Historia Langobardorum/Liber IV

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="la">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikisource</sitename>
    <dbname>lawikisource</dbname>
    <base>https://la.wikisource.org/wiki/Pagina_prima</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Specialis</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Disputatio</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Usor</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Disputatio Usoris</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Vicifons</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Disputatio Vicifontis</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Fasciculus</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Disputatio Fasciculi</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Disputatio MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Formula</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Disputatio Formulae</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Auxilium</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Disputatio Auxilii</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Disputatio Categoriae</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Scriptor</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Disputatio Scriptoris</namespace>
      <namespace key="104" case="first-letter">Pagina</namespace>
      <namespace key="105" case="first-letter">Disputatio Paginae</namespace>
      <namespace key="106" case="first-letter">Liber</namespace>
      <namespace key="107" case="first-letter">Disputatio Libri</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Historia Langobardorum/Liber IV</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1590</id>
    <revision>
      <id>184154</id>
      <parentid>87725</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T00:01:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frognall</username>
        <id>22856</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Confer †Bethmann et Waitz 1878, p. 133</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48789" xml:space="preserve">{{titulus2
|Scriptor=Paulus Diaconus
|OperaeTitulus=Historia Langobardorum
|OperaeWikiPagina=Historia Langobardorum
|Annus=787 - 789
|SubTitulus=Liber IV
}}
{{Liber
|Ante = Liber III
|AnteNomen = Historia Langobardorum/Liber III
|Post = Liber V
|PostNomen = Historia Langobardorum/Liber V
}}
Incipit liber quartus.

{{v||1}} Confirmata igitur Agilulf, qui et Ago dictus est, regia dignitate, causa eorum qui ex castellis Tridentinis captivi a Francis ducti fuerant, Agnellum episcopum Tridentinum in Franciam misit. Qui exinde rediens, secum aliquantos captivos, quos Brunihilde regina Francorum ex proprio pretio redimerat, revocavit. Euin quoque dux Tridentorum ad optinendam pacem ad Gallias perrexit; qua impetrata, regressus est.

{{v||2}} Hoc anno fuit siccitas nimium gravis a mense ianuario usque ad mensem septembrium; et facta est magna penuria famis. Venit quoque et magna locustarum multitudo in territorium Tridentinum, quae maiores erant quam ceterae locustae; et mirum dictu, herbas paludesque depastae sunt, segetes vero agrorum exigue contigerunt. Sequenti quoque anno pari nihilominus modo adventarunt.

{{v||3}} His diebus Agilulf rex occidit Mimulfum ducem de insula Sancti Iuliani, eo quod se superiori tempore Francorum ducibus tradidisset. Gaidulfus vero Bergamensis dux in civitate sua Bergamo rebellans, contra regem se communivit; sed datis obsidibus pacem cum rege fecit. Rursum se Gaidulfus in insula Comacina seclausit. Agilulf vero rex in eandem Comacinam insulam ingressus, homines Gaidulfi exinde expulit et thesaurum, quem ibidem a Romanis positum invenerat, Ticinum transtulit. Gaidulfus vero iterato Bergamum confugiens, ibique ab Agilulfo rege obtemptus, rursus in gratiam receptus est. Rebellavit quoque dux Ulfari contra regem Agonem aput Tarvisium et obsessus captusque est ab eo.

{{v||4}} Hoc anno fuit pestis inguinaria iterum aput Ravennam, Gradus et [in] Histria nimium gravis, sicut et prius ante triginta annos extiterat. Hoc etiam tempore Agilulfus rex cum Avaris pacem fecit. Childepertus quoque bellum gessit cum consobrino suo, Hilperici filio; in quo proelio usque ad triginta milia hominum caesa sunt. Fuit autem tunc hiems frigida nimis, qualem vix aliquis prius recolebat fuisse. In regione quoque Brionum sanguis de nubibus fluxit; et inter Reni fluvii aquas rivulus cruoris emanavit.

{{v||5}} His diebus sapientissimus ac beatissimus Gregorius papa Romanae urbis, postquam alia multa ad utilitatem sanctae ecclesiae scripserat, etiam libros quattor de vita sanctorum conposuit; quem codicem Dialogum, id est duorum locutionem, quia eum conloquens cum suo diacono Petro ediderat, appellavit. Hos igitur libros praefatus papa Theudelindae reginae direxit, quam sciebat utique et Christi fidei deditam et in bonis actibus esse praecipuam.

{{v||6}} Per hanc quoque reginam multum utilitatis Dei ecclesia consecuta est. Nam pene omnes ecclesiarum substantias Langobardi, cum adhuc gentilitatis errore tenerentur, invaserunt. Sed huius salubri supplicatione rex permotus, et catholicam fidem tenuit, et multas possessiones ecclesiae Christi largitus est atque episcopos, qui in depressione et abiectione erant, ad dignitatis solitae honorem reduxit.

{{v||7}} His diebus Tassilo a Childeperto rege Francorum aput Baioariam rex ordinatus est. Qui mox cum exercitu in Sclavorum provinciam introiens, patrata victoria, ad solum proprium cum maxima praeda remeavit.

{{v||8}} Hac etiam tempestate Romanus patricius et exharchus Ravennae Romam properavit. Qui dum Ravennam revertitur, retenuit civitates quae a Langobardis tenebantur, quarum ista sunt nomina: Sutrium, Polimartium, Horta, Tuder, Ameria, Perusia, Luceolis, et alias quasdam civitates. Quod factum cum regi Agilulfo nuntiatum esset, statim Ticino egressus, cum valido exercitu civitatem Perusium petiit; ibique per dies aliquot Maurisionem ducem Langobardorum, qui se Romanorum partibus tradiderat, obsedit, et sine mora captum vita privavit. Huius regis adventu in tantum beatus Gregorius papa exterritus est, ut ab expositione templi, de quo in Ezechiele legitur, desisteret, sicut ipse quoque in suis homeliis refert. Rex igitur Agilulf, rebus conpositis, Ticinum repedavit. Nec multum post, suggerente maxime Theudelinda regina sua coniuge, sicut eam beatus papa Gregorius suis epistulis saepius ammonuit, cum eodem viro sanctissimo papa Gregorio atque Romanis pacem firmissimam pepigit. Eidemque reginae idem venerabilis sacerdos pro gratiarum actione hanc epistulam direxit:

{{v||9}} «Gregorius Theudelindae reginae Langobardorum. Quia excellentia vestra ad faciendum pacem studiosius et benigne se, sicut solet, inpenderit, renuntiante filio nostro Probo abbate cognovimus. Nec enim aliter de christianitate vestra confidendum fuit, nisi quia in causa pacis laborem et bonitatem vestram omnibus monstraretis. Unde omnipotenti Deo gratias agimus, qui ita cor vestrum sua pietate regit, ut, sicut fidem rectam tribuit, ita quoque placita sibi vos semper operari concedat. Non enim, excellentissima filia, de sanguine, qui ab utraque parte fundendus fuerat, parvam te credas adquisisse mercedem. Ex qua re voluntati vestrae gratias referentes, Dei nostri misericordiam deprecamur, ut bonorum vobis vicem in corpore et anima hic et in futuro conpenset. Salutantes vos praeterea paterna dilectione hortamur, ut aput excellentissimum coniugem vestrum illa agatis, quatenus christianae rei publicae societatem non rennuat. Nam sicut et vos scire credimus, multis modis est utile, si se ad eius amicitiam conferre voluerit. Vos ergo more vestro quae ad gratiam partium pertinent semper studete atque, ubi causa mercedis se dederit, elaborate,ut bona vestra amplius ante omnipotentis Dei oculos commendetis». Item epistola eiusdem ad Agilulfum regem: «Gregorius Agilulfo regi Langobardorum. Gratias excellentiae vestrae referimus, quia petitionem nostram audientes, pacem, quae utrisque esset partibus profutura, sicut de vobis confidentiam habuimus, ordinastis. Ex qua re excellentiae vestrae prudentiam et bonitatem valde laudamus, quia pacem diligendo, Deum vos, qui auctor ipsius est, amare, monstratis. Nam si, quod absit, facta non fuisset, quid agi habuit, nisi ut cum peccato et periculo partium miserorum rusticorum sanguis, quorum labor utrisque proficit, funderetur? Sed ut prodesse nobis eandem pacem, quemadmodum a vobis facta est, sentiamus, paterna caritate salutantes petimus, ut, quotiens occasio se dederit, ducibus vestris per diversa loca et maxime in his partibus constitutis, vestris praecipiatis epistolis, ut hanc pacem, sicut promissum est, pure custodiant, et occasiones sibi aliquas non quaerant, unde aut contentio quaedam aut ingratitudo nascatur, quatenus voluntati vestrae agere gratias valeamus. Latores vero praesentium litterarum, sicut revera homines vestros, in eo quo debuit affectu suscepimus, quia iustum fuit, ut viros sapientes et qui pacem factam Deo propitio nuntiarunt cum caritate et suscipere et dimittere deberemus».

{{v||10}} Inter haec sequenti mense ianuario paruit stella cometes mane et vespere per totum mensem. Eo quoque mense defunctus est Iohannes archiepiscopus Ravennae. Cuius in locum Marianus civis Romanus substitutus est. Euin quoque duce in Tridentu mortuo, datus est eidem loco dux Gaidoaldus, vir bonus ac fide catholicus. Isdem ipsis diebus Baioarii usque ad duo milia virorum dum super Sclavos inruunt, superveniente Cacano omnes interficiuntur. Tunc primum cavalli silvatici et bubali in Italiam delati, Italiae populis miracula fuerunt.

{{v||11}} Hac etiam tempestate Childepertus rex Francorum, aetatis anno vigesimo quinto cum uxore propria, sicut fertur, in veneno extinguitur. Hunni quoque, qui et Abares dicuntur, a Pannonia in Turingam ingressi, bella gravissima cum Francis gesserunt. Brunichildis tunc regina cum nepotibus adhuc puerulis Theudeperto et Theuderico regebat Gallias, a quibus accepta Hunni pecunia revertuntur ad propria. Mortuus quoque est Gunthramnus rex Francorum, regnumque illius Brunichildis regina suscepit cum nepotibus adhuc parvulis, filiis Childeperti.

{{v||12}} Per idem tempus Cacanus rex Hunnorum legatos ad Agilulfum Mediolanum mittens, pacem cum eo fecit. Romanus quoque patricius moritur; cui Gallicinus successit et cum Agilulfo rege pacis concordiam iniit.

{{v||13}} Hoc etiam tempore Agilulf cum Theuderico Francorum rege pacem perpetuam fecit. Post haec Ago rex rebellantem sibi Zangrulfum Veronensium ducem extinxit. Gaidulfum quoque Bergamensem ducem, cui iam bis pepercerat, peremit. Pari etiam modo et Warnecautium aput Ticinum occidit.

{{v||14}} Subsequenti tempore rursum Ravennam et eos qui circa ora maris erant pestis gravissima vastavit. Sequenti quoque anno mortalitas valida populos Veronensium attrivit.

{{v||15}} Tunc etiam signum sanguineum in caelo apparuisse visum est et quasi hastae sanguineae et lux clarissima per totam noctem. Theudepertus rex Francorum eo tempore cum Clothario patruele suo bellum gerens, eius exercitum vehementer adflixit.

{{v||16}} Sequenti anno Ariulfus dux, qui Farualdo aput Spoletium successerat, moritur. Hic Ariulfus cum bello contra Romanos in Camerino gessisset victoriamque patrasset, requirere a suis hominibus coepit, quis vir ille fuerit, quem ipse in illo bello quod gesserat tam strenue pugnantem vidisset. Cui cum sui viri responderent, se ibi nullum aliquem fortius facientem quam ipsum ducem vidisse, ille ait: «Certe multum et per omnia me meliorem ibi alium vidi, qui, quotiens me adversae partis aliquis percutere voluit, ille vir strenuus me semper suo clyppeo protexit». Cumque dux ipse prope Spoletium, ubi basilica beati martyris Savini episcopi sita est, in qua eiusdem venerabile corpus quiescit, advenisset, interrogavit, cuius haec tam ampla domus esset. Responsum est ei a viris fidelibus, Savinum ibi martyrem requiescere, quem christiani, quotiens in bellum contra hostes irent, solitum haberent in suum auxilium invocare. Ariulfus vero, cum adhuc esset gentilis, ita respondit: «Et potest fieri, ut homo mortuus aliquod viventi auxilium praestet?». Qui cum hoc dixisset, equo desiliens eandem basilicam conspecturus intravit. Tunc aliis orantibus, ipse picturas eiusdem basilicae mirari coepit. Qui cum figuram beati martyris Savini depictam conspexisset, mox cum iuramento affirmavit dicens, talem omnino eum virum qui se in bello protexerat formam habitumque habuisse. Tunc intellectum est, beatum martyrem Savinum eidem in proelio adiutorium contulisse. Igitur mortuo Ariulfo, duo filii Faroald superioris ducis inter se propter ducatum decertantes, unus ex ipsis, qui cum victoriam coronatus est, nomine Teudelapius, ducatum suscepit.

{{v||17}} Circa haec tempora coenobium beati Benedicti patris, quod in castro Casino situm est, a Langobardis noctu invaditur. Qui universa diripientes, nec unum ex monachis tenere potuerunt, ut prophetia venerabilis Benedicti patris, quam longe ante praeviderat, impleretur, qua dixit: «Vix apud Deum optinere potui, ut ex hoc loco mihi animae cederentur». Fugientes quoque ex eodem loco monachi Romam petierunt, secum codicem sanctae regulae, quam praefatus pater conposuerat, et quaedam alia scripta necnon pondus panis et mensuram vini et quidquid ex supellectili subripere poterant deferentes. Siquidem post beatum Benedictum Constantinus, post hunc Simplicius, post quem Vitalis, ad extremum Bonitus congregationem ipsam rexit; sub quo haec distructio facta est.

{{v||18}} Mortuo igitur Zottone Beneventanorum duce, Arigis in loco ipsius a rege Agilulfo missus successit; qui ortus in Foroiulii fuerat et Gisulfi Foroiulani ducis filios educarat eidemque Gisulfo consanguineus erat. Ad hunc Arigis extat epistula beati papae Gregorii in hunc modum directa:

{{v||19}} «Gregorius Arogi duci. Quia sic de gloria vestra sicut re vera de filio nostro confidimus, petere a vobis aliqua fiducialiter provocamur, arbitrantes, quod minime nos patiamini contristari, maxime in tali re, unde vestra anima multum poterit adiuvari. Indicamus autem, propter ecclesias beatorum Petri ac Pauli aliquantas nobis trabes necessarias esse, et ideo Savino subdiacono nostro iniunximus, de partibus Brittiorum aliquantas incidere, et ut usque ad mare in locum aptum trahere debeat. Et quia in hac re solaciis indiget, salutantes gloriam vestram paterna caritate petimus, ut actionariis vestris qui in illo loco sunt deputetis, ut homines qui sub eis sunt cum bubus suis in eius transmittere solacium debeant, quatenus vobis concurrentibus melius quod ei iniunximus possit perficere. Nos enim promittimus, quia, dum res perfecta fuerit, dignum vobis exenium, quod non sit iniuriosum, transmittemus. Nam scimus nos considerare et filiis nostris, qui bonam nobis voluntatem exhibent, respondere. Unde iterum petimus, gloriose fili, ut ita facere debeatis, ut et nos vobis possimus esse pro praestito beneficio debitores, et vos mercedem pro sanctorum ecclesiis habeatis».

{{v||20}} His diebus capta est filia regis Agilulfi cum viro suo Gudescalco nomine de civitate Parmensi ab exercitu Gallicini patricii, et ad urbem Ravennatium sunt deducti. Hoc quoque tempore misit Agilulf rex Cacano regi Avarorum artifices ad faciendas naves, cum quibus isdem Cacanus insulam quandam in Thracia expugnavit.

{{v||21}} Per idem quoque tempus Theudelinda regina basilicam beati Iohannis Baptistae, quam in Modicia construxerat, qui locus supra Mediolanum duodecim milibus abest, dedicavit multisque ornamentis auri argentique decoravit praediisque sufficienter ditavit. Quo in loco etiam Theudericus quondam Gothorum rex palatium construxit, pro eo quod aestivo tempore locus ipse, utpote vicinus Alpibus, temperatus ac salubris existit.

{{v||22}} Ibi etiam praefata regina sibi palatium condidit, in quo aliquid et de Langobardorum gestis depingi fecit. In qua pictura manifeste ostenditur, quomodo Langobardi eo tempore comam capitis tondebant, vel qualis illis vestitus qualisve habitus erat. Siquidem cervicem usque ad occipitium radentes nudabant, capillos a facie usque ad os dimissos habentes, quos in utramque partem in frontis discrimine dividebant. Vestimenta vero eis erant laxa et maxime linea, qualia Anglisaxones habere solent, ornata institis latioribus vario colore contextis. Calcei vero eis erant usque ad summum pollicem pene aperti et alternatim laqueis corrigiarum retenti. Postea vero coeperunt osis uti, super quas equitantes tubrugos birreos mittebant. Sed hoc de Romanorum consuetudine traxerant.

