Wikipedia
liwiki
https://li.wikipedia.org/wiki/Veurblaad
MediaWiki 1.39.0-wmf.19
first-letter
Media
Speciaal
Euverlèk
Gebroeker
Euverlèk gebroeker
Wikipedia
Euverlèk Wikipedia
Plaetje
Euverlèk plaetje
MediaWiki
Euverlèk MediaWiki
Sjabloon
Euverlèk sjabloon
Help
Euverlèk help
Categorie
Euverlèk categorie
Portaol
Euverlèk portaol
TimedText
TimedText talk
Module
Overleg module
Uitbreiding
Overleg uitbreiding
Uitbreidingsdefinitie
Overleg uitbreidingsdefinitie
Limbörgs vocabulair
0
19141
454758
443286
2022-07-19T17:46:42Z
Ooswesthoesbes
398
Begoons d'rbie
wikitext
text/x-wiki
{{dialek|Mestreechs}}
't '''[[Limbörgs]] [[vocabulair]]''' versjèlt aonzenelek vaan de verwante cultuurtaole [[Nederlands]] en [[Hoegduits]]. Ze is gekläörd door diverse factore. Ierstens gief 't de [[èrfwoord|èrfwäörd]]: wäörd die veur zoewied nao te goon neet aon 'n aander taol zien oontliend en dus via 't [[Middelnederlands]], [[Aajdnederfrankisch]] zoe op 't [[Oergermaans]] (en dèks ouch op 't [[Proto-Indo-Europees]]) zien trök te veure. Die vörme nog ummer 't groetste deil, zeker vaan 't daogeleks vocabulair.
Daoneve koume de [[lienwoord|lienwäörd]]. E hemfelke taole is de groetste bron veur lienwäörd gewees. Vaanaof de middeliewe tot in d'n twintegsten iew höbbe de Limbörgse dialekte geliend oet 't [[Waols]], 't [[Ripuarisch]] en 't [[Begoons]]. Waolse wäörd vint me veural laanks de zuidgrens vaan 't taolgebeed: d'n [[Haspegouw]], [[Heuvelland]] meh in 't bezunder [[Mestreech]], boe in de negentienden iew väöl Luikse arbeiers kaome woene. Ripuarische wäörd vint me in gans 't gebeed, meh nog 't mieste in 't ooste.
Later is ouch geliend oet 't [[Frans]]. Dit gebäörde en gebäört op de groetste sjaol in 't huieg Wallonië, boe 't Frans 't Limbörgs al bekaans heet verdroonge, en ouch op groete sjaol in [[Belsj Limbörg]] en in [[Mestreech]], boe 't Limbörgs tot aon d'n Ierste Wereldoorlog 'n veurnaom (dèks de veurnaomste of zelfs insegste) [[cultuurtaol]] waor. Ouch 't Hoegduits heet zien spore naogelaote: op extreem groete sjaol (en tot op d'n huiegen daag) op Duits groondgebeed meh ouch vrij sterk in 't ooste vaan 't Heuvelland, beveurbeeld in [[Heële|Heerle]] en [[Kirchroa|Kèrkraoj]]. Soms heet me Duitse woord neet lètterlek geliend, meh [[germanisme|es lienvertaoling euvergepak]] (''tsiedónk'' oet ''Zeitung''). Op Nederlands en Belsj groondgebeed weurt sinds jaor en daag (ouch al veur d'n Ierste Wereldoorlog, meh sindsdeen ummer sterker) op groete sjaol oet 't (Standaard-)Nederlands geliend. Veural nao d'n Twiede Wereldoorlog heet 't Limbörgs, wie zoeväöl taole, väöl oet 't [[Ingels]] geliend. 't Geit daan dèks um nui begrippe die euveral op de wereld verstande weure.
Vaanoet taolkundeg perspectief gief 't gein 'typisch Limbörgse' wäörd: eder woord wat in de Limbörgse dialekte veurkump, is in weze e Limbörgs woord. In de praktijk evels weure väöl wäörd die neet in de Nederlandse of Duitse standaardtaol veurkoume (aofhenkelek vaan welke kant vaan de grens me zit) es 'typisch Limbörgs' gekoesterd, en veult me invlood vaan de cultuurtaole es 'vererming' vaan 't vocabulair. Zoe kós 't ouch gebäöre tot me ziech in d'n achtienden iew oetspraok tege de verfransing vaan 't Mestreechs, dewijl Mestreechtenere die Franse wäörd allewijl zjus koestere.<ref>Ben Salemans en Flor Aarts: ''Taal in stad en land: Maastrichts''. Sdu uitgevers, Den Haag, 2002: pp. 83-4</ref>
==Typerende Limbörse wäörd mèt 'n eige artikel==
* [[alles paletti]]
* [[baar (etymologie)|baar]]
* [[baljoene]]
* [[begaaj]]
* [[dörpelmaag]]
* [[häörepaerd]]
* [[huve (etymologie)|huve]]
* [[kabeijer]]
* [[karessere]]
* [[kepsj]]
* [[knaokedaag]]
* [[kómzaod]]
* [[kroezjel (etymologie)|kroezjel]]
* [[mallèg]]
* [[miemel (etymologie)|miemel]]
* [[persjoenkele]]
* [[ramaent (etymologie)|ramaent]]
* [[sjinaos]]
* [[sjtrabatse]]
* [[vaerdevaas]]
* [[wikser]]
* [[wuiles]]
* [[zäöëmere (etymologie)|zäöëmere]]
* [[zjwaeëgel (etymologie)|zjwaeëgel]]
* [[zjwaam (rouk, sjlaeg)]]
* [[zökkezuimer]]
* [[Zuzaote]]
{{lies-incompleet}}
==Rifferenties==
<references/>
{{Limburgs}}
[[categorie:Limburgse wäörd|*]]
[[categorie:etymologie]]
omvbkkioyhc9r8inatkcragalptiplc
454759
454758
2022-07-19T21:49:21Z
Steinbach
16
wikitext
text/x-wiki
{{dialek|Mestreechs}}
't '''[[Limbörgs]] [[vocabulair]]''' versjèlt aonzenelek vaan de verwante cultuurtaole [[Nederlands]] en [[Hoegduits]]. Ze is gekläörd door diverse factore. Ierstens gief 't de [[èrfwoord|èrfwäörd]]: wäörd die veur zoewied nao te goon neet aon 'n aander taol zien oontliend en dus via 't [[Middelnederlands]], [[Aajdnederfrankisch]] zoe op 't [[Oergermaans]] (en dèks ouch op 't [[Proto-Indo-Europees]]) zien trök te veure. Die vörme nog ummer 't groetste deil, zeker vaan 't daogeleks vocabulair.
Daoneve koume de [[lienwoord|lienwäörd]]. E hemfelke taole is de groetste bron veur lienwäörd gewees. Vaanaof de middeliewe tot in d'n twintegsten iew höbbe de Limbörgse dialekte geliend oet 't [[Waols]], 't [[Ripuarisch]] en 't [[Begoons]]. Waolse wäörd vint me veural laanks de zuidgrens vaan 't taolgebeed: d'n [[Haspegouw]], [[Heuvelland]] meh in 't bezunder [[Mestreech]], boe in de negentienden iew väöl Luikse arbeiers kaome woene. Ripuarische wäörd vint me in gans 't gebeed, meh nog 't mieste in 't ooste.
Later is ouch geliend oet 't [[Frans]]. Dit gebäörde en gebäört op de groetste sjaol in 't huieg Wallonië, boe 't Frans 't Limbörgs al bekaans heet verdroonge, en ouch op groete sjaol in [[Belsj Limbörg]] en in [[Mestreech]], boe 't Frans tot aon d'n Ierste Wereldoorlog 'n veurnaom (dèks de veurnaomste of zelfs insegste) [[cultuurtaol]] waor. Ouch 't Hoegduits heet zien spore naogelaote: op extreem groete sjaol (en tot op d'n huiegen daag) op Duits groondgebeed meh ouch vrij sterk in 't ooste vaan 't Heuvelland, beveurbeeld in [[Heële|Heerle]] en [[Kirchroa|Kèrkraoj]]. Soms heet me Duitse woord neet lètterlek geliend, meh [[germanisme|es lienvertaoling euvergepak]] (''tsiedónk'' oet ''Zeitung''). Op Nederlands en Belsj groondgebeed weurt sinds jaor en daag (ouch al veur d'n Ierste Wereldoorlog, meh sindsdeen ummer sterker) op groete sjaol oet 't (Standaard-)Nederlands geliend. Veural nao d'n Twiede Wereldoorlog heet 't Limbörgs, wie zoeväöl taole, väöl oet 't [[Ingels]] geliend. 't Geit daan dèks um nui begrippe die euveral op de wereld verstande weure.
