Басты бет

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="kk">
  <siteinfo>
    <sitename>Уикипедия</sitename>
    <dbname>kkwiki</dbname>
    <base>https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.25</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Таспа</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Арнайы</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Талқылау</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Қатысушы</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Қатысушы талқылауы</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Уикипедия</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Уикипедия талқылауы</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Сурет</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Сурет талқылауы</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">МедиаУики</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">МедиаУики талқылауы</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Үлгі</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Үлгі талқылауы</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Анықтама</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Анықтама талқылауы</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Санат</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Санат талқылауы</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Портал</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Портал талқылауы</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Жоба</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Жоба талқылауы</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
      <namespace key="2600" case="first-letter">Topic</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Басты бет</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1</id>
    <revision>
      <id>3063663</id>
      <parentid>3036633</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T02:43:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мұхамеджан Амангелді</username>
        <id>25240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5332" xml:space="preserve">__NOTOC____NOEDITSECTION__
&lt;templatestyles src=&quot;Үлгі:Басты бет/styles.css&quot; /&gt;
{{Басты бет/Кіріспе}}
&lt;div class=&quot;main-wrapper&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;main-wrapper-column&quot;&gt;
{{Басты бет/Бөлім
|id = tfa
|атауы = Таңдаулы мақала
|тақырып = {{Басты бет/Таңдаулы|көрсет=сілтеме}}
|мазмұн = {{Басты бет/Таңдаулы}}
|әрекет =
* {{Басты бет/Батырма | {{Басты бет/Таңдаулы|көрсет=тақырып}} | Оқу }}
* &lt;span class=&quot;nomobile&quot;&gt;{{Басты бет/Мәзір | Уикипедия:Таңдаулы мақалалар | Барлық таңдаулы мақала }}&lt;/span&gt;
|қосалқы =
* {{Басты бет/Мәзір | Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер | Үміткерлер }}
{{#if: {{Басты бет/Таңдаулы|көрсет=қосымша}} |
: ''Алдыңғылар:'' {{Басты бет/Таңдаулы|көрсет=қосымша}} }}
|негізгі сурет = 1
}}

{{Басты бет/Бөлім
|id = tga
|атауы = Жақсы мақала
|тақырып = {{Басты бет/Жақсы|көрсет=сілтеме}}
|мазмұн = {{Басты бет/Жақсы}}
|әрекет =
* {{Басты бет/Батырма | {{Басты бет/Жақсы|көрсет=тақырып}} | Оқу }}
* &lt;span class=&quot;nomobile&quot;&gt;{{Басты бет/Мәзір | Уикипедия:Жақсы мақалалар | Барлық жақсы мақала }}&lt;/span&gt;
|қосалқы =
* {{Басты бет/Мәзір | Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер | Үміткерлер }}
{{#if: {{Басты бет/Жақсы|көрсет=қосымша}} |
: ''Алдыңғылар:'' {{Басты бет/Жақсы|көрсет=қосымша}} }}
|негізгі сурет = 1
}}

{{Басты бет/Бөлім
|id = potd
|атауы = 
|тақырып = Тәулік суреті
|мазмұн = &lt;div class=&quot;main-box-content&quot;&gt;[[Сурет:{{trim| {{Potd/{{LOCALYEAR}}-{{LOCALMONTH}}-{{LOCALDAY2}}}} }}|center|500x500px|{{trim| {{Potd/{{LOCALYEAR}}-{{LOCALMONTH}}-{{LOCALDAY2}} (kk)}} }}]]&lt;/div&gt;
{{#ifexist: Үлгі:Potd/{{LOCALYEAR}}-{{LOCALMONTH}}-{{LOCALDAY2}} (kk) | &lt;div class=&quot;main-box-imageCaption&quot;&gt;
{{Potd/{{LOCALYEAR}}-{{LOCALMONTH}}-{{LOCALDAY2}} (kk)}}
&lt;/div&gt; }}
|әрекет =
|қосалқы =
* {{Басты бет/Мәзір | Уикипедия:Тәулік суреті | Үлгіні көру}}
{{#ifexist: Үлгі:Potd/{{LOCALYEAR}}-{{LOCALMONTH}}-{{LOCALDAY}} (kk) | | *[[Үлгі:Potd/{{LOCALYEAR}}-{{LOCALMONTH}}-{{LOCALDAY}} (kk)|&lt;span class=&quot;mw-ui-button mw-ui-quiet&quot;&gt;Сипаттама жазу&lt;/span&gt;]]}}
|таңдаулы сурет = 1
}}

{{Басты бет/Бөлім
|id = wiki
|атауы = 
|тақырып = Аптаның бірлескен жұмысы
|мазмұн = {{Аптаның жұмысы}}
|әрекет = 
* {{Аптаның жұмысы/Асты}}
|қосалқы =
* {{Басты бет/Мәзір | Уикипедия:Аптаның жұмысына үміткерлер | Үміткерлер}}
* {{Басты бет/Мәзір | Уикипедия:Аптаның жұмысына үміткерлер/Мұрағат | Мұрағат}}
|негізгі сурет = 1
}}

{{Басты бет/Бөлім
|id = wmfsp
|тақырып = [[Уикимедиа қоры]]ның басқа да [[:meta:Special:MyLanguage/Wikimedia projects|жобалары]]
|мазмұн = {{Басты бет/Уикипедияға туыстас жобалар}}
}}

&lt;/div&gt;
&lt;div class=&quot;main-wrapper-column&quot;&gt;

{{Басты бет/Бөлім
|id = 
|атауы = 
|тақырып = Білгенге маржан
|мазмұн = {{Басты бет/Білгенге маржан}}
|әрекет = 
* {{Басты бет/Батырма | Жоба:Білгенге маржан/Ұсыныстар/{{LOCALYEAR}} | Ұсыну }}
|қосалқы =
* {{Басты бет/Мәзір | Жоба:Білгенге маржан/Мұрағат | Мұрағат}}
|негізгі сурет = 1
}}

{{Басты бет/Бөлім
|id = 
|атауы = 
|тақырып = Жаңалықтар
|мазмұн = {{Басты бет/Жаңалықтар}}
|әрекет = 
* {{Басты бет/Батырма | Үлгі:Басты бет/Жаңалықтар| Қарау }}
|қосалқы =
|негізгі сурет = 
}}

{{Басты бет/Бөлім
|id = mp-otd
|атауы = Күндерек
|тақырып = [[{{#time:j F|+06 hours}}]]
|мазмұн = {{Уикипедия:Бүгін/{{#time:j F|+06 hours}}}}
|әрекет = {{Басты бет/Батырма | {{#time:j F|+06 hours}} | Қарау }}
|қосалқы = {{Басты бет/Мәзір| {{#time: j F | {{#time: Y|+6 hours}} -1 days}} | {{#time: j F | {{#time: Y|+6 hours}} -1 days}} }}
{{Басты бет/Мәзір| {{#time: j F | {{#time: Y|+6 hours}} +1 days}} | {{#time: j F | {{#time: Y|+6 hours}} +1 days}} }}
{{Басты бет/Мәзір | Жыл күндерінің тізімі | Жыл күндерінің тізімі}}
|негізгі сурет = 
}}&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

&lt;!--        Интеруикилер        --&gt;
{{Басты бет/Интеруикилер}}{{noexternallanglinks}}{{nobots}}</text>
      <sha1>9e33bffz2hvqorcipjlv1cto4dgy5v6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Абай Құнанбайұлы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1727</id>
    <revision>
      <id>3063580</id>
      <parentid>3053501</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:59:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac</username>
        <id>122497</id>
      </contributor>
      <comment>/* Қысқаша шолу */Руы жайлы, аты жайлы қателіктер бар</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93251" xml:space="preserve">{{мағына|Абай}}
{{Тұлға
 |Есімі = Абай Құнанбайұлы
 |Шынайы есімі = Ибраһим
 |Сурет = AbaiPainting.jpg
 |Сурет ені =
 |Сурет атауы  = 
 |Туған кездегі есімі = Ибраһим Құнанбайұлы
 |Туған күні = 10.08.1845
 |Туған жері = [[Қарқаралы]], [[Шығыс Қазақстан облысы|Семей облысы]]
 |Мансабы = Ақын, ағартушы, философ, сазгер, саяси қайраткер
 |Азаматтығы =   
 |Діні = [[сүннет|сүннеттілік]] [[ислам]]
 |Ұлты = [[Қазақтар|қазақ]]
 |Қайтыс болған күні = 06.07.1904
 |Қайтыс болған жері = Семей облысы
 |Әкесі = [[Құнанбай Өскенбаев]]
 |Анасы = [[Ұлжан Асанова]]
 |Жұбайы = Ділдə &lt;br /&gt; Шүкіман (Əйгерім) &lt;br /&gt; Еркежан
 |Балалары = ''Ділдəдан:'' Ақылбай, Хакімбай, Əбдірахман, Мағауия, Күлбадан, Райхан &lt;br /&gt; ''Əйгерімнен:'' Турағұл, Мекаил, Ізкаил, Кенже
 |Марапаттары = 
 |Сайты =  
 |Басқалары = 
 |Commons = 
}}

'''Абай''' ('''Ибраһим''') '''Құнанбайұлы''' ([[10 тамыз]] [[1845 жыл]] – [[6 шілде]] [[1904 жыл]]) — [[ұстаз]], [[ақын]], [[Ағартушылық|ағартушы]], [[жазба қазақ әдебиеті]]нің, [[қазақ әдеби тілі]]нің негізін қалаушы, [[философ]], сазгер, [[Тілмаш|аудармашы]], саяси қайраткер&lt;ref&gt;[http://www.abai.kz/node/118 аbai.kz] ақпараттық порталы&lt;/ref&gt;, либералды көзқарасын [[ислам]]ға таяна отырып, [[Орыстар|орыс]] және [[еуропа]] мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.&lt;ref&gt;[http://www.madenimura.kz/music/DocLib1/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B9%20%D2%9A%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2.aspx madenimura.kz]{{Deadlink|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

Абай Шығыс пен Батыс мәдениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Философиялық [[трактат]]тар стилінде жазылған «[[Қара сөз]]дері» – тақырып ауқымдылығымен, дүниетанымдық тереңдігімен, саяси-әлеуметтік салмақтылығымен құнды.&lt;ref&gt;[http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=6640&amp;Itemid=35 adebiet.kz]{{Deadlink|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} әдеби әлем порталы&lt;/ref&gt;

== Қысқаша шолу ==
Әкесі оның зеректілігін байқағаннан кейін, 10 жасқа толған соң [[Ахмет Риза мешіт-медресесі|Семейдегі Ахмет Риза медресесіне]] береді.Медреседе төрт жыл оқығаннан кейін, оқудан шығарып алып, қасында ұстап, ел басқару ісіне баули бастайды. Әкесінің төңірегінде ел жақсыларымен араласып, өз халқының рухани мәдениет жүйелерімен жете танысады. Өзі [[би]]лер үлгісінде шешен сөйлеуге төселеді. Ұтымды сөзімен, әділ билігімен елге танылып, аты шығады. Көп ұзамай, жетпісінші жылдардың бас кезінде Қоңыр Көкше дейтін елге [[болыс]] болады. Билікке араласып, біраз тәжірибе жинақтағаннан кейін ол халық тұрмысындағы көлеңкелі жақтарға сәуле түсіруге күш салып бағады. Бірақ онысынан пәлендей көңіл тоятындай нәтиже шығара алмайды. Сондықтан халқына пайдалы деп тапқан істерін көркем сөзбен, әсіресе, өлеңмен насихаттамақ болады. Абай бір жағынан шығыс классиктері [[Низами]], [[Сағди Ширази|Сағди]], Қожа Хафиз, [[Әлішер Науаи|Науаи]], [[Физули]], [[Абд әр-Рахман Жәми|Жәми]] тағы басқаларды оқыса, екінші жағынан [[Александр Сергеевич Пушкин|Александр Пушкин]], Александр Герцен, Михаил Салтыков-Щедрин, Николай Некрасов, [[Михаил Юрьевич Лермонтов|Михаил Лермонтов]], [[Лев Николаевич Толстой|Лев Толстой]], [[Иван Андреевич Крылов|Иван Крылов]], [[Фёдор Михайлович Достоевский|Фёдор Достоевский]], [[Иван Сергеевич Тургенев|Иван Тургенев]], [[Николай Гаврилович Чернышевский|Николай Чернышевский]] мұраларын оқып, терең таныс болған, Батыс әдебиетінен [[Йоганн Вольфганг фон Гёте|Гёте]], [[Джордж Байрон]] сияқты ақындарды оқып, Дрепер, [[Бенедикт Спиноза|Спиноза]], [[Герберт Спенсер|Спенсер]], Льюис, [[Чарлз Дарвин|Дарвин]] сынды ғалымдардың еңбектерін зерттейді.&lt;ref&gt;Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7&lt;/ref&gt;

== Өмірбаяны ==
=== Отбасы ===
[[Сурет:abay.jpg|right|200px|thumb|Абай ұлдары Ақылбай (сол жақта) және Тұрағұлмен (оң жақта) бірге]]
Абай [[Тамыздың 23|23 тамыз]] [[1845]] ж. қазіргі [[Семей облысы]]ның [[Шыңғыстау|Шыңғыс тауларында]] [[Қарқаралы]]ның аға сұлтаны [[Құнанбай Өскенбайұлы|Құнанбайдың]] төрт әйелінің бірі, екінші әйелі [[Ұлжан]]нан  туған.

Ақынның арғы тегі [[Орта жүз]] Тобықты Арғын ішіндегі [[Олжай Әйтекеұлы|Олжай батырдан]] басталады. Олжайдан Айдос, Қайдос, Жігітек есімді 3 ұрпақ тарайды. Бұлардың әрқайсысы кейін бір-бір рулы ел болып кеткен. Айдостың Айпара деген әйелінен: Ырғызбай, Көтібақ, Топай, Торғай, деген 4 ұл туады.Бұлардың әкесі момын, шаруа адамы, ал шешесі өткір тілді, өр мінезді әйел болған. Сол Айпара балаларына:

{{Quotation|''Шынжыр балақ, шұбар төс Ырғызбайым,''

''Тоқпақ жалды торайғыр Көтібағым,''

''Әрі де кетпес, бері де кетпес Топайым,''

''Сірә да оңбас торғайым...''}}

Ана айтқанындай, шынында, бұлардың ішінде [[Ырғызбай Айдосұлы|Ырғызбай]] ортасынан оза шауып, ел басқарған. Ырғызбайдан Үркер, Мырзатай, Жортар, [[Өскенбай Ырғызбайұлы|Өскенбай]] тарайды. [[Өскенбай Ырғызбайұлы|Өскенбай]] шаруаға жайлы, билікке әділ кісі болғандықтан, “Ісің адал болса Өскенбайга бар,арам болса Ералыға бар” деген мәтел осыдан қалған. Өскенбайдың әйелі Зереден Құнанбай туады.

Құнанбай-4 әйел алған адам. Оның бәйбішесі Күңкеден – Кұдайберді, інісі Құттымұхамбетке айттырылып, қалыңдық кезінде жесір қалған соң өзі алған екінші әйелі: Ұлжаннан – Тәңірберді (Тәкежан), Ибраһим (Абай), Ысқақ, Оспан, үшінші әйелі Айғыздан – Халиулла, Ысмағұл туады. Қартайған шағында үйленген ең кіші әйелі Нұрғанымнан [[ұрпақ]] жоқ. Абайдің “ Атадан алтау, анадан төртеу едім дейтіні осыдан. Болашақ ақын сабырлы мінезімен, кең пейілімен ел анасы атанған “кәрі әжесі” Зеренің таусылмайтын мол қазынадай аңыз ертегілерін естіп, абысын-ажынға жайлы, мінезі көнтерлі, әзіл-қалжыңга шебер, жөн-жобага жетік өз анасы Ұлжанның тәрбиесінде өсті. Абай әуелі ауылдағы Ғабитхан молдадан сауатын ашады да, 10 жасқа толған соң 3 жыл Семейдегі [[Ахмет Риза Медресесі|Ахмет Риза медресесінде]] оқиды. Бұл медреседе [[Араб тілі|араб]], [[Парсы тілі|парсы]] тілдерінде, негізінен, дін сабағы жүргізілетін еді. Құрбыларынан анағұрлым зейінді бала оқуға бар ықыласымен беріліп, үздік шәкірт атанады. Ол енді дін оқуын ғана місе тұтпай, білімін өз бетінше жетілдіруге ұмтылады. Сөйтіп көптеген шығыс ақындарының шығармаларымен, араб, [[иран]], шағатай (ескі өзбек) тілінде жазылған ертегі, дастан, қиссалармен танысады, Шығыстың [[Низами]], [[Әлішер Науаи|Науаи]], [[Сағди Ширази|Сәғди]], [[Қожа Хафиз]], [[Физули Мұхаммед Сүлейманоғлы|Фзули]] сияқты ұлы ғұлама, классик ақындарына бауыр басады. Медресенің үшінші жылында Абай [[Семей]] қаласындағы “Приходская школаға” да қосымша түсіп, орысша сауатын аша бастайды. Бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі 3 жылдан соң оның мұсылманша да, орысша да оқуы аяқталады.

[[Сурет:Abay Monument Almaty.jpg|thumb|left|Абайдың Алматыдағы ескерткіші.]]

[[File:Абай мен Оспан Құнанбайұлдарының зираттары.jpg|thumb|Абай мен Оспан Құнанбайұлдарының зираттары]]

Абайдың басқа балалардан алымдылығын аңғарған Құнанбай оны елге шақырып алып, өз жанына ертіп, әкімшілдік-билік жұмыстарына араластырмақ болады. Сөйтіп 13 жастағы Абай ел ісіне араласады. Абай әке қасында болған жылдарда атқамінер би-болыстардың қулық-сұмдықтарын, қазақ даласына ыдырай бастаған феодрулық қатынастардың кереғар қайшылықтары кіріптар еткен әлеуметтік теңсіздіктің зардаптарын, аштық пен жалаңаштықты, патриапхалдық, кертартпа салт-сана, әдет-ғұрып зандарының залалдарынын айқын түсінді.

Патша үкіметінің отаршылық саясаты мен парақор орыс әкімдерінің жергілікті би-болыстардың арамза әрекеттерін айнытпай танып, көкірегінде жиркеніш сезімі оянып, соларға қарсы күресуге бел буды, “ елге пайдалы, адамгершілігі бар, әділ басшы болсам ғана жақсы адам боламын” деген тұжырымға бекіді. Осы мақсатпен болыс сайлауына түсіп, жеңіп шығады да, 1876-1978 ж. Қоңыр-Көкше еліне болыс боладі. Бұл жылдары Абай өз қолындағы билікті пайдаланып, әділдік таразасын тең ұстауға күш салды. Әлсізге зорлық көрсеткендерді, ұрлық жасағандарды қатты жазаға тартып, халық қамқорына айналды. Оның ел басқарудағы бұл бағыты халықты қалауынша езіп-жаншып жүрген шонжарлар тарапынан қатты қарсылыққа ұшырады, үстінен оязға жалган арыз айтушылар көбейді. Соның бірі [[Үзікбай Бөрібаев]]тың “Таймақкөл деген жерімді тартып алды ” деген жалған арызы бойынша көтерілген іс 10 жыл сүргінге созылып, ақыры [[Михаэлис Евгений Петрович|Е. П. Михаэлистің]] көмегімен аяқсыз қалды. П. В. Маковецкий бұл істі [[1884]] ж. [[Тамыздың 27|27 тамызда]] жалған жала деп тауып, қысқартып тастады. Ақын үстінен жазылған “Абай барымта алды, ауыл шайып әйел қорлады” деген бір топ шонжар дұшпандарының арызы да нәтіжесіз қалды.

Ақын саяси қызметі үшін [[1870]] жылдары [[Санкт-Петербург]]тен [[Семей]]ге айдалып келген Михаэлиспен, 80-жылдарда орыс демократтары [[Нифонт Иванович Долгополов|Н. И. Долгополов]], А. А.Леонтьевпен танысады. Бұл озық ойлы азаматтардың Абайдың саяси-әлеуметтік көзқарасына игі ықпалы тигізгені сөзсіз. Бірақ Абай Құнанбаев орыс мәдениетімен, әдебиетіменен, демократтық көзқарастарымен осы кісілер арқылы деу ағат айтқандық болар еді. Бұл тұста [[Мұхтар Омарханұлы Әуезов|М. О. Әузовтың]] “Ал, кейін орыс тілін біліп, орыстың ұлы мадениетін мол, терең тани бастаған Абай озгын ойды бұлардан үйренбейді. Пушкиннің өзінен, Белинский, Герцен, Чернышевский, Салтыков-Щедрин, Некрасовтардың өз мұраларын оқып, кең, терең тарбие алды. Абайдың классик ақын болған маңызын, әлеументтік көзқарасын тек Михаэлис әсерінен деп қойсақ, әрі Абайға, әрі орыс халқының ұлы мұрасына жане ұлы даналарына қиянат сөз айтқан болар едік ” деген тұжырымын келтірсек те жеткілікті. Абай осылайша Европаның Гете, [[Байрон]] сияқты ақындарын, Спенсер, [[Спиноза]], Льюис, Дарвин, Дрепер] сынды ғұламаларының туындыларын оқыды. Сөйтіп Әуезовтың сөзімен айтқанда “1884 жылдары, жасы қырыққа таман іліңенде, ол дүниеден көп мағлұматы бар кісі болды.” Абай осы тұста, 1886 ж. досы Михаэлистің ұсынысымен, [[Семей облысы]] Статистика комитетінің толық мүшесі болып сайланды.

1875 жылы Қоңыркөкше елінде өткен сайлауда жеңіп шығып, 1878 жылға дейін болыс болады. Қазақ халқының дәстүрлі ел билеу жосындарын, әдет-ғұрып заңдарын жетік білетін Абай ел ішіндегі әр алуан әкімшілік-құқықтық реформаларға белсене араласады. Егде тартқан шағында әкімқара биліктен, атқамінерліктен іргесін аулақ салып, шығармашылықпен ғана шұғылданады. Абайдың көптеген шығармаларында Адам, Болмыс және Ралам тақырыбы, сондай-ақ, абсолюттік ақиқат сыры тұрақты орын алады.&lt;ref&gt;Жетісу. Энциклопедия. - [[Алматы]]: «Арыс» баспасы, [[2004]]. — 712 бет. ISBN 9965-17-134-3&lt;/ref&gt;

1885 ж. мамыр айында [[Шар (өзен)|Шар өзені]]нің бойындағы Қарамола деген жерде Семейдің ген.-губернаторы Цеклинцкийдің басқаруымен Семей губернасиясына қарайтын 5 уездің 100-ден астам би-болыстары бас қосқан төтенше съезі өткізілді. Осы съезде төбе би болып сайланған Абайға “Семей қазақтары үшін қылмысты істерге қарсы заң ережесін” әзірлеу тапсырылды. Абай бастаған комиссия барлығы 93 баптан тұратын ережені 3 күн, 3 түнде әзір етті. Бұл қазақ қауымында ежелден қалыптасқан кертартпа әдет-ғұрып заңдарына да, патша өкіметінің халықты қанаушылыққа ,зорлық-зомбылыққа негізделген заңына да ұқсамайтын, өзгеше құжат еді. Оның әсіресе ұрлық, қылмыс пен әйел мәселелеріне арналған баптары ерекше құнды. Бірақ Абайдің атақ-даңқын осынша көкке көтерген [[Қарамола съезі]]нен кейін оның дұшпандары тіпті еліріп кетті. 1890 ж. Байғұлақ, Кұнту деген жуандардан бастаған 16 атқамінер [[Жиренше қыстауы]]ның шетіндегі Ши деген жерде Абайға қарсы дұшпандық әрекетке сөз байласады.

1891 жылдан бастап Абай басына ауыртпалық түсіп, бір-біріне ұласқан қайғы бұлты ашылмай қояды. Осы жылы ақынның сүйікті інісі Оспан жарық дүниеден өтеді. Одан кейін орысша әскери білімі бар, үлкен үміт күткен баласы [[Әбдірахман]]нан айырылады. Бұлардың қазасының ақын жанына қандай батқаны оның осы тақырыпқа арнаған топтама өлеңдерінен айқын көрінеді. Сөйтіп жүргенде соңғы тіренішіндей болған дарынды ақын баласы [[Мағауия Абайұлы Құнанбаев|Мағауия]] да қайтыс болды. Осындай қабаттасқан қайғы қасіреттен күрт сынған Абай Мағауияның қазасынан кейін қырық күннен соң, өзі де дүние салады. Ақынның сүйегі Шыңғыстаудың ығындағы Жидебай мекенінде, інісі [[Оспан Құнанбайұлы|Оспанның]] жанына жерленеді. Бұл күнде ол арада қазақтың ұлы екі перзенті — Абай мен [[Шәкәрім Құдайбердіұлы|Шәкәрімге]] деген ұрпақтың өшпес махаббатының, ізгі құрметінің белгісіндей болып, сәулет өнерінің соңғы үлгісімен салынған қос мұнаралы кешенді алып мазар тұр.

1891 ж. Оразбай бастаған дау 1897 жылға дейін созылады. Бұл шиеленістің аяғы 1898 жылғы Мұқыр сайлауындагы жанжалға, Абай өміріне қастандыққа әкеп соқтырады. Ақын бұл жанжалдың барша жиренішті сырын, өзінің ақ екендігін Сенатқа хатында барынша айғақты деректермен дәлелдеп береді. Абай өлең жазуды 10 жасында (“Кім екен деп келіп ем түйе қуған…”) бастаса, өз өлеңдеріне шығаруды шамамен 1880-1997 ж. аралығында көбірек қолға алған. Өлеңдерін әркімдердің атымен таратып, Көкбай атынан бастырған ақын жазған өлеңдерін “жинауды ” шәкірттеріне 1896 ж. ескерткен. Ал қара сөзбен жазылған [[ғақлия]]-өсиеттерін 1890-98 ж. аралығында қолға алған. Абай 3 әйел алған. Байбішесі Ділдадан: Ақылбай, Әбдірахман, Кұлбадан, Әкімбай, Мағаұия, Райхан; екінші әйелі Әйгерімнен Тұрағұл, Мекайыл, Ізкаіл, Кенже деген 7 ұл, 3 қыз сүйген. Келіндей алған әйелі Еркежаннан ұрпақ көрген жоқ.