{{v||23}} Usque ad haec tempora Patavium civitas, fortissime militibus repugnantibus, Langobardis rebellavit. Sed tandem, iniecto igni, tota flammis vorantibus concremata est, et iussu regis Agilulfi ad solum usque destructa est. Milites tamen qui in ea fuerunt Ravennam remeare permissi sunt.

{{v||24}} Hac tempestate legati Agilulfi regressi a Cacano, pacem perpetuam factam cum Avaribus nuntiarunt. Legatus quoque Cacani cum eis adveniens, ad Gallias perrexit, denuntians Francorum regibus, ut, sicut cum Avaribus, ita pacem habeant cum Langobardis. Inter haec Langobardi cum Avaribus et Sclavis Histrorum fines ingressi, universa ignibus et rapinis vastavere.

{{v||25}} Agilulfo quoque regi tunc nascitur filius de Theudelinda regina in Modiciae palatio, qui Adaloald [616-625] est appellatus. Sequenti tempore Langobardi castrum Montis Silicis invaserunt. Per idem tempus, repulso apud Ravennam Gallicino, rediit Smaracdus, qui prius fuerat Ravennae patricius.

{{v||26}} Igitur Mauritius Augustus, postquam uno et viginti annis rexit imperium, cum filiis Theudosio et Tiberio et Constantino a Focate, qui fuit strator Prisci patricii, occiditur. Fuit autem utilis rei publicae; nam saepe contra hostes dimicans victoriam obtinuit. Hunni quoque, qui et Avares appellantur, eius virtute devicti sunt.

{{v||27}} Hoc anno Gaidoaldus dux de Tridento et Gisulfus de Foroiuli, cum antea a regis Agilulfi societate discordarent, ab eo in pace recepti sunt. Tunc etiam baptizatus est praenominatus puer Adaloald, filius Agilulfi regis, in Sancto Iohanne in Modicia, et susceptus de fonte est a Secundo servo Christi de Tridento, cuius saepe fecimus mentionem. Fuit autem festi pascalis dies eo tempore septimo idus aprilis.

{{v||28}} Erat autem his diebus adhuc discordia Langobardis cum Romanis propter captivitatem filiae regis. Qua de causa rex Agilulf egressus Mediolanio mense iulio, obsedit civitatem Cremonensem cum Sclavis, quos ei Cacanus rex Avarorum in solacium miserat, et cepit eam duodecimo kalendas septembris et ad solum usque destruxit. Pari etiam modo expugnavit etiam Mantuam, et interruptis muris eius cum arietibus, dans veniam militibus qui in ea erant revertendi Ravennam, ingressusque est in eam die iduum septembrium. Tunc etiam partibus Langobardorum se tradidit castrum quod Vulturina vocatur; milites vero Brexillum oppidum igni cremantes, fugierunt. His ita patratis, reddita est filia regis a Smaracdo patricio cum viro ac filiis ac rebus cunctis; factaque est pax mense nono usque kalendas aprilis indictionis octavae. Filia vero regis mox a Ravenna Parmam rediit; ob difficultatem partus periclitata, statim defuncta est. Hoc anno Teudepertus et Theudericus reges Francorum adversus Clotharium patruum suum dimicarunt. In quo certamine ex utraque parte multa milia ceciderunt.

{{v||29}} Tunc etiam beatus papa Gregorius migravit ad Christum, cum iam Focas per indictionem octavam anno regnaret secundo. Cuius in locum ad apostolatus officium Savinianus est ordinatus. Fuit autem tunc hiems frigida nimis, et mortuae sunt vites pene in omnibus locis. Messes quoque partim vastatae sunt a muribus, partim percussae uredine evanuerunt. Debuit etenim tunc mundus fame[m] sitimque pati, quando recedente tanto doctore animas hominum spiritalis alimoniae penuria sitisque ariditas invasit. Libet sane me pauca de eiusdem beati Gregorii papae quadam epistola huic opusculo inserere, ut possit liquidius agnosci, quam humilis iste vir fuerit quantaeque innocentiae et sanctitatis. Hic denique cum accusatus aput Mauritium Augustum et eius filios fuisset, quod Malcum quendam episcopum in custodia pro solidis occidisset, scribens pro hac re epistulam Saviniano suo apochrisario, qui erat apud Constantinopolim, inter cetera sic ait: «Unum est quod breviter suggeras serenissimis dominis nostris, quia, si ego servus eorum in morte vel Langobardorum me miscere voluissem, hodie Langobardorum gens nec regem nec duces nec comites haberet atque in summa confusione divisa esset. Sed quia Deum timeo, in morte cuiuslibet hominis me miscere formido. Malcus autem idem episcopus neque in custodia fuit neque in aliqua afflictione; sed die qua causam dixit et addictus est, nesciente me, a Bonifacio notario in domum eius ductus est ibique prandidit et honoratus est ab eo et nocte subito mortuus est». Ecce quantae humilitatis vir iste fuit, qui, cum esset summus pontifex, se servum nominavit! Ecce quantae innocentiae, qui nec in morte Langobardorum, qui utique et increduli erant et omnia devastabant, se voluerit ammisceri!

{{v||30}} Igitur sequenti estate mense iulio levatus est Adaloaldus rex super Langobardos apud Mediolanum in circo, in praesentia patris sui Agilulfi regis, adstantibus legatis Teudeperti regis Francorum, et disponsata est eidem regio puero filia regis Teudeperti, et firmata est pax perpetua cum Francis.

{{v||31}} Eodem tempore Franci cum Saxonibus pugnantes, magna strages ab utrisque partibus facta est. Apud Ticinum quoque in basilica beati Petri apostoli Petrus cantor fulmine ictus est.

{{v||32}} Sequenti denique mense novembrio rex Agilulf pacem fecit cum Smaracdo patricio in annum unum, accipiens a Romanis duodecim milia solidorum. Civitates quoque Tusciae, hoc est Balneus Regis et Urbs Vetus, a Langobardis invasae sunt. Tunc etiam mense aprili et maio apparuit in caelo stella quam cometem dicunt. Dehinc Agilulf rex iterum fecit pacem cum Romanis tribus annis.

{{v||33}} His diebus defuncto Severo patriarcha, ordinatur in loco eius Iohannes abbas patriarcha in Aquileia vetere, cum consensu regis et Gisulfi ducis. Aput Gradus quoque ordinatus est Romanis Candidianus antistis. Rursum mense novembrio et decembrio stella cometis apparuit. Candidiano quoque defuncto, aput Gradus ordinatur patriarcha Epiphanius, qui fuerat primicerius notariorum, ab episcopis qui erant sub Romanis. Et ex illo tempore coeperunt duo esse patriarchae.

{{v||34}} Hac aetate Iohannes Consinus invasit Neapolim. Quem de eadem civitate non multos post dies Eleutherius patricius expulit eumque interfecit. Post haec isdem Eleutherius patricius eunuchus imperii iura suscepit. Qui dum a Ravenna Romam pergeret, in castro Luceolis a militibus interfectus est, caputque eius Constantinopolim imperatori&lt;ref&gt;The emperor was Heraclius, NOT Phocas. Eleutherius was killed in 619.&lt;/ref&gt; delatum est.

{{v||35}} Hac etiam tempestate misit rex Agilulf Stablicianum notarium suum Constantinopolim ad Focatem imperatorem. Qui rediens cum legatis imperatoris, facta pace annuali, Agilulfo regi idem legati imperialia munera optulere.

{{v||36}} Focas igitur, ut praemissum est, extincto Mauricio eiusque filiis, Romanorum regnum invadens, per octo annorum curricula principatus est. Hic rogante papa Bonifacio statuit sedem Romanae et apostolicae ecclesiae caput esse omnium ecclesiarum, quia ecclesia Constantinopolitana prima se omnium ecclesiarum scribebat. Idem alio papa Bonifacio petente iussit, in veteri fano quod Pantheum vocabatur, ablatis idolatriae sordibus, ecclesiam beatae semper virginis Mariae et omnium martyrum fieri, ut, ubi quondam omnium non deorum, sed demoniorum cultus agebatur, ibi deinceps omnium fieret memoria sanctorum. Huius tempore Prasini et Veneti per orientem et Aegyptum civile bellum faciunt ac sese mutua caede prosternunt. Persae quoque adversus rem publicam gravissima bella gerentes, multas Romanorum provincias et ipsam Hierusolimam&lt;ref&gt;Jerusalem was conquered by Persians in 614, during the reign of Heraclius. Phocas died in 610.&lt;/ref&gt; auferunt. Et destruentes ecclesias, sancta quoque profanantes, inter ornamenta locorum sanctorum vel communium etiam vexillum dominicae crucis abducunt. Contra hunc Focatem Eraclianus&lt;ref&gt;Called Heraclius the Elder by other historians.&lt;/ref&gt;, qui Africam regebat, rebellavit, atque cum exercitu veniens, eum regno vitaque privavit remque publicam Romanam Eraclius, eiusdem filius, regendam suscepit.

{{v||37}} Circa haec tempora rex Avarum, quem sua lingua Cacanum appellant, cum innumerabili multitudine veniens, Venetiarum fines ingressus est. Huic Gisulfus Foroiulanus dux cum Langobardis, quos habere poterat, audacter occurrit; sed quamvis forti animositate contra inmensam multitudinem bellum cum paucis gereret, undique tamen circumseptus, cum omnibus pene suis extinctus est. Uxor vero eiusdem Gisulfi nomine Romilda cum Langobardis qui evaserant sive eorum uxoribus et filiis qui in bello perierant, intra murorum Foroiulani castri [se] muniit septa. Huic erant filii Taso et Cacco iam adulescentes, Raduald vero et Grimuald adhuc in puerili aetate constituti. Habebat vero et filias quattuor, quarum una Appa, alia Gaila vocabatur, duarum vero nomina non retinemus. Communierant se quoque Langobardi et in reliquis castris quae his vicina erant, hoc est in Cormones, Nemas, Osopo, Artenia, Reunia, Glemona, vel etiam in Ibligine, cuius positio omnino inexpugnabilis existit. Pari etiam modo et in reliquis castellis, ne Hunnis, hoc est Avaribus, praeda fierent, se communivere. Avares vero per omnes Foroiulanorum fines discurrentes, omnia incendiis et rapinis vastantes, Foroiulanum oppidum obsidione claudunt et totis viribus expugnare moliuntur. Horum rex, id est Cacanus, dum circa muros armatus cum magno equitatu perambularet, ut, qua ex parte urbem facilius expugnare posset, inquireret, hunc Romilda de muris prospiciens, cum eum cerneret iuvenili aetate florentem, meretrix nefaria concupivit, eique mox per nuntium mandavit, ut, si eam in matrimonium sumeret, ipsa eidem civitatem cum omnibus qui aderant traderet. Quod rex barbarus audiens, eidem malignitatis dolo quod mandaverat se facturum promisit eamque se in matrimonium accipere spopondit. Illa vero nihil morata, portas Foroiulensis castri aperuit et ad suam cunctorumque qui aderant perniciem hostem introduxit. Ingressi vero Avares cum rege suo Forumiulii, universa quae invenire poterant rapinis diripiunt; ipsamque urbem flammis concremantes, universos quos reppererant captivos adducunt, fallaciter tamen. eis promittentes, quod eos, unde digressi fuerant, Pannoniae in finibus conlocarent. Qui cum patriam revertentes ad campum quem Sacrum nominant pervenissent, omnes qui iam in maiori aetate constituti erant Langobardos gladio perimere statuunt, mulieres vero et parvulos captivitatis sorte dividunt. Taso vero et Cacco seu Raduald, filii Gisulfi et Romildae, cum hanc Avarorum malitiam cognovissent, statim ascensis equis fugam arripiunt. E quibus unus Grimoaldum puerulum fratrem suum, dum existimaret utpote parvulum super equum currentem se tenere non posse, melius ducens eundem gladio perimere quam captivitatis iugum sustinere, eum occidere voluit. Cum igitur ut eum percuteret lanceam elevasset, puer lacrimans exclamavit, dicens: «Noli me pungere, quia possum me super equum tenere». Qui iniecta manu eum per brachium adprehendens super nudum equi dorsum posuit eundemque ut si posset se continere hortatus est. Puer vero frenum equi manu arripiens, fugientes germanos et ipse secutus est. Quo conperto, Avares mox ascensis equis eos persecuti sunt; sed reliquis veloci fuga evadentibus, Grimoald puerulus ab uno eorum, qui velocius cucurrerat, capitur. Nec tamen eum suus conprehensor gladio ferire propter parvitatem aetatis dignatus est, sed sibi eundem potius serviturum reservavit. Cumque eum ad castra revertens adprehenso eiusdem equi freno reduceret deque tam nobili praeda exultaret - erat enim ipse puerulus eleganti forma, micantibus oculis, lacteo crine perfusus -; qui cum se captivum trahi doleret,

Ingentes animos angusto in pectore versans,

ensem, qualem in illa aetate habere poterat, vagina exemit seque trahentem Avarem, quantulo adnisu valuit, capitis in verticem percussit. Moxque ad cerebrum ictus perveniens, hostis ab equo deiectus est. Puer vero Grimuald verso equo fugam laetabundus arripiens, tandem fratribus iunctus est eisque liberatione sua, nuntiato insuper hostis interitu, inaestimabile gaudium fecit. Avares vero omnes Langobardos qui iam in virili aetate erant gladio perimunt, mulieres vero et parvulos captivitatis iugo addicunt. Romildam vero, quae totius malitiae caput extitit, rex Avarum propter iusiurandum, sicut ei spoponderat, nocte una quasi in matrimonio habuit, novissime vero duodecim Avaribus tradidit, qui eam per totam noctem vicibus sibi succedentes libidine vexarent. Postmodum quoque palum in medio campo configi praecipiens, eandem in eius acumine inseri mandavit, haec insuper exprobrando inquiens: «Talem te dignum est maritum habere». Igitur dira proditrix patriae tali exitio periit, quae amplius suae libidini quam civium et consanguineorum saluti prospexit. Filiae vero eius non matris libidinem secutae, sed castitatis amore studentes ne a barbaris contaminarentur , crudorum pullorum carnes sibi inter mammas sub fascia posuerunt, quae ex calore putrefactae odorem foetidum exalabant. Cumque eas vellent Avares contingere, non sustinentes foetorem, putabant eas naturaliter ita foetere, procul ab eis cum execratione recedentes atque dicentes, omnes Langobardas foetidas esse. Hac igitur arte Avarorum libidinem puellae nobiles evadentes, et ipsae castae servatae sunt et utile servandae castitatis, si quid tale feminis contigerit, mandaverunt exemplum. Quae postea per diversas regiones venundatae, iuxta nobilitatem suam dignis sunt nuptiis potitae. Nam una earum Alamannorum regi, alia vero dicitur Baioariorum principi nupsisse. Exigit vero nunc locus, postposita generali historia, pauca etiam privatim de mea, qui haec scribo, genealogia retexere, et quia res ita postulat, paulo superius narrationis ordinem replicare. Eo denique tempore quo Langobardorum gens de Pannoniis ad Italiam venit, Leupchis meus abavus ex eodem Langobardorum genere cum eis pariter adventavit. Qui postquam aliquot annos in Italia vixit, diem claudens extremum, quinque ex se genitos filios adhuc parvulos reliquit; quos tempestas ista captivitatis, de qua nunc diximus, conprehendens, omnes ex castro Foroiulensi in Avarorum patriam exules deduxit. Qui cum per multos annos in eadem regione captivitatis miseriam sustinuissent et iam ad virilem pervenissent aetatem, ceteris quattuor, quorum nomina non retinemus, in captivitatis angustia persistentibus, quintus eorum germanus nomine Lopichis, qui noster postea proavus extitit, inspirante sibi, ut credimus, misericordiae auctore, captivitatis iugum abicere statuit et ad Italiam, quo gentem Langobardorum residere meminerat, tendere atque ad libertatis iura studuit reppedare. Qui cum adgressus fugam adripuisset, faretram tantum et arcum et aliquantulum cibi propter viaticum gerens, nesciretque omnino quo pergeret, ei lupus adveniens comes itineris et ductor effectus est. Qui cum ante eum pergeret et frequenter post se respiceret et cum stante subsisteret atque cum pergente praeiret, intellexit, sibi eum divinitus datum esse, ut ei iter, quod nesciebat, ostenderet. Cum per aliquot dies per montium solitudines hoc modo pergerent, panis eidem viatori, quem exiguum habuerat, omnino defecit. Qui cum ieiunans iter carperet et iam fame tabefactus defecisset, tetendit arcum suum et eundem lupum, ut eum in cibum sumere possit, sagitta interficere voluit. Sed lupus idem ictum ferientis praecavens, sic ab eius visione elapsus est. Ipse autem, recedente eodem lupo, nesciens quo pergeret, insuper famis penuria nimium debilis effectus, cum iam de vita desperaret, sese in terram proiciens, obdormivit; viditque quendam virum in somnis talia sibi verba dicentem: «Surge! Quid dormis? Arripe viam in hanc partem contra quam pedes tenes; illac etenim est Italia, ad quam tendis». Qui statim surgens, in illam partem quam in somnis audierat pergere coepit; nec mora, ad habitaculum hominum pervenit. Erat enim Sclavorum habitatio in illis locis. Quem cum una mulier iam vetula vidisset, statim intellexit, eum fugitivum esse et famis penuria laborare. Ducta autem misericordia super eum, abscondit eum in domo sua et secreto paulatim ei victum ministravit, ne, si ei usque ad saturitatem alimoniam praeberet, eius vitam funditus extingueret. Denique sic conpetenter ei pastum praebuit, quousque ipse recuperatus vires accipere potuisset. Cumque eum iam validum ad iter faciendum vidisset, datis ei cibariis, ad quam partem tendere deberet, admonuit. Qui post aliquot dies Italiam ingressus, ad domum in qua ortus fuerat pervenit; quae ita deserta erat, ut non solum tectum non haberet, sed etiam rubis et sentibus plena esset. Quibus ille succisis intra eosdem parietes vastam hornum repperiens, in ea suam faretram suspendit. Qui postea consanguineorum et amicorum suorum muneribus dotatus, et domum reaedificavit et uxorem duxit; sed nihil de rebus quas genitor suus habuerat, exclusus iam ab his qui eas invaserant longa et diuturna possessione, conquirere potuit. Iste, ut iam superius praemisi, extitit meus proavus. Hic etenim genuit avum meum Arichis, Arichis vero patrem meum Warnefrit, Warnefrit autem ex Theudelinda coniuge genuit me Paulum meumque germanum Arichis, qui nostrum avum . cognomine retulit. Haec paucis de propriae genealogiae serie delibatis, nunc generalis historiae revertamur ad tramitem.

