Wikipedia miwiki https://mi.wikipedia.org/wiki/Hau_K%C4%81inga MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Media Special Talk User User talk Wikipedia Wikipedia talk File File talk MediaWiki MediaWiki talk Template Template talk Help Help talk Category Category talk TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 16281 153784 149935 2022-08-21T21:08:46Z Anssi Puro 16742 File wikitext text/x-wiki [[File:Alain Delon 1959 Rome.jpg|thumb|Alain Delon (1959)]] '''Alain Delon''', whanau i runga Noema 8, 1935 i Sceaux, he kaiwhakaari [[Wīwī]]. Ko tētahi o te rongonui tino kaiwhakaari i pikitia French, wheturangitia ia i roto i kiriata e ngā te katoa o etahi 135 millions mataitai, i hanga ia he tari pouaka. rlfjp9aheuo3b1o9twhm2buu9iled8c 0 17523 153786 153783 2022-08-22T08:38:05Z PARALLAX333 16751 Kua tāpirihia ngā tūwāhi. wikitext text/x-wiki Ko '''te reo Rūhia''' (ру́сский язы́к) te reo māori o [[Rūhia]]. E kitea ana te reo Rūhia hei reo whaimana o [[Rūhia]], o [[Pērara]], o [[Katatānga]], o [[Kikitānga]], o [[Takiritānga]]. E kitea anō hoki ana hei reo o te tokoiti i [[Romēnia]], i [[Āmenia]], i [[Pōrana]], i [[Tīekia]], i [[Horowākia]], i [[Morotawa]], i [[Mongōria]], i [[Ūkareinga]]. 258 miriona ngā kaikōrero Rūhia, puta noa i te ao. Ko te reo māori tino nui o [[Ūropi]] te reo Rūhia. Whaihoki, ko te reo nui tuawhitu o tēnei ao ki te tau o ngā kaikōrero māori, ko te tuawaru rānei ki te tau o ngā kaikōrero katoa. Ko te reo Rūhia kotahi o ngā reo e ono o [[Te Rūnanga Whakakotahi i ngā Iwi o te Ao]]. [[File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|link=https://pih.wikipedia.org/wiki/File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|thumb|350x350px|Mapi o ngā whenua, e kōrerotia ai te reo Rūhia]] {| class="wikitable" |+Kīanga |Здравствуйте | rowspan="2" |Kia ora |- |Привет |- |Как дела? |Kei te pēhea koe? |- |Хорошо |Kei te pai |- |Да |Āe |- |Нет |Kāo |- | rowspan="2" |Пока пока |Haere rā |- |E noho rā |- |До свидания |Ka kite anō |} == Pūnaha tātaki kupu == E tuhia ana te reo Rūhia ki tētahi arapū [[Kiririki]]. 33 ngā reta o te arapū Rūhia. Ka whakaaturia ngā pūmatua me ngā pūriki ki te āhua matika, ki te āhua tītaha hoki, me ngā oro ki [[Te Arapū Oromotu Tāwāhi]]. {| class="wikitable" |+ Arapū |- ! Matika | А а || Б б || В в || Г г || Д д || Е е || Ё ё || Ж ж || З з || И и || Й й || К к || Л л || М м || Н н || О о || П п || Р р || С с || Т т || У у || Ф ф || Х х || Ц ц || Ч ч || Ш ш || Щ щ || Ъ ъ || Ы ы || Ь ь || Э э || Ю ю || Я я |- ! Tītaha | ''А а'' || ''Б б'' || ''В в'' || ''Г г'' || ''Д д'' || ''Е е'' || ''Ё ё'' || ''Ж ж'' || ''З з'' || ''И и'' || ''Й й'' || ''К к'' || ''Л л'' || ''М м'' || ''Н н'' || ''О о'' || ''П п'' || ''Р р'' || ''С с'' || ''Т т'' || ''У у'' || ''Ф ф'' || ''Х х'' || ''Ц ц'' || ''Ч ч'' || ''Ш ш'' || ''Щ щ'' || ''Ъ ъ'' || ''Ы ы'' || ''Ь ь'' || ''Э э'' || ''Ю ю'' || ''Я я'' |- ! Oro | /a/ || /b/ || /v/ || /ɡ/ || /d/ || /je/ || /jo/ || /ʐ/ || /z/ || /i/ || /j/ || /k/ || /l/ || /m/ || /n/ || /o/ || /p/ || /r/ || /s/ || /t/ || /u/ || /f/ || /x/ || /ts/ || /tɕ/ || /ʂ/ || /ɕ/ || /./ || /ɨ/ || /ʲ/ || /e/ || /ju/ || /ja/ |} Ka taea te whakaatu te hā o te kupu ki te tohu: <´>. Hei tauira, <собо́й>. Engari, ka tuhia noatia te <собой> i te nui o te wā. Kei te “ё” te hā i ngā wā katoa. == Oromotu == {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Orokati |- ! || Ngutu || Niho || Niho takamuri || Takamuri |- ! Whakamutu | p pʲ b bʲ || t tʲ d dʲ || || k (kʲ) ɡ (ɡʲ) |- ! Ihu | m mʲ || n nʲ || || |- ! Tōiri | || r rʲ || || |- ! Tiotio | f fʲ v vʲ || s sʲ z zʲ || ʂ ɕ ʐ (ʑ) || x (xʲ) (ɣ) (ɣʲ) |- ! Tiotio whakamutu | || ts (tsʲ) || tɕ || |- ! Tata | || l lʲ || j || |} Ka whakahuatia te /ɕ/ ki te [ɕː]. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Oropuare |- ! || Takamua || Pū || Takamuri |- ! Tata | i || (ɨ) || u |- ! Waenga | e || || o |- ! Tuwhera | || a || |} Ka whakaitia tētahi oropuare ki te kore te hā o te kupu i reira. == Wetereo == === Tūingoa === He maha ngā āhua o te tūingoa Rūhia kotahi. Ka panoni ngā tūingoa, kia whakaaturia te mahi o te kupu i te rerenga kōrero. E ono ngā mahi rerekē: Ko te kaikawe, ko te aronga, ko te riro, ko te pūhono, ko te whāinga, ko te taputapu.<blockquote>Бык ви́дел пти́цу. — I kite te pūru i te manu.</blockquote>Ko te kaikawe te “бык” (ko te pūru). Ko te aronga te “пти́цу” (ko te manu). Mehemea ko te kaikawe te manu, ka kīia te āhua kaikawe: “Пти́ца”. Ka whakamahia pēneitia te āhua '''riro''' o te “бык”.<blockquote>но́ги '''быка́''' — ngā waewae o te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''pūhono''' o te “бык”.<blockquote>в '''быке́''' — i roto i te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''whāinga''' o te “бык”.<blockquote>к '''быку́''' — ki te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''taputapu''' o te “бык”.<blockquote>с '''быко́м''' — e whakamahi ana i te '''pūru'''</blockquote>He ira tō ngā kupu Rūhia katoa: Ko te tāne, ko te wahine, ko te irakore rānei. He rerekē ngā panoni mō aua momo e toru. He tāne te “бык”. He wahine te “пти́ца”. Ka panoni hoki ngā tūingoa, mehemea he takitini. Anei ētahi atu tauira mō ngā ira e toru: Ko te “окно́” (ko te “matapihi”), te “стол” (ko te “tēpu”), me te “вода́” (ko te “wai”). {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua mō ngā mahi me ngā ira e toru ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Irakore !Takitahi | colspan="2" |окно́ |окна́ |окне́ |окну́ |окно́м |- !Takitini | colspan="2" |о́кна |о́кон |о́кнах |о́кнам |о́кнами |- ! rowspan="2" |Tāne !Takitahi | colspan="2" |стол |стола́ |столе́ |столу́ |столо́м |- !Takitini | colspan="2" |столы́ |столо́в |стола́х |стола́м |стола́ми |- ! rowspan="2" |Wahine !Takitahi |вода́ |во́ду |воды́ | colspan="2" |воде́ |водо́й |- !Takitini | colspan="2" |во́ды |вод |во́дах |во́дам |во́дами |} === Tūāhua === Ka panoni āhua ngā tūāhua ki te mahi, ki te ira hoki o te tūingoa. Ka huri te “но́вый” (ko te “hou”) ki te “но́вое”, kia whakarerekētia te “окно́”. Engari, ka huri ki te “но́вая”, kia whakarerekētia te “вода́”. Anei ngā āhua o taua tūāhua. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “но́вый” (ko te “hou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu !Poto |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |но́вое | rowspan="2" |но́вого | rowspan="2" |но́вом | rowspan="2" |но́вому | rowspan="2" |но́вым |но́во |- !Tāne | colspan="2" |но́вый |нов |- !Wahine |но́вая |но́вую | colspan="4" |но́вой |нова́ |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |но́вые | colspan="2" |но́вых |но́вым |но́выми |но́вы, новы́ |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-oго” ki te /ovo/. * Mō ngā tūāhua tāne, mō ngā tūāhua riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. === Tūkapi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o ngā tūkapi ! colspan="4" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Kiritūnei ! colspan="2" |Takitahi |''(au)'' |я | colspan="2" |меня́ | colspan="2" |мне |мной |- ! colspan="2" |Takitini |''(tātou, mātou)'' |мы | colspan="3" |нас |нам |на́ми |- ! rowspan="2" |Kiritūnā ! colspan="2" |Takitahi |''(koe)'' |ты | colspan="2" |тебя́ | colspan="2" |тебе́ |тобо́й |- ! colspan="2" |Takitini |''(koutou)'' |вы | colspan="3" |вас |вам |ва́ми |- ! rowspan="4" |Kiritūrā ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | rowspan="3" |''(ia)'' |оно́ | colspan="2" rowspan="2" |его́ | rowspan="2" |нём | rowspan="2" |ему́ | rowspan="2" |им |- !Tāne |он |- !Wahine |она́ | colspan="2" |её |ней | colspan="2" |ей |- ! colspan="2" |Takitini |''(rātou)'' |они́ | colspan="2" |их |них |им |и́ми |- ! colspan="3" |Hokinga |''(au anō, koe anō…)'' |— | colspan="2" |себя́ | colspan="2" |себе́ |собо́й |} * Ka whakahuatia te “его́” ki te /jеˈvo/. * Ka kīia te “вы” (ehara i te “ты”) mō te “koe”, kia whakaaturia te maruwehi. * I te wā, e whai ai ngā tūkapi kiritūrā ki ngā pūhono, ka mauria te “н-”. Hei tauira, ko te “у” (ko te pūhono) me te “его́” (ko te tūkapi kiritūrā) ka puta hei “у него́”. <blockquote>'''Я''' ви́жу '''тебя́.''' — Kei te kite '''au''' i a '''koe.''' '''Ты''' помога́ешь '''меня́.''' — Kei te āwhina '''koe''' i a '''au.''' '''Они́''' пришли́ ко '''мне.''' — Kua haere mai '''rātou''' ki a '''au.''' '''Я''' говори́л с '''собо́й.''' — I kōrero '''au''' ki a '''au anō.'''</blockquote>He '''tūkapi riro''' hoki te “его́”, te “её”, me te “их”.<blockquote>'''его́''' дом — '''tana''' whare (o tētahi tāne) '''её''' ко́шка — '''tana''' ngeru (a tētahi wahine) '''их''' ру́ки — '''ō rātou''' ringaringa</blockquote>He matatini ake ngā tūkapi riro kē. Me whakaatu te mahi, te ira, me te takitinitanga hoki o te tūingoa. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “мой” (ko te “taku”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |моё | rowspan="2" |моего́ | rowspan="2" |моём | rowspan="2" |моему́ | rowspan="2" |мои́м |- !Tāne | colspan="2" |мой |- !Wahine |моя́ |мою́ | colspan="4" |мое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |мои́ | colspan="2" |мои́х |мои́м |мои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “наш” (ko te “tā tātou” me te “tā mātou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |на́ше | rowspan="2" |на́шего | rowspan="2" |на́шем | rowspan="2" |на́шему | rowspan="2" |на́шим |- !Tāne | colspan="2" |наш |- !Wahine |на́ша |на́шу | colspan="4" |на́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |на́ши | colspan="2" |на́ших |на́шим |на́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “твой” (ko te “tāu”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |твоё | rowspan="2" |твоего́ | rowspan="2" |твоём | rowspan="2" |твоему́ | rowspan="2" |твои́м |- !Tāne | colspan="2" |твой |- !Wahine |твоя́ |твою́ | colspan="4" |твое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |твои́ | colspan="2" |твои́х |твои́м |твои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “ваш” (ko te “tā koutou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |ва́ше | rowspan="2" |ва́шего | rowspan="2" |ва́шем | rowspan="2" |ва́шему | rowspan="2" |ва́шим |- !Tāne | colspan="2" |ваш |- !Wahine |ва́ша |ва́шу | colspan="4" |ва́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |ва́ши | colspan="2" |ва́ших |ва́шим |ва́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “свой” (ko te “taku ake” me te “tō ake”, te aha, te aha) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |своё | rowspan="2" |своего́ | rowspan="2" |своём | rowspan="2" |своему́ | rowspan="2" |свои́м |- !Tāne | colspan="2" |свой |- !Wahine |своя́ |свою́ | colspan="4" |свое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |свои́ | colspan="2" |свои́х |свои́м |свои́ми |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-его” ki te /jеvo/. * Mō ngā tūkapi riro tāne, mō ngā tūkapi riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. * Ka whakamahia te “свой”, mehemea ko te kaikawe te mea, kua riro ai te tūingoa. <blockquote>'''мой''' сад — '''taku''' mara '''моя́''' мать — '''taku''' māmā '''мои́''' па́льцы — '''aku''' matimati '''твоё''' се́рдце — '''tō''' manawa к '''твоему́''' се́рдцу — ki '''tō''' manawa Я ви́жу '''свою́''' ко́шку. — Kei te kite au i '''taku''' ngeru.</blockquote> === Tūwahi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “э́то” (ko te “tēnei”, te “tēnā”, me te “tērā”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |э́то | rowspan="2" |э́того | rowspan="2" |э́том | rowspan="2" |э́тому | rowspan="2" |э́тим |- !Tāne | colspan="2" |э́тот |- !Wahine |э́та |э́ту | colspan="4" |э́той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |э́ти | colspan="2" |э́тих |э́тим |э́тими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “то” (ko te “taua”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |то | rowspan="2" |того́ | rowspan="2" |том | rowspan="2" |тому́ | rowspan="2" |тем |- !Tāne | colspan="2" |тот |- !Wahine |та |ту | colspan="4" |той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |те | colspan="2" |тех |тем |те́ми |} Ko te “здесь”, ko te “тут” rānei ngā kupu mō te “i konei”. Ko te “там” te kupu mō te “i konā”, mō te “i korā”. Ko te “сюда́” te “ki konei”. Ko te “туда́” te “ki konā” me te “ki korā”. Ko te “отсю́да” te “mai i konei”. Ko te “отту́да” te “mai i konā” me te “mai i korā”.<blockquote>Э́то ру́сский язы́к. — Ko te reo Rūhia tēnei. э́того языка́ — o tēnei reo к тем лю́дям — ki aua tāngata Я здесь. — Kei konei ahau. Ты там. — Kei konā koe. Я пошёл туда́. — Kua haere au ki kōrā. Он отсю́да. — Nō konei ia.</blockquote> jfhomavp6zt24afdk850syw23r2nof7 153787 153786 2022-08-22T08:39:05Z PARALLAX333 16751 wikitext text/x-wiki Ko '''te reo Rūhia''' (ру́сский язы́к) te reo māori o [[Rūhia]]. E kitea ana te reo Rūhia hei reo whaimana o [[Rūhia]], o [[Pērara]], o [[Katatānga]], o [[Kikitānga]], o [[Takiritānga]]. E kitea anō hoki ana hei reo o te tokoiti i [[Romēnia]], i [[Āmenia]], i [[Pōrana]], i [[Tīekia]], i [[Horowākia]], i [[Morotawa]], i [[Mongōria]], i [[Ūkareinga]]. 258 miriona ngā kaikōrero Rūhia, puta noa i te ao. Ko te reo māori tino nui o [[Ūropi]] te reo Rūhia. Whaihoki, ko te reo nui tuawhitu o tēnei ao ki te tau o ngā kaikōrero māori, ko te tuawaru rānei ki te tau o ngā kaikōrero katoa. Ko te reo Rūhia kotahi o ngā reo e ono o [[Te Rūnanga Whakakotahi i ngā Iwi o te Ao]]. [[File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|link=https://pih.wikipedia.org/wiki/File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|thumb|350x350px|Mapi o ngā whenua, e kōrerotia ai te reo Rūhia]] {| class="wikitable" |+Kīanga |Здравствуйте | rowspan="2" |Kia ora |- |Привет |- |Как дела? |Kei te pēhea koe? |- |Хорошо |Kei te pai |- |Да |Āe |- |Нет |Kāo |- | rowspan="2" |Пока пока |Haere rā |- |E noho rā |- |До свидания |Ka kite anō |} == Pūnaha tātaki kupu == E tuhia ana te reo Rūhia ki tētahi arapū [[Kiririki]]. 33 ngā reta o te arapū Rūhia. Ka whakaaturia ngā pūmatua me ngā pūriki ki te āhua matika, ki te āhua tītaha hoki, me ngā oro ki [[Te Arapū Oromotu Tāwāhi]]. {| class="wikitable" |+ Arapū |- ! Matika | А а || Б б || В в || Г г || Д д || Е е || Ё ё || Ж ж || З з || И и || Й й || К к || Л л || М м || Н н || О о || П п || Р р || С с || Т т || У у || Ф ф || Х х || Ц ц || Ч ч || Ш ш || Щ щ || Ъ ъ || Ы ы || Ь ь || Э э || Ю ю || Я я |- ! Tītaha | ''А а'' || ''Б б'' || ''В в'' || ''Г г'' || ''Д д'' || ''Е е'' || ''Ё ё'' || ''Ж ж'' || ''З з'' || ''И и'' || ''Й й'' || ''К к'' || ''Л л'' || ''М м'' || ''Н н'' || ''О о'' || ''П п'' || ''Р р'' || ''С с'' || ''Т т'' || ''У у'' || ''Ф ф'' || ''Х х'' || ''Ц ц'' || ''Ч ч'' || ''Ш ш'' || ''Щ щ'' || ''Ъ ъ'' || ''Ы ы'' || ''Ь ь'' || ''Э э'' || ''Ю ю'' || ''Я я'' |- ! Oro | /a/ || /b/ || /v/ || /ɡ/ || /d/ || /je/ || /jo/ || /ʐ/ || /z/ || /i/ || /j/ || /k/ || /l/ || /m/ || /n/ || /o/ || /p/ || /r/ || /s/ || /t/ || /u/ || /f/ || /x/ || /ts/ || /tɕ/ || /ʂ/ || /ɕ/ || /./ || /ɨ/ || /ʲ/ || /e/ || /ju/ || /ja/ |} Ka taea te whakaatu te hā o te kupu ki te tohu: <´>. Hei tauira, <собо́й>. Engari, ka tuhia noatia te <собой> i te nui o te wā. Kei te “ё” te hā i ngā wā katoa. == Oromotu == {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Orokati |- ! || Ngutu || Niho || Niho takamuri || Takamuri |- ! Whakamutu | p pʲ b bʲ || t tʲ d dʲ || || k (kʲ) ɡ (ɡʲ) |- ! Ihu | m mʲ || n nʲ || || |- ! Tōiri | || r rʲ || || |- ! Tiotio | f fʲ v vʲ || s sʲ z zʲ || ʂ ɕ ʐ (ʑ) || x (xʲ) (ɣ) (ɣʲ) |- ! Tiotio whakamutu | || ts (tsʲ) || tɕ || |- ! Tata | || l lʲ || j || |} Ka whakahuatia te /ɕ/ ki te [ɕː]. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Oropuare |- ! || Takamua || Pū || Takamuri |- ! Tata | i || (ɨ) || u |- ! Waenga | e || || o |- ! Tuwhera | || a || |} Ka whakaitia tētahi oropuare ki te kore te hā o te kupu i reira. == Wetereo == === Tūingoa === He maha ngā āhua o te tūingoa Rūhia kotahi. Ka panoni ngā tūingoa, kia whakaaturia te mahi o te kupu i te rerenga kōrero. E ono ngā mahi rerekē: Ko te kaikawe, ko te aronga, ko te riro, ko te pūhono, ko te whāinga, ko te taputapu.<blockquote>Бык ви́дел пти́цу. — I kite te pūru i te manu.</blockquote>Ko te kaikawe te “бык” (ko te pūru). Ko te aronga te “пти́цу” (ko te manu). Mehemea ko te kaikawe te manu, ka kīia te āhua kaikawe: “Пти́ца”. Ka whakamahia pēneitia te āhua '''riro''' o te “бык”.<blockquote>но́ги '''быка́''' — ngā waewae o te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''pūhono''' o te “бык”.<blockquote>в '''быке́''' — i roto i te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''whāinga''' o te “бык”.<blockquote>к '''быку́''' — ki te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''taputapu''' o te “бык”.<blockquote>с '''быко́м''' — e whakamahi ana i te '''pūru'''</blockquote>He ira tō ngā kupu Rūhia katoa: Ko te tāne, ko te wahine, ko te irakore rānei. He rerekē ngā panoni mō aua momo e toru. He tāne te “бык”. He wahine te “пти́ца”. Ka panoni hoki ngā tūingoa, mehemea he takitini. Anei ētahi atu tauira mō ngā ira e toru: Ko te “окно́” (ko te “matapihi”), te “стол” (ko te “tēpu”), me te “вода́” (ko te “wai”). {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua mō ngā mahi me ngā ira e toru ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Irakore !Takitahi | colspan="2" |окно́ |окна́ |окне́ |окну́ |окно́м |- !Takitini | colspan="2" |о́кна |о́кон |о́кнах |о́кнам |о́кнами |- ! rowspan="2" |Tāne !Takitahi | colspan="2" |стол |стола́ |столе́ |столу́ |столо́м |- !Takitini | colspan="2" |столы́ |столо́в |стола́х |стола́м |стола́ми |- ! rowspan="2" |Wahine !Takitahi |вода́ |во́ду |воды́ | colspan="2" |воде́ |водо́й |- !Takitini | colspan="2" |во́ды |вод |во́дах |во́дам |во́дами |} === Tūāhua === Ka panoni āhua ngā tūāhua ki te mahi, ki te ira hoki o te tūingoa. Ka huri te “но́вый” (ko te “hou”) ki te “но́вое”, kia whakarerekētia te “окно́”. Engari, ka huri ki te “но́вая”, kia whakarerekētia te “вода́”. Anei ngā āhua o taua tūāhua. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “но́вый” (ko te “hou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu !Poto |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |но́вое | rowspan="2" |но́вого | rowspan="2" |но́вом | rowspan="2" |но́вому | rowspan="2" |но́вым |но́во |- !Tāne | colspan="2" |но́вый |нов |- !Wahine |но́вая |но́вую | colspan="4" |но́вой |нова́ |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |но́вые | colspan="2" |но́вых |но́вым |но́выми |но́вы, новы́ |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-oго” ki te /ovo/. * Mō ngā tūāhua tāne, mō ngā tūāhua riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. === Tūkapi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o ngā tūkapi ! colspan="4" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Kiritūnei ! colspan="2" |Takitahi |''(au)'' |я | colspan="2" |меня́ | colspan="2" |мне |мной |- ! colspan="2" |Takitini |''(tātou, mātou)'' |мы | colspan="3" |нас |нам |на́ми |- ! rowspan="2" |Kiritūnā ! colspan="2" |Takitahi |''(koe)'' |ты | colspan="2" |тебя́ | colspan="2" |тебе́ |тобо́й |- ! colspan="2" |Takitini |''(koutou)'' |вы | colspan="3" |вас |вам |ва́ми |- ! rowspan="4" |Kiritūrā ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | rowspan="3" |''(ia)'' |оно́ | colspan="2" rowspan="2" |его́ | rowspan="2" |нём | rowspan="2" |ему́ | rowspan="2" |им |- !Tāne |он |- !Wahine |она́ | colspan="2" |её |ней | colspan="2" |ей |- ! colspan="2" |Takitini |''(rātou)'' |они́ | colspan="2" |их |них |им |и́ми |- ! colspan="3" |Hokinga |''(au anō, koe anō…)'' |— | colspan="2" |себя́ | colspan="2" |себе́ |собо́й |} * Ka whakahuatia te “его́” ki te /jеˈvo/. * Ka kīia te “вы” (ehara i te “ты”) mō te “koe”, kia whakaaturia te maruwehi. * I te wā, e whai ai ngā tūkapi kiritūrā ki ngā pūhono, ka mauria te “н-”. Hei tauira, ko te “у” (ko te pūhono) me te “его́” (ko te tūkapi kiritūrā) ka puta hei “у него́”. <blockquote>'''Я''' ви́жу '''тебя́.''' — Kei te kite '''au''' i a '''koe.''' '''Ты''' помога́ешь '''меня́.''' — Kei te āwhina '''koe''' i a '''au.''' '''Они́''' пришли́ ко '''мне.''' — Kua haere mai '''rātou''' ki a '''au.''' '''Я''' говори́л с '''собо́й.''' — I kōrero '''au''' ki a '''au anō.'''</blockquote>He '''tūkapi riro''' hoki te “его́”, te “её”, me te “их”.<blockquote>'''его́''' дом — '''tana''' whare (o tētahi tāne) '''её''' ко́шка — '''tana''' ngeru (a tētahi wahine) '''их''' ру́ки — '''ō rātou''' ringaringa</blockquote>He matatini ake ngā tūkapi riro kē. Me whakaatu te mahi, te ira, me te takitinitanga hoki o te tūingoa. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “мой” (ko te “taku”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |моё | rowspan="2" |моего́ | rowspan="2" |моём | rowspan="2" |моему́ | rowspan="2" |мои́м |- !Tāne | colspan="2" |мой |- !Wahine |моя́ |мою́ | colspan="4" |мое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |мои́ | colspan="2" |мои́х |мои́м |мои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “наш” (ko te “tā tātou” me te “tā mātou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |на́ше | rowspan="2" |на́шего | rowspan="2" |на́шем | rowspan="2" |на́шему | rowspan="2" |на́шим |- !Tāne | colspan="2" |наш |- !Wahine |на́ша |на́шу | colspan="4" |на́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |на́ши | colspan="2" |на́ших |на́шим |на́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “твой” (ko te “tāu”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |твоё | rowspan="2" |твоего́ | rowspan="2" |твоём | rowspan="2" |твоему́ | rowspan="2" |твои́м |- !Tāne | colspan="2" |твой |- !Wahine |твоя́ |твою́ | colspan="4" |твое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |твои́ | colspan="2" |твои́х |твои́м |твои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “ваш” (ko te “tā koutou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |ва́ше | rowspan="2" |ва́шего | rowspan="2" |ва́шем | rowspan="2" |ва́шему | rowspan="2" |ва́шим |- !Tāne | colspan="2" |ваш |- !Wahine |ва́ша |ва́шу | colspan="4" |ва́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |ва́ши | colspan="2" |ва́ших |ва́шим |ва́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “свой” (ko te “taku ake” me te “tō ake”, te aha, te aha) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |своё | rowspan="2" |своего́ | rowspan="2" |своём | rowspan="2" |своему́ | rowspan="2" |свои́м |- !Tāne | colspan="2" |свой |- !Wahine |своя́ |свою́ | colspan="4" |свое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |свои́ | colspan="2" |свои́х |свои́м |свои́ми |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-его” ki te /jеvo/. * Mō ngā tūkapi riro tāne, mō ngā tūkapi riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. * Ka whakamahia te “свой”, mehemea ko te kaikawe te mea, kua riro ai te tūingoa. <blockquote>'''мой''' сад — '''taku''' mara '''моя́''' мать — '''taku''' māmā '''мои́''' па́льцы — '''aku''' matimati '''твоё''' се́рдце — '''tō''' manawa к '''твоему́''' се́рдцу — ki '''tō''' manawa Я ви́жу '''свою́''' ко́шку. — Kei te kite au i '''taku''' ngeru.</blockquote> === Tūwāhi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “э́то” (ko te “tēnei”, te “tēnā”, me te “tērā”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |э́то | rowspan="2" |э́того | rowspan="2" |э́том | rowspan="2" |э́тому | rowspan="2" |э́тим |- !Tāne | colspan="2" |э́тот |- !Wahine |э́та |э́ту | colspan="4" |э́той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |э́ти | colspan="2" |э́тих |э́тим |э́тими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “то” (ko te “taua”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |то | rowspan="2" |того́ | rowspan="2" |том | rowspan="2" |тому́ | rowspan="2" |тем |- !Tāne | colspan="2" |тот |- !Wahine |та |ту | colspan="4" |той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |те | colspan="2" |тех |тем |те́ми |} Ko te “здесь”, ko te “тут” rānei ngā kupu mō te “i konei”. Ko te “там” te kupu mō te “i konā”, mō te “i korā”. Ko te “сюда́” te “ki konei”. Ko te “туда́” te “ki konā” me te “ki korā”. Ko te “отсю́да” te “mai i konei”. Ko te “отту́да” te “mai i konā” me te “mai i korā”.<blockquote>Э́то ру́сский язы́к. — Ko te reo Rūhia tēnei. э́того языка́ — o tēnei reo к тем лю́дям — ki aua tāngata Я здесь. — Kei konei ahau. Ты там. — Kei konā koe. Я пошёл туда́. — Kua haere au ki kōrā. Он отсю́да. — Nō konei ia.</blockquote> m15i1uazqq4hvxtbv5t7od2jybh5kr7 153788 153787 2022-08-22T09:02:27Z PARALLAX333 16751 wikitext text/x-wiki Ko '''te reo Rūhia''' (ру́сский язы́к) te reo māori o [[Rūhia]]. E kitea ana te reo Rūhia hei reo whaimana o [[Rūhia]], o [[Pērara]], o [[Katatānga]], o [[Kikitānga]], o [[Takiritānga]]. E kitea anō hoki ana hei reo o te tokoiti i [[Romēnia]], i [[Āmenia]], i [[Pōrana]], i [[Tīekia]], i [[Horowākia]], i [[Morotawa]], i [[Mongōria]], i [[Ūkareinga]]. 258 miriona ngā kaikōrero Rūhia, puta noa i te ao. Ko te reo māori tino nui o [[Ūropi]] te reo Rūhia. Whaihoki, ko te reo nui tuawhitu o tēnei ao ki te tau o ngā kaikōrero māori, ko te tuawaru rānei ki te tau o ngā kaikōrero katoa. Ko te reo Rūhia kotahi o ngā reo e ono o [[Te Rūnanga Whakakotahi i ngā Iwi o te Ao]]. [[File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|link=https://pih.wikipedia.org/wiki/File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|thumb|350x350px|Mapi o ngā whenua, e kōrerotia ai te reo Rūhia]] {| class="wikitable" |+Kīanga |Здравствуйте | rowspan="2" |Kia ora |- |Привет |- |Как дела? |Kei te pēhea koe? |- |Хорошо |Kei te pai |- |Да |Āe |- |Нет |Kāo |- |Пожалуйста |Tēnā koa |- |Спасибо |Ngā mihi |- | rowspan="2" |Пока пока |Haere rā |- |E noho rā |- |До свидания |Ka kite anō |} == Pūnaha tātaki kupu == E tuhia ana te reo Rūhia ki tētahi arapū [[Kiririki]]. 