိုပ်ကၠေံ ပ္ဍဲကတိုၚ်ၜံက်လဝ်တိဖဴရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ဟွံတိုပ်ပ္ဍဲကတိုၚ်တိဖဴ၊ အာတိုပ်ကၠေံအတိုၚ်ကိုန် တိုပ်သုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ဗွဲသၞောဝ်ကိုန်ဝွံ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ၊ ပသာ်မ္ဂး၊ တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဒဂိုန်၊ ခ္ဍဲသဳမ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်၊ ဝှ် ၊ ကထိုန်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုမြေက္ကသဵု၊ ပုဟ်၊ မာ်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ရ၊ ဗွဲကိုန်ဝွံတိုပ်သုက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ပိုန်ဂၠိုၚ်အာယုက်ဂၠိၚ်ရောၚ်၊ ပိုဲမန်ပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဝွံရ၊ (ကိုန်တုပ်သုက်ဗွဲလ္တူတေံလေဝ် ကံက်ပ္တိတ်နူလောကသိဒ္ဓိရ။) ဒေသလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တၟိ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ဣမိတံပြုပြေၚ်ကဵုရ၊ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး ဇဗၠုဒစိတ်တၞး၊ သတ်ပိမ၊ ဟွံသေၚ်ဒစိတ်မ၊ ဩန်မွဲဒကေဝ် ဟွံသေၚ် မသုန်မး၊ လိခ်မွဲအုပ်၊ တဝ်ဏှ်ေမွဲတၞုၚ်၊ မှၚ်မွဲပလၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်တြုံမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမ္ဂး ဇဗၠုခထပှ်တၞး သတ်ထပှ်မ၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴတၟိမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ ဣမိဝွံ ပၠာဲကေတ်ဂစေံစၠန်မွဲပ္ၚာန်၊ တိတ်အာက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ '''ယွံဒေဝတဴသူကၞေၚ် က္ညကၠုၚ်ပစၟတ်သမ္တီကောန်ၚာ်ဝွံညိ'''ရဴသာ်ဝွံ တိတ်နိမန်ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ကဵုပသမ္တီရ၊ ကာလက္လေၚ်လုပ်ဇရၚ်ကောန်ၚာ် ဣမိဂှ် လၟုဟ်လုပ်ဍာ်ဂစေံစၠန်မြမောဝ် နူကဵုက္ဍိုပ်ကၞိန် ဒဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲကောန်ၚာ်ရ၊ (ကပေါတ်ဒေဝတဴသူကၞေၚ်တံဂှ် လ္ၚဵုမွဲတ္ၚဲ လ္ၚဵုၜါတ္ၚဲ၊ လ္ဒဵုဒဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးတံစွံလဝ်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ်လေဝ် ဒေသမန်လ္ၚဵုနွံ-ဒေသမန်လ္ၚဵု ဟၟဲရ။) ===၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ယဝ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဣမိဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ပလေဝ်ပလေတ်အတိုၚ်နဲကဲဣမိတံတုဲ၊ ပ္တိုန်သ္တိက်လဝ်လ္တူဇံၚ် ၜံၚ်ပၟတ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ညံၚ်ဂွံညောတ်အာပြဟ်ပြဟ်ဂှ် ဂတ်ဒက်ဂွဳလဝ်ဗုၚ် နကဵုယာတ်ပူလဝ်ဗုၚ်တုဲ၊ ကေတ်တၟံဍိုတ်စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲဖဴဂှ်တုဲ၊ သိုဟ်ဖျေံပ္ဍဲဍာ်ဂရ၊ ဟံၚ်ပ္တိတ်ဂွဳကဵုယာတ်တုဲ၊ ပ္ဍိုက်စွံလဝ်လ္တူဗုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒုၚ်မာန်ရ၊ အဃောပ္ဍိုက်ဍိုတ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟွံကတဴလုပ်ဒဵုစၞာံဗုၚ် တဴသၠိုက်အာဂှ် မ္ဒးပသ္တိရ၊ ပၟတ်ဖဴဝွံလေဝ် မ္ဒးပဒှ်လဝ်လၟိုန်ရ။ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုစွံဂရုၚ်မွဲမ လ္တူက္ဍိုပ်သ္တိက်သၟတ်ဗြဴဂှ်ရ၊ ရန်တၟံ အာဗီုအခိုက်ညးတံအဆက်ဆက်တုဲ၊ ပ္ဍဲဂရုၚ်ဂှ် ဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒးနွံရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဖေက်လကိုတ်ဒှ်၊ ဆီတိုန်ဒှ်ဂှ်ရ၊ နကဵုဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒက်ဂတ်လဝ်မွဲမွဲဒၞာဲမ္ဂး၊ ဆေဝ်ဒဝ်ကဵုအန္တရာဲ သာ်ဂှ်မာန်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ကာလပၟိက်ကိစ္စမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်မ္ဂး သၟိက်ဂွံဗွဲမပြဟ်ဂှ်ဒှ်ရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဍာ်တှ်ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂှ်၊ ညးတံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သိုၚ်တှ်ဟွံထောၚ်ဇဳဏီ ကောန်ၚာ်မဴဟွံအိုတ်၊ တှ်ဂှ် တေၚ်ကၠုၚ်ဗွဲမလောန်မ္ဂး သ္ၚိတှ်ဂှ် လီုအာကီုဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚိတှ်ကလိုအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလာဲအာမ္ဂး ဇၞတ်ချိုန် ပလာဲကဵုသာသာရ၊ စၞအာဟာရ မပ္တံကဵုဍာ်လဂမ်၊ ဍာ်ဂမ္တဴတံဂှ် ဒးသုၚ်စကဵုဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ဣမိဂှ်လေဝ် သွက်မိကောန်ၚာ် သ္ဂောံထတ်အာဗွဲဂတ၊ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ် ဒးမၚ်မွဲကဵုဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ပွမသုၚ်မိတ် ဟုံမိတ် သုၚ်ဂဥုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုလၟိုန်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠာဟွံစပုၚ် သွက်ဂွံဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ထၟောတ်ကေတ်ပုၚ် ပန်ထၟောတ်တုဲ မ္ဒးဗဇဴ ပ္ဍဲဒကဴဖဴပန်လ္ပာ် ဒဵုကဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ။ ===၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ=== သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ်၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟတ်ဇၞော်တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ပ္တုဲကဵုဝတ်နာနာသာ် မပ္တံစံၚ်ဍိုတ် သိုဟ်ဍိုတ်ဖုံမိတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဗြဴတၠတှ် မထတ်ယုက်တံလေဝ် ကၠာမိကောန်ၚာ် ဍာ်တှ်ဟွံထတ်ရိုက်ဏီဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ဗၟဴ ကဵုတှ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ညးမဒှ်ကလောမိဿဟာဲ ဌာန်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်သ္ၚိစၟဳရံၚ်ကောန်ၚာ်မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴပိုဲမၞိဟ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်မၞိဟ်တၟိကီုရ၊ ညးတၠသ္ၚိတံပၠန်တုန်လေဝ် ပ္တုဲတဴဝတ်လ္တူမၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်တံပၠန် ပွမဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်သွနာနာသာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗ္စပုၚ်သတ်ဗြဴ ကဵုသွစၞဗွဲမဒးရးပၠန်ရ၊ ညးမွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဝတ်ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်ပၠန်ရ၊ အခိုက်ဏံဝွံ ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ပိဗ္တံပိတ္ၚဲ မိပ်ပဇြိပ်ပ်ကရိုက်ညးကဵုညး ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။ ===၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== နူကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်ဂွံပိတ္ၚဲဟွံသေၚ် မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး ဣမိဂှ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ၊ မၞိဟ်ၜံၚ်ပၟတ်အလန်ပဌမမ္ဂး လ္ၚဵုဂှ် ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်မ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် မသုန်တ္ၚဲ၊ လဗြဴကေၚ်ၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ပၟတ်ပၞာၚ်တုဲမ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ ညးတံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်အိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ဣမိဝွံ ကေတ်ပုၚ်ပန်ထၟောတ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ဇဗၠုပန်တၞး၊ နော်မွဲတၞုၚ်၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ပုၚ်မွဲထၟောတ်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ်၊ ပၟတ်နူဖဴၜံၚ်ပၟတ်လ္ၚ၊ ဍာ်မွဲဗြံက်ကေတ်တုဲ၊ စှ်ေအာတိဂတမုက်သ္ၚိရ၊ အပေါတ်စပ်ကဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တံဂှ် စွံပ္ဍဲတိ(လ္တူသ္ကဝ် လ္တူခတဵုဂှ် ဟွံကေၚ်မိၚ်)တုဲ စဝ်ဖျေံဍာ်လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်ရ၊ အဃောမစဝ်သိုဟ်ဖျေံဍာ် လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်၊ သာ်ဝွံမဟီုပ္တီ(ဗလိဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴ လေဝ်ဟီုဂး) '''ဒေဝတဴဖဴရ၊ ယွံဒေဝတဴဖဴ မၞးအာမာန်ရ''') ဂလာန်ပ္တီ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ရန်တၟံသာ်လဵုတုဲ သ္ပရောဂှ် ဟွံတီ ဒေသလဵုရောဂှ်ဟွံတီတုဲ ပွဝွံ ဒှ်ဆအယာံမာတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရောၚ်၊ ညးတံသ္ပသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ကရိကၞာဲမွဲသာ်ကီု၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံဂှ် ဟွံတီသက်သက်ရ။ ပွမပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ဗ္စူလတ်သ္ကဝ်မွဲထၟူတုဲ သ္ပဂြောပ်ကၟာတ်လဝ် လ္ပာ်လ္တူကဵုယာတ်ရ၊ ထၟူသ္ကဝ်ဗ္စူလဝ် လ္တူဍိုတ်ဟွံသေၚ် လ္တူဆုဒကုတ်ရ၊ (ကၠောန်နဲဗီုအုပ်ပဠက်ရ) မိကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဂ္ဇံပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ်တုဲ ဣမိကေတ်နၚ်ဍိုတ်စံၚ် တၟံစံၚ် ဓလုက်စုတ်ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်တုဲ ပက်သိုဟ်ကဵုဍာ်သၟုဟ်ဂမ္တဴ တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ် အုပ်ဂမ္တဴကၠုၚ် နကဵုသၟုဟ်ဂှ် ဍာ်ပဠက်မၞိဟ်ဇွောဝ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ဣမိလေဝ်သ္ပသာ်ဏံ ဍိုတ်စံၚ်ဒဵုဂံက် မွဲမတုဲမွဲမ ဒဵုပေၚ်ပိမရ၊ ရန်တၟံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ယဝ်ပဠက်တိတ်မ္ဂး ပ္ဍဲခန္ဓဇကု မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ကၠိပပ်ဟွံသ္အးဇၚးတံဂှ် ဇွောဝ်တိတ်အာကရောံဍာ်ပဠက်တုဲ၊ ဍာ်ဖျုန်ဆီ ပ္ဍဲတၠခန္ဓဂှ် သ္အးဇၚးအာအိုတ်ရ ဣမိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သိုဟ်ဍိုတ်ဒဵုပေၚ် မသုန်မလေဝ်နွံကီု၊ ပွမသ္ပသာ်ဏံဂှ် မန်ဂမၠိုၚ်'''အုပ်ဟဂမ်'''ဟီုဂးစရ။ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အုပ်ဟဂမ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်တၟံဍိုတ်သၟးဟွံသေၚ် ဗၞဲထဏေက် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်သၟူဍေံရ၊ ရန်တၟံသွက်ပၞေတ်သရ ဂွံစိန်ဝုန်တုဲ အုပ်ဗၞဲလေဝ် ညးတံသ္ဂးပၠန်ရောၚ်၊ ကၠာဟွံဂွံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးလ္ၚဵုဂှ် အာဂၠာဲၜှ်ကေတ်တၞးဓယာ် လ္ၚဵုဂှ်အာဂၠာဲၜှ်ကေတ် တၞးယးမတ်ဗ္တံဂှ် ၜိုဟ်လဝ်ဒဵုကဵုဖောဝ်တုဲ ကာလပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ဟွံသေၚ် ကာလအုပ်ဟဂမ်တုဲဂှ် သွက်ဂွံဟုံဍာ်တၞးဓယာ် ဟွံသေၚ် ဍာ်တၞးယးမတ်ရ၊ ကာလဟုံဍာ်ဂှ်လေဝ် ပါဲနူဍာ်ဏံတုဲ ညးတံဟွံကဵုဟုံရ၊ တုဲမ္ဂး သဘဴမၞိဟ်ဗြဴဟုံဍာ်ဂစေံစၠန်ဂန္ဓရာ ကျိုၚ်ကျဝ်ကေတ်ဗွဲမ္ဒးရး ဗွဲမသ္အးဇၚးတုဲ ဇံၚ်ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ပလီုထောံရ။ လ္ၚဵုပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ စဝ်ကပေါဝ်ပ္တုဲထောံလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲပ္တုဲသီုၜါကာဂှ် '''စဝ်ကပေါဝ်ဇံၚ်ဖဴ''' ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ သီုစဝ်ကပေါဝ် သီုခုတ်ယၟု သီုစၚ်ကတောဝ်လေဝ် သ္ပအိုတ်ရ။ ===၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ၜိုန်ရမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲကီုလေဝ် ရန်လဝ်သွက်သမ်အုဲ သမ်အေၚ် ဟွံသ္အးဇၚး ပ္ဍဲခန္ဓညံၚ်ဂွံဆက်တိတ်အာ ဒဵုကဵုအိုတ်အာ ညံၚ်ဍာ်ပဠက် တိတ်ဟွံသ္ဂုၚ်အာဂှ် ညးတံကဵုဆက်ကေတ်အာ ပၟတ်ပၠန်လေဝ်နွံကီု၊ ရန်လဝ်သွက်ထိုၚ်ကောန်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံအေဲစှ်ေအာတုဲ ဆက်ပ္ဍိုက်အာဍိုတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်၊ မိိပ်ဇြိပ်မံၚ်မ္ဂး ပွမပ္ဍိုက်ဍိုတ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ပိတ္ၚဲဟေၚ် ညးတံကဵုသ္ပရ၊ ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဖဴကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ပလီုရိုဟ်ထောံကၠေံဂၠိုၚ်ရ၊ ပွဝွံလေဝ် တန်မံၚ်လ္တူတၠခန္ဓ ထတ်ဟွံထတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဒွိၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ အပေါတ်ကြိယာ ဇြိုၚ်ညိညကီုလေဝ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်၊ ဍာ်ဂံက်က်လေဝ် ဟွံကဵုဟုံ၊ ယဝ်ပၟိက်နွံမ္ဂး ဟုံဍာ်ဂီုဂီု ဒဵုကဵုပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်လေဝ် ဂွံကေၚ်ဆဵုထဗဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရောၚ်။ ===၈။ နိဂီု=== ကေၚ်ကာပွမသၠးဂဝဂၞဴတုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲမ္ဂး ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဗွဝ်ဖဴကီု ရိုဟ်ပလီုထောံရ၊ စိုပ်ကာလဒိုအ်ထောံနူပ္ဍိုက်ဍိုတ် ဒိုအ်ထောံနူၜံၚ်ပၟတ်တုဲမ္ဂး ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴဂှ် အခိုက်ပိုဲမန်တံ တုဲဒှ်စိုပ်ဒတုဲအာရ။ ==ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု== ပွမစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံ ဆက်ကၠုၚ်လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲရ၊ ပပ္တံနူရာဒနာမိက် '''သဳလိဿနိစ္စံ ဝုဍ္ဎာ ပစာယနော စတ္တာရောဓမ္မာဝုဍ္ဎန္တိ အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ''' ဂှ်ရ၊ သာ်လဵုဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ရော ဗွဲခ္ဍန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိညရ။ လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ နွံတြုံကဵုဗြဴညးၜါ ဂွံကောန်ၚာ်မွဲ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် အာကလံမအံက်ဇကု ဒဒှ်မံၚ်ဣသိမွဲ ဒ္ဂိုန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်တေံရ၊ ခါညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ကလံတုဲဂှ် ဗွဲဂါထာလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုရ၊ ခါရကောန်ၚာ်ဂှ် ကလံလဇုဣသိဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်တုဲသၟာန်တိုန်၊ ပသာ်လဵု ဟွံရာဒၞာကဵုကောန်ပိုဲရော၊ ယဝ်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်မှာထေရ်အာနန် မပဒတဴဒၟံၚ်ဗ္ဒာဲကျာ်တြဲပိုဲတေံ၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴလေဝ် ပၚောံအာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလံမှာထေရ်အာနန်ရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် မှာထေရ်အာနန် ရာဒၞာမိက်နဂါထာ ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်၊ ညးၜါသၟိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်နဲကၠာတေံရ၊ ယဝ်သၟိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်ကျာ်တြဲညိရဂး၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတုဲ ကလံကျာ်တြဲရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုပၠန်ရ၊ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲဟွံရာဒၞာမိက်၊ သၟိက်မိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲပၠန်ရ၊ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ်ကျာ်ဟေၚ် ညာတ်ဒးကောန်ၚာ်ဏံ အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရာဒၞာမိက် '''အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ'''မ္ဂး ဗၠေတ်အာရောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံရာဒၞာမိက် ညံၚ်အာယုက်ကောန်ၚာ်ဏံ ဂွံဂၠိၚ်ဂှ် သာ်လဵုဂွံပရော သၟာန်ကျာ်တြဲရ၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရမ္ဂး ကဵုဗှ်မ္ၚဵုဒ္စာံဗ္တံ ဒ္စာံတ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်မာရဏကၠုၚ်ကေတ်ဏာ ကောန်ၚာ်ရောၚ်၊ ချပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ။ ဟိုတ်နူကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ရ၊ သၟိၚ်မာရဏဂှ် လုပ်ပ္ဍဲဓဝၚ်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ဟွံမာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ လောန်အာထပှ်တ္ၚဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်မာရဏ သွက်ကၠုၚ်ကေတ်ဏာကောန်ၚာ်ဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲသက်သက်ရ၊ ပေၚ်ဒ္စာံဗ္တံဒ္စာံတ္ၚဲတုဲ ကျာ်တြဲရာဒၞာမိက်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံကီုရ၊ ပွိုၚ်ဒစာံဗ္တံဒစာံတ္ၚဲ ကျာ်တြဲမွဲဟာန်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ပုတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ်တုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲမွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်တံ နကဵုအာဟာရဘောဇိုန် နာနာသာ်ဟွံသ္ကုတ်ရ၊ သ္ပပဓာန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓရ်မ္ၚဵုတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် အာယုက်ဂၠိၚ် ပိုန်ဟာန်လေဝ်ဇၞော်မောဝ်အာရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ညးကၠုၚ်ကလၚ်ဓဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် လာၚ်မုက်ကြာတ်ကြော သ္အးဇၚးကၠေံဇကု နကဵုဍာ်မ္ၚဵုအိုတ်ရ၊ ကာလစဴအာ ညးတံကေတ်ဖျဴဏာဍာ်မ္ၚဵုတုဲ လၟုဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ပပ္တံနုတ္ၚဲဂှ်တုဲ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တုဲ၊ ရန်တၟံသွက်အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ဒြပ်ကသပ်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကျာ်ဩဳဂွံနွံဂှ်ရ၊ သ္အးဇၚးကၠေံ ပွမကၠိပပ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ပေါဲကာမ္ၚဵုမွဲ၊ ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်'''မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်'''ရ။ * ('''ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ''') သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဣမိတံဟွံသေၚ် ညးအာယုက်ဇၞော်တံ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပြုပြေၚ်ကေတ်ခါန်လဗံက်ခၟရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ပိ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်မသုန်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ထပှ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ဒစိတ်၊ ရဴဝွံ ပြုပြေၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲလဗံက်သွက်ဣမိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်ခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ကဝေက်သၠိက်၊ သွခၞံကြုက်စုတ်လဝ်ရ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ၜံက်၊ တၞိၚ် တောဝ်ပလုဲစုတ်လဝ်တုဲ သွက်ဇိုန်ကဵုညးလွဳဝတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ သၞေက်၊ မဂွါ၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ လကံက်တဲ၊ သၞေက်၊ မဂွါတံ ပ္ကောံစုတ်လဝ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်မွဲရ၊ ယဝ်လဗံက်ပိမ္ဂး မွဲဂှ်သွက်ဣမိ၊ သၟေဟ်ၜါဂှ် လဗံက်ဗဴလေဝ် ကော်စရ။ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပ္ကောံကကေဝ်လဝ် ကပေါတ်ဗွဲမရုံဂပ်နာနာသာ်တုဲ၊ ကပေါတ်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပပ္တံနူဍာ်မိတ်ကပေါဝ် နုၚ်မ္ၚဵု ဂအဳတံအိုဿီု ကပေါတ်ပွမ္ဒးရပ်စပ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဘိက်ပၟိၚ်လဝ်မၞိဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ကီု၊ ယဝ်ရဗှ်မ္ၚဵုဖာပ်သၚ်ကီုမ္ဂး အာစာတၠဂုန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် အာနိမန်လဝ်ကီုရ၊ စိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် မ္ဒးပြုပြေၚ်လဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် စွံလ္တူဂအဳ ဂတမုက်သ္ၚိရ၊ ခ္ဍအ်ဇဗၠုမွဲ ဂစေအ်မွဲပ္ၚာန် ဒ္ၚောဝ်မွဲ ဍာ်ကၟုဟ်မွဲထၟာဲ ပြေၚ်စွံလဝ်တုဲ၊ ကပေါတ်မပ္တံ ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ တွဵု မြတံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစွံဗ္ဒာဲလဝ်ဇရေၚ်ဂအဳဂှ်ကီုရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဣမိ ဟွံသေၚ် ညးဗၟဴတှ်ကဵုကောန်ၚာ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကမံက်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဖုံပၠဳလာၚ်မုက် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚးကၠေံ ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဖုံပၠဳကဵုဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်ပၠန်ရ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ကပေါတ်တံ ပွမရပ်စပ်လဝ် ကာလၜံၚ်ပၟတ်တေံ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်တုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်သ္အးဇၚးကၠေံရ၊ တုဲမကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး လာၚ်မုက်ဇကုတုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကလေၚ်စဝ်ဍာ်မိတ်ကပါဝ်ကဵုမိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်သီုဖအိုတ်၊ ဒုၚ်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ သွက်အန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ်၊ သွက်ဂွံသ္အးဇၚးကၠေံဇကုအိုတ်တုဲ လံက်ဖုံဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ တၠသ္ၚိတံ ဒုၚ်ကဵုပလေၚ်ခၟိုန် ဗြာတ် ကုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်အိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံကာလမပြာပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိ မပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံဂှ် နတဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ရန်တၟံသွက်ကောန်ၚာ်တုဲ ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲနာနာသာ်လေဝ် ညးတံကဵုခၟအိုတ်ရ။ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ မိကောန်ၚာ်ဂှ် မိန်ကေတ်ကောန်ၚာ်၊ စွံပ္ဍဲလဒေါဝ်သ္ၚိ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ဒစိတ်၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴထပှ်မ္ဒးဗိုၚ်လဝ်တုဲ ကေတ်ချာမွဲတၞုၚ်၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဒက်လဝ်လစိန်မတ်ဗ္ကေတ်မွဲဇြေဟ်ရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ရပ်လဝ်တုဲ ကလံက်ဍာ်ပ္ဍဲသၠိုၚ် မစုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲ ဂါထာ ၜ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဖ္ဍောတ်မွဲလ္တုန် ဇီုကၞေၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတဲရ၊ ကောန်တြုံမ္ဂး ဂါထာဒစိတ်လ္တုန်၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂးထပှ်လ္တုန်ဖ္ဍောတ်ရ၊ ရဴဝွံ ၜ ကောန်ၚာ်မ္ဂးရ ၜ တုဲ လစိန်ဂှ် မ္ဒးကွက်စုတ် ပ္ဍဲကံကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ကွာၚ်လဗံက် မစဳရေၚ်လဝ်ဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ် မ္ဒးဇိုန်ကဵုဣမိတုဲ သွက်ကွးဣမိဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုသွတ်မွဲ မ္ဒးဇိုန်ကဵုရ၊ ဇဗၠုသွတ်ဂှ် ခါန်လေဝ်ဂးရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ကၟာမ္ဂး ဗလိုပ်မွဲစွံရ။ ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုပၠန်၊ ကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဝေၚ်ရ၊ ပွမဝေၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုဂှ် စွံလဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်သ္ၚိ၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠကောန် ဗၞတ်ပိပန်မသုန်တြဴ ဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဆက်လဝ်တဲ၊ ဒွုဲဝါဲလဵုသ္ဂးတုဲ ညးတံပ္ကောံပၠောပ်တဲဆက်လဝ်ဂှ်ရ၊ တုဲဆက်ဒယှ်ေတိုန် '''ဒွုဲဝါဲလဵုဒွုဲဝါဲလဵု-ဝါဲလဵုရောဟွံသေၚ် ကြေၚ်ဇမ္ဗူရှ် ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ''' သာ်ဝွံ ဒယှ်ေအာဒွုဲ ယူဒံၚ်ဂေတ်အာကောန်ၚာ်ဂှ် ၜါပိပန်လ္တုန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ၜပ္တိုန်စရာဲကောန်ၚာ်လေဝ် သ္ပကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်တုဲ ညးဇၞော်တံ ရာဒၞာမိက်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒှ်တသိုက်ပိုန်ဟာန်၊ အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ကျာ်ဩဳကဵုဂွံနွံကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်မ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံပ္တိုန်စြာဲကောန်ၚာ်တုဲ သ္ပအိုတ်ရ၊ ကာလၜကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် ဂါထာၜကောန်ၚာ်ဂှ် ညးတံဖ္ဍောတ်အိုတ်ရ၊ ဂါထာၜကောန်ၚာ်လေဝ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန်ဟွံတုပ်၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညကီုရ၊ ရန်တၟံၜကောန်ၚာ်ဂှ် တုပ်မံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲတုန်''' '''( ခၟမွဲ။ )'''။ နူကဝ်တိုန်ရ၊ ပိုဲၜကောန်စဴ၊ ရဴဂဴရတ်ပိ၊ ခၟမွဲစိ၊ ဣဓိဇၞော်ပၠန်၊ အ္စာပ္တန်လဝ်၊ ကျာ်ဂေါတမ၊ ပၠလျးဖျဳဖျဳ၊ သ္ၚဳဗဵုအံသဝ်၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လာ၊ နဳလာဩန်ထဝ် ဒယှ်တမ္ညဝ်၊ အသဝ်နုဘဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟၜါ )'''။ ဝွံခၟၜါ၊ သာရထဳအဴ၊ ကဵုဒှ်စဴညိ၊ တိုက်ထဝ်ဩန်စိ၊ ဣဓိနွံကီု၊ သီုသက္ကဝဝ်၊ ဖဵုပန်မက်ပတ်၊ သစ္စပန်ဂှ်၊ တဲစှ်ရိုဟ်လဝ်၊ ကဵုဂွံပၟဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ၊ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိ၊ '''( ခၟပိ )'''။ ခၟပိဟေၚ်၊ အ္စာကၠောန်လဝ်၊ သီုဓဝ်ဟဳရိ၊ ကောံမၞိက်ပိ၊ သိနေရုဟေၚ်၊ ပြေၚ်သိန္နရာဇ်၊ ဗ္ကေတ်ဒဝါန်၊ သဏ္ဍာန်မတ်ဗ္ဂဲ၊ မၞိက်ပြဲဂွံညာတ်၊ ပ္ဍဲလောကဓါတ်၊ ဇာတ်ဝေဿန္တဝ်၊ ကဵုတန်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟပန် )'''။ ဝွံခၟပန်၊ သစ္စပန်အဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ သၟိၚ်ဝၚ်ပန်စိ၊ ဒမၠိကဵုဆဵု၊ မ္ၚဵုဟောဒြာ၊ ကြဴတဲပြာကတ်၊ ကွတ်စှ်ဒ္စာံ၊ သိုန်သ္ကဵုရံက်ရာ၊ ဖဵုရာဒၞာ၊ သီုသဒ္ဓါအဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟမသုန် )'''။ ဝွံခၟမသုန်၊ သဳမသုန်ဂှ်၊ ကဵုပ္ဍေန်ဍဟ်ညိ၊ အာယုက်တန်စိ၊ နာမဒိဃာ၊ ကဵုဂွံမြာကီု၊ ဒယှ်ကမြဴ၊ ညံၚ်မဟောသဓ၊ တေဇတီုကၠီု၊ အနုဘဴကီု၊ သီုကြဳဇှ်အဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟတြဴ )'''။ ဝွံခၟတြဴ၊ သွဝ်တရဴဘုံ၊ အလုံံသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ညံၚ်နာဲမိသၟိၚ်၊ သၠိၚ်ပ္ဍဲနန်မြ၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ပ္ဍဲတိုက်ပဠူ၊ သူလေဝ်ပေၚ်န၊ ညံၚ်ဇောတိက၊ တၠထဝ်ဩန်၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ '''( ခၟထပှ် )'''။ ဝွံခၟထပှ်၊ အဘိဓဝ်ထပှ်၊ ကဵုဆဵုပြဟ်ညိ၊ ဓဝ်ကျာ်တြဲစိ၊ ဣဓိလ္တာ်ရ၊ တေဇမပြဲ၊ ဍုၚ်ဇၞော်တန်တဴ၊ စှ်တြဴအဵု၊ ကဵုဆဵုလောဲလောဲ၊ အာယုက်တန်ပြဲ၊ ပ္ဍဲသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံညိ။ ။ ('''သွက်ကောန်ဗြဴဂှ် ဂါထာတုဲဆဝွံရ။''') '''( ခၟဒ္စာံ )'''။ ဝွံခၟဒ္စာံ၊ မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍေန်ကဵုဍာံညိ၊ သဳဒ္စာံစိ၊ မဏိဖ္ဍုန်၊ အတိုၚ်ဂုန်ပြဲဖာ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ယွံသွံဂွဳစိုက်၊ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ကၠာ၊ ဟးစဴမတ်ၜါ၊ မှာစက္ကဝဝ်၊ ကဵုစရှ်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟဒ္စိတ် )'''။ ဝွံခၟဒ္စိတ်၊ အ္စာပ္တိတ်လဝ်၊ နူကဝ်တန်ရ၊ ရတ်ဒ္စိတ်ပၠ၊ ပတၠဂွံကၠုၚ်၊ နုၚ်နိဓိပြဲ၊ ဒ္စိတ်လောကုတ်၊ ဟွံယုတ်နူဂှ်၊ ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ပြဲ၊ တၠလျးတြဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ ဗၠးဗယိဘဲ၊ အိုဿီုရတ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်တံဂှ်၊ ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်ရ။ ။ ('''သွက်ကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးဖ္ဍောတ်ဂါထာဒဵုကဵုခၟဒ္စိတ်ဏံရ။''') * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲပၠန်။''' ၁။ နူတံပဌမ၊ ထ္ၜပ္တိုန်သၟတ်မွဲ၊ ကောန်ကွးတွဳဂၠောဲ၊ နဲအ္စာပါမောက္ခ၊ ဒၞာဲဒၞာဲအာဂတ၊ ကဵုဂွံဒှ်အ္စာညးညိ။ ၂။ နူမွဲထ္ၜပ္တိုန်ၜါ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ကၠာ၊ ဂုဏ်မိမၜါညိ။ ၃။ နူၜါထ္ၜပ္တိုန်ပိ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်စိ၊ ဂုဏ်ရတ်ပိညိ။ ၄။ နူပိထ္ၜပ္တိုန်ပန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်အ္စာပန်ညိ။ ၅။ နူပန်ထ္ၜပ္တိုန်မသုန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်ဓဝ်သဳလ၊ မသုန်ပြကာညိ။ ၆။ နူမသုန်ထ္ၜပ္တိုန်တြဴ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်အဴ၊ သွဝ်တြဴဘုံညိ။ ၇။ နူတြဴထ္ၜပ္တိုန်ထပှ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂှ်၊ ရတ်ထပှ်ပြကာညိ။ ၈။ နူထပှ်ထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စာံ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဍာံ၊ ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံညိ။ ၉။ နူဒ္စာံထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စိတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်လ္အိတ်၊ ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာညိ။ အာယုဒဳဃာ၊ မဟာသုခံ၊ ကဵုတန်မံၚ်ညိ၊ နိဗ္ဗာန်သမာဓိ၊ ကဵုစိုပ်ညိတန်('''နဂါထာဝွံဟေၚ် ဂကူမန်တံ စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်သ္အးဇၚးကၠေံတုဲ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ၚာ်အိုတ်ရ။''') * '''ဂလာန်ပသေက်ကောန် မွဲနဲပၠန်။''' '''တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃဂုန္နာ၊ မာတာပိတုဂုရုပဇ္ၛာ၊ အိန္ဒော ဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓိ ဘဝန္တုတေ။''' စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊ မိကဵုမၜါ အ္စာဥပ္ပဇ္ၛာဲ၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊ ဒေဝတဴစှ်ဒိုဟ်ကီု အိုတ်သီုစက္ကဝါ၊ သၟိၚ်ဂိတုတ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာ၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက်ယိုက်လဝ်တုန်၊ အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ ပါပကဵုပါဲဒဴ၊ သာမ္မယျကဵုစဴ မြာညိ၊ ဒိတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက်သတ်ယးမတ်ၜါ၊ အာယုက်သီုပိုဉ်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနဂ္ဃ၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ နူကဝ်တန်ပဌမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊ မှာဗြီုအ္စာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊ ဇၟာပ်ခၟကာလ လျတ်မၞိက်ရတ် မနွံကဵုကြဳဇှ်၊ ဘောဇိုန်နွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊ ဘုတ်ပိဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴသူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုန်ဇၞော်တေဇ၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမထ္ၜကၠာ၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊ နူမွဲကဵုဒဵုပေၚ်ရ ထ္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ။ '''ဣဝွံမွဲ''' ကဵုဒှ်နဲသေဌဳဇောတိက ကဵုပတၠဒြပ်ရတ်၊ ညးလဵုမွဲ ပကဵုပ္တောံၜတ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညး ဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊ ညးဂမၠိုၚ် သဂိုၚ်ဏာပကဵုမာန်၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ ဂုဏဝုဒ္ဓိ သဒ္ဓိ သမ္ပတ္တိ ကဵုသ္ဂေဟ်သွဟ်၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုနာဲသၟဟ်၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ်ကဵုနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟၜါ''' ညံၚ်ဇဋိလသေဌဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပလီုအလာ်နာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ညံၚ်ပျာဲသေဌဳတမၠာ၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေံမေတ္တာ၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊ ဒေဝတဴအလုဲစက္ကဝါ ကဵုဂွံရော်ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါ သီုၜါ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊''' ကဵုကလိဂွံနုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်္ဂါ၊ တဴလ္တူကျာ ဒေဝတဴကဵုဒးပလံၚ်နၚ်၊ ဒါနသီုကသူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒ္စာံဒိုဟ်၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ်ဝၚ် ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲကီု ဒးနၚ်ကွဲာဒဵုသ္ၚိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန်၊''' ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ဩန်ထဝ် ကဵုဂွံဒယ်ှတှ်ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝၚ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်ကုန်ကွ၊ သီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုခ်ရဴဂဴ။ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊ သတြုကဵုသဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴ တန်ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟမသုန်''' ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊ အာယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ်ကဵုဂွံဒုၚ်ခမဳပယျၚ်၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသိုဖအိုတ် ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေံသီုဝံသ၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇၞော်တြုံဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊ ဂ္ဇံဒေါဝ်ပေါဲဟေၚ် ရမျာၚ်ကဵုရှ်သာ၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟတြဴ''' ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုံဗြဴ၊ ကဵုဂၠိုၚ်ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခြိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေံစိၚ်၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်တမ္ညဝ်ကၠံၚ်၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဂၠံၚ်၊ လတူဖျေံကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗဝဝ်ဗတဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊ ဣဝွံရခၟတြဴ ကဵုနာဲတံမြာညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟထပှ်''' ကြဳဇှ်ဒယှ်တှ်လောန်လာန်၊ ပုၚ်ခၟထပှ်ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန် မိဒေဝတဴညးမသုန် မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ််ပသ္ၚိနန်၊ ဩဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊ ဩဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒၞဳ၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေံမေတ္တာ၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါဠ၊ တ္ၚဲဏံမိကဵုမ ထ္ၜနာဲတံဂွံယးတၟးအာ၊ ဇယသီုလာဘသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵု ဖ္ဍုန်လတူသိသ၊ ယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ်မသုန်ကဝ်၊ ခၟထပှ်တိတ်တွံလဝ် သီုထပှ် ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတံကလိဂွံညိရအဴ။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူ ဂကောံစရာဲလိခ်ပတ်မန်''') * '''ကပေါတ်လဗံက်''' '''သၟတ်တြုံမွဲ-''' ၁။ ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ၂။ သတ်ဒ္စိတ်မ၊ ၃။ သွဒ္စိတ်ပ္ၚာန်၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး၊ ၆။ ၚုယ်မွဲမ၊ ၇။ ပလေၚ်ဒ္စိတ်ခၟိုန်၊ ၈။ ကွာၚ်ဒ္စိတ်မ ၉။ ကပရာၚ်မွဲ-ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမွဲရ။ '''သၟတ်ဗြဴ-''' ၁။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၂။ သတ်ထပှ်မ၊ ၃။ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ပလေၚ်ထပှ်ခၟိုန်၊ ၆။ ကွာၚ်ထပှ်မ၊ ၇။ သွထပှ်ပ္ၚာန်၊ ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲရ။ * '''ကပေါတ်ခၟ''' ၁။ သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ၊ ၂။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၃။ သတ်ပိမ၊ ၄။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး ကပေါတ်တံဂှ် စုတ်ကဵုနတုဲ ကမၠောန်(ကိစ္စ)တုဲအိုတ်မ္ဂး သတ်ဗြဴဂှ်ညးတဵုလဝ်ရ။ (သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ ဟီုမ္ဂး၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကေတ်တုဲ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံဒးကေတ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိ စွံခုၚ်ဇိုၚ်ပန်၊ လ္တူခုၚ်ဂှ် နုၚ်ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ်မြမောဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်ကြုတ်ခပဳဩောံမွဲ၊ ပိနုၚ်ဂှ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ ဗ္ဒာဲဂှ် ၜုန် မြ ကွဵုတံလေဝ်စွံလဝ်၊ ကာလဣမိဗလိုပ်ဂှ် ကၠာတဲဍာ်ခပဳဩောံ၊ ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မြမောဝ်ရ။) ပ္ဍဲမစဳရေၚ်လဗံက်ပၠန်လေဝ် ကောန်ၚာ်မွဲလဗံက်ပိ၊ ကောန်ၚာ်ၜါလဗံက်မသုန်၊ ကောန်ၚာ်ပိလဗံက်ထပှ်၊ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်လေဝ် ညးကဵုပြုပြေၚ်လဗံက်ထပှ်ရ၊ လဗံက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲထးမွဲ စုတ်ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဝေက်ကသပါမွဲခေါက်၊ သွခၞံကြုက်မွဲခေါက်၊ ကဂၠေဝ်မွဲခေါက်၊ သွခပဳဩောံမွဲခေါက်၊ ကခၞာမွဲခေါက်၊ ကွာၚ်မပၞဟ်မွဲခေါက်၊ ယိုဟ်သတ်ဆုမွဲခေါက်၊ စုတ်လဝ်တုဲ မွဲထးဂှ် မွဲလဗံက်မ္ဂးရ၊ လဗံက်ဝွံ ညးဗ္စမၞိဟ်ဗြဴဆောဖွက်ထပှ်ရ၊ ကာလစဂှ် သီုစသီုပါဲလဝ်ညိညဗ္ဒါဲဂှ်တုဲ၊ ကာလစတုဲ စၞညးပါဲလဝ်ညိညဂှ် စုတ်ပ္ဍဲနဒၠေၚ်တုဲ ကဵုမကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠေၚ်ဏာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုမဇၞော်တံရ၊ ယဝ်မကောန်ၚာ်ဟွံမွဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ယဵုဏာအာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုရ၊ ဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယဵုဂၠေၚ်ဏာစၞတံဂှ်ရော၊ ရန်တၟံညံၚ်ရဴစၞတံအိုဟ်တၟိုဟ်ဏံကီု၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဏံ၊ ဂတနူဏံ ကဵုဂွံအိုဟ်တၟိုဟ် ညံၚ်ရဴစၞတံဂှ်ကီု မဒှ်ရ။ * '''ပွမစၚ်ကတောဝ်''' ပ္ဍဲကွာန်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုစၚ်ကတောဝ်ကီုရ၊ ကညလစၚ်ကတောဝ်ဂှ် နကဵုတၞိၚ် ကေုာံ တောဝ်လမ္စံက် စၚ်ပထောၚ်တုဲ ဒက်လဝ်တောဝ်ဂှ် ဗီုကဝဴသၞေက်ရ၊ ကာလစၚ်ဂှ်လေဝ် ကၞိၚ်ကီု တောဝ်ကီု ကြောသ္အးဇၚးကၠေံတုဲ စၚ်မ္ဂး ဟွံဒှ်သရ-ရ၊ စၚ်တုဲဆီတိတ်မ္ဂး ညးတံစုတ်မိတ်မနာၚ်ရ။ * '''ပွမခုတ်ယၟု''' ကောန်ၚာ်သၠးနူဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပေၚ်ပိဂိတုတုဲဟေၚ်၊ ညးတံခုတ်တဴယၟုအိုတ်ရ၊ ပွအရာခုတ်ယၟုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံဟေၚ် ခုတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ချပ်စကဵုကျဇၞော်အ္စာတၠ ယာဲဇၞော် အပါဇၞော်တံတုဲ ခုတ်ယၟုလေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ခုတ်ယၟု ဗက်နာံတ္ၚဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး အခိၚ် တ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ယၟုတံဂှ် ချူကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ရ။ ပွမချူကှ်ေယၟု ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတုဲ ကွိုန်ညံၚ်ဂွံသဝ်စှ်ေဂှ် နဲဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ကဵုလၟုဟ်ရောၚ်၊ ပသာ်ရောဟီုမ္ဂး ဒုန်ကရေက်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု ပွမရပ်စပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာ၊ ပွမချိုတ်၊ ပွမကၠောန်ဇံၚ်ဖဴ ကာလၜံၚ်ပၟတ်၊ ပွမလးကၞဳတံဂှ်ရ၊ ဒုန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုရ၊ ယဝ်ကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်မ္ဂး ကုညးဂှ်ကွိုန်ဟၟဲ၊ မုက်မတ်ဟွံယးတၟး၊ စရာဲကျာ်ဩဳအောန်သဝ်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် အာဂတနူဏံ ယဝ်မိက်ဂွံကှ်ေသက္ကရာဇ်မ္ဂး ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် လ္ပကှ်ေစုတ်ညိ၊ ကှ်ေစုတ်ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ညိ၊ ကောန်ဂကူမန်တံ၊ ကာလခုတ်ယၟုမ္ဂး ယၟုနွံကဵုကျာ်ဩဳ၊ နွံကဵုကွိုန်၊ ယၟုပွမစၞောန်ထ္ၜးကဵုကာမ္ၚဵု၊ စပ်ကဵုနာံတ္ၚဲကောန်ၚာ်-နကဵုယၟုမန်ဇေတ်တ်မပ္တံ(မာံ - နာဲ - မိ - ဣစဳ)တံဂှ် ခုတ်အိုတ်ညိ။ ကေၚ်ကာ ပွမစဝ်ကပေါဝ် စၚ်ကတောဝ် ခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗ္စာရဏာ ဒဒှ်အဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲဝါပၠန်ရသွံ၊ ရန်တၟံသာ်ဂှ် ကဵုရံၚ်ဒ္ၚောဝ်ရ၊ တုဲညးတံကဵုကောန်ၚာ်ရပ် တၞိၚ်၊ တဝ်ဏှ်ေတံပၠန်ရ၊ ဣဂှ်လေဝ်ရန်တၟံ '''ကာလအဲသၠးဂဝ်ဂၞဴမိဂှ် မူကပေါတ်ကြိယာလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ကပေါဝ်ဝွံဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာသွက်အဲရသွံ'''ရဴဝွံ ညးတံရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာ ဒဒှ်ရကောန်ၚာ်ဗ္စာရဏာဟွံလေပ်ကီုလေဝ် ညးတံသ္ဂောံကဵုစွံ ပ္ဍဲစိုတ်မိမတံရ၊ တုဲရန်တၟံဒှ်မၞိဟ် လုပ်အဝေါၚ်မၞိဟ်ညိဂးတုဲ ကဵုကောန်ၚာ် ကွာ်လ္တူတိထပှ်ဂါမ်ရ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ၜါမ''' ကထဝ် ။ ကဴဗၠဲ ။ ဂုဏ်ဇဳ ။ ကဩန် ။ ကဴစၠန် ။ စန်ညဳ ။ ကေသာ ။ ကဴသဳ ။ စန်မာန် ။ ကောနာဲ ။ ကဴမန် ။ စန်မန် ။ ကောနန် ။ ကျေဝ်ကျေဝ် ။ စန်သိုက် ။ ကံမောဝ် ။ ကျေဝ်လာဲ ။ စန်ထဝ် ။ ကံအံၚ် ။ ကျေဝ်ဂေါဝ် ။ စန်မောဝ် ။ ကံဇောဝ် ။ ကျေဝ်ဩန် ။ စိုတ်ညဳ ။ ကံထဝ် ။ ကျေဝ်လောန် ။ စိုတ်နာဲ ။ ကံဩန် ။ ခိုၚ်ဇဳ ။ စိၚ်နန် ။ ကံညာဏ် ။ ခိုဟ်ဩန် ။ စိၚ်ဗု ။ ကံသာ ။ ခိုဟ်ညဳ ။ စၠန်မောဝ် ။ ကံဆာန် ။ ခိုဟ်လောန် ။ စြာဲမန် ။ ကံပရဲ ။ ဂုဏ်ဆာန် ။ ဆာန်နာဲ ။ ကံနာဲ ။ ဂုဏ်ညာဏ် ။ ဆာန်မန် ။ ကံဍောတ် ။ ဂုဏ်သန် ။ ဆာန်နန် ။ ကဴမောဝ် ။ ဂုဏ်ထဝ် ။ ဆာန်ထဝ် ။ ကဴရာၚ် ။ ဂုဏ်မောဝ် ။ ဆာန်အာဲ ။ ကဴတ္ၚဲ ။ ဂုဏ်နာဲ ။ ဆီမန် ။ ကဴထဝ် ။ ဂုဏ်မန် ။ ဆီပရဲ ။ ကဴဩန် ။ ဂုဏ်သဳ ။ ဇဳအံၚ် ။ ဇဳဩန် ။ ပေၚ်ညာဏ် ။ လှိုၚ်ဩန် ။ ဇဳမောဝ် ။ ပေၚ်ကောံ ။ လှိုၚ်ထဝ် ။ ဇန်ညာဏ် ။ ဗုထဝ် ။ ဝၚ်မန် ။ ဇိုန်နာဲ ။ ဗုဩန် ။ ဝၚ်နန် ။ ညဳသိုက် ။ ဗိုတ်မန် ။ ဝၚ်သိုၚ် ။ ညဳပြဲ ။ ဗိုတ်နန် ။ သာမောဝ် ၊ ညာဏ်လှဲ ။ ဗိုတ်ထဝ် ။ သာနန် ။ ညာဏ်မန် ။ ဗိုတ်ဩန် ။ သိုက်မန် ။ ညာဏ်ထဝ် ။ မန်ဇေတ် ။ သိုက်နန် ။ ညာဏ်သိုက် ။ မန်ထဝ် ။ သိုက်ပိုန် ။ ညာဏ်နန် ။ မာန်ညဳ ။ သိုက်ညာဏ် ။ ညာဏ်ဂုဏ် ။ မုက်ဩန် ။ ဟၚ်ညာဏ် ။ ဍာ်ဩန် ။ မောဝ်ဇောဝ် ။ ဟၚ်ထဝ် ။ ဍိုၚ်ထဝ် ။ မြမောဝ် ။ ဟံၚ်ဇဳ ။ တာထဝ် ။ ယာတ်နန် ။ ဟံၚ်မန် ။ တာဩန် ။ ယေန်သိုက် ။ ၜိုပ်မန် ။ တီနန် ။ ယေန်ထဝ် ။ ၜိုပ်ထဝ် ။ တီမန် ။ ယေန်ဟာန် ။ ၜိုပ်ဩန် ။ ထဝ်ဍာဲ ။ ရံၚ်မန် ။ အာဲနန် ။ ထဝ်ဥူ ။ ယာဲဆာန် ။ အာဲဇဳ ။ ထဝ်နန် ။ ရတ်အံၚ် ။ အာဲရတ် ။ ထဝ်မန် ။ ရတ်နာဲ ။ အာဲနဲ ။ နန်ဩန် ။ ရတ်မန် ။ အာဲမောဝ် ။ နာဲကျေဝ် ။ ရာၚ်ဆာဲ ။ အာဲဗၠဲ ။ နဲမောဝ် ။ ရဲဆာန် ။ အာဲသိုက် ။ ပိုန်ဉာဏ် ။ လျးထဝ် ။ အာဲညာဏ် ။ ပိုန်သိုက် ။ လျးမန် ။ ဨယေန် ။ ပိုန်နန် ။ လျးဩန် ။ ဨဩန် ။ ပိုန်ယး ။ လျးတ္ၚဲ ။ ဨနန် ။ ပိုန်ဂၠိုၚ် ။ လှိုၚ်ကဴ ။ ဨကျေဝ် ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ပိမ''' ကေသရဳ ။ ဍုၚ်ထဝ်နန် ။ ယေန်ယေန်ဩန် ။ ကုမ္မာရဳ ။ ဍုၚ်နၚ်ထဝ် ။ ယေန်ကျေဝ်သိုက် ။ ကောစိုတ်နာဲ ။ တီဆာန်မန် ။ ယေန်သိုက်မန် ။ ကံမောဝ်အံၚ် ။ တၠညာဏ်နန် ။ ရံၚ်နန်အာဲ ။ ကံညာဏ်သိုက် ။ တၠပိုန်နန် ။ ရာၚ်ဆာဲနန် ။ ကျေဝ်ရာၚ်ဆာဲ ။ ထဝ်ထဝ်အံၚ် ။ လှိုၚ်ဩန်ထဝ် ။ ကဴစၠန်မောဝ် ။ ထဝ်အံၚ်သိုက် ။ လှိုၚ်ဘဴမောဝ် ။ ခိုဟ်သာလောန် ။ နန်မြမောဝ် ။ ဝၚ်နန်ဨ ။ ခိုဟ်ဟ်ယေန် ။ ဏၚ်မေဩဳ ။ ဝၚ်နန်ထဝ် ။ ခိုဟ်ဆာန်ညဳ ။ ဏၚ်ဥုရိုန် ။ သာဉာဏ်နွံ ။ ခိုဟ်လောန်ညာဏ် ။ ဏၚ်ဥုထာဲ ။ သဳပိုန်မောဝ် ။ ဂုဏ်ဆာန်မန် ။ နန်မြမောဝ် ။ သိုက်မောဝ်ဇေတ် ။ ဂုဏ်အံၚ်ဩန် ။ နန်ဆာန်ဇဳ ။ သိုက်ပိုန်မန် ။ စန်သိုက်ထဝ် ။ ပိုန်သိုက်လှဲ ။ သိုက်ဇဳအံၚ် ။ စန်မြမောဝ် ။ ပိုန်ယေန်တေန် ။ ဟၚ်ဩန်ထဝ် ၑ စၠန်မောဝ်ဇေတ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နွံ ။ ဟၚ်ပိုန်မန် ။ စၠန်မောဝ်ဍာံ ။ ပိုန်နန်ဨ ။ ဟံသာဆာန် ။ စိုတ်နာဲမန် ။ ပေၚ်စိုတ်လောဲ ။ ဟံသာထဝ် ။ ဆာန်ဆာန်ထဝ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နန် ။ ဟံၚ်မန်သိုက် ။ ဆာန်မန်ဇေတ် ။ ဗုသာ်ထဝ် ။ ၜိုပ်ဟံသာ ။ ဆာန်ကောံညဳ ။ ဗုသာ်ဩန် ။ ၜိုပ်နန်ထဝ် ။ ဇံၚ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ဉာဏ်ဨ ။ အာဲမန်ညဳ ။ ညဳသာမန် ။ မန်ဇေတ်ဇေတ် ။ အာဲမန်ဇေတ် ။ ညာဏ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ညဳသာ ။ အာယမန္ဒယာ ။ ညာဏ်ထဝ်သိုက် ။ မာန်ကျေဝ်သိုက် ။ အာဲပိုန်နန် ။ ညာဏ်နဲမန် ။ မြမောဝ်ဇေတ် ။ အာဲသိုက်မန် ။ ညာဏ်လှဲသိုက် ။ ယာဲယာဲဆာန် ။ အာဲဍုၚ်မန် ။ ဍာ်မြမောဝ် ။ ယေန်သၞာၚ်မန် ။ အံၚ်သိုက်ထဝ် ။ အတိုၚ်ထ္ၜးလဝ်ယၟု နကဵုယေန်သၞာၚ်မန် သွက်ဂွံတၚ်ခုတ်ယၟုဂှ် ၜါမလေဝ်နွံ၊ ပိမလေဝ်နွံရ၊ ထ္ၜးလဝ်ဆအယာံမာတ် ဂွံနိဿဲကေတ်တုဲ ချူလဝ်ညိညရ၊ ဗီုဒးစိုတ်ရုယ်ကေတ် နဲဏံမွဲမွဲရဲတုဲ တၚ်ယၟုခုတ်မာန်ရ။ ==အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ== ကာလလၟုဟ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ်ပညာ ဇၟာပ်ဍုၚ်ကွာန်လ္တူဂၠးတိဏံမ္ဂး၊ ဂကူတောလောန်၊ ပြာကတ်လောန်ဂကူသ္အာၚ်ဂှ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ဟိုတ်နူအရာပညာညးတံ တောဗွဲမလောန်ဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပညာဟီုမ္ဂး သီုပညာလောကဳ သီုပညာလောကုတ္တဵုရ ပညာလောကဳဂှ် ဟိုတ်နူအစောံဇြဟတ်ဇၞော် ပ္ဍဲလောကဏံတုဲ ပၟိက်စိုတ်ညးတံဂှ် ညးတံပ္တုဲမာန်ဗွဲမပြဟ်အိုတ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ကောန်ဂကူပိုဲမန် ကတ်ဗ္တောန်ပညာသဗ္ဗအိုဿီု ပ္ဍဲဇရေၚ်တံဇိုၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်ဏံ ပါ်စွံလဝ်ပိအဝဲဒဒှ်ရ၊ ပဌမအဝဲ၊ ဒုတိယအဝဲ၊ တတိယအဝဲရ၊ ပ္ဍဲပဌမအဝဲဂှ် သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်ပညာရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံ ယဝ်ကတ်ပညာစိုပ်ဒတုဲမ္ဂး တရဴဘဝမၞိဟ်ဂှ် ဇၟာပ်ပ်ကေၚ်ကာပ္တုဲဏာမာန်၊ နကဵုပညာရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မံၚ် ဒဒှ်ရ '''ၜဝ်လာ်ဂၠံၚ်ကၞောတ် ကောန်ဝေတ်နူဍောတ်တ်''' ကာလကောန်ဇကုဍောတ်သွတ်မံၚ်ဂှ် ဟွံကဵုကတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဇၞော်ကၠုၚ်တုဲ ဟွံဍိုဟ်ကေတ် အရာကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု၊ ပ္တုဲဏာဟွံမာန်ရ၊ '''ဆာန်ကောန်မ္ဂးစွံဘာ ဆာန်ဝါဗ္ၚမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲ ဆာန်ညးအဲ မ္ဒးဖျေံမေတ္တာ''' နွံကၠုၚ်အရေဝ်သာ်ဏံဝွံကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ်ဇကုဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲလောကကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ် ဟွံရိ ဒလဵုခၞံၚ် ပွမဇပ်ဍပ်လ္တူမိမ ကလော ကောဒေံကီု၊ သွက်ဟွံဂွံဒှ်မၞိဟ်အောန်ကဵုပိုန်ဒြပ်၊ ပွဟွံမၚ်မွဲဓဝ်ဗ္စာရဏာ ပ္ဍဲလောကဳ လောကုတ္တဵုကီု၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ၊ ကာလကောန်ဇာတ်ဇကု စိုပ်အဝဲကတ်ဗ္တောန်ပညာ၊ ကၠာတေံ အာစိုပ်အာယုက်တြဴထပှ်သၞာံမ္ဂး၊ မိမတံ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ကော်ဏာကောန်ဇကုဘာလကျာ်၊ ဇရေၚ်အ္စာတၠတံတုဲ၊ ပအပ်ပြာပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံ သွက်ဂွံဗ္တောန်ကဵုလိခ်ပၠန်ရ။ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရးဌာန်ဒေသမန်ဂမၠိုၚ် ဘာဗတောန်လိခ် ညးအလဵုသဳတံ ပံက်လဝ်နွံဂၠိုၚ်မံၚ်တုဲ၊ ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ အာကတ်ဗ္တောန်လိခ် ပ္ဍဲဘာညးအလဵုသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဇရေၚ်ဘာလဵုဟွံဟီု ကာလအပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတတံ မ္ဒးပလေဝ်ခါန်ဇဗၠုသတ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲခါန်ဂှ် ဇဗၠုပိတၞး သတ်ပိမ၊ ပ္ကဴပိဍောၚ် ပၞာၚ်ပိတၞုၚ်၊ ဂဥုဲတၞးပိတၞးစုတ်လဝ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဘာမ္ဂး ကလံကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဇိုန်အပ်ကဵုခါန် ကေုာံ ကောန်ဇာတ်ဇကု နကဵုပါၚ်လေဝ် ဂရၚ်ပ္တီိကျာ်ဇၞော်အ္စာတံရ၊ '''ယွံကျာ််ဇၞော်အ္စာ ကောန်အဲဍိက်ဝွံ မတ်လ္ပကဵုကၠက် ဇိုၚ်တဲလ္ပကဵုကဝ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ ၜုၚ်တက်ဝေတ်ဗ္တောန်တုဲ သွက်ဂွံလေပ်ပညာ သ္ဂောံစဳကၠးအာပ္ဍဲလိုက်ဝွံဂှ် ဗ္တောန်ကဵုကွက်ပညာ သဗ္ဗအိုဿီုညိကျာ်''' သာ်ဝွံဂရၚ်ပ္တီ ပအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ သွက်ကွးဇကုဇိုၚ်တဲဟွံကဝ် မတ်ဟွံကၠက်ဂှ် မ္ဒးကေတ်တာလျိုၚ် ဝေတ်ဗ္တောန်ဒဵုစိုပ်ကဵုလ္အိတ်ရ။ ပ္ဍဲဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ကော်ဖျဴနၚ်သ္ၚိတုဲ ညးမဒှ်မိမတံ သွက်ဂွံပ္တိုန်ဂုဏ်စရာဲကောန်ဇာတ်ဇကု၊ ဘိက်ပၟိၚ်နၚ်မၞိဟ်ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဇကုပအပ်ဘာတုဲဂှ် လဴထ္ၜးဟီုပျးကဵုညးတံရ၊ နကဵုကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံလေဝ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ် ကဵုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံအိုတ်ရ၊ (အခိုက်ကၞာဏံဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲရ၊) ကွာန်ရးမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲမိမ မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်လၟိုန်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပလံၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်သ္ပထပိုဲခမဳတုဲ ကတ်ဗ္တောန်ပညာမ္ဂး လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်ရ၊ ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ပ္ဍဲဇရေၚ်အ္စာဘာလကျာ် မွဲသၞာံ ညးတံပါ်လဝ်ပိရာသဳရ၊ ၜါရာသဳဂှ် ညးတံဒၠောံဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကဳတုဲ မွဲရာသဳဂှ် ဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵု မပ္တံကဵုခတဵုဇၞော်၊ ဂါထာလ္ၚောဝ်ကျာ်၊ လောကသိဒ္ဓိ၊ သၠပတ်ပရိုတ်၊ သဒ္ဒါ၊ သုတ်စဉ်၊ ပေါရဏာမ်၊ ပေါရဒါမ်၊ လိခ်ဂစေံဍာ်မိတ်၊ ကဗျလၟေတ်ကေုာံလိခ်ဗၠာဲဘာတံဂှ်ကီု၊ ကွတ်သဗ္ဗအိုဿီု မပ္တံကဵုဗိုတ်ပိဗေဒၚ်ပန်၊ ကွတ်အ္စာသဝ်၊ ကွတ်အ္စာဂဥုဲ၊ ဗိန္ဓောဟောရာ၊ ကာတ္ၚဲ အ္စာကဝတ်၊ ဂၞန်သၚ်္ချာ၊ လှ်ေ၊ ဒယှ်ေတိၚ်တိုက်၊ ဓမၠုမတ်၊ ကွတ်ပၞာန်(သေနၚ်္ဂဗျူဟ) ကွတ်တဝ်စၞေဟ်ပၞာန် ကွတ်ဇိုၚ်ကွတ်တဲ၊ လက်ဗန် လက်ပၠုယ်တံဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ။ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုပ္ဍဲဘာတုဲ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကမၠောန်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အ္စာတုဲ ဗ္တောန်ကဵုကတ်ကေတ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ပ္ဍဲကမၠောန်မ္ဂး ညးလေပ် ညးသ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဗ္တောန်ကဵုကွးဇကုအိုတ်ရ၊ ကွတ်ကမၠောန်လေဝ်နွံစှ်သာ် မပ္တံကဵုပါန်မုက်၊ ပါန်ပေါန်၊ ပါန်ခဳ၊ ပါန်ခေန်၊ ပါန်ရန်၊ ပါန်ပုတ်၊ ပါန်ဗုတ်၊ ပါန်သောန်၊ ပါန်ဒက်၊ ပါန်သဲတံဂှ်ကီု၊ သၟာဓဇဲ၊ ဝဍ္ဎကဳ၊ ဗဳသ္ကဝ်၊ ဖျေံထဝ်ရၚ်ဒ္ၚောဝ်၊ ကွတ်သၟာလၟာန်၊ ကွတ်ဣမိတၠတဲ၊ ကွတ်သၟာဗ္ၚ၊ ကွတ်တုတ်တုတ်တံဂှ်ကီု၊ သီုမၞိဟ်တြုံသီုမၞိဟ်ဗြဴ၊ ညံၚ်ဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲယေန်သၞာၚ်ဂှ်လေဝ်၊ ညးတံသ္ပဂရုဒၠောံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်မံၚ်ပညာဂှ် ကွးဘာတံဂြိပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်(မြဘာ)(ဘာလေဝ်မံၚ်-ဝိုန်ကၞံၚ်လေဝ်ဟွံတီ) အတိုၚ်ဂလာန်ညးတံမဟီုလဝ်၊ မ္ဒးဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် နကဵုဝဳရိယဇကုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်ဗ္တောန်မံၚ်လိခ်ဂှ်လေဝ်၊ ဝတ်ကွးမသုန်သာ်မတွံဂး '''ခစသဳကၠဳ၊ ဗ္စးပ္ညဳကြဴ၊ ဒုၚ်တဴဒၠောံဗ္တောန်၊ကၠောန်ၜတ်ဇရေၚ်၊ သီုဟေၚ်ကတ်ကွတ်''' သာ်ဝွံ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ် ဝတ်ကွးမသုန်သာ်ဂှ်လေဝ်၊ ကောန်ကွးဘာတံ ကောန်ကွးဘာတံ မ္ဒးမၚ်မွဲ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်မံၚ်လၟိုန်ဂှ် ဒှ်လျိုၚ်ကွးတံရောၚ်။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ပိုဲဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကတ်ဗ္တောန်မံၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးလေဝ် ဟွံရုမ်ဂပ်၊ ဟွံစိုပ်ဒတုဲရ၊ သွက်ဂွံပ္တောံကဵုဂကူညးမာန်ဂှ် လၟုဟ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်တၟိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ ညံၚ်ဂွံပြာကတ် တောလောန်နူဂကူသ္အာၚ်ဂှ် ညးညးအဲအဲ ကၠေံစိုတ်ကတ်ဗ္တောန်အိုတ်ညိ၊ ပညာနဲတြေံဂှ်လေဝ် လ္ပထောံကၠေံ ပညာနဲတၟိဏံလေဝ် ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် မ္ဒးဂိုတ်ဂစာန်ကတ်လွဳရောၚ်။ ==ပွမပထပိုဲခမဳ== ကောန်ဂကူမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ၚ် လျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်ကဵုဗုဒ္ဓဘာသာအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာအခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်ဘာသာလေဝ် လုပ်လၟိဟ်မွဲသာ်ကီုတုဲ၊ သ္ပရှ်ေသှ်ေကဵုဂုဏ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်အိုတ်ရ၊ မိမၜါလေဝ် လုပ်ဗော်ဂုဏ်အနန္တတုဲ ဒဒှ်ဂုဏ်မိမဇၞော်ဂှ် သ္ဇက်ပ္တောံၜတ်ဟၟဲရ၊ ရန်တၟံသွက်ဂွံရန်ရော်ဂုဏ်မိစှ်ၜါဂှ်၊ ဂုဏ်မၜါစှော်မွဲတုဲ ကောန်ဗၠာဲသၟတ်တြုံမန်ဂမၠိုၚ်၊ အာယုက်စိုပ်စှ်ၜါသၞာံကဵုဗွဲလ္တူမ္ဂး ကဵုသ္ပထပိုဲအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုထပိုဲခမဳဂှ်၊ ပ္ဍဲဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ ပသာ် အခိၚ်ကမၠောန် ဝါ၊ ဂူ၊ ဗ္ၚ၊ သၠးမ္ဂး မိမဂမၠိုၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော် နွံကဵုဂၠိုၚ် မိၚ်ဂၠိုၚ်ညာတ်တံတုဲ၊ အာတ်ကသပ်ရုယ်စှ်၊ တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးဒုဟ် သွက်ဂွံပဒါယကာထပိုဲ ခမဳအိုတ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ ယဝ်ဟွံပလဝ်ထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး အခိုက်မန်ပိုဲ ညးဟွံပၠောပ်အဝေါၚ် တြုံဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဏီရ၊ ယဝ်ရမိမယာဲမန်ဂမၠိုၚ် ဂွံပဒုၚ်သ္ဇိုၚ်လဝ် ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး မှောဝ်ဇာမိပ်ဇြိပ်တဴဗွဲမလောန်၊ ညးဟၟဲကဵုကောန်တြုံတံဂှ် အာတ်ကေတ်ကောန်တြုံညးသ္အာၚ် ပညံၚ်ရဴကောန်ဖျုန်ဂြိုဟ်ဇကုတုဲ၊ ဒုၚ်ကေတ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂွံပလဝ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဂွံဒုၚ်စဂုဏ်ဖဵုဇၞော်သန်ဟေၚ်၊ ယိုက်ဒိုက်ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ကာလဍောတ်သွတ်ဂှ် ကဵုအာကတ်ဗ္တောန်ပညာ ပ္ဍဲဘာလကျာ်ဂၠိုၚ်တဴတုဲ လိက်မန်ဗှ်ဒးညိည ဗှ်ဒးချူဒးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူမိမၜါ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ဒးရီုဗၚ် ပ္ဍဲကမၠောန်မိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ကညလစိုပ်အဝဲဍောတ်တ်တေံ ဟိုတ်ဟွံကဝ်ဗ္တောန်လဝ်လိက်တုဲ၊ ယဝ်ရန်တၟံလဝ် သွက်သ္ပထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ကၠာဟွံစိုပ်အခိၚ် သ္ပထပိုဲဂှ် မိမတံအာအပ်ပြာပ်ကဵု ဇရေၚ်အစာတၠဂုဏ် ပ္ဍဲဘာလကျာ်၊ သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်လိခ်၊ မပ္တံဒ္ဂေတ်ဝတ် သာမဏဳတံရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံဂွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳ ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ စှ်သုန်တ္ၚဲ၊ သွက်ဂွံဗှ်လိခ်လေပ်ဂှ် ညးတံအာအပ်စွံပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်တ္ၚဲ သွက်ဂွံပထပိုဲခမဳ ညန်ကြပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပွမပ္တံထေက်ကဵုဒးဝေၚ်ပါဲ ပွမတိုန်ဆု၊ ပွမဝေၚ်ဍာ်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ကၠောံၜဳ-ကၠောံကြုၚ်၊ ပွမအာဂြိုပ်ဂၞိၚ်၊ ပွမတိတ်အာတရဴဇမ္ၚောဲတံဂှ် ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲ ညံၚ်ဟဂွံဒှ်အန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ကီုရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံပကာမ္ၚဵုထပိုဲ ပွိုၚ်စှ်သုန်တ္ၚဲဟွံသေၚ် မွဲဂိတု၊ ကဵုလၟောၚ်ထပိုဲတံ ပြာပ်အာဇရေၚ်-ကလော၊ ကောဒေံ၊ မိမနော်နာဲ၊ ညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံတုဲ၊ ကဵုကလံစအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကဵုဒါန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ မိမ၊ ကလော်သ္ၚိတုဲ၊ စှ်ေလးသ္ကဝ်ပ္ဍဲတိ၊ ကလံပ္ညုၚ်ဏာဗဴဇု၊ ဗဴကွာန်၊ နူဇမ္ၚောဲအိုတ်ရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး လ္ၚဵုကဝါ်ဏာလၟောၚ်ထပိုဲ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုချေံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်ဏာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုကွဳ၊ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်တုဲ၊ အာကလံဌာန်ကလောကောဒေံ၊ နော်နာဲ၊ ညးအာယုက်ဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံ ဂြုဂြုဂြီုဂြီုအိုတ်ရ၊ လၟောၚ်ထပိုဲဂှ် ကျိုၚ်လဝ်နကဵုၝောံကိုဋ်ဗြကၞေၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်ကောန်သၟိၚ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ နူဘဝကောန်ၚာ်တေံ ညးတံစၚ်လဝ်ကတောဝ်ဂှ် ကာလသ္ပထပိုဲဏံ ညးတံကဵုဝက်သၞေက်ရ၊ မၞိဟ်ဇၞော်မန်လ္ၚဵုတံဂှ် ရန်တၟံဒှ်လၟောၚ်ထပိုဲ ပြဲသန်ကွေံရသွံ၊ စွံစိုတ်သာ်ဏံတုဲ ဟွံဒုၚ်ကလံ၊ ကဵုအာကလံကျာ်အိုတ်ရ။ ကာလအာကလံညးဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ရန်တၟံပွမဒှ်ဒကာထပိုဲ ဒကာပယျၚ်တုဲ ကဵုအရီုအဗၚ်အထံက်အပၚ် နကဵုဩန်လေဝ်နွံ၊ နကဵုကပေါတ်ကညောတ်လေဝ်နွံကီုရ။ ဒေသရးမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ ကောံဓရီုပြာပ်တိတ်အာဘာ ညဳညဳသာသာ၊ သီုကဵုပရိက္ခရာဒ္စာံတုဲ၊ ဖ္ဍောတ်မ္ၚဵု ဖျေံသော်ဗလိုပ်ဍာ်မ္ၚဵုတုဲ ကွက်စုတ်ဇုက်ပရိုတ်မ္ၚဵု ပ္ဍဲကအ်လၟောၚ်ထပိုဲဂှ်တုဲ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဂှ် လၟောၚ်ထပိုဲကလေၚ်စဴသ္ၚိမာန်ဏီရ၊ အခိၚ်နူဂယး ပယျာံအရှိုန်တိုန်မ္ဂး ညးတံပ္တိုန်ထပိုဲအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ပယျာံအရှိုန်တိုန်ဂှ် ညးတံပြာပ်တိတ်အာဘာ ဖျေံသော်ပ္တိုန်ထပိုဲတုဲ က္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ကောန်ထပိုဲဇရေၚ်သ္ၚိ ကဵုဒါန်ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ (ပွမသာ်ဏံလေဝ် ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ဒဒှ်ကျာ်တုဲ က္ညစဴကၠုၚ်ဌာန်မိမကၠာအိုတ်ဂှ်ရ) ကိစ္စဖာပ်သၚ်စရိုဟ်ဍာ်တုဲ ကာလကောန်ထပိုဲတံ က္ညကလေၚ်စဴဘာမ္ဂး ညးတံလံၚ်ကဵုဒါန်ဝတ္ထု ကပေါတ် သွက်ဂွံပသဇိုၚ်ပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အကြာပိုန်ၜါအခိၚ် လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳဂှ်၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗွဲမ္ဒးရးတုဲ ညးမဒှ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဂှ် (ဗၠာဲဗအ်)ယိုက်ဂၠေၚ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ အာဂတအိုတ်ရ၊ လက်ကရဴဂှ် ညးမဒှ်မအံက်ထပိုဲ-ခမဳ ကၟာဲဗဗေၚ်၊ မိဂှ်မိန်ကေတ်သပိုၚ်သ္ၚာ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ယိုက်ကပေါတ်ပရိက္ခရာ၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်တုဲ၊ ကွာက်ဂၠောဲရေၚ်တိတ်အာဘာအိုတ်ရ၊ စိုပ်ဘာမ္ဂး ဂကူမန်တံ ရန်တၟံသွိၚ်ထောံသံသာ အဝေါၚ်မၞိဟ်တုဲ သွက်ဂွံတန်တဴ ပ္ဍဲဘဝထပိုဲ-ခမဳလၟိုန်ဂှ် ညးတံဂေတ်အာလ္ပာ်တဲပုၚ်(လ္ပာ်ဇဵု)ဗ္ဒက်သိုဏ်ပိဝါတုဲ ပြာပ်တိုန်အာလ္တူဘာအိုတ်ရ၊ ညးမယိုက်လဝ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳတံဂှ် ကာလကြပ်ကၠုၚ်က္ဍိုပ်တၞိန်ဂှ် ညးတံဓမက် ဓရိပ်ထောံလၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ ဟွံပ္တိုန်ကဵုလ္တူဘာရ၊ ပွသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ညးတၠဒါန်မပြဲ ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံပ္တောံၜတ်ဟၟဲ၊ ပြဲကွေံရောၚ်သွံ စွံစိုတ်စေတနာသာ်ဏံတုဲ၊ ညးတံအာအာတ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ၊ ပ္တိတ်ကဵုဩန် ကုညးမယိုက်ဂၠေၚ်ညိညရ၊ (ဂလာန်ဏံဂှ် ရန်တၟံကဵုစေတနာဒါန်ကုသဵုတုဲ သွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်အိုဟ်တၟိုဟ်ဟေၚ်၊ ကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်ရ) တုဲညးတံတိုန်အာဘာ ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠအိုတ်ရ။ ကိစ္စပ္တိုန်ခမဳပၠန် အာယုက်လၟောၚ်ခမဳဂှ် ဟွံပေၚ်မ္ဂး ဍန်(ဍိုန်)ခမဳရ၊ ဍန်ခမဳမ္ဂးဂှ် ၜပ္တိုန်ခမဳလေဝ် ဂးကီုရ၊ ဟိုတ်နူအာယုက်ဟွံပေၚ်တုဲ မ္ဒးဍိုန်ပ္တိုန်ခမဳလေဝ် အဓိပ္ပါယ်အာစိုပ်ပၠန်ရ၊ ဂွံဍန်ခမဳဂှ် ပ္ဍဲထး မွဲညးတံလဇံက်စွံ ပ္ၚာန်မွဲမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဂှ်၊ စုတ်လဝ်ခဝ်(ဗံက်)ပ္ဍဲခဝ်ပၠန် စုတ်လဝ်ကွာၚ်တဲကၞး၊ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်ခေါက်ဂဒဵု၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်နာနာသာ်ရ၊ ကပေါတ်ပရိက္ခရာလေဝ် မ္ဒးစွံလဝ် ဂတကောန်ခမဳရ၊ ဒါယကာခမဳဂှ် မ္ဒးဂ္ဇံဆေၚ်မုက်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ ဒါယကာခမဳ ရပ်လကဲဖျေံလစိန် ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် လ္တူထးတုဲ အ္စာတၠဖ္ဍောတ်အာဂါထာ ဒါယကာဂှ်ဖ္ဍောတ်ဗက်တုဲ တံၚ်ယာလစိန်ဂှ်ရ၊ ခမဳတၟိဂှ်လေဝ် မ္ဒးထ္ၜလဝ်မုက်ဗ္ဒာဲဂှ်ရ ၜုန် မြ မုယ်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဓုပ်ကီုရ၊ မဂတောန်၊ ဂဇမ်ကယျောဝ်တံလေဝ် ယဝ်စုတ်လဝ်ကီုမ္ဂး ဟွံဒးပ္တိုန်အ္စာ သ္ဂးလဝ်ရ။ ဒေသကွာန်မန်လ္ၚဵု ညးတၠကောန်တြုံဂမၠိုၚ်၊ မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံဓရီုတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံပထပိုဲ-ခမဳ ပ္ဍဲဘာလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ညးကောန်တြုံဟၟဲတံဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ အာတ်ပဒါယကာထပိုဲ ကောန်ညးသ္အာၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပုၚ်မွဲဂအုပ်-ဓုပ်မွဲ ပ္တိတ်ဏာဘာတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီုရ၊ ပွမပ္တုဲကိစ္စကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကီု၊ တ္ၚဲဖျေံသော်ကီု၊ ပွမပဂြုဂြုဂြီုဂြီု ဗွဲမအိုဟ်တၟိုဟ်ဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲပိုန်ဒြပ်၊ အတိုၚ်ဒြဟတ်ဇကုဟေၚ် ပြုပြေၚ်ပ္တုဲကာမ္ၚဵု ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ ညးမက္ညကၠုၚ်ပ္ဍဲကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ်လေဝ် ထေက်ကြိုက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် အာတ်ပဒါယကာ ထပိုဲ-ခမဳကီုရ၊ ပထပိုဲ-ခမဳတုဲ ပွိုၚ်ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ၊ မွဲဂိတု၊ မွဲဝှ်၊ ညးမဒှ်ဒါယကာတံဂှ် တုမ်တိုပ်ပိဏ္ဍပါတ်ပါတ်တုဲ ပလံၚ်ကဵုဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ကာလရာံတိတ်အာနူဘဝထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဗၞတ်ထပှ်ဗ္တံ ထပှ်တ္ၚဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ သပိုၚ်သ္ၚာတံလေဝ် ကဆံၚ်ကြာတ်ကြဴသ္အးဇ္ၚးတုဲ မ္ဒးအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဂရၚ်ပ္တီအာတ်အခေါၚ် သွက်ဂွံစဴသ္ၚိပၠန်ရ၊ ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ယဝ်ဟွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳဏီမ္ဂး ညးတံဟွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ ထပိုဲခမဳတံ ရာံတိတ်တုဲ ကာလစဴစိုပ်ကွာန်မ္ဂး ဂကူမန်တံကော်ခဴစ အတိုၚ်ပရေၚ်တၞောဝ်ဒတောဝ် '''ကောန်ထပိုဲ ကောထပိုဲ ကောန်နာဲ ကောကျာ် အမူကျာ် အနာဲကျာ်'''အိုတ်ရ၊ ဂလာန်သာ်ဏံဂှ် ဒှ်ဂလာန်မပြဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဝေါဟာဂကူမန်ပိုဲရောၚ်။ ==အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ရန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ဂကူမန်ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံကၠုၚ်၊ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသကဝ်သၞာ ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးယဵုယာတ်ဍောတ် ခၜက်ယာတ်ဍောတ်''' ရဴဝွံသ္ဂးလဝ်ရ၊ အရေဝ်ဝွံ နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်ရ၊ ကာလကောန်ဗြဴဇၞော်တိုန်ဒှ်ဝုတ်မ္ဂး အတိုၚ်အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ သၟတ်ဗၠာဲတံကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိ၊ တက်ကျာဓရီုပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ ကာလဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဝွံ သွက်ဗၠာဲတံဂွံဂ္ဇံဂှ် မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာတုဲ ဒုၚ်တၠုၚ်ကၟုယ်ဗၠာဲတံရ၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာ'''ဟီုလဝ်ရောၚ်၊ ညးတၠကောန်တြုံပၠန်တုန်လေဝ် ကောန်ဇကုစိုပ်အဝဲဗၠာဲတုဲ သွက်ဂွံပတဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကောန်ဇကု မ္ဒးအာအာတ်ဂအဟ် ပ္ဍဲဇရေၚ်မိမသၟတ်ဝုတ် ဇကုနွံမေတ္တာရ၊ ပွမအာသၟာန်သၟုက်ဝွံ '''သွဟ်ဒကတ်''' ပိုဲမန်မကော်ခဴစတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ဝွံ မ္ဒးကဵုသၟတ်ဝုတ်ဇြဟာန်ဇကု၊ ယာတ်ဍောတ်ရ၊ ကာလသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတေံလေဝ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးပလေဝ်ယာတ်ဍောတ်ရောၚ်''' ရဴဝွံ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်ရ။ အဝဲကောန်ဇာတ်ဂမၠိုၚ် စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ် ဗ္တောန် ကတ် ကွတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ဗြဴဂှ် ကွတ်ဗြဴ၊ ကောန်တြုံဂှ် ကွတ်တြုံ၊ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် မိမတံ ဒၠောံဗ္တောန်ကဵုကတ်ပညာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ကာလဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ဇကု မုက်မတ်ဒးဍောတ်ရောၚ်သွံ၊ ဟိုတ်နူဓဝိၚ်နွံသာ်ဏံတုဲ ကောန်ဗြဴမ္ဂး မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တောမ်ပုၚ်သွ၊ သီဂိုၚ်ထိၚ်ဒက် ဒြပ်ကပေါတ်နာနာသာ်ကီု၊ ကောန်တြုံမ္ဂး မပ္တံကဵုကၠောန်ဂူဗ္ၚ၊ တာန်န တာန်ရဴ၊ ၜန်ဇုက်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ဍိုက်ဂၠုၚ် ဍိုက်ဖံၚ်၊ ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဗ္တောန်ကဵုရ၊ ယဝ်ရကွတ်ဗြဴ ကွတ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ခေတ်ကၠာတေံ ညးတံဟွံပဂအဟ်-ဂမာန်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်တုဲ ဟွံတုပ်ကဵုခေတ်ကၠာတေံ အဓိပ္ပါယ်ကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴ၊ ၜိုန်ပြံၚ်သၠာဲကီုလေဝ် အလိုက်ခေတ်ညးကဵုညး၊ ကၠာဟွံဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးဏီဂှ် မ္ဒးဍိုက်ပေၚ်လဝ်ရောၚ်ဂှ် ပိုဲစှ်ေဒၟံၚ်စိုတ်ရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်ပိုဲပၠန်လေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ဇကုမွဲဓဝ်မံၚ်ဟွံဂွံ၊ ဒးပံၚ်ဖက်ကဵုညးတၞဟ်တုဲ ပွံမပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံကဵုမိတ်သဟာဲ ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ် စွံတိုန်ၚုဟ်မး ရပ်တိုန်အလံၚ်၊ စွံပရဲပ္ဍဲစိုတ်လေဝ်ဒှ်တိုန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ပ်ကွာန်မန် ဇၟာပ်ပ်ဍုၚ်မန်၊ ဇၟာပ်ပ်အရာပ်မန် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဒက်လဝ်ဂကောံအိုတ်ရ၊ နကဵုသၞောဝ်ဥပဒေသ ဟွံဂွံဒက်လဝ်ဂကောံကီုလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ ကၠိုဟ်တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ အာမွဲဂကောံ ကၠောန်မွဲဂကောံ မဒှ်တိုန်ရ။ မိမတၠကောန်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်တိုန်ဝုတ်မ္ဂး အရာကိစ္စလဵုဟွံဟီု မ္ဒးထိၚ်ဒက် ဗွဲမဗ္စာရဏာလၟိုန်ရ၊ ကောန်ဝုတ်ဇကုမွဲဓဝ် ကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံဟီု ကမၠောန်လဵုဟွံဟီု ယဝ်မ္ဒးအာကၠောန်မ္ၚးသ္ၚိဇကုမ္ဂး ညးတံဟွံသၠးကဵုအခေါၚ်ရ၊ အာကၠုၚ်ကၠောန်ကမၠောန် နကဵုဂကောံဟေၚ် မိမတံသၠးအခေါၚ်ရ၊ ညးမဒှ်ကောန်ဝုတ်တံလေဝ် မၚ်မွဲတိုန်ဣန်ရဳသိက္ခာဇကုရ၊ ပွမဟုံဂစေံဂြးသော်၊ ဒၞာဲၜးဂၞိန်ယာတ် ဂတမိမကောဒေံဇကုဂှ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ပွမသာတ်ဂၞိန်၊ ပွမလ္တက်ပလောံ ဂတမိမကောဒေံ၊ ဂတမၞိဟ်တြုံဇၞော်တံလေဝ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ မိတ်ဒါန်ပၠန်လေဝ် ဂတမိမကလောကောဒေံမ္ဂး ဗွဲလ္ဂူတပ်တးဟေၚ် ဟီုအရေဝ်ဆက်ဆောမ်အိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲဓဝ်ဂဝ လ္တူမိဇကု ကောဒေံဇကုတုဲ ဂတမိမကောဒေံဇကု သွက်ဂွံဟီုအရေဝ်ဂှ် ညးလ္ၚဵုတံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ စပ်ကဵုပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတုဲ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ် '''ၜိုန်ကဵုတီကီုလေဝ် ဟွံကဵုညာတ်'''ရ၊ ဆဂးဂှ် ပ္ဍဲဒေသမန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မိမကောန်ဂကူမန်တံ ကောန်ဇာတ်ညးတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်မ္ဂး ပ္ဍဲကိစ္စဝုတ်ဗၠာဲဏံဂှ် သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ သၟတ်ဗြဴတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်သၟုယ်ဠေၚ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံ နူစွံလဝ်သော်ယံၚ်ဂတိုပ်တာဂှ် ကဵုဖျေံသော်ကၞေၚ် စွံထာၚ်သပြုရ။ သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ရံၚ်သ္ၚဳကေတ် ဗီုသော်ဝုတ်ဂှ်တုဲ ဆက်ဒါန်ဆက်မိတ် အခိၚ်အဝဲစိုပ်-ဟွံစိုပ် တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗီုသော်သၟတ်ဗြဴမန်ပိုဲပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ် အခိုက်ကီုလေဝ် ဒဒှ်သၟတ်ဝုတ်မွဲ ဒှ်ဝုတ်တီမ္ဂး ဆက်ဒါန်ဒက်မိတ်-ဟီုအရေဝ် တက်ကျာကဝေၚ်ဂွံရ၊ ညးမွဲရောဟွံဂၠာဲပဒုဟ်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်မွဲ ယဝ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂးစိုပ်အခိၚ်ပတဴသ္ၚိကၟိန်ရ ညာတ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပၠောပ်လဝ်သော်တုဲမ္ဂး သွက်ဂွံပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ကဵုသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ညးတံသၟာန်သၟုက်လဝ်တုဲ ဒးတီရောၚ်၊ သၟတ်ဗြဴဝွံ ခြာဟွံလံ ပတၠလျိုၚ်ရောၚ်ဂှ် သၟတ်ဗၠာဲသ္အာၚ်လေဝ် ဒးတီလဝ်တုဲရ၊ ဂလိုၚ်လဵုမိက်ဂွံဆက်ဒါန်ပမိတ်ကီုလေဝ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သၟတ်ဝုတ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂး လုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲဘဝညးဇၞော်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တမၠာတေံရောၚ်။ အခိုက်ကၞာဒက်မိတ် ဆက်ဒါန်ဇြဟာန်ညးသ္ကံဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ ပ္ဍဲဒေသမန်ဗွဲမဂၠိုၚ် သၟတ်ဗၠာဲတံ ဒးတိုန်ဝေၚ်တက်ကျာ လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဝုတ်ဂှ်တုဲ မ္ဒးထ္ၜးမုက်ကဵုမိသၟတ်ဝုတ် ဟွံသေၚ် ညးမဒှ်အုပ်ဓုပ်လဝ်သၟတ်ဝုတ်ဂှ်ရ၊ ညးမအုပ်ဓုပ်တံလေဝ် ပ္ဍဲအရာကေၚ်ကာဏံ တီကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ နဲညးကဵုညး ပါဲတိတ်အာရ၊ သၟတ်ဝုတ်ပၠန်တုန်လေဝ် ယဝ်သၟတ်ဗၠာဲမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်လ္တူသ္ၚိဇကုမ္ဂး ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်မိုဟ်ရ၊ မပ္တံလးသ္ကဝ်သၞာ ပြေၚ်စွံခ္ဍအ်ဇဗၠု ၜံက်တံကီု ဆၜိုတ်ထေက်ကြိုက် မ္ဒးပလေဝ်ကဵုရ၊ တုဲကာလသၟတ်ဗၠာဲတံ ကၠုၚ်ဝေၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံထေၚ်ခယျ ဒဒှ်မံၚ်စဟွံသ္အးဇၚး ပပ်ကၠိမံၚ်ဂှ် သၟတ်ဝုတ်တံသ္အးဇ္ၚး ပြုပေၚ်လဝ်သ္ၚိဌာန် ဗွဲမ္ဒးရးရ။ ကာလဗ္တံ သၟတ်ဗၠာဲတံတိုန်ဝေၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဒဒှ်ရကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်မံၚ်ကာလကတ်ဗ္တောန်ပညာကဵုဒှ် အဝဲဟွံစိုပ်ဏီကဵုဒှ် ဟွံမိက်ကဵုစွံကဝေၚ်ဏီကဵုဒှ်၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဍိုဟ်ကေတ် နကဵုဥပါဲဟီုဒၠောံဗ္တောန် စဵုဒၞာထောံသၟတ်ဗၠာဲတံရ၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဟီုဂးကီုလေဝ် သၟတ်ဗၠာဲလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ဟွံဖျအ်လွဳမ္ဂး မိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဂ္ဇံဗ္ဒာဲကောန်ဝုတ်ဇကုတုဲ ဟီုအရေဝ်တက်ကျာကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူမိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဟွံပါဲကဵုတုဲ သၟတ်ဗၠာဲဝွံ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်အရေဝ်မေတ္တာဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ညးဇၞော်တံ သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူမိမသၟတ်ဝုတ်တံဂှ် ဟွံတုပ်စိုတ်တုဲ စဵုဒၞာမံၚ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိမသၟတ်ဝုတ်တံ တုပ်မံၚ်စိုတ်မ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲဂှ် သွက်ဂွံဟီုပလန်ဂလာန်မေတ္တာဂှ် ဂွံအခေါၚ်ဗွဲမသၠးပွးရ၊ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ နွံမံၚ်လ္တူသ္ၚိ သၟတ်ဗၠာဲတၞဟ်ဟ်ယဝ်တီမံၚ်မ္ဂး ဟွံထပ်တိုန်သ္ၚိဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူဟွံတီတုဲ ယဝ်ရတိုန်ဒးပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်လဝ်ကၠာဂှ် ပါဲကဵုဗွဲမသောၚ်ၜးရ၊ ၜိုန်ဟီုဓရီုတက်ကျာ ဗွဲမသၠးပွးကီုလေဝ် ရန်ကဵုမၚ်မွဲဓဝ်သစ္စတုဲ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ဇိုၚ်တဲသွက်မလောန်ၜက်လုလောန်အာဂှ် ဟၟဲသက်က်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ် သွက်ဂကူမန်ပိုဲ သွက်ဂွံထိၚ်ဒက် အာဓါန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ။ ညးလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဟိုတ်နူကောန်ဝုတ်ဇကု တက်ကျာဟီုအရေဝ်ကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ် ဟွံမိက်ညာတ်မုက်မတ် ကတဴဟေပ်တုဲ ဒဒှ်ရကောန်ဝုတ်ဂှ် ဆက်ကဝေၚ်ဆက်ဒါန်ဂှ် ၜိုန်မိမတံတီကီုလေဝ် ပွမဟီုအရေဝ် ဆက်ဂလာန် ပရေၚ်မေတ္တာဂှ် ဟွံကဵုမိတံညာတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ဟိုတ်နူမိမဟွံတုပ်စိုတ် စဵုဒၞာဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူမိမမုက်ကတဴတုဲ ဟွံမိက်ကဵုမိမတံညာတ်ဂှ် မွဲသာ်ဂှ်ရ၊ အာဒၞာဲဗၠးၜးမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ဟီုအရေဝ်မေတ္တာလေဝ် နွံကီုရ။ ==ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံ== ပွမကော်စ ပြဲ(ပြောဲ)ဇွာဂှ် နူကၠာကျာ်ဟွံဒှ်ဏီ ၜါလ္ၚီသၞာံမဒှ်ဂှ် ကွာန်မွဲကဵုမွဲ သွက်သ္ဂောံဒှ်စ္ၜုဲစ္ၜော်ညးသ္ကံတုဲ ၊ကော်စပြောဲဇွာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် ဟွံဒှ်သေက်ဇဵုညးသ္ကံရ၊ ပရေၚ်ပွယေန်သၞာၚ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်နူလက်ထက်လဵုဂှ် ယဝ်ရသၟာန်မ္ဂး နကဵုညးချူလိခ်ဏံဟွံတီရ၊ ကေတ်ဟွံဒးရ သာ်ဝွံ ဒးသှ်ဏာဍာံဍာံရ၊ မူဒှ်သာ်လဵု ပွယေန်သၞာၚ်ဏံ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ တၚ်အဓိက ရန်တၟံဂကူပိုဲမန်ဂှ် သ္ဂောံတီကေတ်မာန်ရောၚ် ခယျကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာဝွံ နူပိုဲဍောတ်တ်နွံတဴကၠုၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုသ္ဂောံမိၚ်ရ၊ ပွမဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ ဂွံဟီုထ္ၜးအဓိပ္ပါဲအရေဝ်ပလး ညံၚ်ဂွံကၠးပ္ဍဲစိုတ်မ္ဂး ဒှ်ပွမကော်စပြောဲဇွာရ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂှ် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳကော်စပြောဲဇွာ နူမွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် နူမွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ နွံတဴပြာကတ်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲကွာန် ဓဝ်ညးမွဲကဵုမွဲ သဘဴကော်စပြောဲဇွာဟွံမွဲရ၊ ဆဂး နကဵုအဖဝ်သ္ကံ မိတ်သဟာဲဍုက်က်ကေဝ်ဝ် ဆက်ဆံတဴဟေၚ်နွံရ။ ပွမကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် အဝဲဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ဟေၚ် ဆက်ဆံကော်စပြောဲဇွာဂၠိုၚ်ရ၊ အာစိုပ်အာကွာန်ဒေသမွဲမွဲတုဲ မိတ်သဟာဲဒဒှ်ေဒယှ်ဟွံမွဲမ္ဂး ပူဂဵုနွံပၟိက် မိက်ဂွံကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဟီုထ္ၜးကဵုမၞိဟ်ဇၞော်နူဇကုတုဲ မၞိဟ်ဂှ် ပၠောပ်ဗ္ဂပ်ဆက်ကဵုဇွာရ၊ မၞးတံညးၜါကော်စဇွာဟာ ညးၜါစိုတ်တုပ်မ္ဂး သၟာန်ယၟုယၟာတုဲ ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိ ဒုၚ်ကၟုဟ်ဗ္စဖျုၚ်ရ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်တြုံ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ဇွာညးသ္ကံရ၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဇွာဟေၚ် ကော်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံရ၊ မၞိဟ်ဗြဴကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ပြဲရၚ်သ္ကံရ၊ တုပ်ညံၚ်မၞိဟ်တြုံကီု ညးမွဲကဵုမွဲ ကော်ခဴစမ္ဂး နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဝေါဟာပြဲဟေၚ်ကော်တဴရ၊ '''ပြဲကၠုၚ်ဆောဝ်လံရော ပြဲလ္ပစဴဏီ''' မပ္တံသာ်ဝွံ နကဵုဂလာန်မသ္ဍိုက်ဆာန် ဒးကတောဝ် ဆက်ဆံတဴရ။ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်ဂှ် ဂွံဒုၚ်ယၟုပြဲရ၊ ကာလဇကုဒှ်သ္ၚိဌာန်တုဲ တၠသ္ၚိဇကုကဵုပြဲဇကုဂှ် ဇွာဇွာရဴဝွံကော်တဴ ဆက်ဆံရ၊ သမ္ဘာဇကုဂှ် ဆက်ဆံကဵုပြဲဇကုဂှ် ပြဲ ပြဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴရ၊ ဘဝပြဲဇွာဂှ် ဆာန်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံ ညံၚ်ရဴကောန်မွဲမိကီုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စဇၞော်ဍောတ်က္တဵုဒှ် ပြာပ်အာစိုပ်ဇရေၚ်ပြဲဇွာဇကုမ္ဂး ပြဲဇွာတံဂှ် ဆၜိုတ်သ္ပမာန် ဗီုၚ်ကရိုၚ်ထံက်ပၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်မ္ဂး အာဒေါံတန်တဴဇူဒီု ပ္ဍဲသ္ၚိပြဲဇွာဇကုရ၊ ပြဲဇွာ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဌာန်ပြဲဇွာတေံမ္ဂး နကဵုတၟာဲမဂၠိုၚ်ကေတ်ဏာရ၊ ကာလပြဲဇွာစဴမ္ဂး နကဵုတၟာဲမပြဲပြဲ ကဵုပြၚ်ဏာရ၊ ပၟိက်ညးပၟိက်အဲ လၟိုန်ကာလ ညံၚ်ဂွံပေၚ်စိုတ်ဂှ် နွံသဘဴရေၚ်တၠုၚ်လေပ်ရ။ မိမပြဲဇွာဇကုဂှ် မိသေဲ-အပါသေဲ ရဴဝွံ နကဵုဝေါဟာယေန်သၞာၚ် ဆက်ဆံကော်တဴရ၊ ကောန်ဇာတ်ပြဲဇွာဇကုတံဂှ်တုန် ကောန်သေဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴစဍုက်က်ကေဝ်ဝ် မၞုံကဵုဇြဟာန်ရ၊ ညးလ္ၚဵုတံဂှ် အာဍုၚ်ဇဳၜဳကၠောံဒၟံၚ်တုဲ ဇၟာပ်ကွာန်ကော်စလဝ်ဇွာနွံရ၊ မၞိဟ်ပြဲဇွာနွံဂှ် အာကၠုၚ်စကွာန်ပလုၚ် မုက်မတ်ဟွံဍောတ်ရ၊ ဂကူမန်ကဵုဂကူမန်သၟး ကော်စပြဲဇွာဟွံသေၚ် နကဵုဂကူညးတၞဟ်သ္အာၚ်လေဝ် အတိုၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ကော်စပြဲဇွာရ၊ စပ်ကဵုပရောပြဲဇွာတုဲ ပုံအာဂီုကေၚ်မိၚ်လဝ်ဂှ် မိက်ဂွံချူပျးဏာညိရ၊ ( မန်ကဵုကရေၚ် ကော်စဇွာတုဲ ဇွာကရေၚ်ဂှ် ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်တုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိဇွာမန်ရ ဇွာမန်ဂှ် သွက်ဂွံတုမ်ဗ္စဇွာကရေၚ် မူသၞေဝ်ကေဝ်ဟွံမွဲတုဲ ဗ္စပုၚ်ကဵုဖရံက်ရ '''ကှ်ေဇွာ စပုၚ်စိုအ် သွဟွံတၟေၚ်ရဇွာ က-လေဝ်ဖရံက်ရ ဖရံက်လေဝ် က-ရဇွာ စမိပ်ပ်ညိ'''ဂးရ အလန်ဇွာမန်အာဝေၚ် ပ္ဍဲဇွာကရေၚ်ပၠန်မ္ဂး ဇွာကရေၚ်ဂှ် ကၞဳဒုန်ကၞေဝ်ဂှ် ကုတ်ဒန်ထောံတုဲ တောံသွဗ္စဇွာရ၊ ကာလစပုၚ်ဇွာကရေၚ်ဂှ် '''မူသ္ဇက်စဟွံမွဲရဇွာ တောံစသွၜၚ်ရ၊ ဒုန်လေဝ်ၜၚ်ရ ၜၚ်လေဝ်ဒုန်ရ စမိပ်ပ်ညိဇွာ''' သာ်ဝွံသ္ဂးရ။) သဘဴကော်လဝ်ပြဲဇွာဂှ် ဇကုနွံမေတ္တာ ဇြဟာန်နွံလ္တူညး ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်မ္ဂး မေတ္တာညးဂှ်လေဝ် ဗျာပ်ကၠုၚ်ကဵုဇကု ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ညံၚ်ဂလာန်ညးမဟီုစ '''ဍာ်ဝုန်အာ-ဍာ်ခါကၠုၚ်''' ကော်စလဝ်ပြဲဇွာတုဲ တီဆဘိုအ်ဇကုမွဲဇွောံဓဝ်မ္ဂး ပြဲဇွာဂှ် ဍေံတန်ဟွံလံရ၊ မၞိဟ်ကၠာတေံနွံကဵုသစ္စရ၊ ဒက်မိတ်ကော်စပြဲဇွာတုဲ ဒဵုလအိတ်လမျီု ညးမွဲကဵုညးမွဲ ညံၚ်မေတ္တာဂွံကှ်ဇတ်အာဂှ် ဟွံသ္ပရ၊ လၟိုန်န်ကာလ ဆာန်ကၟိန်ဇြဟာန်တဴဒၟံၚ်ရ၊ ပြဲဇွာဇကုဝါတ်တဴဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုပိုန်ဒြပ်ထဝ်ဩန်ထံက်ပၚ်ရ၊ သွံရာန်လှာဲဂတးစဗၞိက်ပၠန်လေဝ် အာစိုပ်ဇရေၚ်ကွာန်ပြဲဇွာမ္ဂး အပေါတ်ဗၞိက်ပြဲဇွာတံဂှ် ညံၚ်ဂွံအိုတ်ပြဟ် ဗိုၚ်ကရိုၚ်သွံရာန် လှာဲဂတးကဵုရ၊ ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်ကၟုယ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်ရ၊ ဗွဲတၟေၚ်တုဲ ကော်စပြဲဇွာတုဲ (ဝါ) မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ (ဝါ) ဝုတ်ကဵုဗၠာဲကော်စပြဲတုဲ စိုတ်သဘာဝဂွံပြံၚ်ဂတးအာဂှ် ဟွံမွဲရ၊ ဆာန်ကၟိန် နကဵုစိုတ်ကာမဟွံသေၚ် နကဵုစိုတ်မေတ္တာဆာန်ဇြဟာန်တဴရောၚ်၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုစိုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဟွံစွံရ၊ နကဵုစိုတ်ပြဲဇွာရောၚ် ဆက်ဆံတဴဂှ် သ္ဂောံဆဵုကၠုၚ်ရ။ စပ်ကဵုပရောကော်စပြဲဇွာတုဲ အရေဝ်ဂရိုၚ် (အရေဝ်သွက်ဂွံကြီု နွံမွဲပိုဒ်ဍောတ်ရ မန်ကဵုဗၟာ ကော်စဇွာတုဲ ဇွာမန်ဂှ်လေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်ဗၟာ ဇွာဗၟာလေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်မန်တုဲ တၞဟ်နသ္ဂောံဗာ်ဂၠုၚ် ကသေံကၟတ်ညးသ္ကံရ၊ ညးၜါဂှ် လုပ်အာဂြိုပ်တုဲ ဇွာဗၟာဂှ်ဟီု ('''သည်သစ်ပၚ် ဖြောင့်တယ် ကောၚ်းတယ်''')ဂးတုဲ ဇွာမန်ဂှ် '''ဟး ကိုၚ်တှ်ေလ္ပကေတ်'''ရဴဝွံသ္ဂးရ၊ အဖန်ဂေတ်ဂၠာဲဒၟံၚ်ဆုဂှ် မွဲဝါဓဝ်ကျာပိုက်ကသဳကၠုၚ်ရ၊ ဇွာမန်ဂှ် '''ကျာကၠုၚ်ရယ'''ဂးတုဲ ဇွာဗၟာဂှ် နူမိၚ်ဗက်ဂြိပ်ပေက် ဂွာန်တိုန်ဆုရဂး။ အလုံမွဲဒေသရာမညပိုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်ဂှ် အခေါၚ်သၠးပွး ၜိုန်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် အရာထိၚ်ဒက်လေဝ်ဂၠိုၚ်ကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် မိမတံအာမၚ်သဳပ္ဍဲဘာအိုတ်တုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဖာပ်ဗ္စပုၚ်သဳပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဖာပ်သဳဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ကၠောန်ပရေၚ်ကုသဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကောံဓရီုတောမ်တိုပ်ဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်ဆက်ဒါန်ဂှ် သၠးပွးနူမိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဂွံပ္တုဲကာကုသဵုမွဲစွံတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ လ္တူညးမွဲကဵုညးမွဲ မေတ္တာဗျဳဗျာပ်အာလေပ် နွံဂၠိုၚ်ရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် နွံဒၟံၚ်ဇိုၚ်ၜဳတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံအာမၚ်သဳ ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလပလံၚ်ဂအုပ် ပလံၚ်ပုၚ်သဳတုဲမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဂွံအခိၚ်သၠးပွးရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ်ဝုတ်ဝုတ်တံ ကောံဓရီုတုဲ အာဝေၚ်သၚ်ဗတဳဇိုၚ်ၜဳ ဗၠာဲဗၠာဲတံလေဝ် နဲဏံကီု အာဝေၚ်ကီုရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ်ပၠန် ဝုတ်ကဵုဗၠာဲ ဆောဖဝက်ညးကဵုညး အာကွာ်ဝေၚ်သၚ်ဗတဳ ဟီုအရေဝ်ခၠေဝ်ပလန်ညးသ္ကံ ပရေၚ်မေတ္တာနာနာသာ်ရ။ ရးဒေသမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နွံဇရေၚ်ဒဵုတုဲ လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုဂှ် ပ္တန်လဝ်ကျာ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကျာ်လ္တူဒဵုတံဂှ် ကၠောန်သ္ဘၚ်ကျာ်ဗဒှ်ပေါဲတုဲ ဝုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ဂၠောဲတိုန်အာကျာ် ဂြုဂြုဂြီုဂြီု လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုတေံရ၊ အဃောအာကျာ်ဂှ်လေဝ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ သွက်ဂွံဟီုပရေၚ်ဇြဟာန်ဂှ် သၠးပွးကွေံရ၊ သၟတ်ဗၠာဲတံဂမၠိုၚ် ယဝ်ဆဵုဝုတ်နူကွာန်ပလုၚ် ကၠုၚ်နူဌာန်သ္ၚောဲ၊ ဟွံတီဌာန်ဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုဒွက်ဟေၚ် ဒယှ်ေသၟာန်တိုန်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ဟွံရောံဓည နကဵုဒွက်ဟေၚ် ကလေၚ်ဒယှ်ေတိုန်တုဲ လဴထ္ၜးကဵု ဗွဲမယေန်သၞာၚ်လေဝ်နွံကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဒဵုလေဝ်သ္ၚောဲ ဂၠံၚ်ဍာန်လေဝ်ပရေံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံ ဟိုတ်နူဍိုန်ကဵုဇြဟတ်တုဲ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ထ္ၜလဘာ်တံၚ်ဂြယ်ပ္တိုန်ဏာရ၊ အဃောတိုန်အာဂှ် ဍောၚ်ၜိုတ်ကွေံရလေဝ် ညးမွဲဟွံဟီု၊ ဒယှ်ေအာ၊ဓရီုအာ၊ ဟီုအာဂြိုၚ်အာဂှ် စိုပ်အာက္ဍဟ်ဒဵုဇရေၚ်ကျာ်တုဲ ဂွံကလံလ္ၚောဝ်ကျာ်မွဲစွံ ဂွံရာဒၞာမိက်မွဲကရောံဂှ် ဒှ်ကၞောတ်မေတ္တာရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဝွံ ပ္ဍဲအခိၚ်မွဲဝှ်ပိဂိတု စိုပ်ပ္ဍဲတ္ၚဲတိၚ်တ္ၚဲသဳမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ တိတ်အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် ရန်တၟံသွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်ဂှ်မွဲသာ်၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဟိုတ်နူရန်တၟံနာနာသာ်တုဲ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် သွက်ဂွံၜဟ်ပလှ်ပ္ကဴဂှ်လေဝ်နွံကၠုၚ် ကာလစိုပ်ဂြိုပ်တေံ သဘာဝဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒဒှ်ေဒယှ်အာတုဲ ဆက်ဂလာန် ဆက်မိတ်ဒါန်လေဝ်နွံကီု၊ ဟိုတ်နူဂွံပူဇဴကျာ် နကဵုပ္ကဴ ပွမၜဟ်ပလှ်နၚ်တံဂှ်လေဝ် ဖဵုဇၞော်ပြဲသန်ကွေံရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ယဝ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာဇၞော်ဍောတ်မံက်တိုန်မ္ဂး မွဲကရောံမွဲဂကောံ ရီုဗၚ်ကၠောန်ၜိုတ်အာမွဲစွံဂှ်လေဝ် ဒှ်အထံက်အပၚ် ပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတံပၠန်ရ၊ ပပ္တံဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ညးမွဲကဵုမွဲ နွံမေတ္တာဇြဟာန်ဆာန်ရၚ်သ္ကံ၊ ဗွဲမဗိုန်ညန် နကဵုစိုတ်ဇကုဂှ် ဟွံပ္တုဲပရေၚ်သ္ၚိကၟိန်ရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲပစၟတ်သစ္စတုဲ လဴပူစကဵုမိမဇကု၊ အာတ်အခေါၚ်သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံဂှ်ရ၊ မိမတံပၠန်လေဝ် ယဝ်ဟွံတီဂကူမသမ္ဂး ဟွံပ္တုဲအရေဝ်ဏီရ၊ ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်ဂကူမသ၊ တီဒဒှ်ဂကူမသ တၞောဝ်ဒတောဝ်ခိုဟ်မ္ဂး၊ မိမတံဟီုစၠောံ ဂလာန်သၟာန်သၟုက် ပြုပြေၚ်ကဵုပရေၚ် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ။ ==ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ== သဘာဝလောက ဓမ္မတာလိုက်ဝွံ ပွမကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ်လေဝ် ဒှ်ပရေၚ်ဇၞော်မွဲ သွက်ပိုဲဇန်တံဂမၠိုၚ် မ္ဒးပ္တုဲ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်တံရောၚ်။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နကဵုအရေဝ်ဝေါဟာမန်တံဂမၠိုၚ် ဟီုဂးစပွမပ '''တၠလျိုၚ် ပ္တဴအိန်ထံၚ် မ္ၚဵုထပ်တဲ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' နာနာသာ်ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသၞာံ ကောန်ဂကူမန်တံ ရုဲစှ်လဝ်ပ်ဂိတု ပ္ဍဲပိဂိတုဏံဟေၚ် ညးဇမၞော်တံ ကဵုပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲအိုတ်ရ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲဂိတုပသာ်၊ ကထိုန်ကဵုဖဝ်ရဂိုန်ရ၊ ပွိုၚ်ပိဂိတုဏံဂှ် သ္ပလဝ်ဂိတုခိုဟ်ပြဲဂှ်မွဲသာ်၊ အခိၚ်ကလောန် မပ္တံကဵုဝါဗ္ၚတံဂှ် ဂွံအခိၚ်သၠးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဇၞော်တံရုဲစှ်ကဵုကၠောန် ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲပိဂိတုတံဂှ်ဟေၚ်။ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲလဵုဟွံဟီု ဒဒှ်ရ သ္ဍိုက်ဆာန်မံၚ်ရၚ်သ္ကံတုဲ သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံ၊ သွက်ဂွံချပ်မွဲကသပ်၊ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မွဲဂှ် လဴပူစကဵုမိမတံတုဲ ကေၚ်ကာဏံ သွက်ဂွံပ္တုဲကဵုဂှ်လေဝ် ဒှ်ဝတ်မိမမွဲသာ်ကီု၊ ဣလဵုဒှ်ဝတ်မိမရော '''ဟွံခိုဟ်ဆေဝ်ဒဝ်၊ ခိုဟ်စဝ်ထ္ၜးဏာ၊ ပညာကဵုကတ်၊ ဝတ်နွံထပ်တဲ၊ အာဲပြဲဇိုန်ဂၠိ၊ ဝတ်မသုန်စိ၊ တဴလျိုၚ်မိမရောၚ်''' အတိုၚ်ဝတ်မိမနွံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်ဇာတ်ဇကုစိုပ်ကၠုၚ်အဝဲမ္ဂး '''ပြေၚ်ကဵုဗဵုစဴ ပြေၚ်ကဵုဗဵုစေက်''' ဂလာန်ညးမဟီုလဝ်နွံကၠုၚ်သာ်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး၊ ဟွံကေၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပယျၚ်မ္ဂး အၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ညးဇၞော်တံဟီုစွံလဝ်ရ၊ ဂကူမန်ပိုဲ ပ္ဍဲမပ္တိုန်ပယျၚ် နူခေတ်ကၠာတေံဒဵုလၟုဟ် ညးတံၜလဝ်ထၟဒ္စိတ်(ဝါ)ပ္တိုန်လဝ်ကဵုသိဒ္ဓိ၊ တၚ်ကဵုခါန်အ္စာတုဲရ၊ ကာလဂှ်ဟေၚ် ပ္တဴကဵုသ္ၚိကၟိန်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး အာယုက်ပေၚ်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ သီုမထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး မိမတံသွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် သၠးအခေါၚ်အိုတ်ရ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်မာန်ဂှ် နဲနွံပိသာ်ရ။ ၁။ နပၟိက်စိုတ်သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံတုပ်သၟဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၂။ နအခေါၚ်ကလုတ်ဗြဴခိုဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၃။ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံအာသၟာန်ကေတ်ဂှ် မွဲသာ်။ ဆဂးဂှ် ဆန္ဒသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဟၟဲမ္ဂး၊ မိမတံစဳရေၚ်ပြုပြေၚ်စ ဟၟဲသက်က်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမွဲ နွံပၟိက်မိက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးလဴပူစကဵုမိမၜါရ၊ မိမတံလေဝ် သ္ၚဳရံၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ပ္ဍဲကောန်မွဲမိ မွဲသၞာံၜါကာ ပ္ဍဲမွဲသၞာံဂှ် ကာမ္ၚဵုၜါဝါဟွံပ္တုဲရ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲဂှ်ဟေၚ် ပ္တုဲၜါကာမာန်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်တုဲ အတိုၚ်အရေဝ်မန်ပိုဲဟီုလဝ် '''ဂအဟ်ဒးသၟာန် ဂမာန်ဒးသၟုက်'''ဂှ်ကီုရ၊ မိမလ္ပာ်သၟတ်တြုံတံပၠန်လေဝ် ဒဒှ်ရလၟောၚ်ဂအဟ်ဇကုဂှ် မ္ဒးစံၜတ်ဒ္ဂေတ် ပွမဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုကွတ်ဗြဴမလေပ်ထေက် မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တာန်သ္ကဝ်၊ ဇိၚ်စပ်၊ သီဒက်၊ တောမ်တိုပ်၊ ဆက်ဆောံတံဂှ်ကီု၊ မဗဳဇဂကူတံဂှ်ကီု၊ ပွဟွံဒှ်မွဲကလော်၊ ပွဟွံလၞၚ်တၞၚ်ကလော်တံဂှ်ကီု၊ သ္ၚဳဂၠိပ်စံၜတ်တုဲ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် မိမတံတုပ်သၟဟ်စိုတ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဗလးဏာမၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တံ သွက်ဂွံအာသၟာန်သၟုက် လၟောၚ်ဂအဟ်ဂှ်ရ၊ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံပၠန်လေဝ် နဲဏံကီုရ၊ ရုဲစှ်ကေတ်မၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တုဲ သကဵုစံၜတ်ဒဒှ်ရ၊ လၟောၚ်ဂမာန်ဇကု ဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုအၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံ ပွမပ္တံကဵုဒ္ဂေတ်ပွ၊ ဝတ်တြုံ၊ ကွတ်တြုံပွသဇိုၚ်ကဵုမလေပ်ထေက်၊ ဒဒှ်ရဇိက်ဗ္ၚ၊ ဍိုက်ဂၠုၚ်၊ တာန်န၊ တာန်တိုၚ်၊ ကၠံက်တံဂှ်ကီု၊ ဒုၚ်တာလျိုၚ်သ္ၚိဌာန်၊ မာန်-ဟွံမာန်တံဂှ် မ္ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်သၟာန်သၟုက် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ရုပ်သာ်ဒြပ်ရတ်တံဂှ် ညးဟွံပဂရုအိုတ်ရ။ ညးဇၞော်ၜါလ္ပာ်ဂှ် သၟာန်သၟုက်ခၠေဝ်သှ်တုဲ ယဝ်ရညဳသၟဟ်တုပ်စိုတ်မ္ဂး ရုဲစှ်တ္ၚဲ မွဲတ္ၚဲဒဒှ်ရ၊ တ္ၚဲဗၠးၜး၊ တ္ၚဲပြဲ၊ တ္ၚဲခိုဟ်တုဲ၊ ဝေၚ်ပါဲတ္ၚဲနဲရိုတ်တဒ္ဓိုတ်၊ ဒဿကြိုတ်၊ မြိုတ်ကျု၊ ပြာဗ္ဗဒါ၊ ဗဳလာ၊ ကာကာပ်တံဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗၠးဒုဟ်၊ တ္ၚဲမံက်ဂတဝ်တံဂှ် ယဝ်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုမ္ဂး ခိုဟ်သန်ကွေံရ သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ရုဲစှ်တ္ၚဲတုဲ မ္ဒးရုဲကေတ်ညးဇၞော်မၞုံကဵုဆောဖွက်၊ မဂွံပ္တုဲကၠုၚ်လဝ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ၊ ပ္ဍဲကာလပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တေံ ညးမၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ သွက်ဂွံဖန်ဖက်သၟာန်သှ်ကီု၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်လေဝ် လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ရုဲကေတ်သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ရုဲစှ်ကေတ်လဝ် ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်ကီု၊ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာတံဂှ်ကီု၊ မ္ဒးမူလဝ်နကဵုၜံက်မွဲမွဲတၞုၚ် ပလဝ်စၟတ်သမ္တီအိုတ်ရ။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နွံၜါသာ်ရ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမ္ဂးဝွံ သၟတ်ဗြဴဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်ကေတ် အလၚ်္ကာရတုဲ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာစဳရေၚ်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်တြုံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုအာဝါဟရ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမ္ဂးဝွံ နူသၟတ်တြုံဏံ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာနာနာသာ် အာပြုပြေၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုဝိဝါဟရ၊ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ၚဵုဝိဝါဟဟေၚ် ကဵုစဳရေၚ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကပေါတ်ကြိယာသ္ၚိဌာန် မပ္တံကဵုဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်-ယာတ်-ပ္ၚာန်ပုၚ်ပ္ၚာန်သွ၊ ဒူ(ဘဳဒို) ဂအုပ်စုံ၊ ဩဍာ်၊ ထၟာဲတဲ၊ ဒ္ၚောဝ်၊ တၟံစၠန်၊ ကဠာ၊ ဒၞိက်ကၞဴတံဂှ်ကီု၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်တၠုၚ်ကဵုအာဟာရ ဘောဇိုန်နာနာသာ်တံဂှ်ကီု လ္ပာ်သၟတ်တြုံဏံ ဒးကေတ်တာလျိုၚ်၊ ဒးရာန်ပ္ကောံပ္ကေဝ်လဝ်အိုတ်ရ။ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် သဘဴပ္တိုန်ဩန်ဂှ် ခေတ်ကၠာတေံ ၜိုန်အခိုက်သၞောဝ်ဟၟဲကီုလေဝ် သွက်ဂွံစၟတ်သစ္စရန်လဝ်တုဲ သၠာဲလစိန်၊ ပ္တိုန်ထဝ်၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်လေဝ် နွံညိညကီုရ။ * တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ် ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ယဝ်ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂး၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကဵုပရိုၚ်ကဵုမသ နာံမြိုၚ် ကလော ကောဒေံတံအိုတ်ရ၊ ကလောကောဒေံတံ တၟုယ်တံကၠာဟွံစိုပ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိတုဲ ရီုဗၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ကၠောန်ၜိုတ်ကဵု မပ္တံဓုပ်တၟာဲ၊ နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်၊ ယာတ်ကၞဴ၊ ထၟာဲပုၚ်သွ၊ ဂအုပ်စုံ၊ သဗ္ဗအိုဿီုတံဂှ်ရ၊ နတိုၚ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲနမွဲမဂှ် တၞမ်သတ်ဗြဴကလုတ်မွဲတၞမ်၊ တၞမ်သတ်ကလုတ်မွဲတၞမ်၊ မိတ်ခၞေက်၊ မြေက်ခမိဟ်၊ လသိုန်ဗ္တာၚ်၊ ယာတ်ဍောတ်ထၟိမွဲ၊ ညးမစုတ်လဝ်ဂှ် ဒှ်နတိုၚ်မ္ဂးရ၊ ဂအုပ်မာဲသုတ်မ္ဂးဂှ်၊ ဒှ်ဂအုပ်ဇိုၚ်ပန် မၞုံကဵုဒကိုပ်ကေက်က်၊ ပ္ဍဲဂှ်စုတ်မာဲသုတ် မပ္တံကဵုၜံက် သတ် ကွာၚ်ၜဲတံဂှ် ဂွဳလဝ်ဗၞတ် ၅၊ ၇၊ ၉၊ ၁၃၊ ၁၇၊ ၂၅၊ ၅၁၊ အတိုၚ်မထေက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ဂွဳစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဂအုပ်ဂှ် ဂအုပ်မာဲသုတ် ညးမကော်စရ၊ ဂွဳမာဲသုတ်တံဂှ် စုံညးဟွံစုတ်ရ၊ ဂအုပ်ဂှ် ညးဒက်ပူလဝ် နကဵုယာတ်ပရဳမွဲရ၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ်သၞအာဟာရဘောဇိုန် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ သွဗၞတ်ပိလၟာဲ၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစဳရေၚ်တောံတိုပ်လဝ်ကီုရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် မသ-နာံမြိုၚ် ညးမကၠုၚ်စိုပ်တံဂှ် မ္ဒးဒုၚ်တၟုယ်ဗ္စဖျုၚ်ပုၚ်သွတုဲ သဝ်တ္ၚဲဗ္တံဂှ် သွက်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ကၠောန်ကွာၚ်လံက်ချံၚ်တုဲ၊ ပလံၚ်ဏာကဵုသ္ၚိသၟတ်တြုံတေံရ။ တ္ၚဲကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် အတိုၚ်ဒဒှ်ရုဲစှ်လဝ် တ္ၚဲခိုဟ်တ္ၚဲပြဲ တ္ၚဲမၞုံကဵုမ္ၚဵုမဒှ်ရ၊ နူဂယးပြဟ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ကီု သၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုဝိဝါဟဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗၠာဲဂှ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ဂှ်ကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံဓရီုတုဲ ပလေဝ်ပလေတ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ် ဒၞာဲမပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲကီု၊ ခဒမ်သ္တိက်ကီု၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်တံဂှ်ကီု၊ တောံတိုပ်လဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ။ သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ သၟတ်ဗၠာဲကေုာံကပေါတ်ကြိယာတံဂှ် မၞိဟ်ဘိက်လဝ်စိုပ်ကောံအိုတ်တုဲမ္ဂး ညးမဒှ်အ္စာသၟာန်သှ်ဂှ် အာဂတ၊ ကြဴဂှ်မိမဝံသ ကြဴဂှ်မပ္တံကဵုဓုပ်နတိုၚ်၊ ညးဒှ်ကောန်ဂၠု ဟွံသေၚ် ကောန်ထဍဲ၊ ဟွံသေၚ်ကောန်ဒဒေံမွဲ၊ ယိုက်ယဵုဂအုပ်မာဲသုတ်၊ ကြဴဂှ်ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ် သီုကပေါကြိယာဂမၠိုၚ် အတိုၚ်မစဳဇန်လဝ်ဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ၚ် ယဵုယိုက်ဏာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဇရေၚ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲတိုန်သ္ၚိတၞိန်ကီု၊ ကာလတိိုန်စိုပ်လ္တူသ္ၚိကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ရန်တၟံကဵုကောန်ဗြီုထပှ်တေံတုဲ ဟွံကဵုအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိ၊ စဵုဒၞာကဵုဇုက်ဩန်ဇုက်ထဝ် ဟွံသေၚ် ဆက်တဲတုဲစဵုဒၞာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မၞိဟ်လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံ ယဝ်သၟာန်မ္ဂး မၞိဟ်ဇၞော်လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ် မ္ဒးသှ်ကဵုဗွဲမယေန်သၞာၚ်ရ၊ ယဝ်သှ်ဟွံမာန် ဗွဲမယေန်သၞာၚ်မ္ဂး အတိုၚ်ညးမစဵုဒၞာတံ မအာတ်တၟာဲဂှ် သ္ဒးကဵုရ၊ အတိုၚ်မၞိဟ်ဇၞော် လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဏံသၟာန်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံ သှ်ဟွံမာန်မ္ဂး ဆၜိုတ်ညးတံကဵုတၟာဲဂှ်သ္ဒးဒုၚ်တဲရ၊ ဃောသၟာန်သှ်ဂှ် မၞိဟ်လ္ၚဵုပွမဟီုပ္တိုန်စရာဲ ကောန်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် နွံကီုရ၊ ဥပမာ လ္ပာ်သၟတ်တြုံ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ဗၠာဲဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဗၠာဲပိုဲ ဒုန်ကၠံတၞုၚ် ဗာ်ထောံခြုၚ်ၚ်မာန်ရောၚ်၊ လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံပၠန်လေဝ် ကောန်ဝုတ်ပိုဲဂှ် ဂၠိက်စှ်ဂတှ်ေ ဂၞိန်စှ်ဂတှ်ေ၊ တ္ၚဲဟွံပၠိုတ် တုတ်ပ္တုဲကဵုမာန်ရောၚ်၊ မပ္တံရဴသာ်ဝွံ ညးတံကြီုစလေဝ် နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၟာန်သှ်ပ္ဍဲဂၠံၚ်ဍာန် သၟာန်အာသှ်အာ ထေက်ကဵု-ကဵုတၟာဲဂှ်ကဵုတုဲ ညးတံသၠးကဵုအခေါၚ် သွက်ဂွံတိုန်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ စိုပ်လ္တူသ္ၚိတုဲ ဂအုပ်မာသုတ်ဂှ် ယဝ်ရကောန်ဂၠုယဵုယိုက်နၚ်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်ဏံ ကောန်ဂၠုဟေၚ် မ္ဒးဒုၚ်ကေတ်တဲတုဲ ကပေါတ်ကြိယာသဗ္ဗအိုဿီု စွံပ္တန်ဒၞာဲ ဗွဲမ္ဒးရးရ။ * '''ဗီုစဳရေၚ်အသေအဟာန် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' သ္ၚိမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဂတးစွံလဝ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ပါ်စွံလဝ်ခဒမ် သွက်ဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်၊ ခုမ်တၟုယ်တိက်၊ ခုမ်တၠသ္ၚိတိက်၊ ခဒမ်ကောန်တြုံတိက်ကဵုခဒမ်ကောန်ဗြဴတိက် ပါ်စွံလဝ်သာ်ဏံရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိခဒမ်အဒေါဝ် လ္ပာ်ဗၟံက်စဵုလဝ်ဒၞိက်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်ပြေၚ်စွံလဝ် ဓုပ်နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ပရဳတံဂှ်ကီု၊ သၠိုၚ်ဍာ်မြမောဝ်မွဲမ၊ သၠိုၚ်ဗက သွက်ဂွံဗဂူဗြဲရတ် စုတ်လဝ်သၠုယ်မွဲမ၊ ညးတံစွံလဝ်ကီုရ၊ ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်တြုံဂှ်မွဲလ္ပာ် ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်ဗြဴဂှ်မွဲလ္ပာ် လုပ်ဂ္ဇံ ကေုာံ တွဳဝါရဂမၠိိုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟဝ်ကျာကၠာတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဂှ်လေဝ် တန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲခဒမ်သ္တိက်တေံရ၊ ကာလပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကောံသၟဟ်အိုတ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံကော်ပ္တိတ်နၚ် သၟတ်ဝုတ်သၟတ်ဗၠာဲတုဲ လ္ပာ်ပူရိဿာတ်ညးကဵုညး ကဵုဂ္ဇံဖျေံဒၞာဲတုဲအိုတ်မ္ဂး အ္စာသၟာန်သှ်တံ အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် သၟာန်သှ်ဂတပူရိဿာတ်တံ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်အိုတ်ရ။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ညးပ္ညုၚ်၊ မူဍုၚ်မူကွာန်၊ မူသန္တာန်ကၠာ၊ မၞိဟ်လေဝ်ဂၠိုၚ်သန်၊ ဟွံတီနန္တာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်လဒု၊ သ္ဇုၚ်ကွုကြိယာ၊ ဗြဴကၟာဲတံသၟတ်၊ သီုဝုတ်ကညာ၊ ဗၠာဲသီုလထဴ၊ လဗြဴမွဲသာ၊ ညာတ်မုက္ခဝါ၊ သာယာအိန်ရဳ၊ မၞိဟ်တံဟွံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်သီုကျာ်ဩဳ၊ ဂအုပ်နသီုတိုၚ်၊ ခိုၚ်ခိုၚ်ဒ္ၚဳဒ္ၚဳ၊ ယိုက်ပ္တိုန်နၚ်ဆက်၊ ဗီုအိန်ဒက္ခဳ၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိပ္ညဳ၊ သ္ၚဳပၟိက်ကိစ္စ၊ ပိုဲဟွံတီကီု၊ ဟီုပဒည၊ ရိုဟ်ရိုဟ်တ္ၚဲအဵု၊ ဟွံဆဵုကွေံရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိဂျ၊ နွံအရေဝ်ဒးသၟာန်၊ ဂလာန်ညိည၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိကွေံ၊ ပိုဲဒးသၟာန်ရ၊ ချပ်ရံၚ်တော်ဆ၊ ခါရဟွံသၟာန်၊ ဒှ်မၞိဟ်ယုတ် ဟွံတီဂလာန်၊ ဟွံသေၚ်သွံရာန်၊ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ဏံ၊ ဟွံသေၚ်သၠာဲဂတး၊ ဂးဟာကလောတံ၊ နွံဂွံကဵုသ္ကဲ၊ ဟၟဲဂွံကလံ၊ ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ဏံ၊ ပရၚ်နာဲတံတၟေၚ်၊ ဗီုပြၚ်စဳရေၚ်၊ ပိုဲထေၚ်ဟွံမှာ၊ ဟွံသေၚ်ဂၠာဲမိတ်ပြဝါ၊ ဓမ္မတာသတ်တံဟေၚ်၊ တိုန်ဂ္ဇံဒၟံၚ်ရေၚ်၊ တၟေၚ်သန်ပယောဂ၊ ဒါန်အတိက်ခါနွံ၊ ဂွံမံၚ်ကောံကီုရ၊ ဟိုတ်ပိုဲဟွံတီအဵု၊ ပရေၚ်ကုသဵုဒါန၊ ဟိုတ်ဂှ်သၟာန်သၟုက်၊ သုခဒက္ခာ၊ ဟီုတိုန်ညိရ၊ လပညှာတာ၊ ပိုဲသၠးအခေါၚ်၊ ညံၚ်ဍောၚ်ထာၚ်သွာ၊ ဒုဟ်ပါၚ်ဟၟဲ၊ ပ္ဍဲပိုဲညးၜါ၊ တိုန်ဂ္ဇံမံၚ်၊ ညံၚ်ဗီုဒေဝါ၊ ရာၚ်ဆာဲဗြေဝ်ဗြော်၊ သီုဗော်ပြဝါ၊ စိုပ်ကောံလေဝ်ဇဳ၊ ညဳညဳသာသာ၊ တိုၚ်ပၟိက်စိုတ်၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံကၠာ၊ ဟီုညိလ္ပညှာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်ကလောဗြီု၊ စိုန်သ္ကီုသီုဉာဏ၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ဓဝ်ပြမတ္ထ၊ ကုသလာ အကုသလာ၊ ဓဝ်ၜါဂှ်ဒှ်မူလ၊ အကုသလာဍောၚ်ဓဝ်ဓမ္မ၊ ဟီုပျးသရကၠာ၊ အကုသဵုစိုတ်စှ်ၜါ၊ ပြာကတ်တဴဗိုန်က္ညန်၊ အကုသဵုစဵုတသိက်၊ မိက်ဂွံဆစှ်ပန်၊ အညသမာန်စှ်ပိ၊ ပါဠိနာဲသာဇန်၊ ပံၚ်ပ္ကောံသၟဟ်န်၊ ဇၟန်ဍောၚ်ဓမ္မ၊ လၟိဟ်ၜါစှော်ထပှ်၊ ဒှ်စၟတ်ဨကန္တ၊ ပ္ဍဲဓဝ်အကုသလ၊ ယဝ်ရမၚ်မွဲဟွံမာန်၊ ဍေံဒှ်ဂၠံၚ်အပါဲ၊ သာဲနူခြာနိဗ္ဗာန်၊ ကျာ်တြဲတိက္ခဉာဏ်၊ ဆာန်သတ်တိတ်တွံကဵု၊ ကုသလတုန်ဟေၚ်၊ ပရေၚ်ဓဝ်ကုသဵု၊ အရထသၟိက်တီအဵု၊ မဟာကုသဵုစိုတ်ဒ္စာံ၊ အညသမာန်စှ်အဵု၊ စေတသိက်စှ်ပိဗျာံ၊ သောဘဏၜါစှ်သုန်ဗဵု၊ စေတသိက်မအဵုလာံ၊ ပံၚ်ပ္ကောံတုဲသၟဟ်၊ ဟိုတ်ဒှ်ပိစှော်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍဲဓဝ်တံဝွံဗျာံ၊ သတ္တံယာံရဒ္ဂေတ်၊ လၟုဟ်ဝွံဆတ္တဝ်၊ တိုၚ်ဓဝ်သမ္ဗုဒ္ဓ၊ ကောန်ဗၠာဲဍောတ်ပိုဲမွဲ၊ ပြဲသန်လက္ခဏာ၊ ဟိုတ်ဂွံသ္ပလဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကုသလ၊ ပဌမအသၚ်္ခါရိက၊ သောဘဏပၠန်၊ ဂွံပ္တုဲလဝ်ပြဲ၊ ဘဝဂၠိၚ်သ္ၚောဲလောန်၊ ဓဝ်ကုသဵုဂှ်ပၠန်၊ ဖ္အောဝ်တဴပ္ဍဲခန္ဓ၊ အာယုက် (---)ဂျ၊ ဟိုတ်ဒါနအောဝ်လဴ၊ စံၚ်ဗဂဵုတဴလျးပၠိုတ်၊ အိုတ်ပၟတ်စှ်မွဲဖဴ၊ အတိက်တေံဟာန်၊ ဟိုတ်ဒါဂွံဖက်နှဴ၊ ဇရေၚ်ဒေံဍောတ်ဗြဴ၊ သၟိက်ဂွံသှ်ပ္တဴစိုတ်၊ သၟိက်ဂွံကၠောန်ၜိုတ်၊ အိုတ်သဗ္ဗကေၚ်ကာ၊ ဟိုတ်ဂှ်ကၠုၚ်စိုပ်သ္ကာန်၊ သ္ၚိဌာန်နာဲတံကၠာ၊ ဟီုပ္တီသီုညှာတာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ကလောတံ၊ ဗိုန်ဇၟံပညာ၊ နာဲတံကလၚ်၊ ပၚ်မှိၚ်သောတာ၊ တၟံဘူဝတ်၊ သတ်အနန္တာ၊ ပူဂဵုတံကၠာ၊ ပြေၚ်ဝိဝါဟ၊ ပရေၚ်ကဝ်ဂှ်၊ ကဵုဍေံဒှ်ရ၊ ကောန်ပိုဲတုန်သၟတ်၊ ရတ်အနဂ္ဃ၊ ထဝ်ဇမ္ဗူနတ်၊ ဝုတ်ကညာရ၊ ပိုဲပ္ကၚ်ရၚ်၊ မၚ်မွဲလဝ်ပၠ၊ ကောန်မၞတံရ၊ သၟိက်ပဂမာန််၊ ကောန်တြုံမ္ၚဵုထၟိက်၊ သၟိက်ဆက်နိဒါန်၊ နွံမွဲဂလာန်၊ ပိုဲသၟာန်စမ်ရ၊ ကောန်မၞးတံဆာဲ၊ မၚ်ဗၠာဲရုပ္ပ၊ အနန္တဂုဏ်၊ မသုန်ဌာန၊ ဂုဏ်ကျာ်ဓရ်သၚ်၊ ဂဵုခၠၚ်က္ဍၚ်ပြ၊ ဂုဏ်မိမကီု၊ သီုဂုဏ်အ္စာရ၊ ဂုဏ်ဒေဝတဴ၊ ဂုဏ်ကလောဝံသ၊ ဂုဏ်အိန်ဗြီုကီု၊ မသ္တီုတေဇ၊ ကတညုတ၊ ကတဝါဒဳ၊ ဂုဏ်တံဝွံပ္ညဳ၊ ဒ္ၚဳတီကီုဟာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုစှ်ၜါ၊ ပူဂဵုလဵုနာဲတံမဒှ်၊ ဟီုပြဟ်ပကဵုမှာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ မန်လဵုမအာဒှ်၊ ခေတ္တပိဂှ်၊ ဟီုတွံညိကလော၊ ဟီုဒးရောၚ်ပိုဲတက်ဆော၊ ဟီုဟွံဒးအဴ၊ ကလေၚ်စဴသ္ၚိ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အဒေါဝ်ညး၊ ဟီုကဵုဂွံဒးညိ၊ ဟီုဟွံဒးဒှ်ဒိဌိ၊ ပူဂဵုဟွံတီပိၜါ၊ ပူဂဵုဟွံတီသာသနာ၊ ချိုတ်တုဲဒးအာအပါဲ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ကောန်ဝုတ်ပိုဲဇိုန်ကွာဲ၊ ထပ်တဲကဵုနာဲတံရ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ပိုဲကဵုပုၚ်သွ၊ ဟီုဟွံဒးကဵုဂွံစဴအာ၊ စကၟာဲတိတ်ပအာစာ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အကြာညး၊ ညံၚ်ဟွံဂွံကဵုဗၠေတ်သ္အး၊ ဟီုထ္ၜးညိကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်သၟတ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်တၠသ္ၚိ ဇာတိတၞောဝ်ဗြီု။ သၟာန်နွံတဴကီု၊ ပိုဲဒးဟီုရ၊ ပ္တံပါရမဳကၠာ၊ နာနာဘဝ၊ ဟိုတ်ကုသဵုနွံ၊ စိုပ်ဘုံဝွံရ၊ ဘုံဝွံပြဲဟာန်၊ ဂၠံၚ်ဍာန်သဗ္ဗ၊ လောကုတ္တဵုကီု၊ သီုလောကဳပၠ၊ ကလောန်ၜါသာ်ပြဲ၊ မွဲဟွံဒည၊ အဲဟီုကဵုရ၊ နာဲတံကလၚ်ကၠာ၊ ကြီုဂုဏ်ပညာ၊ ပြာထာနဲကဲ၊ ဂုဏ်ကျာ်ဒ္စိတ်ပြဲ၊ ကဲဂုဏ်ဓဝ်တြဴ၊ ဂုဏ်သၚ်ဒ္စိတ်အဴ၊ နဲယျစဴဟီု၊ စတုတ္ထၛာန်ပ္ဍုန်၊ ဟီုလဝ်ပ္ဍဲဂုဏ်ဗြီု၊ ဂုဏ်ကလောထပှ်ကီု၊ ဂုဏ်အိန်ဟီုလဝ်မသုန်။ ကောန်ဍောတ်ဗၠာဲပိုဲတုန်၊ တီဂုဏ်တံဂှ်ကၠာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုနွံစှ်ၜါ၊ ပ္ဍဲဒ္စိတ်ဟိုတ်ဂှ်၊ ပိုဲစဴနှဴကၠာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ အာဒှ်မည၊ ပၞောဝ်ခေတ္တပိ၊ ဇာတိခေတ္တ၊ လၟောၚ်လောကကီု၊ ဂတဟီုအာ၊ ညးချူတခဳ၊ ဝဍ္ဎပဳမြာ၊ ရာဇာဝတ်လေဝ်၊ ဗေဒၚ်ဟောရာ၊ ဇိက်ဗ္ၚတောမ်ၜဵု၊ တဵဵုကၠံသွံဖျာ၊ ဍိုက်ၜၚ်ဆၚ်ဍာ်၊ လၟာ်လက်ရာ၊ ချူကှ်ေဇိၚ်တပ်၊ တာန်စပ်ညဳသာ၊ ပ္ဍဲကတ်ပညာ၊ ဂၠိုၚ်ပကာရ၊ ကွတ်တြုံတံသ္ဍာံ၊ စှ်ဒ္စာံဂှ်ပၠ၊ ကောန်ဗၠာဲပိုဲသ္တိုတ်၊ လေပ်အိုတ်သဗ္ဗ၊ ပူဂဵုဂှ်ရ၊ စဟွံဒးဂွိၚ်၊ ကဵုသိုက်သၠိၚ်၊ လဗိၚ်သုခ၊ ထပ်တဲဇိုန်ကဵု၊ တွဵုမိကဵုမ၊ သွက်ဂွံဒှ်သဇိုၚ်၊ ဂိုၚ်ကေတ်ညိရ၊ ဂိုၚ်လဝ်ဂွံခိုဟ်စ၊ ဂိုၚ်ကေတ်ရကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ပ္ဍဲတ္ကံကြေၚ်ထဝ်၊ အသဝ်က္ဍၚ်ပြ၊ တၞောဝ်ဒတောဝ်ကၠာ၊ မအာသမ္မတ၊ ကြဴနူဂှ်ဗျိၚ်၊ သၟိၚ်ရောဇ၊ ကောန်ညးဂှ်အဴ၊ ဝရရောဇ၊ သၟိၚ်မွဲပၠန်ကလျာဏ၊ ဝရထပ်စုတ်၊ ခုတ်သာ်ဂှ်ပၠ၊ မန္ဓာတ်ၜါဆော၊ ဥပေါသထ၊ ဝရတံဒုၚ်၊ ကၞုၚ်တုပ်ပၠ၊ ဒှ်ကောန်ညးရ၊ ဥပထပ်စုတ်၊ ခုတ်နာမပၠ၊ စှ်မွဲဒတောဝ်၊ တၞောဝ်မူလ၊ မအံက်ကဵုကောန်၊ ပိုၚ်နန်ဝံသ၊ ဟွံလီုကၠိခ္ဍက်၊ ဆက်ကၠုၚ်ဂတ၊ နွံကဵုမ္ၚဵု၊ ဒဵုဩက္ကာက၊ ဥက္ကရေဇ်ကီု၊ ဟီုဂးစရ၊ ဒ္စာံလက်ပၠန်၊ ပန်လ္ၚီတော်ဆ၊ ညးတံပြေၚ်ကၠုၚ်၊ ဒုၚ်ဝိဝါဟ၊ သၞက်ကရောဲအဵု၊ မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ၊ ဒဵုစိုပ်သၟိၚ်ရော၊ သုဒ္ဓေါဒန၊ သိရိမာယာ၊ မာယာနာမ၊ ညးတံထပ်တဲ၊ ပ္ဍဲနန်ရာဇ၊ သ္အဳသ္အဳရိုၚ်ၚ်၊ ဝေၚ်ဂြိုၚ်ဟွံဇြ၊ မိပ်ဇြိပ်လောန်ရ၊ ပကၠုၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ဂအုပ်ထဝ်သၟတ်၊ ရေၚ်မတ်လဟဵု၊ တုဲညးဂြောပ်ဂဒဵု၊ ကဵုယာတ်ကြာထဝ်၊ တုဲညးတံပံက်ဂိုၚ်၊ အတိုၚ်နူကဝ်၊ လၟုဟ်နာဲတံရ၊ ဗော်တၠဓဝ်၊ သတြုစ္ဍးသ္ၚောဲ၊ သၟိက်ဒှ်မွဲဓဝ်၊ ကြာဖဍာန်ဆက်၊ ဂွံဓနက်လဝ်၊ ယိုက်ဂၠေၚ်ဆတ္တဝ်၊ ဗွဝ်နွံၚုဟ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ဒှ်သမ္ပတ္တိ၊ တေံသၟိၚ်တ္ၚဲစိ၊ အာဒိနူကဝ်၊ တဆိပ်လိုက်ဗိုန်၊ လိုန်တၟံဇာထဝ်၊ ဒးအခါပၠန်၊ စက်ပန်လေဝ်ဓဝ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိသၟတ်၊ ဝုတ်ပစဲကဝ်၊ ပံက်ညိရဂွံဗဵုဒ္ၚောဝ်၊ ဒေါဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ ကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ဂအုပ်ထဝ်ဂၠိုၚ် သီုနတိုၚ်ကၠာ ဗြဴဝုတ်ကညာ အာသီုကျာ်ဩဳ ဂၠောဲဖ္ဍောဲဆက် ယိုက်ဗက်လွဳ ပ္ဍဲကဵုတိထဳ နာဍဳမပြဲ ပ္ၚောံညံၚ်စိုပ် ဗဒိုပ်နာဲအဲ သၟိၚ်ကၚ်ပဝဲ မွဲတဲဆေဝ်တာ ပိတန်သေၚ်ဟာ တိတ်ဒၞာလတ် အရက်စာၚ်အဴ ဗြာတ်က္ၜဴဩန်ထဝ် ဒးတိတ်ကွာဲလဝ် ကၚ်ထဝ်ဒါန ဟွံရောံဒည ဟွံလဇခြာ နူဂှ်တုန်ကၠာ အာစိုပ်မုက်သ္ၚိ ပ္ဍဲက္ဍိုပ်တၞိန်စိ ရပ်ရိအေန်ဂါဲ ပန်တန်ပၠန်ကွေံ ဒးဖျေံကၟာဲ သၟာန်သၟုက်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၚ်နာဲရုပ်ထဝ် ပရေၚ်သံသာ ဓမ္မတာကဝ် ညးတံစွံလဝ် ဆက်က္ဍဝ်ကၠုၚ်ရ ဂအုပ်ကၟာဲမ္ၚဵု တွဵုမၚ်္ဂလ ကၠုၚ်ဇိုန်ကွာဲရ ကဵုတၠသ္ၚိပၠန် နူကဝ်မတန် ဖန်ဖက်စဳရေၚ် သမ္မတဟေၚ် ညးပြုပြေၚ်လဝ် ဂကူကၠံမွဲ ပ္ဍဲဘဒြကဝ် ပ္ညပ်တဴစွံလဝ် အသဝ်က္ဍၚ်ပြ နူကဵုဒတောဝ် တၞောဝ်ဩက္ကာက ဒဵုမစိုပ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကပ္ပဳလ သုဒ္ဓေါဒနသဳရိမာယာ ထပ်ကဵုတဲသၟဟ် ဒယှ်ပြာထာ နဲသာ်ဝွံကၠာ သ္ပဗက်အာဟေၚ် အတိုၚ်လၟေၚ် ပရေၚ်နူကဝ် တြုံကဵုဇံသဝ် ဗြဴလဝ်ဖလုၚ်(သၠုၚ်)ဗီုဍေံဒှ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကွာန်တမၠာ ဂအုပ်ထဝ်ကီု သီုနတိုၚ်ကၠာ ယာတ်ပါန်သာခါ ဟွံမှာဂြောပ်လဝ် ပူဂဵုသာ်လဵု ညးတွဵုလဝ် ထေက်ကဵုဂွံပံက် ဂၠံက်ယာတ်ရုပ်ထဝ် တိုၚ်ပရေၚ်ကဝ် အံသဝ်ပြာထာ နူသွတ်ဒဵုဇၞော် ဒုဟ်ဟွံပြံက်ဖာ ဗြဴဗြဴမွဲဟေၚ် ပေၚ်လကျန်ကၠာ ထမိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမှာ ဗီုဝိသာခါ နွံကၠာကျာ်ဩဳ တြဴစှော်ပန် လကျန်ဗြဴဇဳ ဗြဴသာ်ဂှ်ပ္ညဳ နွံဣန်ရဳပန် ဂပ်ဝ်ပံက်ပၠန် ဗ္စန်ပါၚ်အ္စာ နူတက္ကသိုလ်ကၠာ ပြာထာလဝ်ရောၚ်။ ၄။ '''လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်သၟာန်''' ယွံကလောပိုဲ ဟိုဲညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်စိုပ်ဂွိုၚ် ရိုၚ်ၚ်အဳသ္အဳ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ကီု သီုကဵုကျာ်ဩဳ အခါဒှ်ပၠန် စက်ပန်လေဝ်ညဳ ပ္ဍဲကဵုကိထဳ ညဳသာကီုရ ပိုဲက္တဵုဗဒှ်အဵု မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ ပ္ဍဲသၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဂွံခိုဟ်စ ကဵုစေန်ဆက်အာ နာနာဘဝ ကဵုဍိုက်ပေၚ်သၟတ် ယဿဘောဂ ဟိုတ်အသံကၠာ မဟာသမ္မတ ပိုဲယဵုဒုၚ်ရ နဓဝ်ပညာ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ညိ သ္တိပမှာ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ဗိုန် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ဒးစရဲပၠန် ဗ္စန်အ္စာ ဗြဴယုတ်မာ ပကဵုပါမြိ ဟွံသေၚ်ပွံၚ် ပကဵုပံၚ်ညိ ယြဴဗြဴမွဲ ဗွဲမယုတ္တိ မုသာထၟုန် ဍိုက်ဍုန်တြုံသ္ၚိ လၞုဟ်တဴဒမၠိ ဒရီုသ္ၚိသ္အာၚ် ကာတ်သာဲရမျာၚ် ပါၚ်တြၚ်သၟုက်ကျောဝ် လုပ်ကဵုလဗၚ် ဆၚ်တိတ္ၚဲသဝ် ကရောတ်သအဝ် လဝ်စိုတ်သာဍာ စကၠာတိက််ကၠာ တိက်ကၠာၚုဟ်ကြဴ ဒ္ဂေတ်မယုတ် ပဋိပတ်ဗြဴ မုက်ဟွံလာၚ်အဴ ကြောသ္ၚုတောံပုၚ် ခါတ်ဂၞိန်သၠုၚ်ၚ် ကဆံၚ်ကၠုၚ်အာ ကၠတ်စိုတ်တြုံကီု ဟီုဟွံညှာတာ ဒ္ဂေတ်ယုတ်မာ ဝွံဗြဴပါပ ဗြဴသာ်ဂှ်ရ ပကဵုပံၚ်ညိ ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ရတ်ပိပြကာ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမာ ဟီုဟွံဒးရ တိတ်ပအ္စာ ဒးစရဲသၟတ် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ချိုတ်နူဝွံကွေံ ဒးနရက်ကၠာ ဒဒိုက်ရောသာ ချိုတ်အာဂွံဖဵု ဗ္ကန်အ္စာပ္ညုၚ် နူဍုၚ်တက္ကသဵု ဟီုဟွံဒးအဵု ပကဵုပံၚ်ညိ ညံၚ်ဂွံဗၠးဗယိ ပံၚ်ညိရကလောတံ။ ၄။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' (က) ထၟိက်မသုန်၊ ဂုဏ်တြဴဂှ်၊ ဟီုတွံကဵုရ၊ ပ္ဍဲကဵုလောက၊ ဗြဴတံသီုဖအိုတ်၊ သမ္တီအိုတ်ညိ၊ တ္ၚဲယးလာၚ်မုက်၊ ဂြးသော်တုဲကီု၊ သီုကြိယာပိ၊ ဂပ်ဝ်စှ်ေတိ၊ အာသ္ၚိညးသွံ၊ ဂွံထၟိက်မွဲရ။ (ခ) ဂ္ဇံသိပ်ထဴ၊ ဝဴဖဴဟွံဟီု၊ စီုမဍိုန်ဒ္ၚဳ၊ ဟီုသီုကျာ်ဩဳ၊ ပ္ဍဲလောကဳပျး၊ ဂးရထၟိက်ၜါ၊ မြမောဝ်ဗဗိုဟ်၊ စရှ်ဝက်ပ္ကဴ၊ ဗြဴသိုက္ခမာ။ ၜးကေတ်ကြိယာ၊ သာသာဂါံကွာ်၊ ဝွံထၟိက်ပိညိ၊ (ဂ) တြုံသ္ၚိယဲအာ၊ လွဳပရာတဴ၊ ပညံၚ်ရာမ၊ ယဝ်ဂွံစၞ၊ ညံၚ်မလဝ်စိုတ်၊ ဟွံဝိုတ်စွံလဝ်၊ ဂွံထၟိက်ဂေါဝ်၊ ပန်သၞောဝ်ဝွံပၠန်၊ နွံရတမ္ညဝ်၊ ကာလတိက်ကျဝ်၊ ကြောလဝ်ဇိုၚ်သ္အး၊ တွံလးဒၟံၚ်ပၠ၊ (ဃ) မသုန်ဂၠံၚ်ဝွံ၊ ပြုပြေၚ်ဒၟံၚ်အဴ၊ ဗြဴတုပ်ရဴမိ၊ ယိုက်ဂုဏ်တုဲစိ၊ မိကဵုမကျဝ်၊ ကျာ်ဓဝ်သၚ်သၟဟ်၊ ရတ်ပိပြကာ၊ သီုဂုဏ်အ္စာကီု၊ သီုတၠသ္ၚိဂှ်၊ သၟိၚ်မွဲဗြဴမွဲ၊ ခမဳမွဲစိ၊ ညးပိဝွံရ၊ မၞုံဣန်ရဳပၠ၊ သ္ပဓဝ်ခန္တဳ၊ လွဳပါရမဳ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံစိ၊ ညးပိဝွံပၠ၊ တၠကျာ်ဩဳ၊ မၞုံပါရမဳ၊ ကျာ်ဩဳလောက၊ ပ္ဍဲညးပိရ၊ ဓဝ်ကုသလ၊ ၜိုန်ဟွံပသ္တိုတ်၊ ချိုတ်ဂွံစဴသွဝ်။ ရဴဝွံညးတံသၟာန်သှ်တုဲမ္ဂး သ္ပတဴမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ အခိုက်ကၞာသၞက်ကရောဲမန်တြေံ နွံစှ်ပြကာရ။ ၁။ ပွမသၞက်ကရောဲ လၜက်ယာတ် ပ္ဍဲဇုက်တေၚ်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠတံဂှ် ဟွံဒးတိတ်ကလံ ညးဇၞော်တံ အဒေါဝ်ပူရိဿာတ် ဘာသာဇကု ဇကုမဒၟံၚ်တဴဗွဲမသၠးပွးတုဲ ဇုက်တေၚ်မၞုံတဴ ပ္ဍဲခဒမ်သၟတ်ဗြဴဂှ် မပ္တံကဵု ယာတ်ဗွိုက်လတက်သၟတ်တြုံဂှ် လၜက်စုတ်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၂။ ပွမသၞက်ကရောဲ စစၞမွဲ လဗံက်မွဲပ္ၚာန်ဂှ် ပုၚ် (ဟွံသေၚ်)ပလေၚ်ကွာၚ်ၜဲ လက်ဖက်တံဂှ် စုတ်လဝ်ပ္ဍဲလဗံက်ပ္ၚာန်တုဲ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴညးၜါ စဟာပ်မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၃။ ပွမသၞက်ကရောဲ သၠာဲလစိန်မ္ဂးဂှ် လစိန်သၟတ်တြုံဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်ဗြဴ လစိန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်တြုံ သၠာဲဂတးကဵုသံက်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၄။ ပွမသၞက်ကရောဲ ၜးသၠာဲယာတ်ဗဝိုက်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ် ပ္ဍဲမစိုပ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴ လ္ပာ်မသနာံမြိုၚ် သၟတ်ဗြဴမွဲက္ဍိုပ်တံဂှ် ဖုံဍာ်ကြာတ်ကြောသ္အးဇ္ၚးတုဲ ပ္တိတ်ကဵုယာတ်ဗွိုက်လတက်တၟိ ကဵုၜးသၠာဲတုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၅။ မွမသၞက်ကရောဲထပ််တဲမ္ဂးဂှ် သ္ပာတဲသၟတ်ဗြဴဂှ် ပၠးဒုၚ်လဝ်တုဲ သ္ပာတဲမၞိဟ်တြုံဂှ် ကဵုထပ်စုတ်လ္တူဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (အဓိပ္ပါယ် ပွမသၞက်ကရောဲဝွံ ထဝ်ၜါဂတှ်ေ ညဴၚ်ရဴမစပ်ဂဟဵုမွဲဂတှ်ေဓဝ်ကီု ပၞောဝ်ကဵုၜါဇကု ကဵုဂွံဒှ်မွဲဇကုဓဝ်ညိ။ ၜါကရေက်ကဵုဂွံဒှ် မွဲကရေက်ဓဝ်ညိ၊ နကဵုစၟတ်သမ္တီဂှ် ပွမသၞက်ကရောဲသာ်ဝွံရ)။ ၆။ ပွမသၞက်ကရောဲဓနက်ကံမ္ဂးဂှ် ဇုက်တောဝ််ဗၞတ်ပန်ဟတ် မွဲဇုက်ဂှ် သၠိုက်စုတ်ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴၜါတၠဂှ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၇။ မွမသၞက်ကရောဲပူယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ကဝါ မၞုံဗၞတ်အနာံၜါဟတ် ဇမၠိုၚ်တြဴဟတ် ပူဒက်စုတ်ညးၜါဂှ် မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၈။ ပွမသၞက်ကရောဲသၠိုက်ပ္ကဴမ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ်ပ္ကဴမွဲပး သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္ကဴမွဲပး ဗွဲကိုပ်ကၠာသၟတ်ဗြဴဂှ် သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံတုဲ သၟတ်တြုံဂှ် ကလေၚ်သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်ဗြဴဂှ် ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၉။ ပွမသၞက်ကရောဲ တုၚ်လဝ်တဲပ္ဍဲဍာ်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ် သၠိုၚ်ဩန်မွဲမွဲ တဲပုၚ်သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴ ၜါတၠတံဂှ် ကဵုတုၚ်လဝ်ပ္ဍဲဍာ်ဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တြကရောဲဂှ်မွဲ။ ၁၀။ ပွနသၞက်ကရောဲ စဝ်ဖျေံဍာ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်မ္ဂးဂှ် ကၞုသၚ် ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ်သၠိုၚ်ဩန် စုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ် ကေုာံ ရတ်ဒ္စိတ်သာ် တဵုစုတ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲမ္ဂး စဝ်စရိုဟ်ဖျေံနူလ္တူက္ဍိုပ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (ဣဝွံ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲ စှ်ပြကာရ) ပၞောဝ်စှ်ပြကာဂှ် နဲဂွံဗဗွဲကဵုကွေတ်ဝါဒ၊ ဘာသာ အလေံဂကူမန်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ မ္ဒးသၞက်ကရောဲတဴအိုတ်ရောၚ်၊ ဂတကောကဵုဒေံ မိကဵုကောန် ကောန်ဗြဴကဵုမ ဂတဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲရံၚ်ပွမသၞက်ကရောဲ၊ မဗဗဗွဲထေက်ကြိုက်အိုတ် မယေန်သၞာၚ်အိုတ် မရာၚ်ဆာဲအိုတ်ဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီဗွဲမဍာံပြ၊ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် နကဵုဝိနဲပါဠိ ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ဂပ်ဝ်သမ္တီအိုတ်ညိ။ ဩဒပတ္တကိနဳနာမဥဒကပတ္တံအာမသိတွာဝါသေတိ၊ ပါဠိဝိနဲပါရာဇိကဏ်၊ သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ်၊ အရထတုန် ဩဒပတ္တကိနဳနာမ၊ ၚ်ယၟုမ္ဂး ဩဒပတ္တကိနဳ။ ဥဒကပတ္တံ၊ န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ အာမသိတွာ၊ ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ ဝါသေတိ၊ ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဩဒပတ္တကိနဳတဳ၊ ဥဘိန္နံဨကိဿာ ဥဒကပါတိယာဟတ္ထေ၊ ဟတာရေတွာ။ "ဣဒံဥဒကံဝိယသံသဌာ အဘေဇ္ဇာဟောထာတိ" ဝတွာပရိဂ္ဂဟိတာယ ဝေါဟာရနာမမေတံ၊ နိဒ္ဒေသေပိဿ၊ တာယသဟ ဥဒကပတ္တံအာမသိတွာ၊ တံဝါသေတဳတိ ဨဝမေတ္တော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဂှ် ပါရဇိကဏ်အဌကထာ။''' အရထတုန်- '''ဩဒပတ္တကိနဳတိဨတံနာမံ၊''' ၚ်ယၟုဩဒပတ္တကိနဳဂှ် '''ဥဘိန္နံ၊''' ဒဒက်ကဵုသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗဴါဂမၠိုၚ်ၜါ၊ '''ဟတ္ထေ၊''' န်တဲဂမၠိုၚ်။ '''ဨကိဿာ၊''' ဍေံမဒှ်မွဲ။ '''ဥဒကပါတိယာ၊''' ပ္ဍဲသၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''ဩတာရေတွာ၊''' ကဵုဖျေံဏာအိုတ်တုဲ။ '''တုမှေ၊''' ၚ်သၟတ်တံညးဂမၠိုၚ်။ '''ဣဒံဥဒကံ၊''' ၚ်ဍာ်ဝွံ။ '''သံသေဌံ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇံ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောတိဝိယ၊''' ညံၚ်ရဴမဒှ်တဴကီု။ '''တထာ၊''' တုပ်တဴညံၚ်ရဴဍာ်ပၠန် တန်တဴမွဲသၠိုၚ်ဂှ်ကီုရ။ '''သံသဌာ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇာ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောထ၊''' ဩဝ်ကဵုဒှ်အိုတ်ညိ။ '''ဣတိ၊''' ရဴဝွံ။ '''ဝတွာ၊''' သ္ဂးအိုတ်တုဲ။ '''ပရိဂ္ဂဟိတာယ၊''' ဍေံမဂပ်ဝ်မသီကေတ်အပိုၚ်။ '''ဣတ္ထဳယာ၊''' ဒဒက်တဴကဵုသၟတ်ဗြဴ။ '''ဝေါဟာရနာမံ၊''' ယၟုမဒှ်ဟိုတ်ဂပ်ဝ်ကော်ခဴစရ။ '''အဿ၊''' ဒဒက်တဴကဵုပိုဒ်မ္ဂး။ ဩဒပတ္တကိနဳဂှ်။ '''နိဒ္ဒေသေပိ၊''' ပ္ဍဲအရာမစၞောန်ထ္ၜးဗွဲတြးကီုလေဝ်။ '''တာယ၊''' ကေုာံသၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''သဟ၊''' မွဲဟာန််။ '''ဥဒကပတ္တံ၊''' န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''အာမသိတွာ၊''' ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ။ '''တံဣတ္ထိံ''' န်သၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''ဝါသေတိ၊''' ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဣတိဨဝံ၊''' ရဴသာ်ဝွံ။ '''အတ္တော၊''' န်အရထ။ '''ဝေဒိတဗ္ဗော၊''' စိုန်ဂပ်ဝ်သမ္တီ။ ပွမသၞက်တဴကရောဲအိုတ်ရ။ အဓိပ္ပါယ်ပ္ဍဲဍာ်မွဲသၠိုၚ် ဍေံမဒှ်မွဲဓဝ်ဂှ် စုတ်ဗပေၚ်လဝ်ပ္ကဴ ဍာ်မပြဲ တဲပုၚ်သၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဖျေံစွံလဝ်တုဲ ညံၚ်ရဴဍာ်မၜိုဟ်ဂံက်ကီု၊ ကဵုဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်တဴညိ။ ညံၚ်ရဴပ္ကဴဝွံကီု ကဵုဂွံထတ်ယုက်တုဲ ရာၚ်ဆာဲဒၟံၚ်လၟိုန်ညိ တုပ်သၟဟ်ကဵုဍာ် ဟွံပြးဒကးအာဂှ် လ္ပကဵုပိုဲပြးဒကးအာတုဲ ကဵုဂွံတန်တဴ လုကဴမွဲအာယုက်ညိ။ ရဴဝွံ မဂွံဂိုၚ်ကေတ်နိမိတ်သၞဲ မဆာဲဒးရးတံဂှ်ရ၊ သၠိုၚ်မပ္တံကဵု ထဝ် ဩန် သၠုယ်သၠာ် ဓရိုတ် ဒါန်တံဂှ်ဂွံဖအိုတ်ရ၊ ရန်တၟံအာဓာန်ဂတ သွက်ညးၜါဂှ်တုဲ အ္စာမ္ၚဵုတံ ရာဒၞာမိက်ကဵုနာနာသာ်မာန်ရ၊ အ္စာလဵုတံဂှ် ဂါထာမပ္တံစိန္တာမဏိဂှ်လေဝ် ရာဒၞာကဵုအိုတ်ရ၊ ပၞောဝ်နဲဂမၠိုၚ် နဲပိုဲမန်ပွမက္ၜထၟထပှ်ဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန်ရ။ * '''ကဗျဗီုက္ၜထၟဓုပ်''' ၁။ ပြေၚ်ကောန်ထပ်တဲ၊ နဲယအ္စာ၊ ပမှာသတိ ထၟမွဲစိ၊ နကြိဟီုဖ္ဍုန်၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်မွဲ၊ ကောန်ပိုဲကွေံကြာန်၊ ကဵုတီမာန်ညိ၊ ကဵုတိုန်စိုတ်လောဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်ဂှ်၊ ပြဟ်ကဵုတီညိ၊ ၂။ ထၟဒုတိယ၊ ဂုဏ်မိမကၠာ၊ ပိုၚ်ခြာအာဒိ၊ ဂိတုတ္ၚဲစိ၊ ၜါပၠန်ဂ္ညိဗ္ဂါ၊ လလောၚ်ကြာကတ်၊ ဓဝ်နာံရုပ်မာ၊ နွံၜါဒမၠိ၊ ဗွဲယုတ္တိသၟတ် ကောန်ပိုဲဗိုန်ဗတ်၊ ပကဵုဆောတ်ပ္ကာန်၊ ကဵုဂြၚ်မာန်ညိ၊ ၃။ ပိဋကတ်အဵု၊ ကဵုတိုန်မာန်ညိ၊ ထၟပိကၠာ၊ တဳဏိလောကာ၊ သၚ်္ခါရသၟဟ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ ကဵုကောန်ပိုဲသ္ကိုတ်၊ ပ္တိုန်စိုတ်မာန်ကၠာ၊ ညာဏ်မှာမုနိ၊ တသိုက်သုခိ၊ လာဘိိမပြဲ၊ ကဵုလောဲသွာညိ။ ၄။ ထၟပန်ကျဝ်၊ ဓရ်သစ္စပန်၊ ဟီုဗ္ဂန်နကြိ၊ နဓရ်ပန်ဂၠိ၊ ဓရ်သဳလပန်၊ ဟွံဂွံခၠန်မာ။ နုၚ်နိဓိပန်၊ ပကဵုခၠန်သ္ကဲ၊ မၞိက်ဗၠဲဒွါ၊ ကဵုကောန်ပိုဲမြာ၊ ပကဵုမှာခၠန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ညိ။ ၅။ ထၟမသုန်၊ ဝိနဲမသုန်အဵု၊ ကဵုတဵုစိုတ်ညိ၊ မသုန်သာ်စိ၊ ခန္ဓဂ္ညိလဝ်၊ ဗွဝ်ကာယျော၊ ပိုန်ဟာန်ထဝ်ဩန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ပြဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လော၊ ကောန်ပိုဲတန်ရော၊ ပ္ဍဲလောကဂှ်၊ ကဵုဂွံဒှ်ညိ၊ ၆။ ထၟတြဴ၊ ပဌာန်တြဴဂှ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ တြဴသာ်စိ၊ ဗွံယုတ္တိရော၊ ဒှ်ဂကူဓဝ်၊ ဖဿတရဴ၊ တိုၚ်သဘဴဂှ်၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ကဵုဂွံဇၞော်ပၟဝ်၊ အသဝ်မပြဲ၊ ပ္ဍဲကောန်ပိုဲညိ။ ၇။ ထၟထပှ်၊ ရတ်ထပှ်မြာ၊ ကဵုသာဓာစိ၊ ဗောဇ္ၛၚ်္ဂဂ္ညိ၊ မုနိတွံလဝ်၊ ဓရ်အရဳပြဲ၊ လောကဳတိုန်ကီု၊ သီုလောကုတ္တဵု၊ ဟိုတ်ဖဵုၜါနဲ။ ကဵုတိုန်စိုပ်လောဲ၊ နဲကျာ်ဂမျိုၚ်၊ ဂတိုၚ်ခဳညိ။ ရဴသာ်ဝွံ ပ္တိုန်သိဒ္ဓိရာဒၞာမိက်ၜထၟ-၇-တုဲမ္ဂး၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံကျာ်ဓရ်သၚ်မိမအ္စာ နော်နာဲတံတုဲ ဗ္ဂူဗြဲရတ်ရ၊ သွက်တၠသ္ၚိဌာန်တၟိတံ၊ ဂွံဒှ်တမ်ရိုဟ်ထဝ်ဩန်ဂှ်ရ၊ '''တြုံမွဲဒၠေၚ်ကီု - မိမွဲဣဝဵု''' ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတံစုတ်ဩန်တမ် မွဲဒကေဝ်မ္ဂး လ္ပာ်သၟတ်တြုံတံ မ္ဒးစုတ်ဩန်တမ်ၜါဒကေဝ်ရောၚ်။ ဂအုၚ်မာဲသုတ် မဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ဍောတ်ဂှ်ပံက်တုဲ နကဵုတဲသၟတ်တြုံ ရပ်ဂအုပ်မာဲသုတ် ဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်ဗြဴ နကဵုသၟတ်ဗြဴဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်တြုံတုဲ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ပရအ်ကဵုပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ ကာလအပ်ခဒမ်သ္တိက်ဂှ် သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴ သီုညးပွဳပွူၜါၜါ ပ္ဍဲမလုပ်ခဒမ်သ္တိက်တေံ ရဲသၟတ်ဗြဴတံဂှ် စဵုဒၞာထံၚ်ကၚ်ကီု လ္ၚဵုလုပ်တိက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲသ္တိက်တုဲ အာတ်တဴတၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၞက်ကရောဲတုဲအိုတ်မ္ဂး ညးဗ္စပုၚ်ပရအ်ၜံက် ဒုၚ်တၟုယ်တုဲဒှ်အိုတ် ကာလပူရိဿာတ်သၟတ်တြုံတံ မစဴဂှ် ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵု စၞအာဟာရမွဲခဝက် ၜံက်မွဲတၞုၚ် တၠသ္ၚိတံကဵုတၟာဲလေဝ် နွံကီုရ။ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတုဲ ပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲမ္ဂး ညးတၠသ္ၚိဌာန်ၜါဂှ် မ္ဒးအာကလံခမ်သဳသီုၜါလ္ပာ် ကေုာံ နော်နာဲညးဇၞော်တံအိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် အာကလံသီုကဵုပရေၚ်တၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး ညးဇၞော်မဒုၚ်ကလံတံဂှ် သွက်ညးၜါဏံ ဂွံဒှ်တမ်အရာကလောန်အိုဿီုတုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ကဵုညးတံ ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် နကဵုဩန် နကဵုကပေါတ်နာနာသာ်လေဝ် နွံကီုရ။ * '''ပွမသ္ပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ မပ္တံကဵုဟိုတ်မွဲမွဲ''' သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴတံညးၜါ၊ ဟိုတ်နူလုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံပ္တုဲ ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲပၠန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးအာကလံဗဴ သၠာဲနုၚ်ဗဴတုဲ သ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂွံကီုရ၊ ယဝ်ဟွံဂွံကလံမ္ဂး ညးတံဟွံသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗ္တံ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ။ တိုန်ဓရီုတက်ကျာ ဟီုအရေဝ်လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ မိမသၟတ်ဗြဴဂှ် ဒဗဒးတုဲ ရပ်ကေတ်စဳရေၚ်စကဵု ကောန်ဝုတ်လေဝ်နွံကီု၊ သၟတ်ဗြဴမွဲ ဗက်အာသၟတ်တြုံကီု၊ သာ်ဝွံ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ် ကော်ဂွံညးဇၞော်မွဲၜါတုဲ အာလဴပူစအိုတ်ရ၊ တုဲညးတံရုဲစှ်ကေတ် တ္ၚဲခိုဟ်မွဲတ္ၚဲတုဲ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲလေဝ်နွံကီု၊ ဟွံသေၚ် ပွမပ္တုဲကေတ်ဗွဲခ္ဍန်လေဝ်နွံကီုရ။ * '''ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဗွဲခ္ဍန်''' ဟိုတ်နူသၟတ်ၜါဂှ် လုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး၊ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ်၊ လဴထ္ၜးဟီုသၚ်ရိုဟ် ကေုာံရၚ်သ္ကံတုဲ ရုဲစှ်ကေတ်တ္ၚဲခိုဟ် စိုပ်တ္ၚဲခိုဟ်ဂှ် ဘိက်ကော်ကေတ်ညးဇၞော် သီုၜါလ္ပာ် ဗၞတ်ပိပန်တုဲ လ္ၚဵုဗ္စပုၚ် လ္ၚဵုဖျုၚ်စၞဍာ် ဗ္စကွာၚ်ၜဲတုဲ၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံမိမၜါလ္ပာ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီအိုတ်ဂှ်လေဝ် ပ္တုဲကေတ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ဗွဲခ္ဍန်ရ။ * '''လိက်သၟာန်ကောန် (မွဲနဲပၠန်)''' နူလဵုနာဲတံကၠုၚ် နူဍုၚ်နူရးဟာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗြံက်ဗြကီု သီုကြိယာဗာ။ နူဂယးပြဟ်ဟိုပ်ဟိုပ် ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ပိုဲဝွံကၠာ၊ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲဟွံညာတ်မွဲဝါ၊ မူပၟိက်ကိစ္စပၠန် စိုပ်သန္ထာန်ပိုဲဝွံကၠာ ပိုဲသၟာန်သီုမေတ္တာ လ္ပာ်လဵုညးအာကၠုၚ် မူပၟိက်ကိစ္စရော ကလောပိုဲညးကၠုၚ် တိချဳၜဳကလိုက်၊ ခတိုက်ဂၟာကွာ်ကၠုၚ် တြုံတြုံဗြဴဗြဴပ္ညုၚ် ကၠုၚ်တဴဗွဲမဂၠိုၚ် ယာတ်ပုံယာတ်စက်ကျိုၚ် တိုၚ်နရေၚ်လဝ် ဂ္ဇံဒၟံၚ်ၜါၜါသၞောဝ် ညံၚ်အၚဝ်သွံစဖျာ လ္ၚဵုဂှ်ဗိုက်ယာတ္တံမှာ ညးဗျုမံၚ်ဂတကၠာ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴကၠုၚ် မံၚ်တရေၚ်ဗ္ဂါ၊ စိုပ်သ္ၚိဂ္ဇံဂြီုဂြီု၊ ကသေဲဟီုမံၚ်သာသာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဖျေၚ်မုက်မတ် ကၠတ်ရံၚ်ပိုဲကၠာ လ္ၚဵုဂှ်မိန်လဝ်န၊ အဇညံၚ်ညးသွံဖျာ၊ လ္ၚဵုဂှ်စရှ်ကၠုၚ်ပ္ကဴ ညံၚ်ညးစဴနူကၞာ ဟွံသေၚ်တၠိၚ်တရဴ လုပ်ဇူတဴသ္ဂးဟာ ဟိုတ်ဟွံသေၚ်ဂြောဝ်လဴပ္ညုၚ် ဂၠာဲအာတ်စပုၚ်ဘာ ညာတ်သ္ၚိပသာလာ လုပ်ဇူဟာနာဲတံ မူပၟိက်ကိစ္စပ္ညုၚ် ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိပိုဲဏံ၊ ဟီုဒးဂွံမံၚ်လံ ဂွံဂ္ဇံတန်တဴ၊ ယဝ်ဟီုဟွံဒးအဴ က္လေၚ်စဴလေဝ်ပြဟ်ပြဟ်၊ မံၚ်လံတုဲဂၞဴကှ် ကလောတံဒှ်လၟောၚ် ပုၚ်သွဟွံဂွံရောၚ်၊ ဓးဍောၚ်စဴဂၞဴဂၠောဝ်၊ ယဝ်က္လောပိုဲဟီုဒးရ၊ ပုၚ်သွစုတ်ကွာဲလဝ် ဂွံဒက်မိတ်ဆတ္တဝ်၊ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ မူဟိုတ်ပၟိက်ကိစ္စ ဟီုရက္လောပိုဲ ပဳတိသောမနုဟ်ဩဟ်၊ သှ်ပ္တဴဓဝ်မေတ္တာ အတိက်ဒါန်တမၠာ ကောန်ပိုဲၜါဝွံအဴ ဂွံဟုဲဟာဲဇန်ပ္ကဴ ပူဇဴကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ ဒါန်အတိက်တေံရီုဗၚ် ကုသဵုရၚ်တၠုၚ် ပိုဲကၠုၚ်လၟုဟ်ပ္ညုၚ် ကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မနုဿ ပူဂဵုၜါဝွံ ရာဒၞာကုသဵုပြေၚ် ဆက်ကၠုၚ်ကောံပရေၚ် လၟေၚ်ဓမ္မတာသတ် ဒှ်တိုန်ဝုတ်ဗၠာဲသၟတ် ဟွံဆောတ်သီုညးၜါ အာတ်ပါၚ်မိကဵုမ။ ဒးသၟာန်သၟုက်ကလိုက် ခဒုၚ်ကၠုၚ်အာ ယဝ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါရ ကြိုက်စိုတ်ဒးမတ်ကၠာ၊ က္လောညးၜါတလ၊ ဖျေံလဝ်မှက်စာံရ ပြံစဇဗၠုသၠကၠာ၊ ရံၚ်ဂိတုတ္ၚဲခိုဟ်ပ္ညုၚ် ဖာတ်ကၞာတ်ဂွံကၠုၚ်အာ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ်အခါ နကျတ်ဒးကာလရ၊ဒိတ္ထဳနကျတ်ပြဲ ဂိတုတ္ၚဲလေဝ်သ္ဍာံပြ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဟီုပၟိၚ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုဝံသ၊ ရိုၚ်ရိုၚ်သ္အဳသ္အဳ ကသဳကၠုၚ်ဝါနိဇ္ဇ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဒးရးရ တုပ်အဇညံၚ်ညးဍုၚ်၊ လ္ၚဵုဒုန်လ္ၚဵုစေဲဂၠုၚ် ပၠာံကၠုၚ် ညံၚ်ညးအာပေါဲ စိုပ်သ္ၚိက္လောအဲ ကွာ်သဲတိုန်ကၠုၚ် လ္ၚဵုယိုက်ဒံဖာန် လ္ၚဵုယိုက်ဗိုက်ပုံစက် လ္ၚဵုတက်ယာတ်ချီု ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ညံၚ်ကောန်ဗြီုသအဳ သဝဳစိုက်အဏံ၊ ယာတ်ကြာသီုသၠိုၚ်ထဝ် စွံရေၚ်လဝ်ကဵုဒံဇဗၠု သွက်ပ္ကဴခၠံကၠုၚ် ကလံဇိုၚ်ခမ်သဳ တိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာကဵုဂလာန် ဆက်ဆေန်နူအဓာန် ဗက်ဂလာန်ဗဴကဵုလ၊ မန်ဒိုၚ်မန်ဒကၠာ မန်ညဘာသာရ၊ ပြဝေဏဳမန်ပိကီု ပုံအဂီုနူမူလှ၊ ဆက်ကၠုၚ်နူတိဏံ ဗြီုထပှ်ဂွံကၠိမ၊ ကြဴတဲက္တဵုဒှ်ပၠန် ရာဇာသာမန္တ အခိုက်နူမူလ နွံတုဲဒးပဗက်၊ ဒှ်ကၠုၚ်နူအဆက် သၞက်ကြကတ်ဝိဝါဟ ကောန်ဗၠာဲပိုဲမွဲရ သၟိက်ကၠုၚ်ပဂမာန် ဂွံဒှ်က္လောအဓာန် ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ကဵုဍေံဒုၚ်ကၠောန် ကမၠောန်ဥပ္ပကာကဵုမိမ လၟေၚ်ဝိဝါဟ တိုတ်ထ္ၜထပ်တဲညိ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ သၟိၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ယွံလေဝ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုတြုံဗြဴ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဒးရးမံၚ်ကီုရ၊ ဣတေံတံကၠုၚ်ပဂမာန် အတိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာမံၚ်ကဵုဂလာန် အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်ဒှ်ပိုဲဒးဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်က္လောဗြီု ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုပေၚ်မံၚ်သ္ၚိ နာဲတံသၟိက်ဂွံပဂမာန် အာတ်ပါန်မံၚ်မိကဵုမ ပ္ဍဲကဵုကောန်ပိုဲစိ ဒှ်မံၚ်ၜါပိပန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုရော ပိုဲဟွံတီ ထေက်ကြိုက်ရောၚ် ပိုဲသ္ဂောံတီသန် လၟုဟ်နာဲတံကၠုၚ်သၟာန် ပဂမာန်ကဵုဒုၚ်လလောန်၊ ဂွံဒုၚ်ယွံအဳဂှ်လေဝ်ဝါတ်လောန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံတီ၊ အရေဝ်ဂၠိုၚ်တုဲပိုက်ဝါတ် ဇိုၚ်ခၠိုၚ်တုဲညာတ်ဆီ၊ သာ်ဝွံအရေဝ်ဗဴကဵုလ ဒးဂိုၚ်သ္တီ တိတ်ဒုၚ်ယွံအဳရောဒးဏီ၊ ကၠာဟွံမုတ်ဒွး၊ ညံၚ်မတ်ဗြဲပ္တိုန်မတ် နကျတ်တေံပြးဇး၊ မာတ်ကောန်ပိုဲဒှ်ကွေံ တီစိုတ်ဍေံရောဟွံမာန်၊ ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲသၟိက်ဂွံသၞက် ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲတံသၟိက်ဂွံဆက်ဒါန်၊ မူယၟုယယွံဒေံဗြဴ မိဒေံဗြဴဍေံကီု ဟီုဒးဂၠံၚ်ဍာန် ပိုဲတီတုဲရောၚ် ပိုဲဂမာန်ဝွံ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိသာတ်ဂၠိုၚ် ဟီုစရက္လောဗြီု။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ရက္လောဗြီု၊ အတိုၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလပ္ညုၚ် ဆက်ကၠုၚ်နူတမၠာ ရံၚ်စကဵုဟောရာ အ္စာတံဟီုနၚ်တုဲ ဒိတ္ထဳနကျတ်တုဲ တ္ၚဲဏှဲနှဴသက္ကရာဇ်၊ ပါပဟွံညာတ် သာမျဇိုက်ဂွံညဳသာဇိုက် လက်စက်ဂတာ အ္စာတံဂၞန်တးရံၚ် က္လိဂွံလာဘံ ဗိန္ဒောတိတ်ရံၚ်စ၊ ဗက်ပ္ဍဲပုံပၟာ ဇာတာနိဒါန်ရ ဒးဇာတ်သၟိၚ်ကုသ ဂွံဂယကျာ်ပဘာ ရန်ကဵုပုံဂှ်ပၠန် ဖန်စက်ဂတာ ညံၚ်အိန်ကဵုသုဇာတာ ဟောရာဟီုလဝ်ရ၊ ဂွံပြေၚ်ဝိဝါဟ ခိုဟ်စသီုၜါ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကၠာ တမ်ဇိုၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ။ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲလေဝ်ဟွံညာတ်မွဲဝါ ဇက်ဗဵုကတဵုရး နူဂယးကွိုန်တုဲကၠာ စိုပ်ဍုၚ်ကွာန်ပိုဲ လုပ်သီုတြုံဗြဴသ္အဳဗ္ဂါ၊ ကၟပ်ညံၚ်စဏဗ္ၜူ ညံၚ်ညးမသုၚ်သုရာ ၜိုန်ပိုဲဟီုဆေဝ်တာဒနာ မံၚ်တန်ကဵုတန် လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်နပၠန် ကၟန်ခၜၚ်ပ္တိုန်သ္ၚိ ခါရံၚ်စှ်ေဖာဲတိ ဒှ်မၞိဟ်ၜါပိစှော်၊ လ္ၚဵုကွာ်အာ လ္ၚဵုကွာ်ကၠုၚ် ရပ်ဒုၚ်သီုလေံတၞဟ် လဟီုကြံကြသ္ကာတ်မြဟ်၊ ဒှ်ညံၚ်လထဴလှောၚ်၊ ကၠုၚ်ပညံၚ်ဒမၠကမၠတ် သ္ၚေဝ်မတ်ဒှ်ပၠိၚ်ပၠောၚ်၊ မူပၟိက်ကိစ္စသ္အး ဟီုဒးဂွံဗၠးလၟောၚ် ယဝ်ဟွံဒးအဵု ပ္အပ်ကဵုတဲထာမ္မရောၚ် သၞောဝ်လျိုၚ်ဆုၚ်ပ္ကာန်ပၠန် ဒးအာအာတ်သန်ၜါဍောၚ်၊ ဖေက်နာဲတံဒးလၟောၚ် လုပ်တဲထာမ္မရောၚ်ကၠာ အပေါတ်ထိုၚ်န မာဒေါံဖာန်ဖျဴဏာပြး ပအောန်စိုတ်ညိဏး အရေဝ်ဒှ်ပိုဲဒးဟီုလဝ် က္လောတံသၟိက်ဂၠာဲသဝ် လဝ်သဘဴပ္တိဃာတ်၊ ကောန်ဗၠာဲနာဲတံ ကဵုဗီုပြၚ်ပိုဲဟွံဂွံညာတ် ဖေက်ဒှ်မၞိဟ်ပရာတ် ဝါတ်ဂါတ်ဟီုဟွံမာန် စပ္ဍဲဘုတ်ဍေံဒီုဘာ သုၚ်သုရာကၠံၚ်ပ္ဍဲဍာန်၊ ပဟိုတ်နွံကဵုဂလာန် ပိုဲဒးဟီုကလးလဝ် ဍေံနွံကဵုကောန်ဗြဴ ကြဴဗက်ဟီုဆတ္တဝ် ခါရနာဲတံနွံ မၞိဟ်ဒုၚ်လျိုၚ်ပိုဲဂွံတိတ်ဂိုၚ်လဝ် လျိုၚ်ဟွံမွဲဆတ္တဝ် ပိုဲကၠုၚ်တသဝ်ပါန် ပိုဲဟွံဒုၚ်တဲရ ဟွံဂံၚ်ပကောန်ဂမာန် ဗွဲကြဴဒးထုဲကြာန် ဂလာန်ရဏုက်မံၚ်ကၠာ မၞိဟ်လုဟ်ဍေံခါဖျာ ပိုဲဒးဟီုတာလဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ထံၚ်က္တောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ဟီုကဵုရောၚ် ကလုဲညးဂှ်ထေၚ် ခလေၚ်ညးဒးထာတ်၊ ဆုထ္ၜောံညးဂှ်ဒါတ် မာတ်တဲဍာံမာဲတံကၠဟ် ပထဍံတဲညးဏီ ကဵုဂွံခၠေဝ်သှ် အကြီုကောန်ပိုဲဂှ် တွံကဵုနာဲတံကၠာ ရုပ်သာ်သရာဲကၞာတ် ညးညာတ်ဒးနွံမေတ္တာ၊ ဒၞာဲညးညာတ် သၟိက်ဂွံပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ၊ အရက်ဘိၚ်ပါဲကၠာ ၜိုန်လတ်ဆာဍေံဟွံစ ဟီုဂၠိုၚ်ဒှ်ညံၚ်ခလှာန် ဩိုပ်သၟာန်ဂွံရ ကၠောန်စညံၚ်ကၠ မြက်စာလောဘဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဟိုတ်ဂှ်ဒးသၟာန်ကၠုၚ် သၟိက်ဂွံပဂၟာန်တမ်ဇိုၚ် ပိုဲတိတ်ဒုၚ်လျိုၚ် လ္ပဟ်ဂိုၚ်ညိရအဴ။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ် ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ရ၊ ကလောဗြီု၊ အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်နွံပိုဲဒးဟီု ကောန်ဗၠာဲနာဲတံကီု ဗီုပြၚ်လေဝ်ပိုဲဟွံညာတ် ဍေံလ္ၚုကြောမံၚ် ကဵုမိတ်စှ်ဍေံလေဝ် ဟွံဒှ်ပရာတ် နာဲတံဟီုလၟုဟ် ညးဂှ်မွဲရောဟွံအာညာတ်၊ ဍေံသွတ်ဗေဝ်မံၚ်ဟာ ဍေံဒှ်ဗဴမိန်လမာတ် ကောန်ပိုဲရော ဟွံမွဲၜုန်ဏီ ဒတိၚ်သော်ကောန်နာဲတံသီုဝါတ်၊ ဂွံပလေံခမဳ ဂွံဒုၚ်လေံပယျၚ် တူပၞၚ်ဓဝ်ဂွံတိုန်ဟာတ်၊ နာဲတံလေဝ်ခမုန် ခလာန်တံ လာန်ဟီုဂွံညာတ်၊ မူဂိတုတ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ကဵုညာတ်ညိကီု မူအခိၚ် မူအခါ နူကၠာဟွံကောံဓရီု အပ်ဒပ်မံၚ်ရဟာ သေၚ်လဵုအ္စာတံဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်ကလောဗြီု။ ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုမံၚ်ပေၚ်သ္ၚိ၊ နာဲတံသၟိက်ပဂမာန် ကၠုၚ်အာတ်ပါန်ဒၟံၚ် မိကဵုမ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူဗွဝ်ရောၚ်မၚ်တိ၊ ပဳဆောတ်ဟာ ပဳဆလူဟာ ပဳရီုဟာဇြုံဂမျိ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူစိမူဂှ်မၚ်တိရောနာဲ၊ မူဇာတ်ဂှ်ဒတုံ မူတၞံဆုဂှ်ဒလာဲ ပဟီုကေတ်ဆလဲလဲ၊ ဆမွဲတ္ၚဲဟွံသေၚ်လေဝ်နာဲ၊ ဆဩေၚ်ကၠုၚ်ပမိတ်သဟာဲ ပိုဲစဂုဏ်ကောန်နာဲတံဒဵုဗျု၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲသၟာန်ခဍာံ နာံမိတ်ဟာနာံသတြု၊ မူဒိတ္ထဳရော နကျတ်လျးမတ်မွဲဟာ မတ်ၜါဟာ၊ သီုပူဂဵုၜါဂွံဖျေံတုဲ ယမုနာ၊ တ္ကံပန်အပ် ဒပ်မံၚ်ရဟာ သောၚ်လဵုအ္စာတံဂၞန်၊ သီုပူဂဵုၜါဝွံပၠန် တန်လဝ်မွဲတ္ကံ၊ ပသာ်ညာတ်ယုတ္တိ ဟီုညိကလောတံ လၟုဟ်ကၠုၚ်သ္အဳမံၚ်ဂြီု ပညံၚ်ကၟံဂၠာဲဓက၊ အဲဆာန်ဍူမံၚ်ကဵုမၞိဟ်ဗြဴဗြဴ ရံၚ်တုဲဒှ်နှဴကဵုသၠ၊ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ရကလောဗြီု။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်ကလၚ် ပၚ်သၟိၚ်ဟီုဂွံတီညာတ် ဂိတုတ္ၚဲသက္ကရာဇ် နာံဓါတ်လက်ဗျာံ ဝဳဆောတ်ဍိုန်ပေတ်အဴ ဝါန်သဴဃိုန်ဟာဃံၚ်၊ ဒေဝတဴတြုံရောၚ်မၚ်တိ ကၞိမဒှ်ပၟၚ်သၞာံ နာံဓါတ်ပၟတ် နူနကျတ်ပေၚ်ဒ္စာံ ယးမတ်ၜါဒိုဟ်သ္ဍာံ ပ္ဍဲသၞာံလက်ဂှ် ဇာတ်သၟိၚ်နာဲမိ ဒတုံဂွံဒလာဲ တၞံသတ်ဗြဴ ခုတ်ဇိုက်ဇာတာအဴ ခိုဟ်တဴဇၟာပ်ပ်တန် ဟွံသေၚ် သၞေပ်ပြကၠာ တော်ရံၚ်ကဵုအ္စာဂၞန်၊ ခိုဟ်မံၚ်အ္စာပိုဲဟီု ပကဵုလီုစိုတ် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်စက်ဂတာ နာံမိတ်သတြုပၠန် ဟုဲနှဴရောၚ်သီုတ္ကံပန် ဍေံခိုဟ်မံၚ်သီုညးၜါ သာ်ဝွံလဟီုအ္စာတံဟဵု၊ ကောန်ဝုတ်ကောန်တံခိုဟ် ဇိပ်ဂၠိပ် ကောန်ဗၠာဲပိုဲနွံသိပ်ဇၟံ၊ ယဝ်သ္ဂောံမံၚ်မွဲသ္ၚိ ဇြက်ဗျိနွံဟာကလောပိုဲ၊ ဒါန်ရောၚ်ပ္ညုၚ်ဟေၚ် ဂွံဆဵုသေၚ်ဟာ သီုကောန်ပိုဲညးၜါ ညဳသာကဵုဂလာန် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် အာတ်ပါန်မကဵုမိ၊ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ လ္ပဟ်ဂိုၚ်ဒေပ်ညိရကလောဗြီု။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူလိက်သေံ - ဟာလိတ်ဒေ ချူတေံရ''') * '''(မွဲနဲပၠန်) ဂလာန်ဝုတ်ဗၠာဲခၠေဝ်သှ်''' (သၟတ်ဝုတ်) ယွံလေဝ်ကောဗၠာဲ နာဲတြုံအယော၊ နာဲဝန်စဝ်ရော ကောဟးကောဗၠာဲ နူမိမိၚ်ပါၚ်၊ ရမျာၚ်ရှ်သာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ပိုဲဟွံတီစိုတ် စရိုတ်ကောဗၠာဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု၊ ဟီုဇိုန်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကောဗၠာဲတံကီု သၟိက်ဂွံဓရီု၊ ကၠုၚ်ဟီုဆံလံ၊ ပိုဲဟွံပတှ်ေဟာန်၊ ဂလာန်ကောတံ လၟုဟ်ကောဗၠာဲ နာဲမွဲတၟံ မိၚ်ပါၚ်ကောတံ မိသ္ပံသာ မိဟွံဂံၚ်ပတှ်ေ သလှ်ေပမာ၊ တြုံတံသေၚ်ဟာ၊ ပါၚ်ကျာလဗိုတ်၊ ပါၚ်ဟီုအဵုဇိုတ် စိုတ်တၞဟ်ပၠန် ဆာန်ကောတံကၠာ။ ကြဴဒးခြာခၠန်၊ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ဟီုဇိုန်လိုက်လဴ ကၠုၚ်သၠေံစရ၊ ကဵုမိဒေံဗြဴ သၠေံစဖဲတုဲ လံအာဆုဲဒဴ ဟိုတ်ပိုဲဒှ်ဗြဴ ဟွံတီတဴရောၚ်။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ဟးမိထဝ်လာဲ နာဲထဝ်ဒကောၚ် ပ္ဍဲစိုတ်ကောရောၚ် ညိဟွံယောၚ်ယာ ဆမွဲပါၚ်ကီု ဟွံဟီုမုသာ ကောဟွံသၠေံစ ကောဟွံပကျာ၊ ဟိုတ်ကောဆာန်ဟေၚ် ရောၚ်ဟွံသေၚ်ဟာ ဆာန်တုဲဒးစိုပ် ဗ္ဒိုပ်နာဲကၠာ ဒဵုဗျုဒဵုချိုတ် စိုတ်ကောသေၚ်ဟာ ကောဟွံပကျာ ပါၚ်သာသ္ပံ ညံၚ်သ္ဂောံမံၚ်ကောံ ကရောဲနာဲတံ ချပ်ညိရၝာဲ နာဲမွဲတၟံ ပ္ဍဲစိုတ်အဲကီု တုပ်ဂြၚ်တၟံ ဟွံသာသ္ပံ ဟွံဆံလံသၟတ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဂေါဝ်က္ၜတ် မိဟွံပတှ်ေ ဂးဟာဒေံဍောတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ စိုပ်ကၠုၚ်နာဲသၟတ် ပဟွံဂံၚ်ဂိုၚ် ဂွိုၚ်သၞောတ်မတ် ဓဇန်လောန်ကာဲ နာဲပယျေဝ်ၜတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ ကေတ်နာဲ ။ ။ ။ (သၟတ်ဝုတ်) ယွံကောမပ၊ တလအယော ပါၚ်တြုံတံရော ယောသောတၟေၚ်အာ၊ ပါၚ်ဟီုတၞဟ် စိုတ်တၞဟ်ခြာ ဗီုဥပမာ သာ်လွာထိုၚ်အဴ သၟိၚ်ထိုၚ်ပဝ်လှောၚ် ဂၠာဲဇာပ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဂွံရှ်ပ္ကဴဟေၚ် ပဝ်ကလေၚ်စဴ ရှ်ပ္ကဴဖဲစိုတ် ထိုၚ်ဝိုတ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဟွံပၠန်သ္ၚေဝ်အဴ ဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ကၠာ ဍောၚ်ပ္ကဴသ္အာၚ်ဟေၚ် ဂၠာဲဇာပ်သေၚ်ဟာ နဲသၟိၚ်ထိုၚ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ တြုံတံတန်ကၠာ ဝါစာဂလာန် ပိုဲဗြဴပတှ်ေညး တုဲဒးရေၚ်ကာန် ဒးပတုံဇြဟာန် ဒးဆာန်လၟိုန် ပတှ်ေတြုံတံဗိုန် ဒဇိုန်တုဲဟှ် ရေၚ်ကာန်ဖဲတဴ ကြဴပမဇ္ၛဟ် ဌာန်တၟေၚ်တၟဟ် ဂၠာဲလဖဟ်အာ ပါၚ်တြုံတံသွံ ပတှ်ေစဂွံဟာ ကောဂွိုၚ်အမြိုတ်၊ ဒေပ်လဝ်စိုတ်ၜါ သၟိက်ပကျာဗာ ဖအာစိုတ်စၞာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ကၠုၚ်ဟီုဂၠိုက်ဂၠာဲ မိသတီဥပ္ပါဲစိုတ် စိုတ်ကောဗၠာဲဟာ။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ယွံမိဗြဴရတ် ခဍောၚ်မတ်ၜါ မိကလၚ်ကၠာ ဥပမာန စရိုတ်ကောဂၞဴ ရဴစၟခြ စၟခြဂှ် ဗဒှ်ဒေသ ဍေံဂွံညာတ်သၟတ် လျးပၟတ်ရ ညာတ်လျးဝွံ ဂေါဝ်ပၠန်ယဲသ အဲကေတ်ဗိုန်ဇၟံ လျးဏံညိရ၊ လျးဝွံကဵုအဲ ကဵုဒှ်မွဲရ ဍေံဂးတုဲကွေံ ဆၚ်စှ်ေဒေါဝ်လ္ၚ လမျီုခန္ဓ ဟွံရိုဟ်စကၠာ စၟခြဟေၚ် နဲဂှ်သေၚ်ဟာ အဲနဲဂှ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ ညာတ်ရုပ်နာဲဆာဲ အကာဲကရုဏာ သၟိက်ဂွံသၟဟ်သၟန် သၟိက်ညန်သာဓါ သၟိက်လီဗတောဲ ၜါမွဲသၞာ လမျီုကောကၠာ ၜိုန်ဂိုဟ်ခါဂှ် ဇိုန်ကွာဲဖဳဟေၚ် စိုတ်ဟွံတၟေၚ်တၟဟ် နဲစၟခြ စိုတ်ကောမဒှ် ဟိုတ်ဂှ်လွဳတဴ ဟွံစဴအာပြဟ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဒိုဟ်စှ် သာ်စိုတ်မိဒှ် ဟီုတွံညိကၠာ။ ။ ။ ==ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ၊ တိုန်သ္ၚိတၟိ== ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်။ ၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)။ ၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ။ ၇။ ဗြိုဟ်သ္ၚိ။ ၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)။ ၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ။ ===၁။ နိဒါန်=== ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိမ္ဂးဂှ် ကောန်မန်တံညးဂမၠိုၚ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲမပြဟ် ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိလေဝ်နွံ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပါ်တိတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ မူဟိုတ်ဗွဲမပြဟ် ဂစာန်ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရောဟီုမ္ဂး ဂအဟ်တၟိ ဂမာန်တၟိတံဂှ် မိမတံဟွံမိက်ကဵု မံၚ်နှဴရဴကဵု ကောန်ဝုတ်ကောန်ဗၠာဲ ပ္ဍဲသ္ၚိညးတံဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဂယိုၚ်လမျီုအာဓာန်ဂတ ပ္တိတ်လွဳဂိုတ်ဂစာန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ်မွဲသာ် မဒှ်ရ၊ မိမမန်တံလ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကမၠောန်ဇၞော်ဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံရီုဗၚ် ထိၚ်ဒက်ကမၠောန်တံဂှ်ရ ကေတ်ဂမာန်တၟိ-ဂအဟ်တၟိလေဝ်နွံကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ပပ္တံနူနော်နာဲတုဲ ဒဵုကဵုစဴစေက် ကောံမံၚ်ပ္ဍဲမွဲသ္ၚိဓဝ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ပေၚ်ပိသၞာံတုဲဟေၚ် သၠးအခေါၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ယဝ်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံမ္ဂး ဂွိၚ်တဴဟိုတ်နူပိုန်ဒြပ်ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ဟွံခိုဟ် ထိၚ်ဒက်သီဂိုၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်ကမၠောန်ဟွံချိုတ်ပၠိုတ် ရန်တၟံသာ်ဂှ်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဏီရ၊ မိမလ္ၚဵု ညးမဗိုန်ပ္ဍဲကွေတ်တံပၠန်၊ ၜိုန်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံကီုလေဝ် နကဵုဇကု ညးတံသိုၚ်ကဵုသ္ၚိတၟိတၞဟ်မွဲမတုဲ ဇိုန်အပ်ပြာပ်ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ တိုန်မံၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ရံၚ်ကေတ်နဲဏံမ္ဂး တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ပါ်တိတ်အာသ္ၚိတၟိကီုရ၊ ဟိုတ်နူတိုန်မံၚ်လ္တူသ္ၚိမိမသိုၚ်ကဵုတုဲ မံၚ်တမ်မိမလေဝ် ဟီုဂွံရ၊ သာ်ဂှ်ရ သွက်မၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဗွဲမသောၚ်ၜး ကရိုက်စိုတ်ဇကုကဵုဇကု ဂွံမံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး မိက်ဂွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုကဵုဇကု သၟးဂၠိုၚ်ရ။ သွက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိဌာန်တၟိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိတၟိကဵုဒှ် သ္ၚိတြေံဗျုအာတုဲ ကလေၚ်သိုၚ်တၟိကဵုဒှ် အခိၚ်လဵုသိုၚ်ၚ် ဂကူမန်တံ ဗက်စေဝ်သၞောဝ်အခိုက်ကၞာ သိုၚ်သ္ၚိမန်လၟိုန်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ၜိုန်ဗီုသ္ၚိတၟေၚ်နူခေတ်ကၠာတေံကီုလေဝ် ဗီုပြၚ်ခဒမ်သ္ၚိဂှ် ဗက်စအခိုက်မန်တြေံ သၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်=== ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဏီဂှ် အာသၟာန်သၟုက်တ္ၚဲဗြဲ အခိၚ်အခါ ပ္ဍဲဇရေၚ်သ္ၚိမၞိဟ်ဇၞော်တီကၠိုဟ်ပရေၚ် ကေၚ်ကာသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵု ပ္ဍဲကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဟေၚ် ဒှ်မၞိဟ်ကၠိုဟ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာအိုဿီုတုဲ အာသၟာန်ကေတ်ကသပ် ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် နဇကုဟေၚ် ပံက်လိက်လောကသိဒ္ဓိတုဲ ဂၠာဲရုဲတ္ၚဲဗြဲ ခိုဟ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဂိတုပသာ် ခ္ဍဲသဳ၊ ကထိုန်၊ ပုဟ်၊ ဖဝ်ရဂိုန်၊ ပ္ဍဲမသုန်ဂိတုဏံဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုဏံ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိဌာန်မ္ဂး ကလိဂွံပိုန်ဟာန် ဗွဲမဇၞော်ရောၚ် ဆဂိတုသၟးရုဲဟွံသေၚ် တ္ၚဲအခိၚ်လေဝ် ပိုဲမန်ရုဲစှ်ပၠန်ရ၊ တ္ၚဲပြာဗ္ဗဒါဂှ် ပါဲကၠေံတုဲ တ္ၚဲသၟေဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ရုဲကေတ်မာန်ရ၊ ပ္ဍဲထပှ်တ္ၚဲဂှ် တ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ကလိဂွံတသိုက်ရောၚ် ပိုဲမန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် ပိုဲမန်နွံပၟိက် ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ယဝ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် ဟွံဗၠးဒုဟ်ဒှ်ဒၟံၚ်ပြာဗ္ဗဒါ ခေက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲတ္ၚဲစန်၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိကဵုတ္ၚဲသိုက်လေဝ်သိုၚ်သ္ၚိမာန် ခိုဟ်ဆဗၞတ်ရ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဏံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာဒးဒဒိုက်တုဲ ကြဴဝွံဂွံလာပ်ပၠန်ရောၚ်၊ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ်ပတှ်ေလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာသိုၚ်သ္ၚိဝွံ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ကဵုတ္ၚဲအၚာ ၜါတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်တံပါဲထောံသောၚ်ၚ်ၜးၜးရ၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲအၚာမ္ဂး ဟွံဗၠးနူဘဲပၟတ်တူ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မ္ဂး ဒးဘဲဒဏ်ရောၚ် ရဴဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဂှ်ရ၊ ၜါတ္ၚဲဏံ ပါဲထောံသောၚ်ၚ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံရုဲစှ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ပၟၚ်တိလေဝ် တော်ကၟော်ရုဲစှ်ကီုရ၊ ဂိတု၊ တ္ၚဲ၊ ပၟၚ်တိ၊ ခိုဟ်ရောၚ် ယဝ်ပိုဲမန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်ကဵုကာမ္ၚဵုရောၚ်၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဟွံဗၠးၜးမ္ဂး ခေက်ကဵုမၞိဟ် တၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်ရောၚ်။ * '''ကိုန်သွက်ဂွံဂၠာဲပၟၚ်တိ (နဲပြကိုဟ်လောကသိိဒ္ဓိ)''' ပၟၚ်တိသွံ၊ သၟိက်ဂွံမွဲတောၚ်၊ ဗွဲမမံက်ရောၚ်၊ တန်ဂၠောၚ်စှ်သုန်၊ ဗွဲစွေက်ဂှ်တန်ၜါစှော်ပ္ဍုန်၊ ဇိုတ်ဒိတ္ထဳသၟတ်၊ သၟေဟ်ဇိုတ်စှ်တုန်၊ သၟေဟ်ပၟၚ်တိ။ ဒမၠိဟီုပ္ဍုန်၊ အဒိုတ်မၚ်တိ၊ သိုၚ်သ္ၚိလေၚ်သုန်၊ စန်မၚ်နွံဂုဏ်၊ အၚာသုန်အာ၊ ဗုဒ္ဓဂရု၊ ပြဂုပြဲဖာ၊ မြိုတ်တျုဒိသာ၊ ပၟၚ်တိဟေၚ်၊ ဟွံခိုဟ်သေၚ်ဟာ ကိုတ်မၚ်ပြဲသန်၊ စန်စွေက်ပါဲကၠာ တ္ၚဲသိုက်ခိုဟ်ဂၠိ၊ သိုၚ်သ္ၚိဘုတ်ဘာ၊ ပၟၚ်တိကၠာအ္စာတွံရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်တံ သိုၚ်ဘုတ်ဘာမ္ဂး ပၟၚ်တိဂပ်ဝ်ဒးရုဲရောၚ် နဲဂၠာဲပၟၚ်တိတုန် ဗွဲမမံက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၁၅)၊ ဗွဲစွေက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၂၀) ရိုဟ်ဒိတ္ထဳ မံက် စွေက်တုဲ ဂွံလၟိဟ်မံက်ကဵုဒှ်၊ ဂွံလၟိဟ်စွေက်ကဵုဒှ် ဒးနုက်ကၠေံရောၚ် ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်မံက် နုက်ကၠေံနူစှ်သုန်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်စွေက်မ္ဂး နုက်ကၠေံနူၜါစှော်ဂှ်ရ၊ သၟေဟ်ဂၠိုၚ်နူစှ်မ္ဂး၊ နုက်ကၠေံစှ်ပၠန်။ သှ်ေမွဲ-အဒိုတ်မၚ်တိ သှ်ေၜါ-စန်မၚ်တိ သှ်ေပိ-အၚာမၚ်တိ သှ်ေပန်-ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ သှ်ေမသုန်-ဗြဴဗတိမၚ်တိ သှ်ေတြဴ-သိုက်မၚ်တိ သှ်ေထပှ်-သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ သှ်ေဒ္စာံ-ရာဟုမၚ်တိ သှ်ေဒ္စိတ်-ကိုတ်မၚ်တိ သှ်ေစှ် မြိုတ်တျုမၚ်တိဟွံခိုဟ် ဗွဲစွေက်ဂှ် စန်ပါဲကၠေံညိ။ * '''ဗီုဂၠာဲပၟၚ်တိ''' ဥပမာ။ ၁။ ပ္ဍဲ ၂-မံက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟိုတ်နူဒှ်လ္ပာ်မံက်တုဲ၊ တန်လဝ်(၁၅)ရ၊ နူ(၁၅)ဂှ် နုက်ကၠေံ(၂)သှ်ေ(၁၃)ဟိုတ်နူဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ မ္ဒးနုက်ပ္တိတ်(၁၀)ပၠန်ရ၊ နုက်(၁၀)မ္ဂး သှ်ေ(၃)ရ သှ်ေ(၃)မ္ဂး အၚာမၚ်တိ၊ သာ်ဂှ်(၂)မံက် ဟိုတ်နူအၚာမၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး လေၚ်သုန်ဂြာံရ။ လ္ပာ်မံက် တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန် တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၂ မံက်နုက်ကၠေံ၊ ဂၠိုၚ်နူစှ် - - - = ၁၃ ကလေၚ်နုက်စှ်ပၠန် = ၁၀ သှ်ေ - - - - = ၃ အၚာမၚ်တိ လေၚ်သုန်ဂြာံ။ ဥပမာ။ ၂။ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၁၃)မံက်ဂှ် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး၊ လ္ပာ်မံက်တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန်တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ သှ်ေ - - - - - = ၂ ဟိုတ်နူသှ်ေအောန်နူစှ်တုဲ ဟွံဒးထပ်နုက်စှ်ရ။ သှ်ေ(၂)မ္ဂး စန်မၚ်တိ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ခိုဟ်တဴရ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂိတုစွေက်မ္ဂး။ ဥပမာ။ ၃။ ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၄)စွေက်မ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်တန်လဝ် =၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၄ စွေက်နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၁၆ ဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ ထပ်နုက်စှ်ပၠန်ရ။ သှ်ေ = ၆ မ္ဂး သိုက်မၚ်တိ။ တော်ကဵုနဲဏံမ္ဂး ပ္ဍဲ(၄)စွေက်ဂှ် ဒှ်သိုက်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိခိုဟ်ရ။ ဥပမာ။ ၄။ ပ္ဍဲ(၁၃)စွေက် ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်ဂှ်တန်လဝ် = ၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ စွေက် နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၇ မ္ဂး သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ၊ (၁၃)စွေက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ရ။ * '''ယန်သွက်ဂွံတီပၟၚ်တိ''' '''သှ်ေ - ပၟၚ်တိ - - - - - ခိုဟ်-ဟွံခိုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' * ၁။ - - အဒိုတ်မၚ်တိ၊ - - - - လေၚ်သုန် - - ဟွံခိုဟ်။ * ၂။ - - - စန်မၚ်တိ၊ - - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၃။ - - - အၚာမၚ်တိ - - - - သုန်ဂြာံ - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၄။ - - - ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၅။ - - - ဗြဴဗတိမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၆။ - - - - သိုက်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၇။ - - - - သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၈။ - - - - ရာဟုမၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၉။ - - - - ကိုတ်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၁၀။ - - - မြိုတ်တျုမၚ်တိ - - - - ဟွံခိုဟ် - - - ဟွံခိုဟ်။ အတိုၚ်တဝှ်နဲပၟၚ်တိဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဏံတုဲ တ္ၚဲစန်မၚ်တိ၊ ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ၊ ဗြဴဗတိမၚ်တိ၊ သိုက်မၚ်တိ၊ ကိုတ်မၚ်တိဟေၚ် ဒှ်တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးၜးတုဲ ဂကူမန်တံသိုၚ်တဴသ္ၚိအိုတ်ရ။ * '''မွဲနဲပၠန် နဲပြကိုဟ်လောကဟိတဗေဒဝိဇ္ဇာ ယန်သွက်ပၟၚ်တိ''' '''မံက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကလော် - - - - - ချိုတ်လေၚ်ဒးဘဲ။ ၂။ - - ပညာ - - - - - - - ခိုဟ်။ ၃။ - - ဂၠဴ - - - - - ဂွံလာပ်ပိုန်ဇၞော်။ ၄။ - - နာ် - - - - - - လီုလာ်။ ၅။ - - သ္ပဝ် - - - - - ခိုဟ်သန်။ ၆။ - - စိၚ် - - - - - ချိုတ် - လေၚ် ၇။ - - သိန္ဓဴ - - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၈။ - - ဗြန် - - - - - ခိုဟ် - ဟွံခိုဟ်။ ၉။ - - လကိုဟ် - - - - - - ချိုတ်။ ၁၀။ - - ဗြီု - - - - - - - ပၟိက်စိုတ်ဍိုက်ပေၚ်။ ၁၁။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - ဒှ်တသိုက်စိုတ်။ ၁၂။ - - ကၠဵု - - - - - - - လီုလာ်။ ၁၃။ - - ဗြီု - - - - - - - - ခိုဟ်။ ၁၄။ - - သ္ပဝ် - - - - - - - ဒးယာံစိုတ်ဒးလီု။ ၁၅။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - - ခိုဟ်။ '''စွေက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကညာ - - - - ခိုဟ်။ ၂။ - - ကၠ - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၃။ - - က္လော်ပရမ် - - - ဟွံခိုဟ် ဒးဘဲ။ ၄။ - - ဂၠဴ - - - - ခိုဟ်ဂွံလာပ်။ ၅။ - - စိၚ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၆။ - - သ္ပဝ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၇။ - - ပြေၚ် - - - - ဟွံခိုဟ် ယဲဘဲဂၠိုၚ်။ ၈။ - - သိန္ဓဴ - - - - ခိုဟ်စိုပ်သိတ်။ ၉။ - - ဗြီု - - - - ခိုဟ်ဂွံဒုၚ်ပူဇဴ။ ၁၀။ - - လကိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၁။ - - ကၠဵု - - - - ဟွံခိုဟ်ဒးဒဒိုက်။ ၁၂။ - - အိန် - - - - ခိုဟ်။ ၁၃။ - - ကၠိက်ကၟက် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၄။ - - ဗြီု - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၁၅။ - - သ္ပဝ် - - - - ခိုဟ်။ ===၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကောန်ဂကူမန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲစှ်ဒဵုဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ နွံဒၟံၚ်ဒၞာဲဟွံဗၠးဒုဟ် မွဲမွဲသာ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဥပါဒါန်စဲစပ်တုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ခက်ဇိုမ် လုက်စုက်ဒးတုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဍာန်သၠောဲဇွ၊ ဂအာၚ်ကြာပ်၊ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်တံဂှ်၊ ညးတံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ။ ။ ဒၞာဲသၠောဲဇွမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် နွံဒၟံၚ်တဝ်ကဵုဂတမုက်ဂၠံၚ်ဍာန်မွဲမွဲမဒှ် နွံတဝ်မံၚ်ကဵုဂၠံၚ်ဍာန်တုဲ ဖေက်ဒှ်အန္တရာယ် ဇိုမ်ဒးသ္ၚိနကဵုကွဳ။ (ကွဳပၟတ်) အသိၚ်ဗွဲမဇၞော် ဗ္ဒောံဟွံမာန်မ္ဂး လီုလာ်သီုသ္ၚိရောၚ်၊ ဂအာၚ်သ္ၚိကြာပ်မ္ဂး အကြာသ္ၚိကောကဵုဒေံ ညးၜါဒှ်မွဲကလော် နွံအကြာသ္ၚိကောဒေံသီုညးၜါမ္ဂး ဒှ်ကြာပ်ဍာ်တှ် ယဝ်သိုၚ်စုတ်သ္ၚိအကြာဏံမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ခေက်အာတုဲ ယဲဘဲအန္တရာယ် က္တဵုဒှ်ရောၚ် ယဝ်ရဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဍိုန်ကၠုၚ်ကဵုဇကုတုဲ လီုလာ်ဟုတ်မာဲစှ်ေရောၚ် ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်လေဝ် နဲဏံကီု ဍေံကဵုအန္တရာယ်ယဲဘဲတုဲ လေၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ဂအာၚ်ဂဂဵုတးပန် ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက် ဂအာၚ်ချိုတ်ဒက်ကံတံလေဝ် ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ညးကွေတ်ဟွံဗိုန် လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဟေၚ် ပ္ဍဲဂအာၚ်ပိသာ်ဝွံ အခိၚ်ကာလလံလကၠုၚ်တုဲ ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ညးတံဒုၚ်မ္ၚဵုဗှ်ကမ္မဝါတ် ရန်တၟံလဝ်ကဵုအန္တရာယ်ကဵုဂွံလလံသွာ လာဲလေၚ်အိုတ်တုဲဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဟွံဗၠးစောဒၞာ အရေဝ်ညးသ္အာၚ်ဏီရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်ဂအာၚ်သ္ၚိ ဗၠးဒုဟ်-ဟွံဗၠးဒုဟ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ။ * '''ယန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' '''သှ်ေ - - ဗြိုဟ် - - ဖဵုဒုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' ၁။ - - ဗြိုဟ် - ၁ - - ဟွံခိုဟ် - - ဟွံကေတ် ၂။ - - ဗြိုဟ် - ၂ - - ဂွံလာပ် - - ဗြိုဟ်ၜါသိုၚ်ခိုဟ် ၃။ - - ဗြိုဟ် - ၃ - - ဒှ်ဒဒိုက် - - ဟွံကေတ် ၄။ - - ဗြိုဟ် - ၄ - - ပြဲခိုဟ် - - ဗြိုဟ်ပန်သိုၚ်ခိုဟ် ၅။ - - ဗြိုဟ် - ၅ - - တၠသ္ၚိချိုတ်မာန် - - ဟွံကေတ် ၆။ - - ဗြိုဟ် - ၆ - - တၠသ္ၚိဂွံတသိုက် - - ဗြိုဟ်တြဴသိုၚ်ခိုဟ် ၀။ - - ဗြိုဟ် - ၇ - - တၠသ္ၚိသုတ်ဂြာံ - - ဟွံကေတ် ===၄။ ဗီုကုတ်ဒတ်ကပေါတ်ကြိယာဗာ (ကိုန်ဒုဟ်ဂအာၚ်သ္ၚိ)=== ယြဴညးမွဲ ကၠာဟွံဂွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ပွမ္ဒးပကောံပကေဝ် ကပေါတ်ကြိယာဗာ ညံၚ်ဂွံရုမ်ဂပ်တုဲ ပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်ဂှ် ၜိုန်ဒှ်ဓမ္မတာ ဇၟာပ်ပ်ကောန်ဂကူတံကီုလေဝ် အခိုက်ကၞာပိုဲမန်ဝွံ တၟေၚ်နူဂကူသ္အာၚ်ညိပၠန်ရ၊ ဒယိုၚ်သ္ၚိတံဂှ် မ္ဒး ကုတ် ဒတ်လဝ် အတိုၚ်ကိုန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိမဒှ်ရ၊ နဲကောန်မန်တံ ကုတ်ဒတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ ဂၠာဲဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ထ္ၜးကဵုဗွဲသၟဝ်တေံရ။ '''နဲတော်ကုတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဂၞန်ဟတ်ဂှ် တန် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၁၊ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ် = ၁၂ ဟတ် - - - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - - - ဂွံ = ၃၆ - - - - - - - စကဵု (၇) ၃၆ ÷ ၇ = ၁ ရ၊ ယဝ်သှ်ေမွဲမ္ဂး ဟွံခိုဟ် ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် အတိုၚ်တဝှ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိရ။ ယဝ်ရမိက်ဂွံကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ဟွံပေၚ်ကဵုဟတ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် ဥပမာ-ဇမၠိၚ် (၂၀)ဟတ် (၁)မိဟ်မ္ဂး လၟိဟ်ဟတ်(၂၀)ဂှ် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ဂၞန်ဂွံဂှ် ပံၚ်ကဵုလၟိဟ်(၁)မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၂။ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဟတ် = ၂၀ ဟတ် - - - - - - - - ပၟဝ်ကဵု =၃ - - - - - - - - ဂွံ = ၆၀ - - - - - - ပံၚ်ကဵု ၁ မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု ၆၁ ÷ ၇ = သှ်ေ (၅)ရ။ ယဝ်သှ်ေ(၅)မ္ဂး အတိုၚ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိဂှ် တၠသ္ၚိဂှ်ချိုတ်ရောၚ်၊ အတိုၚ်နဲဏံ တော်အာမ္ဂး ယဝ်သှ်ေသုည တၠသ္ၚိသုန်ဂြာံအာမာန်၊ သှ်ေမွဲမ္ဂးဟွံခိုဟ်၊ သှ်ေၜါဂွံလာပ်၊ သှ်ေပိဒှ်ဒဒိုက်၊ သှ်ေပန်ပြဲခိုဟ်၊ သှ်ေမသုန်တၠသ္ၚိချိုတ်မာန်၊ သှ်ေတြဴ တၠသ္ၚိဂွံတသိုက်ရောၚ် တွံလဝ်ရ။ ။ ။ အတိုၚ်တဝှ်ဂှ် ပိုဲကောန်ဂကူမန်တံ ပတှ်ေလဝ်တုဲ ကာလကုတ်ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်ကုတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ အ္စာဗဳသကဝ်မန်တံ ကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ကိတ်ညဳကဵုဗြိုဟ်သ္ၚိ။ သှ်ေ ၂-၄-၆-မဒှ်ရ၊ ဒယိုၚ်အ္စာဗဳသကဝ်တံ ကုတ်လဝ် အတိုၚ်ဗြိုဟ်သ္ၚိဂှ် ကဵုတပ်စွံလဝ်ဗွဲဒိုဟ်နေရတိလေဝ်နွံကီု၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်တပ်စွံဗွဲဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ပိုန်ဒြပ်ဍိက်သ္ကံဂၠိုၚ်တုဲ ဂွံဒုၚ်စတသိုက်ရောၚ်၊ အ္စာတၠပညာမန်တံ ဟီုတွံလဝ်နွံကၠုၚ် ယဝ်တပ်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်မ္ဂး ဂွံလာပ်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ၊ ဒိုဟ်နေရတိဂှ်ယဝ်တပ်စွံမ္ဂး ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ်၊ သွက်ဂွံတပ်စွံဒယိုၚ်ဂှ် ကေတ်ဒယိုၚ်တြေံတြေံၜါတၞုၚ် သ္ပကၞံၚ်တုဲ ဂအဳကဵုဒှ် အောဟ်ဒကုတ်ကဵုဒှ် ညံၚ်ဂွံသၠုၚ်ဒးဒုၚ်ဂၞဳရ၊ လ္တူကၞံၚ်ၜါတၞုၚ်ဂှ် ပြေၚ်စွံဒယိုၚ်ဗွဲမညဳသာရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ နူဂယးပြဟ်ဂှ် ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုတံ ဒက်ကွက်စုတ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး ကၞာၚ်ကြေၚ်မွဲကၞာၚ်တုဲ ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဂှ် ယဝ်ပမာန်မ္ဂး သၠကြေၚ်သၟးလေဝ်ကွက်စုတ်မာန်ကီုရ။ ===၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကၠာဟွံဂွံပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံ မ္ဒးသ္အးဇ္ၚးပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဂအာၚ်ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်ရ၊ ဗီုညးတံဒးစိုတ်ဂှ် ၜံက်ဗဝ်ပလေဝ်ဗညဳလဝ်တုဲ ဇိက်ကဵုဂရးဒရဲဍာ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠိုန် လ္ၚဵုဂှ်ထၟုက် ညံၚ်ဂွံကၟောန်အာတုဲ လ္တူဂှ်ရန်တၟံပိုန်ဒြပ်သွက်ဂွံဗိုန်၊ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မတောဝ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မဩောံ၊ လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိဂှ် သွက်ဂွံၜိုဟ်သိုဟ်တုဲ ညံၚ်ရဴတၞမ်ဆု ဗြေဝ်ဂၠိုၚ်တိုန် ကေတ်နမိတ်ဂှ်ရ၊ ပိုဲမန်တံလ္ၚဵုဂှ် လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် လ္တူခၟောန်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ကရိခၞာတုဲ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် တဵုစုတ်တၞံဗြာတ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ဂှ် တၞမ်ဗဳ၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞမ်ဗ္ဒဝ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် တၞမ်ကြုက်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဂှ် တၞမ်ကလုဲ၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ဂှ် တၞမ်ပုဏ္ဏရိက်(ၜုန်နရိက်) ဗွဲဒိုဟ်ဂၞဲဂှ် တၞမ်အဘိက်ကဵုတဵုစုတ်ပၠန်ရ၊ သွက်ဂွံကရိခၞာဂှ် တၞမ်ဆုဟွံသေၚ် ကၞာၚ်ဆုလေဝ်ပ္တုဲပၟိက်ဂွံကီုရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဟွံသေၚ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ဟွံသေၚ်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ယဝ်ဗဝ်ကဵုသဝ်လဝ်ညိမ္ဂး ခိုဟ်စကဵုတၠသ္ၚိဂှ် လ္အိတ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာကဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်သဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ယဲဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ကဵု ဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ဒဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်နေရတိသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဒုၚ်ဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ရဴသာ်ဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးတွံလဝ် တၚ်သမ္တီတုဲ ကောန်ဂကူမန်တံ ဝေၚ်ပါဲတုဲ ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ဏံရ၊ လမၠးဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုဂအုဟ်ဒၟံၚ်အဒေါဝ် ယဝ်ဂအုဟ်မံၚ်အဒေါဝ်ဂအာၚ်မ္ဂး လေၚ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိတုဲ ယဝ်သဝ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ရဴစးချေံမ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဘဲပၟတ်လေတ်ဒှ်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်ဂှ် ကောန်မန်တံ ၜံက်တးဇိက်ဒရဲဍာ်တုဲ ထၟုက်တးထောံဗွဲမညဳသာရ၊ ယဝ်သ္ပဗက်နဲဏံမ္ဂး သ္ဂောံဗၠးဒုဟ်အိုဿီုတုဲ နွံကဵုကျာ်ဩဳ ပ္ဍဲကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ===၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ=== ကပေါတ်သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိဂှ် ပကောံလဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ တၠသ္ၚိဝွံ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကော်ဘိက်နၚ်ကလောကောဒေံ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံ သွက်ဂွံဘိုၚ်ကရိုၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာပ္တဴသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ကလောကောဒေံ မိတ်သဟာဲတံ ကၠုၚ်ဘိုၚ်ကရိုၚ်စ မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်ရ ၊ ရံၚ်ကေတ်ပ္ဍဲအရာဗ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ၜိုတ်လဵုမန်ပိုဲညဳသာရောဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်မာန်ရ၊ ညးဇၞော်တံ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ကမၠောန်ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်အာဂှ် ဟီုပျးစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ရန်တၟံသွက်ဂွံဗၠးစရဲအ္စာတုဲ ကဵုတၠသ္ၚိဂှ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သွက်ဂွံဖျေံပုၚ်ခဝ် ပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ် ကဵုပလေဝ် ပုၚ်ခဝ်ကၠံဒ္စာံလေဝ် နွံကီု၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်ၜါ ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန်လေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲဓုပ်ၜါဂှ် ဗဝိုက်မၞိဟ်တြုံ ဂၠိက်ပလောံ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဗဝိုက်မၞိဟ်ဗြဴ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဒ္ၚောဝ်၊ စာံ၊ ဂရး၊ ဂစေအ်စၠန် စုတ်ပ္ဍဲဓုပ်တံဂှ်ရ၊ ဓုပ်ကၟက်ဓုပ်ၝောံလေဝ်ဟီု၊ တၚ်မာကာဲလေဝ်ဂး ဒးမံၚ်သီုၜါရဲရ၊ ဓုပ်ၜါဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် မ္ၚးဂအာၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲလ္တူဓုပ်ဂှ် ပၟတ်ပၟိက်ကဵုမွဲမွဲ ဒးပ္ဍေန်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒိုဟ်ဖျေံပုၚ်ခဝ်ဂှ်လေဝ် ဇၟာပ်ပ်ဒိုဟ်မ္ဒးပ္ဍေန်လဝ်ပၟတ်ရ၊ ပုၚ်ခဝ်ဗဝ်သၟုတ်ဂှ် ပုၚ်ပက္ကတိဏံစုတ်ပ္ဍဲခဝ်တုဲ ဒးဗဝ်ဗ္ဒာဲကတိုၚ် ဗွဲလၟေၚ်ဒိုဟ်ရ၊ ဒိုဟ်ဗၟံက်ပိခဝ်၊ အဂၞဲဒ္စာံခဝ်၊ သၠုၚ်ကျာမွဲခဝ်၊ နေရတိတြဴခဝ်၊ ပလိုတ်ထပှ်ခဝ်၊ ဗာယပ်ၜါခဝ်၊ သၟဝ်ကျာဒ္စိတ်ခဝ်၊ ဨသာန်ပန်ခဝ်၊ လဒေါဝ်သ္ၚိဂှ်မသုန်ခဝ်၊ ပံၚ်သီုဖအိုတ် ဒှ်ပန်ဣသုန်ခဝ်ရ၊ နဲဗဝ်သၟုတ်ဝွံ ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ အတိုၚ်နဲဂှ် ဗကိတ်ကဵုလောကသိဒ္ဓိမ္ဂး ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန် သ္ဂောံတီကေတ်ရောၚ်။ ကမၠောန်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲအရာဂအာၚ်သ္ၚိတုဲအိုတ်မ္ဂး သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ် ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲမၞိဟ်နာံတ္ၚဲ ကိတ်ကဵုသိုၚ်သ္ၚိရ၊ နဲခါဲကတိုၚ်ဂှ်လေဝ် ရံၚ်ကဵုက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ် ဂၞဴနာ် စးနာ် ပ္ဍဲဂိတုဝွံတုဲ ကေတ်အဓိပ္ပါယ်နာ် ညံၚ်ဂွံချိုတ်ဂှ် မၞိဟ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်က္ဍိုပ်နာ်နွံရ၊ မၞိဟ်တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံရ၊ ညးတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် ပ္ဍဲဂၞဴနာ်ရ၊ ညးမၞုံပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴနာ်ဝွံ ဂတမုက်သၠုၚ်ကျာတုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးခါဲကတိုၚ်ရ၊ အဓိပ္ပါယ်ဂှ် သွက်ဂွံခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်ရ၊ ခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်ဒၞာဲက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ်ဂှ်လေဝ် ဆက်ခါဲရ၊ ဂၞဴနာ်၊ က္ဍိုပ်နာ်၊ ဗတနာ်ခါဲတုဲမ္ဂး နာ်ဂှ်ချိုတ်ရ၊ ပိုဲမန်သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ကတိုၚ်တဝ်ကဵုစးနာ်ဂှ် ယဝ်ခါဲကၠာမ္ဂး နာ်ဂှ်ဟွံချိုတ်ဏီ၊ ယဝ်နာ်ဟွံချိုတ်ဏီမ္ဂး ဒးဘဲနာ်တုဲ ယဲဒိုက်ဘဲပရိုက် ဂၠိုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ တဝှ်အ္စာမန်ပိုဲတမၠာတေံ တွံလဝ်နွံကၠုၚ်တုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဒၞာဲစးနာ်ဂှ် ဟွံကဵုခါဲရ၊ ကာလခါဲဂစိုတ်နာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်တံဂှ်လေဝ် ခါဲဂွံအိုတ်ရ၊ တိခါဲပ္တိတ်နူကတိုၚ်တံဂှ် ဂွးပ္တိုန်ကဵုစွံလဝ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံဂှ်ရ၊ ဒယိုဟ်ကတိုၚ်ဒယိုၚ်တံ ညံၚ်ဂွံညဳသီုဖအိုတ်ဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံ နကဵုပညာညးတံဟေၚ် စမ်ၜတ်ကေတ်ရ၊ ခါဲကတိုၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂွံကီုရ။ (ပ္ဍဲအရာပ္တဴဒယိုၚ်ကၠာကြဴဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်မန်တြေံဟီုလဝ် ဒယိုၚ်စိၚ်အဒေါဝ်မွဲတၞုၚ် ဒးပ္တဴကၠာအိုတ်ရ၊ အခိုက်ဝွံ အလုံရးမန်မွဲ ဒးကၠောန်ဗက်ရောၚ်ဂှ် ညးဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ထောံပိုတ်တ်ရ၊ ပ္တဴဒယိုၚ်ကလော်ကၠာဂှ် ဒှ်နဲအ္စာဗၟာတံရောၚ်။) ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်တုန်လေဝ် ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံကလေၚ်ဒေါမ်စှ်ေဂှ် မ္ဒးပသတိကွေံရောၚ်၊ ထ္ၜၚ်ပ္တဴပ္တိုန်ဒယိုၚ်တုဲ ယဝ်ဂွံလွိၚ်ဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်မ္ဂး ဂၠိုၚ်ကဵုပိုန်ဘိုက်ရောၚ် ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်အဂၞဲမ္ဂး တူပၟတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ဒးဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်သၟဝ်ကျာမ္ဂး လေၚ်ဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ-ပလိုတ်မ္ဂး ခိုဟ်ပြဲလောန်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဗာယပ်ဨသာန်မ္ဂး ဂွံပိုန်ဟာန်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ အဃောပ္တဴဒၟံၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ဂစေမ်ခ္ဍာ် ယဝ်ကၠုၚ်ဍုန်လ္တူက္ဍိုပ်ဒယိုၚ်မ္ဂး ဟွံခိုဟ်သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဒယိုၚ်ဂှ် ကာလဖျေံကတိုၚ်ဂှ် ယဝ်ဒတုံစှ်ေမ္ဂး တၠသ္ၚိဟွံသေၚ် ကောန်စဴ မ္ဒးပကာဂစိုတ်ရောၚ်၊ သာ်ဝွံတၠပညာမန်တံ သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိတုဲမ္ဂး ဟလောမ် သတ်ဗြဴ ဗြာတ်ကွက်လဝ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု တိုန်စမာန်ဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်အခိၚ်စပုၚ်ပၠန်လေဝ် တၠသ္ၚိတံဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်-မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဘိုၚ်ကရိုၚ် ကၠောန်ညဳညဳသာသာတုဲ ပွိုၚ်ၜါပိတ္ၚဲဓဝ်ဟေၚ်၊ သ္ၚိမွဲမ တုဲအာမာန်ရောၚ်။ ===ကိုန်ဗြိုဟ်သ္ၚိ=== ကာလသိုၚ်သ္ၚိပၠန်လေဝ်၊ ဗီုပြၚ်ညံၚ်ဂွံကိတ်ကဵုသၞောဝ်ဗြိုဟ်သ္ၚိ တော်ဆတုဲ သိုၚ်မ္ဂးခိုဟ်ရောၚ်၊ ယြဴပူဂဵုမွဲ သၟိက်မိက်ဂွံတီဗြိုဟ်သ္ၚိမ္ဂး ဇမၠိၚ်ကၞဳကဵုဇမၠိၚ်ဝိုန်သာ်ဂှ် ဟွံသေၚ် ဇမၠိၚ်အနာံသ္ၚိဂှ် ဟတ်တုဲ ပံၚ်လဝ် ပၟဝ်ကဵုပိစကဵုဒ္စာံ သှ်ေမွဲ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဗၞိက်၊ သှ်ေၜါ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဂြောဝ်၊ သှ်ေပိ-ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်၊ သှ်ေပန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိလၟ၊ သှ်ေမသုန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိသမ္ၚေဟ်၊ သှ်ေတြဴ-ဗြိုဟ်သ္ၚိကမၠတ်၊ သှ်ေထပှ်-ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်၊ သုန်အာမ္ဂး-ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိစရာဲဍုၚ်။ * '''နဲတောက်ဗြိုဟ်သ္ၚိ''' '''ဥပမာ။ ။ ၁။''' ဇမၠိၚ်သ္ၚိ - - ၁၃ ဟတ် ၁ မိဟ် အနာံသ္ၚိ(ဝါ)ဩိုဟ်သ္ၚိ - - - ၉ - - - ပံၚ် ၂၂ ဟတ် ၁ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု × ၃ - - - - - ၆၆ မိဟ် - - - ပံၚ်ကဵု + ၁ စကဵုဒ္စာံ ၆၇ ÷ ၈ = သှ်ေ ၃ ။ သှ်ေ ၃-မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်။ '''ဥပမာ။ ။ ၂။''' ဇမၠိၚ်ဝိုန်သ္ၚိ - - ၂၀ ဟတ် ဇမၠိၚ်ကၞံၚ်သ္ၚိ - - ၁၁ ကဵု ၂ မိဟ် - - - ပံၚ် = ၃၁ ဟတ် ၂ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - = ၉၃ မိဟ် - - - - -ပံၚ်ကဵု ၂ မိဟ် - - - - - - ဂွံ ၉၅ - - - - - စကဵုဒ္စာံ ၉၅ ÷ ၈ = သှ်ေ-၇ ။ သှ်ေထပှ်မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်။ ရန်ကဵုဂၞန်လ္တူတေံတုဲ ပိုဲကောန်မန်တံ ဒုၚ်လဝ်တဲ မွဲဟတ်ပိမိဟ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇမၠိၚ်ဟတ်ဂှ် ဗဒှ်မိဟ်တုဲ ထပ်ပံၚ်စုတ်ကဵုမိဟ်ရ။ ။ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး တော်ကၟော်လဝ် ညံၚ်ဟွံဗၠေတ်ကဵုသၞောဝ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်ညိဟွံသေၚ်၊ ဗြိုဟ်သ္ၚိခိုဟ်ဂှ် ရုဲစှ်သိုၚ်သ္ၚိတုဲ ဗြိုဟ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ဂှ် ပါဲထောံ ဝေၚ်ပါဲထောံကၠေံရ။ ===၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)=== ဗီုပြၚ်သ္ၚိမန် ပိုဲသိုၚ်ပၠန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဒှ်သၟာကမၠောန်၊ သၟာဂူဗ္ၚသၟးဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံဒေပ်ဇိုၚ်ကပေါတ် ကြိယာတံဂှ် သိုၚ်သ္ၚိသၠုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂွံဆဵုမံၚ် ဗီုသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဝွံ ပါ်လဝ်ကဆံၚ်နာနာသာ်ရ၊ ဒဒှ်ရကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိ၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာ၊ ကဆံၚ်ဖဴ၊ ကဆံၚ်တၟေၚ်ဍာ်ပါ်လဝ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကဆံၚ်မၞိဟ်ဗြဴတံသၠးဂဝ်ဂၞဴလေဝ် ပါ်စွံလဝ်ပၠန်။ ကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိဂှ် ပါဲနူတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုအဆက်ကလော်ညးဟေၚ် ဂွံလုပ်တိတ်မာန် ညးသအာၚ်ပါဲနုကောန်လာံတာတုဲ ညးတံဟွံကဵုတိက်ရ၊ အဆက်မွဲကလော်ညးဂှ်ဍာံမ္ဂး လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ။ ညးသ္အာၚ် ယဝ်လုပ်တိက်ဒးမ္ဂး ခေက်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာဝွံပၠန်လေဝ် ပွိုၚ်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ညးတံကၠောန်လဝ်ခဒမ်ဗၠာဲလေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္တံကောန်ဗၠာဲဇကုတံ ကလေၚ်ကၠုၚ်နူအာဝေၚ်ကြေဝ်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးမ္ၚုဟ်ညးဇၞော် မိမတၠသ္ၚိတံဟေၚ် ကလေၚ်လုပ်တိက် ပ္ဍဲဒၞာဲခဒမ်ဂှ်မာန် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်ပၠန်လေဝ် ကာလကၟုယ်နူဌာန်ဇမ္ၚောဲကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဂွံတိက်ဗွဲမသၠးပွး၊ သောၚ်ၚ်တုဲ ညးလဵုဟွံရုဲ လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရောၚ် သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပါ်စွံလဝ် ခဒမ်သွက်ကောန်တြုံတိက်၊ သွက်ကောန်ဗြဴတိက်၊ ညံၚ်ဟဂွံထုဲနှဴဂှ် ပါ်စွံလဝ်ရ။ ။ ။ ကၟဳသ္ၚိပၠန်လေဝ် ပပဓာန်ကဵုကဆံၚ်ပိုန်ဒြပ်သၠုယ်သၠာ်တုဲ ကၟဳဂွံမံၚ်ဖအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရံၚ်ကဵုသ္ၚိမန်တြေံတြဟ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူၝောံသ္ၚိဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ လ္တူသ္ၚိကျာဂှ်၊ ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူကဆံၚ်ကၟုယ်ဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူဖဴဝွံ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဟွံကၠောန်စိၚ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ကၠောန်စွံလဝ်ကၟဳစိၚ်ဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠောန်ပ္တိတ်ထာၚ်ဗြဴ နူကၟဳၝောံသ္ၚိရ၊ လ္တူကၟဳသ္ၚိဝွံ ညံၚ်ရဴဘုတ်ဘာ ပ္တိုန်လဝ်ပြာသာဒ်တံဂှ် ဟွံစုတ်ဟွံကၠောန် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ကၞဳကဵုဗဒၚ်ဂှ် ဗီုညးကဵုညး ရန်ကဵုသၠုယ်သၠာ်တုဲ လးစဵုမာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ညးမၞုံကဵုပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်တံ သိုၚ်သ္ၚိတိုက် ဗီုနာနာသာ်ကီုလေဝ် ဂကူမန်တံ ကၠောန်ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တွဵုရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဇကုဂှ် ကဵုမံၚ်ခဒမ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိဂှ်တုဲ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကပေါတ်ကြိယာကလော်ဂှ် သိုၚ်သ္ၚိကလော်မွဲတုဲ ကဵုကလော်မံၚ်သောၚ်ၚ်ၜးၜးတုဲ နွံကၠုၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ===၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ=== ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်မန်ခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတအာမုက်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်သၟးဂၠိုၚ်ရ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာလေဝ်နွံ ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ပပရိနိဗ္ဗာန် ဖျေံက္ဍိုပ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴကျာ်တြဲဂှ်ဟေၚ် သ္ၚိကောန်မန်တံ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာရောၚ်ဂှ် ဗက်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵုရောၚ်။ ။ ။ ဂလာန်မွဲနဲပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲရးဒေသမန်တံ ဟိုတ်နူကျာဗြဲပိုက်ကၠုၚ် နူသၠုၚ်ကျာဂှ် ကောန်မန်တံဗလေတ်မုက်ဗြဲကျာတုဲ၊ သ္ၚိမန်ကၠာတေံ သိုၚ်ဂတလ္ပာ်သၟဝ်ကျာ ကရဴလဝ်စးကဵုဗြဲကျာရောၚ်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ မွဲနဲပၠန်တုန် ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဇက်စှ်ေကၠုၚ် နူဌာန်ဒေသသၟဝ်ကျာတေံတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ရာမညဏံရ၊ ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဒေသမန်တြေံ နွံလ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံရောၚ်ဂှ် ရာဇဝၚ်ခေတ်တၟိလၟုဟ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ ကောန်ဂကူမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရံၚ်ကဵုရာဇဝၚ်လောန်ကၠုၚ် ပွိုၚ်ၜါပိပန်ကၠံသၞာံတေံ ပ္ဍဲအခိၚ်မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတေံဂှ် ညးတံဖျေံဒၟံၚ်နှဟ်မန် ပ္ဍဵုဖျေံဒၟံၚ်နာံစိုတ်ဓါတ်မန် ဗွဲမလောန်တုဲ ကဵုမန်တံစွံလဝ်သုသာန် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ရ၊ ကဵုကောန်မန်တံ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဟေၚ် ညာတ်ဒၟံၚ်သုသာန်တုဲ စိုတ်ဓာတ်ကောန်မန်တံ ဍိုန်လျစှ်ေအာမာန်ရောၚ်၊ စှ်ေစိုတ်တုဲ ကဵုကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်သၟဝ်ကျာလေဝ် ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ စိုတ်ဓာတ်ဍိုန်လျမံၚ်မ္ဂး ဟွံဂံၚ်ပၠန်ဂတး တဝ်စၞေဟ်ကဵုသၞသတြုရဂှ် ကောန်မန်တံ ပ္တိုန်လဝ်ဂလာန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ ရံၚ်အာကဵုရာဇဝၚ်ဍုၚ်ဗဂေါ ကၠုဟွံကျပၞာန်တေံ အတိုၚ်ရာဇဝၚ်ဗၟာချူဂှ် ပိုဲသ္ဂောံတီကေတ်သ္ၚိကောန်မန်တံသိုၚ်လဝ် ဂတမုက်လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ကောန်မန်ကၠာတေံဟွံဗက်စရ၊ ရဴသာ်ဝွံလေဝ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဂလာန် ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ကောန်မန်တံရံၚ်ကေတ်ကဵုဂလာန်ဂမၠိုၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဂလာန်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံဂှ် ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်ဟွံသေၚ် ပၠန်ဂလာန်ဂှ်တုဲ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟွံဗက်စကွေတ်ဂှ်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံ ပ္ဍဲကာလဏံ ပိုဲမ္ဒးပြံၚ်သၠာဲ တဝ်စၞေဟ်ထောံရောၚ်၊ ရံၚ်ကေတ်ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဂၠံၚ်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဇကု ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်ကဵုကိုန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဗီုဇကုဒးစိုတ်ဂှ် သိုၚ်ဂတအာမာန်ရောၚ်။ * '''ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိ''' သိုၚ်သ္ၚိတၟိတုဲမ္ဂး သွက်ဂွံတိုန်ဒၟံၚ်လ္တူသ္ၚိ ဗွဲမၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် ကောန်မန်တံကၠောန်ကာမ္ၚဵု ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိပၠန်ရ၊ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်စပ်ကဵုကာမ္ၚဵု ဗွဲမပြဲမွဲသာ်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကာမ္ၚဵုမွဲတုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ပွမကၠောန်ကာမ္ၚဵုဏံလေဝ် ပပဓာန်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ကဵုဇြဟတ်ပိုန်ဒြပ်ညး ညးပ္တုဲကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံကၠောန်ကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိဂှ် ရုဲကေတ်တ္ၚဲ-မွဲတ္ၚဲ ပါဲနူတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်တုဲ ရုဲဂွံဖအိုတ်ရ၊ ပွိုၚ်တြဴတ္ၚဲဂှ် ၜိုန်တိုန်သ္ၚိတၟိခိုဟ်ကီုလေဝ် ကာလတိုန်သ္ၚိတၟိ အပေါတ်သွက်ဂွံပ္တိုန်သ္ၚိကၠာအိုတ်ဂှ် ဟွံတုပ်တၞဟ်ခြာဗၠေတ်မံၚ်နွံကီု၊ ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိ တ္ၚဲအဒိုတ်မ္ဂး-ကျာ်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲစန်ယဝ်တိုန်မ္ဂး သ္ကဝ်ဂၞဳကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲအၚာယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ထဝ်ဩန်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါယဝ်တိုန်မ္ဂး စဟာပ်ပုၚ်တုဲဟေၚ် ညးတံတိုန်ရ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ဓုပ်ပ္ကဴသ္ဍဴမြမောဝ်ဟေၚ် ကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲသိုက်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မိမကဵုတိုန်ကၠာရ၊ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မ္ဒးပြးဆာဲဩာဲနူမိမၜါ မ္ဒးသေက်ဇဵုဂၠိုၚ်ကဵုအမှုဂဗုတ်ရောၚ်ဂှ် အ္စာမန်နူတမၠာတေံ ဟီုတွံစွံလဝ်နွံကၠုၚ်ရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠာဟွံတိုန်သ္ၚိဏီဂှ် ကေတ်ချာမွဲစန် ဖ္ဍုက်လဝ်ဍာ်ဍာ်စၠန်တုဲ ပ္ဍဲၝောံတၞိန်သ္ၚိတၟိ လ္ပာ်တေံဒုန်မွဲကရေက် လ္ပာ်ဏံဒုန်မွဲကရေက် ဒက်ဖ္ဍာပ်လဝ်ကဵုချာဂှ် ပိပိတန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ပၠန်လေဝ် ဒက်ကွက်လဝ် လ္ၚဵုဇလဗ္ဒဝ် လ္ၚဵုဇလၜဝ် လ္ၚဵုထပှ်ကၞာၚ် လ္ၚဵုပိကၞာၚ်ရ တုဲနုၚ်မွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ မ္ဒးစွံလဝ်ကီု၊ လ္တူသ္ၚိဝွံ သွက်တၟုယ်တံဂွံဂ္ဇံ ဖုန်သ္ဍဳဂၞဳသ္ကဝ်တံလေဝ် မ္ဒးလးလဝ်ရောၚ်၊ ဂၠဴမွဲလေဝ် မ္ဒးဒက်လဝ်သၟဝ်သ္ၚိ၊ လ္ၚဵုဒက်လဝ်ဂၠဴၜါ ကောန်မန်ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူဟွံကၠောန်ဂူဗ္ၚတုဲ သွက်ဂွံဒက်ဂၠဴဂှ်ဟွံမွဲရ၊ ဒြပ်ရတ်ကပေါတ်ကြိယာ မပ္တံကဵုဩောံ သ္ၚု ထဍိုၚ် ဇရဳ တၟံကလန် ပုၚ်ကလောံ ကၞုသၚ် ပ္ကဴဩဴတံဂှ် ဒၞာဲညးကဵုညး ပြေၚ်စွံလဝ်ဗွဲမ္ဒးရးရ ဩောံသ္ၚုဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ထဍိုၚ်ဂှ်စွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် စွံမြမုယ်တုဲ နုၚ်ဇရဳတံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ပုၚ်ကလောံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဨသာန် ကၞုသၚ်ဝွံ စွံဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ၊ ပ္ကဴသ္ဍဴကေုာံဍာ်တံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်၊ ရဴသာ်ဝွံ စွံပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ကလောကောဒေံမသတံကီု အ္စာဗဳသ္ကဝ်ကီု၊ ညးဇၞော်နူဝုတ်ဒိုဟ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံစိုပ်လ္တူသ္ၚိတၟိအိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတမ်ဒယိုၚ်ဒိုဟ်ပန်လ္ပာ်ဂှ် ကဵုပ္ဍေန်လဝ်ပၞာၚ်မွဲမွဲတၞုၚ်၊ ပ္ဍဲအသေအဟာန်တိုန်သ္ၚိတၟိဏံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတြုံဗြဴ ညးမဒှ်တၠသ္ၚိတံ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်၊ ကလံမိမဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ၊ ကလံဘုမ္မဇဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လၟေၚ်ၚ်ရ၊ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုဂ္ဇံဒၟံၚ်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာတုဲ အ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် ကဵုအသံကဵုဗြဴဂှ် သွက်ဂွံကလံတြုံတၠသ္ၚိဇကုရ၊ တုဲအ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် အပ်ပြာပ်ကဵုမိမတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ မိမတၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလေၚ်အပ်ပြာပ်ကဵု ကောန်ဇာတ်ညးမဒှ်တၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲအာသ္ၚိဂှ် မိမတံဒၠောံဗ္တောန်တုဲ ဍာ်နုၚ်စွံလဝ်ဒေါဝ်သ္ၚိဂှ် စဝ်စရိုဟ်ဖျေံသၟဝ်သ္ၚိ ညံၚ်ဍာ်ဏအ်ၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် သ္ၚိဏံလေဝ် ကဵုသ္ဂောံၜိုဟ်ဩိုဟ်ညိ၊ ရဴသာ်ဝွံ ရာဒၞာမိက်ဖာပ်ဗ္စဖျုၚ် ညးမပြာပ်စိုပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵု တိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် နိမန်က္ညဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်တံတုဲ ကဵုဖ္ဍောတ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံပၠန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရန်တၟံယဲဘဲအန္တရာယ် သွက်ဂွံလာဲလေၚ်တုဲ ညံၚ်ဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်အာဓာန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ဗှ်မ္ၚဵုတုဲ တိုန်ကွက်စွံလဝ်ခပဳဩောံမွဲမ မွဲဟာန်ကေုာံ လေံဂတေက်မွဲ ပ္ဍဲသ္ဍိုက်စိၚ်တေံတုဲ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ်တုဲ ဒှ်အိုတ်ရ။ ==ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်== ပ္ဍဲလ္တူဂၠးတိဏံ ဂကူမၞိဟ်ဒုၚ်တဲ မၚ်မွဲလဝ်ကလော် ဂကူညးကဵုညးဂှ် နွံကၠုၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံရ၊ ဍုၚ်အမေရိကာန်တံ၊ ဍုၚ်အေၚ်္ဂလိက်တံ ၜိုန်ပြာကတ်ဇၞော်မောဝ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိဏံကီုလေဝ် ဒၞာဲအရာပ်ဍုၚ်ကွာန်ဍေံတံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံဟေၚ် ဒုၚ်လဝ်တဲဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်လဝ်ရ၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဂှ်မူဟိုတ်ဖဵုဟၟဲသ္ဂးတုဲ ဗၠန်ဂတးတဝ်စၞေဟ်ထောံ-ထောံကလော်ဂှ် ဂၠိုၚ်တိုန်အရိုဟ်ရိုဟ်သၞာံရ၊ ဆဂးဂှ် အခိုက်ကၞာမန်တြေံမွဲဂကူ မတွံဂး ယူကၞာလှ်ေကလော်ဝွံ ဒဵုတွဵုတ္ၚဲဏံ မဆက်လှ်ေကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရောၚ်။ ။ ။ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ကာလလၟုဟ် ၜိုန်လှ်ေကလော် ယူဒၟံၚ်ကၞာကီုလေဝ် မူဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယူကၞာရောဂှ် ဂွံတီဗွဲမကၠးဖ္ဍးဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ကာလကျာ်တြဲပိုဲ သ္ပဒတဴပ္ဍဲဘာဇေတဝန် သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴခတန်မွဲတုဲ တွံထ္ၜးကဵုဓမ္မဒေသနာမွဲရ၊ ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ဒှ်ရ။ ။ ကောန်တြုံသမ္ၚေဟ်မွဲ မအံက်ဇကုပကာဂစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတိဗ္ၚကီု ပ္ဍဲသ္ၚိကီု ဇၟာပ်ကေၚ်ကာအိုဿီု နအလေဝ်ဇကုဟေၚ် ကၠောန်တုဲ၊ မြိမြန်တဴမိမၜါရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မိမၜါစဳရေၚ်စကဵုသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်နၚ်သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠုၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜိုန်တြုံတၠသ္ၚိဇကုနွံကီုလေဝ် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်ဗြဴခတန်တုဲ ဆအယာံမာတ်ကောန်ၚာ်မွဲဟေၚ် ဟွံကလိဂွံရ၊ ယဝ်ဒှ်ဗြဴခတန်မ္ဂး ဂကူဟၟဲကဵုကောန်ဂှ် ကြက်လေၚ်အာရချပ်တုဲ အကြာမိဇကုဆေဝ်ဒဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် အာဂၠာဲနၚ်သၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဇကုရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန် သာ်ဝွံချပ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗြဴဝွံ ကလိဂွံကောန်မ္ဂး အဲကြက်ဒှ်လေၚ်ရောၚ် ချပ်တုဲ သ္ဂးကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်သာ်ဝွံရ၊ ယွံဒေံဗြဴယြဴကာလမွဲ ဗှ်ေတန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ကဵုအဲဂွံတီညိဂးတုဲ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴဂှ် တန်အာဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကဵုဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ အလဵုဇကုသၟတ်ဗြဴခတန်ဂှ်ဟေၚ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲလဝ်ဂဝ်ဂၞဴဂှ်တုဲ၊ ဒးကာလမွဲတ္ၚဲ ဂဥုဲပ္ကီုဖျေံဂဝ်ဂၞဴဂှ် သၞဴရဴကေုာံအာဟာရတုဲ ကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်စရ။ ဂဝ်ဂၞဴဂှ်လေဝ် လီုအာရ သာ်ဝွံဟေၚ် နူမွဲဝါဂှ်ဒှ်ၜါဝါရ၊ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုညးသ္အာၚ် ဒဒှ်ရဂဝ်ဂၞဴလီုဂှ်တုဲ ပ္ဍဲတန်ဂဝ်ဂၞဴပိဝါဂှ် ဟွံကဵုဗြဴခတန်ဂှ်တီတုဲ မံၚ်ကၠုၚ်ဒဵုဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် ဂွံအခေါၚ်တုဲ ဍေံပကီုကဵုဂဥုဲတုဲ ဍေံကဵုရ၊ ဟိုတ်နူဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာတုဲ တၞဟ်နပ္ကီု ဖျေံဟွံသၟဟ်ရထတုဲ ဂဝ်ဂၞဴဂှ် လၞၚ်ဒၟံၚ်ရ မသ္ကာတ်ကဵုဒုက္ခဝေဒနာက္တဵုဒှ်တုဲ အိုတ်အာလမျီုရ၊ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴ မညန်ကဵုဂစိုတ်ဂှ် သာ်ဝွံသ္ဂးရ၊ ဗှ်ေရၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်နၚ်အဲတုဲ ကောန်အဲပိဗှ်ေဂစိုတ်ကၠေံတုဲ လၟုဟ်ဇကုအဲလေဝ် ကြက်လေၚ်အာပၠန်ရ၊ စုတ်အာနူဘဝဏံတုဲ တၞဟ်နစကောန်ဗှ်ေဂှ် ကဵုသၟဟ်ရထညိ၊ သာ်ဝွံရာဒနာလဝ်တုဲ ပြံၚ်အာဘဝ က္တဵုဒှ်ဗ္ဂဲၝောံမွဲ ပ္ဍဲသ္ၚိဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ ဗြဴခတန်ဂှ်လေဝ် တၠသ္ၚိဂှ်ရပ်လဝ်တုဲ တၞောဝ်အဲညံၚ်ဂွံသ္ကုတ်အာဂှ် ဗှ်ေသ္ပရောၚ်ဂးတုဲ ၜုၚ်တက်ဒဵုချိုတ်အာရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဟေၚ် က္တဵုဒှ်စာၚ်ၝောံမွဲ၊ ခြာဟွံလံစာၚ်ၝောံဂှ်ခၟာဲရ၊ ဗ္ဂဲၝောံဂှ် ကၠုၚ်စကၠေံဒဵုကဵုပိဝါရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် စာၚ်ၝောံဂှ်ရာဒနာတုဲချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဗြန်ၝောံပၠန်၊ ဗ္ဂဲၝောံလေဝ်ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဒြာဲၝောံမွဲရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် ဗြန်ဂှ်စကၠေံကောန်ဒြာဲ သီုပါဝါတုဲ ဒြာဲၝောံဂှ် ရာဒၞာပၞောတ်လဝ်တုဲ ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်ရ။ ။ သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်ပ္ဍဲခါမ်သဳ ဇရေၚ်ပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ဂှ်ရ၊ ကြဴနဲကၠာတေံဟေၚ် ကလော်ဗြဴဂှ် ပ္တောံရုပ်ဗြဴမွဲတုဲ ကၠုၚ်စကၠေံကောန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜါဝါတုဲ မရနုက်ကဵုပိဝါဂှ် ချပ်ဂၞန်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုတုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ သၠးကောန်တြုံမွဲရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴဝွံ ဒးအလန်အာတုက်ဍာ် ကၟာလစအနုတတ် နကဵုက္ဍိုပ်အဆက်ဆက် ဒးတုက်ဍာ်ကဵုသၟိၚ်ဗဳသဴရ၊ ဗၞတ်ပန်မသုန်ဂိတုတုဲ ဗၠးအာရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဍောၚ်ၜိုတ်လောန်အာတုဲ ပကာဂစိုတ်အိုတ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဝွံတုန်လေဝ် ချိုန်ခဏ မတိတ်ဗၠးနူအလန်ဇကုတုဲ ပြာပ်အာသ္ၚိသၟတ်ဗြဴ မူဒၞာဲမွဲပြောဲအဲမတဴရောသၟာန်ရ၊ ညးဂမၠိုၚ်မိၚ်တုဲ ဟိုတ်နူကလော်ဗြဴမွဲ စကၠေံကောန်ဍေံတုဲ ဍေံစဴအာသ္ၚိဍေံ ညးဂမၠိုၚ်ဂး၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် အာဇရေၚ်သၟတ်ဗြဴ သၟိက်ဂွံစကောန်ၚာ်ပၠန်ရ။ သၟတ်ဗြဴတုန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ် ခုတ်ခဴယၟုကောန်ၚာ်တုဲ ကာလမစဴသ္ၚိ တိတ်အာဘာကျာ်တြဲတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ် ကဵုလဝ်ဇကု ကဵုဖုံဗလိုပ်ပ္ဍဲကၟာအနုတတ်တုဲ ဗၟဴဒၟံၚ်တှ်ရ ညာတ်ကလော်ဗြဴမကၠုၚ်နူဇမ္ၚောဲတုဲ ဟီုထ္ၜးကဵုတၠသ္ၚိဇကု ဒဒှ်ရဗြဴမကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ကလော်ဗြဴမစကောန်အဲဂှ်ရ၊ သာ်ဝွံကရေဲဟီုတိုန်တုဲ သၟတ်ဗြဴဂှ်ယိုက်ဂွံကောန်ၚာ် ဒြိပ်အာဘာဇေတဝန် ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကာလကျာ်တြဲတွံဒၟံၚ်ဓဝ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ်သ္တိက်လဝ်ကောန်ၚာ် တမ်ဇိုၚ်ကျာ်တြဲ ပအပ်ကဵုကျာ်တြဲတုဲ ဂလာန်ဒှ်ဂှ် ဂရၚ်ပ္တီရ၊ ဒေဝတဴ သုမနမပဒတဴ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဘာဇေတဝန်ဂှ် ဟွံကဵုကလော်ဗြဴဂှ်လုပ်တုဲ ကျာ်တြဲကော်မှာထေရ်အာနန် ကဵုပၠောပ်နၚ်ကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ မူဟိုတ်တၠအဲဂွံသ္ပပွဝွံရော ပ္ဍဲဂတမုက်အဲကျာ် မဖှ်သာ်ဝွံ ယဝ်မၞးတံဟွံကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ဝဳဝဲမၞးတဲဟွံစိုပ်ဒတုဲ မ္ဒးဆက်အာဘဝဂတတေံပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒတောဝ်လဝ်ဝဲမ္ဂး ဝဳဝဲဂှ်ဟွံလလံရဂးတုဲ နဂါထာဝွံ ကျာ်သ္ဂးရ။ '''နဟိဝေရေနဝေရာနိ၊ သမ္မန္တိဓကုဒါစနံ၊ အဝေရေနစ သမ္မန္တိ၊ ဨသဓမ္မောသနန္တနော။''' အဓိပ္ပါယ်ဝွံ - ပ္ဍဲလောကဝွံ နမဒတောဝ်လဝ်ဝဲမတွံဂး ညးမတ္ၜေဩ်လက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တ္ၜေဟ်လဝ်ပၠန်။ ညးမတက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တက်ပၠန်ဂှ်၊ စယသတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကာလလဆောဝ် မမိက်ကဵုညိညကီုလေဝ် ပ္ဍံဟွံလလံ၊ ပ္ဍဲမဟွံဂွံဒတောဝ်ဝဲ မသဲဗလးဏာဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-သတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ်၊ ပ္ဍံလလံအာအိုတ်ရောၚ်၊ ၚ်-ဓရ်မလလံကၠေံဝဳဝဲ မသဲဗယာပ်ဏာ ဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-တြဴ ကျာ်-အရှန်-ပစ္စေဂဗုတ်အိုဿီု၊ ပ္ဍံဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ဒေသနာဝွံ ကလော်ဗြဴဂှ် ဂွံဒှ်အာသောတပန်ရ။ ကျာ်တြဲတုန်လေဝ် ကဵုကလော်ဗြဴဂှ် ယိုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဂှ် မိန်ဆုၚ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကလေၚ်ကဵုမိဍေံတုဲ ဂတေဝ်ယာံတဴရ၊ မူဟိုတ်ဗှ်ေယာံရော ကျာ်တြဲသၟာန်ပၠန်၊ ယွံတၠဳလပိုန် မတုဲတေံဆဒှ်ကဵုဒှ် အဲဍိက်ဂယိုၚ်လမျီုကီုလေဝ် လၟုဟ်သာ်လဵု အဲဂွံဆက်ဂယိုၚ်လမျီုအဲရောဟွံတီ ကလော်ဗြဴသ္ဂး၊ ဗှ်ေလ္ပစံတူသာ်ဝွံညိ၊ ပၠာံဗဇကၠေံကလော်ဗြဴတုဲ ကဵုမိကောန်ၚာ်ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိတုဲ ဆက်မြိမြန်အာညိ၊ ကျာ်တြဲသ္ဂးကဵုမိကောန်ၚာ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴလေဝ် ကော်ဖျဴဏာကလော်ဗြဴတုဲ ပ္ဍဲစးဇုက်တေၚ် စွံပ္တန်လဝ်တုဲ ဝဳဗ္စလဝ်ရ၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ကဵုအာစွံလဝ်ဇကု ပ္ဍဲမ္ၚးကွာန် ဌာန်မလ္ၚုရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴချပ်ရ၊ ဂုဏ်သဟာဲဗြဴဝွံ နွံတဴအဲဂၠိုၚ်ကွေံရောၚ်၊ မ္ဒးခၠေဝ်ရောက်ဂုဏ်ရောၚ်ဂးတုဲ သၟတ်ဗြဴတၠကောန်ဂှ် ဍိုက်ပေၚ်တဴဩောံသ္ၚု ဒြပ်ရတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ညးဂမၠိုၚ်ကၠုၚ်သၟာန်စအိုတ်ရ၊ သာ်လဵုနဲလဵုဒှ်ပိုန်ဒြပ်ရော၊သၟတ်ဗြဴဂှ် ဟိုတ်နူအဲရှ်ေသှ်ေမြိမြန်လဝ် ကလော်ဗြဴဝွံတုဲ ဂွံပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂးရ၊ ညးဂမၠိုၚ်လေဝ် ဗ္စကလော်ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်အိုတ်ရ၊ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ကေၚ်ကာညးဂမၠိုၚ်အိုဿီုဂှ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲတုဲ လာပ်မပြဲကီု တွဳဝါရမဂၠိုၚ်ကီု က္တဵုဒှ်အိုတ်ရ။ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ် က္တဵုဒှ်ကုကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံဟေၚ် ကဵုတဴအိုတ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေမြိမြန်ကၠုၚ်ကလော် ဆက်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံရ၊ ကောန်မန်တံ နူလက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲတေံဟေၚ် ဒုၚ်တဲကလော်မၚ်မွဲကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကောန်မန်တံ ယဝ်ဟီုပရေၚ်ကလော်ဏံမ္ဂး ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ်ဒုၚ်တဲတုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဒုၚ်တဲ၊ ဖဵုဍေံဟၟဲသက်က်သ္ဂးတုဲ ထောံကၠေံလေဝ်နွံဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ကီုရ၊ ဆဂး ယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံမွဲ ယေန်သၞာၚ်တုဲ ဗီုယူကၞာဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ ပွမရှ်ေသှ်ေကလော်ဝွံဂှ် ဗွဲတၟေၚ်ၜိုန်ဟွံမိက်ဟီုကီုလေဝ် ယြဴပူဂဵုမွဲ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲ ပ္ဍဲပစ္စက္ခကာလဝွံ ဂွံစသိုၚ်ဇၞော်ကဵုပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဟွံညာတ်ရ၊ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲလေဝ် ဝါတ်ဂါတ်အာဂှ် ဟီုဟွံမာန် ဇကုမၞိဟ်ဟေၚ်ဂှ် ပဓာနရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပပ္တံနူဇုဇဗဴလဇကု ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်တုဲ ဟိုတ်နူပလှ်ထောံဟွံမာန်ဟေၚ် ဒဒုၚ်လဝ်တဲရ မွဲသာ်ပၠန်-ကောန်မန်ပိုဲ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော် ကဵုနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်တေံဂှ် ပ္တောံရံၚ်မ္ဂး ညးမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ လညာတ်အောန် ဗဟုသုတအောန် ကၠိုဟ်ခၠၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ လ္တူကလော်ဏံ ဣလဵုဒှ်ဍာံရော ဣလဵုဗၠေတ်ရော ဣလဵုဟိုတ်နွံရော ဣလဵုဖဵုနွံရောဂှ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်တုဲ ပတှ်ေကလော်ကွေံကွေံဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ကောန်မန်ပိုဲ နွံမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ရးဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ ဗွဲမဂၠိုၚ် မၞိဟ်ဗြဴတံပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ် နူမၞိဟ်တြုံဂှ် တ္ၚဲဏံဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ ဟိုတ်နူပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ်တုဲ ဒှ်ဒဒိုက်မာန်ရောၚ်ဂှ် အရေဝ်ညးကၠာတေံ ဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် အရေဝ်မွဲပါၚ်နွံဂှ် '''ဖေက်ကၠခဗယိ ဗယိကြံလောန်နူကၠ'''ရ အလုံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ဗွဲတၟေၚ်နွံမွဲသာ်ရ၊ ဍုၚ်သေမ်ကီု ဍုၚ်ဏံကီု ယဝ်ရရံၚ်အာသ္ၚိမန်မ္ဂး ဂွံညာတ်ကေတ်ကပေါတ် ကလော်ဇၟာပ်သ္ၚိရ၊ ယဝ်ရရံၚ်အာမွဲလ္ပာ်ပၠန်မ္ဂး ဟိုတ်နူယူကၞာလှ်ေကလော်ဏံ က္လောကောဒေံမသဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ကောံဆဵုညာတ်ညးသ္ကံတုဲ ဗှ်သၞာပြေပြံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်ဒေသဟွံတုပ်တုဲ အခိုက်ကၞာလေဝ် ညိညဟွံတုပ် တၞဟ်ခြာဗၠေၚ်မံၚ်ဂှ် ပ္ဍဲပရူကလော်ဏံ ဂွံတီကေတ်ရ။ * '''သာ်လဵုတၞဟ်ခြာရော-ယဝ်ဟီုမ္ဂး''' ၁။ မန်ဒိုၚ်ဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ။ ၂။ မန်ဒဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်။ ၃။ မန်ညဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ဍေၚ် ဗဴ။ သာ်ဝွံပါ်ပါဲလဝ်တုဲ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ၊ မူဟိုတ်ဟွံတုပ်ရောဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် ဟွံညာတ် ဆအရေဝ်ညံၚ်ရဴပုံအာဂီုဟေၚ် ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရ၊ သ္ပသမ္တီလဝ်နွံကၠုၚ်ရ၊ သ္အာၚ်နူဏံပၠန် ကလော်မာံဒကောံပိုန်လေဝ် ကောန်မန်တံ ဗ္စဖျုၚ်လွဳလဝ် နွံမွဲဂကူပၠန်၊ ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် ကောန်မန်နွံပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီသၟး ရှ်ေသှ်ေဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံကောန်မန် နူဍုၚ်ဟံသာဝတဳဏံ ဒဴအာစိုပ်ဍုၚ်သေံ မံၚ်အတေံတုဲ ဒဒှ်ရကောန်မန် ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေလဝ်ကလော်ဂှ် ကော်ခဴစကလော်ဍုၚ်သေံပၠန်ရ၊ (ပရူကလော်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ပ္တိတ်လဝ်မွဲအုပ်တုဲရ၊ ယဝ်မိက်တီ ဗွဲတြးမ္ဂး လိခ်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ဂၠာဲဗှ်ရံၚ်ညိ) ပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီတေံ ဟိုတ်နူကောန်ဂကူမန်ဟၟဲတုဲ ပရူကလော်မန်လ္ပာ်တေံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲဟွံလောဲ၊ ဆကလော်မာံဒကောံပိုန်ဟေၚ် နွံရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂကူဗၟာတံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ် ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ရ၊(ဗၟာလ္ပာ်ဖာသီတေံ နူဂကူမန်ကၠာဲဒှ်အာဗၟာရောၚ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ် ကလော်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဂွံမံၚ်) ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် အလုံမွဲကောန်ဂကူမန် ဍုၚ်ဏံသီုမန် နွံဒၟံၚ်ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ရ၊ မန်ဒိုၚ်ဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် မံၚ်လ္ပာ်ရးသဓီုတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ၊ မန်ဒဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးဖာသီတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်တုဲ မန်ညဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးမတ္တမကဵုရးတနၚ်သဳတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်-ဗဴရ၊ သ္အာၚ်နူကလော်ပိဏံ နွံကလော်မွဲဂကူဏီ ကလော်ဗဂေါလေဝ်ဂး ကလော်သၟိၚ်အသးလေဝ်ဂး ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်လေဝ်ဂး ရံၚ်အာဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ကောန်မန်တံ ဒၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်ကလော် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသဟွံတုပ် အခိုက်လှ်ေကလော် ယူကၞာလေဝ် ဟွံတုပ်ကီုရ၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညရ၊ ဗီုကျိုၚ်ကျဝ်ကလော်ပၠန်လေဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံၜါလ္ပုဟ်တဲ ဒက်ပူလဝ်သတ်ဗြဴ ကွက်လဝ် နကဵုကယၜဝ်တုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်ရ။ ===ဗီုစွံကလော်ကေုာံကပေါတ်ကလော်ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိ=== မၞိဟ်ဒုၚ်လဝ်တဲ မၚ်မွဲလဝ် ကလော်သတ်ဗြဴတံဂှ် ကေတ်သတ်ဗြဴကှ်ကှ် ကြံၚ်ကြံၚ် သီုဂတကၞိမွဲမတုဲ ဒက်ပူလဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်တေံရ၊ ယဝ်ဍာ်သတ်ဗြဴဂှ်ကှ်အာကဵုဒှ် ကၠုတ်တိုန်ကဵုဒှ် ဂတကၞိပြဟ်အာကဵုဒှ် မ္ဒးသၠာဒစုတ်တၟိရောၚ်။ ။ မၞိဟ်ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ယာတ်ဂှ် မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ယာတ်ကလော်ရ၊ ကေတ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံပိဟတ်တုဲ လ္ၚဵုဂိုၚ်ဒေပ်စွံလဝ် ပ္ဍဲကဠာချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် စိုက်ဂွဳလဝ် ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်လေဝ်နွံ၊ ယာတ်ဂှ်ယဝ်စာ်ထောၚ်အာကဵုဒှ် ဍံက်ဍေန်အာကဵုဒှ်၊ မ္ဒးထပ်သၠာဲစုတ်ယာတ်တၟိရောၚ်၊ ယဝ်ဟွံမၚ်မွဲ ရှ်ေသှ်ေယာတ်ဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဇကုမ္ဂး ဥပါဒါန်ထဖဏန်စပ်တုဲ ဘဲပရိုက်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်၊ အရံၚ်ဂၠိက်ယာတ်တံဂှ် ပလောံသာ်ဗုဖအိုတ်၊ ဂၠိက်ကၞၚ်ယှာ ဗုကဵုဗ္ကေတ် ကၞၚ်ၜါလ္ပုဟ်ဒှ်ရ။ ညးမဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ဍေၚ်ဗဴတံဂှ် သိုၚ်စွံလဝ်သ္ၚိဗဴ ဇရေၚ်သ္ၚိဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ၊ စုတ်လဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗု ပ္ဍဲဍေၚ်ဗဴတုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဗဴဂှ်ရ (ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ကေတ် လ္ပာ်ဒေသဍုၚ်ပံၚ်ဏီ) လ္ပာ်ဍုၚ်ရေဝ်တေံပၠန်လေဝ် ကေတ်ဍေၚ်မသုန်ဍေၚ် ဇမၠိၚ်ၜိုတ်မွဲဍ-မွဲမွဲဍေၚ်ဂှ် ဒက်ပူလဝ်ကဵုတောဝ်ဗုဗုတုဲ ပ္ဍဲဍေၚ်ဂှ် ဆတ်စုတ်လဝ်ကၞာၚ်သၠသိုတ် ပိပန်ကၞာၚ်ရ။ ဍေၚ်ဒုန်သီုဖအိုတ်ဂှ် ပကောံတုဲ စုတ်ပ္ဍဲရဴချာ ဂၟုဟ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်တုဲ ဒက်စွံလဝ် ဗ္ဒာဲသတ်ဗြဴကလော်ဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်တမ်သၞာံမွဲဝါ ကၞောတ်သၞာံမွဲဝါ သၠာဲဍေၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် မွဲသၞာံနွဲဝါသၠာဲရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟိုတ်မွဲမွဲယဝ်က္တဵုဒှ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ သတ်ဗြဴဍာ်ကှ်အာဟာ ဍေၚ်ဒုန်ထောၚ် ဍာ်ကှ်အာဟာဂှ် အာကျောဝ်ရံၚ်ရ။ ပရောကလော်ဗဂေါ(ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်)ဂှ် မ္ဒးပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိရ၊ ပသာ် ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်ရောဟီုမ္ဂး ကလော်ဏံဂှ် မံက်ကၠုၚ်နူဍုၚ်ဗဂေါရ၊ သၟိၚ်အသးဂှ် ဍိုက်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဗတိုက်ကဵုဂလာ ဇၞးအာပၞာန်ဂလာ နကသပ်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ဂလာဂှ် ကျအာပၞာန်သၟိၚ်အသး ဗဵုဂလာဂှ်ချိုတ်အာတုဲ က္တဵုဒှ်ကလော်သရာဲရ၊ ဗွဲကြဴ-ချောဲဍာ်ပ္ဍဲဂြိုပ်ဗဂေါဂှ် အောန်အာတုဲ ပြဝါပြေၚ်ဂမၠိုၚ် နွံပၟိက်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်ဂှ် လ္ပာ်ပွိုၚ်ရးသဓီုတေံ သွက်ဂွံဂၠာဲစချောဲပၠန်ရ၊ ၜဳသက်တိုၚ် ဟိုတ်နူဍာ်ဒဳလပှ်ဇၞော်၊ ပြေၚ်ဂမၠိုၚ် ၜိၚ်ကၠောံၜဳဟွံမာန်၊ ကလော်သရာဲဂလာဂှ် ဍုန်လုပ်တုဲသ္ဂးသာ်ဏံ ယြဴပြေၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ် ဗဇဴကၠေံယဇ်မ္ဂး ၜိၚ်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်မာန်ရောၚ်၊ ပြဝါပြေၚ်မသုန်ကၠံဂှ် ပ္ဍဲမတ်သၟိၚ်အသး ဒှ်ဒၟံၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်သီုဖအိုတ်ရ၊ အပ္ဍဲပြေၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဆပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်မွဲဟေၚ် ဒှ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်ဇေတ်တ်ရ၊ ဟိုတ်ဒဒှ်သၟိၚ်အသး လဴဟီုကဵုမိတၠဂုဏ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယွံကောန်အရေဝ်ဂလာန်ဝါစာမွဲမွဲ ဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ်မ္ဂး ညဲၚ်ရဴ"ဂြၚ်စိၚ်ဂၠိၚ်တုဲ ဂၠေံအာဟွံဂွံ" ဟိုတ်ဂှ်ရ မိဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ရကောန်၊ ဗလဴစသာ်ဝွံတုဲ သၟိၚ်အသးကီု ညးဍုၚ်ဗဂေါတံ ၚုၚ်ၚဇြဟောံတဴဗွဲမလောန်ရ၊ သၟိၚ်အသးကီု ညးရဲဍုၚ်ဗဂေါဂမၠိုၚ်ကီု တ္ၚဲဂိတုပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ် ဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ဂှ် ပကုသဵုပ္တုဲဒါန် ရိုဟ်ဟ်လၟေၚ်သၞာံရ၊ ဗွဲကြဴဝွံ ရဲယူကၞာကလော်တံ ရန်တၟံဟိုတ်ဖဵုဏံတုဲ မွဲလဆောဝ်လှ်ေပ္ဍဲယူကၞာဏံရ၊ ပ္ဍဲယူကၞာဏံပၠန်လေဝ် ပြေၚ်မွဲမွဲဟေၚ်မ္ဒးပူဇဴရ၊ ဗွဲကြဴဏံ ပြေၚ်အောန်ကၠုၚ်တုဲ စၞးပြေၚ်ဂှ် ကဂၞန်စွံစၞးပြေၚ်တုဲ စၚ်ဂဗာဲပူဇဴပၠန်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ကဂၞန်ကၞောတ်ပရာၚ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ပၟိက်တုဲမံၚ်ကီုရ၊ ကာလဗဇဴကလော်ဂှ် "'''ဟာဲ-ဟာဲ ကဂၞန်-ကဂၞန်ရောဟွံသေၚ်၊ ပြေၚ်မိဂြၚ်ဗိုတ်-ဟွံဝိုတ်ရလေဝ်မိ ဂုဏ်အနန္တမိတၠဍာ်တှ်၊ ရိုဟ်ဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ဗှ်သၞာယာဲ'''" ရဴသာ်ဝွံ လှ်ေဒယှ်ေတဴရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဝွံ ဒှ်ပရောကလော်ဗဂေါဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကလော်ဗယိမ္ဂးဂှ် ဗယိသ္ၚိ ဗယိအရာပ် ဗယိကွာန် ဗယိဍုၚ် ပၞောဝ်ကဵုပန်ဂကူဂှ် ပွိုၚ်ဇကုဇကုဟေၚ် ဂွံအဝဵုတုဲ ၜက်ပွိုၚ်ပိုၚ်ပယျဵုညးတၞဟ်ဟွံဂွံရ၊ ဣဝွံတၟေၚ်ပ္ဍဲဗယိရောၚ်။ ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ဟွံသေၚ် ဗွဲစၟတ်ဂၠိက်၊ ဂၞိန်၊ ပလောံ၊ ယာတ်ဍောတ်၊ ဂၠိက်ဇမၠိၚ်၊ ဇမၠိၚ်ဂၠိၚ်အိုတ် ၁၂-ဟတ် ဂၠေံအိုတ် မသုန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်မွဲဍ၊ ကၞၚ်ဗ္တာၚ်ကဵုဗ္ကေတ်ဂှ် ဒှ်ယာတ်ယှာဗၞတ်မွဲလ္ပုဟ်မၞုံ၊ ဂၞိန်လေဝ် ဇမၠိၚ်အနာံတုပ် ဂၞိန်ဇမၠိၚ်ရ၊ သာ်ဍေံဗ္တာၚ်ကဵုလမ္စံက် ပြံက်ဖက်တုဲ လ္ပာ်ဇိုၚ်ဂၞိန်တေံဂှ် ကၞၚ်သာ်လမ္စံက်ၜါလ္ပုဟ်ကဵုသာ်ဗ္တာၚ် ၜါလ္ပုဟ်ဒးစွံရ၊ အတၚ်ဍေံ သာ်ဗ္ကေတ်ၜါလ္ပုဟ် ပလောံဂှ် ဒှ်ပလောံမၞိဟ်တြုံသာ်ဗု၊ တဲဇမၠိၚ် ဩိုဟ်ပါ်ရ၊ ယာတ်ဍောတ်သာ်ဗ္တာၚ်ဖအိုတ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါမိဟ်ရ၊ ယာတ်သာ်ဗ္ကေတ်မွဲဂတှ်ေ၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ အနာံပန်လ္ပုဟ်၊ လစိန်မွဲဇြေဟ်၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် (ဂၠိက်ဂၞိန်ပလောံယာတ်ဍောတ်ဗ္တာၚ် ယာတ်ဗ္ကေတ်လစိန်) ဒှ်ဒြပ်ညးမရှ်ေသှ်ေ ကလော်ယာတ်တံရ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်ဗဴမ္ဂးဂှ် မွဲသာ်ပၠန်ရော ကေတ်တၞုၚ်ဒုန်မောဝ်ဒှ်ဒှ်၊ တၞုၚ်ဒုန်ခိုက်ဒှ်ဒှ်၊ ကၠောန်ကေတ်ဍေၚ်ထပှ်ဍေၚ်တုဲ စွံလဝ်တၚ်လ္ပာ်သၟဝ်မွဲလ္ပာ်၊ ပ္ဍဲဍေၚ်ဒုန်တံဂှ် ပြိုက်စုတ်ဍာ်ပဠးပေၚ်ၚ်တုဲ ပ္ဍဲမွဲမွဲဍေၚ် တၞးကြေၚ်မွဲတၞး ဒးစုတ်ရ၊ ကလောန်ဂွံသက်သာဂှ်ရ ဍေၚ်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲမွဲရဴတုဲ ဒးကွက်စွံပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ ဒးသၠာဲဍာ်၊ တၞးကြေၚ်ဍေၚ်ဒုန်တံဂှ်ကီု၊ ခြာဟွံလံ-ဟွံလံ ဒးသ္ၚဳကျောဝ်ရံၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ ကာလက္တဵုဒှ်ဂိယဲမ္ဂး ဟွံသေၚ် ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးအာကျောဝ်ရံၚ်ပ္ဍဲဍေၚ်တံဂှ်ရ၊ ထေက်ကဵုသၠာဲတၟိမ္ဂး ဒးသၠာဲရောၚ် အခိုက်ဏံဂှ် ဒေသလ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲပၠန်ရ။ ။ ဗီုကောန်မန်တံ ဒုၚ်တဲပါ်ကလော်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ကောန်တြုံဂှ် ဒးယိုက်ဒိုက်ကလော်ရ၊ ဒးကေတ်အာဲနူမဇကုတုဲ တမ်ကလော်လေဝ်သ္ဂးစရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ဇကုတုဲ ယဝ်ရပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးဗက်စကလော်မဇကုရ၊ ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ မဇကုစုတိကလိလောန်အာမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ကောဇကုရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ လာံတာကလော်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ကောန်တြုံမွဲ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး အခိုက်ပြဝေဏဳဇကု ယဝ်သၟိက်ပါ်တိတ်ကလော်နွံမ္ဂး ပါ်ပ္တိတ်မာန်ရ၊ ယဝ်ဟွံမိက်ပါ်ပ္တိတ်ဏီမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲဌာန် တမ်ကလော်ဇကုတေံရ၊ ဒဒှ်ရ နွံပၟိက်ပါ်ကလော်မ္ဂး ကောန်ဂၠုဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးပါ်ရောၚ်။ ယဝ်ရဗ္စတုဲ ပါ်ကလော်မ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကြိယာကလော်တံဂှ် ပါ်ပ္တိတ်တုဲ နိမန်နၚ်ကလော်ဇရေၚ်သ္ၚိတမ်ကလော်တုဲ မ္ဒးဗ္စကလော်ရ၊ သွက်ဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ ဟွံတုပ်တုပ်ပၠန်ရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ဒးပြေၚ်ပလေဝ်ကပေါတ်စၞစ အတိုၚ်လၟိဟ်ကလော်ရ၊ လၟိဟ်ကလော်ဝွံ တမ်ကလော်ဂှ်ဒ္စိတ်၊ သွက်ဂွံပါ်ဏာကလော်ဂှ်ထပှ်၊ ကောန်ကလော်ဂှ် မသုန်မၞုံတုဲ မ္ဒးဗ္စသီုဖအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဒၞာဲဗ္စကလော်ဂှ် ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီုဂှ် စွံလဝ်တုဲ မွဲပ္ၚာန်ဗြာတ်ဒ္စိတ်မ၊ သတ်ဗြဴမွဲမစွံလဝ်ကီု၊ ပိပ္ၚာန်ပြေၚ်လဝ်ရ၊ သွက်ကလော်သ္ၚိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဇၞော်ဇၞော်မွဲတုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ကီု၊ သ္အာၚ်ဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဗြာတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်၊ မသုန်မမွဲခ္ဍအ်စုတ်တုဲ ထပ်ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်၊ သ္အာၚ်နူဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး သတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ သတ်ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ ဇဗၠုမသုန်တၞး သတ်မသုန်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ စုတ်တုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်ရ၊ သာ်ဝွံပြေၚ်စၞစကလော်တုဲ မိန်ကေတ်ဂၞိန်ယာတ်ကလော် ဗွဲမ္ဒးရး ဖျဴဏာသ္ၚိဇကုရ၊ ပ္ဍဲအကြာဂၠံၚ်ဘာ်တရဴဂှ် ဖျေံတိဟွံဂွံ၊ စိုပ်သ္ၚိဇကုဟေၚ် ဖျေံဂွံရ၊ ဣဝွံ နဲပါ်ကလော်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် အဃောကာလလှ်ေကလော်ဟေၚ် ပါ်ကလော်မာန်ကီု၊ ယြဴကောန်တြုံ-ကောန်ဂၠုမွဲ မိက်ဂွံပါ်ကလော် နူမဇကုမ္ဂး ကာလယူကၞာဂှ် ညးမဒှ်ဒေါၚ်ဝွံ ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီု စုတ်ပ္ဍဲထးဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ ကောန်တြုံတံဂမၠိုၚ်၊ ကောံဓရီုအိုတ်ရ၊ အဃောဂှ်ဒေါၚ်ဝွံ ထ္ၜကေတ်ထးဂှ်တုဲ ဗ္ဒိဇီုကၞေၚ်မ၊ ကေုာံ ကောန်တြုံသီုဖအိုတ်တုဲ ကလေၚ်ဗ္ဒိကၞေၚ်ကောန်ဂၠု ညးမပါ်ကေတ်ကလော်ဂှ်ရ၊ နနဲဏံကီု ကောန်လဵုဟွံရုဲသ္ပသာ်ဏံတုဲ ပါ်ကေတ်ကလော်မာန်အိုတ်ရ၊ ဒဒှ်ရ ပါ်ကေတ်ကလော်တုဲမ္ဂး နဲဇကုကဵုဇကု ဗီုဇကုဒးစိုတ်လှ်ေတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံ၊ ဟွံလှ်ေမွဲသာ် ဂ္ဇံတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံကီုရ၊ ယဝ်ကောန်ဂၠုမွဲ ပါ်တိတ်ကလော်တုဲမ္ဂး ကောန်လဵုဟွံဟီု ပါ်ကေတ်ဂွံမာန် ပၟိက်စိုတ်ဇကုရ။ ===ဗီုကလော်ပိုတ်=== ဟိုတ်နူဖဳထောံကလော်ဂှ်လေဝ် ပိုတ်အာမာန်ကီု ယြဴညးမွဲ ဂွံလဝ်ကောန်ဗြဴသၟးမ္ဂး၊ ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ကောန်တြုံနွံဗွဲမဂၠိုၚ် အတိုၚ်ဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံ ယဝ်ကောန်ဂၠုဂှ် ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်မဇကုမ္ဂး ကာလမအံက်ဇကု ကလိလောန်အာဂှ်လေဝ် ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်၊ ၜိုန်ကောန်ဂၠုဇကု ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်ကီုလေဝ်၊ ကောန်ဍောတ်တံဂှ် ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ပၠန်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နဲပါ်ကလော်ဏံ သၞောဝ်ဥပဒေ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဟၟဲတုဲ ပၟိက်စိုတ်ဇကု ဖန်ဖက်ကေတ်မာန်ဂှ် ကောန်မန်တံ မ္ဒးပသတိမွဲသာ်ပၠန်၊ ဒဒှ်ရ ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်တုဲမ္ဂး ဝိုတ်ထောံသတိဟွံဂွံ၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ၜိုန်ကလော်ဟွံထ္ၜလဘာ်ကီုလေဝ်၊ ယဝ်ပိုတ်အာကလော်မ္ဂး ကလော်ဂှ် ရပ်စကဵုဘဲပရိုက်ရောၚ်၊ ဗီုဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် အရာဇကုဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ် မွဲသၞာံမွဲဝါ ၜါသၞာံမွဲဝါ ဟွံသေၚ် ပိ-ပန်-မသုန်သၞာံမွဲဝါ ဝိုတ်အာဟွံဂွံ စိုပ်အခိၚ်မ္ဂး သ္ဒးဗ္စရောၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူဟွံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်တုဲ ကာလဗွဲပရိုက်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ကောန်မန်တံ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဂွံသတိကလော် ဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ် လ္တူကလော်ပၠန်ရ၊ (ဣဏံလေဝ် ကောန်မန်တံဝါတ်မွဲသာ်ကီု)တုဲ အာဂၞန်တးစပၠန်၊ အ္စာသဝ်-အ္စာဗေဒၚ်တံပၠန်လေဝ် ရံၚ်အကာဲတၠယဲခန္ဓဂှ်တုဲ ညံၚ်စိုတ်ဂွံပြေဂှ် ဒုဟ်ကလော်ရောၚ်၊ ဗွဲမလောဲသွာ သ္ဂးကဵုပၠန်ရ၊ ကာလဂှ် မန်တံလှ်ေကလော်ယူကၞာတုဲ ယဲဂှ် ဗၠး-ဟွံဗၠးဟီုဟွံမာန်၊ ယူကၞာတုဲဗၠးအာလေဝ်နွံ၊ ယူကၞာတုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံ၊ ဣလဵုဒှ်ဍာံရောဂှ် ဟီုဟွံမာန်ရ၊ ယဝ်ရ ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တေံမ္ဂး ပ္ဍဲမွဲဝှ်ပိဂိတုဂှ် ဟွံယူကၞာဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ယူကၞာဏံ ဒေါၚ်ကဵုဓဗိုန်ဗာတ်ကီု ဒးလိၚ်တုဲ သွက်ဂွံရာန်ကပေါတ်တံဂှ်ကီု ဩန်အိုတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် ယဝ်ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်မ္ဂး ဗွဲလ္တူတေံၜါသာ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာယူကၞာဏံ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ကၠာကၠာတေံ ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၁၁၉ သၞာံတေံ ဍုၚ်မန်တြေံ-ဍုၚ်ဗဂေါ၊ က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်နန်ပြာသာဒ်မန်တံ လီုလာ်အာတုဲ မန်တံကျအာပၞာန် ဒဴအာဌာန်မဗၠးၜးတေံရ၊ ကာလစိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲတေံတုဲ ကလေၚ်စဴလေဝ်ဟွံမာန်၊ ဗှ်သၞာမသကလောကောဒေံ သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံကီု၊ ညးမသှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံဂှ် ဗှ်သၞာညးမစိုပ်အာဌာန်ဇမ္ၚောဲ။ ===ပရေၚ်စဳရေၚ်ခါန် ခဗံက်ကလော်ဗွဲလၟေၚ်ၚ်=== ဂၞန်။ - - ယၟုကလော် - - - ခါန်သွက်ဒးပြေၚ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - တၚ်သမ္တီ။ ၁။ - - - ဗယိ - - - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၂။ - - - ကလော်ရေတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၃။ - - - ကလော်ဒကိုပ်တၠ - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၄။ - - - ကလော်မှာဂိရဳ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၅။ - - - ကလော်ဒလိၚ်တၞံဗြာတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၆။ - - - ကလော်ဗၠိုပ်ဍာ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၇။ - - - ကလော်ကလအ်တၠပိုန် - - - ဇဗၠုဒေပ် - - - - - - - - - - - - - - - ဇဗၠုထၟူမွဲထး ၈။ - - - ကလော်တွိုန်တၠဗြဴ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၉။ - - - ကလော်တွိုန်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၁၀။ - - - ကလော်ပလှ်ေလောန် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး - - - ၁၁။ - - - လော်ကိဟ် - - - - - - ဗြာတ်မမ သွက်ဂွံကွက်ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် ကၞေၚ်ပိမ - - ဒးကွက်ပ္ဍဲပါၚ် ၁၂။ - - - ကလော်ဒေါၚ်ထပိုဲဍောတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၃။ - - - ကလော်ပလေၚ်ကၞာပ် - - - ဗြာတ်ပိဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၁၄။ - - - ကလော်တၟာဲဇၞော် - - - - ခၟာဲစာၚ်-ဗြာတ်ပိဂရး သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-စုတ်ကဵုယန်ပသဲဓုပ် - - ဒးစွံလ္တူစၚ် ၁၅။ - - - ကလော်စပုၚ်ဟာန် - - - ပုၚ်သၟးသၟးမွဲပ္ၚာန် - - - ၁၆။ - - -ကလော်ဣတဍုၚ် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-သွာၚ်ကၠေၚ်-၉-ချဴ - - - ၁၇။ - - - ကလော်ဗက်သရာဲ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၈။ - - - ကလော်စၜါဆ - - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ - - - ၁၉။ - - - ကလော်သ္ၚိ - - - ဗြာတ်မမပလှ်လဝ်မွဲပ္ၚာန်-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ပလေၚ်ဇြုၚ် - - - ၂၀။ - - - ကလော်ဍုၚ်ဗၟံက် - - - ၜံက်ပိတၞုၚ်-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၁။ - - - ကလော်ထပၠၚ် - - - ဗြာတ််ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ခဝ်-၆-ခဝ် - - - ၂၂။ - - - ကလော်သၟိၚ်ၜါ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၃။ - - - ကလော်သၟိၚ်ပိ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၄။ - - - ကလော်ဂၞကျာ်ဍောတ် - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၅။ - - - ကလော်နာဲထဝ် - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ-ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၂၆။ - - - ကလော်ဂဒူ - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ - - - ၂၇။ - - - ကလော်နာဲဗၚ် - - - ကဂဒဵု(ပရာၚ်)ပ္ၚံက်ကဝေန်လဝ်မွဲ - - - - - - - - ဒးကွက်ပ္ဍဲကၞာ ၂၈။ - - - ကလော်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-ကွက်လဝ်ကဵုဒၠေၚ်-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - - ကာလလှ်ေမ္ဂး ဒးဂၠေၚ်လှ်ေ ၂၉။ - - - ကလော်ဂစေံ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၀။ - - - ကလော်ခပဵု - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၁။ - - - ကလော်ဇက်ဂၠုၚ် - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - '''နူကဵုလၟေၚ်ဂၞန်မွဲ ဒဵုစိုပ်လၟေၚ်ပိစှော်မွဲ ဗွဲလၟေၚ်ၚ် နကဵုအခိုက်ညးကဵုညးဟေၚ် မွဲခန်တုဲမွဲခန် ဒးလှ်ေတဴရ၊ လှ်ေတုဲဒးဗ္စကလော်ရ။''' တေံကီု ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဂှ်ရ ကာလယူကၞာမ္ဂး ကော်ပၠောပ်ပုၚ်သၟူကလော် ညးမစုတိအာတေံတုဲ သၟာန်ပရိုၚ် ပရေပရံၚ်ကေတ်စိုတ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်မန်တံ ယူကၞာလေဝ်သ္ဂးလဝ်မွဲသာ်။ ===နဲသိုၚ်ကၞာကလော်=== ကာလသိုၚ်ကၞာကလော်မ္ဂး ဒးကေတ်ဒယိုၚ်စိၚ်ဇမၠိၚ် စှ်ဟတ်တုဲ ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ်ရ၊ ဒယိုၚ်စိၚ်ဒးပေၚ်တြဴတၞုၚ်၊ ဒယိုၚ်ဇမၠေံဇမၠိၚ်ဒ္စာံဟတ် ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ် (ဒယိုၚ်ဇမၠေံတြဴတၞုၚ်) အဒေါဝ်ဂှ် ဒှ်သၠဲဇၞော်တုဲ သွက်ဂွံယူကၞာရ၊ ဇမၠိၚ်ဒုန်ဇအိုတ်တံဂှ် ဒးစှ်ေဗြိုဟ်ဍေံတုဲ ကၟဳပိကွိုန်ရ၊ ဂတမုက်သ္ပာ်ပလိုတ်၊ ပ္ဍဲအပ္ဍဲကၞာကလော်လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် ဒးသိုၚ်နာၚ်မွဲ သွက်ဂွံစွံကပေါတ်ကလော်ရ၊ နာၚ်ကလော်ဂှ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်၊ သၠုၚ်ဆၜိုတ်ဗၞတ် စွံကပေါတ်စိုပ်၊ (လၟိဟ်ဟတ်ဟွံဒးကေတ်) ဗီုပြေၚ်စၞတုန် ပ္ၚာန်ပုၚ်ခၠုံသၠာ်မသုန်မ၊ ပ္ၚာန်ပုၚ်စှ်မ၊ ပ္ၚာန််သွစှ်သုန်မ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ခဍေဝ်မသုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴဍာ် သီုခၞော်မွဲမွဲမ (သံက်လဝ်ခၞောက်လေဝ်ဂွံကီု) ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲဂရး ပ္ဍဲပ္ၚာန်စှ်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴမွဲမွဲဒကုတ်၊ ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တြဴတြဴမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်သွစှ်သုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲမွဲမတုဲ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်တဝ်ကၞး၊ ကွာၚ်မပၞဟ်၊ ကွာၚ်ဒကဵု၊ ပလေၚ်ခၟိုန်သတ်ဗြဴတံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ ပြေၚ်စွံလဝ်စၞတံဂှ်တုဲ ဒးပ္တိုန်စွံလဝ် ပ္ဍဲလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်ရ၊ စၞတံဂှ် သွက်ဂွံဗ္စကလော်လေဝ်သ္ဂး၊ ဃောလှ်ေကၞာဂှ် သွက်ဂွံဗိုဟ်ကၠဟ် ဗြာတ် သတ်ဗြဴ ကဵုကောန်စဴ ကောန်စေက်လေဝ်ဟီု၊ သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်ဂှ် ခဗိုန်ဇၞော်မွဲမ ဗာတ်မွဲ၊ ဗာတ်သွတ်ပိမ၊ ခၞောဲ၊ ဆာၚ်၊ ခဍာပ်တံဂှ်လေဝ် ဒးကေတ်၊ တၞံဗြာတ်ၜါတၞံလေဝ် ဒးဒက်ပ္တဴလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်လ္ပာ်ပလိုတ် ပ္ဍဲပါၚ်ကၞာၜါတၞုၚ်ရ။ ကာလဒုၚ်ဖျေံကလော်နူသ္ၚိဇကုမ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးတုဲ ညးမဒှ်တမ်ကလော်ဂှ် ဒးကေတ်ဖျေံပ္ဍဲကၞာရ၊ "ဆေၚ်ဆက်ကဵုရဲပိုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်ကၞာပိုဲသီုဖအိုတ်ညိ"ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးတုဲ ဒုၚ်ဖျေံကလော်ဂှ်ရ၊ ယဝ်နွံပ္ဍဲသ္ၚိတမ်ကလော်တေံမ္ဂး မၞိဟ်ဆေၚ်ဆက်ဂှ်ဟေၚ် ဒးအာဒုၚ်နၚ်တုဲ ဟီုဂးနဲဂှ်ရ မၞိဟ်ဒုၚ်နၚ်ကလော်တံဂှ်ဟေၚ် ဒးကလေၚ်စွံဒၞာဲရ၊ ဂွံလုပ်လှ်ေဂွံဂှ် ဗွဲကိုပ််ကၠာ ဒးဂေတ်ကၞာလ္ပာ်ပုၚ်ပိလတုန်ရ။ အပေါတ်ယာတ်ကလော် စုတ်ပ္ဍဲထးရပ်ထ္ၜဏာတုဲ မၞိိဟ်ဗြဴ ကျိုၚ်ကယျိုၚ်ကလော် ကၠေဟ်ယာတ်ဍောတ်ဂှ်မွဲ က္ဍိုပ်မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ရပ်ဍေၚ်ဗဴ(လ္ၚဵုထပှ်-လ္ၚဵုမသုန်)ဂှ်မွဲက္ဍိိုပ်၊ လ္ၚဵုမွဲ မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ် ကလာဲလဝ်သော်ဂှ်မွဲ၊ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ဗြဴပိ၊ မၞိဟ်တြုံၜါကယျိုၚ်တုပ် မၞိဟ်မွဲမွဲ ရပ်လဝ်မြကဵုအလာံ ယာတ်ဗ္ကေတ်မွဲမွဲ ပံၚ်ဒှ်မၞိိဟ်မသုန်၊ ဆေၚ်ဝိုၚ်၊ ခဗိုန်၊ ဗာတ်တံဂှ် တက်ဗရုဗက်လက်ကရဴတုဲ မၞိဟ်ရပ်အလာံဂှ်အာဂတ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ဗြဴဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်၊ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ရပ်ထ္ၜယာတ်ကလော် လစှ်ေဂှ်မၞိဟ်ရပ်ဍေၚ်ဗဴ၊ ဂေတ်ကၞာ နကဵုကွိၚ်ကွိုက်အခိုက်တြေံဂှ်တုဲ၊ လုပ််လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်၊ ဒၞာဲပါၚ်ကၞာကလော်ဂှ်ရ၊ အလာံၜါတၞုၚ်ဂှ်လေဝ် စတ်စုတ်ဗ္ဒာဲတၞံဗြာတ်ၜါတၞံဂှ်ရ၊ လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞံကြေၚ်တဵုလဝ်မွဲတၞံ တမ်တၞံကြေၚ်ဂှ် စွံလဝ်ဇရမွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ရ၊ ကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စွံလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်တုဲ ကာလလှ်ေမ္ဂး နကဵုကယျိုၚ်ဗွိုက်ကလော် ဒးဗိုက်လ္တက်ရ။ ကွာမန််လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ လှ်ေဗယိ(ဗဴ)တုဲ ကြဴဂှ်ကောန်ဗြဴဟေၚ် ဒးလှ်ေကၠာအိုတ်ရ၊ ကောန်ဗြဴဟၟဲမ္ဂး ဒးဂၠာဲကေတ်အဆက်အဆေန်် လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမလှ်ေကၞာဂှ်၊ အခိုက်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ လှ်ေပ္ဍဲသ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ၊ ဆဂးဂှ်ဒးဖ္ဍာန်ထောံယာတ်၊ သ္ပညံၚ်ရဴကၞာကလော်တုဲဟေၚ် လှ်ေဂွံဂှ် ဒှ်ဂလာန်ဒေါၚ်တံရ၊ ကယျိုၚ််လှ်ေကလော်ကဵု ယာတ်ကလော်မရှ်ေသှ်ေဂှ် ၜိုန်ရတုပ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလစကာရပ်စပ် စွံဒၞာဲဝါဲဂှ် ညးတၟဟ်အဲတၞဟ်ရ၊ ဃောလှ်ေဂှ် ကလော်တြုံစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်တြုံ ကလော်ဗြဴစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်ဗြဴရ။ ဂၠိက်ဂၞိန်ဇမၠိၚ်တံဂှ် ဒးတုတ််စွံလဝ်ဒတုဲရ။ လှ်ေကၞာ ကာလစိုပ်အခဏ်ဝေၚ်ဇြၚ်မ္ဂး ဒးဝေၚ်ဇြၚ် မၞိဟ်ၜါဇြၚ်ၜါရ၊ စိုပ်အခဏ်ဝေၚ်လေံဒုန်မ္ဂး မၞိဟ်မသုန် လေံမသုန်တၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ ကေတ်တုဲ တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးထကောဟ်သံက်လဝ် ထဏဒုန်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ဗၞတ်ထဏဒုန််ဂှ် ဇမၠိၚ်ၜါလ္ပုဟ် မုဟ်ထဏဒုန်ၜါလ္ပာ် တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးဂတလုပ်သီုၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်သွက်ဂွံရပ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုလေံဒုန်မသုန်တၞုၚ််ဂှ်၊ ယဝ်ရဝေၚ်လေံဒုန် ညံၚ်ရဴဒုန်ခ္ဍာပ်မ္ဂး ဒးကေတ်မွဲတၞုၚ်ရ၊ ဟွံသေၚ်ၜါတၞုၚ် လေံဒုန််ဂှ် စွံတၚ်ၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ် ဒၞာဲရပ်ဒးၜံက်ပထောၚ်လဝ်ရ၊ တၞုၚ်ဍေံဒးဗ္ကေတ်လဝ်ညိရ၊ မၞိဟ်လှ်ေမွဲမွဲဂှ် ဒးရပ်လဝ်ကၞာၚ်ကြေၚ်ၜါစန်ရ၊ ရပ်ကၞာၚ်ကြၚ်မ္ဂး မြ လေံဒုန်တံဂှ် ဟွံဒးကေတ်ရ၊ မၞိဟ်ဝေၚ်လေံတံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်မသုန်၊ ဝေၚ်မြဇြၚ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်ၜါရ၊ အခိၚ်လှ်ေဂှ် နူဂယးကၠာဟွံစပုၚ်ရ၊ တုဲပြဟ်တုဲ ကဇုဲဂှ် ပၟိက်ဒေါၚ်ကီု ပၟိက်မၞိဟ်ယဲ ဆေၚ်ဆက်ကဵုကလော်တံဂှ်ရ။ လဆောဝ်လှ်ေအာဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ခဗံက်ပြေၚ်လဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ဒးလှ်ေတုဲ ပ္ဍဲအရာလှ်ေကၞာဝွံ ကလော်ကောန်မန်တံ ဂၠိုၚ်ကဵုဂကူ လှ်ေဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်၊ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံဂှ် တန်တဴပ္ဍဲညးမရှ်ေသှ်ေကလော်တံရ၊ အစဳအရေၚ် ဗီုပြၚ်ဗ္စစၞကဵုလှ်ေဝွံ ညးတံကော်ခဴစ ကလော်စိၚ်ရ၊ ကၠာဟွံသီကမၠောန်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴၜါရပ်လဝ်ယာတ်ဍောတ် မွဲမွဲတုဲ မၞိဟ်တြုံမွဲ သ္ပညံၚ်ရဴစိၚ်ရ၊ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴၜါဂှ် ရပ်စိၚ်ဂှ်ဂွံမ္ဂး လှ်ေသီပေါဲရ၊ ဗီုညးတံသီပေါဲဂှ် "ယွံညးမဆေၚ်ဆက်ကဵုပိုဲ ဟိုဲကလော်မိမဇုဇတံညးဂမၠိုၚ် အတိုၚ်ပိုဲတံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်ဂှ် လၟုဟ်ကိစ္စသိုပ်ဒတုဲရ မၞးတံလေဝ်က္ညအာစိုပ် ဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုမာန်ရ"ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ကပေါတ်မၞိဟ်ကေတ်နၚ်လဝ်ဂှ် ဒးကလေၚ်စွံ ပ္ဍဲဒၞာဲတြေံတေံရောၚ်၊ အစဳအရေၚ်အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲတေံဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒေါၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ကလော်ဏံဟီုမ္ဂး ပပ္တံကဵုယဲဲဘဲဟိုတ်မွဲမွဲတုဲ ကောန်မန်တံ ဥပါဒါန်စဲစပ်လောဲညိဟွံသေၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ကောန်မန်တံ နွံဒၟံၚ်ဌာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ၊ ယုတ်ဒေက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအရာလောကဳဏံရ၊ ဟိုတ်နူတီဒၟံၚ်ပရေၚ် လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ စပ်ကဵုကလော်ဏံမ္ဂးပတှ်ေဗွဲမလောန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ပတှ်ေကလော်ကီုလေဝ် ထေၚ်ခယျဂး ကလော်ရပ်စလှ်ေကလော် ယူကယာဗ္စကလော်ပၠန်ရ၊ ၜိုန်ဗ္စကိီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ စိုတ်ထေဲကဵုကလော် ထပိုတ်ထောံကလော်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဖဳထောံပ္ဍဲက္ၜဳကြုၚ်ဂှ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ဍဲဖဳကလော်ဏံပၠန်လေဝ် ဥပါဒါန်ဂှ် လ္ပကဵုစပ် စွံစိုတ်ခိုၚ်ၚ်ပိုတ်တ်တုဲ ယဝ်ဖဳမ္ဂး ကလော်ဏံပိုတ်အာရောၚ်။ ကောန်မန်တံ သွက်ဂွံတီပရောယူကၞာဂှ် ဗွဲသာမညဟေၚ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ဒဒှ်ရယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲမွဲဂကူကီုတုဲ ဒၞာဲဏံမ္ဒးချူစုတ်ကဵုဗွဲသာမညရ၊ ယဝ်ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ပရောကလော်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်မ္ဂး မူအဓိပ္ပါယ်လေဝ်ဟၟဲ၊ ဒှ်ညံၚ်ရဴပရေစိုတ် ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဗွဲမလောန်တုဲ ပရေစိုတ်မွဲဂကူဂှ် ဒှ်ညံၚ်ကမၠက်မတ်တြဴအာဂၠာံစိၚ်ကီုရ၊ သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူဏံ ကောန််မန်တံဂမၠိုၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုလေဝ် ကတ်လ္ၚတ်ကီု၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ပရေၚ်လောကဳလေဝ် ညံၚ််ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန််ဂှ် ဒးဂစာန်ကီု၊ ယဝ်ရလောကဳ-လောကုတ္တဵု သီုၜါလ္ပာ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပရောကလော်ဏံ ခိိုဟ်-ဟွံခိုဟ် အဓိပ္ပါယ်နွံဟာ-ဟၟဲဂှ် နကဵုပညာဇကုပါ်ပါဲတုဲ သ္ဂုတ်သွာတ်ကေတ်အိုတ်ညိရ။ ==ပွမဂိယဲ== ဂိယဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်လိခ်ၜါမဓဝ်ရ၊ ၜိုန်လိခ်ၜါမဓဝ်ကီုလေဝ် သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ဒးဒုၚ်ဘဲပရိုက်ဂိယဲဏံဂှ် လ္ၚဵုညိည လ္ၚဵုဂှ်ဂၠိုၚ်က္ဍၚ်ကွေံရ၊ ဟိုတ်နူဂိယဲဂှ်ရ တၠခန္ဓတံ မ္ဒးဝဳယဲဝေဒနာတုဲ ဩန်အိုတ်ဂၠိုၚ် လေၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံ နွံကၠုၚ်ဒဒှ်ရ၊ "'''ယဲမ္ဂးအိုတ် ချိုတ်မ္ဂးလေၚ််'''" ညံၚ်ဟွံလေၚ်ဂှ် သတ္တံဒးမၚ်မွဲလမျီု နကဵုဉာဏ်ပညာပၠန်ရ၊ "'''လမျီုဂှ်ဉာဏ်မၚ် ဒြပ်ဂှ်ကံမၚ်'''" သာ်ဝွံ သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ။ သတ္တံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံမ္ဂး ဍောတ်ဇၞော်ဟွံရုဲ၊ ဗွဲဨကန္တ မ္ဒးဒဗကဵုယဲဝေဒနာဒ္စိတ်စှော်တြဴ ဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ညးလဵုဟွံရုဲ ဒဴပါဲဟွံဗၠး ယဲဝေဒနာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴသတြုပိုဲ မွဲဂကူကီု၊ ယဲဝေဒနာတံဂှ် ဍေံသ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်လၟိုန် ယဝ်ဂွံအခေါၚ်မ္ဂး သတ္တံကာလဝိုတ်အာသတိ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲ လွဳပရာဇကုမ္ဂး၊ ဝေဒနာမတွံဂး သၞသတြုဂှ် ဂွံအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ပ္ဍဲခန္ဓမၞိဟ်တံရ၊ သွက်ဂွံတဝ်စၞေဟ်ကဵုယဲဝေဒနာတံဂှ် ပညာမွဲဟေၚ်ဒှ်လွဟ်ဇၞော်ရ၊ ပညာမ္ဂးဂှ် ကၠာဟွံဒှ်ယဲ သွက်ဂွံဗ္စာရဏာဒၟံၚ် လ္တူခန္ဓလၟိုန်ဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ဝေဒနာလုပ်ကၠုၚ်မ္ဂး၊ ဝေဒနာဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးအာနူခန္ဓဂှ် မ္ဒး လွဳပရာနကဵုပညာဂဥုဲဂှ်မွဲသာ်ရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒဒိုက်ဇၞော်ပန်ပြကာမတွံဂး ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ၊ ပွမဗျု၊ ပွမဂိယဲ၊ ပွမချိုတ်ဝွံ၊ သတ္တံဗွဲစၟတ်မ္ဒးဒဗရောၚ်၊ ပါဲဟွံဗၠးသက်က်ရ၊ ပိုဲသတ္တံမ္ဒးဆေဝ်ဒဝ်စဵုဒၞာလဝ် ဒဒိုက််ပန်ပြကာဂှ် နကဵုလွဟ်ဓဝ်ဗ္စာရဏာ ကဵုလွဟ်ပညာဂဥုဲရ၊ ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ၜိုန်ပြာကတ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိကီုလေဝ် ဆၜိုတ်ဍုၚ်ဇၞော်ဟေၚ် ပြာကတ်တဴရောၚ်၊ ဌာန်ဒေသသ္ၚောဲနူဍုၚ်ဇၞော်တံဂှ် ဍုၚ်လဵုဟွံရုဲ ဟိိုတ်နူပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ဟွံစိုပ်ဏီဒှ်တုဲ ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ်စဵုဒၞာလဝ် ယဲဝေဒနာတံဂှ် နွံတဴအိုတ်ရ။ ပညာဂဥုဲပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲလေဝ် ဗက်ကဵုခေတ်တုဲ မ္ဒးပြံၚ်သၠာဲထုဲနှဴ အာကဵုပညာဂဥုဲသ္အာၚ်လေဝ်် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုပညာ ဂဥုဲလောကဳသၟးဂၠိုၚ်တုဲ နဲကဲပညာလွဳပရာယဲဝေဒနာမန်ဂှ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲရဟွံသေၚ်ဟာ၊ နဲကဲပညာဂဥုဲမန်တြေံဂှ် ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဟွံမၚ်မွဲသစ္စ ဟွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဂှ်ရ-ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲမန်တံလေဝ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်နကဵုမတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ လၟုဟ်ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံညာတ်သၠပတ်ပြကိုဟ် ရောဂန်ဒါန်ကဵုဒပ်ဗျဂုဏ်မ္ဂး ဟွံလောဲသက်က်ရ၊ ပ္ဍဲဘာလကျာ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်နွံမံၚ်ကီုလေဝ် သၠပတ်တံဂှ် ပိုတ်စာ်လီုလာ်မံၚ်သၟးဂၠိုၚ်၊ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဘာလ္ၚဵုဂှ်ဟေၚ် ဗွဲတၟေၚ်ဂွံဆဵုမာန်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ပညာဂဥုဲမန်တြေံကၠာတေံ ညံၚ်ဟဂွံဗၠိုက်တၞီအာဂှ် စဵုဒၞာတုဲ ညံၚ်ဂွံမံက်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ်ကောန်မန်တံ သီုဖအိုတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲမန်တြေံ နွံညိညဂှ်လေဝ် ဟံၚ်ပြိုက်ဒၟံၚ် လမျီုကောန်မန်တံ ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီဂှ် ကယျာၚ်စးထောံဟွံမာန်ဏီရ။ ဇၟာပ်သ္ၚိဌာန် တၟံညးတၟံအဲ က္တဵုဒှ်ယဲညိညသ္ဇိုၚ်သာမ္ဂး သွက်ဂွံလွဳစညိညမာန် စွံလဝ်ဂိုၚ်လဝ် စၟတ်သမ္တီလဝ်နွံရ၊ ဒဒှ်ရ ဂဥုဲဗ္ၜတ်ဂၞဴ၊ ဂဥုဲပဠက်၊ ဂဥုဲကျာ၊ ဂဥုဲခဍက်၊ ဂဥုဲဂၠံက်ကံ၊ ဂဥုဲၚာန်၊ ဂဥုဲမပစံက်တံဂှ် နူလက်ထက်နော်နာဲတံ ဂိုၚ်ပကောံစွံလဝ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ အခိၚ်လဵုဟွံရုဲ သွက်ဂွံ-ဂွံမာန်ဂှ် ပပ္တံနူတၞံဆု၊ ရိုဟ်ဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆု-သတ်ဒုန်တံ၊ ပကောံစွံလဝ်မ္ဂး ကာလပၟိက်နွံကၠုၚ် ဗွဲမပြဟ်-ဗွဲမလောဲသွာဟေၚ် သ္ဂောံမာန်ရ၊ သတ်ဆုရိုဟ်ဆုမ္ဂးဂှ် မပ္တံကဵုရိုဟ်လတာ်ဂၠဴ၊ ဆုအိက်၊ လဂဝ်၊ ဗၞဲ၊ မြေက်ခမိဟ်၊ ကဝိၚ်၊ မကၞိ၊ ဝါၚ်ကၠ၊ ခၞော်မၚ်ဂုတ်၊ တၞံပတ်စေဝ်၊ ဇုတ်ကၠ၊ ကၠၚ်ကၟတ်အိုဿီုမဒှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကၠံဇကုဟေၚ် တဵုလဝ်နွံမံၚ်ရ။ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ပပ္တံကဵုဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်ရောၚ် အ္စာသဝ်မန်တံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်နူကံ ဆီ ကျာ ဥတု အာဟာရတုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကံဝိပက်နူဘဝအတိက်တေံ ဇက်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဘဝပစ္စုပ္ပန်ဏံ က္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး ယဲဝွံဂှ် ဒှ်ယဲကံတုဲ ဝဳဗၠးလေဝ်နွံ၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်လေဝ် ဟိုတ်နူယဲကံဝိပက်တုဲ လွဳဟံၚ်ပြာ်ဟွံမာန်၊ ပပ္တံကဵုကံဝိပက်ဂှ်တုဲ စိုတ်-ဥတု-စၞအာဟာရတံဂှ် စွံအဓိက ဥပါဒါန်စဲစပ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ယဝ်လွဳပရာ နကဵုဉာဏ်ပညာအ္စာသဝ် မဍိုဟ်ကေက် ပ္ဍဲအရာဂဥုဲဗွဲမဗ္စာရဏာမ္ဂး ဂဥုဲဂှ် ဒှ်လွဟ်သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ် တၠခန္ဓဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူကမ္မမတွံဂး ကမၠောန်၊ အတ္တမတွံဂး စၞအာဟာရ၊ ကာလမတွံဂး ဥတုတံတုဲ ယဲဝေဒနာက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ပ္ဍဲခန္ဓကာယ နာံရုပ်ပိုဲမၞိဟ်ဝွံ ဘူတရုပ်ပန်မတွံဂး '''ဓါတ်တိ ဓါတ်ဍာ် ဓါတ်ပၟတ် ဓါတ်ကျာ''' မွဲဟာန်ကေုာံ ဓါတ်အာကာသမသုန်ဏံဂှ် ဒှ်အဓိကရ၊ ဓါတ်မွဲမွဲ ယဝ်ပၠန်ဂတးလီုလာ်အာမ္ဂး က္တဵုဒှ်ယဲဝေဒနာမာန်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗဂှ် ညးကော်အ္စာဗိန္ဒောရ၊ ပၞောဝ်ကဵုစှ်ၜါရာသဳဂှ် ဂိတုပသာ်-ဂိတုဘတ်-ဂိတုပုဟ် ပိဂိတုဝွံ ဟိုတ်ဥတုပၠန်ဂတးတုဲ ပိုဲသတ္တံက္တဵုဒှ်ယဲလေပ်ရ၊ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုတံဏံလေဝ် ယဲတိုန်မ္ဂး ဟိုတ်နူဥတုဟွံညဳသာသၟဟ်န်တုဲ လွဳဝါတ်ညိရ၊ အ္စာဗိန္ဒောတံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်မက္တဵုဒှ်နူကမၠောန်၊ စပ်ကဵုစၞအာဟာရဥတုမတွံဂး အၚ်္ဂနွံပိတၚ်ရ၊ ပၞောဝ်ပိတၚ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပဟိုတ်ကဵုစၞအာဟာရတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲပရအ်တံပၠန် ဗွဲတၟေၚ်ညးတံပတှ်ေဒၟံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ယဲပယောဂ၊ ယဲပရအ်ဝွံဂှ် နကဵုဗွဲ ဟိုတ်သၟဝ်တေံဟေၚ် က္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ၁။ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်လောန်။ ၂။ ဟိုတ်နူဂကူမသ။ ၃။ ဟိုတ်နူမဒွိၚ်ဂၠိုၚ်။ ၄။ ဟိုတ်နူဆီကျာ။ ၅။ ဟိုတ်နူဘဲပရိုက်။ ၆။ ဟိုတ်နူဟွံမာန်စိုတ်ဇကု။ ၇။ ဟိုတ်နူဂဥုဲမွဲမွဲသာ်တုဲ က္တဵုဒှ်ရောၚ်။ ကောန်မန်တံက္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး နကဵုဂဥုဲနွံပ္ဍဲသ္ၚိဇကု ဂၠာဲပ္ကောံတုဲ နကဵုဇကုဟေၚ် ဗွဲကိုပ်ကၠာလွဳကေတ်ရ၊ ဥပမာယဲဇကုက္တဴ ညံၚ်ဇွဟ်ဒးဆာံ၊ ခ္ဍက်၊ ဂၞဴဗိုန်စညိညမ္ဂး ဗၠးအာမာန်ရ၊ နကဵုနဲကဲဇကု ဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ က္ဍၚ်တိုန်လေဝ်နွံ ဥပမာ ယဲပ္ဍဲခန္ဓဇကုက္တဵုဒှ် ၊ ယဲကသအ်၊ ယဲဟယျာ၊ ယဲကြုတ်၊ ယဲဆီ၊ ယဲပ္ဍဲၜဝ်ဇုတ်တံမ္ဂး လွဳဟွံလောဲဗၠးဝါတ်တုဲ ကောန်မန်နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်တေံဂှ် ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ နကဵုဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုဝဳဟွံဗၠးမ္ဂး ဒးအာကော်အ္စာသဝ်တံ မဟာသဝ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ ဂၞန်တးစလေဝ်နွံရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါတ်စဲစပ် လောဲသွာဗွဲမလောန်တုဲ ညိညသ္ဇိုၚ်သာ မံၚ်ဟွံမိပ်မ္ဂး ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဒဒှ်ရ ထံက်ဇြဲ၊ လးဒဒန်၊ ဗလးက၊ ဗှ်မ္ၚဵု၊ ဗှ်ကမ္မဝါတ်၊ ဗ္စဂြိုဟ်၊ ဗ္စဂြိုပ်နာနာသာ်ဂှ်လေဝ်၊ ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လှ်ေကလော်ယူကၞာလေဝ်နွံကီုရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်ဗွဲမလောန်တုဲ ညးမၞုံကြပ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဌာန်ဇၞော်တံဂှ်၊ အာလွဳယဲပ္ဍဲဌာန်ရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ။ ။ ဟိုတ်နူယဲနွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူတုဲ အ္စာသဝ်မန်တံလေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူပၠန်၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒော၊ အ္စာသဝ်ဗ္စဓါတ်၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာကဝတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲစိုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲမာတံဂှ် ကောန်မန်တံ ကဵုပ္တုဲပၟိက်လွဳယဲဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာဗိန္ဒော=== အ္စာဗိန္ဒောဂှ် လုပ်အဝေါၚ်ပ္ဍဲဂကောံမဟာသဝ်မွဲတုဲ ညးတံလေဝ် ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗညးတံရ၊ ဇကုညးတံပ္ကောံကေတ် ရိုဟ်ဆုရိုဟ်ဒုန်၊ ခၞော်ဆု၊ တၞံဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆုပ္ကဴသဴတံတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ဂဥုဲရ၊ မ္ၚးနူဂှ်ဂဥုဲဇဗ ဂွံနူသတ်တိရိစ္ဆာန်တံလေဝ်နွံ၊ ဥပမာ ကၠၚ်ကၟတ်နာနာသာ်> ဇုတ်နာနာသာ်၊ သၞေံတဲ-သၞေံဇိုၚ်နာနာသာ်၊ ခစှ်ေနာနာသာ်၊ ကၠေၚ်နာနာသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်မန်ခေတ်ကၠာတေံ ဂဥုဲပိုဟ်ဖ္ဍိုတ်တုဲ ဟွံရပ်စပ်၊ ကာလဖျုၚ်ဂဥုဲဟေၚ်၊ ညးတံချူကေတ် နကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ခေတ်ကာလလၟုဟ် ကၠောန်လဝ်ဂဥုဲခၞိက်(ဍိုတ်တ်)လေဝ်နွံ၊ ပလုယ်လဝ်မမလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဍာ်လေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဆုၚ်သၟူလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးတံပကောံလဝ်နာနာသာ်တုဲ ကၠောန်ဗက်နကဵုဂြန်ဂဥုဲမန်ပၠန်ရ၊ အ္စာသဝ်လ္ၚဵုဂှ် ရပ်လဝ်ဂဥုဲမွဲဂကူတုဲ ပြံၚ်သၠာဲဂဥုဲ နကဵုဍာ်ပလာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒောမရပ်လဝ် ရိုဟ်သၟိၚ်ကၠေၚ်မွဲဂကူမ္ဂး ယဲဂၞဴအာ-ဂအအ်က္တဵုဒှ်တုဲ ယဝ်ထၚ်ဍာ်မ္ဂး ချူဖျုၚ်ကဵုဍာ်သ္ၚုခၞာရ၊ တူပၟတ် တူဍာ်ဂမ္တဴမ္ဂး ချူကဵုဍာ်တှ်မၞိဟ်တုဲ လံက်ဇွိတ်ကဵုသၞေၚ်စာၚ်ရ၊ စံၚ်ပရံၚ်-စံၚ်ကၞာမ္ဂး ချူကဵုဍာ်သဂြာတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပြံၚ်ဍာ်ပလာဲတုဲ ရပ်စပ်စကာဂွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ နဲဏံကီု ရပ်လဝ်ဂဥုဲၚာန်မွဲဂကူဂှ်ဟေၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဝဳယဲဂွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အ္စာသဝ်မန်ပိုဲ ဟွံကေတ်ၚုဟ်ဂဥုဲဇဗဂၠိုၚ်ရ၊ ခယျာဇိုၚ်လေဝ် သ္ဒးကဵုအောန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဗစဓါတ်=== အ္စာသဝ်သာ်ဏံဝွံ ညးတံဟွံရပ်စပ်ဂဥုဲရ၊ ဂၞန်တးရံၚ်ကဵုယဲတၠခန္ဓတုဲ ဓာတ်စပ်ကဵုအပ်ဒပ်ကဵုမၞိဟ်ယဲဂှ် ညးတံစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ စၞအာဟာရတံဂှ်ရ ဒှ်ဂဥုဲညးတံရောၚ် စစၞအပ်ကဵုဇကုတုဲ ယဲဗၠးလေဝ်နွံမာန်၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံမာန်ရ၊ ကိစ္စဗ္စဓာတ်ဏံဂှ်လေဝ် ယဲမပ္တံကဵုကြုတ်၊ ယဲကသအ်၊ ယဲသယျာတံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ညိဟွံသေၚ်၊ ယဝ်စဗၠေတ်အာမ္ဂး ယဲက္ဍၚ်ကၠုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်ဗ္စဒးအပ်မ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ဗၠးအာမာန်လေဝ်နွံရ။ ===အ္စာကဝတ်=== အ္စသဝ်ကဝတ်မ္ဂးဂှ် နကဵုဇိုၚ်နကဵုတဲ ပတ်ပေါန်လိုန်ပိန်တုဲ ညးတံလွဳယဲရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဇကုဂိသကေဝ်၊ ကတေၚ်ဂြဲ၊ ဂၞိၚ်ဂိ၊ တမ်လ္တက်ဇြိုၚ်မ္ဂး ညးတံကော်အ္စာကဝတ်တုဲ ကဵုပတ်ပၠန်ရ၊ ယဲသာ်ဏံဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠောန်ကလောန်ဇြိုၚ်ဇြိုၚ် ယိုက်ဂၠေၚ်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ သာ်ဝွံ ယဲဘဲက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ကဝတ်တံလေဝ် ကာလပတ်တၠယဲဂှ် ဂဥုဲကၠေၚ်မွဲမွဲလံက်တုဲ ပတ်ဂှ် ဂွံညာတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ "'''ဂဥုဲစှ်-ကဝတ်မွဲ'''" ဂလာန်ညးဟီုလဝ်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်ကဝ်=== ကောန်မန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ ဇိုၚ်ကဝ် ဒဳကဝ် တဲကဝ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ၚပ်ဗၠေတ် တဲဗၠတ်တံဂှ်လေဝ်ဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ကဝ်အာ ဗၠတ်အာမွဲမွဲသာ်မ္ဂး အခါလၟုဟ်ကောန်မန်တံ အာဝဳကဵုအ္စာဝဳဇုတ်တံသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူအ္စာဝဳဇုတ်ကဝ် ဂကူမန်အောန်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဂှ် သ္ၚောံပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်ပိုဲ မွဲသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳဇုတ်ကဝ်တံဂှ် နဲအ္စာကဝတ်လေဝ်လေပ်သၟးဂၠိုၚ်၊ နဲကဲကောပ်ဇုတ် ပတ် ဝတ် တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဆက်ဇုတ်တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဝဳစပ်ကဵုဇုတ်အိုဿီုတံဂှ် မ္ဒးလေပ်လဝ်ရ၊ ယဝ်တဲကဝ်အာမ္ဂး ဇုတ်ကဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် တံၚ်ပတပ်ညံၚ်ဂွံတပ်တုဲ ဗာန်ဓဝါန်ဂမ္တဴ ပွိုၚ်ဘာ်နာဍဳ ဟွံသေၚ် မွဲနာဍဳတုဲ ကြာပ်လဝ်ကဵုဒုန်ဂမုဟ်ရ၊ အခိၚ်ဏံ ၜိုန်ရုၚ်ဝဳယဲဇုတ် ညးအလဵုအသဳတံ ပြာကတ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံဇပ်ဍပ် ၜိုတ်အ္စာမန်တံရ၊ စသာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဝဳယဲဇုတ်ဏံဂှ် ညံၚ်ဂွံစိုတ်သ္ကီုပြာကတ်တိုန် ပ္ဍဲကောန်မန်တံမွဲဝါပၠန်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဂိုတ်ဂစာန်ဗ္တောန် ပညာဏံအိုတ်ညိဂှ် ဆဝ်ပ္ၚုဟ်ဏာပၠန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ=== ဟိုတ်နူဒးဝပ်၊ ဒးၜန်မြလွဟ်မွဲမွဲသာ်၊ ဒးဒစုက်ဒၠမ္ဂး ဒှ်ယဲသရ-ရ၊ ဒှ်ဖ္ဍတ်၊ ဗြိုအ်လေဝ် ဒှ်သရကီုရ၊ ယဲသာ်ဏံက္တဵုဒှ်မ္ဂး ကော်အ္စာဝဳယဲသရ-ရ၊ အ္စာတံပၠန်လေဝ် ၜိုတ်ပညာညးတံကဵုညးတံ ထေက်ကဵုပါ်ကရေက်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုစုတ်ဂဥုဲလေဝ်နွံ၊ အ္စာလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ စိုန်သကီုပ္ဍဲယဲဝဳသရဏံ ဗွဲမလောန်ရ၊ ဂဥုဲပၠန်လေဝ် နဲညးတံကဵုညးတံ ဂၠာဲပ္ကောံပကေဝ်ရ။ ။ သဘဴသရမ္ဂးဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠိပပ်ဂၠိုၚ်တုဲဟေၚ် ဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူဓါတ်ဍာ်ဍာတ်တ် ပ္ဍဲဆီဂၠိုၚ်တုဲလေဝ် ဒှ်သရဂၠိုၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်နွံ၊ ပ္ဍဲဆီတုဲလေဝ် သရဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ဒၟာနူဆီဍာတ်၊ ဒၟာနူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်တုဲ ယဝ်ဒှ်သရမ္ဂး ၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် သရဂှ် ဗၠးဝါတ်ကွေံရ၊ လံဗၠးရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်=== ယဝ်ဟီုပရောဝဳယဲကၠဵုပရအ်ပၠန် သဘဴကၠဵုပရအ်ဂှ် ယဝ်တီလဝ်မ္ဂး ယဝ်ရဒးဒဗကၠဵုမွဲမွဲ ကၠဵုဂှ်ကြအ်ဒၟံၚ်ဟာ-ကၠဵုခိုဟ်ဟ်ဟာဂှ် ပါ်ပါဲဒးတုဲ ဝေၚ်ပါဲနူကၠဵုပရအ်မာန်ရ၊ ဟိုတ်နူကဵုစၟသောဲသောဲမွဲဂကူ(ရံၚ်ကဵုမတ်ဟွံညာတ် ဒးရံၚ်ကဵုပၠံၚ်ဒ္ၚောဝ်ဇြဟတ်(ပါဝါ)ဇၞော်ဇၞော် ရပ်စပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳလၟုဟ်)တုဲ က္တဵုဒှ်ယဲရ၊ သဘာဝလကျန်ယဲကၠဵုပရအ်ဂှ် သွက်ဂွံတီညိညတုဲ ချူထ္ၜးကဵုညိညရ၊ ကၠာတဲစၟရံၚ်ကဵုနမတ် ဟွံညာတ်တံဂှ် နဲလဵုသာ်လဵုဒှ်ဒှ် လုပ်စိုပ်ပ္ဍဲဇကု နူဇကုဂှ်ဇွောဝ်ဗက်လုပ်အာပ္ဍဲ ဇက်လုပ်အာလတေၚ်ဆီတုဲ အာစိုပ်ကၠေၚ်က္ဍဟ်ရ၊ အလုံခန္ဓဇကုမၞိဟ်မွဲဂှ် ကၠေၚ်ဍဟ်မွဲဟေၚ် ဒှ်မှာလီစကာဒၟံၚ်အၚ်္ဂပိုဲရ၊ စၟတံဂှ် ပလီုကၠေံကၠေၚ်က္ဍဟ်တုဲ လတေၚ်အာရီုတံလေဝ် လီုဗက်အာရ။ ။ ။ ဗွဲကိုပ်ကၠာ လတေၚ်ကအ်ၜါဂှ်ချိုတ်အာတုဲ၊ ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံ သုၚ်ဍာ်ဟွံဂွံ၊ လ္တေၚ်အာရီုမတ်လေဝ်လီုအာတုဲ ကောန်မတ်ဂှ် ဇၞော်တိုန်တိက်ဟွံဂွံသာ်ဂှ်ရ၊ ၜိုန်ထၚ်ဍာ်ဗျဵုပုၚ်ကီုလေဝ် စပုၚ်ၚိတ်ပုၚ်ဟွံဂွံ ဗျဵုထၚ်ဗွဲမလောန်ကီုလေဝ် ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံတုဲ၊ ချဟ်ဒၟံၚ်လၟိုန်ရ၊ ဟိုတ်နူတိက်ဟွံဂွံတုဲ မၞိဟ်ကြာန်ဓမာန်ကၠုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဍာ်ပါၚ်ဂှ် စၟယဲနွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ဍာ်ပါၚ်ဂှ် ဒးမၞိဟ်ခိုဟ်ဟ်တုဲ စၟတံဂှ်ကၠောံလုပ်အာ ပ္ဍဲခန္ဓဇကုညးဂှ် မွဲဝါပၠန်မ္ဂး ယဲဂှ် ကၠောံအာဗွဲမလောဲသွာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ယဲကၠဵုပရအ်က္တဵုဒှ်တုဲဟေၚ် ဝဳမ္ဂးလဇုဲအာတုဲ ဟွံဗၠး ညးဂှ် ဒးအိုတ်လမျီုဗွဲစၟတ်ဍာံပြရ၊ အ္စာမန်ပိုဲလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲအရာဝဳယဲကၠဵုပရအ်ဏံဂှ် စိုန်သ္ကီုဗွဲမလောန်၊ ဒဵုလၟုဟ်ဟေၚ် ယဝ်ကၠဵုပရအ်ကိတ်ဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ်အာကဵုအ္စာတုဲ လွဳအိုတ်ရ၊ အ္စာဂှ်ဝဳကဵုတုဲမ္ဂး ဂတနူဏံ ညံၚ်ယဲဟွံကလေၚ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵု ဟီုထ္ၜးကဵု ပွမ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ သွက်ဂွံပသတိဂှ် ယြဴညးမွဲ ကၠဵုကိတ်ဒးတုဲမ္ဂး ဗွဲပရှ်ကြာတ်ကြဴကဵုသ္အးဇ္ၚးညိ ဆီကဵုတိတ်ဂၠိုၚ်ၚ်တုဲ စဝ်စုတ်ကၠေၚ်ဓါတ်ညိတုဲ ဗွဲပြဟ်ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာညိ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ=== ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်ပိုဲ ဂူကၠံ ဝါဗ္ၚ ဂြိုပ်ဂၞိၚ်တံဂၠိုၚ်တုဲ ဇြုံမၞုံကဵုဂျိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အ္စာမန်ပိုဲ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဂှ်နွံဂၠိုၚ်၊ ညးတံဝဳယဲနကဵုဂဥုဲ နကဵုဂါထာ၊ နကဵုကရိကၞာတုဲ ဝဳတဴအိုတ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲညးအလဵုအသဳတံ ဟိုတ်ဂဥုဲပရေဂျိဇြုံ စောန်တဴဗွဲမလောန်တုဲ ယဝ်ဇြုံဒွံဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ညးတံပလံၚ်ဏာရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ် ဗၠးဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံအ္စာမန်တံ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ၜိုန်စောန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ် ဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ဟွံဂတာပ်တဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသ္အာၚ် မွဲသာ်ပၠန်=== ကောန်မန်တံ က္တဵုဒှ်ယဲတုဲ ၜိုန်ဝဳကဵုအ္စာဗိန္ဒော အ္စာဗ္စဓါတ်၊ အ္စာကဝတ်တံဂှ်လေဝ် ဟွံဗၠးမ္ဂး အာဝဳကဵုအ္စာဝဳယဲပယောဂတံဂှ်ရ၊ အ္စပယောဂတံလေဝ် ပတှ်ေဂလာန်ကလော် ဘုတ် ဗၟုယ်ရ၊ ကလော်-ဘုတ်-ဗၟုယ်ဟွံခိုဟ်သန်တံရပ်စ ဒက်ဝဲပျဲပျာံတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်တုဲ တၠခန္ဓဂှ်ကြာန်ဓမာန်ဒၟံၚ်ရ၊ ညးတံစှ်ေစိုတ်ရ၊ ကလော်ဘုတ်ဗၟုယ်တံရပ်စတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ညးတံဖျုၚ်ဍာ်အၚ် ဗ္စဂဥုဲ ပျဲပျာံကလော်ဘုတ်ဗၟုယ် ဟွံခိုဟ်သန်တံရ၊ နဲဏံဂှ် ဟိုတ်နူပါ်ပါဲလ္တူလကျန်ယဲဂှ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဟွံမာန်တုဲ ၜိုန်ဝဳမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုနဲကီုလေဝ် ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ အ္စာလ္ၚဵုဂှ် တက်ပျဲပျာံကလော်ရောၚ်ဂးတုဲ တက်ၜုၚ်စးဒကးအာကီုလေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ဟိုတ်နူတက်လဝ်ဂှ် ဒးဝဳယဲနူမွဲရဲဂှ် ဒှ်အာၜါရဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် အ္စာတံဂှ်လေဝ် ဝဳဒၟံၚ်နအထေၚ်စိုတ်ညးတံတုဲ မူဟိုတ်ယဲက္တဵုဒှ်ရောဂှ်လေဝ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်ရ၊ ဆၜိုတ်နွံပ္ဍဲစိုတ်ဇကုဂှ် ဖျေံဒဝိုၚ် မန်ဂါထာ၊ ဂြာတ်သ္ၚု၊ ဖျုၚ်ဍာ်ပၟန်နာနာသာ်၊ သီုတက်ပျဲပျာံတံ သ္ပအိုတ်တုဲ၊ ကၞောတ်တဲယဲလေဝ်ဟွံဗၠး၊ ညးတၠယဲဂှ် ယဲက္ဍၚ်တိုန်သၟးဂၠိုၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် အ္စာမန်တံ ၜိုန်ဝဳဒၟံၚ်ယဲသာ်ဏံကီုလေဝ်၊ ဗၠးအောန်ဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ ကေၚ်ညာတ်ဒၟံၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်တုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ဟိုတ်နူဒုၚ်တက်ပျဲပျာံဟွံမာန်တုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဗၠးအာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဣဏံဂှ် ယဲကၠောန်ကေတ်ရောၚ်။ ===ဗီုဖျေံထဏီကောန်ၚာ်=== '''အာယုက် - - - ဒေဝတဴရပ်စ - - - လက်ကျန်ယဲ - - - စၞသွက်ဒးစဳရေၚ် - - - - - - - ဒိုဟ်ဖျေံထဏီ-အခိၚ်ဖျေံ''' ----- ၁-တ္ၚဲ - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - ဗုၚ်ပု-ဗုၚ်ဂိ-လရိုအ် - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဨသာန် - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၁-ဂိတု - - - - - -မၚ်မွဲလဝ် - - - - ယာံဂၠိုၚ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' ၁-သၞာံ - - - - - - -ပဋိသန္ဓိ ----- ၂-တ္ၚဲ - - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - - မံၚ်စၚုၚ်ဒၟံၚ်၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် မာန်ကေတ်ရုပ်လကိုဟ်မွဲ ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ၂-ဂိတု - - - - - - မၚ်မွဲလဝ် - - - - - စးဂမ္တဴ ဂၞဴဇွောဝ် - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ဂတှ်ေ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပၞာၚ်သ္ဍဴၜါတၞုၚ်''' ၂-သၞာံ - - - - - - ပဋိသန္ဓိ - - - - - - ထအအ် - - - - - '''ပ္ကဴဗု-ပ္ကဴဗ္ကေတ်ၜါဍောၚ်-ဇဗၠုမွဲသွတ်-လက်ဖက်မွဲဂွဳစုတ်''' ----- ၃-တ္ၚဲ - - - - အာဒးဒိုဟ် - - က္ဍိုပ်ဇြိုၚ်-ယီုဝါတ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပ္ကဴပိဍောၚ်-ပုၚ်ပိထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဗၟံက်- - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၃-ဂိတု - - - ဗၟံက်ဒေဝတဴ - - ပေၚ်ဩိုဟ် - - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်မၞိဟ်မွဲ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ပိတၞုၚ်စုတ်''' ၃-သၞာံ - - - ယက္ခဒေဝ - - - ဇိုၚ်တဲသ္တဝ် - - - ----- ၄-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဗုၚ်လတေၚ်ဂမ္တဴ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ကွာၚ်ပန်ကရေက်-ကပန်ဒကုတ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' - - -ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၄-ဂိတု - - - အဂၞဲဒေဝတဴ - ထအအ်-ဇိုၚ်တဲဂံက် - - '''ပုၚ်ပန်ထၟောတ်-ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်လကိုဟ်မွဲစုတ်''' ၄-သၞာံ - - - နာဂဒေဝ ----- ၅-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ဇကုၜိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်-သွာၚ်မသုန်ကရေက်၊ ကဍတ်ပရာၚ်မသုန်''' - - - ဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၅-ဂိတု - - - နာလိထ - - - မံၚ်ဂ္ဇံ ကွိုၚ်ကွုဲဇိုၚ် - - - '''ပ္ကဴမသုန်ဍောၚ်-ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ၅-သၞာံ - - - - - - - - - သ္ဇိုၚ်-စပုၚ်ဟွံမာန် - - - '''ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ----- ၆-တ္ၚဲ - - - ဟိုတ်နူအာ - - - ဇကုဂမ္တဴ-မုဟ်ဂြိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်တြဴထၟောတ်-ကွာၚ်တြဴကရေက်၊ သတ်ဆုတြဴသာ်၊''' - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၆-ဂိတု - - - ဒးဒိုဟ်ဗာ - - - ဖအံၚ်-လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - '''ဇန်ဍောၚ်ပ္ကဴၜတ်ကဵုသၠုၚ်ကောန်ၚာ်-ဗကတြဴဍောၚ်- ဍာ်သၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၆-သၞာံ - - - ယပ်ဒေဝတဴ - - - ဂြိုၚ်ဂၠိုၚ်ညံၚ်တမြအ် - - - ----- ၇-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ၜိုဟ်ဇိုၚ် - - - '''ရုပ်မၞိဟ်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ်မွဲ-ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်-ပ္ကဴစုတ်ပ္ဍဲခမ်''' - - - ဒိုဟ်နေရတိ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၇-ဂိတု - - - သုရဂ္ဂန္တ - - - ဂံက်-ထအအ် - - - ၇-သၞာံ - - - ----- ၈-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဇကုဂမ္တဴဗ္တံတ္ၚဲ-တိက် - - - - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်-ဍောၚ်ပ္ကဴ-ဗက-ပၞာၚ်ၜါတၞုၚ်''' - - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၈-ဂိတု - - - ဗာယပ်ဒေဝ - - - သၠိၚ်ဗ္ၜေက်လဝ်မတ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပ္ဍဲဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်စၠန်''' ၈-သၞာံ - - - တဴမဟာဂဳရိ - - - ဇြိုပ်ဇြေၚ်လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - - - - - - - - - - - စိုတ်ကြံကြထေဲပၞတ် - - - - - - - - - - - - - တရဴဇၞော်သၟတ်ဟွံညဳ - - - - - - - - - - - - - ပါၚ်လ္တာ်ဂၠဟ်သ္ဇိုၚ် ----- ၉-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - လ္တေၚ်ဗုၚ်ဂမ္တဴ-ၜိုဟ် - - - - - - - '''လ္တူခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠးဗြာတ်တုဲ ပုၚ်ဖဥုံစုတ်'''- - - နူဂယးပြဟ် ၉-ဂိတု - - - သၟဝ်ကျာဒေ - - ဂတဝ်-မတ်ကၚ်ရံၚ် - - - - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ကရေက်-ကခၞာထပှ်-ဗ္က-ဍာ်စၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၉-သၞာံ - - - တဴအာကာ - - မံၚ်ဗွဲလ္တူ-မတ်ဒှ်ဒၟံၚ်သဒေဝသာ်ဗ္ကေတ် - - '''တ္ၚဲပၠိုတ်ပ္တိုန်လ္တူကၟဳ-တ္ၚဲတၟးပလံၚ်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ ''' ----- ၁၀-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - - က္ဍိုပ်ဂိ၊ ကိတ်ဒၟံၚ်ၚေတ် - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်ဒေဝတဴမွဲ-ပ္ကဴဒ္စိတ်ဍောၚ်-ပုၚ်ဒ္စိတ်ထၟောတ်-ဍာ်စၠန်''' - - - ဗွဲဂြိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၀-ဂိတု - - - ရုက္ခဒေဝ - - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်၊ ဇိုၚ်တဲဂတဝ်ဝ် - - - '''ဍာ်စၠန်-ကၠေၚ်သွဟ်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၁၀-သၞာံ - - - - - - - - - ကဝေန်လုပ်ဒၟံၚ်၊ မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳဂတဝ် ----- ၁၁-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴ - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်-မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳ၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠဗပုၚ်၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်စှ်ကရေက်၊''' - ကၠာခ္ဍာ်ဟွံၚုဟ်၊ ပလံၚ်ဏာစွံလ္တူတၞံဆု - နူဂယးပြဟ် ၁၁-ဂိတု - - - - - ဇကုဂမ္တဴ၊ ၜိုဟ်၊ ဖေက်လကိုတ်၊ '''ကခၞာစှ်ကလောံ၊ ပၟတ်ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်''' ၁၁-သၞာံ - - - - - ထၚ်ဍာ်-ကအ်ကှ် - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်၊ ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်ဂစေံစၠန်၊ ခမ်ဂှ်ပ္တိုန်လဝ်လ္တူကၟဳသ္ၚိညိ''' ----- ၁၂-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴစန္ဒဳ - ဇကုၜိုဟ်ဂမ္တဴ - '''ခၠအ်ကေတ်သၠဗြာတ်မွဲတုဲ၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်မၞုံကဵုရှ်သာ''' ပလံၚ်ဏာဒိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၂-ဂိတု - - - - - - - - - - - - - '''ဍာတ်ဍာတ်ဖျးဖျး၊ စုတ်တုဲဂၟုဟ်စၠန်၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ၁၂-သၞာံ - - - - - - - - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်သာ်ဗ္တာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ယဲခန္ဓဟွံသေၚ်။ ကောန်မန်ပိုဲ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်သ္ၚောဲ နူဍုၚ်သၟးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူပတှ်ေဂလာန် ကလော်ဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူဗဟုသုတအောန်၊ လ္ပာ်ပညာလောကဳဏံဂှ်မွဲသာ် တံဂှ်ရ၊ ဒဵုတ္ၚဲဏံ မ္ဒးသ္ပပဓာန်ဒၟံၚ်ကဵုအ္စာ ဗီုဏံဏီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူထဏီအာတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲသာ်ဏံရောၚ်ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံဆဵုကေတ်ကောန်ၚာ်တံက္တဵုဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယဝ်ရထဏီအာပ္ဍဲကောန်ၚာ် အာယုက်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ညးတံဝဳကဵုနဲဗိန္ဒောရ၊ နကဵုဂဥုဲဇဗ ၜိုန်ဝဳတဴကီုလေဝ် ယဲဂှ် ယဝ်လံဗၠးမ္ဂး ညးမဒှ်မိမတံ အာရံၚ်စပ္ဍဲအ္စာ သကာတ္ၚဲရ၊ အ္စာသကာတ္ၚဲဂှ် သၟာန်အာယုက်အထက်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဂၞန်တးရံၚ်ရ၊ နကဵုပညာညးတံ ဂၞန်တးတုဲ၊ အတိုၚ်လၟေၚ်စဳရေၚ်စၞခမ်တုဲ ထောံထဏီရ၊ ပွမပသာ်ဝွံ ဗၠးလေဝ်နွံ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဒဵုကဵုလၟုဟ် ကောန်မန်တံ သ္ပဗက်ဒၟံၚ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ဏီရ၊ နဲထောံထဏီဂှ်လေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုနဲပၠန်ရ။ ယြဴညးမွဲက္တဵုဒှ်ယဲတုဲ၊ ပလံၚ်ဏာမၞိဟ်ယဲ ဌာန်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် က္ညကော်နၚ်အ္စာသဝ် ဇရေၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ ဝဳယဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရ အာဝဳယဲဌာန်အ္စာသဝ်မ္ဂး ပ္တိုန်စရာဲကဵုပညာအ္စာသဝ်ဂှ်တုဲ ကလံပူဇဴ မပ္တံကဵုသၠုယ်သၠာ် ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲရ၊ ဟီုဂးစခရိတ်(ၚုဟ်)ခယျာဇိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရခေတ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ဂှ်တုဲ၊ ၚုဟ်မးလေဝ် သွက်ဂွံပူဇဴဂှ် ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ကီု အောန်စှ်ေလေဝ်နွံ-ဂၠိုၚ်တိုန်လေဝ်နွံရ၊ ကာလအ္စာသဝ်စိုပ်ကၠုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ကောန်မန်တံ ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲ၊ သွက်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံဂၠိုၚ်၊ အ္စာသဝ်မွဲ ပပ္တံကဵုဝဳယဲမ္ဂး ဓုပ်ဟွံသေၚ်တၟာဲ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးပလေဝ်ကဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်မွဲဂကူကီု၊ အ္စာသဝ်ဂှ် ဝဳယဲဟွံဗၠးမ္ဂး မၞိဟ်တၠယဲကီု အ္စာသဝ် စိုတ်တုပ်ညဳသၟဟ်တုဲ ပြံၚ်သၠာဲအ္စာတုဲဝဳမာန်ရ၊ ကာလဂှ်အ္စာသဝ်ဝွံ ရုပ်ကေတ်ဓုပ်တၟာဲ ညးသောၚ်ကဵုၚုဟ်မး (ဂဥုဲဟွံသေၚ် ၚုဟ်ပညာဟွံသေၚ်) ၚုဟ်ခယျာဇိုၚ်တုဲ အာကော်အ္စာသဝ်သ္အာၚ်ပၠန်ရ၊ သွက်အ္စာသဝ်တၟိဂှ် မ္ဒးထပ်ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲတၟိပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲက္ဍၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ မွဲအခိၚ်ဓဝ် အာကော်နၚ်အ္စာ ၜါပ်ပန်လေဝ်နွံ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံကဵုတၠခန္ဓညးမယဲ သ္ဂောံဗၠးဗွဲမပြဟ် ဗွဲမလောဲသွာတုဲ ကေတ်အရီုအဗၚ်အစောံဂဥုဲ အစောံပညာ မှာသဝ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်၊ ကာလတၠခန္ဓ ယဲဗၠးအာမ္ဂး မၞိဟ်ယဲဂှ် စဝ်ဍာ်ကြာတ်ကြဴ သ္အးဇ္ၚးကဵုတဲဇိုၚ်အ္စာဂှ် ဒှ်အခိုက်တၟေၚ်မွဲသာ်ကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲဗၠးအာတုဲ တၚ်ဂုဏ်လ္တူအ္စာတုဲ ကလံအ္စာ ရှ်ေသှ်ေအ္စာတံဂှ်လေဝ် ဒှ်အခိုက်ကၞာကောန်မန်တံပၠန်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ဂိယဲမံၚ်မွဲမွဲမ္ဂး မသ ကလော ကောဒေံ ဝံသတံ ကၠုၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ်မၚ်မွဲညးသ္ကံဂှ် ဒှ်အခိုက်ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ၊ နဲသာ်ဏံကီု မိမယဲမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ကောဒေံတံဂမၠိုၚ်၊ ကေတ်တာလျိုၚ်မၚ်မွဲလၟိုန်ရ၊ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံလေဝ် ကၠုၚ်ရံၚ်စံၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ် မၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ သ္ၚိဇရေၚ်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ပွမ္ဒးမၚ်မွဲဂှ် ဒှ်ဝတ်လောကမွဲသာ်တုဲ ညးတံမၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ ဥပမာ ဗရုတမ္ညဝ်ရမျာၚ်မွဲမွဲသာ်၊ သၟူပသမွဲမွဲသာ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဗြု ညံၚ်ဟွံပသဂှ် ဗိုၚ်ဆေဝ်ဒဝ် ဗိုၚ်ဝေၚ်ပါဲကဵုရ၊ အရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု၊ ဥပမာ ပရိုၚ်ကမ္မဌာန်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲဒၞာဲ ဒွိၚ်ဖေက်မၞိဟ်ယဲ စိုတ်ဍောတ်တိုန်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပရိုၚ် ဟွံကဵုမိၚ်လးလးရ၊ မွဲသာ်ပၠန် တၠခန္ဓဂှ်အာယုက်လေဝ်ဇၞော်မံၚ် ယဲလေဝ်က္ဍၚ်မံၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံဂျိုၚ်အာဓာန်ဂတဂှ်ဟၟဲ ချိုတ်ဗွဲမဍာံရောၚ် ယဝ်စှ်ေစိုတ်မ္ဂး ကၠာမၞိဟ်ယဲဟွံချိုတ်ဂှ် ကဵုပ္တုဲကုသဵု-ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်၊ ဂွံဒှ်လဟိၚ်ပ္ဍဲစိုတ် မၞိဟ်ယဲဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ဗွဲတၟေၚ်မွဲသာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲ အာက္ညနၚ်အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ကဵုကလံကျာ်ဓရ်သၚ်-ဒ္ဂိုန်သဳကလၚ်ဓရ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ဗွဲမပြဲကီု လ္တုညးတၠခန္ဓဂှ်ရောၚ်။ ==အဝဲဗျု== အဝဲဗျုဟီုမ္ဂး ဒှ်တဴမကြပ်ညန်ကဵုသၟိၚ်မာရဏတုဲ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ညးမွဲလေဝ်ဟွံမိက်မိၚ် ယဝ်ဗျုရဟီုမ္ဂး ညးမွဲလေဝ်ဟွံဒးဂၞပ်စိုတ်၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဓမ္မလိုက်ဏံဂှ် ညးမွဲလေဝ်ပါဲဟွံဗၠး ဗွဲမဍာံစၟတ်ဟွံဆောတ် မ္ဒးဆဵုညာတ်သီုညးဖအိုတ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံဟီုဂး စိုပ်အဝဲအာယုက်ပန်စှော်သၞာံပြၚ်မ္ဂး စိုပ်အဝဲဗျုရောၚ်ဂှ် တၠပညာမန်တံ ပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရောၚ်၊ ကာလဂှ် စိုပ်အခိၚ်တ္ၚဲဒ္စေၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျုမ္ဂး ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသဇကု သွက်ဒးကၠောန်ကမၠောန်မွဲမွဲသာ် ဟွံသေၚ် ကိစ္စကေၚ်ကာမွဲမွဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် မံက်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် ဒှ်မၞိဟ်ဒၠောံဗ္တောန် ဒှ်မၞိဟ်အာဂတပၠတရဴ ကဵုညးသၟတ်တံရ၊ ဟိုတ်နူဒှ်အဝဲဗျုတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ်၊ ဒၞာဲကမၠောန်သာသာဍာဍာ ဒၞာဲဗၠးဗြဲဗၠးကျာတံဂှ် ဥပမာ လာ်ချာ တာန်န တာန်ဗာတံဂှ် ကၠောန်မာန်တုဲ ဒၞာဲကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဝါတ်တ်မွဲမွဲဒၞာဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးမဒှ်အဝဲဗျုတံဟၟဲမ္ဂး ကလောန်ဟွံစိုပ်ဒတုဲ၊ ဥပမာ-ပွမပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုမွဲမွဲသာ်၊ ပရေၚ်ကေၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသာ်၊ သွက်ဂွံဟီုစဳပျး စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂှ် ဒှ်ပၟိက်ဇၞော်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် ဒဒှ်ရ '''အရေဝ်ဟီုဖအိုတ်-ညးဗျုလ္ပၜုၚ်ဂစိုတ်'''ဂှ် ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာအာ ဓာန်ဂတခိုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျု ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ဖဵုမွဲကာၜါ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်တီကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲအခိုက်ကၞာနော်နာဲတမၠာတမၠာတေံဂှ် ကေၚ်မိၚ် ကေၚ်ညာတ် ကေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဝေါဟာ သဗ္ဗနာနာသာ်ဂှ် ဟီုထ္ၜးစဳပျးကဵု ညးမဍောတ်သွတ်တံမာန် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာကမၠောန် ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်ဇကုပၠန်လေဝ် ပွမတုတ်တုတ် တာန်သ္ကဝ် မပ္တံအရာကွက်ဇိုၚ်ကွက်တဲ၊ ဇိၚ်စက် ပွမသီဂိုၚ်ဒေပ်နာနာသာ်တံဂှ် ဒၠောံဗ္တောန်ဟီုထ္ၜးပျးကဵုမာန် လ္တူကောန်ဇာတ်တံသီုဖအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာပွမပ္တုဲ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုမွဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဝွံဟေၚ် ညးတံဟၟဲမ္ဂး ဟွံစိုပ်ဒတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကီုလေဝ် ဟွံသိပ်ဂၠိပ်ရ၊ ညးဇၞော်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ဍိုဟ်ကေက်သိပ်ဂၠိပ်၊ ချိုတ်ပၠိုတ်နာနာသာ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်မံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဒၠောံဗ္တောန်ဂှ်လေဝ် ဍိုန်ဍောတ်ယေန်သၞာၚ်ညိဟွံသေၚ်။ ပ္ဍဲဌာန်ရတ်ပိပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်တြုံ လဆောဝ်လဆောဝ်တံဂှ် စိုပ်ကၠုၚ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ၜှ်ဂွံကၞာၚ်ပ္ကဴမွဲကၞာၚ် မွဲဍောၚ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်တံရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ရပ်ဂွံတၟဟ်တွဟ်သ္အးဇ္ၚး အလုံမွဲအရှာံဘာကၟာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၟံက်ဗပေၚ်စုတ်ဍာ်ကျာ် ဍာ်သွုၚ် ဍာ်သွက်ဂွံကြာတ်ကြဴအိုဿီု၊ ကွဟ်ၚးတးဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳမၚ်မွဲတဴရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ညးမဇၞော်တံကောံဓရီုတုဲ ဒက်ဂကောံဥပါသကာ တိတ်ဒုၚ်ဒါန်ဂြုဂြုဂြီုဂြီု အလုံမွဲပွိုၚ်ကွာန်ဇကုလေဝ် နွံကၠုၚ်ရ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံညံၚ်ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝ ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒုၚ်ဒၠောံဗ္တောန် ကဵုအ္စာတၠဂုဏ်တံရ၊ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ်အ္စာတံတုဲ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလလၟိုန်ရ။ ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်ဗြဴတံဂှ်လေဝ် ကာလစိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး မပ္တံကဵုကၟာဲသဳ ပ္ကဴ ပၞာၚ် ကွာၚ်ၜဲ ယိုဟ်ၜန် ဂအုပ်ပိဏ္ဍပါတ် တံဂှ် ပလေဝ်ကေတ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်ဘာကၟာ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ရ၊ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓဝ်သဳလတုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲဂှ် ပၟဝ်ဘာဝနာ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ် ရန်တၟံကဵုဘဝဂတတေံရ၊ ကောန်ဇာတ် ညးမဍောတ်သွတ်တံပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဍိုန်ဍောတ် လဇောတ်လမောဝ်အာဓာန်ဂတမာန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟီုဒၠောံဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုပရောဓဝ်သဳလ ညးသ္ကံပၠန်ရ။ စပ်ကဵုဌာန်ရတ်ပိ ညးဇၞော်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုမိမသဳမူနော်နာဲ တိတ်ဒ္ဂိုန်သဳ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလ ပွိုၚ်တ္ၚဲသဳမွဲတ္ၚဲ တိက်ပ္ဍဲဘာလကျာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် နူကဵုဗ္တံတ္ၚဲတိၚ် တိတ်တိက်ပ္ဍဲဘာတုဲ ကောန်ဇာတ်တံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိတ်ကဵုဒၟံၚ်သ္ကဝ်သ္တိက်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဂှ် ကောန်ဇာတ်တံတောံတိုပ်ပုၚ်သွ၊ စုတ်ပ္ဍဲဂအုပ်တုဲ၊ သွက်ညးမၚ်သဳတံ ဂွံစဟာပ်ပ္ဍဲပိုန်တ္ၚဲဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံတ္ၚဲသဳဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ညဳညဳသာသာကၠောန်ကမၠောန် ပွကုသဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်မပြဲ ပ္ဍဲကောန်မန်တံပၠန် စိုပ်အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ဗၟံက်ဗု အရှိုန်တိုန်မ္ဂး ဝုတ်တ်ဗၠာဲဗၠာဲကၟာဲကၟာဲထဴထဴတံ ယဵုပလံၚ်ပ္တိတ်ဏာပုၚ်သဳ စၞစသုၚ်သဗ္ဗအိုဿီု ဇရေၚ်ဘာတေံတုဲ ဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန် ကဵုရဲမၚ်သဳအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဗ္စဖျုၚ်မြဴသာ်ဝွံဏံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် သၟဟ်ကဵုဇြဟတ်ဇကုတုဲ မွဲဘာကဵုဒှ် ၜါဘာကဵုဒှ် ၜိုတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်မာန်ဂှ် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အိုတ်ရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတောံတိုပ်ဂှ် မွဲသဳမွဲသ္ၚိဟေၚ် ပြံၚ်သၠာဲသ္ၚိဌာန်လေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန်တုဲအိုတ်၊ တ္ၚဲလေဝ်တၟးမ္ဂး သဳကပေါတ်တုဲအိုတ်တုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်သဳဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်ရ၊ ဒဒှ်ရ သွက်ဂွံပ္တုဲလဝ်ကာကုသဵုဏံဂှ် စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်တုဲ ကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်အိုတ်ရ၊ ကွာန်လ္ၚဵု အခါတိတ်အာဘာ နကဵုဓဗိုန်ဗာတ်တိၚ်တိုက်တုဲ အာပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုဂှ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဏီရ၊ ဆဂးဂှ် ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် အောန်စိုတ်ထေက်ကွေံရ။ ကောန်မန်တံ စိုပ်အာယုက် အဝဲမသုန်စှော်ပြၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဒှ်အဝဲဗျုထဴရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံဂှ် မၞိဟ်တြုံကီုမၞိဟ်ဗြဴကီု ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံကၠောန်ကေၚ်ကာအိုဿီု၊ ဟၟဲတာလျိုၚ်ရ၊ ၜိုန်စိုပ်အဝဲဏံကီုလေဝ် ဗျုဗၠးကမၠောန်-ဗျုဟွံဗၠးကမၠောန် နွံတဴၜါသာ်ပၠန်ရ၊ ဒဒှ်ရ ဗျုထဴကီုလေဝ် ယဝ်ထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံကၠောန် ကမၠောန်ကီုလေဝ် ကောန်ဇာတ်တံဟွံကဵုကၠောန်၊ အရာအိုဿီု ညးတံဟွံပါမ္ဂး စိုတ်ဟွံပြေ ဟိုတ်ဂှ်ရ '''ဂလာဗျုကၠောန်-မန်ဗျုဒေါန်''' ရဴသာ်ဝွံ ဒးမံက်ဂတဝ် ဒးတမ္ညဝ်ကေတ်အလိုက်ဍေံရ၊ ဣဏံဂှ်ဗျုဟွံဒးကၠောန် ညးလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ဗျုထဴကီုလေဝ် သွက်ဗုၚ်ဂၞဴဂှ် ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ မပ္တံတာန်ဗာ-န ခၟော် ဒကှော်ချာ လာ်ချာ ကမၠောန်သာသာဍာဍာ သဗ္ဗအိုဿီုဂှ် ဟွံပိုတ်သကုတ် ဒးဆက်ကၠောန်အာပၠန်ရ။ ဆဏံဟွံသေၚ်ဏီ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴဟွံရုဲ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဏံမ္ဂး ညးသၟတ်တံ နအလိုက်ဇကုကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ ကဵုဂ္ဇံဗၟံက်ဂတညးဂမၠိုၚ် ဟီုပရေၚ်ဓဝ်ဂလာန်ကျာ် သၚ်ရိုဟ်ညးသ္ကံရ၊ ကာလပရေၚ်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသ္ၚိ၊ ဟွံသေၚ်ကာလတ္ၚဲသဝ် ကောံညးသ္ကံမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ပရောအိုဿီုဂှ် လဴပူစညးသ္ကံလေဝ်နွံ၊ ဌာန်ရတ်ပိဂှ် ဒှ်ဒၞာဲမဇူဒီု သွက်ညးဗျုထဴတံရ၊ ဒှ်ဒၞာဲသွက်ဂွံဗၜိုဟ်ခန္ဓ၊ ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝနကဵုဓဝ်ကုသဵုဂှ် ဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးမဗျုထဴတံရဟွံသေၚ်ဟာ ဟိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်တံဂမၠိုၚ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ မပ္တံကဵုပၞာၚ်ပ္ကဴတံဂှ် ဗွဲမရှ်ေသှ်ေရပ်ကေတ်တုဲ ကွာ်တိုန်ဂဇံသဝ်ပူဇဴ ဇရေၚ်ကျာ်စေတဳ၊ ဇရေၚ်ဘုတ်ဘာ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓရ်သဳလဟွံသ္ကုတ်ရ၊ စိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓရ်ပၠန်လေဝ် ပြာပ်တိတ်အာဇရေၚ်ဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳပၟဝ်ဓရ်ဘာဝနာအိုတ်ရ။ လောန်အာနူဂှ် စိုပ်အဝဲအာယုက် တြဴဣသုန်သၞာံပြၚ်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုစုတ်တိဂှ် ဟီုဂးစဌာန်ဝေါဟာမၞိဟ် ဂလာန်ညးဇၞော်မန်တံ၊ ဟီုကၠုၚ်နွံမွဲသာ်ရ '''ဂၠဴဗျုကၠာတ်ချံက် မၞိဟ်ဗျုရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက်'''ရ အဝဲဏံဂှ် ဗျုထဴကြံၚ်က္ဍုဟ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံရ၊ အရာသဗ္ဗအိုသီုဂှ် ကဵုဝေၚ်ပါဲအိုတ်တုဲ ကွာ်တန်ကြန် အာကၠုၚ်ဟွံမာန် ဟိုတ်နူဇြဟတ်ဍိုန်လျစှ်ေတုဲ သွက်ဂွံချဳဒရာၚ်ဂှ် ဒးရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက် ဒးဗ္ဒာဲကဵုလေံဒုက်တ္ၚံက်အိုတ်ရ၊ အရာအိုဿီုဂှ် ညးတံဒှ်မိမနော်နာဲ ညးဍုၚ်ညးကွာန်တံရ ကၠောန်ကမၠောန်ကုသဵု ကဵုဒါန်မွဲမွဲမ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ညးတံတုဲ သ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ကလံပူဇဴညးဇၞော်တံဂှ်ဒှ်အခိြက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်မွဲ ဂကူဗွဲမပြဲရောၚ်။ သွက်ညးဗျုထဴတံ ဒးကၠောန်ဂှ်လေဝ် ဒှ်ကမၠောန်ဓရ်ကုသဵု ရန်တၟံကဵုပြံၚ်သၠာဲဘဝ နဓရ်ကုသဵုဂှ် ဂွံဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးတံတုဲ ဌာန်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ မၚ်မွဲဓရ်သဳလ ပၟဝ်ဘာဝနာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ကွာ်အာကၠုၚ်ဟွံမာန်မ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ခမဳသၚ်တံတုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်ဓရ်သဳလ ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိဇကုလၟိုန်သဳရဂှ် ဒှ်အခိုက်အဝဲဗျု ကောန်မန်တံ ပ္ဍဲလောကဏံရ။ ==ပွမစုတိ== သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံဝွံ ပွမ္ဒးချိုတ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု ဝေၚ်ပါဲဟွံဗၠးဗွဲစၟတ်ဨကန္တ စိုပ်ကာလမွဲတ္ၚဲမ္ဂး ဇၞော်ဍောတ်ဟွံရုဲ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်ဓမ္မတာ လောကဏံရ။ ။ ။ ကိစ္စပွမ္ဒးစုတ်တိဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ချိုတ်ရ၊ သတ္တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ညးမွဲကယျာန်ပါဲဟွံမာန် ၜိုန်ပညာစိုတ်သကီု ပိုန်ဒြပ်ဍိုက်ပေၚ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဂွံပတၠအာယုက် ဂလိုၚ်လဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်နကဵုယဲလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်အခိၚ်ကာလလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ဒၞာဲလဵုချိုတ်ရောဂှ် ဟွံတီလးလးရ၊ ချိုတ်နကဵုဟိုတ်သ္အာၚ်ဂှ် ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ချိုတ်ဟွံခိုဟ်၊ ချိုတ်ခိုဟ်ဂးလဝ်ၜါသာ်ရ၊ ဟိုတ်နူယဲပရိုက် မပ္တံယဲဂၞဴ၊ ယဲမြန်၊ ယဲကလေန်၊ ယဲတမြအ်၊ ယဲဂုဟ်၊ ယဲခါဲဒုတ်၊ ဂဂဵုတးပန်၊ ဒးကံလွဟ်၊ ဗၠိုက်ဍာ်၊ ဒတုံနူတၞံဆု၊ ဇြုံဒွံ၊ ကၠကိတ်ကမ်ပရိုက်၊ ကမ်ဗဒိုက်တံဂှ် တၞီလုက်ပ္ဍဲချိုတ်ဟွံခိုဟ်-ချိုတ်ပရေံပရေံရ။ ချိုတ်ဟိုတ်နူမပ္တံယဲဗျု၊ ဗျုမလံတုဲ ချိုတ်တံဂှ် ချိုတ်ဗွဲမခိုဟ်ရောၚ် ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်=== ဟိုတ်နူယဲမွဲမွဲသာ်တုဲ၊ ဂုဟ်တိုန် အလုံမွဲဇကုရ၊ ဂုဟ်မ္ဂးဂှ် ဟွံခိုဟ်၊ ကောန်မန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ယြဴညးမွဲ ချိုတ်နကဵုယဲဂုဟ်မ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ မဒးဖျေံကမ္မဌာန်ချိုန်ဂှ်ရ၊ ဇွဂှ် ကၠောန်ခိုၚ်ကဠာတုဲစုတ် သွက်ဂွံဂ္ညိဂ္ညာတ်ကျိုၚ်ကျဝ်ခိုၚ်ဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်သ္ဂးလဝ်တုဲ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ချိုတ်နကဵုယဲပရအ် ကေုာံချိုတ်ဟွံခိုဟ်သ္အာၚ်မွဲသာ် ဒဒှ်ရ ချိုတ်ဖတ်တ်လတ်တ် ချိုတ်နကဵုယဲဟွံခိုဟ် ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ အတိုၚ်ခိုက်ပြဝေဏဳမန်ဍာံဍာံမ္ဂး ကၠာကၞဳဟွံကတဴ မ္ဒးဖျေံကမ္မဌာန် နကဵုကပ်ရ။ သွက်ဂွံကၠောန်ကပ်ဂှ် ကေတ်ဒုန်ကရေက်၊ ဒ္စာံကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ၄-လ္ပုဟ်ၜတ်ကေတ်တုဲ၊ ကွဝ်ကဵုဇုက်ပန်တန်မ္ဂး ဒှ်ကပ်သွက်ဂွံဖျေံကမ္မဌာန် ချိုတ်ဟွံခိုဟ်ရ၊ ဇွဂှ် သ္တိက်လဝ်လ္တူသ္ကဝ်ဂၞဳတုဲ ခၟူဂိုၚ်ထောံကမ္မဌာန် နကဵုသ္ကဝ်ဂှ်ရ၊ ဇွခၟူလဝ်ကဵုသ္ကဝ်ဂှ် စွံလ္တူကပ်တုဲ ကလေၚ်ဂွဳနကဵုကပ်ဂှ်ပၠန်၊ ပြုပြေၚ်စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲမ္ဂး မုဟ်ဇုက်ကွဝ်လဝ်ကပ်ပန်တန်ဂှ် ဒးဒက်ပ္ဍဲဒုန် ဓလိၚ်ဇွမွဲတၞုၚ်ဂှ်ရ၊ ဒုန်ဂှ်ဗၞတ်ဒ္စာံဟတ်ဒှ်ရ၊ စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲ ဓလိၚ်ဖျေံဏာသုသာန်တေံ ဗွဲမပြဟ်ပြေဟ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွဒက်ကံချိုတ်=== ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ဟိုတ်နူကံအတိက်တေံပါကၠုၚ်တုဲ ဒက်ကံတုဲချိုတ် ယြဴမၞိဟ်မွဲ ဟိုတ်နူပရေၚ်ကေၚ်ကာ မွဲမွဲသာ်က္တဵုဒှ်တုဲ ထိၚ်ဒက်စိုတ်ဟွံမာန် ထုဲကြာန်ဓမာန်အာသာ်ဂှ်ရ၊ ဒက်ကံတုဲချိုတ် သဘဴဒက်ကံဏံဂှ် ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ ဒက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ဗဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဇြပ်ရာ်တာဲနွံဒၟံၚ် ဇရေၚ်ကွာန်သၟးဂၠိုၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလဇကုမွဲဓဝ် သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဒက်ကံပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်လေဝ်နွံ၊ ယဝ်တီဒဒှ်မၞိဟ်ဒက်ကံဂှ် ချိုတ်မ္ဂး ချိုန်ဂှ်ဟေၚ် မ္ဒးကုတ်ထပိုတ်ထောံဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ဍာံဟွံဂံၚ်ရေက်ဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ ညးလဵုဟွံဟီု ယဝ်ဂံၚ်ရေက်ဇုက်ဂှ်မ္ဂး ၜုတ်မြရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန် ဒဒှ်ရညးမဒက်ကံချိုတ်ဂှ် ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ထဝ်ဩန်မ္ဂး ညးမရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ပၠန်ရ၊ ဇွဏံလေဝ် ဒးဖျေံနကဵုကပ်ပၠန်ရ၊ ကာလစိုပ်သုသာန်တေံမ္ဂး ဒးတိုပ်လ္ပာ်ဒတူရ၊ ကာလတိုပ်ဇွဂှ် မုက်ဏာဒိုဟ်ဨသာန် သှ်ပလာဲကၠေံသော် ကဵုလောန်နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ်တုဲ ကဵုဇိက်ကဵုဂရး ထပှ်လတုန် ကာလဇိက်ဂှ် ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ် သာ်ဝွံ မၞိဟ်ဇိက်ဂှ် ကဵုဟီုတုဲဇိက် မူဟိုတ်မ္ဒးသ္ပသာ်ဏံရော-ဟီုမ္ဂး ယဝ်ဟွံစဳရေၚ်သာ်ဝွံ မိမကလောမသ-ထပှ်ဒတောဝ်လီုလာ်၊ ဒိုက်လေၚ် အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်ရဂှ် ညးတံပတှ်ေလဝ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲရ။ ဒက်ကံတုဲ ယဝ်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်မ္ဂး တၠသ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် ဟွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကဵုထောံဒါန် ကုသၚ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အာနိမန်က္ညနၚ် အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ကဵုဗှ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ မံၚ်လေဝ်နွံရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဒှ်ဂအာၚ်ခေက်မွဲရောၚ်၊ ကောန်မန်တံပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် ယြဴညးမွဲ ဒက်ကံချိုတ်အာပ္ဍဲကွာန်မ္ဂး ပ္တိတ်ဏာမ္ၚးကွာန် ဗၠးဂအာၚ်သုသာန်ညးတုဲ ခါဲကတိုၚ်ဇွဂှ် ဂတဏာဒိုဟ်အဂၞဲတုဲ တိုပ်ရ၊ ဇွဂှ်စံၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဗ္စသၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ကမၠောန်မၞိဟ်ချိုတ်အာ ကၠောန်လဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲတံဂှ် မိမကလောကောဒေံတံ ယဝ်ဆက်ကၠောန်အာမ္ဂး ဟွံခိုဟ်ကဵုမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ်ရ၊ လိၚ်ညးသ္အာၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်မ္ဂးဂွံမာန်ရ၊ ယဝ်မိမကလောကောဒေံတံ ဆက်ကၠောန်အာတုဲ ရပ်စပ်ဒးကပေါတ်တံဂှ်မ္ဂး အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်၊ ဒိုက်လေၚ်လီုလာ်အာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲနူကမၠောန်ဂှ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ်သီုဂဗ္ဘ=== မၞိဟ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံမာန်တုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ နကဵုဇြဟတ်မွဲမွဲတုဲ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ ဇွသီုဂဗ္ဘဂှ် ကောန်မန်တံ ပြုပြေၚ်တၟေၚ်တၟဟ် နူကဵုဇွသ္အာၚ်တံရ၊ မူသာ်ရောဟီုမ္ဂး သရာဲပခက် ညးမချိုတ်အာဏံဂှ် ကြံကြညိဟွံသေၚ်၊ ထေၚ်ခယျကေတ်တုဲ ဇွဂှ် ဒးဖျေံကဵုကပ်ရ၊ ကာလဖျေံကမ္မဌာန်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိဗြဴစုတိအာဂှ် တ္ၚိန်လဝ်မြဇြၚ်တုဲ ဒးအာဂတအိုတ်ရ၊ အာဂွံမွဲလစုတ် ဂတမုက်လ္ပာ်ကမ္မဌာန်တုဲ ဗျာံထ္ၜးဇြၚ်တုဲ ဆက်အာပၠန်၊ ဂွံမွဲချိုန်ခဏပၠန် အတိုၚ်မထ္ၜးဇြၚ်ဂှ် ဒးသ္ပပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဟွံဂွံကြံကြ ဂြိုဟ်စာဟွံမာန် ညံၚ်ဂွံဖေက်ရန်တၟံတုဲ ဒးတ္ၚိန်ဏာမြဇြၚ် ဒးဗျာံဗာ်အာရ၊ ကၠာဟွံဖျေံကမ္မဌာန်ဂှ်လေဝ် ခါဲလဝ်ကတိုၚ်ဂှ်ဟွံခိုဟ်၊ ကပေါတ်သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ်တံဂှ် ဒးကေတ်ဏာဖျဴ ကမ္မဌာန်ဂှ်ရ။ ကၠာဟွံတိုပ် ဟွံဂွံစံၚ်ဏီဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ မၞးကဵုအဲဩာဲဂစိုတ်ရောၚ်၊ ဆဒှ်ဂၞိန်ယာတ်ဗှ်ေ ပိုဲကေတ်နၚ်ဖအိုတ် လ္ပကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ကွာန် လ္ပဘပလညိ၊ ကောန်မၞးလေဝ် နွံကရောံဗှ်ေတုဲ လ္ပစဴအာတ်ညိ၊ သာ်ဝွံသ္ဂးတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်နူဗုၚ်ဇွလေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကာလဖျေံကမ္မဌာန်ဝွံ ကေတ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်တုဲ စွံသ္တိက်လဝ်သ္ကဲဇွမိဂှ်ရ၊ တုဲဟေၚ် တိုပ်စံၚ်ဂွံရ၊ ပ္ဍဲကဵုစွံတၞံဗြာတ်ဂှ် '''ကောန်ဗှ်ေ ဗှ်ေကေတ်ဏာညိ'''ဂှ် သ္ဒးဟီုရ၊ ယဝ်တိုပ်မ္ဂး တိုပ်တိကဵုပေၚ်ဗွဲမကၟောန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်ကတိုၚ်ဂှ် ဟွံသေၚ် လ္တူတိုပ်လဝ်ဇွဂှ် နကဵုခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ် စုန်ပ္တဴလဝ်ဗွဲမခိုၚ်တုဲ ဂြောပ်စုတ်ဇလ ကၞာၚ်ဆုလ္တူဂှ်ပၠန်ရ၊ သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ကြံကြဗွဲမလောန်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလမစဴဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ စိုပ်ပယျဵုလုပ်ကွာန်မ္ဂး ဗှ်ေဗက်စဴကၠုၚ်ဟွံဂွံရဂးတုဲ သက်သရက်တိ နကဵုမြဇၚ်ပိလန်ရ။ ယဝ်နွံပၟိက်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘ မမိက်ကဵုယဲဝေဒနာ ဟိုတ်မွဲမွဲ စုတိချိုတ်အာကီု၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံဂွံတုဲ ချိုတ်အာကီု၊ ဒးဖျေံဏာနကဵုကပ် သီုဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်သုသာန်တေံတုဲ အတိုၚ်ဟီုဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟီုတုဲတိုပ်ရ၊ ဂွးဗပေၚ်စုတ်တိပေၚ်ၚ် ကၟောန်န်တုဲ လ္တူဂှ် စံၚ်နကဵုပၟတ်ရ၊ ပၟတ်ဂှ်ဂဵုတိုန်တုဲ တးဖျေံထောံနူဂှ်ရ၊ ကဵုဒးတက်ခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ်၊ ကၞာၚ်ဆုဇလတံဂှ် ဂြောပ်စုတ်လ္တူဂှ်ပၠန်၊ ပဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ဒးစံၚ်တးဂှ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵု ထေဲကဵုမၞိဟ်ဗြဴမွဲမ္ဂး '''စံၚ်တး'''ဂှ် ဂိဓဇောတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ မၞိဟ်ဗြဴဟွံကၠိုဟ်တံဂှ် ဆအယာံမာတ်ဂိတုဲ မူဒှ်သာ်လဵု မူပွသာ်လဵု ညးလက် '''စံၚ်တး''' ဂှ်ရောဟွံတီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကာလတိုပ်ဇွ၊ ဟွံသေၚ်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘမ္ဂး ဟွံၜံက်ပါ်တိတ်ကောန်ၚာ် နူဗုၚ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်ၚာ်တုဲ စံၚ်တိုပ်လေဝ်နွံ၊ ဒဒှ်ရစုတ်တၞံဗြာတ်ဂှ် စွံစၞးကောန်ၚာ်တုဲဟေၚ်၊ ဒးစဳရေၚ်ရ။ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကာလကလေၚ်စဴကၠုၚ် နူသုသာန်တေံ ကလေၚ်ရံၚ်ဂတးမုက် လ္ပာ်ဗြဴဇကုဟွံဂွံဂှ်လေဝ် ညးတံကဵုသွဟ်ကီုရ၊ စဴကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိတုဲ သွက်ဂွံပၠေၚ်ကၠေံအန္တရာယ် ဒးတိတ်သ္ပခမဳ ဗၞတ်မံၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် စပ်ကဵုချိုတ်ဂကူဏံရ။ ။ ဗြဴချိုတ်သီုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ၜိုန်ရတိုပ်ကီုလေဝ် ဒးစံၚ်ကရိကၞာထောံညိတုဲ တးဖျေံထောံရ၊ ဒးစတ်ပ္တဴလဝ်ဓၜံက်ဒိုၚ်ဂှ် ဖေက်သရာဲတာဲဗြာဲတံ ဂၠံက်ကေတ်ဇွတုဲ စဵုဒၞာအန္တရာယ်ဂှ်ရောၚ်၊ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် နူညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံရ။ ။ မွဲသာ်ပၠန် ဂြာံဇလတံဂှ် ဖေက်ကၠဵုဂွးပလီုထောံ မဒှ်ရောၚ်ဂှ် ညးဇမၞော်တံ သ္ဂးလဝ်သာ်ဏံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ် ဂဂဵုတးပန်=== ယြဴပူဂဵူမွဲ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ချိုတ်အာမ္ဂး ပဍိုက်လ္တူကပ်တုဲ ဗလိုပ်ဖုံဂွံရ၊ ဒၞာဲချိုတ်ဂှ်ဟေၚ် ခါဲကတိုၚ်သၠုၚ်ဇကုတုဲ ဂတဏာမုက်ဇွဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ကၞေၚ်ကဵုသၠးဒၟံၚ် နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ် ပလာဲလဝ်သော်တုဲ တိုပ်ဂွံရ၊ လမာတ်တံဟွံသေၚ် ကလောတွဳဝါရတံ ဇိက်ကဵုဂရး လ္တူက္ဍိုပ်မၞိဟ်ဂှ် ထပှ်လတုန် သာ်ဝွံဒးဟီုအာ ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ်ရ၊ ယဝ်ဟွံပသာ်ဏံမ္ဂး ကလော ကောဒေံ မသ ထပှ်ဒတောဝ် အာယုက်ဂၠေံလေၚ်ဒိုက်တုဲ မိမဟွံဗၠးဒုဟ်ရ၊ ဗ္စသၚ်ကဵုသဳပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကဵုဒါန်သ္ၚုပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ဂွံရ။ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ဒၞာဲဂှ်ဟွံချိုတ် စိုပ်သ္ၚိတုဲချိုတ်မ္ဂး အာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်ဂွံရ၊ ကွဵု ဒစုန် ဂရးမြတံ ညးမတိုပ်ဂှ်ကေတ်ဂွံရ၊ တၠအမှုတံ ကေတ်ဟွံဂပ်ဝ်၊ ၚေက်ဂရးဂှ် မွဲတၞုၚ်ပဂွံ၊ ထပှ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ဒ္စိတ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ယဝ်ရဂဂဵုတးပန်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးတိုပ်ဒၞာဲဂှ်ရ၊ တိုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် အခိုက်ကၞာဟၟဲတုဲ စုတ်ကဵုကပ် မ္ဒးအာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်တေံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွကောန်ၚာ်=== ယြဴညးမွဲ ပပ္တတံနူသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဒဵုပွိုၚ်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဂှ် ဒှ်အဝဲကောန်ၚာ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ၚာ်မွဲစုတိအာာမ္ဂး ကောန်မန်တံစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ဟွံတုပ်ကဵုညးအဝဲဇၞော်တံရ၊ ဇွကောန်ၚာ်စံၚ်ဟွံဂွံ ဗှ်ဓဝ်နာဝထပှ်ဟွံဂွံ၊ ဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်သ္ပဒးသာ်ဏံမ္ဂး တၠသ္ၚိလီုလာ် အာယုက်ဂၠေံ ဍုၚ်ကွာန်ကလိုက်ကမဵု ယဲဘဲဂၠိုၚ်၊ ကလော် ဘုတ် ပြိုတ်ထတ်ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ။ ဇွကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွဳနကဵုဂၠိက်ယာတ်တုဲ ယိုက်ထ္ၜဏာ မိန်ဏာဂွံရ၊ ကောန်ၚာ်ချိုတ်အာဂှ် ဇၞော်မံၚ်ညိမ္ဂး မၞိဟ်မွဲဓဝ် ယိုက်ဏာဟွံမာန်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခရေၚ် ဓလိၚ်ပ္တိတ်ဏာသုသာန်ဂွံရ၊ ကာလဓလိၚ်ဏာဂှ် သ္ၚုဒမျိုၚ် ကဵုဒါန်ဂွံရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ပ္ဍဲဇြပ် ပ္ဍဲဘာ ပပိုန်ဂစိုတ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ဏာဂွံရ။ ===ဗီုသ္ပကုသဵုဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာကဵု မၞိဟ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်တံဂမၠိုၚ် ကဵုကောန်ၚာ်=== သွက်မၞိဟ်ချိုတ်ပရေံ မပ္တံကဵုယဲပရအ် ယဲမြန် ယဲဂအအ် ဂၞဴအာတံဂှ် ဟွံသ္ပကုသဵုရ၊ ချိုတ်ပရေံမ္ဂးဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အတိုၚ်ညးတံစၟတ်သမ္တီ စှ်ေစိုတ်ချိုတ်ပရေံဂှ်၊ ကာလပလံၚ်ဏာဇွ ကမ္မဌာန်တေံ ဒးစုတ်ဏာကပေါတ်ပ္ဍဲနမွဲ မပ္တံသ္ၚု ၜဵု ခရံက် ကၠေၚ် မြေက် လသိုဏ် စဳရေၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး အပေါတ်ဂှ် ကဵုဒါန်ဘာဓဝါဲဂှ်ရ၊ ဣဝွံ ညးကော်ခဴစ ဒါန်ဇြဟာန်ဒမျိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပြံၚ်သၠာဲဂိတုၜက်သၞာံတုဲ ဖာပ်သၚ် ပကာကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ၊ သွက်ညးဒက်ကံတုဲ ချိုတ်ဂှ် ညးဟွံပ္တုဲကာကုသဵုသ္ဂးလဝ်ရ၊ ပ္တုဲကာကုသဵုဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိ ရန်ကဵုသွက်ညးမစုတိအာ သီုကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဟွံသ္ပပၠန်၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး လောန်အာထပှ်တ္ၚဲ မွဲဂိတု မွဲသၞာံကဵုဒှ်ပ္တုဲမာန်၊ ကာလဖာပ်ဗ္စသၚ်ဂှ် ယဝ်ဟွံၜက်သၞာံမ္ဂး မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲဇြပ် ဘာ ရုၚ်ဒါန်ရောၚ်၊ ၜက်အာသၞာံတုဲမ္ဂး ကဵုဒါန်ပ္တုဲကုသဵုပ္ဍဲသ္ၚိဂွံရ။ သွက်ကောန်ၚာ် မစုတိကလိလောန်အာဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ဇြပ် ဘာတံဟေၚ် ကောန်မန်တံ ပ္တုဲကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံ၊ ပ္တုဲကုသဵု ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ဂှ်ဟွံဂွံ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်ဂှ် လံၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန် ကဵုကုခမဳသၚ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူချိုတ်ဟွံခိုဟ်ဂှ်ရ ဟွံက္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်ဇရေၚ်သ္ၚိရ၊ လ္ၚဵုယးဂှ် လ္ၚဵုပေၚ်ထပှ် ညးတံလံၚ်ဗဗေၚ်ရ၊ ကပေါတ်လံၚ်တံဂှ် ပုၚ် ပုၚ်ခ္ဍေက်၊ စုတ်ကဵုခဝ်၊ ပလေၚ်ခၟိုန်ကဵုသတ်ဗြဴ၊ ကွာၚ်ထကဵုဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တံဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် လံၚ်အခိၚ်စဴပိဏ္ဍပါတ်လေဝ်နွံရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵု ဗလးကျာ်မ္ဂး၊ ၜက်သၞာံဂါံဗြဲတုဲဟေၚ် ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဗီုညးတံပြုပြေၚ်တုန် သိုၚ်ကၞာထးဗ္ဒာဲသ္ၚိတုဲ ဗၟံက်ကၞာထးဂှ် သိုၚ်လဝ်စၚ် သွက်ဂွံစွံကျာ်ဗလးဂှ်ရ၊ ကျာ်ဂှ်ပ္တိုန်သ္ၚိဟွံဂွံ၊ ခမဳသၚ်လေဝ်တုပ်နဲသာ်ဂှ်ရ၊ နူဂယး ကၠာဟွံဂွံက္ညဖျဴနၚ်သၚ်ဂှ် ဒးပ္တိတ်နၚ်ကျာ်ကၠာရ၊ ကျာ်ပဋိမာရုပ်မွဲဇကု၊ ကျာ်ဒကောဝ်သၟတ်မွဲဇကု၊ သ္ၚုမွဲထၟာဲဍောတ်၊ ဗဗေၚ်ကျာ်ဍောတ်တ်မွဲမ၊ သၠုယ်ဒ္စာံဂတှ်ေ၊ တၞးဇြဲထဝ် (ဇြဲအရိုၚ်လေဝ်ဂး) ထပှ်တၞး ချောဲဒဇိပ်ထပှ်စန်၊ မွဲစန်ထပှ်တၞုၚ်၊ ပုၚ်ပၟန်သာဲမွဲဗဗေၚ်ဍောတ်၊ ဇၞောဝ်အလာံဂၠိၚ်ၚ်ပန်ဇၞောဝ်၊ ပြေၚ်လဝ်တုဲ၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးယဵုပ္တိတ်နၚ်ဘာရ၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ် ပ္ဍေန်လဝ်ပ္ဍဲထၟာဲသ္ၚုဂှ်ရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ခမဳသၚ်တံဖ္ဍောတ်ဂါထာ၊ ထောံကယျောၚ်ကျာ် (ဗလးကျာ်လေဝ်ဟီု)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကျာ်တြဲ ထေဝ်ထးပ္ဍဲဇရေၚ်ကြုၚ် နေရဉ္ဇရာဂှ်တုဲ-ထောံကယျောၚ်ကျာ်၊ ဗလးကျာ်အိုတ်ရ၊ ကိစ္စဗလးကျာ်ဂှ်တုဲဟေၚ် ခမဳသၚ်တံ ဂွံစဴကဵုပိုန်ပ္ဍဲကၞာထး စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်ကုသဵု သွက်ညးမချိုတ်အာတေံရ။ ===ချိုတ်ဍိုက်=== ချိုတ်ဍိုက်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ဗ္တံတ္ၚဲဟွံဟီု၊ ညးမွဲရောဟွံတီ ယြဴညးမွဲချိုတ်အာမ္ဂး ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ် ချိုတ်ဍိက်ရ၊ ယြဴညးယဲမွဲ ယဲက္ဍၚ်တိုန်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံဒှ်သာ်ဂှ်ရ မ္ဒးမၚ်ဒၟံၚ်သီုဗ္တံတ္ၚဲ ညံၚ်ဂွံတီဒဒှ်ရ မၞိဟ်ယဲဂှ် အိုတ်အာလမျီု သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ယဝ်ချိုတ်ဍိုက်အာမ္ဂး ညးတံဟွံမံၚ်ကဵုထောံဒါန် ကုဘာလကျာ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ကော်စဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်ပၠန်၊ ညးလ္ၚဵုတံ ယဝ်တီဒၟံၚ်ဒဒှ်ရ ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်မ္ဂး ဟွံရာန်၊ ဟွံသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ညးလ္ၚဵုပၠန် လံလအာသၞာံဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဝွံ ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် နိမန်က္ညနၚ်သၚ်တံ ကဵုဗှ်မ္ၚဵု ဖ္ဍောတ်ကမ္မဝါတ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ။ ===ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိယဝ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမၞိဟ်မွဲမ္ဂး=== ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိ၊ ယဝ်မၞိဟ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမွဲတုဲ ကာလဖျေံကမ္မဌာန် ညးမချိုတ်ကြဴဂှ် မ္ဒးဖျေံကၠာအာဂတရ၊ ညးမချိုတ်ကၠာဂှ် မ္ဒးဖျေံကြဴ အာလက်ကရဴရ။ ===အခိုက်ဒးပါဲသ္အာၚ်မွဲသာ်=== ယဝ်နွံပၟိက် သၟိက်ဂွံပ္တိတ်ဏာ ကမ္မဌာန်မွဲ ဇရေၚ်သုသာန်တေံ နကဵုဂၠုၚ်မ္ဂး ဂၠုၚ်ဖ္ဍိုက်လဝ်ကမ္မဌာန်ဂှ် မ္ဒးဒုန်လုပ်ကၠုၚ် လ္ပာ်သၞေဝ်ဂၠုၚ်ရ၊ လုပ်ကၠုၚ် နကဵုက္ဍိုပ်ဗီုအခိုက်တွဵု တွဵုဂှ်ဟွံဂွံရ၊ ကမ္မဌာန်ညးမစုတိ မ္ၚးဍုၚ်မ္ၚးကွာန်တံဂှ်လေဝ် ပၠောပ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဟွံဂွံဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေမ်မွဲဂကူကီု၊ စုတိိအာမ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကွာန်လေဝ် ကလေၚ်ပ္တိုန်ကမ္မဌာန်လ္တူသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဗီုဏံမ္ဂး ခေက်ကဵုဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်။ ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ညးမစုတိနယဲခိုဟ်ဟ်=== ကောန်မန်တံ ယဝ်စုတိကလိလောန်အာ နကဵုယဲခိုဟ်ဟ်မ္ဂး ကမ္မဌာန်ဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲတုဲ စွံလဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်ကေတ်ဇံၚ်ဇၞးမွဲတုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ဇွ လ္တူဇံၚ်ဇၞးဂှ်ရ၊ (က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်လေဝ်ကော်) ဗွဲပညပ်အပါဲပန်ဘုံ၊ သုဂတိထပှ်ဘုံ၊ ရူပစှ်တြဴဘုံ၊ အရူပပန်ဘုံ၊ မတွံဂး ပိစှော်မွဲဘုံဂှ် သ္ဂောံဇၞးဗၠးၜးတိတ် နူပိစှော်မွဲဘုံဂှ်တုဲ ဇံၚ်ပ္တိုန် စွံဇွမွဲချိုန်ခဏဂှ် ဇံၚ်ဇၞးမကော်စရောၚ်။ ===ဇံၚ်ဇၞး=== သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးကေတ်ဒယိုၚ်တြဴတၞုၚ်ရ၊ ဇံၚ်ဇၞးဝွံ နွံဇမၠိၚ် သၠုၚ်ဒ္စိတ်မိဟ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ပန်လ္ပုဟ်၊ အနာံမွဲဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်၊ ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးဒက်ခၞံပ္တိုန်ပန်ထပ်ရ၊ ဒုန်ကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ပန်လ္ပုဟ်ဂှ် စွံသၟဝ်သ္ကဲၜါလ္ပာ်တုဲ၊ လ္တူကၞောတ်လ္ပာ်က္ဍိုပ်ဂှ် ဒုန်ဇမၠေံ(ဂၠေံ)မွဲဟတ်ပန်လ္ပုဟ် မွဲတၞုၚ်၊ လ္တူကၞောတ်ဒုန်လ္ပာ်ဇိုၚ်ၜါ သၟဝ်ဂှ် ဒုန်ဂၠေံမွဲတၞုၚ် စွံလဝ်လ္တူတုဲ ဒက်လတ်ကဵုချာ ပ္ဍဲပန်ဒကဴရ၊ ပွမကၠောန်သာ်ဝွံ ဂွံဇံၚ်မွဲထပ်ရ၊ နဲဂှ်ရ ဒက်ဂဇံက်စွံဇံၚ်ပန်ထပ်တုဲ၊ လ္တူအိုတ်ဂှ် လးစုတ်ဒုန်ကရေက်ရ၊ (လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ် ဒ္စာံကရေက်၊ ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံဒ္စာံကရေက် လ္ၚဵုဂှ်လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ်(၇)ကရေက် ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံ(၃)ကရေက်လေဝ်နွံကီုဂှ်ရ (၇×၃)ထ္ၜးလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒကဴဇံၚ်ပန်ဂှ် ဒက်စွံဒယိုၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ ပ္ဍဲအဒေါဝ်ဂၞိၚ်ဇံၚ်ဂှ် ဒက်စွံၜါတၞုၚ်၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ် လ္ပာ်ဏံမွဲတၞုၚ်ရ၊ လ္တူကၞောတ်ဒယိုၚ် ဒက်ဒုန်ကရေက်ဂေတ်ကၠောံတုဲ၊ ဒးကၟဳဖ္ဍာန်ယာတ်ပိက်ရ၊ ယဝ်ယာတ်ဟၟဲမ္ဂး စက္ခောဗုဗု ဒးကၟဳဖ္ဍာန်စုတ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်ဒေသလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၟဳဖ္ဍာန်စုတ် နကဵုဒုန်ကရေက်ကြဳကြဳ၊ ၜါစှော်ကရေက်လေဝ်နွံရ၊ ဒယိုၚ်ကဵုသၠဖ္ဍာန်တံဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်လဝ် နကဵုပ္ကဴစက္ခောဇၞောဝ်က္ဍိုၚ်တံရ၊ ကၠောန်လဝ်ဇံၚ်ဇၞးတံဂှ်လေဝ် နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်တုဲ နွံကဵုဓဝ်ဗွဲမဗ္စာရဏာရ။ ပ္ဍဲဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ===ဗီုပြုပြေၚ်ဇွ သွက်ဂွံစွံလတူဇံၚ်ဇၞး=== ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် စွံပ္ဍဲသ္ၚိၜက်ဗ္တံတ္ၚဲ=== ===ဗီုဖျေံကမ္မဌာန်=== ===အစဳအရေၚ်မပ္တံဗီုယိုက်ကမ္မဌာန်ကဵုပုၚ်သၟူ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်တိုပ်ကမ္မဌာန်ဇွ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်စံၚ်ဇွဂြဇုတ်=== ===ဗီုကၠောန်ဒလာၚ်=== ===ဗီုသ္ပကုသဵုစရိုဟ်ဍာ်ဗလးကျာ်=== ==ဂလာန်ကာလထေရ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်သၟာန်သွဟ်== * ဂလာန်ကံက်ပ္တိတ်နူသၠပတ်ကာလထေရ် '''နမောတဿ ဘဂတတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ'''။ ဨဝံဝစဏံ ဣဒံ သုတ္တံ၊ ===ကျောဝ်ရံၚ်ဇွကမ္မဌာန်=== ===ဟိုတ်မ္ဒးကေတ်ဍာ်ဂမ္တဴ=== ===က္ဍိုပ်ဖဴပိမ=== ===ထမာဲပ္ဍုန်လတူက္ဍိုပ်ဖဴ=== ===တောဝ်မဒက်ဇိုၚ်တဲ=== ===ဒုန်စရေက်ဇမၠိၚ်ဇွ=== ===ဇံၚ်နး=== ===တောံပုၚ်ဖျီုပုၚ်=== ===ပွမဟွံကဵုပ္တိတ်ဇွဂၠံၚ်တြၚ်=== ===ဇိုၚ်မဏာကၠာ=== ===ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ဟီုကဵုဇွ=== ===ယာတ်ဂရောပ်ဇွ ပကဵုဗိုတ်စရုၚ်ပိဝါ=== ===ထရက်ကၠေံတရဴ=== ===ဟွံကဵုကလေၚ်ရံၚ်လက်ကရဴ ကဵုရံၚ်မံၚ်ဒၚောဝ်=== ===ဗဂေတ်ကၠေံကမ္မဌာန်=== ===ကေတ်ဏာဍာ်သတ်ဗြဴ=== ===ဩန်ထဝ်စုတ်ပ္ဍဲပါၚ်=== ===စုတ်ကၟဵုပ္ဍဲပါၚ်=== ===ဗကပ်ကၠေံလဗံက်ဒိုၚ်လၚ်=== ==နိဿဲ== ကၠုၚ်နူလိက်အုပ် (အခိုက်ကၞာမန်) နူကမ္မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ [https://drive.google.com/file/d/1WddIBb6u7tAiS3o7RPQWGImsla4d2YEx/view?usp=sharing pdf-အခိုက်ကၞာမန်] {{DEFAULTSORT:အခိုက်ကၞာမန်}} bbymx0qk3xmj1ot4fm5x28u1yeqguag 34368 34367 2022-08-26T14:06:56Z သ္ဍိုက်ဆာန်မန် 2569 /* ဇံၚ်ဇၞး */ wikitext text/x-wiki ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ် လိခ်အုပ်မၞုံယၟု (အခိုက်ကၞာမန်) သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉−သၞာံ၊ ဂိတုဘတ်။ =ဂလာန်တၚ်ဂုဏ်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ လိခ်အုပ် အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ တက်ပတိတ်တုဲ တရးဏာနကဵုတွဵုရးမန်−ရးဗၟာဂွံမာန်အာ ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်လေဝ် ဟီုဂးစဂွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် သွက်ဂကောံကမ်မတဳလိခ်ပတ်ေယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵုကီု ဟီုဂးစဂွံရ။ ကမၠောန်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယောန်သၞာၚ်မန်ရ၊ ပ္ဍဲကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပါ်စွံလဝ် ဆာပ်ကမ်မတဳ (ဂကောံဍောတ်) ပိရ။ မုခ်ဂၞန်မွဲ− ၊ သွက်ဂွံဗ္တောန်လိခ်ပတ်၊ သွက်ဂွံတက်ပတိတ်လိခ်ဗွဟ်မန်၊ လိခ်ပတ်မန်တံဂှ်၊ ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ရ။ မုခ်ဂၞန်ၜါ− သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်လှ်ေဒယှ်ေတံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳအနုသုခုမရ။ မုခ်ဂၞန်ပိ− သွက်ဂွံဗက်စ အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ သွက်ဂွံဗၟံက်ဂတဝ်တိုန် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ ပွမဟီုအရေဝ်ဝေါဟာမန်၊ ဗွိုက်လ္တက်မန်တံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်စွံလဝ်ပိဂကောံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဒှ် လိခ်မူ−လိက်အုပ် အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳအခိုက်ကၞာဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်သက္ကရာဇ် အၚ်္ဂလိက် ၁၉၇၃−တေံ၊ နူကမ်မတဳဇၞော်ဏံ အာတ်ဏာလိခ်ပတ်မူလ ပ္ဍဲဌာန်အ္စာကဝိမန်တံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဗွဲမစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တေံ အ္စာကဝိတံချူပလံၚ်နၚ်လိခ်တမ်ဂှ်ရ၊ ဂွံလိခ်တမ်တံဂှ်တုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာဂှ် စဳရေၚ်ပ္ကောံတုဲ ဗှ်အိုတ်ရ။ ဒၞာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ်ဒါန်တုဲ ဒၞာဲဟွံမွဲတံဂှ် အာသၟာန်သၟုက်ဋ္ဌာန်တၠဂုဏ်အ္စာတၠဳပိုန်တံလေဝ်ကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော် ညးမတဳပရောပရာအခိုက်ကၞာပြဝေဏဳဂကူမန်တံအိုတ်ရ။ တုဲအိုတ်မ္ဂး နူဆာပ်ကမ်မတဳဏဳ စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ တက်ပတိတ်နကဵုလိခ်သၠုပၠုယ်ရ။ လိခ်သၠပၠုယ်နကဵုတဲဂှ် ပလံၚ်ဏာဋ္ဌာန်အ္စာချူလိခ်မူလ အ္စာကဝိတံကီု၊ ဋ္ဌာန်တၠဳပိုန်သၚ်ခမဳတံကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော်တံကီုရ၊ သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ် သွက်ဟွံမှာရဴ ဟၟဲသက်က်ဂှ် ရန်တၟံကေတ်ရ။ ညးတံရံၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ ပလံၚ်နၚ်ဋ္ဌာန်ကမ်မတဳပိုဲပၠန်ရ။ နကဵုလိခ်မူစၟဳစၟတ်ထပ်ကဵုထပ် ရုဲစှ်တုဲ ကၠောန်ဇန်ချူကှ်ေပၠန်ရ၊ နနဲဝွံ ဍိုက်ပေၚ်ကီုခယကေတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်နကဵုစက်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညးတၠအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။ နူတွဵုရးဍုၚ်မန် ညးတံစၟဳစၟတ်အခိၚ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ ညးတၠအလဵုအသဳဍုၚ်လ္ဂုၚ်စၟဳစၟတ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ နကဵုကမ်မတဳဏံသြန်ဟွံဍိုက်ပေၚ်လေဝ်ကီု လံဒၟံၚ်စဵုကဵုအခိၚ်ဏံရ၊ လိခ်အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပတိတ်ဇြဟတ်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကီုရ၊ ဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံစှ်ေလဝ်စိုတ်ဏီတုဲ၊ ဟွံဍိုက်ပေၚ်− ဟွံရုမ်ဂပ်ဟွံမှာရဴဏီဂှ် နကဵုကမ်မတဳဏံ ဒုၚ်လဝ်တဲရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ကၞာ ပြေဝေဏဳပိုဲမန် သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ်အာ ဗွဲဂတတေံဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဝွံ ဒၞာဲမှာရဴဒၞာဲဟွံဍိုက်ပေၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ ကဵုနၚ်ကသပ်ဂၞန်ဗွဲမပြဟ်ညိဂှ် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ ကောန်ဂကမန် အ္စာဗှ်လိခ်တံ စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ နကဵုအလန်ဒုတိယ တတိယပ္တိတ်မ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်အာမာန်ရောၚ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ရ။ ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် နကဵုနိဂီု သွက်လိခ်အုပ်ဝွံ ဂွံတိတ်အာမာန်ဂှ် ပပ္တံနူကဵုကောန်ဂကောံ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ်ကီု အ္စာကဝိညးမချူလိခ်တမ်လေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုကသပ်ဂၞန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဳပိုန်သၚ် ခမဳလေဝ်ကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တံလေဝ်ကီု၊ သွက်ဂွံတက်လိခ်ဝွံ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်ကမၠောန်လေဝ်ကီု၊ ညးမဇန်လိခ် ညးမတက်လိခ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးအလဵုအသဳတံလေဝ်ကီု၊ စၞးကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဏံ အဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု တၚ်ဏာဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။ '''(နာဲမိုၚ်တဝ်)−−−ညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =ဥယျောဇဉ်= ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒှ်ဟွံမံၚ်မ္ဒးယိုက်ဂၠၚ်ဏာ ကဵုအဓိကတာလျိုၚ်ဂှ် ကောန်မန် ပွမလေပ်လိခ်မန်၊ အရေဝ်မန်ကီု ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ကီု၊ အစေန်အဆက် အနုသုခုမမန်တံ ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ မြိမြန်မၚ်မွဲအာဂှ်ကီု၊ သ္ပတိုၚ်တမ်ဒေါဝ်တုဲ မ္ဒးပံက်ဗဒှ်လဝ် ဂကောံဏံရောၚ်မဒှ်ရ ။ ပဟိုတ်တာလျိုၚ်နွံသာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံမြိမြန်ကလုတ်ပ္တိုန် ဗပေၚ်ကဵုမာန်ဂှ် ဟွံသ္ဂုတ်ကဵုပကီုလွဳဟေၚ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံအခိၚ် အခေါၚ်အဝဵုတံဂှ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳဆာဲမံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ရန်တၟံလဝ်ပိသာ် ဗွဲလ္တူတေံဝွံရ၊ တန်ဗ္တောန်လိခ်ပတ် အရေဝ်၊ တန်ဗ္တောန် ယေန်သၞာၚ် အစေန်အဆက် အနုသုခုမတံ ချေံဗ္တောန်ကဵုတုဲ၊ မွဲအဆက်ဓဝ်ဟေၚ်၊ သွက်ဂွံသီဒက်စဵုဒၞာမၚ်မွဲအာ အခိုက်ကၞာမန်တံကီု၊ သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတဂမၠိုၚ်၊ သ္ဂောံနိဿဲလ္ၚတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာမာန်ဂှ် လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မ္ဒးပကီုလွဳဗၟံက်ပ္တိတ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲမဗၟံက်ပ္တိတ် ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံလေဝ် ပဟိုတ်ကဵုမန်တၠပညာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးအာယုက်ဇၞော်မန်၊ မိမနော်နာဲတံ ကဵုအရီုအဗၚ် ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဟေၚ်၊ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် ပတန်စၟတ် သ္ပသမ္တီလဝ်တုဲဒှ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုပျးကဵုရ ။ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ပွံမကၠောန်ထေက် ဟွံယောၚ်ဗွဲစၟတ် မ္ဒးကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုတာလျိုၚ်ပိသာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပကောံပ္တိတ်ဏာ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်မာန်ဂှ် မိပ်ဂြိုၚ်ဂွံဇြဟတ် အိုဟ်တၟိုဟ်ဇြုၚ်ကေဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ- အလုံကောန်ဂကူမန် အခိုက်ကၞာမန်ဂမၠိုၚ် တၠုၚ်လအာ ညံၚ်ဟဂွံလီုအာဂှ် ပွမသီဒက်မၚ်မွဲအာတုဲ ကောန်ဂကူမန်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံညးဂမၠိုၚ် သဂွံကဵုဍုက်ကေဝ် သ္ဍိုက်မၠိုက်ရၚ်သ္ကံအိုတ်ညိ သာ်ဝွံ ရာဒၞာဏာရောၚ် ။ '''နာဲယဳသိုၚ်(ဥက္ကဌ)ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။''' =ဂလာန်ဗကန်= အခိုက်ကၞာမ္ဂးဂှ် မဒှ်စဳဏောန် ကောန်ဂကူမွဲမွဲ သွက်သ္ဂောံတန်တဴအာ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ၊ စဵုကဵုကဝ်တူတေံရောၚ်။ ညးတၠပညာအစာတၠမန်ပိုဲ နူတမၠာအဆက်ဆက်တေံ၊ မဒၠောံဗ္တောန်၊ မစွံပတန်လဝ်ကဵု ဂလာန်တၚ်နၚ်တံဂှ် အခိုက်လဵုဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဒး၊ ဗီုလဵုဂွံဝေၚ်ပါဲဒး၊ နဲလဵုဂွံမၚ်မွဲအာ ဂကူဇကု အဆက်ကောန်အဆက်စဴဒး၊ ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ်။ တီဒဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမၞုံတဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ'''အခိုက်ကၞာ'''ဂကူပိုဲမန်ဝွံ သ္ဒးပ္တိုန်လဝ် အက္ခဝ်လ္တူလိခ်ပတ်ထေက်ရောၚ် အဲစှ်ေစိုတ်ရ။ လောန်ကၠုၚ်အခိၚ်ၜိုတ်ပန်သၞာံတေံ၊ အဲဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ၊ ဒဒှ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ် ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊" ဏံ ကၠေံစိုတ်ပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်၊ တံလိက် "အခိုက်ကၞာမန်" သွက်ဂွံတက်တြးပ္တိတ်လိက်အုပ်၊ သီုမတာပ်ခေတ်၊ နကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ်၊ အဲအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်၊ အဵုဇိုတ်တဴပ္ဍဲဂၠံစိုတ်အဲ မလောန်ရ။ သ္ဂောံညာတ်ကေတ် "လိက်အခိုက်ကၞာမန်" တက်ပ္တိတ်တုဲ ဒှ်အာပၠန်ဂှ် ၊ တၚ်လေဝ်, တၚ်ဂုန်ကဵု "ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်အိုတ်တဲရ။ ထိုၚ်လေဝ်, ထိုၚ်သးကမ်မတဳ, ကွေံကွေံရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ရံၚ်သ္ၚေဝ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ဂကူညးမဂတာပ်ခေတ်တံဂှ် ညးတံဒ္ဂေတ်ဗက်၊ ထိၚ်ဒက်လဝ်အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳညးတံဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက် ဗွဲမဗိုန်ဗတ်ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံဆဵုာတ်ကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာညးတံ ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်၊ အခိုက်ကၞာညးတၞဟ်သ္အာၚ် ညံၚ်ဟဂွံထပါ်လုပ်ပြံက်ယျတ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်−အကြာအခိုက်ကၞာဂကူညးတံဂှ် ညးတံပသတိ၊ စဵုဒၞာ၊ ဆဵုဒဝ်၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်တဴအိုတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်စာ်အိုတ်ကၠေံဗ္ဒန်အာမ္ဂး ဂကူညးတံလေဝ် ဟွံဆောတ်သ္ဒးကၠေံဗ္ဒန်အာရောၚ်ဂှ် ညးတံချပ်ဗ္စာ ဂြၚ်တီကေတ်လဝ်နကဵုညာဏ်ပညာနူဇမ္ၚောဲရ၊ ဂကူညးတံညံၚ်ဂွံတန်တဴ ညံၚ်ဟဂွံကၠိုက်ကၠာဲမှာဲမှာကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးတံသ္ပဂရုအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူညးတံ သၟတ်မွဲမွဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိမ္ဂး ပပ္တံနူဂှ်တုဲ ညးတံခုတ်ယၟုနကဵုဘာသာညးတံ ပ္တိတ်စရာဲၜခၟနကဵုဘာသာညးတံ၊ ဂစာန်ဗ္တောန်ကဵုအရေဝ်ဘာသာညးတံ၊ ကဵုဒဂီုဒ္ဂေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုအခိုက်ကၞာညးတံ၊ ပၠောပ်ဇာတ်ဂကူညးတံဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ညးတံဟွံသာသ္ပံ ဟွံပၠံအခိၚ်လ္တူကောန်ဇာတ်ညးတံရ။ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် အတိုၚ်နနဲချူထ္ၜးပံက်ထ္ၜးလဝ်တၚ်ဏှ်ဗွဲလ္တူတေံ ညးမဒ္ဂေတ်ဗက်ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်အခိုက်ကၞာတံဂှ် မၞုံတဴကီုရ၊ ဆဂး အသိၚ်ဇြဟတ်အောန်တဴဒၟံၚ်ဏီဂှ် ပသတိအိုတ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်ရ။ မူဟိုတ်သ္ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ရော, ဒတောဝ်တၞောဝ်ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး မိမဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူသာဲစ္ဍးကၠုၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာဂကူဇကု ခရာသၞာံအခါဗွဲမလံလဂှ်ကီု၊ ဟွံတီၚုဟ်မး ဟွံတီဗီုနဲဂွံတၚ်ယၟုကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ဟွံတီကဆံၚ်ဇကုတုဲ အရေဝ်ဇကုဟွံဗ္တောန်ကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကုတဴဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ကြက်သက်သဳသာဓကဍေံရ။ ဂလာန်လ္တူတေံအဲမချူလဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဒုဟ်လ္တူဂကူပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵုဂလာန်ညးတမၠာ အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ ဍိုန်လျ၊ သဝ်စှ်ေ၊ ကၠေံခၞၚ်ကၠုၚ်ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ဒုဟ်ဍေံဟေၚ် သ္ဒးဟီုဂးသာ်ဝွံရောၚ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်ညးတမၠာတံမစွံပတန်လဝ် "ဖျေံမ္ဂးကျေဝ်၊ ပလေဝ်မ္ဂးဒှ်" ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပတိုန်ထေက်အိုတ်ရ။ လၟုဟ်ဟေၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဂှ် နူ"'''ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်'''" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ကေတ်တာလျိုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဖျုၚ်ဗလးကၠေံယဲမတွံဂး− ဂကူဘာသာ၊ မကၠိုက်ကၠာဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်ကၠက်အိုတ်အာဂှ် နကဵုရဥုဲ "'''လိက်အခိုက်ကၞာမန်'''"ဝွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမန်ဍာံ ထာန်ဒေသလဵုမံၚ်မံၚ်၊ ညးဒိုက်ညးလွေဟ်၊ သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳတံဟွံရုဲ၊ သီုခရှ်သၚ်တံကီု ညးမွဲမွဲအုပ် ဩဝ်.....ထေက်ကဵုသ္ဒးကဵုဇြဟတ် ရာန်ဗှ်လ္ၚတ်လဝ်ထေက်အိုတ်ရောၚ်၊ ဓဝ်မေတ္တာဂတတုဲ အဲဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာအလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵုမ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန်သီုဖ္အိုတ်ရအဴ။ '''အခိုက်ကၞာမန်သ္ဒးမံက်ဂတဝ်တိုန်ရောၚ်၊ ('''နာဲလူဖေဝေန်''') သၟိၚ်ဗယု ဝန်မစၞောန်ထ္ၜးကမၠောန်သုတေသနတြေံတြဟ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =နိဒါန်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ−ကၠာဟွံဟီုပရောလိခ်အခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်လိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ဝွံ၊ ဟီုထ္ၜးညိညရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၂)တေံ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံမွဲခုတ်လဝ်ယၟု "ဂကောံလိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်" ဂးတုဲ၊ ရန်တၟံလဝ်သွက်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် မတ်ဂွံယးတၟး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန်ပရေၚ်ဂကူမန် ဣလဵုဒှ်ဍာံ, ဣလဵုဒှ်ဗၠေတ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ကေုာံလိခ်ပတ်မန် သွက်ဂွံမံၚ်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ရ၊ ဂကောံဏံဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၃)တေံ ချပ်ဂၞန်ညးသ္ကံတုဲ၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်သွက်ဂွံပ္တိတ်လိခ် "'''အခိုက်ကၞာမန်'''"မွဲအုပ်ရ၊ ဂကောံဏံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ− လလောၚ်တြးဏာဇရေၚ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်ဏာတမ်လိခ်(မူလိခ်) နူဌာန်တၠပညာမန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်လအာတ်ဏာဂှ် အ္စာကဝိမန်တံဂမၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂကောံဏံဂွံဒုၚ်ကေတ်ရ၊ တမ်လိခ်(မူလိခ်)နာနာသာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ပကောံတုဲ စၟဳစၟတ်ရုဲစှ်ဒါန်ထောံနူလိခ်ပ္ဍဲတိုက်ပိဋကတ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်စံရ၊ မူလိခ်ဒါန်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လိခ်ဗွဲပဏာဏမွဲအုပ်တုဲ ကလေၚ်တြးဏာဋ္ဌာန်တၠပညာမန်တံပၠန်ရ၊ မသုန်တဴဂိတုလံတုဲ လိခ်တြးဏာဂှ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲဟွံပေၚ်တံဂှ် ထပ်ဗပေၚ်နၚ်ကီု၊ ဒၞာဲဗၠေတ်မံၚ်ဂှ် ပလေဝ်နၚ်ကဵုမွဲဝါပၠန်ရ။ လိခ်ပဏာမသီုဖအိုတ် စိုပ်ကောံကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်ချူပ္တိတ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်နူဂကောံဏံမွဲအုပ်ရ၊ လိခ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဒတုဲဖဵုကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်တုဲ မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်သ္ၚိထေက်ရောၚ် လဝ်စိုတ်ရ၊ လိခ်ချူဇန်လဝ်ဏံဂှ် ဒဒှ်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ယဝ်တၠပညာကောန်မန်တံညာတ်မ္ဂး ကလေၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုညိဂှ် ဖအောဝ်ဏာနမေတ္တာရ။ လိခ်အုပ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်ကောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တုဲ လၟုဟ်ဒှ်လိခ်မွဲအုပ်၊ တြးပ္တိတ်ဏာဋ္ဌာန်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ မိမကလောကောဒေံကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂတနူဏံ လိခ်မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရောၚ်−စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ၊ ဂတဏံပၠန်ေဝ် သွက်ဂွံပ္တိတ်ဏာလိခ်တံဂှ်... ၁။ အခိုက်ကၞာမန် အုပ်ဒုတိယ၊ ၂။ ရာဇဝၚ်သၟိၚ်အသး။ ၃။ ပဌမရာဇဓနဳ ဟံသာဝတဳ။ ၄။ ရာဇဝၚ်မန်ဇၞော် တံဂှ် ရန်လဝ်နွံမံၚ်တုဲ ခြာဟွံလံညံၚ်ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဝဳရိယျရ။ '''ပွမတၚ်ဂုဏ်''' သွက်လိခ်အခိုက်ကၞာဏံ ညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူတၠပညာမန်တံ ရီုဗၚ်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်၊ ကဵုကသပ်မဍာံပြခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်လိခ်မွဲအုပ်တုဲရ။ လိခ်အုပ်ဏံညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ပူဂဵုဗွဲသၟဝ်တေံ ညးမဒှ်တၠပညာအ္စာကဝိမန်..... ၁။ နာဲပါလိတ၊ ဘာတိုက်တၟိ−ကွာန်ကၟာဝက်။ ၂။ နာဲကုသလ၊ ဘာကျာ်သြဳမန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ ၃။ဗညာဆီမန်၊ ကွာန်ကံဗိန်။ ၄။ နာဲပုပ္ဖရမ္မ၊ ကွာန်ကြုၚ်ဝါန်။ ၅။ နာဲဖဝ်စိၚ်၊ ကွာန်ကၟာဝက်တံဂှ်ကီု ညးမမဒှ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန် သ္အာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိက်အခိုက်ကၞာတံဂှ်ကီု၊ ဂကောံလိက်ပတန်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗွဲကြဴလေဝ် သွက်ဂွံဆက်ရီုဗၚ်အာပၠန်ဂှ် ဖတိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ '''လိခ်အုပ်မနိဿဲဂမၠိုၚ်''' ၁။ ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ။ ၂။ ပြကိုဟ်လောကဟိတ။ ၃။ ပြကိုဟ်လောကသမုတ်တိ။ ၄။ ပြကိုဟ်ဓမ္မပဒ။ ၅။ သၠပတ်ကာလထေရ်။−−−ပ္ဍဲလိခ်တံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဗွဲခမၞောန်ဟေၚ် လၟုဟ်ပ္တိတ်ဏာလိခ်အခိုက်ကၞာမန် ပဌမမွဲအုပ်စိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသ္ကရာဇ်(၁၃၃၉)၊ သက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၇) ဏံရ။ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ကဵုညဳသၟဟ်အိုတ်တုဲ လိခ်ပတ်မန်လေဝ် မ္ဒးဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲအာရောၚ် ('''ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်''') ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ =အခိုက်ကၞာမန်= '''နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။''' ဗွဲကိုပ်ကၠာ အခိုက်ကၞာဟီုမ္ဂးဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်လဵုဟွံဟီု ဒေသလဵုဟွံဟီုမၞိဟ်နွံမ္ဂး အခိုက်ကၞာမ္ဒးနွံရ၊ အခိုက်ကၞာဂှ် ကောန်ဂကူမွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ မွဲဍုၚ်ကွာန်ကဵုမွဲဍုၚ်ကွာန် ဟိုတ်နူဟွံတုပ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမံၚ်မွဲဒၞာဲမွဲကရောံဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ၊ ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂကူညးကဵုညး၊ အရာပ်ဒေသညးကဵုညး နွံဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် အခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ်ဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဗၠန်ဂတးထောံလေဝ်နွံကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် မၚ်မွဲတဴအခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ်နွံကီု၊ ဂကူတၞဟ်သ္အာၚ် ဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် ဗီုလဵုဗၠန်ဂတး အခိုက်ကာပိုဲမန် မတြေံတြဟ်သှ်ေၜက်ကၠုၚ်နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲဂှ် ထေက်ကဵုမ္ဒးတီသီုဖအိုတ်တုဲ ဂကူပိုဲမွဲဟေၚ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာအခိုက်ကၞာပိုဲရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူမံၚ်ဌာန်ဒေသ ဟွံတုပ်ရၚ်သ္ကံတုဲ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်တုပ်မံၚ်ကီုရ၊ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်ဟွံတုပ်ရ၊ ၜိုန်ဒေသဟွံတုပ်ကီုလေဝ် သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ကၞာညံၚ်ဂွံတုပ်ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲနဲဓဝ်ဂှ် ပံက်ပ္ကောံသီုဖအိုတ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်တေံ ချူပါ်ထ္ၜးဏာရ။ ၁။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ။ ၂။ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်။ ၃။ ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု။ ၄။ အဝဲဗ္တောန်လိက် ကတ်ပညာ။ ၅။ ပွမပထပိုဲခမဳ။ ၆။ အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ။ ၇။ ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ။ ၈။ ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ တိုန်သ္ၚိတၟိ။ ၉။ ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်။ ၁၀။ ပွမဂိယဲ။ ၁၁။ အဝဲဗျု။ ၁၂။ ပွမစုတိ။ သာ်ဝွံပါ်ထ္ၜးလဝ်ရ။ ==ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ== ပ္ဍဲဂလာန် ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဂှ်လေဝ် ပပ္တံနူထန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဒဵုကဵုသၠးဂၠံဂဝ်၊ မိကီု−ကောန်ၚာ်ကီု− ညံၚ်ဂွံဗၠးနူယဲဘဲအန္တရာဲပရိုက်နာနာသာ် ဗီုလဵုဂွံမၚ်မွဲအာဂှ် ပါဲထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်တေံပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ပွမဟီုုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်၊ (ဝါ) ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲ ညးမၞုံပဋိသန္ဓိ။ ၃။ ကေၚ်ကာညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ။ ၄။ ပွမညးမၞုံပဋိသန္ဓိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ။ ၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်။ ၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ===၁။ နိဒါန်=== သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံဂှ် ဂကူဇကု တၞောဝ်ဒတောဝ်ဇကု မသဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာဓါန်ဂတရောၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူဂၠးတိဏံ သတ္တံဝွံဟေၚ်ဗွဲဟကန္တ ကၠေံဗ္ဒန်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဇုဇဗဴလညးတံဟီုလဝ် အရေဝ်ဂှ်ဒဵုလၟုဟ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်ဏီ၊ သာ်လဵုရော−မိက်ဂွံယိုက်ကောန်စဴ မိက်ဂွံညာတ်ကောန်စေက်၊ အရေတ်ဏံဂှ် ဒှ်တံမူလမသဂကူရဟွံသေၚ်ဟာ− မဇပိုဲညံၚ်ဂွံဗြေဝ်က္ဍတ်အာဂတနူဏံဂှ် ပပ္တံနူတန်ပဋိသန္ဓိရဟွံသေၚ်ဟာ။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဟီုမ္ဂးဂှ် ဂကူပိုဲမန် ဟီုဂးဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဂွံယဲဒိုက်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံသောၚ်ၜးဇကု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံကၠးဖ္ဍး၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ဇိုၚ်တန်ဂဝဏ္ဍ်ဂၞဴမိဇကု၊ သာ်ဝွံ ဟီုဂးနာနာသာ်ရ၊ နကဵုဝေါဟာအရာပ်မ္ဂး ဂွံဗုၚ်ဟီုမ္ဂး တီဂၠိုၚ်ရ။ သၟတ်ဗြဴလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ပ္တဴလဝ်သ္ၚိကၟိန်ကီုလေဝ် နကဵုကံကုသဵုဇကု နကဵုဝေဒနာဘဲယဲဇကု နကဵုဆီကျာယောၚ်ယာမံၚ် ပ္ဍဲခန္ဓဇကု နကဵုဗက်ဂကူ မသဇကုနွံကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရတၠသ္ၚိဇကုနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတန်တဴပဋိသန္ဓိဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်ကီု။ သၟတ်ဗြဴဗီုဏံဂှ် ဗက်ကဵုဂလာန် အရာပ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကော်ခဴစဗြဴခတန်ရ။ ဗွဲဝေါဟာ ပ္ဍဲသာသနာဂှ် ဗြဴခတန်ဟၟဲသက်က်ရ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိဂှ် ဒှ်အခိုက်အလိုက် ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံစောဒနာ အရေဝ်ဟၟဲရ ယဝ်ရ ကၠာဟွံဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ လုလောန်အာ ညးမွဲကဵုမွဲတုဲ၊ တန်အာ ဂွံအာယဲဒိုက်မ္ဂး အခိုက်ပိုဲမန်ဂှ် ဟွံဗၠးစောအရေဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ နကဵုဍုၚ်ကွာန်အရာပ်ဒေသလေဝ် ဒှ်ဒုဟ်ရောၚ် ဟနအာရောၚ်၊ ပတှ်ေလဝ်ဂလာန်သာ်ဏံတုဲ ညးဇၞော်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာ အခိုက်ကၞာဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုပြယာယ်ဥပါယ်ဟေၚ် ကဵုတၠခန္ဓတီကေတ်တုဲ ကဵုပ္တဴထောံ သ္ၚိကၟိန်ရ၊ တုဲတၠသ္ၚိကၟိန်တံညးၜါဂှ် မ္ဒးအာသိုၚ်သ္ၚိဗယိတၟိတုဲ ဟွံသေၚ် မ္ဒးသၠာဲနုၚ်ဗဴတၟိ ပ္ဍဲသ္ၚိဗယိ သီုကဵုကလံအာတ်သၠးဒုဟ်ရ၊ ယဝ်ရ ဟွံမၚ်မွဲအခိုက်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဟနလ္တူဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ညးဇၞော်တံ ဒၠောံဗ္တောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကိုပ်ကၠာတေံအဆက်ဆက်ရ။ ===၂။ ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံယဲဒိုက်(ဝါ)ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်အာပဋိသန္ဓိဂှ် ဒဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် မိမတြုံတၠသ္ၚိတံတီမ္ဂး ညးတံဟီုဒၠောံဗ္တောန် သာ်လဵုဂွံမၚ်မွဲယဲဒိုက် သာ်လဵုဂွံအာကၠုၚ်ဇၟာပ်ကေၚ်ကာ ဇၟာပ်ဂလာန်အိုဿီုရ၊ ကပေါတ်ဇြိုၚ်ၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်ယာ ကမၠောန်ပွမ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဟတ် ဂိုတ်ဂစာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုကၠောန် ယဝ်ရကမၠောန် ဟွံကၠောန်ဟွံတုဲ သွက်မ္ဒးကၠောန်နွံမ္ဂး ညးတၞဟ်သ္အာၚ် ကောဒေံၝဲဒေံတံ မ္ဒးကၠုၚ်ကဵုရီုဗၚ်ကၠောန်ကဵုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂွံယဲဒိုက် အလန်ကၠာအိုတ် အလန်မဌမမ္ဂး ညးဇၞော်မိမဇုဇ ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ယဲဒိုက်တံဂှ် အာဟာရသာ်လဵု ထေက်ကဵုမစသုၚ် ပွမ္ဒးစသုၚ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲတံဂှ် ဟီုထ္ၜးပျးလဝ်နာနာသာ် ထေက်ကဵုမမၚ်မွဲ ယဲဒိုက်ဂှ်ရ။ ===၃။ ကေၚ်ကာ ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ပပ္တံနူအခိၚ်သမ္တီဂး တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ အခေတ်မလောန်ကၠုၚ်ဗွဲမလံတေံ သတ်ဗြဴမွဲမ မ္ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္တိက် ဒဵုကဵုကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဌာန်ဒေသလဵုကၠောန်ဗက် ဒတောဝ်တၞောဝ်ဗက်မံၚ်ရောဏီဂှ် ဂၠာဲသၟာန်ဟွံဂွံရ၊ ဆၜိုတ်အရေဝ်ဟေၚ် ဂွံကေၚ်မိၚ်ကီုရ၊ ပိုဲမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ရှ်ေသှ်ေဗုဒ္ဓဘာသာဂၠိုၚ်တုဲ အခိုက်အလိုက် ဝတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိတံ လ္ၚဵုဂှ်အာကလံစမၞိဟ်ဇၞော်-နော်နာဲဇုဇ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ် အာပလံၚ်ဌာန်ဘာလကျာ်လေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ လံၚ်ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဖာသဝ်တ္ၚဲ အာပလံၚ်ဍာ်ဒါန် ပ္ကဴဒါန် ဌာန်ကျာ်ဘုတ်ဘာလေဝ််နွံကီု၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန် ရန်တၟံသွက်ဂွံမၚ်မွဲတဴဇကုတုဲ ဣမိကီု ဗယိကွာန်ကီု ညးတံ အာကလံရာဒၞာမိက်ရ။ ဇကုသၟတ်ဗြဴ နွံကဵုယဲဒိုက်တံပၠန်လေဝ် ကာလသၠးကောန်ၚာ်မ္ဂး သွက်ဂွံသုၚ်ကီု သွက်ဂွံဟုံလံက်ကီု သ္ဒးထၟုက်သၞက်လဝ်မိတ်ရ၊ မိတ်ထၟိက်ဂှ် စုတ်ဂိုၚ်လတ်ပ္ဍဲထၟာဲတၟိတၟိတုဲ ပ္ဍဲထၟာဲမိတ်ဂှ် ရန်တၟံညံၚ်ဂွံဗၠးနူအန္တရာဲနာနာသာ်၊ ကာလမစွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ထၟာဲနုၚ်မိတ်ဂှ် ကၞိၚ်မွဲတၞုၚ် မ္ဒးတိုပ်ဗ္စူလဝ်တုဲ ကာလစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂး သွက်ဂွံပထောၚ်က္တောဝ်ရ။ ===၄။ ပွညးမၞုံပဋိသန္ဓိ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== သၟတ်ဗြဴ ညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂမၠိုၚ် ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂၞဴဇကုတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဘဲအန္တရာဲကီု၊ ညံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံထတ်ယုက်ကီု၊ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ ပပ္တံနူစၞအာဟာရဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရောၚ်၊ စၞသာ်လဵုမ္ဒးဝေၚ်ပါဲရော - စၞမရိၚ်က္တဴ၊ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် (ဥပမာ) မြေက်ခၞေက် သတ်ခဍောၚ် ပုၚ်ဟေက် ပုၚ်မောဝ်တံကီု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရ။ ပွမဂ္ဇံအဒေါဝ်ဒယူသ္ၚိ၊ ပွမကသဵုဖျေံဇိုၚ် နူကဆံၚ်လ္တူ၊ ဂ္ဇံလ္တူက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ ကသဵုဖျေံဇိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် တၠယဲဒိုက်တံဂမၠိုၚ် ဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲဒယိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟွံခိုဟ် သာ်ဏံဂကူမန်ပိုဲတံ စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တၠယဲဒိုက်တံ ညးဟွံကဵုဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲကဵု ဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ၜဟ်ပလှ်သၞေဝ်ကေဝ်၊ ပလံၚ်ကမ္မဌာန်တံဂှ် ညးကဵုဝေၚ်ပါဲမွဲသာ်ပၠန်၊ ယဝ်ရမိက်ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန်မ္ဂး ဟွံသေၚ် ကာလအာကၠုၚ်ကၠောံက္ၜဳ ကၠောံကြုၚ် ဌာန်ဇမ္ၚောဲတံမ္ဂး ကၞိၚ်ဟွံသေၚ် ပသဲမွဲမွဲသာ် မ္ဒးစၚ်လဝ်ပ္ဍဲဒွက်သော်ရောၚ် ခါရတ္ၚဲပၠိုတ် တ္ၚဲဂၠုတုဲ ဟုံဍာ်ဂှ် ပၟိက်ဟၟဲရ၊ နွံပၟိက်ဟုံဍာ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်လံၚ်စုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ လ္ၚဵုဂှ်ထောံကလံက်စုတ် ပၟတ်ဍာဲဍာဲမွဲလ္ၚ ပ္ဍဲနုၚ်ဂရထၟာဲဟုံဍာ်တုဲ ကဵုဟုံရ၊ မူဟိုတ်သာ်လဵုဟီုမ္ဂး တၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ညံၚ်ဟွံဒှ်ယဲဇွဟ် ယဲချာံတံတုဲ ညးဇၞော်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ထဏီအာရောၚ်၊ တုဲညးဟွံကဵုထ္ၜၚ်ကဠာ ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံကဵုယိုက်နပုၚ်သၟူသက်သက်ရ၊ ပရိုၚ်မၞိဟ်ချိုတ် သီုကဵုယဲဒိုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုမိၚ်ရ။ ===၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ကာလနွံကဵုယဲဒိုက် ပွသာ်လဵု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲဂှ်လေဝ်နွံ သာ်လဵုမ္ဒးဝဳဝတ်ဇကုလေဝ်နွံ၊ ပွသာ်လဵုမ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်လေဝ်နွံကီုရ၊ တၠခန္ဓဝွံ ကာလနွံယဲဒိုက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တသိုက်စိုတ် တသိုက်ကာယ ဒးပၟဝ်ဓဝ် ဗ္စာရဏာလၟိုန်ဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးသ္ဇုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပပ္တံနူအရေဝ်အခြာ ဒးဟီုဍိုန်ဍိုန်သာသာ မ္ဒးမံၚ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု သဳမသုန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးဗ္စာရဏာလၟိုန်၊ ကာလလုပ်သ္တိက်ပၠန်လေဝ် လ္ၚောဝ်ကျာ်ဖျေံမေတ္တာ ကဵုသတ္တံဂမၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးပဝတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံသာ်လဵုရော ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ဂွံဍိုက်ပေၚ်နာနာသာ်တုဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ဏံလၟိုန်ရောၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန်-သၠးဂၠံဂဝ်ညံၚ်ဂွံလောဲသွာဂးတုဲ ဟုံမိတ် လံက်မိတ် ပ္ဍဲဗုၚ် ပ္ဍဲစးလေဝ် ညးသ္ပလၟိုန်ကီု၊ ယဲဒိုက်ဂှ် ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး ညးတံကဵုဗက်ဒေဝတဳမွဲသာ်ပၠန်ရ၊ ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴထောံထဏီရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ဂောံသၠးဂၠံဂဝ် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။ '''ဗီုဗက်ဒေဝတဳ''' ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ နအန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ် ပွမထောံထဏီဂှ် ညးကော်ဗက်ဒေဝတဳရ၊ ညးလ္ၚဵုကော်ဗက်ဒေဝတဳ၊ ညးလ္ၚဵုကော် ထောံခဗာန်ဂဝ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ အတိုၚ်အခိုက်ကၞာမန် မိက်ဂွံဗက်ဒေဝတဳမ္ဂး ဒးကော်ဒုၚ်နၚ် အ္စာဗက်ဒေဝတဳရ၊ သွက်အ္စာဂှ် ဒးပြေၚ်ခါန် ပွသာ်ဝွံ ဒေသလ္ၚဵု မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵု သ္ပရ။ ဣတံညးကေၚ်သ္ပဂှ် သ္ပရ၊ ဣတံညးဟွံကေၚ်သ္ပဂှ် ဟွံသ္ပရ။ ===နဲကၠောန်ခမ်=== အ္စာဂှ် ကေတ်ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်မိဟ် ခ္ဍပ်ထောံပန်ခ္ဍပ်မ္ဂး ဒှ်ခမ်ပန်ကၠၚ် မွဲမိဟ်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ပ္ဍဲထကေတ်ခမ်ဂှ် လးစတ်စုတ်ချာရ၊ ဒကဴခမ်ပန်ဒိုဟ်ဂှ် ထာၚ်တၞံဗြာတ် ခေပ်ညံၚ်ဇၞောဝ်လ္တာ်စာၚ်ပန် စတ်ကဵုချာတုဲ စတ်ပ္တဴလဝ်ရ။ '''နဲသ္ဂောံစဳရေၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု''' ====၁။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗြာတ်ရ၊ တုဲစုတ်ပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် သတ်ဆုထပှ်သာ် ဝိုဟ်မွဲသာ် ဝိုဟ်ဂှ် နကဵုတဲအ္စာရပ်ကေတ်တုဲ ပၠောဇွိတ်ဖျေံနူက္ဍိုပ် စိုပ်ဇိုၚ်ပိလ္တုန်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်ရုပ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ စၞးညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂှ်မွဲ၊ ရုပ်စာၚ်ဍာ်မွဲ၊ ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ဍေန်ကေတ်ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ အ္စာဂှ်ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဂါထာသၟဝ်တေံရ၊ တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ခမ်ဂှ်ညးလ္ၚဵုလဵုဒှ်ဒှ် ဒးကေတ်ဏာ ဖျေံစွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ။ '''တၚ်သမ္တီ''' ။ ။ ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ပုၚ် ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ကဝ် သဂြာ ၜဴ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်လေဝ်ဒးစုတ် အတိုၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု ကပေါတ်စၞရပ်ရာမဟီုလဝ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် ပၠောဇွိတ်ဖျေံပိလ္တုန်တုဲ သ္ဒးမာန်ရုပ်ရ၊ တုဲပ္ဍဲခမ်ဂှ် သၞေံဇိုၚ်သၞေံတဲ ညးတၠခန္ဓဂှ် ထောံသီုဖ္အိုတ်တုဲ သၞေံဇိုၚ်တဲတံဂှ် သ္ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ရ။ ====၂။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ်တုဲ စုတ်ပုၚ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ သ္ပတုဲ နကဵုဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဗမွဲ-ရုပ်ဇြုံ ရုပ်တၠခန္ဓရ၊ သတ်ဆုပိသာ် ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်-က-ဖျုန်- စုတ်စၞအာဟာရ ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴတံစုတ်တုဲ ပ္ဍေန်ပၞာၚ် ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဒးဖျေံစွံဒိုဟ်ဗၟံက်ရ။ ====၃။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်သၟတ်ဗြဴကညာမွဲ ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဍာ်သာဲ ဍာ်တှ်ဂၠဴ ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်မြမောဝ်စုတ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဖဍောတ်ဂါထာတုဲ ဒးဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၄။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ကၟာတ်မွဲတုဲ လံက်ဗာန်စုတ် ဍာ်မိတ်ခပဵု ရုပ်ဇြုံ ရုပ်သ္ပဝ် ဍာ်မြမောဝ်စုတ် သ္အာၚ်နူဂှ် အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်စုတ် ဖဍောတ်ဂါထာဗွဲသၟဝ်တေံတုဲ ဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၅။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်နဲလ္တူတေံသ္ပတုဲ မာန်ရုပ်တၠခန္ဓမွဲ၊ ('''တၚ်သမ္တီ''')ရုပ်တၠခန္ဓ မတွံဂး ရုပ်ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိဂှ် လၟိဟ်ဂိတုလဵုဟွံဟီု ဒးကၠောန်စုတ်ရ၊ က ဖျုန်စုတ်တုဲ မပ္တံပုၚ် ကွာၚ် ဗ္ကတံဂှ် ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ထောံဟွံဂွံ ကၠောန်တုဲ မ္ဒးဖျေံစွံ ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲတံဆုရ။ ====၆။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗပုၚ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဂၠဴ ရုပ်စာၚ် ရုပ်ကၠဵုရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴလေဝ် ဒးစုတ်ရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴတံဂှ် မွဲထဏောဟ် ၜါထဏောဟ်မဂွံဂွံ ဒးစုတ်ရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ပြုပြေၚ်ကၠောန်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်အဂၞဲရ။ ====၇။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် ကၠောန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်ဂစေံအသေက်တုဲ မပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ဗ္က စၞဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် စုတ်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်ပလိိုတ်ရ။ ===='''နဲသ္ဂောံပြုပြေၚ်စၞ အပေါတ်ခမ်လၟေၚ်ဂိတု'''==== '''လၟေၚ်ဂိတု ----- သၠလးခမ် --- ရုပ်ဒးမာန်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ် ------------------- စၞအဟာရမ္ဒးစုတ် ----- ဗွဲဒိုဟ်ဒးဖျေံ ။ ''' ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်စာၚ်ဍာ်-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ------------ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်-ကွာၚ်ဗ္ကပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ် ၇ သာ်-သတ်ဆု ၇ သာ်-ပၞာၚ် ၄ တၞုၚ်-ဗြာတ်-သဂြာၜဴ --- ဒိုဟ်အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဗ္ဂဲ-ရုပ်ဇြုံ ------------------ ပုၚ်ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲဍာ်တှ်-ကဖျုန်-ကွာၚ်ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်ၜဴ-သဂြာ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗၟံက် ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု ---- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်သၟတ်ဝုတ်ကညာ-ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ် ----- ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကၠေၚ်လ္ၚဴ-မြမောဝ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ပုၚ်-ဗြာတ်က္ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ကၟာတ်လံက်ဍာ်မိတ်ခပဵု-ရုပ်ဇြုံ-ရုပ်သ္ပဝ် --- ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-သဂြာကဝ်-ၜဴ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗာယပ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု - သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက် ------------------------------- က-ဖျုန်-ပုၚ်ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်-ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု --- သၠဗပုၚ် ------ ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဂၠဴ-ရုပ်စာၚ်-ရုပ်ကၠဵု ---------------- ဍာ်မြမောဝ်ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု -- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်ဂစေံအသေက် --- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စာံဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်-ရုပ်က-ရုပ်စာၚ် --------------- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၟဝ်ကျာ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု -- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်သ္ပဝ် ------------ ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဨသာန် ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု --- သၠဒကှ် ------- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ---------- သၞေဝ်ထပှ်သာ်-က-ဖျုန်-ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၠုၚ်ကျာပ္ဍဲလ္တူဒဂဵုဆု ====၈။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒစာံဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ်ဒးမာန်ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ရဒပ်က ရုပ်စာၚ်တုဲ ပြေၚ်စုတ်သဗ္ဗနာနာသာ်တုဲ ဒးဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ။ ====၉။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက်တုဲ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်သ္ပဝ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ရ။ ====၁၀။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠဒကှ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ် ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် က ဖျုန် ဍာ်မြမောဝ် စုတ်ပြုပြေၚ်တုဲ၊ ဒးစကာမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကဵုအာဖျေံခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဒဂဵုဆုနွံဂှ်ရ။ * သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတုဂှ် ကၠောန်စဳရေၚ်တုဲ ဂဥုဲဝွံ ဒးစသုၚ်အာရ။ ====ဂြန်ဂဥုဲ==== ၁။ ပ္ကဴဒကှ် ၂။ ပ္ကဴဥပိုလ် ၃။ ဇုက်အဂၞု ၄။ ကြက်ဗၠတ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်ထောံ ဖက်ကဵုဍာ်တှ်ဂၠဴတုဲ မ္ဒးပပြဘိုက်ရ။ ====ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ်ဗှ်ဂြာတ်သ္ၚု==== တက္ကသဵုအ္စာ၊ စိုပ်ဂုန်ညးပန်၊ အဲယဵုလဝ်ကၠာ၊ အဲကွးတုန်ဟေၚ်၊ ဗက်ထောံသေၚ်ဟာ၊ ယဲသယဲသေန်၊ ဂုဟ်ဂေန်ဒှ်ကၠာ၊ ယဲလဗိုတ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ဂၠဴခုတ်ဏာ၊ ယဲဒတုံဆု၊ သာ်ဝွံဖြာဖြာ၊ ယဲဒတုံဍာ်ဗာ်တဲၜါ၊ ယဲဗာ်ယဲသံၚ်၊ ဒှ်မံၚ်တဲၜါ-ယဲပၟတ်ဟေၚ်၊ ပွသေၚ်ဟာ၊ ယဲဇြုံယဲကၠန်၊ အိုတ်သတ်ဇိုၚ်ပန်၊ သီုသတ်ဇိုၚ်ၜါ၊ အိုတ်ပွသေၚ်ဟာ၊ သဗ္ဗပါမြိ။ ယွံဒေဝတဴ သူရိိယ၊ ယက္ခမာတြာ၊ မၞးမပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ်၊ တွဵုဂဝ်ဒ္စိတ်ဂိတု၊ နူဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ၊ စက္ခုမသၠးဂဝ်၊ လၟေၚ်ပုၚ်ကွာၚ်ဗ္ကကီု၊ သီုယိုဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ကဝ်သဂြာဗြာတ်ၜဴ၊ ပ္ကဴဩဴနာနာ၊ အာသာတ်ဗ္စမၞးတံကၠာ၊ ယဲဗြဴကဵုလလံသွာ၊ ကၠခြံကုလ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝဳ၊ ဥုံဇေယျတု၊ ဟောလုဟောလုသွးဟဲယဲကပ်၊ စလေဝ်ကဵုဖဲ၊ ဒဴကဵုသ္ၚောဲကၠာ၊ ယာံရဟွံအာ၊ ပိုၚ်ခြာဒၟံၚ်၊ ဣဝွံယာဲအာဟွံသေၚ်မွဲတဲ၊ ပၟောန်ကျာ်တြဲ နဲရိုဟ်ဏာ၊ သၠပတ်ပရိုတ်အိုဿီုစှ်ၜါ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ၊ ဟာဲဘုတ်ပြိုတ်ဒြိုဟ်၊ ဝဲစောန်တဴမၚ်မွဲကၠာ၊ ယာံသကမာ၊ အာသ္ၚောဲလ္ပကြပ်၊ '''ဥုံစိစော ပူဗလးသွးဟး'''ယာံဒွံဒးခန္ဓဒးလသာ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ။ ဖဍောတ်မွဲလ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚမွဲဝါ '''ဒးဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚထပှ်ဝါရ။''' '''တၚ်သမ္တီ။''' ကာလဗက်ဒေဝတဳဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘဂှ် ဗီုမံၚ်ဒှ်တသိုက်ဂှ် မံၚ်ဂွံဇအိုတ်ရ၊ လံက်ဂ္ဇံလေဝ်ဂွံ လံက်သ္တိက်လေဝ်ဂွံ မံၚ်ဂွံဖ္အိုတ်ရ။ '''ဂလာန်တၟေၚ်။''' မၞိဟ်ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ မ္ဒးပပွသာ်ဏံ ဗျတ်ရံၚ်မ္ဂး ဂွံနူယဲဒိုက် ဟွံထတ်ယုက် စဟွံစှ်ေတိက်ဟွံသၠိၚ် ဒွိၚ်တုဲ မသ္ပရောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ၊ နဲသ္ပဝွံ နဲဝဳစိုတ်မွဲသာ်ကီုရ ထေၚ်ဟွံဗၠေတ်၊ မၞိဟ်အောန်ကဵုဗ္စာရဏာတံဂှ် ပတှ်ေကလော်ဂြိုက်ရ၊ မိၚ်ညိညတုဲ ဥပါဒါန်စဲစပ်ဇၞော််ရ၊ ဆဂး မၞိဟ်သီုဖ္အိုတ်ပတှ်ေဟွံသေၚ်ရ၊ လက်ထက်ဇုဇဗဴလဇကု သ္ပကၠုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်သ္ပတဴရောၚ် ထေၚ်ကေတ်ဂွံရ။ ====ဂလာန်ဗက်ဒေဝတဴမွဲနဲပၠန်==== ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတု ညးတံဗက်ဒေဝတဴရ သ္ဂးဂှ် အပိုၚ်အခြာဂိတုဟၟဲ၊ တ္ၚဲရဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက် ဟွံမိက်ဇြိပ်မ္ဂး ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ကော်အ္စာထောံဟဗာန်(ခဗာန်)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် '''ထောံဟဗာန်ဂဝ်''' ညးကော်ခဴစရ။ '''ဗီုပြေၚ်ဟဗာန်ဂှ်တုန်။''' ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ၜါမိဟ် အနာံမွဲမိဟ်ကေတ်တုဲ ကဝး ဖဍပ်ဖထာံပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒှ်ဟဗာန်ရ၊ ပ္ဍဲဟဗာန်တၞံဗြာတ်ဂှ် ပုၚ်သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ဗ္တာၚ် ပုၚ်ပိသာ် ဒးစုတ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဒးရးရ။ ပုၚ်ဖုဲသၞဴကဵုမိတ်ခပဵုဂှ် သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သၞဴကဵုဂြိၚ်ဂှ် သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ပက္ကတိဂှ် သာ်ဗုဗ္တာၚ် ညးကော်ခဴစရ၊ ကွာၚ်ကဵုယိုဟ်ဂှ် ၜါဂကူပၠန် သ္ၚုကၠောန်ကွာၚ်တုဲ ထပက်ယိုဟ်ကဵုကဝ်ကီု၊ ထပက်ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်ကဵုသဂြာကီု၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဝ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုသဂြာ ညးဂးတုဲ ယိုဟ်တံသီုကေုာံပုၚ်ပိသာ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဟဗာန်ဒကဴပန်ဒိုဟ်ဂှ် ဒးစတ်ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်ပန်တၞုၚ်ရ၊ ဇၞောဝ်ကၠောန်လဝ် နကဵုစက္ခူလေဝ်ဂွံ နကဵုထာၚ်ဗြာတ်လေဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်နကဵုထာၚ်ဗြာတ်မ္ဂး ဒုန်ဇၞောဝ်ဍောတ်ဂှ် စတ်စုတ် ပ္ဍဲထာၚ်ဗြာတ်ခ္ဍမ်ခ္ဍမ်မွဲတုဲ ကၞောတ်အိုတ်တေံဂှ် စတ်စုတ်ထာၚ်ဗြာတ် ကေက်က်မ္ဂး ဒှ်ဇၞောဝ်ထာၚ်ဗြာတ်ရ။ ====ဂါထာဟဗာန်ဂဝ်==== ဥုံဒေဝတဴသူရိယ၊ ယက္ခမာရာ၊ မၞးပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ် ပွိုၚ်ဂဝ်ဒဵုဒ္စိတ်ဂိတု ဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ စၞမသၠးဂဝ်၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဵုကဝ်၊ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုကဵုသဂြာ၊ အဲစဳရေၚ်ကဵုရ၊ စၞမၞးတံကၠာ၊ ယဲဝွံကဵုသွာလလံ၊ ကၠခြံဆောံဗ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝတဴဗ္ဒာဲ၊ သရာဲယက္ခ၊ ဗှ်ေကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဥုံတူဠာဲတူဠာဲ သွးဟာဲယျရဟုံ။ * ဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ပ္ဍဲတၠယဲဒိုက်ဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရတွဟ်ကဵုတၞးဆုသိုတ်မ္ဂး တွဟ်မာန်ကီုရ၊ မွဲကၞာၚ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာဝွံတုဲ စၞစမပ္တံကဗျန်တံဂှ်လေဝ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ညိကီု၊ တုဲသီုအပေါတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒၞာဲဒိုဟ်ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် အာထောံကၠေံမာန်ရ၊ ဒးဗ္စမွဲဟဗာန်ဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ ဒဵုစိုပ်ဗ္ဒာဲတ္ၚဲယးတေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဗ္စဇဴရ။ ('''ဂါထာဝွံ ဂွံနူကွာန်ကၟာဝက်လဇုကြေဟ်''') ===၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်=== ဗြဴသ္ဇိုၚ်မ္ဂးတြုံထ္ၜ၊ တြုံသ္ဇိုၚ်မ္ဂးဗြဴထ္ၜ၊ ဗြဴယဲမ္ဂးတြုံဝဳဝတ်၊ တြုံယဲမ္ဂးဗြဴဝဳဝတ်၊ သာ်ဝွံအရေဝ်မန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ရ၊ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုအရေဝ်ဂှ်တုဲ၊ တြုံတၠသ္ၚိ ကာလသမ္ဘာမယုံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး၊ ဒးပ္တုဲဝတ်ဖန်ဖက်ကဵုဗွဲမ္ဒးရ၊ သမ္ဘာဇကုသွက်ဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အပေါတ်နာနာသာ် မ္ဒးပ္ကောံလဝ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သမ္ဘာဇကု ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး၊ ပပ္တံနူအောဟ်ဗွဝ်ဂှ် ဆုမလ၊ ဆုကြောတ်၊ ဆုဗ္ဒဝ်၊ ဆုကြေၚ်မွဲမွဲသာ် မ္ဒးဗာ်ပ္ကောံလဝ်ရ၊ ခါရဗါ်အောဟ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံလွုၚ်လၞၚ်အာဂှ် ဒးပသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရလွုၚ်လၞၚ်အာမ္ဂး ညးတံကဵုပါဲထောံရ၊ အောဟ်ဂှ်ဗာ်ဂွံနၚ်တုဲ ခၞော်ဍေံဂှ် သံက်ထောံဖအိုတ်၊ ကာလစံၚ်ပၟတ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသၟူပသဒှ်ကီုရ၊ တုဲတပ်စွံလဝ်ဗွဲမညဳသာရ၊ လ္တူဆုဂှ်ပၠန်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုဗ္ဂၚ်လဝ်ဇလဗ္ဒဝ် ဟွံသေၚ်ဇလဝဝ်မွဲကၞာၚ်ကီုရ၊ ကာလသၠးဂၠံဂဝ်သွက်ဂွံတိက်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲ၊ ဆုဒုန်ဇုက်တံကီု ကာလသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ သွက်ဂွံဗဂီုဗုၚ် ရန်တၟံထိုၚ်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံစိန်အာပြဟ်ဂှ် တၟိဍိုတ်သွက်ဂွံပ္ဍိုက်ဗုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဇံၚ်သွက်ညးသၠးဂၠံဂဝ်ဂွံတိက်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်လဝ်တုဲ၊ ဣမိဂှ်သ္ဒးဟီု ဗဗိုန်လဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ===၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== တြုံတၠသ္ၚိပၠန်လေဝ် ကာလသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူယိုက်ကဠာကမ္မဌာန်ကီု၊ ဟိုတ်ဍေံနွံသာ်ဏံပၠန်၊ ယဝ်ရယိုက်ထ္ၜၚ်ဒးကဠာကမ္မဌာန်မ္ဂး အာယုက်ဂၠေံ၊ ဒြပ်ပိုန်ဟုတ်ရောၚ်၊ တၠပညာမန်တြေံတြဟ်တံဟီုဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီုဂးလဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ အဃောသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူကလောန်သရာံပါပ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်နာနာသာ်တုဲ ကေၚ်ကာသရာံပါပ်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ၊ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုဂှ် မ္ဒးပ္တုဲရောၚ်။ ပပ္တံအရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညံၚ်တၠယဲဒိုက်ဟွံဂွံမိၚ်ဂှ် မ္ဒးပသတိကီု၊ ဥပမာ−ပရိုၚ်တၠယဲဒိုက်ချိုတ် ဟိုတ်နူသၠးဂဝ်ဂၞဴ၊ ပရိုၚ်ယဲဒိုက်လီုတံဂှ် ဟွံကဵုမိၚ်သက်သက်ရ၊ ယဝ်ရမိၚ်ဒးမ္ဂး တၠယဲဒိုက်ဂှ် ကာလသၠးဂၠံဂဝ်ဒွိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဖေက်ဒှ်အာအန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ၚိလဵုဟွံဟီု မိက်ဂွံပကာမ္ၚဵုမ္ဂး ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် သၟတ်ဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက်မွဲမွဲနွံမ္ဂး ပတံနူကောဒေံကောန်ဇာတ်တံ ဟွံပကာမ္ၚဵုအိုတ်ရ။ ==ပွမသၠးဂၠံဂဝ်== ပိုဲသတ္တံလိုက်ဏံဝွံ သ္ဂောံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲလောကဏံဂှ် ဟွံလောဲသွာ်ရ၊ ဝါဂါတ်သ္ဇိုၚ်သန်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်တြဲနာဲပိုဲတွံလဝ်ရ၊ ၜိုန်ရကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်လေဝ် လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်တြုံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴ ဒးဒှ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဒးဆဵုဒဗကဵုကေၚ်ကာသၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမသၠးဂၠံဂဝ်ဝွံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်သန်ဟေၚ်ဂှ် အရေဝ်မန်ဟီုလဝ်နွံမံၚ်။ "မၞိဟ်တြုံဍိုက်ဖံၚ်−မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်" သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် မူပိုဲမ္ဒးသ္ပဗက်ရောဂှ် ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ပါ်ထ္ၜးကဵုပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်။ ၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်။ ၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ။ ၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၈။ နိဂီု၊ သာ်ဝွံပါ်လဝ်ရ။ ===၁။ နိဒါန်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ကာလဍိုက်ပေၚ် ဂိတုတ္ၚဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိဂှ် သၠးတိတ်နူဗုၚ်ဂၞဴမိ၊ တိတ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ၚးဗုၚ်ဂၞဴမိရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် မန်ပိုဲတဴကော်ခဴစ-သၠးဂၠံဂဝ်၊ သၠးပဋိသန္ဓိ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ပၞာၚ်၊ ညာတ်မုက်ဒေံလေဝ် ကော်ခဴစနာနာသာ်ရ။ ===၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်=== ပဋိသန္ဓိဍိုက်ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ထ္ၜးတိုန်လက်ကျန်ၜံၚ်ပၟတ် မပ္တံကဵုဂၞိၚ်ဂိ၊ ဗုၚ်ဂိ၊ တၞုၚ်ဇိုၚ်ဒေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိ အာကော်ဣမိတုဲ၊ မၞိဟ်မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် အာဂၠာဲကော်ပ္ကောံလဝ်မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်ဇၞော်ဇၞော်တံ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ကော်ဣမိကွာန်ရ၊ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဣမိ ညးအလဵုအသဳတံ နွံမံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်တုဲ ကော်ဣမိညးအလဵုအသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဣမိကီု မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံကီု စိုပ်ကောံတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဒးကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲရ။ '''သၞောတ်ဗၜတ်ဗီုပြေၚ်ဇံၚ်ဖဴ ။''' ဒုန်ကလိဟွံသေၚ်၊ ဒုန်ကၟးဟွံသေၚ်၊ ဆုထ္ၜောံထ္ၜောံၜါတၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုမွဲက္ဍဂှ်၊ လးလဝ်လ္တူကၞဳသ္ၚိ၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ်၊ ခြာခရာဗၞတ်မွဲဟတ်၊ လ္တူဂှ်လးစုတ်ဝိုန်ဒုန်၊ ထပှ်တၞုၚ်တုဲ၊ ဒက်ဗဗိုန်ကဵုချာရ၊ လ္တူဝိုန်ဂှ်ပၠန် ဒးလးစုတ်ဒုန်ကရေက် ဒစိတ်ကရေက်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်မိက်ဂွံလးစုတ်ခတဵုမ္ဂး လးစုတ်ခတဵုပိဂတှ်ေလေဝ်မာန်ရ၊ လးကၞဳတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံချဳဒရာၚ်၊ ဒးကြာပ်ပိတန်ရ၊ လ္ပာ်က္ဍိုပ် ကြာပ်စုတ်ဒုန်ကရေက်တုဲ ဒက်လ္ပာ်ဇိုၚ်မွဲတန်၊ အဒေါဝ်မွဲတန်၊ ဒးကြာပ်ဒက်ရ၊ ကၞဳဒုန်(ဝါ)ကၞဳဆုညံၚ်ဟွံဂွံချဳ လောအာလောကၠုၚ်တုဲ ဒးဒက်ကြာပ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ဂွံတိတ်ဂွံလ္တူဇံၚ်ဂှ်၊ ဒးလးသ္ကဝ်ရ။ ယဝ်ရသၠးယဲဒိုက်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး အခိုက်မန်ဟေၚ် ဒးကၠောန်ဗက်စရ၊ တြုံတၠသ္ၚိတံပၠန်လေဝ် သမ္ဘာဇကုသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ချိုန်တီကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴတုဲ ဒးၜံက်တိဗဝ်ဖဴမွဲ သွက်ဂွံၜံၚ်ပၟတ်ဗဂီုဇကုရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး တိဖဴဒစိတ်န၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး တိဖဴထပှ်နၜံက်ကေတ်တုဲ၊ ဗဝ်ဖဴစွံလဝ် ဗ္ဒာဲဇံၚ်သ္တိက်ၜံၚ်ပၟတ် လ္ပာ်တဲပါဲရ၊ ဗ္ဒာဲဖဴဂှ် စွံလဝ်ဍာ်မွဲဂရ သွက်ဂွံသိုဟ်တၟံ ဍိုတ်စံၚ်လဝ်နူဖဴဂှ်ရ၊ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဖဴဂှ် ဒးဒှ်အတိုၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠိၚ်ဖဴဂှ် ဒကေတ်မွဲတၞုၚ်ဓဝ်ရ၊ မွဲတၞုၚ်ဂှ် ဒုၚ်စကဵုဇမၠိၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠေံအနာံဖဴ ဒးကေတ်ၜါတၞုၚ် တုပ်ကဵုအနာံဇံၚ်ဂှ်ရ၊ အနာံဖဴဂှ် လဇံက်ဗကိတ်ကဵုသၟန်ဇမၠိၚ်ဇံၚ်တုဲ ဒှ်ဖဴညးတံရ၊ (ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ညးတံသၠးဂဝ်ဂၞဴ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတုဲ အပေါတ်ကြိယာ သွက်ဒးပ္ကောံကေတ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟၟဲရ၊ ညးတံဒုၚ်ထပက်ဂဥုဲ စကေတ်ဂဥုဲမ္ဂး ကမၠောန်သၠးဂၠံဂဝ်တုဲမံၚ်ကီုရ)။ ===၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်=== ကာလကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ၊ ဒက်သုက်နကဵုဇုက်တောဝ်သ္အးဇ္ၚး၊ ခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ ရေက်ထပိုတ်ကၠေံ နကဵုၜုန်မြက်ကေက်က် မသ္အးဇ္ၚးကီု၊ ဟွံသေၚ်လ္ၚဵုဂှ် ကရေက်ကေတ်သၞဒုန်၊ ဇိုတ်သ္အးကၠေံတုဲ၊ ရေက်ထပိုတ်သုက်ရ၊ တုဲကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ကောန်ၚာ်နကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂီုဂီုရ၊ တုဲဖုံဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ပၠန်၊ တုဲမ္ဂးဂွဳထုဲကောန်ၚာ် နကဵုယာတ်သ္အးဇၚး ဗွဲမဂပ်ဝ်တုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ကောန်ၚာ် (ကာလလၟုဟ်ဝွံ) ကၞာဲသၟးဂၠိုၚ်ရ။ '''ဗွဲသတိ'''။ ။ (မူဟိုတ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဟီုမ္ဂး၊ အရေဝ်မၞိဟ်ဇၞော်မန် ခမဳသၚ်တံနွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ သၟိက်ဂွံတီဗွဲခ္ဍန်ဂှ်၊ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲမန်တံကျပၞာန်ညးတုဲ၊ ဂကူပိုဲမန် ဣဓိညံၚ်ဂွံဟုတ်စှ်ေအာဂှ်၊ ပိုဲဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ ကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကြိယာ သွက်ဂွံဂုမ်သ္အးဩောံသ္ၚု၊ ဍေံမဒှ်စၞအာဟာရ ပိုဲမန်ဗွဲပရဲဂှ်မွဲသာ် သဘဴကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ညးလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံစွံပ္ကောံလဝ် အပေါတ်မပ္တံ ထၟိက်နာနာသာ် ဟွံသ္အးဇၚး သွက်ဂွံထောံကၠေံဂှ်မွဲသာ်၊ ဒှ်သ္အးကၠေံဩောံသ္ၚု နကဵုကြိယာဂှ်တုဲ ဩောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်ပုၚ်တုဲမ္ဂး ပိုဲခရှ်တံကီု၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ဒးစဒးကဵုပိုန်ပပြဘိုက်ရ၊ စဟာပ်ဒးပုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဣဓိလဟုတ်စှ်ေအာ၊ ကျာ်ဩဳပၠိုတ်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် နွံအဓိပ္ပါယ်သာ်ဝွံရ၊ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ယဝ်တီပရေၚ်ဏံမ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ်ရ)။ (ကၠာတေံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သ္တိက်ကောန်ၚာ်တၟိတၟိ သာ်လဵုရောဟီုမ္ဂး လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်မသုန်စှ်ေသၞာံတေံ၊ ညးလ္ၚဵုတံသ္တိက်ကောန်ၚာ် နကဵုထးထဝ်ဟွံသေၚ် ညးဒိုက်ဝါတ်တံဂှ် သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲခွက်ဆုလံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ကေၚ်ဆဵုဒဗကီုရ၊ ယဝ်ထးဆုမ္ဂး ကၠောန်လဝ်ခ္ဍံခ္ဍံ ကဵုဂၠိၚ်မံၚ်ညိတုဲ လ္ပာ်စွံက္ဍိုပ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဗီုက္ဍိုပ်ခၟဴၜိုပ်ထဝ်တုဲ လံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲထးဂှ်ဟေၚ် ညးဇၞော်မန်ပိုဲကၠာတေံ သ္တိက်ကၠုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ရ။ ခွက်ထဝ်ဂှ် ညးတံကၠောန်လဝ်တုဲ ဏာအပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဃံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ယဝ်ရညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်မွဲမွဲမ္ဂး အာပ္တီဃံၚ်တုဲ ကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ် သွက်ဂွံသ္တိက်ကောန်ၚာ် မဒှ်မၞိဟ်တၟိဂှ်ရ၊ ကွာန်ဇၞော်မ္ဂး ခွက်ထဝ် ၜါ-ပိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မကၠောန်စွံလဝ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်ပရေၚ်ဇုဇဗဴလ နော်နာဲပိုဲမစွံပပ္တိုန်လဝ် အခိုက်ကၞာဝွံ ပိုဲညာတ်ကေတ်ဇုဇဗဴလပိုဲ မဂတာပ်ခေတ်ဗွဲမလောန်ဟေၚ် တီကေတ်မာန်ရ၊ မူဟိုတ်သ္ဂး ဟီုသာ်ဂှ်ရောမ္ဂး ကာလအာကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ်ဂှ်ရ ကိစ္စစုတ်စရၚ် ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် တုဲဒှ်အာမွဲအလန်ဓဝ်ရ။ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ ပွမသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံတုဲ၊ ယဝ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲထးထဝ်ဟွံမာန်မ္ဂး သ္တိက်ကောန်ၚာ်လ္တူကၞဳ ဗွဲသ္အးဇၚးဂှ် ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။) ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ သုက်ကုတ်ထပိုတ်ပ္တိတ်နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဣမိတံ အာတိုပ်ကၠေံ ပ္ဍဲကတိုၚ်ၜံက်လဝ်တိဖဴရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ဟွံတိုပ်ပ္ဍဲကတိုၚ်တိဖဴ၊ အာတိုပ်ကၠေံအတိုၚ်ကိုန် တိုပ်သုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ဗွဲသၞောဝ်ကိုန်ဝွံ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ၊ ပသာ်မ္ဂး၊ တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဒဂိုန်၊ ခ္ဍဲသဳမ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်၊ ဝှ် ၊ ကထိုန်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုမြေက္ကသဵု၊ ပုဟ်၊ မာ်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ရ၊ ဗွဲကိုန်ဝွံတိုပ်သုက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ပိုန်ဂၠိုၚ်အာယုက်ဂၠိၚ်ရောၚ်၊ ပိုဲမန်ပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဝွံရ၊ (ကိုန်တုပ်သုက်ဗွဲလ္တူတေံလေဝ် ကံက်ပ္တိတ်နူလောကသိဒ္ဓိရ။) ဒေသလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တၟိ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ဣမိတံပြုပြေၚ်ကဵုရ၊ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး ဇဗၠုဒစိတ်တၞး၊ သတ်ပိမ၊ ဟွံသေၚ်ဒစိတ်မ၊ ဩန်မွဲဒကေဝ် ဟွံသေၚ် မသုန်မး၊ လိခ်မွဲအုပ်၊ တဝ်ဏှ်ေမွဲတၞုၚ်၊ မှၚ်မွဲပလၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်တြုံမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမ္ဂး ဇဗၠုခထပှ်တၞး သတ်ထပှ်မ၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴတၟိမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ ဣမိဝွံ ပၠာဲကေတ်ဂစေံစၠန်မွဲပ္ၚာန်၊ တိတ်အာက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ '''ယွံဒေဝတဴသူကၞေၚ် က္ညကၠုၚ်ပစၟတ်သမ္တီကောန်ၚာ်ဝွံညိ'''ရဴသာ်ဝွံ တိတ်နိမန်ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ကဵုပသမ္တီရ၊ ကာလက္လေၚ်လုပ်ဇရၚ်ကောန်ၚာ် ဣမိဂှ် လၟုဟ်လုပ်ဍာ်ဂစေံစၠန်မြမောဝ် နူကဵုက္ဍိုပ်ကၞိန် ဒဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲကောန်ၚာ်ရ၊ (ကပေါတ်ဒေဝတဴသူကၞေၚ်တံဂှ် လ္ၚဵုမွဲတ္ၚဲ လ္ၚဵုၜါတ္ၚဲ၊ လ္ဒဵုဒဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးတံစွံလဝ်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ်လေဝ် ဒေသမန်လ္ၚဵုနွံ-ဒေသမန်လ္ၚဵု ဟၟဲရ။) ===၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ယဝ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဣမိဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ပလေဝ်ပလေတ်အတိုၚ်နဲကဲဣမိတံတုဲ၊ ပ္တိုန်သ္တိက်လဝ်လ္တူဇံၚ် ၜံၚ်ပၟတ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ညံၚ်ဂွံညောတ်အာပြဟ်ပြဟ်ဂှ် ဂတ်ဒက်ဂွဳလဝ်ဗုၚ် နကဵုယာတ်ပူလဝ်ဗုၚ်တုဲ၊ ကေတ်တၟံဍိုတ်စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲဖဴဂှ်တုဲ၊ သိုဟ်ဖျေံပ္ဍဲဍာ်ဂရ၊ ဟံၚ်ပ္တိတ်ဂွဳကဵုယာတ်တုဲ၊ ပ္ဍိုက်စွံလဝ်လ္တူဗုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒုၚ်မာန်ရ၊ အဃောပ္ဍိုက်ဍိုတ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟွံကတဴလုပ်ဒဵုစၞာံဗုၚ် တဴသၠိုက်အာဂှ် မ္ဒးပသ္တိရ၊ ပၟတ်ဖဴဝွံလေဝ် မ္ဒးပဒှ်လဝ်လၟိုန်ရ။ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုစွံဂရုၚ်မွဲမ လ္တူက္ဍိုပ်သ္တိက်သၟတ်ဗြဴဂှ်ရ၊ ရန်တၟံ အာဗီုအခိုက်ညးတံအဆက်ဆက်တုဲ၊ ပ္ဍဲဂရုၚ်ဂှ် ဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒးနွံရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဖေက်လကိုတ်ဒှ်၊ ဆီတိုန်ဒှ်ဂှ်ရ၊ နကဵုဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒက်ဂတ်လဝ်မွဲမွဲဒၞာဲမ္ဂး၊ ဆေဝ်ဒဝ်ကဵုအန္တရာဲ သာ်ဂှ်မာန်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ကာလပၟိက်ကိစ္စမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်မ္ဂး သၟိက်ဂွံဗွဲမပြဟ်ဂှ်ဒှ်ရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဍာ်တှ်ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂှ်၊ ညးတံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သိုၚ်တှ်ဟွံထောၚ်ဇဳဏီ ကောန်ၚာ်မဴဟွံအိုတ်၊ တှ်ဂှ် တေၚ်ကၠုၚ်ဗွဲမလောန်မ္ဂး သ္ၚိတှ်ဂှ် လီုအာကီုဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚိတှ်ကလိုအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလာဲအာမ္ဂး ဇၞတ်ချိုန် ပလာဲကဵုသာသာရ၊ စၞအာဟာရ မပ္တံကဵုဍာ်လဂမ်၊ ဍာ်ဂမ္တဴတံဂှ် ဒးသုၚ်စကဵုဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ဣမိဂှ်လေဝ် သွက်မိကောန်ၚာ် သ္ဂောံထတ်အာဗွဲဂတ၊ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ် ဒးမၚ်မွဲကဵုဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ပွမသုၚ်မိတ် ဟုံမိတ် သုၚ်ဂဥုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုလၟိုန်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠာဟွံစပုၚ် သွက်ဂွံဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ထၟောတ်ကေတ်ပုၚ် ပန်ထၟောတ်တုဲ မ္ဒးဗဇဴ ပ္ဍဲဒကဴဖဴပန်လ္ပာ် ဒဵုကဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ။ ===၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ=== သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ်၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟတ်ဇၞော်တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ပ္တုဲကဵုဝတ်နာနာသာ် မပ္တံစံၚ်ဍိုတ် သိုဟ်ဍိုတ်ဖုံမိတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဗြဴတၠတှ် မထတ်ယုက်တံလေဝ် ကၠာမိကောန်ၚာ် ဍာ်တှ်ဟွံထတ်ရိုက်ဏီဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ဗၟဴ ကဵုတှ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ညးမဒှ်ကလောမိဿဟာဲ ဌာန်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်သ္ၚိစၟဳရံၚ်ကောန်ၚာ်မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴပိုဲမၞိဟ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်မၞိဟ်တၟိကီုရ၊ ညးတၠသ္ၚိတံပၠန်တုန်လေဝ် ပ္တုဲတဴဝတ်လ္တူမၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်တံပၠန် ပွမဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်သွနာနာသာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗ္စပုၚ်သတ်ဗြဴ ကဵုသွစၞဗွဲမဒးရးပၠန်ရ၊ ညးမွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဝတ်ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်ပၠန်ရ၊ အခိုက်ဏံဝွံ ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ပိဗ္တံပိတ္ၚဲ မိပ်ပဇြိပ်ပ်ကရိုက်ညးကဵုညး ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။ ===၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== နူကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်ဂွံပိတ္ၚဲဟွံသေၚ် မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး ဣမိဂှ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ၊ မၞိဟ်ၜံၚ်ပၟတ်အလန်ပဌမမ္ဂး လ္ၚဵုဂှ် ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်မ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် မသုန်တ္ၚဲ၊ လဗြဴကေၚ်ၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ပၟတ်ပၞာၚ်တုဲမ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ ညးတံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်အိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ဣမိဝွံ ကေတ်ပုၚ်ပန်ထၟောတ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ဇဗၠုပန်တၞး၊ နော်မွဲတၞုၚ်၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ပုၚ်မွဲထၟောတ်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ်၊ ပၟတ်နူဖဴၜံၚ်ပၟတ်လ္ၚ၊ ဍာ်မွဲဗြံက်ကေတ်တုဲ၊ စှ်ေအာတိဂတမုက်သ္ၚိရ၊ အပေါတ်စပ်ကဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တံဂှ် စွံပ္ဍဲတိ(လ္တူသ္ကဝ် လ္တူခတဵုဂှ် ဟွံကေၚ်မိၚ်)တုဲ စဝ်ဖျေံဍာ်လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်ရ၊ အဃောမစဝ်သိုဟ်ဖျေံဍာ် လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်၊ သာ်ဝွံမဟီုပ္တီ(ဗလိဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴ လေဝ်ဟီုဂး) '''ဒေဝတဴဖဴရ၊ ယွံဒေဝတဴဖဴ မၞးအာမာန်ရ''') ဂလာန်ပ္တီ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ရန်တၟံသာ်လဵုတုဲ သ္ပရောဂှ် ဟွံတီ ဒေသလဵုရောဂှ်ဟွံတီတုဲ ပွဝွံ ဒှ်ဆအယာံမာတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရောၚ်၊ ညးတံသ္ပသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ကရိကၞာဲမွဲသာ်ကီု၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံဂှ် ဟွံတီသက်သက်ရ။ ပွမပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ဗ္စူလတ်သ္ကဝ်မွဲထၟူတုဲ သ္ပဂြောပ်ကၟာတ်လဝ် လ္ပာ်လ္တူကဵုယာတ်ရ၊ ထၟူသ္ကဝ်ဗ္စူလဝ် လ္တူဍိုတ်ဟွံသေၚ် လ္တူဆုဒကုတ်ရ၊ (ကၠောန်နဲဗီုအုပ်ပဠက်ရ) မိကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဂ္ဇံပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ်တုဲ ဣမိကေတ်နၚ်ဍိုတ်စံၚ် တၟံစံၚ် ဓလုက်စုတ်ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်တုဲ ပက်သိုဟ်ကဵုဍာ်သၟုဟ်ဂမ္တဴ တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ် အုပ်ဂမ္တဴကၠုၚ် နကဵုသၟုဟ်ဂှ် ဍာ်ပဠက်မၞိဟ်ဇွောဝ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ဣမိလေဝ်သ္ပသာ်ဏံ ဍိုတ်စံၚ်ဒဵုဂံက် မွဲမတုဲမွဲမ ဒဵုပေၚ်ပိမရ၊ ရန်တၟံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ယဝ်ပဠက်တိတ်မ္ဂး ပ္ဍဲခန္ဓဇကု မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ကၠိပပ်ဟွံသ္အးဇၚးတံဂှ် ဇွောဝ်တိတ်အာကရောံဍာ်ပဠက်တုဲ၊ ဍာ်ဖျုန်ဆီ ပ္ဍဲတၠခန္ဓဂှ် သ္အးဇၚးအာအိုတ်ရ ဣမိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သိုဟ်ဍိုတ်ဒဵုပေၚ် မသုန်မလေဝ်နွံကီု၊ ပွမသ္ပသာ်ဏံဂှ် မန်ဂမၠိုၚ်'''အုပ်ဟဂမ်'''ဟီုဂးစရ။ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အုပ်ဟဂမ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်တၟံဍိုတ်သၟးဟွံသေၚ် ဗၞဲထဏေက် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်သၟူဍေံရ၊ ရန်တၟံသွက်ပၞေတ်သရ ဂွံစိန်ဝုန်တုဲ အုပ်ဗၞဲလေဝ် ညးတံသ္ဂးပၠန်ရောၚ်၊ ကၠာဟွံဂွံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးလ္ၚဵုဂှ် အာဂၠာဲၜှ်ကေတ်တၞးဓယာ် လ္ၚဵုဂှ်အာဂၠာဲၜှ်ကေတ် တၞးယးမတ်ဗ္တံဂှ် ၜိုဟ်လဝ်ဒဵုကဵုဖောဝ်တုဲ ကာလပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ဟွံသေၚ် ကာလအုပ်ဟဂမ်တုဲဂှ် သွက်ဂွံဟုံဍာ်တၞးဓယာ် ဟွံသေၚ် ဍာ်တၞးယးမတ်ရ၊ ကာလဟုံဍာ်ဂှ်လေဝ် ပါဲနူဍာ်ဏံတုဲ ညးတံဟွံကဵုဟုံရ၊ တုဲမ္ဂး သဘဴမၞိဟ်ဗြဴဟုံဍာ်ဂစေံစၠန်ဂန္ဓရာ ကျိုၚ်ကျဝ်ကေတ်ဗွဲမ္ဒးရး ဗွဲမသ္အးဇၚးတုဲ ဇံၚ်ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ပလီုထောံရ။ လ္ၚဵုပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ စဝ်ကပေါဝ်ပ္တုဲထောံလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲပ္တုဲသီုၜါကာဂှ် '''စဝ်ကပေါဝ်ဇံၚ်ဖဴ''' ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ သီုစဝ်ကပေါဝ် သီုခုတ်ယၟု သီုစၚ်ကတောဝ်လေဝ် သ္ပအိုတ်ရ။ ===၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ၜိုန်ရမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲကီုလေဝ် ရန်လဝ်သွက်သမ်အုဲ သမ်အေၚ် ဟွံသ္အးဇၚး ပ္ဍဲခန္ဓညံၚ်ဂွံဆက်တိတ်အာ ဒဵုကဵုအိုတ်အာ ညံၚ်ဍာ်ပဠက် တိတ်ဟွံသ္ဂုၚ်အာဂှ် ညးတံကဵုဆက်ကေတ်အာ ပၟတ်ပၠန်လေဝ်နွံကီု၊ ရန်လဝ်သွက်ထိုၚ်ကောန်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံအေဲစှ်ေအာတုဲ ဆက်ပ္ဍိုက်အာဍိုတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်၊ မိိပ်ဇြိပ်မံၚ်မ္ဂး ပွမပ္ဍိုက်ဍိုတ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ပိတ္ၚဲဟေၚ် ညးတံကဵုသ္ပရ၊ ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဖဴကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ပလီုရိုဟ်ထောံကၠေံဂၠိုၚ်ရ၊ ပွဝွံလေဝ် တန်မံၚ်လ္တူတၠခန္ဓ ထတ်ဟွံထတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဒွိၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ အပေါတ်ကြိယာ ဇြိုၚ်ညိညကီုလေဝ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်၊ ဍာ်ဂံက်က်လေဝ် ဟွံကဵုဟုံ၊ ယဝ်ပၟိက်နွံမ္ဂး ဟုံဍာ်ဂီုဂီု ဒဵုကဵုပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်လေဝ် ဂွံကေၚ်ဆဵုထဗဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရောၚ်။ ===၈။ နိဂီု=== ကေၚ်ကာပွမသၠးဂဝဂၞဴတုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲမ္ဂး ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဗွဝ်ဖဴကီု ရိုဟ်ပလီုထောံရ၊ စိုပ်ကာလဒိုအ်ထောံနူပ္ဍိုက်ဍိုတ် ဒိုအ်ထောံနူၜံၚ်ပၟတ်တုဲမ္ဂး ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴဂှ် အခိုက်ပိုဲမန်တံ တုဲဒှ်စိုပ်ဒတုဲအာရ။ ==ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု== ပွမစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံ ဆက်ကၠုၚ်လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲရ၊ ပပ္တံနူရာဒနာမိက် '''သဳလိဿနိစ္စံ ဝုဍ္ဎာ ပစာယနော စတ္တာရောဓမ္မာဝုဍ္ဎန္တိ အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ''' ဂှ်ရ၊ သာ်လဵုဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ရော ဗွဲခ္ဍန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိညရ။ လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ နွံတြုံကဵုဗြဴညးၜါ ဂွံကောန်ၚာ်မွဲ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် အာကလံမအံက်ဇကု ဒဒှ်မံၚ်ဣသိမွဲ ဒ္ဂိုန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်တေံရ၊ ခါညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ကလံတုဲဂှ် ဗွဲဂါထာလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုရ၊ ခါရကောန်ၚာ်ဂှ် ကလံလဇုဣသိဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်တုဲသၟာန်တိုန်၊ ပသာ်လဵု ဟွံရာဒၞာကဵုကောန်ပိုဲရော၊ ယဝ်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်မှာထေရ်အာနန် မပဒတဴဒၟံၚ်ဗ္ဒာဲကျာ်တြဲပိုဲတေံ၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴလေဝ် ပၚောံအာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလံမှာထေရ်အာနန်ရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် မှာထေရ်အာနန် ရာဒၞာမိက်နဂါထာ ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်၊ ညးၜါသၟိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်နဲကၠာတေံရ၊ ယဝ်သၟိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်ကျာ်တြဲညိရဂး၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတုဲ ကလံကျာ်တြဲရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုပၠန်ရ၊ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲဟွံရာဒၞာမိက်၊ သၟိက်မိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲပၠန်ရ၊ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ်ကျာ်ဟေၚ် ညာတ်ဒးကောန်ၚာ်ဏံ အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရာဒၞာမိက် '''အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ'''မ္ဂး ဗၠေတ်အာရောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံရာဒၞာမိက် ညံၚ်အာယုက်ကောန်ၚာ်ဏံ ဂွံဂၠိၚ်ဂှ် သာ်လဵုဂွံပရော သၟာန်ကျာ်တြဲရ၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရမ္ဂး ကဵုဗှ်မ္ၚဵုဒ္စာံဗ္တံ ဒ္စာံတ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်မာရဏကၠုၚ်ကေတ်ဏာ ကောန်ၚာ်ရောၚ်၊ ချပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ။ ဟိုတ်နူကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ရ၊ သၟိၚ်မာရဏဂှ် လုပ်ပ္ဍဲဓဝၚ်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ဟွံမာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ လောန်အာထပှ်တ္ၚဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်မာရဏ သွက်ကၠုၚ်ကေတ်ဏာကောန်ၚာ်ဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲသက်သက်ရ၊ ပေၚ်ဒ္စာံဗ္တံဒ္စာံတ္ၚဲတုဲ ကျာ်တြဲရာဒၞာမိက်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံကီုရ၊ ပွိုၚ်ဒစာံဗ္တံဒစာံတ္ၚဲ ကျာ်တြဲမွဲဟာန်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ပုတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ်တုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲမွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်တံ နကဵုအာဟာရဘောဇိုန် နာနာသာ်ဟွံသ္ကုတ်ရ၊ သ္ပပဓာန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓရ်မ္ၚဵုတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် အာယုက်ဂၠိၚ် ပိုန်ဟာန်လေဝ်ဇၞော်မောဝ်အာရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ညးကၠုၚ်ကလၚ်ဓဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် လာၚ်မုက်ကြာတ်ကြော သ္အးဇၚးကၠေံဇကု နကဵုဍာ်မ္ၚဵုအိုတ်ရ၊ ကာလစဴအာ ညးတံကေတ်ဖျဴဏာဍာ်မ္ၚဵုတုဲ လၟုဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ပပ္တံနုတ္ၚဲဂှ်တုဲ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တုဲ၊ ရန်တၟံသွက်အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ဒြပ်ကသပ်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကျာ်ဩဳဂွံနွံဂှ်ရ၊ သ္အးဇၚးကၠေံ ပွမကၠိပပ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ပေါဲကာမ္ၚဵုမွဲ၊ ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်'''မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်'''ရ။ * ('''ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ''') သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဣမိတံဟွံသေၚ် ညးအာယုက်ဇၞော်တံ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပြုပြေၚ်ကေတ်ခါန်လဗံက်ခၟရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ပိ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်မသုန်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ထပှ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ဒစိတ်၊ ရဴဝွံ ပြုပြေၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲလဗံက်သွက်ဣမိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်ခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ကဝေက်သၠိက်၊ သွခၞံကြုက်စုတ်လဝ်ရ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ၜံက်၊ တၞိၚ် တောဝ်ပလုဲစုတ်လဝ်တုဲ သွက်ဇိုန်ကဵုညးလွဳဝတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ သၞေက်၊ မဂွါ၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ လကံက်တဲ၊ သၞေက်၊ မဂွါတံ ပ္ကောံစုတ်လဝ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်မွဲရ၊ ယဝ်လဗံက်ပိမ္ဂး မွဲဂှ်သွက်ဣမိ၊ သၟေဟ်ၜါဂှ် လဗံက်ဗဴလေဝ် ကော်စရ။ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပ္ကောံကကေဝ်လဝ် ကပေါတ်ဗွဲမရုံဂပ်နာနာသာ်တုဲ၊ ကပေါတ်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပပ္တံနူဍာ်မိတ်ကပေါဝ် နုၚ်မ္ၚဵု ဂအဳတံအိုဿီု ကပေါတ်ပွမ္ဒးရပ်စပ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဘိက်ပၟိၚ်လဝ်မၞိဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ကီု၊ ယဝ်ရဗှ်မ္ၚဵုဖာပ်သၚ်ကီုမ္ဂး အာစာတၠဂုန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် အာနိမန်လဝ်ကီုရ၊ စိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် မ္ဒးပြုပြေၚ်လဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် စွံလ္တူဂအဳ ဂတမုက်သ္ၚိရ၊ ခ္ဍအ်ဇဗၠုမွဲ ဂစေအ်မွဲပ္ၚာန် ဒ္ၚောဝ်မွဲ ဍာ်ကၟုဟ်မွဲထၟာဲ ပြေၚ်စွံလဝ်တုဲ၊ ကပေါတ်မပ္တံ ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ တွဵု မြတံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစွံဗ္ဒာဲလဝ်ဇရေၚ်ဂအဳဂှ်ကီုရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဣမိ ဟွံသေၚ် ညးဗၟဴတှ်ကဵုကောန်ၚာ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကမံက်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဖုံပၠဳလာၚ်မုက် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚးကၠေံ ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဖုံပၠဳကဵုဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်ပၠန်ရ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ကပေါတ်တံ ပွမရပ်စပ်လဝ် ကာလၜံၚ်ပၟတ်တေံ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်တုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်သ္အးဇၚးကၠေံရ၊ တုဲမကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး လာၚ်မုက်ဇကုတုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကလေၚ်စဝ်ဍာ်မိတ်ကပါဝ်ကဵုမိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်သီုဖအိုတ်၊ ဒုၚ်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ သွက်အန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ်၊ သွက်ဂွံသ္အးဇၚးကၠေံဇကုအိုတ်တုဲ လံက်ဖုံဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ တၠသ္ၚိတံ ဒုၚ်ကဵုပလေၚ်ခၟိုန် ဗြာတ် ကုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်အိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံကာလမပြာပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိ မပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံဂှ် နတဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ရန်တၟံသွက်ကောန်ၚာ်တုဲ ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲနာနာသာ်လေဝ် ညးတံကဵုခၟအိုတ်ရ။ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ မိကောန်ၚာ်ဂှ် မိန်ကေတ်ကောန်ၚာ်၊ စွံပ္ဍဲလဒေါဝ်သ္ၚိ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ဒစိတ်၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴထပှ်မ္ဒးဗိုၚ်လဝ်တုဲ ကေတ်ချာမွဲတၞုၚ်၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဒက်လဝ်လစိန်မတ်ဗ္ကေတ်မွဲဇြေဟ်ရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ရပ်လဝ်တုဲ ကလံက်ဍာ်ပ္ဍဲသၠိုၚ် မစုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲ ဂါထာ ၜ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဖ္ဍောတ်မွဲလ္တုန် ဇီုကၞေၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတဲရ၊ ကောန်တြုံမ္ဂး ဂါထာဒစိတ်လ္တုန်၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂးထပှ်လ္တုန်ဖ္ဍောတ်ရ၊ ရဴဝွံ ၜ ကောန်ၚာ်မ္ဂးရ ၜ တုဲ လစိန်ဂှ် မ္ဒးကွက်စုတ် ပ္ဍဲကံကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ကွာၚ်လဗံက် မစဳရေၚ်လဝ်ဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ် မ္ဒးဇိုန်ကဵုဣမိတုဲ သွက်ကွးဣမိဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုသွတ်မွဲ မ္ဒးဇိုန်ကဵုရ၊ ဇဗၠုသွတ်ဂှ် ခါန်လေဝ်ဂးရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ကၟာမ္ဂး ဗလိုပ်မွဲစွံရ။ ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုပၠန်၊ ကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဝေၚ်ရ၊ ပွမဝေၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုဂှ် စွံလဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်သ္ၚိ၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠကောန် ဗၞတ်ပိပန်မသုန်တြဴ ဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဆက်လဝ်တဲ၊ ဒွုဲဝါဲလဵုသ္ဂးတုဲ ညးတံပ္ကောံပၠောပ်တဲဆက်လဝ်ဂှ်ရ၊ တုဲဆက်ဒယှ်ေတိုန် '''ဒွုဲဝါဲလဵုဒွုဲဝါဲလဵု-ဝါဲလဵုရောဟွံသေၚ် ကြေၚ်ဇမ္ဗူရှ် ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ''' သာ်ဝွံ ဒယှ်ေအာဒွုဲ ယူဒံၚ်ဂေတ်အာကောန်ၚာ်ဂှ် ၜါပိပန်လ္တုန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ၜပ္တိုန်စရာဲကောန်ၚာ်လေဝ် သ္ပကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်တုဲ ညးဇၞော်တံ ရာဒၞာမိက်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒှ်တသိုက်ပိုန်ဟာန်၊ အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ကျာ်ဩဳကဵုဂွံနွံကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်မ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံပ္တိုန်စြာဲကောန်ၚာ်တုဲ သ္ပအိုတ်ရ၊ ကာလၜကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် ဂါထာၜကောန်ၚာ်ဂှ် ညးတံဖ္ဍောတ်အိုတ်ရ၊ ဂါထာၜကောန်ၚာ်လေဝ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန်ဟွံတုပ်၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညကီုရ၊ ရန်တၟံၜကောန်ၚာ်ဂှ် တုပ်မံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲတုန်''' '''( ခၟမွဲ။ )'''။ နူကဝ်တိုန်ရ၊ ပိုဲၜကောန်စဴ၊ ရဴဂဴရတ်ပိ၊ ခၟမွဲစိ၊ ဣဓိဇၞော်ပၠန်၊ အ္စာပ္တန်လဝ်၊ ကျာ်ဂေါတမ၊ ပၠလျးဖျဳဖျဳ၊ သ္ၚဳဗဵုအံသဝ်၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လာ၊ နဳလာဩန်ထဝ် ဒယှ်တမ္ညဝ်၊ အသဝ်နုဘဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟၜါ )'''။ ဝွံခၟၜါ၊ သာရထဳအဴ၊ ကဵုဒှ်စဴညိ၊ တိုက်ထဝ်ဩန်စိ၊ ဣဓိနွံကီု၊ သီုသက္ကဝဝ်၊ ဖဵုပန်မက်ပတ်၊ သစ္စပန်ဂှ်၊ တဲစှ်ရိုဟ်လဝ်၊ ကဵုဂွံပၟဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ၊ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိ၊ '''( ခၟပိ )'''။ ခၟပိဟေၚ်၊ အ္စာကၠောန်လဝ်၊ သီုဓဝ်ဟဳရိ၊ ကောံမၞိက်ပိ၊ သိနေရုဟေၚ်၊ ပြေၚ်သိန္နရာဇ်၊ ဗ္ကေတ်ဒဝါန်၊ သဏ္ဍာန်မတ်ဗ္ဂဲ၊ မၞိက်ပြဲဂွံညာတ်၊ ပ္ဍဲလောကဓါတ်၊ ဇာတ်ဝေဿန္တဝ်၊ ကဵုတန်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟပန် )'''။ ဝွံခၟပန်၊ သစ္စပန်အဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ သၟိၚ်ဝၚ်ပန်စိ၊ ဒမၠိကဵုဆဵု၊ မ္ၚဵုဟောဒြာ၊ ကြဴတဲပြာကတ်၊ ကွတ်စှ်ဒ္စာံ၊ သိုန်သ္ကဵုရံက်ရာ၊ ဖဵုရာဒၞာ၊ သီုသဒ္ဓါအဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟမသုန် )'''။ ဝွံခၟမသုန်၊ သဳမသုန်ဂှ်၊ ကဵုပ္ဍေန်ဍဟ်ညိ၊ အာယုက်တန်စိ၊ နာမဒိဃာ၊ ကဵုဂွံမြာကီု၊ ဒယှ်ကမြဴ၊ ညံၚ်မဟောသဓ၊ တေဇတီုကၠီု၊ အနုဘဴကီု၊ သီုကြဳဇှ်အဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟတြဴ )'''။ ဝွံခၟတြဴ၊ သွဝ်တရဴဘုံ၊ အလုံံသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ညံၚ်နာဲမိသၟိၚ်၊ သၠိၚ်ပ္ဍဲနန်မြ၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ပ္ဍဲတိုက်ပဠူ၊ သူလေဝ်ပေၚ်န၊ ညံၚ်ဇောတိက၊ တၠထဝ်ဩန်၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ '''( ခၟထပှ် )'''။ ဝွံခၟထပှ်၊ အဘိဓဝ်ထပှ်၊ ကဵုဆဵုပြဟ်ညိ၊ ဓဝ်ကျာ်တြဲစိ၊ ဣဓိလ္တာ်ရ၊ တေဇမပြဲ၊ ဍုၚ်ဇၞော်တန်တဴ၊ စှ်တြဴအဵု၊ ကဵုဆဵုလောဲလောဲ၊ အာယုက်တန်ပြဲ၊ ပ္ဍဲသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံညိ။ ။ ('''သွက်ကောန်ဗြဴဂှ် ဂါထာတုဲဆဝွံရ။''') '''( ခၟဒ္စာံ )'''။ ဝွံခၟဒ္စာံ၊ မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍေန်ကဵုဍာံညိ၊ သဳဒ္စာံစိ၊ မဏိဖ္ဍုန်၊ အတိုၚ်ဂုန်ပြဲဖာ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ယွံသွံဂွဳစိုက်၊ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ကၠာ၊ ဟးစဴမတ်ၜါ၊ မှာစက္ကဝဝ်၊ ကဵုစရှ်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟဒ္စိတ် )'''။ ဝွံခၟဒ္စိတ်၊ အ္စာပ္တိတ်လဝ်၊ နူကဝ်တန်ရ၊ ရတ်ဒ္စိတ်ပၠ၊ ပတၠဂွံကၠုၚ်၊ နုၚ်နိဓိပြဲ၊ ဒ္စိတ်လောကုတ်၊ ဟွံယုတ်နူဂှ်၊ ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ပြဲ၊ တၠလျးတြဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ ဗၠးဗယိဘဲ၊ အိုဿီုရတ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်တံဂှ်၊ ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်ရ။ ။ ('''သွက်ကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးဖ္ဍောတ်ဂါထာဒဵုကဵုခၟဒ္စိတ်ဏံရ။''') * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲပၠန်။''' ၁။ နူတံပဌမ၊ ထ္ၜပ္တိုန်သၟတ်မွဲ၊ ကောန်ကွးတွဳဂၠောဲ၊ နဲအ္စာပါမောက္ခ၊ ဒၞာဲဒၞာဲအာဂတ၊ ကဵုဂွံဒှ်အ္စာညးညိ။ ၂။ နူမွဲထ္ၜပ္တိုန်ၜါ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ကၠာ၊ ဂုဏ်မိမၜါညိ။ ၃။ နူၜါထ္ၜပ္တိုန်ပိ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်စိ၊ ဂုဏ်ရတ်ပိညိ။ ၄။ နူပိထ္ၜပ္တိုန်ပန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်အ္စာပန်ညိ။ ၅။ နူပန်ထ္ၜပ္တိုန်မသုန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်ဓဝ်သဳလ၊ မသုန်ပြကာညိ။ ၆။ နူမသုန်ထ္ၜပ္တိုန်တြဴ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်အဴ၊ သွဝ်တြဴဘုံညိ။ ၇။ နူတြဴထ္ၜပ္တိုန်ထပှ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂှ်၊ ရတ်ထပှ်ပြကာညိ။ ၈။ နူထပှ်ထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စာံ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဍာံ၊ ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံညိ။ ၉။ နူဒ္စာံထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စိတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်လ္အိတ်၊ ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာညိ။ အာယုဒဳဃာ၊ မဟာသုခံ၊ ကဵုတန်မံၚ်ညိ၊ နိဗ္ဗာန်သမာဓိ၊ ကဵုစိုပ်ညိတန်('''နဂါထာဝွံဟေၚ် ဂကူမန်တံ စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်သ္အးဇၚးကၠေံတုဲ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ၚာ်အိုတ်ရ။''') * '''ဂလာန်ပသေက်ကောန် မွဲနဲပၠန်။''' '''တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃဂုန္နာ၊ မာတာပိတုဂုရုပဇ္ၛာ၊ အိန္ဒော ဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓိ ဘဝန္တုတေ။''' စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊ မိကဵုမၜါ အ္စာဥပ္ပဇ္ၛာဲ၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊ ဒေဝတဴစှ်ဒိုဟ်ကီု အိုတ်သီုစက္ကဝါ၊ သၟိၚ်ဂိတုတ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာ၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက်ယိုက်လဝ်တုန်၊ အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ ပါပကဵုပါဲဒဴ၊ သာမ္မယျကဵုစဴ မြာညိ၊ ဒိတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက်သတ်ယးမတ်ၜါ၊ အာယုက်သီုပိုဉ်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနဂ္ဃ၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ နူကဝ်တန်ပဌမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊ မှာဗြီုအ္စာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊ ဇၟာပ်ခၟကာလ လျတ်မၞိက်ရတ် မနွံကဵုကြဳဇှ်၊ ဘောဇိုန်နွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊ ဘုတ်ပိဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴသူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုန်ဇၞော်တေဇ၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမထ္ၜကၠာ၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊ နူမွဲကဵုဒဵုပေၚ်ရ ထ္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ။ '''ဣဝွံမွဲ''' ကဵုဒှ်နဲသေဌဳဇောတိက ကဵုပတၠဒြပ်ရတ်၊ ညးလဵုမွဲ ပကဵုပ္တောံၜတ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညး ဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊ ညးဂမၠိုၚ် သဂိုၚ်ဏာပကဵုမာန်၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ ဂုဏဝုဒ္ဓိ သဒ္ဓိ သမ္ပတ္တိ ကဵုသ္ဂေဟ်သွဟ်၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုနာဲသၟဟ်၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ်ကဵုနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟၜါ''' ညံၚ်ဇဋိလသေဌဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပလီုအလာ်နာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ညံၚ်ပျာဲသေဌဳတမၠာ၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေံမေတ္တာ၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊ ဒေဝတဴအလုဲစက္ကဝါ ကဵုဂွံရော်ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါ သီုၜါ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊''' ကဵုကလိဂွံနုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်္ဂါ၊ တဴလ္တူကျာ ဒေဝတဴကဵုဒးပလံၚ်နၚ်၊ ဒါနသီုကသူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒ္စာံဒိုဟ်၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ်ဝၚ် ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲကီု ဒးနၚ်ကွဲာဒဵုသ္ၚိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန်၊''' ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ဩန်ထဝ် ကဵုဂွံဒယ်ှတှ်ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝၚ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်ကုန်ကွ၊ သီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုခ်ရဴဂဴ။ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊ သတြုကဵုသဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴ တန်ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟမသုန်''' ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊ အာယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ်ကဵုဂွံဒုၚ်ခမဳပယျၚ်၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသိုဖအိုတ် ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေံသီုဝံသ၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇၞော်တြုံဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊ ဂ္ဇံဒေါဝ်ပေါဲဟေၚ် ရမျာၚ်ကဵုရှ်သာ၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟတြဴ''' ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုံဗြဴ၊ ကဵုဂၠိုၚ်ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခြိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေံစိၚ်၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်တမ္ညဝ်ကၠံၚ်၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဂၠံၚ်၊ လတူဖျေံကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗဝဝ်ဗတဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊ ဣဝွံရခၟတြဴ ကဵုနာဲတံမြာညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟထပှ်''' ကြဳဇှ်ဒယှ်တှ်လောန်လာန်၊ ပုၚ်ခၟထပှ်ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန် မိဒေဝတဴညးမသုန် မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ််ပသ္ၚိနန်၊ ဩဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊ ဩဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒၞဳ၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေံမေတ္တာ၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါဠ၊ တ္ၚဲဏံမိကဵုမ ထ္ၜနာဲတံဂွံယးတၟးအာ၊ ဇယသီုလာဘသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵု ဖ္ဍုန်လတူသိသ၊ ယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ်မသုန်ကဝ်၊ ခၟထပှ်တိတ်တွံလဝ် သီုထပှ် ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတံကလိဂွံညိရအဴ။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူ ဂကောံစရာဲလိခ်ပတ်မန်''') * '''ကပေါတ်လဗံက်''' '''သၟတ်တြုံမွဲ-''' ၁။ ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ၂။ သတ်ဒ္စိတ်မ၊ ၃။ သွဒ္စိတ်ပ္ၚာန်၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး၊ ၆။ ၚုယ်မွဲမ၊ ၇။ ပလေၚ်ဒ္စိတ်ခၟိုန်၊ ၈။ ကွာၚ်ဒ္စိတ်မ ၉။ ကပရာၚ်မွဲ-ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမွဲရ။ '''သၟတ်ဗြဴ-''' ၁။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၂။ သတ်ထပှ်မ၊ ၃။ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ပလေၚ်ထပှ်ခၟိုန်၊ ၆။ ကွာၚ်ထပှ်မ၊ ၇။ သွထပှ်ပ္ၚာန်၊ ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲရ။ * '''ကပေါတ်ခၟ''' ၁။ သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ၊ ၂။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၃။ သတ်ပိမ၊ ၄။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး ကပေါတ်တံဂှ် စုတ်ကဵုနတုဲ ကမၠောန်(ကိစ္စ)တုဲအိုတ်မ္ဂး သတ်ဗြဴဂှ်ညးတဵုလဝ်ရ။ (သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ ဟီုမ္ဂး၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကေတ်တုဲ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံဒးကေတ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိ စွံခုၚ်ဇိုၚ်ပန်၊ လ္တူခုၚ်ဂှ် နုၚ်ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ်မြမောဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်ကြုတ်ခပဳဩောံမွဲ၊ ပိနုၚ်ဂှ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ ဗ္ဒာဲဂှ် ၜုန် မြ ကွဵုတံလေဝ်စွံလဝ်၊ ကာလဣမိဗလိုပ်ဂှ် ကၠာတဲဍာ်ခပဳဩောံ၊ ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မြမောဝ်ရ။) ပ္ဍဲမစဳရေၚ်လဗံက်ပၠန်လေဝ် ကောန်ၚာ်မွဲလဗံက်ပိ၊ ကောန်ၚာ်ၜါလဗံက်မသုန်၊ ကောန်ၚာ်ပိလဗံက်ထပှ်၊ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်လေဝ် ညးကဵုပြုပြေၚ်လဗံက်ထပှ်ရ၊ လဗံက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲထးမွဲ စုတ်ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဝေက်ကသပါမွဲခေါက်၊ သွခၞံကြုက်မွဲခေါက်၊ ကဂၠေဝ်မွဲခေါက်၊ သွခပဳဩောံမွဲခေါက်၊ ကခၞာမွဲခေါက်၊ ကွာၚ်မပၞဟ်မွဲခေါက်၊ ယိုဟ်သတ်ဆုမွဲခေါက်၊ စုတ်လဝ်တုဲ မွဲထးဂှ် မွဲလဗံက်မ္ဂးရ၊ လဗံက်ဝွံ ညးဗ္စမၞိဟ်ဗြဴဆောဖွက်ထပှ်ရ၊ ကာလစဂှ် သီုစသီုပါဲလဝ်ညိညဗ္ဒါဲဂှ်တုဲ၊ ကာလစတုဲ စၞညးပါဲလဝ်ညိညဂှ် စုတ်ပ္ဍဲနဒၠေၚ်တုဲ ကဵုမကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠေၚ်ဏာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုမဇၞော်တံရ၊ ယဝ်မကောန်ၚာ်ဟွံမွဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ယဵုဏာအာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုရ၊ ဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယဵုဂၠေၚ်ဏာစၞတံဂှ်ရော၊ ရန်တၟံညံၚ်ရဴစၞတံအိုဟ်တၟိုဟ်ဏံကီု၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဏံ၊ ဂတနူဏံ ကဵုဂွံအိုဟ်တၟိုဟ် ညံၚ်ရဴစၞတံဂှ်ကီု မဒှ်ရ။ * '''ပွမစၚ်ကတောဝ်''' ပ္ဍဲကွာန်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုစၚ်ကတောဝ်ကီုရ၊ ကညလစၚ်ကတောဝ်ဂှ် နကဵုတၞိၚ် ကေုာံ တောဝ်လမ္စံက် စၚ်ပထောၚ်တုဲ ဒက်လဝ်တောဝ်ဂှ် ဗီုကဝဴသၞေက်ရ၊ ကာလစၚ်ဂှ်လေဝ် ကၞိၚ်ကီု တောဝ်ကီု ကြောသ္အးဇၚးကၠေံတုဲ စၚ်မ္ဂး ဟွံဒှ်သရ-ရ၊ စၚ်တုဲဆီတိတ်မ္ဂး ညးတံစုတ်မိတ်မနာၚ်ရ။ * '''ပွမခုတ်ယၟု''' ကောန်ၚာ်သၠးနူဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပေၚ်ပိဂိတုတုဲဟေၚ်၊ ညးတံခုတ်တဴယၟုအိုတ်ရ၊ ပွအရာခုတ်ယၟုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံဟေၚ် ခုတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ချပ်စကဵုကျဇၞော်အ္စာတၠ ယာဲဇၞော် အပါဇၞော်တံတုဲ ခုတ်ယၟုလေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ခုတ်ယၟု ဗက်နာံတ္ၚဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး အခိၚ် တ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ယၟုတံဂှ် ချူကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ရ။ ပွမချူကှ်ေယၟု ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတုဲ ကွိုန်ညံၚ်ဂွံသဝ်စှ်ေဂှ် နဲဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ကဵုလၟုဟ်ရောၚ်၊ ပသာ်ရောဟီုမ္ဂး ဒုန်ကရေက်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု ပွမရပ်စပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာ၊ ပွမချိုတ်၊ ပွမကၠောန်ဇံၚ်ဖဴ ကာလၜံၚ်ပၟတ်၊ ပွမလးကၞဳတံဂှ်ရ၊ ဒုန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုရ၊ ယဝ်ကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်မ္ဂး ကုညးဂှ်ကွိုန်ဟၟဲ၊ မုက်မတ်ဟွံယးတၟး၊ စရာဲကျာ်ဩဳအောန်သဝ်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် အာဂတနူဏံ ယဝ်မိက်ဂွံကှ်ေသက္ကရာဇ်မ္ဂး ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် လ္ပကှ်ေစုတ်ညိ၊ ကှ်ေစုတ်ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ညိ၊ ကောန်ဂကူမန်တံ၊ ကာလခုတ်ယၟုမ္ဂး ယၟုနွံကဵုကျာ်ဩဳ၊ နွံကဵုကွိုန်၊ ယၟုပွမစၞောန်ထ္ၜးကဵုကာမ္ၚဵု၊ စပ်ကဵုနာံတ္ၚဲကောန်ၚာ်-နကဵုယၟုမန်ဇေတ်တ်မပ္တံ(မာံ - နာဲ - မိ - ဣစဳ)တံဂှ် ခုတ်အိုတ်ညိ။ ကေၚ်ကာ ပွမစဝ်ကပေါဝ် စၚ်ကတောဝ် ခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗ္စာရဏာ ဒဒှ်အဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲဝါပၠန်ရသွံ၊ ရန်တၟံသာ်ဂှ် ကဵုရံၚ်ဒ္ၚောဝ်ရ၊ တုဲညးတံကဵုကောန်ၚာ်ရပ် တၞိၚ်၊ တဝ်ဏှ်ေတံပၠန်ရ၊ ဣဂှ်လေဝ်ရန်တၟံ '''ကာလအဲသၠးဂဝ်ဂၞဴမိဂှ် မူကပေါတ်ကြိယာလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ကပေါဝ်ဝွံဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာသွက်အဲရသွံ'''ရဴဝွံ ညးတံရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာ ဒဒှ်ရကောန်ၚာ်ဗ္စာရဏာဟွံလေပ်ကီုလေဝ် ညးတံသ္ဂောံကဵုစွံ ပ္ဍဲစိုတ်မိမတံရ၊ တုဲရန်တၟံဒှ်မၞိဟ် လုပ်အဝေါၚ်မၞိဟ်ညိဂးတုဲ ကဵုကောန်ၚာ် ကွာ်လ္တူတိထပှ်ဂါမ်ရ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ၜါမ''' ကထဝ် ။ ကဴဗၠဲ ။ ဂုဏ်ဇဳ ။ ကဩန် ။ ကဴစၠန် ။ စန်ညဳ ။ ကေသာ ။ ကဴသဳ ။ စန်မာန် ။ ကောနာဲ ။ ကဴမန် ။ စန်မန် ။ ကောနန် ။ ကျေဝ်ကျေဝ် ။ စန်သိုက် ။ ကံမောဝ် ။ ကျေဝ်လာဲ ။ စန်ထဝ် ။ ကံအံၚ် ။ ကျေဝ်ဂေါဝ် ။ စန်မောဝ် ။ ကံဇောဝ် ။ ကျေဝ်ဩန် ။ စိုတ်ညဳ ။ ကံထဝ် ။ ကျေဝ်လောန် ။ စိုတ်နာဲ ။ ကံဩန် ။ ခိုၚ်ဇဳ ။ စိၚ်နန် ။ ကံညာဏ် ။ ခိုဟ်ဩန် ။ စိၚ်ဗု ။ ကံသာ ။ ခိုဟ်ညဳ ။ စၠန်မောဝ် ။ ကံဆာန် ။ ခိုဟ်လောန် ။ စြာဲမန် ။ ကံပရဲ ။ ဂုဏ်ဆာန် ။ ဆာန်နာဲ ။ ကံနာဲ ။ ဂုဏ်ညာဏ် ။ ဆာန်မန် ။ ကံဍောတ် ။ ဂုဏ်သန် ။ ဆာန်နန် ။ ကဴမောဝ် ။ ဂုဏ်ထဝ် ။ ဆာန်ထဝ် ။ ကဴရာၚ် ။ ဂုဏ်မောဝ် ။ ဆာန်အာဲ ။ ကဴတ္ၚဲ ။ ဂုဏ်နာဲ ။ ဆီမန် ။ ကဴထဝ် ။ ဂုဏ်မန် ။ ဆီပရဲ ။ ကဴဩန် ။ ဂုဏ်သဳ ။ ဇဳအံၚ် ။ ဇဳဩန် ။ ပေၚ်ညာဏ် ။ လှိုၚ်ဩန် ။ ဇဳမောဝ် ။ ပေၚ်ကောံ ။ လှိုၚ်ထဝ် ။ ဇန်ညာဏ် ။ ဗုထဝ် ။ ဝၚ်မန် ။ ဇိုန်နာဲ ။ ဗုဩန် ။ ဝၚ်နန် ။ ညဳသိုက် ။ ဗိုတ်မန် ။ ဝၚ်သိုၚ် ။ ညဳပြဲ ။ ဗိုတ်နန် ။ သာမောဝ် ၊ ညာဏ်လှဲ ။ ဗိုတ်ထဝ် ။ သာနန် ။ ညာဏ်မန် ။ ဗိုတ်ဩန် ။ သိုက်မန် ။ ညာဏ်ထဝ် ။ မန်ဇေတ် ။ သိုက်နန် ။ ညာဏ်သိုက် ။ မန်ထဝ် ။ သိုက်ပိုန် ။ ညာဏ်နန် ။ မာန်ညဳ ။ သိုက်ညာဏ် ။ ညာဏ်ဂုဏ် ။ မုက်ဩန် ။ ဟၚ်ညာဏ် ။ ဍာ်ဩန် ။ မောဝ်ဇောဝ် ။ ဟၚ်ထဝ် ။ ဍိုၚ်ထဝ် ။ မြမောဝ် ။ ဟံၚ်ဇဳ ။ တာထဝ် ။ ယာတ်နန် ။ ဟံၚ်မန် ။ တာဩန် ။ ယေန်သိုက် ။ ၜိုပ်မန် ။ တီနန် ။ ယေန်ထဝ် ။ ၜိုပ်ထဝ် ။ တီမန် ။ ယေန်ဟာန် ။ ၜိုပ်ဩန် ။ ထဝ်ဍာဲ ။ ရံၚ်မန် ။ အာဲနန် ။ ထဝ်ဥူ ။ ယာဲဆာန် ။ အာဲဇဳ ။ ထဝ်နန် ။ ရတ်အံၚ် ။ အာဲရတ် ။ ထဝ်မန် ။ ရတ်နာဲ ။ အာဲနဲ ။ နန်ဩန် ။ ရတ်မန် ။ အာဲမောဝ် ။ နာဲကျေဝ် ။ ရာၚ်ဆာဲ ။ အာဲဗၠဲ ။ နဲမောဝ် ။ ရဲဆာန် ။ အာဲသိုက် ။ ပိုန်ဉာဏ် ။ လျးထဝ် ။ အာဲညာဏ် ။ ပိုန်သိုက် ။ လျးမန် ။ ဨယေန် ။ ပိုန်နန် ။ လျးဩန် ။ ဨဩန် ။ ပိုန်ယး ။ လျးတ္ၚဲ ။ ဨနန် ။ ပိုန်ဂၠိုၚ် ။ လှိုၚ်ကဴ ။ ဨကျေဝ် ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ပိမ''' ကေသရဳ ။ ဍုၚ်ထဝ်နန် ။ ယေန်ယေန်ဩန် ။ ကုမ္မာရဳ ။ ဍုၚ်နၚ်ထဝ် ။ ယေန်ကျေဝ်သိုက် ။ ကောစိုတ်နာဲ ။ တီဆာန်မန် ။ ယေန်သိုက်မန် ။ ကံမောဝ်အံၚ် ။ တၠညာဏ်နန် ။ ရံၚ်နန်အာဲ ။ ကံညာဏ်သိုက် ။ တၠပိုန်နန် ။ ရာၚ်ဆာဲနန် ။ ကျေဝ်ရာၚ်ဆာဲ ။ ထဝ်ထဝ်အံၚ် ။ လှိုၚ်ဩန်ထဝ် ။ ကဴစၠန်မောဝ် ။ ထဝ်အံၚ်သိုက် ။ လှိုၚ်ဘဴမောဝ် ။ ခိုဟ်သာလောန် ။ နန်မြမောဝ် ။ ဝၚ်နန်ဨ ။ ခိုဟ်ဟ်ယေန် ။ ဏၚ်မေဩဳ ။ ဝၚ်နန်ထဝ် ။ ခိုဟ်ဆာန်ညဳ ။ ဏၚ်ဥုရိုန် ။ သာဉာဏ်နွံ ။ ခိုဟ်လောန်ညာဏ် ။ ဏၚ်ဥုထာဲ ။ သဳပိုန်မောဝ် ။ ဂုဏ်ဆာန်မန် ။ နန်မြမောဝ် ။ သိုက်မောဝ်ဇေတ် ။ ဂုဏ်အံၚ်ဩန် ။ နန်ဆာန်ဇဳ ။ သိုက်ပိုန်မန် ။ စန်သိုက်ထဝ် ။ ပိုန်သိုက်လှဲ ။ သိုက်ဇဳအံၚ် ။ စန်မြမောဝ် ။ ပိုန်ယေန်တေန် ။ ဟၚ်ဩန်ထဝ် ၑ စၠန်မောဝ်ဇေတ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နွံ ။ ဟၚ်ပိုန်မန် ။ စၠန်မောဝ်ဍာံ ။ ပိုန်နန်ဨ ။ ဟံသာဆာန် ။ စိုတ်နာဲမန် ။ ပေၚ်စိုတ်လောဲ ။ ဟံသာထဝ် ။ ဆာန်ဆာန်ထဝ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နန် ။ ဟံၚ်မန်သိုက် ။ ဆာန်မန်ဇေတ် ။ ဗုသာ်ထဝ် ။ ၜိုပ်ဟံသာ ။ ဆာန်ကောံညဳ ။ ဗုသာ်ဩန် ။ ၜိုပ်နန်ထဝ် ။ ဇံၚ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ဉာဏ်ဨ ။ အာဲမန်ညဳ ။ ညဳသာမန် ။ မန်ဇေတ်ဇေတ် ။ အာဲမန်ဇေတ် ။ ညာဏ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ညဳသာ ။ အာယမန္ဒယာ ။ ညာဏ်ထဝ်သိုက် ။ မာန်ကျေဝ်သိုက် ။ အာဲပိုန်နန် ။ ညာဏ်နဲမန် ။ မြမောဝ်ဇေတ် ။ အာဲသိုက်မန် ။ ညာဏ်လှဲသိုက် ။ ယာဲယာဲဆာန် ။ အာဲဍုၚ်မန် ။ ဍာ်မြမောဝ် ။ ယေန်သၞာၚ်မန် ။ အံၚ်သိုက်ထဝ် ။ အတိုၚ်ထ္ၜးလဝ်ယၟု နကဵုယေန်သၞာၚ်မန် သွက်ဂွံတၚ်ခုတ်ယၟုဂှ် ၜါမလေဝ်နွံ၊ ပိမလေဝ်နွံရ၊ ထ္ၜးလဝ်ဆအယာံမာတ် ဂွံနိဿဲကေတ်တုဲ ချူလဝ်ညိညရ၊ ဗီုဒးစိုတ်ရုယ်ကေတ် နဲဏံမွဲမွဲရဲတုဲ တၚ်ယၟုခုတ်မာန်ရ။ ==အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ== ကာလလၟုဟ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ်ပညာ ဇၟာပ်ဍုၚ်ကွာန်လ္တူဂၠးတိဏံမ္ဂး၊ ဂကူတောလောန်၊ ပြာကတ်လောန်ဂကူသ္အာၚ်ဂှ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ဟိုတ်နူအရာပညာညးတံ တောဗွဲမလောန်ဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပညာဟီုမ္ဂး သီုပညာလောကဳ သီုပညာလောကုတ္တဵုရ ပညာလောကဳဂှ် ဟိုတ်နူအစောံဇြဟတ်ဇၞော် ပ္ဍဲလောကဏံတုဲ ပၟိက်စိုတ်ညးတံဂှ် ညးတံပ္တုဲမာန်ဗွဲမပြဟ်အိုတ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ကောန်ဂကူပိုဲမန် ကတ်ဗ္တောန်ပညာသဗ္ဗအိုဿီု ပ္ဍဲဇရေၚ်တံဇိုၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်ဏံ ပါ်စွံလဝ်ပိအဝဲဒဒှ်ရ၊ ပဌမအဝဲ၊ ဒုတိယအဝဲ၊ တတိယအဝဲရ၊ ပ္ဍဲပဌမအဝဲဂှ် သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်ပညာရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံ ယဝ်ကတ်ပညာစိုပ်ဒတုဲမ္ဂး တရဴဘဝမၞိဟ်ဂှ် ဇၟာပ်ပ်ကေၚ်ကာပ္တုဲဏာမာန်၊ နကဵုပညာရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မံၚ် ဒဒှ်ရ '''ၜဝ်လာ်ဂၠံၚ်ကၞောတ် ကောန်ဝေတ်နူဍောတ်တ်''' ကာလကောန်ဇကုဍောတ်သွတ်မံၚ်ဂှ် ဟွံကဵုကတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဇၞော်ကၠုၚ်တုဲ ဟွံဍိုဟ်ကေတ် အရာကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု၊ ပ္တုဲဏာဟွံမာန်ရ၊ '''ဆာန်ကောန်မ္ဂးစွံဘာ ဆာန်ဝါဗ္ၚမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲ ဆာန်ညးအဲ မ္ဒးဖျေံမေတ္တာ''' နွံကၠုၚ်အရေဝ်သာ်ဏံဝွံကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ်ဇကုဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲလောကကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ် ဟွံရိ ဒလဵုခၞံၚ် ပွမဇပ်ဍပ်လ္တူမိမ ကလော ကောဒေံကီု၊ သွက်ဟွံဂွံဒှ်မၞိဟ်အောန်ကဵုပိုန်ဒြပ်၊ ပွဟွံမၚ်မွဲဓဝ်ဗ္စာရဏာ ပ္ဍဲလောကဳ လောကုတ္တဵုကီု၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ၊ ကာလကောန်ဇာတ်ဇကု စိုပ်အဝဲကတ်ဗ္တောန်ပညာ၊ ကၠာတေံ အာစိုပ်အာယုက်တြဴထပှ်သၞာံမ္ဂး၊ မိမတံ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ကော်ဏာကောန်ဇကုဘာလကျာ်၊ ဇရေၚ်အ္စာတၠတံတုဲ၊ ပအပ်ပြာပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံ သွက်ဂွံဗ္တောန်ကဵုလိခ်ပၠန်ရ။ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရးဌာန်ဒေသမန်ဂမၠိုၚ် ဘာဗတောန်လိခ် ညးအလဵုသဳတံ ပံက်လဝ်နွံဂၠိုၚ်မံၚ်တုဲ၊ ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ အာကတ်ဗ္တောန်လိခ် ပ္ဍဲဘာညးအလဵုသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဇရေၚ်ဘာလဵုဟွံဟီု ကာလအပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတတံ မ္ဒးပလေဝ်ခါန်ဇဗၠုသတ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲခါန်ဂှ် ဇဗၠုပိတၞး သတ်ပိမ၊ ပ္ကဴပိဍောၚ် ပၞာၚ်ပိတၞုၚ်၊ ဂဥုဲတၞးပိတၞးစုတ်လဝ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဘာမ္ဂး ကလံကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဇိုန်အပ်ကဵုခါန် ကေုာံ ကောန်ဇာတ်ဇကု နကဵုပါၚ်လေဝ် ဂရၚ်ပ္တီိကျာ်ဇၞော်အ္စာတံရ၊ '''ယွံကျာ််ဇၞော်အ္စာ ကောန်အဲဍိက်ဝွံ မတ်လ္ပကဵုကၠက် ဇိုၚ်တဲလ္ပကဵုကဝ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ ၜုၚ်တက်ဝေတ်ဗ္တောန်တုဲ သွက်ဂွံလေပ်ပညာ သ္ဂောံစဳကၠးအာပ္ဍဲလိုက်ဝွံဂှ် ဗ္တောန်ကဵုကွက်ပညာ သဗ္ဗအိုဿီုညိကျာ်''' သာ်ဝွံဂရၚ်ပ္တီ ပအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ သွက်ကွးဇကုဇိုၚ်တဲဟွံကဝ် မတ်ဟွံကၠက်ဂှ် မ္ဒးကေတ်တာလျိုၚ် ဝေတ်ဗ္တောန်ဒဵုစိုပ်ကဵုလ္အိတ်ရ။ ပ္ဍဲဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ကော်ဖျဴနၚ်သ္ၚိတုဲ ညးမဒှ်မိမတံ သွက်ဂွံပ္တိုန်ဂုဏ်စရာဲကောန်ဇာတ်ဇကု၊ ဘိက်ပၟိၚ်နၚ်မၞိဟ်ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဇကုပအပ်ဘာတုဲဂှ် လဴထ္ၜးဟီုပျးကဵုညးတံရ၊ နကဵုကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံလေဝ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ် ကဵုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံအိုတ်ရ၊ (အခိုက်ကၞာဏံဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲရ၊) ကွာန်ရးမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲမိမ မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်လၟိုန်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပလံၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်သ္ပထပိုဲခမဳတုဲ ကတ်ဗ္တောန်ပညာမ္ဂး လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်ရ၊ ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ပ္ဍဲဇရေၚ်အ္စာဘာလကျာ် မွဲသၞာံ ညးတံပါ်လဝ်ပိရာသဳရ၊ ၜါရာသဳဂှ် ညးတံဒၠောံဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကဳတုဲ မွဲရာသဳဂှ် ဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵု မပ္တံကဵုခတဵုဇၞော်၊ ဂါထာလ္ၚောဝ်ကျာ်၊ လောကသိဒ္ဓိ၊ သၠပတ်ပရိုတ်၊ သဒ္ဒါ၊ သုတ်စဉ်၊ ပေါရဏာမ်၊ ပေါရဒါမ်၊ လိခ်ဂစေံဍာ်မိတ်၊ ကဗျလၟေတ်ကေုာံလိခ်ဗၠာဲဘာတံဂှ်ကီု၊ ကွတ်သဗ္ဗအိုဿီု မပ္တံကဵုဗိုတ်ပိဗေဒၚ်ပန်၊ ကွတ်အ္စာသဝ်၊ ကွတ်အ္စာဂဥုဲ၊ ဗိန္ဓောဟောရာ၊ ကာတ္ၚဲ အ္စာကဝတ်၊ ဂၞန်သၚ်္ချာ၊ လှ်ေ၊ ဒယှ်ေတိၚ်တိုက်၊ ဓမၠုမတ်၊ ကွတ်ပၞာန်(သေနၚ်္ဂဗျူဟ) ကွတ်တဝ်စၞေဟ်ပၞာန် ကွတ်ဇိုၚ်ကွတ်တဲ၊ လက်ဗန် လက်ပၠုယ်တံဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ။ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုပ္ဍဲဘာတုဲ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကမၠောန်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အ္စာတုဲ ဗ္တောန်ကဵုကတ်ကေတ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ပ္ဍဲကမၠောန်မ္ဂး ညးလေပ် ညးသ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဗ္တောန်ကဵုကွးဇကုအိုတ်ရ၊ ကွတ်ကမၠောန်လေဝ်နွံစှ်သာ် မပ္တံကဵုပါန်မုက်၊ ပါန်ပေါန်၊ ပါန်ခဳ၊ ပါန်ခေန်၊ ပါန်ရန်၊ ပါန်ပုတ်၊ ပါန်ဗုတ်၊ ပါန်သောန်၊ ပါန်ဒက်၊ ပါန်သဲတံဂှ်ကီု၊ သၟာဓဇဲ၊ ဝဍ္ဎကဳ၊ ဗဳသ္ကဝ်၊ ဖျေံထဝ်ရၚ်ဒ္ၚောဝ်၊ ကွတ်သၟာလၟာန်၊ ကွတ်ဣမိတၠတဲ၊ ကွတ်သၟာဗ္ၚ၊ ကွတ်တုတ်တုတ်တံဂှ်ကီု၊ သီုမၞိဟ်တြုံသီုမၞိဟ်ဗြဴ၊ ညံၚ်ဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲယေန်သၞာၚ်ဂှ်လေဝ်၊ ညးတံသ္ပဂရုဒၠောံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်မံၚ်ပညာဂှ် ကွးဘာတံဂြိပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်(မြဘာ)(ဘာလေဝ်မံၚ်-ဝိုန်ကၞံၚ်လေဝ်ဟွံတီ) အတိုၚ်ဂလာန်ညးတံမဟီုလဝ်၊ မ္ဒးဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် နကဵုဝဳရိယဇကုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်ဗ္တောန်မံၚ်လိခ်ဂှ်လေဝ်၊ ဝတ်ကွးမသုန်သာ်မတွံဂး '''ခစသဳကၠဳ၊ ဗ္စးပ္ညဳကြဴ၊ ဒုၚ်တဴဒၠောံဗ္တောန်၊ကၠောန်ၜတ်ဇရေၚ်၊ သီုဟေၚ်ကတ်ကွတ်''' သာ်ဝွံ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ် ဝတ်ကွးမသုန်သာ်ဂှ်လေဝ်၊ ကောန်ကွးဘာတံ ကောန်ကွးဘာတံ မ္ဒးမၚ်မွဲ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်မံၚ်လၟိုန်ဂှ် ဒှ်လျိုၚ်ကွးတံရောၚ်။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ပိုဲဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကတ်ဗ္တောန်မံၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးလေဝ် ဟွံရုမ်ဂပ်၊ ဟွံစိုပ်ဒတုဲရ၊ သွက်ဂွံပ္တောံကဵုဂကူညးမာန်ဂှ် လၟုဟ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်တၟိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ ညံၚ်ဂွံပြာကတ် တောလောန်နူဂကူသ္အာၚ်ဂှ် ညးညးအဲအဲ ကၠေံစိုတ်ကတ်ဗ္တောန်အိုတ်ညိ၊ ပညာနဲတြေံဂှ်လေဝ် လ္ပထောံကၠေံ ပညာနဲတၟိဏံလေဝ် ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် မ္ဒးဂိုတ်ဂစာန်ကတ်လွဳရောၚ်။ ==ပွမပထပိုဲခမဳ== ကောန်ဂကူမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ၚ် လျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်ကဵုဗုဒ္ဓဘာသာအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာအခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်ဘာသာလေဝ် လုပ်လၟိဟ်မွဲသာ်ကီုတုဲ၊ သ္ပရှ်ေသှ်ေကဵုဂုဏ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်အိုတ်ရ၊ မိမၜါလေဝ် လုပ်ဗော်ဂုဏ်အနန္တတုဲ ဒဒှ်ဂုဏ်မိမဇၞော်ဂှ် သ္ဇက်ပ္တောံၜတ်ဟၟဲရ၊ ရန်တၟံသွက်ဂွံရန်ရော်ဂုဏ်မိစှ်ၜါဂှ်၊ ဂုဏ်မၜါစှော်မွဲတုဲ ကောန်ဗၠာဲသၟတ်တြုံမန်ဂမၠိုၚ်၊ အာယုက်စိုပ်စှ်ၜါသၞာံကဵုဗွဲလ္တူမ္ဂး ကဵုသ္ပထပိုဲအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုထပိုဲခမဳဂှ်၊ ပ္ဍဲဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ ပသာ် အခိၚ်ကမၠောန် ဝါ၊ ဂူ၊ ဗ္ၚ၊ သၠးမ္ဂး မိမဂမၠိုၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော် နွံကဵုဂၠိုၚ် မိၚ်ဂၠိုၚ်ညာတ်တံတုဲ၊ အာတ်ကသပ်ရုယ်စှ်၊ တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးဒုဟ် သွက်ဂွံပဒါယကာထပိုဲ ခမဳအိုတ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ ယဝ်ဟွံပလဝ်ထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး အခိုက်မန်ပိုဲ ညးဟွံပၠောပ်အဝေါၚ် တြုံဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဏီရ၊ ယဝ်ရမိမယာဲမန်ဂမၠိုၚ် ဂွံပဒုၚ်သ္ဇိုၚ်လဝ် ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး မှောဝ်ဇာမိပ်ဇြိပ်တဴဗွဲမလောန်၊ ညးဟၟဲကဵုကောန်တြုံတံဂှ် အာတ်ကေတ်ကောန်တြုံညးသ္အာၚ် ပညံၚ်ရဴကောန်ဖျုန်ဂြိုဟ်ဇကုတုဲ၊ ဒုၚ်ကေတ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂွံပလဝ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဂွံဒုၚ်စဂုဏ်ဖဵုဇၞော်သန်ဟေၚ်၊ ယိုက်ဒိုက်ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ကာလဍောတ်သွတ်ဂှ် ကဵုအာကတ်ဗ္တောန်ပညာ ပ္ဍဲဘာလကျာ်ဂၠိုၚ်တဴတုဲ လိက်မန်ဗှ်ဒးညိည ဗှ်ဒးချူဒးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူမိမၜါ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ဒးရီုဗၚ် ပ္ဍဲကမၠောန်မိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ကညလစိုပ်အဝဲဍောတ်တ်တေံ ဟိုတ်ဟွံကဝ်ဗ္တောန်လဝ်လိက်တုဲ၊ ယဝ်ရန်တၟံလဝ် သွက်သ္ပထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ကၠာဟွံစိုပ်အခိၚ် သ္ပထပိုဲဂှ် မိမတံအာအပ်ပြာပ်ကဵု ဇရေၚ်အစာတၠဂုဏ် ပ္ဍဲဘာလကျာ်၊ သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်လိခ်၊ မပ္တံဒ္ဂေတ်ဝတ် သာမဏဳတံရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံဂွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳ ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ စှ်သုန်တ္ၚဲ၊ သွက်ဂွံဗှ်လိခ်လေပ်ဂှ် ညးတံအာအပ်စွံပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်တ္ၚဲ သွက်ဂွံပထပိုဲခမဳ ညန်ကြပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပွမပ္တံထေက်ကဵုဒးဝေၚ်ပါဲ ပွမတိုန်ဆု၊ ပွမဝေၚ်ဍာ်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ကၠောံၜဳ-ကၠောံကြုၚ်၊ ပွမအာဂြိုပ်ဂၞိၚ်၊ ပွမတိတ်အာတရဴဇမ္ၚောဲတံဂှ် ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲ ညံၚ်ဟဂွံဒှ်အန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ကီုရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံပကာမ္ၚဵုထပိုဲ ပွိုၚ်စှ်သုန်တ္ၚဲဟွံသေၚ် မွဲဂိတု၊ ကဵုလၟောၚ်ထပိုဲတံ ပြာပ်အာဇရေၚ်-ကလော၊ ကောဒေံ၊ မိမနော်နာဲ၊ ညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံတုဲ၊ ကဵုကလံစအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကဵုဒါန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ မိမ၊ ကလော်သ္ၚိတုဲ၊ စှ်ေလးသ္ကဝ်ပ္ဍဲတိ၊ ကလံပ္ညုၚ်ဏာဗဴဇု၊ ဗဴကွာန်၊ နူဇမ္ၚောဲအိုတ်ရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး လ္ၚဵုကဝါ်ဏာလၟောၚ်ထပိုဲ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုချေံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်ဏာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုကွဳ၊ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်တုဲ၊ အာကလံဌာန်ကလောကောဒေံ၊ နော်နာဲ၊ ညးအာယုက်ဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံ ဂြုဂြုဂြီုဂြီုအိုတ်ရ၊ လၟောၚ်ထပိုဲဂှ် ကျိုၚ်လဝ်နကဵုၝောံကိုဋ်ဗြကၞေၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်ကောန်သၟိၚ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ နူဘဝကောန်ၚာ်တေံ ညးတံစၚ်လဝ်ကတောဝ်ဂှ် ကာလသ္ပထပိုဲဏံ ညးတံကဵုဝက်သၞေက်ရ၊ မၞိဟ်ဇၞော်မန်လ္ၚဵုတံဂှ် ရန်တၟံဒှ်လၟောၚ်ထပိုဲ ပြဲသန်ကွေံရသွံ၊ စွံစိုတ်သာ်ဏံတုဲ ဟွံဒုၚ်ကလံ၊ ကဵုအာကလံကျာ်အိုတ်ရ။ ကာလအာကလံညးဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ရန်တၟံပွမဒှ်ဒကာထပိုဲ ဒကာပယျၚ်တုဲ ကဵုအရီုအဗၚ်အထံက်အပၚ် နကဵုဩန်လေဝ်နွံ၊ နကဵုကပေါတ်ကညောတ်လေဝ်နွံကီုရ။ ဒေသရးမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ ကောံဓရီုပြာပ်တိတ်အာဘာ ညဳညဳသာသာ၊ သီုကဵုပရိက္ခရာဒ္စာံတုဲ၊ ဖ္ဍောတ်မ္ၚဵု ဖျေံသော်ဗလိုပ်ဍာ်မ္ၚဵုတုဲ ကွက်စုတ်ဇုက်ပရိုတ်မ္ၚဵု ပ္ဍဲကအ်လၟောၚ်ထပိုဲဂှ်တုဲ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဂှ် လၟောၚ်ထပိုဲကလေၚ်စဴသ္ၚိမာန်ဏီရ၊ အခိၚ်နူဂယး ပယျာံအရှိုန်တိုန်မ္ဂး ညးတံပ္တိုန်ထပိုဲအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ပယျာံအရှိုန်တိုန်ဂှ် ညးတံပြာပ်တိတ်အာဘာ ဖျေံသော်ပ္တိုန်ထပိုဲတုဲ က္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ကောန်ထပိုဲဇရေၚ်သ္ၚိ ကဵုဒါန်ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ (ပွမသာ်ဏံလေဝ် ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ဒဒှ်ကျာ်တုဲ က္ညစဴကၠုၚ်ဌာန်မိမကၠာအိုတ်ဂှ်ရ) ကိစ္စဖာပ်သၚ်စရိုဟ်ဍာ်တုဲ ကာလကောန်ထပိုဲတံ က္ညကလေၚ်စဴဘာမ္ဂး ညးတံလံၚ်ကဵုဒါန်ဝတ္ထု ကပေါတ် သွက်ဂွံပသဇိုၚ်ပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အကြာပိုန်ၜါအခိၚ် လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳဂှ်၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗွဲမ္ဒးရးတုဲ ညးမဒှ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဂှ် (ဗၠာဲဗအ်)ယိုက်ဂၠေၚ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ အာဂတအိုတ်ရ၊ လက်ကရဴဂှ် ညးမဒှ်မအံက်ထပိုဲ-ခမဳ ကၟာဲဗဗေၚ်၊ မိဂှ်မိန်ကေတ်သပိုၚ်သ္ၚာ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ယိုက်ကပေါတ်ပရိက္ခရာ၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်တုဲ၊ ကွာက်ဂၠောဲရေၚ်တိတ်အာဘာအိုတ်ရ၊ စိုပ်ဘာမ္ဂး ဂကူမန်တံ ရန်တၟံသွိၚ်ထောံသံသာ အဝေါၚ်မၞိဟ်တုဲ သွက်ဂွံတန်တဴ ပ္ဍဲဘဝထပိုဲ-ခမဳလၟိုန်ဂှ် ညးတံဂေတ်အာလ္ပာ်တဲပုၚ်(လ္ပာ်ဇဵု)ဗ္ဒက်သိုဏ်ပိဝါတုဲ ပြာပ်တိုန်အာလ္တူဘာအိုတ်ရ၊ ညးမယိုက်လဝ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳတံဂှ် ကာလကြပ်ကၠုၚ်က္ဍိုပ်တၞိန်ဂှ် ညးတံဓမက် ဓရိပ်ထောံလၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ ဟွံပ္တိုန်ကဵုလ္တူဘာရ၊ ပွသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ညးတၠဒါန်မပြဲ ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံပ္တောံၜတ်ဟၟဲ၊ ပြဲကွေံရောၚ်သွံ စွံစိုတ်စေတနာသာ်ဏံတုဲ၊ ညးတံအာအာတ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ၊ ပ္တိတ်ကဵုဩန် ကုညးမယိုက်ဂၠေၚ်ညိညရ၊ (ဂလာန်ဏံဂှ် ရန်တၟံကဵုစေတနာဒါန်ကုသဵုတုဲ သွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်အိုဟ်တၟိုဟ်ဟေၚ်၊ ကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်ရ) တုဲညးတံတိုန်အာဘာ ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠအိုတ်ရ။ ကိစ္စပ္တိုန်ခမဳပၠန် အာယုက်လၟောၚ်ခမဳဂှ် ဟွံပေၚ်မ္ဂး ဍန်(ဍိုန်)ခမဳရ၊ ဍန်ခမဳမ္ဂးဂှ် ၜပ္တိုန်ခမဳလေဝ် ဂးကီုရ၊ ဟိုတ်နူအာယုက်ဟွံပေၚ်တုဲ မ္ဒးဍိုန်ပ္တိုန်ခမဳလေဝ် အဓိပ္ပါယ်အာစိုပ်ပၠန်ရ၊ ဂွံဍန်ခမဳဂှ် ပ္ဍဲထး မွဲညးတံလဇံက်စွံ ပ္ၚာန်မွဲမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဂှ်၊ စုတ်လဝ်ခဝ်(ဗံက်)ပ္ဍဲခဝ်ပၠန် စုတ်လဝ်ကွာၚ်တဲကၞး၊ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်ခေါက်ဂဒဵု၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်နာနာသာ်ရ၊ ကပေါတ်ပရိက္ခရာလေဝ် မ္ဒးစွံလဝ် ဂတကောန်ခမဳရ၊ ဒါယကာခမဳဂှ် မ္ဒးဂ္ဇံဆေၚ်မုက်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ ဒါယကာခမဳ ရပ်လကဲဖျေံလစိန် ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် လ္တူထးတုဲ အ္စာတၠဖ္ဍောတ်အာဂါထာ ဒါယကာဂှ်ဖ္ဍောတ်ဗက်တုဲ တံၚ်ယာလစိန်ဂှ်ရ၊ ခမဳတၟိဂှ်လေဝ် မ္ဒးထ္ၜလဝ်မုက်ဗ္ဒာဲဂှ်ရ ၜုန် မြ မုယ်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဓုပ်ကီုရ၊ မဂတောန်၊ ဂဇမ်ကယျောဝ်တံလေဝ် ယဝ်စုတ်လဝ်ကီုမ္ဂး ဟွံဒးပ္တိုန်အ္စာ သ္ဂးလဝ်ရ။ ဒေသကွာန်မန်လ္ၚဵု ညးတၠကောန်တြုံဂမၠိုၚ်၊ မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံဓရီုတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံပထပိုဲ-ခမဳ ပ္ဍဲဘာလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ညးကောန်တြုံဟၟဲတံဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ အာတ်ပဒါယကာထပိုဲ ကောန်ညးသ္အာၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပုၚ်မွဲဂအုပ်-ဓုပ်မွဲ ပ္တိတ်ဏာဘာတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီုရ၊ ပွမပ္တုဲကိစ္စကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကီု၊ တ္ၚဲဖျေံသော်ကီု၊ ပွမပဂြုဂြုဂြီုဂြီု ဗွဲမအိုဟ်တၟိုဟ်ဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲပိုန်ဒြပ်၊ အတိုၚ်ဒြဟတ်ဇကုဟေၚ် ပြုပြေၚ်ပ္တုဲကာမ္ၚဵု ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ ညးမက္ညကၠုၚ်ပ္ဍဲကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ်လေဝ် ထေက်ကြိုက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် အာတ်ပဒါယကာ ထပိုဲ-ခမဳကီုရ၊ ပထပိုဲ-ခမဳတုဲ ပွိုၚ်ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ၊ မွဲဂိတု၊ မွဲဝှ်၊ ညးမဒှ်ဒါယကာတံဂှ် တုမ်တိုပ်ပိဏ္ဍပါတ်ပါတ်တုဲ ပလံၚ်ကဵုဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ကာလရာံတိတ်အာနူဘဝထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဗၞတ်ထပှ်ဗ္တံ ထပှ်တ္ၚဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ သပိုၚ်သ္ၚာတံလေဝ် ကဆံၚ်ကြာတ်ကြဴသ္အးဇ္ၚးတုဲ မ္ဒးအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဂရၚ်ပ္တီအာတ်အခေါၚ် သွက်ဂွံစဴသ္ၚိပၠန်ရ၊ ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ယဝ်ဟွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳဏီမ္ဂး ညးတံဟွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ ထပိုဲခမဳတံ ရာံတိတ်တုဲ ကာလစဴစိုပ်ကွာန်မ္ဂး ဂကူမန်တံကော်ခဴစ အတိုၚ်ပရေၚ်တၞောဝ်ဒတောဝ် '''ကောန်ထပိုဲ ကောထပိုဲ ကောန်နာဲ ကောကျာ် အမူကျာ် အနာဲကျာ်'''အိုတ်ရ၊ ဂလာန်သာ်ဏံဂှ် ဒှ်ဂလာန်မပြဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဝေါဟာဂကူမန်ပိုဲရောၚ်။ ==အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ရန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ဂကူမန်ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံကၠုၚ်၊ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသကဝ်သၞာ ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးယဵုယာတ်ဍောတ် ခၜက်ယာတ်ဍောတ်''' ရဴဝွံသ္ဂးလဝ်ရ၊ အရေဝ်ဝွံ နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်ရ၊ ကာလကောန်ဗြဴဇၞော်တိုန်ဒှ်ဝုတ်မ္ဂး အတိုၚ်အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ သၟတ်ဗၠာဲတံကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိ၊ တက်ကျာဓရီုပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ ကာလဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဝွံ သွက်ဗၠာဲတံဂွံဂ္ဇံဂှ် မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာတုဲ ဒုၚ်တၠုၚ်ကၟုယ်ဗၠာဲတံရ၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာ'''ဟီုလဝ်ရောၚ်၊ ညးတၠကောန်တြုံပၠန်တုန်လေဝ် ကောန်ဇကုစိုပ်အဝဲဗၠာဲတုဲ သွက်ဂွံပတဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကောန်ဇကု မ္ဒးအာအာတ်ဂအဟ် ပ္ဍဲဇရေၚ်မိမသၟတ်ဝုတ် ဇကုနွံမေတ္တာရ၊ ပွမအာသၟာန်သၟုက်ဝွံ '''သွဟ်ဒကတ်''' ပိုဲမန်မကော်ခဴစတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ဝွံ မ္ဒးကဵုသၟတ်ဝုတ်ဇြဟာန်ဇကု၊ ယာတ်ဍောတ်ရ၊ ကာလသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတေံလေဝ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးပလေဝ်ယာတ်ဍောတ်ရောၚ်''' ရဴဝွံ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်ရ။ အဝဲကောန်ဇာတ်ဂမၠိုၚ် စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ် ဗ္တောန် ကတ် ကွတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ဗြဴဂှ် ကွတ်ဗြဴ၊ ကောန်တြုံဂှ် ကွတ်တြုံ၊ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် မိမတံ ဒၠောံဗ္တောန်ကဵုကတ်ပညာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ကာလဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ဇကု မုက်မတ်ဒးဍောတ်ရောၚ်သွံ၊ ဟိုတ်နူဓဝိၚ်နွံသာ်ဏံတုဲ ကောန်ဗြဴမ္ဂး မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တောမ်ပုၚ်သွ၊ သီဂိုၚ်ထိၚ်ဒက် ဒြပ်ကပေါတ်နာနာသာ်ကီု၊ ကောန်တြုံမ္ဂး မပ္တံကဵုကၠောန်ဂူဗ္ၚ၊ တာန်န တာန်ရဴ၊ ၜန်ဇုက်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ဍိုက်ဂၠုၚ် ဍိုက်ဖံၚ်၊ ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဗ္တောန်ကဵုရ၊ ယဝ်ရကွတ်ဗြဴ ကွတ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ခေတ်ကၠာတေံ ညးတံဟွံပဂအဟ်-ဂမာန်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်တုဲ ဟွံတုပ်ကဵုခေတ်ကၠာတေံ အဓိပ္ပါယ်ကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴ၊ ၜိုန်ပြံၚ်သၠာဲကီုလေဝ် အလိုက်ခေတ်ညးကဵုညး၊ ကၠာဟွံဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးဏီဂှ် မ္ဒးဍိုက်ပေၚ်လဝ်ရောၚ်ဂှ် ပိုဲစှ်ေဒၟံၚ်စိုတ်ရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်ပိုဲပၠန်လေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ဇကုမွဲဓဝ်မံၚ်ဟွံဂွံ၊ ဒးပံၚ်ဖက်ကဵုညးတၞဟ်တုဲ ပွံမပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံကဵုမိတ်သဟာဲ ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ် စွံတိုန်ၚုဟ်မး ရပ်တိုန်အလံၚ်၊ စွံပရဲပ္ဍဲစိုတ်လေဝ်ဒှ်တိုန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ပ်ကွာန်မန် ဇၟာပ်ပ်ဍုၚ်မန်၊ ဇၟာပ်ပ်အရာပ်မန် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဒက်လဝ်ဂကောံအိုတ်ရ၊ နကဵုသၞောဝ်ဥပဒေသ ဟွံဂွံဒက်လဝ်ဂကောံကီုလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ ကၠိုဟ်တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ အာမွဲဂကောံ ကၠောန်မွဲဂကောံ မဒှ်တိုန်ရ။ မိမတၠကောန်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်တိုန်ဝုတ်မ္ဂး အရာကိစ္စလဵုဟွံဟီု မ္ဒးထိၚ်ဒက် ဗွဲမဗ္စာရဏာလၟိုန်ရ၊ ကောန်ဝုတ်ဇကုမွဲဓဝ် ကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံဟီု ကမၠောန်လဵုဟွံဟီု ယဝ်မ္ဒးအာကၠောန်မ္ၚးသ္ၚိဇကုမ္ဂး ညးတံဟွံသၠးကဵုအခေါၚ်ရ၊ အာကၠုၚ်ကၠောန်ကမၠောန် နကဵုဂကောံဟေၚ် မိမတံသၠးအခေါၚ်ရ၊ ညးမဒှ်ကောန်ဝုတ်တံလေဝ် မၚ်မွဲတိုန်ဣန်ရဳသိက္ခာဇကုရ၊ ပွမဟုံဂစေံဂြးသော်၊ ဒၞာဲၜးဂၞိန်ယာတ် ဂတမိမကောဒေံဇကုဂှ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ပွမသာတ်ဂၞိန်၊ ပွမလ္တက်ပလောံ ဂတမိမကောဒေံ၊ ဂတမၞိဟ်တြုံဇၞော်တံလေဝ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ မိတ်ဒါန်ပၠန်လေဝ် ဂတမိမကလောကောဒေံမ္ဂး ဗွဲလ္ဂူတပ်တးဟေၚ် ဟီုအရေဝ်ဆက်ဆောမ်အိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲဓဝ်ဂဝ လ္တူမိဇကု ကောဒေံဇကုတုဲ ဂတမိမကောဒေံဇကု သွက်ဂွံဟီုအရေဝ်ဂှ် ညးလ္ၚဵုတံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ စပ်ကဵုပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတုဲ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ် '''ၜိုန်ကဵုတီကီုလေဝ် ဟွံကဵုညာတ်'''ရ၊ ဆဂးဂှ် ပ္ဍဲဒေသမန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မိမကောန်ဂကူမန်တံ ကောန်ဇာတ်ညးတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်မ္ဂး ပ္ဍဲကိစ္စဝုတ်ဗၠာဲဏံဂှ် သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ သၟတ်ဗြဴတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်သၟုယ်ဠေၚ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံ နူစွံလဝ်သော်ယံၚ်ဂတိုပ်တာဂှ် ကဵုဖျေံသော်ကၞေၚ် စွံထာၚ်သပြုရ။ သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ရံၚ်သ္ၚဳကေတ် ဗီုသော်ဝုတ်ဂှ်တုဲ ဆက်ဒါန်ဆက်မိတ် အခိၚ်အဝဲစိုပ်-ဟွံစိုပ် တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗီုသော်သၟတ်ဗြဴမန်ပိုဲပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ် အခိုက်ကီုလေဝ် ဒဒှ်သၟတ်ဝုတ်မွဲ ဒှ်ဝုတ်တီမ္ဂး ဆက်ဒါန်ဒက်မိတ်-ဟီုအရေဝ် တက်ကျာကဝေၚ်ဂွံရ၊ ညးမွဲရောဟွံဂၠာဲပဒုဟ်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်မွဲ ယဝ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂးစိုပ်အခိၚ်ပတဴသ္ၚိကၟိန်ရ ညာတ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပၠောပ်လဝ်သော်တုဲမ္ဂး သွက်ဂွံပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ကဵုသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ညးတံသၟာန်သၟုက်လဝ်တုဲ ဒးတီရောၚ်၊ သၟတ်ဗြဴဝွံ ခြာဟွံလံ ပတၠလျိုၚ်ရောၚ်ဂှ် သၟတ်ဗၠာဲသ္အာၚ်လေဝ် ဒးတီလဝ်တုဲရ၊ ဂလိုၚ်လဵုမိက်ဂွံဆက်ဒါန်ပမိတ်ကီုလေဝ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သၟတ်ဝုတ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂး လုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲဘဝညးဇၞော်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တမၠာတေံရောၚ်။ အခိုက်ကၞာဒက်မိတ် ဆက်ဒါန်ဇြဟာန်ညးသ္ကံဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ ပ္ဍဲဒေသမန်ဗွဲမဂၠိုၚ် သၟတ်ဗၠာဲတံ ဒးတိုန်ဝေၚ်တက်ကျာ လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဝုတ်ဂှ်တုဲ မ္ဒးထ္ၜးမုက်ကဵုမိသၟတ်ဝုတ် ဟွံသေၚ် ညးမဒှ်အုပ်ဓုပ်လဝ်သၟတ်ဝုတ်ဂှ်ရ၊ ညးမအုပ်ဓုပ်တံလေဝ် ပ္ဍဲအရာကေၚ်ကာဏံ တီကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ နဲညးကဵုညး ပါဲတိတ်အာရ၊ သၟတ်ဝုတ်ပၠန်တုန်လေဝ် ယဝ်သၟတ်ဗၠာဲမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်လ္တူသ္ၚိဇကုမ္ဂး ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်မိုဟ်ရ၊ မပ္တံလးသ္ကဝ်သၞာ ပြေၚ်စွံခ္ဍအ်ဇဗၠု ၜံက်တံကီု ဆၜိုတ်ထေက်ကြိုက် မ္ဒးပလေဝ်ကဵုရ၊ တုဲကာလသၟတ်ဗၠာဲတံ ကၠုၚ်ဝေၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံထေၚ်ခယျ ဒဒှ်မံၚ်စဟွံသ္အးဇၚး ပပ်ကၠိမံၚ်ဂှ် သၟတ်ဝုတ်တံသ္အးဇ္ၚး ပြုပေၚ်လဝ်သ္ၚိဌာန် ဗွဲမ္ဒးရးရ။ ကာလဗ္တံ သၟတ်ဗၠာဲတံတိုန်ဝေၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဒဒှ်ရကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်မံၚ်ကာလကတ်ဗ္တောန်ပညာကဵုဒှ် အဝဲဟွံစိုပ်ဏီကဵုဒှ် ဟွံမိက်ကဵုစွံကဝေၚ်ဏီကဵုဒှ်၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဍိုဟ်ကေတ် နကဵုဥပါဲဟီုဒၠောံဗ္တောန် စဵုဒၞာထောံသၟတ်ဗၠာဲတံရ၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဟီုဂးကီုလေဝ် သၟတ်ဗၠာဲလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ဟွံဖျအ်လွဳမ္ဂး မိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဂ္ဇံဗ္ဒာဲကောန်ဝုတ်ဇကုတုဲ ဟီုအရေဝ်တက်ကျာကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူမိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဟွံပါဲကဵုတုဲ သၟတ်ဗၠာဲဝွံ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်အရေဝ်မေတ္တာဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ညးဇၞော်တံ သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူမိမသၟတ်ဝုတ်တံဂှ် ဟွံတုပ်စိုတ်တုဲ စဵုဒၞာမံၚ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိမသၟတ်ဝုတ်တံ တုပ်မံၚ်စိုတ်မ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲဂှ် သွက်ဂွံဟီုပလန်ဂလာန်မေတ္တာဂှ် ဂွံအခေါၚ်ဗွဲမသၠးပွးရ၊ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ နွံမံၚ်လ္တူသ္ၚိ သၟတ်ဗၠာဲတၞဟ်ဟ်ယဝ်တီမံၚ်မ္ဂး ဟွံထပ်တိုန်သ္ၚိဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူဟွံတီတုဲ ယဝ်ရတိုန်ဒးပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်လဝ်ကၠာဂှ် ပါဲကဵုဗွဲမသောၚ်ၜးရ၊ ၜိုန်ဟီုဓရီုတက်ကျာ ဗွဲမသၠးပွးကီုလေဝ် ရန်ကဵုမၚ်မွဲဓဝ်သစ္စတုဲ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ဇိုၚ်တဲသွက်မလောန်ၜက်လုလောန်အာဂှ် ဟၟဲသက်က်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ် သွက်ဂကူမန်ပိုဲ သွက်ဂွံထိၚ်ဒက် အာဓါန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ။ ညးလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဟိုတ်နူကောန်ဝုတ်ဇကု တက်ကျာဟီုအရေဝ်ကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ် ဟွံမိက်ညာတ်မုက်မတ် ကတဴဟေပ်တုဲ ဒဒှ်ရကောန်ဝုတ်ဂှ် ဆက်ကဝေၚ်ဆက်ဒါန်ဂှ် ၜိုန်မိမတံတီကီုလေဝ် ပွမဟီုအရေဝ် ဆက်ဂလာန် ပရေၚ်မေတ္တာဂှ် ဟွံကဵုမိတံညာတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ဟိုတ်နူမိမဟွံတုပ်စိုတ် စဵုဒၞာဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူမိမမုက်ကတဴတုဲ ဟွံမိက်ကဵုမိမတံညာတ်ဂှ် မွဲသာ်ဂှ်ရ၊ အာဒၞာဲဗၠးၜးမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ဟီုအရေဝ်မေတ္တာလေဝ် နွံကီုရ။ ==ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံ== ပွမကော်စ ပြဲ(ပြောဲ)ဇွာဂှ် နူကၠာကျာ်ဟွံဒှ်ဏီ ၜါလ္ၚီသၞာံမဒှ်ဂှ် ကွာန်မွဲကဵုမွဲ သွက်သ္ဂောံဒှ်စ္ၜုဲစ္ၜော်ညးသ္ကံတုဲ ၊ကော်စပြောဲဇွာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် ဟွံဒှ်သေက်ဇဵုညးသ္ကံရ၊ ပရေၚ်ပွယေန်သၞာၚ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်နူလက်ထက်လဵုဂှ် ယဝ်ရသၟာန်မ္ဂး နကဵုညးချူလိခ်ဏံဟွံတီရ၊ ကေတ်ဟွံဒးရ သာ်ဝွံ ဒးသှ်ဏာဍာံဍာံရ၊ မူဒှ်သာ်လဵု ပွယေန်သၞာၚ်ဏံ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ တၚ်အဓိက ရန်တၟံဂကူပိုဲမန်ဂှ် သ္ဂောံတီကေတ်မာန်ရောၚ် ခယျကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာဝွံ နူပိုဲဍောတ်တ်နွံတဴကၠုၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုသ္ဂောံမိၚ်ရ၊ ပွမဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ ဂွံဟီုထ္ၜးအဓိပ္ပါဲအရေဝ်ပလး ညံၚ်ဂွံကၠးပ္ဍဲစိုတ်မ္ဂး ဒှ်ပွမကော်စပြောဲဇွာရ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂှ် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳကော်စပြောဲဇွာ နူမွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် နူမွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ နွံတဴပြာကတ်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲကွာန် ဓဝ်ညးမွဲကဵုမွဲ သဘဴကော်စပြောဲဇွာဟွံမွဲရ၊ ဆဂး နကဵုအဖဝ်သ္ကံ မိတ်သဟာဲဍုက်က်ကေဝ်ဝ် ဆက်ဆံတဴဟေၚ်နွံရ။ ပွမကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် အဝဲဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ဟေၚ် ဆက်ဆံကော်စပြောဲဇွာဂၠိုၚ်ရ၊ အာစိုပ်အာကွာန်ဒေသမွဲမွဲတုဲ မိတ်သဟာဲဒဒှ်ေဒယှ်ဟွံမွဲမ္ဂး ပူဂဵုနွံပၟိက် မိက်ဂွံကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဟီုထ္ၜးကဵုမၞိဟ်ဇၞော်နူဇကုတုဲ မၞိဟ်ဂှ် ပၠောပ်ဗ္ဂပ်ဆက်ကဵုဇွာရ၊ မၞးတံညးၜါကော်စဇွာဟာ ညးၜါစိုတ်တုပ်မ္ဂး သၟာန်ယၟုယၟာတုဲ ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိ ဒုၚ်ကၟုဟ်ဗ္စဖျုၚ်ရ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်တြုံ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ဇွာညးသ္ကံရ၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဇွာဟေၚ် ကော်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံရ၊ မၞိဟ်ဗြဴကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ပြဲရၚ်သ္ကံရ၊ တုပ်ညံၚ်မၞိဟ်တြုံကီု ညးမွဲကဵုမွဲ ကော်ခဴစမ္ဂး နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဝေါဟာပြဲဟေၚ်ကော်တဴရ၊ '''ပြဲကၠုၚ်ဆောဝ်လံရော ပြဲလ္ပစဴဏီ''' မပ္တံသာ်ဝွံ နကဵုဂလာန်မသ္ဍိုက်ဆာန် ဒးကတောဝ် ဆက်ဆံတဴရ။ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်ဂှ် ဂွံဒုၚ်ယၟုပြဲရ၊ ကာလဇကုဒှ်သ္ၚိဌာန်တုဲ တၠသ္ၚိဇကုကဵုပြဲဇကုဂှ် ဇွာဇွာရဴဝွံကော်တဴ ဆက်ဆံရ၊ သမ္ဘာဇကုဂှ် ဆက်ဆံကဵုပြဲဇကုဂှ် ပြဲ ပြဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴရ၊ ဘဝပြဲဇွာဂှ် ဆာန်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံ ညံၚ်ရဴကောန်မွဲမိကီုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စဇၞော်ဍောတ်က္တဵုဒှ် ပြာပ်အာစိုပ်ဇရေၚ်ပြဲဇွာဇကုမ္ဂး ပြဲဇွာတံဂှ် ဆၜိုတ်သ္ပမာန် ဗီုၚ်ကရိုၚ်ထံက်ပၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်မ္ဂး အာဒေါံတန်တဴဇူဒီု ပ္ဍဲသ္ၚိပြဲဇွာဇကုရ၊ ပြဲဇွာ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဌာန်ပြဲဇွာတေံမ္ဂး နကဵုတၟာဲမဂၠိုၚ်ကေတ်ဏာရ၊ ကာလပြဲဇွာစဴမ္ဂး နကဵုတၟာဲမပြဲပြဲ ကဵုပြၚ်ဏာရ၊ ပၟိက်ညးပၟိက်အဲ လၟိုန်ကာလ ညံၚ်ဂွံပေၚ်စိုတ်ဂှ် နွံသဘဴရေၚ်တၠုၚ်လေပ်ရ။ မိမပြဲဇွာဇကုဂှ် မိသေဲ-အပါသေဲ ရဴဝွံ နကဵုဝေါဟာယေန်သၞာၚ် ဆက်ဆံကော်တဴရ၊ ကောန်ဇာတ်ပြဲဇွာဇကုတံဂှ်တုန် ကောန်သေဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴစဍုက်က်ကေဝ်ဝ် မၞုံကဵုဇြဟာန်ရ၊ ညးလ္ၚဵုတံဂှ် အာဍုၚ်ဇဳၜဳကၠောံဒၟံၚ်တုဲ ဇၟာပ်ကွာန်ကော်စလဝ်ဇွာနွံရ၊ မၞိဟ်ပြဲဇွာနွံဂှ် အာကၠုၚ်စကွာန်ပလုၚ် မုက်မတ်ဟွံဍောတ်ရ၊ ဂကူမန်ကဵုဂကူမန်သၟး ကော်စပြဲဇွာဟွံသေၚ် နကဵုဂကူညးတၞဟ်သ္အာၚ်လေဝ် အတိုၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ကော်စပြဲဇွာရ၊ စပ်ကဵုပရောပြဲဇွာတုဲ ပုံအာဂီုကေၚ်မိၚ်လဝ်ဂှ် မိက်ဂွံချူပျးဏာညိရ၊ ( မန်ကဵုကရေၚ် ကော်စဇွာတုဲ ဇွာကရေၚ်ဂှ် ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်တုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိဇွာမန်ရ ဇွာမန်ဂှ် သွက်ဂွံတုမ်ဗ္စဇွာကရေၚ် မူသၞေဝ်ကေဝ်ဟွံမွဲတုဲ ဗ္စပုၚ်ကဵုဖရံက်ရ '''ကှ်ေဇွာ စပုၚ်စိုအ် သွဟွံတၟေၚ်ရဇွာ က-လေဝ်ဖရံက်ရ ဖရံက်လေဝ် က-ရဇွာ စမိပ်ပ်ညိ'''ဂးရ အလန်ဇွာမန်အာဝေၚ် ပ္ဍဲဇွာကရေၚ်ပၠန်မ္ဂး ဇွာကရေၚ်ဂှ် ကၞဳဒုန်ကၞေဝ်ဂှ် ကုတ်ဒန်ထောံတုဲ တောံသွဗ္စဇွာရ၊ ကာလစပုၚ်ဇွာကရေၚ်ဂှ် '''မူသ္ဇက်စဟွံမွဲရဇွာ တောံစသွၜၚ်ရ၊ ဒုန်လေဝ်ၜၚ်ရ ၜၚ်လေဝ်ဒုန်ရ စမိပ်ပ်ညိဇွာ''' သာ်ဝွံသ္ဂးရ။) သဘဴကော်လဝ်ပြဲဇွာဂှ် ဇကုနွံမေတ္တာ ဇြဟာန်နွံလ္တူညး ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်မ္ဂး မေတ္တာညးဂှ်လေဝ် ဗျာပ်ကၠုၚ်ကဵုဇကု ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ညံၚ်ဂလာန်ညးမဟီုစ '''ဍာ်ဝုန်အာ-ဍာ်ခါကၠုၚ်''' ကော်စလဝ်ပြဲဇွာတုဲ တီဆဘိုအ်ဇကုမွဲဇွောံဓဝ်မ္ဂး ပြဲဇွာဂှ် ဍေံတန်ဟွံလံရ၊ မၞိဟ်ကၠာတေံနွံကဵုသစ္စရ၊ ဒက်မိတ်ကော်စပြဲဇွာတုဲ ဒဵုလအိတ်လမျီု ညးမွဲကဵုညးမွဲ ညံၚ်မေတ္တာဂွံကှ်ဇတ်အာဂှ် ဟွံသ္ပရ၊ လၟိုန်န်ကာလ ဆာန်ကၟိန်ဇြဟာန်တဴဒၟံၚ်ရ၊ ပြဲဇွာဇကုဝါတ်တဴဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုပိုန်ဒြပ်ထဝ်ဩန်ထံက်ပၚ်ရ၊ သွံရာန်လှာဲဂတးစဗၞိက်ပၠန်လေဝ် အာစိုပ်ဇရေၚ်ကွာန်ပြဲဇွာမ္ဂး အပေါတ်ဗၞိက်ပြဲဇွာတံဂှ် ညံၚ်ဂွံအိုတ်ပြဟ် ဗိုၚ်ကရိုၚ်သွံရာန် လှာဲဂတးကဵုရ၊ ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်ကၟုယ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်ရ၊ ဗွဲတၟေၚ်တုဲ ကော်စပြဲဇွာတုဲ (ဝါ) မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ (ဝါ) ဝုတ်ကဵုဗၠာဲကော်စပြဲတုဲ စိုတ်သဘာဝဂွံပြံၚ်ဂတးအာဂှ် ဟွံမွဲရ၊ ဆာန်ကၟိန် နကဵုစိုတ်ကာမဟွံသေၚ် နကဵုစိုတ်မေတ္တာဆာန်ဇြဟာန်တဴရောၚ်၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုစိုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဟွံစွံရ၊ နကဵုစိုတ်ပြဲဇွာရောၚ် ဆက်ဆံတဴဂှ် သ္ဂောံဆဵုကၠုၚ်ရ။ စပ်ကဵုပရောကော်စပြဲဇွာတုဲ အရေဝ်ဂရိုၚ် (အရေဝ်သွက်ဂွံကြီု နွံမွဲပိုဒ်ဍောတ်ရ မန်ကဵုဗၟာ ကော်စဇွာတုဲ ဇွာမန်ဂှ်လေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်ဗၟာ ဇွာဗၟာလေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်မန်တုဲ တၞဟ်နသ္ဂောံဗာ်ဂၠုၚ် ကသေံကၟတ်ညးသ္ကံရ၊ ညးၜါဂှ် လုပ်အာဂြိုပ်တုဲ ဇွာဗၟာဂှ်ဟီု ('''သည်သစ်ပၚ် ဖြောင့်တယ် ကောၚ်းတယ်''')ဂးတုဲ ဇွာမန်ဂှ် '''ဟး ကိုၚ်တှ်ေလ္ပကေတ်'''ရဴဝွံသ္ဂးရ၊ အဖန်ဂေတ်ဂၠာဲဒၟံၚ်ဆုဂှ် မွဲဝါဓဝ်ကျာပိုက်ကသဳကၠုၚ်ရ၊ ဇွာမန်ဂှ် '''ကျာကၠုၚ်ရယ'''ဂးတုဲ ဇွာဗၟာဂှ် နူမိၚ်ဗက်ဂြိပ်ပေက် ဂွာန်တိုန်ဆုရဂး။ အလုံမွဲဒေသရာမညပိုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်ဂှ် အခေါၚ်သၠးပွး ၜိုန်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် အရာထိၚ်ဒက်လေဝ်ဂၠိုၚ်ကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် မိမတံအာမၚ်သဳပ္ဍဲဘာအိုတ်တုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဖာပ်ဗ္စပုၚ်သဳပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဖာပ်သဳဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ကၠောန်ပရေၚ်ကုသဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကောံဓရီုတောမ်တိုပ်ဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်ဆက်ဒါန်ဂှ် သၠးပွးနူမိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဂွံပ္တုဲကာကုသဵုမွဲစွံတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ လ္တူညးမွဲကဵုညးမွဲ မေတ္တာဗျဳဗျာပ်အာလေပ် နွံဂၠိုၚ်ရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် နွံဒၟံၚ်ဇိုၚ်ၜဳတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံအာမၚ်သဳ ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလပလံၚ်ဂအုပ် ပလံၚ်ပုၚ်သဳတုဲမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဂွံအခိၚ်သၠးပွးရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ်ဝုတ်ဝုတ်တံ ကောံဓရီုတုဲ အာဝေၚ်သၚ်ဗတဳဇိုၚ်ၜဳ ဗၠာဲဗၠာဲတံလေဝ် နဲဏံကီု အာဝေၚ်ကီုရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ်ပၠန် ဝုတ်ကဵုဗၠာဲ ဆောဖဝက်ညးကဵုညး အာကွာ်ဝေၚ်သၚ်ဗတဳ ဟီုအရေဝ်ခၠေဝ်ပလန်ညးသ္ကံ ပရေၚ်မေတ္တာနာနာသာ်ရ။ ရးဒေသမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နွံဇရေၚ်ဒဵုတုဲ လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုဂှ် ပ္တန်လဝ်ကျာ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကျာ်လ္တူဒဵုတံဂှ် ကၠောန်သ္ဘၚ်ကျာ်ဗဒှ်ပေါဲတုဲ ဝုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ဂၠောဲတိုန်အာကျာ် ဂြုဂြုဂြီုဂြီု လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုတေံရ၊ အဃောအာကျာ်ဂှ်လေဝ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ သွက်ဂွံဟီုပရေၚ်ဇြဟာန်ဂှ် သၠးပွးကွေံရ၊ သၟတ်ဗၠာဲတံဂမၠိုၚ် ယဝ်ဆဵုဝုတ်နူကွာန်ပလုၚ် ကၠုၚ်နူဌာန်သ္ၚောဲ၊ ဟွံတီဌာန်ဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုဒွက်ဟေၚ် ဒယှ်ေသၟာန်တိုန်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ဟွံရောံဓည နကဵုဒွက်ဟေၚ် ကလေၚ်ဒယှ်ေတိုန်တုဲ လဴထ္ၜးကဵု ဗွဲမယေန်သၞာၚ်လေဝ်နွံကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဒဵုလေဝ်သ္ၚောဲ ဂၠံၚ်ဍာန်လေဝ်ပရေံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံ ဟိုတ်နူဍိုန်ကဵုဇြဟတ်တုဲ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ထ္ၜလဘာ်တံၚ်ဂြယ်ပ္တိုန်ဏာရ၊ အဃောတိုန်အာဂှ် ဍောၚ်ၜိုတ်ကွေံရလေဝ် ညးမွဲဟွံဟီု၊ ဒယှ်ေအာ၊ဓရီုအာ၊ ဟီုအာဂြိုၚ်အာဂှ် စိုပ်အာက္ဍဟ်ဒဵုဇရေၚ်ကျာ်တုဲ ဂွံကလံလ္ၚောဝ်ကျာ်မွဲစွံ ဂွံရာဒၞာမိက်မွဲကရောံဂှ် ဒှ်ကၞောတ်မေတ္တာရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဝွံ ပ္ဍဲအခိၚ်မွဲဝှ်ပိဂိတု စိုပ်ပ္ဍဲတ္ၚဲတိၚ်တ္ၚဲသဳမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ တိတ်အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် ရန်တၟံသွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်ဂှ်မွဲသာ်၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဟိုတ်နူရန်တၟံနာနာသာ်တုဲ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် သွက်ဂွံၜဟ်ပလှ်ပ္ကဴဂှ်လေဝ်နွံကၠုၚ် ကာလစိုပ်ဂြိုပ်တေံ သဘာဝဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒဒှ်ေဒယှ်အာတုဲ ဆက်ဂလာန် ဆက်မိတ်ဒါန်လေဝ်နွံကီု၊ ဟိုတ်နူဂွံပူဇဴကျာ် နကဵုပ္ကဴ ပွမၜဟ်ပလှ်နၚ်တံဂှ်လေဝ် ဖဵုဇၞော်ပြဲသန်ကွေံရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ယဝ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာဇၞော်ဍောတ်မံက်တိုန်မ္ဂး မွဲကရောံမွဲဂကောံ ရီုဗၚ်ကၠောန်ၜိုတ်အာမွဲစွံဂှ်လေဝ် ဒှ်အထံက်အပၚ် ပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတံပၠန်ရ၊ ပပ္တံဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ညးမွဲကဵုမွဲ နွံမေတ္တာဇြဟာန်ဆာန်ရၚ်သ္ကံ၊ ဗွဲမဗိုန်ညန် နကဵုစိုတ်ဇကုဂှ် ဟွံပ္တုဲပရေၚ်သ္ၚိကၟိန်ရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲပစၟတ်သစ္စတုဲ လဴပူစကဵုမိမဇကု၊ အာတ်အခေါၚ်သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံဂှ်ရ၊ မိမတံပၠန်လေဝ် ယဝ်ဟွံတီဂကူမသမ္ဂး ဟွံပ္တုဲအရေဝ်ဏီရ၊ ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်ဂကူမသ၊ တီဒဒှ်ဂကူမသ တၞောဝ်ဒတောဝ်ခိုဟ်မ္ဂး၊ မိမတံဟီုစၠောံ ဂလာန်သၟာန်သၟုက် ပြုပြေၚ်ကဵုပရေၚ် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ။ ==ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ== သဘာဝလောက ဓမ္မတာလိုက်ဝွံ ပွမကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ်လေဝ် ဒှ်ပရေၚ်ဇၞော်မွဲ သွက်ပိုဲဇန်တံဂမၠိုၚ် မ္ဒးပ္တုဲ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်တံရောၚ်။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နကဵုအရေဝ်ဝေါဟာမန်တံဂမၠိုၚ် ဟီုဂးစပွမပ '''တၠလျိုၚ် ပ္တဴအိန်ထံၚ် မ္ၚဵုထပ်တဲ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' နာနာသာ်ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသၞာံ ကောန်ဂကူမန်တံ ရုဲစှ်လဝ်ပ်ဂိတု ပ္ဍဲပိဂိတုဏံဟေၚ် ညးဇမၞော်တံ ကဵုပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲအိုတ်ရ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲဂိတုပသာ်၊ ကထိုန်ကဵုဖဝ်ရဂိုန်ရ၊ ပွိုၚ်ပိဂိတုဏံဂှ် သ္ပလဝ်ဂိတုခိုဟ်ပြဲဂှ်မွဲသာ်၊ အခိၚ်ကလောန် မပ္တံကဵုဝါဗ္ၚတံဂှ် ဂွံအခိၚ်သၠးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဇၞော်တံရုဲစှ်ကဵုကၠောန် ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲပိဂိတုတံဂှ်ဟေၚ်။ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲလဵုဟွံဟီု ဒဒှ်ရ သ္ဍိုက်ဆာန်မံၚ်ရၚ်သ္ကံတုဲ သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံ၊ သွက်ဂွံချပ်မွဲကသပ်၊ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မွဲဂှ် လဴပူစကဵုမိမတံတုဲ ကေၚ်ကာဏံ သွက်ဂွံပ္တုဲကဵုဂှ်လေဝ် ဒှ်ဝတ်မိမမွဲသာ်ကီု၊ ဣလဵုဒှ်ဝတ်မိမရော '''ဟွံခိုဟ်ဆေဝ်ဒဝ်၊ ခိုဟ်စဝ်ထ္ၜးဏာ၊ ပညာကဵုကတ်၊ ဝတ်နွံထပ်တဲ၊ အာဲပြဲဇိုန်ဂၠိ၊ ဝတ်မသုန်စိ၊ တဴလျိုၚ်မိမရောၚ်''' အတိုၚ်ဝတ်မိမနွံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်ဇာတ်ဇကုစိုပ်ကၠုၚ်အဝဲမ္ဂး '''ပြေၚ်ကဵုဗဵုစဴ ပြေၚ်ကဵုဗဵုစေက်''' ဂလာန်ညးမဟီုလဝ်နွံကၠုၚ်သာ်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး၊ ဟွံကေၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပယျၚ်မ္ဂး အၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ညးဇၞော်တံဟီုစွံလဝ်ရ၊ ဂကူမန်ပိုဲ ပ္ဍဲမပ္တိုန်ပယျၚ် နူခေတ်ကၠာတေံဒဵုလၟုဟ် ညးတံၜလဝ်ထၟဒ္စိတ်(ဝါ)ပ္တိုန်လဝ်ကဵုသိဒ္ဓိ၊ တၚ်ကဵုခါန်အ္စာတုဲရ၊ ကာလဂှ်ဟေၚ် ပ္တဴကဵုသ္ၚိကၟိန်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး အာယုက်ပေၚ်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ သီုမထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး မိမတံသွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် သၠးအခေါၚ်အိုတ်ရ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်မာန်ဂှ် နဲနွံပိသာ်ရ။ ၁။ နပၟိက်စိုတ်သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံတုပ်သၟဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၂။ နအခေါၚ်ကလုတ်ဗြဴခိုဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၃။ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံအာသၟာန်ကေတ်ဂှ် မွဲသာ်။ ဆဂးဂှ် ဆန္ဒသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဟၟဲမ္ဂး၊ မိမတံစဳရေၚ်ပြုပြေၚ်စ ဟၟဲသက်က်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမွဲ နွံပၟိက်မိက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးလဴပူစကဵုမိမၜါရ၊ မိမတံလေဝ် သ္ၚဳရံၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ပ္ဍဲကောန်မွဲမိ မွဲသၞာံၜါကာ ပ္ဍဲမွဲသၞာံဂှ် ကာမ္ၚဵုၜါဝါဟွံပ္တုဲရ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲဂှ်ဟေၚ် ပ္တုဲၜါကာမာန်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်တုဲ အတိုၚ်အရေဝ်မန်ပိုဲဟီုလဝ် '''ဂအဟ်ဒးသၟာန် ဂမာန်ဒးသၟုက်'''ဂှ်ကီုရ၊ မိမလ္ပာ်သၟတ်တြုံတံပၠန်လေဝ် ဒဒှ်ရလၟောၚ်ဂအဟ်ဇကုဂှ် မ္ဒးစံၜတ်ဒ္ဂေတ် ပွမဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုကွတ်ဗြဴမလေပ်ထေက် မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တာန်သ္ကဝ်၊ ဇိၚ်စပ်၊ သီဒက်၊ တောမ်တိုပ်၊ ဆက်ဆောံတံဂှ်ကီု၊ မဗဳဇဂကူတံဂှ်ကီု၊ ပွဟွံဒှ်မွဲကလော်၊ ပွဟွံလၞၚ်တၞၚ်ကလော်တံဂှ်ကီု၊ သ္ၚဳဂၠိပ်စံၜတ်တုဲ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် မိမတံတုပ်သၟဟ်စိုတ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဗလးဏာမၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တံ သွက်ဂွံအာသၟာန်သၟုက် လၟောၚ်ဂအဟ်ဂှ်ရ၊ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံပၠန်လေဝ် နဲဏံကီုရ၊ ရုဲစှ်ကေတ်မၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တုဲ သကဵုစံၜတ်ဒဒှ်ရ၊ လၟောၚ်ဂမာန်ဇကု ဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုအၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံ ပွမပ္တံကဵုဒ္ဂေတ်ပွ၊ ဝတ်တြုံ၊ ကွတ်တြုံပွသဇိုၚ်ကဵုမလေပ်ထေက်၊ ဒဒှ်ရဇိက်ဗ္ၚ၊ ဍိုက်ဂၠုၚ်၊ တာန်န၊ တာန်တိုၚ်၊ ကၠံက်တံဂှ်ကီု၊ ဒုၚ်တာလျိုၚ်သ္ၚိဌာန်၊ မာန်-ဟွံမာန်တံဂှ် မ္ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်သၟာန်သၟုက် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ရုပ်သာ်ဒြပ်ရတ်တံဂှ် ညးဟွံပဂရုအိုတ်ရ။ ညးဇၞော်ၜါလ္ပာ်ဂှ် သၟာန်သၟုက်ခၠေဝ်သှ်တုဲ ယဝ်ရညဳသၟဟ်တုပ်စိုတ်မ္ဂး ရုဲစှ်တ္ၚဲ မွဲတ္ၚဲဒဒှ်ရ၊ တ္ၚဲဗၠးၜး၊ တ္ၚဲပြဲ၊ တ္ၚဲခိုဟ်တုဲ၊ ဝေၚ်ပါဲတ္ၚဲနဲရိုတ်တဒ္ဓိုတ်၊ ဒဿကြိုတ်၊ မြိုတ်ကျု၊ ပြာဗ္ဗဒါ၊ ဗဳလာ၊ ကာကာပ်တံဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗၠးဒုဟ်၊ တ္ၚဲမံက်ဂတဝ်တံဂှ် ယဝ်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုမ္ဂး ခိုဟ်သန်ကွေံရ သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ရုဲစှ်တ္ၚဲတုဲ မ္ဒးရုဲကေတ်ညးဇၞော်မၞုံကဵုဆောဖွက်၊ မဂွံပ္တုဲကၠုၚ်လဝ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ၊ ပ္ဍဲကာလပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တေံ ညးမၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ သွက်ဂွံဖန်ဖက်သၟာန်သှ်ကီု၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်လေဝ် လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ရုဲကေတ်သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ရုဲစှ်ကေတ်လဝ် ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်ကီု၊ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာတံဂှ်ကီု၊ မ္ဒးမူလဝ်နကဵုၜံက်မွဲမွဲတၞုၚ် ပလဝ်စၟတ်သမ္တီအိုတ်ရ။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နွံၜါသာ်ရ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမ္ဂးဝွံ သၟတ်ဗြဴဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်ကေတ် အလၚ်္ကာရတုဲ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာစဳရေၚ်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်တြုံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုအာဝါဟရ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမ္ဂးဝွံ နူသၟတ်တြုံဏံ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာနာနာသာ် အာပြုပြေၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုဝိဝါဟရ၊ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ၚဵုဝိဝါဟဟေၚ် ကဵုစဳရေၚ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကပေါတ်ကြိယာသ္ၚိဌာန် မပ္တံကဵုဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်-ယာတ်-ပ္ၚာန်ပုၚ်ပ္ၚာန်သွ၊ ဒူ(ဘဳဒို) ဂအုပ်စုံ၊ ဩဍာ်၊ ထၟာဲတဲ၊ ဒ္ၚောဝ်၊ တၟံစၠန်၊ ကဠာ၊ ဒၞိက်ကၞဴတံဂှ်ကီု၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်တၠုၚ်ကဵုအာဟာရ ဘောဇိုန်နာနာသာ်တံဂှ်ကီု လ္ပာ်သၟတ်တြုံဏံ ဒးကေတ်တာလျိုၚ်၊ ဒးရာန်ပ္ကောံပ္ကေဝ်လဝ်အိုတ်ရ။ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် သဘဴပ္တိုန်ဩန်ဂှ် ခေတ်ကၠာတေံ ၜိုန်အခိုက်သၞောဝ်ဟၟဲကီုလေဝ် သွက်ဂွံစၟတ်သစ္စရန်လဝ်တုဲ သၠာဲလစိန်၊ ပ္တိုန်ထဝ်၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်လေဝ် နွံညိညကီုရ။ * တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ် ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ယဝ်ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂး၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကဵုပရိုၚ်ကဵုမသ နာံမြိုၚ် ကလော ကောဒေံတံအိုတ်ရ၊ ကလောကောဒေံတံ တၟုယ်တံကၠာဟွံစိုပ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိတုဲ ရီုဗၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ကၠောန်ၜိုတ်ကဵု မပ္တံဓုပ်တၟာဲ၊ နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်၊ ယာတ်ကၞဴ၊ ထၟာဲပုၚ်သွ၊ ဂအုပ်စုံ၊ သဗ္ဗအိုဿီုတံဂှ်ရ၊ နတိုၚ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲနမွဲမဂှ် တၞမ်သတ်ဗြဴကလုတ်မွဲတၞမ်၊ တၞမ်သတ်ကလုတ်မွဲတၞမ်၊ မိတ်ခၞေက်၊ မြေက်ခမိဟ်၊ လသိုန်ဗ္တာၚ်၊ ယာတ်ဍောတ်ထၟိမွဲ၊ ညးမစုတ်လဝ်ဂှ် ဒှ်နတိုၚ်မ္ဂးရ၊ ဂအုပ်မာဲသုတ်မ္ဂးဂှ်၊ ဒှ်ဂအုပ်ဇိုၚ်ပန် မၞုံကဵုဒကိုပ်ကေက်က်၊ ပ္ဍဲဂှ်စုတ်မာဲသုတ် မပ္တံကဵုၜံက် သတ် ကွာၚ်ၜဲတံဂှ် ဂွဳလဝ်ဗၞတ် ၅၊ ၇၊ ၉၊ ၁၃၊ ၁၇၊ ၂၅၊ ၅၁၊ အတိုၚ်မထေက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ဂွဳစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဂအုပ်ဂှ် ဂအုပ်မာဲသုတ် ညးမကော်စရ၊ ဂွဳမာဲသုတ်တံဂှ် စုံညးဟွံစုတ်ရ၊ ဂအုပ်ဂှ် ညးဒက်ပူလဝ် နကဵုယာတ်ပရဳမွဲရ၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ်သၞအာဟာရဘောဇိုန် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ သွဗၞတ်ပိလၟာဲ၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစဳရေၚ်တောံတိုပ်လဝ်ကီုရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် မသ-နာံမြိုၚ် ညးမကၠုၚ်စိုပ်တံဂှ် မ္ဒးဒုၚ်တၟုယ်ဗ္စဖျုၚ်ပုၚ်သွတုဲ သဝ်တ္ၚဲဗ္တံဂှ် သွက်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ကၠောန်ကွာၚ်လံက်ချံၚ်တုဲ၊ ပလံၚ်ဏာကဵုသ္ၚိသၟတ်တြုံတေံရ။ တ္ၚဲကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် အတိုၚ်ဒဒှ်ရုဲစှ်လဝ် တ္ၚဲခိုဟ်တ္ၚဲပြဲ တ္ၚဲမၞုံကဵုမ္ၚဵုမဒှ်ရ၊ နူဂယးပြဟ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ကီု သၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုဝိဝါဟဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗၠာဲဂှ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ဂှ်ကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံဓရီုတုဲ ပလေဝ်ပလေတ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ် ဒၞာဲမပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲကီု၊ ခဒမ်သ္တိက်ကီု၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်တံဂှ်ကီု၊ တောံတိုပ်လဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ။ သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ သၟတ်ဗၠာဲကေုာံကပေါတ်ကြိယာတံဂှ် မၞိဟ်ဘိက်လဝ်စိုပ်ကောံအိုတ်တုဲမ္ဂး ညးမဒှ်အ္စာသၟာန်သှ်ဂှ် အာဂတ၊ ကြဴဂှ်မိမဝံသ ကြဴဂှ်မပ္တံကဵုဓုပ်နတိုၚ်၊ ညးဒှ်ကောန်ဂၠု ဟွံသေၚ် ကောန်ထဍဲ၊ ဟွံသေၚ်ကောန်ဒဒေံမွဲ၊ ယိုက်ယဵုဂအုပ်မာဲသုတ်၊ ကြဴဂှ်ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ် သီုကပေါကြိယာဂမၠိုၚ် အတိုၚ်မစဳဇန်လဝ်ဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ၚ် ယဵုယိုက်ဏာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဇရေၚ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲတိုန်သ္ၚိတၞိန်ကီု၊ ကာလတိိုန်စိုပ်လ္တူသ္ၚိကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ရန်တၟံကဵုကောန်ဗြီုထပှ်တေံတုဲ ဟွံကဵုအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိ၊ စဵုဒၞာကဵုဇုက်ဩန်ဇုက်ထဝ် ဟွံသေၚ် ဆက်တဲတုဲစဵုဒၞာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မၞိဟ်လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံ ယဝ်သၟာန်မ္ဂး မၞိဟ်ဇၞော်လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ် မ္ဒးသှ်ကဵုဗွဲမယေန်သၞာၚ်ရ၊ ယဝ်သှ်ဟွံမာန် ဗွဲမယေန်သၞာၚ်မ္ဂး အတိုၚ်ညးမစဵုဒၞာတံ မအာတ်တၟာဲဂှ် သ္ဒးကဵုရ၊ အတိုၚ်မၞိဟ်ဇၞော် လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဏံသၟာန်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံ သှ်ဟွံမာန်မ္ဂး ဆၜိုတ်ညးတံကဵုတၟာဲဂှ်သ္ဒးဒုၚ်တဲရ၊ ဃောသၟာန်သှ်ဂှ် မၞိဟ်လ္ၚဵုပွမဟီုပ္တိုန်စရာဲ ကောန်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် နွံကီုရ၊ ဥပမာ လ္ပာ်သၟတ်တြုံ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ဗၠာဲဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဗၠာဲပိုဲ ဒုန်ကၠံတၞုၚ် ဗာ်ထောံခြုၚ်ၚ်မာန်ရောၚ်၊ လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံပၠန်လေဝ် ကောန်ဝုတ်ပိုဲဂှ် ဂၠိက်စှ်ဂတှ်ေ ဂၞိန်စှ်ဂတှ်ေ၊ တ္ၚဲဟွံပၠိုတ် တုတ်ပ္တုဲကဵုမာန်ရောၚ်၊ မပ္တံရဴသာ်ဝွံ ညးတံကြီုစလေဝ် နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၟာန်သှ်ပ္ဍဲဂၠံၚ်ဍာန် သၟာန်အာသှ်အာ ထေက်ကဵု-ကဵုတၟာဲဂှ်ကဵုတုဲ ညးတံသၠးကဵုအခေါၚ် သွက်ဂွံတိုန်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ စိုပ်လ္တူသ္ၚိတုဲ ဂအုပ်မာသုတ်ဂှ် ယဝ်ရကောန်ဂၠုယဵုယိုက်နၚ်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်ဏံ ကောန်ဂၠုဟေၚ် မ္ဒးဒုၚ်ကေတ်တဲတုဲ ကပေါတ်ကြိယာသဗ္ဗအိုဿီု စွံပ္တန်ဒၞာဲ ဗွဲမ္ဒးရးရ။ * '''ဗီုစဳရေၚ်အသေအဟာန် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' သ္ၚိမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဂတးစွံလဝ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ပါ်စွံလဝ်ခဒမ် သွက်ဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်၊ ခုမ်တၟုယ်တိက်၊ ခုမ်တၠသ္ၚိတိက်၊ ခဒမ်ကောန်တြုံတိက်ကဵုခဒမ်ကောန်ဗြဴတိက် ပါ်စွံလဝ်သာ်ဏံရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိခဒမ်အဒေါဝ် လ္ပာ်ဗၟံက်စဵုလဝ်ဒၞိက်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်ပြေၚ်စွံလဝ် ဓုပ်နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ပရဳတံဂှ်ကီု၊ သၠိုၚ်ဍာ်မြမောဝ်မွဲမ၊ သၠိုၚ်ဗက သွက်ဂွံဗဂူဗြဲရတ် စုတ်လဝ်သၠုယ်မွဲမ၊ ညးတံစွံလဝ်ကီုရ၊ ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်တြုံဂှ်မွဲလ္ပာ် ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်ဗြဴဂှ်မွဲလ္ပာ် လုပ်ဂ္ဇံ ကေုာံ တွဳဝါရဂမၠိိုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟဝ်ကျာကၠာတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဂှ်လေဝ် တန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲခဒမ်သ္တိက်တေံရ၊ ကာလပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကောံသၟဟ်အိုတ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံကော်ပ္တိတ်နၚ် သၟတ်ဝုတ်သၟတ်ဗၠာဲတုဲ လ္ပာ်ပူရိဿာတ်ညးကဵုညး ကဵုဂ္ဇံဖျေံဒၞာဲတုဲအိုတ်မ္ဂး အ္စာသၟာန်သှ်တံ အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် သၟာန်သှ်ဂတပူရိဿာတ်တံ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်အိုတ်ရ။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ညးပ္ညုၚ်၊ မူဍုၚ်မူကွာန်၊ မူသန္တာန်ကၠာ၊ မၞိဟ်လေဝ်ဂၠိုၚ်သန်၊ ဟွံတီနန္တာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်လဒု၊ သ္ဇုၚ်ကွုကြိယာ၊ ဗြဴကၟာဲတံသၟတ်၊ သီုဝုတ်ကညာ၊ ဗၠာဲသီုလထဴ၊ လဗြဴမွဲသာ၊ ညာတ်မုက္ခဝါ၊ သာယာအိန်ရဳ၊ မၞိဟ်တံဟွံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်သီုကျာ်ဩဳ၊ ဂအုပ်နသီုတိုၚ်၊ ခိုၚ်ခိုၚ်ဒ္ၚဳဒ္ၚဳ၊ ယိုက်ပ္တိုန်နၚ်ဆက်၊ ဗီုအိန်ဒက္ခဳ၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိပ္ညဳ၊ သ္ၚဳပၟိက်ကိစ္စ၊ ပိုဲဟွံတီကီု၊ ဟီုပဒည၊ ရိုဟ်ရိုဟ်တ္ၚဲအဵု၊ ဟွံဆဵုကွေံရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိဂျ၊ နွံအရေဝ်ဒးသၟာန်၊ ဂလာန်ညိည၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိကွေံ၊ ပိုဲဒးသၟာန်ရ၊ ချပ်ရံၚ်တော်ဆ၊ ခါရဟွံသၟာန်၊ ဒှ်မၞိဟ်ယုတ် ဟွံတီဂလာန်၊ ဟွံသေၚ်သွံရာန်၊ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ဏံ၊ ဟွံသေၚ်သၠာဲဂတး၊ ဂးဟာကလောတံ၊ နွံဂွံကဵုသ္ကဲ၊ ဟၟဲဂွံကလံ၊ ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ဏံ၊ ပရၚ်နာဲတံတၟေၚ်၊ ဗီုပြၚ်စဳရေၚ်၊ ပိုဲထေၚ်ဟွံမှာ၊ ဟွံသေၚ်ဂၠာဲမိတ်ပြဝါ၊ ဓမ္မတာသတ်တံဟေၚ်၊ တိုန်ဂ္ဇံဒၟံၚ်ရေၚ်၊ တၟေၚ်သန်ပယောဂ၊ ဒါန်အတိက်ခါနွံ၊ ဂွံမံၚ်ကောံကီုရ၊ ဟိုတ်ပိုဲဟွံတီအဵု၊ ပရေၚ်ကုသဵုဒါန၊ ဟိုတ်ဂှ်သၟာန်သၟုက်၊ သုခဒက္ခာ၊ ဟီုတိုန်ညိရ၊ လပညှာတာ၊ ပိုဲသၠးအခေါၚ်၊ ညံၚ်ဍောၚ်ထာၚ်သွာ၊ ဒုဟ်ပါၚ်ဟၟဲ၊ ပ္ဍဲပိုဲညးၜါ၊ တိုန်ဂ္ဇံမံၚ်၊ ညံၚ်ဗီုဒေဝါ၊ ရာၚ်ဆာဲဗြေဝ်ဗြော်၊ သီုဗော်ပြဝါ၊ စိုပ်ကောံလေဝ်ဇဳ၊ ညဳညဳသာသာ၊ တိုၚ်ပၟိက်စိုတ်၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံကၠာ၊ ဟီုညိလ္ပညှာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်ကလောဗြီု၊ စိုန်သ္ကီုသီုဉာဏ၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ဓဝ်ပြမတ္ထ၊ ကုသလာ အကုသလာ၊ ဓဝ်ၜါဂှ်ဒှ်မူလ၊ အကုသလာဍောၚ်ဓဝ်ဓမ္မ၊ ဟီုပျးသရကၠာ၊ အကုသဵုစိုတ်စှ်ၜါ၊ ပြာကတ်တဴဗိုန်က္ညန်၊ အကုသဵုစဵုတသိက်၊ မိက်ဂွံဆစှ်ပန်၊ အညသမာန်စှ်ပိ၊ ပါဠိနာဲသာဇန်၊ ပံၚ်ပ္ကောံသၟဟ်န်၊ ဇၟန်ဍောၚ်ဓမ္မ၊ လၟိဟ်ၜါစှော်ထပှ်၊ ဒှ်စၟတ်ဨကန္တ၊ ပ္ဍဲဓဝ်အကုသလ၊ ယဝ်ရမၚ်မွဲဟွံမာန်၊ ဍေံဒှ်ဂၠံၚ်အပါဲ၊ သာဲနူခြာနိဗ္ဗာန်၊ ကျာ်တြဲတိက္ခဉာဏ်၊ ဆာန်သတ်တိတ်တွံကဵု၊ ကုသလတုန်ဟေၚ်၊ ပရေၚ်ဓဝ်ကုသဵု၊ အရထသၟိက်တီအဵု၊ မဟာကုသဵုစိုတ်ဒ္စာံ၊ အညသမာန်စှ်အဵု၊ စေတသိက်စှ်ပိဗျာံ၊ သောဘဏၜါစှ်သုန်ဗဵု၊ စေတသိက်မအဵုလာံ၊ ပံၚ်ပ္ကောံတုဲသၟဟ်၊ ဟိုတ်ဒှ်ပိစှော်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍဲဓဝ်တံဝွံဗျာံ၊ သတ္တံယာံရဒ္ဂေတ်၊ လၟုဟ်ဝွံဆတ္တဝ်၊ တိုၚ်ဓဝ်သမ္ဗုဒ္ဓ၊ ကောန်ဗၠာဲဍောတ်ပိုဲမွဲ၊ ပြဲသန်လက္ခဏာ၊ ဟိုတ်ဂွံသ္ပလဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကုသလ၊ ပဌမအသၚ်္ခါရိက၊ သောဘဏပၠန်၊ ဂွံပ္တုဲလဝ်ပြဲ၊ ဘဝဂၠိၚ်သ္ၚောဲလောန်၊ ဓဝ်ကုသဵုဂှ်ပၠန်၊ ဖ္အောဝ်တဴပ္ဍဲခန္ဓ၊ အာယုက် (---)ဂျ၊ ဟိုတ်ဒါနအောဝ်လဴ၊ စံၚ်ဗဂဵုတဴလျးပၠိုတ်၊ အိုတ်ပၟတ်စှ်မွဲဖဴ၊ အတိက်တေံဟာန်၊ ဟိုတ်ဒါဂွံဖက်နှဴ၊ ဇရေၚ်ဒေံဍောတ်ဗြဴ၊ သၟိက်ဂွံသှ်ပ္တဴစိုတ်၊ သၟိက်ဂွံကၠောန်ၜိုတ်၊ အိုတ်သဗ္ဗကေၚ်ကာ၊ ဟိုတ်ဂှ်ကၠုၚ်စိုပ်သ္ကာန်၊ သ္ၚိဌာန်နာဲတံကၠာ၊ ဟီုပ္တီသီုညှာတာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ကလောတံ၊ ဗိုန်ဇၟံပညာ၊ နာဲတံကလၚ်၊ ပၚ်မှိၚ်သောတာ၊ တၟံဘူဝတ်၊ သတ်အနန္တာ၊ ပူဂဵုတံကၠာ၊ ပြေၚ်ဝိဝါဟ၊ ပရေၚ်ကဝ်ဂှ်၊ ကဵုဍေံဒှ်ရ၊ ကောန်ပိုဲတုန်သၟတ်၊ ရတ်အနဂ္ဃ၊ ထဝ်ဇမ္ဗူနတ်၊ ဝုတ်ကညာရ၊ ပိုဲပ္ကၚ်ရၚ်၊ မၚ်မွဲလဝ်ပၠ၊ ကောန်မၞတံရ၊ သၟိက်ပဂမာန််၊ ကောန်တြုံမ္ၚဵုထၟိက်၊ သၟိက်ဆက်နိဒါန်၊ နွံမွဲဂလာန်၊ ပိုဲသၟာန်စမ်ရ၊ ကောန်မၞးတံဆာဲ၊ မၚ်ဗၠာဲရုပ္ပ၊ အနန္တဂုဏ်၊ မသုန်ဌာန၊ ဂုဏ်ကျာ်ဓရ်သၚ်၊ ဂဵုခၠၚ်က္ဍၚ်ပြ၊ ဂုဏ်မိမကီု၊ သီုဂုဏ်အ္စာရ၊ ဂုဏ်ဒေဝတဴ၊ ဂုဏ်ကလောဝံသ၊ ဂုဏ်အိန်ဗြီုကီု၊ မသ္တီုတေဇ၊ ကတညုတ၊ ကတဝါဒဳ၊ ဂုဏ်တံဝွံပ္ညဳ၊ ဒ္ၚဳတီကီုဟာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုစှ်ၜါ၊ ပူဂဵုလဵုနာဲတံမဒှ်၊ ဟီုပြဟ်ပကဵုမှာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ မန်လဵုမအာဒှ်၊ ခေတ္တပိဂှ်၊ ဟီုတွံညိကလော၊ ဟီုဒးရောၚ်ပိုဲတက်ဆော၊ ဟီုဟွံဒးအဴ၊ ကလေၚ်စဴသ္ၚိ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အဒေါဝ်ညး၊ ဟီုကဵုဂွံဒးညိ၊ ဟီုဟွံဒးဒှ်ဒိဌိ၊ ပူဂဵုဟွံတီပိၜါ၊ ပူဂဵုဟွံတီသာသနာ၊ ချိုတ်တုဲဒးအာအပါဲ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ကောန်ဝုတ်ပိုဲဇိုန်ကွာဲ၊ ထပ်တဲကဵုနာဲတံရ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ပိုဲကဵုပုၚ်သွ၊ ဟီုဟွံဒးကဵုဂွံစဴအာ၊ စကၟာဲတိတ်ပအာစာ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အကြာညး၊ ညံၚ်ဟွံဂွံကဵုဗၠေတ်သ္အး၊ ဟီုထ္ၜးညိကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်သၟတ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်တၠသ္ၚိ ဇာတိတၞောဝ်ဗြီု။ သၟာန်နွံတဴကီု၊ ပိုဲဒးဟီုရ၊ ပ္တံပါရမဳကၠာ၊ နာနာဘဝ၊ ဟိုတ်ကုသဵုနွံ၊ စိုပ်ဘုံဝွံရ၊ ဘုံဝွံပြဲဟာန်၊ ဂၠံၚ်ဍာန်သဗ္ဗ၊ လောကုတ္တဵုကီု၊ သီုလောကဳပၠ၊ ကလောန်ၜါသာ်ပြဲ၊ မွဲဟွံဒည၊ အဲဟီုကဵုရ၊ နာဲတံကလၚ်ကၠာ၊ ကြီုဂုဏ်ပညာ၊ ပြာထာနဲကဲ၊ ဂုဏ်ကျာ်ဒ္စိတ်ပြဲ၊ ကဲဂုဏ်ဓဝ်တြဴ၊ ဂုဏ်သၚ်ဒ္စိတ်အဴ၊ နဲယျစဴဟီု၊ စတုတ္ထၛာန်ပ္ဍုန်၊ ဟီုလဝ်ပ္ဍဲဂုဏ်ဗြီု၊ ဂုဏ်ကလောထပှ်ကီု၊ ဂုဏ်အိန်ဟီုလဝ်မသုန်။ ကောန်ဍောတ်ဗၠာဲပိုဲတုန်၊ တီဂုဏ်တံဂှ်ကၠာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုနွံစှ်ၜါ၊ ပ္ဍဲဒ္စိတ်ဟိုတ်ဂှ်၊ ပိုဲစဴနှဴကၠာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ အာဒှ်မည၊ ပၞောဝ်ခေတ္တပိ၊ ဇာတိခေတ္တ၊ လၟောၚ်လောကကီု၊ ဂတဟီုအာ၊ ညးချူတခဳ၊ ဝဍ္ဎပဳမြာ၊ ရာဇာဝတ်လေဝ်၊ ဗေဒၚ်ဟောရာ၊ ဇိက်ဗ္ၚတောမ်ၜဵု၊ တဵဵုကၠံသွံဖျာ၊ ဍိုက်ၜၚ်ဆၚ်ဍာ်၊ လၟာ်လက်ရာ၊ ချူကှ်ေဇိၚ်တပ်၊ တာန်စပ်ညဳသာ၊ ပ္ဍဲကတ်ပညာ၊ ဂၠိုၚ်ပကာရ၊ ကွတ်တြုံတံသ္ဍာံ၊ စှ်ဒ္စာံဂှ်ပၠ၊ ကောန်ဗၠာဲပိုဲသ္တိုတ်၊ လေပ်အိုတ်သဗ္ဗ၊ ပူဂဵုဂှ်ရ၊ စဟွံဒးဂွိၚ်၊ ကဵုသိုက်သၠိၚ်၊ လဗိၚ်သုခ၊ ထပ်တဲဇိုန်ကဵု၊ တွဵုမိကဵုမ၊ သွက်ဂွံဒှ်သဇိုၚ်၊ ဂိုၚ်ကေတ်ညိရ၊ ဂိုၚ်လဝ်ဂွံခိုဟ်စ၊ ဂိုၚ်ကေတ်ရကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ပ္ဍဲတ္ကံကြေၚ်ထဝ်၊ အသဝ်က္ဍၚ်ပြ၊ တၞောဝ်ဒတောဝ်ကၠာ၊ မအာသမ္မတ၊ ကြဴနူဂှ်ဗျိၚ်၊ သၟိၚ်ရောဇ၊ ကောန်ညးဂှ်အဴ၊ ဝရရောဇ၊ သၟိၚ်မွဲပၠန်ကလျာဏ၊ ဝရထပ်စုတ်၊ ခုတ်သာ်ဂှ်ပၠ၊ မန္ဓာတ်ၜါဆော၊ ဥပေါသထ၊ ဝရတံဒုၚ်၊ ကၞုၚ်တုပ်ပၠ၊ ဒှ်ကောန်ညးရ၊ ဥပထပ်စုတ်၊ ခုတ်နာမပၠ၊ စှ်မွဲဒတောဝ်၊ တၞောဝ်မူလ၊ မအံက်ကဵုကောန်၊ ပိုၚ်နန်ဝံသ၊ ဟွံလီုကၠိခ္ဍက်၊ ဆက်ကၠုၚ်ဂတ၊ နွံကဵုမ္ၚဵု၊ ဒဵုဩက္ကာက၊ ဥက္ကရေဇ်ကီု၊ ဟီုဂးစရ၊ ဒ္စာံလက်ပၠန်၊ ပန်လ္ၚီတော်ဆ၊ ညးတံပြေၚ်ကၠုၚ်၊ ဒုၚ်ဝိဝါဟ၊ သၞက်ကရောဲအဵု၊ မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ၊ ဒဵုစိုပ်သၟိၚ်ရော၊ သုဒ္ဓေါဒန၊ သိရိမာယာ၊ မာယာနာမ၊ ညးတံထပ်တဲ၊ ပ္ဍဲနန်ရာဇ၊ သ္အဳသ္အဳရိုၚ်ၚ်၊ ဝေၚ်ဂြိုၚ်ဟွံဇြ၊ မိပ်ဇြိပ်လောန်ရ၊ ပကၠုၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ဂအုပ်ထဝ်သၟတ်၊ ရေၚ်မတ်လဟဵု၊ တုဲညးဂြောပ်ဂဒဵု၊ ကဵုယာတ်ကြာထဝ်၊ တုဲညးတံပံက်ဂိုၚ်၊ အတိုၚ်နူကဝ်၊ လၟုဟ်နာဲတံရ၊ ဗော်တၠဓဝ်၊ သတြုစ္ဍးသ္ၚောဲ၊ သၟိက်ဒှ်မွဲဓဝ်၊ ကြာဖဍာန်ဆက်၊ ဂွံဓနက်လဝ်၊ ယိုက်ဂၠေၚ်ဆတ္တဝ်၊ ဗွဝ်နွံၚုဟ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ဒှ်သမ္ပတ္တိ၊ တေံသၟိၚ်တ္ၚဲစိ၊ အာဒိနူကဝ်၊ တဆိပ်လိုက်ဗိုန်၊ လိုန်တၟံဇာထဝ်၊ ဒးအခါပၠန်၊ စက်ပန်လေဝ်ဓဝ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိသၟတ်၊ ဝုတ်ပစဲကဝ်၊ ပံက်ညိရဂွံဗဵုဒ္ၚောဝ်၊ ဒေါဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ ကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ဂအုပ်ထဝ်ဂၠိုၚ် သီုနတိုၚ်ကၠာ ဗြဴဝုတ်ကညာ အာသီုကျာ်ဩဳ ဂၠောဲဖ္ဍောဲဆက် ယိုက်ဗက်လွဳ ပ္ဍဲကဵုတိထဳ နာဍဳမပြဲ ပ္ၚောံညံၚ်စိုပ် ဗဒိုပ်နာဲအဲ သၟိၚ်ကၚ်ပဝဲ မွဲတဲဆေဝ်တာ ပိတန်သေၚ်ဟာ တိတ်ဒၞာလတ် အရက်စာၚ်အဴ ဗြာတ်က္ၜဴဩန်ထဝ် ဒးတိတ်ကွာဲလဝ် ကၚ်ထဝ်ဒါန ဟွံရောံဒည ဟွံလဇခြာ နူဂှ်တုန်ကၠာ အာစိုပ်မုက်သ္ၚိ ပ္ဍဲက္ဍိုပ်တၞိန်စိ ရပ်ရိအေန်ဂါဲ ပန်တန်ပၠန်ကွေံ ဒးဖျေံကၟာဲ သၟာန်သၟုက်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၚ်နာဲရုပ်ထဝ် ပရေၚ်သံသာ ဓမ္မတာကဝ် ညးတံစွံလဝ် ဆက်က္ဍဝ်ကၠုၚ်ရ ဂအုပ်ကၟာဲမ္ၚဵု တွဵုမၚ်္ဂလ ကၠုၚ်ဇိုန်ကွာဲရ ကဵုတၠသ္ၚိပၠန် နူကဝ်မတန် ဖန်ဖက်စဳရေၚ် သမ္မတဟေၚ် ညးပြုပြေၚ်လဝ် ဂကူကၠံမွဲ ပ္ဍဲဘဒြကဝ် ပ္ညပ်တဴစွံလဝ် အသဝ်က္ဍၚ်ပြ နူကဵုဒတောဝ် တၞောဝ်ဩက္ကာက ဒဵုမစိုပ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကပ္ပဳလ သုဒ္ဓေါဒနသဳရိမာယာ ထပ်ကဵုတဲသၟဟ် ဒယှ်ပြာထာ နဲသာ်ဝွံကၠာ သ္ပဗက်အာဟေၚ် အတိုၚ်လၟေၚ် ပရေၚ်နူကဝ် တြုံကဵုဇံသဝ် ဗြဴလဝ်ဖလုၚ်(သၠုၚ်)ဗီုဍေံဒှ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကွာန်တမၠာ ဂအုပ်ထဝ်ကီု သီုနတိုၚ်ကၠာ ယာတ်ပါန်သာခါ ဟွံမှာဂြောပ်လဝ် ပူဂဵုသာ်လဵု ညးတွဵုလဝ် ထေက်ကဵုဂွံပံက် ဂၠံက်ယာတ်ရုပ်ထဝ် တိုၚ်ပရေၚ်ကဝ် အံသဝ်ပြာထာ နူသွတ်ဒဵုဇၞော် ဒုဟ်ဟွံပြံက်ဖာ ဗြဴဗြဴမွဲဟေၚ် ပေၚ်လကျန်ကၠာ ထမိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမှာ ဗီုဝိသာခါ နွံကၠာကျာ်ဩဳ တြဴစှော်ပန် လကျန်ဗြဴဇဳ ဗြဴသာ်ဂှ်ပ္ညဳ နွံဣန်ရဳပန် ဂပ်ဝ်ပံက်ပၠန် ဗ္စန်ပါၚ်အ္စာ နူတက္ကသိုလ်ကၠာ ပြာထာလဝ်ရောၚ်။ ၄။ '''လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်သၟာန်''' ယွံကလောပိုဲ ဟိုဲညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်စိုပ်ဂွိုၚ် ရိုၚ်ၚ်အဳသ္အဳ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ကီု သီုကဵုကျာ်ဩဳ အခါဒှ်ပၠန် စက်ပန်လေဝ်ညဳ ပ္ဍဲကဵုကိထဳ ညဳသာကီုရ ပိုဲက္တဵုဗဒှ်အဵု မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ ပ္ဍဲသၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဂွံခိုဟ်စ ကဵုစေန်ဆက်အာ နာနာဘဝ ကဵုဍိုက်ပေၚ်သၟတ် ယဿဘောဂ ဟိုတ်အသံကၠာ မဟာသမ္မတ ပိုဲယဵုဒုၚ်ရ နဓဝ်ပညာ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ညိ သ္တိပမှာ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ဗိုန် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ဒးစရဲပၠန် ဗ္စန်အ္စာ ဗြဴယုတ်မာ ပကဵုပါမြိ ဟွံသေၚ်ပွံၚ် ပကဵုပံၚ်ညိ ယြဴဗြဴမွဲ ဗွဲမယုတ္တိ မုသာထၟုန် ဍိုက်ဍုန်တြုံသ္ၚိ လၞုဟ်တဴဒမၠိ ဒရီုသ္ၚိသ္အာၚ် ကာတ်သာဲရမျာၚ် ပါၚ်တြၚ်သၟုက်ကျောဝ် လုပ်ကဵုလဗၚ် ဆၚ်တိတ္ၚဲသဝ် ကရောတ်သအဝ် လဝ်စိုတ်သာဍာ စကၠာတိက််ကၠာ တိက်ကၠာၚုဟ်ကြဴ ဒ္ဂေတ်မယုတ် ပဋိပတ်ဗြဴ မုက်ဟွံလာၚ်အဴ ကြောသ္ၚုတောံပုၚ် ခါတ်ဂၞိန်သၠုၚ်ၚ် ကဆံၚ်ကၠုၚ်အာ ကၠတ်စိုတ်တြုံကီု ဟီုဟွံညှာတာ ဒ္ဂေတ်ယုတ်မာ ဝွံဗြဴပါပ ဗြဴသာ်ဂှ်ရ ပကဵုပံၚ်ညိ ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ရတ်ပိပြကာ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမာ ဟီုဟွံဒးရ တိတ်ပအ္စာ ဒးစရဲသၟတ် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ချိုတ်နူဝွံကွေံ ဒးနရက်ကၠာ ဒဒိုက်ရောသာ ချိုတ်အာဂွံဖဵု ဗ္ကန်အ္စာပ္ညုၚ် နူဍုၚ်တက္ကသဵု ဟီုဟွံဒးအဵု ပကဵုပံၚ်ညိ ညံၚ်ဂွံဗၠးဗယိ ပံၚ်ညိရကလောတံ။ ၄။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' (က) ထၟိက်မသုန်၊ ဂုဏ်တြဴဂှ်၊ ဟီုတွံကဵုရ၊ ပ္ဍဲကဵုလောက၊ ဗြဴတံသီုဖအိုတ်၊ သမ္တီအိုတ်ညိ၊ တ္ၚဲယးလာၚ်မုက်၊ ဂြးသော်တုဲကီု၊ သီုကြိယာပိ၊ ဂပ်ဝ်စှ်ေတိ၊ အာသ္ၚိညးသွံ၊ ဂွံထၟိက်မွဲရ။ (ခ) ဂ္ဇံသိပ်ထဴ၊ ဝဴဖဴဟွံဟီု၊ စီုမဍိုန်ဒ္ၚဳ၊ ဟီုသီုကျာ်ဩဳ၊ ပ္ဍဲလောကဳပျး၊ ဂးရထၟိက်ၜါ၊ မြမောဝ်ဗဗိုဟ်၊ စရှ်ဝက်ပ္ကဴ၊ ဗြဴသိုက္ခမာ။ ၜးကေတ်ကြိယာ၊ သာသာဂါံကွာ်၊ ဝွံထၟိက်ပိညိ၊ (ဂ) တြုံသ္ၚိယဲအာ၊ လွဳပရာတဴ၊ ပညံၚ်ရာမ၊ ယဝ်ဂွံစၞ၊ ညံၚ်မလဝ်စိုတ်၊ ဟွံဝိုတ်စွံလဝ်၊ ဂွံထၟိက်ဂေါဝ်၊ ပန်သၞောဝ်ဝွံပၠန်၊ နွံရတမ္ညဝ်၊ ကာလတိက်ကျဝ်၊ ကြောလဝ်ဇိုၚ်သ္အး၊ တွံလးဒၟံၚ်ပၠ၊ (ဃ) မသုန်ဂၠံၚ်ဝွံ၊ ပြုပြေၚ်ဒၟံၚ်အဴ၊ ဗြဴတုပ်ရဴမိ၊ ယိုက်ဂုဏ်တုဲစိ၊ မိကဵုမကျဝ်၊ ကျာ်ဓဝ်သၚ်သၟဟ်၊ ရတ်ပိပြကာ၊ သီုဂုဏ်အ္စာကီု၊ သီုတၠသ္ၚိဂှ်၊ သၟိၚ်မွဲဗြဴမွဲ၊ ခမဳမွဲစိ၊ ညးပိဝွံရ၊ မၞုံဣန်ရဳပၠ၊ သ္ပဓဝ်ခန္တဳ၊ လွဳပါရမဳ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံစိ၊ ညးပိဝွံပၠ၊ တၠကျာ်ဩဳ၊ မၞုံပါရမဳ၊ ကျာ်ဩဳလောက၊ ပ္ဍဲညးပိရ၊ ဓဝ်ကုသလ၊ ၜိုန်ဟွံပသ္တိုတ်၊ ချိုတ်ဂွံစဴသွဝ်။ ရဴဝွံညးတံသၟာန်သှ်တုဲမ္ဂး သ္ပတဴမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ အခိုက်ကၞာသၞက်ကရောဲမန်တြေံ နွံစှ်ပြကာရ။ ၁။ ပွမသၞက်ကရောဲ လၜက်ယာတ် ပ္ဍဲဇုက်တေၚ်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠတံဂှ် ဟွံဒးတိတ်ကလံ ညးဇၞော်တံ အဒေါဝ်ပူရိဿာတ် ဘာသာဇကု ဇကုမဒၟံၚ်တဴဗွဲမသၠးပွးတုဲ ဇုက်တေၚ်မၞုံတဴ ပ္ဍဲခဒမ်သၟတ်ဗြဴဂှ် မပ္တံကဵု ယာတ်ဗွိုက်လတက်သၟတ်တြုံဂှ် လၜက်စုတ်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၂။ ပွမသၞက်ကရောဲ စစၞမွဲ လဗံက်မွဲပ္ၚာန်ဂှ် ပုၚ် (ဟွံသေၚ်)ပလေၚ်ကွာၚ်ၜဲ လက်ဖက်တံဂှ် စုတ်လဝ်ပ္ဍဲလဗံက်ပ္ၚာန်တုဲ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴညးၜါ စဟာပ်မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၃။ ပွမသၞက်ကရောဲ သၠာဲလစိန်မ္ဂးဂှ် လစိန်သၟတ်တြုံဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်ဗြဴ လစိန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်တြုံ သၠာဲဂတးကဵုသံက်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၄။ ပွမသၞက်ကရောဲ ၜးသၠာဲယာတ်ဗဝိုက်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ် ပ္ဍဲမစိုပ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴ လ္ပာ်မသနာံမြိုၚ် သၟတ်ဗြဴမွဲက္ဍိုပ်တံဂှ် ဖုံဍာ်ကြာတ်ကြောသ္အးဇ္ၚးတုဲ ပ္တိတ်ကဵုယာတ်ဗွိုက်လတက်တၟိ ကဵုၜးသၠာဲတုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၅။ မွမသၞက်ကရောဲထပ််တဲမ္ဂးဂှ် သ္ပာတဲသၟတ်ဗြဴဂှ် ပၠးဒုၚ်လဝ်တုဲ သ္ပာတဲမၞိဟ်တြုံဂှ် ကဵုထပ်စုတ်လ္တူဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (အဓိပ္ပါယ် ပွမသၞက်ကရောဲဝွံ ထဝ်ၜါဂတှ်ေ ညဴၚ်ရဴမစပ်ဂဟဵုမွဲဂတှ်ေဓဝ်ကီု ပၞောဝ်ကဵုၜါဇကု ကဵုဂွံဒှ်မွဲဇကုဓဝ်ညိ။ ၜါကရေက်ကဵုဂွံဒှ် မွဲကရေက်ဓဝ်ညိ၊ နကဵုစၟတ်သမ္တီဂှ် ပွမသၞက်ကရောဲသာ်ဝွံရ)။ ၆။ ပွမသၞက်ကရောဲဓနက်ကံမ္ဂးဂှ် ဇုက်တောဝ််ဗၞတ်ပန်ဟတ် မွဲဇုက်ဂှ် သၠိုက်စုတ်ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴၜါတၠဂှ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၇။ မွမသၞက်ကရောဲပူယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ကဝါ မၞုံဗၞတ်အနာံၜါဟတ် ဇမၠိုၚ်တြဴဟတ် ပူဒက်စုတ်ညးၜါဂှ် မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၈။ ပွမသၞက်ကရောဲသၠိုက်ပ္ကဴမ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ်ပ္ကဴမွဲပး သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္ကဴမွဲပး ဗွဲကိုပ်ကၠာသၟတ်ဗြဴဂှ် သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံတုဲ သၟတ်တြုံဂှ် ကလေၚ်သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်ဗြဴဂှ် ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၉။ ပွမသၞက်ကရောဲ တုၚ်လဝ်တဲပ္ဍဲဍာ်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ် သၠိုၚ်ဩန်မွဲမွဲ တဲပုၚ်သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴ ၜါတၠတံဂှ် ကဵုတုၚ်လဝ်ပ္ဍဲဍာ်ဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တြကရောဲဂှ်မွဲ။ ၁၀။ ပွနသၞက်ကရောဲ စဝ်ဖျေံဍာ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်မ္ဂးဂှ် ကၞုသၚ် ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ်သၠိုၚ်ဩန် စုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ် ကေုာံ ရတ်ဒ္စိတ်သာ် တဵုစုတ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲမ္ဂး စဝ်စရိုဟ်ဖျေံနူလ္တူက္ဍိုပ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (ဣဝွံ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲ စှ်ပြကာရ) ပၞောဝ်စှ်ပြကာဂှ် နဲဂွံဗဗွဲကဵုကွေတ်ဝါဒ၊ ဘာသာ အလေံဂကူမန်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ မ္ဒးသၞက်ကရောဲတဴအိုတ်ရောၚ်၊ ဂတကောကဵုဒေံ မိကဵုကောန် ကောန်ဗြဴကဵုမ ဂတဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲရံၚ်ပွမသၞက်ကရောဲ၊ မဗဗဗွဲထေက်ကြိုက်အိုတ် မယေန်သၞာၚ်အိုတ် မရာၚ်ဆာဲအိုတ်ဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီဗွဲမဍာံပြ၊ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် နကဵုဝိနဲပါဠိ ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ဂပ်ဝ်သမ္တီအိုတ်ညိ။ ဩဒပတ္တကိနဳနာမဥဒကပတ္တံအာမသိတွာဝါသေတိ၊ ပါဠိဝိနဲပါရာဇိကဏ်၊ သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ်၊ အရထတုန် ဩဒပတ္တကိနဳနာမ၊ ၚ်ယၟုမ္ဂး ဩဒပတ္တကိနဳ။ ဥဒကပတ္တံ၊ န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ အာမသိတွာ၊ ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ ဝါသေတိ၊ ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဩဒပတ္တကိနဳတဳ၊ ဥဘိန္နံဨကိဿာ ဥဒကပါတိယာဟတ္ထေ၊ ဟတာရေတွာ။ "ဣဒံဥဒကံဝိယသံသဌာ အဘေဇ္ဇာဟောထာတိ" ဝတွာပရိဂ္ဂဟိတာယ ဝေါဟာရနာမမေတံ၊ နိဒ္ဒေသေပိဿ၊ တာယသဟ ဥဒကပတ္တံအာမသိတွာ၊ တံဝါသေတဳတိ ဨဝမေတ္တော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဂှ် ပါရဇိကဏ်အဌကထာ။''' အရထတုန်- '''ဩဒပတ္တကိနဳတိဨတံနာမံ၊''' ၚ်ယၟုဩဒပတ္တကိနဳဂှ် '''ဥဘိန္နံ၊''' ဒဒက်ကဵုသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗဴါဂမၠိုၚ်ၜါ၊ '''ဟတ္ထေ၊''' န်တဲဂမၠိုၚ်။ '''ဨကိဿာ၊''' ဍေံမဒှ်မွဲ။ '''ဥဒကပါတိယာ၊''' ပ္ဍဲသၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''ဩတာရေတွာ၊''' ကဵုဖျေံဏာအိုတ်တုဲ။ '''တုမှေ၊''' ၚ်သၟတ်တံညးဂမၠိုၚ်။ '''ဣဒံဥဒကံ၊''' ၚ်ဍာ်ဝွံ။ '''သံသေဌံ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇံ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောတိဝိယ၊''' ညံၚ်ရဴမဒှ်တဴကီု။ '''တထာ၊''' တုပ်တဴညံၚ်ရဴဍာ်ပၠန် တန်တဴမွဲသၠိုၚ်ဂှ်ကီုရ။ '''သံသဌာ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇာ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောထ၊''' ဩဝ်ကဵုဒှ်အိုတ်ညိ။ '''ဣတိ၊''' ရဴဝွံ။ '''ဝတွာ၊''' သ္ဂးအိုတ်တုဲ။ '''ပရိဂ္ဂဟိတာယ၊''' ဍေံမဂပ်ဝ်မသီကေတ်အပိုၚ်။ '''ဣတ္ထဳယာ၊''' ဒဒက်တဴကဵုသၟတ်ဗြဴ။ '''ဝေါဟာရနာမံ၊''' ယၟုမဒှ်ဟိုတ်ဂပ်ဝ်ကော်ခဴစရ။ '''အဿ၊''' ဒဒက်တဴကဵုပိုဒ်မ္ဂး။ ဩဒပတ္တကိနဳဂှ်။ '''နိဒ္ဒေသေပိ၊''' ပ္ဍဲအရာမစၞောန်ထ္ၜးဗွဲတြးကီုလေဝ်။ '''တာယ၊''' ကေုာံသၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''သဟ၊''' မွဲဟာန််။ '''ဥဒကပတ္တံ၊''' န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''အာမသိတွာ၊''' ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ။ '''တံဣတ္ထိံ''' န်သၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''ဝါသေတိ၊''' ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဣတိဨဝံ၊''' ရဴသာ်ဝွံ။ '''အတ္တော၊''' န်အရထ။ '''ဝေဒိတဗ္ဗော၊''' စိုန်ဂပ်ဝ်သမ္တီ။ ပွမသၞက်တဴကရောဲအိုတ်ရ။ အဓိပ္ပါယ်ပ္ဍဲဍာ်မွဲသၠိုၚ် ဍေံမဒှ်မွဲဓဝ်ဂှ် စုတ်ဗပေၚ်လဝ်ပ္ကဴ ဍာ်မပြဲ တဲပုၚ်သၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဖျေံစွံလဝ်တုဲ ညံၚ်ရဴဍာ်မၜိုဟ်ဂံက်ကီု၊ ကဵုဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်တဴညိ။ ညံၚ်ရဴပ္ကဴဝွံကီု ကဵုဂွံထတ်ယုက်တုဲ ရာၚ်ဆာဲဒၟံၚ်လၟိုန်ညိ တုပ်သၟဟ်ကဵုဍာ် ဟွံပြးဒကးအာဂှ် လ္ပကဵုပိုဲပြးဒကးအာတုဲ ကဵုဂွံတန်တဴ လုကဴမွဲအာယုက်ညိ။ ရဴဝွံ မဂွံဂိုၚ်ကေတ်နိမိတ်သၞဲ မဆာဲဒးရးတံဂှ်ရ၊ သၠိုၚ်မပ္တံကဵု ထဝ် ဩန် သၠုယ်သၠာ် ဓရိုတ် ဒါန်တံဂှ်ဂွံဖအိုတ်ရ၊ ရန်တၟံအာဓာန်ဂတ သွက်ညးၜါဂှ်တုဲ အ္စာမ္ၚဵုတံ ရာဒၞာမိက်ကဵုနာနာသာ်မာန်ရ၊ အ္စာလဵုတံဂှ် ဂါထာမပ္တံစိန္တာမဏိဂှ်လေဝ် ရာဒၞာကဵုအိုတ်ရ၊ ပၞောဝ်နဲဂမၠိုၚ် နဲပိုဲမန်ပွမက္ၜထၟထပှ်ဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန်ရ။ * '''ကဗျဗီုက္ၜထၟဓုပ်''' ၁။ ပြေၚ်ကောန်ထပ်တဲ၊ နဲယအ္စာ၊ ပမှာသတိ ထၟမွဲစိ၊ နကြိဟီုဖ္ဍုန်၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်မွဲ၊ ကောန်ပိုဲကွေံကြာန်၊ ကဵုတီမာန်ညိ၊ ကဵုတိုန်စိုတ်လောဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်ဂှ်၊ ပြဟ်ကဵုတီညိ၊ ၂။ ထၟဒုတိယ၊ ဂုဏ်မိမကၠာ၊ ပိုၚ်ခြာအာဒိ၊ ဂိတုတ္ၚဲစိ၊ ၜါပၠန်ဂ္ညိဗ္ဂါ၊ လလောၚ်ကြာကတ်၊ ဓဝ်နာံရုပ်မာ၊ နွံၜါဒမၠိ၊ ဗွဲယုတ္တိသၟတ် ကောန်ပိုဲဗိုန်ဗတ်၊ ပကဵုဆောတ်ပ္ကာန်၊ ကဵုဂြၚ်မာန်ညိ၊ ၃။ ပိဋကတ်အဵု၊ ကဵုတိုန်မာန်ညိ၊ ထၟပိကၠာ၊ တဳဏိလောကာ၊ သၚ်္ခါရသၟဟ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ ကဵုကောန်ပိုဲသ္ကိုတ်၊ ပ္တိုန်စိုတ်မာန်ကၠာ၊ ညာဏ်မှာမုနိ၊ တသိုက်သုခိ၊ လာဘိိမပြဲ၊ ကဵုလောဲသွာညိ။ ၄။ ထၟပန်ကျဝ်၊ ဓရ်သစ္စပန်၊ ဟီုဗ္ဂန်နကြိ၊ နဓရ်ပန်ဂၠိ၊ ဓရ်သဳလပန်၊ ဟွံဂွံခၠန်မာ။ နုၚ်နိဓိပန်၊ ပကဵုခၠန်သ္ကဲ၊ မၞိက်ဗၠဲဒွါ၊ ကဵုကောန်ပိုဲမြာ၊ ပကဵုမှာခၠန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ညိ။ ၅။ ထၟမသုန်၊ ဝိနဲမသုန်အဵု၊ ကဵုတဵုစိုတ်ညိ၊ မသုန်သာ်စိ၊ ခန္ဓဂ္ညိလဝ်၊ ဗွဝ်ကာယျော၊ ပိုန်ဟာန်ထဝ်ဩန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ပြဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လော၊ ကောန်ပိုဲတန်ရော၊ ပ္ဍဲလောကဂှ်၊ ကဵုဂွံဒှ်ညိ၊ ၆။ ထၟတြဴ၊ ပဌာန်တြဴဂှ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ တြဴသာ်စိ၊ ဗွံယုတ္တိရော၊ ဒှ်ဂကူဓဝ်၊ ဖဿတရဴ၊ တိုၚ်သဘဴဂှ်၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ကဵုဂွံဇၞော်ပၟဝ်၊ အသဝ်မပြဲ၊ ပ္ဍဲကောန်ပိုဲညိ။ ၇။ ထၟထပှ်၊ ရတ်ထပှ်မြာ၊ ကဵုသာဓာစိ၊ ဗောဇ္ၛၚ်္ဂဂ္ညိ၊ မုနိတွံလဝ်၊ ဓရ်အရဳပြဲ၊ လောကဳတိုန်ကီု၊ သီုလောကုတ္တဵု၊ ဟိုတ်ဖဵုၜါနဲ။ ကဵုတိုန်စိုပ်လောဲ၊ နဲကျာ်ဂမျိုၚ်၊ ဂတိုၚ်ခဳညိ။ ရဴသာ်ဝွံ ပ္တိုန်သိဒ္ဓိရာဒၞာမိက်ၜထၟ-၇-တုဲမ္ဂး၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံကျာ်ဓရ်သၚ်မိမအ္စာ နော်နာဲတံတုဲ ဗ္ဂူဗြဲရတ်ရ၊ သွက်တၠသ္ၚိဌာန်တၟိတံ၊ ဂွံဒှ်တမ်ရိုဟ်ထဝ်ဩန်ဂှ်ရ၊ '''တြုံမွဲဒၠေၚ်ကီု - မိမွဲဣဝဵု''' ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတံစုတ်ဩန်တမ် မွဲဒကေဝ်မ္ဂး လ္ပာ်သၟတ်တြုံတံ မ္ဒးစုတ်ဩန်တမ်ၜါဒကေဝ်ရောၚ်။ ဂအုၚ်မာဲသုတ် မဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ဍောတ်ဂှ်ပံက်တုဲ နကဵုတဲသၟတ်တြုံ ရပ်ဂအုပ်မာဲသုတ် ဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်ဗြဴ နကဵုသၟတ်ဗြဴဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်တြုံတုဲ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ပရအ်ကဵုပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ ကာလအပ်ခဒမ်သ္တိက်ဂှ် သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴ သီုညးပွဳပွူၜါၜါ ပ္ဍဲမလုပ်ခဒမ်သ္တိက်တေံ ရဲသၟတ်ဗြဴတံဂှ် စဵုဒၞာထံၚ်ကၚ်ကီု လ္ၚဵုလုပ်တိက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲသ္တိက်တုဲ အာတ်တဴတၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၞက်ကရောဲတုဲအိုတ်မ္ဂး ညးဗ္စပုၚ်ပရအ်ၜံက် ဒုၚ်တၟုယ်တုဲဒှ်အိုတ် ကာလပူရိဿာတ်သၟတ်တြုံတံ မစဴဂှ် ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵု စၞအာဟာရမွဲခဝက် ၜံက်မွဲတၞုၚ် တၠသ္ၚိတံကဵုတၟာဲလေဝ် နွံကီုရ။ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတုဲ ပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲမ္ဂး ညးတၠသ္ၚိဌာန်ၜါဂှ် မ္ဒးအာကလံခမ်သဳသီုၜါလ္ပာ် ကေုာံ နော်နာဲညးဇၞော်တံအိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် အာကလံသီုကဵုပရေၚ်တၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး ညးဇၞော်မဒုၚ်ကလံတံဂှ် သွက်ညးၜါဏံ ဂွံဒှ်တမ်အရာကလောန်အိုဿီုတုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ကဵုညးတံ ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် နကဵုဩန် နကဵုကပေါတ်နာနာသာ်လေဝ် နွံကီုရ။ * '''ပွမသ္ပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ မပ္တံကဵုဟိုတ်မွဲမွဲ''' သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴတံညးၜါ၊ ဟိုတ်နူလုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံပ္တုဲ ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲပၠန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးအာကလံဗဴ သၠာဲနုၚ်ဗဴတုဲ သ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂွံကီုရ၊ ယဝ်ဟွံဂွံကလံမ္ဂး ညးတံဟွံသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗ္တံ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ။ တိုန်ဓရီုတက်ကျာ ဟီုအရေဝ်လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ မိမသၟတ်ဗြဴဂှ် ဒဗဒးတုဲ ရပ်ကေတ်စဳရေၚ်စကဵု ကောန်ဝုတ်လေဝ်နွံကီု၊ သၟတ်ဗြဴမွဲ ဗက်အာသၟတ်တြုံကီု၊ သာ်ဝွံ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ် ကော်ဂွံညးဇၞော်မွဲၜါတုဲ အာလဴပူစအိုတ်ရ၊ တုဲညးတံရုဲစှ်ကေတ် တ္ၚဲခိုဟ်မွဲတ္ၚဲတုဲ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲလေဝ်နွံကီု၊ ဟွံသေၚ် ပွမပ္တုဲကေတ်ဗွဲခ္ဍန်လေဝ်နွံကီုရ။ * '''ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဗွဲခ္ဍန်''' ဟိုတ်နူသၟတ်ၜါဂှ် လုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး၊ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ်၊ လဴထ္ၜးဟီုသၚ်ရိုဟ် ကေုာံရၚ်သ္ကံတုဲ ရုဲစှ်ကေတ်တ္ၚဲခိုဟ် စိုပ်တ္ၚဲခိုဟ်ဂှ် ဘိက်ကော်ကေတ်ညးဇၞော် သီုၜါလ္ပာ် ဗၞတ်ပိပန်တုဲ လ္ၚဵုဗ္စပုၚ် လ္ၚဵုဖျုၚ်စၞဍာ် ဗ္စကွာၚ်ၜဲတုဲ၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံမိမၜါလ္ပာ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီအိုတ်ဂှ်လေဝ် ပ္တုဲကေတ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ဗွဲခ္ဍန်ရ။ * '''လိက်သၟာန်ကောန် (မွဲနဲပၠန်)''' နူလဵုနာဲတံကၠုၚ် နူဍုၚ်နူရးဟာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗြံက်ဗြကီု သီုကြိယာဗာ။ နူဂယးပြဟ်ဟိုပ်ဟိုပ် ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ပိုဲဝွံကၠာ၊ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲဟွံညာတ်မွဲဝါ၊ မူပၟိက်ကိစ္စပၠန် စိုပ်သန္ထာန်ပိုဲဝွံကၠာ ပိုဲသၟာန်သီုမေတ္တာ လ္ပာ်လဵုညးအာကၠုၚ် မူပၟိက်ကိစ္စရော ကလောပိုဲညးကၠုၚ် တိချဳၜဳကလိုက်၊ ခတိုက်ဂၟာကွာ်ကၠုၚ် တြုံတြုံဗြဴဗြဴပ္ညုၚ် ကၠုၚ်တဴဗွဲမဂၠိုၚ် ယာတ်ပုံယာတ်စက်ကျိုၚ် တိုၚ်နရေၚ်လဝ် ဂ္ဇံဒၟံၚ်ၜါၜါသၞောဝ် ညံၚ်အၚဝ်သွံစဖျာ လ္ၚဵုဂှ်ဗိုက်ယာတ္တံမှာ ညးဗျုမံၚ်ဂတကၠာ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴကၠုၚ် မံၚ်တရေၚ်ဗ္ဂါ၊ စိုပ်သ္ၚိဂ္ဇံဂြီုဂြီု၊ ကသေဲဟီုမံၚ်သာသာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဖျေၚ်မုက်မတ် ကၠတ်ရံၚ်ပိုဲကၠာ လ္ၚဵုဂှ်မိန်လဝ်န၊ အဇညံၚ်ညးသွံဖျာ၊ လ္ၚဵုဂှ်စရှ်ကၠုၚ်ပ္ကဴ ညံၚ်ညးစဴနူကၞာ ဟွံသေၚ်တၠိၚ်တရဴ လုပ်ဇူတဴသ္ဂးဟာ ဟိုတ်ဟွံသေၚ်ဂြောဝ်လဴပ္ညုၚ် ဂၠာဲအာတ်စပုၚ်ဘာ ညာတ်သ္ၚိပသာလာ လုပ်ဇူဟာနာဲတံ မူပၟိက်ကိစ္စပ္ညုၚ် ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိပိုဲဏံ၊ ဟီုဒးဂွံမံၚ်လံ ဂွံဂ္ဇံတန်တဴ၊ ယဝ်ဟီုဟွံဒးအဴ က္လေၚ်စဴလေဝ်ပြဟ်ပြဟ်၊ မံၚ်လံတုဲဂၞဴကှ် ကလောတံဒှ်လၟောၚ် ပုၚ်သွဟွံဂွံရောၚ်၊ ဓးဍောၚ်စဴဂၞဴဂၠောဝ်၊ ယဝ်က္လောပိုဲဟီုဒးရ၊ ပုၚ်သွစုတ်ကွာဲလဝ် ဂွံဒက်မိတ်ဆတ္တဝ်၊ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ မူဟိုတ်ပၟိက်ကိစ္စ ဟီုရက္လောပိုဲ ပဳတိသောမနုဟ်ဩဟ်၊ သှ်ပ္တဴဓဝ်မေတ္တာ အတိက်ဒါန်တမၠာ ကောန်ပိုဲၜါဝွံအဴ ဂွံဟုဲဟာဲဇန်ပ္ကဴ ပူဇဴကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ ဒါန်အတိက်တေံရီုဗၚ် ကုသဵုရၚ်တၠုၚ် ပိုဲကၠုၚ်လၟုဟ်ပ္ညုၚ် ကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မနုဿ ပူဂဵုၜါဝွံ ရာဒၞာကုသဵုပြေၚ် ဆက်ကၠုၚ်ကောံပရေၚ် လၟေၚ်ဓမ္မတာသတ် ဒှ်တိုန်ဝုတ်ဗၠာဲသၟတ် ဟွံဆောတ်သီုညးၜါ အာတ်ပါၚ်မိကဵုမ။ ဒးသၟာန်သၟုက်ကလိုက် ခဒုၚ်ကၠုၚ်အာ ယဝ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါရ ကြိုက်စိုတ်ဒးမတ်ကၠာ၊ က္လောညးၜါတလ၊ ဖျေံလဝ်မှက်စာံရ ပြံစဇဗၠုသၠကၠာ၊ ရံၚ်ဂိတုတ္ၚဲခိုဟ်ပ္ညုၚ် ဖာတ်ကၞာတ်ဂွံကၠုၚ်အာ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ်အခါ နကျတ်ဒးကာလရ၊ဒိတ္ထဳနကျတ်ပြဲ ဂိတုတ္ၚဲလေဝ်သ္ဍာံပြ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဟီုပၟိၚ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုဝံသ၊ ရိုၚ်ရိုၚ်သ္အဳသ္အဳ ကသဳကၠုၚ်ဝါနိဇ္ဇ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဒးရးရ တုပ်အဇညံၚ်ညးဍုၚ်၊ လ္ၚဵုဒုန်လ္ၚဵုစေဲဂၠုၚ် ပၠာံကၠုၚ် ညံၚ်ညးအာပေါဲ စိုပ်သ္ၚိက္လောအဲ ကွာ်သဲတိုန်ကၠုၚ် လ္ၚဵုယိုက်ဒံဖာန် လ္ၚဵုယိုက်ဗိုက်ပုံစက် လ္ၚဵုတက်ယာတ်ချီု ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ညံၚ်ကောန်ဗြီုသအဳ သဝဳစိုက်အဏံ၊ ယာတ်ကြာသီုသၠိုၚ်ထဝ် စွံရေၚ်လဝ်ကဵုဒံဇဗၠု သွက်ပ္ကဴခၠံကၠုၚ် ကလံဇိုၚ်ခမ်သဳ တိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာကဵုဂလာန် ဆက်ဆေန်နူအဓာန် ဗက်ဂလာန်ဗဴကဵုလ၊ မန်ဒိုၚ်မန်ဒကၠာ မန်ညဘာသာရ၊ ပြဝေဏဳမန်ပိကီု ပုံအဂီုနူမူလှ၊ ဆက်ကၠုၚ်နူတိဏံ ဗြီုထပှ်ဂွံကၠိမ၊ ကြဴတဲက္တဵုဒှ်ပၠန် ရာဇာသာမန္တ အခိုက်နူမူလ နွံတုဲဒးပဗက်၊ ဒှ်ကၠုၚ်နူအဆက် သၞက်ကြကတ်ဝိဝါဟ ကောန်ဗၠာဲပိုဲမွဲရ သၟိက်ကၠုၚ်ပဂမာန် ဂွံဒှ်က္လောအဓာန် ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ကဵုဍေံဒုၚ်ကၠောန် ကမၠောန်ဥပ္ပကာကဵုမိမ လၟေၚ်ဝိဝါဟ တိုတ်ထ္ၜထပ်တဲညိ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ သၟိၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ယွံလေဝ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုတြုံဗြဴ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဒးရးမံၚ်ကီုရ၊ ဣတေံတံကၠုၚ်ပဂမာန် အတိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာမံၚ်ကဵုဂလာန် အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်ဒှ်ပိုဲဒးဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်က္လောဗြီု ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုပေၚ်မံၚ်သ္ၚိ နာဲတံသၟိက်ဂွံပဂမာန် အာတ်ပါန်မံၚ်မိကဵုမ ပ္ဍဲကဵုကောန်ပိုဲစိ ဒှ်မံၚ်ၜါပိပန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုရော ပိုဲဟွံတီ ထေက်ကြိုက်ရောၚ် ပိုဲသ္ဂောံတီသန် လၟုဟ်နာဲတံကၠုၚ်သၟာန် ပဂမာန်ကဵုဒုၚ်လလောန်၊ ဂွံဒုၚ်ယွံအဳဂှ်လေဝ်ဝါတ်လောန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံတီ၊ အရေဝ်ဂၠိုၚ်တုဲပိုက်ဝါတ် ဇိုၚ်ခၠိုၚ်တုဲညာတ်ဆီ၊ သာ်ဝွံအရေဝ်ဗဴကဵုလ ဒးဂိုၚ်သ္တီ တိတ်ဒုၚ်ယွံအဳရောဒးဏီ၊ ကၠာဟွံမုတ်ဒွး၊ ညံၚ်မတ်ဗြဲပ္တိုန်မတ် နကျတ်တေံပြးဇး၊ မာတ်ကောန်ပိုဲဒှ်ကွေံ တီစိုတ်ဍေံရောဟွံမာန်၊ ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲသၟိက်ဂွံသၞက် ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲတံသၟိက်ဂွံဆက်ဒါန်၊ မူယၟုယယွံဒေံဗြဴ မိဒေံဗြဴဍေံကီု ဟီုဒးဂၠံၚ်ဍာန် ပိုဲတီတုဲရောၚ် ပိုဲဂမာန်ဝွံ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိသာတ်ဂၠိုၚ် ဟီုစရက္လောဗြီု။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ရက္လောဗြီု၊ အတိုၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလပ္ညုၚ် ဆက်ကၠုၚ်နူတမၠာ ရံၚ်စကဵုဟောရာ အ္စာတံဟီုနၚ်တုဲ ဒိတ္ထဳနကျတ်တုဲ တ္ၚဲဏှဲနှဴသက္ကရာဇ်၊ ပါပဟွံညာတ် သာမျဇိုက်ဂွံညဳသာဇိုက် လက်စက်ဂတာ အ္စာတံဂၞန်တးရံၚ် က္လိဂွံလာဘံ ဗိန္ဒောတိတ်ရံၚ်စ၊ ဗက်ပ္ဍဲပုံပၟာ ဇာတာနိဒါန်ရ ဒးဇာတ်သၟိၚ်ကုသ ဂွံဂယကျာ်ပဘာ ရန်ကဵုပုံဂှ်ပၠန် ဖန်စက်ဂတာ ညံၚ်အိန်ကဵုသုဇာတာ ဟောရာဟီုလဝ်ရ၊ ဂွံပြေၚ်ဝိဝါဟ ခိုဟ်စသီုၜါ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကၠာ တမ်ဇိုၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ။ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲလေဝ်ဟွံညာတ်မွဲဝါ ဇက်ဗဵုကတဵုရး နူဂယးကွိုန်တုဲကၠာ စိုပ်ဍုၚ်ကွာန်ပိုဲ လုပ်သီုတြုံဗြဴသ္အဳဗ္ဂါ၊ ကၟပ်ညံၚ်စဏဗ္ၜူ ညံၚ်ညးမသုၚ်သုရာ ၜိုန်ပိုဲဟီုဆေဝ်တာဒနာ မံၚ်တန်ကဵုတန် လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်နပၠန် ကၟန်ခၜၚ်ပ္တိုန်သ္ၚိ ခါရံၚ်စှ်ေဖာဲတိ ဒှ်မၞိဟ်ၜါပိစှော်၊ လ္ၚဵုကွာ်အာ လ္ၚဵုကွာ်ကၠုၚ် ရပ်ဒုၚ်သီုလေံတၞဟ် လဟီုကြံကြသ္ကာတ်မြဟ်၊ ဒှ်ညံၚ်လထဴလှောၚ်၊ ကၠုၚ်ပညံၚ်ဒမၠကမၠတ် သ္ၚေဝ်မတ်ဒှ်ပၠိၚ်ပၠောၚ်၊ မူပၟိက်ကိစ္စသ္အး ဟီုဒးဂွံဗၠးလၟောၚ် ယဝ်ဟွံဒးအဵု ပ္အပ်ကဵုတဲထာမ္မရောၚ် သၞောဝ်လျိုၚ်ဆုၚ်ပ္ကာန်ပၠန် ဒးအာအာတ်သန်ၜါဍောၚ်၊ ဖေက်နာဲတံဒးလၟောၚ် လုပ်တဲထာမ္မရောၚ်ကၠာ အပေါတ်ထိုၚ်န မာဒေါံဖာန်ဖျဴဏာပြး ပအောန်စိုတ်ညိဏး အရေဝ်ဒှ်ပိုဲဒးဟီုလဝ် က္လောတံသၟိက်ဂၠာဲသဝ် လဝ်သဘဴပ္တိဃာတ်၊ ကောန်ဗၠာဲနာဲတံ ကဵုဗီုပြၚ်ပိုဲဟွံဂွံညာတ် ဖေက်ဒှ်မၞိဟ်ပရာတ် ဝါတ်ဂါတ်ဟီုဟွံမာန် စပ္ဍဲဘုတ်ဍေံဒီုဘာ သုၚ်သုရာကၠံၚ်ပ္ဍဲဍာန်၊ ပဟိုတ်နွံကဵုဂလာန် ပိုဲဒးဟီုကလးလဝ် ဍေံနွံကဵုကောန်ဗြဴ ကြဴဗက်ဟီုဆတ္တဝ် ခါရနာဲတံနွံ မၞိဟ်ဒုၚ်လျိုၚ်ပိုဲဂွံတိတ်ဂိုၚ်လဝ် လျိုၚ်ဟွံမွဲဆတ္တဝ် ပိုဲကၠုၚ်တသဝ်ပါန် ပိုဲဟွံဒုၚ်တဲရ ဟွံဂံၚ်ပကောန်ဂမာန် ဗွဲကြဴဒးထုဲကြာန် ဂလာန်ရဏုက်မံၚ်ကၠာ မၞိဟ်လုဟ်ဍေံခါဖျာ ပိုဲဒးဟီုတာလဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ထံၚ်က္တောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ဟီုကဵုရောၚ် ကလုဲညးဂှ်ထေၚ် ခလေၚ်ညးဒးထာတ်၊ ဆုထ္ၜောံညးဂှ်ဒါတ် မာတ်တဲဍာံမာဲတံကၠဟ် ပထဍံတဲညးဏီ ကဵုဂွံခၠေဝ်သှ် အကြီုကောန်ပိုဲဂှ် တွံကဵုနာဲတံကၠာ ရုပ်သာ်သရာဲကၞာတ် ညးညာတ်ဒးနွံမေတ္တာ၊ ဒၞာဲညးညာတ် သၟိက်ဂွံပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ၊ အရက်ဘိၚ်ပါဲကၠာ ၜိုန်လတ်ဆာဍေံဟွံစ ဟီုဂၠိုၚ်ဒှ်ညံၚ်ခလှာန် ဩိုပ်သၟာန်ဂွံရ ကၠောန်စညံၚ်ကၠ မြက်စာလောဘဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဟိုတ်ဂှ်ဒးသၟာန်ကၠုၚ် သၟိက်ဂွံပဂၟာန်တမ်ဇိုၚ် ပိုဲတိတ်ဒုၚ်လျိုၚ် လ္ပဟ်ဂိုၚ်ညိရအဴ။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ် ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ရ၊ ကလောဗြီု၊ အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်နွံပိုဲဒးဟီု ကောန်ဗၠာဲနာဲတံကီု ဗီုပြၚ်လေဝ်ပိုဲဟွံညာတ် ဍေံလ္ၚုကြောမံၚ် ကဵုမိတ်စှ်ဍေံလေဝ် ဟွံဒှ်ပရာတ် နာဲတံဟီုလၟုဟ် ညးဂှ်မွဲရောဟွံအာညာတ်၊ ဍေံသွတ်ဗေဝ်မံၚ်ဟာ ဍေံဒှ်ဗဴမိန်လမာတ် ကောန်ပိုဲရော ဟွံမွဲၜုန်ဏီ ဒတိၚ်သော်ကောန်နာဲတံသီုဝါတ်၊ ဂွံပလေံခမဳ ဂွံဒုၚ်လေံပယျၚ် တူပၞၚ်ဓဝ်ဂွံတိုန်ဟာတ်၊ နာဲတံလေဝ်ခမုန် ခလာန်တံ လာန်ဟီုဂွံညာတ်၊ မူဂိတုတ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ကဵုညာတ်ညိကီု မူအခိၚ် မူအခါ နူကၠာဟွံကောံဓရီု အပ်ဒပ်မံၚ်ရဟာ သေၚ်လဵုအ္စာတံဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်ကလောဗြီု။ ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုမံၚ်ပေၚ်သ္ၚိ၊ နာဲတံသၟိက်ပဂမာန် ကၠုၚ်အာတ်ပါန်ဒၟံၚ် မိကဵုမ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူဗွဝ်ရောၚ်မၚ်တိ၊ ပဳဆောတ်ဟာ ပဳဆလူဟာ ပဳရီုဟာဇြုံဂမျိ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူစိမူဂှ်မၚ်တိရောနာဲ၊ မူဇာတ်ဂှ်ဒတုံ မူတၞံဆုဂှ်ဒလာဲ ပဟီုကေတ်ဆလဲလဲ၊ ဆမွဲတ္ၚဲဟွံသေၚ်လေဝ်နာဲ၊ ဆဩေၚ်ကၠုၚ်ပမိတ်သဟာဲ ပိုဲစဂုဏ်ကောန်နာဲတံဒဵုဗျု၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲသၟာန်ခဍာံ နာံမိတ်ဟာနာံသတြု၊ မူဒိတ္ထဳရော နကျတ်လျးမတ်မွဲဟာ မတ်ၜါဟာ၊ သီုပူဂဵုၜါဂွံဖျေံတုဲ ယမုနာ၊ တ္ကံပန်အပ် ဒပ်မံၚ်ရဟာ သောၚ်လဵုအ္စာတံဂၞန်၊ သီုပူဂဵုၜါဝွံပၠန် တန်လဝ်မွဲတ္ကံ၊ ပသာ်ညာတ်ယုတ္တိ ဟီုညိကလောတံ လၟုဟ်ကၠုၚ်သ္အဳမံၚ်ဂြီု ပညံၚ်ကၟံဂၠာဲဓက၊ အဲဆာန်ဍူမံၚ်ကဵုမၞိဟ်ဗြဴဗြဴ ရံၚ်တုဲဒှ်နှဴကဵုသၠ၊ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ရကလောဗြီု။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်ကလၚ် ပၚ်သၟိၚ်ဟီုဂွံတီညာတ် ဂိတုတ္ၚဲသက္ကရာဇ် နာံဓါတ်လက်ဗျာံ ဝဳဆောတ်ဍိုန်ပေတ်အဴ ဝါန်သဴဃိုန်ဟာဃံၚ်၊ ဒေဝတဴတြုံရောၚ်မၚ်တိ ကၞိမဒှ်ပၟၚ်သၞာံ နာံဓါတ်ပၟတ် နူနကျတ်ပေၚ်ဒ္စာံ ယးမတ်ၜါဒိုဟ်သ္ဍာံ ပ္ဍဲသၞာံလက်ဂှ် ဇာတ်သၟိၚ်နာဲမိ ဒတုံဂွံဒလာဲ တၞံသတ်ဗြဴ ခုတ်ဇိုက်ဇာတာအဴ ခိုဟ်တဴဇၟာပ်ပ်တန် ဟွံသေၚ် သၞေပ်ပြကၠာ တော်ရံၚ်ကဵုအ္စာဂၞန်၊ ခိုဟ်မံၚ်အ္စာပိုဲဟီု ပကဵုလီုစိုတ် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်စက်ဂတာ နာံမိတ်သတြုပၠန် ဟုဲနှဴရောၚ်သီုတ္ကံပန် ဍေံခိုဟ်မံၚ်သီုညးၜါ သာ်ဝွံလဟီုအ္စာတံဟဵု၊ ကောန်ဝုတ်ကောန်တံခိုဟ် ဇိပ်ဂၠိပ် ကောန်ဗၠာဲပိုဲနွံသိပ်ဇၟံ၊ ယဝ်သ္ဂောံမံၚ်မွဲသ္ၚိ ဇြက်ဗျိနွံဟာကလောပိုဲ၊ ဒါန်ရောၚ်ပ္ညုၚ်ဟေၚ် ဂွံဆဵုသေၚ်ဟာ သီုကောန်ပိုဲညးၜါ ညဳသာကဵုဂလာန် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် အာတ်ပါန်မကဵုမိ၊ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ လ္ပဟ်ဂိုၚ်ဒေပ်ညိရကလောဗြီု။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူလိက်သေံ - ဟာလိတ်ဒေ ချူတေံရ''') * '''(မွဲနဲပၠန်) ဂလာန်ဝုတ်ဗၠာဲခၠေဝ်သှ်''' (သၟတ်ဝုတ်) ယွံလေဝ်ကောဗၠာဲ နာဲတြုံအယော၊ နာဲဝန်စဝ်ရော ကောဟးကောဗၠာဲ နူမိမိၚ်ပါၚ်၊ ရမျာၚ်ရှ်သာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ပိုဲဟွံတီစိုတ် စရိုတ်ကောဗၠာဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု၊ ဟီုဇိုန်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကောဗၠာဲတံကီု သၟိက်ဂွံဓရီု၊ ကၠုၚ်ဟီုဆံလံ၊ ပိုဲဟွံပတှ်ေဟာန်၊ ဂလာန်ကောတံ လၟုဟ်ကောဗၠာဲ နာဲမွဲတၟံ မိၚ်ပါၚ်ကောတံ မိသ္ပံသာ မိဟွံဂံၚ်ပတှ်ေ သလှ်ေပမာ၊ တြုံတံသေၚ်ဟာ၊ ပါၚ်ကျာလဗိုတ်၊ ပါၚ်ဟီုအဵုဇိုတ် စိုတ်တၞဟ်ပၠန် ဆာန်ကောတံကၠာ။ ကြဴဒးခြာခၠန်၊ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ဟီုဇိုန်လိုက်လဴ ကၠုၚ်သၠေံစရ၊ ကဵုမိဒေံဗြဴ သၠေံစဖဲတုဲ လံအာဆုဲဒဴ ဟိုတ်ပိုဲဒှ်ဗြဴ ဟွံတီတဴရောၚ်။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ဟးမိထဝ်လာဲ နာဲထဝ်ဒကောၚ် ပ္ဍဲစိုတ်ကောရောၚ် ညိဟွံယောၚ်ယာ ဆမွဲပါၚ်ကီု ဟွံဟီုမုသာ ကောဟွံသၠေံစ ကောဟွံပကျာ၊ ဟိုတ်ကောဆာန်ဟေၚ် ရောၚ်ဟွံသေၚ်ဟာ ဆာန်တုဲဒးစိုပ် ဗ္ဒိုပ်နာဲကၠာ ဒဵုဗျုဒဵုချိုတ် စိုတ်ကောသေၚ်ဟာ ကောဟွံပကျာ ပါၚ်သာသ္ပံ ညံၚ်သ္ဂောံမံၚ်ကောံ ကရောဲနာဲတံ ချပ်ညိရၝာဲ နာဲမွဲတၟံ ပ္ဍဲစိုတ်အဲကီု တုပ်ဂြၚ်တၟံ ဟွံသာသ္ပံ ဟွံဆံလံသၟတ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဂေါဝ်က္ၜတ် မိဟွံပတှ်ေ ဂးဟာဒေံဍောတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ စိုပ်ကၠုၚ်နာဲသၟတ် ပဟွံဂံၚ်ဂိုၚ် ဂွိုၚ်သၞောတ်မတ် ဓဇန်လောန်ကာဲ နာဲပယျေဝ်ၜတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ ကေတ်နာဲ ။ ။ ။ (သၟတ်ဝုတ်) ယွံကောမပ၊ တလအယော ပါၚ်တြုံတံရော ယောသောတၟေၚ်အာ၊ ပါၚ်ဟီုတၞဟ် စိုတ်တၞဟ်ခြာ ဗီုဥပမာ သာ်လွာထိုၚ်အဴ သၟိၚ်ထိုၚ်ပဝ်လှောၚ် ဂၠာဲဇာပ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဂွံရှ်ပ္ကဴဟေၚ် ပဝ်ကလေၚ်စဴ ရှ်ပ္ကဴဖဲစိုတ် ထိုၚ်ဝိုတ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဟွံပၠန်သ္ၚေဝ်အဴ ဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ကၠာ ဍောၚ်ပ္ကဴသ္အာၚ်ဟေၚ် ဂၠာဲဇာပ်သေၚ်ဟာ နဲသၟိၚ်ထိုၚ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ တြုံတံတန်ကၠာ ဝါစာဂလာန် ပိုဲဗြဴပတှ်ေညး တုဲဒးရေၚ်ကာန် ဒးပတုံဇြဟာန် ဒးဆာန်လၟိုန် ပတှ်ေတြုံတံဗိုန် ဒဇိုန်တုဲဟှ် ရေၚ်ကာန်ဖဲတဴ ကြဴပမဇ္ၛဟ် ဌာန်တၟေၚ်တၟဟ် ဂၠာဲလဖဟ်အာ ပါၚ်တြုံတံသွံ ပတှ်ေစဂွံဟာ ကောဂွိုၚ်အမြိုတ်၊ ဒေပ်လဝ်စိုတ်ၜါ သၟိက်ပကျာဗာ ဖအာစိုတ်စၞာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ကၠုၚ်ဟီုဂၠိုက်ဂၠာဲ မိသတီဥပ္ပါဲစိုတ် စိုတ်ကောဗၠာဲဟာ။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ယွံမိဗြဴရတ် ခဍောၚ်မတ်ၜါ မိကလၚ်ကၠာ ဥပမာန စရိုတ်ကောဂၞဴ ရဴစၟခြ စၟခြဂှ် ဗဒှ်ဒေသ ဍေံဂွံညာတ်သၟတ် လျးပၟတ်ရ ညာတ်လျးဝွံ ဂေါဝ်ပၠန်ယဲသ အဲကေတ်ဗိုန်ဇၟံ လျးဏံညိရ၊ လျးဝွံကဵုအဲ ကဵုဒှ်မွဲရ ဍေံဂးတုဲကွေံ ဆၚ်စှ်ေဒေါဝ်လ္ၚ လမျီုခန္ဓ ဟွံရိုဟ်စကၠာ စၟခြဟေၚ် နဲဂှ်သေၚ်ဟာ အဲနဲဂှ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ ညာတ်ရုပ်နာဲဆာဲ အကာဲကရုဏာ သၟိက်ဂွံသၟဟ်သၟန် သၟိက်ညန်သာဓါ သၟိက်လီဗတောဲ ၜါမွဲသၞာ လမျီုကောကၠာ ၜိုန်ဂိုဟ်ခါဂှ် ဇိုန်ကွာဲဖဳဟေၚ် စိုတ်ဟွံတၟေၚ်တၟဟ် နဲစၟခြ စိုတ်ကောမဒှ် ဟိုတ်ဂှ်လွဳတဴ ဟွံစဴအာပြဟ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဒိုဟ်စှ် သာ်စိုတ်မိဒှ် ဟီုတွံညိကၠာ။ ။ ။ ==ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ၊ တိုန်သ္ၚိတၟိ== ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်။ ၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)။ ၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ။ ၇။ ဗြိုဟ်သ္ၚိ။ ၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)။ ၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ။ ===၁။ နိဒါန်=== ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိမ္ဂးဂှ် ကောန်မန်တံညးဂမၠိုၚ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲမပြဟ် ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိလေဝ်နွံ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပါ်တိတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ မူဟိုတ်ဗွဲမပြဟ် ဂစာန်ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရောဟီုမ္ဂး ဂအဟ်တၟိ ဂမာန်တၟိတံဂှ် မိမတံဟွံမိက်ကဵု မံၚ်နှဴရဴကဵု ကောန်ဝုတ်ကောန်ဗၠာဲ ပ္ဍဲသ္ၚိညးတံဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဂယိုၚ်လမျီုအာဓာန်ဂတ ပ္တိတ်လွဳဂိုတ်ဂစာန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ်မွဲသာ် မဒှ်ရ၊ မိမမန်တံလ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကမၠောန်ဇၞော်ဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံရီုဗၚ် ထိၚ်ဒက်ကမၠောန်တံဂှ်ရ ကေတ်ဂမာန်တၟိ-ဂအဟ်တၟိလေဝ်နွံကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ပပ္တံနူနော်နာဲတုဲ ဒဵုကဵုစဴစေက် ကောံမံၚ်ပ္ဍဲမွဲသ္ၚိဓဝ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ပေၚ်ပိသၞာံတုဲဟေၚ် သၠးအခေါၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ယဝ်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံမ္ဂး ဂွိၚ်တဴဟိုတ်နူပိုန်ဒြပ်ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ဟွံခိုဟ် ထိၚ်ဒက်သီဂိုၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်ကမၠောန်ဟွံချိုတ်ပၠိုတ် ရန်တၟံသာ်ဂှ်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဏီရ၊ မိမလ္ၚဵု ညးမဗိုန်ပ္ဍဲကွေတ်တံပၠန်၊ ၜိုန်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံကီုလေဝ် နကဵုဇကု ညးတံသိုၚ်ကဵုသ္ၚိတၟိတၞဟ်မွဲမတုဲ ဇိုန်အပ်ပြာပ်ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ တိုန်မံၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ရံၚ်ကေတ်နဲဏံမ္ဂး တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ပါ်တိတ်အာသ္ၚိတၟိကီုရ၊ ဟိုတ်နူတိုန်မံၚ်လ္တူသ္ၚိမိမသိုၚ်ကဵုတုဲ မံၚ်တမ်မိမလေဝ် ဟီုဂွံရ၊ သာ်ဂှ်ရ သွက်မၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဗွဲမသောၚ်ၜး ကရိုက်စိုတ်ဇကုကဵုဇကု ဂွံမံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး မိက်ဂွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုကဵုဇကု သၟးဂၠိုၚ်ရ။ သွက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိဌာန်တၟိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိတၟိကဵုဒှ် သ္ၚိတြေံဗျုအာတုဲ ကလေၚ်သိုၚ်တၟိကဵုဒှ် အခိၚ်လဵုသိုၚ်ၚ် ဂကူမန်တံ ဗက်စေဝ်သၞောဝ်အခိုက်ကၞာ သိုၚ်သ္ၚိမန်လၟိုန်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ၜိုန်ဗီုသ္ၚိတၟေၚ်နူခေတ်ကၠာတေံကီုလေဝ် ဗီုပြၚ်ခဒမ်သ္ၚိဂှ် ဗက်စအခိုက်မန်တြေံ သၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်=== ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဏီဂှ် အာသၟာန်သၟုက်တ္ၚဲဗြဲ အခိၚ်အခါ ပ္ဍဲဇရေၚ်သ္ၚိမၞိဟ်ဇၞော်တီကၠိုဟ်ပရေၚ် ကေၚ်ကာသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵု ပ္ဍဲကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဟေၚ် ဒှ်မၞိဟ်ကၠိုဟ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာအိုဿီုတုဲ အာသၟာန်ကေတ်ကသပ် ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် နဇကုဟေၚ် ပံက်လိက်လောကသိဒ္ဓိတုဲ ဂၠာဲရုဲတ္ၚဲဗြဲ ခိုဟ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဂိတုပသာ် ခ္ဍဲသဳ၊ ကထိုန်၊ ပုဟ်၊ ဖဝ်ရဂိုန်၊ ပ္ဍဲမသုန်ဂိတုဏံဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုဏံ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိဌာန်မ္ဂး ကလိဂွံပိုန်ဟာန် ဗွဲမဇၞော်ရောၚ် ဆဂိတုသၟးရုဲဟွံသေၚ် တ္ၚဲအခိၚ်လေဝ် ပိုဲမန်ရုဲစှ်ပၠန်ရ၊ တ္ၚဲပြာဗ္ဗဒါဂှ် ပါဲကၠေံတုဲ တ္ၚဲသၟေဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ရုဲကေတ်မာန်ရ၊ ပ္ဍဲထပှ်တ္ၚဲဂှ် တ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ကလိဂွံတသိုက်ရောၚ် ပိုဲမန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် ပိုဲမန်နွံပၟိက် ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ယဝ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် ဟွံဗၠးဒုဟ်ဒှ်ဒၟံၚ်ပြာဗ္ဗဒါ ခေက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲတ္ၚဲစန်၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိကဵုတ္ၚဲသိုက်လေဝ်သိုၚ်သ္ၚိမာန် ခိုဟ်ဆဗၞတ်ရ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဏံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာဒးဒဒိုက်တုဲ ကြဴဝွံဂွံလာပ်ပၠန်ရောၚ်၊ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ်ပတှ်ေလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာသိုၚ်သ္ၚိဝွံ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ကဵုတ္ၚဲအၚာ ၜါတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်တံပါဲထောံသောၚ်ၚ်ၜးၜးရ၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲအၚာမ္ဂး ဟွံဗၠးနူဘဲပၟတ်တူ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မ္ဂး ဒးဘဲဒဏ်ရောၚ် ရဴဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဂှ်ရ၊ ၜါတ္ၚဲဏံ ပါဲထောံသောၚ်ၚ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံရုဲစှ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ပၟၚ်တိလေဝ် တော်ကၟော်ရုဲစှ်ကီုရ၊ ဂိတု၊ တ္ၚဲ၊ ပၟၚ်တိ၊ ခိုဟ်ရောၚ် ယဝ်ပိုဲမန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်ကဵုကာမ္ၚဵုရောၚ်၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဟွံဗၠးၜးမ္ဂး ခေက်ကဵုမၞိဟ် တၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်ရောၚ်။ * '''ကိုန်သွက်ဂွံဂၠာဲပၟၚ်တိ (နဲပြကိုဟ်လောကသိိဒ္ဓိ)''' ပၟၚ်တိသွံ၊ သၟိက်ဂွံမွဲတောၚ်၊ ဗွဲမမံက်ရောၚ်၊ တန်ဂၠောၚ်စှ်သုန်၊ ဗွဲစွေက်ဂှ်တန်ၜါစှော်ပ္ဍုန်၊ ဇိုတ်ဒိတ္ထဳသၟတ်၊ သၟေဟ်ဇိုတ်စှ်တုန်၊ သၟေဟ်ပၟၚ်တိ။ ဒမၠိဟီုပ္ဍုန်၊ အဒိုတ်မၚ်တိ၊ သိုၚ်သ္ၚိလေၚ်သုန်၊ စန်မၚ်နွံဂုဏ်၊ အၚာသုန်အာ၊ ဗုဒ္ဓဂရု၊ ပြဂုပြဲဖာ၊ မြိုတ်တျုဒိသာ၊ ပၟၚ်တိဟေၚ်၊ ဟွံခိုဟ်သေၚ်ဟာ ကိုတ်မၚ်ပြဲသန်၊ စန်စွေက်ပါဲကၠာ တ္ၚဲသိုက်ခိုဟ်ဂၠိ၊ သိုၚ်သ္ၚိဘုတ်ဘာ၊ ပၟၚ်တိကၠာအ္စာတွံရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်တံ သိုၚ်ဘုတ်ဘာမ္ဂး ပၟၚ်တိဂပ်ဝ်ဒးရုဲရောၚ် နဲဂၠာဲပၟၚ်တိတုန် ဗွဲမမံက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၁၅)၊ ဗွဲစွေက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၂၀) ရိုဟ်ဒိတ္ထဳ မံက် စွေက်တုဲ ဂွံလၟိဟ်မံက်ကဵုဒှ်၊ ဂွံလၟိဟ်စွေက်ကဵုဒှ် ဒးနုက်ကၠေံရောၚ် ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်မံက် နုက်ကၠေံနူစှ်သုန်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်စွေက်မ္ဂး နုက်ကၠေံနူၜါစှော်ဂှ်ရ၊ သၟေဟ်ဂၠိုၚ်နူစှ်မ္ဂး၊ နုက်ကၠေံစှ်ပၠန်။ သှ်ေမွဲ-အဒိုတ်မၚ်တိ သှ်ေၜါ-စန်မၚ်တိ သှ်ေပိ-အၚာမၚ်တိ သှ်ေပန်-ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ သှ်ေမသုန်-ဗြဴဗတိမၚ်တိ သှ်ေတြဴ-သိုက်မၚ်တိ သှ်ေထပှ်-သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ သှ်ေဒ္စာံ-ရာဟုမၚ်တိ သှ်ေဒ္စိတ်-ကိုတ်မၚ်တိ သှ်ေစှ် မြိုတ်တျုမၚ်တိဟွံခိုဟ် ဗွဲစွေက်ဂှ် စန်ပါဲကၠေံညိ။ * '''ဗီုဂၠာဲပၟၚ်တိ''' ဥပမာ။ ၁။ ပ္ဍဲ ၂-မံက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟိုတ်နူဒှ်လ္ပာ်မံက်တုဲ၊ တန်လဝ်(၁၅)ရ၊ နူ(၁၅)ဂှ် နုက်ကၠေံ(၂)သှ်ေ(၁၃)ဟိုတ်နူဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ မ္ဒးနုက်ပ္တိတ်(၁၀)ပၠန်ရ၊ နုက်(၁၀)မ္ဂး သှ်ေ(၃)ရ သှ်ေ(၃)မ္ဂး အၚာမၚ်တိ၊ သာ်ဂှ်(၂)မံက် ဟိုတ်နူအၚာမၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး လေၚ်သုန်ဂြာံရ။ လ္ပာ်မံက် တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန် တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၂ မံက်နုက်ကၠေံ၊ ဂၠိုၚ်နူစှ် - - - = ၁၃ ကလေၚ်နုက်စှ်ပၠန် = ၁၀ သှ်ေ - - - - = ၃ အၚာမၚ်တိ လေၚ်သုန်ဂြာံ။ ဥပမာ။ ၂။ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၁၃)မံက်ဂှ် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး၊ လ္ပာ်မံက်တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန်တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ သှ်ေ - - - - - = ၂ ဟိုတ်နူသှ်ေအောန်နူစှ်တုဲ ဟွံဒးထပ်နုက်စှ်ရ။ သှ်ေ(၂)မ္ဂး စန်မၚ်တိ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ခိုဟ်တဴရ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂိတုစွေက်မ္ဂး။ ဥပမာ။ ၃။ ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၄)စွေက်မ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်တန်လဝ် =၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၄ စွေက်နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၁၆ ဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ ထပ်နုက်စှ်ပၠန်ရ။ သှ်ေ = ၆ မ္ဂး သိုက်မၚ်တိ။ တော်ကဵုနဲဏံမ္ဂး ပ္ဍဲ(၄)စွေက်ဂှ် ဒှ်သိုက်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိခိုဟ်ရ။ ဥပမာ။ ၄။ ပ္ဍဲ(၁၃)စွေက် ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်ဂှ်တန်လဝ် = ၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ စွေက် နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၇ မ္ဂး သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ၊ (၁၃)စွေက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ရ။ * '''ယန်သွက်ဂွံတီပၟၚ်တိ''' '''သှ်ေ - ပၟၚ်တိ - - - - - ခိုဟ်-ဟွံခိုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' * ၁။ - - အဒိုတ်မၚ်တိ၊ - - - - လေၚ်သုန် - - ဟွံခိုဟ်။ * ၂။ - - - စန်မၚ်တိ၊ - - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၃။ - - - အၚာမၚ်တိ - - - - သုန်ဂြာံ - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၄။ - - - ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၅။ - - - ဗြဴဗတိမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၆။ - - - - သိုက်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၇။ - - - - သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၈။ - - - - ရာဟုမၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၉။ - - - - ကိုတ်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၁၀။ - - - မြိုတ်တျုမၚ်တိ - - - - ဟွံခိုဟ် - - - ဟွံခိုဟ်။ အတိုၚ်တဝှ်နဲပၟၚ်တိဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဏံတုဲ တ္ၚဲစန်မၚ်တိ၊ ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ၊ ဗြဴဗတိမၚ်တိ၊ သိုက်မၚ်တိ၊ ကိုတ်မၚ်တိဟေၚ် ဒှ်တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးၜးတုဲ ဂကူမန်တံသိုၚ်တဴသ္ၚိအိုတ်ရ။ * '''မွဲနဲပၠန် နဲပြကိုဟ်လောကဟိတဗေဒဝိဇ္ဇာ ယန်သွက်ပၟၚ်တိ''' '''မံက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကလော် - - - - - ချိုတ်လေၚ်ဒးဘဲ။ ၂။ - - ပညာ - - - - - - - ခိုဟ်။ ၃။ - - ဂၠဴ - - - - - ဂွံလာပ်ပိုန်ဇၞော်။ ၄။ - - နာ် - - - - - - လီုလာ်။ ၅။ - - သ္ပဝ် - - - - - ခိုဟ်သန်။ ၆။ - - စိၚ် - - - - - ချိုတ် - လေၚ် ၇။ - - သိန္ဓဴ - - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၈။ - - ဗြန် - - - - - ခိုဟ် - ဟွံခိုဟ်။ ၉။ - - လကိုဟ် - - - - - - ချိုတ်။ ၁၀။ - - ဗြီု - - - - - - - ပၟိက်စိုတ်ဍိုက်ပေၚ်။ ၁၁။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - ဒှ်တသိုက်စိုတ်။ ၁၂။ - - ကၠဵု - - - - - - - လီုလာ်။ ၁၃။ - - ဗြီု - - - - - - - - ခိုဟ်။ ၁၄။ - - သ္ပဝ် - - - - - - - ဒးယာံစိုတ်ဒးလီု။ ၁၅။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - - ခိုဟ်။ '''စွေက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကညာ - - - - ခိုဟ်။ ၂။ - - ကၠ - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၃။ - - က္လော်ပရမ် - - - ဟွံခိုဟ် ဒးဘဲ။ ၄။ - - ဂၠဴ - - - - ခိုဟ်ဂွံလာပ်။ ၅။ - - စိၚ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၆။ - - သ္ပဝ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၇။ - - ပြေၚ် - - - - ဟွံခိုဟ် ယဲဘဲဂၠိုၚ်။ ၈။ - - သိန္ဓဴ - - - - ခိုဟ်စိုပ်သိတ်။ ၉။ - - ဗြီု - - - - ခိုဟ်ဂွံဒုၚ်ပူဇဴ။ ၁၀။ - - လကိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၁။ - - ကၠဵု - - - - ဟွံခိုဟ်ဒးဒဒိုက်။ ၁၂။ - - အိန် - - - - ခိုဟ်။ ၁၃။ - - ကၠိက်ကၟက် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၄။ - - ဗြီု - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၁၅။ - - သ္ပဝ် - - - - ခိုဟ်။ ===၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကောန်ဂကူမန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲစှ်ဒဵုဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ နွံဒၟံၚ်ဒၞာဲဟွံဗၠးဒုဟ် မွဲမွဲသာ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဥပါဒါန်စဲစပ်တုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ခက်ဇိုမ် လုက်စုက်ဒးတုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဍာန်သၠောဲဇွ၊ ဂအာၚ်ကြာပ်၊ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်တံဂှ်၊ ညးတံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ။ ။ ဒၞာဲသၠောဲဇွမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် နွံဒၟံၚ်တဝ်ကဵုဂတမုက်ဂၠံၚ်ဍာန်မွဲမွဲမဒှ် နွံတဝ်မံၚ်ကဵုဂၠံၚ်ဍာန်တုဲ ဖေက်ဒှ်အန္တရာယ် ဇိုမ်ဒးသ္ၚိနကဵုကွဳ။ (ကွဳပၟတ်) အသိၚ်ဗွဲမဇၞော် ဗ္ဒောံဟွံမာန်မ္ဂး လီုလာ်သီုသ္ၚိရောၚ်၊ ဂအာၚ်သ္ၚိကြာပ်မ္ဂး အကြာသ္ၚိကောကဵုဒေံ ညးၜါဒှ်မွဲကလော် နွံအကြာသ္ၚိကောဒေံသီုညးၜါမ္ဂး ဒှ်ကြာပ်ဍာ်တှ် ယဝ်သိုၚ်စုတ်သ္ၚိအကြာဏံမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ခေက်အာတုဲ ယဲဘဲအန္တရာယ် က္တဵုဒှ်ရောၚ် ယဝ်ရဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဍိုန်ကၠုၚ်ကဵုဇကုတုဲ လီုလာ်ဟုတ်မာဲစှ်ေရောၚ် ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်လေဝ် နဲဏံကီု ဍေံကဵုအန္တရာယ်ယဲဘဲတုဲ လေၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ဂအာၚ်ဂဂဵုတးပန် ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက် ဂအာၚ်ချိုတ်ဒက်ကံတံလေဝ် ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ညးကွေတ်ဟွံဗိုန် လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဟေၚ် ပ္ဍဲဂအာၚ်ပိသာ်ဝွံ အခိၚ်ကာလလံလကၠုၚ်တုဲ ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ညးတံဒုၚ်မ္ၚဵုဗှ်ကမ္မဝါတ် ရန်တၟံလဝ်ကဵုအန္တရာယ်ကဵုဂွံလလံသွာ လာဲလေၚ်အိုတ်တုဲဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဟွံဗၠးစောဒၞာ အရေဝ်ညးသ္အာၚ်ဏီရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်ဂအာၚ်သ္ၚိ ဗၠးဒုဟ်-ဟွံဗၠးဒုဟ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ။ * '''ယန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' '''သှ်ေ - - ဗြိုဟ် - - ဖဵုဒုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' ၁။ - - ဗြိုဟ် - ၁ - - ဟွံခိုဟ် - - ဟွံကေတ် ၂။ - - ဗြိုဟ် - ၂ - - ဂွံလာပ် - - ဗြိုဟ်ၜါသိုၚ်ခိုဟ် ၃။ - - ဗြိုဟ် - ၃ - - ဒှ်ဒဒိုက် - - ဟွံကေတ် ၄။ - - ဗြိုဟ် - ၄ - - ပြဲခိုဟ် - - ဗြိုဟ်ပန်သိုၚ်ခိုဟ် ၅။ - - ဗြိုဟ် - ၅ - - တၠသ္ၚိချိုတ်မာန် - - ဟွံကေတ် ၆။ - - ဗြိုဟ် - ၆ - - တၠသ္ၚိဂွံတသိုက် - - ဗြိုဟ်တြဴသိုၚ်ခိုဟ် ၀။ - - ဗြိုဟ် - ၇ - - တၠသ္ၚိသုတ်ဂြာံ - - ဟွံကေတ် ===၄။ ဗီုကုတ်ဒတ်ကပေါတ်ကြိယာဗာ (ကိုန်ဒုဟ်ဂအာၚ်သ္ၚိ)=== ယြဴညးမွဲ ကၠာဟွံဂွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ပွမ္ဒးပကောံပကေဝ် ကပေါတ်ကြိယာဗာ ညံၚ်ဂွံရုမ်ဂပ်တုဲ ပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်ဂှ် ၜိုန်ဒှ်ဓမ္မတာ ဇၟာပ်ပ်ကောန်ဂကူတံကီုလေဝ် အခိုက်ကၞာပိုဲမန်ဝွံ တၟေၚ်နူဂကူသ္အာၚ်ညိပၠန်ရ၊ ဒယိုၚ်သ္ၚိတံဂှ် မ္ဒး ကုတ် ဒတ်လဝ် အတိုၚ်ကိုန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိမဒှ်ရ၊ နဲကောန်မန်တံ ကုတ်ဒတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ ဂၠာဲဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ထ္ၜးကဵုဗွဲသၟဝ်တေံရ။ '''နဲတော်ကုတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဂၞန်ဟတ်ဂှ် တန် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၁၊ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ် = ၁၂ ဟတ် - - - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - - - ဂွံ = ၃၆ - - - - - - - စကဵု (၇) ၃၆ ÷ ၇ = ၁ ရ၊ ယဝ်သှ်ေမွဲမ္ဂး ဟွံခိုဟ် ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် အတိုၚ်တဝှ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိရ။ ယဝ်ရမိက်ဂွံကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ဟွံပေၚ်ကဵုဟတ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် ဥပမာ-ဇမၠိၚ် (၂၀)ဟတ် (၁)မိဟ်မ္ဂး လၟိဟ်ဟတ်(၂၀)ဂှ် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ဂၞန်ဂွံဂှ် ပံၚ်ကဵုလၟိဟ်(၁)မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၂။ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဟတ် = ၂၀ ဟတ် - - - - - - - - ပၟဝ်ကဵု =၃ - - - - - - - - ဂွံ = ၆၀ - - - - - - ပံၚ်ကဵု ၁ မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု ၆၁ ÷ ၇ = သှ်ေ (၅)ရ။ ယဝ်သှ်ေ(၅)မ္ဂး အတိုၚ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိဂှ် တၠသ္ၚိဂှ်ချိုတ်ရောၚ်၊ အတိုၚ်နဲဏံ တော်အာမ္ဂး ယဝ်သှ်ေသုည တၠသ္ၚိသုန်ဂြာံအာမာန်၊ သှ်ေမွဲမ္ဂးဟွံခိုဟ်၊ သှ်ေၜါဂွံလာပ်၊ သှ်ေပိဒှ်ဒဒိုက်၊ သှ်ေပန်ပြဲခိုဟ်၊ သှ်ေမသုန်တၠသ္ၚိချိုတ်မာန်၊ သှ်ေတြဴ တၠသ္ၚိဂွံတသိုက်ရောၚ် တွံလဝ်ရ။ ။ ။ အတိုၚ်တဝှ်ဂှ် ပိုဲကောန်ဂကူမန်တံ ပတှ်ေလဝ်တုဲ ကာလကုတ်ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်ကုတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ အ္စာဗဳသကဝ်မန်တံ ကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ကိတ်ညဳကဵုဗြိုဟ်သ္ၚိ။ သှ်ေ ၂-၄-၆-မဒှ်ရ၊ ဒယိုၚ်အ္စာဗဳသကဝ်တံ ကုတ်လဝ် အတိုၚ်ဗြိုဟ်သ္ၚိဂှ် ကဵုတပ်စွံလဝ်ဗွဲဒိုဟ်နေရတိလေဝ်နွံကီု၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်တပ်စွံဗွဲဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ပိုန်ဒြပ်ဍိက်သ္ကံဂၠိုၚ်တုဲ ဂွံဒုၚ်စတသိုက်ရောၚ်၊ အ္စာတၠပညာမန်တံ ဟီုတွံလဝ်နွံကၠုၚ် ယဝ်တပ်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်မ္ဂး ဂွံလာပ်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ၊ ဒိုဟ်နေရတိဂှ်ယဝ်တပ်စွံမ္ဂး ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ်၊ သွက်ဂွံတပ်စွံဒယိုၚ်ဂှ် ကေတ်ဒယိုၚ်တြေံတြေံၜါတၞုၚ် သ္ပကၞံၚ်တုဲ ဂအဳကဵုဒှ် အောဟ်ဒကုတ်ကဵုဒှ် ညံၚ်ဂွံသၠုၚ်ဒးဒုၚ်ဂၞဳရ၊ လ္တူကၞံၚ်ၜါတၞုၚ်ဂှ် ပြေၚ်စွံဒယိုၚ်ဗွဲမညဳသာရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ နူဂယးပြဟ်ဂှ် ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုတံ ဒက်ကွက်စုတ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး ကၞာၚ်ကြေၚ်မွဲကၞာၚ်တုဲ ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဂှ် ယဝ်ပမာန်မ္ဂး သၠကြေၚ်သၟးလေဝ်ကွက်စုတ်မာန်ကီုရ။ ===၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကၠာဟွံဂွံပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံ မ္ဒးသ္အးဇ္ၚးပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဂအာၚ်ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်ရ၊ ဗီုညးတံဒးစိုတ်ဂှ် ၜံက်ဗဝ်ပလေဝ်ဗညဳလဝ်တုဲ ဇိက်ကဵုဂရးဒရဲဍာ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠိုန် လ္ၚဵုဂှ်ထၟုက် ညံၚ်ဂွံကၟောန်အာတုဲ လ္တူဂှ်ရန်တၟံပိုန်ဒြပ်သွက်ဂွံဗိုန်၊ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မတောဝ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မဩောံ၊ လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိဂှ် သွက်ဂွံၜိုဟ်သိုဟ်တုဲ ညံၚ်ရဴတၞမ်ဆု ဗြေဝ်ဂၠိုၚ်တိုန် ကေတ်နမိတ်ဂှ်ရ၊ ပိုဲမန်တံလ္ၚဵုဂှ် လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် လ္တူခၟောန်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ကရိခၞာတုဲ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် တဵုစုတ်တၞံဗြာတ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ဂှ် တၞမ်ဗဳ၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞမ်ဗ္ဒဝ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် တၞမ်ကြုက်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဂှ် တၞမ်ကလုဲ၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ဂှ် တၞမ်ပုဏ္ဏရိက်(ၜုန်နရိက်) ဗွဲဒိုဟ်ဂၞဲဂှ် တၞမ်အဘိက်ကဵုတဵုစုတ်ပၠန်ရ၊ သွက်ဂွံကရိခၞာဂှ် တၞမ်ဆုဟွံသေၚ် ကၞာၚ်ဆုလေဝ်ပ္တုဲပၟိက်ဂွံကီုရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဟွံသေၚ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ဟွံသေၚ်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ယဝ်ဗဝ်ကဵုသဝ်လဝ်ညိမ္ဂး ခိုဟ်စကဵုတၠသ္ၚိဂှ် လ္အိတ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာကဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်သဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ယဲဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ကဵု ဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ဒဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်နေရတိသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဒုၚ်ဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ရဴသာ်ဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးတွံလဝ် တၚ်သမ္တီတုဲ ကောန်ဂကူမန်တံ ဝေၚ်ပါဲတုဲ ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ဏံရ၊ လမၠးဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုဂအုဟ်ဒၟံၚ်အဒေါဝ် ယဝ်ဂအုဟ်မံၚ်အဒေါဝ်ဂအာၚ်မ္ဂး လေၚ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိတုဲ ယဝ်သဝ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ရဴစးချေံမ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဘဲပၟတ်လေတ်ဒှ်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်ဂှ် ကောန်မန်တံ ၜံက်တးဇိက်ဒရဲဍာ်တုဲ ထၟုက်တးထောံဗွဲမညဳသာရ၊ ယဝ်သ္ပဗက်နဲဏံမ္ဂး သ္ဂောံဗၠးဒုဟ်အိုဿီုတုဲ နွံကဵုကျာ်ဩဳ ပ္ဍဲကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ===၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ=== ကပေါတ်သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိဂှ် ပကောံလဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ တၠသ္ၚိဝွံ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကော်ဘိက်နၚ်ကလောကောဒေံ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံ သွက်ဂွံဘိုၚ်ကရိုၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာပ္တဴသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ကလောကောဒေံ မိတ်သဟာဲတံ ကၠုၚ်ဘိုၚ်ကရိုၚ်စ မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်ရ ၊ ရံၚ်ကေတ်ပ္ဍဲအရာဗ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ၜိုတ်လဵုမန်ပိုဲညဳသာရောဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်မာန်ရ၊ ညးဇၞော်တံ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ကမၠောန်ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်အာဂှ် ဟီုပျးစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ရန်တၟံသွက်ဂွံဗၠးစရဲအ္စာတုဲ ကဵုတၠသ္ၚိဂှ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သွက်ဂွံဖျေံပုၚ်ခဝ် ပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ် ကဵုပလေဝ် ပုၚ်ခဝ်ကၠံဒ္စာံလေဝ် နွံကီု၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်ၜါ ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန်လေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲဓုပ်ၜါဂှ် ဗဝိုက်မၞိဟ်တြုံ ဂၠိက်ပလောံ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဗဝိုက်မၞိဟ်ဗြဴ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဒ္ၚောဝ်၊ စာံ၊ ဂရး၊ ဂစေအ်စၠန် စုတ်ပ္ဍဲဓုပ်တံဂှ်ရ၊ ဓုပ်ကၟက်ဓုပ်ၝောံလေဝ်ဟီု၊ တၚ်မာကာဲလေဝ်ဂး ဒးမံၚ်သီုၜါရဲရ၊ ဓုပ်ၜါဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် မ္ၚးဂအာၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲလ္တူဓုပ်ဂှ် ပၟတ်ပၟိက်ကဵုမွဲမွဲ ဒးပ္ဍေန်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒိုဟ်ဖျေံပုၚ်ခဝ်ဂှ်လေဝ် ဇၟာပ်ပ်ဒိုဟ်မ္ဒးပ္ဍေန်လဝ်ပၟတ်ရ၊ ပုၚ်ခဝ်ဗဝ်သၟုတ်ဂှ် ပုၚ်ပက္ကတိဏံစုတ်ပ္ဍဲခဝ်တုဲ ဒးဗဝ်ဗ္ဒာဲကတိုၚ် ဗွဲလၟေၚ်ဒိုဟ်ရ၊ ဒိုဟ်ဗၟံက်ပိခဝ်၊ အဂၞဲဒ္စာံခဝ်၊ သၠုၚ်ကျာမွဲခဝ်၊ နေရတိတြဴခဝ်၊ ပလိုတ်ထပှ်ခဝ်၊ ဗာယပ်ၜါခဝ်၊ သၟဝ်ကျာဒ္စိတ်ခဝ်၊ ဨသာန်ပန်ခဝ်၊ လဒေါဝ်သ္ၚိဂှ်မသုန်ခဝ်၊ ပံၚ်သီုဖအိုတ် ဒှ်ပန်ဣသုန်ခဝ်ရ၊ နဲဗဝ်သၟုတ်ဝွံ ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ အတိုၚ်နဲဂှ် ဗကိတ်ကဵုလောကသိဒ္ဓိမ္ဂး ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန် သ္ဂောံတီကေတ်ရောၚ်။ ကမၠောန်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲအရာဂအာၚ်သ္ၚိတုဲအိုတ်မ္ဂး သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ် ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲမၞိဟ်နာံတ္ၚဲ ကိတ်ကဵုသိုၚ်သ္ၚိရ၊ နဲခါဲကတိုၚ်ဂှ်လေဝ် ရံၚ်ကဵုက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ် ဂၞဴနာ် စးနာ် ပ္ဍဲဂိတုဝွံတုဲ ကေတ်အဓိပ္ပါယ်နာ် ညံၚ်ဂွံချိုတ်ဂှ် မၞိဟ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်က္ဍိုပ်နာ်နွံရ၊ မၞိဟ်တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံရ၊ ညးတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် ပ္ဍဲဂၞဴနာ်ရ၊ ညးမၞုံပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴနာ်ဝွံ ဂတမုက်သၠုၚ်ကျာတုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးခါဲကတိုၚ်ရ၊ အဓိပ္ပါယ်ဂှ် သွက်ဂွံခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်ရ၊ ခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်ဒၞာဲက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ်ဂှ်လေဝ် ဆက်ခါဲရ၊ ဂၞဴနာ်၊ က္ဍိုပ်နာ်၊ ဗတနာ်ခါဲတုဲမ္ဂး နာ်ဂှ်ချိုတ်ရ၊ ပိုဲမန်သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ကတိုၚ်တဝ်ကဵုစးနာ်ဂှ် ယဝ်ခါဲကၠာမ္ဂး နာ်ဂှ်ဟွံချိုတ်ဏီ၊ ယဝ်နာ်ဟွံချိုတ်ဏီမ္ဂး ဒးဘဲနာ်တုဲ ယဲဒိုက်ဘဲပရိုက် ဂၠိုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ တဝှ်အ္စာမန်ပိုဲတမၠာတေံ တွံလဝ်နွံကၠုၚ်တုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဒၞာဲစးနာ်ဂှ် ဟွံကဵုခါဲရ၊ ကာလခါဲဂစိုတ်နာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်တံဂှ်လေဝ် ခါဲဂွံအိုတ်ရ၊ တိခါဲပ္တိတ်နူကတိုၚ်တံဂှ် ဂွးပ္တိုန်ကဵုစွံလဝ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံဂှ်ရ၊ ဒယိုဟ်ကတိုၚ်ဒယိုၚ်တံ ညံၚ်ဂွံညဳသီုဖအိုတ်ဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံ နကဵုပညာညးတံဟေၚ် စမ်ၜတ်ကေတ်ရ၊ ခါဲကတိုၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂွံကီုရ။ (ပ္ဍဲအရာပ္တဴဒယိုၚ်ကၠာကြဴဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်မန်တြေံဟီုလဝ် ဒယိုၚ်စိၚ်အဒေါဝ်မွဲတၞုၚ် ဒးပ္တဴကၠာအိုတ်ရ၊ အခိုက်ဝွံ အလုံရးမန်မွဲ ဒးကၠောန်ဗက်ရောၚ်ဂှ် ညးဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ထောံပိုတ်တ်ရ၊ ပ္တဴဒယိုၚ်ကလော်ကၠာဂှ် ဒှ်နဲအ္စာဗၟာတံရောၚ်။) ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်တုန်လေဝ် ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံကလေၚ်ဒေါမ်စှ်ေဂှ် မ္ဒးပသတိကွေံရောၚ်၊ ထ္ၜၚ်ပ္တဴပ္တိုန်ဒယိုၚ်တုဲ ယဝ်ဂွံလွိၚ်ဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်မ္ဂး ဂၠိုၚ်ကဵုပိုန်ဘိုက်ရောၚ် ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်အဂၞဲမ္ဂး တူပၟတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ဒးဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်သၟဝ်ကျာမ္ဂး လေၚ်ဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ-ပလိုတ်မ္ဂး ခိုဟ်ပြဲလောန်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဗာယပ်ဨသာန်မ္ဂး ဂွံပိုန်ဟာန်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ အဃောပ္တဴဒၟံၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ဂစေမ်ခ္ဍာ် ယဝ်ကၠုၚ်ဍုန်လ္တူက္ဍိုပ်ဒယိုၚ်မ္ဂး ဟွံခိုဟ်သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဒယိုၚ်ဂှ် ကာလဖျေံကတိုၚ်ဂှ် ယဝ်ဒတုံစှ်ေမ္ဂး တၠသ္ၚိဟွံသေၚ် ကောန်စဴ မ္ဒးပကာဂစိုတ်ရောၚ်၊ သာ်ဝွံတၠပညာမန်တံ သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိတုဲမ္ဂး ဟလောမ် သတ်ဗြဴ ဗြာတ်ကွက်လဝ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု တိုန်စမာန်ဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်အခိၚ်စပုၚ်ပၠန်လေဝ် တၠသ္ၚိတံဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်-မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဘိုၚ်ကရိုၚ် ကၠောန်ညဳညဳသာသာတုဲ ပွိုၚ်ၜါပိတ္ၚဲဓဝ်ဟေၚ်၊ သ္ၚိမွဲမ တုဲအာမာန်ရောၚ်။ ===ကိုန်ဗြိုဟ်သ္ၚိ=== ကာလသိုၚ်သ္ၚိပၠန်လေဝ်၊ ဗီုပြၚ်ညံၚ်ဂွံကိတ်ကဵုသၞောဝ်ဗြိုဟ်သ္ၚိ တော်ဆတုဲ သိုၚ်မ္ဂးခိုဟ်ရောၚ်၊ ယြဴပူဂဵုမွဲ သၟိက်မိက်ဂွံတီဗြိုဟ်သ္ၚိမ္ဂး ဇမၠိၚ်ကၞဳကဵုဇမၠိၚ်ဝိုန်သာ်ဂှ် ဟွံသေၚ် ဇမၠိၚ်အနာံသ္ၚိဂှ် ဟတ်တုဲ ပံၚ်လဝ် ပၟဝ်ကဵုပိစကဵုဒ္စာံ သှ်ေမွဲ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဗၞိက်၊ သှ်ေၜါ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဂြောဝ်၊ သှ်ေပိ-ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်၊ သှ်ေပန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိလၟ၊ သှ်ေမသုန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိသမ္ၚေဟ်၊ သှ်ေတြဴ-ဗြိုဟ်သ္ၚိကမၠတ်၊ သှ်ေထပှ်-ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်၊ သုန်အာမ္ဂး-ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိစရာဲဍုၚ်။ * '''နဲတောက်ဗြိုဟ်သ္ၚိ''' '''ဥပမာ။ ။ ၁။''' ဇမၠိၚ်သ္ၚိ - - ၁၃ ဟတ် ၁ မိဟ် အနာံသ္ၚိ(ဝါ)ဩိုဟ်သ္ၚိ - - - ၉ - - - ပံၚ် ၂၂ ဟတ် ၁ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု × ၃ - - - - - ၆၆ မိဟ် - - - ပံၚ်ကဵု + ၁ စကဵုဒ္စာံ ၆၇ ÷ ၈ = သှ်ေ ၃ ။ သှ်ေ ၃-မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်။ '''ဥပမာ။ ။ ၂။''' ဇမၠိၚ်ဝိုန်သ္ၚိ - - ၂၀ ဟတ် ဇမၠိၚ်ကၞံၚ်သ္ၚိ - - ၁၁ ကဵု ၂ မိဟ် - - - ပံၚ် = ၃၁ ဟတ် ၂ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - = ၉၃ မိဟ် - - - - -ပံၚ်ကဵု ၂ မိဟ် - - - - - - ဂွံ ၉၅ - - - - - စကဵုဒ္စာံ ၉၅ ÷ ၈ = သှ်ေ-၇ ။ သှ်ေထပှ်မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်။ ရန်ကဵုဂၞန်လ္တူတေံတုဲ ပိုဲကောန်မန်တံ ဒုၚ်လဝ်တဲ မွဲဟတ်ပိမိဟ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇမၠိၚ်ဟတ်ဂှ် ဗဒှ်မိဟ်တုဲ ထပ်ပံၚ်စုတ်ကဵုမိဟ်ရ။ ။ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး တော်ကၟော်လဝ် ညံၚ်ဟွံဗၠေတ်ကဵုသၞောဝ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်ညိဟွံသေၚ်၊ ဗြိုဟ်သ္ၚိခိုဟ်ဂှ် ရုဲစှ်သိုၚ်သ္ၚိတုဲ ဗြိုဟ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ဂှ် ပါဲထောံ ဝေၚ်ပါဲထောံကၠေံရ။ ===၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)=== ဗီုပြၚ်သ္ၚိမန် ပိုဲသိုၚ်ပၠန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဒှ်သၟာကမၠောန်၊ သၟာဂူဗ္ၚသၟးဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံဒေပ်ဇိုၚ်ကပေါတ် ကြိယာတံဂှ် သိုၚ်သ္ၚိသၠုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂွံဆဵုမံၚ် ဗီုသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဝွံ ပါ်လဝ်ကဆံၚ်နာနာသာ်ရ၊ ဒဒှ်ရကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိ၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာ၊ ကဆံၚ်ဖဴ၊ ကဆံၚ်တၟေၚ်ဍာ်ပါ်လဝ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကဆံၚ်မၞိဟ်ဗြဴတံသၠးဂဝ်ဂၞဴလေဝ် ပါ်စွံလဝ်ပၠန်။ ကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိဂှ် ပါဲနူတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုအဆက်ကလော်ညးဟေၚ် ဂွံလုပ်တိတ်မာန် ညးသအာၚ်ပါဲနုကောန်လာံတာတုဲ ညးတံဟွံကဵုတိက်ရ၊ အဆက်မွဲကလော်ညးဂှ်ဍာံမ္ဂး လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ။ ညးသ္အာၚ် ယဝ်လုပ်တိက်ဒးမ္ဂး ခေက်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာဝွံပၠန်လေဝ် ပွိုၚ်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ညးတံကၠောန်လဝ်ခဒမ်ဗၠာဲလေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္တံကောန်ဗၠာဲဇကုတံ ကလေၚ်ကၠုၚ်နူအာဝေၚ်ကြေဝ်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးမ္ၚုဟ်ညးဇၞော် မိမတၠသ္ၚိတံဟေၚ် ကလေၚ်လုပ်တိက် ပ္ဍဲဒၞာဲခဒမ်ဂှ်မာန် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်ပၠန်လေဝ် ကာလကၟုယ်နူဌာန်ဇမ္ၚောဲကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဂွံတိက်ဗွဲမသၠးပွး၊ သောၚ်ၚ်တုဲ ညးလဵုဟွံရုဲ လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရောၚ် သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပါ်စွံလဝ် ခဒမ်သွက်ကောန်တြုံတိက်၊ သွက်ကောန်ဗြဴတိက်၊ ညံၚ်ဟဂွံထုဲနှဴဂှ် ပါ်စွံလဝ်ရ။ ။ ။ ကၟဳသ္ၚိပၠန်လေဝ် ပပဓာန်ကဵုကဆံၚ်ပိုန်ဒြပ်သၠုယ်သၠာ်တုဲ ကၟဳဂွံမံၚ်ဖအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရံၚ်ကဵုသ္ၚိမန်တြေံတြဟ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူၝောံသ္ၚိဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ လ္တူသ္ၚိကျာဂှ်၊ ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူကဆံၚ်ကၟုယ်ဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူဖဴဝွံ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဟွံကၠောန်စိၚ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ကၠောန်စွံလဝ်ကၟဳစိၚ်ဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠောန်ပ္တိတ်ထာၚ်ဗြဴ နူကၟဳၝောံသ္ၚိရ၊ လ္တူကၟဳသ္ၚိဝွံ ညံၚ်ရဴဘုတ်ဘာ ပ္တိုန်လဝ်ပြာသာဒ်တံဂှ် ဟွံစုတ်ဟွံကၠောန် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ကၞဳကဵုဗဒၚ်ဂှ် ဗီုညးကဵုညး ရန်ကဵုသၠုယ်သၠာ်တုဲ လးစဵုမာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ညးမၞုံကဵုပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်တံ သိုၚ်သ္ၚိတိုက် ဗီုနာနာသာ်ကီုလေဝ် ဂကူမန်တံ ကၠောန်ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တွဵုရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဇကုဂှ် ကဵုမံၚ်ခဒမ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိဂှ်တုဲ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကပေါတ်ကြိယာကလော်ဂှ် သိုၚ်သ္ၚိကလော်မွဲတုဲ ကဵုကလော်မံၚ်သောၚ်ၚ်ၜးၜးတုဲ နွံကၠုၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ===၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ=== ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်မန်ခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတအာမုက်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်သၟးဂၠိုၚ်ရ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာလေဝ်နွံ ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ပပရိနိဗ္ဗာန် ဖျေံက္ဍိုပ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴကျာ်တြဲဂှ်ဟေၚ် သ္ၚိကောန်မန်တံ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာရောၚ်ဂှ် ဗက်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵုရောၚ်။ ။ ။ ဂလာန်မွဲနဲပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲရးဒေသမန်တံ ဟိုတ်နူကျာဗြဲပိုက်ကၠုၚ် နူသၠုၚ်ကျာဂှ် ကောန်မန်တံဗလေတ်မုက်ဗြဲကျာတုဲ၊ သ္ၚိမန်ကၠာတေံ သိုၚ်ဂတလ္ပာ်သၟဝ်ကျာ ကရဴလဝ်စးကဵုဗြဲကျာရောၚ်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ မွဲနဲပၠန်တုန် ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဇက်စှ်ေကၠုၚ် နူဌာန်ဒေသသၟဝ်ကျာတေံတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ရာမညဏံရ၊ ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဒေသမန်တြေံ နွံလ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံရောၚ်ဂှ် ရာဇဝၚ်ခေတ်တၟိလၟုဟ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ ကောန်ဂကူမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရံၚ်ကဵုရာဇဝၚ်လောန်ကၠုၚ် ပွိုၚ်ၜါပိပန်ကၠံသၞာံတေံ ပ္ဍဲအခိၚ်မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတေံဂှ် ညးတံဖျေံဒၟံၚ်နှဟ်မန် ပ္ဍဵုဖျေံဒၟံၚ်နာံစိုတ်ဓါတ်မန် ဗွဲမလောန်တုဲ ကဵုမန်တံစွံလဝ်သုသာန် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ရ၊ ကဵုကောန်မန်တံ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဟေၚ် ညာတ်ဒၟံၚ်သုသာန်တုဲ စိုတ်ဓာတ်ကောန်မန်တံ ဍိုန်လျစှ်ေအာမာန်ရောၚ်၊ စှ်ေစိုတ်တုဲ ကဵုကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်သၟဝ်ကျာလေဝ် ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ စိုတ်ဓာတ်ဍိုန်လျမံၚ်မ္ဂး ဟွံဂံၚ်ပၠန်ဂတး တဝ်စၞေဟ်ကဵုသၞသတြုရဂှ် ကောန်မန်တံ ပ္တိုန်လဝ်ဂလာန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ ရံၚ်အာကဵုရာဇဝၚ်ဍုၚ်ဗဂေါ ကၠုဟွံကျပၞာန်တေံ အတိုၚ်ရာဇဝၚ်ဗၟာချူဂှ် ပိုဲသ္ဂောံတီကေတ်သ္ၚိကောန်မန်တံသိုၚ်လဝ် ဂတမုက်လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ကောန်မန်ကၠာတေံဟွံဗက်စရ၊ ရဴသာ်ဝွံလေဝ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဂလာန် ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ကောန်မန်တံရံၚ်ကေတ်ကဵုဂလာန်ဂမၠိုၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဂလာန်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံဂှ် ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်ဟွံသေၚ် ပၠန်ဂလာန်ဂှ်တုဲ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟွံဗက်စကွေတ်ဂှ်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံ ပ္ဍဲကာလဏံ ပိုဲမ္ဒးပြံၚ်သၠာဲ တဝ်စၞေဟ်ထောံရောၚ်၊ ရံၚ်ကေတ်ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဂၠံၚ်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဇကု ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်ကဵုကိုန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဗီုဇကုဒးစိုတ်ဂှ် သိုၚ်ဂတအာမာန်ရောၚ်။ * '''ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိ''' သိုၚ်သ္ၚိတၟိတုဲမ္ဂး သွက်ဂွံတိုန်ဒၟံၚ်လ္တူသ္ၚိ ဗွဲမၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် ကောန်မန်တံကၠောန်ကာမ္ၚဵု ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိပၠန်ရ၊ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်စပ်ကဵုကာမ္ၚဵု ဗွဲမပြဲမွဲသာ်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကာမ္ၚဵုမွဲတုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ပွမကၠောန်ကာမ္ၚဵုဏံလေဝ် ပပဓာန်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ကဵုဇြဟတ်ပိုန်ဒြပ်ညး ညးပ္တုဲကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံကၠောန်ကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိဂှ် ရုဲကေတ်တ္ၚဲ-မွဲတ္ၚဲ ပါဲနူတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်တုဲ ရုဲဂွံဖအိုတ်ရ၊ ပွိုၚ်တြဴတ္ၚဲဂှ် ၜိုန်တိုန်သ္ၚိတၟိခိုဟ်ကီုလေဝ် ကာလတိုန်သ္ၚိတၟိ အပေါတ်သွက်ဂွံပ္တိုန်သ္ၚိကၠာအိုတ်ဂှ် ဟွံတုပ်တၞဟ်ခြာဗၠေတ်မံၚ်နွံကီု၊ ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိ တ္ၚဲအဒိုတ်မ္ဂး-ကျာ်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲစန်ယဝ်တိုန်မ္ဂး သ္ကဝ်ဂၞဳကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲအၚာယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ထဝ်ဩန်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါယဝ်တိုန်မ္ဂး စဟာပ်ပုၚ်တုဲဟေၚ် ညးတံတိုန်ရ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ဓုပ်ပ္ကဴသ္ဍဴမြမောဝ်ဟေၚ် ကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲသိုက်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မိမကဵုတိုန်ကၠာရ၊ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မ္ဒးပြးဆာဲဩာဲနူမိမၜါ မ္ဒးသေက်ဇဵုဂၠိုၚ်ကဵုအမှုဂဗုတ်ရောၚ်ဂှ် အ္စာမန်နူတမၠာတေံ ဟီုတွံစွံလဝ်နွံကၠုၚ်ရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠာဟွံတိုန်သ္ၚိဏီဂှ် ကေတ်ချာမွဲစန် ဖ္ဍုက်လဝ်ဍာ်ဍာ်စၠန်တုဲ ပ္ဍဲၝောံတၞိန်သ္ၚိတၟိ လ္ပာ်တေံဒုန်မွဲကရေက် လ္ပာ်ဏံဒုန်မွဲကရေက် ဒက်ဖ္ဍာပ်လဝ်ကဵုချာဂှ် ပိပိတန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ပၠန်လေဝ် ဒက်ကွက်လဝ် လ္ၚဵုဇလဗ္ဒဝ် လ္ၚဵုဇလၜဝ် လ္ၚဵုထပှ်ကၞာၚ် လ္ၚဵုပိကၞာၚ်ရ တုဲနုၚ်မွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ မ္ဒးစွံလဝ်ကီု၊ လ္တူသ္ၚိဝွံ သွက်တၟုယ်တံဂွံဂ္ဇံ ဖုန်သ္ဍဳဂၞဳသ္ကဝ်တံလေဝ် မ္ဒးလးလဝ်ရောၚ်၊ ဂၠဴမွဲလေဝ် မ္ဒးဒက်လဝ်သၟဝ်သ္ၚိ၊ လ္ၚဵုဒက်လဝ်ဂၠဴၜါ ကောန်မန်ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူဟွံကၠောန်ဂူဗ္ၚတုဲ သွက်ဂွံဒက်ဂၠဴဂှ်ဟွံမွဲရ၊ ဒြပ်ရတ်ကပေါတ်ကြိယာ မပ္တံကဵုဩောံ သ္ၚု ထဍိုၚ် ဇရဳ တၟံကလန် ပုၚ်ကလောံ ကၞုသၚ် ပ္ကဴဩဴတံဂှ် ဒၞာဲညးကဵုညး ပြေၚ်စွံလဝ်ဗွဲမ္ဒးရးရ ဩောံသ္ၚုဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ထဍိုၚ်ဂှ်စွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် စွံမြမုယ်တုဲ နုၚ်ဇရဳတံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ပုၚ်ကလောံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဨသာန် ကၞုသၚ်ဝွံ စွံဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ၊ ပ္ကဴသ္ဍဴကေုာံဍာ်တံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်၊ ရဴသာ်ဝွံ စွံပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ကလောကောဒေံမသတံကီု အ္စာဗဳသ္ကဝ်ကီု၊ ညးဇၞော်နူဝုတ်ဒိုဟ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံစိုပ်လ္တူသ္ၚိတၟိအိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတမ်ဒယိုၚ်ဒိုဟ်ပန်လ္ပာ်ဂှ် ကဵုပ္ဍေန်လဝ်ပၞာၚ်မွဲမွဲတၞုၚ်၊ ပ္ဍဲအသေအဟာန်တိုန်သ္ၚိတၟိဏံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတြုံဗြဴ ညးမဒှ်တၠသ္ၚိတံ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်၊ ကလံမိမဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ၊ ကလံဘုမ္မဇဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လၟေၚ်ၚ်ရ၊ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုဂ္ဇံဒၟံၚ်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာတုဲ အ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် ကဵုအသံကဵုဗြဴဂှ် သွက်ဂွံကလံတြုံတၠသ္ၚိဇကုရ၊ တုဲအ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် အပ်ပြာပ်ကဵုမိမတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ မိမတၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလေၚ်အပ်ပြာပ်ကဵု ကောန်ဇာတ်ညးမဒှ်တၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲအာသ္ၚိဂှ် မိမတံဒၠောံဗ္တောန်တုဲ ဍာ်နုၚ်စွံလဝ်ဒေါဝ်သ္ၚိဂှ် စဝ်စရိုဟ်ဖျေံသၟဝ်သ္ၚိ ညံၚ်ဍာ်ဏအ်ၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် သ္ၚိဏံလေဝ် ကဵုသ္ဂောံၜိုဟ်ဩိုဟ်ညိ၊ ရဴသာ်ဝွံ ရာဒၞာမိက်ဖာပ်ဗ္စဖျုၚ် ညးမပြာပ်စိုပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵု တိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် နိမန်က္ညဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်တံတုဲ ကဵုဖ္ဍောတ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံပၠန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရန်တၟံယဲဘဲအန္တရာယ် သွက်ဂွံလာဲလေၚ်တုဲ ညံၚ်ဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်အာဓာန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ဗှ်မ္ၚဵုတုဲ တိုန်ကွက်စွံလဝ်ခပဳဩောံမွဲမ မွဲဟာန်ကေုာံ လေံဂတေက်မွဲ ပ္ဍဲသ္ဍိုက်စိၚ်တေံတုဲ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ်တုဲ ဒှ်အိုတ်ရ။ ==ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်== ပ္ဍဲလ္တူဂၠးတိဏံ ဂကူမၞိဟ်ဒုၚ်တဲ မၚ်မွဲလဝ်ကလော် ဂကူညးကဵုညးဂှ် နွံကၠုၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံရ၊ ဍုၚ်အမေရိကာန်တံ၊ ဍုၚ်အေၚ်္ဂလိက်တံ ၜိုန်ပြာကတ်ဇၞော်မောဝ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိဏံကီုလေဝ် ဒၞာဲအရာပ်ဍုၚ်ကွာန်ဍေံတံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံဟေၚ် ဒုၚ်လဝ်တဲဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်လဝ်ရ၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဂှ်မူဟိုတ်ဖဵုဟၟဲသ္ဂးတုဲ ဗၠန်ဂတးတဝ်စၞေဟ်ထောံ-ထောံကလော်ဂှ် ဂၠိုၚ်တိုန်အရိုဟ်ရိုဟ်သၞာံရ၊ ဆဂးဂှ် အခိုက်ကၞာမန်တြေံမွဲဂကူ မတွံဂး ယူကၞာလှ်ေကလော်ဝွံ ဒဵုတွဵုတ္ၚဲဏံ မဆက်လှ်ေကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရောၚ်။ ။ ။ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ကာလလၟုဟ် ၜိုန်လှ်ေကလော် ယူဒၟံၚ်ကၞာကီုလေဝ် မူဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယူကၞာရောဂှ် ဂွံတီဗွဲမကၠးဖ္ဍးဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ကာလကျာ်တြဲပိုဲ သ္ပဒတဴပ္ဍဲဘာဇေတဝန် သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴခတန်မွဲတုဲ တွံထ္ၜးကဵုဓမ္မဒေသနာမွဲရ၊ ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ဒှ်ရ။ ။ ကောန်တြုံသမ္ၚေဟ်မွဲ မအံက်ဇကုပကာဂစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတိဗ္ၚကီု ပ္ဍဲသ္ၚိကီု ဇၟာပ်ကေၚ်ကာအိုဿီု နအလေဝ်ဇကုဟေၚ် ကၠောန်တုဲ၊ မြိမြန်တဴမိမၜါရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မိမၜါစဳရေၚ်စကဵုသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်နၚ်သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠုၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜိုန်တြုံတၠသ္ၚိဇကုနွံကီုလေဝ် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်ဗြဴခတန်တုဲ ဆအယာံမာတ်ကောန်ၚာ်မွဲဟေၚ် ဟွံကလိဂွံရ၊ ယဝ်ဒှ်ဗြဴခတန်မ္ဂး ဂကူဟၟဲကဵုကောန်ဂှ် ကြက်လေၚ်အာရချပ်တုဲ အကြာမိဇကုဆေဝ်ဒဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် အာဂၠာဲနၚ်သၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဇကုရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန် သာ်ဝွံချပ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗြဴဝွံ ကလိဂွံကောန်မ္ဂး အဲကြက်ဒှ်လေၚ်ရောၚ် ချပ်တုဲ သ္ဂးကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်သာ်ဝွံရ၊ ယွံဒေံဗြဴယြဴကာလမွဲ ဗှ်ေတန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ကဵုအဲဂွံတီညိဂးတုဲ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴဂှ် တန်အာဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကဵုဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ အလဵုဇကုသၟတ်ဗြဴခတန်ဂှ်ဟေၚ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲလဝ်ဂဝ်ဂၞဴဂှ်တုဲ၊ ဒးကာလမွဲတ္ၚဲ ဂဥုဲပ္ကီုဖျေံဂဝ်ဂၞဴဂှ် သၞဴရဴကေုာံအာဟာရတုဲ ကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်စရ။ ဂဝ်ဂၞဴဂှ်လေဝ် လီုအာရ သာ်ဝွံဟေၚ် နူမွဲဝါဂှ်ဒှ်ၜါဝါရ၊ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုညးသ္အာၚ် ဒဒှ်ရဂဝ်ဂၞဴလီုဂှ်တုဲ ပ္ဍဲတန်ဂဝ်ဂၞဴပိဝါဂှ် ဟွံကဵုဗြဴခတန်ဂှ်တီတုဲ မံၚ်ကၠုၚ်ဒဵုဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် ဂွံအခေါၚ်တုဲ ဍေံပကီုကဵုဂဥုဲတုဲ ဍေံကဵုရ၊ ဟိုတ်နူဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာတုဲ တၞဟ်နပ္ကီု ဖျေံဟွံသၟဟ်ရထတုဲ ဂဝ်ဂၞဴဂှ် လၞၚ်ဒၟံၚ်ရ မသ္ကာတ်ကဵုဒုက္ခဝေဒနာက္တဵုဒှ်တုဲ အိုတ်အာလမျီုရ၊ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴ မညန်ကဵုဂစိုတ်ဂှ် သာ်ဝွံသ္ဂးရ၊ ဗှ်ေရၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်နၚ်အဲတုဲ ကောန်အဲပိဗှ်ေဂစိုတ်ကၠေံတုဲ လၟုဟ်ဇကုအဲလေဝ် ကြက်လေၚ်အာပၠန်ရ၊ စုတ်အာနူဘဝဏံတုဲ တၞဟ်နစကောန်ဗှ်ေဂှ် ကဵုသၟဟ်ရထညိ၊ သာ်ဝွံရာဒနာလဝ်တုဲ ပြံၚ်အာဘဝ က္တဵုဒှ်ဗ္ဂဲၝောံမွဲ ပ္ဍဲသ္ၚိဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ ဗြဴခတန်ဂှ်လေဝ် တၠသ္ၚိဂှ်ရပ်လဝ်တုဲ တၞောဝ်အဲညံၚ်ဂွံသ္ကုတ်အာဂှ် ဗှ်ေသ္ပရောၚ်ဂးတုဲ ၜုၚ်တက်ဒဵုချိုတ်အာရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဟေၚ် က္တဵုဒှ်စာၚ်ၝောံမွဲ၊ ခြာဟွံလံစာၚ်ၝောံဂှ်ခၟာဲရ၊ ဗ္ဂဲၝောံဂှ် ကၠုၚ်စကၠေံဒဵုကဵုပိဝါရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် စာၚ်ၝောံဂှ်ရာဒနာတုဲချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဗြန်ၝောံပၠန်၊ ဗ္ဂဲၝောံလေဝ်ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဒြာဲၝောံမွဲရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် ဗြန်ဂှ်စကၠေံကောန်ဒြာဲ သီုပါဝါတုဲ ဒြာဲၝောံဂှ် ရာဒၞာပၞောတ်လဝ်တုဲ ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်ရ။ ။ သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်ပ္ဍဲခါမ်သဳ ဇရေၚ်ပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ဂှ်ရ၊ ကြဴနဲကၠာတေံဟေၚ် ကလော်ဗြဴဂှ် ပ္တောံရုပ်ဗြဴမွဲတုဲ ကၠုၚ်စကၠေံကောန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜါဝါတုဲ မရနုက်ကဵုပိဝါဂှ် ချပ်ဂၞန်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုတုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ သၠးကောန်တြုံမွဲရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴဝွံ ဒးအလန်အာတုက်ဍာ် ကၟာလစအနုတတ် နကဵုက္ဍိုပ်အဆက်ဆက် ဒးတုက်ဍာ်ကဵုသၟိၚ်ဗဳသဴရ၊ ဗၞတ်ပန်မသုန်ဂိတုတုဲ ဗၠးအာရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဍောၚ်ၜိုတ်လောန်အာတုဲ ပကာဂစိုတ်အိုတ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဝွံတုန်လေဝ် ချိုန်ခဏ မတိတ်ဗၠးနူအလန်ဇကုတုဲ ပြာပ်အာသ္ၚိသၟတ်ဗြဴ မူဒၞာဲမွဲပြောဲအဲမတဴရောသၟာန်ရ၊ ညးဂမၠိုၚ်မိၚ်တုဲ ဟိုတ်နူကလော်ဗြဴမွဲ စကၠေံကောန်ဍေံတုဲ ဍေံစဴအာသ္ၚိဍေံ ညးဂမၠိုၚ်ဂး၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် အာဇရေၚ်သၟတ်ဗြဴ သၟိက်ဂွံစကောန်ၚာ်ပၠန်ရ။ သၟတ်ဗြဴတုန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ် ခုတ်ခဴယၟုကောန်ၚာ်တုဲ ကာလမစဴသ္ၚိ တိတ်အာဘာကျာ်တြဲတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ် ကဵုလဝ်ဇကု ကဵုဖုံဗလိုပ်ပ္ဍဲကၟာအနုတတ်တုဲ ဗၟဴဒၟံၚ်တှ်ရ ညာတ်ကလော်ဗြဴမကၠုၚ်နူဇမ္ၚောဲတုဲ ဟီုထ္ၜးကဵုတၠသ္ၚိဇကု ဒဒှ်ရဗြဴမကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ကလော်ဗြဴမစကောန်အဲဂှ်ရ၊ သာ်ဝွံကရေဲဟီုတိုန်တုဲ သၟတ်ဗြဴဂှ်ယိုက်ဂွံကောန်ၚာ် ဒြိပ်အာဘာဇေတဝန် ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကာလကျာ်တြဲတွံဒၟံၚ်ဓဝ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ်သ္တိက်လဝ်ကောန်ၚာ် တမ်ဇိုၚ်ကျာ်တြဲ ပအပ်ကဵုကျာ်တြဲတုဲ ဂလာန်ဒှ်ဂှ် ဂရၚ်ပ္တီရ၊ ဒေဝတဴ သုမနမပဒတဴ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဘာဇေတဝန်ဂှ် ဟွံကဵုကလော်ဗြဴဂှ်လုပ်တုဲ ကျာ်တြဲကော်မှာထေရ်အာနန် ကဵုပၠောပ်နၚ်ကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ မူဟိုတ်တၠအဲဂွံသ္ပပွဝွံရော ပ္ဍဲဂတမုက်အဲကျာ် မဖှ်သာ်ဝွံ ယဝ်မၞးတံဟွံကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ဝဳဝဲမၞးတဲဟွံစိုပ်ဒတုဲ မ္ဒးဆက်အာဘဝဂတတေံပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒတောဝ်လဝ်ဝဲမ္ဂး ဝဳဝဲဂှ်ဟွံလလံရဂးတုဲ နဂါထာဝွံ ကျာ်သ္ဂးရ။ '''နဟိဝေရေနဝေရာနိ၊ သမ္မန္တိဓကုဒါစနံ၊ အဝေရေနစ သမ္မန္တိ၊ ဨသဓမ္မောသနန္တနော။''' အဓိပ္ပါယ်ဝွံ - ပ္ဍဲလောကဝွံ နမဒတောဝ်လဝ်ဝဲမတွံဂး ညးမတ္ၜေဩ်လက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တ္ၜေဟ်လဝ်ပၠန်။ ညးမတက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တက်ပၠန်ဂှ်၊ စယသတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကာလလဆောဝ် မမိက်ကဵုညိညကီုလေဝ် ပ္ဍံဟွံလလံ၊ ပ္ဍဲမဟွံဂွံဒတောဝ်ဝဲ မသဲဗလးဏာဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-သတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ်၊ ပ္ဍံလလံအာအိုတ်ရောၚ်၊ ၚ်-ဓရ်မလလံကၠေံဝဳဝဲ မသဲဗယာပ်ဏာ ဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-တြဴ ကျာ်-အရှန်-ပစ္စေဂဗုတ်အိုဿီု၊ ပ္ဍံဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ဒေသနာဝွံ ကလော်ဗြဴဂှ် ဂွံဒှ်အာသောတပန်ရ။ ကျာ်တြဲတုန်လေဝ် ကဵုကလော်ဗြဴဂှ် ယိုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဂှ် မိန်ဆုၚ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကလေၚ်ကဵုမိဍေံတုဲ ဂတေဝ်ယာံတဴရ၊ မူဟိုတ်ဗှ်ေယာံရော ကျာ်တြဲသၟာန်ပၠန်၊ ယွံတၠဳလပိုန် မတုဲတေံဆဒှ်ကဵုဒှ် အဲဍိက်ဂယိုၚ်လမျီုကီုလေဝ် လၟုဟ်သာ်လဵု အဲဂွံဆက်ဂယိုၚ်လမျီုအဲရောဟွံတီ ကလော်ဗြဴသ္ဂး၊ ဗှ်ေလ္ပစံတူသာ်ဝွံညိ၊ ပၠာံဗဇကၠေံကလော်ဗြဴတုဲ ကဵုမိကောန်ၚာ်ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိတုဲ ဆက်မြိမြန်အာညိ၊ ကျာ်တြဲသ္ဂးကဵုမိကောန်ၚာ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴလေဝ် ကော်ဖျဴဏာကလော်ဗြဴတုဲ ပ္ဍဲစးဇုက်တေၚ် စွံပ္တန်လဝ်တုဲ ဝဳဗ္စလဝ်ရ၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ကဵုအာစွံလဝ်ဇကု ပ္ဍဲမ္ၚးကွာန် ဌာန်မလ္ၚုရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴချပ်ရ၊ ဂုဏ်သဟာဲဗြဴဝွံ နွံတဴအဲဂၠိုၚ်ကွေံရောၚ်၊ မ္ဒးခၠေဝ်ရောက်ဂုဏ်ရောၚ်ဂးတုဲ သၟတ်ဗြဴတၠကောန်ဂှ် ဍိုက်ပေၚ်တဴဩောံသ္ၚု ဒြပ်ရတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ညးဂမၠိုၚ်ကၠုၚ်သၟာန်စအိုတ်ရ၊ သာ်လဵုနဲလဵုဒှ်ပိုန်ဒြပ်ရော၊သၟတ်ဗြဴဂှ် ဟိုတ်နူအဲရှ်ေသှ်ေမြိမြန်လဝ် ကလော်ဗြဴဝွံတုဲ ဂွံပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂးရ၊ ညးဂမၠိုၚ်လေဝ် ဗ္စကလော်ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်အိုတ်ရ၊ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ကေၚ်ကာညးဂမၠိုၚ်အိုဿီုဂှ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲတုဲ လာပ်မပြဲကီု တွဳဝါရမဂၠိုၚ်ကီု က္တဵုဒှ်အိုတ်ရ။ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ် က္တဵုဒှ်ကုကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံဟေၚ် ကဵုတဴအိုတ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေမြိမြန်ကၠုၚ်ကလော် ဆက်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံရ၊ ကောန်မန်တံ နူလက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲတေံဟေၚ် ဒုၚ်တဲကလော်မၚ်မွဲကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကောန်မန်တံ ယဝ်ဟီုပရေၚ်ကလော်ဏံမ္ဂး ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ်ဒုၚ်တဲတုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဒုၚ်တဲ၊ ဖဵုဍေံဟၟဲသက်က်သ္ဂးတုဲ ထောံကၠေံလေဝ်နွံဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ကီုရ၊ ဆဂး ယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံမွဲ ယေန်သၞာၚ်တုဲ ဗီုယူကၞာဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ ပွမရှ်ေသှ်ေကလော်ဝွံဂှ် ဗွဲတၟေၚ်ၜိုန်ဟွံမိက်ဟီုကီုလေဝ် ယြဴပူဂဵုမွဲ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲ ပ္ဍဲပစ္စက္ခကာလဝွံ ဂွံစသိုၚ်ဇၞော်ကဵုပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဟွံညာတ်ရ၊ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲလေဝ် ဝါတ်ဂါတ်အာဂှ် ဟီုဟွံမာန် ဇကုမၞိဟ်ဟေၚ်ဂှ် ပဓာနရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပပ္တံနူဇုဇဗဴလဇကု ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်တုဲ ဟိုတ်နူပလှ်ထောံဟွံမာန်ဟေၚ် ဒဒုၚ်လဝ်တဲရ မွဲသာ်ပၠန်-ကောန်မန်ပိုဲ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော် ကဵုနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်တေံဂှ် ပ္တောံရံၚ်မ္ဂး ညးမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ လညာတ်အောန် ဗဟုသုတအောန် ကၠိုဟ်ခၠၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ လ္တူကလော်ဏံ ဣလဵုဒှ်ဍာံရော ဣလဵုဗၠေတ်ရော ဣလဵုဟိုတ်နွံရော ဣလဵုဖဵုနွံရောဂှ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်တုဲ ပတှ်ေကလော်ကွေံကွေံဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ကောန်မန်ပိုဲ နွံမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ရးဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ ဗွဲမဂၠိုၚ် မၞိဟ်ဗြဴတံပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ် နူမၞိဟ်တြုံဂှ် တ္ၚဲဏံဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ ဟိုတ်နူပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ်တုဲ ဒှ်ဒဒိုက်မာန်ရောၚ်ဂှ် အရေဝ်ညးကၠာတေံ ဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် အရေဝ်မွဲပါၚ်နွံဂှ် '''ဖေက်ကၠခဗယိ ဗယိကြံလောန်နူကၠ'''ရ အလုံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ဗွဲတၟေၚ်နွံမွဲသာ်ရ၊ ဍုၚ်သေမ်ကီု ဍုၚ်ဏံကီု ယဝ်ရရံၚ်အာသ္ၚိမန်မ္ဂး ဂွံညာတ်ကေတ်ကပေါတ် ကလော်ဇၟာပ်သ္ၚိရ၊ ယဝ်ရရံၚ်အာမွဲလ္ပာ်ပၠန်မ္ဂး ဟိုတ်နူယူကၞာလှ်ေကလော်ဏံ က္လောကောဒေံမသဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ကောံဆဵုညာတ်ညးသ္ကံတုဲ ဗှ်သၞာပြေပြံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်ဒေသဟွံတုပ်တုဲ အခိုက်ကၞာလေဝ် ညိညဟွံတုပ် တၞဟ်ခြာဗၠေၚ်မံၚ်ဂှ် ပ္ဍဲပရူကလော်ဏံ ဂွံတီကေတ်ရ။ * '''သာ်လဵုတၞဟ်ခြာရော-ယဝ်ဟီုမ္ဂး''' ၁။ မန်ဒိုၚ်ဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ။ ၂။ မန်ဒဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်။ ၃။ မန်ညဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ဍေၚ် ဗဴ။ သာ်ဝွံပါ်ပါဲလဝ်တုဲ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ၊ မူဟိုတ်ဟွံတုပ်ရောဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် ဟွံညာတ် ဆအရေဝ်ညံၚ်ရဴပုံအာဂီုဟေၚ် ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရ၊ သ္ပသမ္တီလဝ်နွံကၠုၚ်ရ၊ သ္အာၚ်နူဏံပၠန် ကလော်မာံဒကောံပိုန်လေဝ် ကောန်မန်တံ ဗ္စဖျုၚ်လွဳလဝ် နွံမွဲဂကူပၠန်၊ ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် ကောန်မန်နွံပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီသၟး ရှ်ေသှ်ေဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံကောန်မန် နူဍုၚ်ဟံသာဝတဳဏံ ဒဴအာစိုပ်ဍုၚ်သေံ မံၚ်အတေံတုဲ ဒဒှ်ရကောန်မန် ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေလဝ်ကလော်ဂှ် ကော်ခဴစကလော်ဍုၚ်သေံပၠန်ရ၊ (ပရူကလော်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ပ္တိတ်လဝ်မွဲအုပ်တုဲရ၊ ယဝ်မိက်တီ ဗွဲတြးမ္ဂး လိခ်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ဂၠာဲဗှ်ရံၚ်ညိ) ပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီတေံ ဟိုတ်နူကောန်ဂကူမန်ဟၟဲတုဲ ပရူကလော်မန်လ္ပာ်တေံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲဟွံလောဲ၊ ဆကလော်မာံဒကောံပိုန်ဟေၚ် နွံရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂကူဗၟာတံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ် ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ရ၊(ဗၟာလ္ပာ်ဖာသီတေံ နူဂကူမန်ကၠာဲဒှ်အာဗၟာရောၚ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ် ကလော်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဂွံမံၚ်) ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် အလုံမွဲကောန်ဂကူမန် ဍုၚ်ဏံသီုမန် နွံဒၟံၚ်ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ရ၊ မန်ဒိုၚ်ဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် မံၚ်လ္ပာ်ရးသဓီုတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ၊ မန်ဒဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးဖာသီတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်တုဲ မန်ညဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးမတ္တမကဵုရးတနၚ်သဳတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်-ဗဴရ၊ သ္အာၚ်နူကလော်ပိဏံ နွံကလော်မွဲဂကူဏီ ကလော်ဗဂေါလေဝ်ဂး ကလော်သၟိၚ်အသးလေဝ်ဂး ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်လေဝ်ဂး ရံၚ်အာဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ကောန်မန်တံ ဒၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်ကလော် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသဟွံတုပ် အခိုက်လှ်ေကလော် ယူကၞာလေဝ် ဟွံတုပ်ကီုရ၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညရ၊ ဗီုကျိုၚ်ကျဝ်ကလော်ပၠန်လေဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံၜါလ္ပုဟ်တဲ ဒက်ပူလဝ်သတ်ဗြဴ ကွက်လဝ် နကဵုကယၜဝ်တုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်ရ။ ===ဗီုစွံကလော်ကေုာံကပေါတ်ကလော်ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိ=== မၞိဟ်ဒုၚ်လဝ်တဲ မၚ်မွဲလဝ် ကလော်သတ်ဗြဴတံဂှ် ကေတ်သတ်ဗြဴကှ်ကှ် ကြံၚ်ကြံၚ် သီုဂတကၞိမွဲမတုဲ ဒက်ပူလဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်တေံရ၊ ယဝ်ဍာ်သတ်ဗြဴဂှ်ကှ်အာကဵုဒှ် ကၠုတ်တိုန်ကဵုဒှ် ဂတကၞိပြဟ်အာကဵုဒှ် မ္ဒးသၠာဒစုတ်တၟိရောၚ်။ ။ မၞိဟ်ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ယာတ်ဂှ် မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ယာတ်ကလော်ရ၊ ကေတ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံပိဟတ်တုဲ လ္ၚဵုဂိုၚ်ဒေပ်စွံလဝ် ပ္ဍဲကဠာချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် စိုက်ဂွဳလဝ် ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်လေဝ်နွံ၊ ယာတ်ဂှ်ယဝ်စာ်ထောၚ်အာကဵုဒှ် ဍံက်ဍေန်အာကဵုဒှ်၊ မ္ဒးထပ်သၠာဲစုတ်ယာတ်တၟိရောၚ်၊ ယဝ်ဟွံမၚ်မွဲ ရှ်ေသှ်ေယာတ်ဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဇကုမ္ဂး ဥပါဒါန်ထဖဏန်စပ်တုဲ ဘဲပရိုက်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်၊ အရံၚ်ဂၠိက်ယာတ်တံဂှ် ပလောံသာ်ဗုဖအိုတ်၊ ဂၠိက်ကၞၚ်ယှာ ဗုကဵုဗ္ကေတ် ကၞၚ်ၜါလ္ပုဟ်ဒှ်ရ။ ညးမဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ဍေၚ်ဗဴတံဂှ် သိုၚ်စွံလဝ်သ္ၚိဗဴ ဇရေၚ်သ္ၚိဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ၊ စုတ်လဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗု ပ္ဍဲဍေၚ်ဗဴတုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဗဴဂှ်ရ (ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ကေတ် လ္ပာ်ဒေသဍုၚ်ပံၚ်ဏီ) လ္ပာ်ဍုၚ်ရေဝ်တေံပၠန်လေဝ် ကေတ်ဍေၚ်မသုန်ဍေၚ် ဇမၠိၚ်ၜိုတ်မွဲဍ-မွဲမွဲဍေၚ်ဂှ် ဒက်ပူလဝ်ကဵုတောဝ်ဗုဗုတုဲ ပ္ဍဲဍေၚ်ဂှ် ဆတ်စုတ်လဝ်ကၞာၚ်သၠသိုတ် ပိပန်ကၞာၚ်ရ။ ဍေၚ်ဒုန်သီုဖအိုတ်ဂှ် ပကောံတုဲ စုတ်ပ္ဍဲရဴချာ ဂၟုဟ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်တုဲ ဒက်စွံလဝ် ဗ္ဒာဲသတ်ဗြဴကလော်ဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်တမ်သၞာံမွဲဝါ ကၞောတ်သၞာံမွဲဝါ သၠာဲဍေၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် မွဲသၞာံနွဲဝါသၠာဲရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟိုတ်မွဲမွဲယဝ်က္တဵုဒှ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ သတ်ဗြဴဍာ်ကှ်အာဟာ ဍေၚ်ဒုန်ထောၚ် ဍာ်ကှ်အာဟာဂှ် အာကျောဝ်ရံၚ်ရ။ ပရောကလော်ဗဂေါ(ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်)ဂှ် မ္ဒးပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိရ၊ ပသာ် ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်ရောဟီုမ္ဂး ကလော်ဏံဂှ် မံက်ကၠုၚ်နူဍုၚ်ဗဂေါရ၊ သၟိၚ်အသးဂှ် ဍိုက်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဗတိုက်ကဵုဂလာ ဇၞးအာပၞာန်ဂလာ နကသပ်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ဂလာဂှ် ကျအာပၞာန်သၟိၚ်အသး ဗဵုဂလာဂှ်ချိုတ်အာတုဲ က္တဵုဒှ်ကလော်သရာဲရ၊ ဗွဲကြဴ-ချောဲဍာ်ပ္ဍဲဂြိုပ်ဗဂေါဂှ် အောန်အာတုဲ ပြဝါပြေၚ်ဂမၠိုၚ် နွံပၟိက်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်ဂှ် လ္ပာ်ပွိုၚ်ရးသဓီုတေံ သွက်ဂွံဂၠာဲစချောဲပၠန်ရ၊ ၜဳသက်တိုၚ် ဟိုတ်နူဍာ်ဒဳလပှ်ဇၞော်၊ ပြေၚ်ဂမၠိုၚ် ၜိၚ်ကၠောံၜဳဟွံမာန်၊ ကလော်သရာဲဂလာဂှ် ဍုန်လုပ်တုဲသ္ဂးသာ်ဏံ ယြဴပြေၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ် ဗဇဴကၠေံယဇ်မ္ဂး ၜိၚ်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်မာန်ရောၚ်၊ ပြဝါပြေၚ်မသုန်ကၠံဂှ် ပ္ဍဲမတ်သၟိၚ်အသး ဒှ်ဒၟံၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်သီုဖအိုတ်ရ၊ အပ္ဍဲပြေၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဆပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်မွဲဟေၚ် ဒှ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်ဇေတ်တ်ရ၊ ဟိုတ်ဒဒှ်သၟိၚ်အသး လဴဟီုကဵုမိတၠဂုဏ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယွံကောန်အရေဝ်ဂလာန်ဝါစာမွဲမွဲ ဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ်မ္ဂး ညဲၚ်ရဴ"ဂြၚ်စိၚ်ဂၠိၚ်တုဲ ဂၠေံအာဟွံဂွံ" ဟိုတ်ဂှ်ရ မိဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ရကောန်၊ ဗလဴစသာ်ဝွံတုဲ သၟိၚ်အသးကီု ညးဍုၚ်ဗဂေါတံ ၚုၚ်ၚဇြဟောံတဴဗွဲမလောန်ရ၊ သၟိၚ်အသးကီု ညးရဲဍုၚ်ဗဂေါဂမၠိုၚ်ကီု တ္ၚဲဂိတုပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ် ဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ဂှ် ပကုသဵုပ္တုဲဒါန် ရိုဟ်ဟ်လၟေၚ်သၞာံရ၊ ဗွဲကြဴဝွံ ရဲယူကၞာကလော်တံ ရန်တၟံဟိုတ်ဖဵုဏံတုဲ မွဲလဆောဝ်လှ်ေပ္ဍဲယူကၞာဏံရ၊ ပ္ဍဲယူကၞာဏံပၠန်လေဝ် ပြေၚ်မွဲမွဲဟေၚ်မ္ဒးပူဇဴရ၊ ဗွဲကြဴဏံ ပြေၚ်အောန်ကၠုၚ်တုဲ စၞးပြေၚ်ဂှ် ကဂၞန်စွံစၞးပြေၚ်တုဲ စၚ်ဂဗာဲပူဇဴပၠန်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ကဂၞန်ကၞောတ်ပရာၚ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ပၟိက်တုဲမံၚ်ကီုရ၊ ကာလဗဇဴကလော်ဂှ် "'''ဟာဲ-ဟာဲ ကဂၞန်-ကဂၞန်ရောဟွံသေၚ်၊ ပြေၚ်မိဂြၚ်ဗိုတ်-ဟွံဝိုတ်ရလေဝ်မိ ဂုဏ်အနန္တမိတၠဍာ်တှ်၊ ရိုဟ်ဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ဗှ်သၞာယာဲ'''" ရဴသာ်ဝွံ လှ်ေဒယှ်ေတဴရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဝွံ ဒှ်ပရောကလော်ဗဂေါဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကလော်ဗယိမ္ဂးဂှ် ဗယိသ္ၚိ ဗယိအရာပ် ဗယိကွာန် ဗယိဍုၚ် ပၞောဝ်ကဵုပန်ဂကူဂှ် ပွိုၚ်ဇကုဇကုဟေၚ် ဂွံအဝဵုတုဲ ၜက်ပွိုၚ်ပိုၚ်ပယျဵုညးတၞဟ်ဟွံဂွံရ၊ ဣဝွံတၟေၚ်ပ္ဍဲဗယိရောၚ်။ ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ဟွံသေၚ် ဗွဲစၟတ်ဂၠိက်၊ ဂၞိန်၊ ပလောံ၊ ယာတ်ဍောတ်၊ ဂၠိက်ဇမၠိၚ်၊ ဇမၠိၚ်ဂၠိၚ်အိုတ် ၁၂-ဟတ် ဂၠေံအိုတ် မသုန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်မွဲဍ၊ ကၞၚ်ဗ္တာၚ်ကဵုဗ္ကေတ်ဂှ် ဒှ်ယာတ်ယှာဗၞတ်မွဲလ္ပုဟ်မၞုံ၊ ဂၞိန်လေဝ် ဇမၠိၚ်အနာံတုပ် ဂၞိန်ဇမၠိၚ်ရ၊ သာ်ဍေံဗ္တာၚ်ကဵုလမ္စံက် ပြံက်ဖက်တုဲ လ္ပာ်ဇိုၚ်ဂၞိန်တေံဂှ် ကၞၚ်သာ်လမ္စံက်ၜါလ္ပုဟ်ကဵုသာ်ဗ္တာၚ် ၜါလ္ပုဟ်ဒးစွံရ၊ အတၚ်ဍေံ သာ်ဗ္ကေတ်ၜါလ္ပုဟ် ပလောံဂှ် ဒှ်ပလောံမၞိဟ်တြုံသာ်ဗု၊ တဲဇမၠိၚ် ဩိုဟ်ပါ်ရ၊ ယာတ်ဍောတ်သာ်ဗ္တာၚ်ဖအိုတ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါမိဟ်ရ၊ ယာတ်သာ်ဗ္ကေတ်မွဲဂတှ်ေ၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ အနာံပန်လ္ပုဟ်၊ လစိန်မွဲဇြေဟ်၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် (ဂၠိက်ဂၞိန်ပလောံယာတ်ဍောတ်ဗ္တာၚ် ယာတ်ဗ္ကေတ်လစိန်) ဒှ်ဒြပ်ညးမရှ်ေသှ်ေ ကလော်ယာတ်တံရ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်ဗဴမ္ဂးဂှ် မွဲသာ်ပၠန်ရော ကေတ်တၞုၚ်ဒုန်မောဝ်ဒှ်ဒှ်၊ တၞုၚ်ဒုန်ခိုက်ဒှ်ဒှ်၊ ကၠောန်ကေတ်ဍေၚ်ထပှ်ဍေၚ်တုဲ စွံလဝ်တၚ်လ္ပာ်သၟဝ်မွဲလ္ပာ်၊ ပ္ဍဲဍေၚ်ဒုန်တံဂှ် ပြိုက်စုတ်ဍာ်ပဠးပေၚ်ၚ်တုဲ ပ္ဍဲမွဲမွဲဍေၚ် တၞးကြေၚ်မွဲတၞး ဒးစုတ်ရ၊ ကလောန်ဂွံသက်သာဂှ်ရ ဍေၚ်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲမွဲရဴတုဲ ဒးကွက်စွံပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ ဒးသၠာဲဍာ်၊ တၞးကြေၚ်ဍေၚ်ဒုန်တံဂှ်ကီု၊ ခြာဟွံလံ-ဟွံလံ ဒးသ္ၚဳကျောဝ်ရံၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ ကာလက္တဵုဒှ်ဂိယဲမ္ဂး ဟွံသေၚ် ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးအာကျောဝ်ရံၚ်ပ္ဍဲဍေၚ်တံဂှ်ရ၊ ထေက်ကဵုသၠာဲတၟိမ္ဂး ဒးသၠာဲရောၚ် အခိုက်ဏံဂှ် ဒေသလ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲပၠန်ရ။ ။ ဗီုကောန်မန်တံ ဒုၚ်တဲပါ်ကလော်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ကောန်တြုံဂှ် ဒးယိုက်ဒိုက်ကလော်ရ၊ ဒးကေတ်အာဲနူမဇကုတုဲ တမ်ကလော်လေဝ်သ္ဂးစရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ဇကုတုဲ ယဝ်ရပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးဗက်စကလော်မဇကုရ၊ ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ မဇကုစုတိကလိလောန်အာမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ကောဇကုရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ လာံတာကလော်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ကောန်တြုံမွဲ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး အခိုက်ပြဝေဏဳဇကု ယဝ်သၟိက်ပါ်တိတ်ကလော်နွံမ္ဂး ပါ်ပ္တိတ်မာန်ရ၊ ယဝ်ဟွံမိက်ပါ်ပ္တိတ်ဏီမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲဌာန် တမ်ကလော်ဇကုတေံရ၊ ဒဒှ်ရ နွံပၟိက်ပါ်ကလော်မ္ဂး ကောန်ဂၠုဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးပါ်ရောၚ်။ ယဝ်ရဗ္စတုဲ ပါ်ကလော်မ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကြိယာကလော်တံဂှ် ပါ်ပ္တိတ်တုဲ နိမန်နၚ်ကလော်ဇရေၚ်သ္ၚိတမ်ကလော်တုဲ မ္ဒးဗ္စကလော်ရ၊ သွက်ဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ ဟွံတုပ်တုပ်ပၠန်ရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ဒးပြေၚ်ပလေဝ်ကပေါတ်စၞစ အတိုၚ်လၟိဟ်ကလော်ရ၊ လၟိဟ်ကလော်ဝွံ တမ်ကလော်ဂှ်ဒ္စိတ်၊ သွက်ဂွံပါ်ဏာကလော်ဂှ်ထပှ်၊ ကောန်ကလော်ဂှ် မသုန်မၞုံတုဲ မ္ဒးဗ္စသီုဖအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဒၞာဲဗ္စကလော်ဂှ် ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီုဂှ် စွံလဝ်တုဲ မွဲပ္ၚာန်ဗြာတ်ဒ္စိတ်မ၊ သတ်ဗြဴမွဲမစွံလဝ်ကီု၊ ပိပ္ၚာန်ပြေၚ်လဝ်ရ၊ သွက်ကလော်သ္ၚိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဇၞော်ဇၞော်မွဲတုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ကီု၊ သ္အာၚ်ဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဗြာတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်၊ မသုန်မမွဲခ္ဍအ်စုတ်တုဲ ထပ်ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်၊ သ္အာၚ်နူဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး သတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ သတ်ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ ဇဗၠုမသုန်တၞး သတ်မသုန်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ စုတ်တုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်ရ၊ သာ်ဝွံပြေၚ်စၞစကလော်တုဲ မိန်ကေတ်ဂၞိန်ယာတ်ကလော် ဗွဲမ္ဒးရး ဖျဴဏာသ္ၚိဇကုရ၊ ပ္ဍဲအကြာဂၠံၚ်ဘာ်တရဴဂှ် ဖျေံတိဟွံဂွံ၊ စိုပ်သ္ၚိဇကုဟေၚ် ဖျေံဂွံရ၊ ဣဝွံ နဲပါ်ကလော်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် အဃောကာလလှ်ေကလော်ဟေၚ် ပါ်ကလော်မာန်ကီု၊ ယြဴကောန်တြုံ-ကောန်ဂၠုမွဲ မိက်ဂွံပါ်ကလော် နူမဇကုမ္ဂး ကာလယူကၞာဂှ် ညးမဒှ်ဒေါၚ်ဝွံ ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီု စုတ်ပ္ဍဲထးဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ ကောန်တြုံတံဂမၠိုၚ်၊ ကောံဓရီုအိုတ်ရ၊ အဃောဂှ်ဒေါၚ်ဝွံ ထ္ၜကေတ်ထးဂှ်တုဲ ဗ္ဒိဇီုကၞေၚ်မ၊ ကေုာံ ကောန်တြုံသီုဖအိုတ်တုဲ ကလေၚ်ဗ္ဒိကၞေၚ်ကောန်ဂၠု ညးမပါ်ကေတ်ကလော်ဂှ်ရ၊ နနဲဏံကီု ကောန်လဵုဟွံရုဲသ္ပသာ်ဏံတုဲ ပါ်ကေတ်ကလော်မာန်အိုတ်ရ၊ ဒဒှ်ရ ပါ်ကေတ်ကလော်တုဲမ္ဂး နဲဇကုကဵုဇကု ဗီုဇကုဒးစိုတ်လှ်ေတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံ၊ ဟွံလှ်ေမွဲသာ် ဂ္ဇံတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံကီုရ၊ ယဝ်ကောန်ဂၠုမွဲ ပါ်တိတ်ကလော်တုဲမ္ဂး ကောန်လဵုဟွံဟီု ပါ်ကေတ်ဂွံမာန် ပၟိက်စိုတ်ဇကုရ။ ===ဗီုကလော်ပိုတ်=== ဟိုတ်နူဖဳထောံကလော်ဂှ်လေဝ် ပိုတ်အာမာန်ကီု ယြဴညးမွဲ ဂွံလဝ်ကောန်ဗြဴသၟးမ္ဂး၊ ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ကောန်တြုံနွံဗွဲမဂၠိုၚ် အတိုၚ်ဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံ ယဝ်ကောန်ဂၠုဂှ် ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်မဇကုမ္ဂး ကာလမအံက်ဇကု ကလိလောန်အာဂှ်လေဝ် ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်၊ ၜိုန်ကောန်ဂၠုဇကု ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်ကီုလေဝ်၊ ကောန်ဍောတ်တံဂှ် ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ပၠန်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နဲပါ်ကလော်ဏံ သၞောဝ်ဥပဒေ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဟၟဲတုဲ ပၟိက်စိုတ်ဇကု ဖန်ဖက်ကေတ်မာန်ဂှ် ကောန်မန်တံ မ္ဒးပသတိမွဲသာ်ပၠန်၊ ဒဒှ်ရ ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်တုဲမ္ဂး ဝိုတ်ထောံသတိဟွံဂွံ၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ၜိုန်ကလော်ဟွံထ္ၜလဘာ်ကီုလေဝ်၊ ယဝ်ပိုတ်အာကလော်မ္ဂး ကလော်ဂှ် ရပ်စကဵုဘဲပရိုက်ရောၚ်၊ ဗီုဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် အရာဇကုဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ် မွဲသၞာံမွဲဝါ ၜါသၞာံမွဲဝါ ဟွံသေၚ် ပိ-ပန်-မသုန်သၞာံမွဲဝါ ဝိုတ်အာဟွံဂွံ စိုပ်အခိၚ်မ္ဂး သ္ဒးဗ္စရောၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူဟွံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်တုဲ ကာလဗွဲပရိုက်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ကောန်မန်တံ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဂွံသတိကလော် ဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ် လ္တူကလော်ပၠန်ရ၊ (ဣဏံလေဝ် ကောန်မန်တံဝါတ်မွဲသာ်ကီု)တုဲ အာဂၞန်တးစပၠန်၊ အ္စာသဝ်-အ္စာဗေဒၚ်တံပၠန်လေဝ် ရံၚ်အကာဲတၠယဲခန္ဓဂှ်တုဲ ညံၚ်စိုတ်ဂွံပြေဂှ် ဒုဟ်ကလော်ရောၚ်၊ ဗွဲမလောဲသွာ သ္ဂးကဵုပၠန်ရ၊ ကာလဂှ် မန်တံလှ်ေကလော်ယူကၞာတုဲ ယဲဂှ် ဗၠး-ဟွံဗၠးဟီုဟွံမာန်၊ ယူကၞာတုဲဗၠးအာလေဝ်နွံ၊ ယူကၞာတုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံ၊ ဣလဵုဒှ်ဍာံရောဂှ် ဟီုဟွံမာန်ရ၊ ယဝ်ရ ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တေံမ္ဂး ပ္ဍဲမွဲဝှ်ပိဂိတုဂှ် ဟွံယူကၞာဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ယူကၞာဏံ ဒေါၚ်ကဵုဓဗိုန်ဗာတ်ကီု ဒးလိၚ်တုဲ သွက်ဂွံရာန်ကပေါတ်တံဂှ်ကီု ဩန်အိုတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် ယဝ်ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်မ္ဂး ဗွဲလ္တူတေံၜါသာ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာယူကၞာဏံ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ကၠာကၠာတေံ ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၁၁၉ သၞာံတေံ ဍုၚ်မန်တြေံ-ဍုၚ်ဗဂေါ၊ က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်နန်ပြာသာဒ်မန်တံ လီုလာ်အာတုဲ မန်တံကျအာပၞာန် ဒဴအာဌာန်မဗၠးၜးတေံရ၊ ကာလစိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲတေံတုဲ ကလေၚ်စဴလေဝ်ဟွံမာန်၊ ဗှ်သၞာမသကလောကောဒေံ သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံကီု၊ ညးမသှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံဂှ် ဗှ်သၞာညးမစိုပ်အာဌာန်ဇမ္ၚောဲ။ ===ပရေၚ်စဳရေၚ်ခါန် ခဗံက်ကလော်ဗွဲလၟေၚ်ၚ်=== ဂၞန်။ - - ယၟုကလော် - - - ခါန်သွက်ဒးပြေၚ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - တၚ်သမ္တီ။ ၁။ - - - ဗယိ - - - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၂။ - - - ကလော်ရေတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၃။ - - - ကလော်ဒကိုပ်တၠ - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၄။ - - - ကလော်မှာဂိရဳ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၅။ - - - ကလော်ဒလိၚ်တၞံဗြာတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၆။ - - - ကလော်ဗၠိုပ်ဍာ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၇။ - - - ကလော်ကလအ်တၠပိုန် - - - ဇဗၠုဒေပ် - - - - - - - - - - - - - - - ဇဗၠုထၟူမွဲထး ၈။ - - - ကလော်တွိုန်တၠဗြဴ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၉။ - - - ကလော်တွိုန်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၁၀။ - - - ကလော်ပလှ်ေလောန် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး - - - ၁၁။ - - - လော်ကိဟ် - - - - - - ဗြာတ်မမ သွက်ဂွံကွက်ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် ကၞေၚ်ပိမ - - ဒးကွက်ပ္ဍဲပါၚ် ၁၂။ - - - ကလော်ဒေါၚ်ထပိုဲဍောတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၃။ - - - ကလော်ပလေၚ်ကၞာပ် - - - ဗြာတ်ပိဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၁၄။ - - - ကလော်တၟာဲဇၞော် - - - - ခၟာဲစာၚ်-ဗြာတ်ပိဂရး သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-စုတ်ကဵုယန်ပသဲဓုပ် - - ဒးစွံလ္တူစၚ် ၁၅။ - - - ကလော်စပုၚ်ဟာန် - - - ပုၚ်သၟးသၟးမွဲပ္ၚာန် - - - ၁၆။ - - -ကလော်ဣတဍုၚ် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-သွာၚ်ကၠေၚ်-၉-ချဴ - - - ၁၇။ - - - ကလော်ဗက်သရာဲ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၈။ - - - ကလော်စၜါဆ - - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ - - - ၁၉။ - - - ကလော်သ္ၚိ - - - ဗြာတ်မမပလှ်လဝ်မွဲပ္ၚာန်-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ပလေၚ်ဇြုၚ် - - - ၂၀။ - - - ကလော်ဍုၚ်ဗၟံက် - - - ၜံက်ပိတၞုၚ်-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၁။ - - - ကလော်ထပၠၚ် - - - ဗြာတ််ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ခဝ်-၆-ခဝ် - - - ၂၂။ - - - ကလော်သၟိၚ်ၜါ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၃။ - - - ကလော်သၟိၚ်ပိ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၄။ - - - ကလော်ဂၞကျာ်ဍောတ် - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၅။ - - - ကလော်နာဲထဝ် - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ-ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၂၆။ - - - ကလော်ဂဒူ - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ - - - ၂၇။ - - - ကလော်နာဲဗၚ် - - - ကဂဒဵု(ပရာၚ်)ပ္ၚံက်ကဝေန်လဝ်မွဲ - - - - - - - - ဒးကွက်ပ္ဍဲကၞာ ၂၈။ - - - ကလော်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-ကွက်လဝ်ကဵုဒၠေၚ်-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - - ကာလလှ်ေမ္ဂး ဒးဂၠေၚ်လှ်ေ ၂၉။ - - - ကလော်ဂစေံ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၀။ - - - ကလော်ခပဵု - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၁။ - - - ကလော်ဇက်ဂၠုၚ် - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - '''နူကဵုလၟေၚ်ဂၞန်မွဲ ဒဵုစိုပ်လၟေၚ်ပိစှော်မွဲ ဗွဲလၟေၚ်ၚ် နကဵုအခိုက်ညးကဵုညးဟေၚ် မွဲခန်တုဲမွဲခန် ဒးလှ်ေတဴရ၊ လှ်ေတုဲဒးဗ္စကလော်ရ။''' တေံကီု ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဂှ်ရ ကာလယူကၞာမ္ဂး ကော်ပၠောပ်ပုၚ်သၟူကလော် ညးမစုတိအာတေံတုဲ သၟာန်ပရိုၚ် ပရေပရံၚ်ကေတ်စိုတ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်မန်တံ ယူကၞာလေဝ်သ္ဂးလဝ်မွဲသာ်။ ===နဲသိုၚ်ကၞာကလော်=== ကာလသိုၚ်ကၞာကလော်မ္ဂး ဒးကေတ်ဒယိုၚ်စိၚ်ဇမၠိၚ် စှ်ဟတ်တုဲ ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ်ရ၊ ဒယိုၚ်စိၚ်ဒးပေၚ်တြဴတၞုၚ်၊ ဒယိုၚ်ဇမၠေံဇမၠိၚ်ဒ္စာံဟတ် ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ် (ဒယိုၚ်ဇမၠေံတြဴတၞုၚ်) အဒေါဝ်ဂှ် ဒှ်သၠဲဇၞော်တုဲ သွက်ဂွံယူကၞာရ၊ ဇမၠိၚ်ဒုန်ဇအိုတ်တံဂှ် ဒးစှ်ေဗြိုဟ်ဍေံတုဲ ကၟဳပိကွိုန်ရ၊ ဂတမုက်သ္ပာ်ပလိုတ်၊ ပ္ဍဲအပ္ဍဲကၞာကလော်လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် ဒးသိုၚ်နာၚ်မွဲ သွက်ဂွံစွံကပေါတ်ကလော်ရ၊ နာၚ်ကလော်ဂှ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်၊ သၠုၚ်ဆၜိုတ်ဗၞတ် စွံကပေါတ်စိုပ်၊ (လၟိဟ်ဟတ်ဟွံဒးကေတ်) ဗီုပြေၚ်စၞတုန် ပ္ၚာန်ပုၚ်ခၠုံသၠာ်မသုန်မ၊ ပ္ၚာန်ပုၚ်စှ်မ၊ ပ္ၚာန််သွစှ်သုန်မ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ခဍေဝ်မသုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴဍာ် သီုခၞော်မွဲမွဲမ (သံက်လဝ်ခၞောက်လေဝ်ဂွံကီု) ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲဂရး ပ္ဍဲပ္ၚာန်စှ်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴမွဲမွဲဒကုတ်၊ ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တြဴတြဴမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်သွစှ်သုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲမွဲမတုဲ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်တဝ်ကၞး၊ ကွာၚ်မပၞဟ်၊ ကွာၚ်ဒကဵု၊ ပလေၚ်ခၟိုန်သတ်ဗြဴတံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ ပြေၚ်စွံလဝ်စၞတံဂှ်တုဲ ဒးပ္တိုန်စွံလဝ် ပ္ဍဲလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်ရ၊ စၞတံဂှ် သွက်ဂွံဗ္စကလော်လေဝ်သ္ဂး၊ ဃောလှ်ေကၞာဂှ် သွက်ဂွံဗိုဟ်ကၠဟ် ဗြာတ် သတ်ဗြဴ ကဵုကောန်စဴ ကောန်စေက်လေဝ်ဟီု၊ သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်ဂှ် ခဗိုန်ဇၞော်မွဲမ ဗာတ်မွဲ၊ ဗာတ်သွတ်ပိမ၊ ခၞောဲ၊ ဆာၚ်၊ ခဍာပ်တံဂှ်လေဝ် ဒးကေတ်၊ တၞံဗြာတ်ၜါတၞံလေဝ် ဒးဒက်ပ္တဴလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်လ္ပာ်ပလိုတ် ပ္ဍဲပါၚ်ကၞာၜါတၞုၚ်ရ။ ကာလဒုၚ်ဖျေံကလော်နူသ္ၚိဇကုမ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးတုဲ ညးမဒှ်တမ်ကလော်ဂှ် ဒးကေတ်ဖျေံပ္ဍဲကၞာရ၊ "ဆေၚ်ဆက်ကဵုရဲပိုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်ကၞာပိုဲသီုဖအိုတ်ညိ"ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးတုဲ ဒုၚ်ဖျေံကလော်ဂှ်ရ၊ ယဝ်နွံပ္ဍဲသ္ၚိတမ်ကလော်တေံမ္ဂး မၞိဟ်ဆေၚ်ဆက်ဂှ်ဟေၚ် ဒးအာဒုၚ်နၚ်တုဲ ဟီုဂးနဲဂှ်ရ မၞိဟ်ဒုၚ်နၚ်ကလော်တံဂှ်ဟေၚ် ဒးကလေၚ်စွံဒၞာဲရ၊ ဂွံလုပ်လှ်ေဂွံဂှ် ဗွဲကိုပ််ကၠာ ဒးဂေတ်ကၞာလ္ပာ်ပုၚ်ပိလတုန်ရ။ အပေါတ်ယာတ်ကလော် စုတ်ပ္ဍဲထးရပ်ထ္ၜဏာတုဲ မၞိိဟ်ဗြဴ ကျိုၚ်ကယျိုၚ်ကလော် ကၠေဟ်ယာတ်ဍောတ်ဂှ်မွဲ က္ဍိုပ်မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ရပ်ဍေၚ်ဗဴ(လ္ၚဵုထပှ်-လ္ၚဵုမသုန်)ဂှ်မွဲက္ဍိိုပ်၊ လ္ၚဵုမွဲ မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ် ကလာဲလဝ်သော်ဂှ်မွဲ၊ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ဗြဴပိ၊ မၞိဟ်တြုံၜါကယျိုၚ်တုပ် မၞိဟ်မွဲမွဲ ရပ်လဝ်မြကဵုအလာံ ယာတ်ဗ္ကေတ်မွဲမွဲ ပံၚ်ဒှ်မၞိိဟ်မသုန်၊ ဆေၚ်ဝိုၚ်၊ ခဗိုန်၊ ဗာတ်တံဂှ် တက်ဗရုဗက်လက်ကရဴတုဲ မၞိဟ်ရပ်အလာံဂှ်အာဂတ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ဗြဴဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်၊ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ရပ်ထ္ၜယာတ်ကလော် လစှ်ေဂှ်မၞိဟ်ရပ်ဍေၚ်ဗဴ၊ ဂေတ်ကၞာ နကဵုကွိၚ်ကွိုက်အခိုက်တြေံဂှ်တုဲ၊ လုပ််လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်၊ ဒၞာဲပါၚ်ကၞာကလော်ဂှ်ရ၊ အလာံၜါတၞုၚ်ဂှ်လေဝ် စတ်စုတ်ဗ္ဒာဲတၞံဗြာတ်ၜါတၞံဂှ်ရ၊ လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞံကြေၚ်တဵုလဝ်မွဲတၞံ တမ်တၞံကြေၚ်ဂှ် စွံလဝ်ဇရမွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ရ၊ ကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စွံလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်တုဲ ကာလလှ်ေမ္ဂး နကဵုကယျိုၚ်ဗွိုက်ကလော် ဒးဗိုက်လ္တက်ရ။ ကွာမန််လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ လှ်ေဗယိ(ဗဴ)တုဲ ကြဴဂှ်ကောန်ဗြဴဟေၚ် ဒးလှ်ေကၠာအိုတ်ရ၊ ကောန်ဗြဴဟၟဲမ္ဂး ဒးဂၠာဲကေတ်အဆက်အဆေန်် လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမလှ်ေကၞာဂှ်၊ အခိုက်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ လှ်ေပ္ဍဲသ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ၊ ဆဂးဂှ်ဒးဖ္ဍာန်ထောံယာတ်၊ သ္ပညံၚ်ရဴကၞာကလော်တုဲဟေၚ် လှ်ေဂွံဂှ် ဒှ်ဂလာန်ဒေါၚ်တံရ၊ ကယျိုၚ််လှ်ေကလော်ကဵု ယာတ်ကလော်မရှ်ေသှ်ေဂှ် ၜိုန်ရတုပ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလစကာရပ်စပ် စွံဒၞာဲဝါဲဂှ် ညးတၟဟ်အဲတၞဟ်ရ၊ ဃောလှ်ေဂှ် ကလော်တြုံစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်တြုံ ကလော်ဗြဴစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်ဗြဴရ။ ဂၠိက်ဂၞိန်ဇမၠိၚ်တံဂှ် ဒးတုတ််စွံလဝ်ဒတုဲရ။ လှ်ေကၞာ ကာလစိုပ်အခဏ်ဝေၚ်ဇြၚ်မ္ဂး ဒးဝေၚ်ဇြၚ် မၞိဟ်ၜါဇြၚ်ၜါရ၊ စိုပ်အခဏ်ဝေၚ်လေံဒုန်မ္ဂး မၞိဟ်မသုန် လေံမသုန်တၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ ကေတ်တုဲ တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးထကောဟ်သံက်လဝ် ထဏဒုန်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ဗၞတ်ထဏဒုန််ဂှ် ဇမၠိၚ်ၜါလ္ပုဟ် မုဟ်ထဏဒုန်ၜါလ္ပာ် တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးဂတလုပ်သီုၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်သွက်ဂွံရပ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုလေံဒုန်မသုန်တၞုၚ််ဂှ်၊ ယဝ်ရဝေၚ်လေံဒုန် ညံၚ်ရဴဒုန်ခ္ဍာပ်မ္ဂး ဒးကေတ်မွဲတၞုၚ်ရ၊ ဟွံသေၚ်ၜါတၞုၚ် လေံဒုန််ဂှ် စွံတၚ်ၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ် ဒၞာဲရပ်ဒးၜံက်ပထောၚ်လဝ်ရ၊ တၞုၚ်ဍေံဒးဗ္ကေတ်လဝ်ညိရ၊ မၞိဟ်လှ်ေမွဲမွဲဂှ် ဒးရပ်လဝ်ကၞာၚ်ကြေၚ်ၜါစန်ရ၊ ရပ်ကၞာၚ်ကြၚ်မ္ဂး မြ လေံဒုန်တံဂှ် ဟွံဒးကေတ်ရ၊ မၞိဟ်ဝေၚ်လေံတံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်မသုန်၊ ဝေၚ်မြဇြၚ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်ၜါရ၊ အခိၚ်လှ်ေဂှ် နူဂယးကၠာဟွံစပုၚ်ရ၊ တုဲပြဟ်တုဲ ကဇုဲဂှ် ပၟိက်ဒေါၚ်ကီု ပၟိက်မၞိဟ်ယဲ ဆေၚ်ဆက်ကဵုကလော်တံဂှ်ရ။ လဆောဝ်လှ်ေအာဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ခဗံက်ပြေၚ်လဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ဒးလှ်ေတုဲ ပ္ဍဲအရာလှ်ေကၞာဝွံ ကလော်ကောန်မန်တံ ဂၠိုၚ်ကဵုဂကူ လှ်ေဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်၊ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံဂှ် တန်တဴပ္ဍဲညးမရှ်ေသှ်ေကလော်တံရ၊ အစဳအရေၚ် ဗီုပြၚ်ဗ္စစၞကဵုလှ်ေဝွံ ညးတံကော်ခဴစ ကလော်စိၚ်ရ၊ ကၠာဟွံသီကမၠောန်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴၜါရပ်လဝ်ယာတ်ဍောတ် မွဲမွဲတုဲ မၞိဟ်တြုံမွဲ သ္ပညံၚ်ရဴစိၚ်ရ၊ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴၜါဂှ် ရပ်စိၚ်ဂှ်ဂွံမ္ဂး လှ်ေသီပေါဲရ၊ ဗီုညးတံသီပေါဲဂှ် "ယွံညးမဆေၚ်ဆက်ကဵုပိုဲ ဟိုဲကလော်မိမဇုဇတံညးဂမၠိုၚ် အတိုၚ်ပိုဲတံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်ဂှ် လၟုဟ်ကိစ္စသိုပ်ဒတုဲရ မၞးတံလေဝ်က္ညအာစိုပ် ဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုမာန်ရ"ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ကပေါတ်မၞိဟ်ကေတ်နၚ်လဝ်ဂှ် ဒးကလေၚ်စွံ ပ္ဍဲဒၞာဲတြေံတေံရောၚ်၊ အစဳအရေၚ်အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲတေံဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒေါၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ကလော်ဏံဟီုမ္ဂး ပပ္တံကဵုယဲဲဘဲဟိုတ်မွဲမွဲတုဲ ကောန်မန်တံ ဥပါဒါန်စဲစပ်လောဲညိဟွံသေၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ကောန်မန်တံ နွံဒၟံၚ်ဌာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ၊ ယုတ်ဒေက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအရာလောကဳဏံရ၊ ဟိုတ်နူတီဒၟံၚ်ပရေၚ် လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ စပ်ကဵုကလော်ဏံမ္ဂးပတှ်ေဗွဲမလောန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ပတှ်ေကလော်ကီုလေဝ် ထေၚ်ခယျဂး ကလော်ရပ်စလှ်ေကလော် ယူကယာဗ္စကလော်ပၠန်ရ၊ ၜိုန်ဗ္စကိီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ စိုတ်ထေဲကဵုကလော် ထပိုတ်ထောံကလော်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဖဳထောံပ္ဍဲက္ၜဳကြုၚ်ဂှ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ဍဲဖဳကလော်ဏံပၠန်လေဝ် ဥပါဒါန်ဂှ် လ္ပကဵုစပ် စွံစိုတ်ခိုၚ်ၚ်ပိုတ်တ်တုဲ ယဝ်ဖဳမ္ဂး ကလော်ဏံပိုတ်အာရောၚ်။ ကောန်မန်တံ သွက်ဂွံတီပရောယူကၞာဂှ် ဗွဲသာမညဟေၚ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ဒဒှ်ရယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲမွဲဂကူကီုတုဲ ဒၞာဲဏံမ္ဒးချူစုတ်ကဵုဗွဲသာမညရ၊ ယဝ်ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ပရောကလော်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်မ္ဂး မူအဓိပ္ပါယ်လေဝ်ဟၟဲ၊ ဒှ်ညံၚ်ရဴပရေစိုတ် ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဗွဲမလောန်တုဲ ပရေစိုတ်မွဲဂကူဂှ် ဒှ်ညံၚ်ကမၠက်မတ်တြဴအာဂၠာံစိၚ်ကီုရ၊ သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူဏံ ကောန််မန်တံဂမၠိုၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုလေဝ် ကတ်လ္ၚတ်ကီု၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ပရေၚ်လောကဳလေဝ် ညံၚ််ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန််ဂှ် ဒးဂစာန်ကီု၊ ယဝ်ရလောကဳ-လောကုတ္တဵု သီုၜါလ္ပာ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပရောကလော်ဏံ ခိိုဟ်-ဟွံခိုဟ် အဓိပ္ပါယ်နွံဟာ-ဟၟဲဂှ် နကဵုပညာဇကုပါ်ပါဲတုဲ သ္ဂုတ်သွာတ်ကေတ်အိုတ်ညိရ။ ==ပွမဂိယဲ== ဂိယဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်လိခ်ၜါမဓဝ်ရ၊ ၜိုန်လိခ်ၜါမဓဝ်ကီုလေဝ် သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ဒးဒုၚ်ဘဲပရိုက်ဂိယဲဏံဂှ် လ္ၚဵုညိည လ္ၚဵုဂှ်ဂၠိုၚ်က္ဍၚ်ကွေံရ၊ ဟိုတ်နူဂိယဲဂှ်ရ တၠခန္ဓတံ မ္ဒးဝဳယဲဝေဒနာတုဲ ဩန်အိုတ်ဂၠိုၚ် လေၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံ နွံကၠုၚ်ဒဒှ်ရ၊ "'''ယဲမ္ဂးအိုတ် ချိုတ်မ္ဂးလေၚ််'''" ညံၚ်ဟွံလေၚ်ဂှ် သတ္တံဒးမၚ်မွဲလမျီု နကဵုဉာဏ်ပညာပၠန်ရ၊ "'''လမျီုဂှ်ဉာဏ်မၚ် ဒြပ်ဂှ်ကံမၚ်'''" သာ်ဝွံ သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ။ သတ္တံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံမ္ဂး ဍောတ်ဇၞော်ဟွံရုဲ၊ ဗွဲဨကန္တ မ္ဒးဒဗကဵုယဲဝေဒနာဒ္စိတ်စှော်တြဴ ဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ညးလဵုဟွံရုဲ ဒဴပါဲဟွံဗၠး ယဲဝေဒနာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴသတြုပိုဲ မွဲဂကူကီု၊ ယဲဝေဒနာတံဂှ် ဍေံသ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်လၟိုန် ယဝ်ဂွံအခေါၚ်မ္ဂး သတ္တံကာလဝိုတ်အာသတိ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲ လွဳပရာဇကုမ္ဂး၊ ဝေဒနာမတွံဂး သၞသတြုဂှ် ဂွံအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ပ္ဍဲခန္ဓမၞိဟ်တံရ၊ သွက်ဂွံတဝ်စၞေဟ်ကဵုယဲဝေဒနာတံဂှ် ပညာမွဲဟေၚ်ဒှ်လွဟ်ဇၞော်ရ၊ ပညာမ္ဂးဂှ် ကၠာဟွံဒှ်ယဲ သွက်ဂွံဗ္စာရဏာဒၟံၚ် လ္တူခန္ဓလၟိုန်ဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ဝေဒနာလုပ်ကၠုၚ်မ္ဂး၊ ဝေဒနာဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးအာနူခန္ဓဂှ် မ္ဒး လွဳပရာနကဵုပညာဂဥုဲဂှ်မွဲသာ်ရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒဒိုက်ဇၞော်ပန်ပြကာမတွံဂး ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ၊ ပွမဗျု၊ ပွမဂိယဲ၊ ပွမချိုတ်ဝွံ၊ သတ္တံဗွဲစၟတ်မ္ဒးဒဗရောၚ်၊ ပါဲဟွံဗၠးသက်က်ရ၊ ပိုဲသတ္တံမ္ဒးဆေဝ်ဒဝ်စဵုဒၞာလဝ် ဒဒိုက််ပန်ပြကာဂှ် နကဵုလွဟ်ဓဝ်ဗ္စာရဏာ ကဵုလွဟ်ပညာဂဥုဲရ၊ ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ၜိုန်ပြာကတ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိကီုလေဝ် ဆၜိုတ်ဍုၚ်ဇၞော်ဟေၚ် ပြာကတ်တဴရောၚ်၊ ဌာန်ဒေသသ္ၚောဲနူဍုၚ်ဇၞော်တံဂှ် ဍုၚ်လဵုဟွံရုဲ ဟိိုတ်နူပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ဟွံစိုပ်ဏီဒှ်တုဲ ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ်စဵုဒၞာလဝ် ယဲဝေဒနာတံဂှ် နွံတဴအိုတ်ရ။ ပညာဂဥုဲပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲလေဝ် ဗက်ကဵုခေတ်တုဲ မ္ဒးပြံၚ်သၠာဲထုဲနှဴ အာကဵုပညာဂဥုဲသ္အာၚ်လေဝ်် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုပညာ ဂဥုဲလောကဳသၟးဂၠိုၚ်တုဲ နဲကဲပညာလွဳပရာယဲဝေဒနာမန်ဂှ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲရဟွံသေၚ်ဟာ၊ နဲကဲပညာဂဥုဲမန်တြေံဂှ် ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဟွံမၚ်မွဲသစ္စ ဟွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဂှ်ရ-ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲမန်တံလေဝ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်နကဵုမတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ လၟုဟ်ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံညာတ်သၠပတ်ပြကိုဟ် ရောဂန်ဒါန်ကဵုဒပ်ဗျဂုဏ်မ္ဂး ဟွံလောဲသက်က်ရ၊ ပ္ဍဲဘာလကျာ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်နွံမံၚ်ကီုလေဝ် သၠပတ်တံဂှ် ပိုတ်စာ်လီုလာ်မံၚ်သၟးဂၠိုၚ်၊ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဘာလ္ၚဵုဂှ်ဟေၚ် ဗွဲတၟေၚ်ဂွံဆဵုမာန်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ပညာဂဥုဲမန်တြေံကၠာတေံ ညံၚ်ဟဂွံဗၠိုက်တၞီအာဂှ် စဵုဒၞာတုဲ ညံၚ်ဂွံမံက်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ်ကောန်မန်တံ သီုဖအိုတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲမန်တြေံ နွံညိညဂှ်လေဝ် ဟံၚ်ပြိုက်ဒၟံၚ် လမျီုကောန်မန်တံ ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီဂှ် ကယျာၚ်စးထောံဟွံမာန်ဏီရ။ ဇၟာပ်သ္ၚိဌာန် တၟံညးတၟံအဲ က္တဵုဒှ်ယဲညိညသ္ဇိုၚ်သာမ္ဂး သွက်ဂွံလွဳစညိညမာန် စွံလဝ်ဂိုၚ်လဝ် စၟတ်သမ္တီလဝ်နွံရ၊ ဒဒှ်ရ ဂဥုဲဗ္ၜတ်ဂၞဴ၊ ဂဥုဲပဠက်၊ ဂဥုဲကျာ၊ ဂဥုဲခဍက်၊ ဂဥုဲဂၠံက်ကံ၊ ဂဥုဲၚာန်၊ ဂဥုဲမပစံက်တံဂှ် နူလက်ထက်နော်နာဲတံ ဂိုၚ်ပကောံစွံလဝ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ အခိၚ်လဵုဟွံရုဲ သွက်ဂွံ-ဂွံမာန်ဂှ် ပပ္တံနူတၞံဆု၊ ရိုဟ်ဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆု-သတ်ဒုန်တံ၊ ပကောံစွံလဝ်မ္ဂး ကာလပၟိက်နွံကၠုၚ် ဗွဲမပြဟ်-ဗွဲမလောဲသွာဟေၚ် သ္ဂောံမာန်ရ၊ သတ်ဆုရိုဟ်ဆုမ္ဂးဂှ် မပ္တံကဵုရိုဟ်လတာ်ဂၠဴ၊ ဆုအိက်၊ လဂဝ်၊ ဗၞဲ၊ မြေက်ခမိဟ်၊ ကဝိၚ်၊ မကၞိ၊ ဝါၚ်ကၠ၊ ခၞော်မၚ်ဂုတ်၊ တၞံပတ်စေဝ်၊ ဇုတ်ကၠ၊ ကၠၚ်ကၟတ်အိုဿီုမဒှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကၠံဇကုဟေၚ် တဵုလဝ်နွံမံၚ်ရ။ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ပပ္တံကဵုဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်ရောၚ် အ္စာသဝ်မန်တံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်နူကံ ဆီ ကျာ ဥတု အာဟာရတုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကံဝိပက်နူဘဝအတိက်တေံ ဇက်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဘဝပစ္စုပ္ပန်ဏံ က္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး ယဲဝွံဂှ် ဒှ်ယဲကံတုဲ ဝဳဗၠးလေဝ်နွံ၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်လေဝ် ဟိုတ်နူယဲကံဝိပက်တုဲ လွဳဟံၚ်ပြာ်ဟွံမာန်၊ ပပ္တံကဵုကံဝိပက်ဂှ်တုဲ စိုတ်-ဥတု-စၞအာဟာရတံဂှ် စွံအဓိက ဥပါဒါန်စဲစပ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ယဝ်လွဳပရာ နကဵုဉာဏ်ပညာအ္စာသဝ် မဍိုဟ်ကေက် ပ္ဍဲအရာဂဥုဲဗွဲမဗ္စာရဏာမ္ဂး ဂဥုဲဂှ် ဒှ်လွဟ်သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ် တၠခန္ဓဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူကမ္မမတွံဂး ကမၠောန်၊ အတ္တမတွံဂး စၞအာဟာရ၊ ကာလမတွံဂး ဥတုတံတုဲ ယဲဝေဒနာက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ပ္ဍဲခန္ဓကာယ နာံရုပ်ပိုဲမၞိဟ်ဝွံ ဘူတရုပ်ပန်မတွံဂး '''ဓါတ်တိ ဓါတ်ဍာ် ဓါတ်ပၟတ် ဓါတ်ကျာ''' မွဲဟာန်ကေုာံ ဓါတ်အာကာသမသုန်ဏံဂှ် ဒှ်အဓိကရ၊ ဓါတ်မွဲမွဲ ယဝ်ပၠန်ဂတးလီုလာ်အာမ္ဂး က္တဵုဒှ်ယဲဝေဒနာမာန်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗဂှ် ညးကော်အ္စာဗိန္ဒောရ၊ ပၞောဝ်ကဵုစှ်ၜါရာသဳဂှ် ဂိတုပသာ်-ဂိတုဘတ်-ဂိတုပုဟ် ပိဂိတုဝွံ ဟိုတ်ဥတုပၠန်ဂတးတုဲ ပိုဲသတ္တံက္တဵုဒှ်ယဲလေပ်ရ၊ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုတံဏံလေဝ် ယဲတိုန်မ္ဂး ဟိုတ်နူဥတုဟွံညဳသာသၟဟ်န်တုဲ လွဳဝါတ်ညိရ၊ အ္စာဗိန္ဒောတံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်မက္တဵုဒှ်နူကမၠောန်၊ စပ်ကဵုစၞအာဟာရဥတုမတွံဂး အၚ်္ဂနွံပိတၚ်ရ၊ ပၞောဝ်ပိတၚ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပဟိုတ်ကဵုစၞအာဟာရတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲပရအ်တံပၠန် ဗွဲတၟေၚ်ညးတံပတှ်ေဒၟံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ယဲပယောဂ၊ ယဲပရအ်ဝွံဂှ် နကဵုဗွဲ ဟိုတ်သၟဝ်တေံဟေၚ် က္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ၁။ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်လောန်။ ၂။ ဟိုတ်နူဂကူမသ။ ၃။ ဟိုတ်နူမဒွိၚ်ဂၠိုၚ်။ ၄။ ဟိုတ်နူဆီကျာ။ ၅။ ဟိုတ်နူဘဲပရိုက်။ ၆။ ဟိုတ်နူဟွံမာန်စိုတ်ဇကု။ ၇။ ဟိုတ်နူဂဥုဲမွဲမွဲသာ်တုဲ က္တဵုဒှ်ရောၚ်။ ကောန်မန်တံက္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး နကဵုဂဥုဲနွံပ္ဍဲသ္ၚိဇကု ဂၠာဲပ္ကောံတုဲ နကဵုဇကုဟေၚ် ဗွဲကိုပ်ကၠာလွဳကေတ်ရ၊ ဥပမာယဲဇကုက္တဴ ညံၚ်ဇွဟ်ဒးဆာံ၊ ခ္ဍက်၊ ဂၞဴဗိုန်စညိညမ္ဂး ဗၠးအာမာန်ရ၊ နကဵုနဲကဲဇကု ဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ က္ဍၚ်တိုန်လေဝ်နွံ ဥပမာ ယဲပ္ဍဲခန္ဓဇကုက္တဵုဒှ် ၊ ယဲကသအ်၊ ယဲဟယျာ၊ ယဲကြုတ်၊ ယဲဆီ၊ ယဲပ္ဍဲၜဝ်ဇုတ်တံမ္ဂး လွဳဟွံလောဲဗၠးဝါတ်တုဲ ကောန်မန်နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်တေံဂှ် ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ နကဵုဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုဝဳဟွံဗၠးမ္ဂး ဒးအာကော်အ္စာသဝ်တံ မဟာသဝ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ ဂၞန်တးစလေဝ်နွံရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါတ်စဲစပ် လောဲသွာဗွဲမလောန်တုဲ ညိညသ္ဇိုၚ်သာ မံၚ်ဟွံမိပ်မ္ဂး ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဒဒှ်ရ ထံက်ဇြဲ၊ လးဒဒန်၊ ဗလးက၊ ဗှ်မ္ၚဵု၊ ဗှ်ကမ္မဝါတ်၊ ဗ္စဂြိုဟ်၊ ဗ္စဂြိုပ်နာနာသာ်ဂှ်လေဝ်၊ ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လှ်ေကလော်ယူကၞာလေဝ်နွံကီုရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်ဗွဲမလောန်တုဲ ညးမၞုံကြပ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဌာန်ဇၞော်တံဂှ်၊ အာလွဳယဲပ္ဍဲဌာန်ရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ။ ။ ဟိုတ်နူယဲနွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူတုဲ အ္စာသဝ်မန်တံလေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူပၠန်၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒော၊ အ္စာသဝ်ဗ္စဓါတ်၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာကဝတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲစိုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲမာတံဂှ် ကောန်မန်တံ ကဵုပ္တုဲပၟိက်လွဳယဲဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာဗိန္ဒော=== အ္စာဗိန္ဒောဂှ် လုပ်အဝေါၚ်ပ္ဍဲဂကောံမဟာသဝ်မွဲတုဲ ညးတံလေဝ် ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗညးတံရ၊ ဇကုညးတံပ္ကောံကေတ် ရိုဟ်ဆုရိုဟ်ဒုန်၊ ခၞော်ဆု၊ တၞံဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆုပ္ကဴသဴတံတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ဂဥုဲရ၊ မ္ၚးနူဂှ်ဂဥုဲဇဗ ဂွံနူသတ်တိရိစ္ဆာန်တံလေဝ်နွံ၊ ဥပမာ ကၠၚ်ကၟတ်နာနာသာ်> ဇုတ်နာနာသာ်၊ သၞေံတဲ-သၞေံဇိုၚ်နာနာသာ်၊ ခစှ်ေနာနာသာ်၊ ကၠေၚ်နာနာသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်မန်ခေတ်ကၠာတေံ ဂဥုဲပိုဟ်ဖ္ဍိုတ်တုဲ ဟွံရပ်စပ်၊ ကာလဖျုၚ်ဂဥုဲဟေၚ်၊ ညးတံချူကေတ် နကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ခေတ်ကာလလၟုဟ် ကၠောန်လဝ်ဂဥုဲခၞိက်(ဍိုတ်တ်)လေဝ်နွံ၊ ပလုယ်လဝ်မမလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဍာ်လေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဆုၚ်သၟူလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးတံပကောံလဝ်နာနာသာ်တုဲ ကၠောန်ဗက်နကဵုဂြန်ဂဥုဲမန်ပၠန်ရ၊ အ္စာသဝ်လ္ၚဵုဂှ် ရပ်လဝ်ဂဥုဲမွဲဂကူတုဲ ပြံၚ်သၠာဲဂဥုဲ နကဵုဍာ်ပလာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒောမရပ်လဝ် ရိုဟ်သၟိၚ်ကၠေၚ်မွဲဂကူမ္ဂး ယဲဂၞဴအာ-ဂအအ်က္တဵုဒှ်တုဲ ယဝ်ထၚ်ဍာ်မ္ဂး ချူဖျုၚ်ကဵုဍာ်သ္ၚုခၞာရ၊ တူပၟတ် တူဍာ်ဂမ္တဴမ္ဂး ချူကဵုဍာ်တှ်မၞိဟ်တုဲ လံက်ဇွိတ်ကဵုသၞေၚ်စာၚ်ရ၊ စံၚ်ပရံၚ်-စံၚ်ကၞာမ္ဂး ချူကဵုဍာ်သဂြာတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပြံၚ်ဍာ်ပလာဲတုဲ ရပ်စပ်စကာဂွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ နဲဏံကီု ရပ်လဝ်ဂဥုဲၚာန်မွဲဂကူဂှ်ဟေၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဝဳယဲဂွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အ္စာသဝ်မန်ပိုဲ ဟွံကေတ်ၚုဟ်ဂဥုဲဇဗဂၠိုၚ်ရ၊ ခယျာဇိုၚ်လေဝ် သ္ဒးကဵုအောန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဗစဓါတ်=== အ္စာသဝ်သာ်ဏံဝွံ ညးတံဟွံရပ်စပ်ဂဥုဲရ၊ ဂၞန်တးရံၚ်ကဵုယဲတၠခန္ဓတုဲ ဓာတ်စပ်ကဵုအပ်ဒပ်ကဵုမၞိဟ်ယဲဂှ် ညးတံစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ စၞအာဟာရတံဂှ်ရ ဒှ်ဂဥုဲညးတံရောၚ် စစၞအပ်ကဵုဇကုတုဲ ယဲဗၠးလေဝ်နွံမာန်၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံမာန်ရ၊ ကိစ္စဗ္စဓာတ်ဏံဂှ်လေဝ် ယဲမပ္တံကဵုကြုတ်၊ ယဲကသအ်၊ ယဲသယျာတံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ညိဟွံသေၚ်၊ ယဝ်စဗၠေတ်အာမ္ဂး ယဲက္ဍၚ်ကၠုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်ဗ္စဒးအပ်မ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ဗၠးအာမာန်လေဝ်နွံရ။ ===အ္စာကဝတ်=== အ္စသဝ်ကဝတ်မ္ဂးဂှ် နကဵုဇိုၚ်နကဵုတဲ ပတ်ပေါန်လိုန်ပိန်တုဲ ညးတံလွဳယဲရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဇကုဂိသကေဝ်၊ ကတေၚ်ဂြဲ၊ ဂၞိၚ်ဂိ၊ တမ်လ္တက်ဇြိုၚ်မ္ဂး ညးတံကော်အ္စာကဝတ်တုဲ ကဵုပတ်ပၠန်ရ၊ ယဲသာ်ဏံဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠောန်ကလောန်ဇြိုၚ်ဇြိုၚ် ယိုက်ဂၠေၚ်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ သာ်ဝွံ ယဲဘဲက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ကဝတ်တံလေဝ် ကာလပတ်တၠယဲဂှ် ဂဥုဲကၠေၚ်မွဲမွဲလံက်တုဲ ပတ်ဂှ် ဂွံညာတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ "'''ဂဥုဲစှ်-ကဝတ်မွဲ'''" ဂလာန်ညးဟီုလဝ်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်ကဝ်=== ကောန်မန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ ဇိုၚ်ကဝ် ဒဳကဝ် တဲကဝ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ၚပ်ဗၠေတ် တဲဗၠတ်တံဂှ်လေဝ်ဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ကဝ်အာ ဗၠတ်အာမွဲမွဲသာ်မ္ဂး အခါလၟုဟ်ကောန်မန်တံ အာဝဳကဵုအ္စာဝဳဇုတ်တံသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူအ္စာဝဳဇုတ်ကဝ် ဂကူမန်အောန်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဂှ် သ္ၚောံပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်ပိုဲ မွဲသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳဇုတ်ကဝ်တံဂှ် နဲအ္စာကဝတ်လေဝ်လေပ်သၟးဂၠိုၚ်၊ နဲကဲကောပ်ဇုတ် ပတ် ဝတ် တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဆက်ဇုတ်တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဝဳစပ်ကဵုဇုတ်အိုဿီုတံဂှ် မ္ဒးလေပ်လဝ်ရ၊ ယဝ်တဲကဝ်အာမ္ဂး ဇုတ်ကဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် တံၚ်ပတပ်ညံၚ်ဂွံတပ်တုဲ ဗာန်ဓဝါန်ဂမ္တဴ ပွိုၚ်ဘာ်နာဍဳ ဟွံသေၚ် မွဲနာဍဳတုဲ ကြာပ်လဝ်ကဵုဒုန်ဂမုဟ်ရ၊ အခိၚ်ဏံ ၜိုန်ရုၚ်ဝဳယဲဇုတ် ညးအလဵုအသဳတံ ပြာကတ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံဇပ်ဍပ် ၜိုတ်အ္စာမန်တံရ၊ စသာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဝဳယဲဇုတ်ဏံဂှ် ညံၚ်ဂွံစိုတ်သ္ကီုပြာကတ်တိုန် ပ္ဍဲကောန်မန်တံမွဲဝါပၠန်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဂိုတ်ဂစာန်ဗ္တောန် ပညာဏံအိုတ်ညိဂှ် ဆဝ်ပ္ၚုဟ်ဏာပၠန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ=== ဟိုတ်နူဒးဝပ်၊ ဒးၜန်မြလွဟ်မွဲမွဲသာ်၊ ဒးဒစုက်ဒၠမ္ဂး ဒှ်ယဲသရ-ရ၊ ဒှ်ဖ္ဍတ်၊ ဗြိုအ်လေဝ် ဒှ်သရကီုရ၊ ယဲသာ်ဏံက္တဵုဒှ်မ္ဂး ကော်အ္စာဝဳယဲသရ-ရ၊ အ္စာတံပၠန်လေဝ် ၜိုတ်ပညာညးတံကဵုညးတံ ထေက်ကဵုပါ်ကရေက်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုစုတ်ဂဥုဲလေဝ်နွံ၊ အ္စာလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ စိုန်သကီုပ္ဍဲယဲဝဳသရဏံ ဗွဲမလောန်ရ၊ ဂဥုဲပၠန်လေဝ် နဲညးတံကဵုညးတံ ဂၠာဲပ္ကောံပကေဝ်ရ။ ။ သဘဴသရမ္ဂးဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠိပပ်ဂၠိုၚ်တုဲဟေၚ် ဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူဓါတ်ဍာ်ဍာတ်တ် ပ္ဍဲဆီဂၠိုၚ်တုဲလေဝ် ဒှ်သရဂၠိုၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်နွံ၊ ပ္ဍဲဆီတုဲလေဝ် သရဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ဒၟာနူဆီဍာတ်၊ ဒၟာနူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်တုဲ ယဝ်ဒှ်သရမ္ဂး ၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် သရဂှ် ဗၠးဝါတ်ကွေံရ၊ လံဗၠးရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်=== ယဝ်ဟီုပရောဝဳယဲကၠဵုပရအ်ပၠန် သဘဴကၠဵုပရအ်ဂှ် ယဝ်တီလဝ်မ္ဂး ယဝ်ရဒးဒဗကၠဵုမွဲမွဲ ကၠဵုဂှ်ကြအ်ဒၟံၚ်ဟာ-ကၠဵုခိုဟ်ဟ်ဟာဂှ် ပါ်ပါဲဒးတုဲ ဝေၚ်ပါဲနူကၠဵုပရအ်မာန်ရ၊ ဟိုတ်နူကဵုစၟသောဲသောဲမွဲဂကူ(ရံၚ်ကဵုမတ်ဟွံညာတ် ဒးရံၚ်ကဵုပၠံၚ်ဒ္ၚောဝ်ဇြဟတ်(ပါဝါ)ဇၞော်ဇၞော် ရပ်စပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳလၟုဟ်)တုဲ က္တဵုဒှ်ယဲရ၊ သဘာဝလကျန်ယဲကၠဵုပရအ်ဂှ် သွက်ဂွံတီညိညတုဲ ချူထ္ၜးကဵုညိညရ၊ ကၠာတဲစၟရံၚ်ကဵုနမတ် ဟွံညာတ်တံဂှ် နဲလဵုသာ်လဵုဒှ်ဒှ် လုပ်စိုပ်ပ္ဍဲဇကု နူဇကုဂှ်ဇွောဝ်ဗက်လုပ်အာပ္ဍဲ ဇက်လုပ်အာလတေၚ်ဆီတုဲ အာစိုပ်ကၠေၚ်က္ဍဟ်ရ၊ အလုံခန္ဓဇကုမၞိဟ်မွဲဂှ် ကၠေၚ်ဍဟ်မွဲဟေၚ် ဒှ်မှာလီစကာဒၟံၚ်အၚ်္ဂပိုဲရ၊ စၟတံဂှ် ပလီုကၠေံကၠေၚ်က္ဍဟ်တုဲ လတေၚ်အာရီုတံလေဝ် လီုဗက်အာရ။ ။ ။ ဗွဲကိုပ်ကၠာ လတေၚ်ကအ်ၜါဂှ်ချိုတ်အာတုဲ၊ ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံ သုၚ်ဍာ်ဟွံဂွံ၊ လ္တေၚ်အာရီုမတ်လေဝ်လီုအာတုဲ ကောန်မတ်ဂှ် ဇၞော်တိုန်တိက်ဟွံဂွံသာ်ဂှ်ရ၊ ၜိုန်ထၚ်ဍာ်ဗျဵုပုၚ်ကီုလေဝ် စပုၚ်ၚိတ်ပုၚ်ဟွံဂွံ ဗျဵုထၚ်ဗွဲမလောန်ကီုလေဝ် ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံတုဲ၊ ချဟ်ဒၟံၚ်လၟိုန်ရ၊ ဟိုတ်နူတိက်ဟွံဂွံတုဲ မၞိဟ်ကြာန်ဓမာန်ကၠုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဍာ်ပါၚ်ဂှ် စၟယဲနွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ဍာ်ပါၚ်ဂှ် ဒးမၞိဟ်ခိုဟ်ဟ်တုဲ စၟတံဂှ်ကၠောံလုပ်အာ ပ္ဍဲခန္ဓဇကုညးဂှ် မွဲဝါပၠန်မ္ဂး ယဲဂှ် ကၠောံအာဗွဲမလောဲသွာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ယဲကၠဵုပရအ်က္တဵုဒှ်တုဲဟေၚ် ဝဳမ္ဂးလဇုဲအာတုဲ ဟွံဗၠး ညးဂှ် ဒးအိုတ်လမျီုဗွဲစၟတ်ဍာံပြရ၊ အ္စာမန်ပိုဲလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲအရာဝဳယဲကၠဵုပရအ်ဏံဂှ် စိုန်သ္ကီုဗွဲမလောန်၊ ဒဵုလၟုဟ်ဟေၚ် ယဝ်ကၠဵုပရအ်ကိတ်ဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ်အာကဵုအ္စာတုဲ လွဳအိုတ်ရ၊ အ္စာဂှ်ဝဳကဵုတုဲမ္ဂး ဂတနူဏံ ညံၚ်ယဲဟွံကလေၚ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵု ဟီုထ္ၜးကဵု ပွမ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ သွက်ဂွံပသတိဂှ် ယြဴညးမွဲ ကၠဵုကိတ်ဒးတုဲမ္ဂး ဗွဲပရှ်ကြာတ်ကြဴကဵုသ္အးဇ္ၚးညိ ဆီကဵုတိတ်ဂၠိုၚ်ၚ်တုဲ စဝ်စုတ်ကၠေၚ်ဓါတ်ညိတုဲ ဗွဲပြဟ်ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာညိ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ=== ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်ပိုဲ ဂူကၠံ ဝါဗ္ၚ ဂြိုပ်ဂၞိၚ်တံဂၠိုၚ်တုဲ ဇြုံမၞုံကဵုဂျိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အ္စာမန်ပိုဲ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဂှ်နွံဂၠိုၚ်၊ ညးတံဝဳယဲနကဵုဂဥုဲ နကဵုဂါထာ၊ နကဵုကရိကၞာတုဲ ဝဳတဴအိုတ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲညးအလဵုအသဳတံ ဟိုတ်ဂဥုဲပရေဂျိဇြုံ စောန်တဴဗွဲမလောန်တုဲ ယဝ်ဇြုံဒွံဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ညးတံပလံၚ်ဏာရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ် ဗၠးဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံအ္စာမန်တံ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ၜိုန်စောန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ် ဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ဟွံဂတာပ်တဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသ္အာၚ် မွဲသာ်ပၠန်=== ကောန်မန်တံ က္တဵုဒှ်ယဲတုဲ ၜိုန်ဝဳကဵုအ္စာဗိန္ဒော အ္စာဗ္စဓါတ်၊ အ္စာကဝတ်တံဂှ်လေဝ် ဟွံဗၠးမ္ဂး အာဝဳကဵုအ္စာဝဳယဲပယောဂတံဂှ်ရ၊ အ္စပယောဂတံလေဝ် ပတှ်ေဂလာန်ကလော် ဘုတ် ဗၟုယ်ရ၊ ကလော်-ဘုတ်-ဗၟုယ်ဟွံခိုဟ်သန်တံရပ်စ ဒက်ဝဲပျဲပျာံတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်တုဲ တၠခန္ဓဂှ်ကြာန်ဓမာန်ဒၟံၚ်ရ၊ ညးတံစှ်ေစိုတ်ရ၊ ကလော်ဘုတ်ဗၟုယ်တံရပ်စတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ညးတံဖျုၚ်ဍာ်အၚ် ဗ္စဂဥုဲ ပျဲပျာံကလော်ဘုတ်ဗၟုယ် ဟွံခိုဟ်သန်တံရ၊ နဲဏံဂှ် ဟိုတ်နူပါ်ပါဲလ္တူလကျန်ယဲဂှ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဟွံမာန်တုဲ ၜိုန်ဝဳမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုနဲကီုလေဝ် ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ အ္စာလ္ၚဵုဂှ် တက်ပျဲပျာံကလော်ရောၚ်ဂးတုဲ တက်ၜုၚ်စးဒကးအာကီုလေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ဟိုတ်နူတက်လဝ်ဂှ် ဒးဝဳယဲနူမွဲရဲဂှ် ဒှ်အာၜါရဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် အ္စာတံဂှ်လေဝ် ဝဳဒၟံၚ်နအထေၚ်စိုတ်ညးတံတုဲ မူဟိုတ်ယဲက္တဵုဒှ်ရောဂှ်လေဝ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်ရ၊ ဆၜိုတ်နွံပ္ဍဲစိုတ်ဇကုဂှ် ဖျေံဒဝိုၚ် မန်ဂါထာ၊ ဂြာတ်သ္ၚု၊ ဖျုၚ်ဍာ်ပၟန်နာနာသာ်၊ သီုတက်ပျဲပျာံတံ သ္ပအိုတ်တုဲ၊ ကၞောတ်တဲယဲလေဝ်ဟွံဗၠး၊ ညးတၠယဲဂှ် ယဲက္ဍၚ်တိုန်သၟးဂၠိုၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် အ္စာမန်တံ ၜိုန်ဝဳဒၟံၚ်ယဲသာ်ဏံကီုလေဝ်၊ ဗၠးအောန်ဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ ကေၚ်ညာတ်ဒၟံၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်တုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ဟိုတ်နူဒုၚ်တက်ပျဲပျာံဟွံမာန်တုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဗၠးအာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဣဏံဂှ် ယဲကၠောန်ကေတ်ရောၚ်။ ===ဗီုဖျေံထဏီကောန်ၚာ်=== '''အာယုက် - - - ဒေဝတဴရပ်စ - - - လက်ကျန်ယဲ - - - စၞသွက်ဒးစဳရေၚ် - - - - - - - ဒိုဟ်ဖျေံထဏီ-အခိၚ်ဖျေံ''' ----- ၁-တ္ၚဲ - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - ဗုၚ်ပု-ဗုၚ်ဂိ-လရိုအ် - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဨသာန် - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၁-ဂိတု - - - - - -မၚ်မွဲလဝ် - - - - ယာံဂၠိုၚ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' ၁-သၞာံ - - - - - - -ပဋိသန္ဓိ ----- ၂-တ္ၚဲ - - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - - မံၚ်စၚုၚ်ဒၟံၚ်၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် မာန်ကေတ်ရုပ်လကိုဟ်မွဲ ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ၂-ဂိတု - - - - - - မၚ်မွဲလဝ် - - - - - စးဂမ္တဴ ဂၞဴဇွောဝ် - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ဂတှ်ေ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပၞာၚ်သ္ဍဴၜါတၞုၚ်''' ၂-သၞာံ - - - - - - ပဋိသန္ဓိ - - - - - - ထအအ် - - - - - '''ပ္ကဴဗု-ပ္ကဴဗ္ကေတ်ၜါဍောၚ်-ဇဗၠုမွဲသွတ်-လက်ဖက်မွဲဂွဳစုတ်''' ----- ၃-တ္ၚဲ - - - - အာဒးဒိုဟ် - - က္ဍိုပ်ဇြိုၚ်-ယီုဝါတ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပ္ကဴပိဍောၚ်-ပုၚ်ပိထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဗၟံက်- - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၃-ဂိတု - - - ဗၟံက်ဒေဝတဴ - - ပေၚ်ဩိုဟ် - - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်မၞိဟ်မွဲ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ပိတၞုၚ်စုတ်''' ၃-သၞာံ - - - ယက္ခဒေဝ - - - ဇိုၚ်တဲသ္တဝ် - - - ----- ၄-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဗုၚ်လတေၚ်ဂမ္တဴ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ကွာၚ်ပန်ကရေက်-ကပန်ဒကုတ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' - - -ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၄-ဂိတု - - - အဂၞဲဒေဝတဴ - ထအအ်-ဇိုၚ်တဲဂံက် - - '''ပုၚ်ပန်ထၟောတ်-ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်လကိုဟ်မွဲစုတ်''' ၄-သၞာံ - - - နာဂဒေဝ ----- ၅-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ဇကုၜိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်-သွာၚ်မသုန်ကရေက်၊ ကဍတ်ပရာၚ်မသုန်''' - - - ဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၅-ဂိတု - - - နာလိထ - - - မံၚ်ဂ္ဇံ ကွိုၚ်ကွုဲဇိုၚ် - - - '''ပ္ကဴမသုန်ဍောၚ်-ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ၅-သၞာံ - - - - - - - - - သ္ဇိုၚ်-စပုၚ်ဟွံမာန် - - - '''ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ----- ၆-တ္ၚဲ - - - ဟိုတ်နူအာ - - - ဇကုဂမ္တဴ-မုဟ်ဂြိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်တြဴထၟောတ်-ကွာၚ်တြဴကရေက်၊ သတ်ဆုတြဴသာ်၊''' - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၆-ဂိတု - - - ဒးဒိုဟ်ဗာ - - - ဖအံၚ်-လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - '''ဇန်ဍောၚ်ပ္ကဴၜတ်ကဵုသၠုၚ်ကောန်ၚာ်-ဗကတြဴဍောၚ်- ဍာ်သၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၆-သၞာံ - - - ယပ်ဒေဝတဴ - - - ဂြိုၚ်ဂၠိုၚ်ညံၚ်တမြအ် - - - ----- ၇-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ၜိုဟ်ဇိုၚ် - - - '''ရုပ်မၞိဟ်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ်မွဲ-ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်-ပ္ကဴစုတ်ပ္ဍဲခမ်''' - - - ဒိုဟ်နေရတိ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၇-ဂိတု - - - သုရဂ္ဂန္တ - - - ဂံက်-ထအအ် - - - ၇-သၞာံ - - - ----- ၈-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဇကုဂမ္တဴဗ္တံတ္ၚဲ-တိက် - - - - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်-ဍောၚ်ပ္ကဴ-ဗက-ပၞာၚ်ၜါတၞုၚ်''' - - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၈-ဂိတု - - - ဗာယပ်ဒေဝ - - - သၠိၚ်ဗ္ၜေက်လဝ်မတ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပ္ဍဲဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်စၠန်''' ၈-သၞာံ - - - တဴမဟာဂဳရိ - - - ဇြိုပ်ဇြေၚ်လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - - - - - - - - - - - စိုတ်ကြံကြထေဲပၞတ် - - - - - - - - - - - - - တရဴဇၞော်သၟတ်ဟွံညဳ - - - - - - - - - - - - - ပါၚ်လ္တာ်ဂၠဟ်သ္ဇိုၚ် ----- ၉-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - လ္တေၚ်ဗုၚ်ဂမ္တဴ-ၜိုဟ် - - - - - - - '''လ္တူခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠးဗြာတ်တုဲ ပုၚ်ဖဥုံစုတ်'''- - - နူဂယးပြဟ် ၉-ဂိတု - - - သၟဝ်ကျာဒေ - - ဂတဝ်-မတ်ကၚ်ရံၚ် - - - - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ကရေက်-ကခၞာထပှ်-ဗ္က-ဍာ်စၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၉-သၞာံ - - - တဴအာကာ - - မံၚ်ဗွဲလ္တူ-မတ်ဒှ်ဒၟံၚ်သဒေဝသာ်ဗ္ကေတ် - - '''တ္ၚဲပၠိုတ်ပ္တိုန်လ္တူကၟဳ-တ္ၚဲတၟးပလံၚ်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ ''' ----- ၁၀-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - - က္ဍိုပ်ဂိ၊ ကိတ်ဒၟံၚ်ၚေတ် - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်ဒေဝတဴမွဲ-ပ္ကဴဒ္စိတ်ဍောၚ်-ပုၚ်ဒ္စိတ်ထၟောတ်-ဍာ်စၠန်''' - - - ဗွဲဂြိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၀-ဂိတု - - - ရုက္ခဒေဝ - - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်၊ ဇိုၚ်တဲဂတဝ်ဝ် - - - '''ဍာ်စၠန်-ကၠေၚ်သွဟ်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၁၀-သၞာံ - - - - - - - - - ကဝေန်လုပ်ဒၟံၚ်၊ မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳဂတဝ် ----- ၁၁-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴ - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်-မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳ၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠဗပုၚ်၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်စှ်ကရေက်၊''' - ကၠာခ္ဍာ်ဟွံၚုဟ်၊ ပလံၚ်ဏာစွံလ္တူတၞံဆု - နူဂယးပြဟ် ၁၁-ဂိတု - - - - - ဇကုဂမ္တဴ၊ ၜိုဟ်၊ ဖေက်လကိုတ်၊ '''ကခၞာစှ်ကလောံ၊ ပၟတ်ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်''' ၁၁-သၞာံ - - - - - ထၚ်ဍာ်-ကအ်ကှ် - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်၊ ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်ဂစေံစၠန်၊ ခမ်ဂှ်ပ္တိုန်လဝ်လ္တူကၟဳသ္ၚိညိ''' ----- ၁၂-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴစန္ဒဳ - ဇကုၜိုဟ်ဂမ္တဴ - '''ခၠအ်ကေတ်သၠဗြာတ်မွဲတုဲ၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်မၞုံကဵုရှ်သာ''' ပလံၚ်ဏာဒိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၂-ဂိတု - - - - - - - - - - - - - '''ဍာတ်ဍာတ်ဖျးဖျး၊ စုတ်တုဲဂၟုဟ်စၠန်၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ၁၂-သၞာံ - - - - - - - - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်သာ်ဗ္တာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ယဲခန္ဓဟွံသေၚ်။ ကောန်မန်ပိုဲ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်သ္ၚောဲ နူဍုၚ်သၟးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူပတှ်ေဂလာန် ကလော်ဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူဗဟုသုတအောန်၊ လ္ပာ်ပညာလောကဳဏံဂှ်မွဲသာ် တံဂှ်ရ၊ ဒဵုတ္ၚဲဏံ မ္ဒးသ္ပပဓာန်ဒၟံၚ်ကဵုအ္စာ ဗီုဏံဏီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူထဏီအာတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲသာ်ဏံရောၚ်ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံဆဵုကေတ်ကောန်ၚာ်တံက္တဵုဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယဝ်ရထဏီအာပ္ဍဲကောန်ၚာ် အာယုက်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ညးတံဝဳကဵုနဲဗိန္ဒောရ၊ နကဵုဂဥုဲဇဗ ၜိုန်ဝဳတဴကီုလေဝ် ယဲဂှ် ယဝ်လံဗၠးမ္ဂး ညးမဒှ်မိမတံ အာရံၚ်စပ္ဍဲအ္စာ သကာတ္ၚဲရ၊ အ္စာသကာတ္ၚဲဂှ် သၟာန်အာယုက်အထက်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဂၞန်တးရံၚ်ရ၊ နကဵုပညာညးတံ ဂၞန်တးတုဲ၊ အတိုၚ်လၟေၚ်စဳရေၚ်စၞခမ်တုဲ ထောံထဏီရ၊ ပွမပသာ်ဝွံ ဗၠးလေဝ်နွံ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဒဵုကဵုလၟုဟ် ကောန်မန်တံ သ္ပဗက်ဒၟံၚ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ဏီရ၊ နဲထောံထဏီဂှ်လေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုနဲပၠန်ရ။ ယြဴညးမွဲက္တဵုဒှ်ယဲတုဲ၊ ပလံၚ်ဏာမၞိဟ်ယဲ ဌာန်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် က္ညကော်နၚ်အ္စာသဝ် ဇရေၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ ဝဳယဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရ အာဝဳယဲဌာန်အ္စာသဝ်မ္ဂး ပ္တိုန်စရာဲကဵုပညာအ္စာသဝ်ဂှ်တုဲ ကလံပူဇဴ မပ္တံကဵုသၠုယ်သၠာ် ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲရ၊ ဟီုဂးစခရိတ်(ၚုဟ်)ခယျာဇိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရခေတ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ဂှ်တုဲ၊ ၚုဟ်မးလေဝ် သွက်ဂွံပူဇဴဂှ် ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ကီု အောန်စှ်ေလေဝ်နွံ-ဂၠိုၚ်တိုန်လေဝ်နွံရ၊ ကာလအ္စာသဝ်စိုပ်ကၠုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ကောန်မန်တံ ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲ၊ သွက်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံဂၠိုၚ်၊ အ္စာသဝ်မွဲ ပပ္တံကဵုဝဳယဲမ္ဂး ဓုပ်ဟွံသေၚ်တၟာဲ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးပလေဝ်ကဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်မွဲဂကူကီု၊ အ္စာသဝ်ဂှ် ဝဳယဲဟွံဗၠးမ္ဂး မၞိဟ်တၠယဲကီု အ္စာသဝ် စိုတ်တုပ်ညဳသၟဟ်တုဲ ပြံၚ်သၠာဲအ္စာတုဲဝဳမာန်ရ၊ ကာလဂှ်အ္စာသဝ်ဝွံ ရုပ်ကေတ်ဓုပ်တၟာဲ ညးသောၚ်ကဵုၚုဟ်မး (ဂဥုဲဟွံသေၚ် ၚုဟ်ပညာဟွံသေၚ်) ၚုဟ်ခယျာဇိုၚ်တုဲ အာကော်အ္စာသဝ်သ္အာၚ်ပၠန်ရ၊ သွက်အ္စာသဝ်တၟိဂှ် မ္ဒးထပ်ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲတၟိပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲက္ဍၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ မွဲအခိၚ်ဓဝ် အာကော်နၚ်အ္စာ ၜါပ်ပန်လေဝ်နွံ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံကဵုတၠခန္ဓညးမယဲ သ္ဂောံဗၠးဗွဲမပြဟ် ဗွဲမလောဲသွာတုဲ ကေတ်အရီုအဗၚ်အစောံဂဥုဲ အစောံပညာ မှာသဝ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်၊ ကာလတၠခန္ဓ ယဲဗၠးအာမ္ဂး မၞိဟ်ယဲဂှ် စဝ်ဍာ်ကြာတ်ကြဴ သ္အးဇ္ၚးကဵုတဲဇိုၚ်အ္စာဂှ် ဒှ်အခိုက်တၟေၚ်မွဲသာ်ကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲဗၠးအာတုဲ တၚ်ဂုဏ်လ္တူအ္စာတုဲ ကလံအ္စာ ရှ်ေသှ်ေအ္စာတံဂှ်လေဝ် ဒှ်အခိုက်ကၞာကောန်မန်တံပၠန်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ဂိယဲမံၚ်မွဲမွဲမ္ဂး မသ ကလော ကောဒေံ ဝံသတံ ကၠုၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ်မၚ်မွဲညးသ္ကံဂှ် ဒှ်အခိုက်ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ၊ နဲသာ်ဏံကီု မိမယဲမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ကောဒေံတံဂမၠိုၚ်၊ ကေတ်တာလျိုၚ်မၚ်မွဲလၟိုန်ရ၊ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံလေဝ် ကၠုၚ်ရံၚ်စံၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ် မၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ သ္ၚိဇရေၚ်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ပွမ္ဒးမၚ်မွဲဂှ် ဒှ်ဝတ်လောကမွဲသာ်တုဲ ညးတံမၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ ဥပမာ ဗရုတမ္ညဝ်ရမျာၚ်မွဲမွဲသာ်၊ သၟူပသမွဲမွဲသာ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဗြု ညံၚ်ဟွံပသဂှ် ဗိုၚ်ဆေဝ်ဒဝ် ဗိုၚ်ဝေၚ်ပါဲကဵုရ၊ အရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု၊ ဥပမာ ပရိုၚ်ကမ္မဌာန်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲဒၞာဲ ဒွိၚ်ဖေက်မၞိဟ်ယဲ စိုတ်ဍောတ်တိုန်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပရိုၚ် ဟွံကဵုမိၚ်လးလးရ၊ မွဲသာ်ပၠန် တၠခန္ဓဂှ်အာယုက်လေဝ်ဇၞော်မံၚ် ယဲလေဝ်က္ဍၚ်မံၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံဂျိုၚ်အာဓာန်ဂတဂှ်ဟၟဲ ချိုတ်ဗွဲမဍာံရောၚ် ယဝ်စှ်ေစိုတ်မ္ဂး ကၠာမၞိဟ်ယဲဟွံချိုတ်ဂှ် ကဵုပ္တုဲကုသဵု-ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်၊ ဂွံဒှ်လဟိၚ်ပ္ဍဲစိုတ် မၞိဟ်ယဲဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ဗွဲတၟေၚ်မွဲသာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲ အာက္ညနၚ်အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ကဵုကလံကျာ်ဓရ်သၚ်-ဒ္ဂိုန်သဳကလၚ်ဓရ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ဗွဲမပြဲကီု လ္တုညးတၠခန္ဓဂှ်ရောၚ်။ ==အဝဲဗျု== အဝဲဗျုဟီုမ္ဂး ဒှ်တဴမကြပ်ညန်ကဵုသၟိၚ်မာရဏတုဲ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ညးမွဲလေဝ်ဟွံမိက်မိၚ် ယဝ်ဗျုရဟီုမ္ဂး ညးမွဲလေဝ်ဟွံဒးဂၞပ်စိုတ်၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဓမ္မလိုက်ဏံဂှ် ညးမွဲလေဝ်ပါဲဟွံဗၠး ဗွဲမဍာံစၟတ်ဟွံဆောတ် မ္ဒးဆဵုညာတ်သီုညးဖအိုတ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံဟီုဂး စိုပ်အဝဲအာယုက်ပန်စှော်သၞာံပြၚ်မ္ဂး စိုပ်အဝဲဗျုရောၚ်ဂှ် တၠပညာမန်တံ ပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရောၚ်၊ ကာလဂှ် စိုပ်အခိၚ်တ္ၚဲဒ္စေၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျုမ္ဂး ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသဇကု သွက်ဒးကၠောန်ကမၠောန်မွဲမွဲသာ် ဟွံသေၚ် ကိစ္စကေၚ်ကာမွဲမွဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် မံက်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် ဒှ်မၞိဟ်ဒၠောံဗ္တောန် ဒှ်မၞိဟ်အာဂတပၠတရဴ ကဵုညးသၟတ်တံရ၊ ဟိုတ်နူဒှ်အဝဲဗျုတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ်၊ ဒၞာဲကမၠောန်သာသာဍာဍာ ဒၞာဲဗၠးဗြဲဗၠးကျာတံဂှ် ဥပမာ လာ်ချာ တာန်န တာန်ဗာတံဂှ် ကၠောန်မာန်တုဲ ဒၞာဲကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဝါတ်တ်မွဲမွဲဒၞာဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးမဒှ်အဝဲဗျုတံဟၟဲမ္ဂး ကလောန်ဟွံစိုပ်ဒတုဲ၊ ဥပမာ-ပွမပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုမွဲမွဲသာ်၊ ပရေၚ်ကေၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသာ်၊ သွက်ဂွံဟီုစဳပျး စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂှ် ဒှ်ပၟိက်ဇၞော်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် ဒဒှ်ရ '''အရေဝ်ဟီုဖအိုတ်-ညးဗျုလ္ပၜုၚ်ဂစိုတ်'''ဂှ် ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာအာ ဓာန်ဂတခိုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျု ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ဖဵုမွဲကာၜါ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်တီကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲအခိုက်ကၞာနော်နာဲတမၠာတမၠာတေံဂှ် ကေၚ်မိၚ် ကေၚ်ညာတ် ကေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဝေါဟာ သဗ္ဗနာနာသာ်ဂှ် ဟီုထ္ၜးစဳပျးကဵု ညးမဍောတ်သွတ်တံမာန် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာကမၠောန် ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်ဇကုပၠန်လေဝ် ပွမတုတ်တုတ် တာန်သ္ကဝ် မပ္တံအရာကွက်ဇိုၚ်ကွက်တဲ၊ ဇိၚ်စက် ပွမသီဂိုၚ်ဒေပ်နာနာသာ်တံဂှ် ဒၠောံဗ္တောန်ဟီုထ္ၜးပျးကဵုမာန် လ္တူကောန်ဇာတ်တံသီုဖအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာပွမပ္တုဲ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုမွဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဝွံဟေၚ် ညးတံဟၟဲမ္ဂး ဟွံစိုပ်ဒတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကီုလေဝ် ဟွံသိပ်ဂၠိပ်ရ၊ ညးဇၞော်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ဍိုဟ်ကေက်သိပ်ဂၠိပ်၊ ချိုတ်ပၠိုတ်နာနာသာ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်မံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဒၠောံဗ္တောန်ဂှ်လေဝ် ဍိုန်ဍောတ်ယေန်သၞာၚ်ညိဟွံသေၚ်။ ပ္ဍဲဌာန်ရတ်ပိပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်တြုံ လဆောဝ်လဆောဝ်တံဂှ် စိုပ်ကၠုၚ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ၜှ်ဂွံကၞာၚ်ပ္ကဴမွဲကၞာၚ် မွဲဍောၚ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်တံရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ရပ်ဂွံတၟဟ်တွဟ်သ္အးဇ္ၚး အလုံမွဲအရှာံဘာကၟာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၟံက်ဗပေၚ်စုတ်ဍာ်ကျာ် ဍာ်သွုၚ် ဍာ်သွက်ဂွံကြာတ်ကြဴအိုဿီု၊ ကွဟ်ၚးတးဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳမၚ်မွဲတဴရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ညးမဇၞော်တံကောံဓရီုတုဲ ဒက်ဂကောံဥပါသကာ တိတ်ဒုၚ်ဒါန်ဂြုဂြုဂြီုဂြီု အလုံမွဲပွိုၚ်ကွာန်ဇကုလေဝ် နွံကၠုၚ်ရ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံညံၚ်ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝ ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒုၚ်ဒၠောံဗ္တောန် ကဵုအ္စာတၠဂုဏ်တံရ၊ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ်အ္စာတံတုဲ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလလၟိုန်ရ။ ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်ဗြဴတံဂှ်လေဝ် ကာလစိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး မပ္တံကဵုကၟာဲသဳ ပ္ကဴ ပၞာၚ် ကွာၚ်ၜဲ ယိုဟ်ၜန် ဂအုပ်ပိဏ္ဍပါတ် တံဂှ် ပလေဝ်ကေတ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်ဘာကၟာ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ရ၊ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓဝ်သဳလတုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲဂှ် ပၟဝ်ဘာဝနာ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ် ရန်တၟံကဵုဘဝဂတတေံရ၊ ကောန်ဇာတ် ညးမဍောတ်သွတ်တံပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဍိုန်ဍောတ် လဇောတ်လမောဝ်အာဓာန်ဂတမာန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟီုဒၠောံဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုပရောဓဝ်သဳလ ညးသ္ကံပၠန်ရ။ စပ်ကဵုဌာန်ရတ်ပိ ညးဇၞော်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုမိမသဳမူနော်နာဲ တိတ်ဒ္ဂိုန်သဳ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလ ပွိုၚ်တ္ၚဲသဳမွဲတ္ၚဲ တိက်ပ္ဍဲဘာလကျာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် နူကဵုဗ္တံတ္ၚဲတိၚ် တိတ်တိက်ပ္ဍဲဘာတုဲ ကောန်ဇာတ်တံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိတ်ကဵုဒၟံၚ်သ္ကဝ်သ္တိက်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဂှ် ကောန်ဇာတ်တံတောံတိုပ်ပုၚ်သွ၊ စုတ်ပ္ဍဲဂအုပ်တုဲ၊ သွက်ညးမၚ်သဳတံ ဂွံစဟာပ်ပ္ဍဲပိုန်တ္ၚဲဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံတ္ၚဲသဳဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ညဳညဳသာသာကၠောန်ကမၠောန် ပွကုသဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်မပြဲ ပ္ဍဲကောန်မန်တံပၠန် စိုပ်အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ဗၟံက်ဗု အရှိုန်တိုန်မ္ဂး ဝုတ်တ်ဗၠာဲဗၠာဲကၟာဲကၟာဲထဴထဴတံ ယဵုပလံၚ်ပ္တိတ်ဏာပုၚ်သဳ စၞစသုၚ်သဗ္ဗအိုဿီု ဇရေၚ်ဘာတေံတုဲ ဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန် ကဵုရဲမၚ်သဳအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဗ္စဖျုၚ်မြဴသာ်ဝွံဏံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် သၟဟ်ကဵုဇြဟတ်ဇကုတုဲ မွဲဘာကဵုဒှ် ၜါဘာကဵုဒှ် ၜိုတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်မာန်ဂှ် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အိုတ်ရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတောံတိုပ်ဂှ် မွဲသဳမွဲသ္ၚိဟေၚ် ပြံၚ်သၠာဲသ္ၚိဌာန်လေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန်တုဲအိုတ်၊ တ္ၚဲလေဝ်တၟးမ္ဂး သဳကပေါတ်တုဲအိုတ်တုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်သဳဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်ရ၊ ဒဒှ်ရ သွက်ဂွံပ္တုဲလဝ်ကာကုသဵုဏံဂှ် စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်တုဲ ကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်အိုတ်ရ၊ ကွာန်လ္ၚဵု အခါတိတ်အာဘာ နကဵုဓဗိုန်ဗာတ်တိၚ်တိုက်တုဲ အာပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုဂှ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဏီရ၊ ဆဂးဂှ် ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် အောန်စိုတ်ထေက်ကွေံရ။ ကောန်မန်တံ စိုပ်အာယုက် အဝဲမသုန်စှော်ပြၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဒှ်အဝဲဗျုထဴရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံဂှ် မၞိဟ်တြုံကီုမၞိဟ်ဗြဴကီု ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံကၠောန်ကေၚ်ကာအိုဿီု၊ ဟၟဲတာလျိုၚ်ရ၊ ၜိုန်စိုပ်အဝဲဏံကီုလေဝ် ဗျုဗၠးကမၠောန်-ဗျုဟွံဗၠးကမၠောန် နွံတဴၜါသာ်ပၠန်ရ၊ ဒဒှ်ရ ဗျုထဴကီုလေဝ် ယဝ်ထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံကၠောန် ကမၠောန်ကီုလေဝ် ကောန်ဇာတ်တံဟွံကဵုကၠောန်၊ အရာအိုဿီု ညးတံဟွံပါမ္ဂး စိုတ်ဟွံပြေ ဟိုတ်ဂှ်ရ '''ဂလာဗျုကၠောန်-မန်ဗျုဒေါန်''' ရဴသာ်ဝွံ ဒးမံက်ဂတဝ် ဒးတမ္ညဝ်ကေတ်အလိုက်ဍေံရ၊ ဣဏံဂှ်ဗျုဟွံဒးကၠောန် ညးလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ဗျုထဴကီုလေဝ် သွက်ဗုၚ်ဂၞဴဂှ် ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ မပ္တံတာန်ဗာ-န ခၟော် ဒကှော်ချာ လာ်ချာ ကမၠောန်သာသာဍာဍာ သဗ္ဗအိုဿီုဂှ် ဟွံပိုတ်သကုတ် ဒးဆက်ကၠောန်အာပၠန်ရ။ ဆဏံဟွံသေၚ်ဏီ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴဟွံရုဲ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဏံမ္ဂး ညးသၟတ်တံ နအလိုက်ဇကုကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ ကဵုဂ္ဇံဗၟံက်ဂတညးဂမၠိုၚ် ဟီုပရေၚ်ဓဝ်ဂလာန်ကျာ် သၚ်ရိုဟ်ညးသ္ကံရ၊ ကာလပရေၚ်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသ္ၚိ၊ ဟွံသေၚ်ကာလတ္ၚဲသဝ် ကောံညးသ္ကံမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ပရောအိုဿီုဂှ် လဴပူစညးသ္ကံလေဝ်နွံ၊ ဌာန်ရတ်ပိဂှ် ဒှ်ဒၞာဲမဇူဒီု သွက်ညးဗျုထဴတံရ၊ ဒှ်ဒၞာဲသွက်ဂွံဗၜိုဟ်ခန္ဓ၊ ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝနကဵုဓဝ်ကုသဵုဂှ် ဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးမဗျုထဴတံရဟွံသေၚ်ဟာ ဟိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်တံဂမၠိုၚ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ မပ္တံကဵုပၞာၚ်ပ္ကဴတံဂှ် ဗွဲမရှ်ေသှ်ေရပ်ကေတ်တုဲ ကွာ်တိုန်ဂဇံသဝ်ပူဇဴ ဇရေၚ်ကျာ်စေတဳ၊ ဇရေၚ်ဘုတ်ဘာ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓရ်သဳလဟွံသ္ကုတ်ရ၊ စိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓရ်ပၠန်လေဝ် ပြာပ်တိတ်အာဇရေၚ်ဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳပၟဝ်ဓရ်ဘာဝနာအိုတ်ရ။ လောန်အာနူဂှ် စိုပ်အဝဲအာယုက် တြဴဣသုန်သၞာံပြၚ်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုစုတ်တိဂှ် ဟီုဂးစဌာန်ဝေါဟာမၞိဟ် ဂလာန်ညးဇၞော်မန်တံ၊ ဟီုကၠုၚ်နွံမွဲသာ်ရ '''ဂၠဴဗျုကၠာတ်ချံက် မၞိဟ်ဗျုရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက်'''ရ အဝဲဏံဂှ် ဗျုထဴကြံၚ်က္ဍုဟ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံရ၊ အရာသဗ္ဗအိုသီုဂှ် ကဵုဝေၚ်ပါဲအိုတ်တုဲ ကွာ်တန်ကြန် အာကၠုၚ်ဟွံမာန် ဟိုတ်နူဇြဟတ်ဍိုန်လျစှ်ေတုဲ သွက်ဂွံချဳဒရာၚ်ဂှ် ဒးရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက် ဒးဗ္ဒာဲကဵုလေံဒုက်တ္ၚံက်အိုတ်ရ၊ အရာအိုဿီုဂှ် ညးတံဒှ်မိမနော်နာဲ ညးဍုၚ်ညးကွာန်တံရ ကၠောန်ကမၠောန်ကုသဵု ကဵုဒါန်မွဲမွဲမ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ညးတံတုဲ သ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ကလံပူဇဴညးဇၞော်တံဂှ်ဒှ်အခိြက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်မွဲ ဂကူဗွဲမပြဲရောၚ်။ သွက်ညးဗျုထဴတံ ဒးကၠောန်ဂှ်လေဝ် ဒှ်ကမၠောန်ဓရ်ကုသဵု ရန်တၟံကဵုပြံၚ်သၠာဲဘဝ နဓရ်ကုသဵုဂှ် ဂွံဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးတံတုဲ ဌာန်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ မၚ်မွဲဓရ်သဳလ ပၟဝ်ဘာဝနာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ကွာ်အာကၠုၚ်ဟွံမာန်မ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ခမဳသၚ်တံတုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်ဓရ်သဳလ ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိဇကုလၟိုန်သဳရဂှ် ဒှ်အခိုက်အဝဲဗျု ကောန်မန်တံ ပ္ဍဲလောကဏံရ။ ==ပွမစုတိ== သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံဝွံ ပွမ္ဒးချိုတ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု ဝေၚ်ပါဲဟွံဗၠးဗွဲစၟတ်ဨကန္တ စိုပ်ကာလမွဲတ္ၚဲမ္ဂး ဇၞော်ဍောတ်ဟွံရုဲ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်ဓမ္မတာ လောကဏံရ။ ။ ။ ကိစ္စပွမ္ဒးစုတ်တိဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ချိုတ်ရ၊ သတ္တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ညးမွဲကယျာန်ပါဲဟွံမာန် ၜိုန်ပညာစိုတ်သကီု ပိုန်ဒြပ်ဍိုက်ပေၚ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဂွံပတၠအာယုက် ဂလိုၚ်လဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်နကဵုယဲလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်အခိၚ်ကာလလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ဒၞာဲလဵုချိုတ်ရောဂှ် ဟွံတီလးလးရ၊ ချိုတ်နကဵုဟိုတ်သ္အာၚ်ဂှ် ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ချိုတ်ဟွံခိုဟ်၊ ချိုတ်ခိုဟ်ဂးလဝ်ၜါသာ်ရ၊ ဟိုတ်နူယဲပရိုက် မပ္တံယဲဂၞဴ၊ ယဲမြန်၊ ယဲကလေန်၊ ယဲတမြအ်၊ ယဲဂုဟ်၊ ယဲခါဲဒုတ်၊ ဂဂဵုတးပန်၊ ဒးကံလွဟ်၊ ဗၠိုက်ဍာ်၊ ဒတုံနူတၞံဆု၊ ဇြုံဒွံ၊ ကၠကိတ်ကမ်ပရိုက်၊ ကမ်ဗဒိုက်တံဂှ် တၞီလုက်ပ္ဍဲချိုတ်ဟွံခိုဟ်-ချိုတ်ပရေံပရေံရ။ ချိုတ်ဟိုတ်နူမပ္တံယဲဗျု၊ ဗျုမလံတုဲ ချိုတ်တံဂှ် ချိုတ်ဗွဲမခိုဟ်ရောၚ် ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်=== ဟိုတ်နူယဲမွဲမွဲသာ်တုဲ၊ ဂုဟ်တိုန် အလုံမွဲဇကုရ၊ ဂုဟ်မ္ဂးဂှ် ဟွံခိုဟ်၊ ကောန်မန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ယြဴညးမွဲ ချိုတ်နကဵုယဲဂုဟ်မ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ မဒးဖျေံကမ္မဌာန်ချိုန်ဂှ်ရ၊ ဇွဂှ် ကၠောန်ခိုၚ်ကဠာတုဲစုတ် သွက်ဂွံဂ္ညိဂ္ညာတ်ကျိုၚ်ကျဝ်ခိုၚ်ဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်သ္ဂးလဝ်တုဲ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ချိုတ်နကဵုယဲပရအ် ကေုာံချိုတ်ဟွံခိုဟ်သ္အာၚ်မွဲသာ် ဒဒှ်ရ ချိုတ်ဖတ်တ်လတ်တ် ချိုတ်နကဵုယဲဟွံခိုဟ် ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ အတိုၚ်ခိုက်ပြဝေဏဳမန်ဍာံဍာံမ္ဂး ကၠာကၞဳဟွံကတဴ မ္ဒးဖျေံကမ္မဌာန် နကဵုကပ်ရ။ သွက်ဂွံကၠောန်ကပ်ဂှ် ကေတ်ဒုန်ကရေက်၊ ဒ္စာံကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ၄-လ္ပုဟ်ၜတ်ကေတ်တုဲ၊ ကွဝ်ကဵုဇုက်ပန်တန်မ္ဂး ဒှ်ကပ်သွက်ဂွံဖျေံကမ္မဌာန် ချိုတ်ဟွံခိုဟ်ရ၊ ဇွဂှ် သ္တိက်လဝ်လ္တူသ္ကဝ်ဂၞဳတုဲ ခၟူဂိုၚ်ထောံကမ္မဌာန် နကဵုသ္ကဝ်ဂှ်ရ၊ ဇွခၟူလဝ်ကဵုသ္ကဝ်ဂှ် စွံလ္တူကပ်တုဲ ကလေၚ်ဂွဳနကဵုကပ်ဂှ်ပၠန်၊ ပြုပြေၚ်စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲမ္ဂး မုဟ်ဇုက်ကွဝ်လဝ်ကပ်ပန်တန်ဂှ် ဒးဒက်ပ္ဍဲဒုန် ဓလိၚ်ဇွမွဲတၞုၚ်ဂှ်ရ၊ ဒုန်ဂှ်ဗၞတ်ဒ္စာံဟတ်ဒှ်ရ၊ စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲ ဓလိၚ်ဖျေံဏာသုသာန်တေံ ဗွဲမပြဟ်ပြေဟ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွဒက်ကံချိုတ်=== ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ဟိုတ်နူကံအတိက်တေံပါကၠုၚ်တုဲ ဒက်ကံတုဲချိုတ် ယြဴမၞိဟ်မွဲ ဟိုတ်နူပရေၚ်ကေၚ်ကာ မွဲမွဲသာ်က္တဵုဒှ်တုဲ ထိၚ်ဒက်စိုတ်ဟွံမာန် ထုဲကြာန်ဓမာန်အာသာ်ဂှ်ရ၊ ဒက်ကံတုဲချိုတ် သဘဴဒက်ကံဏံဂှ် ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ ဒက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ဗဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဇြပ်ရာ်တာဲနွံဒၟံၚ် ဇရေၚ်ကွာန်သၟးဂၠိုၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလဇကုမွဲဓဝ် သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဒက်ကံပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်လေဝ်နွံ၊ ယဝ်တီဒဒှ်မၞိဟ်ဒက်ကံဂှ် ချိုတ်မ္ဂး ချိုန်ဂှ်ဟေၚ် မ္ဒးကုတ်ထပိုတ်ထောံဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ဍာံဟွံဂံၚ်ရေက်ဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ ညးလဵုဟွံဟီု ယဝ်ဂံၚ်ရေက်ဇုက်ဂှ်မ္ဂး ၜုတ်မြရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန် ဒဒှ်ရညးမဒက်ကံချိုတ်ဂှ် ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ထဝ်ဩန်မ္ဂး ညးမရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ပၠန်ရ၊ ဇွဏံလေဝ် ဒးဖျေံနကဵုကပ်ပၠန်ရ၊ ကာလစိုပ်သုသာန်တေံမ္ဂး ဒးတိုပ်လ္ပာ်ဒတူရ၊ ကာလတိုပ်ဇွဂှ် မုက်ဏာဒိုဟ်ဨသာန် သှ်ပလာဲကၠေံသော် ကဵုလောန်နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ်တုဲ ကဵုဇိက်ကဵုဂရး ထပှ်လတုန် ကာလဇိက်ဂှ် ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ် သာ်ဝွံ မၞိဟ်ဇိက်ဂှ် ကဵုဟီုတုဲဇိက် မူဟိုတ်မ္ဒးသ္ပသာ်ဏံရော-ဟီုမ္ဂး ယဝ်ဟွံစဳရေၚ်သာ်ဝွံ မိမကလောမသ-ထပှ်ဒတောဝ်လီုလာ်၊ ဒိုက်လေၚ် အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်ရဂှ် ညးတံပတှ်ေလဝ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲရ။ ဒက်ကံတုဲ ယဝ်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်မ္ဂး တၠသ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် ဟွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကဵုထောံဒါန် ကုသၚ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အာနိမန်က္ညနၚ် အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ကဵုဗှ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ မံၚ်လေဝ်နွံရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဒှ်ဂအာၚ်ခေက်မွဲရောၚ်၊ ကောန်မန်တံပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် ယြဴညးမွဲ ဒက်ကံချိုတ်အာပ္ဍဲကွာန်မ္ဂး ပ္တိတ်ဏာမ္ၚးကွာန် ဗၠးဂအာၚ်သုသာန်ညးတုဲ ခါဲကတိုၚ်ဇွဂှ် ဂတဏာဒိုဟ်အဂၞဲတုဲ တိုပ်ရ၊ ဇွဂှ်စံၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဗ္စသၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ကမၠောန်မၞိဟ်ချိုတ်အာ ကၠောန်လဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲတံဂှ် မိမကလောကောဒေံတံ ယဝ်ဆက်ကၠောန်အာမ္ဂး ဟွံခိုဟ်ကဵုမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ်ရ၊ လိၚ်ညးသ္အာၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်မ္ဂးဂွံမာန်ရ၊ ယဝ်မိမကလောကောဒေံတံ ဆက်ကၠောန်အာတုဲ ရပ်စပ်ဒးကပေါတ်တံဂှ်မ္ဂး အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်၊ ဒိုက်လေၚ်လီုလာ်အာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲနူကမၠောန်ဂှ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ်သီုဂဗ္ဘ=== မၞိဟ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံမာန်တုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ နကဵုဇြဟတ်မွဲမွဲတုဲ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ ဇွသီုဂဗ္ဘဂှ် ကောန်မန်တံ ပြုပြေၚ်တၟေၚ်တၟဟ် နူကဵုဇွသ္အာၚ်တံရ၊ မူသာ်ရောဟီုမ္ဂး သရာဲပခက် ညးမချိုတ်အာဏံဂှ် ကြံကြညိဟွံသေၚ်၊ ထေၚ်ခယျကေတ်တုဲ ဇွဂှ် ဒးဖျေံကဵုကပ်ရ၊ ကာလဖျေံကမ္မဌာန်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိဗြဴစုတိအာဂှ် တ္ၚိန်လဝ်မြဇြၚ်တုဲ ဒးအာဂတအိုတ်ရ၊ အာဂွံမွဲလစုတ် ဂတမုက်လ္ပာ်ကမ္မဌာန်တုဲ ဗျာံထ္ၜးဇြၚ်တုဲ ဆက်အာပၠန်၊ ဂွံမွဲချိုန်ခဏပၠန် အတိုၚ်မထ္ၜးဇြၚ်ဂှ် ဒးသ္ပပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဟွံဂွံကြံကြ ဂြိုဟ်စာဟွံမာန် ညံၚ်ဂွံဖေက်ရန်တၟံတုဲ ဒးတ္ၚိန်ဏာမြဇြၚ် ဒးဗျာံဗာ်အာရ၊ ကၠာဟွံဖျေံကမ္မဌာန်ဂှ်လေဝ် ခါဲလဝ်ကတိုၚ်ဂှ်ဟွံခိုဟ်၊ ကပေါတ်သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ်တံဂှ် ဒးကေတ်ဏာဖျဴ ကမ္မဌာန်ဂှ်ရ။ ကၠာဟွံတိုပ် ဟွံဂွံစံၚ်ဏီဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ မၞးကဵုအဲဩာဲဂစိုတ်ရောၚ်၊ ဆဒှ်ဂၞိန်ယာတ်ဗှ်ေ ပိုဲကေတ်နၚ်ဖအိုတ် လ္ပကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ကွာန် လ္ပဘပလညိ၊ ကောန်မၞးလေဝ် နွံကရောံဗှ်ေတုဲ လ္ပစဴအာတ်ညိ၊ သာ်ဝွံသ္ဂးတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်နူဗုၚ်ဇွလေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကာလဖျေံကမ္မဌာန်ဝွံ ကေတ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်တုဲ စွံသ္တိက်လဝ်သ္ကဲဇွမိဂှ်ရ၊ တုဲဟေၚ် တိုပ်စံၚ်ဂွံရ၊ ပ္ဍဲကဵုစွံတၞံဗြာတ်ဂှ် '''ကောန်ဗှ်ေ ဗှ်ေကေတ်ဏာညိ'''ဂှ် သ္ဒးဟီုရ၊ ယဝ်တိုပ်မ္ဂး တိုပ်တိကဵုပေၚ်ဗွဲမကၟောန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်ကတိုၚ်ဂှ် ဟွံသေၚ် လ္တူတိုပ်လဝ်ဇွဂှ် နကဵုခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ် စုန်ပ္တဴလဝ်ဗွဲမခိုၚ်တုဲ ဂြောပ်စုတ်ဇလ ကၞာၚ်ဆုလ္တူဂှ်ပၠန်ရ၊ သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ကြံကြဗွဲမလောန်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလမစဴဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ စိုပ်ပယျဵုလုပ်ကွာန်မ္ဂး ဗှ်ေဗက်စဴကၠုၚ်ဟွံဂွံရဂးတုဲ သက်သရက်တိ နကဵုမြဇၚ်ပိလန်ရ။ ယဝ်နွံပၟိက်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘ မမိက်ကဵုယဲဝေဒနာ ဟိုတ်မွဲမွဲ စုတိချိုတ်အာကီု၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံဂွံတုဲ ချိုတ်အာကီု၊ ဒးဖျေံဏာနကဵုကပ် သီုဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်သုသာန်တေံတုဲ အတိုၚ်ဟီုဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟီုတုဲတိုပ်ရ၊ ဂွးဗပေၚ်စုတ်တိပေၚ်ၚ် ကၟောန်န်တုဲ လ္တူဂှ် စံၚ်နကဵုပၟတ်ရ၊ ပၟတ်ဂှ်ဂဵုတိုန်တုဲ တးဖျေံထောံနူဂှ်ရ၊ ကဵုဒးတက်ခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ်၊ ကၞာၚ်ဆုဇလတံဂှ် ဂြောပ်စုတ်လ္တူဂှ်ပၠန်၊ ပဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ဒးစံၚ်တးဂှ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵု ထေဲကဵုမၞိဟ်ဗြဴမွဲမ္ဂး '''စံၚ်တး'''ဂှ် ဂိဓဇောတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ မၞိဟ်ဗြဴဟွံကၠိုဟ်တံဂှ် ဆအယာံမာတ်ဂိတုဲ မူဒှ်သာ်လဵု မူပွသာ်လဵု ညးလက် '''စံၚ်တး''' ဂှ်ရောဟွံတီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကာလတိုပ်ဇွ၊ ဟွံသေၚ်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘမ္ဂး ဟွံၜံက်ပါ်တိတ်ကောန်ၚာ် နူဗုၚ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်ၚာ်တုဲ စံၚ်တိုပ်လေဝ်နွံ၊ ဒဒှ်ရစုတ်တၞံဗြာတ်ဂှ် စွံစၞးကောန်ၚာ်တုဲဟေၚ်၊ ဒးစဳရေၚ်ရ။ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကာလကလေၚ်စဴကၠုၚ် နူသုသာန်တေံ ကလေၚ်ရံၚ်ဂတးမုက် လ္ပာ်ဗြဴဇကုဟွံဂွံဂှ်လေဝ် ညးတံကဵုသွဟ်ကီုရ၊ စဴကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိတုဲ သွက်ဂွံပၠေၚ်ကၠေံအန္တရာယ် ဒးတိတ်သ္ပခမဳ ဗၞတ်မံၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် စပ်ကဵုချိုတ်ဂကူဏံရ။ ။ ဗြဴချိုတ်သီုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ၜိုန်ရတိုပ်ကီုလေဝ် ဒးစံၚ်ကရိကၞာထောံညိတုဲ တးဖျေံထောံရ၊ ဒးစတ်ပ္တဴလဝ်ဓၜံက်ဒိုၚ်ဂှ် ဖေက်သရာဲတာဲဗြာဲတံ ဂၠံက်ကေတ်ဇွတုဲ စဵုဒၞာအန္တရာယ်ဂှ်ရောၚ်၊ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် နူညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံရ။ ။ မွဲသာ်ပၠန် ဂြာံဇလတံဂှ် ဖေက်ကၠဵုဂွးပလီုထောံ မဒှ်ရောၚ်ဂှ် ညးဇမၞော်တံ သ္ဂးလဝ်သာ်ဏံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ် ဂဂဵုတးပန်=== ယြဴပူဂဵူမွဲ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ချိုတ်အာမ္ဂး ပဍိုက်လ္တူကပ်တုဲ ဗလိုပ်ဖုံဂွံရ၊ ဒၞာဲချိုတ်ဂှ်ဟေၚ် ခါဲကတိုၚ်သၠုၚ်ဇကုတုဲ ဂတဏာမုက်ဇွဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ကၞေၚ်ကဵုသၠးဒၟံၚ် နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ် ပလာဲလဝ်သော်တုဲ တိုပ်ဂွံရ၊ လမာတ်တံဟွံသေၚ် ကလောတွဳဝါရတံ ဇိက်ကဵုဂရး လ္တူက္ဍိုပ်မၞိဟ်ဂှ် ထပှ်လတုန် သာ်ဝွံဒးဟီုအာ ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ်ရ၊ ယဝ်ဟွံပသာ်ဏံမ္ဂး ကလော ကောဒေံ မသ ထပှ်ဒတောဝ် အာယုက်ဂၠေံလေၚ်ဒိုက်တုဲ မိမဟွံဗၠးဒုဟ်ရ၊ ဗ္စသၚ်ကဵုသဳပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကဵုဒါန်သ္ၚုပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ဂွံရ။ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ဒၞာဲဂှ်ဟွံချိုတ် စိုပ်သ္ၚိတုဲချိုတ်မ္ဂး အာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်ဂွံရ၊ ကွဵု ဒစုန် ဂရးမြတံ ညးမတိုပ်ဂှ်ကေတ်ဂွံရ၊ တၠအမှုတံ ကေတ်ဟွံဂပ်ဝ်၊ ၚေက်ဂရးဂှ် မွဲတၞုၚ်ပဂွံ၊ ထပှ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ဒ္စိတ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ယဝ်ရဂဂဵုတးပန်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးတိုပ်ဒၞာဲဂှ်ရ၊ တိုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် အခိုက်ကၞာဟၟဲတုဲ စုတ်ကဵုကပ် မ္ဒးအာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်တေံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွကောန်ၚာ်=== ယြဴညးမွဲ ပပ္တတံနူသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဒဵုပွိုၚ်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဂှ် ဒှ်အဝဲကောန်ၚာ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ၚာ်မွဲစုတိအာာမ္ဂး ကောန်မန်တံစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ဟွံတုပ်ကဵုညးအဝဲဇၞော်တံရ၊ ဇွကောန်ၚာ်စံၚ်ဟွံဂွံ ဗှ်ဓဝ်နာဝထပှ်ဟွံဂွံ၊ ဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်သ္ပဒးသာ်ဏံမ္ဂး တၠသ္ၚိလီုလာ် အာယုက်ဂၠေံ ဍုၚ်ကွာန်ကလိုက်ကမဵု ယဲဘဲဂၠိုၚ်၊ ကလော် ဘုတ် ပြိုတ်ထတ်ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ။ ဇွကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွဳနကဵုဂၠိက်ယာတ်တုဲ ယိုက်ထ္ၜဏာ မိန်ဏာဂွံရ၊ ကောန်ၚာ်ချိုတ်အာဂှ် ဇၞော်မံၚ်ညိမ္ဂး မၞိဟ်မွဲဓဝ် ယိုက်ဏာဟွံမာန်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခရေၚ် ဓလိၚ်ပ္တိတ်ဏာသုသာန်ဂွံရ၊ ကာလဓလိၚ်ဏာဂှ် သ္ၚုဒမျိုၚ် ကဵုဒါန်ဂွံရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ပ္ဍဲဇြပ် ပ္ဍဲဘာ ပပိုန်ဂစိုတ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ဏာဂွံရ။ ===ဗီုသ္ပကုသဵုဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာကဵု မၞိဟ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်တံဂမၠိုၚ် ကဵုကောန်ၚာ်=== သွက်မၞိဟ်ချိုတ်ပရေံ မပ္တံကဵုယဲပရအ် ယဲမြန် ယဲဂအအ် ဂၞဴအာတံဂှ် ဟွံသ္ပကုသဵုရ၊ ချိုတ်ပရေံမ္ဂးဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အတိုၚ်ညးတံစၟတ်သမ္တီ စှ်ေစိုတ်ချိုတ်ပရေံဂှ်၊ ကာလပလံၚ်ဏာဇွ ကမ္မဌာန်တေံ ဒးစုတ်ဏာကပေါတ်ပ္ဍဲနမွဲ မပ္တံသ္ၚု ၜဵု ခရံက် ကၠေၚ် မြေက် လသိုဏ် စဳရေၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး အပေါတ်ဂှ် ကဵုဒါန်ဘာဓဝါဲဂှ်ရ၊ ဣဝွံ ညးကော်ခဴစ ဒါန်ဇြဟာန်ဒမျိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပြံၚ်သၠာဲဂိတုၜက်သၞာံတုဲ ဖာပ်သၚ် ပကာကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ၊ သွက်ညးဒက်ကံတုဲ ချိုတ်ဂှ် ညးဟွံပ္တုဲကာကုသဵုသ္ဂးလဝ်ရ၊ ပ္တုဲကာကုသဵုဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိ ရန်ကဵုသွက်ညးမစုတိအာ သီုကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဟွံသ္ပပၠန်၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး လောန်အာထပှ်တ္ၚဲ မွဲဂိတု မွဲသၞာံကဵုဒှ်ပ္တုဲမာန်၊ ကာလဖာပ်ဗ္စသၚ်ဂှ် ယဝ်ဟွံၜက်သၞာံမ္ဂး မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲဇြပ် ဘာ ရုၚ်ဒါန်ရောၚ်၊ ၜက်အာသၞာံတုဲမ္ဂး ကဵုဒါန်ပ္တုဲကုသဵုပ္ဍဲသ္ၚိဂွံရ။ သွက်ကောန်ၚာ် မစုတိကလိလောန်အာဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ဇြပ် ဘာတံဟေၚ် ကောန်မန်တံ ပ္တုဲကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံ၊ ပ္တုဲကုသဵု ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ဂှ်ဟွံဂွံ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်ဂှ် လံၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန် ကဵုကုခမဳသၚ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူချိုတ်ဟွံခိုဟ်ဂှ်ရ ဟွံက္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်ဇရေၚ်သ္ၚိရ၊ လ္ၚဵုယးဂှ် လ္ၚဵုပေၚ်ထပှ် ညးတံလံၚ်ဗဗေၚ်ရ၊ ကပေါတ်လံၚ်တံဂှ် ပုၚ် ပုၚ်ခ္ဍေက်၊ စုတ်ကဵုခဝ်၊ ပလေၚ်ခၟိုန်ကဵုသတ်ဗြဴ၊ ကွာၚ်ထကဵုဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တံဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် လံၚ်အခိၚ်စဴပိဏ္ဍပါတ်လေဝ်နွံရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵု ဗလးကျာ်မ္ဂး၊ ၜက်သၞာံဂါံဗြဲတုဲဟေၚ် ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဗီုညးတံပြုပြေၚ်တုန် သိုၚ်ကၞာထးဗ္ဒာဲသ္ၚိတုဲ ဗၟံက်ကၞာထးဂှ် သိုၚ်လဝ်စၚ် သွက်ဂွံစွံကျာ်ဗလးဂှ်ရ၊ ကျာ်ဂှ်ပ္တိုန်သ္ၚိဟွံဂွံ၊ ခမဳသၚ်လေဝ်တုပ်နဲသာ်ဂှ်ရ၊ နူဂယး ကၠာဟွံဂွံက္ညဖျဴနၚ်သၚ်ဂှ် ဒးပ္တိတ်နၚ်ကျာ်ကၠာရ၊ ကျာ်ပဋိမာရုပ်မွဲဇကု၊ ကျာ်ဒကောဝ်သၟတ်မွဲဇကု၊ သ္ၚုမွဲထၟာဲဍောတ်၊ ဗဗေၚ်ကျာ်ဍောတ်တ်မွဲမ၊ သၠုယ်ဒ္စာံဂတှ်ေ၊ တၞးဇြဲထဝ် (ဇြဲအရိုၚ်လေဝ်ဂး) ထပှ်တၞး ချောဲဒဇိပ်ထပှ်စန်၊ မွဲစန်ထပှ်တၞုၚ်၊ ပုၚ်ပၟန်သာဲမွဲဗဗေၚ်ဍောတ်၊ ဇၞောဝ်အလာံဂၠိၚ်ၚ်ပန်ဇၞောဝ်၊ ပြေၚ်လဝ်တုဲ၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးယဵုပ္တိတ်နၚ်ဘာရ၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ် ပ္ဍေန်လဝ်ပ္ဍဲထၟာဲသ္ၚုဂှ်ရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ခမဳသၚ်တံဖ္ဍောတ်ဂါထာ၊ ထောံကယျောၚ်ကျာ် (ဗလးကျာ်လေဝ်ဟီု)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကျာ်တြဲ ထေဝ်ထးပ္ဍဲဇရေၚ်ကြုၚ် နေရဉ္ဇရာဂှ်တုဲ-ထောံကယျောၚ်ကျာ်၊ ဗလးကျာ်အိုတ်ရ၊ ကိစ္စဗလးကျာ်ဂှ်တုဲဟေၚ် ခမဳသၚ်တံ ဂွံစဴကဵုပိုန်ပ္ဍဲကၞာထး စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်ကုသဵု သွက်ညးမချိုတ်အာတေံရ။ ===ချိုတ်ဍိုက်=== ချိုတ်ဍိုက်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ဗ္တံတ္ၚဲဟွံဟီု၊ ညးမွဲရောဟွံတီ ယြဴညးမွဲချိုတ်အာမ္ဂး ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ် ချိုတ်ဍိက်ရ၊ ယြဴညးယဲမွဲ ယဲက္ဍၚ်တိုန်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံဒှ်သာ်ဂှ်ရ မ္ဒးမၚ်ဒၟံၚ်သီုဗ္တံတ္ၚဲ ညံၚ်ဂွံတီဒဒှ်ရ မၞိဟ်ယဲဂှ် အိုတ်အာလမျီု သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ယဝ်ချိုတ်ဍိုက်အာမ္ဂး ညးတံဟွံမံၚ်ကဵုထောံဒါန် ကုဘာလကျာ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ကော်စဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်ပၠန်၊ ညးလ္ၚဵုတံ ယဝ်တီဒၟံၚ်ဒဒှ်ရ ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်မ္ဂး ဟွံရာန်၊ ဟွံသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ညးလ္ၚဵုပၠန် လံလအာသၞာံဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဝွံ ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် နိမန်က္ညနၚ်သၚ်တံ ကဵုဗှ်မ္ၚဵု ဖ္ဍောတ်ကမ္မဝါတ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ။ ===ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိယဝ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမၞိဟ်မွဲမ္ဂး=== ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိ၊ ယဝ်မၞိဟ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမွဲတုဲ ကာလဖျေံကမ္မဌာန် ညးမချိုတ်ကြဴဂှ် မ္ဒးဖျေံကၠာအာဂတရ၊ ညးမချိုတ်ကၠာဂှ် မ္ဒးဖျေံကြဴ အာလက်ကရဴရ။ ===အခိုက်ဒးပါဲသ္အာၚ်မွဲသာ်=== ယဝ်နွံပၟိက် သၟိက်ဂွံပ္တိတ်ဏာ ကမ္မဌာန်မွဲ ဇရေၚ်သုသာန်တေံ နကဵုဂၠုၚ်မ္ဂး ဂၠုၚ်ဖ္ဍိုက်လဝ်ကမ္မဌာန်ဂှ် မ္ဒးဒုန်လုပ်ကၠုၚ် လ္ပာ်သၞေဝ်ဂၠုၚ်ရ၊ လုပ်ကၠုၚ် နကဵုက္ဍိုပ်ဗီုအခိုက်တွဵု တွဵုဂှ်ဟွံဂွံရ၊ ကမ္မဌာန်ညးမစုတိ မ္ၚးဍုၚ်မ္ၚးကွာန်တံဂှ်လေဝ် ပၠောပ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဟွံဂွံဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေမ်မွဲဂကူကီု၊ စုတိိအာမ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကွာန်လေဝ် ကလေၚ်ပ္တိုန်ကမ္မဌာန်လ္တူသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဗီုဏံမ္ဂး ခေက်ကဵုဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်။ ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ညးမစုတိနယဲခိုဟ်ဟ်=== ကောန်မန်တံ ယဝ်စုတိကလိလောန်အာ နကဵုယဲခိုဟ်ဟ်မ္ဂး ကမ္မဌာန်ဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲတုဲ စွံလဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်ကေတ်ဇံၚ်ဇၞးမွဲတုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ဇွ လ္တူဇံၚ်ဇၞးဂှ်ရ၊ (က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်လေဝ်ကော်) ဗွဲပညပ်အပါဲပန်ဘုံ၊ သုဂတိထပှ်ဘုံ၊ ရူပစှ်တြဴဘုံ၊ အရူပပန်ဘုံ၊ မတွံဂး ပိစှော်မွဲဘုံဂှ် သ္ဂောံဇၞးဗၠးၜးတိတ် နူပိစှော်မွဲဘုံဂှ်တုဲ ဇံၚ်ပ္တိုန် စွံဇွမွဲချိုန်ခဏဂှ် ဇံၚ်ဇၞးမကော်စရောၚ်။ ===ဇံၚ်ဇၞး=== သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးကေတ်ဒယိုၚ်တြဴတၞုၚ်ရ၊ ဇံၚ်ဇၞးဝွံ နွံဇမၠိၚ် သၠုၚ်ဒ္စိတ်မိဟ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ပန်လ္ပုဟ်၊ အနာံမွဲဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်၊ ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးဒက်ခၞံပ္တိုန်ပန်ထပ်ရ၊ ဒုန်ကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ပန်လ္ပုဟ်ဂှ် စွံသၟဝ်သ္ကဲၜါလ္ပာ်တုဲ၊ လ္တူကၞောတ်လ္ပာ်က္ဍိုပ်ဂှ် ဒုန်ဇမၠေံ(ဂၠေံ)မွဲဟတ်ပန်လ္ပုဟ် မွဲတၞုၚ်၊ လ္တူကၞောတ်ဒုန်လ္ပာ်ဇိုၚ်ၜါ သၟဝ်ဂှ် ဒုန်ဂၠေံမွဲတၞုၚ် စွံလဝ်လ္တူတုဲ ဒက်လတ်ကဵုချာ ပ္ဍဲပန်ဒကဴရ၊ ပွမကၠောန်သာ်ဝွံ ဂွံဇံၚ်မွဲထပ်ရ၊ နဲဂှ်ရ ဒက်ဂဇံက်စွံဇံၚ်ပန်ထပ်တုဲ၊ လ္တူအိုတ်ဂှ် လးစုတ်ဒုန်ကရေက်ရ၊ (လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ် ဒ္စာံကရေက်၊ ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံဒ္စာံကရေက် လ္ၚဵုဂှ်လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ်(၇)ကရေက် ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံ(၃)ကရေက်လေဝ်နွံကီုဂှ်ရ (၇×၃)ထ္ၜးလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒကဴဇံၚ်ပန်ဂှ် ဒက်စွံဒယိုၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ ပ္ဍဲအဒေါဝ်ဂၞိၚ်ဇံၚ်ဂှ် ဒက်စွံၜါတၞုၚ်၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ် လ္ပာ်ဏံမွဲတၞုၚ်ရ၊ လ္တူကၞောတ်ဒယိုၚ် ဒက်ဒုန်ကရေက်ဂေတ်ကၠောံတုဲ၊ ဒးကၟဳဖ္ဍာန်ယာတ်ပိက်ရ၊ ယဝ်ယာတ်ဟၟဲမ္ဂး စက္ခောဗုဗု ဒးကၟဳဖ္ဍာန်စုတ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်ဒေသလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၟဳဖ္ဍာန်စုတ် နကဵုဒုန်ကရေက်ကြဳကြဳ၊ ၜါစှော်ကရေက်လေဝ်နွံရ၊ ဒယိုၚ်ကဵုသၠဖ္ဍာန်တံဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်လဝ် နကဵုပ္ကဴစက္ခောဇၞောဝ်က္ဍိုၚ်တံရ၊ ကၠောန်လဝ်ဇံၚ်ဇၞးတံဂှ်လေဝ် နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်တုဲ နွံကဵုဓဝ်ဗွဲမဗ္စာရဏာရ။ ပ္ဍဲဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် (ဗွဲမဂၠိုၚ်ပွိုၚ်ရးမုဟ်ဍုၚ်) လ္ပာ်သ္တိက်ဇံၚ်ဝွံ ပ္ကဴၜါခဝ် လ္ပာ်တမ်ဇိုၚ်ပ္ကဴၜါခဝ် ဒက်ကွက်စွံလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲမွဲခဝ်ဂှ် စုတ်ပ္ကဴပိဍောၚ် ပန်ခဝ်ဂှ် ပ္ကဴဒှ်စှ်ၜါဍောၚ်ရ၊ လ္ပာ်သ္ကဲမွဲမွဲပါ်ဂှ် ပုၚ်ပန်ခဝ်သီုၜါလ္ပာ် ဒ္စာံခဝ်စွံလဝ်ပၠန်ရ၊ ===ဗီုပြုပြေၚ်ဇွ သွက်ဂွံစွံလတူဇံၚ်ဇၞး=== ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် စွံပ္ဍဲသ္ၚိၜက်ဗ္တံတ္ၚဲ=== ===ဗီုဖျေံကမ္မဌာန်=== ===အစဳအရေၚ်မပ္တံဗီုယိုက်ကမ္မဌာန်ကဵုပုၚ်သၟူ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်တိုပ်ကမ္မဌာန်ဇွ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်စံၚ်ဇွဂြဇုတ်=== ===ဗီုကၠောန်ဒလာၚ်=== ===ဗီုသ္ပကုသဵုစရိုဟ်ဍာ်ဗလးကျာ်=== ==ဂလာန်ကာလထေရ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်သၟာန်သွဟ်== * ဂလာန်ကံက်ပ္တိတ်နူသၠပတ်ကာလထေရ် '''နမောတဿ ဘဂတတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ'''။ ဨဝံဝစဏံ ဣဒံ သုတ္တံ၊ ===ကျောဝ်ရံၚ်ဇွကမ္မဌာန်=== ===ဟိုတ်မ္ဒးကေတ်ဍာ်ဂမ္တဴ=== ===က္ဍိုပ်ဖဴပိမ=== ===ထမာဲပ္ဍုန်လတူက္ဍိုပ်ဖဴ=== ===တောဝ်မဒက်ဇိုၚ်တဲ=== ===ဒုန်စရေက်ဇမၠိၚ်ဇွ=== ===ဇံၚ်နး=== ===တောံပုၚ်ဖျီုပုၚ်=== ===ပွမဟွံကဵုပ္တိတ်ဇွဂၠံၚ်တြၚ်=== ===ဇိုၚ်မဏာကၠာ=== ===ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ဟီုကဵုဇွ=== ===ယာတ်ဂရောပ်ဇွ ပကဵုဗိုတ်စရုၚ်ပိဝါ=== ===ထရက်ကၠေံတရဴ=== ===ဟွံကဵုကလေၚ်ရံၚ်လက်ကရဴ ကဵုရံၚ်မံၚ်ဒၚောဝ်=== ===ဗဂေတ်ကၠေံကမ္မဌာန်=== ===ကေတ်ဏာဍာ်သတ်ဗြဴ=== ===ဩန်ထဝ်စုတ်ပ္ဍဲပါၚ်=== ===စုတ်ကၟဵုပ္ဍဲပါၚ်=== ===ဗကပ်ကၠေံလဗံက်ဒိုၚ်လၚ်=== ==နိဿဲ== ကၠုၚ်နူလိက်အုပ် (အခိုက်ကၞာမန်) နူကမ္မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ [https://drive.google.com/file/d/1WddIBb6u7tAiS3o7RPQWGImsla4d2YEx/view?usp=sharing pdf-အခိုက်ကၞာမန်] {{DEFAULTSORT:အခိုက်ကၞာမန်}} syt3gzwuic4soaydx45pa37yk6twvsi 34369 34368 2022-08-26T14:28:56Z သ္ဍိုက်ဆာန်မန် 2569 /* ဇံၚ်ဇၞး */ wikitext text/x-wiki ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ် လိခ်အုပ်မၞုံယၟု (အခိုက်ကၞာမန်) သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉−သၞာံ၊ ဂိတုဘတ်။ =ဂလာန်တၚ်ဂုဏ်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ လိခ်အုပ် အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ တက်ပတိတ်တုဲ တရးဏာနကဵုတွဵုရးမန်−ရးဗၟာဂွံမာန်အာ ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်လေဝ် ဟီုဂးစဂွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် သွက်ဂကောံကမ်မတဳလိခ်ပတ်ေယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵုကီု ဟီုဂးစဂွံရ။ ကမၠောန်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယောန်သၞာၚ်မန်ရ၊ ပ္ဍဲကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပါ်စွံလဝ် ဆာပ်ကမ်မတဳ (ဂကောံဍောတ်) ပိရ။ မုခ်ဂၞန်မွဲ− ၊ သွက်ဂွံဗ္တောန်လိခ်ပတ်၊ သွက်ဂွံတက်ပတိတ်လိခ်ဗွဟ်မန်၊ လိခ်ပတ်မန်တံဂှ်၊ ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ရ။ မုခ်ဂၞန်ၜါ− သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်လှ်ေဒယှ်ေတံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳအနုသုခုမရ။ မုခ်ဂၞန်ပိ− သွက်ဂွံဗက်စ အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ သွက်ဂွံဗၟံက်ဂတဝ်တိုန် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ ပွမဟီုအရေဝ်ဝေါဟာမန်၊ ဗွိုက်လ္တက်မန်တံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်စွံလဝ်ပိဂကောံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဒှ် လိခ်မူ−လိက်အုပ် အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳအခိုက်ကၞာဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်သက္ကရာဇ် အၚ်္ဂလိက် ၁၉၇၃−တေံ၊ နူကမ်မတဳဇၞော်ဏံ အာတ်ဏာလိခ်ပတ်မူလ ပ္ဍဲဌာန်အ္စာကဝိမန်တံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဗွဲမစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တေံ အ္စာကဝိတံချူပလံၚ်နၚ်လိခ်တမ်ဂှ်ရ၊ ဂွံလိခ်တမ်တံဂှ်တုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာဂှ် စဳရေၚ်ပ္ကောံတုဲ ဗှ်အိုတ်ရ။ ဒၞာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ်ဒါန်တုဲ ဒၞာဲဟွံမွဲတံဂှ် အာသၟာန်သၟုက်ဋ္ဌာန်တၠဂုဏ်အ္စာတၠဳပိုန်တံလေဝ်ကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော် ညးမတဳပရောပရာအခိုက်ကၞာပြဝေဏဳဂကူမန်တံအိုတ်ရ။ တုဲအိုတ်မ္ဂး နူဆာပ်ကမ်မတဳဏဳ စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ တက်ပတိတ်နကဵုလိခ်သၠုပၠုယ်ရ။ လိခ်သၠပၠုယ်နကဵုတဲဂှ် ပလံၚ်ဏာဋ္ဌာန်အ္စာချူလိခ်မူလ အ္စာကဝိတံကီု၊ ဋ္ဌာန်တၠဳပိုန်သၚ်ခမဳတံကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော်တံကီုရ၊ သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ် သွက်ဟွံမှာရဴ ဟၟဲသက်က်ဂှ် ရန်တၟံကေတ်ရ။ ညးတံရံၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ ပလံၚ်နၚ်ဋ္ဌာန်ကမ်မတဳပိုဲပၠန်ရ။ နကဵုလိခ်မူစၟဳစၟတ်ထပ်ကဵုထပ် ရုဲစှ်တုဲ ကၠောန်ဇန်ချူကှ်ေပၠန်ရ၊ နနဲဝွံ ဍိုက်ပေၚ်ကီုခယကေတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်နကဵုစက်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညးတၠအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။ နူတွဵုရးဍုၚ်မန် ညးတံစၟဳစၟတ်အခိၚ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ ညးတၠအလဵုအသဳဍုၚ်လ္ဂုၚ်စၟဳစၟတ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ နကဵုကမ်မတဳဏံသြန်ဟွံဍိုက်ပေၚ်လေဝ်ကီု လံဒၟံၚ်စဵုကဵုအခိၚ်ဏံရ၊ လိခ်အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပတိတ်ဇြဟတ်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကီုရ၊ ဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံစှ်ေလဝ်စိုတ်ဏီတုဲ၊ ဟွံဍိုက်ပေၚ်− ဟွံရုမ်ဂပ်ဟွံမှာရဴဏီဂှ် နကဵုကမ်မတဳဏံ ဒုၚ်လဝ်တဲရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ကၞာ ပြေဝေဏဳပိုဲမန် သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ်အာ ဗွဲဂတတေံဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဝွံ ဒၞာဲမှာရဴဒၞာဲဟွံဍိုက်ပေၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ ကဵုနၚ်ကသပ်ဂၞန်ဗွဲမပြဟ်ညိဂှ် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ ကောန်ဂကမန် အ္စာဗှ်လိခ်တံ စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ နကဵုအလန်ဒုတိယ တတိယပ္တိတ်မ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်အာမာန်ရောၚ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ရ။ ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် နကဵုနိဂီု သွက်လိခ်အုပ်ဝွံ ဂွံတိတ်အာမာန်ဂှ် ပပ္တံနူကဵုကောန်ဂကောံ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ်ကီု အ္စာကဝိညးမချူလိခ်တမ်လေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုကသပ်ဂၞန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဳပိုန်သၚ် ခမဳလေဝ်ကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တံလေဝ်ကီု၊ သွက်ဂွံတက်လိခ်ဝွံ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်ကမၠောန်လေဝ်ကီု၊ ညးမဇန်လိခ် ညးမတက်လိခ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးအလဵုအသဳတံလေဝ်ကီု၊ စၞးကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဏံ အဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု တၚ်ဏာဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။ '''(နာဲမိုၚ်တဝ်)−−−ညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =ဥယျောဇဉ်= ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒှ်ဟွံမံၚ်မ္ဒးယိုက်ဂၠၚ်ဏာ ကဵုအဓိကတာလျိုၚ်ဂှ် ကောန်မန် ပွမလေပ်လိခ်မန်၊ အရေဝ်မန်ကီု ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ကီု၊ အစေန်အဆက် အနုသုခုမမန်တံ ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ မြိမြန်မၚ်မွဲအာဂှ်ကီု၊ သ္ပတိုၚ်တမ်ဒေါဝ်တုဲ မ္ဒးပံက်ဗဒှ်လဝ် ဂကောံဏံရောၚ်မဒှ်ရ ။ ပဟိုတ်တာလျိုၚ်နွံသာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံမြိမြန်ကလုတ်ပ္တိုန် ဗပေၚ်ကဵုမာန်ဂှ် ဟွံသ္ဂုတ်ကဵုပကီုလွဳဟေၚ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံအခိၚ် အခေါၚ်အဝဵုတံဂှ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳဆာဲမံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ရန်တၟံလဝ်ပိသာ် ဗွဲလ္တူတေံဝွံရ၊ တန်ဗ္တောန်လိခ်ပတ် အရေဝ်၊ တန်ဗ္တောန် ယေန်သၞာၚ် အစေန်အဆက် အနုသုခုမတံ ချေံဗ္တောန်ကဵုတုဲ၊ မွဲအဆက်ဓဝ်ဟေၚ်၊ သွက်ဂွံသီဒက်စဵုဒၞာမၚ်မွဲအာ အခိုက်ကၞာမန်တံကီု၊ သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတဂမၠိုၚ်၊ သ္ဂောံနိဿဲလ္ၚတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာမာန်ဂှ် လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မ္ဒးပကီုလွဳဗၟံက်ပ္တိတ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲမဗၟံက်ပ္တိတ် ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံလေဝ် ပဟိုတ်ကဵုမန်တၠပညာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးအာယုက်ဇၞော်မန်၊ မိမနော်နာဲတံ ကဵုအရီုအဗၚ် ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဟေၚ်၊ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် ပတန်စၟတ် သ္ပသမ္တီလဝ်တုဲဒှ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုပျးကဵုရ ။ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ပွံမကၠောန်ထေက် ဟွံယောၚ်ဗွဲစၟတ် မ္ဒးကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုတာလျိုၚ်ပိသာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပကောံပ္တိတ်ဏာ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်မာန်ဂှ် မိပ်ဂြိုၚ်ဂွံဇြဟတ် အိုဟ်တၟိုဟ်ဇြုၚ်ကေဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ- အလုံကောန်ဂကူမန် အခိုက်ကၞာမန်ဂမၠိုၚ် တၠုၚ်လအာ ညံၚ်ဟဂွံလီုအာဂှ် ပွမသီဒက်မၚ်မွဲအာတုဲ ကောန်ဂကူမန်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံညးဂမၠိုၚ် သဂွံကဵုဍုက်ကေဝ် သ္ဍိုက်မၠိုက်ရၚ်သ္ကံအိုတ်ညိ သာ်ဝွံ ရာဒၞာဏာရောၚ် ။ '''နာဲယဳသိုၚ်(ဥက္ကဌ)ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။''' =ဂလာန်ဗကန်= အခိုက်ကၞာမ္ဂးဂှ် မဒှ်စဳဏောန် ကောန်ဂကူမွဲမွဲ သွက်သ္ဂောံတန်တဴအာ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ၊ စဵုကဵုကဝ်တူတေံရောၚ်။ ညးတၠပညာအစာတၠမန်ပိုဲ နူတမၠာအဆက်ဆက်တေံ၊ မဒၠောံဗ္တောန်၊ မစွံပတန်လဝ်ကဵု ဂလာန်တၚ်နၚ်တံဂှ် အခိုက်လဵုဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဒး၊ ဗီုလဵုဂွံဝေၚ်ပါဲဒး၊ နဲလဵုဂွံမၚ်မွဲအာ ဂကူဇကု အဆက်ကောန်အဆက်စဴဒး၊ ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ်။ တီဒဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမၞုံတဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ'''အခိုက်ကၞာ'''ဂကူပိုဲမန်ဝွံ သ္ဒးပ္တိုန်လဝ် အက္ခဝ်လ္တူလိခ်ပတ်ထေက်ရောၚ် အဲစှ်ေစိုတ်ရ။ လောန်ကၠုၚ်အခိၚ်ၜိုတ်ပန်သၞာံတေံ၊ အဲဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ၊ ဒဒှ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ် ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊" ဏံ ကၠေံစိုတ်ပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်၊ တံလိက် "အခိုက်ကၞာမန်" သွက်ဂွံတက်တြးပ္တိတ်လိက်အုပ်၊ သီုမတာပ်ခေတ်၊ နကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ်၊ အဲအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်၊ အဵုဇိုတ်တဴပ္ဍဲဂၠံစိုတ်အဲ မလောန်ရ။ သ္ဂောံညာတ်ကေတ် "လိက်အခိုက်ကၞာမန်" တက်ပ္တိတ်တုဲ ဒှ်အာပၠန်ဂှ် ၊ တၚ်လေဝ်, တၚ်ဂုန်ကဵု "ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်အိုတ်တဲရ။ ထိုၚ်လေဝ်, ထိုၚ်သးကမ်မတဳ, ကွေံကွေံရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ရံၚ်သ္ၚေဝ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ဂကူညးမဂတာပ်ခေတ်တံဂှ် ညးတံဒ္ဂေတ်ဗက်၊ ထိၚ်ဒက်လဝ်အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳညးတံဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက် ဗွဲမဗိုန်ဗတ်ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံဆဵုာတ်ကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာညးတံ ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်၊ အခိုက်ကၞာညးတၞဟ်သ္အာၚ် ညံၚ်ဟဂွံထပါ်လုပ်ပြံက်ယျတ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်−အကြာအခိုက်ကၞာဂကူညးတံဂှ် ညးတံပသတိ၊ စဵုဒၞာ၊ ဆဵုဒဝ်၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်တဴအိုတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်စာ်အိုတ်ကၠေံဗ္ဒန်အာမ္ဂး ဂကူညးတံလေဝ် ဟွံဆောတ်သ္ဒးကၠေံဗ္ဒန်အာရောၚ်ဂှ် ညးတံချပ်ဗ္စာ ဂြၚ်တီကေတ်လဝ်နကဵုညာဏ်ပညာနူဇမ္ၚောဲရ၊ ဂကူညးတံညံၚ်ဂွံတန်တဴ ညံၚ်ဟဂွံကၠိုက်ကၠာဲမှာဲမှာကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးတံသ္ပဂရုအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူညးတံ သၟတ်မွဲမွဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိမ္ဂး ပပ္တံနူဂှ်တုဲ ညးတံခုတ်ယၟုနကဵုဘာသာညးတံ ပ္တိတ်စရာဲၜခၟနကဵုဘာသာညးတံ၊ ဂစာန်ဗ္တောန်ကဵုအရေဝ်ဘာသာညးတံ၊ ကဵုဒဂီုဒ္ဂေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုအခိုက်ကၞာညးတံ၊ ပၠောပ်ဇာတ်ဂကူညးတံဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ညးတံဟွံသာသ္ပံ ဟွံပၠံအခိၚ်လ္တူကောန်ဇာတ်ညးတံရ။ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် အတိုၚ်နနဲချူထ္ၜးပံက်ထ္ၜးလဝ်တၚ်ဏှ်ဗွဲလ္တူတေံ ညးမဒ္ဂေတ်ဗက်ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်အခိုက်ကၞာတံဂှ် မၞုံတဴကီုရ၊ ဆဂး အသိၚ်ဇြဟတ်အောန်တဴဒၟံၚ်ဏီဂှ် ပသတိအိုတ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်ရ။ မူဟိုတ်သ္ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ရော, ဒတောဝ်တၞောဝ်ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး မိမဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူသာဲစ္ဍးကၠုၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာဂကူဇကု ခရာသၞာံအခါဗွဲမလံလဂှ်ကီု၊ ဟွံတီၚုဟ်မး ဟွံတီဗီုနဲဂွံတၚ်ယၟုကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ဟွံတီကဆံၚ်ဇကုတုဲ အရေဝ်ဇကုဟွံဗ္တောန်ကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကုတဴဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ကြက်သက်သဳသာဓကဍေံရ။ ဂလာန်လ္တူတေံအဲမချူလဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဒုဟ်လ္တူဂကူပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵုဂလာန်ညးတမၠာ အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ ဍိုန်လျ၊ သဝ်စှ်ေ၊ ကၠေံခၞၚ်ကၠုၚ်ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ဒုဟ်ဍေံဟေၚ် သ္ဒးဟီုဂးသာ်ဝွံရောၚ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်ညးတမၠာတံမစွံပတန်လဝ် "ဖျေံမ္ဂးကျေဝ်၊ ပလေဝ်မ္ဂးဒှ်" ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပတိုန်ထေက်အိုတ်ရ။ လၟုဟ်ဟေၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဂှ် နူ"'''ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်'''" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ကေတ်တာလျိုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဖျုၚ်ဗလးကၠေံယဲမတွံဂး− ဂကူဘာသာ၊ မကၠိုက်ကၠာဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်ကၠက်အိုတ်အာဂှ် နကဵုရဥုဲ "'''လိက်အခိုက်ကၞာမန်'''"ဝွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမန်ဍာံ ထာန်ဒေသလဵုမံၚ်မံၚ်၊ ညးဒိုက်ညးလွေဟ်၊ သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳတံဟွံရုဲ၊ သီုခရှ်သၚ်တံကီု ညးမွဲမွဲအုပ် ဩဝ်.....