{{v||38}} Mortuo, ut diximus, Gisulfo duce Foroiulensi, Taso et Cacco, filii eius, eundem ducatum regendum susceperunt. Hi suo tempore Sclavorum regionem quae Zellia appellatur usque ad locum qui Medaria dicitur possiderunt. Unde usque ad tempora Ratchis ducis idem Sclavi pensionem Foroiulanis ducibus persolverunt. Hos duos fratres Gregorius patricius Romanorum in civitate Opitergio dolosa fraude peremit. Nam promittens Tasoni, ut ei barbam, sicut moris est, incideret eumque sibi filium faceret, ipse Taso cum Caccone germano suo et electis iuvenibus ad eundem Gregorium nihil mali metuens advenit. Qui mox cum Opitergium cum suis esset ingressus, statim isdem patricius civitatis portas claudi praecepit et armatos milites super Tasonem eiusque socios misit. Quod Taso cum suis conperiens, audacter se ad proelium praeparavit; ultimumque sibi data pace valedicentes, per singulas civitatis plateas hac illacque dispersi, quoscumque obvios habere poterant trucidantes, cum magnam stragem de Romanis fecissent, ad extremum etiam ipsi perempti sunt. Gregorius vero patricius propter iusiurandum quod dederat caput Tasonis sibi deferri iubens, eius barbam, sicut promiserat, periurus abscidit.

{{v||39}} His ita peremptis, dux Foroiulanis Grasulfus, Gisulfi germanus, constituitur. Radoald vero et Grimoald despectui ducentes sub patrui sui Grasulfi potestate degere, cum essent iam prope iuvenilem aetatem, ascensa navicula remigantes, ad Beneventi fines perveniunt; et exinde ad Arichis Beneventanorum ducem, suum quondam paedagogum, properantes, ab eo gratissime suscepti et filiorum loco sunt habiti. His temporibus mortuo Tassilone duce Baioariorum, filius eius Garibaldus in Agunto a Sclavis devictus est, et Baioariorum termini depraedantur. Resumptis tamen Baioarii viribus et praedas ab hostibus excutiunt et hostes de suis finibus pepulerunt.

{{v||40}} Rex vero Agilulf pacem cum imperatore in annum unum itemque in alterum faciens, cum Francis quoque iterato pacis concordiam renovavit. Hoc nihilominus anno Sclavi Histriam, interfectis militibus, lacrimabiliter depraedati sunt. Sequenti quoque mense Martio defunctus est aput Tridentum Secundus servus Christi, de quo saepe iam diximus, qui usque ad sua tempora succinctam de Langobardorum gestis conposuit historiolam. Eo tempore rex Agilulf cum imperatore iterato pacem conposuit. Occisus quoque est his diebus Theudepertus rex Francorum, et facta est pugna gravissima inter eos. Gunduald etiam, germanus Theudelindae reginae, qui erat dux in civitate Astensi, nemine sciente auctorem mortis ipsius, hoc ipso in tempore sagitta ictus interiit.

{{v||41}} Igitur Agilulf rex, qui et Ago est appellatus, postquam viginti et quinque annos regnaverat, diem clausit extremum, relicto in regno filio suo Adaloald admodum puero cum Theudelinda matre. Sub his ecclesiae resta ratae sunt et multae dationes per loca venerabilia largitae. Sed dum Adaloald eversa mente insaniret, postquam cum matre decem regnaverat annis, de regno eiectus est, et a Langobardis in eius loco Arioald [625-626] substitutus est. De cuius regis gestis ad nostram notitiam aliquid minime pervenit. Circa haec tempora beatus Columbanus ex Scottorum genere oriundus, postquam in Gallia in loco qui Luxovium dicitur monasterium construxerat, in Italiam veniens, a Langobardorum rege gratanter exceptus est, coenobiumque quod Bobium appellatur in Alpibus Cottiis aedificavit, quod quadraginta milibus ab urbe dividitur Ticinensi. Quo in loco et multae possessiones a singulis principibus sive Langobardis largitae sunt, et magna ibi facta est congregatio monachorum.

{{v||42}} Igitur Arioald postquam super Langobardos duodecim annis regnum tenuit, ab hac luce subtractus est; Langobardorum regnum Rothari [526-652] genere Arodus suscepit. Fuit autem viribus fortis et iustitiae tramitem sequens, sed tamen fidei christianae non rectam lineam tenens, Arrianae haereseos perfidia maculatus est. Siquidem Arriani minorem Patri Filium, Spiritum quoque sanctum minorem Patri et Filio ad suam perniciem dicunt; nos autem catholici Patrem et Filium et Spiritum sanctum in tribus personis unum et verum Deum aequali potentia eademque gloria confitemur. Huius temporibus pene per omnes civitates regni eius duo episcopi erant, unus catholicus et alter Arrianus. In civitate quoque Ticinensi usque nunc ostenditur, ubi Arrianus episcopus aput basilica sancti Eusebii residens baptisterium habuit, cum tamen ecclesiae catholicae alius episcopus resideret. Qui tamen Arrianus episcopus, qui in eadem civitate fuit, Anastasius nomine, ad fidem catholicam conversus, Christi postea ecclesiam rexit. Hic Rothari rex Langobardorum leges, quas sola memoria et usu retinebant, scriptorum serie conposuit codicemque ipsum Edictum appellari praecepit. Erat autem iam ex quo Langobardi in Italiam venerant annus septuagesimus septimus, sicut idem rex in sui edicti testatus est prologo. Ad hunc regem Arichis dux Beneventi filium suum Aionem direxit. Qui cum Ravennam venisset, Ticinum pergens, ibi ei Romanorum malitia talis potio data est, quae eum mente excedere faceret; atque ex eo tempore numquam pleni sanique sensus fuit.

{{v||43}} Igitur cum dux Arichis, huius de quo diximus pater, iam maturus annis ad diem ultimum propinquasset, sciens filium suum Aionem non recti esse sensus, Radoaldum et Grimoaldum, iam florem iuventutis habentes, quasi proprios filios Langobardis qui aderant commendavit eisque dixit, quod melius eos regere isti quam Aio suus filius posset.

{{v||44}} Defuncto ergo Arechis, qui ducatum quinquaginta tenuerat annis, Aio, eius filius, Samnitum ductor effectus est; cui tamen Radoald et Grimoald sicut seniori fratri et domino per omnia paruerunt. Qui Aio cum iam anno et mensibus quinque Beneventanorum ducatum regeret, venientes Sclavi cum multitudine navium, non longe a civitate Seponto castra posuerunt. Qui occultas foveas circa sua castra facientes, cum Aio super eos, absentibus Raduald et Grimoald, venisset eosque debellare vellet, equus eius in unam de eisdem foveis cecidit, atque inruentibus super eum Sclavis, simul cum aliquantis aliis extinctus est. Quod cum Raduald nuntiatum fuisset, cito veniens, eisdem Sclavis propria illorum lingua locutus est. Cumque eos propter hoc segniores ad bellum reddidisset, mox super eos inruens magnaque eos strage prosternens, et Aionis mortem ultus est et de illis finibus eos qui remanserant hostes fugam petere coegit.

{{v||45}} Igitur Rothari rex Romanorum civitates ab urbe Tusciae Lunensi universas quae in litore maris sitae sunt usque ad Francorum fines cepit. Opitergium quoque, civitatem inter Tarvisium et Foroiuli positam, pari modo expugnavit et diruit. Cum Ravennantibus Romanis bellum gessit ad fluvium Aemiliae qui Scultenna dicitur. In quo bello a parte Romanorum, reliquis terga dantibus, octomilia ceciderunt. Eo tempore magnus Romae terrae motus factus est, magnaque tunc fuit inundatio aquarum Post haec fuit clades scabiarum, ita ut nullus potuisset mortuum suum agnoscere propter nimium inflationis tumorem.

{{v||46}} Aput Beneventum vero mortuo Raduald duce, qui ducatum quinque rexerat annis, Grimuald, eius germa nus, dux effectus est gubernavitque ducatum Samnitium annis quinque et viginti. Hic de captiva puella, sed tamen nobili, cuius nomen Ita fuit, Romualdum filium et duas filias genuit. Qui dum esset vir bellicosissimus et ubique insignis, venientibus eo tempore Grecis, ut oraculum sancti archangeli in monte Gargano situm depraedarent, Grimuald super eos cum exercitu veniens, ultima eos caede prostravit.

{{v||47}} At vero rex Rothari postquam annos sedecim et menses quattuor regnum tenuerat, vita decedens, Langobardorum regnum Rodoald [652-653] suo filio reliquit. Hic cum iuxta basilicam beati Iohannis baptistae fuisset humatus, post aliquantum tempus quidam, iniqua cupiditate succensus, eius sepulchrum noctu aperuit et quicquid in ornamentis eius corporis repperit abstulit. Cui beatus Iohannes per visionem apparens, eum vehementer exterruit eique dixit: «Cur ausus es corpus istius hominis contingere? Fuerit licet non recte credens, tamen mihi se commendavit. Quia igitur hoc facere praesumpsisti, numquam in meam basilicam deinceps ingressum habebis». Quod ita quoque factum est. Quotiescumque enim voluisset beati Iohannis oraculum ingredi, statim velut a validissimo pugili guttur eius feriretur, sic subito retro ruebat inpulsus. Veritatem in Christo loquor; hoc mihi ipse retulit qui hoc ipsum suis oculis factum vidit. Rodoald igitur post funus patris Langobardorum regnum suscipiens, Gundipergam Agilulfi et Theudelindae sibi filiam [in matrimonium] sociavit. Haec Gundiperga regina ad instar suae genetricis, sicut illa in Modicia, sic et ista intra Ticinensem civitatem basilicam in honorem beati Iohannis baptistae construxit, quam mire ex auro et argento peplisque decoravit rebusque singulis opime ditavit; in qua et eius corpus tumulatum quiescit. Haec dum de crimine adulterii apud virum accusata fuisset, proprius eius servus Carellus nomine a rege expetiit; ut cum eoqui reginaecrimen ingesserat pro castitate suas dominae monomachia dimicaret. Qui dum cum criminatore illo singulare certamen inisset, eum cuncto populo adstante superavit. Regina vero post hoc factum ad dignitatem pristinam rediit.

{{v||48}} Rodoald quoque, ut fertur, dum uxorem cuiusdam Langobardi stuprasset, ab eodem interfectus est, postquam septem diebus et quinque regnaverat [mensibus]. Huic successit in regni regimine Aripert [653-661], filius Gundoaldi, qui fuerat germanus Theudelindae reginae. Hic condidit apud Ticinum oraculum domini Salvatoris, quod extra portam occidentalem, quae dicitur Marenca, situm est; quod et ornamentis variis decoravit et substantiis sufficienter ditavit.

{{v||49}} His diebus defuncto Eraclio Augusto apud Constantinopolim, Heraclones, eius filius, cum matre Martina regni iura suscepit rexitque imperium duobus annis. Quo vita decedente, successit in loco eius Constantinus, germanus eiusdem, alius filius Heraclii, imperavitque mensibus sex.&lt;ref&gt;Actually Heraclius was suceeded by Constantine III, who reigned only few months. When he died, he was suceeded by Heracleonas, who reigned few months (NOT two years!). Heracleonas was accused of having poisoned his step-brother Constantine III in order to become emperor and was therefore deposed by the army and the senate. Source: Edward Gibbon, ''The History of the Decline and Fall of the Roman Empire'', Chapter 48.&lt;/ref&gt; Hoc etiam mortuo, Constantinus, eiusdem filius, ad regni dignitatem ascendit tenuitque regnum annis octo et viginti.

{{v||50}} Circa haec tempora&lt;ref&gt;According to Fredegarius, the story of the Persian Queen Cesara happened in 588, during the reign of Maurice (582-602). According to Paulus Diaconus, this story happened during the reign of Constans II (641-668), when Persia was attacked and conquered by Moslems. This story could be a leggend. Source: Muratori, ''Annali d'Italia''.&lt;/ref&gt; regis Persarum coniux nomine Cesara de Perside exiens, cum paucis suis fidelibus privato habitu propter christianae fidei amorem Constantinopolim venit. Quae ab imperatore honorifice suscepta, post aliquot dies, ut desiderabat, baptismum consecuta et ab Augusta de sacro fonte levata est. Quod vir eius Persarum rex audiens, legatos Constantinopolim ad Augustum direxit, quatenus eidem suam uxorem redderet. Qui ad imperatorem venientes, verba regis Persarum nuntiant, qui suam requirebat reginam. Imperator haec audiens remque omnino ignorans, eis responsum reddidit dicens: «De regina, quam quaeritis, fatemur nos nihil scire, praeter quod ad nos hic aliqua mulier privato habitu advenit». Legati vero responderunt dicentes: «Si placet vestro conspectui, velimus hanc quam dicitis mulierem videre». Quae cum iussu imperatoris advenisset, mox ut eam legati conspiciunt, ad eius vestigia provolvuntur eique venerabiliter, quia eam suus vir requireret, suggerunt. Quibus illa respondit: «Ite, renuntiate regi vestro et domino, quia, nisi, sicut ego iam credidi, ita et ipse in Christum crediderit, me iam ultra consortem thori habere non poterit». Quid multa? Reversi legati ad patriam, universa quae audierant suo regi renuntiant. Qui nihil moratus, cum sexaginta milibus viris Constantinopolim pacifice ad imperatorem venit, a quo gratanter et satis digne susceptus est. Qui cum universis Christum dominum credens, pariter cum omnibus sacri baptismatis unda perfusus et ab Augusto de fonte levatus, catholica fide confirmatus est; multisque muneribus ab Augusto honoratus, accepta sua coniuge, laetus et gaudens ad suam patriam repedavit. Circa haec tempora mortuo aput Foroiuli Grasulfo duce, Foroiulensem ducatum Ago regendum suscepit. Aput Spoletium quoque Theudelaupo defuncto, Atto eidem civitati ductor efficitur.

