ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="mnw">
  <siteinfo>
    <sitename>ဝဳကဳပဳဒဳယာ</sitename>
    <dbname>mnwwiki</dbname>
    <base>https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AF%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%99%E1%80%BA</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">မဳဒဳယာ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">တၟေင်</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ညးလွပ်</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ညးလွပ် ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ဝဳကဳပဳဒဳယာ</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ဝဳကဳပဳဒဳယာ ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ဝှာင်</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ဝှာင် ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">မဳဒဳယာဝဳကဳ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">မဳဒဳယာဝဳကဳ ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ထာမ်ပလိက်</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ထာမ်ပလိက် ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">ရီု</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ရီု ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ကဏ္ဍ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ကဏ္ဍ ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ပါင်မုက်</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ပါင်မုက် ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">မဝ်ဂျူ</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">မဝ်ဂျူ ဓရီုကျာ</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">ကိရိယာငယ်</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">ကိရိယာငယ် ဆွေးနွေးချက်</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ်</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ် ဆွေးနွေးချက်</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3567</id>
    <revision>
      <id>33491</id>
      <parentid>33480</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T14:20:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6521" xml:space="preserve">ဟံသာဝတဳ ဍုင်ဟံသာဝတဳဝွံ ({{lang-my|ဟံသာဝတီပြည်}}){{lang-th|อาณาจักรหงสาวดี}}|{{lang-en|hanthawadyy(pegu) kingdom}} မဒှ်ဍုင်ဇၞော်ကောန်ဂကူမန် မွဲဍုင်ကီုရ ေလာန်ကၠုၚ် ၂၅၆၄ သံၞာတေံ နူကဵု ကျာ်တြုဲေဂါတမ ကဵုဏာ ဓါတ်သာ် ကုဵ ကောကဵုဒေံ သမလ ကဵု ဝဳမလ ဂှ်တုဲ ပတန်ကၠုင်ကျာ်ဒဂုံကေလသ တုဲ ခြာဟဟွံလအ် သၟိင်ဨကရာဇ်မန် သီမလ ကလောန်ပတန်ကၠုင်ဍုင်တၟံ ဒၞာဲတိဍာ်ၜုဳပ်ဍုဝ်ဂှ် ပတန်ဍုင်ပထမဟံသာဝတဳ မဒှ်ကီုရ ဒုတိယဟံသာဝတဳဂှ် (1830–1906) သၟိင်ဝါရေဝ်ရောဝ်ကလောန်ပတန်လဝ် ဍုင်ရာမညမတ္တမ သက္ကရာဇ်သာသနာ (1912–2082|2093–2095)ဂှ်  ပြံင်အာဍုင်ဟံသာဝတီ ဨကရာဇ်မန် ေသၞာဝ်ေသ္တာဝ်သၟိင်ဝါရဝ်ေရာဝ် သၟိင်စိင်ဗတိုင် ဗညာဥု မအံက် တၠညးရာဇာဓိရာဇ် ေကၠုာန်ပတန်ကၠုင် ဒုတိယဍုင်ဟံသာဝတဳ မဒှ်ကီုရအဴ
တတိယ ဟံသာဝတဳ သက္ကရာဇ်ကြေတ် 1740 -1757 ဂှ် ဨကရာဇ်မန်သၟိင်ထဝ်ပဴတိကေ ကဵု တၠညးဗညာဒလ ပတန်လဝ်မဒှ်ကီုရအဴ။

ကၠာဟွံဂွံစိုပ်အခေတ် ပထမဟံသာဝတဳ ဂှ်ဝွံ ဍုင်မန်ပိုဲ နွံကၠုင်ဗွဲမကၠိုင် &lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt; ဍုင်လဝါဝ် &lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt; ဟမုတှေ် ဒှ်ဍုင်သေံ Ratchaburi ဒှ်ဌာနဳမန် လောန်ကၠုင်သၞာံ ၁၀၀၀၀ ပြင်င်သၞာံတေံ အာယုတ်ဍုင်၃၀၀၀+၅၀၀၀ သၞာံ တုဲပၠန် ဍုင်မန်ဟာရဳပုဏ္စယ ဟမုတှေ်ဒှ်ဍုင် Chiang mai  ဍုင်သေံ အာယုတ်[[ဍုင် ၅၀၀ +၇၀၀ သၞာံ စပ္ပဒေဝဳ ဨကရာဇ်ဗြဲ ဒှ်တုိင် တုဲပၠန် ဍုင်သုဝဏ္ဏမိ]] ဟမုတှေ် ဒှ်ဍုင်သထုဓ် သၟိင်သဳဟရာဇာ ဒှ်ဨကရာဇ်တုိင် ပတိုန်လဝ် အာယုတ်ဍုင် ၁၀၀၀*၁၅၀၀ အိုတ်အာ ပဍဲတုဲသၟိင်မနူဟာဝ် သၟိင်ဗၟာ နော်ရထာ ဗတိုက်ပလီုလဝ် မဒှ်ကီုရ
{{Infobox country
| conventional_long_name = ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ ဍုၚ်မန်
| native_name = {{lang-en|Kingdom of Suwannapoun }}Bc
| common_name = ရာမည
| image_flag =File:မနုသဳဟ Manusowha.jpeg
|
| status = ဍုၚ်မန်ဗမာ /ဍုၚ်သေံ/ဍုၚ်လော/ဍုၚ်ခမေန်
| national_motot=  '''ၜိုပ်'''
| national_anthem =
| subdivision_type=2768
| image_map = File:The Mon 1500 years 4kingdoms.jpeg
| capital = ဍုင်သုထုမ်
| largest_city = 
| official_languages = [[မန်]]
| languages_type = ကောန်ဂကူ
| languages = *[[မန်]]
| religion = ဟိဒူ[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
| religion_year = 
| government_type = [[သၟိၚ်မဂဒူ|သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်]]{{flag|Mon}}
| government_image = Rajadhirat-kamarwet-2
| leader_title1 = [[သၟိၚ်မဂဒူ|ယၟုသၟိၚ်]]
| leader_name1 = *[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]] ဌာနဳ [[ဍုင်မန်]]
#[[သၟိင်သဳဟရာဇာ]] ဨကရာဇ်တိုင်
#[[သၟိင် ၅၉ ဇကု အိုတ်အာ ပဍဲတဲ သၟိင်မနူဟာဝ်]]

*ပထမဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်သမလ]]
#[[သၟိၚ်ဝိမလ]]
#[[သၟိၚ်အသး]]
#[[သၟိင်၁၇ဇကု]]
*ဒုတိယဟံသာဝတဳ
#[[ဝါရေဝ်ရောဝ်၊ သၟိၚ်]]
#[[သၟိၚ်မဂဒါ]]
#[[သၟိၚ်စောသင်မန်|သၟိင်စဴအော]]
#[[သၟိၚ်စောဇိတ်|သၟိင်စဴဇိပ်]]
#[[သၟိင်ဇိပ်ပွန်]]
#[[သၟိင်စောအာဲကံကာန်]]
#[[သၟိင်အာဲလော]]
#[[သၟိၚ်ဗညာဉူ]]
#[[ရာဇာဓိရာဇ်]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မရာဇာ]]
#[[မိစဴပု]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မစေတဳ]]
#[[ဗညာရံ]]
*တတိယဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်ထဝ်]]
#[[ဗညာဒလး]]
| leader_title2 = 
| leader_name2 = 
| legislature = 
| sovereignty_type = အမဳမၞိဟ်္/   100.000000+ &lt;br/&gt;
| sovereignty_note =
| established_event1 = '''ရမန်ပိ'''
| established_date1 = #ရးဟံသာဝတဳ
#ရးဖာသီ
#ရးမတ္တမ 
| established_event2 = '''[[မန်|Country]]'''            
| established_date2 = {{flag|Mon}}
| established_event3 = သၟိင်သ္ဂံၚ်ဂမၠုိင်
| established_date3 =
| established_event4 = အာယုဟ်ဍုင်
| established_date4 = 2000
| established_event5 = ပေဲါပၞာန်
| established_date5 =ဗတိုက်ကဵုဍုင်ဟကါန်
| area_km2 = 306,578
| area_rank = 13-14-15th &lt;!--should be same as listed on [[List of countries and dependencies by area]]--&gt;
| area_sq_mi =131,227 &lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| time_zone = [[Myanmar Standard Time|MMT]]
| utc_offset = +6:30
| utc_offset_DST = +6:30
| drives_on              = ခိုဟ်
| time_zone_DST = kg
| iso3166code = 
}}

==သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်==
==နိဿဲ==
[[ကဏ္ဍ:ဝၚ်]]
{{DEFAULTSORT:ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ}}</text>
      <sha1>i254ya0rb7a2sek9u1n66nn2m7d9os2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33492</id>
      <parentid>33491</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T14:26:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4644" xml:space="preserve">

ကၠာဟွံဂွံစိုပ်အခေတ် ပထမဟံသာဝတဳ ဂှ်ဝွံ ဍုင်မန်ပိုဲ နွံကၠုင်ဗွဲမကၠိုင် &lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt; ဍုင်လဝါဝ် &lt;nowiki&gt;''&lt;/nowiki&gt; ဟမုတှေ် ဒှ်ဍုင်သေံ Ratchaburi ဒှ်ဌာနဳမန် လောန်ကၠုင်သၞာံ ၁၀၀၀၀ ပြင်င်သၞာံတေံ အာယုတ်ဍုင်၃၀၀၀+၅၀၀၀ သၞာံ တုဲပၠန် ဍုင်မန်ဟာရဳပုဏ္စယ ဟမုတှေ်ဒှ်ဍုင် Chiang mai  ဍုင်သေံ အာယုတ်[[ဍုင် ၅၀၀ +၇၀၀ သၞာံ စပ္ပဒေဝဳ ဨကရာဇ်ဗြဲ ဒှ်တုိင် တုဲပၠန် ဍုင်သုဝဏ္ဏမိ]] ဟမုတှေ် ဒှ်ဍုင်သထုဓ် သၟိင်သဳဟရာဇာ ဒှ်ဨကရာဇ်တုိင် ပတိုန်လဝ် အာယုတ်ဍုင် ၁၀၀၀*၁၅၀၀ အိုတ်အာ ပဍဲတုဲသၟိင်မနူဟာဝ် သၟိင်ဗၟာ နော်ရထာ ဗတိုက်ပလီုလဝ် မဒှ်ကီုရ
{{Infobox country
| conventional_long_name = ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ ဍုၚ်မန်
| native_name = {{lang-en|Kingdom of Suwannapoun }}Bc
| common_name = ရာမည
| image_flag =File:မနုသဳဟ Manusowha.jpeg
|
| status = ဍုၚ်မန်ဗမာ /ဍုၚ်သေံ/ဍုၚ်လော/ဍုၚ်ခမေန်
| national_motot=  '''ၜိုပ်'''
| national_anthem =
| subdivision_type=2768
| image_map = File:The Mon 1500 years 4kingdoms.jpeg
| capital = ဍုင်သုထုမ်
| largest_city = 
| official_languages = [[မန်]]
| languages_type = ကောန်ဂကူ
| languages = *[[မန်]]
| religion = ဟိဒူ[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
| religion_year = 
| government_type = [[သၟိၚ်မဂဒူ|သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်]]{{flag|Mon}}
| government_image = Rajadhirat-kamarwet-2
| leader_title1 = [[သၟိၚ်မဂဒူ|ယၟုသၟိၚ်]]
| leader_name1 = *[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]] ဌာနဳ [[ဍုင်မန်]]
#[[သၟိင်သဳဟရာဇာ]] ဨကရာဇ်တိုင်
#[[သၟိင် ၅၉ ဇကု အိုတ်အာ ပဍဲတဲ သၟိင်မနူဟာဝ်]]

*ပထမဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်သမလ]]
#[[သၟိၚ်ဝိမလ]]
#[[သၟိၚ်အသး]]
#[[သၟိင်၁၇ဇကု]]
*ဒုတိယဟံသာဝတဳ
#[[ဝါရေဝ်ရောဝ်၊ သၟိၚ်]]
#[[သၟိၚ်မဂဒါ]]
#[[သၟိၚ်စောသင်မန်|သၟိင်စဴအော]]
#[[သၟိၚ်စောဇိတ်|သၟိင်စဴဇိပ်]]
#[[သၟိင်ဇိပ်ပွန်]]
#[[သၟိင်စောအာဲကံကာန်]]
#[[သၟိင်အာဲလော]]
#[[သၟိၚ်ဗညာဉူ]]
#[[ရာဇာဓိရာဇ်]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မရာဇာ]]
#[[မိစဴပု]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မစေတဳ]]
#[[ဗညာရံ]]
*တတိယဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်ထဝ်]]
#[[ဗညာဒလး]]
| leader_title2 = 
| leader_name2 = 
| legislature = 
| sovereignty_type = အမဳမၞိဟ်္/   100.000000+ &lt;br/&gt;
| sovereignty_note =
| established_event1 = '''ရမန်ပိ'''
| established_date1 = #ရးဟံသာဝတဳ
#ရးဖာသီ
#ရးမတ္တမ 
| established_event2 = '''[[မန်|Country]]'''            
| established_date2 = {{flag|Mon}}
| established_event3 = သၟိင်သ္ဂံၚ်ဂမၠုိင်
| established_date3 =
| established_event4 = အာယုဟ်ဍုင်
| established_date4 = 2000
| established_event5 = ပေဲါပၞာန်
| established_date5 =ဗတိုက်ကဵုဍုင်ဟကါန်
| area_km2 = 306,578
| area_rank = 13-14-15th &lt;!--should be same as listed on [[List of countries and dependencies by area]]--&gt;
| area_sq_mi =131,227 &lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| time_zone = [[Myanmar Standard Time|MMT]]
| utc_offset = +6:30
| utc_offset_DST = +6:30
| drives_on              = ခိုဟ်
| time_zone_DST = kg
| iso3166code = 
}}

==သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်==
==နိဿဲ==
[[ကဏ္ဍ:ဝၚ်]]
{{DEFAULTSORT:ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ}}</text>
      <sha1>egi8c5bnkcdtebw6kf34135r3s1j5qa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33494</id>
      <parentid>33492</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T18:27:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6114" xml:space="preserve">
'''ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုံ'''ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုံ ဝွံ ဒှ်ဍုင်မန်မွဲဍုင်ကီုရအဴ ကၠာကျာ်ေဂါတမ ဟွံဂွံဒှ်ဏီ ၈ သၞာံ ကၠာသက္ကရာဇ်ဗုဒ္ဓသာသနာ ဟွံဒှ်ဏီ ေကာန်သၟိင်မန်မွဲတၠ အဃောဂကူမန် ပြးစးမံင်ဂှ် ပံၚ်ပကောံညံင်ဂွံဒှ်မွဲ တုဲ စပတိုန်ကၠုင်ဍုင် သုဝဏ္ဏဘုံ ပတိုန်ဒှ်သၟိင်ဨကရာဇ် သၟိင်သဳဟရာဇာ ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် ဂကူေသံ နာန်ေစာ စှ်ပတိုက်ေကတ် ဍုင်မန်သိုက်က်တုဲ သၟိင်သဳဟရာဇာ တီေကတ်တုဲ ပံင်ပကောံဇြဟတ်ပၞာန်တုဲ တိုန်ပတိုက်ဟဒေါင်ေသံတအ် စိုပ်အာစဵုကဵု ဍုင် ယူနန် မန်ဇူ ေသံတအ်ကျအာမန် အလန်ဂှ် သၟိင်သဳဟရာဇာဝွံ စိေစာန်ပရေင်ပၞာန်ေလာန်ရ ကဆံင်သၟိင်စက်ကဝရ် ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် သၟိင်စက္ကဝရ် သဳဟရာဇာ စပတိုန်သေၞာဝ်သ္တောဝ် သဳဟရာဇာ သုဝဏ္ဏဘုံ အခိင်သၟိင်မန်ပိုင်ပြဲဍုင်ဂှ်ေတှ် ေကာန်ဍုင်ေကာန်ကွာန်စသုင်ၜိုတ်သြိုဟ် မိပ်သိပ်ညံၚ်ဍုင်သွဝ်ရ ကလာ ကျာ်ေဂါတမသီုမဟာထရ်ကီုလိုင် စေှ်ကၠုၚ်ဍုင်မန် သုဝဏ္ဏဘုံရ သိၟင်ဨကရာဇ် ဂွံကလေင်ေကတ်ဓရ်ကျာ်တုဲ စရာေသှ်ကၠုၚ် ဗုဒ္ဓသာသနာ ညိညိရ သၟိင်ဝွံ ဂွံဓါတ်သာ်ကျာ်တုဲ ဂွံပတိုန်လဝ်ကျာ်ေစတဳ မွဲဇကုရအဴ ဝင်ကျာ်ဂေါတမ စေှ်ဍုင်မန်ဂှ်ဝွံ ဆက်မံၚ်ကဵု ရာဇာဝင် ၜိုပ်ၜါဍုပ် ဍုင်ဟံသာဝတဳဂှ်ရ ဆက်မံင်ကဵု ဝင်သၟိင်မဒဂူ ဘဝတဂိုဟ်ဂှ်ရ တင်ဂုဏ်ရအဴ

{{Infobox country
| conventional_long_name = ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ ဍုၚ်မန်
| native_name = {{lang-en|Kingdom of Suwannapoun }}Bc
| common_name = ရာမည
| image_flag =File:မနုသဳဟ Manusowha.jpeg
|
| status = ဍုၚ်မန်ဗမာ /ဍုၚ်သေံ/ဍုၚ်လော/ဍုၚ်ခမေန်
| national_motot=  '''ၜိုပ်'''
| national_anthem =
| subdivision_type=2768
| image_map = File:The Mon 1500 years 4kingdoms.jpeg
| capital = ဍုင်သုထုမ်
| largest_city = 
| official_languages = [[မန်]]
| languages_type = ကောန်ဂကူ
| languages = *[[မန်]]
| religion = ဟိဒူ[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
| religion_year = 
| government_type = [[သၟိၚ်မဂဒူ|သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်]]{{flag|Mon}}
| government_image = Rajadhirat-kamarwet-2
| leader_title1 = [[သၟိၚ်မဂဒူ|ယၟုသၟိၚ်]]
| leader_name1 = *[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]] ဌာနဳ [[ဍုင်မန်]]
#[[သၟိင်သဳဟရာဇာ]] ဨကရာဇ်တိုင်
#[[သၟိင် ၅၉ ဇကု အိုတ်အာ ပဍဲတဲ သၟိင်မနူဟာဝ်]]

*ပထမဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်သမလ]]
#[[သၟိၚ်ဝိမလ]]
#[[သၟိၚ်အသး]]
#[[သၟိင်၁၇ဇကု]]
*ဒုတိယဟံသာဝတဳ
#[[ဝါရေဝ်ရောဝ်၊ သၟိၚ်]]
#[[သၟိၚ်မဂဒါ]]
#[[သၟိၚ်စောသင်မန်|သၟိင်စဴအော]]
#[[သၟိၚ်စောဇိတ်|သၟိင်စဴဇိပ်]]
#[[သၟိင်ဇိပ်ပွန်]]
#[[သၟိင်စောအာဲကံကာန်]]
#[[သၟိင်အာဲလော]]
#[[သၟိၚ်ဗညာဉူ]]
#[[ရာဇာဓိရာဇ်]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မရာဇာ]]
#[[မိစဴပု]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မစေတဳ]]
#[[ဗညာရံ]]
*တတိယဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်ထဝ်]]
#[[ဗညာဒလး]]
| leader_title2 = 
| leader_name2 = 
| legislature = 
| sovereignty_type = အမဳမၞိဟ်္/   100.000000+ &lt;br/&gt;
| sovereignty_note =
| established_event1 = '''ရမန်ပိ'''
| established_date1 = #ရးဟံသာဝတဳ
#ရးဖာသီ
#ရးမတ္တမ 
| established_event2 = '''[[မန်|Country]]'''            
| established_date2 = {{flag|Mon}}
| established_event3 = သၟိင်သ္ဂံၚ်ဂမၠုိင်
| established_date3 =
| established_event4 = အာယုဟ်ဍုင်
| established_date4 = 2000
| established_event5 = ပေဲါပၞာန်
| established_date5 =ဗတိုက်ကဵုဍုင်ဟကါန်
| area_km2 = 306,578
| area_rank = 13-14-15th &lt;!--should be same as listed on [[List of countries and dependencies by area]]--&gt;
| area_sq_mi =131,227 &lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| time_zone = [[Myanmar Standard Time|MMT]]
| utc_offset = +6:30
| utc_offset_DST = +6:30
| drives_on              = ခိုဟ်
| time_zone_DST = kg
| iso3166code = 
}}

==သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်==
==နိဿဲ==
[[ကဏ္ဍ:ဝၚ်]]
{{DEFAULTSORT:ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ}}</text>
      <sha1>dnpdmoekes1lygtkydtwtgc4x8thwsu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33496</id>
      <parentid>33494</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T18:38:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6124" xml:space="preserve">
'''ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုံ'''ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုံ ဝွံ ဒှ်ဍုင်မန်မွဲဍုင်ကီုရအဴ ကၠာကျာ်ေဂါတမ ဟွံဂွံဒှ်ဏီ ၈ သၞာံ ကၠာသက္ကရာဇ်ဗုဒ္ဓသာသနာ ဟွံဒှ်ဏီ ေကာန်သၟိင်မန်မွဲတၠ အဃောဂကူမန် ပြးစးမံင်ဂှ် ပံၚ်ပကောံညံင်ဂွံဒှ်မွဲ တုဲ စပတိုန်ကၠုင်ဍုင် သုဝဏ္ဏဘုံ ပတိုန်ဒှ်သၟိင်ဨကရာဇ် သၟိင်သဳဟရာဇာ ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် ဂကူေသံ နာန်ေစာ စှ်ပတိုက်ေကတ် ဍုင်မန်သိုက်က်တုဲ သၟိင်သဳဟရာဇာ တီေကတ်တုဲ ပံင်ပကောံဇြဟတ်ပၞာန်တုဲ တိုန်ပတိုက်ဟဒေါင်ေသံတအ် စိုပ်အာစဵုကဵု ဍုင် ယူနန် မန်ဇူ ေသံတအ်ကျအာမန် အလန်ဂှ် သၟိင်သဳဟရာဇာဝွံ စိေစာန်ပရေင်ပၞာန်ေလာန်ရ ကဆံင်သၟိင်စက်ကဝရ် ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် သၟိင်စက္ကဝရ် သဳဟရာဇာ စပတိုန်သေၞာဝ်သ္တောဝ် သဳဟရာဇာ သုဝဏ္ဏဘုံ အခိင်သၟိင်မန်ပိုင်ပြဲဍုင်ဂှ်ေတှ် ေကာန်ဍုင်ေကာန်ကွာန်စသုင်ၜိုတ်သြိုဟ် မိပ်သိပ်ညံၚ်ဍုင်သွဝ်ရ ကလာ ကျာ်ေဂါတမသီုမဟာထရ်ကီုလိုင် စေှ်ကၠုၚ်ဍုင်မန် သုဝဏ္ဏဘုံရ သိၟင်ဨကရာဇ် ဂွံကလေင်ေကတ်ဓရ်ကျာ်တုဲ စရာေသှ်ကၠုၚ် ဗုဒ္ဓသာသနာ ညိညိရ သၟိင်ဝွံ ဂွံဓါတ်သာ်ကျာ်တုဲ ဂွံပတိုန်လဝ်ကျာ်ေစတဳ မွဲဇကုရအဴ ဝင်ကျာ်ဂေါတမ စေှ်ဍုင်မန်ဂှ်ဝွံ ဆက်မံၚ်ကဵု ရာဇာဝင် ၜိုပ်ၜါဍုပ် ဍုင်ဟံသာဝတဳဂှ်ရ ဆက်မံင်ကဵု ဝင်သၟိင်မဒဂူ ဘဝတဂိုဟ်ဂှ်ရ တင်ဂုဏ်ရအဴ

{{Infobox country
| conventional_long_name = ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ ဍုၚ်မန်
| native_name = {{lang-en|Kingdom of Suwannapoun }}Bc
| common_name = ရာမည
| image_flag =File:မနုသဳဟ Manusowha.jpeg
|
| status = ဍုၚ်မန်ဗမာ /ဍုၚ်သေံ/ဍုၚ်လော/ဍုၚ်ခမေန်
| national_motot=  '''ၜိုပ်'''
| national_anthem =
| subdivision_type=2768
| image_map = File:The Mon 1500 years 4kingdoms.jpeg
| capital = ဍုင်သုထုမ်
| largest_city = 
| official_languages = [[မန်]]
| languages_type = ကောန်ဂကူ
| languages = *[[မန်]]
| religion = [[ဟိန္ဒူ]][[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
| religion_year = 
| government_type = [[သၟိၚ်မဂဒူ|သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်]]{{flag|Mon}}
| government_image = Rajadhirat-kamarwet-2
| leader_title1 = [[သၟိၚ်မဂဒူ|ယၟုသၟိၚ်]]
| leader_name1 = *[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]] ဌာနဳ [[ဍုင်မန်]]
#[[သၟိင်သဳဟရာဇာ]] ဨကရာဇ်တိုင်
#[[သၟိင် ၅၉ ဇကု အိုတ်အာ ပဍဲတဲ သၟိင်မနူဟာဝ်]]

*ပထမဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်သမလ]]
#[[သၟိၚ်ဝိမလ]]
#[[သၟိၚ်အသး]]
#[[သၟိင်၁၇ဇကု]]
*ဒုတိယဟံသာဝတဳ
#[[ဝါရေဝ်ရောဝ်၊ သၟိၚ်]]
#[[သၟိၚ်မဂဒါ]]
#[[သၟိၚ်စောသင်မန်|သၟိင်စဴအော]]
#[[သၟိၚ်စောဇိတ်|သၟိင်စဴဇိပ်]]
#[[သၟိင်ဇိပ်ပွန်]]
#[[သၟိင်စောအာဲကံကာန်]]
#[[သၟိင်အာဲလော]]
#[[သၟိၚ်ဗညာဉူ]]
#[[ရာဇာဓိရာဇ်]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မရာဇာ]]
#[[မိစဴပု]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မစေတဳ]]
#[[ဗညာရံ]]
*တတိယဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်ထဝ်]]
#[[ဗညာဒလး]]
| leader_title2 = 
| leader_name2 = 
| legislature = 
| sovereignty_type = အမဳမၞိဟ်္/   100.000000+ &lt;br/&gt;
| sovereignty_note =
| established_event1 = '''ရမန်ပိ'''
| established_date1 = #ရးဟံသာဝတဳ
#ရးဖာသီ
#ရးမတ္တမ 
| established_event2 = '''[[မန်|Country]]'''            
| established_date2 = {{flag|Mon}}
| established_event3 = သၟိင်သ္ဂံၚ်ဂမၠုိင်
| established_date3 =
| established_event4 = အာယုဟ်ဍုင်
| established_date4 = 2000
| established_event5 = ပေဲါပၞာန်
| established_date5 =ဗတိုက်ကဵုဍုင်ဟကါန်
| area_km2 = 306,578
| area_rank = 13-14-15th &lt;!--should be same as listed on [[List of countries and dependencies by area]]--&gt;
| area_sq_mi =131,227 &lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| time_zone = [[Myanmar Standard Time|MMT]]
| utc_offset = +6:30
| utc_offset_DST = +6:30
| drives_on              = ခိုဟ်
| time_zone_DST = kg
| iso3166code = 
}}

==သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်==
==နိဿဲ==
[[ကဏ္ဍ:ဝၚ်]]
{{DEFAULTSORT:ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ}}</text>
      <sha1>6vo0pjw5rnzvpwbh3fiamyaowf6p476</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33497</id>
      <parentid>33496</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T19:15:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6169" xml:space="preserve">
'''ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုံ'''ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုံ ဝွံ ဒှ်ဍုင်မန်မွဲဍုင်ကီုရအဴ ကၠာကျာ်ေဂါတမ ဟွံဂွံဒှ်ဏီ ၈ သၞာံ ကၠာသက္ကရာဇ်ဗုဒ္ဓသာသနာ ဟွံဒှ်ဏီ ေကာန်သၟိင်မန်မွဲတၠ အဃောဂကူမန် ပြးစးမံင်ဂှ် ပံၚ်ပကောံညံင်ဂွံဒှ်မွဲ တုဲ စပတိုန်ကၠုင်ဍုင် သုဝဏ္ဏဘုံ ပတိုန်ဒှ်သၟိင်ဨကရာဇ် သၟိင်သဳဟရာဇာ ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် ဂကူေသံ နာန်ေစာ စှ်ပတိုက်ေကတ် ဍုင်မန်သိုက်က်တုဲ သၟိင်သဳဟရာဇာ တီေကတ်တုဲ ပံင်ပကောံဇြဟတ်ပၞာန်တုဲ တိုန်ပတိုက်ဟဒေါင်ေသံတအ် စိုပ်အာစဵုကဵု ဍုင် ယူနန် မန်ဇူ ေသံတအ်ကျအာမန် အလန်ဂှ် သၟိင်သဳဟရာဇာဝွံ စိေစာန်ပရေင်ပၞာန်ေလာန်ရ ကဆံင်သၟိင်စက်ကဝရ် ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် သၟိင်စက္ကဝရ် သဳဟရာဇာ စပတိုန်သေၞာဝ်သ္တောဝ် သဳဟရာဇာ သုဝဏ္ဏဘုံ အခိင်သၟိင်မန်ပိုင်ပြဲဍုင်ဂှ်ေတှ် ေကာန်ဍုင်ေကာန်ကွာန်စသုင်ၜိုတ်သြိုဟ် မိပ်သိပ်ညံၚ်ဍုင်သွဝ်ရ ကလာ ကျာ်ေဂါတမသီုမဟာထရ်ကီုလိုင် စေှ်ကၠုၚ်ဍုင်မန် သုဝဏ္ဏဘုံရ သိၟင်ဨကရာဇ် ဂွံကလေင်ေကတ်ဓရ်ကျာ်တုဲ စရာေသှ်ကၠုၚ် ဗုဒ္ဓသာသနာ ညိညိရ သၟိင်ဝွံ ဂွံဓါတ်သာ်ကျာ်တုဲ ဂွံပတိုန်လဝ်ကျာ်ေစတဳ မွဲဇကုရအဴ ဝင်ကျာ်ဂေါတမ စေှ်ဍုင်မန်ဂှ်ဝွံ ဆက်မံၚ်ကဵု ရာဇာဝင် ၜိုပ်ၜါဍုပ် ဍုင်ဟံသာဝတဳဂှ်ရ ဆက်မံင်ကဵု ဝင်သၟိင်မဒဂူ ဘဝတဂိုဟ်ဂှ်ရ တင်ဂုဏ်ရအဴ

{{Infobox country
| conventional_long_name = ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ ဍုၚ်မန်
| native_name = {{lang-en|Kingdom of Suwannapoun }}(BC570-AD1100)
| common_name = ရာမည
| image_flag =File:မနုသဳဟ Manusowha.jpeg
|
| status = *ဍုၚ်မန်ဗမာ *ဍုၚ်သေံ *ဍုၚ်လော *ဍုၚ်ခမေန်
| national_motot=  '''ၜိုပ်'''
| national_anthem =
| subdivision_type=2768
| image_map = File:The Mon 1500 years 4kingdoms.jpeg
| capital = ဍုင်သထုမ်
| largest_city = 
| official_languages = [[မန်]]
| languages_type = ကောန်ဂကူ
| languages = *[[မန်]]
| religion = [[ဟိန္ဒူ]]&lt;br/&gt;[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
| religion_year = 
| government_type = [[သၟိၚ်မဂဒူ|သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်]]{{flag|Mon}}
| government_image = Rajadhirat-kamarwet-2
| leader_title1 = [[သၟိၚ်မဂဒူ|ယၟုသၟိၚ်]]
| leader_name1 = *[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]] ဌာနဳ [[ဍုင်မန်]]
#[[သၟိင်သဳဟရာဇာ]] ဨကရာဇ်တိုင်
#[[သၟိင် ၅၉ ဇကု အိုတ်အာ ပဍဲတဲ သၟိင်မနူဟာဝ်]]

*ပထမဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်သမလ]]
#[[သၟိၚ်ဝိမလ]]
#[[သၟိၚ်အသး]]
#[[သၟိင်၁၇ဇကု]]
*ဒုတိယဟံသာဝတဳ
#[[ဝါရေဝ်ရောဝ်၊ သၟိၚ်]]
#[[သၟိၚ်မဂဒါ]]
#[[သၟိၚ်စောသင်မန်|သၟိင်စဴအော]]
#[[သၟိၚ်စောဇိတ်|သၟိင်စဴဇိပ်]]
#[[သၟိင်ဇိပ်ပွန်]]
#[[သၟိင်စောအာဲကံကာန်]]
#[[သၟိင်အာဲလော]]
#[[သၟိၚ်ဗညာဉူ]]
#[[ရာဇာဓိရာဇ်]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မရာဇာ]]
#[[မိစဴပု]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မစေတဳ]]
#[[ဗညာရံ]]
*တတိယဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်ထဝ်]]
#[[ဗညာဒလး]]
| leader_title2 = 
| leader_name2 = 
| legislature = 
| sovereignty_type = အမဳမၞိဟ်္/   100.000000+ &lt;br/&gt;
| sovereignty_note =
| established_event1 = '''သက္ကရာဇ်'''
| established_date1 = ကၠာ သက္ကရာဇ်ဗုဒ္ဓသာသနာ ၈ သၞာံ
| established_event2 = '''[[မန်|Country]]'''            
| established_date2 = {{flag|Mon}}
| established_event3 = သၟိင်သ္ဂံၚ်ဂမၠုိင်
| established_date3 =
| established_event4 = အာယုဟ်ဍုင်
| established_date4 = 1600
| established_event5 = ပေဲါပၞာန်
| established_date5 = ေသံ ယူနာန် /ခမေန် Akor/ဟလေဝ်
| area_km2 = 306,578
| area_rank = 13-14-15th &lt;!--should be same as listed on [[List of countries and dependencies by area]]--&gt;
| area_sq_mi =131,227 &lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| time_zone = [[Myanmar Standard Time|MMT]]
| utc_offset = +6:30
| utc_offset_DST = +6:30
| drives_on              = ခိုဟ်
| time_zone_DST = kg
| iso3166code = 
}}

==သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်==
==နိဿဲ==
[[ကဏ္ဍ:ဝၚ်]]
{{DEFAULTSORT:ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ}}</text>
      <sha1>k2b7ml6i4f83lqnwd9fu71g5no5j4h9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33498</id>
      <parentid>33497</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T19:19:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6083" xml:space="preserve">
'''ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုံ'''ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုံ ဝွံ ဒှ်ဍုင်မန်မွဲဍုင်ကီုရအဴ ကၠာကျာ်ေဂါတမ ဟွံဂွံဒှ်ဏီ ၈ သၞာံ ကၠာသက္ကရာဇ်ဗုဒ္ဓသာသနာ ဟွံဒှ်ဏီ ေကာန်သၟိင်မန်မွဲတၠ အဃောဂကူမန် ပြးစးမံင်ဂှ် ပံၚ်ပကောံညံင်ဂွံဒှ်မွဲ တုဲ စပတိုန်ကၠုင်ဍုင် သုဝဏ္ဏဘုံ ပတိုန်ဒှ်သၟိင်ဨကရာဇ် သၟိင်သဳဟရာဇာ ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် ဂကူေသံ နာန်ေစာ စှ်ပတိုက်ေကတ် ဍုင်မန်သိုက်က်တုဲ သၟိင်သဳဟရာဇာ တီေကတ်တုဲ ပံင်ပကောံဇြဟတ်ပၞာန်တုဲ တိုန်ပတိုက်ဟဒေါင်ေသံတအ် စိုပ်အာစဵုကဵု ဍုင် ယူနန် မန်ဇူ ေသံတအ်ကျအာမန် အလန်ဂှ် သၟိင်သဳဟရာဇာဝွံ စိေစာန်ပရေင်ပၞာန်ေလာန်ရ ကဆံင်သၟိင်စက်ကဝရ် ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် သၟိင်စက္ကဝရ် သဳဟရာဇာ စပတိုန်သေၞာဝ်သ္တောဝ် သဳဟရာဇာ သုဝဏ္ဏဘုံ အခိင်သၟိင်မန်ပိုင်ပြဲဍုင်ဂှ်ေတှ် ေကာန်ဍုင်ေကာန်ကွာန်စသုင်ၜိုတ်သြိုဟ် မိပ်သိပ်ညံၚ်ဍုင်သွဝ်ရ ကလာ ကျာ်ေဂါတမသီုမဟာထရ်ကီုလိုင် စေှ်ကၠုၚ်ဍုင်မန် သုဝဏ္ဏဘုံရ သိၟင်ဨကရာဇ် ဂွံကလေင်ေကတ်ဓရ်ကျာ်တုဲ စရာေသှ်ကၠုၚ် ဗုဒ္ဓသာသနာ ညိညိရ သၟိင်ဝွံ ဂွံဓါတ်သာ်ကျာ်တုဲ ဂွံပတိုန်လဝ်ကျာ်ေစတဳ မွဲဇကုရအဴ ဝင်ကျာ်ဂေါတမ စေှ်ဍုင်မန်ဂှ်ဝွံ ဆက်မံၚ်ကဵု ရာဇာဝင် ၜိုပ်ၜါဍုပ် ဍုင်ဟံသာဝတဳဂှ်ရ ဆက်မံင်ကဵု ဝင်သၟိင်မဒဂူ ဘဝတဂိုဟ်ဂှ်ရ တင်ဂုဏ်ရအဴ

{{Infobox country
| conventional_long_name = ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ ဍုၚ်မန်
| native_name = {{lang-en|Kingdom of Suwannapoun }}(BC570-AD1100)
| common_name = ရာမည
| image_flag =File:မနုသဳဟ Manusowha.jpeg
|
| status = *ဍုၚ်မန်ဗမာ *ဍုၚ်သေံ *ဍုၚ်လော *ဍုၚ်ခမေန်
| national_motot=  '''ၜိုပ်'''
| national_anthem =
| subdivision_type=2768
| image_map = File:The Mon 1500 years 4kingdoms.jpeg
| capital = ဍုင်သထုမ်
| largest_city = 
| official_languages = [[မန်]]
| languages_type = ကောန်ဂကူ
| languages = *[[မန်]]
| religion = [[ဟိန္ဒူ]]&lt;br/&gt;[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]
| religion_year = 
| government_type = [[သၟိၚ်မဂဒူ|သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်]]{{flag|Mon}}
| government_image = Rajadhirat-kamarwet-2
| leader_title1 = [[သၟိၚ်မဂဒူ|ယၟုသၟိၚ်]]
| leader_name1 = 
#[[သၟိင်သဳဟရာဇာ]] ဨကရာဇ်တိုင်
#[[သၟိင် ၅၉ ဇကု အိုတ်အာ ပဍဲတဲ သၟိင်မနူဟာဝ်]]

*ပထမဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်သမလ]]
#[[သၟိၚ်ဝိမလ]]
#[[သၟိၚ်အသး]]
#[[သၟိင်၁၇ဇကု]]
*ဒုတိယဟံသာဝတဳ
#[[ဝါရေဝ်ရောဝ်၊ သၟိၚ်]]
#[[သၟိၚ်မဂဒါ]]
#[[သၟိၚ်စောသင်မန်|သၟိင်စဴအော]]
#[[သၟိၚ်စောဇိတ်|သၟိင်စဴဇိပ်]]
#[[သၟိင်ဇိပ်ပွန်]]
#[[သၟိင်စောအာဲကံကာန်]]
#[[သၟိင်အာဲလော]]
#[[သၟိၚ်ဗညာဉူ]]
#[[ရာဇာဓိရာဇ်]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မရာဇာ]]
#[[မိစဴပု]]
#[[သၟိၚ်ဓမ္မစေတဳ]]
#[[ဗညာရံ]]
*တတိယဟံသာဝတဳ
#[[သၟိၚ်ထဝ်]]
#[[ဗညာဒလး]]
| leader_title2 = 
| leader_name2 = 
| legislature = 
| sovereignty_type = အမဳမၞိဟ်္/   100.000000+ &lt;br/&gt;
| sovereignty_note =
| established_event1 = '''သက္ကရာဇ်'''
| established_date1 = ကၠာ သက္ကရာဇ်ဗုဒ္ဓသာသနာ ၈ သၞာံ
| established_event2 = '''[[မန်|Country]]'''            
| established_date2 = {{flag|Mon}}
| established_event3 = သၟိင်သ္ဂံၚ်ဂမၠုိင်
| established_date3 =
| established_event4 = အာယုဟ်ဍုင်
| established_date4 = 1600
| established_event5 = ပေဲါပၞာန်
| established_date5 = ေသံ ယူနာန် /ခမေန် Akor/ဟလေဝ်
| area_km2 = 306,578
| area_rank = 13-14-15th &lt;!--should be same as listed on [[List of countries and dependencies by area]]--&gt;
| area_sq_mi =131,227 &lt;!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--&gt;
| time_zone = [[Myanmar Standard Time|MMT]]
| utc_offset = +6:30
| utc_offset_DST = +6:30
| drives_on              = ခိုဟ်
| time_zone_DST = kg
| iso3166code = 
}}

==သၟိၚ်ဨကရာဇ်မန်==
==နိဿဲ==
[[ကဏ္ဍ:ဝၚ်]]
{{DEFAULTSORT:ဍုၚ်ဟံသာဝတဳ}}</text>
      <sha1>qua2a6ualwbrt1dgutge18nc4pzsmt3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>အခိုက်ကၞာမန်</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4590</id>
    <revision>
      <id>33482</id>
      <parentid>33478</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T12:05:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>သ္ဍိုက်ဆာန်မန်</username>
        <id>2569</id>
      </contributor>
      <comment>/* ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="164887" xml:space="preserve">ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်
လိခ်အုပ်မၞုံယၟု (အခိုက်ကၞာမန်)
သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉−သၞာံ၊ ဂိတုဘတ်။

=ဂလာန်တၚ်ဂုဏ်=
ဗွဲကိုပ်ကၠာ လိခ်အုပ် အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ တက်ပတိတ်တုဲ တရးဏာနကဵုတွဵုရးမန်−ရးဗၟာဂွံမာန်အာ ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်လေဝ် ဟီုဂးစဂွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် သွက်ဂကောံကမ်မတဳလိခ်ပတ်ေယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵုကီု ဟီုဂးစဂွံရ။ ကမၠောန်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယောန်သၞာၚ်မန်ရ၊ ပ္ဍဲကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပါ်စွံလဝ် ဆာပ်ကမ်မတဳ  (ဂကောံဍောတ်) ပိရ။ မုခ်ဂၞန်မွဲ− ၊ သွက်ဂွံဗ္တောန်လိခ်ပတ်၊ သွက်ဂွံတက်ပတိတ်လိခ်ဗွဟ်မန်၊ လိခ်ပတ်မန်တံဂှ်၊ ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ရ။ မုခ်ဂၞန်ၜါ− သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်လှ်ေဒယှ်ေတံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳအနုသုခုမရ။ မုခ်ဂၞန်ပိ− သွက်ဂွံဗက်စ အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ သွက်ဂွံဗၟံက်ဂတဝ်တိုန် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ ပွမဟီုအရေဝ်ဝေါဟာမန်၊ ဗွိုက်လ္တက်မန်တံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်စွံလဝ်ပိဂကောံရ။


ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဒှ် လိခ်မူ−လိက်အုပ် အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳအခိုက်ကၞာဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်သက္ကရာဇ် အၚ်္ဂလိက် ၁၉၇၃−တေံ၊ နူကမ်မတဳဇၞော်ဏံ အာတ်ဏာလိခ်ပတ်မူလ ပ္ဍဲဌာန်အ္စာကဝိမန်တံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဗွဲမစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တေံ အ္စာကဝိတံချူပလံၚ်နၚ်လိခ်တမ်ဂှ်ရ၊ ဂွံလိခ်တမ်တံဂှ်တုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာဂှ် စဳရေၚ်ပ္ကောံတုဲ ဗှ်အိုတ်ရ။ ဒၞာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ်ဒါန်တုဲ ဒၞာဲဟွံမွဲတံဂှ် အာသၟာန်သၟုက်ဋ္ဌာန်တၠဂုဏ်အ္စာတၠဳပိုန်တံလေဝ်ကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော် ညးမတဳပရောပရာအခိုက်ကၞာပြဝေဏဳဂကူမန်တံအိုတ်ရ။ တုဲအိုတ်မ္ဂး နူဆာပ်ကမ်မတဳဏဳ စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ တက်ပတိတ်နကဵုလိခ်သၠုပၠုယ်ရ။


လိခ်သၠပၠုယ်နကဵုတဲဂှ် ပလံၚ်ဏာဋ္ဌာန်အ္စာချူလိခ်မူလ အ္စာကဝိတံကီု၊ ဋ္ဌာန်တၠဳပိုန်သၚ်ခမဳတံကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော်တံကီုရ၊ သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ် သွက်ဟွံမှာရဴ ဟၟဲသက်က်ဂှ် ရန်တၟံကေတ်ရ။ ညးတံရံၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ ပလံၚ်နၚ်ဋ္ဌာန်ကမ်မတဳပိုဲပၠန်ရ။ နကဵုလိခ်မူစၟဳစၟတ်ထပ်ကဵုထပ် ရုဲစှ်တုဲ ကၠောန်ဇန်ချူကှ်ေပၠန်ရ၊ နနဲဝွံ ဍိုက်ပေၚ်ကီုခယကေတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်နကဵုစက်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညးတၠအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။


နူတွဵုရးဍုၚ်မန် ညးတံစၟဳစၟတ်အခိၚ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ ညးတၠအလဵုအသဳဍုၚ်လ္ဂုၚ်စၟဳစၟတ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ နကဵုကမ်မတဳဏံသြန်ဟွံဍိုက်ပေၚ်လေဝ်ကီု လံဒၟံၚ်စဵုကဵုအခိၚ်ဏံရ၊ လိခ်အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပတိတ်ဇြဟတ်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကီုရ၊ ဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံစှ်ေလဝ်စိုတ်ဏီတုဲ၊ ဟွံဍိုက်ပေၚ်− ဟွံရုမ်ဂပ်ဟွံမှာရဴဏီဂှ် နကဵုကမ်မတဳဏံ ဒုၚ်လဝ်တဲရ။


ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ကၞာ ပြေဝေဏဳပိုဲမန် သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ်အာ ဗွဲဂတတေံဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဝွံ ဒၞာဲမှာရဴဒၞာဲဟွံဍိုက်ပေၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ ကဵုနၚ်ကသပ်ဂၞန်ဗွဲမပြဟ်ညိဂှ် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ ကောန်ဂကမန် အ္စာဗှ်လိခ်တံ စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ နကဵုအလန်ဒုတိယ တတိယပ္တိတ်မ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်အာမာန်ရောၚ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ရ။


ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် နကဵုနိဂီု သွက်လိခ်အုပ်ဝွံ ဂွံတိတ်အာမာန်ဂှ် ပပ္တံနူကဵုကောန်ဂကောံ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ်ကီု အ္စာကဝိညးမချူလိခ်တမ်လေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုကသပ်ဂၞန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဳပိုန်သၚ် ခမဳလေဝ်ကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တံလေဝ်ကီု၊ သွက်ဂွံတက်လိခ်ဝွံ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်ကမၠောန်လေဝ်ကီု၊ ညးမဇန်လိခ် ညးမတက်လိခ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးအလဵုအသဳတံလေဝ်ကီု၊ စၞးကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဏံ အဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု တၚ်ဏာဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။


'''(နာဲမိုၚ်တဝ်)−−−ညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။

=ဥယျောဇဉ်=

ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒှ်ဟွံမံၚ်မ္ဒးယိုက်ဂၠၚ်ဏာ ကဵုအဓိကတာလျိုၚ်ဂှ် ကောန်မန် ပွမလေပ်လိခ်မန်၊ အရေဝ်မန်ကီု ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ကီု၊ အစေန်အဆက် အနုသုခုမမန်တံ ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ မြိမြန်မၚ်မွဲအာဂှ်ကီု၊ သ္ပတိုၚ်တမ်ဒေါဝ်တုဲ မ္ဒးပံက်ဗဒှ်လဝ် ဂကောံဏံရောၚ်မဒှ်ရ ။


ပဟိုတ်တာလျိုၚ်နွံသာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံမြိမြန်ကလုတ်ပ္တိုန် ဗပေၚ်ကဵုမာန်ဂှ် ဟွံသ္ဂုတ်ကဵုပကီုလွဳဟေၚ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံအခိၚ် အခေါၚ်အဝဵုတံဂှ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳဆာဲမံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ရန်တၟံလဝ်ပိသာ် ဗွဲလ္တူတေံဝွံရ၊ တန်ဗ္တောန်လိခ်ပတ် အရေဝ်၊ တန်ဗ္တောန် ယေန်သၞာၚ် အစေန်အဆက် အနုသုခုမတံ ချေံဗ္တောန်ကဵုတုဲ၊ မွဲအဆက်ဓဝ်ဟေၚ်၊ သွက်ဂွံသီဒက်စဵုဒၞာမၚ်မွဲအာ အခိုက်ကၞာမန်တံကီု၊ သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတဂမၠိုၚ်၊ သ္ဂောံနိဿဲလ္ၚတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာမာန်ဂှ် လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မ္ဒးပကီုလွဳဗၟံက်ပ္တိတ်ရောၚ်။


ပ္ဍဲမဗၟံက်ပ္တိတ် ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံလေဝ် ပဟိုတ်ကဵုမန်တၠပညာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးအာယုက်ဇၞော်မန်၊ မိမနော်နာဲတံ ကဵုအရီုအဗၚ် ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဟေၚ်၊ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် ပတန်စၟတ် သ္ပသမ္တီလဝ်တုဲဒှ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုပျးကဵုရ ။


ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ပွံမကၠောန်ထေက် ဟွံယောၚ်ဗွဲစၟတ် မ္ဒးကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုတာလျိုၚ်ပိသာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပကောံပ္တိတ်ဏာ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်မာန်ဂှ် မိပ်ဂြိုၚ်ဂွံဇြဟတ် အိုဟ်တၟိုဟ်ဇြုၚ်ကေဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ- အလုံကောန်ဂကူမန် အခိုက်ကၞာမန်ဂမၠိုၚ် တၠုၚ်လအာ ညံၚ်ဟဂွံလီုအာဂှ် ပွမသီဒက်မၚ်မွဲအာတုဲ ကောန်ဂကူမန်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံညးဂမၠိုၚ် သဂွံကဵုဍုက်ကေဝ် သ္ဍိုက်မၠိုက်ရၚ်သ္ကံအိုတ်ညိ သာ်ဝွံ ရာဒၞာဏာရောၚ် ။


'''နာဲယဳသိုၚ်(ဥက္ကဌ)ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။'''

=ဂလာန်ဗကန်=

အခိုက်ကၞာမ္ဂးဂှ် မဒှ်စဳဏောန် ကောန်ဂကူမွဲမွဲ သွက်သ္ဂောံတန်တဴအာ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ၊ စဵုကဵုကဝ်တူတေံရောၚ်။ ညးတၠပညာအစာတၠမန်ပိုဲ နူတမၠာအဆက်ဆက်တေံ၊ မဒၠောံဗ္တောန်၊ မစွံပတန်လဝ်ကဵု ဂလာန်တၚ်နၚ်တံဂှ် အခိုက်လဵုဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဒး၊ ဗီုလဵုဂွံဝေၚ်ပါဲဒး၊ နဲလဵုဂွံမၚ်မွဲအာ ဂကူဇကု အဆက်ကောန်အဆက်စဴဒး၊ ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ်။


တီဒဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမၞုံတဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ'''အခိုက်ကၞာ'''ဂကူပိုဲမန်ဝွံ သ္ဒးပ္တိုန်လဝ် အက္ခဝ်လ္တူလိခ်ပတ်ထေက်ရောၚ် အဲစှ်ေစိုတ်ရ။ လောန်ကၠုၚ်အခိၚ်ၜိုတ်ပန်သၞာံတေံ၊ အဲဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ၊ ဒဒှ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ် ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊&quot; ဏံ ကၠေံစိုတ်ပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်၊ တံလိက် &quot;အခိုက်ကၞာမန်&quot; သွက်ဂွံတက်တြးပ္တိတ်လိက်အုပ်၊ သီုမတာပ်ခေတ်၊ နကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ်၊ အဲအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်၊ အဵုဇိုတ်တဴပ္ဍဲဂၠံစိုတ်အဲ မလောန်ရ။ သ္ဂောံညာတ်ကေတ်  &quot;လိက်အခိုက်ကၞာမန်&quot; တက်ပ္တိတ်တုဲ ဒှ်အာပၠန်ဂှ် ၊ တၚ်လေဝ်, တၚ်ဂုန်ကဵု &quot;ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်&quot; ဍုၚ်လ္ဂုၚ်အိုတ်တဲရ။ ထိုၚ်လေဝ်, ထိုၚ်သးကမ်မတဳ, ကွေံကွေံရ။


ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ရံၚ်သ္ၚေဝ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ဂကူညးမဂတာပ်ခေတ်တံဂှ် ညးတံဒ္ဂေတ်ဗက်၊ ထိၚ်ဒက်လဝ်အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳညးတံဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက် ဗွဲမဗိုန်ဗတ်ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံဆဵုာတ်ကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာညးတံ ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်၊ အခိုက်ကၞာညးတၞဟ်သ္အာၚ် ညံၚ်ဟဂွံထပါ်လုပ်ပြံက်ယျတ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်−အကြာအခိုက်ကၞာဂကူညးတံဂှ် ညးတံပသတိ၊ စဵုဒၞာ၊ ဆဵုဒဝ်၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်တဴအိုတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်စာ်အိုတ်ကၠေံဗ္ဒန်အာမ္ဂး ဂကူညးတံလေဝ် ဟွံဆောတ်သ္ဒးကၠေံဗ္ဒန်အာရောၚ်ဂှ် ညးတံချပ်ဗ္စာ ဂြၚ်တီကေတ်လဝ်နကဵုညာဏ်ပညာနူဇမ္ၚောဲရ၊ ဂကူညးတံညံၚ်ဂွံတန်တဴ ညံၚ်ဟဂွံကၠိုက်ကၠာဲမှာဲမှာကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးတံသ္ပဂရုအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူညးတံ သၟတ်မွဲမွဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိမ္ဂး ပပ္တံနူဂှ်တုဲ ညးတံခုတ်ယၟုနကဵုဘာသာညးတံ ပ္တိတ်စရာဲၜခၟနကဵုဘာသာညးတံ၊ ဂစာန်ဗ္တောန်ကဵုအရေဝ်ဘာသာညးတံ၊ ကဵုဒဂီုဒ္ဂေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုအခိုက်ကၞာညးတံ၊ ပၠောပ်ဇာတ်ဂကူညးတံဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ညးတံဟွံသာသ္ပံ ဟွံပၠံအခိၚ်လ္တူကောန်ဇာတ်ညးတံရ။


ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် အတိုၚ်နနဲချူထ္ၜးပံက်ထ္ၜးလဝ်တၚ်ဏှ်ဗွဲလ္တူတေံ ညးမဒ္ဂေတ်ဗက်ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်အခိုက်ကၞာတံဂှ် မၞုံတဴကီုရ၊ ဆဂး အသိၚ်ဇြဟတ်အောန်တဴဒၟံၚ်ဏီဂှ် ပသတိအိုတ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်ရ။


မူဟိုတ်သ္ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ရော, ဒတောဝ်တၞောဝ်ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး မိမဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူသာဲစ္ဍးကၠုၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာဂကူဇကု ခရာသၞာံအခါဗွဲမလံလဂှ်ကီု၊ ဟွံတီၚုဟ်မး ဟွံတီဗီုနဲဂွံတၚ်ယၟုကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ဟွံတီကဆံၚ်ဇကုတုဲ အရေဝ်ဇကုဟွံဗ္တောန်ကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကုတဴဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ကြက်သက်သဳသာဓကဍေံရ။


ဂလာန်လ္တူတေံအဲမချူလဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဒုဟ်လ္တူဂကူပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵုဂလာန်ညးတမၠာ အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ ဍိုန်လျ၊ သဝ်စှ်ေ၊ ကၠေံခၞၚ်ကၠုၚ်ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ဒုဟ်ဍေံဟေၚ် သ္ဒးဟီုဂးသာ်ဝွံရောၚ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်ညးတမၠာတံမစွံပတန်လဝ် &quot;ဖျေံမ္ဂးကျေဝ်၊ ပလေဝ်မ္ဂးဒှ်&quot; ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပတိုန်ထေက်အိုတ်ရ။


လၟုဟ်ဟေၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဂှ် နူ&quot;'''ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်'''&quot; ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ကေတ်တာလျိုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဖျုၚ်ဗလးကၠေံယဲမတွံဂး− ဂကူဘာသာ၊ မကၠိုက်ကၠာဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်ကၠက်အိုတ်အာဂှ် နကဵုရဥုဲ &quot;'''လိက်အခိုက်ကၞာမန်'''&quot;ဝွံရောၚ်။


ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမန်ဍာံ ထာန်ဒေသလဵုမံၚ်မံၚ်၊ ညးဒိုက်ညးလွေဟ်၊ သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳတံဟွံရုဲ၊ သီုခရှ်သၚ်တံကီု ညးမွဲမွဲအုပ် ဩဝ်.....ထေက်ကဵုသ္ဒးကဵုဇြဟတ် ရာန်ဗှ်လ္ၚတ်လဝ်ထေက်အိုတ်ရောၚ်၊ ဓဝ်မေတ္တာဂတတုဲ အဲဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာအလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵုမ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန်သီုဖ္အိုတ်ရအဴ။


'''အခိုက်ကၞာမန်သ္ဒးမံက်ဂတဝ်တိုန်ရောၚ်၊ ('''နာဲလူဖေဝေန်''') သၟိၚ်ဗယု ဝန်မစၞောန်ထ္ၜးကမၠောန်သုတေသနတြေံတြဟ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။

=နိဒါန်=
ဗွဲကိုပ်ကၠာ−ကၠာဟွံဟီုပရောလိခ်အခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်လိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ဝွံ၊ ဟီုထ္ၜးညိညရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၂)တေံ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံမွဲခုတ်လဝ်ယၟု &quot;ဂကောံလိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်&quot; ဂးတုဲ၊ ရန်တၟံလဝ်သွက်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် မတ်ဂွံယးတၟး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန်ပရေၚ်ဂကူမန် ဣလဵုဒှ်ဍာံ, ဣလဵုဒှ်ဗၠေတ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ကေုာံလိခ်ပတ်မန် သွက်ဂွံမံၚ်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ရ၊ ဂကောံဏံဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၃)တေံ ချပ်ဂၞန်ညးသ္ကံတုဲ၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်သွက်ဂွံပ္တိတ်လိခ် &quot;'''အခိုက်ကၞာမန်'''&quot;မွဲအုပ်ရ၊ ဂကောံဏံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ− လလောၚ်တြးဏာဇရေၚ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်ဏာတမ်လိခ်(မူလိခ်) နူဌာန်တၠပညာမန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်လအာတ်ဏာဂှ် အ္စာကဝိမန်တံဂမၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂကောံဏံဂွံဒုၚ်ကေတ်ရ၊ တမ်လိခ်(မူလိခ်)နာနာသာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ပကောံတုဲ စၟဳစၟတ်ရုဲစှ်ဒါန်ထောံနူလိခ်ပ္ဍဲတိုက်ပိဋကတ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်စံရ၊ မူလိခ်ဒါန်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လိခ်ဗွဲပဏာဏမွဲအုပ်တုဲ ကလေၚ်တြးဏာဋ္ဌာန်တၠပညာမန်တံပၠန်ရ၊ မသုန်တဴဂိတုလံတုဲ လိခ်တြးဏာဂှ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲဟွံပေၚ်တံဂှ် ထပ်ဗပေၚ်နၚ်ကီု၊ ဒၞာဲဗၠေတ်မံၚ်ဂှ် ပလေဝ်နၚ်ကဵုမွဲဝါပၠန်ရ။


လိခ်ပဏာမသီုဖအိုတ် စိုပ်ကောံကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်ချူပ္တိတ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်နူဂကောံဏံမွဲအုပ်ရ၊ လိခ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဒတုဲဖဵုကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်တုဲ မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်သ္ၚိထေက်ရောၚ် လဝ်စိုတ်ရ၊ လိခ်ချူဇန်လဝ်ဏံဂှ် ဒဒှ်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ယဝ်တၠပညာကောန်မန်တံညာတ်မ္ဂး ကလေၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုညိဂှ် ဖအောဝ်ဏာနမေတ္တာရ။


လိခ်အုပ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်ကောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တုဲ လၟုဟ်ဒှ်လိခ်မွဲအုပ်၊ တြးပ္တိတ်ဏာဋ္ဌာန်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ မိမကလောကောဒေံကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂတနူဏံ လိခ်မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရောၚ်−စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ၊ ဂတဏံပၠန်ေဝ် သွက်ဂွံပ္တိတ်ဏာလိခ်တံဂှ်... ၁။ အခိုက်ကၞာမန် အုပ်ဒုတိယ၊ ၂။ ရာဇဝၚ်သၟိၚ်အသး။ ၃။ ပဌမရာဇဓနဳ ဟံသာဝတဳ။ ၄။ ရာဇဝၚ်မန်ဇၞော် တံဂှ် ရန်လဝ်နွံမံၚ်တုဲ ခြာဟွံလံညံၚ်ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဝဳရိယျရ။


'''ပွမတၚ်ဂုဏ်'''
သွက်လိခ်အခိုက်ကၞာဏံ ညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူတၠပညာမန်တံ ရီုဗၚ်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်၊ ကဵုကသပ်မဍာံပြခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်လိခ်မွဲအုပ်တုဲရ။


လိခ်အုပ်ဏံညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ပူဂဵုဗွဲသၟဝ်တေံ ညးမဒှ်တၠပညာအ္စာကဝိမန်.....
၁။ နာဲပါလိတ၊ ဘာတိုက်တၟိ−ကွာန်ကၟာဝက်။
၂။ နာဲကုသလ၊ ဘာကျာ်သြဳမန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။
၃။ဗညာဆီမန်၊ ကွာန်ကံဗိန်။
၄။ နာဲပုပ္ဖရမ္မ၊ ကွာန်ကြုၚ်ဝါန်။
၅။ နာဲဖဝ်စိၚ်၊ ကွာန်ကၟာဝက်တံဂှ်ကီု ညးမမဒှ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန် သ္အာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိက်အခိုက်ကၞာတံဂှ်ကီု၊ ဂကောံလိက်ပတန်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗွဲကြဴလေဝ် သွက်ဂွံဆက်ရီုဗၚ်အာပၠန်ဂှ် ဖတိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။


'''လိခ်အုပ်မနိဿဲဂမၠိုၚ်'''
၁။ ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ။ 
၂။ ပြကိုဟ်လောကဟိတ။
၃။ ပြကိုဟ်လောကသမုတ်တိ။
၄။ ပြကိုဟ်ဓမ္မပဒ။
၅။ သၠပတ်ကာလထေရ်။−−−ပ္ဍဲလိခ်တံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဗွဲခမၞောန်ဟေၚ် လၟုဟ်ပ္တိတ်ဏာလိခ်အခိုက်ကၞာမန် ပဌမမွဲအုပ်စိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသ္ကရာဇ်(၁၃၃၉)၊ သက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၇) ဏံရ။

ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ကဵုညဳသၟဟ်အိုတ်တုဲ လိခ်ပတ်မန်လေဝ် မ္ဒးဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲအာရောၚ် ('''ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်''') ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။

=အခိုက်ကၞာမန်=
'''နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။'''

ဗွဲကိုပ်ကၠာ အခိုက်ကၞာဟီုမ္ဂးဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်လဵုဟွံဟီု ဒေသလဵုဟွံဟီုမၞိဟ်နွံမ္ဂး အခိုက်ကၞာမ္ဒးနွံရ၊ အခိုက်ကၞာဂှ် ကောန်ဂကူမွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ မွဲဍုၚ်ကွာန်ကဵုမွဲဍုၚ်ကွာန် ဟိုတ်နူဟွံတုပ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမံၚ်မွဲဒၞာဲမွဲကရောံဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ၊ ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂကူညးကဵုညး၊ အရာပ်ဒေသညးကဵုညး နွံဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် အခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ်ဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဗၠန်ဂတးထောံလေဝ်နွံကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် မၚ်မွဲတဴအခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ်နွံကီု၊ ဂကူတၞဟ်သ္အာၚ် ဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် ဗီုလဵုဗၠန်ဂတး အခိုက်ကာပိုဲမန် မတြေံတြဟ်သှ်ေၜက်ကၠုၚ်နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲဂှ် ထေက်ကဵုမ္ဒးတီသီုဖအိုတ်တုဲ ဂကူပိုဲမွဲဟေၚ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာအခိုက်ကၞာပိုဲရောၚ်။

ကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူမံၚ်ဌာန်ဒေသ ဟွံတုပ်ရၚ်သ္ကံတုဲ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်တုပ်မံၚ်ကီုရ၊ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်ဟွံတုပ်ရ၊ ၜိုန်ဒေသဟွံတုပ်ကီုလေဝ် သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ကၞာညံၚ်ဂွံတုပ်ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲနဲဓဝ်ဂှ် ပံက်ပ္ကောံသီုဖအိုတ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်တေံ ချူပါ်ထ္ၜးဏာရ။

၁။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ။

၂။ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်။

၃။ ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု။

၄။ အဝဲဗ္တောန်လိက် ကတ်ပညာ။

၅။ ပွမပထပိုဲခမဳ။

၆။ အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ။

၇။ ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ။

၈။ ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ တိုန်သ္ၚိတၟိ။

၉။ ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်။

၁၀။ ပွမဂိယဲ။

၁၁။ အဝဲဗျု။

၁၂။ ပွမစုတိ။ သာ်ဝွံပါ်ထ္ၜးလဝ်ရ။

==ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ==
ပ္ဍဲဂလာန် ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဂှ်လေဝ် ပပ္တံနူထန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဒဵုကဵုသၠးဂၠံဂဝ်၊ မိကီု−ကောန်ၚာ်ကီု− ညံၚ်ဂွံဗၠးနူယဲဘဲအန္တရာဲပရိုက်နာနာသာ် ဗီုလဵုဂွံမၚ်မွဲအာဂှ် ပါဲထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်တေံပၠန်ရ။

၁။ နိဒါန်။

၂။ ပွမဟီုုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်၊ (ဝါ) ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲ ညးမၞုံပဋိသန္ဓိ။

၃။ ကေၚ်ကာညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ။

၄။ ပွမညးမၞုံပဋိသန္ဓိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။

၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ။

၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်။

၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။

===၁။ နိဒါန်=== 
သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံဂှ် ဂကူဇကု တၞောဝ်ဒတောဝ်ဇကု မသဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာဓါန်ဂတရောၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူဂၠးတိဏံ သတ္တံဝွံဟေၚ်ဗွဲဟကန္တ ကၠေံဗ္ဒန်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဇုဇဗဴလညးတံဟီုလဝ် အရေဝ်ဂှ်ဒဵုလၟုဟ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်ဏီ၊ သာ်လဵုရော−မိက်ဂွံယိုက်ကောန်စဴ မိက်ဂွံညာတ်ကောန်စေက်၊ အရေတ်ဏံဂှ် ဒှ်တံမူလမသဂကူရဟွံသေၚ်ဟာ− မဇပိုဲညံၚ်ဂွံဗြေဝ်က္ဍတ်အာဂတနူဏံဂှ် ပပ္တံနူတန်ပဋိသန္ဓိရဟွံသေၚ်ဟာ။

ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဟီုမ္ဂးဂှ် ဂကူပိုဲမန် ဟီုဂးဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဂွံယဲဒိုက်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံသောၚ်ၜးဇကု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံကၠးဖ္ဍး၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ဇိုၚ်တန်ဂဝဏ္ဍ်ဂၞဴမိဇကု၊ သာ်ဝွံ ဟီုဂးနာနာသာ်ရ၊ နကဵုဝေါဟာအရာပ်မ္ဂး ဂွံဗုၚ်ဟီုမ္ဂး တီဂၠိုၚ်ရ။ သၟတ်ဗြဴလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ပ္တဴလဝ်သ္ၚိကၟိန်ကီုလေဝ် နကဵုကံကုသဵုဇကု နကဵုဝေဒနာဘဲယဲဇကု နကဵုဆီကျာယောၚ်ယာမံၚ် ပ္ဍဲခန္ဓဇကု နကဵုဗက်ဂကူ မသဇကုနွံကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရတၠသ္ၚိဇကုနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတန်တဴပဋိသန္ဓိဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်ကီု။


သၟတ်ဗြဴဗီုဏံဂှ် ဗက်ကဵုဂလာန် အရာပ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကော်ခဴစဗြဴခတန်ရ။ ဗွဲဝေါဟာ ပ္ဍဲသာသနာဂှ် ဗြဴခတန်ဟၟဲသက်က်ရ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိဂှ် ဒှ်အခိုက်အလိုက် ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံစောဒနာ အရေဝ်ဟၟဲရ ယဝ်ရ ကၠာဟွံဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ လုလောန်အာ ညးမွဲကဵုမွဲတုဲ၊ တန်အာ ဂွံအာယဲဒိုက်မ္ဂး အခိုက်ပိုဲမန်ဂှ် ဟွံဗၠးစောအရေဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ နကဵုဍုၚ်ကွာန်အရာပ်ဒေသလေဝ် ဒှ်ဒုဟ်ရောၚ် ဟနအာရောၚ်၊ ပတှ်ေလဝ်ဂလာန်သာ်ဏံတုဲ ညးဇၞော်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာ အခိုက်ကၞာဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုပြယာယ်ဥပါယ်ဟေၚ် ကဵုတၠခန္ဓတီကေတ်တုဲ ကဵုပ္တဴထောံ သ္ၚိကၟိန်ရ၊ တုဲတၠသ္ၚိကၟိန်တံညးၜါဂှ် မ္ဒးအာသိုၚ်သ္ၚိဗယိတၟိတုဲ ဟွံသေၚ် မ္ဒးသၠာဲနုၚ်ဗဴတၟိ ပ္ဍဲသ္ၚိဗယိ သီုကဵုကလံအာတ်သၠးဒုဟ်ရ၊ ယဝ်ရ ဟွံမၚ်မွဲအခိုက်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဟနလ္တူဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ညးဇၞော်တံ ဒၠောံဗ္တောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကိုပ်ကၠာတေံအဆက်ဆက်ရ။


===၂။ ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံယဲဒိုက်(ဝါ)ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ===
ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်အာပဋိသန္ဓိဂှ် ဒဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် မိမတြုံတၠသ္ၚိတံတီမ္ဂး ညးတံဟီုဒၠောံဗ္တောန် သာ်လဵုဂွံမၚ်မွဲယဲဒိုက် သာ်လဵုဂွံအာကၠုၚ်ဇၟာပ်ကေၚ်ကာ ဇၟာပ်ဂလာန်အိုဿီုရ၊ ကပေါတ်ဇြိုၚ်ၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်ယာ ကမၠောန်ပွမ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဟတ် ဂိုတ်ဂစာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုကၠောန် ယဝ်ရကမၠောန် ဟွံကၠောန်ဟွံတုဲ သွက်မ္ဒးကၠောန်နွံမ္ဂး ညးတၞဟ်သ္အာၚ် ကောဒေံၝဲဒေံတံ မ္ဒးကၠုၚ်ကဵုရီုဗၚ်ကၠောန်ကဵုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂွံယဲဒိုက် အလန်ကၠာအိုတ် အလန်မဌမမ္ဂး ညးဇၞော်မိမဇုဇ ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ယဲဒိုက်တံဂှ် အာဟာရသာ်လဵု ထေက်ကဵုမစသုၚ် ပွမ္ဒးစသုၚ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲတံဂှ် ဟီုထ္ၜးပျးလဝ်နာနာသာ် ထေက်ကဵုမမၚ်မွဲ ယဲဒိုက်ဂှ်ရ။


===၃။ ကေၚ်ကာ ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ပပ္တံနူအခိၚ်သမ္တီဂး တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ အခေတ်မလောန်ကၠုၚ်ဗွဲမလံတေံ သတ်ဗြဴမွဲမ မ္ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္တိက် ဒဵုကဵုကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဌာန်ဒေသလဵုကၠောန်ဗက် ဒတောဝ်တၞောဝ်ဗက်မံၚ်ရောဏီဂှ် ဂၠာဲသၟာန်ဟွံဂွံရ၊ ဆၜိုတ်အရေဝ်ဟေၚ် ဂွံကေၚ်မိၚ်ကီုရ၊ ပိုဲမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ရှ်ေသှ်ေဗုဒ္ဓဘာသာဂၠိုၚ်တုဲ အခိုက်အလိုက် ဝတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိတံ လ္ၚဵုဂှ်အာကလံစမၞိဟ်ဇၞော်-နော်နာဲဇုဇ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ် အာပလံၚ်ဌာန်ဘာလကျာ်လေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ လံၚ်ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဖာသဝ်တ္ၚဲ အာပလံၚ်ဍာ်ဒါန် ပ္ကဴဒါန် ဌာန်ကျာ်ဘုတ်ဘာလေဝ််နွံကီု၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန် ရန်တၟံသွက်ဂွံမၚ်မွဲတဴဇကုတုဲ ဣမိကီု ဗယိကွာန်ကီု ညးတံ အာကလံရာဒၞာမိက်ရ။ ဇကုသၟတ်ဗြဴ နွံကဵုယဲဒိုက်တံပၠန်လေဝ် ကာလသၠးကောန်ၚာ်မ္ဂး သွက်ဂွံသုၚ်ကီု သွက်ဂွံဟုံလံက်ကီု သ္ဒးထၟုက်သၞက်လဝ်မိတ်ရ၊ မိတ်ထၟိက်ဂှ် စုတ်ဂိုၚ်လတ်ပ္ဍဲထၟာဲတၟိတၟိတုဲ ပ္ဍဲထၟာဲမိတ်ဂှ် ရန်တၟံညံၚ်ဂွံဗၠးနူအန္တရာဲနာနာသာ်၊ ကာလမစွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ထၟာဲနုၚ်မိတ်ဂှ် ကၞိၚ်မွဲတၞုၚ် မ္ဒးတိုပ်ဗ္စူလဝ်တုဲ ကာလစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂး သွက်ဂွံပထောၚ်က္တောဝ်ရ။


===၄။ ပွညးမၞုံပဋိသန္ဓိ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ===
သၟတ်ဗြဴ ညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂမၠိုၚ် ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂၞဴဇကုတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဘဲအန္တရာဲကီု၊ ညံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံထတ်ယုက်ကီု၊ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ ပပ္တံနူစၞအာဟာရဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရောၚ်၊ စၞသာ်လဵုမ္ဒးဝေၚ်ပါဲရော - စၞမရိၚ်က္တဴ၊ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် (ဥပမာ) မြေက်ခၞေက် သတ်ခဍောၚ် ပုၚ်ဟေက် ပုၚ်မောဝ်တံကီု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရ။ ပွမဂ္ဇံအဒေါဝ်ဒယူသ္ၚိ၊ ပွမကသဵုဖျေံဇိုၚ် နူကဆံၚ်လ္တူ၊ ဂ္ဇံလ္တူက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ ကသဵုဖျေံဇိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ။