33 ngā reta o te arapū Rūhia. Ka whakaaturia ngā pūmatua me ngā pūriki ki te āhua matika, ki te āhua tītaha hoki, me ngā oro ki [[Te Arapū Oromotu Tāwāhi]]. {| class="wikitable" |+ Arapū |- ! Matika | А а || Б б || В в || Г г || Д д || Е е || Ё ё || Ж ж || З з || И и || Й й || К к || Л л || М м || Н н || О о || П п || Р р || С с || Т т || У у || Ф ф || Х х || Ц ц || Ч ч || Ш ш || Щ щ || Ъ ъ || Ы ы || Ь ь || Э э || Ю ю || Я я |- ! Tītaha | ''А а'' || ''Б б'' || ''В в'' || ''Г г'' || ''Д д'' || ''Е е'' || ''Ё ё'' || ''Ж ж'' || ''З з'' || ''И и'' || ''Й й'' || ''К к'' || ''Л л'' || ''М м'' || ''Н н'' || ''О о'' || ''П п'' || ''Р р'' || ''С с'' || ''Т т'' || ''У у'' || ''Ф ф'' || ''Х х'' || ''Ц ц'' || ''Ч ч'' || ''Ш ш'' || ''Щ щ'' || ''Ъ ъ'' || ''Ы ы'' || ''Ь ь'' || ''Э э'' || ''Ю ю'' || ''Я я'' |- ! Oro | /a/ || /b/ || /v/ || /ɡ/ || /d/ || /je/ || /jo/ || /ʐ/ || /z/ || /i/ || /j/ || /k/ || /l/ || /m/ || /n/ || /o/ || /p/ || /r/ || /s/ || /t/ || /u/ || /f/ || /x/ || /ts/ || /tɕ/ || /ʂ/ || /ɕ/ || /./ || /ɨ/ || /ʲ/ || /e/ || /ju/ || /ja/ |} Ka taea te whakaatu te hā o te kupu ki te tohu: <´>. Hei tauira, <собо́й>. Engari, ka tuhia noatia te <собой> i te nui o te wā. Kei te “ё” te hā i ngā wā katoa. == Oromotu == {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Orokati |- ! || Ngutu || Niho || Niho takamuri || Takamuri |- ! Whakamutu | p pʲ b bʲ || t tʲ d dʲ || || k (kʲ) ɡ (ɡʲ) |- ! Ihu | m mʲ || n nʲ || || |- ! Tōiri | || r rʲ || || |- ! Tiotio | f fʲ v vʲ || s sʲ z zʲ || ʂ ɕ ʐ (ʑ) || x (xʲ) (ɣ) (ɣʲ) |- ! Tiotio whakamutu | || ts (tsʲ) || tɕ || |- ! Tata | || l lʲ || j || |} Ka whakahuatia te /ɕ/ ki te [ɕː]. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Oropuare |- ! || Takamua || Pū || Takamuri |- ! Tata | i || (ɨ) || u |- ! Waenga | e || || o |- ! Tuwhera | || a || |} Ka whakaitia tētahi oropuare ki te kore te hā o te kupu i reira. == Wetereo == === Tūingoa === He maha ngā āhua o te tūingoa Rūhia kotahi. Ka panoni ngā tūingoa, kia whakaaturia te mahi o te kupu i te rerenga kōrero. E ono ngā mahi rerekē: Ko te kaikawe, ko te aronga, ko te riro, ko te pūhono, ko te whāinga, ko te taputapu.<blockquote>Бык ви́дел пти́цу. — I kite te pūru i te manu.</blockquote>Ko te kaikawe te “бык” (ko te pūru). Ko te aronga te “пти́цу” (ko te manu). Mehemea ko te kaikawe te manu, ka kīia te āhua kaikawe: “Пти́ца”. Ka whakamahia pēneitia te āhua '''riro''' o te “бык”.<blockquote>но́ги '''быка́''' — ngā waewae o te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''pūhono''' o te “бык”.<blockquote>в '''быке́''' — i roto i te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''whāinga''' o te “бык”.<blockquote>к '''быку́''' — ki te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''taputapu''' o te “бык”.<blockquote>с '''быко́м''' — e whakamahi ana i te '''pūru'''</blockquote>He ira tō ngā kupu Rūhia katoa: Ko te tāne, ko te wahine, ko te irakore rānei. He rerekē ngā panoni mō aua momo e toru. He tāne te “бык”. He wahine te “пти́ца”. Ka panoni hoki ngā tūingoa, mehemea he takitini. Anei ētahi atu tauira mō ngā ira e toru: Ko te “окно́” (ko te “matapihi”), te “стол” (ko te “tēpu”), me te “вода́” (ko te “wai”). {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua mō ngā mahi me ngā ira e toru ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Irakore !Takitahi | colspan="2" |окно́ |окна́ |окне́ |окну́ |окно́м |- !Takitini | colspan="2" |о́кна |о́кон |о́кнах |о́кнам |о́кнами |- ! rowspan="2" |Tāne !Takitahi | colspan="2" |стол |стола́ |столе́ |столу́ |столо́м |- !Takitini | colspan="2" |столы́ |столо́в |стола́х |стола́м |стола́ми |- ! rowspan="2" |Wahine !Takitahi |вода́ |во́ду |воды́ | colspan="2" |воде́ |водо́й |- !Takitini | colspan="2" |во́ды |вод |во́дах |во́дам |во́дами |} === Tūāhua === Ka panoni āhua ngā tūāhua ki te mahi, ki te ira hoki o te tūingoa. Ka huri te “но́вый” (ko te “hou”) ki te “но́вое”, kia whakarerekētia te “окно́”. Engari, ka huri ki te “но́вая”, kia whakarerekētia te “вода́”. Anei ngā āhua o taua tūāhua. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “но́вый” (ko te “hou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu !Poto |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |но́вое | rowspan="2" |но́вого | rowspan="2" |но́вом | rowspan="2" |но́вому | rowspan="2" |но́вым |но́во |- !Tāne | colspan="2" |но́вый |нов |- !Wahine |но́вая |но́вую | colspan="4" |но́вой |нова́ |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |но́вые | colspan="2" |но́вых |но́вым |но́выми |но́вы, новы́ |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-oго” ki te /ovo/. * Mō ngā tūāhua tāne, mō ngā tūāhua riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. === Tūkapi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o ngā tūkapi ! colspan="4" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Kiritūnei ! colspan="2" |Takitahi |''(au)'' |я | colspan="2" |меня́ | colspan="2" |мне |мной |- ! colspan="2" |Takitini |''(tātou, mātou)'' |мы | colspan="3" |нас |нам |на́ми |- ! rowspan="2" |Kiritūnā ! colspan="2" |Takitahi |''(koe)'' |ты | colspan="2" |тебя́ | colspan="2" |тебе́ |тобо́й |- ! colspan="2" |Takitini |''(koutou)'' |вы | colspan="3" |вас |вам |ва́ми |- ! rowspan="4" |Kiritūrā ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | rowspan="3" |''(ia)'' |оно́ | colspan="2" rowspan="2" |его́ | rowspan="2" |нём | rowspan="2" |ему́ | rowspan="2" |им |- !Tāne |он |- !Wahine |она́ | colspan="2" |её |ней | colspan="2" |ей |- ! colspan="2" |Takitini |''(rātou)'' |они́ | colspan="2" |их |них |им |и́ми |- ! colspan="3" |Hokinga |''(au anō, koe anō…)'' |— | colspan="2" |себя́ | colspan="2" |себе́ |собо́й |} * Ka whakahuatia te “его́” ki te /jеˈvo/. * Ka kīia te “вы” (ehara i te “ты”) mō te “koe”, kia whakaaturia te maruwehi. * I te wā, e whai ai ngā tūkapi kiritūrā ki ngā pūhono, ka mauria te “н-”. Hei tauira, ko te “у” (ko te pūhono) me te “его́” (ko te tūkapi kiritūrā) ka puta hei “у него́”. <blockquote>'''Я''' ви́жу '''тебя́.''' — Kei te kite '''au''' i a '''koe.''' '''Ты''' помога́ешь '''меня́.''' — Kei te āwhina '''koe''' i a '''au.''' '''Они́''' пришли́ ко '''мне.''' — Kua haere mai '''rātou''' ki a '''au.''' '''Я''' говори́л с '''собо́й.''' — I kōrero '''au''' ki a '''au anō.'''</blockquote>He '''tūkapi riro''' hoki te “его́”, te “её”, me te “их”.<blockquote>'''его́''' дом — '''tana''' whare (o tētahi tāne) '''её''' ко́шка — '''tana''' ngeru (a tētahi wahine) '''их''' ру́ки — '''ō rātou''' ringaringa</blockquote>He matatini ake ngā tūkapi riro kē. Me whakaatu te mahi, te ira, me te takitinitanga hoki o te tūingoa. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “мой” (ko te “taku”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |моё | rowspan="2" |моего́ | rowspan="2" |моём | rowspan="2" |моему́ | rowspan="2" |мои́м |- !Tāne | colspan="2" |мой |- !Wahine |моя́ |мою́ | colspan="4" |мое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |мои́ | colspan="2" |мои́х |мои́м |мои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “наш” (ko te “tā tātou” me te “tā mātou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |на́ше | rowspan="2" |на́шего | rowspan="2" |на́шем | rowspan="2" |на́шему | rowspan="2" |на́шим |- !Tāne | colspan="2" |наш |- !Wahine |на́ша |на́шу | colspan="4" |на́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |на́ши | colspan="2" |на́ших |на́шим |на́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “твой” (ko te “tāu”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |твоё | rowspan="2" |твоего́ | rowspan="2" |твоём | rowspan="2" |твоему́ | rowspan="2" |твои́м |- !Tāne | colspan="2" |твой |- !Wahine |твоя́ |твою́ | colspan="4" |твое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |твои́ | colspan="2" |твои́х |твои́м |твои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “ваш” (ko te “tā koutou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |ва́ше | rowspan="2" |ва́шего | rowspan="2" |ва́шем | rowspan="2" |ва́шему | rowspan="2" |ва́шим |- !Tāne | colspan="2" |ваш |- !Wahine |ва́ша |ва́шу | colspan="4" |ва́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |ва́ши | colspan="2" |ва́ших |ва́шим |ва́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “свой” (ko te “taku ake” me te “tō ake”, te aha, te aha) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |своё | rowspan="2" |своего́ | rowspan="2" |своём | rowspan="2" |своему́ | rowspan="2" |свои́м |- !Tāne | colspan="2" |свой |- !Wahine |своя́ |свою́ | colspan="4" |свое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |свои́ | colspan="2" |свои́х |свои́м |свои́ми |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-его” ki te /jеvo/. * Mō ngā tūkapi riro tāne, mō ngā tūkapi riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. * Ka whakamahia te “свой”, mehemea ko te kaikawe te mea, kua riro ai te tūingoa. <blockquote>'''мой''' сад — '''taku''' mara '''моя́''' мать — '''taku''' māmā '''мои́''' па́льцы — '''aku''' matimati '''твоё''' се́рдце — '''tō''' manawa к '''твоему́''' се́рдцу — ki '''tō''' manawa Я ви́жу '''свою́''' ко́шку. — Kei te kite au i '''taku''' ngeru.