Vaanoet taolkundeg perspectief gief 't gein 'typisch Limbörgse' wäörd: eder woord wat in de Limbörgse dialekte veurkump, is in weze e Limbörgs woord. In de praktijk evels weure väöl wäörd die neet in de Nederlandse of Duitse standaardtaol veurkoume (aofhenkelek vaan welke kant vaan de grens me zit) es 'typisch Limbörgs' gekoesterd, en veult me invlood vaan de cultuurtaole es 'vererming' vaan 't vocabulair. Zoe kós 't ouch gebäöre tot me ziech in d'n achtienden iew oetspraok tege de verfransing vaan 't Mestreechs, dewijl Mestreechtenere die Franse wäörd allewijl zjus koestere.<ref>Ben Salemans en Flor Aarts: ''Taal in stad en land: Maastrichts''. Sdu uitgevers, Den Haag, 2002: pp. 83-4</ref>
==Typerende Limbörse wäörd mèt 'n eige artikel==
* [[alles paletti]]
* [[baar (etymologie)|baar]]
* [[baljoene]]
* [[begaaj]]
* [[dörpelmaag]]
* [[häörepaerd]]
* [[huve (etymologie)|huve]]
* [[kabeijer]]
* [[karessere]]
* [[kepsj]]
* [[knaokedaag]]
* [[kómzaod]]
* [[kroezjel (etymologie)|kroezjel]]
* [[mallèg]]
* [[miemel (etymologie)|miemel]]
* [[persjoenkele]]
* [[ramaent (etymologie)|ramaent]]
* [[sjinaos]]
* [[sjtrabatse]]
* [[vaerdevaas]]
* [[wikser]]
* [[wuiles]]
* [[zäöëmere (etymologie)|zäöëmere]]
* [[zjwaeëgel (etymologie)|zjwaeëgel]]
* [[zjwaam (rouk, sjlaeg)]]
* [[zökkezuimer]]
* [[Zuzaote]]
{{lies-incompleet}}
==Rifferenties==
<references/>
{{Limburgs}}
[[categorie:Limburgse wäörd|*]]
[[categorie:etymologie]]
may3eg5nqq9htxyq3xiv8ncshp59o3e
Beiere
0
19415
454761
440553
2022-07-20T03:39:47Z
CommonsDelinker
324
"Wappen_Bezirk_Niederbayern.svg" is vervange door "DEU_Niederbayern_COA.svg".
wikitext
text/x-wiki
{{dialek|Mestreechs}}
{{wio}}
{{Bundesland|
| naam = Beiere<br>Freistaat Bayern
| vaan = [[Plaetje:Flag_of_Bavaria_(striped).svg|120px|Veendel vaan Beiere]]
| waope = [[Plaetje:Coat_of_arms_of_Bavaria.svg|120px|Waope vaan Beiere]]
| locatie = [[Plaetje:Deutschland_Lage_von_Bayern.svg|250px|Lokasie vaan Beiere]]
| hoofplaats = [[München]]
| km2 = 70.551,57
| inwoeners = 12.843.514 <small>(31 december 2015)</small>
| deechde = 180
| ISO 31662 = DE-BY
| website = [http://www.bayern.de www.bayern.de]
| titelhoofregering = Ministerpresident
| naomhoofregering = [[Markus Söder]] ([[CSU]])
| coalitie = CSU
| zetelverdeiling = [[CSU]] 101, [[SPD]] 42, [[FW]] 19, [[Bündnis 90]]/[[Die Grünen]] 18
| lèsteverkezing = 15 september 2013
| volgendeverkezing = 2018
| stummebundesrat = 6
}}
'''Beiere''', formeel de '''Vrijstaot Beiere''' ([[Duits]]: ''Freistaat Bayern'', [[Beiers]]: ''Freistoot Boarn''), is 'ne [[Staote van Duutsjlandj|staot]] in [[Duitsland]] dee in 't zuidooste vaan 't land ligk. Mèt e gebeed vaan 70.548 veerkante kilometer en naoventrint 12,5 miljoen inwoeners is 't de groetste staot vaan 't land en nump 't zoe'n 20% vaan 't totale land in beslaag. De hoofstad vaan de staot is München in 't ''[[Regierungsbezirk]]'' [[Opper-Beiere]].
==Gesjiedenis==
==='t Ierste stamhertogdom===
Beiere oontstoont wienie 'n [[Germanen|Germaanse]] stam, de [[Bajuware]], in d'n 6e iew n.C. 't gebeed inveel en dao e hertogdom stiechte oonder d'n [[Agilolfinge]]. In naom zien de Beiere christen, meh pas nao de koms vaan preesters oet 't iers-gallische weste oontstoont e geluifsleve. [[Bonifatius]] woort oondersteund door hertog Odilo (734-748) en reorganiseerde of stiechde de bisdomme Regensburg, Salzburg, Freising en Passau. Hertog Tassilo III (748-788) maakde ziech los vaan 't Fraankisch Riek en oonderworp de Slavische stamme in 't Alpegebeed. In [[788]] woort Tassilo door [[Karel de Groete]] aofgezat en 't stamhertogdom weer ingelijf bie 't Frankische Riek.
Bie de opdeiling vaan 't Fraankische Riek in 843 in 't [[Verdraag van Verdun|Verdraag vaan Verdun]] kaom Beiere oongedeild bij 't Oos-Fraankisch Riek oonder [[Lodewiek d'n Duitser]]. Binne 't Oos-Frankisch Riek waor Beiere 't kernland vaan de keuninge.
==='t Twiede stamhertogdom Beiere (907)===
Oonder de lèste Karolinge verzwaakde 't centraol gezag sterk, zoetot de Beierse stam zelf weer mie mach wis te kriege. Markgraof Luitpold vaan Karinthië kraog väöl invlood. Ziene zoon Arnulf (907-937) neumde ziech hertog vaan de Beiere en aongrenzende gebede. In 920 is Arnulf zelfs tegekeuning vaan keuning [[Hendrik de Vogelaor|Hendrik I]].
Pas in 938 woort 't Duits gezag in Beiere herstèld. In 947 woort de dynastie vaan Luitpold op e zijspoor gezat en beneumde keuning [[Otto I van 't Heileg Roems Riek|Otto I]] zie broor Hendrik tot hertog. Heimèt waor heer vaan 'n zijtak vaan 't Saksisch keizershoes op d'n hertogeleke troen gekoume. Oonder hertog Hendrik II oontstoont 'ne strijd mèt keizer [[Otto II vaan 't Heileg Roems Riek|Otto II]]. Heibij woort in 976 Karinthië vaan Beiere los gemaak en tot 'n aofzunderlek hertogdom verheve. Hertog [[Hendrik II van 't Heileg Roems Riek|Hendrik IV]] woort in 1002 es Hendrik II keizer. Heimèt kaom 'n ind aon de zelfstendegheid vaan 't hertogdom.
Keizer [[Hendrik IV vaan 't Heileg Roems Riek|Hendrik IV]] droog 't hertogdom Beiere in 1070 euver aon de Swabisch-Italiaanse dynastie vaan de [[Welfe]]. Oonder dees dynastie woort Beiere weer 'n belaankrieke politieke mach. In 1137 pakde hertog Hendrik X ouch 't hertogdom Sakse en wijer oetgestrèkde bezittinge in Toscane. Nao de verkezing vaan hertog [[Koenraad III vaan 't Heileg Roems Riek|Koenraad vaan Swabe]] tot keuning in 1138 braok de strijd tösse de twie mechtege vorste oet. In 1139 oontnaom de keuning Hendrik zie Beiers hertogdom en verliende 't aon zien haafbroor Leopold vaan Babenberg, markgraof vaan Oosteriek. In 1156 krijg de Welf Hendrik de Liew 't hertogdom Beiere trök in 'ne verkleinde vörm: 't markgraofsjap Oosteriek woort tot 'n aofzunderlek hertogdom verheve.
==='t Hertogdom Beiere oonder 't hoes Wittelsbach (1180)===
In 1180 woort [[Hendrik de Liew]], hertog vaan Beiere en Sakse, door de keizer aofgezat en verbanne. [[Stirië]] woort vervolges los gemaak vaan Beiere en tot 'n aofzunderlek hertogdom verheve. 't Verkleind hertogdom Beiere woort euvergedrage aon Otto vaan Wittelsbach. Zien naokoumelinge zouwe tot 1918 aon de regering blieve. De hertogeleke mach is in Beiere nao 1180 sterk gekroompe: de graove en bisjoppe zien zoe good wie oonaofhenkelek gewore vaan d'n hertog. In 1214 woort door 't houwelek vaan hertog Otto II mèt Agnes vaan de Palts 't paltsgraofsjap aon de Rien verworve. Dit gebeed grensde neet aon Beiere en had 'n gans aandere historie.
==='t Hertogdom Beiere nao de deiling vaan 1255===
Nao d'n doed vaan hertog Otto II in 1253 deilde zien zäöns in 1255 de bezittinge vaan 't hoes Wittelsbach:
* Lodewiek II (gehiemeld in 1294) kraog Opper-Beiere en 't paltsgraofsjap aon de Rien mèt de käörvorsteleke weerdegheid
* Hendrik XIII (I) (gehemield in 1290) kraog Neder-Beiere.
Nao d'n doed vaan keuning Konradien in 1268 erfde de hertoge vaan Beiere e groet deil vaan 't land vaan de [[Hohenstaufe]] mèt oonder aandere 't graofsjap Dillinge en de stad [[Donauwörth]]. Nao d'n doed vaan allebei de breurs volgde 'n wijer versplintering vaan 't hertogdom.
Hertog Lodewiek vaan Opper-Beiere woort in 1294 opgevolg door dee zien zäöns:
* Rudolf (gehiemeld in 1319) in München en in de Rienpalts
* Lodewiek IV (gehiemeld in 1347) in Ingolstadt
Hertog Hendrik I vaan Neder-Beiere woort in 1290 opgevolg door dee zien zäöns:
* Otto III (gehiemeld in 1313)
* Lodewijk II (gehiemeld in 1296)
* Stefan I (gehiemeld in 1310)
Hertog Lodewijk IV had 'ne groeten invlood op de Beierse en Duitse historie. In 1314 woort heer tot Duitse keuning gemaak, dewijl ziene broor Rudolf veur de tegepartij stumde. In 1317 woort Rudolf oet Münche verdreve en door de euverwinning bij Mühldorf in 1322 woort d'n Duitse troenstrijd in 't veurdeil vaan Lodewiek de Beier beslote.
In 1329 woort 't hoesverdraag vaan Pavia geslote. De zäöns vaan de gestorve käörvors Rudolf kraoge 't paltsgraofsjap aon de Rijn en 't groetste deil vaan de Beierse Noordgouw (Opper-Palts) touwgeweze. De käörvorsteleke weerdegheid góng wissele tösse allebei de linies.