မွဲသာ်ပၠန် တၠယဲဒိုက်တံဂမၠိုၚ် ဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲဒယိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟွံခိုဟ် သာ်ဏံဂကူမန်ပိုဲတံ စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တၠယဲဒိုက်တံ ညးဟွံကဵုဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲကဵု ဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ၜဟ်ပလှ်သၞေဝ်ကေဝ်၊ ပလံၚ်ကမ္မဌာန်တံဂှ် ညးကဵုဝေၚ်ပါဲမွဲသာ်ပၠန်၊ ယဝ်ရမိက်ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန်မ္ဂး ဟွံသေၚ် ကာလအာကၠုၚ်ကၠောံက္ၜဳ ကၠောံကြုၚ် ဌာန်ဇမ္ၚောဲတံမ္ဂး ကၞိၚ်ဟွံသေၚ် ပသဲမွဲမွဲသာ် မ္ဒးစၚ်လဝ်ပ္ဍဲဒွက်သော်ရောၚ် ခါရတ္ၚဲပၠိုတ် တ္ၚဲဂၠုတုဲ ဟုံဍာ်ဂှ် ပၟိက်ဟၟဲရ၊ နွံပၟိက်ဟုံဍာ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်လံၚ်စုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ လ္ၚဵုဂှ်ထောံကလံက်စုတ် ပၟတ်ဍာဲဍာဲမွဲလ္ၚ ပ္ဍဲနုၚ်ဂရထၟာဲဟုံဍာ်တုဲ ကဵုဟုံရ၊ မူဟိုတ်သာ်လဵုဟီုမ္ဂး တၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ညံၚ်ဟွံဒှ်ယဲဇွဟ် ယဲချာံတံတုဲ ညးဇၞော်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ထဏီအာရောၚ်၊ တုဲညးဟွံကဵုထ္ၜၚ်ကဠာ ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံကဵုယိုက်နပုၚ်သၟူသက်သက်ရ၊ ပရိုၚ်မၞိဟ်ချိုတ် သီုကဵုယဲဒိုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုမိၚ်ရ။


===၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ===
ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ကာလနွံကဵုယဲဒိုက် ပွသာ်လဵု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲဂှ်လေဝ်နွံ သာ်လဵုမ္ဒးဝဳဝတ်ဇကုလေဝ်နွံ၊ ပွသာ်လဵုမ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်လေဝ်နွံကီုရ၊ တၠခန္ဓဝွံ ကာလနွံယဲဒိုက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တသိုက်စိုတ် တသိုက်ကာယ ဒးပၟဝ်ဓဝ် ဗ္စာရဏာလၟိုန်ဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးသ္ဇုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပပ္တံနူအရေဝ်အခြာ ဒးဟီုဍိုန်ဍိုန်သာသာ မ္ဒးမံၚ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု သဳမသုန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးဗ္စာရဏာလၟိုန်၊ ကာလလုပ်သ္တိက်ပၠန်လေဝ် လ္ၚောဝ်ကျာ်ဖျေံမေတ္တာ ကဵုသတ္တံဂမၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးပဝတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံသာ်လဵုရော ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ဂွံဍိုက်ပေၚ်နာနာသာ်တုဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ဏံလၟိုန်ရောၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန်-သၠးဂၠံဂဝ်ညံၚ်ဂွံလောဲသွာဂးတုဲ ဟုံမိတ် လံက်မိတ် ပ္ဍဲဗုၚ် ပ္ဍဲစးလေဝ် ညးသ္ပလၟိုန်ကီု၊ ယဲဒိုက်ဂှ် ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး ညးတံကဵုဗက်ဒေဝတဳမွဲသာ်ပၠန်ရ၊ ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴထောံထဏီရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ဂောံသၠးဂၠံဂဝ် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။

'''ဗီုဗက်ဒေဝတဳ'''

ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ နအန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ် ပွမထောံထဏီဂှ် ညးကော်ဗက်ဒေဝတဳရ၊ ညးလ္ၚဵုကော်ဗက်ဒေဝတဳ၊ ညးလ္ၚဵုကော် ထောံခဗာန်ဂဝ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ အတိုၚ်အခိုက်ကၞာမန် မိက်ဂွံဗက်ဒေဝတဳမ္ဂး ဒးကော်ဒုၚ်နၚ် အ္စာဗက်ဒေဝတဳရ၊ သွက်အ္စာဂှ် ဒးပြေၚ်ခါန် ပွသာ်ဝွံ ဒေသလ္ၚဵု မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵု သ္ပရ။ ဣတံညးကေၚ်သ္ပဂှ် သ္ပရ၊ ဣတံညးဟွံကေၚ်သ္ပဂှ် ဟွံသ္ပရ။


===နဲကၠောန်ခမ်===
အ္စာဂှ် ကေတ်ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်မိဟ် ခ္ဍပ်ထောံပန်ခ္ဍပ်မ္ဂး ဒှ်ခမ်ပန်ကၠၚ် မွဲမိဟ်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ပ္ဍဲထကေတ်ခမ်ဂှ် လးစတ်စုတ်ချာရ၊ ဒကဴခမ်ပန်ဒိုဟ်ဂှ် ထာၚ်တၞံဗြာတ် ခေပ်ညံၚ်ဇၞောဝ်လ္တာ်စာၚ်ပန် စတ်ကဵုချာတုဲ စတ်ပ္တဴလဝ်ရ။

'''နဲသ္ဂောံစဳရေၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု'''

====၁။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗြာတ်ရ၊ တုဲစုတ်ပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် သတ်ဆုထပှ်သာ် ဝိုဟ်မွဲသာ် ဝိုဟ်ဂှ် နကဵုတဲအ္စာရပ်ကေတ်တုဲ ပၠောဇွိတ်ဖျေံနူက္ဍိုပ် စိုပ်ဇိုၚ်ပိလ္တုန်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်ရုပ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ စၞးညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂှ်မွဲ၊ ရုပ်စာၚ်ဍာ်မွဲ၊ ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ဍေန်ကေတ်ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ အ္စာဂှ်ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဂါထာသၟဝ်တေံရ၊ တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ခမ်ဂှ်ညးလ္ၚဵုလဵုဒှ်ဒှ် ဒးကေတ်ဏာ ဖျေံစွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ။

'''တၚ်သမ္တီ''' ။ ။ ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ပုၚ် ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ကဝ် သဂြာ ၜဴ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်လေဝ်ဒးစုတ် အတိုၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု ကပေါတ်စၞရပ်ရာမဟီုလဝ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် ပၠောဇွိတ်ဖျေံပိလ္တုန်တုဲ သ္ဒးမာန်ရုပ်ရ၊ တုဲပ္ဍဲခမ်ဂှ် သၞေံဇိုၚ်သၞေံတဲ ညးတၠခန္ဓဂှ် ထောံသီုဖ္အိုတ်တုဲ သၞေံဇိုၚ်တဲတံဂှ် သ္ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ရ။


====၂။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ်တုဲ စုတ်ပုၚ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ သ္ပတုဲ နကဵုဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဗမွဲ-ရုပ်ဇြုံ ရုပ်တၠခန္ဓရ၊ သတ်ဆုပိသာ် ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်-က-ဖျုန်- စုတ်စၞအာဟာရ ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴတံစုတ်တုဲ ပ္ဍေန်ပၞာၚ် ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဒးဖျေံစွံဒိုဟ်ဗၟံက်ရ။


====၃။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်သၟတ်ဗြဴကညာမွဲ ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဍာ်သာဲ ဍာ်တှ်ဂၠဴ ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်မြမောဝ်စုတ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဖဍောတ်ဂါထာတုဲ ဒးဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ် သၟဝ်တၞံဆုရ။


====၄။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ကၟာတ်မွဲတုဲ လံက်ဗာန်စုတ် ဍာ်မိတ်ခပဵု ရုပ်ဇြုံ ရုပ်သ္ပဝ် ဍာ်မြမောဝ်စုတ် သ္အာၚ်နူဂှ် အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်စုတ် ဖဍောတ်ဂါထာဗွဲသၟဝ်တေံတုဲ ဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် သၟဝ်တၞံဆုရ။


====၅။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်နဲလ္တူတေံသ္ပတုဲ မာန်ရုပ်တၠခန္ဓမွဲ၊ ('''တၚ်သမ္တီ''')ရုပ်တၠခန္ဓ မတွံဂး ရုပ်ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိဂှ် လၟိဟ်ဂိတုလဵုဟွံဟီု ဒးကၠောန်စုတ်ရ၊ က ဖျုန်စုတ်တုဲ မပ္တံပုၚ် ကွာၚ် ဗ္ကတံဂှ် ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ထောံဟွံဂွံ ကၠောန်တုဲ မ္ဒးဖျေံစွံ ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲတံဆုရ။


====၆။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗပုၚ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဂၠဴ ရုပ်စာၚ် ရုပ်ကၠဵုရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴလေဝ် ဒးစုတ်ရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴတံဂှ် မွဲထဏောဟ် ၜါထဏောဟ်မဂွံဂွံ ဒးစုတ်ရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ပြုပြေၚ်ကၠောန်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်အဂၞဲရ။


====၇။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် ကၠောန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်ဂစေံအသေက်တုဲ မပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ဗ္က စၞဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် စုတ်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်ပလိိုတ်ရ။


===='''နဲသ္ဂောံပြုပြေၚ်စၞ အပေါတ်ခမ်လၟေၚ်ဂိတု'''====

'''လၟေၚ်ဂိတု ----- သၠလးခမ် --- ရုပ်ဒးမာန်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ် ------------------- စၞအဟာရမ္ဒးစုတ် ----- ဗွဲဒိုဟ်ဒးဖျေံ ။
'''

ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်စာၚ်ဍာ်-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ------------ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်-ကွာၚ်ဗ္ကပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ် ၇ သာ်-သတ်ဆု ၇ သာ်-ပၞာၚ် ၄ တၞုၚ်-ဗြာတ်-သဂြာၜဴ --- ဒိုဟ်အဂၞဲ

ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဗ္ဂဲ-ရုပ်ဇြုံ ------------------ ပုၚ်ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲဍာ်တှ်-ကဖျုန်-ကွာၚ်ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်ၜဴ-သဂြာ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗၟံက်

ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု ---- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်သၟတ်ဝုတ်ကညာ-ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ် ----- ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကၠေၚ်လ္ၚဴ-မြမောဝ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ပုၚ်-ဗြာတ်က္ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်

ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ကၟာတ်လံက်ဍာ်မိတ်ခပဵု-ရုပ်ဇြုံ-ရုပ်သ္ပဝ် --- ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-သဂြာကဝ်-ၜဴ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗာယပ်သၟဝ်တၞံဆု

ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု - သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက် ------------------------------- က-ဖျုန်-ပုၚ်ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်-ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်သၟဝ်တၞံဆု

ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု --- သၠဗပုၚ် ------ ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဂၠဴ-ရုပ်စာၚ်-ရုပ်ကၠဵု ---------------- ဍာ်မြမောဝ်ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- အဂၞဲ

ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု -- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်ဂစေံအသေက် --- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်

ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စာံဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်-ရုပ်က-ရုပ်စာၚ် --------------- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၟဝ်ကျာ

ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု -- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်သ္ပဝ် ------------ ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဨသာန်

ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု --- သၠဒကှ် ------- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ---------- သၞေဝ်ထပှ်သာ်-က-ဖျုန်-ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၠုၚ်ကျာပ္ဍဲလ္တူဒဂဵုဆု

====၈။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒစာံဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ်ဒးမာန်ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ရဒပ်က ရုပ်စာၚ်တုဲ ပြေၚ်စုတ်သဗ္ဗနာနာသာ်တုဲ ဒးဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ။

====၉။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက်တုဲ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်သ္ပဝ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ရ။

====၁၀။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠဒကှ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ် ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် က ဖျုန် ဍာ်မြမောဝ် စုတ်ပြုပြေၚ်တုဲ၊ ဒးစကာမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကဵုအာဖျေံခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဒဂဵုဆုနွံဂှ်ရ။

* သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတုဂှ် ကၠောန်စဳရေၚ်တုဲ ဂဥုဲဝွံ ဒးစသုၚ်အာရ။

====ဂြန်ဂဥုဲ====

၁။ ပ္ကဴဒကှ်

၂။ ပ္ကဴဥပိုလ်

၃။ ဇုက်အဂၞု

၄။ ကြက်ဗၠတ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်ထောံ ဖက်ကဵုဍာ်တှ်ဂၠဴတုဲ မ္ဒးပပြဘိုက်ရ။

====ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ်ဗှ်ဂြာတ်သ္ၚု====

တက္ကသဵုအ္စာ၊ စိုပ်ဂုန်ညးပန်၊ အဲယဵုလဝ်ကၠာ၊ အဲကွးတုန်ဟေၚ်၊ ဗက်ထောံသေၚ်ဟာ၊ ယဲသယဲသေန်၊ ဂုဟ်ဂေန်ဒှ်ကၠာ၊ ယဲလဗိုတ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ဂၠဴခုတ်ဏာ၊ ယဲဒတုံဆု၊ သာ်ဝွံဖြာဖြာ၊ ယဲဒတုံဍာ်ဗာ်တဲၜါ၊ ယဲဗာ်ယဲသံၚ်၊ ဒှ်မံၚ်တဲၜါ-ယဲပၟတ်ဟေၚ်၊ ပွသေၚ်ဟာ၊ ယဲဇြုံယဲကၠန်၊ အိုတ်သတ်ဇိုၚ်ပန်၊ သီုသတ်ဇိုၚ်ၜါ၊ အိုတ်ပွသေၚ်ဟာ၊ သဗ္ဗပါမြိ။

ယွံဒေဝတဴ သူရိိယ၊ ယက္ခမာတြာ၊ မၞးမပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ်၊ တွဵုဂဝ်ဒ္စိတ်ဂိတု၊ နူဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ၊ စက္ခုမသၠးဂဝ်၊ လၟေၚ်ပုၚ်ကွာၚ်ဗ္ကကီု၊ သီုယိုဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ကဝ်သဂြာဗြာတ်ၜဴ၊ ပ္ကဴဩဴနာနာ၊ အာသာတ်ဗ္စမၞးတံကၠာ၊ ယဲဗြဴကဵုလလံသွာ၊ ကၠခြံကုလ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝဳ၊ ဥုံဇေယျတု၊ ဟောလုဟောလုသွးဟဲယဲကပ်၊ စလေဝ်ကဵုဖဲ၊ ဒဴကဵုသ္ၚောဲကၠာ၊ ယာံရဟွံအာ၊ ပိုၚ်ခြာဒၟံၚ်၊ ဣဝွံယာဲအာဟွံသေၚ်မွဲတဲ၊ ပၟောန်ကျာ်တြဲ နဲရိုဟ်ဏာ၊ သၠပတ်ပရိုတ်အိုဿီုစှ်ၜါ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ၊ ဟာဲဘုတ်ပြိုတ်ဒြိုဟ်၊ ဝဲစောန်တဴမၚ်မွဲကၠာ၊ ယာံသကမာ၊ အာသ္ၚောဲလ္ပကြပ်၊ '''ဥုံစိစော ပူဗလးသွးဟး'''ယာံဒွံဒးခန္ဓဒးလသာ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ။ ဖဍောတ်မွဲလ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚမွဲဝါ '''ဒးဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚထပှ်ဝါရ။'''

'''တၚ်သမ္တီ။''' ကာလဗက်ဒေဝတဳဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘဂှ် ဗီုမံၚ်ဒှ်တသိုက်ဂှ် မံၚ်ဂွံဇအိုတ်ရ၊ လံက်ဂ္ဇံလေဝ်ဂွံ လံက်သ္တိက်လေဝ်ဂွံ မံၚ်ဂွံဖ္အိုတ်ရ။ '''ဂလာန်တၟေၚ်။''' မၞိဟ်ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ မ္ဒးပပွသာ်ဏံ ဗျတ်ရံၚ်မ္ဂး ဂွံနူယဲဒိုက် ဟွံထတ်ယုက် စဟွံစှ်ေတိက်ဟွံသၠိၚ် ဒွိၚ်တုဲ မသ္ပရောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ၊ နဲသ္ပဝွံ နဲဝဳစိုတ်မွဲသာ်ကီုရ ထေၚ်ဟွံဗၠေတ်၊ မၞိဟ်အောန်ကဵုဗ္စာရဏာတံဂှ် ပတှ်ေကလော်ဂြိုက်ရ၊ မိၚ်ညိညတုဲ ဥပါဒါန်စဲစပ်ဇၞော််ရ၊ ဆဂး မၞိဟ်သီုဖ္အိုတ်ပတှ်ေဟွံသေၚ်ရ၊ လက်ထက်ဇုဇဗဴလဇကု သ္ပကၠုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်သ္ပတဴရောၚ် ထေၚ်ကေတ်ဂွံရ။

====ဂလာန်ဗက်ဒေဝတဴမွဲနဲပၠန်====

ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတု ညးတံဗက်ဒေဝတဴရ သ္ဂးဂှ် အပိုၚ်အခြာဂိတုဟၟဲ၊ တ္ၚဲရဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက် ဟွံမိက်ဇြိပ်မ္ဂး ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ကော်အ္စာထောံဟဗာန်(ခဗာန်)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် '''ထောံဟဗာန်ဂဝ်''' ညးကော်ခဴစရ။

'''ဗီုပြေၚ်ဟဗာန်ဂှ်တုန်။''' ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ၜါမိဟ် အနာံမွဲမိဟ်ကေတ်တုဲ ကဝး ဖဍပ်ဖထာံပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒှ်ဟဗာန်ရ၊ ပ္ဍဲဟဗာန်တၞံဗြာတ်ဂှ် ပုၚ်သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ဗ္တာၚ် ပုၚ်ပိသာ် ဒးစုတ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဒးရးရ။ ပုၚ်ဖုဲသၞဴကဵုမိတ်ခပဵုဂှ် သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သၞဴကဵုဂြိၚ်ဂှ် သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ပက္ကတိဂှ် သာ်ဗုဗ္တာၚ် ညးကော်ခဴစရ၊ ကွာၚ်ကဵုယိုဟ်ဂှ် ၜါဂကူပၠန် သ္ၚုကၠောန်ကွာၚ်တုဲ ထပက်ယိုဟ်ကဵုကဝ်ကီု၊ ထပက်ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်ကဵုသဂြာကီု၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဝ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုသဂြာ ညးဂးတုဲ ယိုဟ်တံသီုကေုာံပုၚ်ပိသာ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဟဗာန်ဒကဴပန်ဒိုဟ်ဂှ် ဒးစတ်ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်ပန်တၞုၚ်ရ၊ ဇၞောဝ်ကၠောန်လဝ် နကဵုစက္ခူလေဝ်ဂွံ နကဵုထာၚ်ဗြာတ်လေဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်နကဵုထာၚ်ဗြာတ်မ္ဂး ဒုန်ဇၞောဝ်ဍောတ်ဂှ် စတ်စုတ် ပ္ဍဲထာၚ်ဗြာတ်ခ္ဍမ်ခ္ဍမ်မွဲတုဲ ကၞောတ်အိုတ်တေံဂှ် စတ်စုတ်ထာၚ်ဗြာတ် ကေက်က်မ္ဂး ဒှ်ဇၞောဝ်ထာၚ်ဗြာတ်ရ။

====ဂါထာဟဗာန်ဂဝ်====

ဥုံဒေဝတဴသူရိယ၊ ယက္ခမာရာ၊ မၞးပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ် ပွိုၚ်ဂဝ်ဒဵုဒ္စိတ်ဂိတု ဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ စၞမသၠးဂဝ်၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဵုကဝ်၊ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုကဵုသဂြာ၊ အဲစဳရေၚ်ကဵုရ၊ စၞမၞးတံကၠာ၊ ယဲဝွံကဵုသွာလလံ၊ ကၠခြံဆောံဗ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝတဴဗ္ဒာဲ၊ သရာဲယက္ခ၊ ဗှ်ေကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဥုံတူဠာဲတူဠာဲ သွးဟာဲယျရဟုံ။

* ဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ပ္ဍဲတၠယဲဒိုက်ဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရတွဟ်ကဵုတၞးဆုသိုတ်မ္ဂး တွဟ်မာန်ကီုရ၊ မွဲကၞာၚ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာဝွံတုဲ စၞစမပ္တံကဗျန်တံဂှ်လေဝ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ညိကီု၊ တုဲသီုအပေါတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒၞာဲဒိုဟ်ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် အာထောံကၠေံမာန်ရ၊ ဒးဗ္စမွဲဟဗာန်ဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ ဒဵုစိုပ်ဗ္ဒာဲတ္ၚဲယးတေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဗ္စဇဴရ။ ('''ဂါထာဝွံ ဂွံနူကွာန်ကၟာဝက်လဇုကြေဟ်''')

===၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်===
ဗြဴသ္ဇိုၚ်မ္ဂးတြုံထ္ၜ၊ တြုံသ္ဇိုၚ်မ္ဂးဗြဴထ္ၜ၊ ဗြဴယဲမ္ဂးတြုံဝဳဝတ်၊ တြုံယဲမ္ဂးဗြဴဝဳဝတ်၊ သာ်ဝွံအရေဝ်မန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ရ၊ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုအရေဝ်ဂှ်တုဲ၊ တြုံတၠသ္ၚိ ကာလသမ္ဘာမယုံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး၊ ဒးပ္တုဲဝတ်ဖန်ဖက်ကဵုဗွဲမ္ဒးရ၊ သမ္ဘာဇကုသွက်ဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အပေါတ်နာနာသာ် မ္ဒးပ္ကောံလဝ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သမ္ဘာဇကု ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး၊ ပပ္တံနူအောဟ်ဗွဝ်ဂှ် ဆုမလ၊ ဆုကြောတ်၊ ဆုဗ္ဒဝ်၊ ဆုကြေၚ်မွဲမွဲသာ် မ္ဒးဗာ်ပ္ကောံလဝ်ရ၊ ခါရဗါ်အောဟ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံလွုၚ်လၞၚ်အာဂှ် ဒးပသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရလွုၚ်လၞၚ်အာမ္ဂး ညးတံကဵုပါဲထောံရ၊ အောဟ်ဂှ်ဗာ်ဂွံနၚ်တုဲ ခၞော်ဍေံဂှ် သံက်ထောံဖအိုတ်၊ ကာလစံၚ်ပၟတ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသၟူပသဒှ်ကီုရ၊ တုဲတပ်စွံလဝ်ဗွဲမညဳသာရ၊ လ္တူဆုဂှ်ပၠန်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုဗ္ဂၚ်လဝ်ဇလဗ္ဒဝ် ဟွံသေၚ်ဇလဝဝ်မွဲကၞာၚ်ကီုရ၊ ကာလသၠးဂၠံဂဝ်သွက်ဂွံတိက်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲ၊ ဆုဒုန်ဇုက်တံကီု ကာလသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ သွက်ဂွံဗဂီုဗုၚ် ရန်တၟံထိုၚ်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံစိန်အာပြဟ်ဂှ် တၟိဍိုတ်သွက်ဂွံပ္ဍိုက်ဗုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဇံၚ်သွက်ညးသၠးဂၠံဂဝ်ဂွံတိက်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်လဝ်တုဲ၊ ဣမိဂှ်သ္ဒးဟီု ဗဗိုန်လဝ်အရေဝ်ရောၚ်။


===၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ===
တြုံတၠသ္ၚိပၠန်လေဝ် ကာလသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူယိုက်ကဠာကမ္မဌာန်ကီု၊ ဟိုတ်ဍေံနွံသာ်ဏံပၠန်၊ ယဝ်ရယိုက်ထ္ၜၚ်ဒးကဠာကမ္မဌာန်မ္ဂး အာယုက်ဂၠေံ၊ ဒြပ်ပိုန်ဟုတ်ရောၚ်၊ တၠပညာမန်တြေံတြဟ်တံဟီုဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီုဂးလဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ အဃောသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူကလောန်သရာံပါပ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်နာနာသာ်တုဲ ကေၚ်ကာသရာံပါပ်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ၊ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုဂှ် မ္ဒးပ္တုဲရောၚ်။ ပပ္တံအရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညံၚ်တၠယဲဒိုက်ဟွံဂွံမိၚ်ဂှ် မ္ဒးပသတိကီု၊ ဥပမာ−ပရိုၚ်တၠယဲဒိုက်ချိုတ် ဟိုတ်နူသၠးဂဝ်ဂၞဴ၊ ပရိုၚ်ယဲဒိုက်လီုတံဂှ် ဟွံကဵုမိၚ်သက်သက်ရ၊ ယဝ်ရမိၚ်ဒးမ္ဂး တၠယဲဒိုက်ဂှ် ကာလသၠးဂၠံဂဝ်ဒွိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဖေက်ဒှ်အာအန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ၚိလဵုဟွံဟီု မိက်ဂွံပကာမ္ၚဵုမ္ဂး ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် သၟတ်ဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက်မွဲမွဲနွံမ္ဂး ပတံနူကောဒေံကောန်ဇာတ်တံ ဟွံပကာမ္ၚဵုအိုတ်ရ။

==ပွမသၠးဂၠံဂဝ်==
ပိုဲသတ္တံလိုက်ဏံဝွံ သ္ဂောံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲလောကဏံဂှ် ဟွံလောဲသွာ်ရ၊ ဝါဂါတ်သ္ဇိုၚ်သန်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်တြဲနာဲပိုဲတွံလဝ်ရ၊ ၜိုန်ရကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်လေဝ် လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်တြုံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴ ဒးဒှ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဒးဆဵုဒဗကဵုကေၚ်ကာသၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမသၠးဂၠံဂဝ်ဝွံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်သန်ဟေၚ်ဂှ် အရေဝ်မန်ဟီုလဝ်နွံမံၚ်။ &quot;မၞိဟ်တြုံဍိုက်ဖံၚ်−မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်&quot; သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် မူပိုဲမ္ဒးသ္ပဗက်ရောဂှ် ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ပါ်ထ္ၜးကဵုပၠန်ရ။

၁။ နိဒါန်။

၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်။

၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်။

၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ။

၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၈။ နိဂီု၊ သာ်ဝွံပါ်လဝ်ရ။

===၁။ နိဒါန်===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ကာလဍိုက်ပေၚ် ဂိတုတ္ၚဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိဂှ် သၠးတိတ်နူဗုၚ်ဂၞဴမိ၊ တိတ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ၚးဗုၚ်ဂၞဴမိရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် မန်ပိုဲတဴကော်ခဴစ-သၠးဂၠံဂဝ်၊ သၠးပဋိသန္ဓိ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ပၞာၚ်၊ ညာတ်မုက်ဒေံလေဝ် ကော်ခဴစနာနာသာ်ရ။

===၂။  ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်===

ပဋိသန္ဓိဍိုက်ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ထ္ၜးတိုန်လက်ကျန်ၜံၚ်ပၟတ် မပ္တံကဵုဂၞိၚ်ဂိ၊ ဗုၚ်ဂိ၊ တၞုၚ်ဇိုၚ်ဒေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိ အာကော်ဣမိတုဲ၊ မၞိဟ်မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် အာဂၠာဲကော်ပ္ကောံလဝ်မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်ဇၞော်ဇၞော်တံ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ကော်ဣမိကွာန်ရ၊ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဣမိ ညးအလဵုအသဳတံ နွံမံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်တုဲ ကော်ဣမိညးအလဵုအသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဣမိကီု မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံကီု စိုပ်ကောံတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဒးကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲရ။

'''သၞောတ်ဗၜတ်ဗီုပြေၚ်ဇံၚ်ဖဴ ။'''

ဒုန်ကလိဟွံသေၚ်၊ ဒုန်ကၟးဟွံသေၚ်၊ ဆုထ္ၜောံထ္ၜောံၜါတၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုမွဲက္ဍဂှ်၊ လးလဝ်လ္တူကၞဳသ္ၚိ၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ်၊ ခြာခရာဗၞတ်မွဲဟတ်၊ လ္တူဂှ်လးစုတ်ဝိုန်ဒုန်၊ ထပှ်တၞုၚ်တုဲ၊ ဒက်ဗဗိုန်ကဵုချာရ၊ လ္တူဝိုန်ဂှ်ပၠန် ဒးလးစုတ်ဒုန်ကရေက် ဒစိတ်ကရေက်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်မိက်ဂွံလးစုတ်ခတဵုမ္ဂး လးစုတ်ခတဵုပိဂတှ်ေလေဝ်မာန်ရ၊ လးကၞဳတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံချဳဒရာၚ်၊ ဒးကြာပ်ပိတန်ရ၊ လ္ပာ်က္ဍိုပ် ကြာပ်စုတ်ဒုန်ကရေက်တုဲ ဒက်လ္ပာ်ဇိုၚ်မွဲတန်၊ အဒေါဝ်မွဲတန်၊ ဒးကြာပ်ဒက်ရ၊ ကၞဳဒုန်(ဝါ)ကၞဳဆုညံၚ်ဟွံဂွံချဳ လောအာလောကၠုၚ်တုဲ ဒးဒက်ကြာပ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ဂွံတိတ်ဂွံလ္တူဇံၚ်ဂှ်၊ ဒးလးသ္ကဝ်ရ။


ယဝ်ရသၠးယဲဒိုက်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး အခိုက်မန်ဟေၚ် ဒးကၠောန်ဗက်စရ၊ တြုံတၠသ္ၚိတံပၠန်လေဝ် သမ္ဘာဇကုသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ချိုန်တီကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴတုဲ ဒးၜံက်တိဗဝ်ဖဴမွဲ သွက်ဂွံၜံၚ်ပၟတ်ဗဂီုဇကုရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး တိဖဴဒစိတ်န၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး တိဖဴထပှ်နၜံက်ကေတ်တုဲ၊ ဗဝ်ဖဴစွံလဝ် ဗ္ဒာဲဇံၚ်သ္တိက်ၜံၚ်ပၟတ် လ္ပာ်တဲပါဲရ၊ ဗ္ဒာဲဖဴဂှ် စွံလဝ်ဍာ်မွဲဂရ သွက်ဂွံသိုဟ်တၟံ ဍိုတ်စံၚ်လဝ်နူဖဴဂှ်ရ၊ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဖဴဂှ် ဒးဒှ်အတိုၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠိၚ်ဖဴဂှ် ဒကေတ်မွဲတၞုၚ်ဓဝ်ရ၊ မွဲတၞုၚ်ဂှ် ဒုၚ်စကဵုဇမၠိၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠေံအနာံဖဴ ဒးကေတ်ၜါတၞုၚ် တုပ်ကဵုအနာံဇံၚ်ဂှ်ရ၊ အနာံဖဴဂှ် လဇံက်ဗကိတ်ကဵုသၟန်ဇမၠိၚ်ဇံၚ်တုဲ ဒှ်ဖဴညးတံရ၊ (ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ညးတံသၠးဂဝ်ဂၞဴ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတုဲ အပေါတ်ကြိယာ သွက်ဒးပ္ကောံကေတ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟၟဲရ၊ ညးတံဒုၚ်ထပက်ဂဥုဲ စကေတ်ဂဥုဲမ္ဂး ကမၠောန်သၠးဂၠံဂဝ်တုဲမံၚ်ကီုရ)။

===၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်===

ကာလကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ၊ ဒက်သုက်နကဵုဇုက်တောဝ်သ္အးဇ္ၚး၊ ခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ ရေက်ထပိုတ်ကၠေံ နကဵုၜုန်မြက်ကေက်က် မသ္အးဇ္ၚးကီု၊ ဟွံသေၚ်လ္ၚဵုဂှ် ကရေက်ကေတ်သၞဒုန်၊ ဇိုတ်သ္အးကၠေံတုဲ၊ ရေက်ထပိုတ်သုက်ရ၊ တုဲကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ကောန်ၚာ်နကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂီုဂီုရ၊ တုဲဖုံဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ပၠန်၊ တုဲမ္ဂးဂွဳထုဲကောန်ၚာ် နကဵုယာတ်သ္အးဇၚး ဗွဲမဂပ်ဝ်တုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ကောန်ၚာ် (ကာလလၟုဟ်ဝွံ) ကၞာဲသၟးဂၠိုၚ်ရ။


'''ဗွဲသတိ'''။ ။ (မူဟိုတ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဟီုမ္ဂး၊ အရေဝ်မၞိဟ်ဇၞော်မန် ခမဳသၚ်တံနွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ သၟိက်ဂွံတီဗွဲခ္ဍန်ဂှ်၊ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲမန်တံကျပၞာန်ညးတုဲ၊ ဂကူပိုဲမန် ဣဓိညံၚ်ဂွံဟုတ်စှ်ေအာဂှ်၊ ပိုဲဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ ကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကြိယာ သွက်ဂွံဂုမ်သ္အးဩောံသ္ၚု၊ ဍေံမဒှ်စၞအာဟာရ ပိုဲမန်ဗွဲပရဲဂှ်မွဲသာ် သဘဴကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ညးလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံစွံပ္ကောံလဝ် အပေါတ်မပ္တံ ထၟိက်နာနာသာ် ဟွံသ္အးဇၚး သွက်ဂွံထောံကၠေံဂှ်မွဲသာ်၊ ဒှ်သ္အးကၠေံဩောံသ္ၚု နကဵုကြိယာဂှ်တုဲ ဩောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်ပုၚ်တုဲမ္ဂး ပိုဲခရှ်တံကီု၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ဒးစဒးကဵုပိုန်ပပြဘိုက်ရ၊ စဟာပ်ဒးပုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဣဓိလဟုတ်စှ်ေအာ၊ ကျာ်ဩဳပၠိုတ်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် နွံအဓိပ္ပါယ်သာ်ဝွံရ၊ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ယဝ်တီပရေၚ်ဏံမ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ်ရ)။


(ကၠာတေံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သ္တိက်ကောန်ၚာ်တၟိတၟိ သာ်လဵုရောဟီုမ္ဂး လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်မသုန်စှ်ေသၞာံတေံ၊ ညးလ္ၚဵုတံသ္တိက်ကောန်ၚာ် နကဵုထးထဝ်ဟွံသေၚ် ညးဒိုက်ဝါတ်တံဂှ် သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲခွက်ဆုလံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ကေၚ်ဆဵုဒဗကီုရ၊ ယဝ်ထးဆုမ္ဂး ကၠောန်လဝ်ခ္ဍံခ္ဍံ ကဵုဂၠိၚ်မံၚ်ညိတုဲ လ္ပာ်စွံက္ဍိုပ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဗီုက္ဍိုပ်ခၟဴၜိုပ်ထဝ်တုဲ လံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲထးဂှ်ဟေၚ် ညးဇၞော်မန်ပိုဲကၠာတေံ သ္တိက်ကၠုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ရ။ ခွက်ထဝ်ဂှ် ညးတံကၠောန်လဝ်တုဲ ဏာအပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဃံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ယဝ်ရညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်မွဲမွဲမ္ဂး အာပ္တီဃံၚ်တုဲ ကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ် သွက်ဂွံသ္တိက်ကောန်ၚာ် မဒှ်မၞိဟ်တၟိဂှ်ရ၊ ကွာန်ဇၞော်မ္ဂး ခွက်ထဝ် ၜါ-ပိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မကၠောန်စွံလဝ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်ပရေၚ်ဇုဇဗဴလ နော်နာဲပိုဲမစွံပပ္တိုန်လဝ် အခိုက်ကၞာဝွံ ပိုဲညာတ်ကေတ်ဇုဇဗဴလပိုဲ မဂတာပ်ခေတ်ဗွဲမလောန်ဟေၚ် တီကေတ်မာန်ရ၊ မူဟိုတ်သ္ဂး ဟီုသာ်ဂှ်ရောမ္ဂး ကာလအာကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ်ဂှ်ရ ကိစ္စစုတ်စရၚ် ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် တုဲဒှ်အာမွဲအလန်ဓဝ်ရ။ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ  ပွမသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံတုဲ၊ ယဝ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲထးထဝ်ဟွံမာန်မ္ဂး သ္တိက်ကောန်ၚာ်လ္တူကၞဳ ဗွဲသ္အးဇၚးဂှ် ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။)


ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ သုက်ကုတ်ထပိုတ်ပ္တိတ်နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဣမိတံ အာတိုပ်ကၠေံ ပ္ဍဲကတိုၚ်ၜံက်လဝ်တိဖဴရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ဟွံတိုပ်ပ္ဍဲကတိုၚ်တိဖဴ၊ အာတိုပ်ကၠေံအတိုၚ်ကိုန် တိုပ်သုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ဗွဲသၞောဝ်ကိုန်ဝွံ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ၊ ပသာ်မ္ဂး၊ တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဒဂိုန်၊ ခ္ဍဲသဳမ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်၊ ဝှ် ၊ ကထိုန်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုမြေက္ကသဵု၊ ပုဟ်၊ မာ်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ရ၊ ဗွဲကိုန်ဝွံတိုပ်သုက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ပိုန်ဂၠိုၚ်အာယုက်ဂၠိၚ်ရောၚ်၊ ပိုဲမန်ပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဝွံရ၊ (ကိုန်တုပ်သုက်ဗွဲလ္တူတေံလေဝ် ကံက်ပ္တိတ်နူလောကသိဒ္ဓိရ။)


ဒေသလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တၟိ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ဣမိတံပြုပြေၚ်ကဵုရ၊ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး ဇဗၠုဒစိတ်တၞး၊ သတ်ပိမ၊ ဟွံသေၚ်ဒစိတ်မ၊ ဩန်မွဲဒကေဝ် ဟွံသေၚ် မသုန်မး၊ လိခ်မွဲအုပ်၊ တဝ်ဏှ်ေမွဲတၞုၚ်၊ မှၚ်မွဲပလၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်တြုံမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမ္ဂး ဇဗၠုခထပှ်တၞး သတ်ထပှ်မ၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴတၟိမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ ဣမိဝွံ ပၠာဲကေတ်ဂစေံစၠန်မွဲပ္ၚာန်၊ တိတ်အာက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ '''ယွံဒေဝတဴသူကၞေၚ် က္ညကၠုၚ်ပစၟတ်သမ္တီကောန်ၚာ်ဝွံညိ'''ရဴသာ်ဝွံ တိတ်နိမန်ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ကဵုပသမ္တီရ၊ ကာလက္လေၚ်လုပ်ဇရၚ်ကောန်ၚာ် ဣမိဂှ် လၟုဟ်လုပ်ဍာ်ဂစေံစၠန်မြမောဝ် နူကဵုက္ဍိုပ်ကၞိန် ဒဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲကောန်ၚာ်ရ၊ (ကပေါတ်ဒေဝတဴသူကၞေၚ်တံဂှ် လ္ၚဵုမွဲတ္ၚဲ လ္ၚဵုၜါတ္ၚဲ၊ လ္ဒဵုဒဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးတံစွံလဝ်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ်လေဝ် ဒေသမန်လ္ၚဵုနွံ-ဒေသမန်လ္ၚဵု ဟၟဲရ။)

===၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ယဝ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဣမိဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ပလေဝ်ပလေတ်အတိုၚ်နဲကဲဣမိတံတုဲ၊ ပ္တိုန်သ္တိက်လဝ်လ္တူဇံၚ် ၜံၚ်ပၟတ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ညံၚ်ဂွံညောတ်အာပြဟ်ပြဟ်ဂှ် ဂတ်ဒက်ဂွဳလဝ်ဗုၚ် နကဵုယာတ်ပူလဝ်ဗုၚ်တုဲ၊ ကေတ်တၟံဍိုတ်စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲဖဴဂှ်တုဲ၊ သိုဟ်ဖျေံပ္ဍဲဍာ်ဂရ၊ ဟံၚ်ပ္တိတ်ဂွဳကဵုယာတ်တုဲ၊ ပ္ဍိုက်စွံလဝ်လ္တူဗုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒုၚ်မာန်ရ၊ အဃောပ္ဍိုက်ဍိုတ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟွံကတဴလုပ်ဒဵုစၞာံဗုၚ် တဴသၠိုက်အာဂှ် မ္ဒးပသ္တိရ၊ ပၟတ်ဖဴဝွံလေဝ် မ္ဒးပဒှ်လဝ်လၟိုန်ရ။


ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုစွံဂရုၚ်မွဲမ လ္တူက္ဍိုပ်သ္တိက်သၟတ်ဗြဴဂှ်ရ၊ ရန်တၟံ အာဗီုအခိုက်ညးတံအဆက်ဆက်တုဲ၊ ပ္ဍဲဂရုၚ်ဂှ် ဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒးနွံရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဖေက်လကိုတ်ဒှ်၊ ဆီတိုန်ဒှ်ဂှ်ရ၊ နကဵုဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒက်ဂတ်လဝ်မွဲမွဲဒၞာဲမ္ဂး၊ ဆေဝ်ဒဝ်ကဵုအန္တရာဲ သာ်ဂှ်မာန်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ကာလပၟိက်ကိစ္စမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်မ္ဂး သၟိက်ဂွံဗွဲမပြဟ်ဂှ်ဒှ်ရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဍာ်တှ်ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂှ်၊ ညးတံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သိုၚ်တှ်ဟွံထောၚ်ဇဳဏီ ကောန်ၚာ်မဴဟွံအိုတ်၊ တှ်ဂှ် တေၚ်ကၠုၚ်ဗွဲမလောန်မ္ဂး သ္ၚိတှ်ဂှ် လီုအာကီုဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚိတှ်ကလိုအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလာဲအာမ္ဂး ဇၞတ်ချိုန် ပလာဲကဵုသာသာရ၊ စၞအာဟာရ မပ္တံကဵုဍာ်လဂမ်၊ ဍာ်ဂမ္တဴတံဂှ် ဒးသုၚ်စကဵုဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ဣမိဂှ်လေဝ် သွက်မိကောန်ၚာ် သ္ဂောံထတ်အာဗွဲဂတ၊ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ် ဒးမၚ်မွဲကဵုဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ပွမသုၚ်မိတ် ဟုံမိတ် သုၚ်ဂဥုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုလၟိုန်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠာဟွံစပုၚ် သွက်ဂွံဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ထၟောတ်ကေတ်ပုၚ် ပန်ထၟောတ်တုဲ မ္ဒးဗဇဴ ပ္ဍဲဒကဴဖဴပန်လ္ပာ် ဒဵုကဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ။

===၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ===

သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ်၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟတ်ဇၞော်တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ပ္တုဲကဵုဝတ်နာနာသာ် မပ္တံစံၚ်ဍိုတ် သိုဟ်ဍိုတ်ဖုံမိတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဗြဴတၠတှ် မထတ်ယုက်တံလေဝ် ကၠာမိကောန်ၚာ် ဍာ်တှ်ဟွံထတ်ရိုက်ဏီဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ဗၟဴ ကဵုတှ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ညးမဒှ်ကလောမိဿဟာဲ ဌာန်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်သ္ၚိစၟဳရံၚ်ကောန်ၚာ်မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴပိုဲမၞိဟ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်မၞိဟ်တၟိကီုရ၊ ညးတၠသ္ၚိတံပၠန်တုန်လေဝ် ပ္တုဲတဴဝတ်လ္တူမၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်တံပၠန် ပွမဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်သွနာနာသာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗ္စပုၚ်သတ်ဗြဴ ကဵုသွစၞဗွဲမဒးရးပၠန်ရ၊ ညးမွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဝတ်ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်ပၠန်ရ၊ အခိုက်ဏံဝွံ ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ပိဗ္တံပိတ္ၚဲ မိပ်ပဇြိပ်ပ်ကရိုက်ညးကဵုညး ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။

===၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်===

နူကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်ဂွံပိတ္ၚဲဟွံသေၚ် မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး ဣမိဂှ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ၊ မၞိဟ်ၜံၚ်ပၟတ်အလန်ပဌမမ္ဂး လ္ၚဵုဂှ် ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်မ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် မသုန်တ္ၚဲ၊ လဗြဴကေၚ်ၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ပၟတ်ပၞာၚ်တုဲမ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ ညးတံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်အိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ဣမိဝွံ ကေတ်ပုၚ်ပန်ထၟောတ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ဇဗၠုပန်တၞး၊ နော်မွဲတၞုၚ်၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ပုၚ်မွဲထၟောတ်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ်၊ ပၟတ်နူဖဴၜံၚ်ပၟတ်လ္ၚ၊ ဍာ်မွဲဗြံက်ကေတ်တုဲ၊ စှ်ေအာတိဂတမုက်သ္ၚိရ၊ အပေါတ်စပ်ကဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တံဂှ် စွံပ္ဍဲတိ(လ္တူသ္ကဝ် လ္တူခတဵုဂှ် ဟွံကေၚ်မိၚ်)တုဲ စဝ်ဖျေံဍာ်လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်ရ၊ အဃောမစဝ်သိုဟ်ဖျေံဍာ် လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်၊ သာ်ဝွံမဟီုပ္တီ(ဗလိဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴ လေဝ်ဟီုဂး) '''ဒေဝတဴဖဴရ၊ ယွံဒေဝတဴဖဴ မၞးအာမာန်ရ''') ဂလာန်ပ္တီ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ရန်တၟံသာ်လဵုတုဲ သ္ပရောဂှ် ဟွံတီ ဒေသလဵုရောဂှ်ဟွံတီတုဲ ပွဝွံ ဒှ်ဆအယာံမာတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရောၚ်၊ ညးတံသ္ပသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ကရိကၞာဲမွဲသာ်ကီု၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံဂှ် ဟွံတီသက်သက်ရ။


ပွမပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ဗ္စူလတ်သ္ကဝ်မွဲထၟူတုဲ သ္ပဂြောပ်ကၟာတ်လဝ် လ္ပာ်လ္တူကဵုယာတ်ရ၊ ထၟူသ္ကဝ်ဗ္စူလဝ် လ္တူဍိုတ်ဟွံသေၚ် လ္တူဆုဒကုတ်ရ၊ (ကၠောန်နဲဗီုအုပ်ပဠက်ရ) မိကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဂ္ဇံပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ်တုဲ ဣမိကေတ်နၚ်ဍိုတ်စံၚ် တၟံစံၚ် ဓလုက်စုတ်ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်တုဲ ပက်သိုဟ်ကဵုဍာ်သၟုဟ်ဂမ္တဴ တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ် အုပ်ဂမ္တဴကၠုၚ် နကဵုသၟုဟ်ဂှ် ဍာ်ပဠက်မၞိဟ်ဇွောဝ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ဣမိလေဝ်သ္ပသာ်ဏံ ဍိုတ်စံၚ်ဒဵုဂံက် မွဲမတုဲမွဲမ ဒဵုပေၚ်ပိမရ၊ ရန်တၟံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ယဝ်ပဠက်တိတ်မ္ဂး ပ္ဍဲခန္ဓဇကု မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ကၠိပပ်ဟွံသ္အးဇၚးတံဂှ် ဇွောဝ်တိတ်အာကရောံဍာ်ပဠက်တုဲ၊ ဍာ်ဖျုန်ဆီ ပ္ဍဲတၠခန္ဓဂှ် သ္အးဇၚးအာအိုတ်ရ ဣမိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သိုဟ်ဍိုတ်ဒဵုပေၚ် မသုန်မလေဝ်နွံကီု၊ ပွမသ္ပသာ်ဏံဂှ် မန်ဂမၠိုၚ်'''အုပ်ဟဂမ်'''ဟီုဂးစရ။ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အုပ်ဟဂမ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်တၟံဍိုတ်သၟးဟွံသေၚ် ဗၞဲထဏေက် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်သၟူဍေံရ၊ ရန်တၟံသွက်ပၞေတ်သရ ဂွံစိန်ဝုန်တုဲ အုပ်ဗၞဲလေဝ် ညးတံသ္ဂးပၠန်ရောၚ်၊ ကၠာဟွံဂွံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးလ္ၚဵုဂှ် အာဂၠာဲၜှ်ကေတ်တၞးဓယာ် လ္ၚဵုဂှ်အာဂၠာဲၜှ်ကေတ် တၞးယးမတ်ဗ္တံဂှ် ၜိုဟ်လဝ်ဒဵုကဵုဖောဝ်တုဲ ကာလပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ဟွံသေၚ် ကာလအုပ်ဟဂမ်တုဲဂှ် သွက်ဂွံဟုံဍာ်တၞးဓယာ် ဟွံသေၚ် ဍာ်တၞးယးမတ်ရ၊ ကာလဟုံဍာ်ဂှ်လေဝ် ပါဲနူဍာ်ဏံတုဲ ညးတံဟွံကဵုဟုံရ၊ တုဲမ္ဂး သဘဴမၞိဟ်ဗြဴဟုံဍာ်ဂစေံစၠန်ဂန္ဓရာ ကျိုၚ်ကျဝ်ကေတ်ဗွဲမ္ဒးရး ဗွဲမသ္အးဇၚးတုဲ ဇံၚ်ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ပလီုထောံရ။


လ္ၚဵုပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ စဝ်ကပေါဝ်ပ္တုဲထောံလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲပ္တုဲသီုၜါကာဂှ် '''စဝ်ကပေါဝ်ဇံၚ်ဖဴ''' ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ သီုစဝ်ကပေါဝ် သီုခုတ်ယၟု သီုစၚ်ကတောဝ်လေဝ် သ္ပအိုတ်ရ။

===၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်===

ၜိုန်ရမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲကီုလေဝ် ရန်လဝ်သွက်သမ်အုဲ သမ်အေၚ် ဟွံသ္အးဇၚး ပ္ဍဲခန္ဓညံၚ်ဂွံဆက်တိတ်အာ ဒဵုကဵုအိုတ်အာ ညံၚ်ဍာ်ပဠက် တိတ်ဟွံသ္ဂုၚ်အာဂှ် ညးတံကဵုဆက်ကေတ်အာ ပၟတ်ပၠန်လေဝ်နွံကီု၊ ရန်လဝ်သွက်ထိုၚ်ကောန်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံအေဲစှ်ေအာတုဲ ဆက်ပ္ဍိုက်အာဍိုတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်၊ မိိပ်ဇြိပ်မံၚ်မ္ဂး ပွမပ္ဍိုက်ဍိုတ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ပိတ္ၚဲဟေၚ် ညးတံကဵုသ္ပရ၊ ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဖဴကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ပလီုရိုဟ်ထောံကၠေံဂၠိုၚ်ရ၊ ပွဝွံလေဝ် တန်မံၚ်လ္တူတၠခန္ဓ ထတ်ဟွံထတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဒွိၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ အပေါတ်ကြိယာ ဇြိုၚ်ညိညကီုလေဝ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်၊ ဍာ်ဂံက်က်လေဝ် ဟွံကဵုဟုံ၊ ယဝ်ပၟိက်နွံမ္ဂး ဟုံဍာ်ဂီုဂီု ဒဵုကဵုပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်လေဝ် ဂွံကေၚ်ဆဵုထဗဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရောၚ်။

===၈။ နိဂီု===
ကေၚ်ကာပွမသၠးဂဝဂၞဴတုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲမ္ဂး ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဗွဝ်ဖဴကီု ရိုဟ်ပလီုထောံရ၊ စိုပ်ကာလဒိုအ်ထောံနူပ္ဍိုက်ဍိုတ် ဒိုအ်ထောံနူၜံၚ်ပၟတ်တုဲမ္ဂး ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴဂှ် အခိုက်ပိုဲမန်တံ တုဲဒှ်စိုပ်ဒတုဲအာရ။

==ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု==

ပွမစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံ ဆက်ကၠုၚ်လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲရ၊ ပပ္တံနူရာဒနာမိက် '''သဳလိဿနိစ္စံ ဝုဍ္ဎာ ပစာယနော စတ္တာရောဓမ္မာဝုဍ္ဎန္တိ အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ''' ဂှ်ရ၊ သာ်လဵုဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ရော ဗွဲခ္ဍန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိညရ။ လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ နွံတြုံကဵုဗြဴညးၜါ ဂွံကောန်ၚာ်မွဲ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် အာကလံမအံက်ဇကု ဒဒှ်မံၚ်ဣသိမွဲ ဒ္ဂိုန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်တေံရ၊ ခါညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ကလံတုဲဂှ် ဗွဲဂါထာလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုရ၊ ခါရကောန်ၚာ်ဂှ် ကလံလဇုဣသိဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်တုဲသၟာန်တိုန်၊ ပသာ်လဵု ဟွံရာဒၞာကဵုကောန်ပိုဲရော၊ ယဝ်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်မှာထေရ်အာနန် မပဒတဴဒၟံၚ်ဗ္ဒာဲကျာ်တြဲပိုဲတေံ၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴလေဝ် ပၚောံအာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလံမှာထေရ်အာနန်ရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် မှာထေရ်အာနန် ရာဒၞာမိက်နဂါထာ ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်၊ ညးၜါသၟိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်နဲကၠာတေံရ၊ ယဝ်သၟိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်ကျာ်တြဲညိရဂး၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတုဲ ကလံကျာ်တြဲရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုပၠန်ရ၊ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲဟွံရာဒၞာမိက်၊ သၟိက်မိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲပၠန်ရ၊ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ်ကျာ်ဟေၚ် ညာတ်ဒးကောန်ၚာ်ဏံ အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရာဒၞာမိက် '''အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ'''မ္ဂး ဗၠေတ်အာရောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံရာဒၞာမိက် ညံၚ်အာယုက်ကောန်ၚာ်ဏံ ဂွံဂၠိၚ်ဂှ် သာ်လဵုဂွံပရော သၟာန်ကျာ်တြဲရ၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရမ္ဂး ကဵုဗှ်မ္ၚဵုဒ္စာံဗ္တံ ဒ္စာံတ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်မာရဏကၠုၚ်ကေတ်ဏာ ကောန်ၚာ်ရောၚ်၊ ချပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ။


ဟိုတ်နူကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ရ၊ သၟိၚ်မာရဏဂှ် လုပ်ပ္ဍဲဓဝၚ်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ဟွံမာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ လောန်အာထပှ်တ္ၚဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်မာရဏ သွက်ကၠုၚ်ကေတ်ဏာကောန်ၚာ်ဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲသက်သက်ရ၊ ပေၚ်ဒ္စာံဗ္တံဒ္စာံတ္ၚဲတုဲ ကျာ်တြဲရာဒၞာမိက်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံကီုရ၊ ပွိုၚ်ဒစာံဗ္တံဒစာံတ္ၚဲ ကျာ်တြဲမွဲဟာန်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ပုတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ်  ပြာပ်ကၠုၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ်တုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲမွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်တံ နကဵုအာဟာရဘောဇိုန် နာနာသာ်ဟွံသ္ကုတ်ရ၊ သ္ပပဓာန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓရ်မ္ၚဵုတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် အာယုက်ဂၠိၚ် ပိုန်ဟာန်လေဝ်ဇၞော်မောဝ်အာရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ညးကၠုၚ်ကလၚ်ဓဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် လာၚ်မုက်ကြာတ်ကြော သ္အးဇၚးကၠေံဇကု နကဵုဍာ်မ္ၚဵုအိုတ်ရ၊ ကာလစဴအာ ညးတံကေတ်ဖျဴဏာဍာ်မ္ၚဵုတုဲ လၟုဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ပပ္တံနုတ္ၚဲဂှ်တုဲ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တုဲ၊ ရန်တၟံသွက်အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ဒြပ်ကသပ်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကျာ်ဩဳဂွံနွံဂှ်ရ၊ သ္အးဇၚးကၠေံ ပွမကၠိပပ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ပေါဲကာမ္ၚဵုမွဲ၊ ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်'''မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်'''ရ။


* ('''ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ''')

သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဣမိတံဟွံသေၚ် ညးအာယုက်ဇၞော်တံ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပြုပြေၚ်ကေတ်ခါန်လဗံက်ခၟရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ပိ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်မသုန်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ထပှ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ဒစိတ်၊ ရဴဝွံ ပြုပြေၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲလဗံက်သွက်ဣမိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်ခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ကဝေက်သၠိက်၊ သွခၞံကြုက်စုတ်လဝ်ရ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ၜံက်၊ တၞိၚ် တောဝ်ပလုဲစုတ်လဝ်တုဲ သွက်ဇိုန်ကဵုညးလွဳဝတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ သၞေက်၊ မဂွါ၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ လကံက်တဲ၊ သၞေက်၊ မဂွါတံ ပ္ကောံစုတ်လဝ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်မွဲရ၊ ယဝ်လဗံက်ပိမ္ဂး မွဲဂှ်သွက်ဣမိ၊ သၟေဟ်ၜါဂှ် လဗံက်ဗဴလေဝ် ကော်စရ။


ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပ္ကောံကကေဝ်လဝ် ကပေါတ်ဗွဲမရုံဂပ်နာနာသာ်တုဲ၊ ကပေါတ်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပပ္တံနူဍာ်မိတ်ကပေါဝ် နုၚ်မ္ၚဵု ဂအဳတံအိုဿီု ကပေါတ်ပွမ္ဒးရပ်စပ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဘိက်ပၟိၚ်လဝ်မၞိဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ကီု၊ ယဝ်ရဗှ်မ္ၚဵုဖာပ်သၚ်ကီုမ္ဂး အာစာတၠဂုန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် အာနိမန်လဝ်ကီုရ၊ စိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် မ္ဒးပြုပြေၚ်လဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် စွံလ္တူဂအဳ ဂတမုက်သ္ၚိရ၊ ခ္ဍအ်ဇဗၠုမွဲ ဂစေအ်မွဲပ္ၚာန် ဒ္ၚောဝ်မွဲ ဍာ်ကၟုဟ်မွဲထၟာဲ ပြေၚ်စွံလဝ်တုဲ၊ ကပေါတ်မပ္တံ ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ တွဵု မြတံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစွံဗ္ဒာဲလဝ်ဇရေၚ်ဂအဳဂှ်ကီုရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဣမိ ဟွံသေၚ် ညးဗၟဴတှ်ကဵုကောန်ၚာ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကမံက်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဖုံပၠဳလာၚ်မုက် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚးကၠေံ ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဖုံပၠဳကဵုဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်ပၠန်ရ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ကပေါတ်တံ ပွမရပ်စပ်လဝ် ကာလၜံၚ်ပၟတ်တေံ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်တုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်သ္အးဇၚးကၠေံရ၊ တုဲမကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး လာၚ်မုက်ဇကုတုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကလေၚ်စဝ်ဍာ်မိတ်ကပါဝ်ကဵုမိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်သီုဖအိုတ်၊ ဒုၚ်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ သွက်အန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ်၊ သွက်ဂွံသ္အးဇၚးကၠေံဇကုအိုတ်တုဲ လံက်ဖုံဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ တၠသ္ၚိတံ ဒုၚ်ကဵုပလေၚ်ခၟိုန် ဗြာတ် ကုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်အိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံကာလမပြာပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိ မပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံဂှ် နတဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ရန်တၟံသွက်ကောန်ၚာ်တုဲ ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲနာနာသာ်လေဝ် ညးတံကဵုခၟအိုတ်ရ။


ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ မိကောန်ၚာ်ဂှ် မိန်ကေတ်ကောန်ၚာ်၊ စွံပ္ဍဲလဒေါဝ်သ္ၚိ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ဒစိတ်၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴထပှ်မ္ဒးဗိုၚ်လဝ်တုဲ ကေတ်ချာမွဲတၞုၚ်၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဒက်လဝ်လစိန်မတ်ဗ္ကေတ်မွဲဇြေဟ်ရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ရပ်လဝ်တုဲ ကလံက်ဍာ်ပ္ဍဲသၠိုၚ် မစုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲ ဂါထာ ၜ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဖ္ဍောတ်မွဲလ္တုန် ဇီုကၞေၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတဲရ၊ ကောန်တြုံမ္ဂး ဂါထာဒစိတ်လ္တုန်၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂးထပှ်လ္တုန်ဖ္ဍောတ်ရ၊ ရဴဝွံ ၜ ကောန်ၚာ်မ္ဂးရ ၜ တုဲ လစိန်ဂှ် မ္ဒးကွက်စုတ် ပ္ဍဲကံကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ကွာၚ်လဗံက် မစဳရေၚ်လဝ်ဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ် မ္ဒးဇိုန်ကဵုဣမိတုဲ သွက်ကွးဣမိဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုသွတ်မွဲ မ္ဒးဇိုန်ကဵုရ၊ ဇဗၠုသွတ်ဂှ် ခါန်လေဝ်ဂးရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ကၟာမ္ဂး ဗလိုပ်မွဲစွံရ။


ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုပၠန်၊ ကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဝေၚ်ရ၊ ပွမဝေၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုဂှ် စွံလဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်သ္ၚိ၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠကောန် ဗၞတ်ပိပန်မသုန်တြဴ ဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဆက်လဝ်တဲ၊ ဒွုဲဝါဲလဵုသ္ဂးတုဲ ညးတံပ္ကောံပၠောပ်တဲဆက်လဝ်ဂှ်ရ၊ တုဲဆက်ဒယှ်ေတိုန် '''ဒွုဲဝါဲလဵုဒွုဲဝါဲလဵု-ဝါဲလဵုရောဟွံသေၚ် ကြေၚ်ဇမ္ဗူရှ် ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ''' သာ်ဝွံ ဒယှ်ေအာဒွုဲ ယူဒံၚ်ဂေတ်အာကောန်ၚာ်ဂှ် ၜါပိပန်လ္တုန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ၜပ္တိုန်စရာဲကောန်ၚာ်လေဝ် သ္ပကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်တုဲ ညးဇၞော်တံ ရာဒၞာမိက်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒှ်တသိုက်ပိုန်ဟာန်၊ အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ကျာ်ဩဳကဵုဂွံနွံကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်မ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံပ္တိုန်စြာဲကောန်ၚာ်တုဲ သ္ပအိုတ်ရ၊ ကာလၜကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် ဂါထာၜကောန်ၚာ်ဂှ် ညးတံဖ္ဍောတ်အိုတ်ရ၊ ဂါထာၜကောန်ၚာ်လေဝ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန်ဟွံတုပ်၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညကီုရ၊ ရန်တၟံၜကောန်ၚာ်ဂှ် တုပ်မံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။


* '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲတုန်''' 


'''( ခၟမွဲ။ )'''။

နူကဝ်တိုန်ရ၊ ပိုဲၜကောန်စဴ၊ ရဴဂဴရတ်ပိ၊

ခၟမွဲစိ၊ ဣဓိဇၞော်ပၠန်၊ အ္စာပ္တန်လဝ်၊

ကျာ်ဂေါတမ၊ ပၠလျးဖျဳဖျဳ၊ သ္ၚဳဗဵုအံသဝ်၊

မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လာ၊ နဳလာဩန်ထဝ်

ဒယှ်တမ္ညဝ်၊ အသဝ်နုဘဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟၜါ )'''။

ဝွံခၟၜါ၊ သာရထဳအဴ၊ ကဵုဒှ်စဴညိ၊

တိုက်ထဝ်ဩန်စိ၊ ဣဓိနွံကီု၊ သီုသက္ကဝဝ်၊

ဖဵုပန်မက်ပတ်၊ သစ္စပန်ဂှ်၊ တဲစှ်ရိုဟ်လဝ်၊

ကဵုဂွံပၟဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ၊ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိ၊


'''( ခၟပိ )'''။

ခၟပိဟေၚ်၊ အ္စာကၠောန်လဝ်၊ သီုဓဝ်ဟဳရိ၊

ကောံမၞိက်ပိ၊ သိနေရုဟေၚ်၊ ပြေၚ်သိန္နရာဇ်၊

ဗ္ကေတ်ဒဝါန်၊ သဏ္ဍာန်မတ်ဗ္ဂဲ၊ မၞိက်ပြဲဂွံညာတ်၊

ပ္ဍဲလောကဓါတ်၊ ဇာတ်ဝေဿန္တဝ်၊ ကဵုတန်လဝ်ညိ၊


'''( ခၟပန် )'''။

ဝွံခၟပန်၊ သစ္စပန်အဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊

သၟိၚ်ဝၚ်ပန်စိ၊ ဒမၠိကဵုဆဵု၊ မ္ၚဵုဟောဒြာ၊

ကြဴတဲပြာကတ်၊ ကွတ်စှ်ဒ္စာံ၊ သိုန်သ္ကဵုရံက်ရာ၊

ဖဵုရာဒၞာ၊ သီုသဒ္ဓါအဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟမသုန် )'''။

ဝွံခၟမသုန်၊ သဳမသုန်ဂှ်၊ ကဵုပ္ဍေန်ဍဟ်ညိ၊

အာယုက်တန်စိ၊ နာမဒိဃာ၊ ကဵုဂွံမြာကီု၊

ဒယှ်ကမြဴ၊ ညံၚ်မဟောသဓ၊ တေဇတီုကၠီု၊

အနုဘဴကီု၊ သီုကြဳဇှ်အဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟတြဴ )'''။

ဝွံခၟတြဴ၊ သွဝ်တရဴဘုံ၊ အလုံံသုဂ္ဂတိ၊

ကဵုကလိဂွံ၊ ညံၚ်နာဲမိသၟိၚ်၊ သၠိၚ်ပ္ဍဲနန်မြ၊

မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ပ္ဍဲတိုက်ပဠူ၊ သူလေဝ်ပေၚ်န၊

ညံၚ်ဇောတိက၊ တၠထဝ်ဩန်၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊


'''( ခၟထပှ် )'''။

ဝွံခၟထပှ်၊ အဘိဓဝ်ထပှ်၊ ကဵုဆဵုပြဟ်ညိ၊

ဓဝ်ကျာ်တြဲစိ၊ ဣဓိလ္တာ်ရ၊ တေဇမပြဲ၊

ဍုၚ်ဇၞော်တန်တဴ၊ စှ်တြဴအဵု၊ ကဵုဆဵုလောဲလောဲ၊

အာယုက်တန်ပြဲ၊ ပ္ဍဲသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံညိ။ ။

('''သွက်ကောန်ဗြဴဂှ် ဂါထာတုဲဆဝွံရ။''')


'''( ခၟဒ္စာံ )'''။

ဝွံခၟဒ္စာံ၊ မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍေန်ကဵုဍာံညိ၊

သဳဒ္စာံစိ၊ မဏိဖ္ဍုန်၊ အတိုၚ်ဂုန်ပြဲဖာ၊

ကဵုကလိဂွံ၊ ယွံသွံဂွဳစိုက်၊ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ကၠာ၊

ဟးစဴမတ်ၜါ၊ မှာစက္ကဝဝ်၊ ကဵုစရှ်လဝ်ညိ၊


'''( ခၟဒ္စိတ် )'''။

ဝွံခၟဒ္စိတ်၊ အ္စာပ္တိတ်လဝ်၊ နူကဝ်တန်ရ၊

ရတ်ဒ္စိတ်ပၠ၊ ပတၠဂွံကၠုၚ်၊ နုၚ်နိဓိပြဲ၊

ဒ္စိတ်လောကုတ်၊ ဟွံယုတ်နူဂှ်၊ ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ပြဲ၊

တၠလျးတြဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ ဗၠးဗယိဘဲ၊

အိုဿီုရတ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်တံဂှ်၊ ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်ရ။ ။

('''သွက်ကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးဖ္ဍောတ်ဂါထာဒဵုကဵုခၟဒ္စိတ်ဏံရ။''')


* '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲပၠန်။'''

၁။ နူတံပဌမ၊ ထ္ၜပ္တိုန်သၟတ်မွဲ၊ ကောန်ကွးတွဳဂၠောဲ၊ နဲအ္စာပါမောက္ခ၊ ဒၞာဲဒၞာဲအာဂတ၊ ကဵုဂွံဒှ်အ္စာညးညိ။

၂။ နူမွဲထ္ၜပ္တိုန်ၜါ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ကၠာ၊ ဂုဏ်မိမၜါညိ။

၃။ နူၜါထ္ၜပ္တိုန်ပိ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်စိ၊ ဂုဏ်ရတ်ပိညိ။

၄။ နူပိထ္ၜပ္တိုန်ပန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်အ္စာပန်ညိ။

၅။ နူပန်ထ္ၜပ္တိုန်မသုန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်ဓဝ်သဳလ၊ မသုန်ပြကာညိ။

၆။ နူမသုန်ထ္ၜပ္တိုန်တြဴ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်အဴ၊ သွဝ်တြဴဘုံညိ။

၇။ နူတြဴထ္ၜပ္တိုန်ထပှ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂှ်၊ ရတ်ထပှ်ပြကာညိ။

၈။ နူထပှ်ထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စာံ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဍာံ၊ ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံညိ။

၉။ နူဒ္စာံထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စိတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်လ္အိတ်၊ ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာညိ။

အာယုဒဳဃာ၊ မဟာသုခံ၊ ကဵုတန်မံၚ်ညိ၊ နိဗ္ဗာန်သမာဓိ၊ ကဵုစိုပ်ညိတန်('''နဂါထာဝွံဟေၚ် ဂကူမန်တံ စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်သ္အးဇၚးကၠေံတုဲ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ၚာ်အိုတ်ရ။''')


* '''ဂလာန်ပသေက်ကောန် မွဲနဲပၠန်။'''

'''တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃဂုန္နာ၊ မာတာပိတုဂုရုပဇ္ၛာ၊ အိန္ဒော ဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓိ ဘဝန္တုတေ။''' 

စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊ မိကဵုမၜါ အ္စာဥပ္ပဇ္ၛာဲ၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊ ဒေဝတဴစှ်ဒိုဟ်ကီု အိုတ်သီုစက္ကဝါ၊ သၟိၚ်ဂိတုတ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာ၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက်ယိုက်လဝ်တုန်၊ အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ ပါပကဵုပါဲဒဴ၊ သာမ္မယျကဵုစဴ မြာညိ၊ ဒိတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက်သတ်ယးမတ်ၜါ၊ အာယုက်သီုပိုဉ်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနဂ္ဃ၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ နူကဝ်တန်ပဌမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊ မှာဗြီုအ္စာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊ ဇၟာပ်ခၟကာလ လျတ်မၞိက်ရတ် မနွံကဵုကြဳဇှ်၊ ဘောဇိုန်နွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊ ဘုတ်ပိဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴသူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုန်ဇၞော်တေဇ၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမထ္ၜကၠာ၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊ နူမွဲကဵုဒဵုပေၚ်ရ ထ္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ။


'''ဣဝွံမွဲ''' ကဵုဒှ်နဲသေဌဳဇောတိက ကဵုပတၠဒြပ်ရတ်၊ ညးလဵုမွဲ ပကဵုပ္တောံၜတ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညး ဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊ ညးဂမၠိုၚ် သဂိုၚ်ဏာပကဵုမာန်၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ ဂုဏဝုဒ္ဓိ သဒ္ဓိ သမ္ပတ္တိ ကဵုသ္ဂေဟ်သွဟ်၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုနာဲသၟဟ်၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ်ကဵုနာဲညိရအဴ။ 


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟၜါ''' ညံၚ်ဇဋိလသေဌဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပလီုအလာ်နာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ညံၚ်ပျာဲသေဌဳတမၠာ၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေံမေတ္တာ၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊ ဒေဝတဴအလုဲစက္ကဝါ ကဵုဂွံရော်ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါ သီုၜါ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊''' ကဵုကလိဂွံနုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်္ဂါ၊ တဴလ္တူကျာ ဒေဝတဴကဵုဒးပလံၚ်နၚ်၊ ဒါနသီုကသူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒ္စာံဒိုဟ်၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ်ဝၚ် ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲကီု ဒးနၚ်ကွဲာဒဵုသ္ၚိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန်၊''' ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ဩန်ထဝ် ကဵုဂွံဒယ်ှတှ်ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝၚ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်ကုန်ကွ၊ သီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုခ်ရဴဂဴ။ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊ သတြုကဵုသဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴ တန်ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ။


'''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟမသုန်''' ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊ အာယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ်ကဵုဂွံဒုၚ်ခမဳပယျၚ်၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသိုဖအိုတ် ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေံသီုဝံသ၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇၞော်တြုံဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊ ဂ္ဇံဒေါဝ်ပေါဲဟေၚ် ရမျာၚ်ကဵုရှ်သာ၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ။


'''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟတြဴ''' ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုံဗြဴ၊ ကဵုဂၠိုၚ်ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခြိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေံစိၚ်၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်တမ္ညဝ်ကၠံၚ်၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဂၠံၚ်၊ လတူဖျေံကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗဝဝ်ဗတဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊ ဣဝွံရခၟတြဴ ကဵုနာဲတံမြာညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟထပှ်''' ကြဳဇှ်ဒယှ်တှ်လောန်လာန်၊ ပုၚ်ခၟထပှ်ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန် မိဒေဝတဴညးမသုန် မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ််ပသ္ၚိနန်၊ ဩဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊ ဩဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒၞဳ၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေံမေတ္တာ၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါဠ၊ တ္ၚဲဏံမိကဵုမ ထ္ၜနာဲတံဂွံယးတၟးအာ၊ ဇယသီုလာဘသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵု ဖ္ဍုန်လတူသိသ၊ ယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ်မသုန်ကဝ်၊ ခၟထပှ်တိတ်တွံလဝ် သီုထပှ် ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတံကလိဂွံညိရအဴ။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူ ဂကောံစရာဲလိခ်ပတ်မန်''')


* '''ကပေါတ်လဗံက်''' 

'''သၟတ်တြုံမွဲ-''' 

၁။ ဗြာတ်မွဲဂရး၊

၂။ သတ်ဒ္စိတ်မ၊

၃။ သွဒ္စိတ်ပ္ၚာန်၊

၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊

၅။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး၊

၆။ ၚုယ်မွဲမ၊

၇။ ပလေၚ်ဒ္စိတ်ခၟိုန်၊

၈။ ကွာၚ်ဒ္စိတ်မ

၉။ ကပရာၚ်မွဲ-ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမွဲရ။


'''သၟတ်ဗြဴ-'''

၁။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊

၂။ သတ်ထပှ်မ၊

၃။ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊

၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊

၅။ ပလေၚ်ထပှ်ခၟိုန်၊

၆။ ကွာၚ်ထပှ်မ၊

၇။ သွထပှ်ပ္ၚာန်၊ ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲရ။


* '''ကပေါတ်ခၟ'''


၁။ သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ၊

၂။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊

၃။ သတ်ပိမ၊

၄။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး ကပေါတ်တံဂှ် စုတ်ကဵုနတုဲ ကမၠောန်(ကိစ္စ)တုဲအိုတ်မ္ဂး သတ်ဗြဴဂှ်ညးတဵုလဝ်ရ။

(သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ ဟီုမ္ဂး၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကေတ်တုဲ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံဒးကေတ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိ စွံခုၚ်ဇိုၚ်ပန်၊ လ္တူခုၚ်ဂှ် နုၚ်ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ်မြမောဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်ကြုတ်ခပဳဩောံမွဲ၊ ပိနုၚ်ဂှ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ ဗ္ဒာဲဂှ် ၜုန် မြ ကွဵုတံလေဝ်စွံလဝ်၊ ကာလဣမိဗလိုပ်ဂှ် ကၠာတဲဍာ်ခပဳဩောံ၊ ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မြမောဝ်ရ။)


ပ္ဍဲမစဳရေၚ်လဗံက်ပၠန်လေဝ် ကောန်ၚာ်မွဲလဗံက်ပိ၊ ကောန်ၚာ်ၜါလဗံက်မသုန်၊ ကောန်ၚာ်ပိလဗံက်ထပှ်၊ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်လေဝ် ညးကဵုပြုပြေၚ်လဗံက်ထပှ်ရ၊ လဗံက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲထးမွဲ စုတ်ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဝေက်ကသပါမွဲခေါက်၊ သွခၞံကြုက်မွဲခေါက်၊ ကဂၠေဝ်မွဲခေါက်၊ သွခပဳဩောံမွဲခေါက်၊ ကခၞာမွဲခေါက်၊ ကွာၚ်မပၞဟ်မွဲခေါက်၊ ယိုဟ်သတ်ဆုမွဲခေါက်၊ စုတ်လဝ်တုဲ မွဲထးဂှ် မွဲလဗံက်မ္ဂးရ၊ လဗံက်ဝွံ ညးဗ္စမၞိဟ်ဗြဴဆောဖွက်ထပှ်ရ၊ ကာလစဂှ် သီုစသီုပါဲလဝ်ညိညဗ္ဒါဲဂှ်တုဲ၊ ကာလစတုဲ စၞညးပါဲလဝ်ညိညဂှ် စုတ်ပ္ဍဲနဒၠေၚ်တုဲ ကဵုမကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠေၚ်ဏာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုမဇၞော်တံရ၊ ယဝ်မကောန်ၚာ်ဟွံမွဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ယဵုဏာအာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုရ၊ ဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယဵုဂၠေၚ်ဏာစၞတံဂှ်ရော၊ ရန်တၟံညံၚ်ရဴစၞတံအိုဟ်တၟိုဟ်ဏံကီု၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဏံ၊ ဂတနူဏံ ကဵုဂွံအိုဟ်တၟိုဟ် ညံၚ်ရဴစၞတံဂှ်ကီု မဒှ်ရ။