== Шығармалары ==
[[Сурет:Абай энциклопедиясы.Атамұра баспасы,1995(Абай Құнанбайұлының 150-жылдық мерейтойына арналған),100000 дана.jpg|нобай|230px|Абай туралы энциклопедия. Бұл кітапта Абайға қатысты деректер қыр-сырымен қамтылған (алфавит бойынша).]]
Абай өлең жазуды 10 жасында («Кім екен деп келіп ем түйе қуған...») бастаған. Одан басқа ертеректе жазылған өлеңдері — «Йузи-рәушән», екіншісі — «[[Физули, Шәмси, Сәйхали]]». «[[Сап, сап, көңлім, сап, көңлім...|Сап, сап, көңілім]]», «[[Шәріпке]]», «[[Мен жасымнан көп көрдім...|Абралыға]]», «[[Жақсылыққа]]», «[[Кең жайлау]]» өлеңдері 1870 — 80 жылдар аралығында жазылған. Ақындық қуатын танытқан үлкен шығармасы — «[[Қансонарда]]» 1882 ж. жазылған. Алайда жасы қырыққа келгеннен кейін ғана көркем әдебиетке шындап ықылас қойып, көзқарасы қалыптасып, сөз өнерінің халық санасына тигізер ықпалын түсінеді. Шығармалары үш жүйемен өрбиді: бірі&amp;nbsp;— өз жанынан шығарған төл өлеңдері; екіншісі&amp;nbsp;— ғақлия (немесе [[Абайдың қара сөздері]]) деп аталатын прозасы; үшіншісі&amp;nbsp;— өзге тілдерден, әсіресе орысшадан аударған өлеңдері.

Абай өлеңдері түгел дерлік [[лирика]]дан құралады, [[Поэма|поэма]] жанрына көп бой ұрмағаны байқалады. Қысқа өлеңдерінде табиғат бейнесін, адамдар портретін жасауға, ішкі-сыртқы қылық-қасиеттерін, мінез-бітімдерін айқын суреттермен көрсетуге өте шебер. Қай өлеңінен де қазақ жерінің, қазақтың ұлттық сипатының ерекшеліктері көрініп тұрады. Ислам діні тараған Шығыс елдерінің әдебиетімен жақсы танысу арқылы өзінің шеберлік&amp;nbsp;— шалымын одан әрі шыңдайды. Шығыстың екі хикаясын «Масғұт» және «Ескендір» деген атпен өлеңге айналдырады. [[Ислам діні]]не өзінше сенген діни таным жайындағы философиялық көзқарастарын да өлеңмен жеткізеді. Абайдың дүниетанудағы көзқарасы XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақ халқының экономикасы мен ой-пікірінің алға ұмтылу бағытта даму ықпалымен қалыптасты. Дүниетану жолында сары-орыстың төңкерісшіл демократтарының шығармаларын оқып, өз дәуірінің алдыңғы қатарлы ой-пікірін қорытып, басқаларға қазақ өміріндегі аса маңызды мәселелерді түсіндіруге қолданады. Дүниетану өңірінде екі қасиеттің&amp;nbsp;— сезім мен қыйсынның , түйсік пен ақылдың қатынасын таразылайды. Сондықтан да: «Ақыл сенбей сенбеңіз, Бір іске кез келсеңіз» деп жазады.

Кез келген халықтың тарих сахнасына шығуы&amp;nbsp;— жүйеге бейімделген біртектес өмір салттың ғана нәтижесі емес, сонымен бірге қасиеттік деп саналатын- арман-аңсардың (идеал) да біртұтастығына айғақ. Олай болса Абай сынының тәлкегіне түскен еріншектік, дарақылық, жалқаулық, күншілдік, өтірікшілік, өсекшілдік, мақтаншақтық, жағымпаздық, жікшілдік сияқты қасиеттер қазақ баласының кейбірінің бойындағы туа біткен кемшілік емес, сол Абай өмір сүрген қоғамдағы саяси әлеуметтік қатынастардың нәтижесі екеніне ден қою қажет. Сонда, Абай бұрынғы бабаларымыздың бойынан көрген «кемшіліктерді» себеп ретінде емес, сол замандағы саяси-әлеуметтік қатынастардың салдары ретінде қарастыруға жол ашқан.

==Қара сөздері==
{{main|Абайдың қара сөздері}}
[[Абай Құнанбаев|Абайдың]] көркемдік, әлеуметтік гуманистік және дінге көзқарастары терең білінген еңбегі -  қара сөздері. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] қара сөздері (Ғақлия) - ұлы ақынның сөз өнеріндегі көркемдік қуатын, [[философия]]дағы даналық дүниетанымын даралап көрсететін классикалық стильде жазылған прозалық шығармасы. Жалпы саны қырық бес бөлек шығармадан тұратын [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] қара сөздері тақырыбы жағынан бір бағытта жазылмаған, әр алуан. Оның алты-жеті үлгісі қысқа болса, қайсыбіреуі мазмұн, тақырып жағынан өзгешелеу, ауқымды болып келеді. [[Абай Құнанбаев|Абай]] өзінің қара сөздерінде шығарманың ажарына ғана назар аударып қоймай, оның тереңдігіне, логикалық мәніне зор салған.

Сөйтіп көркемдік шеберлік пен ғылыми зерделік арқылы көркемдік сана мен [[философия]]лық сананы ұштастырады. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] қара сөздеріндегі гуманистік, ағартушылық, әлеуметтік ойлары [[дін]] туралы пікірлерімен бірігіп, тұтас бір қазақ халқының философиялық концепциясын құрайды. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] кара сөздері сондай-ақ жалпы адамзат баласына ортақ асыл сөзге айналды.

Оның қара сөздерінің бірнешеуі ең алғаш [[1918]] ж. [[Семей]]де шыққан &quot;Абай&quot; журналында жарық көрді. Кейіннен, Абайдың қара сөздері [[орыс тілі|орыс]], [[қытай тілі|қытай]], [[француз тілі|француз]], т.б. көптеген әлем тілдеріне аударылды.

===Қара сөзде айтылған ой===
Абайдың Абайдың жетінші қара сөзінде ұшырасатын &quot;жанның тамағы&quot; деген күрделі [[философия]]лық ұғым бар. Оны [[Абай Құнанбаев|Абай]] біздің санамыздан тыс өмір сүретін объективті дүниенің санада сәулеленуі нәтижесіңде пайда болатын ғылым, білімнің жинақталған қоры ретінде қарайды. Осы себептен де [[Абай Құнанбаев|Абай]]:

{{Quotation|''... құмарланып, жиған қазынамызды көбейтсек керек, бұл жанның тамағы еді,''}}

— деп қайыра түсінік беріп отыр... [[Абай Құнанбаев|Абайдай]] ұстаз ақынның бұл [[Абайдың жетінші қара сөзі|&quot;Жетінші сөзде&quot;]] көздеген мақсаты адамның бойыңда туа пайда болатын жан құмары арқылы өз ұрпағының санасына тек қана жанның пайдалы тамақтарын сіңдіру еді. Міне, [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] ағартушылық көзқарасының тамыр алған бір саласының қайнар көзі осы жақта жатыр.

[[Абай Құнанбаев|Абай]] бұл бағыттағы ойларын өзге сөзбен &quot;Ғылым таппай мақтанба&quot; т.б. өлеңдерінде айтқан. Мұнда ол &quot;жанның тамағы туралы&quot; ұғымды өз заманынын тұрғысынан келіп, &quot;адам болу&quot; үшін қажет көп керектермен ауыстырады. Ақын толық адам болу туралы өзінің жүйелі де қалыптасқан көзқарасының тезисін ұсынады. Онысы:

{{Quotation|''Адам болам десеңіз...''

''Бес нәрседен қашық бол...,''

''Бес нәрсеге асық бол,''}}

- деген жолдарда жатыр. Ақынның   бүкіл   шығармаларындағы   негізгі бір   тұтас тақырыпта   өзекті   идея   болған. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] пікірінше, ішкі рухани казынамыздың молығуы тікелей өзіміздің қолымыздағы іс. Осы реуішті пікір [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] [[Абайдың он тоғызыншы қара сөзі|&quot;Он тоғызыншы сөзінде&quot;]] де қайталанады. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] дүние танымы бойынша сананың, ақылдың пайда болуы күнделікті өмір тәжірибесінің нәтижесінен ғана туындайтын табиғи құбылыс. Соңдықтан да [[Абай Құнанбаев|Абай]] [[Абайдың он тоғызыншы қара сөзі|&quot;Он тоғызыншы сөзінде&quot;]]:

{{Quotation|''Адам ата-анадан туғаңда есті болмайды: есітіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы, жаманды таниды-дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан'' ''сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады... Сол естілерден есітіп білген жақсы нәрселерді ескерсе, жаман дегеннен сақтанса, соңда іске жарайды, сонда адам десе болады,''}}

— деп жоғарыдағы өлең үзіндісендегі ойын осы сөзіңде одан ары кеңіте отырып дамытатынын көруге болады.

==Абай лексикасы==

{{main|Абай лексикасы}}
[[Абай]] тілінің негізі қазақтың жалпы халықтық сөйлеу тілі мен ауызша әдеби тілі болғандықтан, оның лексика-фразеолия қазынасы тегі жағынан, ең алдымен, қазақтың төл сөздерінен, одан соң шағын мөлшерде араб-парсы және орыс сөздері қабатынан құралады. Өз тұсындағы қазақ қоғамының саяси-әлеуметтік, мәдени-экономикалық күй-жағдайына орай қазақ лексикасында болған өзгеріс-жаңалықтарды Абай тілі айқын көрсетеді. Мысалы, кейбір атаулар ескіріп, қолданыстан шыға бастаса, Абай ондай сөздерді көбінесе көнені суреттеу үшін немесе образ үшін пайдаланады.

[[Хан]], [[уәзір]], аламан, [[Абыз (адам)|абыз]], [[жылыс]], [[тоғыс]], наурыздама сөздері көбінесе Қара сөздерінде тарихты баяндайтын тұстарда қолданылады. Ал, өмірге келген жаңа атауларды жатсынбай қабылдап, өзі де бұларға қоса жаңаларын жасайды (қ. Жаңа сөздер). Абай шығармаларының тақырыбына орай төл лексиканың ішінен этнографизмдерді де ([[шілдехана]], үш тоғыз, [[қынаменде]], [[ақшомшы]], [[ықтырма]], күзеу т. б.), көне киім-кешек, сауыт-сайман, құрал-жабдық атауларын да (дәндәку, жарғақ шалбар, пыстан, [[шақпақ]], шөншік, [[дулыға]], шарайна т. б.) пайдаланады. Сондай-ақ сыртқы тұлғасы жағынан көнерген сөздерді (мыс, Ұлы дегеннің орнына ұлық, кіші сөзінің орнына кішік, тураның орнына туғры тұлғалары) ұйқас құрау, мағыналық реңк үстеу сияқты белгілі бір мақсатпен қолданады. Дегенмен, Абай тұсында бірқатар сөздердің кенеру дәрежесі қазіргі көздегіден әлдеқайда солғындау болғаны байқалады. Мысалы, ағайын, туысқан мағынасындағы қарындас сөзі, ел, жақын және жат, алыс семантикалы алаш, әскери мағынасындағы қол сөздерінің әлі де осы ұғымдарда еркін және жиі қолданылғандығын сол көзеңдегі қазақ әдеби тілі де, Абай тілі де көрсетеді. Қоғам өмірімен етене қабысқан тіл, әсіресе, оның лексикасы сол қоғамның әр кезеңдегі тыныс-тіршілігіне орай өзгеріп отырады, яғни бірқатар сөздердің мағыналары ауысады, бірсыпырасы терминдік дәрежеге кетеріледі, енді бір алуанының қолданылу жиілігі артады. Бұл процеске қалам қайраткерлері белсене қатысады. Осы ретте Абайдың еңбегі көзге түседі.

'''Араб және парсы ықпалы:'''

Абай тілі лирикасының келесі қабаттары - [[Араб тілі|араб]] және [[Парсы тілі|парсы]] сөздері. Бұрыннан қазақтың жалпы халықтық тілінде қалыптасқан шығыс сөздерін Абай жатсынбай, еркін қолданады. Олар дінге, оқу-ағартуға, өнер-білімге, әкімшілікке, сауда-саттыққа т. б. қатысты болып келеді. Араб-парсы сөздерінің басым көпшілігін, жалпы халықтық тілдегі сияқты, Абайда да дерексіз ұғым атаулары құрайды (ар, абырой, мейір, нала, парыз, қаһар, қиял, қудірет, дәурен т. б.). Абай тілі лирикасының бір ерекшелігі - мұнда қазақ тіліне енбеген араб-парсы сөздерінің де қолданылғандығы. Олар, негізінен, Абайдың қарасөздерінде, онда да барлығында емес, тақырыбына қарай белгілі біреулерінде ғана шоғырланған. Ол шығармалар жүрегінің қуаты перзентлеріне арналған атақты [[Абайдың отыз сегізінші қара сөзі|Отыз сегізінші сөзі]] мен қазақ оқырмандарына иман деген - алла табарақа уатағаланың... жарлығына... мойынсұнып, инанмақ» екенін баяндаған 13-сөзі. Бұларда [[философия]] мен моральға қатысты ой-пікірін айтуда автор осы салалардағы ұғымдардың араб тілінде қалыптасқан атауларын қазақшаламай, сол күйінде пайдаланды.

'''Орыс сөздері:'''

Абай лирикасының келесі қабаты - орыс сөздері. Олар сан жағынан араб-парсы қабатынан әлдеқайда кем болганымен, әрі қарайғы орын тебу бағыты жағынан басым тұседі. Бұл бағытқа себепкер, ең алдымен, қазақ қоғамының сол кезеңдегі және әрі қарай әлеуметтік, саяси, экономика күй-қалпы болса, екіншіден, қазақтың ұлттық жазба тілінің демократтық сипатта дамуы еді. Абай мен Ыбырай орыс тілі элементтерін текжалпыхалықтық сөйлеу тәжірибесінен емес, тікелей орыс әдеби тілінен алды. Абайдың жалпы халықтық қолданыс тауып пайдаланған сөздерінің көпшілігі әкімшілік, заң, шаруашылық салаларына қатысты. Олар: ''болыс, кандидат, ояз, сияз, старшын, майыр, шен, партия, сот, шар, закун, закуншік, кателешке, бодан, расход, кір, лапке, барқыт, самаурын, пәтер, сома, бақалшік, мәліш (сауда), аршепке, барабан, зауыт, машине.''

Абайда өзіне дейінгі және өз тұсындағы қазақ әдеби үлгілерінде көздеспейтін бір топ орыс сөздері бар. Олар ''адвокат, доктор, губернатор, начальник, визит, [[монастырь]], ладан, штык, картечь, такт, номер, химия, трагедия, единица, ноль, образование, назначение, посредник, жеребе, прошение, дезнание, прямота, икра, фабрик, электр, румке, стакан, счет дегензат есімдер мен уөздный, военный, здравомыслящий, уголовный, самородный (сары алтын), виноват деген сын есімдер және гуляйттау, пошел, занимайся'' деген етістіктер.&lt;ref&gt;Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9&lt;/ref&gt;

==Абай және Пушкин==
[[Сурет:АБАЙ және ПУШКИН.jpg|thumb|250px|Абай.Суретшісі Әбілхан Қастеев. &lt;ref&gt;[http://www.nklibrary.kz/elib/collect/stat_kaz/AbaizghanePushkin.htm www.nklibrary.kz] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111208170815/http://www.nklibrary.kz/elib/collect/stat_kaz/AbaizghanePushkin.htm |date=2011-12-08 }}&lt;/ref&gt;]]

Аудармашыға екі қасиет қажет. Бірі талғампаздық, екіншісі ой тереңдігі. Талғампаздық деп отырғанымыз Абайдың хакімдігінің бір қыры. Абай бас салып кім көрінгенді аудармағаң ол аудармақшы болған автормен өзі бәсекеге түскен. Абайдың аудармалары, шын мәнінде, ой жарыстыру. Сондықтан Абай жасаған аудармаларын оның ой кеңістігінің өрісі деп қабылдаған жөн. Абай тілін еркін меңгерген орыс халқынан таңдап, талғап, әсіресе екі ақынды аударған олар [[Пушкин Александр Сергеевич|Александр Пушкин]] және [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Михаил Лермонтов]]. Абайдың талғампаздығына таң-тамаша қаласың. Орыс елімен, оның мәдениетімен мәңгілік қалатын, ешқандай өзге құндылық өлшемдеріне түспейтін екі ғалымды Абай бұлжытпай таныған және қазақ халқына таныстыру мақсатында, олардың шығармаларын қазақтіліне аударған.

Абай орыс ақыны [[Пушкин Александр Сергеевич|Александр Пушкин]]нің өлеңмен жазылған &quot;[[Онегин|Евгений Онегин]]&quot; деген романын толық аудармағаң одан үзінділер тәржімалағак Абай: ''&quot;Онегиннің сипаты,&quot; &quot;Татьянаның Онегинге жазған хаты,&quot; &quot;Онегиннің Татъянаға жауабы,&quot; &quot;Онегин сөзі,&quot; &quot;Онегиннің Татьянаға жазған хаты,&quot; &quot;Татьянаның сөзі,&quot; &quot;Ленскийдің сөзінен&quot;'' және ''&quot;Онегиннің өлердегі сөзі&quot;'' - деп жеке-жеке сегіз шығарма етіп аударған Неге Абай романды қазақ тіліне толық аудармаған, әрине оның себебін дөп басып айту қиың бірақ мен ойлаймың егер ''&quot;Евгений Онегинді&quot;'' толық аударса, оны қазақ оқырмандары қабылдамас еді, сірә, Абай соны түсінген, Қазақ оқырмандары махаббат, ғашықтық тақырыбына &quot;Ләйлі Мәжнүннен&quot; бастап өңкей классикалық ғажап туындылармен сусындап келе жатқан қауым, сондықтан болар Онегиннің Татьянаға шалажансар сезімін қалайша қабылдамақ. Әрине, қабылдай алмайды. Шығыстық дәстүрде ғашықтар құрбандыққа дейін барулары керек, айталық [[Қозы Көрпеш - Баян Сұлу|Қозы Көрпеш-Баян сұлу]] сияқты. Осыны түсінген Абай ''&quot;Евгений Онегиннен&quot;'' үзінділерді таңдап алып аударып, олардың өзін қазақы ұғымдармен сөйлетіп қойғаң ол ''&quot;Татьяна сөзін&quot; &quot;Тәңірі қосқан жар едің сен&quot;'', деп бастайды.&lt;ref&gt;Есім Ғ. Абай және Пушкин // Солтүстік Қазақстан. - 2006. - 9 тамыз. - 4 б.&lt;/ref&gt;

==Музыкалық мұра==
{{main|Абай музыкалық мұрасы}}
[[Сурет:Абай музыкасы.jpg|thumb|250px|Абай, ауторы [[Абай Омаров]]&lt;ref&gt;[http://www.alashainasy.kz/culture/10734/ Республикалық қоғамдық-саяси күнделікті газет]{{Deadlink|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;]]

Ұлы ақын, ағартушы [[Абай]] музыкалық саласында да айта қалғандай мұра қалдырды. Өзінің асыл өлеңдерін, қара сөздерін қағазға түсіріп, кейінгі ұрпаққа жазып қалдырса, музыкалық жөнінде оның мұндай мүмкіншілігі болмады. Өйткені, Абай өмір сүрген көзеңде қазақта музыканың жазба мәдениеті жоқ еді, халықтық музыка ауыз дәстүрлік қалыпта еді. Сондықтан Абай әндері де қазақтың басқа халықтық ән-күйлері сияқты, ауыздан-ауызға, заманнан заманға ауыса отырып жетті. Музыка саласында жазба мәдениеттің болмауына қарамастан, Абай әндерінің бізге толық жеткен себебі - олардың халықтың жүрегінде сақталуға сапасы сай келетін шығармалар болғандығында, халық санасынан өшпес орын алғандығында. Абай әндерінің өзгешелігі - мелодиялық, ырғақтық жақтарындағы жаңалықтарында, идеялық мазмұнының ашықтығында. Бұл өзгешелік алғашқы көзде тыңдағандардың бәріне бірдей тұсінікті бола қоймады, болмақшы да емес еді. Мәдениеттің дамуына кедергі болатын феодалдық жағдайда кейбіреулер үшін ол әндердің жаңа тілдері қазақтың халықтық ән дәстүрінен шығып кеткендік болып көрінуі де мүмкін еді. Бірақ жаңа, прогресшіл мәдениет күрескері болған Абай өз бетінен қайтқан жоқ. Сейтіп, Абай әндері алғашқыда оның өз айналасына - ауыл-аймағына, кейін жалпы қазақарасына тарай бастады. Абай әндері халықтық негізден нәр алғандықтан, халық әндерімен тамырласып жатқандықтан, нотаның жоқ кезінде-ақ, ауыздан ауызға көше отырып, қалың бұқараның игілігіне айналды. Бұған бұрын-соңды халықтың музыкалық салтында болмаған жаңа өткір тілмен өлең тексіне құрылуы да себеп болды.

==Абайтану==
{{main|Абайтану}}
Абайтану [[қазақтар|қазақ]] [[әдебиеттану]] [[ғылым]]ының саласы. Абайтану [[Абай]]дың өмірі мен шығармашылық өнері, [[философия]]сы, қоғамдық, эстететикалық көзқарастары, [[қазақ поэзиясы]]ндағы өлең жүйесін, ақындық тілді дамытудағы үлесі, музыкалық мұрасы жайлы сан-салалы зерттеу еңбектерін қамтиды. Абайдың өмірі мен шығармашылық мұрасын зерттеу шын мәнінде [[Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейхан|Әлихан Бөкейханов]], [[Ахмет Байтұрсынұлы]], [[Міржақып Дулатұлы]] мақалаларынан басталды деуге болады.

Ахмет Байтұрсынұлы 1913 ж. «Қазақ» газетінде басылған «Абай – қазақтың бас ақыны» атты мақаласында «Одан асқан бұрын-соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ» – деп Абайды аса жоғары бағалады. Абай шығармаларын жинап, қағазға түсіріп, реттеп баспаға дайындау ісі ақын қайтыс болған соң ұзамай-ақ қолға алынғанын дәлелдейтін нақтылы деректер жетерлік. Жарық көруінен бірнеше жыл бұрын құрастырылып, [[1909]] ж. [[Санкт-Петербург]]те басылған Абай өлеңдерінің жинағында ақынның жүз қырықтай өлеңі (аударма өлеңдерін қосып санағанда) мен «Ескендір», «Масғұт» поэмалары басылғаны, яғни осы күнгі белгілі поэзиялық шығармаларының көрнектілері түгелге жуық қамтылды.&lt;ref&gt;Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8&lt;/ref&gt;

==Абай Құнанбайұлының дінге көзқарасы==
{{main|Абай Құнанбайұлының дінге көзқарасы}}
[[Сурет:USSR stamp A.Qunanbayuli 1965 4k.jpg|thumb|200px|А. Құнанбайұлы, [[1965]] [[КСРО]] [[пошта маркасы]], (ЦФА тізімдемесі № 3220, Scott № 3059)]]

Абайдың дінге көзқарасын бағалап, тұжырымдауда екі түрлі қате пікір орын алып келді. Кейбір зерттеушілер Абай «''ислам дінінің қазақ ішінен шыққан өкілі''» деп келсе, екінші бір зерттеушілер Абайдың дін туралы ойлары ақын шығармашылығының әлсіз, кертартпа жағы деп түсіндіреді. Алғашқы пікір Абайға тағылған жала болса, соңғысы - ақынның дін туралы түсініктеріне тарихи, диалектикалық тұрғыдан қарамай, тұрпайы социологияға бас июдің салдарынан туған болжам. Абайдың дін туралы толғамдарын дұрыс түсініп, бағалау оған тарихи тұрғыдан қарауды талап етеді. Абай заманында [[қазақ]] даласында қос дінділік орын алды, ресми өмірде [[Ислам Діні|ислам діні]] үстемдік еткенімен, күнделікті тіршілікте [[шаманизм]]дік түйсіктер мен түсініктер басым болды. Қос дінділік қазақ халқының сол кезеңдегі наным-сенімі мен дүниетанымынан айқын байқалады. [[Шаманизм]]дегі негізгі категория-«[[Тәңір]]і», исламдағы - «[[Аллах|Алла]]» қазаққа тән ұғымдар. Шаманизмде тәңірінің, [[аруақ]]тардың адамдармен ұштастырушы «[[жын]]» болса, исламда Алланың адамдармен байланыстырушысы «[[періште]]лер» деп саналды. Қазақтың күнделікті өміріңде шаманизмнің өкілі, іс жүргізушісі - жын шақыратын бақсылар, ал ислам дінінде - өздерін [[пайғамбар]]дың ұрпақтары санайтын қожалар болды. Абай «''Біраз сөз қазақтың түбі қайдан шыққаны туралы''» еңбегінде қазақ жерінде ислам дінінің қалай тарағандығын және оның шаманизммен байланысын арнайы талдайды.

Абайдың дін мәселелері - [[құдай]] мен [[адам]]ның, [[өмір]] мен өлімнің, [[жан]] мен [[тән]]нің, [[иман]] мен ұяттың, [[дін]] мен [[ғылым]], дін мен дін иелерінің өзара байланысы туралы түсініктері антиклерикалдық бағыттағы талдау. Құдай мен адамның қарым-қатынасын ''[[Абайдың жиырма жетінші қара сөзі|Жиырма жетінші]]'', ''[[Абайдың жиырма сегізінші қара сөзі|Жиырма сегізінші]]'' сөздерінде арнайы талдап, гректің ұлы ойшылы [[Сократ]]пен пікір таластырады.&lt;ref&gt;Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3&lt;/ref&gt;

==Ақынның балалық шағы==
Абай Құнанбаев 1845 жылы қазіргі [[Шығыс Қазақстан облысы]]ның Абай ауданындағы Шыңғыс тауында дүниеге келген. Азан шақырып қойған аты Ибраһим екен.

Абай ислам дінінің қағидаларын барынша құрметтейтін діни отбасында өсіп, тәрбие алды. Оның әкесі Құнанбай қажы тобықты руының өте ықпалды, орыс тілін жақсы білген биі болды. Орыстың алдыңғы қатарлы зиялы қауым өкілдерімен қарым-қатынас жасап тұрды. Ол шыққан тегі сұлтан әулетінен болмаса да Қарқаралы округында алғашқы аға сұлтандардың бірі болып сайланды. Ғұмырының аяқ кезінде Меккеге қажылыққа барып қайтты. Меккеде Құнанбай қажы салдырған Тәбия қонақүйі әлі бар. Қажылықтан қайтып оралған Кұнанбай Бұл дүниелік істерден біржола қол үзеді. Ақынның бабасы Өскенбай Қазақстанның Солтүстік-шығыс аймағындағы әділетті де ықпалды қазақ билерінің бірі болатын. Оның қалдырған данышпандық сөздері мен ғибаратты өсиеттері аз емес. Биге қазақтардың алыс жатқан руларының адамдары да шағым айта келіп, жүгінетін. Абайдың арғы атасы Ырғызбай да атақты би әрі батыр болған.