Naotot in 1340 de hertoge vaan Neder-Beiere waore oegestorve woort hun land hereineg mèt Bove-Beiere.
Ouch boete Beiere verworf de dynastie oonder kiezer Lodewiek vorstedomme: in 1324 't markgraofsjap [[Mark Brandenburg|Brandenburg]] en in 1342 't [[graofsjap Tirol]]. In 1346 volgde de graofsjappe [[Holland]], [[Zieland]], [[Friesland]] en [[Henegouwe]].
==='t Hertogdom Beiere nao de deiling vaan 1349/1353===
==='t Hertogdom Beiere nao de deiling vaan 1392===
==='t Käörvorstedom Beiere (1620)===
===Beiere en d'n Reichsdeputationshauptschluss in 1803===
===Beieren en de Vrei vaan Pressburg vaan 1805===
===Keuninklek Beiere===
===Beiere en 't Congres vaan Wene===
==='t Keuninkriek Beiere vaan 1815 tot 1918===
===De vrijstaot Beiere (1918-noe)===
==Bestuurleke deile==
===Regierungsbezirke===
Beiere is verdeild in 5 zoegeneumde ''Regierungsbezirke''. Dees umvatte op hun beurt weer ''Landkreise'' en ''Kreisvrije Stei'' (Duits: Kreisfreie Städte)
{| class="wikitable sortable" style="width:100%;" style="font-size:90%"
|- class="hintergrundfarbe5"
! align="center" |Regierungsbezirk
! class="unsortable" | Waope
! align="center" |Hoofplaots
! align="center" |Inwoeners (2008)
! align="center" |Oppervlak (km²)
! align="center" |Aontal ''Landkreise''
! align="center" |Aontal ''Kreisvrije Stei''
|-
|[[Opper-Franke]]
| align="center" | [[Plaetje:Wappen Bezirk Oberfranken2.svg|20px|Waope vaan Opper-Franke]]
| [[Bayreuth]]
| align="right" | 1.085.770
| align="right" | 7.231
| align="right" | 9
| align="right" | 4
|-
|[[Midde-Franke]]
| align="center" | [[Plaetje:Mittelfranken Wappen.svg|20px|Waope vaan Midde-Franke]]
| [[Ansbach]]
| align="right" | 1.714.453
| align="right" | 7.245
| align="right" | 7
| align="right" | 5
|-
|[[Onder-Franke|Oonder-Franke]]
| align="center" | [[Plaetje:Unterfranken Wappen.svg|20px|Waope vaan Oonder-Franke]]
| [[Würzburg]]
| align="right" | 1.331.500
| align="right" | 8.531
| align="right" | 9
| align="right" | 3
|-
|[[Beiers-Schwaben|Schwaben]]
| align="center" | [[Plaetje:Wappen Schwaben Bayern.svg|20px|Waope vaan Schwaben]]
| [[Augsburg]]
| align="right" | 1.787.995
| align="right" | 9.992
| align="right" | 10
| align="right" | 4
|-
|[[Opper-Palts]]
| align="center" | [[Plaetje:Wappen Bezirk Oberpfalz.png|20px|Waope vaan Opper-Palts]]
| [[Regensburg]]
| align="right" | 1.085.216
| align="right" | 9.691
| align="right" | 7
| align="right" | 3
|-
|[[Opper-Beiere]]
| align="center" | [[Plaetje:Wappen Bezirk Oberbayern.png|20px|Waope vaan Opper-Beiere]]
| [[München]]
| align="right" | 4.320.934
| align="right" | 17.530
| align="right" | 20
| align="right" | 3
|-
|[[Neder-Beiere]]
| align="center" | [[Plaetje:DEU Niederbayern COA.svg|20px|Waope vaan Niederbayern]]
| [[Landshut]]
| align="right" | 1.193.444
| align="right" | 10.330
| align="right" | 9
| align="right" | 3
|- class="unsortable" style="background:#F0F0F0;"
! Beiere
| align="center" | [[Plaetje:Coat of arms of Bavaria.svg|30px|Waope vaan Beiere]]
! München
! align="right" | 12.519.312
! align="right" | 70.549
! align="right" | 71
! align="right" | 25
|}
[[Plaetje:Karte-Bayern-Landkreise.png|right|thumb|Bestuurleke distrikte vaan Beiere]]
===Landkreise===
{|
|-
| width="34%" valign="top" |
# <span lang="de">[[Aichach-Friedberg]]</span>
# <span lang="de">[[Altötting (district)|Altötting]]</span>
# <span lang="de">[[Amberg-Sulzbach]]</span>
# <span lang="de">[[Ansbach (distrik)|Ansbach]]</span>
# <span lang="de">[[Aschaffenburg (distrik)|Aschaffenburg]]</span>
# <span lang="de">[[Augsburg (distrik)|Augsburg]]</span>
# <span lang="de">[[Bad Kissingen (distrik)|Bad Kissingen]]</span>
# <span lang="de">[[Bad Tölz-Wolfratshausen]]</span>
# <span lang="de">[[Bamberg (distrik)|Bamberg]]</span>
# <span lang="de">[[Bayreuth (distrik)|Bayreuth]]</span>
# <span lang="de">[[Berchtesgadener Land]]</span>
# <span lang="de">[[Cham (distrik)|Cham]]</span>
# <span lang="de">[[Coburg (distrik)|Coburg]]</span>
# <span lang="de">[[Dachau (distrik)|Dachau]]</span>
# <span lang="de">[[Deggendorf (distrik)|Deggendorf]]</span>
# <span lang="de">[[Dillingen (distrik)|Dillingen]]</span>
# <span lang="de">[[Dingolfing-Landau]]</span>
# <span lang="de">[[Donau-Ries]]</span>
# <span lang="de">[[Ebersberg (distrik)|Ebersberg]]</span>
# <span lang="de">[[Eichstätt (distrik)|Eichstätt]]</span>
# <span lang="de">[[Erding (distrik)|Erding]]</span>
# <span lang="de">[[Erlangen-Höchstadt]]</span>
# <span lang="de">[[Forchheim (distrik)|Forchheim]]</span>
# <span lang="de">[[Freising (distrik)|Freising]]</span>
| width="33%" valign="top" |
<ol start=25>
<li> <span lang="de">[[Freyung-Grafenau]]</span>
<li> <span lang="de">[[Fürstenfeldbruck (district)|Fürstenfeldbruck]]</span>
<li> <span lang="de">[[Fürth (distrik)|Fürth]]</span>
<li> <span lang="de">[[Garmisch-Partenkirchen (distrik)|Garmisch-Partenkirchen]]</span>
<li> <span lang="de">[[Günzburg (distrik)|Günzburg]]</span>
<li> <span lang="de">[[Haßberge]]</span>
<li> <span lang="de">[[Hof (distrik)|Hof]]</span>
<li> <span lang="de">[[Kelheim (distrik)|Kelheim]]</span>
<li> <span lang="de">[[Kitzingen (distrik)|Kitzingen]]</span>
<li> <span lang="de">[[Kronach (distrik)|Kronach]]</span>
<li> <span lang="de">[[Kulmbach (distrik)|Kulmbach]]</span>
<li> <span lang="de">[[Landsberg (distrik)|Landsberg]]</span>
<li> <span lang="de">[[Landshut (distrik)|Landshut]]</span>
<li> <span lang="de">[[Lichtenfels (distrik)|Lichtenfels]]</span>
<li> <span lang="de">[[Lindau (distrik)|Lindau]]</span>
<li> <span lang="de">[[Main-Spessart]]</span>
<li> <span lang="de">[[Miesbach (distrik)|Miesbach]]</span>
<li> <span lang="de">[[Miltenberg (distrik)|Miltenberg]]</span>
<li> <span lang="de">[[Mühldorf (distrik)|Mühldorf]]</span>
<li> <span lang="de">[[München (distrik)|München]]</span>
<li> <span lang="de">[[Neuburg-Schrobenhausen]]</span>
<li> <span lang="de">[[Neumarkt (distrik)|Neumarkt]]</span>
<li> <span lang="de">[[Neustadt (Aisch)-Bad Windsheim]]</span>
<li> <span lang="de">[[Neustadt (Waldnaab) (distrik)|Neustadt (Waldnaab)]]</span>
</ol>
| width="33%" valign="top" |
<ol start=49>
<li> <span lang="de">[[Neu-Ulm (distrik)|Neu-Ulm]]</span>
<li> <span lang="de">[[Nürnberger Land]]</span>
<li> <span lang="de">[[Oberallgäu]]</span>
<li> <span lang="de">[[Ostallgäu]]</span>
<li> <span lang="de">[[Passau (distrik)|Passau]]</span>
<li> <span lang="de">[[Pfaffenhofen (distrik)|Pfaffenhofen]]</span>
<li> <span lang="de">[[Regen (distrik)|Regen]]</span>
<li> <span lang="de">[[Regensburg (distrik)|Regensburg]]</span>
<li> <span lang="de">[[Rhön-Grabfeld]]</span>
<li> <span lang="de">[[Rosenheim (distrik)|Rosenheim]]</span>
<li> <span lang="de">[[Roth (distrik)|Roth]]</span>
<li> <span lang="de">[[Rottal-Inn]]</span>
<li> <span lang="de">[[Schwandorf (distrik)|Schwandorf]]</span>
<li> <span lang="de">[[Schweinfurt (distrik)|Schweinfurt]]</span>
<li> <span lang="de">[[Starnberg (distrik)|Starnberg]]</span>
<li> <span lang="de">[[Straubing-Bogen]]</span>
<li> <span lang="de">[[Tirschenreuth (distrik)|Tirschenreuth]]</span>
<li> <span lang="de">[[Traunstein (distrik)|Traunstein]]</span>
<li> <span lang="de">[[Unterallgäu]]</span>
<li> <span lang="de">[[Weilheim-Schongau]]</span>
<li> <span lang="de">[[Weißenburg-Gunzenhausen]]</span>
<li> <span lang="de">[[Wunsiedel (distrik)|Wunsiedel]]</span>
<li> <span lang="de">[[Würzburg (distrik)|Würzburg]]</span>
</ol>
|}
===Kreisvrije stei===
{|
|-
| width="33%" valign="top" |
# <span lang="de">[[Amberg]]</span>
# <span lang="de">[[Ansbach]]</span>
# <span lang="de">[[Aschaffenburg]]</span>
# <span lang="de">[[Augsburg]]</span>
# <span lang="de">[[Bamberg]]</span>
# <span lang="de">[[Bayreuth]]</span>
# <span lang="de">[[Coburg (Duitsland)|Coburg]]</span>
# <span lang="de">[[Erlangen]]</span>
# <span lang="de">[[Fürth]]</span>
| width="33%" valign="top" |
<ol start=10>
<li> <span lang="de">[[Hof (Duitsland)|Hof]]</span>
<li> <span lang="de">[[Ingolstadt]]</span>
<li> <span lang="de">[[Kaufbeuren]]</span>
<li> <span lang="de">[[Kempten im Allgäu]]</span>
<li> <span lang="de">[[Landshut]]</span>
<li> <span lang="de">[[Memmingen]]</span>
<li> <span lang="de">[[München]]</span>
<li> <span lang="de">[[Nürnberg]]</span>
<li> <span lang="de">[[Passau]]</span></ol>
| width="33%" valign="top" |
<ol start=19>
<li> <span lang="de">[[Regensburg]]</span>
<li> <span lang="de">[[Rosenheim]]</span>
<li> <span lang="de">[[Schwabach]]</span>
<li> <span lang="de">[[Schweinfurt]]</span>
<li> <span lang="de">[[Straubing]]</span>
<li> <span lang="de">[[Weiden in der Oberpfalz]]</span>
<li> <span lang="de">[[Würzburg]]</span>
</ol>
|}
{{Bundesländer Duutsland}}
[[Categorie:Beiere|*]]
26ucsqwa1fsle924sp44l2ny9e05c6j
9 juni
0
20492
454753
342319
2022-07-19T14:17:41Z
81.101.7.190
/* Gesjtorve */
wikitext
text/x-wiki
{{juni}}
'''9 juni''' is de 160ste daag van |t jaor (161ste daag in een [[sjrikkeljaor]]) in de Gregoriaanse kalender. Nog 205 daag pès |t eindj van |t jaor.
== Gebäörtenisse ==
[[Plaetje:Louis XIV of France.jpg|thumb|right|Lodewijk XIV, trouwt in 1660 Maria-Theresia van Sjpanje]]
* [[1604]] - [[Paus Clemens VIII]] creëert achttieën nuuj [[kardinaal (geistelike)|kardinale]].
* [[1660]] - Huwelik van keuning [[Lodewijk XIV van Frankriek]] en [[infante|infanta]] [[Maria-Theresia van Sjpanje (1638-1683)|Maria-Theresia van Sjpanje]] in [[Saint-Jean-de-Luz]].
* [[1756]] - De vieftieën keuninge, keizers en regente van [[Timor]], [[Roti (eilandj)|Roti]], [[Solor]] en [[Soemba]] teikene ein verdraag wodoor 't [[Nederland]]se gouvernemènt de soevereiniteit verkrig.
* [[1822]] - D'r wirt ein [[octrooi]] toegekènd aan [[Charles Graham]] veur 't [[kunsgebit]].
* [[1934]] - [[Donald Duck (teikenfilm- en sjtripheld)|Donald Duck]] maak zien debuut in de teikenfilm ''The Wise Little Hen''.
* [[1940]] - [[Noorwege]] capituleert veur de Duutsjers.
* [[1946]] - Keuning [[Rama VIII]] van [[Thailand]] wirt doadgesjoate gevónje in zien sjlaopkamer. Hae wirt opgevolg door ziene broor Bhumibol es keuning [[Rama IX]].
* [[1970]] - [[Bob Dylan]] óntvink ein eëredoctoraat in de Meziek aan de Princeton University.
* [[1984]] - Zjwömmer [[Michael Gross (zjwömmer)|Michael Gross]] oet [[Wes-Duutsjlandj]] herovert in [[Monte Carlo (Monaco)|Monte Carlo]] 't Europees record op de 100 maeter [[vlindersjlaag]] in 53,78 sec.
* [[2003]] - De vrouwe van [[Hockeyclub 's-Hertogenbosch]] behaole op eige veldj angermaol de belangriekste pries in 't [[Europa (waerelddeil)|Europese]] club[[hockey]] verovere, dit keër ten koste van 't [[Èngelandj|Èngelsje]] Olton & West Warwicks: 7-2.
* [[2007]] - [[Justine Henin-Hardenne]] wint veur de veerde keër [[Roland Garros (tennistoernooj)|Roland Garros]].
* [[2008]] - 't [[Nederlands voetbalèlftal]] wint mèt 3-0van de regerend Waereldkampioen [[Italië]] hunne eësjte poulewedsjtried op 't EK 2008 in Bern Zjwitserlandj.
== Gebore ==
[[Plaetje:Peter de Groate.jpg|250px|Tsaar Peter de Groate, gebaore op 9 juni 1672.]]
[[Plaetje:Bertha-von-Suttner-1906.jpg|thumb|Bertha von Suttner<br />gebaore op 9 juni 1843]]
* [[1640]] - [[Leopold I van 't Heilige Roamse Riek|Leopold I]], keizer van 't Heilige Roamse Riek (gesjtorve [[1705]])
* [[1661]] - [[Fjodor III van Rusland|Fjodor III]], Russische tsaar (gesjtorve [[1682]])
* [[1672]] - [[Peter de Grote]], Russische tsaar (gesjtorve [[1725]])
* [[1775]] - [[Georg Friedrich Grotefend]], Duutsje taalgeleërde (gesjtorve [[1853]])
* [[1781]] - [[George Stephenson]], Britse oetvènjer (gesjtorve [[1848]])
* [[1806]] - [[Lodewijk III van Hesse-Darmstadt]], groathertog van Hesse (gesjtorve [[1877]])
* [[1810]] - [[Otto Nicolai]], Duutsje componist (gesjtorve [[1849]])
* [[1843]] - [[Bertha von Suttner]], Oasteriekse pacifiste (gesjtorve [[1914]])
* [[1851]] - [[Charles Joseph Bonaparte]], Amerikaanse politicus en oprichter van de FBI (gesjtorve [[1921]])
* [[1861]] - [[Floris Verster]], Nederlandsee kunssjilder (gesjtorve [[1927]])
* [[1871]] - [[Charles Rodolph Weytingh]], Nederlandse besjtuurder in Suriname (gesjtorve [[1956]])
* [[1891]] - [[Cole Porter]], Amerikaanse componist en tekssjriever (gesjtorve [[1964]])
* [[1898]] - [[Curzio Malaparte]], Italiaanse sjriever (gesjtorve [[1957]])
* [[1902]] - [[Skip James]], Amerikaanse bluesmuzikant (gesjtorve [[1969]])
* [[1915]] - [[Les Paul]], Amerikaanse gitarist
* [[1916]] - [[Jurij Brězan]], Duutje sjriever (gesjtorve [[2006]])
* 1916 - [[Robert McNamara]], Amerikaanse politicus (gesjtorve [[2009]])
* [[1927]] - [[Franco Donatoni]], Italiaanse componist (gesjtorve [[2000]])
* [[1930]] - [[Barbara (zangeres)|Barbara]], Franse chansonnière (gesjtorve [[1997]])
* [[1931]] - [[Nandini Satpathy]], Indiase politica en sjriefster (gesjtorve [[2006]])
* [[1934]] - [[Willy Roggeman]], Vlaamse sjriever
* [[1938]] - [[Hero Muller]], Nederlandse acteur
* [[1939]] - [[Charles Webb]], Amerikaanse sjriever (o.a. [[The Graduate]])
* [[1942]] - [[Joost Prinsen]], Nederlandse acteur
* [[1945]] - [[Luis Ocaña]], Sjpaanse fitserenner (gesjtorve [[1994]])
* [[1949]] - [[Herbert Flack]], Vlaamse acteur
* [[1951]] - [[Benny Neyman]], Nederlandse zanger (gesjtorve [[2008]])
* [[1957]] - [[Johan Demol]], Belzje politicus
* [[1959]] - [[Elly van Hulst]], Nederlandse atlete
* [[1961]] - [[Michael J. Fox]], Canadees-Amerikaanse acteur
* [[1963]] - [[Johnny Depp]], Amerikaanse acteur (o.a. de [[Pirates of the Caribbean (filmtrilogie)|Pirates of the Caribbean films]])
* [[1963]] - [[Tatjana Šimić]], Kroatisch-Nederlandse fotomodel en actrice
* [[1966]] - [[Jan Vayne]], Nederlandse pianist
* [[1969]] - [[Dione de Graaff]], Nederlandse tv-presentatrice
* [[1971]] - [[Gilles De Bilde]], Belzje voetballer
* [[1975]] - [[Xander Michiel Beute]], Nederlandse sjriever
* [[1975]] - [[Carsten Harmans]], Nederlandse zenger van [[Neuk!]]