* '''ပွမစၚ်ကတောဝ်'''


ပ္ဍဲကွာန်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုစၚ်ကတောဝ်ကီုရ၊ ကညလစၚ်ကတောဝ်ဂှ် နကဵုတၞိၚ် ကေုာံ တောဝ်လမ္စံက် စၚ်ပထောၚ်တုဲ ဒက်လဝ်တောဝ်ဂှ် ဗီုကဝဴသၞေက်ရ၊ ကာလစၚ်ဂှ်လေဝ် ကၞိၚ်ကီု တောဝ်ကီု ကြောသ္အးဇၚးကၠေံတုဲ စၚ်မ္ဂး ဟွံဒှ်သရ-ရ၊ စၚ်တုဲဆီတိတ်မ္ဂး ညးတံစုတ်မိတ်မနာၚ်ရ။


* '''ပွမခုတ်ယၟု''' 


ကောန်ၚာ်သၠးနူဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပေၚ်ပိဂိတုတုဲဟေၚ်၊ ညးတံခုတ်တဴယၟုအိုတ်ရ၊ ပွအရာခုတ်ယၟုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံဟေၚ် ခုတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ချပ်စကဵုကျဇၞော်အ္စာတၠ ယာဲဇၞော် အပါဇၞော်တံတုဲ ခုတ်ယၟုလေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ခုတ်ယၟု ဗက်နာံတ္ၚဲလေဝ်နွံကီုရ၊  ကာလခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး အခိၚ် တ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ယၟုတံဂှ် ချူကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ရ။


ပွမချူကှ်ေယၟု ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတုဲ ကွိုန်ညံၚ်ဂွံသဝ်စှ်ေဂှ် နဲဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ကဵုလၟုဟ်ရောၚ်၊ ပသာ်ရောဟီုမ္ဂး ဒုန်ကရေက်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု ပွမရပ်စပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာ၊ ပွမချိုတ်၊ ပွမကၠောန်ဇံၚ်ဖဴ ကာလၜံၚ်ပၟတ်၊ ပွမလးကၞဳတံဂှ်ရ၊ ဒုန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုရ၊ ယဝ်ကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်မ္ဂး ကုညးဂှ်ကွိုန်ဟၟဲ၊ မုက်မတ်ဟွံယးတၟး၊ စရာဲကျာ်ဩဳအောန်သဝ်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် အာဂတနူဏံ ယဝ်မိက်ဂွံကှ်ေသက္ကရာဇ်မ္ဂး ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် လ္ပကှ်ေစုတ်ညိ၊ ကှ်ေစုတ်ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ညိ၊ ကောန်ဂကူမန်တံ၊ ကာလခုတ်ယၟုမ္ဂး ယၟုနွံကဵုကျာ်ဩဳ၊ နွံကဵုကွိုန်၊ ယၟုပွမစၞောန်ထ္ၜးကဵုကာမ္ၚဵု၊ စပ်ကဵုနာံတ္ၚဲကောန်ၚာ်-နကဵုယၟုမန်ဇေတ်တ်မပ္တံ(မာံ - နာဲ - မိ - ဣစဳ)တံဂှ် ခုတ်အိုတ်ညိ။


ကေၚ်ကာ ပွမစဝ်ကပေါဝ် စၚ်ကတောဝ် ခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗ္စာရဏာ ဒဒှ်အဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲဝါပၠန်ရသွံ၊ ရန်တၟံသာ်ဂှ် ကဵုရံၚ်ဒ္ၚောဝ်ရ၊ တုဲညးတံကဵုကောန်ၚာ်ရပ် တၞိၚ်၊ တဝ်ဏှ်ေတံပၠန်ရ၊ ဣဂှ်လေဝ်ရန်တၟံ '''ကာလအဲသၠးဂဝ်ဂၞဴမိဂှ် မူကပေါတ်ကြိယာလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ကပေါဝ်ဝွံဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာသွက်အဲရသွံ'''ရဴဝွံ ညးတံရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာ ဒဒှ်ရကောန်ၚာ်ဗ္စာရဏာဟွံလေပ်ကီုလေဝ် ညးတံသ္ဂောံကဵုစွံ ပ္ဍဲစိုတ်မိမတံရ၊ တုဲရန်တၟံဒှ်မၞိဟ် လုပ်အဝေါၚ်မၞိဟ်ညိဂးတုဲ ကဵုကောန်ၚာ် ကွာ်လ္တူတိထပှ်ဂါမ်ရ။


* '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ၜါမ''' 


ကထဝ် ။ ကဴဗၠဲ ။ ဂုဏ်ဇဳ ။

ကဩန် ။ ကဴစၠန် ။ စန်ညဳ ။

ကေသာ ။ ကဴသဳ ။ စန်မာန် ။

ကောနာဲ ။ ကဴမန် ။ စန်မန် ။

ကောနန် ။ ကျေဝ်ကျေဝ် ။ စန်သိုက် ။

ကံမောဝ် ။ ကျေဝ်လာဲ ။ စန်ထဝ် ။

ကံအံၚ် ။ ကျေဝ်ဂေါဝ် ။ စန်မောဝ် ။

ကံဇောဝ် ။ ကျေဝ်ဩန် ။ စိုတ်ညဳ ။

ကံထဝ် ။ ကျေဝ်လောန် ။ စိုတ်နာဲ ။

ကံဩန် ။ ခိုၚ်ဇဳ ။ စိၚ်နန် ။

ကံညာဏ် ။ ခိုဟ်ဩန် ။ စိၚ်ဗု ။

ကံသာ ။ ခိုဟ်ညဳ ။ စၠန်မောဝ် ။

ကံဆာန် ။ ခိုဟ်လောန် ။ စြာဲမန် ။

ကံပရဲ ။ ဂုဏ်ဆာန် ။ ဆာန်နာဲ ။

ကံနာဲ ။ ဂုဏ်ညာဏ် ။ ဆာန်မန် ။

ကံဍောတ် ။ ဂုဏ်သန် ။ ဆာန်နန် ။

ကဴမောဝ် ။ ဂုဏ်ထဝ် ။ ဆာန်ထဝ် ။

ကဴရာၚ် ။ ဂုဏ်မောဝ် ။ ဆာန်အာဲ ။

ကဴတ္ၚဲ ။ ဂုဏ်နာဲ ။ ဆီမန် ။

ကဴထဝ် ။ ဂုဏ်မန် ။ ဆီပရဲ ။

ကဴဩန် ။ ဂုဏ်သဳ ။ ဇဳအံၚ် ။

ဇဳဩန် ။ ပေၚ်ညာဏ် ။ လှိုၚ်ဩန် ။

ဇဳမောဝ် ။ ပေၚ်ကောံ ။ လှိုၚ်ထဝ် ။

ဇန်ညာဏ် ။ ဗုထဝ် ။ ဝၚ်မန် ။

ဇိုန်နာဲ ။ ဗုဩန် ။ ဝၚ်နန် ။

ညဳသိုက် ။ ဗိုတ်မန် ။ ဝၚ်သိုၚ် ။

ညဳပြဲ ။ ဗိုတ်နန် ။ သာမောဝ် ၊

ညာဏ်လှဲ ။ ဗိုတ်ထဝ် ။ သာနန် ။

ညာဏ်မန် ။ ဗိုတ်ဩန် ။ သိုက်မန် ။

ညာဏ်ထဝ် ။ မန်ဇေတ် ။ သိုက်နန် ။

ညာဏ်သိုက် ။ မန်ထဝ် ။ သိုက်ပိုန် ။

ညာဏ်နန် ။ မာန်ညဳ ။ သိုက်ညာဏ် ။

ညာဏ်ဂုဏ် ။ မုက်ဩန် ။ ဟၚ်ညာဏ် ။

ဍာ်ဩန် ။ မောဝ်ဇောဝ် ။ ဟၚ်ထဝ် ။

ဍိုၚ်ထဝ် ။ မြမောဝ် ။ ဟံၚ်ဇဳ ။

တာထဝ် ။ ယာတ်နန် ။ ဟံၚ်မန် ။

တာဩန် ။ ယေန်သိုက် ။ ၜိုပ်မန် ။

တီနန် ။ ယေန်ထဝ် ။ ၜိုပ်ထဝ် ။

တီမန် ။ ယေန်ဟာန် ။ ၜိုပ်ဩန် ။

ထဝ်ဍာဲ ။ ရံၚ်မန် ။ အာဲနန် ။

ထဝ်ဥူ ။ ယာဲဆာန် ။ အာဲဇဳ ။

ထဝ်နန် ။ ရတ်အံၚ် ။ အာဲရတ် ။

ထဝ်မန် ။ ရတ်နာဲ ။ အာဲနဲ ။

နန်ဩန် ။ ရတ်မန် ။ အာဲမောဝ် ။

နာဲကျေဝ် ။ ရာၚ်ဆာဲ ။ အာဲဗၠဲ ။

နဲမောဝ် ။ ရဲဆာန် ။ အာဲသိုက် ။

ပိုန်ဉာဏ် ။ လျးထဝ် ။ အာဲညာဏ် ။

ပိုန်သိုက် ။ လျးမန် ။ ဨယေန် ။

ပိုန်နန် ။ လျးဩန် ။ ဨဩန် ။

ပိုန်ယး ။ လျးတ္ၚဲ ။ ဨနန် ။

ပိုန်ဂၠိုၚ် ။ လှိုၚ်ကဴ ။ ဨကျေဝ် ။


* '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ပိမ''' 

ကေသရဳ ။ ဍုၚ်ထဝ်နန် ။ ယေန်ယေန်ဩန် ။

==အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ==
==ပွမပထပိုဲခမဳ==
==အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ==
==ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ==
==ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ၊ တိုန်သ္ၚိတၟိ==
၁။ နိဒါန်။

၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်။

၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ။

၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)။

၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ။

၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ။

၇။ ဗြိုဟ်သ္ၚိ။

၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)။

၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ။

===၁။ နိဒါန်===
===၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်===
===၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ===
===၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)===
===၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ===
===၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ===
===ဗြိုဟ်သ္ၚိ===
===၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)===
===၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ===

==ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်==
==ပွမဂိယဲ==
==အဝဲဗျု==
==ပွမစုတိ==
==ဂလာန်ကာလထေရ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်သၟာန်သွဟ်==
==နိဿဲ==
ကၠုၚ်နူလိက်အုပ် (အခိုက်ကၞာမန်) နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ [https://drive.google.com/file/d/1WddIBb6u7tAiS3o7RPQWGImsla4d2YEx/view?usp=sharing pdf-အခိုက်ကၞာမန်]

{{DEFAULTSORT:အခိုက်ကၞာမန်}}</text>
      <sha1>r7nv9zpl0xruhxfo7uro243p4w8r6av</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33486</id>
      <parentid>33482</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T12:17:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>သ္ဍိုက်ဆာန်မန်</username>
        <id>2569</id>
      </contributor>
      <comment>/* ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="166385" xml:space="preserve">ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်
လိခ်အုပ်မၞုံယၟု (အခိုက်ကၞာမန်)
သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉−သၞာံ၊ ဂိတုဘတ်။

=ဂလာန်တၚ်ဂုဏ်=
ဗွဲကိုပ်ကၠာ လိခ်အုပ် အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ တက်ပတိတ်တုဲ တရးဏာနကဵုတွဵုရးမန်−ရးဗၟာဂွံမာန်အာ ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်လေဝ် ဟီုဂးစဂွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် သွက်ဂကောံကမ်မတဳလိခ်ပတ်ေယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵုကီု ဟီုဂးစဂွံရ။ ကမၠောန်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယောန်သၞာၚ်မန်ရ၊ ပ္ဍဲကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပါ်စွံလဝ် ဆာပ်ကမ်မတဳ  (ဂကောံဍောတ်) ပိရ။ မုခ်ဂၞန်မွဲ− ၊ သွက်ဂွံဗ္တောန်လိခ်ပတ်၊ သွက်ဂွံတက်ပတိတ်လိခ်ဗွဟ်မန်၊ လိခ်ပတ်မန်တံဂှ်၊ ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ရ။ မုခ်ဂၞန်ၜါ− သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်လှ်ေဒယှ်ေတံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳအနုသုခုမရ။ မုခ်ဂၞန်ပိ− သွက်ဂွံဗက်စ အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ သွက်ဂွံဗၟံက်ဂတဝ်တိုန် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ ပွမဟီုအရေဝ်ဝေါဟာမန်၊ ဗွိုက်လ္တက်မန်တံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်စွံလဝ်ပိဂကောံရ။


ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဒှ် လိခ်မူ−လိက်အုပ် အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳအခိုက်ကၞာဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်သက္ကရာဇ် အၚ်္ဂလိက် ၁၉၇၃−တေံ၊ နူကမ်မတဳဇၞော်ဏံ အာတ်ဏာလိခ်ပတ်မူလ ပ္ဍဲဌာန်အ္စာကဝိမန်တံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဗွဲမစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တေံ အ္စာကဝိတံချူပလံၚ်နၚ်လိခ်တမ်ဂှ်ရ၊ ဂွံလိခ်တမ်တံဂှ်တုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာဂှ် စဳရေၚ်ပ္ကောံတုဲ ဗှ်အိုတ်ရ။ ဒၞာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ်ဒါန်တုဲ ဒၞာဲဟွံမွဲတံဂှ် အာသၟာန်သၟုက်ဋ္ဌာန်တၠဂုဏ်အ္စာတၠဳပိုန်တံလေဝ်ကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော် ညးမတဳပရောပရာအခိုက်ကၞာပြဝေဏဳဂကူမန်တံအိုတ်ရ။ တုဲအိုတ်မ္ဂး နူဆာပ်ကမ်မတဳဏဳ စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ တက်ပတိတ်နကဵုလိခ်သၠုပၠုယ်ရ။


လိခ်သၠပၠုယ်နကဵုတဲဂှ် ပလံၚ်ဏာဋ္ဌာန်အ္စာချူလိခ်မူလ အ္စာကဝိတံကီု၊ ဋ္ဌာန်တၠဳပိုန်သၚ်ခမဳတံကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော်တံကီုရ၊ သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ် သွက်ဟွံမှာရဴ ဟၟဲသက်က်ဂှ် ရန်တၟံကေတ်ရ။ ညးတံရံၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ ပလံၚ်နၚ်ဋ္ဌာန်ကမ်မတဳပိုဲပၠန်ရ။ နကဵုလိခ်မူစၟဳစၟတ်ထပ်ကဵုထပ် ရုဲစှ်တုဲ ကၠောန်ဇန်ချူကှ်ေပၠန်ရ၊ နနဲဝွံ ဍိုက်ပေၚ်ကီုခယကေတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်နကဵုစက်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညးတၠအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။


နူတွဵုရးဍုၚ်မန် ညးတံစၟဳစၟတ်အခိၚ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ ညးတၠအလဵုအသဳဍုၚ်လ္ဂုၚ်စၟဳစၟတ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ နကဵုကမ်မတဳဏံသြန်ဟွံဍိုက်ပေၚ်လေဝ်ကီု လံဒၟံၚ်စဵုကဵုအခိၚ်ဏံရ၊ လိခ်အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပတိတ်ဇြဟတ်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကီုရ၊ ဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံစှ်ေလဝ်စိုတ်ဏီတုဲ၊ ဟွံဍိုက်ပေၚ်− ဟွံရုမ်ဂပ်ဟွံမှာရဴဏီဂှ် နကဵုကမ်မတဳဏံ ဒုၚ်လဝ်တဲရ။


ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ကၞာ ပြေဝေဏဳပိုဲမန် သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ်အာ ဗွဲဂတတေံဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဝွံ ဒၞာဲမှာရဴဒၞာဲဟွံဍိုက်ပေၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ ကဵုနၚ်ကသပ်ဂၞန်ဗွဲမပြဟ်ညိဂှ် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ ကောန်ဂကမန် အ္စာဗှ်လိခ်တံ စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ နကဵုအလန်ဒုတိယ တတိယပ္တိတ်မ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်အာမာန်ရောၚ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ရ။


ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် နကဵုနိဂီု သွက်လိခ်အုပ်ဝွံ ဂွံတိတ်အာမာန်ဂှ် ပပ္တံနူကဵုကောန်ဂကောံ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ်ကီု အ္စာကဝိညးမချူလိခ်တမ်လေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုကသပ်ဂၞန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဳပိုန်သၚ် ခမဳလေဝ်ကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တံလေဝ်ကီု၊ သွက်ဂွံတက်လိခ်ဝွံ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်ကမၠောန်လေဝ်ကီု၊ ညးမဇန်လိခ် ညးမတက်လိခ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးအလဵုအသဳတံလေဝ်ကီု၊ စၞးကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဏံ အဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု တၚ်ဏာဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။


'''(နာဲမိုၚ်တဝ်)−−−ညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။

=ဥယျောဇဉ်=

ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒှ်ဟွံမံၚ်မ္ဒးယိုက်ဂၠၚ်ဏာ ကဵုအဓိကတာလျိုၚ်ဂှ် ကောန်မန် ပွမလေပ်လိခ်မန်၊ အရေဝ်မန်ကီု ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ကီု၊ အစေန်အဆက် အနုသုခုမမန်တံ ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ မြိမြန်မၚ်မွဲအာဂှ်ကီု၊ သ္ပတိုၚ်တမ်ဒေါဝ်တုဲ မ္ဒးပံက်ဗဒှ်လဝ် ဂကောံဏံရောၚ်မဒှ်ရ ။


ပဟိုတ်တာလျိုၚ်နွံသာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံမြိမြန်ကလုတ်ပ္တိုန် ဗပေၚ်ကဵုမာန်ဂှ် ဟွံသ္ဂုတ်ကဵုပကီုလွဳဟေၚ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံအခိၚ် အခေါၚ်အဝဵုတံဂှ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳဆာဲမံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ရန်တၟံလဝ်ပိသာ် ဗွဲလ္တူတေံဝွံရ၊ တန်ဗ္တောန်လိခ်ပတ် အရေဝ်၊ တန်ဗ္တောန် ယေန်သၞာၚ် အစေန်အဆက် အနုသုခုမတံ ချေံဗ္တောန်ကဵုတုဲ၊ မွဲအဆက်ဓဝ်ဟေၚ်၊ သွက်ဂွံသီဒက်စဵုဒၞာမၚ်မွဲအာ အခိုက်ကၞာမန်တံကီု၊ သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတဂမၠိုၚ်၊ သ္ဂောံနိဿဲလ္ၚတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာမာန်ဂှ် လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မ္ဒးပကီုလွဳဗၟံက်ပ္တိတ်ရောၚ်။


ပ္ဍဲမဗၟံက်ပ္တိတ် ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံလေဝ် ပဟိုတ်ကဵုမန်တၠပညာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးအာယုက်ဇၞော်မန်၊ မိမနော်နာဲတံ ကဵုအရီုအဗၚ် ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဟေၚ်၊ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် ပတန်စၟတ် သ္ပသမ္တီလဝ်တုဲဒှ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုပျးကဵုရ ။


ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ပွံမကၠောန်ထေက် ဟွံယောၚ်ဗွဲစၟတ် မ္ဒးကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုတာလျိုၚ်ပိသာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပကောံပ္တိတ်ဏာ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်မာန်ဂှ် မိပ်ဂြိုၚ်ဂွံဇြဟတ် အိုဟ်တၟိုဟ်ဇြုၚ်ကေဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ- အလုံကောန်ဂကူမန် အခိုက်ကၞာမန်ဂမၠိုၚ် တၠုၚ်လအာ ညံၚ်ဟဂွံလီုအာဂှ် ပွမသီဒက်မၚ်မွဲအာတုဲ ကောန်ဂကူမန်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံညးဂမၠိုၚ် သဂွံကဵုဍုက်ကေဝ် သ္ဍိုက်မၠိုက်ရၚ်သ္ကံအိုတ်ညိ သာ်ဝွံ ရာဒၞာဏာရောၚ် ။


'''နာဲယဳသိုၚ်(ဥက္ကဌ)ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။'''

=ဂလာန်ဗကန်=

အခိုက်ကၞာမ္ဂးဂှ် မဒှ်စဳဏောန် ကောန်ဂကူမွဲမွဲ သွက်သ္ဂောံတန်တဴအာ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ၊ စဵုကဵုကဝ်တူတေံရောၚ်။ ညးတၠပညာအစာတၠမန်ပိုဲ နူတမၠာအဆက်ဆက်တေံ၊ မဒၠောံဗ္တောန်၊ မစွံပတန်လဝ်ကဵု ဂလာန်တၚ်နၚ်တံဂှ် အခိုက်လဵုဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဒး၊ ဗီုလဵုဂွံဝေၚ်ပါဲဒး၊ နဲလဵုဂွံမၚ်မွဲအာ ဂကူဇကု အဆက်ကောန်အဆက်စဴဒး၊ ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ်။


တီဒဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမၞုံတဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ'''အခိုက်ကၞာ'''ဂကူပိုဲမန်ဝွံ သ္ဒးပ္တိုန်လဝ် အက္ခဝ်လ္တူလိခ်ပတ်ထေက်ရောၚ် အဲစှ်ေစိုတ်ရ။ လောန်ကၠုၚ်အခိၚ်ၜိုတ်ပန်သၞာံတေံ၊ အဲဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ၊ ဒဒှ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ် ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊&quot; ဏံ ကၠေံစိုတ်ပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်၊ တံလိက် &quot;အခိုက်ကၞာမန်&quot; သွက်ဂွံတက်တြးပ္တိတ်လိက်အုပ်၊ သီုမတာပ်ခေတ်၊ နကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ်၊ အဲအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်၊ အဵုဇိုတ်တဴပ္ဍဲဂၠံစိုတ်အဲ မလောန်ရ။ သ္ဂောံညာတ်ကေတ်  &quot;လိက်အခိုက်ကၞာမန်&quot; တက်ပ္တိတ်တုဲ ဒှ်အာပၠန်ဂှ် ၊ တၚ်လေဝ်, တၚ်ဂုန်ကဵု &quot;ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်&quot; ဍုၚ်လ္ဂုၚ်အိုတ်တဲရ။ ထိုၚ်လေဝ်, ထိုၚ်သးကမ်မတဳ, ကွေံကွေံရ။


ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ရံၚ်သ္ၚေဝ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ဂကူညးမဂတာပ်ခေတ်တံဂှ် ညးတံဒ္ဂေတ်ဗက်၊ ထိၚ်ဒက်လဝ်အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳညးတံဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက် ဗွဲမဗိုန်ဗတ်ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံဆဵုာတ်ကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာညးတံ ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်၊ အခိုက်ကၞာညးတၞဟ်သ္အာၚ် ညံၚ်ဟဂွံထပါ်လုပ်ပြံက်ယျတ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်−အကြာအခိုက်ကၞာဂကူညးတံဂှ် ညးတံပသတိ၊ စဵုဒၞာ၊ ဆဵုဒဝ်၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်တဴအိုတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်စာ်အိုတ်ကၠေံဗ္ဒန်အာမ္ဂး ဂကူညးတံလေဝ် ဟွံဆောတ်သ္ဒးကၠေံဗ္ဒန်အာရောၚ်ဂှ် ညးတံချပ်ဗ္စာ ဂြၚ်တီကေတ်လဝ်နကဵုညာဏ်ပညာနူဇမ္ၚောဲရ၊ ဂကူညးတံညံၚ်ဂွံတန်တဴ ညံၚ်ဟဂွံကၠိုက်ကၠာဲမှာဲမှာကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးတံသ္ပဂရုအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူညးတံ သၟတ်မွဲမွဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိမ္ဂး ပပ္တံနူဂှ်တုဲ ညးတံခုတ်ယၟုနကဵုဘာသာညးတံ ပ္တိတ်စရာဲၜခၟနကဵုဘာသာညးတံ၊ ဂစာန်ဗ္တောန်ကဵုအရေဝ်ဘာသာညးတံ၊ ကဵုဒဂီုဒ္ဂေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုအခိုက်ကၞာညးတံ၊ ပၠောပ်ဇာတ်ဂကူညးတံဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ညးတံဟွံသာသ္ပံ ဟွံပၠံအခိၚ်လ္တူကောန်ဇာတ်ညးတံရ။


ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် အတိုၚ်နနဲချူထ္ၜးပံက်ထ္ၜးလဝ်တၚ်ဏှ်ဗွဲလ္တူတေံ ညးမဒ္ဂေတ်ဗက်ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်အခိုက်ကၞာတံဂှ် မၞုံတဴကီုရ၊ ဆဂး အသိၚ်ဇြဟတ်အောန်တဴဒၟံၚ်ဏီဂှ် ပသတိအိုတ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်ရ။


မူဟိုတ်သ္ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ရော, ဒတောဝ်တၞောဝ်ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး မိမဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူသာဲစ္ဍးကၠုၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာဂကူဇကု ခရာသၞာံအခါဗွဲမလံလဂှ်ကီု၊ ဟွံတီၚုဟ်မး ဟွံတီဗီုနဲဂွံတၚ်ယၟုကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ဟွံတီကဆံၚ်ဇကုတုဲ အရေဝ်ဇကုဟွံဗ္တောန်ကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကုတဴဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ကြက်သက်သဳသာဓကဍေံရ။


ဂလာန်လ္တူတေံအဲမချူလဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဒုဟ်လ္တူဂကူပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵုဂလာန်ညးတမၠာ အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ ဍိုန်လျ၊ သဝ်စှ်ေ၊ ကၠေံခၞၚ်ကၠုၚ်ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ဒုဟ်ဍေံဟေၚ် သ္ဒးဟီုဂးသာ်ဝွံရောၚ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်ညးတမၠာတံမစွံပတန်လဝ် &quot;ဖျေံမ္ဂးကျေဝ်၊ ပလေဝ်မ္ဂးဒှ်&quot; ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပတိုန်ထေက်အိုတ်ရ။


လၟုဟ်ဟေၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဂှ် နူ&quot;'''ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်'''&quot; ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ကေတ်တာလျိုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဖျုၚ်ဗလးကၠေံယဲမတွံဂး− ဂကူဘာသာ၊ မကၠိုက်ကၠာဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်ကၠက်အိုတ်အာဂှ် နကဵုရဥုဲ &quot;'''လိက်အခိုက်ကၞာမန်'''&quot;ဝွံရောၚ်။


ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမန်ဍာံ ထာန်ဒေသလဵုမံၚ်မံၚ်၊ ညးဒိုက်ညးလွေဟ်၊ သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳတံဟွံရုဲ၊ သီုခရှ်သၚ်တံကီု ညးမွဲမွဲအုပ် ဩဝ်.....ထေက်ကဵုသ္ဒးကဵုဇြဟတ် ရာန်ဗှ်လ္ၚတ်လဝ်ထေက်အိုတ်ရောၚ်၊ ဓဝ်မေတ္တာဂတတုဲ အဲဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာအလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵုမ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန်သီုဖ္အိုတ်ရအဴ။


'''အခိုက်ကၞာမန်သ္ဒးမံက်ဂတဝ်တိုန်ရောၚ်၊ ('''နာဲလူဖေဝေန်''') သၟိၚ်ဗယု ဝန်မစၞောန်ထ္ၜးကမၠောန်သုတေသနတြေံတြဟ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။

=နိဒါန်=
ဗွဲကိုပ်ကၠာ−ကၠာဟွံဟီုပရောလိခ်အခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်လိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ဝွံ၊ ဟီုထ္ၜးညိညရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၂)တေံ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံမွဲခုတ်လဝ်ယၟု &quot;ဂကောံလိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်&quot; ဂးတုဲ၊ ရန်တၟံလဝ်သွက်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် မတ်ဂွံယးတၟး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန်ပရေၚ်ဂကူမန် ဣလဵုဒှ်ဍာံ, ဣလဵုဒှ်ဗၠေတ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ကေုာံလိခ်ပတ်မန် သွက်ဂွံမံၚ်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ရ၊ ဂကောံဏံဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၃)တေံ ချပ်ဂၞန်ညးသ္ကံတုဲ၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်သွက်ဂွံပ္တိတ်လိခ် &quot;'''အခိုက်ကၞာမန်'''&quot;မွဲအုပ်ရ၊ ဂကောံဏံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ− လလောၚ်တြးဏာဇရေၚ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်ဏာတမ်လိခ်(မူလိခ်) နူဌာန်တၠပညာမန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်လအာတ်ဏာဂှ် အ္စာကဝိမန်တံဂမၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂကောံဏံဂွံဒုၚ်ကေတ်ရ၊ တမ်လိခ်(မူလိခ်)နာနာသာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ပကောံတုဲ စၟဳစၟတ်ရုဲစှ်ဒါန်ထောံနူလိခ်ပ္ဍဲတိုက်ပိဋကတ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်စံရ၊ မူလိခ်ဒါန်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လိခ်ဗွဲပဏာဏမွဲအုပ်တုဲ ကလေၚ်တြးဏာဋ္ဌာန်တၠပညာမန်တံပၠန်ရ၊ မသုန်တဴဂိတုလံတုဲ လိခ်တြးဏာဂှ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲဟွံပေၚ်တံဂှ် ထပ်ဗပေၚ်နၚ်ကီု၊ ဒၞာဲဗၠေတ်မံၚ်ဂှ် ပလေဝ်နၚ်ကဵုမွဲဝါပၠန်ရ။


လိခ်ပဏာမသီုဖအိုတ် စိုပ်ကောံကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်ချူပ္တိတ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်နူဂကောံဏံမွဲအုပ်ရ၊ လိခ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဒတုဲဖဵုကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်တုဲ မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်သ္ၚိထေက်ရောၚ် လဝ်စိုတ်ရ၊ လိခ်ချူဇန်လဝ်ဏံဂှ် ဒဒှ်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ယဝ်တၠပညာကောန်မန်တံညာတ်မ္ဂး ကလေၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုညိဂှ် ဖအောဝ်ဏာနမေတ္တာရ။


လိခ်အုပ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်ကောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တုဲ လၟုဟ်ဒှ်လိခ်မွဲအုပ်၊ တြးပ္တိတ်ဏာဋ္ဌာန်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ မိမကလောကောဒေံကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂတနူဏံ လိခ်မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရောၚ်−စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ၊ ဂတဏံပၠန်ေဝ် သွက်ဂွံပ္တိတ်ဏာလိခ်တံဂှ်... ၁။ အခိုက်ကၞာမန် အုပ်ဒုတိယ၊ ၂။ ရာဇဝၚ်သၟိၚ်အသး။ ၃။ ပဌမရာဇဓနဳ ဟံသာဝတဳ။ ၄။ ရာဇဝၚ်မန်ဇၞော် တံဂှ် ရန်လဝ်နွံမံၚ်တုဲ ခြာဟွံလံညံၚ်ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဝဳရိယျရ။


'''ပွမတၚ်ဂုဏ်'''
သွက်လိခ်အခိုက်ကၞာဏံ ညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူတၠပညာမန်တံ ရီုဗၚ်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်၊ ကဵုကသပ်မဍာံပြခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်လိခ်မွဲအုပ်တုဲရ။


လိခ်အုပ်ဏံညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ပူဂဵုဗွဲသၟဝ်တေံ ညးမဒှ်တၠပညာအ္စာကဝိမန်.....
၁။ နာဲပါလိတ၊ ဘာတိုက်တၟိ−ကွာန်ကၟာဝက်။
၂။ နာဲကုသလ၊ ဘာကျာ်သြဳမန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။
၃။ဗညာဆီမန်၊ ကွာန်ကံဗိန်။
၄။ နာဲပုပ္ဖရမ္မ၊ ကွာန်ကြုၚ်ဝါန်။
၅။ နာဲဖဝ်စိၚ်၊ ကွာန်ကၟာဝက်တံဂှ်ကီု ညးမမဒှ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန် သ္အာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိက်အခိုက်ကၞာတံဂှ်ကီု၊ ဂကောံလိက်ပတန်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗွဲကြဴလေဝ် သွက်ဂွံဆက်ရီုဗၚ်အာပၠန်ဂှ် ဖတိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။


'''လိခ်အုပ်မနိဿဲဂမၠိုၚ်'''
၁။ ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ။ 
၂။ ပြကိုဟ်လောကဟိတ။
၃။ ပြကိုဟ်လောကသမုတ်တိ။
၄။ ပြကိုဟ်ဓမ္မပဒ။
၅။ သၠပတ်ကာလထေရ်။−−−ပ္ဍဲလိခ်တံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဗွဲခမၞောန်ဟေၚ် လၟုဟ်ပ္တိတ်ဏာလိခ်အခိုက်ကၞာမန် ပဌမမွဲအုပ်စိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသ္ကရာဇ်(၁၃၃၉)၊ သက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၇) ဏံရ။

ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ကဵုညဳသၟဟ်အိုတ်တုဲ လိခ်ပတ်မန်လေဝ် မ္ဒးဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲအာရောၚ် ('''ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်''') ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။

=အခိုက်ကၞာမန်=
'''နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။'''

ဗွဲကိုပ်ကၠာ အခိုက်ကၞာဟီုမ္ဂးဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်လဵုဟွံဟီု ဒေသလဵုဟွံဟီုမၞိဟ်နွံမ္ဂး အခိုက်ကၞာမ္ဒးနွံရ၊ အခိုက်ကၞာဂှ် ကောန်ဂကူမွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ မွဲဍုၚ်ကွာန်ကဵုမွဲဍုၚ်ကွာန် ဟိုတ်နူဟွံတုပ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမံၚ်မွဲဒၞာဲမွဲကရောံဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ၊ ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂကူညးကဵုညး၊ အရာပ်ဒေသညးကဵုညး နွံဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် အခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ်ဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဗၠန်ဂတးထောံလေဝ်နွံကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် မၚ်မွဲတဴအခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ်နွံကီု၊ ဂကူတၞဟ်သ္အာၚ် ဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် ဗီုလဵုဗၠန်ဂတး အခိုက်ကာပိုဲမန် မတြေံတြဟ်သှ်ေၜက်ကၠုၚ်နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲဂှ် ထေက်ကဵုမ္ဒးတီသီုဖအိုတ်တုဲ ဂကူပိုဲမွဲဟေၚ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာအခိုက်ကၞာပိုဲရောၚ်။

ကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူမံၚ်ဌာန်ဒေသ ဟွံတုပ်ရၚ်သ္ကံတုဲ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်တုပ်မံၚ်ကီုရ၊ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်ဟွံတုပ်ရ၊ ၜိုန်ဒေသဟွံတုပ်ကီုလေဝ် သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ကၞာညံၚ်ဂွံတုပ်ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲနဲဓဝ်ဂှ် ပံက်ပ္ကောံသီုဖအိုတ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်တေံ ချူပါ်ထ္ၜးဏာရ။

၁။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ။

၂။ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်။

၃။ ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု။

၄။ အဝဲဗ္တောန်လိက် ကတ်ပညာ။

၅။ ပွမပထပိုဲခမဳ။

၆။ အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ။

၇။ ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ။

၈။ ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ တိုန်သ္ၚိတၟိ။

၉။ ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်။

၁၀။ ပွမဂိယဲ။

၁၁။ အဝဲဗျု။

၁၂။ ပွမစုတိ။ သာ်ဝွံပါ်ထ္ၜးလဝ်ရ။

==ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ==
ပ္ဍဲဂလာန် ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဂှ်လေဝ် ပပ္တံနူထန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဒဵုကဵုသၠးဂၠံဂဝ်၊ မိကီု−ကောန်ၚာ်ကီု− ညံၚ်ဂွံဗၠးနူယဲဘဲအန္တရာဲပရိုက်နာနာသာ် ဗီုလဵုဂွံမၚ်မွဲအာဂှ် ပါဲထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်တေံပၠန်ရ။

၁။ နိဒါန်။

၂။ ပွမဟီုုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်၊ (ဝါ) ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲ ညးမၞုံပဋိသန္ဓိ။

၃။ ကေၚ်ကာညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ။

၄။ ပွမညးမၞုံပဋိသန္ဓိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။

၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ။

၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်။

၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။

===၁။ နိဒါန်=== 
သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံဂှ် ဂကူဇကု တၞောဝ်ဒတောဝ်ဇကု မသဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာဓါန်ဂတရောၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူဂၠးတိဏံ သတ္တံဝွံဟေၚ်ဗွဲဟကန္တ ကၠေံဗ္ဒန်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဇုဇဗဴလညးတံဟီုလဝ် အရေဝ်ဂှ်ဒဵုလၟုဟ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်ဏီ၊ သာ်လဵုရော−မိက်ဂွံယိုက်ကောန်စဴ မိက်ဂွံညာတ်ကောန်စေက်၊ အရေတ်ဏံဂှ် ဒှ်တံမူလမသဂကူရဟွံသေၚ်ဟာ− မဇပိုဲညံၚ်ဂွံဗြေဝ်က္ဍတ်အာဂတနူဏံဂှ် ပပ္တံနူတန်ပဋိသန္ဓိရဟွံသေၚ်ဟာ။

ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဟီုမ္ဂးဂှ် ဂကူပိုဲမန် ဟီုဂးဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဂွံယဲဒိုက်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံသောၚ်ၜးဇကု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံကၠးဖ္ဍး၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ဇိုၚ်တန်ဂဝဏ္ဍ်ဂၞဴမိဇကု၊ သာ်ဝွံ ဟီုဂးနာနာသာ်ရ၊ နကဵုဝေါဟာအရာပ်မ္ဂး ဂွံဗုၚ်ဟီုမ္ဂး တီဂၠိုၚ်ရ။ သၟတ်ဗြဴလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ပ္တဴလဝ်သ္ၚိကၟိန်ကီုလေဝ် နကဵုကံကုသဵုဇကု နကဵုဝေဒနာဘဲယဲဇကု နကဵုဆီကျာယောၚ်ယာမံၚ် ပ္ဍဲခန္ဓဇကု နကဵုဗက်ဂကူ မသဇကုနွံကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရတၠသ္ၚိဇကုနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတန်တဴပဋိသန္ဓိဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်ကီု။


သၟတ်ဗြဴဗီုဏံဂှ် ဗက်ကဵုဂလာန် အရာပ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကော်ခဴစဗြဴခတန်ရ။ ဗွဲဝေါဟာ ပ္ဍဲသာသနာဂှ် ဗြဴခတန်ဟၟဲသက်က်ရ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိဂှ် ဒှ်အခိုက်အလိုက် ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံစောဒနာ အရေဝ်ဟၟဲရ ယဝ်ရ ကၠာဟွံဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ လုလောန်အာ ညးမွဲကဵုမွဲတုဲ၊ တန်အာ ဂွံအာယဲဒိုက်မ္ဂး အခိုက်ပိုဲမန်ဂှ် ဟွံဗၠးစောအရေဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ နကဵုဍုၚ်ကွာန်အရာပ်ဒေသလေဝ် ဒှ်ဒုဟ်ရောၚ် ဟနအာရောၚ်၊ ပတှ်ေလဝ်ဂလာန်သာ်ဏံတုဲ ညးဇၞော်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာ အခိုက်ကၞာဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုပြယာယ်ဥပါယ်ဟေၚ် ကဵုတၠခန္ဓတီကေတ်တုဲ ကဵုပ္တဴထောံ သ္ၚိကၟိန်ရ၊ တုဲတၠသ္ၚိကၟိန်တံညးၜါဂှ် မ္ဒးအာသိုၚ်သ္ၚိဗယိတၟိတုဲ ဟွံသေၚ် မ္ဒးသၠာဲနုၚ်ဗဴတၟိ ပ္ဍဲသ္ၚိဗယိ သီုကဵုကလံအာတ်သၠးဒုဟ်ရ၊ ယဝ်ရ ဟွံမၚ်မွဲအခိုက်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဟနလ္တူဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ညးဇၞော်တံ ဒၠောံဗ္တောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကိုပ်ကၠာတေံအဆက်ဆက်ရ။


===၂။ ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံယဲဒိုက်(ဝါ)ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ===
ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်အာပဋိသန္ဓိဂှ် ဒဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် မိမတြုံတၠသ္ၚိတံတီမ္ဂး ညးတံဟီုဒၠောံဗ္တောန် သာ်လဵုဂွံမၚ်မွဲယဲဒိုက် သာ်လဵုဂွံအာကၠုၚ်ဇၟာပ်ကေၚ်ကာ ဇၟာပ်ဂလာန်အိုဿီုရ၊ ကပေါတ်ဇြိုၚ်ၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်ယာ ကမၠောန်ပွမ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဟတ် ဂိုတ်ဂစာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုကၠောန် ယဝ်ရကမၠောန် ဟွံကၠောန်ဟွံတုဲ သွက်မ္ဒးကၠောန်နွံမ္ဂး ညးတၞဟ်သ္အာၚ် ကောဒေံၝဲဒေံတံ မ္ဒးကၠုၚ်ကဵုရီုဗၚ်ကၠောန်ကဵုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂွံယဲဒိုက် အလန်ကၠာအိုတ် အလန်မဌမမ္ဂး ညးဇၞော်မိမဇုဇ ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ယဲဒိုက်တံဂှ် အာဟာရသာ်လဵု ထေက်ကဵုမစသုၚ် ပွမ္ဒးစသုၚ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲတံဂှ် ဟီုထ္ၜးပျးလဝ်နာနာသာ် ထေက်ကဵုမမၚ်မွဲ ယဲဒိုက်ဂှ်ရ။


===၃။ ကေၚ်ကာ ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ပပ္တံနူအခိၚ်သမ္တီဂး တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ အခေတ်မလောန်ကၠုၚ်ဗွဲမလံတေံ သတ်ဗြဴမွဲမ မ္ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္တိက် ဒဵုကဵုကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဌာန်ဒေသလဵုကၠောန်ဗက် ဒတောဝ်တၞောဝ်ဗက်မံၚ်ရောဏီဂှ် ဂၠာဲသၟာန်ဟွံဂွံရ၊ ဆၜိုတ်အရေဝ်ဟေၚ် ဂွံကေၚ်မိၚ်ကီုရ၊ ပိုဲမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ရှ်ေသှ်ေဗုဒ္ဓဘာသာဂၠိုၚ်တုဲ အခိုက်အလိုက် ဝတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိတံ လ္ၚဵုဂှ်အာကလံစမၞိဟ်ဇၞော်-နော်နာဲဇုဇ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ် အာပလံၚ်ဌာန်ဘာလကျာ်လေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ လံၚ်ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဖာသဝ်တ္ၚဲ အာပလံၚ်ဍာ်ဒါန် ပ္ကဴဒါန် ဌာန်ကျာ်ဘုတ်ဘာလေဝ််နွံကီု၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန် ရန်တၟံသွက်ဂွံမၚ်မွဲတဴဇကုတုဲ ဣမိကီု ဗယိကွာန်ကီု ညးတံ အာကလံရာဒၞာမိက်ရ။ ဇကုသၟတ်ဗြဴ နွံကဵုယဲဒိုက်တံပၠန်လေဝ် ကာလသၠးကောန်ၚာ်မ္ဂး သွက်ဂွံသုၚ်ကီု သွက်ဂွံဟုံလံက်ကီု သ္ဒးထၟုက်သၞက်လဝ်မိတ်ရ၊ မိတ်ထၟိက်ဂှ် စုတ်ဂိုၚ်လတ်ပ္ဍဲထၟာဲတၟိတၟိတုဲ ပ္ဍဲထၟာဲမိတ်ဂှ် ရန်တၟံညံၚ်ဂွံဗၠးနူအန္တရာဲနာနာသာ်၊ ကာလမစွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ထၟာဲနုၚ်မိတ်ဂှ် ကၞိၚ်မွဲတၞုၚ် မ္ဒးတိုပ်ဗ္စူလဝ်တုဲ ကာလစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂး သွက်ဂွံပထောၚ်က္တောဝ်ရ။


===၄။ ပွညးမၞုံပဋိသန္ဓိ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ===
သၟတ်ဗြဴ ညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂမၠိုၚ် ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂၞဴဇကုတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဘဲအန္တရာဲကီု၊ ညံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံထတ်ယုက်ကီု၊ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ ပပ္တံနူစၞအာဟာရဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရောၚ်၊ စၞသာ်လဵုမ္ဒးဝေၚ်ပါဲရော - စၞမရိၚ်က္တဴ၊ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် (ဥပမာ) မြေက်ခၞေက် သတ်ခဍောၚ် ပုၚ်ဟေက် ပုၚ်မောဝ်တံကီု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရ။ ပွမဂ္ဇံအဒေါဝ်ဒယူသ္ၚိ၊ ပွမကသဵုဖျေံဇိုၚ် နူကဆံၚ်လ္တူ၊ ဂ္ဇံလ္တူက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ ကသဵုဖျေံဇိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ။


မွဲသာ်ပၠန် တၠယဲဒိုက်တံဂမၠိုၚ် ဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲဒယိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟွံခိုဟ် သာ်ဏံဂကူမန်ပိုဲတံ စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တၠယဲဒိုက်တံ ညးဟွံကဵုဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲကဵု ဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ၜဟ်ပလှ်သၞေဝ်ကေဝ်၊ ပလံၚ်ကမ္မဌာန်တံဂှ် ညးကဵုဝေၚ်ပါဲမွဲသာ်ပၠန်၊ ယဝ်ရမိက်ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန်မ္ဂး ဟွံသေၚ် ကာလအာကၠုၚ်ကၠောံက္ၜဳ ကၠောံကြုၚ် ဌာန်ဇမ္ၚောဲတံမ္ဂး ကၞိၚ်ဟွံသေၚ် ပသဲမွဲမွဲသာ် မ္ဒးစၚ်လဝ်ပ္ဍဲဒွက်သော်ရောၚ် ခါရတ္ၚဲပၠိုတ် တ္ၚဲဂၠုတုဲ ဟုံဍာ်ဂှ် ပၟိက်ဟၟဲရ၊ နွံပၟိက်ဟုံဍာ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်လံၚ်စုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ လ္ၚဵုဂှ်ထောံကလံက်စုတ် ပၟတ်ဍာဲဍာဲမွဲလ္ၚ ပ္ဍဲနုၚ်ဂရထၟာဲဟုံဍာ်တုဲ ကဵုဟုံရ၊ မူဟိုတ်သာ်လဵုဟီုမ္ဂး တၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ညံၚ်ဟွံဒှ်ယဲဇွဟ် ယဲချာံတံတုဲ ညးဇၞော်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ထဏီအာရောၚ်၊ တုဲညးဟွံကဵုထ္ၜၚ်ကဠာ ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံကဵုယိုက်နပုၚ်သၟူသက်သက်ရ၊ ပရိုၚ်မၞိဟ်ချိုတ် သီုကဵုယဲဒိုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုမိၚ်ရ။


===၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ===
ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ကာလနွံကဵုယဲဒိုက် ပွသာ်လဵု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲဂှ်လေဝ်နွံ သာ်လဵုမ္ဒးဝဳဝတ်ဇကုလေဝ်နွံ၊ ပွသာ်လဵုမ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်လေဝ်နွံကီုရ၊ တၠခန္ဓဝွံ ကာလနွံယဲဒိုက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တသိုက်စိုတ် တသိုက်ကာယ ဒးပၟဝ်ဓဝ် ဗ္စာရဏာလၟိုန်ဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးသ္ဇုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပပ္တံနူအရေဝ်အခြာ ဒးဟီုဍိုန်ဍိုန်သာသာ မ္ဒးမံၚ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု သဳမသုန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးဗ္စာရဏာလၟိုန်၊ ကာလလုပ်သ္တိက်ပၠန်လေဝ် လ္ၚောဝ်ကျာ်ဖျေံမေတ္တာ ကဵုသတ္တံဂမၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးပဝတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံသာ်လဵုရော ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ဂွံဍိုက်ပေၚ်နာနာသာ်တုဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ဏံလၟိုန်ရောၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန်-သၠးဂၠံဂဝ်ညံၚ်ဂွံလောဲသွာဂးတုဲ ဟုံမိတ် လံက်မိတ် ပ္ဍဲဗုၚ် ပ္ဍဲစးလေဝ် ညးသ္ပလၟိုန်ကီု၊ ယဲဒိုက်ဂှ် ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး ညးတံကဵုဗက်ဒေဝတဳမွဲသာ်ပၠန်ရ၊ ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴထောံထဏီရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ဂောံသၠးဂၠံဂဝ် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။

'''ဗီုဗက်ဒေဝတဳ'''

ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ နအန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ် ပွမထောံထဏီဂှ် ညးကော်ဗက်ဒေဝတဳရ၊ ညးလ္ၚဵုကော်ဗက်ဒေဝတဳ၊ ညးလ္ၚဵုကော် ထောံခဗာန်ဂဝ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ အတိုၚ်အခိုက်ကၞာမန် မိက်ဂွံဗက်ဒေဝတဳမ္ဂး ဒးကော်ဒုၚ်နၚ် အ္စာဗက်ဒေဝတဳရ၊ သွက်အ္စာဂှ် ဒးပြေၚ်ခါန် ပွသာ်ဝွံ ဒေသလ္ၚဵု မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵု သ္ပရ။ ဣတံညးကေၚ်သ္ပဂှ် သ္ပရ၊ ဣတံညးဟွံကေၚ်သ္ပဂှ် ဟွံသ္ပရ။


===နဲကၠောန်ခမ်===
အ္စာဂှ် ကေတ်ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်မိဟ် ခ္ဍပ်ထောံပန်ခ္ဍပ်မ္ဂး ဒှ်ခမ်ပန်ကၠၚ် မွဲမိဟ်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ပ္ဍဲထကေတ်ခမ်ဂှ် လးစတ်စုတ်ချာရ၊ ဒကဴခမ်ပန်ဒိုဟ်ဂှ် ထာၚ်တၞံဗြာတ် ခေပ်ညံၚ်ဇၞောဝ်လ္တာ်စာၚ်ပန် စတ်ကဵုချာတုဲ စတ်ပ္တဴလဝ်ရ။

'''နဲသ္ဂောံစဳရေၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု'''

====၁။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗြာတ်ရ၊ တုဲစုတ်ပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် သတ်ဆုထပှ်သာ် ဝိုဟ်မွဲသာ် ဝိုဟ်ဂှ် နကဵုတဲအ္စာရပ်ကေတ်တုဲ ပၠောဇွိတ်ဖျေံနူက္ဍိုပ် စိုပ်ဇိုၚ်ပိလ္တုန်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်ရုပ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ စၞးညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂှ်မွဲ၊ ရုပ်စာၚ်ဍာ်မွဲ၊ ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ဍေန်ကေတ်ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ အ္စာဂှ်ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဂါထာသၟဝ်တေံရ၊ တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ခမ်ဂှ်ညးလ္ၚဵုလဵုဒှ်ဒှ် ဒးကေတ်ဏာ ဖျေံစွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ။

'''တၚ်သမ္တီ''' ။ ။ ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ပုၚ် ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ကဝ် သဂြာ ၜဴ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်လေဝ်ဒးစုတ် အတိုၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု ကပေါတ်စၞရပ်ရာမဟီုလဝ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် ပၠောဇွိတ်ဖျေံပိလ္တုန်တုဲ သ္ဒးမာန်ရုပ်ရ၊ တုဲပ္ဍဲခမ်ဂှ် သၞေံဇိုၚ်သၞေံတဲ ညးတၠခန္ဓဂှ် ထောံသီုဖ္အိုတ်တုဲ သၞေံဇိုၚ်တဲတံဂှ် သ္ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ရ။


====၂။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ်တုဲ စုတ်ပုၚ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ သ္ပတုဲ နကဵုဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဗမွဲ-ရုပ်ဇြုံ ရုပ်တၠခန္ဓရ၊ သတ်ဆုပိသာ် ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်-က-ဖျုန်- စုတ်စၞအာဟာရ ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴတံစုတ်တုဲ ပ္ဍေန်ပၞာၚ် ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဒးဖျေံစွံဒိုဟ်ဗၟံက်ရ။


====၃။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်သၟတ်ဗြဴကညာမွဲ ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဍာ်သာဲ ဍာ်တှ်ဂၠဴ ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်မြမောဝ်စုတ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဖဍောတ်ဂါထာတုဲ ဒးဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ် သၟဝ်တၞံဆုရ။


====၄။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ကၟာတ်မွဲတုဲ လံက်ဗာန်စုတ် ဍာ်မိတ်ခပဵု ရုပ်ဇြုံ ရုပ်သ္ပဝ် ဍာ်မြမောဝ်စုတ် သ္အာၚ်နူဂှ် အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်စုတ် ဖဍောတ်ဂါထာဗွဲသၟဝ်တေံတုဲ ဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် သၟဝ်တၞံဆုရ။


====၅။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်နဲလ္တူတေံသ္ပတုဲ မာန်ရုပ်တၠခန္ဓမွဲ၊ ('''တၚ်သမ္တီ''')ရုပ်တၠခန္ဓ မတွံဂး ရုပ်ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိဂှ် လၟိဟ်ဂိတုလဵုဟွံဟီု ဒးကၠောန်စုတ်ရ၊ က ဖျုန်စုတ်တုဲ မပ္တံပုၚ် ကွာၚ် ဗ္ကတံဂှ် ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ထောံဟွံဂွံ ကၠောန်တုဲ မ္ဒးဖျေံစွံ ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲတံဆုရ။


====၆။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗပုၚ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဂၠဴ ရုပ်စာၚ် ရုပ်ကၠဵုရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴလေဝ် ဒးစုတ်ရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴတံဂှ် မွဲထဏောဟ် ၜါထဏောဟ်မဂွံဂွံ ဒးစုတ်ရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ပြုပြေၚ်ကၠောန်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်အဂၞဲရ။


====၇။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် ကၠောန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်ဂစေံအသေက်တုဲ မပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ဗ္က စၞဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် စုတ်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်ပလိိုတ်ရ။


===='''နဲသ္ဂောံပြုပြေၚ်စၞ အပေါတ်ခမ်လၟေၚ်ဂိတု'''====

'''လၟေၚ်ဂိတု ----- သၠလးခမ် --- ရုပ်ဒးမာန်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ် ------------------- စၞအဟာရမ္ဒးစုတ် ----- ဗွဲဒိုဟ်ဒးဖျေံ ။
'''

ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်စာၚ်ဍာ်-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ------------ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်-ကွာၚ်ဗ္ကပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ် ၇ သာ်-သတ်ဆု ၇ သာ်-ပၞာၚ် ၄ တၞုၚ်-ဗြာတ်-သဂြာၜဴ --- ဒိုဟ်အဂၞဲ

ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဗ္ဂဲ-ရုပ်ဇြုံ ------------------ ပုၚ်ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲဍာ်တှ်-ကဖျုန်-ကွာၚ်ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်ၜဴ-သဂြာ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗၟံက်

ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု ---- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်သၟတ်ဝုတ်ကညာ-ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ် ----- ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကၠေၚ်လ္ၚဴ-မြမောဝ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ပုၚ်-ဗြာတ်က္ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်

ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ကၟာတ်လံက်ဍာ်မိတ်ခပဵု-ရုပ်ဇြုံ-ရုပ်သ္ပဝ် --- ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-သဂြာကဝ်-ၜဴ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗာယပ်သၟဝ်တၞံဆု

ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု - သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက် ------------------------------- က-ဖျုန်-ပုၚ်ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်-ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်သၟဝ်တၞံဆု

ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု --- သၠဗပုၚ် ------ ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဂၠဴ-ရုပ်စာၚ်-ရုပ်ကၠဵု ---------------- ဍာ်မြမောဝ်ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- အဂၞဲ

ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု -- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်ဂစေံအသေက် --- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်

ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စာံဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်-ရုပ်က-ရုပ်စာၚ် --------------- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၟဝ်ကျာ

ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု -- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်သ္ပဝ် ------------ ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဨသာန်

ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု --- သၠဒကှ် ------- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ---------- သၞေဝ်ထပှ်သာ်-က-ဖျုန်-ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၠုၚ်ကျာပ္ဍဲလ္တူဒဂဵုဆု

====၈။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒစာံဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ်ဒးမာန်ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ရဒပ်က ရုပ်စာၚ်တုဲ ပြေၚ်စုတ်သဗ္ဗနာနာသာ်တုဲ ဒးဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ။

====၉။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက်တုဲ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်သ္ပဝ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ရ။

====၁၀။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠဒကှ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ် ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် က ဖျုန် ဍာ်မြမောဝ် စုတ်ပြုပြေၚ်တုဲ၊ ဒးစကာမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကဵုအာဖျေံခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဒဂဵုဆုနွံဂှ်ရ။

* သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတုဂှ် ကၠောန်စဳရေၚ်တုဲ ဂဥုဲဝွံ ဒးစသုၚ်အာရ။

====ဂြန်ဂဥုဲ====

၁။ ပ္ကဴဒကှ်

၂။ ပ္ကဴဥပိုလ်

၃။ ဇုက်အဂၞု

၄။ ကြက်ဗၠတ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်ထောံ ဖက်ကဵုဍာ်တှ်ဂၠဴတုဲ မ္ဒးပပြဘိုက်ရ။

====ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ်ဗှ်ဂြာတ်သ္ၚု====

တက္ကသဵုအ္စာ၊ စိုပ်ဂုန်ညးပန်၊ အဲယဵုလဝ်ကၠာ၊ အဲကွးတုန်ဟေၚ်၊ ဗက်ထောံသေၚ်ဟာ၊ ယဲသယဲသေန်၊ ဂုဟ်ဂေန်ဒှ်ကၠာ၊ ယဲလဗိုတ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ဂၠဴခုတ်ဏာ၊ ယဲဒတုံဆု၊ သာ်ဝွံဖြာဖြာ၊ ယဲဒတုံဍာ်ဗာ်တဲၜါ၊ ယဲဗာ်ယဲသံၚ်၊ ဒှ်မံၚ်တဲၜါ-ယဲပၟတ်ဟေၚ်၊ ပွသေၚ်ဟာ၊ ယဲဇြုံယဲကၠန်၊ အိုတ်သတ်ဇိုၚ်ပန်၊ သီုသတ်ဇိုၚ်ၜါ၊ အိုတ်ပွသေၚ်ဟာ၊ သဗ္ဗပါမြိ။

ယွံဒေဝတဴ သူရိိယ၊ ယက္ခမာတြာ၊ မၞးမပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ်၊ တွဵုဂဝ်ဒ္စိတ်ဂိတု၊ နူဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ၊ စက္ခုမသၠးဂဝ်၊ လၟေၚ်ပုၚ်ကွာၚ်ဗ္ကကီု၊ သီုယိုဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ကဝ်သဂြာဗြာတ်ၜဴ၊ ပ္ကဴဩဴနာနာ၊ အာသာတ်ဗ္စမၞးတံကၠာ၊ ယဲဗြဴကဵုလလံသွာ၊ ကၠခြံကုလ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝဳ၊ ဥုံဇေယျတု၊ ဟောလုဟောလုသွးဟဲယဲကပ်၊ စလေဝ်ကဵုဖဲ၊ ဒဴကဵုသ္ၚောဲကၠာ၊ ယာံရဟွံအာ၊ ပိုၚ်ခြာဒၟံၚ်၊ ဣဝွံယာဲအာဟွံသေၚ်မွဲတဲ၊ ပၟောန်ကျာ်တြဲ နဲရိုဟ်ဏာ၊ သၠပတ်ပရိုတ်အိုဿီုစှ်ၜါ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ၊ ဟာဲဘုတ်ပြိုတ်ဒြိုဟ်၊ ဝဲစောန်တဴမၚ်မွဲကၠာ၊ ယာံသကမာ၊ အာသ္ၚောဲလ္ပကြပ်၊ '''ဥုံစိစော ပူဗလးသွးဟး'''ယာံဒွံဒးခန္ဓဒးလသာ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ။ ဖဍောတ်မွဲလ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚမွဲဝါ '''ဒးဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚထပှ်ဝါရ။'''

'''တၚ်သမ္တီ။''' ကာလဗက်ဒေဝတဳဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘဂှ် ဗီုမံၚ်ဒှ်တသိုက်ဂှ် မံၚ်ဂွံဇအိုတ်ရ၊ လံက်ဂ္ဇံလေဝ်ဂွံ လံက်သ္တိက်လေဝ်ဂွံ မံၚ်ဂွံဖ္အိုတ်ရ။ '''ဂလာန်တၟေၚ်။''' မၞိဟ်ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ မ္ဒးပပွသာ်ဏံ ဗျတ်ရံၚ်မ္ဂး ဂွံနူယဲဒိုက် ဟွံထတ်ယုက် စဟွံစှ်ေတိက်ဟွံသၠိၚ် ဒွိၚ်တုဲ မသ္ပရောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ၊ နဲသ္ပဝွံ နဲဝဳစိုတ်မွဲသာ်ကီုရ ထေၚ်ဟွံဗၠေတ်၊ မၞိဟ်အောန်ကဵုဗ္စာရဏာတံဂှ် ပတှ်ေကလော်ဂြိုက်ရ၊ မိၚ်ညိညတုဲ ဥပါဒါန်စဲစပ်ဇၞော််ရ၊ ဆဂး မၞိဟ်သီုဖ္အိုတ်ပတှ်ေဟွံသေၚ်ရ၊ လက်ထက်ဇုဇဗဴလဇကု သ္ပကၠုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်သ္ပတဴရောၚ် ထေၚ်ကေတ်ဂွံရ။

====ဂလာန်ဗက်ဒေဝတဴမွဲနဲပၠန်====

ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတု ညးတံဗက်ဒေဝတဴရ သ္ဂးဂှ် အပိုၚ်အခြာဂိတုဟၟဲ၊ တ္ၚဲရဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက် ဟွံမိက်ဇြိပ်မ္ဂး ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ကော်အ္စာထောံဟဗာန်(ခဗာန်)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် '''ထောံဟဗာန်ဂဝ်''' ညးကော်ခဴစရ။

'''ဗီုပြေၚ်ဟဗာန်ဂှ်တုန်။''' ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ၜါမိဟ် အနာံမွဲမိဟ်ကေတ်တုဲ ကဝး ဖဍပ်ဖထာံပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒှ်ဟဗာန်ရ၊ ပ္ဍဲဟဗာန်တၞံဗြာတ်ဂှ် ပုၚ်သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ဗ္တာၚ် ပုၚ်ပိသာ် ဒးစုတ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဒးရးရ။ ပုၚ်ဖုဲသၞဴကဵုမိတ်ခပဵုဂှ် သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သၞဴကဵုဂြိၚ်ဂှ် သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ပက္ကတိဂှ် သာ်ဗုဗ္တာၚ် ညးကော်ခဴစရ၊ ကွာၚ်ကဵုယိုဟ်ဂှ် ၜါဂကူပၠန် သ္ၚုကၠောန်ကွာၚ်တုဲ ထပက်ယိုဟ်ကဵုကဝ်ကီု၊ ထပက်ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်ကဵုသဂြာကီု၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဝ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုသဂြာ ညးဂးတုဲ ယိုဟ်တံသီုကေုာံပုၚ်ပိသာ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဟဗာန်ဒကဴပန်ဒိုဟ်ဂှ် ဒးစတ်ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်ပန်တၞုၚ်ရ၊ ဇၞောဝ်ကၠောန်လဝ် နကဵုစက္ခူလေဝ်ဂွံ နကဵုထာၚ်ဗြာတ်လေဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်နကဵုထာၚ်ဗြာတ်မ္ဂး ဒုန်ဇၞောဝ်ဍောတ်ဂှ် စတ်စုတ် ပ္ဍဲထာၚ်ဗြာတ်ခ္ဍမ်ခ္ဍမ်မွဲတုဲ ကၞောတ်အိုတ်တေံဂှ် စတ်စုတ်ထာၚ်ဗြာတ် ကေက်က်မ္ဂး ဒှ်ဇၞောဝ်ထာၚ်ဗြာတ်ရ။

====ဂါထာဟဗာန်ဂဝ်====

ဥုံဒေဝတဴသူရိယ၊ ယက္ခမာရာ၊ မၞးပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ် ပွိုၚ်ဂဝ်ဒဵုဒ္စိတ်ဂိတု ဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ စၞမသၠးဂဝ်၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဵုကဝ်၊ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုကဵုသဂြာ၊ အဲစဳရေၚ်ကဵုရ၊ စၞမၞးတံကၠာ၊ ယဲဝွံကဵုသွာလလံ၊ ကၠခြံဆောံဗ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝတဴဗ္ဒာဲ၊ သရာဲယက္ခ၊ ဗှ်ေကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဥုံတူဠာဲတူဠာဲ သွးဟာဲယျရဟုံ။

* ဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ပ္ဍဲတၠယဲဒိုက်ဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရတွဟ်ကဵုတၞးဆုသိုတ်မ္ဂး တွဟ်မာန်ကီုရ၊ မွဲကၞာၚ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာဝွံတုဲ စၞစမပ္တံကဗျန်တံဂှ်လေဝ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ညိကီု၊ တုဲသီုအပေါတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒၞာဲဒိုဟ်ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် အာထောံကၠေံမာန်ရ၊ ဒးဗ္စမွဲဟဗာန်ဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ ဒဵုစိုပ်ဗ္ဒာဲတ္ၚဲယးတေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဗ္စဇဴရ။ ('''ဂါထာဝွံ ဂွံနူကွာန်ကၟာဝက်လဇုကြေဟ်''')

===၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်===
ဗြဴသ္ဇိုၚ်မ္ဂးတြုံထ္ၜ၊ တြုံသ္ဇိုၚ်မ္ဂးဗြဴထ္ၜ၊ ဗြဴယဲမ္ဂးတြုံဝဳဝတ်၊ တြုံယဲမ္ဂးဗြဴဝဳဝတ်၊ သာ်ဝွံအရေဝ်မန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ရ၊ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုအရေဝ်ဂှ်တုဲ၊ တြုံတၠသ္ၚိ ကာလသမ္ဘာမယုံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး၊ ဒးပ္တုဲဝတ်ဖန်ဖက်ကဵုဗွဲမ္ဒးရ၊ သမ္ဘာဇကုသွက်ဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အပေါတ်နာနာသာ် မ္ဒးပ္ကောံလဝ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သမ္ဘာဇကု ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး၊ ပပ္တံနူအောဟ်ဗွဝ်ဂှ် ဆုမလ၊ ဆုကြောတ်၊ ဆုဗ္ဒဝ်၊ ဆုကြေၚ်မွဲမွဲသာ် မ္ဒးဗာ်ပ္ကောံလဝ်ရ၊ ခါရဗါ်အောဟ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံလွုၚ်လၞၚ်အာဂှ် ဒးပသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရလွုၚ်လၞၚ်အာမ္ဂး ညးတံကဵုပါဲထောံရ၊ အောဟ်ဂှ်ဗာ်ဂွံနၚ်တုဲ ခၞော်ဍေံဂှ် သံက်ထောံဖအိုတ်၊ ကာလစံၚ်ပၟတ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသၟူပသဒှ်ကီုရ၊ တုဲတပ်စွံလဝ်ဗွဲမညဳသာရ၊ လ္တူဆုဂှ်ပၠန်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုဗ္ဂၚ်လဝ်ဇလဗ္ဒဝ် ဟွံသေၚ်ဇလဝဝ်မွဲကၞာၚ်ကီုရ၊ ကာလသၠးဂၠံဂဝ်သွက်ဂွံတိက်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲ၊ ဆုဒုန်ဇုက်တံကီု ကာလသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ သွက်ဂွံဗဂီုဗုၚ် ရန်တၟံထိုၚ်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံစိန်အာပြဟ်ဂှ် တၟိဍိုတ်သွက်ဂွံပ္ဍိုက်ဗုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဇံၚ်သွက်ညးသၠးဂၠံဂဝ်ဂွံတိက်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်လဝ်တုဲ၊ ဣမိဂှ်သ္ဒးဟီု ဗဗိုန်လဝ်အရေဝ်ရောၚ်။


===၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ===
တြုံတၠသ္ၚိပၠန်လေဝ် ကာလသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူယိုက်ကဠာကမ္မဌာန်ကီု၊ ဟိုတ်ဍေံနွံသာ်ဏံပၠန်၊ ယဝ်ရယိုက်ထ္ၜၚ်ဒးကဠာကမ္မဌာန်မ္ဂး အာယုက်ဂၠေံ၊ ဒြပ်ပိုန်ဟုတ်ရောၚ်၊ တၠပညာမန်တြေံတြဟ်တံဟီုဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီုဂးလဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ အဃောသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူကလောန်သရာံပါပ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်နာနာသာ်တုဲ ကေၚ်ကာသရာံပါပ်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ၊ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုဂှ် မ္ဒးပ္တုဲရောၚ်။ ပပ္တံအရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညံၚ်တၠယဲဒိုက်ဟွံဂွံမိၚ်ဂှ် မ္ဒးပသတိကီု၊ ဥပမာ−ပရိုၚ်တၠယဲဒိုက်ချိုတ် ဟိုတ်နူသၠးဂဝ်ဂၞဴ၊ ပရိုၚ်ယဲဒိုက်လီုတံဂှ် ဟွံကဵုမိၚ်သက်သက်ရ၊ ယဝ်ရမိၚ်ဒးမ္ဂး တၠယဲဒိုက်ဂှ် ကာလသၠးဂၠံဂဝ်ဒွိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဖေက်ဒှ်အာအန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ၚိလဵုဟွံဟီု မိက်ဂွံပကာမ္ၚဵုမ္ဂး ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် သၟတ်ဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက်မွဲမွဲနွံမ္ဂး ပတံနူကောဒေံကောန်ဇာတ်တံ ဟွံပကာမ္ၚဵုအိုတ်ရ။

==ပွမသၠးဂၠံဂဝ်==
ပိုဲသတ္တံလိုက်ဏံဝွံ သ္ဂောံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲလောကဏံဂှ် ဟွံလောဲသွာ်ရ၊ ဝါဂါတ်သ္ဇိုၚ်သန်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်တြဲနာဲပိုဲတွံလဝ်ရ၊ ၜိုန်ရကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်လေဝ် လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်တြုံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴ ဒးဒှ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဒးဆဵုဒဗကဵုကေၚ်ကာသၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမသၠးဂၠံဂဝ်ဝွံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်သန်ဟေၚ်ဂှ် အရေဝ်မန်ဟီုလဝ်နွံမံၚ်။ &quot;မၞိဟ်တြုံဍိုက်ဖံၚ်−မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်&quot; သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် မူပိုဲမ္ဒးသ္ပဗက်ရောဂှ် ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ပါ်ထ္ၜးကဵုပၠန်ရ။

၁။ နိဒါန်။

၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်။

၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်။

၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ။

၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၈။ နိဂီု၊ သာ်ဝွံပါ်လဝ်ရ။

===၁။ နိဒါန်===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ကာလဍိုက်ပေၚ် ဂိတုတ္ၚဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိဂှ် သၠးတိတ်နူဗုၚ်ဂၞဴမိ၊ တိတ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ၚးဗုၚ်ဂၞဴမိရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် မန်ပိုဲတဴကော်ခဴစ-သၠးဂၠံဂဝ်၊ သၠးပဋိသန္ဓိ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ပၞာၚ်၊ ညာတ်မုက်ဒေံလေဝ် ကော်ခဴစနာနာသာ်ရ။

===၂။  ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်===

ပဋိသန္ဓိဍိုက်ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ထ္ၜးတိုန်လက်ကျန်ၜံၚ်ပၟတ် မပ္တံကဵုဂၞိၚ်ဂိ၊ ဗုၚ်ဂိ၊ တၞုၚ်ဇိုၚ်ဒေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိ အာကော်ဣမိတုဲ၊ မၞိဟ်မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် အာဂၠာဲကော်ပ္ကောံလဝ်မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်ဇၞော်ဇၞော်တံ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ကော်ဣမိကွာန်ရ၊ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဣမိ ညးအလဵုအသဳတံ နွံမံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်တုဲ ကော်ဣမိညးအလဵုအသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဣမိကီု မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံကီု စိုပ်ကောံတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဒးကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲရ။

'''သၞောတ်ဗၜတ်ဗီုပြေၚ်ဇံၚ်ဖဴ ။'''

ဒုန်ကလိဟွံသေၚ်၊ ဒုန်ကၟးဟွံသေၚ်၊ ဆုထ္ၜောံထ္ၜောံၜါတၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုမွဲက္ဍဂှ်၊ လးလဝ်လ္တူကၞဳသ္ၚိ၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ်၊ ခြာခရာဗၞတ်မွဲဟတ်၊ လ္တူဂှ်လးစုတ်ဝိုန်ဒုန်၊ ထပှ်တၞုၚ်တုဲ၊ ဒက်ဗဗိုန်ကဵုချာရ၊ လ္တူဝိုန်ဂှ်ပၠန် ဒးလးစုတ်ဒုန်ကရေက် ဒစိတ်ကရေက်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်မိက်ဂွံလးစုတ်ခတဵုမ္ဂး လးစုတ်ခတဵုပိဂတှ်ေလေဝ်မာန်ရ၊ လးကၞဳတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံချဳဒရာၚ်၊ ဒးကြာပ်ပိတန်ရ၊ လ္ပာ်က္ဍိုပ် ကြာပ်စုတ်ဒုန်ကရေက်တုဲ ဒက်လ္ပာ်ဇိုၚ်မွဲတန်၊ အဒေါဝ်မွဲတန်၊ ဒးကြာပ်ဒက်ရ၊ ကၞဳဒုန်(ဝါ)ကၞဳဆုညံၚ်ဟွံဂွံချဳ လောအာလောကၠုၚ်တုဲ ဒးဒက်ကြာပ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ဂွံတိတ်ဂွံလ္တူဇံၚ်ဂှ်၊ ဒးလးသ္ကဝ်ရ။


ယဝ်ရသၠးယဲဒိုက်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး အခိုက်မန်ဟေၚ် ဒးကၠောန်ဗက်စရ၊ တြုံတၠသ္ၚိတံပၠန်လေဝ် သမ္ဘာဇကုသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ချိုန်တီကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴတုဲ ဒးၜံက်တိဗဝ်ဖဴမွဲ သွက်ဂွံၜံၚ်ပၟတ်ဗဂီုဇကုရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး တိဖဴဒစိတ်န၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး တိဖဴထပှ်နၜံက်ကေတ်တုဲ၊ ဗဝ်ဖဴစွံလဝ် ဗ္ဒာဲဇံၚ်သ္တိက်ၜံၚ်ပၟတ် လ္ပာ်တဲပါဲရ၊ ဗ္ဒာဲဖဴဂှ် စွံလဝ်ဍာ်မွဲဂရ သွက်ဂွံသိုဟ်တၟံ ဍိုတ်စံၚ်လဝ်နူဖဴဂှ်ရ၊ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဖဴဂှ် ဒးဒှ်အတိုၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠိၚ်ဖဴဂှ် ဒကေတ်မွဲတၞုၚ်ဓဝ်ရ၊ မွဲတၞုၚ်ဂှ် ဒုၚ်စကဵုဇမၠိၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠေံအနာံဖဴ ဒးကေတ်ၜါတၞုၚ် တုပ်ကဵုအနာံဇံၚ်ဂှ်ရ၊ အနာံဖဴဂှ် လဇံက်ဗကိတ်ကဵုသၟန်ဇမၠိၚ်ဇံၚ်တုဲ ဒှ်ဖဴညးတံရ၊ (ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ညးတံသၠးဂဝ်ဂၞဴ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတုဲ အပေါတ်ကြိယာ သွက်ဒးပ္ကောံကေတ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟၟဲရ၊ ညးတံဒုၚ်ထပက်ဂဥုဲ စကေတ်ဂဥုဲမ္ဂး ကမၠောန်သၠးဂၠံဂဝ်တုဲမံၚ်ကီုရ)။

===၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်===

ကာလကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ၊ ဒက်သုက်နကဵုဇုက်တောဝ်သ္အးဇ္ၚး၊ ခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ ရေက်ထပိုတ်ကၠေံ နကဵုၜုန်မြက်ကေက်က် မသ္အးဇ္ၚးကီု၊ ဟွံသေၚ်လ္ၚဵုဂှ် ကရေက်ကေတ်သၞဒုန်၊ ဇိုတ်သ္အးကၠေံတုဲ၊ ရေက်ထပိုတ်သုက်ရ၊ တုဲကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ကောန်ၚာ်နကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂီုဂီုရ၊ တုဲဖုံဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ပၠန်၊ တုဲမ္ဂးဂွဳထုဲကောန်ၚာ် နကဵုယာတ်သ္အးဇၚး ဗွဲမဂပ်ဝ်တုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ကောန်ၚာ် (ကာလလၟုဟ်ဝွံ) ကၞာဲသၟးဂၠိုၚ်ရ။


'''ဗွဲသတိ'''။ ။ (မူဟိုတ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဟီုမ္ဂး၊ အရေဝ်မၞိဟ်ဇၞော်မန် ခမဳသၚ်တံနွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ သၟိက်ဂွံတီဗွဲခ္ဍန်ဂှ်၊ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲမန်တံကျပၞာန်ညးတုဲ၊ ဂကူပိုဲမန် ဣဓိညံၚ်ဂွံဟုတ်စှ်ေအာဂှ်၊ ပိုဲဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ ကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကြိယာ သွက်ဂွံဂုမ်သ္အးဩောံသ္ၚု၊ ဍေံမဒှ်စၞအာဟာရ ပိုဲမန်ဗွဲပရဲဂှ်မွဲသာ် သဘဴကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ညးလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံစွံပ္ကောံလဝ် အပေါတ်မပ္တံ ထၟိက်နာနာသာ် ဟွံသ္အးဇၚး သွက်ဂွံထောံကၠေံဂှ်မွဲသာ်၊ ဒှ်သ္အးကၠေံဩောံသ္ၚု နကဵုကြိယာဂှ်တုဲ ဩောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်ပုၚ်တုဲမ္ဂး ပိုဲခရှ်တံကီု၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ဒးစဒးကဵုပိုန်ပပြဘိုက်ရ၊ စဟာပ်ဒးပုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဣဓိလဟုတ်စှ်ေအာ၊ ကျာ်ဩဳပၠိုတ်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် နွံအဓိပ္ပါယ်သာ်ဝွံရ၊ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ယဝ်တီပရေၚ်ဏံမ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ်ရ)။


(ကၠာတေံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သ္တိက်ကောန်ၚာ်တၟိတၟိ သာ်လဵုရောဟီုမ္ဂး လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်မသုန်စှ်ေသၞာံတေံ၊ ညးလ္ၚဵုတံသ္တိက်ကောန်ၚာ် နကဵုထးထဝ်ဟွံသေၚ် ညးဒိုက်ဝါတ်တံဂှ် သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲခွက်ဆုလံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ကေၚ်ဆဵုဒဗကီုရ၊ ယဝ်ထးဆုမ္ဂး ကၠောန်လဝ်ခ္ဍံခ္ဍံ ကဵုဂၠိၚ်မံၚ်ညိတုဲ လ္ပာ်စွံက္ဍိုပ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဗီုက္ဍိုပ်ခၟဴၜိုပ်ထဝ်တုဲ လံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲထးဂှ်ဟေၚ် ညးဇၞော်မန်ပိုဲကၠာတေံ သ္တိက်ကၠုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ရ။ ခွက်ထဝ်ဂှ် ညးတံကၠောန်လဝ်တုဲ ဏာအပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဃံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ယဝ်ရညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်မွဲမွဲမ္ဂး အာပ္တီဃံၚ်တုဲ ကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ် သွက်ဂွံသ္တိက်ကောန်ၚာ် မဒှ်မၞိဟ်တၟိဂှ်ရ၊ ကွာန်ဇၞော်မ္ဂး ခွက်ထဝ် ၜါ-ပိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မကၠောန်စွံလဝ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်ပရေၚ်ဇုဇဗဴလ နော်နာဲပိုဲမစွံပပ္တိုန်လဝ် အခိုက်ကၞာဝွံ ပိုဲညာတ်ကေတ်ဇုဇဗဴလပိုဲ မဂတာပ်ခေတ်ဗွဲမလောန်ဟေၚ် တီကေတ်မာန်ရ၊ မူဟိုတ်သ္ဂး ဟီုသာ်ဂှ်ရောမ္ဂး ကာလအာကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ်ဂှ်ရ ကိစ္စစုတ်စရၚ် ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် တုဲဒှ်အာမွဲအလန်ဓဝ်ရ။ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ  ပွမသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံတုဲ၊ ယဝ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲထးထဝ်ဟွံမာန်မ္ဂး သ္တိက်ကောန်ၚာ်လ္တူကၞဳ ဗွဲသ္အးဇၚးဂှ် ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။)


ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ သုက်ကုတ်ထပိုတ်ပ္တိတ်နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဣမိတံ အာတိုပ်ကၠေံ ပ္ဍဲကတိုၚ်ၜံက်လဝ်တိဖဴရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ဟွံတိုပ်ပ္ဍဲကတိုၚ်တိဖဴ၊ အာတိုပ်ကၠေံအတိုၚ်ကိုန် တိုပ်သုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ဗွဲသၞောဝ်ကိုန်ဝွံ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ၊ ပသာ်မ္ဂး၊ တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဒဂိုန်၊ ခ္ဍဲသဳမ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်၊ ဝှ် ၊ ကထိုန်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုမြေက္ကသဵု၊ ပုဟ်၊ မာ်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ရ၊ ဗွဲကိုန်ဝွံတိုပ်သုက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ပိုန်ဂၠိုၚ်အာယုက်ဂၠိၚ်ရောၚ်၊ ပိုဲမန်ပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဝွံရ၊ (ကိုန်တုပ်သုက်ဗွဲလ္တူတေံလေဝ် ကံက်ပ္တိတ်နူလောကသိဒ္ဓိရ။)


ဒေသလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တၟိ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ဣမိတံပြုပြေၚ်ကဵုရ၊ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး ဇဗၠုဒစိတ်တၞး၊ သတ်ပိမ၊ ဟွံသေၚ်ဒစိတ်မ၊ ဩန်မွဲဒကေဝ် ဟွံသေၚ် မသုန်မး၊ လိခ်မွဲအုပ်၊ တဝ်ဏှ်ေမွဲတၞုၚ်၊ မှၚ်မွဲပလၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်တြုံမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမ္ဂး ဇဗၠုခထပှ်တၞး သတ်ထပှ်မ၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴတၟိမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ ဣမိဝွံ ပၠာဲကေတ်ဂစေံစၠန်မွဲပ္ၚာန်၊ တိတ်အာက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ '''ယွံဒေဝတဴသူကၞေၚ် က္ညကၠုၚ်ပစၟတ်သမ္တီကောန်ၚာ်ဝွံညိ'''ရဴသာ်ဝွံ တိတ်နိမန်ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ကဵုပသမ္တီရ၊ ကာလက္လေၚ်လုပ်ဇရၚ်ကောန်ၚာ် ဣမိဂှ် လၟုဟ်လုပ်ဍာ်ဂစေံစၠန်မြမောဝ် နူကဵုက္ဍိုပ်ကၞိန် ဒဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲကောန်ၚာ်ရ၊ (ကပေါတ်ဒေဝတဴသူကၞေၚ်တံဂှ် လ္ၚဵုမွဲတ္ၚဲ လ္ၚဵုၜါတ္ၚဲ၊ လ္ဒဵုဒဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးတံစွံလဝ်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ်လေဝ် ဒေသမန်လ္ၚဵုနွံ-ဒေသမန်လ္ၚဵု ဟၟဲရ။)

===၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ယဝ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဣမိဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ပလေဝ်ပလေတ်အတိုၚ်နဲကဲဣမိတံတုဲ၊ ပ္တိုန်သ္တိက်လဝ်လ္တူဇံၚ် ၜံၚ်ပၟတ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ညံၚ်ဂွံညောတ်အာပြဟ်ပြဟ်ဂှ် ဂတ်ဒက်ဂွဳလဝ်ဗုၚ် နကဵုယာတ်ပူလဝ်ဗုၚ်တုဲ၊ ကေတ်တၟံဍိုတ်စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲဖဴဂှ်တုဲ၊ သိုဟ်ဖျေံပ္ဍဲဍာ်ဂရ၊ ဟံၚ်ပ္တိတ်ဂွဳကဵုယာတ်တုဲ၊ ပ္ဍိုက်စွံလဝ်လ္တူဗုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒုၚ်မာန်ရ၊ အဃောပ္ဍိုက်ဍိုတ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟွံကတဴလုပ်ဒဵုစၞာံဗုၚ် တဴသၠိုက်အာဂှ် မ္ဒးပသ္တိရ၊ ပၟတ်ဖဴဝွံလေဝ် မ္ဒးပဒှ်လဝ်လၟိုန်ရ။


ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုစွံဂရုၚ်မွဲမ လ္တူက္ဍိုပ်သ္တိက်သၟတ်ဗြဴဂှ်ရ၊ ရန်တၟံ အာဗီုအခိုက်ညးတံအဆက်ဆက်တုဲ၊ ပ္ဍဲဂရုၚ်ဂှ် ဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒးနွံရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဖေက်လကိုတ်ဒှ်၊ ဆီတိုန်ဒှ်ဂှ်ရ၊ နကဵုဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒက်ဂတ်လဝ်မွဲမွဲဒၞာဲမ္ဂး၊ ဆေဝ်ဒဝ်ကဵုအန္တရာဲ သာ်ဂှ်မာန်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ကာလပၟိက်ကိစ္စမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်မ္ဂး သၟိက်ဂွံဗွဲမပြဟ်ဂှ်ဒှ်ရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဍာ်တှ်ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂှ်၊ ညးတံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သိုၚ်တှ်ဟွံထောၚ်ဇဳဏီ ကောန်ၚာ်မဴဟွံအိုတ်၊ တှ်ဂှ် တေၚ်ကၠုၚ်ဗွဲမလောန်မ္ဂး သ္ၚိတှ်ဂှ် လီုအာကီုဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚိတှ်ကလိုအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလာဲအာမ္ဂး ဇၞတ်ချိုန် ပလာဲကဵုသာသာရ၊ စၞအာဟာရ မပ္တံကဵုဍာ်လဂမ်၊ ဍာ်ဂမ္တဴတံဂှ် ဒးသုၚ်စကဵုဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ဣမိဂှ်လေဝ် သွက်မိကောန်ၚာ် သ္ဂောံထတ်အာဗွဲဂတ၊ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ် ဒးမၚ်မွဲကဵုဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ပွမသုၚ်မိတ် ဟုံမိတ် သုၚ်ဂဥုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုလၟိုန်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠာဟွံစပုၚ် သွက်ဂွံဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ထၟောတ်ကေတ်ပုၚ် ပန်ထၟောတ်တုဲ မ္ဒးဗဇဴ ပ္ဍဲဒကဴဖဴပန်လ္ပာ် ဒဵုကဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ။

===၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ===

သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ်၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟတ်ဇၞော်တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ပ္တုဲကဵုဝတ်နာနာသာ် မပ္တံစံၚ်ဍိုတ် သိုဟ်ဍိုတ်ဖုံမိတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဗြဴတၠတှ် မထတ်ယုက်တံလေဝ် ကၠာမိကောန်ၚာ် ဍာ်တှ်ဟွံထတ်ရိုက်ဏီဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ဗၟဴ ကဵုတှ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ညးမဒှ်ကလောမိဿဟာဲ ဌာန်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်သ္ၚိစၟဳရံၚ်ကောန်ၚာ်မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴပိုဲမၞိဟ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်မၞိဟ်တၟိကီုရ၊ ညးတၠသ္ၚိတံပၠန်တုန်လေဝ် ပ္တုဲတဴဝတ်လ္တူမၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်တံပၠန် ပွမဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်သွနာနာသာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗ္စပုၚ်သတ်ဗြဴ ကဵုသွစၞဗွဲမဒးရးပၠန်ရ၊ ညးမွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဝတ်ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်ပၠန်ရ၊ အခိုက်ဏံဝွံ ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ပိဗ္တံပိတ္ၚဲ မိပ်ပဇြိပ်ပ်ကရိုက်ညးကဵုညး ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။

===၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်===

နူကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်ဂွံပိတ္ၚဲဟွံသေၚ် မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး ဣမိဂှ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ၊ မၞိဟ်ၜံၚ်ပၟတ်အလန်ပဌမမ္ဂး လ္ၚဵုဂှ် ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်မ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် မသုန်တ္ၚဲ၊ လဗြဴကေၚ်ၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ပၟတ်ပၞာၚ်တုဲမ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ ညးတံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်အိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ဣမိဝွံ ကေတ်ပုၚ်ပန်ထၟောတ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ဇဗၠုပန်တၞး၊ နော်မွဲတၞုၚ်၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ပုၚ်မွဲထၟောတ်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ်၊ ပၟတ်နူဖဴၜံၚ်ပၟတ်လ္ၚ၊ ဍာ်မွဲဗြံက်ကေတ်တုဲ၊ စှ်ေအာတိဂတမုက်သ္ၚိရ၊ အပေါတ်စပ်ကဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တံဂှ် စွံပ္ဍဲတိ(လ္တူသ္ကဝ် လ္တူခတဵုဂှ် ဟွံကေၚ်မိၚ်)တုဲ စဝ်ဖျေံဍာ်လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်ရ၊ အဃောမစဝ်သိုဟ်ဖျေံဍာ် လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်၊ သာ်ဝွံမဟီုပ္တီ(ဗလိဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴ လေဝ်ဟီုဂး) '''ဒေဝတဴဖဴရ၊ ယွံဒေဝတဴဖဴ မၞးအာမာန်ရ''') ဂလာန်ပ္တီ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ရန်တၟံသာ်လဵုတုဲ သ္ပရောဂှ် ဟွံတီ ဒေသလဵုရောဂှ်ဟွံတီတုဲ ပွဝွံ ဒှ်ဆအယာံမာတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရောၚ်၊ ညးတံသ္ပသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ကရိကၞာဲမွဲသာ်ကီု၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံဂှ် ဟွံတီသက်သက်ရ။


ပွမပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ဗ္စူလတ်သ္ကဝ်မွဲထၟူတုဲ သ္ပဂြောပ်ကၟာတ်လဝ် လ္ပာ်လ္တူကဵုယာတ်ရ၊ ထၟူသ္ကဝ်ဗ္စူလဝ် လ္တူဍိုတ်ဟွံသေၚ် လ္တူဆုဒကုတ်ရ၊ (ကၠောန်နဲဗီုအုပ်ပဠက်ရ) မိကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဂ္ဇံပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ်တုဲ ဣမိကေတ်နၚ်ဍိုတ်စံၚ် တၟံစံၚ် ဓလုက်စုတ်ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်တုဲ ပက်သိုဟ်ကဵုဍာ်သၟုဟ်ဂမ္တဴ တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ် အုပ်ဂမ္တဴကၠုၚ် နကဵုသၟုဟ်ဂှ် ဍာ်ပဠက်မၞိဟ်ဇွောဝ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ဣမိလေဝ်သ္ပသာ်ဏံ ဍိုတ်စံၚ်ဒဵုဂံက် မွဲမတုဲမွဲမ ဒဵုပေၚ်ပိမရ၊ ရန်တၟံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ယဝ်ပဠက်တိတ်မ္ဂး ပ္ဍဲခန္ဓဇကု မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ကၠိပပ်ဟွံသ္အးဇၚးတံဂှ် ဇွောဝ်တိတ်အာကရောံဍာ်ပဠက်တုဲ၊ ဍာ်ဖျုန်ဆီ ပ္ဍဲတၠခန္ဓဂှ် သ္အးဇၚးအာအိုတ်ရ ဣမိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သိုဟ်ဍိုတ်ဒဵုပေၚ် မသုန်မလေဝ်နွံကီု၊ ပွမသ္ပသာ်ဏံဂှ် မန်ဂမၠိုၚ်'''အုပ်ဟဂမ်'''ဟီုဂးစရ။ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အုပ်ဟဂမ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်တၟံဍိုတ်သၟးဟွံသေၚ် ဗၞဲထဏေက် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်သၟူဍေံရ၊ ရန်တၟံသွက်ပၞေတ်သရ ဂွံစိန်ဝုန်တုဲ အုပ်ဗၞဲလေဝ် ညးတံသ္ဂးပၠန်ရောၚ်၊ ကၠာဟွံဂွံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးလ္ၚဵုဂှ် အာဂၠာဲၜှ်ကေတ်တၞးဓယာ် လ္ၚဵုဂှ်အာဂၠာဲၜှ်ကေတ် တၞးယးမတ်ဗ္တံဂှ် ၜိုဟ်လဝ်ဒဵုကဵုဖောဝ်တုဲ ကာလပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ဟွံသေၚ် ကာလအုပ်ဟဂမ်တုဲဂှ် သွက်ဂွံဟုံဍာ်တၞးဓယာ် ဟွံသေၚ် ဍာ်တၞးယးမတ်ရ၊ ကာလဟုံဍာ်ဂှ်လေဝ် ပါဲနူဍာ်ဏံတုဲ ညးတံဟွံကဵုဟုံရ၊ တုဲမ္ဂး သဘဴမၞိဟ်ဗြဴဟုံဍာ်ဂစေံစၠန်ဂန္ဓရာ ကျိုၚ်ကျဝ်ကေတ်ဗွဲမ္ဒးရး ဗွဲမသ္အးဇၚးတုဲ ဇံၚ်ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ပလီုထောံရ။


လ္ၚဵုပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ စဝ်ကပေါဝ်ပ္တုဲထောံလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲပ္တုဲသီုၜါကာဂှ် '''စဝ်ကပေါဝ်ဇံၚ်ဖဴ''' ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ သီုစဝ်ကပေါဝ် သီုခုတ်ယၟု သီုစၚ်ကတောဝ်လေဝ် သ္ပအိုတ်ရ။

===၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်===

ၜိုန်ရမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲကီုလေဝ် ရန်လဝ်သွက်သမ်အုဲ သမ်အေၚ် ဟွံသ္အးဇၚး ပ္ဍဲခန္ဓညံၚ်ဂွံဆက်တိတ်အာ ဒဵုကဵုအိုတ်အာ ညံၚ်ဍာ်ပဠက် တိတ်ဟွံသ္ဂုၚ်အာဂှ် ညးတံကဵုဆက်ကေတ်အာ ပၟတ်ပၠန်လေဝ်နွံကီု၊ ရန်လဝ်သွက်ထိုၚ်ကောန်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံအေဲစှ်ေအာတုဲ ဆက်ပ္ဍိုက်အာဍိုတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်၊ မိိပ်ဇြိပ်မံၚ်မ္ဂး ပွမပ္ဍိုက်ဍိုတ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ပိတ္ၚဲဟေၚ် ညးတံကဵုသ္ပရ၊ ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဖဴကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ပလီုရိုဟ်ထောံကၠေံဂၠိုၚ်ရ၊ ပွဝွံလေဝ် တန်မံၚ်လ္တူတၠခန္ဓ ထတ်ဟွံထတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဒွိၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ အပေါတ်ကြိယာ ဇြိုၚ်ညိညကီုလေဝ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်၊ ဍာ်ဂံက်က်လေဝ် ဟွံကဵုဟုံ၊ ယဝ်ပၟိက်နွံမ္ဂး ဟုံဍာ်ဂီုဂီု ဒဵုကဵုပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်လေဝ် ဂွံကေၚ်ဆဵုထဗဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရောၚ်။

===၈။ နိဂီု===
ကေၚ်ကာပွမသၠးဂဝဂၞဴတုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲမ္ဂး ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဗွဝ်ဖဴကီု ရိုဟ်ပလီုထောံရ၊ စိုပ်ကာလဒိုအ်ထောံနူပ္ဍိုက်ဍိုတ် ဒိုအ်ထောံနူၜံၚ်ပၟတ်တုဲမ္ဂး ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴဂှ် အခိုက်ပိုဲမန်တံ တုဲဒှ်စိုပ်ဒတုဲအာရ။

==ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု==

ပွမစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံ ဆက်ကၠုၚ်လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲရ၊ ပပ္တံနူရာဒနာမိက် '''သဳလိဿနိစ္စံ ဝုဍ္ဎာ ပစာယနော စတ္တာရောဓမ္မာဝုဍ္ဎန္တိ အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ''' ဂှ်ရ၊ သာ်လဵုဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ရော ဗွဲခ္ဍန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိညရ။ လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ နွံတြုံကဵုဗြဴညးၜါ ဂွံကောန်ၚာ်မွဲ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် အာကလံမအံက်ဇကု ဒဒှ်မံၚ်ဣသိမွဲ ဒ္ဂိုန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်တေံရ၊ ခါညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ကလံတုဲဂှ် ဗွဲဂါထာလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုရ၊ ခါရကောန်ၚာ်ဂှ် ကလံလဇုဣသိဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်တုဲသၟာန်တိုန်၊ ပသာ်လဵု ဟွံရာဒၞာကဵုကောန်ပိုဲရော၊ ယဝ်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်မှာထေရ်အာနန် မပဒတဴဒၟံၚ်ဗ္ဒာဲကျာ်တြဲပိုဲတေံ၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴလေဝ် ပၚောံအာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလံမှာထေရ်အာနန်ရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် မှာထေရ်အာနန် ရာဒၞာမိက်နဂါထာ ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်၊ ညးၜါသၟိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်နဲကၠာတေံရ၊ ယဝ်သၟိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်ကျာ်တြဲညိရဂး၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတုဲ ကလံကျာ်တြဲရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုပၠန်ရ၊ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲဟွံရာဒၞာမိက်၊ သၟိက်မိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲပၠန်ရ၊ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ်ကျာ်ဟေၚ် ညာတ်ဒးကောန်ၚာ်ဏံ အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရာဒၞာမိက် '''အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ'''မ္ဂး ဗၠေတ်အာရောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံရာဒၞာမိက် ညံၚ်အာယုက်ကောန်ၚာ်ဏံ ဂွံဂၠိၚ်ဂှ် သာ်လဵုဂွံပရော သၟာန်ကျာ်တြဲရ၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရမ္ဂး ကဵုဗှ်မ္ၚဵုဒ္စာံဗ္တံ ဒ္စာံတ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်မာရဏကၠုၚ်ကေတ်ဏာ ကောန်ၚာ်ရောၚ်၊ ချပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ။


ဟိုတ်နူကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ရ၊ သၟိၚ်မာရဏဂှ် လုပ်ပ္ဍဲဓဝၚ်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ဟွံမာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ လောန်အာထပှ်တ္ၚဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်မာရဏ သွက်ကၠုၚ်ကေတ်ဏာကောန်ၚာ်ဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲသက်သက်ရ၊ ပေၚ်ဒ္စာံဗ္တံဒ္စာံတ္ၚဲတုဲ ကျာ်တြဲရာဒၞာမိက်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံကီုရ၊ ပွိုၚ်ဒစာံဗ္တံဒစာံတ္ၚဲ ကျာ်တြဲမွဲဟာန်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ပုတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ်  ပြာပ်ကၠုၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ်တုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲမွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်တံ နကဵုအာဟာရဘောဇိုန် နာနာသာ်ဟွံသ္ကုတ်ရ၊ သ္ပပဓာန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓရ်မ္ၚဵုတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် အာယုက်ဂၠိၚ် ပိုန်ဟာန်လေဝ်ဇၞော်မောဝ်အာရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ညးကၠုၚ်ကလၚ်ဓဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် လာၚ်မုက်ကြာတ်ကြော သ္အးဇၚးကၠေံဇကု နကဵုဍာ်မ္ၚဵုအိုတ်ရ၊ ကာလစဴအာ ညးတံကေတ်ဖျဴဏာဍာ်မ္ၚဵုတုဲ လၟုဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ပပ္တံနုတ္ၚဲဂှ်တုဲ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တုဲ၊ ရန်တၟံသွက်အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ဒြပ်ကသပ်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကျာ်ဩဳဂွံနွံဂှ်ရ၊ သ္အးဇၚးကၠေံ ပွမကၠိပပ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ပေါဲကာမ္ၚဵုမွဲ၊ ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်'''မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်'''ရ။


* ('''ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ''')

သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဣမိတံဟွံသေၚ် ညးအာယုက်ဇၞော်တံ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပြုပြေၚ်ကေတ်ခါန်လဗံက်ခၟရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ပိ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်မသုန်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ထပှ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ဒစိတ်၊ ရဴဝွံ ပြုပြေၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲလဗံက်သွက်ဣမိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်ခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ကဝေက်သၠိက်၊ သွခၞံကြုက်စုတ်လဝ်ရ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ၜံက်၊ တၞိၚ် တောဝ်ပလုဲစုတ်လဝ်တုဲ သွက်ဇိုန်ကဵုညးလွဳဝတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ သၞေက်၊ မဂွါ၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ လကံက်တဲ၊ သၞေက်၊ မဂွါတံ ပ္ကောံစုတ်လဝ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်မွဲရ၊ ယဝ်လဗံက်ပိမ္ဂး မွဲဂှ်သွက်ဣမိ၊ သၟေဟ်ၜါဂှ် လဗံက်ဗဴလေဝ် ကော်စရ။


ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပ္ကောံကကေဝ်လဝ် ကပေါတ်ဗွဲမရုံဂပ်နာနာသာ်တုဲ၊ ကပေါတ်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပပ္တံနူဍာ်မိတ်ကပေါဝ် နုၚ်မ္ၚဵု ဂအဳတံအိုဿီု ကပေါတ်ပွမ္ဒးရပ်စပ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဘိက်ပၟိၚ်လဝ်မၞိဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ကီု၊ ယဝ်ရဗှ်မ္ၚဵုဖာပ်သၚ်ကီုမ္ဂး အာစာတၠဂုန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် အာနိမန်လဝ်ကီုရ၊ စိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် မ္ဒးပြုပြေၚ်လဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် စွံလ္တူဂအဳ ဂတမုက်သ္ၚိရ၊ ခ္ဍအ်ဇဗၠုမွဲ ဂစေအ်မွဲပ္ၚာန် ဒ္ၚောဝ်မွဲ ဍာ်ကၟုဟ်မွဲထၟာဲ ပြေၚ်စွံလဝ်တုဲ၊ ကပေါတ်မပ္တံ ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ တွဵု မြတံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစွံဗ္ဒာဲလဝ်ဇရေၚ်ဂအဳဂှ်ကီုရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဣမိ ဟွံသေၚ် ညးဗၟဴတှ်ကဵုကောန်ၚာ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကမံက်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဖုံပၠဳလာၚ်မုက် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚးကၠေံ ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဖုံပၠဳကဵုဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်ပၠန်ရ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ကပေါတ်တံ ပွမရပ်စပ်လဝ် ကာလၜံၚ်ပၟတ်တေံ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်တုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်သ္အးဇၚးကၠေံရ၊ တုဲမကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး လာၚ်မုက်ဇကုတုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကလေၚ်စဝ်ဍာ်မိတ်ကပါဝ်ကဵုမိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်သီုဖအိုတ်၊ ဒုၚ်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ သွက်အန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ်၊ သွက်ဂွံသ္အးဇၚးကၠေံဇကုအိုတ်တုဲ လံက်ဖုံဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ တၠသ္ၚိတံ ဒုၚ်ကဵုပလေၚ်ခၟိုန် ဗြာတ် ကုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်အိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံကာလမပြာပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိ မပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံဂှ် နတဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ရန်တၟံသွက်ကောန်ၚာ်တုဲ ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲနာနာသာ်လေဝ် ညးတံကဵုခၟအိုတ်ရ။


ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ မိကောန်ၚာ်ဂှ် မိန်ကေတ်ကောန်ၚာ်၊ စွံပ္ဍဲလဒေါဝ်သ္ၚိ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ဒစိတ်၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴထပှ်မ္ဒးဗိုၚ်လဝ်တုဲ ကေတ်ချာမွဲတၞုၚ်၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဒက်လဝ်လစိန်မတ်ဗ္ကေတ်မွဲဇြေဟ်ရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ရပ်လဝ်တုဲ ကလံက်ဍာ်ပ္ဍဲသၠိုၚ် မစုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲ ဂါထာ ၜ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဖ္ဍောတ်မွဲလ္တုန် ဇီုကၞေၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတဲရ၊ ကောန်တြုံမ္ဂး ဂါထာဒစိတ်လ္တုန်၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂးထပှ်လ္တုန်ဖ္ဍောတ်ရ၊ ရဴဝွံ ၜ ကောန်ၚာ်မ္ဂးရ ၜ တုဲ လစိန်ဂှ် မ္ဒးကွက်စုတ် ပ္ဍဲကံကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ကွာၚ်လဗံက် မစဳရေၚ်လဝ်ဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ် မ္ဒးဇိုန်ကဵုဣမိတုဲ သွက်ကွးဣမိဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုသွတ်မွဲ မ္ဒးဇိုန်ကဵုရ၊ ဇဗၠုသွတ်ဂှ် ခါန်လေဝ်ဂးရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ကၟာမ္ဂး ဗလိုပ်မွဲစွံရ။


ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုပၠန်၊ ကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဝေၚ်ရ၊ ပွမဝေၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုဂှ် စွံလဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်သ္ၚိ၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠကောန် ဗၞတ်ပိပန်မသုန်တြဴ ဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဆက်လဝ်တဲ၊ ဒွုဲဝါဲလဵုသ္ဂးတုဲ ညးတံပ္ကောံပၠောပ်တဲဆက်လဝ်ဂှ်ရ၊ တုဲဆက်ဒယှ်ေတိုန် '''ဒွုဲဝါဲလဵုဒွုဲဝါဲလဵု-ဝါဲလဵုရောဟွံသေၚ် ကြေၚ်ဇမ္ဗူရှ် ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ''' သာ်ဝွံ ဒယှ်ေအာဒွုဲ ယူဒံၚ်ဂေတ်အာကောန်ၚာ်ဂှ် ၜါပိပန်လ္တုန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ၜပ္တိုန်စရာဲကောန်ၚာ်လေဝ် သ္ပကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်တုဲ ညးဇၞော်တံ ရာဒၞာမိက်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒှ်တသိုက်ပိုန်ဟာန်၊ အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ကျာ်ဩဳကဵုဂွံနွံကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်မ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံပ္တိုန်စြာဲကောန်ၚာ်တုဲ သ္ပအိုတ်ရ၊ ကာလၜကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် ဂါထာၜကောန်ၚာ်ဂှ် ညးတံဖ္ဍောတ်အိုတ်ရ၊ ဂါထာၜကောန်ၚာ်လေဝ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန်ဟွံတုပ်၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညကီုရ၊ ရန်တၟံၜကောန်ၚာ်ဂှ် တုပ်မံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။


* '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲတုန်''' 


'''( ခၟမွဲ။ )'''။

နူကဝ်တိုန်ရ၊ ပိုဲၜကောန်စဴ၊ ရဴဂဴရတ်ပိ၊

ခၟမွဲစိ၊ ဣဓိဇၞော်ပၠန်၊ အ္စာပ္တန်လဝ်၊

ကျာ်ဂေါတမ၊ ပၠလျးဖျဳဖျဳ၊ သ္ၚဳဗဵုအံသဝ်၊

မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လာ၊ နဳလာဩန်ထဝ်

ဒယှ်တမ္ညဝ်၊ အသဝ်နုဘဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟၜါ )'''။

ဝွံခၟၜါ၊ သာရထဳအဴ၊ ကဵုဒှ်စဴညိ၊

တိုက်ထဝ်ဩန်စိ၊ ဣဓိနွံကီု၊ သီုသက္ကဝဝ်၊

ဖဵုပန်မက်ပတ်၊ သစ္စပန်ဂှ်၊ တဲစှ်ရိုဟ်လဝ်၊

ကဵုဂွံပၟဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ၊ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိ၊


'''( ခၟပိ )'''။

ခၟပိဟေၚ်၊ အ္စာကၠောန်လဝ်၊ သီုဓဝ်ဟဳရိ၊

ကောံမၞိက်ပိ၊ သိနေရုဟေၚ်၊ ပြေၚ်သိန္နရာဇ်၊

ဗ္ကေတ်ဒဝါန်၊ သဏ္ဍာန်မတ်ဗ္ဂဲ၊ မၞိက်ပြဲဂွံညာတ်၊

ပ္ဍဲလောကဓါတ်၊ ဇာတ်ဝေဿန္တဝ်၊ ကဵုတန်လဝ်ညိ၊


'''( ခၟပန် )'''။

ဝွံခၟပန်၊ သစ္စပန်အဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊

သၟိၚ်ဝၚ်ပန်စိ၊ ဒမၠိကဵုဆဵု၊ မ္ၚဵုဟောဒြာ၊

ကြဴတဲပြာကတ်၊ ကွတ်စှ်ဒ္စာံ၊ သိုန်သ္ကဵုရံက်ရာ၊

ဖဵုရာဒၞာ၊ သီုသဒ္ဓါအဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟမသုန် )'''။

ဝွံခၟမသုန်၊ သဳမသုန်ဂှ်၊ ကဵုပ္ဍေန်ဍဟ်ညိ၊

အာယုက်တန်စိ၊ နာမဒိဃာ၊ ကဵုဂွံမြာကီု၊

ဒယှ်ကမြဴ၊ ညံၚ်မဟောသဓ၊ တေဇတီုကၠီု၊

အနုဘဴကီု၊ သီုကြဳဇှ်အဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟတြဴ )'''။

ဝွံခၟတြဴ၊ သွဝ်တရဴဘုံ၊ အလုံံသုဂ္ဂတိ၊

ကဵုကလိဂွံ၊ ညံၚ်နာဲမိသၟိၚ်၊ သၠိၚ်ပ္ဍဲနန်မြ၊

မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ပ္ဍဲတိုက်ပဠူ၊ သူလေဝ်ပေၚ်န၊

ညံၚ်ဇောတိက၊ တၠထဝ်ဩန်၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊


'''( ခၟထပှ် )'''။

ဝွံခၟထပှ်၊ အဘိဓဝ်ထပှ်၊ ကဵုဆဵုပြဟ်ညိ၊

ဓဝ်ကျာ်တြဲစိ၊ ဣဓိလ္တာ်ရ၊ တေဇမပြဲ၊

ဍုၚ်ဇၞော်တန်တဴ၊ စှ်တြဴအဵု၊ ကဵုဆဵုလောဲလောဲ၊

အာယုက်တန်ပြဲ၊ ပ္ဍဲသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံညိ။ ။

('''သွက်ကောန်ဗြဴဂှ် ဂါထာတုဲဆဝွံရ။''')


'''( ခၟဒ္စာံ )'''။

ဝွံခၟဒ္စာံ၊ မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍေန်ကဵုဍာံညိ၊

သဳဒ္စာံစိ၊ မဏိဖ္ဍုန်၊ အတိုၚ်ဂုန်ပြဲဖာ၊

ကဵုကလိဂွံ၊ ယွံသွံဂွဳစိုက်၊ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ကၠာ၊

ဟးစဴမတ်ၜါ၊ မှာစက္ကဝဝ်၊ ကဵုစရှ်လဝ်ညိ၊


'''( ခၟဒ္စိတ် )'''။

ဝွံခၟဒ္စိတ်၊ အ္စာပ္တိတ်လဝ်၊ နူကဝ်တန်ရ၊

ရတ်ဒ္စိတ်ပၠ၊ ပတၠဂွံကၠုၚ်၊ နုၚ်နိဓိပြဲ၊

ဒ္စိတ်လောကုတ်၊ ဟွံယုတ်နူဂှ်၊ ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ပြဲ၊

တၠလျးတြဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ ဗၠးဗယိဘဲ၊

အိုဿီုရတ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်တံဂှ်၊ ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်ရ။ ။

('''သွက်ကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးဖ္ဍောတ်ဂါထာဒဵုကဵုခၟဒ္စိတ်ဏံရ။''')


* '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲပၠန်။'''

၁။ နူတံပဌမ၊ ထ္ၜပ္တိုန်သၟတ်မွဲ၊ ကောန်ကွးတွဳဂၠောဲ၊ နဲအ္စာပါမောက္ခ၊ ဒၞာဲဒၞာဲအာဂတ၊ ကဵုဂွံဒှ်အ္စာညးညိ။

၂။ နူမွဲထ္ၜပ္တိုန်ၜါ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ကၠာ၊ ဂုဏ်မိမၜါညိ။

၃။ နူၜါထ္ၜပ္တိုန်ပိ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်စိ၊ ဂုဏ်ရတ်ပိညိ။

၄။ နူပိထ္ၜပ္တိုန်ပန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်အ္စာပန်ညိ။

၅။ နူပန်ထ္ၜပ္တိုန်မသုန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်ဓဝ်သဳလ၊ မသုန်ပြကာညိ။

၆။ နူမသုန်ထ္ၜပ္တိုန်တြဴ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်အဴ၊ သွဝ်တြဴဘုံညိ။

၇။ နူတြဴထ္ၜပ္တိုန်ထပှ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂှ်၊ ရတ်ထပှ်ပြကာညိ။

၈။ နူထပှ်ထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စာံ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဍာံ၊ ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံညိ။

၉။ နူဒ္စာံထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စိတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်လ္အိတ်၊ ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာညိ။

အာယုဒဳဃာ၊ မဟာသုခံ၊ ကဵုတန်မံၚ်ညိ၊ နိဗ္ဗာန်သမာဓိ၊ ကဵုစိုပ်ညိတန်('''နဂါထာဝွံဟေၚ် ဂကူမန်တံ စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်သ္အးဇၚးကၠေံတုဲ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ၚာ်အိုတ်ရ။''')


* '''ဂလာန်ပသေက်ကောန် မွဲနဲပၠန်။'''

'''တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃဂုန္နာ၊ မာတာပိတုဂုရုပဇ္ၛာ၊ အိန္ဒော ဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓိ ဘဝန္တုတေ။''' 

စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊ မိကဵုမၜါ အ္စာဥပ္ပဇ္ၛာဲ၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊ ဒေဝတဴစှ်ဒိုဟ်ကီု အိုတ်သီုစက္ကဝါ၊ သၟိၚ်ဂိတုတ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာ၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက်ယိုက်လဝ်တုန်၊ အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ ပါပကဵုပါဲဒဴ၊ သာမ္မယျကဵုစဴ မြာညိ၊ ဒိတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက်သတ်ယးမတ်ၜါ၊ အာယုက်သီုပိုဉ်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနဂ္ဃ၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ နူကဝ်တန်ပဌမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊ မှာဗြီုအ္စာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊ ဇၟာပ်ခၟကာလ လျတ်မၞိက်ရတ် မနွံကဵုကြဳဇှ်၊ ဘောဇိုန်နွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊ ဘုတ်ပိဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴသူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုန်ဇၞော်တေဇ၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမထ္ၜကၠာ၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊ နူမွဲကဵုဒဵုပေၚ်ရ ထ္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ။


'''ဣဝွံမွဲ''' ကဵုဒှ်နဲသေဌဳဇောတိက ကဵုပတၠဒြပ်ရတ်၊ ညးလဵုမွဲ ပကဵုပ္တောံၜတ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညး ဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊ ညးဂမၠိုၚ် သဂိုၚ်ဏာပကဵုမာန်၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ ဂုဏဝုဒ္ဓိ သဒ္ဓိ သမ္ပတ္တိ ကဵုသ္ဂေဟ်သွဟ်၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုနာဲသၟဟ်၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ်ကဵုနာဲညိရအဴ။ 


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟၜါ''' ညံၚ်ဇဋိလသေဌဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပလီုအလာ်နာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ညံၚ်ပျာဲသေဌဳတမၠာ၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေံမေတ္တာ၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊ ဒေဝတဴအလုဲစက္ကဝါ ကဵုဂွံရော်ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါ သီုၜါ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊''' ကဵုကလိဂွံနုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်္ဂါ၊ တဴလ္တူကျာ ဒေဝတဴကဵုဒးပလံၚ်နၚ်၊ ဒါနသီုကသူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒ္စာံဒိုဟ်၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ်ဝၚ် ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲကီု ဒးနၚ်ကွဲာဒဵုသ္ၚိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန်၊''' ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ဩန်ထဝ် ကဵုဂွံဒယ်ှတှ်ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝၚ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်ကုန်ကွ၊ သီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုခ်ရဴဂဴ။ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊ သတြုကဵုသဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴ တန်ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ။


'''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟမသုန်''' ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊ အာယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ်ကဵုဂွံဒုၚ်ခမဳပယျၚ်၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသိုဖအိုတ် ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေံသီုဝံသ၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇၞော်တြုံဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊ ဂ္ဇံဒေါဝ်ပေါဲဟေၚ် ရမျာၚ်ကဵုရှ်သာ၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ။


'''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟတြဴ''' ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုံဗြဴ၊ ကဵုဂၠိုၚ်ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခြိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေံစိၚ်၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်တမ္ညဝ်ကၠံၚ်၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဂၠံၚ်၊ လတူဖျေံကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗဝဝ်ဗတဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊ ဣဝွံရခၟတြဴ ကဵုနာဲတံမြာညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟထပှ်''' ကြဳဇှ်ဒယှ်တှ်လောန်လာန်၊ ပုၚ်ခၟထပှ်ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန် မိဒေဝတဴညးမသုန် မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ််ပသ္ၚိနန်၊ ဩဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊ ဩဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒၞဳ၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေံမေတ္တာ၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါဠ၊ တ္ၚဲဏံမိကဵုမ ထ္ၜနာဲတံဂွံယးတၟးအာ၊ ဇယသီုလာဘသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵု ဖ္ဍုန်လတူသိသ၊ ယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ်မသုန်ကဝ်၊ ခၟထပှ်တိတ်တွံလဝ် သီုထပှ် ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတံကလိဂွံညိရအဴ။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူ ဂကောံစရာဲလိခ်ပတ်မန်''')


* '''ကပေါတ်လဗံက်''' 

'''သၟတ်တြုံမွဲ-''' 

၁။ ဗြာတ်မွဲဂရး၊

၂။ သတ်ဒ္စိတ်မ၊

၃။ သွဒ္စိတ်ပ္ၚာန်၊

၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊

၅။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး၊

၆။ ၚုယ်မွဲမ၊

၇။ ပလေၚ်ဒ္စိတ်ခၟိုန်၊

၈။ ကွာၚ်ဒ္စိတ်မ

၉။ ကပရာၚ်မွဲ-ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမွဲရ။


'''သၟတ်ဗြဴ-'''

၁။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊

၂။ သတ်ထပှ်မ၊

၃။ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊

၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊

၅။ ပလေၚ်ထပှ်ခၟိုန်၊

၆။ ကွာၚ်ထပှ်မ၊

၇။ သွထပှ်ပ္ၚာန်၊ ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲရ။


* '''ကပေါတ်ခၟ'''


၁။ သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ၊

၂။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊

၃။ သတ်ပိမ၊

၄။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး ကပေါတ်တံဂှ် စုတ်ကဵုနတုဲ ကမၠောန်(ကိစ္စ)တုဲအိုတ်မ္ဂး သတ်ဗြဴဂှ်ညးတဵုလဝ်ရ။

(သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ ဟီုမ္ဂး၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကေတ်တုဲ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံဒးကေတ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိ စွံခုၚ်ဇိုၚ်ပန်၊ လ္တူခုၚ်ဂှ် နုၚ်ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ်မြမောဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်ကြုတ်ခပဳဩောံမွဲ၊ ပိနုၚ်ဂှ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ ဗ္ဒာဲဂှ် ၜုန် မြ ကွဵုတံလေဝ်စွံလဝ်၊ ကာလဣမိဗလိုပ်ဂှ် ကၠာတဲဍာ်ခပဳဩောံ၊ ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မြမောဝ်ရ။)


ပ္ဍဲမစဳရေၚ်လဗံက်ပၠန်လေဝ် ကောန်ၚာ်မွဲလဗံက်ပိ၊ ကောန်ၚာ်ၜါလဗံက်မသုန်၊ ကောန်ၚာ်ပိလဗံက်ထပှ်၊ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်လေဝ် ညးကဵုပြုပြေၚ်လဗံက်ထပှ်ရ၊ လဗံက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲထးမွဲ စုတ်ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဝေက်ကသပါမွဲခေါက်၊ သွခၞံကြုက်မွဲခေါက်၊ ကဂၠေဝ်မွဲခေါက်၊ သွခပဳဩောံမွဲခေါက်၊ ကခၞာမွဲခေါက်၊ ကွာၚ်မပၞဟ်မွဲခေါက်၊ ယိုဟ်သတ်ဆုမွဲခေါက်၊ စုတ်လဝ်တုဲ မွဲထးဂှ် မွဲလဗံက်မ္ဂးရ၊ လဗံက်ဝွံ ညးဗ္စမၞိဟ်ဗြဴဆောဖွက်ထပှ်ရ၊ ကာလစဂှ် သီုစသီုပါဲလဝ်ညိညဗ္ဒါဲဂှ်တုဲ၊ ကာလစတုဲ စၞညးပါဲလဝ်ညိညဂှ် စုတ်ပ္ဍဲနဒၠေၚ်တုဲ ကဵုမကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠေၚ်ဏာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုမဇၞော်တံရ၊ ယဝ်မကောန်ၚာ်ဟွံမွဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ယဵုဏာအာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုရ၊ ဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယဵုဂၠေၚ်ဏာစၞတံဂှ်ရော၊ ရန်တၟံညံၚ်ရဴစၞတံအိုဟ်တၟိုဟ်ဏံကီု၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဏံ၊ ဂတနူဏံ ကဵုဂွံအိုဟ်တၟိုဟ် ညံၚ်ရဴစၞတံဂှ်ကီု မဒှ်ရ။


* '''ပွမစၚ်ကတောဝ်'''


ပ္ဍဲကွာန်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုစၚ်ကတောဝ်ကီုရ၊ ကညလစၚ်ကတောဝ်ဂှ် နကဵုတၞိၚ် ကေုာံ တောဝ်လမ္စံက် စၚ်ပထောၚ်တုဲ ဒက်လဝ်တောဝ်ဂှ် ဗီုကဝဴသၞေက်ရ၊ ကာလစၚ်ဂှ်လေဝ် ကၞိၚ်ကီု တောဝ်ကီု ကြောသ္အးဇၚးကၠေံတုဲ စၚ်မ္ဂး ဟွံဒှ်သရ-ရ၊ စၚ်တုဲဆီတိတ်မ္ဂး ညးတံစုတ်မိတ်မနာၚ်ရ။


* '''ပွမခုတ်ယၟု''' 


ကောန်ၚာ်သၠးနူဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပေၚ်ပိဂိတုတုဲဟေၚ်၊ ညးတံခုတ်တဴယၟုအိုတ်ရ၊ ပွအရာခုတ်ယၟုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံဟေၚ် ခုတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ချပ်စကဵုကျဇၞော်အ္စာတၠ ယာဲဇၞော် အပါဇၞော်တံတုဲ ခုတ်ယၟုလေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ခုတ်ယၟု ဗက်နာံတ္ၚဲလေဝ်နွံကီုရ၊  ကာလခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး အခိၚ် တ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ယၟုတံဂှ် ချူကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ရ။


ပွမချူကှ်ေယၟု ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတုဲ ကွိုန်ညံၚ်ဂွံသဝ်စှ်ေဂှ် နဲဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ကဵုလၟုဟ်ရောၚ်၊ ပသာ်ရောဟီုမ္ဂး ဒုန်ကရေက်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု ပွမရပ်စပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာ၊ ပွမချိုတ်၊ ပွမကၠောန်ဇံၚ်ဖဴ ကာလၜံၚ်ပၟတ်၊ ပွမလးကၞဳတံဂှ်ရ၊ ဒုန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုရ၊ ယဝ်ကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်မ္ဂး ကုညးဂှ်ကွိုန်ဟၟဲ၊ မုက်မတ်ဟွံယးတၟး၊ စရာဲကျာ်ဩဳအောန်သဝ်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် အာဂတနူဏံ ယဝ်မိက်ဂွံကှ်ေသက္ကရာဇ်မ္ဂး ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် လ္ပကှ်ေစုတ်ညိ၊ ကှ်ေစုတ်ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ညိ၊ ကောန်ဂကူမန်တံ၊ ကာလခုတ်ယၟုမ္ဂး ယၟုနွံကဵုကျာ်ဩဳ၊ နွံကဵုကွိုန်၊ ယၟုပွမစၞောန်ထ္ၜးကဵုကာမ္ၚဵု၊ စပ်ကဵုနာံတ္ၚဲကောန်ၚာ်-နကဵုယၟုမန်ဇေတ်တ်မပ္တံ(မာံ - နာဲ - မိ - ဣစဳ)တံဂှ် ခုတ်အိုတ်ညိ။


ကေၚ်ကာ ပွမစဝ်ကပေါဝ် စၚ်ကတောဝ် ခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗ္စာရဏာ ဒဒှ်အဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲဝါပၠန်ရသွံ၊ ရန်တၟံသာ်ဂှ် ကဵုရံၚ်ဒ္ၚောဝ်ရ၊ တုဲညးတံကဵုကောန်ၚာ်ရပ် တၞိၚ်၊ တဝ်ဏှ်ေတံပၠန်ရ၊ ဣဂှ်လေဝ်ရန်တၟံ '''ကာလအဲသၠးဂဝ်ဂၞဴမိဂှ် မူကပေါတ်ကြိယာလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ကပေါဝ်ဝွံဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာသွက်အဲရသွံ'''ရဴဝွံ ညးတံရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာ ဒဒှ်ရကောန်ၚာ်ဗ္စာရဏာဟွံလေပ်ကီုလေဝ် ညးတံသ္ဂောံကဵုစွံ ပ္ဍဲစိုတ်မိမတံရ၊ တုဲရန်တၟံဒှ်မၞိဟ် လုပ်အဝေါၚ်မၞိဟ်ညိဂးတုဲ ကဵုကောန်ၚာ် ကွာ်လ္တူတိထပှ်ဂါမ်ရ။


* '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ၜါမ''' 


ကထဝ် ။ ကဴဗၠဲ ။ ဂုဏ်ဇဳ ။

ကဩန် ။ ကဴစၠန် ။ စန်ညဳ ။

ကေသာ ။ ကဴသဳ ။ စန်မာန် ။

ကောနာဲ ။ ကဴမန် ။ စန်မန် ။

ကောနန် ။ ကျေဝ်ကျေဝ် ။ စန်သိုက် ။

ကံမောဝ် ။ ကျေဝ်လာဲ ။ စန်ထဝ် ။

ကံအံၚ် ။ ကျေဝ်ဂေါဝ် ။ စန်မောဝ် ။

ကံဇောဝ် ။ ကျေဝ်ဩန် ။ စိုတ်ညဳ ။

ကံထဝ် ။ ကျေဝ်လောန် ။ စိုတ်နာဲ ။

ကံဩန် ။ ခိုၚ်ဇဳ ။ စိၚ်နန် ။

ကံညာဏ် ။ ခိုဟ်ဩန် ။ စိၚ်ဗု ။

ကံသာ ။ ခိုဟ်ညဳ ။ စၠန်မောဝ် ။

ကံဆာန် ။ ခိုဟ်လောန် ။ စြာဲမန် ။

ကံပရဲ ။ ဂုဏ်ဆာန် ။ ဆာန်နာဲ ။

ကံနာဲ ။ ဂုဏ်ညာဏ် ။ ဆာန်မန် ။

ကံဍောတ် ။ ဂုဏ်သန် ။ ဆာန်နန် ။

ကဴမောဝ် ။ ဂုဏ်ထဝ် ။ ဆာန်ထဝ် ။

ကဴရာၚ် ။ ဂုဏ်မောဝ် ။ ဆာန်အာဲ ။

ကဴတ္ၚဲ ။ ဂုဏ်နာဲ ။ ဆီမန် ။

ကဴထဝ် ။ ဂုဏ်မန် ။ ဆီပရဲ ။

ကဴဩန် ။ ဂုဏ်သဳ ။ ဇဳအံၚ် ။

ဇဳဩန် ။ ပေၚ်ညာဏ် ။ လှိုၚ်ဩန် ။

ဇဳမောဝ် ။ ပေၚ်ကောံ ။ လှိုၚ်ထဝ် ။

ဇန်ညာဏ် ။ ဗုထဝ် ။ ဝၚ်မန် ။

ဇိုန်နာဲ ။ ဗုဩန် ။ ဝၚ်နန် ။

ညဳသိုက် ။ ဗိုတ်မန် ။ ဝၚ်သိုၚ် ။

ညဳပြဲ ။ ဗိုတ်နန် ။ သာမောဝ် ၊

ညာဏ်လှဲ ။ ဗိုတ်ထဝ် ။ သာနန် ။

ညာဏ်မန် ။ ဗိုတ်ဩန် ။ သိုက်မန် ။

ညာဏ်ထဝ် ။ မန်ဇေတ် ။ သိုက်နန် ။

ညာဏ်သိုက် ။ မန်ထဝ် ။ သိုက်ပိုန် ။

ညာဏ်နန် ။ မာန်ညဳ ။ သိုက်ညာဏ် ။

ညာဏ်ဂုဏ် ။ မုက်ဩန် ။ ဟၚ်ညာဏ် ။

ဍာ်ဩန် ။ မောဝ်ဇောဝ် ။ ဟၚ်ထဝ် ။

ဍိုၚ်ထဝ် ။ မြမောဝ် ။ ဟံၚ်ဇဳ ။

တာထဝ် ။ ယာတ်နန် ။ ဟံၚ်မန် ။

တာဩန် ။ ယေန်သိုက် ။ ၜိုပ်မန် ။

တီနန် ။ ယေန်ထဝ် ။ ၜိုပ်ထဝ် ။

တီမန် ။ ယေန်ဟာန် ။ ၜိုပ်ဩန် ။

ထဝ်ဍာဲ ။ ရံၚ်မန် ။ အာဲနန် ။

ထဝ်ဥူ ။ ယာဲဆာန် ။ အာဲဇဳ ။

ထဝ်နန် ။ ရတ်အံၚ် ။ အာဲရတ် ။

ထဝ်မန် ။ ရတ်နာဲ ။ အာဲနဲ ။

နန်ဩန် ။ ရတ်မန် ။ အာဲမောဝ် ။

နာဲကျေဝ် ။ ရာၚ်ဆာဲ ။ အာဲဗၠဲ ။

နဲမောဝ် ။ ရဲဆာန် ။ အာဲသိုက် ။

ပိုန်ဉာဏ် ။ လျးထဝ် ။ အာဲညာဏ် ။

ပိုန်သိုက် ။ လျးမန် ။ ဨယေန် ။

ပိုန်နန် ။ လျးဩန် ။ ဨဩန် ။

ပိုန်ယး ။ လျးတ္ၚဲ ။ ဨနန် ။

ပိုန်ဂၠိုၚ် ။ လှိုၚ်ကဴ ။ ဨကျေဝ် ။


* '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ပိမ''' 

ကေသရဳ ။ ဍုၚ်ထဝ်နန် ။ ယေန်ယေန်ဩန် ။

ကုမ္မာရဳ ။ ဍုၚ်နၚ်ထဝ် ။ ယေန်ကျေဝ်သိုက် ။

ကောစိုတ်နာဲ ။ တီဆာန်မန် ။ ယေန်သိုက်မန် ။

ကံမောဝ်အံၚ် ။ တၠညာဏ်နန် ။ ရံၚ်နန်အာဲ ။

ကံညာဏ်သိုက် ။ တၠပိုန်နန် ။ ရာၚ်ဆာဲနန် ။

ကျေဝ်ရာၚ်ဆာဲ ။ ထဝ်ထဝ်အံၚ် ။ လှိုၚ်ဩန်ထဝ် ။

ကဴစၠန်မောဝ် ။ ထဝ်အံၚ်သိုက် ။ လှိုၚ်ဘဴမောဝ် ။

ခိုဟ်သာလောန် ။ နန်မြမောဝ် ။ ဝၚ်နန်ဨ ။

ခိုဟ်ဟ်ယေန် ။ ဏၚ်မေဩဳ ။ ဝၚ်နန်ထဝ် ။

ခိုဟ်ဆာန်ညဳ ။ ဏၚ်ဥုရိုန် ။ သာဉာဏ်နွံ ။

ခိုဟ်လောန်ညာဏ် ။ ဏၚ်ဥုထာဲ ။ သဳပိုန်မောဝ် ။

ဂုဏ်ဆာန်မန် ။ နန်မြမောဝ် ။ သိုက်မောဝ်ဇေတ် ။

ဂုဏ်အံၚ်ဩန် ။ နန်ဆာန်ဇဳ ။ သိုက်ပိုန်မန် ။

စန်သိုက်ထဝ် ။ ပိုန်သိုက်လှဲ ။ သိုက်ဇဳအံၚ် ။

စန်မြမောဝ် ။

==အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ==
==ပွမပထပိုဲခမဳ==
==အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ==
==ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ==
==ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ၊ တိုန်သ္ၚိတၟိ==
၁။ နိဒါန်။

၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်။

၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ။

၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)။

၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ။

၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ။

၇။ ဗြိုဟ်သ္ၚိ။

၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)။

၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ။

===၁။ နိဒါန်===
===၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်===
===၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ===
===၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)===
===၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ===
===၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ===
===ဗြိုဟ်သ္ၚိ===
===၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)===
===၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ===

==ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်==
==ပွမဂိယဲ==
==အဝဲဗျု==
==ပွမစုတိ==
==ဂလာန်ကာလထေရ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်သၟာန်သွဟ်==
==နိဿဲ==
ကၠုၚ်နူလိက်အုပ် (အခိုက်ကၞာမန်) နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ [https://drive.google.com/file/d/1WddIBb6u7tAiS3o7RPQWGImsla4d2YEx/view?usp=sharing pdf-အခိုက်ကၞာမန်]

{{DEFAULTSORT:အခိုက်ကၞာမန်}}</text>
      <sha1>3nr0664bd801gs4amk8prmbstren78e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33487</id>
      <parentid>33486</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T12:55:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>သ္ဍိုက်ဆာန်မန်</username>
        <id>2569</id>
      </contributor>
      <comment>/* ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="168395" xml:space="preserve">ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်
လိခ်အုပ်မၞုံယၟု (အခိုက်ကၞာမန်)
သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉−သၞာံ၊ ဂိတုဘတ်။

=ဂလာန်တၚ်ဂုဏ်=
ဗွဲကိုပ်ကၠာ လိခ်အုပ် အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ တက်ပတိတ်တုဲ တရးဏာနကဵုတွဵုရးမန်−ရးဗၟာဂွံမာန်အာ ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်လေဝ် ဟီုဂးစဂွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် သွက်ဂကောံကမ်မတဳလိခ်ပတ်ေယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵုကီု ဟီုဂးစဂွံရ။ ကမၠောန်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယောန်သၞာၚ်မန်ရ၊ ပ္ဍဲကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပါ်စွံလဝ် ဆာပ်ကမ်မတဳ  (ဂကောံဍောတ်) ပိရ။ မုခ်ဂၞန်မွဲ− ၊ သွက်ဂွံဗ္တောန်လိခ်ပတ်၊ သွက်ဂွံတက်ပတိတ်လိခ်ဗွဟ်မန်၊ လိခ်ပတ်မန်တံဂှ်၊ ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ရ။ မုခ်ဂၞန်ၜါ− သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်လှ်ေဒယှ်ေတံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳအနုသုခုမရ။ မုခ်ဂၞန်ပိ− သွက်ဂွံဗက်စ အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ သွက်ဂွံဗၟံက်ဂတဝ်တိုန် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ ပွမဟီုအရေဝ်ဝေါဟာမန်၊ ဗွိုက်လ္တက်မန်တံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်စွံလဝ်ပိဂကောံရ။


ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဒှ် လိခ်မူ−လိက်အုပ် အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳအခိုက်ကၞာဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်သက္ကရာဇ် အၚ်္ဂလိက် ၁၉၇၃−တေံ၊ နူကမ်မတဳဇၞော်ဏံ အာတ်ဏာလိခ်ပတ်မူလ ပ္ဍဲဌာန်အ္စာကဝိမန်တံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဗွဲမစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တေံ အ္စာကဝိတံချူပလံၚ်နၚ်လိခ်တမ်ဂှ်ရ၊ ဂွံလိခ်တမ်တံဂှ်တုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာဂှ် စဳရေၚ်ပ္ကောံတုဲ ဗှ်အိုတ်ရ။ ဒၞာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ်ဒါန်တုဲ ဒၞာဲဟွံမွဲတံဂှ် အာသၟာန်သၟုက်ဋ္ဌာန်တၠဂုဏ်အ္စာတၠဳပိုန်တံလေဝ်ကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော် ညးမတဳပရောပရာအခိုက်ကၞာပြဝေဏဳဂကူမန်တံအိုတ်ရ။ တုဲအိုတ်မ္ဂး နူဆာပ်ကမ်မတဳဏဳ စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ တက်ပတိတ်နကဵုလိခ်သၠုပၠုယ်ရ။


လိခ်သၠပၠုယ်နကဵုတဲဂှ် ပလံၚ်ဏာဋ္ဌာန်အ္စာချူလိခ်မူလ အ္စာကဝိတံကီု၊ ဋ္ဌာန်တၠဳပိုန်သၚ်ခမဳတံကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော်တံကီုရ၊ သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ် သွက်ဟွံမှာရဴ ဟၟဲသက်က်ဂှ် ရန်တၟံကေတ်ရ။ ညးတံရံၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ ပလံၚ်နၚ်ဋ္ဌာန်ကမ်မတဳပိုဲပၠန်ရ။ နကဵုလိခ်မူစၟဳစၟတ်ထပ်ကဵုထပ် ရုဲစှ်တုဲ ကၠောန်ဇန်ချူကှ်ေပၠန်ရ၊ နနဲဝွံ ဍိုက်ပေၚ်ကီုခယကေတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်နကဵုစက်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညးတၠအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။


နူတွဵုရးဍုၚ်မန် ညးတံစၟဳစၟတ်အခိၚ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ ညးတၠအလဵုအသဳဍုၚ်လ္ဂုၚ်စၟဳစၟတ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ နကဵုကမ်မတဳဏံသြန်ဟွံဍိုက်ပေၚ်လေဝ်ကီု လံဒၟံၚ်စဵုကဵုအခိၚ်ဏံရ၊ လိခ်အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပတိတ်ဇြဟတ်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကီုရ၊ ဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံစှ်ေလဝ်စိုတ်ဏီတုဲ၊ ဟွံဍိုက်ပေၚ်− ဟွံရုမ်ဂပ်ဟွံမှာရဴဏီဂှ် နကဵုကမ်မတဳဏံ ဒုၚ်လဝ်တဲရ။


ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ကၞာ ပြေဝေဏဳပိုဲမန် သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ်အာ ဗွဲဂတတေံဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဝွံ ဒၞာဲမှာရဴဒၞာဲဟွံဍိုက်ပေၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ ကဵုနၚ်ကသပ်ဂၞန်ဗွဲမပြဟ်ညိဂှ် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ ကောန်ဂကမန် အ္စာဗှ်လိခ်တံ စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ နကဵုအလန်ဒုတိယ တတိယပ္တိတ်မ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်အာမာန်ရောၚ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ရ။


ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် နကဵုနိဂီု သွက်လိခ်အုပ်ဝွံ ဂွံတိတ်အာမာန်ဂှ် ပပ္တံနူကဵုကောန်ဂကောံ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ်ကီု အ္စာကဝိညးမချူလိခ်တမ်လေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုကသပ်ဂၞန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဳပိုန်သၚ် ခမဳလေဝ်ကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တံလေဝ်ကီု၊ သွက်ဂွံတက်လိခ်ဝွံ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်ကမၠောန်လေဝ်ကီု၊ ညးမဇန်လိခ် ညးမတက်လိခ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးအလဵုအသဳတံလေဝ်ကီု၊ စၞးကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဏံ အဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု တၚ်ဏာဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။


'''(နာဲမိုၚ်တဝ်)−−−ညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။

=ဥယျောဇဉ်=

ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒှ်ဟွံမံၚ်မ္ဒးယိုက်ဂၠၚ်ဏာ ကဵုအဓိကတာလျိုၚ်ဂှ် ကောန်မန် ပွမလေပ်လိခ်မန်၊ အရေဝ်မန်ကီု ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ကီု၊ အစေန်အဆက် အနုသုခုမမန်တံ ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ မြိမြန်မၚ်မွဲအာဂှ်ကီု၊ သ္ပတိုၚ်တမ်ဒေါဝ်တုဲ မ္ဒးပံက်ဗဒှ်လဝ် ဂကောံဏံရောၚ်မဒှ်ရ ။


ပဟိုတ်တာလျိုၚ်နွံသာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံမြိမြန်ကလုတ်ပ္တိုန် ဗပေၚ်ကဵုမာန်ဂှ် ဟွံသ္ဂုတ်ကဵုပကီုလွဳဟေၚ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံအခိၚ် အခေါၚ်အဝဵုတံဂှ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳဆာဲမံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ရန်တၟံလဝ်ပိသာ် ဗွဲလ္တူတေံဝွံရ၊ တန်ဗ္တောန်လိခ်ပတ် အရေဝ်၊ တန်ဗ္တောန် ယေန်သၞာၚ် အစေန်အဆက် အနုသုခုမတံ ချေံဗ္တောန်ကဵုတုဲ၊ မွဲအဆက်ဓဝ်ဟေၚ်၊ သွက်ဂွံသီဒက်စဵုဒၞာမၚ်မွဲအာ အခိုက်ကၞာမန်တံကီု၊ သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတဂမၠိုၚ်၊ သ္ဂောံနိဿဲလ္ၚတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာမာန်ဂှ် လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မ္ဒးပကီုလွဳဗၟံက်ပ္တိတ်ရောၚ်။


ပ္ဍဲမဗၟံက်ပ္တိတ် ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံလေဝ် ပဟိုတ်ကဵုမန်တၠပညာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးအာယုက်ဇၞော်မန်၊ မိမနော်နာဲတံ ကဵုအရီုအဗၚ် ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဟေၚ်၊ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် ပတန်စၟတ် သ္ပသမ္တီလဝ်တုဲဒှ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုပျးကဵုရ ။


ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ပွံမကၠောန်ထေက် ဟွံယောၚ်ဗွဲစၟတ် မ္ဒးကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုတာလျိုၚ်ပိသာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပကောံပ္တိတ်ဏာ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်မာန်ဂှ် မိပ်ဂြိုၚ်ဂွံဇြဟတ် အိုဟ်တၟိုဟ်ဇြုၚ်ကေဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ- အလုံကောန်ဂကူမန် အခိုက်ကၞာမန်ဂမၠိုၚ် တၠုၚ်လအာ ညံၚ်ဟဂွံလီုအာဂှ် ပွမသီဒက်မၚ်မွဲအာတုဲ ကောန်ဂကူမန်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံညးဂမၠိုၚ် သဂွံကဵုဍုက်ကေဝ် သ္ဍိုက်မၠိုက်ရၚ်သ္ကံအိုတ်ညိ သာ်ဝွံ ရာဒၞာဏာရောၚ် ။


'''နာဲယဳသိုၚ်(ဥက္ကဌ)ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။'''

=ဂလာန်ဗကန်=

အခိုက်ကၞာမ္ဂးဂှ် မဒှ်စဳဏောန် ကောန်ဂကူမွဲမွဲ သွက်သ္ဂောံတန်တဴအာ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ၊ စဵုကဵုကဝ်တူတေံရောၚ်။ ညးတၠပညာအစာတၠမန်ပိုဲ နူတမၠာအဆက်ဆက်တေံ၊ မဒၠောံဗ္တောန်၊ မစွံပတန်လဝ်ကဵု ဂလာန်တၚ်နၚ်တံဂှ် အခိုက်လဵုဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဒး၊ ဗီုလဵုဂွံဝေၚ်ပါဲဒး၊ နဲလဵုဂွံမၚ်မွဲအာ ဂကူဇကု အဆက်ကောန်အဆက်စဴဒး၊ ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ်။


တီဒဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမၞုံတဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ'''အခိုက်ကၞာ'''ဂကူပိုဲမန်ဝွံ သ္ဒးပ္တိုန်လဝ် အက္ခဝ်လ္တူလိခ်ပတ်ထေက်ရောၚ် အဲစှ်ေစိုတ်ရ။ လောန်ကၠုၚ်အခိၚ်ၜိုတ်ပန်သၞာံတေံ၊ အဲဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ၊ ဒဒှ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ် ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊&quot; ဏံ ကၠေံစိုတ်ပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်၊ တံလိက် &quot;အခိုက်ကၞာမန်&quot; သွက်ဂွံတက်တြးပ္တိတ်လိက်အုပ်၊ သီုမတာပ်ခေတ်၊ နကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ်၊ အဲအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်၊ အဵုဇိုတ်တဴပ္ဍဲဂၠံစိုတ်အဲ မလောန်ရ။ သ္ဂောံညာတ်ကေတ်  &quot;လိက်အခိုက်ကၞာမန်&quot; တက်ပ္တိတ်တုဲ ဒှ်အာပၠန်ဂှ် ၊ တၚ်လေဝ်, တၚ်ဂုန်ကဵု &quot;ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်&quot; ဍုၚ်လ္ဂုၚ်အိုတ်တဲရ။ ထိုၚ်လေဝ်, ထိုၚ်သးကမ်မတဳ, ကွေံကွေံရ။


ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ရံၚ်သ္ၚေဝ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ဂကူညးမဂတာပ်ခေတ်တံဂှ် ညးတံဒ္ဂေတ်ဗက်၊ ထိၚ်ဒက်လဝ်အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳညးတံဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက် ဗွဲမဗိုန်ဗတ်ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံဆဵုာတ်ကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာညးတံ ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်၊ အခိုက်ကၞာညးတၞဟ်သ္အာၚ် ညံၚ်ဟဂွံထပါ်လုပ်ပြံက်ယျတ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်−အကြာအခိုက်ကၞာဂကူညးတံဂှ် ညးတံပသတိ၊ စဵုဒၞာ၊ ဆဵုဒဝ်၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်တဴအိုတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်စာ်အိုတ်ကၠေံဗ္ဒန်အာမ္ဂး ဂကူညးတံလေဝ် ဟွံဆောတ်သ္ဒးကၠေံဗ္ဒန်အာရောၚ်ဂှ် ညးတံချပ်ဗ္စာ ဂြၚ်တီကေတ်လဝ်နကဵုညာဏ်ပညာနူဇမ္ၚောဲရ၊ ဂကူညးတံညံၚ်ဂွံတန်တဴ ညံၚ်ဟဂွံကၠိုက်ကၠာဲမှာဲမှာကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးတံသ္ပဂရုအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူညးတံ သၟတ်မွဲမွဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိမ္ဂး ပပ္တံနူဂှ်တုဲ ညးတံခုတ်ယၟုနကဵုဘာသာညးတံ ပ္တိတ်စရာဲၜခၟနကဵုဘာသာညးတံ၊ ဂစာန်ဗ္တောန်ကဵုအရေဝ်ဘာသာညးတံ၊ ကဵုဒဂီုဒ္ဂေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုအခိုက်ကၞာညးတံ၊ ပၠောပ်ဇာတ်ဂကူညးတံဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ညးတံဟွံသာသ္ပံ ဟွံပၠံအခိၚ်လ္တူကောန်ဇာတ်ညးတံရ။


ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် အတိုၚ်နနဲချူထ္ၜးပံက်ထ္ၜးလဝ်တၚ်ဏှ်ဗွဲလ္တူတေံ ညးမဒ္ဂေတ်ဗက်ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်အခိုက်ကၞာတံဂှ် မၞုံတဴကီုရ၊ ဆဂး အသိၚ်ဇြဟတ်အောန်တဴဒၟံၚ်ဏီဂှ် ပသတိအိုတ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်ရ။


မူဟိုတ်သ္ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ရော, ဒတောဝ်တၞောဝ်ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး မိမဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူသာဲစ္ဍးကၠုၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာဂကူဇကု ခရာသၞာံအခါဗွဲမလံလဂှ်ကီု၊ ဟွံတီၚုဟ်မး ဟွံတီဗီုနဲဂွံတၚ်ယၟုကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ဟွံတီကဆံၚ်ဇကုတုဲ အရေဝ်ဇကုဟွံဗ္တောန်ကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကုတဴဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ကြက်သက်သဳသာဓကဍေံရ။


ဂလာန်လ္တူတေံအဲမချူလဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဒုဟ်လ္တူဂကူပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵုဂလာန်ညးတမၠာ အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ ဍိုန်လျ၊ သဝ်စှ်ေ၊ ကၠေံခၞၚ်ကၠုၚ်ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ဒုဟ်ဍေံဟေၚ် သ္ဒးဟီုဂးသာ်ဝွံရောၚ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်ညးတမၠာတံမစွံပတန်လဝ် &quot;ဖျေံမ္ဂးကျေဝ်၊ ပလေဝ်မ္ဂးဒှ်&quot; ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပတိုန်ထေက်အိုတ်ရ။


လၟုဟ်ဟေၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဂှ် နူ&quot;'''ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်'''&quot; ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ကေတ်တာလျိုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဖျုၚ်ဗလးကၠေံယဲမတွံဂး− ဂကူဘာသာ၊ မကၠိုက်ကၠာဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်ကၠက်အိုတ်အာဂှ် နကဵုရဥုဲ &quot;'''လိက်အခိုက်ကၞာမန်'''&quot;ဝွံရောၚ်။


ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမန်ဍာံ ထာန်ဒေသလဵုမံၚ်မံၚ်၊ ညးဒိုက်ညးလွေဟ်၊ သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳတံဟွံရုဲ၊ သီုခရှ်သၚ်တံကီု ညးမွဲမွဲအုပ် ဩဝ်.....ထေက်ကဵုသ္ဒးကဵုဇြဟတ် ရာန်ဗှ်လ္ၚတ်လဝ်ထေက်အိုတ်ရောၚ်၊ ဓဝ်မေတ္တာဂတတုဲ အဲဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာအလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵုမ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန်သီုဖ္အိုတ်ရအဴ။


'''အခိုက်ကၞာမန်သ္ဒးမံက်ဂတဝ်တိုန်ရောၚ်၊ ('''နာဲလူဖေဝေန်''') သၟိၚ်ဗယု ဝန်မစၞောန်ထ္ၜးကမၠောန်သုတေသနတြေံတြဟ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။