</blockquote> === Tūwāhi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “э́то” (ko te “tēnei”, te “tēnā”, me te “tērā”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |э́то | rowspan="2" |э́того | rowspan="2" |э́том | rowspan="2" |э́тому | rowspan="2" |э́тим |- !Tāne | colspan="2" |э́тот |- !Wahine |э́та |э́ту | colspan="4" |э́той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |э́ти | colspan="2" |э́тих |э́тим |э́тими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “то” (ko te “taua”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |то | rowspan="2" |того́ | rowspan="2" |том | rowspan="2" |тому́ | rowspan="2" |тем |- !Tāne | colspan="2" |тот |- !Wahine |та |ту | colspan="4" |той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |те | colspan="2" |тех |тем |те́ми |} Ko te “здесь”, ko te “тут” rānei ngā kupu mō te “i konei”. Ko te “там” te kupu mō te “i konā”, mō te “i korā”. Ko te “сюда́” te “ki konei”. Ko te “туда́” te “ki konā” me te “ki korā”. Ko te “отсю́да” te “mai i konei”. Ko te “отту́да” te “mai i konā” me te “mai i korā”.<blockquote>Э́то ру́сский язы́к. — Ko te reo Rūhia tēnei. э́того языка́ — o tēnei reo к тем лю́дям — ki aua tāngata Я здесь. — Kei konei ahau. Ты там. — Kei konā koe. Я пошёл туда́. — Kua haere au ki kōrā. Он отсю́да. — Nō konei ia.</blockquote> iqampqx29psgkmnqqypkvera4qmgug8 153789 153788 2022-08-22T09:45:29Z PARALLAX333 16751 /* Tūkapi */ wikitext text/x-wiki Ko '''te reo Rūhia''' (ру́сский язы́к) te reo māori o [[Rūhia]]. E kitea ana te reo Rūhia hei reo whaimana o [[Rūhia]], o [[Pērara]], o [[Katatānga]], o [[Kikitānga]], o [[Takiritānga]]. E kitea anō hoki ana hei reo o te tokoiti i [[Romēnia]], i [[Āmenia]], i [[Pōrana]], i [[Tīekia]], i [[Horowākia]], i [[Morotawa]], i [[Mongōria]], i [[Ūkareinga]]. 258 miriona ngā kaikōrero Rūhia, puta noa i te ao. Ko te reo māori tino nui o [[Ūropi]] te reo Rūhia. Whaihoki, ko te reo nui tuawhitu o tēnei ao ki te tau o ngā kaikōrero māori, ko te tuawaru rānei ki te tau o ngā kaikōrero katoa. Ko te reo Rūhia kotahi o ngā reo e ono o [[Te Rūnanga Whakakotahi i ngā Iwi o te Ao]]. [[File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|link=https://pih.wikipedia.org/wiki/File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|thumb|350x350px|Mapi o ngā whenua, e kōrerotia ai te reo Rūhia]] {| class="wikitable" |+Kīanga |Здравствуйте | rowspan="2" |Kia ora |- |Привет |- |Как дела? |Kei te pēhea koe? |- |Хорошо |Kei te pai |- |Да |Āe |- |Нет |Kāo |- |Пожалуйста |Tēnā koa |- |Спасибо |Ngā mihi |- | rowspan="2" |Пока пока |Haere rā |- |E noho rā |- |До свидания |Ka kite anō |} == Pūnaha tātaki kupu == E tuhia ana te reo Rūhia ki tētahi arapū [[Kiririki]]. 33 ngā reta o te arapū Rūhia. Ka whakaaturia ngā pūmatua me ngā pūriki ki te āhua matika, ki te āhua tītaha hoki, me ngā oro ki [[Te Arapū Oromotu Tāwāhi]]. {| class="wikitable" |+ Arapū |- ! Matika | А а || Б б || В в || Г г || Д д || Е е || Ё ё || Ж ж || З з || И и || Й й || К к || Л л || М м || Н н || О о || П п || Р р || С с || Т т || У у || Ф ф || Х х || Ц ц || Ч ч || Ш ш || Щ щ || Ъ ъ || Ы ы || Ь ь || Э э || Ю ю || Я я |- ! Tītaha | ''А а'' || ''Б б'' || ''В в'' || ''Г г'' || ''Д д'' || ''Е е'' || ''Ё ё'' || ''Ж ж'' || ''З з'' || ''И и'' || ''Й й'' || ''К к'' || ''Л л'' || ''М м'' || ''Н н'' || ''О о'' || ''П п'' || ''Р р'' || ''С с'' || ''Т т'' || ''У у'' || ''Ф ф'' || ''Х х'' || ''Ц ц'' || ''Ч ч'' || ''Ш ш'' || ''Щ щ'' || ''Ъ ъ'' || ''Ы ы'' || ''Ь ь'' || ''Э э'' || ''Ю ю'' || ''Я я'' |- ! Oro | /a/ || /b/ || /v/ || /ɡ/ || /d/ || /je/ || /jo/ || /ʐ/ || /z/ || /i/ || /j/ || /k/ || /l/ || /m/ || /n/ || /o/ || /p/ || /r/ || /s/ || /t/ || /u/ || /f/ || /x/ || /ts/ || /tɕ/ || /ʂ/ || /ɕ/ || /./ || /ɨ/ || /ʲ/ || /e/ || /ju/ || /ja/ |} Ka taea te whakaatu te hā o te kupu ki te tohu: <´>. Hei tauira, <собо́й>. Engari, ka tuhia noatia te <собой> i te nui o te wā. Kei te “ё” te hā i ngā wā katoa. == Oromotu == {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Orokati |- ! || Ngutu || Niho || Niho takamuri || Takamuri |- ! Whakamutu | p pʲ b bʲ || t tʲ d dʲ || || k (kʲ) ɡ (ɡʲ) |- ! Ihu | m mʲ || n nʲ || || |- ! Tōiri | || r rʲ || || |- ! Tiotio | f fʲ v vʲ || s sʲ z zʲ || ʂ ɕ ʐ (ʑ) || x (xʲ) (ɣ) (ɣʲ) |- ! Tiotio whakamutu | || ts (tsʲ) || tɕ || |- ! Tata | || l lʲ || j || |} Ka whakahuatia te /ɕ/ ki te [ɕː]. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Oropuare |- ! || Takamua || Pū || Takamuri |- ! Tata | i || (ɨ) || u |- ! Waenga | e || || o |- ! Tuwhera | || a || |} Ka whakaitia tētahi oropuare ki te kore te hā o te kupu i reira. == Wetereo == === Tūingoa === He maha ngā āhua o te tūingoa Rūhia kotahi. Ka panoni ngā tūingoa, kia whakaaturia te mahi o te kupu i te rerenga kōrero. E ono ngā mahi rerekē: Ko te kaikawe, ko te aronga, ko te riro, ko te pūhono, ko te whāinga, ko te taputapu.<blockquote>Бык ви́дел пти́цу. — I kite te pūru i te manu.</blockquote>Ko te kaikawe te “бык” (ko te pūru). Ko te aronga te “пти́цу” (ko te manu). Mehemea ko te kaikawe te manu, ka kīia te āhua kaikawe: “Пти́ца”. Ka whakamahia pēneitia te āhua '''riro''' o te “бык”.<blockquote>но́ги '''быка́''' — ngā waewae o te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''pūhono''' o te “бык”.<blockquote>в '''быке́''' — i roto i te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''whāinga''' o te “бык”.<blockquote>к '''быку́''' — ki te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''taputapu''' o te “бык”.<blockquote>с '''быко́м''' — e whakamahi ana i te '''pūru'''</blockquote>He ira tō ngā kupu Rūhia katoa: Ko te tāne, ko te wahine, ko te irakore rānei. He rerekē ngā panoni mō aua momo e toru. He tāne te “бык”. He wahine te “пти́ца”. Ka panoni hoki ngā tūingoa, mehemea he takitini. Anei ētahi atu tauira mō ngā ira e toru: Ko te “окно́” (ko te “matapihi”), te “стол” (ko te “tēpu”), me te “вода́” (ko te “wai”). {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua mō ngā mahi me ngā ira e toru ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Irakore !Takitahi | colspan="2" |окно́ |окна́ |окне́ |окну́ |окно́м |- !Takitini | colspan="2" |о́кна |о́кон |о́кнах |о́кнам |о́кнами |- ! rowspan="2" |Tāne !Takitahi | colspan="2" |стол |стола́ |столе́ |столу́ |столо́м |- !Takitini | colspan="2" |столы́ |столо́в |стола́х |стола́м |стола́ми |- ! rowspan="2" |Wahine !Takitahi |вода́ |во́ду |воды́ | colspan="2" |воде́ |водо́й |- !Takitini | colspan="2" |во́ды |вод |во́дах |во́дам |во́дами |} === Tūāhua === Ka panoni āhua ngā tūāhua ki te mahi, ki te ira hoki o te tūingoa. Ka huri te “но́вый” (ko te “hou”) ki te “но́вое”, kia whakarerekētia te “окно́”. Engari, ka huri ki te “но́вая”, kia whakarerekētia te “вода́”. Anei ngā āhua o taua tūāhua. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “но́вый” (ko te “hou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu !Poto |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |но́вое | rowspan="2" |но́вого | rowspan="2" |но́вом | rowspan="2" |но́вому | rowspan="2" |но́вым |но́во |- !Tāne | colspan="2" |но́вый |нов |- !Wahine |но́вая |но́вую | colspan="4" |но́вой |нова́ |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |но́вые | colspan="2" |но́вых |но́вым |но́выми |но́вы, новы́ |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-oго” ki te /ovo/. * Mō ngā tūāhua tāne, mō ngā tūāhua riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. === Tūkapi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o ngā tūkapi ! colspan="4" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Kiritūnei ! colspan="2" |Takitahi |''(au)'' |я | colspan="2" |меня́ | colspan="2" |мне |мной |- ! colspan="2" |Takitini |''(tātou, mātou)'' |мы | colspan="3" |нас |нам |на́ми |- ! rowspan="2" |Kiritūnā ! colspan="2" |Takitahi |''(koe)'' |ты | colspan="2" |тебя́ | colspan="2" |тебе́ |тобо́й |- ! colspan="2" |Takitini |''(koutou)'' |вы | colspan="3" |вас |вам |ва́ми |- ! rowspan="4" |Kiritūrā ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | rowspan="3" |''(ia)'' |оно́ | colspan="2" rowspan="2" |его́ | rowspan="2" |нём | rowspan="2" |ему́ | rowspan="2" |им |- !Tāne |он |- !Wahine |она́ | colspan="2" |её |ней | colspan="2" |ей |- ! colspan="2" |Takitini |''(rātou)'' |они́ | colspan="2" |их |них |им |и́ми |- ! colspan="3" |Hokinga |''(au anō, koe anō…)'' | | colspan="2" |себя́ | colspan="2" |себе́ |собо́й |} * Ka whakahuatia te “его́” ki te /jеˈvo/. * Ka kīia te “вы” (ehara i te “ты”) mō te “koe”, kia whakaaturia te maruwehi. * I te wā, e whai ai ngā tūkapi kiritūrā ki ngā pūhono, ka mauria te “н-”. Hei tauira, ko te “у” (ko te pūhono) me te “его́” (ko te tūkapi kiritūrā) ka puta hei “у него́”. <blockquote>'''Я''' ви́жу '''тебя́.''' — Kei te kite '''au''' i a '''koe.''' '''Ты''' помога́ешь '''меня́.''' — Kei te āwhina '''koe''' i a '''au.''' '''Они́''' пришли́ ко '''мне.''' — Kua haere mai '''rātou''' ki a '''au.''' '''Я''' говори́л с '''собо́й.''' — I kōrero '''au''' ki a '''au anō.'''</blockquote>He '''tūkapi riro''' hoki te “его́”, te “её”, me te “их”.