Абай әуелі ауыл молдасынан сауат ашып, содан кейін Семейдегі Ахмет Риза медресесінде үш жыл оқып білім алады. Ол жас кезінен кітапқа құмар болды, араб-парсы және көне түркі әдебиетінің үлгілерімен танысты. Абай қазақтардың дәстүрлі әдет-ғұрып заңы мен ислам дінінің қағидаларын терең меңгерді. Онымен білім жарыстырудан молдалардың өздері қауіптенетін. Абай халық ауыз әдебиетінің үлгілерін өте жақсы білді. Мектеп қабырғасында оқып жүрген кезінде-ақ өзінің алғашқы өлеңдерін жаза бастады.

Әкесі Құнанбай Абайды тобықты руының болашақ билеушісі ету мақсатымен оқудан ауылға кері қайтарып алады. Мұнда ол халықтың қалың ортасына түседі. Билер, ақындар, сазгер-әншілермен, сондай-ақ даланың данышпан ойшылдарымен жиі-жиі бірге болып, араласып тұрады.
Ақынның жастық шағы патша үкіметінің Қазақстанның оңтүстігіне қарай әскери күшпен ентелеп ене бастаған кезімен тұспа-тұс келді. Ол патша үкіметінің округтық приказдардағы жағдайының барған сайын нығая түскенін, XIX ғасырдың 60—90-жылдарындағы әкімшілік реформаларының енгізілгенін өз көзімен көрді. Ол аз уақыт болыс болған кезінде қай істі болса да әділ және адал шешуге талпынды. Сол үшін қатардағы қарапайым халықтың терең сый-құрметіне бөленді. Бірақ қоғамның күрделі проблемаларын мұндай қарапайым тәсілмен шешуге болмайтынына бірте-бірте кәміл көз жеткізе бастайды. Сондықтан да ол қазақтардың білім мен ғылым алуын белсене жақтаушыға айналады.

==Озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы==
Болашақ ақынның дүниеге көзқарасының қалыптасуына оның озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы орасан зор ықпал етті. Ол кезде өз Отанының тәуелсіздігі жолындағы ұлт-азаттық қозғалыстарға белсене қатысушылар Қазақстан аумағына жер аударылып келіп жатты. Олар, атап айтқанда, [[Украина]] мен [[Польша]]дағы зиялы қауымның неғұрлым білімді өкілдері болатын. Жер аударылып келгендердің арасында патша үкіметінің саясатына қарсы шыққан орыс зиялы қауымының өкілдері де аз емес еді. Олар Абайдың саяси көзқарасының қалыптасуына ықпал етті. Атап айтқанда, [[Михаэлис Евгений Петрович|Е. Михаэлис]], А. Леонтьев, С. Гросс, А. Блек, П. Лобановский, Н. Коншин, Н. Долгополов және басқалары еді.

Олар Абаймен бірге жиі-жиі қонақта болып жүрді. Қазақ ақыны солардың арқасында озық ойлы орыс мәдениетінің алып өкілдері А.С. Пушкиннің, М.Ю. Лермонтовтың және басқалардың шығармаларымен жете танысты.

==Абай — ұлы ақын әрі ойшыл==
Абай өзінің өлеңдерін бала кезінен жаза бастады. Бірақ ол ақын ретінде алғаш рет XIX ғасырдың 80-жылдарының орта кезінен бастап таныла бастады. Бұл кезде Абай өз атынан «Жаз» («Жаздыкүн шілде болғанда...») деген өлеңін жариялаған болатын. Абай — «Ескендір», «Масғүд», «Әзім әңгімесі» поэмалары мен этикалық-философиялық еңбегі «Қара сөздерді» жазды. Ақынның 1890-1898 жылдар аралығында жазылған «Қара сөздерінде» XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ халқының болмысы зерделенді.

Ақынды қатты алаңдатқан жағдайлар қазақтардың жаппай кедейленіп, қайыршылық халге түсе бастауы, патша үкіметі шенеуніктерінің шектен шыққан озбырлығы, жергілікті болыстардың парақорлығы мен қанағатсыз пайдакүнемдігі болды. Ол өзінің өлеңдерінде жақын туыстарына көмек қолын созбайтын сараң байларды өлтіре сынады.

Абай қазақ қоғамын ерінбей еңбек етуге шақырды. Өзінің кейбір замандастарының бойындағы жаманшылық мінездерді — жалқаулықты, еңбексіздікті, көрсеқызарлықты, алтыбақан алауыздықты, надандықты жеріне жеткізе әшкереледі. Кедейшіліктен құтылудың бір тәсілі егіншілікпен айналысу, қолөнер кәсібін және сауда-саттық жасауды үйрену екенін айтты. Ол былай деп жазды:

{{Quotation|''Егіннің ебін,''

''Сауданың тегін''

''Үйреніп, ойлап, мал ізде''}}

Оның басқаша ойлауы мүмкін де емес еді. Қазақ даласында жиі болып тұратын жұт қарапайым халықты ауыр қайғы-қасіретке душар ететін. Ондай кезде жылдар бойы жинаған малдан бір-ақ күнде айырылып, жұтап қалуға болатын еді. Абай 1880 жылғы алапат ауыр жұтты өз көзімен көрді. Сол жылы оның сан мыңдаған жерлестері қайыршылық халге душар болған еді. Семей облысында кедей жатақтардың саны бұрын-соңды болып көрмеген жоғары көрсеткішке жетті. Олар казак станицалары мен орыс шаруаларының деревняларына жаппай ағылып, болар-болмас тиын-тебенге жалданды, үй қызметшілері, қолбала, бақташылар болды. Қайыр сұрап, ел кезіп кеткендер де көп еді.

Абай қазақтарды мал өсірумен қоса сауда жасауды, белгілі бір кәсіп түрімен шұғылдануды үйрену қажеттігіне баса назар аударды. Орта Азия тұрғындарының кәсіп түрлеріне үлкен ілтипатпен қызыға қарады. Ол былай деп жазды: «Енді қарап тұрсам, сарттың екпеген егіні жоқ, саудагердің жүрмеген жері жоқ, қылмаган шеберлігі жоқ. Өзіменен өзі әуре болып, біріменен бірі ешбір шаһари (яғни қала адамдары болып. — авт.) жауласпайды. Орысқа қарамай тұрганда қазақтың өлісінің ахыреттігін (кебінін. авт.), тірісінің киімін сол жеткізіп тұрды».

Абай халыққа жаны ашымайтындарды жек көрді, байлардың қарапайым халыққа менсінбей қарауы оның ашу-ызасын келтірді. Қоғамды прогресшіл түрде дамыту жолдарын үнемі іздестіріп отырды. Абай ел басқаруға халық үшін қызмет ететін, адал адамдар сайлануы тиіс деп есептеді. Ол өз төңірегіндегі адамдардың, жақындары мен шәкірттерінің бойындағы өз халқына риясыз берілгендікті, оның мүдделерін қорғау қасиеттерін қолдап отырды.

==Абай және халық ағарту ісі==
Ұлы ақын жас ұрпақты имандылыққа, адамгершілікке, ғылым-білім үйренуге шақырды.

{{Quotation|''Ғылым таппай мақтанба,''

''Орын таппай баптанба.''

''Құмарланып шаттанба''

''Ойнап босқа күлуге...''

''Бес нәрседен қашық бол,''

''Бес нәрсеге асық бол,''

''Адам болам десеңіз,''

''Тілеуің, өмірің алдыңда,''

''Оған қайғы жесеңіз,''

''Өсек, өтірік, мақтаншақ,''

''Еріншек, бекер мал шашпақ''

''Бес дұшпаның білсеңіз.''

''Талап, еңбек, терең ой,''

''Қанағат, рақым ойлап қой -''

''Бес асыл іс көнсеңіз..., -''}}

деп жастарды бес нәрседен — өсектен, өтіріктен, мақтаншақтықтан, еріншектіктен, бекер мал шашпақтықтан қашық болуға, бес асыл іске — талап етуге, еңбекті сүюге, терең ойлай білуге, қанағатшыл болуға, қайырымды рақымшылық жасауга шақырды.

Абай жастардың бойындағы кеселді кемістіктерді, арсыздық пен ұятсыздықты, дөрекі надандықты тәрбие және білім беру арқылы жоюға үндеді. Ақын ол үшін қазақ балаларын оқытатын мектептерді көптеп салуды жақтады. Атап айтқанда, ол былай деп айтты: «Балаларды ата-аналарынан алып, мектепке беру керек, олардың біразын мамандықтың бір түрін, біразын басқа мамандықтарды игеруге бағыттау керек. Мектептерді көбейту қажет, оларда тіпті қыздар да оқитын болсын».
[[Сурет:Abai4ik.JPG|thumb|right|400px|Абай Құнанбайұлы]]

Ұлы ақын өз шығармаларында халықты ғылыммен белсене айналысуға үндеді. Әркімді өзінің өткен әр күніне міндетті түрде есеп беріп отыруға, келер ұрпақты парасаттылыққа шақырды.

Абайдың пікірінше, адам болу үшін оның бойынан үш түрлі фактор табылуы тиіс. Біріншіден, баланың шыққан тегі жаксы болуы керек, екіншіден, оның әлеуметтік жағдайы немесе қоршаған ортасы жағымды болуы шарт, ушіншіден, балаға адамгершілік тұрғысында тәрбие берілуі қажет.
Абай парақор билеушілерді, ашкөз судьяларды, надан молдаларды әшкерелеп отырды. Халықтың игілігіне жету жолындағы бұл қырсықты ғылым мен білім аркылы ғана жоюға болады деп есептеді. Ол жастарға үздіксіз еңбек етіп, білім алуды міндет етіп қойды. Білім алуға жұмылған еңбек әрқашанда жемісті және ізгілікті болатынын қадап айтты. Қараңғылықтан шығар, елді өркениетке жеткізер жалғыз жол — оқу-білім екенін көзі қарақты жастарға түсіндірді.

==Аудармашылық қызметі==
Абай орыс тілін тамаша меңгерді. Мұның өзі оның орыс ақыны М. Лермонтовтың біркатар өлеңін қазақ тіліне аударуына мүмкіндік берді. Атап айтқанда, Абай М.Ю. Лермонтовтың «Шайтан» («Демон»), «Дұға» («Молитва»), «Қанжар», «Жолға шықтым бір жым-жырт түнде жалғыз», «Жалау» («Жалғыз жалау жалтылдап»), «Теректің сыйы» («Асау Терек долданып, буырқанып») сияқты өлендерін аударды. Абай А.С. Пушкиннің «Евгений Онегин» дастанының үзінділерін қазақы ұғымда жатық етіп еркін аударды. Абайдың Татьяна хатының сөзіне шығарған «Татьянаның қырдағы әні» қалың елдің сүйікті әніне айналды.

Абай И.А. Крыловтың мысалдарын қазақ тіліне аударумен де айналысты. Қазақтар ұлт-азаттық қозғалысының көрнекті жетекшісі Ә. Бөкейханов өзінің қырғыз даласындағы әртүрлі уездерде болған кезінде ондағы ақындардың Пушкин мен [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Лермонтовтың]] Абай аударған өлеңдерін жақсы білетініне, оларды домбырада әнге қосып айтатынына көз жеткізіп қайтқанын жазады.Орыс тілінен Абай аударған шығармалар қазақ әдебиетін байыта түсті. Абай орыстың ұлы акындарының 50-ден астам өлеңін қазақ тіліне аударды.

==Абайдың Қазақстан тарихында алатын орны==
Абайдың өз өлеңдері мен қара сөзбен жазылған ғибраттарында қазақ қоғамы өмірінің 
барлық жақтарын ашып көрсетті. Одан ақыл-кеңес сұраған дала тұрғындары ағылып келіп жатты. Атап айтқанда, оған Баянауыл өлкесіндегі белгілі шежіресі, әрі ақын [[Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы]] келіп тұрды. Абаймен Семейге саяси жер аударылып келгендер де санасатын. Міне, мұның бәрі патша үкіметі шенеуніктері мен олардың жергілікті кейбір итаршыларының тарапынан қызғаныш пен көре алмаушылық, тіпті саяси күдік туғызды. Ақынның үстінен өсек айту мен жала жабу әрекеттерін күшейтті. Патша үкіметінің әкімшілігі Абайдың соңына шам алып түсіп, аңду орнатты. Тіпті 1903 жылы Семей полицмейстері ақынның және оның балаларының үйіне тінту жүргізді.

Жақын туыстары мен балаларының бірінен соң бірінің қазаға ұшырауы, оның үстіне ізіне түсіп қудалауға душар болуы ақынның денсаулығына әсер етті. Абай 1891 жылы өзінің ең жақсы көретін інісі Оспаннан айырылды. 1895 жылы үлкен ұлы Әбдірахман қайтыс болды. 1904 жылғы көктемде оның тағы бір ұлы Мағауия дүниеден өтті. Бұл қайғылы оқиғалар Абайға аса ауыр тиді. Мағауияның өлімінен кейін 40 күн өткенде Абайдың өзі де қайтыс болды.

Ақын өзінің талантты шәкірттерін тәрбиелеп өсірді. Абайдың ізбасар шәкірттері [[Шәкәрім Құдайбердіұлы|Шәкәрім]], Көкбай, Ақылбай, Кәкітай және Мағауия болды.

Абай көзі тірісінде өзінің өлеңдерін жинаған емес. Олардың әрқайсысын бір жапырақ қағазға жазып, жастарға таратып бере берген. Олар Абайдың өлеңдерін жаттап алып отырған. Сөйтіп Абай өлеңдері қазақ даласында ауыздан ауызға таралып кете барды. Оның өлеңдері қолдан қолға көшіріп алынды. Ондай қолжазба көшірмеге ие болу әрбір сауатты қазақ үшін зор ғанибет болатын. Кейінірек Абайдың туындыларын оның ұлы Тұрағүл жинастыра бастады. Абай өлеңдерінің ең алғашқы жинағы 1909 жылы ақын Кәкітайдын арқасында Қазан қаласында басылып шықты. Абай Құнанбаевтың өлең- дерін жинауға және бастырып шығаруға көп күш-жігер жұмсап, игі ықпал еткен адал ақын Көкбай Жанатайұлы (1864—1927) болды. Ол өлеңдер белгілі қоғам қайраткері [[Әлихан Бөкейханұлы]]ның редакциясымен басылып шықты.

Абай отандық тарихымыз бен әдебиетімізде аса көрнекті орын алады. Абай қазақтың ұлттық жазба әдебиетінің негізін қалады. Абай есімі дүниежүзі халықтары әдебиетінде [[Шекспир Уиллиам|Шекспир]], [[Пушкин Александр Сергеевич|Пушкин]], Гётелермен қатар тұрады. Ақынның мол әдеби мұрасы тек бір халықтың ғана емес, бүкіл адамзаттың рухани қазынасы саналады. Қазақстанда ұлы Абайдың есімі көптеген елді мекендер мен көшелерге, Алматы Ұлттық университетіне, Алматы қаласындағы Мемлекеттік академиялық опера және балет театрына берілген. Ұлы ақынның құрметіне Қазақстан мен Ресейде ескерткіштер орнатылған. Қазақстанның жоғары оқу орындарында Абай шығармашылығына арналған халықаралық және республикалық ғылыми конференциялар жыл сайын өткізіліп тұрады. Ұлы ақынның 150 жылдық мерейтойы 1995 жылы дүниежүзілік ЮНЕСКО көлемінде аталып өтті.
==Түрікмен оқырмандары==

[[Ақын]]ның қайтыс болғанына 50 жыл толуына орай түрікмен ақындары оның өлеңдерін аударды, ал ғалымдар мен сыншылар Абайдың шығармашылық жолы мен поэзиясының түр ерекшеліктері жөніңде зерттеу мақалалар жазды. Абайдың өлеңдерін ақындар М. Сеидов, К. Эзизов, С. Ураев, А. Баймурадов, А. Ораз тағанов түрікмен тіліне аударды. Ұлы ақынның туғанына 125 жыл толу тойы қарсаңында Б. Кербабаев, Б. Сейтақов, А. Алымкулов, Н. Гуллаев, А. Белмурадов, Н. Эсенмурадов тағы басқа Абай өлеңдеріне жан-жақты талдау жасайтын мақалалар жазды. Жиырмасыншы ғасырдың басында түрікмен поэзиясында шарлар алға шықты. Шахир да суырып салма ақын, олар елеңді алдын-ала дайындықсыз-ақ құрай алады. Ондай шахарлар қатарына ұлы Абайдың дәстүрін жалғастырған Кер-молла, Байрам-шахир, Молла-мұрт, Дурды-Клыч, Ата Салих жатады. Абай поэзиясына тән суырып салмалық ерекшелік осы түрікмен ақыңдарының поэзиясында кездеседі. Бұл жөнінде түрікменнің әдебиетшісі А. Баймурадов өзінің ''«Поэзиямыздағы Абай дәстүрінің жалғасуы»'' (''«Әдебиет ве сунгат»'', [[1974]]) атты мақаласында кең көлемде сөз еткен. Абайдың өлеңдерімен қатар ғақлиялары, ''«Ескендір»'', ''«Масғұт»'', ''«Әзімнің әңгімесі»'' атты дастандары түрікмен оқырмандарына жақсы белгілі.&lt;ref&gt;Қазақстан тарихы (XVIII ғасыр — 1914 жыл). Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Қабылдинов З.Е., Қайыпбаева А.Т.Алматы: Атамұра, 2008. — 352 бет, суретті, карталы. ISBN 9965-34-816-2&lt;/ref&gt;

== Абай туралы  ==
Абай туралы (кітаптар, мақалалар, фильмдер т.б.):
* [[Абайдың өмірбаянына қосымша материалдар]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. “''Абай Құнанбайұлының шығармаларының''” 1940 жылы шыққан 2 томдық жинағының 2 томында жарық  көрді.
* [[Абай — қазақтың ұлы ақыны (кітап)]] — («Жизнь и твор­чество Абая (Ибрагима) Кунанбаева»), [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Абай Құнанбаевтың «Лирикалары мен поэмалары» атты 1940 ж. «Художествен­ная литература» баспасынан орыс тілінде жарық көрген жинағына жазған алғы сөзі. Кітап Л. Соболевтің редакторлығымен шыққан.
* [[Абай — қазақтың ұлы ақыны (кітап)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің туындысы (Б. Кенжөбаевпен бірге).  Абайдың туғанына 100 жыл толуына байланысты 1945 ж. жарық көрген.
* [[Абай аулында]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің балалық шағына арналған көркем туынды. Авторы Т. Жұртбаев. 1987 ж. «Жалын» баспасынан жарық көрген.
* [[Абай ақындығының айналасы]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы.  «Әдебиет майданы» журналының 1934 ж. 11-12-санында, сол жылы «Социалды Қазақстан» газетінің 30 желтоқсандағы нөмірінде жарияланды.
* [[Абай елі]] — альбом-шежіре. Абайдың 150 жылдық мерейтойына орай [[1994]] ж. «Өнер» баспасынан шыққан.
* [[Абай елінде өткізілген мереке]] — [[Мұхтар Әуезов]]тың очеркі. [[Мұхтар Әуезов]]тың очеркі. Ұлы Абайдың 100 жылдық мерейтойында көрген-сезген жайлардан туған ойларын жазған. Очерк «Қазақ елі» журналынын 1945 жылғы 3-4-санында, кейін [[Мұхтар Әуезов]]тың 20 томдық шығармалар жинағында (18-кітап, 1985) жарияланды.
* [[Абай еңбектерінің биік нысанасы]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Абайдың туғанына 100 жыл толуына байланысты жазылып, алғаш рет «Социа­лист Қазақстан» (18. VIII. 1945), «Ленин туы» (23. VIII. 1945), «Алтай большевигі» (26. VIII. 1945) газеттерінде жарияланды.
* [[Абай жайын зерттеушілерге]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Семей облыстық «Екпінді» газетінің 1940 жылғы 17 шілде күнгі санында жарияланған.
* [[Абай жолы (мақала)]] — («Путь Абая»), [[Мұхтар Әуезов]]тың шағын мақаласы. «''Литературная газетада''» [[1954]] ж. 13 қарашада шыққан.
* [[«Абай жолы» эпопеясының поэтикасы және оның жазылу тарихы]] — монографиялық зерттеу. Авторы З. Ахметов. [[1984]] ж. орыс тілінде «Ғылым» баспасынан жарық көрген.
* [[«Абай жолы» эпопеясының тарихи негіздері]] — монография. Авторы [[Әуезова Ләйлә Мұхтарқызы|Л. Әуезова]]. 1969 ж. орыс тілінде «Ғылым» баспасынан жарық көрген.
* [[Абай Құнанбаев шығармашылығын зерттеудің маңызды мәселелері (мақала)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Алғаш рет 1954 жылы «Қазақстан мұғалімі» газетінің 1 шілдедегі санында жарияланды.
* [[Абай Құнанбаев қазақ халқының ақыны және ағартушысы]] — (10. VIII. 1945) газетінде жарияланған. Мақалада Абайдың ақындық өмір жолымен қалың окырманды таныстыру мақсат тұтылып, негізінен өмірбаяндық деректер қамтылған.
* [[Абай Құнанбаев (150 жылдық мерейтойына)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің ғылыми еңбектерінің жинағы. Абайдың 150 жылдық мерейтойына бай­ланысты «Санат» баспасынан 1995 ж. жарық көрген.
* [[Абай Құнанбаевтың 100 жылдық мерейтойына әзірлік жөніндегі ойлар]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің 1940 ж. жазған мақаласы Ә. Тәжібаевпен біріге).
* [[Абай (деректі фильм)]] — деректі фильм. 1954 ж. Алматы киностудиясы шығарған.
* [[Абай (диафильм)]] — диафильм. 1956 ж. [[Мәскеу]] «Диафильм» студиясы шығарған.
* [[Абай (жарнама кітапша)]] — осы аттас операның қойылымына арналған орыс тіліндегі жарнама кітапша. 1958 ж. Қазақ КСР Мәдениет министрлігі шығарған.
* [[Абай (кинодрама)]] — жазушының кинодрамасы. Қолжазба жазушы мұрағатында сақтаулы (№141-папка), араб әрпімен жазылған, көлемі 53 бет.
* [[Абай (М. Әуезовтың зерттеу еңбегі)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тың 1933 ж. жазған зерттеу еңбегі. «XIX ғасыр мен XX ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің оқу құралына» енген.
* [[Абай (әдеби журнал)]] — 1918 ж. [[Мұхтар Әуезов]] негізін салған ([[Жүсіпбек Аймауытов|Ж. Аймауытовпен]] бірге) әдеби журнал. С. Шикібаев ұйымдастырған «Уақ қарыз серіктестігінің» демеуімен 12 саны жарық көрген.
* [[Абай (әдеби сценарий)]] — жазушының әдеби сценарийі. Автор Абайдың ақындық өнepiн суреттеуді шәкірт ақындар шығармашылығымен қатар өрбітуді мақсат еткен.
* [[«Абай» және «Абай жолы» романдарының жазылуы туралы]] — («Как я работал над романами «Абай» и «Путь Абая»), [[Мұхтар Әуезов]]тың мақаласы. Оқырмандармен кездесу кештерінде ойға оралған ой-пікірлері мен оқырмандар сұрауына қайтарған жауаптары негізінде, әсіресе М. Горь­кий атындағы Әдебиет институтында оқитын студенттермен кездесу үстінде сөйлеген сөздері негізінде жазылған.
* [[Абайды білмек керек ойлы жасқа]] — [[Мұхтар Әуезов]] жазған оқу құралы. 1997 ж. «Санат» баспасынан толық нұсқасы жарық көрді. Кітап құрастырушы әрі ғалым М. Мырзахметұлының «Мұхтар Әуезов және Абай әлемі» деген көлемді алғы сөзімен ашылады.
* [[Аймақтану, білім арттыру]] — «''Аймақтану, білім арттыру''», [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. «''Жаңа мектеп''» журналының 1929 жылы 11-санында жарияланған. Жазушының шығармалар жинағының 50 томдық толық басылымының 3-томында ([[1998]]) қайта басылды.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сыртқы сілтемелер ==
{{Commons|Abay Qunanbayuli}}
{{Rodovid|510801}}
* [http://sites.google.com/site/abai1845/-le-der Абай Құнанбаев, өлеңдері, поэмалары, аудармалары]
* [http://www.abay.nabrk.kz/ Әлемге танылған - АБАЙ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090825061151/http://www.abay.nabrk.kz/ |date=2009-08-25 }}
* [http://drk.kz/load/referat/debiet/abaj_nanbaevty_pedagogikaly_kzarasy/14-1-0-960/ Абай Құнанбаевтың педагогикалық көзқарасы.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110226103307/http://drk.kz/load/referat/debiet/abaj_nanbaevty_pedagogikaly_kzarasy/14-1-0-960 |date=2011-02-26 }}
* [https://archive.is/20121225024820/madi-kom.narod.ru/Abai.html/ Қазақтың Ұлы ақыны Абай Құнанбайұлы]
* [http://abai.kz/content/darkhan-kydyreli-t-rkistannyn-en-yly-akyny Дархан Қыдырәлі. Түркістанның ең ұлы ақыны]
* [http://www.abai.kz/ Абай ақпараттық порталы]

{{Жақсы мақала}}

[[Санат:Абай Құнанбайұлы|*]]
[[Санат:XIX ғасырдағы қазақ ақындары]]
[[Санат:Қазақ философтары]]
[[Санат:Қазақстан сазгерлері]]
[[Санат:Қазақстан аудармашылары]]
[[Санат:Қазақ теңгесінде бейнеленген тұлғалар]]</text>
      <sha1>lks6c9s26m2fg4e8c19xui6jj3tsios</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063582</id>
      <parentid>3063580</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:59:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac</username>
        <id>122497</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93244" xml:space="preserve">{{мағына|Абай}}
{{Тұлға
 |Есімі = Абай Құнанбайұлы
 |Шынайы есімі = Ибраһим
 |Сурет = AbaiPainting.jpg
 |Сурет ені =
 |Сурет атауы  = 
 |Туған кездегі есімі = Ибраһим Құнанбайұлы
 |Туған күні = 10.08.1845
 |Туған жері = [[Қарқаралы]], [[Шығыс Қазақстан облысы|Семей облысы]]
 |Мансабы = Ақын, ағартушы, философ, сазгер, саяси қайраткер
 |Азаматтығы =   
 |Діні = [[сүннет|сүннеттілік]] [[ислам]]
 |Ұлты = [[Қазақтар|қазақ]]
 |Қайтыс болған күні = 06.07.1904
 |Қайтыс болған жері = Семей облысы
 |Әкесі = [[Құнанбай Өскенбаев]]
 |Анасы = [[Ұлжан Асанова]]
 |Жұбайы = Ділдə &lt;br /&gt; Шүкіман (Əйгерім) &lt;br /&gt; Еркежан
 |Балалары = ''Ділдəдан:'' Ақылбай, Хакімбай, Əбдірахман, Мағауия, Күлбадан, Райхан &lt;br /&gt; ''Əйгерімнен:'' Турағұл, Мекаил, Ізкаил, Кенже
 |Марапаттары = 
 |Сайты =  
 |Басқалары = 
 |Commons = 
}}