* [[1978]] - [[Matthew Bellamy]], Britse zenger, gitarist en toetsenist
* [[1978]] - [[Michaela Conlin]], Amerikaans actrice
* [[1978]] - [[Miroslav Klose]], Duutsje voetballer
* [[1984]] - [[Wesley Sneijder]], Nederlandse voetballer
== Gesjtorve ==
[[Plaetje:Charles Dickens 3.jpg|150px|thumb|Charles Dickens<br />gesjtorve 9 juni 1870]]
* [[68]] - [[Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus|Keizer Nero]] (30), Remeinse keizer
* [[439]] - [[Atlatl Cauac]] (65), Indiaanse heërsjer van Teotihuacan
* [[1681]] - [[William Lilly]] (79), Èngelsje astroloog en occultist
* [[1825]] - [[Pauline Bonaparte]] (44), [[Lies van hertoge van Parma|Hertogin van Parma]] en [[Guastalla]]
* [[1841]] - [[Johannes Immerzeel]] (64), Nederlandse sjriever, dichter en oetgaever
* [[1870]] - [[Charles Dickens]] (58), Britse sjriever
* [[1946]] - [[Rama VIII]] of Ananda Mahidol (20), keuning van Thailand
* [[1957]] - [[Theodorus van Roosmalen]] (81), apostolische vicaris van Suriname
* [[1974]] - [[Miguel Ángel Asturias]] (74), Guatemalteekse sjriever
* [[1976]] - [[Paul Rodenko]] (55), Nederlandse sjriever en dichter
* [[1977]] - [[Hans Andreus]] (51), Nederlandse sjriever
* [[1980]] - [[Leonhard Huizinga]] (73), Nederlandse kènjerbeuksjriever
* [[1985]] - [[Huub Jansen]] (56), Nederlandse gesjiedkundige
* [[1989]] - [[Piet Lieftinck]] (86), Nederlandse politicus
* [[1994]] - [[Jan Tinbergen]] (91), Nederlandse econoom en Nobelprieswinnaer
* [[1996]] - [[Bert Schierbeek]] (77), Nederlandse sjriever
* [[1998]] - [[Agostino Casaroli]] (83), Italiaanse kardinaal-sjtaatssecretaris
* [[2002]] - [[Hans Janmaat]] (67), Nederlandse politicus
* [[2006]] - [[Drafi Deutscher]] (60), Duutsje zenger, componist en meziekproducent
* [[2006]] - [[Enzo Siciliano]] (72), Italiaanse sjriever, scriptsjriever, literair criticus
* [[2008]] - [[Karen Asrian]] (28), Armeense sjaker
* [[2008]] - [[Leo van Heijningen]] (89), Nederlandse advocaat
* [[2008]] - [[Nan Hoover]] (77), Amerikaans-Nederlandse kunstenares
* [[2022]] - [[Matt Zimmerman]] (87), Canadese acteur
== Viering/herdènking ==
*In 't [[Remeinse Riek]] viert me de [[Vestalia]], ein feës ter eëre van de godin [[Vesta (godin)|Vesta]]
* [[Roams-Katholiek]]e kalender:
** [[Heilige (christendom)|Heilige]] [[Efrem de Syriër|Efrem (de Syriër)]] († [[373]]) - Vrije Gedachtenis
** [[Heilige (christendom)|Heiligen]] [[Primus (heilige)|Primus en Feliciaan]] († c. [[286]])
** [[Heilige (christendom)|Heilige]] [[Columba van Iona]] († [[597]])
** [[Zalige]] [[Lodewijk Boccardo|Luigi Boccardo]] († [[1936]])
** [[Zalige]] [[Anna Maria Taigi]] († [[1837]])
2kpwn0ynznh0v2bfbweoyq2aizejdmu
454754
454753
2022-07-19T17:43:39Z
Ooswesthoesbes
398
/* Gebore */
wikitext
text/x-wiki
{{juni}}
'''9 juni''' is de 160ste daag van |t jaor (161ste daag in een [[sjrikkeljaor]]) in de Gregoriaanse kalender. Nog 205 daag pès |t eindj van |t jaor.
== Gebäörtenisse ==
[[Plaetje:Louis XIV of France.jpg|thumb|right|Lodewijk XIV, trouwt in 1660 Maria-Theresia van Sjpanje]]
* [[1604]] - [[Paus Clemens VIII]] creëert achttieën nuuj [[kardinaal (geistelike)|kardinale]].
* [[1660]] - Huwelik van keuning [[Lodewijk XIV van Frankriek]] en [[infante|infanta]] [[Maria-Theresia van Sjpanje (1638-1683)|Maria-Theresia van Sjpanje]] in [[Saint-Jean-de-Luz]].
* [[1756]] - De vieftieën keuninge, keizers en regente van [[Timor]], [[Roti (eilandj)|Roti]], [[Solor]] en [[Soemba]] teikene ein verdraag wodoor 't [[Nederland]]se gouvernemènt de soevereiniteit verkrig.
* [[1822]] - D'r wirt ein [[octrooi]] toegekènd aan [[Charles Graham]] veur 't [[kunsgebit]].
* [[1934]] - [[Donald Duck (teikenfilm- en sjtripheld)|Donald Duck]] maak zien debuut in de teikenfilm ''The Wise Little Hen''.
* [[1940]] - [[Noorwege]] capituleert veur de Duutsjers.
* [[1946]] - Keuning [[Rama VIII]] van [[Thailand]] wirt doadgesjoate gevónje in zien sjlaopkamer. Hae wirt opgevolg door ziene broor Bhumibol es keuning [[Rama IX]].
* [[1970]] - [[Bob Dylan]] óntvink ein eëredoctoraat in de Meziek aan de Princeton University.
* [[1984]] - Zjwömmer [[Michael Gross (zjwömmer)|Michael Gross]] oet [[Wes-Duutsjlandj]] herovert in [[Monte Carlo (Monaco)|Monte Carlo]] 't Europees record op de 100 maeter [[vlindersjlaag]] in 53,78 sec.
* [[2003]] - De vrouwe van [[Hockeyclub 's-Hertogenbosch]] behaole op eige veldj angermaol de belangriekste pries in 't [[Europa (waerelddeil)|Europese]] club[[hockey]] verovere, dit keër ten koste van 't [[Èngelandj|Èngelsje]] Olton & West Warwicks: 7-2.
* [[2007]] - [[Justine Henin-Hardenne]] wint veur de veerde keër [[Roland Garros (tennistoernooj)|Roland Garros]].
* [[2008]] - 't [[Nederlands voetbalèlftal]] wint mèt 3-0van de regerend Waereldkampioen [[Italië]] hunne eësjte poulewedsjtried op 't EK 2008 in Bern Zjwitserlandj.
== Gebore ==
[[Plaetje:Bertha-von-Suttner-1906.jpg|thumb|Bertha von Suttner<br />gebaore op 9 juni 1843]]
* [[1640]] - [[Leopold I van 't Heilige Roamse Riek|Leopold I]], keizer van 't Heilige Roamse Riek (gesjtorve [[1705]])
* [[1661]] - [[Fjodor III van Rusland|Fjodor III]], Russische tsaar (gesjtorve [[1682]])
* [[1672]] - [[Peter de Grote]], Russische tsaar (gesjtorve [[1725]])
* [[1775]] - [[Georg Friedrich Grotefend]], Duutsje taalgeleërde (gesjtorve [[1853]])
* [[1781]] - [[George Stephenson]], Britse oetvènjer (gesjtorve [[1848]])
* [[1806]] - [[Lodewijk III van Hesse-Darmstadt]], groathertog van Hesse (gesjtorve [[1877]])
* [[1810]] - [[Otto Nicolai]], Duutsje componist (gesjtorve [[1849]])
* [[1843]] - [[Bertha von Suttner]], Oasteriekse pacifiste (gesjtorve [[1914]])
* [[1851]] - [[Charles Joseph Bonaparte]], Amerikaanse politicus en oprichter van de FBI (gesjtorve [[1921]])
* [[1861]] - [[Floris Verster]], Nederlandsee kunssjilder (gesjtorve [[1927]])
* [[1871]] - [[Charles Rodolph Weytingh]], Nederlandse besjtuurder in Suriname (gesjtorve [[1956]])
* [[1891]] - [[Cole Porter]], Amerikaanse componist en tekssjriever (gesjtorve [[1964]])
* [[1898]] - [[Curzio Malaparte]], Italiaanse sjriever (gesjtorve [[1957]])
* [[1902]] - [[Skip James]], Amerikaanse bluesmuzikant (gesjtorve [[1969]])
* [[1915]] - [[Les Paul]], Amerikaanse gitarist
* [[1916]] - [[Jurij Brězan]], Duutje sjriever (gesjtorve [[2006]])
* 1916 - [[Robert McNamara]], Amerikaanse politicus (gesjtorve [[2009]])
* [[1927]] - [[Franco Donatoni]], Italiaanse componist (gesjtorve [[2000]])
* [[1930]] - [[Barbara (zangeres)|Barbara]], Franse chansonnière (gesjtorve [[1997]])
* [[1931]] - [[Nandini Satpathy]], Indiase politica en sjriefster (gesjtorve [[2006]])
* [[1934]] - [[Willy Roggeman]], Vlaamse sjriever
* [[1938]] - [[Hero Muller]], Nederlandse acteur
* [[1939]] - [[Charles Webb]], Amerikaanse sjriever (o.a. [[The Graduate]])
* [[1942]] - [[Joost Prinsen]], Nederlandse acteur
* [[1945]] - [[Luis Ocaña]], Sjpaanse fitserenner (gesjtorve [[1994]])
* [[1949]] - [[Herbert Flack]], Vlaamse acteur
* [[1951]] - [[Benny Neyman]], Nederlandse zanger (gesjtorve [[2008]])
* [[1957]] - [[Johan Demol]], Belzje politicus
* [[1959]] - [[Elly van Hulst]], Nederlandse atlete
* [[1961]] - [[Michael J. Fox]], Canadees-Amerikaanse acteur
* [[1963]] - [[Johnny Depp]], Amerikaanse acteur (o.a. de [[Pirates of the Caribbean (filmtrilogie)|Pirates of the Caribbean films]])
* [[1963]] - [[Tatjana Šimić]], Kroatisch-Nederlandse fotomodel en actrice
* [[1966]] - [[Jan Vayne]], Nederlandse pianist
* [[1969]] - [[Dione de Graaff]], Nederlandse tv-presentatrice
* [[1971]] - [[Gilles De Bilde]], Belzje voetballer
* [[1975]] - [[Xander Michiel Beute]], Nederlandse sjriever
* [[1975]] - [[Carsten Harmans]], Nederlandse zenger van [[Neuk!]]
* [[1978]] - [[Matthew Bellamy]], Britse zenger, gitarist en toetsenist
* [[1978]] - [[Michaela Conlin]], Amerikaans actrice
* [[1978]] - [[Miroslav Klose]], Duutsje voetballer
* [[1984]] - [[Wesley Sneijder]], Nederlandse voetballer
== Gesjtorve ==
[[Plaetje:Charles Dickens 3.jpg|150px|thumb|Charles Dickens<br />gesjtorve 9 juni 1870]]
* [[68]] - [[Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus|Keizer Nero]] (30), Remeinse keizer
* [[439]] - [[Atlatl Cauac]] (65), Indiaanse heërsjer van Teotihuacan
* [[1681]] - [[William Lilly]] (79), Èngelsje astroloog en occultist
* [[1825]] - [[Pauline Bonaparte]] (44), [[Lies van hertoge van Parma|Hertogin van Parma]] en [[Guastalla]]
* [[1841]] - [[Johannes Immerzeel]] (64), Nederlandse sjriever, dichter en oetgaever
* [[1870]] - [[Charles Dickens]] (58), Britse sjriever
* [[1946]] - [[Rama VIII]] of Ananda Mahidol (20), keuning van Thailand
* [[1957]] - [[Theodorus van Roosmalen]] (81), apostolische vicaris van Suriname
* [[1974]] - [[Miguel Ángel Asturias]] (74), Guatemalteekse sjriever
* [[1976]] - [[Paul Rodenko]] (55), Nederlandse sjriever en dichter
* [[1977]] - [[Hans Andreus]] (51), Nederlandse sjriever
* [[1980]] - [[Leonhard Huizinga]] (73), Nederlandse kènjerbeuksjriever
* [[1985]] - [[Huub Jansen]] (56), Nederlandse gesjiedkundige
* [[1989]] - [[Piet Lieftinck]] (86), Nederlandse politicus
* [[1994]] - [[Jan Tinbergen]] (91), Nederlandse econoom en Nobelprieswinnaer
* [[1996]] - [[Bert Schierbeek]] (77), Nederlandse sjriever
* [[1998]] - [[Agostino Casaroli]] (83), Italiaanse kardinaal-sjtaatssecretaris
* [[2002]] - [[Hans Janmaat]] (67), Nederlandse politicus
* [[2006]] - [[Drafi Deutscher]] (60), Duutsje zenger, componist en meziekproducent
* [[2006]] - [[Enzo Siciliano]] (72), Italiaanse sjriever, scriptsjriever, literair criticus
* [[2008]] - [[Karen Asrian]] (28), Armeense sjaker
* [[2008]] - [[Leo van Heijningen]] (89), Nederlandse advocaat
* [[2008]] - [[Nan Hoover]] (77), Amerikaans-Nederlandse kunstenares
* [[2022]] - [[Matt Zimmerman]] (87), Canadese acteur
== Viering/herdènking ==
*In 't [[Remeinse Riek]] viert me de [[Vestalia]], ein feës ter eëre van de godin [[Vesta (godin)|Vesta]]
* [[Roams-Katholiek]]e kalender:
** [[Heilige (christendom)|Heilige]] [[Efrem de Syriër|Efrem (de Syriër)]] († [[373]]) - Vrije Gedachtenis
** [[Heilige (christendom)|Heiligen]] [[Primus (heilige)|Primus en Feliciaan]] († c. [[286]])
** [[Heilige (christendom)|Heilige]] [[Columba van Iona]] († [[597]])
** [[Zalige]] [[Lodewijk Boccardo|Luigi Boccardo]] († [[1936]])
** [[Zalige]] [[Anna Maria Taigi]] († [[1837]])
h6w7ahjico00s3luu3yncl608qsiapt
454755
454754
2022-07-19T17:43:51Z
Ooswesthoesbes
398
/* Viering/herdènking */
wikitext
text/x-wiki
{{juni}}
'''9 juni''' is de 160ste daag van |t jaor (161ste daag in een [[sjrikkeljaor]]) in de Gregoriaanse kalender. Nog 205 daag pès |t eindj van |t jaor.
== Gebäörtenisse ==
[[Plaetje:Louis XIV of France.jpg|thumb|right|Lodewijk XIV, trouwt in 1660 Maria-Theresia van Sjpanje]]
* [[1604]] - [[Paus Clemens VIII]] creëert achttieën nuuj [[kardinaal (geistelike)|kardinale]].
* [[1660]] - Huwelik van keuning [[Lodewijk XIV van Frankriek]] en [[infante|infanta]] [[Maria-Theresia van Sjpanje (1638-1683)|Maria-Theresia van Sjpanje]] in [[Saint-Jean-de-Luz]].
* [[1756]] - De vieftieën keuninge, keizers en regente van [[Timor]], [[Roti (eilandj)|Roti]], [[Solor]] en [[Soemba]] teikene ein verdraag wodoor 't [[Nederland]]se gouvernemènt de soevereiniteit verkrig.
* [[1822]] - D'r wirt ein [[octrooi]] toegekènd aan [[Charles Graham]] veur 't [[kunsgebit]].
* [[1934]] - [[Donald Duck (teikenfilm- en sjtripheld)|Donald Duck]] maak zien debuut in de teikenfilm ''The Wise Little Hen''.
* [[1940]] - [[Noorwege]] capituleert veur de Duutsjers.
* [[1946]] - Keuning [[Rama VIII]] van [[Thailand]] wirt doadgesjoate gevónje in zien sjlaopkamer. Hae wirt opgevolg door ziene broor Bhumibol es keuning [[Rama IX]].
* [[1970]] - [[Bob Dylan]] óntvink ein eëredoctoraat in de Meziek aan de Princeton University.
* [[1984]] - Zjwömmer [[Michael Gross (zjwömmer)|Michael Gross]] oet [[Wes-Duutsjlandj]] herovert in [[Monte Carlo (Monaco)|Monte Carlo]] 't Europees record op de 100 maeter [[vlindersjlaag]] in 53,78 sec.
* [[2003]] - De vrouwe van [[Hockeyclub 's-Hertogenbosch]] behaole op eige veldj angermaol de belangriekste pries in 't [[Europa (waerelddeil)|Europese]] club[[hockey]] verovere, dit keër ten koste van 't [[Èngelandj|Èngelsje]] Olton & West Warwicks: 7-2.
* [[2007]] - [[Justine Henin-Hardenne]] wint veur de veerde keër [[Roland Garros (tennistoernooj)|Roland Garros]].
* [[2008]] - 't [[Nederlands voetbalèlftal]] wint mèt 3-0van de regerend Waereldkampioen [[Italië]] hunne eësjte poulewedsjtried op 't EK 2008 in Bern Zjwitserlandj.
== Gebore ==
[[Plaetje:Bertha-von-Suttner-1906.jpg|thumb|Bertha von Suttner<br />gebaore op 9 juni 1843]]
* [[1640]] - [[Leopold I van 't Heilige Roamse Riek|Leopold I]], keizer van 't Heilige Roamse Riek (gesjtorve [[1705]])
* [[1661]] - [[Fjodor III van Rusland|Fjodor III]], Russische tsaar (gesjtorve [[1682]])
* [[1672]] - [[Peter de Grote]], Russische tsaar (gesjtorve [[1725]])
* [[1775]] - [[Georg Friedrich Grotefend]], Duutsje taalgeleërde (gesjtorve [[1853]])
* [[1781]] - [[George Stephenson]], Britse oetvènjer (gesjtorve [[1848]])
* [[1806]] - [[Lodewijk III van Hesse-Darmstadt]], groathertog van Hesse (gesjtorve [[1877]])
* [[1810]] - [[Otto Nicolai]], Duutsje componist (gesjtorve [[1849]])
* [[1843]] - [[Bertha von Suttner]], Oasteriekse pacifiste (gesjtorve [[1914]])
* [[1851]] - [[Charles Joseph Bonaparte]], Amerikaanse politicus en oprichter van de FBI (gesjtorve [[1921]])
* [[1861]] - [[Floris Verster]], Nederlandsee kunssjilder (gesjtorve [[1927]])
* [[1871]] - [[Charles Rodolph Weytingh]], Nederlandse besjtuurder in Suriname (gesjtorve [[1956]])
* [[1891]] - [[Cole Porter]], Amerikaanse componist en tekssjriever (gesjtorve [[1964]])
* [[1898]] - [[Curzio Malaparte]], Italiaanse sjriever (gesjtorve [[1957]])
* [[1902]] - [[Skip James]], Amerikaanse bluesmuzikant (gesjtorve [[1969]])
* [[1915]] - [[Les Paul]], Amerikaanse gitarist
* [[1916]] - [[Jurij Brězan]], Duutje sjriever (gesjtorve [[2006]])
* 1916 - [[Robert McNamara]], Amerikaanse politicus (gesjtorve [[2009]])
* [[1927]] - [[Franco Donatoni]], Italiaanse componist (gesjtorve [[2000]])
* [[1930]] - [[Barbara (zangeres)|Barbara]], Franse chansonnière (gesjtorve [[1997]])
* [[1931]] - [[Nandini Satpathy]], Indiase politica en sjriefster (gesjtorve [[2006]])
* [[1934]] - [[Willy Roggeman]], Vlaamse sjriever
* [[1938]] - [[Hero Muller]], Nederlandse acteur
* [[1939]] - [[Charles Webb]], Amerikaanse sjriever (o.a. [[The Graduate]])
* [[1942]] - [[Joost Prinsen]], Nederlandse acteur
* [[1945]] - [[Luis Ocaña]], Sjpaanse fitserenner (gesjtorve [[1994]])
* [[1949]] - [[Herbert Flack]], Vlaamse acteur
* [[1951]] - [[Benny Neyman]], Nederlandse zanger (gesjtorve [[2008]])
* [[1957]] - [[Johan Demol]], Belzje politicus
* [[1959]] - [[Elly van Hulst]], Nederlandse atlete
* [[1961]] - [[Michael J. Fox]], Canadees-Amerikaanse acteur
* [[1963]] - [[Johnny Depp]], Amerikaanse acteur (o.a. de [[Pirates of the Caribbean (filmtrilogie)|Pirates of the Caribbean films]])
* [[1963]] - [[Tatjana Šimić]], Kroatisch-Nederlandse fotomodel en actrice
* [[1966]] - [[Jan Vayne]], Nederlandse pianist
* [[1969]] - [[Dione de Graaff]], Nederlandse tv-presentatrice
* [[1971]] - [[Gilles De Bilde]], Belzje voetballer
* [[1975]] - [[Xander Michiel Beute]], Nederlandse sjriever
* [[1975]] - [[Carsten Harmans]], Nederlandse zenger van [[Neuk!]]