{{v||51}} Igitur Aripert, postquam aput Ticinum per annos novem Langobardos rexerat, diem obiens, regnum duobus filiis suis adhuc adulescentibus Perctarit et Godeperto [661-662] regendum reliquit. Et Godepert quidem Ticini sedem regni habuit, Perctarit vero in civitate Mediolanensi. Inter quos fratres, facientibus malignis hominibus, discordiae et odiorum fomes surrexit in tantum, ut alter alterius regnum invadere conaretur. Qua de re Godepertus Garipaldum Taurinatium ducem ad Grimuald Beneventanorum strenuum tunc ductorem direxit, invitans eum, ut quantocius veniret et sibi adversus germanum suum Perctarit auxilium ferret, regisque filiam, suam germanam, ei se daturum promittens. Sed legatus ipse fraudulenter contra suum dominum agens, Grimualdum exhortatus est, ut veniret et Langobardorum regnum, quod adulescentes germani dissipabant, ipse arriperet, qui aetate maturus, consilio providus et viribus fortis existeret. Grimuald haec audiens, mox animum ad regnum Langobardorum obtinendum erexit. Ordinatumque aput Beneventum Romualdum suum filium ducem, ipse cum electa manu Ticinum profecturus iter arripuit, ac per omnes civitates, per quas viam habuit, sibi amicos et adiutores ad regnum percipiendum adscivit. Transemundum vero comitem Capuanum per Spoletium et Tusciam direxit, ut eius regionis Langobardos suo consortio coaptaret. Qui imperata sibi strenue perficiens, ei cum multis adiutoribus aput Aemiliam in itinere occurrit. Igitur Grimuald, cum prope Placentiam cum robusta virorum multitudine advenisset, Garipaldum, qui legatus ad eum missus a Godeperto fuerat, Ticinum praemisit, ut eidem Godeperto de suo adventu nuntiaret. Qui ad Godepertum veniens, Grimualdum citius adventare dixit. Cumque Godepert ab eo quaereret, quo in loco eidem Grimualdo hospitium parare deberet, Garipald ita respondit: quod dignum esset, ut Grimualdus, qui pro eius causa venerat eiusque sororem accepturus esset, hospitium intra palatium haberet. Quod ita quoque factum est. Nam adveniens Grimuald, intra palatium mansionem accepit. Isdem vero Garipald totius nequitiae seminator Godeperto persuasit, ut non aliter quam lorica sub veste indutus cum Grimualdo locuturus veniret; asserens, quia eum Grimuald occidere vellet. Rursus idem fallendi artifex ad Grimualdum veniens dixit, quod, nisi se fortiter praepararet, eum Godepertus suo gladio perimeret, asseverans Godepertum, quando cum eo ad conloquendum veniret, loricam sub veste gestare. Quid plura? Cum ad conloquium die crastino venissent, et Godepertum post salutationem Grimualdus [662-671] amplexatus esset, statim sensit, quod loricam sub veste gestaret. Nec mora, evaginato gladio eum vita privavit. Regnumque eius et omnem potentiam invadens, suae subdidit dicioni. Habebat autem tunc Godepert iam filium parvulum nomine Raginpertum, qui a Godeperti fidelibus sublatus et occulte nutritus est. Nec eum Grimuald persequi curavit, quipqui adhuc infantulus esset. Quo audito Perctarit, qui aput Mediolanum regnabat, quod germanus eius esset extinctus, quanta potuit velocitate fugam arripuit adque ad regem Avarum Cacanum pervenit, uxorem Rodelindam et parvulum filium nomine Cunicpertum relinquens, quos Grimuald Beneventum in exilium direxit. His ita gestis, Garipaldus, cuius instigatione et certamine ista patrata sunt - et non solum haec egerat, sed et fraudem in legatione sua fecerat, dum munera, quae deferre Beneventum debuerat, non integra deportasset -, talium ergo operum patrator non diu laetatus est. Erat quidam parvus homunculus ex propria familia Godeperti oriundus in civitate Taurinatium. Is cum Garipaldum ducem ipso sacratissimo paschali die ad orationem in beati Iohannis basilicam venturum sciret, super sacrum baptisterii fontem conscendens laevaque manu se ad columellum tugurii continens, unde Garipaldus transiturus erat, evaginatum ensem sub amictu tenens, cum iuxta eum Garipald venisset, ut pertransiret, ipse, elevato amictu, toto adnisu eodem ense in cervice percussit caputque eius protinus amputavit. Super quem qui cum Garipaldo venerant inruentes, multis eum ictuum vulneribus occiderunt. Qui licet occubuerit, tamen Godeperti sui domini iniuriam insigniter ultus est.

Finit liber quartus.
{{Liber
|Ante = Liber III
|AnteNomen = Historia Langobardorum/Liber III
|Post = Liber V
|PostNomen = Historia Langobardorum/Liber V
}}

==References and Mistakes commited by Paulus Diaconus==
&lt;references/&gt;
{{finis}}</text>
      <sha1>33bfnydh7ym3tkst93at3vljpiplaoc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Disputatio:Historia Langobardorum</title>
    <ns>1</ns>
    <id>9498</id>
    <revision>
      <id>184158</id>
      <parentid>30713</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T09:20:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Frognall</username>
        <id>22856</id>
      </contributor>
      <comment>Historia Langobardorum edita NON est in voluminibus, quae inscribuntur Corpus consuetudinum monasticarum</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="340" xml:space="preserve">{{OperisInfo
|Editio= Historia Langobardorum&lt;br /&gt;ed. H. Bethmann/G. Waitz, Hannover 1878
|Fons= [http://www.ewf-europe.net/~harsch/Chronologia/Lspost08/PaulusDiaconus/pau_lan0.html Bibliotheca Augustana]
|Alii Fontēs= 
|Conlationes= [[Usor:Accurimbono|Accurimbono]]
|Qualitas= [[Imago:75%.png]] Perfectus et paratus
|Nota= 
|Bislectus=
}}</text>
      <sha1>bwno7fhfvo39uwd9h7qjh4oojfxu6uk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Liber:Dialogues of Roman Life.djvu</title>
    <ns>106</ns>
    <id>37412</id>
    <revision>
      <id>184159</id>
      <parentid>184135</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T11:30:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PWidergren</username>
        <id>22206</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>proofread-index</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1446" xml:space="preserve">{{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template
|Author=[[Samuel Edward Winbolt]]
|Title=[[Dialogues of Roman Life]]
|Year=1913
|Publisher=G. Bell &amp; Sons
|Source=British Library / Wikimedia Commons
|Image=[[File:Dialogues_of_Roman_Life.djvu|page=4|225px]]
|Pages=&lt;pagelist 1to3=&quot;–&quot;
4to11=roman
4=1
12=1
/&gt;
|Remarks=&lt;h2&gt;Summāria&lt;/h2&gt;
*[[Dialogues of Roman Life/Preface|{{sc|Preface}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/Ars scrībendī|{{sc|I. Ars scrībendī}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/Recitātio ex Vergillii Aenēide|{{sc|II. Recitātio ex Vergillii Aenēide}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/III. Lūsiōnes|{{sc|III. Lūsiōnes}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/IV. Emptōrum Illecebrae|{{sc|IV. Emptōrum Illecebrae}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/V. Pater Anxius|{{sc|V. Pater Anxius}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/VI. Tecti Larisque Dēsīderium|{{sc|VI. Tecti Larisque Dēsīderium}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/VII. Aedēs Rōmānae|{{sc|VII. Aedēs Rōmānae}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/VIII. Peregrīnātio—A|{{sc|VIII. Peregrīnātio—A}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/VIII. Peregrīnātio—B|{{sc|IX. Peregrīnātio—B}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/X. Lūdendi Venia|{{sc|X. Lūdendi Venia}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/XI. Certāmen Discōrum|{{sc|XI. Certāmen Discōrum}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/XII. Naufragium|{{sc|XII. Naufragium}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/XIII. Bāiae|{{sc|XIII. Bāiae}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/XIV. Deambulātio|{{sc|XIV. Deambulātio}}]]
*[[Dialogues of Roman Life/XV. Servus Piger|{{sc|XV. Servus Piger}}]]
}}</text>
      <sha1>gnem7qjw823nuh5nqfa54ygqaig4ar5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sylvae</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41104</id>
    <revision>
      <id>184144</id>
      <parentid>137823</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T18:12:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>OrbiliusMagister</username>
        <id>40</id>
      </contributor>
      <comment>formatting</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38900" xml:space="preserve">{{titulus
|Scriptor= Angelus Politianus		
|OperaeTitulus=  Sylvae  
|OperaeWikiPagina= Sylvae  
|Genera=Carmina
|SubTitulus= 
|Annus = 1486
}}
Sylvae

§ 4

nutricia

argumentum, de poetica et poetis

A.P. Antoniotto Gentili, tt. sanctae Anastasiae | presbytero cardinali Auriensi, | S.D. Parvum quidem tuo nomini libellum dedico, | sed (ut spero) nec inanem rerum nec inopem: | multa et remota lectio, multa illum formavit opera. | Titulum NUTRITIA diximus, qua figura et Statius Soteria; | plenior hic enim mihi visus et argumento cohaerentior, | quam qui olim placuerat, NUTRIX. | Tu vero electus potissimum in cuius appareat nomine, | non quo rem tantillam tantae virtuti fortunaeque | convenire arbitrer, aut hoc esse denique putem | quod tuis erga me meritis debeatur; | verum cum prodire mollet hic in publicum liber sine patrocinio, | tuum praecipue sibi nomen inscripsit, | ex quo tutior foret atque honestior. | Quare suscipe, quaeso, quicquid hoc est mei foetus, | qua me quoque ipsum soles humanitate. | Deinceps autem plura melioraque forsitan accipies, | modo hunc primum quasi gustum non asperneris. | Nec enim vel ignoro vel dissimulo, | quantum tua mihi apud Innocentium Pont. max. | suffragata sit auctoritas; cui quidem et ipsi quotidie a me, | si non par gratia, certe aliqua tamen, pro virili parte, | scribendo saltem beneque et sentiendo et eloquendo refertur. | Vale. Florentiae, VI Kal. iunias, an. salutis MXDI