'''Абай''' ('''Ибраһим''') '''Құнанбайұлы''' ([[10 тамыз]] [[1845 жыл]] – [[6 шілде]] [[1904 жыл]]) — [[ұстаз]], [[ақын]], [[Ағартушылық|ағартушы]], [[жазба қазақ әдебиеті]]нің, [[қазақ әдеби тілі]]нің негізін қалаушы, [[философ]], сазгер, [[Тілмаш|аудармашы]], саяси қайраткер&lt;ref&gt;[http://www.abai.kz/node/118 аbai.kz] ақпараттық порталы&lt;/ref&gt;, либералды көзқарасын [[ислам]]ға таяна отырып, [[Орыстар|орыс]] және [[еуропа]] мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.&lt;ref&gt;[http://www.madenimura.kz/music/DocLib1/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B9%20%D2%9A%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2.aspx madenimura.kz]{{Deadlink|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

Абай Шығыс пен Батыс мәдениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Философиялық [[трактат]]тар стилінде жазылған «[[Қара сөз]]дері» – тақырып ауқымдылығымен, дүниетанымдық тереңдігімен, саяси-әлеуметтік салмақтылығымен құнды.&lt;ref&gt;[http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=6640&amp;Itemid=35 adebiet.kz]{{Deadlink|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} әдеби әлем порталы&lt;/ref&gt;

== Қысқаша шолу ==
Әкесі оның зеректілігін байқағаннан кейін, 10 жасқа толған соң [[Ахмет Риза мешіт-медресесі|Семейдегі Ахмет Риза медресесіне]] береді.Медреседе төрт жыл оқығаннан кейін, оқудан шығарып алып, қасында ұстап, ел басқару ісіне баули бастайды. Әкесінің төңірегінде ел жақсыларымен араласып, өз халқының рухани мәдениет жүйелерімен жете танысады. Өзі [[би]]лер үлгісінде шешен сөйлеуге төселеді. Ұтымды сөзімен, әділ билігімен елге танылып, аты шығады. Көп ұзамай, жетпісінші жылдардың бас кезінде Қоңыр Көкше дейтін елге [[болыс]] болады. Билікке араласып, біраз тәжірибе жинақтағаннан кейін ол халық тұрмысындағы көлеңкелі жақтарға сәуле түсіруге күш салып бағады. Бірақ онысынан пәлендей көңіл тоятындай нәтиже шығара алмайды. Сондықтан халқына пайдалы деп тапқан істерін көркем сөзбен, әсіресе, өлеңмен насихаттамақ болады. Абай бір жағынан шығыс классиктері [[Низами]], [[Сағди Ширази|Сағди]], Қожа Хафиз, [[Әлішер Науаи|Науаи]], [[Физули]], [[Абд әр-Рахман Жәми|Жәми]] тағы басқаларды оқыса, екінші жағынан [[Александр Сергеевич Пушкин|Александр Пушкин]], Александр Герцен, Михаил Салтыков-Щедрин, Николай Некрасов, [[Михаил Юрьевич Лермонтов|Михаил Лермонтов]], [[Лев Николаевич Толстой|Лев Толстой]], [[Иван Андреевич Крылов|Иван Крылов]], [[Фёдор Михайлович Достоевский|Фёдор Достоевский]], [[Иван Сергеевич Тургенев|Иван Тургенев]], [[Николай Гаврилович Чернышевский|Николай Чернышевский]] мұраларын оқып, терең таныс болған, Батыс әдебиетінен [[Йоганн Вольфганг фон Гёте|Гёте]], [[Джордж Байрон]] сияқты ақындарды оқып, Дрепер, [[Бенедикт Спиноза|Спиноза]], [[Герберт Спенсер|Спенсер]], Льюис, [[Чарлз Дарвин|Дарвин]] сынды ғалымдардың еңбектерін зерттейді.&lt;ref&gt;Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7&lt;/ref&gt;

== Өмірбаяны ==
=== Отбасы ===
[[Сурет:abay.jpg|right|200px|thumb|Абай ұлдары Ақылбай (сол жақта) және Тұрағұлмен (оң жақта) бірге]]
Абай [[Тамыздың 23|23 тамыз]] [[1845]] ж. қазіргі [[Семей облысы]]ның [[Шыңғыстау|Шыңғыс тауларында]] [[Қарқаралы]]ның аға сұлтаны [[Құнанбай Өскенбайұлы|Құнанбайдың]] төрт әйелінің бірі, екінші әйелі [[Ұлжан]]нан  туған.

Ақынның арғы тегі [[Орта жүз]] [[Тобықты]] ішіндегі [[Олжай Әйтекеұлы|Олжай батырдан]] басталады. Олжайдан Айдос, Қайдос, Жігітек есімді 3 ұрпақ тарайды. Бұлардың әрқайсысы кейін бір-бір рулы ел болып кеткен. Айдостың Айпара деген әйелінен: Ырғызбай, Көтібақ, Топай, Торғай, деген 4 ұл туады.Бұлардың әкесі момын, шаруа адамы, ал шешесі өткір тілді, өр мінезді әйел болған. Сол Айпара балаларына:

{{Quotation|''Шынжыр балақ, шұбар төс Ырғызбайым,''

''Тоқпақ жалды торайғыр Көтібағым,''

''Әрі де кетпес, бері де кетпес Топайым,''

''Сірә да оңбас торғайым...''}}

Ана айтқанындай, шынында, бұлардың ішінде [[Ырғызбай Айдосұлы|Ырғызбай]] ортасынан оза шауып, ел басқарған. Ырғызбайдан Үркер, Мырзатай, Жортар, [[Өскенбай Ырғызбайұлы|Өскенбай]] тарайды. [[Өскенбай Ырғызбайұлы|Өскенбай]] шаруаға жайлы, билікке әділ кісі болғандықтан, “Ісің адал болса Өскенбайга бар,арам болса Ералыға бар” деген мәтел осыдан қалған. Өскенбайдың әйелі Зереден Құнанбай туады.

Құнанбай-4 әйел алған адам. Оның бәйбішесі Күңкеден – Кұдайберді, інісі Құттымұхамбетке айттырылып, қалыңдық кезінде жесір қалған соң өзі алған екінші әйелі: Ұлжаннан – Тәңірберді (Тәкежан), Ибраһим (Абай), Ысқақ, Оспан, үшінші әйелі Айғыздан – Халиулла, Ысмағұл туады. Қартайған шағында үйленген ең кіші әйелі Нұрғанымнан [[ұрпақ]] жоқ. Абайдің “ Атадан алтау, анадан төртеу едім дейтіні осыдан. Болашақ ақын сабырлы мінезімен, кең пейілімен ел анасы атанған “кәрі әжесі” Зеренің таусылмайтын мол қазынадай аңыз ертегілерін естіп, абысын-ажынға жайлы, мінезі көнтерлі, әзіл-қалжыңга шебер, жөн-жобага жетік өз анасы Ұлжанның тәрбиесінде өсті. Абай әуелі ауылдағы Ғабитхан молдадан сауатын ашады да, 10 жасқа толған соң 3 жыл Семейдегі [[Ахмет Риза Медресесі|Ахмет Риза медресесінде]] оқиды. Бұл медреседе [[Араб тілі|араб]], [[Парсы тілі|парсы]] тілдерінде, негізінен, дін сабағы жүргізілетін еді. Құрбыларынан анағұрлым зейінді бала оқуға бар ықыласымен беріліп, үздік шәкірт атанады. Ол енді дін оқуын ғана місе тұтпай, білімін өз бетінше жетілдіруге ұмтылады. Сөйтіп көптеген шығыс ақындарының шығармаларымен, араб, [[иран]], шағатай (ескі өзбек) тілінде жазылған ертегі, дастан, қиссалармен танысады, Шығыстың [[Низами]], [[Әлішер Науаи|Науаи]], [[Сағди Ширази|Сәғди]], [[Қожа Хафиз]], [[Физули Мұхаммед Сүлейманоғлы|Фзули]] сияқты ұлы ғұлама, классик ақындарына бауыр басады. Медресенің үшінші жылында Абай [[Семей]] қаласындағы “Приходская школаға” да қосымша түсіп, орысша сауатын аша бастайды. Бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі 3 жылдан соң оның мұсылманша да, орысша да оқуы аяқталады.

[[Сурет:Abay Monument Almaty.jpg|thumb|left|Абайдың Алматыдағы ескерткіші.]]

[[File:Абай мен Оспан Құнанбайұлдарының зираттары.jpg|thumb|Абай мен Оспан Құнанбайұлдарының зираттары]]

Абайдың басқа балалардан алымдылығын аңғарған Құнанбай оны елге шақырып алып, өз жанына ертіп, әкімшілдік-билік жұмыстарына араластырмақ болады. Сөйтіп 13 жастағы Абай ел ісіне араласады. Абай әке қасында болған жылдарда атқамінер би-болыстардың қулық-сұмдықтарын, қазақ даласына ыдырай бастаған феодрулық қатынастардың кереғар қайшылықтары кіріптар еткен әлеуметтік теңсіздіктің зардаптарын, аштық пен жалаңаштықты, патриапхалдық, кертартпа салт-сана, әдет-ғұрып зандарының залалдарынын айқын түсінді.

Патша үкіметінің отаршылық саясаты мен парақор орыс әкімдерінің жергілікті би-болыстардың арамза әрекеттерін айнытпай танып, көкірегінде жиркеніш сезімі оянып, соларға қарсы күресуге бел буды, “ елге пайдалы, адамгершілігі бар, әділ басшы болсам ғана жақсы адам боламын” деген тұжырымға бекіді. Осы мақсатпен болыс сайлауына түсіп, жеңіп шығады да, 1876-1978 ж. Қоңыр-Көкше еліне болыс боладі. Бұл жылдары Абай өз қолындағы билікті пайдаланып, әділдік таразасын тең ұстауға күш салды. Әлсізге зорлық көрсеткендерді, ұрлық жасағандарды қатты жазаға тартып, халық қамқорына айналды. Оның ел басқарудағы бұл бағыты халықты қалауынша езіп-жаншып жүрген шонжарлар тарапынан қатты қарсылыққа ұшырады, үстінен оязға жалган арыз айтушылар көбейді. Соның бірі [[Үзікбай Бөрібаев]]тың “Таймақкөл деген жерімді тартып алды ” деген жалған арызы бойынша көтерілген іс 10 жыл сүргінге созылып, ақыры [[Михаэлис Евгений Петрович|Е. П. Михаэлистің]] көмегімен аяқсыз қалды. П. В. Маковецкий бұл істі [[1884]] ж. [[Тамыздың 27|27 тамызда]] жалған жала деп тауып, қысқартып тастады. Ақын үстінен жазылған “Абай барымта алды, ауыл шайып әйел қорлады” деген бір топ шонжар дұшпандарының арызы да нәтіжесіз қалды.

Ақын саяси қызметі үшін [[1870]] жылдары [[Санкт-Петербург]]тен [[Семей]]ге айдалып келген Михаэлиспен, 80-жылдарда орыс демократтары [[Нифонт Иванович Долгополов|Н. И. Долгополов]], А. А.Леонтьевпен танысады. Бұл озық ойлы азаматтардың Абайдың саяси-әлеуметтік көзқарасына игі ықпалы тигізгені сөзсіз. Бірақ Абай Құнанбаев орыс мәдениетімен, әдебиетіменен, демократтық көзқарастарымен осы кісілер арқылы деу ағат айтқандық болар еді. Бұл тұста [[Мұхтар Омарханұлы Әуезов|М. О. Әузовтың]] “Ал, кейін орыс тілін біліп, орыстың ұлы мадениетін мол, терең тани бастаған Абай озгын ойды бұлардан үйренбейді. Пушкиннің өзінен, Белинский, Герцен, Чернышевский, Салтыков-Щедрин, Некрасовтардың өз мұраларын оқып, кең, терең тарбие алды. Абайдың классик ақын болған маңызын, әлеументтік көзқарасын тек Михаэлис әсерінен деп қойсақ, әрі Абайға, әрі орыс халқының ұлы мұрасына жане ұлы даналарына қиянат сөз айтқан болар едік ” деген тұжырымын келтірсек те жеткілікті. Абай осылайша Европаның Гете, [[Байрон]] сияқты ақындарын, Спенсер, [[Спиноза]], Льюис, Дарвин, Дрепер] сынды ғұламаларының туындыларын оқыды. Сөйтіп Әуезовтың сөзімен айтқанда “1884 жылдары, жасы қырыққа таман іліңенде, ол дүниеден көп мағлұматы бар кісі болды.” Абай осы тұста, 1886 ж. досы Михаэлистің ұсынысымен, [[Семей облысы]] Статистика комитетінің толық мүшесі болып сайланды.

1875 жылы Қоңыркөкше елінде өткен сайлауда жеңіп шығып, 1878 жылға дейін болыс болады. Қазақ халқының дәстүрлі ел билеу жосындарын, әдет-ғұрып заңдарын жетік білетін Абай ел ішіндегі әр алуан әкімшілік-құқықтық реформаларға белсене араласады. Егде тартқан шағында әкімқара биліктен, атқамінерліктен іргесін аулақ салып, шығармашылықпен ғана шұғылданады. Абайдың көптеген шығармаларында Адам, Болмыс және Ралам тақырыбы, сондай-ақ, абсолюттік ақиқат сыры тұрақты орын алады.&lt;ref&gt;Жетісу. Энциклопедия. - [[Алматы]]: «Арыс» баспасы, [[2004]]. — 712 бет. ISBN 9965-17-134-3&lt;/ref&gt;

1885 ж. мамыр айында [[Шар (өзен)|Шар өзені]]нің бойындағы Қарамола деген жерде Семейдің ген.-губернаторы Цеклинцкийдің басқаруымен Семей губернасиясына қарайтын 5 уездің 100-ден астам би-болыстары бас қосқан төтенше съезі өткізілді. Осы съезде төбе би болып сайланған Абайға “Семей қазақтары үшін қылмысты істерге қарсы заң ережесін” әзірлеу тапсырылды. Абай бастаған комиссия барлығы 93 баптан тұратын ережені 3 күн, 3 түнде әзір етті. Бұл қазақ қауымында ежелден қалыптасқан кертартпа әдет-ғұрып заңдарына да, патша өкіметінің халықты қанаушылыққа ,зорлық-зомбылыққа негізделген заңына да ұқсамайтын, өзгеше құжат еді. Оның әсіресе ұрлық, қылмыс пен әйел мәселелеріне арналған баптары ерекше құнды. Бірақ Абайдің атақ-даңқын осынша көкке көтерген [[Қарамола съезі]]нен кейін оның дұшпандары тіпті еліріп кетті. 1890 ж. Байғұлақ, Кұнту деген жуандардан бастаған 16 атқамінер [[Жиренше қыстауы]]ның шетіндегі Ши деген жерде Абайға қарсы дұшпандық әрекетке сөз байласады.

1891 жылдан бастап Абай басына ауыртпалық түсіп, бір-біріне ұласқан қайғы бұлты ашылмай қояды. Осы жылы ақынның сүйікті інісі Оспан жарық дүниеден өтеді. Одан кейін орысша әскери білімі бар, үлкен үміт күткен баласы [[Әбдірахман]]нан айырылады. Бұлардың қазасының ақын жанына қандай батқаны оның осы тақырыпқа арнаған топтама өлеңдерінен айқын көрінеді. Сөйтіп жүргенде соңғы тіренішіндей болған дарынды ақын баласы [[Мағауия Абайұлы Құнанбаев|Мағауия]] да қайтыс болды. Осындай қабаттасқан қайғы қасіреттен күрт сынған Абай Мағауияның қазасынан кейін қырық күннен соң, өзі де дүние салады. Ақынның сүйегі Шыңғыстаудың ығындағы Жидебай мекенінде, інісі [[Оспан Құнанбайұлы|Оспанның]] жанына жерленеді. Бұл күнде ол арада қазақтың ұлы екі перзенті — Абай мен [[Шәкәрім Құдайбердіұлы|Шәкәрімге]] деген ұрпақтың өшпес махаббатының, ізгі құрметінің белгісіндей болып, сәулет өнерінің соңғы үлгісімен салынған қос мұнаралы кешенді алып мазар тұр.

1891 ж. Оразбай бастаған дау 1897 жылға дейін созылады. Бұл шиеленістің аяғы 1898 жылғы Мұқыр сайлауындагы жанжалға, Абай өміріне қастандыққа әкеп соқтырады. Ақын бұл жанжалдың барша жиренішті сырын, өзінің ақ екендігін Сенатқа хатында барынша айғақты деректермен дәлелдеп береді. Абай өлең жазуды 10 жасында (“Кім екен деп келіп ем түйе қуған…”) бастаса, өз өлеңдеріне шығаруды шамамен 1880-1997 ж. аралығында көбірек қолға алған. Өлеңдерін әркімдердің атымен таратып, Көкбай атынан бастырған ақын жазған өлеңдерін “жинауды ” шәкірттеріне 1896 ж. ескерткен. Ал қара сөзбен жазылған [[ғақлия]]-өсиеттерін 1890-98 ж. аралығында қолға алған. Абай 3 әйел алған. Байбішесі Ділдадан: Ақылбай, Әбдірахман, Кұлбадан, Әкімбай, Мағаұия, Райхан; екінші әйелі Әйгерімнен Тұрағұл, Мекайыл, Ізкаіл, Кенже деген 7 ұл, 3 қыз сүйген. Келіндей алған әйелі Еркежаннан ұрпақ көрген жоқ.

== Шығармалары ==
[[Сурет:Абай энциклопедиясы.Атамұра баспасы,1995(Абай Құнанбайұлының 150-жылдық мерейтойына арналған),100000 дана.jpg|нобай|230px|Абай туралы энциклопедия. Бұл кітапта Абайға қатысты деректер қыр-сырымен қамтылған (алфавит бойынша).]]
Абай өлең жазуды 10 жасында («Кім екен деп келіп ем түйе қуған...») бастаған. Одан басқа ертеректе жазылған өлеңдері — «Йузи-рәушән», екіншісі — «[[Физули, Шәмси, Сәйхали]]». «[[Сап, сап, көңлім, сап, көңлім...|Сап, сап, көңілім]]», «[[Шәріпке]]», «[[Мен жасымнан көп көрдім...|Абралыға]]», «[[Жақсылыққа]]», «[[Кең жайлау]]» өлеңдері 1870 — 80 жылдар аралығында жазылған. Ақындық қуатын танытқан үлкен шығармасы — «[[Қансонарда]]» 1882 ж. жазылған. Алайда жасы қырыққа келгеннен кейін ғана көркем әдебиетке шындап ықылас қойып, көзқарасы қалыптасып, сөз өнерінің халық санасына тигізер ықпалын түсінеді. Шығармалары үш жүйемен өрбиді: бірі&amp;nbsp;— өз жанынан шығарған төл өлеңдері; екіншісі&amp;nbsp;— ғақлия (немесе [[Абайдың қара сөздері]]) деп аталатын прозасы; үшіншісі&amp;nbsp;— өзге тілдерден, әсіресе орысшадан аударған өлеңдері.

Абай өлеңдері түгел дерлік [[лирика]]дан құралады, [[Поэма|поэма]] жанрына көп бой ұрмағаны байқалады. Қысқа өлеңдерінде табиғат бейнесін, адамдар портретін жасауға, ішкі-сыртқы қылық-қасиеттерін, мінез-бітімдерін айқын суреттермен көрсетуге өте шебер. Қай өлеңінен де қазақ жерінің, қазақтың ұлттық сипатының ерекшеліктері көрініп тұрады. Ислам діні тараған Шығыс елдерінің әдебиетімен жақсы танысу арқылы өзінің шеберлік&amp;nbsp;— шалымын одан әрі шыңдайды. Шығыстың екі хикаясын «Масғұт» және «Ескендір» деген атпен өлеңге айналдырады. [[Ислам діні]]не өзінше сенген діни таным жайындағы философиялық көзқарастарын да өлеңмен жеткізеді. Абайдың дүниетанудағы көзқарасы XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақ халқының экономикасы мен ой-пікірінің алға ұмтылу бағытта даму ықпалымен қалыптасты. Дүниетану жолында сары-орыстың төңкерісшіл демократтарының шығармаларын оқып, өз дәуірінің алдыңғы қатарлы ой-пікірін қорытып, басқаларға қазақ өміріндегі аса маңызды мәселелерді түсіндіруге қолданады. Дүниетану өңірінде екі қасиеттің&amp;nbsp;— сезім мен қыйсынның , түйсік пен ақылдың қатынасын таразылайды. Сондықтан да: «Ақыл сенбей сенбеңіз, Бір іске кез келсеңіз» деп жазады.

Кез келген халықтың тарих сахнасына шығуы&amp;nbsp;— жүйеге бейімделген біртектес өмір салттың ғана нәтижесі емес, сонымен бірге қасиеттік деп саналатын- арман-аңсардың (идеал) да біртұтастығына айғақ. Олай болса Абай сынының тәлкегіне түскен еріншектік, дарақылық, жалқаулық, күншілдік, өтірікшілік, өсекшілдік, мақтаншақтық, жағымпаздық, жікшілдік сияқты қасиеттер қазақ баласының кейбірінің бойындағы туа біткен кемшілік емес, сол Абай өмір сүрген қоғамдағы саяси әлеуметтік қатынастардың нәтижесі екеніне ден қою қажет. Сонда, Абай бұрынғы бабаларымыздың бойынан көрген «кемшіліктерді» себеп ретінде емес, сол замандағы саяси-әлеуметтік қатынастардың салдары ретінде қарастыруға жол ашқан.

==Қара сөздері==
{{main|Абайдың қара сөздері}}
[[Абай Құнанбаев|Абайдың]] көркемдік, әлеуметтік гуманистік және дінге көзқарастары терең білінген еңбегі -  қара сөздері. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] қара сөздері (Ғақлия) - ұлы ақынның сөз өнеріндегі көркемдік қуатын, [[философия]]дағы даналық дүниетанымын даралап көрсететін классикалық стильде жазылған прозалық шығармасы. Жалпы саны қырық бес бөлек шығармадан тұратын [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] қара сөздері тақырыбы жағынан бір бағытта жазылмаған, әр алуан. Оның алты-жеті үлгісі қысқа болса, қайсыбіреуі мазмұн, тақырып жағынан өзгешелеу, ауқымды болып келеді. [[Абай Құнанбаев|Абай]] өзінің қара сөздерінде шығарманың ажарына ғана назар аударып қоймай, оның тереңдігіне, логикалық мәніне зор салған.

Сөйтіп көркемдік шеберлік пен ғылыми зерделік арқылы көркемдік сана мен [[философия]]лық сананы ұштастырады. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] қара сөздеріндегі гуманистік, ағартушылық, әлеуметтік ойлары [[дін]] туралы пікірлерімен бірігіп, тұтас бір қазақ халқының философиялық концепциясын құрайды. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] кара сөздері сондай-ақ жалпы адамзат баласына ортақ асыл сөзге айналды.

Оның қара сөздерінің бірнешеуі ең алғаш [[1918]] ж. [[Семей]]де шыққан &quot;Абай&quot; журналында жарық көрді. Кейіннен, Абайдың қара сөздері [[орыс тілі|орыс]], [[қытай тілі|қытай]], [[француз тілі|француз]], т.б. көптеген әлем тілдеріне аударылды.

===Қара сөзде айтылған ой===
Абайдың Абайдың жетінші қара сөзінде ұшырасатын &quot;жанның тамағы&quot; деген күрделі [[философия]]лық ұғым бар. Оны [[Абай Құнанбаев|Абай]] біздің санамыздан тыс өмір сүретін объективті дүниенің санада сәулеленуі нәтижесіңде пайда болатын ғылым, білімнің жинақталған қоры ретінде қарайды. Осы себептен де [[Абай Құнанбаев|Абай]]:

{{Quotation|''... құмарланып, жиған қазынамызды көбейтсек керек, бұл жанның тамағы еді,''}}

— деп қайыра түсінік беріп отыр... [[Абай Құнанбаев|Абайдай]] ұстаз ақынның бұл [[Абайдың жетінші қара сөзі|&quot;Жетінші сөзде&quot;]] көздеген мақсаты адамның бойыңда туа пайда болатын жан құмары арқылы өз ұрпағының санасына тек қана жанның пайдалы тамақтарын сіңдіру еді. Міне, [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] ағартушылық көзқарасының тамыр алған бір саласының қайнар көзі осы жақта жатыр.

[[Абай Құнанбаев|Абай]] бұл бағыттағы ойларын өзге сөзбен &quot;Ғылым таппай мақтанба&quot; т.б. өлеңдерінде айтқан. Мұнда ол &quot;жанның тамағы туралы&quot; ұғымды өз заманынын тұрғысынан келіп, &quot;адам болу&quot; үшін қажет көп керектермен ауыстырады. Ақын толық адам болу туралы өзінің жүйелі де қалыптасқан көзқарасының тезисін ұсынады. Онысы:

{{Quotation|''Адам болам десеңіз...''

''Бес нәрседен қашық бол...,''

''Бес нәрсеге асық бол,''}}

- деген жолдарда жатыр. Ақынның   бүкіл   шығармаларындағы   негізгі бір   тұтас тақырыпта   өзекті   идея   болған. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] пікірінше, ішкі рухани казынамыздың молығуы тікелей өзіміздің қолымыздағы іс. Осы реуішті пікір [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] [[Абайдың он тоғызыншы қара сөзі|&quot;Он тоғызыншы сөзінде&quot;]] де қайталанады. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] дүние танымы бойынша сананың, ақылдың пайда болуы күнделікті өмір тәжірибесінің нәтижесінен ғана туындайтын табиғи құбылыс. Соңдықтан да [[Абай Құнанбаев|Абай]] [[Абайдың он тоғызыншы қара сөзі|&quot;Он тоғызыншы сөзінде&quot;]]:

{{Quotation|''Адам ата-анадан туғаңда есті болмайды: есітіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы, жаманды таниды-дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан'' ''сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады... Сол естілерден есітіп білген жақсы нәрселерді ескерсе, жаман дегеннен сақтанса, соңда іске жарайды, сонда адам десе болады,''}}

— деп жоғарыдағы өлең үзіндісендегі ойын осы сөзіңде одан ары кеңіте отырып дамытатынын көруге болады.