=နိဒါန်=
ဗွဲကိုပ်ကၠာ−ကၠာဟွံဟီုပရောလိခ်အခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်လိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ဝွံ၊ ဟီုထ္ၜးညိညရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၂)တေံ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံမွဲခုတ်လဝ်ယၟု &quot;ဂကောံလိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်&quot; ဂးတုဲ၊ ရန်တၟံလဝ်သွက်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် မတ်ဂွံယးတၟး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန်ပရေၚ်ဂကူမန် ဣလဵုဒှ်ဍာံ, ဣလဵုဒှ်ဗၠေတ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ကေုာံလိခ်ပတ်မန် သွက်ဂွံမံၚ်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ရ၊ ဂကောံဏံဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၃)တေံ ချပ်ဂၞန်ညးသ္ကံတုဲ၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်သွက်ဂွံပ္တိတ်လိခ် &quot;'''အခိုက်ကၞာမန်'''&quot;မွဲအုပ်ရ၊ ဂကောံဏံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ− လလောၚ်တြးဏာဇရေၚ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်ဏာတမ်လိခ်(မူလိခ်) နူဌာန်တၠပညာမန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်လအာတ်ဏာဂှ် အ္စာကဝိမန်တံဂမၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂကောံဏံဂွံဒုၚ်ကေတ်ရ၊ တမ်လိခ်(မူလိခ်)နာနာသာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ပကောံတုဲ စၟဳစၟတ်ရုဲစှ်ဒါန်ထောံနူလိခ်ပ္ဍဲတိုက်ပိဋကတ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်စံရ၊ မူလိခ်ဒါန်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လိခ်ဗွဲပဏာဏမွဲအုပ်တုဲ ကလေၚ်တြးဏာဋ္ဌာန်တၠပညာမန်တံပၠန်ရ၊ မသုန်တဴဂိတုလံတုဲ လိခ်တြးဏာဂှ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲဟွံပေၚ်တံဂှ် ထပ်ဗပေၚ်နၚ်ကီု၊ ဒၞာဲဗၠေတ်မံၚ်ဂှ် ပလေဝ်နၚ်ကဵုမွဲဝါပၠန်ရ။


လိခ်ပဏာမသီုဖအိုတ် စိုပ်ကောံကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်ချူပ္တိတ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်နူဂကောံဏံမွဲအုပ်ရ၊ လိခ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဒတုဲဖဵုကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်တုဲ မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်သ္ၚိထေက်ရောၚ် လဝ်စိုတ်ရ၊ လိခ်ချူဇန်လဝ်ဏံဂှ် ဒဒှ်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ယဝ်တၠပညာကောန်မန်တံညာတ်မ္ဂး ကလေၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုညိဂှ် ဖအောဝ်ဏာနမေတ္တာရ။


လိခ်အုပ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်ကောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တုဲ လၟုဟ်ဒှ်လိခ်မွဲအုပ်၊ တြးပ္တိတ်ဏာဋ္ဌာန်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ မိမကလောကောဒေံကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂတနူဏံ လိခ်မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရောၚ်−စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ၊ ဂတဏံပၠန်ေဝ် သွက်ဂွံပ္တိတ်ဏာလိခ်တံဂှ်... ၁။ အခိုက်ကၞာမန် အုပ်ဒုတိယ၊ ၂။ ရာဇဝၚ်သၟိၚ်အသး။ ၃။ ပဌမရာဇဓနဳ ဟံသာဝတဳ။ ၄။ ရာဇဝၚ်မန်ဇၞော် တံဂှ် ရန်လဝ်နွံမံၚ်တုဲ ခြာဟွံလံညံၚ်ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဝဳရိယျရ။


'''ပွမတၚ်ဂုဏ်'''
သွက်လိခ်အခိုက်ကၞာဏံ ညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူတၠပညာမန်တံ ရီုဗၚ်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်၊ ကဵုကသပ်မဍာံပြခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်လိခ်မွဲအုပ်တုဲရ။


လိခ်အုပ်ဏံညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ပူဂဵုဗွဲသၟဝ်တေံ ညးမဒှ်တၠပညာအ္စာကဝိမန်.....
၁။ နာဲပါလိတ၊ ဘာတိုက်တၟိ−ကွာန်ကၟာဝက်။
၂။ နာဲကုသလ၊ ဘာကျာ်သြဳမန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။
၃။ဗညာဆီမန်၊ ကွာန်ကံဗိန်။
၄။ နာဲပုပ္ဖရမ္မ၊ ကွာန်ကြုၚ်ဝါန်။
၅။ နာဲဖဝ်စိၚ်၊ ကွာန်ကၟာဝက်တံဂှ်ကီု ညးမမဒှ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန် သ္အာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိက်အခိုက်ကၞာတံဂှ်ကီု၊ ဂကောံလိက်ပတန်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗွဲကြဴလေဝ် သွက်ဂွံဆက်ရီုဗၚ်အာပၠန်ဂှ် ဖတိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။


'''လိခ်အုပ်မနိဿဲဂမၠိုၚ်'''
၁။ ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ။ 
၂။ ပြကိုဟ်လောကဟိတ။
၃။ ပြကိုဟ်လောကသမုတ်တိ။
၄။ ပြကိုဟ်ဓမ္မပဒ။
၅။ သၠပတ်ကာလထေရ်။−−−ပ္ဍဲလိခ်တံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဗွဲခမၞောန်ဟေၚ် လၟုဟ်ပ္တိတ်ဏာလိခ်အခိုက်ကၞာမန် ပဌမမွဲအုပ်စိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသ္ကရာဇ်(၁၃၃၉)၊ သက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၇) ဏံရ။

ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ကဵုညဳသၟဟ်အိုတ်တုဲ လိခ်ပတ်မန်လေဝ် မ္ဒးဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲအာရောၚ် ('''ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်''') ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။

=အခိုက်ကၞာမန်=
'''နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။'''

ဗွဲကိုပ်ကၠာ အခိုက်ကၞာဟီုမ္ဂးဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်လဵုဟွံဟီု ဒေသလဵုဟွံဟီုမၞိဟ်နွံမ္ဂး အခိုက်ကၞာမ္ဒးနွံရ၊ အခိုက်ကၞာဂှ် ကောန်ဂကူမွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ မွဲဍုၚ်ကွာန်ကဵုမွဲဍုၚ်ကွာန် ဟိုတ်နူဟွံတုပ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမံၚ်မွဲဒၞာဲမွဲကရောံဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ၊ ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂကူညးကဵုညး၊ အရာပ်ဒေသညးကဵုညး နွံဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် အခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ်ဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဗၠန်ဂတးထောံလေဝ်နွံကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် မၚ်မွဲတဴအခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ်နွံကီု၊ ဂကူတၞဟ်သ္အာၚ် ဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် ဗီုလဵုဗၠန်ဂတး အခိုက်ကာပိုဲမန် မတြေံတြဟ်သှ်ေၜက်ကၠုၚ်နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲဂှ် ထေက်ကဵုမ္ဒးတီသီုဖအိုတ်တုဲ ဂကူပိုဲမွဲဟေၚ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာအခိုက်ကၞာပိုဲရောၚ်။

ကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူမံၚ်ဌာန်ဒေသ ဟွံတုပ်ရၚ်သ္ကံတုဲ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်တုပ်မံၚ်ကီုရ၊ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်ဟွံတုပ်ရ၊ ၜိုန်ဒေသဟွံတုပ်ကီုလေဝ် သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ကၞာညံၚ်ဂွံတုပ်ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲနဲဓဝ်ဂှ် ပံက်ပ္ကောံသီုဖအိုတ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်တေံ ချူပါ်ထ္ၜးဏာရ။

၁။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ။

၂။ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်။

၃။ ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု။

၄။ အဝဲဗ္တောန်လိက် ကတ်ပညာ။

၅။ ပွမပထပိုဲခမဳ။

၆။ အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ။

၇။ ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ။

၈။ ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ တိုန်သ္ၚိတၟိ။

၉။ ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်။

၁၀။ ပွမဂိယဲ။

၁၁။ အဝဲဗျု။

၁၂။ ပွမစုတိ။ သာ်ဝွံပါ်ထ္ၜးလဝ်ရ။

==ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ==
ပ္ဍဲဂလာန် ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဂှ်လေဝ် ပပ္တံနူထန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဒဵုကဵုသၠးဂၠံဂဝ်၊ မိကီု−ကောန်ၚာ်ကီု− ညံၚ်ဂွံဗၠးနူယဲဘဲအန္တရာဲပရိုက်နာနာသာ် ဗီုလဵုဂွံမၚ်မွဲအာဂှ် ပါဲထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်တေံပၠန်ရ။

၁။ နိဒါန်။

၂။ ပွမဟီုုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်၊ (ဝါ) ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲ ညးမၞုံပဋိသန္ဓိ။

၃။ ကေၚ်ကာညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ။

၄။ ပွမညးမၞုံပဋိသန္ဓိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။

၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ။

၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်။

၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။

===၁။ နိဒါန်=== 
သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံဂှ် ဂကူဇကု တၞောဝ်ဒတောဝ်ဇကု မသဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာဓါန်ဂတရောၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူဂၠးတိဏံ သတ္တံဝွံဟေၚ်ဗွဲဟကန္တ ကၠေံဗ္ဒန်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဇုဇဗဴလညးတံဟီုလဝ် အရေဝ်ဂှ်ဒဵုလၟုဟ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်ဏီ၊ သာ်လဵုရော−မိက်ဂွံယိုက်ကောန်စဴ မိက်ဂွံညာတ်ကောန်စေက်၊ အရေတ်ဏံဂှ် ဒှ်တံမူလမသဂကူရဟွံသေၚ်ဟာ− မဇပိုဲညံၚ်ဂွံဗြေဝ်က္ဍတ်အာဂတနူဏံဂှ် ပပ္တံနူတန်ပဋိသန္ဓိရဟွံသေၚ်ဟာ။

ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဟီုမ္ဂးဂှ် ဂကူပိုဲမန် ဟီုဂးဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဂွံယဲဒိုက်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံသောၚ်ၜးဇကု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံကၠးဖ္ဍး၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ဇိုၚ်တန်ဂဝဏ္ဍ်ဂၞဴမိဇကု၊ သာ်ဝွံ ဟီုဂးနာနာသာ်ရ၊ နကဵုဝေါဟာအရာပ်မ္ဂး ဂွံဗုၚ်ဟီုမ္ဂး တီဂၠိုၚ်ရ။ သၟတ်ဗြဴလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ပ္တဴလဝ်သ္ၚိကၟိန်ကီုလေဝ် နကဵုကံကုသဵုဇကု နကဵုဝေဒနာဘဲယဲဇကု နကဵုဆီကျာယောၚ်ယာမံၚ် ပ္ဍဲခန္ဓဇကု နကဵုဗက်ဂကူ မသဇကုနွံကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရတၠသ္ၚိဇကုနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတန်တဴပဋိသန္ဓိဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်ကီု။


သၟတ်ဗြဴဗီုဏံဂှ် ဗက်ကဵုဂလာန် အရာပ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကော်ခဴစဗြဴခတန်ရ။ ဗွဲဝေါဟာ ပ္ဍဲသာသနာဂှ် ဗြဴခတန်ဟၟဲသက်က်ရ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိဂှ် ဒှ်အခိုက်အလိုက် ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံစောဒနာ အရေဝ်ဟၟဲရ ယဝ်ရ ကၠာဟွံဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ လုလောန်အာ ညးမွဲကဵုမွဲတုဲ၊ တန်အာ ဂွံအာယဲဒိုက်မ္ဂး အခိုက်ပိုဲမန်ဂှ် ဟွံဗၠးစောအရေဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ နကဵုဍုၚ်ကွာန်အရာပ်ဒေသလေဝ် ဒှ်ဒုဟ်ရောၚ် ဟနအာရောၚ်၊ ပတှ်ေလဝ်ဂလာန်သာ်ဏံတုဲ ညးဇၞော်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာ အခိုက်ကၞာဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုပြယာယ်ဥပါယ်ဟေၚ် ကဵုတၠခန္ဓတီကေတ်တုဲ ကဵုပ္တဴထောံ သ္ၚိကၟိန်ရ၊ တုဲတၠသ္ၚိကၟိန်တံညးၜါဂှ် မ္ဒးအာသိုၚ်သ္ၚိဗယိတၟိတုဲ ဟွံသေၚ် မ္ဒးသၠာဲနုၚ်ဗဴတၟိ ပ္ဍဲသ္ၚိဗယိ သီုကဵုကလံအာတ်သၠးဒုဟ်ရ၊ ယဝ်ရ ဟွံမၚ်မွဲအခိုက်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဟနလ္တူဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ညးဇၞော်တံ ဒၠောံဗ္တောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကိုပ်ကၠာတေံအဆက်ဆက်ရ။


===၂။ ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံယဲဒိုက်(ဝါ)ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ===
ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်အာပဋိသန္ဓိဂှ် ဒဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် မိမတြုံတၠသ္ၚိတံတီမ္ဂး ညးတံဟီုဒၠောံဗ္တောန် သာ်လဵုဂွံမၚ်မွဲယဲဒိုက် သာ်လဵုဂွံအာကၠုၚ်ဇၟာပ်ကေၚ်ကာ ဇၟာပ်ဂလာန်အိုဿီုရ၊ ကပေါတ်ဇြိုၚ်ၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်ယာ ကမၠောန်ပွမ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဟတ် ဂိုတ်ဂစာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုကၠောန် ယဝ်ရကမၠောန် ဟွံကၠောန်ဟွံတုဲ သွက်မ္ဒးကၠောန်နွံမ္ဂး ညးတၞဟ်သ္အာၚ် ကောဒေံၝဲဒေံတံ မ္ဒးကၠုၚ်ကဵုရီုဗၚ်ကၠောန်ကဵုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂွံယဲဒိုက် အလန်ကၠာအိုတ် အလန်မဌမမ္ဂး ညးဇၞော်မိမဇုဇ ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ယဲဒိုက်တံဂှ် အာဟာရသာ်လဵု ထေက်ကဵုမစသုၚ် ပွမ္ဒးစသုၚ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲတံဂှ် ဟီုထ္ၜးပျးလဝ်နာနာသာ် ထေက်ကဵုမမၚ်မွဲ ယဲဒိုက်ဂှ်ရ။


===၃။ ကေၚ်ကာ ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ပပ္တံနူအခိၚ်သမ္တီဂး တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ အခေတ်မလောန်ကၠုၚ်ဗွဲမလံတေံ သတ်ဗြဴမွဲမ မ္ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္တိက် ဒဵုကဵုကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဌာန်ဒေသလဵုကၠောန်ဗက် ဒတောဝ်တၞောဝ်ဗက်မံၚ်ရောဏီဂှ် ဂၠာဲသၟာန်ဟွံဂွံရ၊ ဆၜိုတ်အရေဝ်ဟေၚ် ဂွံကေၚ်မိၚ်ကီုရ၊ ပိုဲမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ရှ်ေသှ်ေဗုဒ္ဓဘာသာဂၠိုၚ်တုဲ အခိုက်အလိုက် ဝတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိတံ လ္ၚဵုဂှ်အာကလံစမၞိဟ်ဇၞော်-နော်နာဲဇုဇ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ် အာပလံၚ်ဌာန်ဘာလကျာ်လေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ လံၚ်ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဖာသဝ်တ္ၚဲ အာပလံၚ်ဍာ်ဒါန် ပ္ကဴဒါန် ဌာန်ကျာ်ဘုတ်ဘာလေဝ််နွံကီု၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန် ရန်တၟံသွက်ဂွံမၚ်မွဲတဴဇကုတုဲ ဣမိကီု ဗယိကွာန်ကီု ညးတံ အာကလံရာဒၞာမိက်ရ။ ဇကုသၟတ်ဗြဴ နွံကဵုယဲဒိုက်တံပၠန်လေဝ် ကာလသၠးကောန်ၚာ်မ္ဂး သွက်ဂွံသုၚ်ကီု သွက်ဂွံဟုံလံက်ကီု သ္ဒးထၟုက်သၞက်လဝ်မိတ်ရ၊ မိတ်ထၟိက်ဂှ် စုတ်ဂိုၚ်လတ်ပ္ဍဲထၟာဲတၟိတၟိတုဲ ပ္ဍဲထၟာဲမိတ်ဂှ် ရန်တၟံညံၚ်ဂွံဗၠးနူအန္တရာဲနာနာသာ်၊ ကာလမစွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ထၟာဲနုၚ်မိတ်ဂှ် ကၞိၚ်မွဲတၞုၚ် မ္ဒးတိုပ်ဗ္စူလဝ်တုဲ ကာလစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂး သွက်ဂွံပထောၚ်က္တောဝ်ရ။


===၄။ ပွညးမၞုံပဋိသန္ဓိ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ===
သၟတ်ဗြဴ ညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂမၠိုၚ် ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂၞဴဇကုတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဘဲအန္တရာဲကီု၊ ညံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံထတ်ယုက်ကီု၊ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ ပပ္တံနူစၞအာဟာရဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရောၚ်၊ စၞသာ်လဵုမ္ဒးဝေၚ်ပါဲရော - စၞမရိၚ်က္တဴ၊ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် (ဥပမာ) မြေက်ခၞေက် သတ်ခဍောၚ် ပုၚ်ဟေက် ပုၚ်မောဝ်တံကီု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရ။ ပွမဂ္ဇံအဒေါဝ်ဒယူသ္ၚိ၊ ပွမကသဵုဖျေံဇိုၚ် နူကဆံၚ်လ္တူ၊ ဂ္ဇံလ္တူက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ ကသဵုဖျေံဇိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ။


မွဲသာ်ပၠန် တၠယဲဒိုက်တံဂမၠိုၚ် ဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲဒယိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟွံခိုဟ် သာ်ဏံဂကူမန်ပိုဲတံ စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တၠယဲဒိုက်တံ ညးဟွံကဵုဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲကဵု ဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ၜဟ်ပလှ်သၞေဝ်ကေဝ်၊ ပလံၚ်ကမ္မဌာန်တံဂှ် ညးကဵုဝေၚ်ပါဲမွဲသာ်ပၠန်၊ ယဝ်ရမိက်ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန်မ္ဂး ဟွံသေၚ် ကာလအာကၠုၚ်ကၠောံက္ၜဳ ကၠောံကြုၚ် ဌာန်ဇမ္ၚောဲတံမ္ဂး ကၞိၚ်ဟွံသေၚ် ပသဲမွဲမွဲသာ် မ္ဒးစၚ်လဝ်ပ္ဍဲဒွက်သော်ရောၚ် ခါရတ္ၚဲပၠိုတ် တ္ၚဲဂၠုတုဲ ဟုံဍာ်ဂှ် ပၟိက်ဟၟဲရ၊ နွံပၟိက်ဟုံဍာ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်လံၚ်စုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ လ္ၚဵုဂှ်ထောံကလံက်စုတ် ပၟတ်ဍာဲဍာဲမွဲလ္ၚ ပ္ဍဲနုၚ်ဂရထၟာဲဟုံဍာ်တုဲ ကဵုဟုံရ၊ မူဟိုတ်သာ်လဵုဟီုမ္ဂး တၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ညံၚ်ဟွံဒှ်ယဲဇွဟ် ယဲချာံတံတုဲ ညးဇၞော်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ထဏီအာရောၚ်၊ တုဲညးဟွံကဵုထ္ၜၚ်ကဠာ ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံကဵုယိုက်နပုၚ်သၟူသက်သက်ရ၊ ပရိုၚ်မၞိဟ်ချိုတ် သီုကဵုယဲဒိုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုမိၚ်ရ။


===၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ===
ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ကာလနွံကဵုယဲဒိုက် ပွသာ်လဵု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲဂှ်လေဝ်နွံ သာ်လဵုမ္ဒးဝဳဝတ်ဇကုလေဝ်နွံ၊ ပွသာ်လဵုမ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်လေဝ်နွံကီုရ၊ တၠခန္ဓဝွံ ကာလနွံယဲဒိုက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တသိုက်စိုတ် တသိုက်ကာယ ဒးပၟဝ်ဓဝ် ဗ္စာရဏာလၟိုန်ဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးသ္ဇုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပပ္တံနူအရေဝ်အခြာ ဒးဟီုဍိုန်ဍိုန်သာသာ မ္ဒးမံၚ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု သဳမသုန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးဗ္စာရဏာလၟိုန်၊ ကာလလုပ်သ္တိက်ပၠန်လေဝ် လ္ၚောဝ်ကျာ်ဖျေံမေတ္တာ ကဵုသတ္တံဂမၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးပဝတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံသာ်လဵုရော ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ဂွံဍိုက်ပေၚ်နာနာသာ်တုဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ဏံလၟိုန်ရောၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန်-သၠးဂၠံဂဝ်ညံၚ်ဂွံလောဲသွာဂးတုဲ ဟုံမိတ် လံက်မိတ် ပ္ဍဲဗုၚ် ပ္ဍဲစးလေဝ် ညးသ္ပလၟိုန်ကီု၊ ယဲဒိုက်ဂှ် ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး ညးတံကဵုဗက်ဒေဝတဳမွဲသာ်ပၠန်ရ၊ ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴထောံထဏီရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ဂောံသၠးဂၠံဂဝ် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။

'''ဗီုဗက်ဒေဝတဳ'''

ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ နအန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ် ပွမထောံထဏီဂှ် ညးကော်ဗက်ဒေဝတဳရ၊ ညးလ္ၚဵုကော်ဗက်ဒေဝတဳ၊ ညးလ္ၚဵုကော် ထောံခဗာန်ဂဝ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ အတိုၚ်အခိုက်ကၞာမန် မိက်ဂွံဗက်ဒေဝတဳမ္ဂး ဒးကော်ဒုၚ်နၚ် အ္စာဗက်ဒေဝတဳရ၊ သွက်အ္စာဂှ် ဒးပြေၚ်ခါန် ပွသာ်ဝွံ ဒေသလ္ၚဵု မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵု သ္ပရ။ ဣတံညးကေၚ်သ္ပဂှ် သ္ပရ၊ ဣတံညးဟွံကေၚ်သ္ပဂှ် ဟွံသ္ပရ။


===နဲကၠောန်ခမ်===
အ္စာဂှ် ကေတ်ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်မိဟ် ခ္ဍပ်ထောံပန်ခ္ဍပ်မ္ဂး ဒှ်ခမ်ပန်ကၠၚ် မွဲမိဟ်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ပ္ဍဲထကေတ်ခမ်ဂှ် လးစတ်စုတ်ချာရ၊ ဒကဴခမ်ပန်ဒိုဟ်ဂှ် ထာၚ်တၞံဗြာတ် ခေပ်ညံၚ်ဇၞောဝ်လ္တာ်စာၚ်ပန် စတ်ကဵုချာတုဲ စတ်ပ္တဴလဝ်ရ။

'''နဲသ္ဂောံစဳရေၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု'''

====၁။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗြာတ်ရ၊ တုဲစုတ်ပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် သတ်ဆုထပှ်သာ် ဝိုဟ်မွဲသာ် ဝိုဟ်ဂှ် နကဵုတဲအ္စာရပ်ကေတ်တုဲ ပၠောဇွိတ်ဖျေံနူက္ဍိုပ် စိုပ်ဇိုၚ်ပိလ္တုန်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်ရုပ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ စၞးညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂှ်မွဲ၊ ရုပ်စာၚ်ဍာ်မွဲ၊ ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ဍေန်ကေတ်ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ အ္စာဂှ်ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဂါထာသၟဝ်တေံရ၊ တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ခမ်ဂှ်ညးလ္ၚဵုလဵုဒှ်ဒှ် ဒးကေတ်ဏာ ဖျေံစွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ။

'''တၚ်သမ္တီ''' ။ ။ ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ပုၚ် ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ကဝ် သဂြာ ၜဴ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်လေဝ်ဒးစုတ် အတိုၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု ကပေါတ်စၞရပ်ရာမဟီုလဝ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် ပၠောဇွိတ်ဖျေံပိလ္တုန်တုဲ သ္ဒးမာန်ရုပ်ရ၊ တုဲပ္ဍဲခမ်ဂှ် သၞေံဇိုၚ်သၞေံတဲ ညးတၠခန္ဓဂှ် ထောံသီုဖ္အိုတ်တုဲ သၞေံဇိုၚ်တဲတံဂှ် သ္ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ရ။


====၂။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ်တုဲ စုတ်ပုၚ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ သ္ပတုဲ နကဵုဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဗမွဲ-ရုပ်ဇြုံ ရုပ်တၠခန္ဓရ၊ သတ်ဆုပိသာ် ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်-က-ဖျုန်- စုတ်စၞအာဟာရ ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴတံစုတ်တုဲ ပ္ဍေန်ပၞာၚ် ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဒးဖျေံစွံဒိုဟ်ဗၟံက်ရ။


====၃။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်သၟတ်ဗြဴကညာမွဲ ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဍာ်သာဲ ဍာ်တှ်ဂၠဴ ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်မြမောဝ်စုတ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဖဍောတ်ဂါထာတုဲ ဒးဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ် သၟဝ်တၞံဆုရ။


====၄။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ကၟာတ်မွဲတုဲ လံက်ဗာန်စုတ် ဍာ်မိတ်ခပဵု ရုပ်ဇြုံ ရုပ်သ္ပဝ် ဍာ်မြမောဝ်စုတ် သ္အာၚ်နူဂှ် အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်စုတ် ဖဍောတ်ဂါထာဗွဲသၟဝ်တေံတုဲ ဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် သၟဝ်တၞံဆုရ။


====၅။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်နဲလ္တူတေံသ္ပတုဲ မာန်ရုပ်တၠခန္ဓမွဲ၊ ('''တၚ်သမ္တီ''')ရုပ်တၠခန္ဓ မတွံဂး ရုပ်ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိဂှ် လၟိဟ်ဂိတုလဵုဟွံဟီု ဒးကၠောန်စုတ်ရ၊ က ဖျုန်စုတ်တုဲ မပ္တံပုၚ် ကွာၚ် ဗ္ကတံဂှ် ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ထောံဟွံဂွံ ကၠောန်တုဲ မ္ဒးဖျေံစွံ ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲတံဆုရ။


====၆။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗပုၚ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဂၠဴ ရုပ်စာၚ် ရုပ်ကၠဵုရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴလေဝ် ဒးစုတ်ရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴတံဂှ် မွဲထဏောဟ် ၜါထဏောဟ်မဂွံဂွံ ဒးစုတ်ရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ပြုပြေၚ်ကၠောန်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်အဂၞဲရ။


====၇။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် ကၠောန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်ဂစေံအသေက်တုဲ မပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ဗ္က စၞဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် စုတ်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်ပလိိုတ်ရ။


===='''နဲသ္ဂောံပြုပြေၚ်စၞ အပေါတ်ခမ်လၟေၚ်ဂိတု'''====

'''လၟေၚ်ဂိတု ----- သၠလးခမ် --- ရုပ်ဒးမာန်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ် ------------------- စၞအဟာရမ္ဒးစုတ် ----- ဗွဲဒိုဟ်ဒးဖျေံ ။
'''

ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်စာၚ်ဍာ်-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ------------ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်-ကွာၚ်ဗ္ကပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ် ၇ သာ်-သတ်ဆု ၇ သာ်-ပၞာၚ် ၄ တၞုၚ်-ဗြာတ်-သဂြာၜဴ --- ဒိုဟ်အဂၞဲ

ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဗ္ဂဲ-ရုပ်ဇြုံ ------------------ ပုၚ်ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲဍာ်တှ်-ကဖျုန်-ကွာၚ်ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်ၜဴ-သဂြာ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗၟံက်

ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု ---- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်သၟတ်ဝုတ်ကညာ-ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ် ----- ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကၠေၚ်လ္ၚဴ-မြမောဝ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ပုၚ်-ဗြာတ်က္ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်

ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ကၟာတ်လံက်ဍာ်မိတ်ခပဵု-ရုပ်ဇြုံ-ရုပ်သ္ပဝ် --- ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-သဂြာကဝ်-ၜဴ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗာယပ်သၟဝ်တၞံဆု

ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု - သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက် ------------------------------- က-ဖျုန်-ပုၚ်ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်-ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်သၟဝ်တၞံဆု

ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု --- သၠဗပုၚ် ------ ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဂၠဴ-ရုပ်စာၚ်-ရုပ်ကၠဵု ---------------- ဍာ်မြမောဝ်ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- အဂၞဲ

ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု -- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်ဂစေံအသေက် --- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်

ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စာံဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်-ရုပ်က-ရုပ်စာၚ် --------------- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၟဝ်ကျာ

ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု -- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်သ္ပဝ် ------------ ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဨသာန်

ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု --- သၠဒကှ် ------- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ---------- သၞေဝ်ထပှ်သာ်-က-ဖျုန်-ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၠုၚ်ကျာပ္ဍဲလ္တူဒဂဵုဆု

====၈။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒစာံဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ်ဒးမာန်ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ရဒပ်က ရုပ်စာၚ်တုဲ ပြေၚ်စုတ်သဗ္ဗနာနာသာ်တုဲ ဒးဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ။

====၉။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက်တုဲ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်သ္ပဝ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ရ။

====၁၀။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠဒကှ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ် ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် က ဖျုန် ဍာ်မြမောဝ် စုတ်ပြုပြေၚ်တုဲ၊ ဒးစကာမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကဵုအာဖျေံခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဒဂဵုဆုနွံဂှ်ရ။

* သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတုဂှ် ကၠောန်စဳရေၚ်တုဲ ဂဥုဲဝွံ ဒးစသုၚ်အာရ။

====ဂြန်ဂဥုဲ====

၁။ ပ္ကဴဒကှ်

၂။ ပ္ကဴဥပိုလ်

၃။ ဇုက်အဂၞု

၄။ ကြက်ဗၠတ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်ထောံ ဖက်ကဵုဍာ်တှ်ဂၠဴတုဲ မ္ဒးပပြဘိုက်ရ။

====ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ်ဗှ်ဂြာတ်သ္ၚု====

တက္ကသဵုအ္စာ၊ စိုပ်ဂုန်ညးပန်၊ အဲယဵုလဝ်ကၠာ၊ အဲကွးတုန်ဟေၚ်၊ ဗက်ထောံသေၚ်ဟာ၊ ယဲသယဲသေန်၊ ဂုဟ်ဂေန်ဒှ်ကၠာ၊ ယဲလဗိုတ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ဂၠဴခုတ်ဏာ၊ ယဲဒတုံဆု၊ သာ်ဝွံဖြာဖြာ၊ ယဲဒတုံဍာ်ဗာ်တဲၜါ၊ ယဲဗာ်ယဲသံၚ်၊ ဒှ်မံၚ်တဲၜါ-ယဲပၟတ်ဟေၚ်၊ ပွသေၚ်ဟာ၊ ယဲဇြုံယဲကၠန်၊ အိုတ်သတ်ဇိုၚ်ပန်၊ သီုသတ်ဇိုၚ်ၜါ၊ အိုတ်ပွသေၚ်ဟာ၊ သဗ္ဗပါမြိ။

ယွံဒေဝတဴ သူရိိယ၊ ယက္ခမာတြာ၊ မၞးမပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ်၊ တွဵုဂဝ်ဒ္စိတ်ဂိတု၊ နူဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ၊ စက္ခုမသၠးဂဝ်၊ လၟေၚ်ပုၚ်ကွာၚ်ဗ္ကကီု၊ သီုယိုဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ကဝ်သဂြာဗြာတ်ၜဴ၊ ပ္ကဴဩဴနာနာ၊ အာသာတ်ဗ္စမၞးတံကၠာ၊ ယဲဗြဴကဵုလလံသွာ၊ ကၠခြံကုလ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝဳ၊ ဥုံဇေယျတု၊ ဟောလုဟောလုသွးဟဲယဲကပ်၊ စလေဝ်ကဵုဖဲ၊ ဒဴကဵုသ္ၚောဲကၠာ၊ ယာံရဟွံအာ၊ ပိုၚ်ခြာဒၟံၚ်၊ ဣဝွံယာဲအာဟွံသေၚ်မွဲတဲ၊ ပၟောန်ကျာ်တြဲ နဲရိုဟ်ဏာ၊ သၠပတ်ပရိုတ်အိုဿီုစှ်ၜါ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ၊ ဟာဲဘုတ်ပြိုတ်ဒြိုဟ်၊ ဝဲစောန်တဴမၚ်မွဲကၠာ၊ ယာံသကမာ၊ အာသ္ၚောဲလ္ပကြပ်၊ '''ဥုံစိစော ပူဗလးသွးဟး'''ယာံဒွံဒးခန္ဓဒးလသာ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ။ ဖဍောတ်မွဲလ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚမွဲဝါ '''ဒးဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚထပှ်ဝါရ။'''

'''တၚ်သမ္တီ။''' ကာလဗက်ဒေဝတဳဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘဂှ် ဗီုမံၚ်ဒှ်တသိုက်ဂှ် မံၚ်ဂွံဇအိုတ်ရ၊ လံက်ဂ္ဇံလေဝ်ဂွံ လံက်သ္တိက်လေဝ်ဂွံ မံၚ်ဂွံဖ္အိုတ်ရ။ '''ဂလာန်တၟေၚ်။''' မၞိဟ်ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ မ္ဒးပပွသာ်ဏံ ဗျတ်ရံၚ်မ္ဂး ဂွံနူယဲဒိုက် ဟွံထတ်ယုက် စဟွံစှ်ေတိက်ဟွံသၠိၚ် ဒွိၚ်တုဲ မသ္ပရောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ၊ နဲသ္ပဝွံ နဲဝဳစိုတ်မွဲသာ်ကီုရ ထေၚ်ဟွံဗၠေတ်၊ မၞိဟ်အောန်ကဵုဗ္စာရဏာတံဂှ် ပတှ်ေကလော်ဂြိုက်ရ၊ မိၚ်ညိညတုဲ ဥပါဒါန်စဲစပ်ဇၞော််ရ၊ ဆဂး မၞိဟ်သီုဖ္အိုတ်ပတှ်ေဟွံသေၚ်ရ၊ လက်ထက်ဇုဇဗဴလဇကု သ္ပကၠုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်သ္ပတဴရောၚ် ထေၚ်ကေတ်ဂွံရ။

====ဂလာန်ဗက်ဒေဝတဴမွဲနဲပၠန်====

ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတု ညးတံဗက်ဒေဝတဴရ သ္ဂးဂှ် အပိုၚ်အခြာဂိတုဟၟဲ၊ တ္ၚဲရဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက် ဟွံမိက်ဇြိပ်မ္ဂး ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ကော်အ္စာထောံဟဗာန်(ခဗာန်)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် '''ထောံဟဗာန်ဂဝ်''' ညးကော်ခဴစရ။

'''ဗီုပြေၚ်ဟဗာန်ဂှ်တုန်။''' ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ၜါမိဟ် အနာံမွဲမိဟ်ကေတ်တုဲ ကဝး ဖဍပ်ဖထာံပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒှ်ဟဗာန်ရ၊ ပ္ဍဲဟဗာန်တၞံဗြာတ်ဂှ် ပုၚ်သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ဗ္တာၚ် ပုၚ်ပိသာ် ဒးစုတ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဒးရးရ။ ပုၚ်ဖုဲသၞဴကဵုမိတ်ခပဵုဂှ် သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သၞဴကဵုဂြိၚ်ဂှ် သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ပက္ကတိဂှ် သာ်ဗုဗ္တာၚ် ညးကော်ခဴစရ၊ ကွာၚ်ကဵုယိုဟ်ဂှ် ၜါဂကူပၠန် သ္ၚုကၠောန်ကွာၚ်တုဲ ထပက်ယိုဟ်ကဵုကဝ်ကီု၊ ထပက်ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်ကဵုသဂြာကီု၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဝ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုသဂြာ ညးဂးတုဲ ယိုဟ်တံသီုကေုာံပုၚ်ပိသာ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဟဗာန်ဒကဴပန်ဒိုဟ်ဂှ် ဒးစတ်ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်ပန်တၞုၚ်ရ၊ ဇၞောဝ်ကၠောန်လဝ် နကဵုစက္ခူလေဝ်ဂွံ နကဵုထာၚ်ဗြာတ်လေဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်နကဵုထာၚ်ဗြာတ်မ္ဂး ဒုန်ဇၞောဝ်ဍောတ်ဂှ် စတ်စုတ် ပ္ဍဲထာၚ်ဗြာတ်ခ္ဍမ်ခ္ဍမ်မွဲတုဲ ကၞောတ်အိုတ်တေံဂှ် စတ်စုတ်ထာၚ်ဗြာတ် ကေက်က်မ္ဂး ဒှ်ဇၞောဝ်ထာၚ်ဗြာတ်ရ။

====ဂါထာဟဗာန်ဂဝ်====

ဥုံဒေဝတဴသူရိယ၊ ယက္ခမာရာ၊ မၞးပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ် ပွိုၚ်ဂဝ်ဒဵုဒ္စိတ်ဂိတု ဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ စၞမသၠးဂဝ်၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဵုကဝ်၊ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုကဵုသဂြာ၊ အဲစဳရေၚ်ကဵုရ၊ စၞမၞးတံကၠာ၊ ယဲဝွံကဵုသွာလလံ၊ ကၠခြံဆောံဗ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝတဴဗ္ဒာဲ၊ သရာဲယက္ခ၊ ဗှ်ေကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဥုံတူဠာဲတူဠာဲ သွးဟာဲယျရဟုံ။

* ဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ပ္ဍဲတၠယဲဒိုက်ဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရတွဟ်ကဵုတၞးဆုသိုတ်မ္ဂး တွဟ်မာန်ကီုရ၊ မွဲကၞာၚ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာဝွံတုဲ စၞစမပ္တံကဗျန်တံဂှ်လေဝ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ညိကီု၊ တုဲသီုအပေါတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒၞာဲဒိုဟ်ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် အာထောံကၠေံမာန်ရ၊ ဒးဗ္စမွဲဟဗာန်ဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ ဒဵုစိုပ်ဗ္ဒာဲတ္ၚဲယးတေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဗ္စဇဴရ။ ('''ဂါထာဝွံ ဂွံနူကွာန်ကၟာဝက်လဇုကြေဟ်''')

===၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်===
ဗြဴသ္ဇိုၚ်မ္ဂးတြုံထ္ၜ၊ တြုံသ္ဇိုၚ်မ္ဂးဗြဴထ္ၜ၊ ဗြဴယဲမ္ဂးတြုံဝဳဝတ်၊ တြုံယဲမ္ဂးဗြဴဝဳဝတ်၊ သာ်ဝွံအရေဝ်မန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ရ၊ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုအရေဝ်ဂှ်တုဲ၊ တြုံတၠသ္ၚိ ကာလသမ္ဘာမယုံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး၊ ဒးပ္တုဲဝတ်ဖန်ဖက်ကဵုဗွဲမ္ဒးရ၊ သမ္ဘာဇကုသွက်ဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အပေါတ်နာနာသာ် မ္ဒးပ္ကောံလဝ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သမ္ဘာဇကု ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး၊ ပပ္တံနူအောဟ်ဗွဝ်ဂှ် ဆုမလ၊ ဆုကြောတ်၊ ဆုဗ္ဒဝ်၊ ဆုကြေၚ်မွဲမွဲသာ် မ္ဒးဗာ်ပ္ကောံလဝ်ရ၊ ခါရဗါ်အောဟ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံလွုၚ်လၞၚ်အာဂှ် ဒးပသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရလွုၚ်လၞၚ်အာမ္ဂး ညးတံကဵုပါဲထောံရ၊ အောဟ်ဂှ်ဗာ်ဂွံနၚ်တုဲ ခၞော်ဍေံဂှ် သံက်ထောံဖအိုတ်၊ ကာလစံၚ်ပၟတ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသၟူပသဒှ်ကီုရ၊ တုဲတပ်စွံလဝ်ဗွဲမညဳသာရ၊ လ္တူဆုဂှ်ပၠန်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုဗ္ဂၚ်လဝ်ဇလဗ္ဒဝ် ဟွံသေၚ်ဇလဝဝ်မွဲကၞာၚ်ကီုရ၊ ကာလသၠးဂၠံဂဝ်သွက်ဂွံတိက်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲ၊ ဆုဒုန်ဇုက်တံကီု ကာလသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ သွက်ဂွံဗဂီုဗုၚ် ရန်တၟံထိုၚ်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံစိန်အာပြဟ်ဂှ် တၟိဍိုတ်သွက်ဂွံပ္ဍိုက်ဗုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဇံၚ်သွက်ညးသၠးဂၠံဂဝ်ဂွံတိက်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်လဝ်တုဲ၊ ဣမိဂှ်သ္ဒးဟီု ဗဗိုန်လဝ်အရေဝ်ရောၚ်။


===၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ===
တြုံတၠသ္ၚိပၠန်လေဝ် ကာလသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူယိုက်ကဠာကမ္မဌာန်ကီု၊ ဟိုတ်ဍေံနွံသာ်ဏံပၠန်၊ ယဝ်ရယိုက်ထ္ၜၚ်ဒးကဠာကမ္မဌာန်မ္ဂး အာယုက်ဂၠေံ၊ ဒြပ်ပိုန်ဟုတ်ရောၚ်၊ တၠပညာမန်တြေံတြဟ်တံဟီုဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီုဂးလဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ အဃောသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူကလောန်သရာံပါပ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်နာနာသာ်တုဲ ကေၚ်ကာသရာံပါပ်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ၊ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုဂှ် မ္ဒးပ္တုဲရောၚ်။ ပပ္တံအရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညံၚ်တၠယဲဒိုက်ဟွံဂွံမိၚ်ဂှ် မ္ဒးပသတိကီု၊ ဥပမာ−ပရိုၚ်တၠယဲဒိုက်ချိုတ် ဟိုတ်နူသၠးဂဝ်ဂၞဴ၊ ပရိုၚ်ယဲဒိုက်လီုတံဂှ် ဟွံကဵုမိၚ်သက်သက်ရ၊ ယဝ်ရမိၚ်ဒးမ္ဂး တၠယဲဒိုက်ဂှ် ကာလသၠးဂၠံဂဝ်ဒွိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဖေက်ဒှ်အာအန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ၚိလဵုဟွံဟီု မိက်ဂွံပကာမ္ၚဵုမ္ဂး ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် သၟတ်ဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက်မွဲမွဲနွံမ္ဂး ပတံနူကောဒေံကောန်ဇာတ်တံ ဟွံပကာမ္ၚဵုအိုတ်ရ။

==ပွမသၠးဂၠံဂဝ်==
ပိုဲသတ္တံလိုက်ဏံဝွံ သ္ဂောံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲလောကဏံဂှ် ဟွံလောဲသွာ်ရ၊ ဝါဂါတ်သ္ဇိုၚ်သန်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်တြဲနာဲပိုဲတွံလဝ်ရ၊ ၜိုန်ရကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်လေဝ် လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်တြုံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴ ဒးဒှ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဒးဆဵုဒဗကဵုကေၚ်ကာသၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမသၠးဂၠံဂဝ်ဝွံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်သန်ဟေၚ်ဂှ် အရေဝ်မန်ဟီုလဝ်နွံမံၚ်။ &quot;မၞိဟ်တြုံဍိုက်ဖံၚ်−မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်&quot; သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် မူပိုဲမ္ဒးသ္ပဗက်ရောဂှ် ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ပါ်ထ္ၜးကဵုပၠန်ရ။

၁။ နိဒါန်။

၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်။

၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်။

၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ။

၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၈။ နိဂီု၊ သာ်ဝွံပါ်လဝ်ရ။

===၁။ နိဒါန်===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ကာလဍိုက်ပေၚ် ဂိတုတ္ၚဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိဂှ် သၠးတိတ်နူဗုၚ်ဂၞဴမိ၊ တိတ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ၚးဗုၚ်ဂၞဴမိရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် မန်ပိုဲတဴကော်ခဴစ-သၠးဂၠံဂဝ်၊ သၠးပဋိသန္ဓိ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ပၞာၚ်၊ ညာတ်မုက်ဒေံလေဝ် ကော်ခဴစနာနာသာ်ရ။

===၂။  ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်===

ပဋိသန္ဓိဍိုက်ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ထ္ၜးတိုန်လက်ကျန်ၜံၚ်ပၟတ် မပ္တံကဵုဂၞိၚ်ဂိ၊ ဗုၚ်ဂိ၊ တၞုၚ်ဇိုၚ်ဒေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိ အာကော်ဣမိတုဲ၊ မၞိဟ်မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် အာဂၠာဲကော်ပ္ကောံလဝ်မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်ဇၞော်ဇၞော်တံ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ကော်ဣမိကွာန်ရ၊ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဣမိ ညးအလဵုအသဳတံ နွံမံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်တုဲ ကော်ဣမိညးအလဵုအသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဣမိကီု မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံကီု စိုပ်ကောံတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဒးကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲရ။

'''သၞောတ်ဗၜတ်ဗီုပြေၚ်ဇံၚ်ဖဴ ။'''

ဒုန်ကလိဟွံသေၚ်၊ ဒုန်ကၟးဟွံသေၚ်၊ ဆုထ္ၜောံထ္ၜောံၜါတၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုမွဲက္ဍဂှ်၊ လးလဝ်လ္တူကၞဳသ္ၚိ၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ်၊ ခြာခရာဗၞတ်မွဲဟတ်၊ လ္တူဂှ်လးစုတ်ဝိုန်ဒုန်၊ ထပှ်တၞုၚ်တုဲ၊ ဒက်ဗဗိုန်ကဵုချာရ၊ လ္တူဝိုန်ဂှ်ပၠန် ဒးလးစုတ်ဒုန်ကရေက် ဒစိတ်ကရေက်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်မိက်ဂွံလးစုတ်ခတဵုမ္ဂး လးစုတ်ခတဵုပိဂတှ်ေလေဝ်မာန်ရ၊ လးကၞဳတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံချဳဒရာၚ်၊ ဒးကြာပ်ပိတန်ရ၊ လ္ပာ်က္ဍိုပ် ကြာပ်စုတ်ဒုန်ကရေက်တုဲ ဒက်လ္ပာ်ဇိုၚ်မွဲတန်၊ အဒေါဝ်မွဲတန်၊ ဒးကြာပ်ဒက်ရ၊ ကၞဳဒုန်(ဝါ)ကၞဳဆုညံၚ်ဟွံဂွံချဳ လောအာလောကၠုၚ်တုဲ ဒးဒက်ကြာပ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ဂွံတိတ်ဂွံလ္တူဇံၚ်ဂှ်၊ ဒးလးသ္ကဝ်ရ။


ယဝ်ရသၠးယဲဒိုက်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး အခိုက်မန်ဟေၚ် ဒးကၠောန်ဗက်စရ၊ တြုံတၠသ္ၚိတံပၠန်လေဝ် သမ္ဘာဇကုသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ချိုန်တီကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴတုဲ ဒးၜံက်တိဗဝ်ဖဴမွဲ သွက်ဂွံၜံၚ်ပၟတ်ဗဂီုဇကုရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး တိဖဴဒစိတ်န၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး တိဖဴထပှ်နၜံက်ကေတ်တုဲ၊ ဗဝ်ဖဴစွံလဝ် ဗ္ဒာဲဇံၚ်သ္တိက်ၜံၚ်ပၟတ် လ္ပာ်တဲပါဲရ၊ ဗ္ဒာဲဖဴဂှ် စွံလဝ်ဍာ်မွဲဂရ သွက်ဂွံသိုဟ်တၟံ ဍိုတ်စံၚ်လဝ်နူဖဴဂှ်ရ၊ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဖဴဂှ် ဒးဒှ်အတိုၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠိၚ်ဖဴဂှ် ဒကေတ်မွဲတၞုၚ်ဓဝ်ရ၊ မွဲတၞုၚ်ဂှ် ဒုၚ်စကဵုဇမၠိၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠေံအနာံဖဴ ဒးကေတ်ၜါတၞုၚ် တုပ်ကဵုအနာံဇံၚ်ဂှ်ရ၊ အနာံဖဴဂှ် လဇံက်ဗကိတ်ကဵုသၟန်ဇမၠိၚ်ဇံၚ်တုဲ ဒှ်ဖဴညးတံရ၊ (ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ညးတံသၠးဂဝ်ဂၞဴ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတုဲ အပေါတ်ကြိယာ သွက်ဒးပ္ကောံကေတ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟၟဲရ၊ ညးတံဒုၚ်ထပက်ဂဥုဲ စကေတ်ဂဥုဲမ္ဂး ကမၠောန်သၠးဂၠံဂဝ်တုဲမံၚ်ကီုရ)။

===၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်===

ကာလကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ၊ ဒက်သုက်နကဵုဇုက်တောဝ်သ္အးဇ္ၚး၊ ခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ ရေက်ထပိုတ်ကၠေံ နကဵုၜုန်မြက်ကေက်က် မသ္အးဇ္ၚးကီု၊ ဟွံသေၚ်လ္ၚဵုဂှ် ကရေက်ကေတ်သၞဒုန်၊ ဇိုတ်သ္အးကၠေံတုဲ၊ ရေက်ထပိုတ်သုက်ရ၊ တုဲကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ကောန်ၚာ်နကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂီုဂီုရ၊ တုဲဖုံဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ပၠန်၊ တုဲမ္ဂးဂွဳထုဲကောန်ၚာ် နကဵုယာတ်သ္အးဇၚး ဗွဲမဂပ်ဝ်တုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ကောန်ၚာ် (ကာလလၟုဟ်ဝွံ) ကၞာဲသၟးဂၠိုၚ်ရ။


'''ဗွဲသတိ'''။ ။ (မူဟိုတ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဟီုမ္ဂး၊ အရေဝ်မၞိဟ်ဇၞော်မန် ခမဳသၚ်တံနွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ သၟိက်ဂွံတီဗွဲခ္ဍန်ဂှ်၊ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲမန်တံကျပၞာန်ညးတုဲ၊ ဂကူပိုဲမန် ဣဓိညံၚ်ဂွံဟုတ်စှ်ေအာဂှ်၊ ပိုဲဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ ကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကြိယာ သွက်ဂွံဂုမ်သ္အးဩောံသ္ၚု၊ ဍေံမဒှ်စၞအာဟာရ ပိုဲမန်ဗွဲပရဲဂှ်မွဲသာ် သဘဴကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ညးလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံစွံပ္ကောံလဝ် အပေါတ်မပ္တံ ထၟိက်နာနာသာ် ဟွံသ္အးဇၚး သွက်ဂွံထောံကၠေံဂှ်မွဲသာ်၊ ဒှ်သ္အးကၠေံဩောံသ္ၚု နကဵုကြိယာဂှ်တုဲ ဩောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်ပုၚ်တုဲမ္ဂး ပိုဲခရှ်တံကီု၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ဒးစဒးကဵုပိုန်ပပြဘိုက်ရ၊ စဟာပ်ဒးပုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဣဓိလဟုတ်စှ်ေအာ၊ ကျာ်ဩဳပၠိုတ်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် နွံအဓိပ္ပါယ်သာ်ဝွံရ၊ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ယဝ်တီပရေၚ်ဏံမ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ်ရ)။


(ကၠာတေံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သ္တိက်ကောန်ၚာ်တၟိတၟိ သာ်လဵုရောဟီုမ္ဂး လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်မသုန်စှ်ေသၞာံတေံ၊ ညးလ္ၚဵုတံသ္တိက်ကောန်ၚာ် နကဵုထးထဝ်ဟွံသေၚ် ညးဒိုက်ဝါတ်တံဂှ် သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲခွက်ဆုလံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ကေၚ်ဆဵုဒဗကီုရ၊ ယဝ်ထးဆုမ္ဂး ကၠောန်လဝ်ခ္ဍံခ္ဍံ ကဵုဂၠိၚ်မံၚ်ညိတုဲ လ္ပာ်စွံက္ဍိုပ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဗီုက္ဍိုပ်ခၟဴၜိုပ်ထဝ်တုဲ လံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲထးဂှ်ဟေၚ် ညးဇၞော်မန်ပိုဲကၠာတေံ သ္တိက်ကၠုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ရ။ ခွက်ထဝ်ဂှ် ညးတံကၠောန်လဝ်တုဲ ဏာအပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဃံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ယဝ်ရညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်မွဲမွဲမ္ဂး အာပ္တီဃံၚ်တုဲ ကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ် သွက်ဂွံသ္တိက်ကောန်ၚာ် မဒှ်မၞိဟ်တၟိဂှ်ရ၊ ကွာန်ဇၞော်မ္ဂး ခွက်ထဝ် ၜါ-ပိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မကၠောန်စွံလဝ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်ပရေၚ်ဇုဇဗဴလ နော်နာဲပိုဲမစွံပပ္တိုန်လဝ် အခိုက်ကၞာဝွံ ပိုဲညာတ်ကေတ်ဇုဇဗဴလပိုဲ မဂတာပ်ခေတ်ဗွဲမလောန်ဟေၚ် တီကေတ်မာန်ရ၊ မူဟိုတ်သ္ဂး ဟီုသာ်ဂှ်ရောမ္ဂး ကာလအာကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ်ဂှ်ရ ကိစ္စစုတ်စရၚ် ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် တုဲဒှ်အာမွဲအလန်ဓဝ်ရ။ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ  ပွမသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံတုဲ၊ ယဝ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲထးထဝ်ဟွံမာန်မ္ဂး သ္တိက်ကောန်ၚာ်လ္တူကၞဳ ဗွဲသ္အးဇၚးဂှ် ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။)


ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ သုက်ကုတ်ထပိုတ်ပ္တိတ်နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဣမိတံ အာတိုပ်ကၠေံ ပ္ဍဲကတိုၚ်ၜံက်လဝ်တိဖဴရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ဟွံတိုပ်ပ္ဍဲကတိုၚ်တိဖဴ၊ အာတိုပ်ကၠေံအတိုၚ်ကိုန် တိုပ်သုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ဗွဲသၞောဝ်ကိုန်ဝွံ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ၊ ပသာ်မ္ဂး၊ တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဒဂိုန်၊ ခ္ဍဲသဳမ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်၊ ဝှ် ၊ ကထိုန်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုမြေက္ကသဵု၊ ပုဟ်၊ မာ်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ရ၊ ဗွဲကိုန်ဝွံတိုပ်သုက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ပိုန်ဂၠိုၚ်အာယုက်ဂၠိၚ်ရောၚ်၊ ပိုဲမန်ပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဝွံရ၊ (ကိုန်တုပ်သုက်ဗွဲလ္တူတေံလေဝ် ကံက်ပ္တိတ်နူလောကသိဒ္ဓိရ။)


ဒေသလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တၟိ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ဣမိတံပြုပြေၚ်ကဵုရ၊ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး ဇဗၠုဒစိတ်တၞး၊ သတ်ပိမ၊ ဟွံသေၚ်ဒစိတ်မ၊ ဩန်မွဲဒကေဝ် ဟွံသေၚ် မသုန်မး၊ လိခ်မွဲအုပ်၊ တဝ်ဏှ်ေမွဲတၞုၚ်၊ မှၚ်မွဲပလၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်တြုံမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမ္ဂး ဇဗၠုခထပှ်တၞး သတ်ထပှ်မ၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴတၟိမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ ဣမိဝွံ ပၠာဲကေတ်ဂစေံစၠန်မွဲပ္ၚာန်၊ တိတ်အာက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ '''ယွံဒေဝတဴသူကၞေၚ် က္ညကၠုၚ်ပစၟတ်သမ္တီကောန်ၚာ်ဝွံညိ'''ရဴသာ်ဝွံ တိတ်နိမန်ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ကဵုပသမ္တီရ၊ ကာလက္လေၚ်လုပ်ဇရၚ်ကောန်ၚာ် ဣမိဂှ် လၟုဟ်လုပ်ဍာ်ဂစေံစၠန်မြမောဝ် နူကဵုက္ဍိုပ်ကၞိန် ဒဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲကောန်ၚာ်ရ၊ (ကပေါတ်ဒေဝတဴသူကၞေၚ်တံဂှ် လ္ၚဵုမွဲတ္ၚဲ လ္ၚဵုၜါတ္ၚဲ၊ လ္ဒဵုဒဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးတံစွံလဝ်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ်လေဝ် ဒေသမန်လ္ၚဵုနွံ-ဒေသမန်လ္ၚဵု ဟၟဲရ။)

===၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ယဝ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဣမိဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ပလေဝ်ပလေတ်အတိုၚ်နဲကဲဣမိတံတုဲ၊ ပ္တိုန်သ္တိက်လဝ်လ္တူဇံၚ် ၜံၚ်ပၟတ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ညံၚ်ဂွံညောတ်အာပြဟ်ပြဟ်ဂှ် ဂတ်ဒက်ဂွဳလဝ်ဗုၚ် နကဵုယာတ်ပူလဝ်ဗုၚ်တုဲ၊ ကေတ်တၟံဍိုတ်စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲဖဴဂှ်တုဲ၊ သိုဟ်ဖျေံပ္ဍဲဍာ်ဂရ၊ ဟံၚ်ပ္တိတ်ဂွဳကဵုယာတ်တုဲ၊ ပ္ဍိုက်စွံလဝ်လ္တူဗုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒုၚ်မာန်ရ၊ အဃောပ္ဍိုက်ဍိုတ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟွံကတဴလုပ်ဒဵုစၞာံဗုၚ် တဴသၠိုက်အာဂှ် မ္ဒးပသ္တိရ၊ ပၟတ်ဖဴဝွံလေဝ် မ္ဒးပဒှ်လဝ်လၟိုန်ရ။


ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုစွံဂရုၚ်မွဲမ လ္တူက္ဍိုပ်သ္တိက်သၟတ်ဗြဴဂှ်ရ၊ ရန်တၟံ အာဗီုအခိုက်ညးတံအဆက်ဆက်တုဲ၊ ပ္ဍဲဂရုၚ်ဂှ် ဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒးနွံရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဖေက်လကိုတ်ဒှ်၊ ဆီတိုန်ဒှ်ဂှ်ရ၊ နကဵုဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒက်ဂတ်လဝ်မွဲမွဲဒၞာဲမ္ဂး၊ ဆေဝ်ဒဝ်ကဵုအန္တရာဲ သာ်ဂှ်မာန်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ကာလပၟိက်ကိစ္စမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်မ္ဂး သၟိက်ဂွံဗွဲမပြဟ်ဂှ်ဒှ်ရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဍာ်တှ်ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂှ်၊ ညးတံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သိုၚ်တှ်ဟွံထောၚ်ဇဳဏီ ကောန်ၚာ်မဴဟွံအိုတ်၊ တှ်ဂှ် တေၚ်ကၠုၚ်ဗွဲမလောန်မ္ဂး သ္ၚိတှ်ဂှ် လီုအာကီုဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚိတှ်ကလိုအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလာဲအာမ္ဂး ဇၞတ်ချိုန် ပလာဲကဵုသာသာရ၊ စၞအာဟာရ မပ္တံကဵုဍာ်လဂမ်၊ ဍာ်ဂမ္တဴတံဂှ် ဒးသုၚ်စကဵုဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ဣမိဂှ်လေဝ် သွက်မိကောန်ၚာ် သ္ဂောံထတ်အာဗွဲဂတ၊ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ် ဒးမၚ်မွဲကဵုဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ပွမသုၚ်မိတ် ဟုံမိတ် သုၚ်ဂဥုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုလၟိုန်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠာဟွံစပုၚ် သွက်ဂွံဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ထၟောတ်ကေတ်ပုၚ် ပန်ထၟောတ်တုဲ မ္ဒးဗဇဴ ပ္ဍဲဒကဴဖဴပန်လ္ပာ် ဒဵုကဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ။

===၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ===

သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ်၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟတ်ဇၞော်တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ပ္တုဲကဵုဝတ်နာနာသာ် မပ္တံစံၚ်ဍိုတ် သိုဟ်ဍိုတ်ဖုံမိတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဗြဴတၠတှ် မထတ်ယုက်တံလေဝ် ကၠာမိကောန်ၚာ် ဍာ်တှ်ဟွံထတ်ရိုက်ဏီဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ဗၟဴ ကဵုတှ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ညးမဒှ်ကလောမိဿဟာဲ ဌာန်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်သ္ၚိစၟဳရံၚ်ကောန်ၚာ်မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴပိုဲမၞိဟ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်မၞိဟ်တၟိကီုရ၊ ညးတၠသ္ၚိတံပၠန်တုန်လေဝ် ပ္တုဲတဴဝတ်လ္တူမၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်တံပၠန် ပွမဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်သွနာနာသာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗ္စပုၚ်သတ်ဗြဴ ကဵုသွစၞဗွဲမဒးရးပၠန်ရ၊ ညးမွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဝတ်ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်ပၠန်ရ၊ အခိုက်ဏံဝွံ ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ပိဗ္တံပိတ္ၚဲ မိပ်ပဇြိပ်ပ်ကရိုက်ညးကဵုညး ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။

===၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်===

နူကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်ဂွံပိတ္ၚဲဟွံသေၚ် မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး ဣမိဂှ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ၊ မၞိဟ်ၜံၚ်ပၟတ်အလန်ပဌမမ္ဂး လ္ၚဵုဂှ် ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်မ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် မသုန်တ္ၚဲ၊ လဗြဴကေၚ်ၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ပၟတ်ပၞာၚ်တုဲမ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ ညးတံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်အိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ဣမိဝွံ ကေတ်ပုၚ်ပန်ထၟောတ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ဇဗၠုပန်တၞး၊ နော်မွဲတၞုၚ်၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ပုၚ်မွဲထၟောတ်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ်၊ ပၟတ်နူဖဴၜံၚ်ပၟတ်လ္ၚ၊ ဍာ်မွဲဗြံက်ကေတ်တုဲ၊ စှ်ေအာတိဂတမုက်သ္ၚိရ၊ အပေါတ်စပ်ကဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တံဂှ် စွံပ္ဍဲတိ(လ္တူသ္ကဝ် လ္တူခတဵုဂှ် ဟွံကေၚ်မိၚ်)တုဲ စဝ်ဖျေံဍာ်လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်ရ၊ အဃောမစဝ်သိုဟ်ဖျေံဍာ် လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်၊ သာ်ဝွံမဟီုပ္တီ(ဗလိဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴ လေဝ်ဟီုဂး) '''ဒေဝတဴဖဴရ၊ ယွံဒေဝတဴဖဴ မၞးအာမာန်ရ''') ဂလာန်ပ္တီ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ရန်တၟံသာ်လဵုတုဲ သ္ပရောဂှ် ဟွံတီ ဒေသလဵုရောဂှ်ဟွံတီတုဲ ပွဝွံ ဒှ်ဆအယာံမာတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရောၚ်၊ ညးတံသ္ပသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ကရိကၞာဲမွဲသာ်ကီု၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံဂှ် ဟွံတီသက်သက်ရ။


ပွမပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ဗ္စူလတ်သ္ကဝ်မွဲထၟူတုဲ သ္ပဂြောပ်ကၟာတ်လဝ် လ္ပာ်လ္တူကဵုယာတ်ရ၊ ထၟူသ္ကဝ်ဗ္စူလဝ် လ္တူဍိုတ်ဟွံသေၚ် လ္တူဆုဒကုတ်ရ၊ (ကၠောန်နဲဗီုအုပ်ပဠက်ရ) မိကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဂ္ဇံပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ်တုဲ ဣမိကေတ်နၚ်ဍိုတ်စံၚ် တၟံစံၚ် ဓလုက်စုတ်ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်တုဲ ပက်သိုဟ်ကဵုဍာ်သၟုဟ်ဂမ္တဴ တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ် အုပ်ဂမ္တဴကၠုၚ် နကဵုသၟုဟ်ဂှ် ဍာ်ပဠက်မၞိဟ်ဇွောဝ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ဣမိလေဝ်သ္ပသာ်ဏံ ဍိုတ်စံၚ်ဒဵုဂံက် မွဲမတုဲမွဲမ ဒဵုပေၚ်ပိမရ၊ ရန်တၟံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ယဝ်ပဠက်တိတ်မ္ဂး ပ္ဍဲခန္ဓဇကု မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ကၠိပပ်ဟွံသ္အးဇၚးတံဂှ် ဇွောဝ်တိတ်အာကရောံဍာ်ပဠက်တုဲ၊ ဍာ်ဖျုန်ဆီ ပ္ဍဲတၠခန္ဓဂှ် သ္အးဇၚးအာအိုတ်ရ ဣမိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သိုဟ်ဍိုတ်ဒဵုပေၚ် မသုန်မလေဝ်နွံကီု၊ ပွမသ္ပသာ်ဏံဂှ် မန်ဂမၠိုၚ်'''အုပ်ဟဂမ်'''ဟီုဂးစရ။ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အုပ်ဟဂမ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်တၟံဍိုတ်သၟးဟွံသေၚ် ဗၞဲထဏေက် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်သၟူဍေံရ၊ ရန်တၟံသွက်ပၞေတ်သရ ဂွံစိန်ဝုန်တုဲ အုပ်ဗၞဲလေဝ် ညးတံသ္ဂးပၠန်ရောၚ်၊ ကၠာဟွံဂွံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးလ္ၚဵုဂှ် အာဂၠာဲၜှ်ကေတ်တၞးဓယာ် လ္ၚဵုဂှ်အာဂၠာဲၜှ်ကေတ် တၞးယးမတ်ဗ္တံဂှ် ၜိုဟ်လဝ်ဒဵုကဵုဖောဝ်တုဲ ကာလပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ဟွံသေၚ် ကာလအုပ်ဟဂမ်တုဲဂှ် သွက်ဂွံဟုံဍာ်တၞးဓယာ် ဟွံသေၚ် ဍာ်တၞးယးမတ်ရ၊ ကာလဟုံဍာ်ဂှ်လေဝ် ပါဲနူဍာ်ဏံတုဲ ညးတံဟွံကဵုဟုံရ၊ တုဲမ္ဂး သဘဴမၞိဟ်ဗြဴဟုံဍာ်ဂစေံစၠန်ဂန္ဓရာ ကျိုၚ်ကျဝ်ကေတ်ဗွဲမ္ဒးရး ဗွဲမသ္အးဇၚးတုဲ ဇံၚ်ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ပလီုထောံရ။


လ္ၚဵုပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ စဝ်ကပေါဝ်ပ္တုဲထောံလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲပ္တုဲသီုၜါကာဂှ် '''စဝ်ကပေါဝ်ဇံၚ်ဖဴ''' ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ သီုစဝ်ကပေါဝ် သီုခုတ်ယၟု သီုစၚ်ကတောဝ်လေဝ် သ္ပအိုတ်ရ။

===၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်===

ၜိုန်ရမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲကီုလေဝ် ရန်လဝ်သွက်သမ်အုဲ သမ်အေၚ် ဟွံသ္အးဇၚး ပ္ဍဲခန္ဓညံၚ်ဂွံဆက်တိတ်အာ ဒဵုကဵုအိုတ်အာ ညံၚ်ဍာ်ပဠက် တိတ်ဟွံသ္ဂုၚ်အာဂှ် ညးတံကဵုဆက်ကေတ်အာ ပၟတ်ပၠန်လေဝ်နွံကီု၊ ရန်လဝ်သွက်ထိုၚ်ကောန်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံအေဲစှ်ေအာတုဲ ဆက်ပ္ဍိုက်အာဍိုတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်၊ မိိပ်ဇြိပ်မံၚ်မ္ဂး ပွမပ္ဍိုက်ဍိုတ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ပိတ္ၚဲဟေၚ် ညးတံကဵုသ္ပရ၊ ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဖဴကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ပလီုရိုဟ်ထောံကၠေံဂၠိုၚ်ရ၊ ပွဝွံလေဝ် တန်မံၚ်လ္တူတၠခန္ဓ ထတ်ဟွံထတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဒွိၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ အပေါတ်ကြိယာ ဇြိုၚ်ညိညကီုလေဝ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်၊ ဍာ်ဂံက်က်လေဝ် ဟွံကဵုဟုံ၊ ယဝ်ပၟိက်နွံမ္ဂး ဟုံဍာ်ဂီုဂီု ဒဵုကဵုပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်လေဝ် ဂွံကေၚ်ဆဵုထဗဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရောၚ်။

===၈။ နိဂီု===
ကေၚ်ကာပွမသၠးဂဝဂၞဴတုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲမ္ဂး ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဗွဝ်ဖဴကီု ရိုဟ်ပလီုထောံရ၊ စိုပ်ကာလဒိုအ်ထောံနူပ္ဍိုက်ဍိုတ် ဒိုအ်ထောံနူၜံၚ်ပၟတ်တုဲမ္ဂး ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴဂှ် အခိုက်ပိုဲမန်တံ တုဲဒှ်စိုပ်ဒတုဲအာရ။

==ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု==

ပွမစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံ ဆက်ကၠုၚ်လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲရ၊ ပပ္တံနူရာဒနာမိက် '''သဳလိဿနိစ္စံ ဝုဍ္ဎာ ပစာယနော စတ္တာရောဓမ္မာဝုဍ္ဎန္တိ အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ''' ဂှ်ရ၊ သာ်လဵုဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ရော ဗွဲခ္ဍန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိညရ။ လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ နွံတြုံကဵုဗြဴညးၜါ ဂွံကောန်ၚာ်မွဲ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် အာကလံမအံက်ဇကု ဒဒှ်မံၚ်ဣသိမွဲ ဒ္ဂိုန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်တေံရ၊ ခါညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ကလံတုဲဂှ် ဗွဲဂါထာလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုရ၊ ခါရကောန်ၚာ်ဂှ် ကလံလဇုဣသိဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်တုဲသၟာန်တိုန်၊ ပသာ်လဵု ဟွံရာဒၞာကဵုကောန်ပိုဲရော၊ ယဝ်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်မှာထေရ်အာနန် မပဒတဴဒၟံၚ်ဗ္ဒာဲကျာ်တြဲပိုဲတေံ၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴလေဝ် ပၚောံအာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလံမှာထေရ်အာနန်ရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် မှာထေရ်အာနန် ရာဒၞာမိက်နဂါထာ ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်၊ ညးၜါသၟိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်နဲကၠာတေံရ၊ ယဝ်သၟိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်ကျာ်တြဲညိရဂး၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတုဲ ကလံကျာ်တြဲရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုပၠန်ရ၊ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲဟွံရာဒၞာမိက်၊ သၟိက်မိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲပၠန်ရ၊ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ်ကျာ်ဟေၚ် ညာတ်ဒးကောန်ၚာ်ဏံ အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရာဒၞာမိက် '''အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ'''မ္ဂး ဗၠေတ်အာရောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံရာဒၞာမိက် ညံၚ်အာယုက်ကောန်ၚာ်ဏံ ဂွံဂၠိၚ်ဂှ် သာ်လဵုဂွံပရော သၟာန်ကျာ်တြဲရ၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရမ္ဂး ကဵုဗှ်မ္ၚဵုဒ္စာံဗ္တံ ဒ္စာံတ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်မာရဏကၠုၚ်ကေတ်ဏာ ကောန်ၚာ်ရောၚ်၊ ချပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ။


ဟိုတ်နူကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ရ၊ သၟိၚ်မာရဏဂှ် လုပ်ပ္ဍဲဓဝၚ်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ဟွံမာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ လောန်အာထပှ်တ္ၚဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်မာရဏ သွက်ကၠုၚ်ကေတ်ဏာကောန်ၚာ်ဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲသက်သက်ရ၊ ပေၚ်ဒ္စာံဗ္တံဒ္စာံတ္ၚဲတုဲ ကျာ်တြဲရာဒၞာမိက်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံကီုရ၊ ပွိုၚ်ဒစာံဗ္တံဒစာံတ္ၚဲ ကျာ်တြဲမွဲဟာန်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ပုတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ်  ပြာပ်ကၠုၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ်တုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲမွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်တံ နကဵုအာဟာရဘောဇိုန် နာနာသာ်ဟွံသ္ကုတ်ရ၊ သ္ပပဓာန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓရ်မ္ၚဵုတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် အာယုက်ဂၠိၚ် ပိုန်ဟာန်လေဝ်ဇၞော်မောဝ်အာရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ညးကၠုၚ်ကလၚ်ဓဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် လာၚ်မုက်ကြာတ်ကြော သ္အးဇၚးကၠေံဇကု နကဵုဍာ်မ္ၚဵုအိုတ်ရ၊ ကာလစဴအာ ညးတံကေတ်ဖျဴဏာဍာ်မ္ၚဵုတုဲ လၟုဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ပပ္တံနုတ္ၚဲဂှ်တုဲ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တုဲ၊ ရန်တၟံသွက်အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ဒြပ်ကသပ်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကျာ်ဩဳဂွံနွံဂှ်ရ၊ သ္အးဇၚးကၠေံ ပွမကၠိပပ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ပေါဲကာမ္ၚဵုမွဲ၊ ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်'''မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်'''ရ။


* ('''ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ''')

သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဣမိတံဟွံသေၚ် ညးအာယုက်ဇၞော်တံ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပြုပြေၚ်ကေတ်ခါန်လဗံက်ခၟရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ပိ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်မသုန်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ထပှ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ဒစိတ်၊ ရဴဝွံ ပြုပြေၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲလဗံက်သွက်ဣမိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်ခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ကဝေက်သၠိက်၊ သွခၞံကြုက်စုတ်လဝ်ရ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ၜံက်၊ တၞိၚ် တောဝ်ပလုဲစုတ်လဝ်တုဲ သွက်ဇိုန်ကဵုညးလွဳဝတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ သၞေက်၊ မဂွါ၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ လကံက်တဲ၊ သၞေက်၊ မဂွါတံ ပ္ကောံစုတ်လဝ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်မွဲရ၊ ယဝ်လဗံက်ပိမ္ဂး မွဲဂှ်သွက်ဣမိ၊ သၟေဟ်ၜါဂှ် လဗံက်ဗဴလေဝ် ကော်စရ။


ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပ္ကောံကကေဝ်လဝ် ကပေါတ်ဗွဲမရုံဂပ်နာနာသာ်တုဲ၊ ကပေါတ်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပပ္တံနူဍာ်မိတ်ကပေါဝ် နုၚ်မ္ၚဵု ဂအဳတံအိုဿီု ကပေါတ်ပွမ္ဒးရပ်စပ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဘိက်ပၟိၚ်လဝ်မၞိဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ကီု၊ ယဝ်ရဗှ်မ္ၚဵုဖာပ်သၚ်ကီုမ္ဂး အာစာတၠဂုန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် အာနိမန်လဝ်ကီုရ၊ စိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် မ္ဒးပြုပြေၚ်လဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် စွံလ္တူဂအဳ ဂတမုက်သ္ၚိရ၊ ခ္ဍအ်ဇဗၠုမွဲ ဂစေအ်မွဲပ္ၚာန် ဒ္ၚောဝ်မွဲ ဍာ်ကၟုဟ်မွဲထၟာဲ ပြေၚ်စွံလဝ်တုဲ၊ ကပေါတ်မပ္တံ ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ တွဵု မြတံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစွံဗ္ဒာဲလဝ်ဇရေၚ်ဂအဳဂှ်ကီုရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဣမိ ဟွံသေၚ် ညးဗၟဴတှ်ကဵုကောန်ၚာ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကမံက်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဖုံပၠဳလာၚ်မုက် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚးကၠေံ ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဖုံပၠဳကဵုဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်ပၠန်ရ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ကပေါတ်တံ ပွမရပ်စပ်လဝ် ကာလၜံၚ်ပၟတ်တေံ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်တုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်သ္အးဇၚးကၠေံရ၊ တုဲမကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး လာၚ်မုက်ဇကုတုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကလေၚ်စဝ်ဍာ်မိတ်ကပါဝ်ကဵုမိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်သီုဖအိုတ်၊ ဒုၚ်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ သွက်အန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ်၊ သွက်ဂွံသ္အးဇၚးကၠေံဇကုအိုတ်တုဲ လံက်ဖုံဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ တၠသ္ၚိတံ ဒုၚ်ကဵုပလေၚ်ခၟိုန် ဗြာတ် ကုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်အိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံကာလမပြာပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိ မပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံဂှ် နတဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ရန်တၟံသွက်ကောန်ၚာ်တုဲ ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲနာနာသာ်လေဝ် ညးတံကဵုခၟအိုတ်ရ။


ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ မိကောန်ၚာ်ဂှ် မိန်ကေတ်ကောန်ၚာ်၊ စွံပ္ဍဲလဒေါဝ်သ္ၚိ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ဒစိတ်၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴထပှ်မ္ဒးဗိုၚ်လဝ်တုဲ ကေတ်ချာမွဲတၞုၚ်၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဒက်လဝ်လစိန်မတ်ဗ္ကေတ်မွဲဇြေဟ်ရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ရပ်လဝ်တုဲ ကလံက်ဍာ်ပ္ဍဲသၠိုၚ် မစုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲ ဂါထာ ၜ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဖ္ဍောတ်မွဲလ္တုန် ဇီုကၞေၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတဲရ၊ ကောန်တြုံမ္ဂး ဂါထာဒစိတ်လ္တုန်၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂးထပှ်လ္တုန်ဖ္ဍောတ်ရ၊ ရဴဝွံ ၜ ကောန်ၚာ်မ္ဂးရ ၜ တုဲ လစိန်ဂှ် မ္ဒးကွက်စုတ် ပ္ဍဲကံကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ကွာၚ်လဗံက် မစဳရေၚ်လဝ်ဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ် မ္ဒးဇိုန်ကဵုဣမိတုဲ သွက်ကွးဣမိဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုသွတ်မွဲ မ္ဒးဇိုန်ကဵုရ၊ ဇဗၠုသွတ်ဂှ် ခါန်လေဝ်ဂးရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ကၟာမ္ဂး ဗလိုပ်မွဲစွံရ။


ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုပၠန်၊ ကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဝေၚ်ရ၊ ပွမဝေၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုဂှ် စွံလဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်သ္ၚိ၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠကောန် ဗၞတ်ပိပန်မသုန်တြဴ ဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဆက်လဝ်တဲ၊ ဒွုဲဝါဲလဵုသ္ဂးတုဲ ညးတံပ္ကောံပၠောပ်တဲဆက်လဝ်ဂှ်ရ၊ တုဲဆက်ဒယှ်ေတိုန် '''ဒွုဲဝါဲလဵုဒွုဲဝါဲလဵု-ဝါဲလဵုရောဟွံသေၚ် ကြေၚ်ဇမ္ဗူရှ် ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ''' သာ်ဝွံ ဒယှ်ေအာဒွုဲ ယူဒံၚ်ဂေတ်အာကောန်ၚာ်ဂှ် ၜါပိပန်လ္တုန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ၜပ္တိုန်စရာဲကောန်ၚာ်လေဝ် သ္ပကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်တုဲ ညးဇၞော်တံ ရာဒၞာမိက်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒှ်တသိုက်ပိုန်ဟာန်၊ အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ကျာ်ဩဳကဵုဂွံနွံကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်မ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံပ္တိုန်စြာဲကောန်ၚာ်တုဲ သ္ပအိုတ်ရ၊ ကာလၜကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် ဂါထာၜကောန်ၚာ်ဂှ် ညးတံဖ္ဍောတ်အိုတ်ရ၊ ဂါထာၜကောန်ၚာ်လေဝ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန်ဟွံတုပ်၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညကီုရ၊ ရန်တၟံၜကောန်ၚာ်ဂှ် တုပ်မံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။


* '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲတုန်''' 


'''( ခၟမွဲ။ )'''။

နူကဝ်တိုန်ရ၊ ပိုဲၜကောန်စဴ၊ ရဴဂဴရတ်ပိ၊

ခၟမွဲစိ၊ ဣဓိဇၞော်ပၠန်၊ အ္စာပ္တန်လဝ်၊

ကျာ်ဂေါတမ၊ ပၠလျးဖျဳဖျဳ၊ သ္ၚဳဗဵုအံသဝ်၊

မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လာ၊ နဳလာဩန်ထဝ်

ဒယှ်တမ္ညဝ်၊ အသဝ်နုဘဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟၜါ )'''။

ဝွံခၟၜါ၊ သာရထဳအဴ၊ ကဵုဒှ်စဴညိ၊

တိုက်ထဝ်ဩန်စိ၊ ဣဓိနွံကီု၊ သီုသက္ကဝဝ်၊

ဖဵုပန်မက်ပတ်၊ သစ္စပန်ဂှ်၊ တဲစှ်ရိုဟ်လဝ်၊

ကဵုဂွံပၟဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ၊ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိ၊


'''( ခၟပိ )'''။

ခၟပိဟေၚ်၊ အ္စာကၠောန်လဝ်၊ သီုဓဝ်ဟဳရိ၊

ကောံမၞိက်ပိ၊ သိနေရုဟေၚ်၊ ပြေၚ်သိန္နရာဇ်၊

ဗ္ကေတ်ဒဝါန်၊ သဏ္ဍာန်မတ်ဗ္ဂဲ၊ မၞိက်ပြဲဂွံညာတ်၊

ပ္ဍဲလောကဓါတ်၊ ဇာတ်ဝေဿန္တဝ်၊ ကဵုတန်လဝ်ညိ၊


'''( ခၟပန် )'''။

ဝွံခၟပန်၊ သစ္စပန်အဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊

သၟိၚ်ဝၚ်ပန်စိ၊ ဒမၠိကဵုဆဵု၊ မ္ၚဵုဟောဒြာ၊

ကြဴတဲပြာကတ်၊ ကွတ်စှ်ဒ္စာံ၊ သိုန်သ္ကဵုရံက်ရာ၊

ဖဵုရာဒၞာ၊ သီုသဒ္ဓါအဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟမသုန် )'''။

ဝွံခၟမသုန်၊ သဳမသုန်ဂှ်၊ ကဵုပ္ဍေန်ဍဟ်ညိ၊

အာယုက်တန်စိ၊ နာမဒိဃာ၊ ကဵုဂွံမြာကီု၊

ဒယှ်ကမြဴ၊ ညံၚ်မဟောသဓ၊ တေဇတီုကၠီု၊

အနုဘဴကီု၊ သီုကြဳဇှ်အဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟတြဴ )'''။

ဝွံခၟတြဴ၊ သွဝ်တရဴဘုံ၊ အလုံံသုဂ္ဂတိ၊

ကဵုကလိဂွံ၊ ညံၚ်နာဲမိသၟိၚ်၊ သၠိၚ်ပ္ဍဲနန်မြ၊

မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ပ္ဍဲတိုက်ပဠူ၊ သူလေဝ်ပေၚ်န၊

ညံၚ်ဇောတိက၊ တၠထဝ်ဩန်၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊


'''( ခၟထပှ် )'''။

ဝွံခၟထပှ်၊ အဘိဓဝ်ထပှ်၊ ကဵုဆဵုပြဟ်ညိ၊

ဓဝ်ကျာ်တြဲစိ၊ ဣဓိလ္တာ်ရ၊ တေဇမပြဲ၊

ဍုၚ်ဇၞော်တန်တဴ၊ စှ်တြဴအဵု၊ ကဵုဆဵုလောဲလောဲ၊

အာယုက်တန်ပြဲ၊ ပ္ဍဲသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံညိ။ ။

('''သွက်ကောန်ဗြဴဂှ် ဂါထာတုဲဆဝွံရ။''')


'''( ခၟဒ္စာံ )'''။

ဝွံခၟဒ္စာံ၊ မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍေန်ကဵုဍာံညိ၊

သဳဒ္စာံစိ၊ မဏိဖ္ဍုန်၊ အတိုၚ်ဂုန်ပြဲဖာ၊

ကဵုကလိဂွံ၊ ယွံသွံဂွဳစိုက်၊ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ကၠာ၊

ဟးစဴမတ်ၜါ၊ မှာစက္ကဝဝ်၊ ကဵုစရှ်လဝ်ညိ၊


'''( ခၟဒ္စိတ် )'''။

ဝွံခၟဒ္စိတ်၊ အ္စာပ္တိတ်လဝ်၊ နူကဝ်တန်ရ၊

ရတ်ဒ္စိတ်ပၠ၊ ပတၠဂွံကၠုၚ်၊ နုၚ်နိဓိပြဲ၊

ဒ္စိတ်လောကုတ်၊ ဟွံယုတ်နူဂှ်၊ ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ပြဲ၊

တၠလျးတြဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ ဗၠးဗယိဘဲ၊

အိုဿီုရတ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်တံဂှ်၊ ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်ရ။ ။

('''သွက်ကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးဖ္ဍောတ်ဂါထာဒဵုကဵုခၟဒ္စိတ်ဏံရ။''')


* '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲပၠန်။'''

၁။ နူတံပဌမ၊ ထ္ၜပ္တိုန်သၟတ်မွဲ၊ ကောန်ကွးတွဳဂၠောဲ၊ နဲအ္စာပါမောက္ခ၊ ဒၞာဲဒၞာဲအာဂတ၊ ကဵုဂွံဒှ်အ္စာညးညိ။

၂။ နူမွဲထ္ၜပ္တိုန်ၜါ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ကၠာ၊ ဂုဏ်မိမၜါညိ။

၃။ နူၜါထ္ၜပ္တိုန်ပိ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်စိ၊ ဂုဏ်ရတ်ပိညိ။

၄။ နူပိထ္ၜပ္တိုန်ပန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်အ္စာပန်ညိ။

၅။ နူပန်ထ္ၜပ္တိုန်မသုန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်ဓဝ်သဳလ၊ မသုန်ပြကာညိ။

၆။ နူမသုန်ထ္ၜပ္တိုန်တြဴ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်အဴ၊ သွဝ်တြဴဘုံညိ။

၇။ နူတြဴထ္ၜပ္တိုန်ထပှ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂှ်၊ ရတ်ထပှ်ပြကာညိ။

၈။ နူထပှ်ထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စာံ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဍာံ၊ ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံညိ။

၉။ နူဒ္စာံထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စိတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်လ္အိတ်၊ ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာညိ။

အာယုဒဳဃာ၊ မဟာသုခံ၊ ကဵုတန်မံၚ်ညိ၊ နိဗ္ဗာန်သမာဓိ၊ ကဵုစိုပ်ညိတန်('''နဂါထာဝွံဟေၚ် ဂကူမန်တံ စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်သ္အးဇၚးကၠေံတုဲ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ၚာ်အိုတ်ရ။''')


* '''ဂလာန်ပသေက်ကောန် မွဲနဲပၠန်။'''

'''တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃဂုန္နာ၊ မာတာပိတုဂုရုပဇ္ၛာ၊ အိန္ဒော ဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓိ ဘဝန္တုတေ။''' 

စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊ မိကဵုမၜါ အ္စာဥပ္ပဇ္ၛာဲ၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊ ဒေဝတဴစှ်ဒိုဟ်ကီု အိုတ်သီုစက္ကဝါ၊ သၟိၚ်ဂိတုတ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာ၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက်ယိုက်လဝ်တုန်၊ အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ ပါပကဵုပါဲဒဴ၊ သာမ္မယျကဵုစဴ မြာညိ၊ ဒိတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက်သတ်ယးမတ်ၜါ၊ အာယုက်သီုပိုဉ်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနဂ္ဃ၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ နူကဝ်တန်ပဌမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊ မှာဗြီုအ္စာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊ ဇၟာပ်ခၟကာလ လျတ်မၞိက်ရတ် မနွံကဵုကြဳဇှ်၊ ဘောဇိုန်နွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊ ဘုတ်ပိဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴသူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုန်ဇၞော်တေဇ၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမထ္ၜကၠာ၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊ နူမွဲကဵုဒဵုပေၚ်ရ ထ္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ။


'''ဣဝွံမွဲ''' ကဵုဒှ်နဲသေဌဳဇောတိက ကဵုပတၠဒြပ်ရတ်၊ ညးလဵုမွဲ ပကဵုပ္တောံၜတ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညး ဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊ ညးဂမၠိုၚ် သဂိုၚ်ဏာပကဵုမာန်၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ ဂုဏဝုဒ္ဓိ သဒ္ဓိ သမ္ပတ္တိ ကဵုသ္ဂေဟ်သွဟ်၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုနာဲသၟဟ်၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ်ကဵုနာဲညိရအဴ။ 


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟၜါ''' ညံၚ်ဇဋိလသေဌဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပလီုအလာ်နာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ညံၚ်ပျာဲသေဌဳတမၠာ၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေံမေတ္တာ၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊ ဒေဝတဴအလုဲစက္ကဝါ ကဵုဂွံရော်ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါ သီုၜါ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊''' ကဵုကလိဂွံနုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်္ဂါ၊ တဴလ္တူကျာ ဒေဝတဴကဵုဒးပလံၚ်နၚ်၊ ဒါနသီုကသူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒ္စာံဒိုဟ်၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ်ဝၚ် ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲကီု ဒးနၚ်ကွဲာဒဵုသ္ၚိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန်၊''' ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ဩန်ထဝ် ကဵုဂွံဒယ်ှတှ်ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝၚ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်ကုန်ကွ၊ သီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုခ်ရဴဂဴ။ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊ သတြုကဵုသဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴ တန်ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ။


'''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟမသုန်''' ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊ အာယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ်ကဵုဂွံဒုၚ်ခမဳပယျၚ်၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသိုဖအိုတ် ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေံသီုဝံသ၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇၞော်တြုံဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊ ဂ္ဇံဒေါဝ်ပေါဲဟေၚ် ရမျာၚ်ကဵုရှ်သာ၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ။


'''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟတြဴ''' ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုံဗြဴ၊ ကဵုဂၠိုၚ်ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခြိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေံစိၚ်၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်တမ္ညဝ်ကၠံၚ်၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဂၠံၚ်၊ လတူဖျေံကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗဝဝ်ဗတဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊ ဣဝွံရခၟတြဴ ကဵုနာဲတံမြာညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟထပှ်''' ကြဳဇှ်ဒယှ်တှ်လောန်လာန်၊ ပုၚ်ခၟထပှ်ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန် မိဒေဝတဴညးမသုန် မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ််ပသ္ၚိနန်၊ ဩဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊ ဩဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒၞဳ၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေံမေတ္တာ၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါဠ၊ တ္ၚဲဏံမိကဵုမ ထ္ၜနာဲတံဂွံယးတၟးအာ၊ ဇယသီုလာဘသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵု ဖ္ဍုန်လတူသိသ၊ ယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ်မသုန်ကဝ်၊ ခၟထပှ်တိတ်တွံလဝ် သီုထပှ် ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတံကလိဂွံညိရအဴ။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူ ဂကောံစရာဲလိခ်ပတ်မန်''')


* '''ကပေါတ်လဗံက်''' 

'''သၟတ်တြုံမွဲ-''' 

၁။ ဗြာတ်မွဲဂရး၊

၂။ သတ်ဒ္စိတ်မ၊

၃။ သွဒ္စိတ်ပ္ၚာန်၊

၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊

၅။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး၊

၆။ ၚုယ်မွဲမ၊

၇။ ပလေၚ်ဒ္စိတ်ခၟိုန်၊

၈။ ကွာၚ်ဒ္စိတ်မ

၉။ ကပရာၚ်မွဲ-ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမွဲရ။


'''သၟတ်ဗြဴ-'''

၁။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊

၂။ သတ်ထပှ်မ၊

၃။ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊

၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊

၅။ ပလေၚ်ထပှ်ခၟိုန်၊

၆။ ကွာၚ်ထပှ်မ၊

၇။ သွထပှ်ပ္ၚာန်၊ ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲရ။


* '''ကပေါတ်ခၟ'''


၁။ သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ၊

၂။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊

၃။ သတ်ပိမ၊

၄။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး ကပေါတ်တံဂှ် စုတ်ကဵုနတုဲ ကမၠောန်(ကိစ္စ)တုဲအိုတ်မ္ဂး သတ်ဗြဴဂှ်ညးတဵုလဝ်ရ။

(သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ ဟီုမ္ဂး၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကေတ်တုဲ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံဒးကေတ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိ စွံခုၚ်ဇိုၚ်ပန်၊ လ္တူခုၚ်ဂှ် နုၚ်ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ်မြမောဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်ကြုတ်ခပဳဩောံမွဲ၊ ပိနုၚ်ဂှ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ ဗ္ဒာဲဂှ် ၜုန် မြ ကွဵုတံလေဝ်စွံလဝ်၊ ကာလဣမိဗလိုပ်ဂှ် ကၠာတဲဍာ်ခပဳဩောံ၊ ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မြမောဝ်ရ။)


ပ္ဍဲမစဳရေၚ်လဗံက်ပၠန်လေဝ် ကောန်ၚာ်မွဲလဗံက်ပိ၊ ကောန်ၚာ်ၜါလဗံက်မသုန်၊ ကောန်ၚာ်ပိလဗံက်ထပှ်၊ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်လေဝ် ညးကဵုပြုပြေၚ်လဗံက်ထပှ်ရ၊ လဗံက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲထးမွဲ စုတ်ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဝေက်ကသပါမွဲခေါက်၊ သွခၞံကြုက်မွဲခေါက်၊ ကဂၠေဝ်မွဲခေါက်၊ သွခပဳဩောံမွဲခေါက်၊ ကခၞာမွဲခေါက်၊ ကွာၚ်မပၞဟ်မွဲခေါက်၊ ယိုဟ်သတ်ဆုမွဲခေါက်၊ စုတ်လဝ်တုဲ မွဲထးဂှ် မွဲလဗံက်မ္ဂးရ၊ လဗံက်ဝွံ ညးဗ္စမၞိဟ်ဗြဴဆောဖွက်ထပှ်ရ၊ ကာလစဂှ် သီုစသီုပါဲလဝ်ညိညဗ္ဒါဲဂှ်တုဲ၊ ကာလစတုဲ စၞညးပါဲလဝ်ညိညဂှ် စုတ်ပ္ဍဲနဒၠေၚ်တုဲ ကဵုမကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠေၚ်ဏာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုမဇၞော်တံရ၊ ယဝ်မကောန်ၚာ်ဟွံမွဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ယဵုဏာအာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုရ၊ ဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယဵုဂၠေၚ်ဏာစၞတံဂှ်ရော၊ ရန်တၟံညံၚ်ရဴစၞတံအိုဟ်တၟိုဟ်ဏံကီု၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဏံ၊ ဂတနူဏံ ကဵုဂွံအိုဟ်တၟိုဟ် ညံၚ်ရဴစၞတံဂှ်ကီု မဒှ်ရ။


* '''ပွမစၚ်ကတောဝ်'''


ပ္ဍဲကွာန်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုစၚ်ကတောဝ်ကီုရ၊ ကညလစၚ်ကတောဝ်ဂှ် နကဵုတၞိၚ် ကေုာံ တောဝ်လမ္စံက် စၚ်ပထောၚ်တုဲ ဒက်လဝ်တောဝ်ဂှ် ဗီုကဝဴသၞေက်ရ၊ ကာလစၚ်ဂှ်လေဝ် ကၞိၚ်ကီု တောဝ်ကီု ကြောသ္အးဇၚးကၠေံတုဲ စၚ်မ္ဂး ဟွံဒှ်သရ-ရ၊ စၚ်တုဲဆီတိတ်မ္ဂး ညးတံစုတ်မိတ်မနာၚ်ရ။


* '''ပွမခုတ်ယၟု''' 


ကောန်ၚာ်သၠးနူဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပေၚ်ပိဂိတုတုဲဟေၚ်၊ ညးတံခုတ်တဴယၟုအိုတ်ရ၊ ပွအရာခုတ်ယၟုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံဟေၚ် ခုတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ချပ်စကဵုကျဇၞော်အ္စာတၠ ယာဲဇၞော် အပါဇၞော်တံတုဲ ခုတ်ယၟုလေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ခုတ်ယၟု ဗက်နာံတ္ၚဲလေဝ်နွံကီုရ၊  ကာလခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး အခိၚ် တ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ယၟုတံဂှ် ချူကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ရ။


ပွမချူကှ်ေယၟု ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတုဲ ကွိုန်ညံၚ်ဂွံသဝ်စှ်ေဂှ် နဲဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ကဵုလၟုဟ်ရောၚ်၊ ပသာ်ရောဟီုမ္ဂး ဒုန်ကရေက်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု ပွမရပ်စပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာ၊ ပွမချိုတ်၊ ပွမကၠောန်ဇံၚ်ဖဴ ကာလၜံၚ်ပၟတ်၊ ပွမလးကၞဳတံဂှ်ရ၊ ဒုန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုရ၊ ယဝ်ကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်မ္ဂး ကုညးဂှ်ကွိုန်ဟၟဲ၊ မုက်မတ်ဟွံယးတၟး၊ စရာဲကျာ်ဩဳအောန်သဝ်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် အာဂတနူဏံ ယဝ်မိက်ဂွံကှ်ေသက္ကရာဇ်မ္ဂး ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် လ္ပကှ်ေစုတ်ညိ၊ ကှ်ေစုတ်ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ညိ၊ ကောန်ဂကူမန်တံ၊ ကာလခုတ်ယၟုမ္ဂး ယၟုနွံကဵုကျာ်ဩဳ၊ နွံကဵုကွိုန်၊ ယၟုပွမစၞောန်ထ္ၜးကဵုကာမ္ၚဵု၊ စပ်ကဵုနာံတ္ၚဲကောန်ၚာ်-နကဵုယၟုမန်ဇေတ်တ်မပ္တံ(မာံ - နာဲ - မိ - ဣစဳ)တံဂှ် ခုတ်အိုတ်ညိ။


ကေၚ်ကာ ပွမစဝ်ကပေါဝ် စၚ်ကတောဝ် ခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗ္စာရဏာ ဒဒှ်အဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲဝါပၠန်ရသွံ၊ ရန်တၟံသာ်ဂှ် ကဵုရံၚ်ဒ္ၚောဝ်ရ၊ တုဲညးတံကဵုကောန်ၚာ်ရပ် တၞိၚ်၊ တဝ်ဏှ်ေတံပၠန်ရ၊ ဣဂှ်လေဝ်ရန်တၟံ '''ကာလအဲသၠးဂဝ်ဂၞဴမိဂှ် မူကပေါတ်ကြိယာလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ကပေါဝ်ဝွံဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာသွက်အဲရသွံ'''ရဴဝွံ ညးတံရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာ ဒဒှ်ရကောန်ၚာ်ဗ္စာရဏာဟွံလေပ်ကီုလေဝ် ညးတံသ္ဂောံကဵုစွံ ပ္ဍဲစိုတ်မိမတံရ၊ တုဲရန်တၟံဒှ်မၞိဟ် လုပ်အဝေါၚ်မၞိဟ်ညိဂးတုဲ ကဵုကောန်ၚာ် ကွာ်လ္တူတိထပှ်ဂါမ်ရ။


* '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ၜါမ''' 


ကထဝ် ။ ကဴဗၠဲ ။ ဂုဏ်ဇဳ ။

ကဩန် ။ ကဴစၠန် ။ စန်ညဳ ။

ကေသာ ။ ကဴသဳ ။ စန်မာန် ။

ကောနာဲ ။ ကဴမန် ။ စန်မန် ။

ကောနန် ။ ကျေဝ်ကျေဝ် ။ စန်သိုက် ။

ကံမောဝ် ။ ကျေဝ်လာဲ ။ စန်ထဝ် ။

ကံအံၚ် ။ ကျေဝ်ဂေါဝ် ။ စန်မောဝ် ။

ကံဇောဝ် ။ ကျေဝ်ဩန် ။ စိုတ်ညဳ ။

ကံထဝ် ။ ကျေဝ်လောန် ။ စိုတ်နာဲ ။

ကံဩန် ။ ခိုၚ်ဇဳ ။ စိၚ်နန် ။

ကံညာဏ် ။ ခိုဟ်ဩန် ။ စိၚ်ဗု ။

ကံသာ ။ ခိုဟ်ညဳ ။ စၠန်မောဝ် ။

ကံဆာန် ။ ခိုဟ်လောန် ။ စြာဲမန် ။

ကံပရဲ ။ ဂုဏ်ဆာန် ။ ဆာန်နာဲ ။

ကံနာဲ ။ ဂုဏ်ညာဏ် ။ ဆာန်မန် ။

ကံဍောတ် ။ ဂုဏ်သန် ။ ဆာန်နန် ။

ကဴမောဝ် ။ ဂုဏ်ထဝ် ။ ဆာန်ထဝ် ။

ကဴရာၚ် ။ ဂုဏ်မောဝ် ။ ဆာန်အာဲ ။

ကဴတ္ၚဲ ။ ဂုဏ်နာဲ ။ ဆီမန် ။

ကဴထဝ် ။ ဂုဏ်မန် ။ ဆီပရဲ ။

ကဴဩန် ။ ဂုဏ်သဳ ။ ဇဳအံၚ် ။

ဇဳဩန် ။ ပေၚ်ညာဏ် ။ လှိုၚ်ဩန် ။

ဇဳမောဝ် ။ ပေၚ်ကောံ ။ လှိုၚ်ထဝ် ။

ဇန်ညာဏ် ။ ဗုထဝ် ။ ဝၚ်မန် ။

ဇိုန်နာဲ ။ ဗုဩန် ။ ဝၚ်နန် ။

ညဳသိုက် ။ ဗိုတ်မန် ။ ဝၚ်သိုၚ် ။

ညဳပြဲ ။ ဗိုတ်နန် ။ သာမောဝ် ၊

ညာဏ်လှဲ ။ ဗိုတ်ထဝ် ။ သာနန် ။

ညာဏ်မန် ။ ဗိုတ်ဩန် ။ သိုက်မန် ။

ညာဏ်ထဝ် ။ မန်ဇေတ် ။ သိုက်နန် ။

ညာဏ်သိုက် ။ မန်ထဝ် ။ သိုက်ပိုန် ။

ညာဏ်နန် ။ မာန်ညဳ ။ သိုက်ညာဏ် ။

ညာဏ်ဂုဏ် ။ မုက်ဩန် ။ ဟၚ်ညာဏ် ။

ဍာ်ဩန် ။ မောဝ်ဇောဝ် ။ ဟၚ်ထဝ် ။

ဍိုၚ်ထဝ် ။ မြမောဝ် ။ ဟံၚ်ဇဳ ။

တာထဝ် ။ ယာတ်နန် ။ ဟံၚ်မန် ။

တာဩန် ။ ယေန်သိုက် ။ ၜိုပ်မန် ။

တီနန် ။ ယေန်ထဝ် ။ ၜိုပ်ထဝ် ။

တီမန် ။ ယေန်ဟာန် ။ ၜိုပ်ဩန် ။

ထဝ်ဍာဲ ။ ရံၚ်မန် ။ အာဲနန် ။

ထဝ်ဥူ ။ ယာဲဆာန် ။ အာဲဇဳ ။

ထဝ်နန် ။ ရတ်အံၚ် ။ အာဲရတ် ။

ထဝ်မန် ။ ရတ်နာဲ ။ အာဲနဲ ။

နန်ဩန် ။ ရတ်မန် ။ အာဲမောဝ် ။

နာဲကျေဝ် ။ ရာၚ်ဆာဲ ။ အာဲဗၠဲ ။

နဲမောဝ် ။ ရဲဆာန် ။ အာဲသိုက် ။

ပိုန်ဉာဏ် ။ လျးထဝ် ။ အာဲညာဏ် ။

ပိုန်သိုက် ။ လျးမန် ။ ဨယေန် ။

ပိုန်နန် ။ လျးဩန် ။ ဨဩန် ။

ပိုန်ယး ။ လျးတ္ၚဲ ။ ဨနန် ။

ပိုန်ဂၠိုၚ် ။ လှိုၚ်ကဴ ။ ဨကျေဝ် ။


* '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ပိမ''' 

ကေသရဳ ။ ဍုၚ်ထဝ်နန် ။ ယေန်ယေန်ဩန် ။

ကုမ္မာရဳ ။ ဍုၚ်နၚ်ထဝ် ။ ယေန်ကျေဝ်သိုက် ။

ကောစိုတ်နာဲ ။ တီဆာန်မန် ။ ယေန်သိုက်မန် ။

ကံမောဝ်အံၚ် ။ တၠညာဏ်နန် ။ ရံၚ်နန်အာဲ ။

ကံညာဏ်သိုက် ။ တၠပိုန်နန် ။ ရာၚ်ဆာဲနန် ။

ကျေဝ်ရာၚ်ဆာဲ ။ ထဝ်ထဝ်အံၚ် ။ လှိုၚ်ဩန်ထဝ် ။

ကဴစၠန်မောဝ် ။ ထဝ်အံၚ်သိုက် ။ လှိုၚ်ဘဴမောဝ် ။

ခိုဟ်သာလောန် ။ နန်မြမောဝ် ။ ဝၚ်နန်ဨ ။

ခိုဟ်ဟ်ယေန် ။ ဏၚ်မေဩဳ ။ ဝၚ်နန်ထဝ် ။

ခိုဟ်ဆာန်ညဳ ။ ဏၚ်ဥုရိုန် ။ သာဉာဏ်နွံ ။

ခိုဟ်လောန်ညာဏ် ။ ဏၚ်ဥုထာဲ ။ သဳပိုန်မောဝ် ။

ဂုဏ်ဆာန်မန် ။ နန်မြမောဝ် ။ သိုက်မောဝ်ဇေတ် ။

ဂုဏ်အံၚ်ဩန် ။ နန်ဆာန်ဇဳ ။ သိုက်ပိုန်မန် ။

စန်သိုက်ထဝ် ။ ပိုန်သိုက်လှဲ ။ သိုက်ဇဳအံၚ် ။

စန်မြမောဝ် ။ ပိုန်ယေန်တေန် ။ ဟၚ်ဩန်ထဝ် ၑ

စၠန်မောဝ်ဇေတ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နွံ ။ ဟၚ်ပိုန်မန် ။

စၠန်မောဝ်ဍာံ ။ ပိုန်နန်ဨ ။ ဟံသာဆာန် ။

စိုတ်နာဲမန် ။ ပေၚ်စိုတ်လောဲ ။ ဟံသာထဝ် ။

ဆာန်ဆာန်ထဝ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နန် ။ ဟံၚ်မန်သိုက် ။

ဆာန်မန်ဇေတ် ။ ဗုသာ်ထဝ် ။ ၜိုပ်ဟံသာ ။

ဆာန်ကောံညဳ ။ ဗုသာ်ဩန် ။ ၜိုပ်နန်ထဝ် ။

ဇံၚ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ဉာဏ်ဨ ။ အာဲမန်ညဳ ။

ညဳသာမန် ။ မန်ဇေတ်ဇေတ် ။ အာဲမန်ဇေတ် ။

ညာဏ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ညဳသာ ။ အာယမန္ဒယာ ။

ညာဏ်ထဝ်သိုက် ။ မာန်ကျေဝ်သိုက် ။ အာဲပိုန်နန် ။

ညာဏ်နဲမန် ။ မြမောဝ်ဇေတ် ။ အာဲသိုက်မန် ။

ညာဏ်လှဲသိုက် ။ ယာဲယာဲဆာန် ။ အာဲဍုၚ်မန် ။

ဍာ်မြမောဝ် ။ ယေန်သၞာၚ်မန် ။ အံၚ်သိုက်ထဝ် ။


အတိုၚ်ထ္ၜးလဝ်ယၟု နကဵုယေန်သၞာၚ်မန် သွက်ဂွံတၚ်ခုတ်ယၟုဂှ် ၜါမလေဝ်နွံ၊ ပိမလေဝ်နွံရ၊ ထ္ၜးလဝ်ဆအယာံမာတ် ဂွံနိဿဲကေတ်တုဲ ချူလဝ်ညိညရ၊ ဗီုဒးစိုတ်ရုယ်ကေတ် နဲဏံမွဲမွဲရဲတုဲ တၚ်ယၟုခုတ်မာန်ရ။

==အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ==
==ပွမပထပိုဲခမဳ==
==အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ==
==ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ==
==ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ၊ တိုန်သ္ၚိတၟိ==
၁။ နိဒါန်။

၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်။

၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ။

၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)။

၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ။

၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ။

၇။ ဗြိုဟ်သ္ၚိ။

၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)။

၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ။

===၁။ နိဒါန်===
===၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်===
===၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ===
===၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)===
===၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ===
===၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ===
===ဗြိုဟ်သ္ၚိ===
===၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)===
===၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ===

==ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်==
==ပွမဂိယဲ==
==အဝဲဗျု==
==ပွမစုတိ==
==ဂလာန်ကာလထေရ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်သၟာန်သွဟ်==
==နိဿဲ==
ကၠုၚ်နူလိက်အုပ် (အခိုက်ကၞာမန်) နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ [https://drive.google.com/file/d/1WddIBb6u7tAiS3o7RPQWGImsla4d2YEx/view?usp=sharing pdf-အခိုက်ကၞာမန်]

{{DEFAULTSORT:အခိုက်ကၞာမန်}}</text>
      <sha1>19350bclj2wd70342zxjcdt8nu73e04</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33493</id>
      <parentid>33487</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T15:16:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>သ္ဍိုက်ဆာန်မန်</username>
        <id>2569</id>
      </contributor>
      <comment>/* အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="172712" xml:space="preserve">ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်
လိခ်အုပ်မၞုံယၟု (အခိုက်ကၞာမန်)
သက္ကရာဇ်ဍုၚ် ၁၃၃၉−သၞာံ၊ ဂိတုဘတ်။

=ဂလာန်တၚ်ဂုဏ်=
ဗွဲကိုပ်ကၠာ လိခ်အုပ် အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ တက်ပတိတ်တုဲ တရးဏာနကဵုတွဵုရးမန်−ရးဗၟာဂွံမာန်အာ ခေတ်လၟုဟ်ဂှ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵု သွက်ကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်လေဝ် ဟီုဂးစဂွံရ။ မွဲသာ်ပၠန် သွက်ဂကောံကမ်မတဳလိခ်ပတ်ေယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ် ဒှ်စရာဲကျာ်သြဳဂုဏ်ဖဵုကီု ဟီုဂးစဂွံရ။ ကမၠောန်ဝွံ ဒှ်ကမၠောန်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယောန်သၞာၚ်မန်ရ၊ ပ္ဍဲကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ပါ်စွံလဝ် ဆာပ်ကမ်မတဳ  (ဂကောံဍောတ်) ပိရ။ မုခ်ဂၞန်မွဲ− ၊ သွက်ဂွံဗ္တောန်လိခ်ပတ်၊ သွက်ဂွံတက်ပတိတ်လိခ်ဗွဟ်မန်၊ လိခ်ပတ်မန်တံဂှ်၊ ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ရ။ မုခ်ဂၞန်ၜါ− သွက်ဂွံတိၚ်တိုက်လှ်ေဒယှ်ေတံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳအနုသုခုမရ။ မုခ်ဂၞန်ပိ− သွက်ဂွံဗက်စ အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ သွက်ဂွံဗၟံက်ဂတဝ်တိုန် အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳမန်၊ ပွမဟီုအရေဝ်ဝေါဟာမန်၊ ဗွိုက်လ္တက်မန်တံဂှ် ဒှ်တာလျိုၚ် ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ပါ်စွံလဝ်ပိဂကောံရ။


ဟိုတ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံဒှ် လိခ်မူ−လိက်အုပ် အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်သ္ပသ္ကိုပ်သ္ကတုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳအခိုက်ကၞာဂှ် ကေတ်တာလျိုၚ်ရ၊ ဗွဲကိုပ်သက္ကရာဇ် အၚ်္ဂလိက် ၁၉၇၃−တေံ၊ နူကမ်မတဳဇၞော်ဏံ အာတ်ဏာလိခ်ပတ်မူလ ပ္ဍဲဌာန်အ္စာကဝိမန်တံရ၊ ရဴသာ်ဝွံ ဗွဲမစၞောန်ထ္ၜးလဝ်တေံ အ္စာကဝိတံချူပလံၚ်နၚ်လိခ်တမ်ဂှ်ရ၊ ဂွံလိခ်တမ်တံဂှ်တုဲ ဆာပ်ကမ်မတဳ အခိုက်ကၞာဂှ် စဳရေၚ်ပ္ကောံတုဲ ဗှ်အိုတ်ရ။ ဒၞာဲဂၠိုၚ်ဒၟံၚ်တံဂှ်ဒါန်တုဲ ဒၞာဲဟွံမွဲတံဂှ် အာသၟာန်သၟုက်ဋ္ဌာန်တၠဂုဏ်အ္စာတၠဳပိုန်တံလေဝ်ကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော် ညးမတဳပရောပရာအခိုက်ကၞာပြဝေဏဳဂကူမန်တံအိုတ်ရ။ တုဲအိုတ်မ္ဂး နူဆာပ်ကမ်မတဳဏဳ စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ တက်ပတိတ်နကဵုလိခ်သၠုပၠုယ်ရ။


လိခ်သၠပၠုယ်နကဵုတဲဂှ် ပလံၚ်ဏာဋ္ဌာန်အ္စာချူလိခ်မူလ အ္စာကဝိတံကီု၊ ဋ္ဌာန်တၠဳပိုန်သၚ်ခမဳတံကီု၊ ဋ္ဌာန်မၞိဟ်ဇၞော်တံကီုရ၊ သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ် သွက်ဟွံမှာရဴ ဟၟဲသက်က်ဂှ် ရန်တၟံကေတ်ရ။ ညးတံရံၚ်ပြုပြေၚ်တုဲ ပလံၚ်နၚ်ဋ္ဌာန်ကမ်မတဳပိုဲပၠန်ရ။ နကဵုလိခ်မူစၟဳစၟတ်ထပ်ကဵုထပ် ရုဲစှ်တုဲ ကၠောန်ဇန်ချူကှ်ေပၠန်ရ၊ နနဲဝွံ ဍိုက်ပေၚ်ကီုခယကေတ်တုဲ၊ သွက်ဂွံတက်ပ္တိတ်နကဵုစက်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညးတၠအလဵုအသဳတွဵုရးဍုၚ်မန်ရ။


နူတွဵုရးဍုၚ်မန် ညးတံစၟဳစၟတ်အခိၚ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ ညးတၠအလဵုအသဳဍုၚ်လ္ဂုၚ်စၟဳစၟတ်လံဒၟံၚ်လေဝ်ကီု၊ နကဵုကမ်မတဳဏံသြန်ဟွံဍိုက်ပေၚ်လေဝ်ကီု လံဒၟံၚ်စဵုကဵုအခိၚ်ဏံရ၊ လိခ်အခိုက်ကၞာဝွံ နူကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ် ပတိတ်ဇြဟတ်ဂိုတ်ဂစာန်လဝ်ကီုရ၊ ဍိုက်ပေၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဟွံစှ်ေလဝ်စိုတ်ဏီတုဲ၊ ဟွံဍိုက်ပေၚ်− ဟွံရုမ်ဂပ်ဟွံမှာရဴဏီဂှ် နကဵုကမ်မတဳဏံ ဒုၚ်လဝ်တဲရ။


ဟိုတ်ဂှ်ရ အခိုက်ကၞာ ပြေဝေဏဳပိုဲမန် သွက်ဂွံဍိုက်ပေၚ်အာ ဗွဲဂတတေံဂှ် ပ္ဍဲလိခ်ဝွံ ဒၞာဲမှာရဴဒၞာဲဟွံဍိုက်ပေၚ်တံဂှ် စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ ကဵုနၚ်ကသပ်ဂၞန်ဗွဲမပြဟ်ညိဂှ် ဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။ ကောန်ဂကမန် အ္စာဗှ်လိခ်တံ စၞောန်ထ္ၜးကဵုတုဲ နကဵုအလန်ဒုတိယ တတိယပ္တိတ်မ္ဂး ဍိုက်ပေၚ်အာမာန်ရောၚ် ပတှ်ေဒၟံၚ်ရ။


ဗွဲလက်ကရဴအိုတ် နကဵုနိဂီု သွက်လိခ်အုပ်ဝွံ ဂွံတိတ်အာမာန်ဂှ် ပပ္တံနူကဵုကောန်ဂကောံ ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်လေဝ်ကီု အ္စာကဝိညးမချူလိခ်တမ်လေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုကသပ်ဂၞန်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠဳပိုန်သၚ် ခမဳလေဝ်ကီု၊ မၞိဟ်ဇၞော်ဂမၠိုၚ်တံလေဝ်ကီု၊ သွက်ဂွံတက်လိခ်ဝွံ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးမကဵုအရီုအဗၚ်ကမၠောန်လေဝ်ကီု၊ ညးမဇန်လိခ် ညးမတက်လိခ်တံလေဝ်ကီု၊ ညးအလဵုအသဳတံလေဝ်ကီု၊ စၞးကမ်မတဳ လိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဏံ အဲညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု တၚ်ဏာဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ။


'''(နာဲမိုၚ်တဝ်)−−−ညးမရေၚ်တၠုၚ်ဖဵု ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။

=ဥယျောဇဉ်=

ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဝွံ သွက်ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် ဟွံဒှ်ဟွံမံၚ်မ္ဒးယိုက်ဂၠၚ်ဏာ ကဵုအဓိကတာလျိုၚ်ဂှ် ကောန်မန် ပွမလေပ်လိခ်မန်၊ အရေဝ်မန်ကီု ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက်တိုန်ကီု၊ အစေန်အဆက် အနုသုခုမမန်တံ ပွမသီဒက်စဵုဒၞာ မြိမြန်မၚ်မွဲအာဂှ်ကီု၊ သ္ပတိုၚ်တမ်ဒေါဝ်တုဲ မ္ဒးပံက်ဗဒှ်လဝ် ဂကောံဏံရောၚ်မဒှ်ရ ။


ပဟိုတ်တာလျိုၚ်နွံသာ်ဂှ်ရ သွက်ဂွံမြိမြန်ကလုတ်ပ္တိုန် ဗပေၚ်ကဵုမာန်ဂှ် ဟွံသ္ဂုတ်ကဵုပကီုလွဳဟေၚ်၊ ဆၜိုတ်ဂွံအခိၚ် အခေါၚ်အဝဵုတံဂှ် ဂိုတ်ပ္တိတ်ဇြဟတ်လွဳဆာဲမံၚ်ရ၊ အတိုၚ်ရန်တၟံလဝ်ပိသာ် ဗွဲလ္တူတေံဝွံရ၊ တန်ဗ္တောန်လိခ်ပတ် အရေဝ်၊ တန်ဗ္တောန် ယေန်သၞာၚ် အစေန်အဆက် အနုသုခုမတံ ချေံဗ္တောန်ကဵုတုဲ၊ မွဲအဆက်ဓဝ်ဟေၚ်၊ သွက်ဂွံသီဒက်စဵုဒၞာမၚ်မွဲအာ အခိုက်ကၞာမန်တံကီု၊ သွက်ကောန်ဗွဲကြဴ စဴဗွဲဂတဂမၠိုၚ်၊ သ္ဂောံနိဿဲလ္ၚတ်ဒ္ဂေတ်ဗက်အာမာန်ဂှ် လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မ္ဒးပကီုလွဳဗၟံက်ပ္တိတ်ရောၚ်။


ပ္ဍဲမဗၟံက်ပ္တိတ် ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံလေဝ် ပဟိုတ်ကဵုမန်တၠပညာဂမၠိုၚ် ကေုာံ ညးအာယုက်ဇၞော်မန်၊ မိမနော်နာဲတံ ကဵုအရီုအဗၚ် ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်ဟေၚ်၊ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဝွံ မဂွံမံက်ဂတဝ်ကၠုၚ်ဂှ် ပတန်စၟတ် သ္ပသမ္တီလဝ်တုဲဒှ်ရောၚ် မိက်ဂွံဟီုပျးကဵုရ ။


ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ပွံမကၠောန်ထေက် ဟွံယောၚ်ဗွဲစၟတ် မ္ဒးကၠောန်အာ ပ္ဍဲကဵုတာလျိုၚ်ပိသာ်ဏံဂှ် သွက်ဂွံပကောံပ္တိတ်ဏာ လိခ်အခိုက်ကၞာမန်မာန်ဂှ် မိပ်ဂြိုၚ်ဂွံဇြဟတ် အိုဟ်တၟိုဟ်ဇြုၚ်ကေဝ်တဴဗွဲမလောန်ရ- အလုံကောန်ဂကူမန် အခိုက်ကၞာမန်ဂမၠိုၚ် တၠုၚ်လအာ ညံၚ်ဟဂွံလီုအာဂှ် ပွမသီဒက်မၚ်မွဲအာတုဲ ကောန်ဂကူမန်ကဵုကောန်ဍုၚ်အရၚ်တံညးဂမၠိုၚ် သဂွံကဵုဍုက်ကေဝ် သ္ဍိုက်မၠိုက်ရၚ်သ္ကံအိုတ်ညိ သာ်ဝွံ ရာဒၞာဏာရောၚ် ။


'''နာဲယဳသိုၚ်(ဥက္ကဌ)ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။'''

=ဂလာန်ဗကန်=

အခိုက်ကၞာမ္ဂးဂှ် မဒှ်စဳဏောန် ကောန်ဂကူမွဲမွဲ သွက်သ္ဂောံတန်တဴအာ ပ္ဍဲလိုက်ဏံ၊ စဵုကဵုကဝ်တူတေံရောၚ်။ ညးတၠပညာအစာတၠမန်ပိုဲ နူတမၠာအဆက်ဆက်တေံ၊ မဒၠောံဗ္တောန်၊ မစွံပတန်လဝ်ကဵု ဂလာန်တၚ်နၚ်တံဂှ် အခိုက်လဵုဂွံဒ္ဂေတ်ဗက်ဒး၊ ဗီုလဵုဂွံဝေၚ်ပါဲဒး၊ နဲလဵုဂွံမၚ်မွဲအာ ဂကူဇကု အဆက်ကောန်အဆက်စဴဒး၊ ပ္ဍဲလိုက်ဏံရောၚ်။


တီဒဒှ်ဂုဏ်ဖဵုမၞုံတဴ ဇၞော်ကဵုဇြဟတ်တုဲ'''အခိုက်ကၞာ'''ဂကူပိုဲမန်ဝွံ သ္ဒးပ္တိုန်လဝ် အက္ခဝ်လ္တူလိခ်ပတ်ထေက်ရောၚ် အဲစှ်ေစိုတ်ရ။ လောန်ကၠုၚ်အခိၚ်ၜိုတ်ပန်သၞာံတေံ၊ အဲဂွံမိၚ်ကေတ်ပရိုၚ် ၊ ဒဒှ်ကမ်မတဳလိခ်ပတ် ယေန်သၞာၚ်မန် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်၊&quot; ဏံ ကၠေံစိုတ်ပ္ကောံပ္ကေဝ်ဒၟံၚ်၊ တံလိက် &quot;အခိုက်ကၞာမန်&quot; သွက်ဂွံတက်တြးပ္တိတ်လိက်အုပ်၊ သီုမတာပ်ခေတ်၊ နကဵုကဆံၚ်သၠုၚ်သၠုၚ်ဂှ်၊ အဲအိုဟ်တၟိုဟ်စိုတ်၊ အဵုဇိုတ်တဴပ္ဍဲဂၠံစိုတ်အဲ မလောန်ရ။ သ္ဂောံညာတ်ကေတ်  &quot;လိက်အခိုက်ကၞာမန်&quot; တက်ပ္တိတ်တုဲ ဒှ်အာပၠန်ဂှ် ၊ တၚ်လေဝ်, တၚ်ဂုန်ကဵု &quot;ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်&quot; ဍုၚ်လ္ဂုၚ်အိုတ်တဲရ။ ထိုၚ်လေဝ်, ထိုၚ်သးကမ်မတဳ, ကွေံကွေံရ။


ပ္ဍဲလိုက်ဝွံ ရံၚ်သ္ၚေဝ်ကေတ်မ္ဂး၊ ဇၟာပ်ဂကူညးမဂတာပ်ခေတ်တံဂှ် ညးတံဒ္ဂေတ်ဗက်၊ ထိၚ်ဒက်လဝ်အခိုက်ကၞာပြဝေဏဳညးတံဗွဲမခိုၚ်ကၠိုက် ဗွဲမဗိုန်ဗတ်ဂှ်ဟေၚ် သ္ဂောံဆဵုာတ်ကေတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာညးတံ ညံၚ်ဟဂွံလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်၊ အခိုက်ကၞာညးတၞဟ်သ္အာၚ် ညံၚ်ဟဂွံထပါ်လုပ်ပြံက်ယျတ်လုပ်ကၠုၚ်မာန်−အကြာအခိုက်ကၞာဂကူညးတံဂှ် ညးတံပသတိ၊ စဵုဒၞာ၊ ဆဵုဒဝ်၊ ပ္တိတ်ဇြဟတ်တဴအိုတ်ရ၊ အခိုက်ကၞာလီုလာ်ထောၚ်ပြိုဟ်စာ်အိုတ်ကၠေံဗ္ဒန်အာမ္ဂး ဂကူညးတံလေဝ် ဟွံဆောတ်သ္ဒးကၠေံဗ္ဒန်အာရောၚ်ဂှ် ညးတံချပ်ဗ္စာ ဂြၚ်တီကေတ်လဝ်နကဵုညာဏ်ပညာနူဇမ္ၚောဲရ၊ ဂကူညးတံညံၚ်ဂွံတန်တဴ ညံၚ်ဟဂွံကၠိုက်ကၠာဲမှာဲမှာကၠေံဗ္ဒန်အာဂှ် ညးတံသ္ပဂရုအိုတ်ရ၊ ပ္ဍဲဂကူညးတံ သၟတ်မွဲမွဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ် သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိမ္ဂး ပပ္တံနူဂှ်တုဲ ညးတံခုတ်ယၟုနကဵုဘာသာညးတံ ပ္တိတ်စရာဲၜခၟနကဵုဘာသာညးတံ၊ ဂစာန်ဗ္တောန်ကဵုအရေဝ်ဘာသာညးတံ၊ ကဵုဒဂီုဒ္ဂေတ်ဗ္တောန်ဖျောန်ကဵုအခိုက်ကၞာညးတံ၊ ပၠောပ်ဇာတ်ဂကူညးတံဟွံသ္ဂုတ်ရ၊ ညးတံဟွံသာသ္ပံ ဟွံပၠံအခိၚ်လ္တူကောန်ဇာတ်ညးတံရ။


ကောန်ဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ်ဟေၚ် အတိုၚ်နနဲချူထ္ၜးပံက်ထ္ၜးလဝ်တၚ်ဏှ်ဗွဲလ္တူတေံ ညးမဒ္ဂေတ်ဗက်ထိၚ်ဒက်ကၠုၚ်အခိုက်ကၞာတံဂှ် မၞုံတဴကီုရ၊ ဆဂး အသိၚ်ဇြဟတ်အောန်တဴဒၟံၚ်ဏီဂှ် ပသတိအိုတ်မ္ဂး သ္ဂောံဆဵုကေတ်ကၠးကၠးဖ္ဍးဖ္ဍးမာန်ရ။


မူဟိုတ်သ္ဒးဒှ်ဒၟံၚ်သာ်ဂှ်ရော, ဒတောဝ်တၞောဝ်ရံၚ်ကေတ်မ္ဂး မိမဂကူမန်ပိုဲဗွဲမဂၠိုၚ် ဟိုတ်နူသာဲစ္ဍးကၠုၚ်ကဵုအခိုက်ကၞာဂကူဇကု ခရာသၞာံအခါဗွဲမလံလဂှ်ကီု၊ ဟွံတီၚုဟ်မး ဟွံတီဗီုနဲဂွံတၚ်ယၟုကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ဟွံတီကဆံၚ်ဇကုတုဲ အရေဝ်ဇကုဟွံဗ္တောန်ကဵုကောန်ဇာတ်ဇကုကီု၊ ကောန်ဇာတ်ဇကုတဴဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ကြက်သက်သဳသာဓကဍေံရ။


ဂလာန်လ္တူတေံအဲမချူလဝ်တံဂှ် သွက်သ္ဂောံပ္တိုန်ဒုဟ်လ္တူဂကူပိုဲဟွံသေၚ်၊ ဟိုတ်နူကဵုဂလာန်ညးတမၠာ အခိုက်ကၞာပိုဲမန်၊ ဍိုန်လျ၊ သဝ်စှ်ေ၊ ကၠေံခၞၚ်ကၠုၚ်ရိုဟ်ဒဒှ်တ္ၚဲတုဲ သ္ဂောံဆဵုညာတ်ဒုဟ်ဍေံဟေၚ် သ္ဒးဟီုဂးသာ်ဝွံရောၚ်၊ ထံက်ကဵုဂလာန်ညးတမၠာတံမစွံပတန်လဝ် &quot;ဖျေံမ္ဂးကျေဝ်၊ ပလေဝ်မ္ဂးဒှ်&quot; ဂှ်တုဲ သွက်ဂွံပလေဝ်ပတိုန်ထေက်အိုတ်ရ။


လၟုဟ်ဟေၚ် သွက်ဂွံပလေဝ်ပလေတ်သၠုၚ်ပ္တိုန်ဂှ် နူ&quot;'''ကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်'''&quot; ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ကေတ်တာလျိုၚ်ဍိုက်ဍိုက်ပေၚ်ပေၚ်တုဲ ဖျုၚ်ဗလးကၠေံယဲမတွံဂး− ဂကူဘာသာ၊ မကၠိုက်ကၠာဲ၊ ကၠေံဗ္ဒန်ကၠက်အိုတ်အာဂှ် နကဵုရဥုဲ &quot;'''လိက်အခိုက်ကၞာမန်'''&quot;ဝွံရောၚ်။


ဟိုတ်ဂှ်ရ− ကောန်ဂကူမန်ဍာံ ထာန်ဒေသလဵုမံၚ်မံၚ်၊ ညးဒိုက်ညးလွေဟ်၊ သမ္ၚေဟ်သေဋ္ဌဳတံဟွံရုဲ၊ သီုခရှ်သၚ်တံကီု ညးမွဲမွဲအုပ် ဩဝ်.....ထေက်ကဵုသ္ဒးကဵုဇြဟတ် ရာန်ဗှ်လ္ၚတ်လဝ်ထေက်အိုတ်ရောၚ်၊ ဓဝ်မေတ္တာဂတတုဲ အဲဗ္တိုက်ဖ္အောဝ်ဏာအလုံတွဵုရးဍုၚ်မန်ကဵုမ္ၚးနူတွဵုရးဍုၚ်မန်သီုဖ္အိုတ်ရအဴ။


'''အခိုက်ကၞာမန်သ္ဒးမံက်ဂတဝ်တိုန်ရောၚ်၊ ('''နာဲလူဖေဝေန်''') သၟိၚ်ဗယု ဝန်မစၞောန်ထ္ၜးကမၠောန်သုတေသနတြေံတြဟ် ဍုၚ်လ္ဂုၚ်'''။

=နိဒါန်=
ဗွဲကိုပ်ကၠာ−ကၠာဟွံဟီုပရောလိခ်အခိုက်ကၞာဂှ် ပရေၚ်လိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်ဝွံ၊ ဟီုထ္ၜးညိညရ၊ ပ္ဍဲသက္ကရာဇ် (၁၉၇၂)တေံ ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ညးမၞုံပ္ဍဲဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ ဒက်ပ္တိုန်ဂကောံမွဲခုတ်လဝ်ယၟု &quot;ဂကောံလိခ်ပတ်ကဵုယေန်သၞာၚ်မန်&quot; ဂးတုဲ၊ ရန်တၟံလဝ်သွက်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ် မတ်ဂွံယးတၟး ညံၚ်ဂွံကၠိုဟ်ခၠၚ်တိုန်ပရေၚ်ဂကူမန် ဣလဵုဒှ်ဍာံ, ဣလဵုဒှ်ဗၠေတ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်ကေုာံလိခ်ပတ်မန် သွက်ဂွံမံၚ်ဂတဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ရ၊ ဂကောံဏံဂှ် ပ္ဍဲသက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၃)တေံ ချပ်ဂၞန်ညးသ္ကံတုဲ၊ သ္ဂုတ်သွာတ်လဝ်သွက်ဂွံပ္တိတ်လိခ် &quot;'''အခိုက်ကၞာမန်'''&quot;မွဲအုပ်ရ၊ ဂကောံဏံလေဝ် ပ္ဍဲသၞာံဂှ်ရ− လလောၚ်တြးဏာဇရေၚ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်တုဲ အာတ်ဏာတမ်လိခ်(မူလိခ်) နူဌာန်တၠပညာမန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ အတိုၚ်လအာတ်ဏာဂှ် အ္စာကဝိမန်တံဂမၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ကဵုဂကူဂှ် ဂကောံဏံဂွံဒုၚ်ကေတ်ရ၊ တမ်လိခ်(မူလိခ်)နာနာသာ်ဗွဲမဂၠိုၚ်သီုဖအိုတ်ဂှ်ပကောံတုဲ စၟဳစၟတ်ရုဲစှ်ဒါန်ထောံနူလိခ်ပ္ဍဲတိုက်ပိဋကတ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်စံရ၊ မူလိခ်ဒါန်လဝ်တံဂှ် ကၠောန်ပ္တိတ်လိခ်ဗွဲပဏာဏမွဲအုပ်တုဲ ကလေၚ်တြးဏာဋ္ဌာန်တၠပညာမန်တံပၠန်ရ၊ မသုန်တဴဂိတုလံတုဲ လိခ်တြးဏာဂှ် ကလေၚ်စိုပ်ကၠုၚ်ဒၞာဲဟွံပေၚ်တံဂှ် ထပ်ဗပေၚ်နၚ်ကီု၊ ဒၞာဲဗၠေတ်မံၚ်ဂှ် ပလေဝ်နၚ်ကဵုမွဲဝါပၠန်ရ။


လိခ်ပဏာမသီုဖအိုတ် စိုပ်ကောံကၠုၚ်တုဲ လၟုဟ်ချူပ္တိတ်လိခ်အခိုက်ကၞာမန်နူဂကောံဏံမွဲအုပ်ရ၊ လိခ်ဝွံ ဒှ်သွက်ဒတုဲဖဵုကောန်ဂကူမန်တံသီုဖအိုတ်တုဲ မ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ်လဝ်ဇၟာပ်ဇၟာပ်သ္ၚိထေက်ရောၚ် လဝ်စိုတ်ရ၊ လိခ်ချူဇန်လဝ်ဏံဂှ် ဒဒှ်ရဟွံဍိုက်ပေၚ်ဏီ၊ ယဝ်တၠပညာကောန်မန်တံညာတ်မ္ဂး ကလေၚ်စၞောန်ထ္ၜးကဵုညိဂှ် ဖအောဝ်ဏာနမေတ္တာရ။


လိခ်အုပ်ဏံဂှ် ရန်တၟံသွက်ကောန်မန်တံ ညံၚ်ဂွံတီကၠိုဟ်ခၠၚ်ပရေၚ်အခိုက်ကၞာမန်တြေံတြဟ်တုဲ လၟုဟ်ဒှ်လိခ်မွဲအုပ်၊ တြးပ္တိတ်ဏာဋ္ဌာန်ကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်ရ၊ မိမကလောကောဒေံကောန်မန်တံဂမၠိုၚ်လေဝ် ဂတနူဏံ လိခ်မန်ပိုဲ ညံၚ်ဂွံဇၞော်မောဝ်တိုန်မွဲဝါပၠန်ဂှ် ကဵုဇြဟတ်အိုတ်ရောၚ်−စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ၊ ဂတဏံပၠန်ေဝ် သွက်ဂွံပ္တိတ်ဏာလိခ်တံဂှ်... ၁။ အခိုက်ကၞာမန် အုပ်ဒုတိယ၊ ၂။ ရာဇဝၚ်သၟိၚ်အသး။ ၃။ ပဌမရာဇဓနဳ ဟံသာဝတဳ။ ၄။ ရာဇဝၚ်မန်ဇၞော် တံဂှ် ရန်လဝ်နွံမံၚ်တုဲ ခြာဟွံလံညံၚ်ဂွံပ္တိတ်မာန်ဂှ် ပ္တိတ်ဒၟံၚ်ဝဳရိယျရ။


'''ပွမတၚ်ဂုဏ်'''
သွက်လိခ်အခိုက်ကၞာဏံ ညံၚ်ဂွံမံက်ကၠုၚ်ဂှ် ဒှ်ဟိုတ်နူတၠပညာမန်တံ ရီုဗၚ်ဗွဲမဍိုက်ပေၚ်၊ ကဵုကသပ်မဍာံပြခိုဟ်မိုဟ်တုဲ ဒှ်ကၠုၚ်လိခ်မွဲအုပ်တုဲရ။


လိခ်အုပ်ဏံညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ပူဂဵုဗွဲသၟဝ်တေံ ညးမဒှ်တၠပညာအ္စာကဝိမန်.....
၁။ နာဲပါလိတ၊ ဘာတိုက်တၟိ−ကွာန်ကၟာဝက်။
၂။ နာဲကုသလ၊ ဘာကျာ်သြဳမန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။
၃။ဗညာဆီမန်၊ ကွာန်ကံဗိန်။
၄။ နာဲပုပ္ဖရမ္မ၊ ကွာန်ကြုၚ်ဝါန်။
၅။ နာဲဖဝ်စိၚ်၊ ကွာန်ကၟာဝက်တံဂှ်ကီု ညးမမဒှ်အ္စာကဝိတၠပညာကောန်မန် သ္အာၚ်ဗွဲမဂၠိုၚ် ချူပလံၚ်နၚ်လိက်အခိုက်ကၞာတံဂှ်ကီု၊ ဂကောံလိက်ပတန်ယေန်သၞာၚ်မန်ဍုၚ်လ္ဂုၚ်ဏံ တၚ်ဂုဏ်ဗွဲမလောန်ရ၊ ဗွဲကြဴလေဝ် သွက်ဂွံဆက်ရီုဗၚ်အာပၠန်ဂှ် ဖတိုက်ဖ္အောဝ်ဏာနကဵုမေတ္တာရအဴ။


'''လိခ်အုပ်မနိဿဲဂမၠိုၚ်'''
၁။ ပြကိုဟ်လောကသိဒ္ဓိ။ 
၂။ ပြကိုဟ်လောကဟိတ။
၃။ ပြကိုဟ်လောကသမုတ်တိ။
၄။ ပြကိုဟ်ဓမ္မပဒ။
၅။ သၠပတ်ကာလထေရ်။−−−ပ္ဍဲလိခ်တံဂှ် ဂၠိုက်ဂၠာဲတုဲ ဗွဲခမၞောန်ဟေၚ် လၟုဟ်ပ္တိတ်ဏာလိခ်အခိုက်ကၞာမန် ပဌမမွဲအုပ်စိုပ်ဒတုဲ ပ္ဍဲသ္ကရာဇ်(၁၃၃၉)၊ သက္ကရာဇ်ခရေတ် (၁၉၇၇) ဏံရ။

ကောန်မန်ဂမၠိုၚ် ကဵုညဳသၟဟ်အိုတ်တုဲ လိခ်ပတ်မန်လေဝ် မ္ဒးဇၞော်မောဝ်ရာၚ်ဆာဲအာရောၚ် ('''ကမ်မတဳလိခ်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်''') ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။

=အခိုက်ကၞာမန်=
'''နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ။'''

ဗွဲကိုပ်ကၠာ အခိုက်ကၞာဟီုမ္ဂးဂှ် လ္တူဂၠးတိဏံ ဍုၚ်လဵုဟွံဟီု ဒေသလဵုဟွံဟီုမၞိဟ်နွံမ္ဂး အခိုက်ကၞာမ္ဒးနွံရ၊ အခိုက်ကၞာဂှ် ကောန်ဂကူမွဲဂကူကဵုမွဲဂကူ မွဲဍုၚ်ကွာန်ကဵုမွဲဍုၚ်ကွာန် ဟိုတ်နူဟွံတုပ်တုဲ၊ ဟိုတ်နူမံၚ်မွဲဒၞာဲမွဲကရောံဓဝ်ဟွံသေၚ်တုဲ၊ ဍုၚ်ညးကဵုညး ဂကူညးကဵုညး၊ အရာပ်ဒေသညးကဵုညး နွံဂၠိုၚ်ကဵုအခိုက်ရ၊ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဒဒှ်ပညာဂတာပ်ကဵုခေတ်ဂှ် ပြာကတ်တိုန်ဗွဲမလောန်တုဲ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် အခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ်ဂှ် တဝ်စၞေဟ်ဗၠန်ဂတးထောံလေဝ်နွံကီု၊ ဍုၚ်လ္ၚဵုဂှ် မၚ်မွဲတဴအခိုက်ကၞာဇကုတြေံတြဟ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်လေဝ်နွံကီု၊ ဂကူတၞဟ်သ္အာၚ် ဍုၚ်တၞဟ်သ္အာၚ် ဗီုလဵုဗၠန်ဂတး အခိုက်ကာပိုဲမန် မတြေံတြဟ်သှ်ေၜက်ကၠုၚ်နူလက်ထက်ဇုဇဗဴလပိုဲဂှ် ထေက်ကဵုမ္ဒးတီသီုဖအိုတ်တုဲ ဂကူပိုဲမွဲဟေၚ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာအခိုက်ကၞာပိုဲရောၚ်။

ကောန်ဂကူမန်သီုဖအိုတ် ဟိုတ်နူမံၚ်ဌာန်ဒေသ ဟွံတုပ်ရၚ်သ္ကံတုဲ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်တုပ်မံၚ်ကီုရ၊ အခိုက်ကၞာလ္ၚဵုဂှ်ဟွံတုပ်ရ၊ ၜိုန်ဒေသဟွံတုပ်ကီုလေဝ် သာ်လဵုဒှ်ဒှ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ အခိုက်ကၞာညံၚ်ဂွံတုပ်ညံၚ်ဂွံဒှ်မွဲနဲဓဝ်ဂှ် ပံက်ပ္ကောံသီုဖအိုတ်တုဲ ဗွဲသၟဝ်တေံ ချူပါ်ထ္ၜးဏာရ။

၁။ ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ။

၂။ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်။

၃။ ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု။

၄။ အဝဲဗ္တောန်လိက် ကတ်ပညာ။

၅။ ပွမပထပိုဲခမဳ။

၆။ အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ။

၇။ ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ။

၈။ ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ တိုန်သ္ၚိတၟိ။

၉။ ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်။

၁၀။ ပွမဂိယဲ။

၁၁။ အဝဲဗျု။

၁၂။ ပွမစုတိ။ သာ်ဝွံပါ်ထ္ၜးလဝ်ရ။

==ပွမတန်ပဋိသန္ဓိ==
ပ္ဍဲဂလာန် ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဂှ်လေဝ် ပပ္တံနူထန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဒဵုကဵုသၠးဂၠံဂဝ်၊ မိကီု−ကောန်ၚာ်ကီု− ညံၚ်ဂွံဗၠးနူယဲဘဲအန္တရာဲပရိုက်နာနာသာ် ဗီုလဵုဂွံမၚ်မွဲအာဂှ် ပါဲထ္ၜးလဝ်ဗွဲသၟဝ်တေံပၠန်ရ။

၁။ နိဒါန်။

၂။ ပွမဟီုုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်၊ (ဝါ) ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲ ညးမၞုံပဋိသန္ဓိ။

၃။ ကေၚ်ကာညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ။

၄။ ပွမညးမၞုံပဋိသန္ဓိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။

၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ။

၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်။

၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ။

===၁။ နိဒါန်=== 
သတ္တံမတန်တဴဒၟံၚ် ပ္ဍဲလိုက်ဏံဂှ် ဂကူဇကု တၞောဝ်ဒတောဝ်ဇကု မသဇကု ညံၚ်ဟွံဂွံပိုတ်သ္ကုတ်အာဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲအာဓါန်ဂတရောၚ်၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ်မ္ဂး လ္တူဂၠးတိဏံ သတ္တံဝွံဟေၚ်ဗွဲဟကန္တ ကၠေံဗ္ဒန်အာအိုတ်ရောၚ်။ ဇုဇဗဴလညးတံဟီုလဝ် အရေဝ်ဂှ်ဒဵုလၟုဟ် ဂွံမိၚ်ဒၟံၚ်ဏီ၊ သာ်လဵုရော−မိက်ဂွံယိုက်ကောန်စဴ မိက်ဂွံညာတ်ကောန်စေက်၊ အရေတ်ဏံဂှ် ဒှ်တံမူလမသဂကူရဟွံသေၚ်ဟာ− မဇပိုဲညံၚ်ဂွံဗြေဝ်က္ဍတ်အာဂတနူဏံဂှ် ပပ္တံနူတန်ပဋိသန္ဓိရဟွံသေၚ်ဟာ။

ပွမတန်ပဋိသန္ဓိဟီုမ္ဂးဂှ် ဂကူပိုဲမန် ဟီုဂးဂွံမိၚ်မံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဂွံယဲဒိုက်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံသောၚ်ၜးဇကု၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် ဟွံကၠးဖ္ဍး၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် နွံကဵုဒၟုၚ်ဒၠေၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ် သ္ဇိုၚ်တန်ဂဝဏ္ဍ်ဂၞဴမိဇကု၊ သာ်ဝွံ ဟီုဂးနာနာသာ်ရ၊ နကဵုဝေါဟာအရာပ်မ္ဂး ဂွံဗုၚ်ဟီုမ္ဂး တီဂၠိုၚ်ရ။ သၟတ်ဗြဴလ္ၚဵုဂှ် ၜိုတ်ပ္တဴလဝ်သ္ၚိကၟိန်ကီုလေဝ် နကဵုကံကုသဵုဇကု နကဵုဝေဒနာဘဲယဲဇကု နကဵုဆီကျာယောၚ်ယာမံၚ် ပ္ဍဲခန္ဓဇကု နကဵုဗက်ဂကူ မသဇကုနွံကၠုၚ်တုဲ ၜိုန်ရတၠသ္ၚိဇကုနွံမံၚ်ကီုလေဝ် ဟွံတန်တဴပဋိသန္ဓိဂှ် ဂွံကေၚ်ညာတ်မံၚ်ကီု။


သၟတ်ဗြဴဗီုဏံဂှ် ဗက်ကဵုဂလာန် အရာပ်ဍုၚ်ကွာန်တုဲ ကော်ခဴစဗြဴခတန်ရ။ ဗွဲဝေါဟာ ပ္ဍဲသာသနာဂှ် ဗြဴခတန်ဟၟဲသက်က်ရ ပ္တဴသ္ၚိကၟိန်တုဲ တန်ပဋိသန္ဓိဂှ် ဒှ်အခိုက်အလိုက် ပ္ဍဲလောကဏံ သွက်ဂွံစောဒနာ အရေဝ်ဟၟဲရ ယဝ်ရ ကၠာဟွံဂွံပ္တဴသ္ၚိကၟိန်ဏီ လုလောန်အာ ညးမွဲကဵုမွဲတုဲ၊ တန်အာ ဂွံအာယဲဒိုက်မ္ဂး အခိုက်ပိုဲမန်ဂှ် ဟွံဗၠးစောအရေဝ်ညးဂမၠိုၚ်ရ နကဵုဍုၚ်ကွာန်အရာပ်ဒေသလေဝ် ဒှ်ဒုဟ်ရောၚ် ဟနအာရောၚ်၊ ပတှ်ေလဝ်ဂလာန်သာ်ဏံတုဲ ညးဇၞော်ကၠိုဟ်ခၠၚ် ပ္ဍဲကေၚ်ကာ အခိုက်ကၞာဂမၠိုၚ်တံဂှ် နကဵုပြယာယ်ဥပါယ်ဟေၚ် ကဵုတၠခန္ဓတီကေတ်တုဲ ကဵုပ္တဴထောံ သ္ၚိကၟိန်ရ၊ တုဲတၠသ္ၚိကၟိန်တံညးၜါဂှ် မ္ဒးအာသိုၚ်သ္ၚိဗယိတၟိတုဲ ဟွံသေၚ် မ္ဒးသၠာဲနုၚ်ဗဴတၟိ ပ္ဍဲသ္ၚိဗယိ သီုကဵုကလံအာတ်သၠးဒုဟ်ရ၊ ယဝ်ရ ဟွံမၚ်မွဲအခိုက်ဏံမ္ဂး ဒှ်ဒုဟ်ကဵုဍုၚ်ကွာန် ဟနလ္တူဍုၚ်ကွာန်ရောၚ်ဂှ် ညးဇၞော်တံ ဒၠောံဗ္တောန်ကၠုၚ်လဝ် နူကိုပ်ကၠာတေံအဆက်ဆက်ရ။


===၂။ ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန်မၚ်မွဲမၞိဟ်ဗြဴ မကလိဂွံယဲဒိုက်(ဝါ)ပွမဟီုဒၠောံဗ္တောန် မၚ်မွဲညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ===
ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်အာပဋိသန္ဓိဂှ် ဒဒှ်မၞိဟ်ဇၞော် မိမတြုံတၠသ္ၚိတံတီမ္ဂး ညးတံဟီုဒၠောံဗ္တောန် သာ်လဵုဂွံမၚ်မွဲယဲဒိုက် သာ်လဵုဂွံအာကၠုၚ်ဇၟာပ်ကေၚ်ကာ ဇၟာပ်ဂလာန်အိုဿီုရ၊ ကပေါတ်ဇြိုၚ်ၚ်တံဂှ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်ယာ ကမၠောန်ပွမ္ဒးပ္တိတ်ဇြဟတ်ဟတ် ဂိုတ်ဂစာန်တံဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုကၠောန် ယဝ်ရကမၠောန် ဟွံကၠောန်ဟွံတုဲ သွက်မ္ဒးကၠောန်နွံမ္ဂး ညးတၞဟ်သ္အာၚ် ကောဒေံၝဲဒေံတံ မ္ဒးကၠုၚ်ကဵုရီုဗၚ်ကၠောန်ကဵုရ။ ယဝ်ရမၞိဟ်ဗြဴဂှ် ဂွံယဲဒိုက် အလန်ကၠာအိုတ် အလန်မဌမမ္ဂး ညးဇၞော်မိမဇုဇ ညးမကၠိုဟ်ခၠၚ် ပရေၚ်ယဲဒိုက်တံဂှ် အာဟာရသာ်လဵု ထေက်ကဵုမစသုၚ် ပွမ္ဒးစသုၚ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲတံဂှ် ဟီုထ္ၜးပျးလဝ်နာနာသာ် ထေက်ကဵုမမၚ်မွဲ ယဲဒိုက်ဂှ်ရ။