&lt;poem&gt;
Stat vetus et nullo lex intertura sub aevo
(Divorum atque hominum concors incidit in auro
Scilicet hanc Natura parens; dictasse feruntur
Fatorum consulta Themis, solersque futuri
Nondum caucasea pendens de rupe Prometheus),   {{R|5}}
Quae gratos blandae officio nutricis alumnos
Esse iubet, longumque pia mercede laborem
Pensat, et emeritis cumulat compendia curis.
Hinc italos phrygio signavit nomine portus,
Caietae memor, Aeneas: hinc urbe Quirini  {{R|10}}
Annua cinctutos nudabant festa lupercos:
Hinc pater astrigero Dodonidas intulit axi
Bacchus, agenoreo facturus cornua tauro:
Hinc iubar olenium ratibus pelagoque pavendum
Exoritur, siquidem cretaea fertur in Ida  {{R|15}}
Capra Iovem puerum fidis aluisse papillis.
Ast ego, cui sacrum pleno dedit ubere nectar,
Non olidi coniunx hirci non rava sub antris
Bellua non petulans nymphe non barbara mater,
Sed dea Pieridum consors et conscia magnae   {{R|20}}
Pallados, humanas augusta Poetica mentes
Siderei rapiens secum in penetralia coeli;
Quas, rogo, quas referam grates, quae praemia tantae
Altrici soluisse queam, nec fulminis auctor,
Nec thyrsi sceptrique potens? Quo nam improba ducis   {{R|25}}
Mens avidum? Quo me pietas temeraria cogis
Attonitum? Quinam hic animo trepidante tumultus?
Fallor? An ipsa aptum dominae praecordia munus
Parturiunt ultro, vocemque et verba canoro
Concipiunt sensim numero, inlibataque fundunt   {{R|30}}
Carmina nunquam ullis parcarum obnoxia pensis?
Sic eat. En agedum; qua se furor incitat ardens,
Qua mens qua pietas qua ducunt vota, sequamur.
Intulerat terris nuper mundoque recenti
Cura dei sanctum hoc animal, quod in aethera ferret   {{R|35}}
Sublimes oculos; quod mentis acumine totum
Naturae lustraret opus, causasque latenteis
Eliceret rerum, et summum deprenderet aevi
Artificem nutu terras maria astra regentem;
Quod fretum ratione animi substerneret uni   {{R|40}}
Cuncta sibi, ac vindex pecudum domitorque ferarum
Posset ab ignavo senium defendere mundo,
Neu lento squallere situ sua regna neque aegram
Segnitia pateretur iners languescere vitam.
Sed longum tamen obscuris immersa tenebris   {{R|45}}
Gens rudis atque inculta virum, sine more sine ulla
Lege propagabant aevum passimque ferino
Degebant homines ritu; visque insita cordi
Mole obsessa gravi, nondum ullos prompserat usus;
Nil animo, duris agitabant cuncta lacertis.   {{R|50}}
Nondum relligio miseris (si credere fas est),
Non pietas, non officium; nec foedera discors
Norat amicitiae vulgus; discernere nulli
Promptum erat ambiguo susceptam semine prolem:
Non torus insterni genio; non crimina plecti   {{R|55}}
Iudicio; nulla in medium consulta referri;
Non quaeri commune bonum; sua commoda quisque
Metiri, sibi quique valere et vivere sueti.
Et nunc, ceu prorsus morientem, vespere sero
Ignari flevere diem; nunc, luce renata,   {{R|60}}
Gaudebant ceu sole alio; variosque recursus
Astrorum, variam Phoeben sublustris in umbra
Noctis, et alternas in se redeuntibus annis
Attoniti stupuere vices; insignia longum
Spectabant coeli, pulchroque a lumine mundi   {{R|65}}
Pendebant causarum inopes, rationis egentes.
Donec ab aetherio genitor pertaesus Olympo
Socordes animos, longo marcentia somno
Pectora, te nostrae, divina Poetica, menti
Aurigam dominamque dedit. Tu flectere habenis   {{R|70}}
Colla reluctantum, tu lentis addere calcar,
Tu formare rudes, tu prima extundere duro
Abstrusam cordi scintillam, prima fovere
Ausa prometheae coelestia semina flammae.
Nam simul ac, pulchro moderatrix unica rerum   {{R|75}}
Suffulta eloquio, dulcem sapientia cantum
Protulit, et refugas tantum sonus attigit aures,
Concurrere ferum vulgus; numerosque modosque
Vocis et arcanas mirati in carmine leges,
Densi humeris, arrecti animis, immota tenebant   {{R|80}}
Ora catervatim: donec didicere quid usus
Discrepet a recto; qui fons aut limes honesti;
Quive fide cultus, quid ius aequabile, quid mos,
Quid poscat decor et ratio; quae commoda vitae
Concilient inter se homines, quae foedera rebus;   {{R|85}}
Quantum inconsultas ultra solertia vires
Emineat; quae dein pietas praestanda parenti
Aut patriae, quantum iuncti sibi sanguinis ordo
Vindicet, alternum quae copula servet amorem;
Quod gerat imperium, fractura Cupidinis arcus   {{R|90}}
Atque iras domitura truces, vis provida veri,
Vis animae, celsa quae sic speculatur ab arce,
Ut vel in astringeri semet praecordia mundi
Insinuet, magnique irrumpat claustra Tonantis.
Agnorant se quisque feri, pudibundaque longum   {{R|95}}
Ora oculos taciti inter se immotique tenebant.
Mox cunctos pariter morum vitaeque prioris
Pertaesum; ritusque ausi damnare ferarum,
Protinus exseruere hominem. Tum barbara primum
Lingua novos subiit cultus, arcanaque sensa  {{R|100}}
Mandavere notis, multaque tuenda virum vi
Moenia succintus populis descripsit arator:
Tum licitum vetitumque inter discrimina ferre,
Et pretium laudi et noxae meditantia poenam
Vindicibus coeptum tabulis incidere iura:  {{R|105}}
Mox et dictus hymen, et desultoria certis
Legibus est adstricta venus; sic pignora quisque
Affectusque habuere suos: bellique togaeque
Innumeras commenti artes, etiam aethera curis
Substravere avidis, etiam famulantibus altum  {{R|110}}
Inseruere apicem stellis, animoque rotatos
Percurrere globos mundi; et sacra templa per orbem
Plurima, lustrato, posuerunt denique, coelo.
Sic species terris, vitae sua forma, suusque
Dis honor, ipsa sibi tandem sic reddita mens est.  {{R|115}}
An vero ille ferox, ille implacatus et audax
Viribus, ille gravi prosternens cuncta lacerto,
Trux vitae, praeceps animae, submitteret aequo
Colla iugo aut duris pareret sponte lupatis,
Ni prius indocilem sensum facundia victrix  {{R|120}}
Vimque reluctantem irarum flatusque rebelles
Carmine mollisset blando, pronisque sequentem
Auribus ad pulchri speciem duxisset honesti?
Quippe etiam stantes dulci leo carmine captus
Submittit cervice iubas, roseamque dracones  {{R|125}}
Erecti tendunt cristam et sua sibila ponunt;
Ille quoque umbrarum custos, ille horror Averni,
Cerberus, audita getici testudine vatis,
Latratum posuit triplicem, tria sustulit hiscens
Ora, novo stupidus cantu qui flexerat atram  {{R|130}}
Tisiphonen, saevo lachrymas conciverat Orco:
Ipsum fama Iovem, cum iam cyclopea magna
Tela manu quatit insurgens tonitruque coruscat
Horrisono et caecis miscet cava nubila flammis,
Ut tamen increpuit nervis et pectine pulcher  {{R|135}}
Delius alternumque piae cecinere sorores,
Placari totumque sua diffundere mundum
Laeticia et subito coelum instaurare sereno.
Nunc age, qui tanto sacer hic furor incitet oestro
Corda virum, quam multiplices ferat enthea partus  {{R|140}}
Mens alto cognata polo, qui praemia doctae
Frontis apollineas ansi sibi nectere lauros
Inclyta perpetuis mandarunt nomina saeclis,
Expediam. Faveat pulcro nunc Musa labori,
Musa quies hominum divumque aeterna voluptas.  {{R|145}}
Iuppiter (ut perhibent), liquidi per et ignea mundi
Templa per et stellis radiantibus aethera fixum
Aurarumque animas sola terrae et caerula ponti
Dissitus, errantes citharae vice temperat orbes,
Ac rapidum imparibus cursum rotat intervallis,  {{R|150}}
Quem rata pars tamen et certum confine diremit.
Hinc nostro maior captu sonus exit, acutas
Compensans gravibus septem in discrimina voces;
Stellantesque globos sua quaeque innoxia Siren
Possidet, ambrosio mulcens pia numina cantu.  {{R|155}}
Nec tamen in nullis hominum simulacra refulgent
Mentibus, arcanam coeli testantia musam
Permixtumque Iovem. Nam ceu tralucent imago
Sideris in speculum, ceu puro condita vitro
Solis inardescit radio vis limpida fontis;  {{R|160}}
Sic nitidos vatum defecatosque sonori
Informant flammantque animos modulamina coeli.
Is rapit evantem fervor, fluctuque furoris
Mens prior it pessum: tum clausus inaestuat alto
Corde Deus, toto lymphatos pectore sensus  {{R|165}}
Exstimulans; sociumque hominem indignatus, ad imas
Cunctantem absterret latebras; vacua ipse potitus
Sede, per obsessos semet tandem egerit artus,
Inque suos humana ciet praecordia cantus.
Non illos cycnaea mele, non daedala chordis  {{R|170}}
Apta fides, non quae duplici geniale resultant
Naula citata manu, non vincat dulcior ille
Flatus inaequales digitis pulsantibus implens
Compresso de folle tubas, pius aemula contra
Iubila cui referunt chorus alternisque lacessunt.  {{R|175}}
Agnoscas propere numen. Suspirat anhelo
Grandior ore sonus, quantusque impleverit antrum
Phoebados aut rupem euboicam. Nec martius illum
Terrificum clangens rauci canor aeris obumbret,
Nec tonitrus Iovis, aut petulantibus incita flabris  {{R|180}}
Ossaeo pineta iugo, Nilive ruentis
Exsurdans vicina fragor. Mirantur et ipsi
Saepe (quis hoc credat?) quae nuper cumque, recepto
Numine, legitimi cecinere oracula vates;
Caligatque animus visis; nec vindice lingua  {{R|185}}
Defendunt sua dicta sibi; postquam ille quievit
Spiritus et pressi tacuit sacer impetus oris.
Ipsaque niliacis longum mandata papyris
Carmina phoebaeos videas afflare furores,
Et coeli spirare fidim: quin sancta legentem  {{R|190}}
Concutiunt parili turbam contagia motu,
Deque aliis alios idem proseminat ardor
Pectoris instinctu vates; ceu ferreus olim
Anulus, arcana quem vi magnesia cautes
Sustulerit, longam nexu pendente catenam  {{R|195}}
Implicat et caecis inter se conserit hamis.
Inde sacros musarum amnes, heliconia tempe,
Mutlisoni celebrant numeroso gutture cycni.
Prima tamen dubias funderunt carmina sortes.
Quippe etiam ante Iovem, sagis instincta resolvit   {{R|200}}
Ora sonis Nereus, Nereus quem prisca marinum
Dictat fama senem; tuque, o consulte Prometheu,
Qui tenuem liquidis ignem furatus ab astris,
Mirantem frustra satyrum captumque decoro
Lumine, ne flammae daret obscula blanda, monebas.   {{R|205}}
Mox quoque phocaico verum mugivit ab antro
Alma Themis, qua rupe pares utrinque volatus
Armigerae posuere Iovis: tum Iuppiter ipse
Fatidico movit cantu dodonida quercum,
Praesciaque in libycis concussit cornua lucis:   {{R|210}}
Moxque lycaonias Pan carmine terruit umbras:
Carmen apollinei tripodes laurusque locutae,
Quaeque coronatum sonuere philesia Branchum,
Pastorem Branchum, tribuit cui, gratus amorum,
Sortilegas voces admissus ad oscula Paean:   {{R|215}}
Et sua per carmen ducibus responsa latinis
Noctivagus cecinit, calcato vellere, Faunus.
Vos quoque per carmen, triplices, oracula, Parcae,
Vestra datis: quin et veteres prompsere Sibyllae
Carmen, Amalthea, et fati Marpesia dives,   {{R|220}}
Herophileque idaea genus, praedoctaque Sabbe,
Demoque, Phygoque, et veri gnara Phaennis,
Et Carmenta parens, et Manto, et pythia longos
Phemonoe commenta pedes, et filia Glauci
Deiphobe nimium vivax: et Marcia fratrum   {{R|225}}
Nomina; lymphatusque Bacis; subterque triones
Natus hyperboreos Ollen; inque atthide terra
Clarus honore Lichas; dodoniadesque columbae.
Nam quid ego innumeras variantem Protea formas,
Sed dubio risus vultu lachrymasque perosum?   {{R|230}}
Quidve loquar te, Glauce senex? Plenumque parente
Idmona, fulminei prostratum dentibus apri?
Ampycidemque pium, libycis quem fudit arenis
Vipera fatifero fauces accensa veneno?
Quid te, cui volucrum linguae patuere, Melampu?   {{R|235}}
Quid, cui post visos nudatae Pallados artus
Cernere nil licitum? Quid quem impia prodidit uxor,
Hosticaque hausit humus? Quique alto in melle necatum
Restituit luci, quo nuper vixerat anguis
Gramine, minoum dictaeo carcere Glaucum?   {{R|240}}
Aut, qui mille rates peritura ad Pergama duxit,
Thestoriden? Aut qui magica fera murmura lingua
Ingeminans, liquido deduxit ab aethere fulmen
In caput ipse suum, propugnarique bidental
Iussit achaemenium servantia busta tiaram?   {{R|245}}
An memorem solymos, praelustria nomina, vates;
Psallentemque deo regem, qui turbine fundae
Icta philistaeo secuit puer ora giganti;
Teque palaestini laqueantem culmina templi,
Mentis opumque potens, Salomon, nec odora tacentem   {{R|250}}
Oscula solicito languentis amore puellae?
Pars hymnos fudere Deo: sic maximus ille
Nondum clara sacris radiatus tempora Moses
Ignibus, ut rubras sicco pede transiit undas,
Demerso insignem cecinit Pharaone triumphum;   {{R|255}}
Tuque puer, modo dicte mihi, iessaee, vicissim
Dulcia terribili mutans psalteria bello,
Voce deum placas: ut quos Babylone rebelli
Lambit in horrisonis non noxia flamma caminis;
Quosque alios, veteris gens servantissima ritus,   {{R|260}}
Retrorsum Iudaea legit. REND=&quot;indent(38)&quot; N=&quot;261_&quot;&gt;Sed enim aethera magnum,
Custodesque alii genios (ita iusserat error
Publicus) innumerosque lares, functosque sepluchris
Mille deos, variisque animatum partibus orbem,
Heu frustra coluere pii! Veniamque rogantes,   {{R|265}}
Qualiacunque suo placabant numina cantu.
Mox chaos et teneri prima incunabula mundi,
Et divum genus atque hominum, et titania saecla
Non humili dixere tuba, quoque edita partu
Gramina, frondiferumque nemus, gentesque ferarum:   {{R|270}}
Quidve parens natura agitet; quosve aurea ducant
Astra choros; ut se fraternis Delia flammis
Induat, et radiis eadem mox depleat haustis;
Quae coelo portenta volent, quemve ille tumultum
Misceat, aut quantis varietur ab ignibus aer;   {{R|275}}
Quo saliat quassante solum; qui torqueat error
Oceani refluas undas molemque natantem.
Inde sacrosanctas modulati carmine leges,
Multisonum facere nomon: nec vulnera tantum
Saeva, sed et caecos vincebant carmine morbos:   {{R|280}}
Sacrifici quondam nec dis ignara poetae
Nomina: quin magicas arcano murmure linguas
In varios duxere modos. Nec fabula mendax
Parrhasio lapides movisse Amphiona plectro,
Orpheus atque lyram curva de valle secutas   {{R|285}}
In caput isse retro liquido pede fluminis undas;
Cumque suis spelaea feris, cum rupibus ipsis
Dulcia pierias properasse ad carmina fagos;
Quaeque avis applauso libraret in aere pinnas,
Pene intercepto vix se tenuisse volatu.   {{R|290}}
Illius argutis etiam patuere querelis
Tartara, terrificis illum villosa colubris
Tergemini stupuere canis latrantia monstra:
Tum primum et lachrymas, invita per ora cadentes
Eumenidum, stygii coniunx mirata tyranni,   {{R|295}}
Indulsit vati Eurydicen; sed muneris usum
Perdidit: heu durae nimia inclementia legis!
At iuvenem postquam thressarum iniuria matrum,
Frustra suave melos frustra pia verba moventem,
Dispersit totis lacerum furialiter agris,   {{R|300}}
Cum lyra divulsum caput a cervice cruenta
Heu medium veheret resonans lugubre per Hebrum,
Relliquias animae iam deficientis amatam
Movit in Eurydicen, tamen illam frigidus unam
Spiritus, illam unam moriens quoque lingua vocabat:   {{R|305}}
Lesboum stupuit vulgus, cum flere natantes
Sponte fides atque os domini vectare cruentum
Vidit et heu lassis velut aspirare querelis.
Improbus hanc stulte chelyn affectare Neanthus
Ausus, apollinea pendentem substulit aede;   {{R|310}}
Quem tamen, indocto ferientem pollice cordas,
Vindice discerpsit rictu nocturna canum vis.
Illa recepta polo, ceu quondam saxa nemusque,
Sic nunc stelliferis agit aurea cornibus astra.
Quin et, pellaei quondam praesaga triumphi,   {{R|315}}
Delicuit sudore sacro libethris imago.
Tantus honor getico fuit, et post funera, vati!
At tu, qui merito dulcem cratera magistro
Obtuleras, volucri penetrans in saecula fama,
Cantando trahis elysios, Musaee, minores.   {{R|320}}
Contra autem indocilem nimis execratur alumnum,
Immemoremque Linus vocat ingratumque laborum
Amphitryoniaden; qui quondam triste perosus
Doctoris magni imperium, veneranda rebelli
Contudit ora lyra, et clamantem plurima frustra   {{R|325}}
Tendentemque manus obtestantemque peremit,
Heu non ista piae meritum sibi praemia linguae!
Iam methymnaeum vatem delphine revectum;
Iam Thamyram cantu doctas anteire sorores
Fretum, mox citharae damnatum et luminis orbum;   {{R|330}}
Quis nescit? Princeps idem (ni vana vetustas)
Ad faciles venerem inlicitam convertit ephebos,
Insignemque sacro tulerat certamine palmam
Tertius: hoc etenim cirrhaeus honore Philammon
Claruit ante pater; sed cres praevenerat ambos   {{R|335}}
Chrysothemis. Nam Demodoci vivacior aevo
Fama meletaeis gaudet iuvenescere chartis;
Et tua, neritias invito pectine mensas
Qui celebras.
Etenim ut stellas fugere undique coelo,
Aurea cum radios Hyperionis exseruit fax,   {{R|340}}
Cernimus, et tenuem velut evanescere lunam;
Sic veterum illustres flagranti obscurat honores
Lampade Maeonides: unum quem, dia canentem
Facta virum et saevas aequantem pectine pugnas.
Obstupuit prorsusque parem confessus Apollo est.   {{R|345}}
Proximus huic autem, vel (ni veneranda senectus
Obstiterit) fortasse prior, canit arma virumque
Vergilius; cui rure sacro cui gramine pastor
Ascraeus siculusque simul cessere volentes;
Quem non tabifico mordax attingere livor   {{R|350}}
Dente queat, livor tandem et sandalion ausus
Carpere, cum dominam asseruit sua forma Dionen.
Excipiunt gemini procul hos longeque sequuntur
Qui septem cadmaea vocent ad moenia reges:
Hunc phoebaea Claros, cumaea Neapolis illum   {{R|355}}
Protulit; hic elegis etiam tua funera Lyde
Flet pius, herois ille audax versibus effert
Magnanimum quoque Peliden; hic denique magni
Instar habet populi pendentem ad verba Platonem,
Ille etiam sylvis partum sibi praedicat aurum.   {{R|360}}
Ecce alii primo tentatum remige pontum,
Palladiamque ratem, tabulasque dedere loquaces:
Quorum threicio personam primus ab Orpheo
Accepit, genitus Miscelli gente salubri;
Alter Alexandri nilotidas abnegat arces   {{R|365}}
Exosus natale solum, tumidamque colosso
Solis et irriguam pluvio Rhodon expetit auro.
Huius in ausonio vestigia pulvere Varro
Pone legit; linguae haud opulens, ut barbara Narbo
Ut quem parvus Atax latiae transcripserat urbi:   {{R|370}}
Atque idem imparibus proprios exponit amores
Leucadiamque suam; numeris succedere magno
Auruncae quondam frustra conatus alumno.
Nam te, Flacce, sinu sulcantem caerula pleno,
Heu iuvenem cursu excussit mors saeva, priusquam   {{R|375}}
Aesonides Pagasas patriamque revectus Iolcon.
At tibi, daedaleos monitus, heliconiae vates,
Qui sequeris, neque ventosis in nubibus alas
Expandis neque serpis humi sed praepete lapsu
Ceu medium confine teris, quo carmine dignas   {{R|380}}
Addiderim, tandem, quove ore aut pectore laudes?
Scilicet huic, patriis pecudes in vallibus olim
Servanti, cunctae sese indulsere videndas
Aonides, laurumque viro vocemque dedere,
Qua superum caneret stirpem, praeceptaque morum,   {{R|385}}
Descriptosque dies operum, clypeumque tremendi
Herculis, et veteres divum genus heroinas.
Ergo et chalcidico vatum certamine quondam
Rettulit auritum tripoda, et (si vera minores
Audimus) cantu magnum quoque vicit Homerum.   {{R|390}}
Moxque dolo extinctum mersumque ad littora, tristis
Delphinum vexere chorus; nec defuit index
Turba canum, medioque darent qui corpora sontum
Mersa mari et meritam placarent mortibus umbram:
Ossaque fatali tellus minyea sepulchro   {{R|395}}