ထေက်ကဵုသ္ဒးကဵုဇြဟတ် ရာန်ဗှ်လ္ၚတ်လဝ်ထေက်အိုတ်ရောၚ်၊ ဓဝ်မေတ္တာဂတတုဲ အဲဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာအလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵုမ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန်သီုဖ္အိုတ်ရအဴ။ '''အခိုက်ကၞာမန်သ္ဒးမံက်ဂတဝ်တိုန်ရောၚ်၊ ('''နာဲလူဖေဝေန်''') သၟိၚ်ဗယု ဝန်မစၞောန်ထ္ၜးကမၠောန်သုတေသနတြေံတြဟ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =နိဒါန်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ−ကၠာဟွံဟီုပရောလိခ်အခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်လိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ဝွံ၊ ဟီုထ္ၜးညိညရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၂)တေံ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံမွဲခုတ်လဝ်ယၟု "ဂကောံလိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်" ဂးတုဲ၊ ရန်တၟံလဝ်သွက်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် မတ်ဂွံယးတၟး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန်ပရေၚ်ဂကူမန် ဣလဵုဒှ်ဍာံ, ဣလဵုဒှ်ဗၠေတ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ကေုာံလိခ်ပတ်မန် သွက်ဂွံမံၚ်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ရ၊ ဂကောံဏံဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၃)တေံ ချပ်ဂၞန်ညးသ္ကံတုဲ၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်သွက်ဂွံပ္တိတ်လိခ် "'''အခိုက်ကၞာမန်'''"မွဲအုပ်ရ၊ ဂကောံဏံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ− လလောၚ်တြးဏာဇရေၚ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်ဏာတမ်လိခ်(မူလိခ်) နူဌာန်တၠပညာမန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်လအာတ်ဏာဂှ် အ္စာကဝိမန်တံဂမၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂကောံဏံဂွံဒုၚ်ကေတ်ရ၊ တမ်လိခ်(မူလိခ်)နာနာသာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ပကောံတုဲ စၟဳစၟတ်ရုဲစှ်ဒါန်ထောံနူလိခ်ပ္ဍဲတိုက်ပိဋကတ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်စံရ၊ မူလိခ်ဒါန်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လိခ်ဗွဲပဏာဏမွဲအုပ်တုဲ ကလေၚ်တြးဏာဋ္ဌာန်တၠပညာမန်တံပၠန်ရ၊ မသုန်တဴဂိတုလံတုဲ လိခ်တြးဏာဂှ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲဟွံပေၚ်တံဂှ် ထပ်ဗပေၚ်နၚ်ကီု၊ ဒၞာဲဗၠေတ်မံၚ်ဂှ် ပလေဝ်နၚ်ကဵုမွဲဝါပၠန်ရ။ လိခ်ပဏာမသီုဖအိုတ် စိုပ်ကောံကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်ချူပ္တိတ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်နူဂကောံဏံမွဲအုပ်ရ၊ လိခ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဒတုဲဖဵုကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်တုဲ မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်သ္ၚိထေက်ရောၚ် လဝ်စိုတ်ရ၊ လိခ်ချူဇန်လဝ်ဏံဂှ် ဒဒှ်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ယဝ်တၠပညာကောန်မန်တံညာတ်မ္ဂး ကလေၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုညိဂှ် ဖအောဝ်ဏာနမေတ္တာရ။ လိခ်အုပ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်ကောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တုဲ လၟုဟ်ဒှ်လိခ်မွဲအုပ်၊ တြးပ္တိတ်ဏာဋ္ဌာန်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ မိမကလောကောဒေံကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂတနူဏံ လိခ်မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရောၚ်−စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ၊ ဂတဏံပၠန်ေဝ် သွက်ဂွံပ္တိတ်ဏာလိခ်တံဂှ်... ၁။ အခိုက်ကၞာမန် အုပ်ဒုတိယ၊ ၂။ ရာဇဝၚ်သၟိၚ်အသး။ ၃။ ပဌမရာဇဓနဳ ဟံသာဝတဳ။ ၄။ ရာဇဝၚ်မန်ဇၞော် တံဂှ် ရန်လဝ်နွံမံၚ်တုဲ ခြာဟွံလံညံၚ်ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဝဳရိယျရ။ '''ပွမတၚ်ဂုဏ်''' သွက်လိခ်အခိုက်ကၞာဏံ ညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူတၠပညာမန်တံ ရီုဗၚ်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်၊ ကဵုကသပ်မဍာံပြခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်လိခ်မွဲအုပ်တုဲရ။ လိခ်အုပ်ဏံညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ပူဂဵုဗွဲသၟဝ်တေံ ညးမဒှ်တၠပညာအ္စာကဝိမန်..... ၁။ နာဲပါလိတ၊ ဘာတိုက်တၟိ−ကွာန်ကၟာဝက်။ ၂။ နာဲကုသလ၊ ဘာကျာ်သြဳမန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ ၃။ဗညာဆီမန်၊ ကွာန်ကံဗိန်။ ၄။ နာဲပုပ္ဖရမ္မ၊ ကွာန်ကြုၚ်ဝါန်။ ၅။ နာဲဖဝ်စိၚ်၊ ကွာန်ကၟာဝက်တံဂှ်ကီု ညးမမဒှ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန် သ္အာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိက်အခိုက်ကၞာတံဂှ်ကီု၊ ဂကောံလိက်ပတန်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗွဲကြဴလေဝ် သွက်ဂွံဆက်ရီုဗၚ်အာပၠန်ဂှ် ဖတိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ '''လိခ်အုပ်မနိဿဲဂမၠိုၚ်''' ၁။ ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ။ ၂။ ပြကိုဟ်လောကဟိတ။ ၃။ ပြကိုဟ်လောကသမုတ်တိ။ ၄။ ပြကိုဟ်ဓမ္မပဒ။ ၅။ သၠပတ်ကာလထေရ်။−−−ပ္ဍဲလိခ်တံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဗွဲခမၞောန်ဟေၚ် လၟုဟ်ပ္တိတ်ဏာလိခ်အခိုက်ကၞာမန် ပဌမမွဲအုပ်စိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသ္ကရာဇ်(၁၃၃၉)၊ သက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၇) ဏံရ။ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ကဵုညဳသၟဟ်အိုတ်တုဲ လိခ်ပတ်မန်လေဝ် မ္ဒးဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲအာရောၚ် ('''ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်''') ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ =အခိုက်ကၞာမန်= '''နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။''' ဗွဲကိုပ်ကၠာ အခိုက်ကၞာဟီုမ္ဂးဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်လဵုဟွံဟီု ဒေသလဵုဟွံဟီုမၞိဟ်နွံမ္ဂး အခိုက်ကၞာမ္ဒးနွံရ၊ အခိုက်ကၞာဂှ် ကောန်ဂကူမွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ မွဲဍုၚ်ကွာန်ကဵုမွဲဍုၚ်ကွာန် ဟိုတ်နူဟွံတုပ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမံၚ်မွဲဒၞာဲမွဲကရောံဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ၊ ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂကူညးကဵုညး၊ အရာပ်ဒေသညးကဵုညး နွံဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် အခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ်ဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဗၠန်ဂတးထောံလေဝ်နွံကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် မၚ်မွဲတဴအခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ်နွံကီု၊ ဂကူတၞဟ်သ္အာၚ် ဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် ဗီုလဵုဗၠန်ဂတး အခိုက်ကာပိုဲမန် မတြေံတြဟ်သှ်ေၜက်ကၠုၚ်နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲဂှ် ထေက်ကဵုမ္ဒးတီသီုဖအိုတ်တုဲ ဂကူပိုဲမွဲဟေၚ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာအခိုက်ကၞာပိုဲရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူမံၚ်ဌာန်ဒေသ ဟွံတုပ်ရၚ်သ္ကံတုဲ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်တုပ်မံၚ်ကီုရ၊ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်ဟွံတုပ်ရ၊ ၜိုန်ဒေသဟွံတုပ်ကီုလေဝ် သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ကၞာညံၚ်ဂွံတုပ်ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲနဲဓဝ်ဂှ် ပံက်ပ္ကောံသီုဖအိုတ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်တေံ ချူပါ်ထ္ၜးဏာရ။ ၁။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ။ ၂။ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်။ ၃။ ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု။ ၄။ အဝဲဗ္တောန်လိက် ကတ်ပညာ။ ၅။ ပွမပထပိုဲခမဳ။ ၆။ အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ။ ၇။ ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ။ ၈။ ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ တိုန်သ္ၚိတၟိ။ ၉။ ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်။ ၁၀။ ပွမဂိယဲ။ ၁၁။ အဝဲဗျု။ ၁၂။ ပွမစုတိ။ သာ်ဝွံပါ်ထ္ၜးလဝ်ရ။ ==ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ== ပ္ဍဲဂလာန် ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဂှ်လေဝ် ပပ္တံနူထန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဒဵုကဵုသၠးဂၠံဂဝ်၊ မိကီု−ကောန်ၚာ်ကီု− ညံၚ်ဂွံဗၠးနူယဲဘဲအန္တရာဲပရိုက်နာနာသာ် ဗီုလဵုဂွံမၚ်မွဲအာဂှ် ပါဲထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်တေံပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ပွမဟီုုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်၊ (ဝါ) ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲ ညးမၞုံပဋိသန္ဓိ။ ၃။ ကေၚ်ကာညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ။ ၄။ ပွမညးမၞုံပဋိသန္ဓိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ။ ၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်။ ၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ===၁။ နိဒါန်=== သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံဂှ် ဂကူဇကု တၞောဝ်ဒတောဝ်ဇကု မသဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာဓါန်ဂတရောၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူဂၠးတိဏံ သတ္တံဝွံဟေၚ်ဗွဲဟကန္တ ကၠေံဗ္ဒန်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဇုဇဗဴလညးတံဟီုလဝ် အရေဝ်ဂှ်ဒဵုလၟုဟ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်ဏီ၊ သာ်လဵုရော−မိက်ဂွံယိုက်ကောန်စဴ မိက်ဂွံညာတ်ကောန်စေက်၊ အရေတ်ဏံဂှ် ဒှ်တံမူလမသဂကူရဟွံသေၚ်ဟာ− မဇပိုဲညံၚ်ဂွံဗြေဝ်က္ဍတ်အာဂတနူဏံဂှ် ပပ္တံနူတန်ပဋိသန္ဓိရဟွံသေၚ်ဟာ။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဟီုမ္ဂးဂှ် ဂကူပိုဲမန် ဟီုဂးဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဂွံယဲဒိုက်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံသောၚ်ၜးဇကု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံကၠးဖ္ဍး၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ဇိုၚ်တန်ဂဝဏ္ဍ်ဂၞဴမိဇကု၊ သာ်ဝွံ ဟီုဂးနာနာသာ်ရ၊ နကဵုဝေါဟာအရာပ်မ္ဂး ဂွံဗုၚ်ဟီုမ္ဂး တီဂၠိုၚ်ရ။ သၟတ်ဗြဴလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ပ္တဴလဝ်သ္ၚိကၟိန်ကီုလေဝ် နကဵုကံကုသဵုဇကု နကဵုဝေဒနာဘဲယဲဇကု နကဵုဆီကျာယောၚ်ယာမံၚ် ပ္ဍဲခန္ဓဇကု နကဵုဗက်ဂကူ မသဇကုနွံကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရတၠသ္ၚိဇကုနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတန်တဴပဋိသန္ဓိဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်ကီု။ သၟတ်ဗြဴဗီုဏံဂှ် ဗက်ကဵုဂလာန် အရာပ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကော်ခဴစဗြဴခတန်ရ။ ဗွဲဝေါဟာ ပ္ဍဲသာသနာဂှ် ဗြဴခတန်ဟၟဲသက်က်ရ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိဂှ် ဒှ်အခိုက်အလိုက် ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံစောဒနာ အရေဝ်ဟၟဲရ ယဝ်ရ ကၠာဟွံဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ လုလောန်အာ ညးမွဲကဵုမွဲတုဲ၊ တန်အာ ဂွံအာယဲဒိုက်မ္ဂး အခိုက်ပိုဲမန်ဂှ် ဟွံဗၠးစောအရေဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ နကဵုဍုၚ်ကွာန်အရာပ်ဒေသလေဝ် ဒှ်ဒုဟ်ရောၚ် ဟနအာရောၚ်၊ ပတှ်ေလဝ်ဂလာန်သာ်ဏံတုဲ ညးဇၞော်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာ အခိုက်ကၞာဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုပြယာယ်ဥပါယ်ဟေၚ် ကဵုတၠခန္ဓတီကေတ်တုဲ ကဵုပ္တဴထောံ သ္ၚိကၟိန်ရ၊ တုဲတၠသ္ၚိကၟိန်တံညးၜါဂှ် မ္ဒးအာသိုၚ်သ္ၚိဗယိတၟိတုဲ ဟွံသေၚ် မ္ဒးသၠာဲနုၚ်ဗဴတၟိ ပ္ဍဲသ္ၚိဗယိ သီုကဵုကလံအာတ်သၠးဒုဟ်ရ၊ ယဝ်ရ ဟွံမၚ်မွဲအခိုက်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဟနလ္တူဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ညးဇၞော်တံ ဒၠောံဗ္တောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကိုပ်ကၠာတေံအဆက်ဆက်ရ။ ===၂။ ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံယဲဒိုက်(ဝါ)ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်အာပဋိသန္ဓိဂှ် ဒဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် မိမတြုံတၠသ္ၚိတံတီမ္ဂး ညးတံဟီုဒၠောံဗ္တောန် သာ်လဵုဂွံမၚ်မွဲယဲဒိုက် သာ်လဵုဂွံအာကၠုၚ်ဇၟာပ်ကေၚ်ကာ ဇၟာပ်ဂလာန်အိုဿီုရ၊ ကပေါတ်ဇြိုၚ်ၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်ယာ ကမၠောန်ပွမ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဟတ် ဂိုတ်ဂစာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုကၠောန် ယဝ်ရကမၠောန် ဟွံကၠောန်ဟွံတုဲ သွက်မ္ဒးကၠောန်နွံမ္ဂး ညးတၞဟ်သ္အာၚ် ကောဒေံၝဲဒေံတံ မ္ဒးကၠုၚ်ကဵုရီုဗၚ်ကၠောန်ကဵုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂွံယဲဒိုက် အလန်ကၠာအိုတ် အလန်မဌမမ္ဂး ညးဇၞော်မိမဇုဇ ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ယဲဒိုက်တံဂှ် အာဟာရသာ်လဵု ထေက်ကဵုမစသုၚ် ပွမ္ဒးစသုၚ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲတံဂှ် ဟီုထ္ၜးပျးလဝ်နာနာသာ် ထေက်ကဵုမမၚ်မွဲ ယဲဒိုက်ဂှ်ရ။ ===၃။ ကေၚ်ကာ ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ပပ္တံနူအခိၚ်သမ္တီဂး တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ အခေတ်မလောန်ကၠုၚ်ဗွဲမလံတေံ သတ်ဗြဴမွဲမ မ္ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္တိက် ဒဵုကဵုကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဌာန်ဒေသလဵုကၠောန်ဗက် ဒတောဝ်တၞောဝ်ဗက်မံၚ်ရောဏီဂှ် ဂၠာဲသၟာန်ဟွံဂွံရ၊ ဆၜိုတ်အရေဝ်ဟေၚ် ဂွံကေၚ်မိၚ်ကီုရ၊ ပိုဲမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ရှ်ေသှ်ေဗုဒ္ဓဘာသာဂၠိုၚ်တုဲ အခိုက်အလိုက် ဝတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိတံ လ္ၚဵုဂှ်အာကလံစမၞိဟ်ဇၞော်-နော်နာဲဇုဇ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ် အာပလံၚ်ဌာန်ဘာလကျာ်လေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ လံၚ်ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဖာသဝ်တ္ၚဲ အာပလံၚ်ဍာ်ဒါန် ပ္ကဴဒါန် ဌာန်ကျာ်ဘုတ်ဘာလေဝ််နွံကီု၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန် ရန်တၟံသွက်ဂွံမၚ်မွဲတဴဇကုတုဲ ဣမိကီု ဗယိကွာန်ကီု ညးတံ အာကလံရာဒၞာမိက်ရ။ ဇကုသၟတ်ဗြဴ နွံကဵုယဲဒိုက်တံပၠန်လေဝ် ကာလသၠးကောန်ၚာ်မ္ဂး သွက်ဂွံသုၚ်ကီု သွက်ဂွံဟုံလံက်ကီု သ္ဒးထၟုက်သၞက်လဝ်မိတ်ရ၊ မိတ်ထၟိက်ဂှ် စုတ်ဂိုၚ်လတ်ပ္ဍဲထၟာဲတၟိတၟိတုဲ ပ္ဍဲထၟာဲမိတ်ဂှ် ရန်တၟံညံၚ်ဂွံဗၠးနူအန္တရာဲနာနာသာ်၊ ကာလမစွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ထၟာဲနုၚ်မိတ်ဂှ် ကၞိၚ်မွဲတၞုၚ် မ္ဒးတိုပ်ဗ္စူလဝ်တုဲ ကာလစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂး သွက်ဂွံပထောၚ်က္တောဝ်ရ။ ===၄။ ပွညးမၞုံပဋိသန္ဓိ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== သၟတ်ဗြဴ ညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂမၠိုၚ် ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂၞဴဇကုတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဘဲအန္တရာဲကီု၊ ညံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံထတ်ယုက်ကီု၊ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ ပပ္တံနူစၞအာဟာရဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရောၚ်၊ စၞသာ်လဵုမ္ဒးဝေၚ်ပါဲရော - စၞမရိၚ်က္တဴ၊ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် (ဥပမာ) မြေက်ခၞေက် သတ်ခဍောၚ် ပုၚ်ဟေက် ပုၚ်မောဝ်တံကီု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရ။ ပွမဂ္ဇံအဒေါဝ်ဒယူသ္ၚိ၊ ပွမကသဵုဖျေံဇိုၚ် နူကဆံၚ်လ္တူ၊ ဂ္ဇံလ္တူက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ ကသဵုဖျေံဇိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် တၠယဲဒိုက်တံဂမၠိုၚ် ဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲဒယိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟွံခိုဟ် သာ်ဏံဂကူမန်ပိုဲတံ စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တၠယဲဒိုက်တံ ညးဟွံကဵုဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲကဵု ဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ၜဟ်ပလှ်သၞေဝ်ကေဝ်၊ ပလံၚ်ကမ္မဌာန်တံဂှ် ညးကဵုဝေၚ်ပါဲမွဲသာ်ပၠန်၊ ယဝ်ရမိက်ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန်မ္ဂး ဟွံသေၚ် ကာလအာကၠုၚ်ကၠောံက္ၜဳ ကၠောံကြုၚ် ဌာန်ဇမ္ၚောဲတံမ္ဂး ကၞိၚ်ဟွံသေၚ် ပသဲမွဲမွဲသာ် မ္ဒးစၚ်လဝ်ပ္ဍဲဒွက်သော်ရောၚ် ခါရတ္ၚဲပၠိုတ် တ္ၚဲဂၠုတုဲ ဟုံဍာ်ဂှ် ပၟိက်ဟၟဲရ၊ နွံပၟိက်ဟုံဍာ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်လံၚ်စုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ လ္ၚဵုဂှ်ထောံကလံက်စုတ် ပၟတ်ဍာဲဍာဲမွဲလ္ၚ ပ္ဍဲနုၚ်ဂရထၟာဲဟုံဍာ်တုဲ ကဵုဟုံရ၊ မူဟိုတ်သာ်လဵုဟီုမ္ဂး တၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ညံၚ်ဟွံဒှ်ယဲဇွဟ် ယဲချာံတံတုဲ ညးဇၞော်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ထဏီအာရောၚ်၊ တုဲညးဟွံကဵုထ္ၜၚ်ကဠာ ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံကဵုယိုက်နပုၚ်သၟူသက်သက်ရ၊ ပရိုၚ်မၞိဟ်ချိုတ် သီုကဵုယဲဒိုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုမိၚ်ရ။ ===၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ကာလနွံကဵုယဲဒိုက် ပွသာ်လဵု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲဂှ်လေဝ်နွံ သာ်လဵုမ္ဒးဝဳဝတ်ဇကုလေဝ်နွံ၊ ပွသာ်လဵုမ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်လေဝ်နွံကီုရ၊ တၠခန္ဓဝွံ ကာလနွံယဲဒိုက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တသိုက်စိုတ် တသိုက်ကာယ ဒးပၟဝ်ဓဝ် ဗ္စာရဏာလၟိုန်ဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးသ္ဇုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပပ္တံနူအရေဝ်အခြာ ဒးဟီုဍိုန်ဍိုန်သာသာ မ္ဒးမံၚ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု သဳမသုန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးဗ္စာရဏာလၟိုန်၊ ကာလလုပ်သ္တိက်ပၠန်လေဝ် လ္ၚောဝ်ကျာ်ဖျေံမေတ္တာ ကဵုသတ္တံဂမၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးပဝတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံသာ်လဵုရော ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ဂွံဍိုက်ပေၚ်နာနာသာ်တုဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ဏံလၟိုန်ရောၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန်-သၠးဂၠံဂဝ်ညံၚ်ဂွံလောဲသွာဂးတုဲ ဟုံမိတ် လံက်မိတ် ပ္ဍဲဗုၚ် ပ္ဍဲစးလေဝ် ညးသ္ပလၟိုန်ကီု၊ ယဲဒိုက်ဂှ် ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး ညးတံကဵုဗက်ဒေဝတဳမွဲသာ်ပၠန်ရ၊ ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴထောံထဏီရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ဂောံသၠးဂၠံဂဝ် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။ '''ဗီုဗက်ဒေဝတဳ''' ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ နအန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ် ပွမထောံထဏီဂှ် ညးကော်ဗက်ဒေဝတဳရ၊ ညးလ္ၚဵုကော်ဗက်ဒေဝတဳ၊ ညးလ္ၚဵုကော် ထောံခဗာန်ဂဝ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ အတိုၚ်အခိုက်ကၞာမန် မိက်ဂွံဗက်ဒေဝတဳမ္ဂး ဒးကော်ဒုၚ်နၚ် အ္စာဗက်ဒေဝတဳရ၊ သွက်အ္စာဂှ် ဒးပြေၚ်ခါန် ပွသာ်ဝွံ ဒေသလ္ၚဵု မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵု သ္ပရ။ ဣတံညးကေၚ်သ္ပဂှ် သ္ပရ၊ ဣတံညးဟွံကေၚ်သ္ပဂှ် ဟွံသ္ပရ။ ===နဲကၠောန်ခမ်=== အ္စာဂှ် ကေတ်ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်မိဟ် ခ္ဍပ်ထောံပန်ခ္ဍပ်မ္ဂး ဒှ်ခမ်ပန်ကၠၚ် မွဲမိဟ်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ပ္ဍဲထကေတ်ခမ်ဂှ် လးစတ်စုတ်ချာရ၊ ဒကဴခမ်ပန်ဒိုဟ်ဂှ် ထာၚ်တၞံဗြာတ် ခေပ်ညံၚ်ဇၞောဝ်လ္တာ်စာၚ်ပန် စတ်ကဵုချာတုဲ စတ်ပ္တဴလဝ်ရ။ '''နဲသ္ဂောံစဳရေၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု''' ====၁။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗြာတ်ရ၊ တုဲစုတ်ပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် သတ်ဆုထပှ်သာ် ဝိုဟ်မွဲသာ် ဝိုဟ်ဂှ် နကဵုတဲအ္စာရပ်ကေတ်တုဲ ပၠောဇွိတ်ဖျေံနူက္ဍိုပ် စိုပ်ဇိုၚ်ပိလ္တုန်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်ရုပ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ စၞးညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂှ်မွဲ၊ ရုပ်စာၚ်ဍာ်မွဲ၊ ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ဍေန်ကေတ်ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ အ္စာဂှ်ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဂါထာသၟဝ်တေံရ၊ တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ခမ်ဂှ်ညးလ္ၚဵုလဵုဒှ်ဒှ် ဒးကေတ်ဏာ ဖျေံစွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ။ '''တၚ်သမ္တီ''' ။ ။ ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ပုၚ် ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ကဝ် သဂြာ ၜဴ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်လေဝ်ဒးစုတ် အတိုၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု ကပေါတ်စၞရပ်ရာမဟီုလဝ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် ပၠောဇွိတ်ဖျေံပိလ္တုန်တုဲ သ္ဒးမာန်ရုပ်ရ၊ တုဲပ္ဍဲခမ်ဂှ် သၞေံဇိုၚ်သၞေံတဲ ညးတၠခန္ဓဂှ် ထောံသီုဖ္အိုတ်တုဲ သၞေံဇိုၚ်တဲတံဂှ် သ္ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ရ။ ====၂။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ်တုဲ စုတ်ပုၚ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ သ္ပတုဲ နကဵုဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဗမွဲ-ရုပ်ဇြုံ ရုပ်တၠခန္ဓရ၊ သတ်ဆုပိသာ် ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်-က-ဖျုန်- စုတ်စၞအာဟာရ ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴတံစုတ်တုဲ ပ္ဍေန်ပၞာၚ် ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဒးဖျေံစွံဒိုဟ်ဗၟံက်ရ။ ====၃။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်သၟတ်ဗြဴကညာမွဲ ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဍာ်သာဲ ဍာ်တှ်ဂၠဴ ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်မြမောဝ်စုတ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဖဍောတ်ဂါထာတုဲ ဒးဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၄။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ကၟာတ်မွဲတုဲ လံက်ဗာန်စုတ် ဍာ်မိတ်ခပဵု ရုပ်ဇြုံ ရုပ်သ္ပဝ် ဍာ်မြမောဝ်စုတ် သ္အာၚ်နူဂှ် အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်စုတ် ဖဍောတ်ဂါထာဗွဲသၟဝ်တေံတုဲ ဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၅။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်နဲလ္တူတေံသ္ပတုဲ မာန်ရုပ်တၠခန္ဓမွဲ၊ ('''တၚ်သမ္တီ''')ရုပ်တၠခန္ဓ မတွံဂး ရုပ်ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိဂှ် လၟိဟ်ဂိတုလဵုဟွံဟီု ဒးကၠောန်စုတ်ရ၊ က ဖျုန်စုတ်တုဲ မပ္တံပုၚ် ကွာၚ် ဗ္ကတံဂှ် ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ထောံဟွံဂွံ ကၠောန်တုဲ မ္ဒးဖျေံစွံ ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲတံဆုရ။ ====၆။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗပုၚ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဂၠဴ ရုပ်စာၚ် ရုပ်ကၠဵုရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴလေဝ် ဒးစုတ်ရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴတံဂှ် မွဲထဏောဟ် ၜါထဏောဟ်မဂွံဂွံ ဒးစုတ်ရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ပြုပြေၚ်ကၠောန်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်အဂၞဲရ။ ====၇။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် ကၠောန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်ဂစေံအသေက်တုဲ မပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ဗ္က စၞဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် စုတ်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်ပလိိုတ်ရ။ ===='''နဲသ္ဂောံပြုပြေၚ်စၞ အပေါတ်ခမ်လၟေၚ်ဂိတု'''==== '''လၟေၚ်ဂိတု ----- သၠလးခမ် --- ရုပ်ဒးမာန်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ် ------------------- စၞအဟာရမ္ဒးစုတ် ----- ဗွဲဒိုဟ်ဒးဖျေံ ။ ''' ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်စာၚ်ဍာ်-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ------------ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်-ကွာၚ်ဗ္ကပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ် ၇ သာ်-သတ်ဆု ၇ သာ်-ပၞာၚ် ၄ တၞုၚ်-ဗြာတ်-သဂြာၜဴ --- ဒိုဟ်အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဗ္ဂဲ-ရုပ်ဇြုံ ------------------ ပုၚ်ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲဍာ်တှ်-ကဖျုန်-ကွာၚ်ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်ၜဴ-သဂြာ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗၟံက် ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု ---- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်သၟတ်ဝုတ်ကညာ-ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ် ----- ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကၠေၚ်လ္ၚဴ-မြမောဝ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ပုၚ်-ဗြာတ်က္ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ကၟာတ်လံက်ဍာ်မိတ်ခပဵု-ရုပ်ဇြုံ-ရုပ်သ္ပဝ် --- ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-သဂြာကဝ်-ၜဴ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗာယပ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု - သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက် ------------------------------- က-ဖျုန်-ပုၚ်ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်-ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု --- သၠဗပုၚ် ------ ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဂၠဴ-ရုပ်စာၚ်-ရုပ်ကၠဵု ---------------- ဍာ်မြမောဝ်ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု -- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်ဂစေံအသေက် --- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စာံဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်-ရုပ်က-ရုပ်စာၚ် --------------- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၟဝ်ကျာ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု -- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်သ္ပဝ် ------------ ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဨသာန် ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု --- သၠဒကှ် ------- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ---------- သၞေဝ်ထပှ်သာ်-က-ဖျုန်-ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၠုၚ်ကျာပ္ဍဲလ္တူဒဂဵုဆု ====၈။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒစာံဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ်ဒးမာန်ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ရဒပ်က ရုပ်စာၚ်တုဲ ပြေၚ်စုတ်သဗ္ဗနာနာသာ်တုဲ ဒးဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ။ ====၉။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက်တုဲ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်သ္ပဝ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ရ။ ====၁၀။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠဒကှ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ် ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် က ဖျုန် ဍာ်မြမောဝ် စုတ်ပြုပြေၚ်တုဲ၊ ဒးစကာမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကဵုအာဖျေံခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဒဂဵုဆုနွံဂှ်ရ။ * သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတုဂှ် ကၠောန်စဳရေၚ်တုဲ ဂဥုဲဝွံ ဒးစသုၚ်အာရ။ ====ဂြန်ဂဥုဲ==== ၁။ ပ္ကဴဒကှ် ၂။ ပ္ကဴဥပိုလ် ၃။ ဇုက်အဂၞု ၄။ ကြက်ဗၠတ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်ထောံ ဖက်ကဵုဍာ်တှ်ဂၠဴတုဲ မ္ဒးပပြဘိုက်ရ။ ====ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ်ဗှ်ဂြာတ်သ္ၚု==== တက္ကသဵုအ္စာ၊ စိုပ်ဂုန်ညးပန်၊ အဲယဵုလဝ်ကၠာ၊ အဲကွးတုန်ဟေၚ်၊ ဗက်ထောံသေၚ်ဟာ၊ ယဲသယဲသေန်၊ ဂုဟ်ဂေန်ဒှ်ကၠာ၊ ယဲလဗိုတ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ဂၠဴခုတ်ဏာ၊ ယဲဒတုံဆု၊ သာ်ဝွံဖြာဖြာ၊ ယဲဒတုံဍာ်ဗာ်တဲၜါ၊ ယဲဗာ်ယဲသံၚ်၊ ဒှ်မံၚ်တဲၜါ-ယဲပၟတ်ဟေၚ်၊ ပွသေၚ်ဟာ၊ ယဲဇြုံယဲကၠန်၊ အိုတ်သတ်ဇိုၚ်ပန်၊ သီုသတ်ဇိုၚ်ၜါ၊ အိုတ်ပွသေၚ်ဟာ၊ သဗ္ဗပါမြိ။ ယွံဒေဝတဴ သူရိိယ၊ ယက္ခမာတြာ၊ မၞးမပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ်၊ တွဵုဂဝ်ဒ္စိတ်ဂိတု၊ နူဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ၊ စက္ခုမသၠးဂဝ်၊ လၟေၚ်ပုၚ်ကွာၚ်ဗ္ကကီု၊ သီုယိုဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ကဝ်သဂြာဗြာတ်ၜဴ၊ ပ္ကဴဩဴနာနာ၊ အာသာတ်ဗ္စမၞးတံကၠာ၊ ယဲဗြဴကဵုလလံသွာ၊ ကၠခြံကုလ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝဳ၊ ဥုံဇေယျတု၊ ဟောလုဟောလုသွးဟဲယဲကပ်၊ စလေဝ်ကဵုဖဲ၊ ဒဴကဵုသ္ၚောဲကၠာ၊ ယာံရဟွံအာ၊ ပိုၚ်ခြာဒၟံၚ်၊ ဣဝွံယာဲအာဟွံသေၚ်မွဲတဲ၊ ပၟောန်ကျာ်တြဲ နဲရိုဟ်ဏာ၊ သၠပတ်ပရိုတ်အိုဿီုစှ်ၜါ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ၊ ဟာဲဘုတ်ပြိုတ်ဒြိုဟ်၊ ဝဲစောန်တဴမၚ်မွဲကၠာ၊ ယာံသကမာ၊ အာသ္ၚောဲလ္ပကြပ်၊ '''ဥုံစိစော ပူဗလးသွးဟး'''ယာံဒွံဒးခန္ဓဒးလသာ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ။ ဖဍောတ်မွဲလ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚမွဲဝါ '''ဒးဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚထပှ်ဝါရ။''' '''တၚ်သမ္တီ။''' ကာလဗက်ဒေဝတဳဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘဂှ် ဗီုမံၚ်ဒှ်တသိုက်ဂှ် မံၚ်ဂွံဇအိုတ်ရ၊ လံက်ဂ္ဇံလေဝ်ဂွံ လံက်သ္တိက်လေဝ်ဂွံ မံၚ်ဂွံဖ္အိုတ်ရ။ '''ဂလာန်တၟေၚ်။''' မၞိဟ်ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ မ္ဒးပပွသာ်ဏံ ဗျတ်ရံၚ်မ္ဂး ဂွံနူယဲဒိုက် ဟွံထတ်ယုက် စဟွံစှ်ေတိက်ဟွံသၠိၚ် ဒွိၚ်တုဲ မသ္ပရောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ၊ နဲသ္ပဝွံ နဲဝဳစိုတ်မွဲသာ်ကီုရ ထေၚ်ဟွံဗၠေတ်၊ မၞိဟ်အောန်ကဵုဗ္စာရဏာတံဂှ် ပတှ်ေကလော်ဂြိုက်ရ၊ မိၚ်ညိညတုဲ ဥပါဒါန်စဲစပ်ဇၞော််ရ၊ ဆဂး မၞိဟ်သီုဖ္အိုတ်ပတှ်ေဟွံသေၚ်ရ၊ လက်ထက်ဇုဇဗဴလဇကု သ္ပကၠုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်သ္ပတဴရောၚ် ထေၚ်ကေတ်ဂွံရ။ ====ဂလာန်ဗက်ဒေဝတဴမွဲနဲပၠန်==== ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတု ညးတံဗက်ဒေဝတဴရ သ္ဂးဂှ် အပိုၚ်အခြာဂိတုဟၟဲ၊ တ္ၚဲရဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက် ဟွံမိက်ဇြိပ်မ္ဂး ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ကော်အ္စာထောံဟဗာန်(ခဗာန်)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် '''ထောံဟဗာန်ဂဝ်''' ညးကော်ခဴစရ။ '''ဗီုပြေၚ်ဟဗာန်ဂှ်တုန်။''' ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ၜါမိဟ် အနာံမွဲမိဟ်ကေတ်တုဲ ကဝး ဖဍပ်ဖထာံပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒှ်ဟဗာန်ရ၊ ပ္ဍဲဟဗာန်တၞံဗြာတ်ဂှ် ပုၚ်သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ဗ္တာၚ် ပုၚ်ပိသာ် ဒးစုတ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဒးရးရ။ ပုၚ်ဖုဲသၞဴကဵုမိတ်ခပဵုဂှ် သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သၞဴကဵုဂြိၚ်ဂှ် သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ပက္ကတိဂှ် သာ်ဗုဗ္တာၚ် ညးကော်ခဴစရ၊ ကွာၚ်ကဵုယိုဟ်ဂှ် ၜါဂကူပၠန် သ္ၚုကၠောန်ကွာၚ်တုဲ ထပက်ယိုဟ်ကဵုကဝ်ကီု၊ ထပက်ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်ကဵုသဂြာကီု၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဝ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုသဂြာ ညးဂးတုဲ ယိုဟ်တံသီုကေုာံပုၚ်ပိသာ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဟဗာန်ဒကဴပန်ဒိုဟ်ဂှ် ဒးစတ်ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်ပန်တၞုၚ်ရ၊ ဇၞောဝ်ကၠောန်လဝ် နကဵုစက္ခူလေဝ်ဂွံ နကဵုထာၚ်ဗြာတ်လေဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်နကဵုထာၚ်ဗြာတ်မ္ဂး ဒုန်ဇၞောဝ်ဍောတ်ဂှ် စတ်စုတ် ပ္ဍဲထာၚ်ဗြာတ်ခ္ဍမ်ခ္ဍမ်မွဲတုဲ ကၞောတ်အိုတ်တေံဂှ် စတ်စုတ်ထာၚ်ဗြာတ် ကေက်က်မ္ဂး ဒှ်ဇၞောဝ်ထာၚ်ဗြာတ်ရ။ ====ဂါထာဟဗာန်ဂဝ်==== ဥုံဒေဝတဴသူရိယ၊ ယက္ခမာရာ၊ မၞးပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ် ပွိုၚ်ဂဝ်ဒဵုဒ္စိတ်ဂိတု ဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ စၞမသၠးဂဝ်၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဵုကဝ်၊ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုကဵုသဂြာ၊ အဲစဳရေၚ်ကဵုရ၊ စၞမၞးတံကၠာ၊ ယဲဝွံကဵုသွာလလံ၊ ကၠခြံဆောံဗ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝတဴဗ္ဒာဲ၊ သရာဲယက္ခ၊ ဗှ်ေကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဥုံတူဠာဲတူဠာဲ သွးဟာဲယျရဟုံ။ * ဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ပ္ဍဲတၠယဲဒိုက်ဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရတွဟ်ကဵုတၞးဆုသိုတ်မ္ဂး တွဟ်မာန်ကီုရ၊ မွဲကၞာၚ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာဝွံတုဲ စၞစမပ္တံကဗျန်တံဂှ်လေဝ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ညိကီု၊ တုဲသီုအပေါတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒၞာဲဒိုဟ်ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် အာထောံကၠေံမာန်ရ၊ ဒးဗ္စမွဲဟဗာန်ဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ ဒဵုစိုပ်ဗ္ဒာဲတ္ၚဲယးတေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဗ္စဇဴရ။ ('''ဂါထာဝွံ ဂွံနူကွာန်ကၟာဝက်လဇုကြေဟ်''') ===၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်=== ဗြဴသ္ဇိုၚ်မ္ဂးတြုံထ္ၜ၊ တြုံသ္ဇိုၚ်မ္ဂးဗြဴထ္ၜ၊ ဗြဴယဲမ္ဂးတြုံဝဳဝတ်၊ တြုံယဲမ္ဂးဗြဴဝဳဝတ်၊ သာ်ဝွံအရေဝ်မန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ရ၊ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုအရေဝ်ဂှ်တုဲ၊ တြုံတၠသ္ၚိ ကာလသမ္ဘာမယုံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး၊ ဒးပ္တုဲဝတ်ဖန်ဖက်ကဵုဗွဲမ္ဒးရ၊ သမ္ဘာဇကုသွက်ဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အပေါတ်နာနာသာ် မ္ဒးပ္ကောံလဝ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သမ္ဘာဇကု ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး၊ ပပ္တံနူအောဟ်ဗွဝ်ဂှ် ဆုမလ၊ ဆုကြောတ်၊ ဆုဗ္ဒဝ်၊ ဆုကြေၚ်မွဲမွဲသာ် မ္ဒးဗာ်ပ္ကောံလဝ်ရ၊ ခါရဗါ်အောဟ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံလွုၚ်လၞၚ်အာဂှ် ဒးပသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရလွုၚ်လၞၚ်အာမ္ဂး ညးတံကဵုပါဲထောံရ၊ အောဟ်ဂှ်ဗာ်ဂွံနၚ်တုဲ ခၞော်ဍေံဂှ် သံက်ထောံဖအိုတ်၊ ကာလစံၚ်ပၟတ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသၟူပသဒှ်ကီုရ၊ တုဲတပ်စွံလဝ်ဗွဲမညဳသာရ၊ လ္တူဆုဂှ်ပၠန်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုဗ္ဂၚ်လဝ်ဇလဗ္ဒဝ် ဟွံသေၚ်ဇလဝဝ်မွဲကၞာၚ်ကီုရ၊ ကာလသၠးဂၠံဂဝ်သွက်ဂွံတိက်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲ၊ ဆုဒုန်ဇုက်တံကီု ကာလသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ သွက်ဂွံဗဂီုဗုၚ် ရန်တၟံထိုၚ်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံစိန်အာပြဟ်ဂှ် တၟိဍိုတ်သွက်ဂွံပ္ဍိုက်ဗုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဇံၚ်သွက်ညးသၠးဂၠံဂဝ်ဂွံတိက်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်လဝ်တုဲ၊ ဣမိဂှ်သ္ဒးဟီု ဗဗိုန်လဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ===၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== တြုံတၠသ္ၚိပၠန်လေဝ် ကာလသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူယိုက်ကဠာကမ္မဌာန်ကီု၊ ဟိုတ်ဍေံနွံသာ်ဏံပၠန်၊ ယဝ်ရယိုက်ထ္ၜၚ်ဒးကဠာကမ္မဌာန်မ္ဂး အာယုက်ဂၠေံ၊ ဒြပ်ပိုန်ဟုတ်ရောၚ်၊ တၠပညာမန်တြေံတြဟ်တံဟီုဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီုဂးလဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ အဃောသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူကလောန်သရာံပါပ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်နာနာသာ်တုဲ ကေၚ်ကာသရာံပါပ်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ၊ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုဂှ် မ္ဒးပ္တုဲရောၚ်။ ပပ္တံအရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညံၚ်တၠယဲဒိုက်ဟွံဂွံမိၚ်ဂှ် မ္ဒးပသတိကီု၊ ဥပမာ−ပရိုၚ်တၠယဲဒိုက်ချိုတ် ဟိုတ်နူသၠးဂဝ်ဂၞဴ၊ ပရိုၚ်ယဲဒိုက်လီုတံဂှ် ဟွံကဵုမိၚ်သက်သက်ရ၊ ယဝ်ရမိၚ်ဒးမ္ဂး တၠယဲဒိုက်ဂှ် ကာလသၠးဂၠံဂဝ်ဒွိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဖေက်ဒှ်အာအန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ၚိလဵုဟွံဟီု မိက်ဂွံပကာမ္ၚဵုမ္ဂး ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် သၟတ်ဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက်မွဲမွဲနွံမ္ဂး ပတံနူကောဒေံကောန်ဇာတ်တံ ဟွံပကာမ္ၚဵုအိုတ်ရ။ ==ပွမသၠးဂၠံဂဝ်== ပိုဲသတ္တံလိုက်ဏံဝွံ သ္ဂောံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲလောကဏံဂှ် ဟွံလောဲသွာ်ရ၊ ဝါဂါတ်သ္ဇိုၚ်သန်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်တြဲနာဲပိုဲတွံလဝ်ရ၊ ၜိုန်ရကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်လေဝ် လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်တြုံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴ ဒးဒှ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဒးဆဵုဒဗကဵုကေၚ်ကာသၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမသၠးဂၠံဂဝ်ဝွံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်သန်ဟေၚ်ဂှ် အရေဝ်မန်ဟီုလဝ်နွံမံၚ်။ "မၞိဟ်တြုံဍိုက်ဖံၚ်−မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်" သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် မူပိုဲမ္ဒးသ္ပဗက်ရောဂှ် ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ပါ်ထ္ၜးကဵုပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်။ ၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်။ ၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ။ ၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၈။ နိဂီု၊ သာ်ဝွံပါ်လဝ်ရ။ ===၁။ နိဒါန်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ကာလဍိုက်ပေၚ် ဂိတုတ္ၚဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိဂှ် သၠးတိတ်နူဗုၚ်ဂၞဴမိ၊ တိတ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ၚးဗုၚ်ဂၞဴမိရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် မန်ပိုဲတဴကော်ခဴစ-သၠးဂၠံဂဝ်၊ သၠးပဋိသန္ဓိ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ပၞာၚ်၊ ညာတ်မုက်ဒေံလေဝ် ကော်ခဴစနာနာသာ်ရ။ ===၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်=== ပဋိသန္ဓိဍိုက်ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ထ္ၜးတိုန်လက်ကျန်ၜံၚ်ပၟတ် မပ္တံကဵုဂၞိၚ်ဂိ၊ ဗုၚ်ဂိ၊ တၞုၚ်ဇိုၚ်ဒေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိ အာကော်ဣမိတုဲ၊ မၞိဟ်မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် အာဂၠာဲကော်ပ္ကောံလဝ်မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်ဇၞော်ဇၞော်တံ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ကော်ဣမိကွာန်ရ၊ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဣမိ ညးအလဵုအသဳတံ နွံမံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်တုဲ ကော်ဣမိညးအလဵုအသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဣမိကီု မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံကီု စိုပ်ကောံတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဒးကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲရ။ '''သၞောတ်ဗၜတ်ဗီုပြေၚ်ဇံၚ်ဖဴ ။''' ဒုန်ကလိဟွံသေၚ်၊ ဒုန်ကၟးဟွံသေၚ်၊ ဆုထ္ၜောံထ္ၜောံၜါတၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုမွဲက္ဍဂှ်၊ လးလဝ်လ္တူကၞဳသ္ၚိ၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ်၊ ခြာခရာဗၞတ်မွဲဟတ်၊ လ္တူဂှ်လးစုတ်ဝိုန်ဒုန်၊ ထပှ်တၞုၚ်တုဲ၊ ဒက်ဗဗိုန်ကဵုချာရ၊ လ္တူဝိုန်ဂှ်ပၠန် ဒးလးစုတ်ဒုန်ကရေက် ဒစိတ်ကရေက်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်မိက်ဂွံလးစုတ်ခတဵုမ္ဂး လးစုတ်ခတဵုပိဂတှ်ေလေဝ်မာန်ရ၊ လးကၞဳတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံချဳဒရာၚ်၊ ဒးကြာပ်ပိတန်ရ၊ လ္ပာ်က္ဍိုပ် ကြာပ်စုတ်ဒုန်ကရေက်တုဲ ဒက်လ္ပာ်ဇိုၚ်မွဲတန်၊ အဒေါဝ်မွဲတန်၊ ဒးကြာပ်ဒက်ရ၊ ကၞဳဒုန်(ဝါ)ကၞဳဆုညံၚ်ဟွံဂွံချဳ လောအာလောကၠုၚ်တုဲ ဒးဒက်ကြာပ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ဂွံတိတ်ဂွံလ္တူဇံၚ်ဂှ်၊ ဒးလးသ္ကဝ်ရ။ ယဝ်ရသၠးယဲဒိုက်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး အခိုက်မန်ဟေၚ် ဒးကၠောန်ဗက်စရ၊ တြုံတၠသ္ၚိတံပၠန်လေဝ် သမ္ဘာဇကုသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ချိုန်တီကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴတုဲ ဒးၜံက်တိဗဝ်ဖဴမွဲ သွက်ဂွံၜံၚ်ပၟတ်ဗဂီုဇကုရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး တိဖဴဒစိတ်န၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး တိဖဴထပှ်နၜံက်ကေတ်တုဲ၊ ဗဝ်ဖဴစွံလဝ် ဗ္ဒာဲဇံၚ်သ္တိက်ၜံၚ်ပၟတ် လ္ပာ်တဲပါဲရ၊ ဗ္ဒာဲဖဴဂှ် စွံလဝ်ဍာ်မွဲဂရ သွက်ဂွံသိုဟ်တၟံ ဍိုတ်စံၚ်လဝ်နူဖဴဂှ်ရ၊ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဖဴဂှ် ဒးဒှ်အတိုၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠိၚ်ဖဴဂှ် ဒကေတ်မွဲတၞုၚ်ဓဝ်ရ၊ မွဲတၞုၚ်ဂှ် ဒုၚ်စကဵုဇမၠိၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠေံအနာံဖဴ ဒးကေတ်ၜါတၞုၚ် တုပ်ကဵုအနာံဇံၚ်ဂှ်ရ၊ အနာံဖဴဂှ် လဇံက်ဗကိတ်ကဵုသၟန်ဇမၠိၚ်ဇံၚ်တုဲ ဒှ်ဖဴညးတံရ၊ (ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ညးတံသၠးဂဝ်ဂၞဴ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတုဲ အပေါတ်ကြိယာ သွက်ဒးပ္ကောံကေတ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟၟဲရ၊ ညးတံဒုၚ်ထပက်ဂဥုဲ စကေတ်ဂဥုဲမ္ဂး ကမၠောန်သၠးဂၠံဂဝ်တုဲမံၚ်ကီုရ)။ ===၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်=== ကာလကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ၊ ဒက်သုက်နကဵုဇုက်တောဝ်သ္အးဇ္ၚး၊ ခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ ရေက်ထပိုတ်ကၠေံ နကဵုၜုန်မြက်ကေက်က် မသ္အးဇ္ၚးကီု၊ ဟွံသေၚ်လ္ၚဵုဂှ် ကရေက်ကေတ်သၞဒုန်၊ ဇိုတ်သ္အးကၠေံတုဲ၊ ရေက်ထပိုတ်သုက်ရ၊ တုဲကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ကောန်ၚာ်နကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂီုဂီုရ၊ တုဲဖုံဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ပၠန်၊ တုဲမ္ဂးဂွဳထုဲကောန်ၚာ် နကဵုယာတ်သ္အးဇၚး ဗွဲမဂပ်ဝ်တုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ကောန်ၚာ် (ကာလလၟုဟ်ဝွံ) ကၞာဲသၟးဂၠိုၚ်ရ။ '''ဗွဲသတိ'''။ ။ (မူဟိုတ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဟီုမ္ဂး၊ အရေဝ်မၞိဟ်ဇၞော်မန် ခမဳသၚ်တံနွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ သၟိက်ဂွံတီဗွဲခ္ဍန်ဂှ်၊ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲမန်တံကျပၞာန်ညးတုဲ၊ ဂကူပိုဲမန် ဣဓိညံၚ်ဂွံဟုတ်စှ်ေအာဂှ်၊ ပိုဲဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ ကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကြိယာ သွက်ဂွံဂုမ်သ္အးဩောံသ္ၚု၊ ဍေံမဒှ်စၞအာဟာရ ပိုဲမန်ဗွဲပရဲဂှ်မွဲသာ် သဘဴကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ညးလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံစွံပ္ကောံလဝ် အပေါတ်မပ္တံ ထၟိက်နာနာသာ် ဟွံသ္အးဇၚး သွက်ဂွံထောံကၠေံဂှ်မွဲသာ်၊ ဒှ်သ္အးကၠေံဩောံသ္ၚု နကဵုကြိယာဂှ်တုဲ ဩောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်ပုၚ်တုဲမ္ဂး ပိုဲခရှ်တံကီု၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ဒးစဒးကဵုပိုန်ပပြဘိုက်ရ၊ စဟာပ်ဒးပုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဣဓိလဟုတ်စှ်ေအာ၊ ကျာ်ဩဳပၠိုတ်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် နွံအဓိပ္ပါယ်သာ်ဝွံရ၊ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ယဝ်တီပရေၚ်ဏံမ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ်ရ)။ (ကၠာတေံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သ္တိက်ကောန်ၚာ်တၟိတၟိ သာ်လဵုရောဟီုမ္ဂး လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်မသုန်စှ်ေသၞာံတေံ၊ ညးလ္ၚဵုတံသ္တိက်ကောန်ၚာ် နကဵုထးထဝ်ဟွံသေၚ် ညးဒိုက်ဝါတ်တံဂှ် သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲခွက်ဆုလံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ကေၚ်ဆဵုဒဗကီုရ၊ ယဝ်ထးဆုမ္ဂး ကၠောန်လဝ်ခ္ဍံခ္ဍံ ကဵုဂၠိၚ်မံၚ်ညိတုဲ လ္ပာ်စွံက္ဍိုပ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဗီုက္ဍိုပ်ခၟဴၜိုပ်ထဝ်တုဲ လံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲထးဂှ်ဟေၚ် ညးဇၞော်မန်ပိုဲကၠာတေံ သ္တိက်ကၠုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ရ။ ခွက်ထဝ်ဂှ် ညးတံကၠောန်လဝ်တုဲ ဏာအပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဃံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ယဝ်ရညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်မွဲမွဲမ္ဂး အာပ္တီဃံၚ်တုဲ ကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ် သွက်ဂွံသ္တိက်ကောန်ၚာ် မဒှ်မၞိဟ်တၟိဂှ်ရ၊ ကွာန်ဇၞော်မ္ဂး ခွက်ထဝ် ၜါ-ပိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မကၠောန်စွံလဝ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်ပရေၚ်ဇုဇဗဴလ နော်နာဲပိုဲမစွံပပ္တိုန်လဝ် အခိုက်ကၞာဝွံ ပိုဲညာတ်ကေတ်ဇုဇဗဴလပိုဲ မဂတာပ်ခေတ်ဗွဲမလောန်ဟေၚ် တီကေတ်မာန်ရ၊ မူဟိုတ်သ္ဂး ဟီုသာ်ဂှ်ရောမ္ဂး ကာလအာကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ်ဂှ်ရ ကိစ္စစုတ်စရၚ် ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် တုဲဒှ်အာမွဲအလန်ဓဝ်ရ။ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ ပွမသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံတုဲ၊ ယဝ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲထးထဝ်ဟွံမာန်မ္ဂး သ္တိက်ကောန်ၚာ်လ္တူကၞဳ ဗွဲသ္အးဇၚးဂှ် ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။) ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ သုက်ကုတ်ထပိုတ်ပ္တိတ်နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဣမိတံ အာတိုပ်ကၠေံ ပ္ဍဲကတိုၚ်ၜံက်လဝ်တိဖဴရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ဟွံတိုပ်ပ္ဍဲကတိုၚ်တိဖဴ၊ အာတိုပ်ကၠေံအတိုၚ်ကိုန် တိုပ်သုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ဗွဲသၞောဝ်ကိုန်ဝွံ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ၊ ပသာ်မ္ဂး၊ တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဒဂိုန်၊ ခ္ဍဲသဳမ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်၊ ဝှ် ၊ ကထိုန်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုမြေက္ကသဵု၊ ပုဟ်၊ မာ်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ရ၊ ဗွဲကိုန်ဝွံတိုပ်သုက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ပိုန်ဂၠိုၚ်အာယုက်ဂၠိၚ်ရောၚ်၊ ပိုဲမန်ပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဝွံရ၊ (ကိုန်တုပ်သုက်ဗွဲလ္တူတေံလေဝ် ကံက်ပ္တိတ်နူလောကသိဒ္ဓိရ။) ဒေသလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တၟိ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ဣမိတံပြုပြေၚ်ကဵုရ၊ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး ဇဗၠုဒစိတ်တၞး၊ သတ်ပိမ၊ ဟွံသေၚ်ဒစိတ်မ၊ ဩန်မွဲဒကေဝ် ဟွံသေၚ် မသုန်မး၊ လိခ်မွဲအုပ်၊ တဝ်ဏှ်ေမွဲတၞုၚ်၊ မှၚ်မွဲပလၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်တြုံမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမ္ဂး ဇဗၠုခထပှ်တၞး သတ်ထပှ်မ၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴတၟိမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ ဣမိဝွံ ပၠာဲကေတ်ဂစေံစၠန်မွဲပ္ၚာန်၊ တိတ်အာက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ '''ယွံဒေဝတဴသူကၞေၚ် က္ညကၠုၚ်ပစၟတ်သမ္တီကောန်ၚာ်ဝွံညိ'''ရဴသာ်ဝွံ တိတ်နိမန်ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ကဵုပသမ္တီရ၊ ကာလက္လေၚ်လုပ်ဇရၚ်ကောန်ၚာ် ဣမိဂှ် လၟုဟ်လုပ်ဍာ်ဂစေံစၠန်မြမောဝ် နူကဵုက္ဍိုပ်ကၞိန် ဒဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲကောန်ၚာ်ရ၊ (ကပေါတ်ဒေဝတဴသူကၞေၚ်တံဂှ် လ္ၚဵုမွဲတ္ၚဲ လ္ၚဵုၜါတ္ၚဲ၊ လ္ဒဵုဒဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးတံစွံလဝ်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ်လေဝ် ဒေသမန်လ္ၚဵုနွံ-ဒေသမန်လ္ၚဵု ဟၟဲရ။) ===၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ယဝ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဣမိဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ပလေဝ်ပလေတ်အတိုၚ်နဲကဲဣမိတံတုဲ၊ ပ္တိုန်သ္တိက်လဝ်လ္တူဇံၚ် ၜံၚ်ပၟတ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ညံၚ်ဂွံညောတ်အာပြဟ်ပြဟ်ဂှ် ဂတ်ဒက်ဂွဳလဝ်ဗုၚ် နကဵုယာတ်ပူလဝ်ဗုၚ်တုဲ၊ ကေတ်တၟံဍိုတ်စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲဖဴဂှ်တုဲ၊ သိုဟ်ဖျေံပ္ဍဲဍာ်ဂရ၊ ဟံၚ်ပ္တိတ်ဂွဳကဵုယာတ်တုဲ၊ ပ္ဍိုက်စွံလဝ်လ္တူဗုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒုၚ်မာန်ရ၊ အဃောပ္ဍိုက်ဍိုတ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟွံကတဴလုပ်ဒဵုစၞာံဗုၚ် တဴသၠိုက်အာဂှ် မ္ဒးပသ္တိရ၊ ပၟတ်ဖဴဝွံလေဝ် မ္ဒးပဒှ်လဝ်လၟိုန်ရ။ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုစွံဂရုၚ်မွဲမ လ္တူက္ဍိုပ်သ္တိက်သၟတ်ဗြဴဂှ်ရ၊ ရန်တၟံ အာဗီုအခိုက်ညးတံအဆက်ဆက်တုဲ၊ ပ္ဍဲဂရုၚ်ဂှ် ဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒးနွံရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဖေက်လကိုတ်ဒှ်၊ ဆီတိုန်ဒှ်ဂှ်ရ၊ နကဵုဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒက်ဂတ်လဝ်မွဲမွဲဒၞာဲမ္ဂး၊ ဆေဝ်ဒဝ်ကဵုအန္တရာဲ သာ်ဂှ်မာန်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ကာလပၟိက်ကိစ္စမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်မ္ဂး သၟိက်ဂွံဗွဲမပြဟ်ဂှ်ဒှ်ရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဍာ်တှ်ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂှ်၊ ညးတံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သိုၚ်တှ်ဟွံထောၚ်ဇဳဏီ ကောန်ၚာ်မဴဟွံအိုတ်၊ တှ်ဂှ် တေၚ်ကၠုၚ်ဗွဲမလောန်မ္ဂး သ္ၚိတှ်ဂှ် လီုအာကီုဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚိတှ်ကလိုအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလာဲအာမ္ဂး ဇၞတ်ချိုန် ပလာဲကဵုသာသာရ၊ စၞအာဟာရ မပ္တံကဵုဍာ်လဂမ်၊ ဍာ်ဂမ္တဴတံဂှ် ဒးသုၚ်စကဵုဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ဣမိဂှ်လေဝ် သွက်မိကောန်ၚာ် သ္ဂောံထတ်အာဗွဲဂတ၊ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ် ဒးမၚ်မွဲကဵုဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ပွမသုၚ်မိတ် ဟုံမိတ် သုၚ်ဂဥုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုလၟိုန်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠာဟွံစပုၚ် သွက်ဂွံဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ထၟောတ်ကေတ်ပုၚ် ပန်ထၟောတ်တုဲ မ္ဒးဗဇဴ ပ္ဍဲဒကဴဖဴပန်လ္ပာ် ဒဵုကဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ။ ===၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ=== သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ်၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟတ်ဇၞော်တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ပ္တုဲကဵုဝတ်နာနာသာ် မပ္တံစံၚ်ဍိုတ် သိုဟ်ဍိုတ်ဖုံမိတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဗြဴတၠတှ် မထတ်ယုက်တံလေဝ် ကၠာမိကောန်ၚာ် ဍာ်တှ်ဟွံထတ်ရိုက်ဏီဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ဗၟဴ ကဵုတှ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ညးမဒှ်ကလောမိဿဟာဲ ဌာန်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်သ္ၚိစၟဳရံၚ်ကောန်ၚာ်မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴပိုဲမၞိဟ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်မၞိဟ်တၟိကီုရ၊ ညးတၠသ္ၚိတံပၠန်တုန်လေဝ် ပ္တုဲတဴဝတ်လ္တူမၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်တံပၠန် ပွမဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်သွနာနာသာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗ္စပုၚ်သတ်ဗြဴ ကဵုသွစၞဗွဲမဒးရးပၠန်ရ၊ ညးမွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဝတ်ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်ပၠန်ရ၊ အခိုက်ဏံဝွံ ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ပိဗ္တံပိတ္ၚဲ မိပ်ပဇြိပ်ပ်ကရိုက်ညးကဵုညး ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။ ===၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== နူကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်ဂွံပိတ္ၚဲဟွံသေၚ် မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး ဣမိဂှ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ၊ မၞိဟ်ၜံၚ်ပၟတ်အလန်ပဌမမ္ဂး လ္ၚဵုဂှ် ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်မ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် မသုန်တ္ၚဲ၊ လဗြဴကေၚ်ၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ပၟတ်ပၞာၚ်တုဲမ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ ညးတံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်အိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ဣမိဝွံ ကေတ်ပုၚ်ပန်ထၟောတ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ဇဗၠုပန်တၞး၊ နော်မွဲတၞုၚ်၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ပုၚ်မွဲထၟောတ်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ်၊ ပၟတ်နူဖဴၜံၚ်ပၟတ်လ္ၚ၊ ဍာ်မွဲဗြံက်ကေတ်တုဲ၊ စှ်ေအာတိဂတမုက်သ္ၚိရ၊ အပေါတ်စပ်ကဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တံဂှ် စွံပ္ဍဲတိ(လ္တူသ္ကဝ် လ္တူခတဵုဂှ် ဟွံကေၚ်မိၚ်)တုဲ စဝ်ဖျေံဍာ်လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်ရ၊ အဃောမစဝ်သိုဟ်ဖျေံဍာ် လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်၊ သာ်ဝွံမဟီုပ္တီ(ဗလိဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴ လေဝ်ဟီုဂး) '''ဒေဝတဴဖဴရ၊ ယွံဒေဝတဴဖဴ မၞးအာမာန်ရ''') ဂလာန်ပ္တီ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ရန်တၟံသာ်လဵုတုဲ သ္ပရောဂှ် ဟွံတီ ဒေသလဵုရောဂှ်ဟွံတီတုဲ ပွဝွံ ဒှ်ဆအယာံမာတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရောၚ်၊ ညးတံသ္ပသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ကရိကၞာဲမွဲသာ်ကီု၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံဂှ် ဟွံတီသက်သက်ရ။ ပွမပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ဗ္စူလတ်သ္ကဝ်မွဲထၟူတုဲ သ္ပဂြောပ်ကၟာတ်လဝ် လ္ပာ်လ္တူကဵုယာတ်ရ၊ ထၟူသ္ကဝ်ဗ္စူလဝ် လ္တူဍိုတ်ဟွံသေၚ် လ္တူဆုဒကုတ်ရ၊ (ကၠောန်နဲဗီုအုပ်ပဠက်ရ) မိကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဂ္ဇံပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ်တုဲ ဣမိကေတ်နၚ်ဍိုတ်စံၚ် တၟံစံၚ် ဓလုက်စုတ်ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်တုဲ ပက်သိုဟ်ကဵုဍာ်သၟုဟ်ဂမ္တဴ တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ် အုပ်ဂမ္တဴကၠုၚ် နကဵုသၟုဟ်ဂှ် ဍာ်ပဠက်မၞိဟ်ဇွောဝ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ဣမိလေဝ်သ္ပသာ်ဏံ ဍိုတ်စံၚ်ဒဵုဂံက် မွဲမတုဲမွဲမ ဒဵုပေၚ်ပိမရ၊ ရန်တၟံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ယဝ်ပဠက်တိတ်မ္ဂး ပ္ဍဲခန္ဓဇကု မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ကၠိပပ်ဟွံသ္အးဇၚးတံဂှ် ဇွောဝ်တိတ်အာကရောံဍာ်ပဠက်တုဲ၊ ဍာ်ဖျုန်ဆီ ပ္ဍဲတၠခန္ဓဂှ် သ္အးဇၚးအာအိုတ်ရ ဣမိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သိုဟ်ဍိုတ်ဒဵုပေၚ် မသုန်မလေဝ်နွံကီု၊ ပွမသ္ပသာ်ဏံဂှ် မန်ဂမၠိုၚ်'''အုပ်ဟဂမ်'''ဟီုဂးစရ။ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အုပ်ဟဂမ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်တၟံဍိုတ်သၟးဟွံသေၚ် ဗၞဲထဏေက် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်သၟူဍေံရ၊ ရန်တၟံသွက်ပၞေတ်သရ ဂွံစိန်ဝုန်တုဲ အုပ်ဗၞဲလေဝ် ညးတံသ္ဂးပၠန်ရောၚ်၊ ကၠာဟွံဂွံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးလ္ၚဵုဂှ် အာဂၠာဲၜှ်ကေတ်တၞးဓယာ် လ္ၚဵုဂှ်အာဂၠာဲၜှ်ကေတ် တၞးယးမတ်ဗ္တံဂှ် ၜိုဟ်လဝ်ဒဵုကဵုဖောဝ်တုဲ ကာလပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ဟွံသေၚ် ကာလအုပ်ဟဂမ်တုဲဂှ် သွက်ဂွံဟုံဍာ်တၞးဓယာ် ဟွံသေၚ် ဍာ်တၞးယးမတ်ရ၊ ကာလဟုံဍာ်ဂှ်လေဝ် ပါဲနူဍာ်ဏံတုဲ ညးတံဟွံကဵုဟုံရ၊ တုဲမ္ဂး သဘဴမၞိဟ်ဗြဴဟုံဍာ်ဂစေံစၠန်ဂန္ဓရာ ကျိုၚ်ကျဝ်ကေတ်ဗွဲမ္ဒးရး ဗွဲမသ္အးဇၚးတုဲ ဇံၚ်ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ပလီုထောံရ။ လ္ၚဵုပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ စဝ်ကပေါဝ်ပ္တုဲထောံလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲပ္တုဲသီုၜါကာဂှ် '''စဝ်ကပေါဝ်ဇံၚ်ဖဴ''' ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ သီုစဝ်ကပေါဝ် သီုခုတ်ယၟု သီုစၚ်ကတောဝ်လေဝ် သ္ပအိုတ်ရ။ ===၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ၜိုန်ရမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲကီုလေဝ် ရန်လဝ်သွက်သမ်အုဲ သမ်အေၚ် ဟွံသ္အးဇၚး ပ္ဍဲခန္ဓညံၚ်ဂွံဆက်တိတ်အာ ဒဵုကဵုအိုတ်အာ ညံၚ်ဍာ်ပဠက် တိတ်ဟွံသ္ဂုၚ်အာဂှ် ညးတံကဵုဆက်ကေတ်အာ ပၟတ်ပၠန်လေဝ်နွံကီု၊ ရန်လဝ်သွက်ထိုၚ်ကောန်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံအေဲစှ်ေအာတုဲ ဆက်ပ္ဍိုက်အာဍိုတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်၊ မိိပ်ဇြိပ်မံၚ်မ္ဂး ပွမပ္ဍိုက်ဍိုတ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ပိတ္ၚဲဟေၚ် ညးတံကဵုသ္ပရ၊ ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဖဴကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ပလီုရိုဟ်ထောံကၠေံဂၠိုၚ်ရ၊ ပွဝွံလေဝ် တန်မံၚ်လ္တူတၠခန္ဓ ထတ်ဟွံထတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဒွိၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ အပေါတ်ကြိယာ ဇြိုၚ်ညိညကီုလေဝ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်၊ ဍာ်ဂံက်က်လေဝ် ဟွံကဵုဟုံ၊ ယဝ်ပၟိက်နွံမ္ဂး ဟုံဍာ်ဂီုဂီု ဒဵုကဵုပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်လေဝ် ဂွံကေၚ်ဆဵုထဗဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရောၚ်။ ===၈။ နိဂီု=== ကေၚ်ကာပွမသၠးဂဝဂၞဴတုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲမ္ဂး ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဗွဝ်ဖဴကီု ရိုဟ်ပလီုထောံရ၊ စိုပ်ကာလဒိုအ်ထောံနူပ္ဍိုက်ဍိုတ် ဒိုအ်ထောံနူၜံၚ်ပၟတ်တုဲမ္ဂး ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴဂှ် အခိုက်ပိုဲမန်တံ တုဲဒှ်စိုပ်ဒတုဲအာရ။ ==ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု== ပွမစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံ ဆက်ကၠုၚ်လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲရ၊ ပပ္တံနူရာဒနာမိက် '''သဳလိဿနိစ္စံ ဝုဍ္ဎာ ပစာယနော စတ္တာရောဓမ္မာဝုဍ္ဎန္တိ အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ''' ဂှ်ရ၊ သာ်လဵုဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ရော ဗွဲခ္ဍန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိညရ။ လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ နွံတြုံကဵုဗြဴညးၜါ ဂွံကောန်ၚာ်မွဲ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် အာကလံမအံက်ဇကု ဒဒှ်မံၚ်ဣသိမွဲ ဒ္ဂိုန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်တေံရ၊ ခါညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ကလံတုဲဂှ် ဗွဲဂါထာလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုရ၊ ခါရကောန်ၚာ်ဂှ် ကလံလဇုဣသိဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်တုဲသၟာန်တိုန်၊ ပသာ်လဵု ဟွံရာဒၞာကဵုကောန်ပိုဲရော၊ ယဝ်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်မှာထေရ်အာနန် မပဒတဴဒၟံၚ်ဗ္ဒာဲကျာ်တြဲပိုဲတေံ၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴလေဝ် ပၚောံအာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလံမှာထေရ်အာနန်ရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် မှာထေရ်အာနန် ရာဒၞာမိက်နဂါထာ ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်၊ ညးၜါသၟိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်နဲကၠာတေံရ၊ ယဝ်သၟိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်ကျာ်တြဲညိရဂး၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတုဲ ကလံကျာ်တြဲရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုပၠန်ရ၊ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲဟွံရာဒၞာမိက်၊ သၟိက်မိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲပၠန်ရ၊ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ်ကျာ်ဟေၚ် ညာတ်ဒးကောန်ၚာ်ဏံ အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရာဒၞာမိက် '''အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ'''မ္ဂး ဗၠေတ်အာရောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံရာဒၞာမိက် ညံၚ်အာယုက်ကောန်ၚာ်ဏံ ဂွံဂၠိၚ်ဂှ် သာ်လဵုဂွံပရော သၟာန်ကျာ်တြဲရ၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရမ္ဂး ကဵုဗှ်မ္ၚဵုဒ္စာံဗ္တံ ဒ္စာံတ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်မာရဏကၠုၚ်ကေတ်ဏာ ကောန်ၚာ်ရောၚ်၊ ချပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ။ ဟိုတ်နူကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ရ၊ သၟိၚ်မာရဏဂှ် လုပ်ပ္ဍဲဓဝၚ်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ဟွံမာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ လောန်အာထပှ်တ္ၚဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်မာရဏ သွက်ကၠုၚ်ကေတ်ဏာကောန်ၚာ်ဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲသက်သက်ရ၊ ပေၚ်ဒ္စာံဗ္တံဒ္စာံတ္ၚဲတုဲ ကျာ်တြဲရာဒၞာမိက်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံကီုရ၊ ပွိုၚ်ဒစာံဗ္တံဒစာံတ္ၚဲ ကျာ်တြဲမွဲဟာန်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ပုတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ်တုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲမွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်တံ နကဵုအာဟာရဘောဇိုန် နာနာသာ်ဟွံသ္ကုတ်ရ၊ သ္ပပဓာန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓရ်မ္ၚဵုတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် အာယုက်ဂၠိၚ် ပိုန်ဟာန်လေဝ်ဇၞော်မောဝ်အာရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ညးကၠုၚ်ကလၚ်ဓဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် လာၚ်မုက်ကြာတ်ကြော သ္အးဇၚးကၠေံဇကု နကဵုဍာ်မ္ၚဵုအိုတ်ရ၊ ကာလစဴအာ ညးတံကေတ်ဖျဴဏာဍာ်မ္ၚဵုတုဲ လၟုဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ပပ္တံနုတ္ၚဲဂှ်တုဲ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တုဲ၊ ရန်တၟံသွက်အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ဒြပ်ကသပ်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကျာ်ဩဳဂွံနွံဂှ်ရ၊ သ္အးဇၚးကၠေံ ပွမကၠိပပ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ပေါဲကာမ္ၚဵုမွဲ၊ ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်'''မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်'''ရ။ * ('''ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ''') သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဣမိတံဟွံသေၚ် ညးအာယုက်ဇၞော်တံ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပြုပြေၚ်ကေတ်ခါန်လဗံက်ခၟရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ပိ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်မသုန်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ထပှ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ဒစိတ်၊ ရဴဝွံ ပြုပြေၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲလဗံက်သွက်ဣမိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်ခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ကဝေက်သၠိက်၊ သွခၞံကြုက်စုတ်လဝ်ရ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ၜံက်၊ တၞိၚ် တောဝ်ပလုဲစုတ်လဝ်တုဲ သွက်ဇိုန်ကဵုညးလွဳဝတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ သၞေက်၊ မဂွါ၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ လကံက်တဲ၊ သၞေက်၊ မဂွါတံ ပ္ကောံစုတ်လဝ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်မွဲရ၊ ယဝ်လဗံက်ပိမ္ဂး မွဲဂှ်သွက်ဣမိ၊ သၟေဟ်ၜါဂှ် လဗံက်ဗဴလေဝ် ကော်စရ။ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပ္ကောံကကေဝ်လဝ် ကပေါတ်ဗွဲမရုံဂပ်နာနာသာ်တုဲ၊ ကပေါတ်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပပ္တံနူဍာ်မိတ်ကပေါဝ် နုၚ်မ္ၚဵု ဂအဳတံအိုဿီု ကပေါတ်ပွမ္ဒးရပ်စပ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဘိက်ပၟိၚ်လဝ်မၞိဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ကီု၊ ယဝ်ရဗှ်မ္ၚဵုဖာပ်သၚ်ကီုမ္ဂး အာစာတၠဂုန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် အာနိမန်လဝ်ကီုရ၊ စိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် မ္ဒးပြုပြေၚ်လဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် စွံလ္တူဂအဳ ဂတမုက်သ္ၚိရ၊ ခ္ဍအ်ဇဗၠုမွဲ ဂစေအ်မွဲပ္ၚာန် ဒ္ၚောဝ်မွဲ ဍာ်ကၟုဟ်မွဲထၟာဲ ပြေၚ်စွံလဝ်တုဲ၊ ကပေါတ်မပ္တံ ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ တွဵု မြတံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစွံဗ္ဒာဲလဝ်ဇရေၚ်ဂအဳဂှ်ကီုရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဣမိ ဟွံသေၚ် ညးဗၟဴတှ်ကဵုကောန်ၚာ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကမံက်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဖုံပၠဳလာၚ်မုက် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚးကၠေံ ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဖုံပၠဳကဵုဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်ပၠန်ရ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ကပေါတ်တံ ပွမရပ်စပ်လဝ် ကာလၜံၚ်ပၟတ်တေံ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်တုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်သ္အးဇၚးကၠေံရ၊ တုဲမကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး လာၚ်မုက်ဇကုတုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကလေၚ်စဝ်ဍာ်မိတ်ကပါဝ်ကဵုမိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်သီုဖအိုတ်၊ ဒုၚ်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ သွက်အန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ်၊ သွက်ဂွံသ္အးဇၚးကၠေံဇကုအိုတ်တုဲ လံက်ဖုံဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ တၠသ္ၚိတံ ဒုၚ်ကဵုပလေၚ်ခၟိုန် ဗြာတ် ကုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်အိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံကာလမပြာပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိ မပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံဂှ် နတဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ရန်တၟံသွက်ကောန်ၚာ်တုဲ ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲနာနာသာ်လေဝ် ညးတံကဵုခၟအိုတ်ရ။ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ မိကောန်ၚာ်ဂှ် မိန်ကေတ်ကောန်ၚာ်၊ စွံပ္ဍဲလဒေါဝ်သ္ၚိ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ဒစိတ်၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴထပှ်မ္ဒးဗိုၚ်လဝ်တုဲ ကေတ်ချာမွဲတၞုၚ်၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဒက်လဝ်လစိန်မတ်ဗ္ကေတ်မွဲဇြေဟ်ရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ရပ်လဝ်တုဲ ကလံက်ဍာ်ပ္ဍဲသၠိုၚ် မစုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲ ဂါထာ ၜ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဖ္ဍောတ်မွဲလ္တုန် ဇီုကၞေၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတဲရ၊ ကောန်တြုံမ္ဂး ဂါထာဒစိတ်လ္တုန်၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂးထပှ်လ္တုန်ဖ္ဍောတ်ရ၊ ရဴဝွံ ၜ ကောန်ၚာ်မ္ဂးရ ၜ တုဲ လစိန်ဂှ် မ္ဒးကွက်စုတ် ပ္ဍဲကံကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ကွာၚ်လဗံက် မစဳရေၚ်လဝ်ဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ် မ္ဒးဇိုန်ကဵုဣမိတုဲ သွက်ကွးဣမိဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုသွတ်မွဲ မ္ဒးဇိုန်ကဵုရ၊ ဇဗၠုသွတ်ဂှ် ခါန်လေဝ်ဂးရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ကၟာမ္ဂး ဗလိုပ်မွဲစွံရ။ ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုပၠန်၊ ကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဝေၚ်ရ၊ ပွမဝေၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုဂှ် စွံလဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်သ္ၚိ၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠကောန် ဗၞတ်ပိပန်မသုန်တြဴ ဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဆက်လဝ်တဲ၊ ဒွုဲဝါဲလဵုသ္ဂးတုဲ ညးတံပ္ကောံပၠောပ်တဲဆက်လဝ်ဂှ်ရ၊ တုဲဆက်ဒယှ်ေတိုန် '''ဒွုဲဝါဲလဵုဒွုဲဝါဲလဵု-ဝါဲလဵုရောဟွံသေၚ် ကြေၚ်ဇမ္ဗူရှ် ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ''' သာ်ဝွံ ဒယှ်ေအာဒွုဲ ယူဒံၚ်ဂေတ်အာကောန်ၚာ်ဂှ် ၜါပိပန်လ္တုန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ၜပ္တိုန်စရာဲကောန်ၚာ်လေဝ် သ္ပကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်တုဲ ညးဇၞော်တံ ရာဒၞာမိက်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒှ်တသိုက်ပိုန်ဟာန်၊ အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ကျာ်ဩဳကဵုဂွံနွံကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်မ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံပ္တိုန်စြာဲကောန်ၚာ်တုဲ သ္ပအိုတ်ရ၊ ကာလၜကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် ဂါထာၜကောန်ၚာ်ဂှ် ညးတံဖ္ဍောတ်အိုတ်ရ၊ ဂါထာၜကောန်ၚာ်လေဝ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန်ဟွံတုပ်၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညကီုရ၊ ရန်တၟံၜကောန်ၚာ်ဂှ် တုပ်မံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲတုန်''' '''( ခၟမွဲ။ )'''။ နူကဝ်တိုန်ရ၊ ပိုဲၜကောန်စဴ၊ ရဴဂဴရတ်ပိ၊ ခၟမွဲစိ၊ ဣဓိဇၞော်ပၠန်၊ အ္စာပ္တန်လဝ်၊ ကျာ်ဂေါတမ၊ ပၠလျးဖျဳဖျဳ၊ သ္ၚဳဗဵုအံသဝ်၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လာ၊ နဳလာဩန်ထဝ် ဒယှ်တမ္ညဝ်၊ အသဝ်နုဘဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟၜါ )'''။ ဝွံခၟၜါ၊ သာရထဳအဴ၊ ကဵုဒှ်စဴညိ၊ တိုက်ထဝ်ဩန်စိ၊ ဣဓိနွံကီု၊ သီုသက္ကဝဝ်၊ ဖဵုပန်မက်ပတ်၊ သစ္စပန်ဂှ်၊ တဲစှ်ရိုဟ်လဝ်၊ ကဵုဂွံပၟဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ၊ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိ၊ '''( ခၟပိ )'''။ ခၟပိဟေၚ်၊ အ္စာကၠောန်လဝ်၊ သီုဓဝ်ဟဳရိ၊ ကောံမၞိက်ပိ၊ သိနေရုဟေၚ်၊ ပြေၚ်သိန္နရာဇ်၊ ဗ္ကေတ်ဒဝါန်၊ သဏ္ဍာန်မတ်ဗ္ဂဲ၊ မၞိက်ပြဲဂွံညာတ်၊ ပ္ဍဲလောကဓါတ်၊ ဇာတ်ဝေဿန္တဝ်၊ ကဵုတန်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟပန် )'''။ ဝွံခၟပန်၊ သစ္စပန်အဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ သၟိၚ်ဝၚ်ပန်စိ၊ ဒမၠိကဵုဆဵု၊ မ္ၚဵုဟောဒြာ၊ ကြဴတဲပြာကတ်၊ ကွတ်စှ်ဒ္စာံ၊ သိုန်သ္ကဵုရံက်ရာ၊ ဖဵုရာဒၞာ၊ သီုသဒ္ဓါအဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟမသုန် )'''။ ဝွံခၟမသုန်၊ သဳမသုန်ဂှ်၊ ကဵုပ္ဍေန်ဍဟ်ညိ၊ အာယုက်တန်စိ၊ နာမဒိဃာ၊ ကဵုဂွံမြာကီု၊ ဒယှ်ကမြဴ၊ ညံၚ်မဟောသဓ၊ တေဇတီုကၠီု၊ အနုဘဴကီု၊ သီုကြဳဇှ်အဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟတြဴ )'''။ ဝွံခၟတြဴ၊ သွဝ်တရဴဘုံ၊ အလုံံသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ညံၚ်နာဲမိသၟိၚ်၊ သၠိၚ်ပ္ဍဲနန်မြ၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ပ္ဍဲတိုက်ပဠူ၊ သူလေဝ်ပေၚ်န၊ ညံၚ်ဇောတိက၊ တၠထဝ်ဩန်၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ '''( ခၟထပှ် )'''။ ဝွံခၟထပှ်၊ အဘိဓဝ်ထပှ်၊ ကဵုဆဵုပြဟ်ညိ၊ ဓဝ်ကျာ်တြဲစိ၊ ဣဓိလ္တာ်ရ၊ တေဇမပြဲ၊ ဍုၚ်ဇၞော်တန်တဴ၊ စှ်တြဴအဵု၊ ကဵုဆဵုလောဲလောဲ၊ အာယုက်တန်ပြဲ၊ ပ္ဍဲသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံညိ။ ။ ('''သွက်ကောန်ဗြဴဂှ် ဂါထာတုဲဆဝွံရ။''') '''( ခၟဒ္စာံ )'''။ ဝွံခၟဒ္စာံ၊ မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍေန်ကဵုဍာံညိ၊ သဳဒ္စာံစိ၊ မဏိဖ္ဍုန်၊ အတိုၚ်ဂုန်ပြဲဖာ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ယွံသွံဂွဳစိုက်၊ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ကၠာ၊ ဟးစဴမတ်ၜါ၊ မှာစက္ကဝဝ်၊ ကဵုစရှ်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟဒ္စိတ် )'''။ ဝွံခၟဒ္စိတ်၊ အ္စာပ္တိတ်လဝ်၊ နူကဝ်တန်ရ၊ ရတ်ဒ္စိတ်ပၠ၊ ပတၠဂွံကၠုၚ်၊ နုၚ်နိဓိပြဲ၊ ဒ္စိတ်လောကုတ်၊ ဟွံယုတ်နူဂှ်၊ ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ပြဲ၊ တၠလျးတြဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ ဗၠးဗယိဘဲ၊ အိုဿီုရတ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်တံဂှ်၊ ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်ရ။ ။ ('''သွက်ကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးဖ္ဍောတ်ဂါထာဒဵုကဵုခၟဒ္စိတ်ဏံရ။''') * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲပၠန်။''' ၁။ နူတံပဌမ၊ ထ္ၜပ္တိုန်သၟတ်မွဲ၊ ကောန်ကွးတွဳဂၠောဲ၊ နဲအ္စာပါမောက္ခ၊ ဒၞာဲဒၞာဲအာဂတ၊ ကဵုဂွံဒှ်အ္စာညးညိ။ ၂။ နူမွဲထ္ၜပ္တိုန်ၜါ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ကၠာ၊ ဂုဏ်မိမၜါညိ။ ၃။ နူၜါထ္ၜပ္တိုန်ပိ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်စိ၊ ဂုဏ်ရတ်ပိညိ။ ၄။ နူပိထ္ၜပ္တိုန်ပန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်အ္စာပန်ညိ။ ၅။ နူပန်ထ္ၜပ္တိုန်မသုန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်ဓဝ်သဳလ၊ မသုန်ပြကာညိ။ ၆။ နူမသုန်ထ္ၜပ္တိုန်တြဴ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်အဴ၊ သွဝ်တြဴဘုံညိ။ ၇။ နူတြဴထ္ၜပ္တိုန်ထပှ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂှ်၊ ရတ်ထပှ်ပြကာညိ။ ၈။ နူထပှ်ထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စာံ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဍာံ၊ ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံညိ။ ၉။ နူဒ္စာံထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စိတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်လ္အိတ်၊ ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာညိ။ အာယုဒဳဃာ၊ မဟာသုခံ၊ ကဵုတန်မံၚ်ညိ၊ နိဗ္ဗာန်သမာဓိ၊ ကဵုစိုပ်ညိတန်('''နဂါထာဝွံဟေၚ် ဂကူမန်တံ စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်သ္အးဇၚးကၠေံတုဲ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ၚာ်အိုတ်ရ။''') * '''ဂလာန်ပသေက်ကောန် မွဲနဲပၠန်။''' '''တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃဂုန္နာ၊ မာတာပိတုဂုရုပဇ္ၛာ၊ အိန္ဒော ဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓိ ဘဝန္တုတေ။''' စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊ မိကဵုမၜါ အ္စာဥပ္ပဇ္ၛာဲ၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊ ဒေဝတဴစှ်ဒိုဟ်ကီု အိုတ်သီုစက္ကဝါ၊ သၟိၚ်ဂိတုတ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာ၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက်ယိုက်လဝ်တုန်၊ အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ ပါပကဵုပါဲဒဴ၊ သာမ္မယျကဵုစဴ မြာညိ၊ ဒိတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက်သတ်ယးမတ်ၜါ၊ အာယုက်သီုပိုဉ်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနဂ္ဃ၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ နူကဝ်တန်ပဌမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊ မှာဗြီုအ္စာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊ ဇၟာပ်ခၟကာလ လျတ်မၞိက်ရတ် မနွံကဵုကြဳဇှ်၊ ဘောဇိုန်နွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊ ဘုတ်ပိဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴသူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုန်ဇၞော်တေဇ၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမထ္ၜကၠာ၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊ နူမွဲကဵုဒဵုပေၚ်ရ ထ္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ။ '''ဣဝွံမွဲ''' ကဵုဒှ်နဲသေဌဳဇောတိက ကဵုပတၠဒြပ်ရတ်၊ ညးလဵုမွဲ ပကဵုပ္တောံၜတ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညး ဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊ ညးဂမၠိုၚ် သဂိုၚ်ဏာပကဵုမာန်၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ ဂုဏဝုဒ္ဓိ သဒ္ဓိ သမ္ပတ္တိ ကဵုသ္ဂေဟ်သွဟ်၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုနာဲသၟဟ်၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ်ကဵုနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟၜါ''' ညံၚ်ဇဋိလသေဌဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပလီုအလာ်နာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ညံၚ်ပျာဲသေဌဳတမၠာ၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေံမေတ္တာ၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊ ဒေဝတဴအလုဲစက္ကဝါ ကဵုဂွံရော်ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါ သီုၜါ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊''' ကဵုကလိဂွံနုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်္ဂါ၊ တဴလ္တူကျာ ဒေဝတဴကဵုဒးပလံၚ်နၚ်၊ ဒါနသီုကသူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒ္စာံဒိုဟ်၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ်ဝၚ် ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲကီု ဒးနၚ်ကွဲာဒဵုသ္ၚိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန်၊''' ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ဩန်ထဝ် ကဵုဂွံဒယ်ှတှ်ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝၚ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်ကုန်ကွ၊ သီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုခ်ရဴဂဴ။ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊ သတြုကဵုသဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴ တန်ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟမသုန်''' ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊ အာယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ်ကဵုဂွံဒုၚ်ခမဳပယျၚ်၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသိုဖအိုတ် ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေံသီုဝံသ၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇၞော်တြုံဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊ ဂ္ဇံဒေါဝ်ပေါဲဟေၚ် ရမျာၚ်ကဵုရှ်သာ၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟတြဴ''' ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုံဗြဴ၊ ကဵုဂၠိုၚ်ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခြိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေံစိၚ်၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်တမ္ညဝ်ကၠံၚ်၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဂၠံၚ်၊ လတူဖျေံကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗဝဝ်ဗတဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊ ဣဝွံရခၟတြဴ ကဵုနာဲတံမြာညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟထပှ်''' ကြဳဇှ်ဒယှ်တှ်လောန်လာန်၊ ပုၚ်ခၟထပှ်ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန် မိဒေဝတဴညးမသုန် မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ််ပသ္ၚိနန်၊ ဩဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊ ဩဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒၞဳ၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေံမေတ္တာ၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါဠ၊ တ္ၚဲဏံမိကဵုမ ထ္ၜနာဲတံဂွံယးတၟးအာ၊ ဇယသီုလာဘသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵု ဖ္ဍုန်လတူသိသ၊ ယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ်မသုန်ကဝ်၊ ခၟထပှ်တိတ်တွံလဝ် သီုထပှ် ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတံကလိဂွံညိရအဴ။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူ ဂကောံစရာဲလိခ်ပတ်မန်''') * '''ကပေါတ်လဗံက်''' '''သၟတ်တြုံမွဲ-''' ၁။ ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ၂။ သတ်ဒ္စိတ်မ၊ ၃။ သွဒ္စိတ်ပ္ၚာန်၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး၊ ၆။ ၚုယ်မွဲမ၊ ၇။ ပလေၚ်ဒ္စိတ်ခၟိုန်၊ ၈။ ကွာၚ်ဒ္စိတ်မ ၉။ ကပရာၚ်မွဲ-ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမွဲရ။ '''သၟတ်ဗြဴ-''' ၁။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၂။ သတ်ထပှ်မ၊ ၃။ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ပလေၚ်ထပှ်ခၟိုန်၊ ၆။ ကွာၚ်ထပှ်မ၊ ၇။ သွထပှ်ပ္ၚာန်၊ ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲရ။ * '''ကပေါတ်ခၟ''' ၁။ သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ၊ ၂။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၃။ သတ်ပိမ၊ ၄။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး ကပေါတ်တံဂှ် စုတ်ကဵုနတုဲ ကမၠောန်(ကိစ္စ)တုဲအိုတ်မ္ဂး သတ်ဗြဴဂှ်ညးတဵုလဝ်ရ။ (သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ ဟီုမ္ဂး၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကေတ်တုဲ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံဒးကေတ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိ စွံခုၚ်ဇိုၚ်ပန်၊ လ္တူခုၚ်ဂှ် နုၚ်ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ်မြမောဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်ကြုတ်ခပဳဩောံမွဲ၊ ပိနုၚ်ဂှ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ ဗ္ဒာဲဂှ် ၜုန် မြ ကွဵုတံလေဝ်စွံလဝ်၊ ကာလဣမိဗလိုပ်ဂှ် ကၠာတဲဍာ်ခပဳဩောံ၊ ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မြမောဝ်ရ။) ပ္ဍဲမစဳရေၚ်လဗံက်ပၠန်လေဝ် ကောန်ၚာ်မွဲလဗံက်ပိ၊ ကောန်ၚာ်ၜါလဗံက်မသုန်၊ ကောန်ၚာ်ပိလဗံက်ထပှ်၊ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်လေဝ် ညးကဵုပြုပြေၚ်လဗံက်ထပှ်ရ၊ လဗံက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲထးမွဲ စုတ်ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဝေက်ကသပါမွဲခေါက်၊ သွခၞံကြုက်မွဲခေါက်၊ ကဂၠေဝ်မွဲခေါက်၊ သွခပဳဩောံမွဲခေါက်၊ ကခၞာမွဲခေါက်၊ ကွာၚ်မပၞဟ်မွဲခေါက်၊ ယိုဟ်သတ်ဆုမွဲခေါက်၊ စုတ်လဝ်တုဲ မွဲထးဂှ် မွဲလဗံက်မ္ဂးရ၊ လဗံက်ဝွံ ညးဗ္စမၞိဟ်ဗြဴဆောဖွက်ထပှ်ရ၊ ကာလစဂှ် သီုစသီုပါဲလဝ်ညိညဗ္ဒါဲဂှ်တုဲ၊ ကာလစတုဲ စၞညးပါဲလဝ်ညိညဂှ် စုတ်ပ္ဍဲနဒၠေၚ်တုဲ ကဵုမကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠေၚ်ဏာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုမဇၞော်တံရ၊ ယဝ်မကောန်ၚာ်ဟွံမွဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ယဵုဏာအာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုရ၊ ဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယဵုဂၠေၚ်ဏာစၞတံဂှ်ရော၊ ရန်တၟံညံၚ်ရဴစၞတံအိုဟ်တၟိုဟ်ဏံကီု၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဏံ၊ ဂတနူဏံ ကဵုဂွံအိုဟ်တၟိုဟ် ညံၚ်ရဴစၞတံဂှ်ကီု မဒှ်ရ။ * '''ပွမစၚ်ကတောဝ်''' ပ္ဍဲကွာန်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုစၚ်ကတောဝ်ကီုရ၊ ကညလစၚ်ကတောဝ်ဂှ် နကဵုတၞိၚ် ကေုာံ တောဝ်လမ္စံက် စၚ်ပထောၚ်တုဲ ဒက်လဝ်တောဝ်ဂှ် ဗီုကဝဴသၞေက်ရ၊ ကာလစၚ်ဂှ်လေဝ် ကၞိၚ်ကီု တောဝ်ကီု ကြောသ္အးဇၚးကၠေံတုဲ စၚ်မ္ဂး ဟွံဒှ်သရ-ရ၊ စၚ်တုဲဆီတိတ်မ္ဂး ညးတံစုတ်မိတ်မနာၚ်ရ။ * '''ပွမခုတ်ယၟု''' ကောန်ၚာ်သၠးနူဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပေၚ်ပိဂိတုတုဲဟေၚ်၊ ညးတံခုတ်တဴယၟုအိုတ်ရ၊ ပွအရာခုတ်ယၟုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံဟေၚ် ခုတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ချပ်စကဵုကျဇၞော်အ္စာတၠ ယာဲဇၞော် အပါဇၞော်တံတုဲ ခုတ်ယၟုလေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ခုတ်ယၟု ဗက်နာံတ္ၚဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး အခိၚ် တ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ယၟုတံဂှ် ချူကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ရ။ ပွမချူကှ်ေယၟု ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတုဲ ကွိုန်ညံၚ်ဂွံသဝ်စှ်ေဂှ် နဲဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ကဵုလၟုဟ်ရောၚ်၊ ပသာ်ရောဟီုမ္ဂး ဒုန်ကရေက်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု ပွမရပ်စပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာ၊ ပွမချိုတ်၊ ပွမကၠောန်ဇံၚ်ဖဴ ကာလၜံၚ်ပၟတ်၊ ပွမလးကၞဳတံဂှ်ရ၊ ဒုန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုရ၊ ယဝ်ကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်မ္ဂး ကုညးဂှ်ကွိုန်ဟၟဲ၊ မုက်မတ်ဟွံယးတၟး၊ စရာဲကျာ်ဩဳအောန်သဝ်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် အာဂတနူဏံ ယဝ်မိက်ဂွံကှ်ေသက္ကရာဇ်မ္ဂး ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် လ္ပကှ်ေစုတ်ညိ၊ ကှ်ေစုတ်ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ညိ၊ ကောန်ဂကူမန်တံ၊ ကာလခုတ်ယၟုမ္ဂး ယၟုနွံကဵုကျာ်ဩဳ၊ နွံကဵုကွိုန်၊ ယၟုပွမစၞောန်ထ္ၜးကဵုကာမ္ၚဵု၊ စပ်ကဵုနာံတ္ၚဲကောန်ၚာ်-နကဵုယၟုမန်ဇေတ်တ်မပ္တံ(မာံ - နာဲ - မိ - ဣစဳ)တံဂှ် ခုတ်အိုတ်ညိ။ ကေၚ်ကာ ပွမစဝ်ကပေါဝ် စၚ်ကတောဝ် ခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗ္စာရဏာ ဒဒှ်အဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲဝါပၠန်ရသွံ၊ ရန်တၟံသာ်ဂှ် ကဵုရံၚ်ဒ္ၚောဝ်ရ၊ တုဲညးတံကဵုကောန်ၚာ်ရပ် တၞိၚ်၊ တဝ်ဏှ်ေတံပၠန်ရ၊ ဣဂှ်လေဝ်ရန်တၟံ '''ကာလအဲသၠးဂဝ်ဂၞဴမိဂှ် မူကပေါတ်ကြိယာလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ကပေါဝ်ဝွံဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာသွက်အဲရသွံ'''ရဴဝွံ ညးတံရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာ ဒဒှ်ရကောန်ၚာ်ဗ္စာရဏာဟွံလေပ်ကီုလေဝ် ညးတံသ္ဂောံကဵုစွံ ပ္ဍဲစိုတ်မိမတံရ၊ တုဲရန်တၟံဒှ်မၞိဟ် လုပ်အဝေါၚ်မၞိဟ်ညိဂးတုဲ ကဵုကောန်ၚာ် ကွာ်လ္တူတိထပှ်ဂါမ်ရ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ၜါမ''' ကထဝ် ။ ကဴဗၠဲ ။ ဂုဏ်ဇဳ ။ ကဩန် ။ ကဴစၠန် ။ စန်ညဳ ။ ကေသာ ။ ကဴသဳ ။ စန်မာန် ။ ကောနာဲ ။ ကဴမန် ။ စန်မန် ။ ကောနန် ။ ကျေဝ်ကျေဝ် ။ စန်သိုက် ။ ကံမောဝ် ။ ကျေဝ်လာဲ ။ စန်ထဝ် ။ ကံအံၚ် ။ ကျေဝ်ဂေါဝ် ။ စန်မောဝ် ။ ကံဇောဝ် ။ ကျေဝ်ဩန် ။ စိုတ်ညဳ ။ ကံထဝ် ။ ကျေဝ်လောန် ။ စိုတ်နာဲ ။ ကံဩန် ။ ခိုၚ်ဇဳ ။ စိၚ်နန် ။ ကံညာဏ် ။ ခိုဟ်ဩန် ။ စိၚ်ဗု ။ ကံသာ ။ ခိုဟ်ညဳ ။ စၠန်မောဝ် ။ ကံဆာန် ။ ခိုဟ်လောန် ။ စြာဲမန် ။ ကံပရဲ ။ ဂုဏ်ဆာန် ။ ဆာန်နာဲ ။ ကံနာဲ ။ ဂုဏ်ညာဏ် ။ ဆာန်မန် ။ ကံဍောတ် ။ ဂုဏ်သန် ။ ဆာန်နန် ။ ကဴမောဝ် ။ ဂုဏ်ထဝ် ။ ဆာန်ထဝ် ။ ကဴရာၚ် ။ ဂုဏ်မောဝ် ။ ဆာန်အာဲ ။ ကဴတ္ၚဲ ။ ဂုဏ်နာဲ ။ ဆီမန် ။ ကဴထဝ် ။ ဂုဏ်မန် ။ ဆီပရဲ ။ ကဴဩန် ။ ဂုဏ်သဳ ။ ဇဳအံၚ် ။ ဇဳဩန် ။ ပေၚ်ညာဏ် ။ လှိုၚ်ဩန် ။ ဇဳမောဝ် ။ ပေၚ်ကောံ ။ လှိုၚ်ထဝ် ။ ဇန်ညာဏ် ။ ဗုထဝ် ။ ဝၚ်မန် ။ ဇိုန်နာဲ ။ ဗုဩန် ။ ဝၚ်နန် ။ ညဳသိုက် ။ ဗိုတ်မန် ။ ဝၚ်သိုၚ် ။ ညဳပြဲ ။ ဗိုတ်နန် ။ သာမောဝ် ၊ ညာဏ်လှဲ ။ ဗိုတ်ထဝ် ။ သာနန် ။ ညာဏ်မန် ။ ဗိုတ်ဩန် ။ သိုက်မန် ။ ညာဏ်ထဝ် ။ မန်ဇေတ် ။ သိုက်နန် ။ ညာဏ်သိုက် ။ မန်ထဝ် ။ သိုက်ပိုန် ။ ညာဏ်နန် ။ မာန်ညဳ ။ သိုက်ညာဏ် ။ ညာဏ်ဂုဏ် ။ မုက်ဩန် ။ ဟၚ်ညာဏ် ။ ဍာ်ဩန် ။ မောဝ်ဇောဝ် ။ ဟၚ်ထဝ် ။ ဍိုၚ်ထဝ် ။ မြမောဝ် ။ ဟံၚ်ဇဳ ။ တာထဝ် ။ ယာတ်နန် ။ ဟံၚ်မန် ။ တာဩန် ။ ယေန်သိုက် ။ ၜိုပ်မန် ။ တီနန် ။ ယေန်ထဝ် ။ ၜိုပ်ထဝ် ။ တီမန် ။ ယေန်ဟာန် ။ ၜိုပ်ဩန် ။ ထဝ်ဍာဲ ။ ရံၚ်မန် ။ အာဲနန် ။ ထဝ်ဥူ ။ ယာဲဆာန် ။ အာဲဇဳ ။ ထဝ်နန် ။ ရတ်အံၚ် ။ အာဲရတ် ။ ထဝ်မန် ။ ရတ်နာဲ ။ အာဲနဲ ။ နန်ဩန် ။ ရတ်မန် ။ အာဲမောဝ် ။ နာဲကျေဝ် ။ ရာၚ်ဆာဲ ။ အာဲဗၠဲ ။ နဲမောဝ် ။ ရဲဆာန် ။ အာဲသိုက် ။ ပိုန်ဉာဏ် ။ လျးထဝ် ။ အာဲညာဏ် ။ ပိုန်သိုက် ။ လျးမန် ။ ဨယေန် ။ ပိုန်နန် ။ လျးဩန် ။ ဨဩန် ။ ပိုန်ယး ။ လျးတ္ၚဲ ။ ဨနန် ။ ပိုန်ဂၠိုၚ် ။ လှိုၚ်ကဴ ။ ဨကျေဝ် ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ပိမ''' ကေသရဳ ။ ဍုၚ်ထဝ်နန် ။ ယေန်ယေန်ဩန် ။ ကုမ္မာရဳ ။ ဍုၚ်နၚ်ထဝ် ။ ယေန်ကျေဝ်သိုက် ။ ကောစိုတ်နာဲ ။ တီဆာန်မန် ။ ယေန်သိုက်မန် ။ ကံမောဝ်အံၚ် ။ တၠညာဏ်နန် ။ ရံၚ်နန်အာဲ ။ ကံညာဏ်သိုက် ။ တၠပိုန်နန် ။ ရာၚ်ဆာဲနန် ။ ကျေဝ်ရာၚ်ဆာဲ ။ ထဝ်ထဝ်အံၚ် ။ လှိုၚ်ဩန်ထဝ် ။ ကဴစၠန်မောဝ် ။ ထဝ်အံၚ်သိုက် ။ လှိုၚ်ဘဴမောဝ် ။ ခိုဟ်သာလောန် ။ နန်မြမောဝ် ။ ဝၚ်နန်ဨ ။ ခိုဟ်ဟ်ယေန် ။ ဏၚ်မေဩဳ ။ ဝၚ်နန်ထဝ် ။ ခိုဟ်ဆာန်ညဳ ။ ဏၚ်ဥုရိုန် ။ သာဉာဏ်နွံ ။ ခိုဟ်လောန်ညာဏ် ။ ဏၚ်ဥုထာဲ ။ သဳပိုန်မောဝ် ။ ဂုဏ်ဆာန်မန် ။ နန်မြမောဝ် ။ သိုက်မောဝ်ဇေတ် ။ ဂုဏ်အံၚ်ဩန် ။ နန်ဆာန်ဇဳ ။ သိုက်ပိုန်မန် ။ စန်သိုက်ထဝ် ။ ပိုန်သိုက်လှဲ ။ သိုက်ဇဳအံၚ် ။ စန်မြမောဝ် ။ ပိုန်ယေန်တေန် ။ ဟၚ်ဩန်ထဝ် ၑ စၠန်မောဝ်ဇေတ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နွံ ။ ဟၚ်ပိုန်မန် ။ စၠန်မောဝ်ဍာံ ။ ပိုန်နန်ဨ ။ ဟံသာဆာန် ။ စိုတ်နာဲမန် ။ ပေၚ်စိုတ်လောဲ ။ ဟံသာထဝ် ။ ဆာန်ဆာန်ထဝ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နန် ။ ဟံၚ်မန်သိုက် ။ ဆာန်မန်ဇေတ် ။ ဗုသာ်ထဝ် ။ ၜိုပ်ဟံသာ ။ ဆာန်ကောံညဳ ။ ဗုသာ်ဩန် ။ ၜိုပ်နန်ထဝ် ။ ဇံၚ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ဉာဏ်ဨ ။ အာဲမန်ညဳ ။ ညဳသာမန် ။ မန်ဇေတ်ဇေတ် ။ အာဲမန်ဇေတ် ။ ညာဏ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ညဳသာ ။ အာယမန္ဒယာ ။ ညာဏ်ထဝ်သိုက် ။ မာန်ကျေဝ်သိုက် ။ အာဲပိုန်နန် ။ ညာဏ်နဲမန် ။ မြမောဝ်ဇေတ် ။ အာဲသိုက်မန် ။ ညာဏ်လှဲသိုက် ။ ယာဲယာဲဆာန် ။ အာဲဍုၚ်မန် ။ ဍာ်မြမောဝ် ။ ယေန်သၞာၚ်မန် ။ အံၚ်သိုက်ထဝ် ။ အတိုၚ်ထ္ၜးလဝ်ယၟု နကဵုယေန်သၞာၚ်မန် သွက်ဂွံတၚ်ခုတ်ယၟုဂှ် ၜါမလေဝ်နွံ၊ ပိမလေဝ်နွံရ၊ ထ္ၜးလဝ်ဆအယာံမာတ် ဂွံနိဿဲကေတ်တုဲ ချူလဝ်ညိညရ၊ ဗီုဒးစိုတ်ရုယ်ကေတ် နဲဏံမွဲမွဲရဲတုဲ တၚ်ယၟုခုတ်မာန်ရ။ ==အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ== ကာလလၟုဟ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ်ပညာ ဇၟာပ်ဍုၚ်ကွာန်လ္တူဂၠးတိဏံမ္ဂး၊ ဂကူတောလောန်၊ ပြာကတ်လောန်ဂကူသ္အာၚ်ဂှ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ဟိုတ်နူအရာပညာညးတံ တောဗွဲမလောန်ဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပညာဟီုမ္ဂး သီုပညာလောကဳ သီုပညာလောကုတ္တဵုရ ပညာလောကဳဂှ် ဟိုတ်နူအစောံဇြဟတ်ဇၞော် ပ္ဍဲလောကဏံတုဲ ပၟိက်စိုတ်ညးတံဂှ် ညးတံပ္တုဲမာန်ဗွဲမပြဟ်အိုတ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ကောန်ဂကူပိုဲမန် ကတ်ဗ္တောန်ပညာသဗ္ဗအိုဿီု ပ္ဍဲဇရေၚ်တံဇိုၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်ဏံ ပါ်စွံလဝ်ပိအဝဲဒဒှ်ရ၊ ပဌမအဝဲ၊ ဒုတိယအဝဲ၊ တတိယအဝဲရ၊ ပ္ဍဲပဌမအဝဲဂှ် သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်ပညာရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံ ယဝ်ကတ်ပညာစိုပ်ဒတုဲမ္ဂး တရဴဘဝမၞိဟ်ဂှ် ဇၟာပ်ပ်ကေၚ်ကာပ္တုဲဏာမာန်၊ နကဵုပညာရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မံၚ် ဒဒှ်ရ '''ၜဝ်လာ်ဂၠံၚ်ကၞောတ် ကောန်ဝေတ်နူဍောတ်တ်''' ကာလကောန်ဇကုဍောတ်သွတ်မံၚ်ဂှ် ဟွံကဵုကတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဇၞော်ကၠုၚ်တုဲ ဟွံဍိုဟ်ကေတ် အရာကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု၊ ပ္တုဲဏာဟွံမာန်ရ၊ '''ဆာန်ကောန်မ္ဂးစွံဘာ ဆာန်ဝါဗ္ၚမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲ ဆာန်ညးအဲ မ္ဒးဖျေံမေတ္တာ''' နွံကၠုၚ်အရေဝ်သာ်ဏံဝွံကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ်ဇကုဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲလောကကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ် ဟွံရိ ဒလဵုခၞံၚ် ပွမဇပ်ဍပ်လ္တူမိမ ကလော ကောဒေံကီု၊ သွက်ဟွံဂွံဒှ်မၞိဟ်အောန်ကဵုပိုန်ဒြပ်၊ ပွဟွံမၚ်မွဲဓဝ်ဗ္စာရဏာ ပ္ဍဲလောကဳ လောကုတ္တဵုကီု၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ၊ ကာလကောန်ဇာတ်ဇကု စိုပ်အဝဲကတ်ဗ္တောန်ပညာ၊ ကၠာတေံ အာစိုပ်အာယုက်တြဴထပှ်သၞာံမ္ဂး၊ မိမတံ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ကော်ဏာကောန်ဇကုဘာလကျာ်၊ ဇရေၚ်အ္စာတၠတံတုဲ၊ ပအပ်ပြာပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံ သွက်ဂွံဗ္တောန်ကဵုလိခ်ပၠန်ရ။ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရးဌာန်ဒေသမန်ဂမၠိုၚ် ဘာဗတောန်လိခ် ညးအလဵုသဳတံ ပံက်လဝ်နွံဂၠိုၚ်မံၚ်တုဲ၊ ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ အာကတ်ဗ္တောန်လိခ် ပ္ဍဲဘာညးအလဵုသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဇရေၚ်ဘာလဵုဟွံဟီု ကာလအပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတတံ မ္ဒးပလေဝ်ခါန်ဇဗၠုသတ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲခါန်ဂှ် ဇဗၠုပိတၞး သတ်ပိမ၊ ပ္ကဴပိဍောၚ် ပၞာၚ်ပိတၞုၚ်၊ ဂဥုဲတၞးပိတၞးစုတ်လဝ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဘာမ္ဂး ကလံကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဇိုန်အပ်ကဵုခါန် ကေုာံ ကောန်ဇာတ်ဇကု နကဵုပါၚ်လေဝ် ဂရၚ်ပ္တီိကျာ်ဇၞော်အ္စာတံရ၊ '''ယွံကျာ််ဇၞော်အ္စာ ကောန်အဲဍိက်ဝွံ မတ်လ္ပကဵုကၠက် ဇိုၚ်တဲလ္ပကဵုကဝ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ ၜုၚ်တက်ဝေတ်ဗ္တောန်တုဲ သွက်ဂွံလေပ်ပညာ သ္ဂောံစဳကၠးအာပ္ဍဲလိုက်ဝွံဂှ် ဗ္တောန်ကဵုကွက်ပညာ သဗ္ဗအိုဿီုညိကျာ်''' သာ်ဝွံဂရၚ်ပ္တီ ပအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ သွက်ကွးဇကုဇိုၚ်တဲဟွံကဝ် မတ်ဟွံကၠက်ဂှ် မ္ဒးကေတ်တာလျိုၚ် ဝေတ်ဗ္တောန်ဒဵုစိုပ်ကဵုလ္အိတ်ရ။ ပ္ဍဲဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ကော်ဖျဴနၚ်သ္ၚိတုဲ ညးမဒှ်မိမတံ သွက်ဂွံပ္တိုန်ဂုဏ်စရာဲကောန်ဇာတ်ဇကု၊ ဘိက်ပၟိၚ်နၚ်မၞိဟ်ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဇကုပအပ်ဘာတုဲဂှ် လဴထ္ၜးဟီုပျးကဵုညးတံရ၊ နကဵုကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံလေဝ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ် ကဵုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံအိုတ်ရ၊ (အခိုက်ကၞာဏံဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲရ၊) ကွာန်ရးမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲမိမ မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်လၟိုန်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပလံၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်သ္ပထပိုဲခမဳတုဲ ကတ်ဗ္တောန်ပညာမ္ဂး လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်ရ၊ ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ပ္ဍဲဇရေၚ်အ္စာဘာလကျာ် မွဲသၞာံ ညးတံပါ်လဝ်ပိရာသဳရ၊ ၜါရာသဳဂှ် ညးတံဒၠောံဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကဳတုဲ မွဲရာသဳဂှ် ဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵု မပ္တံကဵုခတဵုဇၞော်၊ ဂါထာလ္ၚောဝ်ကျာ်၊ လောကသိဒ္ဓိ၊ သၠပတ်ပရိုတ်၊ သဒ္ဒါ၊ သုတ်စဉ်၊ ပေါရဏာမ်၊ ပေါရဒါမ်၊ လိခ်ဂစေံဍာ်မိတ်၊ ကဗျလၟေတ်ကေုာံလိခ်ဗၠာဲဘာတံဂှ်ကီု၊ ကွတ်သဗ္ဗအိုဿီု မပ္တံကဵုဗိုတ်ပိဗေဒၚ်ပန်၊ ကွတ်အ္စာသဝ်၊ ကွတ်အ္စာဂဥုဲ၊ ဗိန္ဓောဟောရာ၊ ကာတ္ၚဲ အ္စာကဝတ်၊ ဂၞန်သၚ်္ချာ၊ လှ်ေ၊ ဒယှ်ေတိၚ်တိုက်၊ ဓမၠုမတ်၊ ကွတ်ပၞာန်(သေနၚ်္ဂဗျူဟ) ကွတ်တဝ်စၞေဟ်ပၞာန် ကွတ်ဇိုၚ်ကွတ်တဲ၊ လက်ဗန် လက်ပၠုယ်တံဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ။ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုပ္ဍဲဘာတုဲ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကမၠောန်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အ္စာတုဲ ဗ္တောန်ကဵုကတ်ကေတ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ပ္ဍဲကမၠောန်မ္ဂး ညးလေပ် ညးသ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဗ္တောန်ကဵုကွးဇကုအိုတ်ရ၊ ကွတ်ကမၠောန်လေဝ်နွံစှ်သာ် မပ္တံကဵုပါန်မုက်၊ ပါန်ပေါန်၊ ပါန်ခဳ၊ ပါန်ခေန်၊ ပါန်ရန်၊ ပါန်ပုတ်၊ ပါန်ဗုတ်၊ ပါန်သောန်၊ ပါန်ဒက်၊ ပါန်သဲတံဂှ်ကီု၊ သၟာဓဇဲ၊ ဝဍ္ဎကဳ၊ ဗဳသ္ကဝ်၊ ဖျေံထဝ်ရၚ်ဒ္ၚောဝ်၊ ကွတ်သၟာလၟာန်၊ ကွတ်ဣမိတၠတဲ၊ ကွတ်သၟာဗ္ၚ၊ ကွတ်တုတ်တုတ်တံဂှ်ကီု၊ သီုမၞိဟ်တြုံသီုမၞိဟ်ဗြဴ၊ ညံၚ်ဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲယေန်သၞာၚ်ဂှ်လေဝ်၊ ညးတံသ္ပဂရုဒၠောံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်မံၚ်ပညာဂှ် ကွးဘာတံဂြိပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်(မြဘာ)(ဘာလေဝ်မံၚ်-ဝိုန်ကၞံၚ်လေဝ်ဟွံတီ) အတိုၚ်ဂလာန်ညးတံမဟီုလဝ်၊ မ္ဒးဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် နကဵုဝဳရိယဇကုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်ဗ္တောန်မံၚ်လိခ်ဂှ်လေဝ်၊ ဝတ်ကွးမသုန်သာ်မတွံဂး '''ခစသဳကၠဳ၊ ဗ္စးပ္ညဳကြဴ၊ ဒုၚ်တဴဒၠောံဗ္တောန်၊ကၠောန်ၜတ်ဇရေၚ်၊ သီုဟေၚ်ကတ်ကွတ်''' သာ်ဝွံ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ် ဝတ်ကွးမသုန်သာ်ဂှ်လေဝ်၊ ကောန်ကွးဘာတံ ကောန်ကွးဘာတံ မ္ဒးမၚ်မွဲ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်မံၚ်လၟိုန်ဂှ် ဒှ်လျိုၚ်ကွးတံရောၚ်။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ပိုဲဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကတ်ဗ္တောန်မံၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးလေဝ် ဟွံရုမ်ဂပ်၊ ဟွံစိုပ်ဒတုဲရ၊ သွက်ဂွံပ္တောံကဵုဂကူညးမာန်ဂှ် လၟုဟ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်တၟိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ ညံၚ်ဂွံပြာကတ် တောလောန်နူဂကူသ္အာၚ်ဂှ် ညးညးအဲအဲ ကၠေံစိုတ်ကတ်ဗ္တောန်အိုတ်ညိ၊ ပညာနဲတြေံဂှ်လေဝ် လ္ပထောံကၠေံ ပညာနဲတၟိဏံလေဝ် ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် မ္ဒးဂိုတ်ဂစာန်ကတ်လွဳရောၚ်။ ==ပွမပထပိုဲခမဳ== ကောန်ဂကူမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ၚ် လျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်ကဵုဗုဒ္ဓဘာသာအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာအခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်ဘာသာလေဝ် လုပ်လၟိဟ်မွဲသာ်ကီုတုဲ၊ သ္ပရှ်ေသှ်ေကဵုဂုဏ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်အိုတ်ရ၊ မိမၜါလေဝ် လုပ်ဗော်ဂုဏ်အနန္တတုဲ ဒဒှ်ဂုဏ်မိမဇၞော်ဂှ် သ္ဇက်ပ္တောံၜတ်ဟၟဲရ၊ ရန်တၟံသွက်ဂွံရန်ရော်ဂုဏ်မိစှ်ၜါဂှ်၊ ဂုဏ်မၜါစှော်မွဲတုဲ ကောန်ဗၠာဲသၟတ်တြုံမန်ဂမၠိုၚ်၊ အာယုက်စိုပ်စှ်ၜါသၞာံကဵုဗွဲလ္တူမ္ဂး ကဵုသ္ပထပိုဲအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုထပိုဲခမဳဂှ်၊ ပ္ဍဲဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ ပသာ် အခိၚ်ကမၠောန် ဝါ၊ ဂူ၊ ဗ္ၚ၊ သၠးမ္ဂး မိမဂမၠိုၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော် နွံကဵုဂၠိုၚ် မိၚ်ဂၠိုၚ်ညာတ်တံတုဲ၊ အာတ်ကသပ်ရုယ်စှ်၊ တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးဒုဟ် သွက်ဂွံပဒါယကာထပိုဲ ခမဳအိုတ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ ယဝ်ဟွံပလဝ်ထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး အခိုက်မန်ပိုဲ ညးဟွံပၠောပ်အဝေါၚ် တြုံဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဏီရ၊ ယဝ်ရမိမယာဲမန်ဂမၠိုၚ် ဂွံပဒုၚ်သ္ဇိုၚ်လဝ် ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး မှောဝ်ဇာမိပ်ဇြိပ်တဴဗွဲမလောန်၊ ညးဟၟဲကဵုကောန်တြုံတံဂှ် အာတ်ကေတ်ကောန်တြုံညးသ္အာၚ် ပညံၚ်ရဴကောန်ဖျုန်ဂြိုဟ်ဇကုတုဲ၊ ဒုၚ်ကေတ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂွံပလဝ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဂွံဒုၚ်စဂုဏ်ဖဵုဇၞော်သန်ဟေၚ်၊ ယိုက်ဒိုက်ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ကာလဍောတ်သွတ်ဂှ် ကဵုအာကတ်ဗ္တောန်ပညာ ပ္ဍဲဘာလကျာ်ဂၠိုၚ်တဴတုဲ လိက်မန်ဗှ်ဒးညိည ဗှ်ဒးချူဒးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူမိမၜါ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ဒးရီုဗၚ် ပ္ဍဲကမၠောန်မိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ကညလစိုပ်အဝဲဍောတ်တ်တေံ ဟိုတ်ဟွံကဝ်ဗ္တောန်လဝ်လိက်တုဲ၊ ယဝ်ရန်တၟံလဝ် သွက်သ္ပထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ကၠာဟွံစိုပ်အခိၚ် သ္ပထပိုဲဂှ် မိမတံအာအပ်ပြာပ်ကဵု ဇရေၚ်အစာတၠဂုဏ် ပ္ဍဲဘာလကျာ်၊ သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်လိခ်၊ မပ္တံဒ္ဂေတ်ဝတ် သာမဏဳတံရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံဂွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳ ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ စှ်သုန်တ္ၚဲ၊ သွက်ဂွံဗှ်လိခ်လေပ်ဂှ် ညးတံအာအပ်စွံပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်တ္ၚဲ သွက်ဂွံပထပိုဲခမဳ ညန်ကြပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပွမပ္တံထေက်ကဵုဒးဝေၚ်ပါဲ ပွမတိုန်ဆု၊ ပွမဝေၚ်ဍာ်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ကၠောံၜဳ-ကၠောံကြုၚ်၊ ပွမအာဂြိုပ်ဂၞိၚ်၊ ပွမတိတ်အာတရဴဇမ္ၚောဲတံဂှ် ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲ ညံၚ်ဟဂွံဒှ်အန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ကီုရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံပကာမ္ၚဵုထပိုဲ ပွိုၚ်စှ်သုန်တ္ၚဲဟွံသေၚ် မွဲဂိတု၊ ကဵုလၟောၚ်ထပိုဲတံ ပြာပ်အာဇရေၚ်-ကလော၊ ကောဒေံ၊ မိမနော်နာဲ၊ ညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံတုဲ၊ ကဵုကလံစအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကဵုဒါန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ မိမ၊ ကလော်သ္ၚိတုဲ၊ စှ်ေလးသ္ကဝ်ပ္ဍဲတိ၊ ကလံပ္ညုၚ်ဏာဗဴဇု၊ ဗဴကွာန်၊ နူဇမ္ၚောဲအိုတ်ရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး လ္ၚဵုကဝါ်ဏာလၟောၚ်ထပိုဲ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုချေံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်ဏာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုကွဳ၊ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်တုဲ၊ အာကလံဌာန်ကလောကောဒေံ၊ နော်နာဲ၊ ညးအာယုက်ဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံ ဂြုဂြုဂြီုဂြီုအိုတ်ရ၊ လၟောၚ်ထပိုဲဂှ် ကျိုၚ်လဝ်နကဵုၝောံကိုဋ်ဗြကၞေၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်ကောန်သၟိၚ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ နူဘဝကောန်ၚာ်တေံ ညးတံစၚ်လဝ်ကတောဝ်ဂှ် ကာလသ္ပထပိုဲဏံ ညးတံကဵုဝက်သၞေက်ရ၊ မၞိဟ်ဇၞော်မန်လ္ၚဵုတံဂှ် ရန်တၟံဒှ်လၟောၚ်ထပိုဲ ပြဲသန်ကွေံရသွံ၊ စွံစိုတ်သာ်ဏံတုဲ ဟွံဒုၚ်ကလံ၊ ကဵုအာကလံကျာ်အိုတ်ရ။ ကာလအာကလံညးဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ရန်တၟံပွမဒှ်ဒကာထပိုဲ ဒကာပယျၚ်တုဲ ကဵုအရီုအဗၚ်အထံက်အပၚ် နကဵုဩန်လေဝ်နွံ၊ နကဵုကပေါတ်ကညောတ်လေဝ်နွံကီုရ။ ဒေသရးမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ ကောံဓရီုပြာပ်တိတ်အာဘာ ညဳညဳသာသာ၊ သီုကဵုပရိက္ခရာဒ္စာံတုဲ၊ ဖ္ဍောတ်မ္ၚဵု ဖျေံသော်ဗလိုပ်ဍာ်မ္ၚဵုတုဲ ကွက်စုတ်ဇုက်ပရိုတ်မ္ၚဵု ပ္ဍဲကအ်လၟောၚ်ထပိုဲဂှ်တုဲ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဂှ် လၟောၚ်ထပိုဲကလေၚ်စဴသ္ၚိမာန်ဏီရ၊ အခိၚ်နူဂယး ပယျာံအရှိုန်တိုန်မ္ဂး ညးတံပ္တိုန်ထပိုဲအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ပယျာံအရှိုန်တိုန်ဂှ် ညးတံပြာပ်တိတ်အာဘာ ဖျေံသော်ပ္တိုန်ထပိုဲတုဲ က္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ကောန်ထပိုဲဇရေၚ်သ္ၚိ ကဵုဒါန်ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ (ပွမသာ်ဏံလေဝ် ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ဒဒှ်ကျာ်တုဲ က္ညစဴကၠုၚ်ဌာန်မိမကၠာအိုတ်ဂှ်ရ) ကိစ္စဖာပ်သၚ်စရိုဟ်ဍာ်တုဲ ကာလကောန်ထပိုဲတံ က္ညကလေၚ်စဴဘာမ္ဂး ညးတံလံၚ်ကဵုဒါန်ဝတ္ထု ကပေါတ် သွက်ဂွံပသဇိုၚ်ပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အကြာပိုန်ၜါအခိၚ် လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳဂှ်၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗွဲမ္ဒးရးတုဲ ညးမဒှ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဂှ် (ဗၠာဲဗအ်)ယိုက်ဂၠေၚ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ အာဂတအိုတ်ရ၊ လက်ကရဴဂှ် ညးမဒှ်မအံက်ထပိုဲ-ခမဳ ကၟာဲဗဗေၚ်၊ မိဂှ်မိန်ကေတ်သပိုၚ်သ္ၚာ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ယိုက်ကပေါတ်ပရိက္ခရာ၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်တုဲ၊ ကွာက်ဂၠောဲရေၚ်တိတ်အာဘာအိုတ်ရ၊ စိုပ်ဘာမ္ဂး ဂကူမန်တံ ရန်တၟံသွိၚ်ထောံသံသာ အဝေါၚ်မၞိဟ်တုဲ သွက်ဂွံတန်တဴ ပ္ဍဲဘဝထပိုဲ-ခမဳလၟိုန်ဂှ် ညးတံဂေတ်အာလ္ပာ်တဲပုၚ်(လ္ပာ်ဇဵု)ဗ္ဒက်သိုဏ်ပိဝါတုဲ ပြာပ်တိုန်အာလ္တူဘာအိုတ်ရ၊ ညးမယိုက်လဝ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳတံဂှ် ကာလကြပ်ကၠုၚ်က္ဍိုပ်တၞိန်ဂှ် ညးတံဓမက် ဓရိပ်ထောံလၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ ဟွံပ္တိုန်ကဵုလ္တူဘာရ၊ ပွသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ညးတၠဒါန်မပြဲ ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံပ္တောံၜတ်ဟၟဲ၊ ပြဲကွေံရောၚ်သွံ စွံစိုတ်စေတနာသာ်ဏံတုဲ၊ ညးတံအာအာတ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ၊ ပ္တိတ်ကဵုဩန် ကုညးမယိုက်ဂၠေၚ်ညိညရ၊ (ဂလာန်ဏံဂှ် ရန်တၟံကဵုစေတနာဒါန်ကုသဵုတုဲ သွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်အိုဟ်တၟိုဟ်ဟေၚ်၊ ကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်ရ) တုဲညးတံတိုန်အာဘာ ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠအိုတ်ရ။ ကိစ္စပ္တိုန်ခမဳပၠန် အာယုက်လၟောၚ်ခမဳဂှ် ဟွံပေၚ်မ္ဂး ဍန်(ဍိုန်)ခမဳရ၊ ဍန်ခမဳမ္ဂးဂှ် ၜပ္တိုန်ခမဳလေဝ် ဂးကီုရ၊ ဟိုတ်နူအာယုက်ဟွံပေၚ်တုဲ မ္ဒးဍိုန်ပ္တိုန်ခမဳလေဝ် အဓိပ္ပါယ်အာစိုပ်ပၠန်ရ၊ ဂွံဍန်ခမဳဂှ် ပ္ဍဲထး မွဲညးတံလဇံက်စွံ ပ္ၚာန်မွဲမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဂှ်၊ စုတ်လဝ်ခဝ်(ဗံက်)ပ္ဍဲခဝ်ပၠန် စုတ်လဝ်ကွာၚ်တဲကၞး၊ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်ခေါက်ဂဒဵု၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်နာနာသာ်ရ၊ ကပေါတ်ပရိက္ခရာလေဝ် မ္ဒးစွံလဝ် ဂတကောန်ခမဳရ၊ ဒါယကာခမဳဂှ် မ္ဒးဂ္ဇံဆေၚ်မုက်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ ဒါယကာခမဳ ရပ်လကဲဖျေံလစိန် ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် လ္တူထးတုဲ အ္စာတၠဖ္ဍောတ်အာဂါထာ ဒါယကာဂှ်ဖ္ဍောတ်ဗက်တုဲ တံၚ်ယာလစိန်ဂှ်ရ၊ ခမဳတၟိဂှ်လေဝ် မ္ဒးထ္ၜလဝ်မုက်ဗ္ဒာဲဂှ်ရ ၜုန် မြ မုယ်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဓုပ်ကီုရ၊ မဂတောန်၊ ဂဇမ်ကယျောဝ်တံလေဝ် ယဝ်စုတ်လဝ်ကီုမ္ဂး ဟွံဒးပ္တိုန်အ္စာ သ္ဂးလဝ်ရ။ ဒေသကွာန်မန်လ္ၚဵု ညးတၠကောန်တြုံဂမၠိုၚ်၊ မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံဓရီုတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံပထပိုဲ-ခမဳ ပ္ဍဲဘာလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ညးကောန်တြုံဟၟဲတံဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ အာတ်ပဒါယကာထပိုဲ ကောန်ညးသ္အာၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပုၚ်မွဲဂအုပ်-ဓုပ်မွဲ ပ္တိတ်ဏာဘာတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီုရ၊ ပွမပ္တုဲကိစ္စကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကီု၊ တ္ၚဲဖျေံသော်ကီု၊ ပွမပဂြုဂြုဂြီုဂြီု ဗွဲမအိုဟ်တၟိုဟ်ဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲပိုန်ဒြပ်၊ အတိုၚ်ဒြဟတ်ဇကုဟေၚ် ပြုပြေၚ်ပ္တုဲကာမ္ၚဵု ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ ညးမက္ညကၠုၚ်ပ္ဍဲကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ်လေဝ် ထေက်ကြိုက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် အာတ်ပဒါယကာ ထပိုဲ-ခမဳကီုရ၊ ပထပိုဲ-ခမဳတုဲ ပွိုၚ်ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ၊ မွဲဂိတု၊ မွဲဝှ်၊ ညးမဒှ်ဒါယကာတံဂှ် တုမ်တိုပ်ပိဏ္ဍပါတ်ပါတ်တုဲ ပလံၚ်ကဵုဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ကာလရာံတိတ်အာနူဘဝထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဗၞတ်ထပှ်ဗ္တံ ထပှ်တ္ၚဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ သပိုၚ်သ္ၚာတံလေဝ် ကဆံၚ်ကြာတ်ကြဴသ္အးဇ္ၚးတုဲ မ္ဒးအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဂရၚ်ပ္တီအာတ်အခေါၚ် သွက်ဂွံစဴသ္ၚိပၠန်ရ၊ ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ယဝ်ဟွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳဏီမ္ဂး ညးတံဟွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ ထပိုဲခမဳတံ ရာံတိတ်တုဲ ကာလစဴစိုပ်ကွာန်မ္ဂး ဂကူမန်တံကော်ခဴစ အတိုၚ်ပရေၚ်တၞောဝ်ဒတောဝ် '''ကောန်ထပိုဲ ကောထပိုဲ ကောန်နာဲ ကောကျာ် အမူကျာ် အနာဲကျာ်'''အိုတ်ရ၊ ဂလာန်သာ်ဏံဂှ် ဒှ်ဂလာန်မပြဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဝေါဟာဂကူမန်ပိုဲရောၚ်။ ==အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ရန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ဂကူမန်ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံကၠုၚ်၊ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသကဝ်သၞာ ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးယဵုယာတ်ဍောတ် ခၜက်ယာတ်ဍောတ်''' ရဴဝွံသ္ဂးလဝ်ရ၊ အရေဝ်ဝွံ နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်ရ၊ ကာလကောန်ဗြဴဇၞော်တိုန်ဒှ်ဝုတ်မ္ဂး အတိုၚ်အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ သၟတ်ဗၠာဲတံကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိ၊ တက်ကျာဓရီုပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ ကာလဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဝွံ သွက်ဗၠာဲတံဂွံဂ္ဇံဂှ် မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာတုဲ ဒုၚ်တၠုၚ်ကၟုယ်ဗၠာဲတံရ၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာ'''ဟီုလဝ်ရောၚ်၊ ညးတၠကောန်တြုံပၠန်တုန်လေဝ် ကောန်ဇကုစိုပ်အဝဲဗၠာဲတုဲ သွက်ဂွံပတဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကောန်ဇကု မ္ဒးအာအာတ်ဂအဟ် ပ္ဍဲဇရေၚ်မိမသၟတ်ဝုတ် ဇကုနွံမေတ္တာရ၊ ပွမအာသၟာန်သၟုက်ဝွံ '''သွဟ်ဒကတ်''' ပိုဲမန်မကော်ခဴစတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ဝွံ မ္ဒးကဵုသၟတ်ဝုတ်ဇြဟာန်ဇကု၊ ယာတ်ဍောတ်ရ၊ ကာလသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတေံလေဝ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးပလေဝ်ယာတ်ဍောတ်ရောၚ်''' ရဴဝွံ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်ရ။ အဝဲကောန်ဇာတ်ဂမၠိုၚ် စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ် ဗ္တောန် ကတ် ကွတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ဗြဴဂှ် ကွတ်ဗြဴ၊ ကောန်တြုံဂှ် ကွတ်တြုံ၊ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် မိမတံ ဒၠောံဗ္တောန်ကဵုကတ်ပညာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ကာလဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ဇကု မုက်မတ်ဒးဍောတ်ရောၚ်သွံ၊ ဟိုတ်နူဓဝိၚ်နွံသာ်ဏံတုဲ ကောန်ဗြဴမ္ဂး မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တောမ်ပုၚ်သွ၊ သီဂိုၚ်ထိၚ်ဒက် ဒြပ်ကပေါတ်နာနာသာ်ကီု၊ ကောန်တြုံမ္ဂး မပ္တံကဵုကၠောန်ဂူဗ္ၚ၊ တာန်န တာန်ရဴ၊ ၜန်ဇုက်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ဍိုက်ဂၠုၚ် ဍိုက်ဖံၚ်၊ ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဗ္တောန်ကဵုရ၊ ယဝ်ရကွတ်ဗြဴ ကွတ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ခေတ်ကၠာတေံ ညးတံဟွံပဂအဟ်-ဂမာန်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်တုဲ ဟွံတုပ်ကဵုခေတ်ကၠာတေံ အဓိပ္ပါယ်ကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴ၊ ၜိုန်ပြံၚ်သၠာဲကီုလေဝ် အလိုက်ခေတ်ညးကဵုညး၊ ကၠာဟွံဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးဏီဂှ် မ္ဒးဍိုက်ပေၚ်လဝ်ရောၚ်ဂှ် ပိုဲစှ်ေဒၟံၚ်စိုတ်ရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်ပိုဲပၠန်လေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ဇကုမွဲဓဝ်မံၚ်ဟွံဂွံ၊ ဒးပံၚ်ဖက်ကဵုညးတၞဟ်တုဲ ပွံမပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံကဵုမိတ်သဟာဲ ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ် စွံတိုန်ၚုဟ်မး ရပ်တိုန်အလံၚ်၊ စွံပရဲပ္ဍဲစိုတ်လေဝ်ဒှ်တိုန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ပ်ကွာန်မန် ဇၟာပ်ပ်ဍုၚ်မန်၊ ဇၟာပ်ပ်အရာပ်မန် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဒက်လဝ်ဂကောံအိုတ်ရ၊ နကဵုသၞောဝ်ဥပဒေသ ဟွံဂွံဒက်လဝ်ဂကောံကီုလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ ကၠိုဟ်တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ အာမွဲဂကောံ ကၠောန်မွဲဂကောံ မဒှ်တိုန်ရ။ မိမတၠကောန်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်တိုန်ဝုတ်မ္ဂး အရာကိစ္စလဵုဟွံဟီု မ္ဒးထိၚ်ဒက် ဗွဲမဗ္စာရဏာလၟိုန်ရ၊ ကောန်ဝုတ်ဇကုမွဲဓဝ် ကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံဟီု ကမၠောန်လဵုဟွံဟီု ယဝ်မ္ဒးအာကၠောန်မ္ၚးသ္ၚိဇကုမ္ဂး ညးတံဟွံသၠးကဵုအခေါၚ်ရ၊ အာကၠုၚ်ကၠောန်ကမၠောန် နကဵုဂကောံဟေၚ် မိမတံသၠးအခေါၚ်ရ၊ ညးမဒှ်ကောန်ဝုတ်တံလေဝ် မၚ်မွဲတိုန်ဣန်ရဳသိက္ခာဇကုရ၊ ပွမဟုံဂစေံဂြးသော်၊ ဒၞာဲၜးဂၞိန်ယာတ် ဂတမိမကောဒေံဇကုဂှ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ပွမသာတ်ဂၞိန်၊ ပွမလ္တက်ပလောံ ဂတမိမကောဒေံ၊ ဂတမၞိဟ်တြုံဇၞော်တံလေဝ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ မိတ်ဒါန်ပၠန်လေဝ် ဂတမိမကလောကောဒေံမ္ဂး ဗွဲလ္ဂူတပ်တးဟေၚ် ဟီုအရေဝ်ဆက်ဆောမ်အိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲဓဝ်ဂဝ လ္တူမိဇကု ကောဒေံဇကုတုဲ ဂတမိမကောဒေံဇကု သွက်ဂွံဟီုအရေဝ်ဂှ် ညးလ္ၚဵုတံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ စပ်ကဵုပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတုဲ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ် '''ၜိုန်ကဵုတီကီုလေဝ် ဟွံကဵုညာတ်'''ရ၊ ဆဂးဂှ် ပ္ဍဲဒေသမန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မိမကောန်ဂကူမန်တံ ကောန်ဇာတ်ညးတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်မ္ဂး ပ္ဍဲကိစ္စဝုတ်ဗၠာဲဏံဂှ် သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ သၟတ်ဗြဴတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်သၟုယ်ဠေၚ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံ နူစွံလဝ်သော်ယံၚ်ဂတိုပ်တာဂှ် ကဵုဖျေံသော်ကၞေၚ် စွံထာၚ်သပြုရ။ သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ရံၚ်သ္ၚဳကေတ် ဗီုသော်ဝုတ်ဂှ်တုဲ ဆက်ဒါန်ဆက်မိတ် အခိၚ်အဝဲစိုပ်-ဟွံစိုပ် တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗီုသော်သၟတ်ဗြဴမန်ပိုဲပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ် အခိုက်ကီုလေဝ် ဒဒှ်သၟတ်ဝုတ်မွဲ ဒှ်ဝုတ်တီမ္ဂး ဆက်ဒါန်ဒက်မိတ်-ဟီုအရေဝ် တက်ကျာကဝေၚ်ဂွံရ၊ ညးမွဲရောဟွံဂၠာဲပဒုဟ်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်မွဲ ယဝ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂးစိုပ်အခိၚ်ပတဴသ္ၚိကၟိန်ရ ညာတ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပၠောပ်လဝ်သော်တုဲမ္ဂး သွက်ဂွံပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ကဵုသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ညးတံသၟာန်သၟုက်လဝ်တုဲ ဒးတီရောၚ်၊ သၟတ်ဗြဴဝွံ ခြာဟွံလံ ပတၠလျိုၚ်ရောၚ်ဂှ် သၟတ်ဗၠာဲသ္အာၚ်လေဝ် ဒးတီလဝ်တုဲရ၊ ဂလိုၚ်လဵုမိက်ဂွံဆက်ဒါန်ပမိတ်ကီုလေဝ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သၟတ်ဝုတ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂး လုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲဘဝညးဇၞော်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တမၠာတေံရောၚ်။ အခိုက်ကၞာဒက်မိတ် ဆက်ဒါန်ဇြဟာန်ညးသ္ကံဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ ပ္ဍဲဒေသမန်ဗွဲမဂၠိုၚ် သၟတ်ဗၠာဲတံ ဒးတိုန်ဝေၚ်တက်ကျာ လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဝုတ်ဂှ်တုဲ မ္ဒးထ္ၜးမုက်ကဵုမိသၟတ်ဝုတ် ဟွံသေၚ် ညးမဒှ်အုပ်ဓုပ်လဝ်သၟတ်ဝုတ်ဂှ်ရ၊ ညးမအုပ်ဓုပ်တံလေဝ် ပ္ဍဲအရာကေၚ်ကာဏံ တီကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ နဲညးကဵုညး ပါဲတိတ်အာရ၊ သၟတ်ဝုတ်ပၠန်တုန်လေဝ် ယဝ်သၟတ်ဗၠာဲမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်လ္တူသ္ၚိဇကုမ္ဂး ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်မိုဟ်ရ၊ မပ္တံလးသ္ကဝ်သၞာ ပြေၚ်စွံခ္ဍအ်ဇဗၠု ၜံက်တံကီု ဆၜိုတ်ထေက်ကြိုက် မ္ဒးပလေဝ်ကဵုရ၊ တုဲကာလသၟတ်ဗၠာဲတံ ကၠုၚ်ဝေၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံထေၚ်ခယျ ဒဒှ်မံၚ်စဟွံသ္အးဇၚး ပပ်ကၠိမံၚ်ဂှ် သၟတ်ဝုတ်တံသ္အးဇ္ၚး ပြုပေၚ်လဝ်သ္ၚိဌာန် ဗွဲမ္ဒးရးရ။ ကာလဗ္တံ သၟတ်ဗၠာဲတံတိုန်ဝေၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဒဒှ်ရကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်မံၚ်ကာလကတ်ဗ္တောန်ပညာကဵုဒှ် အဝဲဟွံစိုပ်ဏီကဵုဒှ် ဟွံမိက်ကဵုစွံကဝေၚ်ဏီကဵုဒှ်၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဍိုဟ်ကေတ် နကဵုဥပါဲဟီုဒၠောံဗ္တောန် စဵုဒၞာထောံသၟတ်ဗၠာဲတံရ၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဟီုဂးကီုလေဝ် သၟတ်ဗၠာဲလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ဟွံဖျအ်လွဳမ္ဂး မိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဂ္ဇံဗ္ဒာဲကောန်ဝုတ်ဇကုတုဲ ဟီုအရေဝ်တက်ကျာကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူမိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဟွံပါဲကဵုတုဲ သၟတ်ဗၠာဲဝွံ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်အရေဝ်မေတ္တာဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ညးဇၞော်တံ သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူမိမသၟတ်ဝုတ်တံဂှ် ဟွံတုပ်စိုတ်တုဲ စဵုဒၞာမံၚ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိမသၟတ်ဝုတ်တံ တုပ်မံၚ်စိုတ်မ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲဂှ် သွက်ဂွံဟီုပလန်ဂလာန်မေတ္တာဂှ် ဂွံအခေါၚ်ဗွဲမသၠးပွးရ၊ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ နွံမံၚ်လ္တူသ္ၚိ သၟတ်ဗၠာဲတၞဟ်ဟ်ယဝ်တီမံၚ်မ္ဂး ဟွံထပ်တိုန်သ္ၚိဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူဟွံတီတုဲ ယဝ်ရတိုန်ဒးပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်လဝ်ကၠာဂှ် ပါဲကဵုဗွဲမသောၚ်ၜးရ၊ ၜိုန်ဟီုဓရီုတက်ကျာ ဗွဲမသၠးပွးကီုလေဝ် ရန်ကဵုမၚ်မွဲဓဝ်သစ္စတုဲ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ဇိုၚ်တဲသွက်မလောန်ၜက်လုလောန်အာဂှ် ဟၟဲသက်က်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ် သွက်ဂကူမန်ပိုဲ သွက်ဂွံထိၚ်ဒက် အာဓါန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ။ ညးလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဟိုတ်နူကောန်ဝုတ်ဇကု တက်ကျာဟီုအရေဝ်ကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ် ဟွံမိက်ညာတ်မုက်မတ် ကတဴဟေပ်တုဲ ဒဒှ်ရကောန်ဝုတ်ဂှ် ဆက်ကဝေၚ်ဆက်ဒါန်ဂှ် ၜိုန်မိမတံတီကီုလေဝ် ပွမဟီုအရေဝ် ဆက်ဂလာန် ပရေၚ်မေတ္တာဂှ် ဟွံကဵုမိတံညာတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ဟိုတ်နူမိမဟွံတုပ်စိုတ် စဵုဒၞာဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူမိမမုက်ကတဴတုဲ ဟွံမိက်ကဵုမိမတံညာတ်ဂှ် မွဲသာ်ဂှ်ရ၊ အာဒၞာဲဗၠးၜးမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ဟီုအရေဝ်မေတ္တာလေဝ် နွံကီုရ။ ==ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံ== ပွမကော်စ ပြဲ(ပြောဲ)ဇွာဂှ် နူကၠာကျာ်ဟွံဒှ်ဏီ ၜါလ္ၚီသၞာံမဒှ်ဂှ် ကွာန်မွဲကဵုမွဲ သွက်သ္ဂောံဒှ်စ္ၜုဲစ္ၜော်ညးသ္ကံတုဲ ၊ကော်စပြောဲဇွာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် ဟွံဒှ်သေက်ဇဵုညးသ္ကံရ၊ ပရေၚ်ပွယေန်သၞာၚ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်နူလက်ထက်လဵုဂှ် ယဝ်ရသၟာန်မ္ဂး နကဵုညးချူလိခ်ဏံဟွံတီရ၊ ကေတ်ဟွံဒးရ သာ်ဝွံ ဒးသှ်ဏာဍာံဍာံရ၊ မူဒှ်သာ်လဵု ပွယေန်သၞာၚ်ဏံ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ တၚ်အဓိက ရန်တၟံဂကူပိုဲမန်ဂှ် သ္ဂောံတီကေတ်မာန်ရောၚ် ခယျကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာဝွံ နူပိုဲဍောတ်တ်နွံတဴကၠုၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုသ္ဂောံမိၚ်ရ၊ ပွမဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ ဂွံဟီုထ္ၜးအဓိပ္ပါဲအရေဝ်ပလး ညံၚ်ဂွံကၠးပ္ဍဲစိုတ်မ္ဂး ဒှ်ပွမကော်စပြောဲဇွာရ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂှ် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳကော်စပြောဲဇွာ နူမွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် နူမွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ နွံတဴပြာကတ်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲကွာန် ဓဝ်ညးမွဲကဵုမွဲ သဘဴကော်စပြောဲဇွာဟွံမွဲရ၊ ဆဂး နကဵုအဖဝ်သ္ကံ မိတ်သဟာဲဍုက်က်ကေဝ်ဝ် ဆက်ဆံတဴဟေၚ်နွံရ။ ပွမကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် အဝဲဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ဟေၚ် ဆက်ဆံကော်စပြောဲဇွာဂၠိုၚ်ရ၊ အာစိုပ်အာကွာန်ဒေသမွဲမွဲတုဲ မိတ်သဟာဲဒဒှ်ေဒယှ်ဟွံမွဲမ္ဂး ပူဂဵုနွံပၟိက် မိက်ဂွံကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဟီုထ္ၜးကဵုမၞိဟ်ဇၞော်နူဇကုတုဲ မၞိဟ်ဂှ် ပၠောပ်ဗ္ဂပ်ဆက်ကဵုဇွာရ၊ မၞးတံညးၜါကော်စဇွာဟာ ညးၜါစိုတ်တုပ်မ္ဂး သၟာန်ယၟုယၟာတုဲ ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိ ဒုၚ်ကၟုဟ်ဗ္စဖျုၚ်ရ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်တြုံ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ဇွာညးသ္ကံရ၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဇွာဟေၚ် ကော်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံရ၊ မၞိဟ်ဗြဴကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ပြဲရၚ်သ္ကံရ၊ တုပ်ညံၚ်မၞိဟ်တြုံကီု ညးမွဲကဵုမွဲ ကော်ခဴစမ္ဂး နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဝေါဟာပြဲဟေၚ်ကော်တဴရ၊ '''ပြဲကၠုၚ်ဆောဝ်လံရော ပြဲလ္ပစဴဏီ''' မပ္တံသာ်ဝွံ နကဵုဂလာန်မသ္ဍိုက်ဆာန် ဒးကတောဝ် ဆက်ဆံတဴရ။ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်ဂှ် ဂွံဒုၚ်ယၟုပြဲရ၊ ကာလဇကုဒှ်သ္ၚိဌာန်တုဲ တၠသ္ၚိဇကုကဵုပြဲဇကုဂှ် ဇွာဇွာရဴဝွံကော်တဴ ဆက်ဆံရ၊ သမ္ဘာဇကုဂှ် ဆက်ဆံကဵုပြဲဇကုဂှ် ပြဲ ပြဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴရ၊ ဘဝပြဲဇွာဂှ် ဆာန်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံ ညံၚ်ရဴကောန်မွဲမိကီုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စဇၞော်ဍောတ်က္တဵုဒှ် ပြာပ်အာစိုပ်ဇရေၚ်ပြဲဇွာဇကုမ္ဂး ပြဲဇွာတံဂှ် ဆၜိုတ်သ္ပမာန် ဗီုၚ်ကရိုၚ်ထံက်ပၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်မ္ဂး အာဒေါံတန်တဴဇူဒီု ပ္ဍဲသ္ၚိပြဲဇွာဇကုရ၊ ပြဲဇွာ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဌာန်ပြဲဇွာတေံမ္ဂး နကဵုတၟာဲမဂၠိုၚ်ကေတ်ဏာရ၊ ကာလပြဲဇွာစဴမ္ဂး နကဵုတၟာဲမပြဲပြဲ ကဵုပြၚ်ဏာရ၊ ပၟိက်ညးပၟိက်အဲ လၟိုန်ကာလ ညံၚ်ဂွံပေၚ်စိုတ်ဂှ် နွံသဘဴရေၚ်တၠုၚ်လေပ်ရ။ မိမပြဲဇွာဇကုဂှ် မိသေဲ-အပါသေဲ ရဴဝွံ နကဵုဝေါဟာယေန်သၞာၚ် ဆက်ဆံကော်တဴရ၊ ကောန်ဇာတ်ပြဲဇွာဇကုတံဂှ်တုန် ကောန်သေဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴစဍုက်က်ကေဝ်ဝ် မၞုံကဵုဇြဟာန်ရ၊ ညးလ္ၚဵုတံဂှ် အာဍုၚ်ဇဳၜဳကၠောံဒၟံၚ်တုဲ ဇၟာပ်ကွာန်ကော်စလဝ်ဇွာနွံရ၊ မၞိဟ်ပြဲဇွာနွံဂှ် အာကၠုၚ်စကွာန်ပလုၚ် မုက်မတ်ဟွံဍောတ်ရ၊ ဂကူမန်ကဵုဂကူမန်သၟး ကော်စပြဲဇွာဟွံသေၚ် နကဵုဂကူညးတၞဟ်သ္အာၚ်လေဝ် အတိုၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ကော်စပြဲဇွာရ၊ စပ်ကဵုပရောပြဲဇွာတုဲ ပုံအာဂီုကေၚ်မိၚ်လဝ်ဂှ် မိက်ဂွံချူပျးဏာညိရ၊ ( မန်ကဵုကရေၚ် ကော်စဇွာတုဲ ဇွာကရေၚ်ဂှ် ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်တုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိဇွာမန်ရ ဇွာမန်ဂှ် သွက်ဂွံတုမ်ဗ္စဇွာကရေၚ် မူသၞေဝ်ကေဝ်ဟွံမွဲတုဲ ဗ္စပုၚ်ကဵုဖရံက်ရ '''ကှ်ေဇွာ စပုၚ်စိုအ် သွဟွံတၟေၚ်ရဇွာ က-လေဝ်ဖရံက်ရ ဖရံက်လေဝ် က-ရဇွာ စမိပ်ပ်ညိ'''ဂးရ အလန်ဇွာမန်အာဝေၚ် ပ္ဍဲဇွာကရေၚ်ပၠန်မ္ဂး ဇွာကရေၚ်ဂှ် ကၞဳဒုန်ကၞေဝ်ဂှ် ကုတ်ဒန်ထောံတုဲ တောံသွဗ္စဇွာရ၊ ကာလစပုၚ်ဇွာကရေၚ်ဂှ် '''မူသ္ဇက်စဟွံမွဲရဇွာ တောံစသွၜၚ်ရ၊ ဒုန်လေဝ်ၜၚ်ရ ၜၚ်လေဝ်ဒုန်ရ စမိပ်ပ်ညိဇွာ''' သာ်ဝွံသ္ဂးရ။) သဘဴကော်လဝ်ပြဲဇွာဂှ် ဇကုနွံမေတ္တာ ဇြဟာန်နွံလ္တူညး ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်မ္ဂး မေတ္တာညးဂှ်လေဝ် ဗျာပ်ကၠုၚ်ကဵုဇကု ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ညံၚ်ဂလာန်ညးမဟီုစ '''ဍာ်ဝုန်အာ-ဍာ်ခါကၠုၚ်''' ကော်စလဝ်ပြဲဇွာတုဲ တီဆဘိုအ်ဇကုမွဲဇွောံဓဝ်မ္ဂး ပြဲဇွာဂှ် ဍေံတန်ဟွံလံရ၊ မၞိဟ်ကၠာတေံနွံကဵုသစ္စရ၊ ဒက်မိတ်ကော်စပြဲဇွာတုဲ ဒဵုလအိတ်လမျီု ညးမွဲကဵုညးမွဲ ညံၚ်မေတ္တာဂွံကှ်ဇတ်အာဂှ် ဟွံသ္ပရ၊ လၟိုန်န်ကာလ ဆာန်ကၟိန်ဇြဟာန်တဴဒၟံၚ်ရ၊ ပြဲဇွာဇကုဝါတ်တဴဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုပိုန်ဒြပ်ထဝ်ဩန်ထံက်ပၚ်ရ၊ သွံရာန်လှာဲဂတးစဗၞိက်ပၠန်လေဝ် အာစိုပ်ဇရေၚ်ကွာန်ပြဲဇွာမ္ဂး အပေါတ်ဗၞိက်ပြဲဇွာတံဂှ် ညံၚ်ဂွံအိုတ်ပြဟ် ဗိုၚ်ကရိုၚ်သွံရာန် လှာဲဂတးကဵုရ၊ ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်ကၟုယ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်ရ၊ ဗွဲတၟေၚ်တုဲ ကော်စပြဲဇွာတုဲ (ဝါ) မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ (ဝါ) ဝုတ်ကဵုဗၠာဲကော်စပြဲတုဲ စိုတ်သဘာဝဂွံပြံၚ်ဂတးအာဂှ် ဟွံမွဲရ၊ ဆာန်ကၟိန် နကဵုစိုတ်ကာမဟွံသေၚ် နကဵုစိုတ်မေတ္တာဆာန်ဇြဟာန်တဴရောၚ်၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုစိုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဟွံစွံရ၊ နကဵုစိုတ်ပြဲဇွာရောၚ် ဆက်ဆံတဴဂှ် သ္ဂောံဆဵုကၠုၚ်ရ။ စပ်ကဵုပရောကော်စပြဲဇွာတုဲ အရေဝ်ဂရိုၚ် (အရေဝ်သွက်ဂွံကြီု နွံမွဲပိုဒ်ဍောတ်ရ မန်ကဵုဗၟာ ကော်စဇွာတုဲ ဇွာမန်ဂှ်လေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်ဗၟာ ဇွာဗၟာလေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်မန်တုဲ တၞဟ်နသ္ဂောံဗာ်ဂၠုၚ် ကသေံကၟတ်ညးသ္ကံရ၊ ညးၜါဂှ် လုပ်အာဂြိုပ်တုဲ ဇွာဗၟာဂှ်ဟီု ('''သည်သစ်ပၚ် ဖြောင့်တယ် ကောၚ်းတယ်''')ဂးတုဲ ဇွာမန်ဂှ် '''ဟး ကိုၚ်တှ်ေလ္ပကေတ်'''ရဴဝွံသ္ဂးရ၊ အဖန်ဂေတ်ဂၠာဲဒၟံၚ်ဆုဂှ် မွဲဝါဓဝ်ကျာပိုက်ကသဳကၠုၚ်ရ၊ ဇွာမန်ဂှ် '''ကျာကၠုၚ်ရယ'''ဂးတုဲ ဇွာဗၟာဂှ် နူမိၚ်ဗက်ဂြိပ်ပေက် ဂွာန်တိုန်ဆုရဂး။ အလုံမွဲဒေသရာမညပိုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်ဂှ် အခေါၚ်သၠးပွး ၜိုန်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် အရာထိၚ်ဒက်လေဝ်ဂၠိုၚ်ကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် မိမတံအာမၚ်သဳပ္ဍဲဘာအိုတ်တုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဖာပ်ဗ္စပုၚ်သဳပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဖာပ်သဳဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ကၠောန်ပရေၚ်ကုသဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကောံဓရီုတောမ်တိုပ်ဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်ဆက်ဒါန်ဂှ် သၠးပွးနူမိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဂွံပ္တုဲကာကုသဵုမွဲစွံတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ လ္တူညးမွဲကဵုညးမွဲ မေတ္တာဗျဳဗျာပ်အာလေပ် နွံဂၠိုၚ်ရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် နွံဒၟံၚ်ဇိုၚ်ၜဳတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံအာမၚ်သဳ ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလပလံၚ်ဂအုပ် ပလံၚ်ပုၚ်သဳတုဲမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဂွံအခိၚ်သၠးပွးရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ်ဝုတ်ဝုတ်တံ ကောံဓရီုတုဲ အာဝေၚ်သၚ်ဗတဳဇိုၚ်ၜဳ ဗၠာဲဗၠာဲတံလေဝ် နဲဏံကီု အာဝေၚ်ကီုရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ်ပၠန် ဝုတ်ကဵုဗၠာဲ ဆောဖဝက်ညးကဵုညး အာကွာ်ဝေၚ်သၚ်ဗတဳ ဟီုအရေဝ်ခၠေဝ်ပလန်ညးသ္ကံ ပရေၚ်မေတ္တာနာနာသာ်ရ။ ရးဒေသမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နွံဇရေၚ်ဒဵုတုဲ လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုဂှ် ပ္တန်လဝ်ကျာ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကျာ်လ္တူဒဵုတံဂှ် ကၠောန်သ္ဘၚ်ကျာ်ဗဒှ်ပေါဲတုဲ ဝုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ဂၠောဲတိုန်အာကျာ် ဂြုဂြုဂြီုဂြီု လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုတေံရ၊ အဃောအာကျာ်ဂှ်လေဝ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ သွက်ဂွံဟီုပရေၚ်ဇြဟာန်ဂှ် သၠးပွးကွေံရ၊ သၟတ်ဗၠာဲတံဂမၠိုၚ် ယဝ်ဆဵုဝုတ်နူကွာန်ပလုၚ် ကၠုၚ်နူဌာန်သ္ၚောဲ၊ ဟွံတီဌာန်ဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုဒွက်ဟေၚ် ဒယှ်ေသၟာန်တိုန်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ဟွံရောံဓည နကဵုဒွက်ဟေၚ် ကလေၚ်ဒယှ်ေတိုန်တုဲ လဴထ္ၜးကဵု ဗွဲမယေန်သၞာၚ်လေဝ်နွံကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဒဵုလေဝ်သ္ၚောဲ ဂၠံၚ်ဍာန်လေဝ်ပရေံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံ ဟိုတ်နူဍိုန်ကဵုဇြဟတ်တုဲ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ထ္ၜလဘာ်တံၚ်ဂြယ်ပ္တိုန်ဏာရ၊ အဃောတိုန်အာဂှ် ဍောၚ်ၜိုတ်ကွေံရလေဝ် ညးမွဲဟွံဟီု၊ ဒယှ်ေအာ၊ဓရီုအာ၊ ဟီုအာဂြိုၚ်အာဂှ် စိုပ်အာက္ဍဟ်ဒဵုဇရေၚ်ကျာ်တုဲ ဂွံကလံလ္ၚောဝ်ကျာ်မွဲစွံ ဂွံရာဒၞာမိက်မွဲကရောံဂှ် ဒှ်ကၞောတ်မေတ္တာရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဝွံ ပ္ဍဲအခိၚ်မွဲဝှ်ပိဂိတု စိုပ်ပ္ဍဲတ္ၚဲတိၚ်တ္ၚဲသဳမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ တိတ်အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် ရန်တၟံသွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်ဂှ်မွဲသာ်၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဟိုတ်နူရန်တၟံနာနာသာ်တုဲ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် သွက်ဂွံၜဟ်ပလှ်ပ္ကဴဂှ်လေဝ်နွံကၠုၚ် ကာလစိုပ်ဂြိုပ်တေံ သဘာဝဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒဒှ်ေဒယှ်အာတုဲ ဆက်ဂလာန် ဆက်မိတ်ဒါန်လေဝ်နွံကီု၊ ဟိုတ်နူဂွံပူဇဴကျာ် နကဵုပ္ကဴ ပွမၜဟ်ပလှ်နၚ်တံဂှ်လေဝ် ဖဵုဇၞော်ပြဲသန်ကွေံရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ယဝ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာဇၞော်ဍောတ်မံက်တိုန်မ္ဂး မွဲကရောံမွဲဂကောံ ရီုဗၚ်ကၠောန်ၜိုတ်အာမွဲစွံဂှ်လေဝ် ဒှ်အထံက်အပၚ် ပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတံပၠန်ရ၊ ပပ္တံဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ညးမွဲကဵုမွဲ နွံမေတ္တာဇြဟာန်ဆာန်ရၚ်သ္ကံ၊ ဗွဲမဗိုန်ညန် နကဵုစိုတ်ဇကုဂှ် ဟွံပ္တုဲပရေၚ်သ္ၚိကၟိန်ရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲပစၟတ်သစ္စတုဲ လဴပူစကဵုမိမဇကု၊ အာတ်အခေါၚ်သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံဂှ်ရ၊ မိမတံပၠန်လေဝ် ယဝ်ဟွံတီဂကူမသမ္ဂး ဟွံပ္တုဲအရေဝ်ဏီရ၊ ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်ဂကူမသ၊ တီဒဒှ်ဂကူမသ တၞောဝ်ဒတောဝ်ခိုဟ်မ္ဂး၊ မိမတံဟီုစၠောံ ဂလာန်သၟာန်သၟုက် ပြုပြေၚ်ကဵုပရေၚ် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ။ ==ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ== သဘာဝလောက ဓမ္မတာလိုက်ဝွံ ပွမကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ်လေဝ် ဒှ်ပရေၚ်ဇၞော်မွဲ သွက်ပိုဲဇန်တံဂမၠိုၚ် မ္ဒးပ္တုဲ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်တံရောၚ်။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နကဵုအရေဝ်ဝေါဟာမန်တံဂမၠိုၚ် ဟီုဂးစပွမပ '''တၠလျိုၚ် ပ္တဴအိန်ထံၚ် မ္ၚဵုထပ်တဲ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' နာနာသာ်ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသၞာံ ကောန်ဂကူမန်တံ ရုဲစှ်လဝ်ပ်ဂိတု ပ္ဍဲပိဂိတုဏံဟေၚ် ညးဇမၞော်တံ ကဵုပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲအိုတ်ရ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲဂိတုပသာ်၊ ကထိုန်ကဵုဖဝ်ရဂိုန်ရ၊ ပွိုၚ်ပိဂိတုဏံဂှ် သ္ပလဝ်ဂိတုခိုဟ်ပြဲဂှ်မွဲသာ်၊ အခိၚ်ကလောန် မပ္တံကဵုဝါဗ္ၚတံဂှ် ဂွံအခိၚ်သၠးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဇၞော်တံရုဲစှ်ကဵုကၠောန် ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲပိဂိတုတံဂှ်ဟေၚ်။ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲလဵုဟွံဟီု ဒဒှ်ရ သ္ဍိုက်ဆာန်မံၚ်ရၚ်သ္ကံတုဲ သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံ၊ သွက်ဂွံချပ်မွဲကသပ်၊ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မွဲဂှ် လဴပူစကဵုမိမတံတုဲ ကေၚ်ကာဏံ သွက်ဂွံပ္တုဲကဵုဂှ်လေဝ် ဒှ်ဝတ်မိမမွဲသာ်ကီု၊ ဣလဵုဒှ်ဝတ်မိမရော '''ဟွံခိုဟ်ဆေဝ်ဒဝ်၊ ခိုဟ်စဝ်ထ္ၜးဏာ၊ ပညာကဵုကတ်၊ ဝတ်နွံထပ်တဲ၊ အာဲပြဲဇိုန်ဂၠိ၊ ဝတ်မသုန်စိ၊ တဴလျိုၚ်မိမရောၚ်''' အတိုၚ်ဝတ်မိမနွံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်ဇာတ်ဇကုစိုပ်ကၠုၚ်အဝဲမ္ဂး '''ပြေၚ်ကဵုဗဵုစဴ ပြေၚ်ကဵုဗဵုစေက်''' ဂလာန်ညးမဟီုလဝ်နွံကၠုၚ်သာ်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး၊ ဟွံကေၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပယျၚ်မ္ဂး အၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ညးဇၞော်တံဟီုစွံလဝ်ရ၊ ဂကူမန်ပိုဲ ပ္ဍဲမပ္တိုန်ပယျၚ် နူခေတ်ကၠာတေံဒဵုလၟုဟ် ညးတံၜလဝ်ထၟဒ္စိတ်(ဝါ)ပ္တိုန်လဝ်ကဵုသိဒ္ဓိ၊ တၚ်ကဵုခါန်အ္စာတုဲရ၊ ကာလဂှ်ဟေၚ် ပ္တဴကဵုသ္ၚိကၟိန်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး အာယုက်ပေၚ်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ သီုမထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး မိမတံသွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် သၠးအခေါၚ်အိုတ်ရ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်မာန်ဂှ် နဲနွံပိသာ်ရ။ ၁။ နပၟိက်စိုတ်သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံတုပ်သၟဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၂။ နအခေါၚ်ကလုတ်ဗြဴခိုဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၃။ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံအာသၟာန်ကေတ်ဂှ် မွဲသာ်။ ဆဂးဂှ် ဆန္ဒသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဟၟဲမ္ဂး၊ မိမတံစဳရေၚ်ပြုပြေၚ်စ ဟၟဲသက်က်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမွဲ နွံပၟိက်မိက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးလဴပူစကဵုမိမၜါရ၊ မိမတံလေဝ် သ္ၚဳရံၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ပ္ဍဲကောန်မွဲမိ မွဲသၞာံၜါကာ ပ္ဍဲမွဲသၞာံဂှ် ကာမ္ၚဵုၜါဝါဟွံပ္တုဲရ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲဂှ်ဟေၚ် ပ္တုဲၜါကာမာန်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်တုဲ အတိုၚ်အရေဝ်မန်ပိုဲဟီုလဝ် '''ဂအဟ်ဒးသၟာန် ဂမာန်ဒးသၟုက်'''ဂှ်ကီုရ၊ မိမလ္ပာ်သၟတ်တြုံတံပၠန်လေဝ် ဒဒှ်ရလၟောၚ်ဂအဟ်ဇကုဂှ် မ္ဒးစံၜတ်ဒ္ဂေတ် ပွမဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုကွတ်ဗြဴမလေပ်ထေက် မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တာန်သ္ကဝ်၊ ဇိၚ်စပ်၊ သီဒက်၊ တောမ်တိုပ်၊ ဆက်ဆောံတံဂှ်ကီု၊ မဗဳဇဂကူတံဂှ်ကီု၊ ပွဟွံဒှ်မွဲကလော်၊ ပွဟွံလၞၚ်တၞၚ်ကလော်တံဂှ်ကီု၊ သ္ၚဳဂၠိပ်စံၜတ်တုဲ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် မိမတံတုပ်သၟဟ်စိုတ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဗလးဏာမၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တံ သွက်ဂွံအာသၟာန်သၟုက် လၟောၚ်ဂအဟ်ဂှ်ရ၊ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံပၠန်လေဝ် နဲဏံကီုရ၊ ရုဲစှ်ကေတ်မၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တုဲ သကဵုစံၜတ်ဒဒှ်ရ၊ လၟောၚ်ဂမာန်ဇကု ဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုအၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံ ပွမပ္တံကဵုဒ္ဂေတ်ပွ၊ ဝတ်တြုံ၊ ကွတ်တြုံပွသဇိုၚ်ကဵုမလေပ်ထေက်၊ ဒဒှ်ရဇိက်ဗ္ၚ၊ ဍိုက်ဂၠုၚ်၊ တာန်န၊ တာန်တိုၚ်၊ ကၠံက်တံဂှ်ကီု၊ ဒုၚ်တာလျိုၚ်သ္ၚိဌာန်၊ မာန်-ဟွံမာန်တံဂှ် မ္ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်သၟာန်သၟုက် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ရုပ်သာ်ဒြပ်ရတ်တံဂှ် ညးဟွံပဂရုအိုတ်ရ။ ညးဇၞော်ၜါလ္ပာ်ဂှ် သၟာန်သၟုက်ခၠေဝ်သှ်တုဲ ယဝ်ရညဳသၟဟ်တုပ်စိုတ်မ္ဂး ရုဲစှ်တ္ၚဲ မွဲတ္ၚဲဒဒှ်ရ၊ တ္ၚဲဗၠးၜး၊ တ္ၚဲပြဲ၊ တ္ၚဲခိုဟ်တုဲ၊ ဝေၚ်ပါဲတ္ၚဲနဲရိုတ်တဒ္ဓိုတ်၊ ဒဿကြိုတ်၊ မြိုတ်ကျု၊ ပြာဗ္ဗဒါ၊ ဗဳလာ၊ ကာကာပ်တံဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗၠးဒုဟ်၊ တ္ၚဲမံက်ဂတဝ်တံဂှ် ယဝ်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုမ္ဂး ခိုဟ်သန်ကွေံရ သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ရုဲစှ်တ္ၚဲတုဲ မ္ဒးရုဲကေတ်ညးဇၞော်မၞုံကဵုဆောဖွက်၊ မဂွံပ္တုဲကၠုၚ်လဝ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ၊ ပ္ဍဲကာလပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တေံ ညးမၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ သွက်ဂွံဖန်ဖက်သၟာန်သှ်ကီု၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်လေဝ် လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ရုဲကေတ်သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ရုဲစှ်ကေတ်လဝ် ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်ကီု၊ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာတံဂှ်ကီု၊ မ္ဒးမူလဝ်နကဵုၜံက်မွဲမွဲတၞုၚ် ပလဝ်စၟတ်သမ္တီအိုတ်ရ။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နွံၜါသာ်ရ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမ္ဂးဝွံ သၟတ်ဗြဴဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်ကေတ် အလၚ်္ကာရတုဲ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာစဳရေၚ်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်တြုံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုအာဝါဟရ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမ္ဂးဝွံ နူသၟတ်တြုံဏံ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာနာနာသာ် အာပြုပြေၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုဝိဝါဟရ၊ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ၚဵုဝိဝါဟဟေၚ် ကဵုစဳရေၚ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကပေါတ်ကြိယာသ္ၚိဌာန် မပ္တံကဵုဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်-ယာတ်-ပ္ၚာန်ပုၚ်ပ္ၚာန်သွ၊ ဒူ(ဘဳဒို) ဂအုပ်စုံ၊ ဩဍာ်၊ ထၟာဲတဲ၊ ဒ္ၚောဝ်၊ တၟံစၠန်၊ ကဠာ၊ ဒၞိက်ကၞဴတံဂှ်ကီု၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်တၠုၚ်ကဵုအာဟာရ ဘောဇိုန်နာနာသာ်တံဂှ်ကီု လ္ပာ်သၟတ်တြုံဏံ ဒးကေတ်တာလျိုၚ်၊ ဒးရာန်ပ္ကောံပ္ကေဝ်လဝ်အိုတ်ရ။ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် သဘဴပ္တိုန်ဩန်ဂှ် ခေတ်ကၠာတေံ ၜိုန်အခိုက်သၞောဝ်ဟၟဲကီုလေဝ် သွက်ဂွံစၟတ်သစ္စရန်လဝ်တုဲ သၠာဲလစိန်၊ ပ္တိုန်ထဝ်၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်လေဝ် နွံညိညကီုရ။ * တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ် ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ယဝ်ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂး၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကဵုပရိုၚ်ကဵုမသ နာံမြိုၚ် ကလော ကောဒေံတံအိုတ်ရ၊ ကလောကောဒေံတံ တၟုယ်တံကၠာဟွံစိုပ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိတုဲ ရီုဗၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ကၠောန်ၜိုတ်ကဵု မပ္တံဓုပ်တၟာဲ၊ နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်၊ ယာတ်ကၞဴ၊ ထၟာဲပုၚ်သွ၊ ဂအုပ်စုံ၊ သဗ္ဗအိုဿီုတံဂှ်ရ၊ နတိုၚ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲနမွဲမဂှ် တၞမ်သတ်ဗြဴကလုတ်မွဲတၞမ်၊ တၞမ်သတ်ကလုတ်မွဲတၞမ်၊ မိတ်ခၞေက်၊ မြေက်ခမိဟ်၊ လသိုန်ဗ္တာၚ်၊ ယာတ်ဍောတ်ထၟိမွဲ၊ ညးမစုတ်လဝ်ဂှ် ဒှ်နတိုၚ်မ္ဂးရ၊ ဂအုပ်မာဲသုတ်မ္ဂးဂှ်၊ ဒှ်ဂအုပ်ဇိုၚ်ပန် မၞုံကဵုဒကိုပ်ကေက်က်၊ ပ္ဍဲဂှ်စုတ်မာဲသုတ် မပ္တံကဵုၜံက် သတ် ကွာၚ်ၜဲတံဂှ် ဂွဳလဝ်ဗၞတ် ၅၊ ၇၊ ၉၊ ၁၃၊ ၁၇၊ ၂၅၊ ၅၁၊ အတိုၚ်မထေက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ဂွဳစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဂအုပ်ဂှ် ဂအုပ်မာဲသုတ် ညးမကော်စရ၊ ဂွဳမာဲသုတ်တံဂှ် စုံညးဟွံစုတ်ရ၊ ဂအုပ်ဂှ် ညးဒက်ပူလဝ် နကဵုယာတ်ပရဳမွဲရ၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ်သၞအာဟာရဘောဇိုန် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ သွဗၞတ်ပိလၟာဲ၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစဳရေၚ်တောံတိုပ်လဝ်ကီုရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် မသ-နာံမြိုၚ် ညးမကၠုၚ်စိုပ်တံဂှ် မ္ဒးဒုၚ်တၟုယ်ဗ္စဖျုၚ်ပုၚ်သွတုဲ သဝ်တ္ၚဲဗ္တံဂှ် သွက်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ကၠောန်ကွာၚ်လံက်ချံၚ်တုဲ၊ ပလံၚ်ဏာကဵုသ္ၚိသၟတ်တြုံတေံရ။ တ္ၚဲကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် အတိုၚ်ဒဒှ်ရုဲစှ်လဝ် တ္ၚဲခိုဟ်တ္ၚဲပြဲ တ္ၚဲမၞုံကဵုမ္ၚဵုမဒှ်ရ၊ နူဂယးပြဟ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ကီု သၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုဝိဝါဟဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗၠာဲဂှ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ဂှ်ကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံဓရီုတုဲ ပလေဝ်ပလေတ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ် ဒၞာဲမပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲကီု၊ ခဒမ်သ္တိက်ကီု၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်တံဂှ်ကီု၊ တောံတိုပ်လဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ။ သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ သၟတ်ဗၠာဲကေုာံကပေါတ်ကြိယာတံဂှ် မၞိဟ်ဘိက်လဝ်စိုပ်ကောံအိုတ်တုဲမ္ဂး ညးမဒှ်အ္စာသၟာန်သှ်ဂှ် အာဂတ၊ ကြဴဂှ်မိမဝံသ ကြဴဂှ်မပ္တံကဵုဓုပ်နတိုၚ်၊ ညးဒှ်ကောန်ဂၠု ဟွံသေၚ် ကောန်ထဍဲ၊ ဟွံသေၚ်ကောန်ဒဒေံမွဲ၊ ယိုက်ယဵုဂအုပ်မာဲသုတ်၊ ကြဴဂှ်ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ် သီုကပေါကြိယာဂမၠိုၚ် အတိုၚ်မစဳဇန်လဝ်ဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ၚ် ယဵုယိုက်ဏာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဇရေၚ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲတိုန်သ္ၚိတၞိန်ကီု၊ ကာလတိိုန်စိုပ်လ္တူသ္ၚိကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ရန်တၟံကဵုကောန်ဗြီုထပှ်တေံတုဲ ဟွံကဵုအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိ၊ စဵုဒၞာကဵုဇုက်ဩန်ဇုက်ထဝ် ဟွံသေၚ် ဆက်တဲတုဲစဵုဒၞာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မၞိဟ်လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံ ယဝ်သၟာန်မ္ဂး မၞိဟ်ဇၞော်လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ် မ္ဒးသှ်ကဵုဗွဲမယေန်သၞာၚ်ရ၊ ယဝ်သှ်ဟွံမာန် ဗွဲမယေန်သၞာၚ်မ္ဂး အတိုၚ်ညးမစဵုဒၞာတံ မအာတ်တၟာဲဂှ် သ္ဒးကဵုရ၊ အတိုၚ်မၞိဟ်ဇၞော် လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဏံသၟာန်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံ သှ်ဟွံမာန်မ္ဂး ဆၜိုတ်ညးတံကဵုတၟာဲဂှ်သ္ဒးဒုၚ်တဲရ၊ ဃောသၟာန်သှ်ဂှ် မၞိဟ်လ္ၚဵုပွမဟီုပ္တိုန်စရာဲ ကောန်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် နွံကီုရ၊ ဥပမာ လ္ပာ်သၟတ်တြုံ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ဗၠာဲဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဗၠာဲပိုဲ ဒုန်ကၠံတၞုၚ် ဗာ်ထောံခြုၚ်ၚ်မာန်ရောၚ်၊ လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံပၠန်လေဝ် ကောန်ဝုတ်ပိုဲဂှ် ဂၠိက်စှ်ဂတှ်ေ ဂၞိန်စှ်ဂတှ်ေ၊ တ္ၚဲဟွံပၠိုတ် တုတ်ပ္တုဲကဵုမာန်ရောၚ်၊ မပ္တံရဴသာ်ဝွံ ညးတံကြီုစလေဝ် နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၟာန်သှ်ပ္ဍဲဂၠံၚ်ဍာန် သၟာန်အာသှ်အာ ထေက်ကဵု-ကဵုတၟာဲဂှ်ကဵုတုဲ ညးတံသၠးကဵုအခေါၚ် သွက်ဂွံတိုန်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ စိုပ်လ္တူသ္ၚိတုဲ ဂအုပ်မာသုတ်ဂှ် ယဝ်ရကောန်ဂၠုယဵုယိုက်နၚ်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်ဏံ ကောန်ဂၠုဟေၚ် မ္ဒးဒုၚ်ကေတ်တဲတုဲ ကပေါတ်ကြိယာသဗ္ဗအိုဿီု စွံပ္တန်ဒၞာဲ ဗွဲမ္ဒးရးရ။ * '''ဗီုစဳရေၚ်အသေအဟာန် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' သ္ၚိမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဂတးစွံလဝ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ပါ်စွံလဝ်ခဒမ် သွက်ဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်၊ ခုမ်တၟုယ်တိက်၊ ခုမ်တၠသ္ၚိတိက်၊ ခဒမ်ကောန်တြုံတိက်ကဵုခဒမ်ကောန်ဗြဴတိက် ပါ်စွံလဝ်သာ်ဏံရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိခဒမ်အဒေါဝ် လ္ပာ်ဗၟံက်စဵုလဝ်ဒၞိက်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်ပြေၚ်စွံလဝ် ဓုပ်နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ပရဳတံဂှ်ကီု၊ သၠိုၚ်ဍာ်မြမောဝ်မွဲမ၊ သၠိုၚ်ဗက သွက်ဂွံဗဂူဗြဲရတ် စုတ်လဝ်သၠုယ်မွဲမ၊ ညးတံစွံလဝ်ကီုရ၊ ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်တြုံဂှ်မွဲလ္ပာ် ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်ဗြဴဂှ်မွဲလ္ပာ် လုပ်ဂ္ဇံ ကေုာံ တွဳဝါရဂမၠိိုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟဝ်ကျာကၠာတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဂှ်လေဝ် တန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲခဒမ်သ္တိက်တေံရ၊ ကာလပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကောံသၟဟ်အိုတ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံကော်ပ္တိတ်နၚ် သၟတ်ဝုတ်သၟတ်ဗၠာဲတုဲ လ္ပာ်ပူရိဿာတ်ညးကဵုညး ကဵုဂ္ဇံဖျေံဒၞာဲတုဲအိုတ်မ္ဂး အ္စာသၟာန်သှ်တံ အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် သၟာန်သှ်ဂတပူရိဿာတ်တံ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်အိုတ်ရ။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ညးပ္ညုၚ်၊ မူဍုၚ်မူကွာန်၊ မူသန္တာန်ကၠာ၊ မၞိဟ်လေဝ်ဂၠိုၚ်သန်၊ ဟွံတီနန္တာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်လဒု၊ သ္ဇုၚ်ကွုကြိယာ၊ ဗြဴကၟာဲတံသၟတ်၊ သီုဝုတ်ကညာ၊ ဗၠာဲသီုလထဴ၊ လဗြဴမွဲသာ၊ ညာတ်မုက္ခဝါ၊ သာယာအိန်ရဳ၊ မၞိဟ်တံဟွံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်သီုကျာ်ဩဳ၊ ဂအုပ်နသီုတိုၚ်၊ ခိုၚ်ခိုၚ်ဒ္ၚဳဒ္ၚဳ၊ ယိုက်ပ္တိုန်နၚ်ဆက်၊ ဗီုအိန်ဒက္ခဳ၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိပ္ညဳ၊ သ္ၚဳပၟိက်ကိစ္စ၊ ပိုဲဟွံတီကီု၊ ဟီုပဒည၊ ရိုဟ်ရိုဟ်တ္ၚဲအဵု၊ ဟွံဆဵုကွေံရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိဂျ၊ နွံအရေဝ်ဒးသၟာန်၊ ဂလာန်ညိည၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိကွေံ၊ ပိုဲဒးသၟာန်ရ၊ ချပ်ရံၚ်တော်ဆ၊ ခါရဟွံသၟာန်၊ ဒှ်မၞိဟ်ယုတ် ဟွံတီဂလာန်၊ ဟွံသေၚ်သွံရာန်၊ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ဏံ၊ ဟွံသေၚ်သၠာဲဂတး၊ ဂးဟာကလောတံ၊ နွံဂွံကဵုသ္ကဲ၊ ဟၟဲဂွံကလံ၊ ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ဏံ၊ ပရၚ်နာဲတံတၟေၚ်၊ ဗီုပြၚ်စဳရေၚ်၊ ပိုဲထေၚ်ဟွံမှာ၊ ဟွံသေၚ်ဂၠာဲမိတ်ပြဝါ၊ ဓမ္မတာသတ်တံဟေၚ်၊ တိုန်ဂ္ဇံဒၟံၚ်ရေၚ်၊ တၟေၚ်သန်ပယောဂ၊ ဒါန်အတိက်ခါနွံ၊ ဂွံမံၚ်ကောံကီုရ၊ ဟိုတ်ပိုဲဟွံတီအဵု၊ ပရေၚ်ကုသဵုဒါန၊ ဟိုတ်ဂှ်သၟာန်သၟုက်၊ သုခဒက္ခာ၊ ဟီုတိုန်ညိရ၊ လပညှာတာ၊ ပိုဲသၠးအခေါၚ်၊ ညံၚ်ဍောၚ်ထာၚ်သွာ၊ ဒုဟ်ပါၚ်ဟၟဲ၊ ပ္ဍဲပိုဲညးၜါ၊ တိုန်ဂ္ဇံမံၚ်၊ ညံၚ်ဗီုဒေဝါ၊ ရာၚ်ဆာဲဗြေဝ်ဗြော်၊ သီုဗော်ပြဝါ၊ စိုပ်ကောံလေဝ်ဇဳ၊ ညဳညဳသာသာ၊ တိုၚ်ပၟိက်စိုတ်၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံကၠာ၊ ဟီုညိလ္ပညှာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်ကလောဗြီု၊ စိုန်သ္ကီုသီုဉာဏ၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ဓဝ်ပြမတ္ထ၊ ကုသလာ အကုသလာ၊ ဓဝ်ၜါဂှ်ဒှ်မူလ၊ အကုသလာဍောၚ်ဓဝ်ဓမ္မ၊ ဟီုပျးသရကၠာ၊ အကုသဵုစိုတ်စှ်ၜါ၊ ပြာကတ်တဴဗိုန်က္ညန်၊ အကုသဵုစဵုတသိက်၊ မိက်ဂွံဆစှ်ပန်၊ အညသမာန်စှ်ပိ၊ ပါဠိနာဲသာဇန်၊ ပံၚ်ပ္ကောံသၟဟ်န်၊ ဇၟန်ဍောၚ်ဓမ္မ၊ လၟိဟ်ၜါစှော်ထပှ်၊ ဒှ်စၟတ်ဨကန္တ၊ ပ္ဍဲဓဝ်အကုသလ၊ ယဝ်ရမၚ်မွဲဟွံမာန်၊ ဍေံဒှ်ဂၠံၚ်အပါဲ၊ သာဲနူခြာနိဗ္ဗာန်၊ ကျာ်တြဲတိက္ခဉာဏ်၊ ဆာန်သတ်တိတ်တွံကဵု၊ ကုသလတုန်ဟေၚ်၊ ပရေၚ်ဓဝ်ကုသဵု၊ အရထသၟိက်တီအဵု၊ မဟာကုသဵုစိုတ်ဒ္စာံ၊ အညသမာန်စှ်အဵု၊ စေတသိက်စှ်ပိဗျာံ၊ သောဘဏၜါစှ်သုန်ဗဵု၊ စေတသိက်မအဵုလာံ၊ ပံၚ်ပ္ကောံတုဲသၟဟ်၊ ဟိုတ်ဒှ်ပိစှော်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍဲဓဝ်တံဝွံဗျာံ၊ သတ္တံယာံရဒ္ဂေတ်၊ လၟုဟ်ဝွံဆတ္တဝ်၊ တိုၚ်ဓဝ်သမ္ဗုဒ္ဓ၊ ကောန်ဗၠာဲဍောတ်ပိုဲမွဲ၊ ပြဲသန်လက္ခဏာ၊ ဟိုတ်ဂွံသ္ပလဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကုသလ၊ ပဌမအသၚ်္ခါရိက၊ သောဘဏပၠန်၊ ဂွံပ္တုဲလဝ်ပြဲ၊ ဘဝဂၠိၚ်သ္ၚောဲလောန်၊ ဓဝ်ကုသဵုဂှ်ပၠန်၊ ဖ္အောဝ်တဴပ္ဍဲခန္ဓ၊ အာယုက် (---)ဂျ၊ ဟိုတ်ဒါနအောဝ်လဴ၊ စံၚ်ဗဂဵုတဴလျးပၠိုတ်၊ အိုတ်ပၟတ်စှ်မွဲဖဴ၊ အတိက်တေံဟာန်၊ ဟိုတ်ဒါဂွံဖက်နှဴ၊ ဇရေၚ်ဒေံဍောတ်ဗြဴ၊ သၟိက်ဂွံသှ်ပ္တဴစိုတ်၊ သၟိက်ဂွံကၠောန်ၜိုတ်၊ အိုတ်သဗ္ဗကေၚ်ကာ၊ ဟိုတ်ဂှ်ကၠုၚ်စိုပ်သ္ကာန်၊ သ္ၚိဌာန်နာဲတံကၠာ၊ ဟီုပ္တီသီုညှာတာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ကလောတံ၊ ဗိုန်ဇၟံပညာ၊ နာဲတံကလၚ်၊ ပၚ်မှိၚ်သောတာ၊ တၟံဘူဝတ်၊ သတ်အနန္တာ၊ ပူဂဵုတံကၠာ၊ ပြေၚ်ဝိဝါဟ၊ ပရေၚ်ကဝ်ဂှ်၊ ကဵုဍေံဒှ်ရ၊ ကောန်ပိုဲတုန်သၟတ်၊ ရတ်အနဂ္ဃ၊ ထဝ်ဇမ္ဗူနတ်၊ ဝုတ်ကညာရ၊ ပိုဲပ္ကၚ်ရၚ်၊ မၚ်မွဲလဝ်ပၠ၊ ကောန်မၞတံရ၊ သၟိက်ပဂမာန််၊ ကောန်တြုံမ္ၚဵုထၟိက်၊ သၟိက်ဆက်နိဒါန်၊ နွံမွဲဂလာန်၊ ပိုဲသၟာန်စမ်ရ၊ ကောန်မၞးတံဆာဲ၊ မၚ်ဗၠာဲရုပ္ပ၊ အနန္တဂုဏ်၊ မသုန်ဌာန၊ ဂုဏ်ကျာ်ဓရ်သၚ်၊ ဂဵုခၠၚ်က္ဍၚ်ပြ၊ ဂုဏ်မိမကီု၊ သီုဂုဏ်အ္စာရ၊ ဂုဏ်ဒေဝတဴ၊ ဂုဏ်ကလောဝံသ၊ ဂုဏ်အိန်ဗြီုကီု၊ မသ္တီုတေဇ၊ ကတညုတ၊ ကတဝါဒဳ၊ ဂုဏ်တံဝွံပ္ညဳ၊ ဒ္ၚဳတီကီုဟာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုစှ်ၜါ၊ ပူဂဵုလဵုနာဲတံမဒှ်၊ ဟီုပြဟ်ပကဵုမှာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ မန်လဵုမအာဒှ်၊ ခေတ္တပိဂှ်၊ ဟီုတွံညိကလော၊ ဟီုဒးရောၚ်ပိုဲတက်ဆော၊ ဟီုဟွံဒးအဴ၊ ကလေၚ်စဴသ္ၚိ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အဒေါဝ်ညး၊ ဟီုကဵုဂွံဒးညိ၊ ဟီုဟွံဒးဒှ်ဒိဌိ၊ ပူဂဵုဟွံတီပိၜါ၊ ပူဂဵုဟွံတီသာသနာ၊ ချိုတ်တုဲဒးအာအပါဲ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ကောန်ဝုတ်ပိုဲဇိုန်ကွာဲ၊ ထပ်တဲကဵုနာဲတံရ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ပိုဲကဵုပုၚ်သွ၊ ဟီုဟွံဒးကဵုဂွံစဴအာ၊ စကၟာဲတိတ်ပအာစာ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အကြာညး၊ ညံၚ်ဟွံဂွံကဵုဗၠေတ်သ္အး၊ ဟီုထ္ၜးညိကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်သၟတ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်တၠသ္ၚိ ဇာတိတၞောဝ်ဗြီု။ သၟာန်နွံတဴကီု၊ ပိုဲဒးဟီုရ၊ ပ္တံပါရမဳကၠာ၊ နာနာဘဝ၊ ဟိုတ်ကုသဵုနွံ၊ စိုပ်ဘုံဝွံရ၊ ဘုံဝွံပြဲဟာန်၊ ဂၠံၚ်ဍာန်သဗ္ဗ၊ လောကုတ္တဵုကီု၊ သီုလောကဳပၠ၊ ကလောန်ၜါသာ်ပြဲ၊ မွဲဟွံဒည၊ အဲဟီုကဵုရ၊ နာဲတံကလၚ်ကၠာ၊ ကြီုဂုဏ်ပညာ၊ ပြာထာနဲကဲ၊ ဂုဏ်ကျာ်ဒ္စိတ်ပြဲ၊ ကဲဂုဏ်ဓဝ်တြဴ၊ ဂုဏ်သၚ်ဒ္စိတ်အဴ၊ နဲယျစဴဟီု၊ စတုတ္ထၛာန်ပ္ဍုန်၊ ဟီုလဝ်ပ္ဍဲဂုဏ်ဗြီု၊ ဂုဏ်ကလောထပှ်ကီု၊ ဂုဏ်အိန်ဟီုလဝ်မသုန်။ ကောန်ဍောတ်ဗၠာဲပိုဲတုန်၊ တီဂုဏ်တံဂှ်ကၠာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုနွံစှ်ၜါ၊ ပ္ဍဲဒ္စိတ်ဟိုတ်ဂှ်၊ ပိုဲစဴနှဴကၠာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ အာဒှ်မည၊ ပၞောဝ်ခေတ္တပိ၊ ဇာတိခေတ္တ၊ လၟောၚ်လောကကီု၊ ဂတဟီုအာ၊ ညးချူတခဳ၊ ဝဍ္ဎပဳမြာ၊ ရာဇာဝတ်လေဝ်၊ ဗေဒၚ်ဟောရာ၊ ဇိက်ဗ္ၚတောမ်ၜဵု၊ တဵဵုကၠံသွံဖျာ၊ ဍိုက်ၜၚ်ဆၚ်ဍာ်၊ လၟာ်လက်ရာ၊ ချူကှ်ေဇိၚ်တပ်၊ တာန်စပ်ညဳသာ၊ ပ္ဍဲကတ်ပညာ၊ ဂၠိုၚ်ပကာရ၊ ကွတ်တြုံတံသ္ဍာံ၊ စှ်ဒ္စာံဂှ်ပၠ၊ ကောန်ဗၠာဲပိုဲသ္တိုတ်၊ လေပ်အိုတ်သဗ္ဗ၊ ပူဂဵုဂှ်ရ၊ စဟွံဒးဂွိၚ်၊ ကဵုသိုက်သၠိၚ်၊ လဗိၚ်သုခ၊ ထပ်တဲဇိုန်ကဵု၊ တွဵုမိကဵုမ၊ သွက်ဂွံဒှ်သဇိုၚ်၊ ဂိုၚ်ကေတ်ညိရ၊ ဂိုၚ်လဝ်ဂွံခိုဟ်စ၊ ဂိုၚ်ကေတ်ရကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ပ္ဍဲတ္ကံကြေၚ်ထဝ်၊ အသဝ်က္ဍၚ်ပြ၊ တၞောဝ်ဒတောဝ်ကၠာ၊ မအာသမ္မတ၊ ကြဴနူဂှ်ဗျိၚ်၊ သၟိၚ်ရောဇ၊ ကောန်ညးဂှ်အဴ၊ ဝရရောဇ၊ သၟိၚ်မွဲပၠန်ကလျာဏ၊ ဝရထပ်စုတ်၊ ခုတ်သာ်ဂှ်ပၠ၊ မန္ဓာတ်ၜါဆော၊ ဥပေါသထ၊ ဝရတံဒုၚ်၊ ကၞုၚ်တုပ်ပၠ၊ ဒှ်ကောန်ညးရ၊ ဥပထပ်စုတ်၊ ခုတ်နာမပၠ၊ စှ်မွဲဒတောဝ်၊ တၞောဝ်မူလ၊ မအံက်ကဵုကောန်၊ ပိုၚ်နန်ဝံသ၊ ဟွံလီုကၠိခ္ဍက်၊ ဆက်ကၠုၚ်ဂတ၊ နွံကဵုမ္ၚဵု၊ ဒဵုဩက္ကာက၊ ဥက္ကရေဇ်ကီု၊ ဟီုဂးစရ၊ ဒ္စာံလက်ပၠန်၊ ပန်လ္ၚီတော်ဆ၊ ညးတံပြေၚ်ကၠုၚ်၊ ဒုၚ်ဝိဝါဟ၊ သၞက်ကရောဲအဵု၊ မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ၊ ဒဵုစိုပ်သၟိၚ်ရော၊ သုဒ္ဓေါဒန၊ သိရိမာယာ၊ မာယာနာမ၊ ညးတံထပ်တဲ၊ ပ္ဍဲနန်ရာဇ၊ သ္အဳသ္အဳရိုၚ်ၚ်၊ ဝေၚ်ဂြိုၚ်ဟွံဇြ၊ မိပ်ဇြိပ်လောန်ရ၊ ပကၠုၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ဂအုပ်ထဝ်သၟတ်၊ ရေၚ်မတ်လဟဵု၊ တုဲညးဂြောပ်ဂဒဵု၊ ကဵုယာတ်ကြာထဝ်၊ တုဲညးတံပံက်ဂိုၚ်၊ အတိုၚ်နူကဝ်၊ လၟုဟ်နာဲတံရ၊ ဗော်တၠဓဝ်၊ သတြုစ္ဍးသ္ၚောဲ၊ သၟိက်ဒှ်မွဲဓဝ်၊ ကြာဖဍာန်ဆက်၊ ဂွံဓနက်လဝ်၊ ယိုက်ဂၠေၚ်ဆတ္တဝ်၊ ဗွဝ်နွံၚုဟ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ဒှ်သမ္ပတ္တိ၊ တေံသၟိၚ်တ္ၚဲစိ၊ အာဒိနူကဝ်၊ တဆိပ်လိုက်ဗိုန်၊ လိုန်တၟံဇာထဝ်၊ ဒးအခါပၠန်၊ စက်ပန်လေဝ်ဓဝ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိသၟတ်၊ ဝုတ်ပစဲကဝ်၊ ပံက်ညိရဂွံဗဵုဒ္ၚောဝ်၊ ဒေါဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ ကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ဂအုပ်ထဝ်ဂၠိုၚ် သီုနတိုၚ်ကၠာ ဗြဴဝုတ်ကညာ အာသီုကျာ်ဩဳ ဂၠောဲဖ္ဍောဲဆက် ယိုက်ဗက်လွဳ ပ္ဍဲကဵုတိထဳ နာဍဳမပြဲ ပ္ၚောံညံၚ်စိုပ် ဗဒိုပ်နာဲအဲ သၟိၚ်ကၚ်ပဝဲ မွဲတဲဆေဝ်တာ ပိတန်သေၚ်ဟာ တိတ်ဒၞာလတ် အရက်စာၚ်အဴ ဗြာတ်က္ၜဴဩန်ထဝ် ဒးတိတ်ကွာဲလဝ် ကၚ်ထဝ်ဒါန ဟွံရောံဒည ဟွံလဇခြာ နူဂှ်တုန်ကၠာ အာစိုပ်မုက်သ္ၚိ ပ္ဍဲက္ဍိုပ်တၞိန်စိ ရပ်ရိအေန်ဂါဲ ပန်တန်ပၠန်ကွေံ ဒးဖျေံကၟာဲ သၟာန်သၟုက်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၚ်နာဲရုပ်ထဝ် ပရေၚ်သံသာ ဓမ္မတာကဝ် ညးတံစွံလဝ် ဆက်က္ဍဝ်ကၠုၚ်ရ ဂအုပ်ကၟာဲမ္ၚဵု တွဵုမၚ်္ဂလ ကၠုၚ်ဇိုန်ကွာဲရ ကဵုတၠသ္ၚိပၠန် နူကဝ်မတန် ဖန်ဖက်စဳရေၚ် သမ္မတဟေၚ် ညးပြုပြေၚ်လဝ် ဂကူကၠံမွဲ ပ္ဍဲဘဒြကဝ် ပ္ညပ်တဴစွံလဝ် အသဝ်က္ဍၚ်ပြ နူကဵုဒတောဝ် တၞောဝ်ဩက္ကာက ဒဵုမစိုပ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကပ္ပဳလ သုဒ္ဓေါဒနသဳရိမာယာ ထပ်ကဵုတဲသၟဟ် ဒယှ်ပြာထာ နဲသာ်ဝွံကၠာ သ္ပဗက်အာဟေၚ် အတိုၚ်လၟေၚ် ပရေၚ်နူကဝ် တြုံကဵုဇံသဝ် ဗြဴလဝ်ဖလုၚ်(သၠုၚ်)ဗီုဍေံဒှ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကွာန်တမၠာ ဂအုပ်ထဝ်ကီု သီုနတိုၚ်ကၠာ ယာတ်ပါန်သာခါ ဟွံမှာဂြောပ်လဝ် ပူဂဵုသာ်လဵု ညးတွဵုလဝ် ထေက်ကဵုဂွံပံက် ဂၠံက်ယာတ်ရုပ်ထဝ် တိုၚ်ပရေၚ်ကဝ် အံသဝ်ပြာထာ နူသွတ်ဒဵုဇၞော် ဒုဟ်ဟွံပြံက်ဖာ ဗြဴဗြဴမွဲဟေၚ် ပေၚ်လကျန်ကၠာ ထမိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမှာ ဗီုဝိသာခါ နွံကၠာကျာ်ဩဳ တြဴစှော်ပန် လကျန်ဗြဴဇဳ ဗြဴသာ်ဂှ်ပ္ညဳ နွံဣန်ရဳပန် ဂပ်ဝ်ပံက်ပၠန် ဗ္စန်ပါၚ်အ္စာ နူတက္ကသိုလ်ကၠာ ပြာထာလဝ်ရောၚ်။ ၄။ '''လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်သၟာန်''' ယွံကလောပိုဲ ဟိုဲညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်စိုပ်ဂွိုၚ် ရိုၚ်ၚ်အဳသ္အဳ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ကီု သီုကဵုကျာ်ဩဳ အခါဒှ်ပၠန် စက်ပန်လေဝ်ညဳ ပ္ဍဲကဵုကိထဳ ညဳသာကီုရ ပိုဲက္တဵုဗဒှ်အဵု မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ ပ္ဍဲသၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဂွံခိုဟ်စ ကဵုစေန်ဆက်အာ နာနာဘဝ ကဵုဍိုက်ပေၚ်သၟတ် ယဿဘောဂ ဟိုတ်အသံကၠာ မဟာသမ္မတ ပိုဲယဵုဒုၚ်ရ နဓဝ်ပညာ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ညိ သ္တိပမှာ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ဗိုန် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ဒးစရဲပၠန် ဗ္စန်အ္စာ ဗြဴယုတ်မာ ပကဵုပါမြိ ဟွံသေၚ်ပွံၚ် ပကဵုပံၚ်ညိ ယြဴဗြဴမွဲ ဗွဲမယုတ္တိ မုသာထၟုန် ဍိုက်ဍုန်တြုံသ္ၚိ လၞုဟ်တဴဒမၠိ ဒရီုသ္ၚိသ္အာၚ် ကာတ်သာဲရမျာၚ် ပါၚ်တြၚ်သၟုက်ကျောဝ် လုပ်ကဵုလဗၚ် ဆၚ်တိတ္ၚဲသဝ် ကရောတ်သအဝ် လဝ်စိုတ်သာဍာ စကၠာတိက််ကၠာ တိက်ကၠာၚုဟ်ကြဴ ဒ္ဂေတ်မယုတ် ပဋိပတ်ဗြဴ မုက်ဟွံလာၚ်အဴ ကြောသ္ၚုတောံပုၚ် ခါတ်ဂၞိန်သၠုၚ်ၚ် ကဆံၚ်ကၠုၚ်အာ ကၠတ်စိုတ်တြုံကီု ဟီုဟွံညှာတာ ဒ္ဂေတ်ယုတ်မာ ဝွံဗြဴပါပ ဗြဴသာ်ဂှ်ရ ပကဵုပံၚ်ညိ ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ရတ်ပိပြကာ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမာ ဟီုဟွံဒးရ တိတ်ပအ္စာ ဒးစရဲသၟတ် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ချိုတ်နူဝွံကွေံ ဒးနရက်ကၠာ ဒဒိုက်ရောသာ ချိုတ်အာဂွံဖဵု ဗ္ကန်အ္စာပ္ညုၚ် နူဍုၚ်တက္ကသဵု ဟီုဟွံဒးအဵု ပကဵုပံၚ်ညိ ညံၚ်ဂွံဗၠးဗယိ ပံၚ်ညိရကလောတံ။ ၄။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' (က) ထၟိက်မသုန်၊ ဂုဏ်တြဴဂှ်၊ ဟီုတွံကဵုရ၊ ပ္ဍဲကဵုလောက၊ ဗြဴတံသီုဖအိုတ်၊ သမ္တီအိုတ်ညိ၊ တ္ၚဲယးလာၚ်မုက်၊ ဂြးသော်တုဲကီု၊ သီုကြိယာပိ၊ ဂပ်ဝ်စှ်ေတိ၊ အာသ္ၚိညးသွံ၊ ဂွံထၟိက်မွဲရ။ (ခ) ဂ္ဇံသိပ်ထဴ၊ ဝဴဖဴဟွံဟီု၊ စီုမဍိုန်ဒ္ၚဳ၊ ဟီုသီုကျာ်ဩဳ၊ ပ္ဍဲလောကဳပျး၊ ဂးရထၟိက်ၜါ၊ မြမောဝ်ဗဗိုဟ်၊ စရှ်ဝက်ပ္ကဴ၊ ဗြဴသိုက္ခမာ။ ၜးကေတ်ကြိယာ၊ သာသာဂါံကွာ်၊ ဝွံထၟိက်ပိညိ၊ (ဂ) တြုံသ္ၚိယဲအာ၊ လွဳပရာတဴ၊ ပညံၚ်ရာမ၊ ယဝ်ဂွံစၞ၊ ညံၚ်မလဝ်စိုတ်၊ ဟွံဝိုတ်စွံလဝ်၊ ဂွံထၟိက်ဂေါဝ်၊ ပန်သၞောဝ်ဝွံပၠန်၊ နွံရတမ္ညဝ်၊ ကာလတိက်ကျဝ်၊ ကြောလဝ်ဇိုၚ်သ္အး၊ တွံလးဒၟံၚ်ပၠ၊ (ဃ) မသုန်ဂၠံၚ်ဝွံ၊ ပြုပြေၚ်ဒၟံၚ်အဴ၊ ဗြဴတုပ်ရဴမိ၊ ယိုက်ဂုဏ်တုဲစိ၊ မိကဵုမကျဝ်၊ ကျာ်ဓဝ်သၚ်သၟဟ်၊ ရတ်ပိပြကာ၊ သီုဂုဏ်အ္စာကီု၊ သီုတၠသ္ၚိဂှ်၊ သၟိၚ်မွဲဗြဴမွဲ၊ ခမဳမွဲစိ၊ ညးပိဝွံရ၊ မၞုံဣန်ရဳပၠ၊ သ္ပဓဝ်ခန္တဳ၊ လွဳပါရမဳ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံစိ၊ ညးပိဝွံပၠ၊ တၠကျာ်ဩဳ၊ မၞုံပါရမဳ၊ ကျာ်ဩဳလောက၊ ပ္ဍဲညးပိရ၊ ဓဝ်ကုသလ၊ ၜိုန်ဟွံပသ္တိုတ်၊ ချိုတ်ဂွံစဴသွဝ်။ ရဴဝွံညးတံသၟာန်သှ်တုဲမ္ဂး သ္ပတဴမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ အခိုက်ကၞာသၞက်ကရောဲမန်တြေံ နွံစှ်ပြကာရ။ ၁။ ပွမသၞက်ကရောဲ လၜက်ယာတ် ပ္ဍဲဇုက်တေၚ်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠတံဂှ် ဟွံဒးတိတ်ကလံ ညးဇၞော်တံ အဒေါဝ်ပူရိဿာတ် ဘာသာဇကု ဇကုမဒၟံၚ်တဴဗွဲမသၠးပွးတုဲ ဇုက်တေၚ်မၞုံတဴ ပ္ဍဲခဒမ်သၟတ်ဗြဴဂှ် မပ္တံကဵု ယာတ်ဗွိုက်လတက်သၟတ်တြုံဂှ် လၜက်စုတ်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၂။ ပွမသၞက်ကရောဲ စစၞမွဲ လဗံက်မွဲပ္ၚာန်ဂှ် ပုၚ် (ဟွံသေၚ်)ပလေၚ်ကွာၚ်ၜဲ လက်ဖက်တံဂှ် စုတ်လဝ်ပ္ဍဲလဗံက်ပ္ၚာန်တုဲ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴညးၜါ စဟာပ်မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၃။ ပွမသၞက်ကရောဲ သၠာဲလစိန်မ္ဂးဂှ် လစိန်သၟတ်တြုံဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်ဗြဴ လစိန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်တြုံ သၠာဲဂတးကဵုသံက်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၄။ ပွမသၞက်ကရောဲ ၜးသၠာဲယာတ်ဗဝိုက်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ် ပ္ဍဲမစိုပ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴ လ္ပာ်မသနာံမြိုၚ် သၟတ်ဗြဴမွဲက္ဍိုပ်တံဂှ် ဖုံဍာ်ကြာတ်ကြောသ္အးဇ္ၚးတုဲ ပ္တိတ်ကဵုယာတ်ဗွိုက်လတက်တၟိ ကဵုၜးသၠာဲတုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၅။ မွမသၞက်ကရောဲထပ််တဲမ္ဂးဂှ် သ္ပာတဲသၟတ်ဗြဴဂှ် ပၠးဒုၚ်လဝ်တုဲ သ္ပာတဲမၞိဟ်တြုံဂှ် ကဵုထပ်စုတ်လ္တူဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (အဓိပ္ပါယ် ပွမသၞက်ကရောဲဝွံ ထဝ်ၜါဂတှ်ေ ညဴၚ်ရဴမစပ်ဂဟဵုမွဲဂတှ်ေဓဝ်ကီု ပၞောဝ်ကဵုၜါဇကု ကဵုဂွံဒှ်မွဲဇကုဓဝ်ညိ။ ၜါကရေက်ကဵုဂွံဒှ် မွဲကရေက်ဓဝ်ညိ၊ နကဵုစၟတ်သမ္တီဂှ် ပွမသၞက်ကရောဲသာ်ဝွံရ)။ ၆။ ပွမသၞက်ကရောဲဓနက်ကံမ္ဂးဂှ် ဇုက်တောဝ််ဗၞတ်ပန်ဟတ် မွဲဇုက်ဂှ် သၠိုက်စုတ်ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴၜါတၠဂှ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၇။ မွမသၞက်ကရောဲပူယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ကဝါ မၞုံဗၞတ်အနာံၜါဟတ် ဇမၠိုၚ်တြဴဟတ် ပူဒက်စုတ်ညးၜါဂှ် မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၈။ ပွမသၞက်ကရောဲသၠိုက်ပ္ကဴမ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ်ပ္ကဴမွဲပး သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္ကဴမွဲပး ဗွဲကိုပ်ကၠာသၟတ်ဗြဴဂှ် သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံတုဲ သၟတ်တြုံဂှ် ကလေၚ်သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်ဗြဴဂှ် ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၉။ ပွမသၞက်ကရောဲ တုၚ်လဝ်တဲပ္ဍဲဍာ်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ် သၠိုၚ်ဩန်မွဲမွဲ တဲပုၚ်သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴ ၜါတၠတံဂှ် ကဵုတုၚ်လဝ်ပ္ဍဲဍာ်ဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တြကရောဲဂှ်မွဲ။ ၁၀။ ပွနသၞက်ကရောဲ စဝ်ဖျေံဍာ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်မ္ဂးဂှ် ကၞုသၚ် ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ်သၠိုၚ်ဩန် စုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ် ကေုာံ ရတ်ဒ္စိတ်သာ် တဵုစုတ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲမ္ဂး စဝ်စရိုဟ်ဖျေံနူလ္တူက္ဍိုပ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (ဣဝွံ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲ စှ်ပြကာရ) ပၞောဝ်စှ်ပြကာဂှ် နဲဂွံဗဗွဲကဵုကွေတ်ဝါဒ၊ ဘာသာ အလေံဂကူမန်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ မ္ဒးသၞက်ကရောဲတဴအိုတ်ရောၚ်၊ ဂတကောကဵုဒေံ မိကဵုကောန် ကောန်ဗြဴကဵုမ ဂတဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲရံၚ်ပွမသၞက်ကရောဲ၊ မဗဗဗွဲထေက်ကြိုက်အိုတ် မယေန်သၞာၚ်အိုတ် မရာၚ်ဆာဲအိုတ်ဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီဗွဲမဍာံပြ၊ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် နကဵုဝိနဲပါဠိ ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ဂပ်ဝ်သမ္တီအိုတ်ညိ။ ဩဒပတ္တကိနဳနာမဥဒကပတ္တံအာမသိတွာဝါသေတိ၊ ပါဠိဝိနဲပါရာဇိကဏ်၊ သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ်၊ အရထတုန် ဩဒပတ္တကိနဳနာမ၊ ၚ်ယၟုမ္ဂး ဩဒပတ္တကိနဳ။ ဥဒကပတ္တံ၊ န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ အာမသိတွာ၊ ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ ဝါသေတိ၊ ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဩဒပတ္တကိနဳတဳ၊ ဥဘိန္နံဨကိဿာ ဥဒကပါတိယာဟတ္ထေ၊ ဟတာရေတွာ။ "ဣဒံဥဒကံဝိယသံသဌာ အဘေဇ္ဇာဟောထာတိ" ဝတွာပရိဂ္ဂဟိတာယ ဝေါဟာရနာမမေတံ၊ နိဒ္ဒေသေပိဿ၊ တာယသဟ ဥဒကပတ္တံအာမသိတွာ၊ တံဝါသေတဳတိ ဨဝမေတ္တော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဂှ် ပါရဇိကဏ်အဌကထာ။''' အရထတုန်- '''ဩဒပတ္တကိနဳတိဨတံနာမံ၊''' ၚ်ယၟုဩဒပတ္တကိနဳဂှ် '''ဥဘိန္နံ၊''' ဒဒက်ကဵုသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗဴါဂမၠိုၚ်ၜါ၊ '''ဟတ္ထေ၊''' န်တဲဂမၠိုၚ်။ '''ဨကိဿာ၊''' ဍေံမဒှ်မွဲ။ '''ဥဒကပါတိယာ၊''' ပ္ဍဲသၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''ဩတာရေတွာ၊''' ကဵုဖျေံဏာအိုတ်တုဲ။ '''တုမှေ၊''' ၚ်သၟတ်တံညးဂမၠိုၚ်။ '''ဣဒံဥဒကံ၊''' ၚ်ဍာ်ဝွံ။ '''သံသေဌံ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇံ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောတိဝိယ၊''' ညံၚ်ရဴမဒှ်တဴကီု။ '''တထာ၊''' တုပ်တဴညံၚ်ရဴဍာ်ပၠန် တန်တဴမွဲသၠိုၚ်ဂှ်ကီုရ။ '''သံသဌာ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇာ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောထ၊''' ဩဝ်ကဵုဒှ်အိုတ်ညိ။ '''ဣတိ၊''' ရဴဝွံ။ '''ဝတွာ၊''' သ္ဂးအိုတ်တုဲ။ '''ပရိဂ္ဂဟိတာယ၊''' ဍေံမဂပ်ဝ်မသီကေတ်အပိုၚ်။ '''ဣတ္ထဳယာ၊''' ဒဒက်တဴကဵုသၟတ်ဗြဴ။ '''ဝေါဟာရနာမံ၊''' ယၟုမဒှ်ဟိုတ်ဂပ်ဝ်ကော်ခဴစရ။ '''အဿ၊''' ဒဒက်တဴကဵုပိုဒ်မ္ဂး။ ဩဒပတ္တကိနဳဂှ်။ '''နိဒ္ဒေသေပိ၊''' ပ္ဍဲအရာမစၞောန်ထ္ၜးဗွဲတြးကီုလေဝ်။ '''တာယ၊''' ကေုာံသၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''သဟ၊''' မွဲဟာန််။ '''ဥဒကပတ္တံ၊''' န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''အာမသိတွာ၊''' ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ။ '''တံဣတ္ထိံ''' န်သၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''ဝါသေတိ၊''' ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဣတိဨဝံ၊''' ရဴသာ်ဝွံ။ '''အတ္တော၊''' န်အရထ။ '''ဝေဒိတဗ္ဗော၊''' စိုန်ဂပ်ဝ်သမ္တီ။ ပွမသၞက်တဴကရောဲအိုတ်ရ။ အဓိပ္ပါယ်ပ္ဍဲဍာ်မွဲသၠိုၚ် ဍေံမဒှ်မွဲဓဝ်ဂှ် စုတ်ဗပေၚ်လဝ်ပ္ကဴ ဍာ်မပြဲ တဲပုၚ်သၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဖျေံစွံလဝ်တုဲ ညံၚ်ရဴဍာ်မၜိုဟ်ဂံက်ကီု၊ ကဵုဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်တဴညိ။ ညံၚ်ရဴပ္ကဴဝွံကီု ကဵုဂွံထတ်ယုက်တုဲ ရာၚ်ဆာဲဒၟံၚ်လၟိုန်ညိ တုပ်သၟဟ်ကဵုဍာ် ဟွံပြးဒကးအာဂှ် လ္ပကဵုပိုဲပြးဒကးအာတုဲ ကဵုဂွံတန်တဴ လုကဴမွဲအာယုက်ညိ။ ရဴဝွံ မဂွံဂိုၚ်ကေတ်နိမိတ်သၞဲ မဆာဲဒးရးတံဂှ်ရ၊ သၠိုၚ်မပ္တံကဵု ထဝ် ဩန် သၠုယ်သၠာ် ဓရိုတ် ဒါန်တံဂှ်ဂွံဖအိုတ်ရ၊ ရန်တၟံအာဓာန်ဂတ သွက်ညးၜါဂှ်တုဲ အ္စာမ္ၚဵုတံ ရာဒၞာမိက်ကဵုနာနာသာ်မာန်ရ၊ အ္စာလဵုတံဂှ် ဂါထာမပ္တံစိန္တာမဏိဂှ်လေဝ် ရာဒၞာကဵုအိုတ်ရ၊ ပၞောဝ်နဲဂမၠိုၚ် နဲပိုဲမန်ပွမက္ၜထၟထပှ်ဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန်ရ။ * '''ကဗျဗီုက္ၜထၟဓုပ်''' ၁။ ပြေၚ်ကောန်ထပ်တဲ၊ နဲယအ္စာ၊ ပမှာသတိ ထၟမွဲစိ၊ နကြိဟီုဖ္ဍုန်၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်မွဲ၊ ကောန်ပိုဲကွေံကြာန်၊ ကဵုတီမာန်ညိ၊ ကဵုတိုန်စိုတ်လောဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်ဂှ်၊ ပြဟ်ကဵုတီညိ၊ ၂။ ထၟဒုတိယ၊ ဂုဏ်မိမကၠာ၊ ပိုၚ်ခြာအာဒိ၊ ဂိတုတ္ၚဲစိ၊ ၜါပၠန်ဂ္ညိဗ္ဂါ၊ လလောၚ်ကြာကတ်၊ ဓဝ်နာံရုပ်မာ၊ နွံၜါဒမၠိ၊ ဗွဲယုတ္တိသၟတ် ကောန်ပိုဲဗိုန်ဗတ်၊ ပကဵုဆောတ်ပ္ကာန်၊ ကဵုဂြၚ်မာန်ညိ၊ ၃။ ပိဋကတ်အဵု၊ ကဵုတိုန်မာန်ညိ၊ ထၟပိကၠာ၊ တဳဏိလောကာ၊ သၚ်္ခါရသၟဟ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ ကဵုကောန်ပိုဲသ္ကိုတ်၊ ပ္တိုန်စိုတ်မာန်ကၠာ၊ ညာဏ်မှာမုနိ၊ တသိုက်သုခိ၊ လာဘိိမပြဲ၊ ကဵုလောဲသွာညိ။ ၄။ ထၟပန်ကျဝ်၊ ဓရ်သစ္စပန်၊ ဟီုဗ္ဂန်နကြိ၊ နဓရ်ပန်ဂၠိ၊ ဓရ်သဳလပန်၊ ဟွံဂွံခၠန်မာ။ နုၚ်နိဓိပန်၊ ပကဵုခၠန်သ္ကဲ၊ မၞိက်ဗၠဲဒွါ၊ ကဵုကောန်ပိုဲမြာ၊ ပကဵုမှာခၠန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ညိ။ ၅။ ထၟမသုန်၊ ဝိနဲမသုန်အဵု၊ ကဵုတဵုစိုတ်ညိ၊ မသုန်သာ်စိ၊ ခန္ဓဂ္ညိလဝ်၊ ဗွဝ်ကာယျော၊ ပိုန်ဟာန်ထဝ်ဩန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ပြဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လော၊ ကောန်ပိုဲတန်ရော၊ ပ္ဍဲလောကဂှ်၊ ကဵုဂွံဒှ်ညိ၊ ၆။ ထၟတြဴ၊ ပဌာန်တြဴဂှ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ တြဴသာ်စိ၊ ဗွံယုတ္တိရော၊ ဒှ်ဂကူဓဝ်၊ ဖဿတရဴ၊ တိုၚ်သဘဴဂှ်၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ကဵုဂွံဇၞော်ပၟဝ်၊ အသဝ်မပြဲ၊ ပ္ဍဲကောန်ပိုဲညိ။ ၇။ ထၟထပှ်၊ ရတ်ထပှ်မြာ၊ ကဵုသာဓာစိ၊ ဗောဇ္ၛၚ်္ဂဂ္ညိ၊ မုနိတွံလဝ်၊ ဓရ်အရဳပြဲ၊ လောကဳတိုန်ကီု၊ သီုလောကုတ္တဵု၊ ဟိုတ်ဖဵုၜါနဲ။ ကဵုတိုန်စိုပ်လောဲ၊ နဲကျာ်ဂမျိုၚ်၊ ဂတိုၚ်ခဳညိ။ ရဴသာ်ဝွံ ပ္တိုန်သိဒ္ဓိရာဒၞာမိက်ၜထၟ-၇-တုဲမ္ဂး၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံကျာ်ဓရ်သၚ်မိမအ္စာ နော်နာဲတံတုဲ ဗ္ဂူဗြဲရတ်ရ၊ သွက်တၠသ္ၚိဌာန်တၟိတံ၊ ဂွံဒှ်တမ်ရိုဟ်ထဝ်ဩန်ဂှ်ရ၊ '''တြုံမွဲဒၠေၚ်ကီု - မိမွဲဣဝဵု''' ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတံစုတ်ဩန်တမ် မွဲဒကေဝ်မ္ဂး လ္ပာ်သၟတ်တြုံတံ မ္ဒးစုတ်ဩန်တမ်ၜါဒကေဝ်ရောၚ်။ ဂအုၚ်မာဲသုတ် မဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ဍောတ်ဂှ်ပံက်တုဲ နကဵုတဲသၟတ်တြုံ ရပ်ဂအုပ်မာဲသုတ် ဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်ဗြဴ နကဵုသၟတ်ဗြဴဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်တြုံတုဲ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ပရအ်ကဵုပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ ကာလအပ်ခဒမ်သ္တိက်ဂှ် သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴ သီုညးပွဳပွူၜါၜါ ပ္ဍဲမလုပ်ခဒမ်သ္တိက်တေံ ရဲသၟတ်ဗြဴတံဂှ် စဵုဒၞာထံၚ်ကၚ်ကီု လ္ၚဵုလုပ်တိက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲသ္တိက်တုဲ အာတ်တဴတၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၞက်ကရောဲတုဲအိုတ်မ္ဂး ညးဗ္စပုၚ်ပရအ်ၜံက် ဒုၚ်တၟုယ်တုဲဒှ်အိုတ် ကာလပူရိဿာတ်သၟတ်တြုံတံ မစဴဂှ် ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵု စၞအာဟာရမွဲခဝက် ၜံက်မွဲတၞုၚ် တၠသ္ၚိတံကဵုတၟာဲလေဝ် နွံကီုရ။ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတုဲ ပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲမ္ဂး ညးတၠသ္ၚိဌာန်ၜါဂှ် မ္ဒးအာကလံခမ်သဳသီုၜါလ္ပာ် ကေုာံ နော်နာဲညးဇၞော်တံအိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် အာကလံသီုကဵုပရေၚ်တၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး ညးဇၞော်မဒုၚ်ကလံတံဂှ် သွက်ညးၜါဏံ ဂွံဒှ်တမ်အရာကလောန်အိုဿီုတုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ကဵုညးတံ ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် နကဵုဩန် နကဵုကပေါတ်နာနာသာ်လေဝ် နွံကီုရ။ * '''ပွမသ္ပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ မပ္တံကဵုဟိုတ်မွဲမွဲ''' သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴတံညးၜါ၊ ဟိုတ်နူလုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံပ္တုဲ ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲပၠန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးအာကလံဗဴ သၠာဲနုၚ်ဗဴတုဲ သ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂွံကီုရ၊ ယဝ်ဟွံဂွံကလံမ္ဂး ညးတံဟွံသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗ္တံ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ။ တိုန်ဓရီုတက်ကျာ ဟီုအရေဝ်လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ မိမသၟတ်ဗြဴဂှ် ဒဗဒးတုဲ ရပ်ကေတ်စဳရေၚ်စကဵု ကောန်ဝုတ်လေဝ်နွံကီု၊ သၟတ်ဗြဴမွဲ ဗက်အာသၟတ်တြုံကီု၊ သာ်ဝွံ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ် ကော်ဂွံညးဇၞော်မွဲၜါတုဲ အာလဴပူစအိုတ်ရ၊ တုဲညးတံရုဲစှ်ကေတ် တ္ၚဲခိုဟ်မွဲတ္ၚဲတုဲ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲလေဝ်နွံကီု၊ ဟွံသေၚ် ပွမပ္တုဲကေတ်ဗွဲခ္ဍန်လေဝ်နွံကီုရ။ * '''ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဗွဲခ္ဍန်''' ဟိုတ်နူသၟတ်ၜါဂှ် လုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး၊ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ်၊ လဴထ္ၜးဟီုသၚ်ရိုဟ် ကေုာံရၚ်သ္ကံတုဲ ရုဲစှ်ကေတ်တ္ၚဲခိုဟ် စိုပ်တ္ၚဲခိုဟ်ဂှ် ဘိက်ကော်ကေတ်ညးဇၞော် သီုၜါလ္ပာ် ဗၞတ်ပိပန်တုဲ လ္ၚဵုဗ္စပုၚ် လ္ၚဵုဖျုၚ်စၞဍာ် ဗ္စကွာၚ်ၜဲတုဲ၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံမိမၜါလ္ပာ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီအိုတ်ဂှ်လေဝ် ပ္တုဲကေတ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ဗွဲခ္ဍန်ရ။ * '''လိက်သၟာန်ကောန် (မွဲနဲပၠန်)''' နူလဵုနာဲတံကၠုၚ် နူဍုၚ်နူရးဟာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗြံက်ဗြကီု သီုကြိယာဗာ။ နူဂယးပြဟ်ဟိုပ်ဟိုပ် ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ပိုဲဝွံကၠာ၊ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲဟွံညာတ်မွဲဝါ၊ မူပၟိက်ကိစ္စပၠန် စိုပ်သန္ထာန်ပိုဲဝွံကၠာ ပိုဲသၟာန်သီုမေတ္တာ လ္ပာ်လဵုညးအာကၠုၚ် မူပၟိက်ကိစ္စရော ကလောပိုဲညးကၠုၚ် တိချဳၜဳကလိုက်၊ ခတိုက်ဂၟာကွာ်ကၠုၚ် တြုံတြုံဗြဴဗြဴပ္ညုၚ် ကၠုၚ်တဴဗွဲမဂၠိုၚ် ယာတ်ပုံယာတ်စက်ကျိုၚ် တိုၚ်နရေၚ်လဝ် ဂ္ဇံဒၟံၚ်ၜါၜါသၞောဝ် ညံၚ်အၚဝ်သွံစဖျာ လ္ၚဵုဂှ်ဗိုက်ယာတ္တံမှာ ညးဗျုမံၚ်ဂတကၠာ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴကၠုၚ် မံၚ်တရေၚ်ဗ္ဂါ၊ စိုပ်သ္ၚိဂ္ဇံဂြီုဂြီု၊ ကသေဲဟီုမံၚ်သာသာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဖျေၚ်မုက်မတ် ကၠတ်ရံၚ်ပိုဲကၠာ လ္ၚဵုဂှ်မိန်လဝ်န၊ အဇညံၚ်ညးသွံဖျာ၊ လ္ၚဵုဂှ်စရှ်ကၠုၚ်ပ္ကဴ ညံၚ်ညးစဴနူကၞာ ဟွံသေၚ်တၠိၚ်တရဴ လုပ်ဇူတဴသ္ဂးဟာ ဟိုတ်ဟွံသေၚ်ဂြောဝ်လဴပ္ညုၚ် ဂၠာဲအာတ်စပုၚ်ဘာ ညာတ်သ္ၚိပသာလာ လုပ်ဇူဟာနာဲတံ မူပၟိက်ကိစ္စပ္ညုၚ် ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိပိုဲဏံ၊ ဟီုဒးဂွံမံၚ်လံ ဂွံဂ္ဇံတန်တဴ၊ ယဝ်ဟီုဟွံဒးအဴ က္လေၚ်စဴလေဝ်ပြဟ်ပြဟ်၊ မံၚ်လံတုဲဂၞဴကှ် ကလောတံဒှ်လၟောၚ် ပုၚ်သွဟွံဂွံရောၚ်၊ ဓးဍောၚ်စဴဂၞဴဂၠောဝ်၊ ယဝ်က္လောပိုဲဟီုဒးရ၊ ပုၚ်သွစုတ်ကွာဲလဝ် ဂွံဒက်မိတ်ဆတ္တဝ်၊ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ မူဟိုတ်ပၟိက်ကိစ္စ ဟီုရက္လောပိုဲ ပဳတိသောမနုဟ်ဩဟ်၊ သှ်ပ္တဴဓဝ်မေတ္တာ အတိက်ဒါန်တမၠာ ကောန်ပိုဲၜါဝွံအဴ ဂွံဟုဲဟာဲဇန်ပ္ကဴ ပူဇဴကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ ဒါန်အတိက်တေံရီုဗၚ် ကုသဵုရၚ်တၠုၚ် ပိုဲကၠုၚ်လၟုဟ်ပ္ညုၚ် ကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မနုဿ ပူဂဵုၜါဝွံ ရာဒၞာကုသဵုပြေၚ် ဆက်ကၠုၚ်ကောံပရေၚ် လၟေၚ်ဓမ္မတာသတ် ဒှ်တိုန်ဝုတ်ဗၠာဲသၟတ် ဟွံဆောတ်သီုညးၜါ အာတ်ပါၚ်မိကဵုမ။ ဒးသၟာန်သၟုက်ကလိုက် ခဒုၚ်ကၠုၚ်အာ ယဝ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါရ ကြိုက်စိုတ်ဒးမတ်ကၠာ၊ က္လောညးၜါတလ၊ ဖျေံလဝ်မှက်စာံရ ပြံစဇဗၠုသၠကၠာ၊ ရံၚ်ဂိတုတ္ၚဲခိုဟ်ပ္ညုၚ် ဖာတ်ကၞာတ်ဂွံကၠုၚ်အာ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ်အခါ နကျတ်ဒးကာလရ၊ဒိတ္ထဳနကျတ်ပြဲ ဂိတုတ္ၚဲလေဝ်သ္ဍာံပြ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဟီုပၟိၚ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုဝံသ၊ ရိုၚ်ရိုၚ်သ္အဳသ္အဳ ကသဳကၠုၚ်ဝါနိဇ္ဇ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဒးရးရ တုပ်အဇညံၚ်ညးဍုၚ်၊ လ္ၚဵုဒုန်လ္ၚဵုစေဲဂၠုၚ် ပၠာံကၠုၚ် ညံၚ်ညးအာပေါဲ စိုပ်သ္ၚိက္လောအဲ ကွာ်သဲတိုန်ကၠုၚ် လ္ၚဵုယိုက်ဒံဖာန် လ္ၚဵုယိုက်ဗိုက်ပုံစက် လ္ၚဵုတက်ယာတ်ချီု ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ညံၚ်ကောန်ဗြီုသအဳ သဝဳစိုက်အဏံ၊ ယာတ်ကြာသီုသၠိုၚ်ထဝ် စွံရေၚ်လဝ်ကဵုဒံဇဗၠု သွက်ပ္ကဴခၠံကၠုၚ် ကလံဇိုၚ်ခမ်သဳ တိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာကဵုဂလာန် ဆက်ဆေန်နူအဓာန် ဗက်ဂလာန်ဗဴကဵုလ၊ မန်ဒိုၚ်မန်ဒကၠာ မန်ညဘာသာရ၊ ပြဝေဏဳမန်ပိကီု ပုံအဂီုနူမူလှ၊ ဆက်ကၠုၚ်နူတိဏံ ဗြီုထပှ်ဂွံကၠိမ၊ ကြဴတဲက္တဵုဒှ်ပၠန် ရာဇာသာမန္တ အခိုက်နူမူလ နွံတုဲဒးပဗက်၊ ဒှ်ကၠုၚ်နူအဆက် သၞက်ကြကတ်ဝိဝါဟ ကောန်ဗၠာဲပိုဲမွဲရ သၟိက်ကၠုၚ်ပဂမာန် ဂွံဒှ်က္လောအဓာန် ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ကဵုဍေံဒုၚ်ကၠောန် ကမၠောန်ဥပ္ပကာကဵုမိမ လၟေၚ်ဝိဝါဟ တိုတ်ထ္ၜထပ်တဲညိ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ သၟိၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ယွံလေဝ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုတြုံဗြဴ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဒးရးမံၚ်ကီုရ၊ ဣတေံတံကၠုၚ်ပဂမာန် အတိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာမံၚ်ကဵုဂလာန် အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်ဒှ်ပိုဲဒးဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်က္လောဗြီု ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုပေၚ်မံၚ်သ္ၚိ နာဲတံသၟိက်ဂွံပဂမာန် အာတ်ပါန်မံၚ်မိကဵုမ ပ္ဍဲကဵုကောန်ပိုဲစိ ဒှ်မံၚ်ၜါပိပန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုရော ပိုဲဟွံတီ ထေက်ကြိုက်ရောၚ် ပိုဲသ္ဂောံတီသန် လၟုဟ်နာဲတံကၠုၚ်သၟာန် ပဂမာန်ကဵုဒုၚ်လလောန်၊ ဂွံဒုၚ်ယွံအဳဂှ်လေဝ်ဝါတ်လောန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံတီ၊ အရေဝ်ဂၠိုၚ်တုဲပိုက်ဝါတ် ဇိုၚ်ခၠိုၚ်တုဲညာတ်ဆီ၊ သာ်ဝွံအရေဝ်ဗဴကဵုလ ဒးဂိုၚ်သ္တီ တိတ်ဒုၚ်ယွံအဳရောဒးဏီ၊ ကၠာဟွံမုတ်ဒွး၊ ညံၚ်မတ်ဗြဲပ္တိုန်မတ် နကျတ်တေံပြးဇး၊ မာတ်ကောန်ပိုဲဒှ်ကွေံ တီစိုတ်ဍေံရောဟွံမာန်၊ ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲသၟိက်ဂွံသၞက် ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲတံသၟိက်ဂွံဆက်ဒါန်၊ မူယၟုယယွံဒေံဗြဴ မိဒေံဗြဴဍေံကီု ဟီုဒးဂၠံၚ်ဍာန် ပိုဲတီတုဲရောၚ် ပိုဲဂမာန်ဝွံ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိသာတ်ဂၠိုၚ် ဟီုစရက္လောဗြီု။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ရက္လောဗြီု၊ အတိုၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလပ္ညုၚ် ဆက်ကၠုၚ်နူတမၠာ ရံၚ်စကဵုဟောရာ အ္စာတံဟီုနၚ်တုဲ ဒိတ္ထဳနကျတ်တုဲ တ္ၚဲဏှဲနှဴသက္ကရာဇ်၊ ပါပဟွံညာတ် သာမျဇိုက်ဂွံညဳသာဇိုက် လက်စက်ဂတာ အ္စာတံဂၞန်တးရံၚ် က္လိဂွံလာဘံ ဗိန္ဒောတိတ်ရံၚ်စ၊ ဗက်ပ္ဍဲပုံပၟာ ဇာတာနိဒါန်ရ ဒးဇာတ်သၟိၚ်ကုသ ဂွံဂယကျာ်ပဘာ ရန်ကဵုပုံဂှ်ပၠန် ဖန်စက်ဂတာ ညံၚ်အိန်ကဵုသုဇာတာ ဟောရာဟီုလဝ်ရ၊ ဂွံပြေၚ်ဝိဝါဟ ခိုဟ်စသီုၜါ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကၠာ တမ်ဇိုၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ။ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲလေဝ်ဟွံညာတ်မွဲဝါ ဇက်ဗဵုကတဵုရး နူဂယးကွိုန်တုဲကၠာ စိုပ်ဍုၚ်ကွာန်ပိုဲ လုပ်သီုတြုံဗြဴသ္အဳဗ္ဂါ၊ ကၟပ်ညံၚ်စဏဗ္ၜူ ညံၚ်ညးမသုၚ်သုရာ ၜိုန်ပိုဲဟီုဆေဝ်တာဒနာ မံၚ်တန်ကဵုတန် လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်နပၠန် ကၟန်ခၜၚ်ပ္တိုန်သ္ၚိ ခါရံၚ်စှ်ေဖာဲတိ ဒှ်မၞိဟ်ၜါပိစှော်၊ လ္ၚဵုကွာ်အာ လ္ၚဵုကွာ်ကၠုၚ် ရပ်ဒုၚ်သီုလေံတၞဟ် လဟီုကြံကြသ္ကာတ်မြဟ်၊ ဒှ်ညံၚ်လထဴလှောၚ်၊ ကၠုၚ်ပညံၚ်ဒမၠကမၠတ် သ္ၚေဝ်မတ်ဒှ်ပၠိၚ်ပၠောၚ်၊ မူပၟိက်ကိစ္စသ္အး ဟီုဒးဂွံဗၠးလၟောၚ် ယဝ်ဟွံဒးအဵု ပ္အပ်ကဵုတဲထာမ္မရောၚ် သၞောဝ်လျိုၚ်ဆုၚ်ပ္ကာန်ပၠန် ဒးအာအာတ်သန်ၜါဍောၚ်၊ ဖေက်နာဲတံဒးလၟောၚ် လုပ်တဲထာမ္မရောၚ်ကၠာ အပေါတ်ထိုၚ်န မာဒေါံဖာန်ဖျဴဏာပြး ပအောန်စိုတ်ညိဏး အရေဝ်ဒှ်ပိုဲဒးဟီုလဝ် က္လောတံသၟိက်ဂၠာဲသဝ် လဝ်သဘဴပ္တိဃာတ်၊ ကောန်ဗၠာဲနာဲတံ ကဵုဗီုပြၚ်ပိုဲဟွံဂွံညာတ် ဖေက်ဒှ်မၞိဟ်ပရာတ် ဝါတ်ဂါတ်ဟီုဟွံမာန် စပ္ဍဲဘုတ်ဍေံဒီုဘာ သုၚ်သုရာကၠံၚ်ပ္ဍဲဍာန်၊ ပဟိုတ်နွံကဵုဂလာန် ပိုဲဒးဟီုကလးလဝ် ဍေံနွံကဵုကောန်ဗြဴ ကြဴဗက်ဟီုဆတ္တဝ် ခါရနာဲတံနွံ မၞိဟ်ဒုၚ်လျိုၚ်ပိုဲဂွံတိတ်ဂိုၚ်လဝ် လျိုၚ်ဟွံမွဲဆတ္တဝ် ပိုဲကၠုၚ်တသဝ်ပါန် ပိုဲဟွံဒုၚ်တဲရ ဟွံဂံၚ်ပကောန်ဂမာန် ဗွဲကြဴဒးထုဲကြာန် ဂလာန်ရဏုက်မံၚ်ကၠာ မၞိဟ်လုဟ်ဍေံခါဖျာ ပိုဲဒးဟီုတာလဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ထံၚ်က္တောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ဟီုကဵုရောၚ် ကလုဲညးဂှ်ထေၚ် ခလေၚ်ညးဒးထာတ်၊ ဆုထ္ၜောံညးဂှ်ဒါတ် မာတ်တဲဍာံမာဲတံကၠဟ် ပထဍံတဲညးဏီ ကဵုဂွံခၠေဝ်သှ် အကြီုကောန်ပိုဲဂှ် တွံကဵုနာဲတံကၠာ ရုပ်သာ်သရာဲကၞာတ် ညးညာတ်ဒးနွံမေတ္တာ၊ ဒၞာဲညးညာတ် သၟိက်ဂွံပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ၊ အရက်ဘိၚ်ပါဲကၠာ ၜိုန်လတ်ဆာဍေံဟွံစ ဟီုဂၠိုၚ်ဒှ်ညံၚ်ခလှာန် ဩိုပ်သၟာန်ဂွံရ ကၠောန်စညံၚ်ကၠ မြက်စာလောဘဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဟိုတ်ဂှ်ဒးသၟာန်ကၠုၚ် သၟိက်ဂွံပဂၟာန်တမ်ဇိုၚ် ပိုဲတိတ်ဒုၚ်လျိုၚ် လ္ပဟ်ဂိုၚ်ညိရအဴ။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ် ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ရ၊ ကလောဗြီု၊ အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်နွံပိုဲဒးဟီု ကောန်ဗၠာဲနာဲတံကီု ဗီုပြၚ်လေဝ်ပိုဲဟွံညာတ် ဍေံလ္ၚုကြောမံၚ် ကဵုမိတ်စှ်ဍေံလေဝ် ဟွံဒှ်ပရာတ် နာဲတံဟီုလၟုဟ် ညးဂှ်မွဲရောဟွံအာညာတ်၊ ဍေံသွတ်ဗေဝ်မံၚ်ဟာ ဍေံဒှ်ဗဴမိန်လမာတ် ကောန်ပိုဲရော ဟွံမွဲၜုန်ဏီ ဒတိၚ်သော်ကောန်နာဲတံသီုဝါတ်၊ ဂွံပလေံခမဳ ဂွံဒုၚ်လေံပယျၚ် တူပၞၚ်ဓဝ်ဂွံတိုန်ဟာတ်၊ နာဲတံလေဝ်ခမုန် ခလာန်တံ လာန်ဟီုဂွံညာတ်၊ မူဂိတုတ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ကဵုညာတ်ညိကီု မူအခိၚ် မူအခါ နူကၠာဟွံကောံဓရီု အပ်ဒပ်မံၚ်ရဟာ သေၚ်လဵုအ္စာတံဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်ကလောဗြီု။ ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုမံၚ်ပေၚ်သ္ၚိ၊ နာဲတံသၟိက်ပဂမာန် ကၠုၚ်အာတ်ပါန်ဒၟံၚ် မိကဵုမ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူဗွဝ်ရောၚ်မၚ်တိ၊ ပဳဆောတ်ဟာ ပဳဆလူဟာ ပဳရီုဟာဇြုံဂမျိ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူစိမူဂှ်မၚ်တိရောနာဲ၊ မူဇာတ်ဂှ်ဒတုံ မူတၞံဆုဂှ်ဒလာဲ ပဟီုကေတ်ဆလဲလဲ၊ ဆမွဲတ္ၚဲဟွံသေၚ်လေဝ်နာဲ၊ ဆဩေၚ်ကၠုၚ်ပမိတ်သဟာဲ ပိုဲစဂုဏ်ကောန်နာဲတံဒဵုဗျု၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲသၟာန်ခဍာံ နာံမိတ်ဟာနာံသတြု၊ မူဒိတ္ထဳရော နကျတ်လျးမတ်မွဲဟာ မတ်ၜါဟာ၊ သီုပူဂဵုၜါဂွံဖျေံတုဲ ယမုနာ၊ တ္ကံပန်အပ် ဒပ်မံၚ်ရဟာ သောၚ်လဵုအ္စာတံဂၞန်၊ သီုပူဂဵုၜါဝွံပၠန် တန်လဝ်မွဲတ္ကံ၊ ပသာ်ညာတ်ယုတ္တိ ဟီုညိကလောတံ လၟုဟ်ကၠုၚ်သ္အဳမံၚ်ဂြီု ပညံၚ်ကၟံဂၠာဲဓက၊ အဲဆာန်ဍူမံၚ်ကဵုမၞိဟ်ဗြဴဗြဴ ရံၚ်တုဲဒှ်နှဴကဵုသၠ၊ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ရကလောဗြီု။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်ကလၚ် ပၚ်သၟိၚ်ဟီုဂွံတီညာတ် ဂိတုတ္ၚဲသက္ကရာဇ် နာံဓါတ်လက်ဗျာံ ဝဳဆောတ်ဍိုန်ပေတ်အဴ ဝါန်သဴဃိုန်ဟာဃံၚ်၊ ဒေဝတဴတြုံရောၚ်မၚ်တိ ကၞိမဒှ်ပၟၚ်သၞာံ နာံဓါတ်ပၟတ် နူနကျတ်ပေၚ်ဒ္စာံ ယးမတ်ၜါဒိုဟ်သ္ဍာံ ပ္ဍဲသၞာံလက်ဂှ် ဇာတ်သၟိၚ်နာဲမိ ဒတုံဂွံဒလာဲ တၞံသတ်ဗြဴ ခုတ်ဇိုက်ဇာတာအဴ ခိုဟ်တဴဇၟာပ်ပ်တန် ဟွံသေၚ် သၞေပ်ပြကၠာ တော်ရံၚ်ကဵုအ္စာဂၞန်၊ ခိုဟ်မံၚ်အ္စာပိုဲဟီု ပကဵုလီုစိုတ် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်စက်ဂတာ နာံမိတ်သတြုပၠန် ဟုဲနှဴရောၚ်သီုတ္ကံပန် ဍေံခိုဟ်မံၚ်သီုညးၜါ သာ်ဝွံလဟီုအ္စာတံဟဵု၊ ကောန်ဝုတ်ကောန်တံခိုဟ် ဇိပ်ဂၠိပ် ကောန်ဗၠာဲပိုဲနွံသိပ်ဇၟံ၊ ယဝ်သ္ဂောံမံၚ်မွဲသ္ၚိ ဇြက်ဗျိနွံဟာကလောပိုဲ၊ ဒါန်ရောၚ်ပ္ညုၚ်ဟေၚ် ဂွံဆဵုသေၚ်ဟာ သီုကောန်ပိုဲညးၜါ ညဳသာကဵုဂလာန် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် အာတ်ပါန်မကဵုမိ၊ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ လ္ပဟ်ဂိုၚ်ဒေပ်ညိရကလောဗြီု။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူလိက်သေံ - ဟာလိတ်ဒေ ချူတေံရ''') * '''(မွဲနဲပၠန်) ဂလာန်ဝုတ်ဗၠာဲခၠေဝ်သှ်''' (သၟတ်ဝုတ်) ယွံလေဝ်ကောဗၠာဲ နာဲတြုံအယော၊ နာဲဝန်စဝ်ရော ကောဟးကောဗၠာဲ နူမိမိၚ်ပါၚ်၊ ရမျာၚ်ရှ်သာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ပိုဲဟွံတီစိုတ် စရိုတ်ကောဗၠာဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု၊ ဟီုဇိုန်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကောဗၠာဲတံကီု သၟိက်ဂွံဓရီု၊ ကၠုၚ်ဟီုဆံလံ၊ ပိုဲဟွံပတှ်ေဟာန်၊ ဂလာန်ကောတံ လၟုဟ်ကောဗၠာဲ နာဲမွဲတၟံ မိၚ်ပါၚ်ကောတံ မိသ္ပံသာ မိဟွံဂံၚ်ပတှ်ေ သလှ်ေပမာ၊ တြုံတံသေၚ်ဟာ၊ ပါၚ်ကျာလဗိုတ်၊ ပါၚ်ဟီုအဵုဇိုတ် စိုတ်တၞဟ်ပၠန် ဆာန်ကောတံကၠာ။ ကြဴဒးခြာခၠန်၊ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ဟီုဇိုန်လိုက်လဴ ကၠုၚ်သၠေံစရ၊ ကဵုမိဒေံဗြဴ သၠေံစဖဲတုဲ လံအာဆုဲဒဴ ဟိုတ်ပိုဲဒှ်ဗြဴ ဟွံတီတဴရောၚ်။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ဟးမိထဝ်လာဲ နာဲထဝ်ဒကောၚ် ပ္ဍဲစိုတ်ကောရောၚ် ညိဟွံယောၚ်ယာ ဆမွဲပါၚ်ကီု ဟွံဟီုမုသာ ကောဟွံသၠေံစ ကောဟွံပကျာ၊ ဟိုတ်ကောဆာန်ဟေၚ် ရောၚ်ဟွံသေၚ်ဟာ ဆာန်တုဲဒးစိုပ် ဗ္ဒိုပ်နာဲကၠာ ဒဵုဗျုဒဵုချိုတ် စိုတ်ကောသေၚ်ဟာ ကောဟွံပကျာ ပါၚ်သာသ္ပံ ညံၚ်သ္ဂောံမံၚ်ကောံ ကရောဲနာဲတံ ချပ်ညိရၝာဲ နာဲမွဲတၟံ ပ္ဍဲစိုတ်အဲကီု တုပ်ဂြၚ်တၟံ ဟွံသာသ္ပံ ဟွံဆံလံသၟတ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဂေါဝ်က္ၜတ် မိဟွံပတှ်ေ ဂးဟာဒေံဍောတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ စိုပ်ကၠုၚ်နာဲသၟတ် ပဟွံဂံၚ်ဂိုၚ် ဂွိုၚ်သၞောတ်မတ် ဓဇန်လောန်ကာဲ နာဲပယျေဝ်ၜတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ ကေတ်နာဲ ။ ။ ။ (သၟတ်ဝုတ်) ယွံကောမပ၊ တလအယော ပါၚ်တြုံတံရော ယောသောတၟေၚ်အာ၊ ပါၚ်ဟီုတၞဟ် စိုတ်တၞဟ်ခြာ ဗီုဥပမာ သာ်လွာထိုၚ်အဴ သၟိၚ်ထိုၚ်ပဝ်လှောၚ် ဂၠာဲဇာပ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဂွံရှ်ပ္ကဴဟေၚ် ပဝ်ကလေၚ်စဴ ရှ်ပ္ကဴဖဲစိုတ် ထိုၚ်ဝိုတ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဟွံပၠန်သ္ၚေဝ်အဴ ဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ကၠာ ဍောၚ်ပ္ကဴသ္အာၚ်ဟေၚ် ဂၠာဲဇာပ်သေၚ်ဟာ နဲသၟိၚ်ထိုၚ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ တြုံတံတန်ကၠာ ဝါစာဂလာန် ပိုဲဗြဴပတှ်ေညး တုဲဒးရေၚ်ကာန် ဒးပတုံဇြဟာန် ဒးဆာန်လၟိုန် ပတှ်ေတြုံတံဗိုန် ဒဇိုန်တုဲဟှ် ရေၚ်ကာန်ဖဲတဴ ကြဴပမဇ္ၛဟ် ဌာန်တၟေၚ်တၟဟ် ဂၠာဲလဖဟ်အာ ပါၚ်တြုံတံသွံ ပတှ်ေစဂွံဟာ ကောဂွိုၚ်အမြိုတ်၊ ဒေပ်လဝ်စိုတ်ၜါ သၟိက်ပကျာဗာ ဖအာစိုတ်စၞာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ကၠုၚ်ဟီုဂၠိုက်ဂၠာဲ မိသတီဥပ္ပါဲစိုတ် စိုတ်ကောဗၠာဲဟာ။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ယွံမိဗြဴရတ် ခဍောၚ်မတ်ၜါ မိကလၚ်ကၠာ ဥပမာန စရိုတ်ကောဂၞဴ ရဴစၟခြ စၟခြဂှ် ဗဒှ်ဒေသ ဍေံဂွံညာတ်သၟတ် လျးပၟတ်ရ ညာတ်လျးဝွံ ဂေါဝ်ပၠန်ယဲသ အဲကေတ်ဗိုန်ဇၟံ လျးဏံညိရ၊ လျးဝွံကဵုအဲ ကဵုဒှ်မွဲရ ဍေံဂးတုဲကွေံ ဆၚ်စှ်ေဒေါဝ်လ္ၚ လမျီုခန္ဓ ဟွံရိုဟ်စကၠာ စၟခြဟေၚ် နဲဂှ်သေၚ်ဟာ အဲနဲဂှ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ ညာတ်ရုပ်နာဲဆာဲ အကာဲကရုဏာ သၟိက်ဂွံသၟဟ်သၟန် သၟိက်ညန်သာဓါ သၟိက်လီဗတောဲ ၜါမွဲသၞာ လမျီုကောကၠာ ၜိုန်ဂိုဟ်ခါဂှ် ဇိုန်ကွာဲဖဳဟေၚ် စိုတ်ဟွံတၟေၚ်တၟဟ် နဲစၟခြ စိုတ်ကောမဒှ် ဟိုတ်ဂှ်လွဳတဴ ဟွံစဴအာပြဟ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဒိုဟ်စှ် သာ်စိုတ်မိဒှ် ဟီုတွံညိကၠာ။ ။ ။ ==ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ၊ တိုန်သ္ၚိတၟိ== ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်။ ၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)။ ၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ။ ၇။ ဗြိုဟ်သ္ၚိ။ ၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)။ ၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ။ ===၁။ နိဒါန်=== ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိမ္ဂးဂှ် ကောန်မန်တံညးဂမၠိုၚ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲမပြဟ် ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိလေဝ်နွံ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပါ်တိတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ မူဟိုတ်ဗွဲမပြဟ် ဂစာန်ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရောဟီုမ္ဂး ဂအဟ်တၟိ ဂမာန်တၟိတံဂှ် မိမတံဟွံမိက်ကဵု မံၚ်နှဴရဴကဵု ကောန်ဝုတ်ကောန်ဗၠာဲ ပ္ဍဲသ္ၚိညးတံဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဂယိုၚ်လမျီုအာဓာန်ဂတ ပ္တိတ်လွဳဂိုတ်ဂစာန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ်မွဲသာ် မဒှ်ရ၊ မိမမန်တံလ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကမၠောန်ဇၞော်ဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံရီုဗၚ် ထိၚ်ဒက်ကမၠောန်တံဂှ်ရ ကေတ်ဂမာန်တၟိ-ဂအဟ်တၟိလေဝ်နွံကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ပပ္တံနူနော်နာဲတုဲ ဒဵုကဵုစဴစေက် ကောံမံၚ်ပ္ဍဲမွဲသ္ၚိဓဝ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ပေၚ်ပိသၞာံတုဲဟေၚ် သၠးအခေါၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ယဝ်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံမ္ဂး ဂွိၚ်တဴဟိုတ်နူပိုန်ဒြပ်ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ဟွံခိုဟ် ထိၚ်ဒက်သီဂိုၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်ကမၠောန်ဟွံချိုတ်ပၠိုတ် ရန်တၟံသာ်ဂှ်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဏီရ၊ မိမလ္ၚဵု ညးမဗိုန်ပ္ဍဲကွေတ်တံပၠန်၊ ၜိုန်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံကီုလေဝ် နကဵုဇကု ညးတံသိုၚ်ကဵုသ္ၚိတၟိတၞဟ်မွဲမတုဲ ဇိုန်အပ်ပြာပ်ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ တိုန်မံၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ရံၚ်ကေတ်နဲဏံမ္ဂး တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ပါ်တိတ်အာသ္ၚိတၟိကီုရ၊ ဟိုတ်နူတိုန်မံၚ်လ္တူသ္ၚိမိမသိုၚ်ကဵုတုဲ မံၚ်တမ်မိမလေဝ် ဟီုဂွံရ၊ သာ်ဂှ်ရ သွက်မၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဗွဲမသောၚ်ၜး ကရိုက်စိုတ်ဇကုကဵုဇကု ဂွံမံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး မိက်ဂွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုကဵုဇကု သၟးဂၠိုၚ်ရ။ သွက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိဌာန်တၟိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိတၟိကဵုဒှ် သ္ၚိတြေံဗျုအာတုဲ ကလေၚ်သိုၚ်တၟိကဵုဒှ် အခိၚ်လဵုသိုၚ်ၚ် ဂကူမန်တံ ဗက်စေဝ်သၞောဝ်အခိုက်ကၞာ သိုၚ်သ္ၚိမန်လၟိုန်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ၜိုန်ဗီုသ္ၚိတၟေၚ်နူခေတ်ကၠာတေံကီုလေဝ် ဗီုပြၚ်ခဒမ်သ္ၚိဂှ် ဗက်စအခိုက်မန်တြေံ သၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်=== ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဏီဂှ် အာသၟာန်သၟုက်တ္ၚဲဗြဲ အခိၚ်အခါ ပ္ဍဲဇရေၚ်သ္ၚိမၞိဟ်ဇၞော်တီကၠိုဟ်ပရေၚ် ကေၚ်ကာသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵု ပ္ဍဲကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဟေၚ် ဒှ်မၞိဟ်ကၠိုဟ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာအိုဿီုတုဲ အာသၟာန်ကေတ်ကသပ် ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် နဇကုဟေၚ် ပံက်လိက်လောကသိဒ္ဓိတုဲ ဂၠာဲရုဲတ္ၚဲဗြဲ ခိုဟ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဂိတုပသာ် ခ္ဍဲသဳ၊ ကထိုန်၊ ပုဟ်၊ ဖဝ်ရဂိုန်၊ ပ္ဍဲမသုန်ဂိတုဏံဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုဏံ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိဌာန်မ္ဂး ကလိဂွံပိုန်ဟာန် ဗွဲမဇၞော်ရောၚ် ဆဂိတုသၟးရုဲဟွံသေၚ် တ္ၚဲအခိၚ်လေဝ် ပိုဲမန်ရုဲစှ်ပၠန်ရ၊ တ္ၚဲပြာဗ္ဗဒါဂှ် ပါဲကၠေံတုဲ တ္ၚဲသၟေဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ရုဲကေတ်မာန်ရ၊ ပ္ဍဲထပှ်တ္ၚဲဂှ် တ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ကလိဂွံတသိုက်ရောၚ် ပိုဲမန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် ပိုဲမန်နွံပၟိက် ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ယဝ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် ဟွံဗၠးဒုဟ်ဒှ်ဒၟံၚ်ပြာဗ္ဗဒါ ခေက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲတ္ၚဲစန်၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိကဵုတ္ၚဲသိုက်လေဝ်သိုၚ်သ္ၚိမာန် ခိုဟ်ဆဗၞတ်ရ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဏံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာဒးဒဒိုက်တုဲ ကြဴဝွံဂွံလာပ်ပၠန်ရောၚ်၊ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ်ပတှ်ေလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာသိုၚ်သ္ၚိဝွံ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ကဵုတ္ၚဲအၚာ ၜါတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်တံပါဲထောံသောၚ်ၚ်ၜးၜးရ၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲအၚာမ္ဂး ဟွံဗၠးနူဘဲပၟတ်တူ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မ္ဂး ဒးဘဲဒဏ်ရောၚ် ရဴဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဂှ်ရ၊ ၜါတ္ၚဲဏံ ပါဲထောံသောၚ်ၚ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံရုဲစှ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ပၟၚ်တိလေဝ် တော်ကၟော်ရုဲစှ်ကီုရ၊ ဂိတု၊ တ္ၚဲ၊ ပၟၚ်တိ၊ ခိုဟ်ရောၚ် ယဝ်ပိုဲမန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်ကဵုကာမ္ၚဵုရောၚ်၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဟွံဗၠးၜးမ္ဂး ခေက်ကဵုမၞိဟ် တၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်ရောၚ်။ * '''ကိုန်သွက်ဂွံဂၠာဲပၟၚ်တိ (နဲပြကိုဟ်လောကသိိဒ္ဓိ)''' ပၟၚ်တိသွံ၊ သၟိက်ဂွံမွဲတောၚ်၊ ဗွဲမမံက်ရောၚ်၊ တန်ဂၠောၚ်စှ်သုန်၊ ဗွဲစွေက်ဂှ်တန်ၜါစှော်ပ္ဍုန်၊ ဇိုတ်ဒိတ္ထဳသၟတ်၊ သၟေဟ်ဇိုတ်စှ်တုန်၊ သၟေဟ်ပၟၚ်တိ။ ဒမၠိဟီုပ္ဍုန်၊ အဒိုတ်မၚ်တိ၊ သိုၚ်သ္ၚိလေၚ်သုန်၊ စန်မၚ်နွံဂုဏ်၊ အၚာသုန်အာ၊ ဗုဒ္ဓဂရု၊ ပြဂုပြဲဖာ၊ မြိုတ်တျုဒိသာ၊ ပၟၚ်တိဟေၚ်၊ ဟွံခိုဟ်သေၚ်ဟာ ကိုတ်မၚ်ပြဲသန်၊ စန်စွေက်ပါဲကၠာ တ္ၚဲသိုက်ခိုဟ်ဂၠိ၊ သိုၚ်သ္ၚိဘုတ်ဘာ၊ ပၟၚ်တိကၠာအ္စာတွံရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်တံ သိုၚ်ဘုတ်ဘာမ္ဂး ပၟၚ်တိဂပ်ဝ်ဒးရုဲရောၚ် နဲဂၠာဲပၟၚ်တိတုန် ဗွဲမမံက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၁၅)၊ ဗွဲစွေက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၂၀) ရိုဟ်ဒိတ္ထဳ မံက် စွေက်တုဲ ဂွံလၟိဟ်မံက်ကဵုဒှ်၊ ဂွံလၟိဟ်စွေက်ကဵုဒှ် ဒးနုက်ကၠေံရောၚ် ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်မံက် နုက်ကၠေံနူစှ်သုန်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်စွေက်မ္ဂး နုက်ကၠေံနူၜါစှော်ဂှ်ရ၊ သၟေဟ်ဂၠိုၚ်နူစှ်မ္ဂး၊ နုက်ကၠေံစှ်ပၠန်။ သှ်ေမွဲ-အဒိုတ်မၚ်တိ သှ်ေၜါ-စန်မၚ်တိ သှ်ေပိ-အၚာမၚ်တိ သှ်ေပန်-ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ သှ်ေမသုန်-ဗြဴဗတိမၚ်တိ သှ်ေတြဴ-သိုက်မၚ်တိ သှ်ေထပှ်-သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ သှ်ေဒ္စာံ-ရာဟုမၚ်တိ သှ်ေဒ္စိတ်-ကိုတ်မၚ်တိ သှ်ေစှ် မြိုတ်တျုမၚ်တိဟွံခိုဟ် ဗွဲစွေက်ဂှ် စန်ပါဲကၠေံညိ။ * '''ဗီုဂၠာဲပၟၚ်တိ''' ဥပမာ။ ၁။ ပ္ဍဲ ၂-မံက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟိုတ်နူဒှ်လ္ပာ်မံက်တုဲ၊ တန်လဝ်(၁၅)ရ၊ နူ(၁၅)ဂှ် နုက်ကၠေံ(၂)သှ်ေ(၁၃)ဟိုတ်နူဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ မ္ဒးနုက်ပ္တိတ်(၁၀)ပၠန်ရ၊ နုက်(၁၀)မ္ဂး သှ်ေ(၃)ရ သှ်ေ(၃)မ္ဂး အၚာမၚ်တိ၊ သာ်ဂှ်(၂)မံက် ဟိုတ်နူအၚာမၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး လေၚ်သုန်ဂြာံရ။ လ္ပာ်မံက် တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန် တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၂ မံက်နုက်ကၠေံ၊ ဂၠိုၚ်နူစှ် - - - = ၁၃ ကလေၚ်နုက်စှ်ပၠန် = ၁၀ သှ်ေ - - - - = ၃ အၚာမၚ်တိ လေၚ်သုန်ဂြာံ။ ဥပမာ။ ၂။ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၁၃)မံက်ဂှ် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး၊ လ္ပာ်မံက်တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန်တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ သှ်ေ - - - - - = ၂ ဟိုတ်နူသှ်ေအောန်နူစှ်တုဲ ဟွံဒးထပ်နုက်စှ်ရ။ သှ်ေ(၂)မ္ဂး စန်မၚ်တိ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ခိုဟ်တဴရ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂိတုစွေက်မ္ဂး။ ဥပမာ။ ၃။ ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၄)စွေက်မ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်တန်လဝ် =၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၄ စွေက်နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၁၆ ဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ ထပ်နုက်စှ်ပၠန်ရ။ သှ်ေ = ၆ မ္ဂး သိုက်မၚ်တိ။ တော်ကဵုနဲဏံမ္ဂး ပ္ဍဲ(၄)စွေက်ဂှ် ဒှ်သိုက်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိခိုဟ်ရ။ ဥပမာ။ ၄။ ပ္ဍဲ(၁၃)စွေက် ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်ဂှ်တန်လဝ် = ၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ စွေက် နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၇ မ္ဂး သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ၊ (၁၃)စွေက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ရ။ * '''ယန်သွက်ဂွံတီပၟၚ်တိ''' '''သှ်ေ - ပၟၚ်တိ - - - - - ခိုဟ်-ဟွံခိုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' * ၁။ - - အဒိုတ်မၚ်တိ၊ - - - - လေၚ်သုန် - - ဟွံခိုဟ်။ * ၂။ - - - စန်မၚ်တိ၊ - - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၃။ - - - အၚာမၚ်တိ - - - - သုန်ဂြာံ - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၄။ - - - ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၅။ - - - ဗြဴဗတိမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၆။ - - - - သိုက်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၇။ - - - - သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၈။ - - - - ရာဟုမၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၉။ - - - - ကိုတ်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၁၀။ - - - မြိုတ်တျုမၚ်တိ - - - - ဟွံခိုဟ် - - - ဟွံခိုဟ်။ အတိုၚ်တဝှ်နဲပၟၚ်တိဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဏံတုဲ တ္ၚဲစန်မၚ်တိ၊ ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ၊ ဗြဴဗတိမၚ်တိ၊ သိုက်မၚ်တိ၊ ကိုတ်မၚ်တိဟေၚ် ဒှ်တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးၜးတုဲ ဂကူမန်တံသိုၚ်တဴသ္ၚိအိုတ်ရ။ * '''မွဲနဲပၠန် နဲပြကိုဟ်လောကဟိတဗေဒဝိဇ္ဇာ ယန်သွက်ပၟၚ်တိ''' '''မံက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကလော် - - - - - ချိုတ်လေၚ်ဒးဘဲ။ ၂။ - - ပညာ - - - - - - - ခိုဟ်။ ၃။ - - ဂၠဴ - - - - - ဂွံလာပ်ပိုန်ဇၞော်။ ၄။ - - နာ် - - - - - - လီုလာ်။ ၅။ - - သ္ပဝ် - - - - - ခိုဟ်သန်။ ၆။ - - စိၚ် - - - - - ချိုတ် - လေၚ် ၇။ - - သိန္ဓဴ - - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၈။ - - ဗြန် - - - - - ခိုဟ် - ဟွံခိုဟ်။ ၉။ - - လကိုဟ် - - - - - - ချိုတ်။ ၁၀။ - - ဗြီု - - - - - - - ပၟိက်စိုတ်ဍိုက်ပေၚ်။ ၁၁။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - ဒှ်တသိုက်စိုတ်။ ၁၂။ - - ကၠဵု - - - - - - - လီုလာ်။ ၁၃။ - - ဗြီု - - - - - - - - ခိုဟ်။ ၁၄။ - - သ္ပဝ် - - - - - - - ဒးယာံစိုတ်ဒးလီု။ ၁၅။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - - ခိုဟ်။ '''စွေက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကညာ - - - - ခိုဟ်။ ၂။ - - ကၠ - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၃။ - - က္လော်ပရမ် - - - ဟွံခိုဟ် ဒးဘဲ။ ၄။ - - ဂၠဴ - - - - ခိုဟ်ဂွံလာပ်။ ၅။ - - စိၚ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၆။ - - သ္ပဝ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၇။ - - ပြေၚ် - - - - ဟွံခိုဟ် ယဲဘဲဂၠိုၚ်။ ၈။ - - သိန္ဓဴ - - - - ခိုဟ်စိုပ်သိတ်။ ၉။ - - ဗြီု - - - - ခိုဟ်ဂွံဒုၚ်ပူဇဴ။ ၁၀။ - - လကိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၁။ - - ကၠဵု - - - - ဟွံခိုဟ်ဒးဒဒိုက်။ ၁၂။ - - အိန် - - - - ခိုဟ်။ ၁၃။ - - ကၠိက်ကၟက် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၄။ - - ဗြီု - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၁၅။ - - သ္ပဝ် - - - - ခိုဟ်။ ===၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကောန်ဂကူမန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲစှ်ဒဵုဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ နွံဒၟံၚ်ဒၞာဲဟွံဗၠးဒုဟ် မွဲမွဲသာ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဥပါဒါန်စဲစပ်တုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ခက်ဇိုမ် လုက်စုက်ဒးတုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဍာန်သၠောဲဇွ၊ ဂအာၚ်ကြာပ်၊ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်တံဂှ်၊ ညးတံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ။ ။ ဒၞာဲသၠောဲဇွမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် နွံဒၟံၚ်တဝ်ကဵုဂတမုက်ဂၠံၚ်ဍာန်မွဲမွဲမဒှ် နွံတဝ်မံၚ်ကဵုဂၠံၚ်ဍာန်တုဲ ဖေက်ဒှ်အန္တရာယ် ဇိုမ်ဒးသ္ၚိနကဵုကွဳ။ (ကွဳပၟတ်) အသိၚ်ဗွဲမဇၞော် ဗ္ဒောံဟွံမာန်မ္ဂး လီုလာ်သီုသ္ၚိရောၚ်၊ ဂအာၚ်သ္ၚိကြာပ်မ္ဂး အကြာသ္ၚိကောကဵုဒေံ ညးၜါဒှ်မွဲကလော် နွံအကြာသ္ၚိကောဒေံသီုညးၜါမ္ဂး ဒှ်ကြာပ်ဍာ်တှ် ယဝ်သိုၚ်စုတ်သ္ၚိအကြာဏံမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ခေက်အာတုဲ ယဲဘဲအန္တရာယ် က္တဵုဒှ်ရောၚ် ယဝ်ရဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဍိုန်ကၠုၚ်ကဵုဇကုတုဲ လီုလာ်ဟုတ်မာဲစှ်ေရောၚ် ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်လေဝ် နဲဏံကီု ဍေံကဵုအန္တရာယ်ယဲဘဲတုဲ လေၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ဂအာၚ်ဂဂဵုတးပန် ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက် ဂအာၚ်ချိုတ်ဒက်ကံတံလေဝ် ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ညးကွေတ်ဟွံဗိုန် လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဟေၚ် ပ္ဍဲဂအာၚ်ပိသာ်ဝွံ အခိၚ်ကာလလံလကၠုၚ်တုဲ ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ညးတံဒုၚ်မ္ၚဵုဗှ်ကမ္မဝါတ် ရန်တၟံလဝ်ကဵုအန္တရာယ်ကဵုဂွံလလံသွာ လာဲလေၚ်အိုတ်တုဲဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဟွံဗၠးစောဒၞာ အရေဝ်ညးသ္အာၚ်ဏီရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်ဂအာၚ်သ္ၚိ ဗၠးဒုဟ်-ဟွံဗၠးဒုဟ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ။ * '''ယန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' '''သှ်ေ - - ဗြိုဟ် - - ဖဵုဒုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' ၁။ - - ဗြိုဟ် - ၁ - - ဟွံခိုဟ် - - ဟွံကေတ် ၂။ - - ဗြိုဟ် - ၂ - - ဂွံလာပ် - - ဗြိုဟ်ၜါသိုၚ်ခိုဟ် ၃။ - - ဗြိုဟ် - ၃ - - ဒှ်ဒဒိုက် - - ဟွံကေတ် ၄။ - - ဗြိုဟ် - ၄ - - ပြဲခိုဟ် - - ဗြိုဟ်ပန်သိုၚ်ခိုဟ် ၅။ - - ဗြိုဟ် - ၅ - - တၠသ္ၚိချိုတ်မာန် - - ဟွံကေတ် ၆။ - - ဗြိုဟ် - ၆ - - တၠသ္ၚိဂွံတသိုက် - - ဗြိုဟ်တြဴသိုၚ်ခိုဟ် ၀။ - - ဗြိုဟ် - ၇ - - တၠသ္ၚိသုတ်ဂြာံ - - ဟွံကေတ် ===၄။ ဗီုကုတ်ဒတ်ကပေါတ်ကြိယာဗာ (ကိုန်ဒုဟ်ဂအာၚ်သ္ၚိ)=== ယြဴညးမွဲ ကၠာဟွံဂွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ပွမ္ဒးပကောံပကေဝ် ကပေါတ်ကြိယာဗာ ညံၚ်ဂွံရုမ်ဂပ်တုဲ ပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်ဂှ် ၜိုန်ဒှ်ဓမ္မတာ ဇၟာပ်ပ်ကောန်ဂကူတံကီုလေဝ် အခိုက်ကၞာပိုဲမန်ဝွံ တၟေၚ်နူဂကူသ္အာၚ်ညိပၠန်ရ၊ ဒယိုၚ်သ္ၚိတံဂှ် မ္ဒး ကုတ် ဒတ်လဝ် အတိုၚ်ကိုန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိမဒှ်ရ၊ နဲကောန်မန်တံ ကုတ်ဒတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ ဂၠာဲဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ထ္ၜးကဵုဗွဲသၟဝ်တေံရ။ '''နဲတော်ကုတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဂၞန်ဟတ်ဂှ် တန် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၁၊ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ် = ၁၂ ဟတ် - - - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - - - ဂွံ = ၃၆ - - - - - - - စကဵု (၇) ၃၆ ÷ ၇ = ၁ ရ၊ ယဝ်သှ်ေမွဲမ္ဂး ဟွံခိုဟ် ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် အတိုၚ်တဝှ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိရ။ ယဝ်ရမိက်ဂွံကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ဟွံပေၚ်ကဵုဟတ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် ဥပမာ-ဇမၠိၚ် (၂၀)ဟတ် (၁)မိဟ်မ္ဂး လၟိဟ်ဟတ်(၂၀)ဂှ် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ဂၞန်ဂွံဂှ် ပံၚ်ကဵုလၟိဟ်(၁)မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၂။ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဟတ် = ၂၀ ဟတ် - - - - - - - - ပၟဝ်ကဵု =၃ - - - - - - - - ဂွံ = ၆၀ - - - - - - ပံၚ်ကဵု ၁ မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု ၆၁ ÷ ၇ = သှ်ေ (၅)ရ။ ယဝ်သှ်ေ(၅)မ္ဂး အတိုၚ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိဂှ် တၠသ္ၚိဂှ်ချိုတ်ရောၚ်၊ အတိုၚ်နဲဏံ တော်အာမ္ဂး ယဝ်သှ်ေသုည တၠသ္ၚိသုန်ဂြာံအာမာန်၊ သှ်ေမွဲမ္ဂးဟွံခိုဟ်၊ သှ်ေၜါဂွံလာပ်၊ သှ်ေပိဒှ်ဒဒိုက်၊ သှ်ေပန်ပြဲခိုဟ်၊ သှ်ေမသုန်တၠသ္ၚိချိုတ်မာန်၊ သှ်ေတြဴ တၠသ္ၚိဂွံတသိုက်ရောၚ် တွံလဝ်ရ။ ။ ။ အတိုၚ်တဝှ်ဂှ် ပိုဲကောန်ဂကူမန်တံ ပတှ်ေလဝ်တုဲ ကာလကုတ်ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်ကုတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ အ္စာဗဳသကဝ်မန်တံ ကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ကိတ်ညဳကဵုဗြိုဟ်သ္ၚိ။ သှ်ေ ၂-၄-၆-မဒှ်ရ၊ ဒယိုၚ်အ္စာဗဳသကဝ်တံ ကုတ်လဝ် အတိုၚ်ဗြိုဟ်သ္ၚိဂှ် ကဵုတပ်စွံလဝ်ဗွဲဒိုဟ်နေရတိလေဝ်နွံကီု၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်တပ်စွံဗွဲဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ပိုန်ဒြပ်ဍိက်သ္ကံဂၠိုၚ်တုဲ ဂွံဒုၚ်စတသိုက်ရောၚ်၊ အ္စာတၠပညာမန်တံ ဟီုတွံလဝ်နွံကၠုၚ် ယဝ်တပ်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်မ္ဂး ဂွံလာပ်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ၊ ဒိုဟ်နေရတိဂှ်ယဝ်တပ်စွံမ္ဂး ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ်၊ သွက်ဂွံတပ်စွံဒယိုၚ်ဂှ် ကေတ်ဒယိုၚ်တြေံတြေံၜါတၞုၚ် သ္ပကၞံၚ်တုဲ ဂအဳကဵုဒှ် အောဟ်ဒကုတ်ကဵုဒှ် ညံၚ်ဂွံသၠုၚ်ဒးဒုၚ်ဂၞဳရ၊ လ္တူကၞံၚ်ၜါတၞုၚ်ဂှ် ပြေၚ်စွံဒယိုၚ်ဗွဲမညဳသာရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ နူဂယးပြဟ်ဂှ် ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုတံ ဒက်ကွက်စုတ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး ကၞာၚ်ကြေၚ်မွဲကၞာၚ်တုဲ ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဂှ် ယဝ်ပမာန်မ္ဂး သၠကြေၚ်သၟးလေဝ်ကွက်စုတ်မာန်ကီုရ။ ===၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကၠာဟွံဂွံပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံ မ္ဒးသ္အးဇ္ၚးပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဂအာၚ်ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်ရ၊ ဗီုညးတံဒးစိုတ်ဂှ် ၜံက်ဗဝ်ပလေဝ်ဗညဳလဝ်တုဲ ဇိက်ကဵုဂရးဒရဲဍာ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠိုန် လ္ၚဵုဂှ်ထၟုက် ညံၚ်ဂွံကၟောန်အာတုဲ လ္တူဂှ်ရန်တၟံပိုန်ဒြပ်သွက်ဂွံဗိုန်၊ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မတောဝ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မဩောံ၊ လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိဂှ် သွက်ဂွံၜိုဟ်သိုဟ်တုဲ ညံၚ်ရဴတၞမ်ဆု ဗြေဝ်ဂၠိုၚ်တိုန် ကေတ်နမိတ်ဂှ်ရ၊ ပိုဲမန်တံလ္ၚဵုဂှ် လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် လ္တူခၟောန်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ကရိခၞာတုဲ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် တဵုစုတ်တၞံဗြာတ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ဂှ် တၞမ်ဗဳ၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞမ်ဗ္ဒဝ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် တၞမ်ကြုက်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဂှ် တၞမ်ကလုဲ၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ဂှ် တၞမ်ပုဏ္ဏရိက်(ၜုန်နရိက်) ဗွဲဒိုဟ်ဂၞဲဂှ် တၞမ်အဘိက်ကဵုတဵုစုတ်ပၠန်ရ၊ သွက်ဂွံကရိခၞာဂှ် တၞမ်ဆုဟွံသေၚ် ကၞာၚ်ဆုလေဝ်ပ္တုဲပၟိက်ဂွံကီုရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဟွံသေၚ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ဟွံသေၚ်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ယဝ်ဗဝ်ကဵုသဝ်လဝ်ညိမ္ဂး ခိုဟ်စကဵုတၠသ္ၚိဂှ် လ္အိတ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာကဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်သဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ယဲဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ကဵု ဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ဒဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်နေရတိသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဒုၚ်ဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ရဴသာ်ဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးတွံလဝ် တၚ်သမ္တီတုဲ ကောန်ဂကူမန်တံ ဝေၚ်ပါဲတုဲ ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ဏံရ၊ လမၠးဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုဂအုဟ်ဒၟံၚ်အဒေါဝ် ယဝ်ဂအုဟ်မံၚ်အဒေါဝ်ဂအာၚ်မ္ဂး လေၚ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိတုဲ ယဝ်သဝ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ရဴစးချေံမ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဘဲပၟတ်လေတ်ဒှ်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်ဂှ် ကောန်မန်တံ ၜံက်တးဇိက်ဒရဲဍာ်တုဲ ထၟုက်တးထောံဗွဲမညဳသာရ၊ ယဝ်သ္ပဗက်နဲဏံမ္ဂး သ္ဂောံဗၠးဒုဟ်အိုဿီုတုဲ နွံကဵုကျာ်ဩဳ ပ္ဍဲကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ===၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ=== ကပေါတ်သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိဂှ် ပကောံလဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ တၠသ္ၚိဝွံ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကော်ဘိက်နၚ်ကလောကောဒေံ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံ သွက်ဂွံဘိုၚ်ကရိုၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာပ္တဴသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ကလောကောဒေံ မိတ်သဟာဲတံ ကၠုၚ်ဘိုၚ်ကရိုၚ်စ မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်ရ ၊ ရံၚ်ကေတ်ပ္ဍဲအရာဗ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ၜိုတ်လဵုမန်ပိုဲညဳသာရောဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်မာန်ရ၊ ညးဇၞော်တံ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ကမၠောန်ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်အာဂှ် ဟီုပျးစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ရန်တၟံသွက်ဂွံဗၠးစရဲအ္စာတုဲ ကဵုတၠသ္ၚိဂှ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သွက်ဂွံဖျေံပုၚ်ခဝ် ပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ် ကဵုပလေဝ် ပုၚ်ခဝ်ကၠံဒ္စာံလေဝ် နွံကီု၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်ၜါ ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန်လေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲဓုပ်ၜါဂှ် ဗဝိုက်မၞိဟ်တြုံ ဂၠိက်ပလောံ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဗဝိုက်မၞိဟ်ဗြဴ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဒ္ၚောဝ်၊ စာံ၊ ဂရး၊ ဂစေအ်စၠန် စုတ်ပ္ဍဲဓုပ်တံဂှ်ရ၊ ဓုပ်ကၟက်ဓုပ်ၝောံလေဝ်ဟီု၊ တၚ်မာကာဲလေဝ်ဂး ဒးမံၚ်သီုၜါရဲရ၊ ဓုပ်ၜါဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် မ္ၚးဂအာၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲလ္တူဓုပ်ဂှ် ပၟတ်ပၟိက်ကဵုမွဲမွဲ ဒးပ္ဍေန်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒိုဟ်ဖျေံပုၚ်ခဝ်ဂှ်လေဝ် ဇၟာပ်ပ်ဒိုဟ်မ္ဒးပ္ဍေန်လဝ်ပၟတ်ရ၊ ပုၚ်ခဝ်ဗဝ်သၟုတ်ဂှ် ပုၚ်ပက္ကတိဏံစုတ်ပ္ဍဲခဝ်တုဲ ဒးဗဝ်ဗ္ဒာဲကတိုၚ် ဗွဲလၟေၚ်ဒိုဟ်ရ၊ ဒိုဟ်ဗၟံက်ပိခဝ်၊ အဂၞဲဒ္စာံခဝ်၊ သၠုၚ်ကျာမွဲခဝ်၊ နေရတိတြဴခဝ်၊ ပလိုတ်ထပှ်ခဝ်၊ ဗာယပ်ၜါခဝ်၊ သၟဝ်ကျာဒ္စိတ်ခဝ်၊ ဨသာန်ပန်ခဝ်၊ လဒေါဝ်သ္ၚိဂှ်မသုန်ခဝ်၊ ပံၚ်သီုဖအိုတ် ဒှ်ပန်ဣသုန်ခဝ်ရ၊ နဲဗဝ်သၟုတ်ဝွံ ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ အတိုၚ်နဲဂှ် ဗကိတ်ကဵုလောကသိဒ္ဓိမ္ဂး ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန် သ္ဂောံတီကေတ်ရောၚ်။ ကမၠောန်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲအရာဂအာၚ်သ္ၚိတုဲအိုတ်မ္ဂး သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ် ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲမၞိဟ်နာံတ္ၚဲ ကိတ်ကဵုသိုၚ်သ္ၚိရ၊ နဲခါဲကတိုၚ်ဂှ်လေဝ် ရံၚ်ကဵုက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ် ဂၞဴနာ် စးနာ် ပ္ဍဲဂိတုဝွံတုဲ ကေတ်အဓိပ္ပါယ်နာ် ညံၚ်ဂွံချိုတ်ဂှ် မၞိဟ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်က္ဍိုပ်နာ်နွံရ၊ မၞိဟ်တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံရ၊ ညးတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် ပ္ဍဲဂၞဴနာ်ရ၊ ညးမၞုံပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴနာ်ဝွံ ဂတမုက်သၠုၚ်ကျာတုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးခါဲကတိုၚ်ရ၊ အဓိပ္ပါယ်ဂှ် သွက်ဂွံခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်ရ၊ ခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်ဒၞာဲက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ်ဂှ်လေဝ် ဆက်ခါဲရ၊ ဂၞဴနာ်၊ က္ဍိုပ်နာ်၊ ဗတနာ်ခါဲတုဲမ္ဂး နာ်ဂှ်ချိုတ်ရ၊ ပိုဲမန်သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ကတိုၚ်တဝ်ကဵုစးနာ်ဂှ် ယဝ်ခါဲကၠာမ္ဂး နာ်ဂှ်ဟွံချိုတ်ဏီ၊ ယဝ်နာ်ဟွံချိုတ်ဏီမ္ဂး ဒးဘဲနာ်တုဲ ယဲဒိုက်ဘဲပရိုက် ဂၠိုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ တဝှ်အ္စာမန်ပိုဲတမၠာတေံ တွံလဝ်နွံကၠုၚ်တုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဒၞာဲစးနာ်ဂှ် ဟွံကဵုခါဲရ၊ ကာလခါဲဂစိုတ်နာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်တံဂှ်လေဝ် ခါဲဂွံအိုတ်ရ၊ တိခါဲပ္တိတ်နူကတိုၚ်တံဂှ် ဂွးပ္တိုန်ကဵုစွံလဝ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံဂှ်ရ၊ ဒယိုဟ်ကတိုၚ်ဒယိုၚ်တံ ညံၚ်ဂွံညဳသီုဖအိုတ်ဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံ နကဵုပညာညးတံဟေၚ် စမ်ၜတ်ကေတ်ရ၊ ခါဲကတိုၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂွံကီုရ။ (ပ္ဍဲအရာပ္တဴဒယိုၚ်ကၠာကြဴဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်မန်တြေံဟီုလဝ် ဒယိုၚ်စိၚ်အဒေါဝ်မွဲတၞုၚ် ဒးပ္တဴကၠာအိုတ်ရ၊ အခိုက်ဝွံ အလုံရးမန်မွဲ ဒးကၠောန်ဗက်ရောၚ်ဂှ် ညးဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ထောံပိုတ်တ်ရ၊ ပ္တဴဒယိုၚ်ကလော်ကၠာဂှ် ဒှ်နဲအ္စာဗၟာတံရောၚ်။) ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်တုန်လေဝ် ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံကလေၚ်ဒေါမ်စှ်ေဂှ် မ္ဒးပသတိကွေံရောၚ်၊ ထ္ၜၚ်ပ္တဴပ္တိုန်ဒယိုၚ်တုဲ ယဝ်ဂွံလွိၚ်ဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်မ္ဂး ဂၠိုၚ်ကဵုပိုန်ဘိုက်ရောၚ် ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်အဂၞဲမ္ဂး တူပၟတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ဒးဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်သၟဝ်ကျာမ္ဂး လေၚ်ဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ-ပလိုတ်မ္ဂး ခိုဟ်ပြဲလောန်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဗာယပ်ဨသာန်မ္ဂး ဂွံပိုန်ဟာန်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ အဃောပ္တဴဒၟံၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ဂစေမ်ခ္ဍာ် ယဝ်ကၠုၚ်ဍုန်လ္တူက္ဍိုပ်ဒယိုၚ်မ္ဂး ဟွံခိုဟ်သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဒယိုၚ်ဂှ် ကာလဖျေံကတိုၚ်ဂှ် ယဝ်ဒတုံစှ်ေမ္ဂး တၠသ္ၚိဟွံသေၚ် ကောန်စဴ မ္ဒးပကာဂစိုတ်ရောၚ်၊ သာ်ဝွံတၠပညာမန်တံ သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိတုဲမ္ဂး ဟလောမ် သတ်ဗြဴ ဗြာတ်ကွက်လဝ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု တိုန်စမာန်ဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်အခိၚ်စပုၚ်ပၠန်လေဝ် တၠသ္ၚိတံဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်-မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဘိုၚ်ကရိုၚ် ကၠောန်ညဳညဳသာသာတုဲ ပွိုၚ်ၜါပိတ္ၚဲဓဝ်ဟေၚ်၊ သ္ၚိမွဲမ တုဲအာမာန်ရောၚ်။ ===ကိုန်ဗြိုဟ်သ္ၚိ=== ကာလသိုၚ်သ္ၚိပၠန်လေဝ်၊ ဗီုပြၚ်ညံၚ်ဂွံကိတ်ကဵုသၞောဝ်ဗြိုဟ်သ္ၚိ တော်ဆတုဲ သိုၚ်မ္ဂးခိုဟ်ရောၚ်၊ ယြဴပူဂဵုမွဲ သၟိက်မိက်ဂွံတီဗြိုဟ်သ္ၚိမ္ဂး ဇမၠိၚ်ကၞဳကဵုဇမၠိၚ်ဝိုန်သာ်ဂှ် ဟွံသေၚ် ဇမၠိၚ်အနာံသ္ၚိဂှ် ဟတ်တုဲ ပံၚ်လဝ် ပၟဝ်ကဵုပိစကဵုဒ္စာံ သှ်ေမွဲ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဗၞိက်၊ သှ်ေၜါ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဂြောဝ်၊ သှ်ေပိ-ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်၊ သှ်ေပန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိလၟ၊ သှ်ေမသုန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိသမ္ၚေဟ်၊ သှ်ေတြဴ-ဗြိုဟ်သ္ၚိကမၠတ်၊ သှ်ေထပှ်-ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်၊ သုန်အာမ္ဂး-ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိစရာဲဍုၚ်။ * '''နဲတောက်ဗြိုဟ်သ္ၚိ''' '''ဥပမာ။ ။ ၁။''' ဇမၠိၚ်သ္ၚိ - - ၁၃ ဟတ် ၁ မိဟ် အနာံသ္ၚိ(ဝါ)ဩိုဟ်သ္ၚိ - - - ၉ - - - ပံၚ် ၂၂ ဟတ် ၁ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု × ၃ - - - - - ၆၆ မိဟ် - - - ပံၚ်ကဵု + ၁ စကဵုဒ္စာံ ၆၇ ÷ ၈ = သှ်ေ ၃ ။ သှ်ေ ၃-မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်။ '''ဥပမာ။ ။ ၂။''' ဇမၠိၚ်ဝိုန်သ္ၚိ - - ၂၀ ဟတ် ဇမၠိၚ်ကၞံၚ်သ္ၚိ - - ၁၁ ကဵု ၂ မိဟ် - - - ပံၚ် = ၃၁ ဟတ် ၂ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - = ၉၃ မိဟ် - - - - -ပံၚ်ကဵု ၂ မိဟ် - - - - - - ဂွံ ၉၅ - - - - - စကဵုဒ္စာံ ၉၅ ÷ ၈ = သှ်ေ-၇ ။ သှ်ေထပှ်မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်။ ရန်ကဵုဂၞန်လ္တူတေံတုဲ ပိုဲကောန်မန်တံ ဒုၚ်လဝ်တဲ မွဲဟတ်ပိမိဟ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇမၠိၚ်ဟတ်ဂှ် ဗဒှ်မိဟ်တုဲ ထပ်ပံၚ်စုတ်ကဵုမိဟ်ရ။ ။ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး တော်ကၟော်လဝ် ညံၚ်ဟွံဗၠေတ်ကဵုသၞောဝ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်ညိဟွံသေၚ်၊ ဗြိုဟ်သ္ၚိခိုဟ်ဂှ် ရုဲစှ်သိုၚ်သ္ၚိတုဲ ဗြိုဟ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ဂှ် ပါဲထောံ ဝေၚ်ပါဲထောံကၠေံရ။ ===၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)=== ဗီုပြၚ်သ္ၚိမန် ပိုဲသိုၚ်ပၠန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဒှ်သၟာကမၠောန်၊ သၟာဂူဗ္ၚသၟးဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံဒေပ်ဇိုၚ်ကပေါတ် ကြိယာတံဂှ် သိုၚ်သ္ၚိသၠုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂွံဆဵုမံၚ် ဗီုသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဝွံ ပါ်လဝ်ကဆံၚ်နာနာသာ်ရ၊ ဒဒှ်ရကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိ၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာ၊ ကဆံၚ်ဖဴ၊ ကဆံၚ်တၟေၚ်ဍာ်ပါ်လဝ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကဆံၚ်မၞိဟ်ဗြဴတံသၠးဂဝ်ဂၞဴလေဝ် ပါ်စွံလဝ်ပၠန်။ ကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိဂှ် ပါဲနူတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုအဆက်ကလော်ညးဟေၚ် ဂွံလုပ်တိတ်မာန် ညးသအာၚ်ပါဲနုကောန်လာံတာတုဲ ညးတံဟွံကဵုတိက်ရ၊ အဆက်မွဲကလော်ညးဂှ်ဍာံမ္ဂး လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ။ ညးသ္အာၚ် ယဝ်လုပ်တိက်ဒးမ္ဂး ခေက်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာဝွံပၠန်လေဝ် ပွိုၚ်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ညးတံကၠောန်လဝ်ခဒမ်ဗၠာဲလေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္တံကောန်ဗၠာဲဇကုတံ ကလေၚ်ကၠုၚ်နူအာဝေၚ်ကြေဝ်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးမ္ၚုဟ်ညးဇၞော် မိမတၠသ္ၚိတံဟေၚ် ကလေၚ်လုပ်တိက် ပ္ဍဲဒၞာဲခဒမ်ဂှ်မာန် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်ပၠန်လေဝ် ကာလကၟုယ်နူဌာန်ဇမ္ၚောဲကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဂွံတိက်ဗွဲမသၠးပွး၊ သောၚ်ၚ်တုဲ ညးလဵုဟွံရုဲ လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရောၚ် သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပါ်စွံလဝ် ခဒမ်သွက်ကောန်တြုံတိက်၊ သွက်ကောန်ဗြဴတိက်၊ ညံၚ်ဟဂွံထုဲနှဴဂှ် ပါ်စွံလဝ်ရ။ ။ ။ ကၟဳသ္ၚိပၠန်လေဝ် ပပဓာန်ကဵုကဆံၚ်ပိုန်ဒြပ်သၠုယ်သၠာ်တုဲ ကၟဳဂွံမံၚ်ဖအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရံၚ်ကဵုသ္ၚိမန်တြေံတြဟ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူၝောံသ္ၚိဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ လ္တူသ္ၚိကျာဂှ်၊ ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူကဆံၚ်ကၟုယ်ဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူဖဴဝွံ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဟွံကၠောန်စိၚ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ကၠောန်စွံလဝ်ကၟဳစိၚ်ဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠောန်ပ္တိတ်ထာၚ်ဗြဴ နူကၟဳၝောံသ္ၚိရ၊ လ္တူကၟဳသ္ၚိဝွံ ညံၚ်ရဴဘုတ်ဘာ ပ္တိုန်လဝ်ပြာသာဒ်တံဂှ် ဟွံစုတ်ဟွံကၠောန် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ကၞဳကဵုဗဒၚ်ဂှ် ဗီုညးကဵုညး ရန်ကဵုသၠုယ်သၠာ်တုဲ လးစဵုမာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ညးမၞုံကဵုပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်တံ သိုၚ်သ္ၚိတိုက် ဗီုနာနာသာ်ကီုလေဝ် ဂကူမန်တံ ကၠောန်ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တွဵုရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဇကုဂှ် ကဵုမံၚ်ခဒမ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိဂှ်တုဲ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကပေါတ်ကြိယာကလော်ဂှ် သိုၚ်သ္ၚိကလော်မွဲတုဲ ကဵုကလော်မံၚ်သောၚ်ၚ်ၜးၜးတုဲ နွံကၠုၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ===၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ=== ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်မန်ခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတအာမုက်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်သၟးဂၠိုၚ်ရ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာလေဝ်နွံ ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ပပရိနိဗ္ဗာန် ဖျေံက္ဍိုပ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴကျာ်တြဲဂှ်ဟေၚ် သ္ၚိကောန်မန်တံ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာရောၚ်ဂှ် ဗက်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵုရောၚ်။ ။ ။ ဂလာန်မွဲနဲပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲရးဒေသမန်တံ ဟိုတ်နူကျာဗြဲပိုက်ကၠုၚ် နူသၠုၚ်ကျာဂှ် ကောန်မန်တံဗလေတ်မုက်ဗြဲကျာတုဲ၊ သ္ၚိမန်ကၠာတေံ သိုၚ်ဂတလ္ပာ်သၟဝ်ကျာ ကရဴလဝ်စးကဵုဗြဲကျာရောၚ်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ မွဲနဲပၠန်တုန် ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဇက်စှ်ေကၠုၚ် နူဌာန်ဒေသသၟဝ်ကျာတေံတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ရာမညဏံရ၊ ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဒေသမန်တြေံ နွံလ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံရောၚ်ဂှ် ရာဇဝၚ်ခေတ်တၟိလၟုဟ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ ကောန်ဂကူမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရံၚ်ကဵုရာဇဝၚ်လောန်ကၠုၚ် ပွိုၚ်ၜါပိပန်ကၠံသၞာံတေံ ပ္ဍဲအခိၚ်မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတေံဂှ် ညးတံဖျေံဒၟံၚ်နှဟ်မန် ပ္ဍဵုဖျေံဒၟံၚ်နာံစိုတ်ဓါတ်မန် ဗွဲမလောန်တုဲ ကဵုမန်တံစွံလဝ်သုသာန် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ရ၊ ကဵုကောန်မန်တံ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဟေၚ် ညာတ်ဒၟံၚ်သုသာန်တုဲ စိုတ်ဓာတ်ကောန်မန်တံ ဍိုန်လျစှ်ေအာမာန်ရောၚ်၊ စှ်ေစိုတ်တုဲ ကဵုကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်သၟဝ်ကျာလေဝ် ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ စိုတ်ဓာတ်ဍိုန်လျမံၚ်မ္ဂး ဟွံဂံၚ်ပၠန်ဂတး တဝ်စၞေဟ်ကဵုသၞသတြုရဂှ် ကောန်မန်တံ ပ္တိုန်လဝ်ဂလာန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ ရံၚ်အာကဵုရာဇဝၚ်ဍုၚ်ဗဂေါ ကၠုဟွံကျပၞာန်တေံ အတိုၚ်ရာဇဝၚ်ဗၟာချူဂှ် ပိုဲသ္ဂောံတီကေတ်သ္ၚိကောန်မန်တံသိုၚ်လဝ် ဂတမုက်လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ကောန်မန်ကၠာတေံဟွံဗက်စရ၊ ရဴသာ်ဝွံလေဝ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဂလာန် ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ကောန်မန်တံရံၚ်ကေတ်ကဵုဂလာန်ဂမၠိုၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဂလာန်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံဂှ် ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်ဟွံသေၚ် ပၠန်ဂလာန်ဂှ်တုဲ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟွံဗက်စကွေတ်ဂှ်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံ ပ္ဍဲကာလဏံ ပိုဲမ္ဒးပြံၚ်သၠာဲ တဝ်စၞေဟ်ထောံရောၚ်၊ ရံၚ်ကေတ်ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဂၠံၚ်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဇကု ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်ကဵုကိုန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဗီုဇကုဒးစိုတ်ဂှ် သိုၚ်ဂတအာမာန်ရောၚ်။ * '''ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိ''' သိုၚ်သ္ၚိတၟိတုဲမ္ဂး သွက်ဂွံတိုန်ဒၟံၚ်လ္တူသ္ၚိ ဗွဲမၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် ကောန်မန်တံကၠောန်ကာမ္ၚဵု ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိပၠန်ရ၊ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်စပ်ကဵုကာမ္ၚဵု ဗွဲမပြဲမွဲသာ်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကာမ္ၚဵုမွဲတုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ပွမကၠောန်ကာမ္ၚဵုဏံလေဝ် ပပဓာန်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ကဵုဇြဟတ်ပိုန်ဒြပ်ညး ညးပ္တုဲကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံကၠောန်ကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိဂှ် ရုဲကေတ်တ္ၚဲ-မွဲတ္ၚဲ ပါဲနူတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်တုဲ ရုဲဂွံဖအိုတ်ရ၊ ပွိုၚ်တြဴတ္ၚဲဂှ် ၜိုန်တိုန်သ္ၚိတၟိခိုဟ်ကီုလေဝ် ကာလတိုန်သ္ၚိတၟိ အပေါတ်သွက်ဂွံပ္တိုန်သ္ၚိကၠာအိုတ်ဂှ် ဟွံတုပ်တၞဟ်ခြာဗၠေတ်မံၚ်နွံကီု၊ ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိ တ္ၚဲအဒိုတ်မ္ဂး-ကျာ်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲစန်ယဝ်တိုန်မ္ဂး သ္ကဝ်ဂၞဳကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲအၚာယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ထဝ်ဩန်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါယဝ်တိုန်မ္ဂး စဟာပ်ပုၚ်တုဲဟေၚ် ညးတံတိုန်ရ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ဓုပ်ပ္ကဴသ္ဍဴမြမောဝ်ဟေၚ် ကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲသိုက်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မိမကဵုတိုန်ကၠာရ၊ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မ္ဒးပြးဆာဲဩာဲနူမိမၜါ မ္ဒးသေက်ဇဵုဂၠိုၚ်ကဵုအမှုဂဗုတ်ရောၚ်ဂှ် အ္စာမန်နူတမၠာတေံ ဟီုတွံစွံလဝ်နွံကၠုၚ်ရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠာဟွံတိုန်သ္ၚိဏီဂှ် ကေတ်ချာမွဲစန် ဖ္ဍုက်လဝ်ဍာ်ဍာ်စၠန်တုဲ ပ္ဍဲၝောံတၞိန်သ္ၚိတၟိ လ္ပာ်တေံဒုန်မွဲကရေက် လ္ပာ်ဏံဒုန်မွဲကရေက် ဒက်ဖ္ဍာပ်လဝ်ကဵုချာဂှ် ပိပိတန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ပၠန်လေဝ် ဒက်ကွက်လဝ် လ္ၚဵုဇလဗ္ဒဝ် လ္ၚဵုဇလၜဝ် လ္ၚဵုထပှ်ကၞာၚ် လ္ၚဵုပိကၞာၚ်ရ တုဲနုၚ်မွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ မ္ဒးစွံလဝ်ကီု၊ လ္တူသ္ၚိဝွံ သွက်တၟုယ်တံဂွံဂ္ဇံ ဖုန်သ္ဍဳဂၞဳသ္ကဝ်တံလေဝ် မ္ဒးလးလဝ်ရောၚ်၊ ဂၠဴမွဲလေဝ် မ္ဒးဒက်လဝ်သၟဝ်သ္ၚိ၊ လ္ၚဵုဒက်လဝ်ဂၠဴၜါ ကောန်မန်ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူဟွံကၠောန်ဂူဗ္ၚတုဲ သွက်ဂွံဒက်ဂၠဴဂှ်ဟွံမွဲရ၊ ဒြပ်ရတ်ကပေါတ်ကြိယာ မပ္တံကဵုဩောံ သ္ၚု ထဍိုၚ် ဇရဳ တၟံကလန် ပုၚ်ကလောံ ကၞုသၚ် ပ္ကဴဩဴတံဂှ် ဒၞာဲညးကဵုညး ပြေၚ်စွံလဝ်ဗွဲမ္ဒးရးရ ဩောံသ္ၚုဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ထဍိုၚ်ဂှ်စွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် စွံမြမုယ်တုဲ နုၚ်ဇရဳတံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ပုၚ်ကလောံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဨသာန် ကၞုသၚ်ဝွံ စွံဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ၊ ပ္ကဴသ္ဍဴကေုာံဍာ်တံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်၊ ရဴသာ်ဝွံ စွံပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ကလောကောဒေံမသတံကီု အ္စာဗဳသ္ကဝ်ကီု၊ ညးဇၞော်နူဝုတ်ဒိုဟ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံစိုပ်လ္တူသ္ၚိတၟိအိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတမ်ဒယိုၚ်ဒိုဟ်ပန်လ္ပာ်ဂှ် ကဵုပ္ဍေန်လဝ်ပၞာၚ်မွဲမွဲတၞုၚ်၊ ပ္ဍဲအသေအဟာန်တိုန်သ္ၚိတၟိဏံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတြုံဗြဴ ညးမဒှ်တၠသ္ၚိတံ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်၊ ကလံမိမဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ၊ ကလံဘုမ္မဇဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လၟေၚ်ၚ်ရ၊ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုဂ္ဇံဒၟံၚ်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာတုဲ အ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် ကဵုအသံကဵုဗြဴဂှ် သွက်ဂွံကလံတြုံတၠသ္ၚိဇကုရ၊ တုဲအ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် အပ်ပြာပ်ကဵုမိမတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ မိမတၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလေၚ်အပ်ပြာပ်ကဵု ကောန်ဇာတ်ညးမဒှ်တၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲအာသ္ၚိဂှ် မိမတံဒၠောံဗ္တောန်တုဲ ဍာ်နုၚ်စွံလဝ်ဒေါဝ်သ္ၚိဂှ် စဝ်စရိုဟ်ဖျေံသၟဝ်သ္ၚိ ညံၚ်ဍာ်ဏအ်ၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် သ္ၚိဏံလေဝ် ကဵုသ္ဂောံၜိုဟ်ဩိုဟ်ညိ၊ ရဴသာ်ဝွံ ရာဒၞာမိက်ဖာပ်ဗ္စဖျုၚ် ညးမပြာပ်စိုပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵု တိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် နိမန်က္ညဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်တံတုဲ ကဵုဖ္ဍောတ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံပၠန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရန်တၟံယဲဘဲအန္တရာယ် သွက်ဂွံလာဲလေၚ်တုဲ ညံၚ်ဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်အာဓာန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ဗှ်မ္ၚဵုတုဲ တိုန်ကွက်စွံလဝ်ခပဳဩောံမွဲမ မွဲဟာန်ကေုာံ လေံဂတေက်မွဲ ပ္ဍဲသ္ဍိုက်စိၚ်တေံတုဲ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ်တုဲ ဒှ်အိုတ်ရ။ ==ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်== ပ္ဍဲလ္တူဂၠးတိဏံ ဂကူမၞိဟ်ဒုၚ်တဲ မၚ်မွဲလဝ်ကလော် ဂကူညးကဵုညးဂှ် နွံကၠုၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံရ၊ ဍုၚ်အမေရိကာန်တံ၊ ဍုၚ်အေၚ်္ဂလိက်တံ ၜိုန်ပြာကတ်ဇၞော်မောဝ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိဏံကီုလေဝ် ဒၞာဲအရာပ်ဍုၚ်ကွာန်ဍေံတံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံဟေၚ် ဒုၚ်လဝ်တဲဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်လဝ်ရ၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဂှ်မူဟိုတ်ဖဵုဟၟဲသ္ဂးတုဲ ဗၠန်ဂတးတဝ်စၞေဟ်ထောံ-ထောံကလော်ဂှ် ဂၠိုၚ်တိုန်အရိုဟ်ရိုဟ်သၞာံရ၊ ဆဂးဂှ် အခိုက်ကၞာမန်တြေံမွဲဂကူ မတွံဂး ယူကၞာလှ်ေကလော်ဝွံ ဒဵုတွဵုတ္ၚဲဏံ မဆက်လှ်ေကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရောၚ်။ ။ ။ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ကာလလၟုဟ် ၜိုန်လှ်ေကလော် ယူဒၟံၚ်ကၞာကီုလေဝ် မူဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယူကၞာရောဂှ် ဂွံတီဗွဲမကၠးဖ္ဍးဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ကာလကျာ်တြဲပိုဲ သ္ပဒတဴပ္ဍဲဘာဇေတဝန် သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴခတန်မွဲတုဲ တွံထ္ၜးကဵုဓမ္မဒေသနာမွဲရ၊ ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ဒှ်ရ။ ။ ကောန်တြုံသမ္ၚေဟ်မွဲ မအံက်ဇကုပကာဂစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတိဗ္ၚကီု ပ္ဍဲသ္ၚိကီု ဇၟာပ်ကေၚ်ကာအိုဿီု နအလေဝ်ဇကုဟေၚ် ကၠောန်တုဲ၊ မြိမြန်တဴမိမၜါရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မိမၜါစဳရေၚ်စကဵုသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်နၚ်သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠုၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜိုန်တြုံတၠသ္ၚိဇကုနွံကီုလေဝ် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်ဗြဴခတန်တုဲ ဆအယာံမာတ်ကောန်ၚာ်မွဲဟေၚ် ဟွံကလိဂွံရ၊ ယဝ်ဒှ်ဗြဴခတန်မ္ဂး ဂကူဟၟဲကဵုကောန်ဂှ် ကြက်လေၚ်အာရချပ်တုဲ အကြာမိဇကုဆေဝ်ဒဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် အာဂၠာဲနၚ်သၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဇကုရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန် သာ်ဝွံချပ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗြဴဝွံ ကလိဂွံကောန်မ္ဂး အဲကြက်ဒှ်လေၚ်ရောၚ် ချပ်တုဲ သ္ဂးကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်သာ်ဝွံရ၊ ယွံဒေံဗြဴယြဴကာလမွဲ ဗှ်ေတန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ကဵုအဲဂွံတီညိဂးတုဲ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴဂှ် တန်အာဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကဵုဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ အလဵုဇကုသၟတ်ဗြဴခတန်ဂှ်ဟေၚ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲလဝ်ဂဝ်ဂၞဴဂှ်တုဲ၊ ဒးကာလမွဲတ္ၚဲ ဂဥုဲပ္ကီုဖျေံဂဝ်ဂၞဴဂှ် သၞဴရဴကေုာံအာဟာရတုဲ ကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်စရ။ ဂဝ်ဂၞဴဂှ်လေဝ် လီုအာရ သာ်ဝွံဟေၚ် နူမွဲဝါဂှ်ဒှ်ၜါဝါရ၊ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုညးသ္အာၚ် ဒဒှ်ရဂဝ်ဂၞဴလီုဂှ်တုဲ ပ္ဍဲတန်ဂဝ်ဂၞဴပိဝါဂှ် ဟွံကဵုဗြဴခတန်ဂှ်တီတုဲ မံၚ်ကၠုၚ်ဒဵုဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် ဂွံအခေါၚ်တုဲ ဍေံပကီုကဵုဂဥုဲတုဲ ဍေံကဵုရ၊ ဟိုတ်နူဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာတုဲ တၞဟ်နပ္ကီု ဖျေံဟွံသၟဟ်ရထတုဲ ဂဝ်ဂၞဴဂှ် လၞၚ်ဒၟံၚ်ရ မသ္ကာတ်ကဵုဒုက္ခဝေဒနာက္တဵုဒှ်တုဲ အိုတ်အာလမျီုရ၊ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴ မညန်ကဵုဂစိုတ်ဂှ် သာ်ဝွံသ္ဂးရ၊ ဗှ်ေရၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်နၚ်အဲတုဲ ကောန်အဲပိဗှ်ေဂစိုတ်ကၠေံတုဲ လၟုဟ်ဇကုအဲလေဝ် ကြက်လေၚ်အာပၠန်ရ၊ စုတ်အာနူဘဝဏံတုဲ တၞဟ်နစကောန်ဗှ်ေဂှ် ကဵုသၟဟ်ရထညိ၊ သာ်ဝွံရာဒနာလဝ်တုဲ ပြံၚ်အာဘဝ က္တဵုဒှ်ဗ္ဂဲၝောံမွဲ ပ္ဍဲသ္ၚိဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ ဗြဴခတန်ဂှ်လေဝ် တၠသ္ၚိဂှ်ရပ်လဝ်တုဲ တၞောဝ်အဲညံၚ်ဂွံသ္ကုတ်အာဂှ် ဗှ်ေသ္ပရောၚ်ဂးတုဲ ၜုၚ်တက်ဒဵုချိုတ်အာရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဟေၚ် က္တဵုဒှ်စာၚ်ၝောံမွဲ၊ ခြာဟွံလံစာၚ်ၝောံဂှ်ခၟာဲရ၊ ဗ္ဂဲၝောံဂှ် ကၠုၚ်စကၠေံဒဵုကဵုပိဝါရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် စာၚ်ၝောံဂှ်ရာဒနာတုဲချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဗြန်ၝောံပၠန်၊ ဗ္ဂဲၝောံလေဝ်ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဒြာဲၝောံမွဲရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် ဗြန်ဂှ်စကၠေံကောန်ဒြာဲ သီုပါဝါတုဲ ဒြာဲၝောံဂှ် ရာဒၞာပၞောတ်လဝ်တုဲ ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်ရ။ ။ သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်ပ္ဍဲခါမ်သဳ ဇရေၚ်ပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ဂှ်ရ၊ ကြဴနဲကၠာတေံဟေၚ် ကလော်ဗြဴဂှ် ပ္တောံရုပ်ဗြဴမွဲတုဲ ကၠုၚ်စကၠေံကောန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜါဝါတုဲ မရနုက်ကဵုပိဝါဂှ် ချပ်ဂၞန်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုတုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ သၠးကောန်တြုံမွဲရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴဝွံ ဒးအလန်အာတုက်ဍာ် ကၟာလစအနုတတ် နကဵုက္ဍိုပ်အဆက်ဆက် ဒးတုက်ဍာ်ကဵုသၟိၚ်ဗဳသဴရ၊ ဗၞတ်ပန်မသုန်ဂိတုတုဲ ဗၠးအာရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဍောၚ်ၜိုတ်လောန်အာတုဲ ပကာဂစိုတ်အိုတ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဝွံတုန်လေဝ် ချိုန်ခဏ မတိတ်ဗၠးနူအလန်ဇကုတုဲ ပြာပ်အာသ္ၚိသၟတ်ဗြဴ မူဒၞာဲမွဲပြောဲအဲမတဴရောသၟာန်ရ၊ ညးဂမၠိုၚ်မိၚ်တုဲ ဟိုတ်နူကလော်ဗြဴမွဲ စကၠေံကောန်ဍေံတုဲ ဍေံစဴအာသ္ၚိဍေံ ညးဂမၠိုၚ်ဂး၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် အာဇရေၚ်သၟတ်ဗြဴ သၟိက်ဂွံစကောန်ၚာ်ပၠန်ရ။ သၟတ်ဗြဴတုန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ် ခုတ်ခဴယၟုကောန်ၚာ်တုဲ ကာလမစဴသ္ၚိ တိတ်အာဘာကျာ်တြဲတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ် ကဵုလဝ်ဇကု ကဵုဖုံဗလိုပ်ပ္ဍဲကၟာအနုတတ်တုဲ ဗၟဴဒၟံၚ်တှ်ရ ညာတ်ကလော်ဗြဴမကၠုၚ်နူဇမ္ၚောဲတုဲ ဟီုထ္ၜးကဵုတၠသ္ၚိဇကု ဒဒှ်ရဗြဴမကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ကလော်ဗြဴမစကောန်အဲဂှ်ရ၊ သာ်ဝွံကရေဲဟီုတိုန်တုဲ သၟတ်ဗြဴဂှ်ယိုက်ဂွံကောန်ၚာ် ဒြိပ်အာဘာဇေတဝန် ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကာလကျာ်တြဲတွံဒၟံၚ်ဓဝ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ်သ္တိက်လဝ်ကောန်ၚာ် တမ်ဇိုၚ်ကျာ်တြဲ ပအပ်ကဵုကျာ်တြဲတုဲ ဂလာန်ဒှ်ဂှ် ဂရၚ်ပ္တီရ၊ ဒေဝတဴ သုမနမပဒတဴ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဘာဇေတဝန်ဂှ် ဟွံကဵုကလော်ဗြဴဂှ်လုပ်တုဲ ကျာ်တြဲကော်မှာထေရ်အာနန် ကဵုပၠောပ်နၚ်ကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ မူဟိုတ်တၠအဲဂွံသ္ပပွဝွံရော ပ္ဍဲဂတမုက်အဲကျာ် မဖှ်သာ်ဝွံ ယဝ်မၞးတံဟွံကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ဝဳဝဲမၞးတဲဟွံစိုပ်ဒတုဲ မ္ဒးဆက်အာဘဝဂတတေံပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒတောဝ်လဝ်ဝဲမ္ဂး ဝဳဝဲဂှ်ဟွံလလံရဂးတုဲ နဂါထာဝွံ ကျာ်သ္ဂးရ။ '''နဟိဝေရေနဝေရာနိ၊ သမ္မန္တိဓကုဒါစနံ၊ အဝေရေနစ သမ္မန္တိ၊ ဨသဓမ္မောသနန္တနော။''' အဓိပ္ပါယ်ဝွံ - ပ္ဍဲလောကဝွံ နမဒတောဝ်လဝ်ဝဲမတွံဂး ညးမတ္ၜေဩ်လက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တ္ၜေဟ်လဝ်ပၠန်။ ညးမတက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တက်ပၠန်ဂှ်၊ စယသတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကာလလဆောဝ် မမိက်ကဵုညိညကီုလေဝ် ပ္ဍံဟွံလလံ၊ ပ္ဍဲမဟွံဂွံဒတောဝ်ဝဲ မသဲဗလးဏာဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-သတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ်၊ ပ္ဍံလလံအာအိုတ်ရောၚ်၊ ၚ်-ဓရ်မလလံကၠေံဝဳဝဲ မသဲဗယာပ်ဏာ ဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-တြဴ ကျာ်-အရှန်-ပစ္စေဂဗုတ်အိုဿီု၊ ပ္ဍံဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ဒေသနာဝွံ ကလော်ဗြဴဂှ် ဂွံဒှ်အာသောတပန်ရ။ ကျာ်တြဲတုန်လေဝ် ကဵုကလော်ဗြဴဂှ် ယိုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဂှ် မိန်ဆုၚ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကလေၚ်ကဵုမိဍေံတုဲ ဂတေဝ်ယာံတဴရ၊ မူဟိုတ်ဗှ်ေယာံရော ကျာ်တြဲသၟာန်ပၠန်၊ ယွံတၠဳလပိုန် မတုဲတေံဆဒှ်ကဵုဒှ် အဲဍိက်ဂယိုၚ်လမျီုကီုလေဝ် လၟုဟ်သာ်လဵု အဲဂွံဆက်ဂယိုၚ်လမျီုအဲရောဟွံတီ ကလော်ဗြဴသ္ဂး၊ ဗှ်ေလ္ပစံတူသာ်ဝွံညိ၊ ပၠာံဗဇကၠေံကလော်ဗြဴတုဲ ကဵုမိကောန်ၚာ်ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိတုဲ ဆက်မြိမြန်အာညိ၊ ကျာ်တြဲသ္ဂးကဵုမိကောန်ၚာ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴလေဝ် ကော်ဖျဴဏာကလော်ဗြဴတုဲ ပ္ဍဲစးဇုက်တေၚ် စွံပ္တန်လဝ်တုဲ ဝဳဗ္စလဝ်ရ၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ကဵုအာစွံလဝ်ဇကု ပ္ဍဲမ္ၚးကွာန် ဌာန်မလ္ၚုရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴချပ်ရ၊ ဂုဏ်သဟာဲဗြဴဝွံ နွံတဴအဲဂၠိုၚ်ကွေံရောၚ်၊ မ္ဒးခၠေဝ်ရောက်ဂုဏ်ရောၚ်ဂးတုဲ သၟတ်ဗြဴတၠကောန်ဂှ် ဍိုက်ပေၚ်တဴဩောံသ္ၚု ဒြပ်ရတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ညးဂမၠိုၚ်ကၠုၚ်သၟာန်စအိုတ်ရ၊ သာ်လဵုနဲလဵုဒှ်ပိုန်ဒြပ်ရော၊သၟတ်ဗြဴဂှ် ဟိုတ်နူအဲရှ်ေသှ်ေမြိမြန်လဝ် ကလော်ဗြဴဝွံတုဲ ဂွံပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂးရ၊ ညးဂမၠိုၚ်လေဝ် ဗ္စကလော်ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်အိုတ်ရ၊ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ကေၚ်ကာညးဂမၠိုၚ်အိုဿီုဂှ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲတုဲ လာပ်မပြဲကီု တွဳဝါရမဂၠိုၚ်ကီု က္တဵုဒှ်အိုတ်ရ။ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ် က္တဵုဒှ်ကုကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံဟေၚ် ကဵုတဴအိုတ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေမြိမြန်ကၠုၚ်ကလော် ဆက်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံရ၊ ကောန်မန်တံ နူလက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲတေံဟေၚ် ဒုၚ်တဲကလော်မၚ်မွဲကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကောန်မန်တံ ယဝ်ဟီုပရေၚ်ကလော်ဏံမ္ဂး ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ်ဒုၚ်တဲတုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဒုၚ်တဲ၊ ဖဵုဍေံဟၟဲသက်က်သ္ဂးတုဲ ထောံကၠေံလေဝ်နွံဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ကီုရ၊ ဆဂး ယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံမွဲ ယေန်သၞာၚ်တုဲ ဗီုယူကၞာဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ ပွမရှ်ေသှ်ေကလော်ဝွံဂှ် ဗွဲတၟေၚ်ၜိုန်ဟွံမိက်ဟီုကီုလေဝ် ယြဴပူဂဵုမွဲ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲ ပ္ဍဲပစ္စက္ခကာလဝွံ ဂွံစသိုၚ်ဇၞော်ကဵုပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဟွံညာတ်ရ၊ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲလေဝ် ဝါတ်ဂါတ်အာဂှ် ဟီုဟွံမာန် ဇကုမၞိဟ်ဟေၚ်ဂှ် ပဓာနရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပပ္တံနူဇုဇဗဴလဇကု ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်တုဲ ဟိုတ်နူပလှ်ထောံဟွံမာန်ဟေၚ် ဒဒုၚ်လဝ်တဲရ မွဲသာ်ပၠန်-ကောန်မန်ပိုဲ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော် ကဵုနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်တေံဂှ် ပ္တောံရံၚ်မ္ဂး ညးမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ လညာတ်အောန် ဗဟုသုတအောန် ကၠိုဟ်ခၠၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ လ္တူကလော်ဏံ ဣလဵုဒှ်ဍာံရော ဣလဵုဗၠေတ်ရော ဣလဵုဟိုတ်နွံရော ဣလဵုဖဵုနွံရောဂှ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်တုဲ ပတှ်ေကလော်ကွေံကွေံဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ကောန်မန်ပိုဲ နွံမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ရးဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ ဗွဲမဂၠိုၚ် မၞိဟ်ဗြဴတံပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ် နူမၞိဟ်တြုံဂှ် တ္ၚဲဏံဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ ဟိုတ်နူပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ်တုဲ ဒှ်ဒဒိုက်မာန်ရောၚ်ဂှ် အရေဝ်ညးကၠာတေံ ဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် အရေဝ်မွဲပါၚ်နွံဂှ် '''ဖေက်ကၠခဗယိ ဗယိကြံလောန်နူကၠ'''ရ အလုံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ဗွဲတၟေၚ်နွံမွဲသာ်ရ၊ ဍုၚ်သေမ်ကီု ဍုၚ်ဏံကီု ယဝ်ရရံၚ်အာသ္ၚိမန်မ္ဂး ဂွံညာတ်ကေတ်ကပေါတ် ကလော်ဇၟာပ်သ္ၚိရ၊ ယဝ်ရရံၚ်အာမွဲလ္ပာ်ပၠန်မ္ဂး ဟိုတ်နူယူကၞာလှ်ေကလော်ဏံ က္လောကောဒေံမသဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ကောံဆဵုညာတ်ညးသ္ကံတုဲ ဗှ်သၞာပြေပြံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်ဒေသဟွံတုပ်တုဲ အခိုက်ကၞာလေဝ် ညိညဟွံတုပ် တၞဟ်ခြာဗၠေၚ်မံၚ်ဂှ် ပ္ဍဲပရူကလော်ဏံ ဂွံတီကေတ်ရ။ * '''သာ်လဵုတၞဟ်ခြာရော-ယဝ်ဟီုမ္ဂး''' ၁။ မန်ဒိုၚ်ဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ။ ၂။ မန်ဒဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်။ ၃။ မန်ညဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ဍေၚ် ဗဴ။ သာ်ဝွံပါ်ပါဲလဝ်တုဲ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ၊ မူဟိုတ်ဟွံတုပ်ရောဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် ဟွံညာတ် ဆအရေဝ်ညံၚ်ရဴပုံအာဂီုဟေၚ် ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရ၊ သ္ပသမ္တီလဝ်နွံကၠုၚ်ရ၊ သ္အာၚ်နူဏံပၠန် ကလော်မာံဒကောံပိုန်လေဝ် ကောန်မန်တံ ဗ္စဖျုၚ်လွဳလဝ် နွံမွဲဂကူပၠန်၊ ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် ကောန်မန်နွံပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီသၟး ရှ်ေသှ်ေဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံကောန်မန် နူဍုၚ်ဟံသာဝတဳဏံ ဒဴအာစိုပ်ဍုၚ်သေံ မံၚ်အတေံတုဲ ဒဒှ်ရကောန်မန် ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေလဝ်ကလော်ဂှ် ကော်ခဴစကလော်ဍုၚ်သေံပၠန်ရ၊ (ပရူကလော်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ပ္တိတ်လဝ်မွဲအုပ်တုဲရ၊ ယဝ်မိက်တီ ဗွဲတြးမ္ဂး လိခ်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ဂၠာဲဗှ်ရံၚ်ညိ) ပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီတေံ ဟိုတ်နူကောန်ဂကူမန်ဟၟဲတုဲ ပရူကလော်မန်လ္ပာ်တေံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲဟွံလောဲ၊ ဆကလော်မာံဒကောံပိုန်ဟေၚ် နွံရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂကူဗၟာတံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ် ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ရ၊(ဗၟာလ္ပာ်ဖာသီတေံ နူဂကူမန်ကၠာဲဒှ်အာဗၟာရောၚ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ် ကလော်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဂွံမံၚ်) ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် အလုံမွဲကောန်ဂကူမန် ဍုၚ်ဏံသီုမန် နွံဒၟံၚ်ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ရ၊ မန်ဒိုၚ်ဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် မံၚ်လ္ပာ်ရးသဓီုတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ၊ မန်ဒဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးဖာသီတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်တုဲ မန်ညဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးမတ္တမကဵုရးတနၚ်သဳတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်-ဗဴရ၊ သ္အာၚ်နူကလော်ပိဏံ နွံကလော်မွဲဂကူဏီ ကလော်ဗဂေါလေဝ်ဂး ကလော်သၟိၚ်အသးလေဝ်ဂး ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်လေဝ်ဂး ရံၚ်အာဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ကောန်မန်တံ ဒၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်ကလော် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသဟွံတုပ် အခိုက်လှ်ေကလော် ယူကၞာလေဝ် ဟွံတုပ်ကီုရ၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညရ၊ ဗီုကျိုၚ်ကျဝ်ကလော်ပၠန်လေဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံၜါလ္ပုဟ်တဲ ဒက်ပူလဝ်သတ်ဗြဴ ကွက်လဝ် နကဵုကယၜဝ်တုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်ရ။ ===ဗီုစွံကလော်ကေုာံကပေါတ်ကလော်ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိ=== မၞိဟ်ဒုၚ်လဝ်တဲ မၚ်မွဲလဝ် ကလော်သတ်ဗြဴတံဂှ် ကေတ်သတ်ဗြဴကှ်ကှ် ကြံၚ်ကြံၚ် သီုဂတကၞိမွဲမတုဲ ဒက်ပူလဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်တေံရ၊ ယဝ်ဍာ်သတ်ဗြဴဂှ်ကှ်အာကဵုဒှ် ကၠုတ်တိုန်ကဵုဒှ် ဂတကၞိပြဟ်အာကဵုဒှ် မ္ဒးသၠာဒစုတ်တၟိရောၚ်။ ။ မၞိဟ်ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ယာတ်ဂှ် မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ယာတ်ကလော်ရ၊ ကေတ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံပိဟတ်တုဲ လ္ၚဵုဂိုၚ်ဒေပ်စွံလဝ် ပ္ဍဲကဠာချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် စိုက်ဂွဳလဝ် ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်လေဝ်နွံ၊ ယာတ်ဂှ်ယဝ်စာ်ထောၚ်အာကဵုဒှ် ဍံက်ဍေန်အာကဵုဒှ်၊ မ္ဒးထပ်သၠာဲစုတ်ယာတ်တၟိရောၚ်၊ ယဝ်ဟွံမၚ်မွဲ ရှ်ေသှ်ေယာတ်ဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဇကုမ္ဂး ဥပါဒါန်ထဖဏန်စပ်တုဲ ဘဲပရိုက်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်၊ အရံၚ်ဂၠိက်ယာတ်တံဂှ် ပလောံသာ်ဗုဖအိုတ်၊ ဂၠိက်ကၞၚ်ယှာ ဗုကဵုဗ္ကေတ် ကၞၚ်ၜါလ္ပုဟ်ဒှ်ရ။ ညးမဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ဍေၚ်ဗဴတံဂှ် သိုၚ်စွံလဝ်သ္ၚိဗဴ ဇရေၚ်သ္ၚိဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ၊ စုတ်လဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗု ပ္ဍဲဍေၚ်ဗဴတုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဗဴဂှ်ရ (ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ကေတ် လ္ပာ်ဒေသဍုၚ်ပံၚ်ဏီ) လ္ပာ်ဍုၚ်ရေဝ်တေံပၠန်လေဝ် ကေတ်ဍေၚ်မသုန်ဍေၚ် ဇမၠိၚ်ၜိုတ်မွဲဍ-မွဲမွဲဍေၚ်ဂှ် ဒက်ပူလဝ်ကဵုတောဝ်ဗုဗုတုဲ ပ္ဍဲဍေၚ်ဂှ် ဆတ်စုတ်လဝ်ကၞာၚ်သၠသိုတ် ပိပန်ကၞာၚ်ရ။ ဍေၚ်ဒုန်သီုဖအိုတ်ဂှ် ပကောံတုဲ စုတ်ပ္ဍဲရဴချာ ဂၟုဟ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်တုဲ ဒက်စွံလဝ် ဗ္ဒာဲသတ်ဗြဴကလော်ဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်တမ်သၞာံမွဲဝါ ကၞောတ်သၞာံမွဲဝါ သၠာဲဍေၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် မွဲသၞာံနွဲဝါသၠာဲရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟိုတ်မွဲမွဲယဝ်က္တဵုဒှ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ သတ်ဗြဴဍာ်ကှ်အာဟာ ဍေၚ်ဒုန်ထောၚ် ဍာ်ကှ်အာဟာဂှ် အာကျောဝ်ရံၚ်ရ။ ပရောကလော်ဗဂေါ(ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်)ဂှ် မ္ဒးပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိရ၊ ပသာ် ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်ရောဟီုမ္ဂး ကလော်ဏံဂှ် မံက်ကၠုၚ်နူဍုၚ်ဗဂေါရ၊ သၟိၚ်အသးဂှ် ဍိုက်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဗတိုက်ကဵုဂလာ ဇၞးအာပၞာန်ဂလာ နကသပ်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ဂလာဂှ် ကျအာပၞာန်သၟိၚ်အသး ဗဵုဂလာဂှ်ချိုတ်အာတုဲ က္တဵုဒှ်ကလော်သရာဲရ၊ ဗွဲကြဴ-ချောဲဍာ်ပ္ဍဲဂြိုပ်ဗဂေါဂှ် အောန်အာတုဲ ပြဝါပြေၚ်ဂမၠိုၚ် နွံပၟိက်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်ဂှ် လ္ပာ်ပွိုၚ်ရးသဓီုတေံ သွက်ဂွံဂၠာဲစချောဲပၠန်ရ၊ ၜဳသက်တိုၚ် ဟိုတ်နူဍာ်ဒဳလပှ်ဇၞော်၊ ပြေၚ်ဂမၠိုၚ် ၜိၚ်ကၠောံၜဳဟွံမာန်၊ ကလော်သရာဲဂလာဂှ် ဍုန်လုပ်တုဲသ္ဂးသာ်ဏံ ယြဴပြေၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ် ဗဇဴကၠေံယဇ်မ္ဂး ၜိၚ်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်မာန်ရောၚ်၊ ပြဝါပြေၚ်မသုန်ကၠံဂှ် ပ္ဍဲမတ်သၟိၚ်အသး ဒှ်ဒၟံၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်သီုဖအိုတ်ရ၊ အပ္ဍဲပြေၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဆပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်မွဲဟေၚ် ဒှ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်ဇေတ်တ်ရ၊ ဟိုတ်ဒဒှ်သၟိၚ်အသး လဴဟီုကဵုမိတၠဂုဏ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယွံကောန်အရေဝ်ဂလာန်ဝါစာမွဲမွဲ ဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ်မ္ဂး ညဲၚ်ရဴ"ဂြၚ်စိၚ်ဂၠိၚ်တုဲ ဂၠေံအာဟွံဂွံ" ဟိုတ်ဂှ်ရ မိဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ရကောန်၊ ဗလဴစသာ်ဝွံတုဲ သၟိၚ်အသးကီု ညးဍုၚ်ဗဂေါတံ ၚုၚ်ၚဇြဟောံတဴဗွဲမလောန်ရ၊ သၟိၚ်အသးကီု ညးရဲဍုၚ်ဗဂေါဂမၠိုၚ်ကီု တ္ၚဲဂိတုပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ် ဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ဂှ် ပကုသဵုပ္တုဲဒါန် ရိုဟ်ဟ်လၟေၚ်သၞာံရ၊ ဗွဲကြဴဝွံ ရဲယူကၞာကလော်တံ ရန်တၟံဟိုတ်ဖဵုဏံတုဲ မွဲလဆောဝ်လှ်ေပ္ဍဲယူကၞာဏံရ၊ ပ္ဍဲယူကၞာဏံပၠန်လေဝ် ပြေၚ်မွဲမွဲဟေၚ်မ္ဒးပူဇဴရ၊ ဗွဲကြဴဏံ ပြေၚ်အောန်ကၠုၚ်တုဲ စၞးပြေၚ်ဂှ် ကဂၞန်စွံစၞးပြေၚ်တုဲ စၚ်ဂဗာဲပူဇဴပၠန်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ကဂၞန်ကၞောတ်ပရာၚ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ပၟိက်တုဲမံၚ်ကီုရ၊ ကာလဗဇဴကလော်ဂှ် "'''ဟာဲ-ဟာဲ ကဂၞန်-ကဂၞန်ရောဟွံသေၚ်၊ ပြေၚ်မိဂြၚ်ဗိုတ်-ဟွံဝိုတ်ရလေဝ်မိ ဂုဏ်အနန္တမိတၠဍာ်တှ်၊ ရိုဟ်ဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ဗှ်သၞာယာဲ'''" ရဴသာ်ဝွံ လှ်ေဒယှ်ေတဴရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဝွံ ဒှ်ပရောကလော်ဗဂေါဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကလော်ဗယိမ္ဂးဂှ် ဗယိသ္ၚိ ဗယိအရာပ် ဗယိကွာန် ဗယိဍုၚ် ပၞောဝ်ကဵုပန်ဂကူဂှ် ပွိုၚ်ဇကုဇကုဟေၚ် ဂွံအဝဵုတုဲ ၜက်ပွိုၚ်ပိုၚ်ပယျဵုညးတၞဟ်ဟွံဂွံရ၊ ဣဝွံတၟေၚ်ပ္ဍဲဗယိရောၚ်။ ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ဟွံသေၚ် ဗွဲစၟတ်ဂၠိက်၊ ဂၞိန်၊ ပလောံ၊ ယာတ်ဍောတ်၊ ဂၠိက်ဇမၠိၚ်၊ ဇမၠိၚ်ဂၠိၚ်အိုတ် ၁၂-ဟတ် ဂၠေံအိုတ် မသုန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်မွဲဍ၊ ကၞၚ်ဗ္တာၚ်ကဵုဗ္ကေတ်ဂှ် ဒှ်ယာတ်ယှာဗၞတ်မွဲလ္ပုဟ်မၞုံ၊ ဂၞိန်လေဝ် ဇမၠိၚ်အနာံတုပ် ဂၞိန်ဇမၠိၚ်ရ၊ သာ်ဍေံဗ္တာၚ်ကဵုလမ္စံက် ပြံက်ဖက်တုဲ လ္ပာ်ဇိုၚ်ဂၞိန်တေံဂှ် ကၞၚ်သာ်လမ္စံက်ၜါလ္ပုဟ်ကဵုသာ်ဗ္တာၚ် ၜါလ္ပုဟ်ဒးစွံရ၊ အတၚ်ဍေံ သာ်ဗ္ကေတ်ၜါလ္ပုဟ် ပလောံဂှ် ဒှ်ပလောံမၞိဟ်တြုံသာ်ဗု၊ တဲဇမၠိၚ် ဩိုဟ်ပါ်ရ၊ ယာတ်ဍောတ်သာ်ဗ္တာၚ်ဖအိုတ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါမိဟ်ရ၊ ယာတ်သာ်ဗ္ကေတ်မွဲဂတှ်ေ၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ အနာံပန်လ္ပုဟ်၊ လစိန်မွဲဇြေဟ်၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် (ဂၠိက်ဂၞိန်ပလောံယာတ်ဍောတ်ဗ္တာၚ် ယာတ်ဗ္ကေတ်လစိန်) ဒှ်ဒြပ်ညးမရှ်ေသှ်ေ ကလော်ယာတ်တံရ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်ဗဴမ္ဂးဂှ် မွဲသာ်ပၠန်ရော ကေတ်တၞုၚ်ဒုန်မောဝ်ဒှ်ဒှ်၊ တၞုၚ်ဒုန်ခိုက်ဒှ်ဒှ်၊ ကၠောန်ကေတ်ဍေၚ်ထပှ်ဍေၚ်တုဲ စွံလဝ်တၚ်လ္ပာ်သၟဝ်မွဲလ္ပာ်၊ ပ္ဍဲဍေၚ်ဒုန်တံဂှ် ပြိုက်စုတ်ဍာ်ပဠးပေၚ်ၚ်တုဲ ပ္ဍဲမွဲမွဲဍေၚ် တၞးကြေၚ်မွဲတၞး ဒးစုတ်ရ၊ ကလောန်ဂွံသက်သာဂှ်ရ ဍေၚ်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲမွဲရဴတုဲ ဒးကွက်စွံပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ ဒးသၠာဲဍာ်၊ တၞးကြေၚ်ဍေၚ်ဒုန်တံဂှ်ကီု၊ ခြာဟွံလံ-ဟွံလံ ဒးသ္ၚဳကျောဝ်ရံၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ ကာလက္တဵုဒှ်ဂိယဲမ္ဂး ဟွံသေၚ် ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးအာကျောဝ်ရံၚ်ပ္ဍဲဍေၚ်တံဂှ်ရ၊ ထေက်ကဵုသၠာဲတၟိမ္ဂး ဒးသၠာဲရောၚ် အခိုက်ဏံဂှ် ဒေသလ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲပၠန်ရ။ ။ ဗီုကောန်မန်တံ ဒုၚ်တဲပါ်ကလော်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ကောန်တြုံဂှ် ဒးယိုက်ဒိုက်ကလော်ရ၊ ဒးကေတ်အာဲနူမဇကုတုဲ တမ်ကလော်လေဝ်သ္ဂးစရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ဇကုတုဲ ယဝ်ရပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးဗက်စကလော်မဇကုရ၊ ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ မဇကုစုတိကလိလောန်အာမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ကောဇကုရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ လာံတာကလော်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ကောန်တြုံမွဲ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး အခိုက်ပြဝေဏဳဇကု ယဝ်သၟိက်ပါ်တိတ်ကလော်နွံမ္ဂး ပါ်ပ္တိတ်မာန်ရ၊ ယဝ်ဟွံမိက်ပါ်ပ္တိတ်ဏီမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲဌာန် တမ်ကလော်ဇကုတေံရ၊ ဒဒှ်ရ နွံပၟိက်ပါ်ကလော်မ္ဂး ကောန်ဂၠုဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးပါ်ရောၚ်။ ယဝ်ရဗ္စတုဲ ပါ်ကလော်မ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကြိယာကလော်တံဂှ် ပါ်ပ္တိတ်တုဲ နိမန်နၚ်ကလော်ဇရေၚ်သ္ၚိတမ်ကလော်တုဲ မ္ဒးဗ္စကလော်ရ၊ သွက်ဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ ဟွံတုပ်တုပ်ပၠန်ရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ဒးပြေၚ်ပလေဝ်ကပေါတ်စၞစ အတိုၚ်လၟိဟ်ကလော်ရ၊ လၟိဟ်ကလော်ဝွံ တမ်ကလော်ဂှ်ဒ္စိတ်၊ သွက်ဂွံပါ်ဏာကလော်ဂှ်ထပှ်၊ ကောန်ကလော်ဂှ် မသုန်မၞုံတုဲ မ္ဒးဗ္စသီုဖအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဒၞာဲဗ္စကလော်ဂှ် ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီုဂှ် စွံလဝ်တုဲ မွဲပ္ၚာန်ဗြာတ်ဒ္စိတ်မ၊ သတ်ဗြဴမွဲမစွံလဝ်ကီု၊ ပိပ္ၚာန်ပြေၚ်လဝ်ရ၊ သွက်ကလော်သ္ၚိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဇၞော်ဇၞော်မွဲတုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ကီု၊ သ္အာၚ်ဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဗြာတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်၊ မသုန်မမွဲခ္ဍအ်စုတ်တုဲ ထပ်ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်၊ သ္အာၚ်နူဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး သတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ သတ်ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ ဇဗၠုမသုန်တၞး သတ်မသုန်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ စုတ်တုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်ရ၊ သာ်ဝွံပြေၚ်စၞစကလော်တုဲ မိန်ကေတ်ဂၞိန်ယာတ်ကလော် ဗွဲမ္ဒးရး ဖျဴဏာသ္ၚိဇကုရ၊ ပ္ဍဲအကြာဂၠံၚ်ဘာ်တရဴဂှ် ဖျေံတိဟွံဂွံ၊ စိုပ်သ္ၚိဇကုဟေၚ် ဖျေံဂွံရ၊ ဣဝွံ နဲပါ်ကလော်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် အဃောကာလလှ်ေကလော်ဟေၚ် ပါ်ကလော်မာန်ကီု၊ ယြဴကောန်တြုံ-ကောန်ဂၠုမွဲ မိက်ဂွံပါ်ကလော် နူမဇကုမ္ဂး ကာလယူကၞာဂှ် ညးမဒှ်ဒေါၚ်ဝွံ ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီု စုတ်ပ္ဍဲထးဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ ကောန်တြုံတံဂမၠိုၚ်၊ ကောံဓရီုအိုတ်ရ၊ အဃောဂှ်ဒေါၚ်ဝွံ ထ္ၜကေတ်ထးဂှ်တုဲ ဗ္ဒိဇီုကၞေၚ်မ၊ ကေုာံ ကောန်တြုံသီုဖအိုတ်တုဲ ကလေၚ်ဗ္ဒိကၞေၚ်ကောန်ဂၠု ညးမပါ်ကေတ်ကလော်ဂှ်ရ၊ နနဲဏံကီု ကောန်လဵုဟွံရုဲသ္ပသာ်ဏံတုဲ ပါ်ကေတ်ကလော်မာန်အိုတ်ရ၊ ဒဒှ်ရ ပါ်ကေတ်ကလော်တုဲမ္ဂး နဲဇကုကဵုဇကု ဗီုဇကုဒးစိုတ်လှ်ေတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံ၊ ဟွံလှ်ေမွဲသာ် ဂ္ဇံတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံကီုရ၊ ယဝ်ကောန်ဂၠုမွဲ ပါ်တိတ်ကလော်တုဲမ္ဂး ကောန်လဵုဟွံဟီု ပါ်ကေတ်ဂွံမာန် ပၟိက်စိုတ်ဇကုရ။ ===ဗီုကလော်ပိုတ်=== ဟိုတ်နူဖဳထောံကလော်ဂှ်လေဝ် ပိုတ်အာမာန်ကီု ယြဴညးမွဲ ဂွံလဝ်ကောန်ဗြဴသၟးမ္ဂး၊ ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ကောန်တြုံနွံဗွဲမဂၠိုၚ် အတိုၚ်ဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံ ယဝ်ကောန်ဂၠုဂှ် ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်မဇကုမ္ဂး ကာလမအံက်ဇကု ကလိလောန်အာဂှ်လေဝ် ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်၊ ၜိုန်ကောန်ဂၠုဇကု ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်ကီုလေဝ်၊ ကောန်ဍောတ်တံဂှ် ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ပၠန်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နဲပါ်ကလော်ဏံ သၞောဝ်ဥပဒေ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဟၟဲတုဲ ပၟိက်စိုတ်ဇကု ဖန်ဖက်ကေတ်မာန်ဂှ် ကောန်မန်တံ မ္ဒးပသတိမွဲသာ်ပၠန်၊ ဒဒှ်ရ ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်တုဲမ္ဂး ဝိုတ်ထောံသတိဟွံဂွံ၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ၜိုန်ကလော်ဟွံထ္ၜလဘာ်ကီုလေဝ်၊ ယဝ်ပိုတ်အာကလော်မ္ဂး ကလော်ဂှ် ရပ်စကဵုဘဲပရိုက်ရောၚ်၊ ဗီုဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် အရာဇကုဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ် မွဲသၞာံမွဲဝါ ၜါသၞာံမွဲဝါ ဟွံသေၚ် ပိ-ပန်-မသုန်သၞာံမွဲဝါ ဝိုတ်အာဟွံဂွံ စိုပ်အခိၚ်မ္ဂး သ္ဒးဗ္စရောၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူဟွံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်တုဲ ကာလဗွဲပရိုက်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ကောန်မန်တံ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဂွံသတိကလော် ဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ် လ္တူကလော်ပၠန်ရ၊ (ဣဏံလေဝ် ကောန်မန်တံဝါတ်မွဲသာ်ကီု)တုဲ အာဂၞန်တးစပၠန်၊ အ္စာသဝ်-အ္စာဗေဒၚ်တံပၠန်လေဝ် ရံၚ်အကာဲတၠယဲခန္ဓဂှ်တုဲ ညံၚ်စိုတ်ဂွံပြေဂှ် ဒုဟ်ကလော်ရောၚ်၊ ဗွဲမလောဲသွာ သ္ဂးကဵုပၠန်ရ၊ ကာလဂှ် မန်တံလှ်ေကလော်ယူကၞာတုဲ ယဲဂှ် ဗၠး-ဟွံဗၠးဟီုဟွံမာန်၊ ယူကၞာတုဲဗၠးအာလေဝ်နွံ၊ ယူကၞာတုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံ၊ ဣလဵုဒှ်ဍာံရောဂှ် ဟီုဟွံမာန်ရ၊ ယဝ်ရ ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တေံမ္ဂး ပ္ဍဲမွဲဝှ်ပိဂိတုဂှ် ဟွံယူကၞာဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ယူကၞာဏံ ဒေါၚ်ကဵုဓဗိုန်ဗာတ်ကီု ဒးလိၚ်တုဲ သွက်ဂွံရာန်ကပေါတ်တံဂှ်ကီု ဩန်အိုတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် ယဝ်ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်မ္ဂး ဗွဲလ္တူတေံၜါသာ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာယူကၞာဏံ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ကၠာကၠာတေံ ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၁၁၉ သၞာံတေံ ဍုၚ်မန်တြေံ-ဍုၚ်ဗဂေါ၊ က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်နန်ပြာသာဒ်မန်တံ လီုလာ်အာတုဲ မန်တံကျအာပၞာန် ဒဴအာဌာန်မဗၠးၜးတေံရ၊ ကာလစိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲတေံတုဲ ကလေၚ်စဴလေဝ်ဟွံမာန်၊ ဗှ်သၞာမသကလောကောဒေံ သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံကီု၊ ညးမသှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံဂှ် ဗှ်သၞာညးမစိုပ်အာဌာန်ဇမ္ၚောဲ။ ===ပရေၚ်စဳရေၚ်ခါန် ခဗံက်ကလော်ဗွဲလၟေၚ်ၚ်=== ဂၞန်။ - - ယၟုကလော် - - - ခါန်သွက်ဒးပြေၚ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - တၚ်သမ္တီ။ ၁။ - - - ဗယိ - - - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၂။ - - - ကလော်ရေတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၃။ - - - ကလော်ဒကိုပ်တၠ - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၄။ - - - ကလော်မှာဂိရဳ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၅။ - - - ကလော်ဒလိၚ်တၞံဗြာတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၆။ - - - ကလော်ဗၠိုပ်ဍာ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၇။ - - - ကလော်ကလအ်တၠပိုန် - - - ဇဗၠုဒေပ် - - - - - - - - - - - - - - - ဇဗၠုထၟူမွဲထး ၈။ - - - ကလော်တွိုန်တၠဗြဴ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၉။ - - - ကလော်တွိုန်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၁၀။ - - - ကလော်ပလှ်ေလောန် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး - - - ၁၁။ - - - လော်ကိဟ် - - - - - - ဗြာတ်မမ သွက်ဂွံကွက်ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် ကၞေၚ်ပိမ - - ဒးကွက်ပ္ဍဲပါၚ် ၁၂။ - - - ကလော်ဒေါၚ်ထပိုဲဍောတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၃။ - - - ကလော်ပလေၚ်ကၞာပ် - - - ဗြာတ်ပိဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၁၄။ - - - ကလော်တၟာဲဇၞော် - - - - ခၟာဲစာၚ်-ဗြာတ်ပိဂရး သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-စုတ်ကဵုယန်ပသဲဓုပ် - - ဒးစွံလ္တူစၚ် ၁၅။ - - - ကလော်စပုၚ်ဟာန် - - - ပုၚ်သၟးသၟးမွဲပ္ၚာန် - - - ၁၆။ - - -ကလော်ဣတဍုၚ် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-သွာၚ်ကၠေၚ်-၉-ချဴ - - - ၁၇။ - - - ကလော်ဗက်သရာဲ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၈။ - - - ကလော်စၜါဆ - - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ - - - ၁၉။ - - - ကလော်သ္ၚိ - - - ဗြာတ်မမပလှ်လဝ်မွဲပ္ၚာန်-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ပလေၚ်ဇြုၚ် - - - ၂၀။ - - - ကလော်ဍုၚ်ဗၟံက် - - - ၜံက်ပိတၞုၚ်-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၁။ - - - ကလော်ထပၠၚ် - - - ဗြာတ််ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ခဝ်-၆-ခဝ် - - - ၂၂။ - - - ကလော်သၟိၚ်ၜါ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၃။ - - - ကလော်သၟိၚ်ပိ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၄။ - - - ကလော်ဂၞကျာ်ဍောတ် - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၅။ - - - ကလော်နာဲထဝ် - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ-ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၂၆။ - - - ကလော်ဂဒူ - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ - - - ၂၇။ - - - ကလော်နာဲဗၚ် - - - ကဂဒဵု(ပရာၚ်)ပ္ၚံက်ကဝေန်လဝ်မွဲ - - - - - - - - ဒးကွက်ပ္ဍဲကၞာ ၂၈။ - - - ကလော်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-ကွက်လဝ်ကဵုဒၠေၚ်-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - - ကာလလှ်ေမ္ဂး ဒးဂၠေၚ်လှ်ေ ၂၉။ - - - ကလော်ဂစေံ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၀။ - - - ကလော်ခပဵု - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၁။ - - - ကလော်ဇက်ဂၠုၚ် - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - '''နူကဵုလၟေၚ်ဂၞန်မွဲ ဒဵုစိုပ်လၟေၚ်ပိစှော်မွဲ ဗွဲလၟေၚ်ၚ် နကဵုအခိုက်ညးကဵုညးဟေၚ် မွဲခန်တုဲမွဲခန် ဒးလှ်ေတဴရ၊ လှ်ေတုဲဒးဗ္စကလော်ရ။''' တေံကီု ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဂှ်ရ ကာလယူကၞာမ္ဂး ကော်ပၠောပ်ပုၚ်သၟူကလော် ညးမစုတိအာတေံတုဲ သၟာန်ပရိုၚ် ပရေပရံၚ်ကေတ်စိုတ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်မန်တံ ယူကၞာလေဝ်သ္ဂးလဝ်မွဲသာ်။ ===နဲသိုၚ်ကၞာကလော်=== ကာလသိုၚ်ကၞာကလော်မ္ဂး ဒးကေတ်ဒယိုၚ်စိၚ်ဇမၠိၚ် စှ်ဟတ်တုဲ ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ်ရ၊ ဒယိုၚ်စိၚ်ဒးပေၚ်တြဴတၞုၚ်၊ ဒယိုၚ်ဇမၠေံဇမၠိၚ်ဒ္စာံဟတ် ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ် (ဒယိုၚ်ဇမၠေံတြဴတၞုၚ်) အဒေါဝ်ဂှ် ဒှ်သၠဲဇၞော်တုဲ သွက်ဂွံယူကၞာရ၊ ဇမၠိၚ်ဒုန်ဇအိုတ်တံဂှ် ဒးစှ်ေဗြိုဟ်ဍေံတုဲ ကၟဳပိကွိုန်ရ၊ ဂတမုက်သ္ပာ်ပလိုတ်၊ ပ္ဍဲအပ္ဍဲကၞာကလော်လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် ဒးသိုၚ်နာၚ်မွဲ သွက်ဂွံစွံကပေါတ်ကလော်ရ၊ နာၚ်ကလော်ဂှ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်၊ သၠုၚ်ဆၜိုတ်ဗၞတ် စွံကပေါတ်စိုပ်၊ (လၟိဟ်ဟတ်ဟွံဒးကေတ်) ဗီုပြေၚ်စၞတုန် ပ္ၚာန်ပုၚ်ခၠုံသၠာ်မသုန်မ၊ ပ္ၚာန်ပုၚ်စှ်မ၊ ပ္ၚာန််သွစှ်သုန်မ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ခဍေဝ်မသုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴဍာ် သီုခၞော်မွဲမွဲမ (သံက်လဝ်ခၞောက်လေဝ်ဂွံကီု) ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲဂရး ပ္ဍဲပ္ၚာန်စှ်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴမွဲမွဲဒကုတ်၊ ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တြဴတြဴမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်သွစှ်သုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲမွဲမတုဲ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်တဝ်ကၞး၊ ကွာၚ်မပၞဟ်၊ ကွာၚ်ဒကဵု၊ ပလေၚ်ခၟိုန်သတ်ဗြဴတံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ ပြေၚ်စွံလဝ်စၞတံဂှ်တုဲ ဒးပ္တိုန်စွံလဝ် ပ္ဍဲလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်ရ၊ စၞတံဂှ် သွက်ဂွံဗ္စကလော်လေဝ်သ္ဂး၊ ဃောလှ်ေကၞာဂှ် သွက်ဂွံဗိုဟ်ကၠဟ် ဗြာတ် သတ်ဗြဴ ကဵုကောန်စဴ ကောန်စေက်လေဝ်ဟီု၊ သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်ဂှ် ခဗိုန်ဇၞော်မွဲမ ဗာတ်မွဲ၊ ဗာတ်သွတ်ပိမ၊ ခၞောဲ၊ ဆာၚ်၊ ခဍာပ်တံဂှ်လေဝ် ဒးကေတ်၊ တၞံဗြာတ်ၜါတၞံလေဝ် ဒးဒက်ပ္တဴလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်လ္ပာ်ပလိုတ် ပ္ဍဲပါၚ်ကၞာၜါတၞုၚ်ရ။ ကာလဒုၚ်ဖျေံကလော်နူသ္ၚိဇကုမ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးတုဲ ညးမဒှ်တမ်ကလော်ဂှ် ဒးကေတ်ဖျေံပ္ဍဲကၞာရ၊ "ဆေၚ်ဆက်ကဵုရဲပိုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်ကၞာပိုဲသီုဖအိုတ်ညိ"ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးတုဲ ဒုၚ်ဖျေံကလော်ဂှ်ရ၊ ယဝ်နွံပ္ဍဲသ္ၚိတမ်ကလော်တေံမ္ဂး မၞိဟ်ဆေၚ်ဆက်ဂှ်ဟေၚ် ဒးအာဒုၚ်နၚ်တုဲ ဟီုဂးနဲဂှ်ရ မၞိဟ်ဒုၚ်နၚ်ကလော်တံဂှ်ဟေၚ် ဒးကလေၚ်စွံဒၞာဲရ၊ ဂွံလုပ်လှ်ေဂွံဂှ် ဗွဲကိုပ််ကၠာ ဒးဂေတ်ကၞာလ္ပာ်ပုၚ်ပိလတုန်ရ။ အပေါတ်ယာတ်ကလော် စုတ်ပ္ဍဲထးရပ်ထ္ၜဏာတုဲ မၞိိဟ်ဗြဴ ကျိုၚ်ကယျိုၚ်ကလော် ကၠေဟ်ယာတ်ဍောတ်ဂှ်မွဲ က္ဍိုပ်မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ရပ်ဍေၚ်ဗဴ(လ္ၚဵုထပှ်-လ္ၚဵုမသုန်)ဂှ်မွဲက္ဍိိုပ်၊ လ္ၚဵုမွဲ မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ် ကလာဲလဝ်သော်ဂှ်မွဲ၊ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ဗြဴပိ၊ မၞိဟ်တြုံၜါကယျိုၚ်တုပ် မၞိဟ်မွဲမွဲ ရပ်လဝ်မြကဵုအလာံ ယာတ်ဗ္ကေတ်မွဲမွဲ ပံၚ်ဒှ်မၞိိဟ်မသုန်၊ ဆေၚ်ဝိုၚ်၊ ခဗိုန်၊ ဗာတ်တံဂှ် တက်ဗရုဗက်လက်ကရဴတုဲ မၞိဟ်ရပ်အလာံဂှ်အာဂတ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ဗြဴဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်၊ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ရပ်ထ္ၜယာတ်ကလော် လစှ်ေဂှ်မၞိဟ်ရပ်ဍေၚ်ဗဴ၊ ဂေတ်ကၞာ နကဵုကွိၚ်ကွိုက်အခိုက်တြေံဂှ်တုဲ၊ လုပ််လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်၊ ဒၞာဲပါၚ်ကၞာကလော်ဂှ်ရ၊ အလာံၜါတၞုၚ်ဂှ်လေဝ် စတ်စုတ်ဗ္ဒာဲတၞံဗြာတ်ၜါတၞံဂှ်ရ၊ လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞံကြေၚ်တဵုလဝ်မွဲတၞံ တမ်တၞံကြေၚ်ဂှ် စွံလဝ်ဇရမွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ရ၊ ကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စွံလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်တုဲ ကာလလှ်ေမ္ဂး နကဵုကယျိုၚ်ဗွိုက်ကလော် ဒးဗိုက်လ္တက်ရ။ ကွာမန််လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ လှ်ေဗယိ(ဗဴ)တုဲ ကြဴဂှ်ကောန်ဗြဴဟေၚ် ဒးလှ်ေကၠာအိုတ်ရ၊ ကောန်ဗြဴဟၟဲမ္ဂး ဒးဂၠာဲကေတ်အဆက်အဆေန်် လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမလှ်ေကၞာဂှ်၊ အခိုက်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ လှ်ေပ္ဍဲသ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ၊ ဆဂးဂှ်ဒးဖ္ဍာန်ထောံယာတ်၊ သ္ပညံၚ်ရဴကၞာကလော်တုဲဟေၚ် လှ်ေဂွံဂှ် ဒှ်ဂလာန်ဒေါၚ်တံရ၊ ကယျိုၚ််လှ်ေကလော်ကဵု ယာတ်ကလော်မရှ်ေသှ်ေဂှ် ၜိုန်ရတုပ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလစကာရပ်စပ် စွံဒၞာဲဝါဲဂှ် ညးတၟဟ်အဲတၞဟ်ရ၊ ဃောလှ်ေဂှ် ကလော်တြုံစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်တြုံ ကလော်ဗြဴစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်ဗြဴရ။ ဂၠိက်ဂၞိန်ဇမၠိၚ်တံဂှ် ဒးတုတ််စွံလဝ်ဒတုဲရ။ လှ်ေကၞာ ကာလစိုပ်အခဏ်ဝေၚ်ဇြၚ်မ္ဂး ဒးဝေၚ်ဇြၚ် မၞိဟ်ၜါဇြၚ်ၜါရ၊ စိုပ်အခဏ်ဝေၚ်လေံဒုန်မ္ဂး မၞိဟ်မသုန် လေံမသုန်တၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ ကေတ်တုဲ တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးထကောဟ်သံက်လဝ် ထဏဒုန်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ဗၞတ်ထဏဒုန််ဂှ် ဇမၠိၚ်ၜါလ္ပုဟ် မုဟ်ထဏဒုန်ၜါလ္ပာ် တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးဂတလုပ်သီုၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်သွက်ဂွံရပ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုလေံဒုန်မသုန်တၞုၚ််ဂှ်၊ ယဝ်ရဝေၚ်လေံဒုန် ညံၚ်ရဴဒုန်ခ္ဍာပ်မ္ဂး ဒးကေတ်မွဲတၞုၚ်ရ၊ ဟွံသေၚ်ၜါတၞုၚ် လေံဒုန််ဂှ် စွံတၚ်ၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ် ဒၞာဲရပ်ဒးၜံက်ပထောၚ်လဝ်ရ၊ တၞုၚ်ဍေံဒးဗ္ကေတ်လဝ်ညိရ၊ မၞိဟ်လှ်ေမွဲမွဲဂှ် ဒးရပ်လဝ်ကၞာၚ်ကြေၚ်ၜါစန်ရ၊ ရပ်ကၞာၚ်ကြၚ်မ္ဂး မြ လေံဒုန်တံဂှ် ဟွံဒးကေတ်ရ၊ မၞိဟ်ဝေၚ်လေံတံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်မသုန်၊ ဝေၚ်မြဇြၚ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်ၜါရ၊ အခိၚ်လှ်ေဂှ် နူဂယးကၠာဟွံစပုၚ်ရ၊ တုဲပြဟ်တုဲ ကဇုဲဂှ် ပၟိက်ဒေါၚ်ကီု ပၟိက်မၞိဟ်ယဲ ဆေၚ်ဆက်ကဵုကလော်တံဂှ်ရ။ လဆောဝ်လှ်ေအာဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ခဗံက်ပြေၚ်လဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ဒးလှ်ေတုဲ ပ္ဍဲအရာလှ်ေကၞာဝွံ ကလော်ကောန်မန်တံ ဂၠိုၚ်ကဵုဂကူ လှ်ေဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်၊ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံဂှ် တန်တဴပ္ဍဲညးမရှ်ေသှ်ေကလော်တံရ၊ အစဳအရေၚ် ဗီုပြၚ်ဗ္စစၞကဵုလှ်ေဝွံ ညးတံကော်ခဴစ ကလော်စိၚ်ရ၊ ကၠာဟွံသီကမၠောန်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴၜါရပ်လဝ်ယာတ်ဍောတ် မွဲမွဲတုဲ မၞိဟ်တြုံမွဲ သ္ပညံၚ်ရဴစိၚ်ရ၊ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴၜါဂှ် ရပ်စိၚ်ဂှ်ဂွံမ္ဂး လှ်ေသီပေါဲရ၊ ဗီုညးတံသီပေါဲဂှ် "ယွံညးမဆေၚ်ဆက်ကဵုပိုဲ ဟိုဲကလော်မိမဇုဇတံညးဂမၠိုၚ် အတိုၚ်ပိုဲတံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်ဂှ် လၟုဟ်ကိစ္စသိုပ်ဒတုဲရ မၞးတံလေဝ်က္ညအာစိုပ် ဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုမာန်ရ"ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ကပေါတ်မၞိဟ်ကေတ်နၚ်လဝ်ဂှ် ဒးကလေၚ်စွံ ပ္ဍဲဒၞာဲတြေံတေံရောၚ်၊ အစဳအရေၚ်အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲတေံဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒေါၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ကလော်ဏံဟီုမ္ဂး ပပ္တံကဵုယဲဲဘဲဟိုတ်မွဲမွဲတုဲ ကောန်မန်တံ ဥပါဒါန်စဲစပ်လောဲညိဟွံသေၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ကောန်မန်တံ နွံဒၟံၚ်ဌာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ၊ ယုတ်ဒေက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအရာလောကဳဏံရ၊ ဟိုတ်နူတီဒၟံၚ်ပရေၚ် လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ စပ်ကဵုကလော်ဏံမ္ဂးပတှ်ေဗွဲမလောန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ပတှ်ေကလော်ကီုလေဝ် ထေၚ်ခယျဂး ကလော်ရပ်စလှ်ေကလော် ယူကယာဗ္စကလော်ပၠန်ရ၊ ၜိုန်ဗ္စကိီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ စိုတ်ထေဲကဵုကလော် ထပိုတ်ထောံကလော်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဖဳထောံပ္ဍဲက္ၜဳကြုၚ်ဂှ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ဍဲဖဳကလော်ဏံပၠန်လေဝ် ဥပါဒါန်ဂှ် လ္ပကဵုစပ် စွံစိုတ်ခိုၚ်ၚ်ပိုတ်တ်တုဲ ယဝ်ဖဳမ္ဂး ကလော်ဏံပိုတ်အာရောၚ်။ ကောန်မန်တံ သွက်ဂွံတီပရောယူကၞာဂှ် ဗွဲသာမညဟေၚ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ဒဒှ်ရယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲမွဲဂကူကီုတုဲ ဒၞာဲဏံမ္ဒးချူစုတ်ကဵုဗွဲသာမညရ၊ ယဝ်ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ပရောကလော်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်မ္ဂး မူအဓိပ္ပါယ်လေဝ်ဟၟဲ၊ ဒှ်ညံၚ်ရဴပရေစိုတ် ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဗွဲမလောန်တုဲ ပရေစိုတ်မွဲဂကူဂှ် ဒှ်ညံၚ်ကမၠက်မတ်တြဴအာဂၠာံစိၚ်ကီုရ၊ သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူဏံ ကောန််မန်တံဂမၠိုၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုလေဝ် ကတ်လ္ၚတ်ကီု၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ပရေၚ်လောကဳလေဝ် ညံၚ််ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန််ဂှ် ဒးဂစာန်ကီု၊ ယဝ်ရလောကဳ-လောကုတ္တဵု သီုၜါလ္ပာ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပရောကလော်ဏံ ခိိုဟ်-ဟွံခိုဟ် အဓိပ္ပါယ်နွံဟာ-ဟၟဲဂှ် နကဵုပညာဇကုပါ်ပါဲတုဲ သ္ဂုတ်သွာတ်ကေတ်အိုတ်ညိရ။ ==ပွမဂိယဲ== ဂိယဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်လိခ်ၜါမဓဝ်ရ၊ ၜိုန်လိခ်ၜါမဓဝ်ကီုလေဝ် သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ဒးဒုၚ်ဘဲပရိုက်ဂိယဲဏံဂှ် လ္ၚဵုညိည လ္ၚဵုဂှ်ဂၠိုၚ်က္ဍၚ်ကွေံရ၊ ဟိုတ်နူဂိယဲဂှ်ရ တၠခန္ဓတံ မ္ဒးဝဳယဲဝေဒနာတုဲ ဩန်အိုတ်ဂၠိုၚ် လေၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံ နွံကၠုၚ်ဒဒှ်ရ၊ "'''ယဲမ္ဂးအိုတ် ချိုတ်မ္ဂးလေၚ််'''" ညံၚ်ဟွံလေၚ်ဂှ် သတ္တံဒးမၚ်မွဲလမျီု နကဵုဉာဏ်ပညာပၠန်ရ၊ "'''လမျီုဂှ်ဉာဏ်မၚ် ဒြပ်ဂှ်ကံမၚ်'''" သာ်ဝွံ သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ။ သတ္တံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံမ္ဂး ဍောတ်ဇၞော်ဟွံရုဲ၊ ဗွဲဨကန္တ မ္ဒးဒဗကဵုယဲဝေဒနာဒ္စိတ်စှော်တြဴ ဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ညးလဵုဟွံရုဲ ဒဴပါဲဟွံဗၠး ယဲဝေဒနာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴသတြုပိုဲ မွဲဂကူကီု၊ ယဲဝေဒနာတံဂှ် ဍေံသ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်လၟိုန် ယဝ်ဂွံအခေါၚ်မ္ဂး သတ္တံကာလဝိုတ်အာသတိ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲ လွဳပရာဇကုမ္ဂး၊ ဝေဒနာမတွံဂး သၞသတြုဂှ် ဂွံအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ပ္ဍဲခန္ဓမၞိဟ်တံရ၊ သွက်ဂွံတဝ်စၞေဟ်ကဵုယဲဝေဒနာတံဂှ် ပညာမွဲဟေၚ်ဒှ်လွဟ်ဇၞော်ရ၊ ပညာမ္ဂးဂှ် ကၠာဟွံဒှ်ယဲ သွက်ဂွံဗ္စာရဏာဒၟံၚ် လ္တူခန္ဓလၟိုန်ဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ဝေဒနာလုပ်ကၠုၚ်မ္ဂး၊ ဝေဒနာဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးအာနူခန္ဓဂှ် မ္ဒး လွဳပရာနကဵုပညာဂဥုဲဂှ်မွဲသာ်ရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒဒိုက်ဇၞော်ပန်ပြကာမတွံဂး ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ၊ ပွမဗျု၊ ပွမဂိယဲ၊ ပွမချိုတ်ဝွံ၊ သတ္တံဗွဲစၟတ်မ္ဒးဒဗရောၚ်၊ ပါဲဟွံဗၠးသက်က်ရ၊ ပိုဲသတ္တံမ္ဒးဆေဝ်ဒဝ်စဵုဒၞာလဝ် ဒဒိုက််ပန်ပြကာဂှ် နကဵုလွဟ်ဓဝ်ဗ္စာရဏာ ကဵုလွဟ်ပညာဂဥုဲရ၊ ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ၜိုန်ပြာကတ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိကီုလေဝ် ဆၜိုတ်ဍုၚ်ဇၞော်ဟေၚ် ပြာကတ်တဴရောၚ်၊ ဌာန်ဒေသသ္ၚောဲနူဍုၚ်ဇၞော်တံဂှ် ဍုၚ်လဵုဟွံရုဲ ဟိိုတ်နူပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ဟွံစိုပ်ဏီဒှ်တုဲ ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ်စဵုဒၞာလဝ် ယဲဝေဒနာတံဂှ် နွံတဴအိုတ်ရ။ ပညာဂဥုဲပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲလေဝ် ဗက်ကဵုခေတ်တုဲ မ္ဒးပြံၚ်သၠာဲထုဲနှဴ အာကဵုပညာဂဥုဲသ္အာၚ်လေဝ်် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုပညာ ဂဥုဲလောကဳသၟးဂၠိုၚ်တုဲ နဲကဲပညာလွဳပရာယဲဝေဒနာမန်ဂှ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲရဟွံသေၚ်ဟာ၊ နဲကဲပညာဂဥုဲမန်တြေံဂှ် ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဟွံမၚ်မွဲသစ္စ ဟွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဂှ်ရ-ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲမန်တံလေဝ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်နကဵုမတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ လၟုဟ်ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံညာတ်သၠပတ်ပြကိုဟ် ရောဂန်ဒါန်ကဵုဒပ်ဗျဂုဏ်မ္ဂး ဟွံလောဲသက်က်ရ၊ ပ္ဍဲဘာလကျာ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်နွံမံၚ်ကီုလေဝ် သၠပတ်တံဂှ် ပိုတ်စာ်လီုလာ်မံၚ်သၟးဂၠိုၚ်၊ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဘာလ္ၚဵုဂှ်ဟေၚ် ဗွဲတၟေၚ်ဂွံဆဵုမာန်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ပညာဂဥုဲမန်တြေံကၠာတေံ ညံၚ်ဟဂွံဗၠိုက်တၞီအာဂှ် စဵုဒၞာတုဲ ညံၚ်ဂွံမံက်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ်ကောန်မန်တံ သီုဖအိုတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲမန်တြေံ နွံညိညဂှ်လေဝ် ဟံၚ်ပြိုက်ဒၟံၚ် လမျီုကောန်မန်တံ ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီဂှ် ကယျာၚ်စးထောံဟွံမာန်ဏီရ။ ဇၟာပ်သ္ၚိဌာန် တၟံညးတၟံအဲ က္တဵုဒှ်ယဲညိညသ္ဇိုၚ်သာမ္ဂး သွက်ဂွံလွဳစညိညမာန် စွံလဝ်ဂိုၚ်လဝ် စၟတ်သမ္တီလဝ်နွံရ၊ ဒဒှ်ရ ဂဥုဲဗ္ၜတ်ဂၞဴ၊ ဂဥုဲပဠက်၊ ဂဥုဲကျာ၊ ဂဥုဲခဍက်၊ ဂဥုဲဂၠံက်ကံ၊ ဂဥုဲၚာန်၊ ဂဥုဲမပစံက်တံဂှ် နူလက်ထက်နော်နာဲတံ ဂိုၚ်ပကောံစွံလဝ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ အခိၚ်လဵုဟွံရုဲ သွက်ဂွံ-ဂွံမာန်ဂှ် ပပ္တံနူတၞံဆု၊ ရိုဟ်ဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆု-သတ်ဒုန်တံ၊ ပကောံစွံလဝ်မ္ဂး ကာလပၟိက်နွံကၠုၚ် ဗွဲမပြဟ်-ဗွဲမလောဲသွာဟေၚ် သ္ဂောံမာန်ရ၊ သတ်ဆုရိုဟ်ဆုမ္ဂးဂှ် မပ္တံကဵုရိုဟ်လတာ်ဂၠဴ၊ ဆုအိက်၊ လဂဝ်၊ ဗၞဲ၊ မြေက်ခမိဟ်၊ ကဝိၚ်၊ မကၞိ၊ ဝါၚ်ကၠ၊ ခၞော်မၚ်ဂုတ်၊ တၞံပတ်စေဝ်၊ ဇုတ်ကၠ၊ ကၠၚ်ကၟတ်အိုဿီုမဒှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကၠံဇကုဟေၚ် တဵုလဝ်နွံမံၚ်ရ။ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ပပ္တံကဵုဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်ရောၚ် အ္စာသဝ်မန်တံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်နူကံ ဆီ ကျာ ဥတု အာဟာရတုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကံဝိပက်နူဘဝအတိက်တေံ ဇက်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဘဝပစ္စုပ္ပန်ဏံ က္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး ယဲဝွံဂှ် ဒှ်ယဲကံတုဲ ဝဳဗၠးလေဝ်နွံ၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်လေဝ် ဟိုတ်နူယဲကံဝိပက်တုဲ လွဳဟံၚ်ပြာ်ဟွံမာန်၊ ပပ္တံကဵုကံဝိပက်ဂှ်တုဲ စိုတ်-ဥတု-စၞအာဟာရတံဂှ် စွံအဓိက ဥပါဒါန်စဲစပ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ယဝ်လွဳပရာ နကဵုဉာဏ်ပညာအ္စာသဝ် မဍိုဟ်ကေက် ပ္ဍဲအရာဂဥုဲဗွဲမဗ္စာရဏာမ္ဂး ဂဥုဲဂှ် ဒှ်လွဟ်သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ် တၠခန္ဓဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူကမ္မမတွံဂး ကမၠောန်၊ အတ္တမတွံဂး စၞအာဟာရ၊ ကာလမတွံဂး ဥတုတံတုဲ ယဲဝေဒနာက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ပ္ဍဲခန္ဓကာယ နာံရုပ်ပိုဲမၞိဟ်ဝွံ ဘူတရုပ်ပန်မတွံဂး '''ဓါတ်တိ ဓါတ်ဍာ် ဓါတ်ပၟတ် ဓါတ်ကျာ''' မွဲဟာန်ကေုာံ ဓါတ်အာကာသမသုန်ဏံဂှ် ဒှ်အဓိကရ၊ ဓါတ်မွဲမွဲ ယဝ်ပၠန်ဂတးလီုလာ်အာမ္ဂး က္တဵုဒှ်ယဲဝေဒနာမာန်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗဂှ် ညးကော်အ္စာဗိန္ဒောရ၊ ပၞောဝ်ကဵုစှ်ၜါရာသဳဂှ် ဂိတုပသာ်-ဂိတုဘတ်-ဂိတုပုဟ် ပိဂိတုဝွံ ဟိုတ်ဥတုပၠန်ဂတးတုဲ ပိုဲသတ္တံက္တဵုဒှ်ယဲလေပ်ရ၊ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုတံဏံလေဝ် ယဲတိုန်မ္ဂး ဟိုတ်နူဥတုဟွံညဳသာသၟဟ်န်တုဲ လွဳဝါတ်ညိရ၊ အ္စာဗိန္ဒောတံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်မက္တဵုဒှ်နူကမၠောန်၊ စပ်ကဵုစၞအာဟာရဥတုမတွံဂး အၚ်္ဂနွံပိတၚ်ရ၊ ပၞောဝ်ပိတၚ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပဟိုတ်ကဵုစၞအာဟာရတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲပရအ်တံပၠန် ဗွဲတၟေၚ်ညးတံပတှ်ေဒၟံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ယဲပယောဂ၊ ယဲပရအ်ဝွံဂှ် နကဵုဗွဲ ဟိုတ်သၟဝ်တေံဟေၚ် က္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ၁။ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်လောန်။ ၂။ ဟိုတ်နူဂကူမသ။ ၃။ ဟိုတ်နူမဒွိၚ်ဂၠိုၚ်။ ၄။ ဟိုတ်နူဆီကျာ။ ၅။ ဟိုတ်နူဘဲပရိုက်။ ၆။ ဟိုတ်နူဟွံမာန်စိုတ်ဇကု။ ၇။ ဟိုတ်နူဂဥုဲမွဲမွဲသာ်တုဲ က္တဵုဒှ်ရောၚ်။ ကောန်မန်တံက္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး နကဵုဂဥုဲနွံပ္ဍဲသ္ၚိဇကု ဂၠာဲပ္ကောံတုဲ နကဵုဇကုဟေၚ် ဗွဲကိုပ်ကၠာလွဳကေတ်ရ၊ ဥပမာယဲဇကုက္တဴ ညံၚ်ဇွဟ်ဒးဆာံ၊ ခ္ဍက်၊ ဂၞဴဗိုန်စညိညမ္ဂး ဗၠးအာမာန်ရ၊ နကဵုနဲကဲဇကု ဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ က္ဍၚ်တိုန်လေဝ်နွံ ဥပမာ ယဲပ္ဍဲခန္ဓဇကုက္တဵုဒှ် ၊ ယဲကသအ်၊ ယဲဟယျာ၊ ယဲကြုတ်၊ ယဲဆီ၊ ယဲပ္ဍဲၜဝ်ဇုတ်တံမ္ဂး လွဳဟွံလောဲဗၠးဝါတ်တုဲ ကောန်မန်နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်တေံဂှ် ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ နကဵုဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုဝဳဟွံဗၠးမ္ဂး ဒးအာကော်အ္စာသဝ်တံ မဟာသဝ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ ဂၞန်တးစလေဝ်နွံရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါတ်စဲစပ် လောဲသွာဗွဲမလောန်တုဲ ညိညသ္ဇိုၚ်သာ မံၚ်ဟွံမိပ်မ္ဂး ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဒဒှ်ရ ထံက်ဇြဲ၊ လးဒဒန်၊ ဗလးက၊ ဗှ်မ္ၚဵု၊ ဗှ်ကမ္မဝါတ်၊ ဗ္စဂြိုဟ်၊ ဗ္စဂြိုပ်နာနာသာ်ဂှ်လေဝ်၊ ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လှ်ေကလော်ယူကၞာလေဝ်နွံကီုရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်ဗွဲမလောန်တုဲ ညးမၞုံကြပ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဌာန်ဇၞော်တံဂှ်၊ အာလွဳယဲပ္ဍဲဌာန်ရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ။ ။ ဟိုတ်နူယဲနွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူတုဲ အ္စာသဝ်မန်တံလေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူပၠန်၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒော၊ အ္စာသဝ်ဗ္စဓါတ်၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာကဝတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲစိုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲမာတံဂှ် ကောန်မန်တံ ကဵုပ္တုဲပၟိက်လွဳယဲဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာဗိန္ဒော=== အ္စာဗိန္ဒောဂှ် လုပ်အဝေါၚ်ပ္ဍဲဂကောံမဟာသဝ်မွဲတုဲ ညးတံလေဝ် ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗညးတံရ၊ ဇကုညးတံပ္ကောံကေတ် ရိုဟ်ဆုရိုဟ်ဒုန်၊ ခၞော်ဆု၊ တၞံဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆုပ္ကဴသဴတံတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ဂဥုဲရ၊ မ္ၚးနူဂှ်ဂဥုဲဇဗ ဂွံနူသတ်တိရိစ္ဆာန်တံလေဝ်နွံ၊ ဥပမာ ကၠၚ်ကၟတ်နာနာသာ်> ဇုတ်နာနာသာ်၊ သၞေံတဲ-သၞေံဇိုၚ်နာနာသာ်၊ ခစှ်ေနာနာသာ်၊ ကၠေၚ်နာနာသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်မန်ခေတ်ကၠာတေံ ဂဥုဲပိုဟ်ဖ္ဍိုတ်တုဲ ဟွံရပ်စပ်၊ ကာလဖျုၚ်ဂဥုဲဟေၚ်၊ ညးတံချူကေတ် နကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ခေတ်ကာလလၟုဟ် ကၠောန်လဝ်ဂဥုဲခၞိက်(ဍိုတ်တ်)လေဝ်နွံ၊ ပလုယ်လဝ်မမလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဍာ်လေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဆုၚ်သၟူလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးတံပကောံလဝ်နာနာသာ်တုဲ ကၠောန်ဗက်နကဵုဂြန်ဂဥုဲမန်ပၠန်ရ၊ အ္စာသဝ်လ္ၚဵုဂှ် ရပ်လဝ်ဂဥုဲမွဲဂကူတုဲ ပြံၚ်သၠာဲဂဥုဲ နကဵုဍာ်ပလာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒောမရပ်လဝ် ရိုဟ်သၟိၚ်ကၠေၚ်မွဲဂကူမ္ဂး ယဲဂၞဴအာ-ဂအအ်က္တဵုဒှ်တုဲ ယဝ်ထၚ်ဍာ်မ္ဂး ချူဖျုၚ်ကဵုဍာ်သ္ၚုခၞာရ၊ တူပၟတ် တူဍာ်ဂမ္တဴမ္ဂး ချူကဵုဍာ်တှ်မၞိဟ်တုဲ လံက်ဇွိတ်ကဵုသၞေၚ်စာၚ်ရ၊ စံၚ်ပရံၚ်-စံၚ်ကၞာမ္ဂး ချူကဵုဍာ်သဂြာတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပြံၚ်ဍာ်ပလာဲတုဲ ရပ်စပ်စကာဂွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ နဲဏံကီု ရပ်လဝ်ဂဥုဲၚာန်မွဲဂကူဂှ်ဟေၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဝဳယဲဂွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အ္စာသဝ်မန်ပိုဲ ဟွံကေတ်ၚုဟ်ဂဥုဲဇဗဂၠိုၚ်ရ၊ ခယျာဇိုၚ်လေဝ် သ္ဒးကဵုအောန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဗစဓါတ်=== အ္စာသဝ်သာ်ဏံဝွံ ညးတံဟွံရပ်စပ်ဂဥုဲရ၊ ဂၞန်တးရံၚ်ကဵုယဲတၠခန္ဓတုဲ ဓာတ်စပ်ကဵုအပ်ဒပ်ကဵုမၞိဟ်ယဲဂှ် ညးတံစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ စၞအာဟာရတံဂှ်ရ ဒှ်ဂဥုဲညးတံရောၚ် စစၞအပ်ကဵုဇကုတုဲ ယဲဗၠးလေဝ်နွံမာန်၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံမာန်ရ၊ ကိစ္စဗ္စဓာတ်ဏံဂှ်လေဝ် ယဲမပ္တံကဵုကြုတ်၊ ယဲကသအ်၊ ယဲသယျာတံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ညိဟွံသေၚ်၊ ယဝ်စဗၠေတ်အာမ္ဂး ယဲက္ဍၚ်ကၠုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်ဗ္စဒးအပ်မ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ဗၠးအာမာန်လေဝ်နွံရ။ ===အ္စာကဝတ်=== အ္စသဝ်ကဝတ်မ္ဂးဂှ် နကဵုဇိုၚ်နကဵုတဲ ပတ်ပေါန်လိုန်ပိန်တုဲ ညးတံလွဳယဲရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဇကုဂိသကေဝ်၊ ကတေၚ်ဂြဲ၊ ဂၞိၚ်ဂိ၊ တမ်လ္တက်ဇြိုၚ်မ္ဂး ညးတံကော်အ္စာကဝတ်တုဲ ကဵုပတ်ပၠန်ရ၊ ယဲသာ်ဏံဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠောန်ကလောန်ဇြိုၚ်ဇြိုၚ် ယိုက်ဂၠေၚ်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ သာ်ဝွံ ယဲဘဲက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ကဝတ်တံလေဝ် ကာလပတ်တၠယဲဂှ် ဂဥုဲကၠေၚ်မွဲမွဲလံက်တုဲ ပတ်ဂှ် ဂွံညာတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ "'''ဂဥုဲစှ်-ကဝတ်မွဲ'''" ဂလာန်ညးဟီုလဝ်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်ကဝ်=== ကောန်မန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ ဇိုၚ်ကဝ် ဒဳကဝ် တဲကဝ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ၚပ်ဗၠေတ် တဲဗၠတ်တံဂှ်လေဝ်ဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ကဝ်အာ ဗၠတ်အာမွဲမွဲသာ်မ္ဂး အခါလၟုဟ်ကောန်မန်တံ အာဝဳကဵုအ္စာဝဳဇုတ်တံသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူအ္စာဝဳဇုတ်ကဝ် ဂကူမန်အောန်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဂှ် သ္ၚောံပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်ပိုဲ မွဲသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳဇုတ်ကဝ်တံဂှ် နဲအ္စာကဝတ်လေဝ်လေပ်သၟးဂၠိုၚ်၊ နဲကဲကောပ်ဇုတ် ပတ် ဝတ် တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဆက်ဇုတ်တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဝဳစပ်ကဵုဇုတ်အိုဿီုတံဂှ် မ္ဒးလေပ်လဝ်ရ၊ ယဝ်တဲကဝ်အာမ္ဂး ဇုတ်ကဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် တံၚ်ပတပ်ညံၚ်ဂွံတပ်တုဲ ဗာန်ဓဝါန်ဂမ္တဴ ပွိုၚ်ဘာ်နာဍဳ ဟွံသေၚ် မွဲနာဍဳတုဲ ကြာပ်လဝ်ကဵုဒုန်ဂမုဟ်ရ၊ အခိၚ်ဏံ ၜိုန်ရုၚ်ဝဳယဲဇုတ် ညးအလဵုအသဳတံ ပြာကတ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံဇပ်ဍပ် ၜိုတ်အ္စာမန်တံရ၊ စသာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဝဳယဲဇုတ်ဏံဂှ် ညံၚ်ဂွံစိုတ်သ္ကီုပြာကတ်တိုန် ပ္ဍဲကောန်မန်တံမွဲဝါပၠန်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဂိုတ်ဂစာန်ဗ္တောန် ပညာဏံအိုတ်ညိဂှ် ဆဝ်ပ္ၚုဟ်ဏာပၠန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ=== ဟိုတ်နူဒးဝပ်၊ ဒးၜန်မြလွဟ်မွဲမွဲသာ်၊ ဒးဒစုက်ဒၠမ္ဂး ဒှ်ယဲသရ-ရ၊ ဒှ်ဖ္ဍတ်၊ ဗြိုအ်လေဝ် ဒှ်သရကီုရ၊ ယဲသာ်ဏံက္တဵုဒှ်မ္ဂး ကော်အ္စာဝဳယဲသရ-ရ၊ အ္စာတံပၠန်လေဝ် ၜိုတ်ပညာညးတံကဵုညးတံ ထေက်ကဵုပါ်ကရေက်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုစုတ်ဂဥုဲလေဝ်နွံ၊ အ္စာလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ စိုန်သကီုပ္ဍဲယဲဝဳသရဏံ ဗွဲမလောန်ရ၊ ဂဥုဲပၠန်လေဝ် နဲညးတံကဵုညးတံ ဂၠာဲပ္ကောံပကေဝ်ရ။ ။ သဘဴသရမ္ဂးဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠိပပ်ဂၠိုၚ်တုဲဟေၚ် ဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူဓါတ်ဍာ်ဍာတ်တ် ပ္ဍဲဆီဂၠိုၚ်တုဲလေဝ် ဒှ်သရဂၠိုၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်နွံ၊ ပ္ဍဲဆီတုဲလေဝ် သရဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ဒၟာနူဆီဍာတ်၊ ဒၟာနူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်တုဲ ယဝ်ဒှ်သရမ္ဂး ၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် သရဂှ် ဗၠးဝါတ်ကွေံရ၊ လံဗၠးရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်=== ယဝ်ဟီုပရောဝဳယဲကၠဵုပရအ်ပၠန် သဘဴကၠဵုပရအ်ဂှ် ယဝ်တီလဝ်မ္ဂး ယဝ်ရဒးဒဗကၠဵုမွဲမွဲ ကၠဵုဂှ်ကြအ်ဒၟံၚ်ဟာ-ကၠဵုခိုဟ်ဟ်ဟာဂှ် ပါ်ပါဲဒးတုဲ ဝေၚ်ပါဲနူကၠဵုပရအ်မာန်ရ၊ ဟိုတ်နူကဵုစၟသောဲသောဲမွဲဂကူ(ရံၚ်ကဵုမတ်ဟွံညာတ် ဒးရံၚ်ကဵုပၠံၚ်ဒ္ၚောဝ်ဇြဟတ်(ပါဝါ)ဇၞော်ဇၞော် ရပ်စပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳလၟုဟ်)တုဲ က္တဵုဒှ်ယဲရ၊ သဘာဝလကျန်ယဲကၠဵုပရအ်ဂှ် သွက်ဂွံတီညိညတုဲ ချူထ္ၜးကဵုညိညရ၊ ကၠာတဲစၟရံၚ်ကဵုနမတ် ဟွံညာတ်တံဂှ် နဲလဵုသာ်လဵုဒှ်ဒှ် လုပ်စိုပ်ပ္ဍဲဇကု နူဇကုဂှ်ဇွောဝ်ဗက်လုပ်အာပ္ဍဲ ဇက်လုပ်အာလတေၚ်ဆီတုဲ အာစိုပ်ကၠေၚ်က္ဍဟ်ရ၊ အလုံခန္ဓဇကုမၞိဟ်မွဲဂှ် ကၠေၚ်ဍဟ်မွဲဟေၚ် ဒှ်မှာလီစကာဒၟံၚ်အၚ်္ဂပိုဲရ၊ စၟတံဂှ် ပလီုကၠေံကၠေၚ်က္ဍဟ်တုဲ လတေၚ်အာရီုတံလေဝ် လီုဗက်အာရ။ ။ ။ ဗွဲကိုပ်ကၠာ လတေၚ်ကအ်ၜါဂှ်ချိုတ်အာတုဲ၊ ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံ သုၚ်ဍာ်ဟွံဂွံ၊ လ္တေၚ်အာရီုမတ်လေဝ်လီုအာတုဲ ကောန်မတ်ဂှ် ဇၞော်တိုန်တိက်ဟွံဂွံသာ်ဂှ်ရ၊ ၜိုန်ထၚ်ဍာ်ဗျဵုပုၚ်ကီုလေဝ် စပုၚ်ၚိတ်ပုၚ်ဟွံဂွံ ဗျဵုထၚ်ဗွဲမလောန်ကီုလေဝ် ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံတုဲ၊ ချဟ်ဒၟံၚ်လၟိုန်ရ၊ ဟိုတ်နူတိက်ဟွံဂွံတုဲ မၞိဟ်ကြာန်ဓမာန်ကၠုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဍာ်ပါၚ်ဂှ် စၟယဲနွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ဍာ်ပါၚ်ဂှ် ဒးမၞိဟ်ခိုဟ်ဟ်တုဲ စၟတံဂှ်ကၠောံလုပ်အာ ပ္ဍဲခန္ဓဇကုညးဂှ် မွဲဝါပၠန်မ္ဂး ယဲဂှ် ကၠောံအာဗွဲမလောဲသွာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ယဲကၠဵုပရအ်က္တဵုဒှ်တုဲဟေၚ် ဝဳမ္ဂးလဇုဲအာတုဲ ဟွံဗၠး ညးဂှ် ဒးအိုတ်လမျီုဗွဲစၟတ်ဍာံပြရ၊ အ္စာမန်ပိုဲလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲအရာဝဳယဲကၠဵုပရအ်ဏံဂှ် စိုန်သ္ကီုဗွဲမလောန်၊ ဒဵုလၟုဟ်ဟေၚ် ယဝ်ကၠဵုပရအ်ကိတ်ဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ်အာကဵုအ္စာတုဲ လွဳအိုတ်ရ၊ အ္စာဂှ်ဝဳကဵုတုဲမ္ဂး ဂတနူဏံ ညံၚ်ယဲဟွံကလေၚ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵု ဟီုထ္ၜးကဵု ပွမ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ သွက်ဂွံပသတိဂှ် ယြဴညးမွဲ ကၠဵုကိတ်ဒးတုဲမ္ဂး ဗွဲပရှ်ကြာတ်ကြဴကဵုသ္အးဇ္ၚးညိ ဆီကဵုတိတ်ဂၠိုၚ်ၚ်တုဲ စဝ်စုတ်ကၠေၚ်ဓါတ်ညိတုဲ ဗွဲပြဟ်ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာညိ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ=== ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်ပိုဲ ဂူကၠံ ဝါဗ္ၚ ဂြိုပ်ဂၞိၚ်တံဂၠိုၚ်တုဲ ဇြုံမၞုံကဵုဂျိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အ္စာမန်ပိုဲ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဂှ်နွံဂၠိုၚ်၊ ညးတံဝဳယဲနကဵုဂဥုဲ နကဵုဂါထာ၊ နကဵုကရိကၞာတုဲ ဝဳတဴအိုတ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲညးအလဵုအသဳတံ ဟိုတ်ဂဥုဲပရေဂျိဇြုံ စောန်တဴဗွဲမလောန်တုဲ ယဝ်ဇြုံဒွံဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ညးတံပလံၚ်ဏာရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ် ဗၠးဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံအ္စာမန်တံ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ၜိုန်စောန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ် ဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ဟွံဂတာပ်တဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသ္အာၚ် မွဲသာ်ပၠန်=== ကောန်မန်တံ က္တဵုဒှ်ယဲတုဲ ၜိုန်ဝဳကဵုအ္စာဗိန္ဒော အ္စာဗ္စဓါတ်၊ အ္စာကဝတ်တံဂှ်လေဝ် ဟွံဗၠးမ္ဂး အာဝဳကဵုအ္စာဝဳယဲပယောဂတံဂှ်ရ၊ အ္စပယောဂတံလေဝ် ပတှ်ေဂလာန်ကလော် ဘုတ် ဗၟုယ်ရ၊ ကလော်-ဘုတ်-ဗၟုယ်ဟွံခိုဟ်သန်တံရပ်စ ဒက်ဝဲပျဲပျာံတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်တုဲ တၠခန္ဓဂှ်ကြာန်ဓမာန်ဒၟံၚ်ရ၊ ညးတံစှ်ေစိုတ်ရ၊ ကလော်ဘုတ်ဗၟုယ်တံရပ်စတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ညးတံဖျုၚ်ဍာ်အၚ် ဗ္စဂဥုဲ ပျဲပျာံကလော်ဘုတ်ဗၟုယ် ဟွံခိုဟ်သန်တံရ၊ နဲဏံဂှ် ဟိုတ်နူပါ်ပါဲလ္တူလကျန်ယဲဂှ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဟွံမာန်တုဲ ၜိုန်ဝဳမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုနဲကီုလေဝ် ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ အ္စာလ္ၚဵုဂှ် တက်ပျဲပျာံကလော်ရောၚ်ဂးတုဲ တက်ၜုၚ်စးဒကးအာကီုလေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ဟိုတ်နူတက်လဝ်ဂှ် ဒးဝဳယဲနူမွဲရဲဂှ် ဒှ်အာၜါရဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် အ္စာတံဂှ်လေဝ် ဝဳဒၟံၚ်နအထေၚ်စိုတ်ညးတံတုဲ မူဟိုတ်ယဲက္တဵုဒှ်ရောဂှ်လေဝ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်ရ၊ ဆၜိုတ်နွံပ္ဍဲစိုတ်ဇကုဂှ် ဖျေံဒဝိုၚ် မန်ဂါထာ၊ ဂြာတ်သ္ၚု၊ ဖျုၚ်ဍာ်ပၟန်နာနာသာ်၊ သီုတက်ပျဲပျာံတံ သ္ပအိုတ်တုဲ၊ ကၞောတ်တဲယဲလေဝ်ဟွံဗၠး၊ ညးတၠယဲဂှ် ယဲက္ဍၚ်တိုန်သၟးဂၠိုၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် အ္စာမန်တံ ၜိုန်ဝဳဒၟံၚ်ယဲသာ်ဏံကီုလေဝ်၊ ဗၠးအောန်ဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ ကေၚ်ညာတ်ဒၟံၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်တုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ဟိုတ်နူဒုၚ်တက်ပျဲပျာံဟွံမာန်တုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဗၠးအာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဣဏံဂှ် ယဲကၠောန်ကေတ်ရောၚ်။ ===ဗီုဖျေံထဏီကောန်ၚာ်=== '''အာယုက် - - - ဒေဝတဴရပ်စ - - - လက်ကျန်ယဲ - - - စၞသွက်ဒးစဳရေၚ် - - - - - - - ဒိုဟ်ဖျေံထဏီ-အခိၚ်ဖျေံ''' ----- ၁-တ္ၚဲ - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - ဗုၚ်ပု-ဗုၚ်ဂိ-လရိုအ် - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဨသာန် - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၁-ဂိတု - - - - - -မၚ်မွဲလဝ် - - - - ယာံဂၠိုၚ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' ၁-သၞာံ - - - - - - -ပဋိသန္ဓိ ----- ၂-တ္ၚဲ - - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - - မံၚ်စၚုၚ်ဒၟံၚ်၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် မာန်ကေတ်ရုပ်လကိုဟ်မွဲ ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ၂-ဂိတု - - - - - - မၚ်မွဲလဝ် - - - - - စးဂမ္တဴ ဂၞဴဇွောဝ် - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ဂတှ်ေ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပၞာၚ်သ္ဍဴၜါတၞုၚ်''' ၂-သၞာံ - - - - - - ပဋိသန္ဓိ - - - - - - ထအအ် - - - - - '''ပ္ကဴဗု-ပ္ကဴဗ္ကေတ်ၜါဍောၚ်-ဇဗၠုမွဲသွတ်-လက်ဖက်မွဲဂွဳစုတ်''' ----- ၃-တ္ၚဲ - - - - အာဒးဒိုဟ် - - က္ဍိုပ်ဇြိုၚ်-ယီုဝါတ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပ္ကဴပိဍောၚ်-ပုၚ်ပိထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဗၟံက်- - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၃-ဂိတု - - - ဗၟံက်ဒေဝတဴ - - ပေၚ်ဩိုဟ် - - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်မၞိဟ်မွဲ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ပိတၞုၚ်စုတ်''' ၃-သၞာံ - - - ယက္ခဒေဝ - - - ဇိုၚ်တဲသ္တဝ် - - - ----- ၄-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဗုၚ်လတေၚ်ဂမ္တဴ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ကွာၚ်ပန်ကရေက်-ကပန်ဒကုတ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' - - -ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၄-ဂိတု - - - အဂၞဲဒေဝတဴ - ထအအ်-ဇိုၚ်တဲဂံက် - - '''ပုၚ်ပန်ထၟောတ်-ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်လကိုဟ်မွဲစုတ်''' ၄-သၞာံ - - - နာဂဒေဝ ----- ၅-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ဇကုၜိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်-သွာၚ်မသုန်ကရေက်၊ ကဍတ်ပရာၚ်မသုန်''' - - - ဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၅-ဂိတု - - - နာလိထ - - - မံၚ်ဂ္ဇံ ကွိုၚ်ကွုဲဇိုၚ် - - - '''ပ္ကဴမသုန်ဍောၚ်-ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ၅-သၞာံ - - - - - - - - - သ္ဇိုၚ်-စပုၚ်ဟွံမာန် - - - '''ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ----- ၆-တ္ၚဲ - - - ဟိုတ်နူအာ - - - ဇကုဂမ္တဴ-မုဟ်ဂြိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်တြဴထၟောတ်-ကွာၚ်တြဴကရေက်၊ သတ်ဆုတြဴသာ်၊''' - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၆-ဂိတု - - - ဒးဒိုဟ်ဗာ - - - ဖအံၚ်-လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - '''ဇန်ဍောၚ်ပ္ကဴၜတ်ကဵုသၠုၚ်ကောန်ၚာ်-ဗကတြဴဍောၚ်- ဍာ်သၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၆-သၞာံ - - - ယပ်ဒေဝတဴ - - - ဂြိုၚ်ဂၠိုၚ်ညံၚ်တမြအ် - - - ----- ၇-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ၜိုဟ်ဇိုၚ် - - - '''ရုပ်မၞိဟ်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ်မွဲ-ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်-ပ္ကဴစုတ်ပ္ဍဲခမ်''' - - - ဒိုဟ်နေရတိ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၇-ဂိတု - - - သုရဂ္ဂန္တ - - - ဂံက်-ထအအ် - - - ၇-သၞာံ - - - ----- ၈-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဇကုဂမ္တဴဗ္တံတ္ၚဲ-တိက် - - - - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်-ဍောၚ်ပ္ကဴ-ဗက-ပၞာၚ်ၜါတၞုၚ်''' - - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၈-ဂိတု - - - ဗာယပ်ဒေဝ - - - သၠိၚ်ဗ္ၜေက်လဝ်မတ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပ္ဍဲဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်စၠန်''' ၈-သၞာံ - - - တဴမဟာဂဳရိ - - - ဇြိုပ်ဇြေၚ်လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - - - - - - - - - - - စိုတ်ကြံကြထေဲပၞတ် - - - - - - - - - - - - - တရဴဇၞော်သၟတ်ဟွံညဳ - - - - - - - - - - - - - ပါၚ်လ္တာ်ဂၠဟ်သ္ဇိုၚ် ----- ၉-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - လ္တေၚ်ဗုၚ်ဂမ္တဴ-ၜိုဟ် - - - - - - - '''လ္တူခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠးဗြာတ်တုဲ ပုၚ်ဖဥုံစုတ်'''- - - နူဂယးပြဟ် ၉-ဂိတု - - - သၟဝ်ကျာဒေ - - ဂတဝ်-မတ်ကၚ်ရံၚ် - - - - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ကရေက်-ကခၞာထပှ်-ဗ္က-ဍာ်စၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၉-သၞာံ - - - တဴအာကာ - - မံၚ်ဗွဲလ္တူ-မတ်ဒှ်ဒၟံၚ်သဒေဝသာ်ဗ္ကေတ် - - '''တ္ၚဲပၠိုတ်ပ္တိုန်လ္တူကၟဳ-တ္ၚဲတၟးပလံၚ်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ ''' ----- ၁၀-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - - က္ဍိုပ်ဂိ၊ ကိတ်ဒၟံၚ်ၚေတ် - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်ဒေဝတဴမွဲ-ပ္ကဴဒ္စိတ်ဍောၚ်-ပုၚ်ဒ္စိတ်ထၟောတ်-ဍာ်စၠန်''' - - - ဗွဲဂြိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၀-ဂိတု - - - ရုက္ခဒေဝ - - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်၊ ဇိုၚ်တဲဂတဝ်ဝ် - - - '''ဍာ်စၠန်-ကၠေၚ်သွဟ်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၁၀-သၞာံ - - - - - - - - - ကဝေန်လုပ်ဒၟံၚ်၊ မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳဂတဝ် ----- ၁၁-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴ - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်-မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳ၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠဗပုၚ်၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်စှ်ကရေက်၊''' - ကၠာခ္ဍာ်ဟွံၚုဟ်၊ ပလံၚ်ဏာစွံလ္တူတၞံဆု - နူဂယးပြဟ် ၁၁-ဂိတု - - - - - ဇကုဂမ္တဴ၊ ၜိုဟ်၊ ဖေက်လကိုတ်၊ '''ကခၞာစှ်ကလောံ၊ ပၟတ်ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်''' ၁၁-သၞာံ - - - - - ထၚ်ဍာ်-ကအ်ကှ် - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်၊ ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်ဂစေံစၠန်၊ ခမ်ဂှ်ပ္တိုန်လဝ်လ္တူကၟဳသ္ၚိညိ''' ----- ၁၂-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴစန္ဒဳ - ဇကုၜိုဟ်ဂမ္တဴ - '''ခၠအ်ကေတ်သၠဗြာတ်မွဲတုဲ၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်မၞုံကဵုရှ်သာ''' ပလံၚ်ဏာဒိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၂-ဂိတု - - - - - - - - - - - - - '''ဍာတ်ဍာတ်ဖျးဖျး၊ စုတ်တုဲဂၟုဟ်စၠန်၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ၁၂-သၞာံ - - - - - - - - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်သာ်ဗ္တာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ယဲခန္ဓဟွံသေၚ်။ ကောန်မန်ပိုဲ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်သ္ၚောဲ နူဍုၚ်သၟးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူပတှ်ေဂလာန် ကလော်ဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူဗဟုသုတအောန်၊ လ္ပာ်ပညာလောကဳဏံဂှ်မွဲသာ် တံဂှ်ရ၊ ဒဵုတ္ၚဲဏံ မ္ဒးသ္ပပဓာန်ဒၟံၚ်ကဵုအ္စာ ဗီုဏံဏီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူထဏီအာတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲသာ်ဏံရောၚ်ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံဆဵုကေတ်ကောန်ၚာ်တံက္တဵုဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယဝ်ရထဏီအာပ္ဍဲကောန်ၚာ် အာယုက်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ညးတံဝဳကဵုနဲဗိန္ဒောရ၊ နကဵုဂဥုဲဇဗ ၜိုန်ဝဳတဴကီုလေဝ် ယဲဂှ် ယဝ်လံဗၠးမ္ဂး ညးမဒှ်မိမတံ အာရံၚ်စပ္ဍဲအ္စာ သကာတ္ၚဲရ၊ အ္စာသကာတ္ၚဲဂှ် သၟာန်အာယုက်အထက်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဂၞန်တးရံၚ်ရ၊ နကဵုပညာညးတံ ဂၞန်တးတုဲ၊ အတိုၚ်လၟေၚ်စဳရေၚ်စၞခမ်တုဲ ထောံထဏီရ၊ ပွမပသာ်ဝွံ ဗၠးလေဝ်နွံ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဒဵုကဵုလၟုဟ် ကောန်မန်တံ သ္ပဗက်ဒၟံၚ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ဏီရ၊ နဲထောံထဏီဂှ်လေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုနဲပၠန်ရ။ ယြဴညးမွဲက္တဵုဒှ်ယဲတုဲ၊ ပလံၚ်ဏာမၞိဟ်ယဲ ဌာန်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် က္ညကော်နၚ်အ္စာသဝ် ဇရေၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ ဝဳယဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရ အာဝဳယဲဌာန်အ္စာသဝ်မ္ဂး ပ္တိုန်စရာဲကဵုပညာအ္စာသဝ်ဂှ်တုဲ ကလံပူဇဴ မပ္တံကဵုသၠုယ်သၠာ် ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲရ၊ ဟီုဂးစခရိတ်(ၚုဟ်)ခယျာဇိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရခေတ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ဂှ်တုဲ၊ ၚုဟ်မးလေဝ် သွက်ဂွံပူဇဴဂှ် ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ကီု အောန်စှ်ေလေဝ်နွံ-ဂၠိုၚ်တိုန်လေဝ်နွံရ၊ ကာလအ္စာသဝ်စိုပ်ကၠုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ကောန်မန်တံ ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲ၊ သွက်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံဂၠိုၚ်၊ အ္စာသဝ်မွဲ ပပ္တံကဵုဝဳယဲမ္ဂး ဓုပ်ဟွံသေၚ်တၟာဲ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးပလေဝ်ကဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်မွဲဂကူကီု၊ အ္စာသဝ်ဂှ် ဝဳယဲဟွံဗၠးမ္ဂး မၞိဟ်တၠယဲကီု အ္စာသဝ် စိုတ်တုပ်ညဳသၟဟ်တုဲ ပြံၚ်သၠာဲအ္စာတုဲဝဳမာန်ရ၊ ကာလဂှ်အ္စာသဝ်ဝွံ ရုပ်ကေတ်ဓုပ်တၟာဲ ညးသောၚ်ကဵုၚုဟ်မး (ဂဥုဲဟွံသေၚ် ၚုဟ်ပညာဟွံသေၚ်) ၚုဟ်ခယျာဇိုၚ်တုဲ အာကော်အ္စာသဝ်သ္အာၚ်ပၠန်ရ၊ သွက်အ္စာသဝ်တၟိဂှ် မ္ဒးထပ်ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲတၟိပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲက္ဍၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ မွဲအခိၚ်ဓဝ် အာကော်နၚ်အ္စာ ၜါပ်ပန်လေဝ်နွံ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံကဵုတၠခန္ဓညးမယဲ သ္ဂောံဗၠးဗွဲမပြဟ် ဗွဲမလောဲသွာတုဲ ကေတ်အရီုအဗၚ်အစောံဂဥုဲ အစောံပညာ မှာသဝ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်၊ ကာလတၠခန္ဓ ယဲဗၠးအာမ္ဂး မၞိဟ်ယဲဂှ် စဝ်ဍာ်ကြာတ်ကြဴ သ္အးဇ္ၚးကဵုတဲဇိုၚ်အ္စာဂှ် ဒှ်အခိုက်တၟေၚ်မွဲသာ်ကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲဗၠးအာတုဲ တၚ်ဂုဏ်လ္တူအ္စာတုဲ ကလံအ္စာ ရှ်ေသှ်ေအ္စာတံဂှ်လေဝ် ဒှ်အခိုက်ကၞာကောန်မန်တံပၠန်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ဂိယဲမံၚ်မွဲမွဲမ္ဂး မသ ကလော ကောဒေံ ဝံသတံ ကၠုၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ်မၚ်မွဲညးသ္ကံဂှ် ဒှ်အခိုက်ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ၊ နဲသာ်ဏံကီု မိမယဲမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ကောဒေံတံဂမၠိုၚ်၊ ကေတ်တာလျိုၚ်မၚ်မွဲလၟိုန်ရ၊ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံလေဝ် ကၠုၚ်ရံၚ်စံၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ် မၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ သ္ၚိဇရေၚ်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ပွမ္ဒးမၚ်မွဲဂှ် ဒှ်ဝတ်လောကမွဲသာ်တုဲ ညးတံမၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ ဥပမာ ဗရုတမ္ညဝ်ရမျာၚ်မွဲမွဲသာ်၊ သၟူပသမွဲမွဲသာ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဗြု ညံၚ်ဟွံပသဂှ် ဗိုၚ်ဆေဝ်ဒဝ် ဗိုၚ်ဝေၚ်ပါဲကဵုရ၊ အရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု၊ ဥပမာ ပရိုၚ်ကမ္မဌာန်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲဒၞာဲ ဒွိၚ်ဖေက်မၞိဟ်ယဲ စိုတ်ဍောတ်တိုန်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပရိုၚ် ဟွံကဵုမိၚ်လးလးရ၊ မွဲသာ်ပၠန် တၠခန္ဓဂှ်အာယုက်လေဝ်ဇၞော်မံၚ် ယဲလေဝ်က္ဍၚ်မံၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံဂျိုၚ်အာဓာန်ဂတဂှ်ဟၟဲ ချိုတ်ဗွဲမဍာံရောၚ် ယဝ်စှ်ေစိုတ်မ္ဂး ကၠာမၞိဟ်ယဲဟွံချိုတ်ဂှ် ကဵုပ္တုဲကုသဵု-ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်၊ ဂွံဒှ်လဟိၚ်ပ္ဍဲစိုတ် မၞိဟ်ယဲဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ဗွဲတၟေၚ်မွဲသာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲ အာက္ညနၚ်အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ကဵုကလံကျာ်ဓရ်သၚ်-ဒ္ဂိုန်သဳကလၚ်ဓရ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ဗွဲမပြဲကီု လ္တုညးတၠခန္ဓဂှ်ရောၚ်။ ==အဝဲဗျု== အဝဲဗျုဟီုမ္ဂး ဒှ်တဴမကြပ်ညန်ကဵုသၟိၚ်မာရဏတုဲ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ညးမွဲလေဝ်ဟွံမိက်မိၚ် ယဝ်ဗျုရဟီုမ္ဂး ညးမွဲလေဝ်ဟွံဒးဂၞပ်စိုတ်၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဓမ္မလိုက်ဏံဂှ် ညးမွဲလေဝ်ပါဲဟွံဗၠး ဗွဲမဍာံစၟတ်ဟွံဆောတ် မ္ဒးဆဵုညာတ်သီုညးဖအိုတ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံဟီုဂး စိုပ်အဝဲအာယုက်ပန်စှော်သၞာံပြၚ်မ္ဂး စိုပ်အဝဲဗျုရောၚ်ဂှ် တၠပညာမန်တံ ပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရောၚ်၊ ကာလဂှ် စိုပ်အခိၚ်တ္ၚဲဒ္စေၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျုမ္ဂး ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသဇကု သွက်ဒးကၠောန်ကမၠောန်မွဲမွဲသာ် ဟွံသေၚ် ကိစ္စကေၚ်ကာမွဲမွဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် မံက်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် ဒှ်မၞိဟ်ဒၠောံဗ္တောန် ဒှ်မၞိဟ်အာဂတပၠတရဴ ကဵုညးသၟတ်တံရ၊ ဟိုတ်နူဒှ်အဝဲဗျုတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ်၊ ဒၞာဲကမၠောန်သာသာဍာဍာ ဒၞာဲဗၠးဗြဲဗၠးကျာတံဂှ် ဥပမာ လာ်ချာ တာန်န တာန်ဗာတံဂှ် ကၠောန်မာန်တုဲ ဒၞာဲကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဝါတ်တ်မွဲမွဲဒၞာဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးမဒှ်အဝဲဗျုတံဟၟဲမ္ဂး ကလောန်ဟွံစိုပ်ဒတုဲ၊ ဥပမာ-ပွမပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုမွဲမွဲသာ်၊ ပရေၚ်ကေၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသာ်၊ သွက်ဂွံဟီုစဳပျး စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂှ် ဒှ်ပၟိက်ဇၞော်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် ဒဒှ်ရ '''အရေဝ်ဟီုဖအိုတ်-ညးဗျုလ္ပၜုၚ်ဂစိုတ်'''ဂှ် ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာအာ ဓာန်ဂတခိုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျု ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ဖဵုမွဲကာၜါ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်တီကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲအခိုက်ကၞာနော်နာဲတမၠာတမၠာတေံဂှ် ကေၚ်မိၚ် ကေၚ်ညာတ် ကေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဝေါဟာ သဗ္ဗနာနာသာ်ဂှ် ဟီုထ္ၜးစဳပျးကဵု ညးမဍောတ်သွတ်တံမာန် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာကမၠောန် ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်ဇကုပၠန်လေဝ် ပွမတုတ်တုတ် တာန်သ္ကဝ် မပ္တံအရာကွက်ဇိုၚ်ကွက်တဲ၊ ဇိၚ်စက် ပွမသီဂိုၚ်ဒေပ်နာနာသာ်တံဂှ် ဒၠောံဗ္တောန်ဟီုထ္ၜးပျးကဵုမာန် လ္တူကောန်ဇာတ်တံသီုဖအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာပွမပ္တုဲ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုမွဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဝွံဟေၚ် ညးတံဟၟဲမ္ဂး ဟွံစိုပ်ဒတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကီုလေဝ် ဟွံသိပ်ဂၠိပ်ရ၊ ညးဇၞော်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ဍိုဟ်ကေက်သိပ်ဂၠိပ်၊ ချိုတ်ပၠိုတ်နာနာသာ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်မံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဒၠောံဗ္တောန်ဂှ်လေဝ် ဍိုန်ဍောတ်ယေန်သၞာၚ်ညိဟွံသေၚ်။ ပ္ဍဲဌာန်ရတ်ပိပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်တြုံ လဆောဝ်လဆောဝ်တံဂှ် စိုပ်ကၠုၚ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ၜှ်ဂွံကၞာၚ်ပ္ကဴမွဲကၞာၚ် မွဲဍောၚ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်တံရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ရပ်ဂွံတၟဟ်တွဟ်သ္အးဇ္ၚး အလုံမွဲအရှာံဘာကၟာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၟံက်ဗပေၚ်စုတ်ဍာ်ကျာ် ဍာ်သွုၚ် ဍာ်သွက်ဂွံကြာတ်ကြဴအိုဿီု၊ ကွဟ်ၚးတးဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳမၚ်မွဲတဴရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ညးမဇၞော်တံကောံဓရီုတုဲ ဒက်ဂကောံဥပါသကာ တိတ်ဒုၚ်ဒါန်ဂြုဂြုဂြီုဂြီု အလုံမွဲပွိုၚ်ကွာန်ဇကုလေဝ် နွံကၠုၚ်ရ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံညံၚ်ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝ ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒုၚ်ဒၠောံဗ္တောန် ကဵုအ္စာတၠဂုဏ်တံရ၊ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ်အ္စာတံတုဲ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလလၟိုန်ရ။ ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်ဗြဴတံဂှ်လေဝ် ကာလစိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး မပ္တံကဵုကၟာဲသဳ ပ္ကဴ ပၞာၚ် ကွာၚ်ၜဲ ယိုဟ်ၜန် ဂအုပ်ပိဏ္ဍပါတ် တံဂှ် ပလေဝ်ကေတ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်ဘာကၟာ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ရ၊ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓဝ်သဳလတုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲဂှ် ပၟဝ်ဘာဝနာ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ် ရန်တၟံကဵုဘဝဂတတေံရ၊ ကောန်ဇာတ် ညးမဍောတ်သွတ်တံပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဍိုန်ဍောတ် လဇောတ်လမောဝ်အာဓာန်ဂတမာန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟီုဒၠောံဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုပရောဓဝ်သဳလ ညးသ္ကံပၠန်ရ။ စပ်ကဵုဌာန်ရတ်ပိ ညးဇၞော်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုမိမသဳမူနော်နာဲ တိတ်ဒ္ဂိုန်သဳ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလ ပွိုၚ်တ္ၚဲသဳမွဲတ္ၚဲ တိက်ပ္ဍဲဘာလကျာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် နူကဵုဗ္တံတ္ၚဲတိၚ် တိတ်တိက်ပ္ဍဲဘာတုဲ ကောန်ဇာတ်တံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိတ်ကဵုဒၟံၚ်သ္ကဝ်သ္တိက်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဂှ် ကောန်ဇာတ်တံတောံတိုပ်ပုၚ်သွ၊ စုတ်ပ္ဍဲဂအုပ်တုဲ၊ သွက်ညးမၚ်သဳတံ ဂွံစဟာပ်ပ္ဍဲပိုန်တ္ၚဲဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံတ္ၚဲသဳဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ညဳညဳသာသာကၠောန်ကမၠောန် ပွကုသဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်မပြဲ ပ္ဍဲကောန်မန်တံပၠန် စိုပ်အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ဗၟံက်ဗု အရှိုန်တိုန်မ္ဂး ဝုတ်တ်ဗၠာဲဗၠာဲကၟာဲကၟာဲထဴထဴတံ ယဵုပလံၚ်ပ္တိတ်ဏာပုၚ်သဳ စၞစသုၚ်သဗ္ဗအိုဿီု ဇရေၚ်ဘာတေံတုဲ ဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန် ကဵုရဲမၚ်သဳအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဗ္စဖျုၚ်မြဴသာ်ဝွံဏံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် သၟဟ်ကဵုဇြဟတ်ဇကုတုဲ မွဲဘာကဵုဒှ် ၜါဘာကဵုဒှ် ၜိုတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်မာန်ဂှ် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အိုတ်ရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတောံတိုပ်ဂှ် မွဲသဳမွဲသ္ၚိဟေၚ် ပြံၚ်သၠာဲသ္ၚိဌာန်လေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန်တုဲအိုတ်၊ တ္ၚဲလေဝ်တၟးမ္ဂး သဳကပေါတ်တုဲအိုတ်တုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်သဳဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်ရ၊ ဒဒှ်ရ သွက်ဂွံပ္တုဲလဝ်ကာကုသဵုဏံဂှ် စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်တုဲ ကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်အိုတ်ရ၊ ကွာန်လ္ၚဵု အခါတိတ်အာဘာ နကဵုဓဗိုန်ဗာတ်တိၚ်တိုက်တုဲ အာပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုဂှ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဏီရ၊ ဆဂးဂှ် ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် အောန်စိုတ်ထေက်ကွေံရ။ ကောန်မန်တံ စိုပ်အာယုက် အဝဲမသုန်စှော်ပြၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဒှ်အဝဲဗျုထဴရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံဂှ် မၞိဟ်တြုံကီုမၞိဟ်ဗြဴကီု ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံကၠောန်ကေၚ်ကာအိုဿီု၊ ဟၟဲတာလျိုၚ်ရ၊ ၜိုန်စိုပ်အဝဲဏံကီုလေဝ် ဗျုဗၠးကမၠောန်-ဗျုဟွံဗၠးကမၠောန် နွံတဴၜါသာ်ပၠန်ရ၊ ဒဒှ်ရ ဗျုထဴကီုလေဝ် ယဝ်ထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံကၠောန် ကမၠောန်ကီုလေဝ် ကောန်ဇာတ်တံဟွံကဵုကၠောန်၊ အရာအိုဿီု ညးတံဟွံပါမ္ဂး စိုတ်ဟွံပြေ ဟိုတ်ဂှ်ရ '''ဂလာဗျုကၠောန်-မန်ဗျုဒေါန်''' ရဴသာ်ဝွံ ဒးမံက်ဂတဝ် ဒးတမ္ညဝ်ကေတ်အလိုက်ဍေံရ၊ ဣဏံဂှ်ဗျုဟွံဒးကၠောန် ညးလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ဗျုထဴကီုလေဝ် သွက်ဗုၚ်ဂၞဴဂှ် ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ မပ္တံတာန်ဗာ-န ခၟော် ဒကှော်ချာ လာ်ချာ ကမၠောန်သာသာဍာဍာ သဗ္ဗအိုဿီုဂှ် ဟွံပိုတ်သကုတ် ဒးဆက်ကၠောန်အာပၠန်ရ။ ဆဏံဟွံသေၚ်ဏီ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴဟွံရုဲ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဏံမ္ဂး ညးသၟတ်တံ နအလိုက်ဇကုကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ ကဵုဂ္ဇံဗၟံက်ဂတညးဂမၠိုၚ် ဟီုပရေၚ်ဓဝ်ဂလာန်ကျာ် သၚ်ရိုဟ်ညးသ္ကံရ၊ ကာလပရေၚ်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသ္ၚိ၊ ဟွံသေၚ်ကာလတ္ၚဲသဝ် ကောံညးသ္ကံမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ပရောအိုဿီုဂှ် လဴပူစညးသ္ကံလေဝ်နွံ၊ ဌာန်ရတ်ပိဂှ် ဒှ်ဒၞာဲမဇူဒီု သွက်ညးဗျုထဴတံရ၊ ဒှ်ဒၞာဲသွက်ဂွံဗၜိုဟ်ခန္ဓ၊ ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝနကဵုဓဝ်ကုသဵုဂှ် ဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးမဗျုထဴတံရဟွံသေၚ်ဟာ ဟိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်တံဂမၠိုၚ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ မပ္တံကဵုပၞာၚ်ပ္ကဴတံဂှ် ဗွဲမရှ်ေသှ်ေရပ်ကေတ်တုဲ ကွာ်တိုန်ဂဇံသဝ်ပူဇဴ ဇရေၚ်ကျာ်စေတဳ၊ ဇရေၚ်ဘုတ်ဘာ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓရ်သဳလဟွံသ္ကုတ်ရ၊ စိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓရ်ပၠန်လေဝ် ပြာပ်တိတ်အာဇရေၚ်ဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳပၟဝ်ဓရ်ဘာဝနာအိုတ်ရ။ လောန်အာနူဂှ် စိုပ်အဝဲအာယုက် တြဴဣသုန်သၞာံပြၚ်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုစုတ်တိဂှ် ဟီုဂးစဌာန်ဝေါဟာမၞိဟ် ဂလာန်ညးဇၞော်မန်တံ၊ ဟီုကၠုၚ်နွံမွဲသာ်ရ '''ဂၠဴဗျုကၠာတ်ချံက် မၞိဟ်ဗျုရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက်'''ရ အဝဲဏံဂှ် ဗျုထဴကြံၚ်က္ဍုဟ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံရ၊ အရာသဗ္ဗအိုသီုဂှ် ကဵုဝေၚ်ပါဲအိုတ်တုဲ ကွာ်တန်ကြန် အာကၠုၚ်ဟွံမာန် ဟိုတ်နူဇြဟတ်ဍိုန်လျစှ်ေတုဲ သွက်ဂွံချဳဒရာၚ်ဂှ် ဒးရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက် ဒးဗ္ဒာဲကဵုလေံဒုက်တ္ၚံက်အိုတ်ရ၊ အရာအိုဿီုဂှ် ညးတံဒှ်မိမနော်နာဲ ညးဍုၚ်ညးကွာန်တံရ ကၠောန်ကမၠောန်ကုသဵု ကဵုဒါန်မွဲမွဲမ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ညးတံတုဲ သ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ကလံပူဇဴညးဇၞော်တံဂှ်ဒှ်အခိြက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်မွဲ ဂကူဗွဲမပြဲရောၚ်။ သွက်ညးဗျုထဴတံ ဒးကၠောန်ဂှ်လေဝ် ဒှ်ကမၠောန်ဓရ်ကုသဵု ရန်တၟံကဵုပြံၚ်သၠာဲဘဝ နဓရ်ကုသဵုဂှ် ဂွံဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးတံတုဲ ဌာန်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ မၚ်မွဲဓရ်သဳလ ပၟဝ်ဘာဝနာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ကွာ်အာကၠုၚ်ဟွံမာန်မ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ခမဳသၚ်တံတုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်ဓရ်သဳလ ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိဇကုလၟိုန်သဳရဂှ် ဒှ်အခိုက်အဝဲဗျု ကောန်မန်တံ ပ္ဍဲလောကဏံရ။ ==ပွမစုတိ== သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံဝွံ ပွမ္ဒးချိုတ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု ဝေၚ်ပါဲဟွံဗၠးဗွဲစၟတ်ဨကန္တ စိုပ်ကာလမွဲတ္ၚဲမ္ဂး ဇၞော်ဍောတ်ဟွံရုဲ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်ဓမ္မတာ လောကဏံရ။ ။ ။ ကိစ္စပွမ္ဒးစုတ်တိဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ချိုတ်ရ၊ သတ္တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ညးမွဲကယျာန်ပါဲဟွံမာန် ၜိုန်ပညာစိုတ်သကီု ပိုန်ဒြပ်ဍိုက်ပေၚ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဂွံပတၠအာယုက် ဂလိုၚ်လဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်နကဵုယဲလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်အခိၚ်ကာလလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ဒၞာဲလဵုချိုတ်ရောဂှ် ဟွံတီလးလးရ၊ ချိုတ်နကဵုဟိုတ်သ္အာၚ်ဂှ် ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ချိုတ်ဟွံခိုဟ်၊ ချိုတ်ခိုဟ်ဂးလဝ်ၜါသာ်ရ၊ ဟိုတ်နူယဲပရိုက် မပ္တံယဲဂၞဴ၊ ယဲမြန်၊ ယဲကလေန်၊ ယဲတမြအ်၊ ယဲဂုဟ်၊ ယဲခါဲဒုတ်၊ ဂဂဵုတးပန်၊ ဒးကံလွဟ်၊ ဗၠိုက်ဍာ်၊ ဒတုံနူတၞံဆု၊ ဇြုံဒွံ၊ ကၠကိတ်ကမ်ပရိုက်၊ ကမ်ဗဒိုက်တံဂှ် တၞီလုက်ပ္ဍဲချိုတ်ဟွံခိုဟ်-ချိုတ်ပရေံပရေံရ။ ချိုတ်ဟိုတ်နူမပ္တံယဲဗျု၊ ဗျုမလံတုဲ ချိုတ်တံဂှ် ချိုတ်ဗွဲမခိုဟ်ရောၚ် ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်=== ဟိုတ်နူယဲမွဲမွဲသာ်တုဲ၊ ဂုဟ်တိုန် အလုံမွဲဇကုရ၊ ဂုဟ်မ္ဂးဂှ် ဟွံခိုဟ်၊ ကောန်မန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ယြဴညးမွဲ ချိုတ်နကဵုယဲဂုဟ်မ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ မဒးဖျေံကမ္မဌာန်ချိုန်ဂှ်ရ၊ ဇွဂှ် ကၠောန်ခိုၚ်ကဠာတုဲစုတ် သွက်ဂွံဂ္ညိဂ္ညာတ်ကျိုၚ်ကျဝ်ခိုၚ်ဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်သ္ဂးလဝ်တုဲ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ချိုတ်နကဵုယဲပရအ် ကေုာံချိုတ်ဟွံခိုဟ်သ္အာၚ်မွဲသာ် ဒဒှ်ရ ချိုတ်ဖတ်တ်လတ်တ် ချိုတ်နကဵုယဲဟွံခိုဟ် ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ အတိုၚ်ခိုက်ပြဝေဏဳမန်ဍာံဍာံမ္ဂး ကၠာကၞဳဟွံကတဴ မ္ဒးဖျေံကမ္မဌာန် နကဵုကပ်ရ။ သွက်ဂွံကၠောန်ကပ်ဂှ် ကေတ်ဒုန်ကရေက်၊ ဒ္စာံကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ၄-လ္ပုဟ်ၜတ်ကေတ်တုဲ၊ ကွဝ်ကဵုဇုက်ပန်တန်မ္ဂး ဒှ်ကပ်သွက်ဂွံဖျေံကမ္မဌာန် ချိုတ်ဟွံခိုဟ်ရ၊ ဇွဂှ် သ္တိက်လဝ်လ္တူသ္ကဝ်ဂၞဳတုဲ ခၟူဂိုၚ်ထောံကမ္မဌာန် နကဵုသ္ကဝ်ဂှ်ရ၊ ဇွခၟူလဝ်ကဵုသ္ကဝ်ဂှ် စွံလ္တူကပ်တုဲ ကလေၚ်ဂွဳနကဵုကပ်ဂှ်ပၠန်၊ ပြုပြေၚ်စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲမ္ဂး မုဟ်ဇုက်ကွဝ်လဝ်ကပ်ပန်တန်ဂှ် ဒးဒက်ပ္ဍဲဒုန် ဓလိၚ်ဇွမွဲတၞုၚ်ဂှ်ရ၊ ဒုန်ဂှ်ဗၞတ်ဒ္စာံဟတ်ဒှ်ရ၊ စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲ ဓလိၚ်ဖျေံဏာသုသာန်တေံ ဗွဲမပြဟ်ပြေဟ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွဒက်ကံချိုတ်=== ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ဟိုတ်နူကံအတိက်တေံပါကၠုၚ်တုဲ ဒက်ကံတုဲချိုတ် ယြဴမၞိဟ်မွဲ ဟိုတ်နူပရေၚ်ကေၚ်ကာ မွဲမွဲသာ်က္တဵုဒှ်တုဲ ထိၚ်ဒက်စိုတ်ဟွံမာန် ထုဲကြာန်ဓမာန်အာသာ်ဂှ်ရ၊ ဒက်ကံတုဲချိုတ် သဘဴဒက်ကံဏံဂှ် ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ ဒက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ဗဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဇြပ်ရာ်တာဲနွံဒၟံၚ် ဇရေၚ်ကွာန်သၟးဂၠိုၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလဇကုမွဲဓဝ် သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဒက်ကံပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်လေဝ်နွံ၊ ယဝ်တီဒဒှ်မၞိဟ်ဒက်ကံဂှ် ချိုတ်မ္ဂး ချိုန်ဂှ်ဟေၚ် မ္ဒးကုတ်ထပိုတ်ထောံဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ဍာံဟွံဂံၚ်ရေက်ဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ ညးလဵုဟွံဟီု ယဝ်ဂံၚ်ရေက်ဇုက်ဂှ်မ္ဂး ၜုတ်မြရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန် ဒဒှ်ရညးမဒက်ကံချိုတ်ဂှ် ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ထဝ်ဩန်မ္ဂး ညးမရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ပၠန်ရ၊ ဇွဏံလေဝ် ဒးဖျေံနကဵုကပ်ပၠန်ရ၊ ကာလစိုပ်သုသာန်တေံမ္ဂး ဒးတိုပ်လ္ပာ်ဒတူရ၊ ကာလတိုပ်ဇွဂှ် မုက်ဏာဒိုဟ်ဨသာန် သှ်ပလာဲကၠေံသော် ကဵုလောန်နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ်တုဲ ကဵုဇိက်ကဵုဂရး ထပှ်လတုန် ကာလဇိက်ဂှ် ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ် သာ်ဝွံ မၞိဟ်ဇိက်ဂှ် ကဵုဟီုတုဲဇိက် မူဟိုတ်မ္ဒးသ္ပသာ်ဏံရော-ဟီုမ္ဂး ယဝ်ဟွံစဳရေၚ်သာ်ဝွံ မိမကလောမသ-ထပှ်ဒတောဝ်လီုလာ်၊ ဒိုက်လေၚ် အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်ရဂှ် ညးတံပတှ်ေလဝ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲရ။ ဒက်ကံတုဲ ယဝ်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်မ္ဂး တၠသ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် ဟွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကဵုထောံဒါန် ကုသၚ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အာနိမန်က္ညနၚ် အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ကဵုဗှ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ မံၚ်လေဝ်နွံရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဒှ်ဂအာၚ်ခေက်မွဲရောၚ်၊ ကောန်မန်တံပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် ယြဴညးမွဲ ဒက်ကံချိုတ်အာပ္ဍဲကွာန်မ္ဂး ပ္တိတ်ဏာမ္ၚးကွာန် ဗၠးဂအာၚ်သုသာန်ညးတုဲ ခါဲကတိုၚ်ဇွဂှ် ဂတဏာဒိုဟ်အဂၞဲတုဲ တိုပ်ရ၊ ဇွဂှ်စံၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဗ္စသၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ကမၠောန်မၞိဟ်ချိုတ်အာ ကၠောန်လဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲတံဂှ် မိမကလောကောဒေံတံ ယဝ်ဆက်ကၠောန်အာမ္ဂး ဟွံခိုဟ်ကဵုမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ်ရ၊ လိၚ်ညးသ္အာၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်မ္ဂးဂွံမာန်ရ၊ ယဝ်မိမကလောကောဒေံတံ ဆက်ကၠောန်အာတုဲ ရပ်စပ်ဒးကပေါတ်တံဂှ်မ္ဂး အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်၊ ဒိုက်လေၚ်လီုလာ်အာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲနူကမၠောန်ဂှ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ်သီုဂဗ္ဘ=== မၞိဟ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံမာန်တုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ နကဵုဇြဟတ်မွဲမွဲတုဲ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ ဇွသီုဂဗ္ဘဂှ် ကောန်မန်တံ ပြုပြေၚ်တၟေၚ်တၟဟ် နူကဵုဇွသ္အာၚ်တံရ၊ မူသာ်ရောဟီုမ္ဂး သရာဲပခက် ညးမချိုတ်အာဏံဂှ် ကြံကြညိဟွံသေၚ်၊ ထေၚ်ခယျကေတ်တုဲ ဇွဂှ် ဒးဖျေံကဵုကပ်ရ၊ ကာလဖျေံကမ္မဌာန်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိဗြဴစုတိအာဂှ် တ္ၚိန်လဝ်မြဇြၚ်တုဲ ဒးအာဂတအိုတ်ရ၊ အာဂွံမွဲလစုတ် ဂတမုက်လ္ပာ်ကမ္မဌာန်တုဲ ဗျာံထ္ၜးဇြၚ်တုဲ ဆက်အာပၠန်၊ ဂွံမွဲချိုန်ခဏပၠန် အတိုၚ်မထ္ၜးဇြၚ်ဂှ် ဒးသ္ပပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဟွံဂွံကြံကြ ဂြိုဟ်စာဟွံမာန် ညံၚ်ဂွံဖေက်ရန်တၟံတုဲ ဒးတ္ၚိန်ဏာမြဇြၚ် ဒးဗျာံဗာ်အာရ၊ ကၠာဟွံဖျေံကမ္မဌာန်ဂှ်လေဝ် ခါဲလဝ်ကတိုၚ်ဂှ်ဟွံခိုဟ်၊ ကပေါတ်သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ်တံဂှ် ဒးကေတ်ဏာဖျဴ ကမ္မဌာန်ဂှ်ရ။ ကၠာဟွံတိုပ် ဟွံဂွံစံၚ်ဏီဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ မၞးကဵုအဲဩာဲဂစိုတ်ရောၚ်၊ ဆဒှ်ဂၞိန်ယာတ်ဗှ်ေ ပိုဲကေတ်နၚ်ဖအိုတ် လ္ပကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ကွာန် လ္ပဘပလညိ၊ ကောန်မၞးလေဝ် နွံကရောံဗှ်ေတုဲ လ္ပစဴအာတ်ညိ၊ သာ်ဝွံသ္ဂးတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်နူဗုၚ်ဇွလေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကာလဖျေံကမ္မဌာန်ဝွံ ကေတ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်တုဲ စွံသ္တိက်လဝ်သ္ကဲဇွမိဂှ်ရ၊ တုဲဟေၚ် တိုပ်စံၚ်ဂွံရ၊ ပ္ဍဲကဵုစွံတၞံဗြာတ်ဂှ် '''ကောန်ဗှ်ေ ဗှ်ေကေတ်ဏာညိ'''ဂှ် သ္ဒးဟီုရ၊ ယဝ်တိုပ်မ္ဂး တိုပ်တိကဵုပေၚ်ဗွဲမကၟောန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်ကတိုၚ်ဂှ် ဟွံသေၚ် လ္တူတိုပ်လဝ်ဇွဂှ် နကဵုခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ် စုန်ပ္တဴလဝ်ဗွဲမခိုၚ်တုဲ ဂြောပ်စုတ်ဇလ ကၞာၚ်ဆုလ္တူဂှ်ပၠန်ရ၊ သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ကြံကြဗွဲမလောန်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလမစဴဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ စိုပ်ပယျဵုလုပ်ကွာန်မ္ဂး ဗှ်ေဗက်စဴကၠုၚ်ဟွံဂွံရဂးတုဲ သက်သရက်တိ နကဵုမြဇၚ်ပိလန်ရ။ ယဝ်နွံပၟိက်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘ မမိက်ကဵုယဲဝေဒနာ ဟိုတ်မွဲမွဲ စုတိချိုတ်အာကီု၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံဂွံတုဲ ချိုတ်အာကီု၊ ဒးဖျေံဏာနကဵုကပ် သီုဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်သုသာန်တေံတုဲ အတိုၚ်ဟီုဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟီုတုဲတိုပ်ရ၊ ဂွးဗပေၚ်စုတ်တိပေၚ်ၚ် ကၟောန်န်တုဲ လ္တူဂှ် စံၚ်နကဵုပၟတ်ရ၊ ပၟတ်ဂှ်ဂဵုတိုန်တုဲ တးဖျေံထောံနူဂှ်ရ၊ ကဵုဒးတက်ခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ်၊ ကၞာၚ်ဆုဇလတံဂှ် ဂြောပ်စုတ်လ္တူဂှ်ပၠန်၊ ပဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ဒးစံၚ်တးဂှ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵု ထေဲကဵုမၞိဟ်ဗြဴမွဲမ္ဂး '''စံၚ်တး'''ဂှ် ဂိဓဇောတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ မၞိဟ်ဗြဴဟွံကၠိုဟ်တံဂှ် ဆအယာံမာတ်ဂိတုဲ မူဒှ်သာ်လဵု မူပွသာ်လဵု ညးလက် '''စံၚ်တး''' ဂှ်ရောဟွံတီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကာလတိုပ်ဇွ၊ ဟွံသေၚ်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘမ္ဂး ဟွံၜံက်ပါ်တိတ်ကောန်ၚာ် နူဗုၚ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်ၚာ်တုဲ စံၚ်တိုပ်လေဝ်နွံ၊ ဒဒှ်ရစုတ်တၞံဗြာတ်ဂှ် စွံစၞးကောန်ၚာ်တုဲဟေၚ်၊ ဒးစဳရေၚ်ရ။ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကာလကလေၚ်စဴကၠုၚ် နူသုသာန်တေံ ကလေၚ်ရံၚ်ဂတးမုက် လ္ပာ်ဗြဴဇကုဟွံဂွံဂှ်လေဝ် ညးတံကဵုသွဟ်ကီုရ၊ စဴကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိတုဲ သွက်ဂွံပၠေၚ်ကၠေံအန္တရာယ် ဒးတိတ်သ္ပခမဳ ဗၞတ်မံၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် စပ်ကဵုချိုတ်ဂကူဏံရ။ ။ ဗြဴချိုတ်သီုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ၜိုန်ရတိုပ်ကီုလေဝ် ဒးစံၚ်ကရိကၞာထောံညိတုဲ တးဖျေံထောံရ၊ ဒးစတ်ပ္တဴလဝ်ဓၜံက်ဒိုၚ်ဂှ် ဖေက်သရာဲတာဲဗြာဲတံ ဂၠံက်ကေတ်ဇွတုဲ စဵုဒၞာအန္တရာယ်ဂှ်ရောၚ်၊ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် နူညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံရ။ ။ မွဲသာ်ပၠန် ဂြာံဇလတံဂှ် ဖေက်ကၠဵုဂွးပလီုထောံ မဒှ်ရောၚ်ဂှ် ညးဇမၞော်တံ သ္ဂးလဝ်သာ်ဏံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ် ဂဂဵုတးပန်=== ယြဴပူဂဵူမွဲ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ချိုတ်အာမ္ဂး ပဍိုက်လ္တူကပ်တုဲ ဗလိုပ်ဖုံဂွံရ၊ ဒၞာဲချိုတ်ဂှ်ဟေၚ် ခါဲကတိုၚ်သၠုၚ်ဇကုတုဲ ဂတဏာမုက်ဇွဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ကၞေၚ်ကဵုသၠးဒၟံၚ် နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ် ပလာဲလဝ်သော်တုဲ တိုပ်ဂွံရ၊ လမာတ်တံဟွံသေၚ် ကလောတွဳဝါရတံ ဇိက်ကဵုဂရး လ္တူက္ဍိုပ်မၞိဟ်ဂှ် ထပှ်လတုန် သာ်ဝွံဒးဟီုအာ ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ်ရ၊ ယဝ်ဟွံပသာ်ဏံမ္ဂး ကလော ကောဒေံ မသ ထပှ်ဒတောဝ် အာယုက်ဂၠေံလေၚ်ဒိုက်တုဲ မိမဟွံဗၠးဒုဟ်ရ၊ ဗ္စသၚ်ကဵုသဳပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကဵုဒါန်သ္ၚုပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ဂွံရ။ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ဒၞာဲဂှ်ဟွံချိုတ် စိုပ်သ္ၚိတုဲချိုတ်မ္ဂး အာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်ဂွံရ၊ ကွဵု ဒစုန် ဂရးမြတံ ညးမတိုပ်ဂှ်ကေတ်ဂွံရ၊ တၠအမှုတံ ကေတ်ဟွံဂပ်ဝ်၊ ၚေက်ဂရးဂှ် မွဲတၞုၚ်ပဂွံ၊ ထပှ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ဒ္စိတ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ယဝ်ရဂဂဵုတးပန်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးတိုပ်ဒၞာဲဂှ်ရ၊ တိုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် အခိုက်ကၞာဟၟဲတုဲ စုတ်ကဵုကပ် မ္ဒးအာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်တေံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွကောန်ၚာ်=== ယြဴညးမွဲ ပပ္တတံနူသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဒဵုပွိုၚ်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဂှ် ဒှ်အဝဲကောန်ၚာ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ၚာ်မွဲစုတိအာာမ္ဂး ကောန်မန်တံစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ဟွံတုပ်ကဵုညးအဝဲဇၞော်တံရ၊ ဇွကောန်ၚာ်စံၚ်ဟွံဂွံ ဗှ်ဓဝ်နာဝထပှ်ဟွံဂွံ၊ ဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်သ္ပဒးသာ်ဏံမ္ဂး တၠသ္ၚိလီုလာ် အာယုက်ဂၠေံ ဍုၚ်ကွာန်ကလိုက်ကမဵု ယဲဘဲဂၠိုၚ်၊ ကလော် ဘုတ် ပြိုတ်ထတ်ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ။ ဇွကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွဳနကဵုဂၠိက်ယာတ်တုဲ ယိုက်ထ္ၜဏာ မိန်ဏာဂွံရ၊ ကောန်ၚာ်ချိုတ်အာဂှ် ဇၞော်မံၚ်ညိမ္ဂး မၞိဟ်မွဲဓဝ် ယိုက်ဏာဟွံမာန်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခရေၚ် ဓလိၚ်ပ္တိတ်ဏာသုသာန်ဂွံရ၊ ကာလဓလိၚ်ဏာဂှ် သ္ၚုဒမျိုၚ် ကဵုဒါန်ဂွံရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ပ္ဍဲဇြပ် ပ္ဍဲဘာ ပပိုန်ဂစိုတ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ဏာဂွံရ။ ===ဗီုသ္ပကုသဵုဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာကဵု မၞိဟ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်တံဂမၠိုၚ် ကဵုကောန်ၚာ်=== သွက်မၞိဟ်ချိုတ်ပရေံ မပ္တံကဵုယဲပရအ် ယဲမြန် ယဲဂအအ် ဂၞဴအာတံဂှ် ဟွံသ္ပကုသဵုရ၊ ချိုတ်ပရေံမ္ဂးဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အတိုၚ်ညးတံစၟတ်သမ္တီ စှ်ေစိုတ်ချိုတ်ပရေံဂှ်၊ ကာလပလံၚ်ဏာဇွ ကမ္မဌာန်တေံ ဒးစုတ်ဏာကပေါတ်ပ္ဍဲနမွဲ မပ္တံသ္ၚု ၜဵု ခရံက် ကၠေၚ် မြေက် လသိုဏ် စဳရေၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး အပေါတ်ဂှ် ကဵုဒါန်ဘာဓဝါဲဂှ်ရ၊ ဣဝွံ ညးကော်ခဴစ ဒါန်ဇြဟာန်ဒမျိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပြံၚ်သၠာဲဂိတုၜက်သၞာံတုဲ ဖာပ်သၚ် ပကာကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ၊ သွက်ညးဒက်ကံတုဲ ချိုတ်ဂှ် ညးဟွံပ္တုဲကာကုသဵုသ္ဂးလဝ်ရ၊ ပ္တုဲကာကုသဵုဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိ ရန်ကဵုသွက်ညးမစုတိအာ သီုကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဟွံသ္ပပၠန်၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး လောန်အာထပှ်တ္ၚဲ မွဲဂိတု မွဲသၞာံကဵုဒှ်ပ္တုဲမာန်၊ ကာလဖာပ်ဗ္စသၚ်ဂှ် ယဝ်ဟွံၜက်သၞာံမ္ဂး မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲဇြပ် ဘာ ရုၚ်ဒါန်ရောၚ်၊ ၜက်အာသၞာံတုဲမ္ဂး ကဵုဒါန်ပ္တုဲကုသဵုပ္ဍဲသ္ၚိဂွံရ။ သွက်ကောန်ၚာ် မစုတိကလိလောန်အာဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ဇြပ် ဘာတံဟေၚ် ကောန်မန်တံ ပ္တုဲကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံ၊ ပ္တုဲကုသဵု ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ဂှ်ဟွံဂွံ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်ဂှ် လံၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန် ကဵုကုခမဳသၚ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူချိုတ်ဟွံခိုဟ်ဂှ်ရ ဟွံက္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်ဇရေၚ်သ္ၚိရ၊ လ္ၚဵုယးဂှ် လ္ၚဵုပေၚ်ထပှ် ညးတံလံၚ်ဗဗေၚ်ရ၊ ကပေါတ်လံၚ်တံဂှ် ပုၚ် ပုၚ်ခ္ဍေက်၊ စုတ်ကဵုခဝ်၊ ပလေၚ်ခၟိုန်ကဵုသတ်ဗြဴ၊ ကွာၚ်ထကဵုဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တံဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် လံၚ်အခိၚ်စဴပိဏ္ဍပါတ်လေဝ်နွံရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵု ဗလးကျာ်မ္ဂး၊ ၜက်သၞာံဂါံဗြဲတုဲဟေၚ် ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဗီုညးတံပြုပြေၚ်တုန် သိုၚ်ကၞာထးဗ္ဒာဲသ္ၚိတုဲ ဗၟံက်ကၞာထးဂှ် သိုၚ်လဝ်စၚ် သွက်ဂွံစွံကျာ်ဗလးဂှ်ရ၊ ကျာ်ဂှ်ပ္တိုန်သ္ၚိဟွံဂွံ၊ ခမဳသၚ်လေဝ်တုပ်နဲသာ်ဂှ်ရ၊ နူဂယး ကၠာဟွံဂွံက္ညဖျဴနၚ်သၚ်ဂှ် ဒးပ္တိတ်နၚ်ကျာ်ကၠာရ၊ ကျာ်ပဋိမာရုပ်မွဲဇကု၊ ကျာ်ဒကောဝ်သၟတ်မွဲဇကု၊ သ္ၚုမွဲထၟာဲဍောတ်၊ ဗဗေၚ်ကျာ်ဍောတ်တ်မွဲမ၊ သၠုယ်ဒ္စာံဂတှ်ေ၊ တၞးဇြဲထဝ် (ဇြဲအရိုၚ်လေဝ်ဂး) ထပှ်တၞး ချောဲဒဇိပ်ထပှ်စန်၊ မွဲစန်ထပှ်တၞုၚ်၊ ပုၚ်ပၟန်သာဲမွဲဗဗေၚ်ဍောတ်၊ ဇၞောဝ်အလာံဂၠိၚ်ၚ်ပန်ဇၞောဝ်၊ ပြေၚ်လဝ်တုဲ၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးယဵုပ္တိတ်နၚ်ဘာရ၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ် ပ္ဍေန်လဝ်ပ္ဍဲထၟာဲသ္ၚုဂှ်ရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ခမဳသၚ်တံဖ္ဍောတ်ဂါထာ၊ ထောံကယျောၚ်ကျာ် (ဗလးကျာ်လေဝ်ဟီု)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကျာ်တြဲ ထေဝ်ထးပ္ဍဲဇရေၚ်ကြုၚ် နေရဉ္ဇရာဂှ်တုဲ-ထောံကယျောၚ်ကျာ်၊ ဗလးကျာ်အိုတ်ရ၊ ကိစ္စဗလးကျာ်ဂှ်တုဲဟေၚ် ခမဳသၚ်တံ ဂွံစဴကဵုပိုန်ပ္ဍဲကၞာထး စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်ကုသဵု သွက်ညးမချိုတ်အာတေံရ။ ===ချိုတ်ဍိုက်=== ချိုတ်ဍိုက်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ဗ္တံတ္ၚဲဟွံဟီု၊ ညးမွဲရောဟွံတီ ယြဴညးမွဲချိုတ်အာမ္ဂး ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ် ချိုတ်ဍိက်ရ၊ ယြဴညးယဲမွဲ ယဲက္ဍၚ်တိုန်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံဒှ်သာ်ဂှ်ရ မ္ဒးမၚ်ဒၟံၚ်သီုဗ္တံတ္ၚဲ ညံၚ်ဂွံတီဒဒှ်ရ မၞိဟ်ယဲဂှ် အိုတ်အာလမျီု သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ယဝ်ချိုတ်ဍိုက်အာမ္ဂး ညးတံဟွံမံၚ်ကဵုထောံဒါန် ကုဘာလကျာ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ကော်စဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်ပၠန်၊ ညးလ္ၚဵုတံ ယဝ်တီဒၟံၚ်ဒဒှ်ရ ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်မ္ဂး ဟွံရာန်၊ ဟွံသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ညးလ္ၚဵုပၠန် လံလအာသၞာံဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဝွံ ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် နိမန်က္ညနၚ်သၚ်တံ ကဵုဗှ်မ္ၚဵု ဖ္ဍောတ်ကမ္မဝါတ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ။ ===ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိယဝ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမၞိဟ်မွဲမ္ဂး=== ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိ၊ ယဝ်မၞိဟ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမွဲတုဲ ကာလဖျေံကမ္မဌာန် ညးမချိုတ်ကြဴဂှ် မ္ဒးဖျေံကၠာအာဂတရ၊ ညးမချိုတ်ကၠာဂှ် မ္ဒးဖျေံကြဴ အာလက်ကရဴရ။ ===အခိုက်ဒးပါဲသ္အာၚ်မွဲသာ်=== ယဝ်နွံပၟိက် သၟိက်ဂွံပ္တိတ်ဏာ ကမ္မဌာန်မွဲ ဇရေၚ်သုသာန်တေံ နကဵုဂၠုၚ်မ္ဂး ဂၠုၚ်ဖ္ဍိုက်လဝ်ကမ္မဌာန်ဂှ် မ္ဒးဒုန်လုပ်ကၠုၚ် လ္ပာ်သၞေဝ်ဂၠုၚ်ရ၊ လုပ်ကၠုၚ် နကဵုက္ဍိုပ်ဗီုအခိုက်တွဵု တွဵုဂှ်ဟွံဂွံရ၊ ကမ္မဌာန်ညးမစုတိ မ္ၚးဍုၚ်မ္ၚးကွာန်တံဂှ်လေဝ် ပၠောပ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဟွံဂွံဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေမ်မွဲဂကူကီု၊ စုတိိအာမ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကွာန်လေဝ် ကလေၚ်ပ္တိုန်ကမ္မဌာန်လ္တူသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဗီုဏံမ္ဂး ခေက်ကဵုဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်။ ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ညးမစုတိနယဲခိုဟ်ဟ်=== ကောန်မန်တံ ယဝ်စုတိကလိလောန်အာ နကဵုယဲခိုဟ်ဟ်မ္ဂး ကမ္မဌာန်ဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲတုဲ စွံလဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်ကေတ်ဇံၚ်ဇၞးမွဲတုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ဇွ လ္တူဇံၚ်ဇၞးဂှ်ရ၊ (က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်လေဝ်ကော်) ဗွဲပညပ်အပါဲပန်ဘုံ၊ သုဂတိထပှ်ဘုံ၊ ရူပစှ်တြဴဘုံ၊ အရူပပန်ဘုံ၊ မတွံဂး ပိစှော်မွဲဘုံဂှ် သ္ဂောံဇၞးဗၠးၜးတိတ် နူပိစှော်မွဲဘုံဂှ်တုဲ ဇံၚ်ပ္တိုန် စွံဇွမွဲချိုန်ခဏဂှ် ဇံၚ်ဇၞးမကော်စရောၚ်။ ===ဇံၚ်ဇၞး=== သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးကေတ်ဒယိုၚ်တြဴတၞုၚ်ရ၊ ဇံၚ်ဇၞးဝွံ နွံဇမၠိၚ် သၠုၚ်ဒ္စိတ်မိဟ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ပန်လ္ပုဟ်၊ အနာံမွဲဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်၊ ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးဒက်ခၞံပ္တိုန်ပန်ထပ်ရ၊ ဒုန်ကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ပန်လ္ပုဟ်ဂှ် စွံသၟဝ်သ္ကဲၜါလ္ပာ်တုဲ၊ လ္တူကၞောတ်လ္ပာ်က္ဍိုပ်ဂှ် ဒုန်ဇမၠေံ(ဂၠေံ)မွဲဟတ်ပန်လ္ပုဟ် မွဲတၞုၚ်၊ လ္တူကၞောတ်ဒုန်လ္ပာ်ဇိုၚ်ၜါ သၟဝ်ဂှ် ဒုန်ဂၠေံမွဲတၞုၚ် စွံလဝ်လ္တူတုဲ ဒက်လတ်ကဵုချာ ပ္ဍဲပန်ဒကဴရ၊ ပွမကၠောန်သာ်ဝွံ ဂွံဇံၚ်မွဲထပ်ရ၊ နဲဂှ်ရ ဒက်ဂဇံက်စွံဇံၚ်ပန်ထပ်တုဲ၊ လ္တူအိုတ်ဂှ် လးစုတ်ဒုန်ကရေက်ရ၊ (လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ် ဒ္စာံကရေက်၊ ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံဒ္စာံကရေက် လ္ၚဵုဂှ်လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ်(၇)ကရေက် ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံ(၃)ကရေက်လေဝ်နွံကီုဂှ်ရ (၇×၃)ထ္ၜးလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒကဴဇံၚ်ပန်ဂှ် ဒက်စွံဒယိုၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ ပ္ဍဲအဒေါဝ်ဂၞိၚ်ဇံၚ်ဂှ် ဒက်စွံၜါတၞုၚ်၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ် လ္ပာ်ဏံမွဲတၞုၚ်ရ၊ လ္တူကၞောတ်ဒယိုၚ် ဒက်ဒုန်ကရေက်ဂေတ်ကၠောံတုဲ၊ ဒးကၟဳဖ္ဍာန်ယာတ်ပိက်ရ၊ ယဝ်ယာတ်ဟၟဲမ္ဂး စက္ခောဗုဗု ဒးကၟဳဖ္ဍာန်စုတ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်ဒေသလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၟဳဖ္ဍာန်စုတ် နကဵုဒုန်ကရေက်ကြဳကြဳ၊ ၜါစှော်ကရေက်လေဝ်နွံရ၊ ဒယိုၚ်ကဵုသၠဖ္ဍာန်တံဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်လဝ် နကဵုပ္ကဴစက္ခောဇၞောဝ်က္ဍိုၚ်တံရ၊ ကၠောန်လဝ်ဇံၚ်ဇၞးတံဂှ်လေဝ် နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်တုဲ နွံကဵုဓဝ်ဗွဲမဗ္စာရဏာရ။ ရန်တၟံသွက်ဂွံထပိုတ်ထောံ အာရီုတြဴ၊ သွက်ဂွံအံၚ်ဇၞးသွဝ်တြဴဘုံတုဲ၊ ကေတ်ဒယိုၚ်တြဴတၞုၚ်ရ၊ ဇံၚ်ပန်ထပ်ဂှ်လေဝ် ပ္တိတ်အဓိပ္ပါယ် သွက်ဂွံတိတ်ဗၠးအာ နူအပါဲပန်ဘုံရ၊ ကၠောန်ဇံၚ်ဇၞး နကဵုဒုန်ကရေက် ဇမၠိၚ်ဒ္စာံတၞုၚ်၊ ဒုန်ဇမၠေံဒ္စာံတၞုၚ်ဂှ် ရန်တၟံသွက်ဂွံတိတ်ဗၠး နူနရက်ဒ္စာံထပ်ရ၊ ကွာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ရန်တၟံဂွံအံၚ်ဇၞးကေတ် ဗြီုၜါစှော်ဘုံတုဲ ဖ္ဍာန်ကဵုဒုန်ကရေက်ၜါစှော်ရ။ ပ္ဍဲဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် (ဗွဲမဂၠိုၚ်ပွိုၚ်ရးမုဟ်ဍုၚ်) လ္ပာ်သ္တိက်ဇံၚ်ဝွံ ပ္ကဴၜါခဝ် လ္ပာ်တမ်ဇိုၚ်ပ္ကဴၜါခဝ် ဒက်ကွက်စွံလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲမွဲခဝ်ဂှ် စုတ်ပ္ကဴပိဍောၚ် ပန်ခဝ်ဂှ် ပ္ကဴဒှ်စှ်ၜါဍောၚ်ရ၊ လ္ပာ်သ္ကဲမွဲမွဲပါ်ဂှ် ပုၚ်ပန်ခဝ်သီုၜါလ္ပာ် ဒ္စာံခဝ်စွံလဝ်ပၠန်ရ၊ ===ဗီုပြုပြေၚ်ဇွ သွက်ဂွံစွံလတူဇံၚ်ဇၞး=== ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် စွံပ္ဍဲသ္ၚိၜက်ဗ္တံတ္ၚဲ=== ===ဗီုဖျေံကမ္မဌာန်=== ===အစဳအရေၚ်မပ္တံဗီုယိုက်ကမ္မဌာန်ကဵုပုၚ်သၟူ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်တိုပ်ကမ္မဌာန်ဇွ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်စံၚ်ဇွဂြဇုတ်=== ===ဗီုကၠောန်ဒလာၚ်=== ===ဗီုသ္ပကုသဵုစရိုဟ်ဍာ်ဗလးကျာ်=== ==ဂလာန်ကာလထေရ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်သၟာန်သွဟ်== * ဂလာန်ကံက်ပ္တိတ်နူသၠပတ်ကာလထေရ် '''နမောတဿ ဘဂတတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ'''။ ဨဝံဝစဏံ ဣဒံ သုတ္တံ၊ ===ကျောဝ်ရံၚ်ဇွကမ္မဌာန်=== ===ဟိုတ်မ္ဒးကေတ်ဍာ်ဂမ္တဴ=== ===က္ဍိုပ်ဖဴပိမ=== ===ထမာဲပ္ဍုန်လတူက္ဍိုပ်ဖဴ=== ===တောဝ်မဒက်ဇိုၚ်တဲ=== ===ဒုန်စရေက်ဇမၠိၚ်ဇွ=== ===ဇံၚ်နး=== ===တောံပုၚ်ဖျီုပုၚ်=== ===ပွမဟွံကဵုပ္တိတ်ဇွဂၠံၚ်တြၚ်=== ===ဇိုၚ်မဏာကၠာ=== ===ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ဟီုကဵုဇွ=== ===ယာတ်ဂရောပ်ဇွ ပကဵုဗိုတ်စရုၚ်ပိဝါ=== ===ထရက်ကၠေံတရဴ=== ===ဟွံကဵုကလေၚ်ရံၚ်လက်ကရဴ ကဵုရံၚ်မံၚ်ဒၚောဝ်=== ===ဗဂေတ်ကၠေံကမ္မဌာန်=== ===ကေတ်ဏာဍာ်သတ်ဗြဴ=== ===ဩန်ထဝ်စုတ်ပ္ဍဲပါၚ်=== ===စုတ်ကၟဵုပ္ဍဲပါၚ်=== ===ဗကပ်ကၠေံလဗံက်ဒိုၚ်လၚ်=== ==နိဿဲ== ကၠုၚ်နူလိက်အုပ် (အခိုက်ကၞာမန်) နူကမ္မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ [https://drive.google.com/file/d/1WddIBb6u7tAiS3o7RPQWGImsla4d2YEx/view?usp=sharing pdf-အခိုက်ကၞာမန်] {{DEFAULTSORT:အခိုက်ကၞာမန်}} endoj5xiaazwt469ctp0yjg9pcczmmk 34370 34369 2022-08-26T14:40:27Z သ္ဍိုက်ဆာန်မန် 2569 /* ဇံၚ်ဇၞး */ wikitext text/x-wiki ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ် လိခ်အုပ်မၞုံယၟု (အခိုက်ကၞာမန်) သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉−သၞာံ၊ ဂိတုဘတ်။ =ဂလာန်တၚ်ဂုဏ်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ လိခ်အုပ် အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ တက်ပတိတ်တုဲ တရးဏာနကဵုတွဵုရးမန်−ရးဗၟာဂွံမာန်အာ ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်လေဝ် ဟီုဂးစဂွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် သွက်ဂကောံကမ်မတဳလိခ်ပတ်ေယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵုကီု ဟီုဂးစဂွံရ။ ကမၠောန်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယောန်သၞာၚ်မန်ရ၊ ပ္ဍဲကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပါ်စွံလဝ် ဆာပ်ကမ်မတဳ (ဂကောံဍောတ်) ပိရ။ မုခ်ဂၞန်မွဲ− ၊ သွက်ဂွံဗ္တောန်လိခ်ပတ်၊ သွက်ဂွံတက်ပတိတ်လိခ်ဗွဟ်မန်၊ လိခ်ပတ်မန်တံဂှ်၊ ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ရ။ မုခ်ဂၞန်ၜါ− သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်လှ်ေဒယှ်ေတံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳအနုသုခုမရ။ မုခ်ဂၞန်ပိ− သွက်ဂွံဗက်စ အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ သွက်ဂွံဗၟံက်ဂတဝ်တိုန် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ ပွမဟီုအရေဝ်ဝေါဟာမန်၊ ဗွိုက်လ္တက်မန်တံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်စွံလဝ်ပိဂကောံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဒှ် လိခ်မူ−လိက်အုပ် အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳအခိုက်ကၞာဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်သက္ကရာဇ် အၚ်္ဂလိက် ၁၉၇၃−တေံ၊ နူကမ်မတဳဇၞော်ဏံ အာတ်ဏာလိခ်ပတ်မူလ ပ္ဍဲဌာန်အ္စာကဝိမန်တံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဗွဲမစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တေံ အ္စာကဝိတံချူပလံၚ်နၚ်လိခ်တမ်ဂှ်ရ၊ ဂွံလိခ်တမ်တံဂှ်တုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာဂှ် စဳရေၚ်ပ္ကောံတုဲ ဗှ်အိုတ်ရ။ ဒၞာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ်ဒါန်တုဲ ဒၞာဲဟွံမွဲတံဂှ် အာသၟာန်သၟုက်ဋ္ဌာန်တၠဂုဏ်အ္စာတၠဳပိုန်တံလေဝ်ကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော် ညးမတဳပရောပရာအခိုက်ကၞာပြဝေဏဳဂကူမန်တံအိုတ်ရ။ တုဲအိုတ်မ္ဂး နူဆာပ်ကမ်မတဳဏဳ စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ တက်ပတိတ်နကဵုလိခ်သၠုပၠုယ်ရ။ လိခ်သၠပၠုယ်နကဵုတဲဂှ် ပလံၚ်ဏာဋ္ဌာန်အ္စာချူလိခ်မူလ အ္စာကဝိတံကီု၊ ဋ္ဌာန်တၠဳပိုန်သၚ်ခမဳတံကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော်တံကီုရ၊ သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ် သွက်ဟွံမှာရဴ ဟၟဲသက်က်ဂှ် ရန်တၟံကေတ်ရ။ ညးတံရံၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ ပလံၚ်နၚ်ဋ္ဌာန်ကမ်မတဳပိုဲပၠန်ရ။ နကဵုလိခ်မူစၟဳစၟတ်ထပ်ကဵုထပ် ရုဲစှ်တုဲ ကၠောန်ဇန်ချူကှ်ေပၠန်ရ၊ နနဲဝွံ ဍိုက်ပေၚ်ကီုခယကေတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်နကဵုစက်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညးတၠအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။ နူတွဵုရးဍုၚ်မန် ညးတံစၟဳစၟတ်အခိၚ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ ညးတၠအလဵုအသဳဍုၚ်လ္ဂုၚ်စၟဳစၟတ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ နကဵုကမ်မတဳဏံသြန်ဟွံဍိုက်ပေၚ်လေဝ်ကီု လံဒၟံၚ်စဵုကဵုအခိၚ်ဏံရ၊ လိခ်အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပတိတ်ဇြဟတ်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကီုရ၊ ဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံစှ်ေလဝ်စိုတ်ဏီတုဲ၊ ဟွံဍိုက်ပေၚ်− ဟွံရုမ်ဂပ်ဟွံမှာရဴဏီဂှ် နကဵုကမ်မတဳဏံ ဒုၚ်လဝ်တဲရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ကၞာ ပြေဝေဏဳပိုဲမန် သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ်အာ ဗွဲဂတတေံဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဝွံ ဒၞာဲမှာရဴဒၞာဲဟွံဍိုက်ပေၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ ကဵုနၚ်ကသပ်ဂၞန်ဗွဲမပြဟ်ညိဂှ် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ ကောန်ဂကမန် အ္စာဗှ်လိခ်တံ စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ နကဵုအလန်ဒုတိယ တတိယပ္တိတ်မ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်အာမာန်ရောၚ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ရ။ ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် နကဵုနိဂီု သွက်လိခ်အုပ်ဝွံ ဂွံတိတ်အာမာန်ဂှ် ပပ္တံနူကဵုကောန်ဂကောံ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ်ကီု အ္စာကဝိညးမချူလိခ်တမ်လေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုကသပ်ဂၞန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဳပိုန်သၚ် ခမဳလေဝ်ကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တံလေဝ်ကီု၊ သွက်ဂွံတက်လိခ်ဝွံ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်ကမၠောန်လေဝ်ကီု၊ ညးမဇန်လိခ် ညးမတက်လိခ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးအလဵုအသဳတံလေဝ်ကီု၊ စၞးကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဏံ အဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု တၚ်ဏာဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။ '''(နာဲမိုၚ်တဝ်)−−−ညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =ဥယျောဇဉ်= ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒှ်ဟွံမံၚ်မ္ဒးယိုက်ဂၠၚ်ဏာ ကဵုအဓိကတာလျိုၚ်ဂှ် ကောန်မန် ပွမလေပ်လိခ်မန်၊ အရေဝ်မန်ကီု ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ကီု၊ အစေန်အဆက် အနုသုခုမမန်တံ ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ မြိမြန်မၚ်မွဲအာဂှ်ကီု၊ သ္ပတိုၚ်တမ်ဒေါဝ်တုဲ မ္ဒးပံက်ဗဒှ်လဝ် ဂကောံဏံရောၚ်မဒှ်ရ ။ ပဟိုတ်တာလျိုၚ်နွံသာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံမြိမြန်ကလုတ်ပ္တိုန် ဗပေၚ်ကဵုမာန်ဂှ် ဟွံသ္ဂုတ်ကဵုပကီုလွဳဟေၚ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံအခိၚ် အခေါၚ်အဝဵုတံဂှ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳဆာဲမံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ရန်တၟံလဝ်ပိသာ် ဗွဲလ္တူတေံဝွံရ၊ တန်ဗ္တောန်လိခ်ပတ် အရေဝ်၊ တန်ဗ္တောန် ယေန်သၞာၚ် အစေန်အဆက် အနုသုခုမတံ ချေံဗ္တောန်ကဵုတုဲ၊ မွဲအဆက်ဓဝ်ဟေၚ်၊ သွက်ဂွံသီဒက်စဵုဒၞာမၚ်မွဲအာ အခိုက်ကၞာမန်တံကီု၊ သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတဂမၠိုၚ်၊ သ္ဂောံနိဿဲလ္ၚတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာမာန်ဂှ် လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မ္ဒးပကီုလွဳဗၟံက်ပ္တိတ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲမဗၟံက်ပ္တိတ် ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံလေဝ် ပဟိုတ်ကဵုမန်တၠပညာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးအာယုက်ဇၞော်မန်၊ မိမနော်နာဲတံ ကဵုအရီုအဗၚ် ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဟေၚ်၊ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် ပတန်စၟတ် သ္ပသမ္တီလဝ်တုဲဒှ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုပျးကဵုရ ။ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ပွံမကၠောန်ထေက် ဟွံယောၚ်ဗွဲစၟတ် မ္ဒးကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုတာလျိုၚ်ပိသာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပကောံပ္တိတ်ဏာ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်မာန်ဂှ် မိပ်ဂြိုၚ်ဂွံဇြဟတ် အိုဟ်တၟိုဟ်ဇြုၚ်ကေဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ- အလုံကောန်ဂကူမန် အခိုက်ကၞာမန်ဂမၠိုၚ် တၠုၚ်လအာ ညံၚ်ဟဂွံလီုအာဂှ် ပွမသီဒက်မၚ်မွဲအာတုဲ ကောန်ဂကူမန်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံညးဂမၠိုၚ် သဂွံကဵုဍုက်ကေဝ် သ္ဍိုက်မၠိုက်ရၚ်သ္ကံအိုတ်ညိ သာ်ဝွံ ရာဒၞာဏာရောၚ် ။ '''နာဲယဳသိုၚ်(ဥက္ကဌ)ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။''' =ဂလာန်ဗကန်= အခိုက်ကၞာမ္ဂးဂှ် မဒှ်စဳဏောန် ကောန်ဂကူမွဲမွဲ သွက်သ္ဂောံတန်တဴအာ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ၊ စဵုကဵုကဝ်တူတေံရောၚ်။ ညးတၠပညာအစာတၠမန်ပိုဲ နူတမၠာအဆက်ဆက်တေံ၊ မဒၠောံဗ္တောန်၊ မစွံပတန်လဝ်ကဵု ဂလာန်တၚ်နၚ်တံဂှ် အခိုက်လဵုဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဒး၊ ဗီုလဵုဂွံဝေၚ်ပါဲဒး၊ နဲလဵုဂွံမၚ်မွဲအာ ဂကူဇကု အဆက်ကောန်အဆက်စဴဒး၊ ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ်။ တီဒဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမၞုံတဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ'''အခိုက်ကၞာ'''ဂကူပိုဲမန်ဝွံ သ္ဒးပ္တိုန်လဝ် အက္ခဝ်လ္တူလိခ်ပတ်ထေက်ရောၚ် အဲစှ်ေစိုတ်ရ။ လောန်ကၠုၚ်အခိၚ်ၜိုတ်ပန်သၞာံတေံ၊ အဲဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ၊ ဒဒှ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ် ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊" ဏံ ကၠေံစိုတ်ပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်၊ တံလိက် "အခိုက်ကၞာမန်" သွက်ဂွံတက်တြးပ္တိတ်လိက်အုပ်၊ သီုမတာပ်ခေတ်၊ နကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ်၊ အဲအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်၊ အဵုဇိုတ်တဴပ္ဍဲဂၠံစိုတ်အဲ မလောန်ရ။ သ္ဂောံညာတ်ကေတ် "လိက်အခိုက်ကၞာမန်" တက်ပ္တိတ်တုဲ ဒှ်အာပၠန်ဂှ် ၊ တၚ်လေဝ်, တၚ်ဂုန်ကဵု "ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်အိုတ်တဲရ။ ထိုၚ်လေဝ်, ထိုၚ်သးကမ်မတဳ, ကွေံကွေံရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ရံၚ်သ္ၚေဝ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ဂကူညးမဂတာပ်ခေတ်တံဂှ် ညးတံဒ္ဂေတ်ဗက်၊ ထိၚ်ဒက်လဝ်အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳညးတံဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက် ဗွဲမဗိုန်ဗတ်ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံဆဵုာတ်ကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာညးတံ ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်၊ အခိုက်ကၞာညးတၞဟ်သ္အာၚ် ညံၚ်ဟဂွံထပါ်လုပ်ပြံက်ယျတ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်−အကြာအခိုက်ကၞာဂကူညးတံဂှ် ညးတံပသတိ၊ စဵုဒၞာ၊ ဆဵုဒဝ်၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်တဴအိုတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်စာ်အိုတ်ကၠေံဗ္ဒန်အာမ္ဂး ဂကူညးတံလေဝ် ဟွံဆောတ်သ္ဒးကၠေံဗ္ဒန်အာရောၚ်ဂှ် ညးတံချပ်ဗ္စာ ဂြၚ်တီကေတ်လဝ်နကဵုညာဏ်ပညာနူဇမ္ၚောဲရ၊ ဂကူညးတံညံၚ်ဂွံတန်တဴ ညံၚ်ဟဂွံကၠိုက်ကၠာဲမှာဲမှာကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးတံသ္ပဂရုအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူညးတံ သၟတ်မွဲမွဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိမ္ဂး ပပ္တံနူဂှ်တုဲ ညးတံခုတ်ယၟုနကဵုဘာသာညးတံ ပ္တိတ်စရာဲၜခၟနကဵုဘာသာညးတံ၊ ဂစာန်ဗ္တောန်ကဵုအရေဝ်ဘာသာညးတံ၊ ကဵုဒဂီုဒ္ဂေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုအခိုက်ကၞာညးတံ၊ ပၠောပ်ဇာတ်ဂကူညးတံဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ညးတံဟွံသာသ္ပံ ဟွံပၠံအခိၚ်လ္တူကောန်ဇာတ်ညးတံရ။ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် အတိုၚ်နနဲချူထ္ၜးပံက်ထ္ၜးလဝ်တၚ်ဏှ်ဗွဲလ္တူတေံ ညးမဒ္ဂေတ်ဗက်ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်အခိုက်ကၞာတံဂှ် မၞုံတဴကီုရ၊ ဆဂး အသိၚ်ဇြဟတ်အောန်တဴဒၟံၚ်ဏီဂှ် ပသတိအိုတ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်ရ။ မူဟိုတ်သ္ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ရော, ဒတောဝ်တၞောဝ်ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး မိမဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူသာဲစ္ဍးကၠုၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာဂကူဇကု ခရာသၞာံအခါဗွဲမလံလဂှ်ကီု၊ ဟွံတီၚုဟ်မး ဟွံတီဗီုနဲဂွံတၚ်ယၟုကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ဟွံတီကဆံၚ်ဇကုတုဲ အရေဝ်ဇကုဟွံဗ္တောန်ကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကုတဴဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ကြက်သက်သဳသာဓကဍေံရ။ ဂလာန်လ္တူတေံအဲမချူလဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဒုဟ်လ္တူဂကူပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵုဂလာန်ညးတမၠာ အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ ဍိုန်လျ၊ သဝ်စှ်ေ၊ ကၠေံခၞၚ်ကၠုၚ်ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ဒုဟ်ဍေံဟေၚ် သ္ဒးဟီုဂးသာ်ဝွံရောၚ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်ညးတမၠာတံမစွံပတန်လဝ် "ဖျေံမ္ဂးကျေဝ်၊ ပလေဝ်မ္ဂးဒှ်" ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပတိုန်ထေက်အိုတ်ရ။ လၟုဟ်ဟေၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဂှ် နူ"'''ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်'''" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ကေတ်တာလျိုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဖျုၚ်ဗလးကၠေံယဲမတွံဂး− ဂကူဘာသာ၊ မကၠိုက်ကၠာဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်ကၠက်အိုတ်အာဂှ် နကဵုရဥုဲ "'''လိက်အခိုက်ကၞာမန်'''"ဝွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမန်ဍာံ ထာန်ဒေသလဵုမံၚ်မံၚ်၊ ညးဒိုက်ညးလွေဟ်၊ သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳတံဟွံရုဲ၊ သီုခရှ်သၚ်တံကီု ညးမွဲမွဲအုပ် ဩဝ်.....ထေက်ကဵုသ္ဒးကဵုဇြဟတ် ရာန်ဗှ်လ္ၚတ်လဝ်ထေက်အိုတ်ရောၚ်၊ ဓဝ်မေတ္တာဂတတုဲ အဲဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာအလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵုမ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန်သီုဖ္အိုတ်ရအဴ။ '''အခိုက်ကၞာမန်သ္ဒးမံက်ဂတဝ်တိုန်ရောၚ်၊ ('''နာဲလူဖေဝေန်''') သၟိၚ်ဗယု ဝန်မစၞောန်ထ္ၜးကမၠောန်သုတေသနတြေံတြဟ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =နိဒါန်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ−ကၠာဟွံဟီုပရောလိခ်အခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်လိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ဝွံ၊ ဟီုထ္ၜးညိညရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၂)တေံ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံမွဲခုတ်လဝ်ယၟု "ဂကောံလိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်" ဂးတုဲ၊ ရန်တၟံလဝ်သွက်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် မတ်ဂွံယးတၟး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန်ပရေၚ်ဂကူမန် ဣလဵုဒှ်ဍာံ, ဣလဵုဒှ်ဗၠေတ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ကေုာံလိခ်ပတ်မန် သွက်ဂွံမံၚ်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ရ၊ ဂကောံဏံဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၃)တေံ ချပ်ဂၞန်ညးသ္ကံတုဲ၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်သွက်ဂွံပ္တိတ်လိခ် "'''အခိုက်ကၞာမန်'''"မွဲအုပ်ရ၊ ဂကောံဏံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ− လလောၚ်တြးဏာဇရေၚ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်ဏာတမ်လိခ်(မူလိခ်) နူဌာန်တၠပညာမန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်လအာတ်ဏာဂှ် အ္စာကဝိမန်တံဂမၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂကောံဏံဂွံဒုၚ်ကေတ်ရ၊ တမ်လိခ်(မူလိခ်)နာနာသာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ပကောံတုဲ စၟဳစၟတ်ရုဲစှ်ဒါန်ထောံနူလိခ်ပ္ဍဲတိုက်ပိဋကတ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်စံရ၊ မူလိခ်ဒါန်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လိခ်ဗွဲပဏာဏမွဲအုပ်တုဲ ကလေၚ်တြးဏာဋ္ဌာန်တၠပညာမန်တံပၠန်ရ၊ မသုန်တဴဂိတုလံတုဲ လိခ်တြးဏာဂှ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲဟွံပေၚ်တံဂှ် ထပ်ဗပေၚ်နၚ်ကီု၊ ဒၞာဲဗၠေတ်မံၚ်ဂှ် ပလေဝ်နၚ်ကဵုမွဲဝါပၠန်ရ။ လိခ်ပဏာမသီုဖအိုတ် စိုပ်ကောံကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်ချူပ္တိတ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်နူဂကောံဏံမွဲအုပ်ရ၊ လိခ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဒတုဲဖဵုကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်တုဲ မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်သ္ၚိထေက်ရောၚ် လဝ်စိုတ်ရ၊ လိခ်ချူဇန်လဝ်ဏံဂှ် ဒဒှ်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ယဝ်တၠပညာကောန်မန်တံညာတ်မ္ဂး ကလေၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုညိဂှ် ဖအောဝ်ဏာနမေတ္တာရ။ လိခ်အုပ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်ကောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တုဲ လၟုဟ်ဒှ်လိခ်မွဲအုပ်၊ တြးပ္တိတ်ဏာဋ္ဌာန်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ မိမကလောကောဒေံကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂတနူဏံ လိခ်မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရောၚ်−စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ၊ ဂတဏံပၠန်ေဝ် သွက်ဂွံပ္တိတ်ဏာလိခ်တံဂှ်... ၁။ အခိုက်ကၞာမန် အုပ်ဒုတိယ၊ ၂။ ရာဇဝၚ်သၟိၚ်အသး။ ၃။ ပဌမရာဇဓနဳ ဟံသာဝတဳ။ ၄။ ရာဇဝၚ်မန်ဇၞော် တံဂှ် ရန်လဝ်နွံမံၚ်တုဲ ခြာဟွံလံညံၚ်ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဝဳရိယျရ။ '''ပွမတၚ်ဂုဏ်''' သွက်လိခ်အခိုက်ကၞာဏံ ညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူတၠပညာမန်တံ ရီုဗၚ်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်၊ ကဵုကသပ်မဍာံပြခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်လိခ်မွဲအုပ်တုဲရ။ လိခ်အုပ်ဏံညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ပူဂဵုဗွဲသၟဝ်တေံ ညးမဒှ်တၠပညာအ္စာကဝိမန်..... ၁။ နာဲပါလိတ၊ ဘာတိုက်တၟိ−ကွာန်ကၟာဝက်။ ၂။ နာဲကုသလ၊ ဘာကျာ်သြဳမန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ ၃။ဗညာဆီမန်၊ ကွာန်ကံဗိန်။ ၄။ နာဲပုပ္ဖရမ္မ၊ ကွာန်ကြုၚ်ဝါန်။ ၅။ နာဲဖဝ်စိၚ်၊ ကွာန်ကၟာဝက်တံဂှ်ကီု ညးမမဒှ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန် သ္အာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိက်အခိုက်ကၞာတံဂှ်ကီု၊ ဂကောံလိက်ပတန်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗွဲကြဴလေဝ် သွက်ဂွံဆက်ရီုဗၚ်အာပၠန်ဂှ် ဖတိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ '''လိခ်အုပ်မနိဿဲဂမၠိုၚ်''' ၁။ ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ။ ၂။ ပြကိုဟ်လောကဟိတ။ ၃။ ပြကိုဟ်လောကသမုတ်တိ။ ၄။ ပြကိုဟ်ဓမ္မပဒ။ ၅။ သၠပတ်ကာလထေရ်။−−−ပ္ဍဲလိခ်တံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဗွဲခမၞောန်ဟေၚ် လၟုဟ်ပ္တိတ်ဏာလိခ်အခိုက်ကၞာမန် ပဌမမွဲအုပ်စိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသ္ကရာဇ်(၁၃၃၉)၊ သက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၇) ဏံရ။ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ကဵုညဳသၟဟ်အိုတ်တုဲ လိခ်ပတ်မန်လေဝ် မ္ဒးဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲအာရောၚ် ('''ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်''') ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ =အခိုက်ကၞာမန်= '''နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။''' ဗွဲကိုပ်ကၠာ အခိုက်ကၞာဟီုမ္ဂးဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်လဵုဟွံဟီု ဒေသလဵုဟွံဟီုမၞိဟ်နွံမ္ဂး အခိုက်ကၞာမ္ဒးနွံရ၊ အခိုက်ကၞာဂှ် ကောန်ဂကူမွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ မွဲဍုၚ်ကွာန်ကဵုမွဲဍုၚ်ကွာန် ဟိုတ်နူဟွံတုပ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမံၚ်မွဲဒၞာဲမွဲကရောံဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ၊ ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂကူညးကဵုညး၊ အရာပ်ဒေသညးကဵုညး နွံဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် အခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ်ဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဗၠန်ဂတးထောံလေဝ်နွံကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် မၚ်မွဲတဴအခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ်နွံကီု၊ ဂကူတၞဟ်သ္အာၚ် ဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် ဗီုလဵုဗၠန်ဂတး အခိုက်ကာပိုဲမန် မတြေံတြဟ်သှ်ေၜက်ကၠုၚ်နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲဂှ် ထေက်ကဵုမ္ဒးတီသီုဖအိုတ်တုဲ ဂကူပိုဲမွဲဟေၚ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာအခိုက်ကၞာပိုဲရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူမံၚ်ဌာန်ဒေသ ဟွံတုပ်ရၚ်သ္ကံတုဲ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်တုပ်မံၚ်ကီုရ၊ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်ဟွံတုပ်ရ၊ ၜိုန်ဒေသဟွံတုပ်ကီုလေဝ် သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ကၞာညံၚ်ဂွံတုပ်ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲနဲဓဝ်ဂှ် ပံက်ပ္ကောံသီုဖအိုတ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်တေံ ချူပါ်ထ္ၜးဏာရ။ ၁။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ။ ၂။ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်။ ၃။ ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု။ ၄။ အဝဲဗ္တောန်လိက် ကတ်ပညာ။ ၅။ ပွမပထပိုဲခမဳ။ ၆။ အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ။ ၇။ ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ။ ၈။ ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ တိုန်သ္ၚိတၟိ။ ၉။ ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်။ ၁၀။ ပွမဂိယဲ။ ၁၁။ အဝဲဗျု။ ၁၂။ ပွမစုတိ။ သာ်ဝွံပါ်ထ္ၜးလဝ်ရ။ ==ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ== ပ္ဍဲဂလာန် ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဂှ်လေဝ် ပပ္တံနူထန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဒဵုကဵုသၠးဂၠံဂဝ်၊ မိကီု−ကောန်ၚာ်ကီု− ညံၚ်ဂွံဗၠးနူယဲဘဲအန္တရာဲပရိုက်နာနာသာ် ဗီုလဵုဂွံမၚ်မွဲအာဂှ် ပါဲထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်တေံပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ပွမဟီုုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်၊ (ဝါ) ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲ ညးမၞုံပဋိသန္ဓိ။ ၃။ ကေၚ်ကာညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ။ ၄။ ပွမညးမၞုံပဋိသန္ဓိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ။ ၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်။ ၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ===၁။ နိဒါန်=== သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံဂှ် ဂကူဇကု တၞောဝ်ဒတောဝ်ဇကု မသဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာဓါန်ဂတရောၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူဂၠးတိဏံ သတ္တံဝွံဟေၚ်ဗွဲဟကန္တ ကၠေံဗ္ဒန်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဇုဇဗဴလညးတံဟီုလဝ် အရေဝ်ဂှ်ဒဵုလၟုဟ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်ဏီ၊ သာ်လဵုရော−မိက်ဂွံယိုက်ကောန်စဴ မိက်ဂွံညာတ်ကောန်စေက်၊ အရေတ်ဏံဂှ် ဒှ်တံမူလမသဂကူရဟွံသေၚ်ဟာ− မဇပိုဲညံၚ်ဂွံဗြေဝ်က္ဍတ်အာဂတနူဏံဂှ် ပပ္တံနူတန်ပဋိသန္ဓိရဟွံသေၚ်ဟာ။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဟီုမ္ဂးဂှ် ဂကူပိုဲမန် ဟီုဂးဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဂွံယဲဒိုက်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံသောၚ်ၜးဇကု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံကၠးဖ္ဍး၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ဇိုၚ်တန်ဂဝဏ္ဍ်ဂၞဴမိဇကု၊ သာ်ဝွံ ဟီုဂးနာနာသာ်ရ၊ နကဵုဝေါဟာအရာပ်မ္ဂး ဂွံဗုၚ်ဟီုမ္ဂး တီဂၠိုၚ်ရ။ သၟတ်ဗြဴလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ပ္တဴလဝ်သ္ၚိကၟိန်ကီုလေဝ် နကဵုကံကုသဵုဇကု နကဵုဝေဒနာဘဲယဲဇကု နကဵုဆီကျာယောၚ်ယာမံၚ် ပ္ဍဲခန္ဓဇကု နကဵုဗက်ဂကူ မသဇကုနွံကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရတၠသ္ၚိဇကုနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတန်တဴပဋိသန္ဓိဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်ကီု။ သၟတ်ဗြဴဗီုဏံဂှ် ဗက်ကဵုဂလာန် အရာပ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကော်ခဴစဗြဴခတန်ရ။ ဗွဲဝေါဟာ ပ္ဍဲသာသနာဂှ် ဗြဴခတန်ဟၟဲသက်က်ရ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိဂှ် ဒှ်အခိုက်အလိုက် ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံစောဒနာ အရေဝ်ဟၟဲရ ယဝ်ရ ကၠာဟွံဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ လုလောန်အာ ညးမွဲကဵုမွဲတုဲ၊ တန်အာ ဂွံအာယဲဒိုက်မ္ဂး အခိုက်ပိုဲမန်ဂှ် ဟွံဗၠးစောအရေဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ နကဵုဍုၚ်ကွာန်အရာပ်ဒေသလေဝ် ဒှ်ဒုဟ်ရောၚ် ဟနအာရောၚ်၊ ပတှ်ေလဝ်ဂလာန်သာ်ဏံတုဲ ညးဇၞော်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာ အခိုက်ကၞာဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုပြယာယ်ဥပါယ်ဟေၚ် ကဵုတၠခန္ဓတီကေတ်တုဲ ကဵုပ္တဴထောံ သ္ၚိကၟိန်ရ၊ တုဲတၠသ္ၚိကၟိန်တံညးၜါဂှ် မ္ဒးအာသိုၚ်သ္ၚိဗယိတၟိတုဲ ဟွံသေၚ် မ္ဒးသၠာဲနုၚ်ဗဴတၟိ ပ္ဍဲသ္ၚိဗယိ သီုကဵုကလံအာတ်သၠးဒုဟ်ရ၊ ယဝ်ရ ဟွံမၚ်မွဲအခိုက်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဟနလ္တူဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ညးဇၞော်တံ ဒၠောံဗ္တောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကိုပ်ကၠာတေံအဆက်ဆက်ရ။ ===၂။ ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံယဲဒိုက်(ဝါ)ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်အာပဋိသန္ဓိဂှ် ဒဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် မိမတြုံတၠသ္ၚိတံတီမ္ဂး ညးတံဟီုဒၠောံဗ္တောန် သာ်လဵုဂွံမၚ်မွဲယဲဒိုက် သာ်လဵုဂွံအာကၠုၚ်ဇၟာပ်ကေၚ်ကာ ဇၟာပ်ဂလာန်အိုဿီုရ၊ ကပေါတ်ဇြိုၚ်ၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်ယာ ကမၠောန်ပွမ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဟတ် ဂိုတ်ဂစာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုကၠောန် ယဝ်ရကမၠောန် ဟွံကၠောန်ဟွံတုဲ သွက်မ္ဒးကၠောန်နွံမ္ဂး ညးတၞဟ်သ္အာၚ် ကောဒေံၝဲဒေံတံ မ္ဒးကၠုၚ်ကဵုရီုဗၚ်ကၠောန်ကဵုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂွံယဲဒိုက် အလန်ကၠာအိုတ် အလန်မဌမမ္ဂး ညးဇၞော်မိမဇုဇ ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ယဲဒိုက်တံဂှ် အာဟာရသာ်လဵု ထေက်ကဵုမစသုၚ် ပွမ္ဒးစသုၚ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲတံဂှ် ဟီုထ္ၜးပျးလဝ်နာနာသာ် ထေက်ကဵုမမၚ်မွဲ ယဲဒိုက်ဂှ်ရ။ ===၃။ ကေၚ်ကာ ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ပပ္တံနူအခိၚ်သမ္တီဂး တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ အခေတ်မလောန်ကၠုၚ်ဗွဲမလံတေံ သတ်ဗြဴမွဲမ မ္ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္တိက် ဒဵုကဵုကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဌာန်ဒေသလဵုကၠောန်ဗက် ဒတောဝ်တၞောဝ်ဗက်မံၚ်ရောဏီဂှ် ဂၠာဲသၟာန်ဟွံဂွံရ၊ ဆၜိုတ်အရေဝ်ဟေၚ် ဂွံကေၚ်မိၚ်ကီုရ၊ ပိုဲမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ရှ်ေသှ်ေဗုဒ္ဓဘာသာဂၠိုၚ်တုဲ အခိုက်အလိုက် ဝတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိတံ လ္ၚဵုဂှ်အာကလံစမၞိဟ်ဇၞော်-နော်နာဲဇုဇ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ် အာပလံၚ်ဌာန်ဘာလကျာ်လေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ လံၚ်ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဖာသဝ်တ္ၚဲ အာပလံၚ်ဍာ်ဒါန် ပ္ကဴဒါန် ဌာန်ကျာ်ဘုတ်ဘာလေဝ််နွံကီု၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန် ရန်တၟံသွက်ဂွံမၚ်မွဲတဴဇကုတုဲ ဣမိကီု ဗယိကွာန်ကီု ညးတံ အာကလံရာဒၞာမိက်ရ။ ဇကုသၟတ်ဗြဴ နွံကဵုယဲဒိုက်တံပၠန်လေဝ် ကာလသၠးကောန်ၚာ်မ္ဂး သွက်ဂွံသုၚ်ကီု သွက်ဂွံဟုံလံက်ကီု သ္ဒးထၟုက်သၞက်လဝ်မိတ်ရ၊ မိတ်ထၟိက်ဂှ် စုတ်ဂိုၚ်လတ်ပ္ဍဲထၟာဲတၟိတၟိတုဲ ပ္ဍဲထၟာဲမိတ်ဂှ် ရန်တၟံညံၚ်ဂွံဗၠးနူအန္တရာဲနာနာသာ်၊ ကာလမစွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ထၟာဲနုၚ်မိတ်ဂှ် ကၞိၚ်မွဲတၞုၚ် မ္ဒးတိုပ်ဗ္စူလဝ်တုဲ ကာလစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂး သွက်ဂွံပထောၚ်က္တောဝ်ရ။ ===၄။ ပွညးမၞုံပဋိသန္ဓိ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== သၟတ်ဗြဴ ညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂမၠိုၚ် ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂၞဴဇကုတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဘဲအန္တရာဲကီု၊ ညံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံထတ်ယုက်ကီု၊ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ ပပ္တံနူစၞအာဟာရဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရောၚ်၊ စၞသာ်လဵုမ္ဒးဝေၚ်ပါဲရော - စၞမရိၚ်က္တဴ၊ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် (ဥပမာ) မြေက်ခၞေက် သတ်ခဍောၚ် ပုၚ်ဟေက် ပုၚ်မောဝ်တံကီု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရ။ ပွမဂ္ဇံအဒေါဝ်ဒယူသ္ၚိ၊ ပွမကသဵုဖျေံဇိုၚ် နူကဆံၚ်လ္တူ၊ ဂ္ဇံလ္တူက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ ကသဵုဖျေံဇိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် တၠယဲဒိုက်တံဂမၠိုၚ် ဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲဒယိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟွံခိုဟ် သာ်ဏံဂကူမန်ပိုဲတံ စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တၠယဲဒိုက်တံ ညးဟွံကဵုဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲကဵု ဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ၜဟ်ပလှ်သၞေဝ်ကေဝ်၊ ပလံၚ်ကမ္မဌာန်တံဂှ် ညးကဵုဝေၚ်ပါဲမွဲသာ်ပၠန်၊ ယဝ်ရမိက်ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန်မ္ဂး ဟွံသေၚ် ကာလအာကၠုၚ်ကၠောံက္ၜဳ ကၠောံကြုၚ် ဌာန်ဇမ္ၚောဲတံမ္ဂး ကၞိၚ်ဟွံသေၚ် ပသဲမွဲမွဲသာ် မ္ဒးစၚ်လဝ်ပ္ဍဲဒွက်သော်ရောၚ် ခါရတ္ၚဲပၠိုတ် တ္ၚဲဂၠုတုဲ ဟုံဍာ်ဂှ် ပၟိက်ဟၟဲရ၊ နွံပၟိက်ဟုံဍာ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်လံၚ်စုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ လ္ၚဵုဂှ်ထောံကလံက်စုတ် ပၟတ်ဍာဲဍာဲမွဲလ္ၚ ပ္ဍဲနုၚ်ဂရထၟာဲဟုံဍာ်တုဲ ကဵုဟုံရ၊ မူဟိုတ်သာ်လဵုဟီုမ္ဂး တၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ညံၚ်ဟွံဒှ်ယဲဇွဟ် ယဲချာံတံတုဲ ညးဇၞော်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ထဏီအာရောၚ်၊ တုဲညးဟွံကဵုထ္ၜၚ်ကဠာ ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံကဵုယိုက်နပုၚ်သၟူသက်သက်ရ၊ ပရိုၚ်မၞိဟ်ချိုတ် သီုကဵုယဲဒိုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုမိၚ်ရ။ ===၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ကာလနွံကဵုယဲဒိုက် ပွသာ်လဵု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲဂှ်လေဝ်နွံ သာ်လဵုမ္ဒးဝဳဝတ်ဇကုလေဝ်နွံ၊ ပွသာ်လဵုမ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်လေဝ်နွံကီုရ၊ တၠခန္ဓဝွံ ကာလနွံယဲဒိုက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တသိုက်စိုတ် တသိုက်ကာယ ဒးပၟဝ်ဓဝ် ဗ္စာရဏာလၟိုန်ဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးသ္ဇုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပပ္တံနူအရေဝ်အခြာ ဒးဟီုဍိုန်ဍိုန်သာသာ မ္ဒးမံၚ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု သဳမသုန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးဗ္စာရဏာလၟိုန်၊ ကာလလုပ်သ္တိက်ပၠန်လေဝ် လ္ၚောဝ်ကျာ်ဖျေံမေတ္တာ ကဵုသတ္တံဂမၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးပဝတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံသာ်လဵုရော ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ဂွံဍိုက်ပေၚ်နာနာသာ်တုဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ဏံလၟိုန်ရောၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန်-သၠးဂၠံဂဝ်ညံၚ်ဂွံလောဲသွာဂးတုဲ ဟုံမိတ် လံက်မိတ် ပ္ဍဲဗုၚ် ပ္ဍဲစးလေဝ် ညးသ္ပလၟိုန်ကီု၊ ယဲဒိုက်ဂှ် ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး ညးတံကဵုဗက်ဒေဝတဳမွဲသာ်ပၠန်ရ၊ ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴထောံထဏီရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ဂောံသၠးဂၠံဂဝ် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။ '''ဗီုဗက်ဒေဝတဳ''' ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ နအန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ် ပွမထောံထဏီဂှ် ညးကော်ဗက်ဒေဝတဳရ၊ ညးလ္ၚဵုကော်ဗက်ဒေဝတဳ၊ ညးလ္ၚဵုကော် ထောံခဗာန်ဂဝ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ အတိုၚ်အခိုက်ကၞာမန် မိက်ဂွံဗက်ဒေဝတဳမ္ဂး ဒးကော်ဒုၚ်နၚ် အ္စာဗက်ဒေဝတဳရ၊ သွက်အ္စာဂှ် ဒးပြေၚ်ခါန် ပွသာ်ဝွံ ဒေသလ္ၚဵု မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵု သ္ပရ။ ဣတံညးကေၚ်သ္ပဂှ် သ္ပရ၊ ဣတံညးဟွံကေၚ်သ္ပဂှ် ဟွံသ္ပရ။ ===နဲကၠောန်ခမ်=== အ္စာဂှ် ကေတ်ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်မိဟ် ခ္ဍပ်ထောံပန်ခ္ဍပ်မ္ဂး ဒှ်ခမ်ပန်ကၠၚ် မွဲမိဟ်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ပ္ဍဲထကေတ်ခမ်ဂှ် လးစတ်စုတ်ချာရ၊ ဒကဴခမ်ပန်ဒိုဟ်ဂှ် ထာၚ်တၞံဗြာတ် ခေပ်ညံၚ်ဇၞောဝ်လ္တာ်စာၚ်ပန် စတ်ကဵုချာတုဲ စတ်ပ္တဴလဝ်ရ။ '''နဲသ္ဂောံစဳရေၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု''' ====၁။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗြာတ်ရ၊ တုဲစုတ်ပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် သတ်ဆုထပှ်သာ် ဝိုဟ်မွဲသာ် ဝိုဟ်ဂှ် နကဵုတဲအ္စာရပ်ကေတ်တုဲ ပၠောဇွိတ်ဖျေံနူက္ဍိုပ် စိုပ်ဇိုၚ်ပိလ္တုန်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်ရုပ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ စၞးညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂှ်မွဲ၊ ရုပ်စာၚ်ဍာ်မွဲ၊ ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ဍေန်ကေတ်ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ အ္စာဂှ်ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဂါထာသၟဝ်တေံရ၊ တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ခမ်ဂှ်ညးလ္ၚဵုလဵုဒှ်ဒှ် ဒးကေတ်ဏာ ဖျေံစွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ။ '''တၚ်သမ္တီ''' ။ ။ ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ပုၚ် ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ကဝ် သဂြာ ၜဴ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်လေဝ်ဒးစုတ် အတိုၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု ကပေါတ်စၞရပ်ရာမဟီုလဝ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် ပၠောဇွိတ်ဖျေံပိလ္တုန်တုဲ သ္ဒးမာန်ရုပ်ရ၊ တုဲပ္ဍဲခမ်ဂှ် သၞေံဇိုၚ်သၞေံတဲ ညးတၠခန္ဓဂှ် ထောံသီုဖ္အိုတ်တုဲ သၞေံဇိုၚ်တဲတံဂှ် သ္ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ရ။ ====၂။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ်တုဲ စုတ်ပုၚ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ သ္ပတုဲ နကဵုဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဗမွဲ-ရုပ်ဇြုံ ရုပ်တၠခန္ဓရ၊ သတ်ဆုပိသာ် ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်-က-ဖျုန်- စုတ်စၞအာဟာရ ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴတံစုတ်တုဲ ပ္ဍေန်ပၞာၚ် ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဒးဖျေံစွံဒိုဟ်ဗၟံက်ရ။ ====၃။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်သၟတ်ဗြဴကညာမွဲ ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဍာ်သာဲ ဍာ်တှ်ဂၠဴ ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်မြမောဝ်စုတ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဖဍောတ်ဂါထာတုဲ ဒးဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၄။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ကၟာတ်မွဲတုဲ လံက်ဗာန်စုတ် ဍာ်မိတ်ခပဵု ရုပ်ဇြုံ ရုပ်သ္ပဝ် ဍာ်မြမောဝ်စုတ် သ္အာၚ်နူဂှ် အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်စုတ် ဖဍောတ်ဂါထာဗွဲသၟဝ်တေံတုဲ ဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၅။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်နဲလ္တူတေံသ္ပတုဲ မာန်ရုပ်တၠခန္ဓမွဲ၊ ('''တၚ်သမ္တီ''')ရုပ်တၠခန္ဓ မတွံဂး ရုပ်ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိဂှ် လၟိဟ်ဂိတုလဵုဟွံဟီု ဒးကၠောန်စုတ်ရ၊ က ဖျုန်စုတ်တုဲ မပ္တံပုၚ် ကွာၚ် ဗ္ကတံဂှ် ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ထောံဟွံဂွံ ကၠောန်တုဲ မ္ဒးဖျေံစွံ ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲတံဆုရ။ ====၆။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗပုၚ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဂၠဴ ရုပ်စာၚ် ရုပ်ကၠဵုရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴလေဝ် ဒးစုတ်ရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴတံဂှ် မွဲထဏောဟ် ၜါထဏောဟ်မဂွံဂွံ ဒးစုတ်ရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ပြုပြေၚ်ကၠောန်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်အဂၞဲရ။ ====၇။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် ကၠောန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်ဂစေံအသေက်တုဲ မပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ဗ္က စၞဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် စုတ်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်ပလိိုတ်ရ။ ===='''နဲသ္ဂောံပြုပြေၚ်စၞ အပေါတ်ခမ်လၟေၚ်ဂိတု'''==== '''လၟေၚ်ဂိတု ----- သၠလးခမ် --- ရုပ်ဒးမာန်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ် ------------------- စၞအဟာရမ္ဒးစုတ် ----- ဗွဲဒိုဟ်ဒးဖျေံ ။ ''' ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်စာၚ်ဍာ်-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ------------ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်-ကွာၚ်ဗ္ကပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ် ၇ သာ်-သတ်ဆု ၇ သာ်-ပၞာၚ် ၄ တၞုၚ်-ဗြာတ်-သဂြာၜဴ --- ဒိုဟ်အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဗ္ဂဲ-ရုပ်ဇြုံ ------------------ ပုၚ်ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲဍာ်တှ်-ကဖျုန်-ကွာၚ်ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်ၜဴ-သဂြာ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗၟံက် ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု ---- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်သၟတ်ဝုတ်ကညာ-ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ် ----- ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကၠေၚ်လ္ၚဴ-မြမောဝ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ပုၚ်-ဗြာတ်က္ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ကၟာတ်လံက်ဍာ်မိတ်ခပဵု-ရုပ်ဇြုံ-ရုပ်သ္ပဝ် --- ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-သဂြာကဝ်-ၜဴ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗာယပ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု - သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက် ------------------------------- က-ဖျုန်-ပုၚ်ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်-ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု --- သၠဗပုၚ် ------ ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဂၠဴ-ရုပ်စာၚ်-ရုပ်ကၠဵု ---------------- ဍာ်မြမောဝ်ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု -- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်ဂစေံအသေက် --- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စာံဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်-ရုပ်က-ရုပ်စာၚ် --------------- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၟဝ်ကျာ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု -- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်သ္ပဝ် ------------ ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဨသာန် ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု --- သၠဒကှ် ------- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ---------- သၞေဝ်ထပှ်သာ်-က-ဖျုန်-ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၠုၚ်ကျာပ္ဍဲလ္တူဒဂဵုဆု ====၈။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒစာံဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ်ဒးမာန်ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ရဒပ်က ရုပ်စာၚ်တုဲ ပြေၚ်စုတ်သဗ္ဗနာနာသာ်တုဲ ဒးဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ။ ====၉။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက်တုဲ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်သ္ပဝ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ရ။ ====၁၀။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠဒကှ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ် ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် က ဖျုန် ဍာ်မြမောဝ် စုတ်ပြုပြေၚ်တုဲ၊ ဒးစကာမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကဵုအာဖျေံခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဒဂဵုဆုနွံဂှ်ရ။ * သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတုဂှ် ကၠောန်စဳရေၚ်တုဲ ဂဥုဲဝွံ ဒးစသုၚ်အာရ။ ====ဂြန်ဂဥုဲ==== ၁။ ပ္ကဴဒကှ် ၂။ ပ္ကဴဥပိုလ် ၃။ ဇုက်အဂၞု ၄။ ကြက်ဗၠတ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်ထောံ ဖက်ကဵုဍာ်တှ်ဂၠဴတုဲ မ္ဒးပပြဘိုက်ရ။ ====ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ်ဗှ်ဂြာတ်သ္ၚု==== တက္ကသဵုအ္စာ၊ စိုပ်ဂုန်ညးပန်၊ အဲယဵုလဝ်ကၠာ၊ အဲကွးတုန်ဟေၚ်၊ ဗက်ထောံသေၚ်ဟာ၊ ယဲသယဲသေန်၊ ဂုဟ်ဂေန်ဒှ်ကၠာ၊ ယဲလဗိုတ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ဂၠဴခုတ်ဏာ၊ ယဲဒတုံဆု၊ သာ်ဝွံဖြာဖြာ၊ ယဲဒတုံဍာ်ဗာ်တဲၜါ၊ ယဲဗာ်ယဲသံၚ်၊ ဒှ်မံၚ်တဲၜါ-ယဲပၟတ်ဟေၚ်၊ ပွသေၚ်ဟာ၊ ယဲဇြုံယဲကၠန်၊ အိုတ်သတ်ဇိုၚ်ပန်၊ သီုသတ်ဇိုၚ်ၜါ၊ အိုတ်ပွသေၚ်ဟာ၊ သဗ္ဗပါမြိ။ ယွံဒေဝတဴ သူရိိယ၊ ယက္ခမာတြာ၊ မၞးမပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ်၊ တွဵုဂဝ်ဒ္စိတ်ဂိတု၊ နူဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ၊ စက္ခုမသၠးဂဝ်၊ လၟေၚ်ပုၚ်ကွာၚ်ဗ္ကကီု၊ သီုယိုဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ကဝ်သဂြာဗြာတ်ၜဴ၊ ပ္ကဴဩဴနာနာ၊ အာသာတ်ဗ္စမၞးတံကၠာ၊ ယဲဗြဴကဵုလလံသွာ၊ ကၠခြံကုလ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝဳ၊ ဥုံဇေယျတု၊ ဟောလုဟောလုသွးဟဲယဲကပ်၊ စလေဝ်ကဵုဖဲ၊ ဒဴကဵုသ္ၚောဲကၠာ၊ ယာံရဟွံအာ၊ ပိုၚ်ခြာဒၟံၚ်၊ ဣဝွံယာဲအာဟွံသေၚ်မွဲတဲ၊ ပၟောန်ကျာ်တြဲ နဲရိုဟ်ဏာ၊ သၠပတ်ပရိုတ်အိုဿီုစှ်ၜါ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ၊ ဟာဲဘုတ်ပြိုတ်ဒြိုဟ်၊ ဝဲစောန်တဴမၚ်မွဲကၠာ၊ ယာံသကမာ၊ အာသ္ၚောဲလ္ပကြပ်၊ '''ဥုံစိစော ပူဗလးသွးဟး'''ယာံဒွံဒးခန္ဓဒးလသာ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ။ ဖဍောတ်မွဲလ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚမွဲဝါ '''ဒးဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚထပှ်ဝါရ။''' '''တၚ်သမ္တီ။''' ကာလဗက်ဒေဝတဳဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘဂှ် ဗီုမံၚ်ဒှ်တသိုက်ဂှ် မံၚ်ဂွံဇအိုတ်ရ၊ လံက်ဂ္ဇံလေဝ်ဂွံ လံက်သ္တိက်လေဝ်ဂွံ မံၚ်ဂွံဖ္အိုတ်ရ။ '''ဂလာန်တၟေၚ်။''' မၞိဟ်ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ မ္ဒးပပွသာ်ဏံ ဗျတ်ရံၚ်မ္ဂး ဂွံနူယဲဒိုက် ဟွံထတ်ယုက် စဟွံစှ်ေတိက်ဟွံသၠိၚ် ဒွိၚ်တုဲ မသ္ပရောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ၊ နဲသ္ပဝွံ နဲဝဳစိုတ်မွဲသာ်ကီုရ ထေၚ်ဟွံဗၠေတ်၊ မၞိဟ်အောန်ကဵုဗ္စာရဏာတံဂှ် ပတှ်ေကလော်ဂြိုက်ရ၊ မိၚ်ညိညတုဲ ဥပါဒါန်စဲစပ်ဇၞော််ရ၊ ဆဂး မၞိဟ်သီုဖ္အိုတ်ပတှ်ေဟွံသေၚ်ရ၊ လက်ထက်ဇုဇဗဴလဇကု သ္ပကၠုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်သ္ပတဴရောၚ် ထေၚ်ကေတ်ဂွံရ။ ====ဂလာန်ဗက်ဒေဝတဴမွဲနဲပၠန်==== ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတု ညးတံဗက်ဒေဝတဴရ သ္ဂးဂှ် အပိုၚ်အခြာဂိတုဟၟဲ၊ တ္ၚဲရဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက် ဟွံမိက်ဇြိပ်မ္ဂး ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ကော်အ္စာထောံဟဗာန်(ခဗာန်)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် '''ထောံဟဗာန်ဂဝ်''' ညးကော်ခဴစရ။ '''ဗီုပြေၚ်ဟဗာန်ဂှ်တုန်။''' ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ၜါမိဟ် အနာံမွဲမိဟ်ကေတ်တုဲ ကဝး ဖဍပ်ဖထာံပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒှ်ဟဗာန်ရ၊ ပ္ဍဲဟဗာန်တၞံဗြာတ်ဂှ် ပုၚ်သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ဗ္တာၚ် ပုၚ်ပိသာ် ဒးစုတ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဒးရးရ။ ပုၚ်ဖုဲသၞဴကဵုမိတ်ခပဵုဂှ် သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သၞဴကဵုဂြိၚ်ဂှ် သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ပက္ကတိဂှ် သာ်ဗုဗ္တာၚ် ညးကော်ခဴစရ၊ ကွာၚ်ကဵုယိုဟ်ဂှ် ၜါဂကူပၠန် သ္ၚုကၠောန်ကွာၚ်တုဲ ထပက်ယိုဟ်ကဵုကဝ်ကီု၊ ထပက်ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်ကဵုသဂြာကီု၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဝ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုသဂြာ ညးဂးတုဲ ယိုဟ်တံသီုကေုာံပုၚ်ပိသာ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဟဗာန်ဒကဴပန်ဒိုဟ်ဂှ် ဒးစတ်ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်ပန်တၞုၚ်ရ၊ ဇၞောဝ်ကၠောန်လဝ် နကဵုစက္ခူလေဝ်ဂွံ နကဵုထာၚ်ဗြာတ်လေဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်နကဵုထာၚ်ဗြာတ်မ္ဂး ဒုန်ဇၞောဝ်ဍောတ်ဂှ် စတ်စုတ် ပ္ဍဲထာၚ်ဗြာတ်ခ္ဍမ်ခ္ဍမ်မွဲတုဲ ကၞောတ်အိုတ်တေံဂှ် စတ်စုတ်ထာၚ်ဗြာတ် ကေက်က်မ္ဂး ဒှ်ဇၞောဝ်ထာၚ်ဗြာတ်ရ။ ====ဂါထာဟဗာန်ဂဝ်==== ဥုံဒေဝတဴသူရိယ၊ ယက္ခမာရာ၊ မၞးပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ် ပွိုၚ်ဂဝ်ဒဵုဒ္စိတ်ဂိတု ဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ စၞမသၠးဂဝ်၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဵုကဝ်၊ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုကဵုသဂြာ၊ အဲစဳရေၚ်ကဵုရ၊ စၞမၞးတံကၠာ၊ ယဲဝွံကဵုသွာလလံ၊ ကၠခြံဆောံဗ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝတဴဗ္ဒာဲ၊ သရာဲယက္ခ၊ ဗှ်ေကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဥုံတူဠာဲတူဠာဲ သွးဟာဲယျရဟုံ။ * ဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ပ္ဍဲတၠယဲဒိုက်ဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရတွဟ်ကဵုတၞးဆုသိုတ်မ္ဂး တွဟ်မာန်ကီုရ၊ မွဲကၞာၚ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာဝွံတုဲ စၞစမပ္တံကဗျန်တံဂှ်လေဝ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ညိကီု၊ တုဲသီုအပေါတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒၞာဲဒိုဟ်ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် အာထောံကၠေံမာန်ရ၊ ဒးဗ္စမွဲဟဗာန်ဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ ဒဵုစိုပ်ဗ္ဒာဲတ္ၚဲယးတေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဗ္စဇဴရ။ ('''ဂါထာဝွံ ဂွံနူကွာန်ကၟာဝက်လဇုကြေဟ်''') ===၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်=== ဗြဴသ္ဇိုၚ်မ္ဂးတြုံထ္ၜ၊ တြုံသ္ဇိုၚ်မ္ဂးဗြဴထ္ၜ၊ ဗြဴယဲမ္ဂးတြုံဝဳဝတ်၊ တြုံယဲမ္ဂးဗြဴဝဳဝတ်၊ သာ်ဝွံအရေဝ်မန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ရ၊ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုအရေဝ်ဂှ်တုဲ၊ တြုံတၠသ္ၚိ ကာလသမ္ဘာမယုံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး၊ ဒးပ္တုဲဝတ်ဖန်ဖက်ကဵုဗွဲမ္ဒးရ၊ သမ္ဘာဇကုသွက်ဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အပေါတ်နာနာသာ် မ္ဒးပ္ကောံလဝ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သမ္ဘာဇကု ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး၊ ပပ္တံနူအောဟ်ဗွဝ်ဂှ် ဆုမလ၊ ဆုကြောတ်၊ ဆုဗ္ဒဝ်၊ ဆုကြေၚ်မွဲမွဲသာ် မ္ဒးဗာ်ပ္ကောံလဝ်ရ၊ ခါရဗါ်အောဟ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံလွုၚ်လၞၚ်အာဂှ် ဒးပသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရလွုၚ်လၞၚ်အာမ္ဂး ညးတံကဵုပါဲထောံရ၊ အောဟ်ဂှ်ဗာ်ဂွံနၚ်တုဲ ခၞော်ဍေံဂှ် သံက်ထောံဖအိုတ်၊ ကာလစံၚ်ပၟတ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသၟူပသဒှ်ကီုရ၊ တုဲတပ်စွံလဝ်ဗွဲမညဳသာရ၊ လ္တူဆုဂှ်ပၠန်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုဗ္ဂၚ်လဝ်ဇလဗ္ဒဝ် ဟွံသေၚ်ဇလဝဝ်မွဲကၞာၚ်ကီုရ၊ ကာလသၠးဂၠံဂဝ်သွက်ဂွံတိက်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲ၊ ဆုဒုန်ဇုက်တံကီု ကာလသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ သွက်ဂွံဗဂီုဗုၚ် ရန်တၟံထိုၚ်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံစိန်အာပြဟ်ဂှ် တၟိဍိုတ်သွက်ဂွံပ္ဍိုက်ဗုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဇံၚ်သွက်ညးသၠးဂၠံဂဝ်ဂွံတိက်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်လဝ်တုဲ၊ ဣမိဂှ်သ္ဒးဟီု ဗဗိုန်လဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ===၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== တြုံတၠသ္ၚိပၠန်လေဝ် ကာလသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူယိုက်ကဠာကမ္မဌာန်ကီု၊ ဟိုတ်ဍေံနွံသာ်ဏံပၠန်၊ ယဝ်ရယိုက်ထ္ၜၚ်ဒးကဠာကမ္မဌာန်မ္ဂး အာယုက်ဂၠေံ၊ ဒြပ်ပိုန်ဟုတ်ရောၚ်၊ တၠပညာမန်တြေံတြဟ်တံဟီုဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီုဂးလဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ အဃောသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူကလောန်သရာံပါပ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်နာနာသာ်တုဲ ကေၚ်ကာသရာံပါပ်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ၊ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုဂှ် မ္ဒးပ္တုဲရောၚ်။ ပပ္တံအရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညံၚ်တၠယဲဒိုက်ဟွံဂွံမိၚ်ဂှ် မ္ဒးပသတိကီု၊ ဥပမာ−ပရိုၚ်တၠယဲဒိုက်ချိုတ် ဟိုတ်နူသၠးဂဝ်ဂၞဴ၊ ပရိုၚ်ယဲဒိုက်လီုတံဂှ် ဟွံကဵုမိၚ်သက်သက်ရ၊ ယဝ်ရမိၚ်ဒးမ္ဂး တၠယဲဒိုက်ဂှ် ကာလသၠးဂၠံဂဝ်ဒွိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဖေက်ဒှ်အာအန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ၚိလဵုဟွံဟီု မိက်ဂွံပကာမ္ၚဵုမ္ဂး ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် သၟတ်ဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက်မွဲမွဲနွံမ္ဂး ပတံနူကောဒေံကောန်ဇာတ်တံ ဟွံပကာမ္ၚဵုအိုတ်ရ။ ==ပွမသၠးဂၠံဂဝ်== ပိုဲသတ္တံလိုက်ဏံဝွံ သ္ဂောံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲလောကဏံဂှ် ဟွံလောဲသွာ်ရ၊ ဝါဂါတ်သ္ဇိုၚ်သန်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်တြဲနာဲပိုဲတွံလဝ်ရ၊ ၜိုန်ရကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်လေဝ် လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်တြုံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴ ဒးဒှ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဒးဆဵုဒဗကဵုကေၚ်ကာသၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမသၠးဂၠံဂဝ်ဝွံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်သန်ဟေၚ်ဂှ် အရေဝ်မန်ဟီုလဝ်နွံမံၚ်။ "မၞိဟ်တြုံဍိုက်ဖံၚ်−မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်" သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် မူပိုဲမ္ဒးသ္ပဗက်ရောဂှ် ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ပါ်ထ္ၜးကဵုပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်။ ၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်။ ၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ။ ၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၈။ နိဂီု၊ သာ်ဝွံပါ်လဝ်ရ။ ===၁။ နိဒါန်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ကာလဍိုက်ပေၚ် ဂိတုတ္ၚဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိဂှ် သၠးတိတ်နူဗုၚ်ဂၞဴမိ၊ တိတ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ၚးဗုၚ်ဂၞဴမိရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် မန်ပိုဲတဴကော်ခဴစ-သၠးဂၠံဂဝ်၊ သၠးပဋိသန္ဓိ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ပၞာၚ်၊ ညာတ်မုက်ဒေံလေဝ် ကော်ခဴစနာနာသာ်ရ။ ===၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်=== ပဋိသန္ဓိဍိုက်ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ထ္ၜးတိုန်လက်ကျန်ၜံၚ်ပၟတ် မပ္တံကဵုဂၞိၚ်ဂိ၊ ဗုၚ်ဂိ၊ တၞုၚ်ဇိုၚ်ဒေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိ အာကော်ဣမိတုဲ၊ မၞိဟ်မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် အာဂၠာဲကော်ပ္ကောံလဝ်မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်ဇၞော်ဇၞော်တံ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ကော်ဣမိကွာန်ရ၊ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဣမိ ညးအလဵုအသဳတံ နွံမံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်တုဲ ကော်ဣမိညးအလဵုအသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဣမိကီု မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံကီု စိုပ်ကောံတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဒးကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲရ။ '''သၞောတ်ဗၜတ်ဗီုပြေၚ်ဇံၚ်ဖဴ ။''' ဒုန်ကလိဟွံသေၚ်၊ ဒုန်ကၟးဟွံသေၚ်၊ ဆုထ္ၜောံထ္ၜောံၜါတၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုမွဲက္ဍဂှ်၊ လးလဝ်လ္တူကၞဳသ္ၚိ၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ်၊ ခြာခရာဗၞတ်မွဲဟတ်၊ လ္တူဂှ်လးစုတ်ဝိုန်ဒုန်၊ ထပှ်တၞုၚ်တုဲ၊ ဒက်ဗဗိုန်ကဵုချာရ၊ လ္တူဝိုန်ဂှ်ပၠန် ဒးလးစုတ်ဒုန်ကရေက် ဒစိတ်ကရေက်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်မိက်ဂွံလးစုတ်ခတဵုမ္ဂး လးစုတ်ခတဵုပိဂတှ်ေလေဝ်မာန်ရ၊ လးကၞဳတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံချဳဒရာၚ်၊ ဒးကြာပ်ပိတန်ရ၊ လ္ပာ်က္ဍိုပ် ကြာပ်စုတ်ဒုန်ကရေက်တုဲ ဒက်လ္ပာ်ဇိုၚ်မွဲတန်၊ အဒေါဝ်မွဲတန်၊ ဒးကြာပ်ဒက်ရ၊ ကၞဳဒုန်(ဝါ)ကၞဳဆုညံၚ်ဟွံဂွံချဳ လောအာလောကၠုၚ်တုဲ ဒးဒက်ကြာပ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ဂွံတိတ်ဂွံလ္တူဇံၚ်ဂှ်၊ ဒးလးသ္ကဝ်ရ။ ယဝ်ရသၠးယဲဒိုက်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး အခိုက်မန်ဟေၚ် ဒးကၠောန်ဗက်စရ၊ တြုံတၠသ္ၚိတံပၠန်လေဝ် သမ္ဘာဇကုသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ချိုန်တီကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴတုဲ ဒးၜံက်တိဗဝ်ဖဴမွဲ သွက်ဂွံၜံၚ်ပၟတ်ဗဂီုဇကုရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး တိဖဴဒစိတ်န၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး တိဖဴထပှ်နၜံက်ကေတ်တုဲ၊ ဗဝ်ဖဴစွံလဝ် ဗ္ဒာဲဇံၚ်သ္တိက်ၜံၚ်ပၟတ် လ္ပာ်တဲပါဲရ၊ ဗ္ဒာဲဖဴဂှ် စွံလဝ်ဍာ်မွဲဂရ သွက်ဂွံသိုဟ်တၟံ ဍိုတ်စံၚ်လဝ်နူဖဴဂှ်ရ၊ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဖဴဂှ် ဒးဒှ်အတိုၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠိၚ်ဖဴဂှ် ဒကေတ်မွဲတၞုၚ်ဓဝ်ရ၊ မွဲတၞုၚ်ဂှ် ဒုၚ်စကဵုဇမၠိၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠေံအနာံဖဴ ဒးကေတ်ၜါတၞုၚ် တုပ်ကဵုအနာံဇံၚ်ဂှ်ရ၊ အနာံဖဴဂှ် လဇံက်ဗကိတ်ကဵုသၟန်ဇမၠိၚ်ဇံၚ်တုဲ ဒှ်ဖဴညးတံရ၊ (ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ညးတံသၠးဂဝ်ဂၞဴ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတုဲ အပေါတ်ကြိယာ သွက်ဒးပ္ကောံကေတ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟၟဲရ၊ ညးတံဒုၚ်ထပက်ဂဥုဲ စကေတ်ဂဥုဲမ္ဂး ကမၠောန်သၠးဂၠံဂဝ်တုဲမံၚ်ကီုရ)။ ===၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်=== ကာလကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ၊ ဒက်သုက်နကဵုဇုက်တောဝ်သ္အးဇ္ၚး၊ ခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ ရေက်ထပိုတ်ကၠေံ နကဵုၜုန်မြက်ကေက်က် မသ္အးဇ္ၚးကီု၊ ဟွံသေၚ်လ္ၚဵုဂှ် ကရေက်ကေတ်သၞဒုန်၊ ဇိုတ်သ္အးကၠေံတုဲ၊ ရေက်ထပိုတ်သုက်ရ၊ တုဲကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ကောန်ၚာ်နကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂီုဂီုရ၊ တုဲဖုံဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ပၠန်၊ တုဲမ္ဂးဂွဳထုဲကောန်ၚာ် နကဵုယာတ်သ္အးဇၚး ဗွဲမဂပ်ဝ်တုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ကောန်ၚာ် (ကာလလၟုဟ်ဝွံ) ကၞာဲသၟးဂၠိုၚ်ရ။ '''ဗွဲသတိ'''။ ။ (မူဟိုတ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဟီုမ္ဂး၊ အရေဝ်မၞိဟ်ဇၞော်မန် ခမဳသၚ်တံနွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ သၟိက်ဂွံတီဗွဲခ္ဍန်ဂှ်၊ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲမန်တံကျပၞာန်ညးတုဲ၊ ဂကူပိုဲမန် ဣဓိညံၚ်ဂွံဟုတ်စှ်ေအာဂှ်၊ ပိုဲဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ ကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကြိယာ သွက်ဂွံဂုမ်သ္အးဩောံသ္ၚု၊ ဍေံမဒှ်စၞအာဟာရ ပိုဲမန်ဗွဲပရဲဂှ်မွဲသာ် သဘဴကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ညးလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံစွံပ္ကောံလဝ် အပေါတ်မပ္တံ ထၟိက်နာနာသာ် ဟွံသ္အးဇၚး သွက်ဂွံထောံကၠေံဂှ်မွဲသာ်၊ ဒှ်သ္အးကၠေံဩောံသ္ၚု နကဵုကြိယာဂှ်တုဲ ဩောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်ပုၚ်တုဲမ္ဂး ပိုဲခရှ်တံကီု၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ဒးစဒးကဵုပိုန်ပပြဘိုက်ရ၊ စဟာပ်ဒးပုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဣဓိလဟုတ်စှ်ေအာ၊ ကျာ်ဩဳပၠိုတ်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် နွံအဓိပ္ပါယ်သာ်ဝွံရ၊ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ယဝ်တီပရေၚ်ဏံမ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ်ရ)။ (ကၠာတေံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သ္တိက်ကောန်ၚာ်တၟိတၟိ သာ်လဵုရောဟီုမ္ဂး လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်မသုန်စှ်ေသၞာံတေံ၊ ညးလ္ၚဵုတံသ္တိက်ကောန်ၚာ် နကဵုထးထဝ်ဟွံသေၚ် ညးဒိုက်ဝါတ်တံဂှ် သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲခွက်ဆုလံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ကေၚ်ဆဵုဒဗကီုရ၊ ယဝ်ထးဆုမ္ဂး ကၠောန်လဝ်ခ္ဍံခ္ဍံ ကဵုဂၠိၚ်မံၚ်ညိတုဲ လ္ပာ်စွံက္ဍိုပ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဗီုက္ဍိုပ်ခၟဴၜိုပ်ထဝ်တုဲ လံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲထးဂှ်ဟေၚ် ညးဇၞော်မန်ပိုဲကၠာတေံ သ္တိက်ကၠုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ရ။ ခွက်ထဝ်ဂှ် ညးတံကၠောန်လဝ်တုဲ ဏာအပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဃံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ယဝ်ရညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်မွဲမွဲမ္ဂး အာပ္တီဃံၚ်တုဲ ကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ် သွက်ဂွံသ္တိက်ကောန်ၚာ် မဒှ်မၞိဟ်တၟိဂှ်ရ၊ ကွာန်ဇၞော်မ္ဂး ခွက်ထဝ် ၜါ-ပိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မကၠောန်စွံလဝ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်ပရေၚ်ဇုဇဗဴလ နော်နာဲပိုဲမစွံပပ္တိုန်လဝ် အခိုက်ကၞာဝွံ ပိုဲညာတ်ကေတ်ဇုဇဗဴလပိုဲ မဂတာပ်ခေတ်ဗွဲမလောန်ဟေၚ် တီကေတ်မာန်ရ၊ မူဟိုတ်သ္ဂး ဟီုသာ်ဂှ်ရောမ္ဂး ကာလအာကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ်ဂှ်ရ ကိစ္စစုတ်စရၚ် ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် တုဲဒှ်အာမွဲအလန်ဓဝ်ရ။ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ ပွမသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံတုဲ၊ ယဝ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲထးထဝ်ဟွံမာန်မ္ဂး သ္တိက်ကောန်ၚာ်လ္တူကၞဳ ဗွဲသ္အးဇၚးဂှ် ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။) ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ သုက်ကုတ်ထပိုတ်ပ္တိတ်နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဣမိတံ အာတိုပ်ကၠေံ ပ္ဍဲကတိုၚ်ၜံက်လဝ်တိဖဴရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ဟွံတိုပ်ပ္ဍဲကတိုၚ်တိဖဴ၊ အာတိုပ်ကၠေံအတိုၚ်ကိုန် တိုပ်သုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ဗွဲသၞောဝ်ကိုန်ဝွံ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ၊ ပသာ်မ္ဂး၊ တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဒဂိုန်၊ ခ္ဍဲသဳမ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်၊ ဝှ် ၊ ကထိုန်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုမြေက္ကသဵု၊ ပုဟ်၊ မာ်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ရ၊ ဗွဲကိုန်ဝွံတိုပ်သုက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ပိုန်ဂၠိုၚ်အာယုက်ဂၠိၚ်ရောၚ်၊ ပိုဲမန်ပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဝွံရ၊ (ကိုန်တုပ်သုက်ဗွဲလ္တူတေံလေဝ် ကံက်ပ္တိတ်နူလောကသိဒ္ဓိရ။) ဒေသလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တၟိ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ဣမိတံပြုပြေၚ်ကဵုရ၊ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး ဇဗၠုဒစိတ်တၞး၊ သတ်ပိမ၊ ဟွံသေၚ်ဒစိတ်မ၊ ဩန်မွဲဒကေဝ် ဟွံသေၚ် မသုန်မး၊ လိခ်မွဲအုပ်၊ တဝ်ဏှ်ေမွဲတၞုၚ်၊ မှၚ်မွဲပလၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်တြုံမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမ္ဂး ဇဗၠုခထပှ်တၞး သတ်ထပှ်မ၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴတၟိမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ ဣမိဝွံ ပၠာဲကေတ်ဂစေံစၠန်မွဲပ္ၚာန်၊ တိတ်အာက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ '''ယွံဒေဝတဴသူကၞေၚ် က္ညကၠုၚ်ပစၟတ်သမ္တီကောန်ၚာ်ဝွံညိ'''ရဴသာ်ဝွံ တိတ်နိမန်ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ကဵုပသမ္တီရ၊ ကာလက္လေၚ်လုပ်ဇရၚ်ကောန်ၚာ် ဣမိဂှ် လၟုဟ်လုပ်ဍာ်ဂစေံစၠန်မြမောဝ် နူကဵုက္ဍိုပ်ကၞိန် ဒဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲကောန်ၚာ်ရ၊ (ကပေါတ်ဒေဝတဴသူကၞေၚ်တံဂှ် လ္ၚဵုမွဲတ္ၚဲ လ္ၚဵုၜါတ္ၚဲ၊ လ္ဒဵုဒဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးတံစွံလဝ်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ်လေဝ် ဒေသမန်လ္ၚဵုနွံ-ဒေသမန်လ္ၚဵု ဟၟဲရ။) ===၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ယဝ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဣမိဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ပလေဝ်ပလေတ်အတိုၚ်နဲကဲဣမိတံတုဲ၊ ပ္တိုန်သ္တိက်လဝ်လ္တူဇံၚ် ၜံၚ်ပၟတ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ညံၚ်ဂွံညောတ်အာပြဟ်ပြဟ်ဂှ် ဂတ်ဒက်ဂွဳလဝ်ဗုၚ် နကဵုယာတ်ပူလဝ်ဗုၚ်တုဲ၊ ကေတ်တၟံဍိုတ်စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲဖဴဂှ်တုဲ၊ သိုဟ်ဖျေံပ္ဍဲဍာ်ဂရ၊ ဟံၚ်ပ္တိတ်ဂွဳကဵုယာတ်တုဲ၊ ပ္ဍိုက်စွံလဝ်လ္တူဗုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒုၚ်မာန်ရ၊ အဃောပ္ဍိုက်ဍိုတ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟွံကတဴလုပ်ဒဵုစၞာံဗုၚ် တဴသၠိုက်အာဂှ် မ္ဒးပသ္တိရ၊ ပၟတ်ဖဴဝွံလေဝ် မ္ဒးပဒှ်လဝ်လၟိုန်ရ။ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုစွံဂရုၚ်မွဲမ လ္တူက္ဍိုပ်သ္တိက်သၟတ်ဗြဴဂှ်ရ၊ ရန်တၟံ အာဗီုအခိုက်ညးတံအဆက်ဆက်တုဲ၊ ပ္ဍဲဂရုၚ်ဂှ် ဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒးနွံရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဖေက်လကိုတ်ဒှ်၊ ဆီတိုန်ဒှ်ဂှ်ရ၊ နကဵုဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒက်ဂတ်လဝ်မွဲမွဲဒၞာဲမ္ဂး၊ ဆေဝ်ဒဝ်ကဵုအန္တရာဲ သာ်ဂှ်မာန်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ကာလပၟိက်ကိစ္စမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်မ္ဂး သၟိက်ဂွံဗွဲမပြဟ်ဂှ်ဒှ်ရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဍာ်တှ်ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂှ်၊ ညးတံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သိုၚ်တှ်ဟွံထောၚ်ဇဳဏီ ကောန်ၚာ်မဴဟွံအိုတ်၊ တှ်ဂှ် တေၚ်ကၠုၚ်ဗွဲမလောန်မ္ဂး သ္ၚိတှ်ဂှ် လီုအာကီုဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚိတှ်ကလိုအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလာဲအာမ္ဂး ဇၞတ်ချိုန် ပလာဲကဵုသာသာရ၊ စၞအာဟာရ မပ္တံကဵုဍာ်လဂမ်၊ ဍာ်ဂမ္တဴတံဂှ် ဒးသုၚ်စကဵုဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ဣမိဂှ်လေဝ် သွက်မိကောန်ၚာ် သ္ဂောံထတ်အာဗွဲဂတ၊ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ် ဒးမၚ်မွဲကဵုဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ပွမသုၚ်မိတ် ဟုံမိတ် သုၚ်ဂဥုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုလၟိုန်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠာဟွံစပုၚ် သွက်ဂွံဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ထၟောတ်ကေတ်ပုၚ် ပန်ထၟောတ်တုဲ မ္ဒးဗဇဴ ပ္ဍဲဒကဴဖဴပန်လ္ပာ် ဒဵုကဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ။ ===၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ=== သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ်၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟတ်ဇၞော်တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ပ္တုဲကဵုဝတ်နာနာသာ် မပ္တံစံၚ်ဍိုတ် သိုဟ်ဍိုတ်ဖုံမိတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဗြဴတၠတှ် မထတ်ယုက်တံလေဝ် ကၠာမိကောန်ၚာ် ဍာ်တှ်ဟွံထတ်ရိုက်ဏီဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ဗၟဴ ကဵုတှ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ညးမဒှ်ကလောမိဿဟာဲ ဌာန်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်သ္ၚိစၟဳရံၚ်ကောန်ၚာ်မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴပိုဲမၞိဟ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်မၞိဟ်တၟိကီုရ၊ ညးတၠသ္ၚိတံပၠန်တုန်လေဝ် ပ္တုဲတဴဝတ်လ္တူမၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်တံပၠန် ပွမဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်သွနာနာသာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗ္စပုၚ်သတ်ဗြဴ ကဵုသွစၞဗွဲမဒးရးပၠန်ရ၊ ညးမွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဝတ်ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်ပၠန်ရ၊ အခိုက်ဏံဝွံ ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ပိဗ္တံပိတ္ၚဲ မိပ်ပဇြိပ်ပ်ကရိုက်ညးကဵုညး ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။ ===၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== နူကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်ဂွံပိတ္ၚဲဟွံသေၚ် မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး ဣမိဂှ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ၊ မၞိဟ်ၜံၚ်ပၟတ်အလန်ပဌမမ္ဂး လ္ၚဵုဂှ် ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်မ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် မသုန်တ္ၚဲ၊ လဗြဴကေၚ်ၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ပၟတ်ပၞာၚ်တုဲမ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ ညးတံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်အိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ဣမိဝွံ ကေတ်ပုၚ်ပန်ထၟောတ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ဇဗၠုပန်တၞး၊ နော်မွဲတၞုၚ်၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ပုၚ်မွဲထၟောတ်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ်၊ ပၟတ်နူဖဴၜံၚ်ပၟတ်လ္ၚ၊ ဍာ်မွဲဗြံက်ကေတ်တုဲ၊ စှ်ေအာတိဂတမုက်သ္ၚိရ၊ အပေါတ်စပ်ကဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တံဂှ် စွံပ္ဍဲတိ(လ္တူသ္ကဝ် လ္တူခတဵုဂှ် ဟွံကေၚ်မိၚ်)တုဲ စဝ်ဖျေံဍာ်လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်ရ၊ အဃောမစဝ်သိုဟ်ဖျေံဍာ် လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်၊ သာ်ဝွံမဟီုပ္တီ(ဗလိဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴ လေဝ်ဟီုဂး) '''ဒေဝတဴဖဴရ၊ ယွံဒေဝတဴဖဴ မၞးအာမာန်ရ''') ဂလာန်ပ္တီ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ရန်တၟံသာ်လဵုတုဲ သ္ပရောဂှ် ဟွံတီ ဒေသလဵုရောဂှ်ဟွံတီတုဲ ပွဝွံ ဒှ်ဆအယာံမာတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရောၚ်၊ ညးတံသ္ပသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ကရိကၞာဲမွဲသာ်ကီု၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံဂှ် ဟွံတီသက်သက်ရ။ ပွမပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ဗ္စူလတ်သ္ကဝ်မွဲထၟူတုဲ သ္ပဂြောပ်ကၟာတ်လဝ် လ္ပာ်လ္တူကဵုယာတ်ရ၊ ထၟူသ္ကဝ်ဗ္စူလဝ် လ္တူဍိုတ်ဟွံသေၚ် လ္တူဆုဒကုတ်ရ၊ (ကၠောန်နဲဗီုအုပ်ပဠက်ရ) မိကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဂ္ဇံပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ်တုဲ ဣမိကေတ်နၚ်ဍိုတ်စံၚ် တၟံစံၚ် ဓလုက်စုတ်ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်တုဲ ပက်သိုဟ်ကဵုဍာ်သၟုဟ်ဂမ္တဴ တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ် အုပ်ဂမ္တဴကၠုၚ် နကဵုသၟုဟ်ဂှ် ဍာ်ပဠက်မၞိဟ်ဇွောဝ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ဣမိလေဝ်သ္ပသာ်ဏံ ဍိုတ်စံၚ်ဒဵုဂံက် မွဲမတုဲမွဲမ ဒဵုပေၚ်ပိမရ၊ ရန်တၟံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ယဝ်ပဠက်တိတ်မ္ဂး ပ္ဍဲခန္ဓဇကု မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ကၠိပပ်ဟွံသ္အးဇၚးတံဂှ် ဇွောဝ်တိတ်အာကရောံဍာ်ပဠက်တုဲ၊ ဍာ်ဖျုန်ဆီ ပ္ဍဲတၠခန္ဓဂှ် သ္အးဇၚးအာအိုတ်ရ ဣမိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သိုဟ်ဍိုတ်ဒဵုပေၚ် မသုန်မလေဝ်နွံကီု၊ ပွမသ္ပသာ်ဏံဂှ် မန်ဂမၠိုၚ်'''အုပ်ဟဂမ်'''ဟီုဂးစရ။ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အုပ်ဟဂမ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်တၟံဍိုတ်သၟးဟွံသေၚ် ဗၞဲထဏေက် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်သၟူဍေံရ၊ ရန်တၟံသွက်ပၞေတ်သရ ဂွံစိန်ဝုန်တုဲ အုပ်ဗၞဲလေဝ် ညးတံသ္ဂးပၠန်ရောၚ်၊ ကၠာဟွံဂွံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးလ္ၚဵုဂှ် အာဂၠာဲၜှ်ကေတ်တၞးဓယာ် လ္ၚဵုဂှ်အာဂၠာဲၜှ်ကေတ် တၞးယးမတ်ဗ္တံဂှ် ၜိုဟ်လဝ်ဒဵုကဵုဖောဝ်တုဲ ကာလပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ဟွံသေၚ် ကာလအုပ်ဟဂမ်တုဲဂှ် သွက်ဂွံဟုံဍာ်တၞးဓယာ် ဟွံသေၚ် ဍာ်တၞးယးမတ်ရ၊ ကာလဟုံဍာ်ဂှ်လေဝ် ပါဲနူဍာ်ဏံတုဲ ညးတံဟွံကဵုဟုံရ၊ တုဲမ္ဂး သဘဴမၞိဟ်ဗြဴဟုံဍာ်ဂစေံစၠန်ဂန္ဓရာ ကျိုၚ်ကျဝ်ကေတ်ဗွဲမ္ဒးရး ဗွဲမသ္အးဇၚးတုဲ ဇံၚ်ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ပလီုထောံရ။ လ္ၚဵုပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ စဝ်ကပေါဝ်ပ္တုဲထောံလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲပ္တုဲသီုၜါကာဂှ် '''စဝ်ကပေါဝ်ဇံၚ်ဖဴ''' ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ သီုစဝ်ကပေါဝ် သီုခုတ်ယၟု သီုစၚ်ကတောဝ်လေဝ် သ္ပအိုတ်ရ။ ===၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ၜိုန်ရမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲကီုလေဝ် ရန်လဝ်သွက်သမ်အုဲ သမ်အေၚ် ဟွံသ္အးဇၚး ပ္ဍဲခန္ဓညံၚ်ဂွံဆက်တိတ်အာ ဒဵုကဵုအိုတ်အာ ညံၚ်ဍာ်ပဠက် တိတ်ဟွံသ္ဂုၚ်အာဂှ် ညးတံကဵုဆက်ကေတ်အာ ပၟတ်ပၠန်လေဝ်နွံကီု၊ ရန်လဝ်သွက်ထိုၚ်ကောန်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံအေဲစှ်ေအာတုဲ ဆက်ပ္ဍိုက်အာဍိုတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်၊ မိိပ်ဇြိပ်မံၚ်မ္ဂး ပွမပ္ဍိုက်ဍိုတ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ပိတ္ၚဲဟေၚ် ညးတံကဵုသ္ပရ၊ ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဖဴကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ပလီုရိုဟ်ထောံကၠေံဂၠိုၚ်ရ၊ ပွဝွံလေဝ် တန်မံၚ်လ္တူတၠခန္ဓ ထတ်ဟွံထတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဒွိၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ အပေါတ်ကြိယာ ဇြိုၚ်ညိညကီုလေဝ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်၊ ဍာ်ဂံက်က်လေဝ် ဟွံကဵုဟုံ၊ ယဝ်ပၟိက်နွံမ္ဂး ဟုံဍာ်ဂီုဂီု ဒဵုကဵုပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်လေဝ် ဂွံကေၚ်ဆဵုထဗဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရောၚ်။ ===၈။ နိဂီု=== ကေၚ်ကာပွမသၠးဂဝဂၞဴတုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲမ္ဂး ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဗွဝ်ဖဴကီု ရိုဟ်ပလီုထောံရ၊ စိုပ်ကာလဒိုအ်ထောံနူပ္ဍိုက်ဍိုတ် ဒိုအ်ထောံနူၜံၚ်ပၟတ်တုဲမ္ဂး ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴဂှ် အခိုက်ပိုဲမန်တံ တုဲဒှ်စိုပ်ဒတုဲအာရ။ ==ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု== ပွမစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံ ဆက်ကၠုၚ်လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲရ၊ ပပ္တံနူရာဒနာမိက် '''သဳလိဿနိစ္စံ ဝုဍ္ဎာ ပစာယနော စတ္တာရောဓမ္မာဝုဍ္ဎန္တိ အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ''' ဂှ်ရ၊ သာ်လဵုဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ရော ဗွဲခ္ဍန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိညရ။ လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ နွံတြုံကဵုဗြဴညးၜါ ဂွံကောန်ၚာ်မွဲ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် အာကလံမအံက်ဇကု ဒဒှ်မံၚ်ဣသိမွဲ ဒ္ဂိုန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်တေံရ၊ ခါညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ကလံတုဲဂှ် ဗွဲဂါထာလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုရ၊ ခါရကောန်ၚာ်ဂှ် ကလံလဇုဣသိဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်တုဲသၟာန်တိုန်၊ ပသာ်လဵု ဟွံရာဒၞာကဵုကောန်ပိုဲရော၊ ယဝ်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်မှာထေရ်အာနန် မပဒတဴဒၟံၚ်ဗ္ဒာဲကျာ်တြဲပိုဲတေံ၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴလေဝ် ပၚောံအာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလံမှာထေရ်အာနန်ရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် မှာထေရ်အာနန် ရာဒၞာမိက်နဂါထာ ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်၊ ညးၜါသၟိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်နဲကၠာတေံရ၊ ယဝ်သၟိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်ကျာ်တြဲညိရဂး၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတုဲ ကလံကျာ်တြဲရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုပၠန်ရ၊ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲဟွံရာဒၞာမိက်၊ သၟိက်မိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲပၠန်ရ၊ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ်ကျာ်ဟေၚ် ညာတ်ဒးကောန်ၚာ်ဏံ အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရာဒၞာမိက် '''အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ'''မ္ဂး ဗၠေတ်အာရောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံရာဒၞာမိက် ညံၚ်အာယုက်ကောန်ၚာ်ဏံ ဂွံဂၠိၚ်ဂှ် သာ်လဵုဂွံပရော သၟာန်ကျာ်တြဲရ၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရမ္ဂး ကဵုဗှ်မ္ၚဵုဒ္စာံဗ္တံ ဒ္စာံတ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်မာရဏကၠုၚ်ကေတ်ဏာ ကောန်ၚာ်ရောၚ်၊ ချပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ။ ဟိုတ်နူကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ရ၊ သၟိၚ်မာရဏဂှ် လုပ်ပ္ဍဲဓဝၚ်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ဟွံမာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ လောန်အာထပှ်တ္ၚဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်မာရဏ သွက်ကၠုၚ်ကေတ်ဏာကောန်ၚာ်ဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲသက်သက်ရ၊ ပေၚ်ဒ္စာံဗ္တံဒ္စာံတ္ၚဲတုဲ ကျာ်တြဲရာဒၞာမိက်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံကီုရ၊ ပွိုၚ်ဒစာံဗ္တံဒစာံတ္ၚဲ ကျာ်တြဲမွဲဟာန်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ပုတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ်တုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲမွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်တံ နကဵုအာဟာရဘောဇိုန် နာနာသာ်ဟွံသ္ကုတ်ရ၊ သ္ပပဓာန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓရ်မ္ၚဵုတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် အာယုက်ဂၠိၚ် ပိုန်ဟာန်လေဝ်ဇၞော်မောဝ်အာရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ညးကၠုၚ်ကလၚ်ဓဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် လာၚ်မုက်ကြာတ်ကြော သ္အးဇၚးကၠေံဇကု နကဵုဍာ်မ္ၚဵုအိုတ်ရ၊ ကာလစဴအာ ညးတံကေတ်ဖျဴဏာဍာ်မ္ၚဵုတုဲ လၟုဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ပပ္တံနုတ္ၚဲဂှ်တုဲ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တုဲ၊ ရန်တၟံသွက်အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ဒြပ်ကသပ်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကျာ်ဩဳဂွံနွံဂှ်ရ၊ သ္အးဇၚးကၠေံ ပွမကၠိပပ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ပေါဲကာမ္ၚဵုမွဲ၊ ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်'''မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်'''ရ။ * ('''ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ''') သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဣမိတံဟွံသေၚ် ညးအာယုက်ဇၞော်တံ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပြုပြေၚ်ကေတ်ခါန်လဗံက်ခၟရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ပိ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်မသုန်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ထပှ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ဒစိတ်၊ ရဴဝွံ ပြုပြေၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲလဗံက်သွက်ဣမိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်ခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ကဝေက်သၠိက်၊ သွခၞံကြုက်စုတ်လဝ်ရ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ၜံက်၊ တၞိၚ် တောဝ်ပလုဲစုတ်လဝ်တုဲ သွက်ဇိုန်ကဵုညးလွဳဝတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ သၞေက်၊ မဂွါ၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ လကံက်တဲ၊ သၞေက်၊ မဂွါတံ ပ္ကောံစုတ်လဝ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်မွဲရ၊ ယဝ်လဗံက်ပိမ္ဂး မွဲဂှ်သွက်ဣမိ၊ သၟေဟ်ၜါဂှ် လဗံက်ဗဴလေဝ် ကော်စရ။ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပ္ကောံကကေဝ်လဝ် ကပေါတ်ဗွဲမရုံဂပ်နာနာသာ်တုဲ၊ ကပေါတ်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပပ္တံနူဍာ်မိတ်ကပေါဝ် နုၚ်မ္ၚဵု ဂအဳတံအိုဿီု ကပေါတ်ပွမ္ဒးရပ်စပ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဘိက်ပၟိၚ်လဝ်မၞိဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ကီု၊ ယဝ်ရဗှ်မ္ၚဵုဖာပ်သၚ်ကီုမ္ဂး အာစာတၠဂုန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် အာနိမန်လဝ်ကီုရ၊ စိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် မ္ဒးပြုပြေၚ်လဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် စွံလ္တူဂအဳ ဂတမုက်သ္ၚိရ၊ ခ္ဍအ်ဇဗၠုမွဲ ဂစေအ်မွဲပ္ၚာန် ဒ္ၚောဝ်မွဲ ဍာ်ကၟုဟ်မွဲထၟာဲ ပြေၚ်စွံလဝ်တုဲ၊ ကပေါတ်မပ္တံ ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ တွဵု မြတံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစွံဗ္ဒာဲလဝ်ဇရေၚ်ဂအဳဂှ်ကီုရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဣမိ ဟွံသေၚ် ညးဗၟဴတှ်ကဵုကောန်ၚာ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကမံက်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဖုံပၠဳလာၚ်မုက် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚးကၠေံ ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဖုံပၠဳကဵုဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်ပၠန်ရ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ကပေါတ်တံ ပွမရပ်စပ်လဝ် ကာလၜံၚ်ပၟတ်တေံ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်တုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်သ္အးဇၚးကၠေံရ၊ တုဲမကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး လာၚ်မုက်ဇကုတုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကလေၚ်စဝ်ဍာ်မိတ်ကပါဝ်ကဵုမိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်သီုဖအိုတ်၊ ဒုၚ်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ သွက်အန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ်၊ သွက်ဂွံသ္အးဇၚးကၠေံဇကုအိုတ်တုဲ လံက်ဖုံဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ တၠသ္ၚိတံ ဒုၚ်ကဵုပလေၚ်ခၟိုန် ဗြာတ် ကုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်အိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံကာလမပြာပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိ မပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံဂှ် နတဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ရန်တၟံသွက်ကောန်ၚာ်တုဲ ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲနာနာသာ်လေဝ် ညးတံကဵုခၟအိုတ်ရ။ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ မိကောန်ၚာ်ဂှ် မိန်ကေတ်ကောန်ၚာ်၊ စွံပ္ဍဲလဒေါဝ်သ္ၚိ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ဒစိတ်၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴထပှ်မ္ဒးဗိုၚ်လဝ်တုဲ ကေတ်ချာမွဲတၞုၚ်၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဒက်လဝ်လစိန်မတ်ဗ္ကေတ်မွဲဇြေဟ်ရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ရပ်လဝ်တုဲ ကလံက်ဍာ်ပ္ဍဲသၠိုၚ် မစုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲ ဂါထာ ၜ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဖ္ဍောတ်မွဲလ္တုန် ဇီုကၞေၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတဲရ၊ ကောန်တြုံမ္ဂး ဂါထာဒစိတ်လ္တုန်၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂးထပှ်လ္တုန်ဖ္ဍောတ်ရ၊ ရဴဝွံ ၜ ကောန်ၚာ်မ္ဂးရ ၜ တုဲ လစိန်ဂှ် မ္ဒးကွက်စုတ် ပ္ဍဲကံကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ကွာၚ်လဗံက် မစဳရေၚ်လဝ်ဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ် မ္ဒးဇိုန်ကဵုဣမိတုဲ သွက်ကွးဣမိဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုသွတ်မွဲ မ္ဒးဇိုန်ကဵုရ၊ ဇဗၠုသွတ်ဂှ် ခါန်လေဝ်ဂးရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ကၟာမ္ဂး ဗလိုပ်မွဲစွံရ။ ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုပၠန်၊ ကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဝေၚ်ရ၊ ပွမဝေၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုဂှ် စွံလဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်သ္ၚိ၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠကောန် ဗၞတ်ပိပန်မသုန်တြဴ ဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဆက်လဝ်တဲ၊ ဒွုဲဝါဲလဵုသ္ဂးတုဲ ညးတံပ္ကောံပၠောပ်တဲဆက်လဝ်ဂှ်ရ၊ တုဲဆက်ဒယှ်ေတိုန် '''ဒွုဲဝါဲလဵုဒွုဲဝါဲလဵု-ဝါဲလဵုရောဟွံသေၚ် ကြေၚ်ဇမ္ဗူရှ် ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ''' သာ်ဝွံ ဒယှ်ေအာဒွုဲ ယူဒံၚ်ဂေတ်အာကောန်ၚာ်ဂှ် ၜါပိပန်လ္တုန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ၜပ္တိုန်စရာဲကောန်ၚာ်လေဝ် သ္ပကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်တုဲ ညးဇၞော်တံ ရာဒၞာမိက်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒှ်တသိုက်ပိုန်ဟာန်၊ အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ကျာ်ဩဳကဵုဂွံနွံကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်မ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံပ္တိုန်စြာဲကောန်ၚာ်တုဲ သ္ပအိုတ်ရ၊ ကာလၜကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် ဂါထာၜကောန်ၚာ်ဂှ် ညးတံဖ္ဍောတ်အိုတ်ရ၊ ဂါထာၜကောန်ၚာ်လေဝ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန်ဟွံတုပ်၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညကီုရ၊ ရန်တၟံၜကောန်ၚာ်ဂှ် တုပ်မံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲတုန်''' '''( ခၟမွဲ။ )'''။ နူကဝ်တိုန်ရ၊ ပိုဲၜကောန်စဴ၊ ရဴဂဴရတ်ပိ၊ ခၟမွဲစိ၊ ဣဓိဇၞော်ပၠန်၊ အ္စာပ္တန်လဝ်၊ ကျာ်ဂေါတမ၊ ပၠလျးဖျဳဖျဳ၊ သ္ၚဳဗဵုအံသဝ်၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လာ၊ နဳလာဩန်ထဝ် ဒယှ်တမ္ညဝ်၊ အသဝ်နုဘဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟၜါ )'''။ ဝွံခၟၜါ၊ သာရထဳအဴ၊ ကဵုဒှ်စဴညိ၊ တိုက်ထဝ်ဩန်စိ၊ ဣဓိနွံကီု၊ သီုသက္ကဝဝ်၊ ဖဵုပန်မက်ပတ်၊ သစ္စပန်ဂှ်၊ တဲစှ်ရိုဟ်လဝ်၊ ကဵုဂွံပၟဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ၊ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိ၊ '''( ခၟပိ )'''။ ခၟပိဟေၚ်၊ အ္စာကၠောန်လဝ်၊ သီုဓဝ်ဟဳရိ၊ ကောံမၞိက်ပိ၊ သိနေရုဟေၚ်၊ ပြေၚ်သိန္နရာဇ်၊ ဗ္ကေတ်ဒဝါန်၊ သဏ္ဍာန်မတ်ဗ္ဂဲ၊ မၞိက်ပြဲဂွံညာတ်၊ ပ္ဍဲလောကဓါတ်၊ ဇာတ်ဝေဿန္တဝ်၊ ကဵုတန်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟပန် )'''။ ဝွံခၟပန်၊ သစ္စပန်အဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ သၟိၚ်ဝၚ်ပန်စိ၊ ဒမၠိကဵုဆဵု၊ မ္ၚဵုဟောဒြာ၊ ကြဴတဲပြာကတ်၊ ကွတ်စှ်ဒ္စာံ၊ သိုန်သ္ကဵုရံက်ရာ၊ ဖဵုရာဒၞာ၊ သီုသဒ္ဓါအဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟမသုန် )'''။ ဝွံခၟမသုန်၊ သဳမသုန်ဂှ်၊ ကဵုပ္ဍေန်ဍဟ်ညိ၊ အာယုက်တန်စိ၊ နာမဒိဃာ၊ ကဵုဂွံမြာကီု၊ ဒယှ်ကမြဴ၊ ညံၚ်မဟောသဓ၊ တေဇတီုကၠီု၊ အနုဘဴကီု၊ သီုကြဳဇှ်အဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟတြဴ )'''။ ဝွံခၟတြဴ၊ သွဝ်တရဴဘုံ၊ အလုံံသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ညံၚ်နာဲမိသၟိၚ်၊ သၠိၚ်ပ္ဍဲနန်မြ၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ပ္ဍဲတိုက်ပဠူ၊ သူလေဝ်ပေၚ်န၊ ညံၚ်ဇောတိက၊ တၠထဝ်ဩန်၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ '''( ခၟထပှ် )'''။ ဝွံခၟထပှ်၊ အဘိဓဝ်ထပှ်၊ ကဵုဆဵုပြဟ်ညိ၊ ဓဝ်ကျာ်တြဲစိ၊ ဣဓိလ္တာ်ရ၊ တေဇမပြဲ၊ ဍုၚ်ဇၞော်တန်တဴ၊ စှ်တြဴအဵု၊ ကဵုဆဵုလောဲလောဲ၊ အာယုက်တန်ပြဲ၊ ပ္ဍဲသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံညိ။ ။ ('''သွက်ကောန်ဗြဴဂှ် ဂါထာတုဲဆဝွံရ။''') '''( ခၟဒ္စာံ )'''။ ဝွံခၟဒ္စာံ၊ မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍေန်ကဵုဍာံညိ၊ သဳဒ္စာံစိ၊ မဏိဖ္ဍုန်၊ အတိုၚ်ဂုန်ပြဲဖာ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ယွံသွံဂွဳစိုက်၊ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ကၠာ၊ ဟးစဴမတ်ၜါ၊ မှာစက္ကဝဝ်၊ ကဵုစရှ်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟဒ္စိတ် )'''။ ဝွံခၟဒ္စိတ်၊ အ္စာပ္တိတ်လဝ်၊ နူကဝ်တန်ရ၊ ရတ်ဒ္စိတ်ပၠ၊ ပတၠဂွံကၠုၚ်၊ နုၚ်နိဓိပြဲ၊ ဒ္စိတ်လောကုတ်၊ ဟွံယုတ်နူဂှ်၊ ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ပြဲ၊ တၠလျးတြဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ ဗၠးဗယိဘဲ၊ အိုဿီုရတ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်တံဂှ်၊ ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်ရ။ ။ ('''သွက်ကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးဖ္ဍောတ်ဂါထာဒဵုကဵုခၟဒ္စိတ်ဏံရ။''') * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲပၠန်။''' ၁။ နူတံပဌမ၊ ထ္ၜပ္တိုန်သၟတ်မွဲ၊ ကောန်ကွးတွဳဂၠောဲ၊ နဲအ္စာပါမောက္ခ၊ ဒၞာဲဒၞာဲအာဂတ၊ ကဵုဂွံဒှ်အ္စာညးညိ။ ၂။ နူမွဲထ္ၜပ္တိုန်ၜါ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ကၠာ၊ ဂုဏ်မိမၜါညိ။ ၃။ နူၜါထ္ၜပ္တိုန်ပိ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်စိ၊ ဂုဏ်ရတ်ပိညိ။ ၄။ နူပိထ္ၜပ္တိုန်ပန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်အ္စာပန်ညိ။ ၅။ နူပန်ထ္ၜပ္တိုန်မသုန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်ဓဝ်သဳလ၊ မသုန်ပြကာညိ။ ၆။ နူမသုန်ထ္ၜပ္တိုန်တြဴ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်အဴ၊ သွဝ်တြဴဘုံညိ။ ၇။ နူတြဴထ္ၜပ္တိုန်ထပှ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂှ်၊ ရတ်ထပှ်ပြကာညိ။ ၈။ နူထပှ်ထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စာံ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဍာံ၊ ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံညိ။ ၉။ နူဒ္စာံထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စိတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်လ္အိတ်၊ ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာညိ။ အာယုဒဳဃာ၊ မဟာသုခံ၊ ကဵုတန်မံၚ်ညိ၊ နိဗ္ဗာန်သမာဓိ၊ ကဵုစိုပ်ညိတန်('''နဂါထာဝွံဟေၚ် ဂကူမန်တံ စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်သ္အးဇၚးကၠေံတုဲ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ၚာ်အိုတ်ရ။''') * '''ဂလာန်ပသေက်ကောန် မွဲနဲပၠန်။''' '''တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃဂုန္နာ၊ မာတာပိတုဂုရုပဇ္ၛာ၊ အိန္ဒော ဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓိ ဘဝန္တုတေ။''' စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊ မိကဵုမၜါ အ္စာဥပ္ပဇ္ၛာဲ၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊ ဒေဝတဴစှ်ဒိုဟ်ကီု အိုတ်သီုစက္ကဝါ၊ သၟိၚ်ဂိတုတ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာ၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက်ယိုက်လဝ်တုန်၊ အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ ပါပကဵုပါဲဒဴ၊ သာမ္မယျကဵုစဴ မြာညိ၊ ဒိတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက်သတ်ယးမတ်ၜါ၊ အာယုက်သီုပိုဉ်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနဂ္ဃ၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ နူကဝ်တန်ပဌမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊ မှာဗြီုအ္စာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊ ဇၟာပ်ခၟကာလ လျတ်မၞိက်ရတ် မနွံကဵုကြဳဇှ်၊ ဘောဇိုန်နွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊ ဘုတ်ပိဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴသူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုန်ဇၞော်တေဇ၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမထ္ၜကၠာ၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊ နူမွဲကဵုဒဵုပေၚ်ရ ထ္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ။ '''ဣဝွံမွဲ''' ကဵုဒှ်နဲသေဌဳဇောတိက ကဵုပတၠဒြပ်ရတ်၊ ညးလဵုမွဲ ပကဵုပ္တောံၜတ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညး ဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊ ညးဂမၠိုၚ် သဂိုၚ်ဏာပကဵုမာန်၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ ဂုဏဝုဒ္ဓိ သဒ္ဓိ သမ္ပတ္တိ ကဵုသ္ဂေဟ်သွဟ်၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုနာဲသၟဟ်၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ်ကဵုနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟၜါ''' ညံၚ်ဇဋိလသေဌဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပလီုအလာ်နာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ညံၚ်ပျာဲသေဌဳတမၠာ၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေံမေတ္တာ၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊ ဒေဝတဴအလုဲစက္ကဝါ ကဵုဂွံရော်ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါ သီုၜါ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊''' ကဵုကလိဂွံနုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်္ဂါ၊ တဴလ္တူကျာ ဒေဝတဴကဵုဒးပလံၚ်နၚ်၊ ဒါနသီုကသူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒ္စာံဒိုဟ်၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ်ဝၚ် ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲကီု ဒးနၚ်ကွဲာဒဵုသ္ၚိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန်၊''' ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ဩန်ထဝ် ကဵုဂွံဒယ်ှတှ်ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝၚ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်ကုန်ကွ၊ သီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုခ်ရဴဂဴ။ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊ သတြုကဵုသဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴ တန်ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟမသုန်''' ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊ အာယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ်ကဵုဂွံဒုၚ်ခမဳပယျၚ်၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသိုဖအိုတ် ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေံသီုဝံသ၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇၞော်တြုံဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊ ဂ္ဇံဒေါဝ်ပေါဲဟေၚ် ရမျာၚ်ကဵုရှ်သာ၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟတြဴ''' ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုံဗြဴ၊ ကဵုဂၠိုၚ်ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခြိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေံစိၚ်၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်တမ္ညဝ်ကၠံၚ်၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဂၠံၚ်၊ လတူဖျေံကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗဝဝ်ဗတဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊ ဣဝွံရခၟတြဴ ကဵုနာဲတံမြာညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟထပှ်''' ကြဳဇှ်ဒယှ်တှ်လောန်လာန်၊ ပုၚ်ခၟထပှ်ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန် မိဒေဝတဴညးမသုန် မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ််ပသ္ၚိနန်၊ ဩဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊ ဩဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒၞဳ၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေံမေတ္တာ၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါဠ၊ တ္ၚဲဏံမိကဵုမ ထ္ၜနာဲတံဂွံယးတၟးအာ၊ ဇယသီုလာဘသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵု ဖ္ဍုန်လတူသိသ၊ ယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ်မသုန်ကဝ်၊ ခၟထပှ်တိတ်တွံလဝ် သီုထပှ် ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတံကလိဂွံညိရအဴ။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူ ဂကောံစရာဲလိခ်ပတ်မန်''') * '''ကပေါတ်လဗံက်''' '''သၟတ်တြုံမွဲ-''' ၁။ ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ၂။ သတ်ဒ္စိတ်မ၊ ၃။ သွဒ္စိတ်ပ္ၚာန်၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး၊ ၆။ ၚုယ်မွဲမ၊ ၇။ ပလေၚ်ဒ္စိတ်ခၟိုန်၊ ၈။ ကွာၚ်ဒ္စိတ်မ ၉။ ကပရာၚ်မွဲ-ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမွဲရ။ '''သၟတ်ဗြဴ-''' ၁။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၂။ သတ်ထပှ်မ၊ ၃။ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ပလေၚ်ထပှ်ခၟိုန်၊ ၆။ ကွာၚ်ထပှ်မ၊ ၇။ သွထပှ်ပ္ၚာန်၊ ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲရ။ * '''ကပေါတ်ခၟ''' ၁။ သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ၊ ၂။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၃။ သတ်ပိမ၊ ၄။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး ကပေါတ်တံဂှ် စုတ်ကဵုနတုဲ ကမၠောန်(ကိစ္စ)တုဲအိုတ်မ္ဂး သတ်ဗြဴဂှ်ညးတဵုလဝ်ရ။ (သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ ဟီုမ္ဂး၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကေတ်တုဲ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံဒးကေတ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိ စွံခုၚ်ဇိုၚ်ပန်၊ လ္တူခုၚ်ဂှ် နုၚ်ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ်မြမောဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်ကြုတ်ခပဳဩောံမွဲ၊ ပိနုၚ်ဂှ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ ဗ္ဒာဲဂှ် ၜုန် မြ ကွဵုတံလေဝ်စွံလဝ်၊ ကာလဣမိဗလိုပ်ဂှ် ကၠာတဲဍာ်ခပဳဩောံ၊ ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မြမောဝ်ရ။) ပ္ဍဲမစဳရေၚ်လဗံက်ပၠန်လေဝ် ကောန်ၚာ်မွဲလဗံက်ပိ၊ ကောန်ၚာ်ၜါလဗံက်မသုန်၊ ကောန်ၚာ်ပိလဗံက်ထပှ်၊ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်လေဝ် ညးကဵုပြုပြေၚ်လဗံက်ထပှ်ရ၊ လဗံက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲထးမွဲ စုတ်ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဝေက်ကသပါမွဲခေါက်၊ သွခၞံကြုက်မွဲခေါက်၊ ကဂၠေဝ်မွဲခေါက်၊ သွခပဳဩောံမွဲခေါက်၊ ကခၞာမွဲခေါက်၊ ကွာၚ်မပၞဟ်မွဲခေါက်၊ ယိုဟ်သတ်ဆုမွဲခေါက်၊ စုတ်လဝ်တုဲ မွဲထးဂှ် မွဲလဗံက်မ္ဂးရ၊ လဗံက်ဝွံ ညးဗ္စမၞိဟ်ဗြဴဆောဖွက်ထပှ်ရ၊ ကာလစဂှ် သီုစသီုပါဲလဝ်ညိညဗ္ဒါဲဂှ်တုဲ၊ ကာလစတုဲ စၞညးပါဲလဝ်ညိညဂှ် စုတ်ပ္ဍဲနဒၠေၚ်တုဲ ကဵုမကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠေၚ်ဏာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုမဇၞော်တံရ၊ ယဝ်မကောန်ၚာ်ဟွံမွဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ယဵုဏာအာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုရ၊ ဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယဵုဂၠေၚ်ဏာစၞတံဂှ်ရော၊ ရန်တၟံညံၚ်ရဴစၞတံအိုဟ်တၟိုဟ်ဏံကီု၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဏံ၊ ဂတနူဏံ ကဵုဂွံအိုဟ်တၟိုဟ် ညံၚ်ရဴစၞတံဂှ်ကီု မဒှ်ရ။ * '''ပွမစၚ်ကတောဝ်''' ပ္ဍဲကွာန်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုစၚ်ကတောဝ်ကီုရ၊ ကညလစၚ်ကတောဝ်ဂှ် နကဵုတၞိၚ် ကေုာံ တောဝ်လမ္စံက် စၚ်ပထောၚ်တုဲ ဒက်လဝ်တောဝ်ဂှ် ဗီုကဝဴသၞေက်ရ၊ ကာလစၚ်ဂှ်လေဝ် ကၞိၚ်ကီု တောဝ်ကီု ကြောသ္အးဇၚးကၠေံတုဲ စၚ်မ္ဂး ဟွံဒှ်သရ-ရ၊ စၚ်တုဲဆီတိတ်မ္ဂး ညးတံစုတ်မိတ်မနာၚ်ရ။ * '''ပွမခုတ်ယၟု''' ကောန်ၚာ်သၠးနူဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပေၚ်ပိဂိတုတုဲဟေၚ်၊ ညးတံခုတ်တဴယၟုအိုတ်ရ၊ ပွအရာခုတ်ယၟုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံဟေၚ် ခုတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ချပ်စကဵုကျဇၞော်အ္စာတၠ ယာဲဇၞော် အပါဇၞော်တံတုဲ ခုတ်ယၟုလေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ခုတ်ယၟု ဗက်နာံတ္ၚဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး အခိၚ် တ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ယၟုတံဂှ် ချူကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ရ။ ပွမချူကှ်ေယၟု ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတုဲ ကွိုန်ညံၚ်ဂွံသဝ်စှ်ေဂှ် နဲဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ကဵုလၟုဟ်ရောၚ်၊ ပသာ်ရောဟီုမ္ဂး ဒုန်ကရေက်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု ပွမရပ်စပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာ၊ ပွမချိုတ်၊ ပွမကၠောန်ဇံၚ်ဖဴ ကာလၜံၚ်ပၟတ်၊ ပွမလးကၞဳတံဂှ်ရ၊ ဒုန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုရ၊ ယဝ်ကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်မ္ဂး ကုညးဂှ်ကွိုန်ဟၟဲ၊ မုက်မတ်ဟွံယးတၟး၊ စရာဲကျာ်ဩဳအောန်သဝ်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် အာဂတနူဏံ ယဝ်မိက်ဂွံကှ်ေသက္ကရာဇ်မ္ဂး ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် လ္ပကှ်ေစုတ်ညိ၊ ကှ်ေစုတ်ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ညိ၊ ကောန်ဂကူမန်တံ၊ ကာလခုတ်ယၟုမ္ဂး ယၟုနွံကဵုကျာ်ဩဳ၊ နွံကဵုကွိုန်၊ ယၟုပွမစၞောန်ထ္ၜးကဵုကာမ္ၚဵု၊ စပ်ကဵုနာံတ္ၚဲကောန်ၚာ်-နကဵုယၟုမန်ဇေတ်တ်မပ္တံ(မာံ - နာဲ - မိ - ဣစဳ)တံဂှ် ခုတ်အိုတ်ညိ။ ကေၚ်ကာ ပွမစဝ်ကပေါဝ် စၚ်ကတောဝ် ခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗ္စာရဏာ ဒဒှ်အဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲဝါပၠန်ရသွံ၊ ရန်တၟံသာ်ဂှ် ကဵုရံၚ်ဒ္ၚောဝ်ရ၊ တုဲညးတံကဵုကောန်ၚာ်ရပ် တၞိၚ်၊ တဝ်ဏှ်ေတံပၠန်ရ၊ ဣဂှ်လေဝ်ရန်တၟံ '''ကာလအဲသၠးဂဝ်ဂၞဴမိဂှ် မူကပေါတ်ကြိယာလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ကပေါဝ်ဝွံဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာသွက်အဲရသွံ'''ရဴဝွံ ညးတံရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာ ဒဒှ်ရကောန်ၚာ်ဗ္စာရဏာဟွံလေပ်ကီုလေဝ် ညးတံသ္ဂောံကဵုစွံ ပ္ဍဲစိုတ်မိမတံရ၊ တုဲရန်တၟံဒှ်မၞိဟ် လုပ်အဝေါၚ်မၞိဟ်ညိဂးတုဲ ကဵုကောန်ၚာ် ကွာ်လ္တူတိထပှ်ဂါမ်ရ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ၜါမ''' ကထဝ် ။ ကဴဗၠဲ ။ ဂုဏ်ဇဳ ။ ကဩန် ။ ကဴစၠန် ။ စန်ညဳ ။ ကေသာ ။ ကဴသဳ ။ စန်မာန် ။ ကောနာဲ ။ ကဴမန် ။ စန်မန် ။ ကောနန် ။ ကျေဝ်ကျေဝ် ။ စန်သိုက် ။ ကံမောဝ် ။ ကျေဝ်လာဲ ။ စန်ထဝ် ။ ကံအံၚ် ။ ကျေဝ်ဂေါဝ် ။ စန်မောဝ် ။ ကံဇောဝ် ။ ကျေဝ်ဩန် ။ စိုတ်ညဳ ။ ကံထဝ် ။ ကျေဝ်လောန် ။ စိုတ်နာဲ ။ ကံဩန် ။ ခိုၚ်ဇဳ ။ စိၚ်နန် ။ ကံညာဏ် ။ ခိုဟ်ဩန် ။ စိၚ်ဗု ။ ကံသာ ။ ခိုဟ်ညဳ ။ စၠန်မောဝ် ။ ကံဆာန် ။ ခိုဟ်လောန် ။ စြာဲမန် ။ ကံပရဲ ။ ဂုဏ်ဆာန် ။ ဆာန်နာဲ ။ ကံနာဲ ။ ဂုဏ်ညာဏ် ။ ဆာန်မန် ။ ကံဍောတ် ။ ဂုဏ်သန် ။ ဆာန်နန် ။ ကဴမောဝ် ။ ဂုဏ်ထဝ် ။ ဆာန်ထဝ် ။ ကဴရာၚ် ။ ဂုဏ်မောဝ် ။ ဆာန်အာဲ ။ ကဴတ္ၚဲ ။ ဂုဏ်နာဲ ။ ဆီမန် ။ ကဴထဝ် ။ ဂုဏ်မန် ။ ဆီပရဲ ။ ကဴဩန် ။ ဂုဏ်သဳ ။ ဇဳအံၚ် ။ ဇဳဩန် ။ ပေၚ်ညာဏ် ။ လှိုၚ်ဩန် ။ ဇဳမောဝ် ။ ပေၚ်ကောံ ။ လှိုၚ်ထဝ် ။ ဇန်ညာဏ် ။ ဗုထဝ် ။ ဝၚ်မန် ။ ဇိုန်နာဲ ။ ဗုဩန် ။ ဝၚ်နန် ။ ညဳသိုက် ။ ဗိုတ်မန် ။ ဝၚ်သိုၚ် ။ ညဳပြဲ ။ ဗိုတ်နန် ။ သာမောဝ် ၊ ညာဏ်လှဲ ။ ဗိုတ်ထဝ် ။ သာနန် ။ ညာဏ်မန် ။ ဗိုတ်ဩန် ။ သိုက်မန် ။ ညာဏ်ထဝ် ။ မန်ဇေတ် ။ သိုက်နန် ။ ညာဏ်သိုက် ။ မန်ထဝ် ။ သိုက်ပိုန် ။ ညာဏ်နန် ။ မာန်ညဳ ။ သိုက်ညာဏ် ။ ညာဏ်ဂုဏ် ။ မုက်ဩန် ။ ဟၚ်ညာဏ် ။ ဍာ်ဩန် ။ မောဝ်ဇောဝ် ။ ဟၚ်ထဝ် ။ ဍိုၚ်ထဝ် ။ မြမောဝ် ။ ဟံၚ်ဇဳ ။ တာထဝ် ။ ယာတ်နန် ။ ဟံၚ်မန် ။ တာဩန် ။ ယေန်သိုက် ။ ၜိုပ်မန် ။ တီနန် ။ ယေန်ထဝ် ။ ၜိုပ်ထဝ် ။ တီမန် ။ ယေန်ဟာန် ။ ၜိုပ်ဩန် ။ ထဝ်ဍာဲ ။ ရံၚ်မန် ။ အာဲနန် ။ ထဝ်ဥူ ။ ယာဲဆာန် ။ အာဲဇဳ ။ ထဝ်နန် ။ ရတ်အံၚ် ။ အာဲရတ် ။ ထဝ်မန် ။ ရတ်နာဲ ။ အာဲနဲ ။ နန်ဩန် ။ ရတ်မန် ။ အာဲမောဝ် ။ နာဲကျေဝ် ။ ရာၚ်ဆာဲ ။ အာဲဗၠဲ ။ နဲမောဝ် ။ ရဲဆာန် ။ အာဲသိုက် ။ ပိုန်ဉာဏ် ။ လျးထဝ် ။ အာဲညာဏ် ။ ပိုန်သိုက် ။ လျးမန် ။ ဨယေန် ။ ပိုန်နန် ။ လျးဩန် ။ ဨဩန် ။ ပိုန်ယး ။ လျးတ္ၚဲ ။ ဨနန် ။ ပိုန်ဂၠိုၚ် ။ လှိုၚ်ကဴ ။ ဨကျေဝ် ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ပိမ''' ကေသရဳ ။ ဍုၚ်ထဝ်နန် ။ ယေန်ယေန်ဩန် ။ ကုမ္မာရဳ ။ ဍုၚ်နၚ်ထဝ် ။ ယေန်ကျေဝ်သိုက် ။ ကောစိုတ်နာဲ ။ တီဆာန်မန် ။ ယေန်သိုက်မန် ။ ကံမောဝ်အံၚ် ။ တၠညာဏ်နန် ။ ရံၚ်နန်အာဲ ။ ကံညာဏ်သိုက် ။ တၠပိုန်နန် ။ ရာၚ်ဆာဲနန် ။ ကျေဝ်ရာၚ်ဆာဲ ။ ထဝ်ထဝ်အံၚ် ။ လှိုၚ်ဩန်ထဝ် ။ ကဴစၠန်မောဝ် ။ ထဝ်အံၚ်သိုက် ။ လှိုၚ်ဘဴမောဝ် ။ ခိုဟ်သာလောန် ။ နန်မြမောဝ် ။ ဝၚ်နန်ဨ ။ ခိုဟ်ဟ်ယေန် ။ ဏၚ်မေဩဳ ။ ဝၚ်နန်ထဝ် ။ ခိုဟ်ဆာန်ညဳ ။ ဏၚ်ဥုရိုန် ။ သာဉာဏ်နွံ ။ ခိုဟ်လောန်ညာဏ် ။ ဏၚ်ဥုထာဲ ။ သဳပိုန်မောဝ် ။ ဂုဏ်ဆာန်မန် ။ နန်မြမောဝ် ။ သိုက်မောဝ်ဇေတ် ။ ဂုဏ်အံၚ်ဩန် ။ နန်ဆာန်ဇဳ ။ သိုက်ပိုန်မန် ။ စန်သိုက်ထဝ် ။ ပိုန်သိုက်လှဲ ။ သိုက်ဇဳအံၚ် ။ စန်မြမောဝ် ။ ပိုန်ယေန်တေန် ။ ဟၚ်ဩန်ထဝ် ၑ စၠန်မောဝ်ဇေတ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နွံ ။ ဟၚ်ပိုန်မန် ။ စၠန်မောဝ်ဍာံ ။ ပိုန်နန်ဨ ။ ဟံသာဆာန် ။ စိုတ်နာဲမန် ။ ပေၚ်စိုတ်လောဲ ။ ဟံသာထဝ် ။ ဆာန်ဆာန်ထဝ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နန် ။ ဟံၚ်မန်သိုက် ။ ဆာန်မန်ဇေတ် ။ ဗုသာ်ထဝ် ။ ၜိုပ်ဟံသာ ။ ဆာန်ကောံညဳ ။ ဗုသာ်ဩန် ။ ၜိုပ်နန်ထဝ် ။ ဇံၚ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ဉာဏ်ဨ ။ အာဲမန်ညဳ ။ ညဳသာမန် ။ မန်ဇေတ်ဇေတ် ။ အာဲမန်ဇေတ် ။ ညာဏ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ညဳသာ ။ အာယမန္ဒယာ ။ ညာဏ်ထဝ်သိုက် ။ မာန်ကျေဝ်သိုက် ။ အာဲပိုန်နန် ။ ညာဏ်နဲမန် ။ မြမောဝ်ဇေတ် ။ အာဲသိုက်မန် ။ ညာဏ်လှဲသိုက် ။ ယာဲယာဲဆာန် ။ အာဲဍုၚ်မန် ။ ဍာ်မြမောဝ် ။ ယေန်သၞာၚ်မန် ။ အံၚ်သိုက်ထဝ် ။ အတိုၚ်ထ္ၜးလဝ်ယၟု နကဵုယေန်သၞာၚ်မန် သွက်ဂွံတၚ်ခုတ်ယၟုဂှ် ၜါမလေဝ်နွံ၊ ပိမလေဝ်နွံရ၊ ထ္ၜးလဝ်ဆအယာံမာတ် ဂွံနိဿဲကေတ်တုဲ ချူလဝ်ညိညရ၊ ဗီုဒးစိုတ်ရုယ်ကေတ် နဲဏံမွဲမွဲရဲတုဲ တၚ်ယၟုခုတ်မာန်ရ။ ==အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ== ကာလလၟုဟ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ်ပညာ ဇၟာပ်ဍုၚ်ကွာန်လ္တူဂၠးတိဏံမ္ဂး၊ ဂကူတောလောန်၊ ပြာကတ်လောန်ဂကူသ္အာၚ်ဂှ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ဟိုတ်နူအရာပညာညးတံ တောဗွဲမလောန်ဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပညာဟီုမ္ဂး သီုပညာလောကဳ သီုပညာလောကုတ္တဵုရ ပညာလောကဳဂှ် ဟိုတ်နူအစောံဇြဟတ်ဇၞော် ပ္ဍဲလောကဏံတုဲ ပၟိက်စိုတ်ညးတံဂှ် ညးတံပ္တုဲမာန်ဗွဲမပြဟ်အိုတ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ကောန်ဂကူပိုဲမန် ကတ်ဗ္တောန်ပညာသဗ္ဗအိုဿီု ပ္ဍဲဇရေၚ်တံဇိုၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်ဏံ ပါ်စွံလဝ်ပိအဝဲဒဒှ်ရ၊ ပဌမအဝဲ၊ ဒုတိယအဝဲ၊ တတိယအဝဲရ၊ ပ္ဍဲပဌမအဝဲဂှ် သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်ပညာရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံ ယဝ်ကတ်ပညာစိုပ်ဒတုဲမ္ဂး တရဴဘဝမၞိဟ်ဂှ် ဇၟာပ်ပ်ကေၚ်ကာပ္တုဲဏာမာန်၊ နကဵုပညာရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မံၚ် ဒဒှ်ရ '''ၜဝ်လာ်ဂၠံၚ်ကၞောတ် ကောန်ဝေတ်နူဍောတ်တ်''' ကာလကောန်ဇကုဍောတ်သွတ်မံၚ်ဂှ် ဟွံကဵုကတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဇၞော်ကၠုၚ်တုဲ ဟွံဍိုဟ်ကေတ် အရာကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု၊ ပ္တုဲဏာဟွံမာန်ရ၊ '''ဆာန်ကောန်မ္ဂးစွံဘာ ဆာန်ဝါဗ္ၚမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲ ဆာန်ညးအဲ မ္ဒးဖျေံမေတ္တာ''' နွံကၠုၚ်အရေဝ်သာ်ဏံဝွံကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ်ဇကုဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲလောကကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ် ဟွံရိ ဒလဵုခၞံၚ် ပွမဇပ်ဍပ်လ္တူမိမ ကလော ကောဒေံကီု၊ သွက်ဟွံဂွံဒှ်မၞိဟ်အောန်ကဵုပိုန်ဒြပ်၊ ပွဟွံမၚ်မွဲဓဝ်ဗ္စာရဏာ ပ္ဍဲလောကဳ လောကုတ္တဵုကီု၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ၊ ကာလကောန်ဇာတ်ဇကု စိုပ်အဝဲကတ်ဗ္တောန်ပညာ၊ ကၠာတေံ အာစိုပ်အာယုက်တြဴထပှ်သၞာံမ္ဂး၊ မိမတံ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ကော်ဏာကောန်ဇကုဘာလကျာ်၊ ဇရေၚ်အ္စာတၠတံတုဲ၊ ပအပ်ပြာပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံ သွက်ဂွံဗ္တောန်ကဵုလိခ်ပၠန်ရ။ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရးဌာန်ဒေသမန်ဂမၠိုၚ် ဘာဗတောန်လိခ် ညးအလဵုသဳတံ ပံက်လဝ်နွံဂၠိုၚ်မံၚ်တုဲ၊ ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ အာကတ်ဗ္တောန်လိခ် ပ္ဍဲဘာညးအလဵုသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဇရေၚ်ဘာလဵုဟွံဟီု ကာလအပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတတံ မ္ဒးပလေဝ်ခါန်ဇဗၠုသတ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲခါန်ဂှ် ဇဗၠုပိတၞး သတ်ပိမ၊ ပ္ကဴပိဍောၚ် ပၞာၚ်ပိတၞုၚ်၊ ဂဥုဲတၞးပိတၞးစုတ်လဝ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဘာမ္ဂး ကလံကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဇိုန်အပ်ကဵုခါန် ကေုာံ ကောန်ဇာတ်ဇကု နကဵုပါၚ်လေဝ် ဂရၚ်ပ္တီိကျာ်ဇၞော်အ္စာတံရ၊ '''ယွံကျာ််ဇၞော်အ္စာ ကောန်အဲဍိက်ဝွံ မတ်လ္ပကဵုကၠက် ဇိုၚ်တဲလ္ပကဵုကဝ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ ၜုၚ်တက်ဝေတ်ဗ္တောန်တုဲ သွက်ဂွံလေပ်ပညာ သ္ဂောံစဳကၠးအာပ္ဍဲလိုက်ဝွံဂှ် ဗ္တောန်ကဵုကွက်ပညာ သဗ္ဗအိုဿီုညိကျာ်''' သာ်ဝွံဂရၚ်ပ္တီ ပအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ သွက်ကွးဇကုဇိုၚ်တဲဟွံကဝ် မတ်ဟွံကၠက်ဂှ် မ္ဒးကေတ်တာလျိုၚ် ဝေတ်ဗ္တောန်ဒဵုစိုပ်ကဵုလ္အိတ်ရ။ ပ္ဍဲဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ကော်ဖျဴနၚ်သ္ၚိတုဲ ညးမဒှ်မိမတံ သွက်ဂွံပ္တိုန်ဂုဏ်စရာဲကောန်ဇာတ်ဇကု၊ ဘိက်ပၟိၚ်နၚ်မၞိဟ်ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဇကုပအပ်ဘာတုဲဂှ် လဴထ္ၜးဟီုပျးကဵုညးတံရ၊ နကဵုကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံလေဝ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ် ကဵုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံအိုတ်ရ၊ (အခိုက်ကၞာဏံဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲရ၊) ကွာန်ရးမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲမိမ မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်လၟိုန်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပလံၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်သ္ပထပိုဲခမဳတုဲ ကတ်ဗ္တောန်ပညာမ္ဂး လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်ရ၊ ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ပ္ဍဲဇရေၚ်အ္စာဘာလကျာ် မွဲသၞာံ ညးတံပါ်လဝ်ပိရာသဳရ၊ ၜါရာသဳဂှ် ညးတံဒၠောံဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကဳတုဲ မွဲရာသဳဂှ် ဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵု မပ္တံကဵုခတဵုဇၞော်၊ ဂါထာလ္ၚောဝ်ကျာ်၊ လောကသိဒ္ဓိ၊ သၠပတ်ပရိုတ်၊ သဒ္ဒါ၊ သုတ်စဉ်၊ ပေါရဏာမ်၊ ပေါရဒါမ်၊ လိခ်ဂစေံဍာ်မိတ်၊ ကဗျလၟေတ်ကေုာံလိခ်ဗၠာဲဘာတံဂှ်ကီု၊ ကွတ်သဗ္ဗအိုဿီု မပ္တံကဵုဗိုတ်ပိဗေဒၚ်ပန်၊ ကွတ်အ္စာသဝ်၊ ကွတ်အ္စာဂဥုဲ၊ ဗိန္ဓောဟောရာ၊ ကာတ္ၚဲ အ္စာကဝတ်၊ ဂၞန်သၚ်္ချာ၊ လှ်ေ၊ ဒယှ်ေတိၚ်တိုက်၊ ဓမၠုမတ်၊ ကွတ်ပၞာန်(သေနၚ်္ဂဗျူဟ) ကွတ်တဝ်စၞေဟ်ပၞာန် ကွတ်ဇိုၚ်ကွတ်တဲ၊ လက်ဗန် လက်ပၠုယ်တံဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ။ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုပ္ဍဲဘာတုဲ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကမၠောန်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အ္စာတုဲ ဗ္တောန်ကဵုကတ်ကေတ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ပ္ဍဲကမၠောန်မ္ဂး ညးလေပ် ညးသ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဗ္တောန်ကဵုကွးဇကုအိုတ်ရ၊ ကွတ်ကမၠောန်လေဝ်နွံစှ်သာ် မပ္တံကဵုပါန်မုက်၊ ပါန်ပေါန်၊ ပါန်ခဳ၊ ပါန်ခေန်၊ ပါန်ရန်၊ ပါန်ပုတ်၊ ပါန်ဗုတ်၊ ပါန်သောန်၊ ပါန်ဒက်၊ ပါန်သဲတံဂှ်ကီု၊ သၟာဓဇဲ၊ ဝဍ္ဎကဳ၊ ဗဳသ္ကဝ်၊ ဖျေံထဝ်ရၚ်ဒ္ၚောဝ်၊ ကွတ်သၟာလၟာန်၊ ကွတ်ဣမိတၠတဲ၊ ကွတ်သၟာဗ္ၚ၊ ကွတ်တုတ်တုတ်တံဂှ်ကီု၊ သီုမၞိဟ်တြုံသီုမၞိဟ်ဗြဴ၊ ညံၚ်ဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲယေန်သၞာၚ်ဂှ်လေဝ်၊ ညးတံသ္ပဂရုဒၠောံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်မံၚ်ပညာဂှ် ကွးဘာတံဂြိပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်(မြဘာ)(ဘာလေဝ်မံၚ်-ဝိုန်ကၞံၚ်လေဝ်ဟွံတီ) အတိုၚ်ဂလာန်ညးတံမဟီုလဝ်၊ မ္ဒးဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် နကဵုဝဳရိယဇကုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်ဗ္တောန်မံၚ်လိခ်ဂှ်လေဝ်၊ ဝတ်ကွးမသုန်သာ်မတွံဂး '''ခစသဳကၠဳ၊ ဗ္စးပ္ညဳကြဴ၊ ဒုၚ်တဴဒၠောံဗ္တောန်၊ကၠောန်ၜတ်ဇရေၚ်၊ သီုဟေၚ်ကတ်ကွတ်''' သာ်ဝွံ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ် ဝတ်ကွးမသုန်သာ်ဂှ်လေဝ်၊ ကောန်ကွးဘာတံ ကောန်ကွးဘာတံ မ္ဒးမၚ်မွဲ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်မံၚ်လၟိုန်ဂှ် ဒှ်လျိုၚ်ကွးတံရောၚ်။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ပိုဲဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကတ်ဗ္တောန်မံၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးလေဝ် ဟွံရုမ်ဂပ်၊ ဟွံစိုပ်ဒတုဲရ၊ သွက်ဂွံပ္တောံကဵုဂကူညးမာန်ဂှ် လၟုဟ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်တၟိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ ညံၚ်ဂွံပြာကတ် တောလောန်နူဂကူသ္အာၚ်ဂှ် ညးညးအဲအဲ ကၠေံစိုတ်ကတ်ဗ္တောန်အိုတ်ညိ၊ ပညာနဲတြေံဂှ်လေဝ် လ္ပထောံကၠေံ ပညာနဲတၟိဏံလေဝ် ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် မ္ဒးဂိုတ်ဂစာန်ကတ်လွဳရောၚ်။ ==ပွမပထပိုဲခမဳ== ကောန်ဂကူမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ၚ် လျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်ကဵုဗုဒ္ဓဘာသာအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာအခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်ဘာသာလေဝ် လုပ်လၟိဟ်မွဲသာ်ကီုတုဲ၊ သ္ပရှ်ေသှ်ေကဵုဂုဏ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်အိုတ်ရ၊ မိမၜါလေဝ် လုပ်ဗော်ဂုဏ်အနန္တတုဲ ဒဒှ်ဂုဏ်မိမဇၞော်ဂှ် သ္ဇက်ပ္တောံၜတ်ဟၟဲရ၊ ရန်တၟံသွက်ဂွံရန်ရော်ဂုဏ်မိစှ်ၜါဂှ်၊ ဂုဏ်မၜါစှော်မွဲတုဲ ကောန်ဗၠာဲသၟတ်တြုံမန်ဂမၠိုၚ်၊ အာယုက်စိုပ်စှ်ၜါသၞာံကဵုဗွဲလ္တူမ္ဂး ကဵုသ္ပထပိုဲအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုထပိုဲခမဳဂှ်၊ ပ္ဍဲဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ ပသာ် အခိၚ်ကမၠောန် ဝါ၊ ဂူ၊ ဗ္ၚ၊ သၠးမ္ဂး မိမဂမၠိုၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော် နွံကဵုဂၠိုၚ် မိၚ်ဂၠိုၚ်ညာတ်တံတုဲ၊ အာတ်ကသပ်ရုယ်စှ်၊ တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးဒုဟ် သွက်ဂွံပဒါယကာထပိုဲ ခမဳအိုတ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ ယဝ်ဟွံပလဝ်ထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး အခိုက်မန်ပိုဲ ညးဟွံပၠောပ်အဝေါၚ် တြုံဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဏီရ၊ ယဝ်ရမိမယာဲမန်ဂမၠိုၚ် ဂွံပဒုၚ်သ္ဇိုၚ်လဝ် ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး မှောဝ်ဇာမိပ်ဇြိပ်တဴဗွဲမလောန်၊ ညးဟၟဲကဵုကောန်တြုံတံဂှ် အာတ်ကေတ်ကောန်တြုံညးသ္အာၚ် ပညံၚ်ရဴကောန်ဖျုန်ဂြိုဟ်ဇကုတုဲ၊ ဒုၚ်ကေတ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂွံပလဝ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဂွံဒုၚ်စဂုဏ်ဖဵုဇၞော်သန်ဟေၚ်၊ ယိုက်ဒိုက်ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ကာလဍောတ်သွတ်ဂှ် ကဵုအာကတ်ဗ္တောန်ပညာ ပ္ဍဲဘာလကျာ်ဂၠိုၚ်တဴတုဲ လိက်မန်ဗှ်ဒးညိည ဗှ်ဒးချူဒးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူမိမၜါ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ဒးရီုဗၚ် ပ္ဍဲကမၠောန်မိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ကညလစိုပ်အဝဲဍောတ်တ်တေံ ဟိုတ်ဟွံကဝ်ဗ္တောန်လဝ်လိက်တုဲ၊ ယဝ်ရန်တၟံလဝ် သွက်သ္ပထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ကၠာဟွံစိုပ်အခိၚ် သ္ပထပိုဲဂှ် မိမတံအာအပ်ပြာပ်ကဵု ဇရေၚ်အစာတၠဂုဏ် ပ္ဍဲဘာလကျာ်၊ သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်လိခ်၊ မပ္တံဒ္ဂေတ်ဝတ် သာမဏဳတံရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံဂွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳ ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ စှ်သုန်တ္ၚဲ၊ သွက်ဂွံဗှ်လိခ်လေပ်ဂှ် ညးတံအာအပ်စွံပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်တ္ၚဲ သွက်ဂွံပထပိုဲခမဳ ညန်ကြပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပွမပ္တံထေက်ကဵုဒးဝေၚ်ပါဲ ပွမတိုန်ဆု၊ ပွမဝေၚ်ဍာ်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ကၠောံၜဳ-ကၠောံကြုၚ်၊ ပွမအာဂြိုပ်ဂၞိၚ်၊ ပွမတိတ်အာတရဴဇမ္ၚောဲတံဂှ် ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲ ညံၚ်ဟဂွံဒှ်အန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ကီုရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံပကာမ္ၚဵုထပိုဲ ပွိုၚ်စှ်သုန်တ္ၚဲဟွံသေၚ် မွဲဂိတု၊ ကဵုလၟောၚ်ထပိုဲတံ ပြာပ်အာဇရေၚ်-ကလော၊ ကောဒေံ၊ မိမနော်နာဲ၊ ညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံတုဲ၊ ကဵုကလံစအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကဵုဒါန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ မိမ၊ ကလော်သ္ၚိတုဲ၊ စှ်ေလးသ္ကဝ်ပ္ဍဲတိ၊ ကလံပ္ညုၚ်ဏာဗဴဇု၊ ဗဴကွာန်၊ နူဇမ္ၚောဲအိုတ်ရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး လ္ၚဵုကဝါ်ဏာလၟောၚ်ထပိုဲ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုချေံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်ဏာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုကွဳ၊ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်တုဲ၊ အာကလံဌာန်ကလောကောဒေံ၊ နော်နာဲ၊ ညးအာယုက်ဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံ ဂြုဂြုဂြီုဂြီုအိုတ်ရ၊ လၟောၚ်ထပိုဲဂှ် ကျိုၚ်လဝ်နကဵုၝောံကိုဋ်ဗြကၞေၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်ကောန်သၟိၚ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ နူဘဝကောန်ၚာ်တေံ ညးတံစၚ်လဝ်ကတောဝ်ဂှ် ကာလသ္ပထပိုဲဏံ ညးတံကဵုဝက်သၞေက်ရ၊ မၞိဟ်ဇၞော်မန်လ္ၚဵုတံဂှ် ရန်တၟံဒှ်လၟောၚ်ထပိုဲ ပြဲသန်ကွေံရသွံ၊ စွံစိုတ်သာ်ဏံတုဲ ဟွံဒုၚ်ကလံ၊ ကဵုအာကလံကျာ်အိုတ်ရ။ ကာလအာကလံညးဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ရန်တၟံပွမဒှ်ဒကာထပိုဲ ဒကာပယျၚ်တုဲ ကဵုအရီုအဗၚ်အထံက်အပၚ် နကဵုဩန်လေဝ်နွံ၊ နကဵုကပေါတ်ကညောတ်လေဝ်နွံကီုရ။ ဒေသရးမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ ကောံဓရီုပြာပ်တိတ်အာဘာ ညဳညဳသာသာ၊ သီုကဵုပရိက္ခရာဒ္စာံတုဲ၊ ဖ္ဍောတ်မ္ၚဵု ဖျေံသော်ဗလိုပ်ဍာ်မ္ၚဵုတုဲ ကွက်စုတ်ဇုက်ပရိုတ်မ္ၚဵု ပ္ဍဲကအ်လၟောၚ်ထပိုဲဂှ်တုဲ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဂှ် လၟောၚ်ထပိုဲကလေၚ်စဴသ္ၚိမာန်ဏီရ၊ အခိၚ်နူဂယး ပယျာံအရှိုန်တိုန်မ္ဂး ညးတံပ္တိုန်ထပိုဲအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ပယျာံအရှိုန်တိုန်ဂှ် ညးတံပြာပ်တိတ်အာဘာ ဖျေံသော်ပ္တိုန်ထပိုဲတုဲ က္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ကောန်ထပိုဲဇရေၚ်သ္ၚိ ကဵုဒါန်ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ (ပွမသာ်ဏံလေဝ် ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ဒဒှ်ကျာ်တုဲ က္ညစဴကၠုၚ်ဌာန်မိမကၠာအိုတ်ဂှ်ရ) ကိစ္စဖာပ်သၚ်စရိုဟ်ဍာ်တုဲ ကာလကောန်ထပိုဲတံ က္ညကလေၚ်စဴဘာမ္ဂး ညးတံလံၚ်ကဵုဒါန်ဝတ္ထု ကပေါတ် သွက်ဂွံပသဇိုၚ်ပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အကြာပိုန်ၜါအခိၚ် လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳဂှ်၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗွဲမ္ဒးရးတုဲ ညးမဒှ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဂှ် (ဗၠာဲဗအ်)ယိုက်ဂၠေၚ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ အာဂတအိုတ်ရ၊ လက်ကရဴဂှ် ညးမဒှ်မအံက်ထပိုဲ-ခမဳ ကၟာဲဗဗေၚ်၊ မိဂှ်မိန်ကေတ်သပိုၚ်သ္ၚာ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ယိုက်ကပေါတ်ပရိက္ခရာ၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်တုဲ၊ ကွာက်ဂၠောဲရေၚ်တိတ်အာဘာအိုတ်ရ၊ စိုပ်ဘာမ္ဂး ဂကူမန်တံ ရန်တၟံသွိၚ်ထောံသံသာ အဝေါၚ်မၞိဟ်တုဲ သွက်ဂွံတန်တဴ ပ္ဍဲဘဝထပိုဲ-ခမဳလၟိုန်ဂှ် ညးတံဂေတ်အာလ္ပာ်တဲပုၚ်(လ္ပာ်ဇဵု)ဗ္ဒက်သိုဏ်ပိဝါတုဲ ပြာပ်တိုန်အာလ္တူဘာအိုတ်ရ၊ ညးမယိုက်လဝ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳတံဂှ် ကာလကြပ်ကၠုၚ်က္ဍိုပ်တၞိန်ဂှ် ညးတံဓမက် ဓရိပ်ထောံလၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ ဟွံပ္တိုန်ကဵုလ္တူဘာရ၊ ပွသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ညးတၠဒါန်မပြဲ ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံပ္တောံၜတ်ဟၟဲ၊ ပြဲကွေံရောၚ်သွံ စွံစိုတ်စေတနာသာ်ဏံတုဲ၊ ညးတံအာအာတ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ၊ ပ္တိတ်ကဵုဩန် ကုညးမယိုက်ဂၠေၚ်ညိညရ၊ (ဂလာန်ဏံဂှ် ရန်တၟံကဵုစေတနာဒါန်ကုသဵုတုဲ သွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်အိုဟ်တၟိုဟ်ဟေၚ်၊ ကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်ရ) တုဲညးတံတိုန်အာဘာ ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠအိုတ်ရ။ ကိစ္စပ္တိုန်ခမဳပၠန် အာယုက်လၟောၚ်ခမဳဂှ် ဟွံပေၚ်မ္ဂး ဍန်(ဍိုန်)ခမဳရ၊ ဍန်ခမဳမ္ဂးဂှ် ၜပ္တိုန်ခမဳလေဝ် ဂးကီုရ၊ ဟိုတ်နူအာယုက်ဟွံပေၚ်တုဲ မ္ဒးဍိုန်ပ္တိုန်ခမဳလေဝ် အဓိပ္ပါယ်အာစိုပ်ပၠန်ရ၊ ဂွံဍန်ခမဳဂှ် ပ္ဍဲထး မွဲညးတံလဇံက်စွံ ပ္ၚာန်မွဲမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဂှ်၊ စုတ်လဝ်ခဝ်(ဗံက်)ပ္ဍဲခဝ်ပၠန် စုတ်လဝ်ကွာၚ်တဲကၞး၊ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်ခေါက်ဂဒဵု၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်နာနာသာ်ရ၊ ကပေါတ်ပရိက္ခရာလေဝ် မ္ဒးစွံလဝ် ဂတကောန်ခမဳရ၊ ဒါယကာခမဳဂှ် မ္ဒးဂ္ဇံဆေၚ်မုက်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ ဒါယကာခမဳ ရပ်လကဲဖျေံလစိန် ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် လ္တူထးတုဲ အ္စာတၠဖ္ဍောတ်အာဂါထာ ဒါယကာဂှ်ဖ္ဍောတ်ဗက်တုဲ တံၚ်ယာလစိန်ဂှ်ရ၊ ခမဳတၟိဂှ်လေဝ် မ္ဒးထ္ၜလဝ်မုက်ဗ္ဒာဲဂှ်ရ ၜုန် မြ မုယ်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဓုပ်ကီုရ၊ မဂတောန်၊ ဂဇမ်ကယျောဝ်တံလေဝ် ယဝ်စုတ်လဝ်ကီုမ္ဂး ဟွံဒးပ္တိုန်အ္စာ သ္ဂးလဝ်ရ။ ဒေသကွာန်မန်လ္ၚဵု ညးတၠကောန်တြုံဂမၠိုၚ်၊ မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံဓရီုတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံပထပိုဲ-ခမဳ ပ္ဍဲဘာလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ညးကောန်တြုံဟၟဲတံဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ အာတ်ပဒါယကာထပိုဲ ကောန်ညးသ္အာၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပုၚ်မွဲဂအုပ်-ဓုပ်မွဲ ပ္တိတ်ဏာဘာတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီုရ၊ ပွမပ္တုဲကိစ္စကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကီု၊ တ္ၚဲဖျေံသော်ကီု၊ ပွမပဂြုဂြုဂြီုဂြီု ဗွဲမအိုဟ်တၟိုဟ်ဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲပိုန်ဒြပ်၊ အတိုၚ်ဒြဟတ်ဇကုဟေၚ် ပြုပြေၚ်ပ္တုဲကာမ္ၚဵု ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ ညးမက္ညကၠုၚ်ပ္ဍဲကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ်လေဝ် ထေက်ကြိုက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် အာတ်ပဒါယကာ ထပိုဲ-ခမဳကီုရ၊ ပထပိုဲ-ခမဳတုဲ ပွိုၚ်ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ၊ မွဲဂိတု၊ မွဲဝှ်၊ ညးမဒှ်ဒါယကာတံဂှ် တုမ်တိုပ်ပိဏ္ဍပါတ်ပါတ်တုဲ ပလံၚ်ကဵုဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ကာလရာံတိတ်အာနူဘဝထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဗၞတ်ထပှ်ဗ္တံ ထပှ်တ္ၚဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ သပိုၚ်သ္ၚာတံလေဝ် ကဆံၚ်ကြာတ်ကြဴသ္အးဇ္ၚးတုဲ မ္ဒးအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဂရၚ်ပ္တီအာတ်အခေါၚ် သွက်ဂွံစဴသ္ၚိပၠန်ရ၊ ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ယဝ်ဟွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳဏီမ္ဂး ညးတံဟွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ ထပိုဲခမဳတံ ရာံတိတ်တုဲ ကာလစဴစိုပ်ကွာန်မ္ဂး ဂကူမန်တံကော်ခဴစ အတိုၚ်ပရေၚ်တၞောဝ်ဒတောဝ် '''ကောန်ထပိုဲ ကောထပိုဲ ကောန်နာဲ ကောကျာ် အမူကျာ် အနာဲကျာ်'''အိုတ်ရ၊ ဂလာန်သာ်ဏံဂှ် ဒှ်ဂလာန်မပြဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဝေါဟာဂကူမန်ပိုဲရောၚ်။ ==အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ရန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ဂကူမန်ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံကၠုၚ်၊ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသကဝ်သၞာ ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးယဵုယာတ်ဍောတ် ခၜက်ယာတ်ဍောတ်''' ရဴဝွံသ္ဂးလဝ်ရ၊ အရေဝ်ဝွံ နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်ရ၊ ကာလကောန်ဗြဴဇၞော်တိုန်ဒှ်ဝုတ်မ္ဂး အတိုၚ်အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ သၟတ်ဗၠာဲတံကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိ၊ တက်ကျာဓရီုပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ ကာလဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဝွံ သွက်ဗၠာဲတံဂွံဂ္ဇံဂှ် မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာတုဲ ဒုၚ်တၠုၚ်ကၟုယ်ဗၠာဲတံရ၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာ'''ဟီုလဝ်ရောၚ်၊ ညးတၠကောန်တြုံပၠန်တုန်လေဝ် ကောန်ဇကုစိုပ်အဝဲဗၠာဲတုဲ သွက်ဂွံပတဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကောန်ဇကု မ္ဒးအာအာတ်ဂအဟ် ပ္ဍဲဇရေၚ်မိမသၟတ်ဝုတ် ဇကုနွံမေတ္တာရ၊ ပွမအာသၟာန်သၟုက်ဝွံ '''သွဟ်ဒကတ်''' ပိုဲမန်မကော်ခဴစတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ဝွံ မ္ဒးကဵုသၟတ်ဝုတ်ဇြဟာန်ဇကု၊ ယာတ်ဍောတ်ရ၊ ကာလသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတေံလေဝ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးပလေဝ်ယာတ်ဍောတ်ရောၚ်''' ရဴဝွံ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်ရ။ အဝဲကောန်ဇာတ်ဂမၠိုၚ် စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ် ဗ္တောန် ကတ် ကွတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ဗြဴဂှ် ကွတ်ဗြဴ၊ ကောန်တြုံဂှ် ကွတ်တြုံ၊ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် မိမတံ ဒၠောံဗ္တောန်ကဵုကတ်ပညာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ကာလဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ဇကု မုက်မတ်ဒးဍောတ်ရောၚ်သွံ၊ ဟိုတ်နူဓဝိၚ်နွံသာ်ဏံတုဲ ကောန်ဗြဴမ္ဂး မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တောမ်ပုၚ်သွ၊ သီဂိုၚ်ထိၚ်ဒက် ဒြပ်ကပေါတ်နာနာသာ်ကီု၊ ကောန်တြုံမ္ဂး မပ္တံကဵုကၠောန်ဂူဗ္ၚ၊ တာန်န တာန်ရဴ၊ ၜန်ဇုက်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ဍိုက်ဂၠုၚ် ဍိုက်ဖံၚ်၊ ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဗ္တောန်ကဵုရ၊ ယဝ်ရကွတ်ဗြဴ ကွတ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ခေတ်ကၠာတေံ ညးတံဟွံပဂအဟ်-ဂမာန်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်တုဲ ဟွံတုပ်ကဵုခေတ်ကၠာတေံ အဓိပ္ပါယ်ကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴ၊ ၜိုန်ပြံၚ်သၠာဲကီုလေဝ် အလိုက်ခေတ်ညးကဵုညး၊ ကၠာဟွံဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးဏီဂှ် မ္ဒးဍိုက်ပေၚ်လဝ်ရောၚ်ဂှ် ပိုဲစှ်ေဒၟံၚ်စိုတ်ရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်ပိုဲပၠန်လေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ဇကုမွဲဓဝ်မံၚ်ဟွံဂွံ၊ ဒးပံၚ်ဖက်ကဵုညးတၞဟ်တုဲ ပွံမပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံကဵုမိတ်သဟာဲ ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ် စွံတိုန်ၚုဟ်မး ရပ်တိုန်အလံၚ်၊ စွံပရဲပ္ဍဲစိုတ်လေဝ်ဒှ်တိုန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ပ်ကွာန်မန် ဇၟာပ်ပ်ဍုၚ်မန်၊ ဇၟာပ်ပ်အရာပ်မန် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဒက်လဝ်ဂကောံအိုတ်ရ၊ နကဵုသၞောဝ်ဥပဒေသ ဟွံဂွံဒက်လဝ်ဂကောံကီုလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ ကၠိုဟ်တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ အာမွဲဂကောံ ကၠောန်မွဲဂကောံ မဒှ်တိုန်ရ။ မိမတၠကောန်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်တိုန်ဝုတ်မ္ဂး အရာကိစ္စလဵုဟွံဟီု မ္ဒးထိၚ်ဒက် ဗွဲမဗ္စာရဏာလၟိုန်ရ၊ ကောန်ဝုတ်ဇကုမွဲဓဝ် ကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံဟီု ကမၠောန်လဵုဟွံဟီု ယဝ်မ္ဒးအာကၠောန်မ္ၚးသ္ၚိဇကုမ္ဂး ညးတံဟွံသၠးကဵုအခေါၚ်ရ၊ အာကၠုၚ်ကၠောန်ကမၠောန် နကဵုဂကောံဟေၚ် မိမတံသၠးအခေါၚ်ရ၊ ညးမဒှ်ကောန်ဝုတ်တံလေဝ် မၚ်မွဲတိုန်ဣန်ရဳသိက္ခာဇကုရ၊ ပွမဟုံဂစေံဂြးသော်၊ ဒၞာဲၜးဂၞိန်ယာတ် ဂတမိမကောဒေံဇကုဂှ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ပွမသာတ်ဂၞိန်၊ ပွမလ္တက်ပလောံ ဂတမိမကောဒေံ၊ ဂတမၞိဟ်တြုံဇၞော်တံလေဝ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ မိတ်ဒါန်ပၠန်လေဝ် ဂတမိမကလောကောဒေံမ္ဂး ဗွဲလ္ဂူတပ်တးဟေၚ် ဟီုအရေဝ်ဆက်ဆောမ်အိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲဓဝ်ဂဝ လ္တူမိဇကု ကောဒေံဇကုတုဲ ဂတမိမကောဒေံဇကု သွက်ဂွံဟီုအရေဝ်ဂှ် ညးလ္ၚဵုတံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ စပ်ကဵုပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတုဲ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ် '''ၜိုန်ကဵုတီကီုလေဝ် ဟွံကဵုညာတ်'''ရ၊ ဆဂးဂှ် ပ္ဍဲဒေသမန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မိမကောန်ဂကူမန်တံ ကောန်ဇာတ်ညးတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်မ္ဂး ပ္ဍဲကိစ္စဝုတ်ဗၠာဲဏံဂှ် သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ သၟတ်ဗြဴတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်သၟုယ်ဠေၚ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံ နူစွံလဝ်သော်ယံၚ်ဂတိုပ်တာဂှ် ကဵုဖျေံသော်ကၞေၚ် စွံထာၚ်သပြုရ။ သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ရံၚ်သ္ၚဳကေတ် ဗီုသော်ဝုတ်ဂှ်တုဲ ဆက်ဒါန်ဆက်မိတ် အခိၚ်အဝဲစိုပ်-ဟွံစိုပ် တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗီုသော်သၟတ်ဗြဴမန်ပိုဲပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ် အခိုက်ကီုလေဝ် ဒဒှ်သၟတ်ဝုတ်မွဲ ဒှ်ဝုတ်တီမ္ဂး ဆက်ဒါန်ဒက်မိတ်-ဟီုအရေဝ် တက်ကျာကဝေၚ်ဂွံရ၊ ညးမွဲရောဟွံဂၠာဲပဒုဟ်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်မွဲ ယဝ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂးစိုပ်အခိၚ်ပတဴသ္ၚိကၟိန်ရ ညာတ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပၠောပ်လဝ်သော်တုဲမ္ဂး သွက်ဂွံပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ကဵုသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ညးတံသၟာန်သၟုက်လဝ်တုဲ ဒးတီရောၚ်၊ သၟတ်ဗြဴဝွံ ခြာဟွံလံ ပတၠလျိုၚ်ရောၚ်ဂှ် သၟတ်ဗၠာဲသ္အာၚ်လေဝ် ဒးတီလဝ်တုဲရ၊ ဂလိုၚ်လဵုမိက်ဂွံဆက်ဒါန်ပမိတ်ကီုလေဝ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သၟတ်ဝုတ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂး လုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲဘဝညးဇၞော်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တမၠာတေံရောၚ်။ အခိုက်ကၞာဒက်မိတ် ဆက်ဒါန်ဇြဟာန်ညးသ္ကံဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ ပ္ဍဲဒေသမန်ဗွဲမဂၠိုၚ် သၟတ်ဗၠာဲတံ ဒးတိုန်ဝေၚ်တက်ကျာ လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဝုတ်ဂှ်တုဲ မ္ဒးထ္ၜးမုက်ကဵုမိသၟတ်ဝုတ် ဟွံသေၚ် ညးမဒှ်အုပ်ဓုပ်လဝ်သၟတ်ဝုတ်ဂှ်ရ၊ ညးမအုပ်ဓုပ်တံလေဝ် ပ္ဍဲအရာကေၚ်ကာဏံ တီကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ နဲညးကဵုညး ပါဲတိတ်အာရ၊ သၟတ်ဝုတ်ပၠန်တုန်လေဝ် ယဝ်သၟတ်ဗၠာဲမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်လ္တူသ္ၚိဇကုမ္ဂး ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်မိုဟ်ရ၊ မပ္တံလးသ္ကဝ်သၞာ ပြေၚ်စွံခ္ဍအ်ဇဗၠု ၜံက်တံကီု ဆၜိုတ်ထေက်ကြိုက် မ္ဒးပလေဝ်ကဵုရ၊ တုဲကာလသၟတ်ဗၠာဲတံ ကၠုၚ်ဝေၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံထေၚ်ခယျ ဒဒှ်မံၚ်စဟွံသ္အးဇၚး ပပ်ကၠိမံၚ်ဂှ် သၟတ်ဝုတ်တံသ္အးဇ္ၚး ပြုပေၚ်လဝ်သ္ၚိဌာန် ဗွဲမ္ဒးရးရ။ ကာလဗ္တံ သၟတ်ဗၠာဲတံတိုန်ဝေၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဒဒှ်ရကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်မံၚ်ကာလကတ်ဗ္တောန်ပညာကဵုဒှ် အဝဲဟွံစိုပ်ဏီကဵုဒှ် ဟွံမိက်ကဵုစွံကဝေၚ်ဏီကဵုဒှ်၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဍိုဟ်ကေတ် နကဵုဥပါဲဟီုဒၠောံဗ္တောန် စဵုဒၞာထောံသၟတ်ဗၠာဲတံရ၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဟီုဂးကီုလေဝ် သၟတ်ဗၠာဲလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ဟွံဖျအ်လွဳမ္ဂး မိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဂ္ဇံဗ္ဒာဲကောန်ဝုတ်ဇကုတုဲ ဟီုအရေဝ်တက်ကျာကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူမိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဟွံပါဲကဵုတုဲ သၟတ်ဗၠာဲဝွံ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်အရေဝ်မေတ္တာဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ညးဇၞော်တံ သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူမိမသၟတ်ဝုတ်တံဂှ် ဟွံတုပ်စိုတ်တုဲ စဵုဒၞာမံၚ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိမသၟတ်ဝုတ်တံ တုပ်မံၚ်စိုတ်မ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲဂှ် သွက်ဂွံဟီုပလန်ဂလာန်မေတ္တာဂှ် ဂွံအခေါၚ်ဗွဲမသၠးပွးရ၊ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ နွံမံၚ်လ္တူသ္ၚိ သၟတ်ဗၠာဲတၞဟ်ဟ်ယဝ်တီမံၚ်မ္ဂး ဟွံထပ်တိုန်သ္ၚိဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူဟွံတီတုဲ ယဝ်ရတိုန်ဒးပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်လဝ်ကၠာဂှ် ပါဲကဵုဗွဲမသောၚ်ၜးရ၊ ၜိုန်ဟီုဓရီုတက်ကျာ ဗွဲမသၠးပွးကီုလေဝ် ရန်ကဵုမၚ်မွဲဓဝ်သစ္စတုဲ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ဇိုၚ်တဲသွက်မလောန်ၜက်လုလောန်အာဂှ် ဟၟဲသက်က်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ် သွက်ဂကူမန်ပိုဲ သွက်ဂွံထိၚ်ဒက် အာဓါန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ။ ညးလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဟိုတ်နူကောန်ဝုတ်ဇကု တက်ကျာဟီုအရေဝ်ကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ် ဟွံမိက်ညာတ်မုက်မတ် ကတဴဟေပ်တုဲ ဒဒှ်ရကောန်ဝုတ်ဂှ် ဆက်ကဝေၚ်ဆက်ဒါန်ဂှ် ၜိုန်မိမတံတီကီုလေဝ် ပွမဟီုအရေဝ် ဆက်ဂလာန် ပရေၚ်မေတ္တာဂှ် ဟွံကဵုမိတံညာတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ဟိုတ်နူမိမဟွံတုပ်စိုတ် စဵုဒၞာဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူမိမမုက်ကတဴတုဲ ဟွံမိက်ကဵုမိမတံညာတ်ဂှ် မွဲသာ်ဂှ်ရ၊ အာဒၞာဲဗၠးၜးမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ဟီုအရေဝ်မေတ္တာလေဝ် နွံကီုရ။ ==ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံ== ပွမကော်စ ပြဲ(ပြောဲ)ဇွာဂှ် နူကၠာကျာ်ဟွံဒှ်ဏီ ၜါလ္ၚီသၞာံမဒှ်ဂှ် ကွာန်မွဲကဵုမွဲ သွက်သ္ဂောံဒှ်စ္ၜုဲစ္ၜော်ညးသ္ကံတုဲ ၊ကော်စပြောဲဇွာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် ဟွံဒှ်သေက်ဇဵုညးသ္ကံရ၊ ပရေၚ်ပွယေန်သၞာၚ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်နူလက်ထက်လဵုဂှ် ယဝ်ရသၟာန်မ္ဂး နကဵုညးချူလိခ်ဏံဟွံတီရ၊ ကေတ်ဟွံဒးရ သာ်ဝွံ ဒးသှ်ဏာဍာံဍာံရ၊ မူဒှ်သာ်လဵု ပွယေန်သၞာၚ်ဏံ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ တၚ်အဓိက ရန်တၟံဂကူပိုဲမန်ဂှ် သ္ဂောံတီကေတ်မာန်ရောၚ် ခယျကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာဝွံ နူပိုဲဍောတ်တ်နွံတဴကၠုၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုသ္ဂောံမိၚ်ရ၊ ပွမဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ ဂွံဟီုထ္ၜးအဓိပ္ပါဲအရေဝ်ပလး ညံၚ်ဂွံကၠးပ္ဍဲစိုတ်မ္ဂး ဒှ်ပွမကော်စပြောဲဇွာရ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂှ် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳကော်စပြောဲဇွာ နူမွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် နူမွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ နွံတဴပြာကတ်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲကွာန် ဓဝ်ညးမွဲကဵုမွဲ သဘဴကော်စပြောဲဇွာဟွံမွဲရ၊ ဆဂး နကဵုအဖဝ်သ္ကံ မိတ်သဟာဲဍုက်က်ကေဝ်ဝ် ဆက်ဆံတဴဟေၚ်နွံရ။ ပွမကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် အဝဲဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ဟေၚ် ဆက်ဆံကော်စပြောဲဇွာဂၠိုၚ်ရ၊ အာစိုပ်အာကွာန်ဒေသမွဲမွဲတုဲ မိတ်သဟာဲဒဒှ်ေဒယှ်ဟွံမွဲမ္ဂး ပူဂဵုနွံပၟိက် မိက်ဂွံကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဟီုထ္ၜးကဵုမၞိဟ်ဇၞော်နူဇကုတုဲ မၞိဟ်ဂှ် ပၠောပ်ဗ္ဂပ်ဆက်ကဵုဇွာရ၊ မၞးတံညးၜါကော်စဇွာဟာ ညးၜါစိုတ်တုပ်မ္ဂး သၟာန်ယၟုယၟာတုဲ ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိ ဒုၚ်ကၟုဟ်ဗ္စဖျုၚ်ရ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်တြုံ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ဇွာညးသ္ကံရ၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဇွာဟေၚ် ကော်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံရ၊ မၞိဟ်ဗြဴကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ပြဲရၚ်သ္ကံရ၊ တုပ်ညံၚ်မၞိဟ်တြုံကီု ညးမွဲကဵုမွဲ ကော်ခဴစမ္ဂး နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဝေါဟာပြဲဟေၚ်ကော်တဴရ၊ '''ပြဲကၠုၚ်ဆောဝ်လံရော ပြဲလ္ပစဴဏီ''' မပ္တံသာ်ဝွံ နကဵုဂလာန်မသ္ဍိုက်ဆာန် ဒးကတောဝ် ဆက်ဆံတဴရ။ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်ဂှ် ဂွံဒုၚ်ယၟုပြဲရ၊ ကာလဇကုဒှ်သ္ၚိဌာန်တုဲ တၠသ္ၚိဇကုကဵုပြဲဇကုဂှ် ဇွာဇွာရဴဝွံကော်တဴ ဆက်ဆံရ၊ သမ္ဘာဇကုဂှ် ဆက်ဆံကဵုပြဲဇကုဂှ် ပြဲ ပြဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴရ၊ ဘဝပြဲဇွာဂှ် ဆာန်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံ ညံၚ်ရဴကောန်မွဲမိကီုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စဇၞော်ဍောတ်က္တဵုဒှ် ပြာပ်အာစိုပ်ဇရေၚ်ပြဲဇွာဇကုမ္ဂး ပြဲဇွာတံဂှ် ဆၜိုတ်သ္ပမာန် ဗီုၚ်ကရိုၚ်ထံက်ပၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်မ္ဂး အာဒေါံတန်တဴဇူဒီု ပ္ဍဲသ္ၚိပြဲဇွာဇကုရ၊ ပြဲဇွာ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဌာန်ပြဲဇွာတေံမ္ဂး နကဵုတၟာဲမဂၠိုၚ်ကေတ်ဏာရ၊ ကာလပြဲဇွာစဴမ္ဂး နကဵုတၟာဲမပြဲပြဲ ကဵုပြၚ်ဏာရ၊ ပၟိက်ညးပၟိက်အဲ လၟိုန်ကာလ ညံၚ်ဂွံပေၚ်စိုတ်ဂှ် နွံသဘဴရေၚ်တၠုၚ်လေပ်ရ။ မိမပြဲဇွာဇကုဂှ် မိသေဲ-အပါသေဲ ရဴဝွံ နကဵုဝေါဟာယေန်သၞာၚ် ဆက်ဆံကော်တဴရ၊ ကောန်ဇာတ်ပြဲဇွာဇကုတံဂှ်တုန် ကောန်သေဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴစဍုက်က်ကေဝ်ဝ် မၞုံကဵုဇြဟာန်ရ၊ ညးလ္ၚဵုတံဂှ် အာဍုၚ်ဇဳၜဳကၠောံဒၟံၚ်တုဲ ဇၟာပ်ကွာန်ကော်စလဝ်ဇွာနွံရ၊ မၞိဟ်ပြဲဇွာနွံဂှ် အာကၠုၚ်စကွာန်ပလုၚ် မုက်မတ်ဟွံဍောတ်ရ၊ ဂကူမန်ကဵုဂကူမန်သၟး ကော်စပြဲဇွာဟွံသေၚ် နကဵုဂကူညးတၞဟ်သ္အာၚ်လေဝ် အတိုၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ကော်စပြဲဇွာရ၊ စပ်ကဵုပရောပြဲဇွာတုဲ ပုံအာဂီုကေၚ်မိၚ်လဝ်ဂှ် မိက်ဂွံချူပျးဏာညိရ၊ ( မန်ကဵုကရေၚ် ကော်စဇွာတုဲ ဇွာကရေၚ်ဂှ် ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်တုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိဇွာမန်ရ ဇွာမန်ဂှ် သွက်ဂွံတုမ်ဗ္စဇွာကရေၚ် မူသၞေဝ်ကေဝ်ဟွံမွဲတုဲ ဗ္စပုၚ်ကဵုဖရံက်ရ '''ကှ်ေဇွာ စပုၚ်စိုအ် သွဟွံတၟေၚ်ရဇွာ က-လေဝ်ဖရံက်ရ ဖရံက်လေဝ် က-ရဇွာ စမိပ်ပ်ညိ'''ဂးရ အလန်ဇွာမန်အာဝေၚ် ပ္ဍဲဇွာကရေၚ်ပၠန်မ္ဂး ဇွာကရေၚ်ဂှ် ကၞဳဒုန်ကၞေဝ်ဂှ် ကုတ်ဒန်ထောံတုဲ တောံသွဗ္စဇွာရ၊ ကာလစပုၚ်ဇွာကရေၚ်ဂှ် '''မူသ္ဇက်စဟွံမွဲရဇွာ တောံစသွၜၚ်ရ၊ ဒုန်လေဝ်ၜၚ်ရ ၜၚ်လေဝ်ဒုန်ရ စမိပ်ပ်ညိဇွာ''' သာ်ဝွံသ္ဂးရ။) သဘဴကော်လဝ်ပြဲဇွာဂှ် ဇကုနွံမေတ္တာ ဇြဟာန်နွံလ္တူညး ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်မ္ဂး မေတ္တာညးဂှ်လေဝ် ဗျာပ်ကၠုၚ်ကဵုဇကု ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ညံၚ်ဂလာန်ညးမဟီုစ '''ဍာ်ဝုန်အာ-ဍာ်ခါကၠုၚ်''' ကော်စလဝ်ပြဲဇွာတုဲ တီဆဘိုအ်ဇကုမွဲဇွောံဓဝ်မ္ဂး ပြဲဇွာဂှ် ဍေံတန်ဟွံလံရ၊ မၞိဟ်ကၠာတေံနွံကဵုသစ္စရ၊ ဒက်မိတ်ကော်စပြဲဇွာတုဲ ဒဵုလအိတ်လမျီု ညးမွဲကဵုညးမွဲ ညံၚ်မေတ္တာဂွံကှ်ဇတ်အာဂှ် ဟွံသ္ပရ၊ လၟိုန်န်ကာလ ဆာန်ကၟိန်ဇြဟာန်တဴဒၟံၚ်ရ၊ ပြဲဇွာဇကုဝါတ်တဴဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုပိုန်ဒြပ်ထဝ်ဩန်ထံက်ပၚ်ရ၊ သွံရာန်လှာဲဂတးစဗၞိက်ပၠန်လေဝ် အာစိုပ်ဇရေၚ်ကွာန်ပြဲဇွာမ္ဂး အပေါတ်ဗၞိက်ပြဲဇွာတံဂှ် ညံၚ်ဂွံအိုတ်ပြဟ် ဗိုၚ်ကရိုၚ်သွံရာန် လှာဲဂတးကဵုရ၊ ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်ကၟုယ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်ရ၊ ဗွဲတၟေၚ်တုဲ ကော်စပြဲဇွာတုဲ (ဝါ) မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ (ဝါ) ဝုတ်ကဵုဗၠာဲကော်စပြဲတုဲ စိုတ်သဘာဝဂွံပြံၚ်ဂတးအာဂှ် ဟွံမွဲရ၊ ဆာန်ကၟိန် နကဵုစိုတ်ကာမဟွံသေၚ် နကဵုစိုတ်မေတ္တာဆာန်ဇြဟာန်တဴရောၚ်၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုစိုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဟွံစွံရ၊ နကဵုစိုတ်ပြဲဇွာရောၚ် ဆက်ဆံတဴဂှ် သ္ဂောံဆဵုကၠုၚ်ရ။ စပ်ကဵုပရောကော်စပြဲဇွာတုဲ အရေဝ်ဂရိုၚ် (အရေဝ်သွက်ဂွံကြီု နွံမွဲပိုဒ်ဍောတ်ရ မန်ကဵုဗၟာ ကော်စဇွာတုဲ ဇွာမန်ဂှ်လေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်ဗၟာ ဇွာဗၟာလေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်မန်တုဲ တၞဟ်နသ္ဂောံဗာ်ဂၠုၚ် ကသေံကၟတ်ညးသ္ကံရ၊ ညးၜါဂှ် လုပ်အာဂြိုပ်တုဲ ဇွာဗၟာဂှ်ဟီု ('''သည်သစ်ပၚ် ဖြောင့်တယ် ကောၚ်းတယ်''')ဂးတုဲ ဇွာမန်ဂှ် '''ဟး ကိုၚ်တှ်ေလ္ပကေတ်'''ရဴဝွံသ္ဂးရ၊ အဖန်ဂေတ်ဂၠာဲဒၟံၚ်ဆုဂှ် မွဲဝါဓဝ်ကျာပိုက်ကသဳကၠုၚ်ရ၊ ဇွာမန်ဂှ် '''ကျာကၠုၚ်ရယ'''ဂးတုဲ ဇွာဗၟာဂှ် နူမိၚ်ဗက်ဂြိပ်ပေက် ဂွာန်တိုန်ဆုရဂး။ အလုံမွဲဒေသရာမညပိုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်ဂှ် အခေါၚ်သၠးပွး ၜိုန်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် အရာထိၚ်ဒက်လေဝ်ဂၠိုၚ်ကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် မိမတံအာမၚ်သဳပ္ဍဲဘာအိုတ်တုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဖာပ်ဗ္စပုၚ်သဳပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဖာပ်သဳဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ကၠောန်ပရေၚ်ကုသဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကောံဓရီုတောမ်တိုပ်ဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်ဆက်ဒါန်ဂှ် သၠးပွးနူမိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဂွံပ္တုဲကာကုသဵုမွဲစွံတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ လ္တူညးမွဲကဵုညးမွဲ မေတ္တာဗျဳဗျာပ်အာလေပ် နွံဂၠိုၚ်ရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် နွံဒၟံၚ်ဇိုၚ်ၜဳတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံအာမၚ်သဳ ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလပလံၚ်ဂအုပ် ပလံၚ်ပုၚ်သဳတုဲမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဂွံအခိၚ်သၠးပွးရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ်ဝုတ်ဝုတ်တံ ကောံဓရီုတုဲ အာဝေၚ်သၚ်ဗတဳဇိုၚ်ၜဳ ဗၠာဲဗၠာဲတံလေဝ် နဲဏံကီု အာဝေၚ်ကီုရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ်ပၠန် ဝုတ်ကဵုဗၠာဲ ဆောဖဝက်ညးကဵုညး အာကွာ်ဝေၚ်သၚ်ဗတဳ ဟီုအရေဝ်ခၠေဝ်ပလန်ညးသ္ကံ ပရေၚ်မေတ္တာနာနာသာ်ရ။ ရးဒေသမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နွံဇရေၚ်ဒဵုတုဲ လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုဂှ် ပ္တန်လဝ်ကျာ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကျာ်လ္တူဒဵုတံဂှ် ကၠောန်သ္ဘၚ်ကျာ်ဗဒှ်ပေါဲတုဲ ဝုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ဂၠောဲတိုန်အာကျာ် ဂြုဂြုဂြီုဂြီု လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုတေံရ၊ အဃောအာကျာ်ဂှ်လေဝ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ သွက်ဂွံဟီုပရေၚ်ဇြဟာန်ဂှ် သၠးပွးကွေံရ၊ သၟတ်ဗၠာဲတံဂမၠိုၚ် ယဝ်ဆဵုဝုတ်နူကွာန်ပလုၚ် ကၠုၚ်နူဌာန်သ္ၚောဲ၊ ဟွံတီဌာန်ဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုဒွက်ဟေၚ် ဒယှ်ေသၟာန်တိုန်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ဟွံရောံဓည နကဵုဒွက်ဟေၚ် ကလေၚ်ဒယှ်ေတိုန်တုဲ လဴထ္ၜးကဵု ဗွဲမယေန်သၞာၚ်လေဝ်နွံကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဒဵုလေဝ်သ္ၚောဲ ဂၠံၚ်ဍာန်လေဝ်ပရေံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံ ဟိုတ်နူဍိုန်ကဵုဇြဟတ်တုဲ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ထ္ၜလဘာ်တံၚ်ဂြယ်ပ္တိုန်ဏာရ၊ အဃောတိုန်အာဂှ် ဍောၚ်ၜိုတ်ကွေံရလေဝ် ညးမွဲဟွံဟီု၊ ဒယှ်ေအာ၊ဓရီုအာ၊ ဟီုအာဂြိုၚ်အာဂှ် စိုပ်အာက္ဍဟ်ဒဵုဇရေၚ်ကျာ်တုဲ ဂွံကလံလ္ၚောဝ်ကျာ်မွဲစွံ ဂွံရာဒၞာမိက်မွဲကရောံဂှ် ဒှ်ကၞောတ်မေတ္တာရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဝွံ ပ္ဍဲအခိၚ်မွဲဝှ်ပိဂိတု စိုပ်ပ္ဍဲတ္ၚဲတိၚ်တ္ၚဲသဳမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ တိတ်အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် ရန်တၟံသွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်ဂှ်မွဲသာ်၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဟိုတ်နူရန်တၟံနာနာသာ်တုဲ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် သွက်ဂွံၜဟ်ပလှ်ပ္ကဴဂှ်လေဝ်နွံကၠုၚ် ကာလစိုပ်ဂြိုပ်တေံ သဘာဝဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒဒှ်ေဒယှ်အာတုဲ ဆက်ဂလာန် ဆက်မိတ်ဒါန်လေဝ်နွံကီု၊ ဟိုတ်နူဂွံပူဇဴကျာ် နကဵုပ္ကဴ ပွမၜဟ်ပလှ်နၚ်တံဂှ်လေဝ် ဖဵုဇၞော်ပြဲသန်ကွေံရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ယဝ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာဇၞော်ဍောတ်မံက်တိုန်မ္ဂး မွဲကရောံမွဲဂကောံ ရီုဗၚ်ကၠောန်ၜိုတ်အာမွဲစွံဂှ်လေဝ် ဒှ်အထံက်အပၚ် ပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတံပၠန်ရ၊ ပပ္တံဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ညးမွဲကဵုမွဲ နွံမေတ္တာဇြဟာန်ဆာန်ရၚ်သ္ကံ၊ ဗွဲမဗိုန်ညန် နကဵုစိုတ်ဇကုဂှ် ဟွံပ္တုဲပရေၚ်သ္ၚိကၟိန်ရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲပစၟတ်သစ္စတုဲ လဴပူစကဵုမိမဇကု၊ အာတ်အခေါၚ်သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံဂှ်ရ၊ မိမတံပၠန်လေဝ် ယဝ်ဟွံတီဂကူမသမ္ဂး ဟွံပ္တုဲအရေဝ်ဏီရ၊ ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်ဂကူမသ၊ တီဒဒှ်ဂကူမသ တၞောဝ်ဒတောဝ်ခိုဟ်မ္ဂး၊ မိမတံဟီုစၠောံ ဂလာန်သၟာန်သၟုက် ပြုပြေၚ်ကဵုပရေၚ် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ။ ==ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ== သဘာဝလောက ဓမ္မတာလိုက်ဝွံ ပွမကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ်လေဝ် ဒှ်ပရေၚ်ဇၞော်မွဲ သွက်ပိုဲဇန်တံဂမၠိုၚ် မ္ဒးပ္တုဲ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်တံရောၚ်။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နကဵုအရေဝ်ဝေါဟာမန်တံဂမၠိုၚ် ဟီုဂးစပွမပ '''တၠလျိုၚ် ပ္တဴအိန်ထံၚ် မ္ၚဵုထပ်တဲ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' နာနာသာ်ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသၞာံ ကောန်ဂကူမန်တံ ရုဲစှ်လဝ်ပ်ဂိတု ပ္ဍဲပိဂိတုဏံဟေၚ် ညးဇမၞော်တံ ကဵုပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲအိုတ်ရ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲဂိတုပသာ်၊ ကထိုန်ကဵုဖဝ်ရဂိုန်ရ၊ ပွိုၚ်ပိဂိတုဏံဂှ် သ္ပလဝ်ဂိတုခိုဟ်ပြဲဂှ်မွဲသာ်၊ အခိၚ်ကလောန် မပ္တံကဵုဝါဗ္ၚတံဂှ် ဂွံအခိၚ်သၠးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဇၞော်တံရုဲစှ်ကဵုကၠောန် ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲပိဂိတုတံဂှ်ဟေၚ်။ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲလဵုဟွံဟီု ဒဒှ်ရ သ္ဍိုက်ဆာန်မံၚ်ရၚ်သ္ကံတုဲ သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံ၊ သွက်ဂွံချပ်မွဲကသပ်၊ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မွဲဂှ် လဴပူစကဵုမိမတံတုဲ ကေၚ်ကာဏံ သွက်ဂွံပ္တုဲကဵုဂှ်လေဝ် ဒှ်ဝတ်မိမမွဲသာ်ကီု၊ ဣလဵုဒှ်ဝတ်မိမရော '''ဟွံခိုဟ်ဆေဝ်ဒဝ်၊ ခိုဟ်စဝ်ထ္ၜးဏာ၊ ပညာကဵုကတ်၊ ဝတ်နွံထပ်တဲ၊ အာဲပြဲဇိုန်ဂၠိ၊ ဝတ်မသုန်စိ၊ တဴလျိုၚ်မိမရောၚ်''' အတိုၚ်ဝတ်မိမနွံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်ဇာတ်ဇကုစိုပ်ကၠုၚ်အဝဲမ္ဂး '''ပြေၚ်ကဵုဗဵုစဴ ပြေၚ်ကဵုဗဵုစေက်''' ဂလာန်ညးမဟီုလဝ်နွံကၠုၚ်သာ်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး၊ ဟွံကေၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပယျၚ်မ္ဂး အၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ညးဇၞော်တံဟီုစွံလဝ်ရ၊ ဂကူမန်ပိုဲ ပ္ဍဲမပ္တိုန်ပယျၚ် နူခေတ်ကၠာတေံဒဵုလၟုဟ် ညးတံၜလဝ်ထၟဒ္စိတ်(ဝါ)ပ္တိုန်လဝ်ကဵုသိဒ္ဓိ၊ တၚ်ကဵုခါန်အ္စာတုဲရ၊ ကာလဂှ်ဟေၚ် ပ္တဴကဵုသ္ၚိကၟိန်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး အာယုက်ပေၚ်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ သီုမထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး မိမတံသွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် သၠးအခေါၚ်အိုတ်ရ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်မာန်ဂှ် နဲနွံပိသာ်ရ။ ၁။ နပၟိက်စိုတ်သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံတုပ်သၟဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၂။ နအခေါၚ်ကလုတ်ဗြဴခိုဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၃။ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံအာသၟာန်ကေတ်ဂှ် မွဲသာ်။ ဆဂးဂှ် ဆန္ဒသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဟၟဲမ္ဂး၊ မိမတံစဳရေၚ်ပြုပြေၚ်စ ဟၟဲသက်က်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမွဲ နွံပၟိက်မိက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးလဴပူစကဵုမိမၜါရ၊ မိမတံလေဝ် သ္ၚဳရံၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ပ္ဍဲကောန်မွဲမိ မွဲသၞာံၜါကာ ပ္ဍဲမွဲသၞာံဂှ် ကာမ္ၚဵုၜါဝါဟွံပ္တုဲရ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲဂှ်ဟေၚ် ပ္တုဲၜါကာမာန်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်တုဲ အတိုၚ်အရေဝ်မန်ပိုဲဟီုလဝ် '''ဂအဟ်ဒးသၟာန် ဂမာန်ဒးသၟုက်'''ဂှ်ကီုရ၊ မိမလ္ပာ်သၟတ်တြုံတံပၠန်လေဝ် ဒဒှ်ရလၟောၚ်ဂအဟ်ဇကုဂှ် မ္ဒးစံၜတ်ဒ္ဂေတ် ပွမဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုကွတ်ဗြဴမလေပ်ထေက် မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တာန်သ္ကဝ်၊ ဇိၚ်စပ်၊ သီဒက်၊ တောမ်တိုပ်၊ ဆက်ဆောံတံဂှ်ကီု၊ မဗဳဇဂကူတံဂှ်ကီု၊ ပွဟွံဒှ်မွဲကလော်၊ ပွဟွံလၞၚ်တၞၚ်ကလော်တံဂှ်ကီု၊ သ္ၚဳဂၠိပ်စံၜတ်တုဲ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် မိမတံတုပ်သၟဟ်စိုတ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဗလးဏာမၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တံ သွက်ဂွံအာသၟာန်သၟုက် လၟောၚ်ဂအဟ်ဂှ်ရ၊ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံပၠန်လေဝ် နဲဏံကီုရ၊ ရုဲစှ်ကေတ်မၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တုဲ သကဵုစံၜတ်ဒဒှ်ရ၊ လၟောၚ်ဂမာန်ဇကု ဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုအၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံ ပွမပ္တံကဵုဒ္ဂေတ်ပွ၊ ဝတ်တြုံ၊ ကွတ်တြုံပွသဇိုၚ်ကဵုမလေပ်ထေက်၊ ဒဒှ်ရဇိက်ဗ္ၚ၊ ဍိုက်ဂၠုၚ်၊ တာန်န၊ တာန်တိုၚ်၊ ကၠံက်တံဂှ်ကီု၊ ဒုၚ်တာလျိုၚ်သ္ၚိဌာန်၊ မာန်-ဟွံမာန်တံဂှ် မ္ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်သၟာန်သၟုက် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ရုပ်သာ်ဒြပ်ရတ်တံဂှ် ညးဟွံပဂရုအိုတ်ရ။ ညးဇၞော်ၜါလ္ပာ်ဂှ် သၟာန်သၟုက်ခၠေဝ်သှ်တုဲ ယဝ်ရညဳသၟဟ်တုပ်စိုတ်မ္ဂး ရုဲစှ်တ္ၚဲ မွဲတ္ၚဲဒဒှ်ရ၊ တ္ၚဲဗၠးၜး၊ တ္ၚဲပြဲ၊ တ္ၚဲခိုဟ်တုဲ၊ ဝေၚ်ပါဲတ္ၚဲနဲရိုတ်တဒ္ဓိုတ်၊ ဒဿကြိုတ်၊ မြိုတ်ကျု၊ ပြာဗ္ဗဒါ၊ ဗဳလာ၊ ကာကာပ်တံဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗၠးဒုဟ်၊ တ္ၚဲမံက်ဂတဝ်တံဂှ် ယဝ်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုမ္ဂး ခိုဟ်သန်ကွေံရ သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ရုဲစှ်တ္ၚဲတုဲ မ္ဒးရုဲကေတ်ညးဇၞော်မၞုံကဵုဆောဖွက်၊ မဂွံပ္တုဲကၠုၚ်လဝ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ၊ ပ္ဍဲကာလပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တေံ ညးမၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ သွက်ဂွံဖန်ဖက်သၟာန်သှ်ကီု၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်လေဝ် လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ရုဲကေတ်သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ရုဲစှ်ကေတ်လဝ် ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်ကီု၊ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာတံဂှ်ကီု၊ မ္ဒးမူလဝ်နကဵုၜံက်မွဲမွဲတၞုၚ် ပလဝ်စၟတ်သမ္တီအိုတ်ရ။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နွံၜါသာ်ရ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမ္ဂးဝွံ သၟတ်ဗြဴဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်ကေတ် အလၚ်္ကာရတုဲ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာစဳရေၚ်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်တြုံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုအာဝါဟရ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမ္ဂးဝွံ နူသၟတ်တြုံဏံ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာနာနာသာ် အာပြုပြေၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုဝိဝါဟရ၊ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ၚဵုဝိဝါဟဟေၚ် ကဵုစဳရေၚ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကပေါတ်ကြိယာသ္ၚိဌာန် မပ္တံကဵုဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်-ယာတ်-ပ္ၚာန်ပုၚ်ပ္ၚာန်သွ၊ ဒူ(ဘဳဒို) ဂအုပ်စုံ၊ ဩဍာ်၊ ထၟာဲတဲ၊ ဒ္ၚောဝ်၊ တၟံစၠန်၊ ကဠာ၊ ဒၞိက်ကၞဴတံဂှ်ကီု၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်တၠုၚ်ကဵုအာဟာရ ဘောဇိုန်နာနာသာ်တံဂှ်ကီု လ္ပာ်သၟတ်တြုံဏံ ဒးကေတ်တာလျိုၚ်၊ ဒးရာန်ပ္ကောံပ္ကေဝ်လဝ်အိုတ်ရ။ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် သဘဴပ္တိုန်ဩန်ဂှ် ခေတ်ကၠာတေံ ၜိုန်အခိုက်သၞောဝ်ဟၟဲကီုလေဝ် သွက်ဂွံစၟတ်သစ္စရန်လဝ်တုဲ သၠာဲလစိန်၊ ပ္တိုန်ထဝ်၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်လေဝ် နွံညိညကီုရ။ * တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ် ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ယဝ်ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂး၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကဵုပရိုၚ်ကဵုမသ နာံမြိုၚ် ကလော ကောဒေံတံအိုတ်ရ၊ ကလောကောဒေံတံ တၟုယ်တံကၠာဟွံစိုပ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိတုဲ ရီုဗၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ကၠောန်ၜိုတ်ကဵု မပ္တံဓုပ်တၟာဲ၊ နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်၊ ယာတ်ကၞဴ၊ ထၟာဲပုၚ်သွ၊ ဂအုပ်စုံ၊ သဗ္ဗအိုဿီုတံဂှ်ရ၊ နတိုၚ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲနမွဲမဂှ် တၞမ်သတ်ဗြဴကလုတ်မွဲတၞမ်၊ တၞမ်သတ်ကလုတ်မွဲတၞမ်၊ မိတ်ခၞေက်၊ မြေက်ခမိဟ်၊ လသိုန်ဗ္တာၚ်၊ ယာတ်ဍောတ်ထၟိမွဲ၊ ညးမစုတ်လဝ်ဂှ် ဒှ်နတိုၚ်မ္ဂးရ၊ ဂအုပ်မာဲသုတ်မ္ဂးဂှ်၊ ဒှ်ဂအုပ်ဇိုၚ်ပန် မၞုံကဵုဒကိုပ်ကေက်က်၊ ပ္ဍဲဂှ်စုတ်မာဲသုတ် မပ္တံကဵုၜံက် သတ် ကွာၚ်ၜဲတံဂှ် ဂွဳလဝ်ဗၞတ် ၅၊ ၇၊ ၉၊ ၁၃၊ ၁၇၊ ၂၅၊ ၅၁၊ အတိုၚ်မထေက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ဂွဳစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဂအုပ်ဂှ် ဂအုပ်မာဲသုတ် ညးမကော်စရ၊ ဂွဳမာဲသုတ်တံဂှ် စုံညးဟွံစုတ်ရ၊ ဂအုပ်ဂှ် ညးဒက်ပူလဝ် နကဵုယာတ်ပရဳမွဲရ၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ်သၞအာဟာရဘောဇိုန် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ သွဗၞတ်ပိလၟာဲ၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစဳရေၚ်တောံတိုပ်လဝ်ကီုရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် မသ-နာံမြိုၚ် ညးမကၠုၚ်စိုပ်တံဂှ် မ္ဒးဒုၚ်တၟုယ်ဗ္စဖျုၚ်ပုၚ်သွတုဲ သဝ်တ္ၚဲဗ္တံဂှ် သွက်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ကၠောန်ကွာၚ်လံက်ချံၚ်တုဲ၊ ပလံၚ်ဏာကဵုသ္ၚိသၟတ်တြုံတေံရ။ တ္ၚဲကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် အတိုၚ်ဒဒှ်ရုဲစှ်လဝ် တ္ၚဲခိုဟ်တ္ၚဲပြဲ တ္ၚဲမၞုံကဵုမ္ၚဵုမဒှ်ရ၊ နူဂယးပြဟ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ကီု သၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုဝိဝါဟဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗၠာဲဂှ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ဂှ်ကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံဓရီုတုဲ ပလေဝ်ပလေတ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ် ဒၞာဲမပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲကီု၊ ခဒမ်သ္တိက်ကီု၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်တံဂှ်ကီု၊ တောံတိုပ်လဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ။ သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ သၟတ်ဗၠာဲကေုာံကပေါတ်ကြိယာတံဂှ် မၞိဟ်ဘိက်လဝ်စိုပ်ကောံအိုတ်တုဲမ္ဂး ညးမဒှ်အ္စာသၟာန်သှ်ဂှ် အာဂတ၊ ကြဴဂှ်မိမဝံသ ကြဴဂှ်မပ္တံကဵုဓုပ်နတိုၚ်၊ ညးဒှ်ကောန်ဂၠု ဟွံသေၚ် ကောန်ထဍဲ၊ ဟွံသေၚ်ကောန်ဒဒေံမွဲ၊ ယိုက်ယဵုဂအုပ်မာဲသုတ်၊ ကြဴဂှ်ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ် သီုကပေါကြိယာဂမၠိုၚ် အတိုၚ်မစဳဇန်လဝ်ဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ၚ် ယဵုယိုက်ဏာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဇရေၚ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲတိုန်သ္ၚိတၞိန်ကီု၊ ကာလတိိုန်စိုပ်လ္တူသ္ၚိကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ရန်တၟံကဵုကောန်ဗြီုထပှ်တေံတုဲ ဟွံကဵုအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိ၊ စဵုဒၞာကဵုဇုက်ဩန်ဇုက်ထဝ် ဟွံသေၚ် ဆက်တဲတုဲစဵုဒၞာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မၞိဟ်လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံ ယဝ်သၟာန်မ္ဂး မၞိဟ်ဇၞော်လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ် မ္ဒးသှ်ကဵုဗွဲမယေန်သၞာၚ်ရ၊ ယဝ်သှ်ဟွံမာန် ဗွဲမယေန်သၞာၚ်မ္ဂး အတိုၚ်ညးမစဵုဒၞာတံ မအာတ်တၟာဲဂှ် သ္ဒးကဵုရ၊ အတိုၚ်မၞိဟ်ဇၞော် လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဏံသၟာန်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံ သှ်ဟွံမာန်မ္ဂး ဆၜိုတ်ညးတံကဵုတၟာဲဂှ်သ္ဒးဒုၚ်တဲရ၊ ဃောသၟာန်သှ်ဂှ် မၞိဟ်လ္ၚဵုပွမဟီုပ္တိုန်စရာဲ ကောန်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် နွံကီုရ၊ ဥပမာ လ္ပာ်သၟတ်တြုံ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ဗၠာဲဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဗၠာဲပိုဲ ဒုန်ကၠံတၞုၚ် ဗာ်ထောံခြုၚ်ၚ်မာန်ရောၚ်၊ လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံပၠန်လေဝ် ကောန်ဝုတ်ပိုဲဂှ် ဂၠိက်စှ်ဂတှ်ေ ဂၞိန်စှ်ဂတှ်ေ၊ တ္ၚဲဟွံပၠိုတ် တုတ်ပ္တုဲကဵုမာန်ရောၚ်၊ မပ္တံရဴသာ်ဝွံ ညးတံကြီုစလေဝ် နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၟာန်သှ်ပ္ဍဲဂၠံၚ်ဍာန် သၟာန်အာသှ်အာ ထေက်ကဵု-ကဵုတၟာဲဂှ်ကဵုတုဲ ညးတံသၠးကဵုအခေါၚ် သွက်ဂွံတိုန်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ စိုပ်လ္တူသ္ၚိတုဲ ဂအုပ်မာသုတ်ဂှ် ယဝ်ရကောန်ဂၠုယဵုယိုက်နၚ်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်ဏံ ကောန်ဂၠုဟေၚ် မ္ဒးဒုၚ်ကေတ်တဲတုဲ ကပေါတ်ကြိယာသဗ္ဗအိုဿီု စွံပ္တန်ဒၞာဲ ဗွဲမ္ဒးရးရ။ * '''ဗီုစဳရေၚ်အသေအဟာန် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' သ္ၚိမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဂတးစွံလဝ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ပါ်စွံလဝ်ခဒမ် သွက်ဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်၊ ခုမ်တၟုယ်တိက်၊ ခုမ်တၠသ္ၚိတိက်၊ ခဒမ်ကောန်တြုံတိက်ကဵုခဒမ်ကောန်ဗြဴတိက် ပါ်စွံလဝ်သာ်ဏံရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိခဒမ်အဒေါဝ် လ္ပာ်ဗၟံက်စဵုလဝ်ဒၞိက်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်ပြေၚ်စွံလဝ် ဓုပ်နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ပရဳတံဂှ်ကီု၊ သၠိုၚ်ဍာ်မြမောဝ်မွဲမ၊ သၠိုၚ်ဗက သွက်ဂွံဗဂူဗြဲရတ် စုတ်လဝ်သၠုယ်မွဲမ၊ ညးတံစွံလဝ်ကီုရ၊ ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်တြုံဂှ်မွဲလ္ပာ် ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်ဗြဴဂှ်မွဲလ္ပာ် လုပ်ဂ္ဇံ ကေုာံ တွဳဝါရဂမၠိိုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟဝ်ကျာကၠာတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဂှ်လေဝ် တန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲခဒမ်သ္တိက်တေံရ၊ ကာလပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကောံသၟဟ်အိုတ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံကော်ပ္တိတ်နၚ် သၟတ်ဝုတ်သၟတ်ဗၠာဲတုဲ လ္ပာ်ပူရိဿာတ်ညးကဵုညး ကဵုဂ္ဇံဖျေံဒၞာဲတုဲအိုတ်မ္ဂး အ္စာသၟာန်သှ်တံ အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် သၟာန်သှ်ဂတပူရိဿာတ်တံ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်အိုတ်ရ။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ညးပ္ညုၚ်၊ မူဍုၚ်မူကွာန်၊ မူသန္တာန်ကၠာ၊ မၞိဟ်လေဝ်ဂၠိုၚ်သန်၊ ဟွံတီနန္တာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်လဒု၊ သ္ဇုၚ်ကွုကြိယာ၊ ဗြဴကၟာဲတံသၟတ်၊ သီုဝုတ်ကညာ၊ ဗၠာဲသီုလထဴ၊ လဗြဴမွဲသာ၊ ညာတ်မုက္ခဝါ၊ သာယာအိန်ရဳ၊ မၞိဟ်တံဟွံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်သီုကျာ်ဩဳ၊ ဂအုပ်နသီုတိုၚ်၊ ခိုၚ်ခိုၚ်ဒ္ၚဳဒ္ၚဳ၊ ယိုက်ပ္တိုန်နၚ်ဆက်၊ ဗီုအိန်ဒက္ခဳ၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိပ္ညဳ၊ သ္ၚဳပၟိက်ကိစ္စ၊ ပိုဲဟွံတီကီု၊ ဟီုပဒည၊ ရိုဟ်ရိုဟ်တ္ၚဲအဵု၊ ဟွံဆဵုကွေံရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိဂျ၊ နွံအရေဝ်ဒးသၟာန်၊ ဂလာန်ညိည၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိကွေံ၊ ပိုဲဒးသၟာန်ရ၊ ချပ်ရံၚ်တော်ဆ၊ ခါရဟွံသၟာန်၊ ဒှ်မၞိဟ်ယုတ် ဟွံတီဂလာန်၊ ဟွံသေၚ်သွံရာန်၊ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ဏံ၊ ဟွံသေၚ်သၠာဲဂတး၊ ဂးဟာကလောတံ၊ နွံဂွံကဵုသ္ကဲ၊ ဟၟဲဂွံကလံ၊ ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ဏံ၊ ပရၚ်နာဲတံတၟေၚ်၊ ဗီုပြၚ်စဳရေၚ်၊ ပိုဲထေၚ်ဟွံမှာ၊ ဟွံသေၚ်ဂၠာဲမိတ်ပြဝါ၊ ဓမ္မတာသတ်တံဟေၚ်၊ တိုန်ဂ္ဇံဒၟံၚ်ရေၚ်၊ တၟေၚ်သန်ပယောဂ၊ ဒါန်အတိက်ခါနွံ၊ ဂွံမံၚ်ကောံကီုရ၊ ဟိုတ်ပိုဲဟွံတီအဵု၊ ပရေၚ်ကုသဵုဒါန၊ ဟိုတ်ဂှ်သၟာန်သၟုက်၊ သုခဒက္ခာ၊ ဟီုတိုန်ညိရ၊ လပညှာတာ၊ ပိုဲသၠးအခေါၚ်၊ ညံၚ်ဍောၚ်ထာၚ်သွာ၊ ဒုဟ်ပါၚ်ဟၟဲ၊ ပ္ဍဲပိုဲညးၜါ၊ တိုန်ဂ္ဇံမံၚ်၊ ညံၚ်ဗီုဒေဝါ၊ ရာၚ်ဆာဲဗြေဝ်ဗြော်၊ သီုဗော်ပြဝါ၊ စိုပ်ကောံလေဝ်ဇဳ၊ ညဳညဳသာသာ၊ တိုၚ်ပၟိက်စိုတ်၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံကၠာ၊ ဟီုညိလ္ပညှာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်ကလောဗြီု၊ စိုန်သ္ကီုသီုဉာဏ၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ဓဝ်ပြမတ္ထ၊ ကုသလာ အကုသလာ၊ ဓဝ်ၜါဂှ်ဒှ်မူလ၊ အကုသလာဍောၚ်ဓဝ်ဓမ္မ၊ ဟီုပျးသရကၠာ၊ အကုသဵုစိုတ်စှ်ၜါ၊ ပြာကတ်တဴဗိုန်က္ညန်၊ အကုသဵုစဵုတသိက်၊ မိက်ဂွံဆစှ်ပန်၊ အညသမာန်စှ်ပိ၊ ပါဠိနာဲသာဇန်၊ ပံၚ်ပ္ကောံသၟဟ်န်၊ ဇၟန်ဍောၚ်ဓမ္မ၊ လၟိဟ်ၜါစှော်ထပှ်၊ ဒှ်စၟတ်ဨကန္တ၊ ပ္ဍဲဓဝ်အကုသလ၊ ယဝ်ရမၚ်မွဲဟွံမာန်၊ ဍေံဒှ်ဂၠံၚ်အပါဲ၊ သာဲနူခြာနိဗ္ဗာန်၊ ကျာ်တြဲတိက္ခဉာဏ်၊ ဆာန်သတ်တိတ်တွံကဵု၊ ကုသလတုန်ဟေၚ်၊ ပရေၚ်ဓဝ်ကုသဵု၊ အရထသၟိက်တီအဵု၊ မဟာကုသဵုစိုတ်ဒ္စာံ၊ အညသမာန်စှ်အဵု၊ စေတသိက်စှ်ပိဗျာံ၊ သောဘဏၜါစှ်သုန်ဗဵု၊ စေတသိက်မအဵုလာံ၊ ပံၚ်ပ္ကောံတုဲသၟဟ်၊ ဟိုတ်ဒှ်ပိစှော်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍဲဓဝ်တံဝွံဗျာံ၊ သတ္တံယာံရဒ္ဂေတ်၊ လၟုဟ်ဝွံဆတ္တဝ်၊ တိုၚ်ဓဝ်သမ္ဗုဒ္ဓ၊ ကောန်ဗၠာဲဍောတ်ပိုဲမွဲ၊ ပြဲသန်လက္ခဏာ၊ ဟိုတ်ဂွံသ္ပလဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကုသလ၊ ပဌမအသၚ်္ခါရိက၊ သောဘဏပၠန်၊ ဂွံပ္တုဲလဝ်ပြဲ၊ ဘဝဂၠိၚ်သ္ၚောဲလောန်၊ ဓဝ်ကုသဵုဂှ်ပၠန်၊ ဖ္အောဝ်တဴပ္ဍဲခန္ဓ၊ အာယုက် (---)ဂျ၊ ဟိုတ်ဒါနအောဝ်လဴ၊ စံၚ်ဗဂဵုတဴလျးပၠိုတ်၊ အိုတ်ပၟတ်စှ်မွဲဖဴ၊ အတိက်တေံဟာန်၊ ဟိုတ်ဒါဂွံဖက်နှဴ၊ ဇရေၚ်ဒေံဍောတ်ဗြဴ၊ သၟိက်ဂွံသှ်ပ္တဴစိုတ်၊ သၟိက်ဂွံကၠောန်ၜိုတ်၊ အိုတ်သဗ္ဗကေၚ်ကာ၊ ဟိုတ်ဂှ်ကၠုၚ်စိုပ်သ္ကာန်၊ သ္ၚိဌာန်နာဲတံကၠာ၊ ဟီုပ္တီသီုညှာတာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ကလောတံ၊ ဗိုန်ဇၟံပညာ၊ နာဲတံကလၚ်၊ ပၚ်မှိၚ်သောတာ၊ တၟံဘူဝတ်၊ သတ်အနန္တာ၊ ပူဂဵုတံကၠာ၊ ပြေၚ်ဝိဝါဟ၊ ပရေၚ်ကဝ်ဂှ်၊ ကဵုဍေံဒှ်ရ၊ ကောန်ပိုဲတုန်သၟတ်၊ ရတ်အနဂ္ဃ၊ ထဝ်ဇမ္ဗူနတ်၊ ဝုတ်ကညာရ၊ ပိုဲပ္ကၚ်ရၚ်၊ မၚ်မွဲလဝ်ပၠ၊ ကောန်မၞတံရ၊ သၟိက်ပဂမာန််၊ ကောန်တြုံမ္ၚဵုထၟိက်၊ သၟိက်ဆက်နိဒါန်၊ နွံမွဲဂလာန်၊ ပိုဲသၟာန်စမ်ရ၊ ကောန်မၞးတံဆာဲ၊ မၚ်ဗၠာဲရုပ္ပ၊ အနန္တဂုဏ်၊ မသုန်ဌာန၊ ဂုဏ်ကျာ်ဓရ်သၚ်၊ ဂဵုခၠၚ်က္ဍၚ်ပြ၊ ဂုဏ်မိမကီု၊ သီုဂုဏ်အ္စာရ၊ ဂုဏ်ဒေဝတဴ၊ ဂုဏ်ကလောဝံသ၊ ဂုဏ်အိန်ဗြီုကီု၊ မသ္တီုတေဇ၊ ကတညုတ၊ ကတဝါဒဳ၊ ဂုဏ်တံဝွံပ္ညဳ၊ ဒ္ၚဳတီကီုဟာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုစှ်ၜါ၊ ပူဂဵုလဵုနာဲတံမဒှ်၊ ဟီုပြဟ်ပကဵုမှာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ မန်လဵုမအာဒှ်၊ ခေတ္တပိဂှ်၊ ဟီုတွံညိကလော၊ ဟီုဒးရောၚ်ပိုဲတက်ဆော၊ ဟီုဟွံဒးအဴ၊ ကလေၚ်စဴသ္ၚိ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အဒေါဝ်ညး၊ ဟီုကဵုဂွံဒးညိ၊ ဟီုဟွံဒးဒှ်ဒိဌိ၊ ပူဂဵုဟွံတီပိၜါ၊ ပူဂဵုဟွံတီသာသနာ၊ ချိုတ်တုဲဒးအာအပါဲ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ကောန်ဝုတ်ပိုဲဇိုန်ကွာဲ၊ ထပ်တဲကဵုနာဲတံရ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ပိုဲကဵုပုၚ်သွ၊ ဟီုဟွံဒးကဵုဂွံစဴအာ၊ စကၟာဲတိတ်ပအာစာ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အကြာညး၊ ညံၚ်ဟွံဂွံကဵုဗၠေတ်သ္အး၊ ဟီုထ္ၜးညိကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်သၟတ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်တၠသ္ၚိ ဇာတိတၞောဝ်ဗြီု။ သၟာန်နွံတဴကီု၊ ပိုဲဒးဟီုရ၊ ပ္တံပါရမဳကၠာ၊ နာနာဘဝ၊ ဟိုတ်ကုသဵုနွံ၊ စိုပ်ဘုံဝွံရ၊ ဘုံဝွံပြဲဟာန်၊ ဂၠံၚ်ဍာန်သဗ္ဗ၊ လောကုတ္တဵုကီု၊ သီုလောကဳပၠ၊ ကလောန်ၜါသာ်ပြဲ၊ မွဲဟွံဒည၊ အဲဟီုကဵုရ၊ နာဲတံကလၚ်ကၠာ၊ ကြီုဂုဏ်ပညာ၊ ပြာထာနဲကဲ၊ ဂုဏ်ကျာ်ဒ္စိတ်ပြဲ၊ ကဲဂုဏ်ဓဝ်တြဴ၊ ဂုဏ်သၚ်ဒ္စိတ်အဴ၊ နဲယျစဴဟီု၊ စတုတ္ထၛာန်ပ္ဍုန်၊ ဟီုလဝ်ပ္ဍဲဂုဏ်ဗြီု၊ ဂုဏ်ကလောထပှ်ကီု၊ ဂုဏ်အိန်ဟီုလဝ်မသုန်။ ကောန်ဍောတ်ဗၠာဲပိုဲတုန်၊ တီဂုဏ်တံဂှ်ကၠာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုနွံစှ်ၜါ၊ ပ္ဍဲဒ္စိတ်ဟိုတ်ဂှ်၊ ပိုဲစဴနှဴကၠာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ အာဒှ်မည၊ ပၞောဝ်ခေတ္တပိ၊ ဇာတိခေတ္တ၊ လၟောၚ်လောကကီု၊ ဂတဟီုအာ၊ ညးချူတခဳ၊ ဝဍ္ဎပဳမြာ၊ ရာဇာဝတ်လေဝ်၊ ဗေဒၚ်ဟောရာ၊ ဇိက်ဗ္ၚတောမ်ၜဵု၊ တဵဵုကၠံသွံဖျာ၊ ဍိုက်ၜၚ်ဆၚ်ဍာ်၊ လၟာ်လက်ရာ၊ ချူကှ်ေဇိၚ်တပ်၊ တာန်စပ်ညဳသာ၊ ပ္ဍဲကတ်ပညာ၊ ဂၠိုၚ်ပကာရ၊ ကွတ်တြုံတံသ္ဍာံ၊ စှ်ဒ္စာံဂှ်ပၠ၊ ကောန်ဗၠာဲပိုဲသ္တိုတ်၊ လေပ်အိုတ်သဗ္ဗ၊ ပူဂဵုဂှ်ရ၊ စဟွံဒးဂွိၚ်၊ ကဵုသိုက်သၠိၚ်၊ လဗိၚ်သုခ၊ ထပ်တဲဇိုန်ကဵု၊ တွဵုမိကဵုမ၊ သွက်ဂွံဒှ်သဇိုၚ်၊ ဂိုၚ်ကေတ်ညိရ၊ ဂိုၚ်လဝ်ဂွံခိုဟ်စ၊ ဂိုၚ်ကေတ်ရကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ပ္ဍဲတ္ကံကြေၚ်ထဝ်၊ အသဝ်က္ဍၚ်ပြ၊ တၞောဝ်ဒတောဝ်ကၠာ၊ မအာသမ္မတ၊ ကြဴနူဂှ်ဗျိၚ်၊ သၟိၚ်ရောဇ၊ ကောန်ညးဂှ်အဴ၊ ဝရရောဇ၊ သၟိၚ်မွဲပၠန်ကလျာဏ၊ ဝရထပ်စုတ်၊ ခုတ်သာ်ဂှ်ပၠ၊ မန္ဓာတ်ၜါဆော၊ ဥပေါသထ၊ ဝရတံဒုၚ်၊ ကၞုၚ်တုပ်ပၠ၊ ဒှ်ကောန်ညးရ၊ ဥပထပ်စုတ်၊ ခုတ်နာမပၠ၊ စှ်မွဲဒတောဝ်၊ တၞောဝ်မူလ၊ မအံက်ကဵုကောန်၊ ပိုၚ်နန်ဝံသ၊ ဟွံလီုကၠိခ္ဍက်၊ ဆက်ကၠုၚ်ဂတ၊ နွံကဵုမ္ၚဵု၊ ဒဵုဩက္ကာက၊ ဥက္ကရေဇ်ကီု၊ ဟီုဂးစရ၊ ဒ္စာံလက်ပၠန်၊ ပန်လ္ၚီတော်ဆ၊ ညးတံပြေၚ်ကၠုၚ်၊ ဒုၚ်ဝိဝါဟ၊ သၞက်ကရောဲအဵု၊ မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ၊ ဒဵုစိုပ်သၟိၚ်ရော၊ သုဒ္ဓေါဒန၊ သိရိမာယာ၊ မာယာနာမ၊ ညးတံထပ်တဲ၊ ပ္ဍဲနန်ရာဇ၊ သ္အဳသ္အဳရိုၚ်ၚ်၊ ဝေၚ်ဂြိုၚ်ဟွံဇြ၊ မိပ်ဇြိပ်လောန်ရ၊ ပကၠုၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ဂအုပ်ထဝ်သၟတ်၊ ရေၚ်မတ်လဟဵု၊ တုဲညးဂြောပ်ဂဒဵု၊ ကဵုယာတ်ကြာထဝ်၊ တုဲညးတံပံက်ဂိုၚ်၊ အတိုၚ်နူကဝ်၊ လၟုဟ်နာဲတံရ၊ ဗော်တၠဓဝ်၊ သတြုစ္ဍးသ္ၚောဲ၊ သၟိက်ဒှ်မွဲဓဝ်၊ ကြာဖဍာန်ဆက်၊ ဂွံဓနက်လဝ်၊ ယိုက်ဂၠေၚ်ဆတ္တဝ်၊ ဗွဝ်နွံၚုဟ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ဒှ်သမ္ပတ္တိ၊ တေံသၟိၚ်တ္ၚဲစိ၊ အာဒိနူကဝ်၊ တဆိပ်လိုက်ဗိုန်၊ လိုန်တၟံဇာထဝ်၊ ဒးအခါပၠန်၊ စက်ပန်လေဝ်ဓဝ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိသၟတ်၊ ဝုတ်ပစဲကဝ်၊ ပံက်ညိရဂွံဗဵုဒ္ၚောဝ်၊ ဒေါဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ ကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ဂအုပ်ထဝ်ဂၠိုၚ် သီုနတိုၚ်ကၠာ ဗြဴဝုတ်ကညာ အာသီုကျာ်ဩဳ ဂၠောဲဖ္ဍောဲဆက် ယိုက်ဗက်လွဳ ပ္ဍဲကဵုတိထဳ နာဍဳမပြဲ ပ္ၚောံညံၚ်စိုပ် ဗဒိုပ်နာဲအဲ သၟိၚ်ကၚ်ပဝဲ မွဲတဲဆေဝ်တာ ပိတန်သေၚ်ဟာ တိတ်ဒၞာလတ် အရက်စာၚ်အဴ ဗြာတ်က္ၜဴဩန်ထဝ် ဒးတိတ်ကွာဲလဝ် ကၚ်ထဝ်ဒါန ဟွံရောံဒည ဟွံလဇခြာ နူဂှ်တုန်ကၠာ အာစိုပ်မုက်သ္ၚိ ပ္ဍဲက္ဍိုပ်တၞိန်စိ ရပ်ရိအေန်ဂါဲ ပန်တန်ပၠန်ကွေံ ဒးဖျေံကၟာဲ သၟာန်သၟုက်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၚ်နာဲရုပ်ထဝ် ပရေၚ်သံသာ ဓမ္မတာကဝ် ညးတံစွံလဝ် ဆက်က္ဍဝ်ကၠုၚ်ရ ဂအုပ်ကၟာဲမ္ၚဵု တွဵုမၚ်္ဂလ ကၠုၚ်ဇိုန်ကွာဲရ ကဵုတၠသ္ၚိပၠန် နူကဝ်မတန် ဖန်ဖက်စဳရေၚ် သမ္မတဟေၚ် ညးပြုပြေၚ်လဝ် ဂကူကၠံမွဲ ပ္ဍဲဘဒြကဝ် ပ္ညပ်တဴစွံလဝ် အသဝ်က္ဍၚ်ပြ နူကဵုဒတောဝ် တၞောဝ်ဩက္ကာက ဒဵုမစိုပ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကပ္ပဳလ သုဒ္ဓေါဒနသဳရိမာယာ ထပ်ကဵုတဲသၟဟ် ဒယှ်ပြာထာ နဲသာ်ဝွံကၠာ သ္ပဗက်အာဟေၚ် အတိုၚ်လၟေၚ် ပရေၚ်နူကဝ် တြုံကဵုဇံသဝ် ဗြဴလဝ်ဖလုၚ်(သၠုၚ်)ဗီုဍေံဒှ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကွာန်တမၠာ ဂအုပ်ထဝ်ကီု သီုနတိုၚ်ကၠာ ယာတ်ပါန်သာခါ ဟွံမှာဂြောပ်လဝ် ပူဂဵုသာ်လဵု ညးတွဵုလဝ် ထေက်ကဵုဂွံပံက် ဂၠံက်ယာတ်ရုပ်ထဝ် တိုၚ်ပရေၚ်ကဝ် အံသဝ်ပြာထာ နူသွတ်ဒဵုဇၞော် ဒုဟ်ဟွံပြံက်ဖာ ဗြဴဗြဴမွဲဟေၚ် ပေၚ်လကျန်ကၠာ ထမိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမှာ ဗီုဝိသာခါ နွံကၠာကျာ်ဩဳ တြဴစှော်ပန် လကျန်ဗြဴဇဳ ဗြဴသာ်ဂှ်ပ္ညဳ နွံဣန်ရဳပန် ဂပ်ဝ်ပံက်ပၠန် ဗ္စန်ပါၚ်အ္စာ နူတက္ကသိုလ်ကၠာ ပြာထာလဝ်ရောၚ်။ ၄။ '''လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်သၟာန်''' ယွံကလောပိုဲ ဟိုဲညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်စိုပ်ဂွိုၚ် ရိုၚ်ၚ်အဳသ္အဳ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ကီု သီုကဵုကျာ်ဩဳ အခါဒှ်ပၠန် စက်ပန်လေဝ်ညဳ ပ္ဍဲကဵုကိထဳ ညဳသာကီုရ ပိုဲက္တဵုဗဒှ်အဵု မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ ပ္ဍဲသၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဂွံခိုဟ်စ ကဵုစေန်ဆက်အာ နာနာဘဝ ကဵုဍိုက်ပေၚ်သၟတ် ယဿဘောဂ ဟိုတ်အသံကၠာ မဟာသမ္မတ ပိုဲယဵုဒုၚ်ရ နဓဝ်ပညာ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ညိ သ္တိပမှာ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ဗိုန် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ဒးစရဲပၠန် ဗ္စန်အ္စာ ဗြဴယုတ်မာ ပကဵုပါမြိ ဟွံသေၚ်ပွံၚ် ပကဵုပံၚ်ညိ ယြဴဗြဴမွဲ ဗွဲမယုတ္တိ မုသာထၟုန် ဍိုက်ဍုန်တြုံသ္ၚိ လၞုဟ်တဴဒမၠိ ဒရီုသ္ၚိသ္အာၚ် ကာတ်သာဲရမျာၚ် ပါၚ်တြၚ်သၟုက်ကျောဝ် လုပ်ကဵုလဗၚ် ဆၚ်တိတ္ၚဲသဝ် ကရောတ်သအဝ် လဝ်စိုတ်သာဍာ စကၠာတိက််ကၠာ တိက်ကၠာၚုဟ်ကြဴ ဒ္ဂေတ်မယုတ် ပဋိပတ်ဗြဴ မုက်ဟွံလာၚ်အဴ ကြောသ္ၚုတောံပုၚ် ခါတ်ဂၞိန်သၠုၚ်ၚ် ကဆံၚ်ကၠုၚ်အာ ကၠတ်စိုတ်တြုံကီု ဟီုဟွံညှာတာ ဒ္ဂေတ်ယုတ်မာ ဝွံဗြဴပါပ ဗြဴသာ်ဂှ်ရ ပကဵုပံၚ်ညိ ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ရတ်ပိပြကာ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမာ ဟီုဟွံဒးရ တိတ်ပအ္စာ ဒးစရဲသၟတ် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ချိုတ်နူဝွံကွေံ ဒးနရက်ကၠာ ဒဒိုက်ရောသာ ချိုတ်အာဂွံဖဵု ဗ္ကန်အ္စာပ္ညုၚ် နူဍုၚ်တက္ကသဵု ဟီုဟွံဒးအဵု ပကဵုပံၚ်ညိ ညံၚ်ဂွံဗၠးဗယိ ပံၚ်ညိရကလောတံ။ ၄။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' (က) ထၟိက်မသုန်၊ ဂုဏ်တြဴဂှ်၊ ဟီုတွံကဵုရ၊ ပ္ဍဲကဵုလောက၊ ဗြဴတံသီုဖအိုတ်၊ သမ္တီအိုတ်ညိ၊ တ္ၚဲယးလာၚ်မုက်၊ ဂြးသော်တုဲကီု၊ သီုကြိယာပိ၊ ဂပ်ဝ်စှ်ေတိ၊ အာသ္ၚိညးသွံ၊ ဂွံထၟိက်မွဲရ။ (ခ) ဂ္ဇံသိပ်ထဴ၊ ဝဴဖဴဟွံဟီု၊ စီုမဍိုန်ဒ္ၚဳ၊ ဟီုသီုကျာ်ဩဳ၊ ပ္ဍဲလောကဳပျး၊ ဂးရထၟိက်ၜါ၊ မြမောဝ်ဗဗိုဟ်၊ စရှ်ဝက်ပ္ကဴ၊ ဗြဴသိုက္ခမာ။ ၜးကေတ်ကြိယာ၊ သာသာဂါံကွာ်၊ ဝွံထၟိက်ပိညိ၊ (ဂ) တြုံသ္ၚိယဲအာ၊ လွဳပရာတဴ၊ ပညံၚ်ရာမ၊ ယဝ်ဂွံစၞ၊ ညံၚ်မလဝ်စိုတ်၊ ဟွံဝိုတ်စွံလဝ်၊ ဂွံထၟိက်ဂေါဝ်၊ ပန်သၞောဝ်ဝွံပၠန်၊ နွံရတမ္ညဝ်၊ ကာလတိက်ကျဝ်၊ ကြောလဝ်ဇိုၚ်သ္အး၊ တွံလးဒၟံၚ်ပၠ၊ (ဃ) မသုန်ဂၠံၚ်ဝွံ၊ ပြုပြေၚ်ဒၟံၚ်အဴ၊ ဗြဴတုပ်ရဴမိ၊ ယိုက်ဂုဏ်တုဲစိ၊ မိကဵုမကျဝ်၊ ကျာ်ဓဝ်သၚ်သၟဟ်၊ ရတ်ပိပြကာ၊ သီုဂုဏ်အ္စာကီု၊ သီုတၠသ္ၚိဂှ်၊ သၟိၚ်မွဲဗြဴမွဲ၊ ခမဳမွဲစိ၊ ညးပိဝွံရ၊ မၞုံဣန်ရဳပၠ၊ သ္ပဓဝ်ခန္တဳ၊ လွဳပါရမဳ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံစိ၊ ညးပိဝွံပၠ၊ တၠကျာ်ဩဳ၊ မၞုံပါရမဳ၊ ကျာ်ဩဳလောက၊ ပ္ဍဲညးပိရ၊ ဓဝ်ကုသလ၊ ၜိုန်ဟွံပသ္တိုတ်၊ ချိုတ်ဂွံစဴသွဝ်။ ရဴဝွံညးတံသၟာန်သှ်တုဲမ္ဂး သ္ပတဴမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ အခိုက်ကၞာသၞက်ကရောဲမန်တြေံ နွံစှ်ပြကာရ။ ၁။ ပွမသၞက်ကရောဲ လၜက်ယာတ် ပ္ဍဲဇုက်တေၚ်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠတံဂှ် ဟွံဒးတိတ်ကလံ ညးဇၞော်တံ အဒေါဝ်ပူရိဿာတ် ဘာသာဇကု ဇကုမဒၟံၚ်တဴဗွဲမသၠးပွးတုဲ ဇုက်တေၚ်မၞုံတဴ ပ္ဍဲခဒမ်သၟတ်ဗြဴဂှ် မပ္တံကဵု ယာတ်ဗွိုက်လတက်သၟတ်တြုံဂှ် လၜက်စုတ်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၂။ ပွမသၞက်ကရောဲ စစၞမွဲ လဗံက်မွဲပ္ၚာန်ဂှ် ပုၚ် (ဟွံသေၚ်)ပလေၚ်ကွာၚ်ၜဲ လက်ဖက်တံဂှ် စုတ်လဝ်ပ္ဍဲလဗံက်ပ္ၚာန်တုဲ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴညးၜါ စဟာပ်မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၃။ ပွမသၞက်ကရောဲ သၠာဲလစိန်မ္ဂးဂှ် လစိန်သၟတ်တြုံဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်ဗြဴ လစိန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်တြုံ သၠာဲဂတးကဵုသံက်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၄။ ပွမသၞက်ကရောဲ ၜးသၠာဲယာတ်ဗဝိုက်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ် ပ္ဍဲမစိုပ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴ လ္ပာ်မသနာံမြိုၚ် သၟတ်ဗြဴမွဲက္ဍိုပ်တံဂှ် ဖုံဍာ်ကြာတ်ကြောသ္အးဇ္ၚးတုဲ ပ္တိတ်ကဵုယာတ်ဗွိုက်လတက်တၟိ ကဵုၜးသၠာဲတုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၅။ မွမသၞက်ကရောဲထပ််တဲမ္ဂးဂှ် သ္ပာတဲသၟတ်ဗြဴဂှ် ပၠးဒုၚ်လဝ်တုဲ သ္ပာတဲမၞိဟ်တြုံဂှ် ကဵုထပ်စုတ်လ္တူဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (အဓိပ္ပါယ် ပွမသၞက်ကရောဲဝွံ ထဝ်ၜါဂတှ်ေ ညဴၚ်ရဴမစပ်ဂဟဵုမွဲဂတှ်ေဓဝ်ကီု ပၞောဝ်ကဵုၜါဇကု ကဵုဂွံဒှ်မွဲဇကုဓဝ်ညိ။ ၜါကရေက်ကဵုဂွံဒှ် မွဲကရေက်ဓဝ်ညိ၊ နကဵုစၟတ်သမ္တီဂှ် ပွမသၞက်ကရောဲသာ်ဝွံရ)။ ၆။ ပွမသၞက်ကရောဲဓနက်ကံမ္ဂးဂှ် ဇုက်တောဝ််ဗၞတ်ပန်ဟတ် မွဲဇုက်ဂှ် သၠိုက်စုတ်ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴၜါတၠဂှ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၇။ မွမသၞက်ကရောဲပူယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ကဝါ မၞုံဗၞတ်အနာံၜါဟတ် ဇမၠိုၚ်တြဴဟတ် ပူဒက်စုတ်ညးၜါဂှ် မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၈။ ပွမသၞက်ကရောဲသၠိုက်ပ္ကဴမ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ်ပ္ကဴမွဲပး သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္ကဴမွဲပး ဗွဲကိုပ်ကၠာသၟတ်ဗြဴဂှ် သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံတုဲ သၟတ်တြုံဂှ် ကလေၚ်သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်ဗြဴဂှ် ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၉။ ပွမသၞက်ကရောဲ တုၚ်လဝ်တဲပ္ဍဲဍာ်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ် သၠိုၚ်ဩန်မွဲမွဲ တဲပုၚ်သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴ ၜါတၠတံဂှ် ကဵုတုၚ်လဝ်ပ္ဍဲဍာ်ဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တြကရောဲဂှ်မွဲ။ ၁၀။ ပွနသၞက်ကရောဲ စဝ်ဖျေံဍာ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်မ္ဂးဂှ် ကၞုသၚ် ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ်သၠိုၚ်ဩန် စုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ် ကေုာံ ရတ်ဒ္စိတ်သာ် တဵုစုတ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲမ္ဂး စဝ်စရိုဟ်ဖျေံနူလ္တူက္ဍိုပ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (ဣဝွံ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲ စှ်ပြကာရ) ပၞောဝ်စှ်ပြကာဂှ် နဲဂွံဗဗွဲကဵုကွေတ်ဝါဒ၊ ဘာသာ အလေံဂကူမန်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ မ္ဒးသၞက်ကရောဲတဴအိုတ်ရောၚ်၊ ဂတကောကဵုဒေံ မိကဵုကောန် ကောန်ဗြဴကဵုမ ဂတဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲရံၚ်ပွမသၞက်ကရောဲ၊ မဗဗဗွဲထေက်ကြိုက်အိုတ် မယေန်သၞာၚ်အိုတ် မရာၚ်ဆာဲအိုတ်ဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီဗွဲမဍာံပြ၊ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် နကဵုဝိနဲပါဠိ ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ဂပ်ဝ်သမ္တီအိုတ်ညိ။ ဩဒပတ္တကိနဳနာမဥဒကပတ္တံအာမသိတွာဝါသေတိ၊ ပါဠိဝိနဲပါရာဇိကဏ်၊ သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ်၊ အရထတုန် ဩဒပတ္တကိနဳနာမ၊ ၚ်ယၟုမ္ဂး ဩဒပတ္တကိနဳ။ ဥဒကပတ္တံ၊ န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ အာမသိတွာ၊ ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ ဝါသေတိ၊ ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဩဒပတ္တကိနဳတဳ၊ ဥဘိန္နံဨကိဿာ ဥဒကပါတိယာဟတ္ထေ၊ ဟတာရေတွာ။ "ဣဒံဥဒကံဝိယသံသဌာ အဘေဇ္ဇာဟောထာတိ" ဝတွာပရိဂ္ဂဟိတာယ ဝေါဟာရနာမမေတံ၊ နိဒ္ဒေသေပိဿ၊ တာယသဟ ဥဒကပတ္တံအာမသိတွာ၊ တံဝါသေတဳတိ ဨဝမေတ္တော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဂှ် ပါရဇိကဏ်အဌကထာ။''' အရထတုန်- '''ဩဒပတ္တကိနဳတိဨတံနာမံ၊''' ၚ်ယၟုဩဒပတ္တကိနဳဂှ် '''ဥဘိန္နံ၊''' ဒဒက်ကဵုသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗဴါဂမၠိုၚ်ၜါ၊ '''ဟတ္ထေ၊''' န်တဲဂမၠိုၚ်။ '''ဨကိဿာ၊''' ဍေံမဒှ်မွဲ။ '''ဥဒကပါတိယာ၊''' ပ္ဍဲသၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''ဩတာရေတွာ၊''' ကဵုဖျေံဏာအိုတ်တုဲ။ '''တုမှေ၊''' ၚ်သၟတ်တံညးဂမၠိုၚ်။ '''ဣဒံဥဒကံ၊''' ၚ်ဍာ်ဝွံ။ '''သံသေဌံ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇံ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောတိဝိယ၊''' ညံၚ်ရဴမဒှ်တဴကီု။ '''တထာ၊''' တုပ်တဴညံၚ်ရဴဍာ်ပၠန် တန်တဴမွဲသၠိုၚ်ဂှ်ကီုရ။ '''သံသဌာ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇာ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောထ၊''' ဩဝ်ကဵုဒှ်အိုတ်ညိ။ '''ဣတိ၊''' ရဴဝွံ။ '''ဝတွာ၊''' သ္ဂးအိုတ်တုဲ။ '''ပရိဂ္ဂဟိတာယ၊''' ဍေံမဂပ်ဝ်မသီကေတ်အပိုၚ်။ '''ဣတ္ထဳယာ၊''' ဒဒက်တဴကဵုသၟတ်ဗြဴ။ '''ဝေါဟာရနာမံ၊''' ယၟုမဒှ်ဟိုတ်ဂပ်ဝ်ကော်ခဴစရ။ '''အဿ၊''' ဒဒက်တဴကဵုပိုဒ်မ္ဂး။ ဩဒပတ္တကိနဳဂှ်။ '''နိဒ္ဒေသေပိ၊''' ပ္ဍဲအရာမစၞောန်ထ္ၜးဗွဲတြးကီုလေဝ်။ '''တာယ၊''' ကေုာံသၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''သဟ၊''' မွဲဟာန််။ '''ဥဒကပတ္တံ၊''' န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''အာမသိတွာ၊''' ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ။ '''တံဣတ္ထိံ''' န်သၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''ဝါသေတိ၊''' ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဣတိဨဝံ၊''' ရဴသာ်ဝွံ။ '''အတ္တော၊''' န်အရထ။ '''ဝေဒိတဗ္ဗော၊''' စိုန်ဂပ်ဝ်သမ္တီ။ ပွမသၞက်တဴကရောဲအိုတ်ရ။ အဓိပ္ပါယ်ပ္ဍဲဍာ်မွဲသၠိုၚ် ဍေံမဒှ်မွဲဓဝ်ဂှ် စုတ်ဗပေၚ်လဝ်ပ္ကဴ ဍာ်မပြဲ တဲပုၚ်သၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဖျေံစွံလဝ်တုဲ ညံၚ်ရဴဍာ်မၜိုဟ်ဂံက်ကီု၊ ကဵုဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်တဴညိ။ ညံၚ်ရဴပ္ကဴဝွံကီု ကဵုဂွံထတ်ယုက်တုဲ ရာၚ်ဆာဲဒၟံၚ်လၟိုန်ညိ တုပ်သၟဟ်ကဵုဍာ် ဟွံပြးဒကးအာဂှ် လ္ပကဵုပိုဲပြးဒကးအာတုဲ ကဵုဂွံတန်တဴ လုကဴမွဲအာယုက်ညိ။ ရဴဝွံ မဂွံဂိုၚ်ကေတ်နိမိတ်သၞဲ မဆာဲဒးရးတံဂှ်ရ၊ သၠိုၚ်မပ္တံကဵု ထဝ် ဩန် သၠုယ်သၠာ် ဓရိုတ် ဒါန်တံဂှ်ဂွံဖအိုတ်ရ၊ ရန်တၟံအာဓာန်ဂတ သွက်ညးၜါဂှ်တုဲ အ္စာမ္ၚဵုတံ ရာဒၞာမိက်ကဵုနာနာသာ်မာန်ရ၊ အ္စာလဵုတံဂှ် ဂါထာမပ္တံစိန္တာမဏိဂှ်လေဝ် ရာဒၞာကဵုအိုတ်ရ၊ ပၞောဝ်နဲဂမၠိုၚ် နဲပိုဲမန်ပွမက္ၜထၟထပှ်ဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန်ရ။ * '''ကဗျဗီုက္ၜထၟဓုပ်''' ၁။ ပြေၚ်ကောန်ထပ်တဲ၊ နဲယအ္စာ၊ ပမှာသတိ ထၟမွဲစိ၊ နကြိဟီုဖ္ဍုန်၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်မွဲ၊ ကောန်ပိုဲကွေံကြာန်၊ ကဵုတီမာန်ညိ၊ ကဵုတိုန်စိုတ်လောဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်ဂှ်၊ ပြဟ်ကဵုတီညိ၊ ၂။ ထၟဒုတိယ၊ ဂုဏ်မိမကၠာ၊ ပိုၚ်ခြာအာဒိ၊ ဂိတုတ္ၚဲစိ၊ ၜါပၠန်ဂ္ညိဗ္ဂါ၊ လလောၚ်ကြာကတ်၊ ဓဝ်နာံရုပ်မာ၊ နွံၜါဒမၠိ၊ ဗွဲယုတ္တိသၟတ် ကောန်ပိုဲဗိုန်ဗတ်၊ ပကဵုဆောတ်ပ္ကာန်၊ ကဵုဂြၚ်မာန်ညိ၊ ၃။ ပိဋကတ်အဵု၊ ကဵုတိုန်မာန်ညိ၊ ထၟပိကၠာ၊ တဳဏိလောကာ၊ သၚ်္ခါရသၟဟ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ ကဵုကောန်ပိုဲသ္ကိုတ်၊ ပ္တိုန်စိုတ်မာန်ကၠာ၊ ညာဏ်မှာမုနိ၊ တသိုက်သုခိ၊ လာဘိိမပြဲ၊ ကဵုလောဲသွာညိ။ ၄။ ထၟပန်ကျဝ်၊ ဓရ်သစ္စပန်၊ ဟီုဗ္ဂန်နကြိ၊ နဓရ်ပန်ဂၠိ၊ ဓရ်သဳလပန်၊ ဟွံဂွံခၠန်မာ။ နုၚ်နိဓိပန်၊ ပကဵုခၠန်သ္ကဲ၊ မၞိက်ဗၠဲဒွါ၊ ကဵုကောန်ပိုဲမြာ၊ ပကဵုမှာခၠန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ညိ။ ၅။ ထၟမသုန်၊ ဝိနဲမသုန်အဵု၊ ကဵုတဵုစိုတ်ညိ၊ မသုန်သာ်စိ၊ ခန္ဓဂ္ညိလဝ်၊ ဗွဝ်ကာယျော၊ ပိုန်ဟာန်ထဝ်ဩန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ပြဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လော၊ ကောန်ပိုဲတန်ရော၊ ပ္ဍဲလောကဂှ်၊ ကဵုဂွံဒှ်ညိ၊ ၆။ ထၟတြဴ၊ ပဌာန်တြဴဂှ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ တြဴသာ်စိ၊ ဗွံယုတ္တိရော၊ ဒှ်ဂကူဓဝ်၊ ဖဿတရဴ၊ တိုၚ်သဘဴဂှ်၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ကဵုဂွံဇၞော်ပၟဝ်၊ အသဝ်မပြဲ၊ ပ္ဍဲကောန်ပိုဲညိ။ ၇။ ထၟထပှ်၊ ရတ်ထပှ်မြာ၊ ကဵုသာဓာစိ၊ ဗောဇ္ၛၚ်္ဂဂ္ညိ၊ မုနိတွံလဝ်၊ ဓရ်အရဳပြဲ၊ လောကဳတိုန်ကီု၊ သီုလောကုတ္တဵု၊ ဟိုတ်ဖဵုၜါနဲ။ ကဵုတိုန်စိုပ်လောဲ၊ နဲကျာ်ဂမျိုၚ်၊ ဂတိုၚ်ခဳညိ။ ရဴသာ်ဝွံ ပ္တိုန်သိဒ္ဓိရာဒၞာမိက်ၜထၟ-၇-တုဲမ္ဂး၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံကျာ်ဓရ်သၚ်မိမအ္စာ နော်နာဲတံတုဲ ဗ္ဂူဗြဲရတ်ရ၊ သွက်တၠသ္ၚိဌာန်တၟိတံ၊ ဂွံဒှ်တမ်ရိုဟ်ထဝ်ဩန်ဂှ်ရ၊ '''တြုံမွဲဒၠေၚ်ကီု - မိမွဲဣဝဵု''' ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတံစုတ်ဩန်တမ် မွဲဒကေဝ်မ္ဂး လ္ပာ်သၟတ်တြုံတံ မ္ဒးစုတ်ဩန်တမ်ၜါဒကေဝ်ရောၚ်။ ဂအုၚ်မာဲသုတ် မဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ဍောတ်ဂှ်ပံက်တုဲ နကဵုတဲသၟတ်တြုံ ရပ်ဂအုပ်မာဲသုတ် ဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်ဗြဴ နကဵုသၟတ်ဗြဴဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်တြုံတုဲ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ပရအ်ကဵုပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ ကာလအပ်ခဒမ်သ္တိက်ဂှ် သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴ သီုညးပွဳပွူၜါၜါ ပ္ဍဲမလုပ်ခဒမ်သ္တိက်တေံ ရဲသၟတ်ဗြဴတံဂှ် စဵုဒၞာထံၚ်ကၚ်ကီု လ္ၚဵုလုပ်တိက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲသ္တိက်တုဲ အာတ်တဴတၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၞက်ကရောဲတုဲအိုတ်မ္ဂး ညးဗ္စပုၚ်ပရအ်ၜံက် ဒုၚ်တၟုယ်တုဲဒှ်အိုတ် ကာလပူရိဿာတ်သၟတ်တြုံတံ မစဴဂှ် ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵု စၞအာဟာရမွဲခဝက် ၜံက်မွဲတၞုၚ် တၠသ္ၚိတံကဵုတၟာဲလေဝ် နွံကီုရ။ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတုဲ ပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲမ္ဂး ညးတၠသ္ၚိဌာန်ၜါဂှ် မ္ဒးအာကလံခမ်သဳသီုၜါလ္ပာ် ကေုာံ နော်နာဲညးဇၞော်တံအိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် အာကလံသီုကဵုပရေၚ်တၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး ညးဇၞော်မဒုၚ်ကလံတံဂှ် သွက်ညးၜါဏံ ဂွံဒှ်တမ်အရာကလောန်အိုဿီုတုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ကဵုညးတံ ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် နကဵုဩန် နကဵုကပေါတ်နာနာသာ်လေဝ် နွံကီုရ။ * '''ပွမသ္ပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ မပ္တံကဵုဟိုတ်မွဲမွဲ''' သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴတံညးၜါ၊ ဟိုတ်နူလုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံပ္တုဲ ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲပၠန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးအာကလံဗဴ သၠာဲနုၚ်ဗဴတုဲ သ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂွံကီုရ၊ ယဝ်ဟွံဂွံကလံမ္ဂး ညးတံဟွံသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗ္တံ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ။ တိုန်ဓရီုတက်ကျာ ဟီုအရေဝ်လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ မိမသၟတ်ဗြဴဂှ် ဒဗဒးတုဲ ရပ်ကေတ်စဳရေၚ်စကဵု ကောန်ဝုတ်လေဝ်နွံကီု၊ သၟတ်ဗြဴမွဲ ဗက်အာသၟတ်တြုံကီု၊ သာ်ဝွံ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ် ကော်ဂွံညးဇၞော်မွဲၜါတုဲ အာလဴပူစအိုတ်ရ၊ တုဲညးတံရုဲစှ်ကေတ် တ္ၚဲခိုဟ်မွဲတ္ၚဲတုဲ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲလေဝ်နွံကီု၊ ဟွံသေၚ် ပွမပ္တုဲကေတ်ဗွဲခ္ဍန်လေဝ်နွံကီုရ။ * '''ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဗွဲခ္ဍန်''' ဟိုတ်နူသၟတ်ၜါဂှ် လုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး၊ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ်၊ လဴထ္ၜးဟီုသၚ်ရိုဟ် ကေုာံရၚ်သ္ကံတုဲ ရုဲစှ်ကေတ်တ္ၚဲခိုဟ် စိုပ်တ္ၚဲခိုဟ်ဂှ် ဘိက်ကော်ကေတ်ညးဇၞော် သီုၜါလ္ပာ် ဗၞတ်ပိပန်တုဲ လ္ၚဵုဗ္စပုၚ် လ္ၚဵုဖျုၚ်စၞဍာ် ဗ္စကွာၚ်ၜဲတုဲ၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံမိမၜါလ္ပာ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီအိုတ်ဂှ်လေဝ် ပ္တုဲကေတ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ဗွဲခ္ဍန်ရ။ * '''လိက်သၟာန်ကောန် (မွဲနဲပၠန်)''' နူလဵုနာဲတံကၠုၚ် နူဍုၚ်နူရးဟာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗြံက်ဗြကီု သီုကြိယာဗာ။ နူဂယးပြဟ်ဟိုပ်ဟိုပ် ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ပိုဲဝွံကၠာ၊ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲဟွံညာတ်မွဲဝါ၊ မူပၟိက်ကိစ္စပၠန် စိုပ်သန္ထာန်ပိုဲဝွံကၠာ ပိုဲသၟာန်သီုမေတ္တာ လ္ပာ်လဵုညးအာကၠုၚ် မူပၟိက်ကိစ္စရော ကလောပိုဲညးကၠုၚ် တိချဳၜဳကလိုက်၊ ခတိုက်ဂၟာကွာ်ကၠုၚ် တြုံတြုံဗြဴဗြဴပ္ညုၚ် ကၠုၚ်တဴဗွဲမဂၠိုၚ် ယာတ်ပုံယာတ်စက်ကျိုၚ် တိုၚ်နရေၚ်လဝ် ဂ္ဇံဒၟံၚ်ၜါၜါသၞောဝ် ညံၚ်အၚဝ်သွံစဖျာ လ္ၚဵုဂှ်ဗိုက်ယာတ္တံမှာ ညးဗျုမံၚ်ဂတကၠာ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴကၠုၚ် မံၚ်တရေၚ်ဗ္ဂါ၊ စိုပ်သ္ၚိဂ္ဇံဂြီုဂြီု၊ ကသေဲဟီုမံၚ်သာသာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဖျေၚ်မုက်မတ် ကၠတ်ရံၚ်ပိုဲကၠာ လ္ၚဵုဂှ်မိန်လဝ်န၊ အဇညံၚ်ညးသွံဖျာ၊ လ္ၚဵုဂှ်စရှ်ကၠုၚ်ပ္ကဴ ညံၚ်ညးစဴနူကၞာ ဟွံသေၚ်တၠိၚ်တရဴ လုပ်ဇူတဴသ္ဂးဟာ ဟိုတ်ဟွံသေၚ်ဂြောဝ်လဴပ္ညုၚ် ဂၠာဲအာတ်စပုၚ်ဘာ ညာတ်သ္ၚိပသာလာ လုပ်ဇူဟာနာဲတံ မူပၟိက်ကိစ္စပ္ညုၚ် ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိပိုဲဏံ၊ ဟီုဒးဂွံမံၚ်လံ ဂွံဂ္ဇံတန်တဴ၊ ယဝ်ဟီုဟွံဒးအဴ က္လေၚ်စဴလေဝ်ပြဟ်ပြဟ်၊ မံၚ်လံတုဲဂၞဴကှ် ကလောတံဒှ်လၟောၚ် ပုၚ်သွဟွံဂွံရောၚ်၊ ဓးဍောၚ်စဴဂၞဴဂၠောဝ်၊ ယဝ်က္လောပိုဲဟီုဒးရ၊ ပုၚ်သွစုတ်ကွာဲလဝ် ဂွံဒက်မိတ်ဆတ္တဝ်၊ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ မူဟိုတ်ပၟိက်ကိစ္စ ဟီုရက္လောပိုဲ ပဳတိသောမနုဟ်ဩဟ်၊ သှ်ပ္တဴဓဝ်မေတ္တာ အတိက်ဒါန်တမၠာ ကောန်ပိုဲၜါဝွံအဴ ဂွံဟုဲဟာဲဇန်ပ္ကဴ ပူဇဴကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ ဒါန်အတိက်တေံရီုဗၚ် ကုသဵုရၚ်တၠုၚ် ပိုဲကၠုၚ်လၟုဟ်ပ္ညုၚ် ကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မနုဿ ပူဂဵုၜါဝွံ ရာဒၞာကုသဵုပြေၚ် ဆက်ကၠုၚ်ကောံပရေၚ် လၟေၚ်ဓမ္မတာသတ် ဒှ်တိုန်ဝုတ်ဗၠာဲသၟတ် ဟွံဆောတ်သီုညးၜါ အာတ်ပါၚ်မိကဵုမ။ ဒးသၟာန်သၟုက်ကလိုက် ခဒုၚ်ကၠုၚ်အာ ယဝ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါရ ကြိုက်စိုတ်ဒးမတ်ကၠာ၊ က္လောညးၜါတလ၊ ဖျေံလဝ်မှက်စာံရ ပြံစဇဗၠုသၠကၠာ၊ ရံၚ်ဂိတုတ္ၚဲခိုဟ်ပ္ညုၚ် ဖာတ်ကၞာတ်ဂွံကၠုၚ်အာ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ်အခါ နကျတ်ဒးကာလရ၊ဒိတ္ထဳနကျတ်ပြဲ ဂိတုတ္ၚဲလေဝ်သ္ဍာံပြ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဟီုပၟိၚ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုဝံသ၊ ရိုၚ်ရိုၚ်သ္အဳသ္အဳ ကသဳကၠုၚ်ဝါနိဇ္ဇ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဒးရးရ တုပ်အဇညံၚ်ညးဍုၚ်၊ လ္ၚဵုဒုန်လ္ၚဵုစေဲဂၠုၚ် ပၠာံကၠုၚ် ညံၚ်ညးအာပေါဲ စိုပ်သ္ၚိက္လောအဲ ကွာ်သဲတိုန်ကၠုၚ် လ္ၚဵုယိုက်ဒံဖာန် လ္ၚဵုယိုက်ဗိုက်ပုံစက် လ္ၚဵုတက်ယာတ်ချီု ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ညံၚ်ကောန်ဗြီုသအဳ သဝဳစိုက်အဏံ၊ ယာတ်ကြာသီုသၠိုၚ်ထဝ် စွံရေၚ်လဝ်ကဵုဒံဇဗၠု သွက်ပ္ကဴခၠံကၠုၚ် ကလံဇိုၚ်ခမ်သဳ တိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာကဵုဂလာန် ဆက်ဆေန်နူအဓာန် ဗက်ဂလာန်ဗဴကဵုလ၊ မန်ဒိုၚ်မန်ဒကၠာ မန်ညဘာသာရ၊ ပြဝေဏဳမန်ပိကီု ပုံအဂီုနူမူလှ၊ ဆက်ကၠုၚ်နူတိဏံ ဗြီုထပှ်ဂွံကၠိမ၊ ကြဴတဲက္တဵုဒှ်ပၠန် ရာဇာသာမန္တ အခိုက်နူမူလ နွံတုဲဒးပဗက်၊ ဒှ်ကၠုၚ်နူအဆက် သၞက်ကြကတ်ဝိဝါဟ ကောန်ဗၠာဲပိုဲမွဲရ သၟိက်ကၠုၚ်ပဂမာန် ဂွံဒှ်က္လောအဓာန် ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ကဵုဍေံဒုၚ်ကၠောန် ကမၠောန်ဥပ္ပကာကဵုမိမ လၟေၚ်ဝိဝါဟ တိုတ်ထ္ၜထပ်တဲညိ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ သၟိၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ယွံလေဝ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုတြုံဗြဴ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဒးရးမံၚ်ကီုရ၊ ဣတေံတံကၠုၚ်ပဂမာန် အတိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာမံၚ်ကဵုဂလာန် အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်ဒှ်ပိုဲဒးဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်က္လောဗြီု ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုပေၚ်မံၚ်သ္ၚိ နာဲတံသၟိက်ဂွံပဂမာန် အာတ်ပါန်မံၚ်မိကဵုမ ပ္ဍဲကဵုကောန်ပိုဲစိ ဒှ်မံၚ်ၜါပိပန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုရော ပိုဲဟွံတီ ထေက်ကြိုက်ရောၚ် ပိုဲသ္ဂောံတီသန် လၟုဟ်နာဲတံကၠုၚ်သၟာန် ပဂမာန်ကဵုဒုၚ်လလောန်၊ ဂွံဒုၚ်ယွံအဳဂှ်လေဝ်ဝါတ်လောန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံတီ၊ အရေဝ်ဂၠိုၚ်တုဲပိုက်ဝါတ် ဇိုၚ်ခၠိုၚ်တုဲညာတ်ဆီ၊ သာ်ဝွံအရေဝ်ဗဴကဵုလ ဒးဂိုၚ်သ္တီ တိတ်ဒုၚ်ယွံအဳရောဒးဏီ၊ ကၠာဟွံမုတ်ဒွး၊ ညံၚ်မတ်ဗြဲပ္တိုန်မတ် နကျတ်တေံပြးဇး၊ မာတ်ကောန်ပိုဲဒှ်ကွေံ တီစိုတ်ဍေံရောဟွံမာန်၊ ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲသၟိက်ဂွံသၞက် ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲတံသၟိက်ဂွံဆက်ဒါန်၊ မူယၟုယယွံဒေံဗြဴ မိဒေံဗြဴဍေံကီု ဟီုဒးဂၠံၚ်ဍာန် ပိုဲတီတုဲရောၚ် ပိုဲဂမာန်ဝွံ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိသာတ်ဂၠိုၚ် ဟီုစရက္လောဗြီု။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ရက္လောဗြီု၊ အတိုၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလပ္ညုၚ် ဆက်ကၠုၚ်နူတမၠာ ရံၚ်စကဵုဟောရာ အ္စာတံဟီုနၚ်တုဲ ဒိတ္ထဳနကျတ်တုဲ တ္ၚဲဏှဲနှဴသက္ကရာဇ်၊ ပါပဟွံညာတ် သာမျဇိုက်ဂွံညဳသာဇိုက် လက်စက်ဂတာ အ္စာတံဂၞန်တးရံၚ် က္လိဂွံလာဘံ ဗိန္ဒောတိတ်ရံၚ်စ၊ ဗက်ပ္ဍဲပုံပၟာ ဇာတာနိဒါန်ရ ဒးဇာတ်သၟိၚ်ကုသ ဂွံဂယကျာ်ပဘာ ရန်ကဵုပုံဂှ်ပၠန် ဖန်စက်ဂတာ ညံၚ်အိန်ကဵုသုဇာတာ ဟောရာဟီုလဝ်ရ၊ ဂွံပြေၚ်ဝိဝါဟ ခိုဟ်စသီုၜါ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကၠာ တမ်ဇိုၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ။ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲလေဝ်ဟွံညာတ်မွဲဝါ ဇက်ဗဵုကတဵုရး နူဂယးကွိုန်တုဲကၠာ စိုပ်ဍုၚ်ကွာန်ပိုဲ လုပ်သီုတြုံဗြဴသ္အဳဗ္ဂါ၊ ကၟပ်ညံၚ်စဏဗ္ၜူ ညံၚ်ညးမသုၚ်သုရာ ၜိုန်ပိုဲဟီုဆေဝ်တာဒနာ မံၚ်တန်ကဵုတန် လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်နပၠန် ကၟန်ခၜၚ်ပ္တိုန်သ္ၚိ ခါရံၚ်စှ်ေဖာဲတိ ဒှ်မၞိဟ်ၜါပိစှော်၊ လ္ၚဵုကွာ်အာ လ္ၚဵုကွာ်ကၠုၚ် ရပ်ဒုၚ်သီုလေံတၞဟ် လဟီုကြံကြသ္ကာတ်မြဟ်၊ ဒှ်ညံၚ်လထဴလှောၚ်၊ ကၠုၚ်ပညံၚ်ဒမၠကမၠတ် သ္ၚေဝ်မတ်ဒှ်ပၠိၚ်ပၠောၚ်၊ မူပၟိက်ကိစ္စသ္အး ဟီုဒးဂွံဗၠးလၟောၚ် ယဝ်ဟွံဒးအဵု ပ္အပ်ကဵုတဲထာမ္မရောၚ် သၞောဝ်လျိုၚ်ဆုၚ်ပ္ကာန်ပၠန် ဒးအာအာတ်သန်ၜါဍောၚ်၊ ဖေက်နာဲတံဒးလၟောၚ် လုပ်တဲထာမ္မရောၚ်ကၠာ အပေါတ်ထိုၚ်န မာဒေါံဖာန်ဖျဴဏာပြး ပအောန်စိုတ်ညိဏး အရေဝ်ဒှ်ပိုဲဒးဟီုလဝ် က္လောတံသၟိက်ဂၠာဲသဝ် လဝ်သဘဴပ္တိဃာတ်၊ ကောန်ဗၠာဲနာဲတံ ကဵုဗီုပြၚ်ပိုဲဟွံဂွံညာတ် ဖေက်ဒှ်မၞိဟ်ပရာတ် ဝါတ်ဂါတ်ဟီုဟွံမာန် စပ္ဍဲဘုတ်ဍေံဒီုဘာ သုၚ်သုရာကၠံၚ်ပ္ဍဲဍာန်၊ ပဟိုတ်နွံကဵုဂလာန် ပိုဲဒးဟီုကလးလဝ် ဍေံနွံကဵုကောန်ဗြဴ ကြဴဗက်ဟီုဆတ္တဝ် ခါရနာဲတံနွံ မၞိဟ်ဒုၚ်လျိုၚ်ပိုဲဂွံတိတ်ဂိုၚ်လဝ် လျိုၚ်ဟွံမွဲဆတ္တဝ် ပိုဲကၠုၚ်တသဝ်ပါန် ပိုဲဟွံဒုၚ်တဲရ ဟွံဂံၚ်ပကောန်ဂမာန် ဗွဲကြဴဒးထုဲကြာန် ဂလာန်ရဏုက်မံၚ်ကၠာ မၞိဟ်လုဟ်ဍေံခါဖျာ ပိုဲဒးဟီုတာလဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ထံၚ်က္တောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ဟီုကဵုရောၚ် ကလုဲညးဂှ်ထေၚ် ခလေၚ်ညးဒးထာတ်၊ ဆုထ္ၜောံညးဂှ်ဒါတ် မာတ်တဲဍာံမာဲတံကၠဟ် ပထဍံတဲညးဏီ ကဵုဂွံခၠေဝ်သှ် အကြီုကောန်ပိုဲဂှ် တွံကဵုနာဲတံကၠာ ရုပ်သာ်သရာဲကၞာတ် ညးညာတ်ဒးနွံမေတ္တာ၊ ဒၞာဲညးညာတ် သၟိက်ဂွံပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ၊ အရက်ဘိၚ်ပါဲကၠာ ၜိုန်လတ်ဆာဍေံဟွံစ ဟီုဂၠိုၚ်ဒှ်ညံၚ်ခလှာန် ဩိုပ်သၟာန်ဂွံရ ကၠောန်စညံၚ်ကၠ မြက်စာလောဘဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဟိုတ်ဂှ်ဒးသၟာန်ကၠုၚ် သၟိက်ဂွံပဂၟာန်တမ်ဇိုၚ် ပိုဲတိတ်ဒုၚ်လျိုၚ် လ္ပဟ်ဂိုၚ်ညိရအဴ။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ် ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ရ၊ ကလောဗြီု၊ အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်နွံပိုဲဒးဟီု ကောန်ဗၠာဲနာဲတံကီု ဗီုပြၚ်လေဝ်ပိုဲဟွံညာတ် ဍေံလ္ၚုကြောမံၚ် ကဵုမိတ်စှ်ဍေံလေဝ် ဟွံဒှ်ပရာတ် နာဲတံဟီုလၟုဟ် ညးဂှ်မွဲရောဟွံအာညာတ်၊ ဍေံသွတ်ဗေဝ်မံၚ်ဟာ ဍေံဒှ်ဗဴမိန်လမာတ် ကောန်ပိုဲရော ဟွံမွဲၜုန်ဏီ ဒတိၚ်သော်ကောန်နာဲတံသီုဝါတ်၊ ဂွံပလေံခမဳ ဂွံဒုၚ်လေံပယျၚ် တူပၞၚ်ဓဝ်ဂွံတိုန်ဟာတ်၊ နာဲတံလေဝ်ခမုန် ခလာန်တံ လာန်ဟီုဂွံညာတ်၊ မူဂိတုတ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ကဵုညာတ်ညိကီု မူအခိၚ် မူအခါ နူကၠာဟွံကောံဓရီု အပ်ဒပ်မံၚ်ရဟာ သေၚ်လဵုအ္စာတံဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်ကလောဗြီု။ ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုမံၚ်ပေၚ်သ္ၚိ၊ နာဲတံသၟိက်ပဂမာန် ကၠုၚ်အာတ်ပါန်ဒၟံၚ် မိကဵုမ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူဗွဝ်ရောၚ်မၚ်တိ၊ ပဳဆောတ်ဟာ ပဳဆလူဟာ ပဳရီုဟာဇြုံဂမျိ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူစိမူဂှ်မၚ်တိရောနာဲ၊ မူဇာတ်ဂှ်ဒတုံ မူတၞံဆုဂှ်ဒလာဲ ပဟီုကေတ်ဆလဲလဲ၊ ဆမွဲတ္ၚဲဟွံသေၚ်လေဝ်နာဲ၊ ဆဩေၚ်ကၠုၚ်ပမိတ်သဟာဲ ပိုဲစဂုဏ်ကောန်နာဲတံဒဵုဗျု၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲသၟာန်ခဍာံ နာံမိတ်ဟာနာံသတြု၊ မူဒိတ္ထဳရော နကျတ်လျးမတ်မွဲဟာ မတ်ၜါဟာ၊ သီုပူဂဵုၜါဂွံဖျေံတုဲ ယမုနာ၊ တ္ကံပန်အပ် ဒပ်မံၚ်ရဟာ သောၚ်လဵုအ္စာတံဂၞန်၊ သီုပူဂဵုၜါဝွံပၠန် တန်လဝ်မွဲတ္ကံ၊ ပသာ်ညာတ်ယုတ္တိ ဟီုညိကလောတံ လၟုဟ်ကၠုၚ်သ္အဳမံၚ်ဂြီု ပညံၚ်ကၟံဂၠာဲဓက၊ အဲဆာန်ဍူမံၚ်ကဵုမၞိဟ်ဗြဴဗြဴ ရံၚ်တုဲဒှ်နှဴကဵုသၠ၊ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ရကလောဗြီု။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်ကလၚ် ပၚ်သၟိၚ်ဟီုဂွံတီညာတ် ဂိတုတ္ၚဲသက္ကရာဇ် နာံဓါတ်လက်ဗျာံ ဝဳဆောတ်ဍိုန်ပေတ်အဴ ဝါန်သဴဃိုန်ဟာဃံၚ်၊ ဒေဝတဴတြုံရောၚ်မၚ်တိ ကၞိမဒှ်ပၟၚ်သၞာံ နာံဓါတ်ပၟတ် နူနကျတ်ပေၚ်ဒ္စာံ ယးမတ်ၜါဒိုဟ်သ္ဍာံ ပ္ဍဲသၞာံလက်ဂှ် ဇာတ်သၟိၚ်နာဲမိ ဒတုံဂွံဒလာဲ တၞံသတ်ဗြဴ ခုတ်ဇိုက်ဇာတာအဴ ခိုဟ်တဴဇၟာပ်ပ်တန် ဟွံသေၚ် သၞေပ်ပြကၠာ တော်ရံၚ်ကဵုအ္စာဂၞန်၊ ခိုဟ်မံၚ်အ္စာပိုဲဟီု ပကဵုလီုစိုတ် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်စက်ဂတာ နာံမိတ်သတြုပၠန် ဟုဲနှဴရောၚ်သီုတ္ကံပန် ဍေံခိုဟ်မံၚ်သီုညးၜါ သာ်ဝွံလဟီုအ္စာတံဟဵု၊ ကောန်ဝုတ်ကောန်တံခိုဟ် ဇိပ်ဂၠိပ် ကောန်ဗၠာဲပိုဲနွံသိပ်ဇၟံ၊ ယဝ်သ္ဂောံမံၚ်မွဲသ္ၚိ ဇြက်ဗျိနွံဟာကလောပိုဲ၊ ဒါန်ရောၚ်ပ္ညုၚ်ဟေၚ် ဂွံဆဵုသေၚ်ဟာ သီုကောန်ပိုဲညးၜါ ညဳသာကဵုဂလာန် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် အာတ်ပါန်မကဵုမိ၊ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ လ္ပဟ်ဂိုၚ်ဒေပ်ညိရကလောဗြီု။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူလိက်သေံ - ဟာလိတ်ဒေ ချူတေံရ''') * '''(မွဲနဲပၠန်) ဂလာန်ဝုတ်ဗၠာဲခၠေဝ်သှ်''' (သၟတ်ဝုတ်) ယွံလေဝ်ကောဗၠာဲ နာဲတြုံအယော၊ နာဲဝန်စဝ်ရော ကောဟးကောဗၠာဲ နူမိမိၚ်ပါၚ်၊ ရမျာၚ်ရှ်သာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ပိုဲဟွံတီစိုတ် စရိုတ်ကောဗၠာဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု၊ ဟီုဇိုန်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကောဗၠာဲတံကီု သၟိက်ဂွံဓရီု၊ ကၠုၚ်ဟီုဆံလံ၊ ပိုဲဟွံပတှ်ေဟာန်၊ ဂလာန်ကောတံ လၟုဟ်ကောဗၠာဲ နာဲမွဲတၟံ မိၚ်ပါၚ်ကောတံ မိသ္ပံသာ မိဟွံဂံၚ်ပတှ်ေ သလှ်ေပမာ၊ တြုံတံသေၚ်ဟာ၊ ပါၚ်ကျာလဗိုတ်၊ ပါၚ်ဟီုအဵုဇိုတ် စိုတ်တၞဟ်ပၠန် ဆာန်ကောတံကၠာ။ ကြဴဒးခြာခၠန်၊ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ဟီုဇိုန်လိုက်လဴ ကၠုၚ်သၠေံစရ၊ ကဵုမိဒေံဗြဴ သၠေံစဖဲတုဲ လံအာဆုဲဒဴ ဟိုတ်ပိုဲဒှ်ဗြဴ ဟွံတီတဴရောၚ်။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ဟးမိထဝ်လာဲ နာဲထဝ်ဒကောၚ် ပ္ဍဲစိုတ်ကောရောၚ် ညိဟွံယောၚ်ယာ ဆမွဲပါၚ်ကီု ဟွံဟီုမုသာ ကောဟွံသၠေံစ ကောဟွံပကျာ၊ ဟိုတ်ကောဆာန်ဟေၚ် ရောၚ်ဟွံသေၚ်ဟာ ဆာန်တုဲဒးစိုပ် ဗ္ဒိုပ်နာဲကၠာ ဒဵုဗျုဒဵုချိုတ် စိုတ်ကောသေၚ်ဟာ ကောဟွံပကျာ ပါၚ်သာသ္ပံ ညံၚ်သ္ဂောံမံၚ်ကောံ ကရောဲနာဲတံ ချပ်ညိရၝာဲ နာဲမွဲတၟံ ပ္ဍဲစိုတ်အဲကီု တုပ်ဂြၚ်တၟံ ဟွံသာသ္ပံ ဟွံဆံလံသၟတ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဂေါဝ်က္ၜတ် မိဟွံပတှ်ေ ဂးဟာဒေံဍောတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ စိုပ်ကၠုၚ်နာဲသၟတ် ပဟွံဂံၚ်ဂိုၚ် ဂွိုၚ်သၞောတ်မတ် ဓဇန်လောန်ကာဲ နာဲပယျေဝ်ၜတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ ကေတ်နာဲ ။ ။ ။ (သၟတ်ဝုတ်) ယွံကောမပ၊ တလအယော ပါၚ်တြုံတံရော ယောသောတၟေၚ်အာ၊ ပါၚ်ဟီုတၞဟ် စိုတ်တၞဟ်ခြာ ဗီုဥပမာ သာ်လွာထိုၚ်အဴ သၟိၚ်ထိုၚ်ပဝ်လှောၚ် ဂၠာဲဇာပ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဂွံရှ်ပ္ကဴဟေၚ် ပဝ်ကလေၚ်စဴ ရှ်ပ္ကဴဖဲစိုတ် ထိုၚ်ဝိုတ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဟွံပၠန်သ္ၚေဝ်အဴ ဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ကၠာ ဍောၚ်ပ္ကဴသ္အာၚ်ဟေၚ် ဂၠာဲဇာပ်သေၚ်ဟာ နဲသၟိၚ်ထိုၚ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ တြုံတံတန်ကၠာ ဝါစာဂလာန် ပိုဲဗြဴပတှ်ေညး တုဲဒးရေၚ်ကာန် ဒးပတုံဇြဟာန် ဒးဆာန်လၟိုန် ပတှ်ေတြုံတံဗိုန် ဒဇိုန်တုဲဟှ် ရေၚ်ကာန်ဖဲတဴ ကြဴပမဇ္ၛဟ် ဌာန်တၟေၚ်တၟဟ် ဂၠာဲလဖဟ်အာ ပါၚ်တြုံတံသွံ ပတှ်ေစဂွံဟာ ကောဂွိုၚ်အမြိုတ်၊ ဒေပ်လဝ်စိုတ်ၜါ သၟိက်ပကျာဗာ ဖအာစိုတ်စၞာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ကၠုၚ်ဟီုဂၠိုက်ဂၠာဲ မိသတီဥပ္ပါဲစိုတ် စိုတ်ကောဗၠာဲဟာ။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ယွံမိဗြဴရတ် ခဍောၚ်မတ်ၜါ မိကလၚ်ကၠာ ဥပမာန စရိုတ်ကောဂၞဴ ရဴစၟခြ စၟခြဂှ် ဗဒှ်ဒေသ ဍေံဂွံညာတ်သၟတ် လျးပၟတ်ရ ညာတ်လျးဝွံ ဂေါဝ်ပၠန်ယဲသ အဲကေတ်ဗိုန်ဇၟံ လျးဏံညိရ၊ လျးဝွံကဵုအဲ ကဵုဒှ်မွဲရ ဍေံဂးတုဲကွေံ ဆၚ်စှ်ေဒေါဝ်လ္ၚ လမျီုခန္ဓ ဟွံရိုဟ်စကၠာ စၟခြဟေၚ် နဲဂှ်သေၚ်ဟာ အဲနဲဂှ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ ညာတ်ရုပ်နာဲဆာဲ အကာဲကရုဏာ သၟိက်ဂွံသၟဟ်သၟန် သၟိက်ညန်သာဓါ သၟိက်လီဗတောဲ ၜါမွဲသၞာ လမျီုကောကၠာ ၜိုန်ဂိုဟ်ခါဂှ် ဇိုန်ကွာဲဖဳဟေၚ် စိုတ်ဟွံတၟေၚ်တၟဟ် နဲစၟခြ စိုတ်ကောမဒှ် ဟိုတ်ဂှ်လွဳတဴ ဟွံစဴအာပြဟ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဒိုဟ်စှ် သာ်စိုတ်မိဒှ် ဟီုတွံညိကၠာ။ ။ ။ ==ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ၊ တိုန်သ္ၚိတၟိ== ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်။ ၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)။ ၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ။ ၇။ ဗြိုဟ်သ္ၚိ။ ၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)။ ၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ။ ===၁။ နိဒါန်=== ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိမ္ဂးဂှ် ကောန်မန်တံညးဂမၠိုၚ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲမပြဟ် ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိလေဝ်နွံ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပါ်တိတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ မူဟိုတ်ဗွဲမပြဟ် ဂစာန်ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရောဟီုမ္ဂး ဂအဟ်တၟိ ဂမာန်တၟိတံဂှ် မိမတံဟွံမိက်ကဵု မံၚ်နှဴရဴကဵု ကောန်ဝုတ်ကောန်ဗၠာဲ ပ္ဍဲသ္ၚိညးတံဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဂယိုၚ်လမျီုအာဓာန်ဂတ ပ္တိတ်လွဳဂိုတ်ဂစာန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ်မွဲသာ် မဒှ်ရ၊ မိမမန်တံလ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကမၠောန်ဇၞော်ဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံရီုဗၚ် ထိၚ်ဒက်ကမၠောန်တံဂှ်ရ ကေတ်ဂမာန်တၟိ-ဂအဟ်တၟိလေဝ်နွံကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ပပ္တံနူနော်နာဲတုဲ ဒဵုကဵုစဴစေက် ကောံမံၚ်ပ္ဍဲမွဲသ္ၚိဓဝ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ပေၚ်ပိသၞာံတုဲဟေၚ် သၠးအခေါၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ယဝ်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံမ္ဂး ဂွိၚ်တဴဟိုတ်နူပိုန်ဒြပ်ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ဟွံခိုဟ် ထိၚ်ဒက်သီဂိုၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်ကမၠောန်ဟွံချိုတ်ပၠိုတ် ရန်တၟံသာ်ဂှ်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဏီရ၊ မိမလ္ၚဵု ညးမဗိုန်ပ္ဍဲကွေတ်တံပၠန်၊ ၜိုန်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံကီုလေဝ် နကဵုဇကု ညးတံသိုၚ်ကဵုသ္ၚိတၟိတၞဟ်မွဲမတုဲ ဇိုန်အပ်ပြာပ်ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ တိုန်မံၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ရံၚ်ကေတ်နဲဏံမ္ဂး တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ပါ်တိတ်အာသ္ၚိတၟိကီုရ၊ ဟိုတ်နူတိုန်မံၚ်လ္တူသ္ၚိမိမသိုၚ်ကဵုတုဲ မံၚ်တမ်မိမလေဝ် ဟီုဂွံရ၊ သာ်ဂှ်ရ သွက်မၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဗွဲမသောၚ်ၜး ကရိုက်စိုတ်ဇကုကဵုဇကု ဂွံမံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး မိက်ဂွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုကဵုဇကု သၟးဂၠိုၚ်ရ။ သွက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိဌာန်တၟိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိတၟိကဵုဒှ် သ္ၚိတြေံဗျုအာတုဲ ကလေၚ်သိုၚ်တၟိကဵုဒှ် အခိၚ်လဵုသိုၚ်ၚ် ဂကူမန်တံ ဗက်စေဝ်သၞောဝ်အခိုက်ကၞာ သိုၚ်သ္ၚိမန်လၟိုန်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ၜိုန်ဗီုသ္ၚိတၟေၚ်နူခေတ်ကၠာတေံကီုလေဝ် ဗီုပြၚ်ခဒမ်သ္ၚိဂှ် ဗက်စအခိုက်မန်တြေံ သၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်=== ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဏီဂှ် အာသၟာန်သၟုက်တ္ၚဲဗြဲ အခိၚ်အခါ ပ္ဍဲဇရေၚ်သ္ၚိမၞိဟ်ဇၞော်တီကၠိုဟ်ပရေၚ် ကေၚ်ကာသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵု ပ္ဍဲကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဟေၚ် ဒှ်မၞိဟ်ကၠိုဟ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာအိုဿီုတုဲ အာသၟာန်ကေတ်ကသပ် ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် နဇကုဟေၚ် ပံက်လိက်လောကသိဒ္ဓိတုဲ ဂၠာဲရုဲတ္ၚဲဗြဲ ခိုဟ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဂိတုပသာ် ခ္ဍဲသဳ၊ ကထိုန်၊ ပုဟ်၊ ဖဝ်ရဂိုန်၊ ပ္ဍဲမသုန်ဂိတုဏံဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုဏံ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိဌာန်မ္ဂး ကလိဂွံပိုန်ဟာန် ဗွဲမဇၞော်ရောၚ် ဆဂိတုသၟးရုဲဟွံသေၚ် တ္ၚဲအခိၚ်လေဝ် ပိုဲမန်ရုဲစှ်ပၠန်ရ၊ တ္ၚဲပြာဗ္ဗဒါဂှ် ပါဲကၠေံတုဲ တ္ၚဲသၟေဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ရုဲကေတ်မာန်ရ၊ ပ္ဍဲထပှ်တ္ၚဲဂှ် တ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ကလိဂွံတသိုက်ရောၚ် ပိုဲမန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် ပိုဲမန်နွံပၟိက် ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ယဝ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် ဟွံဗၠးဒုဟ်ဒှ်ဒၟံၚ်ပြာဗ္ဗဒါ ခေက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲတ္ၚဲစန်၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိကဵုတ္ၚဲသိုက်လေဝ်သိုၚ်သ္ၚိမာန် ခိုဟ်ဆဗၞတ်ရ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဏံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာဒးဒဒိုက်တုဲ ကြဴဝွံဂွံလာပ်ပၠန်ရောၚ်၊ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ်ပတှ်ေလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာသိုၚ်သ္ၚိဝွံ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ကဵုတ္ၚဲအၚာ ၜါတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်တံပါဲထောံသောၚ်ၚ်ၜးၜးရ၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲအၚာမ္ဂး ဟွံဗၠးနူဘဲပၟတ်တူ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မ္ဂး ဒးဘဲဒဏ်ရောၚ် ရဴဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဂှ်ရ၊ ၜါတ္ၚဲဏံ ပါဲထောံသောၚ်ၚ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံရုဲစှ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ပၟၚ်တိလေဝ် တော်ကၟော်ရုဲစှ်ကီုရ၊ ဂိတု၊ တ္ၚဲ၊ ပၟၚ်တိ၊ ခိုဟ်ရောၚ် ယဝ်ပိုဲမန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်ကဵုကာမ္ၚဵုရောၚ်၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဟွံဗၠးၜးမ္ဂး ခေက်ကဵုမၞိဟ် တၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်ရောၚ်။ * '''ကိုန်သွက်ဂွံဂၠာဲပၟၚ်တိ (နဲပြကိုဟ်လောကသိိဒ္ဓိ)''' ပၟၚ်တိသွံ၊ သၟိက်ဂွံမွဲတောၚ်၊ ဗွဲမမံက်ရောၚ်၊ တန်ဂၠောၚ်စှ်သုန်၊ ဗွဲစွေက်ဂှ်တန်ၜါစှော်ပ္ဍုန်၊ ဇိုတ်ဒိတ္ထဳသၟတ်၊ သၟေဟ်ဇိုတ်စှ်တုန်၊ သၟေဟ်ပၟၚ်တိ။ ဒမၠိဟီုပ္ဍုန်၊ အဒိုတ်မၚ်တိ၊ သိုၚ်သ္ၚိလေၚ်သုန်၊ စန်မၚ်နွံဂုဏ်၊ အၚာသုန်အာ၊ ဗုဒ္ဓဂရု၊ ပြဂုပြဲဖာ၊ မြိုတ်တျုဒိသာ၊ ပၟၚ်တိဟေၚ်၊ ဟွံခိုဟ်သေၚ်ဟာ ကိုတ်မၚ်ပြဲသန်၊ စန်စွေက်ပါဲကၠာ တ္ၚဲသိုက်ခိုဟ်ဂၠိ၊ သိုၚ်သ္ၚိဘုတ်ဘာ၊ ပၟၚ်တိကၠာအ္စာတွံရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်တံ သိုၚ်ဘုတ်ဘာမ္ဂး ပၟၚ်တိဂပ်ဝ်ဒးရုဲရောၚ် နဲဂၠာဲပၟၚ်တိတုန် ဗွဲမမံက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၁၅)၊ ဗွဲစွေက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၂၀) ရိုဟ်ဒိတ္ထဳ မံက် စွေက်တုဲ ဂွံလၟိဟ်မံက်ကဵုဒှ်၊ ဂွံလၟိဟ်စွေက်ကဵုဒှ် ဒးနုက်ကၠေံရောၚ် ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်မံက် နုက်ကၠေံနူစှ်သုန်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်စွေက်မ္ဂး နုက်ကၠေံနူၜါစှော်ဂှ်ရ၊ သၟေဟ်ဂၠိုၚ်နူစှ်မ္ဂး၊ နုက်ကၠေံစှ်ပၠန်။ သှ်ေမွဲ-အဒိုတ်မၚ်တိ သှ်ေၜါ-စန်မၚ်တိ သှ်ေပိ-အၚာမၚ်တိ သှ်ေပန်-ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ သှ်ေမသုန်-ဗြဴဗတိမၚ်တိ သှ်ေတြဴ-သိုက်မၚ်တိ သှ်ေထပှ်-သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ သှ်ေဒ္စာံ-ရာဟုမၚ်တိ သှ်ေဒ္စိတ်-ကိုတ်မၚ်တိ သှ်ေစှ် မြိုတ်တျုမၚ်တိဟွံခိုဟ် ဗွဲစွေက်ဂှ် စန်ပါဲကၠေံညိ။ * '''ဗီုဂၠာဲပၟၚ်တိ''' ဥပမာ။ ၁။ ပ္ဍဲ ၂-မံက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟိုတ်နူဒှ်လ္ပာ်မံက်တုဲ၊ တန်လဝ်(၁၅)ရ၊ နူ(၁၅)ဂှ် နုက်ကၠေံ(၂)သှ်ေ(၁၃)ဟိုတ်နူဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ မ္ဒးနုက်ပ္တိတ်(၁၀)ပၠန်ရ၊ နုက်(၁၀)မ္ဂး သှ်ေ(၃)ရ သှ်ေ(၃)မ္ဂး အၚာမၚ်တိ၊ သာ်ဂှ်(၂)မံက် ဟိုတ်နူအၚာမၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး လေၚ်သုန်ဂြာံရ။ လ္ပာ်မံက် တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန် တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၂ မံက်နုက်ကၠေံ၊ ဂၠိုၚ်နူစှ် - - - = ၁၃ ကလေၚ်နုက်စှ်ပၠန် = ၁၀ သှ်ေ - - - - = ၃ အၚာမၚ်တိ လေၚ်သုန်ဂြာံ။ ဥပမာ။ ၂။ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၁၃)မံက်ဂှ် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး၊ လ္ပာ်မံက်တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန်တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ သှ်ေ - - - - - = ၂ ဟိုတ်နူသှ်ေအောန်နူစှ်တုဲ ဟွံဒးထပ်နုက်စှ်ရ။ သှ်ေ(၂)မ္ဂး စန်မၚ်တိ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ခိုဟ်တဴရ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂိတုစွေက်မ္ဂး။ ဥပမာ။ ၃။ ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၄)စွေက်မ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်တန်လဝ် =၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၄ စွေက်နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၁၆ ဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ ထပ်နုက်စှ်ပၠန်ရ။ သှ်ေ = ၆ မ္ဂး သိုက်မၚ်တိ။ တော်ကဵုနဲဏံမ္ဂး ပ္ဍဲ(၄)စွေက်ဂှ် ဒှ်သိုက်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိခိုဟ်ရ။ ဥပမာ။ ၄။ ပ္ဍဲ(၁၃)စွေက် ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်ဂှ်တန်လဝ် = ၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ စွေက် နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၇ မ္ဂး သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ၊ (၁၃)စွေက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ရ။ * '''ယန်သွက်ဂွံတီပၟၚ်တိ''' '''သှ်ေ - ပၟၚ်တိ - - - - - ခိုဟ်-ဟွံခိုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' * ၁။ - - အဒိုတ်မၚ်တိ၊ - - - - လေၚ်သုန် - - ဟွံခိုဟ်။ * ၂။ - - - စန်မၚ်တိ၊ - - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၃။ - - - အၚာမၚ်တိ - - - - သုန်ဂြာံ - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၄။ - - - ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၅။ - - - ဗြဴဗတိမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၆။ - - - - သိုက်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၇။ - - - - သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၈။ - - - - ရာဟုမၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၉။ - - - - ကိုတ်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၁၀။ - - - မြိုတ်တျုမၚ်တိ - - - - ဟွံခိုဟ် - - - ဟွံခိုဟ်။ အတိုၚ်တဝှ်နဲပၟၚ်တိဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဏံတုဲ တ္ၚဲစန်မၚ်တိ၊ ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ၊ ဗြဴဗတိမၚ်တိ၊ သိုက်မၚ်တိ၊ ကိုတ်မၚ်တိဟေၚ် ဒှ်တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးၜးတုဲ ဂကူမန်တံသိုၚ်တဴသ္ၚိအိုတ်ရ။ * '''မွဲနဲပၠန် နဲပြကိုဟ်လောကဟိတဗေဒဝိဇ္ဇာ ယန်သွက်ပၟၚ်တိ''' '''မံက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကလော် - - - - - ချိုတ်လေၚ်ဒးဘဲ။ ၂။ - - ပညာ - - - - - - - ခိုဟ်။ ၃။ - - ဂၠဴ - - - - - ဂွံလာပ်ပိုန်ဇၞော်။ ၄။ - - နာ် - - - - - - လီုလာ်။ ၅။ - - သ္ပဝ် - - - - - ခိုဟ်သန်။ ၆။ - - စိၚ် - - - - - ချိုတ် - လေၚ် ၇။ - - သိန္ဓဴ - - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၈။ - - ဗြန် - - - - - ခိုဟ် - ဟွံခိုဟ်။ ၉။ - - လကိုဟ် - - - - - - ချိုတ်။ ၁၀။ - - ဗြီု - - - - - - - ပၟိက်စိုတ်ဍိုက်ပေၚ်။ ၁၁။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - ဒှ်တသိုက်စိုတ်။ ၁၂။ - - ကၠဵု - - - - - - - လီုလာ်။ ၁၃။ - - ဗြီု - - - - - - - - ခိုဟ်။ ၁၄။ - - သ္ပဝ် - - - - - - - ဒးယာံစိုတ်ဒးလီု။ ၁၅။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - - ခိုဟ်။ '''စွေက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကညာ - - - - ခိုဟ်။ ၂။ - - ကၠ - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၃။ - - က္လော်ပရမ် - - - ဟွံခိုဟ် ဒးဘဲ။ ၄။ - - ဂၠဴ - - - - ခိုဟ်ဂွံလာပ်။ ၅။ - - စိၚ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၆။ - - သ္ပဝ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၇။ - - ပြေၚ် - - - - ဟွံခိုဟ် ယဲဘဲဂၠိုၚ်။ ၈။ - - သိန္ဓဴ - - - - ခိုဟ်စိုပ်သိတ်။ ၉။ - - ဗြီု - - - - ခိုဟ်ဂွံဒုၚ်ပူဇဴ။ ၁၀။ - - လကိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၁။ - - ကၠဵု - - - - ဟွံခိုဟ်ဒးဒဒိုက်။ ၁၂။ - - အိန် - - - - ခိုဟ်။ ၁၃။ - - ကၠိက်ကၟက် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၄။ - - ဗြီု - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၁၅။ - - သ္ပဝ် - - - - ခိုဟ်။ ===၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကောန်ဂကူမန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲစှ်ဒဵုဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ နွံဒၟံၚ်ဒၞာဲဟွံဗၠးဒုဟ် မွဲမွဲသာ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဥပါဒါန်စဲစပ်တုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ခက်ဇိုမ် လုက်စုက်ဒးတုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဍာန်သၠောဲဇွ၊ ဂအာၚ်ကြာပ်၊ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်တံဂှ်၊ ညးတံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ။ ။ ဒၞာဲသၠောဲဇွမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် နွံဒၟံၚ်တဝ်ကဵုဂတမုက်ဂၠံၚ်ဍာန်မွဲမွဲမဒှ် နွံတဝ်မံၚ်ကဵုဂၠံၚ်ဍာန်တုဲ ဖေက်ဒှ်အန္တရာယ် ဇိုမ်ဒးသ္ၚိနကဵုကွဳ။ (ကွဳပၟတ်) အသိၚ်ဗွဲမဇၞော် ဗ္ဒောံဟွံမာန်မ္ဂး လီုလာ်သီုသ္ၚိရောၚ်၊ ဂအာၚ်သ္ၚိကြာပ်မ္ဂး အကြာသ္ၚိကောကဵုဒေံ ညးၜါဒှ်မွဲကလော် နွံအကြာသ္ၚိကောဒေံသီုညးၜါမ္ဂး ဒှ်ကြာပ်ဍာ်တှ် ယဝ်သိုၚ်စုတ်သ္ၚိအကြာဏံမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ခေက်အာတုဲ ယဲဘဲအန္တရာယ် က္တဵုဒှ်ရောၚ် ယဝ်ရဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဍိုန်ကၠုၚ်ကဵုဇကုတုဲ လီုလာ်ဟုတ်မာဲစှ်ေရောၚ် ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်လေဝ် နဲဏံကီု ဍေံကဵုအန္တရာယ်ယဲဘဲတုဲ လေၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ဂအာၚ်ဂဂဵုတးပန် ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက် ဂအာၚ်ချိုတ်ဒက်ကံတံလေဝ် ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ညးကွေတ်ဟွံဗိုန် လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဟေၚ် ပ္ဍဲဂအာၚ်ပိသာ်ဝွံ အခိၚ်ကာလလံလကၠုၚ်တုဲ ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ညးတံဒုၚ်မ္ၚဵုဗှ်ကမ္မဝါတ် ရန်တၟံလဝ်ကဵုအန္တရာယ်ကဵုဂွံလလံသွာ လာဲလေၚ်အိုတ်တုဲဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဟွံဗၠးစောဒၞာ အရေဝ်ညးသ္အာၚ်ဏီရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်ဂအာၚ်သ္ၚိ ဗၠးဒုဟ်-ဟွံဗၠးဒုဟ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ။ * '''ယန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' '''သှ်ေ - - ဗြိုဟ် - - ဖဵုဒုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' ၁။ - - ဗြိုဟ် - ၁ - - ဟွံခိုဟ် - - ဟွံကေတ် ၂။ - - ဗြိုဟ် - ၂ - - ဂွံလာပ် - - ဗြိုဟ်ၜါသိုၚ်ခိုဟ် ၃။ - - ဗြိုဟ် - ၃ - - ဒှ်ဒဒိုက် - - ဟွံကေတ် ၄။ - - ဗြိုဟ် - ၄ - - ပြဲခိုဟ် - - ဗြိုဟ်ပန်သိုၚ်ခိုဟ် ၅။ - - ဗြိုဟ် - ၅ - - တၠသ္ၚိချိုတ်မာန် - - ဟွံကေတ် ၆။ - - ဗြိုဟ် - ၆ - - တၠသ္ၚိဂွံတသိုက် - - ဗြိုဟ်တြဴသိုၚ်ခိုဟ် ၀။ - - ဗြိုဟ် - ၇ - - တၠသ္ၚိသုတ်ဂြာံ - - ဟွံကေတ် ===၄။ ဗီုကုတ်ဒတ်ကပေါတ်ကြိယာဗာ (ကိုန်ဒုဟ်ဂအာၚ်သ္ၚိ)=== ယြဴညးမွဲ ကၠာဟွံဂွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ပွမ္ဒးပကောံပကေဝ် ကပေါတ်ကြိယာဗာ ညံၚ်ဂွံရုမ်ဂပ်တုဲ ပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်ဂှ် ၜိုန်ဒှ်ဓမ္မတာ ဇၟာပ်ပ်ကောန်ဂကူတံကီုလေဝ် အခိုက်ကၞာပိုဲမန်ဝွံ တၟေၚ်နူဂကူသ္အာၚ်ညိပၠန်ရ၊ ဒယိုၚ်သ္ၚိတံဂှ် မ္ဒး ကုတ် ဒတ်လဝ် အတိုၚ်ကိုန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိမဒှ်ရ၊ နဲကောန်မန်တံ ကုတ်ဒတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ ဂၠာဲဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ထ္ၜးကဵုဗွဲသၟဝ်တေံရ။ '''နဲတော်ကုတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဂၞန်ဟတ်ဂှ် တန် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၁၊ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ် = ၁၂ ဟတ် - - - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - - - ဂွံ = ၃၆ - - - - - - - စကဵု (၇) ၃၆ ÷ ၇ = ၁ ရ၊ ယဝ်သှ်ေမွဲမ္ဂး ဟွံခိုဟ် ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် အတိုၚ်တဝှ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိရ။ ယဝ်ရမိက်ဂွံကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ဟွံပေၚ်ကဵုဟတ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် ဥပမာ-ဇမၠိၚ် (၂၀)ဟတ် (၁)မိဟ်မ္ဂး လၟိဟ်ဟတ်(၂၀)ဂှ် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ဂၞန်ဂွံဂှ် ပံၚ်ကဵုလၟိဟ်(၁)မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၂။ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဟတ် = ၂၀ ဟတ် - - - - - - - - ပၟဝ်ကဵု =၃ - - - - - - - - ဂွံ = ၆၀ - - - - - - ပံၚ်ကဵု ၁ မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု ၆၁ ÷ ၇ = သှ်ေ (၅)ရ။ ယဝ်သှ်ေ(၅)မ္ဂး အတိုၚ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိဂှ် တၠသ္ၚိဂှ်ချိုတ်ရောၚ်၊ အတိုၚ်နဲဏံ တော်အာမ္ဂး ယဝ်သှ်ေသုည တၠသ္ၚိသုန်ဂြာံအာမာန်၊ သှ်ေမွဲမ္ဂးဟွံခိုဟ်၊ သှ်ေၜါဂွံလာပ်၊ သှ်ေပိဒှ်ဒဒိုက်၊ သှ်ေပန်ပြဲခိုဟ်၊ သှ်ေမသုန်တၠသ္ၚိချိုတ်မာန်၊ သှ်ေတြဴ တၠသ္ၚိဂွံတသိုက်ရောၚ် တွံလဝ်ရ။ ။ ။ အတိုၚ်တဝှ်ဂှ် ပိုဲကောန်ဂကူမန်တံ ပတှ်ေလဝ်တုဲ ကာလကုတ်ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်ကုတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ အ္စာဗဳသကဝ်မန်တံ ကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ကိတ်ညဳကဵုဗြိုဟ်သ္ၚိ။ သှ်ေ ၂-၄-၆-မဒှ်ရ၊ ဒယိုၚ်အ္စာဗဳသကဝ်တံ ကုတ်လဝ် အတိုၚ်ဗြိုဟ်သ္ၚိဂှ် ကဵုတပ်စွံလဝ်ဗွဲဒိုဟ်နေရတိလေဝ်နွံကီု၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်တပ်စွံဗွဲဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ပိုန်ဒြပ်ဍိက်သ္ကံဂၠိုၚ်တုဲ ဂွံဒုၚ်စတသိုက်ရောၚ်၊ အ္စာတၠပညာမန်တံ ဟီုတွံလဝ်နွံကၠုၚ် ယဝ်တပ်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်မ္ဂး ဂွံလာပ်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ၊ ဒိုဟ်နေရတိဂှ်ယဝ်တပ်စွံမ္ဂး ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ်၊ သွက်ဂွံတပ်စွံဒယိုၚ်ဂှ် ကေတ်ဒယိုၚ်တြေံတြေံၜါတၞုၚ် သ္ပကၞံၚ်တုဲ ဂအဳကဵုဒှ် အောဟ်ဒကုတ်ကဵုဒှ် ညံၚ်ဂွံသၠုၚ်ဒးဒုၚ်ဂၞဳရ၊ လ္တူကၞံၚ်ၜါတၞုၚ်ဂှ် ပြေၚ်စွံဒယိုၚ်ဗွဲမညဳသာရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ နူဂယးပြဟ်ဂှ် ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုတံ ဒက်ကွက်စုတ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး ကၞာၚ်ကြေၚ်မွဲကၞာၚ်တုဲ ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဂှ် ယဝ်ပမာန်မ္ဂး သၠကြေၚ်သၟးလေဝ်ကွက်စုတ်မာန်ကီုရ။ ===၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကၠာဟွံဂွံပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံ မ္ဒးသ္အးဇ္ၚးပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဂအာၚ်ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်ရ၊ ဗီုညးတံဒးစိုတ်ဂှ် ၜံက်ဗဝ်ပလေဝ်ဗညဳလဝ်တုဲ ဇိက်ကဵုဂရးဒရဲဍာ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠိုန် လ္ၚဵုဂှ်ထၟုက် ညံၚ်ဂွံကၟောန်အာတုဲ လ္တူဂှ်ရန်တၟံပိုန်ဒြပ်သွက်ဂွံဗိုန်၊ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မတောဝ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မဩောံ၊ လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိဂှ် သွက်ဂွံၜိုဟ်သိုဟ်တုဲ ညံၚ်ရဴတၞမ်ဆု ဗြေဝ်ဂၠိုၚ်တိုန် ကေတ်နမိတ်ဂှ်ရ၊ ပိုဲမန်တံလ္ၚဵုဂှ် လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် လ္တူခၟောန်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ကရိခၞာတုဲ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် တဵုစုတ်တၞံဗြာတ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ဂှ် တၞမ်ဗဳ၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞမ်ဗ္ဒဝ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် တၞမ်ကြုက်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဂှ် တၞမ်ကလုဲ၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ဂှ် တၞမ်ပုဏ္ဏရိက်(ၜုန်နရိက်) ဗွဲဒိုဟ်ဂၞဲဂှ် တၞမ်အဘိက်ကဵုတဵုစုတ်ပၠန်ရ၊ သွက်ဂွံကရိခၞာဂှ် တၞမ်ဆုဟွံသေၚ် ကၞာၚ်ဆုလေဝ်ပ္တုဲပၟိက်ဂွံကီုရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဟွံသေၚ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ဟွံသေၚ်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ယဝ်ဗဝ်ကဵုသဝ်လဝ်ညိမ္ဂး ခိုဟ်စကဵုတၠသ္ၚိဂှ် လ္အိတ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာကဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်သဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ယဲဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ကဵု ဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ဒဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်နေရတိသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဒုၚ်ဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ရဴသာ်ဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးတွံလဝ် တၚ်သမ္တီတုဲ ကောန်ဂကူမန်တံ ဝေၚ်ပါဲတုဲ ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ဏံရ၊ လမၠးဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုဂအုဟ်ဒၟံၚ်အဒေါဝ် ယဝ်ဂအုဟ်မံၚ်အဒေါဝ်ဂအာၚ်မ္ဂး လေၚ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိတုဲ ယဝ်သဝ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ရဴစးချေံမ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဘဲပၟတ်လေတ်ဒှ်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်ဂှ် ကောန်မန်တံ ၜံက်တးဇိက်ဒရဲဍာ်တုဲ ထၟုက်တးထောံဗွဲမညဳသာရ၊ ယဝ်သ္ပဗက်နဲဏံမ္ဂး သ္ဂောံဗၠးဒုဟ်အိုဿီုတုဲ နွံကဵုကျာ်ဩဳ ပ္ဍဲကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ===၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ=== ကပေါတ်သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိဂှ် ပကောံလဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ တၠသ္ၚိဝွံ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကော်ဘိက်နၚ်ကလောကောဒေံ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံ သွက်ဂွံဘိုၚ်ကရိုၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာပ္တဴသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ကလောကောဒေံ မိတ်သဟာဲတံ ကၠုၚ်ဘိုၚ်ကရိုၚ်စ မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်ရ ၊ ရံၚ်ကေတ်ပ္ဍဲအရာဗ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ၜိုတ်လဵုမန်ပိုဲညဳသာရောဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်မာန်ရ၊ ညးဇၞော်တံ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ကမၠောန်ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်အာဂှ် ဟီုပျးစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ရန်တၟံသွက်ဂွံဗၠးစရဲအ္စာတုဲ ကဵုတၠသ္ၚိဂှ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သွက်ဂွံဖျေံပုၚ်ခဝ် ပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ် ကဵုပလေဝ် ပုၚ်ခဝ်ကၠံဒ္စာံလေဝ် နွံကီု၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်ၜါ ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန်လေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲဓုပ်ၜါဂှ် ဗဝိုက်မၞိဟ်တြုံ ဂၠိက်ပလောံ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဗဝိုက်မၞိဟ်ဗြဴ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဒ္ၚောဝ်၊ စာံ၊ ဂရး၊ ဂစေအ်စၠန် စုတ်ပ္ဍဲဓုပ်တံဂှ်ရ၊ ဓုပ်ကၟက်ဓုပ်ၝောံလေဝ်ဟီု၊ တၚ်မာကာဲလေဝ်ဂး ဒးမံၚ်သီုၜါရဲရ၊ ဓုပ်ၜါဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် မ္ၚးဂအာၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲလ္တူဓုပ်ဂှ် ပၟတ်ပၟိက်ကဵုမွဲမွဲ ဒးပ္ဍေန်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒိုဟ်ဖျေံပုၚ်ခဝ်ဂှ်လေဝ် ဇၟာပ်ပ်ဒိုဟ်မ္ဒးပ္ဍေန်လဝ်ပၟတ်ရ၊ ပုၚ်ခဝ်ဗဝ်သၟုတ်ဂှ် ပုၚ်ပက္ကတိဏံစုတ်ပ္ဍဲခဝ်တုဲ ဒးဗဝ်ဗ္ဒာဲကတိုၚ် ဗွဲလၟေၚ်ဒိုဟ်ရ၊ ဒိုဟ်ဗၟံက်ပိခဝ်၊ အဂၞဲဒ္စာံခဝ်၊ သၠုၚ်ကျာမွဲခဝ်၊ နေရတိတြဴခဝ်၊ ပလိုတ်ထပှ်ခဝ်၊ ဗာယပ်ၜါခဝ်၊ သၟဝ်ကျာဒ္စိတ်ခဝ်၊ ဨသာန်ပန်ခဝ်၊ လဒေါဝ်သ္ၚိဂှ်မသုန်ခဝ်၊ ပံၚ်သီုဖအိုတ် ဒှ်ပန်ဣသုန်ခဝ်ရ၊ နဲဗဝ်သၟုတ်ဝွံ ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ အတိုၚ်နဲဂှ် ဗကိတ်ကဵုလောကသိဒ္ဓိမ္ဂး ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန် သ္ဂောံတီကေတ်ရောၚ်။ ကမၠောန်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲအရာဂအာၚ်သ္ၚိတုဲအိုတ်မ္ဂး သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ် ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲမၞိဟ်နာံတ္ၚဲ ကိတ်ကဵုသိုၚ်သ္ၚိရ၊ နဲခါဲကတိုၚ်ဂှ်လေဝ် ရံၚ်ကဵုက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ် ဂၞဴနာ် စးနာ် ပ္ဍဲဂိတုဝွံတုဲ ကေတ်အဓိပ္ပါယ်နာ် ညံၚ်ဂွံချိုတ်ဂှ် မၞိဟ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်က္ဍိုပ်နာ်နွံရ၊ မၞိဟ်တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံရ၊ ညးတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် ပ္ဍဲဂၞဴနာ်ရ၊ ညးမၞုံပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴနာ်ဝွံ ဂတမုက်သၠုၚ်ကျာတုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးခါဲကတိုၚ်ရ၊ အဓိပ္ပါယ်ဂှ် သွက်ဂွံခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်ရ၊ ခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်ဒၞာဲက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ်ဂှ်လေဝ် ဆက်ခါဲရ၊ ဂၞဴနာ်၊ က္ဍိုပ်နာ်၊ ဗတနာ်ခါဲတုဲမ္ဂး နာ်ဂှ်ချိုတ်ရ၊ ပိုဲမန်သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ကတိုၚ်တဝ်ကဵုစးနာ်ဂှ် ယဝ်ခါဲကၠာမ္ဂး နာ်ဂှ်ဟွံချိုတ်ဏီ၊ ယဝ်နာ်ဟွံချိုတ်ဏီမ္ဂး ဒးဘဲနာ်တုဲ ယဲဒိုက်ဘဲပရိုက် ဂၠိုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ တဝှ်အ္စာမန်ပိုဲတမၠာတေံ တွံလဝ်နွံကၠုၚ်တုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဒၞာဲစးနာ်ဂှ် ဟွံကဵုခါဲရ၊ ကာလခါဲဂစိုတ်နာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်တံဂှ်လေဝ် ခါဲဂွံအိုတ်ရ၊ တိခါဲပ္တိတ်နူကတိုၚ်တံဂှ် ဂွးပ္တိုန်ကဵုစွံလဝ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံဂှ်ရ၊ ဒယိုဟ်ကတိုၚ်ဒယိုၚ်တံ ညံၚ်ဂွံညဳသီုဖအိုတ်ဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံ နကဵုပညာညးတံဟေၚ် စမ်ၜတ်ကေတ်ရ၊ ခါဲကတိုၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂွံကီုရ။ (ပ္ဍဲအရာပ္တဴဒယိုၚ်ကၠာကြဴဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်မန်တြေံဟီုလဝ် ဒယိုၚ်စိၚ်အဒေါဝ်မွဲတၞုၚ် ဒးပ္တဴကၠာအိုတ်ရ၊ အခိုက်ဝွံ အလုံရးမန်မွဲ ဒးကၠောန်ဗက်ရောၚ်ဂှ် ညးဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ထောံပိုတ်တ်ရ၊ ပ္တဴဒယိုၚ်ကလော်ကၠာဂှ် ဒှ်နဲအ္စာဗၟာတံရောၚ်။) ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်တုန်လေဝ် ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံကလေၚ်ဒေါမ်စှ်ေဂှ် မ္ဒးပသတိကွေံရောၚ်၊ ထ္ၜၚ်ပ္တဴပ္တိုန်ဒယိုၚ်တုဲ ယဝ်ဂွံလွိၚ်ဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်မ္ဂး ဂၠိုၚ်ကဵုပိုန်ဘိုက်ရောၚ် ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်အဂၞဲမ္ဂး တူပၟတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ဒးဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်သၟဝ်ကျာမ္ဂး လေၚ်ဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ-ပလိုတ်မ္ဂး ခိုဟ်ပြဲလောန်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဗာယပ်ဨသာန်မ္ဂး ဂွံပိုန်ဟာန်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ အဃောပ္တဴဒၟံၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ဂစေမ်ခ္ဍာ် ယဝ်ကၠုၚ်ဍုန်လ္တူက္ဍိုပ်ဒယိုၚ်မ္ဂး ဟွံခိုဟ်သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဒယိုၚ်ဂှ် ကာလဖျေံကတိုၚ်ဂှ် ယဝ်ဒတုံစှ်ေမ္ဂး တၠသ္ၚိဟွံသေၚ် ကောန်စဴ မ္ဒးပကာဂစိုတ်ရောၚ်၊ သာ်ဝွံတၠပညာမန်တံ သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိတုဲမ္ဂး ဟလောမ် သတ်ဗြဴ ဗြာတ်ကွက်လဝ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု တိုန်စမာန်ဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်အခိၚ်စပုၚ်ပၠန်လေဝ် တၠသ္ၚိတံဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်-မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဘိုၚ်ကရိုၚ် ကၠောန်ညဳညဳသာသာတုဲ ပွိုၚ်ၜါပိတ္ၚဲဓဝ်ဟေၚ်၊ သ္ၚိမွဲမ တုဲအာမာန်ရောၚ်။ ===ကိုန်ဗြိုဟ်သ္ၚိ=== ကာလသိုၚ်သ္ၚိပၠန်လေဝ်၊ ဗီုပြၚ်ညံၚ်ဂွံကိတ်ကဵုသၞောဝ်ဗြိုဟ်သ္ၚိ တော်ဆတုဲ သိုၚ်မ္ဂးခိုဟ်ရောၚ်၊ ယြဴပူဂဵုမွဲ သၟိက်မိက်ဂွံတီဗြိုဟ်သ္ၚိမ္ဂး ဇမၠိၚ်ကၞဳကဵုဇမၠိၚ်ဝိုန်သာ်ဂှ် ဟွံသေၚ် ဇမၠိၚ်အနာံသ္ၚိဂှ် ဟတ်တုဲ ပံၚ်လဝ် ပၟဝ်ကဵုပိစကဵုဒ္စာံ သှ်ေမွဲ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဗၞိက်၊ သှ်ေၜါ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဂြောဝ်၊ သှ်ေပိ-ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်၊ သှ်ေပန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိလၟ၊ သှ်ေမသုန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိသမ္ၚေဟ်၊ သှ်ေတြဴ-ဗြိုဟ်သ္ၚိကမၠတ်၊ သှ်ေထပှ်-ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်၊ သုန်အာမ္ဂး-ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိစရာဲဍုၚ်။ * '''နဲတောက်ဗြိုဟ်သ္ၚိ''' '''ဥပမာ။ ။ ၁။''' ဇမၠိၚ်သ္ၚိ - - ၁၃ ဟတ် ၁ မိဟ် အနာံသ္ၚိ(ဝါ)ဩိုဟ်သ္ၚိ - - - ၉ - - - ပံၚ် ၂၂ ဟတ် ၁ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု × ၃ - - - - - ၆၆ မိဟ် - - - ပံၚ်ကဵု + ၁ စကဵုဒ္စာံ ၆၇ ÷ ၈ = သှ်ေ ၃ ။ သှ်ေ ၃-မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်။ '''ဥပမာ။ ။ ၂။''' ဇမၠိၚ်ဝိုန်သ္ၚိ - - ၂၀ ဟတ် ဇမၠိၚ်ကၞံၚ်သ္ၚိ - - ၁၁ ကဵု ၂ မိဟ် - - - ပံၚ် = ၃၁ ဟတ် ၂ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - = ၉၃ မိဟ် - - - - -ပံၚ်ကဵု ၂ မိဟ် - - - - - - ဂွံ ၉၅ - - - - - စကဵုဒ္စာံ ၉၅ ÷ ၈ = သှ်ေ-၇ ။ သှ်ေထပှ်မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်။ ရန်ကဵုဂၞန်လ္တူတေံတုဲ ပိုဲကောန်မန်တံ ဒုၚ်လဝ်တဲ မွဲဟတ်ပိမိဟ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇမၠိၚ်ဟတ်ဂှ် ဗဒှ်မိဟ်တုဲ ထပ်ပံၚ်စုတ်ကဵုမိဟ်ရ။ ။ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး တော်ကၟော်လဝ် ညံၚ်ဟွံဗၠေတ်ကဵုသၞောဝ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်ညိဟွံသေၚ်၊ ဗြိုဟ်သ္ၚိခိုဟ်ဂှ် ရုဲစှ်သိုၚ်သ္ၚိတုဲ ဗြိုဟ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ဂှ် ပါဲထောံ ဝေၚ်ပါဲထောံကၠေံရ။ ===၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)=== ဗီုပြၚ်သ္ၚိမန် ပိုဲသိုၚ်ပၠန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဒှ်သၟာကမၠောန်၊ သၟာဂူဗ္ၚသၟးဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံဒေပ်ဇိုၚ်ကပေါတ် ကြိယာတံဂှ် သိုၚ်သ္ၚိသၠုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂွံဆဵုမံၚ် ဗီုသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဝွံ ပါ်လဝ်ကဆံၚ်နာနာသာ်ရ၊ ဒဒှ်ရကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိ၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာ၊ ကဆံၚ်ဖဴ၊ ကဆံၚ်တၟေၚ်ဍာ်ပါ်လဝ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကဆံၚ်မၞိဟ်ဗြဴတံသၠးဂဝ်ဂၞဴလေဝ် ပါ်စွံလဝ်ပၠန်။ ကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိဂှ် ပါဲနူတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုအဆက်ကလော်ညးဟေၚ် ဂွံလုပ်တိတ်မာန် ညးသအာၚ်ပါဲနုကောန်လာံတာတုဲ ညးတံဟွံကဵုတိက်ရ၊ အဆက်မွဲကလော်ညးဂှ်ဍာံမ္ဂး လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ။ ညးသ္အာၚ် ယဝ်လုပ်တိက်ဒးမ္ဂး ခေက်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာဝွံပၠန်လေဝ် ပွိုၚ်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ညးတံကၠောန်လဝ်ခဒမ်ဗၠာဲလေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္တံကောန်ဗၠာဲဇကုတံ ကလေၚ်ကၠုၚ်နူအာဝေၚ်ကြေဝ်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးမ္ၚုဟ်ညးဇၞော် မိမတၠသ္ၚိတံဟေၚ် ကလေၚ်လုပ်တိက် ပ္ဍဲဒၞာဲခဒမ်ဂှ်မာန် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်ပၠန်လေဝ် ကာလကၟုယ်နူဌာန်ဇမ္ၚောဲကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဂွံတိက်ဗွဲမသၠးပွး၊ သောၚ်ၚ်တုဲ ညးလဵုဟွံရုဲ လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရောၚ် သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပါ်စွံလဝ် ခဒမ်သွက်ကောန်တြုံတိက်၊ သွက်ကောန်ဗြဴတိက်၊ ညံၚ်ဟဂွံထုဲနှဴဂှ် ပါ်စွံလဝ်ရ။ ။ ။ ကၟဳသ္ၚိပၠန်လေဝ် ပပဓာန်ကဵုကဆံၚ်ပိုန်ဒြပ်သၠုယ်သၠာ်တုဲ ကၟဳဂွံမံၚ်ဖအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရံၚ်ကဵုသ္ၚိမန်တြေံတြဟ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူၝောံသ္ၚိဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ လ္တူသ္ၚိကျာဂှ်၊ ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူကဆံၚ်ကၟုယ်ဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူဖဴဝွံ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဟွံကၠောန်စိၚ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ကၠောန်စွံလဝ်ကၟဳစိၚ်ဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠောန်ပ္တိတ်ထာၚ်ဗြဴ နူကၟဳၝောံသ္ၚိရ၊ လ္တူကၟဳသ္ၚိဝွံ ညံၚ်ရဴဘုတ်ဘာ ပ္တိုန်လဝ်ပြာသာဒ်တံဂှ် ဟွံစုတ်ဟွံကၠောန် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ကၞဳကဵုဗဒၚ်ဂှ် ဗီုညးကဵုညး ရန်ကဵုသၠုယ်သၠာ်တုဲ လးစဵုမာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ညးမၞုံကဵုပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်တံ သိုၚ်သ္ၚိတိုက် ဗီုနာနာသာ်ကီုလေဝ် ဂကူမန်တံ ကၠောန်ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တွဵုရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဇကုဂှ် ကဵုမံၚ်ခဒမ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိဂှ်တုဲ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကပေါတ်ကြိယာကလော်ဂှ် သိုၚ်သ္ၚိကလော်မွဲတုဲ ကဵုကလော်မံၚ်သောၚ်ၚ်ၜးၜးတုဲ နွံကၠုၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ===၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ=== ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်မန်ခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတအာမုက်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်သၟးဂၠိုၚ်ရ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာလေဝ်နွံ ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ပပရိနိဗ္ဗာန် ဖျေံက္ဍိုပ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴကျာ်တြဲဂှ်ဟေၚ် သ္ၚိကောန်မန်တံ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာရောၚ်ဂှ် ဗက်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵုရောၚ်။ ။ ။ ဂလာန်မွဲနဲပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲရးဒေသမန်တံ ဟိုတ်နူကျာဗြဲပိုက်ကၠုၚ် နူသၠုၚ်ကျာဂှ် ကောန်မန်တံဗလေတ်မုက်ဗြဲကျာတုဲ၊ သ္ၚိမန်ကၠာတေံ သိုၚ်ဂတလ္ပာ်သၟဝ်ကျာ ကရဴလဝ်စးကဵုဗြဲကျာရောၚ်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ မွဲနဲပၠန်တုန် ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဇက်စှ်ေကၠုၚ် နူဌာန်ဒေသသၟဝ်ကျာတေံတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ရာမညဏံရ၊ ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဒေသမန်တြေံ နွံလ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံရောၚ်ဂှ် ရာဇဝၚ်ခေတ်တၟိလၟုဟ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ ကောန်ဂကူမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရံၚ်ကဵုရာဇဝၚ်လောန်ကၠုၚ် ပွိုၚ်ၜါပိပန်ကၠံသၞာံတေံ ပ္ဍဲအခိၚ်မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတေံဂှ် ညးတံဖျေံဒၟံၚ်နှဟ်မန် ပ္ဍဵုဖျေံဒၟံၚ်နာံစိုတ်ဓါတ်မန် ဗွဲမလောန်တုဲ ကဵုမန်တံစွံလဝ်သုသာန် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ရ၊ ကဵုကောန်မန်တံ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဟေၚ် ညာတ်ဒၟံၚ်သုသာန်တုဲ စိုတ်ဓာတ်ကောန်မန်တံ ဍိုန်လျစှ်ေအာမာန်ရောၚ်၊ စှ်ေစိုတ်တုဲ ကဵုကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်သၟဝ်ကျာလေဝ် ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ စိုတ်ဓာတ်ဍိုန်လျမံၚ်မ္ဂး ဟွံဂံၚ်ပၠန်ဂတး တဝ်စၞေဟ်ကဵုသၞသတြုရဂှ် ကောန်မန်တံ ပ္တိုန်လဝ်ဂလာန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ ရံၚ်အာကဵုရာဇဝၚ်ဍုၚ်ဗဂေါ ကၠုဟွံကျပၞာန်တေံ အတိုၚ်ရာဇဝၚ်ဗၟာချူဂှ် ပိုဲသ္ဂောံတီကေတ်သ္ၚိကောန်မန်တံသိုၚ်လဝ် ဂတမုက်လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ကောန်မန်ကၠာတေံဟွံဗက်စရ၊ ရဴသာ်ဝွံလေဝ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဂလာန် ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ကောန်မန်တံရံၚ်ကေတ်ကဵုဂလာန်ဂမၠိုၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဂလာန်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံဂှ် ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်ဟွံသေၚ် ပၠန်ဂလာန်ဂှ်တုဲ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟွံဗက်စကွေတ်ဂှ်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံ ပ္ဍဲကာလဏံ ပိုဲမ္ဒးပြံၚ်သၠာဲ တဝ်စၞေဟ်ထောံရောၚ်၊ ရံၚ်ကေတ်ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဂၠံၚ်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဇကု ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်ကဵုကိုန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဗီုဇကုဒးစိုတ်ဂှ် သိုၚ်ဂတအာမာန်ရောၚ်။ * '''ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိ''' သိုၚ်သ္ၚိတၟိတုဲမ္ဂး သွက်ဂွံတိုန်ဒၟံၚ်လ္တူသ္ၚိ ဗွဲမၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် ကောန်မန်တံကၠောန်ကာမ္ၚဵု ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိပၠန်ရ၊ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်စပ်ကဵုကာမ္ၚဵု ဗွဲမပြဲမွဲသာ်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကာမ္ၚဵုမွဲတုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ပွမကၠောန်ကာမ္ၚဵုဏံလေဝ် ပပဓာန်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ကဵုဇြဟတ်ပိုန်ဒြပ်ညး ညးပ္တုဲကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံကၠောန်ကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိဂှ် ရုဲကေတ်တ္ၚဲ-မွဲတ္ၚဲ ပါဲနူတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်တုဲ ရုဲဂွံဖအိုတ်ရ၊ ပွိုၚ်တြဴတ္ၚဲဂှ် ၜိုန်တိုန်သ္ၚိတၟိခိုဟ်ကီုလေဝ် ကာလတိုန်သ္ၚိတၟိ အပေါတ်သွက်ဂွံပ္တိုန်သ္ၚိကၠာအိုတ်ဂှ် ဟွံတုပ်တၞဟ်ခြာဗၠေတ်မံၚ်နွံကီု၊ ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိ တ္ၚဲအဒိုတ်မ္ဂး-ကျာ်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲစန်ယဝ်တိုန်မ္ဂး သ္ကဝ်ဂၞဳကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲအၚာယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ထဝ်ဩန်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါယဝ်တိုန်မ္ဂး စဟာပ်ပုၚ်တုဲဟေၚ် ညးတံတိုန်ရ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ဓုပ်ပ္ကဴသ္ဍဴမြမောဝ်ဟေၚ် ကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲသိုက်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မိမကဵုတိုန်ကၠာရ၊ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မ္ဒးပြးဆာဲဩာဲနူမိမၜါ မ္ဒးသေက်ဇဵုဂၠိုၚ်ကဵုအမှုဂဗုတ်ရောၚ်ဂှ် အ္စာမန်နူတမၠာတေံ ဟီုတွံစွံလဝ်နွံကၠုၚ်ရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠာဟွံတိုန်သ္ၚိဏီဂှ် ကေတ်ချာမွဲစန် ဖ္ဍုက်လဝ်ဍာ်ဍာ်စၠန်တုဲ ပ္ဍဲၝောံတၞိန်သ္ၚိတၟိ လ္ပာ်တေံဒုန်မွဲကရေက် လ္ပာ်ဏံဒုန်မွဲကရေက် ဒက်ဖ္ဍာပ်လဝ်ကဵုချာဂှ် ပိပိတန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ပၠန်လေဝ် ဒက်ကွက်လဝ် လ္ၚဵုဇလဗ္ဒဝ် လ္ၚဵုဇလၜဝ် လ္ၚဵုထပှ်ကၞာၚ် လ္ၚဵုပိကၞာၚ်ရ တုဲနုၚ်မွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ မ္ဒးစွံလဝ်ကီု၊ လ္တူသ္ၚိဝွံ သွက်တၟုယ်တံဂွံဂ္ဇံ ဖုန်သ္ဍဳဂၞဳသ္ကဝ်တံလေဝ် မ္ဒးလးလဝ်ရောၚ်၊ ဂၠဴမွဲလေဝ် မ္ဒးဒက်လဝ်သၟဝ်သ္ၚိ၊ လ္ၚဵုဒက်လဝ်ဂၠဴၜါ ကောန်မန်ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူဟွံကၠောန်ဂူဗ္ၚတုဲ သွက်ဂွံဒက်ဂၠဴဂှ်ဟွံမွဲရ၊ ဒြပ်ရတ်ကပေါတ်ကြိယာ မပ္တံကဵုဩောံ သ္ၚု ထဍိုၚ် ဇရဳ တၟံကလန် ပုၚ်ကလောံ ကၞုသၚ် ပ္ကဴဩဴတံဂှ် ဒၞာဲညးကဵုညး ပြေၚ်စွံလဝ်ဗွဲမ္ဒးရးရ ဩောံသ္ၚုဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ထဍိုၚ်ဂှ်စွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် စွံမြမုယ်တုဲ နုၚ်ဇရဳတံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ပုၚ်ကလောံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဨသာန် ကၞုသၚ်ဝွံ စွံဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ၊ ပ္ကဴသ္ဍဴကေုာံဍာ်တံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်၊ ရဴသာ်ဝွံ စွံပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ကလောကောဒေံမသတံကီု အ္စာဗဳသ္ကဝ်ကီု၊ ညးဇၞော်နူဝုတ်ဒိုဟ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံစိုပ်လ္တူသ္ၚိတၟိအိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတမ်ဒယိုၚ်ဒိုဟ်ပန်လ္ပာ်ဂှ် ကဵုပ္ဍေန်လဝ်ပၞာၚ်မွဲမွဲတၞုၚ်၊ ပ္ဍဲအသေအဟာန်တိုန်သ္ၚိတၟိဏံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတြုံဗြဴ ညးမဒှ်တၠသ္ၚိတံ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်၊ ကလံမိမဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ၊ ကလံဘုမ္မဇဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လၟေၚ်ၚ်ရ၊ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုဂ္ဇံဒၟံၚ်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာတုဲ အ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် ကဵုအသံကဵုဗြဴဂှ် သွက်ဂွံကလံတြုံတၠသ္ၚိဇကုရ၊ တုဲအ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် အပ်ပြာပ်ကဵုမိမတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ မိမတၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလေၚ်အပ်ပြာပ်ကဵု ကောန်ဇာတ်ညးမဒှ်တၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲအာသ္ၚိဂှ် မိမတံဒၠောံဗ္တောန်တုဲ ဍာ်နုၚ်စွံလဝ်ဒေါဝ်သ္ၚိဂှ် စဝ်စရိုဟ်ဖျေံသၟဝ်သ္ၚိ ညံၚ်ဍာ်ဏအ်ၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် သ္ၚိဏံလေဝ် ကဵုသ္ဂောံၜိုဟ်ဩိုဟ်ညိ၊ ရဴသာ်ဝွံ ရာဒၞာမိက်ဖာပ်ဗ္စဖျုၚ် ညးမပြာပ်စိုပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵု တိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် နိမန်က္ညဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်တံတုဲ ကဵုဖ္ဍောတ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံပၠန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရန်တၟံယဲဘဲအန္တရာယ် သွက်ဂွံလာဲလေၚ်တုဲ ညံၚ်ဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်အာဓာန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ဗှ်မ္ၚဵုတုဲ တိုန်ကွက်စွံလဝ်ခပဳဩောံမွဲမ မွဲဟာန်ကေုာံ လေံဂတေက်မွဲ ပ္ဍဲသ္ဍိုက်စိၚ်တေံတုဲ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ်တုဲ ဒှ်အိုတ်ရ။ ==ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်== ပ္ဍဲလ္တူဂၠးတိဏံ ဂကူမၞိဟ်ဒုၚ်တဲ မၚ်မွဲလဝ်ကလော် ဂကူညးကဵုညးဂှ် နွံကၠုၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံရ၊ ဍုၚ်အမေရိကာန်တံ၊ ဍုၚ်အေၚ်္ဂလိက်တံ ၜိုန်ပြာကတ်ဇၞော်မောဝ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိဏံကီုလေဝ် ဒၞာဲအရာပ်ဍုၚ်ကွာန်ဍေံတံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံဟေၚ် ဒုၚ်လဝ်တဲဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်လဝ်ရ၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဂှ်မူဟိုတ်ဖဵုဟၟဲသ္ဂးတုဲ ဗၠန်ဂတးတဝ်စၞေဟ်ထောံ-ထောံကလော်ဂှ် ဂၠိုၚ်တိုန်အရိုဟ်ရိုဟ်သၞာံရ၊ ဆဂးဂှ် အခိုက်ကၞာမန်တြေံမွဲဂကူ မတွံဂး ယူကၞာလှ်ေကလော်ဝွံ ဒဵုတွဵုတ္ၚဲဏံ မဆက်လှ်ေကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရောၚ်။ ။ ။ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ကာလလၟုဟ် ၜိုန်လှ်ေကလော် ယူဒၟံၚ်ကၞာကီုလေဝ် မူဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယူကၞာရောဂှ် ဂွံတီဗွဲမကၠးဖ္ဍးဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ကာလကျာ်တြဲပိုဲ သ္ပဒတဴပ္ဍဲဘာဇေတဝန် သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴခတန်မွဲတုဲ တွံထ္ၜးကဵုဓမ္မဒေသနာမွဲရ၊ ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ဒှ်ရ။ ။ ကောန်တြုံသမ္ၚေဟ်မွဲ မအံက်ဇကုပကာဂစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတိဗ္ၚကီု ပ္ဍဲသ္ၚိကီု ဇၟာပ်ကေၚ်ကာအိုဿီု နအလေဝ်ဇကုဟေၚ် ကၠောန်တုဲ၊ မြိမြန်တဴမိမၜါရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မိမၜါစဳရေၚ်စကဵုသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်နၚ်သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠုၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜိုန်တြုံတၠသ္ၚိဇကုနွံကီုလေဝ် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်ဗြဴခတန်တုဲ ဆအယာံမာတ်ကောန်ၚာ်မွဲဟေၚ် ဟွံကလိဂွံရ၊ ယဝ်ဒှ်ဗြဴခတန်မ္ဂး ဂကူဟၟဲကဵုကောန်ဂှ် ကြက်လေၚ်အာရချပ်တုဲ အကြာမိဇကုဆေဝ်ဒဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် အာဂၠာဲနၚ်သၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဇကုရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန် သာ်ဝွံချပ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗြဴဝွံ ကလိဂွံကောန်မ္ဂး အဲကြက်ဒှ်လေၚ်ရောၚ် ချပ်တုဲ သ္ဂးကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်သာ်ဝွံရ၊ ယွံဒေံဗြဴယြဴကာလမွဲ ဗှ်ေတန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ကဵုအဲဂွံတီညိဂးတုဲ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴဂှ် တန်အာဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကဵုဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ အလဵုဇကုသၟတ်ဗြဴခတန်ဂှ်ဟေၚ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲလဝ်ဂဝ်ဂၞဴဂှ်တုဲ၊ ဒးကာလမွဲတ္ၚဲ ဂဥုဲပ္ကီုဖျေံဂဝ်ဂၞဴဂှ် သၞဴရဴကေုာံအာဟာရတုဲ ကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်စရ။ ဂဝ်ဂၞဴဂှ်လေဝ် လီုအာရ သာ်ဝွံဟေၚ် နူမွဲဝါဂှ်ဒှ်ၜါဝါရ၊ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုညးသ္အာၚ် ဒဒှ်ရဂဝ်ဂၞဴလီုဂှ်တုဲ ပ္ဍဲတန်ဂဝ်ဂၞဴပိဝါဂှ် ဟွံကဵုဗြဴခတန်ဂှ်တီတုဲ မံၚ်ကၠုၚ်ဒဵုဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် ဂွံအခေါၚ်တုဲ ဍေံပကီုကဵုဂဥုဲတုဲ ဍေံကဵုရ၊ ဟိုတ်နူဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာတုဲ တၞဟ်နပ္ကီု ဖျေံဟွံသၟဟ်ရထတုဲ ဂဝ်ဂၞဴဂှ် လၞၚ်ဒၟံၚ်ရ မသ္ကာတ်ကဵုဒုက္ခဝေဒနာက္တဵုဒှ်တုဲ အိုတ်အာလမျီုရ၊ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴ မညန်ကဵုဂစိုတ်ဂှ် သာ်ဝွံသ္ဂးရ၊ ဗှ်ေရၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်နၚ်အဲတုဲ ကောန်အဲပိဗှ်ေဂစိုတ်ကၠေံတုဲ လၟုဟ်ဇကုအဲလေဝ် ကြက်လေၚ်အာပၠန်ရ၊ စုတ်အာနူဘဝဏံတုဲ တၞဟ်နစကောန်ဗှ်ေဂှ် ကဵုသၟဟ်ရထညိ၊ သာ်ဝွံရာဒနာလဝ်တုဲ ပြံၚ်အာဘဝ က္တဵုဒှ်ဗ္ဂဲၝောံမွဲ ပ္ဍဲသ္ၚိဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ ဗြဴခတန်ဂှ်လေဝ် တၠသ္ၚိဂှ်ရပ်လဝ်တုဲ တၞောဝ်အဲညံၚ်ဂွံသ္ကုတ်အာဂှ် ဗှ်ေသ္ပရောၚ်ဂးတုဲ ၜုၚ်တက်ဒဵုချိုတ်အာရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဟေၚ် က္တဵုဒှ်စာၚ်ၝောံမွဲ၊ ခြာဟွံလံစာၚ်ၝောံဂှ်ခၟာဲရ၊ ဗ္ဂဲၝောံဂှ် ကၠုၚ်စကၠေံဒဵုကဵုပိဝါရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် စာၚ်ၝောံဂှ်ရာဒနာတုဲချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဗြန်ၝောံပၠန်၊ ဗ္ဂဲၝောံလေဝ်ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဒြာဲၝောံမွဲရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် ဗြန်ဂှ်စကၠေံကောန်ဒြာဲ သီုပါဝါတုဲ ဒြာဲၝောံဂှ် ရာဒၞာပၞောတ်လဝ်တုဲ ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်ရ။ ။ သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်ပ္ဍဲခါမ်သဳ ဇရေၚ်ပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ဂှ်ရ၊ ကြဴနဲကၠာတေံဟေၚ် ကလော်ဗြဴဂှ် ပ္တောံရုပ်ဗြဴမွဲတုဲ ကၠုၚ်စကၠေံကောန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜါဝါတုဲ မရနုက်ကဵုပိဝါဂှ် ချပ်ဂၞန်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုတုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ သၠးကောန်တြုံမွဲရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴဝွံ ဒးအလန်အာတုက်ဍာ် ကၟာလစအနုတတ် နကဵုက္ဍိုပ်အဆက်ဆက် ဒးတုက်ဍာ်ကဵုသၟိၚ်ဗဳသဴရ၊ ဗၞတ်ပန်မသုန်ဂိတုတုဲ ဗၠးအာရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဍောၚ်ၜိုတ်လောန်အာတုဲ ပကာဂစိုတ်အိုတ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဝွံတုန်လေဝ် ချိုန်ခဏ မတိတ်ဗၠးနူအလန်ဇကုတုဲ ပြာပ်အာသ္ၚိသၟတ်ဗြဴ မူဒၞာဲမွဲပြောဲအဲမတဴရောသၟာန်ရ၊ ညးဂမၠိုၚ်မိၚ်တုဲ ဟိုတ်နူကလော်ဗြဴမွဲ စကၠေံကောန်ဍေံတုဲ ဍေံစဴအာသ္ၚိဍေံ ညးဂမၠိုၚ်ဂး၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် အာဇရေၚ်သၟတ်ဗြဴ သၟိက်ဂွံစကောန်ၚာ်ပၠန်ရ။ သၟတ်ဗြဴတုန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ် ခုတ်ခဴယၟုကောန်ၚာ်တုဲ ကာလမစဴသ္ၚိ တိတ်အာဘာကျာ်တြဲတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ် ကဵုလဝ်ဇကု ကဵုဖုံဗလိုပ်ပ္ဍဲကၟာအနုတတ်တုဲ ဗၟဴဒၟံၚ်တှ်ရ ညာတ်ကလော်ဗြဴမကၠုၚ်နူဇမ္ၚောဲတုဲ ဟီုထ္ၜးကဵုတၠသ္ၚိဇကု ဒဒှ်ရဗြဴမကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ကလော်ဗြဴမစကောန်အဲဂှ်ရ၊ သာ်ဝွံကရေဲဟီုတိုန်တုဲ သၟတ်ဗြဴဂှ်ယိုက်ဂွံကောန်ၚာ် ဒြိပ်အာဘာဇေတဝန် ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကာလကျာ်တြဲတွံဒၟံၚ်ဓဝ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ်သ္တိက်လဝ်ကောန်ၚာ် တမ်ဇိုၚ်ကျာ်တြဲ ပအပ်ကဵုကျာ်တြဲတုဲ ဂလာန်ဒှ်ဂှ် ဂရၚ်ပ္တီရ၊ ဒေဝတဴ သုမနမပဒတဴ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဘာဇေတဝန်ဂှ် ဟွံကဵုကလော်ဗြဴဂှ်လုပ်တုဲ ကျာ်တြဲကော်မှာထေရ်အာနန် ကဵုပၠောပ်နၚ်ကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ မူဟိုတ်တၠအဲဂွံသ္ပပွဝွံရော ပ္ဍဲဂတမုက်အဲကျာ် မဖှ်သာ်ဝွံ ယဝ်မၞးတံဟွံကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ဝဳဝဲမၞးတဲဟွံစိုပ်ဒတုဲ မ္ဒးဆက်အာဘဝဂတတေံပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒတောဝ်လဝ်ဝဲမ္ဂး ဝဳဝဲဂှ်ဟွံလလံရဂးတုဲ နဂါထာဝွံ ကျာ်သ္ဂးရ။ '''နဟိဝေရေနဝေရာနိ၊ သမ္မန္တိဓကုဒါစနံ၊ အဝေရေနစ သမ္မန္တိ၊ ဨသဓမ္မောသနန္တနော။''' အဓိပ္ပါယ်ဝွံ - ပ္ဍဲလောကဝွံ နမဒတောဝ်လဝ်ဝဲမတွံဂး ညးမတ္ၜေဩ်လက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တ္ၜေဟ်လဝ်ပၠန်။ ညးမတက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တက်ပၠန်ဂှ်၊ စယသတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကာလလဆောဝ် မမိက်ကဵုညိညကီုလေဝ် ပ္ဍံဟွံလလံ၊ ပ္ဍဲမဟွံဂွံဒတောဝ်ဝဲ မသဲဗလးဏာဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-သတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ်၊ ပ္ဍံလလံအာအိုတ်ရောၚ်၊ ၚ်-ဓရ်မလလံကၠေံဝဳဝဲ မသဲဗယာပ်ဏာ ဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-တြဴ ကျာ်-အရှန်-ပစ္စေဂဗုတ်အိုဿီု၊ ပ္ဍံဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ဒေသနာဝွံ ကလော်ဗြဴဂှ် ဂွံဒှ်အာသောတပန်ရ။ ကျာ်တြဲတုန်လေဝ် ကဵုကလော်ဗြဴဂှ် ယိုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဂှ် မိန်ဆုၚ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကလေၚ်ကဵုမိဍေံတုဲ ဂတေဝ်ယာံတဴရ၊ မူဟိုတ်ဗှ်ေယာံရော ကျာ်တြဲသၟာန်ပၠန်၊ ယွံတၠဳလပိုန် မတုဲတေံဆဒှ်ကဵုဒှ် အဲဍိက်ဂယိုၚ်လမျီုကီုလေဝ် လၟုဟ်သာ်လဵု အဲဂွံဆက်ဂယိုၚ်လမျီုအဲရောဟွံတီ ကလော်ဗြဴသ္ဂး၊ ဗှ်ေလ္ပစံတူသာ်ဝွံညိ၊ ပၠာံဗဇကၠေံကလော်ဗြဴတုဲ ကဵုမိကောန်ၚာ်ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိတုဲ ဆက်မြိမြန်အာညိ၊ ကျာ်တြဲသ္ဂးကဵုမိကောန်ၚာ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴလေဝ် ကော်ဖျဴဏာကလော်ဗြဴတုဲ ပ္ဍဲစးဇုက်တေၚ် စွံပ္တန်လဝ်တုဲ ဝဳဗ္စလဝ်ရ၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ကဵုအာစွံလဝ်ဇကု ပ္ဍဲမ္ၚးကွာန် ဌာန်မလ္ၚုရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴချပ်ရ၊ ဂုဏ်သဟာဲဗြဴဝွံ နွံတဴအဲဂၠိုၚ်ကွေံရောၚ်၊ မ္ဒးခၠေဝ်ရောက်ဂုဏ်ရောၚ်ဂးတုဲ သၟတ်ဗြဴတၠကောန်ဂှ် ဍိုက်ပေၚ်တဴဩောံသ္ၚု ဒြပ်ရတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ညးဂမၠိုၚ်ကၠုၚ်သၟာန်စအိုတ်ရ၊ သာ်လဵုနဲလဵုဒှ်ပိုန်ဒြပ်ရော၊သၟတ်ဗြဴဂှ် ဟိုတ်နူအဲရှ်ေသှ်ေမြိမြန်လဝ် ကလော်ဗြဴဝွံတုဲ ဂွံပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂးရ၊ ညးဂမၠိုၚ်လေဝ် ဗ္စကလော်ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်အိုတ်ရ၊ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ကေၚ်ကာညးဂမၠိုၚ်အိုဿီုဂှ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲတုဲ လာပ်မပြဲကီု တွဳဝါရမဂၠိုၚ်ကီု က္တဵုဒှ်အိုတ်ရ။ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ် က္တဵုဒှ်ကုကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံဟေၚ် ကဵုတဴအိုတ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေမြိမြန်ကၠုၚ်ကလော် ဆက်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံရ၊ ကောန်မန်တံ နူလက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲတေံဟေၚ် ဒုၚ်တဲကလော်မၚ်မွဲကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကောန်မန်တံ ယဝ်ဟီုပရေၚ်ကလော်ဏံမ္ဂး ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ်ဒုၚ်တဲတုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဒုၚ်တဲ၊ ဖဵုဍေံဟၟဲသက်က်သ္ဂးတုဲ ထောံကၠေံလေဝ်နွံဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ကီုရ၊ ဆဂး ယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံမွဲ ယေန်သၞာၚ်တုဲ ဗီုယူကၞာဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ ပွမရှ်ေသှ်ေကလော်ဝွံဂှ် ဗွဲတၟေၚ်ၜိုန်ဟွံမိက်ဟီုကီုလေဝ် ယြဴပူဂဵုမွဲ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲ ပ္ဍဲပစ္စက္ခကာလဝွံ ဂွံစသိုၚ်ဇၞော်ကဵုပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဟွံညာတ်ရ၊ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲလေဝ် ဝါတ်ဂါတ်အာဂှ် ဟီုဟွံမာန် ဇကုမၞိဟ်ဟေၚ်ဂှ် ပဓာနရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပပ္တံနူဇုဇဗဴလဇကု ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်တုဲ ဟိုတ်နူပလှ်ထောံဟွံမာန်ဟေၚ် ဒဒုၚ်လဝ်တဲရ မွဲသာ်ပၠန်-ကောန်မန်ပိုဲ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော် ကဵုနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်တေံဂှ် ပ္တောံရံၚ်မ္ဂး ညးမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ လညာတ်အောန် ဗဟုသုတအောန် ကၠိုဟ်ခၠၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ လ္တူကလော်ဏံ ဣလဵုဒှ်ဍာံရော ဣလဵုဗၠေတ်ရော ဣလဵုဟိုတ်နွံရော ဣလဵုဖဵုနွံရောဂှ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်တုဲ ပတှ်ေကလော်ကွေံကွေံဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ကောန်မန်ပိုဲ နွံမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ရးဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ ဗွဲမဂၠိုၚ် မၞိဟ်ဗြဴတံပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ် နူမၞိဟ်တြုံဂှ် တ္ၚဲဏံဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ ဟိုတ်နူပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ်တုဲ ဒှ်ဒဒိုက်မာန်ရောၚ်ဂှ် အရေဝ်ညးကၠာတေံ ဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် အရေဝ်မွဲပါၚ်နွံဂှ် '''ဖေက်ကၠခဗယိ ဗယိကြံလောန်နူကၠ'''ရ အလုံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ဗွဲတၟေၚ်နွံမွဲသာ်ရ၊ ဍုၚ်သေမ်ကီု ဍုၚ်ဏံကီု ယဝ်ရရံၚ်အာသ္ၚိမန်မ္ဂး ဂွံညာတ်ကေတ်ကပေါတ် ကလော်ဇၟာပ်သ္ၚိရ၊ ယဝ်ရရံၚ်အာမွဲလ္ပာ်ပၠန်မ္ဂး ဟိုတ်နူယူကၞာလှ်ေကလော်ဏံ က္လောကောဒေံမသဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ကောံဆဵုညာတ်ညးသ္ကံတုဲ ဗှ်သၞာပြေပြံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်ဒေသဟွံတုပ်တုဲ အခိုက်ကၞာလေဝ် ညိညဟွံတုပ် တၞဟ်ခြာဗၠေၚ်မံၚ်ဂှ် ပ္ဍဲပရူကလော်ဏံ ဂွံတီကေတ်ရ။ * '''သာ်လဵုတၞဟ်ခြာရော-ယဝ်ဟီုမ္ဂး''' ၁။ မန်ဒိုၚ်ဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ။ ၂။ မန်ဒဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်။ ၃။ မန်ညဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ဍေၚ် ဗဴ။ သာ်ဝွံပါ်ပါဲလဝ်တုဲ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ၊ မူဟိုတ်ဟွံတုပ်ရောဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် ဟွံညာတ် ဆအရေဝ်ညံၚ်ရဴပုံအာဂီုဟေၚ် ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရ၊ သ္ပသမ္တီလဝ်နွံကၠုၚ်ရ၊ သ္အာၚ်နူဏံပၠန် ကလော်မာံဒကောံပိုန်လေဝ် ကောန်မန်တံ ဗ္စဖျုၚ်လွဳလဝ် နွံမွဲဂကူပၠန်၊ ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် ကောန်မန်နွံပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီသၟး ရှ်ေသှ်ေဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံကောန်မန် နူဍုၚ်ဟံသာဝတဳဏံ ဒဴအာစိုပ်ဍုၚ်သေံ မံၚ်အတေံတုဲ ဒဒှ်ရကောန်မန် ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေလဝ်ကလော်ဂှ် ကော်ခဴစကလော်ဍုၚ်သေံပၠန်ရ၊ (ပရူကလော်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ပ္တိတ်လဝ်မွဲအုပ်တုဲရ၊ ယဝ်မိက်တီ ဗွဲတြးမ္ဂး လိခ်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ဂၠာဲဗှ်ရံၚ်ညိ) ပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီတေံ ဟိုတ်နူကောန်ဂကူမန်ဟၟဲတုဲ ပရူကလော်မန်လ္ပာ်တေံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲဟွံလောဲ၊ ဆကလော်မာံဒကောံပိုန်ဟေၚ် နွံရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂကူဗၟာတံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ် ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ရ၊(ဗၟာလ္ပာ်ဖာသီတေံ နူဂကူမန်ကၠာဲဒှ်အာဗၟာရောၚ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ် ကလော်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဂွံမံၚ်) ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် အလုံမွဲကောန်ဂကူမန် ဍုၚ်ဏံသီုမန် နွံဒၟံၚ်ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ရ၊ မန်ဒိုၚ်ဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် မံၚ်လ္ပာ်ရးသဓီုတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ၊ မန်ဒဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးဖာသီတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်တုဲ မန်ညဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးမတ္တမကဵုရးတနၚ်သဳတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်-ဗဴရ၊ သ္အာၚ်နူကလော်ပိဏံ နွံကလော်မွဲဂကူဏီ ကလော်ဗဂေါလေဝ်ဂး ကလော်သၟိၚ်အသးလေဝ်ဂး ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်လေဝ်ဂး ရံၚ်အာဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ကောန်မန်တံ ဒၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်ကလော် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသဟွံတုပ် အခိုက်လှ်ေကလော် ယူကၞာလေဝ် ဟွံတုပ်ကီုရ၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညရ၊ ဗီုကျိုၚ်ကျဝ်ကလော်ပၠန်လေဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံၜါလ္ပုဟ်တဲ ဒက်ပူလဝ်သတ်ဗြဴ ကွက်လဝ် နကဵုကယၜဝ်တုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်ရ။ ===ဗီုစွံကလော်ကေုာံကပေါတ်ကလော်ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိ=== မၞိဟ်ဒုၚ်လဝ်တဲ မၚ်မွဲလဝ် ကလော်သတ်ဗြဴတံဂှ် ကေတ်သတ်ဗြဴကှ်ကှ် ကြံၚ်ကြံၚ် သီုဂတကၞိမွဲမတုဲ ဒက်ပူလဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်တေံရ၊ ယဝ်ဍာ်သတ်ဗြဴဂှ်ကှ်အာကဵုဒှ် ကၠုတ်တိုန်ကဵုဒှ် ဂတကၞိပြဟ်အာကဵုဒှ် မ္ဒးသၠာဒစုတ်တၟိရောၚ်။ ။ မၞိဟ်ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ယာတ်ဂှ် မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ယာတ်ကလော်ရ၊ ကေတ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံပိဟတ်တုဲ လ္ၚဵုဂိုၚ်ဒေပ်စွံလဝ် ပ္ဍဲကဠာချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် စိုက်ဂွဳလဝ် ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်လေဝ်နွံ၊ ယာတ်ဂှ်ယဝ်စာ်ထောၚ်အာကဵုဒှ် ဍံက်ဍေန်အာကဵုဒှ်၊ မ္ဒးထပ်သၠာဲစုတ်ယာတ်တၟိရောၚ်၊ ယဝ်ဟွံမၚ်မွဲ ရှ်ေသှ်ေယာတ်ဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဇကုမ္ဂး ဥပါဒါန်ထဖဏန်စပ်တုဲ ဘဲပရိုက်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်၊ အရံၚ်ဂၠိက်ယာတ်တံဂှ် ပလောံသာ်ဗုဖအိုတ်၊ ဂၠိက်ကၞၚ်ယှာ ဗုကဵုဗ္ကေတ် ကၞၚ်ၜါလ္ပုဟ်ဒှ်ရ။ ညးမဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ဍေၚ်ဗဴတံဂှ် သိုၚ်စွံလဝ်သ္ၚိဗဴ ဇရေၚ်သ္ၚိဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ၊ စုတ်လဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗု ပ္ဍဲဍေၚ်ဗဴတုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဗဴဂှ်ရ (ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ကေတ် လ္ပာ်ဒေသဍုၚ်ပံၚ်ဏီ) လ္ပာ်ဍုၚ်ရေဝ်တေံပၠန်လေဝ် ကေတ်ဍေၚ်မသုန်ဍေၚ် ဇမၠိၚ်ၜိုတ်မွဲဍ-မွဲမွဲဍေၚ်ဂှ် ဒက်ပူလဝ်ကဵုတောဝ်ဗုဗုတုဲ ပ္ဍဲဍေၚ်ဂှ် ဆတ်စုတ်လဝ်ကၞာၚ်သၠသိုတ် ပိပန်ကၞာၚ်ရ။ ဍေၚ်ဒုန်သီုဖအိုတ်ဂှ် ပကောံတုဲ စုတ်ပ္ဍဲရဴချာ ဂၟုဟ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်တုဲ ဒက်စွံလဝ် ဗ္ဒာဲသတ်ဗြဴကလော်ဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်တမ်သၞာံမွဲဝါ ကၞောတ်သၞာံမွဲဝါ သၠာဲဍေၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် မွဲသၞာံနွဲဝါသၠာဲရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟိုတ်မွဲမွဲယဝ်က္တဵုဒှ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ သတ်ဗြဴဍာ်ကှ်အာဟာ ဍေၚ်ဒုန်ထောၚ် ဍာ်ကှ်အာဟာဂှ် အာကျောဝ်ရံၚ်ရ။ ပရောကလော်ဗဂေါ(ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်)ဂှ် မ္ဒးပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိရ၊ ပသာ် ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်ရောဟီုမ္ဂး ကလော်ဏံဂှ် မံက်ကၠုၚ်နူဍုၚ်ဗဂေါရ၊ သၟိၚ်အသးဂှ် ဍိုက်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဗတိုက်ကဵုဂလာ ဇၞးအာပၞာန်ဂလာ နကသပ်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ဂလာဂှ် ကျအာပၞာန်သၟိၚ်အသး ဗဵုဂလာဂှ်ချိုတ်အာတုဲ က္တဵုဒှ်ကလော်သရာဲရ၊ ဗွဲကြဴ-ချောဲဍာ်ပ္ဍဲဂြိုပ်ဗဂေါဂှ် အောန်အာတုဲ ပြဝါပြေၚ်ဂမၠိုၚ် နွံပၟိက်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်ဂှ် လ္ပာ်ပွိုၚ်ရးသဓီုတေံ သွက်ဂွံဂၠာဲစချောဲပၠန်ရ၊ ၜဳသက်တိုၚ် ဟိုတ်နူဍာ်ဒဳလပှ်ဇၞော်၊ ပြေၚ်ဂမၠိုၚ် ၜိၚ်ကၠောံၜဳဟွံမာန်၊ ကလော်သရာဲဂလာဂှ် ဍုန်လုပ်တုဲသ္ဂးသာ်ဏံ ယြဴပြေၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ် ဗဇဴကၠေံယဇ်မ္ဂး ၜိၚ်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်မာန်ရောၚ်၊ ပြဝါပြေၚ်မသုန်ကၠံဂှ် ပ္ဍဲမတ်သၟိၚ်အသး ဒှ်ဒၟံၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်သီုဖအိုတ်ရ၊ အပ္ဍဲပြေၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဆပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်မွဲဟေၚ် ဒှ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်ဇေတ်တ်ရ၊ ဟိုတ်ဒဒှ်သၟိၚ်အသး လဴဟီုကဵုမိတၠဂုဏ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယွံကောန်အရေဝ်ဂလာန်ဝါစာမွဲမွဲ ဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ်မ္ဂး ညဲၚ်ရဴ"ဂြၚ်စိၚ်ဂၠိၚ်တုဲ ဂၠေံအာဟွံဂွံ" ဟိုတ်ဂှ်ရ မိဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ရကောန်၊ ဗလဴစသာ်ဝွံတုဲ သၟိၚ်အသးကီု ညးဍုၚ်ဗဂေါတံ ၚုၚ်ၚဇြဟောံတဴဗွဲမလောန်ရ၊ သၟိၚ်အသးကီု ညးရဲဍုၚ်ဗဂေါဂမၠိုၚ်ကီု တ္ၚဲဂိတုပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ် ဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ဂှ် ပကုသဵုပ္တုဲဒါန် ရိုဟ်ဟ်လၟေၚ်သၞာံရ၊ ဗွဲကြဴဝွံ ရဲယူကၞာကလော်တံ ရန်တၟံဟိုတ်ဖဵုဏံတုဲ မွဲလဆောဝ်လှ်ေပ္ဍဲယူကၞာဏံရ၊ ပ္ဍဲယူကၞာဏံပၠန်လေဝ် ပြေၚ်မွဲမွဲဟေၚ်မ္ဒးပူဇဴရ၊ ဗွဲကြဴဏံ ပြေၚ်အောန်ကၠုၚ်တုဲ စၞးပြေၚ်ဂှ် ကဂၞန်စွံစၞးပြေၚ်တုဲ စၚ်ဂဗာဲပူဇဴပၠန်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ကဂၞန်ကၞောတ်ပရာၚ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ပၟိက်တုဲမံၚ်ကီုရ၊ ကာလဗဇဴကလော်ဂှ် "'''ဟာဲ-ဟာဲ ကဂၞန်-ကဂၞန်ရောဟွံသေၚ်၊ ပြေၚ်မိဂြၚ်ဗိုတ်-ဟွံဝိုတ်ရလေဝ်မိ ဂုဏ်အနန္တမိတၠဍာ်တှ်၊ ရိုဟ်ဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ဗှ်သၞာယာဲ'''" ရဴသာ်ဝွံ လှ်ေဒယှ်ေတဴရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဝွံ ဒှ်ပရောကလော်ဗဂေါဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကလော်ဗယိမ္ဂးဂှ် ဗယိသ္ၚိ ဗယိအရာပ် ဗယိကွာန် ဗယိဍုၚ် ပၞောဝ်ကဵုပန်ဂကူဂှ် ပွိုၚ်ဇကုဇကုဟေၚ် ဂွံအဝဵုတုဲ ၜက်ပွိုၚ်ပိုၚ်ပယျဵုညးတၞဟ်ဟွံဂွံရ၊ ဣဝွံတၟေၚ်ပ္ဍဲဗယိရောၚ်။ ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ဟွံသေၚ် ဗွဲစၟတ်ဂၠိက်၊ ဂၞိန်၊ ပလောံ၊ ယာတ်ဍောတ်၊ ဂၠိက်ဇမၠိၚ်၊ ဇမၠိၚ်ဂၠိၚ်အိုတ် ၁၂-ဟတ် ဂၠေံအိုတ် မသုန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်မွဲဍ၊ ကၞၚ်ဗ္တာၚ်ကဵုဗ္ကေတ်ဂှ် ဒှ်ယာတ်ယှာဗၞတ်မွဲလ္ပုဟ်မၞုံ၊ ဂၞိန်လေဝ် ဇမၠိၚ်အနာံတုပ် ဂၞိန်ဇမၠိၚ်ရ၊ သာ်ဍေံဗ္တာၚ်ကဵုလမ္စံက် ပြံက်ဖက်တုဲ လ္ပာ်ဇိုၚ်ဂၞိန်တေံဂှ် ကၞၚ်သာ်လမ္စံက်ၜါလ္ပုဟ်ကဵုသာ်ဗ္တာၚ် ၜါလ္ပုဟ်ဒးစွံရ၊ အတၚ်ဍေံ သာ်ဗ္ကေတ်ၜါလ္ပုဟ် ပလောံဂှ် ဒှ်ပလောံမၞိဟ်တြုံသာ်ဗု၊ တဲဇမၠိၚ် ဩိုဟ်ပါ်ရ၊ ယာတ်ဍောတ်သာ်ဗ္တာၚ်ဖအိုတ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါမိဟ်ရ၊ ယာတ်သာ်ဗ္ကေတ်မွဲဂတှ်ေ၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ အနာံပန်လ္ပုဟ်၊ လစိန်မွဲဇြေဟ်၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် (ဂၠိက်ဂၞိန်ပလောံယာတ်ဍောတ်ဗ္တာၚ် ယာတ်ဗ္ကေတ်လစိန်) ဒှ်ဒြပ်ညးမရှ်ေသှ်ေ ကလော်ယာတ်တံရ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်ဗဴမ္ဂးဂှ် မွဲသာ်ပၠန်ရော ကေတ်တၞုၚ်ဒုန်မောဝ်ဒှ်ဒှ်၊ တၞုၚ်ဒုန်ခိုက်ဒှ်ဒှ်၊ ကၠောန်ကေတ်ဍေၚ်ထပှ်ဍေၚ်တုဲ စွံလဝ်တၚ်လ္ပာ်သၟဝ်မွဲလ္ပာ်၊ ပ္ဍဲဍေၚ်ဒုန်တံဂှ် ပြိုက်စုတ်ဍာ်ပဠးပေၚ်ၚ်တုဲ ပ္ဍဲမွဲမွဲဍေၚ် တၞးကြေၚ်မွဲတၞး ဒးစုတ်ရ၊ ကလောန်ဂွံသက်သာဂှ်ရ ဍေၚ်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲမွဲရဴတုဲ ဒးကွက်စွံပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ ဒးသၠာဲဍာ်၊ တၞးကြေၚ်ဍေၚ်ဒုန်တံဂှ်ကီု၊ ခြာဟွံလံ-ဟွံလံ ဒးသ္ၚဳကျောဝ်ရံၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ ကာလက္တဵုဒှ်ဂိယဲမ္ဂး ဟွံသေၚ် ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးအာကျောဝ်ရံၚ်ပ္ဍဲဍေၚ်တံဂှ်ရ၊ ထေက်ကဵုသၠာဲတၟိမ္ဂး ဒးသၠာဲရောၚ် အခိုက်ဏံဂှ် ဒေသလ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲပၠန်ရ။ ။ ဗီုကောန်မန်တံ ဒုၚ်တဲပါ်ကလော်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ကောန်တြုံဂှ် ဒးယိုက်ဒိုက်ကလော်ရ၊ ဒးကေတ်အာဲနူမဇကုတုဲ တမ်ကလော်လေဝ်သ္ဂးစရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ဇကုတုဲ ယဝ်ရပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးဗက်စကလော်မဇကုရ၊ ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ မဇကုစုတိကလိလောန်အာမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ကောဇကုရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ လာံတာကလော်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ကောန်တြုံမွဲ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး အခိုက်ပြဝေဏဳဇကု ယဝ်သၟိက်ပါ်တိတ်ကလော်နွံမ္ဂး ပါ်ပ္တိတ်မာန်ရ၊ ယဝ်ဟွံမိက်ပါ်ပ္တိတ်ဏီမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲဌာန် တမ်ကလော်ဇကုတေံရ၊ ဒဒှ်ရ နွံပၟိက်ပါ်ကလော်မ္ဂး ကောန်ဂၠုဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးပါ်ရောၚ်။ ယဝ်ရဗ္စတုဲ ပါ်ကလော်မ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကြိယာကလော်တံဂှ် ပါ်ပ္တိတ်တုဲ နိမန်နၚ်ကလော်ဇရေၚ်သ္ၚိတမ်ကလော်တုဲ မ္ဒးဗ္စကလော်ရ၊ သွက်ဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ ဟွံတုပ်တုပ်ပၠန်ရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ဒးပြေၚ်ပလေဝ်ကပေါတ်စၞစ အတိုၚ်လၟိဟ်ကလော်ရ၊ လၟိဟ်ကလော်ဝွံ တမ်ကလော်ဂှ်ဒ္စိတ်၊ သွက်ဂွံပါ်ဏာကလော်ဂှ်ထပှ်၊ ကောန်ကလော်ဂှ် မသုန်မၞုံတုဲ မ္ဒးဗ္စသီုဖအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဒၞာဲဗ္စကလော်ဂှ် ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီုဂှ် စွံလဝ်တုဲ မွဲပ္ၚာန်ဗြာတ်ဒ္စိတ်မ၊ သတ်ဗြဴမွဲမစွံလဝ်ကီု၊ ပိပ္ၚာန်ပြေၚ်လဝ်ရ၊ သွက်ကလော်သ္ၚိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဇၞော်ဇၞော်မွဲတုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ကီု၊ သ္အာၚ်ဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဗြာတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်၊ မသုန်မမွဲခ္ဍအ်စုတ်တုဲ ထပ်ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်၊ သ္အာၚ်နူဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး သတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ သတ်ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ ဇဗၠုမသုန်တၞး သတ်မသုန်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ စုတ်တုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်ရ၊ သာ်ဝွံပြေၚ်စၞစကလော်တုဲ မိန်ကေတ်ဂၞိန်ယာတ်ကလော် ဗွဲမ္ဒးရး ဖျဴဏာသ္ၚိဇကုရ၊ ပ္ဍဲအကြာဂၠံၚ်ဘာ်တရဴဂှ် ဖျေံတိဟွံဂွံ၊ စိုပ်သ္ၚိဇကုဟေၚ် ဖျေံဂွံရ၊ ဣဝွံ နဲပါ်ကလော်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် အဃောကာလလှ်ေကလော်ဟေၚ် ပါ်ကလော်မာန်ကီု၊ ယြဴကောန်တြုံ-ကောန်ဂၠုမွဲ မိက်ဂွံပါ်ကလော် နူမဇကုမ္ဂး ကာလယူကၞာဂှ် ညးမဒှ်ဒေါၚ်ဝွံ ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီု စုတ်ပ္ဍဲထးဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ ကောန်တြုံတံဂမၠိုၚ်၊ ကောံဓရီုအိုတ်ရ၊ အဃောဂှ်ဒေါၚ်ဝွံ ထ္ၜကေတ်ထးဂှ်တုဲ ဗ္ဒိဇီုကၞေၚ်မ၊ ကေုာံ ကောန်တြုံသီုဖအိုတ်တုဲ ကလေၚ်ဗ္ဒိကၞေၚ်ကောန်ဂၠု ညးမပါ်ကေတ်ကလော်ဂှ်ရ၊ နနဲဏံကီု ကောန်လဵုဟွံရုဲသ္ပသာ်ဏံတုဲ ပါ်ကေတ်ကလော်မာန်အိုတ်ရ၊ ဒဒှ်ရ ပါ်ကေတ်ကလော်တုဲမ္ဂး နဲဇကုကဵုဇကု ဗီုဇကုဒးစိုတ်လှ်ေတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံ၊ ဟွံလှ်ေမွဲသာ် ဂ္ဇံတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံကီုရ၊ ယဝ်ကောန်ဂၠုမွဲ ပါ်တိတ်ကလော်တုဲမ္ဂး ကောန်လဵုဟွံဟီု ပါ်ကေတ်ဂွံမာန် ပၟိက်စိုတ်ဇကုရ။ ===ဗီုကလော်ပိုတ်=== ဟိုတ်နူဖဳထောံကလော်ဂှ်လေဝ် ပိုတ်အာမာန်ကီု ယြဴညးမွဲ ဂွံလဝ်ကောန်ဗြဴသၟးမ္ဂး၊ ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ကောန်တြုံနွံဗွဲမဂၠိုၚ် အတိုၚ်ဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံ ယဝ်ကောန်ဂၠုဂှ် ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်မဇကုမ္ဂး ကာလမအံက်ဇကု ကလိလောန်အာဂှ်လေဝ် ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်၊ ၜိုန်ကောန်ဂၠုဇကု ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်ကီုလေဝ်၊ ကောန်ဍောတ်တံဂှ် ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ပၠန်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နဲပါ်ကလော်ဏံ သၞောဝ်ဥပဒေ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဟၟဲတုဲ ပၟိက်စိုတ်ဇကု ဖန်ဖက်ကေတ်မာန်ဂှ် ကောန်မန်တံ မ္ဒးပသတိမွဲသာ်ပၠန်၊ ဒဒှ်ရ ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်တုဲမ္ဂး ဝိုတ်ထောံသတိဟွံဂွံ၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ၜိုန်ကလော်ဟွံထ္ၜလဘာ်ကီုလေဝ်၊ ယဝ်ပိုတ်အာကလော်မ္ဂး ကလော်ဂှ် ရပ်စကဵုဘဲပရိုက်ရောၚ်၊ ဗီုဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် အရာဇကုဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ် မွဲသၞာံမွဲဝါ ၜါသၞာံမွဲဝါ ဟွံသေၚ် ပိ-ပန်-မသုန်သၞာံမွဲဝါ ဝိုတ်အာဟွံဂွံ စိုပ်အခိၚ်မ္ဂး သ္ဒးဗ္စရောၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူဟွံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်တုဲ ကာလဗွဲပရိုက်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ကောန်မန်တံ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဂွံသတိကလော် ဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ် လ္တူကလော်ပၠန်ရ၊ (ဣဏံလေဝ် ကောန်မန်တံဝါတ်မွဲသာ်ကီု)တုဲ အာဂၞန်တးစပၠန်၊ အ္စာသဝ်-အ္စာဗေဒၚ်တံပၠန်လေဝ် ရံၚ်အကာဲတၠယဲခန္ဓဂှ်တုဲ ညံၚ်စိုတ်ဂွံပြေဂှ် ဒုဟ်ကလော်ရောၚ်၊ ဗွဲမလောဲသွာ သ္ဂးကဵုပၠန်ရ၊ ကာလဂှ် မန်တံလှ်ေကလော်ယူကၞာတုဲ ယဲဂှ် ဗၠး-ဟွံဗၠးဟီုဟွံမာန်၊ ယူကၞာတုဲဗၠးအာလေဝ်နွံ၊ ယူကၞာတုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံ၊ ဣလဵုဒှ်ဍာံရောဂှ် ဟီုဟွံမာန်ရ၊ ယဝ်ရ ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တေံမ္ဂး ပ္ဍဲမွဲဝှ်ပိဂိတုဂှ် ဟွံယူကၞာဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ယူကၞာဏံ ဒေါၚ်ကဵုဓဗိုန်ဗာတ်ကီု ဒးလိၚ်တုဲ သွက်ဂွံရာန်ကပေါတ်တံဂှ်ကီု ဩန်အိုတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် ယဝ်ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်မ္ဂး ဗွဲလ္တူတေံၜါသာ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာယူကၞာဏံ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ကၠာကၠာတေံ ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၁၁၉ သၞာံတေံ ဍုၚ်မန်တြေံ-ဍုၚ်ဗဂေါ၊ က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်နန်ပြာသာဒ်မန်တံ လီုလာ်အာတုဲ မန်တံကျအာပၞာန် ဒဴအာဌာန်မဗၠးၜးတေံရ၊ ကာလစိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲတေံတုဲ ကလေၚ်စဴလေဝ်ဟွံမာန်၊ ဗှ်သၞာမသကလောကောဒေံ သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံကီု၊ ညးမသှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံဂှ် ဗှ်သၞာညးမစိုပ်အာဌာန်ဇမ္ၚောဲ။ ===ပရေၚ်စဳရေၚ်ခါန် ခဗံက်ကလော်ဗွဲလၟေၚ်ၚ်=== ဂၞန်။ - - ယၟုကလော် - - - ခါန်သွက်ဒးပြေၚ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - တၚ်သမ္တီ။ ၁။ - - - ဗယိ - - - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၂။ - - - ကလော်ရေတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၃။ - - - ကလော်ဒကိုပ်တၠ - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၄။ - - - ကလော်မှာဂိရဳ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၅။ - - - ကလော်ဒလိၚ်တၞံဗြာတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၆။ - - - ကလော်ဗၠိုပ်ဍာ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၇။ - - - ကလော်ကလအ်တၠပိုန် - - - ဇဗၠုဒေပ် - - - - - - - - - - - - - - - ဇဗၠုထၟူမွဲထး ၈။ - - - ကလော်တွိုန်တၠဗြဴ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၉။ - - - ကလော်တွိုန်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၁၀။ - - - ကလော်ပလှ်ေလောန် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး - - - ၁၁။ - - - လော်ကိဟ် - - - - - - ဗြာတ်မမ သွက်ဂွံကွက်ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် ကၞေၚ်ပိမ - - ဒးကွက်ပ္ဍဲပါၚ် ၁၂။ - - - ကလော်ဒေါၚ်ထပိုဲဍောတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၃။ - - - ကလော်ပလေၚ်ကၞာပ် - - - ဗြာတ်ပိဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၁၄။ - - - ကလော်တၟာဲဇၞော် - - - - ခၟာဲစာၚ်-ဗြာတ်ပိဂရး သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-စုတ်ကဵုယန်ပသဲဓုပ် - - ဒးစွံလ္တူစၚ် ၁၅။ - - - ကလော်စပုၚ်ဟာန် - - - ပုၚ်သၟးသၟးမွဲပ္ၚာန် - - - ၁၆။ - - -ကလော်ဣတဍုၚ် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-သွာၚ်ကၠေၚ်-၉-ချဴ - - - ၁၇။ - - - ကလော်ဗက်သရာဲ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၈။ - - - ကလော်စၜါဆ - - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ - - - ၁၉။ - - - ကလော်သ္ၚိ - - - ဗြာတ်မမပလှ်လဝ်မွဲပ္ၚာန်-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ပလေၚ်ဇြုၚ် - - - ၂၀။ - - - ကလော်ဍုၚ်ဗၟံက် - - - ၜံက်ပိတၞုၚ်-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၁။ - - - ကလော်ထပၠၚ် - - - ဗြာတ််ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ခဝ်-၆-ခဝ် - - - ၂၂။ - - - ကလော်သၟိၚ်ၜါ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၃။ - - - ကလော်သၟိၚ်ပိ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၄။ - - - ကလော်ဂၞကျာ်ဍောတ် - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၅။ - - - ကလော်နာဲထဝ် - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ-ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၂၆။ - - - ကလော်ဂဒူ - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ - - - ၂၇။ - - - ကလော်နာဲဗၚ် - - - ကဂဒဵု(ပရာၚ်)ပ္ၚံက်ကဝေန်လဝ်မွဲ - - - - - - - - ဒးကွက်ပ္ဍဲကၞာ ၂၈။ - - - ကလော်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-ကွက်လဝ်ကဵုဒၠေၚ်-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - - ကာလလှ်ေမ္ဂး ဒးဂၠေၚ်လှ်ေ ၂၉။ - - - ကလော်ဂစေံ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၀။ - - - ကလော်ခပဵု - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၁။ - - - ကလော်ဇက်ဂၠုၚ် - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - '''နူကဵုလၟေၚ်ဂၞန်မွဲ ဒဵုစိုပ်လၟေၚ်ပိစှော်မွဲ ဗွဲလၟေၚ်ၚ် နကဵုအခိုက်ညးကဵုညးဟေၚ် မွဲခန်တုဲမွဲခန် ဒးလှ်ေတဴရ၊ လှ်ေတုဲဒးဗ္စကလော်ရ။''' တေံကီု ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဂှ်ရ ကာလယူကၞာမ္ဂး ကော်ပၠောပ်ပုၚ်သၟူကလော် ညးမစုတိအာတေံတုဲ သၟာန်ပရိုၚ် ပရေပရံၚ်ကေတ်စိုတ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်မန်တံ ယူကၞာလေဝ်သ္ဂးလဝ်မွဲသာ်။ ===နဲသိုၚ်ကၞာကလော်=== ကာလသိုၚ်ကၞာကလော်မ္ဂး ဒးကေတ်ဒယိုၚ်စိၚ်ဇမၠိၚ် စှ်ဟတ်တုဲ ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ်ရ၊ ဒယိုၚ်စိၚ်ဒးပေၚ်တြဴတၞုၚ်၊ ဒယိုၚ်ဇမၠေံဇမၠိၚ်ဒ္စာံဟတ် ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ် (ဒယိုၚ်ဇမၠေံတြဴတၞုၚ်) အဒေါဝ်ဂှ် ဒှ်သၠဲဇၞော်တုဲ သွက်ဂွံယူကၞာရ၊ ဇမၠိၚ်ဒုန်ဇအိုတ်တံဂှ် ဒးစှ်ေဗြိုဟ်ဍေံတုဲ ကၟဳပိကွိုန်ရ၊ ဂတမုက်သ္ပာ်ပလိုတ်၊ ပ္ဍဲအပ္ဍဲကၞာကလော်လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် ဒးသိုၚ်နာၚ်မွဲ သွက်ဂွံစွံကပေါတ်ကလော်ရ၊ နာၚ်ကလော်ဂှ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်၊ သၠုၚ်ဆၜိုတ်ဗၞတ် စွံကပေါတ်စိုပ်၊ (လၟိဟ်ဟတ်ဟွံဒးကေတ်) ဗီုပြေၚ်စၞတုန် ပ္ၚာန်ပုၚ်ခၠုံသၠာ်မသုန်မ၊ ပ္ၚာန်ပုၚ်စှ်မ၊ ပ္ၚာန််သွစှ်သုန်မ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ခဍေဝ်မသုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴဍာ် သီုခၞော်မွဲမွဲမ (သံက်လဝ်ခၞောက်လေဝ်ဂွံကီု) ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲဂရး ပ္ဍဲပ္ၚာန်စှ်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴမွဲမွဲဒကုတ်၊ ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တြဴတြဴမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်သွစှ်သုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲမွဲမတုဲ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်တဝ်ကၞး၊ ကွာၚ်မပၞဟ်၊ ကွာၚ်ဒကဵု၊ ပလေၚ်ခၟိုန်သတ်ဗြဴတံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ ပြေၚ်စွံလဝ်စၞတံဂှ်တုဲ ဒးပ္တိုန်စွံလဝ် ပ္ဍဲလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်ရ၊ စၞတံဂှ် သွက်ဂွံဗ္စကလော်လေဝ်သ္ဂး၊ ဃောလှ်ေကၞာဂှ် သွက်ဂွံဗိုဟ်ကၠဟ် ဗြာတ် သတ်ဗြဴ ကဵုကောန်စဴ ကောန်စေက်လေဝ်ဟီု၊ သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်ဂှ် ခဗိုန်ဇၞော်မွဲမ ဗာတ်မွဲ၊ ဗာတ်သွတ်ပိမ၊ ခၞောဲ၊ ဆာၚ်၊ ခဍာပ်တံဂှ်လေဝ် ဒးကေတ်၊ တၞံဗြာတ်ၜါတၞံလေဝ် ဒးဒက်ပ္တဴလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်လ္ပာ်ပလိုတ် ပ္ဍဲပါၚ်ကၞာၜါတၞုၚ်ရ။ ကာလဒုၚ်ဖျေံကလော်နူသ္ၚိဇကုမ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးတုဲ ညးမဒှ်တမ်ကလော်ဂှ် ဒးကေတ်ဖျေံပ္ဍဲကၞာရ၊ "ဆေၚ်ဆက်ကဵုရဲပိုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်ကၞာပိုဲသီုဖအိုတ်ညိ"ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးတုဲ ဒုၚ်ဖျေံကလော်ဂှ်ရ၊ ယဝ်နွံပ္ဍဲသ္ၚိတမ်ကလော်တေံမ္ဂး မၞိဟ်ဆေၚ်ဆက်ဂှ်ဟေၚ် ဒးအာဒုၚ်နၚ်တုဲ ဟီုဂးနဲဂှ်ရ မၞိဟ်ဒုၚ်နၚ်ကလော်တံဂှ်ဟေၚ် ဒးကလေၚ်စွံဒၞာဲရ၊ ဂွံလုပ်လှ်ေဂွံဂှ် ဗွဲကိုပ််ကၠာ ဒးဂေတ်ကၞာလ္ပာ်ပုၚ်ပိလတုန်ရ။ အပေါတ်ယာတ်ကလော် စုတ်ပ္ဍဲထးရပ်ထ္ၜဏာတုဲ မၞိိဟ်ဗြဴ ကျိုၚ်ကယျိုၚ်ကလော် ကၠေဟ်ယာတ်ဍောတ်ဂှ်မွဲ က္ဍိုပ်မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ရပ်ဍေၚ်ဗဴ(လ္ၚဵုထပှ်-လ္ၚဵုမသုန်)ဂှ်မွဲက္ဍိိုပ်၊ လ္ၚဵုမွဲ မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ် ကလာဲလဝ်သော်ဂှ်မွဲ၊ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ဗြဴပိ၊ မၞိဟ်တြုံၜါကယျိုၚ်တုပ် မၞိဟ်မွဲမွဲ ရပ်လဝ်မြကဵုအလာံ ယာတ်ဗ္ကေတ်မွဲမွဲ ပံၚ်ဒှ်မၞိိဟ်မသုန်၊ ဆေၚ်ဝိုၚ်၊ ခဗိုန်၊ ဗာတ်တံဂှ် တက်ဗရုဗက်လက်ကရဴတုဲ မၞိဟ်ရပ်အလာံဂှ်အာဂတ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ဗြဴဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်၊ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ရပ်ထ္ၜယာတ်ကလော် လစှ်ေဂှ်မၞိဟ်ရပ်ဍေၚ်ဗဴ၊ ဂေတ်ကၞာ နကဵုကွိၚ်ကွိုက်အခိုက်တြေံဂှ်တုဲ၊ လုပ််လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်၊ ဒၞာဲပါၚ်ကၞာကလော်ဂှ်ရ၊ အလာံၜါတၞုၚ်ဂှ်လေဝ် စတ်စုတ်ဗ္ဒာဲတၞံဗြာတ်ၜါတၞံဂှ်ရ၊ လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞံကြေၚ်တဵုလဝ်မွဲတၞံ တမ်တၞံကြေၚ်ဂှ် စွံလဝ်ဇရမွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ရ၊ ကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စွံလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်တုဲ ကာလလှ်ေမ္ဂး နကဵုကယျိုၚ်ဗွိုက်ကလော် ဒးဗိုက်လ္တက်ရ။ ကွာမန််လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ လှ်ေဗယိ(ဗဴ)တုဲ ကြဴဂှ်ကောန်ဗြဴဟေၚ် ဒးလှ်ေကၠာအိုတ်ရ၊ ကောန်ဗြဴဟၟဲမ္ဂး ဒးဂၠာဲကေတ်အဆက်အဆေန်် လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမလှ်ေကၞာဂှ်၊ အခိုက်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ လှ်ေပ္ဍဲသ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ၊ ဆဂးဂှ်ဒးဖ္ဍာန်ထောံယာတ်၊ သ္ပညံၚ်ရဴကၞာကလော်တုဲဟေၚ် လှ်ေဂွံဂှ် ဒှ်ဂလာန်ဒေါၚ်တံရ၊ ကယျိုၚ််လှ်ေကလော်ကဵု ယာတ်ကလော်မရှ်ေသှ်ေဂှ် ၜိုန်ရတုပ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလစကာရပ်စပ် စွံဒၞာဲဝါဲဂှ် ညးတၟဟ်အဲတၞဟ်ရ၊ ဃောလှ်ေဂှ် ကလော်တြုံစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်တြုံ ကလော်ဗြဴစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်ဗြဴရ။ ဂၠိက်ဂၞိန်ဇမၠိၚ်တံဂှ် ဒးတုတ််စွံလဝ်ဒတုဲရ။ လှ်ေကၞာ ကာလစိုပ်အခဏ်ဝေၚ်ဇြၚ်မ္ဂး ဒးဝေၚ်ဇြၚ် မၞိဟ်ၜါဇြၚ်ၜါရ၊ စိုပ်အခဏ်ဝေၚ်လေံဒုန်မ္ဂး မၞိဟ်မသုန် လေံမသုန်တၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ ကေတ်တုဲ တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးထကောဟ်သံက်လဝ် ထဏဒုန်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ဗၞတ်ထဏဒုန််ဂှ် ဇမၠိၚ်ၜါလ္ပုဟ် မုဟ်ထဏဒုန်ၜါလ္ပာ် တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးဂတလုပ်သီုၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်သွက်ဂွံရပ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုလေံဒုန်မသုန်တၞုၚ််ဂှ်၊ ယဝ်ရဝေၚ်လေံဒုန် ညံၚ်ရဴဒုန်ခ္ဍာပ်မ္ဂး ဒးကေတ်မွဲတၞုၚ်ရ၊ ဟွံသေၚ်ၜါတၞုၚ် လေံဒုန််ဂှ် စွံတၚ်ၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ် ဒၞာဲရပ်ဒးၜံက်ပထောၚ်လဝ်ရ၊ တၞုၚ်ဍေံဒးဗ္ကေတ်လဝ်ညိရ၊ မၞိဟ်လှ်ေမွဲမွဲဂှ် ဒးရပ်လဝ်ကၞာၚ်ကြေၚ်ၜါစန်ရ၊ ရပ်ကၞာၚ်ကြၚ်မ္ဂး မြ လေံဒုန်တံဂှ် ဟွံဒးကေတ်ရ၊ မၞိဟ်ဝေၚ်လေံတံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်မသုန်၊ ဝေၚ်မြဇြၚ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်ၜါရ၊ အခိၚ်လှ်ေဂှ် နူဂယးကၠာဟွံစပုၚ်ရ၊ တုဲပြဟ်တုဲ ကဇုဲဂှ် ပၟိက်ဒေါၚ်ကီု ပၟိက်မၞိဟ်ယဲ ဆေၚ်ဆက်ကဵုကလော်တံဂှ်ရ။ လဆောဝ်လှ်ေအာဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ခဗံက်ပြေၚ်လဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ဒးလှ်ေတုဲ ပ္ဍဲအရာလှ်ေကၞာဝွံ ကလော်ကောန်မန်တံ ဂၠိုၚ်ကဵုဂကူ လှ်ေဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်၊ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံဂှ် တန်တဴပ္ဍဲညးမရှ်ေသှ်ေကလော်တံရ၊ အစဳအရေၚ် ဗီုပြၚ်ဗ္စစၞကဵုလှ်ေဝွံ ညးတံကော်ခဴစ ကလော်စိၚ်ရ၊ ကၠာဟွံသီကမၠောန်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴၜါရပ်လဝ်ယာတ်ဍောတ် မွဲမွဲတုဲ မၞိဟ်တြုံမွဲ သ္ပညံၚ်ရဴစိၚ်ရ၊ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴၜါဂှ် ရပ်စိၚ်ဂှ်ဂွံမ္ဂး လှ်ေသီပေါဲရ၊ ဗီုညးတံသီပေါဲဂှ် "ယွံညးမဆေၚ်ဆက်ကဵုပိုဲ ဟိုဲကလော်မိမဇုဇတံညးဂမၠိုၚ် အတိုၚ်ပိုဲတံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်ဂှ် လၟုဟ်ကိစ္စသိုပ်ဒတုဲရ မၞးတံလေဝ်က္ညအာစိုပ် ဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုမာန်ရ"ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ကပေါတ်မၞိဟ်ကေတ်နၚ်လဝ်ဂှ် ဒးကလေၚ်စွံ ပ္ဍဲဒၞာဲတြေံတေံရောၚ်၊ အစဳအရေၚ်အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲတေံဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒေါၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ကလော်ဏံဟီုမ္ဂး ပပ္တံကဵုယဲဲဘဲဟိုတ်မွဲမွဲတုဲ ကောန်မန်တံ ဥပါဒါန်စဲစပ်လောဲညိဟွံသေၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ကောန်မန်တံ နွံဒၟံၚ်ဌာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ၊ ယုတ်ဒေက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအရာလောကဳဏံရ၊ ဟိုတ်နူတီဒၟံၚ်ပရေၚ် လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ စပ်ကဵုကလော်ဏံမ္ဂးပတှ်ေဗွဲမလောန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ပတှ်ေကလော်ကီုလေဝ် ထေၚ်ခယျဂး ကလော်ရပ်စလှ်ေကလော် ယူကယာဗ္စကလော်ပၠန်ရ၊ ၜိုန်ဗ္စကိီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ စိုတ်ထေဲကဵုကလော် ထပိုတ်ထောံကလော်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဖဳထောံပ္ဍဲက္ၜဳကြုၚ်ဂှ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ဍဲဖဳကလော်ဏံပၠန်လေဝ် ဥပါဒါန်ဂှ် လ္ပကဵုစပ် စွံစိုတ်ခိုၚ်ၚ်ပိုတ်တ်တုဲ ယဝ်ဖဳမ္ဂး ကလော်ဏံပိုတ်အာရောၚ်။ ကောန်မန်တံ သွက်ဂွံတီပရောယူကၞာဂှ် ဗွဲသာမညဟေၚ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ဒဒှ်ရယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲမွဲဂကူကီုတုဲ ဒၞာဲဏံမ္ဒးချူစုတ်ကဵုဗွဲသာမညရ၊ ယဝ်ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ပရောကလော်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်မ္ဂး မူအဓိပ္ပါယ်လေဝ်ဟၟဲ၊ ဒှ်ညံၚ်ရဴပရေစိုတ် ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဗွဲမလောန်တုဲ ပရေစိုတ်မွဲဂကူဂှ် ဒှ်ညံၚ်ကမၠက်မတ်တြဴအာဂၠာံစိၚ်ကီုရ၊ သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူဏံ ကောန််မန်တံဂမၠိုၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုလေဝ် ကတ်လ္ၚတ်ကီု၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ပရေၚ်လောကဳလေဝ် ညံၚ််ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန််ဂှ် ဒးဂစာန်ကီု၊ ယဝ်ရလောကဳ-လောကုတ္တဵု သီုၜါလ္ပာ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပရောကလော်ဏံ ခိိုဟ်-ဟွံခိုဟ် အဓိပ္ပါယ်နွံဟာ-ဟၟဲဂှ် နကဵုပညာဇကုပါ်ပါဲတုဲ သ္ဂုတ်သွာတ်ကေတ်အိုတ်ညိရ။ ==ပွမဂိယဲ== ဂိယဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်လိခ်ၜါမဓဝ်ရ၊ ၜိုန်လိခ်ၜါမဓဝ်ကီုလေဝ် သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ဒးဒုၚ်ဘဲပရိုက်ဂိယဲဏံဂှ် လ္ၚဵုညိည လ္ၚဵုဂှ်ဂၠိုၚ်က္ဍၚ်ကွေံရ၊ ဟိုတ်နူဂိယဲဂှ်ရ တၠခန္ဓတံ မ္ဒးဝဳယဲဝေဒနာတုဲ ဩန်အိုတ်ဂၠိုၚ် လေၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံ နွံကၠုၚ်ဒဒှ်ရ၊ "'''ယဲမ္ဂးအိုတ် ချိုတ်မ္ဂးလေၚ််'''" ညံၚ်ဟွံလေၚ်ဂှ် သတ္တံဒးမၚ်မွဲလမျီု နကဵုဉာဏ်ပညာပၠန်ရ၊ "'''လမျီုဂှ်ဉာဏ်မၚ် ဒြပ်ဂှ်ကံမၚ်'''" သာ်ဝွံ သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ။ သတ္တံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံမ္ဂး ဍောတ်ဇၞော်ဟွံရုဲ၊ ဗွဲဨကန္တ မ္ဒးဒဗကဵုယဲဝေဒနာဒ္စိတ်စှော်တြဴ ဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ညးလဵုဟွံရုဲ ဒဴပါဲဟွံဗၠး ယဲဝေဒနာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴသတြုပိုဲ မွဲဂကူကီု၊ ယဲဝေဒနာတံဂှ် ဍေံသ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်လၟိုန် ယဝ်ဂွံအခေါၚ်မ္ဂး သတ္တံကာလဝိုတ်အာသတိ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲ လွဳပရာဇကုမ္ဂး၊ ဝေဒနာမတွံဂး သၞသတြုဂှ် ဂွံအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ပ္ဍဲခန္ဓမၞိဟ်တံရ၊ သွက်ဂွံတဝ်စၞေဟ်ကဵုယဲဝေဒနာတံဂှ် ပညာမွဲဟေၚ်ဒှ်လွဟ်ဇၞော်ရ၊ ပညာမ္ဂးဂှ် ကၠာဟွံဒှ်ယဲ သွက်ဂွံဗ္စာရဏာဒၟံၚ် လ္တူခန္ဓလၟိုန်ဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ဝေဒနာလုပ်ကၠုၚ်မ္ဂး၊ ဝေဒနာဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးအာနူခန္ဓဂှ် မ္ဒး လွဳပရာနကဵုပညာဂဥုဲဂှ်မွဲသာ်ရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒဒိုက်ဇၞော်ပန်ပြကာမတွံဂး ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ၊ ပွမဗျု၊ ပွမဂိယဲ၊ ပွမချိုတ်ဝွံ၊ သတ္တံဗွဲစၟတ်မ္ဒးဒဗရောၚ်၊ ပါဲဟွံဗၠးသက်က်ရ၊ ပိုဲသတ္တံမ္ဒးဆေဝ်ဒဝ်စဵုဒၞာလဝ် ဒဒိုက််ပန်ပြကာဂှ် နကဵုလွဟ်ဓဝ်ဗ္စာရဏာ ကဵုလွဟ်ပညာဂဥုဲရ၊ ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ၜိုန်ပြာကတ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိကီုလေဝ် ဆၜိုတ်ဍုၚ်ဇၞော်ဟေၚ် ပြာကတ်တဴရောၚ်၊ ဌာန်ဒေသသ္ၚောဲနူဍုၚ်ဇၞော်တံဂှ် ဍုၚ်လဵုဟွံရုဲ ဟိိုတ်နူပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ဟွံစိုပ်ဏီဒှ်တုဲ ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ်စဵုဒၞာလဝ် ယဲဝေဒနာတံဂှ် နွံတဴအိုတ်ရ။ ပညာဂဥုဲပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲလေဝ် ဗက်ကဵုခေတ်တုဲ မ္ဒးပြံၚ်သၠာဲထုဲနှဴ အာကဵုပညာဂဥုဲသ္အာၚ်လေဝ်် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုပညာ ဂဥုဲလောကဳသၟးဂၠိုၚ်တုဲ နဲကဲပညာလွဳပရာယဲဝေဒနာမန်ဂှ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲရဟွံသေၚ်ဟာ၊ နဲကဲပညာဂဥုဲမန်တြေံဂှ် ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဟွံမၚ်မွဲသစ္စ ဟွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဂှ်ရ-ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲမန်တံလေဝ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်နကဵုမတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ လၟုဟ်ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံညာတ်သၠပတ်ပြကိုဟ် ရောဂန်ဒါန်ကဵုဒပ်ဗျဂုဏ်မ္ဂး ဟွံလောဲသက်က်ရ၊ ပ္ဍဲဘာလကျာ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်နွံမံၚ်ကီုလေဝ် သၠပတ်တံဂှ် ပိုတ်စာ်လီုလာ်မံၚ်သၟးဂၠိုၚ်၊ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဘာလ္ၚဵုဂှ်ဟေၚ် ဗွဲတၟေၚ်ဂွံဆဵုမာန်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ပညာဂဥုဲမန်တြေံကၠာတေံ ညံၚ်ဟဂွံဗၠိုက်တၞီအာဂှ် စဵုဒၞာတုဲ ညံၚ်ဂွံမံက်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ်ကောန်မန်တံ သီုဖအိုတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲမန်တြေံ နွံညိညဂှ်လေဝ် ဟံၚ်ပြိုက်ဒၟံၚ် လမျီုကောန်မန်တံ ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီဂှ် ကယျာၚ်စးထောံဟွံမာန်ဏီရ။ ဇၟာပ်သ္ၚိဌာန် တၟံညးတၟံအဲ က္တဵုဒှ်ယဲညိညသ္ဇိုၚ်သာမ္ဂး သွက်ဂွံလွဳစညိညမာန် စွံလဝ်ဂိုၚ်လဝ် စၟတ်သမ္တီလဝ်နွံရ၊ ဒဒှ်ရ ဂဥုဲဗ္ၜတ်ဂၞဴ၊ ဂဥုဲပဠက်၊ ဂဥုဲကျာ၊ ဂဥုဲခဍက်၊ ဂဥုဲဂၠံက်ကံ၊ ဂဥုဲၚာန်၊ ဂဥုဲမပစံက်တံဂှ် နူလက်ထက်နော်နာဲတံ ဂိုၚ်ပကောံစွံလဝ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ အခိၚ်လဵုဟွံရုဲ သွက်ဂွံ-ဂွံမာန်ဂှ် ပပ္တံနူတၞံဆု၊ ရိုဟ်ဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆု-သတ်ဒုန်တံ၊ ပကောံစွံလဝ်မ္ဂး ကာလပၟိက်နွံကၠုၚ် ဗွဲမပြဟ်-ဗွဲမလောဲသွာဟေၚ် သ္ဂောံမာန်ရ၊ သတ်ဆုရိုဟ်ဆုမ္ဂးဂှ် မပ္တံကဵုရိုဟ်လတာ်ဂၠဴ၊ ဆုအိက်၊ လဂဝ်၊ ဗၞဲ၊ မြေက်ခမိဟ်၊ ကဝိၚ်၊ မကၞိ၊ ဝါၚ်ကၠ၊ ခၞော်မၚ်ဂုတ်၊ တၞံပတ်စေဝ်၊ ဇုတ်ကၠ၊ ကၠၚ်ကၟတ်အိုဿီုမဒှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကၠံဇကုဟေၚ် တဵုလဝ်နွံမံၚ်ရ။ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ပပ္တံကဵုဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်ရောၚ် အ္စာသဝ်မန်တံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်နူကံ ဆီ ကျာ ဥတု အာဟာရတုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကံဝိပက်နူဘဝအတိက်တေံ ဇက်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဘဝပစ္စုပ္ပန်ဏံ က္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး ယဲဝွံဂှ် ဒှ်ယဲကံတုဲ ဝဳဗၠးလေဝ်နွံ၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်လေဝ် ဟိုတ်နူယဲကံဝိပက်တုဲ လွဳဟံၚ်ပြာ်ဟွံမာန်၊ ပပ္တံကဵုကံဝိပက်ဂှ်တုဲ စိုတ်-ဥတု-စၞအာဟာရတံဂှ် စွံအဓိက ဥပါဒါန်စဲစပ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ယဝ်လွဳပရာ နကဵုဉာဏ်ပညာအ္စာသဝ် မဍိုဟ်ကေက် ပ္ဍဲအရာဂဥုဲဗွဲမဗ္စာရဏာမ္ဂး ဂဥုဲဂှ် ဒှ်လွဟ်သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ် တၠခန္ဓဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူကမ္မမတွံဂး ကမၠောန်၊ အတ္တမတွံဂး စၞအာဟာရ၊ ကာလမတွံဂး ဥတုတံတုဲ ယဲဝေဒနာက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ပ္ဍဲခန္ဓကာယ နာံရုပ်ပိုဲမၞိဟ်ဝွံ ဘူတရုပ်ပန်မတွံဂး '''ဓါတ်တိ ဓါတ်ဍာ် ဓါတ်ပၟတ် ဓါတ်ကျာ''' မွဲဟာန်ကေုာံ ဓါတ်အာကာသမသုန်ဏံဂှ် ဒှ်အဓိကရ၊ ဓါတ်မွဲမွဲ ယဝ်ပၠန်ဂတးလီုလာ်အာမ္ဂး က္တဵုဒှ်ယဲဝေဒနာမာန်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗဂှ် ညးကော်အ္စာဗိန္ဒောရ၊ ပၞောဝ်ကဵုစှ်ၜါရာသဳဂှ် ဂိတုပသာ်-ဂိတုဘတ်-ဂိတုပုဟ် ပိဂိတုဝွံ ဟိုတ်ဥတုပၠန်ဂတးတုဲ ပိုဲသတ္တံက္တဵုဒှ်ယဲလေပ်ရ၊ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုတံဏံလေဝ် ယဲတိုန်မ္ဂး ဟိုတ်နူဥတုဟွံညဳသာသၟဟ်န်တုဲ လွဳဝါတ်ညိရ၊ အ္စာဗိန္ဒောတံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်မက္တဵုဒှ်နူကမၠောန်၊ စပ်ကဵုစၞအာဟာရဥတုမတွံဂး အၚ်္ဂနွံပိတၚ်ရ၊ ပၞောဝ်ပိတၚ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပဟိုတ်ကဵုစၞအာဟာရတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲပရအ်တံပၠန် ဗွဲတၟေၚ်ညးတံပတှ်ေဒၟံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ယဲပယောဂ၊ ယဲပရအ်ဝွံဂှ် နကဵုဗွဲ ဟိုတ်သၟဝ်တေံဟေၚ် က္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ၁။ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်လောန်။ ၂။ ဟိုတ်နူဂကူမသ။ ၃။ ဟိုတ်နူမဒွိၚ်ဂၠိုၚ်။ ၄။ ဟိုတ်နူဆီကျာ။ ၅။ ဟိုတ်နူဘဲပရိုက်။ ၆။ ဟိုတ်နူဟွံမာန်စိုတ်ဇကု။ ၇။ ဟိုတ်နူဂဥုဲမွဲမွဲသာ်တုဲ က္တဵုဒှ်ရောၚ်။ ကောန်မန်တံက္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး နကဵုဂဥုဲနွံပ္ဍဲသ္ၚိဇကု ဂၠာဲပ္ကောံတုဲ နကဵုဇကုဟေၚ် ဗွဲကိုပ်ကၠာလွဳကေတ်ရ၊ ဥပမာယဲဇကုက္တဴ ညံၚ်ဇွဟ်ဒးဆာံ၊ ခ္ဍက်၊ ဂၞဴဗိုန်စညိညမ္ဂး ဗၠးအာမာန်ရ၊ နကဵုနဲကဲဇကု ဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ က္ဍၚ်တိုန်လေဝ်နွံ ဥပမာ ယဲပ္ဍဲခန္ဓဇကုက္တဵုဒှ် ၊ ယဲကသအ်၊ ယဲဟယျာ၊ ယဲကြုတ်၊ ယဲဆီ၊ ယဲပ္ဍဲၜဝ်ဇုတ်တံမ္ဂး လွဳဟွံလောဲဗၠးဝါတ်တုဲ ကောန်မန်နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်တေံဂှ် ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ နကဵုဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုဝဳဟွံဗၠးမ္ဂး ဒးအာကော်အ္စာသဝ်တံ မဟာသဝ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ ဂၞန်တးစလေဝ်နွံရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါတ်စဲစပ် လောဲသွာဗွဲမလောန်တုဲ ညိညသ္ဇိုၚ်သာ မံၚ်ဟွံမိပ်မ္ဂး ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဒဒှ်ရ ထံက်ဇြဲ၊ လးဒဒန်၊ ဗလးက၊ ဗှ်မ္ၚဵု၊ ဗှ်ကမ္မဝါတ်၊ ဗ္စဂြိုဟ်၊ ဗ္စဂြိုပ်နာနာသာ်ဂှ်လေဝ်၊ ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လှ်ေကလော်ယူကၞာလေဝ်နွံကီုရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်ဗွဲမလောန်တုဲ ညးမၞုံကြပ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဌာန်ဇၞော်တံဂှ်၊ အာလွဳယဲပ္ဍဲဌာန်ရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ။ ။ ဟိုတ်နူယဲနွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူတုဲ အ္စာသဝ်မန်တံလေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူပၠန်၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒော၊ အ္စာသဝ်ဗ္စဓါတ်၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာကဝတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲစိုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲမာတံဂှ် ကောန်မန်တံ ကဵုပ္တုဲပၟိက်လွဳယဲဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာဗိန္ဒော=== အ္စာဗိန္ဒောဂှ် လုပ်အဝေါၚ်ပ္ဍဲဂကောံမဟာသဝ်မွဲတုဲ ညးတံလေဝ် ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗညးတံရ၊ ဇကုညးတံပ္ကောံကေတ် ရိုဟ်ဆုရိုဟ်ဒုန်၊ ခၞော်ဆု၊ တၞံဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆုပ္ကဴသဴတံတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ဂဥုဲရ၊ မ္ၚးနူဂှ်ဂဥုဲဇဗ ဂွံနူသတ်တိရိစ္ဆာန်တံလေဝ်နွံ၊ ဥပမာ ကၠၚ်ကၟတ်နာနာသာ်> ဇုတ်နာနာသာ်၊ သၞေံတဲ-သၞေံဇိုၚ်နာနာသာ်၊ ခစှ်ေနာနာသာ်၊ ကၠေၚ်နာနာသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်မန်ခေတ်ကၠာတေံ ဂဥုဲပိုဟ်ဖ္ဍိုတ်တုဲ ဟွံရပ်စပ်၊ ကာလဖျုၚ်ဂဥုဲဟေၚ်၊ ညးတံချူကေတ် နကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ခေတ်ကာလလၟုဟ် ကၠောန်လဝ်ဂဥုဲခၞိက်(ဍိုတ်တ်)လေဝ်နွံ၊ ပလုယ်လဝ်မမလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဍာ်လေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဆုၚ်သၟူလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးတံပကောံလဝ်နာနာသာ်တုဲ ကၠောန်ဗက်နကဵုဂြန်ဂဥုဲမန်ပၠန်ရ၊ အ္စာသဝ်လ္ၚဵုဂှ် ရပ်လဝ်ဂဥုဲမွဲဂကူတုဲ ပြံၚ်သၠာဲဂဥုဲ နကဵုဍာ်ပလာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒောမရပ်လဝ် ရိုဟ်သၟိၚ်ကၠေၚ်မွဲဂကူမ္ဂး ယဲဂၞဴအာ-ဂအအ်က္တဵုဒှ်တုဲ ယဝ်ထၚ်ဍာ်မ္ဂး ချူဖျုၚ်ကဵုဍာ်သ္ၚုခၞာရ၊ တူပၟတ် တူဍာ်ဂမ္တဴမ္ဂး ချူကဵုဍာ်တှ်မၞိဟ်တုဲ လံက်ဇွိတ်ကဵုသၞေၚ်စာၚ်ရ၊ စံၚ်ပရံၚ်-စံၚ်ကၞာမ္ဂး ချူကဵုဍာ်သဂြာတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပြံၚ်ဍာ်ပလာဲတုဲ ရပ်စပ်စကာဂွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ နဲဏံကီု ရပ်လဝ်ဂဥုဲၚာန်မွဲဂကူဂှ်ဟေၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဝဳယဲဂွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အ္စာသဝ်မန်ပိုဲ ဟွံကေတ်ၚုဟ်ဂဥုဲဇဗဂၠိုၚ်ရ၊ ခယျာဇိုၚ်လေဝ် သ္ဒးကဵုအောန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဗစဓါတ်=== အ္စာသဝ်သာ်ဏံဝွံ ညးတံဟွံရပ်စပ်ဂဥုဲရ၊ ဂၞန်တးရံၚ်ကဵုယဲတၠခန္ဓတုဲ ဓာတ်စပ်ကဵုအပ်ဒပ်ကဵုမၞိဟ်ယဲဂှ် ညးတံစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ စၞအာဟာရတံဂှ်ရ ဒှ်ဂဥုဲညးတံရောၚ် စစၞအပ်ကဵုဇကုတုဲ ယဲဗၠးလေဝ်နွံမာန်၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံမာန်ရ၊ ကိစ္စဗ္စဓာတ်ဏံဂှ်လေဝ် ယဲမပ္တံကဵုကြုတ်၊ ယဲကသအ်၊ ယဲသယျာတံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ညိဟွံသေၚ်၊ ယဝ်စဗၠေတ်အာမ္ဂး ယဲက္ဍၚ်ကၠုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်ဗ္စဒးအပ်မ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ဗၠးအာမာန်လေဝ်နွံရ။ ===အ္စာကဝတ်=== အ္စသဝ်ကဝတ်မ္ဂးဂှ် နကဵုဇိုၚ်နကဵုတဲ ပတ်ပေါန်လိုန်ပိန်တုဲ ညးတံလွဳယဲရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဇကုဂိသကေဝ်၊ ကတေၚ်ဂြဲ၊ ဂၞိၚ်ဂိ၊ တမ်လ္တက်ဇြိုၚ်မ္ဂး ညးတံကော်အ္စာကဝတ်တုဲ ကဵုပတ်ပၠန်ရ၊ ယဲသာ်ဏံဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠောန်ကလောန်ဇြိုၚ်ဇြိုၚ် ယိုက်ဂၠေၚ်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ သာ်ဝွံ ယဲဘဲက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ကဝတ်တံလေဝ် ကာလပတ်တၠယဲဂှ် ဂဥုဲကၠေၚ်မွဲမွဲလံက်တုဲ ပတ်ဂှ် ဂွံညာတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ "'''ဂဥုဲစှ်-ကဝတ်မွဲ'''" ဂလာန်ညးဟီုလဝ်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်ကဝ်=== ကောန်မန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ ဇိုၚ်ကဝ် ဒဳကဝ် တဲကဝ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ၚပ်ဗၠေတ် တဲဗၠတ်တံဂှ်လေဝ်ဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ကဝ်အာ ဗၠတ်အာမွဲမွဲသာ်မ္ဂး အခါလၟုဟ်ကောန်မန်တံ အာဝဳကဵုအ္စာဝဳဇုတ်တံသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူအ္စာဝဳဇုတ်ကဝ် ဂကူမန်အောန်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဂှ် သ္ၚောံပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်ပိုဲ မွဲသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳဇုတ်ကဝ်တံဂှ် နဲအ္စာကဝတ်လေဝ်လေပ်သၟးဂၠိုၚ်၊ နဲကဲကောပ်ဇုတ် ပတ် ဝတ် တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဆက်ဇုတ်တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဝဳစပ်ကဵုဇုတ်အိုဿီုတံဂှ် မ္ဒးလေပ်လဝ်ရ၊ ယဝ်တဲကဝ်အာမ္ဂး ဇုတ်ကဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် တံၚ်ပတပ်ညံၚ်ဂွံတပ်တုဲ ဗာန်ဓဝါန်ဂမ္တဴ ပွိုၚ်ဘာ်နာဍဳ ဟွံသေၚ် မွဲနာဍဳတုဲ ကြာပ်လဝ်ကဵုဒုန်ဂမုဟ်ရ၊ အခိၚ်ဏံ ၜိုန်ရုၚ်ဝဳယဲဇုတ် ညးအလဵုအသဳတံ ပြာကတ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံဇပ်ဍပ် ၜိုတ်အ္စာမန်တံရ၊ စသာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဝဳယဲဇုတ်ဏံဂှ် ညံၚ်ဂွံစိုတ်သ္ကီုပြာကတ်တိုန် ပ္ဍဲကောန်မန်တံမွဲဝါပၠန်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဂိုတ်ဂစာန်ဗ္တောန် ပညာဏံအိုတ်ညိဂှ် ဆဝ်ပ္ၚုဟ်ဏာပၠန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ=== ဟိုတ်နူဒးဝပ်၊ ဒးၜန်မြလွဟ်မွဲမွဲသာ်၊ ဒးဒစုက်ဒၠမ္ဂး ဒှ်ယဲသရ-ရ၊ ဒှ်ဖ္ဍတ်၊ ဗြိုအ်လေဝ် ဒှ်သရကီုရ၊ ယဲသာ်ဏံက္တဵုဒှ်မ္ဂး ကော်အ္စာဝဳယဲသရ-ရ၊ အ္စာတံပၠန်လေဝ် ၜိုတ်ပညာညးတံကဵုညးတံ ထေက်ကဵုပါ်ကရေက်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုစုတ်ဂဥုဲလေဝ်နွံ၊ အ္စာလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ စိုန်သကီုပ္ဍဲယဲဝဳသရဏံ ဗွဲမလောန်ရ၊ ဂဥုဲပၠန်လေဝ် နဲညးတံကဵုညးတံ ဂၠာဲပ္ကောံပကေဝ်ရ။ ။ သဘဴသရမ္ဂးဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠိပပ်ဂၠိုၚ်တုဲဟေၚ် ဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူဓါတ်ဍာ်ဍာတ်တ် ပ္ဍဲဆီဂၠိုၚ်တုဲလေဝ် ဒှ်သရဂၠိုၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်နွံ၊ ပ္ဍဲဆီတုဲလေဝ် သရဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ဒၟာနူဆီဍာတ်၊ ဒၟာနူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်တုဲ ယဝ်ဒှ်သရမ္ဂး ၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် သရဂှ် ဗၠးဝါတ်ကွေံရ၊ လံဗၠးရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်=== ယဝ်ဟီုပရောဝဳယဲကၠဵုပရအ်ပၠန် သဘဴကၠဵုပရအ်ဂှ် ယဝ်တီလဝ်မ္ဂး ယဝ်ရဒးဒဗကၠဵုမွဲမွဲ ကၠဵုဂှ်ကြအ်ဒၟံၚ်ဟာ-ကၠဵုခိုဟ်ဟ်ဟာဂှ် ပါ်ပါဲဒးတုဲ ဝေၚ်ပါဲနူကၠဵုပရအ်မာန်ရ၊ ဟိုတ်နူကဵုစၟသောဲသောဲမွဲဂကူ(ရံၚ်ကဵုမတ်ဟွံညာတ် ဒးရံၚ်ကဵုပၠံၚ်ဒ္ၚောဝ်ဇြဟတ်(ပါဝါ)ဇၞော်ဇၞော် ရပ်စပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳလၟုဟ်)တုဲ က္တဵုဒှ်ယဲရ၊ သဘာဝလကျန်ယဲကၠဵုပရအ်ဂှ် သွက်ဂွံတီညိညတုဲ ချူထ္ၜးကဵုညိညရ၊ ကၠာတဲစၟရံၚ်ကဵုနမတ် ဟွံညာတ်တံဂှ် နဲလဵုသာ်လဵုဒှ်ဒှ် လုပ်စိုပ်ပ္ဍဲဇကု နူဇကုဂှ်ဇွောဝ်ဗက်လုပ်အာပ္ဍဲ ဇက်လုပ်အာလတေၚ်ဆီတုဲ အာစိုပ်ကၠေၚ်က္ဍဟ်ရ၊ အလုံခန္ဓဇကုမၞိဟ်မွဲဂှ် ကၠေၚ်ဍဟ်မွဲဟေၚ် ဒှ်မှာလီစကာဒၟံၚ်အၚ်္ဂပိုဲရ၊ စၟတံဂှ် ပလီုကၠေံကၠေၚ်က္ဍဟ်တုဲ လတေၚ်အာရီုတံလေဝ် လီုဗက်အာရ။ ။ ။ ဗွဲကိုပ်ကၠာ လတေၚ်ကအ်ၜါဂှ်ချိုတ်အာတုဲ၊ ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံ သုၚ်ဍာ်ဟွံဂွံ၊ လ္တေၚ်အာရီုမတ်လေဝ်လီုအာတုဲ ကောန်မတ်ဂှ် ဇၞော်တိုန်တိက်ဟွံဂွံသာ်ဂှ်ရ၊ ၜိုန်ထၚ်ဍာ်ဗျဵုပုၚ်ကီုလေဝ် စပုၚ်ၚိတ်ပုၚ်ဟွံဂွံ ဗျဵုထၚ်ဗွဲမလောန်ကီုလေဝ် ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံတုဲ၊ ချဟ်ဒၟံၚ်လၟိုန်ရ၊ ဟိုတ်နူတိက်ဟွံဂွံတုဲ မၞိဟ်ကြာန်ဓမာန်ကၠုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဍာ်ပါၚ်ဂှ် စၟယဲနွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ဍာ်ပါၚ်ဂှ် ဒးမၞိဟ်ခိုဟ်ဟ်တုဲ စၟတံဂှ်ကၠောံလုပ်အာ ပ္ဍဲခန္ဓဇကုညးဂှ် မွဲဝါပၠန်မ္ဂး ယဲဂှ် ကၠောံအာဗွဲမလောဲသွာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ယဲကၠဵုပရအ်က္တဵုဒှ်တုဲဟေၚ် ဝဳမ္ဂးလဇုဲအာတုဲ ဟွံဗၠး ညးဂှ် ဒးအိုတ်လမျီုဗွဲစၟတ်ဍာံပြရ၊ အ္စာမန်ပိုဲလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲအရာဝဳယဲကၠဵုပရအ်ဏံဂှ် စိုန်သ္ကီုဗွဲမလောန်၊ ဒဵုလၟုဟ်ဟေၚ် ယဝ်ကၠဵုပရအ်ကိတ်ဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ်အာကဵုအ္စာတုဲ လွဳအိုတ်ရ၊ အ္စာဂှ်ဝဳကဵုတုဲမ္ဂး ဂတနူဏံ ညံၚ်ယဲဟွံကလေၚ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵု ဟီုထ္ၜးကဵု ပွမ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ သွက်ဂွံပသတိဂှ် ယြဴညးမွဲ ကၠဵုကိတ်ဒးတုဲမ္ဂး ဗွဲပရှ်ကြာတ်ကြဴကဵုသ္အးဇ္ၚးညိ ဆီကဵုတိတ်ဂၠိုၚ်ၚ်တုဲ စဝ်စုတ်ကၠေၚ်ဓါတ်ညိတုဲ ဗွဲပြဟ်ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာညိ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ=== ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်ပိုဲ ဂူကၠံ ဝါဗ္ၚ ဂြိုပ်ဂၞိၚ်တံဂၠိုၚ်တုဲ ဇြုံမၞုံကဵုဂျိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အ္စာမန်ပိုဲ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဂှ်နွံဂၠိုၚ်၊ ညးတံဝဳယဲနကဵုဂဥုဲ နကဵုဂါထာ၊ နကဵုကရိကၞာတုဲ ဝဳတဴအိုတ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲညးအလဵုအသဳတံ ဟိုတ်ဂဥုဲပရေဂျိဇြုံ စောန်တဴဗွဲမလောန်တုဲ ယဝ်ဇြုံဒွံဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ညးတံပလံၚ်ဏာရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ် ဗၠးဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံအ္စာမန်တံ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ၜိုန်စောန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ် ဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ဟွံဂတာပ်တဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသ္အာၚ် မွဲသာ်ပၠန်=== ကောန်မန်တံ က္တဵုဒှ်ယဲတုဲ ၜိုန်ဝဳကဵုအ္စာဗိန္ဒော အ္စာဗ္စဓါတ်၊ အ္စာကဝတ်တံဂှ်လေဝ် ဟွံဗၠးမ္ဂး အာဝဳကဵုအ္စာဝဳယဲပယောဂတံဂှ်ရ၊ အ္စပယောဂတံလေဝ် ပတှ်ေဂလာန်ကလော် ဘုတ် ဗၟုယ်ရ၊ ကလော်-ဘုတ်-ဗၟုယ်ဟွံခိုဟ်သန်တံရပ်စ ဒက်ဝဲပျဲပျာံတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်တုဲ တၠခန္ဓဂှ်ကြာန်ဓမာန်ဒၟံၚ်ရ၊ ညးတံစှ်ေစိုတ်ရ၊ ကလော်ဘုတ်ဗၟုယ်တံရပ်စတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ညးတံဖျုၚ်ဍာ်အၚ် ဗ္စဂဥုဲ ပျဲပျာံကလော်ဘုတ်ဗၟုယ် ဟွံခိုဟ်သန်တံရ၊ နဲဏံဂှ် ဟိုတ်နူပါ်ပါဲလ္တူလကျန်ယဲဂှ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဟွံမာန်တုဲ ၜိုန်ဝဳမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုနဲကီုလေဝ် ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ အ္စာလ္ၚဵုဂှ် တက်ပျဲပျာံကလော်ရောၚ်ဂးတုဲ တက်ၜုၚ်စးဒကးအာကီုလေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ဟိုတ်နူတက်လဝ်ဂှ် ဒးဝဳယဲနူမွဲရဲဂှ် ဒှ်အာၜါရဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် အ္စာတံဂှ်လေဝ် ဝဳဒၟံၚ်နအထေၚ်စိုတ်ညးတံတုဲ မူဟိုတ်ယဲက္တဵုဒှ်ရောဂှ်လေဝ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်ရ၊ ဆၜိုတ်နွံပ္ဍဲစိုတ်ဇကုဂှ် ဖျေံဒဝိုၚ် မန်ဂါထာ၊ ဂြာတ်သ္ၚု၊ ဖျုၚ်ဍာ်ပၟန်နာနာသာ်၊ သီုတက်ပျဲပျာံတံ သ္ပအိုတ်တုဲ၊ ကၞောတ်တဲယဲလေဝ်ဟွံဗၠး၊ ညးတၠယဲဂှ် ယဲက္ဍၚ်တိုန်သၟးဂၠိုၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် အ္စာမန်တံ ၜိုန်ဝဳဒၟံၚ်ယဲသာ်ဏံကီုလေဝ်၊ ဗၠးအောန်ဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ ကေၚ်ညာတ်ဒၟံၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်တုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ဟိုတ်နူဒုၚ်တက်ပျဲပျာံဟွံမာန်တုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဗၠးအာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဣဏံဂှ် ယဲကၠောန်ကေတ်ရောၚ်။ ===ဗီုဖျေံထဏီကောန်ၚာ်=== '''အာယုက် - - - ဒေဝတဴရပ်စ - - - လက်ကျန်ယဲ - - - စၞသွက်ဒးစဳရေၚ် - - - - - - - ဒိုဟ်ဖျေံထဏီ-အခိၚ်ဖျေံ''' ----- ၁-တ္ၚဲ - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - ဗုၚ်ပု-ဗုၚ်ဂိ-လရိုအ် - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဨသာန် - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၁-ဂိတု - - - - - -မၚ်မွဲလဝ် - - - - ယာံဂၠိုၚ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' ၁-သၞာံ - - - - - - -ပဋိသန္ဓိ ----- ၂-တ္ၚဲ - - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - - မံၚ်စၚုၚ်ဒၟံၚ်၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် မာန်ကေတ်ရုပ်လကိုဟ်မွဲ ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ၂-ဂိတု - - - - - - မၚ်မွဲလဝ် - - - - - စးဂမ္တဴ ဂၞဴဇွောဝ် - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ဂတှ်ေ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပၞာၚ်သ္ဍဴၜါတၞုၚ်''' ၂-သၞာံ - - - - - - ပဋိသန္ဓိ - - - - - - ထအအ် - - - - - '''ပ္ကဴဗု-ပ္ကဴဗ္ကေတ်ၜါဍောၚ်-ဇဗၠုမွဲသွတ်-လက်ဖက်မွဲဂွဳစုတ်''' ----- ၃-တ္ၚဲ - - - - အာဒးဒိုဟ် - - က္ဍိုပ်ဇြိုၚ်-ယီုဝါတ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပ္ကဴပိဍောၚ်-ပုၚ်ပိထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဗၟံက်- - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၃-ဂိတု - - - ဗၟံက်ဒေဝတဴ - - ပေၚ်ဩိုဟ် - - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်မၞိဟ်မွဲ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ပိတၞုၚ်စုတ်''' ၃-သၞာံ - - - ယက္ခဒေဝ - - - ဇိုၚ်တဲသ္တဝ် - - - ----- ၄-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဗုၚ်လတေၚ်ဂမ္တဴ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ကွာၚ်ပန်ကရေက်-ကပန်ဒကုတ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' - - -ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၄-ဂိတု - - - အဂၞဲဒေဝတဴ - ထအအ်-ဇိုၚ်တဲဂံက် - - '''ပုၚ်ပန်ထၟောတ်-ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်လကိုဟ်မွဲစုတ်''' ၄-သၞာံ - - - နာဂဒေဝ ----- ၅-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ဇကုၜိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်-သွာၚ်မသုန်ကရေက်၊ ကဍတ်ပရာၚ်မသုန်''' - - - ဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၅-ဂိတု - - - နာလိထ - - - မံၚ်ဂ္ဇံ ကွိုၚ်ကွုဲဇိုၚ် - - - '''ပ္ကဴမသုန်ဍောၚ်-ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ၅-သၞာံ - - - - - - - - - သ္ဇိုၚ်-စပုၚ်ဟွံမာန် - - - '''ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ----- ၆-တ္ၚဲ - - - ဟိုတ်နူအာ - - - ဇကုဂမ္တဴ-မုဟ်ဂြိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်တြဴထၟောတ်-ကွာၚ်တြဴကရေက်၊ သတ်ဆုတြဴသာ်၊''' - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၆-ဂိတု - - - ဒးဒိုဟ်ဗာ - - - ဖအံၚ်-လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - '''ဇန်ဍောၚ်ပ္ကဴၜတ်ကဵုသၠုၚ်ကောန်ၚာ်-ဗကတြဴဍောၚ်- ဍာ်သၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၆-သၞာံ - - - ယပ်ဒေဝတဴ - - - ဂြိုၚ်ဂၠိုၚ်ညံၚ်တမြအ် - - - ----- ၇-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ၜိုဟ်ဇိုၚ် - - - '''ရုပ်မၞိဟ်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ်မွဲ-ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်-ပ္ကဴစုတ်ပ္ဍဲခမ်''' - - - ဒိုဟ်နေရတိ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၇-ဂိတု - - - သုရဂ္ဂန္တ - - - ဂံက်-ထအအ် - - - ၇-သၞာံ - - - ----- ၈-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဇကုဂမ္တဴဗ္တံတ္ၚဲ-တိက် - - - - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်-ဍောၚ်ပ္ကဴ-ဗက-ပၞာၚ်ၜါတၞုၚ်''' - - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၈-ဂိတု - - - ဗာယပ်ဒေဝ - - - သၠိၚ်ဗ္ၜေက်လဝ်မတ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပ္ဍဲဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်စၠန်''' ၈-သၞာံ - - - တဴမဟာဂဳရိ - - - ဇြိုပ်ဇြေၚ်လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - - - - - - - - - - - စိုတ်ကြံကြထေဲပၞတ် - - - - - - - - - - - - - တရဴဇၞော်သၟတ်ဟွံညဳ - - - - - - - - - - - - - ပါၚ်လ္တာ်ဂၠဟ်သ္ဇိုၚ် ----- ၉-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - လ္တေၚ်ဗုၚ်ဂမ္တဴ-ၜိုဟ် - - - - - - - '''လ္တူခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠးဗြာတ်တုဲ ပုၚ်ဖဥုံစုတ်'''- - - နူဂယးပြဟ် ၉-ဂိတု - - - သၟဝ်ကျာဒေ - - ဂတဝ်-မတ်ကၚ်ရံၚ် - - - - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ကရေက်-ကခၞာထပှ်-ဗ္က-ဍာ်စၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၉-သၞာံ - - - တဴအာကာ - - မံၚ်ဗွဲလ္တူ-မတ်ဒှ်ဒၟံၚ်သဒေဝသာ်ဗ္ကေတ် - - '''တ္ၚဲပၠိုတ်ပ္တိုန်လ္တူကၟဳ-တ္ၚဲတၟးပလံၚ်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ ''' ----- ၁၀-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - - က္ဍိုပ်ဂိ၊ ကိတ်ဒၟံၚ်ၚေတ် - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်ဒေဝတဴမွဲ-ပ္ကဴဒ္စိတ်ဍောၚ်-ပုၚ်ဒ္စိတ်ထၟောတ်-ဍာ်စၠန်''' - - - ဗွဲဂြိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၀-ဂိတု - - - ရုက္ခဒေဝ - - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်၊ ဇိုၚ်တဲဂတဝ်ဝ် - - - '''ဍာ်စၠန်-ကၠေၚ်သွဟ်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၁၀-သၞာံ - - - - - - - - - ကဝေန်လုပ်ဒၟံၚ်၊ မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳဂတဝ် ----- ၁၁-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴ - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်-မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳ၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠဗပုၚ်၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်စှ်ကရေက်၊''' - ကၠာခ္ဍာ်ဟွံၚုဟ်၊ ပလံၚ်ဏာစွံလ္တူတၞံဆု - နူဂယးပြဟ် ၁၁-ဂိတု - - - - - ဇကုဂမ္တဴ၊ ၜိုဟ်၊ ဖေက်လကိုတ်၊ '''ကခၞာစှ်ကလောံ၊ ပၟတ်ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်''' ၁၁-သၞာံ - - - - - ထၚ်ဍာ်-ကအ်ကှ် - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်၊ ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်ဂစေံစၠန်၊ ခမ်ဂှ်ပ္တိုန်လဝ်လ္တူကၟဳသ္ၚိညိ''' ----- ၁၂-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴစန္ဒဳ - ဇကုၜိုဟ်ဂမ္တဴ - '''ခၠအ်ကေတ်သၠဗြာတ်မွဲတုဲ၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်မၞုံကဵုရှ်သာ''' ပလံၚ်ဏာဒိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၂-ဂိတု - - - - - - - - - - - - - '''ဍာတ်ဍာတ်ဖျးဖျး၊ စုတ်တုဲဂၟုဟ်စၠန်၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ၁၂-သၞာံ - - - - - - - - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်သာ်ဗ္တာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ယဲခန္ဓဟွံသေၚ်။ ကောန်မန်ပိုဲ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်သ္ၚောဲ နူဍုၚ်သၟးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူပတှ်ေဂလာန် ကလော်ဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူဗဟုသုတအောန်၊ လ္ပာ်ပညာလောကဳဏံဂှ်မွဲသာ် တံဂှ်ရ၊ ဒဵုတ္ၚဲဏံ မ္ဒးသ္ပပဓာန်ဒၟံၚ်ကဵုအ္စာ ဗီုဏံဏီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူထဏီအာတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲသာ်ဏံရောၚ်ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံဆဵုကေတ်ကောန်ၚာ်တံက္တဵုဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယဝ်ရထဏီအာပ္ဍဲကောန်ၚာ် အာယုက်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ညးတံဝဳကဵုနဲဗိန္ဒောရ၊ နကဵုဂဥုဲဇဗ ၜိုန်ဝဳတဴကီုလေဝ် ယဲဂှ် ယဝ်လံဗၠးမ္ဂး ညးမဒှ်မိမတံ အာရံၚ်စပ္ဍဲအ္စာ သကာတ္ၚဲရ၊ အ္စာသကာတ္ၚဲဂှ် သၟာန်အာယုက်အထက်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဂၞန်တးရံၚ်ရ၊ နကဵုပညာညးတံ ဂၞန်တးတုဲ၊ အတိုၚ်လၟေၚ်စဳရေၚ်စၞခမ်တုဲ ထောံထဏီရ၊ ပွမပသာ်ဝွံ ဗၠးလေဝ်နွံ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဒဵုကဵုလၟုဟ် ကောန်မန်တံ သ္ပဗက်ဒၟံၚ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ဏီရ၊ နဲထောံထဏီဂှ်လေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုနဲပၠန်ရ။ ယြဴညးမွဲက္တဵုဒှ်ယဲတုဲ၊ ပလံၚ်ဏာမၞိဟ်ယဲ ဌာန်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် က္ညကော်နၚ်အ္စာသဝ် ဇရေၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ ဝဳယဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရ အာဝဳယဲဌာန်အ္စာသဝ်မ္ဂး ပ္တိုန်စရာဲကဵုပညာအ္စာသဝ်ဂှ်တုဲ ကလံပူဇဴ မပ္တံကဵုသၠုယ်သၠာ် ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲရ၊ ဟီုဂးစခရိတ်(ၚုဟ်)ခယျာဇိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရခေတ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ဂှ်တုဲ၊ ၚုဟ်မးလေဝ် သွက်ဂွံပူဇဴဂှ် ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ကီု အောန်စှ်ေလေဝ်နွံ-ဂၠိုၚ်တိုန်လေဝ်နွံရ၊ ကာလအ္စာသဝ်စိုပ်ကၠုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ကောန်မန်တံ ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲ၊ သွက်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံဂၠိုၚ်၊ အ္စာသဝ်မွဲ ပပ္တံကဵုဝဳယဲမ္ဂး ဓုပ်ဟွံသေၚ်တၟာဲ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးပလေဝ်ကဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်မွဲဂကူကီု၊ အ္စာသဝ်ဂှ် ဝဳယဲဟွံဗၠးမ္ဂး မၞိဟ်တၠယဲကီု အ္စာသဝ် စိုတ်တုပ်ညဳသၟဟ်တုဲ ပြံၚ်သၠာဲအ္စာတုဲဝဳမာန်ရ၊ ကာလဂှ်အ္စာသဝ်ဝွံ ရုပ်ကေတ်ဓုပ်တၟာဲ ညးသောၚ်ကဵုၚုဟ်မး (ဂဥုဲဟွံသေၚ် ၚုဟ်ပညာဟွံသေၚ်) ၚုဟ်ခယျာဇိုၚ်တုဲ အာကော်အ္စာသဝ်သ္အာၚ်ပၠန်ရ၊ သွက်အ္စာသဝ်တၟိဂှ် မ္ဒးထပ်ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲတၟိပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲက္ဍၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ မွဲအခိၚ်ဓဝ် အာကော်နၚ်အ္စာ ၜါပ်ပန်လေဝ်နွံ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံကဵုတၠခန္ဓညးမယဲ သ္ဂောံဗၠးဗွဲမပြဟ် ဗွဲမလောဲသွာတုဲ ကေတ်အရီုအဗၚ်အစောံဂဥုဲ အစောံပညာ မှာသဝ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်၊ ကာလတၠခန္ဓ ယဲဗၠးအာမ္ဂး မၞိဟ်ယဲဂှ် စဝ်ဍာ်ကြာတ်ကြဴ သ္အးဇ္ၚးကဵုတဲဇိုၚ်အ္စာဂှ် ဒှ်အခိုက်တၟေၚ်မွဲသာ်ကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲဗၠးအာတုဲ တၚ်ဂုဏ်လ္တူအ္စာတုဲ ကလံအ္စာ ရှ်ေသှ်ေအ္စာတံဂှ်လေဝ် ဒှ်အခိုက်ကၞာကောန်မန်တံပၠန်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ဂိယဲမံၚ်မွဲမွဲမ္ဂး မသ ကလော ကောဒေံ ဝံသတံ ကၠုၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ်မၚ်မွဲညးသ္ကံဂှ် ဒှ်အခိုက်ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ၊ နဲသာ်ဏံကီု မိမယဲမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ကောဒေံတံဂမၠိုၚ်၊ ကေတ်တာလျိုၚ်မၚ်မွဲလၟိုန်ရ၊ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံလေဝ် ကၠုၚ်ရံၚ်စံၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ် မၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ သ္ၚိဇရေၚ်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ပွမ္ဒးမၚ်မွဲဂှ် ဒှ်ဝတ်လောကမွဲသာ်တုဲ ညးတံမၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ ဥပမာ ဗရုတမ္ညဝ်ရမျာၚ်မွဲမွဲသာ်၊ သၟူပသမွဲမွဲသာ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဗြု ညံၚ်ဟွံပသဂှ် ဗိုၚ်ဆေဝ်ဒဝ် ဗိုၚ်ဝေၚ်ပါဲကဵုရ၊ အရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု၊ ဥပမာ ပရိုၚ်ကမ္မဌာန်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲဒၞာဲ ဒွိၚ်ဖေက်မၞိဟ်ယဲ စိုတ်ဍောတ်တိုန်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပရိုၚ် ဟွံကဵုမိၚ်လးလးရ၊ မွဲသာ်ပၠန် တၠခန္ဓဂှ်အာယုက်လေဝ်ဇၞော်မံၚ် ယဲလေဝ်က္ဍၚ်မံၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံဂျိုၚ်အာဓာန်ဂတဂှ်ဟၟဲ ချိုတ်ဗွဲမဍာံရောၚ် ယဝ်စှ်ေစိုတ်မ္ဂး ကၠာမၞိဟ်ယဲဟွံချိုတ်ဂှ် ကဵုပ္တုဲကုသဵု-ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်၊ ဂွံဒှ်လဟိၚ်ပ္ဍဲစိုတ် မၞိဟ်ယဲဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ဗွဲတၟေၚ်မွဲသာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲ အာက္ညနၚ်အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ကဵုကလံကျာ်ဓရ်သၚ်-ဒ္ဂိုန်သဳကလၚ်ဓရ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ဗွဲမပြဲကီု လ္တုညးတၠခန္ဓဂှ်ရောၚ်။ ==အဝဲဗျု== အဝဲဗျုဟီုမ္ဂး ဒှ်တဴမကြပ်ညန်ကဵုသၟိၚ်မာရဏတုဲ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ညးမွဲလေဝ်ဟွံမိက်မိၚ် ယဝ်ဗျုရဟီုမ္ဂး ညးမွဲလေဝ်ဟွံဒးဂၞပ်စိုတ်၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဓမ္မလိုက်ဏံဂှ် ညးမွဲလေဝ်ပါဲဟွံဗၠး ဗွဲမဍာံစၟတ်ဟွံဆောတ် မ္ဒးဆဵုညာတ်သီုညးဖအိုတ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံဟီုဂး စိုပ်အဝဲအာယုက်ပန်စှော်သၞာံပြၚ်မ္ဂး စိုပ်အဝဲဗျုရောၚ်ဂှ် တၠပညာမန်တံ ပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရောၚ်၊ ကာလဂှ် စိုပ်အခိၚ်တ္ၚဲဒ္စေၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျုမ္ဂး ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသဇကု သွက်ဒးကၠောန်ကမၠောန်မွဲမွဲသာ် ဟွံသေၚ် ကိစ္စကေၚ်ကာမွဲမွဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် မံက်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် ဒှ်မၞိဟ်ဒၠောံဗ္တောန် ဒှ်မၞိဟ်အာဂတပၠတရဴ ကဵုညးသၟတ်တံရ၊ ဟိုတ်နူဒှ်အဝဲဗျုတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ်၊ ဒၞာဲကမၠောန်သာသာဍာဍာ ဒၞာဲဗၠးဗြဲဗၠးကျာတံဂှ် ဥပမာ လာ်ချာ တာန်န တာန်ဗာတံဂှ် ကၠောန်မာန်တုဲ ဒၞာဲကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဝါတ်တ်မွဲမွဲဒၞာဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးမဒှ်အဝဲဗျုတံဟၟဲမ္ဂး ကလောန်ဟွံစိုပ်ဒတုဲ၊ ဥပမာ-ပွမပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုမွဲမွဲသာ်၊ ပရေၚ်ကေၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသာ်၊ သွက်ဂွံဟီုစဳပျး စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂှ် ဒှ်ပၟိက်ဇၞော်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် ဒဒှ်ရ '''အရေဝ်ဟီုဖအိုတ်-ညးဗျုလ္ပၜုၚ်ဂစိုတ်'''ဂှ် ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာအာ ဓာန်ဂတခိုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျု ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ဖဵုမွဲကာၜါ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်တီကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲအခိုက်ကၞာနော်နာဲတမၠာတမၠာတေံဂှ် ကေၚ်မိၚ် ကေၚ်ညာတ် ကေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဝေါဟာ သဗ္ဗနာနာသာ်ဂှ် ဟီုထ္ၜးစဳပျးကဵု ညးမဍောတ်သွတ်တံမာန် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာကမၠောန် ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်ဇကုပၠန်လေဝ် ပွမတုတ်တုတ် တာန်သ္ကဝ် မပ္တံအရာကွက်ဇိုၚ်ကွက်တဲ၊ ဇိၚ်စက် ပွမသီဂိုၚ်ဒေပ်နာနာသာ်တံဂှ် ဒၠောံဗ္တောန်ဟီုထ္ၜးပျးကဵုမာန် လ္တူကောန်ဇာတ်တံသီုဖအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာပွမပ္တုဲ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုမွဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဝွံဟေၚ် ညးတံဟၟဲမ္ဂး ဟွံစိုပ်ဒတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကီုလေဝ် ဟွံသိပ်ဂၠိပ်ရ၊ ညးဇၞော်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ဍိုဟ်ကေက်သိပ်ဂၠိပ်၊ ချိုတ်ပၠိုတ်နာနာသာ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်မံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဒၠောံဗ္တောန်ဂှ်လေဝ် ဍိုန်ဍောတ်ယေန်သၞာၚ်ညိဟွံသေၚ်။ ပ္ဍဲဌာန်ရတ်ပိပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်တြုံ လဆောဝ်လဆောဝ်တံဂှ် စိုပ်ကၠုၚ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ၜှ်ဂွံကၞာၚ်ပ္ကဴမွဲကၞာၚ် မွဲဍောၚ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်တံရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ရပ်ဂွံတၟဟ်တွဟ်သ္အးဇ္ၚး အလုံမွဲအရှာံဘာကၟာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၟံက်ဗပေၚ်စုတ်ဍာ်ကျာ် ဍာ်သွုၚ် ဍာ်သွက်ဂွံကြာတ်ကြဴအိုဿီု၊ ကွဟ်ၚးတးဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳမၚ်မွဲတဴရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ညးမဇၞော်တံကောံဓရီုတုဲ ဒက်ဂကောံဥပါသကာ တိတ်ဒုၚ်ဒါန်ဂြုဂြုဂြီုဂြီု အလုံမွဲပွိုၚ်ကွာန်ဇကုလေဝ် နွံကၠုၚ်ရ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံညံၚ်ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝ ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒုၚ်ဒၠောံဗ္တောန် ကဵုအ္စာတၠဂုဏ်တံရ၊ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ်အ္စာတံတုဲ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလလၟိုန်ရ။ ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်ဗြဴတံဂှ်လေဝ် ကာလစိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး မပ္တံကဵုကၟာဲသဳ ပ္ကဴ ပၞာၚ် ကွာၚ်ၜဲ ယိုဟ်ၜန် ဂအုပ်ပိဏ္ဍပါတ် တံဂှ် ပလေဝ်ကေတ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်ဘာကၟာ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ရ၊ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓဝ်သဳလတုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲဂှ် ပၟဝ်ဘာဝနာ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ် ရန်တၟံကဵုဘဝဂတတေံရ၊ ကောန်ဇာတ် ညးမဍောတ်သွတ်တံပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဍိုန်ဍောတ် လဇောတ်လမောဝ်အာဓာန်ဂတမာန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟီုဒၠောံဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုပရောဓဝ်သဳလ ညးသ္ကံပၠန်ရ။ စပ်ကဵုဌာန်ရတ်ပိ ညးဇၞော်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုမိမသဳမူနော်နာဲ တိတ်ဒ္ဂိုန်သဳ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလ ပွိုၚ်တ္ၚဲသဳမွဲတ္ၚဲ တိက်ပ္ဍဲဘာလကျာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် နူကဵုဗ္တံတ္ၚဲတိၚ် တိတ်တိက်ပ္ဍဲဘာတုဲ ကောန်ဇာတ်တံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိတ်ကဵုဒၟံၚ်သ္ကဝ်သ္တိက်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဂှ် ကောန်ဇာတ်တံတောံတိုပ်ပုၚ်သွ၊ စုတ်ပ္ဍဲဂအုပ်တုဲ၊ သွက်ညးမၚ်သဳတံ ဂွံစဟာပ်ပ္ဍဲပိုန်တ္ၚဲဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံတ္ၚဲသဳဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ညဳညဳသာသာကၠောန်ကမၠောန် ပွကုသဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်မပြဲ ပ္ဍဲကောန်မန်တံပၠန် စိုပ်အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ဗၟံက်ဗု အရှိုန်တိုန်မ္ဂး ဝုတ်တ်ဗၠာဲဗၠာဲကၟာဲကၟာဲထဴထဴတံ ယဵုပလံၚ်ပ္တိတ်ဏာပုၚ်သဳ စၞစသုၚ်သဗ္ဗအိုဿီု ဇရေၚ်ဘာတေံတုဲ ဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန် ကဵုရဲမၚ်သဳအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဗ္စဖျုၚ်မြဴသာ်ဝွံဏံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် သၟဟ်ကဵုဇြဟတ်ဇကုတုဲ မွဲဘာကဵုဒှ် ၜါဘာကဵုဒှ် ၜိုတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်မာန်ဂှ် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အိုတ်ရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတောံတိုပ်ဂှ် မွဲသဳမွဲသ္ၚိဟေၚ် ပြံၚ်သၠာဲသ္ၚိဌာန်လေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန်တုဲအိုတ်၊ တ္ၚဲလေဝ်တၟးမ္ဂး သဳကပေါတ်တုဲအိုတ်တုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်သဳဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်ရ၊ ဒဒှ်ရ သွက်ဂွံပ္တုဲလဝ်ကာကုသဵုဏံဂှ် စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်တုဲ ကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်အိုတ်ရ၊ ကွာန်လ္ၚဵု အခါတိတ်အာဘာ နကဵုဓဗိုန်ဗာတ်တိၚ်တိုက်တုဲ အာပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုဂှ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဏီရ၊ ဆဂးဂှ် ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် အောန်စိုတ်ထေက်ကွေံရ။ ကောန်မန်တံ စိုပ်အာယုက် အဝဲမသုန်စှော်ပြၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဒှ်အဝဲဗျုထဴရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံဂှ် မၞိဟ်တြုံကီုမၞိဟ်ဗြဴကီု ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံကၠောန်ကေၚ်ကာအိုဿီု၊ ဟၟဲတာလျိုၚ်ရ၊ ၜိုန်စိုပ်အဝဲဏံကီုလေဝ် ဗျုဗၠးကမၠောန်-ဗျုဟွံဗၠးကမၠောန် နွံတဴၜါသာ်ပၠန်ရ၊ ဒဒှ်ရ ဗျုထဴကီုလေဝ် ယဝ်ထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံကၠောန် ကမၠောန်ကီုလေဝ် ကောန်ဇာတ်တံဟွံကဵုကၠောန်၊ အရာအိုဿီု ညးတံဟွံပါမ္ဂး စိုတ်ဟွံပြေ ဟိုတ်ဂှ်ရ '''ဂလာဗျုကၠောန်-မန်ဗျုဒေါန်''' ရဴသာ်ဝွံ ဒးမံက်ဂတဝ် ဒးတမ္ညဝ်ကေတ်အလိုက်ဍေံရ၊ ဣဏံဂှ်ဗျုဟွံဒးကၠောန် ညးလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ဗျုထဴကီုလေဝ် သွက်ဗုၚ်ဂၞဴဂှ် ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ မပ္တံတာန်ဗာ-န ခၟော် ဒကှော်ချာ လာ်ချာ ကမၠောန်သာသာဍာဍာ သဗ္ဗအိုဿီုဂှ် ဟွံပိုတ်သကုတ် ဒးဆက်ကၠောန်အာပၠန်ရ။ ဆဏံဟွံသေၚ်ဏီ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴဟွံရုဲ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဏံမ္ဂး ညးသၟတ်တံ နအလိုက်ဇကုကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ ကဵုဂ္ဇံဗၟံက်ဂတညးဂမၠိုၚ် ဟီုပရေၚ်ဓဝ်ဂလာန်ကျာ် သၚ်ရိုဟ်ညးသ္ကံရ၊ ကာလပရေၚ်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသ္ၚိ၊ ဟွံသေၚ်ကာလတ္ၚဲသဝ် ကောံညးသ္ကံမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ပရောအိုဿီုဂှ် လဴပူစညးသ္ကံလေဝ်နွံ၊ ဌာန်ရတ်ပိဂှ် ဒှ်ဒၞာဲမဇူဒီု သွက်ညးဗျုထဴတံရ၊ ဒှ်ဒၞာဲသွက်ဂွံဗၜိုဟ်ခန္ဓ၊ ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝနကဵုဓဝ်ကုသဵုဂှ် ဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးမဗျုထဴတံရဟွံသေၚ်ဟာ ဟိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်တံဂမၠိုၚ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ မပ္တံကဵုပၞာၚ်ပ္ကဴတံဂှ် ဗွဲမရှ်ေသှ်ေရပ်ကေတ်တုဲ ကွာ်တိုန်ဂဇံသဝ်ပူဇဴ ဇရေၚ်ကျာ်စေတဳ၊ ဇရေၚ်ဘုတ်ဘာ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓရ်သဳလဟွံသ္ကုတ်ရ၊ စိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓရ်ပၠန်လေဝ် ပြာပ်တိတ်အာဇရေၚ်ဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳပၟဝ်ဓရ်ဘာဝနာအိုတ်ရ။ လောန်အာနူဂှ် စိုပ်အဝဲအာယုက် တြဴဣသုန်သၞာံပြၚ်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုစုတ်တိဂှ် ဟီုဂးစဌာန်ဝေါဟာမၞိဟ် ဂလာန်ညးဇၞော်မန်တံ၊ ဟီုကၠုၚ်နွံမွဲသာ်ရ '''ဂၠဴဗျုကၠာတ်ချံက် မၞိဟ်ဗျုရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက်'''ရ အဝဲဏံဂှ် ဗျုထဴကြံၚ်က္ဍုဟ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံရ၊ အရာသဗ္ဗအိုသီုဂှ် ကဵုဝေၚ်ပါဲအိုတ်တုဲ ကွာ်တန်ကြန် အာကၠုၚ်ဟွံမာန် ဟိုတ်နူဇြဟတ်ဍိုန်လျစှ်ေတုဲ သွက်ဂွံချဳဒရာၚ်ဂှ် ဒးရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက် ဒးဗ္ဒာဲကဵုလေံဒုက်တ္ၚံက်အိုတ်ရ၊ အရာအိုဿီုဂှ် ညးတံဒှ်မိမနော်နာဲ ညးဍုၚ်ညးကွာန်တံရ ကၠောန်ကမၠောန်ကုသဵု ကဵုဒါန်မွဲမွဲမ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ညးတံတုဲ သ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ကလံပူဇဴညးဇၞော်တံဂှ်ဒှ်အခိြက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်မွဲ ဂကူဗွဲမပြဲရောၚ်။ သွက်ညးဗျုထဴတံ ဒးကၠောန်ဂှ်လေဝ် ဒှ်ကမၠောန်ဓရ်ကုသဵု ရန်တၟံကဵုပြံၚ်သၠာဲဘဝ နဓရ်ကုသဵုဂှ် ဂွံဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးတံတုဲ ဌာန်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ မၚ်မွဲဓရ်သဳလ ပၟဝ်ဘာဝနာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ကွာ်အာကၠုၚ်ဟွံမာန်မ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ခမဳသၚ်တံတုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်ဓရ်သဳလ ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိဇကုလၟိုန်သဳရဂှ် ဒှ်အခိုက်အဝဲဗျု ကောန်မန်တံ ပ္ဍဲလောကဏံရ။ ==ပွမစုတိ== သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံဝွံ ပွမ္ဒးချိုတ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု ဝေၚ်ပါဲဟွံဗၠးဗွဲစၟတ်ဨကန္တ စိုပ်ကာလမွဲတ္ၚဲမ္ဂး ဇၞော်ဍောတ်ဟွံရုဲ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်ဓမ္မတာ လောကဏံရ။ ။ ။ ကိစ္စပွမ္ဒးစုတ်တိဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ချိုတ်ရ၊ သတ္တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ညးမွဲကယျာန်ပါဲဟွံမာန် ၜိုန်ပညာစိုတ်သကီု ပိုန်ဒြပ်ဍိုက်ပေၚ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဂွံပတၠအာယုက် ဂလိုၚ်လဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်နကဵုယဲလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်အခိၚ်ကာလလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ဒၞာဲလဵုချိုတ်ရောဂှ် ဟွံတီလးလးရ၊ ချိုတ်နကဵုဟိုတ်သ္အာၚ်ဂှ် ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ချိုတ်ဟွံခိုဟ်၊ ချိုတ်ခိုဟ်ဂးလဝ်ၜါသာ်ရ၊ ဟိုတ်နူယဲပရိုက် မပ္တံယဲဂၞဴ၊ ယဲမြန်၊ ယဲကလေန်၊ ယဲတမြအ်၊ ယဲဂုဟ်၊ ယဲခါဲဒုတ်၊ ဂဂဵုတးပန်၊ ဒးကံလွဟ်၊ ဗၠိုက်ဍာ်၊ ဒတုံနူတၞံဆု၊ ဇြုံဒွံ၊ ကၠကိတ်ကမ်ပရိုက်၊ ကမ်ဗဒိုက်တံဂှ် တၞီလုက်ပ္ဍဲချိုတ်ဟွံခိုဟ်-ချိုတ်ပရေံပရေံရ။ ချိုတ်ဟိုတ်နူမပ္တံယဲဗျု၊ ဗျုမလံတုဲ ချိုတ်တံဂှ် ချိုတ်ဗွဲမခိုဟ်ရောၚ် ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်=== ဟိုတ်နူယဲမွဲမွဲသာ်တုဲ၊ ဂုဟ်တိုန် အလုံမွဲဇကုရ၊ ဂုဟ်မ္ဂးဂှ် ဟွံခိုဟ်၊ ကောန်မန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ယြဴညးမွဲ ချိုတ်နကဵုယဲဂုဟ်မ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ မဒးဖျေံကမ္မဌာန်ချိုန်ဂှ်ရ၊ ဇွဂှ် ကၠောန်ခိုၚ်ကဠာတုဲစုတ် သွက်ဂွံဂ္ညိဂ္ညာတ်ကျိုၚ်ကျဝ်ခိုၚ်ဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်သ္ဂးလဝ်တုဲ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ချိုတ်နကဵုယဲပရအ် ကေုာံချိုတ်ဟွံခိုဟ်သ္အာၚ်မွဲသာ် ဒဒှ်ရ ချိုတ်ဖတ်တ်လတ်တ် ချိုတ်နကဵုယဲဟွံခိုဟ် ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ အတိုၚ်ခိုက်ပြဝေဏဳမန်ဍာံဍာံမ္ဂး ကၠာကၞဳဟွံကတဴ မ္ဒးဖျေံကမ္မဌာန် နကဵုကပ်ရ။ သွက်ဂွံကၠောန်ကပ်ဂှ် ကေတ်ဒုန်ကရေက်၊ ဒ္စာံကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ၄-လ္ပုဟ်ၜတ်ကေတ်တုဲ၊ ကွဝ်ကဵုဇုက်ပန်တန်မ္ဂး ဒှ်ကပ်သွက်ဂွံဖျေံကမ္မဌာန် ချိုတ်ဟွံခိုဟ်ရ၊ ဇွဂှ် သ္တိက်လဝ်လ္တူသ္ကဝ်ဂၞဳတုဲ ခၟူဂိုၚ်ထောံကမ္မဌာန် နကဵုသ္ကဝ်ဂှ်ရ၊ ဇွခၟူလဝ်ကဵုသ္ကဝ်ဂှ် စွံလ္တူကပ်တုဲ ကလေၚ်ဂွဳနကဵုကပ်ဂှ်ပၠန်၊ ပြုပြေၚ်စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲမ္ဂး မုဟ်ဇုက်ကွဝ်လဝ်ကပ်ပန်တန်ဂှ် ဒးဒက်ပ္ဍဲဒုန် ဓလိၚ်ဇွမွဲတၞုၚ်ဂှ်ရ၊ ဒုန်ဂှ်ဗၞတ်ဒ္စာံဟတ်ဒှ်ရ၊ စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲ ဓလိၚ်ဖျေံဏာသုသာန်တေံ ဗွဲမပြဟ်ပြေဟ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွဒက်ကံချိုတ်=== ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ဟိုတ်နူကံအတိက်တေံပါကၠုၚ်တုဲ ဒက်ကံတုဲချိုတ် ယြဴမၞိဟ်မွဲ ဟိုတ်နူပရေၚ်ကေၚ်ကာ မွဲမွဲသာ်က္တဵုဒှ်တုဲ ထိၚ်ဒက်စိုတ်ဟွံမာန် ထုဲကြာန်ဓမာန်အာသာ်ဂှ်ရ၊ ဒက်ကံတုဲချိုတ် သဘဴဒက်ကံဏံဂှ် ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ ဒက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ဗဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဇြပ်ရာ်တာဲနွံဒၟံၚ် ဇရေၚ်ကွာန်သၟးဂၠိုၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလဇကုမွဲဓဝ် သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဒက်ကံပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်လေဝ်နွံ၊ ယဝ်တီဒဒှ်မၞိဟ်ဒက်ကံဂှ် ချိုတ်မ္ဂး ချိုန်ဂှ်ဟေၚ် မ္ဒးကုတ်ထပိုတ်ထောံဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ဍာံဟွံဂံၚ်ရေက်ဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ ညးလဵုဟွံဟီု ယဝ်ဂံၚ်ရေက်ဇုက်ဂှ်မ္ဂး ၜုတ်မြရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန် ဒဒှ်ရညးမဒက်ကံချိုတ်ဂှ် ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ထဝ်ဩန်မ္ဂး ညးမရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ပၠန်ရ၊ ဇွဏံလေဝ် ဒးဖျေံနကဵုကပ်ပၠန်ရ၊ ကာလစိုပ်သုသာန်တေံမ္ဂး ဒးတိုပ်လ္ပာ်ဒတူရ၊ ကာလတိုပ်ဇွဂှ် မုက်ဏာဒိုဟ်ဨသာန် သှ်ပလာဲကၠေံသော် ကဵုလောန်နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ်တုဲ ကဵုဇိက်ကဵုဂရး ထပှ်လတုန် ကာလဇိက်ဂှ် ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ် သာ်ဝွံ မၞိဟ်ဇိက်ဂှ် ကဵုဟီုတုဲဇိက် မူဟိုတ်မ္ဒးသ္ပသာ်ဏံရော-ဟီုမ္ဂး ယဝ်ဟွံစဳရေၚ်သာ်ဝွံ မိမကလောမသ-ထပှ်ဒတောဝ်လီုလာ်၊ ဒိုက်လေၚ် အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်ရဂှ် ညးတံပတှ်ေလဝ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲရ။ ဒက်ကံတုဲ ယဝ်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်မ္ဂး တၠသ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် ဟွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကဵုထောံဒါန် ကုသၚ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အာနိမန်က္ညနၚ် အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ကဵုဗှ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ မံၚ်လေဝ်နွံရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဒှ်ဂအာၚ်ခေက်မွဲရောၚ်၊ ကောန်မန်တံပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် ယြဴညးမွဲ ဒက်ကံချိုတ်အာပ္ဍဲကွာန်မ္ဂး ပ္တိတ်ဏာမ္ၚးကွာန် ဗၠးဂအာၚ်သုသာန်ညးတုဲ ခါဲကတိုၚ်ဇွဂှ် ဂတဏာဒိုဟ်အဂၞဲတုဲ တိုပ်ရ၊ ဇွဂှ်စံၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဗ္စသၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ကမၠောန်မၞိဟ်ချိုတ်အာ ကၠောန်လဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲတံဂှ် မိမကလောကောဒေံတံ ယဝ်ဆက်ကၠောန်အာမ္ဂး ဟွံခိုဟ်ကဵုမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ်ရ၊ လိၚ်ညးသ္အာၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်မ္ဂးဂွံမာန်ရ၊ ယဝ်မိမကလောကောဒေံတံ ဆက်ကၠောန်အာတုဲ ရပ်စပ်ဒးကပေါတ်တံဂှ်မ္ဂး အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်၊ ဒိုက်လေၚ်လီုလာ်အာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲနူကမၠောန်ဂှ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ်သီုဂဗ္ဘ=== မၞိဟ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံမာန်တုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ နကဵုဇြဟတ်မွဲမွဲတုဲ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ ဇွသီုဂဗ္ဘဂှ် ကောန်မန်တံ ပြုပြေၚ်တၟေၚ်တၟဟ် နူကဵုဇွသ္အာၚ်တံရ၊ မူသာ်ရောဟီုမ္ဂး သရာဲပခက် ညးမချိုတ်အာဏံဂှ် ကြံကြညိဟွံသေၚ်၊ ထေၚ်ခယျကေတ်တုဲ ဇွဂှ် ဒးဖျေံကဵုကပ်ရ၊ ကာလဖျေံကမ္မဌာန်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိဗြဴစုတိအာဂှ် တ္ၚိန်လဝ်မြဇြၚ်တုဲ ဒးအာဂတအိုတ်ရ၊ အာဂွံမွဲလစုတ် ဂတမုက်လ္ပာ်ကမ္မဌာန်တုဲ ဗျာံထ္ၜးဇြၚ်တုဲ ဆက်အာပၠန်၊ ဂွံမွဲချိုန်ခဏပၠန် အတိုၚ်မထ္ၜးဇြၚ်ဂှ် ဒးသ္ပပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဟွံဂွံကြံကြ ဂြိုဟ်စာဟွံမာန် ညံၚ်ဂွံဖေက်ရန်တၟံတုဲ ဒးတ္ၚိန်ဏာမြဇြၚ် ဒးဗျာံဗာ်အာရ၊ ကၠာဟွံဖျေံကမ္မဌာန်ဂှ်လေဝ် ခါဲလဝ်ကတိုၚ်ဂှ်ဟွံခိုဟ်၊ ကပေါတ်သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ်တံဂှ် ဒးကေတ်ဏာဖျဴ ကမ္မဌာန်ဂှ်ရ။ ကၠာဟွံတိုပ် ဟွံဂွံစံၚ်ဏီဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ မၞးကဵုအဲဩာဲဂစိုတ်ရောၚ်၊ ဆဒှ်ဂၞိန်ယာတ်ဗှ်ေ ပိုဲကေတ်နၚ်ဖအိုတ် လ္ပကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ကွာန် လ္ပဘပလညိ၊ ကောန်မၞးလေဝ် နွံကရောံဗှ်ေတုဲ လ္ပစဴအာတ်ညိ၊ သာ်ဝွံသ္ဂးတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်နူဗုၚ်ဇွလေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကာလဖျေံကမ္မဌာန်ဝွံ ကေတ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်တုဲ စွံသ္တိက်လဝ်သ္ကဲဇွမိဂှ်ရ၊ တုဲဟေၚ် တိုပ်စံၚ်ဂွံရ၊ ပ္ဍဲကဵုစွံတၞံဗြာတ်ဂှ် '''ကောန်ဗှ်ေ ဗှ်ေကေတ်ဏာညိ'''ဂှ် သ္ဒးဟီုရ၊ ယဝ်တိုပ်မ္ဂး တိုပ်တိကဵုပေၚ်ဗွဲမကၟောန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်ကတိုၚ်ဂှ် ဟွံသေၚ် လ္တူတိုပ်လဝ်ဇွဂှ် နကဵုခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ် စုန်ပ္တဴလဝ်ဗွဲမခိုၚ်တုဲ ဂြောပ်စုတ်ဇလ ကၞာၚ်ဆုလ္တူဂှ်ပၠန်ရ၊ သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ကြံကြဗွဲမလောန်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလမစဴဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ စိုပ်ပယျဵုလုပ်ကွာန်မ္ဂး ဗှ်ေဗက်စဴကၠုၚ်ဟွံဂွံရဂးတုဲ သက်သရက်တိ နကဵုမြဇၚ်ပိလန်ရ။ ယဝ်နွံပၟိက်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘ မမိက်ကဵုယဲဝေဒနာ ဟိုတ်မွဲမွဲ စုတိချိုတ်အာကီု၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံဂွံတုဲ ချိုတ်အာကီု၊ ဒးဖျေံဏာနကဵုကပ် သီုဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်သုသာန်တေံတုဲ အတိုၚ်ဟီုဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟီုတုဲတိုပ်ရ၊ ဂွးဗပေၚ်စုတ်တိပေၚ်ၚ် ကၟောန်န်တုဲ လ္တူဂှ် စံၚ်နကဵုပၟတ်ရ၊ ပၟတ်ဂှ်ဂဵုတိုန်တုဲ တးဖျေံထောံနူဂှ်ရ၊ ကဵုဒးတက်ခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ်၊ ကၞာၚ်ဆုဇလတံဂှ် ဂြောပ်စုတ်လ္တူဂှ်ပၠန်၊ ပဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ဒးစံၚ်တးဂှ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵု ထေဲကဵုမၞိဟ်ဗြဴမွဲမ္ဂး '''စံၚ်တး'''ဂှ် ဂိဓဇောတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ မၞိဟ်ဗြဴဟွံကၠိုဟ်တံဂှ် ဆအယာံမာတ်ဂိတုဲ မူဒှ်သာ်လဵု မူပွသာ်လဵု ညးလက် '''စံၚ်တး''' ဂှ်ရောဟွံတီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကာလတိုပ်ဇွ၊ ဟွံသေၚ်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘမ္ဂး ဟွံၜံက်ပါ်တိတ်ကောန်ၚာ် နူဗုၚ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်ၚာ်တုဲ စံၚ်တိုပ်လေဝ်နွံ၊ ဒဒှ်ရစုတ်တၞံဗြာတ်ဂှ် စွံစၞးကောန်ၚာ်တုဲဟေၚ်၊ ဒးစဳရေၚ်ရ။ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကာလကလေၚ်စဴကၠုၚ် နူသုသာန်တေံ ကလေၚ်ရံၚ်ဂတးမုက် လ္ပာ်ဗြဴဇကုဟွံဂွံဂှ်လေဝ် ညးတံကဵုသွဟ်ကီုရ၊ စဴကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိတုဲ သွက်ဂွံပၠေၚ်ကၠေံအန္တရာယ် ဒးတိတ်သ္ပခမဳ ဗၞတ်မံၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် စပ်ကဵုချိုတ်ဂကူဏံရ။ ။ ဗြဴချိုတ်သီုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ၜိုန်ရတိုပ်ကီုလေဝ် ဒးစံၚ်ကရိကၞာထောံညိတုဲ တးဖျေံထောံရ၊ ဒးစတ်ပ္တဴလဝ်ဓၜံက်ဒိုၚ်ဂှ် ဖေက်သရာဲတာဲဗြာဲတံ ဂၠံက်ကေတ်ဇွတုဲ စဵုဒၞာအန္တရာယ်ဂှ်ရောၚ်၊ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် နူညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံရ။ ။ မွဲသာ်ပၠန် ဂြာံဇလတံဂှ် ဖေက်ကၠဵုဂွးပလီုထောံ မဒှ်ရောၚ်ဂှ် ညးဇမၞော်တံ သ္ဂးလဝ်သာ်ဏံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ် ဂဂဵုတးပန်=== ယြဴပူဂဵူမွဲ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ချိုတ်အာမ္ဂး ပဍိုက်လ္တူကပ်တုဲ ဗလိုပ်ဖုံဂွံရ၊ ဒၞာဲချိုတ်ဂှ်ဟေၚ် ခါဲကတိုၚ်သၠုၚ်ဇကုတုဲ ဂတဏာမုက်ဇွဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ကၞေၚ်ကဵုသၠးဒၟံၚ် နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ် ပလာဲလဝ်သော်တုဲ တိုပ်ဂွံရ၊ လမာတ်တံဟွံသေၚ် ကလောတွဳဝါရတံ ဇိက်ကဵုဂရး လ္တူက္ဍိုပ်မၞိဟ်ဂှ် ထပှ်လတုန် သာ်ဝွံဒးဟီုအာ ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ်ရ၊ ယဝ်ဟွံပသာ်ဏံမ္ဂး ကလော ကောဒေံ မသ ထပှ်ဒတောဝ် အာယုက်ဂၠေံလေၚ်ဒိုက်တုဲ မိမဟွံဗၠးဒုဟ်ရ၊ ဗ္စသၚ်ကဵုသဳပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကဵုဒါန်သ္ၚုပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ဂွံရ။ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ဒၞာဲဂှ်ဟွံချိုတ် စိုပ်သ္ၚိတုဲချိုတ်မ္ဂး အာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်ဂွံရ၊ ကွဵု ဒစုန် ဂရးမြတံ ညးမတိုပ်ဂှ်ကေတ်ဂွံရ၊ တၠအမှုတံ ကေတ်ဟွံဂပ်ဝ်၊ ၚေက်ဂရးဂှ် မွဲတၞုၚ်ပဂွံ၊ ထပှ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ဒ္စိတ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ယဝ်ရဂဂဵုတးပန်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးတိုပ်ဒၞာဲဂှ်ရ၊ တိုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် အခိုက်ကၞာဟၟဲတုဲ စုတ်ကဵုကပ် မ္ဒးအာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်တေံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွကောန်ၚာ်=== ယြဴညးမွဲ ပပ္တတံနူသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဒဵုပွိုၚ်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဂှ် ဒှ်အဝဲကောန်ၚာ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ၚာ်မွဲစုတိအာာမ္ဂး ကောန်မန်တံစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ဟွံတုပ်ကဵုညးအဝဲဇၞော်တံရ၊ ဇွကောန်ၚာ်စံၚ်ဟွံဂွံ ဗှ်ဓဝ်နာဝထပှ်ဟွံဂွံ၊ ဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်သ္ပဒးသာ်ဏံမ္ဂး တၠသ္ၚိလီုလာ် အာယုက်ဂၠေံ ဍုၚ်ကွာန်ကလိုက်ကမဵု ယဲဘဲဂၠိုၚ်၊ ကလော် ဘုတ် ပြိုတ်ထတ်ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ။ ဇွကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွဳနကဵုဂၠိက်ယာတ်တုဲ ယိုက်ထ္ၜဏာ မိန်ဏာဂွံရ၊ ကောန်ၚာ်ချိုတ်အာဂှ် ဇၞော်မံၚ်ညိမ္ဂး မၞိဟ်မွဲဓဝ် ယိုက်ဏာဟွံမာန်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခရေၚ် ဓလိၚ်ပ္တိတ်ဏာသုသာန်ဂွံရ၊ ကာလဓလိၚ်ဏာဂှ် သ္ၚုဒမျိုၚ် ကဵုဒါန်ဂွံရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ပ္ဍဲဇြပ် ပ္ဍဲဘာ ပပိုန်ဂစိုတ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ဏာဂွံရ။ ===ဗီုသ္ပကုသဵုဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာကဵု မၞိဟ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်တံဂမၠိုၚ် ကဵုကောန်ၚာ်=== သွက်မၞိဟ်ချိုတ်ပရေံ မပ္တံကဵုယဲပရအ် ယဲမြန် ယဲဂအအ် ဂၞဴအာတံဂှ် ဟွံသ္ပကုသဵုရ၊ ချိုတ်ပရေံမ္ဂးဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အတိုၚ်ညးတံစၟတ်သမ္တီ စှ်ေစိုတ်ချိုတ်ပရေံဂှ်၊ ကာလပလံၚ်ဏာဇွ ကမ္မဌာန်တေံ ဒးစုတ်ဏာကပေါတ်ပ္ဍဲနမွဲ မပ္တံသ္ၚု ၜဵု ခရံက် ကၠေၚ် မြေက် လသိုဏ် စဳရေၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး အပေါတ်ဂှ် ကဵုဒါန်ဘာဓဝါဲဂှ်ရ၊ ဣဝွံ ညးကော်ခဴစ ဒါန်ဇြဟာန်ဒမျိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပြံၚ်သၠာဲဂိတုၜက်သၞာံတုဲ ဖာပ်သၚ် ပကာကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ၊ သွက်ညးဒက်ကံတုဲ ချိုတ်ဂှ် ညးဟွံပ္တုဲကာကုသဵုသ္ဂးလဝ်ရ၊ ပ္တုဲကာကုသဵုဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိ ရန်ကဵုသွက်ညးမစုတိအာ သီုကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဟွံသ္ပပၠန်၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး လောန်အာထပှ်တ္ၚဲ မွဲဂိတု မွဲသၞာံကဵုဒှ်ပ္တုဲမာန်၊ ကာလဖာပ်ဗ္စသၚ်ဂှ် ယဝ်ဟွံၜက်သၞာံမ္ဂး မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲဇြပ် ဘာ ရုၚ်ဒါန်ရောၚ်၊ ၜက်အာသၞာံတုဲမ္ဂး ကဵုဒါန်ပ္တုဲကုသဵုပ္ဍဲသ္ၚိဂွံရ။ သွက်ကောန်ၚာ် မစုတိကလိလောန်အာဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ဇြပ် ဘာတံဟေၚ် ကောန်မန်တံ ပ္တုဲကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံ၊ ပ္တုဲကုသဵု ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ဂှ်ဟွံဂွံ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်ဂှ် လံၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန် ကဵုကုခမဳသၚ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူချိုတ်ဟွံခိုဟ်ဂှ်ရ ဟွံက္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်ဇရေၚ်သ္ၚိရ၊ လ္ၚဵုယးဂှ် လ္ၚဵုပေၚ်ထပှ် ညးတံလံၚ်ဗဗေၚ်ရ၊ ကပေါတ်လံၚ်တံဂှ် ပုၚ် ပုၚ်ခ္ဍေက်၊ စုတ်ကဵုခဝ်၊ ပလေၚ်ခၟိုန်ကဵုသတ်ဗြဴ၊ ကွာၚ်ထကဵုဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တံဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် လံၚ်အခိၚ်စဴပိဏ္ဍပါတ်လေဝ်နွံရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵု ဗလးကျာ်မ္ဂး၊ ၜက်သၞာံဂါံဗြဲတုဲဟေၚ် ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဗီုညးတံပြုပြေၚ်တုန် သိုၚ်ကၞာထးဗ္ဒာဲသ္ၚိတုဲ ဗၟံက်ကၞာထးဂှ် သိုၚ်လဝ်စၚ် သွက်ဂွံစွံကျာ်ဗလးဂှ်ရ၊ ကျာ်ဂှ်ပ္တိုန်သ္ၚိဟွံဂွံ၊ ခမဳသၚ်လေဝ်တုပ်နဲသာ်ဂှ်ရ၊ နူဂယး ကၠာဟွံဂွံက္ညဖျဴနၚ်သၚ်ဂှ် ဒးပ္တိတ်နၚ်ကျာ်ကၠာရ၊ ကျာ်ပဋိမာရုပ်မွဲဇကု၊ ကျာ်ဒကောဝ်သၟတ်မွဲဇကု၊ သ္ၚုမွဲထၟာဲဍောတ်၊ ဗဗေၚ်ကျာ်ဍောတ်တ်မွဲမ၊ သၠုယ်ဒ္စာံဂတှ်ေ၊ တၞးဇြဲထဝ် (ဇြဲအရိုၚ်လေဝ်ဂး) ထပှ်တၞး ချောဲဒဇိပ်ထပှ်စန်၊ မွဲစန်ထပှ်တၞုၚ်၊ ပုၚ်ပၟန်သာဲမွဲဗဗေၚ်ဍောတ်၊ ဇၞောဝ်အလာံဂၠိၚ်ၚ်ပန်ဇၞောဝ်၊ ပြေၚ်လဝ်တုဲ၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးယဵုပ္တိတ်နၚ်ဘာရ၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ် ပ္ဍေန်လဝ်ပ္ဍဲထၟာဲသ္ၚုဂှ်ရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ခမဳသၚ်တံဖ္ဍောတ်ဂါထာ၊ ထောံကယျောၚ်ကျာ် (ဗလးကျာ်လေဝ်ဟီု)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကျာ်တြဲ ထေဝ်ထးပ္ဍဲဇရေၚ်ကြုၚ် နေရဉ္ဇရာဂှ်တုဲ-ထောံကယျောၚ်ကျာ်၊ ဗလးကျာ်အိုတ်ရ၊ ကိစ္စဗလးကျာ်ဂှ်တုဲဟေၚ် ခမဳသၚ်တံ ဂွံစဴကဵုပိုန်ပ္ဍဲကၞာထး စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်ကုသဵု သွက်ညးမချိုတ်အာတေံရ။ ===ချိုတ်ဍိုက်=== ချိုတ်ဍိုက်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ဗ္တံတ္ၚဲဟွံဟီု၊ ညးမွဲရောဟွံတီ ယြဴညးမွဲချိုတ်အာမ္ဂး ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ် ချိုတ်ဍိက်ရ၊ ယြဴညးယဲမွဲ ယဲက္ဍၚ်တိုန်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံဒှ်သာ်ဂှ်ရ မ္ဒးမၚ်ဒၟံၚ်သီုဗ္တံတ္ၚဲ ညံၚ်ဂွံတီဒဒှ်ရ မၞိဟ်ယဲဂှ် အိုတ်အာလမျီု သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ယဝ်ချိုတ်ဍိုက်အာမ္ဂး ညးတံဟွံမံၚ်ကဵုထောံဒါန် ကုဘာလကျာ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ကော်စဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်ပၠန်၊ ညးလ္ၚဵုတံ ယဝ်တီဒၟံၚ်ဒဒှ်ရ ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်မ္ဂး ဟွံရာန်၊ ဟွံသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ညးလ္ၚဵုပၠန် လံလအာသၞာံဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဝွံ ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် နိမန်က္ညနၚ်သၚ်တံ ကဵုဗှ်မ္ၚဵု ဖ္ဍောတ်ကမ္မဝါတ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ။ ===ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိယဝ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမၞိဟ်မွဲမ္ဂး=== ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိ၊ ယဝ်မၞိဟ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမွဲတုဲ ကာလဖျေံကမ္မဌာန် ညးမချိုတ်ကြဴဂှ် မ္ဒးဖျေံကၠာအာဂတရ၊ ညးမချိုတ်ကၠာဂှ် မ္ဒးဖျေံကြဴ အာလက်ကရဴရ။ ===အခိုက်ဒးပါဲသ္အာၚ်မွဲသာ်=== ယဝ်နွံပၟိက် သၟိက်ဂွံပ္တိတ်ဏာ ကမ္မဌာန်မွဲ ဇရေၚ်သုသာန်တေံ နကဵုဂၠုၚ်မ္ဂး ဂၠုၚ်ဖ္ဍိုက်လဝ်ကမ္မဌာန်ဂှ် မ္ဒးဒုန်လုပ်ကၠုၚ် လ္ပာ်သၞေဝ်ဂၠုၚ်ရ၊ လုပ်ကၠုၚ် နကဵုက္ဍိုပ်ဗီုအခိုက်တွဵု တွဵုဂှ်ဟွံဂွံရ၊ ကမ္မဌာန်ညးမစုတိ မ္ၚးဍုၚ်မ္ၚးကွာန်တံဂှ်လေဝ် ပၠောပ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဟွံဂွံဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေမ်မွဲဂကူကီု၊ စုတိိအာမ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကွာန်လေဝ် ကလေၚ်ပ္တိုန်ကမ္မဌာန်လ္တူသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဗီုဏံမ္ဂး ခေက်ကဵုဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်။ ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ညးမစုတိနယဲခိုဟ်ဟ်=== ကောန်မန်တံ ယဝ်စုတိကလိလောန်အာ နကဵုယဲခိုဟ်ဟ်မ္ဂး ကမ္မဌာန်ဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲတုဲ စွံလဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်ကေတ်ဇံၚ်ဇၞးမွဲတုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ဇွ လ္တူဇံၚ်ဇၞးဂှ်ရ၊ (က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်လေဝ်ကော်) ဗွဲပညပ်အပါဲပန်ဘုံ၊ သုဂတိထပှ်ဘုံ၊ ရူပစှ်တြဴဘုံ၊ အရူပပန်ဘုံ၊ မတွံဂး ပိစှော်မွဲဘုံဂှ် သ္ဂောံဇၞးဗၠးၜးတိတ် နူပိစှော်မွဲဘုံဂှ်တုဲ ဇံၚ်ပ္တိုန် စွံဇွမွဲချိုန်ခဏဂှ် ဇံၚ်ဇၞးမကော်စရောၚ်။ ===ဇံၚ်ဇၞး=== သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးကေတ်ဒယိုၚ်တြဴတၞုၚ်ရ၊ ဇံၚ်ဇၞးဝွံ နွံဇမၠိၚ် သၠုၚ်ဒ္စိတ်မိဟ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ပန်လ္ပုဟ်၊ အနာံမွဲဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်၊ ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးဒက်ခၞံပ္တိုန်ပန်ထပ်ရ၊ ဒုန်ကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ပန်လ္ပုဟ်ဂှ် စွံသၟဝ်သ္ကဲၜါလ္ပာ်တုဲ၊ လ္တူကၞောတ်လ္ပာ်က္ဍိုပ်ဂှ် ဒုန်ဇမၠေံ(ဂၠေံ)မွဲဟတ်ပန်လ္ပုဟ် မွဲတၞုၚ်၊ လ္တူကၞောတ်ဒုန်လ္ပာ်ဇိုၚ်ၜါ သၟဝ်ဂှ် ဒုန်ဂၠေံမွဲတၞုၚ် စွံလဝ်လ္တူတုဲ ဒက်လတ်ကဵုချာ ပ္ဍဲပန်ဒကဴရ၊ ပွမကၠောန်သာ်ဝွံ ဂွံဇံၚ်မွဲထပ်ရ၊ နဲဂှ်ရ ဒက်ဂဇံက်စွံဇံၚ်ပန်ထပ်တုဲ၊ လ္တူအိုတ်ဂှ် လးစုတ်ဒုန်ကရေက်ရ၊ (လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ် ဒ္စာံကရေက်၊ ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံဒ္စာံကရေက် လ္ၚဵုဂှ်လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ်(၇)ကရေက် ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံ(၃)ကရေက်လေဝ်နွံကီုဂှ်ရ (၇×၃)ထ္ၜးလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒကဴဇံၚ်ပန်ဂှ် ဒက်စွံဒယိုၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ ပ္ဍဲအဒေါဝ်ဂၞိၚ်ဇံၚ်ဂှ် ဒက်စွံၜါတၞုၚ်၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ် လ္ပာ်ဏံမွဲတၞုၚ်ရ၊ လ္တူကၞောတ်ဒယိုၚ် ဒက်ဒုန်ကရေက်ဂေတ်ကၠောံတုဲ၊ ဒးကၟဳဖ္ဍာန်ယာတ်ပိက်ရ၊ ယဝ်ယာတ်ဟၟဲမ္ဂး စက္ခောဗုဗု ဒးကၟဳဖ္ဍာန်စုတ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်ဒေသလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၟဳဖ္ဍာန်စုတ် နကဵုဒုန်ကရေက်ကြဳကြဳ၊ ၜါစှော်ကရေက်လေဝ်နွံရ၊ ဒယိုၚ်ကဵုသၠဖ္ဍာန်တံဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်လဝ် နကဵုပ္ကဴစက္ခောဇၞောဝ်က္ဍိုၚ်တံရ၊ ကၠောန်လဝ်ဇံၚ်ဇၞးတံဂှ်လေဝ် နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်တုဲ နွံကဵုဓဝ်ဗွဲမဗ္စာရဏာရ။ ရန်တၟံသွက်ဂွံထပိုတ်ထောံ အာရီုတြဴ၊ သွက်ဂွံအံၚ်ဇၞးသွဝ်တြဴဘုံတုဲ၊ ကေတ်ဒယိုၚ်တြဴတၞုၚ်ရ၊ ဇံၚ်ပန်ထပ်ဂှ်လေဝ် ပ္တိတ်အဓိပ္ပါယ် သွက်ဂွံတိတ်ဗၠးအာ နူအပါဲပန်ဘုံရ၊ ကၠောန်ဇံၚ်ဇၞး နကဵုဒုန်ကရေက် ဇမၠိၚ်ဒ္စာံတၞုၚ်၊ ဒုန်ဇမၠေံဒ္စာံတၞုၚ်ဂှ် ရန်တၟံသွက်ဂွံတိတ်ဗၠး နူနရက်ဒ္စာံထပ်ရ၊ ကွာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ရန်တၟံဂွံအံၚ်ဇၞးကေတ် ဗြီုၜါစှော်ဘုံတုဲ ဖ္ဍာန်ကဵုဒုန်ကရေက်ၜါစှော်ရ။ ပ္ဍဲဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် (ဗွဲမဂၠိုၚ်ပွိုၚ်ရးမုဟ်ဍုၚ်) လ္ပာ်သ္တိက်ဇံၚ်ဝွံ ပ္ကဴၜါခဝ် လ္ပာ်တမ်ဇိုၚ်ပ္ကဴၜါခဝ် ဒက်ကွက်စွံလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲမွဲခဝ်ဂှ် စုတ်ပ္ကဴပိဍောၚ် ပန်ခဝ်ဂှ် ပ္ကဴဒှ်စှ်ၜါဍောၚ်ရ၊ လ္ပာ်သ္ကဲမွဲမွဲပါ်ဂှ် ပုၚ်ပန်ခဝ်သီုၜါလ္ပာ် ဒ္စာံခဝ်စွံလဝ်ပၠန်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ဒက်ကွက်စုတ်လဝ်ပ္ကဴ ပိစှော်ဍောၚ် နူဇံၚ်နကဵုဇုက်တောဝ်ရ၊ တဝ်ကဵုဗုၚ်လိုတ်ဇွဂှ် လစိန်မွဲဇြေဟ် ရန်တၟံသွက်ညးမစုတိအာဂှ် ဉာဏ်မတွံဂး မတ်သ္ဂောံလျးတၟးအာ ပ္ဍဲဘဝအနာဂတ်တေံဟေၚ် ဒးကွက်စုတ်ရ၊ ပွမ္ဒးကွက်ၜုန်မ္ဂးဂှ် ကေတ်အဓိပ္ပါယ် သွက်ဂွံထပိုတ်ကၠေံကိလေသ နကဵုၜုန်ဂှ်မွဲသာ်၊ သွက်ဂွံတီဒဒှ်ရဇွဂှ် ပုဟွံပုမွဲသာ်၊ယဝ်ရဇွဂှ်ပုကၠုၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံတီကေတ် ပ္ဍဲအကြာဗုၚ်ကဵုကၞာဲသတ်ဂှ်ရ။ (ပ္ဍဲအရာကွက်ပ္ကဴဏံဝွံ ဒဒှ်ရဖေက်သၟူပသတိတ်တုဲ ဒးဖ္ဍုၚ်ဒုၚ်လဝ် နကဵုပ္ကဴမြမောဝ်တံရဂှ် ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ်ဂၠိုၚ်။) ===ဗီုပြုပြေၚ်ဇွ သွက်ဂွံစွံလတူဇံၚ်ဇၞး=== ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် စွံပ္ဍဲသ္ၚိၜက်ဗ္တံတ္ၚဲ=== ===ဗီုဖျေံကမ္မဌာန်=== ===အစဳအရေၚ်မပ္တံဗီုယိုက်ကမ္မဌာန်ကဵုပုၚ်သၟူ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်တိုပ်ကမ္မဌာန်ဇွ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်စံၚ်ဇွဂြဇုတ်=== ===ဗီုကၠောန်ဒလာၚ်=== ===ဗီုသ္ပကုသဵုစရိုဟ်ဍာ်ဗလးကျာ်=== ==ဂလာန်ကာလထေရ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်သၟာန်သွဟ်== * ဂလာန်ကံက်ပ္တိတ်နူသၠပတ်ကာလထေရ် '''နမောတဿ ဘဂတတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ'''။ ဨဝံဝစဏံ ဣဒံ သုတ္တံ၊ ===ကျောဝ်ရံၚ်ဇွကမ္မဌာန်=== ===ဟိုတ်မ္ဒးကေတ်ဍာ်ဂမ္တဴ=== ===က္ဍိုပ်ဖဴပိမ=== ===ထမာဲပ္ဍုန်လတူက္ဍိုပ်ဖဴ=== ===တောဝ်မဒက်ဇိုၚ်တဲ=== ===ဒုန်စရေက်ဇမၠိၚ်ဇွ=== ===ဇံၚ်နး=== ===တောံပုၚ်ဖျီုပုၚ်=== ===ပွမဟွံကဵုပ္တိတ်ဇွဂၠံၚ်တြၚ်=== ===ဇိုၚ်မဏာကၠာ=== ===ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ဟီုကဵုဇွ=== ===ယာတ်ဂရောပ်ဇွ ပကဵုဗိုတ်စရုၚ်ပိဝါ=== ===ထရက်ကၠေံတရဴ=== ===ဟွံကဵုကလေၚ်ရံၚ်လက်ကရဴ ကဵုရံၚ်မံၚ်ဒၚောဝ်=== ===ဗဂေတ်ကၠေံကမ္မဌာန်=== ===ကေတ်ဏာဍာ်သတ်ဗြဴ=== ===ဩန်ထဝ်စုတ်ပ္ဍဲပါၚ်=== ===စုတ်ကၟဵုပ္ဍဲပါၚ်=== ===ဗကပ်ကၠေံလဗံက်ဒိုၚ်လၚ်=== ==နိဿဲ== ကၠုၚ်နူလိက်အုပ် (အခိုက်ကၞာမန်) နူကမ္မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ [https://drive.google.com/file/d/1WddIBb6u7tAiS3o7RPQWGImsla4d2YEx/view?usp=sharing pdf-အခိုက်ကၞာမန်] {{DEFAULTSORT:အခိုက်ကၞာမန်}} dlk66hd5w062d49d20pvksd1blgbs2d 34371 34370 2022-08-26T14:55:58Z သ္ဍိုက်ဆာန်မန် 2569 /* ဗီုပြုပြေၚ်ဇွ သွက်ဂွံစွံလတူဇံၚ်ဇၞး */ wikitext text/x-wiki ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ် လိခ်အုပ်မၞုံယၟု (အခိုက်ကၞာမန်) သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉−သၞာံ၊ ဂိတုဘတ်။ =ဂလာန်တၚ်ဂုဏ်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ လိခ်အုပ် အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ တက်ပတိတ်တုဲ တရးဏာနကဵုတွဵုရးမန်−ရးဗၟာဂွံမာန်အာ ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်လေဝ် ဟီုဂးစဂွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် သွက်ဂကောံကမ်မတဳလိခ်ပတ်ေယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵုကီု ဟီုဂးစဂွံရ။ ကမၠောန်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယောန်သၞာၚ်မန်ရ၊ ပ္ဍဲကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပါ်စွံလဝ် ဆာပ်ကမ်မတဳ (ဂကောံဍောတ်) ပိရ။ မုခ်ဂၞန်မွဲ− ၊ သွက်ဂွံဗ္တောန်လိခ်ပတ်၊ သွက်ဂွံတက်ပတိတ်လိခ်ဗွဟ်မန်၊ လိခ်ပတ်မန်တံဂှ်၊ ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ရ။ မုခ်ဂၞန်ၜါ− သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်လှ်ေဒယှ်ေတံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳအနုသုခုမရ။ မုခ်ဂၞန်ပိ− သွက်ဂွံဗက်စ အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ သွက်ဂွံဗၟံက်ဂတဝ်တိုန် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ ပွမဟီုအရေဝ်ဝေါဟာမန်၊ ဗွိုက်လ္တက်မန်တံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်စွံလဝ်ပိဂကောံရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဒှ် လိခ်မူ−လိက်အုပ် အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳအခိုက်ကၞာဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်သက္ကရာဇ် အၚ်္ဂလိက် ၁၉၇၃−တေံ၊ နူကမ်မတဳဇၞော်ဏံ အာတ်ဏာလိခ်ပတ်မူလ ပ္ဍဲဌာန်အ္စာကဝိမန်တံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဗွဲမစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တေံ အ္စာကဝိတံချူပလံၚ်နၚ်လိခ်တမ်ဂှ်ရ၊ ဂွံလိခ်တမ်တံဂှ်တုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာဂှ် စဳရေၚ်ပ္ကောံတုဲ ဗှ်အိုတ်ရ။ ဒၞာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ်ဒါန်တုဲ ဒၞာဲဟွံမွဲတံဂှ် အာသၟာန်သၟုက်ဋ္ဌာန်တၠဂုဏ်အ္စာတၠဳပိုန်တံလေဝ်ကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော် ညးမတဳပရောပရာအခိုက်ကၞာပြဝေဏဳဂကူမန်တံအိုတ်ရ။ တုဲအိုတ်မ္ဂး နူဆာပ်ကမ်မတဳဏဳ စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ တက်ပတိတ်နကဵုလိခ်သၠုပၠုယ်ရ။ လိခ်သၠပၠုယ်နကဵုတဲဂှ် ပလံၚ်ဏာဋ္ဌာန်အ္စာချူလိခ်မူလ အ္စာကဝိတံကီု၊ ဋ္ဌာန်တၠဳပိုန်သၚ်ခမဳတံကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော်တံကီုရ၊ သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ် သွက်ဟွံမှာရဴ ဟၟဲသက်က်ဂှ် ရန်တၟံကေတ်ရ။ ညးတံရံၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ ပလံၚ်နၚ်ဋ္ဌာန်ကမ်မတဳပိုဲပၠန်ရ။ နကဵုလိခ်မူစၟဳစၟတ်ထပ်ကဵုထပ် ရုဲစှ်တုဲ ကၠောန်ဇန်ချူကှ်ေပၠန်ရ၊ နနဲဝွံ ဍိုက်ပေၚ်ကီုခယကေတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်နကဵုစက်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညးတၠအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။ နူတွဵုရးဍုၚ်မန် ညးတံစၟဳစၟတ်အခိၚ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ ညးတၠအလဵုအသဳဍုၚ်လ္ဂုၚ်စၟဳစၟတ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ နကဵုကမ်မတဳဏံသြန်ဟွံဍိုက်ပေၚ်လေဝ်ကီု လံဒၟံၚ်စဵုကဵုအခိၚ်ဏံရ၊ လိခ်အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပတိတ်ဇြဟတ်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကီုရ၊ ဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံစှ်ေလဝ်စိုတ်ဏီတုဲ၊ ဟွံဍိုက်ပေၚ်− ဟွံရုမ်ဂပ်ဟွံမှာရဴဏီဂှ် နကဵုကမ်မတဳဏံ ဒုၚ်လဝ်တဲရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ကၞာ ပြေဝေဏဳပိုဲမန် သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ်အာ ဗွဲဂတတေံဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဝွံ ဒၞာဲမှာရဴဒၞာဲဟွံဍိုက်ပေၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ ကဵုနၚ်ကသပ်ဂၞန်ဗွဲမပြဟ်ညိဂှ် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ ကောန်ဂကမန် အ္စာဗှ်လိခ်တံ စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ နကဵုအလန်ဒုတိယ တတိယပ္တိတ်မ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်အာမာန်ရောၚ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ရ။ ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် နကဵုနိဂီု သွက်လိခ်အုပ်ဝွံ ဂွံတိတ်အာမာန်ဂှ် ပပ္တံနူကဵုကောန်ဂကောံ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ်ကီု အ္စာကဝိညးမချူလိခ်တမ်လေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုကသပ်ဂၞန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဳပိုန်သၚ် ခမဳလေဝ်ကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တံလေဝ်ကီု၊ သွက်ဂွံတက်လိခ်ဝွံ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်ကမၠောန်လေဝ်ကီု၊ ညးမဇန်လိခ် ညးမတက်လိခ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးအလဵုအသဳတံလေဝ်ကီု၊ စၞးကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဏံ အဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု တၚ်ဏာဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။ '''(နာဲမိုၚ်တဝ်)−−−ညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =ဥယျောဇဉ်= ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒှ်ဟွံမံၚ်မ္ဒးယိုက်ဂၠၚ်ဏာ ကဵုအဓိကတာလျိုၚ်ဂှ် ကောန်မန် ပွမလေပ်လိခ်မန်၊ အရေဝ်မန်ကီု ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ကီု၊ အစေန်အဆက် အနုသုခုမမန်တံ ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ မြိမြန်မၚ်မွဲအာဂှ်ကီု၊ သ္ပတိုၚ်တမ်ဒေါဝ်တုဲ မ္ဒးပံက်ဗဒှ်လဝ် ဂကောံဏံရောၚ်မဒှ်ရ ။ ပဟိုတ်တာလျိုၚ်နွံသာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံမြိမြန်ကလုတ်ပ္တိုန် ဗပေၚ်ကဵုမာန်ဂှ် ဟွံသ္ဂုတ်ကဵုပကီုလွဳဟေၚ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံအခိၚ် အခေါၚ်အဝဵုတံဂှ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳဆာဲမံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ရန်တၟံလဝ်ပိသာ် ဗွဲလ္တူတေံဝွံရ၊ တန်ဗ္တောန်လိခ်ပတ် အရေဝ်၊ တန်ဗ္တောန် ယေန်သၞာၚ် အစေန်အဆက် အနုသုခုမတံ ချေံဗ္တောန်ကဵုတုဲ၊ မွဲအဆက်ဓဝ်ဟေၚ်၊ သွက်ဂွံသီဒက်စဵုဒၞာမၚ်မွဲအာ အခိုက်ကၞာမန်တံကီု၊ သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတဂမၠိုၚ်၊ သ္ဂောံနိဿဲလ္ၚတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာမာန်ဂှ် လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မ္ဒးပကီုလွဳဗၟံက်ပ္တိတ်ရောၚ်။ ပ္ဍဲမဗၟံက်ပ္တိတ် ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံလေဝ် ပဟိုတ်ကဵုမန်တၠပညာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးအာယုက်ဇၞော်မန်၊ မိမနော်နာဲတံ ကဵုအရီုအဗၚ် ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဟေၚ်၊ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် ပတန်စၟတ် သ္ပသမ္တီလဝ်တုဲဒှ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုပျးကဵုရ ။ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ပွံမကၠောန်ထေက် ဟွံယောၚ်ဗွဲစၟတ် မ္ဒးကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုတာလျိုၚ်ပိသာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပကောံပ္တိတ်ဏာ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်မာန်ဂှ် မိပ်ဂြိုၚ်ဂွံဇြဟတ် အိုဟ်တၟိုဟ်ဇြုၚ်ကေဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ- အလုံကောန်ဂကူမန် အခိုက်ကၞာမန်ဂမၠိုၚ် တၠုၚ်လအာ ညံၚ်ဟဂွံလီုအာဂှ် ပွမသီဒက်မၚ်မွဲအာတုဲ ကောန်ဂကူမန်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံညးဂမၠိုၚ် သဂွံကဵုဍုက်ကေဝ် သ္ဍိုက်မၠိုက်ရၚ်သ္ကံအိုတ်ညိ သာ်ဝွံ ရာဒၞာဏာရောၚ် ။ '''နာဲယဳသိုၚ်(ဥက္ကဌ)ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။''' =ဂလာန်ဗကန်= အခိုက်ကၞာမ္ဂးဂှ် မဒှ်စဳဏောန် ကောန်ဂကူမွဲမွဲ သွက်သ္ဂောံတန်တဴအာ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ၊ စဵုကဵုကဝ်တူတေံရောၚ်။ ညးတၠပညာအစာတၠမန်ပိုဲ နူတမၠာအဆက်ဆက်တေံ၊ မဒၠောံဗ္တောန်၊ မစွံပတန်လဝ်ကဵု ဂလာန်တၚ်နၚ်တံဂှ် အခိုက်လဵုဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဒး၊ ဗီုလဵုဂွံဝေၚ်ပါဲဒး၊ နဲလဵုဂွံမၚ်မွဲအာ ဂကူဇကု အဆက်ကောန်အဆက်စဴဒး၊ ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ်။ တီဒဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမၞုံတဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ'''အခိုက်ကၞာ'''ဂကူပိုဲမန်ဝွံ သ္ဒးပ္တိုန်လဝ် အက္ခဝ်လ္တူလိခ်ပတ်ထေက်ရောၚ် အဲစှ်ေစိုတ်ရ။ လောန်ကၠုၚ်အခိၚ်ၜိုတ်ပန်သၞာံတေံ၊ အဲဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ၊ ဒဒှ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ် ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊" ဏံ ကၠေံစိုတ်ပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်၊ တံလိက် "အခိုက်ကၞာမန်" သွက်ဂွံတက်တြးပ္တိတ်လိက်အုပ်၊ သီုမတာပ်ခေတ်၊ နကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ်၊ အဲအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်၊ အဵုဇိုတ်တဴပ္ဍဲဂၠံစိုတ်အဲ မလောန်ရ။ သ္ဂောံညာတ်ကေတ် "လိက်အခိုက်ကၞာမန်" တက်ပ္တိတ်တုဲ ဒှ်အာပၠန်ဂှ် ၊ တၚ်လေဝ်, တၚ်ဂုန်ကဵု "ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်အိုတ်တဲရ။ ထိုၚ်လေဝ်, ထိုၚ်သးကမ်မတဳ, ကွေံကွေံရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ရံၚ်သ္ၚေဝ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ဂကူညးမဂတာပ်ခေတ်တံဂှ် ညးတံဒ္ဂေတ်ဗက်၊ ထိၚ်ဒက်လဝ်အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳညးတံဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက် ဗွဲမဗိုန်ဗတ်ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံဆဵုာတ်ကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာညးတံ ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်၊ အခိုက်ကၞာညးတၞဟ်သ္အာၚ် ညံၚ်ဟဂွံထပါ်လုပ်ပြံက်ယျတ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်−အကြာအခိုက်ကၞာဂကူညးတံဂှ် ညးတံပသတိ၊ စဵုဒၞာ၊ ဆဵုဒဝ်၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်တဴအိုတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်စာ်အိုတ်ကၠေံဗ္ဒန်အာမ္ဂး ဂကူညးတံလေဝ် ဟွံဆောတ်သ္ဒးကၠေံဗ္ဒန်အာရောၚ်ဂှ် ညးတံချပ်ဗ္စာ ဂြၚ်တီကေတ်လဝ်နကဵုညာဏ်ပညာနူဇမ္ၚောဲရ၊ ဂကူညးတံညံၚ်ဂွံတန်တဴ ညံၚ်ဟဂွံကၠိုက်ကၠာဲမှာဲမှာကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးတံသ္ပဂရုအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူညးတံ သၟတ်မွဲမွဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိမ္ဂး ပပ္တံနူဂှ်တုဲ ညးတံခုတ်ယၟုနကဵုဘာသာညးတံ ပ္တိတ်စရာဲၜခၟနကဵုဘာသာညးတံ၊ ဂစာန်ဗ္တောန်ကဵုအရေဝ်ဘာသာညးတံ၊ ကဵုဒဂီုဒ္ဂေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုအခိုက်ကၞာညးတံ၊ ပၠောပ်ဇာတ်ဂကူညးတံဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ညးတံဟွံသာသ္ပံ ဟွံပၠံအခိၚ်လ္တူကောန်ဇာတ်ညးတံရ။ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် အတိုၚ်နနဲချူထ္ၜးပံက်ထ္ၜးလဝ်တၚ်ဏှ်ဗွဲလ္တူတေံ ညးမဒ္ဂေတ်ဗက်ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်အခိုက်ကၞာတံဂှ် မၞုံတဴကီုရ၊ ဆဂး အသိၚ်ဇြဟတ်အောန်တဴဒၟံၚ်ဏီဂှ် ပသတိအိုတ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်ရ။ မူဟိုတ်သ္ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ရော, ဒတောဝ်တၞောဝ်ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး မိမဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူသာဲစ္ဍးကၠုၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာဂကူဇကု ခရာသၞာံအခါဗွဲမလံလဂှ်ကီု၊ ဟွံတီၚုဟ်မး ဟွံတီဗီုနဲဂွံတၚ်ယၟုကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ဟွံတီကဆံၚ်ဇကုတုဲ အရေဝ်ဇကုဟွံဗ္တောန်ကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကုတဴဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ကြက်သက်သဳသာဓကဍေံရ။ ဂလာန်လ္တူတေံအဲမချူလဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဒုဟ်လ္တူဂကူပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵုဂလာန်ညးတမၠာ အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ ဍိုန်လျ၊ သဝ်စှ်ေ၊ ကၠေံခၞၚ်ကၠုၚ်ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ဒုဟ်ဍေံဟေၚ် သ္ဒးဟီုဂးသာ်ဝွံရောၚ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်ညးတမၠာတံမစွံပတန်လဝ် "ဖျေံမ္ဂးကျေဝ်၊ ပလေဝ်မ္ဂးဒှ်" ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပတိုန်ထေက်အိုတ်ရ။ လၟုဟ်ဟေၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဂှ် နူ"'''ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်'''" ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ကေတ်တာလျိုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဖျုၚ်ဗလးကၠေံယဲမတွံဂး− ဂကူဘာသာ၊ မကၠိုက်ကၠာဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်ကၠက်အိုတ်အာဂှ် နကဵုရဥုဲ "'''လိက်အခိုက်ကၞာမန်'''"ဝွံရောၚ်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမန်ဍာံ ထာန်ဒေသလဵုမံၚ်မံၚ်၊ ညးဒိုက်ညးလွေဟ်၊ သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳတံဟွံရုဲ၊ သီုခရှ်သၚ်တံကီု ညးမွဲမွဲအုပ် ဩဝ်.....ထေက်ကဵုသ္ဒးကဵုဇြဟတ် ရာန်ဗှ်လ္ၚတ်လဝ်ထေက်အိုတ်ရောၚ်၊ ဓဝ်မေတ္တာဂတတုဲ အဲဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာအလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵုမ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန်သီုဖ္အိုတ်ရအဴ။ '''အခိုက်ကၞာမန်သ္ဒးမံက်ဂတဝ်တိုန်ရောၚ်၊ ('''နာဲလူဖေဝေန်''') သၟိၚ်ဗယု ဝန်မစၞောန်ထ္ၜးကမၠောန်သုတေသနတြေံတြဟ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။ =နိဒါန်= ဗွဲကိုပ်ကၠာ−ကၠာဟွံဟီုပရောလိခ်အခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်လိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ဝွံ၊ ဟီုထ္ၜးညိညရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၂)တေံ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံမွဲခုတ်လဝ်ယၟု "ဂကောံလိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်" ဂးတုဲ၊ ရန်တၟံလဝ်သွက်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် မတ်ဂွံယးတၟး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန်ပရေၚ်ဂကူမန် ဣလဵုဒှ်ဍာံ, ဣလဵုဒှ်ဗၠေတ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ကေုာံလိခ်ပတ်မန် သွက်ဂွံမံၚ်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ရ၊ ဂကောံဏံဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၃)တေံ ချပ်ဂၞန်ညးသ္ကံတုဲ၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်သွက်ဂွံပ္တိတ်လိခ် "'''အခိုက်ကၞာမန်'''"မွဲအုပ်ရ၊ ဂကောံဏံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ− လလောၚ်တြးဏာဇရေၚ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်ဏာတမ်လိခ်(မူလိခ်) နူဌာန်တၠပညာမန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်လအာတ်ဏာဂှ် အ္စာကဝိမန်တံဂမၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂကောံဏံဂွံဒုၚ်ကေတ်ရ၊ တမ်လိခ်(မူလိခ်)နာနာသာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ပကောံတုဲ စၟဳစၟတ်ရုဲစှ်ဒါန်ထောံနူလိခ်ပ္ဍဲတိုက်ပိဋကတ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်စံရ၊ မူလိခ်ဒါန်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လိခ်ဗွဲပဏာဏမွဲအုပ်တုဲ ကလေၚ်တြးဏာဋ္ဌာန်တၠပညာမန်တံပၠန်ရ၊ မသုန်တဴဂိတုလံတုဲ လိခ်တြးဏာဂှ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲဟွံပေၚ်တံဂှ် ထပ်ဗပေၚ်နၚ်ကီု၊ ဒၞာဲဗၠေတ်မံၚ်ဂှ် ပလေဝ်နၚ်ကဵုမွဲဝါပၠန်ရ။ လိခ်ပဏာမသီုဖအိုတ် စိုပ်ကောံကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်ချူပ္တိတ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်နူဂကောံဏံမွဲအုပ်ရ၊ လိခ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဒတုဲဖဵုကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်တုဲ မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်သ္ၚိထေက်ရောၚ် လဝ်စိုတ်ရ၊ လိခ်ချူဇန်လဝ်ဏံဂှ် ဒဒှ်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ယဝ်တၠပညာကောန်မန်တံညာတ်မ္ဂး ကလေၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုညိဂှ် ဖအောဝ်ဏာနမေတ္တာရ။ လိခ်အုပ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်ကောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တုဲ လၟုဟ်ဒှ်လိခ်မွဲအုပ်၊ တြးပ္တိတ်ဏာဋ္ဌာန်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ မိမကလောကောဒေံကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂတနူဏံ လိခ်မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရောၚ်−စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ၊ ဂတဏံပၠန်ေဝ် သွက်ဂွံပ္တိတ်ဏာလိခ်တံဂှ်... ၁။ အခိုက်ကၞာမန် အုပ်ဒုတိယ၊ ၂။ ရာဇဝၚ်သၟိၚ်အသး။ ၃။ ပဌမရာဇဓနဳ ဟံသာဝတဳ။ ၄။ ရာဇဝၚ်မန်ဇၞော် တံဂှ် ရန်လဝ်နွံမံၚ်တုဲ ခြာဟွံလံညံၚ်ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဝဳရိယျရ။ '''ပွမတၚ်ဂုဏ်''' သွက်လိခ်အခိုက်ကၞာဏံ ညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူတၠပညာမန်တံ ရီုဗၚ်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်၊ ကဵုကသပ်မဍာံပြခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်လိခ်မွဲအုပ်တုဲရ။ လိခ်အုပ်ဏံညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ပူဂဵုဗွဲသၟဝ်တေံ ညးမဒှ်တၠပညာအ္စာကဝိမန်..... ၁။ နာဲပါလိတ၊ ဘာတိုက်တၟိ−ကွာန်ကၟာဝက်။ ၂။ နာဲကုသလ၊ ဘာကျာ်သြဳမန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ ၃။ဗညာဆီမန်၊ ကွာန်ကံဗိန်။ ၄။ နာဲပုပ္ဖရမ္မ၊ ကွာန်ကြုၚ်ဝါန်။ ၅။ နာဲဖဝ်စိၚ်၊ ကွာန်ကၟာဝက်တံဂှ်ကီု ညးမမဒှ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန် သ္အာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိက်အခိုက်ကၞာတံဂှ်ကီု၊ ဂကောံလိက်ပတန်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗွဲကြဴလေဝ် သွက်ဂွံဆက်ရီုဗၚ်အာပၠန်ဂှ် ဖတိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ '''လိခ်အုပ်မနိဿဲဂမၠိုၚ်''' ၁။ ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ။ ၂။ ပြကိုဟ်လောကဟိတ။ ၃။ ပြကိုဟ်လောကသမုတ်တိ။ ၄။ ပြကိုဟ်ဓမ္မပဒ။ ၅။ သၠပတ်ကာလထေရ်။−−−ပ္ဍဲလိခ်တံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဗွဲခမၞောန်ဟေၚ် လၟုဟ်ပ္တိတ်ဏာလိခ်အခိုက်ကၞာမန် ပဌမမွဲအုပ်စိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသ္ကရာဇ်(၁၃၃၉)၊ သက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၇) ဏံရ။ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ကဵုညဳသၟဟ်အိုတ်တုဲ လိခ်ပတ်မန်လေဝ် မ္ဒးဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲအာရောၚ် ('''ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်''') ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ =အခိုက်ကၞာမန်= '''နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။''' ဗွဲကိုပ်ကၠာ အခိုက်ကၞာဟီုမ္ဂးဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်လဵုဟွံဟီု ဒေသလဵုဟွံဟီုမၞိဟ်နွံမ္ဂး အခိုက်ကၞာမ္ဒးနွံရ၊ အခိုက်ကၞာဂှ် ကောန်ဂကူမွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ မွဲဍုၚ်ကွာန်ကဵုမွဲဍုၚ်ကွာန် ဟိုတ်နူဟွံတုပ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမံၚ်မွဲဒၞာဲမွဲကရောံဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ၊ ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂကူညးကဵုညး၊ အရာပ်ဒေသညးကဵုညး နွံဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် အခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ်ဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဗၠန်ဂတးထောံလေဝ်နွံကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် မၚ်မွဲတဴအခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ်နွံကီု၊ ဂကူတၞဟ်သ္အာၚ် ဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် ဗီုလဵုဗၠန်ဂတး အခိုက်ကာပိုဲမန် မတြေံတြဟ်သှ်ေၜက်ကၠုၚ်နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲဂှ် ထေက်ကဵုမ္ဒးတီသီုဖအိုတ်တုဲ ဂကူပိုဲမွဲဟေၚ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာအခိုက်ကၞာပိုဲရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူမံၚ်ဌာန်ဒေသ ဟွံတုပ်ရၚ်သ္ကံတုဲ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်တုပ်မံၚ်ကီုရ၊ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်ဟွံတုပ်ရ၊ ၜိုန်ဒေသဟွံတုပ်ကီုလေဝ် သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ကၞာညံၚ်ဂွံတုပ်ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲနဲဓဝ်ဂှ် ပံက်ပ္ကောံသီုဖအိုတ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်တေံ ချူပါ်ထ္ၜးဏာရ။ ၁။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ။ ၂။ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်။ ၃။ ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု။ ၄။ အဝဲဗ္တောန်လိက် ကတ်ပညာ။ ၅။ ပွမပထပိုဲခမဳ။ ၆။ အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ။ ၇။ ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ။ ၈။ ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ တိုန်သ္ၚိတၟိ။ ၉။ ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်။ ၁၀။ ပွမဂိယဲ။ ၁၁။ အဝဲဗျု။ ၁၂။ ပွမစုတိ။ သာ်ဝွံပါ်ထ္ၜးလဝ်ရ။ ==ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ== ပ္ဍဲဂလာန် ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဂှ်လေဝ် ပပ္တံနူထန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဒဵုကဵုသၠးဂၠံဂဝ်၊ မိကီု−ကောန်ၚာ်ကီု− ညံၚ်ဂွံဗၠးနူယဲဘဲအန္တရာဲပရိုက်နာနာသာ် ဗီုလဵုဂွံမၚ်မွဲအာဂှ် ပါဲထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်တေံပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ပွမဟီုုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်၊ (ဝါ) ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲ ညးမၞုံပဋိသန္ဓိ။ ၃။ ကေၚ်ကာညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ။ ၄။ ပွမညးမၞုံပဋိသန္ဓိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ။ ၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်။ ၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။ ===၁။ နိဒါန်=== သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံဂှ် ဂကူဇကု တၞောဝ်ဒတောဝ်ဇကု မသဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာဓါန်ဂတရောၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူဂၠးတိဏံ သတ္တံဝွံဟေၚ်ဗွဲဟကန္တ ကၠေံဗ္ဒန်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဇုဇဗဴလညးတံဟီုလဝ် အရေဝ်ဂှ်ဒဵုလၟုဟ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်ဏီ၊ သာ်လဵုရော−မိက်ဂွံယိုက်ကောန်စဴ မိက်ဂွံညာတ်ကောန်စေက်၊ အရေတ်ဏံဂှ် ဒှ်တံမူလမသဂကူရဟွံသေၚ်ဟာ− မဇပိုဲညံၚ်ဂွံဗြေဝ်က္ဍတ်အာဂတနူဏံဂှ် ပပ္တံနူတန်ပဋိသန္ဓိရဟွံသေၚ်ဟာ။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဟီုမ္ဂးဂှ် ဂကူပိုဲမန် ဟီုဂးဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဂွံယဲဒိုက်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံသောၚ်ၜးဇကု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံကၠးဖ္ဍး၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ဇိုၚ်တန်ဂဝဏ္ဍ်ဂၞဴမိဇကု၊ သာ်ဝွံ ဟီုဂးနာနာသာ်ရ၊ နကဵုဝေါဟာအရာပ်မ္ဂး ဂွံဗုၚ်ဟီုမ္ဂး တီဂၠိုၚ်ရ။ သၟတ်ဗြဴလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ပ္တဴလဝ်သ္ၚိကၟိန်ကီုလေဝ် နကဵုကံကုသဵုဇကု နကဵုဝေဒနာဘဲယဲဇကု နကဵုဆီကျာယောၚ်ယာမံၚ် ပ္ဍဲခန္ဓဇကု နကဵုဗက်ဂကူ မသဇကုနွံကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရတၠသ္ၚိဇကုနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတန်တဴပဋိသန္ဓိဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်ကီု။ သၟတ်ဗြဴဗီုဏံဂှ် ဗက်ကဵုဂလာန် အရာပ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကော်ခဴစဗြဴခတန်ရ။ ဗွဲဝေါဟာ ပ္ဍဲသာသနာဂှ် ဗြဴခတန်ဟၟဲသက်က်ရ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိဂှ် ဒှ်အခိုက်အလိုက် ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံစောဒနာ အရေဝ်ဟၟဲရ ယဝ်ရ ကၠာဟွံဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ လုလောန်အာ ညးမွဲကဵုမွဲတုဲ၊ တန်အာ ဂွံအာယဲဒိုက်မ္ဂး အခိုက်ပိုဲမန်ဂှ် ဟွံဗၠးစောအရေဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ နကဵုဍုၚ်ကွာန်အရာပ်ဒေသလေဝ် ဒှ်ဒုဟ်ရောၚ် ဟနအာရောၚ်၊ ပတှ်ေလဝ်ဂလာန်သာ်ဏံတုဲ ညးဇၞော်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာ အခိုက်ကၞာဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုပြယာယ်ဥပါယ်ဟေၚ် ကဵုတၠခန္ဓတီကေတ်တုဲ ကဵုပ္တဴထောံ သ္ၚိကၟိန်ရ၊ တုဲတၠသ္ၚိကၟိန်တံညးၜါဂှ် မ္ဒးအာသိုၚ်သ္ၚိဗယိတၟိတုဲ ဟွံသေၚ် မ္ဒးသၠာဲနုၚ်ဗဴတၟိ ပ္ဍဲသ္ၚိဗယိ သီုကဵုကလံအာတ်သၠးဒုဟ်ရ၊ ယဝ်ရ ဟွံမၚ်မွဲအခိုက်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဟနလ္တူဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ညးဇၞော်တံ ဒၠောံဗ္တောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကိုပ်ကၠာတေံအဆက်ဆက်ရ။ ===၂။ ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံယဲဒိုက်(ဝါ)ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်အာပဋိသန္ဓိဂှ် ဒဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် မိမတြုံတၠသ္ၚိတံတီမ္ဂး ညးတံဟီုဒၠောံဗ္တောန် သာ်လဵုဂွံမၚ်မွဲယဲဒိုက် သာ်လဵုဂွံအာကၠုၚ်ဇၟာပ်ကေၚ်ကာ ဇၟာပ်ဂလာန်အိုဿီုရ၊ ကပေါတ်ဇြိုၚ်ၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်ယာ ကမၠောန်ပွမ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဟတ် ဂိုတ်ဂစာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုကၠောန် ယဝ်ရကမၠောန် ဟွံကၠောန်ဟွံတုဲ သွက်မ္ဒးကၠောန်နွံမ္ဂး ညးတၞဟ်သ္အာၚ် ကောဒေံၝဲဒေံတံ မ္ဒးကၠုၚ်ကဵုရီုဗၚ်ကၠောန်ကဵုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂွံယဲဒိုက် အလန်ကၠာအိုတ် အလန်မဌမမ္ဂး ညးဇၞော်မိမဇုဇ ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ယဲဒိုက်တံဂှ် အာဟာရသာ်လဵု ထေက်ကဵုမစသုၚ် ပွမ္ဒးစသုၚ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲတံဂှ် ဟီုထ္ၜးပျးလဝ်နာနာသာ် ထေက်ကဵုမမၚ်မွဲ ယဲဒိုက်ဂှ်ရ။ ===၃။ ကေၚ်ကာ ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ပပ္တံနူအခိၚ်သမ္တီဂး တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ အခေတ်မလောန်ကၠုၚ်ဗွဲမလံတေံ သတ်ဗြဴမွဲမ မ္ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္တိက် ဒဵုကဵုကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဌာန်ဒေသလဵုကၠောန်ဗက် ဒတောဝ်တၞောဝ်ဗက်မံၚ်ရောဏီဂှ် ဂၠာဲသၟာန်ဟွံဂွံရ၊ ဆၜိုတ်အရေဝ်ဟေၚ် ဂွံကေၚ်မိၚ်ကီုရ၊ ပိုဲမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ရှ်ေသှ်ေဗုဒ္ဓဘာသာဂၠိုၚ်တုဲ အခိုက်အလိုက် ဝတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိတံ လ္ၚဵုဂှ်အာကလံစမၞိဟ်ဇၞော်-နော်နာဲဇုဇ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ် အာပလံၚ်ဌာန်ဘာလကျာ်လေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ လံၚ်ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဖာသဝ်တ္ၚဲ အာပလံၚ်ဍာ်ဒါန် ပ္ကဴဒါန် ဌာန်ကျာ်ဘုတ်ဘာလေဝ််နွံကီု၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန် ရန်တၟံသွက်ဂွံမၚ်မွဲတဴဇကုတုဲ ဣမိကီု ဗယိကွာန်ကီု ညးတံ အာကလံရာဒၞာမိက်ရ။ ဇကုသၟတ်ဗြဴ နွံကဵုယဲဒိုက်တံပၠန်လေဝ် ကာလသၠးကောန်ၚာ်မ္ဂး သွက်ဂွံသုၚ်ကီု သွက်ဂွံဟုံလံက်ကီု သ္ဒးထၟုက်သၞက်လဝ်မိတ်ရ၊ မိတ်ထၟိက်ဂှ် စုတ်ဂိုၚ်လတ်ပ္ဍဲထၟာဲတၟိတၟိတုဲ ပ္ဍဲထၟာဲမိတ်ဂှ် ရန်တၟံညံၚ်ဂွံဗၠးနူအန္တရာဲနာနာသာ်၊ ကာလမစွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ထၟာဲနုၚ်မိတ်ဂှ် ကၞိၚ်မွဲတၞုၚ် မ္ဒးတိုပ်ဗ္စူလဝ်တုဲ ကာလစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂး သွက်ဂွံပထောၚ်က္တောဝ်ရ။ ===၄။ ပွညးမၞုံပဋိသန္ဓိ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== သၟတ်ဗြဴ ညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂမၠိုၚ် ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂၞဴဇကုတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဘဲအန္တရာဲကီု၊ ညံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံထတ်ယုက်ကီု၊ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ ပပ္တံနူစၞအာဟာရဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရောၚ်၊ စၞသာ်လဵုမ္ဒးဝေၚ်ပါဲရော - စၞမရိၚ်က္တဴ၊ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် (ဥပမာ) မြေက်ခၞေက် သတ်ခဍောၚ် ပုၚ်ဟေက် ပုၚ်မောဝ်တံကီု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရ။ ပွမဂ္ဇံအဒေါဝ်ဒယူသ္ၚိ၊ ပွမကသဵုဖျေံဇိုၚ် နူကဆံၚ်လ္တူ၊ ဂ္ဇံလ္တူက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ ကသဵုဖျေံဇိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် တၠယဲဒိုက်တံဂမၠိုၚ် ဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲဒယိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟွံခိုဟ် သာ်ဏံဂကူမန်ပိုဲတံ စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တၠယဲဒိုက်တံ ညးဟွံကဵုဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲကဵု ဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ၜဟ်ပလှ်သၞေဝ်ကေဝ်၊ ပလံၚ်ကမ္မဌာန်တံဂှ် ညးကဵုဝေၚ်ပါဲမွဲသာ်ပၠန်၊ ယဝ်ရမိက်ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန်မ္ဂး ဟွံသေၚ် ကာလအာကၠုၚ်ကၠောံက္ၜဳ ကၠောံကြုၚ် ဌာန်ဇမ္ၚောဲတံမ္ဂး ကၞိၚ်ဟွံသေၚ် ပသဲမွဲမွဲသာ် မ္ဒးစၚ်လဝ်ပ္ဍဲဒွက်သော်ရောၚ် ခါရတ္ၚဲပၠိုတ် တ္ၚဲဂၠုတုဲ ဟုံဍာ်ဂှ် ပၟိက်ဟၟဲရ၊ နွံပၟိက်ဟုံဍာ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်လံၚ်စုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ လ္ၚဵုဂှ်ထောံကလံက်စုတ် ပၟတ်ဍာဲဍာဲမွဲလ္ၚ ပ္ဍဲနုၚ်ဂရထၟာဲဟုံဍာ်တုဲ ကဵုဟုံရ၊ မူဟိုတ်သာ်လဵုဟီုမ္ဂး တၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ညံၚ်ဟွံဒှ်ယဲဇွဟ် ယဲချာံတံတုဲ ညးဇၞော်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ထဏီအာရောၚ်၊ တုဲညးဟွံကဵုထ္ၜၚ်ကဠာ ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံကဵုယိုက်နပုၚ်သၟူသက်သက်ရ၊ ပရိုၚ်မၞိဟ်ချိုတ် သီုကဵုယဲဒိုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုမိၚ်ရ။ ===၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ကာလနွံကဵုယဲဒိုက် ပွသာ်လဵု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲဂှ်လေဝ်နွံ သာ်လဵုမ္ဒးဝဳဝတ်ဇကုလေဝ်နွံ၊ ပွသာ်လဵုမ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်လေဝ်နွံကီုရ၊ တၠခန္ဓဝွံ ကာလနွံယဲဒိုက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တသိုက်စိုတ် တသိုက်ကာယ ဒးပၟဝ်ဓဝ် ဗ္စာရဏာလၟိုန်ဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးသ္ဇုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပပ္တံနူအရေဝ်အခြာ ဒးဟီုဍိုန်ဍိုန်သာသာ မ္ဒးမံၚ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု သဳမသုန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးဗ္စာရဏာလၟိုန်၊ ကာလလုပ်သ္တိက်ပၠန်လေဝ် လ္ၚောဝ်ကျာ်ဖျေံမေတ္တာ ကဵုသတ္တံဂမၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးပဝတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံသာ်လဵုရော ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ဂွံဍိုက်ပေၚ်နာနာသာ်တုဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ဏံလၟိုန်ရောၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန်-သၠးဂၠံဂဝ်ညံၚ်ဂွံလောဲသွာဂးတုဲ ဟုံမိတ် လံက်မိတ် ပ္ဍဲဗုၚ် ပ္ဍဲစးလေဝ် ညးသ္ပလၟိုန်ကီု၊ ယဲဒိုက်ဂှ် ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး ညးတံကဵုဗက်ဒေဝတဳမွဲသာ်ပၠန်ရ၊ ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴထောံထဏီရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ဂောံသၠးဂၠံဂဝ် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။ '''ဗီုဗက်ဒေဝတဳ''' ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ နအန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ် ပွမထောံထဏီဂှ် ညးကော်ဗက်ဒေဝတဳရ၊ ညးလ္ၚဵုကော်ဗက်ဒေဝတဳ၊ ညးလ္ၚဵုကော် ထောံခဗာန်ဂဝ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ အတိုၚ်အခိုက်ကၞာမန် မိက်ဂွံဗက်ဒေဝတဳမ္ဂး ဒးကော်ဒုၚ်နၚ် အ္စာဗက်ဒေဝတဳရ၊ သွက်အ္စာဂှ် ဒးပြေၚ်ခါန် ပွသာ်ဝွံ ဒေသလ္ၚဵု မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵု သ္ပရ။ ဣတံညးကေၚ်သ္ပဂှ် သ္ပရ၊ ဣတံညးဟွံကေၚ်သ္ပဂှ် ဟွံသ္ပရ။ ===နဲကၠောန်ခမ်=== အ္စာဂှ် ကေတ်ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်မိဟ် ခ္ဍပ်ထောံပန်ခ္ဍပ်မ္ဂး ဒှ်ခမ်ပန်ကၠၚ် မွဲမိဟ်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ပ္ဍဲထကေတ်ခမ်ဂှ် လးစတ်စုတ်ချာရ၊ ဒကဴခမ်ပန်ဒိုဟ်ဂှ် ထာၚ်တၞံဗြာတ် ခေပ်ညံၚ်ဇၞောဝ်လ္တာ်စာၚ်ပန် စတ်ကဵုချာတုဲ စတ်ပ္တဴလဝ်ရ။ '''နဲသ္ဂောံစဳရေၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု''' ====၁။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗြာတ်ရ၊ တုဲစုတ်ပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် သတ်ဆုထပှ်သာ် ဝိုဟ်မွဲသာ် ဝိုဟ်ဂှ် နကဵုတဲအ္စာရပ်ကေတ်တုဲ ပၠောဇွိတ်ဖျေံနူက္ဍိုပ် စိုပ်ဇိုၚ်ပိလ္တုန်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်ရုပ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ စၞးညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂှ်မွဲ၊ ရုပ်စာၚ်ဍာ်မွဲ၊ ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ဍေန်ကေတ်ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ အ္စာဂှ်ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဂါထာသၟဝ်တေံရ၊ တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ခမ်ဂှ်ညးလ္ၚဵုလဵုဒှ်ဒှ် ဒးကေတ်ဏာ ဖျေံစွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ။ '''တၚ်သမ္တီ''' ။ ။ ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ပုၚ် ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ကဝ် သဂြာ ၜဴ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်လေဝ်ဒးစုတ် အတိုၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု ကပေါတ်စၞရပ်ရာမဟီုလဝ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် ပၠောဇွိတ်ဖျေံပိလ္တုန်တုဲ သ္ဒးမာန်ရုပ်ရ၊ တုဲပ္ဍဲခမ်ဂှ် သၞေံဇိုၚ်သၞေံတဲ ညးတၠခန္ဓဂှ် ထောံသီုဖ္အိုတ်တုဲ သၞေံဇိုၚ်တဲတံဂှ် သ္ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ရ။ ====၂။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ်တုဲ စုတ်ပုၚ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ သ္ပတုဲ နကဵုဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဗမွဲ-ရုပ်ဇြုံ ရုပ်တၠခန္ဓရ၊ သတ်ဆုပိသာ် ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်-က-ဖျုန်- စုတ်စၞအာဟာရ ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴတံစုတ်တုဲ ပ္ဍေန်ပၞာၚ် ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဒးဖျေံစွံဒိုဟ်ဗၟံက်ရ။ ====၃။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်သၟတ်ဗြဴကညာမွဲ ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဍာ်သာဲ ဍာ်တှ်ဂၠဴ ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်မြမောဝ်စုတ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဖဍောတ်ဂါထာတုဲ ဒးဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၄။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ကၟာတ်မွဲတုဲ လံက်ဗာန်စုတ် ဍာ်မိတ်ခပဵု ရုပ်ဇြုံ ရုပ်သ္ပဝ် ဍာ်မြမောဝ်စုတ် သ္အာၚ်နူဂှ် အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်စုတ် ဖဍောတ်ဂါထာဗွဲသၟဝ်တေံတုဲ ဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် သၟဝ်တၞံဆုရ။ ====၅။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်နဲလ္တူတေံသ္ပတုဲ မာန်ရုပ်တၠခန္ဓမွဲ၊ ('''တၚ်သမ္တီ''')ရုပ်တၠခန္ဓ မတွံဂး ရုပ်ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိဂှ် လၟိဟ်ဂိတုလဵုဟွံဟီု ဒးကၠောန်စုတ်ရ၊ က ဖျုန်စုတ်တုဲ မပ္တံပုၚ် ကွာၚ် ဗ္ကတံဂှ် ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ထောံဟွံဂွံ ကၠောန်တုဲ မ္ဒးဖျေံစွံ ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲတံဆုရ။ ====၆။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗပုၚ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဂၠဴ ရုပ်စာၚ် ရုပ်ကၠဵုရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴလေဝ် ဒးစုတ်ရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴတံဂှ် မွဲထဏောဟ် ၜါထဏောဟ်မဂွံဂွံ ဒးစုတ်ရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ပြုပြေၚ်ကၠောန်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်အဂၞဲရ။ ====၇။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် ကၠောန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်ဂစေံအသေက်တုဲ မပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ဗ္က စၞဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် စုတ်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်ပလိိုတ်ရ။ ===='''နဲသ္ဂောံပြုပြေၚ်စၞ အပေါတ်ခမ်လၟေၚ်ဂိတု'''==== '''လၟေၚ်ဂိတု ----- သၠလးခမ် --- ရုပ်ဒးမာန်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ် ------------------- စၞအဟာရမ္ဒးစုတ် ----- ဗွဲဒိုဟ်ဒးဖျေံ ။ ''' ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်စာၚ်ဍာ်-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ------------ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်-ကွာၚ်ဗ္ကပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ် ၇ သာ်-သတ်ဆု ၇ သာ်-ပၞာၚ် ၄ တၞုၚ်-ဗြာတ်-သဂြာၜဴ --- ဒိုဟ်အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဗ္ဂဲ-ရုပ်ဇြုံ ------------------ ပုၚ်ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲဍာ်တှ်-ကဖျုန်-ကွာၚ်ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်ၜဴ-သဂြာ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗၟံက် ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု ---- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်သၟတ်ဝုတ်ကညာ-ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ် ----- ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကၠေၚ်လ္ၚဴ-မြမောဝ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ပုၚ်-ဗြာတ်က္ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ကၟာတ်လံက်ဍာ်မိတ်ခပဵု-ရုပ်ဇြုံ-ရုပ်သ္ပဝ် --- ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-သဂြာကဝ်-ၜဴ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗာယပ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု - သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက် ------------------------------- က-ဖျုန်-ပုၚ်ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်-ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်သၟဝ်တၞံဆု ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု --- သၠဗပုၚ် ------ ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဂၠဴ-ရုပ်စာၚ်-ရုပ်ကၠဵု ---------------- ဍာ်မြမောဝ်ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- အဂၞဲ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု -- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်ဂစေံအသေက် --- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ် ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စာံဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်-ရုပ်က-ရုပ်စာၚ် --------------- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၟဝ်ကျာ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု -- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်သ္ပဝ် ------------ ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဨသာန် ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု --- သၠဒကှ် ------- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ---------- သၞေဝ်ထပှ်သာ်-က-ဖျုန်-ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၠုၚ်ကျာပ္ဍဲလ္တူဒဂဵုဆု ====၈။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒစာံဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ်ဒးမာန်ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ရဒပ်က ရုပ်စာၚ်တုဲ ပြေၚ်စုတ်သဗ္ဗနာနာသာ်တုဲ ဒးဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ။ ====၉။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက်တုဲ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်သ္ပဝ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ရ။ ====၁၀။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု==== လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠဒကှ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ် ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် က ဖျုန် ဍာ်မြမောဝ် စုတ်ပြုပြေၚ်တုဲ၊ ဒးစကာမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကဵုအာဖျေံခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဒဂဵုဆုနွံဂှ်ရ။ * သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတုဂှ် ကၠောန်စဳရေၚ်တုဲ ဂဥုဲဝွံ ဒးစသုၚ်အာရ။ ====ဂြန်ဂဥုဲ==== ၁။ ပ္ကဴဒကှ် ၂။ ပ္ကဴဥပိုလ် ၃။ ဇုက်အဂၞု ၄။ ကြက်ဗၠတ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်ထောံ ဖက်ကဵုဍာ်တှ်ဂၠဴတုဲ မ္ဒးပပြဘိုက်ရ။ ====ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ်ဗှ်ဂြာတ်သ္ၚု==== တက္ကသဵုအ္စာ၊ စိုပ်ဂုန်ညးပန်၊ အဲယဵုလဝ်ကၠာ၊ အဲကွးတုန်ဟေၚ်၊ ဗက်ထောံသေၚ်ဟာ၊ ယဲသယဲသေန်၊ ဂုဟ်ဂေန်ဒှ်ကၠာ၊ ယဲလဗိုတ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ဂၠဴခုတ်ဏာ၊ ယဲဒတုံဆု၊ သာ်ဝွံဖြာဖြာ၊ ယဲဒတုံဍာ်ဗာ်တဲၜါ၊ ယဲဗာ်ယဲသံၚ်၊ ဒှ်မံၚ်တဲၜါ-ယဲပၟတ်ဟေၚ်၊ ပွသေၚ်ဟာ၊ ယဲဇြုံယဲကၠန်၊ အိုတ်သတ်ဇိုၚ်ပန်၊ သီုသတ်ဇိုၚ်ၜါ၊ အိုတ်ပွသေၚ်ဟာ၊ သဗ္ဗပါမြိ။ ယွံဒေဝတဴ သူရိိယ၊ ယက္ခမာတြာ၊ မၞးမပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ်၊ တွဵုဂဝ်ဒ္စိတ်ဂိတု၊ နူဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ၊ စက္ခုမသၠးဂဝ်၊ လၟေၚ်ပုၚ်ကွာၚ်ဗ္ကကီု၊ သီုယိုဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ကဝ်သဂြာဗြာတ်ၜဴ၊ ပ္ကဴဩဴနာနာ၊ အာသာတ်ဗ္စမၞးတံကၠာ၊ ယဲဗြဴကဵုလလံသွာ၊ ကၠခြံကုလ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝဳ၊ ဥုံဇေယျတု၊ ဟောလုဟောလုသွးဟဲယဲကပ်၊ စလေဝ်ကဵုဖဲ၊ ဒဴကဵုသ္ၚောဲကၠာ၊ ယာံရဟွံအာ၊ ပိုၚ်ခြာဒၟံၚ်၊ ဣဝွံယာဲအာဟွံသေၚ်မွဲတဲ၊ ပၟောန်ကျာ်တြဲ နဲရိုဟ်ဏာ၊ သၠပတ်ပရိုတ်အိုဿီုစှ်ၜါ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ၊ ဟာဲဘုတ်ပြိုတ်ဒြိုဟ်၊ ဝဲစောန်တဴမၚ်မွဲကၠာ၊ ယာံသကမာ၊ အာသ္ၚောဲလ္ပကြပ်၊ '''ဥုံစိစော ပူဗလးသွးဟး'''ယာံဒွံဒးခန္ဓဒးလသာ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ။ ဖဍောတ်မွဲလ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚမွဲဝါ '''ဒးဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚထပှ်ဝါရ။''' '''တၚ်သမ္တီ။''' ကာလဗက်ဒေဝတဳဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘဂှ် ဗီုမံၚ်ဒှ်တသိုက်ဂှ် မံၚ်ဂွံဇအိုတ်ရ၊ လံက်ဂ္ဇံလေဝ်ဂွံ လံက်သ္တိက်လေဝ်ဂွံ မံၚ်ဂွံဖ္အိုတ်ရ။ '''ဂလာန်တၟေၚ်။''' မၞိဟ်ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ မ္ဒးပပွသာ်ဏံ ဗျတ်ရံၚ်မ္ဂး ဂွံနူယဲဒိုက် ဟွံထတ်ယုက် စဟွံစှ်ေတိက်ဟွံသၠိၚ် ဒွိၚ်တုဲ မသ္ပရောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ၊ နဲသ္ပဝွံ နဲဝဳစိုတ်မွဲသာ်ကီုရ ထေၚ်ဟွံဗၠေတ်၊ မၞိဟ်အောန်ကဵုဗ္စာရဏာတံဂှ် ပတှ်ေကလော်ဂြိုက်ရ၊ မိၚ်ညိညတုဲ ဥပါဒါန်စဲစပ်ဇၞော််ရ၊ ဆဂး မၞိဟ်သီုဖ္အိုတ်ပတှ်ေဟွံသေၚ်ရ၊ လက်ထက်ဇုဇဗဴလဇကု သ္ပကၠုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်သ္ပတဴရောၚ် ထေၚ်ကေတ်ဂွံရ။ ====ဂလာန်ဗက်ဒေဝတဴမွဲနဲပၠန်==== ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတု ညးတံဗက်ဒေဝတဴရ သ္ဂးဂှ် အပိုၚ်အခြာဂိတုဟၟဲ၊ တ္ၚဲရဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက် ဟွံမိက်ဇြိပ်မ္ဂး ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ကော်အ္စာထောံဟဗာန်(ခဗာန်)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် '''ထောံဟဗာန်ဂဝ်''' ညးကော်ခဴစရ။ '''ဗီုပြေၚ်ဟဗာန်ဂှ်တုန်။''' ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ၜါမိဟ် အနာံမွဲမိဟ်ကေတ်တုဲ ကဝး ဖဍပ်ဖထာံပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒှ်ဟဗာန်ရ၊ ပ္ဍဲဟဗာန်တၞံဗြာတ်ဂှ် ပုၚ်သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ဗ္တာၚ် ပုၚ်ပိသာ် ဒးစုတ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဒးရးရ။ ပုၚ်ဖုဲသၞဴကဵုမိတ်ခပဵုဂှ် သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သၞဴကဵုဂြိၚ်ဂှ် သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ပက္ကတိဂှ် သာ်ဗုဗ္တာၚ် ညးကော်ခဴစရ၊ ကွာၚ်ကဵုယိုဟ်ဂှ် ၜါဂကူပၠန် သ္ၚုကၠောန်ကွာၚ်တုဲ ထပက်ယိုဟ်ကဵုကဝ်ကီု၊ ထပက်ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်ကဵုသဂြာကီု၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဝ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုသဂြာ ညးဂးတုဲ ယိုဟ်တံသီုကေုာံပုၚ်ပိသာ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဟဗာန်ဒကဴပန်ဒိုဟ်ဂှ် ဒးစတ်ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်ပန်တၞုၚ်ရ၊ ဇၞောဝ်ကၠောန်လဝ် နကဵုစက္ခူလေဝ်ဂွံ နကဵုထာၚ်ဗြာတ်လေဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်နကဵုထာၚ်ဗြာတ်မ္ဂး ဒုန်ဇၞောဝ်ဍောတ်ဂှ် စတ်စုတ် ပ္ဍဲထာၚ်ဗြာတ်ခ္ဍမ်ခ္ဍမ်မွဲတုဲ ကၞောတ်အိုတ်တေံဂှ် စတ်စုတ်ထာၚ်ဗြာတ် ကေက်က်မ္ဂး ဒှ်ဇၞောဝ်ထာၚ်ဗြာတ်ရ။ ====ဂါထာဟဗာန်ဂဝ်==== ဥုံဒေဝတဴသူရိယ၊ ယက္ခမာရာ၊ မၞးပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ် ပွိုၚ်ဂဝ်ဒဵုဒ္စိတ်ဂိတု ဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ စၞမသၠးဂဝ်၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဵုကဝ်၊ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုကဵုသဂြာ၊ အဲစဳရေၚ်ကဵုရ၊ စၞမၞးတံကၠာ၊ ယဲဝွံကဵုသွာလလံ၊ ကၠခြံဆောံဗ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝတဴဗ္ဒာဲ၊ သရာဲယက္ခ၊ ဗှ်ေကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဥုံတူဠာဲတူဠာဲ သွးဟာဲယျရဟုံ။ * ဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ပ္ဍဲတၠယဲဒိုက်ဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရတွဟ်ကဵုတၞးဆုသိုတ်မ္ဂး တွဟ်မာန်ကီုရ၊ မွဲကၞာၚ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာဝွံတုဲ စၞစမပ္တံကဗျန်တံဂှ်လေဝ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ညိကီု၊ တုဲသီုအပေါတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒၞာဲဒိုဟ်ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် အာထောံကၠေံမာန်ရ၊ ဒးဗ္စမွဲဟဗာန်ဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ ဒဵုစိုပ်ဗ္ဒာဲတ္ၚဲယးတေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဗ္စဇဴရ။ ('''ဂါထာဝွံ ဂွံနူကွာန်ကၟာဝက်လဇုကြေဟ်''') ===၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်=== ဗြဴသ္ဇိုၚ်မ္ဂးတြုံထ္ၜ၊ တြုံသ္ဇိုၚ်မ္ဂးဗြဴထ္ၜ၊ ဗြဴယဲမ္ဂးတြုံဝဳဝတ်၊ တြုံယဲမ္ဂးဗြဴဝဳဝတ်၊ သာ်ဝွံအရေဝ်မန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ရ၊ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုအရေဝ်ဂှ်တုဲ၊ တြုံတၠသ္ၚိ ကာလသမ္ဘာမယုံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး၊ ဒးပ္တုဲဝတ်ဖန်ဖက်ကဵုဗွဲမ္ဒးရ၊ သမ္ဘာဇကုသွက်ဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အပေါတ်နာနာသာ် မ္ဒးပ္ကောံလဝ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သမ္ဘာဇကု ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး၊ ပပ္တံနူအောဟ်ဗွဝ်ဂှ် ဆုမလ၊ ဆုကြောတ်၊ ဆုဗ္ဒဝ်၊ ဆုကြေၚ်မွဲမွဲသာ် မ္ဒးဗာ်ပ္ကောံလဝ်ရ၊ ခါရဗါ်အောဟ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံလွုၚ်လၞၚ်အာဂှ် ဒးပသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရလွုၚ်လၞၚ်အာမ္ဂး ညးတံကဵုပါဲထောံရ၊ အောဟ်ဂှ်ဗာ်ဂွံနၚ်တုဲ ခၞော်ဍေံဂှ် သံက်ထောံဖအိုတ်၊ ကာလစံၚ်ပၟတ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသၟူပသဒှ်ကီုရ၊ တုဲတပ်စွံလဝ်ဗွဲမညဳသာရ၊ လ္တူဆုဂှ်ပၠန်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုဗ္ဂၚ်လဝ်ဇလဗ္ဒဝ် ဟွံသေၚ်ဇလဝဝ်မွဲကၞာၚ်ကီုရ၊ ကာလသၠးဂၠံဂဝ်သွက်ဂွံတိက်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲ၊ ဆုဒုန်ဇုက်တံကီု ကာလသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ သွက်ဂွံဗဂီုဗုၚ် ရန်တၟံထိုၚ်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံစိန်အာပြဟ်ဂှ် တၟိဍိုတ်သွက်ဂွံပ္ဍိုက်ဗုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဇံၚ်သွက်ညးသၠးဂၠံဂဝ်ဂွံတိက်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်လဝ်တုဲ၊ ဣမိဂှ်သ္ဒးဟီု ဗဗိုန်လဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ===၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ=== တြုံတၠသ္ၚိပၠန်လေဝ် ကာလသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူယိုက်ကဠာကမ္မဌာန်ကီု၊ ဟိုတ်ဍေံနွံသာ်ဏံပၠန်၊ ယဝ်ရယိုက်ထ္ၜၚ်ဒးကဠာကမ္မဌာန်မ္ဂး အာယုက်ဂၠေံ၊ ဒြပ်ပိုန်ဟုတ်ရောၚ်၊ တၠပညာမန်တြေံတြဟ်တံဟီုဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီုဂးလဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ အဃောသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူကလောန်သရာံပါပ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်နာနာသာ်တုဲ ကေၚ်ကာသရာံပါပ်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ၊ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုဂှ် မ္ဒးပ္တုဲရောၚ်။ ပပ္တံအရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညံၚ်တၠယဲဒိုက်ဟွံဂွံမိၚ်ဂှ် မ္ဒးပသတိကီု၊ ဥပမာ−ပရိုၚ်တၠယဲဒိုက်ချိုတ် ဟိုတ်နူသၠးဂဝ်ဂၞဴ၊ ပရိုၚ်ယဲဒိုက်လီုတံဂှ် ဟွံကဵုမိၚ်သက်သက်ရ၊ ယဝ်ရမိၚ်ဒးမ္ဂး တၠယဲဒိုက်ဂှ် ကာလသၠးဂၠံဂဝ်ဒွိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဖေက်ဒှ်အာအန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ၚိလဵုဟွံဟီု မိက်ဂွံပကာမ္ၚဵုမ္ဂး ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် သၟတ်ဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက်မွဲမွဲနွံမ္ဂး ပတံနူကောဒေံကောန်ဇာတ်တံ ဟွံပကာမ္ၚဵုအိုတ်ရ။ ==ပွမသၠးဂၠံဂဝ်== ပိုဲသတ္တံလိုက်ဏံဝွံ သ္ဂောံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲလောကဏံဂှ် ဟွံလောဲသွာ်ရ၊ ဝါဂါတ်သ္ဇိုၚ်သန်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်တြဲနာဲပိုဲတွံလဝ်ရ၊ ၜိုန်ရကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်လေဝ် လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်တြုံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴ ဒးဒှ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဒးဆဵုဒဗကဵုကေၚ်ကာသၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမသၠးဂၠံဂဝ်ဝွံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်သန်ဟေၚ်ဂှ် အရေဝ်မန်ဟီုလဝ်နွံမံၚ်။ "မၞိဟ်တြုံဍိုက်ဖံၚ်−မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်" သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် မူပိုဲမ္ဒးသ္ပဗက်ရောဂှ် ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ပါ်ထ္ၜးကဵုပၠန်ရ။ ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်။ ၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်။ ၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ။ ၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။ ၈။ နိဂီု၊ သာ်ဝွံပါ်လဝ်ရ။ ===၁။ နိဒါန်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ကာလဍိုက်ပေၚ် ဂိတုတ္ၚဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိဂှ် သၠးတိတ်နူဗုၚ်ဂၞဴမိ၊ တိတ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ၚးဗုၚ်ဂၞဴမိရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် မန်ပိုဲတဴကော်ခဴစ-သၠးဂၠံဂဝ်၊ သၠးပဋိသန္ဓိ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ပၞာၚ်၊ ညာတ်မုက်ဒေံလေဝ် ကော်ခဴစနာနာသာ်ရ။ ===၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်=== ပဋိသန္ဓိဍိုက်ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ထ္ၜးတိုန်လက်ကျန်ၜံၚ်ပၟတ် မပ္တံကဵုဂၞိၚ်ဂိ၊ ဗုၚ်ဂိ၊ တၞုၚ်ဇိုၚ်ဒေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိ အာကော်ဣမိတုဲ၊ မၞိဟ်မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် အာဂၠာဲကော်ပ္ကောံလဝ်မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်ဇၞော်ဇၞော်တံ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ကော်ဣမိကွာန်ရ၊ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဣမိ ညးအလဵုအသဳတံ နွံမံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်တုဲ ကော်ဣမိညးအလဵုအသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဣမိကီု မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံကီု စိုပ်ကောံတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဒးကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲရ။ '''သၞောတ်ဗၜတ်ဗီုပြေၚ်ဇံၚ်ဖဴ ။''' ဒုန်ကလိဟွံသေၚ်၊ ဒုန်ကၟးဟွံသေၚ်၊ ဆုထ္ၜောံထ္ၜောံၜါတၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုမွဲက္ဍဂှ်၊ လးလဝ်လ္တူကၞဳသ္ၚိ၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ်၊ ခြာခရာဗၞတ်မွဲဟတ်၊ လ္တူဂှ်လးစုတ်ဝိုန်ဒုန်၊ ထပှ်တၞုၚ်တုဲ၊ ဒက်ဗဗိုန်ကဵုချာရ၊ လ္တူဝိုန်ဂှ်ပၠန် ဒးလးစုတ်ဒုန်ကရေက် ဒစိတ်ကရေက်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်မိက်ဂွံလးစုတ်ခတဵုမ္ဂး လးစုတ်ခတဵုပိဂတှ်ေလေဝ်မာန်ရ၊ လးကၞဳတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံချဳဒရာၚ်၊ ဒးကြာပ်ပိတန်ရ၊ လ္ပာ်က္ဍိုပ် ကြာပ်စုတ်ဒုန်ကရေက်တုဲ ဒက်လ္ပာ်ဇိုၚ်မွဲတန်၊ အဒေါဝ်မွဲတန်၊ ဒးကြာပ်ဒက်ရ၊ ကၞဳဒုန်(ဝါ)ကၞဳဆုညံၚ်ဟွံဂွံချဳ လောအာလောကၠုၚ်တုဲ ဒးဒက်ကြာပ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ဂွံတိတ်ဂွံလ္တူဇံၚ်ဂှ်၊ ဒးလးသ္ကဝ်ရ။ ယဝ်ရသၠးယဲဒိုက်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး အခိုက်မန်ဟေၚ် ဒးကၠောန်ဗက်စရ၊ တြုံတၠသ္ၚိတံပၠန်လေဝ် သမ္ဘာဇကုသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ချိုန်တီကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴတုဲ ဒးၜံက်တိဗဝ်ဖဴမွဲ သွက်ဂွံၜံၚ်ပၟတ်ဗဂီုဇကုရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး တိဖဴဒစိတ်န၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး တိဖဴထပှ်နၜံက်ကေတ်တုဲ၊ ဗဝ်ဖဴစွံလဝ် ဗ္ဒာဲဇံၚ်သ္တိက်ၜံၚ်ပၟတ် လ္ပာ်တဲပါဲရ၊ ဗ္ဒာဲဖဴဂှ် စွံလဝ်ဍာ်မွဲဂရ သွက်ဂွံသိုဟ်တၟံ ဍိုတ်စံၚ်လဝ်နူဖဴဂှ်ရ၊ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဖဴဂှ် ဒးဒှ်အတိုၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠိၚ်ဖဴဂှ် ဒကေတ်မွဲတၞုၚ်ဓဝ်ရ၊ မွဲတၞုၚ်ဂှ် ဒုၚ်စကဵုဇမၠိၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠေံအနာံဖဴ ဒးကေတ်ၜါတၞုၚ် တုပ်ကဵုအနာံဇံၚ်ဂှ်ရ၊ အနာံဖဴဂှ် လဇံက်ဗကိတ်ကဵုသၟန်ဇမၠိၚ်ဇံၚ်တုဲ ဒှ်ဖဴညးတံရ၊ (ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ညးတံသၠးဂဝ်ဂၞဴ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတုဲ အပေါတ်ကြိယာ သွက်ဒးပ္ကောံကေတ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟၟဲရ၊ ညးတံဒုၚ်ထပက်ဂဥုဲ စကေတ်ဂဥုဲမ္ဂး ကမၠောန်သၠးဂၠံဂဝ်တုဲမံၚ်ကီုရ)။ ===၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်=== ကာလကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ၊ ဒက်သုက်နကဵုဇုက်တောဝ်သ္အးဇ္ၚး၊ ခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ ရေက်ထပိုတ်ကၠေံ နကဵုၜုန်မြက်ကေက်က် မသ္အးဇ္ၚးကီု၊ ဟွံသေၚ်လ္ၚဵုဂှ် ကရေက်ကေတ်သၞဒုန်၊ ဇိုတ်သ္အးကၠေံတုဲ၊ ရေက်ထပိုတ်သုက်ရ၊ တုဲကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ကောန်ၚာ်နကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂီုဂီုရ၊ တုဲဖုံဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ပၠန်၊ တုဲမ္ဂးဂွဳထုဲကောန်ၚာ် နကဵုယာတ်သ္အးဇၚး ဗွဲမဂပ်ဝ်တုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ကောန်ၚာ် (ကာလလၟုဟ်ဝွံ) ကၞာဲသၟးဂၠိုၚ်ရ။ '''ဗွဲသတိ'''။ ။ (မူဟိုတ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဟီုမ္ဂး၊ အရေဝ်မၞိဟ်ဇၞော်မန် ခမဳသၚ်တံနွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ သၟိက်ဂွံတီဗွဲခ္ဍန်ဂှ်၊ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲမန်တံကျပၞာန်ညးတုဲ၊ ဂကူပိုဲမန် ဣဓိညံၚ်ဂွံဟုတ်စှ်ေအာဂှ်၊ ပိုဲဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ ကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကြိယာ သွက်ဂွံဂုမ်သ္အးဩောံသ္ၚု၊ ဍေံမဒှ်စၞအာဟာရ ပိုဲမန်ဗွဲပရဲဂှ်မွဲသာ် သဘဴကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ညးလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံစွံပ္ကောံလဝ် အပေါတ်မပ္တံ ထၟိက်နာနာသာ် ဟွံသ္အးဇၚး သွက်ဂွံထောံကၠေံဂှ်မွဲသာ်၊ ဒှ်သ္အးကၠေံဩောံသ္ၚု နကဵုကြိယာဂှ်တုဲ ဩောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်ပုၚ်တုဲမ္ဂး ပိုဲခရှ်တံကီု၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ဒးစဒးကဵုပိုန်ပပြဘိုက်ရ၊ စဟာပ်ဒးပုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဣဓိလဟုတ်စှ်ေအာ၊ ကျာ်ဩဳပၠိုတ်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် နွံအဓိပ္ပါယ်သာ်ဝွံရ၊ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ယဝ်တီပရေၚ်ဏံမ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ်ရ)။ (ကၠာတေံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သ္တိက်ကောန်ၚာ်တၟိတၟိ သာ်လဵုရောဟီုမ္ဂး လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်မသုန်စှ်ေသၞာံတေံ၊ ညးလ္ၚဵုတံသ္တိက်ကောန်ၚာ် နကဵုထးထဝ်ဟွံသေၚ် ညးဒိုက်ဝါတ်တံဂှ် သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲခွက်ဆုလံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ကေၚ်ဆဵုဒဗကီုရ၊ ယဝ်ထးဆုမ္ဂး ကၠောန်လဝ်ခ္ဍံခ္ဍံ ကဵုဂၠိၚ်မံၚ်ညိတုဲ လ္ပာ်စွံက္ဍိုပ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဗီုက္ဍိုပ်ခၟဴၜိုပ်ထဝ်တုဲ လံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲထးဂှ်ဟေၚ် ညးဇၞော်မန်ပိုဲကၠာတေံ သ္တိက်ကၠုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ရ။ ခွက်ထဝ်ဂှ် ညးတံကၠောန်လဝ်တုဲ ဏာအပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဃံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ယဝ်ရညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်မွဲမွဲမ္ဂး အာပ္တီဃံၚ်တုဲ ကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ် သွက်ဂွံသ္တိက်ကောန်ၚာ် မဒှ်မၞိဟ်တၟိဂှ်ရ၊ ကွာန်ဇၞော်မ္ဂး ခွက်ထဝ် ၜါ-ပိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မကၠောန်စွံလဝ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်ပရေၚ်ဇုဇဗဴလ နော်နာဲပိုဲမစွံပပ္တိုန်လဝ် အခိုက်ကၞာဝွံ ပိုဲညာတ်ကေတ်ဇုဇဗဴလပိုဲ မဂတာပ်ခေတ်ဗွဲမလောန်ဟေၚ် တီကေတ်မာန်ရ၊ မူဟိုတ်သ္ဂး ဟီုသာ်ဂှ်ရောမ္ဂး ကာလအာကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ်ဂှ်ရ ကိစ္စစုတ်စရၚ် ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် တုဲဒှ်အာမွဲအလန်ဓဝ်ရ။ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ ပွမသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံတုဲ၊ ယဝ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲထးထဝ်ဟွံမာန်မ္ဂး သ္တိက်ကောန်ၚာ်လ္တူကၞဳ ဗွဲသ္အးဇၚးဂှ် ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။) ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ သုက်ကုတ်ထပိုတ်ပ္တိတ်နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဣမိတံ အာတိုပ်ကၠေံ ပ္ဍဲကတိုၚ်ၜံက်လဝ်တိဖဴရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ဟွံတိုပ်ပ္ဍဲကတိုၚ်တိဖဴ၊ အာတိုပ်ကၠေံအတိုၚ်ကိုန် တိုပ်သုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ဗွဲသၞောဝ်ကိုန်ဝွံ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ၊ ပသာ်မ္ဂး၊ တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဒဂိုန်၊ ခ္ဍဲသဳမ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်၊ ဝှ် ၊ ကထိုန်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုမြေက္ကသဵု၊ ပုဟ်၊ မာ်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ရ၊ ဗွဲကိုန်ဝွံတိုပ်သုက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ပိုန်ဂၠိုၚ်အာယုက်ဂၠိၚ်ရောၚ်၊ ပိုဲမန်ပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဝွံရ၊ (ကိုန်တုပ်သုက်ဗွဲလ္တူတေံလေဝ် ကံက်ပ္တိတ်နူလောကသိဒ္ဓိရ။) ဒေသလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တၟိ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ဣမိတံပြုပြေၚ်ကဵုရ၊ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး ဇဗၠုဒစိတ်တၞး၊ သတ်ပိမ၊ ဟွံသေၚ်ဒစိတ်မ၊ ဩန်မွဲဒကေဝ် ဟွံသေၚ် မသုန်မး၊ လိခ်မွဲအုပ်၊ တဝ်ဏှ်ေမွဲတၞုၚ်၊ မှၚ်မွဲပလၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်တြုံမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမ္ဂး ဇဗၠုခထပှ်တၞး သတ်ထပှ်မ၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴတၟိမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ ဣမိဝွံ ပၠာဲကေတ်ဂစေံစၠန်မွဲပ္ၚာန်၊ တိတ်အာက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ '''ယွံဒေဝတဴသူကၞေၚ် က္ညကၠုၚ်ပစၟတ်သမ္တီကောန်ၚာ်ဝွံညိ'''ရဴသာ်ဝွံ တိတ်နိမန်ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ကဵုပသမ္တီရ၊ ကာလက္လေၚ်လုပ်ဇရၚ်ကောန်ၚာ် ဣမိဂှ် လၟုဟ်လုပ်ဍာ်ဂစေံစၠန်မြမောဝ် နူကဵုက္ဍိုပ်ကၞိန် ဒဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲကောန်ၚာ်ရ၊ (ကပေါတ်ဒေဝတဴသူကၞေၚ်တံဂှ် လ္ၚဵုမွဲတ္ၚဲ လ္ၚဵုၜါတ္ၚဲ၊ လ္ဒဵုဒဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးတံစွံလဝ်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ်လေဝ် ဒေသမန်လ္ၚဵုနွံ-ဒေသမန်လ္ၚဵု ဟၟဲရ။) ===၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ယဝ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဣမိဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ပလေဝ်ပလေတ်အတိုၚ်နဲကဲဣမိတံတုဲ၊ ပ္တိုန်သ္တိက်လဝ်လ္တူဇံၚ် ၜံၚ်ပၟတ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ညံၚ်ဂွံညောတ်အာပြဟ်ပြဟ်ဂှ် ဂတ်ဒက်ဂွဳလဝ်ဗုၚ် နကဵုယာတ်ပူလဝ်ဗုၚ်တုဲ၊ ကေတ်တၟံဍိုတ်စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲဖဴဂှ်တုဲ၊ သိုဟ်ဖျေံပ္ဍဲဍာ်ဂရ၊ ဟံၚ်ပ္တိတ်ဂွဳကဵုယာတ်တုဲ၊ ပ္ဍိုက်စွံလဝ်လ္တူဗုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒုၚ်မာန်ရ၊ အဃောပ္ဍိုက်ဍိုတ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟွံကတဴလုပ်ဒဵုစၞာံဗုၚ် တဴသၠိုက်အာဂှ် မ္ဒးပသ္တိရ၊ ပၟတ်ဖဴဝွံလေဝ် မ္ဒးပဒှ်လဝ်လၟိုန်ရ။ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုစွံဂရုၚ်မွဲမ လ္တူက္ဍိုပ်သ္တိက်သၟတ်ဗြဴဂှ်ရ၊ ရန်တၟံ အာဗီုအခိုက်ညးတံအဆက်ဆက်တုဲ၊ ပ္ဍဲဂရုၚ်ဂှ် ဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒးနွံရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဖေက်လကိုတ်ဒှ်၊ ဆီတိုန်ဒှ်ဂှ်ရ၊ နကဵုဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒက်ဂတ်လဝ်မွဲမွဲဒၞာဲမ္ဂး၊ ဆေဝ်ဒဝ်ကဵုအန္တရာဲ သာ်ဂှ်မာန်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ကာလပၟိက်ကိစ္စမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်မ္ဂး သၟိက်ဂွံဗွဲမပြဟ်ဂှ်ဒှ်ရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဍာ်တှ်ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂှ်၊ ညးတံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သိုၚ်တှ်ဟွံထောၚ်ဇဳဏီ ကောန်ၚာ်မဴဟွံအိုတ်၊ တှ်ဂှ် တေၚ်ကၠုၚ်ဗွဲမလောန်မ္ဂး သ္ၚိတှ်ဂှ် လီုအာကီုဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚိတှ်ကလိုအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလာဲအာမ္ဂး ဇၞတ်ချိုန် ပလာဲကဵုသာသာရ၊ စၞအာဟာရ မပ္တံကဵုဍာ်လဂမ်၊ ဍာ်ဂမ္တဴတံဂှ် ဒးသုၚ်စကဵုဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ဣမိဂှ်လေဝ် သွက်မိကောန်ၚာ် သ္ဂောံထတ်အာဗွဲဂတ၊ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ် ဒးမၚ်မွဲကဵုဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ပွမသုၚ်မိတ် ဟုံမိတ် သုၚ်ဂဥုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုလၟိုန်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠာဟွံစပုၚ် သွက်ဂွံဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ထၟောတ်ကေတ်ပုၚ် ပန်ထၟောတ်တုဲ မ္ဒးဗဇဴ ပ္ဍဲဒကဴဖဴပန်လ္ပာ် ဒဵုကဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ။ ===၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ=== သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ်၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟတ်ဇၞော်တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ပ္တုဲကဵုဝတ်နာနာသာ် မပ္တံစံၚ်ဍိုတ် သိုဟ်ဍိုတ်ဖုံမိတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဗြဴတၠတှ် မထတ်ယုက်တံလေဝ် ကၠာမိကောန်ၚာ် ဍာ်တှ်ဟွံထတ်ရိုက်ဏီဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ဗၟဴ ကဵုတှ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ညးမဒှ်ကလောမိဿဟာဲ ဌာန်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်သ္ၚိစၟဳရံၚ်ကောန်ၚာ်မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴပိုဲမၞိဟ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်မၞိဟ်တၟိကီုရ၊ ညးတၠသ္ၚိတံပၠန်တုန်လေဝ် ပ္တုဲတဴဝတ်လ္တူမၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်တံပၠန် ပွမဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်သွနာနာသာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗ္စပုၚ်သတ်ဗြဴ ကဵုသွစၞဗွဲမဒးရးပၠန်ရ၊ ညးမွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဝတ်ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်ပၠန်ရ၊ အခိုက်ဏံဝွံ ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ပိဗ္တံပိတ္ၚဲ မိပ်ပဇြိပ်ပ်ကရိုက်ညးကဵုညး ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။ ===၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== နူကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်ဂွံပိတ္ၚဲဟွံသေၚ် မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး ဣမိဂှ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ၊ မၞိဟ်ၜံၚ်ပၟတ်အလန်ပဌမမ္ဂး လ္ၚဵုဂှ် ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်မ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် မသုန်တ္ၚဲ၊ လဗြဴကေၚ်ၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ပၟတ်ပၞာၚ်တုဲမ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ ညးတံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်အိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ဣမိဝွံ ကေတ်ပုၚ်ပန်ထၟောတ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ဇဗၠုပန်တၞး၊ နော်မွဲတၞုၚ်၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ပုၚ်မွဲထၟောတ်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ်၊ ပၟတ်နူဖဴၜံၚ်ပၟတ်လ္ၚ၊ ဍာ်မွဲဗြံက်ကေတ်တုဲ၊ စှ်ေအာတိဂတမုက်သ္ၚိရ၊ အပေါတ်စပ်ကဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တံဂှ် စွံပ္ဍဲတိ(လ္တူသ္ကဝ် လ္တူခတဵုဂှ် ဟွံကေၚ်မိၚ်)တုဲ စဝ်ဖျေံဍာ်လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်ရ၊ အဃောမစဝ်သိုဟ်ဖျေံဍာ် လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်၊ သာ်ဝွံမဟီုပ္တီ(ဗလိဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴ လေဝ်ဟီုဂး) '''ဒေဝတဴဖဴရ၊ ယွံဒေဝတဴဖဴ မၞးအာမာန်ရ''') ဂလာန်ပ္တီ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ရန်တၟံသာ်လဵုတုဲ သ္ပရောဂှ် ဟွံတီ ဒေသလဵုရောဂှ်ဟွံတီတုဲ ပွဝွံ ဒှ်ဆအယာံမာတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရောၚ်၊ ညးတံသ္ပသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ကရိကၞာဲမွဲသာ်ကီု၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံဂှ် ဟွံတီသက်သက်ရ။ ပွမပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ဗ္စူလတ်သ္ကဝ်မွဲထၟူတုဲ သ္ပဂြောပ်ကၟာတ်လဝ် လ္ပာ်လ္တူကဵုယာတ်ရ၊ ထၟူသ္ကဝ်ဗ္စူလဝ် လ္တူဍိုတ်ဟွံသေၚ် လ္တူဆုဒကုတ်ရ၊ (ကၠောန်နဲဗီုအုပ်ပဠက်ရ) မိကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဂ္ဇံပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ်တုဲ ဣမိကေတ်နၚ်ဍိုတ်စံၚ် တၟံစံၚ် ဓလုက်စုတ်ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်တုဲ ပက်သိုဟ်ကဵုဍာ်သၟုဟ်ဂမ္တဴ တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ် အုပ်ဂမ္တဴကၠုၚ် နကဵုသၟုဟ်ဂှ် ဍာ်ပဠက်မၞိဟ်ဇွောဝ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ဣမိလေဝ်သ္ပသာ်ဏံ ဍိုတ်စံၚ်ဒဵုဂံက် မွဲမတုဲမွဲမ ဒဵုပေၚ်ပိမရ၊ ရန်တၟံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ယဝ်ပဠက်တိတ်မ္ဂး ပ္ဍဲခန္ဓဇကု မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ကၠိပပ်ဟွံသ္အးဇၚးတံဂှ် ဇွောဝ်တိတ်အာကရောံဍာ်ပဠက်တုဲ၊ ဍာ်ဖျုန်ဆီ ပ္ဍဲတၠခန္ဓဂှ် သ္အးဇၚးအာအိုတ်ရ ဣမိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သိုဟ်ဍိုတ်ဒဵုပေၚ် မသုန်မလေဝ်နွံကီု၊ ပွမသ္ပသာ်ဏံဂှ် မန်ဂမၠိုၚ်'''အုပ်ဟဂမ်'''ဟီုဂးစရ။ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အုပ်ဟဂမ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်တၟံဍိုတ်သၟးဟွံသေၚ် ဗၞဲထဏေက် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်သၟူဍေံရ၊ ရန်တၟံသွက်ပၞေတ်သရ ဂွံစိန်ဝုန်တုဲ အုပ်ဗၞဲလေဝ် ညးတံသ္ဂးပၠန်ရောၚ်၊ ကၠာဟွံဂွံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးလ္ၚဵုဂှ် အာဂၠာဲၜှ်ကေတ်တၞးဓယာ် လ္ၚဵုဂှ်အာဂၠာဲၜှ်ကေတ် တၞးယးမတ်ဗ္တံဂှ် ၜိုဟ်လဝ်ဒဵုကဵုဖောဝ်တုဲ ကာလပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ဟွံသေၚ် ကာလအုပ်ဟဂမ်တုဲဂှ် သွက်ဂွံဟုံဍာ်တၞးဓယာ် ဟွံသေၚ် ဍာ်တၞးယးမတ်ရ၊ ကာလဟုံဍာ်ဂှ်လေဝ် ပါဲနူဍာ်ဏံတုဲ ညးတံဟွံကဵုဟုံရ၊ တုဲမ္ဂး သဘဴမၞိဟ်ဗြဴဟုံဍာ်ဂစေံစၠန်ဂန္ဓရာ ကျိုၚ်ကျဝ်ကေတ်ဗွဲမ္ဒးရး ဗွဲမသ္အးဇၚးတုဲ ဇံၚ်ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ပလီုထောံရ။ လ္ၚဵုပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ စဝ်ကပေါဝ်ပ္တုဲထောံလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲပ္တုဲသီုၜါကာဂှ် '''စဝ်ကပေါဝ်ဇံၚ်ဖဴ''' ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ သီုစဝ်ကပေါဝ် သီုခုတ်ယၟု သီုစၚ်ကတောဝ်လေဝ် သ္ပအိုတ်ရ။ ===၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်=== ၜိုန်ရမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲကီုလေဝ် ရန်လဝ်သွက်သမ်အုဲ သမ်အေၚ် ဟွံသ္အးဇၚး ပ္ဍဲခန္ဓညံၚ်ဂွံဆက်တိတ်အာ ဒဵုကဵုအိုတ်အာ ညံၚ်ဍာ်ပဠက် တိတ်ဟွံသ္ဂုၚ်အာဂှ် ညးတံကဵုဆက်ကေတ်အာ ပၟတ်ပၠန်လေဝ်နွံကီု၊ ရန်လဝ်သွက်ထိုၚ်ကောန်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံအေဲစှ်ေအာတုဲ ဆက်ပ္ဍိုက်အာဍိုတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်၊ မိိပ်ဇြိပ်မံၚ်မ္ဂး ပွမပ္ဍိုက်ဍိုတ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ပိတ္ၚဲဟေၚ် ညးတံကဵုသ္ပရ၊ ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဖဴကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ပလီုရိုဟ်ထောံကၠေံဂၠိုၚ်ရ၊ ပွဝွံလေဝ် တန်မံၚ်လ္တူတၠခန္ဓ ထတ်ဟွံထတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဒွိၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ အပေါတ်ကြိယာ ဇြိုၚ်ညိညကီုလေဝ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်၊ ဍာ်ဂံက်က်လေဝ် ဟွံကဵုဟုံ၊ ယဝ်ပၟိက်နွံမ္ဂး ဟုံဍာ်ဂီုဂီု ဒဵုကဵုပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်လေဝ် ဂွံကေၚ်ဆဵုထဗဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရောၚ်။ ===၈။ နိဂီု=== ကေၚ်ကာပွမသၠးဂဝဂၞဴတုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲမ္ဂး ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဗွဝ်ဖဴကီု ရိုဟ်ပလီုထောံရ၊ စိုပ်ကာလဒိုအ်ထောံနူပ္ဍိုက်ဍိုတ် ဒိုအ်ထောံနူၜံၚ်ပၟတ်တုဲမ္ဂး ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴဂှ် အခိုက်ပိုဲမန်တံ တုဲဒှ်စိုပ်ဒတုဲအာရ။ ==ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု== ပွမစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံ ဆက်ကၠုၚ်လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲရ၊ ပပ္တံနူရာဒနာမိက် '''သဳလိဿနိစ္စံ ဝုဍ္ဎာ ပစာယနော စတ္တာရောဓမ္မာဝုဍ္ဎန္တိ အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ''' ဂှ်ရ၊ သာ်လဵုဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ရော ဗွဲခ္ဍန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိညရ။ လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ နွံတြုံကဵုဗြဴညးၜါ ဂွံကောန်ၚာ်မွဲ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် အာကလံမအံက်ဇကု ဒဒှ်မံၚ်ဣသိမွဲ ဒ္ဂိုန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်တေံရ၊ ခါညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ကလံတုဲဂှ် ဗွဲဂါထာလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုရ၊ ခါရကောန်ၚာ်ဂှ် ကလံလဇုဣသိဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်တုဲသၟာန်တိုန်၊ ပသာ်လဵု ဟွံရာဒၞာကဵုကောန်ပိုဲရော၊ ယဝ်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်မှာထေရ်အာနန် မပဒတဴဒၟံၚ်ဗ္ဒာဲကျာ်တြဲပိုဲတေံ၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴလေဝ် ပၚောံအာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလံမှာထေရ်အာနန်ရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် မှာထေရ်အာနန် ရာဒၞာမိက်နဂါထာ ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်၊ ညးၜါသၟိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်နဲကၠာတေံရ၊ ယဝ်သၟိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်ကျာ်တြဲညိရဂး၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတုဲ ကလံကျာ်တြဲရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုပၠန်ရ၊ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲဟွံရာဒၞာမိက်၊ သၟိက်မိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲပၠန်ရ၊ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ်ကျာ်ဟေၚ် ညာတ်ဒးကောန်ၚာ်ဏံ အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရာဒၞာမိက် '''အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ'''မ္ဂး ဗၠေတ်အာရောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံရာဒၞာမိက် ညံၚ်အာယုက်ကောန်ၚာ်ဏံ ဂွံဂၠိၚ်ဂှ် သာ်လဵုဂွံပရော သၟာန်ကျာ်တြဲရ၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရမ္ဂး ကဵုဗှ်မ္ၚဵုဒ္စာံဗ္တံ ဒ္စာံတ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်မာရဏကၠုၚ်ကေတ်ဏာ ကောန်ၚာ်ရောၚ်၊ ချပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ။ ဟိုတ်နူကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ရ၊ သၟိၚ်မာရဏဂှ် လုပ်ပ္ဍဲဓဝၚ်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ဟွံမာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ လောန်အာထပှ်တ္ၚဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်မာရဏ သွက်ကၠုၚ်ကေတ်ဏာကောန်ၚာ်ဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲသက်သက်ရ၊ ပေၚ်ဒ္စာံဗ္တံဒ္စာံတ္ၚဲတုဲ ကျာ်တြဲရာဒၞာမိက်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံကီုရ၊ ပွိုၚ်ဒစာံဗ္တံဒစာံတ္ၚဲ ကျာ်တြဲမွဲဟာန်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ပုတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ်တုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲမွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်တံ နကဵုအာဟာရဘောဇိုန် နာနာသာ်ဟွံသ္ကုတ်ရ၊ သ္ပပဓာန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓရ်မ္ၚဵုတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် အာယုက်ဂၠိၚ် ပိုန်ဟာန်လေဝ်ဇၞော်မောဝ်အာရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ညးကၠုၚ်ကလၚ်ဓဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် လာၚ်မုက်ကြာတ်ကြော သ္အးဇၚးကၠေံဇကု နကဵုဍာ်မ္ၚဵုအိုတ်ရ၊ ကာလစဴအာ ညးတံကေတ်ဖျဴဏာဍာ်မ္ၚဵုတုဲ လၟုဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ပပ္တံနုတ္ၚဲဂှ်တုဲ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တုဲ၊ ရန်တၟံသွက်အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ဒြပ်ကသပ်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကျာ်ဩဳဂွံနွံဂှ်ရ၊ သ္အးဇၚးကၠေံ ပွမကၠိပပ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ပေါဲကာမ္ၚဵုမွဲ၊ ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်'''မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်'''ရ။ * ('''ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ''') သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဣမိတံဟွံသေၚ် ညးအာယုက်ဇၞော်တံ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပြုပြေၚ်ကေတ်ခါန်လဗံက်ခၟရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ပိ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်မသုန်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ထပှ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ဒစိတ်၊ ရဴဝွံ ပြုပြေၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲလဗံက်သွက်ဣမိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်ခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ကဝေက်သၠိက်၊ သွခၞံကြုက်စုတ်လဝ်ရ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ၜံက်၊ တၞိၚ် တောဝ်ပလုဲစုတ်လဝ်တုဲ သွက်ဇိုန်ကဵုညးလွဳဝတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ သၞေက်၊ မဂွါ၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ လကံက်တဲ၊ သၞေက်၊ မဂွါတံ ပ္ကောံစုတ်လဝ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်မွဲရ၊ ယဝ်လဗံက်ပိမ္ဂး မွဲဂှ်သွက်ဣမိ၊ သၟေဟ်ၜါဂှ် လဗံက်ဗဴလေဝ် ကော်စရ။ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပ္ကောံကကေဝ်လဝ် ကပေါတ်ဗွဲမရုံဂပ်နာနာသာ်တုဲ၊ ကပေါတ်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပပ္တံနူဍာ်မိတ်ကပေါဝ် နုၚ်မ္ၚဵု ဂအဳတံအိုဿီု ကပေါတ်ပွမ္ဒးရပ်စပ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဘိက်ပၟိၚ်လဝ်မၞိဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ကီု၊ ယဝ်ရဗှ်မ္ၚဵုဖာပ်သၚ်ကီုမ္ဂး အာစာတၠဂုန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် အာနိမန်လဝ်ကီုရ၊ စိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် မ္ဒးပြုပြေၚ်လဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် စွံလ္တူဂအဳ ဂတမုက်သ္ၚိရ၊ ခ္ဍအ်ဇဗၠုမွဲ ဂစေအ်မွဲပ္ၚာန် ဒ္ၚောဝ်မွဲ ဍာ်ကၟုဟ်မွဲထၟာဲ ပြေၚ်စွံလဝ်တုဲ၊ ကပေါတ်မပ္တံ ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ တွဵု မြတံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစွံဗ္ဒာဲလဝ်ဇရေၚ်ဂအဳဂှ်ကီုရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဣမိ ဟွံသေၚ် ညးဗၟဴတှ်ကဵုကောန်ၚာ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကမံက်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဖုံပၠဳလာၚ်မုက် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚးကၠေံ ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဖုံပၠဳကဵုဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်ပၠန်ရ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ကပေါတ်တံ ပွမရပ်စပ်လဝ် ကာလၜံၚ်ပၟတ်တေံ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်တုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်သ္အးဇၚးကၠေံရ၊ တုဲမကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး လာၚ်မုက်ဇကုတုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကလေၚ်စဝ်ဍာ်မိတ်ကပါဝ်ကဵုမိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်သီုဖအိုတ်၊ ဒုၚ်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ သွက်အန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ်၊ သွက်ဂွံသ္အးဇၚးကၠေံဇကုအိုတ်တုဲ လံက်ဖုံဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ တၠသ္ၚိတံ ဒုၚ်ကဵုပလေၚ်ခၟိုန် ဗြာတ် ကုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်အိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံကာလမပြာပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိ မပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံဂှ် နတဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ရန်တၟံသွက်ကောန်ၚာ်တုဲ ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲနာနာသာ်လေဝ် ညးတံကဵုခၟအိုတ်ရ။ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ မိကောန်ၚာ်ဂှ် မိန်ကေတ်ကောန်ၚာ်၊ စွံပ္ဍဲလဒေါဝ်သ္ၚိ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ဒစိတ်၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴထပှ်မ္ဒးဗိုၚ်လဝ်တုဲ ကေတ်ချာမွဲတၞုၚ်၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဒက်လဝ်လစိန်မတ်ဗ္ကေတ်မွဲဇြေဟ်ရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ရပ်လဝ်တုဲ ကလံက်ဍာ်ပ္ဍဲသၠိုၚ် မစုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲ ဂါထာ ၜ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဖ္ဍောတ်မွဲလ္တုန် ဇီုကၞေၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတဲရ၊ ကောန်တြုံမ္ဂး ဂါထာဒစိတ်လ္တုန်၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂးထပှ်လ္တုန်ဖ္ဍောတ်ရ၊ ရဴဝွံ ၜ ကောန်ၚာ်မ္ဂးရ ၜ တုဲ လစိန်ဂှ် မ္ဒးကွက်စုတ် ပ္ဍဲကံကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ကွာၚ်လဗံက် မစဳရေၚ်လဝ်ဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ် မ္ဒးဇိုန်ကဵုဣမိတုဲ သွက်ကွးဣမိဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုသွတ်မွဲ မ္ဒးဇိုန်ကဵုရ၊ ဇဗၠုသွတ်ဂှ် ခါန်လေဝ်ဂးရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ကၟာမ္ဂး ဗလိုပ်မွဲစွံရ။ ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုပၠန်၊ ကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဝေၚ်ရ၊ ပွမဝေၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုဂှ် စွံလဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်သ္ၚိ၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠကောန် ဗၞတ်ပိပန်မသုန်တြဴ ဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဆက်လဝ်တဲ၊ ဒွုဲဝါဲလဵုသ္ဂးတုဲ ညးတံပ္ကောံပၠောပ်တဲဆက်လဝ်ဂှ်ရ၊ တုဲဆက်ဒယှ်ေတိုန် '''ဒွုဲဝါဲလဵုဒွုဲဝါဲလဵု-ဝါဲလဵုရောဟွံသေၚ် ကြေၚ်ဇမ္ဗူရှ် ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ''' သာ်ဝွံ ဒယှ်ေအာဒွုဲ ယူဒံၚ်ဂေတ်အာကောန်ၚာ်ဂှ် ၜါပိပန်လ္တုန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ၜပ္တိုန်စရာဲကောန်ၚာ်လေဝ် သ္ပကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်တုဲ ညးဇၞော်တံ ရာဒၞာမိက်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒှ်တသိုက်ပိုန်ဟာန်၊ အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ကျာ်ဩဳကဵုဂွံနွံကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်မ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံပ္တိုန်စြာဲကောန်ၚာ်တုဲ သ္ပအိုတ်ရ၊ ကာလၜကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် ဂါထာၜကောန်ၚာ်ဂှ် ညးတံဖ္ဍောတ်အိုတ်ရ၊ ဂါထာၜကောန်ၚာ်လေဝ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန်ဟွံတုပ်၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညကီုရ၊ ရန်တၟံၜကောန်ၚာ်ဂှ် တုပ်မံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲတုန်''' '''( ခၟမွဲ။ )'''။ နူကဝ်တိုန်ရ၊ ပိုဲၜကောန်စဴ၊ ရဴဂဴရတ်ပိ၊ ခၟမွဲစိ၊ ဣဓိဇၞော်ပၠန်၊ အ္စာပ္တန်လဝ်၊ ကျာ်ဂေါတမ၊ ပၠလျးဖျဳဖျဳ၊ သ္ၚဳဗဵုအံသဝ်၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လာ၊ နဳလာဩန်ထဝ် ဒယှ်တမ္ညဝ်၊ အသဝ်နုဘဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟၜါ )'''။ ဝွံခၟၜါ၊ သာရထဳအဴ၊ ကဵုဒှ်စဴညိ၊ တိုက်ထဝ်ဩန်စိ၊ ဣဓိနွံကီု၊ သီုသက္ကဝဝ်၊ ဖဵုပန်မက်ပတ်၊ သစ္စပန်ဂှ်၊ တဲစှ်ရိုဟ်လဝ်၊ ကဵုဂွံပၟဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ၊ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိ၊ '''( ခၟပိ )'''။ ခၟပိဟေၚ်၊ အ္စာကၠောန်လဝ်၊ သီုဓဝ်ဟဳရိ၊ ကောံမၞိက်ပိ၊ သိနေရုဟေၚ်၊ ပြေၚ်သိန္နရာဇ်၊ ဗ္ကေတ်ဒဝါန်၊ သဏ္ဍာန်မတ်ဗ္ဂဲ၊ မၞိက်ပြဲဂွံညာတ်၊ ပ္ဍဲလောကဓါတ်၊ ဇာတ်ဝေဿန္တဝ်၊ ကဵုတန်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟပန် )'''။ ဝွံခၟပန်၊ သစ္စပန်အဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ သၟိၚ်ဝၚ်ပန်စိ၊ ဒမၠိကဵုဆဵု၊ မ္ၚဵုဟောဒြာ၊ ကြဴတဲပြာကတ်၊ ကွတ်စှ်ဒ္စာံ၊ သိုန်သ္ကဵုရံက်ရာ၊ ဖဵုရာဒၞာ၊ သီုသဒ္ဓါအဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟမသုန် )'''။ ဝွံခၟမသုန်၊ သဳမသုန်ဂှ်၊ ကဵုပ္ဍေန်ဍဟ်ညိ၊ အာယုက်တန်စိ၊ နာမဒိဃာ၊ ကဵုဂွံမြာကီု၊ ဒယှ်ကမြဴ၊ ညံၚ်မဟောသဓ၊ တေဇတီုကၠီု၊ အနုဘဴကီု၊ သီုကြဳဇှ်အဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊ '''( ခၟတြဴ )'''။ ဝွံခၟတြဴ၊ သွဝ်တရဴဘုံ၊ အလုံံသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ညံၚ်နာဲမိသၟိၚ်၊ သၠိၚ်ပ္ဍဲနန်မြ၊ မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ပ္ဍဲတိုက်ပဠူ၊ သူလေဝ်ပေၚ်န၊ ညံၚ်ဇောတိက၊ တၠထဝ်ဩန်၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ '''( ခၟထပှ် )'''။ ဝွံခၟထပှ်၊ အဘိဓဝ်ထပှ်၊ ကဵုဆဵုပြဟ်ညိ၊ ဓဝ်ကျာ်တြဲစိ၊ ဣဓိလ္တာ်ရ၊ တေဇမပြဲ၊ ဍုၚ်ဇၞော်တန်တဴ၊ စှ်တြဴအဵု၊ ကဵုဆဵုလောဲလောဲ၊ အာယုက်တန်ပြဲ၊ ပ္ဍဲသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံညိ။ ။ ('''သွက်ကောန်ဗြဴဂှ် ဂါထာတုဲဆဝွံရ။''') '''( ခၟဒ္စာံ )'''။ ဝွံခၟဒ္စာံ၊ မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍေန်ကဵုဍာံညိ၊ သဳဒ္စာံစိ၊ မဏိဖ္ဍုန်၊ အတိုၚ်ဂုန်ပြဲဖာ၊ ကဵုကလိဂွံ၊ ယွံသွံဂွဳစိုက်၊ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ကၠာ၊ ဟးစဴမတ်ၜါ၊ မှာစက္ကဝဝ်၊ ကဵုစရှ်လဝ်ညိ၊ '''( ခၟဒ္စိတ် )'''။ ဝွံခၟဒ္စိတ်၊ အ္စာပ္တိတ်လဝ်၊ နူကဝ်တန်ရ၊ ရတ်ဒ္စိတ်ပၠ၊ ပတၠဂွံကၠုၚ်၊ နုၚ်နိဓိပြဲ၊ ဒ္စိတ်လောကုတ်၊ ဟွံယုတ်နူဂှ်၊ ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ပြဲ၊ တၠလျးတြဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ ဗၠးဗယိဘဲ၊ အိုဿီုရတ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်တံဂှ်၊ ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်ရ။ ။ ('''သွက်ကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးဖ္ဍောတ်ဂါထာဒဵုကဵုခၟဒ္စိတ်ဏံရ။''') * '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲပၠန်။''' ၁။ နူတံပဌမ၊ ထ္ၜပ္တိုန်သၟတ်မွဲ၊ ကောန်ကွးတွဳဂၠောဲ၊ နဲအ္စာပါမောက္ခ၊ ဒၞာဲဒၞာဲအာဂတ၊ ကဵုဂွံဒှ်အ္စာညးညိ။ ၂။ နူမွဲထ္ၜပ္တိုန်ၜါ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ကၠာ၊ ဂုဏ်မိမၜါညိ။ ၃။ နူၜါထ္ၜပ္တိုန်ပိ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်စိ၊ ဂုဏ်ရတ်ပိညိ။ ၄။ နူပိထ္ၜပ္တိုန်ပန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်အ္စာပန်ညိ။ ၅။ နူပန်ထ္ၜပ္တိုန်မသုန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်ဓဝ်သဳလ၊ မသုန်ပြကာညိ။ ၆။ နူမသုန်ထ္ၜပ္တိုန်တြဴ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်အဴ၊ သွဝ်တြဴဘုံညိ။ ၇။ နူတြဴထ္ၜပ္တိုန်ထပှ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂှ်၊ ရတ်ထပှ်ပြကာညိ။ ၈။ နူထပှ်ထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စာံ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဍာံ၊ ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံညိ။ ၉။ နူဒ္စာံထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စိတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်လ္အိတ်၊ ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာညိ။ အာယုဒဳဃာ၊ မဟာသုခံ၊ ကဵုတန်မံၚ်ညိ၊ နိဗ္ဗာန်သမာဓိ၊ ကဵုစိုပ်ညိတန်('''နဂါထာဝွံဟေၚ် ဂကူမန်တံ စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်သ္အးဇၚးကၠေံတုဲ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ၚာ်အိုတ်ရ။''') * '''ဂလာန်ပသေက်ကောန် မွဲနဲပၠန်။''' '''တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃဂုန္နာ၊ မာတာပိတုဂုရုပဇ္ၛာ၊ အိန္ဒော ဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓိ ဘဝန္တုတေ။''' စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊ မိကဵုမၜါ အ္စာဥပ္ပဇ္ၛာဲ၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊ ဒေဝတဴစှ်ဒိုဟ်ကီု အိုတ်သီုစက္ကဝါ၊ သၟိၚ်ဂိတုတ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာ၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက်ယိုက်လဝ်တုန်၊ အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ ပါပကဵုပါဲဒဴ၊ သာမ္မယျကဵုစဴ မြာညိ၊ ဒိတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက်သတ်ယးမတ်ၜါ၊ အာယုက်သီုပိုဉ်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနဂ္ဃ၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ နူကဝ်တန်ပဌမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊ မှာဗြီုအ္စာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊ ဇၟာပ်ခၟကာလ လျတ်မၞိက်ရတ် မနွံကဵုကြဳဇှ်၊ ဘောဇိုန်နွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊ ဘုတ်ပိဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴသူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုန်ဇၞော်တေဇ၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမထ္ၜကၠာ၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊ နူမွဲကဵုဒဵုပေၚ်ရ ထ္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ။ '''ဣဝွံမွဲ''' ကဵုဒှ်နဲသေဌဳဇောတိက ကဵုပတၠဒြပ်ရတ်၊ ညးလဵုမွဲ ပကဵုပ္တောံၜတ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညး ဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊ ညးဂမၠိုၚ် သဂိုၚ်ဏာပကဵုမာန်၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ ဂုဏဝုဒ္ဓိ သဒ္ဓိ သမ္ပတ္တိ ကဵုသ္ဂေဟ်သွဟ်၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုနာဲသၟဟ်၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ်ကဵုနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟၜါ''' ညံၚ်ဇဋိလသေဌဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပလီုအလာ်နာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ညံၚ်ပျာဲသေဌဳတမၠာ၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေံမေတ္တာ၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊ ဒေဝတဴအလုဲစက္ကဝါ ကဵုဂွံရော်ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါ သီုၜါ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊''' ကဵုကလိဂွံနုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်္ဂါ၊ တဴလ္တူကျာ ဒေဝတဴကဵုဒးပလံၚ်နၚ်၊ ဒါနသီုကသူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒ္စာံဒိုဟ်၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ်ဝၚ် ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲကီု ဒးနၚ်ကွဲာဒဵုသ္ၚိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန်၊''' ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ဩန်ထဝ် ကဵုဂွံဒယ်ှတှ်ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝၚ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်ကုန်ကွ၊ သီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုခ်ရဴဂဴ။ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊ သတြုကဵုသဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴ တန်ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟမသုန်''' ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊ အာယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ်ကဵုဂွံဒုၚ်ခမဳပယျၚ်၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသိုဖအိုတ် ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေံသီုဝံသ၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇၞော်တြုံဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊ ဂ္ဇံဒေါဝ်ပေါဲဟေၚ် ရမျာၚ်ကဵုရှ်သာ၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ။ '''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟတြဴ''' ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုံဗြဴ၊ ကဵုဂၠိုၚ်ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခြိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေံစိၚ်၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်တမ္ညဝ်ကၠံၚ်၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဂၠံၚ်၊ လတူဖျေံကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗဝဝ်ဗတဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊ ဣဝွံရခၟတြဴ ကဵုနာဲတံမြာညိရအဴ။ '''ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟထပှ်''' ကြဳဇှ်ဒယှ်တှ်လောန်လာန်၊ ပုၚ်ခၟထပှ်ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန် မိဒေဝတဴညးမသုန် မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ််ပသ္ၚိနန်၊ ဩဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊ ဩဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒၞဳ၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေံမေတ္တာ၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါဠ၊ တ္ၚဲဏံမိကဵုမ ထ္ၜနာဲတံဂွံယးတၟးအာ၊ ဇယသီုလာဘသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵု ဖ္ဍုန်လတူသိသ၊ ယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ်မသုန်ကဝ်၊ ခၟထပှ်တိတ်တွံလဝ် သီုထပှ် ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတံကလိဂွံညိရအဴ။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူ ဂကောံစရာဲလိခ်ပတ်မန်''') * '''ကပေါတ်လဗံက်''' '''သၟတ်တြုံမွဲ-''' ၁။ ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ၂။ သတ်ဒ္စိတ်မ၊ ၃။ သွဒ္စိတ်ပ္ၚာန်၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး၊ ၆။ ၚုယ်မွဲမ၊ ၇။ ပလေၚ်ဒ္စိတ်ခၟိုန်၊ ၈။ ကွာၚ်ဒ္စိတ်မ ၉။ ကပရာၚ်မွဲ-ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမွဲရ။ '''သၟတ်ဗြဴ-''' ၁။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၂။ သတ်ထပှ်မ၊ ၃။ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ ၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ၅။ ပလေၚ်ထပှ်ခၟိုန်၊ ၆။ ကွာၚ်ထပှ်မ၊ ၇။ သွထပှ်ပ္ၚာန်၊ ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲရ။ * '''ကပေါတ်ခၟ''' ၁။ သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ၊ ၂။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ၃။ သတ်ပိမ၊ ၄။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး ကပေါတ်တံဂှ် စုတ်ကဵုနတုဲ ကမၠောန်(ကိစ္စ)တုဲအိုတ်မ္ဂး သတ်ဗြဴဂှ်ညးတဵုလဝ်ရ။ (သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ ဟီုမ္ဂး၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကေတ်တုဲ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံဒးကေတ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိ စွံခုၚ်ဇိုၚ်ပန်၊ လ္တူခုၚ်ဂှ် နုၚ်ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ်မြမောဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်ကြုတ်ခပဳဩောံမွဲ၊ ပိနုၚ်ဂှ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ ဗ္ဒာဲဂှ် ၜုန် မြ ကွဵုတံလေဝ်စွံလဝ်၊ ကာလဣမိဗလိုပ်ဂှ် ကၠာတဲဍာ်ခပဳဩောံ၊ ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မြမောဝ်ရ။) ပ္ဍဲမစဳရေၚ်လဗံက်ပၠန်လေဝ် ကောန်ၚာ်မွဲလဗံက်ပိ၊ ကောန်ၚာ်ၜါလဗံက်မသုန်၊ ကောန်ၚာ်ပိလဗံက်ထပှ်၊ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်လေဝ် ညးကဵုပြုပြေၚ်လဗံက်ထပှ်ရ၊ လဗံက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲထးမွဲ စုတ်ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဝေက်ကသပါမွဲခေါက်၊ သွခၞံကြုက်မွဲခေါက်၊ ကဂၠေဝ်မွဲခေါက်၊ သွခပဳဩောံမွဲခေါက်၊ ကခၞာမွဲခေါက်၊ ကွာၚ်မပၞဟ်မွဲခေါက်၊ ယိုဟ်သတ်ဆုမွဲခေါက်၊ စုတ်လဝ်တုဲ မွဲထးဂှ် မွဲလဗံက်မ္ဂးရ၊ လဗံက်ဝွံ ညးဗ္စမၞိဟ်ဗြဴဆောဖွက်ထပှ်ရ၊ ကာလစဂှ် သီုစသီုပါဲလဝ်ညိညဗ္ဒါဲဂှ်တုဲ၊ ကာလစတုဲ စၞညးပါဲလဝ်ညိညဂှ် စုတ်ပ္ဍဲနဒၠေၚ်တုဲ ကဵုမကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠေၚ်ဏာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုမဇၞော်တံရ၊ ယဝ်မကောန်ၚာ်ဟွံမွဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ယဵုဏာအာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုရ၊ ဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယဵုဂၠေၚ်ဏာစၞတံဂှ်ရော၊ ရန်တၟံညံၚ်ရဴစၞတံအိုဟ်တၟိုဟ်ဏံကီု၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဏံ၊ ဂတနူဏံ ကဵုဂွံအိုဟ်တၟိုဟ် ညံၚ်ရဴစၞတံဂှ်ကီု မဒှ်ရ။ * '''ပွမစၚ်ကတောဝ်''' ပ္ဍဲကွာန်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုစၚ်ကတောဝ်ကီုရ၊ ကညလစၚ်ကတောဝ်ဂှ် နကဵုတၞိၚ် ကေုာံ တောဝ်လမ္စံက် စၚ်ပထောၚ်တုဲ ဒက်လဝ်တောဝ်ဂှ် ဗီုကဝဴသၞေက်ရ၊ ကာလစၚ်ဂှ်လေဝ် ကၞိၚ်ကီု တောဝ်ကီု ကြောသ္အးဇၚးကၠေံတုဲ စၚ်မ္ဂး ဟွံဒှ်သရ-ရ၊ စၚ်တုဲဆီတိတ်မ္ဂး ညးတံစုတ်မိတ်မနာၚ်ရ။ * '''ပွမခုတ်ယၟု''' ကောန်ၚာ်သၠးနူဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပေၚ်ပိဂိတုတုဲဟေၚ်၊ ညးတံခုတ်တဴယၟုအိုတ်ရ၊ ပွအရာခုတ်ယၟုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံဟေၚ် ခုတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ချပ်စကဵုကျဇၞော်အ္စာတၠ ယာဲဇၞော် အပါဇၞော်တံတုဲ ခုတ်ယၟုလေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ခုတ်ယၟု ဗက်နာံတ္ၚဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး အခိၚ် တ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ယၟုတံဂှ် ချူကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ရ။ ပွမချူကှ်ေယၟု ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတုဲ ကွိုန်ညံၚ်ဂွံသဝ်စှ်ေဂှ် နဲဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ကဵုလၟုဟ်ရောၚ်၊ ပသာ်ရောဟီုမ္ဂး ဒုန်ကရေက်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု ပွမရပ်စပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာ၊ ပွမချိုတ်၊ ပွမကၠောန်ဇံၚ်ဖဴ ကာလၜံၚ်ပၟတ်၊ ပွမလးကၞဳတံဂှ်ရ၊ ဒုန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုရ၊ ယဝ်ကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်မ္ဂး ကုညးဂှ်ကွိုန်ဟၟဲ၊ မုက်မတ်ဟွံယးတၟး၊ စရာဲကျာ်ဩဳအောန်သဝ်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် အာဂတနူဏံ ယဝ်မိက်ဂွံကှ်ေသက္ကရာဇ်မ္ဂး ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် လ္ပကှ်ေစုတ်ညိ၊ ကှ်ေစုတ်ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ညိ၊ ကောန်ဂကူမန်တံ၊ ကာလခုတ်ယၟုမ္ဂး ယၟုနွံကဵုကျာ်ဩဳ၊ နွံကဵုကွိုန်၊ ယၟုပွမစၞောန်ထ္ၜးကဵုကာမ္ၚဵု၊ စပ်ကဵုနာံတ္ၚဲကောန်ၚာ်-နကဵုယၟုမန်ဇေတ်တ်မပ္တံ(မာံ - နာဲ - မိ - ဣစဳ)တံဂှ် ခုတ်အိုတ်ညိ။ ကေၚ်ကာ ပွမစဝ်ကပေါဝ် စၚ်ကတောဝ် ခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗ္စာရဏာ ဒဒှ်အဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲဝါပၠန်ရသွံ၊ ရန်တၟံသာ်ဂှ် ကဵုရံၚ်ဒ္ၚောဝ်ရ၊ တုဲညးတံကဵုကောန်ၚာ်ရပ် တၞိၚ်၊ တဝ်ဏှ်ေတံပၠန်ရ၊ ဣဂှ်လေဝ်ရန်တၟံ '''ကာလအဲသၠးဂဝ်ဂၞဴမိဂှ် မူကပေါတ်ကြိယာလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ကပေါဝ်ဝွံဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာသွက်အဲရသွံ'''ရဴဝွံ ညးတံရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာ ဒဒှ်ရကောန်ၚာ်ဗ္စာရဏာဟွံလေပ်ကီုလေဝ် ညးတံသ္ဂောံကဵုစွံ ပ္ဍဲစိုတ်မိမတံရ၊ တုဲရန်တၟံဒှ်မၞိဟ် လုပ်အဝေါၚ်မၞိဟ်ညိဂးတုဲ ကဵုကောန်ၚာ် ကွာ်လ္တူတိထပှ်ဂါမ်ရ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ၜါမ''' ကထဝ် ။ ကဴဗၠဲ ။ ဂုဏ်ဇဳ ။ ကဩန် ။ ကဴစၠန် ။ စန်ညဳ ။ ကေသာ ။ ကဴသဳ ။ စန်မာန် ။ ကောနာဲ ။ ကဴမန် ။ စန်မန် ။ ကောနန် ။ ကျေဝ်ကျေဝ် ။ စန်သိုက် ။ ကံမောဝ် ။ ကျေဝ်လာဲ ။ စန်ထဝ် ။ ကံအံၚ် ။ ကျေဝ်ဂေါဝ် ။ စန်မောဝ် ။ ကံဇောဝ် ။ ကျေဝ်ဩန် ။ စိုတ်ညဳ ။ ကံထဝ် ။ ကျေဝ်လောန် ။ စိုတ်နာဲ ။ ကံဩန် ။ ခိုၚ်ဇဳ ။ စိၚ်နန် ။ ကံညာဏ် ။ ခိုဟ်ဩန် ။ စိၚ်ဗု ။ ကံသာ ။ ခိုဟ်ညဳ ။ စၠန်မောဝ် ။ ကံဆာန် ။ ခိုဟ်လောန် ။ စြာဲမန် ။ ကံပရဲ ။ ဂုဏ်ဆာန် ။ ဆာန်နာဲ ။ ကံနာဲ ။ ဂုဏ်ညာဏ် ။ ဆာန်မန် ။ ကံဍောတ် ။ ဂုဏ်သန် ။ ဆာန်နန် ။ ကဴမောဝ် ။ ဂုဏ်ထဝ် ။ ဆာန်ထဝ် ။ ကဴရာၚ် ။ ဂုဏ်မောဝ် ။ ဆာန်အာဲ ။ ကဴတ္ၚဲ ။ ဂုဏ်နာဲ ။ ဆီမန် ။ ကဴထဝ် ။ ဂုဏ်မန် ။ ဆီပရဲ ။ ကဴဩန် ။ ဂုဏ်သဳ ။ ဇဳအံၚ် ။ ဇဳဩန် ။ ပေၚ်ညာဏ် ။ လှိုၚ်ဩန် ။ ဇဳမောဝ် ။ ပေၚ်ကောံ ။ လှိုၚ်ထဝ် ။ ဇန်ညာဏ် ။ ဗုထဝ် ။ ဝၚ်မန် ။ ဇိုန်နာဲ ။ ဗုဩန် ။ ဝၚ်နန် ။ ညဳသိုက် ။ ဗိုတ်မန် ။ ဝၚ်သိုၚ် ။ ညဳပြဲ ။ ဗိုတ်နန် ။ သာမောဝ် ၊ ညာဏ်လှဲ ။ ဗိုတ်ထဝ် ။ သာနန် ။ ညာဏ်မန် ။ ဗိုတ်ဩန် ။ သိုက်မန် ။ ညာဏ်ထဝ် ။ မန်ဇေတ် ။ သိုက်နန် ။ ညာဏ်သိုက် ။ မန်ထဝ် ။ သိုက်ပိုန် ။ ညာဏ်နန် ။ မာန်ညဳ ။ သိုက်ညာဏ် ။ ညာဏ်ဂုဏ် ။ မုက်ဩန် ။ ဟၚ်ညာဏ် ။ ဍာ်ဩန် ။ မောဝ်ဇောဝ် ။ ဟၚ်ထဝ် ။ ဍိုၚ်ထဝ် ။ မြမောဝ် ။ ဟံၚ်ဇဳ ။ တာထဝ် ။ ယာတ်နန် ။ ဟံၚ်မန် ။ တာဩန် ။ ယေန်သိုက် ။ ၜိုပ်မန် ။ တီနန် ။ ယေန်ထဝ် ။ ၜိုပ်ထဝ် ။ တီမန် ။ ယေန်ဟာန် ။ ၜိုပ်ဩန် ။ ထဝ်ဍာဲ ။ ရံၚ်မန် ။ အာဲနန် ။ ထဝ်ဥူ ။ ယာဲဆာန် ။ အာဲဇဳ ။ ထဝ်နန် ။ ရတ်အံၚ် ။ အာဲရတ် ။ ထဝ်မန် ။ ရတ်နာဲ ။ အာဲနဲ ။ နန်ဩန် ။ ရတ်မန် ။ အာဲမောဝ် ။ နာဲကျေဝ် ။ ရာၚ်ဆာဲ ။ အာဲဗၠဲ ။ နဲမောဝ် ။ ရဲဆာန် ။ အာဲသိုက် ။ ပိုန်ဉာဏ် ။ လျးထဝ် ။ အာဲညာဏ် ။ ပိုန်သိုက် ။ လျးမန် ။ ဨယေန် ။ ပိုန်နန် ။ လျးဩန် ။ ဨဩန် ။ ပိုန်ယး ။ လျးတ္ၚဲ ။ ဨနန် ။ ပိုန်ဂၠိုၚ် ။ လှိုၚ်ကဴ ။ ဨကျေဝ် ။ * '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ပိမ''' ကေသရဳ ။ ဍုၚ်ထဝ်နန် ။ ယေန်ယေန်ဩန် ။ ကုမ္မာရဳ ။ ဍုၚ်နၚ်ထဝ် ။ ယေန်ကျေဝ်သိုက် ။ ကောစိုတ်နာဲ ။ တီဆာန်မန် ။ ယေန်သိုက်မန် ။ ကံမောဝ်အံၚ် ။ တၠညာဏ်နန် ။ ရံၚ်နန်အာဲ ။ ကံညာဏ်သိုက် ။ တၠပိုန်နန် ။ ရာၚ်ဆာဲနန် ။ ကျေဝ်ရာၚ်ဆာဲ ။ ထဝ်ထဝ်အံၚ် ။ လှိုၚ်ဩန်ထဝ် ။ ကဴစၠန်မောဝ် ။ ထဝ်အံၚ်သိုက် ။ လှိုၚ်ဘဴမောဝ် ။ ခိုဟ်သာလောန် ။ နန်မြမောဝ် ။ ဝၚ်နန်ဨ ။ ခိုဟ်ဟ်ယေန် ။ ဏၚ်မေဩဳ ။ ဝၚ်နန်ထဝ် ။ ခိုဟ်ဆာန်ညဳ ။ ဏၚ်ဥုရိုန် ။ သာဉာဏ်နွံ ။ ခိုဟ်လောန်ညာဏ် ။ ဏၚ်ဥုထာဲ ။ သဳပိုန်မောဝ် ။ ဂုဏ်ဆာန်မန် ။ နန်မြမောဝ် ။ သိုက်မောဝ်ဇေတ် ။ ဂုဏ်အံၚ်ဩန် ။ နန်ဆာန်ဇဳ ။ သိုက်ပိုန်မန် ။ စန်သိုက်ထဝ် ။ ပိုန်သိုက်လှဲ ။ သိုက်ဇဳအံၚ် ။ စန်မြမောဝ် ။ ပိုန်ယေန်တေန် ။ ဟၚ်ဩန်ထဝ် ၑ စၠန်မောဝ်ဇေတ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နွံ ။ ဟၚ်ပိုန်မန် ။ စၠန်မောဝ်ဍာံ ။ ပိုန်နန်ဨ ။ ဟံသာဆာန် ။ စိုတ်နာဲမန် ။ ပေၚ်စိုတ်လောဲ ။ ဟံသာထဝ် ။ ဆာန်ဆာန်ထဝ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နန် ။ ဟံၚ်မန်သိုက် ။ ဆာန်မန်ဇေတ် ။ ဗုသာ်ထဝ် ။ ၜိုပ်ဟံသာ ။ ဆာန်ကောံညဳ ။ ဗုသာ်ဩန် ။ ၜိုပ်နန်ထဝ် ။ ဇံၚ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ဉာဏ်ဨ ။ အာဲမန်ညဳ ။ ညဳသာမန် ။ မန်ဇေတ်ဇေတ် ။ အာဲမန်ဇေတ် ။ ညာဏ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ညဳသာ ။ အာယမန္ဒယာ ။ ညာဏ်ထဝ်သိုက် ။ မာန်ကျေဝ်သိုက် ။ အာဲပိုန်နန် ။ ညာဏ်နဲမန် ။ မြမောဝ်ဇေတ် ။ အာဲသိုက်မန် ။ ညာဏ်လှဲသိုက် ။ ယာဲယာဲဆာန် ။ အာဲဍုၚ်မန် ။ ဍာ်မြမောဝ် ။ ယေန်သၞာၚ်မန် ။ အံၚ်သိုက်ထဝ် ။ အတိုၚ်ထ္ၜးလဝ်ယၟု နကဵုယေန်သၞာၚ်မန် သွက်ဂွံတၚ်ခုတ်ယၟုဂှ် ၜါမလေဝ်နွံ၊ ပိမလေဝ်နွံရ၊ ထ္ၜးလဝ်ဆအယာံမာတ် ဂွံနိဿဲကေတ်တုဲ ချူလဝ်ညိညရ၊ ဗီုဒးစိုတ်ရုယ်ကေတ် နဲဏံမွဲမွဲရဲတုဲ တၚ်ယၟုခုတ်မာန်ရ။ ==အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ== ကာလလၟုဟ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ်ပညာ ဇၟာပ်ဍုၚ်ကွာန်လ္တူဂၠးတိဏံမ္ဂး၊ ဂကူတောလောန်၊ ပြာကတ်လောန်ဂကူသ္အာၚ်ဂှ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ဟိုတ်နူအရာပညာညးတံ တောဗွဲမလောန်ဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပညာဟီုမ္ဂး သီုပညာလောကဳ သီုပညာလောကုတ္တဵုရ ပညာလောကဳဂှ် ဟိုတ်နူအစောံဇြဟတ်ဇၞော် ပ္ဍဲလောကဏံတုဲ ပၟိက်စိုတ်ညးတံဂှ် ညးတံပ္တုဲမာန်ဗွဲမပြဟ်အိုတ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ကောန်ဂကူပိုဲမန် ကတ်ဗ္တောန်ပညာသဗ္ဗအိုဿီု ပ္ဍဲဇရေၚ်တံဇိုၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်ဏံ ပါ်စွံလဝ်ပိအဝဲဒဒှ်ရ၊ ပဌမအဝဲ၊ ဒုတိယအဝဲ၊ တတိယအဝဲရ၊ ပ္ဍဲပဌမအဝဲဂှ် သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်ပညာရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံ ယဝ်ကတ်ပညာစိုပ်ဒတုဲမ္ဂး တရဴဘဝမၞိဟ်ဂှ် ဇၟာပ်ပ်ကေၚ်ကာပ္တုဲဏာမာန်၊ နကဵုပညာရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မံၚ် ဒဒှ်ရ '''ၜဝ်လာ်ဂၠံၚ်ကၞောတ် ကောန်ဝေတ်နူဍောတ်တ်''' ကာလကောန်ဇကုဍောတ်သွတ်မံၚ်ဂှ် ဟွံကဵုကတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဇၞော်ကၠုၚ်တုဲ ဟွံဍိုဟ်ကေတ် အရာကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု၊ ပ္တုဲဏာဟွံမာန်ရ၊ '''ဆာန်ကောန်မ္ဂးစွံဘာ ဆာန်ဝါဗ္ၚမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲ ဆာန်ညးအဲ မ္ဒးဖျေံမေတ္တာ''' နွံကၠုၚ်အရေဝ်သာ်ဏံဝွံကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ်ဇကုဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲလောကကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ် ဟွံရိ ဒလဵုခၞံၚ် ပွမဇပ်ဍပ်လ္တူမိမ ကလော ကောဒေံကီု၊ သွက်ဟွံဂွံဒှ်မၞိဟ်အောန်ကဵုပိုန်ဒြပ်၊ ပွဟွံမၚ်မွဲဓဝ်ဗ္စာရဏာ ပ္ဍဲလောကဳ လောကုတ္တဵုကီု၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ၊ ကာလကောန်ဇာတ်ဇကု စိုပ်အဝဲကတ်ဗ္တောန်ပညာ၊ ကၠာတေံ အာစိုပ်အာယုက်တြဴထပှ်သၞာံမ္ဂး၊ မိမတံ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ကော်ဏာကောန်ဇကုဘာလကျာ်၊ ဇရေၚ်အ္စာတၠတံတုဲ၊ ပအပ်ပြာပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံ သွက်ဂွံဗ္တောန်ကဵုလိခ်ပၠန်ရ။ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရးဌာန်ဒေသမန်ဂမၠိုၚ် ဘာဗတောန်လိခ် ညးအလဵုသဳတံ ပံက်လဝ်နွံဂၠိုၚ်မံၚ်တုဲ၊ ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ အာကတ်ဗ္တောန်လိခ် ပ္ဍဲဘာညးအလဵုသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဇရေၚ်ဘာလဵုဟွံဟီု ကာလအပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတတံ မ္ဒးပလေဝ်ခါန်ဇဗၠုသတ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲခါန်ဂှ် ဇဗၠုပိတၞး သတ်ပိမ၊ ပ္ကဴပိဍောၚ် ပၞာၚ်ပိတၞုၚ်၊ ဂဥုဲတၞးပိတၞးစုတ်လဝ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဘာမ္ဂး ကလံကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဇိုန်အပ်ကဵုခါန် ကေုာံ ကောန်ဇာတ်ဇကု နကဵုပါၚ်လေဝ် ဂရၚ်ပ္တီိကျာ်ဇၞော်အ္စာတံရ၊ '''ယွံကျာ််ဇၞော်အ္စာ ကောန်အဲဍိက်ဝွံ မတ်လ္ပကဵုကၠက် ဇိုၚ်တဲလ္ပကဵုကဝ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် ကျာ်ဇၞော်အ္စာတံ ၜုၚ်တက်ဝေတ်ဗ္တောန်တုဲ သွက်ဂွံလေပ်ပညာ သ္ဂောံစဳကၠးအာပ္ဍဲလိုက်ဝွံဂှ် ဗ္တောန်ကဵုကွက်ပညာ သဗ္ဗအိုဿီုညိကျာ်''' သာ်ဝွံဂရၚ်ပ္တီ ပအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ သွက်ကွးဇကုဇိုၚ်တဲဟွံကဝ် မတ်ဟွံကၠက်ဂှ် မ္ဒးကေတ်တာလျိုၚ် ဝေတ်ဗ္တောန်ဒဵုစိုပ်ကဵုလ္အိတ်ရ။ ပ္ဍဲဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ကော်ဖျဴနၚ်သ္ၚိတုဲ ညးမဒှ်မိမတံ သွက်ဂွံပ္တိုန်ဂုဏ်စရာဲကောန်ဇာတ်ဇကု၊ ဘိက်ပၟိၚ်နၚ်မၞိဟ်ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဇကုပအပ်ဘာတုဲဂှ် လဴထ္ၜးဟီုပျးကဵုညးတံရ၊ နကဵုကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံလေဝ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ် ကဵုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံအိုတ်ရ၊ (အခိုက်ကၞာဏံဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲရ၊) ကွာန်ရးမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလအပ်ဘာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲမိမ မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်လၟိုန်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပလံၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်သ္ပထပိုဲခမဳတုဲ ကတ်ဗ္တောန်ပညာမ္ဂး လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် မ္ဒးပလံၚ်ဂအုပ်ရ၊ ကာလအပ်ဘာတုဲမ္ဂး ပ္ဍဲဇရေၚ်အ္စာဘာလကျာ် မွဲသၞာံ ညးတံပါ်လဝ်ပိရာသဳရ၊ ၜါရာသဳဂှ် ညးတံဒၠောံဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကဳတုဲ မွဲရာသဳဂှ် ဗ္တောန်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵု မပ္တံကဵုခတဵုဇၞော်၊ ဂါထာလ္ၚောဝ်ကျာ်၊ လောကသိဒ္ဓိ၊ သၠပတ်ပရိုတ်၊ သဒ္ဒါ၊ သုတ်စဉ်၊ ပေါရဏာမ်၊ ပေါရဒါမ်၊ လိခ်ဂစေံဍာ်မိတ်၊ ကဗျလၟေတ်ကေုာံလိခ်ဗၠာဲဘာတံဂှ်ကီု၊ ကွတ်သဗ္ဗအိုဿီု မပ္တံကဵုဗိုတ်ပိဗေဒၚ်ပန်၊ ကွတ်အ္စာသဝ်၊ ကွတ်အ္စာဂဥုဲ၊ ဗိန္ဓောဟောရာ၊ ကာတ္ၚဲ အ္စာကဝတ်၊ ဂၞန်သၚ်္ချာ၊ လှ်ေ၊ ဒယှ်ေတိၚ်တိုက်၊ ဓမၠုမတ်၊ ကွတ်ပၞာန်(သေနၚ်္ဂဗျူဟ) ကွတ်တဝ်စၞေဟ်ပၞာန် ကွတ်ဇိုၚ်ကွတ်တဲ၊ လက်ဗန် လက်ပၠုယ်တံဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ။ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဗ္တောန်ကဵုပ္ဍဲဘာတုဲ ကွတ်လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကမၠောန်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အ္စာတုဲ ဗ္တောန်ကဵုကတ်ကေတ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ပ္ဍဲကမၠောန်မ္ဂး ညးလေပ် ညးသ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တံ ဗ္တောန်ကဵုကွးဇကုအိုတ်ရ၊ ကွတ်ကမၠောန်လေဝ်နွံစှ်သာ် မပ္တံကဵုပါန်မုက်၊ ပါန်ပေါန်၊ ပါန်ခဳ၊ ပါန်ခေန်၊ ပါန်ရန်၊ ပါန်ပုတ်၊ ပါန်ဗုတ်၊ ပါန်သောန်၊ ပါန်ဒက်၊ ပါန်သဲတံဂှ်ကီု၊ သၟာဓဇဲ၊ ဝဍ္ဎကဳ၊ ဗဳသ္ကဝ်၊ ဖျေံထဝ်ရၚ်ဒ္ၚောဝ်၊ ကွတ်သၟာလၟာန်၊ ကွတ်ဣမိတၠတဲ၊ ကွတ်သၟာဗ္ၚ၊ ကွတ်တုတ်တုတ်တံဂှ်ကီု၊ သီုမၞိဟ်တြုံသီုမၞိဟ်ဗြဴ၊ ညံၚ်ဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲယေန်သၞာၚ်ဂှ်လေဝ်၊ ညးတံသ္ပဂရုဒၠောံဗ္တောန်ကဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်မံၚ်ပညာဂှ် ကွးဘာတံဂြိပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတညံၚ်ဟွံဂွံဒှ်(မြဘာ)(ဘာလေဝ်မံၚ်-ဝိုန်ကၞံၚ်လေဝ်ဟွံတီ) အတိုၚ်ဂလာန်ညးတံမဟီုလဝ်၊ မ္ဒးဒ္ဂေတ်လ္ၚတ် နကဵုဝဳရိယဇကုအိုတ်ရ၊ ကာလကတ်ဗ္တောန်မံၚ်လိခ်ဂှ်လေဝ်၊ ဝတ်ကွးမသုန်သာ်မတွံဂး '''ခစသဳကၠဳ၊ ဗ္စးပ္ညဳကြဴ၊ ဒုၚ်တဴဒၠောံဗ္တောန်၊ကၠောန်ၜတ်ဇရေၚ်၊ သီုဟေၚ်ကတ်ကွတ်''' သာ်ဝွံ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ် ဝတ်ကွးမသုန်သာ်ဂှ်လေဝ်၊ ကောန်ကွးဘာတံ ကောန်ကွးဘာတံ မ္ဒးမၚ်မွဲ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်မံၚ်လၟိုန်ဂှ် ဒှ်လျိုၚ်ကွးတံရောၚ်။ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ပိုဲဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကတ်ဗ္တောန်မံၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးလေဝ် ဟွံရုမ်ဂပ်၊ ဟွံစိုပ်ဒတုဲရ၊ သွက်ဂွံပ္တောံကဵုဂကူညးမာန်ဂှ် လၟုဟ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်တၟိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ ညံၚ်ဂွံပြာကတ် တောလောန်နူဂကူသ္အာၚ်ဂှ် ညးညးအဲအဲ ကၠေံစိုတ်ကတ်ဗ္တောန်အိုတ်ညိ၊ ပညာနဲတြေံဂှ်လေဝ် လ္ပထောံကၠေံ ပညာနဲတၟိဏံလေဝ် ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် မ္ဒးဂိုတ်ဂစာန်ကတ်လွဳရောၚ်။ ==ပွမပထပိုဲခမဳ== ကောန်ဂကူမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ၚ် လျုၚ်သ္ဇုၚ်သ္ဍိုက်ကဵုဗုဒ္ဓဘာသာအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာအခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်ဘာသာလေဝ် လုပ်လၟိဟ်မွဲသာ်ကီုတုဲ၊ သ္ပရှ်ေသှ်ေကဵုဂုဏ်ကျာ်ဓဝ်သၚ်အိုတ်ရ၊ မိမၜါလေဝ် လုပ်ဗော်ဂုဏ်အနန္တတုဲ ဒဒှ်ဂုဏ်မိမဇၞော်ဂှ် သ္ဇက်ပ္တောံၜတ်ဟၟဲရ၊ ရန်တၟံသွက်ဂွံရန်ရော်ဂုဏ်မိစှ်ၜါဂှ်၊ ဂုဏ်မၜါစှော်မွဲတုဲ ကောန်ဗၠာဲသၟတ်တြုံမန်ဂမၠိုၚ်၊ အာယုက်စိုပ်စှ်ၜါသၞာံကဵုဗွဲလ္တူမ္ဂး ကဵုသ္ပထပိုဲအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုထပိုဲခမဳဂှ်၊ ပ္ဍဲဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ ပသာ် အခိၚ်ကမၠောန် ဝါ၊ ဂူ၊ ဗ္ၚ၊ သၠးမ္ဂး မိမဂမၠိုၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠ မၞိဟ်အာယုက်ဇၞော် နွံကဵုဂၠိုၚ် မိၚ်ဂၠိုၚ်ညာတ်တံတုဲ၊ အာတ်ကသပ်ရုယ်စှ်၊ တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးဒုဟ် သွက်ဂွံပဒါယကာထပိုဲ ခမဳအိုတ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ ယဝ်ဟွံပလဝ်ထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး အခိုက်မန်ပိုဲ ညးဟွံပၠောပ်အဝေါၚ် တြုံဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဏီရ၊ ယဝ်ရမိမယာဲမန်ဂမၠိုၚ် ဂွံပဒုၚ်သ္ဇိုၚ်လဝ် ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး မှောဝ်ဇာမိပ်ဇြိပ်တဴဗွဲမလောန်၊ ညးဟၟဲကဵုကောန်တြုံတံဂှ် အာတ်ကေတ်ကောန်တြုံညးသ္အာၚ် ပညံၚ်ရဴကောန်ဖျုန်ဂြိုဟ်ဇကုတုဲ၊ ဒုၚ်ကေတ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂွံပလဝ်ဒါယကာထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဂွံဒုၚ်စဂုဏ်ဖဵုဇၞော်သန်ဟေၚ်၊ ယိုက်ဒိုက်ပတှ်ေကေတ်လဝ်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ကာလဍောတ်သွတ်ဂှ် ကဵုအာကတ်ဗ္တောန်ပညာ ပ္ဍဲဘာလကျာ်ဂၠိုၚ်တဴတုဲ လိက်မန်ဗှ်ဒးညိည ဗှ်ဒးချူဒးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူမိမၜါ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ဒးရီုဗၚ် ပ္ဍဲကမၠောန်မိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ကညလစိုပ်အဝဲဍောတ်တ်တေံ ဟိုတ်ဟွံကဝ်ဗ္တောန်လဝ်လိက်တုဲ၊ ယဝ်ရန်တၟံလဝ် သွက်သ္ပထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ကၠာဟွံစိုပ်အခိၚ် သ္ပထပိုဲဂှ် မိမတံအာအပ်ပြာပ်ကဵု ဇရေၚ်အစာတၠဂုဏ် ပ္ဍဲဘာလကျာ်၊ သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်လိခ်၊ မပ္တံဒ္ဂေတ်ဝတ် သာမဏဳတံရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံဂွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳ ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ စှ်သုန်တ္ၚဲ၊ သွက်ဂွံဗှ်လိခ်လေပ်ဂှ် ညးတံအာအပ်စွံပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်တ္ၚဲ သွက်ဂွံပထပိုဲခမဳ ညန်ကြပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပွမပ္တံထေက်ကဵုဒးဝေၚ်ပါဲ ပွမတိုန်ဆု၊ ပွမဝေၚ်ဍာ်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ကၠောံၜဳ-ကၠောံကြုၚ်၊ ပွမအာဂြိုပ်ဂၞိၚ်၊ ပွမတိတ်အာတရဴဇမ္ၚောဲတံဂှ် ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲ ညံၚ်ဟဂွံဒှ်အန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ကီုရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကၠာဟွံပကာမ္ၚဵုထပိုဲ ပွိုၚ်စှ်သုန်တ္ၚဲဟွံသေၚ် မွဲဂိတု၊ ကဵုလၟောၚ်ထပိုဲတံ ပြာပ်အာဇရေၚ်-ကလော၊ ကောဒေံ၊ မိမနော်နာဲ၊ ညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံတုဲ၊ ကဵုကလံစအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကဵုဒါန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ မိမ၊ ကလော်သ္ၚိတုဲ၊ စှ်ေလးသ္ကဝ်ပ္ဍဲတိ၊ ကလံပ္ညုၚ်ဏာဗဴဇု၊ ဗဴကွာန်၊ နူဇမ္ၚောဲအိုတ်ရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး လ္ၚဵုကဝါ်ဏာလၟောၚ်ထပိုဲ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုချေံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်ဏာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပ္ဍိုက်ဏာကဵုကွဳ၊ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်တုဲ၊ အာကလံဌာန်ကလောကောဒေံ၊ နော်နာဲ၊ ညးအာယုက်ဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံ ဂြုဂြုဂြီုဂြီုအိုတ်ရ၊ လၟောၚ်ထပိုဲဂှ် ကျိုၚ်လဝ်နကဵုၝောံကိုဋ်ဗြကၞေၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်ကောန်သၟိၚ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ နူဘဝကောန်ၚာ်တေံ ညးတံစၚ်လဝ်ကတောဝ်ဂှ် ကာလသ္ပထပိုဲဏံ ညးတံကဵုဝက်သၞေက်ရ၊ မၞိဟ်ဇၞော်မန်လ္ၚဵုတံဂှ် ရန်တၟံဒှ်လၟောၚ်ထပိုဲ ပြဲသန်ကွေံရသွံ၊ စွံစိုတ်သာ်ဏံတုဲ ဟွံဒုၚ်ကလံ၊ ကဵုအာကလံကျာ်အိုတ်ရ။ ကာလအာကလံညးဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ် ရန်တၟံပွမဒှ်ဒကာထပိုဲ ဒကာပယျၚ်တုဲ ကဵုအရီုအဗၚ်အထံက်အပၚ် နကဵုဩန်လေဝ်နွံ၊ နကဵုကပေါတ်ကညောတ်လေဝ်နွံကီုရ။ ဒေသရးမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ ကောံဓရီုပြာပ်တိတ်အာဘာ ညဳညဳသာသာ၊ သီုကဵုပရိက္ခရာဒ္စာံတုဲ၊ ဖ္ဍောတ်မ္ၚဵု ဖျေံသော်ဗလိုပ်ဍာ်မ္ၚဵုတုဲ ကွက်စုတ်ဇုက်ပရိုတ်မ္ၚဵု ပ္ဍဲကအ်လၟောၚ်ထပိုဲဂှ်တုဲ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဂှ် လၟောၚ်ထပိုဲကလေၚ်စဴသ္ၚိမာန်ဏီရ၊ အခိၚ်နူဂယး ပယျာံအရှိုန်တိုန်မ္ဂး ညးတံပ္တိုန်ထပိုဲအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ပယျာံအရှိုန်တိုန်ဂှ် ညးတံပြာပ်တိတ်အာဘာ ဖျေံသော်ပ္တိုန်ထပိုဲတုဲ က္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ကောန်ထပိုဲဇရေၚ်သ္ၚိ ကဵုဒါန်ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ (ပွမသာ်ဏံလေဝ် ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ဒဒှ်ကျာ်တုဲ က္ညစဴကၠုၚ်ဌာန်မိမကၠာအိုတ်ဂှ်ရ) ကိစ္စဖာပ်သၚ်စရိုဟ်ဍာ်တုဲ ကာလကောန်ထပိုဲတံ က္ညကလေၚ်စဴဘာမ္ဂး ညးတံလံၚ်ကဵုဒါန်ဝတ္ထု ကပေါတ် သွက်ဂွံပသဇိုၚ်ပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အကြာပိုန်ၜါအခိၚ် လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳဂှ်၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗွဲမ္ဒးရးတုဲ ညးမဒှ်ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်ဂှ် (ဗၠာဲဗအ်)ယိုက်ဂၠေၚ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ အာဂတအိုတ်ရ၊ လက်ကရဴဂှ် ညးမဒှ်မအံက်ထပိုဲ-ခမဳ ကၟာဲဗဗေၚ်၊ မိဂှ်မိန်ကေတ်သပိုၚ်သ္ၚာ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ယိုက်ကပေါတ်ပရိက္ခရာ၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်ဂမၠိုၚ်တုဲ၊ ကွာက်ဂၠောဲရေၚ်တိတ်အာဘာအိုတ်ရ၊ စိုပ်ဘာမ္ဂး ဂကူမန်တံ ရန်တၟံသွိၚ်ထောံသံသာ အဝေါၚ်မၞိဟ်တုဲ သွက်ဂွံတန်တဴ ပ္ဍဲဘဝထပိုဲ-ခမဳလၟိုန်ဂှ် ညးတံဂေတ်အာလ္ပာ်တဲပုၚ်(လ္ပာ်ဇဵု)ဗ္ဒက်သိုဏ်ပိဝါတုဲ ပြာပ်တိုန်အာလ္တူဘာအိုတ်ရ၊ ညးမယိုက်လဝ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳတံဂှ် ကာလကြပ်ကၠုၚ်က္ဍိုပ်တၞိန်ဂှ် ညးတံဓမက် ဓရိပ်ထောံလၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ ဟွံပ္တိုန်ကဵုလ္တူဘာရ၊ ပွသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ညးတၠဒါန်မပြဲ ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံပ္တောံၜတ်ဟၟဲ၊ ပြဲကွေံရောၚ်သွံ စွံစိုတ်စေတနာသာ်ဏံတုဲ၊ ညးတံအာအာတ်ကေတ်လၟောၚ်ထပိုဲ-ခမဳ၊ ပ္တိတ်ကဵုဩန် ကုညးမယိုက်ဂၠေၚ်ညိညရ၊ (ဂလာန်ဏံဂှ် ရန်တၟံကဵုစေတနာဒါန်ကုသဵုတုဲ သွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်အိုဟ်တၟိုဟ်ဟေၚ်၊ ကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်ရ) တုဲညးတံတိုန်အာဘာ ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠအိုတ်ရ။ ကိစ္စပ္တိုန်ခမဳပၠန် အာယုက်လၟောၚ်ခမဳဂှ် ဟွံပေၚ်မ္ဂး ဍန်(ဍိုန်)ခမဳရ၊ ဍန်ခမဳမ္ဂးဂှ် ၜပ္တိုန်ခမဳလေဝ် ဂးကီုရ၊ ဟိုတ်နူအာယုက်ဟွံပေၚ်တုဲ မ္ဒးဍိုန်ပ္တိုန်ခမဳလေဝ် အဓိပ္ပါယ်အာစိုပ်ပၠန်ရ၊ ဂွံဍန်ခမဳဂှ် ပ္ဍဲထး မွဲညးတံလဇံက်စွံ ပ္ၚာန်မွဲမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဂှ်၊ စုတ်လဝ်ခဝ်(ဗံက်)ပ္ဍဲခဝ်ပၠန် စုတ်လဝ်ကွာၚ်တဲကၞး၊ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်ခေါက်ဂဒဵု၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်နာနာသာ်ရ၊ ကပေါတ်ပရိက္ခရာလေဝ် မ္ဒးစွံလဝ် ဂတကောန်ခမဳရ၊ ဒါယကာခမဳဂှ် မ္ဒးဂ္ဇံဆေၚ်မုက်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ ဒါယကာခမဳ ရပ်လကဲဖျေံလစိန် ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် လ္တူထးတုဲ အ္စာတၠဖ္ဍောတ်အာဂါထာ ဒါယကာဂှ်ဖ္ဍောတ်ဗက်တုဲ တံၚ်ယာလစိန်ဂှ်ရ၊ ခမဳတၟိဂှ်လေဝ် မ္ဒးထ္ၜလဝ်မုက်ဗ္ဒာဲဂှ်ရ ၜုန် မြ မုယ်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဓုပ်ကီုရ၊ မဂတောန်၊ ဂဇမ်ကယျောဝ်တံလေဝ် ယဝ်စုတ်လဝ်ကီုမ္ဂး ဟွံဒးပ္တိုန်အ္စာ သ္ဂးလဝ်ရ။ ဒေသကွာန်မန်လ္ၚဵု ညးတၠကောန်တြုံဂမၠိုၚ်၊ မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံဓရီုတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် မွဲသၞာံမွဲတ္ၚဲ ကောံပထပိုဲ-ခမဳ ပ္ဍဲဘာလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် ညးကောန်တြုံဟၟဲတံဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတုဲ အာတ်ပဒါယကာထပိုဲ ကောန်ညးသ္အာၚ်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပုၚ်မွဲဂအုပ်-ဓုပ်မွဲ ပ္တိတ်ဏာဘာတုဲ ပထပိုဲ-ခမဳလေဝ်နွံကီုရ၊ ပွမပ္တုဲကိစ္စကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ကီု၊ တ္ၚဲဖျေံသော်ကီု၊ ပွမပဂြုဂြုဂြီုဂြီု ဗွဲမအိုဟ်တၟိုဟ်ဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲပိုန်ဒြပ်၊ အတိုၚ်ဒြဟတ်ဇကုဟေၚ် ပြုပြေၚ်ပ္တုဲကာမ္ၚဵု ဖာပ်သၚ်အိုတ်ရ၊ ညးမက္ညကၠုၚ်ပ္ဍဲကာမ္ၚဵုထပိုဲ-ခမဳဂှ်လေဝ် ထေက်ကြိုက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် အာတ်ပဒါယကာ ထပိုဲ-ခမဳကီုရ၊ ပထပိုဲ-ခမဳတုဲ ပွိုၚ်ဗၞတ်ထပှ်တ္ၚဲ၊ မွဲဂိတု၊ မွဲဝှ်၊ ညးမဒှ်ဒါယကာတံဂှ် တုမ်တိုပ်ပိဏ္ဍပါတ်ပါတ်တုဲ ပလံၚ်ကဵုဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ကာလရာံတိတ်အာနူဘဝထပိုဲ-ခမဳမ္ဂး ဗၞတ်ထပှ်ဗ္တံ ထပှ်တ္ၚဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ သပိုၚ်သ္ၚာတံလေဝ် ကဆံၚ်ကြာတ်ကြဴသ္အးဇ္ၚးတုဲ မ္ဒးအပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတုဲ ဂရၚ်ပ္တီအာတ်အခေါၚ် သွက်ဂွံစဴသ္ၚိပၠန်ရ၊ ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ယဝ်ဟွံသ္ပထပိုဲ-ခမဳဏီမ္ဂး ညးတံဟွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ ထပိုဲခမဳတံ ရာံတိတ်တုဲ ကာလစဴစိုပ်ကွာန်မ္ဂး ဂကူမန်တံကော်ခဴစ အတိုၚ်ပရေၚ်တၞောဝ်ဒတောဝ် '''ကောန်ထပိုဲ ကောထပိုဲ ကောန်နာဲ ကောကျာ် အမူကျာ် အနာဲကျာ်'''အိုတ်ရ၊ ဂလာန်သာ်ဏံဂှ် ဒှ်ဂလာန်မပြဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဝေါဟာဂကူမန်ပိုဲရောၚ်။ ==အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ== ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ရန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ဂကူမန်ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံကၠုၚ်၊ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသကဝ်သၞာ ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးယဵုယာတ်ဍောတ် ခၜက်ယာတ်ဍောတ်''' ရဴဝွံသ္ဂးလဝ်ရ၊ အရေဝ်ဝွံ နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်ရ၊ ကာလကောန်ဗြဴဇၞော်တိုန်ဒှ်ဝုတ်မ္ဂး အတိုၚ်အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ သၟတ်ဗၠာဲတံကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိ၊ တက်ကျာဓရီုပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ ကာလဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဝွံ သွက်ဗၠာဲတံဂွံဂ္ဇံဂှ် မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာတုဲ ဒုၚ်တၠုၚ်ကၟုယ်ဗၠာဲတံရ၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်ဗြဴမ္ဂး မ္ဒးလးသ္ကဝ်သၞာ'''ဟီုလဝ်ရောၚ်၊ ညးတၠကောန်တြုံပၠန်တုန်လေဝ် ကောန်ဇကုစိုပ်အဝဲဗၠာဲတုဲ သွက်ဂွံပတဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကောန်ဇကု မ္ဒးအာအာတ်ဂအဟ် ပ္ဍဲဇရေၚ်မိမသၟတ်ဝုတ် ဇကုနွံမေတ္တာရ၊ ပွမအာသၟာန်သၟုက်ဝွံ '''သွဟ်ဒကတ်''' ပိုဲမန်မကော်ခဴစတုဲ ပ္ဍဲအခိၚ်ဝွံ မ္ဒးကဵုသၟတ်ဝုတ်ဇြဟာန်ဇကု၊ ယာတ်ဍောတ်ရ၊ ကာလသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတေံလေဝ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ '''ဂွံကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးပလေဝ်ယာတ်ဍောတ်ရောၚ်''' ရဴဝွံ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်ရ။ အဝဲကောန်ဇာတ်ဂမၠိုၚ် စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ် ဗ္တောန် ကတ် ကွတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ဗြဴဂှ် ကွတ်ဗြဴ၊ ကောန်တြုံဂှ် ကွတ်တြုံ၊ ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် မိမတံ ဒၠောံဗ္တောန်ကဵုကတ်ပညာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ကာလဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ဇကု မုက်မတ်ဒးဍောတ်ရောၚ်သွံ၊ ဟိုတ်နူဓဝိၚ်နွံသာ်ဏံတုဲ ကောန်ဗြဴမ္ဂး မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တောမ်ပုၚ်သွ၊ သီဂိုၚ်ထိၚ်ဒက် ဒြပ်ကပေါတ်နာနာသာ်ကီု၊ ကောန်တြုံမ္ဂး မပ္တံကဵုကၠောန်ဂူဗ္ၚ၊ တာန်န တာန်ရဴ၊ ၜန်ဇုက်၊ ၜိၚ်ဍာ်၊ ဍိုက်ဂၠုၚ် ဍိုက်ဖံၚ်၊ ညံၚ်ဂွံလေပ်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဗ္တောန်ကဵုရ၊ ယဝ်ရကွတ်ဗြဴ ကွတ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်မ္ဂး ခေတ်ကၠာတေံ ညးတံဟွံပဂအဟ်-ဂမာန်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်တုဲ ဟွံတုပ်ကဵုခေတ်ကၠာတေံ အဓိပ္ပါယ်ကွတ်တြုံ ကွတ်ဗြဴ၊ ၜိုန်ပြံၚ်သၠာဲကီုလေဝ် အလိုက်ခေတ်ညးကဵုညး၊ ကၠာဟွံဒှ်ဂအဟ်-ဂမာန်ညးဏီဂှ် မ္ဒးဍိုက်ပေၚ်လဝ်ရောၚ်ဂှ် ပိုဲစှ်ေဒၟံၚ်စိုတ်ရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်ပိုဲပၠန်လေဝ် စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ဇကုမွဲဓဝ်မံၚ်ဟွံဂွံ၊ ဒးပံၚ်ဖက်ကဵုညးတၞဟ်တုဲ ပွံမပံၚ်ဖက်ဆက်ဆောံကဵုမိတ်သဟာဲ ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ် စွံတိုန်ၚုဟ်မး ရပ်တိုန်အလံၚ်၊ စွံပရဲပ္ဍဲစိုတ်လေဝ်ဒှ်တိုန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ ဇၟာပ်ပ်ကွာန်မန် ဇၟာပ်ပ်ဍုၚ်မန်၊ ဇၟာပ်ပ်အရာပ်မန် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဒက်လဝ်ဂကောံအိုတ်ရ၊ နကဵုသၞောဝ်ဥပဒေသ ဟွံဂွံဒက်လဝ်ဂကောံကီုလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ ကၠိုဟ်တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ အာမွဲဂကောံ ကၠောန်မွဲဂကောံ မဒှ်တိုန်ရ။ မိမတၠကောန်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်တိုန်ဝုတ်မ္ဂး အရာကိစ္စလဵုဟွံဟီု မ္ဒးထိၚ်ဒက် ဗွဲမဗ္စာရဏာလၟိုန်ရ၊ ကောန်ဝုတ်ဇကုမွဲဓဝ် ကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံဟီု ကမၠောန်လဵုဟွံဟီု ယဝ်မ္ဒးအာကၠောန်မ္ၚးသ္ၚိဇကုမ္ဂး ညးတံဟွံသၠးကဵုအခေါၚ်ရ၊ အာကၠုၚ်ကၠောန်ကမၠောန် နကဵုဂကောံဟေၚ် မိမတံသၠးအခေါၚ်ရ၊ ညးမဒှ်ကောန်ဝုတ်တံလေဝ် မၚ်မွဲတိုန်ဣန်ရဳသိက္ခာဇကုရ၊ ပွမဟုံဂစေံဂြးသော်၊ ဒၞာဲၜးဂၞိန်ယာတ် ဂတမိမကောဒေံဇကုဂှ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ပွမသာတ်ဂၞိန်၊ ပွမလ္တက်ပလောံ ဂတမိမကောဒေံ၊ ဂတမၞိဟ်တြုံဇၞော်တံလေဝ် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ မိတ်ဒါန်ပၠန်လေဝ် ဂတမိမကလောကောဒေံမ္ဂး ဗွဲလ္ဂူတပ်တးဟေၚ် ဟီုအရေဝ်ဆက်ဆောမ်အိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲဓဝ်ဂဝ လ္တူမိဇကု ကောဒေံဇကုတုဲ ဂတမိမကောဒေံဇကု သွက်ဂွံဟီုအရေဝ်ဂှ် ညးလ္ၚဵုတံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ စပ်ကဵုပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတုဲ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ် '''ၜိုန်ကဵုတီကီုလေဝ် ဟွံကဵုညာတ်'''ရ၊ ဆဂးဂှ် ပ္ဍဲဒေသမန်ဂမၠိုၚ်ဂှ် မိမကောန်ဂကူမန်တံ ကောန်ဇာတ်ညးတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်မ္ဂး ပ္ဍဲကိစ္စဝုတ်ဗၠာဲဏံဂှ် သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ သၟတ်ဗြဴတံ စိုပ်အဝဲဝုတ်သၟုယ်ဠေၚ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံ နူစွံလဝ်သော်ယံၚ်ဂတိုပ်တာဂှ် ကဵုဖျေံသော်ကၞေၚ် စွံထာၚ်သပြုရ။ သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ရံၚ်သ္ၚဳကေတ် ဗီုသော်ဝုတ်ဂှ်တုဲ ဆက်ဒါန်ဆက်မိတ် အခိၚ်အဝဲစိုပ်-ဟွံစိုပ် တီကေတ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗီုသော်သၟတ်ဗြဴမန်ပိုဲပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ် အခိုက်ကီုလေဝ် ဒဒှ်သၟတ်ဝုတ်မွဲ ဒှ်ဝုတ်တီမ္ဂး ဆက်ဒါန်ဒက်မိတ်-ဟီုအရေဝ် တက်ကျာကဝေၚ်ဂွံရ၊ ညးမွဲရောဟွံဂၠာဲပဒုဟ်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်မွဲ ယဝ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂးစိုပ်အခိၚ်ပတဴသ္ၚိကၟိန်ရ ညာတ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပၠောပ်လဝ်သော်တုဲမ္ဂး သွက်ဂွံပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ကဵုသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ညးတံသၟာန်သၟုက်လဝ်တုဲ ဒးတီရောၚ်၊ သၟတ်ဗြဴဝွံ ခြာဟွံလံ ပတၠလျိုၚ်ရောၚ်ဂှ် သၟတ်ဗၠာဲသ္အာၚ်လေဝ် ဒးတီလဝ်တုဲရ၊ ဂလိုၚ်လဵုမိက်ဂွံဆက်ဒါန်ပမိတ်ကီုလေဝ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သၟတ်ဝုတ်ပၠောပ်သော်တုဲမ္ဂး လုပ်လၟိဟ်ပ္ဍဲဘဝညးဇၞော်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တမၠာတေံရောၚ်။ အခိုက်ကၞာဒက်မိတ် ဆက်ဒါန်ဇြဟာန်ညးသ္ကံဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ ပ္ဍဲဒေသမန်ဗွဲမဂၠိုၚ် သၟတ်ဗၠာဲတံ ဒးတိုန်ဝေၚ်တက်ကျာ လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဝုတ်ဂှ်တုဲ မ္ဒးထ္ၜးမုက်ကဵုမိသၟတ်ဝုတ် ဟွံသေၚ် ညးမဒှ်အုပ်ဓုပ်လဝ်သၟတ်ဝုတ်ဂှ်ရ၊ ညးမအုပ်ဓုပ်တံလေဝ် ပ္ဍဲအရာကေၚ်ကာဏံ တီကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ နဲညးကဵုညး ပါဲတိတ်အာရ၊ သၟတ်ဝုတ်ပၠန်တုန်လေဝ် ယဝ်သၟတ်ဗၠာဲမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်လ္တူသ္ၚိဇကုမ္ဂး ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်မိုဟ်ရ၊ မပ္တံလးသ္ကဝ်သၞာ ပြေၚ်စွံခ္ဍအ်ဇဗၠု ၜံက်တံကီု ဆၜိုတ်ထေက်ကြိုက် မ္ဒးပလေဝ်ကဵုရ၊ တုဲကာလသၟတ်ဗၠာဲတံ ကၠုၚ်ဝေၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံထေၚ်ခယျ ဒဒှ်မံၚ်စဟွံသ္အးဇၚး ပပ်ကၠိမံၚ်ဂှ် သၟတ်ဝုတ်တံသ္အးဇ္ၚး ပြုပေၚ်လဝ်သ္ၚိဌာန် ဗွဲမ္ဒးရးရ။ ကာလဗ္တံ သၟတ်ဗၠာဲတံတိုန်ဝေၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဒဒှ်ရကောန်ဇာတ်ညးတံ ဒှ်မံၚ်ကာလကတ်ဗ္တောန်ပညာကဵုဒှ် အဝဲဟွံစိုပ်ဏီကဵုဒှ် ဟွံမိက်ကဵုစွံကဝေၚ်ဏီကဵုဒှ်၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဍိုဟ်ကေတ် နကဵုဥပါဲဟီုဒၠောံဗ္တောန် စဵုဒၞာထောံသၟတ်ဗၠာဲတံရ၊ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်ဟီုဂးကီုလေဝ် သၟတ်ဗၠာဲလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ဟွံဖျအ်လွဳမ္ဂး မိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဂ္ဇံဗ္ဒာဲကောန်ဝုတ်ဇကုတုဲ ဟီုအရေဝ်တက်ကျာကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူမိသၟတ်ဝုတ်ဂှ် ဟွံပါဲကဵုတုဲ သၟတ်ဗၠာဲဝွံ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်အရေဝ်မေတ္တာဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဝုတ်ဗၠာဲမ္ဂး ညးဇၞော်တံ သၠးအခေါၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူမိမသၟတ်ဝုတ်တံဂှ် ဟွံတုပ်စိုတ်တုဲ စဵုဒၞာမံၚ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိမသၟတ်ဝုတ်တံ တုပ်မံၚ်စိုတ်မ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲဂှ် သွက်ဂွံဟီုပလန်ဂလာန်မေတ္တာဂှ် ဂွံအခေါၚ်ဗွဲမသၠးပွးရ၊ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ နွံမံၚ်လ္တူသ္ၚိ သၟတ်ဗၠာဲတၞဟ်ဟ်ယဝ်တီမံၚ်မ္ဂး ဟွံထပ်တိုန်သ္ၚိဂှ်ရ၊ ဟိုတ်နူဟွံတီတုဲ ယဝ်ရတိုန်ဒးပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်လဝ်ကၠာဂှ် ပါဲကဵုဗွဲမသောၚ်ၜးရ၊ ၜိုန်ဟီုဓရီုတက်ကျာ ဗွဲမသၠးပွးကီုလေဝ် ရန်ကဵုမၚ်မွဲဓဝ်သစ္စတုဲ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ဇိုၚ်တဲသွက်မလောန်ၜက်လုလောန်အာဂှ် ဟၟဲသက်က်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ် သွက်ဂကူမန်ပိုဲ သွက်ဂွံထိၚ်ဒက် အာဓါန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ။ ညးလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဟိုတ်နူကောန်ဝုတ်ဇကု တက်ကျာဟီုအရေဝ်ကဵုသၟတ်ဗၠာဲဂှ် ဟွံမိက်ညာတ်မုက်မတ် ကတဴဟေပ်တုဲ ဒဒှ်ရကောန်ဝုတ်ဂှ် ဆက်ကဝေၚ်ဆက်ဒါန်ဂှ် ၜိုန်မိမတံတီကီုလေဝ် ပွမဟီုအရေဝ် ဆက်ဂလာန် ပရေၚ်မေတ္တာဂှ် ဟွံကဵုမိတံညာတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ဟိုတ်နူမိမဟွံတုပ်စိုတ် စဵုဒၞာဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူမိမမုက်ကတဴတုဲ ဟွံမိက်ကဵုမိမတံညာတ်ဂှ် မွဲသာ်ဂှ်ရ၊ အာဒၞာဲဗၠးၜးမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ဟီုအရေဝ်မေတ္တာလေဝ် နွံကီုရ။ ==ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံ== ပွမကော်စ ပြဲ(ပြောဲ)ဇွာဂှ် နူကၠာကျာ်ဟွံဒှ်ဏီ ၜါလ္ၚီသၞာံမဒှ်ဂှ် ကွာန်မွဲကဵုမွဲ သွက်သ္ဂောံဒှ်စ္ၜုဲစ္ၜော်ညးသ္ကံတုဲ ၊ကော်စပြောဲဇွာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် ဟွံဒှ်သေက်ဇဵုညးသ္ကံရ၊ ပရေၚ်ပွယေန်သၞာၚ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဂှ် ဒှ်ကၠုၚ်နူလက်ထက်လဵုဂှ် ယဝ်ရသၟာန်မ္ဂး နကဵုညးချူလိခ်ဏံဟွံတီရ၊ ကေတ်ဟွံဒးရ သာ်ဝွံ ဒးသှ်ဏာဍာံဍာံရ၊ မူဒှ်သာ်လဵု ပွယေန်သၞာၚ်ဏံ ဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ တၚ်အဓိက ရန်တၟံဂကူပိုဲမန်ဂှ် သ္ဂောံတီကေတ်မာန်ရောၚ် ခယျကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာဝွံ နူပိုဲဍောတ်တ်နွံတဴကၠုၚ်ဂှ် သ္ဂောံဆဵုသ္ဂောံမိၚ်ရ၊ ပွမဒက်မိတ်ကေုာံရၚ်သ္ကံဝွံ ဂွံဟီုထ္ၜးအဓိပ္ပါဲအရေဝ်ပလး ညံၚ်ဂွံကၠးပ္ဍဲစိုတ်မ္ဂး ဒှ်ပွမကော်စပြောဲဇွာရ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂှ် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳကော်စပြောဲဇွာ နူမွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန် နူမွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ နွံတဴပြာကတ်ဒၟံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲကွာန် ဓဝ်ညးမွဲကဵုမွဲ သဘဴကော်စပြောဲဇွာဟွံမွဲရ၊ ဆဂး နကဵုအဖဝ်သ္ကံ မိတ်သဟာဲဍုက်က်ကေဝ်ဝ် ဆက်ဆံတဴဟေၚ်နွံရ။ ပွမကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် အဝဲဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ဟေၚ် ဆက်ဆံကော်စပြောဲဇွာဂၠိုၚ်ရ၊ အာစိုပ်အာကွာန်ဒေသမွဲမွဲတုဲ မိတ်သဟာဲဒဒှ်ေဒယှ်ဟွံမွဲမ္ဂး ပူဂဵုနွံပၟိက် မိက်ဂွံကော်စပြောဲဇွာဂှ် ဟီုထ္ၜးကဵုမၞိဟ်ဇၞော်နူဇကုတုဲ မၞိဟ်ဂှ် ပၠောပ်ဗ္ဂပ်ဆက်ကဵုဇွာရ၊ မၞးတံညးၜါကော်စဇွာဟာ ညးၜါစိုတ်တုပ်မ္ဂး သၟာန်ယၟုယၟာတုဲ ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိ ဒုၚ်ကၟုဟ်ဗ္စဖျုၚ်ရ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်တြုံ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ဇွာညးသ္ကံရ၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဇွာဟေၚ် ကော်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံရ၊ မၞိဟ်ဗြဴကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်မ္ဂး ဒှ်ပြဲရၚ်သ္ကံရ၊ တုပ်ညံၚ်မၞိဟ်တြုံကီု ညးမွဲကဵုမွဲ ကော်ခဴစမ္ဂး နကဵုယၟုဟွံကော် နကဵုဝေါဟာပြဲဟေၚ်ကော်တဴရ၊ '''ပြဲကၠုၚ်ဆောဝ်လံရော ပြဲလ္ပစဴဏီ''' မပ္တံသာ်ဝွံ နကဵုဂလာန်မသ္ဍိုက်ဆာန် ဒးကတောဝ် ဆက်ဆံတဴရ။ မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ ဒက်မိတ်ဂှ် ဂွံဒုၚ်ယၟုပြဲရ၊ ကာလဇကုဒှ်သ္ၚိဌာန်တုဲ တၠသ္ၚိဇကုကဵုပြဲဇကုဂှ် ဇွာဇွာရဴဝွံကော်တဴ ဆက်ဆံရ၊ သမ္ဘာဇကုဂှ် ဆက်ဆံကဵုပြဲဇကုဂှ် ပြဲ ပြဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴရ၊ ဘဝပြဲဇွာဂှ် ဆာန်တဴကေုာံရၚ်သ္ကံ ညံၚ်ရဴကောန်မွဲမိကီုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စဇၞော်ဍောတ်က္တဵုဒှ် ပြာပ်အာစိုပ်ဇရေၚ်ပြဲဇွာဇကုမ္ဂး ပြဲဇွာတံဂှ် ဆၜိုတ်သ္ပမာန် ဗီုၚ်ကရိုၚ်ထံက်ပၚ်ရေၚ်တၠုၚ်ကဵုရ၊ ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်မ္ဂး အာဒေါံတန်တဴဇူဒီု ပ္ဍဲသ္ၚိပြဲဇွာဇကုရ၊ ပြဲဇွာ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဌာန်ပြဲဇွာတေံမ္ဂး နကဵုတၟာဲမဂၠိုၚ်ကေတ်ဏာရ၊ ကာလပြဲဇွာစဴမ္ဂး နကဵုတၟာဲမပြဲပြဲ ကဵုပြၚ်ဏာရ၊ ပၟိက်ညးပၟိက်အဲ လၟိုန်ကာလ ညံၚ်ဂွံပေၚ်စိုတ်ဂှ် နွံသဘဴရေၚ်တၠုၚ်လေပ်ရ။ မိမပြဲဇွာဇကုဂှ် မိသေဲ-အပါသေဲ ရဴဝွံ နကဵုဝေါဟာယေန်သၞာၚ် ဆက်ဆံကော်တဴရ၊ ကောန်ဇာတ်ပြဲဇွာဇကုတံဂှ်တုန် ကောန်သေဲ ရဴဝွံ ကော်ခဴစဍုက်က်ကေဝ်ဝ် မၞုံကဵုဇြဟာန်ရ၊ ညးလ္ၚဵုတံဂှ် အာဍုၚ်ဇဳၜဳကၠောံဒၟံၚ်တုဲ ဇၟာပ်ကွာန်ကော်စလဝ်ဇွာနွံရ၊ မၞိဟ်ပြဲဇွာနွံဂှ် အာကၠုၚ်စကွာန်ပလုၚ် မုက်မတ်ဟွံဍောတ်ရ၊ ဂကူမန်ကဵုဂကူမန်သၟး ကော်စပြဲဇွာဟွံသေၚ် နကဵုဂကူညးတၞဟ်သ္အာၚ်လေဝ် အတိုၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ကော်စပြဲဇွာရ၊ စပ်ကဵုပရောပြဲဇွာတုဲ ပုံအာဂီုကေၚ်မိၚ်လဝ်ဂှ် မိက်ဂွံချူပျးဏာညိရ၊ ( မန်ကဵုကရေၚ် ကော်စဇွာတုဲ ဇွာကရေၚ်ဂှ် ပၟိက်ကိစ္စက္တဵုဒှ်တုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်သ္ၚိဇွာမန်ရ ဇွာမန်ဂှ် သွက်ဂွံတုမ်ဗ္စဇွာကရေၚ် မူသၞေဝ်ကေဝ်ဟွံမွဲတုဲ ဗ္စပုၚ်ကဵုဖရံက်ရ '''ကှ်ေဇွာ စပုၚ်စိုအ် သွဟွံတၟေၚ်ရဇွာ က-လေဝ်ဖရံက်ရ ဖရံက်လေဝ် က-ရဇွာ စမိပ်ပ်ညိ'''ဂးရ အလန်ဇွာမန်အာဝေၚ် ပ္ဍဲဇွာကရေၚ်ပၠန်မ္ဂး ဇွာကရေၚ်ဂှ် ကၞဳဒုန်ကၞေဝ်ဂှ် ကုတ်ဒန်ထောံတုဲ တောံသွဗ္စဇွာရ၊ ကာလစပုၚ်ဇွာကရေၚ်ဂှ် '''မူသ္ဇက်စဟွံမွဲရဇွာ တောံစသွၜၚ်ရ၊ ဒုန်လေဝ်ၜၚ်ရ ၜၚ်လေဝ်ဒုန်ရ စမိပ်ပ်ညိဇွာ''' သာ်ဝွံသ္ဂးရ။) သဘဴကော်လဝ်ပြဲဇွာဂှ် ဇကုနွံမေတ္တာ ဇြဟာန်နွံလ္တူညး ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်မ္ဂး မေတ္တာညးဂှ်လေဝ် ဗျာပ်ကၠုၚ်ကဵုဇကု ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ညံၚ်ဂလာန်ညးမဟီုစ '''ဍာ်ဝုန်အာ-ဍာ်ခါကၠုၚ်''' ကော်စလဝ်ပြဲဇွာတုဲ တီဆဘိုအ်ဇကုမွဲဇွောံဓဝ်မ္ဂး ပြဲဇွာဂှ် ဍေံတန်ဟွံလံရ၊ မၞိဟ်ကၠာတေံနွံကဵုသစ္စရ၊ ဒက်မိတ်ကော်စပြဲဇွာတုဲ ဒဵုလအိတ်လမျီု ညးမွဲကဵုညးမွဲ ညံၚ်မေတ္တာဂွံကှ်ဇတ်အာဂှ် ဟွံသ္ပရ၊ လၟိုန်န်ကာလ ဆာန်ကၟိန်ဇြဟာန်တဴဒၟံၚ်ရ၊ ပြဲဇွာဇကုဝါတ်တဴဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုပိုန်ဒြပ်ထဝ်ဩန်ထံက်ပၚ်ရ၊ သွံရာန်လှာဲဂတးစဗၞိက်ပၠန်လေဝ် အာစိုပ်ဇရေၚ်ကွာန်ပြဲဇွာမ္ဂး အပေါတ်ဗၞိက်ပြဲဇွာတံဂှ် ညံၚ်ဂွံအိုတ်ပြဟ် ဗိုၚ်ကရိုၚ်သွံရာန် လှာဲဂတးကဵုရ၊ ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်ကၟုယ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်ရ၊ ဗွဲတၟေၚ်တုဲ ကော်စပြဲဇွာတုဲ (ဝါ) မၞိဟ်တြုံကဵုမၞိဟ်ဗြဴ (ဝါ) ဝုတ်ကဵုဗၠာဲကော်စပြဲတုဲ စိုတ်သဘာဝဂွံပြံၚ်ဂတးအာဂှ် ဟွံမွဲရ၊ ဆာန်ကၟိန် နကဵုစိုတ်ကာမဟွံသေၚ် နကဵုစိုတ်မေတ္တာဆာန်ဇြဟာန်တဴရောၚ်၊ ညးမွဲကဵုညးမွဲ နကဵုစိုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဟွံစွံရ၊ နကဵုစိုတ်ပြဲဇွာရောၚ် ဆက်ဆံတဴဂှ် သ္ဂောံဆဵုကၠုၚ်ရ။ စပ်ကဵုပရောကော်စပြဲဇွာတုဲ အရေဝ်ဂရိုၚ် (အရေဝ်သွက်ဂွံကြီု နွံမွဲပိုဒ်ဍောတ်ရ မန်ကဵုဗၟာ ကော်စဇွာတုဲ ဇွာမန်ဂှ်လေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်ဗၟာ ဇွာဗၟာလေဝ် ဟွံလေပ်အရေဝ်မန်တုဲ တၞဟ်နသ္ဂောံဗာ်ဂၠုၚ် ကသေံကၟတ်ညးသ္ကံရ၊ ညးၜါဂှ် လုပ်အာဂြိုပ်တုဲ ဇွာဗၟာဂှ်ဟီု ('''သည်သစ်ပၚ် ဖြောင့်တယ် ကောၚ်းတယ်''')ဂးတုဲ ဇွာမန်ဂှ် '''ဟး ကိုၚ်တှ်ေလ္ပကေတ်'''ရဴဝွံသ္ဂးရ၊ အဖန်ဂေတ်ဂၠာဲဒၟံၚ်ဆုဂှ် မွဲဝါဓဝ်ကျာပိုက်ကသဳကၠုၚ်ရ၊ ဇွာမန်ဂှ် '''ကျာကၠုၚ်ရယ'''ဂးတုဲ ဇွာဗၟာဂှ် နူမိၚ်ဗက်ဂြိပ်ပေက် ဂွာန်တိုန်ဆုရဂး။ အလုံမွဲဒေသရာမညပိုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်ဂှ် အခေါၚ်သၠးပွး ၜိုန်ဂၠိုၚ်ကီုလေဝ် အရာထိၚ်ဒက်လေဝ်ဂၠိုၚ်ကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် မိမတံအာမၚ်သဳပ္ဍဲဘာအိုတ်တုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဖာပ်ဗ္စပုၚ်သဳပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံဖာပ်သဳဂှ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ကၠောန်ပရေၚ်ကုသဵုအိုတ်ရ၊ ကာလကောံဓရီုတောမ်တိုပ်ဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဟီုဂလာန်ဆက်ဒါန်ဂှ် သၠးပွးနူမိမတံအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဂွံပ္တုဲကာကုသဵုမွဲစွံတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ လ္တူညးမွဲကဵုညးမွဲ မေတ္တာဗျဳဗျာပ်အာလေပ် နွံဂၠိုၚ်ရ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် နွံဒၟံၚ်ဇိုၚ်ၜဳတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံအာမၚ်သဳ ပ္ဍဲဘာအိုတ်ရ၊ ကာလပလံၚ်ဂအုပ် ပလံၚ်ပုၚ်သဳတုဲမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဂွံအခိၚ်သၠးပွးရ၊ ပ္ဍဲအခိၚ်ဂှ်ဝုတ်ဝုတ်တံ ကောံဓရီုတုဲ အာဝေၚ်သၚ်ဗတဳဇိုၚ်ၜဳ ဗၠာဲဗၠာဲတံလေဝ် နဲဏံကီု အာဝေၚ်ကီုရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ်ပၠန် ဝုတ်ကဵုဗၠာဲ ဆောဖဝက်ညးကဵုညး အာကွာ်ဝေၚ်သၚ်ဗတဳ ဟီုအရေဝ်ခၠေဝ်ပလန်ညးသ္ကံ ပရေၚ်မေတ္တာနာနာသာ်ရ။ ရးဒေသမန် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နွံဇရေၚ်ဒဵုတုဲ လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုဂှ် ပ္တန်လဝ်ကျာ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကျာ်လ္တူဒဵုတံဂှ် ကၠောန်သ္ဘၚ်ကျာ်ဗဒှ်ပေါဲတုဲ ဝုတ်ဝုတ်ဗၠာဲဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ဂၠောဲတိုန်အာကျာ် ဂြုဂြုဂြီုဂြီု လ္တူက္ဍဟ်ဒဵုတေံရ၊ အဃောအာကျာ်ဂှ်လေဝ် ညးမွဲကဵုညးမွဲ သွက်ဂွံဟီုပရေၚ်ဇြဟာန်ဂှ် သၠးပွးကွေံရ၊ သၟတ်ဗၠာဲတံဂမၠိုၚ် ယဝ်ဆဵုဝုတ်နူကွာန်ပလုၚ် ကၠုၚ်နူဌာန်သ္ၚောဲ၊ ဟွံတီဌာန်ဒၟံၚ်မ္ဂး နကဵုဒွက်ဟေၚ် ဒယှ်ေသၟာန်တိုန်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံပၠန်လေဝ် ဟွံရောံဓည နကဵုဒွက်ဟေၚ် ကလေၚ်ဒယှ်ေတိုန်တုဲ လဴထ္ၜးကဵု ဗွဲမယေန်သၞာၚ်လေဝ်နွံကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဒဵုလေဝ်သ္ၚောဲ ဂၠံၚ်ဍာန်လေဝ်ပရေံ၊ သၟတ်ဝုတ်တံ ဟိုတ်နူဍိုန်ကဵုဇြဟတ်တုဲ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ထ္ၜလဘာ်တံၚ်ဂြယ်ပ္တိုန်ဏာရ၊ အဃောတိုန်အာဂှ် ဍောၚ်ၜိုတ်ကွေံရလေဝ် ညးမွဲဟွံဟီု၊ ဒယှ်ေအာ၊ဓရီုအာ၊ ဟီုအာဂြိုၚ်အာဂှ် စိုပ်အာက္ဍဟ်ဒဵုဇရေၚ်ကျာ်တုဲ ဂွံကလံလ္ၚောဝ်ကျာ်မွဲစွံ ဂွံရာဒၞာမိက်မွဲကရောံဂှ် ဒှ်ကၞောတ်မေတ္တာရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဝွံ ပ္ဍဲအခိၚ်မွဲဝှ်ပိဂိတု စိုပ်ပ္ဍဲတ္ၚဲတိၚ်တ္ၚဲသဳမ္ဂး သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ တိတ်အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် ရန်တၟံသွက်ဂွံမိပ်ဇြိပ်ဂှ်မွဲသာ်၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ဟိုတ်နူရန်တၟံနာနာသာ်တုဲ အာဝေၚ်ဇရေၚ်ဂြိုပ် သွက်ဂွံၜဟ်ပလှ်ပ္ကဴဂှ်လေဝ်နွံကၠုၚ် ကာလစိုပ်ဂြိုပ်တေံ သဘာဝဝုတ်ဗၠာဲတံ ညးမွဲကဵုညးမွဲ ဒဒှ်ေဒယှ်အာတုဲ ဆက်ဂလာန် ဆက်မိတ်ဒါန်လေဝ်နွံကီု၊ ဟိုတ်နူဂွံပူဇဴကျာ် နကဵုပ္ကဴ ပွမၜဟ်ပလှ်နၚ်တံဂှ်လေဝ် ဖဵုဇၞော်ပြဲသန်ကွေံရ။ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမန်တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ယဝ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာဇၞော်ဍောတ်မံက်တိုန်မ္ဂး မွဲကရောံမွဲဂကောံ ရီုဗၚ်ကၠောန်ၜိုတ်အာမွဲစွံဂှ်လေဝ် ဒှ်အထံက်အပၚ် ပရေၚ်ဝုတ်ဗၠာဲတံပၠန်ရ၊ ပပ္တံဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ညးမွဲကဵုမွဲ နွံမေတ္တာဇြဟာန်ဆာန်ရၚ်သ္ကံ၊ ဗွဲမဗိုန်ညန် နကဵုစိုတ်ဇကုဂှ် ဟွံပ္တုဲပရေၚ်သ္ၚိကၟိန်ရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲပစၟတ်သစ္စတုဲ လဴပူစကဵုမိမဇကု၊ အာတ်အခေါၚ်သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံဂှ်ရ၊ မိမတံပၠန်လေဝ် ယဝ်ဟွံတီဂကူမသမ္ဂး ဟွံပ္တုဲအရေဝ်ဏီရ၊ ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်ဂကူမသ၊ တီဒဒှ်ဂကူမသ တၞောဝ်ဒတောဝ်ခိုဟ်မ္ဂး၊ မိမတံဟီုစၠောံ ဂလာန်သၟာန်သၟုက် ပြုပြေၚ်ကဵုပရေၚ် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ။ ==ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ== သဘာဝလောက ဓမ္မတာလိုက်ဝွံ ပွမကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ်လေဝ် ဒှ်ပရေၚ်ဇၞော်မွဲ သွက်ပိုဲဇန်တံဂမၠိုၚ် မ္ဒးပ္တုဲ ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်တံရောၚ်။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နကဵုအရေဝ်ဝေါဟာမန်တံဂမၠိုၚ် ဟီုဂးစပွမပ '''တၠလျိုၚ် ပ္တဴအိန်ထံၚ် မ္ၚဵုထပ်တဲ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' နာနာသာ်ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲသၞာံ ကောန်ဂကူမန်တံ ရုဲစှ်လဝ်ပ်ဂိတု ပ္ဍဲပိဂိတုဏံဟေၚ် ညးဇမၞော်တံ ကဵုပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲအိုတ်ရ ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲဂိတုပသာ်၊ ကထိုန်ကဵုဖဝ်ရဂိုန်ရ၊ ပွိုၚ်ပိဂိတုဏံဂှ် သ္ပလဝ်ဂိတုခိုဟ်ပြဲဂှ်မွဲသာ်၊ အခိၚ်ကလောန် မပ္တံကဵုဝါဗ္ၚတံဂှ် ဂွံအခိၚ်သၠးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညးဇၞော်တံရုဲစှ်ကဵုကၠောန် ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ပ္ဍဲပိဂိတုတံဂှ်ဟေၚ်။ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲလဵုဟွံဟီု ဒဒှ်ရ သ္ဍိုက်ဆာန်မံၚ်ရၚ်သ္ကံတုဲ သွက်ဂွံမံၚ်မွဲကရောံ၊ သွက်ဂွံချပ်မွဲကသပ်၊ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မွဲဂှ် လဴပူစကဵုမိမတံတုဲ ကေၚ်ကာဏံ သွက်ဂွံပ္တုဲကဵုဂှ်လေဝ် ဒှ်ဝတ်မိမမွဲသာ်ကီု၊ ဣလဵုဒှ်ဝတ်မိမရော '''ဟွံခိုဟ်ဆေဝ်ဒဝ်၊ ခိုဟ်စဝ်ထ္ၜးဏာ၊ ပညာကဵုကတ်၊ ဝတ်နွံထပ်တဲ၊ အာဲပြဲဇိုန်ဂၠိ၊ ဝတ်မသုန်စိ၊ တဴလျိုၚ်မိမရောၚ်''' အတိုၚ်ဝတ်မိမနွံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်ဇာတ်ဇကုစိုပ်ကၠုၚ်အဝဲမ္ဂး '''ပြေၚ်ကဵုဗဵုစဴ ပြေၚ်ကဵုဗဵုစေက်''' ဂလာန်ညးမဟီုလဝ်နွံကၠုၚ်သာ်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး၊ ဟွံကေၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပယျၚ်မ္ဂး အၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ညးဇၞော်တံဟီုစွံလဝ်ရ၊ ဂကူမန်ပိုဲ ပ္ဍဲမပ္တိုန်ပယျၚ် နူခေတ်ကၠာတေံဒဵုလၟုဟ် ညးတံၜလဝ်ထၟဒ္စိတ်(ဝါ)ပ္တိုန်လဝ်ကဵုသိဒ္ဓိ၊ တၚ်ကဵုခါန်အ္စာတုဲရ၊ ကာလဂှ်ဟေၚ် ပ္တဴကဵုသ္ၚိကၟိန်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး အာယုက်ပေၚ်စှ်ဒ္စာံသၞာံတုဲ သီုမထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး မိမတံသွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် သၠးအခေါၚ်အိုတ်ရ၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် ညးမွဲကဵုမွဲ သွက်ဂွံဆက်ဒါန်မာန်ဂှ် နဲနွံပိသာ်ရ။ ၁။ နပၟိက်စိုတ်သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံတုပ်သၟဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၂။ နအခေါၚ်ကလုတ်ဗြဴခိုဟ်ဂှ် မွဲသာ်။ ၃။ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံအာသၟာန်ကေတ်ဂှ် မွဲသာ်။ ဆဂးဂှ် ဆန္ဒသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဟၟဲမ္ဂး၊ မိမတံစဳရေၚ်ပြုပြေၚ်စ ဟၟဲသက်က်ရ၊ ယြဴသၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲမွဲ နွံပၟိက်မိက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးလဴပူစကဵုမိမၜါရ၊ မိမတံလေဝ် သ္ၚဳရံၚ်အခိုက်ပြဝေဏဳမန် ပ္ဍဲကောန်မွဲမိ မွဲသၞာံၜါကာ ပ္ဍဲမွဲသၞာံဂှ် ကာမ္ၚဵုၜါဝါဟွံပ္တုဲရ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲဂှ်ဟေၚ် ပ္တုဲၜါကာမာန်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်တုဲ အတိုၚ်အရေဝ်မန်ပိုဲဟီုလဝ် '''ဂအဟ်ဒးသၟာန် ဂမာန်ဒးသၟုက်'''ဂှ်ကီုရ၊ မိမလ္ပာ်သၟတ်တြုံတံပၠန်လေဝ် ဒဒှ်ရလၟောၚ်ဂအဟ်ဇကုဂှ် မ္ဒးစံၜတ်ဒ္ဂေတ် ပွမဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုကွတ်ဗြဴမလေပ်ထေက် မပ္တံကဵုတုတ်တုတ်၊ တာန်သ္ကဝ်၊ ဇိၚ်စပ်၊ သီဒက်၊ တောမ်တိုပ်၊ ဆက်ဆောံတံဂှ်ကီု၊ မဗဳဇဂကူတံဂှ်ကီု၊ ပွဟွံဒှ်မွဲကလော်၊ ပွဟွံလၞၚ်တၞၚ်ကလော်တံဂှ်ကီု၊ သ္ၚဳဂၠိပ်စံၜတ်တုဲ သွက်ဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဂှ် မိမတံတုပ်သၟဟ်စိုတ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဗလးဏာမၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တံ သွက်ဂွံအာသၟာန်သၟုက် လၟောၚ်ဂအဟ်ဂှ်ရ၊ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံပၠန်လေဝ် နဲဏံကီုရ၊ ရုဲစှ်ကေတ်မၞိဟ်ဗြဴပိ ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်တုဲ သကဵုစံၜတ်ဒဒှ်ရ၊ လၟောၚ်ဂမာန်ဇကု ဍိုက်ပေၚ်-ဟွံဍိုက်ပေၚ်ကဵုအၚ်္ဂမၞိဟ်တြုံ ပွမပ္တံကဵုဒ္ဂေတ်ပွ၊ ဝတ်တြုံ၊ ကွတ်တြုံပွသဇိုၚ်ကဵုမလေပ်ထေက်၊ ဒဒှ်ရဇိက်ဗ္ၚ၊ ဍိုက်ဂၠုၚ်၊ တာန်န၊ တာန်တိုၚ်၊ ကၠံက်တံဂှ်ကီု၊ ဒုၚ်တာလျိုၚ်သ္ၚိဌာန်၊ မာန်-ဟွံမာန်တံဂှ် မ္ဒးသ္ၚဳဂၠိပ်သၟာန်သၟုက် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲကေၚ်ကာဏံ ရုပ်သာ်ဒြပ်ရတ်တံဂှ် ညးဟွံပဂရုအိုတ်ရ။ ညးဇၞော်ၜါလ္ပာ်ဂှ် သၟာန်သၟုက်ခၠေဝ်သှ်တုဲ ယဝ်ရညဳသၟဟ်တုပ်စိုတ်မ္ဂး ရုဲစှ်တ္ၚဲ မွဲတ္ၚဲဒဒှ်ရ၊ တ္ၚဲဗၠးၜး၊ တ္ၚဲပြဲ၊ တ္ၚဲခိုဟ်တုဲ၊ ဝေၚ်ပါဲတ္ၚဲနဲရိုတ်တဒ္ဓိုတ်၊ ဒဿကြိုတ်၊ မြိုတ်ကျု၊ ပြာဗ္ဗဒါ၊ ဗဳလာ၊ ကာကာပ်တံဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗၠးဒုဟ်၊ တ္ၚဲမံက်ဂတဝ်တံဂှ် ယဝ်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုမ္ဂး ခိုဟ်သန်ကွေံရ သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ရုဲစှ်တ္ၚဲတုဲ မ္ဒးရုဲကေတ်ညးဇၞော်မၞုံကဵုဆောဖွက်၊ မဂွံပ္တုဲကၠုၚ်လဝ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ၊ ပ္ဍဲကာလပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တေံ ညးမၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ သွက်ဂွံဖန်ဖက်သၟာန်သှ်ကီု၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်လေဝ် လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ရုဲကေတ်သၟတ်ဗၠာဲတံလေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ရုဲစှ်ကေတ်လဝ် ညးမၞုံကဵုဆောဖွက်၊ သွက်ဂွံပလံၚ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ်ကီု၊ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာတံဂှ်ကီု၊ မ္ဒးမူလဝ်နကဵုၜံက်မွဲမွဲတၞုၚ် ပလဝ်စၟတ်သမ္တီအိုတ်ရ။ မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂးဂှ် နွံၜါသာ်ရ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမွဲ၊ မ္ၚဵုအာဝါဟမ္ဂးဝွံ သၟတ်ဗြဴဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်ကေတ် အလၚ်္ကာရတုဲ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာစဳရေၚ်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်တြုံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုအာဝါဟရ၊ မ္ၚဵုဝိဝါဟမ္ဂးဝွံ နူသၟတ်တြုံဏံ ယိုက်ယဵုရေၚ်တၠုၚ်ဏာ ကေုာံ ကပေါတ်ကြိယာနာနာသာ် အာပြုပြေၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံဂှ် ဒှ်မ္ၚဵုဝိဝါဟရ၊ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ၚဵုဝိဝါဟဟေၚ် ကဵုစဳရေၚ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကပေါတ်ကြိယာသ္ၚိဌာန် မပ္တံကဵုဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်-ယာတ်-ပ္ၚာန်ပုၚ်ပ္ၚာန်သွ၊ ဒူ(ဘဳဒို) ဂအုပ်စုံ၊ ဩဍာ်၊ ထၟာဲတဲ၊ ဒ္ၚောဝ်၊ တၟံစၠန်၊ ကဠာ၊ ဒၞိက်ကၞဴတံဂှ်ကီု၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်တၠုၚ်ကဵုအာဟာရ ဘောဇိုန်နာနာသာ်တံဂှ်ကီု လ္ပာ်သၟတ်တြုံဏံ ဒးကေတ်တာလျိုၚ်၊ ဒးရာန်ပ္ကောံပ္ကေဝ်လဝ်အိုတ်ရ။ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် သဘဴပ္တိုန်ဩန်ဂှ် ခေတ်ကၠာတေံ ၜိုန်အခိုက်သၞောဝ်ဟၟဲကီုလေဝ် သွက်ဂွံစၟတ်သစ္စရန်လဝ်တုဲ သၠာဲလစိန်၊ ပ္တိုန်ထဝ်၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်လေဝ် နွံညိညကီုရ။ * တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ် ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ ယဝ်ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲမ္ဂး၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ကဵုပရိုၚ်ကဵုမသ နာံမြိုၚ် ကလော ကောဒေံတံအိုတ်ရ၊ ကလောကောဒေံတံ တၟုယ်တံကၠာဟွံစိုပ် တ္ၚဲကၠောန်ၜိုတ်ဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိတုဲ ရီုဗၚ်ပလေဝ်ပလေတ်ကၠောန်ၜိုတ်ကဵု မပ္တံဓုပ်တၟာဲ၊ နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ်၊ ယာတ်ကၞဴ၊ ထၟာဲပုၚ်သွ၊ ဂအုပ်စုံ၊ သဗ္ဗအိုဿီုတံဂှ်ရ၊ နတိုၚ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲနမွဲမဂှ် တၞမ်သတ်ဗြဴကလုတ်မွဲတၞမ်၊ တၞမ်သတ်ကလုတ်မွဲတၞမ်၊ မိတ်ခၞေက်၊ မြေက်ခမိဟ်၊ လသိုန်ဗ္တာၚ်၊ ယာတ်ဍောတ်ထၟိမွဲ၊ ညးမစုတ်လဝ်ဂှ် ဒှ်နတိုၚ်မ္ဂးရ၊ ဂအုပ်မာဲသုတ်မ္ဂးဂှ်၊ ဒှ်ဂအုပ်ဇိုၚ်ပန် မၞုံကဵုဒကိုပ်ကေက်က်၊ ပ္ဍဲဂှ်စုတ်မာဲသုတ် မပ္တံကဵုၜံက် သတ် ကွာၚ်ၜဲတံဂှ် ဂွဳလဝ်ဗၞတ် ၅၊ ၇၊ ၉၊ ၁၃၊ ၁၇၊ ၂၅၊ ၅၁၊ အတိုၚ်မထေက်ကဵုဇြဟတ်ဇကု ဂွဳစုတ်လဝ်ပ္ဍဲဂအုပ်ဂှ် ဂအုပ်မာဲသုတ် ညးမကော်စရ၊ ဂွဳမာဲသုတ်တံဂှ် စုံညးဟွံစုတ်ရ၊ ဂအုပ်ဂှ် ညးဒက်ပူလဝ် နကဵုယာတ်ပရဳမွဲရ၊ သွက်ဂွံဗ္စဖျုၚ်သၞအာဟာရဘောဇိုန် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ သွဗၞတ်ပိလၟာဲ၊ ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစဳရေၚ်တောံတိုပ်လဝ်ကီုရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် မသ-နာံမြိုၚ် ညးမကၠုၚ်စိုပ်တံဂှ် မ္ဒးဒုၚ်တၟုယ်ဗ္စဖျုၚ်ပုၚ်သွတုဲ သဝ်တ္ၚဲဗ္တံဂှ် သွက်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ကၠောန်ကွာၚ်လံက်ချံၚ်တုဲ၊ ပလံၚ်ဏာကဵုသ္ၚိသၟတ်တြုံတေံရ။ တ္ၚဲကၠောန်မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂှ် အတိုၚ်ဒဒှ်ရုဲစှ်လဝ် တ္ၚဲခိုဟ်တ္ၚဲပြဲ တ္ၚဲမၞုံကဵုမ္ၚဵုမဒှ်ရ၊ နူဂယးပြဟ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ကီု သၟတ်ဗၠာဲသၟတ်ဝုတ်တံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုဝိဝါဟဂှ် ကၠုၚ်ကောံပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗၠာဲဂှ်အိုတ်ရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံလေဝ် အတိုၚ်ညးမဘိက်လဝ် မၞိဟ်ဇၞော်မၞုံကဵုဗဟုသုတ ပ္ဍဲအရာသၟာန်သှ်ဂှ်ကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံဂှ်ကီု ကလောကောဒေံမသ နာံမြိုၚ်တံဂှ်ကီု သွက်ဂွံဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံဓရီုတုဲ ပလေဝ်ပလေတ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ် ဒၞာဲမပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲကီု၊ ခဒမ်သ္တိက်ကီု၊ စၞအာဟာရဘောဇိုန်တံဂှ်ကီု၊ တောံတိုပ်လဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ။ သွက်ဂွံရေၚ်တၠုၚ်ပလံၚ်ဏာ သၟတ်ဗၠာဲကေုာံကပေါတ်ကြိယာတံဂှ် မၞိဟ်ဘိက်လဝ်စိုပ်ကောံအိုတ်တုဲမ္ဂး ညးမဒှ်အ္စာသၟာန်သှ်ဂှ် အာဂတ၊ ကြဴဂှ်မိမဝံသ ကြဴဂှ်မပ္တံကဵုဓုပ်နတိုၚ်၊ ညးဒှ်ကောန်ဂၠု ဟွံသေၚ် ကောန်ထဍဲ၊ ဟွံသေၚ်ကောန်ဒဒေံမွဲ၊ ယိုက်ယဵုဂအုပ်မာဲသုတ်၊ ကြဴဂှ်ဖုန်-ဂၞဳ-သ္ကဝ် သီုကပေါကြိယာဂမၠိုၚ် အတိုၚ်မစဳဇန်လဝ်ဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ၚ် ယဵုယိုက်ဏာအိုတ်ရ၊ ကာလစိုပ်ဇရေၚ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴတေံ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ကီု၊ ပ္ဍဲတိုန်သ္ၚိတၞိန်ကီု၊ ကာလတိိုန်စိုပ်လ္တူသ္ၚိကီု၊ သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ရန်တၟံကဵုကောန်ဗြီုထပှ်တေံတုဲ ဟွံကဵုအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိ၊ စဵုဒၞာကဵုဇုက်ဩန်ဇုက်ထဝ် ဟွံသေၚ် ဆက်တဲတုဲစဵုဒၞာအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် မၞိဟ်လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတေံ ယဝ်သၟာန်မ္ဂး မၞိဟ်ဇၞော်လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဂှ် မ္ဒးသှ်ကဵုဗွဲမယေန်သၞာၚ်ရ၊ ယဝ်သှ်ဟွံမာန် ဗွဲမယေန်သၞာၚ်မ္ဂး အတိုၚ်ညးမစဵုဒၞာတံ မအာတ်တၟာဲဂှ် သ္ဒးကဵုရ၊ အတိုၚ်မၞိဟ်ဇၞော် လ္ပာ်သၟတ်ဗၠာဲဏံသၟာန်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံ သှ်ဟွံမာန်မ္ဂး ဆၜိုတ်ညးတံကဵုတၟာဲဂှ်သ္ဒးဒုၚ်တဲရ၊ ဃောသၟာန်သှ်ဂှ် မၞိဟ်လ္ၚဵုပွမဟီုပ္တိုန်စရာဲ ကောန်ဝုတ်ဗၠာဲတံလေဝ် နွံကီုရ၊ ဥပမာ လ္ပာ်သၟတ်တြုံ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ဗၠာဲဂှ် ဒဒှ်ရကောန်ဗၠာဲပိုဲ ဒုန်ကၠံတၞုၚ် ဗာ်ထောံခြုၚ်ၚ်မာန်ရောၚ်၊ လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်တေံပၠန်လေဝ် ကောန်ဝုတ်ပိုဲဂှ် ဂၠိက်စှ်ဂတှ်ေ ဂၞိန်စှ်ဂတှ်ေ၊ တ္ၚဲဟွံပၠိုတ် တုတ်ပ္တုဲကဵုမာန်ရောၚ်၊ မပ္တံရဴသာ်ဝွံ ညးတံကြီုစလေဝ် နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၟာန်သှ်ပ္ဍဲဂၠံၚ်ဍာန် သၟာန်အာသှ်အာ ထေက်ကဵု-ကဵုတၟာဲဂှ်ကဵုတုဲ ညးတံသၠးကဵုအခေါၚ် သွက်ဂွံတိုန်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ စိုပ်လ္တူသ္ၚိတုဲ ဂအုပ်မာသုတ်ဂှ် ယဝ်ရကောန်ဂၠုယဵုယိုက်နၚ်ဂှ် လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်ဏံ ကောန်ဂၠုဟေၚ် မ္ဒးဒုၚ်ကေတ်တဲတုဲ ကပေါတ်ကြိယာသဗ္ဗအိုဿီု စွံပ္တန်ဒၞာဲ ဗွဲမ္ဒးရးရ။ * '''ဗီုစဳရေၚ်အသေအဟာန် မ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ''' သ္ၚိမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဂတးစွံလဝ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ပါ်စွံလဝ်ခဒမ် သွက်ဒုၚ်တၠုၚ်တၟုယ်၊ ခုမ်တၟုယ်တိက်၊ ခုမ်တၠသ္ၚိတိက်၊ ခဒမ်ကောန်တြုံတိက်ကဵုခဒမ်ကောန်ဗြဴတိက် ပါ်စွံလဝ်သာ်ဏံရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိခဒမ်အဒေါဝ် လ္ပာ်ဗၟံက်စဵုလဝ်ဒၞိက်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်ပြေၚ်စွံလဝ် ဓုပ်နတိုၚ်၊ ဂအုပ်၊ မာဲသုတ်၊ ဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ပရဳတံဂှ်ကီု၊ သၠိုၚ်ဍာ်မြမောဝ်မွဲမ၊ သၠိုၚ်ဗက သွက်ဂွံဗဂူဗြဲရတ် စုတ်လဝ်သၠုယ်မွဲမ၊ ညးတံစွံလဝ်ကီုရ၊ ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်တြုံဂှ်မွဲလ္ပာ် ပူရိဿာတ် ဂကောံသၟတ်ဗြဴဂှ်မွဲလ္ပာ် လုပ်ဂ္ဇံ ကေုာံ တွဳဝါရဂမၠိိုၚ် ပ္ဍဲသ္ၚိသၟဝ်ကျာကၠာတုဲ သၟတ်ဝုတ်ဂှ်လေဝ် တန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲခဒမ်သ္တိက်တေံရ၊ ကာလပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကောံသၟဟ်အိုတ်မ္ဂး ညးဇၞော်တံကော်ပ္တိတ်နၚ် သၟတ်ဝုတ်သၟတ်ဗၠာဲတုဲ လ္ပာ်ပူရိဿာတ်ညးကဵုညး ကဵုဂ္ဇံဖျေံဒၞာဲတုဲအိုတ်မ္ဂး အ္စာသၟာန်သှ်တံ အတိုၚ်ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် သၟာန်သှ်ဂတပူရိဿာတ်တံ ဗွဲမယေန်သၞာၚ်အိုတ်ရ။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ညးပ္ညုၚ်၊ မူဍုၚ်မူကွာန်၊ မူသန္တာန်ကၠာ၊ မၞိဟ်လေဝ်ဂၠိုၚ်သန်၊ ဟွံတီနန္တာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်လဒု၊ သ္ဇုၚ်ကွုကြိယာ၊ ဗြဴကၟာဲတံသၟတ်၊ သီုဝုတ်ကညာ၊ ဗၠာဲသီုလထဴ၊ လဗြဴမွဲသာ၊ ညာတ်မုက္ခဝါ၊ သာယာအိန်ရဳ၊ မၞိဟ်တံဟွံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်သီုကျာ်ဩဳ၊ ဂအုပ်နသီုတိုၚ်၊ ခိုၚ်ခိုၚ်ဒ္ၚဳဒ္ၚဳ၊ ယိုက်ပ္တိုန်နၚ်ဆက်၊ ဗီုအိန်ဒက္ခဳ၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိပ္ညဳ၊ သ္ၚဳပၟိက်ကိစ္စ၊ ပိုဲဟွံတီကီု၊ ဟီုပဒည၊ ရိုဟ်ရိုဟ်တ္ၚဲအဵု၊ ဟွံဆဵုကွေံရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံပ္ညုၚ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိဂျ၊ နွံအရေဝ်ဒးသၟာန်၊ ဂလာန်ညိည၊ တိုန်စိုပ်သ္ၚိကွေံ၊ ပိုဲဒးသၟာန်ရ၊ ချပ်ရံၚ်တော်ဆ၊ ခါရဟွံသၟာန်၊ ဒှ်မၞိဟ်ယုတ် ဟွံတီဂလာန်၊ ဟွံသေၚ်သွံရာန်၊ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ဏံ၊ ဟွံသေၚ်သၠာဲဂတး၊ ဂးဟာကလောတံ၊ နွံဂွံကဵုသ္ကဲ၊ ဟၟဲဂွံကလံ၊ ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ဏံ၊ ပရၚ်နာဲတံတၟေၚ်၊ ဗီုပြၚ်စဳရေၚ်၊ ပိုဲထေၚ်ဟွံမှာ၊ ဟွံသေၚ်ဂၠာဲမိတ်ပြဝါ၊ ဓမ္မတာသတ်တံဟေၚ်၊ တိုန်ဂ္ဇံဒၟံၚ်ရေၚ်၊ တၟေၚ်သန်ပယောဂ၊ ဒါန်အတိက်ခါနွံ၊ ဂွံမံၚ်ကောံကီုရ၊ ဟိုတ်ပိုဲဟွံတီအဵု၊ ပရေၚ်ကုသဵုဒါန၊ ဟိုတ်ဂှ်သၟာန်သၟုက်၊ သုခဒက္ခာ၊ ဟီုတိုန်ညိရ၊ လပညှာတာ၊ ပိုဲသၠးအခေါၚ်၊ ညံၚ်ဍောၚ်ထာၚ်သွာ၊ ဒုဟ်ပါၚ်ဟၟဲ၊ ပ္ဍဲပိုဲညးၜါ၊ တိုန်ဂ္ဇံမံၚ်၊ ညံၚ်ဗီုဒေဝါ၊ ရာၚ်ဆာဲဗြေဝ်ဗြော်၊ သီုဗော်ပြဝါ၊ စိုပ်ကောံလေဝ်ဇဳ၊ ညဳညဳသာသာ၊ တိုၚ်ပၟိက်စိုတ်၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံကၠာ၊ ဟီုညိလ္ပညှာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၁။ '''လၚ်္ကာလ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်ကလောဗြီု၊ စိုန်သ္ကီုသီုဉာဏ၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ဓဝ်ပြမတ္ထ၊ ကုသလာ အကုသလာ၊ ဓဝ်ၜါဂှ်ဒှ်မူလ၊ အကုသလာဍောၚ်ဓဝ်ဓမ္မ၊ ဟီုပျးသရကၠာ၊ အကုသဵုစိုတ်စှ်ၜါ၊ ပြာကတ်တဴဗိုန်က္ညန်၊ အကုသဵုစဵုတသိက်၊ မိက်ဂွံဆစှ်ပန်၊ အညသမာန်စှ်ပိ၊ ပါဠိနာဲသာဇန်၊ ပံၚ်ပ္ကောံသၟဟ်န်၊ ဇၟန်ဍောၚ်ဓမ္မ၊ လၟိဟ်ၜါစှော်ထပှ်၊ ဒှ်စၟတ်ဨကန္တ၊ ပ္ဍဲဓဝ်အကုသလ၊ ယဝ်ရမၚ်မွဲဟွံမာန်၊ ဍေံဒှ်ဂၠံၚ်အပါဲ၊ သာဲနူခြာနိဗ္ဗာန်၊ ကျာ်တြဲတိက္ခဉာဏ်၊ ဆာန်သတ်တိတ်တွံကဵု၊ ကုသလတုန်ဟေၚ်၊ ပရေၚ်ဓဝ်ကုသဵု၊ အရထသၟိက်တီအဵု၊ မဟာကုသဵုစိုတ်ဒ္စာံ၊ အညသမာန်စှ်အဵု၊ စေတသိက်စှ်ပိဗျာံ၊ သောဘဏၜါစှ်သုန်ဗဵု၊ စေတသိက်မအဵုလာံ၊ ပံၚ်ပ္ကောံတုဲသၟဟ်၊ ဟိုတ်ဒှ်ပိစှော်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍဲဓဝ်တံဝွံဗျာံ၊ သတ္တံယာံရဒ္ဂေတ်၊ လၟုဟ်ဝွံဆတ္တဝ်၊ တိုၚ်ဓဝ်သမ္ဗုဒ္ဓ၊ ကောန်ဗၠာဲဍောတ်ပိုဲမွဲ၊ ပြဲသန်လက္ခဏာ၊ ဟိုတ်ဂွံသ္ပလဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကုသလ၊ ပဌမအသၚ်္ခါရိက၊ သောဘဏပၠန်၊ ဂွံပ္တုဲလဝ်ပြဲ၊ ဘဝဂၠိၚ်သ္ၚောဲလောန်၊ ဓဝ်ကုသဵုဂှ်ပၠန်၊ ဖ္အောဝ်တဴပ္ဍဲခန္ဓ၊ အာယုက် (---)ဂျ၊ ဟိုတ်ဒါနအောဝ်လဴ၊ စံၚ်ဗဂဵုတဴလျးပၠိုတ်၊ အိုတ်ပၟတ်စှ်မွဲဖဴ၊ အတိက်တေံဟာန်၊ ဟိုတ်ဒါဂွံဖက်နှဴ၊ ဇရေၚ်ဒေံဍောတ်ဗြဴ၊ သၟိက်ဂွံသှ်ပ္တဴစိုတ်၊ သၟိက်ဂွံကၠောန်ၜိုတ်၊ အိုတ်သဗ္ဗကေၚ်ကာ၊ ဟိုတ်ဂှ်ကၠုၚ်စိုပ်သ္ကာန်၊ သ္ၚိဌာန်နာဲတံကၠာ၊ ဟီုပ္တီသီုညှာတာ၊ ဟွံမှာရကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ယွံလေဝ်ကလောတံ၊ ဗိုန်ဇၟံပညာ၊ နာဲတံကလၚ်၊ ပၚ်မှိၚ်သောတာ၊ တၟံဘူဝတ်၊ သတ်အနန္တာ၊ ပူဂဵုတံကၠာ၊ ပြေၚ်ဝိဝါဟ၊ ပရေၚ်ကဝ်ဂှ်၊ ကဵုဍေံဒှ်ရ၊ ကောန်ပိုဲတုန်သၟတ်၊ ရတ်အနဂ္ဃ၊ ထဝ်ဇမ္ဗူနတ်၊ ဝုတ်ကညာရ၊ ပိုဲပ္ကၚ်ရၚ်၊ မၚ်မွဲလဝ်ပၠ၊ ကောန်မၞတံရ၊ သၟိက်ပဂမာန််၊ ကောန်တြုံမ္ၚဵုထၟိက်၊ သၟိက်ဆက်နိဒါန်၊ နွံမွဲဂလာန်၊ ပိုဲသၟာန်စမ်ရ၊ ကောန်မၞးတံဆာဲ၊ မၚ်ဗၠာဲရုပ္ပ၊ အနန္တဂုဏ်၊ မသုန်ဌာန၊ ဂုဏ်ကျာ်ဓရ်သၚ်၊ ဂဵုခၠၚ်က္ဍၚ်ပြ၊ ဂုဏ်မိမကီု၊ သီုဂုဏ်အ္စာရ၊ ဂုဏ်ဒေဝတဴ၊ ဂုဏ်ကလောဝံသ၊ ဂုဏ်အိန်ဗြီုကီု၊ မသ္တီုတေဇ၊ ကတညုတ၊ ကတဝါဒဳ၊ ဂုဏ်တံဝွံပ္ညဳ၊ ဒ္ၚဳတီကီုဟာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုစှ်ၜါ၊ ပူဂဵုလဵုနာဲတံမဒှ်၊ ဟီုပြဟ်ပကဵုမှာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ မန်လဵုမအာဒှ်၊ ခေတ္တပိဂှ်၊ ဟီုတွံညိကလော၊ ဟီုဒးရောၚ်ပိုဲတက်ဆော၊ ဟီုဟွံဒးအဴ၊ ကလေၚ်စဴသ္ၚိ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အဒေါဝ်ညး၊ ဟီုကဵုဂွံဒးညိ၊ ဟီုဟွံဒးဒှ်ဒိဌိ၊ ပူဂဵုဟွံတီပိၜါ၊ ပူဂဵုဟွံတီသာသနာ၊ ချိုတ်တုဲဒးအာအပါဲ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ကောန်ဝုတ်ပိုဲဇိုန်ကွာဲ၊ ထပ်တဲကဵုနာဲတံရ၊ ဟီုဒးရောၚ်၊ ပိုဲကဵုပုၚ်သွ၊ ဟီုဟွံဒးကဵုဂွံစဴအာ၊ စကၟာဲတိတ်ပအာစာ၊ လုပ်ဂ္ဇံမံၚ်အကြာညး၊ ညံၚ်ဟွံဂွံကဵုဗၠေတ်သ္အး၊ ဟီုထ္ၜးညိကလောဗြီု။ ၂။ '''လ္ပာ်သၟတ်တြုံသှ်''' ယွံလေဝ်တၠသ္ၚိ ဇာတိတၞောဝ်ဗြီု။ သၟာန်နွံတဴကီု၊ ပိုဲဒးဟီုရ၊ ပ္တံပါရမဳကၠာ၊ နာနာဘဝ၊ ဟိုတ်ကုသဵုနွံ၊ စိုပ်ဘုံဝွံရ၊ ဘုံဝွံပြဲဟာန်၊ ဂၠံၚ်ဍာန်သဗ္ဗ၊ လောကုတ္တဵုကီု၊ သီုလောကဳပၠ၊ ကလောန်ၜါသာ်ပြဲ၊ မွဲဟွံဒည၊ အဲဟီုကဵုရ၊ နာဲတံကလၚ်ကၠာ၊ ကြီုဂုဏ်ပညာ၊ ပြာထာနဲကဲ၊ ဂုဏ်ကျာ်ဒ္စိတ်ပြဲ၊ ကဲဂုဏ်ဓဝ်တြဴ၊ ဂုဏ်သၚ်ဒ္စိတ်အဴ၊ နဲယျစဴဟီု၊ စတုတ္ထၛာန်ပ္ဍုန်၊ ဟီုလဝ်ပ္ဍဲဂုဏ်ဗြီု၊ ဂုဏ်ကလောထပှ်ကီု၊ ဂုဏ်အိန်ဟီုလဝ်မသုန်။ ကောန်ဍောတ်ဗၠာဲပိုဲတုန်၊ တီဂုဏ်တံဂှ်ကၠာ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံအဵု၊ ပူဂဵုနွံစှ်ၜါ၊ ပ္ဍဲဒ္စိတ်ဟိုတ်ဂှ်၊ ပိုဲစဴနှဴကၠာ၊ မန်ပိဘာသာ၊ အာဒှ်မည၊ ပၞောဝ်ခေတ္တပိ၊ ဇာတိခေတ္တ၊ လၟောၚ်လောကကီု၊ ဂတဟီုအာ၊ ညးချူတခဳ၊ ဝဍ္ဎပဳမြာ၊ ရာဇာဝတ်လေဝ်၊ ဗေဒၚ်ဟောရာ၊ ဇိက်ဗ္ၚတောမ်ၜဵု၊ တဵဵုကၠံသွံဖျာ၊ ဍိုက်ၜၚ်ဆၚ်ဍာ်၊ လၟာ်လက်ရာ၊ ချူကှ်ေဇိၚ်တပ်၊ တာန်စပ်ညဳသာ၊ ပ္ဍဲကတ်ပညာ၊ ဂၠိုၚ်ပကာရ၊ ကွတ်တြုံတံသ္ဍာံ၊ စှ်ဒ္စာံဂှ်ပၠ၊ ကောန်ဗၠာဲပိုဲသ္တိုတ်၊ လေပ်အိုတ်သဗ္ဗ၊ ပူဂဵုဂှ်ရ၊ စဟွံဒးဂွိၚ်၊ ကဵုသိုက်သၠိၚ်၊ လဗိၚ်သုခ၊ ထပ်တဲဇိုန်ကဵု၊ တွဵုမိကဵုမ၊ သွက်ဂွံဒှ်သဇိုၚ်၊ ဂိုၚ်ကေတ်ညိရ၊ ဂိုၚ်လဝ်ဂွံခိုဟ်စ၊ ဂိုၚ်ကေတ်ရကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴသၟာန်''' ပ္ဍဲတ္ကံကြေၚ်ထဝ်၊ အသဝ်က္ဍၚ်ပြ၊ တၞောဝ်ဒတောဝ်ကၠာ၊ မအာသမ္မတ၊ ကြဴနူဂှ်ဗျိၚ်၊ သၟိၚ်ရောဇ၊ ကောန်ညးဂှ်အဴ၊ ဝရရောဇ၊ သၟိၚ်မွဲပၠန်ကလျာဏ၊ ဝရထပ်စုတ်၊ ခုတ်သာ်ဂှ်ပၠ၊ မန္ဓာတ်ၜါဆော၊ ဥပေါသထ၊ ဝရတံဒုၚ်၊ ကၞုၚ်တုပ်ပၠ၊ ဒှ်ကောန်ညးရ၊ ဥပထပ်စုတ်၊ ခုတ်နာမပၠ၊ စှ်မွဲဒတောဝ်၊ တၞောဝ်မူလ၊ မအံက်ကဵုကောန်၊ ပိုၚ်နန်ဝံသ၊ ဟွံလီုကၠိခ္ဍက်၊ ဆက်ကၠုၚ်ဂတ၊ နွံကဵုမ္ၚဵု၊ ဒဵုဩက္ကာက၊ ဥက္ကရေဇ်ကီု၊ ဟီုဂးစရ၊ ဒ္စာံလက်ပၠန်၊ ပန်လ္ၚီတော်ဆ၊ ညးတံပြေၚ်ကၠုၚ်၊ ဒုၚ်ဝိဝါဟ၊ သၞက်ကရောဲအဵု၊ မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ၊ ဒဵုစိုပ်သၟိၚ်ရော၊ သုဒ္ဓေါဒန၊ သိရိမာယာ၊ မာယာနာမ၊ ညးတံထပ်တဲ၊ ပ္ဍဲနန်ရာဇ၊ သ္အဳသ္အဳရိုၚ်ၚ်၊ ဝေၚ်ဂြိုၚ်ဟွံဇြ၊ မိပ်ဇြိပ်လောန်ရ၊ ပကၠုၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ဂအုပ်ထဝ်သၟတ်၊ ရေၚ်မတ်လဟဵု၊ တုဲညးဂြောပ်ဂဒဵု၊ ကဵုယာတ်ကြာထဝ်၊ တုဲညးတံပံက်ဂိုၚ်၊ အတိုၚ်နူကဝ်၊ လၟုဟ်နာဲတံရ၊ ဗော်တၠဓဝ်၊ သတြုစ္ဍးသ္ၚောဲ၊ သၟိက်ဒှ်မွဲဓဝ်၊ ကြာဖဍာန်ဆက်၊ ဂွံဓနက်လဝ်၊ ယိုက်ဂၠေၚ်ဆတ္တဝ်၊ ဗွဝ်နွံၚုဟ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ဒှ်သမ္ပတ္တိ၊ တေံသၟိၚ်တ္ၚဲစိ၊ အာဒိနူကဝ်၊ တဆိပ်လိုက်ဗိုန်၊ လိုန်တၟံဇာထဝ်၊ ဒးအခါပၠန်၊ စက်ပန်လေဝ်ဓဝ်၊ ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိသၟတ်၊ ဝုတ်ပစဲကဝ်၊ ပံက်ညိရဂွံဗဵုဒ္ၚောဝ်၊ ဒေါဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ ကလောဗြီု။ ၃။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' ဂအုပ်ထဝ်ဂၠိုၚ် သီုနတိုၚ်ကၠာ ဗြဴဝုတ်ကညာ အာသီုကျာ်ဩဳ ဂၠောဲဖ္ဍောဲဆက် ယိုက်ဗက်လွဳ ပ္ဍဲကဵုတိထဳ နာဍဳမပြဲ ပ္ၚောံညံၚ်စိုပ် ဗဒိုပ်နာဲအဲ သၟိၚ်ကၚ်ပဝဲ မွဲတဲဆေဝ်တာ ပိတန်သေၚ်ဟာ တိတ်ဒၞာလတ် အရက်စာၚ်အဴ ဗြာတ်က္ၜဴဩန်ထဝ် ဒးတိတ်ကွာဲလဝ် ကၚ်ထဝ်ဒါန ဟွံရောံဒည ဟွံလဇခြာ နူဂှ်တုန်ကၠာ အာစိုပ်မုက်သ္ၚိ ပ္ဍဲက္ဍိုပ်တၞိန်စိ ရပ်ရိအေန်ဂါဲ ပန်တန်ပၠန်ကွေံ ဒးဖျေံကၟာဲ သၟာန်သၟုက်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၚ်နာဲရုပ်ထဝ် ပရေၚ်သံသာ ဓမ္မတာကဝ် ညးတံစွံလဝ် ဆက်က္ဍဝ်ကၠုၚ်ရ ဂအုပ်ကၟာဲမ္ၚဵု တွဵုမၚ်္ဂလ ကၠုၚ်ဇိုန်ကွာဲရ ကဵုတၠသ္ၚိပၠန် နူကဝ်မတန် ဖန်ဖက်စဳရေၚ် သမ္မတဟေၚ် ညးပြုပြေၚ်လဝ် ဂကူကၠံမွဲ ပ္ဍဲဘဒြကဝ် ပ္ညပ်တဴစွံလဝ် အသဝ်က္ဍၚ်ပြ နူကဵုဒတောဝ် တၞောဝ်ဩက္ကာက ဒဵုမစိုပ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကပ္ပဳလ သုဒ္ဓေါဒနသဳရိမာယာ ထပ်ကဵုတဲသၟဟ် ဒယှ်ပြာထာ နဲသာ်ဝွံကၠာ သ္ပဗက်အာဟေၚ် အတိုၚ်လၟေၚ် ပရေၚ်နူကဝ် တြုံကဵုဇံသဝ် ဗြဴလဝ်ဖလုၚ်(သၠုၚ်)ဗီုဍေံဒှ်ကၠုၚ် ဍုၚ်ကွာန်တမၠာ ဂအုပ်ထဝ်ကီု သီုနတိုၚ်ကၠာ ယာတ်ပါန်သာခါ ဟွံမှာဂြောပ်လဝ် ပူဂဵုသာ်လဵု ညးတွဵုလဝ် ထေက်ကဵုဂွံပံက် ဂၠံက်ယာတ်ရုပ်ထဝ် တိုၚ်ပရေၚ်ကဝ် အံသဝ်ပြာထာ နူသွတ်ဒဵုဇၞော် ဒုဟ်ဟွံပြံက်ဖာ ဗြဴဗြဴမွဲဟေၚ် ပေၚ်လကျန်ကၠာ ထမိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမှာ ဗီုဝိသာခါ နွံကၠာကျာ်ဩဳ တြဴစှော်ပန် လကျန်ဗြဴဇဳ ဗြဴသာ်ဂှ်ပ္ညဳ နွံဣန်ရဳပန် ဂပ်ဝ်ပံက်ပၠန် ဗ္စန်ပါၚ်အ္စာ နူတက္ကသိုလ်ကၠာ ပြာထာလဝ်ရောၚ်။ ၄။ '''လ္ပာ်သၟတ်ဝုတ်သၟာန်''' ယွံကလောပိုဲ ဟိုဲညးဂမၠိုၚ် ပြာပ်ကၠုၚ်စိုပ်ဂွိုၚ် ရိုၚ်ၚ်အဳသ္အဳ ကၠုၚ်စိုပ်လၟုဟ်ကီု သီုကဵုကျာ်ဩဳ အခါဒှ်ပၠန် စက်ပန်လေဝ်ညဳ ပ္ဍဲကဵုကိထဳ ညဳသာကီုရ ပိုဲက္တဵုဗဒှ်အဵု မ္ၚဵုမၚ်္ဂလ ပ္ဍဲသၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဂွံခိုဟ်စ ကဵုစေန်ဆက်အာ နာနာဘဝ ကဵုဍိုက်ပေၚ်သၟတ် ယဿဘောဂ ဟိုတ်အသံကၠာ မဟာသမ္မတ ပိုဲယဵုဒုၚ်ရ နဓဝ်ပညာ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ညိ သ္တိပမှာ ဟွံဍိုက်ပေၚ်ဗိုန် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ဒးစရဲပၠန် ဗ္စန်အ္စာ ဗြဴယုတ်မာ ပကဵုပါမြိ ဟွံသေၚ်ပွံၚ် ပကဵုပံၚ်ညိ ယြဴဗြဴမွဲ ဗွဲမယုတ္တိ မုသာထၟုန် ဍိုက်ဍုန်တြုံသ္ၚိ လၞုဟ်တဴဒမၠိ ဒရီုသ္ၚိသ္အာၚ် ကာတ်သာဲရမျာၚ် ပါၚ်တြၚ်သၟုက်ကျောဝ် လုပ်ကဵုလဗၚ် ဆၚ်တိတ္ၚဲသဝ် ကရောတ်သအဝ် လဝ်စိုတ်သာဍာ စကၠာတိက််ကၠာ တိက်ကၠာၚုဟ်ကြဴ ဒ္ဂေတ်မယုတ် ပဋိပတ်ဗြဴ မုက်ဟွံလာၚ်အဴ ကြောသ္ၚုတောံပုၚ် ခါတ်ဂၞိန်သၠုၚ်ၚ် ကဆံၚ်ကၠုၚ်အာ ကၠတ်စိုတ်တြုံကီု ဟီုဟွံညှာတာ ဒ္ဂေတ်ယုတ်မာ ဝွံဗြဴပါပ ဗြဴသာ်ဂှ်ရ ပကဵုပံၚ်ညိ ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ရတ်ပိပြကာ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴမာ ဟီုဟွံဒးရ တိတ်ပအ္စာ ဒးစရဲသၟတ် ပိုန်ဟာန်ယုတ်မာ ချိုတ်နူဝွံကွေံ ဒးနရက်ကၠာ ဒဒိုက်ရောသာ ချိုတ်အာဂွံဖဵု ဗ္ကန်အ္စာပ္ညုၚ် နူဍုၚ်တက္ကသဵု ဟီုဟွံဒးအဵု ပကဵုပံၚ်ညိ ညံၚ်ဂွံဗၠးဗယိ ပံၚ်ညိရကလောတံ။ ၄။ '''လ္ပာ်မၞိဟ်တြုံသှ်''' (က) ထၟိက်မသုန်၊ ဂုဏ်တြဴဂှ်၊ ဟီုတွံကဵုရ၊ ပ္ဍဲကဵုလောက၊ ဗြဴတံသီုဖအိုတ်၊ သမ္တီအိုတ်ညိ၊ တ္ၚဲယးလာၚ်မုက်၊ ဂြးသော်တုဲကီု၊ သီုကြိယာပိ၊ ဂပ်ဝ်စှ်ေတိ၊ အာသ္ၚိညးသွံ၊ ဂွံထၟိက်မွဲရ။ (ခ) ဂ္ဇံသိပ်ထဴ၊ ဝဴဖဴဟွံဟီု၊ စီုမဍိုန်ဒ္ၚဳ၊ ဟီုသီုကျာ်ဩဳ၊ ပ္ဍဲလောကဳပျး၊ ဂးရထၟိက်ၜါ၊ မြမောဝ်ဗဗိုဟ်၊ စရှ်ဝက်ပ္ကဴ၊ ဗြဴသိုက္ခမာ။ ၜးကေတ်ကြိယာ၊ သာသာဂါံကွာ်၊ ဝွံထၟိက်ပိညိ၊ (ဂ) တြုံသ္ၚိယဲအာ၊ လွဳပရာတဴ၊ ပညံၚ်ရာမ၊ ယဝ်ဂွံစၞ၊ ညံၚ်မလဝ်စိုတ်၊ ဟွံဝိုတ်စွံလဝ်၊ ဂွံထၟိက်ဂေါဝ်၊ ပန်သၞောဝ်ဝွံပၠန်၊ နွံရတမ္ညဝ်၊ ကာလတိက်ကျဝ်၊ ကြောလဝ်ဇိုၚ်သ္အး၊ တွံလးဒၟံၚ်ပၠ၊ (ဃ) မသုန်ဂၠံၚ်ဝွံ၊ ပြုပြေၚ်ဒၟံၚ်အဴ၊ ဗြဴတုပ်ရဴမိ၊ ယိုက်ဂုဏ်တုဲစိ၊ မိကဵုမကျဝ်၊ ကျာ်ဓဝ်သၚ်သၟဟ်၊ ရတ်ပိပြကာ၊ သီုဂုဏ်အ္စာကီု၊ သီုတၠသ္ၚိဂှ်၊ သၟိၚ်မွဲဗြဴမွဲ၊ ခမဳမွဲစိ၊ ညးပိဝွံရ၊ မၞုံဣန်ရဳပၠ၊ သ္ပဓဝ်ခန္တဳ၊ လွဳပါရမဳ၊ ပ္ဍဲလိုက်ဝွံစိ၊ ညးပိဝွံပၠ၊ တၠကျာ်ဩဳ၊ မၞုံပါရမဳ၊ ကျာ်ဩဳလောက၊ ပ္ဍဲညးပိရ၊ ဓဝ်ကုသလ၊ ၜိုန်ဟွံပသ္တိုတ်၊ ချိုတ်ဂွံစဴသွဝ်။ ရဴဝွံညးတံသၟာန်သှ်တုဲမ္ဂး သ္ပတဴမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ အခိုက်ကၞာသၞက်ကရောဲမန်တြေံ နွံစှ်ပြကာရ။ ၁။ ပွမသၞက်ကရောဲ လၜက်ယာတ် ပ္ဍဲဇုက်တေၚ်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠတံဂှ် ဟွံဒးတိတ်ကလံ ညးဇၞော်တံ အဒေါဝ်ပူရိဿာတ် ဘာသာဇကု ဇကုမဒၟံၚ်တဴဗွဲမသၠးပွးတုဲ ဇုက်တေၚ်မၞုံတဴ ပ္ဍဲခဒမ်သၟတ်ဗြဴဂှ် မပ္တံကဵု ယာတ်ဗွိုက်လတက်သၟတ်တြုံဂှ် လၜက်စုတ်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၂။ ပွမသၞက်ကရောဲ စစၞမွဲ လဗံက်မွဲပ္ၚာန်ဂှ် ပုၚ် (ဟွံသေၚ်)ပလေၚ်ကွာၚ်ၜဲ လက်ဖက်တံဂှ် စုတ်လဝ်ပ္ဍဲလဗံက်ပ္ၚာန်တုဲ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴညးၜါ စဟာပ်မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၃။ ပွမသၞက်ကရောဲ သၠာဲလစိန်မ္ဂးဂှ် လစိန်သၟတ်တြုံဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်ဗြဴ လစိန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ပအပ်ကဵုသၟတ်တြုံ သၠာဲဂတးကဵုသံက်လဝ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၄။ ပွမသၞက်ကရောဲ ၜးသၠာဲယာတ်ဗဝိုက်မ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ် ပ္ဍဲမစိုပ်သ္ၚိသၟတ်ဗြဴ လ္ပာ်မသနာံမြိုၚ် သၟတ်ဗြဴမွဲက္ဍိုပ်တံဂှ် ဖုံဍာ်ကြာတ်ကြောသ္အးဇ္ၚးတုဲ ပ္တိတ်ကဵုယာတ်ဗွိုက်လတက်တၟိ ကဵုၜးသၠာဲတုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၅။ မွမသၞက်ကရောဲထပ််တဲမ္ဂးဂှ် သ္ပာတဲသၟတ်ဗြဴဂှ် ပၠးဒုၚ်လဝ်တုဲ သ္ပာတဲမၞိဟ်တြုံဂှ် ကဵုထပ်စုတ်လ္တူဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (အဓိပ္ပါယ် ပွမသၞက်ကရောဲဝွံ ထဝ်ၜါဂတှ်ေ ညဴၚ်ရဴမစပ်ဂဟဵုမွဲဂတှ်ေဓဝ်ကီု ပၞောဝ်ကဵုၜါဇကု ကဵုဂွံဒှ်မွဲဇကုဓဝ်ညိ။ ၜါကရေက်ကဵုဂွံဒှ် မွဲကရေက်ဓဝ်ညိ၊ နကဵုစၟတ်သမ္တီဂှ် ပွမသၞက်ကရောဲသာ်ဝွံရ)။ ၆။ ပွမသၞက်ကရောဲဓနက်ကံမ္ဂးဂှ် ဇုက်တောဝ််ဗၞတ်ပန်ဟတ် မွဲဇုက်ဂှ် သၠိုက်စုတ်ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴၜါတၠဂှ်တုဲ ပွမသၞက်ကရောဲဂှ်မွဲ။ ၇။ မွမသၞက်ကရောဲပူယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ကဝါ မၞုံဗၞတ်အနာံၜါဟတ် ဇမၠိုၚ်တြဴဟတ် ပူဒက်စုတ်ညးၜါဂှ် မွဲစွံတုဲ ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၈။ ပွမသၞက်ကရောဲသၠိုက်ပ္ကဴမ္ဂးဂှ် သၟတ်တြုံဂှ်ပ္ကဴမွဲပး သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္ကဴမွဲပး ဗွဲကိုပ်ကၠာသၟတ်ဗြဴဂှ် သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်တြုံတုဲ သၟတ်တြုံဂှ် ကလေၚ်သၠိုက်စုတ်ပးပ္ကဴ ပ္ဍဲကံသၟတ်ဗြဴဂှ် ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ ၉။ ပွမသၞက်ကရောဲ တုၚ်လဝ်တဲပ္ဍဲဍာ်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ် သၠိုၚ်ဩန်မွဲမွဲ တဲပုၚ်သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴ ၜါတၠတံဂှ် ကဵုတုၚ်လဝ်ပ္ဍဲဍာ်ဂှ်တုဲ ပွမသၞက်တြကရောဲဂှ်မွဲ။ ၁၀။ ပွနသၞက်ကရောဲ စဝ်ဖျေံဍာ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်မ္ဂးဂှ် ကၞုသၚ် ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ် မပ္တံကဵုသၠိုၚ်ထဝ်သၠိုၚ်ဩန် စုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ် ကေုာံ ရတ်ဒ္စိတ်သာ် တဵုစုတ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲမ္ဂး စဝ်စရိုဟ်ဖျေံနူလ္တူက္ဍိုပ် သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴၜါတၠ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲဂှ်မွဲ။ (ဣဝွံ ဒှ်ပွမသၞက်တဴကရောဲ စှ်ပြကာရ) ပၞောဝ်စှ်ပြကာဂှ် နဲဂွံဗဗွဲကဵုကွေတ်ဝါဒ၊ ဘာသာ အလေံဂကူမန်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ မ္ဒးသၞက်ကရောဲတဴအိုတ်ရောၚ်၊ ဂတကောကဵုဒေံ မိကဵုကောန် ကောန်ဗြဴကဵုမ ဂတဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲရံၚ်ပွမသၞက်ကရောဲ၊ မဗဗဗွဲထေက်ကြိုက်အိုတ် မယေန်သၞာၚ်အိုတ် မရာၚ်ဆာဲအိုတ်ဂှ် ရုဲစှ်ကေတ်တုဲ ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီဗွဲမဍာံပြ၊ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် နကဵုဝိနဲပါဠိ ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ဂပ်ဝ်သမ္တီအိုတ်ညိ။ ဩဒပတ္တကိနဳနာမဥဒကပတ္တံအာမသိတွာဝါသေတိ၊ ပါဠိဝိနဲပါရာဇိကဏ်၊ သဉ္စရိတ္တသိက္ခာပိုဒ်၊ အရထတုန် ဩဒပတ္တကိနဳနာမ၊ ၚ်ယၟုမ္ဂး ဩဒပတ္တကိနဳ။ ဥဒကပတ္တံ၊ န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ အာမသိတွာ၊ ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ ဝါသေတိ၊ ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဩဒပတ္တကိနဳတဳ၊ ဥဘိန္နံဨကိဿာ ဥဒကပါတိယာဟတ္ထေ၊ ဟတာရေတွာ။ "ဣဒံဥဒကံဝိယသံသဌာ အဘေဇ္ဇာဟောထာတိ" ဝတွာပရိဂ္ဂဟိတာယ ဝေါဟာရနာမမေတံ၊ နိဒ္ဒေသေပိဿ၊ တာယသဟ ဥဒကပတ္တံအာမသိတွာ၊ တံဝါသေတဳတိ ဨဝမေတ္တော ဝေဒိတဗ္ဗော၊ ပွံက်သိက္ခာပိုဒ်ဂှ် ပါရဇိကဏ်အဌကထာ။''' အရထတုန်- '''ဩဒပတ္တကိနဳတိဨတံနာမံ၊''' ၚ်ယၟုဩဒပတ္တကိနဳဂှ် '''ဥဘိန္နံ၊''' ဒဒက်ကဵုသၟတ်တြုံ သၟတ်ဗဴါဂမၠိုၚ်ၜါ၊ '''ဟတ္ထေ၊''' န်တဲဂမၠိုၚ်။ '''ဨကိဿာ၊''' ဍေံမဒှ်မွဲ။ '''ဥဒကပါတိယာ၊''' ပ္ဍဲသၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''ဩတာရေတွာ၊''' ကဵုဖျေံဏာအိုတ်တုဲ။ '''တုမှေ၊''' ၚ်သၟတ်တံညးဂမၠိုၚ်။ '''ဣဒံဥဒကံ၊''' ၚ်ဍာ်ဝွံ။ '''သံသေဌံ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇံ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောတိဝိယ၊''' ညံၚ်ရဴမဒှ်တဴကီု။ '''တထာ၊''' တုပ်တဴညံၚ်ရဴဍာ်ပၠန် တန်တဴမွဲသၠိုၚ်ဂှ်ကီုရ။ '''သံသဌာ၊''' ၚ်မနှဴရဴမွဲစွံ။ '''အဘေဇ္ဇာ၊''' ၚ်ဟွံဂွံပါ်ဒကးပြးဆာဲအာ။ '''ဟောထ၊''' ဩဝ်ကဵုဒှ်အိုတ်ညိ။ '''ဣတိ၊''' ရဴဝွံ။ '''ဝတွာ၊''' သ္ဂးအိုတ်တုဲ။ '''ပရိဂ္ဂဟိတာယ၊''' ဍေံမဂပ်ဝ်မသီကေတ်အပိုၚ်။ '''ဣတ္ထဳယာ၊''' ဒဒက်တဴကဵုသၟတ်ဗြဴ။ '''ဝေါဟာရနာမံ၊''' ယၟုမဒှ်ဟိုတ်ဂပ်ဝ်ကော်ခဴစရ။ '''အဿ၊''' ဒဒက်တဴကဵုပိုဒ်မ္ဂး။ ဩဒပတ္တကိနဳဂှ်။ '''နိဒ္ဒေသေပိ၊''' ပ္ဍဲအရာမစၞောန်ထ္ၜးဗွဲတြးကီုလေဝ်။ '''တာယ၊''' ကေုာံသၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''သဟ၊''' မွဲဟာန််။ '''ဥဒကပတ္တံ၊''' န်သၠိုၚ်မပေၚ်တဴနကဵုဍာ်။ '''အာမသိတွာ၊''' ဇွိတ်သပေါတ်တုဲ။ '''တံဣတ္ထိံ''' န်သၟတ်ဗြဴဂှ်။ '''ဝါသေတိ၊''' ပ္ဍံကဵုဒၟံၚ်ရ။ '''ဣတိဨဝံ၊''' ရဴသာ်ဝွံ။ '''အတ္တော၊''' န်အရထ။ '''ဝေဒိတဗ္ဗော၊''' စိုန်ဂပ်ဝ်သမ္တီ။ ပွမသၞက်တဴကရောဲအိုတ်ရ။ အဓိပ္ပါယ်ပ္ဍဲဍာ်မွဲသၠိုၚ် ဍေံမဒှ်မွဲဓဝ်ဂှ် စုတ်ဗပေၚ်လဝ်ပ္ကဴ ဍာ်မပြဲ တဲပုၚ်သၟတ်ၜါဂှ် ကဵုဖျေံစွံလဝ်တုဲ ညံၚ်ရဴဍာ်မၜိုဟ်ဂံက်ကီု၊ ကဵုဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်တဴညိ။ ညံၚ်ရဴပ္ကဴဝွံကီု ကဵုဂွံထတ်ယုက်တုဲ ရာၚ်ဆာဲဒၟံၚ်လၟိုန်ညိ တုပ်သၟဟ်ကဵုဍာ် ဟွံပြးဒကးအာဂှ် လ္ပကဵုပိုဲပြးဒကးအာတုဲ ကဵုဂွံတန်တဴ လုကဴမွဲအာယုက်ညိ။ ရဴဝွံ မဂွံဂိုၚ်ကေတ်နိမိတ်သၞဲ မဆာဲဒးရးတံဂှ်ရ၊ သၠိုၚ်မပ္တံကဵု ထဝ် ဩန် သၠုယ်သၠာ် ဓရိုတ် ဒါန်တံဂှ်ဂွံဖအိုတ်ရ၊ ရန်တၟံအာဓာန်ဂတ သွက်ညးၜါဂှ်တုဲ အ္စာမ္ၚဵုတံ ရာဒၞာမိက်ကဵုနာနာသာ်မာန်ရ၊ အ္စာလဵုတံဂှ် ဂါထာမပ္တံစိန္တာမဏိဂှ်လေဝ် ရာဒၞာကဵုအိုတ်ရ၊ ပၞောဝ်နဲဂမၠိုၚ် နဲပိုဲမန်ပွမက္ၜထၟထပှ်ဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန်ရ။ * '''ကဗျဗီုက္ၜထၟဓုပ်''' ၁။ ပြေၚ်ကောန်ထပ်တဲ၊ နဲယအ္စာ၊ ပမှာသတိ ထၟမွဲစိ၊ နကြိဟီုဖ္ဍုန်၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်မွဲ၊ ကောန်ပိုဲကွေံကြာန်၊ ကဵုတီမာန်ညိ၊ ကဵုတိုန်စိုတ်လောဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်ကျာ်ဂှ်၊ ပြဟ်ကဵုတီညိ၊ ၂။ ထၟဒုတိယ၊ ဂုဏ်မိမကၠာ၊ ပိုၚ်ခြာအာဒိ၊ ဂိတုတ္ၚဲစိ၊ ၜါပၠန်ဂ္ညိဗ္ဂါ၊ လလောၚ်ကြာကတ်၊ ဓဝ်နာံရုပ်မာ၊ နွံၜါဒမၠိ၊ ဗွဲယုတ္တိသၟတ် ကောန်ပိုဲဗိုန်ဗတ်၊ ပကဵုဆောတ်ပ္ကာန်၊ ကဵုဂြၚ်မာန်ညိ၊ ၃။ ပိဋကတ်အဵု၊ ကဵုတိုန်မာန်ညိ၊ ထၟပိကၠာ၊ တဳဏိလောကာ၊ သၚ်္ခါရသၟဟ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ ကဵုကောန်ပိုဲသ္ကိုတ်၊ ပ္တိုန်စိုတ်မာန်ကၠာ၊ ညာဏ်မှာမုနိ၊ တသိုက်သုခိ၊ လာဘိိမပြဲ၊ ကဵုလောဲသွာညိ။ ၄။ ထၟပန်ကျဝ်၊ ဓရ်သစ္စပန်၊ ဟီုဗ္ဂန်နကြိ၊ နဓရ်ပန်ဂၠိ၊ ဓရ်သဳလပန်၊ ဟွံဂွံခၠန်မာ။ နုၚ်နိဓိပန်၊ ပကဵုခၠန်သ္ကဲ၊ မၞိက်ဗၠဲဒွါ၊ ကဵုကောန်ပိုဲမြာ၊ ပကဵုမှာခၠန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ညိ။ ၅။ ထၟမသုန်၊ ဝိနဲမသုန်အဵု၊ ကဵုတဵုစိုတ်ညိ၊ မသုန်သာ်စိ၊ ခန္ဓဂ္ညိလဝ်၊ ဗွဝ်ကာယျော၊ ပိုန်ဟာန်ထဝ်ဩန်၊ ကဵုဗိုန်က္ညန်ပြဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လော၊ ကောန်ပိုဲတန်ရော၊ ပ္ဍဲလောကဂှ်၊ ကဵုဂွံဒှ်ညိ၊ ၆။ ထၟတြဴ၊ ပဌာန်တြဴဂှ်၊ တဝှ်ဗောဓိ၊ တြဴသာ်စိ၊ ဗွံယုတ္တိရော၊ ဒှ်ဂကူဓဝ်၊ ဖဿတရဴ၊ တိုၚ်သဘဴဂှ်၊ ကျာ်တြဲတွံလဝ်၊ ကဵုဂွံဇၞော်ပၟဝ်၊ အသဝ်မပြဲ၊ ပ္ဍဲကောန်ပိုဲညိ။ ၇။ ထၟထပှ်၊ ရတ်ထပှ်မြာ၊ ကဵုသာဓာစိ၊ ဗောဇ္ၛၚ်္ဂဂ္ညိ၊ မုနိတွံလဝ်၊ ဓရ်အရဳပြဲ၊ လောကဳတိုန်ကီု၊ သီုလောကုတ္တဵု၊ ဟိုတ်ဖဵုၜါနဲ။ ကဵုတိုန်စိုပ်လောဲ၊ နဲကျာ်ဂမျိုၚ်၊ ဂတိုၚ်ခဳညိ။ ရဴသာ်ဝွံ ပ္တိုန်သိဒ္ဓိရာဒၞာမိက်ၜထၟ-၇-တုဲမ္ဂး၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံကျာ်ဓရ်သၚ်မိမအ္စာ နော်နာဲတံတုဲ ဗ္ဂူဗြဲရတ်ရ၊ သွက်တၠသ္ၚိဌာန်တၟိတံ၊ ဂွံဒှ်တမ်ရိုဟ်ထဝ်ဩန်ဂှ်ရ၊ '''တြုံမွဲဒၠေၚ်ကီု - မိမွဲဣဝဵု''' ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ လ္ပာ်သၟတ်ဗြဴတံစုတ်ဩန်တမ် မွဲဒကေဝ်မ္ဂး လ္ပာ်သၟတ်တြုံတံ မ္ဒးစုတ်ဩန်တမ်ၜါဒကေဝ်ရောၚ်။ ဂအုၚ်မာဲသုတ် မဂြောပ်လဝ်ကဵုယာတ်ဍောတ်ဂှ်ပံက်တုဲ နကဵုတဲသၟတ်တြုံ ရပ်ဂအုပ်မာဲသုတ် ဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်ဗြဴ နကဵုသၟတ်ဗြဴဇိုန်ကဵုမိမသၟတ်တြုံတုဲ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ပရအ်ကဵုပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ်ရ၊ ကာလအပ်ခဒမ်သ္တိက်ဂှ် သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴ သီုညးပွဳပွူၜါၜါ ပ္ဍဲမလုပ်ခဒမ်သ္တိက်တေံ ရဲသၟတ်ဗြဴတံဂှ် စဵုဒၞာထံၚ်ကၚ်ကီု လ္ၚဵုလုပ်တိက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲဒၞာဲသ္တိက်တုဲ အာတ်တဴတၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကိစ္စသၞက်ကရောဲတုဲအိုတ်မ္ဂး ညးဗ္စပုၚ်ပရအ်ၜံက် ဒုၚ်တၟုယ်တုဲဒှ်အိုတ် ကာလပူရိဿာတ်သၟတ်တြုံတံ မစဴဂှ် ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵု စၞအာဟာရမွဲခဝက် ၜံက်မွဲတၞုၚ် တၠသ္ၚိတံကဵုတၟာဲလေဝ် နွံကီုရ။ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲတုဲ ပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲမ္ဂး ညးတၠသ္ၚိဌာန်ၜါဂှ် မ္ဒးအာကလံခမ်သဳသီုၜါလ္ပာ် ကေုာံ နော်နာဲညးဇၞော်တံအိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် အာကလံသီုကဵုပရေၚ်တၟာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ကာလကလံတုဲမ္ဂး ညးဇၞော်မဒုၚ်ကလံတံဂှ် သွက်ညးၜါဏံ ဂွံဒှ်တမ်အရာကလောန်အိုဿီုတုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက်ကဵုညးတံ ညးတံရီုဗၚ်ထံက်ပၚ် နကဵုဩန် နကဵုကပေါတ်နာနာသာ်လေဝ် နွံကီုရ။ * '''ပွမသ္ပမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ မပ္တံကဵုဟိုတ်မွဲမွဲ''' သၟတ်တြုံ သၟတ်ဗြဴတံညးၜါ၊ ဟိုတ်နူလုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံပ္တုဲ ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲပၠန်ဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးအာကလံဗဴ သၠာဲနုၚ်ဗဴတုဲ သ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဂွံကီုရ၊ ယဝ်ဟွံဂွံကလံမ္ဂး ညးတံဟွံသ္ပကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗ္တံ ယြဴသၟတ်ဗၠာဲမွဲ။ တိုန်ဓရီုတက်ကျာ ဟီုအရေဝ်လ္တူသ္ၚိသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ မိမသၟတ်ဗြဴဂှ် ဒဗဒးတုဲ ရပ်ကေတ်စဳရေၚ်စကဵု ကောန်ဝုတ်လေဝ်နွံကီု၊ သၟတ်ဗြဴမွဲ ဗက်အာသၟတ်တြုံကီု၊ သာ်ဝွံ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ် ကော်ဂွံညးဇၞော်မွဲၜါတုဲ အာလဴပူစအိုတ်ရ၊ တုဲညးတံရုဲစှ်ကေတ် တ္ၚဲခိုဟ်မွဲတ္ၚဲတုဲ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲလေဝ်နွံကီု၊ ဟွံသေၚ် ပွမပ္တုဲကေတ်ဗွဲခ္ဍန်လေဝ်နွံကီုရ။ * '''ပွမပ္တုဲကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲဗွဲခ္ဍန်''' ဟိုတ်နူသၟတ်ၜါဂှ် လုလောန်အာတုဲ တန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး၊ မိမနွံတာလျိုၚ်သီုၜါလ္ပာ်ဂှ်၊ လဴထ္ၜးဟီုသၚ်ရိုဟ် ကေုာံရၚ်သ္ကံတုဲ ရုဲစှ်ကေတ်တ္ၚဲခိုဟ် စိုပ်တ္ၚဲခိုဟ်ဂှ် ဘိက်ကော်ကေတ်ညးဇၞော် သီုၜါလ္ပာ် ဗၞတ်ပိပန်တုဲ လ္ၚဵုဗ္စပုၚ် လ္ၚဵုဖျုၚ်စၞဍာ် ဗ္စကွာၚ်ၜဲတုဲ၊ သၟတ်တြုံသၟတ်ဗြဴတံညးၜါ ကလံမိမၜါလ္ပာ် သွက်ဂွံပစၟတ်သမ္တီအိုတ်ဂှ်လေဝ် ပ္တုဲကေတ်ကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ ဗွဲခ္ဍန်ရ။ * '''လိက်သၟာန်ကောန် (မွဲနဲပၠန်)''' နူလဵုနာဲတံကၠုၚ် နူဍုၚ်နူရးဟာ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဗြံက်ဗြကီု သီုကြိယာဗာ။ နူဂယးပြဟ်ဟိုပ်ဟိုပ် ကၠုၚ်စိုပ်ဌာန်ပိုဲဝွံကၠာ၊ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲဟွံညာတ်မွဲဝါ၊ မူပၟိက်ကိစ္စပၠန် စိုပ်သန္ထာန်ပိုဲဝွံကၠာ ပိုဲသၟာန်သီုမေတ္တာ လ္ပာ်လဵုညးအာကၠုၚ် မူပၟိက်ကိစ္စရော ကလောပိုဲညးကၠုၚ် တိချဳၜဳကလိုက်၊ ခတိုက်ဂၟာကွာ်ကၠုၚ် တြုံတြုံဗြဴဗြဴပ္ညုၚ် ကၠုၚ်တဴဗွဲမဂၠိုၚ် ယာတ်ပုံယာတ်စက်ကျိုၚ် တိုၚ်နရေၚ်လဝ် ဂ္ဇံဒၟံၚ်ၜါၜါသၞောဝ် ညံၚ်အၚဝ်သွံစဖျာ လ္ၚဵုဂှ်ဗိုက်ယာတ္တံမှာ ညးဗျုမံၚ်ဂတကၠာ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴကၠုၚ် မံၚ်တရေၚ်ဗ္ဂါ၊ စိုပ်သ္ၚိဂ္ဇံဂြီုဂြီု၊ ကသေဲဟီုမံၚ်သာသာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဖျေၚ်မုက်မတ် ကၠတ်ရံၚ်ပိုဲကၠာ လ္ၚဵုဂှ်မိန်လဝ်န၊ အဇညံၚ်ညးသွံဖျာ၊ လ္ၚဵုဂှ်စရှ်ကၠုၚ်ပ္ကဴ ညံၚ်ညးစဴနူကၞာ ဟွံသေၚ်တၠိၚ်တရဴ လုပ်ဇူတဴသ္ဂးဟာ ဟိုတ်ဟွံသေၚ်ဂြောဝ်လဴပ္ညုၚ် ဂၠာဲအာတ်စပုၚ်ဘာ ညာတ်သ္ၚိပသာလာ လုပ်ဇူဟာနာဲတံ မူပၟိက်ကိစ္စပ္ညုၚ် ကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိပိုဲဏံ၊ ဟီုဒးဂွံမံၚ်လံ ဂွံဂ္ဇံတန်တဴ၊ ယဝ်ဟီုဟွံဒးအဴ က္လေၚ်စဴလေဝ်ပြဟ်ပြဟ်၊ မံၚ်လံတုဲဂၞဴကှ် ကလောတံဒှ်လၟောၚ် ပုၚ်သွဟွံဂွံရောၚ်၊ ဓးဍောၚ်စဴဂၞဴဂၠောဝ်၊ ယဝ်က္လောပိုဲဟီုဒးရ၊ ပုၚ်သွစုတ်ကွာဲလဝ် ဂွံဒက်မိတ်ဆတ္တဝ်၊ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ မူဟိုတ်ပၟိက်ကိစ္စ ဟီုရက္လောပိုဲ ပဳတိသောမနုဟ်ဩဟ်၊ သှ်ပ္တဴဓဝ်မေတ္တာ အတိက်ဒါန်တမၠာ ကောန်ပိုဲၜါဝွံအဴ ဂွံဟုဲဟာဲဇန်ပ္ကဴ ပူဇဴကျာ်ဓဝ်သၚ်၊ ဒါန်အတိက်တေံရီုဗၚ် ကုသဵုရၚ်တၠုၚ် ပိုဲကၠုၚ်လၟုဟ်ပ္ညုၚ် ကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မနုဿ ပူဂဵုၜါဝွံ ရာဒၞာကုသဵုပြေၚ် ဆက်ကၠုၚ်ကောံပရေၚ် လၟေၚ်ဓမ္မတာသတ် ဒှ်တိုန်ဝုတ်ဗၠာဲသၟတ် ဟွံဆောတ်သီုညးၜါ အာတ်ပါၚ်မိကဵုမ။ ဒးသၟာန်သၟုက်ကလိုက် ခဒုၚ်ကၠုၚ်အာ ယဝ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါရ ကြိုက်စိုတ်ဒးမတ်ကၠာ၊ က္လောညးၜါတလ၊ ဖျေံလဝ်မှက်စာံရ ပြံစဇဗၠုသၠကၠာ၊ ရံၚ်ဂိတုတ္ၚဲခိုဟ်ပ္ညုၚ် ဖာတ်ကၞာတ်ဂွံကၠုၚ်အာ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အခိၚ်အခါ နကျတ်ဒးကာလရ၊ဒိတ္ထဳနကျတ်ပြဲ ဂိတုတ္ၚဲလေဝ်သ္ဍာံပြ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဟီုပၟိၚ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုဝံသ၊ ရိုၚ်ရိုၚ်သ္အဳသ္အဳ ကသဳကၠုၚ်ဝါနိဇ္ဇ၊ ကျိုၚ်ကျဝ်ဒးရးရ တုပ်အဇညံၚ်ညးဍုၚ်၊ လ္ၚဵုဒုန်လ္ၚဵုစေဲဂၠုၚ် ပၠာံကၠုၚ် ညံၚ်ညးအာပေါဲ စိုပ်သ္ၚိက္လောအဲ ကွာ်သဲတိုန်ကၠုၚ် လ္ၚဵုယိုက်ဒံဖာန် လ္ၚဵုယိုက်ဗိုက်ပုံစက် လ္ၚဵုတက်ယာတ်ချီု ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ညံၚ်ကောန်ဗြီုသအဳ သဝဳစိုက်အဏံ၊ ယာတ်ကြာသီုသၠိုၚ်ထဝ် စွံရေၚ်လဝ်ကဵုဒံဇဗၠု သွက်ပ္ကဴခၠံကၠုၚ် ကလံဇိုၚ်ခမ်သဳ တိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာကဵုဂလာန် ဆက်ဆေန်နူအဓာန် ဗက်ဂလာန်ဗဴကဵုလ၊ မန်ဒိုၚ်မန်ဒကၠာ မန်ညဘာသာရ၊ ပြဝေဏဳမန်ပိကီု ပုံအဂီုနူမူလှ၊ ဆက်ကၠုၚ်နူတိဏံ ဗြီုထပှ်ဂွံကၠိမ၊ ကြဴတဲက္တဵုဒှ်ပၠန် ရာဇာသာမန္တ အခိုက်နူမူလ နွံတုဲဒးပဗက်၊ ဒှ်ကၠုၚ်နူအဆက် သၞက်ကြကတ်ဝိဝါဟ ကောန်ဗၠာဲပိုဲမွဲရ သၟိက်ကၠုၚ်ပဂမာန် ဂွံဒှ်က္လောအဓာန် ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ကဵုဍေံဒုၚ်ကၠောန် ကမၠောန်ဥပ္ပကာကဵုမိမ လၟေၚ်ဝိဝါဟ တိုတ်ထ္ၜထပ်တဲညိ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ သၟိၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ယွံလေဝ်က္လောဂမၠိုၚ် နာံမြိုၚ်သီုတြုံဗြဴ လၟေၚ်ပ္ညုၚ်လၟေၚ်တရဴ လၟေၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလ၊ ဒးရးမံၚ်ကီုရ၊ ဣတေံတံကၠုၚ်ပဂမာန် အတိုၚ်သၞေံပြဝေဏဳ ညဳသာမံၚ်ကဵုဂလာန် အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်ဒှ်ပိုဲဒးဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်က္လောဗြီု ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုပေၚ်မံၚ်သ္ၚိ နာဲတံသၟိက်ဂွံပဂမာန် အာတ်ပါန်မံၚ်မိကဵုမ ပ္ဍဲကဵုကောန်ပိုဲစိ ဒှ်မံၚ်ၜါပိပန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုရော ပိုဲဟွံတီ ထေက်ကြိုက်ရောၚ် ပိုဲသ္ဂောံတီသန် လၟုဟ်နာဲတံကၠုၚ်သၟာန် ပဂမာန်ကဵုဒုၚ်လလောန်၊ ဂွံဒုၚ်ယွံအဳဂှ်လေဝ်ဝါတ်လောန် ကောန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ဟွံဂွံတီ၊ အရေဝ်ဂၠိုၚ်တုဲပိုက်ဝါတ် ဇိုၚ်ခၠိုၚ်တုဲညာတ်ဆီ၊ သာ်ဝွံအရေဝ်ဗဴကဵုလ ဒးဂိုၚ်သ္တီ တိတ်ဒုၚ်ယွံအဳရောဒးဏီ၊ ကၠာဟွံမုတ်ဒွး၊ ညံၚ်မတ်ဗြဲပ္တိုန်မတ် နကျတ်တေံပြးဇး၊ မာတ်ကောန်ပိုဲဒှ်ကွေံ တီစိုတ်ဍေံရောဟွံမာန်၊ ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲသၟိက်ဂွံသၞက် ကောန်လ္ၚဵုရော နာဲတံသၟိက်ဂွံဆက်ဒါန်၊ မူယၟုယယွံဒေံဗြဴ မိဒေံဗြဴဍေံကီု ဟီုဒးဂၠံၚ်ဍာန် ပိုဲတီတုဲရောၚ် ပိုဲဂမာန်ဝွံ ဆက်တဝ်အာဗွဲဂတ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိသာတ်ဂၠိုၚ် ဟီုစရက္လောဗြီု။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ရက္လောဗြီု၊ အတိုၚ်ဒ္ဂေတ်ဗဴကဵုလပ္ညုၚ် ဆက်ကၠုၚ်နူတမၠာ ရံၚ်စကဵုဟောရာ အ္စာတံဟီုနၚ်တုဲ ဒိတ္ထဳနကျတ်တုဲ တ္ၚဲဏှဲနှဴသက္ကရာဇ်၊ ပါပဟွံညာတ် သာမျဇိုက်ဂွံညဳသာဇိုက် လက်စက်ဂတာ အ္စာတံဂၞန်တးရံၚ် က္လိဂွံလာဘံ ဗိန္ဒောတိတ်ရံၚ်စ၊ ဗက်ပ္ဍဲပုံပၟာ ဇာတာနိဒါန်ရ ဒးဇာတ်သၟိၚ်ကုသ ဂွံဂယကျာ်ပဘာ ရန်ကဵုပုံဂှ်ပၠန် ဖန်စက်ဂတာ ညံၚ်အိန်ကဵုသုဇာတာ ဟောရာဟီုလဝ်ရ၊ ဂွံပြေၚ်ဝိဝါဟ ခိုဟ်စသီုၜါ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်ကၠာ တမ်ဇိုၚ်မိမၜါရောၚ်အဴ။ ။ ရိုဟ်ဂိတုရိုဟ်တ္ၚဲ ပိုဲလေဝ်ဟွံညာတ်မွဲဝါ ဇက်ဗဵုကတဵုရး နူဂယးကွိုန်တုဲကၠာ စိုပ်ဍုၚ်ကွာန်ပိုဲ လုပ်သီုတြုံဗြဴသ္အဳဗ္ဂါ၊ ကၟပ်ညံၚ်စဏဗ္ၜူ ညံၚ်ညးမသုၚ်သုရာ ၜိုန်ပိုဲဟီုဆေဝ်တာဒနာ မံၚ်တန်ကဵုတန် လ္ၚဵုဂှ်ယိုက်နပၠန် ကၟန်ခၜၚ်ပ္တိုန်သ္ၚိ ခါရံၚ်စှ်ေဖာဲတိ ဒှ်မၞိဟ်ၜါပိစှော်၊ လ္ၚဵုကွာ်အာ လ္ၚဵုကွာ်ကၠုၚ် ရပ်ဒုၚ်သီုလေံတၞဟ် လဟီုကြံကြသ္ကာတ်မြဟ်၊ ဒှ်ညံၚ်လထဴလှောၚ်၊ ကၠုၚ်ပညံၚ်ဒမၠကမၠတ် သ္ၚေဝ်မတ်ဒှ်ပၠိၚ်ပၠောၚ်၊ မူပၟိက်ကိစ္စသ္အး ဟီုဒးဂွံဗၠးလၟောၚ် ယဝ်ဟွံဒးအဵု ပ္အပ်ကဵုတဲထာမ္မရောၚ် သၞောဝ်လျိုၚ်ဆုၚ်ပ္ကာန်ပၠန် ဒးအာအာတ်သန်ၜါဍောၚ်၊ ဖေက်နာဲတံဒးလၟောၚ် လုပ်တဲထာမ္မရောၚ်ကၠာ အပေါတ်ထိုၚ်န မာဒေါံဖာန်ဖျဴဏာပြး ပအောန်စိုတ်ညိဏး အရေဝ်ဒှ်ပိုဲဒးဟီုလဝ် က္လောတံသၟိက်ဂၠာဲသဝ် လဝ်သဘဴပ္တိဃာတ်၊ ကောန်ဗၠာဲနာဲတံ ကဵုဗီုပြၚ်ပိုဲဟွံဂွံညာတ် ဖေက်ဒှ်မၞိဟ်ပရာတ် ဝါတ်ဂါတ်ဟီုဟွံမာန် စပ္ဍဲဘုတ်ဍေံဒီုဘာ သုၚ်သုရာကၠံၚ်ပ္ဍဲဍာန်၊ ပဟိုတ်နွံကဵုဂလာန် ပိုဲဒးဟီုကလးလဝ် ဍေံနွံကဵုကောန်ဗြဴ ကြဴဗက်ဟီုဆတ္တဝ် ခါရနာဲတံနွံ မၞိဟ်ဒုၚ်လျိုၚ်ပိုဲဂွံတိတ်ဂိုၚ်လဝ် လျိုၚ်ဟွံမွဲဆတ္တဝ် ပိုဲကၠုၚ်တသဝ်ပါန် ပိုဲဟွံဒုၚ်တဲရ ဟွံဂံၚ်ပကောန်ဂမာန် ဗွဲကြဴဒးထုဲကြာန် ဂလာန်ရဏုက်မံၚ်ကၠာ မၞိဟ်လုဟ်ဍေံခါဖျာ ပိုဲဒးဟီုတာလဝ်အရေဝ်ရောၚ်။ ထံၚ်က္တောဝ်ကၞပ်က္လၚ် ပၚ်မှိၚ်ဟီုကဵုရောၚ် ကလုဲညးဂှ်ထေၚ် ခလေၚ်ညးဒးထာတ်၊ ဆုထ္ၜောံညးဂှ်ဒါတ် မာတ်တဲဍာံမာဲတံကၠဟ် ပထဍံတဲညးဏီ ကဵုဂွံခၠေဝ်သှ် အကြီုကောန်ပိုဲဂှ် တွံကဵုနာဲတံကၠာ ရုပ်သာ်သရာဲကၞာတ် ညးညာတ်ဒးနွံမေတ္တာ၊ ဒၞာဲညးညာတ် သၟိက်ဂွံပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုဝါ၊ အရက်ဘိၚ်ပါဲကၠာ ၜိုန်လတ်ဆာဍေံဟွံစ ဟီုဂၠိုၚ်ဒှ်ညံၚ်ခလှာန် ဩိုပ်သၟာန်ဂွံရ ကၠောန်စညံၚ်ကၠ မြက်စာလောဘဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဟိုတ်ဂှ်ဒးသၟာန်ကၠုၚ် သၟိက်ဂွံပဂၟာန်တမ်ဇိုၚ် ပိုဲတိတ်ဒုၚ်လျိုၚ် လ္ပဟ်ဂိုၚ်ညိရအဴ။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ် ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ရ၊ ကလောဗြီု၊ အရေဝ်နွံပိုဲဒးသၟာန် ဂလာန်နွံပိုဲဒးဟီု ကောန်ဗၠာဲနာဲတံကီု ဗီုပြၚ်လေဝ်ပိုဲဟွံညာတ် ဍေံလ္ၚုကြောမံၚ် ကဵုမိတ်စှ်ဍေံလေဝ် ဟွံဒှ်ပရာတ် နာဲတံဟီုလၟုဟ် ညးဂှ်မွဲရောဟွံအာညာတ်၊ ဍေံသွတ်ဗေဝ်မံၚ်ဟာ ဍေံဒှ်ဗဴမိန်လမာတ် ကောန်ပိုဲရော ဟွံမွဲၜုန်ဏီ ဒတိၚ်သော်ကောန်နာဲတံသီုဝါတ်၊ ဂွံပလေံခမဳ ဂွံဒုၚ်လေံပယျၚ် တူပၞၚ်ဓဝ်ဂွံတိုန်ဟာတ်၊ နာဲတံလေဝ်ခမုန် ခလာန်တံ လာန်ဟီုဂွံညာတ်၊ မူဂိတုတ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ကဵုညာတ်ညိကီု မူအခိၚ် မူအခါ နူကၠာဟွံကောံဓရီု အပ်ဒပ်မံၚ်ရဟာ သေၚ်လဵုအ္စာတံဟီု လၟုဟ်ရလေဝ်ကလောဗြီု။ ကၠုၚ်သ္အဳဂြီုမံၚ်ပေၚ်သ္ၚိ၊ နာဲတံသၟိက်ပဂမာန် ကၠုၚ်အာတ်ပါန်ဒၟံၚ် မိကဵုမ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူဗွဝ်ရောၚ်မၚ်တိ၊ ပဳဆောတ်ဟာ ပဳဆလူဟာ ပဳရီုဟာဇြုံဂမျိ၊ ကာလကောန်နာဲတံသၠးဂဝ် မူစိမူဂှ်မၚ်တိရောနာဲ၊ မူဇာတ်ဂှ်ဒတုံ မူတၞံဆုဂှ်ဒလာဲ ပဟီုကေတ်ဆလဲလဲ၊ ဆမွဲတ္ၚဲဟွံသေၚ်လေဝ်နာဲ၊ ဆဩေၚ်ကၠုၚ်ပမိတ်သဟာဲ ပိုဲစဂုဏ်ကောန်နာဲတံဒဵုဗျု၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပိုဲသၟာန်ခဍာံ နာံမိတ်ဟာနာံသတြု၊ မူဒိတ္ထဳရော နကျတ်လျးမတ်မွဲဟာ မတ်ၜါဟာ၊ သီုပူဂဵုၜါဂွံဖျေံတုဲ ယမုနာ၊ တ္ကံပန်အပ် ဒပ်မံၚ်ရဟာ သောၚ်လဵုအ္စာတံဂၞန်၊ သီုပူဂဵုၜါဝွံပၠန် တန်လဝ်မွဲတ္ကံ၊ ပသာ်ညာတ်ယုတ္တိ ဟီုညိကလောတံ လၟုဟ်ကၠုၚ်သ္အဳမံၚ်ဂြီု ပညံၚ်ကၟံဂၠာဲဓက၊ အဲဆာန်ဍူမံၚ်ကဵုမၞိဟ်ဗြဴဗြဴ ရံၚ်တုဲဒှ်နှဴကဵုသၠ၊ ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ရကလောဗြီု။ ။ ထံၚ်ကတောဝ်ကၞပ်ကလၚ် ပၚ်သၟိၚ်ဟီုဂွံတီညာတ် ဂိတုတ္ၚဲသက္ကရာဇ် နာံဓါတ်လက်ဗျာံ ဝဳဆောတ်ဍိုန်ပေတ်အဴ ဝါန်သဴဃိုန်ဟာဃံၚ်၊ ဒေဝတဴတြုံရောၚ်မၚ်တိ ကၞိမဒှ်ပၟၚ်သၞာံ နာံဓါတ်ပၟတ် နူနကျတ်ပေၚ်ဒ္စာံ ယးမတ်ၜါဒိုဟ်သ္ဍာံ ပ္ဍဲသၞာံလက်ဂှ် ဇာတ်သၟိၚ်နာဲမိ ဒတုံဂွံဒလာဲ တၞံသတ်ဗြဴ ခုတ်ဇိုက်ဇာတာအဴ ခိုဟ်တဴဇၟာပ်ပ်တန် ဟွံသေၚ် သၞေပ်ပြကၠာ တော်ရံၚ်ကဵုအ္စာဂၞန်၊ ခိုဟ်မံၚ်အ္စာပိုဲဟီု ပကဵုလီုစိုတ် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် ကၠုၚ်သၟာန်စက်ဂတာ နာံမိတ်သတြုပၠန် ဟုဲနှဴရောၚ်သီုတ္ကံပန် ဍေံခိုဟ်မံၚ်သီုညးၜါ သာ်ဝွံလဟီုအ္စာတံဟဵု၊ ကောန်ဝုတ်ကောန်တံခိုဟ် ဇိပ်ဂၠိပ် ကောန်ဗၠာဲပိုဲနွံသိပ်ဇၟံ၊ ယဝ်သ္ဂောံမံၚ်မွဲသ္ၚိ ဇြက်ဗျိနွံဟာကလောပိုဲ၊ ဒါန်ရောၚ်ပ္ညုၚ်ဟေၚ် ဂွံဆဵုသေၚ်ဟာ သီုကောန်ပိုဲညးၜါ ညဳသာကဵုဂလာန် သၟိက်ဂွံကၠုၚ်ပဂမာန် အာတ်ပါန်မကဵုမိ၊ ပိုဲပလံၚ်ဗ္စိုပ်သ္ၚိ လ္ပဟ်ဂိုၚ်ဒေပ်ညိရကလောဗြီု။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူလိက်သေံ - ဟာလိတ်ဒေ ချူတေံရ''') * '''(မွဲနဲပၠန်) ဂလာန်ဝုတ်ဗၠာဲခၠေဝ်သှ်''' (သၟတ်ဝုတ်) ယွံလေဝ်ကောဗၠာဲ နာဲတြုံအယော၊ နာဲဝန်စဝ်ရော ကောဟးကောဗၠာဲ နူမိမိၚ်ပါၚ်၊ ရမျာၚ်ရှ်သာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ပိုဲဟွံတီစိုတ် စရိုတ်ကောဗၠာဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု၊ ဟီုဇိုန်ဂၠိုက်ဂၠာဲ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကောဗၠာဲတံကီု သၟိက်ဂွံဓရီု၊ ကၠုၚ်ဟီုဆံလံ၊ ပိုဲဟွံပတှ်ေဟာန်၊ ဂလာန်ကောတံ လၟုဟ်ကောဗၠာဲ နာဲမွဲတၟံ မိၚ်ပါၚ်ကောတံ မိသ္ပံသာ မိဟွံဂံၚ်ပတှ်ေ သလှ်ေပမာ၊ တြုံတံသေၚ်ဟာ၊ ပါၚ်ကျာလဗိုတ်၊ ပါၚ်ဟီုအဵုဇိုတ် စိုတ်တၞဟ်ပၠန် ဆာန်ကောတံကၠာ။ ကြဴဒးခြာခၠန်၊ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ဟီုဇိုန်လိုက်လဴ ကၠုၚ်သၠေံစရ၊ ကဵုမိဒေံဗြဴ သၠေံစဖဲတုဲ လံအာဆုဲဒဴ ဟိုတ်ပိုဲဒှ်ဗြဴ ဟွံတီတဴရောၚ်။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ဟးမိထဝ်လာဲ နာဲထဝ်ဒကောၚ် ပ္ဍဲစိုတ်ကောရောၚ် ညိဟွံယောၚ်ယာ ဆမွဲပါၚ်ကီု ဟွံဟီုမုသာ ကောဟွံသၠေံစ ကောဟွံပကျာ၊ ဟိုတ်ကောဆာန်ဟေၚ် ရောၚ်ဟွံသေၚ်ဟာ ဆာန်တုဲဒးစိုပ် ဗ္ဒိုပ်နာဲကၠာ ဒဵုဗျုဒဵုချိုတ် စိုတ်ကောသေၚ်ဟာ ကောဟွံပကျာ ပါၚ်သာသ္ပံ ညံၚ်သ္ဂောံမံၚ်ကောံ ကရောဲနာဲတံ ချပ်ညိရၝာဲ နာဲမွဲတၟံ ပ္ဍဲစိုတ်အဲကီု တုပ်ဂြၚ်တၟံ ဟွံသာသ္ပံ ဟွံဆံလံသၟတ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဂေါဝ်က္ၜတ် မိဟွံပတှ်ေ ဂးဟာဒေံဍောတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ စိုပ်ကၠုၚ်နာဲသၟတ် ပဟွံဂံၚ်ဂိုၚ် ဂွိုၚ်သၞောတ်မတ် ဓဇန်လောန်ကာဲ နာဲပယျေဝ်ၜတ် လၟုဟ်ကောဗၠာဲ ကေတ်နာဲ ။ ။ ။ (သၟတ်ဝုတ်) ယွံကောမပ၊ တလအယော ပါၚ်တြုံတံရော ယောသောတၟေၚ်အာ၊ ပါၚ်ဟီုတၞဟ် စိုတ်တၞဟ်ခြာ ဗီုဥပမာ သာ်လွာထိုၚ်အဴ သၟိၚ်ထိုၚ်ပဝ်လှောၚ် ဂၠာဲဇာပ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဂွံရှ်ပ္ကဴဟေၚ် ပဝ်ကလေၚ်စဴ ရှ်ပ္ကဴဖဲစိုတ် ထိုၚ်ဝိုတ်ဍောၚ်ပ္ကဴ ဟွံပၠန်သ္ၚေဝ်အဴ ဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ကၠာ ဍောၚ်ပ္ကဴသ္အာၚ်ဟေၚ် ဂၠာဲဇာပ်သေၚ်ဟာ နဲသၟိၚ်ထိုၚ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ တြုံတံတန်ကၠာ ဝါစာဂလာန် ပိုဲဗြဴပတှ်ေညး တုဲဒးရေၚ်ကာန် ဒးပတုံဇြဟာန် ဒးဆာန်လၟိုန် ပတှ်ေတြုံတံဗိုန် ဒဇိုန်တုဲဟှ် ရေၚ်ကာန်ဖဲတဴ ကြဴပမဇ္ၛဟ် ဌာန်တၟေၚ်တၟဟ် ဂၠာဲလဖဟ်အာ ပါၚ်တြုံတံသွံ ပတှ်ေစဂွံဟာ ကောဂွိုၚ်အမြိုတ်၊ ဒေပ်လဝ်စိုတ်ၜါ သၟိက်ပကျာဗာ ဖအာစိုတ်စၞာဲ ကၠုၚ်ပစေံဏေံ ကၠုၚ်ပဒိပ်ဒါဲ ကၠုၚ်ဖျိုန်လမျီု ကၠုၚ်ဟီုဂၠိုက်ဂၠာဲ မိသတီဥပ္ပါဲစိုတ် စိုတ်ကောဗၠာဲဟာ။ (သၟတ်ဗၠာဲ) ယွံမိဗြဴရတ် ခဍောၚ်မတ်ၜါ မိကလၚ်ကၠာ ဥပမာန စရိုတ်ကောဂၞဴ ရဴစၟခြ စၟခြဂှ် ဗဒှ်ဒေသ ဍေံဂွံညာတ်သၟတ် လျးပၟတ်ရ ညာတ်လျးဝွံ ဂေါဝ်ပၠန်ယဲသ အဲကေတ်ဗိုန်ဇၟံ လျးဏံညိရ၊ လျးဝွံကဵုအဲ ကဵုဒှ်မွဲရ ဍေံဂးတုဲကွေံ ဆၚ်စှ်ေဒေါဝ်လ္ၚ လမျီုခန္ဓ ဟွံရိုဟ်စကၠာ စၟခြဟေၚ် နဲဂှ်သေၚ်ဟာ အဲနဲဂှ်ကီု တုပ်ဗီုပမာ ညာတ်ရုပ်နာဲဆာဲ အကာဲကရုဏာ သၟိက်ဂွံသၟဟ်သၟန် သၟိက်ညန်သာဓါ သၟိက်လီဗတောဲ ၜါမွဲသၞာ လမျီုကောကၠာ ၜိုန်ဂိုဟ်ခါဂှ် ဇိုန်ကွာဲဖဳဟေၚ် စိုတ်ဟွံတၟေၚ်တၟဟ် နဲစၟခြ စိုတ်ကောမဒှ် ဟိုတ်ဂှ်လွဳတဴ ဟွံစဴအာပြဟ် မိပဉ္စသဳ ကျာ်ဩဳဒိုဟ်စှ် သာ်စိုတ်မိဒှ် ဟီုတွံညိကၠာ။ ။ ။ ==ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ၊ တိုန်သ္ၚိတၟိ== ၁။ နိဒါန်။ ၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်။ ၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)။ ၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ။ ၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ။ ၇။ ဗြိုဟ်သ္ၚိ။ ၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)။ ၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ။ ===၁။ နိဒါန်=== ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိမ္ဂးဂှ် ကောန်မန်တံညးဂမၠိုၚ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲမပြဟ် ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိလေဝ်နွံ လ္ၚဵုဂှ် ဟွံပါ်တိတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ မူဟိုတ်ဗွဲမပြဟ် ဂစာန်ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရောဟီုမ္ဂး ဂအဟ်တၟိ ဂမာန်တၟိတံဂှ် မိမတံဟွံမိက်ကဵု မံၚ်နှဴရဴကဵု ကောန်ဝုတ်ကောန်ဗၠာဲ ပ္ဍဲသ္ၚိညးတံဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဂယိုၚ်လမျီုအာဓာန်ဂတ ပ္တိတ်လွဳဂိုတ်ဂစာန် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ်မွဲသာ် မဒှ်ရ၊ မိမမန်တံလ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကမၠောန်ဇၞော်ဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံရီုဗၚ် ထိၚ်ဒက်ကမၠောန်တံဂှ်ရ ကေတ်ဂမာန်တၟိ-ဂအဟ်တၟိလေဝ်နွံကီုရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ပပ္တံနူနော်နာဲတုဲ ဒဵုကဵုစဴစေက် ကောံမံၚ်ပ္ဍဲမွဲသ္ၚိဓဝ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ပေၚ်ပိသၞာံတုဲဟေၚ် သၠးအခေါၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ယဝ်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံမ္ဂး ဂွိၚ်တဴဟိုတ်နူပိုန်ဒြပ်ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ ပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဂှ်ဟွံခိုဟ် ထိၚ်ဒက်သီဂိုၚ် ပရေၚ်ပိုန်ဒြပ် ပရေၚ်ကမၠောန်ဟွံချိုတ်ပၠိုတ် ရန်တၟံသာ်ဂှ်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပါ်တိတ်သ္ၚိတၟိဏီရ၊ မိမလ္ၚဵု ညးမဗိုန်ပ္ဍဲကွေတ်တံပၠန်၊ ၜိုန်ဟွံပေၚ်ပိသၞာံကီုလေဝ် နကဵုဇကု ညးတံသိုၚ်ကဵုသ္ၚိတၟိတၞဟ်မွဲမတုဲ ဇိုန်အပ်ပြာပ်ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ တိုန်မံၚ်လေဝ်နွံကီု၊ ရံၚ်ကေတ်နဲဏံမ္ဂး တုပ်တဴညံၚ်ရဴ ပါ်တိတ်အာသ္ၚိတၟိကီုရ၊ ဟိုတ်နူတိုန်မံၚ်လ္တူသ္ၚိမိမသိုၚ်ကဵုတုဲ မံၚ်တမ်မိမလေဝ် ဟီုဂွံရ၊ သာ်ဂှ်ရ သွက်မၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဗွဲမသောၚ်ၜး ကရိုက်စိုတ်ဇကုကဵုဇကု ဂွံမံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး မိက်ဂွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုကဵုဇကု သၟးဂၠိုၚ်ရ။ သွက်ဂွံပါ်တိတ်သ္ၚိဌာန်တၟိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိတၟိကဵုဒှ် သ္ၚိတြေံဗျုအာတုဲ ကလေၚ်သိုၚ်တၟိကဵုဒှ် အခိၚ်လဵုသိုၚ်ၚ် ဂကူမန်တံ ဗက်စေဝ်သၞောဝ်အခိုက်ကၞာ သိုၚ်သ္ၚိမန်လၟိုန်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ၜိုန်ဗီုသ္ၚိတၟေၚ်နူခေတ်ကၠာတေံကီုလေဝ် ဗီုပြၚ်ခဒမ်သ္ၚိဂှ် ဗက်စအခိုက်မန်တြေံ သၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်=== ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဏီဂှ် အာသၟာန်သၟုက်တ္ၚဲဗြဲ အခိၚ်အခါ ပ္ဍဲဇရေၚ်သ္ၚိမၞိဟ်ဇၞော်တီကၠိုဟ်ပရေၚ် ကေၚ်ကာသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵု ပ္ဍဲကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဟေၚ် ဒှ်မၞိဟ်ကၠိုဟ်ပရေၚ်ကေၚ်ကာအိုဿီုတုဲ အာသၟာန်ကေတ်ကသပ် ဇရေၚ်ကျာ်ဇၞော်လေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် နဇကုဟေၚ် ပံက်လိက်လောကသိဒ္ဓိတုဲ ဂၠာဲရုဲတ္ၚဲဗြဲ ခိုဟ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဂိတုပသာ် ခ္ဍဲသဳ၊ ကထိုန်၊ ပုဟ်၊ ဖဝ်ရဂိုန်၊ ပ္ဍဲမသုန်ဂိတုဏံဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုဏံ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိဌာန်မ္ဂး ကလိဂွံပိုန်ဟာန် ဗွဲမဇၞော်ရောၚ် ဆဂိတုသၟးရုဲဟွံသေၚ် တ္ၚဲအခိၚ်လေဝ် ပိုဲမန်ရုဲစှ်ပၠန်ရ၊ တ္ၚဲပြာဗ္ဗဒါဂှ် ပါဲကၠေံတုဲ တ္ၚဲသၟေဟ်ဒၟံၚ်ဂှ် ရုဲကေတ်မာန်ရ၊ ပ္ဍဲထပှ်တ္ၚဲဂှ် တ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ ကလိဂွံတသိုက်ရောၚ် ပိုဲမန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲအဒိုတ်ဟေၚ် ပိုဲမန်နွံပၟိက် ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ယဝ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဂှ် ဟွံဗၠးဒုဟ်ဒှ်ဒၟံၚ်ပြာဗ္ဗဒါ ခေက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ပ္ဍဲတ္ၚဲစန်၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိကဵုတ္ၚဲသိုက်လေဝ်သိုၚ်သ္ၚိမာန် ခိုဟ်ဆဗၞတ်ရ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဏံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာဒးဒဒိုက်တုဲ ကြဴဝွံဂွံလာပ်ပၠန်ရောၚ်၊ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ်ပတှ်ေလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာသိုၚ်သ္ၚိဝွံ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ကဵုတ္ၚဲအၚာ ၜါတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်တံပါဲထောံသောၚ်ၚ်ၜးၜးရ၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲအၚာမ္ဂး ဟွံဗၠးနူဘဲပၟတ်တူ၊ သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မ္ဂး ဒးဘဲဒဏ်ရောၚ် ရဴဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးလဝ်ဂှ်ရ၊ ၜါတ္ၚဲဏံ ပါဲထောံသောၚ်ၚ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံရုဲစှ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ပၟၚ်တိလေဝ် တော်ကၟော်ရုဲစှ်ကီုရ၊ ဂိတု၊ တ္ၚဲ၊ ပၟၚ်တိ၊ ခိုဟ်ရောၚ် ယဝ်ပိုဲမန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်ကဵုကာမ္ၚဵုရောၚ်၊ ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိပ္ဍဲတ္ၚဲဟွံဗၠးၜးမ္ဂး ခေက်ကဵုမၞိဟ် တၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်ရောၚ်။ * '''ကိုန်သွက်ဂွံဂၠာဲပၟၚ်တိ (နဲပြကိုဟ်လောကသိိဒ္ဓိ)''' ပၟၚ်တိသွံ၊ သၟိက်ဂွံမွဲတောၚ်၊ ဗွဲမမံက်ရောၚ်၊ တန်ဂၠောၚ်စှ်သုန်၊ ဗွဲစွေက်ဂှ်တန်ၜါစှော်ပ္ဍုန်၊ ဇိုတ်ဒိတ္ထဳသၟတ်၊ သၟေဟ်ဇိုတ်စှ်တုန်၊ သၟေဟ်ပၟၚ်တိ။ ဒမၠိဟီုပ္ဍုန်၊ အဒိုတ်မၚ်တိ၊ သိုၚ်သ္ၚိလေၚ်သုန်၊ စန်မၚ်နွံဂုဏ်၊ အၚာသုန်အာ၊ ဗုဒ္ဓဂရု၊ ပြဂုပြဲဖာ၊ မြိုတ်တျုဒိသာ၊ ပၟၚ်တိဟေၚ်၊ ဟွံခိုဟ်သေၚ်ဟာ ကိုတ်မၚ်ပြဲသန်၊ စန်စွေက်ပါဲကၠာ တ္ၚဲသိုက်ခိုဟ်ဂၠိ၊ သိုၚ်သ္ၚိဘုတ်ဘာ၊ ပၟၚ်တိကၠာအ္စာတွံရောၚ်။ ကောန်ဂကူမန်တံ သိုၚ်ဘုတ်ဘာမ္ဂး ပၟၚ်တိဂပ်ဝ်ဒးရုဲရောၚ် နဲဂၠာဲပၟၚ်တိတုန် ဗွဲမမံက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၁၅)၊ ဗွဲစွေက်ယဝ်သဒှ်မ္ဂး တန်လဝ်(၂၀) ရိုဟ်ဒိတ္ထဳ မံက် စွေက်တုဲ ဂွံလၟိဟ်မံက်ကဵုဒှ်၊ ဂွံလၟိဟ်စွေက်ကဵုဒှ် ဒးနုက်ကၠေံရောၚ် ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်မံက် နုက်ကၠေံနူစှ်သုန်ဂှ်ရ ယဝ်ဒှ်လ္ပာ်စွေက်မ္ဂး နုက်ကၠေံနူၜါစှော်ဂှ်ရ၊ သၟေဟ်ဂၠိုၚ်နူစှ်မ္ဂး၊ နုက်ကၠေံစှ်ပၠန်။ သှ်ေမွဲ-အဒိုတ်မၚ်တိ သှ်ေၜါ-စန်မၚ်တိ သှ်ေပိ-အၚာမၚ်တိ သှ်ေပန်-ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ သှ်ေမသုန်-ဗြဴဗတိမၚ်တိ သှ်ေတြဴ-သိုက်မၚ်တိ သှ်ေထပှ်-သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ သှ်ေဒ္စာံ-ရာဟုမၚ်တိ သှ်ေဒ္စိတ်-ကိုတ်မၚ်တိ သှ်ေစှ် မြိုတ်တျုမၚ်တိဟွံခိုဟ် ဗွဲစွေက်ဂှ် စန်ပါဲကၠေံညိ။ * '''ဗီုဂၠာဲပၟၚ်တိ''' ဥပမာ။ ၁။ ပ္ဍဲ ၂-မံက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟိုတ်နူဒှ်လ္ပာ်မံက်တုဲ၊ တန်လဝ်(၁၅)ရ၊ နူ(၁၅)ဂှ် နုက်ကၠေံ(၂)သှ်ေ(၁၃)ဟိုတ်နူဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ မ္ဒးနုက်ပ္တိတ်(၁၀)ပၠန်ရ၊ နုက်(၁၀)မ္ဂး သှ်ေ(၃)ရ သှ်ေ(၃)မ္ဂး အၚာမၚ်တိ၊ သာ်ဂှ်(၂)မံက် ဟိုတ်နူအၚာမၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး လေၚ်သုန်ဂြာံရ။ လ္ပာ်မံက် တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန် တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၂ မံက်နုက်ကၠေံ၊ ဂၠိုၚ်နူစှ် - - - = ၁၃ ကလေၚ်နုက်စှ်ပၠန် = ၁၀ သှ်ေ - - - - = ၃ အၚာမၚ်တိ လေၚ်သုန်ဂြာံ။ ဥပမာ။ ၂။ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၁၃)မံက်ဂှ် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး၊ လ္ပာ်မံက်တန်လဝ် = ၁၅ လၟိဟ်ဂၞန်တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ သှ်ေ - - - - - = ၂ ဟိုတ်နူသှ်ေအောန်နူစှ်တုဲ ဟွံဒးထပ်နုက်စှ်ရ။ သှ်ေ(၂)မ္ဂး စန်မၚ်တိ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ခိုဟ်တဴရ။ ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂိတုစွေက်မ္ဂး။ ဥပမာ။ ၃။ ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲတ္ၚဲ(၄)စွေက်မ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်တန်လဝ် =၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၄ စွေက်နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၁၆ ဂၠိုၚ်နူစှ်တုဲ ထပ်နုက်စှ်ပၠန်ရ။ သှ်ေ = ၆ မ္ဂး သိုက်မၚ်တိ။ တော်ကဵုနဲဏံမ္ဂး ပ္ဍဲ(၄)စွေက်ဂှ် ဒှ်သိုက်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိခိုဟ်ရ။ ဥပမာ။ ၄။ ပ္ဍဲ(၁၃)စွေက် ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး။ လ္ပာ်စွေက်ဂှ်တန်လဝ် = ၂၀ တ္ၚဲသိုၚ်သ္ၚိ = ၁၃ စွေက် နုက်ကၠေံ သှ်ေ = ၇ မ္ဂး သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ၊ (၁၃)စွေက်ဂှ် ဒှ်တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်မၚ်တိတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ရ။ * '''ယန်သွက်ဂွံတီပၟၚ်တိ''' '''သှ်ေ - ပၟၚ်တိ - - - - - ခိုဟ်-ဟွံခိုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' * ၁။ - - အဒိုတ်မၚ်တိ၊ - - - - လေၚ်သုန် - - ဟွံခိုဟ်။ * ၂။ - - - စန်မၚ်တိ၊ - - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၃။ - - - အၚာမၚ်တိ - - - - သုန်ဂြာံ - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၄။ - - - ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၅။ - - - ဗြဴဗတိမၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - - ခိုဟ်။ * ၆။ - - - - သိုက်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၇။ - - - - သ္ၚိသဝ်မၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၈။ - - - - ရာဟုမၚ်တိ - - - ဟွံခိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ * ၉။ - - - - ကိုတ်မၚ်တိ - - - - ခိုဟ် - - - - ခိုဟ်။ * ၁၀။ - - - မြိုတ်တျုမၚ်တိ - - - - ဟွံခိုဟ် - - - ဟွံခိုဟ်။ အတိုၚ်တဝှ်နဲပၟၚ်တိဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဏံတုဲ တ္ၚဲစန်မၚ်တိ၊ ဗုဒ္ဓဝါမၚ်တိ၊ ဗြဴဗတိမၚ်တိ၊ သိုက်မၚ်တိ၊ ကိုတ်မၚ်တိဟေၚ် ဒှ်တ္ၚဲခိုဟ်ဗၠးၜးတုဲ ဂကူမန်တံသိုၚ်တဴသ္ၚိအိုတ်ရ။ * '''မွဲနဲပၠန် နဲပြကိုဟ်လောကဟိတဗေဒဝိဇ္ဇာ ယန်သွက်ပၟၚ်တိ''' '''မံက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကလော် - - - - - ချိုတ်လေၚ်ဒးဘဲ။ ၂။ - - ပညာ - - - - - - - ခိုဟ်။ ၃။ - - ဂၠဴ - - - - - ဂွံလာပ်ပိုန်ဇၞော်။ ၄။ - - နာ် - - - - - - လီုလာ်။ ၅။ - - သ္ပဝ် - - - - - ခိုဟ်သန်။ ၆။ - - စိၚ် - - - - - ချိုတ် - လေၚ် ၇။ - - သိန္ဓဴ - - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၈။ - - ဗြန် - - - - - ခိုဟ် - ဟွံခိုဟ်။ ၉။ - - လကိုဟ် - - - - - - ချိုတ်။ ၁၀။ - - ဗြီု - - - - - - - ပၟိက်စိုတ်ဍိုက်ပေၚ်။ ၁၁။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - ဒှ်တသိုက်စိုတ်။ ၁၂။ - - ကၠဵု - - - - - - - လီုလာ်။ ၁၃။ - - ဗြီု - - - - - - - - ခိုဟ်။ ၁၄။ - - သ္ပဝ် - - - - - - - ဒးယာံစိုတ်ဒးလီု။ ၁၅။ - - သၟိၚ်အိန် - - - - - - ခိုဟ်။ '''စွေက် - ပၟၚ်တိ - - - - ဖဵုဒုဟ်''' ၁။ - - ကညာ - - - - ခိုဟ်။ ၂။ - - ကၠ - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၃။ - - က္လော်ပရမ် - - - ဟွံခိုဟ် ဒးဘဲ။ ၄။ - - ဂၠဴ - - - - ခိုဟ်ဂွံလာပ်။ ၅။ - - စိၚ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၆။ - - သ္ပဝ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၇။ - - ပြေၚ် - - - - ဟွံခိုဟ် ယဲဘဲဂၠိုၚ်။ ၈။ - - သိန္ဓဴ - - - - ခိုဟ်စိုပ်သိတ်။ ၉။ - - ဗြီု - - - - ခိုဟ်ဂွံဒုၚ်ပူဇဴ။ ၁၀။ - - လကိုဟ် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၁။ - - ကၠဵု - - - - ဟွံခိုဟ်ဒးဒဒိုက်။ ၁၂။ - - အိန် - - - - ခိုဟ်။ ၁၃။ - - ကၠိက်ကၟက် - - - - ဟွံခိုဟ်။ ၁၄။ - - ဗြီု - - - - ဂွံလာပ်သကာ။ ၁၅။ - - သ္ပဝ် - - - - ခိုဟ်။ ===၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကောန်ဂကူမန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲစှ်ဒဵုဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ယဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ နွံဒၟံၚ်ဒၞာဲဟွံဗၠးဒုဟ် မွဲမွဲသာ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဥပါဒါန်စဲစပ်တုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ခက်ဇိုမ် လုက်စုက်ဒးတုဲ ဒှ်အန္တရာဲဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိတၟိဂှ် သ္ၚဳဂၠိပ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်အိုတ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိ ဒၞာဲဍာန်သၠောဲဇွ၊ ဂအာၚ်ကြာပ်၊ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်တံဂှ်၊ ညးတံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ။ ။ ဒၞာဲသၠောဲဇွမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် နွံဒၟံၚ်တဝ်ကဵုဂတမုက်ဂၠံၚ်ဍာန်မွဲမွဲမဒှ် နွံတဝ်မံၚ်ကဵုဂၠံၚ်ဍာန်တုဲ ဖေက်ဒှ်အန္တရာယ် ဇိုမ်ဒးသ္ၚိနကဵုကွဳ။ (ကွဳပၟတ်) အသိၚ်ဗွဲမဇၞော် ဗ္ဒောံဟွံမာန်မ္ဂး လီုလာ်သီုသ္ၚိရောၚ်၊ ဂအာၚ်သ္ၚိကြာပ်မ္ဂး အကြာသ္ၚိကောကဵုဒေံ ညးၜါဒှ်မွဲကလော် နွံအကြာသ္ၚိကောဒေံသီုညးၜါမ္ဂး ဒှ်ကြာပ်ဍာ်တှ် ယဝ်သိုၚ်စုတ်သ္ၚိအကြာဏံမ္ဂး ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ခေက်အာတုဲ ယဲဘဲအန္တရာယ် က္တဵုဒှ်ရောၚ် ယဝ်ရဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဍိုန်ကၠုၚ်ကဵုဇကုတုဲ လီုလာ်ဟုတ်မာဲစှ်ေရောၚ် ဂအာၚ်သၟူကဗဂေါၚ်လေဝ် နဲဏံကီု ဍေံကဵုအန္တရာယ်ယဲဘဲတုဲ လေၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ဂအာၚ်ဂဂဵုတးပန် ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက် ဂအာၚ်ချိုတ်ဒက်ကံတံလေဝ် ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ညးကွေတ်ဟွံဗိုန် လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဟေၚ် ပ္ဍဲဂအာၚ်ပိသာ်ဝွံ အခိၚ်ကာလလံလကၠုၚ်တုဲ ယဝ်မိက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ညးတံဒုၚ်မ္ၚဵုဗှ်ကမ္မဝါတ် ရန်တၟံလဝ်ကဵုအန္တရာယ်ကဵုဂွံလလံသွာ လာဲလေၚ်အိုတ်တုဲဟေၚ် သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဟွံဗၠးစောဒၞာ အရေဝ်ညးသ္အာၚ်ဏီရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး သ္ၚဳဂၠိပ်ရံၚ်ဂအာၚ်သ္ၚိ ဗၠးဒုဟ်-ဟွံဗၠးဒုဟ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်အိုတ်ရ။ * '''ယန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' '''သှ်ေ - - ဗြိုဟ် - - ဖဵုဒုဟ် - - တၚ်သမ္တီ''' ၁။ - - ဗြိုဟ် - ၁ - - ဟွံခိုဟ် - - ဟွံကေတ် ၂။ - - ဗြိုဟ် - ၂ - - ဂွံလာပ် - - ဗြိုဟ်ၜါသိုၚ်ခိုဟ် ၃။ - - ဗြိုဟ် - ၃ - - ဒှ်ဒဒိုက် - - ဟွံကေတ် ၄။ - - ဗြိုဟ် - ၄ - - ပြဲခိုဟ် - - ဗြိုဟ်ပန်သိုၚ်ခိုဟ် ၅။ - - ဗြိုဟ် - ၅ - - တၠသ္ၚိချိုတ်မာန် - - ဟွံကေတ် ၆။ - - ဗြိုဟ် - ၆ - - တၠသ္ၚိဂွံတသိုက် - - ဗြိုဟ်တြဴသိုၚ်ခိုဟ် ၀။ - - ဗြိုဟ် - ၇ - - တၠသ္ၚိသုတ်ဂြာံ - - ဟွံကေတ် ===၄။ ဗီုကုတ်ဒတ်ကပေါတ်ကြိယာဗာ (ကိုန်ဒုဟ်ဂအာၚ်သ္ၚိ)=== ယြဴညးမွဲ ကၠာဟွံဂွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ပွမ္ဒးပကောံပကေဝ် ကပေါတ်ကြိယာဗာ ညံၚ်ဂွံရုမ်ဂပ်တုဲ ပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ သိုၚ်သ္ၚိဌာန်ဂှ် ၜိုန်ဒှ်ဓမ္မတာ ဇၟာပ်ပ်ကောန်ဂကူတံကီုလေဝ် အခိုက်ကၞာပိုဲမန်ဝွံ တၟေၚ်နူဂကူသ္အာၚ်ညိပၠန်ရ၊ ဒယိုၚ်သ္ၚိတံဂှ် မ္ဒး ကုတ် ဒတ်လဝ် အတိုၚ်ကိုန်ဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိမဒှ်ရ၊ နဲကောန်မန်တံ ကုတ်ဒတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ ဂၠာဲဗြိုဟ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ထ္ၜးကဵုဗွဲသၟဝ်တေံရ။ '''နဲတော်ကုတ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ''' ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဂၞန်ဟတ်ဂှ် တန် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၁၊ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ် = ၁၂ ဟတ် - - - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - - - ဂွံ = ၃၆ - - - - - - - စကဵု (၇) ၃၆ ÷ ၇ = ၁ ရ၊ ယဝ်သှ်ေမွဲမ္ဂး ဟွံခိုဟ် ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ ကောန်ဂကူမန်တံပတှ်ေလဝ် အတိုၚ်တဝှ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိရ။ ယဝ်ရမိက်ဂွံကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ဟွံပေၚ်ကဵုဟတ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ် ဥပမာ-ဇမၠိၚ် (၂၀)ဟတ် (၁)မိဟ်မ္ဂး လၟိဟ်ဟတ်(၂၀)ဂှ် ပၟဝ်ကဵု(၃)တုဲ ဂၞန်ဂွံဂှ် ပံၚ်ကဵုလၟိဟ်(၁)မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု(၇)ပၠန်ရ။ ဥပမာ-၂။ ဇမၠိၚ်ဒယိုၚ်လၟိဟ်ဟတ် = ၂၀ ဟတ် - - - - - - - - ပၟဝ်ကဵု =၃ - - - - - - - - ဂွံ = ၆၀ - - - - - - ပံၚ်ကဵု ၁ မိဟ်တုဲ ထပ်စကဵု ၆၁ ÷ ၇ = သှ်ေ (၅)ရ။ ယဝ်သှ်ေ(၅)မ္ဂး အတိုၚ်ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိဂှ် တၠသ္ၚိဂှ်ချိုတ်ရောၚ်၊ အတိုၚ်နဲဏံ တော်အာမ္ဂး ယဝ်သှ်ေသုည တၠသ္ၚိသုန်ဂြာံအာမာန်၊ သှ်ေမွဲမ္ဂးဟွံခိုဟ်၊ သှ်ေၜါဂွံလာပ်၊ သှ်ေပိဒှ်ဒဒိုက်၊ သှ်ေပန်ပြဲခိုဟ်၊ သှ်ေမသုန်တၠသ္ၚိချိုတ်မာန်၊ သှ်ေတြဴ တၠသ္ၚိဂွံတသိုက်ရောၚ် တွံလဝ်ရ။ ။ ။ အတိုၚ်တဝှ်ဂှ် ပိုဲကောန်ဂကူမန်တံ ပတှ်ေလဝ်တုဲ ကာလကုတ်ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်ကုတ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဒှ်သာ်ဂှ်ရ အ္စာဗဳသကဝ်မန်တံ ကုတ်ဒယိုၚ်ဇမၠိၚ် ကိတ်ညဳကဵုဗြိုဟ်သ္ၚိ။ သှ်ေ ၂-၄-၆-မဒှ်ရ၊ ဒယိုၚ်အ္စာဗဳသကဝ်တံ ကုတ်လဝ် အတိုၚ်ဗြိုဟ်သ္ၚိဂှ် ကဵုတပ်စွံလဝ်ဗွဲဒိုဟ်နေရတိလေဝ်နွံကီု၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လေဝ် နွံကီုရ၊ ယဝ်တပ်စွံဗွဲဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ပိုန်ဒြပ်ဍိက်သ္ကံဂၠိုၚ်တုဲ ဂွံဒုၚ်စတသိုက်ရောၚ်၊ အ္စာတၠပညာမန်တံ ဟီုတွံလဝ်နွံကၠုၚ် ယဝ်တပ်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်မ္ဂး ဂွံလာပ်ရောၚ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ၊ ဒိုဟ်နေရတိဂှ်ယဝ်တပ်စွံမ္ဂး ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ်၊ သွက်ဂွံတပ်စွံဒယိုၚ်ဂှ် ကေတ်ဒယိုၚ်တြေံတြေံၜါတၞုၚ် သ္ပကၞံၚ်တုဲ ဂအဳကဵုဒှ် အောဟ်ဒကုတ်ကဵုဒှ် ညံၚ်ဂွံသၠုၚ်ဒးဒုၚ်ဂၞဳရ၊ လ္တူကၞံၚ်ၜါတၞုၚ်ဂှ် ပြေၚ်စွံဒယိုၚ်ဗွဲမညဳသာရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ နူဂယးပြဟ်ဂှ် ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုတံ ဒက်ကွက်စုတ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး ကၞာၚ်ကြေၚ်မွဲကၞာၚ်တုဲ ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဂှ် ယဝ်ပမာန်မ္ဂး သၠကြေၚ်သၟးလေဝ်ကွက်စုတ်မာန်ကီုရ။ ===၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ=== ကၠာဟွံဂွံပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံ မ္ဒးသ္အးဇ္ၚးပလေဝ်ပလေတ်လဝ် ဂအာၚ်ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်ရ၊ ဗီုညးတံဒးစိုတ်ဂှ် ၜံက်ဗဝ်ပလေဝ်ဗညဳလဝ်တုဲ ဇိက်ကဵုဂရးဒရဲဍာ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠိုန် လ္ၚဵုဂှ်ထၟုက် ညံၚ်ဂွံကၟောန်အာတုဲ လ္တူဂှ်ရန်တၟံပိုန်ဒြပ်သွက်ဂွံဗိုန်၊ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မတောဝ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ဂြာတ်စုတ်မဩောံ၊ လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိဂှ် သွက်ဂွံၜိုဟ်သိုဟ်တုဲ ညံၚ်ရဴတၞမ်ဆု ဗြေဝ်ဂၠိုၚ်တိုန် ကေတ်နမိတ်ဂှ်ရ၊ ပိုဲမန်တံလ္ၚဵုဂှ် လ္တူဂအာၚ်သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် လ္တူခၟောန်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ကရိခၞာတုဲ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် တဵုစုတ်တၞံဗြာတ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ဂှ် တၞမ်ဗဳ၊ ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞမ်ဗ္ဒဝ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် တၞမ်ကြုက်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဂှ် တၞမ်ကလုဲ၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ဂှ် တၞမ်ပုဏ္ဏရိက်(ၜုန်နရိက်) ဗွဲဒိုဟ်ဂၞဲဂှ် တၞမ်အဘိက်ကဵုတဵုစုတ်ပၠန်ရ၊ သွက်ဂွံကရိခၞာဂှ် တၞမ်ဆုဟွံသေၚ် ကၞာၚ်ဆုလေဝ်ပ္တုဲပၟိက်ဂွံကီုရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကာလဗဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာဟွံသေၚ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ဟွံသေၚ်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ယဝ်ဗဝ်ကဵုသဝ်လဝ်ညိမ္ဂး ခိုဟ်စကဵုတၠသ္ၚိဂှ် လ္အိတ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာကဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်သဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ယဲဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်ကဵု ဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ်ဒဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ဗွဲဒိုဟ်နေရတိသဝ်မ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဒုၚ်ဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ရဴသာ်ဝွံ ပ္ဍဲပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ စၞောန်ထ္ၜးတွံလဝ် တၚ်သမ္တီတုဲ ကောန်ဂကူမန်တံ ဝေၚ်ပါဲတုဲ ဒ္ဂေတ်ဗက်အတိုၚ်ဏံရ၊ လမၠးဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုဂအုဟ်ဒၟံၚ်အဒေါဝ် ယဝ်ဂအုဟ်မံၚ်အဒေါဝ်ဂအာၚ်မ္ဂး လေၚ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိတုဲ ယဝ်သဝ်ဒၟံၚ် ညံၚ်ရဴစးချေံမ္ဂး တၠသ္ၚိဂှ် ဒးဘဲပၟတ်လေတ်ဒှ်မာန်ရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဂွံဗၠးဒုဟ်နာနာသာ်ဂှ် ကောန်မန်တံ ၜံက်တးဇိက်ဒရဲဍာ်တုဲ ထၟုက်တးထောံဗွဲမညဳသာရ၊ ယဝ်သ္ပဗက်နဲဏံမ္ဂး သ္ဂောံဗၠးဒုဟ်အိုဿီုတုဲ နွံကဵုကျာ်ဩဳ ပ္ဍဲကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်။ ===၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ=== ကပေါတ်သွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိဂှ် ပကောံလဝ်ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ တၠသ္ၚိဝွံ ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် ကော်ဘိက်နၚ်ကလောကောဒေံ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံ သွက်ဂွံဘိုၚ်ကရိုၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာပ္တဴသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ကလောကောဒေံ မိတ်သဟာဲတံ ကၠုၚ်ဘိုၚ်ကရိုၚ်စ မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်ရ ၊ ရံၚ်ကေတ်ပ္ဍဲအရာဗ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ၜိုတ်လဵုမန်ပိုဲညဳသာရောဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်မာန်ရ၊ ညးဇၞော်တံ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ် ဟိုတ်နူတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ကမၠောန်ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်အာဂှ် ဟီုပျးစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ရန်တၟံသွက်ဂွံဗၠးစရဲအ္စာတုဲ ကဵုတၠသ္ၚိဂှ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်မွဲရ၊ ပ္ဍဲကွာန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သွက်ဂွံဖျေံပုၚ်ခဝ် ပ္ဍဲကတိုၚ်ဂှ် ကဵုပလေဝ် ပုၚ်ခဝ်ကၠံဒ္စာံလေဝ် နွံကီု၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပလေဝ်ကေတ်ဓုပ်ၜါ ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန်လေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲဓုပ်ၜါဂှ် ဗဝိုက်မၞိဟ်တြုံ ဂၠိက်ပလောံ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဗဝိုက်မၞိဟ်ဗြဴ ယာတ်ဍောတ်မွဲမွဲဂတှ်ေ ဒ္ၚောဝ်၊ စာံ၊ ဂရး၊ ဂစေအ်စၠန် စုတ်ပ္ဍဲဓုပ်တံဂှ်ရ၊ ဓုပ်ကၟက်ဓုပ်ၝောံလေဝ်ဟီု၊ တၚ်မာကာဲလေဝ်ဂး ဒးမံၚ်သီုၜါရဲရ၊ ဓုပ်ၜါဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် မ္ၚးဂအာၚ်သ္ၚိ ပ္ဍဲလ္တူဓုပ်ဂှ် ပၟတ်ပၟိက်ကဵုမွဲမွဲ ဒးပ္ဍေန်လဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒိုဟ်ဖျေံပုၚ်ခဝ်ဂှ်လေဝ် ဇၟာပ်ပ်ဒိုဟ်မ္ဒးပ္ဍေန်လဝ်ပၟတ်ရ၊ ပုၚ်ခဝ်ဗဝ်သၟုတ်ဂှ် ပုၚ်ပက္ကတိဏံစုတ်ပ္ဍဲခဝ်တုဲ ဒးဗဝ်ဗ္ဒာဲကတိုၚ် ဗွဲလၟေၚ်ဒိုဟ်ရ၊ ဒိုဟ်ဗၟံက်ပိခဝ်၊ အဂၞဲဒ္စာံခဝ်၊ သၠုၚ်ကျာမွဲခဝ်၊ နေရတိတြဴခဝ်၊ ပလိုတ်ထပှ်ခဝ်၊ ဗာယပ်ၜါခဝ်၊ သၟဝ်ကျာဒ္စိတ်ခဝ်၊ ဨသာန်ပန်ခဝ်၊ လဒေါဝ်သ္ၚိဂှ်မသုန်ခဝ်၊ ပံၚ်သီုဖအိုတ် ဒှ်ပန်ဣသုန်ခဝ်ရ၊ နဲဗဝ်သၟုတ်ဝွံ ခိုဟ်အိုတ်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ အတိုၚ်နဲဂှ် ဗကိတ်ကဵုလောကသိဒ္ဓိမ္ဂး ပုၚ်ခဝ်ပန်ဣသုန် သ္ဂောံတီကေတ်ရောၚ်။ ကမၠောန်ပြုပြေၚ် ပ္ဍဲအရာဂအာၚ်သ္ၚိတုဲအိုတ်မ္ဂး သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ် ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ် ရုဲမၞိဟ်နာံတ္ၚဲ ကိတ်ကဵုသိုၚ်သ္ၚိရ၊ နဲခါဲကတိုၚ်ဂှ်လေဝ် ရံၚ်ကဵုက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ် ဂၞဴနာ် စးနာ် ပ္ဍဲဂိတုဝွံတုဲ ကေတ်အဓိပ္ပါယ်နာ် ညံၚ်ဂွံချိုတ်ဂှ် မၞိဟ်တ္ၚဲအဒိုတ်ဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်က္ဍိုပ်နာ်နွံရ၊ မၞိဟ်တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါဝွံ ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံရ၊ ညးတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ရပ်တွဵုပ္ဍဵုလဝ်ဒၞာဲကတိုၚ် ပ္ဍဲဂၞဴနာ်ရ၊ ညးမၞုံပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴနာ်ဝွံ ဂတမုက်သၠုၚ်ကျာတုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးခါဲကတိုၚ်ရ၊ အဓိပ္ပါယ်ဂှ် သွက်ဂွံခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်ရ၊ ခါဲပရိုဟ်ထောံဗုၚ်ဂၞဴနာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်ဒၞာဲက္ဍိုပ်နာ် ဗတနာ်ဂှ်လေဝ် ဆက်ခါဲရ၊ ဂၞဴနာ်၊ က္ဍိုပ်နာ်၊ ဗတနာ်ခါဲတုဲမ္ဂး နာ်ဂှ်ချိုတ်ရ၊ ပိုဲမန်သ္ဂးလဝ်ရောၚ်၊ ကတိုၚ်တဝ်ကဵုစးနာ်ဂှ် ယဝ်ခါဲကၠာမ္ဂး နာ်ဂှ်ဟွံချိုတ်ဏီ၊ ယဝ်နာ်ဟွံချိုတ်ဏီမ္ဂး ဒးဘဲနာ်တုဲ ယဲဒိုက်ဘဲပရိုက် ဂၠိုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ တဝှ်အ္စာမန်ပိုဲတမၠာတေံ တွံလဝ်နွံကၠုၚ်တုဲ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဒၞာဲစးနာ်ဂှ် ဟွံကဵုခါဲရ၊ ကာလခါဲဂစိုတ်နာ်တုဲမ္ဂး ကတိုၚ်တံဂှ်လေဝ် ခါဲဂွံအိုတ်ရ၊ တိခါဲပ္တိတ်နူကတိုၚ်တံဂှ် ဂွးပ္တိုန်ကဵုစွံလဝ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗတနာ်နွံဂှ်ရ၊ ဒယိုဟ်ကတိုၚ်ဒယိုၚ်တံ ညံၚ်ဂွံညဳသီုဖအိုတ်ဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်တံ နကဵုပညာညးတံဟေၚ် စမ်ၜတ်ကေတ်ရ၊ ခါဲကတိုၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး ပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂွံကီုရ။ (ပ္ဍဲအရာပ္တဴဒယိုၚ်ကၠာကြဴဂှ် အ္စာဗဳသ္ကဝ်မန်တြေံဟီုလဝ် ဒယိုၚ်စိၚ်အဒေါဝ်မွဲတၞုၚ် ဒးပ္တဴကၠာအိုတ်ရ၊ အခိုက်ဝွံ အလုံရးမန်မွဲ ဒးကၠောန်ဗက်ရောၚ်ဂှ် ညးဖျေံသ္ဂုတ်သွာတ်ထောံပိုတ်တ်ရ၊ ပ္တဴဒယိုၚ်ကလော်ကၠာဂှ် ဒှ်နဲအ္စာဗၟာတံရောၚ်။) ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်တုန်လေဝ် ဒယိုၚ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံကလေၚ်ဒေါမ်စှ်ေဂှ် မ္ဒးပသတိကွေံရောၚ်၊ ထ္ၜၚ်ပ္တဴပ္တိုန်ဒယိုၚ်တုဲ ယဝ်ဂွံလွိၚ်ဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်မ္ဂး ဂၠိုၚ်ကဵုပိုန်ဘိုက်ရောၚ် ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်အဂၞဲမ္ဂး တူပၟတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်နေရတိမ္ဂး ဒးဘဲကမၠတ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်ဏာဒိုဟ်သၟဝ်ကျာမ္ဂး လေၚ်ဒိုက်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဒိုဟ်သမၠုၚ်ကျာ-ပလိုတ်မ္ဂး ခိုဟ်ပြဲလောန်၊ ယဝ်လွိၚ်အာဗာယပ်ဨသာန်မ္ဂး ဂွံပိုန်ဟာန်ဂၠိုၚ်ရောၚ်၊ အဃောပ္တဴဒၟံၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ဂစေမ်ခ္ဍာ် ယဝ်ကၠုၚ်ဍုန်လ္တူက္ဍိုပ်ဒယိုၚ်မ္ဂး ဟွံခိုဟ်သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဒယိုၚ်ဂှ် ကာလဖျေံကတိုၚ်ဂှ် ယဝ်ဒတုံစှ်ေမ္ဂး တၠသ္ၚိဟွံသေၚ် ကောန်စဴ မ္ဒးပကာဂစိုတ်ရောၚ်၊ သာ်ဝွံတၠပညာမန်တံ သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိတုဲမ္ဂး ဟလောမ် သတ်ဗြဴ ဗြာတ်ကွက်လဝ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု တိုန်စမာန်ဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်အခိၚ်စပုၚ်ပၠန်လေဝ် တၠသ္ၚိတံဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ဒုၚ်တၠုၚ်ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်-မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ်အိုတ်ရ၊ ဟိုတ်နူဘိုၚ်ကရိုၚ် ကၠောန်ညဳညဳသာသာတုဲ ပွိုၚ်ၜါပိတ္ၚဲဓဝ်ဟေၚ်၊ သ္ၚိမွဲမ တုဲအာမာန်ရောၚ်။ ===ကိုန်ဗြိုဟ်သ္ၚိ=== ကာလသိုၚ်သ္ၚိပၠန်လေဝ်၊ ဗီုပြၚ်ညံၚ်ဂွံကိတ်ကဵုသၞောဝ်ဗြိုဟ်သ္ၚိ တော်ဆတုဲ သိုၚ်မ္ဂးခိုဟ်ရောၚ်၊ ယြဴပူဂဵုမွဲ သၟိက်မိက်ဂွံတီဗြိုဟ်သ္ၚိမ္ဂး ဇမၠိၚ်ကၞဳကဵုဇမၠိၚ်ဝိုန်သာ်ဂှ် ဟွံသေၚ် ဇမၠိၚ်အနာံသ္ၚိဂှ် ဟတ်တုဲ ပံၚ်လဝ် ပၟဝ်ကဵုပိစကဵုဒ္စာံ သှ်ေမွဲ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဗၞိက်၊ သှ်ေၜါ-ဗြိုဟ်သ္ၚိဂြောဝ်၊ သှ်ေပိ-ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်၊ သှ်ေပန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိလၟ၊ သှ်ေမသုန်-ဗြိုဟ်သ္ၚိသမ္ၚေဟ်၊ သှ်ေတြဴ-ဗြိုဟ်သ္ၚိကမၠတ်၊ သှ်ေထပှ်-ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်၊ သုန်အာမ္ဂး-ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိစရာဲဍုၚ်။ * '''နဲတောက်ဗြိုဟ်သ္ၚိ''' '''ဥပမာ။ ။ ၁။''' ဇမၠိၚ်သ္ၚိ - - ၁၃ ဟတ် ၁ မိဟ် အနာံသ္ၚိ(ဝါ)ဩိုဟ်သ္ၚိ - - - ၉ - - - ပံၚ် ၂၂ ဟတ် ၁ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု × ၃ - - - - - ၆၆ မိဟ် - - - ပံၚ်ကဵု + ၁ စကဵုဒ္စာံ ၆၇ ÷ ၈ = သှ်ေ ၃ ။ သှ်ေ ၃-မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိသၟိၚ်။ '''ဥပမာ။ ။ ၂။''' ဇမၠိၚ်ဝိုန်သ္ၚိ - - ၂၀ ဟတ် ဇမၠိၚ်ကၞံၚ်သ္ၚိ - - ၁၁ ကဵု ၂ မိဟ် - - - ပံၚ် = ၃၁ ဟတ် ၂ မိဟ် - - - ပၟဝ်ကဵု = ၃ - - - - - = ၉၃ မိဟ် - - - - -ပံၚ်ကဵု ၂ မိဟ် - - - - - - ဂွံ ၉၅ - - - - - စကဵုဒ္စာံ ၉၅ ÷ ၈ = သှ်ေ-၇ ။ သှ်ေထပှ်မ္ဂး ဒှ်ဗြိုဟ်သ္ၚိအမာတ်။ ရန်ကဵုဂၞန်လ္တူတေံတုဲ ပိုဲကောန်မန်တံ ဒုၚ်လဝ်တဲ မွဲဟတ်ပိမိဟ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ဇမၠိၚ်ဟတ်ဂှ် ဗဒှ်မိဟ်တုဲ ထပ်ပံၚ်စုတ်ကဵုမိဟ်ရ။ ။ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ယဝ်ပၟိက်နွံသွက်ဂွံသိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး တော်ကၟော်လဝ် ညံၚ်ဟွံဗၠေတ်ကဵုသၞောဝ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိအိုတ်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ကောန်ဂကူမန်တံဗွဲမဂၠိုၚ် ဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်ညိဟွံသေၚ်၊ ဗြိုဟ်သ္ၚိခိုဟ်ဂှ် ရုဲစှ်သိုၚ်သ္ၚိတုဲ ဗြိုဟ်သ္ၚိဟွံခိုဟ်ဂှ် ပါဲထောံ ဝေၚ်ပါဲထောံကၠေံရ။ ===၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)=== ဗီုပြၚ်သ္ၚိမန် ပိုဲသိုၚ်ပၠန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဒှ်သၟာကမၠောန်၊ သၟာဂူဗ္ၚသၟးဂၠိုၚ်တုဲ သွက်ဂွံဒေပ်ဇိုၚ်ကပေါတ် ကြိယာတံဂှ် သိုၚ်သ္ၚိသၠုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂွံဆဵုမံၚ် ဗီုသ္ၚိဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဝွံ ပါ်လဝ်ကဆံၚ်နာနာသာ်ရ၊ ဒဒှ်ရကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိ၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာ၊ ကဆံၚ်ဖဴ၊ ကဆံၚ်တၟေၚ်ဍာ်ပါ်လဝ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကဆံၚ်မၞိဟ်ဗြဴတံသၠးဂဝ်ဂၞဴလေဝ် ပါ်စွံလဝ်ပၠန်။ ကဆံၚ်ၝောံသ္ၚိဂှ် ပါဲနူတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုအဆက်ကလော်ညးဟေၚ် ဂွံလုပ်တိတ်မာန် ညးသအာၚ်ပါဲနုကောန်လာံတာတုဲ ညးတံဟွံကဵုတိက်ရ၊ အဆက်မွဲကလော်ညးဂှ်ဍာံမ္ဂး လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ။ ညးသ္အာၚ် ယဝ်လုပ်တိက်ဒးမ္ဂး ခေက်ကဵုတၠသ္ၚိဂှ်ရောၚ်၊ ကဆံၚ်သ္ၚိကျာဝွံပၠန်လေဝ် ပွိုၚ်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ ညးတံကၠောန်လဝ်ခဒမ်ဗၠာဲလေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္တံကောန်ဗၠာဲဇကုတံ ကလေၚ်ကၠုၚ်နူအာဝေၚ်ကြေဝ်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးမ္ၚုဟ်ညးဇၞော် မိမတၠသ္ၚိတံဟေၚ် ကလေၚ်လုပ်တိက် ပ္ဍဲဒၞာဲခဒမ်ဂှ်မာန် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်၊ ကဆံၚ်ကၟုယ်ပၠန်လေဝ် ကာလကၟုယ်နူဌာန်ဇမ္ၚောဲကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ညံၚ်ဂွံတိက်ဗွဲမသၠးပွး၊ သောၚ်ၚ်တုဲ ညးလဵုဟွံရုဲ လုပ်တိက်မာန်သီုဖအိုတ်ရောၚ် သ္ၚိလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပါ်စွံလဝ် ခဒမ်သွက်ကောန်တြုံတိက်၊ သွက်ကောန်ဗြဴတိက်၊ ညံၚ်ဟဂွံထုဲနှဴဂှ် ပါ်စွံလဝ်ရ။ ။ ။ ကၟဳသ္ၚိပၠန်လေဝ် ပပဓာန်ကဵုကဆံၚ်ပိုန်ဒြပ်သၠုယ်သၠာ်တုဲ ကၟဳဂွံမံၚ်ဖအိုတ်ရ၊ ယဝ်ရံၚ်ကဵုသ္ၚိမန်တြေံတြဟ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူၝောံသ္ၚိဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ လ္တူသ္ၚိကျာဂှ်၊ ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူကဆံၚ်ကၟုယ်ဂှ် ကၟဳစိၚ်မွဲ၊ လ္တူဖဴဝွံ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံဟွံကၠောန်စိၚ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ကၠောန်စွံလဝ်ကၟဳစိၚ်ဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠောန်ပ္တိတ်ထာၚ်ဗြဴ နူကၟဳၝောံသ္ၚိရ၊ လ္တူကၟဳသ္ၚိဝွံ ညံၚ်ရဴဘုတ်ဘာ ပ္တိုန်လဝ်ပြာသာဒ်တံဂှ် ဟွံစုတ်ဟွံကၠောန် ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ကၞဳကဵုဗဒၚ်ဂှ် ဗီုညးကဵုညး ရန်ကဵုသၠုယ်သၠာ်တုဲ လးစဵုမာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ညးမၞုံကဵုပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်တံ သိုၚ်သ္ၚိတိုက် ဗီုနာနာသာ်ကီုလေဝ် ဂကူမန်တံ ကၠောန်ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တွဵုရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဇကုဂှ် ကဵုမံၚ်ခဒမ်ပ္ဍဲတၠသ္ၚိဂှ်တုဲ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကပေါတ်ကြိယာကလော်ဂှ် သိုၚ်သ္ၚိကလော်မွဲတုဲ ကဵုကလော်မံၚ်သောၚ်ၚ်ၜးၜးတုဲ နွံကၠုၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဏီရ။ ===၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ=== ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်မန်ခေတ်လၟုဟ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတအာမုက်သ္ၚိ လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်သၟးဂၠိုၚ်ရ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာလေဝ်နွံ ရန်တၟံကဵုကျာ်တြဲပိုဲ ပပရိနိဗ္ဗာန် ဖျေံက္ဍိုပ်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေရဴဂဴကျာ်တြဲဂှ်ဟေၚ် သ္ၚိကောန်မန်တံ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာရောၚ်ဂှ် ဗက်ကဵုပရေၚ်လောကုတ္တဵုရောၚ်။ ။ ။ ဂလာန်မွဲနဲပၠန်ဂှ် ပ္ဍဲရးဒေသမန်တံ ဟိုတ်နူကျာဗြဲပိုက်ကၠုၚ် နူသၠုၚ်ကျာဂှ် ကောန်မန်တံဗလေတ်မုက်ဗြဲကျာတုဲ၊ သ္ၚိမန်ကၠာတေံ သိုၚ်ဂတလ္ပာ်သၟဝ်ကျာ ကရဴလဝ်စးကဵုဗြဲကျာရောၚ်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ မွဲနဲပၠန်တုန် ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဇက်စှ်ေကၠုၚ် နူဌာန်ဒေသသၟဝ်ကျာတေံတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ဌာန်ရာမညဏံရ၊ ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဒေသမန်တြေံ နွံလ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံတုဲ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတေံရောၚ်ဂှ် ရာဇဝၚ်ခေတ်တၟိလၟုဟ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်။ ။ ကောန်ဂကူမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရံၚ်ကဵုရာဇဝၚ်လောန်ကၠုၚ် ပွိုၚ်ၜါပိပန်ကၠံသၞာံတေံ ပ္ဍဲအခိၚ်မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတေံဂှ် ညးတံဖျေံဒၟံၚ်နှဟ်မန် ပ္ဍဵုဖျေံဒၟံၚ်နာံစိုတ်ဓါတ်မန် ဗွဲမလောန်တုဲ ကဵုမန်တံစွံလဝ်သုသာန် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဍုၚ်ကွာန်ဂှ်ရ၊ ကဵုကောန်မန်တံ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဟေၚ် ညာတ်ဒၟံၚ်သုသာန်တုဲ စိုတ်ဓာတ်ကောန်မန်တံ ဍိုန်လျစှ်ေအာမာန်ရောၚ်၊ စှ်ေစိုတ်တုဲ ကဵုကောန်မန်တံသိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်သၟဝ်ကျာလေဝ် ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ စိုတ်ဓာတ်ဍိုန်လျမံၚ်မ္ဂး ဟွံဂံၚ်ပၠန်ဂတး တဝ်စၞေဟ်ကဵုသၞသတြုရဂှ် ကောန်မန်တံ ပ္တိုန်လဝ်ဂလာန်နွံကၠုၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ ရံၚ်အာကဵုရာဇဝၚ်ဍုၚ်ဗဂေါ ကၠုဟွံကျပၞာန်တေံ အတိုၚ်ရာဇဝၚ်ဗၟာချူဂှ် ပိုဲသ္ဂောံတီကေတ်သ္ၚိကောန်မန်တံသိုၚ်လဝ် ဂတမုက်လ္ပာ်ဂၠံၚ်ဍာန်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက် လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ကောန်မန်ကၠာတေံဟွံဗက်စရ၊ ရဴသာ်ဝွံလေဝ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဂလာန် ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ကောန်မန်တံရံၚ်ကေတ်ကဵုဂလာန်ဂမၠိုၚ် ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဂလာန်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံဂှ် ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုသာ်တုဲ၊ သိုၚ်သ္ၚိဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်ဟွံသေၚ် ပၠန်ဂလာန်ဂှ်တုဲ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟွံဗက်စကွေတ်ဂှ်ရ၊ ကွေတ်သိုၚ်သ္ၚိ ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာဝွံ ပ္ဍဲကာလဏံ ပိုဲမ္ဒးပြံၚ်သၠာဲ တဝ်စၞေဟ်ထောံရောၚ်၊ ရံၚ်ကေတ်ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ယဝ်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဂၠံၚ်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ဇကု ညံၚ်ဟဂွံဗၠေတ်ကဵုကိုန်သိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဗီုဇကုဒးစိုတ်ဂှ် သိုၚ်ဂတအာမာန်ရောၚ်။ * '''ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိ''' သိုၚ်သ္ၚိတၟိတုဲမ္ဂး သွက်ဂွံတိုန်ဒၟံၚ်လ္တူသ္ၚိ ဗွဲမၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် ကောန်မန်တံကၠောန်ကာမ္ၚဵု ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိပၠန်ရ၊ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်စပ်ကဵုကာမ္ၚဵု ဗွဲမပြဲမွဲသာ်တုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ကာမ္ၚဵုမွဲတုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ပွမကၠောန်ကာမ္ၚဵုဏံလေဝ် ပပဓာန်ကဵုပိုန်ဒြပ်တုဲ ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် ကဵုဇြဟတ်ပိုန်ဒြပ်ညး ညးပ္တုဲကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံကၠောန်ကာမ္ၚဵုတိုန်သ္ၚိဂှ် ရုဲကေတ်တ္ၚဲ-မွဲတ္ၚဲ ပါဲနူတ္ၚဲသ္ၚိသဝ်တုဲ ရုဲဂွံဖအိုတ်ရ၊ ပွိုၚ်တြဴတ္ၚဲဂှ် ၜိုန်တိုန်သ္ၚိတၟိခိုဟ်ကီုလေဝ် ကာလတိုန်သ္ၚိတၟိ အပေါတ်သွက်ဂွံပ္တိုန်သ္ၚိကၠာအိုတ်ဂှ် ဟွံတုပ်တၞဟ်ခြာဗၠေတ်မံၚ်နွံကီု၊ ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိ တ္ၚဲအဒိုတ်မ္ဂး-ကျာ်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲစန်ယဝ်တိုန်မ္ဂး သ္ကဝ်ဂၞဳကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲအၚာယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ထဝ်ဩန်မ္ဒးပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲဗုဒ္ဓဝါယဝ်တိုန်မ္ဂး စဟာပ်ပုၚ်တုဲဟေၚ် ညးတံတိုန်ရ၊ တ္ၚဲဗြဴဗတိယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး ဓုပ်ပ္ကဴသ္ဍဴမြမောဝ်ဟေၚ် ကဵုပ္တိုန်ကၠာ၊ တ္ၚဲသိုက်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မိမကဵုတိုန်ကၠာရ၊ တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်ယဝ်တိုန်သ္ၚိတၟိမ္ဂး မ္ဒးပြးဆာဲဩာဲနူမိမၜါ မ္ဒးသေက်ဇဵုဂၠိုၚ်ကဵုအမှုဂဗုတ်ရောၚ်ဂှ် အ္စာမန်နူတမၠာတေံ ဟီုတွံစွံလဝ်နွံကၠုၚ်ရ။ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၠာဟွံတိုန်သ္ၚိဏီဂှ် ကေတ်ချာမွဲစန် ဖ္ဍုက်လဝ်ဍာ်ဍာ်စၠန်တုဲ ပ္ဍဲၝောံတၞိန်သ္ၚိတၟိ လ္ပာ်တေံဒုန်မွဲကရေက် လ္ပာ်ဏံဒုန်မွဲကရေက် ဒက်ဖ္ဍာပ်လဝ်ကဵုချာဂှ် ပိပိတန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ပၠန်လေဝ် ဒက်ကွက်လဝ် လ္ၚဵုဇလဗ္ဒဝ် လ္ၚဵုဇလၜဝ် လ္ၚဵုထပှ်ကၞာၚ် လ္ၚဵုပိကၞာၚ်ရ တုဲနုၚ်မွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ မ္ဒးစွံလဝ်ကီု၊ လ္တူသ္ၚိဝွံ သွက်တၟုယ်တံဂွံဂ္ဇံ ဖုန်သ္ဍဳဂၞဳသ္ကဝ်တံလေဝ် မ္ဒးလးလဝ်ရောၚ်၊ ဂၠဴမွဲလေဝ် မ္ဒးဒက်လဝ်သၟဝ်သ္ၚိ၊ လ္ၚဵုဒက်လဝ်ဂၠဴၜါ ကောန်မန်ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူဟွံကၠောန်ဂူဗ္ၚတုဲ သွက်ဂွံဒက်ဂၠဴဂှ်ဟွံမွဲရ၊ ဒြပ်ရတ်ကပေါတ်ကြိယာ မပ္တံကဵုဩောံ သ္ၚု ထဍိုၚ် ဇရဳ တၟံကလန် ပုၚ်ကလောံ ကၞုသၚ် ပ္ကဴဩဴတံဂှ် ဒၞာဲညးကဵုညး ပြေၚ်စွံလဝ်ဗွဲမ္ဒးရးရ ဩောံသ္ၚုဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက် ထဍိုၚ်ဂှ်စွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲ ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာဂှ် စွံမြမုယ်တုဲ နုၚ်ဇရဳတံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ပုၚ်ကလောံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဨသာန် ကၞုသၚ်ဝွံ စွံဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ၊ ပ္ကဴသ္ဍဴကေုာံဍာ်တံဂှ် စွံဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ်၊ ရဴသာ်ဝွံ စွံပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ တိုန်သ္ၚိတၟိအိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ကလောကောဒေံမသတံကီု အ္စာဗဳသ္ကဝ်ကီု၊ ညးဇၞော်နူဝုတ်ဒိုဟ်တံဂှ် ကၠုၚ်ကောံစိုပ်လ္တူသ္ၚိတၟိအိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတမ်ဒယိုၚ်ဒိုဟ်ပန်လ္ပာ်ဂှ် ကဵုပ္ဍေန်လဝ်ပၞာၚ်မွဲမွဲတၞုၚ်၊ ပ္ဍဲအသေအဟာန်တိုန်သ္ၚိတၟိဏံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတြုံဗြဴ ညးမဒှ်တၠသ္ၚိတံ ကလံကျာ်ဓဝ်သၚ် လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်၊ ကလံမိမဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ၊ ကလံဘုမ္မဇဵု ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်လၟေၚ်ၚ်ရ၊ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကဵုဂ္ဇံဒၟံၚ်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာတုဲ အ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် ကဵုအသံကဵုဗြဴဂှ် သွက်ဂွံကလံတြုံတၠသ္ၚိဇကုရ၊ တုဲအ္စာဗဳသ္ကဝ်ဂှ် အပ်ပြာပ်ကဵုမိမတၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ မိမတၠသ္ၚိဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလေၚ်အပ်ပြာပ်ကဵု ကောန်ဇာတ်ညးမဒှ်တၠသ္ၚိဂှ်ရ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲအာသ္ၚိဂှ် မိမတံဒၠောံဗ္တောန်တုဲ ဍာ်နုၚ်စွံလဝ်ဒေါဝ်သ္ၚိဂှ် စဝ်စရိုဟ်ဖျေံသၟဝ်သ္ၚိ ညံၚ်ဍာ်ဏအ်ၜိုဟ်ဩိုဟ်ဂှ် သ္ၚိဏံလေဝ် ကဵုသ္ဂောံၜိုဟ်ဩိုဟ်ညိ၊ ရဴသာ်ဝွံ ရာဒၞာမိက်ဖာပ်ဗ္စဖျုၚ် ညးမပြာပ်စိုပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိတၟိဂှ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵု တိုန်သ္ၚိတၟိဂှ် နိမန်က္ညဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်တံတုဲ ကဵုဖ္ဍောတ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံပၠန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ရန်တၟံယဲဘဲအန္တရာယ် သွက်ဂွံလာဲလေၚ်တုဲ ညံၚ်ဂွံၜိုဟ်ဩိုဟ်အာဓာန်ဂတလၟိုန်ဂှ် ဗှ်မ္ၚဵုတုဲ တိုန်ကွက်စွံလဝ်ခပဳဩောံမွဲမ မွဲဟာန်ကေုာံ လေံဂတေက်မွဲ ပ္ဍဲသ္ဍိုက်စိၚ်တေံတုဲ ပွမတိုန်သ္ၚိတၟိဂှ်တုဲ ဒှ်အိုတ်ရ။ ==ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်== ပ္ဍဲလ္တူဂၠးတိဏံ ဂကူမၞိဟ်ဒုၚ်တဲ မၚ်မွဲလဝ်ကလော် ဂကူညးကဵုညးဂှ် နွံကၠုၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသၞာံရ၊ ဍုၚ်အမေရိကာန်တံ၊ ဍုၚ်အေၚ်္ဂလိက်တံ ၜိုန်ပြာကတ်ဇၞော်မောဝ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိဏံကီုလေဝ် ဒၞာဲအရာပ်ဍုၚ်ကွာန်ဍေံတံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဏံဟေၚ် ဒုၚ်လဝ်တဲဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်လဝ်ရ၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ကလော်ဂှ်မူဟိုတ်ဖဵုဟၟဲသ္ဂးတုဲ ဗၠန်ဂတးတဝ်စၞေဟ်ထောံ-ထောံကလော်ဂှ် ဂၠိုၚ်တိုန်အရိုဟ်ရိုဟ်သၞာံရ၊ ဆဂးဂှ် အခိုက်ကၞာမန်တြေံမွဲဂကူ မတွံဂး ယူကၞာလှ်ေကလော်ဝွံ ဒဵုတွဵုတ္ၚဲဏံ မဆက်လှ်ေကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရောၚ်။ ။ ။ ကောန်မန်ပိုဲဂမၠိုၚ် ကာလလၟုဟ် ၜိုန်လှ်ေကလော် ယူဒၟံၚ်ကၞာကီုလေဝ် မူဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယူကၞာရောဂှ် ဂွံတီဗွဲမကၠးဖ္ဍးဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ကာလကျာ်တြဲပိုဲ သ္ပဒတဴပ္ဍဲဘာဇေတဝန် သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴခတန်မွဲတုဲ တွံထ္ၜးကဵုဓမ္မဒေသနာမွဲရ၊ ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ဒှ်ရ။ ။ ကောန်တြုံသမ္ၚေဟ်မွဲ မအံက်ဇကုပကာဂစိုတ်တုဲ ပ္ဍဲတိဗ္ၚကီု ပ္ဍဲသ္ၚိကီု ဇၟာပ်ကေၚ်ကာအိုဿီု နအလေဝ်ဇကုဟေၚ် ကၠောန်တုဲ၊ မြိမြန်တဴမိမၜါရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် မိမၜါစဳရေၚ်စကဵုသၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်နၚ်သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠုၚ်ပ္တိုန်လဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜိုန်တြုံတၠသ္ၚိဇကုနွံကီုလေဝ် ဟိုတ်နူဒှ်ဒၟံၚ်ဗြဴခတန်တုဲ ဆအယာံမာတ်ကောန်ၚာ်မွဲဟေၚ် ဟွံကလိဂွံရ၊ ယဝ်ဒှ်ဗြဴခတန်မ္ဂး ဂကူဟၟဲကဵုကောန်ဂှ် ကြက်လေၚ်အာရချပ်တုဲ အကြာမိဇကုဆေဝ်ဒဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် အာဂၠာဲနၚ်သၟတ်ဗြဴမွဲတုဲ ဒုၚ်ကဵုတၠသ္ၚိဇကုရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန် သာ်ဝွံချပ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရသၟတ်ဗြဴဝွံ ကလိဂွံကောန်မ္ဂး အဲကြက်ဒှ်လေၚ်ရောၚ် ချပ်တုဲ သ္ဂးကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်သာ်ဝွံရ၊ ယွံဒေံဗြဴယြဴကာလမွဲ ဗှ်ေတန်အာဂဝ်ဂၞဴမ္ဂး ကဵုအဲဂွံတီညိဂးတုဲ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴဂှ် တန်အာဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဂရၚ်ပ္တီကဵုဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ အလဵုဇကုသၟတ်ဗြဴခတန်ဂှ်ဟေၚ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲလဝ်ဂဝ်ဂၞဴဂှ်တုဲ၊ ဒးကာလမွဲတ္ၚဲ ဂဥုဲပ္ကီုဖျေံဂဝ်ဂၞဴဂှ် သၞဴရဴကေုာံအာဟာရတုဲ ကဵုသၟတ်ဗြဴဂှ်စရ။ ဂဝ်ဂၞဴဂှ်လေဝ် လီုအာရ သာ်ဝွံဟေၚ် နူမွဲဝါဂှ်ဒှ်ၜါဝါရ၊ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုညးသ္အာၚ် ဒဒှ်ရဂဝ်ဂၞဴလီုဂှ်တုဲ ပ္ဍဲတန်ဂဝ်ဂၞဴပိဝါဂှ် ဟွံကဵုဗြဴခတန်ဂှ်တီတုဲ မံၚ်ကၠုၚ်ဒဵုဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာရ၊ ကာလဂှ် ဗြဴခတန်ဂှ် ဂွံအခေါၚ်တုဲ ဍေံပကီုကဵုဂဥုဲတုဲ ဍေံကဵုရ၊ ဟိုတ်နူဂဝ်ဂၞဴကြံၚ်ဍုဟ်အာတုဲ တၞဟ်နပ္ကီု ဖျေံဟွံသၟဟ်ရထတုဲ ဂဝ်ဂၞဴဂှ် လၞၚ်ဒၟံၚ်ရ မသ္ကာတ်ကဵုဒုက္ခဝေဒနာက္တဵုဒှ်တုဲ အိုတ်အာလမျီုရ၊ ပ္ဍဲကာလသၟတ်ဗြဴ မညန်ကဵုဂစိုတ်ဂှ် သာ်ဝွံသ္ဂးရ၊ ဗှ်ေရၚ်တၠုၚ်ဒုၚ်နၚ်အဲတုဲ ကောန်အဲပိဗှ်ေဂစိုတ်ကၠေံတုဲ လၟုဟ်ဇကုအဲလေဝ် ကြက်လေၚ်အာပၠန်ရ၊ စုတ်အာနူဘဝဏံတုဲ တၞဟ်နစကောန်ဗှ်ေဂှ် ကဵုသၟဟ်ရထညိ၊ သာ်ဝွံရာဒနာလဝ်တုဲ ပြံၚ်အာဘဝ က္တဵုဒှ်ဗ္ဂဲၝောံမွဲ ပ္ဍဲသ္ၚိဗြဴခတန်ဂှ်ရ၊ ဗြဴခတန်ဂှ်လေဝ် တၠသ္ၚိဂှ်ရပ်လဝ်တုဲ တၞောဝ်အဲညံၚ်ဂွံသ္ကုတ်အာဂှ် ဗှ်ေသ္ပရောၚ်ဂးတုဲ ၜုၚ်တက်ဒဵုချိုတ်အာရ။ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဟေၚ် က္တဵုဒှ်စာၚ်ၝောံမွဲ၊ ခြာဟွံလံစာၚ်ၝောံဂှ်ခၟာဲရ၊ ဗ္ဂဲၝောံဂှ် ကၠုၚ်စကၠေံဒဵုကဵုပိဝါရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် စာၚ်ၝောံဂှ်ရာဒနာတုဲချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဗြန်ၝောံပၠန်၊ ဗ္ဂဲၝောံလေဝ်ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်ဒြာဲၝောံမွဲရ၊ နဲကၠာတေံဟေၚ် ဗြန်ဂှ်စကၠေံကောန်ဒြာဲ သီုပါဝါတုဲ ဒြာဲၝောံဂှ် ရာဒၞာပၞောတ်လဝ်တုဲ ချိုတ်အာ ကလေၚ်က္တဵုဒှ်သၟတ်ဗြဴမွဲ ပ္ဍဲဍုၚ်သာရဝှ်ရ။ ။ သၟတ်ဗြဴဂှ်ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်ပ္ဍဲခါမ်သဳ ဇရေၚ်ပါၚ်တြၚ်ဍုၚ်ဂှ်ရ၊ ကြဴနဲကၠာတေံဟေၚ် ကလော်ဗြဴဂှ် ပ္တောံရုပ်ဗြဴမွဲတုဲ ကၠုၚ်စကၠေံကောန်သၟတ်ဗြဴဂှ် ၜါဝါတုဲ မရနုက်ကဵုပိဝါဂှ် ချပ်ဂၞန်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုတုဲ ပြာပ်အာဒၟံၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ သၠးကောန်တြုံမွဲရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴဝွံ ဒးအလန်အာတုက်ဍာ် ကၟာလစအနုတတ် နကဵုက္ဍိုပ်အဆက်ဆက် ဒးတုက်ဍာ်ကဵုသၟိၚ်ဗဳသဴရ၊ ဗၞတ်ပန်မသုန်ဂိတုတုဲ ဗၠးအာရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဍောၚ်ၜိုတ်လောန်အာတုဲ ပကာဂစိုတ်အိုတ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဝွံတုန်လေဝ် ချိုန်ခဏ မတိတ်ဗၠးနူအလန်ဇကုတုဲ ပြာပ်အာသ္ၚိသၟတ်ဗြဴ မူဒၞာဲမွဲပြောဲအဲမတဴရောသၟာန်ရ၊ ညးဂမၠိုၚ်မိၚ်တုဲ ဟိုတ်နူကလော်ဗြဴမွဲ စကၠေံကောန်ဍေံတုဲ ဍေံစဴအာသ္ၚိဍေံ ညးဂမၠိုၚ်ဂး၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် အာဇရေၚ်သၟတ်ဗြဴ သၟိက်ဂွံစကောန်ၚာ်ပၠန်ရ။ သၟတ်ဗြဴတုန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ် ခုတ်ခဴယၟုကောန်ၚာ်တုဲ ကာလမစဴသ္ၚိ တိတ်အာဘာကျာ်တြဲတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ် ကဵုလဝ်ဇကု ကဵုဖုံဗလိုပ်ပ္ဍဲကၟာအနုတတ်တုဲ ဗၟဴဒၟံၚ်တှ်ရ ညာတ်ကလော်ဗြဴမကၠုၚ်နူဇမ္ၚောဲတုဲ ဟီုထ္ၜးကဵုတၠသ္ၚိဇကု ဒဒှ်ရဗြဴမကၠုၚ်ဒၟံၚ်ဂှ် ဒှ်ကလော်ဗြဴမစကောန်အဲဂှ်ရ၊ သာ်ဝွံကရေဲဟီုတိုန်တုဲ သၟတ်ဗြဴဂှ်ယိုက်ဂွံကောန်ၚာ် ဒြိပ်အာဘာဇေတဝန် ပ္ဍဲဒေါဝ်ပူရိဿာတ်ဂမၠိုၚ် ကာလကျာ်တြဲတွံဒၟံၚ်ဓဝ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ်သ္တိက်လဝ်ကောန်ၚာ် တမ်ဇိုၚ်ကျာ်တြဲ ပအပ်ကဵုကျာ်တြဲတုဲ ဂလာန်ဒှ်ဂှ် ဂရၚ်ပ္တီရ၊ ဒေဝတဴ သုမနမပဒတဴ ပ္ဍဲပါၚ်တြၚ်ဘာဇေတဝန်ဂှ် ဟွံကဵုကလော်ဗြဴဂှ်လုပ်တုဲ ကျာ်တြဲကော်မှာထေရ်အာနန် ကဵုပၠောပ်နၚ်ကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ မူဟိုတ်တၠအဲဂွံသ္ပပွဝွံရော ပ္ဍဲဂတမုက်အဲကျာ် မဖှ်သာ်ဝွံ ယဝ်မၞးတံဟွံကၠုၚ်စိုပ်မ္ဂး ဝဳဝဲမၞးတဲဟွံစိုပ်ဒတုဲ မ္ဒးဆက်အာဘဝဂတတေံပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒတောဝ်လဝ်ဝဲမ္ဂး ဝဳဝဲဂှ်ဟွံလလံရဂးတုဲ နဂါထာဝွံ ကျာ်သ္ဂးရ။ '''နဟိဝေရေနဝေရာနိ၊ သမ္မန္တိဓကုဒါစနံ၊ အဝေရေနစ သမ္မန္တိ၊ ဨသဓမ္မောသနန္တနော။''' အဓိပ္ပါယ်ဝွံ - ပ္ဍဲလောကဝွံ နမဒတောဝ်လဝ်ဝဲမတွံဂး ညးမတ္ၜေဩ်လက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တ္ၜေဟ်လဝ်ပၠန်။ ညးမတက်လဝ်တုဲ မကလေၚ်တက်ပၠန်ဂှ်၊ စယသတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲကာလလဆောဝ် မမိက်ကဵုညိညကီုလေဝ် ပ္ဍံဟွံလလံ၊ ပ္ဍဲမဟွံဂွံဒတောဝ်ဝဲ မသဲဗလးဏာဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-သတြုဝဳဝဲဂမၠိုၚ်၊ ပ္ဍံလလံအာအိုတ်ရောၚ်၊ ၚ်-ဓရ်မလလံကၠေံဝဳဝဲ မသဲဗယာပ်ဏာ ဍာ်ခန္တဳမေတ္တာဂှ် ၚ်-တြဴ ကျာ်-အရှန်-ပစ္စေဂဗုတ်အိုဿီု၊ ပ္ဍံဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲလအိတ်ဒေသနာဝွံ ကလော်ဗြဴဂှ် ဂွံဒှ်အာသောတပန်ရ။ ကျာ်တြဲတုန်လေဝ် ကဵုကလော်ဗြဴဂှ် ယိုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ကလော်ဗြဴဂှ် မိန်ဆုၚ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကလေၚ်ကဵုမိဍေံတုဲ ဂတေဝ်ယာံတဴရ၊ မူဟိုတ်ဗှ်ေယာံရော ကျာ်တြဲသၟာန်ပၠန်၊ ယွံတၠဳလပိုန် မတုဲတေံဆဒှ်ကဵုဒှ် အဲဍိက်ဂယိုၚ်လမျီုကီုလေဝ် လၟုဟ်သာ်လဵု အဲဂွံဆက်ဂယိုၚ်လမျီုအဲရောဟွံတီ ကလော်ဗြဴသ္ဂး၊ ဗှ်ေလ္ပစံတူသာ်ဝွံညိ၊ ပၠာံဗဇကၠေံကလော်ဗြဴတုဲ ကဵုမိကောန်ၚာ်ကော်ဖျဴဏာသ္ၚိတုဲ ဆက်မြိမြန်အာညိ၊ ကျာ်တြဲသ္ဂးကဵုမိကောန်ၚာ်ရ၊ သၟတ်ဗြဴလေဝ် ကော်ဖျဴဏာကလော်ဗြဴတုဲ ပ္ဍဲစးဇုက်တေၚ် စွံပ္တန်လဝ်တုဲ ဝဳဗ္စလဝ်ရ၊ ကလော်ဗြဴလေဝ် ကဵုအာစွံလဝ်ဇကု ပ္ဍဲမ္ၚးကွာန် ဌာန်မလ္ၚုရ၊ ကာလဂှ် ကလော်ဗြဴချပ်ရ၊ ဂုဏ်သဟာဲဗြဴဝွံ နွံတဴအဲဂၠိုၚ်ကွေံရောၚ်၊ မ္ဒးခၠေဝ်ရောက်ဂုဏ်ရောၚ်ဂးတုဲ သၟတ်ဗြဴတၠကောန်ဂှ် ဍိုက်ပေၚ်တဴဩောံသ္ၚု ဒြပ်ရတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကာလဂှ် ညးဂမၠိုၚ်ကၠုၚ်သၟာန်စအိုတ်ရ၊ သာ်လဵုနဲလဵုဒှ်ပိုန်ဒြပ်ရော၊သၟတ်ဗြဴဂှ် ဟိုတ်နူအဲရှ်ေသှ်ေမြိမြန်လဝ် ကလော်ဗြဴဝွံတုဲ ဂွံပိုန်ဒြပ်ဂၠိုၚ်ရောၚ်ဂးရ၊ ညးဂမၠိုၚ်လေဝ် ဗ္စကလော်ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်အိုတ်ရ၊ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ကေၚ်ကာညးဂမၠိုၚ်အိုဿီုဂှ် ရံၚ်စံၚ်မၚ်မွဲတုဲ လာပ်မပြဲကီု တွဳဝါရမဂၠိုၚ်ကီု က္တဵုဒှ်အိုတ်ရ။ ပတွဵုနူဂှ်တုဲ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ် က္တဵုဒှ်ကုကလော်ဗြဴဂှ်ရ၊ ပုၚ်လိခ်မာဲဒ္စာံသာ်ဂှ် ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံဟေၚ် ကဵုတဴအိုတ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ ကောန်မန်တံ ရှ်ေသှ်ေမြိမြန်ကၠုၚ်ကလော် ဆက်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုတ္ၚဲဝွံရ၊ ကောန်မန်တံ နူလက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲတေံဟေၚ် ဒုၚ်တဲကလော်မၚ်မွဲကၠုၚ်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကောန်မန်တံ ယဝ်ဟီုပရေၚ်ကလော်ဏံမ္ဂး ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ်ဒုၚ်တဲတုဲ လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဒုၚ်တဲ၊ ဖဵုဍေံဟၟဲသက်က်သ္ဂးတုဲ ထောံကၠေံလေဝ်နွံဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ကီုရ၊ ဆဂး ယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံမွဲ ယေန်သၞာၚ်တုဲ ဗီုယူကၞာဂှ် ချူထ္ၜးကဵုရ ပွမရှ်ေသှ်ေကလော်ဝွံဂှ် ဗွဲတၟေၚ်ၜိုန်ဟွံမိက်ဟီုကီုလေဝ် ယြဴပူဂဵုမွဲ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲ ပ္ဍဲပစ္စက္ခကာလဝွံ ဂွံစသိုၚ်ဇၞော်ကဵုပိုန်ဒြပ်ဂှ် ဟွံညာတ်ရ၊ ဟိုတ်နူရှ်ေသှ်ေကလော်တုဲလေဝ် ဝါတ်ဂါတ်အာဂှ် ဟီုဟွံမာန် ဇကုမၞိဟ်ဟေၚ်ဂှ် ပဓာနရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပပ္တံနူဇုဇဗဴလဇကု ရှ်ေသှ်ေကၠုၚ်တုဲ ဟိုတ်နူပလှ်ထောံဟွံမာန်ဟေၚ် ဒဒုၚ်လဝ်တဲရ မွဲသာ်ပၠန်-ကောန်မန်ပိုဲ နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲဍုၚ်ဇၞော် ကဵုနွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်တေံဂှ် ပ္တောံရံၚ်မ္ဂး ညးမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ လညာတ်အောန် ဗဟုသုတအောန် ကၠိုဟ်ခၠၚ်ဒၟံၚ်ပရေၚ်လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ လ္တူကလော်ဏံ ဣလဵုဒှ်ဍာံရော ဣလဵုဗၠေတ်ရော ဣလဵုဟိုတ်နွံရော ဣလဵုဖဵုနွံရောဂှ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်တုဲ ပတှ်ေကလော်ကွေံကွေံဂှ် ဂွံညာတ်ကေတ်ကောန်မန်ပိုဲ နွံမံၚ်ပ္ဍဲကွာန်ရးဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ ဗွဲမဂၠိုၚ် မၞိဟ်ဗြဴတံပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ် နူမၞိဟ်တြုံဂှ် တ္ၚဲဏံဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ ဟိုတ်နူပတှ်ေကလော်ဂၠိုၚ်တုဲ ဒှ်ဒဒိုက်မာန်ရောၚ်ဂှ် အရေဝ်ညးကၠာတေံ ဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် အရေဝ်မွဲပါၚ်နွံဂှ် '''ဖေက်ကၠခဗယိ ဗယိကြံလောန်နူကၠ'''ရ အလုံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ဗွဲတၟေၚ်နွံမွဲသာ်ရ၊ ဍုၚ်သေမ်ကီု ဍုၚ်ဏံကီု ယဝ်ရရံၚ်အာသ္ၚိမန်မ္ဂး ဂွံညာတ်ကေတ်ကပေါတ် ကလော်ဇၟာပ်သ္ၚိရ၊ ယဝ်ရရံၚ်အာမွဲလ္ပာ်ပၠန်မ္ဂး ဟိုတ်နူယူကၞာလှ်ေကလော်ဏံ က္လောကောဒေံမသဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ကောံဆဵုညာတ်ညးသ္ကံတုဲ ဗှ်သၞာပြေပြံၚ်အာမာန်ရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်ဒေသဟွံတုပ်တုဲ အခိုက်ကၞာလေဝ် ညိညဟွံတုပ် တၞဟ်ခြာဗၠေၚ်မံၚ်ဂှ် ပ္ဍဲပရူကလော်ဏံ ဂွံတီကေတ်ရ။ * '''သာ်လဵုတၞဟ်ခြာရော-ယဝ်ဟီုမ္ဂး''' ၁။ မန်ဒိုၚ်ဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ။ ၂။ မန်ဒဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်။ ၃။ မန်ညဂှ် ရှ်ေသှ်ေကလော်ဍေၚ် ဗဴ။ သာ်ဝွံပါ်ပါဲလဝ်တုဲ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံရ၊ မူဟိုတ်ဟွံတုပ်ရောဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဂှ် ဟွံညာတ် ဆအရေဝ်ညံၚ်ရဴပုံအာဂီုဟေၚ် ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရ၊ သ္ပသမ္တီလဝ်နွံကၠုၚ်ရ၊ သ္အာၚ်နူဏံပၠန် ကလော်မာံဒကောံပိုန်လေဝ် ကောန်မန်တံ ဗ္စဖျုၚ်လွဳလဝ် နွံမွဲဂကူပၠန်၊ ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် ကောန်မန်နွံပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီသၟး ရှ်ေသှ်ေဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံကောန်မန် နူဍုၚ်ဟံသာဝတဳဏံ ဒဴအာစိုပ်ဍုၚ်သေံ မံၚ်အတေံတုဲ ဒဒှ်ရကောန်မန် ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေလဝ်ကလော်ဂှ် ကော်ခဴစကလော်ဍုၚ်သေံပၠန်ရ၊ (ပရူကလော်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ပ္တိတ်လဝ်မွဲအုပ်တုဲရ၊ ယဝ်မိက်တီ ဗွဲတြးမ္ဂး လိခ်မာံဒကောံပိုန်ဂှ် ဂၠာဲဗှ်ရံၚ်ညိ) ပ္ဍဲဍုၚ်ဖာသီတေံ ဟိုတ်နူကောန်ဂကူမန်ဟၟဲတုဲ ပရူကလော်မန်လ္ပာ်တေံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲဟွံလောဲ၊ ဆကလော်မာံဒကောံပိုန်ဟေၚ် နွံရ၊ ဒဵုလၟုဟ်ဂကူဗၟာတံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ် ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ရ၊(ဗၟာလ္ပာ်ဖာသီတေံ နူဂကူမန်ကၠာဲဒှ်အာဗၟာရောၚ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ် ကလော်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဂွံမံၚ်) ကလော်မာံဒကောၚ်ပိုန်ဂှ် အလုံမွဲကောန်ဂကူမန် ဍုၚ်ဏံသီုမန် နွံဒၟံၚ်ဍုၚ်သေံတေံ ရှ်ေသှ်ေဒၟံၚ်ရ၊ မန်ဒိုၚ်ဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် မံၚ်လ္ပာ်ရးသဓီုတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်သတ်ဗြဴ၊ မန်ဒဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးဖာသီတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်တုဲ မန်ညဂှ်ဗွဲမဂၠိုၚ် နွံလ္ပာ်ဒေသရးမတ္တမကဵုရးတနၚ်သဳတုဲ ရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်-ဗဴရ၊ သ္အာၚ်နူကလော်ပိဏံ နွံကလော်မွဲဂကူဏီ ကလော်ဗဂေါလေဝ်ဂး ကလော်သၟိၚ်အသးလေဝ်ဂး ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်လေဝ်ဂး ရံၚ်အာဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ကောန်မန်တံ ဒၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်ကလော် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသဟွံတုပ် အခိုက်လှ်ေကလော် ယူကၞာလေဝ် ဟွံတုပ်ကီုရ၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညရ၊ ဗီုကျိုၚ်ကျဝ်ကလော်ပၠန်လေဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံၜါလ္ပုဟ်တဲ ဒက်ပူလဝ်သတ်ဗြဴ ကွက်လဝ် နကဵုကယၜဝ်တုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်ရ။ ===ဗီုစွံကလော်ကေုာံကပေါတ်ကလော်ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိ=== မၞိဟ်ဒုၚ်လဝ်တဲ မၚ်မွဲလဝ် ကလော်သတ်ဗြဴတံဂှ် ကေတ်သတ်ဗြဴကှ်ကှ် ကြံၚ်ကြံၚ် သီုဂတကၞိမွဲမတုဲ ဒက်ပူလဝ် ယာတ်ဗ္ကေတ် ယာတ်ဗ္တာၚ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်တေံရ၊ ယဝ်ဍာ်သတ်ဗြဴဂှ်ကှ်အာကဵုဒှ် ကၠုတ်တိုန်ကဵုဒှ် ဂတကၞိပြဟ်အာကဵုဒှ် မ္ဒးသၠာဒစုတ်တၟိရောၚ်။ ။ မၞိဟ်ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ယာတ်ဂှ် မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ယာတ်ကလော်ရ၊ ကေတ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗ္တာၚ် အနာံပိဟတ်တုဲ လ္ၚဵုဂိုၚ်ဒေပ်စွံလဝ် ပ္ဍဲကဠာချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် စိုက်ဂွဳလဝ် ခိုဟ်ဟ်မိုဟ်ဟ်တုဲ ကွက်စွံလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်ဟရံၚ်လေဝ်နွံ၊ ယာတ်ဂှ်ယဝ်စာ်ထောၚ်အာကဵုဒှ် ဍံက်ဍေန်အာကဵုဒှ်၊ မ္ဒးထပ်သၠာဲစုတ်ယာတ်တၟိရောၚ်၊ ယဝ်ဟွံမၚ်မွဲ ရှ်ေသှ်ေယာတ်ဂှ်မ္ဂး ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲဇကုမ္ဂး ဥပါဒါန်ထဖဏန်စပ်တုဲ ဘဲပရိုက်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်၊ အရံၚ်ဂၠိက်ယာတ်တံဂှ် ပလောံသာ်ဗုဖအိုတ်၊ ဂၠိက်ကၞၚ်ယှာ ဗုကဵုဗ္ကေတ် ကၞၚ်ၜါလ္ပုဟ်ဒှ်ရ။ ညးမဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ် ကလော်ဍေၚ်ဗဴတံဂှ် သိုၚ်စွံလဝ်သ္ၚိဗဴ ဇရေၚ်သ္ၚိဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ၊ စုတ်လဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ယာတ်ဗု ပ္ဍဲဍေၚ်ဗဴတုဲ စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဗဴဂှ်ရ (ဗွဲမဂၠိုၚ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ကေတ် လ္ပာ်ဒေသဍုၚ်ပံၚ်ဏီ) လ္ပာ်ဍုၚ်ရေဝ်တေံပၠန်လေဝ် ကေတ်ဍေၚ်မသုန်ဍေၚ် ဇမၠိၚ်ၜိုတ်မွဲဍ-မွဲမွဲဍေၚ်ဂှ် ဒက်ပူလဝ်ကဵုတောဝ်ဗုဗုတုဲ ပ္ဍဲဍေၚ်ဂှ် ဆတ်စုတ်လဝ်ကၞာၚ်သၠသိုတ် ပိပန်ကၞာၚ်ရ။ ဍေၚ်ဒုန်သီုဖအိုတ်ဂှ် ပကောံတုဲ စုတ်ပ္ဍဲရဴချာ ဂၟုဟ်ဍာ်ဂစေအ်စၠန်တုဲ ဒက်စွံလဝ် ဗ္ဒာဲသတ်ဗြဴကလော်ဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်တမ်သၞာံမွဲဝါ ကၞောတ်သၞာံမွဲဝါ သၠာဲဍေၚ်ဂှ်တုဲ လ္ၚဵုဂှ် မွဲသၞာံနွဲဝါသၠာဲရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဟိုတ်မွဲမွဲယဝ်က္တဵုဒှ်မ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ သတ်ဗြဴဍာ်ကှ်အာဟာ ဍေၚ်ဒုန်ထောၚ် ဍာ်ကှ်အာဟာဂှ် အာကျောဝ်ရံၚ်ရ။ ပရောကလော်ဗဂေါ(ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်)ဂှ် မ္ဒးပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိရ၊ ပသာ် ကလော်စၚ်ဂဗာဲကဂၞန်ရောဟီုမ္ဂး ကလော်ဏံဂှ် မံက်ကၠုၚ်နူဍုၚ်ဗဂေါရ၊ သၟိၚ်အသးဂှ် ဍိုက်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်တုဲ ဗတိုက်ကဵုဂလာ ဇၞးအာပၞာန်ဂလာ နကသပ်ပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ဂှ်ရ ဂလာဂှ် ကျအာပၞာန်သၟိၚ်အသး ဗဵုဂလာဂှ်ချိုတ်အာတုဲ က္တဵုဒှ်ကလော်သရာဲရ၊ ဗွဲကြဴ-ချောဲဍာ်ပ္ဍဲဂြိုပ်ဗဂေါဂှ် အောန်အာတုဲ ပြဝါပြေၚ်ဂမၠိုၚ် နွံပၟိက်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်ဂှ် လ္ပာ်ပွိုၚ်ရးသဓီုတေံ သွက်ဂွံဂၠာဲစချောဲပၠန်ရ၊ ၜဳသက်တိုၚ် ဟိုတ်နူဍာ်ဒဳလပှ်ဇၞော်၊ ပြေၚ်ဂမၠိုၚ် ၜိၚ်ကၠောံၜဳဟွံမာန်၊ ကလော်သရာဲဂလာဂှ် ဍုန်လုပ်တုဲသ္ဂးသာ်ဏံ ယြဴပြေၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ် ဗဇဴကၠေံယဇ်မ္ဂး ၜိၚ်ကၠောံၜဳသက်တိုၚ်မာန်ရောၚ်၊ ပြဝါပြေၚ်မသုန်ကၠံဂှ် ပ္ဍဲမတ်သၟိၚ်အသး ဒှ်ဒၟံၚ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်သီုဖအိုတ်ရ၊ အပ္ဍဲပြေၚ်ဂမၠိုၚ်ဂှ် ဆပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်မွဲဟေၚ် ဒှ်ဂြၚ်ဗိုတ်ထဝ်ဇေတ်တ်ရ၊ ဟိုတ်ဒဒှ်သၟိၚ်အသး လဴဟီုကဵုမိတၠဂုဏ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယွံကောန်အရေဝ်ဂလာန်ဝါစာမွဲမွဲ ဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ်မ္ဂး ညဲၚ်ရဴ"ဂြၚ်စိၚ်ဂၠိၚ်တုဲ ဂၠေံအာဟွံဂွံ" ဟိုတ်ဂှ်ရ မိဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ရကောန်၊ ဗလဴစသာ်ဝွံတုဲ သၟိၚ်အသးကီု ညးဍုၚ်ဗဂေါတံ ၚုၚ်ၚဇြဟောံတဴဗွဲမလောန်ရ၊ သၟိၚ်အသးကီု ညးရဲဍုၚ်ဗဂေါဂမၠိုၚ်ကီု တ္ၚဲဂိတုပြေၚ်ဣနၚ်ဂၠိုၚ် ဒုၚ်ဗ္စကၠေံယဇ်ဂှ် ပကုသဵုပ္တုဲဒါန် ရိုဟ်ဟ်လၟေၚ်သၞာံရ၊ ဗွဲကြဴဝွံ ရဲယူကၞာကလော်တံ ရန်တၟံဟိုတ်ဖဵုဏံတုဲ မွဲလဆောဝ်လှ်ေပ္ဍဲယူကၞာဏံရ၊ ပ္ဍဲယူကၞာဏံပၠန်လေဝ် ပြေၚ်မွဲမွဲဟေၚ်မ္ဒးပူဇဴရ၊ ဗွဲကြဴဏံ ပြေၚ်အောန်ကၠုၚ်တုဲ စၞးပြေၚ်ဂှ် ကဂၞန်စွံစၞးပြေၚ်တုဲ စၚ်ဂဗာဲပူဇဴပၠန်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ကဂၞန်ကၞောတ်ပရာၚ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ပၟိက်တုဲမံၚ်ကီုရ၊ ကာလဗဇဴကလော်ဂှ် "'''ဟာဲ-ဟာဲ ကဂၞန်-ကဂၞန်ရောဟွံသေၚ်၊ ပြေၚ်မိဂြၚ်ဗိုတ်-ဟွံဝိုတ်ရလေဝ်မိ ဂုဏ်အနန္တမိတၠဍာ်တှ်၊ ရိုဟ်ဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ဗှ်သၞာယာဲ'''" ရဴသာ်ဝွံ လှ်ေဒယှ်ေတဴရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဝွံ ဒှ်ပရောကလော်ဗဂေါဗွဲခ္ဍန်ရ။ ကလော်ဗယိမ္ဂးဂှ် ဗယိသ္ၚိ ဗယိအရာပ် ဗယိကွာန် ဗယိဍုၚ် ပၞောဝ်ကဵုပန်ဂကူဂှ် ပွိုၚ်ဇကုဇကုဟေၚ် ဂွံအဝဵုတုဲ ၜက်ပွိုၚ်ပိုၚ်ပယျဵုညးတၞဟ်ဟွံဂွံရ၊ ဣဝွံတၟေၚ်ပ္ဍဲဗယိရောၚ်။ ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော်ယာတ်မ္ဂးဂှ် ယာတ်ဟွံသေၚ် ဗွဲစၟတ်ဂၠိက်၊ ဂၞိန်၊ ပလောံ၊ ယာတ်ဍောတ်၊ ဂၠိက်ဇမၠိၚ်၊ ဇမၠိၚ်ဂၠိၚ်အိုတ် ၁၂-ဟတ် ဂၠေံအိုတ် မသုန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်မွဲဍ၊ ကၞၚ်ဗ္တာၚ်ကဵုဗ္ကေတ်ဂှ် ဒှ်ယာတ်ယှာဗၞတ်မွဲလ္ပုဟ်မၞုံ၊ ဂၞိန်လေဝ် ဇမၠိၚ်အနာံတုပ် ဂၞိန်ဇမၠိၚ်ရ၊ သာ်ဍေံဗ္တာၚ်ကဵုလမ္စံက် ပြံက်ဖက်တုဲ လ္ပာ်ဇိုၚ်ဂၞိန်တေံဂှ် ကၞၚ်သာ်လမ္စံက်ၜါလ္ပုဟ်ကဵုသာ်ဗ္တာၚ် ၜါလ္ပုဟ်ဒးစွံရ၊ အတၚ်ဍေံ သာ်ဗ္ကေတ်ၜါလ္ပုဟ် ပလောံဂှ် ဒှ်ပလောံမၞိဟ်တြုံသာ်ဗု၊ တဲဇမၠိၚ် ဩိုဟ်ပါ်ရ၊ ယာတ်ဍောတ်သာ်ဗ္တာၚ်ဖအိုတ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါမိဟ်ရ၊ ယာတ်သာ်ဗ္ကေတ်မွဲဂတှ်ေ၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ အနာံပန်လ္ပုဟ်၊ လစိန်မွဲဇြေဟ်၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် (ဂၠိက်ဂၞိန်ပလောံယာတ်ဍောတ်ဗ္တာၚ် ယာတ်ဗ္ကေတ်လစိန်) ဒှ်ဒြပ်ညးမရှ်ေသှ်ေ ကလော်ယာတ်တံရ။ ညးရှ်ေသှ်ေကလော် ဍေၚ်ဗဴမ္ဂးဂှ် မွဲသာ်ပၠန်ရော ကေတ်တၞုၚ်ဒုန်မောဝ်ဒှ်ဒှ်၊ တၞုၚ်ဒုန်ခိုက်ဒှ်ဒှ်၊ ကၠောန်ကေတ်ဍေၚ်ထပှ်ဍေၚ်တုဲ စွံလဝ်တၚ်လ္ပာ်သၟဝ်မွဲလ္ပာ်၊ ပ္ဍဲဍေၚ်ဒုန်တံဂှ် ပြိုက်စုတ်ဍာ်ပဠးပေၚ်ၚ်တုဲ ပ္ဍဲမွဲမွဲဍေၚ် တၞးကြေၚ်မွဲတၞး ဒးစုတ်ရ၊ ကလောန်ဂွံသက်သာဂှ်ရ ဍေၚ်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲမွဲရဴတုဲ ဒးကွက်စွံပ္ဍဲဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ ဒးသၠာဲဍာ်၊ တၞးကြေၚ်ဍေၚ်ဒုန်တံဂှ်ကီု၊ ခြာဟွံလံ-ဟွံလံ ဒးသ္ၚဳကျောဝ်ရံၚ်ဒၟံၚ်ရ၊ ကာလက္တဵုဒှ်ဂိယဲမ္ဂး ဟွံသေၚ် ဟိုတ်မွဲမွဲက္တဵုဒှ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးအာကျောဝ်ရံၚ်ပ္ဍဲဍေၚ်တံဂှ်ရ၊ ထေက်ကဵုသၠာဲတၟိမ္ဂး ဒးသၠာဲရောၚ် အခိုက်ဏံဂှ် ဒေသလ္ၚဵုဂှ်နွံတုဲ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲပၠန်ရ။ ။ ဗီုကောန်မန်တံ ဒုၚ်တဲပါ်ကလော်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ကောန်တြုံဂှ် ဒးယိုက်ဒိုက်ကလော်ရ၊ ဒးကေတ်အာဲနူမဇကုတုဲ တမ်ကလော်လေဝ်သ္ဂးစရ၊ ယဝ်ကောန်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ဇကုတုဲ ယဝ်ရပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး ဟွံဒးဗက်စကလော်မဇကုရ၊ ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ဟဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ မဇကုစုတိကလိလောန်အာမ္ဂး ဒးဗက်စကလော်ကောဇကုရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ၊ လာံတာကလော်လေဝ် သ္ဂးလဝ်ပၠန်၊ ကောန်တြုံမွဲ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲမ္ဂး အခိုက်ပြဝေဏဳဇကု ယဝ်သၟိက်ပါ်တိတ်ကလော်နွံမ္ဂး ပါ်ပ္တိတ်မာန်ရ၊ ယဝ်ဟွံမိက်ပါ်ပ္တိတ်ဏီမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲဌာန် တမ်ကလော်ဇကုတေံရ၊ ဒဒှ်ရ နွံပၟိက်ပါ်ကလော်မ္ဂး ကောန်ဂၠုဗွဲကိုပ်ကၠာ မ္ဒးပါ်ရောၚ်။ ယဝ်ရဗ္စတုဲ ပါ်ကလော်မ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကြိယာကလော်တံဂှ် ပါ်ပ္တိတ်တုဲ နိမန်နၚ်ကလော်ဇရေၚ်သ္ၚိတမ်ကလော်တုဲ မ္ဒးဗ္စကလော်ရ၊ သွက်ဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် မွဲဒေသကဵုမွဲဒေသ ဟွံတုပ်တုပ်ပၠန်ရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် မ္ဒးပြေၚ်ပလေဝ်ကပေါတ်စၞစ အတိုၚ်လၟိဟ်ကလော်ရ၊ လၟိဟ်ကလော်ဝွံ တမ်ကလော်ဂှ်ဒ္စိတ်၊ သွက်ဂွံပါ်ဏာကလော်ဂှ်ထပှ်၊ ကောန်ကလော်ဂှ် မသုန်မၞုံတုဲ မ္ဒးဗ္စသီုဖအိုတ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဒၞာဲဗ္စကလော်ဂှ် ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီုဂှ် စွံလဝ်တုဲ မွဲပ္ၚာန်ဗြာတ်ဒ္စိတ်မ၊ သတ်ဗြဴမွဲမစွံလဝ်ကီု၊ ပိပ္ၚာန်ပြေၚ်လဝ်ရ၊ သွက်ကလော်သ္ၚိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ ဗြာတ်မွဲဂရး စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဇၞော်ဇၞော်မွဲတုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ကီု၊ သ္အာၚ်ဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဗြာတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်၊ မသုန်မမွဲခ္ဍအ်စုတ်တုဲ ထပ်ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်၊ သ္အာၚ်နူဂှ် ကေတ်ဒကိုပ်ခ္ဍအ်ပိမတုဲ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး သတ်ဒ္စိတ်မမွဲခ္ဍအ်၊ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊ သတ်ထပှ်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ ဇဗၠုမသုန်တၞး သတ်မသုန်မမွဲခ္ဍအ်ပၠန်၊ စုတ်တုဲ ပြေၚ်စွံလဝ်ပၠန်ရ၊ သာ်ဝွံပြေၚ်စၞစကလော်တုဲ မိန်ကေတ်ဂၞိန်ယာတ်ကလော် ဗွဲမ္ဒးရး ဖျဴဏာသ္ၚိဇကုရ၊ ပ္ဍဲအကြာဂၠံၚ်ဘာ်တရဴဂှ် ဖျေံတိဟွံဂွံ၊ စိုပ်သ္ၚိဇကုဟေၚ် ဖျေံဂွံရ၊ ဣဝွံ နဲပါ်ကလော်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် အဃောကာလလှ်ေကလော်ဟေၚ် ပါ်ကလော်မာန်ကီု၊ ယြဴကောန်တြုံ-ကောန်ဂၠုမွဲ မိက်ဂွံပါ်ကလော် နူမဇကုမ္ဂး ကာလယူကၞာဂှ် ညးမဒှ်ဒေါၚ်ဝွံ ကပေါတ်ကြိယာကလော်အိုဿီု စုတ်ပ္ဍဲထးဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်တုဲ ကောန်တြုံတံဂမၠိုၚ်၊ ကောံဓရီုအိုတ်ရ၊ အဃောဂှ်ဒေါၚ်ဝွံ ထ္ၜကေတ်ထးဂှ်တုဲ ဗ္ဒိဇီုကၞေၚ်မ၊ ကေုာံ ကောန်တြုံသီုဖအိုတ်တုဲ ကလေၚ်ဗ္ဒိကၞေၚ်ကောန်ဂၠု ညးမပါ်ကေတ်ကလော်ဂှ်ရ၊ နနဲဏံကီု ကောန်လဵုဟွံရုဲသ္ပသာ်ဏံတုဲ ပါ်ကေတ်ကလော်မာန်အိုတ်ရ၊ ဒဒှ်ရ ပါ်ကေတ်ကလော်တုဲမ္ဂး နဲဇကုကဵုဇကု ဗီုဇကုဒးစိုတ်လှ်ေတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံ၊ ဟွံလှ်ေမွဲသာ် ဂ္ဇံတုဲ ဗ္စလေဝ်ဂွံကီုရ၊ ယဝ်ကောန်ဂၠုမွဲ ပါ်တိတ်ကလော်တုဲမ္ဂး ကောန်လဵုဟွံဟီု ပါ်ကေတ်ဂွံမာန် ပၟိက်စိုတ်ဇကုရ။ ===ဗီုကလော်ပိုတ်=== ဟိုတ်နူဖဳထောံကလော်ဂှ်လေဝ် ပိုတ်အာမာန်ကီု ယြဴညးမွဲ ဂွံလဝ်ကောန်ဗြဴသၟးမ္ဂး၊ ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ကောန်တြုံနွံဗွဲမဂၠိုၚ် အတိုၚ်ဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံ ယဝ်ကောန်ဂၠုဂှ် ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်မဇကုမ္ဂး ကာလမအံက်ဇကု ကလိလောန်အာဂှ်လေဝ် ကလော်ပိုတ်အာမာန်ကီု၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်၊ ၜိုန်ကောန်ဂၠုဇကု ဟွံဒုၚ်ကေတ်ကလော်ကီုလေဝ်၊ ကောန်ဍောတ်တံဂှ် ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ပၠန်။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နဲပါ်ကလော်ဏံ သၞောဝ်ဥပဒေ ဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက်ဟၟဲတုဲ ပၟိက်စိုတ်ဇကု ဖန်ဖက်ကေတ်မာန်ဂှ် ကောန်မန်တံ မ္ဒးပသတိမွဲသာ်ပၠန်၊ ဒဒှ်ရ ဒုၚ်ကေတ်လဝ်ကလော်တုဲမ္ဂး ဝိုတ်ထောံသတိဟွံဂွံ၊ ညံၚ်ဂွံဒှ်ပိုန်ဒြပ်ဂှ် ၜိုန်ကလော်ဟွံထ္ၜလဘာ်ကီုလေဝ်၊ ယဝ်ပိုတ်အာကလော်မ္ဂး ကလော်ဂှ် ရပ်စကဵုဘဲပရိုက်ရောၚ်၊ ဗီုဂွံဗ္စကလော်ဂှ်လေဝ် အရာဇကုဒုၚ်လဝ်ဂတိပါၚ် မွဲသၞာံမွဲဝါ ၜါသၞာံမွဲဝါ ဟွံသေၚ် ပိ-ပန်-မသုန်သၞာံမွဲဝါ ဝိုတ်အာဟွံဂွံ စိုပ်အခိၚ်မ္ဂး သ္ဒးဗ္စရောၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူဟွံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်တုဲ ကာလဗွဲပရိုက်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ကောန်မန်တံ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဂွံသတိကလော် ဥပါဒါန်စဲစပ်ကၠုၚ် လ္တူကလော်ပၠန်ရ၊ (ဣဏံလေဝ် ကောန်မန်တံဝါတ်မွဲသာ်ကီု)တုဲ အာဂၞန်တးစပၠန်၊ အ္စာသဝ်-အ္စာဗေဒၚ်တံပၠန်လေဝ် ရံၚ်အကာဲတၠယဲခန္ဓဂှ်တုဲ ညံၚ်စိုတ်ဂွံပြေဂှ် ဒုဟ်ကလော်ရောၚ်၊ ဗွဲမလောဲသွာ သ္ဂးကဵုပၠန်ရ၊ ကာလဂှ် မန်တံလှ်ေကလော်ယူကၞာတုဲ ယဲဂှ် ဗၠး-ဟွံဗၠးဟီုဟွံမာန်၊ ယူကၞာတုဲဗၠးအာလေဝ်နွံ၊ ယူကၞာတုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံ၊ ဣလဵုဒှ်ဍာံရောဂှ် ဟီုဟွံမာန်ရ၊ ယဝ်ရ ဗက်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တေံမ္ဂး ပ္ဍဲမွဲဝှ်ပိဂိတုဂှ် ဟွံယူကၞာဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ယူကၞာဏံ ဒေါၚ်ကဵုဓဗိုန်ဗာတ်ကီု ဒးလိၚ်တုဲ သွက်ဂွံရာန်ကပေါတ်တံဂှ်ကီု ဩန်အိုတ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် ယဝ်ပိုက်တမ်ဂၠာဲရိုဟ်မ္ဂး ဗွဲလ္တူတေံၜါသာ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာယူကၞာဏံ မၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ကၠာကၠာတေံ ဟီုလဝ်အရေဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် ၁၁၁၉ သၞာံတေံ ဍုၚ်မန်တြေံ-ဍုၚ်ဗဂေါ၊ က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်နန်ပြာသာဒ်မန်တံ လီုလာ်အာတုဲ မန်တံကျအာပၞာန် ဒဴအာဌာန်မဗၠးၜးတေံရ၊ ကာလစိုပ်ဌာန်ဇမ္ၚောဲတေံတုဲ ကလေၚ်စဴလေဝ်ဟွံမာန်၊ ဗှ်သၞာမသကလောကောဒေံ သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံကီု၊ ညးမသှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ဏံဂှ် ဗှ်သၞာညးမစိုပ်အာဌာန်ဇမ္ၚောဲ။ ===ပရေၚ်စဳရေၚ်ခါန် ခဗံက်ကလော်ဗွဲလၟေၚ်ၚ်=== ဂၞန်။ - - ယၟုကလော် - - - ခါန်သွက်ဒးပြေၚ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - တၚ်သမ္တီ။ ၁။ - - - ဗယိ - - - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၂။ - - - ကလော်ရေတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၃။ - - - ကလော်ဒကိုပ်တၠ - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၄။ - - - ကလော်မှာဂိရဳ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး သတ်ဗြဴမွဲမ ကွာၚ်ကၠေၚ် ပလေၚ်ဇြုၚ် - - ၅။ - - - ကလော်ဒလိၚ်တၞံဗြာတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၆။ - - - ကလော်ဗၠိုပ်ဍာ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၇။ - - - ကလော်ကလအ်တၠပိုန် - - - ဇဗၠုဒေပ် - - - - - - - - - - - - - - - ဇဗၠုထၟူမွဲထး ၈။ - - - ကလော်တွိုန်တၠဗြဴ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၉။ - - - ကလော်တွိုန်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၁၀။ - - - ကလော်ပလှ်ေလောန် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး - - - ၁၁။ - - - လော်ကိဟ် - - - - - - ဗြာတ်မမ သွက်ဂွံကွက်ဒက်လဝ်ကဵုဇုက်တောဝ် ကၞေၚ်ပိမ - - ဒးကွက်ပ္ဍဲပါၚ် ၁၂။ - - - ကလော်ဒေါၚ်ထပိုဲဍောတ် - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၃။ - - - ကလော်ပလေၚ်ကၞာပ် - - - ဗြာတ်ပိဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၁၄။ - - - ကလော်တၟာဲဇၞော် - - - - ခၟာဲစာၚ်-ဗြာတ်ပိဂရး သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-စုတ်ကဵုယန်ပသဲဓုပ် - - ဒးစွံလ္တူစၚ် ၁၅။ - - - ကလော်စပုၚ်ဟာန် - - - ပုၚ်သၟးသၟးမွဲပ္ၚာန် - - - ၁၆။ - - -ကလော်ဣတဍုၚ် - - - ဗြာတ်မွဲဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-သွာၚ်ကၠေၚ်-၉-ချဴ - - - ၁၇။ - - - ကလော်ဗက်သရာဲ - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - ခါန်ဟၟဲ ၁၈။ - - - ကလော်စၜါဆ - - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ - - - ၁၉။ - - - ကလော်သ္ၚိ - - - ဗြာတ်မမပလှ်လဝ်မွဲပ္ၚာန်-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ပလေၚ်ဇြုၚ် - - - ၂၀။ - - - ကလော်ဍုၚ်ဗၟံက် - - - ၜံက်ပိတၞုၚ်-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၁။ - - - ကလော်ထပၠၚ် - - - ဗြာတ််ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက်-ကွာၚ်ခဝ်-၆-ခဝ် - - - ၂၂။ - - - ကလော်သၟိၚ်ၜါ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၃။ - - - ကလော်သၟိၚ်ပိ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၄။ - - - ကလော်ဂၞကျာ်ဍောတ် - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ-ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲကရေက် - - - ၂၅။ - - - ကလော်နာဲထဝ် - - - ခၟာဲစာၚ်ပိမ-ဗြာတ်ၜါဂရး - - - ၂၆။ - - - ကလော်ဂဒူ - - - အရုတ်စိန်န်မွဲ - - - ၂၇။ - - - ကလော်နာဲဗၚ် - - - ကဂဒဵု(ပရာၚ်)ပ္ၚံက်ကဝေန်လဝ်မွဲ - - - - - - - - ဒးကွက်ပ္ဍဲကၞာ ၂၈။ - - - ကလော်သၟဝ်ကျာ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-ကွက်လဝ်ကဵုဒၠေၚ်-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - - ကာလလှ်ေမ္ဂး ဒးဂၠေၚ်လှ်ေ ၂၉။ - - - ကလော်ဂစေံ - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၀။ - - - ကလော်ခပဵု - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - ၃၁။ - - - ကလော်ဇက်ဂၠုၚ် - - - ဗြာတ်ၜါဂရး-သတ်ဗြဴမွဲမ - - - '''နူကဵုလၟေၚ်ဂၞန်မွဲ ဒဵုစိုပ်လၟေၚ်ပိစှော်မွဲ ဗွဲလၟေၚ်ၚ် နကဵုအခိုက်ညးကဵုညးဟေၚ် မွဲခန်တုဲမွဲခန် ဒးလှ်ေတဴရ၊ လှ်ေတုဲဒးဗ္စကလော်ရ။''' တေံကီု ဟိုတ်နူဗှ်သၞာဂှ်ရ ကာလယူကၞာမ္ဂး ကော်ပၠောပ်ပုၚ်သၟူကလော် ညးမစုတိအာတေံတုဲ သၟာန်ပရိုၚ် ပရေပရံၚ်ကေတ်စိုတ် ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ ကောန်မန်တံ ယူကၞာလေဝ်သ္ဂးလဝ်မွဲသာ်။ ===နဲသိုၚ်ကၞာကလော်=== ကာလသိုၚ်ကၞာကလော်မ္ဂး ဒးကေတ်ဒယိုၚ်စိၚ်ဇမၠိၚ် စှ်ဟတ်တုဲ ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ်ရ၊ ဒယိုၚ်စိၚ်ဒးပေၚ်တြဴတၞုၚ်၊ ဒယိုၚ်ဇမၠေံဇမၠိၚ်ဒ္စာံဟတ် ပ္တဴၜါသၞောဝ် မွဲသၞောဝ်ပိပိတၞုၚ် (ဒယိုၚ်ဇမၠေံတြဴတၞုၚ်) အဒေါဝ်ဂှ် ဒှ်သၠဲဇၞော်တုဲ သွက်ဂွံယူကၞာရ၊ ဇမၠိၚ်ဒုန်ဇအိုတ်တံဂှ် ဒးစှ်ေဗြိုဟ်ဍေံတုဲ ကၟဳပိကွိုန်ရ၊ ဂတမုက်သ္ပာ်ပလိုတ်၊ ပ္ဍဲအပ္ဍဲကၞာကလော်လ္ပာ်ဒိုဟ်ဗၟံက်ဂှ် ဒးသိုၚ်နာၚ်မွဲ သွက်ဂွံစွံကပေါတ်ကလော်ရ၊ နာၚ်ကလော်ဂှ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် အနာံၜါဟတ်၊ သၠုၚ်ဆၜိုတ်ဗၞတ် စွံကပေါတ်စိုပ်၊ (လၟိဟ်ဟတ်ဟွံဒးကေတ်) ဗီုပြေၚ်စၞတုန် ပ္ၚာန်ပုၚ်ခၠုံသၠာ်မသုန်မ၊ ပ္ၚာန်ပုၚ်စှ်မ၊ ပ္ၚာန််သွစှ်သုန်မ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်ခဍေဝ်မသုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴဍာ် သီုခၞော်မွဲမွဲမ (သံက်လဝ်ခၞောက်လေဝ်ဂွံကီု) ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲဂရး ပ္ဍဲပ္ၚာန်စှ်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်သတ်ဗြဴမွဲမွဲဒကုတ်၊ ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တြဴတြဴမ၊ ပ္ဍဲပ္ၚာန်သွစှ်သုန်မဂှ် ပ္ၚာန်မွဲမွဲ ဒးစုတ်ဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်မွဲမွဲမတုဲ ကွာၚ်ကၠေၚ်၊ ကွာၚ်တဝ်ကၞး၊ ကွာၚ်မပၞဟ်၊ ကွာၚ်ဒကဵု၊ ပလေၚ်ခၟိုန်သတ်ဗြဴတံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်ဗွဲမ္ဒးရးရ၊ ပြေၚ်စွံလဝ်စၞတံဂှ်တုဲ ဒးပ္တိုန်စွံလဝ် ပ္ဍဲလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်ရ၊ စၞတံဂှ် သွက်ဂွံဗ္စကလော်လေဝ်သ္ဂး၊ ဃောလှ်ေကၞာဂှ် သွက်ဂွံဗိုဟ်ကၠဟ် ဗြာတ် သတ်ဗြဴ ကဵုကောန်စဴ ကောန်စေက်လေဝ်ဟီု၊ သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်ဂှ် ခဗိုန်ဇၞော်မွဲမ ဗာတ်မွဲ၊ ဗာတ်သွတ်ပိမ၊ ခၞောဲ၊ ဆာၚ်၊ ခဍာပ်တံဂှ်လေဝ် ဒးကေတ်၊ တၞံဗြာတ်ၜါတၞံလေဝ် ဒးဒက်ပ္တဴလဝ် ပ္ဍဲဒယိုၚ်လ္ပာ်ပလိုတ် ပ္ဍဲပါၚ်ကၞာၜါတၞုၚ်ရ။ ကာလဒုၚ်ဖျေံကလော်နူသ္ၚိဇကုမ္ဂး အိုဿီုကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးတုဲ ညးမဒှ်တမ်ကလော်ဂှ် ဒးကေတ်ဖျေံပ္ဍဲကၞာရ၊ "ဆေၚ်ဆက်ကဵုရဲပိုဲ ကၠုၚ်ဝေၚ်ကၞာပိုဲသီုဖအိုတ်ညိ"ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးတုဲ ဒုၚ်ဖျေံကလော်ဂှ်ရ၊ ယဝ်နွံပ္ဍဲသ္ၚိတမ်ကလော်တေံမ္ဂး မၞိဟ်ဆေၚ်ဆက်ဂှ်ဟေၚ် ဒးအာဒုၚ်နၚ်တုဲ ဟီုဂးနဲဂှ်ရ မၞိဟ်ဒုၚ်နၚ်ကလော်တံဂှ်ဟေၚ် ဒးကလေၚ်စွံဒၞာဲရ၊ ဂွံလုပ်လှ်ေဂွံဂှ် ဗွဲကိုပ််ကၠာ ဒးဂေတ်ကၞာလ္ပာ်ပုၚ်ပိလတုန်ရ။ အပေါတ်ယာတ်ကလော် စုတ်ပ္ဍဲထးရပ်ထ္ၜဏာတုဲ မၞိိဟ်ဗြဴ ကျိုၚ်ကယျိုၚ်ကလော် ကၠေဟ်ယာတ်ဍောတ်ဂှ်မွဲ က္ဍိုပ်မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ရပ်ဍေၚ်ဗဴ(လ္ၚဵုထပှ်-လ္ၚဵုမသုန်)ဂှ်မွဲက္ဍိိုပ်၊ လ္ၚဵုမွဲ မၞိဟ်ဗြဴကယျိုၚ်တုပ်ပ် ဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ် ကလာဲလဝ်သော်ဂှ်မွဲ၊ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ဗြဴပိ၊ မၞိဟ်တြုံၜါကယျိုၚ်တုပ် မၞိဟ်မွဲမွဲ ရပ်လဝ်မြကဵုအလာံ ယာတ်ဗ္ကေတ်မွဲမွဲ ပံၚ်ဒှ်မၞိိဟ်မသုန်၊ ဆေၚ်ဝိုၚ်၊ ခဗိုန်၊ ဗာတ်တံဂှ် တက်ဗရုဗက်လက်ကရဴတုဲ မၞိဟ်ရပ်အလာံဂှ်အာဂတ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ဗြဴဒက်ပူလဝ်ယာတ်ဗ္ကေတ်ပ္ဍဲက္ဍိုပ်၊ လစှ်ေဂှ် မၞိဟ်ရပ်ထ္ၜယာတ်ကလော် လစှ်ေဂှ်မၞိဟ်ရပ်ဍေၚ်ဗဴ၊ ဂေတ်ကၞာ နကဵုကွိၚ်ကွိုက်အခိုက်တြေံဂှ်တုဲ၊ လုပ််လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်၊ ဒၞာဲပါၚ်ကၞာကလော်ဂှ်ရ၊ အလာံၜါတၞုၚ်ဂှ်လေဝ် စတ်စုတ်ဗ္ဒာဲတၞံဗြာတ်ၜါတၞံဂှ်ရ၊ လ္ပာ်ဒိုဟ်ပလိုတ်ဂှ် တၞံကြေၚ်တဵုလဝ်မွဲတၞံ တမ်တၞံကြေၚ်ဂှ် စွံလဝ်ဇရမွဲမ စုတ်လဝ်ဍာ်ရ၊ ကပေါတ်ကလော်တံဂှ် စွံလ္တူနာၚ်ကလော်ဂှ်တုဲ ကာလလှ်ေမ္ဂး နကဵုကယျိုၚ်ဗွိုက်ကလော် ဒးဗိုက်လ္တက်ရ။ ကွာမန််လ္ၚဵုဂှ် ဗွဲကိုပ်ကၠာ လှ်ေဗယိ(ဗဴ)တုဲ ကြဴဂှ်ကောန်ဗြဴဟေၚ် ဒးလှ်ေကၠာအိုတ်ရ၊ ကောန်ဗြဴဟၟဲမ္ဂး ဒးဂၠာဲကေတ်အဆက်အဆေန်် လ္ပာ်မၞိဟ်ဗြဴပၠန်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမလှ်ေကၞာဂှ်၊ အခိုက်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ လှ်ေပ္ဍဲသ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ၊ ဆဂးဂှ်ဒးဖ္ဍာန်ထောံယာတ်၊ သ္ပညံၚ်ရဴကၞာကလော်တုဲဟေၚ် လှ်ေဂွံဂှ် ဒှ်ဂလာန်ဒေါၚ်တံရ၊ ကယျိုၚ််လှ်ေကလော်ကဵု ယာတ်ကလော်မရှ်ေသှ်ေဂှ် ၜိုန်ရတုပ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလစကာရပ်စပ် စွံဒၞာဲဝါဲဂှ် ညးတၟဟ်အဲတၞဟ်ရ၊ ဃောလှ်ေဂှ် ကလော်တြုံစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်တြုံ ကလော်ဗြဴစဴမ္ဂး ဒးဗိုက်ကယျိုၚ်မၞိဟ်ဗြဴရ။ ဂၠိက်ဂၞိန်ဇမၠိၚ်တံဂှ် ဒးတုတ််စွံလဝ်ဒတုဲရ။ လှ်ေကၞာ ကာလစိုပ်အခဏ်ဝေၚ်ဇြၚ်မ္ဂး ဒးဝေၚ်ဇြၚ် မၞိဟ်ၜါဇြၚ်ၜါရ၊ စိုပ်အခဏ်ဝေၚ်လေံဒုန်မ္ဂး မၞိဟ်မသုန် လေံမသုန်တၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်မွဲဟတ်ကဵုမွဲဍ၊ ကေတ်တုဲ တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးထကောဟ်သံက်လဝ် ထဏဒုန်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ဗၞတ်ထဏဒုန််ဂှ် ဇမၠိၚ်ၜါလ္ပုဟ် မုဟ်ထဏဒုန်ၜါလ္ပာ် တမ်ကဵုကၞောတ်ဂှ် ဒးဂတလုပ်သီုၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ်သွက်ဂွံရပ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုလေံဒုန်မသုန်တၞုၚ််ဂှ်၊ ယဝ်ရဝေၚ်လေံဒုန် ညံၚ်ရဴဒုန်ခ္ဍာပ်မ္ဂး ဒးကေတ်မွဲတၞုၚ်ရ၊ ဟွံသေၚ်ၜါတၞုၚ် လေံဒုန််ဂှ် စွံတၚ်ၜါလ္ပာ်တုဲ အဒေါဝ်ဂှ် ဒၞာဲရပ်ဒးၜံက်ပထောၚ်လဝ်ရ၊ တၞုၚ်ဍေံဒးဗ္ကေတ်လဝ်ညိရ၊ မၞိဟ်လှ်ေမွဲမွဲဂှ် ဒးရပ်လဝ်ကၞာၚ်ကြေၚ်ၜါစန်ရ၊ ရပ်ကၞာၚ်ကြၚ်မ္ဂး မြ လေံဒုန်တံဂှ် ဟွံဒးကေတ်ရ၊ မၞိဟ်ဝေၚ်လေံတံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်မသုန်၊ ဝေၚ်မြဇြၚ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်အိုတ်ၜါရ၊ အခိၚ်လှ်ေဂှ် နူဂယးကၠာဟွံစပုၚ်ရ၊ တုဲပြဟ်တုဲ ကဇုဲဂှ် ပၟိက်ဒေါၚ်ကီု ပၟိက်မၞိဟ်ယဲ ဆေၚ်ဆက်ကဵုကလော်တံဂှ်ရ။ လဆောဝ်လှ်ေအာဂှ် ဗွဲလၟေၚ်ခဗံက်ပြေၚ်လဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ဒးလှ်ေတုဲ ပ္ဍဲအရာလှ်ေကၞာဝွံ ကလော်ကောန်မန်တံ ဂၠိုၚ်ကဵုဂကူ လှ်ေဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်၊ ဟွံတုပ်ညးသ္ကံဂှ် တန်တဴပ္ဍဲညးမရှ်ေသှ်ေကလော်တံရ၊ အစဳအရေၚ် ဗီုပြၚ်ဗ္စစၞကဵုလှ်ေဝွံ ညးတံကော်ခဴစ ကလော်စိၚ်ရ၊ ကၠာဟွံသီကမၠောန်ဂှ် မၞိဟ်ဗြဴၜါရပ်လဝ်ယာတ်ဍောတ် မွဲမွဲတုဲ မၞိဟ်တြုံမွဲ သ္ပညံၚ်ရဴစိၚ်ရ၊ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴၜါဂှ် ရပ်စိၚ်ဂှ်ဂွံမ္ဂး လှ်ေသီပေါဲရ၊ ဗီုညးတံသီပေါဲဂှ် "ယွံညးမဆေၚ်ဆက်ကဵုပိုဲ ဟိုဲကလော်မိမဇုဇတံညးဂမၠိုၚ် အတိုၚ်ပိုဲတံဒုၚ်လဝ်ကံပါၚ်ဂှ် လၟုဟ်ကိစ္စသိုပ်ဒတုဲရ မၞးတံလေဝ်က္ညအာစိုပ် ဌာန်ဒၟံၚ်ဇကုမာန်ရ"ဂးသာ်ဂှ်တုဲ ကပေါတ်မၞိဟ်ကေတ်နၚ်လဝ်ဂှ် ဒးကလေၚ်စွံ ပ္ဍဲဒၞာဲတြေံတေံရောၚ်၊ အစဳအရေၚ်အတိုၚ်မဟီုကၠုၚ်တုဲတေံဂှ် တန်တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲဒေါၚ်သီုဖအိုတ်ရ။ ပ္ဍဲပရေၚ်ကလော်ဏံဟီုမ္ဂး ပပ္တံကဵုယဲဲဘဲဟိုတ်မွဲမွဲတုဲ ကောန်မန်တံ ဥပါဒါန်စဲစပ်လောဲညိဟွံသေၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ကောန်မန်တံ နွံဒၟံၚ်ဌာန်ဂြိုပ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ၊ ယုတ်ဒေက်ဒၟံၚ် ပ္ဍဲအရာလောကဳဏံရ၊ ဟိုတ်နူတီဒၟံၚ်ပရေၚ် လောကုတ္တဵုသၟးဂၠိုၚ်တုဲ စပ်ကဵုကလော်ဏံမ္ဂးပတှ်ေဗွဲမလောန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ပတှ်ေကလော်ကီုလေဝ် ထေၚ်ခယျဂး ကလော်ရပ်စလှ်ေကလော် ယူကယာဗ္စကလော်ပၠန်ရ၊ ၜိုန်ဗ္စကိီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ စိုတ်ထေဲကဵုကလော် ထပိုတ်ထောံကလော်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဖဳထောံပ္ဍဲက္ၜဳကြုၚ်ဂှ် ဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ဍဲဖဳကလော်ဏံပၠန်လေဝ် ဥပါဒါန်ဂှ် လ္ပကဵုစပ် စွံစိုတ်ခိုၚ်ၚ်ပိုတ်တ်တုဲ ယဝ်ဖဳမ္ဂး ကလော်ဏံပိုတ်အာရောၚ်။ ကောန်မန်တံ သွက်ဂွံတီပရောယူကၞာဂှ် ဗွဲသာမညဟေၚ် ချူထ္ၜးကဵုရ၊ ဒဒှ်ရယူကၞာဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲမွဲဂကူကီုတုဲ ဒၞာဲဏံမ္ဒးချူစုတ်ကဵုဗွဲသာမညရ၊ ယဝ်ချပ်ဗ္စာရဏာကေတ် ပရောကလော်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်မ္ဂး မူအဓိပ္ပါယ်လေဝ်ဟၟဲ၊ ဒှ်ညံၚ်ရဴပရေစိုတ် ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်ဗွဲမလောန်တုဲ ပရေစိုတ်မွဲဂကူဂှ် ဒှ်ညံၚ်ကမၠက်မတ်တြဴအာဂၠာံစိၚ်ကီုရ၊ သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူဏံ ကောန််မန်တံဂမၠိုၚ် ပရေၚ်လောကုတ္တဵုလေဝ် ကတ်လ္ၚတ်ကီု၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ပရေၚ်လောကဳလေဝ် ညံၚ််ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန််ဂှ် ဒးဂစာန်ကီု၊ ယဝ်ရလောကဳ-လောကုတ္တဵု သီုၜါလ္ပာ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ပရောကလော်ဏံ ခိိုဟ်-ဟွံခိုဟ် အဓိပ္ပါယ်နွံဟာ-ဟၟဲဂှ် နကဵုပညာဇကုပါ်ပါဲတုဲ သ္ဂုတ်သွာတ်ကေတ်အိုတ်ညိရ။ ==ပွမဂိယဲ== ဂိယဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်လိခ်ၜါမဓဝ်ရ၊ ၜိုန်လိခ်ၜါမဓဝ်ကီုလေဝ် သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ဒးဒုၚ်ဘဲပရိုက်ဂိယဲဏံဂှ် လ္ၚဵုညိည လ္ၚဵုဂှ်ဂၠိုၚ်က္ဍၚ်ကွေံရ၊ ဟိုတ်နူဂိယဲဂှ်ရ တၠခန္ဓတံ မ္ဒးဝဳယဲဝေဒနာတုဲ ဩန်အိုတ်ဂၠိုၚ် လေၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ သာ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံ နွံကၠုၚ်ဒဒှ်ရ၊ "'''ယဲမ္ဂးအိုတ် ချိုတ်မ္ဂးလေၚ််'''" ညံၚ်ဟွံလေၚ်ဂှ် သတ္တံဒးမၚ်မွဲလမျီု နကဵုဉာဏ်ပညာပၠန်ရ၊ "'''လမျီုဂှ်ဉာဏ်မၚ် ဒြပ်ဂှ်ကံမၚ်'''" သာ်ဝွံ သ္ဂးလဝ်ပၠန်ရ။ သတ္တံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံမ္ဂး ဍောတ်ဇၞော်ဟွံရုဲ၊ ဗွဲဨကန္တ မ္ဒးဒဗကဵုယဲဝေဒနာဒ္စိတ်စှော်တြဴ ဗွဲစၟတ်ရောၚ်၊ ညးလဵုဟွံရုဲ ဒဴပါဲဟွံဗၠး ယဲဝေဒနာတံဂှ် တုပ်သၟဟ်ညံၚ်ရဴသတြုပိုဲ မွဲဂကူကီု၊ ယဲဝေဒနာတံဂှ် ဍေံသ္ၚဳဂၠိပ်ဒၟံၚ်လၟိုန် ယဝ်ဂွံအခေါၚ်မ္ဂး သတ္တံကာလဝိုတ်အာသတိ၊ သွက်ဂွံမၚ်မွဲ လွဳပရာဇကုမ္ဂး၊ ဝေဒနာမတွံဂး သၞသတြုဂှ် ဂွံအခေါၚ်သွက်ဂွံလုပ်ပ္ဍဵုပ္ဍိုက် ပ္ဍဲခန္ဓမၞိဟ်တံရ၊ သွက်ဂွံတဝ်စၞေဟ်ကဵုယဲဝေဒနာတံဂှ် ပညာမွဲဟေၚ်ဒှ်လွဟ်ဇၞော်ရ၊ ပညာမ္ဂးဂှ် ကၠာဟွံဒှ်ယဲ သွက်ဂွံဗ္စာရဏာဒၟံၚ် လ္တူခန္ဓလၟိုန်ဂှ်မွဲသာ်၊ ယဝ်ဝေဒနာလုပ်ကၠုၚ်မ္ဂး၊ ဝေဒနာဂှ် ညံၚ်ဂွံဗၠးအာနူခန္ဓဂှ် မ္ဒး လွဳပရာနကဵုပညာဂဥုဲဂှ်မွဲသာ်ရ။ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒဒိုက်ဇၞော်ပန်ပြကာမတွံဂး ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ၊ ပွမဗျု၊ ပွမဂိယဲ၊ ပွမချိုတ်ဝွံ၊ သတ္တံဗွဲစၟတ်မ္ဒးဒဗရောၚ်၊ ပါဲဟွံဗၠးသက်က်ရ၊ ပိုဲသတ္တံမ္ဒးဆေဝ်ဒဝ်စဵုဒၞာလဝ် ဒဒိုက််ပန်ပြကာဂှ် နကဵုလွဟ်ဓဝ်ဗ္စာရဏာ ကဵုလွဟ်ပညာဂဥုဲရ၊ ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ၜိုန်ပြာကတ်ဒၟံၚ် လ္တူဂၠးတိကီုလေဝ် ဆၜိုတ်ဍုၚ်ဇၞော်ဟေၚ် ပြာကတ်တဴရောၚ်၊ ဌာန်ဒေသသ္ၚောဲနူဍုၚ်ဇၞော်တံဂှ် ဍုၚ်လဵုဟွံရုဲ ဟိိုတ်နူပညာဂဥုဲလောကဳဂှ် ဟွံစိုပ်ဏီဒှ်တုဲ ပ္ဍဲကွာန်ဂြိုပ်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် နဲညးကဵုညး သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ်စဵုဒၞာလဝ် ယဲဝေဒနာတံဂှ် နွံတဴအိုတ်ရ။ ပညာဂဥုဲပ္ဍဲဂကူမန်ပိုဲလေဝ် ဗက်ကဵုခေတ်တုဲ မ္ဒးပြံၚ်သၠာဲထုဲနှဴ အာကဵုပညာဂဥုဲသ္အာၚ်လေဝ်် နွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဏံ ဟိုတ်နူကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုပညာ ဂဥုဲလောကဳသၟးဂၠိုၚ်တုဲ နဲကဲပညာလွဳပရာယဲဝေဒနာမန်ဂှ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲရဟွံသေၚ်ဟာ၊ နဲကဲပညာဂဥုဲမန်တြေံဂှ် ဟိုတ်နူကောန်မန်တံ ဟွံမၚ်မွဲသစ္စ ဟွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဂှ်ရ-ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲမန်တံလေဝ် လဟုတ်စှ်ေအာဒၟံၚ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်နကဵုမတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ လၟုဟ်ယဝ်နွံပၟိက် မိက်ဂွံညာတ်သၠပတ်ပြကိုဟ် ရောဂန်ဒါန်ကဵုဒပ်ဗျဂုဏ်မ္ဂး ဟွံလောဲသက်က်ရ၊ ပ္ဍဲဘာလကျာ်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်နွံမံၚ်ကီုလေဝ် သၠပတ်တံဂှ် ပိုတ်စာ်လီုလာ်မံၚ်သၟးဂၠိုၚ်၊ ဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ဂှ် ပ္ဍဲဘာလ္ၚဵုဂှ်ဟေၚ် ဗွဲတၟေၚ်ဂွံဆဵုမာန်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ပညာဂဥုဲမန်တြေံကၠာတေံ ညံၚ်ဟဂွံဗၠိုက်တၞီအာဂှ် စဵုဒၞာတုဲ ညံၚ်ဂွံမံက်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ်ကောန်မန်တံ သီုဖအိုတ်ရဟွံသေၚ်ဟာ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲမန်တြေံ နွံညိညဂှ်လေဝ် ဟံၚ်ပြိုက်ဒၟံၚ် လမျီုကောန်မန်တံ ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဏီဂှ် ကယျာၚ်စးထောံဟွံမာန်ဏီရ။ ဇၟာပ်သ္ၚိဌာန် တၟံညးတၟံအဲ က္တဵုဒှ်ယဲညိညသ္ဇိုၚ်သာမ္ဂး သွက်ဂွံလွဳစညိညမာန် စွံလဝ်ဂိုၚ်လဝ် စၟတ်သမ္တီလဝ်နွံရ၊ ဒဒှ်ရ ဂဥုဲဗ္ၜတ်ဂၞဴ၊ ဂဥုဲပဠက်၊ ဂဥုဲကျာ၊ ဂဥုဲခဍက်၊ ဂဥုဲဂၠံက်ကံ၊ ဂဥုဲၚာန်၊ ဂဥုဲမပစံက်တံဂှ် နူလက်ထက်နော်နာဲတံ ဂိုၚ်ပကောံစွံလဝ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ အခိၚ်လဵုဟွံရုဲ သွက်ဂွံ-ဂွံမာန်ဂှ် ပပ္တံနူတၞံဆု၊ ရိုဟ်ဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆု-သတ်ဒုန်တံ၊ ပကောံစွံလဝ်မ္ဂး ကာလပၟိက်နွံကၠုၚ် ဗွဲမပြဟ်-ဗွဲမလောဲသွာဟေၚ် သ္ဂောံမာန်ရ၊ သတ်ဆုရိုဟ်ဆုမ္ဂးဂှ် မပ္တံကဵုရိုဟ်လတာ်ဂၠဴ၊ ဆုအိက်၊ လဂဝ်၊ ဗၞဲ၊ မြေက်ခမိဟ်၊ ကဝိၚ်၊ မကၞိ၊ ဝါၚ်ကၠ၊ ခၞော်မၚ်ဂုတ်၊ တၞံပတ်စေဝ်၊ ဇုတ်ကၠ၊ ကၠၚ်ကၟတ်အိုဿီုမဒှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲကၠံဇကုဟေၚ် တဵုလဝ်နွံမံၚ်ရ။ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ပပ္တံကဵုဟိုတ်နာနာသာ်တုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်ရောၚ် အ္စာသဝ်မန်တံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်နူကံ ဆီ ကျာ ဥတု အာဟာရတုဲ ယဲဘဲမွဲက္တဵုဒှ်မာန်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ကံဝိပက်နူဘဝအတိက်တေံ ဇက်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဘဝပစ္စုပ္ပန်ဏံ က္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး ယဲဝွံဂှ် ဒှ်ယဲကံတုဲ ဝဳဗၠးလေဝ်နွံ၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံ၊ ၜိုန်ပညာဂဥုဲရီုဗၚ်ဟံၚ်ပြာ်လေဝ် ဟိုတ်နူယဲကံဝိပက်တုဲ လွဳဟံၚ်ပြာ်ဟွံမာန်၊ ပပ္တံကဵုကံဝိပက်ဂှ်တုဲ စိုတ်-ဥတု-စၞအာဟာရတံဂှ် စွံအဓိက ဥပါဒါန်စဲစပ်ဒၟံၚ်တံဂှ် ယဝ်လွဳပရာ နကဵုဉာဏ်ပညာအ္စာသဝ် မဍိုဟ်ကေက် ပ္ဍဲအရာဂဥုဲဗွဲမဗ္စာရဏာမ္ဂး ဂဥုဲဂှ် ဒှ်လွဟ်သွက်ဂွံဟံၚ်ပြာ် တၠခန္ဓဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူကမ္မမတွံဂး ကမၠောန်၊ အတ္တမတွံဂး စၞအာဟာရ၊ ကာလမတွံဂး ဥတုတံတုဲ ယဲဝေဒနာက္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ပ္ဍဲခန္ဓကာယ နာံရုပ်ပိုဲမၞိဟ်ဝွံ ဘူတရုပ်ပန်မတွံဂး '''ဓါတ်တိ ဓါတ်ဍာ် ဓါတ်ပၟတ် ဓါတ်ကျာ''' မွဲဟာန်ကေုာံ ဓါတ်အာကာသမသုန်ဏံဂှ် ဒှ်အဓိကရ၊ ဓါတ်မွဲမွဲ ယဝ်ပၠန်ဂတးလီုလာ်အာမ္ဂး က္တဵုဒှ်ယဲဝေဒနာမာန်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗဂှ် ညးကော်အ္စာဗိန္ဒောရ၊ ပၞောဝ်ကဵုစှ်ၜါရာသဳဂှ် ဂိတုပသာ်-ဂိတုဘတ်-ဂိတုပုဟ် ပိဂိတုဝွံ ဟိုတ်ဥတုပၠန်ဂတးတုဲ ပိုဲသတ္တံက္တဵုဒှ်ယဲလေပ်ရ၊ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဂိတုတံဏံလေဝ် ယဲတိုန်မ္ဂး ဟိုတ်နူဥတုဟွံညဳသာသၟဟ်န်တုဲ လွဳဝါတ်ညိရ၊ အ္စာဗိန္ဒောတံသ္ဂးလဝ်၊ ဟိုတ်မက္တဵုဒှ်နူကမၠောန်၊ စပ်ကဵုစၞအာဟာရဥတုမတွံဂး အၚ်္ဂနွံပိတၚ်ရ၊ ပၞောဝ်ပိတၚ်ဝွံ ဗွဲမဂၠိုၚ် ပဟိုတ်ကဵုစၞအာဟာရတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲဂၠိုၚ်အိုတ်ရ၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲပရအ်တံပၠန် ဗွဲတၟေၚ်ညးတံပတှ်ေဒၟံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်ရ၊ ယဲပယောဂ၊ ယဲပရအ်ဝွံဂှ် နကဵုဗွဲ ဟိုတ်သၟဝ်တေံဟေၚ် က္တဵုဒှ်မာန်ရောၚ်။ ၁။ ဟိုတ်နူဥပါဒါန်စဲစပ်လောန်။ ၂။ ဟိုတ်နူဂကူမသ။ ၃။ ဟိုတ်နူမဒွိၚ်ဂၠိုၚ်။ ၄။ ဟိုတ်နူဆီကျာ။ ၅။ ဟိုတ်နူဘဲပရိုက်။ ၆။ ဟိုတ်နူဟွံမာန်စိုတ်ဇကု။ ၇။ ဟိုတ်နူဂဥုဲမွဲမွဲသာ်တုဲ က္တဵုဒှ်ရောၚ်။ ကောန်မန်တံက္တဵုဒှ်ယဲမ္ဂး နကဵုဂဥုဲနွံပ္ဍဲသ္ၚိဇကု ဂၠာဲပ္ကောံတုဲ နကဵုဇကုဟေၚ် ဗွဲကိုပ်ကၠာလွဳကေတ်ရ၊ ဥပမာယဲဇကုက္တဴ ညံၚ်ဇွဟ်ဒးဆာံ၊ ခ္ဍက်၊ ဂၞဴဗိုန်စညိညမ္ဂး ဗၠးအာမာန်ရ၊ နကဵုနဲကဲဇကု ဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် ယဲဟွံဗၠးတုဲ က္ဍၚ်တိုန်လေဝ်နွံ ဥပမာ ယဲပ္ဍဲခန္ဓဇကုက္တဵုဒှ် ၊ ယဲကသအ်၊ ယဲဟယျာ၊ ယဲကြုတ်၊ ယဲဆီ၊ ယဲပ္ဍဲၜဝ်ဇုတ်တံမ္ဂး လွဳဟွံလောဲဗၠးဝါတ်တုဲ ကောန်မန်နွံဒၟံၚ်ပ္ဍဲကွာန်တေံဂှ် ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ နကဵုဂဥုဲပ္ဍဲသ္ၚိဇကုဝဳဟွံဗၠးမ္ဂး ဒးအာကော်အ္စာသဝ်တံ မဟာသဝ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကုကျာ်ဇၞော်အ္စာတံတုဲ ဂၞန်တးစလေဝ်နွံရ၊ ကောန်မန်တံ ဟိုတ်နူဥပါဒါတ်စဲစပ် လောဲသွာဗွဲမလောန်တုဲ ညိညသ္ဇိုၚ်သာ မံၚ်ဟွံမိပ်မ္ဂး ပၠေၚ်အန္တရာယ် ဒဒှ်ရ ထံက်ဇြဲ၊ လးဒဒန်၊ ဗလးက၊ ဗှ်မ္ၚဵု၊ ဗှ်ကမ္မဝါတ်၊ ဗ္စဂြိုဟ်၊ ဗ္စဂြိုပ်နာနာသာ်ဂှ်လေဝ်၊ ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လှ်ေကလော်ယူကၞာလေဝ်နွံကီုရ၊ ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပညာဂဥုဲဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်ဗွဲမလောန်တုဲ ညးမၞုံကြပ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဌာန်ဇၞော်တံဂှ်၊ အာလွဳယဲပ္ဍဲဌာန်ရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ။ ။ ဟိုတ်နူယဲနွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူတုဲ အ္စာသဝ်မန်တံလေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူပၠန်၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒော၊ အ္စာသဝ်ဗ္စဓါတ်၊ အ္စာသဝ်ပယောဂ၊ အ္စာကဝတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲစိုတ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်၊ အ္စာသဝ်ဝဳယဲမာတံဂှ် ကောန်မန်တံ ကဵုပ္တုဲပၟိက်လွဳယဲဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာဗိန္ဒော=== အ္စာဗိန္ဒောဂှ် လုပ်အဝေါၚ်ပ္ဍဲဂကောံမဟာသဝ်မွဲတုဲ ညးတံလေဝ် ဝဳယဲနကဵုဂဥုဲဇဗညးတံရ၊ ဇကုညးတံပ္ကောံကေတ် ရိုဟ်ဆုရိုဟ်ဒုန်၊ ခၞော်ဆု၊ တၞံဆု၊ သၠဆု၊ သတ်ဆုပ္ကဴသဴတံတုဲ ကၠောန်ဗဒှ်ဂဥုဲရ၊ မ္ၚးနူဂှ်ဂဥုဲဇဗ ဂွံနူသတ်တိရိစ္ဆာန်တံလေဝ်နွံ၊ ဥပမာ ကၠၚ်ကၟတ်နာနာသာ်> ဇုတ်နာနာသာ်၊ သၞေံတဲ-သၞေံဇိုၚ်နာနာသာ်၊ ခစှ်ေနာနာသာ်၊ ကၠေၚ်နာနာသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်မန်ခေတ်ကၠာတေံ ဂဥုဲပိုဟ်ဖ္ဍိုတ်တုဲ ဟွံရပ်စပ်၊ ကာလဖျုၚ်ဂဥုဲဟေၚ်၊ ညးတံချူကေတ် နကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ခေတ်ကာလလၟုဟ် ကၠောန်လဝ်ဂဥုဲခၞိက်(ဍိုတ်တ်)လေဝ်နွံ၊ ပလုယ်လဝ်မမလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဍာ်လေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဆုၚ်သၟူလေဝ်နွံ၊ ဂဥုဲဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ နွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးတံပကောံလဝ်နာနာသာ်တုဲ ကၠောန်ဗက်နကဵုဂြန်ဂဥုဲမန်ပၠန်ရ၊ အ္စာသဝ်လ္ၚဵုဂှ် ရပ်လဝ်ဂဥုဲမွဲဂကူတုဲ ပြံၚ်သၠာဲဂဥုဲ နကဵုဍာ်ပလာဲလေဝ်နွံကီုရ၊ ဥပမာ အ္စာသဝ်ဗိန္ဒောမရပ်လဝ် ရိုဟ်သၟိၚ်ကၠေၚ်မွဲဂကူမ္ဂး ယဲဂၞဴအာ-ဂအအ်က္တဵုဒှ်တုဲ ယဝ်ထၚ်ဍာ်မ္ဂး ချူဖျုၚ်ကဵုဍာ်သ္ၚုခၞာရ၊ တူပၟတ် တူဍာ်ဂမ္တဴမ္ဂး ချူကဵုဍာ်တှ်မၞိဟ်တုဲ လံက်ဇွိတ်ကဵုသၞေၚ်စာၚ်ရ၊ စံၚ်ပရံၚ်-စံၚ်ကၞာမ္ဂး ချူကဵုဍာ်သဂြာတုဲ ဖျုၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပြံၚ်ဍာ်ပလာဲတုဲ ရပ်စပ်စကာဂွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ နဲဏံကီု ရပ်လဝ်ဂဥုဲၚာန်မွဲဂကူဂှ်ဟေၚ် သ္ပပဓာန်ကဵုဍာ်ပလာဲတုဲ ဝဳယဲဂွံဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အ္စာသဝ်မန်ပိုဲ ဟွံကေတ်ၚုဟ်ဂဥုဲဇဗဂၠိုၚ်ရ၊ ခယျာဇိုၚ်လေဝ် သ္ဒးကဵုအောန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဗစဓါတ်=== အ္စာသဝ်သာ်ဏံဝွံ ညးတံဟွံရပ်စပ်ဂဥုဲရ၊ ဂၞန်တးရံၚ်ကဵုယဲတၠခန္ဓတုဲ ဓာတ်စပ်ကဵုအပ်ဒပ်ကဵုမၞိဟ်ယဲဂှ် ညးတံစၞောန်ထ္ၜးကဵုရ၊ စၞအာဟာရတံဂှ်ရ ဒှ်ဂဥုဲညးတံရောၚ် စစၞအပ်ကဵုဇကုတုဲ ယဲဗၠးလေဝ်နွံမာန်၊ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံမာန်ရ၊ ကိစ္စဗ္စဓာတ်ဏံဂှ်လေဝ် ယဲမပ္တံကဵုကြုတ်၊ ယဲကသအ်၊ ယဲသယျာတံဂှ် ပၟိက်ဇၞော်ညိဟွံသေၚ်၊ ယဝ်စဗၠေတ်အာမ္ဂး ယဲက္ဍၚ်ကၠုၚ်ရောၚ်၊ ယဝ်ဗ္စဒးအပ်မ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ဗၠးအာမာန်လေဝ်နွံရ။ ===အ္စာကဝတ်=== အ္စသဝ်ကဝတ်မ္ဂးဂှ် နကဵုဇိုၚ်နကဵုတဲ ပတ်ပေါန်လိုန်ပိန်တုဲ ညးတံလွဳယဲရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဇကုဂိသကေဝ်၊ ကတေၚ်ဂြဲ၊ ဂၞိၚ်ဂိ၊ တမ်လ္တက်ဇြိုၚ်မ္ဂး ညးတံကော်အ္စာကဝတ်တုဲ ကဵုပတ်ပၠန်ရ၊ ယဲသာ်ဏံဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠောန်ကလောန်ဇြိုၚ်ဇြိုၚ် ယိုက်ဂၠေၚ်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ သာ်ဝွံ ယဲဘဲက္တဵုဒှ်ကၠုၚ်ရ၊ အ္စာသဝ်ကဝတ်တံလေဝ် ကာလပတ်တၠယဲဂှ် ဂဥုဲကၠေၚ်မွဲမွဲလံက်တုဲ ပတ်ဂှ် ဂွံညာတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ "'''ဂဥုဲစှ်-ကဝတ်မွဲ'''" ဂလာန်ညးဟီုလဝ်လေဝ်နွံကၠုၚ်။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇုတ်ကဝ်=== ကောန်မန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်သၟးဂၠိုၚ်တုဲ ဇိုၚ်ကဝ် ဒဳကဝ် တဲကဝ်တံဂှ် ဂၠိုၚ်ကွေံရ၊ ပ္ၚပ်ဗၠေတ် တဲဗၠတ်တံဂှ်လေဝ်ဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ကဝ်အာ ဗၠတ်အာမွဲမွဲသာ်မ္ဂး အခါလၟုဟ်ကောန်မန်တံ အာဝဳကဵုအ္စာဝဳဇုတ်တံသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ဟိုတ်နူအ္စာဝဳဇုတ်ကဝ် ဂကူမန်အောန်စှ်ေအာဒၟံၚ် ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲဂှ် သ္ၚောံပ္ဍဲကောန်ဂကူမန်ပိုဲ မွဲသာ်ရ၊ အ္စာသဝ်ဝဳဇုတ်ကဝ်တံဂှ် နဲအ္စာကဝတ်လေဝ်လေပ်သၟးဂၠိုၚ်၊ နဲကဲကောပ်ဇုတ် ပတ် ဝတ် တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဆက်ဇုတ်တံလေဝ်လေပ်၊ နဲဝဳစပ်ကဵုဇုတ်အိုဿီုတံဂှ် မ္ဒးလေပ်လဝ်ရ၊ ယဝ်တဲကဝ်အာမ္ဂး ဇုတ်ကဝ်ဒၟံၚ်ဂှ် တံၚ်ပတပ်ညံၚ်ဂွံတပ်တုဲ ဗာန်ဓဝါန်ဂမ္တဴ ပွိုၚ်ဘာ်နာဍဳ ဟွံသေၚ် မွဲနာဍဳတုဲ ကြာပ်လဝ်ကဵုဒုန်ဂမုဟ်ရ၊ အခိၚ်ဏံ ၜိုန်ရုၚ်ဝဳယဲဇုတ် ညးအလဵုအသဳတံ ပြာကတ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံဇပ်ဍပ် ၜိုတ်အ္စာမန်တံရ၊ စသာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲဝဳယဲဇုတ်ဏံဂှ် ညံၚ်ဂွံစိုတ်သ္ကီုပြာကတ်တိုန် ပ္ဍဲကောန်မန်တံမွဲဝါပၠန်ဂှ် ကၠေံစိုတ်ဂိုတ်ဂစာန်ဗ္တောန် ပညာဏံအိုတ်ညိဂှ် ဆဝ်ပ္ၚုဟ်ဏာပၠန်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသရ=== ဟိုတ်နူဒးဝပ်၊ ဒးၜန်မြလွဟ်မွဲမွဲသာ်၊ ဒးဒစုက်ဒၠမ္ဂး ဒှ်ယဲသရ-ရ၊ ဒှ်ဖ္ဍတ်၊ ဗြိုအ်လေဝ် ဒှ်သရကီုရ၊ ယဲသာ်ဏံက္တဵုဒှ်မ္ဂး ကော်အ္စာဝဳယဲသရ-ရ၊ အ္စာတံပၠန်လေဝ် ၜိုတ်ပညာညးတံကဵုညးတံ ထေက်ကဵုပါ်ကရေက်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုဗာန်ဓဝါန်လေဝ်နွံ၊ ထေက်ကဵုစုတ်ဂဥုဲလေဝ်နွံ၊ အ္စာလ္ၚဵုလ္ၚဵုတံ စိုန်သကီုပ္ဍဲယဲဝဳသရဏံ ဗွဲမလောန်ရ၊ ဂဥုဲပၠန်လေဝ် နဲညးတံကဵုညးတံ ဂၠာဲပ္ကောံပကေဝ်ရ။ ။ သဘဴသရမ္ဂးဂှ် ဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူကၠိပပ်ဂၠိုၚ်တုဲဟေၚ် ဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူဓါတ်ဍာ်ဍာတ်တ် ပ္ဍဲဆီဂၠိုၚ်တုဲလေဝ် ဒှ်သရဂၠိုၚ်၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်နွံ၊ ပ္ဍဲဆီတုဲလေဝ် သရဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ဒၟာနူဆီဍာတ်၊ ဒၟာနူစၟယဲတံၚ်ကိုတ်တုဲ ယဝ်ဒှ်သရမ္ဂး ၜိုန်ဝဳကီုလေဝ် သရဂှ် ဗၠးဝါတ်ကွေံရ၊ လံဗၠးရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲကၠဵုပရအ်=== ယဝ်ဟီုပရောဝဳယဲကၠဵုပရအ်ပၠန် သဘဴကၠဵုပရအ်ဂှ် ယဝ်တီလဝ်မ္ဂး ယဝ်ရဒးဒဗကၠဵုမွဲမွဲ ကၠဵုဂှ်ကြအ်ဒၟံၚ်ဟာ-ကၠဵုခိုဟ်ဟ်ဟာဂှ် ပါ်ပါဲဒးတုဲ ဝေၚ်ပါဲနူကၠဵုပရအ်မာန်ရ၊ ဟိုတ်နူကဵုစၟသောဲသောဲမွဲဂကူ(ရံၚ်ကဵုမတ်ဟွံညာတ် ဒးရံၚ်ကဵုပၠံၚ်ဒ္ၚောဝ်ဇြဟတ်(ပါဝါ)ဇၞော်ဇၞော် ရပ်စပ်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳလၟုဟ်)တုဲ က္တဵုဒှ်ယဲရ၊ သဘာဝလကျန်ယဲကၠဵုပရအ်ဂှ် သွက်ဂွံတီညိညတုဲ ချူထ္ၜးကဵုညိညရ၊ ကၠာတဲစၟရံၚ်ကဵုနမတ် ဟွံညာတ်တံဂှ် နဲလဵုသာ်လဵုဒှ်ဒှ် လုပ်စိုပ်ပ္ဍဲဇကု နူဇကုဂှ်ဇွောဝ်ဗက်လုပ်အာပ္ဍဲ ဇက်လုပ်အာလတေၚ်ဆီတုဲ အာစိုပ်ကၠေၚ်က္ဍဟ်ရ၊ အလုံခန္ဓဇကုမၞိဟ်မွဲဂှ် ကၠေၚ်ဍဟ်မွဲဟေၚ် ဒှ်မှာလီစကာဒၟံၚ်အၚ်္ဂပိုဲရ၊ စၟတံဂှ် ပလီုကၠေံကၠေၚ်က္ဍဟ်တုဲ လတေၚ်အာရီုတံလေဝ် လီုဗက်အာရ။ ။ ။ ဗွဲကိုပ်ကၠာ လတေၚ်ကအ်ၜါဂှ်ချိုတ်အာတုဲ၊ ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံ သုၚ်ဍာ်ဟွံဂွံ၊ လ္တေၚ်အာရီုမတ်လေဝ်လီုအာတုဲ ကောန်မတ်ဂှ် ဇၞော်တိုန်တိက်ဟွံဂွံသာ်ဂှ်ရ၊ ၜိုန်ထၚ်ဍာ်ဗျဵုပုၚ်ကီုလေဝ် စပုၚ်ၚိတ်ပုၚ်ဟွံဂွံ ဗျဵုထၚ်ဗွဲမလောန်ကီုလေဝ် ၚိတ်ဍာ်ပါၚ်ဟွံဂွံတုဲ၊ ချဟ်ဒၟံၚ်လၟိုန်ရ၊ ဟိုတ်နူတိက်ဟွံဂွံတုဲ မၞိဟ်ကြာန်ဓမာန်ကၠုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲဍာ်ပါၚ်ဂှ် စၟယဲနွံဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ယဝ်ဍာ်ပါၚ်ဂှ် ဒးမၞိဟ်ခိုဟ်ဟ်တုဲ စၟတံဂှ်ကၠောံလုပ်အာ ပ္ဍဲခန္ဓဇကုညးဂှ် မွဲဝါပၠန်မ္ဂး ယဲဂှ် ကၠောံအာဗွဲမလောဲသွာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ယဲကၠဵုပရအ်က္တဵုဒှ်တုဲဟေၚ် ဝဳမ္ဂးလဇုဲအာတုဲ ဟွံဗၠး ညးဂှ် ဒးအိုတ်လမျီုဗွဲစၟတ်ဍာံပြရ၊ အ္စာမန်ပိုဲလ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲအရာဝဳယဲကၠဵုပရအ်ဏံဂှ် စိုန်သ္ကီုဗွဲမလောန်၊ ဒဵုလၟုဟ်ဟေၚ် ယဝ်ကၠဵုပရအ်ကိတ်ဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ်အာကဵုအ္စာတုဲ လွဳအိုတ်ရ၊ အ္စာဂှ်ဝဳကဵုတုဲမ္ဂး ဂတနူဏံ ညံၚ်ယဲဟွံကလေၚ်ဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵု ဟီုထ္ၜးကဵု ပွမ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ သွက်ဂွံပသတိဂှ် ယြဴညးမွဲ ကၠဵုကိတ်ဒးတုဲမ္ဂး ဗွဲပရှ်ကြာတ်ကြဴကဵုသ္အးဇ္ၚးညိ ဆီကဵုတိတ်ဂၠိုၚ်ၚ်တုဲ စဝ်စုတ်ကၠေၚ်ဓါတ်ညိတုဲ ဗွဲပြဟ်ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာညိ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲဇြုံဒွံ=== ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသမန်ပိုဲ ဂူကၠံ ဝါဗ္ၚ ဂြိုပ်ဂၞိၚ်တံဂၠိုၚ်တုဲ ဇြုံမၞုံကဵုဂျိဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အ္စာမန်ပိုဲ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဂှ်နွံဂၠိုၚ်၊ ညးတံဝဳယဲနကဵုဂဥုဲ နကဵုဂါထာ၊ နကဵုကရိကၞာတုဲ ဝဳတဴအိုတ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲညးအလဵုအသဳတံ ဟိုတ်ဂဥုဲပရေဂျိဇြုံ စောန်တဴဗွဲမလောန်တုဲ ယဝ်ဇြုံဒွံဒးမ္ဂး ဗွဲမပြဟ် ညးတံပလံၚ်ဏာရုၚ်ဂဥုဲ အလဵုအသဳတံသၟးဂၠိုၚ် ဗၠးဂၠိုၚ်ရ၊ ကၠာတေံအ္စာမန်တံ ပ္ဍဲအရာဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ၜိုန်စောန်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ် ဝဳယဲဇြုံဒွံဏံ ဟွံဂတာပ်တဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ချိုတ်အာသၟးဂၠိုၚ်ရ။ ===အ္စာသဝ်ဝဳယဲသ္အာၚ် မွဲသာ်ပၠန်=== ကောန်မန်တံ က္တဵုဒှ်ယဲတုဲ ၜိုန်ဝဳကဵုအ္စာဗိန္ဒော အ္စာဗ္စဓါတ်၊ အ္စာကဝတ်တံဂှ်လေဝ် ဟွံဗၠးမ္ဂး အာဝဳကဵုအ္စာဝဳယဲပယောဂတံဂှ်ရ၊ အ္စပယောဂတံလေဝ် ပတှ်ေဂလာန်ကလော် ဘုတ် ဗၟုယ်ရ၊ ကလော်-ဘုတ်-ဗၟုယ်ဟွံခိုဟ်သန်တံရပ်စ ဒက်ဝဲပျဲပျာံတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်တုဲ တၠခန္ဓဂှ်ကြာန်ဓမာန်ဒၟံၚ်ရ၊ ညးတံစှ်ေစိုတ်ရ၊ ကလော်ဘုတ်ဗၟုယ်တံရပ်စတုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ညးတံဖျုၚ်ဍာ်အၚ် ဗ္စဂဥုဲ ပျဲပျာံကလော်ဘုတ်ဗၟုယ် ဟွံခိုဟ်သန်တံရ၊ နဲဏံဂှ် ဟိုတ်နူပါ်ပါဲလ္တူလကျန်ယဲဂှ် ချိုတ်တ်ပၠိုတ်တ်ဟွံမာန်တုဲ ၜိုန်ဝဳမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုနဲကီုလေဝ် ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ အ္စာလ္ၚဵုဂှ် တက်ပျဲပျာံကလော်ရောၚ်ဂးတုဲ တက်ၜုၚ်စးဒကးအာကီုလေဝ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ၊ ဟိုတ်နူတက်လဝ်ဂှ် ဒးဝဳယဲနူမွဲရဲဂှ် ဒှ်အာၜါရဲရ၊ မွဲသာ်ပၠန်ဂှ် အ္စာတံဂှ်လေဝ် ဝဳဒၟံၚ်နအထေၚ်စိုတ်ညးတံတုဲ မူဟိုတ်ယဲက္တဵုဒှ်ရောဂှ်လေဝ် ပါ်ပါဲဟွံမာန်ရ၊ ဆၜိုတ်နွံပ္ဍဲစိုတ်ဇကုဂှ် ဖျေံဒဝိုၚ် မန်ဂါထာ၊ ဂြာတ်သ္ၚု၊ ဖျုၚ်ဍာ်ပၟန်နာနာသာ်၊ သီုတက်ပျဲပျာံတံ သ္ပအိုတ်တုဲ၊ ကၞောတ်တဲယဲလေဝ်ဟွံဗၠး၊ ညးတၠယဲဂှ် ယဲက္ဍၚ်တိုန်သၟးဂၠိုၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ၊ ကာလလၟုဟ် အ္စာမန်တံ ၜိုန်ဝဳဒၟံၚ်ယဲသာ်ဏံကီုလေဝ်၊ ဗၠးအောန်ဗွဲမဂၠိုၚ်၊ ဟွံဗၠးသၟးဂၠိုၚ်၊ ကေၚ်ညာတ်ဒၟံၚ်မွဲသာ်ပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ် ဟိုတ်နူကၠောန်ဗဒှ်ကေတ်တုဲ ယဲက္တဵုဒှ်မ္ဂး ဟိုတ်နူဒုၚ်တက်ပျဲပျာံဟွံမာန်တုဲ ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဗၠးအာသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဣဏံဂှ် ယဲကၠောန်ကေတ်ရောၚ်။ ===ဗီုဖျေံထဏီကောန်ၚာ်=== '''အာယုက် - - - ဒေဝတဴရပ်စ - - - လက်ကျန်ယဲ - - - စၞသွက်ဒးစဳရေၚ် - - - - - - - ဒိုဟ်ဖျေံထဏီ-အခိၚ်ဖျေံ''' ----- ၁-တ္ၚဲ - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - ဗုၚ်ပု-ဗုၚ်ဂိ-လရိုအ် - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဨသာန် - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၁-ဂိတု - - - - - -မၚ်မွဲလဝ် - - - - ယာံဂၠိုၚ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' ၁-သၞာံ - - - - - - -ပဋိသန္ဓိ ----- ၂-တ္ၚဲ - - - - - - - ဒေဝတဴမ - - - - မံၚ်စၚုၚ်ဒၟံၚ်၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် မာန်ကေတ်ရုပ်လကိုဟ်မွဲ ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်''' - - ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ၂-ဂိတု - - - - - - မၚ်မွဲလဝ် - - - - - စးဂမ္တဴ ဂၞဴဇွောဝ် - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ဂတှ်ေ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပၞာၚ်သ္ဍဴၜါတၞုၚ်''' ၂-သၞာံ - - - - - - ပဋိသန္ဓိ - - - - - - ထအအ် - - - - - '''ပ္ကဴဗု-ပ္ကဴဗ္ကေတ်ၜါဍောၚ်-ဇဗၠုမွဲသွတ်-လက်ဖက်မွဲဂွဳစုတ်''' ----- ၃-တ္ၚဲ - - - - အာဒးဒိုဟ် - - က္ဍိုပ်ဇြိုၚ်-ယီုဝါတ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပ္ကဴပိဍောၚ်-ပုၚ်ပိထၟောတ်''' - - - ဒိုဟ်ဗၟံက်- - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၃-ဂိတု - - - ဗၟံက်ဒေဝတဴ - - ပေၚ်ဩိုဟ် - - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်မၞိဟ်မွဲ-က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ပိတၞုၚ်စုတ်''' ၃-သၞာံ - - - ယက္ခဒေဝ - - - ဇိုၚ်တဲသ္တဝ် - - - ----- ၄-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဗုၚ်လတေၚ်ဂမ္တဴ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ကွာၚ်ပန်ကရေက်-ကပန်ဒကုတ်-ပ္ကဴပန်ဍောၚ်''' - - -ဒိုဟ်အဂၞဲ - - အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၄-ဂိတု - - - အဂၞဲဒေဝတဴ - ထအအ်-ဇိုၚ်တဲဂံက် - - '''ပုၚ်ပန်ထၟောတ်-ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်လကိုဟ်မွဲစုတ်''' ၄-သၞာံ - - - နာဂဒေဝ ----- ၅-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ဇကုၜိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်မသုန်ထၟောတ်-သွာၚ်မသုန်ကရေက်၊ ကဍတ်ပရာၚ်မသုန်''' - - - ဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၅-ဂိတု - - - နာလိထ - - - မံၚ်ဂ္ဇံ ကွိုၚ်ကွုဲဇိုၚ် - - - '''ပ္ကဴမသုန်ဍောၚ်-ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ၅-သၞာံ - - - - - - - - - သ္ဇိုၚ်-စပုၚ်ဟွံမာန် - - - '''ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်-ဇၞောတ်မသုန်တၞုၚ်စုတ်''' ----- ၆-တ္ၚဲ - - - ဟိုတ်နူအာ - - - ဇကုဂမ္တဴ-မုဟ်ဂြိုဟ် - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်တြဴထၟောတ်-ကွာၚ်တြဴကရေက်၊ သတ်ဆုတြဴသာ်၊''' - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၆-ဂိတု - - - ဒးဒိုဟ်ဗာ - - - ဖအံၚ်-လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - '''ဇန်ဍောၚ်ပ္ကဴၜတ်ကဵုသၠုၚ်ကောန်ၚာ်-ဗကတြဴဍောၚ်- ဍာ်သၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၆-သၞာံ - - - ယပ်ဒေဝတဴ - - - ဂြိုၚ်ဂၠိုၚ်ညံၚ်တမြအ် - - - ----- ၇-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - ဇကုဂမ္တဴ-ၜိုဟ်ဇိုၚ် - - - '''ရုပ်မၞိဟ်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ်မွဲ-ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန်-ပ္ကဴစုတ်ပ္ဍဲခမ်''' - - - ဒိုဟ်နေရတိ-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၇-ဂိတု - - - သုရဂ္ဂန္တ - - - ဂံက်-ထအအ် - - - ၇-သၞာံ - - - ----- ၈-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - ဇကုဂမ္တဴဗ္တံတ္ၚဲ-တိက် - - - - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ပုၚ်-ဍောၚ်ပ္ကဴ-ဗက-ပၞာၚ်ၜါတၞုၚ်''' - - - - ဒိုဟ်ဗာယပ်-အခိၚ်ဒှ်မၞိဟ် ၈-ဂိတု - - - ဗာယပ်ဒေဝ - - - သၠိၚ်ဗ္ၜေက်လဝ်မတ် - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်ၜါတၞုၚ်-ပ္ဍဲဍောၚ်ပ္ကဴဂှ်ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်စၠန်''' ၈-သၞာံ - - - တဴမဟာဂဳရိ - - - ဇြိုပ်ဇြေၚ်လရိုအ်ဂၠိုၚ် - - - - - - - - - - - - - စိုတ်ကြံကြထေဲပၞတ် - - - - - - - - - - - - - တရဴဇၞော်သၟတ်ဟွံညဳ - - - - - - - - - - - - - ပါၚ်လ္တာ်ဂၠဟ်သ္ဇိုၚ် ----- ၉-တ္ၚဲ - - - အာဒးဒိုဟ် - - - လ္တေၚ်ဗုၚ်ဂမ္တဴ-ၜိုဟ် - - - - - - - '''လ္တူခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠးဗြာတ်တုဲ ပုၚ်ဖဥုံစုတ်'''- - - နူဂယးပြဟ် ၉-ဂိတု - - - သၟဝ်ကျာဒေ - - ဂတဝ်-မတ်ကၚ်ရံၚ် - - - - - - '''ကွာၚ်ထပှ်ကရေက်-ကခၞာထပှ်-ဗ္က-ဍာ်စၠန်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၉-သၞာံ - - - တဴအာကာ - - မံၚ်ဗွဲလ္တူ-မတ်ဒှ်ဒၟံၚ်သဒေဝသာ်ဗ္ကေတ် - - '''တ္ၚဲပၠိုတ်ပ္တိုန်လ္တူကၟဳ-တ္ၚဲတၟးပလံၚ်ဒိုဟ်သၟဝ်ကျာ ''' ----- ၁၀-တ္ၚဲ - - - ဒေဝတဴ - - - - က္ဍိုပ်ဂိ၊ ကိတ်ဒၟံၚ်ၚေတ် - - - - '''ဝိုဟ်ဂှ်ကၠောန်ရုပ်ဒေဝတဴမွဲ-ပ္ကဴဒ္စိတ်ဍောၚ်-ပုၚ်ဒ္စိတ်ထၟောတ်-ဍာ်စၠန်''' - - - ဗွဲဂြိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၀-ဂိတု - - - ရုက္ခဒေဝ - - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်၊ ဇိုၚ်တဲဂတဝ်ဝ် - - - '''ဍာ်စၠန်-ကၠေၚ်သွဟ်ဂၟုဟ်စုတ်''' ၁၀-သၞာံ - - - - - - - - - ကဝေန်လုပ်ဒၟံၚ်၊ မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳဂတဝ် ----- ၁၁-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴ - - လရိုအ်ဂၠိုၚ်-မုဟ်ဂြိုဟ်ချဳ၊ - - - '''ပ္ဍဲခမ်ဂှ် လးလသာလဝ်သၠဗပုၚ်၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်စှ်ကရေက်၊''' - ကၠာခ္ဍာ်ဟွံၚုဟ်၊ ပလံၚ်ဏာစွံလ္တူတၞံဆု - နူဂယးပြဟ် ၁၁-ဂိတု - - - - - ဇကုဂမ္တဴ၊ ၜိုဟ်၊ ဖေက်လကိုတ်၊ '''ကခၞာစှ်ကလောံ၊ ပၟတ်ပၞာၚ်မသုန်တၞုၚ်''' ၁၁-သၞာံ - - - - - ထၚ်ဍာ်-ကအ်ကှ် - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်မသုန်တၞုၚ်၊ ဂၟုဟ်စုတ်ဍာ်ဂစေံစၠန်၊ ခမ်ဂှ်ပ္တိုန်လဝ်လ္တူကၟဳသ္ၚိညိ''' ----- ၁၂-တ္ၚဲ - ဒေဝတဴစန္ဒဳ - ဇကုၜိုဟ်ဂမ္တဴ - '''ခၠအ်ကေတ်သၠဗြာတ်မွဲတုဲ၊ ပုၚ်စှ်ထၟောတ်၊ ကွာၚ်မၞုံကဵုရှ်သာ''' ပလံၚ်ဏာဒိုဟ်နာံကောန်ၚာ် ၁၂-ဂိတု - - - - - - - - - - - - - '''ဍာတ်ဍာတ်ဖျးဖျး၊ စုတ်တုဲဂၟုဟ်စၠန်၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ၁၂-သၞာံ - - - - - - - - - - - - - '''က္ဍိုၚ်ဇၞောဝ်သာ်ဗ္တာၚ်မွဲတၞုၚ်''' ယဲခန္ဓဟွံသေၚ်။ ကောန်မန်ပိုဲ ဟိုတ်နူဒၟံၚ်ဌာန်သ္ၚောဲ နူဍုၚ်သၟးဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူပတှ်ေဂလာန် ကလော်ဂၠိုၚ်ဂှ်မွဲသာ်၊ ဟိုတ်နူဗဟုသုတအောန်၊ လ္ပာ်ပညာလောကဳဏံဂှ်မွဲသာ် တံဂှ်ရ၊ ဒဵုတ္ၚဲဏံ မ္ဒးသ္ပပဓာန်ဒၟံၚ်ကဵုအ္စာ ဗီုဏံဏီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူထဏီအာတုဲ က္တဵုဒှ်ယဲသာ်ဏံရောၚ်ဂးလဝ်ပၠန်၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် ဂွံဆဵုကေတ်ကောန်ၚာ်တံက္တဵုဒှ်ဂၠိုၚ်ရ၊ ယဝ်ရထဏီအာပ္ဍဲကောန်ၚာ် အာယုက်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံမ္ဂး ဗွဲကိုပ်ကၠာ ညးတံဝဳကဵုနဲဗိန္ဒောရ၊ နကဵုဂဥုဲဇဗ ၜိုန်ဝဳတဴကီုလေဝ် ယဲဂှ် ယဝ်လံဗၠးမ္ဂး ညးမဒှ်မိမတံ အာရံၚ်စပ္ဍဲအ္စာ သကာတ္ၚဲရ၊ အ္စာသကာတ္ၚဲဂှ် သၟာန်အာယုက်အထက်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဂၞန်တးရံၚ်ရ၊ နကဵုပညာညးတံ ဂၞန်တးတုဲ၊ အတိုၚ်လၟေၚ်စဳရေၚ်စၞခမ်တုဲ ထောံထဏီရ၊ ပွမပသာ်ဝွံ ဗၠးလေဝ်နွံ ဟွံဗၠးလေဝ်နွံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဒဵုကဵုလၟုဟ် ကောန်မန်တံ သ္ပဗက်ဒၟံၚ်ဂှ် နွံဒၟံၚ်ဏီရ၊ နဲထောံထဏီဂှ်လေဝ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုနဲပၠန်ရ။ ယြဴညးမွဲက္တဵုဒှ်ယဲတုဲ၊ ပလံၚ်ဏာမၞိဟ်ယဲ ဌာန်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံရ၊ ဗွဲမဂၠိုၚ် က္ညကော်နၚ်အ္စာသဝ် ဇရေၚ်သ္ၚိဇကုတုဲ ဝဳယဲသၟးဂၠိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရ အာဝဳယဲဌာန်အ္စာသဝ်မ္ဂး ပ္တိုန်စရာဲကဵုပညာအ္စာသဝ်ဂှ်တုဲ ကလံပူဇဴ မပ္တံကဵုသၠုယ်သၠာ် ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲရ၊ ဟီုဂးစခရိတ်(ၚုဟ်)ခယျာဇိုၚ်ရ၊ ဒဒှ်ရခေတ်ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ဂှ်တုဲ၊ ၚုဟ်မးလေဝ် သွက်ဂွံပူဇဴဂှ် ပြံၚ်သၠာဲကၠုၚ်မံၚ်ကီု အောန်စှ်ေလေဝ်နွံ-ဂၠိုၚ်တိုန်လေဝ်နွံရ၊ ကာလအ္စာသဝ်စိုပ်ကၠုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ကောန်မန်တံ ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲ၊ သွက်အ္စာသဝ်လေဝ်နွံဂၠိုၚ်၊ အ္စာသဝ်မွဲ ပပ္တံကဵုဝဳယဲမ္ဂး ဓုပ်ဟွံသေၚ်တၟာဲ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာမ္ဒးပလေဝ်ကဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်မွဲဂကူကီု၊ အ္စာသဝ်ဂှ် ဝဳယဲဟွံဗၠးမ္ဂး မၞိဟ်တၠယဲကီု အ္စာသဝ် စိုတ်တုပ်ညဳသၟဟ်တုဲ ပြံၚ်သၠာဲအ္စာတုဲဝဳမာန်ရ၊ ကာလဂှ်အ္စာသဝ်ဝွံ ရုပ်ကေတ်ဓုပ်တၟာဲ ညးသောၚ်ကဵုၚုဟ်မး (ဂဥုဲဟွံသေၚ် ၚုဟ်ပညာဟွံသေၚ်) ၚုဟ်ခယျာဇိုၚ်တုဲ အာကော်အ္စာသဝ်သ္အာၚ်ပၠန်ရ၊ သွက်အ္စာသဝ်တၟိဂှ် မ္ဒးထပ်ပလေဝ်ကဵုဓုပ်တၟာဲတၟိပၠန်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲက္ဍၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ မွဲအခိၚ်ဓဝ် အာကော်နၚ်အ္စာ ၜါပ်ပန်လေဝ်နွံ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံကဵုတၠခန္ဓညးမယဲ သ္ဂောံဗၠးဗွဲမပြဟ် ဗွဲမလောဲသွာတုဲ ကေတ်အရီုအဗၚ်အစောံဂဥုဲ အစောံပညာ မှာသဝ်ဂမၠိုၚ်ရောၚ်၊ ကာလတၠခန္ဓ ယဲဗၠးအာမ္ဂး မၞိဟ်ယဲဂှ် စဝ်ဍာ်ကြာတ်ကြဴ သ္အးဇ္ၚးကဵုတဲဇိုၚ်အ္စာဂှ် ဒှ်အခိုက်တၟေၚ်မွဲသာ်ကီု၊ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူယဲဗၠးအာတုဲ တၚ်ဂုဏ်လ္တူအ္စာတုဲ ကလံအ္စာ ရှ်ေသှ်ေအ္စာတံဂှ်လေဝ် ဒှ်အခိုက်ကၞာကောန်မန်တံပၠန်ရ။ ကောန်မန်ပိုဲ ဂိယဲမံၚ်မွဲမွဲမ္ဂး မသ ကလော ကောဒေံ ဝံသတံ ကၠုၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ်မၚ်မွဲညးသ္ကံဂှ် ဒှ်အခိုက်ခိုဟ်ဗွဲမလောန်ရ၊ နဲသာ်ဏံကီု မိမယဲမ္ဂး ကောန်ဇာတ်ကောဒေံတံဂမၠိုၚ်၊ ကေတ်တာလျိုၚ်မၚ်မွဲလၟိုန်ရ၊ ညးသ္ၚိဝုတ်ဒိုဟ်တံလေဝ် ကၠုၚ်ရံၚ်စံၚ်ဗိုၚ်ရီုဗၚ် မၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ သ္ၚိဇရေၚ်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ပွမ္ဒးမၚ်မွဲဂှ် ဒှ်ဝတ်လောကမွဲသာ်တုဲ ညးတံမၚ်မွဲအိုတ်ရ၊ ဥပမာ ဗရုတမ္ညဝ်ရမျာၚ်မွဲမွဲသာ်၊ သၟူပသမွဲမွဲသာ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဗြု ညံၚ်ဟွံပသဂှ် ဗိုၚ်ဆေဝ်ဒဝ် ဗိုၚ်ဝေၚ်ပါဲကဵုရ၊ အရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု၊ ဥပမာ ပရိုၚ်ကမ္မဌာန်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲဒၞာဲ ဒွိၚ်ဖေက်မၞိဟ်ယဲ စိုတ်ဍောတ်တိုန်တုဲ ညးတံဟွံကဵုပရိုၚ် ဟွံကဵုမိၚ်လးလးရ၊ မွဲသာ်ပၠန် တၠခန္ဓဂှ်အာယုက်လေဝ်ဇၞော်မံၚ် ယဲလေဝ်က္ဍၚ်မံၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံဂျိုၚ်အာဓာန်ဂတဂှ်ဟၟဲ ချိုတ်ဗွဲမဍာံရောၚ် ယဝ်စှ်ေစိုတ်မ္ဂး ကၠာမၞိဟ်ယဲဟွံချိုတ်ဂှ် ကဵုပ္တုဲကုသဵု-ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်၊ ဂွံဒှ်လဟိၚ်ပ္ဍဲစိုတ် မၞိဟ်ယဲဂှ်လေဝ် နွံဒၟံၚ်ဗွဲတၟေၚ်မွဲသာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲ အာက္ညနၚ်အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲ ကဵုကလံကျာ်ဓရ်သၚ်-ဒ္ဂိုန်သဳကလၚ်ဓရ်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ဗွဲမပြဲကီု လ္တုညးတၠခန္ဓဂှ်ရောၚ်။ ==အဝဲဗျု== အဝဲဗျုဟီုမ္ဂး ဒှ်တဴမကြပ်ညန်ကဵုသၟိၚ်မာရဏတုဲ သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံ ညးမွဲလေဝ်ဟွံမိက်မိၚ် ယဝ်ဗျုရဟီုမ္ဂး ညးမွဲလေဝ်ဟွံဒးဂၞပ်စိုတ်၊ ၜိုန်ဂှ်ကီုလေဝ် ဓမ္မလိုက်ဏံဂှ် ညးမွဲလေဝ်ပါဲဟွံဗၠး ဗွဲမဍာံစၟတ်ဟွံဆောတ် မ္ဒးဆဵုညာတ်သီုညးဖအိုတ်ရ။ ။ ကောန်မန်တံဟီုဂး စိုပ်အဝဲအာယုက်ပန်စှော်သၞာံပြၚ်မ္ဂး စိုပ်အဝဲဗျုရောၚ်ဂှ် တၠပညာမန်တံ ပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရောၚ်၊ ကာလဂှ် စိုပ်အခိၚ်တ္ၚဲဒ္စေၚ်ရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဟီုဂးဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်တြုံမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျုမ္ဂး ပ္ဍဲကွာန်ဌာန်ဒေသဇကု သွက်ဒးကၠောန်ကမၠောန်မွဲမွဲသာ် ဟွံသေၚ် ကိစ္စကေၚ်ကာမွဲမွဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ် မံက်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် ဒှ်မၞိဟ်ဒၠောံဗ္တောန် ဒှ်မၞိဟ်အာဂတပၠတရဴ ကဵုညးသၟတ်တံရ၊ ဟိုတ်နူဒှ်အဝဲဗျုတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဟွံမာန်ကီုလေဝ်၊ ဒၞာဲကမၠောန်သာသာဍာဍာ ဒၞာဲဗၠးဗြဲဗၠးကျာတံဂှ် ဥပမာ လာ်ချာ တာန်န တာန်ဗာတံဂှ် ကၠောန်မာန်တုဲ ဒၞာဲကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဝါတ်တ်မွဲမွဲဒၞာဲ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးမဒှ်အဝဲဗျုတံဟၟဲမ္ဂး ကလောန်ဟွံစိုပ်ဒတုဲ၊ ဥပမာ-ပွမပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုမွဲမွဲသာ်၊ ပရေၚ်ကေၚ်ကာမ္ၚဵု၊ ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသာ်၊ သွက်ဂွံဟီုစဳပျး စၞောန်ထ္ၜးကဵုဂှ် ဒှ်ပၟိက်ဇၞော်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်တြေံဟီုလဝ်နွံကၠုၚ် ဒဒှ်ရ '''အရေဝ်ဟီုဖအိုတ်-ညးဗျုလ္ပၜုၚ်ဂစိုတ်'''ဂှ် ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာအာ ဓာန်ဂတခိုဟ်ရောၚ်။ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဗျု ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန် ဖဵုမွဲကာၜါ ယဝ်က္တဵုဒှ်ကၠုၚ်မ္ဂး ညးတံဂှ်တီကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲအခိုက်ကၞာနော်နာဲတမၠာတမၠာတေံဂှ် ကေၚ်မိၚ် ကေၚ်ညာတ် ကေၚ်ကၠောန်ကၠုၚ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲကဵုပရေၚ်ဝေါဟာ သဗ္ဗနာနာသာ်ဂှ် ဟီုထ္ၜးစဳပျးကဵု ညးမဍောတ်သွတ်တံမာန် ဗွဲမချိုတ်ပၠိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာကမၠောန် ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်ဇကုပၠန်လေဝ် ပွမတုတ်တုတ် တာန်သ္ကဝ် မပ္တံအရာကွက်ဇိုၚ်ကွက်တဲ၊ ဇိၚ်စက် ပွမသီဂိုၚ်ဒေပ်နာနာသာ်တံဂှ် ဒၠောံဗ္တောန်ဟီုထ္ၜးပျးကဵုမာန် လ္တူကောန်ဇာတ်တံသီုဖအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာပွမပ္တုဲ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုမွဲမွဲသာ် ပ္ဍဲဍုၚ်ပ္ဍဲကွာန်ဝွံဟေၚ် ညးတံဟၟဲမ္ဂး ဟွံစိုပ်ဒတုဲ ၜိုန်ကၠောန်ကီုလေဝ် ဟွံသိပ်ဂၠိပ်ရ၊ ညးဇၞော်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ဍိုဟ်ကေက်သိပ်ဂၠိပ်၊ ချိုတ်ပၠိုတ်နာနာသာ်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်မံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဒၠောံဗ္တောန်ဂှ်လေဝ် ဍိုန်ဍောတ်ယေန်သၞာၚ်ညိဟွံသေၚ်။ ပ္ဍဲဌာန်ရတ်ပိပၠန်လေဝ် ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်တြုံ လဆောဝ်လဆောဝ်တံဂှ် စိုပ်ကၠုၚ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး ၜှ်ဂွံကၞာၚ်ပ္ကဴမွဲကၞာၚ် မွဲဍောၚ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်တံရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ရပ်ဂွံတၟဟ်တွဟ်သ္အးဇ္ၚး အလုံမွဲအရှာံဘာကၟာ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကၟံက်ဗပေၚ်စုတ်ဍာ်ကျာ် ဍာ်သွုၚ် ဍာ်သွက်ဂွံကြာတ်ကြဴအိုဿီု၊ ကွဟ်ၚးတးဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳမၚ်မွဲတဴရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ညးမဇၞော်တံကောံဓရီုတုဲ ဒက်ဂကောံဥပါသကာ တိတ်ဒုၚ်ဒါန်ဂြုဂြုဂြီုဂြီု အလုံမွဲပွိုၚ်ကွာန်ဇကုလေဝ် နွံကၠုၚ်ရ၊ သာ်ဝွံ ရန်တၟံညံၚ်ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝ ဗွဲမခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒုၚ်ဒၠောံဗ္တောန် ကဵုအ္စာတၠဂုဏ်တံရ၊ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ်အ္စာတံတုဲ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလလၟိုန်ရ။ ညးမစိုပ်အဝဲဗျု မၞိဟ်ဗြဴတံဂှ်လေဝ် ကာလစိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ်မ္ဂး မပ္တံကဵုကၟာဲသဳ ပ္ကဴ ပၞာၚ် ကွာၚ်ၜဲ ယိုဟ်ၜန် ဂအုပ်ပိဏ္ဍပါတ် တံဂှ် ပလေဝ်ကေတ်တုဲ ပြာပ်အာဇရေၚ်ဘာကၟာ ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ရ၊ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓဝ်သဳလတုဲ ပ္ဍဲပွိုၚ်မွဲတ္ၚဲဂှ် ပၟဝ်ဘာဝနာ ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓဝ် ရန်တၟံကဵုဘဝဂတတေံရ၊ ကောန်ဇာတ် ညးမဍောတ်သွတ်တံပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံဍိုန်ဍောတ် လဇောတ်လမောဝ်အာဓာန်ဂတမာန်ဂှ်လေဝ်၊ ဟီုဒၠောံဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုရ၊ ညးမွဲကဵုမွဲ ဟီုသၚ်ရိုဟ်ကဵုပရောဓဝ်သဳလ ညးသ္ကံပၠန်ရ။ စပ်ကဵုဌာန်ရတ်ပိ ညးဇၞော်ဂမၠိုၚ် မပ္တံကဵုမိမသဳမူနော်နာဲ တိတ်ဒ္ဂိုန်သဳ မၚ်မွဲဓဝ်သဳလ ပွိုၚ်တ္ၚဲသဳမွဲတ္ၚဲ တိက်ပ္ဍဲဘာလကျာ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် နူကဵုဗ္တံတ္ၚဲတိၚ် တိတ်တိက်ပ္ဍဲဘာတုဲ ကောန်ဇာတ်တံဂှ် ပလံၚ်ပ္တိတ်ကဵုဒၟံၚ်သ္ကဝ်သ္တိက်ရ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳဂှ် ကောန်ဇာတ်တံတောံတိုပ်ပုၚ်သွ၊ စုတ်ပ္ဍဲဂအုပ်တုဲ၊ သွက်ညးမၚ်သဳတံ ဂွံစဟာပ်ပ္ဍဲပိုန်တ္ၚဲဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲဗ္တံတ္ၚဲသဳဂှ်လေဝ် သၟတ်ဝုတ်ဗၠာဲတံ ကောံဓရီုတုဲ ညဳညဳသာသာကၠောန်ကမၠောန် ပွကုသဵုဂှ် ဒှ်အခိုက်မပြဲ ပ္ဍဲကောန်မန်တံပၠန် စိုပ်အခိၚ်နူဂယးပြဟ် ဗၟံက်ဗု အရှိုန်တိုန်မ္ဂး ဝုတ်တ်ဗၠာဲဗၠာဲကၟာဲကၟာဲထဴထဴတံ ယဵုပလံၚ်ပ္တိတ်ဏာပုၚ်သဳ စၞစသုၚ်သဗ္ဗအိုဿီု ဇရေၚ်ဘာတေံတုဲ ဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန် ကဵုရဲမၚ်သဳအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာဗ္စဖျုၚ်မြဴသာ်ဝွံဏံ လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ထေက်ကြိုက် သၟဟ်ကဵုဇြဟတ်ဇကုတုဲ မွဲဘာကဵုဒှ် ၜါဘာကဵုဒှ် ၜိုတ်ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်မာန်ဂှ် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်ဟေၚ် ဒုၚ်သ္ဇိုၚ်အိုတ်ရ၊ ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလတောံတိုပ်ဂှ် မွဲသဳမွဲသ္ၚိဟေၚ် ပြံၚ်သၠာဲသ္ၚိဌာန်လေဝ်နွံ၊ ကာလဗ္စဖျုၚ်ကဵုဒါန်တုဲအိုတ်၊ တ္ၚဲလေဝ်တၟးမ္ဂး သဳကပေါတ်တုဲအိုတ်တုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်သဳဇရေၚ်အ္စာတၠဂုန်ရ၊ ဒဒှ်ရ သွက်ဂွံပ္တုဲလဝ်ကာကုသဵုဏံဂှ် စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်တုဲ ကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ဗွဲမမိပ်ဇြိပ်အိုတ်ရ၊ ကွာန်လ္ၚဵု အခါတိတ်အာဘာ နကဵုဓဗိုန်ဗာတ်တိၚ်တိုက်တုဲ အာပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵုဂှ် ဒဵုလၟုဟ်ဂွံညာတ်ဒၟံၚ်ဏီရ၊ ဆဂးဂှ် ကွာန်မန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ဟၟဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် အောန်စိုတ်ထေက်ကွေံရ။ ကောန်မန်တံ စိုပ်အာယုက် အဝဲမသုန်စှော်ပြၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး ဒှ်အဝဲဗျုထဴရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံဂှ် မၞိဟ်တြုံကီုမၞိဟ်ဗြဴကီု ကမၠောန်သ္ဇိုၚ်ၚ်ဂှ် ဟွံကၠောန်ကေၚ်ကာအိုဿီု၊ ဟၟဲတာလျိုၚ်ရ၊ ၜိုန်စိုပ်အဝဲဏံကီုလေဝ် ဗျုဗၠးကမၠောန်-ဗျုဟွံဗၠးကမၠောန် နွံတဴၜါသာ်ပၠန်ရ၊ ဒဒှ်ရ ဗျုထဴကီုလေဝ် ယဝ်ထတ်ယုက်ဒၟံၚ်မ္ဂး ယဝ်နွံပၟိက်မိက်ဂွံကၠောန် ကမၠောန်ကီုလေဝ် ကောန်ဇာတ်တံဟွံကဵုကၠောန်၊ အရာအိုဿီု ညးတံဟွံပါမ္ဂး စိုတ်ဟွံပြေ ဟိုတ်ဂှ်ရ '''ဂလာဗျုကၠောန်-မန်ဗျုဒေါန်''' ရဴသာ်ဝွံ ဒးမံက်ဂတဝ် ဒးတမ္ညဝ်ကေတ်အလိုက်ဍေံရ၊ ဣဏံဂှ်ဗျုဟွံဒးကၠောန် ညးလ္ၚဵုဂှ် ၜိုန်ဗျုထဴကီုလေဝ် သွက်ဗုၚ်ဂၞဴဂှ် ဟွံဍိုက်ပေၚ်တုဲ မပ္တံတာန်ဗာ-န ခၟော် ဒကှော်ချာ လာ်ချာ ကမၠောန်သာသာဍာဍာ သဗ္ဗအိုဿီုဂှ် ဟွံပိုတ်သကုတ် ဒးဆက်ကၠောန်အာပၠန်ရ။ ဆဏံဟွံသေၚ်ဏီ၊ တြုံတြုံဗြဴဗြဴဟွံရုဲ၊ စိုပ်ကၠုၚ်အဝဲဏံမ္ဂး ညးသၟတ်တံ နအလိုက်ဇကုကၠိုဟ်ကေတ်တုဲ ကဵုဂ္ဇံဗၟံက်ဂတညးဂမၠိုၚ် ဟီုပရေၚ်ဓဝ်ဂလာန်ကျာ် သၚ်ရိုဟ်ညးသ္ကံရ၊ ကာလပရေၚ်မွဲမွဲ က္တဵုဒှ်ပ္ဍဲကွာန်မွဲမွဲသ္ၚိ၊ ဟွံသေၚ်ကာလတ္ၚဲသဝ် ကောံညးသ္ကံမွဲမွဲဒၞာဲတုဲ ပရောအိုဿီုဂှ် လဴပူစညးသ္ကံလေဝ်နွံ၊ ဌာန်ရတ်ပိဂှ် ဒှ်ဒၞာဲမဇူဒီု သွက်ညးဗျုထဴတံရ၊ ဒှ်ဒၞာဲသွက်ဂွံဗၜိုဟ်ခန္ဓ၊ ဂွံပြံၚ်သၠာဲဘဝနကဵုဓဝ်ကုသဵုဂှ် ဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးမဗျုထဴတံရဟွံသေၚ်ဟာ ဟိုတ်ဂှ် ပ္ဍဲကွာန်မန်တံဂမၠိုၚ် ကာလသဝ်တ္ၚဲဝွံ မပ္တံကဵုပၞာၚ်ပ္ကဴတံဂှ် ဗွဲမရှ်ေသှ်ေရပ်ကေတ်တုဲ ကွာ်တိုန်ဂဇံသဝ်ပူဇဴ ဇရေၚ်ကျာ်စေတဳ၊ ဇရေၚ်ဘုတ်ဘာ ဒ္ဂိုန်ဒ္ဂေတ်ကေတ်ဓရ်သဳလဟွံသ္ကုတ်ရ၊ စိုပ်တ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓရ်ပၠန်လေဝ် ပြာပ်တိတ်အာဇရေၚ်ဘာတုဲ ဒ္ဂိုန်သဳပၟဝ်ဓရ်ဘာဝနာအိုတ်ရ။ လောန်အာနူဂှ် စိုပ်အဝဲအာယုက် တြဴဣသုန်သၞာံပြၚ်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုစုတ်တိဂှ် ဟီုဂးစဌာန်ဝေါဟာမၞိဟ် ဂလာန်ညးဇၞော်မန်တံ၊ ဟီုကၠုၚ်နွံမွဲသာ်ရ '''ဂၠဴဗျုကၠာတ်ချံက် မၞိဟ်ဗျုရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက်'''ရ အဝဲဏံဂှ် ဗျုထဴကြံၚ်က္ဍုဟ်ကၠုၚ်ကွေံကွေံရ၊ အရာသဗ္ဗအိုသီုဂှ် ကဵုဝေၚ်ပါဲအိုတ်တုဲ ကွာ်တန်ကြန် အာကၠုၚ်ဟွံမာန် ဟိုတ်နူဇြဟတ်ဍိုန်လျစှ်ေတုဲ သွက်ဂွံချဳဒရာၚ်ဂှ် ဒးရပ်လေံဒုက်တ္ၚံက် ဒးဗ္ဒာဲကဵုလေံဒုက်တ္ၚံက်အိုတ်ရ၊ အရာအိုဿီုဂှ် ညးတံဒှ်မိမနော်နာဲ ညးဍုၚ်ညးကွာန်တံရ ကၠောန်ကမၠောန်ကုသဵု ကဵုဒါန်မွဲမွဲမ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ညးတံတုဲ သ္ပရှ်ေသှ်ေရဴဂဴ ကလံပူဇဴညးဇၞော်တံဂှ်ဒှ်အခိြက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်မွဲ ဂကူဗွဲမပြဲရောၚ်။ သွက်ညးဗျုထဴတံ ဒးကၠောန်ဂှ်လေဝ် ဒှ်ကမၠောန်ဓရ်ကုသဵု ရန်တၟံကဵုပြံၚ်သၠာဲဘဝ နဓရ်ကုသဵုဂှ် ဂွံဒှ်သ္ဇိုၚ်ညးတံတုဲ ဌာန်လဵုဟွံဟီု ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ မၚ်မွဲဓရ်သဳလ ပၟဝ်ဘာဝနာအိုတ်ရ၊ ယဝ်ကွာ်အာကၠုၚ်ဟွံမာန်မ္ဂး အာက္ညနိမန်နၚ်ခမဳသၚ်တံတုဲ ဒ္ဂိုန်ကေတ်ဓရ်သဳလ ပ္ဍဲဌာန်သ္ၚိဇကုလၟိုန်သဳရဂှ် ဒှ်အခိုက်အဝဲဗျု ကောန်မန်တံ ပ္ဍဲလောကဏံရ။ ==ပွမစုတိ== သတ္တံပ္ဍဲလိုက်ဏံဝွံ ပွမ္ဒးချိုတ်ဂှ် ညးလဵုဟွံဟီု ဝေၚ်ပါဲဟွံဗၠးဗွဲစၟတ်ဨကန္တ စိုပ်ကာလမွဲတ္ၚဲမ္ဂး ဇၞော်ဍောတ်ဟွံရုဲ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ရောၚ်ဂှ် ဒှ်ဓမ္မတာ လောကဏံရ။ ။ ။ ကိစ္စပွမ္ဒးစုတ်တိဂှ် ဒှ်ပရေၚ်ချိုတ်ရ၊ သတ္တံဂမၠိုၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံ ဒးချိုတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ညးမွဲကယျာန်ပါဲဟွံမာန် ၜိုန်ပညာစိုတ်သကီု ပိုန်ဒြပ်ဍိုက်ပေၚ်ဒၟံၚ်ကီုလေဝ် ဂွံပတၠအာယုက် ဂလိုၚ်လဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်နကဵုယဲလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ချိုတ်အခိၚ်ကာလလဵုရောဂှ်ဟွံတီ ဒၞာဲလဵုချိုတ်ရောဂှ် ဟွံတီလးလးရ၊ ချိုတ်နကဵုဟိုတ်သ္အာၚ်ဂှ် ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ချိုတ်ဟွံခိုဟ်၊ ချိုတ်ခိုဟ်ဂးလဝ်ၜါသာ်ရ၊ ဟိုတ်နူယဲပရိုက် မပ္တံယဲဂၞဴ၊ ယဲမြန်၊ ယဲကလေန်၊ ယဲတမြအ်၊ ယဲဂုဟ်၊ ယဲခါဲဒုတ်၊ ဂဂဵုတးပန်၊ ဒးကံလွဟ်၊ ဗၠိုက်ဍာ်၊ ဒတုံနူတၞံဆု၊ ဇြုံဒွံ၊ ကၠကိတ်ကမ်ပရိုက်၊ ကမ်ဗဒိုက်တံဂှ် တၞီလုက်ပ္ဍဲချိုတ်ဟွံခိုဟ်-ချိုတ်ပရေံပရေံရ။ ချိုတ်ဟိုတ်နူမပ္တံယဲဗျု၊ ဗျုမလံတုဲ ချိုတ်တံဂှ် ချိုတ်ဗွဲမခိုဟ်ရောၚ် ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်=== ဟိုတ်နူယဲမွဲမွဲသာ်တုဲ၊ ဂုဟ်တိုန် အလုံမွဲဇကုရ၊ ဂုဟ်မ္ဂးဂှ် ဟွံခိုဟ်၊ ကောန်မန်တံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ယြဴညးမွဲ ချိုတ်နကဵုယဲဂုဟ်မ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ မဒးဖျေံကမ္မဌာန်ချိုန်ဂှ်ရ၊ ဇွဂှ် ကၠောန်ခိုၚ်ကဠာတုဲစုတ် သွက်ဂွံဂ္ညိဂ္ညာတ်ကျိုၚ်ကျဝ်ခိုၚ်ဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်သ္ဂးလဝ်တုဲ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ။ ချိုတ်နကဵုယဲပရအ် ကေုာံချိုတ်ဟွံခိုဟ်သ္အာၚ်မွဲသာ် ဒဒှ်ရ ချိုတ်ဖတ်တ်လတ်တ် ချိုတ်နကဵုယဲဟွံခိုဟ် ထ္ၜးလဝ်ဗွဲလ္တူတေံမ္ဂး ဇွဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲစွံဟွံဂွံ၊ အတိုၚ်ခိုက်ပြဝေဏဳမန်ဍာံဍာံမ္ဂး ကၠာကၞဳဟွံကတဴ မ္ဒးဖျေံကမ္မဌာန် နကဵုကပ်ရ။ သွက်ဂွံကၠောန်ကပ်ဂှ် ကေတ်ဒုန်ကရေက်၊ ဒ္စာံကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ၄-လ္ပုဟ်ၜတ်ကေတ်တုဲ၊ ကွဝ်ကဵုဇုက်ပန်တန်မ္ဂး ဒှ်ကပ်သွက်ဂွံဖျေံကမ္မဌာန် ချိုတ်ဟွံခိုဟ်ရ၊ ဇွဂှ် သ္တိက်လဝ်လ္တူသ္ကဝ်ဂၞဳတုဲ ခၟူဂိုၚ်ထောံကမ္မဌာန် နကဵုသ္ကဝ်ဂှ်ရ၊ ဇွခၟူလဝ်ကဵုသ္ကဝ်ဂှ် စွံလ္တူကပ်တုဲ ကလေၚ်ဂွဳနကဵုကပ်ဂှ်ပၠန်၊ ပြုပြေၚ်စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲမ္ဂး မုဟ်ဇုက်ကွဝ်လဝ်ကပ်ပန်တန်ဂှ် ဒးဒက်ပ္ဍဲဒုန် ဓလိၚ်ဇွမွဲတၞုၚ်ဂှ်ရ၊ ဒုန်ဂှ်ဗၞတ်ဒ္စာံဟတ်ဒှ်ရ၊ စဳရေၚ်သာ်ဝွံတုဲ ဓလိၚ်ဖျေံဏာသုသာန်တေံ ဗွဲမပြဟ်ပြေဟ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွဒက်ကံချိုတ်=== ကောန်မန်တံဟီုဂးစ ဟိုတ်နူကံအတိက်တေံပါကၠုၚ်တုဲ ဒက်ကံတုဲချိုတ် ယြဴမၞိဟ်မွဲ ဟိုတ်နူပရေၚ်ကေၚ်ကာ မွဲမွဲသာ်က္တဵုဒှ်တုဲ ထိၚ်ဒက်စိုတ်ဟွံမာန် ထုဲကြာန်ဓမာန်အာသာ်ဂှ်ရ၊ ဒက်ကံတုဲချိုတ် သဘဴဒက်ကံဏံဂှ် ဒၞာဲလဵုဟွံရုဲ ဒက်မာန်သီုဖအိုတ်ရ၊ ဗဗွဲမဂၠိုၚ် ပ္ဍဲဇြပ်ရာ်တာဲနွံဒၟံၚ် ဇရေၚ်ကွာန်သၟးဂၠိုၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ကာလဇကုမွဲဓဝ် သှ်ေၜက်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် ဒက်ကံပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်လေဝ်နွံ၊ ယဝ်တီဒဒှ်မၞိဟ်ဒက်ကံဂှ် ချိုတ်မ္ဂး ချိုန်ဂှ်ဟေၚ် မ္ဒးကုတ်ထပိုတ်ထောံဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ မၞိဟ်ဍာံဟွံဂံၚ်ရေက်ဇုက် ဒက်ကွက်လဝ်ဂှ်ရ၊ ညးလဵုဟွံဟီု ယဝ်ဂံၚ်ရေက်ဇုက်ဂှ်မ္ဂး ၜုတ်မြရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် နွံမွဲသာ်ပၠန် ဒဒှ်ရညးမဒက်ကံချိုတ်ဂှ် ကျိုၚ်ကျဝ်လဝ်ထဝ်ဩန်မ္ဂး ညးမရေက်ဇုက်ဂှ် ဂွံပိုၚ်ပၠန်ရ၊ ဇွဏံလေဝ် ဒးဖျေံနကဵုကပ်ပၠန်ရ၊ ကာလစိုပ်သုသာန်တေံမ္ဂး ဒးတိုပ်လ္ပာ်ဒတူရ၊ ကာလတိုပ်ဇွဂှ် မုက်ဏာဒိုဟ်ဨသာန် သှ်ပလာဲကၠေံသော် ကဵုလောန်နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ်တုဲ ကဵုဇိက်ကဵုဂရး ထပှ်လတုန် ကာလဇိက်ဂှ် ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ် သာ်ဝွံ မၞိဟ်ဇိက်ဂှ် ကဵုဟီုတုဲဇိက် မူဟိုတ်မ္ဒးသ္ပသာ်ဏံရော-ဟီုမ္ဂး ယဝ်ဟွံစဳရေၚ်သာ်ဝွံ မိမကလောမသ-ထပှ်ဒတောဝ်လီုလာ်၊ ဒိုက်လေၚ် အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်ရဂှ် ညးတံပတှ်ေလဝ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲရ။ ဒက်ကံတုဲ ယဝ်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိဌာန်မ္ဂး တၠသ္ၚိလ္ၚဵုဂှ် ဟွံမံၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကဵုထောံဒါန် ကုသၚ်တံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အာနိမန်က္ညနၚ် အ္စာတၠဂုန်တံတုဲ ကဵုဗှ်မ္ၚဵုကမ္မဝါတ်တုဲ မံၚ်လေဝ်နွံရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ် ဒှ်ဂအာၚ်ခေက်မွဲရောၚ်၊ ကောန်မန်တံပစၟတ်သမ္တီလဝ်ရ။ မွဲသာ်ပၠန် ယြဴညးမွဲ ဒက်ကံချိုတ်အာပ္ဍဲကွာန်မ္ဂး ပ္တိတ်ဏာမ္ၚးကွာန် ဗၠးဂအာၚ်သုသာန်ညးတုဲ ခါဲကတိုၚ်ဇွဂှ် ဂတဏာဒိုဟ်အဂၞဲတုဲ တိုပ်ရ၊ ဇွဂှ်စံၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ်ဗ္စသၚ်ဟွံခိုဟ်၊ ကမၠောန်မၞိဟ်ချိုတ်အာ ကၠောန်လဝ်ဟွံစိုပ်ဒတုဲတံဂှ် မိမကလောကောဒေံတံ ယဝ်ဆက်ကၠောန်အာမ္ဂး ဟွံခိုဟ်ကဵုမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ်ရ၊ လိၚ်ညးသ္အာၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်မ္ဂးဂွံမာန်ရ၊ ယဝ်မိမကလောကောဒေံတံ ဆက်ကၠောန်အာတုဲ ရပ်စပ်ဒးကပေါတ်တံဂှ်မ္ဂး အာယုက်ဟွံဂၠိၚ်၊ ဒိုက်လေၚ်လီုလာ်အာရ၊ သာ်ဂှ်ရ ညးတံကဵုဝေၚ်ပါဲနူကမၠောန်ဂှ်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ်သီုဂဗ္ဘ=== မၞိဟ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံမာန်တုဲ ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ နကဵုဇြဟတ်မွဲမွဲတုဲ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ချိုတ်အာလေဝ်နွံရ၊ ဇွသီုဂဗ္ဘဂှ် ကောန်မန်တံ ပြုပြေၚ်တၟေၚ်တၟဟ် နူကဵုဇွသ္အာၚ်တံရ၊ မူသာ်ရောဟီုမ္ဂး သရာဲပခက် ညးမချိုတ်အာဏံဂှ် ကြံကြညိဟွံသေၚ်၊ ထေၚ်ခယျကေတ်တုဲ ဇွဂှ် ဒးဖျေံကဵုကပ်ရ၊ ကာလဖျေံကမ္မဌာန်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိဗြဴစုတိအာဂှ် တ္ၚိန်လဝ်မြဇြၚ်တုဲ ဒးအာဂတအိုတ်ရ၊ အာဂွံမွဲလစုတ် ဂတမုက်လ္ပာ်ကမ္မဌာန်တုဲ ဗျာံထ္ၜးဇြၚ်တုဲ ဆက်အာပၠန်၊ ဂွံမွဲချိုန်ခဏပၠန် အတိုၚ်မထ္ၜးဇြၚ်ဂှ် ဒးသ္ပပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ညံၚ်ဟွံဂွံကြံကြ ဂြိုဟ်စာဟွံမာန် ညံၚ်ဂွံဖေက်ရန်တၟံတုဲ ဒးတ္ၚိန်ဏာမြဇြၚ် ဒးဗျာံဗာ်အာရ၊ ကၠာဟွံဖျေံကမ္မဌာန်ဂှ်လေဝ် ခါဲလဝ်ကတိုၚ်ဂှ်ဟွံခိုဟ်၊ ကပေါတ်သွက်ဂွံခါဲကတိုၚ်တံဂှ် ဒးကေတ်ဏာဖျဴ ကမ္မဌာန်ဂှ်ရ။ ကၠာဟွံတိုပ် ဟွံဂွံစံၚ်ဏီဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ မၞးကဵုအဲဩာဲဂစိုတ်ရောၚ်၊ ဆဒှ်ဂၞိန်ယာတ်ဗှ်ေ ပိုဲကေတ်နၚ်ဖအိုတ် လ္ပကလေၚ်စဴသ္ၚိဌာန် ကွာန် လ္ပဘပလညိ၊ ကောန်မၞးလေဝ် နွံကရောံဗှ်ေတုဲ လ္ပစဴအာတ်ညိ၊ သာ်ဝွံသ္ဂးတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်နူဗုၚ်ဇွလေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကာလဖျေံကမ္မဌာန်ဝွံ ကေတ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်တုဲ စွံသ္တိက်လဝ်သ္ကဲဇွမိဂှ်ရ၊ တုဲဟေၚ် တိုပ်စံၚ်ဂွံရ၊ ပ္ဍဲကဵုစွံတၞံဗြာတ်ဂှ် '''ကောန်ဗှ်ေ ဗှ်ေကေတ်ဏာညိ'''ဂှ် သ္ဒးဟီုရ၊ ယဝ်တိုပ်မ္ဂး တိုပ်တိကဵုပေၚ်ဗွဲမကၟောန်တုဲ ပ္ဍဲပါၚ်ကတိုၚ်ဂှ် ဟွံသေၚ် လ္တူတိုပ်လဝ်ဇွဂှ် နကဵုခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ် စုန်ပ္တဴလဝ်ဗွဲမခိုၚ်တုဲ ဂြောပ်စုတ်ဇလ ကၞာၚ်ဆုလ္တူဂှ်ပၠန်ရ၊ သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ကြံကြဗွဲမလောန်ရောၚ်ဂှ် သ္ဂးလဝ်နွံကၠုၚ်၊ ကာလမစဴဂှ် တြုံတၠသ္ၚိဝွံ စိုပ်ပယျဵုလုပ်ကွာန်မ္ဂး ဗှ်ေဗက်စဴကၠုၚ်ဟွံဂွံရဂးတုဲ သက်သရက်တိ နကဵုမြဇၚ်ပိလန်ရ။ ယဝ်နွံပၟိက်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘ မမိက်ကဵုယဲဝေဒနာ ဟိုတ်မွဲမွဲ စုတိချိုတ်အာကီု၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴဟွံဂွံတုဲ ချိုတ်အာကီု၊ ဒးဖျေံဏာနကဵုကပ် သီုဖအိုတ်ရ၊ စိုပ်သုသာန်တေံတုဲ အတိုၚ်ဟီုဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟီုတုဲတိုပ်ရ၊ ဂွးဗပေၚ်စုတ်တိပေၚ်ၚ် ကၟောန်န်တုဲ လ္တူဂှ် စံၚ်နကဵုပၟတ်ရ၊ ပၟတ်ဂှ်ဂဵုတိုန်တုဲ တးဖျေံထောံနူဂှ်ရ၊ ကဵုဒးတက်ခၜံက်ဒိုၚ်ပန်တၞုၚ်၊ ကၞာၚ်ဆုဇလတံဂှ် ဂြောပ်စုတ်လ္တူဂှ်ပၠန်၊ ပဟိုတ်နူချိုတ်သီုဂဗ္ဘတုဲ ဒးစံၚ်တးဂှ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုလ္ၚဵု ထေဲကဵုမၞိဟ်ဗြဴမွဲမ္ဂး '''စံၚ်တး'''ဂှ် ဂိဓဇောတ်ဗွဲမလောန်ရ၊ မၞိဟ်ဗြဴဟွံကၠိုဟ်တံဂှ် ဆအယာံမာတ်ဂိတုဲ မူဒှ်သာ်လဵု မူပွသာ်လဵု ညးလက် '''စံၚ်တး''' ဂှ်ရောဟွံတီရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ကာလတိုပ်ဇွ၊ ဟွံသေၚ်စံၚ်ဇွ သီုဂဗ္ဘမ္ဂး ဟွံၜံက်ပါ်တိတ်ကောန်ၚာ် နူဗုၚ်လေဝ်နွံ၊ လ္ၚဵုဂှ် ၜံက်ပ္တိတ်ကောန်ၚာ်တုဲ စံၚ်တိုပ်လေဝ်နွံ၊ ဒဒှ်ရစုတ်တၞံဗြာတ်ဂှ် စွံစၞးကောန်ၚာ်တုဲဟေၚ်၊ ဒးစဳရေၚ်ရ။ တြုံတၠသ္ၚိဂှ် ကာလကလေၚ်စဴကၠုၚ် နူသုသာန်တေံ ကလေၚ်ရံၚ်ဂတးမုက် လ္ပာ်ဗြဴဇကုဟွံဂွံဂှ်လေဝ် ညးတံကဵုသွဟ်ကီုရ၊ စဴကၠုၚ်စိုပ်သ္ၚိတုဲ သွက်ဂွံပၠေၚ်ကၠေံအန္တရာယ် ဒးတိတ်သ္ပခမဳ ဗၞတ်မံၚ်မာန်ရောၚ်ဂှ် စပ်ကဵုချိုတ်ဂကူဏံရ။ ။ ဗြဴချိုတ်သီုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ၜိုန်ရတိုပ်ကီုလေဝ် ဒးစံၚ်ကရိကၞာထောံညိတုဲ တးဖျေံထောံရ၊ ဒးစတ်ပ္တဴလဝ်ဓၜံက်ဒိုၚ်ဂှ် ဖေက်သရာဲတာဲဗြာဲတံ ဂၠံက်ကေတ်ဇွတုဲ စဵုဒၞာအန္တရာယ်ဂှ်ရောၚ်၊ သ္ဂောံမိၚ်ကေတ် နူညးတၠအာယုက်ဇၞော်တံရ။ ။ မွဲသာ်ပၠန် ဂြာံဇလတံဂှ် ဖေက်ကၠဵုဂွးပလီုထောံ မဒှ်ရောၚ်ဂှ် ညးဇမၞော်တံ သ္ဂးလဝ်သာ်ဏံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွချိုတ် ဂဂဵုတးပန်=== ယြဴပူဂဵူမွဲ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ချိုတ်အာမ္ဂး ပဍိုက်လ္တူကပ်တုဲ ဗလိုပ်ဖုံဂွံရ၊ ဒၞာဲချိုတ်ဂှ်ဟေၚ် ခါဲကတိုၚ်သၠုၚ်ဇကုတုဲ ဂတဏာမုက်ဇွဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်၊ ကၞေၚ်ကဵုသၠးဒၟံၚ် နူကတိုၚ်ပန်လ္ပုဟ် ပလာဲလဝ်သော်တုဲ တိုပ်ဂွံရ၊ လမာတ်တံဟွံသေၚ် ကလောတွဳဝါရတံ ဇိက်ကဵုဂရး လ္တူက္ဍိုပ်မၞိဟ်ဂှ် ထပှ်လတုန် သာ်ဝွံဒးဟီုအာ ဗြဲကဵုခိုဟ် ကြုၚ်ကဵုမိပ်ရ၊ ယဝ်ဟွံပသာ်ဏံမ္ဂး ကလော ကောဒေံ မသ ထပှ်ဒတောဝ် အာယုက်ဂၠေံလေၚ်ဒိုက်တုဲ မိမဟွံဗၠးဒုဟ်ရ၊ ဗ္စသၚ်ကဵုသဳပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကဵုဒါန်သ္ၚုပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ်ဂွံရ။ ဂဂဵုတးပန်တုဲ ဒၞာဲဂှ်ဟွံချိုတ် စိုပ်သ္ၚိတုဲချိုတ်မ္ဂး အာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်ဂွံရ၊ ကွဵု ဒစုန် ဂရးမြတံ ညးမတိုပ်ဂှ်ကေတ်ဂွံရ၊ တၠအမှုတံ ကေတ်ဟွံဂပ်ဝ်၊ ၚေက်ဂရးဂှ် မွဲတၞုၚ်ပဂွံ၊ ထပှ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ဒ္စိတ်တၞုၚ်ပဂွံ၊ ယဝ်ရဂဂဵုတးပန်ချိုတ်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး ဒးတိုပ်ဒၞာဲဂှ်ရ၊ တိုပ်ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် အခိုက်ကၞာဟၟဲတုဲ စုတ်ကဵုကပ် မ္ဒးအာတိုပ်ပ္ဍဲသုသာန်တေံပၠန်ရ။ ===ဗီုစဳရေၚ်ဇွကောန်ၚာ်=== ယြဴညးမွဲ ပပ္တတံနူသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဒဵုပွိုၚ်ကၠာဟွံပေၚ်စှ်ၜါသၞာံဂှ် ဒှ်အဝဲကောန်ၚာ်ရ၊ ယဝ်ကောန်ၚာ်မွဲစုတိအာာမ္ဂး ကောန်မန်တံစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ဟွံတုပ်ကဵုညးအဝဲဇၞော်တံရ၊ ဇွကောန်ၚာ်စံၚ်ဟွံဂွံ ဗှ်ဓဝ်နာဝထပှ်ဟွံဂွံ၊ ဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိဟွံဂွံ ဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်သ္ပဒးသာ်ဏံမ္ဂး တၠသ္ၚိလီုလာ် အာယုက်ဂၠေံ ဍုၚ်ကွာန်ကလိုက်ကမဵု ယဲဘဲဂၠိုၚ်၊ ကလော် ဘုတ် ပြိုတ်ထတ်ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ။ ဇွကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွဳနကဵုဂၠိက်ယာတ်တုဲ ယိုက်ထ္ၜဏာ မိန်ဏာဂွံရ၊ ကောန်ၚာ်ချိုတ်အာဂှ် ဇၞော်မံၚ်ညိမ္ဂး မၞိဟ်မွဲဓဝ် ယိုက်ဏာဟွံမာန်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခရေၚ် ဓလိၚ်ပ္တိတ်ဏာသုသာန်ဂွံရ၊ ကာလဓလိၚ်ဏာဂှ် သ္ၚုဒမျိုၚ် ကဵုဒါန်ဂွံရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ပ္ဍဲဇြပ် ပ္ဍဲဘာ ပပိုန်ဂစိုတ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ဏာဂွံရ။ ===ဗီုသ္ပကုသဵုဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာကဵု မၞိဟ်ချိုတ်ဟွံခိုဟ်တံဂမၠိုၚ် ကဵုကောန်ၚာ်=== သွက်မၞိဟ်ချိုတ်ပရေံ မပ္တံကဵုယဲပရအ် ယဲမြန် ယဲဂအအ် ဂၞဴအာတံဂှ် ဟွံသ္ပကုသဵုရ၊ ချိုတ်ပရေံမ္ဂးဂှ် နွံဂၠိုၚ်ကဵုဂကူရ၊ အတိုၚ်ညးတံစၟတ်သမ္တီ စှ်ေစိုတ်ချိုတ်ပရေံဂှ်၊ ကာလပလံၚ်ဏာဇွ ကမ္မဌာန်တေံ ဒးစုတ်ဏာကပေါတ်ပ္ဍဲနမွဲ မပ္တံသ္ၚု ၜဵု ခရံက် ကၠေၚ် မြေက် လသိုဏ် စဳရေၚ်တုဲအိုတ်မ္ဂး အပေါတ်ဂှ် ကဵုဒါန်ဘာဓဝါဲဂှ်ရ၊ ဣဝွံ ညးကော်ခဴစ ဒါန်ဇြဟာန်ဒမျိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပြံၚ်သၠာဲဂိတုၜက်သၞာံတုဲ ဖာပ်သၚ် ပကာကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ၊ သွက်ညးဒက်ကံတုဲ ချိုတ်ဂှ် ညးဟွံပ္တုဲကာကုသဵုသ္ဂးလဝ်ရ၊ ပ္တုဲကာကုသဵုဗ္စသၚ်ပ္ဍဲသ္ၚိ ရန်ကဵုသွက်ညးမစုတိအာ သီုကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် ဟွံသ္ပပၠန်၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး လောန်အာထပှ်တ္ၚဲ မွဲဂိတု မွဲသၞာံကဵုဒှ်ပ္တုဲမာန်၊ ကာလဖာပ်ဗ္စသၚ်ဂှ် ယဝ်ဟွံၜက်သၞာံမ္ဂး မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲဇြပ် ဘာ ရုၚ်ဒါန်ရောၚ်၊ ၜက်အာသၞာံတုဲမ္ဂး ကဵုဒါန်ပ္တုဲကုသဵုပ္ဍဲသ္ၚိဂွံရ။ သွက်ကောန်ၚာ် မစုတိကလိလောန်အာဂှ် မ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကၞာထး ဇြပ် ဘာတံဟေၚ် ကောန်မန်တံ ပ္တုဲကုသဵု ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံ၊ ပ္တုဲကုသဵု ညံၚ်ရဴမၞိဟ်ဇၞော်ဇၞော်ဂှ်ဟွံဂွံ၊ ယဝ်နွံပၟိက်မ္ဂး ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်ဂှ် လံၚ်ပိဏ္ဍပါတ် ကွာၚ်ၜဲယိုဟ်ၜန် ကဵုကုခမဳသၚ်တုဲ ဇိုန်ပိုန်ပြၚ်ဏာလေဝ်နွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် ဟိုတ်နူချိုတ်ဟွံခိုဟ်ဂှ်ရ ဟွံက္ညနိမန်ဖျဴနၚ် ခမဳသၚ်ဇရေၚ်သ္ၚိရ၊ လ္ၚဵုယးဂှ် လ္ၚဵုပေၚ်ထပှ် ညးတံလံၚ်ဗဗေၚ်ရ၊ ကပေါတ်လံၚ်တံဂှ် ပုၚ် ပုၚ်ခ္ဍေက်၊ စုတ်ကဵုခဝ်၊ ပလေၚ်ခၟိုန်ကဵုသတ်ဗြဴ၊ ကွာၚ်ထကဵုဗြာတ်ဍုဟ်ဟ်တံဂှ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် လံၚ်အခိၚ်စဴပိဏ္ဍပါတ်လေဝ်နွံရ၊ သွက်ဂွံပ္တုဲပရေၚ်ကုသဵု ဗလးကျာ်မ္ဂး၊ ၜက်သၞာံဂါံဗြဲတုဲဟေၚ် ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဗီုညးတံပြုပြေၚ်တုန် သိုၚ်ကၞာထးဗ္ဒာဲသ္ၚိတုဲ ဗၟံက်ကၞာထးဂှ် သိုၚ်လဝ်စၚ် သွက်ဂွံစွံကျာ်ဗလးဂှ်ရ၊ ကျာ်ဂှ်ပ္တိုန်သ္ၚိဟွံဂွံ၊ ခမဳသၚ်လေဝ်တုပ်နဲသာ်ဂှ်ရ၊ နူဂယး ကၠာဟွံဂွံက္ညဖျဴနၚ်သၚ်ဂှ် ဒးပ္တိတ်နၚ်ကျာ်ကၠာရ၊ ကျာ်ပဋိမာရုပ်မွဲဇကု၊ ကျာ်ဒကောဝ်သၟတ်မွဲဇကု၊ သ္ၚုမွဲထၟာဲဍောတ်၊ ဗဗေၚ်ကျာ်ဍောတ်တ်မွဲမ၊ သၠုယ်ဒ္စာံဂတှ်ေ၊ တၞးဇြဲထဝ် (ဇြဲအရိုၚ်လေဝ်ဂး) ထပှ်တၞး ချောဲဒဇိပ်ထပှ်စန်၊ မွဲစန်ထပှ်တၞုၚ်၊ ပုၚ်ပၟန်သာဲမွဲဗဗေၚ်ဍောတ်၊ ဇၞောဝ်အလာံဂၠိၚ်ၚ်ပန်ဇၞောဝ်၊ ပြေၚ်လဝ်တုဲ၊ သီုဖအိုတ်ဂှ် စုတ်ပ္ဍဲထးယဵုပ္တိတ်နၚ်ဘာရ၊ ပၞာၚ်မွဲတၞုၚ် ပ္ဍေန်လဝ်ပ္ဍဲထၟာဲသ္ၚုဂှ်ရ၊ စိုပ်ဘာတုဲ ခမဳသၚ်တံဖ္ဍောတ်ဂါထာ၊ ထောံကယျောၚ်ကျာ် (ဗလးကျာ်လေဝ်ဟီု)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကျာ်တြဲ ထေဝ်ထးပ္ဍဲဇရေၚ်ကြုၚ် နေရဉ္ဇရာဂှ်တုဲ-ထောံကယျောၚ်ကျာ်၊ ဗလးကျာ်အိုတ်ရ၊ ကိစ္စဗလးကျာ်ဂှ်တုဲဟေၚ် ခမဳသၚ်တံ ဂွံစဴကဵုပိုန်ပ္ဍဲကၞာထး စရိုဟ်ဍာ်ဇိုန်ပိုန်ကုသဵု သွက်ညးမချိုတ်အာတေံရ။ ===ချိုတ်ဍိုက်=== ချိုတ်ဍိုက်ဟီုမ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ဗ္တံတ္ၚဲဟွံဟီု၊ ညးမွဲရောဟွံတီ ယြဴညးမွဲချိုတ်အာမ္ဂး ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ် ချိုတ်ဍိက်ရ၊ ယြဴညးယဲမွဲ ယဲက္ဍၚ်တိုန်မ္ဂး ညံၚ်ဟွံဒှ်သာ်ဂှ်ရ မ္ဒးမၚ်ဒၟံၚ်သီုဗ္တံတ္ၚဲ ညံၚ်ဂွံတီဒဒှ်ရ မၞိဟ်ယဲဂှ် အိုတ်အာလမျီု သာ်ဂှ်ရ ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲ ယဝ်ချိုတ်ဍိုက်အာမ္ဂး ညးတံဟွံမံၚ်ကဵုထောံဒါန် ကုဘာလကျာ်ရ၊ ဂအာၚ်သ္ၚိဂှ်လေဝ် ကော်စဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်ပၠန်၊ ညးလ္ၚဵုတံ ယဝ်တီဒၟံၚ်ဒဒှ်ရ ဂအာၚ်ချိုတ်ဍိုက်မ္ဂး ဟွံရာန်၊ ဟွံသိုၚ်သ္ၚိရ၊ ညးလ္ၚဵုပၠန် လံလအာသၞာံဗွဲမဂၠိုၚ်တုဲ ပ္ဍဲဂအာၚ်ဝွံ ကၠာဟွံသိုၚ်သ္ၚိဏီဂှ် နိမန်က္ညနၚ်သၚ်တံ ကဵုဗှ်မ္ၚဵု ဖ္ဍောတ်ကမ္မဝါတ်တုဲ သိုၚ်သ္ၚိလေဝ်နွံကီုရ။ ===ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိယဝ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမၞိဟ်မွဲမ္ဂး=== ပ္ဍဲမွဲကွာန်မွဲဗယိ၊ ယဝ်မၞိဟ်ချိုတ်ဂၠိုၚ်အာနူမွဲတုဲ ကာလဖျေံကမ္မဌာန် ညးမချိုတ်ကြဴဂှ် မ္ဒးဖျေံကၠာအာဂတရ၊ ညးမချိုတ်ကၠာဂှ် မ္ဒးဖျေံကြဴ အာလက်ကရဴရ။ ===အခိုက်ဒးပါဲသ္အာၚ်မွဲသာ်=== ယဝ်နွံပၟိက် သၟိက်ဂွံပ္တိတ်ဏာ ကမ္မဌာန်မွဲ ဇရေၚ်သုသာန်တေံ နကဵုဂၠုၚ်မ္ဂး ဂၠုၚ်ဖ္ဍိုက်လဝ်ကမ္မဌာန်ဂှ် မ္ဒးဒုန်လုပ်ကၠုၚ် လ္ပာ်သၞေဝ်ဂၠုၚ်ရ၊ လုပ်ကၠုၚ် နကဵုက္ဍိုပ်ဗီုအခိုက်တွဵု တွဵုဂှ်ဟွံဂွံရ၊ ကမ္မဌာန်ညးမစုတိ မ္ၚးဍုၚ်မ္ၚးကွာန်တံဂှ်လေဝ် ပၠောပ်ပ္ဍဲဍုၚ်ကွာန်ဟွံဂွံဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေမ်မွဲဂကူကီု၊ စုတိိအာမ္ၚးသ္ၚိ ပ္ဍဲကွာန်လေဝ် ကလေၚ်ပ္တိုန်ကမ္မဌာန်လ္တူသ္ၚိဟွံဂွံ၊ ကောန်မန်တံဝေၚ်ပါဲအိုတ်ရ၊ ယဝ်ဟွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဗီုဏံမ္ဂး ခေက်ကဵုဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်။ ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် ညးမစုတိနယဲခိုဟ်ဟ်=== ကောန်မန်တံ ယဝ်စုတိကလိလောန်အာ နကဵုယဲခိုဟ်ဟ်မ္ဂး ကမ္မဌာန်ဂှ် ၜက်ဗ္တံတ္ၚဲတုဲ စွံလဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်ကေတ်ဇံၚ်ဇၞးမွဲတုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ဇွ လ္တူဇံၚ်ဇၞးဂှ်ရ၊ (က္ဍိုၚ်ဗ္တာၚ်လေဝ်ကော်) ဗွဲပညပ်အပါဲပန်ဘုံ၊ သုဂတိထပှ်ဘုံ၊ ရူပစှ်တြဴဘုံ၊ အရူပပန်ဘုံ၊ မတွံဂး ပိစှော်မွဲဘုံဂှ် သ္ဂောံဇၞးဗၠးၜးတိတ် နူပိစှော်မွဲဘုံဂှ်တုဲ ဇံၚ်ပ္တိုန် စွံဇွမွဲချိုန်ခဏဂှ် ဇံၚ်ဇၞးမကော်စရောၚ်။ ===ဇံၚ်ဇၞး=== သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးကေတ်ဒယိုၚ်တြဴတၞုၚ်ရ၊ ဇံၚ်ဇၞးဝွံ နွံဇမၠိၚ် သၠုၚ်ဒ္စိတ်မိဟ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ပန်လ္ပုဟ်၊ အနာံမွဲဟတ်ကဵုပန်လ္ပုဟ်၊ ဇံၚ်ဇၞးဂှ် ဒးဒက်ခၞံပ္တိုန်ပန်ထပ်ရ၊ ဒုန်ကရေက် ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ် ပန်လ္ပုဟ်ဂှ် စွံသၟဝ်သ္ကဲၜါလ္ပာ်တုဲ၊ လ္တူကၞောတ်လ္ပာ်က္ဍိုပ်ဂှ် ဒုန်ဇမၠေံ(ဂၠေံ)မွဲဟတ်ပန်လ္ပုဟ် မွဲတၞုၚ်၊ လ္တူကၞောတ်ဒုန်လ္ပာ်ဇိုၚ်ၜါ သၟဝ်ဂှ် ဒုန်ဂၠေံမွဲတၞုၚ် စွံလဝ်လ္တူတုဲ ဒက်လတ်ကဵုချာ ပ္ဍဲပန်ဒကဴရ၊ ပွမကၠောန်သာ်ဝွံ ဂွံဇံၚ်မွဲထပ်ရ၊ နဲဂှ်ရ ဒက်ဂဇံက်စွံဇံၚ်ပန်ထပ်တုဲ၊ လ္တူအိုတ်ဂှ် လးစုတ်ဒုန်ကရေက်ရ၊ (လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ် ဒ္စာံကရေက်၊ ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံဒ္စာံကရေက် လ္ၚဵုဂှ်လးဒုန်ကရေက်ဇမၠိၚ်(၇)ကရေက် ဒုန်ကရေက်ဇမၠေံ(၃)ကရေက်လေဝ်နွံကီုဂှ်ရ (၇×၃)ထ္ၜးလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲဒကဴဇံၚ်ပန်ဂှ် ဒက်စွံဒယိုၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ ပ္ဍဲအဒေါဝ်ဂၞိၚ်ဇံၚ်ဂှ် ဒက်စွံၜါတၞုၚ်၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ် လ္ပာ်ဏံမွဲတၞုၚ်ရ၊ လ္တူကၞောတ်ဒယိုၚ် ဒက်ဒုန်ကရေက်ဂေတ်ကၠောံတုဲ၊ ဒးကၟဳဖ္ဍာန်ယာတ်ပိက်ရ၊ ယဝ်ယာတ်ဟၟဲမ္ဂး စက္ခောဗုဗု ဒးကၟဳဖ္ဍာန်စုတ်ရောၚ်၊ ပ္ဍဲကွာန်မန်ဒေသလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ကၟဳဖ္ဍာန်စုတ် နကဵုဒုန်ကရေက်ကြဳကြဳ၊ ၜါစှော်ကရေက်လေဝ်နွံရ၊ ဒယိုၚ်ကဵုသၠဖ္ဍာန်တံဂှ် ဂ္ညိဂ္ညာတ်လဝ် နကဵုပ္ကဴစက္ခောဇၞောဝ်က္ဍိုၚ်တံရ၊ ကၠောန်လဝ်ဇံၚ်ဇၞးတံဂှ်လေဝ် နွံကဵုအဓိပ္ပါယ်ဗွဲမဇြိုဟ်နက်တုဲ နွံကဵုဓဝ်ဗွဲမဗ္စာရဏာရ။ ရန်တၟံသွက်ဂွံထပိုတ်ထောံ အာရီုတြဴ၊ သွက်ဂွံအံၚ်ဇၞးသွဝ်တြဴဘုံတုဲ၊ ကေတ်ဒယိုၚ်တြဴတၞုၚ်ရ၊ ဇံၚ်ပန်ထပ်ဂှ်လေဝ် ပ္တိတ်အဓိပ္ပါယ် သွက်ဂွံတိတ်ဗၠးအာ နူအပါဲပန်ဘုံရ၊ ကၠောန်ဇံၚ်ဇၞး နကဵုဒုန်ကရေက် ဇမၠိၚ်ဒ္စာံတၞုၚ်၊ ဒုန်ဇမၠေံဒ္စာံတၞုၚ်ဂှ် ရန်တၟံသွက်ဂွံတိတ်ဗၠး နူနရက်ဒ္စာံထပ်ရ၊ ကွာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် ရန်တၟံဂွံအံၚ်ဇၞးကေတ် ဗြီုၜါစှော်ဘုံတုဲ ဖ္ဍာန်ကဵုဒုန်ကရေက်ၜါစှော်ရ။ ပ္ဍဲဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ် (ဗွဲမဂၠိုၚ်ပွိုၚ်ရးမုဟ်ဍုၚ်) လ္ပာ်သ္တိက်ဇံၚ်ဝွံ ပ္ကဴၜါခဝ် လ္ပာ်တမ်ဇိုၚ်ပ္ကဴၜါခဝ် ဒက်ကွက်စွံလဝ်ရ၊ ပ္ဍဲမွဲခဝ်ဂှ် စုတ်ပ္ကဴပိဍောၚ် ပန်ခဝ်ဂှ် ပ္ကဴဒှ်စှ်ၜါဍောၚ်ရ၊ လ္ပာ်သ္ကဲမွဲမွဲပါ်ဂှ် ပုၚ်ပန်ခဝ်သီုၜါလ္ပာ် ဒ္စာံခဝ်စွံလဝ်ပၠန်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ဒက်ကွက်စုတ်လဝ်ပ္ကဴ ပိစှော်ဍောၚ် နူဇံၚ်နကဵုဇုက်တောဝ်ရ၊ တဝ်ကဵုဗုၚ်လိုတ်ဇွဂှ် လစိန်မွဲဇြေဟ် ရန်တၟံသွက်ညးမစုတိအာဂှ် ဉာဏ်မတွံဂး မတ်သ္ဂောံလျးတၟးအာ ပ္ဍဲဘဝအနာဂတ်တေံဟေၚ် ဒးကွက်စုတ်ရ၊ ပွမ္ဒးကွက်ၜုန်မ္ဂးဂှ် ကေတ်အဓိပ္ပါယ် သွက်ဂွံထပိုတ်ကၠေံကိလေသ နကဵုၜုန်ဂှ်မွဲသာ်၊ သွက်ဂွံတီဒဒှ်ရဇွဂှ် ပုဟွံပုမွဲသာ်၊ယဝ်ရဇွဂှ်ပုကၠုၚ်မ္ဂး သွက်ဂွံတီကေတ် ပ္ဍဲအကြာဗုၚ်ကဵုကၞာဲသတ်ဂှ်ရ။ (ပ္ဍဲအရာကွက်ပ္ကဴဏံဝွံ ဒဒှ်ရဖေက်သၟူပသတိတ်တုဲ ဒးဖ္ဍုၚ်ဒုၚ်လဝ် နကဵုပ္ကဴမြမောဝ်တံရဂှ် ကောန်မန်တံသ္ဂးလဝ်ဂၠိုၚ်။) ===ဗီုပြုပြေၚ်ဇွ သွက်ဂွံစွံလတူဇံၚ်ဇၞး=== သွက်ဂွံဖုံဗလိုပ်ကမ္မဌာန်ဂှ် ကေတ်ဍာ်ဂွံမာန်မံၚ်သီုဖ္အိုတ်ရ၊ သွက်ဂွံဗလိုပ်ဂှ် ကေတ်ထၟာဲတၟိတၟိၜါမတုဲ မွဲစုတ်ဍာ်ကၟုဟ်၊ မွဲစုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ၊ ကၠာဟွံပ္တိုန်ဇံၚ်ဇၞးဏီဂှ် ထ္ၜၚ်ဖျေံဏာလ္ပာ်တမ်ဇိုၚ်ညိတုဲ ဒးဗလိုပ်ရ၊ ဖုံဍာ်ကၟုဟ်ကၠာတုဲ ထပ်စဝ်ဍာ်ဂမ္တဴ ညံၚ်ဂွံသ္အးဇ္ၚးအာရ၊ ၜးသၠာဲကယျိုၚ် ကျိုၚ်သၠိုက်စုတ်ပံၚ်မဳတုဲ လံက်ဖုံဂစေံမြမောဝ်ပၠန်၊ တုဲထ္ၜၚ်ပ္တိုန်လ္တူဇံၚ်ဇၞး ဂြောပ်လ္တက်စုတ်ကဵုပဠောံ လ္ပာ်လံက်ဂတးရ၊ လ္တူဂှ် ထပ်ဂြောပ်စုတ်ယာတ် လံက်ဂတးမွဲဂတှ်ေပၠန်ရ၊ ပွမ္ဒးသၠိုက်ပံၚ်မဳမ္ဂးဂှ် ဂၞိန် ဟွံသေၚ် ဂၠိက်၊ ကရေက်အကြာဇိုၚ်ၜါတုဲ ဇိၚ်ညံၚ်ပံၚ်မဳနကဵုတဲရ၊ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သၠိုက်စုတ်ပံၚ်မဳခိုဟ်ဟ်ရ။ ပ္ဍဲအရာသၠိုက်ပံၚ်မဳဝွံ ညးကၠာတေံဟီုဂးစ ဒှ်အခိုက်ကၞာမန်ဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲခေတ်ကၠာတေံ ကာလမန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ကဵုနန် ဗွဲမပြာကတ်ဂှ် ပပ္တံနူသၟိၚ်ဨကရာဇ်တုဲ ကောန်မန်တံဗိုက်ပံၚ်မဳအိုတ်ရ၊ ဟွံတီတြုံဗြဴ ဗိုက်ပံၚ်မဳတုဲ ဣဓိကြဳဇှ်ဇၞော်မောတ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ===ဗီုစဳရေၚ်ကမ္မဌာန် စွံပ္ဍဲသ္ၚိၜက်ဗ္တံတ္ၚဲ=== ===ဗီုဖျေံကမ္မဌာန်=== ===အစဳအရေၚ်မပ္တံဗီုယိုက်ကမ္မဌာန်ကဵုပုၚ်သၟူ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်တိုပ်ကမ္မဌာန်ဇွ=== ===ဗီုအစဳအရေၚ်စံၚ်ဇွဂြဇုတ်=== ===ဗီုကၠောန်ဒလာၚ်=== ===ဗီုသ္ပကုသဵုစရိုဟ်ဍာ်ဗလးကျာ်=== ==ဂလာန်ကာလထေရ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်သၟာန်သွဟ်== * ဂလာန်ကံက်ပ္တိတ်နူသၠပတ်ကာလထေရ် '''နမောတဿ ဘဂတတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ'''။ ဨဝံဝစဏံ ဣဒံ သုတ္တံ၊ ===ကျောဝ်ရံၚ်ဇွကမ္မဌာန်=== ===ဟိုတ်မ္ဒးကေတ်ဍာ်ဂမ္တဴ=== ===က္ဍိုပ်ဖဴပိမ=== ===ထမာဲပ္ဍုန်လတူက္ဍိုပ်ဖဴ=== ===တောဝ်မဒက်ဇိုၚ်တဲ=== ===ဒုန်စရေက်ဇမၠိၚ်ဇွ=== ===ဇံၚ်နး=== ===တောံပုၚ်ဖျီုပုၚ်=== ===ပွမဟွံကဵုပ္တိတ်ဇွဂၠံၚ်တြၚ်=== ===ဇိုၚ်မဏာကၠာ=== ===ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ဟီုကဵုဇွ=== ===ယာတ်ဂရောပ်ဇွ ပကဵုဗိုတ်စရုၚ်ပိဝါ=== ===ထရက်ကၠေံတရဴ=== ===ဟွံကဵုကလေၚ်ရံၚ်လက်ကရဴ ကဵုရံၚ်မံၚ်ဒၚောဝ်=== ===ဗဂေတ်ကၠေံကမ္မဌာန်=== ===ကေတ်ဏာဍာ်သတ်ဗြဴ=== ===ဩန်ထဝ်စုတ်ပ္ဍဲပါၚ်=== ===စုတ်ကၟဵုပ္ဍဲပါၚ်=== ===ဗကပ်ကၠေံလဗံက်ဒိုၚ်လၚ်=== ==နိဿဲ== ကၠုၚ်နူလိက်အုပ် (အခိုက်ကၞာမန်) နူကမ္မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ [https://drive.google.com/file/d/1WddIBb6u7tAiS3o7RPQWGImsla4d2YEx/view?usp=sharing pdf-အခိုက်ကၞာမန်] {{DEFAULTSORT:အခိုက်ကၞာမန်}} 4ty3dfja3fx8go7vxi35myxt3oyikx1 0 4761 34386 34163 2022-08-27T06:15:55Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်ကလုဲ |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်ကလုဲမၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4941101074219|97.5286026000977|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်ကလုဲ'''({{Lang-en|Kaluy}}၊ {{Lang-my|ကလွီရွာ}} {{Lang-en|Kalwi}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ကလုဲ၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၂၁။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ကလုဲ မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၁၆၀၂၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၆၆၄ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၃၂၆၆ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} kqyai30mq2rrvryyina5b0m7qduimtw 0 4768 34381 34170 2022-08-27T06:08:55Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်တဝ်ကၞဴ |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်တဝ်ကၞဴမၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4554195404053|97.4950637817383|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်တဝ်ကၞဴ'''({{Lang-en|Tawkanao}}၊ {{Lang-my|တော်ကနာရွာ}} {{Lang-en|Tawkanar}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်တဝ်ကၞဴ၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၂၇။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်တဝ်ကၞဴ မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၇၄၄၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၉၈၀ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၁၇၂၄ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} ftyqirq6ezsqkob7deha24mqtyblthl 0 4769 34385 34171 2022-08-27T06:13:41Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်ဒဵုကြေဝ် |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်ဒဵုကြေဝ်မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4985809326172|97.4990997314453|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်ဒဵုကြေဝ်'''({{Lang-en|Doekre}}၊ {{Lang-my|ဒရယ်ရွာ}} {{Lang-en|Dayei}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ဒဵုကြေဝ်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၂၀။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ဒဵုကြေဝ် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၁၆၆၀၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၂၀၄၃ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၃၇၀၃ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} bladnh6v0p1ybe4c3v7pncp31m4ys2g 0 4770 34392 34172 2022-08-27T06:21:45Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်ဒံင်ရာတ် (ပလိုတ်) |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်ဒံင်ရာတ် (ပလိုတ်)မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4778804779053|97.5721130371094|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်ဒံင်ရာတ် (ပလိုတ်)'''({{Lang-en|Dong-raat (West)}}၊ {{Lang-my|ဒေါင်းရပ်အနောက်ရွာ}} {{Lang-en|Daungyat (West)}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ဒံင်ရာတ် (ပလိုတ်)၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၈၅။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ဒံင်ရာတ် (ပလိုတ်) မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၈၁၆၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၈၅၂ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၁၆၆၈ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} prdzj3scxluixilx0wqtiuz0tq99moy 0 4771 34393 34173 2022-08-27T06:23:01Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်ဒံင်ရာတ် (ဗမံက်) |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်ဒံင်ရာတ် (ဗမံက်)မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.481330871582|97.5808334350586|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်ဒံင်ရာတ် (ဗမံက်)'''({{Lang-en|Dong-raat (East)}}၊ {{Lang-my|ဒေါင်းရပ်အရှေ့ရွာ}} {{Lang-en|Daungyat (East)}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ဒံင်ရာတ် (ဗမံက်)၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၈၆။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ဒံင်ရာတ် (ဗမံက်) မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၄၉၀၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၆၀၇ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၁၀၉၇ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} tp8ah4k1uyi2vinbybu95yvirv1ht8x 0 4772 34391 34174 2022-08-27T06:20:22Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်ဒံင်ဥ |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်ဒံင်ဥမၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4693603515625|97.524299621582|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်ဒံင်ဥ'''({{Lang-en|Dong-u}}၊ {{Lang-my|ဒေါင်းဥရွာ}} {{Lang-en|Daungu}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ဒံင်ဥ၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၂၃။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} 7ht4ejpl1fhqnbkom214ay38oncprsw 0 4776 34387 34178 2022-08-27T06:17:32Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်မုဟ်ဒုန် |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်မုဟ်ဒုန်မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4542598724365|97.551628112793|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်မုဟ်ဒုန်'''({{Lang-en|Mudoon}}၊ {{Lang-my|မုဒူးရွာ}} {{Lang-en|Mudu}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်မုဟ်ဒုန်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၉၃။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်မုဟ်ဒုန် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၂၃၈၅၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၂၇၇၃ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၅၁၅၈ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} fu704k3iskkq2zrrqqjcewyxn31p8rb 34389 34387 2022-08-27T06:18:51Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်မုဟ်ဒုန် |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်မုဟ်ဒုန်မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4542598724365|97.551628112793|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်မုဟ်ဒုန်'''({{Lang-en|Muhdoon}}၊ {{Lang-my|မုဒူးရွာ}} {{Lang-en|Mudu}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်မုဟ်ဒုန်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၉၃။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်မုဟ်ဒုန် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၂၃၈၅၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၂၇၇၃ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၅၁၅၈ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} itxnc9w0nssefqr5r6rhdvem3z0fnue 0 4787 34379 34238 2022-08-27T06:07:21Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်တဂါ |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်တဂါမၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.448263168335|97.486213684082|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်တဂါ'''({{Lang-en|Kwandagae}}၊ {{Lang-my|ကွမ်တကဲရွာ}} {{Lang-en|Kuntake}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ယိုက်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၄၃။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ယိုက် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၂၅၄၅၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၃၁၃၃ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၅၆၇၈ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} o9x8f1b7gmj5so50pd71idd9b8ac7qo 0 4793 34384 34204 2022-08-27T06:12:57Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်တကာကျာ် |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်တကာကျာ်မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4540100097656|97.5184097290039|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်တကာကျာ်'''({{Lang-en|Takarkyaik}}၊ {{Lang-my|တကာကျိုက်ရွာ}}{{Lang-en|Takarkyaik}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်လာန်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၂၆။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်လာန် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၈၀၉၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၀၅၆ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၁၈၆၅ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} 5m2t5arh1kmddnwqa1dr31eg0zyz2tt 0 4794 34383 34256 2022-08-27T06:11:18Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်ဂူၜဴ |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်ဂူၜဴမၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4440803527832|97.5311965942383|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်ဂူၜဴ'''({{Lang-en|Goobao}}၊ {{Lang-my|ကြံ့ခင်းရွာ}} {{Lang-en|Kyankhin}}၊ )ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်လာန်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၂၅။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်လာန် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၈၀၉၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၀၅၆ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၁၈၆၅ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} 77z4mzyrq9mxb5fo3mnqspg9qjnjn4z 0 4795 34382 34206 2022-08-27T06:10:06Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်လာန် |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်လာန်မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4487800598145|97.5116500854492|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်လာန်'''({{Lang-en|Kwanlan}}၊ {{Lang-my|ညောလမ်းရွာ}} {{Lang-en|Nyaunglan}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်လာန်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၂၄။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်လာန် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၈၀၉၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၀၅၆ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၁၈၆၅ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} qwnebvp6vr5dy8d9aqe04nanrr5m1z8 0 4797 34390 34208 2022-08-27T06:19:38Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်မုဟ်နာင် |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်မုဟ်နာင်မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4843597412109|97.5387496948242|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်မုဟ်နာင်'''({{Lang-en|Muhnaing}}၊ {{Lang-my|မုနိုင်းရွာ}} {{Lang-en|Munaing}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်မုဟ်ဒဵု၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၈၃။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်မုဟ်ဒဵု မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၁၂၆၈၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၄၆၀ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၂၇၂၈ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} nbbz58zq5dvimln3bfqwfvkk2m78d8m 0 4798 34388 34209 2022-08-27T06:18:23Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်မုဟ်ဒဵု |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်မုဟ်ဒဵုမၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4808807373047|97.5377731323242|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်မုဟ်ဒဵု'''({{Lang-en|Muhdoe}}၊ {{Lang-my|တောင်စွန်းရွာ}} {{Lang-en|Taungsun}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်မုဟ်ဒဵု၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၈၂။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်မုဟ်ဒဵု မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၁၂၆၈၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၄၆၀ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၂၇၂၈ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} t24ckwy7gxmw1ev33j4w4yvqcb92cst 0 4801 34396 34213 2022-08-27T06:27:06Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်တဝ်ကၟာ |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်တဝ်ကၟာမၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = <!--{{Coord|16.4507102966309|97.5769729614258|region:MM|format=dms|display=inline,title}}--> |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်တဝ်ကၟာ'''({{Lang-en|Tawkamar}} ၊ {{Lang-my|တော်ကမာရွာ}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်တဝ်ပန်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၃၅။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်တဝ်ပန် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၂၃၃၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၂၅၆ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၄၈၉ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} 0lqq9fu469es2oaowimcnyk4v5p8pfj 0 4814 34394 34226 2022-08-27T06:25:12Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်ကအ်မုဟ်ပန် |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်ကအ်မုဟ်ပန်မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4811191558838|97.6018829345703|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်ကအ်မုဟ်ပန်'''({{Lang-en|Kawmuhpon}}၊ {{Lang-my|ကော့မုပွန်ရွာ}} {{Lang-en|Kawtmupun}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ကအ်မုဟ်ပန်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၈၇။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ကအ်မုဟ်ပန် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၁၁၃၈၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၂၃၇ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၂၃၇၅ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} c58fq5h2fumifqsbozz7fp9fqrcdy3v 0 4822 34378 34272 2022-08-27T06:05:52Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်အပြိုင် |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်အပြိုင်မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4074668884277|97.4999618530273|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်အပြိုင်'''({{Lang-en|Apraing}}၊ {{Lang-my|အပြိုင်ရွာ}}{{Lang-en|Ahpyaing}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ကွာန်ကၠအ်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၄၁။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ကွာန်ကၠအ် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၁၄၄၃၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၈၄၅ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၃၂၈၈ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} 0792sag4zon8sgyxtyg93j79ruf848a 0 4823 34377 34274 2022-08-27T06:05:03Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်ကၠအ် |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်ကၠအ်မၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4091815948486|97.5049133300781|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်ကၠအ်'''({{Lang-en|Kalaw}}၊ {{Lang-my|ကလော့ရွာ}} {{Lang-en|Kalawt}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ကွာန်ကၠအ်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၄၀။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ကွာန်ကၠအ် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၁၄၄၃၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၈၄၅ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၃၂၈၈ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} s1clao69opqa38waejxdiy88n6m96j6 0 4824 34380 34275 2022-08-27T06:08:00Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = ကွာန်ခဍာ |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်ခဍာမၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4540500640869|97.4837417602539|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''ကွာန်ခဍာ'''({{Lang-en|Khadar}}၊ {{Lang-my|ကဒါရွာ}} {{Lang-en|Kadar}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ယိုက်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၄၄။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ယိုက် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၂၅၄၅၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၃၁၃၃ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၅၆၇၈ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} n0j7vbylexhg2ct6vuanz39snm0drms 0 4825 34395 34276 2022-08-27T06:25:57Z Htawmonzel 25 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |name = အုမ်ဂလာ |official_name = |pushpin_label_position = bottom |settlement_type = ကွာန် |image_skyline = |image_map = |map_caption = |pushpin_map = မြန်မာနိုင်ငံ |pushpin_map_caption = ဒၞာဲကွာန်အုမ်ဂလာမၞုံ |subdivision_type = ကၟိန်ဍုင် |subdivision_name = {{Flag|Myanmar}} |subdivision_type1 = တွဵုရး |subdivision_name1 = {{Flag|Mon}}[[တွဵုရးဍုင်မန်|တွဵုရးဍုင်မန်]] |subdivision_type2 = ခရိုင် |subdivision_name2 = ခရိုင်မတ်မလီု |subdivision_type3 = ပွိုင်ဍုင် |subdivision_name3 = ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင် |unit_pref = Imperial |area_total_km2 = |population_total = |population_urban = |population_rural = |population_as_of = |population_footnotes = |population_density_km2 = auto |coordinates = |coordinates = {{Coord|16.4704532623291|97.6044006347656|region:MM|format=dms|display=inline,title}} |elevation_ft = |elevation_m = |timezone = အခိင်ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ |utc_offset = +6.30 |website = }} '''အုမ်ဂလာ'''({{Lang-en|Um-galae}}၊ {{Lang-my|ကုလားစုရွာ}} {{Lang-en|Kularsu}})ဂှ် နွံ ပ္ဍဲ [[တွဵုရးဍုင်မန်]]၊ [[ခရိုင်မတ်မလီု]]၊ [[ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]]၊ ဂကောံကွာန်ကအ်မုဟ်ပန်၊ ဂၞန်ကောဒ်ကွာန်ဂှ် ၁၉၅၁၈၈။ အတိုင်စရင်မၞိဟ် ကၟိန်ဍုင်ဗၟာ သၞာံ ၂၀၁၄ မ္ဂး ပ္ဍဲဂကောံကွာန်ကအ်မုဟ်ပန် မၞိဟ်တြုဟ် နွံ ၁၁၃၈၊ မၞိဟ်ဗြဴ နွံ ၁၂၃၇ တုဲ သီုဖအိုတ် မၞိဟ်ပဒတဴဒၟံင် ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ၂၃၇၅ တၠရ။<ref>{{cite web|url=http://themimu.info/place-codes|title=Place codes (Pcodes)|work=Myanmar Information Management Unit|date=June 2020}}</ref> == နိဿဲ == {{Reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်]] {{ပွိုင်ဍုင်ၜါသွာင်}}{{တွဵုရးဍုင်မန်}} 9ukj24oocisl25x5q4u5ggguj69qs8w