<blockquote>'''его́''' дом — '''tana''' whare (o tētahi tāne) '''её''' ко́шка — '''tana''' ngeru (a tētahi wahine) '''их''' ру́ки — '''ō rātou''' ringaringa</blockquote>He matatini ake ngā tūkapi riro kē. Me whakaatu te mahi, te ira, me te takitinitanga hoki o te tūingoa. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “мой” (ko te “taku”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |моё | rowspan="2" |моего́ | rowspan="2" |моём | rowspan="2" |моему́ | rowspan="2" |мои́м |- !Tāne | colspan="2" |мой |- !Wahine |моя́ |мою́ | colspan="4" |мое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |мои́ | colspan="2" |мои́х |мои́м |мои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “наш” (ko te “tā tātou” me te “tā mātou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |на́ше | rowspan="2" |на́шего | rowspan="2" |на́шем | rowspan="2" |на́шему | rowspan="2" |на́шим |- !Tāne | colspan="2" |наш |- !Wahine |на́ша |на́шу | colspan="4" |на́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |на́ши | colspan="2" |на́ших |на́шим |на́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “твой” (ko te “tāu”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |твоё | rowspan="2" |твоего́ | rowspan="2" |твоём | rowspan="2" |твоему́ | rowspan="2" |твои́м |- !Tāne | colspan="2" |твой |- !Wahine |твоя́ |твою́ | colspan="4" |твое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |твои́ | colspan="2" |твои́х |твои́м |твои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “ваш” (ko te “tā koutou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |ва́ше | rowspan="2" |ва́шего | rowspan="2" |ва́шем | rowspan="2" |ва́шему | rowspan="2" |ва́шим |- !Tāne | colspan="2" |ваш |- !Wahine |ва́ша |ва́шу | colspan="4" |ва́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |ва́ши | colspan="2" |ва́ших |ва́шим |ва́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “свой” (ko te “taku ake” me te “tō ake”, te aha, te aha) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |своё | rowspan="2" |своего́ | rowspan="2" |своём | rowspan="2" |своему́ | rowspan="2" |свои́м |- !Tāne | colspan="2" |свой |- !Wahine |своя́ |свою́ | colspan="4" |свое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |свои́ | colspan="2" |свои́х |свои́м |свои́ми |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-его” ki te /jеvo/. * Mō ngā tūkapi riro tāne, mō ngā tūkapi riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. * Ka whakamahia te “свой”, mehemea ko te kaikawe te mea, kua riro ai te tūingoa. <blockquote>'''мой''' сад — '''taku''' mara '''моя́''' мать — '''taku''' māmā '''мои́''' па́льцы — '''aku''' matimati '''твоё''' се́рдце — '''tō''' manawa к '''твоему́''' се́рдцу — ki '''tō''' manawa Я ви́жу '''свою́''' ко́шку. — Kei te kite au i '''taku''' ngeru.</blockquote> === Tūwāhi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “э́то” (ko te “tēnei”, te “tēnā”, me te “tērā”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |э́то | rowspan="2" |э́того | rowspan="2" |э́том | rowspan="2" |э́тому | rowspan="2" |э́тим |- !Tāne | colspan="2" |э́тот |- !Wahine |э́та |э́ту | colspan="4" |э́той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |э́ти | colspan="2" |э́тих |э́тим |э́тими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “то” (ko te “taua”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |то | rowspan="2" |того́ | rowspan="2" |том | rowspan="2" |тому́ | rowspan="2" |тем |- !Tāne | colspan="2" |тот |- !Wahine |та |ту | colspan="4" |той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |те | colspan="2" |тех |тем |те́ми |} Ko te “здесь”, ko te “тут” rānei ngā kupu mō te “i konei”. Ko te “там” te kupu mō te “i konā”, mō te “i korā”. Ko te “сюда́” te “ki konei”. Ko te “туда́” te “ki konā” me te “ki korā”. Ko te “отсю́да” te “mai i konei”. Ko te “отту́да” te “mai i konā” me te “mai i korā”.<blockquote>Э́то ру́сский язы́к. — Ko te reo Rūhia tēnei. э́того языка́ — o tēnei reo к тем лю́дям — ki aua tāngata Я здесь. — Kei konei ahau. Ты там. — Kei konā koe. Я пошёл туда́. — Kua haere au ki kōrā. Он отсю́да. — Nō konei ia.</blockquote> 5yy6erwjbukhdk9xs5bkmjwlcjoov9i 153790 153789 2022-08-22T10:31:41Z PARALLAX333 16751 wikitext text/x-wiki Ko '''te reo Rūhia''' (ру́сский язы́к) te reo māori o [[Rūhia]]. E kitea ana te reo Rūhia hei reo whaimana o [[Rūhia]], o [[Pērara]], o [[Katatānga]], o [[Kikitānga]], o [[Takiritānga]]. E kitea anō hoki ana hei reo o te tokoiti i [[Romēnia]], i [[Āmenia]], i [[Pōrana]], i [[Tīekia]], i [[Horowākia]], i [[Morotawa]], i [[Mongōria]], i [[Ūkareinga]]. 258 miriona ngā kaikōrero Rūhia, puta noa i te ao. Ko te reo māori tino nui o [[Ūropi]] te reo Rūhia. Whaihoki, ko te reo nui tuawhitu o tēnei ao ki te tau o ngā kaikōrero māori, ko te tuawaru rānei ki te tau o ngā kaikōrero katoa. Ko te reo Rūhia kotahi o ngā reo e ono o [[Te Rūnanga Whakakotahi i ngā Iwi o te Ao]]. [[File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|link=https://pih.wikipedia.org/wiki/File:Russian_language_status_and_proficiency_in_the_World.svg|thumb|350x350px|Mapi o ngā whenua, e kōrerotia ai te reo Rūhia]] {| class="wikitable" |+Kīanga |Здравствуйте | rowspan="2" |Kia ora |- |Привет |- |Как дела? |Kei te pēhea koe? |- |Хорошо |Kei te pai |- |Да |Āe |- |Нет |Kāo |- |Пожалуйста |Tēnā koa |- |Спасибо |Ngā mihi |- | rowspan="2" |Пока пока |Haere rā |- |E noho rā |- |До свидания |Ka kite anō |} == Pūnaha tātaki kupu == E tuhia ana te reo Rūhia ki tētahi arapū [[Kiririki]]. 33 ngā reta o te arapū Rūhia. Ka whakaaturia ngā pūmatua me ngā pūriki ki te āhua matika, ki te āhua tītaha hoki, me ngā oro ki [[Te Arapū Oromotu Tāwāhi]]. {| class="wikitable" |+ Arapū |- ! Matika | А а || Б б || В в || Г г || Д д || Е е || Ё ё || Ж ж || З з || И и || Й й || К к || Л л || М м || Н н || О о || П п || Р р || С с || Т т || У у || Ф ф || Х х || Ц ц || Ч ч || Ш ш || Щ щ || Ъ ъ || Ы ы || Ь ь || Э э || Ю ю || Я я |- ! Tītaha | ''А а'' || ''Б б'' || ''В в'' || ''Г г'' || ''Д д'' || ''Е е'' || ''Ё ё'' || ''Ж ж'' || ''З з'' || ''И и'' || ''Й й'' || ''К к'' || ''Л л'' || ''М м'' || ''Н н'' || ''О о'' || ''П п'' || ''Р р'' || ''С с'' || ''Т т'' || ''У у'' || ''Ф ф'' || ''Х х'' || ''Ц ц'' || ''Ч ч'' || ''Ш ш'' || ''Щ щ'' || ''Ъ ъ'' || ''Ы ы'' || ''Ь ь'' || ''Э э'' || ''Ю ю'' || ''Я я'' |- ! Oro | /a/ || /b/ || /v/ || /ɡ/ || /d/ || /je/ || /jo/ || /ʐ/ || /z/ || /i/ || /j/ || /k/ || /l/ || /m/ || /n/ || /o/ || /p/ || /r/ || /s/ || /t/ || /u/ || /f/ || /x/ || /ts/ || /tɕ/ || /ʂ/ || /ɕ/ || /./ || /ɨ/ || /ʲ/ || /e/ || /ju/ || /ja/ |} Ka taea te whakaatu te hā o te kupu ki te tohu: <´>. Hei tauira, <собо́й>. Engari, ka tuhia noatia te <собой> i te nui o te wā. Kei te “ё” te hā i ngā wā katoa. == Oromotu == {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Orokati |- ! || Ngutu || Niho || Niho takamuri || Takamuri |- ! Whakamutu | p pʲ b bʲ || t tʲ d dʲ || || k (kʲ) ɡ (ɡʲ) |- ! Ihu | m mʲ || n nʲ || || |- ! Tōiri | || r rʲ || || |- ! Tiotio | f fʲ v vʲ || s sʲ z zʲ || ʂ ɕ ʐ (ʑ) || x (xʲ) (ɣ) (ɣʲ) |- ! Tiotio whakamutu | || ts (tsʲ) || tɕ || |- ! Tata | || l lʲ || j || |} Ka whakahuatia te /ɕ/ ki te [ɕː]. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+ Oropuare |- ! || Takamua || Pū || Takamuri |- ! Tata | i || (ɨ) || u |- ! Waenga | e || || o |- ! Tuwhera | || a || |} Ka whakaitia tētahi oropuare ki te kore te hā o te kupu i reira. == Wetereo == === Tūingoa === He maha ngā āhua o te tūingoa Rūhia kotahi. Ka panoni ngā tūingoa, kia whakaaturia te mahi o te kupu i te rerenga kōrero. E ono ngā mahi rerekē: Ko te kaikawe, ko te aronga, ko te riro, ko te pūhono, ko te whāinga, ko te taputapu.<blockquote>Бык ви́дел пти́цу. — I kite te pūru i te manu.</blockquote>Ko te kaikawe te “бык” (ko te pūru). Ko te aronga te “пти́цу” (ko te manu). Mehemea ko te kaikawe te manu, ka kīia te āhua kaikawe: “Пти́ца”. Ka whakamahia pēneitia te āhua '''riro''' o te “бык”.<blockquote>но́ги '''быка́''' — ngā waewae o te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''pūhono''' o te “бык”.<blockquote>в '''быке́''' — i roto i te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''whāinga''' o te “бык”.<blockquote>к '''быку́''' — ki te '''pūru'''</blockquote>Ka whakamahia pēneitia te āhua '''taputapu''' o te “бык”.