==Абай лексикасы==

{{main|Абай лексикасы}}
[[Абай]] тілінің негізі қазақтың жалпы халықтық сөйлеу тілі мен ауызша әдеби тілі болғандықтан, оның лексика-фразеолия қазынасы тегі жағынан, ең алдымен, қазақтың төл сөздерінен, одан соң шағын мөлшерде араб-парсы және орыс сөздері қабатынан құралады. Өз тұсындағы қазақ қоғамының саяси-әлеуметтік, мәдени-экономикалық күй-жағдайына орай қазақ лексикасында болған өзгеріс-жаңалықтарды Абай тілі айқын көрсетеді. Мысалы, кейбір атаулар ескіріп, қолданыстан шыға бастаса, Абай ондай сөздерді көбінесе көнені суреттеу үшін немесе образ үшін пайдаланады.

[[Хан]], [[уәзір]], аламан, [[Абыз (адам)|абыз]], [[жылыс]], [[тоғыс]], наурыздама сөздері көбінесе Қара сөздерінде тарихты баяндайтын тұстарда қолданылады. Ал, өмірге келген жаңа атауларды жатсынбай қабылдап, өзі де бұларға қоса жаңаларын жасайды (қ. Жаңа сөздер). Абай шығармаларының тақырыбына орай төл лексиканың ішінен этнографизмдерді де ([[шілдехана]], үш тоғыз, [[қынаменде]], [[ақшомшы]], [[ықтырма]], күзеу т. б.), көне киім-кешек, сауыт-сайман, құрал-жабдық атауларын да (дәндәку, жарғақ шалбар, пыстан, [[шақпақ]], шөншік, [[дулыға]], шарайна т. б.) пайдаланады. Сондай-ақ сыртқы тұлғасы жағынан көнерген сөздерді (мыс, Ұлы дегеннің орнына ұлық, кіші сөзінің орнына кішік, тураның орнына туғры тұлғалары) ұйқас құрау, мағыналық реңк үстеу сияқты белгілі бір мақсатпен қолданады. Дегенмен, Абай тұсында бірқатар сөздердің кенеру дәрежесі қазіргі көздегіден әлдеқайда солғындау болғаны байқалады. Мысалы, ағайын, туысқан мағынасындағы қарындас сөзі, ел, жақын және жат, алыс семантикалы алаш, әскери мағынасындағы қол сөздерінің әлі де осы ұғымдарда еркін және жиі қолданылғандығын сол көзеңдегі қазақ әдеби тілі де, Абай тілі де көрсетеді. Қоғам өмірімен етене қабысқан тіл, әсіресе, оның лексикасы сол қоғамның әр кезеңдегі тыныс-тіршілігіне орай өзгеріп отырады, яғни бірқатар сөздердің мағыналары ауысады, бірсыпырасы терминдік дәрежеге кетеріледі, енді бір алуанының қолданылу жиілігі артады. Бұл процеске қалам қайраткерлері белсене қатысады. Осы ретте Абайдың еңбегі көзге түседі.

'''Араб және парсы ықпалы:'''

Абай тілі лирикасының келесі қабаттары - [[Араб тілі|араб]] және [[Парсы тілі|парсы]] сөздері. Бұрыннан қазақтың жалпы халықтық тілінде қалыптасқан шығыс сөздерін Абай жатсынбай, еркін қолданады. Олар дінге, оқу-ағартуға, өнер-білімге, әкімшілікке, сауда-саттыққа т. б. қатысты болып келеді. Араб-парсы сөздерінің басым көпшілігін, жалпы халықтық тілдегі сияқты, Абайда да дерексіз ұғым атаулары құрайды (ар, абырой, мейір, нала, парыз, қаһар, қиял, қудірет, дәурен т. б.). Абай тілі лирикасының бір ерекшелігі - мұнда қазақ тіліне енбеген араб-парсы сөздерінің де қолданылғандығы. Олар, негізінен, Абайдың қарасөздерінде, онда да барлығында емес, тақырыбына қарай белгілі біреулерінде ғана шоғырланған. Ол шығармалар жүрегінің қуаты перзентлеріне арналған атақты [[Абайдың отыз сегізінші қара сөзі|Отыз сегізінші сөзі]] мен қазақ оқырмандарына иман деген - алла табарақа уатағаланың... жарлығына... мойынсұнып, инанмақ» екенін баяндаған 13-сөзі. Бұларда [[философия]] мен моральға қатысты ой-пікірін айтуда автор осы салалардағы ұғымдардың араб тілінде қалыптасқан атауларын қазақшаламай, сол күйінде пайдаланды.

'''Орыс сөздері:'''

Абай лирикасының келесі қабаты - орыс сөздері. Олар сан жағынан араб-парсы қабатынан әлдеқайда кем болганымен, әрі қарайғы орын тебу бағыты жағынан басым тұседі. Бұл бағытқа себепкер, ең алдымен, қазақ қоғамының сол кезеңдегі және әрі қарай әлеуметтік, саяси, экономика күй-қалпы болса, екіншіден, қазақтың ұлттық жазба тілінің демократтық сипатта дамуы еді. Абай мен Ыбырай орыс тілі элементтерін текжалпыхалықтық сөйлеу тәжірибесінен емес, тікелей орыс әдеби тілінен алды. Абайдың жалпы халықтық қолданыс тауып пайдаланған сөздерінің көпшілігі әкімшілік, заң, шаруашылық салаларына қатысты. Олар: ''болыс, кандидат, ояз, сияз, старшын, майыр, шен, партия, сот, шар, закун, закуншік, кателешке, бодан, расход, кір, лапке, барқыт, самаурын, пәтер, сома, бақалшік, мәліш (сауда), аршепке, барабан, зауыт, машине.''

Абайда өзіне дейінгі және өз тұсындағы қазақ әдеби үлгілерінде көздеспейтін бір топ орыс сөздері бар. Олар ''адвокат, доктор, губернатор, начальник, визит, [[монастырь]], ладан, штык, картечь, такт, номер, химия, трагедия, единица, ноль, образование, назначение, посредник, жеребе, прошение, дезнание, прямота, икра, фабрик, электр, румке, стакан, счет дегензат есімдер мен уөздный, военный, здравомыслящий, уголовный, самородный (сары алтын), виноват деген сын есімдер және гуляйттау, пошел, занимайся'' деген етістіктер.&lt;ref&gt;Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9&lt;/ref&gt;

==Абай және Пушкин==
[[Сурет:АБАЙ және ПУШКИН.jpg|thumb|250px|Абай.Суретшісі Әбілхан Қастеев. &lt;ref&gt;[http://www.nklibrary.kz/elib/collect/stat_kaz/AbaizghanePushkin.htm www.nklibrary.kz] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111208170815/http://www.nklibrary.kz/elib/collect/stat_kaz/AbaizghanePushkin.htm |date=2011-12-08 }}&lt;/ref&gt;]]

Аудармашыға екі қасиет қажет. Бірі талғампаздық, екіншісі ой тереңдігі. Талғампаздық деп отырғанымыз Абайдың хакімдігінің бір қыры. Абай бас салып кім көрінгенді аудармағаң ол аудармақшы болған автормен өзі бәсекеге түскен. Абайдың аудармалары, шын мәнінде, ой жарыстыру. Сондықтан Абай жасаған аудармаларын оның ой кеңістігінің өрісі деп қабылдаған жөн. Абай тілін еркін меңгерген орыс халқынан таңдап, талғап, әсіресе екі ақынды аударған олар [[Пушкин Александр Сергеевич|Александр Пушкин]] және [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Михаил Лермонтов]]. Абайдың талғампаздығына таң-тамаша қаласың. Орыс елімен, оның мәдениетімен мәңгілік қалатын, ешқандай өзге құндылық өлшемдеріне түспейтін екі ғалымды Абай бұлжытпай таныған және қазақ халқына таныстыру мақсатында, олардың шығармаларын қазақтіліне аударған.

Абай орыс ақыны [[Пушкин Александр Сергеевич|Александр Пушкин]]нің өлеңмен жазылған &quot;[[Онегин|Евгений Онегин]]&quot; деген романын толық аудармағаң одан үзінділер тәржімалағак Абай: ''&quot;Онегиннің сипаты,&quot; &quot;Татьянаның Онегинге жазған хаты,&quot; &quot;Онегиннің Татъянаға жауабы,&quot; &quot;Онегин сөзі,&quot; &quot;Онегиннің Татьянаға жазған хаты,&quot; &quot;Татьянаның сөзі,&quot; &quot;Ленскийдің сөзінен&quot;'' және ''&quot;Онегиннің өлердегі сөзі&quot;'' - деп жеке-жеке сегіз шығарма етіп аударған Неге Абай романды қазақ тіліне толық аудармаған, әрине оның себебін дөп басып айту қиың бірақ мен ойлаймың егер ''&quot;Евгений Онегинді&quot;'' толық аударса, оны қазақ оқырмандары қабылдамас еді, сірә, Абай соны түсінген, Қазақ оқырмандары махаббат, ғашықтық тақырыбына &quot;Ләйлі Мәжнүннен&quot; бастап өңкей классикалық ғажап туындылармен сусындап келе жатқан қауым, сондықтан болар Онегиннің Татьянаға шалажансар сезімін қалайша қабылдамақ. Әрине, қабылдай алмайды. Шығыстық дәстүрде ғашықтар құрбандыққа дейін барулары керек, айталық [[Қозы Көрпеш - Баян Сұлу|Қозы Көрпеш-Баян сұлу]] сияқты. Осыны түсінген Абай ''&quot;Евгений Онегиннен&quot;'' үзінділерді таңдап алып аударып, олардың өзін қазақы ұғымдармен сөйлетіп қойғаң ол ''&quot;Татьяна сөзін&quot; &quot;Тәңірі қосқан жар едің сен&quot;'', деп бастайды.&lt;ref&gt;Есім Ғ. Абай және Пушкин // Солтүстік Қазақстан. - 2006. - 9 тамыз. - 4 б.&lt;/ref&gt;

==Музыкалық мұра==
{{main|Абай музыкалық мұрасы}}
[[Сурет:Абай музыкасы.jpg|thumb|250px|Абай, ауторы [[Абай Омаров]]&lt;ref&gt;[http://www.alashainasy.kz/culture/10734/ Республикалық қоғамдық-саяси күнделікті газет]{{Deadlink|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;]]

Ұлы ақын, ағартушы [[Абай]] музыкалық саласында да айта қалғандай мұра қалдырды. Өзінің асыл өлеңдерін, қара сөздерін қағазға түсіріп, кейінгі ұрпаққа жазып қалдырса, музыкалық жөнінде оның мұндай мүмкіншілігі болмады. Өйткені, Абай өмір сүрген көзеңде қазақта музыканың жазба мәдениеті жоқ еді, халықтық музыка ауыз дәстүрлік қалыпта еді. Сондықтан Абай әндері де қазақтың басқа халықтық ән-күйлері сияқты, ауыздан-ауызға, заманнан заманға ауыса отырып жетті. Музыка саласында жазба мәдениеттің болмауына қарамастан, Абай әндерінің бізге толық жеткен себебі - олардың халықтың жүрегінде сақталуға сапасы сай келетін шығармалар болғандығында, халық санасынан өшпес орын алғандығында. Абай әндерінің өзгешелігі - мелодиялық, ырғақтық жақтарындағы жаңалықтарында, идеялық мазмұнының ашықтығында. Бұл өзгешелік алғашқы көзде тыңдағандардың бәріне бірдей тұсінікті бола қоймады, болмақшы да емес еді. Мәдениеттің дамуына кедергі болатын феодалдық жағдайда кейбіреулер үшін ол әндердің жаңа тілдері қазақтың халықтық ән дәстүрінен шығып кеткендік болып көрінуі де мүмкін еді. Бірақ жаңа, прогресшіл мәдениет күрескері болған Абай өз бетінен қайтқан жоқ. Сейтіп, Абай әндері алғашқыда оның өз айналасына - ауыл-аймағына, кейін жалпы қазақарасына тарай бастады. Абай әндері халықтық негізден нәр алғандықтан, халық әндерімен тамырласып жатқандықтан, нотаның жоқ кезінде-ақ, ауыздан ауызға көше отырып, қалың бұқараның игілігіне айналды. Бұған бұрын-соңды халықтың музыкалық салтында болмаған жаңа өткір тілмен өлең тексіне құрылуы да себеп болды.

==Абайтану==
{{main|Абайтану}}
Абайтану [[қазақтар|қазақ]] [[әдебиеттану]] [[ғылым]]ының саласы. Абайтану [[Абай]]дың өмірі мен шығармашылық өнері, [[философия]]сы, қоғамдық, эстететикалық көзқарастары, [[қазақ поэзиясы]]ндағы өлең жүйесін, ақындық тілді дамытудағы үлесі, музыкалық мұрасы жайлы сан-салалы зерттеу еңбектерін қамтиды. Абайдың өмірі мен шығармашылық мұрасын зерттеу шын мәнінде [[Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейхан|Әлихан Бөкейханов]], [[Ахмет Байтұрсынұлы]], [[Міржақып Дулатұлы]] мақалаларынан басталды деуге болады.

Ахмет Байтұрсынұлы 1913 ж. «Қазақ» газетінде басылған «Абай – қазақтың бас ақыны» атты мақаласында «Одан асқан бұрын-соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ» – деп Абайды аса жоғары бағалады. Абай шығармаларын жинап, қағазға түсіріп, реттеп баспаға дайындау ісі ақын қайтыс болған соң ұзамай-ақ қолға алынғанын дәлелдейтін нақтылы деректер жетерлік. Жарық көруінен бірнеше жыл бұрын құрастырылып, [[1909]] ж. [[Санкт-Петербург]]те басылған Абай өлеңдерінің жинағында ақынның жүз қырықтай өлеңі (аударма өлеңдерін қосып санағанда) мен «Ескендір», «Масғұт» поэмалары басылғаны, яғни осы күнгі белгілі поэзиялық шығармаларының көрнектілері түгелге жуық қамтылды.&lt;ref&gt;Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8&lt;/ref&gt;

==Абай Құнанбайұлының дінге көзқарасы==
{{main|Абай Құнанбайұлының дінге көзқарасы}}
[[Сурет:USSR stamp A.Qunanbayuli 1965 4k.jpg|thumb|200px|А. Құнанбайұлы, [[1965]] [[КСРО]] [[пошта маркасы]], (ЦФА тізімдемесі № 3220, Scott № 3059)]]

Абайдың дінге көзқарасын бағалап, тұжырымдауда екі түрлі қате пікір орын алып келді. Кейбір зерттеушілер Абай «''ислам дінінің қазақ ішінен шыққан өкілі''» деп келсе, екінші бір зерттеушілер Абайдың дін туралы ойлары ақын шығармашылығының әлсіз, кертартпа жағы деп түсіндіреді. Алғашқы пікір Абайға тағылған жала болса, соңғысы - ақынның дін туралы түсініктеріне тарихи, диалектикалық тұрғыдан қарамай, тұрпайы социологияға бас июдің салдарынан туған болжам. Абайдың дін туралы толғамдарын дұрыс түсініп, бағалау оған тарихи тұрғыдан қарауды талап етеді. Абай заманында [[қазақ]] даласында қос дінділік орын алды, ресми өмірде [[Ислам Діні|ислам діні]] үстемдік еткенімен, күнделікті тіршілікте [[шаманизм]]дік түйсіктер мен түсініктер басым болды. Қос дінділік қазақ халқының сол кезеңдегі наным-сенімі мен дүниетанымынан айқын байқалады. [[Шаманизм]]дегі негізгі категория-«[[Тәңір]]і», исламдағы - «[[Аллах|Алла]]» қазаққа тән ұғымдар. Шаманизмде тәңірінің, [[аруақ]]тардың адамдармен ұштастырушы «[[жын]]» болса, исламда Алланың адамдармен байланыстырушысы «[[періште]]лер» деп саналды. Қазақтың күнделікті өміріңде шаманизмнің өкілі, іс жүргізушісі - жын шақыратын бақсылар, ал ислам дінінде - өздерін [[пайғамбар]]дың ұрпақтары санайтын қожалар болды. Абай «''Біраз сөз қазақтың түбі қайдан шыққаны туралы''» еңбегінде қазақ жерінде ислам дінінің қалай тарағандығын және оның шаманизммен байланысын арнайы талдайды.

Абайдың дін мәселелері - [[құдай]] мен [[адам]]ның, [[өмір]] мен өлімнің, [[жан]] мен [[тән]]нің, [[иман]] мен ұяттың, [[дін]] мен [[ғылым]], дін мен дін иелерінің өзара байланысы туралы түсініктері антиклерикалдық бағыттағы талдау. Құдай мен адамның қарым-қатынасын ''[[Абайдың жиырма жетінші қара сөзі|Жиырма жетінші]]'', ''[[Абайдың жиырма сегізінші қара сөзі|Жиырма сегізінші]]'' сөздерінде арнайы талдап, гректің ұлы ойшылы [[Сократ]]пен пікір таластырады.&lt;ref&gt;Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3&lt;/ref&gt;

==Ақынның балалық шағы==
Абай Құнанбаев 1845 жылы қазіргі [[Шығыс Қазақстан облысы]]ның Абай ауданындағы Шыңғыс тауында дүниеге келген. Азан шақырып қойған аты Ибраһим екен.

Абай ислам дінінің қағидаларын барынша құрметтейтін діни отбасында өсіп, тәрбие алды. Оның әкесі Құнанбай қажы тобықты руының өте ықпалды, орыс тілін жақсы білген биі болды. Орыстың алдыңғы қатарлы зиялы қауым өкілдерімен қарым-қатынас жасап тұрды. Ол шыққан тегі сұлтан әулетінен болмаса да Қарқаралы округында алғашқы аға сұлтандардың бірі болып сайланды. Ғұмырының аяқ кезінде Меккеге қажылыққа барып қайтты. Меккеде Құнанбай қажы салдырған Тәбия қонақүйі әлі бар. Қажылықтан қайтып оралған Кұнанбай Бұл дүниелік істерден біржола қол үзеді. Ақынның бабасы Өскенбай Қазақстанның Солтүстік-шығыс аймағындағы әділетті де ықпалды қазақ билерінің бірі болатын. Оның қалдырған данышпандық сөздері мен ғибаратты өсиеттері аз емес. Биге қазақтардың алыс жатқан руларының адамдары да шағым айта келіп, жүгінетін. Абайдың арғы атасы Ырғызбай да атақты би әрі батыр болған.

Абай әуелі ауыл молдасынан сауат ашып, содан кейін Семейдегі Ахмет Риза медресесінде үш жыл оқып білім алады. Ол жас кезінен кітапқа құмар болды, араб-парсы және көне түркі әдебиетінің үлгілерімен танысты. Абай қазақтардың дәстүрлі әдет-ғұрып заңы мен ислам дінінің қағидаларын терең меңгерді. Онымен білім жарыстырудан молдалардың өздері қауіптенетін. Абай халық ауыз әдебиетінің үлгілерін өте жақсы білді. Мектеп қабырғасында оқып жүрген кезінде-ақ өзінің алғашқы өлеңдерін жаза бастады.

Әкесі Құнанбай Абайды тобықты руының болашақ билеушісі ету мақсатымен оқудан ауылға кері қайтарып алады. Мұнда ол халықтың қалың ортасына түседі. Билер, ақындар, сазгер-әншілермен, сондай-ақ даланың данышпан ойшылдарымен жиі-жиі бірге болып, араласып тұрады.
Ақынның жастық шағы патша үкіметінің Қазақстанның оңтүстігіне қарай әскери күшпен ентелеп ене бастаған кезімен тұспа-тұс келді. Ол патша үкіметінің округтық приказдардағы жағдайының барған сайын нығая түскенін, XIX ғасырдың 60—90-жылдарындағы әкімшілік реформаларының енгізілгенін өз көзімен көрді. Ол аз уақыт болыс болған кезінде қай істі болса да әділ және адал шешуге талпынды. Сол үшін қатардағы қарапайым халықтың терең сый-құрметіне бөленді. Бірақ қоғамның күрделі проблемаларын мұндай қарапайым тәсілмен шешуге болмайтынына бірте-бірте кәміл көз жеткізе бастайды. Сондықтан да ол қазақтардың білім мен ғылым алуын белсене жақтаушыға айналады.

==Озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы==
Болашақ ақынның дүниеге көзқарасының қалыптасуына оның озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы орасан зор ықпал етті. Ол кезде өз Отанының тәуелсіздігі жолындағы ұлт-азаттық қозғалыстарға белсене қатысушылар Қазақстан аумағына жер аударылып келіп жатты. Олар, атап айтқанда, [[Украина]] мен [[Польша]]дағы зиялы қауымның неғұрлым білімді өкілдері болатын. Жер аударылып келгендердің арасында патша үкіметінің саясатына қарсы шыққан орыс зиялы қауымының өкілдері де аз емес еді. Олар Абайдың саяси көзқарасының қалыптасуына ықпал етті. Атап айтқанда, [[Михаэлис Евгений Петрович|Е. Михаэлис]], А. Леонтьев, С. Гросс, А. Блек, П. Лобановский, Н. Коншин, Н. Долгополов және басқалары еді.

Олар Абаймен бірге жиі-жиі қонақта болып жүрді. Қазақ ақыны солардың арқасында озық ойлы орыс мәдениетінің алып өкілдері А.С. Пушкиннің, М.Ю. Лермонтовтың және басқалардың шығармаларымен жете танысты.

==Абай — ұлы ақын әрі ойшыл==
Абай өзінің өлеңдерін бала кезінен жаза бастады. Бірақ ол ақын ретінде алғаш рет XIX ғасырдың 80-жылдарының орта кезінен бастап таныла бастады. Бұл кезде Абай өз атынан «Жаз» («Жаздыкүн шілде болғанда...») деген өлеңін жариялаған болатын. Абай — «Ескендір», «Масғүд», «Әзім әңгімесі» поэмалары мен этикалық-философиялық еңбегі «Қара сөздерді» жазды. Ақынның 1890-1898 жылдар аралығында жазылған «Қара сөздерінде» XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ халқының болмысы зерделенді.

Ақынды қатты алаңдатқан жағдайлар қазақтардың жаппай кедейленіп, қайыршылық халге түсе бастауы, патша үкіметі шенеуніктерінің шектен шыққан озбырлығы, жергілікті болыстардың парақорлығы мен қанағатсыз пайдакүнемдігі болды. Ол өзінің өлеңдерінде жақын туыстарына көмек қолын созбайтын сараң байларды өлтіре сынады.

Абай қазақ қоғамын ерінбей еңбек етуге шақырды. Өзінің кейбір замандастарының бойындағы жаманшылық мінездерді — жалқаулықты, еңбексіздікті, көрсеқызарлықты, алтыбақан алауыздықты, надандықты жеріне жеткізе әшкереледі. Кедейшіліктен құтылудың бір тәсілі егіншілікпен айналысу, қолөнер кәсібін және сауда-саттық жасауды үйрену екенін айтты. Ол былай деп жазды:

{{Quotation|''Егіннің ебін,''

''Сауданың тегін''

''Үйреніп, ойлап, мал ізде''}}

Оның басқаша ойлауы мүмкін де емес еді. Қазақ даласында жиі болып тұратын жұт қарапайым халықты ауыр қайғы-қасіретке душар ететін. Ондай кезде жылдар бойы жинаған малдан бір-ақ күнде айырылып, жұтап қалуға болатын еді. Абай 1880 жылғы алапат ауыр жұтты өз көзімен көрді. Сол жылы оның сан мыңдаған жерлестері қайыршылық халге душар болған еді. Семей облысында кедей жатақтардың саны бұрын-соңды болып көрмеген жоғары көрсеткішке жетті. Олар казак станицалары мен орыс шаруаларының деревняларына жаппай ағылып, болар-болмас тиын-тебенге жалданды, үй қызметшілері, қолбала, бақташылар болды. Қайыр сұрап, ел кезіп кеткендер де көп еді.

Абай қазақтарды мал өсірумен қоса сауда жасауды, белгілі бір кәсіп түрімен шұғылдануды үйрену қажеттігіне баса назар аударды. Орта Азия тұрғындарының кәсіп түрлеріне үлкен ілтипатпен қызыға қарады. Ол былай деп жазды: «Енді қарап тұрсам, сарттың екпеген егіні жоқ, саудагердің жүрмеген жері жоқ, қылмаган шеберлігі жоқ. Өзіменен өзі әуре болып, біріменен бірі ешбір шаһари (яғни қала адамдары болып. — авт.) жауласпайды. Орысқа қарамай тұрганда қазақтың өлісінің ахыреттігін (кебінін. авт.), тірісінің киімін сол жеткізіп тұрды».

Абай халыққа жаны ашымайтындарды жек көрді, байлардың қарапайым халыққа менсінбей қарауы оның ашу-ызасын келтірді. Қоғамды прогресшіл түрде дамыту жолдарын үнемі іздестіріп отырды. Абай ел басқаруға халық үшін қызмет ететін, адал адамдар сайлануы тиіс деп есептеді. Ол өз төңірегіндегі адамдардың, жақындары мен шәкірттерінің бойындағы өз халқына риясыз берілгендікті, оның мүдделерін қорғау қасиеттерін қолдап отырды.

==Абай және халық ағарту ісі==
Ұлы ақын жас ұрпақты имандылыққа, адамгершілікке, ғылым-білім үйренуге шақырды.

{{Quotation|''Ғылым таппай мақтанба,''

''Орын таппай баптанба.''

''Құмарланып шаттанба''

''Ойнап босқа күлуге...''

''Бес нәрседен қашық бол,''

''Бес нәрсеге асық бол,''

''Адам болам десеңіз,''

''Тілеуің, өмірің алдыңда,''

''Оған қайғы жесеңіз,''

''Өсек, өтірік, мақтаншақ,''

''Еріншек, бекер мал шашпақ''

''Бес дұшпаның білсеңіз.''