* [[1978]] - [[Matthew Bellamy]], Britse zenger, gitarist en toetsenist
* [[1978]] - [[Michaela Conlin]], Amerikaans actrice
* [[1978]] - [[Miroslav Klose]], Duutsje voetballer
* [[1984]] - [[Wesley Sneijder]], Nederlandse voetballer
== Gesjtorve ==
[[Plaetje:Charles Dickens 3.jpg|150px|thumb|Charles Dickens<br />gesjtorve 9 juni 1870]]
* [[68]] - [[Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus|Keizer Nero]] (30), Remeinse keizer
* [[439]] - [[Atlatl Cauac]] (65), Indiaanse heërsjer van Teotihuacan
* [[1681]] - [[William Lilly]] (79), Èngelsje astroloog en occultist
* [[1825]] - [[Pauline Bonaparte]] (44), [[Lies van hertoge van Parma|Hertogin van Parma]] en [[Guastalla]]
* [[1841]] - [[Johannes Immerzeel]] (64), Nederlandse sjriever, dichter en oetgaever
* [[1870]] - [[Charles Dickens]] (58), Britse sjriever
* [[1946]] - [[Rama VIII]] of Ananda Mahidol (20), keuning van Thailand
* [[1957]] - [[Theodorus van Roosmalen]] (81), apostolische vicaris van Suriname
* [[1974]] - [[Miguel Ángel Asturias]] (74), Guatemalteekse sjriever
* [[1976]] - [[Paul Rodenko]] (55), Nederlandse sjriever en dichter
* [[1977]] - [[Hans Andreus]] (51), Nederlandse sjriever
* [[1980]] - [[Leonhard Huizinga]] (73), Nederlandse kènjerbeuksjriever
* [[1985]] - [[Huub Jansen]] (56), Nederlandse gesjiedkundige
* [[1989]] - [[Piet Lieftinck]] (86), Nederlandse politicus
* [[1994]] - [[Jan Tinbergen]] (91), Nederlandse econoom en Nobelprieswinnaer
* [[1996]] - [[Bert Schierbeek]] (77), Nederlandse sjriever
* [[1998]] - [[Agostino Casaroli]] (83), Italiaanse kardinaal-sjtaatssecretaris
* [[2002]] - [[Hans Janmaat]] (67), Nederlandse politicus
* [[2006]] - [[Drafi Deutscher]] (60), Duutsje zenger, componist en meziekproducent
* [[2006]] - [[Enzo Siciliano]] (72), Italiaanse sjriever, scriptsjriever, literair criticus
* [[2008]] - [[Karen Asrian]] (28), Armeense sjaker
* [[2008]] - [[Leo van Heijningen]] (89), Nederlandse advocaat
* [[2008]] - [[Nan Hoover]] (77), Amerikaans-Nederlandse kunstenares
* [[2022]] - [[Matt Zimmerman]] (87), Canadese acteur
== Viering/herdènking ==
*In 't [[Remeins Riek]] viert me de [[Vestalia]], ein feës ter eëre van de godin [[Vesta (godin)|Vesta]]
* [[Roams-Katholiek]]e kalender:
** [[Heilige (christendom)|Heilige]] [[Efrem de Syriër|Efrem (de Syriër)]] († [[373]]) - Vrije Gedachtenis
** [[Heilige (christendom)|Heiligen]] [[Primus (heilige)|Primus en Feliciaan]] († c. [[286]])
** [[Heilige (christendom)|Heilige]] [[Columba van Iona]] († [[597]])
** [[Zalige]] [[Lodewijk Boccardo|Luigi Boccardo]] († [[1936]])
** [[Zalige]] [[Anna Maria Taigi]] († [[1837]])
fvkk3ahfoplep5oylq6y1ha84lv8yow
München
0
25044
454760
439510
2022-07-20T00:57:05Z
CommonsDelinker
324
"Muenchen_Kleines_Stadtwappen.svg" is vervange door "DEU_München_COA.svg".
wikitext
text/x-wiki
{{dialek|Mestreechs}}
{| cellpadding="2" style="float: right; width: 307px; background: #e3e3e3; margin-left: 1em; border-spacing: 1px;"
|+<font size="+1">'''München'''</font>
|-
!Waope
! Kaart
|- style="background: #ffffff; text-align: center;"
| style="width: 145px;" | [[Plaetje:DEU München COA.svg|140px|Waope vaan München]] Waope vaan München
| style="width: 145px;" | [[Plaetje:Karte muenchen in deutschland.png|140px|München en zien ligking in Duitsland]] München en zien ligking in Duitsland
|-
! colspan="2" | Basisgegeves
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Bóndslandj|Bundesland]] || [[Beiere]]
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Regierungsbezirk]] || [[Oberbayern]]
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Oppervlak]] || 310,46 [[Veerkante killemaeter|km²]]
|- bgcolor="#FFFFFF"
| Inwoeners || 1.353.186 ''<small>(31 december 2010)</small>''
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Bevolkingsdiechheid]] || 4359 Inwoeners/km²
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Huugde]] || 519 m baove [[Normalnull|NN]]
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Poscodes]] || 80331–81929
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Telefoon|Netnommers]]: || 0 89
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Kfz-Kènteike]] || <tt>M</tt>
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Amtlicher Gemeindeschlüssel|Gemeintesleutel]]: || 09 1 62 000
|- bgcolor="#FFFFFF"
| Officieel website: || [http://www.muenchen.de/ www.muenchen.de]
|-
! colspan="2" | Politiek
|- bgcolor="#FFFFFF"
| [[Börgemeister]]: || [[Dieter Reiter]] ([[Sozialdemokratische Partei Deutschlands|SPD]])
|-
|}
'''München''' (op 't [[Beiers]]: ''Minga'') is 'n stad in 't zuie vaan [[Duitsland]]. München is de hoofstad vaan de deilstaot [[Beiere]] en is mèt mie es 1,3 mieljoen inwoeners de daarde stad vaan Duitsland (nao [[Berlien]] en [[Hamburg]]). Door de stad löp de reveer de [[Isar]].
==Naom==
De naom ''München'' kump vaan 't [[Aajdhoegduits]] ''Munichen'' wat zoeget wie ''bij de monnike'' of ''bij 't kloester'' beteikent. 't Waor daan ouch 'ne Benetictijner mónnik, dee de stad in [[1158]] gestiech zouw höbbe. De mónnik is ouch trök te zeen op 't waopesjèld vaan de stad.
==Historie==
===Oersprunk===
In 1158 weurt veur 't ierst genump, me besjouwt dat jaor ouch es 't jaor dat München gestiech moot zien. De graof vaan [[Sakse]] en Beiere heet daan 'n brögk euver de Isar bij e benetictijnerkloester laote bouwe langs de Zaajtroute. In [[1175]] krijg de stad zien [[stadsrechte]]. In [[1240]] kump de stad in han vaan Otto II vaan Wittelsbach. Wie 't graofsjap vaan Beiere in twieë weurt gesplits in [[1255]], weurt München de residens vaan de graove vaan [[Opper-Beiere]]. Wie graof Lewie IV kiezer vaan [['t Heileg Roems Riek]] weurt in [[1328]] krieg de stad mie mach en verkrijg de stad 'n monopolie op de zaajthandel.
===Contrareformatie===
[[Plaetje:Stadtansicht 1572.jpg|thumb|left|Stadsaonziech vaan München.]]
In [[1506]] koume de gesjeije deile vaan Beiere weer bijein, München weurt de nui hoofstad. In de zestienden iew is München 't centrum vaan de Duitse [[Contrareformatie]]; in [[1609]] weurt hei de [[Katholieke Liga]] opgeriech. De liga waor 'n reactie tege de [[Protestantse Liga]]. Beide vörmde strijende partije in d'n [[Daartegjaoregen Oorlog]]. In [[1632]] veroverde [[Gustaaf II Adolf vaan Zwede]] de stad. Bijnao eindaarde vaan de Münchenere störf aon de ötsepes tösse [[1634]]-[[1635]]. Evekes bleujt de stad oonder 't gezag vaan Beierse hiersers mèt de [[barok]]. Ze mós evels ouch lije oonder de bezèttinge vaan de Habsburgers in [[1704]] en [[1742]]. 'n Nui periood brik aon es München in 1806 de hoofstad weurt vaan 't nui [[Keuninkriek vaan Beiere]]. Ouch de [[Ludwig-Maximilians-Universität München]] (opgeriech in 1472) verhuis nao München.