<blockquote>с '''быко́м''' — e whakamahi ana i te '''pūru'''</blockquote>He ira tō ngā kupu Rūhia katoa: Ko te tāne, ko te wahine, ko te irakore rānei. He rerekē ngā panoni mō aua momo e toru. He tāne te “бык”. He wahine te “пти́ца”. Ka panoni hoki ngā tūingoa, mehemea he takitini. Anei ētahi atu tauira mō ngā ira e toru: Ko te “окно́” (ko te “matapihi”), te “стол” (ko te “tēpu”), me te “вода́” (ko te “wai”). {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua mō ngā mahi me ngā ira e toru ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Irakore !Takitahi | colspan="2" |окно́ |окна́ |окне́ |окну́ |окно́м |- !Takitini | colspan="2" |о́кна |о́кон |о́кнах |о́кнам |о́кнами |- ! rowspan="2" |Tāne !Takitahi | colspan="2" |стол |стола́ |столе́ |столу́ |столо́м |- !Takitini | colspan="2" |столы́ |столо́в |стола́х |стола́м |стола́ми |- ! rowspan="2" |Wahine !Takitahi |вода́ |во́ду |воды́ | colspan="2" |воде́ |водо́й |- !Takitini | colspan="2" |во́ды |вод |во́дах |во́дам |во́дами |} === Tūāhua === Ka panoni āhua ngā tūāhua ki te mahi, ki te ira hoki o te tūingoa. Ka huri te “но́вый” (ko te “hou”) ki te “но́вое”, kia whakarerekētia te “окно́”. Engari, ka huri ki te “но́вая”, kia whakarerekētia te “вода́”. Anei ngā āhua o taua tūāhua. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “но́вый” (ko te “hou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu !Poto |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |но́вое | rowspan="2" |но́вого | rowspan="2" |но́вом | rowspan="2" |но́вому | rowspan="2" |но́вым |но́во |- !Tāne | colspan="2" |но́вый |нов |- !Wahine |но́вая |но́вую | colspan="4" |но́вой |нова́ |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |но́вые | colspan="2" |но́вых |но́вым |но́выми |но́вы, новы́ |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-oго” ki te /ovo/. * Mō ngā tūāhua tāne, mō ngā tūāhua riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. === Tūkapi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o ngā tūkapi ! colspan="4" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="2" |Kiritūnei ! colspan="2" |Takitahi |''(au)'' |я | colspan="2" |меня́ | colspan="2" |мне |мной |- ! colspan="2" |Takitini |''(tātou, mātou)'' |мы | colspan="3" |нас |нам |на́ми |- ! rowspan="2" |Kiritūnā ! colspan="2" |Takitahi |''(koe)'' |ты | colspan="2" |тебя́ | colspan="2" |тебе́ |тобо́й |- ! colspan="2" |Takitini |''(koutou)'' |вы | colspan="3" |вас |вам |ва́ми |- ! rowspan="4" |Kiritūrā ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | rowspan="3" |''(ia)'' |оно́ | colspan="2" rowspan="2" |его́ | rowspan="2" |нём | rowspan="2" |ему́ | rowspan="2" |им |- !Tāne |он |- !Wahine |она́ | colspan="2" |её |ней | colspan="2" |ей |- ! colspan="2" |Takitini |''(rātou)'' |они́ | colspan="2" |их |них |им |и́ми |- ! colspan="3" |Hokinga |''(au anō, koe anō…)'' | | colspan="2" |себя́ | colspan="2" |себе́ |собо́й |} * Ka whakahuatia te “его́” ki te /jеˈvo/. * Ka kīia te “вы” (ehara i te “ты”) mō te “koe”, kia whakaaturia te maruwehi. * I te wā, e whai ai ngā tūkapi kiritūrā ki ngā pūhono, ka mauria te “н-”. Hei tauira, ka kōmitimitihia te “у” (ko te pūhono) me te “его́” (ko te tūkapi kiritūrā), ka puta ai te “у него́”. <blockquote>'''Я''' ви́жу '''тебя́.''' — Kei te kite '''au''' i a '''koe.''' '''Ты''' помога́ешь '''меня́.''' — Kei te āwhina '''koe''' i a '''au.''' '''Они́''' пришли́ ко '''мне.''' — Kua haere mai '''rātou''' ki a '''au.''' '''Я''' говори́л с '''собо́й.''' — I kōrero '''au''' ki a '''au anō.'''</blockquote>He '''tūkapi riro''' hoki te “его́”, te “её”, me te “их”.<blockquote>'''его́''' дом — '''tana''' whare (o tētahi tāne) '''её''' ко́шка — '''tana''' ngeru (a tētahi wahine) '''их''' ру́ки — '''ō rātou''' ringaringa</blockquote>He matatini ake ngā tūkapi riro kē. Me whakaatu te mahi, te ira, me te takitinitanga hoki o te tūingoa. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “мой” (ko te “taku”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |моё | rowspan="2" |моего́ | rowspan="2" |моём | rowspan="2" |моему́ | rowspan="2" |мои́м |- !Tāne | colspan="2" |мой |- !Wahine |моя́ |мою́ | colspan="4" |мое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |мои́ | colspan="2" |мои́х |мои́м |мои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “наш” (ko te “tā tātou” me te “tā mātou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |на́ше | rowspan="2" |на́шего | rowspan="2" |на́шем | rowspan="2" |на́шему | rowspan="2" |на́шим |- !Tāne | colspan="2" |наш |- !Wahine |на́ша |на́шу | colspan="4" |на́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |на́ши | colspan="2" |на́ших |на́шим |на́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “твой” (ko te “tāu”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |твоё | rowspan="2" |твоего́ | rowspan="2" |твоём | rowspan="2" |твоему́ | rowspan="2" |твои́м |- !Tāne | colspan="2" |твой |- !Wahine |твоя́ |твою́ | colspan="4" |твое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |твои́ | colspan="2" |твои́х |твои́м |твои́ми |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “ваш” (ko te “tā koutou”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |ва́ше | rowspan="2" |ва́шего | rowspan="2" |ва́шем | rowspan="2" |ва́шему | rowspan="2" |ва́шим |- !Tāne | colspan="2" |ваш |- !Wahine |ва́ша |ва́шу | colspan="4" |ва́шей |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |ва́ши | colspan="2" |ва́ших |ва́шим |ва́шими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “свой” (ko te “taku ake” me te “tō ake”, te aha, te aha) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |своё | rowspan="2" |своего́ | rowspan="2" |своём | rowspan="2" |своему́ | rowspan="2" |свои́м |- !Tāne | colspan="2" |свой |- !Wahine |своя́ |свою́ | colspan="4" |свое́й |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |свои́ | colspan="2" |свои́х |свои́м |свои́ми |} * Ka whakahuatia ngā kūmuri ko “-его” ki te /jеvo/. * Mō ngā tūkapi riro tāne, mō ngā tūkapi riro takitini hoki, ka huri te āhua aronga ki te āhua riro (ehara i te āhua kaikawe), mehemea he hākori te tūingoa. * Ka whakamahia te “свой”, mehemea ko te kaikawe te mea, kua riro ai te tūingoa. <blockquote>'''мой''' сад — '''taku''' mara '''моя́''' мать — '''taku''' māmā '''мои́''' па́льцы — '''aku''' matimati '''твоё''' се́рдце — '''tō''' manawa к '''твоему́''' се́рдцу — ki '''tō''' manawa Я ви́жу '''свою́''' ко́шку. — Kei te kite au i '''taku''' ngeru.</blockquote> === Tūwāhi === {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “э́то” (ko te “tēnei”, te “tēnā”, me te “tērā”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |э́то | rowspan="2" |э́того | rowspan="2" |э́том | rowspan="2" |э́тому | rowspan="2" |э́тим |- !Tāne | colspan="2" |э́тот |- !Wahine |э́та |э́ту | colspan="4" |э́той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |э́ти | colspan="2" |э́тих |э́тим |э́тими |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Āhua o te “то” (ko te “taua”) ! colspan="2" | !Kaikawe !Aronga !Riro !Pūhono !Whāinga !Taputapu |- ! rowspan="3" |Takitahi !Irakore | colspan="2" |то | rowspan="2" |того́ | rowspan="2" |том | rowspan="2" |тому́ | rowspan="2" |тем |- !Tāne | colspan="2" |тот |- !Wahine |та |ту | colspan="4" |той |- ! colspan="2" |Takitini | colspan="2" |те | colspan="2" |тех |тем |те́ми |} Ko te “здесь”, ko te “тут” rānei ngā kupu mō te “i konei”. Ko te “там” te kupu mō te “i konā”, mō te “i korā”. Ko te “сюда́” te “ki konei”. Ko te “туда́” te “ki konā” me te “ki korā”. Ko te “отсю́да” te “mai i konei”. Ko te “отту́да” te “mai i konā” me te “mai i korā”.<blockquote>Э́то ру́сский язы́к. — Ko te reo Rūhia tēnei. э́того языка́ — o tēnei reo к тем лю́дям — ki aua tāngata Я здесь. — Kei konei ahau. Ты там. — Kei konā koe. Я пошёл туда́. — Kua haere au ki kōrā. Он отсю́да. — Nō konei ia.</blockquote> 76zmy95v0e18zdjp13ozvxdvn4wgfpv 2 17538 153785 2022-08-22T02:25:11Z 125.236.252.122 Created page with "Hi" wikitext text/x-wiki Hi he0da0q8s1r2umjl1vwjjxep15c52yo 0 17539 153791 2022-08-22T10:54:44Z PARALLAX333 16751 Created page with "Ko '''te reo Hawaii''' (ka ʻōlelo Hawaiʻi) te reo māori o [[Hawai'i|Hawaii]]. E rua mano ngā kaikōrero māori. He reo [[Poronīhia]] te reo Hawaii, pēnei me [[Reo Māori|te reo Māori]] o [[Aotearoa]]. {| class="wikitable" |+Kīanga |Aloha |Kia ora |- |Pehea ʻoe? |Kei te pēhea koe? |- |Maikaʻi au. |Kei te pai ahau. |- |ʻAe, ʻē |Āe |- |ʻAʻole |Kāo |- |Mahalo |Ngā mihi |} == Pūnaha tātaki kupu == 13 ngā reta o te arapū Hawaii. Ka whakaaturia ngā ret..." wikitext text/x-wiki Ko '''te reo Hawaii''' (ka ʻōlelo Hawaiʻi) te reo māori o [[Hawai'i|Hawaii]]. E rua mano ngā kaikōrero māori. He reo [[Poronīhia]] te reo Hawaii, pēnei me [[Reo Māori|te reo Māori]] o [[Aotearoa]]. {| class="wikitable" |+Kīanga |Aloha |Kia ora |- |Pehea ʻoe? |Kei te pēhea koe? |- |Maikaʻi au. |Kei te pai ahau. |- |ʻAe, ʻē |Āe |- |ʻAʻole |Kāo |- |Mahalo |Ngā mihi |} == Pūnaha tātaki kupu == 13 ngā reta o te arapū Hawaii. Ka whakaaturia ngā reta me ngā oro ki [[Te Arapū Oromotu Tāwāhi]]. {| class="wikitable" |+Arapū !Reta |A |E |I |O |U |H |K |L |M |N |P |W |ʻ |- !Oro |/a/ |/e/ |/i/ |/o/ |/u/ |/h/ |/k/ |/l/ |/m/ |/n/ |/p/ |/v/ |/ʔ/ |} Ka tuhia ngā oropuare roa ki ngā tohutō. == Oromotu == {| class="wikitable" |+Orokati ! !Ngutu !Niho !Takamuri !Korokoro |- !Whakamutu |p | |k |ʔ |- !Iho |m |n | | |- !Tiotio |v | | |h |- !Tata | |l | | |} {| class="wikitable" |+Oropuare ! !Takamua !Takamuri |- !Tata |i iː |u uː |- !Waenga |e eː |o oː |- !Tuwhera | colspan="2" |a aː |} == Wetereo == {| class="wikitable" |+Tūkapi ! colspan="2" | !Takitahi !Takirua !Takitini |- ! rowspan="2" |1 !Kauawhi | |kāua |kākou |- !Kaupare |au, wau |māua |mākou |- ! colspan="2" |2 |ʻoe |ʻōlua |ʻoukou |- ! colspan="2" |3 |ia |lāua |lākou |- ! colspan="2" |Hokinga | colspan="3" |(ai) |} * Ka tāpirihia te “ʻo” ki mua o te “ia”, o ngā ingoa hoki, mehemea he tohukore te kīanga. Engari, kāore te “ʻo”, e whakamahia ki te “ia”, mehemea ehara te mea i te hākori. {| class="wikitable" |+Tūkapi riro ! colspan="2" | !Whānui !Kaupapa !Tuku, whaioranga |- ! rowspan="2" |Whānui !