Nunc habet, annosae conspectu inventa volucris.
Nec quae magnanimum nodosae robore clavae
Instruit Alciden, nullum nomenque decusque
Conciliat sterili Pisandria musa Camiro.
Nec qui bissenos iterum memorare labores   {{R|400}}
Audet, et a primo vatum figmenta priorum
Usque chao repetit; non saltem laudibus aequet
Ascraeum clariumque senes. Neque Chalcis alumnum
Euphoriona tacet, vario qui personat ore
Mopsopiam: neque Tyrtaei Lacedaemona cantu   {{R|405}}
Victricem se ferre pudet, licet impare gressu
Tenderet. Adde novis mutantem corpora formis
Parthenium; pictique notantem lumina mundi,
Namque hoc praecipue se carmine iactat, Aratum,
Cui cor ab intonsi fax ore accensa Philini   {{R|410}}
Urebat miserum, quem terra Cilissa recepit
Et portentoso celebrem dedit esse sepulchro.
Nec te, quem Colophon tulerit, Nicandre, tacebo,
Paeoniis celebrem studiis; qui nigra venena
Prodis et emissas serpentum fauce salivas,   {{R|415}}
Tum medicas subiungis opem; praedicere finem
Morborum et tacitas gnarus deprehendere causas;
Atque idem pia rura sonas, dulcissima miscens
Austero figmenta operi. Sed lustra ferarum
Scrutatur, captat volucres prolemque natantum,   {{R|420}}
Mox dat habere Pio gratissimus Antonino
Oppianus, docti praedives honore laboris.
Pingit et exiguis totum Dionysius orbem
Terrarum in tabulis: sed non et praelia Bacchi
Nonnus in exigua potuit contexere tela.   {{R|425}}
Battiades Hecalen sonat et marathonia gesta,
Celsior assueto; causasque aetate latentes
Prodit; et undeno molles pede cantat amores;
Et nunc ingratum tenebrosus devovet Ibin;
Nunc superos celebrat; nunc tristibus ardet iambis;   {{R|430}}
Nunc humili premitur socco, nunc ille cothurno
Altior assurgit: centumque poemata pangens,
Dissipat in varios heliconia flumina rivos.
Sed Tiberim, dominum rerum mundique potentem,
Ambigitur, riguine tener Sulmonis alumnus   {{R|435}}
Nobilitet magis, an vero tibi, Roma, pudori
Sit potius, getica sic semisepultus arena,
Proh dolo! Exul inops, nimium quia forsan amico
Lumine caesareae spectaverit ora puellae.
Ille novas primo facies transformat ab aevo;   {{R|440}}
Ille cupidineas versu canit impare flammas;
Involvitque novum dubiis ambagibus Ibin;
Vel dat amatricum dictatas ore tabellas;
Vel miser exilium cycnaeo gutture deflet;
Temporaque et causas romani digerit anni;   {{R|445}}
Vel memorat pisces et adhuc ignara Latinis
Nomina; vel coelo labentia computat astra;
Et replet astrictas diverso epigrammate chartas;
Consutum quoque syrma trahit; suspendit et unca
Nare malos (quorum nunc omnia plena) poetas,   {{R|450}}
Indulgens tamen usque sibi: nam praeditus acri
Nimirum ingenio, faciem putat esse decoram
Carminis, inspersus maculet quam denique naevus.
Iam senior triplici vates qui corde superbit,
Maeonides Italis (ni fallunt visa) secundus,   {{R|455}}
Bella horrenda tonat Romanorumque triumphos,
Inque vicem nexos per carmina digerit annos;
Arte rudis, sed mente potens, parcissimus oris,
Pauper opum, fidens animi, morumque probatus,
Contentusque suo, nec bello ignarus et armis.   {{R|460}}
Quem, Rudiis ortum, rigidi quaestura Catonis
Ad septemgeminas iuvenem deduxerat arces;
Mox comes armorum Fulvi, qui sanguine partas
Scilicet haud dubitat latiis sacrare camoenis
Exuvias, dedit aetolis hostilia campis   {{R|465}}
Corpora multa neci; longe gratissimus idem,
Scipio magne, tibi et calabris vicinus in hortis
Virtute emeritis, cuius gentile sepulchrum
Mox tenuit, nullo patiens sua funera fletu
Produci laetusque virum volitare per ora.   {{R|470}}
Praeterea tragico boat ampullosus hiatu;
Comica lascivo proscenia laxat iambo;
Exponit satyros, Latioque Evhemeron infert.
Et, modo reprensi, deflorans carmina Naevi,
Carmina quae quondam Fauni vatesque canebant,   {{R|475}}
Mox gemet ipse suo natas in littore conchas
Praecultum purgare fimo et sibi ferre Maronem.
Sed quamquam in primis docto Verona Catullo
Gaudet; vulnificos elegis qui miscet iambos,
Et sub adoptivum redigit te Clodia nomen;   {{R|480}}
Parturit et fortem forti quoque carmine Achillem;
Atque urbis proceres multo sale defricat audax,
Caesareaeque notas et inurit stigmata fronti;
Nonnihil Aemilium tamen haec quoque iactat alumnum
Texentem tenui Macrum subtegmina filo,   {{R|485}}
Dum volucres numeris dum gramina pingit et angues.
Nec qui philtra bibit nimioque insanus amore
Mox ferro incubuit, sic mentem amiserat omnem,
Ut non sublimi caneret Lucretius ore
Arcanas mundi causas elementaque rerum;   {{R|490}}
Doctus, et arpino tamen exploratus ab ungui.
Scilicet et veteres naturam pandere Grai
Carmine tentarunt celebri: ceu maximus ille.
Aerisonas pedibus qui quondam inductus amyclas,
Insiluit siculi rapidum cratera camini;   {{R|495}}
Et cui de vocum tenebris cognomina flenti
Addita; quosque alios studio sapientia dulci
Implicuit, cecinitque diu memoranda vetustas.
Emicat hesperio, trifidum ceu fulmen, ab orbe
Qui, vix puber adhuc rudibusque tenerrimus annis.   {{R|500}}
Haemonios iterat currus auroque repensum
Hectora; tartareasque domos; dirumque Neronem;
Orpheaque; et meritae peragit praeconia Pollae;
Lascivitque iocis; ac torrens voce soluta
Dulichias aequare nives et fulmina tendit,   {{R|505}}
Quanta periclaeo lepor intorquebat ab ore.
Mox tonat ardenti pharsalica praelia cantu
Aegyptique nefas, primo vix flore genarum
Conspicuus: torvo quem protinus ore secundum
Respexit, captae vix ausus fidere palmae,   {{R|510}}
Vergilius. Sed iniqua bonis Rhamnusia tantis
Heu decus hoc orbi invidit, ne vindice ferro
Assereret miseras incesto a principe terras.
Tum felix tamen, o iuvenis, (nam conscia poenam
Corda levant) felix, inquam! Licet ille cruentum   {{R|515}}
Rugiat et truncas desiccet sanguine venas,
Fronte minax, diraeque instinctus verbere matris.
Macte animo! Non te, o vates parnasside, lauru
Nequicquam deus et cithara dignatus honora est.
Post hunc sidoniae damnat periuria gentis,   {{R|520}}
Emeritosque foro musis tandem adserit annos
Sillius, ausonio qui quondam fulgidus ostro
Expulit horribilem vitaque aulaque tyrannum:
Ipse obiit plenusque aevi natoque superstes,
Aspera congenito fixus vestigia clavo.   {{R|525}}
An taceam Bassum gravido tua dona ferentem,
Vespasiane, sinu? Et fantem sicula arma Severum?
Aut te sidonias repetentem, Pontice, Thebas?
Aut pelusiaci missum de plebe Canopi
Pulchra suum quem nunc Florentia iactat alumnum,   {{R|530}}
Gaudentem stygio dominam iunxisse marito
Magnanimique vagos ducis ostentare labores?
Aut te, niliaca relegentem sidera cura,
Bis vates, Manli, et babylonia signa sequentem?
Quosque sibi aequaevos puro vocalior ore,   {{R|535}}
Nequa laboranti incumbant oblivia famae,
Naso refert, queruli tangens confinia Ponti?
Et qui smyrnaeis poterat contendere plectris
Valgius, ut tersi memorat pia musa Tibulli?
Musa sibi primos quae iure adsciscat honores   {{R|540}}
Imparibus numeris, ni blanda Propertius ora
Solvat, et ambiguam faciat certamine palmam;
Plania materiam teneri dat et Hostia cantus,
Nomine supposito: ceu Galli mima Cytheris
Personam falsae lasciva Lycoridos adfert   {{R|545}}
In scenam, et docto clausam se iactat amanti,
Dum miser ipse suo fodiat praecordia ferro.
At non exigui tenuis quoque pagina Calvi
Dissimulat pulchram, sed acerbo funere raptam,
Quintiliam. Nec cous ad haec non sacra Philetes,   {{R|550}}
Quamquam est aeger, adest, quamquam vestigia lento
Fulta gravat plumbo: nec qui sine amore iocisque
Iucundum nihil esse putat.
                                          Quid rustica dicam
Iubila pastorum sylvis meditata sub altis?
Ut patrias Moschus non inficietur avenas,   {{R|555}}
Externasque Bion? Ut opaca Tityron umbra
Provocet ausonio Calpurni fistula cantu?
Acrios procul in tractus et nubila supra
Pindarus it, dircaeus olor, cui nectare blandae
Os tenerum libastis apes, dum fessa levaret   {{R|560}}
Membra quiete puer mollem spirantia somnum.
Sed tanagraea suo mox iure poetria risit,
Irrita qui toto sereret figmenta canistro;
Tum certare auso palmam intercepit opimam.
Aeoliis praelata modis atque illice forma.   {{R|565}}
Ille, agathoclea subnisus voce, coronas
Dixit olympiacas, et qua victoribus Isthmos
Fronde comam Delphique tegant nemeaeaque tesqua
Lunigenam mentita feram; tum numina divum,
Virtutesque virosque undanti pectore torrens   {{R|570}}
Provexit; sparsitque pios ad funera questus.
Frugibus hunc libisque virum cirrhaeus ab ara
Phoebus et accubitu mensae dignatus honoro est;
Panaque pastores solis videre sub antris
Pindarico tacitas mulcentem carmine sylvas.   {{R|575}}
Inde senem, pueri gremio cervice reposta
Infusum, et dulci laxantem corda sopore,
Protinus ad maneis et odoro germine pictum
Elysium tacita rapuit Proserpina dextra.
Quin etiam hostiles, longo post tempore, flammae,   {{R|580}}
Quae septemgeminas populabant undique Thebas,
Expavere domum tanti tamen urere vatis,
Et sua posteritas medios quoque tuta per enses
Sensit inexhausta cinerem iuvenescere fama.
Non ego te, longo praesignis Anacreon aevo,   {{R|585}}
Transierim, bicolore caput redimite racemo;
Cui citharae cordi, cui nigri pocula Bacchi
Semper, et ancipiti stimulans Amathusia cura:
Nam modo threicii crinem miraris ephebi,
Nunc samium celebras (iubet Adrastea) Bathyllum,   {{R|590}}
Nunc teneram Eurypylen tenerumque Megistea laudas:
Tandem acino passae cadis interceptus ab uvae.
Ipse Lyci nigros oculos nigrumque capillum,
Quamque vides digito nativam inolescere gemmam,
Exactosque canis, pugnax Alcaee, tyrannos,   {{R|595}}
Aeolium docto pertentans barbiton auro;
Arma sed actaeae tua fles suspensa Minervae.
Sustinet heroi valida testudine pondus
Carminis, et damnans Helenen laudansque vicissim
Amittit recipitque oculos tuus. Himera, civis   {{R|600}}
Stesichorus, quem trux Phalaris veneratus et hostem est;
Cuius et in labris sedit puerilibus olim
Daulias, et vestrum, musae, cantavit alumnum.
Sed vocat ad lachrymas cei pia naenia vatis;
Unum Mnemosyne quondam praeque omnibus unum   {{R|605}}
Quem coluit, saevae quem subtraxere ruinae
Ledaei iuvenes; vacuam cui tristis ad arcam
Gratia flet, laniata comas nudata lacertos;
Quique sui vindex fuit et post fata sepulchri.
Ipsi etiam patria pressi brevitate Lacones   {{R|610}}
Adscitum largo tamen ore Alcmana recensent;
Quem tulit auriferos ostentans Lydia fontes,
Nunc gemit heu tineis artus et tabe peresum.
At te cui numeros dictat dea Suada canoros,
Ibyce, quique marem tantum meditaris amorem,   {{R|615}}
Nec superi nec avis pygmaea reliquit inultum;
Et nunc rheginis tua sedibus ossa quiescunt.
Nec vulgare canit, dulcis ab Iulide Siren,
Bacchylides. Sed enim lyricis iam nona poetis
Aeolis accedit Sappho, quae flumina propter   {{R|620}}
Pierias legit ungue rosas unde implicet audax
Serta Cupido sibi; niveam quae pectine blando
Cyrinnem Megaramque simul cumque Atthide pulchram
Cantat Anactorien et crinigeram Telesippen;
Et te conspicuum recidivo flore iuventae   {{R|625}}
Miratur revocatque, Phaon, seu munera vectae
Puppe tua Veneris seu sic facit herba potentem:
Sed tandem ambracias temeraria saltat in undas;
Quae toties Gorgo toties incesserat atrox
Famosam Andromeden patriaque libidine turpem.   {{R|630}}
Non illi Praxilla suos praedoctaque Nossis
Contulerint Myrtisque modos, non dulcis Agacles,
Non Anyte, non quae versus Erinna trecentos
Castalio ceu melle rigat, non candida Myro,
Nec Thelesilla ferox, non quae canit aegida saevae   {{R|635}}
Pallados effusum crinem vittata Corinna.
Illam etiam decimo cunctae accepere sedili
Pierides, sertumque novem de floribus auro
Contextum nitidis laetae imposuere capillis.
Hinc venusina favos dulci iucunda susurro   {{R|640}}
Carpsit apis; sed acu ferit irritata cruento
Haec eadem, rigidis Auruncae in vepribus errans,
Quas Persi manus et bilem succensus Aquinas
Mox legere sibi. Neque enim his metuendus iambo
Certet echidnaeo, licet acrem effusus in iram   {{R|645}}
Ore lycambiadas rabioso occiderit ambas
Archilochus, medio licet illum in marte peremptum
Vindicet et nigro sit Pythia dura Calondae;
Nec ferus Hipponax, atro qui felle cruentus
Bupalon et stratum morsu laniavit Athenin;   {{R|650}}
Nec Batius; spinisque Bibaculus asper acutis.
Multi, Bacche, tuo proculcavere cothurno
Fortunas regum ambiguas, et sceptra tyrannis
Extorsere feris, totumque tremore metuque
Horribiles totum luctu opplevere theatrum.   {{R|655}}
Pluraque, palladiae, quondam impendistis, Athenae;
Dum scena Oedipoden, pavidumque agitatis Orestem,
Atreaque, et medica percussum Telephon hasta,
Oenidaeque facem, furiisque Alcmaeona pulsum,
Quosque alios olidum cantor produxit ob hircum.   {{R|660}}
Quae, cum barbarico marathonia sanguine tellus
Incaluit, multoque obstructae funere Xerxen
Thermopylae tarda refugum videre carina,
Auctorem perhibent Thespin, quem iusta Solonis
Cura cothurnatis iussit descendere plaustris.   {{R|665}}
Tres porro insignem sibi defendere coronam:
Aeschylus aeriae casu testudinis ictus,
Quemque senem meritae rapuerunt gaudia palmae,
Quemque tegit rabidis lacerum pia Pella molossis.
Invasere locum Plias septena secundum.   {{R|670}}
Quippe alios, quos nec centum sit dicere linguis,
Fortunae nunc quemque suae famaeque relinquam:
Ni latium Varius tamen obiectare Thyesten
Ambiat; atque suum iactet mihi Corduba vatem,
Cuius ad herculeum tremefacta orchestra furorem est:   {{R|675}}
Ecce et grandiloquo semet quoque suggerit ore
Accius, et magna conturbat voce canentem
Pacuvius; nitidumque ostentat musa Secundum.
Adde et, mordaci quatientes pulpita risu,
Eupolin, in medium quem mendax fabula pontum   {{R|680}}
Cliniadae manibus puppi deturbat ab alta;
Quique leves nebulas actaeae effuderat urbi,
Salsus Aristophanes; compotoremque Cratinum.
Adde novos etiam soccos, exemplaque morum,
Et variae specimen vitae: iam grata Menandro   {{R|685}}
Posteritas, ipsoque volente Philemone, palmam
Restituit; longe sequitur quem plurima turba
Haud nostro referenda sono, sed pagina docti
Reddit Athenaei tamen insinuatque futuris.
Claudicat hic Latium, vixque ipsam attingimus umbram   {{R|690}}
Cecropiae laudis; gravitas romana repugnat
Scilicet. Et quamvis veterum sit multus in ore
Caecilius, quamvis iucundi scripta Terenti
Scipio dissimulet, quamvis plautina camoenis
Lingua opicis placeat; scenam tamen ipsa suorum   {{R|695}}
Aeneadum fugit alma Venus, tantumque togatis
Interdum Afrani grato se indulget honore.
Hos tamen atque alios Volcatius ordine sistit
Sedigitus. Mimos sed enim scripsere protervos
Implicitusque Sophron, risuque Philistio tandem   {{R|700}}
Perditus; hinc Laberi lascivia multaque Publi
Claruit ausonio sententia dicta theatro.
Pars quoque sotadicos ceu prostituere cinaedos.
Pars tenues sparsere sales epigrammatae multo
Sed Latio celebres: quem misit Iberia Marcum;   {{R|705}}
Romuleumque suis exornans fascibus annum
Ausonius; mitto Hortensi doctique Catonis,
Qui solus legit quondam fecitque poetas,
Mitto et Cornifici lusus, Ticidaeque Perillam,
Et Cinnam obscurum, teque, ore protervior, Anser.   {{R|710}}
Pammetron hic cecinit; Sillos dedit ille licentes;
Ille menippeae ioca miscellanea perae
Infersit; satyros alius nudavit agrestes;
Et patuere novae per mille poemata curae.
Quas ego, si pyliae duplicentur tempora vitae   {{R|715}}
Iam mihi, si cunctas nostra in praecordia voces
Fama ferat, rigidoque sonent haec pectora ferro,
Non amplecti ausim numero, non ore profari
Evaleam tantaeve situm indagare senectae.
Nec tamen Aligerum fraudarim hoc munere Dantem,   {{R|720}}
Per styga per stellas mediique per ardua montis,
Pulchra Beatricis sub virginis ora, volantem;
Quique cupidineum repetit Petrarcha triumphum;
Et qui bisquinis centum argumenta diebus
Pingit; et obscuri qui semina monstrat amoris:   {{R|725}}
Unde tibi immensae veniunt praeconia laudis,
Ingeniis opibusque potens, Florentia mater.
Tu vero aeternam, per avi vestigia Cosmi
Perque patris (quis enim pietate insignior illo?)
Ad famam eluctans, cuius securus ad umbram   {{R|730}}
Fulmina bellorum ridens procul aspicit Arnus,
Maeoniae caput o Laurens, quem plena senatu
Curia quemque gravi populus stupet ore loquentem,
Si fas est, tua nunc humili patere otia cantu
Secessusque sacros avidas me ferre sub auras.   {{R|735}}
Namque, importunas mulcentem pectine curas,
Umbrosae recolo te quondam vallis in antrum
Monticolam traxisse deam: vidi ipse corollas
Nexantem, numerosque tuos prona aure bibentem:
Viderunt socii pariter; seu grata Dianae   {{R|740}}
Nympha fuit, quanquam nullae sonuere pharetrae,
Seu soror aonidum et nostrae tunc hospita sylvae.
Illa tibi, lauruque tua semperque recenti
Flore comam cingens, pulchrum inspiravit amorem.
Mox et apollineis audentem opponere nervis   {{R|745}}
Pana leves calamos, nemoris sub rupe pherei,
Carmine dum celebras, eadem tibi virgo vocanti
Astitit et sanctos nec opina afflavit honores.
Ergo et nocticanum per te Galatea Corinthum
Iam non dura videt. Nam quis flagrantia nescit   {{R|750}}
Vota, cupidineoque ardentes igne querelas?
Seu tibi phoebaeis audax concurrere flammis
Claro stella die, seu lutea flore sequaci
Infelix Clytie, seu mentem semper oberrans
Forma subit dominae; seu pulchrae gaudia mortis,   {{R|755}}
Atque pium tacto iurantem pectore Amorem,
Atque oculos canis, atque manus, niveisque capillos
Infusos humeris, et verba, et lene sonantis
Murmur aquae, violaeque comas, blandumque soporem,
Laetaque quam dulcis suspiria fundat amaror,   {{R|760}}
Quantum addat formae pietas, quam saepe decenter
Palleat, utque tuum foveat cor pectore nymphe.
Non vacat argutosque sales satyraque bibaces
Descriptos memorare senes; non carmina festis
Excipienda choris, querulasve animantia chordas.   {{R|765}}
Idem etiam tacitae referens pastoria vitae
Otia et urbanos, thyrso exstimulante, labores,
Mox fugis in coelum, non ceu per lubrica nisus,
Extremamque boni gaudes contingere metam.
Quodque alii studiumque vocant durumque laborem,   {{R|770}}
Hic tibi ludus erit: fessus civilibus actis,
Huc is emeritas acuens ad carmina vires.
Felix ingenio! Felix cui pectore tantas
Instaurare vices, cui fas tam magna capaci
Alternare animo, et varias ita nectere curas!   {{R|775}}
Quod ni blanda meum lactant praesagia sensum,
Ni pietas ni longus amor ni vana magistros
Aura suo nimios iubet indulgere favores
Quemque operi, ni me tacita experientia fallit,
Ibit in exemplum natus, mea maxima cura,   {{R|780}}
Ibit in acta patris, sese tanta indole dignum
Praestabit. Lustris nondum tribus ecce peractis.
Iam tamen in Latium graiae monimenta senectae
Evocat; et dulci detornat carmina plectro;
Meque per aoniae sequitur compendia sylvae   {{R|785}}
Ereptans avide montem, iamque instat anhelo,
It iam pene prior. Sic, o, sic pergat! Et ipsum
Me superet maiore gradu, longeque relinquat
Protinus! Et dulci potius plaudatur alumno,
Bisque mei victore illo celebrentur honores!   {{R|790}}
&lt;/poem&gt;