===၃။ ကေၚ်ကာ ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိမ္ဒးပ္တုဲ===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ပပ္တံနူအခိၚ်သမ္တီဂး တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ ဂကူမန်ပိုဲ အခေတ်မလောန်ကၠုၚ်ဗွဲမလံတေံ သတ်ဗြဴမွဲမ မ္ဒးစွံလဝ် ပ္ဍဲဒၞာဲက္ဍိုပ်သ္တိက် ဒဵုကဵုကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ၜိုန်ဟီုလဝ်သာ်ဂှ်ကီုလေဝ် ကာလလၟုဟ်ဝွံ ဌာန်ဒေသလဵုကၠောန်ဗက် ဒတောဝ်တၞောဝ်ဗက်မံၚ်ရောဏီဂှ် ဂၠာဲသၟာန်ဟွံဂွံရ၊ ဆၜိုတ်အရေဝ်ဟေၚ် ဂွံကေၚ်မိၚ်ကီုရ၊ ပိုဲမန်ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ် ဟိုတ်နူ ရှ်ေသှ်ေဗုဒ္ဓဘာသာဂၠိုၚ်တုဲ အခိုက်အလိုက် ဝတ်ဗုဒ္ဓဘာသာ ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိတံ လ္ၚဵုဂှ်အာကလံစမၞိဟ်ဇၞော်-နော်နာဲဇုဇ အာယုဝဍ္ဎိ သဳလဝဍ္ဎိတံရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲသဳတ္ၚဲဓဝ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ် အာပလံၚ်ဌာန်ဘာလကျာ်လေဝ်နွံကီု၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် လၟိုန်တ္ၚဲဟေၚ် ဗစိန်ပိဏ္ဍပါတ်တုဲ လံၚ်ကဵုဒါန်ကုခမဳသၚ်တံရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ဖာသဝ်တ္ၚဲ အာပလံၚ်ဍာ်ဒါန် ပ္ကဴဒါန် ဌာန်ကျာ်ဘုတ်ဘာလေဝ််နွံကီု၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန် ရန်တၟံသွက်ဂွံမၚ်မွဲတဴဇကုတုဲ ဣမိကီု ဗယိကွာန်ကီု ညးတံ အာကလံရာဒၞာမိက်ရ။ ဇကုသၟတ်ဗြဴ နွံကဵုယဲဒိုက်တံပၠန်လေဝ် ကာလသၠးကောန်ၚာ်မ္ဂး သွက်ဂွံသုၚ်ကီု သွက်ဂွံဟုံလံက်ကီု သ္ဒးထၟုက်သၞက်လဝ်မိတ်ရ၊ မိတ်ထၟိက်ဂှ် စုတ်ဂိုၚ်လတ်ပ္ဍဲထၟာဲတၟိတၟိတုဲ ပ္ဍဲထၟာဲမိတ်ဂှ် ရန်တၟံညံၚ်ဂွံဗၠးနူအန္တရာဲနာနာသာ်၊ ကာလမစွံဂိုၚ်ဒေပ်လဝ် ထၟာဲနုၚ်မိတ်ဂှ် ကၞိၚ်မွဲတၞုၚ် မ္ဒးတိုပ်ဗ္စူလဝ်တုဲ ကာလစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂး သွက်ဂွံပထောၚ်က္တောဝ်ရ။


===၄။ ပွညးမၞုံပဋိသန္ဓိ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ===
သၟတ်ဗြဴ ညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂမၠိုၚ် ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ပ္ဍဲဂၠံဂဝ်ဂၞဴဇကုတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံဒှ် ဘဲအန္တရာဲကီု၊ ညံၚ်ကောန်ၚာ် ဂွံထတ်ယုက်ကီု၊ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနာနာသာ်ရ၊ ပပ္တံနူစၞအာဟာရဂှ် မ္ဒးမၚ်မွဲ မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရောၚ်၊ စၞသာ်လဵုမ္ဒးဝေၚ်ပါဲရော - စၞမရိၚ်က္တဴ၊ ကြံၚ်မ္ၚိုဟ် (ဥပမာ) မြေက်ခၞေက် သတ်ခဍောၚ် ပုၚ်ဟေက် ပုၚ်မောဝ်တံကီု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲရ။ ပွမဂ္ဇံအဒေါဝ်ဒယူသ္ၚိ၊ ပွမကသဵုဖျေံဇိုၚ် နူကဆံၚ်လ္တူ၊ ဂ္ဇံလ္တူက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ ကသဵုဖျေံဇိုၚ်တံဂှ် ဟွံဂပ်ဝ်ရ။


မွဲသာ်ပၠန် တၠယဲဒိုက်တံဂမၠိုၚ် ဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲဒယိုၚ်သ္ၚိမ္ဂး ဟွံခိုဟ် သာ်ဏံဂကူမန်ပိုဲတံ စှ်ေလဝ်စိုတ်ရ။ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ တၠယဲဒိုက်တံ ညးဟွံကဵုဂ္ဇံဒလာဲဗ္ဒာဲကဵု ဒယိုၚ်ကလော်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ၜဟ်ပလှ်သၞေဝ်ကေဝ်၊ ပလံၚ်ကမ္မဌာန်တံဂှ် ညးကဵုဝေၚ်ပါဲမွဲသာ်ပၠန်၊ ယဝ်ရမိက်ဂွံပလံၚ်ကမ္မဌာန်မ္ဂး ဟွံသေၚ် ကာလအာကၠုၚ်ကၠောံက္ၜဳ ကၠောံကြုၚ် ဌာန်ဇမ္ၚောဲတံမ္ဂး ကၞိၚ်ဟွံသေၚ် ပသဲမွဲမွဲသာ် မ္ဒးစၚ်လဝ်ပ္ဍဲဒွက်သော်ရောၚ် ခါရတ္ၚဲပၠိုတ် တ္ၚဲဂၠုတုဲ ဟုံဍာ်ဂှ် ပၟိက်ဟၟဲရ၊ နွံပၟိက်ဟုံဍာ်မ္ဂး လ္ၚဵုဂှ်လံၚ်စုတ်ဍာ်ဂမ္တဴ လ္ၚဵုဂှ်ထောံကလံက်စုတ် ပၟတ်ဍာဲဍာဲမွဲလ္ၚ ပ္ဍဲနုၚ်ဂရထၟာဲဟုံဍာ်တုဲ ကဵုဟုံရ၊ မူဟိုတ်သာ်လဵုဟီုမ္ဂး တၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ညံၚ်ဟွံဒှ်ယဲဇွဟ် ယဲချာံတံတုဲ ညးဇၞော်တံ ဂွိၚ်ဖေက်ထဏီအာရောၚ်၊ တုဲညးဟွံကဵုထ္ၜၚ်ကဠာ ကမ္မဌာန်ကီု ဟွံကဵုယိုက်နပုၚ်သၟူသက်သက်ရ၊ ပရိုၚ်မၞိဟ်ချိုတ် သီုကဵုယဲဒိုက်ဂှ်လေဝ် ဟွံကဵုမိၚ်ရ။


===၅။ ပရေၚ်ဝဳဝတ်ပဋိသန္ဓိ===
ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ကာလနွံကဵုယဲဒိုက် ပွသာ်လဵု မ္ဒးဝေၚ်ပါဲဂှ်လေဝ်နွံ သာ်လဵုမ္ဒးဝဳဝတ်ဇကုလေဝ်နွံ၊ ပွသာ်လဵုမ္ဒးဂိုၚ်ဒေပ် စွံလဝ်လေဝ်နွံကီုရ၊ တၠခန္ဓဝွံ ကာလနွံယဲဒိုက်ဂှ် ညံၚ်ဂွံဒှ်တသိုက်စိုတ် တသိုက်ကာယ ဒးပၟဝ်ဓဝ် ဗ္စာရဏာလၟိုန်ဟေၚ် နကဵုစိုတ်ဂှ်လေဝ် မ္ဒးသ္ဇုၚ်ကေဝ်ဒၟံၚ်လၟိုန်၊ ပပ္တံနူအရေဝ်အခြာ ဒးဟီုဍိုန်ဍိုန်သာသာ မ္ဒးမံၚ် ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ကဵု သဳမသုန်တံဂှ်လေဝ် မ္ဒးဗ္စာရဏာလၟိုန်၊ ကာလလုပ်သ္တိက်ပၠန်လေဝ် လ္ၚောဝ်ကျာ်ဖျေံမေတ္တာ ကဵုသတ္တံဂမၠိုၚ်တုဲ မ္ဒးပဝတ်ကဵုတြုံတၠသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ဟိုတ်ဍေံသာ်လဵုရော ရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် ဂွံဍိုက်ပေၚ်နာနာသာ်တုဲ မ္ဒးပ္တုဲဝတ်ဏံလၟိုန်ရောၚ်၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်တုန်-သၠးဂၠံဂဝ်ညံၚ်ဂွံလောဲသွာဂးတုဲ ဟုံမိတ် လံက်မိတ် ပ္ဍဲဗုၚ် ပ္ဍဲစးလေဝ် ညးသ္ပလၟိုန်ကီု၊ ယဲဒိုက်ဂှ် ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး ညးတံကဵုဗက်ဒေဝတဳမွဲသာ်ပၠန်ရ၊ ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴထောံထဏီရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ဂောံသၠးဂၠံဂဝ် ဗွဲမလောဲသွာရောၚ်။

'''ဗီုဗက်ဒေဝတဳ'''

ဗက်ဒေဝတဳမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဗြဴကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ နအန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ် ပွမထောံထဏီဂှ် ညးကော်ဗက်ဒေဝတဳရ၊ ညးလ္ၚဵုကော်ဗက်ဒေဝတဳ၊ ညးလ္ၚဵုကော် ထောံခဗာန်ဂဝ်ရ၊ ယြဴမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကလိဂွံယဲဒိုက်တုဲ အတိုၚ်အခိုက်ကၞာမန် မိက်ဂွံဗက်ဒေဝတဳမ္ဂး ဒးကော်ဒုၚ်နၚ် အ္စာဗက်ဒေဝတဳရ၊ သွက်အ္စာဂှ် ဒးပြေၚ်ခါန် ပွသာ်ဝွံ ဒေသလ္ၚဵု မၞိဟ်ဗြဴလ္ၚဵု သ္ပရ။ ဣတံညးကေၚ်သ္ပဂှ် သ္ပရ၊ ဣတံညးဟွံကေၚ်သ္ပဂှ် ဟွံသ္ပရ။


===နဲကၠောန်ခမ်===
အ္စာဂှ် ကေတ်ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ပန်မိဟ် ခ္ဍပ်ထောံပန်ခ္ဍပ်မ္ဂး ဒှ်ခမ်ပန်ကၠၚ် မွဲမိဟ်ဂေတ်ကၠောံရ၊ ပ္ဍဲထကေတ်ခမ်ဂှ် လးစတ်စုတ်ချာရ၊ ဒကဴခမ်ပန်ဒိုဟ်ဂှ် ထာၚ်တၞံဗြာတ် ခေပ်ညံၚ်ဇၞောဝ်လ္တာ်စာၚ်ပန် စတ်ကဵုချာတုဲ စတ်ပ္တဴလဝ်ရ။

'''နဲသ္ဂောံစဳရေၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု'''

====၁။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗြာတ်ရ၊ တုဲစုတ်ပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် သတ်ဆုထပှ်သာ် ဝိုဟ်မွဲသာ် ဝိုဟ်ဂှ် နကဵုတဲအ္စာရပ်ကေတ်တုဲ ပၠောဇွိတ်ဖျေံနူက္ဍိုပ် စိုပ်ဇိုၚ်ပိလ္တုန်တုဲ ကၠောန်မာန်ကေတ်ရုပ်မၞိဟ်ဗြဴတုဲ စၞးညးမၞုံကဵုယဲဒိုက်ဂှ်မွဲ၊ ရုပ်စာၚ်ဍာ်မွဲ၊ ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲခမ်ဂှ် ဍေန်ကေတ်ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ်တုဲ အ္စာဂှ်ဗှ်ဖ္ဍောတ် အတိုၚ်ဂါထာသၟဝ်တေံရ၊ တုဲဒှ်အိုတ်တုဲ ခမ်ဂှ်ညးလ္ၚဵုလဵုဒှ်ဒှ် ဒးကေတ်ဏာ ဖျေံစွံဗွဲဒိုဟ်အဂၞဲရ။

'''တၚ်သမ္တီ''' ။ ။ ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ပုၚ် ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ကဝ် သဂြာ ၜဴ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်လေဝ်ဒးစုတ် အတိုၚ်လၟေၚ်ၚ်ဂိတု ကပေါတ်စၞရပ်ရာမဟီုလဝ်တံဂှ်လေဝ် သ္ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် ပၠောဇွိတ်ဖျေံပိလ္တုန်တုဲ သ္ဒးမာန်ရုပ်ရ၊ တုဲပ္ဍဲခမ်ဂှ် သၞေံဇိုၚ်သၞေံတဲ ညးတၠခန္ဓဂှ် ထောံသီုဖ္အိုတ်တုဲ သၞေံဇိုၚ်တဲတံဂှ် သ္ဒးစုတ်ပ္ဍဲခမ်ရ။


====၂။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ်တုဲ စုတ်ပုၚ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ သ္ပတုဲ နကဵုဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဗမွဲ-ရုပ်ဇြုံ ရုပ်တၠခန္ဓရ၊ သတ်ဆုပိသာ် ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်-က-ဖျုန်- စုတ်စၞအာဟာရ ကွာၚ် ဗ္က ဗြာတ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ် ပ္ကဴဩဴတံစုတ်တုဲ ပ္ဍေန်ပၞာၚ် ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဒးဖျေံစွံဒိုဟ်ဗၟံက်ရ။


====၃။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်သၟတ်ဗြဴကညာမွဲ ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ်မွဲတုဲ ဍာ်သာဲ ဍာ်တှ်ဂၠဴ ကၠေၚ်လ္ၚဴ ဍာ်မြမောဝ်စုတ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဖဍောတ်ဂါထာတုဲ ဒးဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ် သၟဝ်တၞံဆုရ။


====၄။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ကၟာတ်မွဲတုဲ လံက်ဗာန်စုတ် ဍာ်မိတ်ခပဵု ရုပ်ဇြုံ ရုပ်သ္ပဝ် ဍာ်မြမောဝ်စုတ် သ္အာၚ်နူဂှ် အတိုၚ်ဟီုကၠုၚ်စုတ် ဖဍောတ်ဂါထာဗွဲသၟဝ်တေံတုဲ ဖျေံဏာခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်ဗာယပ် သၟဝ်တၞံဆုရ။


====၅။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် အတိုၚ်နဲလ္တူတေံသ္ပတုဲ မာန်ရုပ်တၠခန္ဓမွဲ၊ ('''တၚ်သမ္တီ''')ရုပ်တၠခန္ဓ မတွံဂး ရုပ်ညးမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိဂှ် လၟိဟ်ဂိတုလဵုဟွံဟီု ဒးကၠောန်စုတ်ရ၊ က ဖျုန်စုတ်တုဲ မပ္တံပုၚ် ကွာၚ် ဗ္ကတံဂှ် ဒးစုတ်ရ၊ ဝိုဟ်ထောံဟွံဂွံ ကၠောန်တုဲ မ္ဒးဖျေံစွံ ဒိုဟ်ပလိုတ် ပ္ဍဲတံဆုရ။


====၆။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် ဒးလးသၠဗပုၚ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဂၠဴ ရုပ်စာၚ် ရုပ်ကၠဵုရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴလေဝ် ဒးစုတ်ရ၊ ဍာ်မြမောဝ် ဍာ်တှ်ဂၠဴတံဂှ် မွဲထဏောဟ် ၜါထဏောဟ်မဂွံဂွံ ဒးစုတ်ရ၊ ဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ပြုပြေၚ်ကၠောန်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်အဂၞဲရ။


====၇။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု====
လ္တူခမ်ဂှ် လးသၠဗြာတ် ဝိုဟ်ဂှ် ကၠောန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်ဂစေံအသေက်တုဲ မပ္တံပုၚ်ကွာၚ် ဗ္က စၞဟီုလဝ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် စုတ်တုဲ ဒးဖျေံဏာဒိုဟ်ပလိိုတ်ရ။


===='''နဲသ္ဂောံပြုပြေၚ်စၞ အပေါတ်ခမ်လၟေၚ်ဂိတု'''====

'''လၟေၚ်ဂိတု ----- သၠလးခမ် --- ရုပ်ဒးမာန်ကၠောန်ကဵုဝိုဟ် ------------------- စၞအဟာရမ္ဒးစုတ် ----- ဗွဲဒိုဟ်ဒးဖျေံ ။
'''

ဂွံပဋိသန္ဓိမွဲဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်စာၚ်ဍာ်-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ------------ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပ္ကဴဩဴဂၠိုၚ်ကဵုသာ်-ကွာၚ်ဗ္ကပုၚ်မွဲဂအုံ-သၞေဝ် ၇ သာ်-သတ်ဆု ၇ သာ်-ပၞာၚ် ၄ တၞုၚ်-ဗြာတ်-သဂြာၜဴ --- ဒိုဟ်အဂၞဲ

ဂွံပဋိသန္ဓိၜါဂိတု ---- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဗ္ဂဲ-ရုပ်ဇြုံ ------------------ ပုၚ်ပ္ကဴပိသာ်-ဍာ်သာဲဍာ်တှ်-ကဖျုန်-ကွာၚ်ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်ၜဴ-သဂြာ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗၟံက်

ဂွံပဋိသန္ဓိပိဂိတု ---- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်သၟတ်ဝုတ်ကညာ-ရုပ်ဖျေံဗ္တာၚ် ----- ဍာ်သာဲ-ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကၠေၚ်လ္ၚဴ-မြမောဝ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ပုၚ်-ဗြာတ်က္ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်

ဂွံပဋိသန္ဓိပန်ဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ကၟာတ်လံက်ဍာ်မိတ်ခပဵု-ရုပ်ဇြုံ-ရုပ်သ္ပဝ် --- ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-သဂြာကဝ်-ၜဴ-ဗြာတ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဗာယပ်သၟဝ်တၞံဆု

ဂွံပဋိသန္ဓိမသုန်ဂိတု - သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက် ------------------------------- က-ဖျုန်-ပုၚ်ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်-ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်သၟဝ်တၞံဆု

ဂွံပဋိသန္ဓိတြဴဂိတု --- သၠဗပုၚ် ------ ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဂၠဴ-ရုပ်စာၚ်-ရုပ်ကၠဵု ---------------- ဍာ်မြမောဝ်ဍာ်တှ်ဂၠဴ-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- အဂၞဲ

ဂွံပဋိသန္ဓိထပှ်ဂိတု -- သၠဗြာတ် ----- ရုပ်တၠယဲဒိုက်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်ဂစေံအသေက် --- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ပလိုတ်

ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စာံဂိတု --- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ချေံဗ္တာၚ်-ရုပ်က-ရုပ်စာၚ် --------------- ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ကဝ်-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၟဝ်ကျာ

ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု -- သၠကြုက် ----- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်-ရုပ်ကၟာတ်-ရုပ်သ္ပဝ် ------------ ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗြာတ်-ဗ္က-ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- ဨသာန်

ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု --- သၠဒကှ် ------- ရုပ်တၠခန္ဓ-ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ်-ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ---------- သၞေဝ်ထပှ်သာ်-က-ဖျုန်-ဍာ်မြမောဝ်-ပုၚ်-ကွာၚ်-ဗ္က-ဗြာတ်ၜဴ-သဂြာ-ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်-ကဝ်-ပၞာၚ်ပန်တၞုၚ် ----- သၠုၚ်ကျာပ္ဍဲလ္တူဒဂဵုဆု

====၈။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒစာံဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက် ဝိုဟ်ဂှ်ဒးမာန်ရုပ်ချေံဗ္တာၚ် ရဒပ်က ရုပ်စာၚ်တုဲ ပြေၚ်စုတ်သဗ္ဗနာနာသာ်တုဲ ဒးဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ။

====၉။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိဒ္စိတ်ဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠကြုက်တုဲ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်ဇာဒိသိုၚ် ရုပ်ကၟာတ် ရုပ်သ္ပဝ်တုဲ အတိုၚ်ဗွဲလ္တူတေံ ဒးပြုပြေၚ်ရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာအိုတ်တုဲ ဖျေံဏာ ဗွဲဒိုဟ်ဨသာန်ရ။

====၁၀။ သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတု====

လ္တူခမ်ဂှ် လးစုတ်သၠဒကှ်ရ၊ ဝိုဟ်ဂှ် မာန်ရုပ်အိန်စတုမဟာရာဇ် ရုပ်ဇာဒိသိုၚ်တုဲ စုတ်ပ္ဍဲခမ်ဂှ်ရ၊ သၞေဝ်ကေဝ်ထပှ်သာ် က ဖျုန် ဍာ်မြမောဝ် စုတ်ပြုပြေၚ်တုဲ၊ ဒးစကာမၞိဟ်ဗြဴမွဲ ကဵုအာဖျေံခမ်ဂှ် ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာ ပ္ဍဲဒဂဵုဆုနွံဂှ်ရ။

* သွက်မၞိဟ်ဗြဴ ဂွံပဋိသန္ဓိစှ်ဂိတုဂှ် ကၠောန်စဳရေၚ်တုဲ ဂဥုဲဝွံ ဒးစသုၚ်အာရ။

====ဂြန်ဂဥုဲ====

၁။ ပ္ကဴဒကှ်

၂။ ပ္ကဴဥပိုလ်

၃။ ဇုက်အဂၞု

၄။ ကြက်ဗၠတ် ပိုဟ်ဖဍိုတ်ထောံ ဖက်ကဵုဍာ်တှ်ဂၠဴတုဲ မ္ဒးပပြဘိုက်ရ။

====ဂါထာသွက်ဂွံဖ္ဍောတ်ဗှ်ဂြာတ်သ္ၚု====

တက္ကသဵုအ္စာ၊ စိုပ်ဂုန်ညးပန်၊ အဲယဵုလဝ်ကၠာ၊ အဲကွးတုန်ဟေၚ်၊ ဗက်ထောံသေၚ်ဟာ၊ ယဲသယဲသေန်၊ ဂုဟ်ဂေန်ဒှ်ကၠာ၊ ယဲလဗိုတ်ဟေၚ်၊ ပြေၚ်ဂၠဴခုတ်ဏာ၊ ယဲဒတုံဆု၊ သာ်ဝွံဖြာဖြာ၊ ယဲဒတုံဍာ်ဗာ်တဲၜါ၊ ယဲဗာ်ယဲသံၚ်၊ ဒှ်မံၚ်တဲၜါ-ယဲပၟတ်ဟေၚ်၊ ပွသေၚ်ဟာ၊ ယဲဇြုံယဲကၠန်၊ အိုတ်သတ်ဇိုၚ်ပန်၊ သီုသတ်ဇိုၚ်ၜါ၊ အိုတ်ပွသေၚ်ဟာ၊ သဗ္ဗပါမြိ။

ယွံဒေဝတဴ သူရိိယ၊ ယက္ခမာတြာ၊ မၞးမပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ်၊ တွဵုဂဝ်ဒ္စိတ်ဂိတု၊ နူဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ၊ စက္ခုမသၠးဂဝ်၊ လၟေၚ်ပုၚ်ကွာၚ်ဗ္ကကီု၊ သီုယိုဟ်ဗ္ဒဝ်၊ ကဝ်သဂြာဗြာတ်ၜဴ၊ ပ္ကဴဩဴနာနာ၊ အာသာတ်ဗ္စမၞးတံကၠာ၊ ယဲဗြဴကဵုလလံသွာ၊ ကၠခြံကုလ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝဳ၊ ဥုံဇေယျတု၊ ဟောလုဟောလုသွးဟဲယဲကပ်၊ စလေဝ်ကဵုဖဲ၊ ဒဴကဵုသ္ၚောဲကၠာ၊ ယာံရဟွံအာ၊ ပိုၚ်ခြာဒၟံၚ်၊ ဣဝွံယာဲအာဟွံသေၚ်မွဲတဲ၊ ပၟောန်ကျာ်တြဲ နဲရိုဟ်ဏာ၊ သၠပတ်ပရိုတ်အိုဿီုစှ်ၜါ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ၊ ဟာဲဘုတ်ပြိုတ်ဒြိုဟ်၊ ဝဲစောန်တဴမၚ်မွဲကၠာ၊ ယာံသကမာ၊ အာသ္ၚောဲလ္ပကြပ်၊ '''ဥုံစိစော ပူဗလးသွးဟး'''ယာံဒွံဒးခန္ဓဒးလသာ၊ ဂစ္ဆမမှိ၊ ဩကာသေတိဌာဟိ။ ဖဍောတ်မွဲလ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚမွဲဝါ '''ဒးဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ဂြာတ်သ္ၚထပှ်ဝါရ။'''

'''တၚ်သမ္တီ။''' ကာလဗက်ဒေဝတဳဂှ် မၞိဟ်ဗြဴနွံကဵုဂဗ္ဘဂှ် ဗီုမံၚ်ဒှ်တသိုက်ဂှ် မံၚ်ဂွံဇအိုတ်ရ၊ လံက်ဂ္ဇံလေဝ်ဂွံ လံက်သ္တိက်လေဝ်ဂွံ မံၚ်ဂွံဖ္အိုတ်ရ။ '''ဂလာန်တၟေၚ်။''' မၞိဟ်ဗြဴမၞုံကဵုပဋိသန္ဓိ မ္ဒးပပွသာ်ဏံ ဗျတ်ရံၚ်မ္ဂး ဂွံနူယဲဒိုက် ဟွံထတ်ယုက် စဟွံစှ်ေတိက်ဟွံသၠိၚ် ဒွိၚ်တုဲ မသ္ပရောၚ် ထေၚ်ခယျကေတ်ရ၊ နဲသ္ပဝွံ နဲဝဳစိုတ်မွဲသာ်ကီုရ ထေၚ်ဟွံဗၠေတ်၊ မၞိဟ်အောန်ကဵုဗ္စာရဏာတံဂှ် ပတှ်ေကလော်ဂြိုက်ရ၊ မိၚ်ညိညတုဲ ဥပါဒါန်စဲစပ်ဇၞော််ရ၊ ဆဂး မၞိဟ်သီုဖ္အိုတ်ပတှ်ေဟွံသေၚ်ရ၊ လက်ထက်ဇုဇဗဴလဇကု သ္ပကၠုၚ်တုဲ ဆက်ကၠောန်သ္ပတဴရောၚ် ထေၚ်ကေတ်ဂွံရ။

====ဂလာန်ဗက်ဒေဝတဴမွဲနဲပၠန်====

ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတု ညးတံဗက်ဒေဝတဴရ သ္ဂးဂှ် အပိုၚ်အခြာဂိတုဟၟဲ၊ တ္ၚဲရဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက် ဟွံမိက်ဇြိပ်မ္ဂး ညးလ္ၚဵုတံဂှ် ကော်အ္စာထောံဟဗာန်(ခဗာန်)ရ၊ သ္ပဟိုတ်ကဵုဗြဴ မၞုံကဵုဂဝ်ဂၞဴဂှ် '''ထောံဟဗာန်ဂဝ်''' ညးကော်ခဴစရ။

'''ဗီုပြေၚ်ဟဗာန်ဂှ်တုန်။''' ထာၚ်တၞံဗြာတ် ဇမၠိၚ်ၜါမိဟ် အနာံမွဲမိဟ်ကေတ်တုဲ ကဝး ဖဍပ်ဖထာံပန်ကၠၚ်ဂှ် ဒှ်ဟဗာန်ရ၊ ပ္ဍဲဟဗာန်တၞံဗြာတ်ဂှ် ပုၚ်သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ဗ္တာၚ် ပုၚ်ပိသာ် ဒးစုတ်ဗၞတ်ၜိုတ်ဒးရးရ။ ပုၚ်ဖုဲသၞဴကဵုမိတ်ခပဵုဂှ် သာ်ဗ္ကေတ် ပုၚ်သၞဴကဵုဂြိၚ်ဂှ် သာ်လမ္စံက် ပုၚ်ပက္ကတိဂှ် သာ်ဗုဗ္တာၚ် ညးကော်ခဴစရ၊ ကွာၚ်ကဵုယိုဟ်ဂှ် ၜါဂကူပၠန် သ္ၚုကၠောန်ကွာၚ်တုဲ ထပက်ယိုဟ်ကဵုကဝ်ကီု၊ ထပက်ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်ကဵုသဂြာကီု၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဝ် ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုသဂြာ ညးဂးတုဲ ယိုဟ်တံသီုကေုာံပုၚ်ပိသာ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ရ၊ ပ္ဍဲလ္တူဟဗာန်ဒကဴပန်ဒိုဟ်ဂှ် ဒးစတ်ပတဴလဝ်ဇၞောဝ်ပန်တၞုၚ်ရ၊ ဇၞောဝ်ကၠောန်လဝ် နကဵုစက္ခူလေဝ်ဂွံ နကဵုထာၚ်ဗြာတ်လေဝ်ဂွံရ၊ ကၠောန်နကဵုထာၚ်ဗြာတ်မ္ဂး ဒုန်ဇၞောဝ်ဍောတ်ဂှ် စတ်စုတ် ပ္ဍဲထာၚ်ဗြာတ်ခ္ဍမ်ခ္ဍမ်မွဲတုဲ ကၞောတ်အိုတ်တေံဂှ် စတ်စုတ်ထာၚ်ဗြာတ် ကေက်က်မ္ဂး ဒှ်ဇၞောဝ်ထာၚ်ဗြာတ်ရ။

====ဂါထာဟဗာန်ဂဝ်====

ဥုံဒေဝတဴသူရိယ၊ ယက္ခမာရာ၊ မၞးပိုၚ်ခန်လွာဂဝ်၊ နူမွဲဂိတုဆတ္တဝ် ပွိုၚ်ဂဝ်ဒဵုဒ္စိတ်ဂိတု ဒ္စိတ်တ္ၚဲဝွံ စၞမသၠးဂဝ်၊ ယိုဟ်ကွာၚ်သီုကဵုကဝ်၊ ယိုဟ်ဗ္ဒဝ်သီုကဵုသဂြာ၊ အဲစဳရေၚ်ကဵုရ၊ စၞမၞးတံကၠာ၊ ယဲဝွံကဵုသွာလလံ၊ ကၠခြံဆောံဗ္ၚ၊ ကၠဗြန်ဒေဝတဴဗ္ဒာဲ၊ သရာဲယက္ခ၊ ဗှ်ေကၠုၚ်သ္ပဝဲ၊ ဥုံတူဠာဲတူဠာဲ သွးဟာဲယျရဟုံ။

* ဖဍောတ်ထပှ်လ္တုန် ပ္ဍဲတၠယဲဒိုက်ဂှ်တုဲ၊ ယဝ်ရတွဟ်ကဵုတၞးဆုသိုတ်မ္ဂး တွဟ်မာန်ကီုရ၊ မွဲကၞာၚ်လေဝ်ဂွံကီုရ၊ ဖဍောတ်ဂါထာဝွံတုဲ စၞစမပ္တံကဗျန်တံဂှ်လေဝ် စုတ်ပ္ဍဲဟဗာန်ဂှ်ညိကီု၊ တုဲသီုအပေါတ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဒၞာဲဒိုဟ်ဒးဂၞပ်စိုတ်ဂှ် အာထောံကၠေံမာန်ရ၊ ဒးဗ္စမွဲဟဗာန်ဓဝ်ဟေၚ်ရ၊ နူတ္ၚဲစေၚ်လောန်တုဲ ဒဵုစိုပ်ဗ္ဒာဲတ္ၚဲယးတေံဂှ် ဒှ်အခိၚ်ဗ္စဇဴရ။ ('''ဂါထာဝွံ ဂွံနူကွာန်ကၟာဝက်လဇုကြေဟ်''')

===၆။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးပ္တုဲဝတ်===
ဗြဴသ္ဇိုၚ်မ္ဂးတြုံထ္ၜ၊ တြုံသ္ဇိုၚ်မ္ဂးဗြဴထ္ၜ၊ ဗြဴယဲမ္ဂးတြုံဝဳဝတ်၊ တြုံယဲမ္ဂးဗြဴဝဳဝတ်၊ သာ်ဝွံအရေဝ်မန်ပိုဲနွံကၠုၚ်ရ၊ ဗွဲမသၟဟ်ကဵုအရေဝ်ဂှ်တုဲ၊ တြုံတၠသ္ၚိ ကာလသမ္ဘာမယုံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး၊ ဒးပ္တုဲဝတ်ဖန်ဖက်ကဵုဗွဲမ္ဒးရ၊ သမ္ဘာဇကုသွက်ဂွံသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် အပေါတ်နာနာသာ် မ္ဒးပ္ကောံလဝ်ရုံရုံဂပ်ဂပ်ရ၊ သမ္ဘာဇကု ယဲဒိုက်ပေၚ်ထပှ်ဂိတုမ္ဂး၊ ပပ္တံနူအောဟ်ဗွဝ်ဂှ် ဆုမလ၊ ဆုကြောတ်၊ ဆုဗ္ဒဝ်၊ ဆုကြေၚ်မွဲမွဲသာ် မ္ဒးဗာ်ပ္ကောံလဝ်ရ၊ ခါရဗါ်အောဟ်ဂှ်ပၠန်လေဝ် ညံၚ်ဂွံလွုၚ်လၞၚ်အာဂှ် ဒးပသတိရောၚ်၊ ယဝ်ရလွုၚ်လၞၚ်အာမ္ဂး ညးတံကဵုပါဲထောံရ၊ အောဟ်ဂှ်ဗာ်ဂွံနၚ်တုဲ ခၞော်ဍေံဂှ် သံက်ထောံဖအိုတ်၊ ကာလစံၚ်ပၟတ်ဂှ် ညံၚ်ဟွံဂွံသၟူပသဒှ်ကီုရ၊ တုဲတပ်စွံလဝ်ဗွဲမညဳသာရ၊ လ္တူဆုဂှ်ပၠန်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုဗ္ဂၚ်လဝ်ဇလဗ္ဒဝ် ဟွံသေၚ်ဇလဝဝ်မွဲကၞာၚ်ကီုရ၊ ကာလသၠးဂၠံဂဝ်သွက်ဂွံတိက်ဂှ် သွက်ဂွံကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲ၊ ဆုဒုန်ဇုက်တံကီု ကာလသၠးဂၠံဂဝ်တုဲ သွက်ဂွံဗဂီုဗုၚ် ရန်တၟံထိုၚ်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံစိန်အာပြဟ်ဂှ် တၟိဍိုတ်သွက်ဂွံပ္ဍိုက်ဗုၚ်ဂှ်ကီု၊ ဇံၚ်သွက်ညးသၠးဂၠံဂဝ်ဂွံတိက်ဂှ်ကီု၊ ကၠောန်လဝ်တုဲ၊ ဣမိဂှ်သ္ဒးဟီု ဗဗိုန်လဝ်အရေဝ်ရောၚ်။


===၇။ ပွတြုံတၠသ္ၚိမ္ဒးဝေၚ်ပါဲ===
တြုံတၠသ္ၚိပၠန်လေဝ် ကာလသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်မ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူယိုက်ကဠာကမ္မဌာန်ကီု၊ ဟိုတ်ဍေံနွံသာ်ဏံပၠန်၊ ယဝ်ရယိုက်ထ္ၜၚ်ဒးကဠာကမ္မဌာန်မ္ဂး အာယုက်ဂၠေံ၊ ဒြပ်ပိုန်ဟုတ်ရောၚ်၊ တၠပညာမန်တြေံတြဟ်တံဟီုဒၠောံဗ္တောန်လဝ်ရ၊ ညးလ္ၚဵုဂှ်ဟီုဂးလဝ်နွံမွဲသာ်ပၠန်၊ အဃောသမ္ဘာဇကုနွံကဵုယဲဒိုက်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူကလောန်သရာံပါပ်ဂမၠိုၚ်ကီု၊ ဟိုတ်နူရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်နာနာသာ်တုဲ ကေၚ်ကာသရာံပါပ်ဂှ် မ္ဒးဝေၚ်ပါဲ၊ ကေၚ်ကာမ္ၚဵုဂှ် မ္ဒးပ္တုဲရောၚ်။ ပပ္တံအရေဝ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညံၚ်တၠယဲဒိုက်ဟွံဂွံမိၚ်ဂှ် မ္ဒးပသတိကီု၊ ဥပမာ−ပရိုၚ်တၠယဲဒိုက်ချိုတ် ဟိုတ်နူသၠးဂဝ်ဂၞဴ၊ ပရိုၚ်ယဲဒိုက်လီုတံဂှ် ဟွံကဵုမိၚ်သက်သက်ရ၊ ယဝ်ရမိၚ်ဒးမ္ဂး တၠယဲဒိုက်ဂှ် ကာလသၠးဂၠံဂဝ်ဒွိၚ်မံၚ်ပ္ဍဲစိုတ်တုဲ ဖေက်ဒှ်အာအန္တရာဲမွဲမွဲသာ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန် သ္ၚိလဵုဟွံဟီု မိက်ဂွံပကာမ္ၚဵုမ္ဂး ပ္ဍဲသ္ၚိဂှ် သၟတ်ဗြဴနွံကဵုယဲဒိုက်မွဲမွဲနွံမ္ဂး ပတံနူကောဒေံကောန်ဇာတ်တံ ဟွံပကာမ္ၚဵုအိုတ်ရ။

==ပွမသၠးဂၠံဂဝ်==
ပိုဲသတ္တံလိုက်ဏံဝွံ သ္ဂောံကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပ္ဍဲလောကဏံဂှ် ဟွံလောဲသွာ်ရ၊ ဝါဂါတ်သ္ဇိုၚ်သန်ကွေံကွေံရ၊ ကျာ်တြဲနာဲပိုဲတွံလဝ်ရ၊ ၜိုန်ရကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်ပၠန်လေဝ် လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်တြုံ၊ လ္ၚဵုဂှ်ဒှ်မၞိဟ်ဗြဴ ဒးဒှ်ပၠန်ရ၊ ယဝ်ရဒှ်မၞိဟ်ဗြဴမ္ဂး ဗွဲမဂၠိုၚ်ဂှ်မ္ဒးဆဵုဒဗကဵုကေၚ်ကာသၠးဂၠံဂဝ်ရ၊ ပ္ဍဲအရာမသၠးဂၠံဂဝ်ဝွံလေဝ် ဒဒိုက်ဇၞော်သန်ဟေၚ်ဂှ် အရေဝ်မန်ဟီုလဝ်နွံမံၚ်။ &quot;မၞိဟ်တြုံဍိုက်ဖံၚ်−မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်&quot; သ္ဂးလဝ်ရ၊ ပွမသၠးဂၠံဂဝ်ဂှ် မူပိုဲမ္ဒးသ္ပဗက်ရောဂှ် ဗွဲသၟဝ်တေံဟေၚ် ပါ်ထ္ၜးကဵုပၠန်ရ။

၁။ နိဒါန်။

၂။ ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်။

၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်။

၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ။

၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်။

၈။ နိဂီု၊ သာ်ဝွံပါ်လဝ်ရ။

===၁။ နိဒါန်===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ တန်ပဋိသန္ဓိတုဲ စိုပ်ကၠုၚ်ကာလဍိုက်ပေၚ် ဂိတုတ္ၚဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲဗုၚ်ဂၞဴမိဂှ် သၠးတိတ်နူဗုၚ်ဂၞဴမိ၊ တိတ်စိုပ်ကၠုၚ်မ္ၚးဗုၚ်ဂၞဴမိရ၊ ဂလာန်ဏံဂှ် မန်ပိုဲတဴကော်ခဴစ-သၠးဂၠံဂဝ်၊ သၠးပဋိသန္ဓိ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ပၞာၚ်၊ ညာတ်မုက်ဒေံလေဝ် ကော်ခဴစနာနာသာ်ရ။

===၂။  ကမၠောန်တြုံဒးပ္တုဲဃောမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ်===

ပဋိသန္ဓိဍိုက်ပေၚ်ဂိတုတ္ၚဲတုဲ ထ္ၜးတိုန်လက်ကျန်ၜံၚ်ပၟတ် မပ္တံကဵုဂၞိၚ်ဂိ၊ ဗုၚ်ဂိ၊ တၞုၚ်ဇိုၚ်ဒေၚ်ကၠုၚ်မ္ဂး တြုံတၠသ္ၚိ အာကော်ဣမိတုဲ၊ မၞိဟ်မၞုံပ္ဍဲသ္ၚိတံဂှ် အာဂၠာဲကော်ပ္ကောံလဝ်မၞိဟ်ဗြဴ အာယုက်ဇၞော်ဇၞော်တံ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ပိုဲမန်ဂမၠိုၚ် ကော်ဣမိကွာန်ရ၊ ကာလခေတ်လၟုဟ် ဟိုတ်နူဣမိ ညးအလဵုအသဳတံ နွံမံၚ်ဇၟာပ်ကွာန်တုဲ ကော်ဣမိညးအလဵုအသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဣမိကီု မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ပ္ဍဲကွာန်တံကီု စိုပ်ကောံတုဲ တြုံတၠသ္ၚိဒးကၠောန်ဇံၚ်ဖဴမွဲရ။

'''သၞောတ်ဗၜတ်ဗီုပြေၚ်ဇံၚ်ဖဴ ။'''

ဒုန်ကလိဟွံသေၚ်၊ ဒုန်ကၟးဟွံသေၚ်၊ ဆုထ္ၜောံထ္ၜောံၜါတၞုၚ်၊ ဇမၠိၚ်ပန်ဟတ်ကဵုမွဲက္ဍဂှ်၊ လးလဝ်လ္တူကၞဳသ္ၚိ၊ လ္ပာ်တေံမွဲတၞုၚ်၊ ခြာခရာဗၞတ်မွဲဟတ်၊ လ္တူဂှ်လးစုတ်ဝိုန်ဒုန်၊ ထပှ်တၞုၚ်တုဲ၊ ဒက်ဗဗိုန်ကဵုချာရ၊ လ္တူဝိုန်ဂှ်ပၠန် ဒးလးစုတ်ဒုန်ကရေက် ဒစိတ်ကရေက်ရ၊ ဟွံသေၚ်သာ်ဂှ် ယဝ်မိက်ဂွံလးစုတ်ခတဵုမ္ဂး လးစုတ်ခတဵုပိဂတှ်ေလေဝ်မာန်ရ၊ လးကၞဳတုဲ ညံၚ်ဟွံဂွံချဳဒရာၚ်၊ ဒးကြာပ်ပိတန်ရ၊ လ္ပာ်က္ဍိုပ် ကြာပ်စုတ်ဒုန်ကရေက်တုဲ ဒက်လ္ပာ်ဇိုၚ်မွဲတန်၊ အဒေါဝ်မွဲတန်၊ ဒးကြာပ်ဒက်ရ၊ ကၞဳဒုန်(ဝါ)ကၞဳဆုညံၚ်ဟွံဂွံချဳ လောအာလောကၠုၚ်တုဲ ဒးဒက်ကြာပ်ရ၊ သွက်မၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ဂွံတိတ်ဂွံလ္တူဇံၚ်ဂှ်၊ ဒးလးသ္ကဝ်ရ။


ယဝ်ရသၠးယဲဒိုက်ပ္ဍဲသ္ၚိမ္ဂး အခိုက်မန်ဟေၚ် ဒးကၠောန်ဗက်စရ၊ တြုံတၠသ္ၚိတံပၠန်လေဝ် သမ္ဘာဇကုသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ချိုန်တီကောန်တြုံ ကောန်ဗြဴတုဲ ဒးၜံက်တိဗဝ်ဖဴမွဲ သွက်ဂွံၜံၚ်ပၟတ်ဗဂီုဇကုရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး တိဖဴဒစိတ်န၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး တိဖဴထပှ်နၜံက်ကေတ်တုဲ၊ ဗဝ်ဖဴစွံလဝ် ဗ္ဒာဲဇံၚ်သ္တိက်ၜံၚ်ပၟတ် လ္ပာ်တဲပါဲရ၊ ဗ္ဒာဲဖဴဂှ် စွံလဝ်ဍာ်မွဲဂရ သွက်ဂွံသိုဟ်တၟံ ဍိုတ်စံၚ်လဝ်နူဖဴဂှ်ရ၊ သၞောတ်ဗ္ၜတ်ဖဴဂှ် ဒးဒှ်အတိုၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠိၚ်ဖဴဂှ် ဒကေတ်မွဲတၞုၚ်ဓဝ်ရ၊ မွဲတၞုၚ်ဂှ် ဒုၚ်စကဵုဇမၠိၚ်ဇံၚ်ရ၊ ဆုဇမၠေံအနာံဖဴ ဒးကေတ်ၜါတၞုၚ် တုပ်ကဵုအနာံဇံၚ်ဂှ်ရ၊ အနာံဖဴဂှ် လဇံက်ဗကိတ်ကဵုသၟန်ဇမၠိၚ်ဇံၚ်တုဲ ဒှ်ဖဴညးတံရ၊ (ကာလလၟုဟ်ဝွံ လ္ၚဵုဂှ် ညးတံသၠးဂဝ်ဂၞဴ ပ္ဍဲရုၚ်ဂဥုဲတုဲ အပေါတ်ကြိယာ သွက်ဒးပ္ကောံကေတ်ဗွဲလ္တူတေံဂှ် ဟၟဲရ၊ ညးတံဒုၚ်ထပက်ဂဥုဲ စကေတ်ဂဥုဲမ္ဂး ကမၠောန်သၠးဂၠံဂဝ်တုဲမံၚ်ကီုရ)။

===၃။ ကမၠောန်ဣမိဒးပ္တုဲဃောကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်===

ကာလကောန်ၚာ်သၠးဂၠံဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ၊ ဒက်သုက်နကဵုဇုက်တောဝ်သ္အးဇ္ၚး၊ ခိုၚ်ကၠိုက်တုဲ ရေက်ထပိုတ်ကၠေံ နကဵုၜုန်မြက်ကေက်က် မသ္အးဇ္ၚးကီု၊ ဟွံသေၚ်လ္ၚဵုဂှ် ကရေက်ကေတ်သၞဒုန်၊ ဇိုတ်သ္အးကၠေံတုဲ၊ ရေက်ထပိုတ်သုက်ရ၊ တုဲကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ကောန်ၚာ်နကဵုဍာ်ဂမ္တဴဂီုဂီုရ၊ တုဲဖုံဍာ်မိတ်ကပေါဝ်ပၠန်၊ တုဲမ္ဂးဂွဳထုဲကောန်ၚာ် နကဵုယာတ်သ္အးဇၚး ဗွဲမဂပ်ဝ်တုဲ သ္တိက်စွံလဝ်ကောန်ၚာ် (ကာလလၟုဟ်ဝွံ) ကၞာဲသၟးဂၠိုၚ်ရ။


'''ဗွဲသတိ'''။ ။ (မူဟိုတ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဟီုမ္ဂး၊ အရေဝ်မၞိဟ်ဇၞော်မန် ခမဳသၚ်တံနွံမံၚ်ဂၠိုၚ်ကဵုသာ်ဂှ် ဂွံမိၚ်ကေတ်ရ၊ သၟိက်ဂွံတီဗွဲခ္ဍန်ဂှ်၊ လောန်ကၠုၚ်မွဲအခိၚ်တေံ ပိုဲမန်တံကျပၞာန်ညးတုဲ၊ ဂကူပိုဲမန် ဣဓိညံၚ်ဂွံဟုတ်စှ်ေအာဂှ်၊ ပိုဲဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ၊ ကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်ကြိယာ သွက်ဂွံဂုမ်သ္အးဩောံသ္ၚု၊ ဍေံမဒှ်စၞအာဟာရ ပိုဲမန်ဗွဲပရဲဂှ်မွဲသာ် သဘဴကၞာဲမ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ညးလ္ၚဵုတံ သွက်ဂွံစွံပ္ကောံလဝ် အပေါတ်မပ္တံ ထၟိက်နာနာသာ် ဟွံသ္အးဇၚး သွက်ဂွံထောံကၠေံဂှ်မွဲသာ်၊ ဒှ်သ္အးကၠေံဩောံသ္ၚု နကဵုကြိယာဂှ်တုဲ ဩောံသ္ၚုတံဂှ် ဒှ်ပုၚ်တုဲမ္ဂး ပိုဲခရှ်တံကီု၊ ခမဳသၚ်တံကီု၊ ဒးစဒးကဵုပိုန်ပပြဘိုက်ရ၊ စဟာပ်ဒးပုၚ်တံဂှ်မ္ဂး ဣဓိလဟုတ်စှ်ေအာ၊ ကျာ်ဩဳပၠိုတ်စှ်ေအာမာန်ရောၚ် နွံအဓိပ္ပါယ်သာ်ဝွံရ၊ ဟိုတ်သာ်ဂှ်ရ အာဂတနူတ္ၚဲဝွံတုဲ ကောန်ဂကူမန်ပိုဲ ယဝ်တီပရေၚ်ဏံမ္ဂး မ္ဒးဝေၚ်ပါဲနူသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ်ရ)။


(ကၠာတေံကောန်ဂကူမန်ပိုဲ သ္တိက်ကောန်ၚာ်တၟိတၟိ သာ်လဵုရောဟီုမ္ဂး လောန်ကၠုၚ်ၜိုတ်မသုန်စှ်ေသၞာံတေံ၊ ညးလ္ၚဵုတံသ္တိက်ကောန်ၚာ် နကဵုထးထဝ်ဟွံသေၚ် ညးဒိုက်ဝါတ်တံဂှ် သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲခွက်ဆုလံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ဂှ် ကေၚ်ဆဵုဒဗကီုရ၊ ယဝ်ထးဆုမ္ဂး ကၠောန်လဝ်ခ္ဍံခ္ဍံ ကဵုဂၠိၚ်မံၚ်ညိတုဲ လ္ပာ်စွံက္ဍိုပ်ဂှ် ကၠောန်လဝ် ဗီုက္ဍိုပ်ခၟဴၜိုပ်ထဝ်တုဲ လံက်လဝ်ဍာ်ထဝ်ရ၊ ပ္ဍဲထးဂှ်ဟေၚ် ညးဇၞော်မန်ပိုဲကၠာတေံ သ္တိက်ကၠုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ရ။ ခွက်ထဝ်ဂှ် ညးတံကၠောန်လဝ်တုဲ ဏာအပ်စွံလဝ်ပ္ဍဲသ္ၚိဃံၚ်ရ၊ ပ္ဍဲကွာန်ဂှ် ယဝ်ရညာတ်မုက်ကောန်ၚာ်မွဲမွဲမ္ဂး အာပ္တီဃံၚ်တုဲ ကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ် သွက်ဂွံသ္တိက်ကောန်ၚာ် မဒှ်မၞိဟ်တၟိဂှ်ရ၊ ကွာန်ဇၞော်မ္ဂး ခွက်ထဝ် ၜါ-ပိ ညးဍုၚ်ကွာန်တံ မကၠောန်စွံလဝ်ရ၊ ရံၚ်ကေတ်ပရေၚ်ဇုဇဗဴလ နော်နာဲပိုဲမစွံပပ္တိုန်လဝ် အခိုက်ကၞာဝွံ ပိုဲညာတ်ကေတ်ဇုဇဗဴလပိုဲ မဂတာပ်ခေတ်ဗွဲမလောန်ဟေၚ် တီကေတ်မာန်ရ၊ မူဟိုတ်သ္ဂး ဟီုသာ်ဂှ်ရောမ္ဂး ကာလအာကေတ်နၚ်ခွက်ထဝ်ဂှ်ရ ကိစ္စစုတ်စရၚ် ဒှ်မၞိဟ်ဂှ် တုဲဒှ်အာမွဲအလန်ဓဝ်ရ။ ကာလလၟုဟ်ဝွံ ရန်ကဵုဂလာန်ဝွံတုဲ  ပွမသ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲကၞာဲဂှ် ဝေၚ်ပါဲကၠေံတုဲ၊ ယဝ်သ္တိက်ကောန်ၚာ် ပ္ဍဲထးထဝ်ဟွံမာန်မ္ဂး သ္တိက်ကောန်ၚာ်လ္တူကၞဳ ဗွဲသ္အးဇၚးဂှ် ခိုဟ်ဂၠိုၚ်ရ။)


ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ သုက်ကုတ်ထပိုတ်ပ္တိတ်နူကောန်ၚာ်ဂှ် ဣမိတံ အာတိုပ်ကၠေံ ပ္ဍဲကတိုၚ်ၜံက်လဝ်တိဖဴရ၊ လဆောဝ်လဆောဝ် ဟွံတိုပ်ပ္ဍဲကတိုၚ်တိဖဴ၊ အာတိုပ်ကၠေံအတိုၚ်ကိုန် တိုပ်သုက်ကောန်ၚာ်ရ၊ ဗွဲသၞောဝ်ကိုန်ဝွံ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဖဝ်ရဂိုန်၊ စဲ၊ ပသာ်မ္ဂး၊ တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၟဝ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ဂိတုဇှ်ေ၊ ဒဂိုန်၊ ခ္ဍဲသဳမ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ပလိုတ်ရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုဘတ်၊ ဝှ် ၊ ကထိုန်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်သၠုၚ်ကျာရ၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂိတုမြေက္ကသဵု၊ ပုဟ်၊ မာ်မ္ဂး တိုပ်သုက်ဗွဲဒိုဟ်ဗၟံက်ရ၊ ဗွဲကိုန်ဝွံတိုပ်သုက်မ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ပိုန်ဂၠိုၚ်အာယုက်ဂၠိၚ်ရောၚ်၊ ပိုဲမန်ပတှ်ေလဝ် ဂလာန်ဝွံရ၊ (ကိုန်တုပ်သုက်ဗွဲလ္တူတေံလေဝ် ကံက်ပ္တိတ်နူလောကသိဒ္ဓိရ။)


ဒေသလ္ၚဵုဂှ်လေဝ် သွက်ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တၟိ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ဣမိတံပြုပြေၚ်ကဵုရ၊ ကပေါတ်ကြိယာ ဒေဝတဴသူကၞေၚ် သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး ဇဗၠုဒစိတ်တၞး၊ သတ်ပိမ၊ ဟွံသေၚ်ဒစိတ်မ၊ ဩန်မွဲဒကေဝ် ဟွံသေၚ် မသုန်မး၊ လိခ်မွဲအုပ်၊ တဝ်ဏှ်ေမွဲတၞုၚ်၊ မှၚ်မွဲပလၚ်၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ် ဗွိုက်လ္တက်မၞိဟ်တြုံမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမ္ဂး ဇဗၠုခထပှ်တၞး သတ်ထပှ်မ၊ ကယျိုၚ်ကယျဝ်မၞိဟ်ဗြဴတၟိမွဲစုံ၊ ခရေၚ်တၟိမွဲ၊ သ္ကဝ်တၟိမွဲဂတှ်ေ၊ ဂစေံစၠန်မြမောဝ်တံဂှ် သ္ဒးပကောံစွံလဝ်ရ၊ ဣမိဝွံ ပၠာဲကေတ်ဂစေံစၠန်မွဲပ္ၚာန်၊ တိတ်အာက္ဍိုပ်ကၞိန်တုဲ '''ယွံဒေဝတဴသူကၞေၚ် က္ညကၠုၚ်ပစၟတ်သမ္တီကောန်ၚာ်ဝွံညိ'''ရဴသာ်ဝွံ တိတ်နိမန်ဒေဝတဴသူကၞေၚ် ကဵုပသမ္တီရ၊ ကာလက္လေၚ်လုပ်ဇရၚ်ကောန်ၚာ် ဣမိဂှ် လၟုဟ်လုပ်ဍာ်ဂစေံစၠန်မြမောဝ် နူကဵုက္ဍိုပ်ကၞိန် ဒဵုကဵုစိုပ်ဒၞာဲကောန်ၚာ်ရ၊ (ကပေါတ်ဒေဝတဴသူကၞေၚ်တံဂှ် လ္ၚဵုမွဲတ္ၚဲ လ္ၚဵုၜါတ္ၚဲ၊ လ္ဒဵုဒဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးတံစွံလဝ်ရ၊ အခိုက်ဏံဂှ်လေဝ် ဒေသမန်လ္ၚဵုနွံ-ဒေသမန်လ္ၚဵု ဟၟဲရ။)

===၄။ ကမၠောန်ကေၚ်ကာမၞိဟ်ဗြဴ နူၜံၚ်ပၟတ်ဒဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်===

ယြဴသၟတ်ဗြဴမွဲ ယဝ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဣမိဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး ပလေဝ်ပလေတ်အတိုၚ်နဲကဲဣမိတံတုဲ၊ ပ္တိုန်သ္တိက်လဝ်လ္တူဇံၚ် ၜံၚ်ပၟတ်ရ၊ ရန်တၟံကဵုသ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ညံၚ်ဂွံညောတ်အာပြဟ်ပြဟ်ဂှ် ဂတ်ဒက်ဂွဳလဝ်ဗုၚ် နကဵုယာတ်ပူလဝ်ဗုၚ်တုဲ၊ ကေတ်တၟံဍိုတ်စံၚ်လဝ် ပ္ဍဲဖဴဂှ်တုဲ၊ သိုဟ်ဖျေံပ္ဍဲဍာ်ဂရ၊ ဟံၚ်ပ္တိတ်ဂွဳကဵုယာတ်တုဲ၊ ပ္ဍိုက်စွံလဝ်လ္တူဗုၚ်ဂှ် ၜိုတ်ဒုၚ်မာန်ရ၊ အဃောပ္ဍိုက်ဍိုတ်ဂှ်လေဝ် ညံၚ်ဟွံကတဴလုပ်ဒဵုစၞာံဗုၚ် တဴသၠိုက်အာဂှ် မ္ဒးပသ္တိရ၊ ပၟတ်ဖဴဝွံလေဝ် မ္ဒးပဒှ်လဝ်လၟိုန်ရ။


ဌာန်ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် ညးဇၞော်တံ ကဵုစွံဂရုၚ်မွဲမ လ္တူက္ဍိုပ်သ္တိက်သၟတ်ဗြဴဂှ်ရ၊ ရန်တၟံ အာဗီုအခိုက်ညးတံအဆက်ဆက်တုဲ၊ ပ္ဍဲဂရုၚ်ဂှ် ဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒးနွံရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဖေက်လကိုတ်ဒှ်၊ ဆီတိုန်ဒှ်ဂှ်ရ၊ နကဵုဂၠိက်ဂရုၚ် ယာတ်ဂရုၚ်ဂှ် ဒက်ဂတ်လဝ်မွဲမွဲဒၞာဲမ္ဂး၊ ဆေဝ်ဒဝ်ကဵုအန္တရာဲ သာ်ဂှ်မာန်ရောၚ် ညးတံစှ်ေစိုတ်တုဲ၊ ကာလပၟိက်ကိစ္စမွဲမွဲ က္တဵုဒှ်မ္ဂး သၟိက်ဂွံဗွဲမပြဟ်ဂှ်ဒှ်ရ၊ သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ဍာ်တှ်ညံၚ်ဂွံတိတ်ဂှ်၊ ညးတံပလေဝ်ပလေတ်ကဵုပၠန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ကောန်ၚာ်သၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ သိုၚ်တှ်ဟွံထောၚ်ဇဳဏီ ကောန်ၚာ်မဴဟွံအိုတ်၊ တှ်ဂှ် တေၚ်ကၠုၚ်ဗွဲမလောန်မ္ဂး သ္ၚိတှ်ဂှ် လီုအာကီုဒှ်ဂွံရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ သ္ၚိတှ်ကလိုအ်ဂှ် ညံၚ်ဂွံလာဲအာမ္ဂး ဇၞတ်ချိုန် ပလာဲကဵုသာသာရ၊ စၞအာဟာရ မပ္တံကဵုဍာ်လဂမ်၊ ဍာ်ဂမ္တဴတံဂှ် ဒးသုၚ်စကဵုဂၠိုၚ်ၚ်ရောၚ်၊ ဣမိဂှ်လေဝ် သွက်မိကောန်ၚာ် သ္ဂောံထတ်အာဗွဲဂတ၊ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ် ဒးမၚ်မွဲကဵုဍိုက်က်ပေၚ်ၚ်ရ၊ ပွမသုၚ်မိတ် ဟုံမိတ် သုၚ်ဂဥုဲတံဂှ်လေဝ် ဒးစၞောန်ထ္ၜးကဵုလၟိုန်ရ၊ သၟတ်ဗြဴဂှ် ကၠာဟွံစပုၚ် သွက်ဂွံဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ထၟောတ်ကေတ်ပုၚ် ပန်ထၟောတ်တုဲ မ္ဒးဗဇဴ ပ္ဍဲဒကဴဖဴပန်လ္ပာ် ဒဵုကဵုတိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ။

===၅။ ကေၚ်ကာမ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ် ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ၊ (ဝါ) ကေၚ်ကာမၞိဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိမွဲဟာန်ကေုာံမိဿဟာဲ မ္ဒးပ္တုဲပ္ဍဲသ္ၚိၜံၚ်ပၟတ်ကၠာဟွံဂွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီ===

သၟတ်ဗြဴသၠးဂဝ်ဂၞဴတုဲ ကၠာဟွံတိတ်သ္ၚိပၟတ်ဏီဂှ်၊ မၞိဟ်ဗြဴသၟတ်ဇၞော်တံညးဂမၠိုၚ် ကၠုၚ်ပ္တုဲကဵုဝတ်နာနာသာ် မပ္တံစံၚ်ဍိုတ် သိုဟ်ဍိုတ်ဖုံမိတ်ဂှ်လေဝ်နွံ၊ သၟတ်ဗြဴတၠတှ် မထတ်ယုက်တံလေဝ် ကၠာမိကောန်ၚာ် ဍာ်တှ်ဟွံထတ်ရိုက်ဏီဂှ် ကၠုၚ်ဗိုၚ်ဗၟဴ ကဵုတှ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ မွဲသာ်ပၠန်လေဝ် ညးမဒှ်ကလောမိဿဟာဲ ဌာန်ဗ္ဒာဲတံဂှ်လေဝ် ကၠုၚ်သ္ၚိစၟဳရံၚ်ကောန်ၚာ်မိပ်ပ်ဇြိပ်ပ် တုပ်တဴညံၚ်ရဴပိုဲမၞိဟ်တံ ဒုၚ်တၠုၚ်မၞိဟ်တၟိကီုရ၊ ညးတၠသ္ၚိတံပၠန်တုန်လေဝ် ပ္တုဲတဴဝတ်လ္တူမၞိဟ်ကၠုၚ်ရံၚ်တံပၠန် ပွမဗ္စဖျုၚ် ဒုၚ်သွနာနာသာ် ဗွဲမဂၠိုၚ်ဗ္စပုၚ်သတ်ဗြဴ ကဵုသွစၞဗွဲမဒးရးပၠန်ရ၊ ညးမွဲလ္ပာ်ကဵုမွဲလ္ပာ် ဝတ်ညံၚ်ဂွံဍိုက်ပေၚ်ဂှ် ခၠေဝ်ပလန်ပၠန်ရ၊ အခိုက်ဏံဝွံ ခိုဟ်တဴဗွဲမလောန်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် ဗ္စဖျုၚ်ပိဗ္တံပိတ္ၚဲ မိပ်ပဇြိပ်ပ်ကရိုက်ညးကဵုညး ဂွံဆဵုဒၟံၚ်ဒဵုကဵုလၟုဟ်ရ။

===၆။ ကိစ္စပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်===

နူကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်ဂွံပိတ္ၚဲဟွံသေၚ် မသုန်တ္ၚဲမ္ဂး ဣမိဂှ် သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ရ၊ မၞိဟ်ၜံၚ်ပၟတ်အလန်ပဌမမ္ဂး လ္ၚဵုဂှ် ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်မ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ လ္ၚဵုဂှ်လေဝ် မသုန်တ္ၚဲ၊ လဗြဴကေၚ်ၜံၚ်ကၠုၚ်လဝ် ပၟတ်ပၞာၚ်တုဲမ္ဂး ပေၚ်ပိတ္ၚဲ ညးတံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်အိုတ်ရ၊ ကာလဂှ် ဣမိဝွံ ကေတ်ပုၚ်ပန်ထၟောတ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ဇဗၠုပန်တၞး၊ နော်မွဲတၞုၚ်၊ လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံပၠန်လေဝ် ဂရုၚ်မွဲမ၊ ပုၚ်မွဲထၟောတ်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ်၊ ပၟတ်နူဖဴၜံၚ်ပၟတ်လ္ၚ၊ ဍာ်မွဲဗြံက်ကေတ်တုဲ၊ စှ်ေအာတိဂတမုက်သ္ၚိရ၊ အပေါတ်စပ်ကဵုပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တံဂှ် စွံပ္ဍဲတိ(လ္တူသ္ကဝ် လ္တူခတဵုဂှ် ဟွံကေၚ်မိၚ်)တုဲ စဝ်ဖျေံဍာ်လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်ရ၊ အဃောမစဝ်သိုဟ်ဖျေံဍာ် လ္တူပၟတ်လ္ၚဂှ်၊ သာ်ဝွံမဟီုပ္တီ(ဗလိဗဇဴ ဒေဝတဴဖဴ လေဝ်ဟီုဂး) '''ဒေဝတဴဖဴရ၊ ယွံဒေဝတဴဖဴ မၞးအာမာန်ရ''') ဂလာန်ပ္တီ ဒေဝတဴဖဴဝွံ ရန်တၟံသာ်လဵုတုဲ သ္ပရောဂှ် ဟွံတီ ဒေသလဵုရောဂှ်ဟွံတီတုဲ ပွဝွံ ဒှ်ဆအယာံမာတ်ကေၚ်မိၚ်လဝ်ရောၚ်၊ ညးတံသ္ပသာ်ဏံဂှ် ဒှ်ကရိကၞာဲမွဲသာ်ကီု၊ ဟိုတ်ဖဵုဍေံဂှ် ဟွံတီသက်သက်ရ။


ပွမပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ဗ္စူလတ်သ္ကဝ်မွဲထၟူတုဲ သ္ပဂြောပ်ကၟာတ်လဝ် လ္ပာ်လ္တူကဵုယာတ်ရ၊ ထၟူသ္ကဝ်ဗ္စူလဝ် လ္တူဍိုတ်ဟွံသေၚ် လ္တူဆုဒကုတ်ရ၊ (ကၠောန်နဲဗီုအုပ်ပဠက်ရ) မိကောန်ၚာ်ဂှ် လုပ်ဂ္ဇံပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ်တုဲ ဣမိကေတ်နၚ်ဍိုတ်စံၚ် တၟံစံၚ် ဓလုက်စုတ်ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်တုဲ ပက်သိုဟ်ကဵုဍာ်သၟုဟ်ဂမ္တဴ တိတ်ကၠုၚ်တုဲ ပ္ဍဲထၟူသ္ကဝ်ဂှ် အုပ်ဂမ္တဴကၠုၚ် နကဵုသၟုဟ်ဂှ် ဍာ်ပဠက်မၞိဟ်ဇွောဝ်တိတ်ကၠုၚ်ရ၊ ဣမိလေဝ်သ္ပသာ်ဏံ ဍိုတ်စံၚ်ဒဵုဂံက် မွဲမတုဲမွဲမ ဒဵုပေၚ်ပိမရ၊ ရန်တၟံတၞဟ်သ္အာၚ်ဟွံသေၚ် ယဝ်ပဠက်တိတ်မ္ဂး ပ္ဍဲခန္ဓဇကု မိကောန်ၚာ်ဂှ် ဒဒှ်ရ ကၠိပပ်ဟွံသ္အးဇၚးတံဂှ် ဇွောဝ်တိတ်အာကရောံဍာ်ပဠက်တုဲ၊ ဍာ်ဖျုန်ဆီ ပ္ဍဲတၠခန္ဓဂှ် သ္အးဇၚးအာအိုတ်ရ ဣမိလ္ၚဵုလ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် သိုဟ်ဍိုတ်ဒဵုပေၚ် မသုန်မလေဝ်နွံကီု၊ ပွမသ္ပသာ်ဏံဂှ် မန်ဂမၠိုၚ်'''အုပ်ဟဂမ်'''ဟီုဂးစရ။ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန် အုပ်ဟဂမ်ဟီုမ္ဂးဂှ် ဆၜိုတ်တၟံဍိုတ်သၟးဟွံသေၚ် ဗၞဲထဏေက် ပိုဟ်ဖဍိုတ်လဝ်ဂှ်လေဝ် ဒးဒုၚ်သၟူဍေံရ၊ ရန်တၟံသွက်ပၞေတ်သရ ဂွံစိန်ဝုန်တုဲ အုပ်ဗၞဲလေဝ် ညးတံသ္ဂးပၠန်ရောၚ်၊ ကၠာဟွံဂွံပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ညးလ္ၚဵုဂှ် အာဂၠာဲၜှ်ကေတ်တၞးဓယာ် လ္ၚဵုဂှ်အာဂၠာဲၜှ်ကေတ် တၞးယးမတ်ဗ္တံဂှ် ၜိုဟ်လဝ်ဒဵုကဵုဖောဝ်တုဲ ကာလပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ် ဟွံသေၚ် ကာလအုပ်ဟဂမ်တုဲဂှ် သွက်ဂွံဟုံဍာ်တၞးဓယာ် ဟွံသေၚ် ဍာ်တၞးယးမတ်ရ၊ ကာလဟုံဍာ်ဂှ်လေဝ် ပါဲနူဍာ်ဏံတုဲ ညးတံဟွံကဵုဟုံရ၊ တုဲမ္ဂး သဘဴမၞိဟ်ဗြဴဟုံဍာ်ဂစေံစၠန်ဂန္ဓရာ ကျိုၚ်ကျဝ်ကေတ်ဗွဲမ္ဒးရး ဗွဲမသ္အးဇၚးတုဲ ဇံၚ်ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ်လေဝ် ရိုဟ်ပလီုထောံရ။


လ္ၚဵုပၠန် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ စဝ်ကပေါဝ်ပ္တုဲထောံလေဝ်နွံကီု၊ ပ္ဍဲမွဲတ္ၚဲပ္တုဲသီုၜါကာဂှ် '''စဝ်ကပေါဝ်ဇံၚ်ဖဴ''' ဟီုဂးအိုတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ပၠန်လေဝ် ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ်ရ သီုစဝ်ကပေါဝ် သီုခုတ်ယၟု သီုစၚ်ကတောဝ်လေဝ် သ္ပအိုတ်ရ။

===၇။ ကေၚ်ကာပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်===

ၜိုန်ရမၞိဟ်ဗြဴၜံၚ်ပၟတ် ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲကီုလေဝ် ရန်လဝ်သွက်သမ်အုဲ သမ်အေၚ် ဟွံသ္အးဇၚး ပ္ဍဲခန္ဓညံၚ်ဂွံဆက်တိတ်အာ ဒဵုကဵုအိုတ်အာ ညံၚ်ဍာ်ပဠက် တိတ်ဟွံသ္ဂုၚ်အာဂှ် ညးတံကဵုဆက်ကေတ်အာ ပၟတ်ပၠန်လေဝ်နွံကီု၊ ရန်လဝ်သွက်ထိုၚ်ကောန်သ္ၚိကောန်ပ္ဍဲဗုၚ် ဂွံအေဲစှ်ေအာတုဲ ဆက်ပ္ဍိုက်အာဍိုတ်လေဝ်နွံကီုရ၊ ယဝ်ရမိကောန်ၚာ် မံၚ်ထတ်မံၚ်၊ မိိပ်ဇြိပ်မံၚ်မ္ဂး ပွမပ္ဍိုက်ဍိုတ်၊ ၜံၚ်ပၟတ်ဂှ် ပ္ဍဲပွိုၚ်ပိတ္ၚဲဟေၚ် ညးတံကဵုသ္ပရ၊ ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဖဴကီု ပ္ဍဲတ္ၚဲပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်ဂှ် ပလီုရိုဟ်ထောံကၠေံဂၠိုၚ်ရ၊ ပွဝွံလေဝ် တန်မံၚ်လ္တူတၠခန္ဓ ထတ်ဟွံထတ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ် ဒွိၚ်ဗွဲမလောန်တုဲ အပေါတ်ကြိယာ ဇြိုၚ်ညိညကီုလေဝ် ဟွံကဵုထ္ၜၚ်၊ ဍာ်ဂံက်က်လေဝ် ဟွံကဵုဟုံ၊ ယဝ်ပၟိက်နွံမ္ဂး ဟုံဍာ်ဂီုဂီု ဒဵုကဵုပွိုၚ်မွဲဂိတုဂှ်လေဝ် ဂွံကေၚ်ဆဵုထဗဒၟံၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရောၚ်။

===၈။ နိဂီု===
ကေၚ်ကာပွမသၠးဂဝဂၞဴတုဲ ပ္တိတ်သ္ၚိပၟတ်တုဲမ္ဂး ဇံၚ်သ္တိက်ကီု၊ ဗွဝ်ဖဴကီု ရိုဟ်ပလီုထောံရ၊ စိုပ်ကာလဒိုအ်ထောံနူပ္ဍိုက်ဍိုတ် ဒိုအ်ထောံနူၜံၚ်ပၟတ်တုဲမ္ဂး ပွမသၠးဂဝ်ဂၞဴဂှ် အခိုက်ပိုဲမန်တံ တုဲဒှ်စိုပ်ဒတုဲအာရ။

==ပွမစဝ်ကပေါဝ်၊ ခုတ်ယၟု==

ပွမစဝ်ကပေါဝ်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်တြေံ ဆက်ကၠုၚ်လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲရ၊ ပပ္တံနူရာဒနာမိက် '''သဳလိဿနိစ္စံ ဝုဍ္ဎာ ပစာယနော စတ္တာရောဓမ္မာဝုဍ္ဎန္တိ အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ''' ဂှ်ရ၊ သာ်လဵုဂွံဆက်ဒှ်ကၠုၚ်ရော ဗွဲခ္ဍန်ဂှ် ပ္တိုန်ထ္ၜးကဵုညိညရ။ လက်ထက်ကျာ်တြဲပိုဲ နွံတြုံကဵုဗြဴညးၜါ ဂွံကောန်ၚာ်မွဲ၊ ပ္ဍဲတ္ၚဲဂှ် အာကလံမအံက်ဇကု ဒဒှ်မံၚ်ဣသိမွဲ ဒ္ဂိုန်ဒၟံၚ်ပ္ဍဲဂြိုပ်တေံရ၊ ခါညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ကလံတုဲဂှ် ဗွဲဂါထာလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုရ၊ ခါရကောန်ၚာ်ဂှ် ကလံလဇုဣသိဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်တုဲသၟာန်တိုန်၊ ပသာ်လဵု ဟွံရာဒၞာကဵုကောန်ပိုဲရော၊ ယဝ်မိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်မှာထေရ်အာနန် မပဒတဴဒၟံၚ်ဗ္ဒာဲကျာ်တြဲပိုဲတေံ၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴလေဝ် ပၚောံအာဗွဲမပြဟ်တုဲ ကလံမှာထေရ်အာနန်ရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် မှာထေရ်အာနန် ရာဒၞာမိက်နဂါထာ ဗွဲလ္တူတေံတုဲ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ဟွံရာဒၞာမိက်၊ ညးၜါသၟိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်နဲကၠာတေံရ၊ ယဝ်သၟိက်ဂွံတီမ္ဂး အာသၟာန်ရံၚ်ကျာ်တြဲညိရဂး၊ ညးၜါတြုံကဵုဗြဴ ဗွဲမပြဟ်ဟေၚ် ပြာပ်အာဇရေၚ်ကျာ်တြဲတုဲ ကလံကျာ်တြဲရ၊ ခါတြုံကဵုဗြဴကလံဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံဟေၚ် ရာဒၞာမိက်ကဵုပၠန်ရ၊ ကာလကောန်ၚာ်ကလံဂှ် ကျာ်တြဲပိုဲဟွံရာဒၞာမိက်၊ သၟိက်မိက်ဂွံတီတုဲ သၟာန်တိုန်ကျာ်တြဲပၠန်ရ၊ နကဵုဂမြၚ်ညာဏ်ကျာ်ဟေၚ် ညာတ်ဒးကောန်ၚာ်ဏံ အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရ၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ ယဝ်ရာဒၞာမိက် '''အာယုဝဏ္ဏံသုခံဗလံ'''မ္ဂး ဗၠေတ်အာရောၚ် ဟိုတ်ဂှ်ရ ဟွံရာဒၞာမိက် ညံၚ်အာယုက်ကောန်ၚာ်ဏံ ဂွံဂၠိၚ်ဂှ် သာ်လဵုဂွံပရော သၟာန်ကျာ်တြဲရ၊ ကောန်ၚာ်ဂှ် အာယုက်ဍေံနွံထပှ်တ္ၚဲရမ္ဂး ကဵုဗှ်မ္ၚဵုဒ္စာံဗ္တံ ဒ္စာံတ္ၚဲရ၊ ပ္ဍဲပေၚ်ထပှ်တ္ၚဲဂှ် သၟိၚ်မာရဏကၠုၚ်ကေတ်ဏာ ကောန်ၚာ်ရောၚ်၊ ချပ်တုဲ ပြာပ်ကၠုၚ်ဌာန်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ။