''Талап, еңбек, терең ой,''

''Қанағат, рақым ойлап қой -''

''Бес асыл іс көнсеңіз..., -''}}

деп жастарды бес нәрседен — өсектен, өтіріктен, мақтаншақтықтан, еріншектіктен, бекер мал шашпақтықтан қашық болуға, бес асыл іске — талап етуге, еңбекті сүюге, терең ойлай білуге, қанағатшыл болуға, қайырымды рақымшылық жасауга шақырды.

Абай жастардың бойындағы кеселді кемістіктерді, арсыздық пен ұятсыздықты, дөрекі надандықты тәрбие және білім беру арқылы жоюға үндеді. Ақын ол үшін қазақ балаларын оқытатын мектептерді көптеп салуды жақтады. Атап айтқанда, ол былай деп айтты: «Балаларды ата-аналарынан алып, мектепке беру керек, олардың біразын мамандықтың бір түрін, біразын басқа мамандықтарды игеруге бағыттау керек. Мектептерді көбейту қажет, оларда тіпті қыздар да оқитын болсын».
[[Сурет:Abai4ik.JPG|thumb|right|400px|Абай Құнанбайұлы]]

Ұлы ақын өз шығармаларында халықты ғылыммен белсене айналысуға үндеді. Әркімді өзінің өткен әр күніне міндетті түрде есеп беріп отыруға, келер ұрпақты парасаттылыққа шақырды.

Абайдың пікірінше, адам болу үшін оның бойынан үш түрлі фактор табылуы тиіс. Біріншіден, баланың шыққан тегі жаксы болуы керек, екіншіден, оның әлеуметтік жағдайы немесе қоршаған ортасы жағымды болуы шарт, ушіншіден, балаға адамгершілік тұрғысында тәрбие берілуі қажет.
Абай парақор билеушілерді, ашкөз судьяларды, надан молдаларды әшкерелеп отырды. Халықтың игілігіне жету жолындағы бұл қырсықты ғылым мен білім аркылы ғана жоюға болады деп есептеді. Ол жастарға үздіксіз еңбек етіп, білім алуды міндет етіп қойды. Білім алуға жұмылған еңбек әрқашанда жемісті және ізгілікті болатынын қадап айтты. Қараңғылықтан шығар, елді өркениетке жеткізер жалғыз жол — оқу-білім екенін көзі қарақты жастарға түсіндірді.

==Аудармашылық қызметі==
Абай орыс тілін тамаша меңгерді. Мұның өзі оның орыс ақыны М. Лермонтовтың біркатар өлеңін қазақ тіліне аударуына мүмкіндік берді. Атап айтқанда, Абай М.Ю. Лермонтовтың «Шайтан» («Демон»), «Дұға» («Молитва»), «Қанжар», «Жолға шықтым бір жым-жырт түнде жалғыз», «Жалау» («Жалғыз жалау жалтылдап»), «Теректің сыйы» («Асау Терек долданып, буырқанып») сияқты өлендерін аударды. Абай А.С. Пушкиннің «Евгений Онегин» дастанының үзінділерін қазақы ұғымда жатық етіп еркін аударды. Абайдың Татьяна хатының сөзіне шығарған «Татьянаның қырдағы әні» қалың елдің сүйікті әніне айналды.

Абай И.А. Крыловтың мысалдарын қазақ тіліне аударумен де айналысты. Қазақтар ұлт-азаттық қозғалысының көрнекті жетекшісі Ә. Бөкейханов өзінің қырғыз даласындағы әртүрлі уездерде болған кезінде ондағы ақындардың Пушкин мен [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Лермонтовтың]] Абай аударған өлеңдерін жақсы білетініне, оларды домбырада әнге қосып айтатынына көз жеткізіп қайтқанын жазады.Орыс тілінен Абай аударған шығармалар қазақ әдебиетін байыта түсті. Абай орыстың ұлы акындарының 50-ден астам өлеңін қазақ тіліне аударды.

==Абайдың Қазақстан тарихында алатын орны==
Абайдың өз өлеңдері мен қара сөзбен жазылған ғибраттарында қазақ қоғамы өмірінің 
барлық жақтарын ашып көрсетті. Одан ақыл-кеңес сұраған дала тұрғындары ағылып келіп жатты. Атап айтқанда, оған Баянауыл өлкесіндегі белгілі шежіресі, әрі ақын [[Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы]] келіп тұрды. Абаймен Семейге саяси жер аударылып келгендер де санасатын. Міне, мұның бәрі патша үкіметі шенеуніктері мен олардың жергілікті кейбір итаршыларының тарапынан қызғаныш пен көре алмаушылық, тіпті саяси күдік туғызды. Ақынның үстінен өсек айту мен жала жабу әрекеттерін күшейтті. Патша үкіметінің әкімшілігі Абайдың соңына шам алып түсіп, аңду орнатты. Тіпті 1903 жылы Семей полицмейстері ақынның және оның балаларының үйіне тінту жүргізді.

Жақын туыстары мен балаларының бірінен соң бірінің қазаға ұшырауы, оның үстіне ізіне түсіп қудалауға душар болуы ақынның денсаулығына әсер етті. Абай 1891 жылы өзінің ең жақсы көретін інісі Оспаннан айырылды. 1895 жылы үлкен ұлы Әбдірахман қайтыс болды. 1904 жылғы көктемде оның тағы бір ұлы Мағауия дүниеден өтті. Бұл қайғылы оқиғалар Абайға аса ауыр тиді. Мағауияның өлімінен кейін 40 күн өткенде Абайдың өзі де қайтыс болды.

Ақын өзінің талантты шәкірттерін тәрбиелеп өсірді. Абайдың ізбасар шәкірттері [[Шәкәрім Құдайбердіұлы|Шәкәрім]], Көкбай, Ақылбай, Кәкітай және Мағауия болды.

Абай көзі тірісінде өзінің өлеңдерін жинаған емес. Олардың әрқайсысын бір жапырақ қағазға жазып, жастарға таратып бере берген. Олар Абайдың өлеңдерін жаттап алып отырған. Сөйтіп Абай өлеңдері қазақ даласында ауыздан ауызға таралып кете барды. Оның өлеңдері қолдан қолға көшіріп алынды. Ондай қолжазба көшірмеге ие болу әрбір сауатты қазақ үшін зор ғанибет болатын. Кейінірек Абайдың туындыларын оның ұлы Тұрағүл жинастыра бастады. Абай өлеңдерінің ең алғашқы жинағы 1909 жылы ақын Кәкітайдын арқасында Қазан қаласында басылып шықты. Абай Құнанбаевтың өлең- дерін жинауға және бастырып шығаруға көп күш-жігер жұмсап, игі ықпал еткен адал ақын Көкбай Жанатайұлы (1864—1927) болды. Ол өлеңдер белгілі қоғам қайраткері [[Әлихан Бөкейханұлы]]ның редакциясымен басылып шықты.

Абай отандық тарихымыз бен әдебиетімізде аса көрнекті орын алады. Абай қазақтың ұлттық жазба әдебиетінің негізін қалады. Абай есімі дүниежүзі халықтары әдебиетінде [[Шекспир Уиллиам|Шекспир]], [[Пушкин Александр Сергеевич|Пушкин]], Гётелермен қатар тұрады. Ақынның мол әдеби мұрасы тек бір халықтың ғана емес, бүкіл адамзаттың рухани қазынасы саналады. Қазақстанда ұлы Абайдың есімі көптеген елді мекендер мен көшелерге, Алматы Ұлттық университетіне, Алматы қаласындағы Мемлекеттік академиялық опера және балет театрына берілген. Ұлы ақынның құрметіне Қазақстан мен Ресейде ескерткіштер орнатылған. Қазақстанның жоғары оқу орындарында Абай шығармашылығына арналған халықаралық және республикалық ғылыми конференциялар жыл сайын өткізіліп тұрады. Ұлы ақынның 150 жылдық мерейтойы 1995 жылы дүниежүзілік ЮНЕСКО көлемінде аталып өтті.
==Түрікмен оқырмандары==

[[Ақын]]ның қайтыс болғанына 50 жыл толуына орай түрікмен ақындары оның өлеңдерін аударды, ал ғалымдар мен сыншылар Абайдың шығармашылық жолы мен поэзиясының түр ерекшеліктері жөніңде зерттеу мақалалар жазды. Абайдың өлеңдерін ақындар М. Сеидов, К. Эзизов, С. Ураев, А. Баймурадов, А. Ораз тағанов түрікмен тіліне аударды. Ұлы ақынның туғанына 125 жыл толу тойы қарсаңында Б. Кербабаев, Б. Сейтақов, А. Алымкулов, Н. Гуллаев, А. Белмурадов, Н. Эсенмурадов тағы басқа Абай өлеңдеріне жан-жақты талдау жасайтын мақалалар жазды. Жиырмасыншы ғасырдың басында түрікмен поэзиясында шарлар алға шықты. Шахир да суырып салма ақын, олар елеңді алдын-ала дайындықсыз-ақ құрай алады. Ондай шахарлар қатарына ұлы Абайдың дәстүрін жалғастырған Кер-молла, Байрам-шахир, Молла-мұрт, Дурды-Клыч, Ата Салих жатады. Абай поэзиясына тән суырып салмалық ерекшелік осы түрікмен ақыңдарының поэзиясында кездеседі. Бұл жөнінде түрікменнің әдебиетшісі А. Баймурадов өзінің ''«Поэзиямыздағы Абай дәстүрінің жалғасуы»'' (''«Әдебиет ве сунгат»'', [[1974]]) атты мақаласында кең көлемде сөз еткен. Абайдың өлеңдерімен қатар ғақлиялары, ''«Ескендір»'', ''«Масғұт»'', ''«Әзімнің әңгімесі»'' атты дастандары түрікмен оқырмандарына жақсы белгілі.&lt;ref&gt;Қазақстан тарихы (XVIII ғасыр — 1914 жыл). Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Қабылдинов З.Е., Қайыпбаева А.Т.Алматы: Атамұра, 2008. — 352 бет, суретті, карталы. ISBN 9965-34-816-2&lt;/ref&gt;

== Абай туралы  ==
Абай туралы (кітаптар, мақалалар, фильмдер т.б.):
* [[Абайдың өмірбаянына қосымша материалдар]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. “''Абай Құнанбайұлының шығармаларының''” 1940 жылы шыққан 2 томдық жинағының 2 томында жарық  көрді.
* [[Абай — қазақтың ұлы ақыны (кітап)]] — («Жизнь и твор­чество Абая (Ибрагима) Кунанбаева»), [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Абай Құнанбаевтың «Лирикалары мен поэмалары» атты 1940 ж. «Художествен­ная литература» баспасынан орыс тілінде жарық көрген жинағына жазған алғы сөзі. Кітап Л. Соболевтің редакторлығымен шыққан.
* [[Абай — қазақтың ұлы ақыны (кітап)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің туындысы (Б. Кенжөбаевпен бірге).  Абайдың туғанына 100 жыл толуына байланысты 1945 ж. жарық көрген.
* [[Абай аулында]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің балалық шағына арналған көркем туынды. Авторы Т. Жұртбаев. 1987 ж. «Жалын» баспасынан жарық көрген.
* [[Абай ақындығының айналасы]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы.  «Әдебиет майданы» журналының 1934 ж. 11-12-санында, сол жылы «Социалды Қазақстан» газетінің 30 желтоқсандағы нөмірінде жарияланды.
* [[Абай елі]] — альбом-шежіре. Абайдың 150 жылдық мерейтойына орай [[1994]] ж. «Өнер» баспасынан шыққан.
* [[Абай елінде өткізілген мереке]] — [[Мұхтар Әуезов]]тың очеркі. [[Мұхтар Әуезов]]тың очеркі. Ұлы Абайдың 100 жылдық мерейтойында көрген-сезген жайлардан туған ойларын жазған. Очерк «Қазақ елі» журналынын 1945 жылғы 3-4-санында, кейін [[Мұхтар Әуезов]]тың 20 томдық шығармалар жинағында (18-кітап, 1985) жарияланды.
* [[Абай еңбектерінің биік нысанасы]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Абайдың туғанына 100 жыл толуына байланысты жазылып, алғаш рет «Социа­лист Қазақстан» (18. VIII. 1945), «Ленин туы» (23. VIII. 1945), «Алтай большевигі» (26. VIII. 1945) газеттерінде жарияланды.
* [[Абай жайын зерттеушілерге]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Семей облыстық «Екпінді» газетінің 1940 жылғы 17 шілде күнгі санында жарияланған.
* [[Абай жолы (мақала)]] — («Путь Абая»), [[Мұхтар Әуезов]]тың шағын мақаласы. «''Литературная газетада''» [[1954]] ж. 13 қарашада шыққан.
* [[«Абай жолы» эпопеясының поэтикасы және оның жазылу тарихы]] — монографиялық зерттеу. Авторы З. Ахметов. [[1984]] ж. орыс тілінде «Ғылым» баспасынан жарық көрген.
* [[«Абай жолы» эпопеясының тарихи негіздері]] — монография. Авторы [[Әуезова Ләйлә Мұхтарқызы|Л. Әуезова]]. 1969 ж. орыс тілінде «Ғылым» баспасынан жарық көрген.
* [[Абай Құнанбаев шығармашылығын зерттеудің маңызды мәселелері (мақала)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Алғаш рет 1954 жылы «Қазақстан мұғалімі» газетінің 1 шілдедегі санында жарияланды.
* [[Абай Құнанбаев қазақ халқының ақыны және ағартушысы]] — (10. VIII. 1945) газетінде жарияланған. Мақалада Абайдың ақындық өмір жолымен қалың окырманды таныстыру мақсат тұтылып, негізінен өмірбаяндық деректер қамтылған.
* [[Абай Құнанбаев (150 жылдық мерейтойына)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің ғылыми еңбектерінің жинағы. Абайдың 150 жылдық мерейтойына бай­ланысты «Санат» баспасынан 1995 ж. жарық көрген.
* [[Абай Құнанбаевтың 100 жылдық мерейтойына әзірлік жөніндегі ойлар]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің 1940 ж. жазған мақаласы Ә. Тәжібаевпен біріге).
* [[Абай (деректі фильм)]] — деректі фильм. 1954 ж. Алматы киностудиясы шығарған.
* [[Абай (диафильм)]] — диафильм. 1956 ж. [[Мәскеу]] «Диафильм» студиясы шығарған.
* [[Абай (жарнама кітапша)]] — осы аттас операның қойылымына арналған орыс тіліндегі жарнама кітапша. 1958 ж. Қазақ КСР Мәдениет министрлігі шығарған.
* [[Абай (кинодрама)]] — жазушының кинодрамасы. Қолжазба жазушы мұрағатында сақтаулы (№141-папка), араб әрпімен жазылған, көлемі 53 бет.
* [[Абай (М. Әуезовтың зерттеу еңбегі)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тың 1933 ж. жазған зерттеу еңбегі. «XIX ғасыр мен XX ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің оқу құралына» енген.
* [[Абай (әдеби журнал)]] — 1918 ж. [[Мұхтар Әуезов]] негізін салған ([[Жүсіпбек Аймауытов|Ж. Аймауытовпен]] бірге) әдеби журнал. С. Шикібаев ұйымдастырған «Уақ қарыз серіктестігінің» демеуімен 12 саны жарық көрген.
* [[Абай (әдеби сценарий)]] — жазушының әдеби сценарийі. Автор Абайдың ақындық өнepiн суреттеуді шәкірт ақындар шығармашылығымен қатар өрбітуді мақсат еткен.
* [[«Абай» және «Абай жолы» романдарының жазылуы туралы]] — («Как я работал над романами «Абай» и «Путь Абая»), [[Мұхтар Әуезов]]тың мақаласы. Оқырмандармен кездесу кештерінде ойға оралған ой-пікірлері мен оқырмандар сұрауына қайтарған жауаптары негізінде, әсіресе М. Горь­кий атындағы Әдебиет институтында оқитын студенттермен кездесу үстінде сөйлеген сөздері негізінде жазылған.
* [[Абайды білмек керек ойлы жасқа]] — [[Мұхтар Әуезов]] жазған оқу құралы. 1997 ж. «Санат» баспасынан толық нұсқасы жарық көрді. Кітап құрастырушы әрі ғалым М. Мырзахметұлының «Мұхтар Әуезов және Абай әлемі» деген көлемді алғы сөзімен ашылады.
* [[Аймақтану, білім арттыру]] — «''Аймақтану, білім арттыру''», [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. «''Жаңа мектеп''» журналының 1929 жылы 11-санында жарияланған. Жазушының шығармалар жинағының 50 томдық толық басылымының 3-томында ([[1998]]) қайта басылды.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сыртқы сілтемелер ==
{{Commons|Abay Qunanbayuli}}
{{Rodovid|510801}}
* [http://sites.google.com/site/abai1845/-le-der Абай Құнанбаев, өлеңдері, поэмалары, аудармалары]
* [http://www.abay.nabrk.kz/ Әлемге танылған - АБАЙ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090825061151/http://www.abay.nabrk.kz/ |date=2009-08-25 }}
* [http://drk.kz/load/referat/debiet/abaj_nanbaevty_pedagogikaly_kzarasy/14-1-0-960/ Абай Құнанбаевтың педагогикалық көзқарасы.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110226103307/http://drk.kz/load/referat/debiet/abaj_nanbaevty_pedagogikaly_kzarasy/14-1-0-960 |date=2011-02-26 }}
* [https://archive.is/20121225024820/madi-kom.narod.ru/Abai.html/ Қазақтың Ұлы ақыны Абай Құнанбайұлы]
* [http://abai.kz/content/darkhan-kydyreli-t-rkistannyn-en-yly-akyny Дархан Қыдырәлі. Түркістанның ең ұлы ақыны]
* [http://www.abai.kz/ Абай ақпараттық порталы]

{{Жақсы мақала}}

[[Санат:Абай Құнанбайұлы|*]]
[[Санат:XIX ғасырдағы қазақ ақындары]]
[[Санат:Қазақ философтары]]
[[Санат:Қазақстан сазгерлері]]
[[Санат:Қазақстан аудармашылары]]
[[Санат:Қазақ теңгесінде бейнеленген тұлғалар]]</text>
      <sha1>a34a800518h9eyhhsy3jh4e8nyqfz0w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063589</id>
      <parentid>3063582</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:12:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac]] ([[User talk:Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|т]]) өңдемелерінен [[User:NusrTansj|NusrTansj]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="94584" xml:space="preserve">{{мағына|Абай}}
{{Тұлға
 |Есімі = Абай Құнанбайұлы
 |Шынайы есімі = Ибраһим
 |Сурет = AbaiPainting.jpg
 |Сурет ені =
 |Сурет атауы  = 
 |Туған кездегі есімі = Ибраһим Құнанбайұлы
 |Туған күні = 10.08.1845
 |Туған жері = [[Қарқаралы]], [[Шығыс Қазақстан облысы|Семей облысы]]
 |Мансабы = Ақын, ағартушы, философ, сазгер, саяси қайраткер
 |Азаматтығы =   
 |Діні = [[сүннет|сүннеттілік]] [[ислам]]
 |Ұлты = [[Қазақтар|қазақ]]
 |Қайтыс болған күні = 06.07.1904
 |Қайтыс болған жері = Семей облысы
 |Әкесі = [[Құнанбай Өскенбаев]]
 |Анасы = [[Ұлжан Асанова]]
 |Жұбайы = Ділдə &lt;br /&gt; Шүкіман (Əйгерім) &lt;br /&gt; Еркежан
 |Балалары = ''Ділдəдан:'' Ақылбай, Хакімбай, Əбдірахман, Мағауия, Күлбадан, Райхан &lt;br /&gt; ''Əйгерімнен:'' Турағұл, Мекаил, Ізкаил, Кенже
 |Марапаттары = 
 |Сайты =  
 |Басқалары = 
 |Commons = 
}}

'''Абай''' ('''Ибраһим''') '''Құнанбайұлы''' ([[10 тамыз]] [[1845 жыл]] – [[6 шілде]] [[1904 жыл]]) — [[ұстаз]], [[ақын]], [[Ағартушылық|ағартушы]], [[жазба қазақ әдебиеті]]нің, [[қазақ әдеби тілі]]нің негізін қалаушы, [[философ]], сазгер, [[Тілмаш|аудармашы]], саяси қайраткер&lt;ref&gt;[http://www.abai.kz/node/118 аbai.kz] ақпараттық порталы&lt;/ref&gt;, либералды көзқарасын [[ислам]]ға таяна отырып, [[Орыстар|орыс]] және [[еуропа]] мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.&lt;ref&gt;[http://www.madenimura.kz/music/DocLib1/%D0%90%D0%B1%D0%B0%D0%B9%20%D2%9A%D2%B1%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%B1%D0%B0%D0%B5%D0%B2.aspx madenimura.kz]{{Deadlink|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;

Абай Шығыс пен Батыс мәдениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Философиялық [[трактат]]тар стилінде жазылған «[[Қара сөз]]дері» – тақырып ауқымдылығымен, дүниетанымдық тереңдігімен, саяси-әлеуметтік салмақтылығымен құнды.&lt;ref&gt;[http://www.adebiet.kz/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=6640&amp;Itemid=35 adebiet.kz]{{Deadlink|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} әдеби әлем порталы&lt;/ref&gt;

== Қысқаша шолу ==
[[Орта жүз]]дің [[Арғын]] тайпасының [[Тобықты]] руынан шыққан билер әулетінен. Әкесі [[Құнанбай Өскенбайұлы]] өз заманындағы атақ даңқы алысқа кеткен адамдардың бірі болған. Патша өкіметі [[XIX ғасыр|XIX ғасырдың]] ортасындағы бір сайлауда оны [[Қарқаралы ауданы]]ның аға сұлтандығына бекіткен. Шешесі [[Ұлжан]] Орта жүздің [[Арғын]] тайпасынан [[Қаракесек (Арғын)|Қаракесек руы]]ның шешендікпен, тапқырлық, әзіл әжуамен аты шыққан шаншарлардың қызы «Абай» деп жас Ибраһимді анасы [[Ұлжан]] еркелетіп атаған. Содан бері бұл есіммен Абай тарихқа енді.

Осындай текті ортадан шыққан Құнанбай мен Ұлжаннан туған төрт ұлдың бірі Абай жастайынан ақ ерекше қабілетімен, ақылдылығымен көзге түседі. Балаға сыншы әкесі осы баласынан қатты үміт етеді. Әкесі оның зеректілігін байқағаннан кейін, 10 жасқа толған соң [[Ахмет Риза мешіт-медресесі|Семейдегі Ахмет Риза медресесіне]] береді.Медреседе төрт жыл оқығаннан кейін, оқудан шығарып алып, қасында ұстап, ел басқару ісіне баули бастайды. Әкесінің төңірегінде ел жақсыларымен араласып, өз халқының рухани мәдениет жүйелерімен жете танысады. Өзі [[би]]лер үлгісінде шешен сөйлеуге төселеді. Ұтымды сөзімен, әділ билігімен елге танылып, аты шығады. Көп ұзамай, жетпісінші жылдардың бас кезінде Қоңыр Көкше дейтін елге [[болыс]] болады. Билікке араласып, біраз тәжірибе жинақтағаннан кейін ол халық тұрмысындағы көлеңкелі жақтарға сәуле түсіруге күш салып бағады. Бірақ онысынан пәлендей көңіл тоятындай нәтиже шығара алмайды. Сондықтан халқына пайдалы деп тапқан істерін көркем сөзбен, әсіресе, өлеңмен насихаттамақ болады. Абай бір жағынан шығыс классиктері [[Низами]], [[Сағди Ширази|Сағди]], Қожа Хафиз, [[Әлішер Науаи|Науаи]], [[Физули]], [[Абд әр-Рахман Жәми|Жәми]] тағы басқаларды оқыса, екінші жағынан [[Александр Сергеевич Пушкин|Александр Пушкин]], Александр Герцен, Михаил Салтыков-Щедрин, Николай Некрасов, [[Михаил Юрьевич Лермонтов|Михаил Лермонтов]], [[Лев Николаевич Толстой|Лев Толстой]], [[Иван Андреевич Крылов|Иван Крылов]], [[Фёдор Михайлович Достоевский|Фёдор Достоевский]], [[Иван Сергеевич Тургенев|Иван Тургенев]], [[Николай Гаврилович Чернышевский|Николай Чернышевский]] мұраларын оқып, терең таныс болған, Батыс әдебиетінен [[Йоганн Вольфганг фон Гёте|Гёте]], [[Джордж Байрон]] сияқты ақындарды оқып, Дрепер, [[Бенедикт Спиноза|Спиноза]], [[Герберт Спенсер|Спенсер]], Льюис, [[Чарлз Дарвин|Дарвин]] сынды ғалымдардың еңбектерін зерттейді.&lt;ref&gt;Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7&lt;/ref&gt;

== Өмірбаяны ==
=== Отбасы ===
[[Сурет:abay.jpg|right|200px|thumb|Абай ұлдары Ақылбай (сол жақта) және Тұрағұлмен (оң жақта) бірге]]
Абай [[Тамыздың 23|23 тамыз]] [[1845]] ж. қазіргі [[Семей облысы]]ның [[Шыңғыстау|Шыңғыс тауларында]] [[Қарқаралы]]ның аға сұлтаны [[Құнанбай Өскенбайұлы|Құнанбайдың]] төрт әйелінің бірі, екінші әйелі [[Ұлжан]]нан  туған.

Ақынның арғы тегі [[Орта жүз]] Тобықты Арғын ішіндегі [[Олжай Әйтекеұлы|Олжай батырдан]] басталады. Олжайдан Айдос, Қайдос, Жігітек есімді 3 ұрпақ тарайды. Бұлардың әрқайсысы кейін бір-бір рулы ел болып кеткен. Айдостың Айпара деген әйелінен: Ырғызбай, Көтібақ, Топай, Торғай, деген 4 ұл туады.Бұлардың әкесі момын, шаруа адамы, ал шешесі өткір тілді, өр мінезді әйел болған. Сол Айпара балаларына:

{{Quotation|''Шынжыр балақ, шұбар төс Ырғызбайым,''

''Тоқпақ жалды торайғыр Көтібағым,''

''Әрі де кетпес, бері де кетпес Топайым,''

''Сірә да оңбас торғайым...''}}

Ана айтқанындай, шынында, бұлардың ішінде [[Ырғызбай Айдосұлы|Ырғызбай]] ортасынан оза шауып, ел басқарған. Ырғызбайдан Үркер, Мырзатай, Жортар, [[Өскенбай Ырғызбайұлы|Өскенбай]] тарайды. [[Өскенбай Ырғызбайұлы|Өскенбай]] шаруаға жайлы, билікке әділ кісі болғандықтан, “Ісің адал болса Өскенбайга бар,арам болса Ералыға бар” деген мәтел осыдан қалған. Өскенбайдың әйелі Зереден Құнанбай туады.