Absoluta est in Faesulano, | VIII idus octobris MCCCCLXXXVI</text>
      <sha1>fp2amnbbaubitltgc7u352d8pwr4p0e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Disputatio:Sylvae</title>
    <ns>1</ns>
    <id>41119</id>
    <revision>
      <id>184143</id>
      <parentid>137824</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T18:04:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>OrbiliusMagister</username>
        <id>40</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="251" xml:space="preserve">http://www.mlat.uzh.ch/MLS/xanfang.php?tabelle=Poliziano_Angelo_cps15&amp;corpus=15&amp;allow_download=0&amp;lang=0

''[https://archive.org/details/prosevolgariine01poligoog Prose volgari inedite e poesie latine e greche edite e inedite]'', ed. I. Del Lungo, 1867</text>
      <sha1>8zo1ewbazdzchn3jz9rc5u9aselm6k8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Dialogues of Roman Life.djvu/75</title>
    <ns>104</ns>
    <id>43252</id>
    <revision>
      <id>184142</id>
      <parentid>143023</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T17:59:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PWidergren</username>
        <id>22206</id>
      </contributor>
      <comment>/* Emendata */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1180" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;PWidergren&quot; /&gt;{{rh|64|CAMP CHAFF}}&lt;/noinclude&gt;habeas. Sīn autem ingenio satis acūto esses, te certiorem facerem rēgem in summis discrīmibus simul glōriōsum et dēmissum, īracundum et omnium patientem, hilarem et tardum, laetum et lūgubrem se praebere. Quamobrem nē putaveris me tibi amīcum esse. Nam si meā interesset quis id scīret, tu, Bromi, id non audīres. Verum tamen adest rēx, qui tanquam praedam in pede tenet.


{{c|{{x-larger|XIX. DE COMITĀTE ET URBĀNITĀTE}}}}
{{c|{{sc|Terentius,}} ''paedagōgus,'' ''puerum'' {{sc|Fundānium}} ''exhortātur.''}}

''Ter.'' Illud quam vērē dixit Plato philosophus, ‘Neque oves sine pastōre, nec pueri sine paodagōgo possunt vīvere.’ Amitam tuam nūper oportuit te cōmiter salvēre iubēre. Tu autem mihi vidēris non in aulis Iūliānis nātus esse, sed in caulis. Adeo mōribus es agrestibus.

''Fund.'' Cūr īrasceris, Terenti? Nonne puer ingenuus ingenuo patre natus sum? Non mihi libenter haec dixisti.

''T''. Puerum ingenuum decent mores ingenui, quos Cato ille, lūmen veterum Romanorum, laudavisset. Quo in genere quoties alloquitur te quispiam, cui dēbes honōrem, compōne te in rectum corporis statum.
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>46uuaucy45csnzxo5qzj6tcoh37oi3d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Dialogues of Roman Life.djvu/76</title>
    <ns>104</ns>
    <id>43253</id>
    <revision>
      <id>184153</id>
      <parentid>143024</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T21:50:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PWidergren</username>
        <id>22206</id>
      </contributor>
      <comment>/* Emendata */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1120" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;PWidergren&quot; /&gt;{{rh||DE COMITATE ET URBANITATE|65}}&lt;/noinclude&gt;''F.'' Quid? Ita?

''T.'' Ita. Sed vultus tibi nē sit torvus, nēve impudens, neu protervus, sed hilaris et modestus.

''F.'' Tot res simul cūrare difficillimum est.

''T.'' Semper oculi sint in eum intenti cui loquēris: iuncti pedes, quiētae manus. Nēu mordēto labrum, nec scabito caput.

''F.'' Ecquid aliud curem?

''T.'' Vestis item ad decōrum compōnātur, ut tōtus tibi cultus et habitus corporis ingenuam modestiam prae se ferat.

''F.'' Quid si iam praecepta tua mediter?

''T.'' Fāc, sōdēs.

''F.'' Sīccine satis? 

''T.'' Nondum.

''F.'' Quid si sīc?

''T.'' Propemodum.

''F.'' Quid si sīc? 

''T.'' Hem, satis est: istūc tenē. Īdem nē sīs&lt;ref&gt;'''Idem ne sis,''' ‘also avoid being.’ The pronoun ''idem'' is often practically a conjunction when it begins a sentence.&lt;/ref&gt; ineptē loquāx et praeceps. Neu vagētur animus interim, sed sīs attentus quid ille dīcat. Si quid erit respondendum, id facito paucis āc prūdenter, ut ōlim Cincinnātus, nonnumquam honōris gratiā addito cognōmento. Nēve abeas, nisi aut veniam praefātus,&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>6uqrd13135di08yyhnnd1htlu3lk7p5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Grammatica Germanicae Linguae 246.jpg</title>
    <ns>104</ns>
    <id>54779</id>
    <revision>
      <id>184145</id>
      <parentid>177189</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T19:32:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2003:F7:8F19:8788:95F9:FAE7:BE58:2790</ip>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="966" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Aschroet&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;II.
Duo Angularia postulant verbum
plurale, vt: ''Mein Vater und Bruder''
''sind komen /'' Pater meus &amp; frater meus
uenerunt. Cum nominatiui sunt diuersarum
personarum, respondet uerbum
personae digniori. Est autem prima dignior
secunda, &amp; secunda dignior tertia,
vt: ''Ich vnd du wollen gehen /'' Ego &amp;
tu ibimus, non ''woellet. Du vnd er soellet /''
non soellen.
III.
In conclusionibus &amp; relationibus
saepe dissimulantur pronomina , &amp; auxiliares
particulae praeteritorum ''habe'' &amp;
''bin'' per oinnes personas, vt: ''Begere derhalben /''
Peto igitur, pro ''ich begere. Wollest''
''derhalben /'' Velis igitur pro ''du wollest.''
''Ist derhalben an euch meine bitte /'' Peto
igitur à uobis , pro, ''es ist. Solt derhalben''
''wissen /'' Scito igitur. ''Es ist also''
''wie ich dir geschrieben /'' Est ita, ut scripsi,
pro, ''geschrieben habe. Wie du geschrieben /''
''Wie er gesagt /'' subintelligitur ''hast''
&amp; ''hat. Wie wir droben angezeiget /'' Vt&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>m0c0du28368dkgl5wkrar3n0sc29w9e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Grammatica Germanicae Linguae 247.jpg</title>
    <ns>104</ns>
    <id>54780</id>
    <revision>
      <id>184146</id>
      <parentid>177190</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T19:41:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2003:F7:8F19:8788:95F9:FAE7:BE58:2790</ip>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="970" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Aschroet&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;suprà demonstrauimus. ''Wie ir vns bericht''
''gethan /'' Vt certiores nos fecistis.
''Wie sies befunden /'' Vt cognouerunt,
subintelligitur ''haben / habet. Nach dem''
''es also geschehen / wie ich / du / er / jr / wir /''
''sie bericht worden /'' Quod cum ita factum 
sit, ut certior factus sum, es, est,
ut certiores facti sumus, estis sunt, subintelliguntur
particulae ''bin / bist / ist /''
''sind / seid.''
IIII.
Infinitivus aut tota oratio infinitiua
pro nominativo ponitur, vt: ''Borgen''
''macht sorgen /'' aes alienum (datum uel
acceptum ) curas parit. Alteri enim incumbit
necessitas soluendi &amp; reddendi,
alter timet, ne suum perdat. ''Sorgen''
''macht alt vnd vngestalt /'' Curae senium
afferunt, &amp; vultus mutant. ''Viel heuser''
''bawen will Geld haben /'' Ad aedificia
extruenda requiruntur sumtus. ''Eim jeden''
''trawen ist nicht gut / Denn niemand''
''weis eins andern mut /'' Cuiuis fidere non
est tutum, propter occultas hominum
naturas.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2eq87y0k6murvuujmmf68o51tfz1c76</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Grammatica Germanicae Linguae 248.jpg</title>
    <ns>104</ns>
    <id>54781</id>
    <revision>
      <id>184147</id>
      <parentid>177191</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T19:58:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2003:F7:8F19:8788:95F9:FAE7:BE58:2790</ip>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="879" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Aschroet&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;Vocatiuus ante verbum.

Vocatiui imperatiuis secundae personae
praeponuntur, vt: ''O Jesu Christ''
''erbarm dich mein /'' Miserere mei Iesu
Christe. Saepe vocatiui sine Imperatiuis,
saepe Imperatiui sine vocatiuis in
oratione ponuntur, vt: ''Herr Gott dich''
''loben wir /'' Te ô Domine Deus Iaudiabus
extollimus. ''Juda / du bists / dich werden''
''deine Brueder loben /'' Iuda te laudabunt
fratres tui, Gen. 49. ''Thu das /'' Fac
hoc, ''Gehe bald /'' Ito que primum.
Nominatiuus post
verbum.
I.
Verba substantiua praecedunt &amp; sequuntur 
nominatiui , vt: ''Gott ist die''
''liebe /'' Deus est caritas. ''Ich bin der Weg /''
''die Warheit / vnd das Leben /'' Ego sum
via , veritas &amp; vita. Conuenit autem
verbum in numero cum nominatiuo
digniore, vt: ''Sie sind ein anfang dieses''
''hadders /'' Illi sunt principium &amp; fons
huius controuersiae. ''Die Menschen sind''&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kgqcek95nceobqfnflg0ppxjs7f25ue</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Grammatica Germanicae Linguae 249.jpg</title>
    <ns>104</ns>
    <id>54782</id>
    <revision>
      <id>184148</id>
      <parentid>177192</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T20:05:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2003:F7:8F19:8788:95F9:FAE7:BE58:2790</ip>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="861" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Aschroet&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;''Gottes geschepff.'' Homines sunt creatura
Dei. ''Dis sind die heiligen Zehengebot /''
Haec sunt decem praecepta. ''Das''
''sind die zwelff Stemme Israël /'' Hae sunt
duodecim tribus Ifraël. Gen.49. ''Dis''
''sind die Namen der Kinder Israel /'' Haec
sunt nomina filiorum Ifraël. Gen.46.
II.
Eadem est constructio verborum
nuncupandi, &amp; caeterorum, cum geftus aut status
significatur, vt: ''Christus''
''wird ein Samariter genennet /'' Christus
nominatur Samarita. ''Er trinckt nuechtern /''
Bibit ieiunus. ''Er schlefft sicher /''
Dormit securus. ''Er leufft eilend /'' Currit
festinans.
Genitiuus post verbum.
I.
Quae possessionem aut proprietatem
significant, genitiuum requirunt, vt:
''Das haus ist meines Vaters /'' Hae aedes
sunt patris mei. ''Dieser Spruch ist dieses''
''oder jenes Apostels /'' Hoc dictum est Apostoli
huius uel illius.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>gphtewnc1igl9rcmq58mibj64972z2q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Grammatica Germanicae Linguae 250.jpg</title>
    <ns>104</ns>
    <id>54783</id>
    <revision>
      <id>184149</id>
      <parentid>177193</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T20:17:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2003:F7:8F19:8788:95F9:FAE7:BE58:2790</ip>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1036" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Aschroet&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;II.