ဟိုတ်နူကျာ်တြဲ မွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်ဂမၠိုၚ် ဗိုၚ်လဝ်ကောန်ၚာ်ဂှ်တုဲ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ရ၊ သၟိၚ်မာရဏဂှ် လုပ်ပ္ဍဲဓဝၚ်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ်ဟွံမာန်တုဲ ကလေၚ်စဴအာရ၊ လောန်အာထပှ်တ္ၚဲတုဲမ္ဂး သၟိၚ်မာရဏ သွက်ကၠုၚ်ကေတ်ဏာကောန်ၚာ်ဂှ် အခေါၚ်ဟၟဲသက်သက်ရ၊ ပေၚ်ဒ္စာံဗ္တံဒ္စာံတ္ၚဲတုဲ ကျာ်တြဲရာဒၞာမိက်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် နဂါထာဗွဲလ္တူတေံကီုရ၊ ပွိုၚ်ဒစာံဗ္တံဒစာံတ္ၚဲ ကျာ်တြဲမွဲဟာန်တၠအရှန်တံ ဗှ်မံၚ်မ္ၚဵုဂှ် မၞိဟ်ပုတုဇန်တံညးဂမၠိုၚ်  ပြာပ်ကၠုၚ်ကလၚ်ပၚ်မှိၚ်ဓရ်ကျာ်တုဲ ကဵုဒါန်ကျာ်တြဲမွဲဟာန်ကေုာံတၠအရှန်တံ နကဵုအာဟာရဘောဇိုန် နာနာသာ်ဟွံသ္ကုတ်ရ၊ သ္ပပဓာန်ကဵုကောန်ၚာ်ဂှ် ကျာ်တြဲတွံဓရ်မ္ၚဵုတုဲ ကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် အာယုက်ဂၠိၚ် ပိုန်ဟာန်လေဝ်ဇၞော်မောဝ်အာရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ညးကၠုၚ်ကလၚ်ဓဝ်ဂမၠိုၚ်တံဂှ် လာၚ်မုက်ကြာတ်ကြော သ္အးဇၚးကၠေံဇကု နကဵုဍာ်မ္ၚဵုအိုတ်ရ၊ ကာလစဴအာ ညးတံကေတ်ဖျဴဏာဍာ်မ္ၚဵုတုဲ လၟုဟ်ပ္ဍဲသ္ၚိဇကုပၠန်ရ၊ ပပ္တံနုတ္ၚဲဂှ်တုဲ၊ ကောန်ဂကူမန်ဂမၠိုၚ်၊ ကောန်ၚာ်ဒှ်မၞိဟ်တုဲ၊ ရန်တၟံသွက်အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ဒြပ်ကသပ်ဂွံဂၠိုၚ်၊ ကျာ်ဩဳဂွံနွံဂှ်ရ၊ သ္အးဇၚးကၠေံ ပွမကၠိပပ်တံဂှ်တုဲ ကၠောန်ပေါဲကာမ္ၚဵုမွဲ၊ ပြာကတ်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ဂှ် ဒှ်'''မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်'''ရ။


* ('''ဗွဲခ္ဍန်ဟေၚ်ပ္တိုန်ထ္ၜးလဝ်ရ''')

သွက်ဂွံပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ဣမိတံဟွံသေၚ် ညးအာယုက်ဇၞော်တံ သ္ပက္ဍိုပ်သ္ကိုပ်တုဲ ပြုပြေၚ်ကေတ်ခါန်လဗံက်ခၟရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ပိ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်မသုန်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ထပှ်၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ် လဗံက်ဒစိတ်၊ ရဴဝွံ ပြုပြေၚ်ကေတ်ရ၊ ပ္ဍဲလဗံက်သွက်ဣမိဂှ် သတ်ဗြဴမွဲမ၊ ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်ခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ကဝေက်သၠိက်၊ သွခၞံကြုက်စုတ်လဝ်ရ၊ သၟေဟ်နူဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဂၠေဝ်၊ ၜံက်၊ တၞိၚ် တောဝ်ပလုဲစုတ်လဝ်တုဲ သွက်ဇိုန်ကဵုညးလွဳဝတ်ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်တြုံမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ သၞေက်၊ မဂွါ၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂး လကံက်ဇိုၚ်၊ လကံက်တဲ၊ သၞေက်၊ မဂွါတံ ပ္ကောံစုတ်လဝ်ပ္ဍဲပ္ၚာန်မွဲရ၊ ယဝ်လဗံက်ပိမ္ဂး မွဲဂှ်သွက်ဣမိ၊ သၟေဟ်ၜါဂှ် လဗံက်ဗဴလေဝ် ကော်စရ။


ကၠာဟွံစိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာ မ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ် ပ္ကောံကကေဝ်လဝ် ကပေါတ်ဗွဲမရုံဂပ်နာနာသာ်တုဲ၊ ကပေါတ်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ပပ္တံနူဍာ်မိတ်ကပေါဝ် နုၚ်မ္ၚဵု ဂအဳတံအိုဿီု ကပေါတ်ပွမ္ဒးရပ်စပ် ကာလသၠးဂဝ်ဂၞဴကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဘိက်ပၟိၚ်လဝ်မၞိဟ်ဇၞော် ပ္ဍဲကွာန်တံဂှ်ကီု၊ ယဝ်ရဗှ်မ္ၚဵုဖာပ်သၚ်ကီုမ္ဂး အာစာတၠဂုန်ခမဳသၚ်တံလေဝ် အာနိမန်လဝ်ကီုရ၊ စိုပ်တ္ၚဲပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်မ္ဂး၊ သွက်ဂွံစဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် မ္ဒးပြုပြေၚ်လဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် စွံလ္တူဂအဳ ဂတမုက်သ္ၚိရ၊ ခ္ဍအ်ဇဗၠုမွဲ ဂစေအ်မွဲပ္ၚာန် ဒ္ၚောဝ်မွဲ ဍာ်ကၟုဟ်မွဲထၟာဲ ပြေၚ်စွံလဝ်တုဲ၊ ကပေါတ်မပ္တံ ကၞေဟ်ဗာ်ဂူ တွဵု မြတံဂှ်လေဝ် မ္ဒးစွံဗ္ဒာဲလဝ်ဇရေၚ်ဂအဳဂှ်ကီုရ၊ ဗွဲကိုပ်ကၠာ ဣမိ ဟွံသေၚ် ညးဗၟဴတှ်ကဵုကောန်ၚာ်ကၠာအိုတ်ဂှ် ကမံက်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဖုံပၠဳလာၚ်မုက် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚးကၠေံ ကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲဖုံပၠဳကဵုဍာ်ဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်ပၠန်ရ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် ရပ်ကေတ်ကပေါတ်တံ ပွမရပ်စပ်လဝ် ကာလၜံၚ်ပၟတ်တေံ၊ မိကောန်ၚာ်ဂှ် စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်တုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်သ္အးဇၚးကၠေံရ၊ တုဲမကောန်ၚာ်ဂှ် ကြာတ်ကြောသ္အးဇၚး လာၚ်မုက်ဇကုတုဲ မကောန်ၚာ်ဂှ် ကလေၚ်စဝ်ဍာ်မိတ်ကပါဝ်ကဵုမိကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ တုဲညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်သီုဖအိုတ်၊ ဒုၚ်ကေတ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ သွက်အန္တရာဲဂွံလာဲလေၚ်၊ သွက်ဂွံသ္အးဇၚးကၠေံဇကုအိုတ်တုဲ လံက်ဖုံဂစေအ်စၠန်မြမောဝ်တုဲ တၠသ္ၚိတံ ဒုၚ်ကဵုပလေၚ်ခၟိုန် ဗြာတ် ကုညးမပြာပ်ကၠုၚ်တံဂှ်အိုတ်ရ၊ ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ညးတံကာလမပြာပ်ကၠုၚ် ဇရေၚ်သ္ၚိ မပ္တုဲကာမ္ၚဵုစဝ်ကပေါဝ်ဝွံဂှ် နတဲသၟးဟွံသေၚ်၊ ရန်တၟံသွက်ကောန်ၚာ်တုဲ ကပေါတ်ပရၚ်တၟာဲနာနာသာ်လေဝ် ညးတံကဵုခၟအိုတ်ရ။


ဒေသမန်လ္ၚဵုဂှ် ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ မိကောန်ၚာ်ဂှ် မိန်ကေတ်ကောန်ၚာ်၊ စွံပ္ဍဲလဒေါဝ်သ္ၚိ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ၚာ်တြုံမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴဇၞော်ဒစိတ်၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ဗြဴမ္ဂး မၞိဟ်ဗြဴထပှ်မ္ဒးဗိုၚ်လဝ်တုဲ ကေတ်ချာမွဲတၞုၚ်၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ဒက်လဝ်လစိန်မတ်ဗ္ကေတ်မွဲဇြေဟ်ရ၊ မွဲလ္ပာ်ဂှ် ရပ်လဝ်တုဲ ကလံက်ဍာ်ပ္ဍဲသၠိုၚ် မစုတ်လဝ်ဍာ်မြမောဝ်ပ္ကဴကြေၚ်တုဲ ဂါထာ ၜ ကောန်ၚာ်ဂှ် ဖ္ဍောတ်မွဲလ္တုန် ဇီုကၞေၚ် ကောန်ၚာ်မွဲတဲရ၊ ကောန်တြုံမ္ဂး ဂါထာဒစိတ်လ္တုန်၊ ကောန်ဗြဴမ္ဂးထပှ်လ္တုန်ဖ္ဍောတ်ရ၊ ရဴဝွံ ၜ ကောန်ၚာ်မ္ဂးရ ၜ တုဲ လစိန်ဂှ် မ္ဒးကွက်စုတ် ပ္ဍဲကံကောန်ၚာ်ဂှ်ရ၊ ကွာၚ်လဗံက် မစဳရေၚ်လဝ်ဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုမွဲသွတ် မ္ဒးဇိုန်ကဵုဣမိတုဲ သွက်ကွးဣမိဂှ် ဗြာတ်မွဲဂရး ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ဇဗၠုသွတ်မွဲ မ္ဒးဇိုန်ကဵုရ၊ ဇဗၠုသွတ်ဂှ် ခါန်လေဝ်ဂးရ၊ ယဝ်ဒှ်ကောန်ကၟာမ္ဂး ဗလိုပ်မွဲစွံရ။


ကာလဗလိုပ်ကောန်ၚာ်တုဲ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဝေၚ်သဘၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုပၠန်၊ ကွာန်လ္ၚဵုဂှ်ဟွံဝေၚ်ရ၊ ပွမဝေၚ်ဒွုဲဝါဲလဵုဂှ် စွံလဝ်ကောန်ၚာ်ပ္ဍဲလ္ဒေါဝ်သ္ၚိ၊ မၞိဟ်ဗြဴတၠကောန် ဗၞတ်ပိပန်မသုန်တြဴ ဒတူဒၟံၚ်တုဲ ဆက်လဝ်တဲ၊ ဒွုဲဝါဲလဵုသ္ဂးတုဲ ညးတံပ္ကောံပၠောပ်တဲဆက်လဝ်ဂှ်ရ၊ တုဲဆက်ဒယှ်ေတိုန် '''ဒွုဲဝါဲလဵုဒွုဲဝါဲလဵု-ဝါဲလဵုရောဟွံသေၚ် ကြေၚ်ဇမ္ဗူရှ် ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ ဒှ်ကွေံဟာဲဣတံ''' သာ်ဝွံ ဒယှ်ေအာဒွုဲ ယူဒံၚ်ဂေတ်အာကောန်ၚာ်ဂှ် ၜါပိပန်လ္တုန်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ၜပ္တိုန်စရာဲကောန်ၚာ်လေဝ် သ္ပကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်တုဲ ညးဇၞော်တံ ရာဒၞာမိက်သွက်ကောန်ၚာ်ဂှ် ဂွံဒှ်တသိုက်ပိုန်ဟာန်၊ အာယုက်ဂွံဂၠိၚ်၊ ကျာ်ဩဳကဵုဂွံနွံကီုရ၊ ၜကောန်ၚာ်မ္ဂးဂှ် သွက်ဂွံပ္တိုန်စြာဲကောန်ၚာ်တုဲ သ္ပအိုတ်ရ၊ ကာလၜကောန်ၚာ်ဂှ်လေဝ် ဂါထာၜကောန်ၚာ်ဂှ် ညးတံဖ္ဍောတ်အိုတ်ရ၊ ဂါထာၜကောန်ၚာ်လေဝ် မွဲကွာန်ကဵုမွဲကွာန်ဟွံတုပ်၊ တၞဟ်ခြာမံၚ်ညိညကီုရ၊ ရန်တၟံၜကောန်ၚာ်ဂှ် တုပ်မံၚ်သီုဖအိုတ်ရ။


* '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲတုန်''' 


'''( ခၟမွဲ။ )'''။

နူကဝ်တိုန်ရ၊ ပိုဲၜကောန်စဴ၊ ရဴဂဴရတ်ပိ၊

ခၟမွဲစိ၊ ဣဓိဇၞော်ပၠန်၊ အ္စာပ္တန်လဝ်၊

ကျာ်ဂေါတမ၊ ပၠလျးဖျဳဖျဳ၊ သ္ၚဳဗဵုအံသဝ်၊

မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ဗ္ဂဲသိလ္လာ၊ နဳလာဩန်ထဝ်

ဒယှ်တမ္ညဝ်၊ အသဝ်နုဘဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟၜါ )'''။

ဝွံခၟၜါ၊ သာရထဳအဴ၊ ကဵုဒှ်စဴညိ၊

တိုက်ထဝ်ဩန်စိ၊ ဣဓိနွံကီု၊ သီုသက္ကဝဝ်၊

ဖဵုပန်မက်ပတ်၊ သစ္စပန်ဂှ်၊ တဲစှ်ရိုဟ်လဝ်၊

ကဵုဂွံပၟဝ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်ကျာ်တြဲ၊ ပ္ဍဲကဵုဂၠးတိ၊


'''( ခၟပိ )'''။

ခၟပိဟေၚ်၊ အ္စာကၠောန်လဝ်၊ သီုဓဝ်ဟဳရိ၊

ကောံမၞိက်ပိ၊ သိနေရုဟေၚ်၊ ပြေၚ်သိန္နရာဇ်၊

ဗ္ကေတ်ဒဝါန်၊ သဏ္ဍာန်မတ်ဗ္ဂဲ၊ မၞိက်ပြဲဂွံညာတ်၊

ပ္ဍဲလောကဓါတ်၊ ဇာတ်ဝေဿန္တဝ်၊ ကဵုတန်လဝ်ညိ၊


'''( ခၟပန် )'''။

ဝွံခၟပန်၊ သစ္စပန်အဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊

သၟိၚ်ဝၚ်ပန်စိ၊ ဒမၠိကဵုဆဵု၊ မ္ၚဵုဟောဒြာ၊

ကြဴတဲပြာကတ်၊ ကွတ်စှ်ဒ္စာံ၊ သိုန်သ္ကဵုရံက်ရာ၊

ဖဵုရာဒၞာ၊ သီုသဒ္ဓါအဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟမသုန် )'''။

ဝွံခၟမသုန်၊ သဳမသုန်ဂှ်၊ ကဵုပ္ဍေန်ဍဟ်ညိ၊

အာယုက်တန်စိ၊ နာမဒိဃာ၊ ကဵုဂွံမြာကီု၊

ဒယှ်ကမြဴ၊ ညံၚ်မဟောသဓ၊ တေဇတီုကၠီု၊

အနုဘဴကီု၊ သီုကြဳဇှ်အဴ၊ ကဵုစဴဒှ်ညိ၊


'''( ခၟတြဴ )'''။

ဝွံခၟတြဴ၊ သွဝ်တရဴဘုံ၊ အလုံံသုဂ္ဂတိ၊

ကဵုကလိဂွံ၊ ညံၚ်နာဲမိသၟိၚ်၊ သၠိၚ်ပ္ဍဲနန်မြ၊

မၞိက်ဗိုတ်ဗၠဲ၊ ပ္ဍဲတိုက်ပဠူ၊ သူလေဝ်ပေၚ်န၊

ညံၚ်ဇောတိက၊ တၠထဝ်ဩန်၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊


'''( ခၟထပှ် )'''။

ဝွံခၟထပှ်၊ အဘိဓဝ်ထပှ်၊ ကဵုဆဵုပြဟ်ညိ၊

ဓဝ်ကျာ်တြဲစိ၊ ဣဓိလ္တာ်ရ၊ တေဇမပြဲ၊

ဍုၚ်ဇၞော်တန်တဴ၊ စှ်တြဴအဵု၊ ကဵုဆဵုလောဲလောဲ၊

အာယုက်တန်ပြဲ၊ ပ္ဍဲသုဂ္ဂတိ၊ ကဵုကလိဂွံညိ။ ။

('''သွက်ကောန်ဗြဴဂှ် ဂါထာတုဲဆဝွံရ။''')


'''( ခၟဒ္စာံ )'''။

ဝွံခၟဒ္စာံ၊ မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံ၊ ပ္ဍေန်ကဵုဍာံညိ၊

သဳဒ္စာံစိ၊ မဏိဖ္ဍုန်၊ အတိုၚ်ဂုန်ပြဲဖာ၊

ကဵုကလိဂွံ၊ ယွံသွံဂွဳစိုက်၊ ကဵုဍိုက်ပေၚ်ကၠာ၊

ဟးစဴမတ်ၜါ၊ မှာစက္ကဝဝ်၊ ကဵုစရှ်လဝ်ညိ၊


'''( ခၟဒ္စိတ် )'''။

ဝွံခၟဒ္စိတ်၊ အ္စာပ္တိတ်လဝ်၊ နူကဝ်တန်ရ၊

ရတ်ဒ္စိတ်ပၠ၊ ပတၠဂွံကၠုၚ်၊ နုၚ်နိဓိပြဲ၊

ဒ္စိတ်လောကုတ်၊ ဟွံယုတ်နူဂှ်၊ ဒှ်ဓဝ်ကျာ်ပြဲ၊

တၠလျးတြဴ၊ ကဵုစဴတန်ညိ၊ ဗၠးဗယိဘဲ၊

အိုဿီုရတ်ပြဲ၊ ပ္ဍဲဂုဏ်တံဂှ်၊ ကဵုဗှ်ဗၞုဟ်ရ။ ။

('''သွက်ကောန်တြုံမ္ဂး မ္ဒးဖ္ဍောတ်ဂါထာဒဵုကဵုခၟဒ္စိတ်ဏံရ။''')


* '''ဂါထာ ၜကောန်ၚာ် မွဲနဲပၠန်။'''

၁။ နူတံပဌမ၊ ထ္ၜပ္တိုန်သၟတ်မွဲ၊ ကောန်ကွးတွဳဂၠောဲ၊ နဲအ္စာပါမောက္ခ၊ ဒၞာဲဒၞာဲအာဂတ၊ ကဵုဂွံဒှ်အ္စာညးညိ။

၂။ နူမွဲထ္ၜပ္တိုန်ၜါ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ကၠာ၊ ဂုဏ်မိမၜါညိ။

၃။ နူၜါထ္ၜပ္တိုန်ပိ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်စိ၊ ဂုဏ်ရတ်ပိညိ။

၄။ နူပိထ္ၜပ္တိုန်ပန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်အ္စာပန်ညိ။

၅။ နူပန်ထ္ၜပ္တိုန်မသုန်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ပၠန်၊ ဂုဏ်ဓဝ်သဳလ၊ မသုန်ပြကာညိ။

၆။ နူမသုန်ထ္ၜပ္တိုန်တြဴ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်အဴ၊ သွဝ်တြဴဘုံညိ။

၇။ နူတြဴထ္ၜပ္တိုန်ထပှ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဂှ်၊ ရတ်ထပှ်ပြကာညိ။

၈။ နူထပှ်ထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စာံ၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်ဍာံ၊ ဓဝ်မဂ္ဂၚ်ဒ္စာံညိ။

၉။ နူဒ္စာံထ္ၜပ္တိုန်ဒ္စိတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်လဝ်လ္အိတ်၊ ဓဝ်လောကုတ္တဵုဒ္စိတ်ပြကာညိ။

အာယုဒဳဃာ၊ မဟာသုခံ၊ ကဵုတန်မံၚ်ညိ၊ နိဗ္ဗာန်သမာဓိ၊ ကဵုစိုပ်ညိတန်('''နဂါထာဝွံဟေၚ် ဂကူမန်တံ စဝ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ် ဗလိုပ်ကောန်ၚာ်သ္အးဇၚးကၠေံတုဲ ပ္တိုန်စရာဲကဵုကောန်ၚာ်အိုတ်ရ။''')


* '''ဂလာန်ပသေက်ကောန် မွဲနဲပၠန်။'''

'''တြိရတဏံ အဟံဝန္ဒာ၊ ဗုဒ္ဓ ဓမ္မ သံဃဂုန္နာ၊ မာတာပိတုဂုရုပဇ္ၛာ၊ အိန္ဒော ဒေဝဗြဟ္မလောကာ၊ သဗ္ဗသိဒ္ဓိ ဘဝန္တုတေ။''' 

စိုပ်ဂုဏ်ကျာ်သၟတ် ရတ်ပိပြကာ၊ မိကဵုမၜါ အ္စာဥပ္ပဇ္ၛာဲ၊ အဲဍိက်လ္ၚောဝ်ကွာဲ ဇၟာပ်ဒၞာဲအရာ၊ အိန်ဗြီုယီုမာ အိုတ်မှာဒေဝါ၊ ဒေဝတဴစှ်ဒိုဟ်ကီု အိုတ်သီုစက္ကဝါ၊ သၟိၚ်ဂိတုတ္ၚဲ သၟိၚ်ဗြဲသၟိၚ်ကျာ၊ အိုတ်သဗ္ဗနာနာ နကြဳဇှ်အဲဍိက်ယိုက်လဝ်တုန်၊ အိုတ်ဇၟာပ်ဂုဏ်ဒေဝါ ပါပကဵုပါဲဒဴ၊ သာမ္မယျကဵုစဴ မြာညိ၊ ဒိတ္ထဳပေၚ်သ္အး နက်သတ်ယးမတ်ၜါ၊ အာယုက်သီုပိုဉ်ဘိုက် ဒြပ်ရတ်အနဂ္ဃ၊ အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်ကၠာ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။ နူကဝ်တန်ပဌမ ဗြီုရောၚ်ညးပပြာကတ်၊ မှာဗြီုအ္စာမွဲအဴ ရပ်တဴမၞိက်ရတ်၊ ဇၟာပ်ခၟကာလ လျတ်မၞိက်ရတ် မနွံကဵုကြဳဇှ်၊ ဘောဇိုန်နွံကဵုရှ် တၟေၚ်တၟဟ်ပ္ဍဲခၟ၊ ဘုတ်ပိဓါတ်ပန်ရ မၚ်မွဲခၟရဟေၚ်၊ အိုတ်သီုဒေဝတဴသူကၞေၚ် မၚ်မွဲသီုညးမသုန်၊ ဖဵုအဲဍိက်ရဴဂဴတုန် နွံဂုန်ဇၞော်တေဇ၊ ပရေၚ်နူမူလ ဗြီုရောၚ်ညးမထ္ၜကၠာ၊ ပိုဲဍိက်ပ္ဍဲလိုက်ဗာ ဒးပဗက်ကၠုၚ် ဒဵုကဵုလၟုဟ်ဝွံရ၊ နူမွဲကဵုဒဵုပေၚ်ရ ထ္ၜအာသှ်ပ္တဴအာ။


'''ဣဝွံမွဲ''' ကဵုဒှ်နဲသေဌဳဇောတိက ကဵုပတၠဒြပ်ရတ်၊ ညးလဵုမွဲ ပကဵုပ္တောံၜတ်ပြိုၚ်ပ္ကာန် ပိုန်ဟာန်ညး ဂၠးတိသုန္ဓရဳ၊ ညးဂမၠိုၚ် သဂိုၚ်ဏာပကဵုမာန်၊ ကြဳဇှ်ဇၞော်လောန်လာန် ကဵုဂွံစသိုၚ်ဟာန်ထဳတိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ ဂုဏဝုဒ္ဓိ သဒ္ဓိ သမ္ပတ္တိ ကဵုသ္ဂေဟ်သွဟ်၊ ထၟိက်မသုန် ဂုဏ်တြဴကဵုဂွံဍိုက်ပေၚ် ကဵုနာဲသၟဟ်၊ အတိုၚ်ခၟမွဲဂှ် ကဵုဂွံစဴဒှ်ကဵုနာဲညိရအဴ။ 


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟၜါ''' ညံၚ်ဇဋိလသေဌဳကၠာ ကဵုဂွံပြာကတ်ရာၚ်ဆာဲ၊ သၟိၚ်ပၟတ်ကမၠတ်ဍာ် ပကဵုပလီုအလာ်နာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုအာဲကၟာဲ ညံၚ်ပျာဲသေဌဳတမၠာ၊ အိုတ်သီုညးစှ်ဒိုဟ် ကဵုဒးကၠုၚ်ဖျေံမေတ္တာ၊ ကဵုဒးဆာန်သ္ဍိုက် ညံၚ်ကောန်ဂၞဴအဵု၊ ဒေဝတဴအလုဲစက္ကဝါ ကဵုဂွံရော်ဂုဏ်မိဂုဏ်မ ကဵုဂွံပတၠပညာ၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟၜါ သီုၜါ ကဵုနာဲမြာဂွံညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပိ၊''' ကဵုကလိဂွံနုၚ်နိဓိပိစွံ ပ္ဍဲတိသုန္ဓရဳမွဲ၊ မွဲစွံပ္ဍဲဍာ်ဂၚ်္ဂါ၊ တဴလ္တူကျာ ဒေဝတဴကဵုဒးပလံၚ်နၚ်၊ ဒါနသီုကသူကၞေၚ် ဒြပ်ဝၚ်ကဵုအိုဟ်တၟိုဟ်၊ ဆမွဲလ္ပကဵုညးဂြိုဟ် စှ်ဒိုဟ် ဒ္စာံဒိုဟ်၊ ပိုန်ဟာန်သီုဒြပ်ဝၚ် ကဵုညးဒးဒုၚ်ကွာဲ၊ ဒြပ်ဝၚ်သီုကဵုအာဲကၟာဲကီု ဒးနၚ်ကွဲာဒဵုသ္ၚိ၊ ပိုန်ဟာန်ကဵုတန်ကြန် ညံၚ်လက်သန်သေဌဳညိ၊ အတိုၚ်ခၟပိ သီုပိကဵုကလိဂွံညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဂွံဒုၚ်ခၟပန်၊''' ကဵုဂွံပတၠဒြပ်ဩန်ထဝ် ကဵုဂွံဒယ်ှတှ်ကၠံၚ်တမ္ညဝ် ဝၚ်ဒမၠိၚ်စိၚ်ပ္ဍိုက်ကုန်ကွ၊ သီုကွိၚ်ကွိုက် ညးဒးယိုက်ဒိုခ်ရဴဂဴ။ ညံၚ်သၟိၚ်မှာမန္ဓာတ်အဴ ကဵုနွံတဴဣဓိဗလ၊ ကုသိုလ်သီုကဵုဒါန ဂတကဵုဂွံဆန်ၜန်၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ကဵုဒှ်သ္ဍိုက်မှာဇန်၊ သတြုကဵုသဍးသ္ၚောဲ ဝဳဝဲကဵုသာဲခၠန်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟပန် ကဵုဂွံစဴ တန်ပ္ဍဲနာဲညိရအဴ။


'''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟမသုန်''' ကဵုနွံဂုဏ်ဓယှ်တှ်၊ အာယုက်ပေၚ် ၂၁ ဂှ်ကဵုဂွံဒုၚ်ခမဳပယျၚ်၊ ပိဋကတ်သီုဗေဒၚ် ကဵုဂွံလေပ်ကၠိုဟ်ခၠၚ်သေသာတ်၊ ကဵုဂွံပ္ကၚ်ရၚ်သုတ်ဇာတ်နိပါတ် ကဵုဂွံပိုၚ်ခြာသိုဖအိုတ် ကဵုဂွံဟံၚ်ပြာ် ကလောကောဒေံသီုဝံသ၊ ဒၞာဲလွိၚ်ဏာမုက္ခဝါ ညံၚ်ကဵုမှာဒေဝတဴ၊ ကဵုဂွံဒှ်ဇၞော်တြုံဗြဴ ကဵုဂွံနွံတဴပညာ၊ ဂ္ဇံဒေါဝ်ပေါဲဟေၚ် ရမျာၚ်ကဵုရှ်သာ၊ နွံကဵုကွတ်ပညာ ကဵုကလိဂွံစဂုဏ်၊ အတိုၚ်တွဟ်ခၟမသုန် ကဵုဂွံစဴဍုန် ပ္ဍဲဇကုညိရအဴ။


'''ဣဝွံရမဒုၚ်စခၟတြဴ''' ကဵုဂွံပတၠဍိက်တြုံဗြဴ၊ ကဵုဂၠိုၚ်ပြေၚ်ဂၠဴကဵုပေၚ်ခြိုၚ် ကဵုဂၠိုၚ်ယာန်ချေံစိၚ်၊ ဍိက်ဗွက်ဂမြိၚ် ကွိၚ်ကွိုက်တမ္ညဝ်ကၠံၚ်၊ လာဘကဵုအိုဟ်တၟိုဟ် စှ်ဒိုဟ်ဒစာံဂၠံၚ်၊ လတူဖျေံကဵုဖံၚ် သၟဝ်ပလံၚ်ကဵုက္ၜၚ်၊ ဗၟံက်ဍိုက်နၚ်ကဵုဝုန်ဒၚ် ပလိုတ်ဇက်နၚ်ကဵုကွဳ၊ ပိုန်ဟာန်ညံၚ်ဗဝဝ်ဗတဳ တွဳဝါရဂတကြဴ၊ ဣဝွံရခၟတြဴ ကဵုနာဲတံမြာညိရအဴ။


'''ဣဝွံရ မဒုၚ်စခၟထပှ်''' ကြဳဇှ်ဒယှ်တှ်လောန်လာန်၊ ပုၚ်ခၟထပှ်ပၠန် ဘုတ်ပန်ကဵုဒးမၚ်မွဲတုန် မိဒေဝတဴညးမသုန် မနွံဂုဏ်ဇၞော်တေဇ၊ ဒေဝတဴမဟာဝိနာယက ပ္ဍဲက္ဍိုပ်ကၠုၚ််ပသ္ၚိနန်၊ ဩဿဝတဳကၠာ က္တောဝ်ၜါစဴပဒတဴ၊ ဩဳစဏ္ဍဳမွဲအဴ တဴဒၟံၚ်ပ္ဍဲသိုဟ်ဒၞဳ၊ ကုမ္မာရာ ကုမ္မာရဳ နွံဂုဏ်ဇၞော်ကဵုကြဳဇှ်၊ သၟိၚ်တ္ၚဲသီုထပှ် ပြဟ်က္ညဖျေံမေတ္တာ၊ သီုဂိတုစှ်ၜါ စက္ကဝါဠ၊ တ္ၚဲဏံမိကဵုမ ထ္ၜနာဲတံဂွံယးတၟးအာ၊ ဇယသီုလာဘသုခါ ကဵုမြာပြဟ်၊ ဍောၚ်ဓဝ်သီုထပှ် အဲဍိက်ပၚ်စြဟ်ယဵု ဖ္ဍုန်လတူသိသ၊ ယဵုလဝ်တုန် သီုကဵုဂုဏ်ကျာ်မသုန်ကဝ်၊ ခၟထပှ်တိတ်တွံလဝ် သီုထပှ် ကဵုဂွံဇၞော်မောဝ်အာ ကဵုနာဲတံကလိဂွံညိရအဴ။ ('''ကံက်ပ္တိတ်နူ ဂကောံစရာဲလိခ်ပတ်မန်''')


* '''ကပေါတ်လဗံက်''' 

'''သၟတ်တြုံမွဲ-''' 

၁။ ဗြာတ်မွဲဂရး၊

၂။ သတ်ဒ္စိတ်မ၊

၃။ သွဒ္စိတ်ပ္ၚာန်၊

၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊

၅။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး၊

၆။ ၚုယ်မွဲမ၊

၇။ ပလေၚ်ဒ္စိတ်ခၟိုန်၊

၈။ ကွာၚ်ဒ္စိတ်မ

၉။ ကပရာၚ်မွဲ-ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်တြုံမွဲရ။


'''သၟတ်ဗြဴ-'''

၁။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊

၂။ သတ်ထပှ်မ၊

၃။ ဇဗၠုထပှ်တၞး၊

၄။ သတ်ဗြဴမွဲမ၊

၅။ ပလေၚ်ထပှ်ခၟိုန်၊

၆။ ကွာၚ်ထပှ်မ၊

၇။ သွထပှ်ပ္ၚာန်၊ ဒှ်ခၟမွဲ သွက်ကောန်ၚာ်ဗြဴမွဲရ။


* '''ကပေါတ်ခၟ'''


၁။ သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ၊

၂။ ဗြာတ်ၜါဂရး၊

၃။ သတ်ပိမ၊

၄။ ဇဗၠုဒ္စိတ်တၞး ကပေါတ်တံဂှ် စုတ်ကဵုနတုဲ ကမၠောန်(ကိစ္စ)တုဲအိုတ်မ္ဂး သတ်ဗြဴဂှ်ညးတဵုလဝ်ရ။

(သတ်ဗြဴပလုတ်မွဲတၞံ ဟီုမ္ဂး၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ကေတ်တုဲ၊ ကွာန်မန်လ္ၚဵုဂှ် ဟွံဒးကေတ်ဂှ် ဂွံညာတ်မံၚ်ပ္ဍဲကာလလၟုဟ်ရ၊ ဒေသလ္ၚဵုဂှ်ပၠန် ပ္ဍဲဂတမုက်သ္ၚိ စွံခုၚ်ဇိုၚ်ပန်၊ လ္တူခုၚ်ဂှ် နုၚ်ဟွံသေၚ် ဍာ်သၠိုၚ်မြမောဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်မွဲ၊ နုၚ်ဍာ်ကြုတ်ခပဳဩောံမွဲ၊ ပိနုၚ်ဂှ် စဳရေၚ်ပြုပြေၚ်လဝ်တုဲ ဗ္ဒာဲဂှ် ၜုန် မြ ကွဵုတံလေဝ်စွံလဝ်၊ ကာလဣမိဗလိုပ်ဂှ် ကၠာတဲဍာ်ခပဳဩောံ၊ ဍာ်မိတ်ကပေါဝ်၊ ဍာ်မြမောဝ်ရ။)


ပ္ဍဲမစဳရေၚ်လဗံက်ပၠန်လေဝ် ကောန်ၚာ်မွဲလဗံက်ပိ၊ ကောန်ၚာ်ၜါလဗံက်မသုန်၊ ကောန်ၚာ်ပိလဗံက်ထပှ်၊ ကောန်ၚာ်ဂၠိုၚ်နူဂှ်လေဝ် ညးကဵုပြုပြေၚ်လဗံက်ထပှ်ရ၊ လဗံက်မ္ဂးဂှ် ပ္ဍဲထးမွဲ စုတ်ဗြာတ်ၜါဂရး၊ ပလေၚ်မွဲခၟိုန်၊ ကဝေက်ကသပါမွဲခေါက်၊ သွခၞံကြုက်မွဲခေါက်၊ ကဂၠေဝ်မွဲခေါက်၊ သွခပဳဩောံမွဲခေါက်၊ ကခၞာမွဲခေါက်၊ ကွာၚ်မပၞဟ်မွဲခေါက်၊ ယိုဟ်သတ်ဆုမွဲခေါက်၊ စုတ်လဝ်တုဲ မွဲထးဂှ် မွဲလဗံက်မ္ဂးရ၊ လဗံက်ဝွံ ညးဗ္စမၞိဟ်ဗြဴဆောဖွက်ထပှ်ရ၊ ကာလစဂှ် သီုစသီုပါဲလဝ်ညိညဗ္ဒါဲဂှ်တုဲ၊ ကာလစတုဲ စၞညးပါဲလဝ်ညိညဂှ် စုတ်ပ္ဍဲနဒၠေၚ်တုဲ ကဵုမကောန်ၚာ်ဂှ် ဂၠေၚ်ဏာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုမဇၞော်တံရ၊ ယဝ်မကောန်ၚာ်ဟွံမွဲမ္ဂး မိကောန်ၚာ်ဂှ် ယဵုဏာအာကိုဟ်စုတ်ပ္ဍဲတမ်ဆုရ၊ ဟိုတ်သာ်လဵုမ္ဒးယဵုဂၠေၚ်ဏာစၞတံဂှ်ရော၊ ရန်တၟံညံၚ်ရဴစၞတံအိုဟ်တၟိုဟ်ဏံကီု၊ သွက်ကောန်ၚာ်ဏံ၊ ဂတနူဏံ ကဵုဂွံအိုဟ်တၟိုဟ် ညံၚ်ရဴစၞတံဂှ်ကီု မဒှ်ရ။


* '''ပွမစၚ်ကတောဝ်'''


ပ္ဍဲကွာန်ရးဒေသမန်လ္ၚဵုလ္ၚဵုတံဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ ပ္တုဲကာမ္ၚဵုစၚ်ကတောဝ်ကီုရ၊ ကညလစၚ်ကတောဝ်ဂှ် နကဵုတၞိၚ် ကေုာံ တောဝ်လမ္စံက် စၚ်ပထောၚ်တုဲ ဒက်လဝ်တောဝ်ဂှ် ဗီုကဝဴသၞေက်ရ၊ ကာလစၚ်ဂှ်လေဝ် ကၞိၚ်ကီု တောဝ်ကီု ကြောသ္အးဇၚးကၠေံတုဲ စၚ်မ္ဂး ဟွံဒှ်သရ-ရ၊ စၚ်တုဲဆီတိတ်မ္ဂး ညးတံစုတ်မိတ်မနာၚ်ရ။


* '''ပွမခုတ်ယၟု''' 


ကောန်ၚာ်သၠးနူဂဝ်ဂၞဴမိတုဲ လ္ၚဵုဂှ် ပ္ဍဲတ္ၚဲစဝ်ကပေါဝ်ဂှ်ဟေၚ်၊ လ္ၚဵုဂှ်ပေၚ်ပိဂိတုတုဲဟေၚ်၊ ညးတံခုတ်တဴယၟုအိုတ်ရ၊ ပွအရာခုတ်ယၟုဂှ် အတိုၚ်ပၟိက်စိုတ်မိမတံဟေၚ် ခုတ်ဂၠိုၚ်ရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ချပ်စကဵုကျဇၞော်အ္စာတၠ ယာဲဇၞော် အပါဇၞော်တံတုဲ ခုတ်ယၟုလေဝ်နွံကီုရ၊ လ္ၚဵုဂှ်ခုတ်ယၟု ဗက်နာံတ္ၚဲလေဝ်နွံကီုရ၊  ကာလခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး အခိၚ် တ္ၚဲ သက္ကရာဇ် ယၟုတံဂှ် ချူကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ရ။


ပွမချူကှ်ေယၟု ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် ဒှ်အခိုက်မန်ပိုဲဟွံသေၚ်၊ ပ္ဍဲမွဲအခိၚ်တေံ မန်ပိုဲကျအာပၞာန်ညးတုဲ ကွိုန်ညံၚ်ဂွံသဝ်စှ်ေဂှ် နဲဂၠိုၚ်ကဵုသာ် ဒးဒုၚ်ဖန်ကၠုၚ်မံၚ်ဒဵုလၟုဟ်ကဵုလၟုဟ်ရောၚ်၊ ပသာ်ရောဟီုမ္ဂး ဒုန်ကရေက်မ္ဂးဂှ် ဒှ်အပေါတ်ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵု ပွမရပ်စပ်ပ္ဍဲကေၚ်ကာ၊ ပွမချိုတ်၊ ပွမကၠောန်ဇံၚ်ဖဴ ကာလၜံၚ်ပၟတ်၊ ပွမလးကၞဳတံဂှ်ရ၊ ဒုန်မ္ဂးဂှ် ဟၟဲကဵုကာမ္ၚဵုရ၊ ယဝ်ကှ်ေသက္ကရာဇ် ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်မ္ဂး ကုညးဂှ်ကွိုန်ဟၟဲ၊ မုက်မတ်ဟွံယးတၟး၊ စရာဲကျာ်ဩဳအောန်သဝ်ရောၚ်၊ သာ်ဂှ်ရ ဂကူမန်ဂမၠိုၚ် အာဂတနူဏံ ယဝ်မိက်ဂွံကှ်ေသက္ကရာဇ်မ္ဂး ပ္ဍဲဒုန်ကရေက်ဂှ် လ္ပကှ်ေစုတ်ညိ၊ ကှ်ေစုတ်ပ္ဍဲသၠရိုတ်၊ သၠဩန်အိုတ်ညိ၊ ကောန်ဂကူမန်တံ၊ ကာလခုတ်ယၟုမ္ဂး ယၟုနွံကဵုကျာ်ဩဳ၊ နွံကဵုကွိုန်၊ ယၟုပွမစၞောန်ထ္ၜးကဵုကာမ္ၚဵု၊ စပ်ကဵုနာံတ္ၚဲကောန်ၚာ်-နကဵုယၟုမန်ဇေတ်တ်မပ္တံ(မာံ - နာဲ - မိ - ဣစဳ)တံဂှ် ခုတ်အိုတ်ညိ။


ကေၚ်ကာ ပွမစဝ်ကပေါဝ် စၚ်ကတောဝ် ခုတ်ယၟုတုဲမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် သွက်ဂွံကလေၚ်ဗ္စာရဏာ ဒဒှ်အဲကၠုၚ်က္တဵုဒှ်မၞိဟ်မွဲဝါပၠန်ရသွံ၊ ရန်တၟံသာ်ဂှ် ကဵုရံၚ်ဒ္ၚောဝ်ရ၊ တုဲညးတံကဵုကောန်ၚာ်ရပ် တၞိၚ်၊ တဝ်ဏှ်ေတံပၠန်ရ၊ ဣဂှ်လေဝ်ရန်တၟံ '''ကာလအဲသၠးဂဝ်ဂၞဴမိဂှ် မူကပေါတ်ကြိယာလေဝ်ဟၟဲကၠုၚ်၊ ကပေါဝ်ဝွံဂှ် ဒှ်ကပေါတ်ကြိယာသွက်အဲရသွံ'''ရဴဝွံ ညးတံရန်တၟံကဵုကောန်ၚာ် သွက်ဂွံဗ္စာရဏာ ဒဒှ်ရကောန်ၚာ်ဗ္စာရဏာဟွံလေပ်ကီုလေဝ် ညးတံသ္ဂောံကဵုစွံ ပ္ဍဲစိုတ်မိမတံရ၊ တုဲရန်တၟံဒှ်မၞိဟ် လုပ်အဝေါၚ်မၞိဟ်ညိဂးတုဲ ကဵုကောန်ၚာ် ကွာ်လ္တူတိထပှ်ဂါမ်ရ။


* '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ၜါမ''' 


ကထဝ် ။ ကဴဗၠဲ ။ ဂုဏ်ဇဳ ။

ကဩန် ။ ကဴစၠန် ။ စန်ညဳ ။

ကေသာ ။ ကဴသဳ ။ စန်မာန် ။

ကောနာဲ ။ ကဴမန် ။ စန်မန် ။

ကောနန် ။ ကျေဝ်ကျေဝ် ။ စန်သိုက် ။

ကံမောဝ် ။ ကျေဝ်လာဲ ။ စန်ထဝ် ။

ကံအံၚ် ။ ကျေဝ်ဂေါဝ် ။ စန်မောဝ် ။

ကံဇောဝ် ။ ကျေဝ်ဩန် ။ စိုတ်ညဳ ။

ကံထဝ် ။ ကျေဝ်လောန် ။ စိုတ်နာဲ ။

ကံဩန် ။ ခိုၚ်ဇဳ ။ စိၚ်နန် ။

ကံညာဏ် ။ ခိုဟ်ဩန် ။ စိၚ်ဗု ။

ကံသာ ။ ခိုဟ်ညဳ ။ စၠန်မောဝ် ။

ကံဆာန် ။ ခိုဟ်လောန် ။ စြာဲမန် ။

ကံပရဲ ။ ဂုဏ်ဆာန် ။ ဆာန်နာဲ ။

ကံနာဲ ။ ဂုဏ်ညာဏ် ။ ဆာန်မန် ။

ကံဍောတ် ။ ဂုဏ်သန် ။ ဆာန်နန် ။

ကဴမောဝ် ။ ဂုဏ်ထဝ် ။ ဆာန်ထဝ် ။

ကဴရာၚ် ။ ဂုဏ်မောဝ် ။ ဆာန်အာဲ ။

ကဴတ္ၚဲ ။ ဂုဏ်နာဲ ။ ဆီမန် ။

ကဴထဝ် ။ ဂုဏ်မန် ။ ဆီပရဲ ။

ကဴဩန် ။ ဂုဏ်သဳ ။ ဇဳအံၚ် ။

ဇဳဩန် ။ ပေၚ်ညာဏ် ။ လှိုၚ်ဩန် ။

ဇဳမောဝ် ။ ပေၚ်ကောံ ။ လှိုၚ်ထဝ် ။

ဇန်ညာဏ် ။ ဗုထဝ် ။ ဝၚ်မန် ။

ဇိုန်နာဲ ။ ဗုဩန် ။ ဝၚ်နန် ။

ညဳသိုက် ။ ဗိုတ်မန် ။ ဝၚ်သိုၚ် ။

ညဳပြဲ ။ ဗိုတ်နန် ။ သာမောဝ် ၊

ညာဏ်လှဲ ။ ဗိုတ်ထဝ် ။ သာနန် ။

ညာဏ်မန် ။ ဗိုတ်ဩန် ။ သိုက်မန် ။

ညာဏ်ထဝ် ။ မန်ဇေတ် ။ သိုက်နန် ။

ညာဏ်သိုက် ။ မန်ထဝ် ။ သိုက်ပိုန် ။

ညာဏ်နန် ။ မာန်ညဳ ။ သိုက်ညာဏ် ။

ညာဏ်ဂုဏ် ။ မုက်ဩန် ။ ဟၚ်ညာဏ် ။

ဍာ်ဩန် ။ မောဝ်ဇောဝ် ။ ဟၚ်ထဝ် ။

ဍိုၚ်ထဝ် ။ မြမောဝ် ။ ဟံၚ်ဇဳ ။

တာထဝ် ။ ယာတ်နန် ။ ဟံၚ်မန် ။

တာဩန် ။ ယေန်သိုက် ။ ၜိုပ်မန် ။

တီနန် ။ ယေန်ထဝ် ။ ၜိုပ်ထဝ် ။

တီမန် ။ ယေန်ဟာန် ။ ၜိုပ်ဩန် ။

ထဝ်ဍာဲ ။ ရံၚ်မန် ။ အာဲနန် ။

ထဝ်ဥူ ။ ယာဲဆာန် ။ အာဲဇဳ ။

ထဝ်နန် ။ ရတ်အံၚ် ။ အာဲရတ် ။

ထဝ်မန် ။ ရတ်နာဲ ။ အာဲနဲ ။

နန်ဩန် ။ ရတ်မန် ။ အာဲမောဝ် ။

နာဲကျေဝ် ။ ရာၚ်ဆာဲ ။ အာဲဗၠဲ ။

နဲမောဝ် ။ ရဲဆာန် ။ အာဲသိုက် ။

ပိုန်ဉာဏ် ။ လျးထဝ် ။ အာဲညာဏ် ။

ပိုန်သိုက် ။ လျးမန် ။ ဨယေန် ။

ပိုန်နန် ။ လျးဩန် ။ ဨဩန် ။

ပိုန်ယး ။ လျးတ္ၚဲ ။ ဨနန် ။

ပိုန်ဂၠိုၚ် ။ လှိုၚ်ကဴ ။ ဨကျေဝ် ။


* '''နဲခုတ်ယၟုမန် အခဝ်ပိမ''' 

ကေသရဳ ။ ဍုၚ်ထဝ်နန် ။ ယေန်ယေန်ဩန် ။

ကုမ္မာရဳ ။ ဍုၚ်နၚ်ထဝ် ။ ယေန်ကျေဝ်သိုက် ။

ကောစိုတ်နာဲ ။ တီဆာန်မန် ။ ယေန်သိုက်မန် ။

ကံမောဝ်အံၚ် ။ တၠညာဏ်နန် ။ ရံၚ်နန်အာဲ ။

ကံညာဏ်သိုက် ။ တၠပိုန်နန် ။ ရာၚ်ဆာဲနန် ။

ကျေဝ်ရာၚ်ဆာဲ ။ ထဝ်ထဝ်အံၚ် ။ လှိုၚ်ဩန်ထဝ် ။

ကဴစၠန်မောဝ် ။ ထဝ်အံၚ်သိုက် ။ လှိုၚ်ဘဴမောဝ် ။

ခိုဟ်သာလောန် ။ နန်မြမောဝ် ။ ဝၚ်နန်ဨ ။

ခိုဟ်ဟ်ယေန် ။ ဏၚ်မေဩဳ ။ ဝၚ်နန်ထဝ် ။

ခိုဟ်ဆာန်ညဳ ။ ဏၚ်ဥုရိုန် ။ သာဉာဏ်နွံ ။

ခိုဟ်လောန်ညာဏ် ။ ဏၚ်ဥုထာဲ ။ သဳပိုန်မောဝ် ။

ဂုဏ်ဆာန်မန် ။ နန်မြမောဝ် ။ သိုက်မောဝ်ဇေတ် ။

ဂုဏ်အံၚ်ဩန် ။ နန်ဆာန်ဇဳ ။ သိုက်ပိုန်မန် ။

စန်သိုက်ထဝ် ။ ပိုန်သိုက်လှဲ ။ သိုက်ဇဳအံၚ် ။

စန်မြမောဝ် ။ ပိုန်ယေန်တေန် ။ ဟၚ်ဩန်ထဝ် ၑ

စၠန်မောဝ်ဇေတ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နွံ ။ ဟၚ်ပိုန်မန် ။

စၠန်မောဝ်ဍာံ ။ ပိုန်နန်ဨ ။ ဟံသာဆာန် ။

စိုတ်နာဲမန် ။ ပေၚ်စိုတ်လောဲ ။ ဟံသာထဝ် ။

ဆာန်ဆာန်ထဝ် ။ ပိုန်ဉာဏ်နန် ။ ဟံၚ်မန်သိုက် ။

ဆာန်မန်ဇေတ် ။ ဗုသာ်ထဝ် ။ ၜိုပ်ဟံသာ ။

ဆာန်ကောံညဳ ။ ဗုသာ်ဩန် ။ ၜိုပ်နန်ထဝ် ။

ဇံၚ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ဉာဏ်ဨ ။ အာဲမန်ညဳ ။

ညဳသာမန် ။ မန်ဇေတ်ဇေတ် ။ အာဲမန်ဇေတ် ။

ညာဏ်သိုက်ထဝ် ။ မန်ညဳသာ ။ အာယမန္ဒယာ ။

ညာဏ်ထဝ်သိုက် ။ မာန်ကျေဝ်သိုက် ။ အာဲပိုန်နန် ။

ညာဏ်နဲမန် ။ မြမောဝ်ဇေတ် ။ အာဲသိုက်မန် ။

ညာဏ်လှဲသိုက် ။ ယာဲယာဲဆာန် ။ အာဲဍုၚ်မန် ။

ဍာ်မြမောဝ် ။ ယေန်သၞာၚ်မန် ။ အံၚ်သိုက်ထဝ် ။


အတိုၚ်ထ္ၜးလဝ်ယၟု နကဵုယေန်သၞာၚ်မန် သွက်ဂွံတၚ်ခုတ်ယၟုဂှ် ၜါမလေဝ်နွံ၊ ပိမလေဝ်နွံရ၊ ထ္ၜးလဝ်ဆအယာံမာတ် ဂွံနိဿဲကေတ်တုဲ ချူလဝ်ညိညရ၊ ဗီုဒးစိုတ်ရုယ်ကေတ် နဲဏံမွဲမွဲရဲတုဲ တၚ်ယၟုခုတ်မာန်ရ။

==အဝဲဗ္တောန်လိခ်ကတ်ပညာ==

ကာလလၟုဟ် ယဝ်ရံၚ်အာပရေၚ်ပညာ ဇၟာပ်ဍုၚ်ကွာန်လ္တူဂၠးတိဏံမ္ဂး၊ ဂကူတောလောန်၊ ပြာကတ်လောန်ဂကူသ္အာၚ်ဂှ် နွံတဴဗွဲမဂၠိုၚ်ရ၊ မူဟိုတ်ရောဟီုမ္ဂး ဟိုတ်နူအရာပညာညးတံ တောဗွဲမလောန်ဂှ်ဟေၚ် မဒှ်ရ၊ ပညာဟီုမ္ဂး သီုပညာလောကဳ သီုပညာလောကုတ္တဵုရ ပညာလောကဳဂှ် ဟိုတ်နူအစောံဇြဟတ်ဇၞော် ပ္ဍဲလောကဏံတုဲ ပၟိက်စိုတ်ညးတံဂှ် ညးတံပ္တုဲမာန်ဗွဲမပြဟ်အိုတ်ရ၊ ခေတ်ကၠာတေံ ကောန်ဂကူပိုဲမန် ကတ်ဗ္တောန်ပညာသဗ္ဗအိုဿီု ပ္ဍဲဇရေၚ်တံဇိုၚ်ကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံအိုတ်ရ။


ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်ဏံ ပါ်စွံလဝ်ပိအဝဲဒဒှ်ရ၊ ပဌမအဝဲ၊ ဒုတိယအဝဲ၊ တတိယအဝဲရ၊ ပ္ဍဲပဌမအဝဲဂှ် သွက်ဂွံကတ်ဗ္တောန်ပညာရ၊ ပ္ဍဲအဝဲဏံ ယဝ်ကတ်ပညာစိုပ်ဒတုဲမ္ဂး တရဴဘဝမၞိဟ်ဂှ် ဇၟာပ်ပ်ကေၚ်ကာပ္တုဲဏာမာန်၊ နကဵုပညာရောၚ်၊ ဟိုတ်ဂှ်ရ အရေဝ်မန်နွံကၠုၚ်မံၚ် ဒဒှ်ရ '''ၜဝ်လာ်ဂၠံၚ်ကၞောတ် ကောန်ဝေတ်နူဍောတ်တ်''' ကာလကောန်ဇကုဍောတ်သွတ်မံၚ်ဂှ် ဟွံကဵုကတ်ပညာမ္ဂး ကောန်ၚာ်ဂှ် ဇၞော်ကၠုၚ်တုဲ ဟွံဍိုဟ်ကေတ် အရာကေၚ်ကာလဵုဟွံဟီု၊ ပ္တုဲဏာဟွံမာန်ရ၊ '''ဆာန်ကောန်မ္ဂးစွံဘာ ဆာန်ဝါဗ္ၚမ္ဂး ဒးမၚ်မွဲ ဆာန်ညးအဲ မ္ဒးဖျေံမေတ္တာ''' နွံကၠုၚ်အရေဝ်သာ်ဏံဝွံကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ်ဇကုဂွံစဳကၠး ပ္ဍဲလောကကီု၊ သွက်ကောန်ဇာတ် ဟွံရိ ဒလဵုခၞံၚ် ပွမဇပ်ဍပ်လ္တူမိမ ကလော ကောဒေံကီု၊ သွက်ဟွံဂွံဒှ်မၞိဟ်အောန်ကဵုပိုန်ဒြပ်၊ ပွဟွံမၚ်မွဲဓဝ်ဗ္စာရဏာ ပ္ဍဲလောကဳ လောကုတ္တဵုကီု၊ ရန်တၟံသာ်ဝွံတုဲ၊ ကာလကောန်ဇာတ်ဇကု စိုပ်အဝဲကတ်ဗ္တောန်ပညာ၊ ကၠာတေံ အာစိုပ်အာယုက်တြဴထပှ်သၞာံမ္ဂး၊ မိမတံ ပ္ဍဲတ္ၚဲဗြဴဗတိဂှ် ကော်ဏာကောန်ဇကုဘာလကျာ်၊ ဇရေၚ်အ္စာတၠတံတုဲ၊ ပအပ်ပြာပ်ကဵုကျာ်ဇၞော်အ္စာတၠတံ သွက်ဂွံဗ္တောန်ကဵုလိခ်ပၠန်ရ။


ခေတ်ကာလလၟုဟ် ပ္ဍဲရးဌာန်ဒေသမန်ဂမၠိုၚ် ဘာဗတောန်လိခ် ညးအလဵုသဳတံ ပံက်လဝ်နွံဂၠိုၚ်မံၚ်တုဲ၊ ကဵုကောန်ဇာတ်ညးတံ အာကတ်ဗ္တောန်လိခ် ပ္ဍဲဘာညးအလဵုသဳတံဂၠိုၚ်ရ၊ ဇရေၚ်ဘာလဵုဟွံဟီု ကာလအပ်ဘာမ္ဂး မိမယာဲတတံ မ္ဒးပလေဝ်ခါန်ဇဗၠုသတ်မွဲရ၊

==ပွမပထပိုဲခမဳ==
==အခိုက်ဝုတ်ဗၠာဲ==
==ပွကာမ္ၚဵုသၞက်ကရောဲ==
==ပွမသိုၚ်သ္ၚိတၟိ၊ တိုန်သ္ၚိတၟိ==
၁။ နိဒါန်။

၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်။

၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ။

၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)။

၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ။

၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ။

၇။ ဗြိုဟ်သ္ၚိ။

၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)။

၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ။

===၁။ နိဒါန်===
===၂။ ဗီုရုဲအခိၚ်===
===၃။ ဗီုရုဲဂအာၚ်သ္ၚိ===
===၄။ ဗီုကုတ်ကပေါတ် (ကိုန်ဝုဟ်ဂအာန်သ္ၚိ)===
===၅။ ဗီုပလေဝ်ဂအာၚ်သ္ၚိ===
===၆။ ဗီုခါဲကတိုၚ်ဒယိုၚ်သ္ၚိ၊ ဗီုပ္တဴဒယိုၚ်သ္ၚိ===
===ဗြိုဟ်သ္ၚိ===
===၈။ ဗီုသ္ၚိ၊ (သၠုၚ်၊ စိၚ်၊ ကဆံၚ်၊ ဗ္ဒဴ)===
===၉။ ဒဒှ်သ္ၚိမန် ဂတမုက်လ္ပာ်သၟဝ်ကျာ===

==ဂလာန်ကလော်ဂကူမန် ဒုၚ်တဲမၚ်မွဲလဝ်==
==ပွမဂိယဲ==
==အဝဲဗျု==
==ပွမစုတိ==
==ဂလာန်ကာလထေရ်ကဵုသၟိၚ်ပဿိုန်သၟာန်သွဟ်==
==နိဿဲ==
ကၠုၚ်နူလိက်အုပ် (အခိုက်ကၞာမန်) နူကမ်မတဳလိက်ပတ်ယေန်သၞာၚ်မန်−ဍုၚ်လ္ဂုၚ်။ [https://drive.google.com/file/d/1WddIBb6u7tAiS3o7RPQWGImsla4d2YEx/view?usp=sharing pdf-အခိုက်ကၞာမန်]

{{DEFAULTSORT:အခိုက်ကၞာမန်}}</text>
      <sha1>twicvv31xhs5ksdcennhy3kkmguq79f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>သၟိင်သဳဟရာဇာ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4598</id>
    <revision>
      <id>33483</id>
      <parentid>33481</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T12:05:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1737" xml:space="preserve">{{Infobox royalty|name=သၟိၚ်သဳဟရာဇာ&lt;br/&gt;Sawha Raja king|image=File:Sawha Raja Mon emperor.jpeg|caption=ဗီုရုပ်|succession=ဨကရာဇ်တိုၚ် ပတိုန်သၞောဝ်သ္တောဝ်တၟိ အခေတ်ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ|reign=|coronation=|predecessor=ကလေင်ပ္တန်ဗၠးၜးမန်တၟိ|regent=[[မန်]]|reg-type=ဂကူ|successor=''သဳဟရာဇာ&quot;|suc-type=ယၟု|birth_date=၂၀ မာတ် ၁၂၅၃ &lt;br /&gt; တ္ၚဲဗြဴဗတိ ဂိတုစဲ ၄ မံက် သက္ကရာဇ် ၆၁၄|birth_place=ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ|death_date=၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇ (ကလိဂွံအာယုက် ၅၃) တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်၊ ဖဝ်ရဂိုန် ၁၁ စွေက် သက္ကရာဇ် ၆၆၈|death_place=[[ဍုင်သထုမ်]]|date of burial=|place of burial=|spouse=|issue=|issue-link=|full name=သၟိၚ်မာန်စှ်ဒွံ  သဳဟရာဇာ|house=[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|father=|mother=|signature=|religion=[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]][[ဟေၚ်ဒူ]]|succession1=ဨကရာဇ်[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|reign1=၃၀ ဇာန်နဝါရဳ ၁၂၈၇ – ၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇|predecessor1=သၟိင်ဍုၚ်ရာဇာဌာနဳ|successor1=ဨကရာဇ်မန် သုဝဏ္ဏဘုံ ၂|type=monarch|image1=|caption1=}}

'''သၟိၚ်သဳဟရာဇာ''' သၟိၚ်သဳဟရာဇာ ဝွံ{{lang-en|Sawha Raja king}}</text>
      <sha1>ftgl3wb6a24juzbioruux6yzu99yxet</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33484</id>
      <parentid>33483</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T12:09:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1737" xml:space="preserve">{{Infobox royalty|name=သၟိၚ်သဳဟရာဇာ&lt;br/&gt;Sowha Raja king|image=File:Sawha Raja Mon emperor.jpeg|caption=ဗီုရုပ်|succession=ဨကရာဇ်တိုၚ် ပတိုန်သၞောဝ်သ္တောဝ်တၟိ အခေတ်ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ|reign=|coronation=|predecessor=ကလေင်ပ္တန်ဗၠးၜးမန်တၟိ|regent=[[မန်]]|reg-type=ဂကူ|successor=''သဳဟရာဇာ&quot;|suc-type=ယၟု|birth_date=၂၀ မာတ် ၁၂၅၃ &lt;br /&gt; တ္ၚဲဗြဴဗတိ ဂိတုစဲ ၄ မံက် သက္ကရာဇ် ၆၁၄|birth_place=ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ|death_date=၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇ (ကလိဂွံအာယုက် ၅၃) တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်၊ ဖဝ်ရဂိုန် ၁၁ စွေက် သက္ကရာဇ် ၆၆၈|death_place=[[ဍုင်သထုမ်]]|date of burial=|place of burial=|spouse=|issue=|issue-link=|full name=သၟိၚ်မာန်စှ်ဒွံ  သဳဟရာဇာ|house=[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|father=|mother=|signature=|religion=[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]][[ဟေၚ်ဒူ]]|succession1=ဨကရာဇ်[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|reign1=၃၀ ဇာန်နဝါရဳ ၁၂၈၇ – ၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇|predecessor1=သၟိင်ဍုၚ်ရာဇာဌာနဳ|successor1=ဨကရာဇ်မန် သုဝဏ္ဏဘုံ ၂|type=monarch|image1=|caption1=}}

'''သၟိၚ်သဳဟရာဇာ''' သၟိၚ်သဳဟရာဇာ ဝွံ{{lang-en|Sawha Raja king}}</text>
      <sha1>ajye1dzgq95rfu72n47amxz87xf3dvc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33485</id>
      <parentid>33484</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T12:13:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>1.46.152.53</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1737" xml:space="preserve">{{Infobox royalty|name=သၟိၚ်သဳဟရာဇာ&lt;br/&gt;Sowha Raja king|image=File:Sawha Raja Mon emperor.jpeg|caption=ဗီုရုပ်|succession=ဨကရာဇ်တိုၚ် ပတိုန်သၞောဝ်သ္တောဝ်တၟိ အခေတ်ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ|reign=|coronation=|predecessor=ကလေင်ပ္တန်ဗၠးၜးမန်တၟိ|regent=[[မန်]]|reg-type=ဂကူ|successor=''သဳဟရာဇာ&quot;|suc-type=ယၟု|birth_date=၂၀ မာတ် ၁၂၅၃ &lt;br /&gt; တ္ၚဲဗြဴဗတိ ဂိတုစဲ ၄ မံက် သက္ကရာဇ် ၆၁၄|birth_place=ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ|death_date=၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇ (ကလိဂွံအာယုက် ၅၃) တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်၊ ဖဝ်ရဂိုန် ၁၁ စွေက် သက္ကရာဇ် ၆၆၈|death_place=[[ဍုင်သထုမ်]]|date of burial=|place of burial=|spouse=|issue=|issue-link=|full name=သၟိၚ်မာန်စှ်ဒွံ  သဳဟရာဇာ|house=[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|father=|mother=|signature=|religion=[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]][[ဟေၚ်ဒူ]]|succession1=ဨကရာဇ်[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|reign1=၃၀ ဇာန်နဝါရဳ ၁၂၈၇ – ၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇|predecessor1=သၟိင်ဍုၚ်ရာဇာဌာနဳ|successor1=ဨကရာဇ်မန် သုဝဏ္ဏဘုံ ၂|type=monarch|image1=|caption1=}}

'''သၟိၚ်သဳဟရာဇာ''' သၟိၚ်သဳဟရာဇာ ဝွံ{{lang-en|Sowha Raja king}}</text>
      <sha1>1vh1tplehuqn6ursul6r5l1ubum5lhx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33488</id>
      <parentid>33485</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T14:00:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1737" xml:space="preserve">{{Infobox royalty|name=သၟိၚ်သဳဟရာဇာ&lt;br/&gt;Sowha Raja king|image=File:Sawha Raja Mon emperor.jpeg|caption=ဗီုရုပ်|succession=ဨကရာဇ်တိုၚ် ပတိုန်သၞောဝ်သ္တောဝ်တၟိ အခေတ်ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ|reign=|coronation=|predecessor=ကလေင်ပ္တန်ဗၠးၜးမန်တၟိ|regent=[[မန်]]|reg-type=ဂကူ|successor=''သဳဟရာဇာ&quot;|suc-type=ယၟု|birth_date=၂၀ မာတ် ၁၂၅၃ &lt;br /&gt; တ္ၚဲဗြဴဗတိ ဂိတုစဲ ၄ မံက် သက္ကရာဇ် ၆၁၄|birth_place=ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ|death_date=၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇ (ကလိဂွံအာယုက် ၅၃) တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်၊ ဖဝ်ရဂိုန် ၁၁ စွေက် သက္ကရာဇ် ၆၆၈|death_place=[[ဍုင်သထုမ်]]|date of burial=|place of burial=|spouse=|issue=|issue-link=|full name=သၟိၚ်မာန်စှ်ဒွံ  သဳဟရာဇာ|house=[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|father=|mother=|signature=|religion=[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]][[ဟေၚ်ဒူ]]|succession1=ဨကရာဇ်[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|reign1=၃၀ ဇာန်နဝါရဳ ၁၂၈၇ – ၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇|predecessor1=သၟိင်ဍုၚ်ရာဇာဌာနဳ|successor1=ဨကရာဇ်မန် သုဝဏ္ဏဘုံ ၂|type=monarch|image1=|caption1=}}

'''သၟိၚ်သဳဟရာဇာ''' သၟိၚ်သဳဟရာဇာဝွံ|{{lang-en|Sowha Raja king}}</text>
      <sha1>aizrzh7m0wkzvjvusagwd6h49wg93rq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33489</id>
      <parentid>33488</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T14:02:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1737" xml:space="preserve">{{Infobox royalty|name=သၟိၚ်သဳဟရာဇာ&lt;br/&gt;Sowha Raja king|image=File:Sawha Raja Mon emperor.jpeg|caption=ဗီုရုပ်|succession=ဨကရာဇ်တိုၚ် ပတိုန်သၞောဝ်သ္တောဝ်တၟိ အခေတ်ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ|reign=|coronation=|predecessor=ကလေင်ပ္တန်ဗၠးၜးမန်တၟိ|regent=[[မန်]]|reg-type=ဂကူ|successor=''သဳဟရာဇာ&quot;|suc-type=ယၟု|birth_date=၂၀ မာတ် ၁၂၅၃ &lt;br /&gt; တ္ၚဲဗြဴဗတိ ဂိတုစဲ ၄ မံက် သက္ကရာဇ် ၆၁၄|birth_place=ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ|death_date=၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇ (ကလိဂွံအာယုက် ၅၃) တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်၊ ဖဝ်ရဂိုန် ၁၁ စွေက် သက္ကရာဇ် ၆၆၈|death_place=[[ဍုင်သထုမ်]]|date of burial=|place of burial=|spouse=|issue=|issue-link=|full name=သၟိၚ်မာန်စှ်ဒွံ  သဳဟရာဇာ|house=[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|father=|mother=|signature=|religion=[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]][[ဟိန္ဒူ]]|succession1=ဨကရာဇ်[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|reign1=၃၀ ဇာန်နဝါရဳ ၁၂၈၇ – ၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇|predecessor1=သၟိင်ဍုၚ်ရာဇာဌာနဳ|successor1=ဨကရာဇ်မန် သုဝဏ္ဏဘုံ ၂|type=monarch|image1=|caption1=}}

'''သၟိၚ်သဳဟရာဇာ''' သၟိၚ်သဳဟရာဇာဝွံ|{{lang-en|Sowha Raja king}}</text>
      <sha1>kbkmz0um24gzb9qyo2fxnc1i8fo7d2n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33490</id>
      <parentid>33489</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T14:04:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1742" xml:space="preserve">{{Infobox royalty|name=သၟိၚ်သဳဟရာဇာ&lt;br/&gt;Sowha Raja king|image=File:Sawha Raja Mon emperor.jpeg|caption=ဗီုရုပ်|succession=ဨကရာဇ်တိုၚ် ပတိုန်သၞောဝ်သ္တောဝ်တၟိ အခေတ်ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ|reign=|coronation=|predecessor=ကလေင်ပ္တန်ဗၠးၜးမန်တၟိ|regent=[[မန်]]|reg-type=ဂကူ|successor=''သဳဟရာဇာ&quot;|suc-type=ယၟု|birth_date=၂၀ မာတ် ၁၂၅၃ &lt;br /&gt; တ္ၚဲဗြဴဗတိ ဂိတုစဲ ၄ မံက် သက္ကရာဇ် ၆၁၄|birth_place=ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ|death_date=၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇ (ကလိဂွံအာယုက် ၅၃) တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်၊ ဖဝ်ရဂိုန် ၁၁ စွေက် သက္ကရာဇ် ၆၆၈|death_place=[[ဍုင်သထုမ်]]|date of burial=|place of burial=|spouse=|issue=|issue-link=|full name=သၟိၚ်မာန်စှ်ဒွံ  သဳဟရာဇာ|house=[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|father=|mother=|signature=|religion=[[ဟိန္ဒူ]]{{!}}[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]|succession1=ဨကရာဇ်[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|reign1=၃၀ ဇာန်နဝါရဳ ၁၂၈၇ – ၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇|predecessor1=သၟိင်ဍုၚ်ရာဇာဌာနဳ|successor1=ဨကရာဇ်မန် သုဝဏ္ဏဘုံ ၂|type=monarch|image1=|caption1=}}

'''သၟိၚ်သဳဟရာဇာ''' သၟိၚ်သဳဟရာဇာဝွံ|{{lang-en|Sowha Raja king}}</text>
      <sha1>8olr1n0ig1hzac9rhk8tooiyz6fpnqq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>33495</id>
      <parentid>33490</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T18:30:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Monaonh</username>
        <id>1037</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4112" xml:space="preserve">{{Infobox royalty|name=သၟိၚ်သဳဟရာဇာ&lt;br/&gt;Sowha Raja king|image=File:Sawha Raja Mon emperor.jpeg|caption=ဗီုရုပ်|succession=ဨကရာဇ်တိုၚ် ပတိုန်သၞောဝ်သ္တောဝ်တၟိ အခေတ်ဍုၚ်သုဝဏ္ဏဘုံ|reign=|coronation=|predecessor=ကလေင်ပ္တန်ဗၠးၜးမန်တၟိ|regent=[[မန်]]|reg-type=ဂကူ|successor=''သဳဟရာဇာ&quot;|suc-type=ယၟု|birth_date=၂၀ မာတ် ၁၂၅၃ &lt;br /&gt; တ္ၚဲဗြဴဗတိ ဂိတုစဲ ၄ မံက် သက္ကရာဇ် ၆၁၄|birth_place=ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ|death_date=၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇ (ကလိဂွံအာယုက် ၅၃) တ္ၚဲသ္ၚိသဝ်၊ ဖဝ်ရဂိုန် ၁၁ စွေက် သက္ကရာဇ် ၆၆၈|death_place=[[ဍုင်သထုမ်]]|date of burial=|place of burial=|spouse=|issue=|issue-link=|full name=သၟိၚ်မာန်စှ်ဒွံ  သဳဟရာဇာ|house=[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|father=|mother=|signature=|religion=[[ဟိန္ဒူ]]{{!}}[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]|succession1=ဨကရာဇ်[[ဍုင်သုဝဏ္ဏဘုမိ]]|reign1=၃၀ ဇာန်နဝါရဳ ၁၂၈၇ – ၁၄ ဇာန်နဝါရဳ ၁၃၀၇|predecessor1=သၟိင်ဍုၚ်ရာဇာဌာနဳ|successor1=ဨကရာဇ်မန် သုဝဏ္ဏဘုံ ၂|type=monarch|image1=|caption1=}}

'''သၟိၚ်သဳဟရာဇာ''' သၟိၚ်သဳဟရာဇာဝွံ|{{lang-en|Sowha Raja king}}အဃောဂကူမန် ပြးစးမံင်ဂှ် ပံၚ်ပကောံညံင်ဂွံဒှ်မွဲ တုဲ စပတိုန်ကၠုင်ဍုင် သုဝဏ္ဏဘုံ ပတိုန်ဒှ်သၟိင်ဨကရာဇ် သၟိင်သဳဟရာဇာ ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် ဂကူေသံ နာန်ေစာ စှ်ပတိုက်ေကတ် ဍုင်မန်သိုက်က်တုဲ သၟိင်သဳဟရာဇာ တီေကတ်တုဲ ပံင်ပကောံဇြဟတ်ပၞာန်တုဲ တိုန်ပတိုက်ဟဒေါင်ေသံတအ် စိုပ်အာစဵုကဵု ဍုင် ယူနန် မန်ဇူ ေသံတအ်ကျအာမန် အလန်ဂှ် သၟိင်သဳဟရာဇာဝွံ စိေစာန်ပရေင်ပၞာန်ေလာန်ရ ကဆံင်သၟိင်စက်ကဝရ် ပဍဲကဵုအခိင်ဂှ် သၟိင်စက္ကဝရ် သဳဟရာဇာ စပတိုန်သေၞာဝ်သ္တောဝ် သဳဟရာဇာ သုဝဏ္ဏဘုံ အခိင်သၟိင်မန်ပိုင်ပြဲဍုင်ဂှ်ေတှ် ေကာန်ဍုင်ေကာန်ကွာန်စသုင်ၜိုတ်သြိုဟ် မိပ်သိပ်ညံၚ်ဍုင်သွဝ်ရ ကလာ ကျာ်ေဂါတမသီုမဟာထရ်ကီုလိုင် စေှ်ကၠုၚ်ဍုင်မန် သုဝဏ္ဏဘုံရ သိၟင်ဨကရာဇ် ဂွံကလေင်ေကတ်ဓရ်ကျာ်တုဲ စရာေသှ်ကၠုၚ် ဗုဒ္ဓသာသနာ ညိညိရ သၟိင်ဝွံ ဂွံဓါတ်သာ်ကျာ်တုဲ ဂွံပတိုန်လဝ်ကျာ်ေစတဳ မွဲဇကုရအဴ ဝင်ကျာ်ဂေါတမ စေှ်ဍုင်မန်ဂှ်ဝွံ ဆက်မံၚ်ကဵု ရာဇာဝင် ၜိုပ်ၜါဍုပ် ဍုင်ဟံသာဝတဳဂှ်ရ ဆက်မံင်ကဵု ဝင်သၟိင်မဒဂူ ဘဝတဂိုဟ်ဂှ်ရ တင်ဂုဏ်ရအဴ</text>
      <sha1>awcnjlllw0nl75brhcfo7c9z4s401v3</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>