Құнанбай-4 әйел алған адам. Оның бәйбішесі Күңкеден – Кұдайберді, інісі Құттымұхамбетке айттырылып, қалыңдық кезінде жесір қалған соң өзі алған екінші әйелі: Ұлжаннан – Тәңірберді (Тәкежан), Ибраһим (Абай), Ысқақ, Оспан, үшінші әйелі Айғыздан – Халиулла, Ысмағұл туады. Қартайған шағында үйленген ең кіші әйелі Нұрғанымнан [[ұрпақ]] жоқ. Абайдің “ Атадан алтау, анадан төртеу едім дейтіні осыдан. Болашақ ақын сабырлы мінезімен, кең пейілімен ел анасы атанған “кәрі әжесі” Зеренің таусылмайтын мол қазынадай аңыз ертегілерін естіп, абысын-ажынға жайлы, мінезі көнтерлі, әзіл-қалжыңга шебер, жөн-жобага жетік өз анасы Ұлжанның тәрбиесінде өсті. Абай әуелі ауылдағы Ғабитхан молдадан сауатын ашады да, 10 жасқа толған соң 3 жыл Семейдегі [[Ахмет Риза Медресесі|Ахмет Риза медресесінде]] оқиды. Бұл медреседе [[Араб тілі|араб]], [[Парсы тілі|парсы]] тілдерінде, негізінен, дін сабағы жүргізілетін еді. Құрбыларынан анағұрлым зейінді бала оқуға бар ықыласымен беріліп, үздік шәкірт атанады. Ол енді дін оқуын ғана місе тұтпай, білімін өз бетінше жетілдіруге ұмтылады. Сөйтіп көптеген шығыс ақындарының шығармаларымен, араб, [[иран]], шағатай (ескі өзбек) тілінде жазылған ертегі, дастан, қиссалармен танысады, Шығыстың [[Низами]], [[Әлішер Науаи|Науаи]], [[Сағди Ширази|Сәғди]], [[Қожа Хафиз]], [[Физули Мұхаммед Сүлейманоғлы|Фзули]] сияқты ұлы ғұлама, классик ақындарына бауыр басады. Медресенің үшінші жылында Абай [[Семей]] қаласындағы “Приходская школаға” да қосымша түсіп, орысша сауатын аша бастайды. Бірақ бұл оқуын әрі жалғастыра алмай, небәрі 3 жылдан соң оның мұсылманша да, орысша да оқуы аяқталады.

[[Сурет:Abay Monument Almaty.jpg|thumb|left|Абайдың Алматыдағы ескерткіші.]]

[[File:Абай мен Оспан Құнанбайұлдарының зираттары.jpg|thumb|Абай мен Оспан Құнанбайұлдарының зираттары]]

Абайдың басқа балалардан алымдылығын аңғарған Құнанбай оны елге шақырып алып, өз жанына ертіп, әкімшілдік-билік жұмыстарына араластырмақ болады. Сөйтіп 13 жастағы Абай ел ісіне араласады. Абай әке қасында болған жылдарда атқамінер би-болыстардың қулық-сұмдықтарын, қазақ даласына ыдырай бастаған феодрулық қатынастардың кереғар қайшылықтары кіріптар еткен әлеуметтік теңсіздіктің зардаптарын, аштық пен жалаңаштықты, патриапхалдық, кертартпа салт-сана, әдет-ғұрып зандарының залалдарынын айқын түсінді.

Патша үкіметінің отаршылық саясаты мен парақор орыс әкімдерінің жергілікті би-болыстардың арамза әрекеттерін айнытпай танып, көкірегінде жиркеніш сезімі оянып, соларға қарсы күресуге бел буды, “ елге пайдалы, адамгершілігі бар, әділ басшы болсам ғана жақсы адам боламын” деген тұжырымға бекіді. Осы мақсатпен болыс сайлауына түсіп, жеңіп шығады да, 1876-1978 ж. Қоңыр-Көкше еліне болыс боладі. Бұл жылдары Абай өз қолындағы билікті пайдаланып, әділдік таразасын тең ұстауға күш салды. Әлсізге зорлық көрсеткендерді, ұрлық жасағандарды қатты жазаға тартып, халық қамқорына айналды. Оның ел басқарудағы бұл бағыты халықты қалауынша езіп-жаншып жүрген шонжарлар тарапынан қатты қарсылыққа ұшырады, үстінен оязға жалган арыз айтушылар көбейді. Соның бірі [[Үзікбай Бөрібаев]]тың “Таймақкөл деген жерімді тартып алды ” деген жалған арызы бойынша көтерілген іс 10 жыл сүргінге созылып, ақыры [[Михаэлис Евгений Петрович|Е. П. Михаэлистің]] көмегімен аяқсыз қалды. П. В. Маковецкий бұл істі [[1884]] ж. [[Тамыздың 27|27 тамызда]] жалған жала деп тауып, қысқартып тастады. Ақын үстінен жазылған “Абай барымта алды, ауыл шайып әйел қорлады” деген бір топ шонжар дұшпандарының арызы да нәтіжесіз қалды.

Ақын саяси қызметі үшін [[1870]] жылдары [[Санкт-Петербург]]тен [[Семей]]ге айдалып келген Михаэлиспен, 80-жылдарда орыс демократтары [[Нифонт Иванович Долгополов|Н. И. Долгополов]], А. А.Леонтьевпен танысады. Бұл озық ойлы азаматтардың Абайдың саяси-әлеуметтік көзқарасына игі ықпалы тигізгені сөзсіз. Бірақ Абай Құнанбаев орыс мәдениетімен, әдебиетіменен, демократтық көзқарастарымен осы кісілер арқылы деу ағат айтқандық болар еді. Бұл тұста [[Мұхтар Омарханұлы Әуезов|М. О. Әузовтың]] “Ал, кейін орыс тілін біліп, орыстың ұлы мадениетін мол, терең тани бастаған Абай озгын ойды бұлардан үйренбейді. Пушкиннің өзінен, Белинский, Герцен, Чернышевский, Салтыков-Щедрин, Некрасовтардың өз мұраларын оқып, кең, терең тарбие алды. Абайдың классик ақын болған маңызын, әлеументтік көзқарасын тек Михаэлис әсерінен деп қойсақ, әрі Абайға, әрі орыс халқының ұлы мұрасына жане ұлы даналарына қиянат сөз айтқан болар едік ” деген тұжырымын келтірсек те жеткілікті. Абай осылайша Европаның Гете, [[Байрон]] сияқты ақындарын, Спенсер, [[Спиноза]], Льюис, Дарвин, Дрепер] сынды ғұламаларының туындыларын оқыды. Сөйтіп Әуезовтың сөзімен айтқанда “1884 жылдары, жасы қырыққа таман іліңенде, ол дүниеден көп мағлұматы бар кісі болды.” Абай осы тұста, 1886 ж. досы Михаэлистің ұсынысымен, [[Семей облысы]] Статистика комитетінің толық мүшесі болып сайланды.

1875 жылы Қоңыркөкше елінде өткен сайлауда жеңіп шығып, 1878 жылға дейін болыс болады. Қазақ халқының дәстүрлі ел билеу жосындарын, әдет-ғұрып заңдарын жетік білетін Абай ел ішіндегі әр алуан әкімшілік-құқықтық реформаларға белсене араласады. Егде тартқан шағында әкімқара биліктен, атқамінерліктен іргесін аулақ салып, шығармашылықпен ғана шұғылданады. Абайдың көптеген шығармаларында Адам, Болмыс және Ралам тақырыбы, сондай-ақ, абсолюттік ақиқат сыры тұрақты орын алады.&lt;ref&gt;Жетісу. Энциклопедия. - [[Алматы]]: «Арыс» баспасы, [[2004]]. — 712 бет. ISBN 9965-17-134-3&lt;/ref&gt;

1885 ж. мамыр айында [[Шар (өзен)|Шар өзені]]нің бойындағы Қарамола деген жерде Семейдің ген.-губернаторы Цеклинцкийдің басқаруымен Семей губернасиясына қарайтын 5 уездің 100-ден астам би-болыстары бас қосқан төтенше съезі өткізілді. Осы съезде төбе би болып сайланған Абайға “Семей қазақтары үшін қылмысты істерге қарсы заң ережесін” әзірлеу тапсырылды. Абай бастаған комиссия барлығы 93 баптан тұратын ережені 3 күн, 3 түнде әзір етті. Бұл қазақ қауымында ежелден қалыптасқан кертартпа әдет-ғұрып заңдарына да, патша өкіметінің халықты қанаушылыққа ,зорлық-зомбылыққа негізделген заңына да ұқсамайтын, өзгеше құжат еді. Оның әсіресе ұрлық, қылмыс пен әйел мәселелеріне арналған баптары ерекше құнды. Бірақ Абайдің атақ-даңқын осынша көкке көтерген [[Қарамола съезі]]нен кейін оның дұшпандары тіпті еліріп кетті. 1890 ж. Байғұлақ, Кұнту деген жуандардан бастаған 16 атқамінер [[Жиренше қыстауы]]ның шетіндегі Ши деген жерде Абайға қарсы дұшпандық әрекетке сөз байласады.

1891 жылдан бастап Абай басына ауыртпалық түсіп, бір-біріне ұласқан қайғы бұлты ашылмай қояды. Осы жылы ақынның сүйікті інісі Оспан жарық дүниеден өтеді. Одан кейін орысша әскери білімі бар, үлкен үміт күткен баласы [[Әбдірахман]]нан айырылады. Бұлардың қазасының ақын жанына қандай батқаны оның осы тақырыпқа арнаған топтама өлеңдерінен айқын көрінеді. Сөйтіп жүргенде соңғы тіренішіндей болған дарынды ақын баласы [[Мағауия Абайұлы Құнанбаев|Мағауия]] да қайтыс болды. Осындай қабаттасқан қайғы қасіреттен күрт сынған Абай Мағауияның қазасынан кейін қырық күннен соң, өзі де дүние салады. Ақынның сүйегі Шыңғыстаудың ығындағы Жидебай мекенінде, інісі [[Оспан Құнанбайұлы|Оспанның]] жанына жерленеді. Бұл күнде ол арада қазақтың ұлы екі перзенті — Абай мен [[Шәкәрім Құдайбердіұлы|Шәкәрімге]] деген ұрпақтың өшпес махаббатының, ізгі құрметінің белгісіндей болып, сәулет өнерінің соңғы үлгісімен салынған қос мұнаралы кешенді алып мазар тұр.

1891 ж. Оразбай бастаған дау 1897 жылға дейін созылады. Бұл шиеленістің аяғы 1898 жылғы Мұқыр сайлауындагы жанжалға, Абай өміріне қастандыққа әкеп соқтырады. Ақын бұл жанжалдың барша жиренішті сырын, өзінің ақ екендігін Сенатқа хатында барынша айғақты деректермен дәлелдеп береді. Абай өлең жазуды 10 жасында (“Кім екен деп келіп ем түйе қуған…”) бастаса, өз өлеңдеріне шығаруды шамамен 1880-1997 ж. аралығында көбірек қолға алған. Өлеңдерін әркімдердің атымен таратып, Көкбай атынан бастырған ақын жазған өлеңдерін “жинауды ” шәкірттеріне 1896 ж. ескерткен. Ал қара сөзбен жазылған [[ғақлия]]-өсиеттерін 1890-98 ж. аралығында қолға алған. Абай 3 әйел алған. Байбішесі Ділдадан: Ақылбай, Әбдірахман, Кұлбадан, Әкімбай, Мағаұия, Райхан; екінші әйелі Әйгерімнен Тұрағұл, Мекайыл, Ізкаіл, Кенже деген 7 ұл, 3 қыз сүйген. Келіндей алған әйелі Еркежаннан ұрпақ көрген жоқ.

== Шығармалары ==
[[Сурет:Абай энциклопедиясы.Атамұра баспасы,1995(Абай Құнанбайұлының 150-жылдық мерейтойына арналған),100000 дана.jpg|нобай|230px|Абай туралы энциклопедия. Бұл кітапта Абайға қатысты деректер қыр-сырымен қамтылған (алфавит бойынша).]]
Абай өлең жазуды 10 жасында («Кім екен деп келіп ем түйе қуған...») бастаған. Одан басқа ертеректе жазылған өлеңдері — «Йузи-рәушән», екіншісі — «[[Физули, Шәмси, Сәйхали]]». «[[Сап, сап, көңлім, сап, көңлім...|Сап, сап, көңілім]]», «[[Шәріпке]]», «[[Мен жасымнан көп көрдім...|Абралыға]]», «[[Жақсылыққа]]», «[[Кең жайлау]]» өлеңдері 1870 — 80 жылдар аралығында жазылған. Ақындық қуатын танытқан үлкен шығармасы — «[[Қансонарда]]» 1882 ж. жазылған. Алайда жасы қырыққа келгеннен кейін ғана көркем әдебиетке шындап ықылас қойып, көзқарасы қалыптасып, сөз өнерінің халық санасына тигізер ықпалын түсінеді. Шығармалары үш жүйемен өрбиді: бірі&amp;nbsp;— өз жанынан шығарған төл өлеңдері; екіншісі&amp;nbsp;— ғақлия (немесе [[Абайдың қара сөздері]]) деп аталатын прозасы; үшіншісі&amp;nbsp;— өзге тілдерден, әсіресе орысшадан аударған өлеңдері.

Абай өлеңдері түгел дерлік [[лирика]]дан құралады, [[Поэма|поэма]] жанрына көп бой ұрмағаны байқалады. Қысқа өлеңдерінде табиғат бейнесін, адамдар портретін жасауға, ішкі-сыртқы қылық-қасиеттерін, мінез-бітімдерін айқын суреттермен көрсетуге өте шебер. Қай өлеңінен де қазақ жерінің, қазақтың ұлттық сипатының ерекшеліктері көрініп тұрады. Ислам діні тараған Шығыс елдерінің әдебиетімен жақсы танысу арқылы өзінің шеберлік&amp;nbsp;— шалымын одан әрі шыңдайды. Шығыстың екі хикаясын «Масғұт» және «Ескендір» деген атпен өлеңге айналдырады. [[Ислам діні]]не өзінше сенген діни таным жайындағы философиялық көзқарастарын да өлеңмен жеткізеді. Абайдың дүниетанудағы көзқарасы XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақ халқының экономикасы мен ой-пікірінің алға ұмтылу бағытта даму ықпалымен қалыптасты. Дүниетану жолында сары-орыстың төңкерісшіл демократтарының шығармаларын оқып, өз дәуірінің алдыңғы қатарлы ой-пікірін қорытып, басқаларға қазақ өміріндегі аса маңызды мәселелерді түсіндіруге қолданады. Дүниетану өңірінде екі қасиеттің&amp;nbsp;— сезім мен қыйсынның , түйсік пен ақылдың қатынасын таразылайды. Сондықтан да: «Ақыл сенбей сенбеңіз, Бір іске кез келсеңіз» деп жазады.

Кез келген халықтың тарих сахнасына шығуы&amp;nbsp;— жүйеге бейімделген біртектес өмір салттың ғана нәтижесі емес, сонымен бірге қасиеттік деп саналатын- арман-аңсардың (идеал) да біртұтастығына айғақ. Олай болса Абай сынының тәлкегіне түскен еріншектік, дарақылық, жалқаулық, күншілдік, өтірікшілік, өсекшілдік, мақтаншақтық, жағымпаздық, жікшілдік сияқты қасиеттер қазақ баласының кейбірінің бойындағы туа біткен кемшілік емес, сол Абай өмір сүрген қоғамдағы саяси әлеуметтік қатынастардың нәтижесі екеніне ден қою қажет. Сонда, Абай бұрынғы бабаларымыздың бойынан көрген «кемшіліктерді» себеп ретінде емес, сол замандағы саяси-әлеуметтік қатынастардың салдары ретінде қарастыруға жол ашқан.

==Қара сөздері==
{{main|Абайдың қара сөздері}}
[[Абай Құнанбаев|Абайдың]] көркемдік, әлеуметтік гуманистік және дінге көзқарастары терең білінген еңбегі -  қара сөздері. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] қара сөздері (Ғақлия) - ұлы ақынның сөз өнеріндегі көркемдік қуатын, [[философия]]дағы даналық дүниетанымын даралап көрсететін классикалық стильде жазылған прозалық шығармасы. Жалпы саны қырық бес бөлек шығармадан тұратын [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] қара сөздері тақырыбы жағынан бір бағытта жазылмаған, әр алуан. Оның алты-жеті үлгісі қысқа болса, қайсыбіреуі мазмұн, тақырып жағынан өзгешелеу, ауқымды болып келеді. [[Абай Құнанбаев|Абай]] өзінің қара сөздерінде шығарманың ажарына ғана назар аударып қоймай, оның тереңдігіне, логикалық мәніне зор салған.

Сөйтіп көркемдік шеберлік пен ғылыми зерделік арқылы көркемдік сана мен [[философия]]лық сананы ұштастырады. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] қара сөздеріндегі гуманистік, ағартушылық, әлеуметтік ойлары [[дін]] туралы пікірлерімен бірігіп, тұтас бір қазақ халқының философиялық концепциясын құрайды. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] кара сөздері сондай-ақ жалпы адамзат баласына ортақ асыл сөзге айналды.

Оның қара сөздерінің бірнешеуі ең алғаш [[1918]] ж. [[Семей]]де шыққан &quot;Абай&quot; журналында жарық көрді. Кейіннен, Абайдың қара сөздері [[орыс тілі|орыс]], [[қытай тілі|қытай]], [[француз тілі|француз]], т.б. көптеген әлем тілдеріне аударылды.

===Қара сөзде айтылған ой===
Абайдың Абайдың жетінші қара сөзінде ұшырасатын &quot;жанның тамағы&quot; деген күрделі [[философия]]лық ұғым бар. Оны [[Абай Құнанбаев|Абай]] біздің санамыздан тыс өмір сүретін объективті дүниенің санада сәулеленуі нәтижесіңде пайда болатын ғылым, білімнің жинақталған қоры ретінде қарайды. Осы себептен де [[Абай Құнанбаев|Абай]]:

{{Quotation|''... құмарланып, жиған қазынамызды көбейтсек керек, бұл жанның тамағы еді,''}}

— деп қайыра түсінік беріп отыр... [[Абай Құнанбаев|Абайдай]] ұстаз ақынның бұл [[Абайдың жетінші қара сөзі|&quot;Жетінші сөзде&quot;]] көздеген мақсаты адамның бойыңда туа пайда болатын жан құмары арқылы өз ұрпағының санасына тек қана жанның пайдалы тамақтарын сіңдіру еді. Міне, [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] ағартушылық көзқарасының тамыр алған бір саласының қайнар көзі осы жақта жатыр.

[[Абай Құнанбаев|Абай]] бұл бағыттағы ойларын өзге сөзбен &quot;Ғылым таппай мақтанба&quot; т.б. өлеңдерінде айтқан. Мұнда ол &quot;жанның тамағы туралы&quot; ұғымды өз заманынын тұрғысынан келіп, &quot;адам болу&quot; үшін қажет көп керектермен ауыстырады. Ақын толық адам болу туралы өзінің жүйелі де қалыптасқан көзқарасының тезисін ұсынады. Онысы:

{{Quotation|''Адам болам десеңіз...''

''Бес нәрседен қашық бол...,''

''Бес нәрсеге асық бол,''}}

- деген жолдарда жатыр. Ақынның   бүкіл   шығармаларындағы   негізгі бір   тұтас тақырыпта   өзекті   идея   болған. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] пікірінше, ішкі рухани казынамыздың молығуы тікелей өзіміздің қолымыздағы іс. Осы реуішті пікір [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] [[Абайдың он тоғызыншы қара сөзі|&quot;Он тоғызыншы сөзінде&quot;]] де қайталанады. [[Абай Құнанбаев|Абайдың]] дүние танымы бойынша сананың, ақылдың пайда болуы күнделікті өмір тәжірибесінің нәтижесінен ғана туындайтын табиғи құбылыс. Соңдықтан да [[Абай Құнанбаев|Абай]] [[Абайдың он тоғызыншы қара сөзі|&quot;Он тоғызыншы сөзінде&quot;]]:

{{Quotation|''Адам ата-анадан туғаңда есті болмайды: есітіп, көріп, ұстап, татып ескерсе, дүниедегі жақсы, жаманды таниды-дағы, сондайдан білгені, көргені көп болған адам білімді болады. Естілердің айтқан'' ''сөздерін ескеріп жүрген кісі өзі де есті болады... Сол естілерден есітіп білген жақсы нәрселерді ескерсе, жаман дегеннен сақтанса, соңда іске жарайды, сонда адам десе болады,''}}

— деп жоғарыдағы өлең үзіндісендегі ойын осы сөзіңде одан ары кеңіте отырып дамытатынын көруге болады.

==Абай лексикасы==

{{main|Абай лексикасы}}
[[Абай]] тілінің негізі қазақтың жалпы халықтық сөйлеу тілі мен ауызша әдеби тілі болғандықтан, оның лексика-фразеолия қазынасы тегі жағынан, ең алдымен, қазақтың төл сөздерінен, одан соң шағын мөлшерде араб-парсы және орыс сөздері қабатынан құралады. Өз тұсындағы қазақ қоғамының саяси-әлеуметтік, мәдени-экономикалық күй-жағдайына орай қазақ лексикасында болған өзгеріс-жаңалықтарды Абай тілі айқын көрсетеді. Мысалы, кейбір атаулар ескіріп, қолданыстан шыға бастаса, Абай ондай сөздерді көбінесе көнені суреттеу үшін немесе образ үшін пайдаланады.

[[Хан]], [[уәзір]], аламан, [[Абыз (адам)|абыз]], [[жылыс]], [[тоғыс]], наурыздама сөздері көбінесе Қара сөздерінде тарихты баяндайтын тұстарда қолданылады. Ал, өмірге келген жаңа атауларды жатсынбай қабылдап, өзі де бұларға қоса жаңаларын жасайды (қ. Жаңа сөздер). Абай шығармаларының тақырыбына орай төл лексиканың ішінен этнографизмдерді де ([[шілдехана]], үш тоғыз, [[қынаменде]], [[ақшомшы]], [[ықтырма]], күзеу т. б.), көне киім-кешек, сауыт-сайман, құрал-жабдық атауларын да (дәндәку, жарғақ шалбар, пыстан, [[шақпақ]], шөншік, [[дулыға]], шарайна т. б.) пайдаланады. Сондай-ақ сыртқы тұлғасы жағынан көнерген сөздерді (мыс, Ұлы дегеннің орнына ұлық, кіші сөзінің орнына кішік, тураның орнына туғры тұлғалары) ұйқас құрау, мағыналық реңк үстеу сияқты белгілі бір мақсатпен қолданады. Дегенмен, Абай тұсында бірқатар сөздердің кенеру дәрежесі қазіргі көздегіден әлдеқайда солғындау болғаны байқалады. Мысалы, ағайын, туысқан мағынасындағы қарындас сөзі, ел, жақын және жат, алыс семантикалы алаш, әскери мағынасындағы қол сөздерінің әлі де осы ұғымдарда еркін және жиі қолданылғандығын сол көзеңдегі қазақ әдеби тілі де, Абай тілі де көрсетеді. Қоғам өмірімен етене қабысқан тіл, әсіресе, оның лексикасы сол қоғамның әр кезеңдегі тыныс-тіршілігіне орай өзгеріп отырады, яғни бірқатар сөздердің мағыналары ауысады, бірсыпырасы терминдік дәрежеге кетеріледі, енді бір алуанының қолданылу жиілігі артады. Бұл процеске қалам қайраткерлері белсене қатысады. Осы ретте Абайдың еңбегі көзге түседі.

'''Араб және парсы ықпалы:'''

Абай тілі лирикасының келесі қабаттары - [[Араб тілі|араб]] және [[Парсы тілі|парсы]] сөздері. Бұрыннан қазақтың жалпы халықтық тілінде қалыптасқан шығыс сөздерін Абай жатсынбай, еркін қолданады. Олар дінге, оқу-ағартуға, өнер-білімге, әкімшілікке, сауда-саттыққа т. б. қатысты болып келеді. Араб-парсы сөздерінің басым көпшілігін, жалпы халықтық тілдегі сияқты, Абайда да дерексіз ұғым атаулары құрайды (ар, абырой, мейір, нала, парыз, қаһар, қиял, қудірет, дәурен т. б.). Абай тілі лирикасының бір ерекшелігі - мұнда қазақ тіліне енбеген араб-парсы сөздерінің де қолданылғандығы. Олар, негізінен, Абайдың қарасөздерінде, онда да барлығында емес, тақырыбына қарай белгілі біреулерінде ғана шоғырланған. Ол шығармалар жүрегінің қуаты перзентлеріне арналған атақты [[Абайдың отыз сегізінші қара сөзі|Отыз сегізінші сөзі]] мен қазақ оқырмандарына иман деген - алла табарақа уатағаланың... жарлығына... мойынсұнып, инанмақ» екенін баяндаған 13-сөзі. Бұларда [[философия]] мен моральға қатысты ой-пікірін айтуда автор осы салалардағы ұғымдардың араб тілінде қалыптасқан атауларын қазақшаламай, сол күйінде пайдаланды.

'''Орыс сөздері:'''

Абай лирикасының келесі қабаты - орыс сөздері. Олар сан жағынан араб-парсы қабатынан әлдеқайда кем болганымен, әрі қарайғы орын тебу бағыты жағынан басым тұседі. Бұл бағытқа себепкер, ең алдымен, қазақ қоғамының сол кезеңдегі және әрі қарай әлеуметтік, саяси, экономика күй-қалпы болса, екіншіден, қазақтың ұлттық жазба тілінің демократтық сипатта дамуы еді. Абай мен Ыбырай орыс тілі элементтерін текжалпыхалықтық сөйлеу тәжірибесінен емес, тікелей орыс әдеби тілінен алды. Абайдың жалпы халықтық қолданыс тауып пайдаланған сөздерінің көпшілігі әкімшілік, заң, шаруашылық салаларына қатысты. Олар: ''болыс, кандидат, ояз, сияз, старшын, майыр, шен, партия, сот, шар, закун, закуншік, кателешке, бодан, расход, кір, лапке, барқыт, самаурын, пәтер, сома, бақалшік, мәліш (сауда), аршепке, барабан, зауыт, машине.''