Genitiuo construuntur uerba fruendi,
utendi , abstinendi, egendi, priuandi,
admirandi, insimulandi, memosiae
&amp; obliuionis, vt: ''Ich geniesse des /''
Fruor hac re. ''Ich will deines raths gebrauchen /''
Vtar consilio tuo. ''Enthalt''
''dich des /'' Abstine ab hoc. ''Der Herr bedarff''
''jr /'' Dominus his opus habet. ''Ich''
''muss des entberen /'' Cogor hoc carere.
''Einen seines guts berauben /'' Spoliare aliquem
bonis suis. ''Ich verwundere mich''
''des /'' Miror hoc. ''Er wird eines diebstals''
''beschuldiget /'' Infimulatur furti. ''Gedencke''
''mein /'' Memento mei. ''Vergiss mein''
''nicht /'' Ne obliuiscaris mei. Sed uerbo dan
urendi, memoriae &amp; obliuionis additur
etiam accusatiuus rei, vt: ''Ich habe das''
''gebraucht /'' Vsus sum hoc. ''Ich will das''
''mercken oder gedencken /'' Ero huius memor.
''Ich habe das vergessen /'' Oblitus
sum hoc. Additur etiam uerbo memoriae
praepositio an cum accusatiuo, vt:
''Gedenck an mich /'' Recordare mei. ''Ich''
''gedencke an jn /'' Recordor eius : Et verbo&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ngy49h9jnnp1h84g7t5u7ab9a6c5okx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Grammatica Germanicae Linguae 251.jpg</title>
    <ns>104</ns>
    <id>54784</id>
    <revision>
      <id>184150</id>
      <parentid>177194</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T20:28:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2003:F7:8F19:8788:95F9:FAE7:BE58:2790</ip>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="988" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Aschroet&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;abstinendi praepositio ''von'' cum ablatiuo,
vt : ''Ich will mich von dem dinge''
''enthalten /'' Abstinebo ab hac re: Et verbis
admirandi praepositio ''vber'' cum abla
tiuo , vt : ''Ich verwundere mich vber''
''dem /'' Miror super hoc. ''Sie entsazten''
''sich vber seiner rede /'' Obstupescebant super
sermonibus eius.
Datiuus post verbum.
Datiuum requirunt verba dandi, adimendi,
attribuendi, remittendi, sequendi,
imitandi, resistendi, auxiliandi,
optandi, imperandi, parendi, obsequendi,
cedendi, seruiendi, narrandi,
assimilandi, vt : ''Ich gebe dir /'' Do tibi.
''Vergib mir /'' Remitre mihi. ''Folge mir /''
Sequere me. ''Ich wuendsche dir glueck /''
Gratulor tibi. ''Gott widersteher dan Hoffertigen /''
Deus superbis resiftir. ''Hilff''
''mir /'' Iuua me. ''Ich befehle vnd gebiete''
''dir /'' Mando &amp; impero tibi. ''Er gehorcht''
''mir /'' Obremperat mihi. ''Ich will dir dienen''
''und zu willen sein /'' Morem tibi geram.
''Ich sage dir /'' Dico tibi. ''Weiche''&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>cd0o2kqak6nghwfruy9ij8cr13ermw4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Grammatica Germanicae Linguae 252.jpg</title>
    <ns>104</ns>
    <id>54785</id>
    <revision>
      <id>184151</id>
      <parentid>177195</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T20:37:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2003:F7:8F19:8788:95F9:FAE7:BE58:2790</ip>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="858" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Aschroet&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;''diesem /'' Cede huic. ''Ich vergleiche dich einem''
''Hunde /'' Assimilo te cani.
Accusatiuus post verbum.
I.
Actiua verba omnia accusatiuum
asciscunt, vt: ''Lobet den Herrn /'' Laudate
Dominum. ''Ich schreibe einen Brieff /''
Scribo literas uel Epiſtolam. Similiter
&amp; Neutra , sed accusatiuum cognatae
significationis, vt: ''Ich gehe einen fernen''
''weg /'' Iter longinquum suscipio.
II.
Transitiuis adduntur duo accusatiui, 
vt: ''Ich lere dich die kunst /'' Doceo te
hanc artem. ''Ich will dich etwas fragen /''
Interrogabo te aliquid. ''Das bitte ich''
''dich /'' Oro te hoc. Sed alter accusatiuus
saepe in infinitiuum mutatur, vt: ''Ich''
''lere dich lesen /'' Doceo te legere. ''Ich lere''
''dich deutsch reden'' uel ''die deutsche Sprache /''
Doceo té Germanicè loqui, uel
linguam Germanicam.
III.
Nomina mensurae, spacij &amp; temporis&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>p33alk83d0zya99tfyed682sr5ofj9h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Grammatica Germanicae Linguae 253.jpg</title>
    <ns>104</ns>
    <id>54786</id>
    <revision>
      <id>184152</id>
      <parentid>177196</parentid>
      <timestamp>2022-07-22T20:48:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2003:F7:8F19:8788:95F9:FAE7:BE58:2790</ip>
      </contributor>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="947" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Aschroet&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;continui in accusatiuo subijciuntur
verbis, vt: ''Ich habe drey tage gereiset /''
Triduum uel tridui iter feci. ''Hirtzberg''
''ligt drey meilen von Zorgaw /'' Hirtzberga
distat Torgauia milliaria tria , uel
milliaribus tribuse. ''Dis Fass helt sechss''
''Eimer /'' Dolium hoc capit sex amphoras.
This
IIII.
Verba emendi &amp; uendendi praeter
accusatiuum rei construuntur cum accusatiuo
precij, intercedente praepositione
''vmb'' uel ''fuer /'' vt: ''Ich habs vmb drey''
''pfenning gekaufft /'' Emi tribus nummis.
''Keuffe für drey Pfenning semmel / vnd fuer''
''drey pfenning brot /'' Eme tribus nummis
similam , &amp; totidem nummis panem.
''Man gibt einen scheffel rocken vmb neun''
''groschen /'' Modius olyrae uenditur nouem 
duodenarijs. Verbum ualere seu
licere praepositione non indigit, vt: ''Ein''
scheffel ''haber gilt vier groschen /'' Modius
auenae uenditur quatuor duodenariis.
''Was gilt ein scheffel? Quanti uenditur
modius.&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>64n48fge6g52ic72f4lcfbwkwh5rm0s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Clüver - Germania antiqua, 1616.pdf/24</title>
    <ns>104</ns>
    <id>56839</id>
    <revision>
      <id>184156</id>
      <parentid>184141</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T07:12:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LokitoX8</username>
        <id>24041</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>modifications mineures</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2905" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;LokitoX8&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ostendam, alii ante eum tradiderunt Græcorum geographi, ipse ex unius opinione atque auctoritate Polybii, quem nimis religiosè ubique sequitur auctorem, in dubium vocavit, omninoque ceu falsa, &amp; fabulis conficta damnat. Restant duo itineraria; quorum alterum Antonini, sive Antonii cujusdam nomini adscriptum, alterum tabula illa incerti auctoris refert, in prælongum producta. utrum que ingentis usus opus; si barbarum illud sæculum, quo librariorum incredibili imperitiâ incuriâque corrupta fuerunt, salva ad nos sanaque transissent. nunc mutila, manca, detorta, ac plurimâ ex parte depravata, nil nisi meras tenebras geographiæ antiquæ ignaris obsundunt. Magnos igitur &amp; summis laudibus extollendos meritò dixeris prædictos geographos omneis. at suo quemque in genere. Multa apud Melam, multa apud Strabonem, plura apud Plinium reperias, quorum situm haud facilè umquàm perspexeris, nisi monstrantibus prædictis itinerariis, &amp;  Ptolemæi tabulis. ac vicissim, pleraque in his per obscura &amp; planè cæca, nisi ab illis illustrentur. Sed ne universi quidem inter se simul juncti quidquam prodesse tibi poterunt, &amp; nil nisi mera ænigmata proferre videbuntur, nisi antiqua illa cum hodiernis antè collata, atque altera per altera exposita fuerint. At hoc immensi laboris opus quis hactenus præstitit ? quis umquàm seriò tentavit ? Video ego ņeminem. Grammaticas quasdam notas in singulos auctores passim commentati sunt viri docti pariter atque indocti. quibus ipsì auctores sæpe obscurati magis ac planè exstincti sunt, quàm illustrati. Alii rursus patrium quisque solum celebraturi, antiquitatem ejus privatim altiùs repetere conati sunt. pauci quidem paullo religiosiùs, &amp; bonâ fide. plerique posterioris potiùs sæculi delirantium grammaticorum maximè ridiculas ineptias, &amp; mox pessimè bono otio abutentium monachorum somnia, &amp; anileis fabulas, putidaque figmenta, quibus immensùm per omneis Christiani orbis terras rerum præclarè gestarum memoria fœdata est, quàm bonorum idoneorumque veteris ævi scriptorum fidem atque auctoritatem, sequuti sunt. cujus modi historica geographicaque scripta haud pauca numero exstant. quibus tamen fides tam religiosa, ceu oraculis quibusdam, ob ignorantiam veriorum, ab omnibus ferè habetur, uti haud facile sit, ad meliorem sententiam errantium animos traducere.  Ex universis tandem, simulque ex ipsis antiquis auctoribus, haud ita pridem Abrahamus Ortelius, singularis industriæ atque insignis laboris vir, thesaurum suum geographicum collegit. quem vero nomine ''lexicon'' dixeris ''geographicum'' : quandoquidem id unum ut plurimùm egit, uti legentibus constaret, quibus auctoribus antiquis quodque vocabulum geographicum memoratum, &amp; quomodò ab nostri sæculi hominibus expositum sit. suam ipsius sententiam rarò addidit : sed è diverso propalam profitetur; ''malle se aliorum sententias colligere, quam''&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>7k6lszn0a3gcsyzxodck1ztupdqz3vb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>184157</id>
      <parentid>184156</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T07:22:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>LokitoX8</username>
        <id>24041</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Emendata */ modifications mineures</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2903" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;LokitoX8&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ostendam, alii ante eum tradiderunt Græcorum geographi, ipse ex unius opinione atque auctoritate Polybii, quem nimis religiosè ubique sequitur auctorem, in dubium vocavit, omninoque ceu falsa, &amp; fabulis conficta damnat. Restant duo itineraria; quorum alterum Antonini, sive Antonii cujusdam nomini adscriptum, alterum tabula illa incerti auctoris refert, in prælongum producta. utrum que ingentis usus opus; si barbarum illud sæculum, quo librariorum incredibili imperitiâ incuriâque corrupta fuerunt, salva ad nos sanaque transissent. nunc mutila, manca, detorta, ac plurimâ ex parte depravata, nil nisi meras tenebras geographiæ antiquæ ignaris obsundunt. Magnos igitur &amp; summis laudibus extollendos meritò dixeris prædictos geographos omneis. at suo quemque in genere. Multa apud Melam, multa apud Strabonem, plura apud Plinium reperias, quorum situm haud facilè umquàm perspexeris, nisi monstrantibus prædictis itinerariis, &amp;  Ptolemæi tabulis. ac vicissim, pleraque in his per obscura &amp; planè cæca, nisi ab illis illustrentur. Sed ne universi quidem inter se simul juncti quidquam prodesse tibi poterunt, &amp; nil nisi mera ænigmata proferre videbuntur, nisi antiqua illa cum hodiernis antè collata, atque altera per altera exposita fuerint. At hoc immensi laboris opus quis hactenus præstitit ? quis umquàm seriò tentavit ? Video ego ņeminem. Grammaticas quasdam notas in singulos auctores passim commentati sunt viri docti pariter atque indocti. quibus ipsì auctores sæpe obscurati magis ac planè exstincti sunt, quàm illustrati. Alii rursus patrium quisque solum celebraturi, antiquitatem ejus privatim altiùs repetere conati sunt. pauci quidem paullo religiosiùs, &amp; bonâ fide. plerique posterioris potiùs sæculi delirantium grammaticorum maximè ridiculas ineptias, &amp; mox pessimè bono otio abutentium monachorum somnia, &amp; anileis fabulas, putidaque figmenta, quibus immensùm per omneis Christiani orbis terras rerum præclarè gestarum memoria fœdata est, quàm bonorum idoneorumque veteris ævi scriptorum fidem atque auctoritatem, sequuti sunt. cujusmodi historica geographicaque scripta haud pauca numero exstant. quibus tamen fides tam religiosa, ceu oraculis quibusdam, ob ignorantiam veriorum, ab omnibus ferè habetur, uti haud facile sit, ad meliorem sententiam errantium animos traducere. Ex universis tandem, simulque ex ipsis antiquis auctoribus, haud ita pridem Abrahamus Ortelius, singularis industriæ atque insignis laboris vir, thesaurum suum geographicum collegit. quem vero nomine ''lexicon'' dixeris ''geographicum'' : quandoquidem id unum ut plurimùm egit, uti legentibus constaret, quibus auctoribus antiquis quodque vocabulum geographicum memoratum, &amp; quomodò ab nostri sæculi hominibus expositum sit. suam ipsius sententiam rarò addidit : sed è diverso propalam profitetur; ''malle se aliorum sententias colligere, quam''&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>10w63doayluwx3qea609qclvnc02uld</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Dialogues of Roman Life.djvu/120</title>
    <ns>104</ns>
    <id>56845</id>
    <revision>
      <id>184155</id>
      <timestamp>2022-07-23T00:05:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PWidergren</username>
        <id>22206</id>
      </contributor>
      <comment>/* Emendata */</comment>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3167" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;PWidergren&quot; /&gt;{{rh||VOCABULARY|109}}&lt;/noinclude&gt;&lt;section begin=&quot;B&quot;/&gt;'''balteus,''' -i, ''m.'', belt.

'''barbātulus,''' -a, -um, ''dim. adj.'', with a little beard.

'''barbātus,''' -a, -um, ''adj.'', bearded.

'''bāsiātio,''' -ōnis, ''f.'', kissing.

'''bāsio,''' -ārē, -āvi, -ātum, {{nowrap|''v. a.''}}, kiss.

'''bāsium,''' -ii, ''n.'', kiss.

'''beātus,''' -a, -um, ''adj.'', blessed, happy.

'''bellum,''' -i, ''n''., war.

'''bellus,''' -a, -um, ''adj.'', nice, charming.

'''bene,''' ''adv.'', well.

'''beneficus,''' -a, -um, ''adj.'', kind, generous.

'''benignitas,''' -ātis, ''f.'', kindness.

'''benignus,''' -a, -um, ''adj.'', kind.

'''bibliopōla,''' -ae, ''m.'', book-seller.

'''bibliothēca,''' -ae, ''f.'', library, book-shop.

'''bibo,''' -ere, -i, ''no sup,'', {{nowrap|''v. a.''}}, drink.

'''bibulus,''' -a, -um, drinking, absorbent.

'''biennium,''' -ii, ''n.'', period of two years.

'''bīni,''' -ae, -a, ''distrib. num. adj.'', two each.

'''bis,''' ''num. adv.'', twice.

'''blandus,''' -a, -um, ''adj.'', pleasant, sweet, agreeable.

'''bonus,''' -a, -um, ''adj.'', good.

'''Boreās,''' -ae, ''m.'', North wind, north.

'''bōs,''' bovis, ''m.'', ox.

'''botulārius,''' -ii, ''m.'', sausage-maker, pork-butcher.

'''bracchium,''' -ii, ''n''., arm.

'''brevis,''' -e, ''adj.'', short; '''brevī,''' in short.

'''Britannus,''' -a, -um, ''adj.'', British.

'''brūma,''' -ae, ''f.'', winter.

'''būbīle,''' -is, ''n.'', stall for oxen.

&lt;section end=&quot;B&quot;/&gt;
&lt;section begin=&quot;C&quot;/&gt;'''caballus,''' -i, ''m.'', nag.

'''cado,''' -ere, cecidi, cāsum, {{nowrap|''v. n.''}}, fall, happen.

'''caedo,''' -ere, cecīdi, caesum, {{nowrap|''v. a.''}}, boat.

'''caelum,''' -i, ''n.'', sky.

'''caepa,''' -ae, ''f.'', onion.

'''caeruleus,''' -a, -um, ''adj.'', blue.

'''calamus''', -i, ''m.'', reed, pen.

'''calceus''', -i, ''m.'', boot.

'''calculus''', -i, ''m., dim.'', pebble.

'''calidus,''' -a, -um, ''adj.'', hot.

'''cālīgo,''' -inis, ''f.'', gloom, mist.

'''calleo,''' -ēre, {{nowrap|''v. a.''}}, am skilled in.

'''callidus,''' -a, -um, ''adj.'', cunning, skilled.

'''calor,''' -ōris, ''m.'', heat.

'''camēna,''' -ae, ''f.'', muse.

'''Campānus,''' -a, -um, ''adj.'', Campanian.

'''campus,''' -i, ''m.'', field, plain.

'''candidus,''' -a, -um, ''adj.'', white.

'''canis,''' -is, ''c.'', dog.

'''cano,''' -ere, cecini, cantum, {{nowrap|''v. a. and n.''}}, sing, sound.

'''canto,''' -ārē, -āvi, -ātum, {{nowrap|''v. a. and n.''}}, sing.

'''cantus,''' -ūs, ''m''., song.

'''caperātus,''' -a, -um, ''partic.'' '''capere,''' wrinkled.

'''capio,''' -ere, cēpi, captum, {{nowrap|''v. a.''}}, take.

'''capsārius,''' -i, ''m.'', bag-holder, bath-attendant.

'''captīvus,''' -a, -um, ''adj.'', captive.

'''capto,''' -ārē, -āvi, -ātum, {{nowrap|''v. a.''}}, strive for, catch.

'''capulus''', -i, ''m.'', hilt.

'''caput,''' -itis, ''n.'', head, person.

'''carbo,''' -ōnis, ''m.'', charcoal.

'''carcer,''' -eris, ''m.'', prison; ''in plur.'' (at circus) barrier.

'''careo,''' -ere, -ui, -itum, {{nowrap|''v. n.''}}, ''with abl.'', lack, am without.

carmen, -inis, ''n.'', song, poem.
{{nop}}

&lt;section end=&quot;C&quot;/&gt;&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>g3hx9zxwo89xak2kxpzdo76izchlalp</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>