===De bei Wereldoorloge===
D'n [[Örsjte Waeltkreeg|Ierste Wereldoorlog]] is 'ne slechten tied veur München. 't Gief e tekort aon ete en branstof en [[Fraankriek]] bombardeert de stad. Nao d'n oorlog gief 't in München politieke oonras. Mèt de umwenteling vaan november [[1918]] moot keuning [[Lewie III vaan Beiere|Lewie III]] vlöchte; heer zouw de lètste keuning vaan Beiere zien. Nao de maord op de premier vaan Beiere in 1919 weurt de [[Beierse Raoderepubliek]] oetgerope. In 'tzèlfde jaor make de vrijkorpse 'n ind draon. Ouch in [[1923]] gief 't politieke spanninge; [[Adolf Hitler]] en zien aonhengers perbere 'ne coup te plege op de [[Weimar-republiek]] (zuug [[Hitlerpoetsj]]). In [[1933]] kump Hitler toch aon de mach en weurt München bekind es ''Hauptstadt der Bewegung'' (''Hoofstad vaan de Beweging'' buutend op de beweging vaan 't nationaal socialisme). Meh ouch de verzetsgróp vaan de ''Weiße Rose'' waor in dees stad actief. In d'n [[Twiede Wereldoorlog]] weurt de stad zwoer versjendeleerd mèt versjèllende bombardeminte. De stad (die door de Amerikaone waor bezat) weurt weer opgebouwd zoewie ze waor, in tegestèlling tot aander Duitse stei. In [[1957]] euversjrijt München de grens vaan ein mieljoen inwoeners. De [[Olymische Zomerspeule vaan 1972]] in München weurd bekind um de terreuraonsleeg op Israëlische atlete.
===Allewijl===
In de lèste decennia oontwikkelt München ziech tot 'n modern en rieke stad. De economie in de stad besteit veural oet de technische sector. München is noe ein vaan de däörste en veilegste woenstei vaan Duitsland en heet 'n hoeg kwaliteit vaan leve.
==Stadsgeziech==
<gallery>
Plaetje:Neues rathaus muenchen 2004.jpg|Neues Rathaus (Nui Raodhoes).
Plaetje:Frauenkirche München as seen from St. Peter.jpg|Frauenkirche (Slevrouwekèrk).
|Alianzarena, voetbalstadion van ''Bayern München''.
</gallery>
{{commons|München}}
[[Categorie:Beiere]]
7zfgqhz9u3ogq2wiz16u7x3wj3u3z0o
Schrödingervergelieking
0
72160
454762
454712
2022-07-20T08:34:04Z
Tinus oake
26493
Tinus oake verplaatsde pagina [[Vergelieking vaan Schrödinger]] nao [[Schrödingernvergelieking]]
wikitext
text/x-wiki
{{Watveurdialek}}
Zwa zuut de Schrödingervergelieking oet:
<math>\iota \hbar \frac{\partial}{\partial t} | \psi(t) \rangle = \hat{H} | \psi(t) \rangle </math>.
Däöbie is <math>\iota</math> de [[I (getal)|imaginaire einheid]], <math>\hbar</math> de gereduceerde constante van Planck. <math>| \psi (t) \rangle</math> is ein vector in de Hilbert ruimte, in welke Hamiltonoperator <math>\hat{H}</math> auch fungeert.
{{DEFAULTSORT:Schrödingervergelieking}}
[[Categorie:Wiskónde]]
nwand7ge1fqm7t4kbs9z8fd0z0zdcwq
454764
454762
2022-07-20T08:34:17Z
Tinus oake
26493
Tinus oake verplaatsde pagina [[Schrödingernvergelieking]] nao [[Schrödingervergelieking]]
wikitext
text/x-wiki
{{Watveurdialek}}
Zwa zuut de Schrödingervergelieking oet:
<math>\iota \hbar \frac{\partial}{\partial t} | \psi(t) \rangle = \hat{H} | \psi(t) \rangle </math>.
Däöbie is <math>\iota</math> de [[I (getal)|imaginaire einheid]], <math>\hbar</math> de gereduceerde constante van Planck. <math>| \psi (t) \rangle</math> is ein vector in de Hilbert ruimte, in welke Hamiltonoperator <math>\hat{H}</math> auch fungeert.
{{DEFAULTSORT:Schrödingervergelieking}}
[[Categorie:Wiskónde]]
nwand7ge1fqm7t4kbs9z8fd0z0zdcwq
454766
454764
2022-07-20T08:36:18Z
Tinus oake
26493
wikitext
text/x-wiki
{{[[Aelse|Aelsers]]}}
Zwa zuut de Schrödingervergelieking oet:
<math>\iota \hbar \frac{\partial}{\partial t} | \psi(t) \rangle = \hat{H} | \psi(t) \rangle </math>.
Däöbie is <math>\iota</math> de [[I (getal)|imaginaire einheid]], <math>\hbar</math> de gereduceerde constante van Planck. <math>| \psi (t) \rangle</math> is ein vector in de Hilbert ruimte, in welke Hamiltonoperator <math>\hat{H}</math> auch fungeert.
{{DEFAULTSORT:Schrödingervergelieking}}
[[Categorie:Wiskónde]]
nkl7x1r4xnxwyufvor4ppsc9xumxyzm
454767
454766
2022-07-20T08:37:49Z
Tinus oake
26493
wikitext
text/x-wiki
{{dialek|[[Aelse|Aelsers]]}}
Zwa zuut de Schrödingervergelieking oet:
<math>\iota \hbar \frac{\partial}{\partial t} | \psi(t) \rangle = \hat{H} | \psi(t) \rangle </math>.
Däöbie is <math>\iota</math> de [[I (getal)|imaginaire einheid]], <math>\hbar</math> de gereduceerde constante van Planck. <math>| \psi (t) \rangle</math> is ein vector in de Hilbert ruimte, in welke Hamiltonoperator <math>\hat{H}</math> auch fungeert.
{{DEFAULTSORT:Schrödingervergelieking}}
[[Categorie:Wiskónde]]
sysaoad3o9ym2doly8wacom0ihyzv59
454768
454767
2022-07-20T08:38:03Z
Tinus oake
26493
wikitext
text/x-wiki
{{dialek|Aelse|Aelsers}}
Zwa zuut de Schrödingervergelieking oet:
<math>\iota \hbar \frac{\partial}{\partial t} | \psi(t) \rangle = \hat{H} | \psi(t) \rangle </math>.
Däöbie is <math>\iota</math> de [[I (getal)|imaginaire einheid]], <math>\hbar</math> de gereduceerde constante van Planck. <math>| \psi (t) \rangle</math> is ein vector in de Hilbert ruimte, in welke Hamiltonoperator <math>\hat{H}</math> auch fungeert.
{{DEFAULTSORT:Schrödingervergelieking}}
[[Categorie:Wiskónde]]
28po3gh75bwz16ga9n8biyxuk1xglln
454769
454768
2022-07-20T08:38:18Z
Tinus oake
26493
wikitext
text/x-wiki
{{dialek|Aelsers}}
Zwa zuut de Schrödingervergelieking oet:
<math>\iota \hbar \frac{\partial}{\partial t} | \psi(t) \rangle = \hat{H} | \psi(t) \rangle </math>.
Däöbie is <math>\iota</math> de [[I (getal)|imaginaire einheid]], <math>\hbar</math> de gereduceerde constante van Planck. <math>| \psi (t) \rangle</math> is ein vector in de Hilbert ruimte, in welke Hamiltonoperator <math>\hat{H}</math> auch fungeert.
{{DEFAULTSORT:Schrödingervergelieking}}
[[Categorie:Wiskónde]]
0jtrzdunguusqmqcq0b8h1k5roud0yn
Remeinse Riek
0
72172
454756
2022-07-19T17:44:20Z
Ooswesthoesbes
398
Redirect nao [[Romeins Riek]]
wikitext
text/x-wiki
#redirect[[Romeins Riek]]
2ki4j7sak1g0dpfec5kvfj57t6xlo4x
Remeins Riek
0
72173
454757
2022-07-19T17:44:22Z
Ooswesthoesbes
398
Redirect nao [[Romeins Riek]]
wikitext
text/x-wiki
#redirect[[Romeins Riek]]
2ki4j7sak1g0dpfec5kvfj57t6xlo4x
Vergelieking vaan Schrödinger
0
72175
454765
2022-07-20T08:34:17Z
Tinus oake
26493
Tinus oake verplaatsde pagina [[Schrödingernvergelieking]] nao [[Schrödingervergelieking]]
wikitext
text/x-wiki
#DOORVERWIJZING [[Schrödingervergelieking]]
3djfur34ivngxzvq4b2gv7dz4wagc0p
454770
454765
2022-07-20T08:39:00Z
Tinus oake
26493
Tinus oake verplaatsde pagina [[Schrödingernvergelieking]] nao [[Vergelieking vaan Schrödinger]] euver 'ne redirek
wikitext
text/x-wiki
#DOORVERWIJZING [[Schrödingervergelieking]]
3djfur34ivngxzvq4b2gv7dz4wagc0p
Schrödingernvergelieking
0
72176
454771
2022-07-20T08:39:00Z
Tinus oake
26493
Tinus oake verplaatsde pagina [[Schrödingernvergelieking]] nao [[Vergelieking vaan Schrödinger]] euver 'ne redirek
wikitext
text/x-wiki
#DOORVERWIJZING [[Vergelieking vaan Schrödinger]]
mu8m76oz48igtsrol084i1a4z4ny63y