“A” |kā |a |na |- !“O” |kō |o |no |- ! rowspan="3" |Kiritūnei takitahi !“A” |kaʻu |aʻu |naʻu |- !“O” |koʻu |oʻu |noʻu |- !Aroha |kuʻu | | |- ! rowspan="3" |Kiritūnā takitahi !“A” |kāu |āu |nāu |- !“O” |kou |ou |nou |- !Aroha |kō | | |- ! rowspan="2" |Kiritūrā takitahi !“A” |kāna |āna |nāna |- !“O” |kona |ona |nona |} {| class="wikitable" |+Pūtohu ! colspan="2" | !Takitahi !Takitini |- ! colspan="2" |Pū tautuhi |ka, ke |nā |- ! rowspan="2" |Pūnoa !Whānui | colspan="2" |he |- !Tētahi | colspan="2" |kekahi |} * Ka kīia te “ke” (ehara i te “ka”), ina tīmatahia te kupu, e whai ake rā, ki te “a”, ki te “e”, ki te “o”, ki te “k” rānei. * Ka taea te tāpiri te “mau” ki muri, kia whakatinitia te tūingoa, e whai ake rā. {| class="wikitable" |+Tūwāhi ! rowspan="2" | ! rowspan="2" |Mea ! colspan="2" |Wāhi ! rowspan="2" |Hātepe |- !Tūkapi !Tūkē |- !Whānui | |ʻō | | |- !Tū nei |kēia |ʻaneʻi |nei |pēia, penei |- !Tū nā |kēnā | | rowspan="2" |lā | rowspan="2" |pēlā |- !Tū rā |kēlā | |- !Hokinga |ia |laila | | |} {| class="wikitable" |+Tūwāhi |luna (o) |runga (i) |- |lalo (o) |raro (i) |- |loko (o) |roto (i) |- |waho (o) |waho (i) |- |mua (o) |mua (i) |- |hope (o) | rowspan="2" |muri (i) |- |muli (o) |- |waena (o) |waenga (i) |- |waenakonu (o) |waenganui (o) |- |ka ʻaoʻao (o) |te taha (o) |} {| class="wikitable" |+Pūhono |i |i, ki, kei |Ka whakamahia te “iā” i te wā, ka whakamahi ai ki ngā ingoa, ki ngā tūkapi rānei. Ka kōmitimitihia ki te “au”, ka puta ai te “iaʻu”. |- |ma |i, kei | |- |mai |mai i | |- |a, o |a, o | |- |na, no |nā, mā, nō, mō | |- |me |me |Ka kīia te “au” ki te “iaʻu” i muri i te “me”. |- |ē |e (hei kupukiri) | |- |koe |kua toe te | |} {| class="wikitable" |+Whakarerekē |ʻē |kē |- |mau |mō ake tonu |- |nui |nui |- |loa, nō |rawa |- |mai(la) |mai |- |aku(la) |atu |- |aʻe(la) |ake |- |iho(la) |iho |- |pū |tahi |- |āpau |katoa |- |hou |anō |- |hoʻi |hoki |- |wale (nō) |noa |- |paha |pea |- |ʻia | -tia |- |ʻana | -tanga |} Ko te “hoʻo-” te kūmua pūtake. {| class="wikitable" |+Tūpātai |aha |aha |- |wai |wai |- |hea |hea |- |ināhea |inahea |- |āhea |āhea |- |pehea |pēhea |- |ʻehia |hia |} {| class="wikitable" |+Wāmahi |i |i | |- |ke |kei te |Whakamahia hoki te “nei” i muri i te tūmahi. |- |e |e, ka |Whakamahia hoki te “ana” i muri i te tūmahi, mehemea mō te motukore. |- |ua |kua |Ka tangohia i te nui o te wā. |- |inā |ina, mehemea | |} {| class="wikitable" |+Whakakore |ʻaʻole |kāore, ehara |- |ʻaʻohe |kāore he |- |ʻole |kore |- |mai |kaua |} {| class="wikitable" |+Ētahi atu kīanga |ā |ā |- |ā i ʻole |rānei |- |akā |engari |- |ʻoiai |ahakoa |- |no laila |nō reira |- |no ka mea |nō te mea |- |like me |ōrite ki |- |ā hiki i |tae noa ki |- |pēlā paha |tērā pea |- |mehe mea lā |te āhua nei |} 3yezu75qgxei9l20m9v80hewq2gps3d 153792 153791 2022-08-22T11:00:42Z PARALLAX333 16751 wikitext text/x-wiki Ko '''te reo Hawaii''' (ka ʻōlelo Hawaiʻi) te reo māori o [[Hawai'i|Hawaii]]. E rua mano ngā kaikōrero māori. He reo [[Poronīhia]] te reo Hawaii, pēnei me [[Reo Māori|te reo Māori]] o [[Aotearoa]]. {| class="wikitable" |+Kīanga |Aloha |Kia ora |- |Pehea ʻoe? |Kei te pēhea koe? |- |Maikaʻi au. |Kei te pai ahau. |- |ʻAe, ʻē |Āe |- |ʻAʻole |Kāo |- |Mahalo |Ngā mihi |} == Pūnaha tātaki kupu == 13 ngā reta o te arapū Hawaii. Ka whakaaturia ngā reta me ngā oro ki [[Te Arapū Oromotu Tāwāhi]]. {| class="wikitable" |+Arapū !Reta |A |E |I |O |U |H |K |L |M |N |P |W |ʻ |- !Oro |/a/ |/e/ |/i/ |/o/ |/u/ |/h/ |/k/ |/l/ |/m/ |/n/ |/p/ |/v/ |/ʔ/ |} Ka tuhia ngā oropuare roa ki ngā tohutō. == Oromotu == {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Orokati ! !Ngutu !Niho !Takamuri !Korokoro |- !Whakamutu |p | |k |ʔ |- !Iho |m |n | | |- !Tiotio |v | | |h |- !Tata | |l | | |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Oropuare ! !Takamua !Takamuri |- !Tata |i iː |u uː |- !Waenga |e eː |o oː |- !Tuwhera | colspan="2" |a aː |} == Wetereo == {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Tūkapi ! colspan="2" | !Takitahi !Takirua !Takitini |- ! rowspan="2" |1 !Kauawhi | |kāua |kākou |- !Kaupare |au, wau |māua |mākou |- ! colspan="2" |2 |ʻoe |ʻōlua |ʻoukou |- ! colspan="2" |3 |ia |lāua |lākou |- ! colspan="2" |Hokinga | colspan="3" |(ai) |} * Ka tāpirihia te “ʻo” ki mua o te “ia”, o ngā ingoa hoki, mehemea he tohukore te kīanga. Engari, kāore te “ʻo”, e whakamahia ki te “ia”, mehemea ehara te mea i te hākori. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Tūkapi riro ! colspan="2" | !Whānui !Kaupapa !Tuku, whaioranga |- ! rowspan="2" |Whānui !“A” |kā |a |na |- !“O” |kō |o |no |- ! rowspan="3" |Kiritūnei takitahi !“A” |kaʻu |aʻu |naʻu |- !“O” |koʻu |oʻu |noʻu |- !Aroha |kuʻu | | |- ! rowspan="3" |Kiritūnā takitahi !“A” |kāu |āu |nāu |- !“O” |kou |ou |nou |- !Aroha |kō | | |- ! rowspan="2" |Kiritūrā takitahi !“A” |kāna |āna |nāna |- !“O” |kona |ona |nona |} {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Pūtohu ! colspan="2" | !Takitahi !Takitini |- ! colspan="2" |Pū tautuhi |ka, ke |nā |- ! rowspan="2" |Pūnoa !Whānui | colspan="2" |he |- !Tētahi | colspan="2" |kekahi |} * Ka kīia te “ke” (ehara i te “ka”), ina tīmatahia te kupu, e whai ake rā, ki te “a”, ki te “e”, ki te “o”, ki te “k” rānei. * Ka taea te tāpiri te “mau” ki muri, kia whakatinitia te tūingoa, e whai ake rā. {| class="wikitable" style="text-align:center" |+Tūwāhi ! rowspan="2" | ! rowspan="2" |Mea ! colspan="2" |Wāhi ! rowspan="2" |Hātepe |- !Tūkapi !Tūkē |- !Whānui | |ʻō | | |- !Tū nei |kēia |ʻaneʻi |nei |pēia, penei |- !Tū nā |kēnā | | rowspan="2" |lā | rowspan="2" |pēlā |- !Tū rā |kēlā | |- !Hokinga |ia |laila | | |} {| class="wikitable" |+Tūwāhi |luna (o) |runga (i) |- |lalo (o) |raro (i) |- |loko (o) |roto (i) |- |waho (o) |waho (i) |- |mua (o) |mua (i) |- |hope (o) | rowspan="2" |muri (i) |- |muli (o) |- |waena (o) |waenga (i) |- |waenakonu (o) |waenganui (o) |- |ka ʻaoʻao (o) |te taha (o) |} {| class="wikitable" |+Pūhono |i |i, ki, kei |Ka whakamahia te “iā” i te wā, ka whakamahi ai ki ngā ingoa, ki ngā tūkapi rānei. Ka kōmitimitihia ki te “au”, ka puta ai te “iaʻu”. |- |ma |i, kei | |- |mai |mai i | |- |a, o |a, o | |- |na, no |nā, mā, nō, mō | |- |me |me |Ka kīia te “au” ki te “iaʻu” i muri i te “me”. |- |ē |e (hei kupukiri) | |- |koe |kua toe te | |} {| class="wikitable" |+Whakarerekē |ʻē |kē |- |mau |mō ake tonu |- |nui |nui |- |loa, nō |rawa |- |mai(la) |mai |- |aku(la) |atu |- |aʻe(la) |ake |- |iho(la) |iho |- |pū |tahi |- |āpau |katoa |- |hou |anō |- |hoʻi |hoki |- |wale (nō) |noa |- |paha |pea |- |ʻia | -tia |- |ʻana | -tanga |} Ko te “hoʻo-” te kūmua pūtake. {| class="wikitable" |+Tūpātai |aha |aha |- |wai |wai |- |hea |hea |- |ināhea |inahea |- |āhea |āhea |- |pehea |pēhea |- |ʻehia |hia |} {| class="wikitable" |+Wāmahi |i |i | |- |ke |kei te |Ka whakamahia hoki te “nei” i muri i te tūmahi. |- |e |e, ka |Ka whakamahia hoki te “ana” i muri i te tūmahi, mehemea mō te motukore. |- |ua |kua |Ka tangohia i te nui o te wā. |- |inā |ina, mehemea | |} {| class="wikitable" |+Whakakore |ʻaʻole |kāore, ehara |- |ʻaʻohe |kāore he |- |ʻole |kore |- |mai |kaua |} {| class="wikitable" |+Ētahi atu kīanga |ā |ā |- |ā i ʻole |rānei |- |akā |engari |- |ʻoiai |ahakoa |- |no laila |nō reira |- |no ka mea |nō te mea |- |like me |ōrite ki |- |ā hiki i |tae noa ki |- |pēlā paha |tērā pea |- |mehe mea lā |te āhua nei |} ticmdts5g17zqznugxukdtdi3q4pw0q 2 17540 153793 2022-08-22T11:53:35Z Praxidicae 9421 Created page with "*[[User:Praxidicae|<span style="color: black; font-weight: bold; background: linear-gradient(OrangeRed, Tomato, DarkOrange, Coral, Orange)">WITCHIDICAE🌙</span>]]" wikitext text/x-wiki *[[User:Praxidicae|<span style="color: black; font-weight: bold; background: linear-gradient(OrangeRed, Tomato, DarkOrange, Coral, Orange)">WITCHIDICAE🌙</span>]] cp15ovp36qw8cje3f0x52cfzatwr3u9 153794 153793 2022-08-22T11:53:43Z Praxidicae 9421 testing done wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1