Абайда өзіне дейінгі және өз тұсындағы қазақ әдеби үлгілерінде көздеспейтін бір топ орыс сөздері бар. Олар ''адвокат, доктор, губернатор, начальник, визит, [[монастырь]], ладан, штык, картечь, такт, номер, химия, трагедия, единица, ноль, образование, назначение, посредник, жеребе, прошение, дезнание, прямота, икра, фабрик, электр, румке, стакан, счет дегензат есімдер мен уөздный, военный, здравомыслящий, уголовный, самородный (сары алтын), виноват деген сын есімдер және гуляйттау, пошел, занимайся'' деген етістіктер.&lt;ref&gt;Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9&lt;/ref&gt;

==Абай және Пушкин==
[[Сурет:АБАЙ және ПУШКИН.jpg|thumb|250px|Абай.Суретшісі Әбілхан Қастеев. &lt;ref&gt;[http://www.nklibrary.kz/elib/collect/stat_kaz/AbaizghanePushkin.htm www.nklibrary.kz] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111208170815/http://www.nklibrary.kz/elib/collect/stat_kaz/AbaizghanePushkin.htm |date=2011-12-08 }}&lt;/ref&gt;]]

Аудармашыға екі қасиет қажет. Бірі талғампаздық, екіншісі ой тереңдігі. Талғампаздық деп отырғанымыз Абайдың хакімдігінің бір қыры. Абай бас салып кім көрінгенді аудармағаң ол аудармақшы болған автормен өзі бәсекеге түскен. Абайдың аудармалары, шын мәнінде, ой жарыстыру. Сондықтан Абай жасаған аудармаларын оның ой кеңістігінің өрісі деп қабылдаған жөн. Абай тілін еркін меңгерген орыс халқынан таңдап, талғап, әсіресе екі ақынды аударған олар [[Пушкин Александр Сергеевич|Александр Пушкин]] және [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Михаил Лермонтов]]. Абайдың талғампаздығына таң-тамаша қаласың. Орыс елімен, оның мәдениетімен мәңгілік қалатын, ешқандай өзге құндылық өлшемдеріне түспейтін екі ғалымды Абай бұлжытпай таныған және қазақ халқына таныстыру мақсатында, олардың шығармаларын қазақтіліне аударған.

Абай орыс ақыны [[Пушкин Александр Сергеевич|Александр Пушкин]]нің өлеңмен жазылған &quot;[[Онегин|Евгений Онегин]]&quot; деген романын толық аудармағаң одан үзінділер тәржімалағак Абай: ''&quot;Онегиннің сипаты,&quot; &quot;Татьянаның Онегинге жазған хаты,&quot; &quot;Онегиннің Татъянаға жауабы,&quot; &quot;Онегин сөзі,&quot; &quot;Онегиннің Татьянаға жазған хаты,&quot; &quot;Татьянаның сөзі,&quot; &quot;Ленскийдің сөзінен&quot;'' және ''&quot;Онегиннің өлердегі сөзі&quot;'' - деп жеке-жеке сегіз шығарма етіп аударған Неге Абай романды қазақ тіліне толық аудармаған, әрине оның себебін дөп басып айту қиың бірақ мен ойлаймың егер ''&quot;Евгений Онегинді&quot;'' толық аударса, оны қазақ оқырмандары қабылдамас еді, сірә, Абай соны түсінген, Қазақ оқырмандары махаббат, ғашықтық тақырыбына &quot;Ләйлі Мәжнүннен&quot; бастап өңкей классикалық ғажап туындылармен сусындап келе жатқан қауым, сондықтан болар Онегиннің Татьянаға шалажансар сезімін қалайша қабылдамақ. Әрине, қабылдай алмайды. Шығыстық дәстүрде ғашықтар құрбандыққа дейін барулары керек, айталық [[Қозы Көрпеш - Баян Сұлу|Қозы Көрпеш-Баян сұлу]] сияқты. Осыны түсінген Абай ''&quot;Евгений Онегиннен&quot;'' үзінділерді таңдап алып аударып, олардың өзін қазақы ұғымдармен сөйлетіп қойғаң ол ''&quot;Татьяна сөзін&quot; &quot;Тәңірі қосқан жар едің сен&quot;'', деп бастайды.&lt;ref&gt;Есім Ғ. Абай және Пушкин // Солтүстік Қазақстан. - 2006. - 9 тамыз. - 4 б.&lt;/ref&gt;

==Музыкалық мұра==
{{main|Абай музыкалық мұрасы}}
[[Сурет:Абай музыкасы.jpg|thumb|250px|Абай, ауторы [[Абай Омаров]]&lt;ref&gt;[http://www.alashainasy.kz/culture/10734/ Республикалық қоғамдық-саяси күнделікті газет]{{Deadlink|date=March 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;]]

Ұлы ақын, ағартушы [[Абай]] музыкалық саласында да айта қалғандай мұра қалдырды. Өзінің асыл өлеңдерін, қара сөздерін қағазға түсіріп, кейінгі ұрпаққа жазып қалдырса, музыкалық жөнінде оның мұндай мүмкіншілігі болмады. Өйткені, Абай өмір сүрген көзеңде қазақта музыканың жазба мәдениеті жоқ еді, халықтық музыка ауыз дәстүрлік қалыпта еді. Сондықтан Абай әндері де қазақтың басқа халықтық ән-күйлері сияқты, ауыздан-ауызға, заманнан заманға ауыса отырып жетті. Музыка саласында жазба мәдениеттің болмауына қарамастан, Абай әндерінің бізге толық жеткен себебі - олардың халықтың жүрегінде сақталуға сапасы сай келетін шығармалар болғандығында, халық санасынан өшпес орын алғандығында. Абай әндерінің өзгешелігі - мелодиялық, ырғақтық жақтарындағы жаңалықтарында, идеялық мазмұнының ашықтығында. Бұл өзгешелік алғашқы көзде тыңдағандардың бәріне бірдей тұсінікті бола қоймады, болмақшы да емес еді. Мәдениеттің дамуына кедергі болатын феодалдық жағдайда кейбіреулер үшін ол әндердің жаңа тілдері қазақтың халықтық ән дәстүрінен шығып кеткендік болып көрінуі де мүмкін еді. Бірақ жаңа, прогресшіл мәдениет күрескері болған Абай өз бетінен қайтқан жоқ. Сейтіп, Абай әндері алғашқыда оның өз айналасына - ауыл-аймағына, кейін жалпы қазақарасына тарай бастады. Абай әндері халықтық негізден нәр алғандықтан, халық әндерімен тамырласып жатқандықтан, нотаның жоқ кезінде-ақ, ауыздан ауызға көше отырып, қалың бұқараның игілігіне айналды. Бұған бұрын-соңды халықтың музыкалық салтында болмаған жаңа өткір тілмен өлең тексіне құрылуы да себеп болды.

==Абайтану==
{{main|Абайтану}}
Абайтану [[қазақтар|қазақ]] [[әдебиеттану]] [[ғылым]]ының саласы. Абайтану [[Абай]]дың өмірі мен шығармашылық өнері, [[философия]]сы, қоғамдық, эстететикалық көзқарастары, [[қазақ поэзиясы]]ндағы өлең жүйесін, ақындық тілді дамытудағы үлесі, музыкалық мұрасы жайлы сан-салалы зерттеу еңбектерін қамтиды. Абайдың өмірі мен шығармашылық мұрасын зерттеу шын мәнінде [[Әлихан Нұрмұхамедұлы Бөкейхан|Әлихан Бөкейханов]], [[Ахмет Байтұрсынұлы]], [[Міржақып Дулатұлы]] мақалаларынан басталды деуге болады.

Ахмет Байтұрсынұлы 1913 ж. «Қазақ» газетінде басылған «Абай – қазақтың бас ақыны» атты мақаласында «Одан асқан бұрын-соңғы заманда қазақ баласында біз білетін ақын болған жоқ» – деп Абайды аса жоғары бағалады. Абай шығармаларын жинап, қағазға түсіріп, реттеп баспаға дайындау ісі ақын қайтыс болған соң ұзамай-ақ қолға алынғанын дәлелдейтін нақтылы деректер жетерлік. Жарық көруінен бірнеше жыл бұрын құрастырылып, [[1909]] ж. [[Санкт-Петербург]]те басылған Абай өлеңдерінің жинағында ақынның жүз қырықтай өлеңі (аударма өлеңдерін қосып санағанда) мен «Ескендір», «Масғұт» поэмалары басылғаны, яғни осы күнгі белгілі поэзиялық шығармаларының көрнектілері түгелге жуық қамтылды.&lt;ref&gt;Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8&lt;/ref&gt;

==Абай Құнанбайұлының дінге көзқарасы==
{{main|Абай Құнанбайұлының дінге көзқарасы}}
[[Сурет:USSR stamp A.Qunanbayuli 1965 4k.jpg|thumb|200px|А. Құнанбайұлы, [[1965]] [[КСРО]] [[пошта маркасы]], (ЦФА тізімдемесі № 3220, Scott № 3059)]]

Абайдың дінге көзқарасын бағалап, тұжырымдауда екі түрлі қате пікір орын алып келді. Кейбір зерттеушілер Абай «''ислам дінінің қазақ ішінен шыққан өкілі''» деп келсе, екінші бір зерттеушілер Абайдың дін туралы ойлары ақын шығармашылығының әлсіз, кертартпа жағы деп түсіндіреді. Алғашқы пікір Абайға тағылған жала болса, соңғысы - ақынның дін туралы түсініктеріне тарихи, диалектикалық тұрғыдан қарамай, тұрпайы социологияға бас июдің салдарынан туған болжам. Абайдың дін туралы толғамдарын дұрыс түсініп, бағалау оған тарихи тұрғыдан қарауды талап етеді. Абай заманында [[қазақ]] даласында қос дінділік орын алды, ресми өмірде [[Ислам Діні|ислам діні]] үстемдік еткенімен, күнделікті тіршілікте [[шаманизм]]дік түйсіктер мен түсініктер басым болды. Қос дінділік қазақ халқының сол кезеңдегі наным-сенімі мен дүниетанымынан айқын байқалады. [[Шаманизм]]дегі негізгі категория-«[[Тәңір]]і», исламдағы - «[[Аллах|Алла]]» қазаққа тән ұғымдар. Шаманизмде тәңірінің, [[аруақ]]тардың адамдармен ұштастырушы «[[жын]]» болса, исламда Алланың адамдармен байланыстырушысы «[[періште]]лер» деп саналды. Қазақтың күнделікті өміріңде шаманизмнің өкілі, іс жүргізушісі - жын шақыратын бақсылар, ал ислам дінінде - өздерін [[пайғамбар]]дың ұрпақтары санайтын қожалар болды. Абай «''Біраз сөз қазақтың түбі қайдан шыққаны туралы''» еңбегінде қазақ жерінде ислам дінінің қалай тарағандығын және оның шаманизммен байланысын арнайы талдайды.

Абайдың дін мәселелері - [[құдай]] мен [[адам]]ның, [[өмір]] мен өлімнің, [[жан]] мен [[тән]]нің, [[иман]] мен ұяттың, [[дін]] мен [[ғылым]], дін мен дін иелерінің өзара байланысы туралы түсініктері антиклерикалдық бағыттағы талдау. Құдай мен адамның қарым-қатынасын ''[[Абайдың жиырма жетінші қара сөзі|Жиырма жетінші]]'', ''[[Абайдың жиырма сегізінші қара сөзі|Жиырма сегізінші]]'' сөздерінде арнайы талдап, гректің ұлы ойшылы [[Сократ]]пен пікір таластырады.&lt;ref&gt;Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3&lt;/ref&gt;

==Ақынның балалық шағы==
Абай Құнанбаев 1845 жылы қазіргі [[Шығыс Қазақстан облысы]]ның Абай ауданындағы Шыңғыс тауында дүниеге келген. Азан шақырып қойған аты Ибраһим екен.

Абай ислам дінінің қағидаларын барынша құрметтейтін діни отбасында өсіп, тәрбие алды. Оның әкесі Құнанбай қажы тобықты руының өте ықпалды, орыс тілін жақсы білген биі болды. Орыстың алдыңғы қатарлы зиялы қауым өкілдерімен қарым-қатынас жасап тұрды. Ол шыққан тегі сұлтан әулетінен болмаса да Қарқаралы округында алғашқы аға сұлтандардың бірі болып сайланды. Ғұмырының аяқ кезінде Меккеге қажылыққа барып қайтты. Меккеде Құнанбай қажы салдырған Тәбия қонақүйі әлі бар. Қажылықтан қайтып оралған Кұнанбай Бұл дүниелік істерден біржола қол үзеді. Ақынның бабасы Өскенбай Қазақстанның Солтүстік-шығыс аймағындағы әділетті де ықпалды қазақ билерінің бірі болатын. Оның қалдырған данышпандық сөздері мен ғибаратты өсиеттері аз емес. Биге қазақтардың алыс жатқан руларының адамдары да шағым айта келіп, жүгінетін. Абайдың арғы атасы Ырғызбай да атақты би әрі батыр болған.

Абай әуелі ауыл молдасынан сауат ашып, содан кейін Семейдегі Ахмет Риза медресесінде үш жыл оқып білім алады. Ол жас кезінен кітапқа құмар болды, араб-парсы және көне түркі әдебиетінің үлгілерімен танысты. Абай қазақтардың дәстүрлі әдет-ғұрып заңы мен ислам дінінің қағидаларын терең меңгерді. Онымен білім жарыстырудан молдалардың өздері қауіптенетін. Абай халық ауыз әдебиетінің үлгілерін өте жақсы білді. Мектеп қабырғасында оқып жүрген кезінде-ақ өзінің алғашқы өлеңдерін жаза бастады.

Әкесі Құнанбай Абайды тобықты руының болашақ билеушісі ету мақсатымен оқудан ауылға кері қайтарып алады. Мұнда ол халықтың қалың ортасына түседі. Билер, ақындар, сазгер-әншілермен, сондай-ақ даланың данышпан ойшылдарымен жиі-жиі бірге болып, араласып тұрады.
Ақынның жастық шағы патша үкіметінің Қазақстанның оңтүстігіне қарай әскери күшпен ентелеп ене бастаған кезімен тұспа-тұс келді. Ол патша үкіметінің округтық приказдардағы жағдайының барған сайын нығая түскенін, XIX ғасырдың 60—90-жылдарындағы әкімшілік реформаларының енгізілгенін өз көзімен көрді. Ол аз уақыт болыс болған кезінде қай істі болса да әділ және адал шешуге талпынды. Сол үшін қатардағы қарапайым халықтың терең сый-құрметіне бөленді. Бірақ қоғамның күрделі проблемаларын мұндай қарапайым тәсілмен шешуге болмайтынына бірте-бірте кәміл көз жеткізе бастайды. Сондықтан да ол қазақтардың білім мен ғылым алуын белсене жақтаушыға айналады.

==Озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы==
Болашақ ақынның дүниеге көзқарасының қалыптасуына оның озық ойлы орыс зиялы қауымының өкілдерімен араласуы орасан зор ықпал етті. Ол кезде өз Отанының тәуелсіздігі жолындағы ұлт-азаттық қозғалыстарға белсене қатысушылар Қазақстан аумағына жер аударылып келіп жатты. Олар, атап айтқанда, [[Украина]] мен [[Польша]]дағы зиялы қауымның неғұрлым білімді өкілдері болатын. Жер аударылып келгендердің арасында патша үкіметінің саясатына қарсы шыққан орыс зиялы қауымының өкілдері де аз емес еді. Олар Абайдың саяси көзқарасының қалыптасуына ықпал етті. Атап айтқанда, [[Михаэлис Евгений Петрович|Е. Михаэлис]], А. Леонтьев, С. Гросс, А. Блек, П. Лобановский, Н. Коншин, Н. Долгополов және басқалары еді.

Олар Абаймен бірге жиі-жиі қонақта болып жүрді. Қазақ ақыны солардың арқасында озық ойлы орыс мәдениетінің алып өкілдері А.С. Пушкиннің, М.Ю. Лермонтовтың және басқалардың шығармаларымен жете танысты.

==Абай — ұлы ақын әрі ойшыл==
Абай өзінің өлеңдерін бала кезінен жаза бастады. Бірақ ол ақын ретінде алғаш рет XIX ғасырдың 80-жылдарының орта кезінен бастап таныла бастады. Бұл кезде Абай өз атынан «Жаз» («Жаздыкүн шілде болғанда...») деген өлеңін жариялаған болатын. Абай — «Ескендір», «Масғүд», «Әзім әңгімесі» поэмалары мен этикалық-философиялық еңбегі «Қара сөздерді» жазды. Ақынның 1890-1898 жылдар аралығында жазылған «Қара сөздерінде» XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ халқының болмысы зерделенді.

Ақынды қатты алаңдатқан жағдайлар қазақтардың жаппай кедейленіп, қайыршылық халге түсе бастауы, патша үкіметі шенеуніктерінің шектен шыққан озбырлығы, жергілікті болыстардың парақорлығы мен қанағатсыз пайдакүнемдігі болды. Ол өзінің өлеңдерінде жақын туыстарына көмек қолын созбайтын сараң байларды өлтіре сынады.

Абай қазақ қоғамын ерінбей еңбек етуге шақырды. Өзінің кейбір замандастарының бойындағы жаманшылық мінездерді — жалқаулықты, еңбексіздікті, көрсеқызарлықты, алтыбақан алауыздықты, надандықты жеріне жеткізе әшкереледі. Кедейшіліктен құтылудың бір тәсілі егіншілікпен айналысу, қолөнер кәсібін және сауда-саттық жасауды үйрену екенін айтты. Ол былай деп жазды:

{{Quotation|''Егіннің ебін,''

''Сауданың тегін''

''Үйреніп, ойлап, мал ізде''}}

Оның басқаша ойлауы мүмкін де емес еді. Қазақ даласында жиі болып тұратын жұт қарапайым халықты ауыр қайғы-қасіретке душар ететін. Ондай кезде жылдар бойы жинаған малдан бір-ақ күнде айырылып, жұтап қалуға болатын еді. Абай 1880 жылғы алапат ауыр жұтты өз көзімен көрді. Сол жылы оның сан мыңдаған жерлестері қайыршылық халге душар болған еді. Семей облысында кедей жатақтардың саны бұрын-соңды болып көрмеген жоғары көрсеткішке жетті. Олар казак станицалары мен орыс шаруаларының деревняларына жаппай ағылып, болар-болмас тиын-тебенге жалданды, үй қызметшілері, қолбала, бақташылар болды. Қайыр сұрап, ел кезіп кеткендер де көп еді.

Абай қазақтарды мал өсірумен қоса сауда жасауды, белгілі бір кәсіп түрімен шұғылдануды үйрену қажеттігіне баса назар аударды. Орта Азия тұрғындарының кәсіп түрлеріне үлкен ілтипатпен қызыға қарады. Ол былай деп жазды: «Енді қарап тұрсам, сарттың екпеген егіні жоқ, саудагердің жүрмеген жері жоқ, қылмаган шеберлігі жоқ. Өзіменен өзі әуре болып, біріменен бірі ешбір шаһари (яғни қала адамдары болып. — авт.) жауласпайды. Орысқа қарамай тұрганда қазақтың өлісінің ахыреттігін (кебінін. авт.), тірісінің киімін сол жеткізіп тұрды».

Абай халыққа жаны ашымайтындарды жек көрді, байлардың қарапайым халыққа менсінбей қарауы оның ашу-ызасын келтірді. Қоғамды прогресшіл түрде дамыту жолдарын үнемі іздестіріп отырды. Абай ел басқаруға халық үшін қызмет ететін, адал адамдар сайлануы тиіс деп есептеді. Ол өз төңірегіндегі адамдардың, жақындары мен шәкірттерінің бойындағы өз халқына риясыз берілгендікті, оның мүдделерін қорғау қасиеттерін қолдап отырды.

==Абай және халық ағарту ісі==
Ұлы ақын жас ұрпақты имандылыққа, адамгершілікке, ғылым-білім үйренуге шақырды.

{{Quotation|''Ғылым таппай мақтанба,''

''Орын таппай баптанба.''

''Құмарланып шаттанба''

''Ойнап босқа күлуге...''

''Бес нәрседен қашық бол,''

''Бес нәрсеге асық бол,''

''Адам болам десеңіз,''

''Тілеуің, өмірің алдыңда,''

''Оған қайғы жесеңіз,''

''Өсек, өтірік, мақтаншақ,''

''Еріншек, бекер мал шашпақ''

''Бес дұшпаның білсеңіз.''

''Талап, еңбек, терең ой,''

''Қанағат, рақым ойлап қой -''

''Бес асыл іс көнсеңіз..., -''}}

деп жастарды бес нәрседен — өсектен, өтіріктен, мақтаншақтықтан, еріншектіктен, бекер мал шашпақтықтан қашық болуға, бес асыл іске — талап етуге, еңбекті сүюге, терең ойлай білуге, қанағатшыл болуға, қайырымды рақымшылық жасауга шақырды.

Абай жастардың бойындағы кеселді кемістіктерді, арсыздық пен ұятсыздықты, дөрекі надандықты тәрбие және білім беру арқылы жоюға үндеді. Ақын ол үшін қазақ балаларын оқытатын мектептерді көптеп салуды жақтады. Атап айтқанда, ол былай деп айтты: «Балаларды ата-аналарынан алып, мектепке беру керек, олардың біразын мамандықтың бір түрін, біразын басқа мамандықтарды игеруге бағыттау керек. Мектептерді көбейту қажет, оларда тіпті қыздар да оқитын болсын».
[[Сурет:Abai4ik.JPG|thumb|right|400px|Абай Құнанбайұлы]]

Ұлы ақын өз шығармаларында халықты ғылыммен белсене айналысуға үндеді. Әркімді өзінің өткен әр күніне міндетті түрде есеп беріп отыруға, келер ұрпақты парасаттылыққа шақырды.

Абайдың пікірінше, адам болу үшін оның бойынан үш түрлі фактор табылуы тиіс. Біріншіден, баланың шыққан тегі жаксы болуы керек, екіншіден, оның әлеуметтік жағдайы немесе қоршаған ортасы жағымды болуы шарт, ушіншіден, балаға адамгершілік тұрғысында тәрбие берілуі қажет.
Абай парақор билеушілерді, ашкөз судьяларды, надан молдаларды әшкерелеп отырды. Халықтың игілігіне жету жолындағы бұл қырсықты ғылым мен білім аркылы ғана жоюға болады деп есептеді. Ол жастарға үздіксіз еңбек етіп, білім алуды міндет етіп қойды. Білім алуға жұмылған еңбек әрқашанда жемісті және ізгілікті болатынын қадап айтты. Қараңғылықтан шығар, елді өркениетке жеткізер жалғыз жол — оқу-білім екенін көзі қарақты жастарға түсіндірді.

==Аудармашылық қызметі==
Абай орыс тілін тамаша меңгерді. Мұның өзі оның орыс ақыны М. Лермонтовтың біркатар өлеңін қазақ тіліне аударуына мүмкіндік берді. Атап айтқанда, Абай М.Ю. Лермонтовтың «Шайтан» («Демон»), «Дұға» («Молитва»), «Қанжар», «Жолға шықтым бір жым-жырт түнде жалғыз», «Жалау» («Жалғыз жалау жалтылдап»), «Теректің сыйы» («Асау Терек долданып, буырқанып») сияқты өлендерін аударды. Абай А.С. Пушкиннің «Евгений Онегин» дастанының үзінділерін қазақы ұғымда жатық етіп еркін аударды. Абайдың Татьяна хатының сөзіне шығарған «Татьянаның қырдағы әні» қалың елдің сүйікті әніне айналды.

Абай И.А. Крыловтың мысалдарын қазақ тіліне аударумен де айналысты. Қазақтар ұлт-азаттық қозғалысының көрнекті жетекшісі Ә. Бөкейханов өзінің қырғыз даласындағы әртүрлі уездерде болған кезінде ондағы ақындардың Пушкин мен [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Лермонтовтың]] Абай аударған өлеңдерін жақсы білетініне, оларды домбырада әнге қосып айтатынына көз жеткізіп қайтқанын жазады.Орыс тілінен Абай аударған шығармалар қазақ әдебиетін байыта түсті. Абай орыстың ұлы акындарының 50-ден астам өлеңін қазақ тіліне аударды.

==Абайдың Қазақстан тарихында алатын орны==
Абайдың өз өлеңдері мен қара сөзбен жазылған ғибраттарында қазақ қоғамы өмірінің 
барлық жақтарын ашып көрсетті. Одан ақыл-кеңес сұраған дала тұрғындары ағылып келіп жатты. Атап айтқанда, оған Баянауыл өлкесіндегі белгілі шежіресі, әрі ақын [[Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы]] келіп тұрды. Абаймен Семейге саяси жер аударылып келгендер де санасатын. Міне, мұның бәрі патша үкіметі шенеуніктері мен олардың жергілікті кейбір итаршыларының тарапынан қызғаныш пен көре алмаушылық, тіпті саяси күдік туғызды. Ақынның үстінен өсек айту мен жала жабу әрекеттерін күшейтті. Патша үкіметінің әкімшілігі Абайдың соңына шам алып түсіп, аңду орнатты. Тіпті 1903 жылы Семей полицмейстері ақынның және оның балаларының үйіне тінту жүргізді.

Жақын туыстары мен балаларының бірінен соң бірінің қазаға ұшырауы, оның үстіне ізіне түсіп қудалауға душар болуы ақынның денсаулығына әсер етті. Абай 1891 жылы өзінің ең жақсы көретін інісі Оспаннан айырылды. 1895 жылы үлкен ұлы Әбдірахман қайтыс болды. 1904 жылғы көктемде оның тағы бір ұлы Мағауия дүниеден өтті. Бұл қайғылы оқиғалар Абайға аса ауыр тиді. Мағауияның өлімінен кейін 40 күн өткенде Абайдың өзі де қайтыс болды.

Ақын өзінің талантты шәкірттерін тәрбиелеп өсірді. Абайдың ізбасар шәкірттері [[Шәкәрім Құдайбердіұлы|Шәкәрім]], Көкбай, Ақылбай, Кәкітай және Мағауия болды.

Абай көзі тірісінде өзінің өлеңдерін жинаған емес. Олардың әрқайсысын бір жапырақ қағазға жазып, жастарға таратып бере берген. Олар Абайдың өлеңдерін жаттап алып отырған. Сөйтіп Абай өлеңдері қазақ даласында ауыздан ауызға таралып кете барды. Оның өлеңдері қолдан қолға көшіріп алынды. Ондай қолжазба көшірмеге ие болу әрбір сауатты қазақ үшін зор ғанибет болатын. Кейінірек Абайдың туындыларын оның ұлы Тұрағүл жинастыра бастады. Абай өлеңдерінің ең алғашқы жинағы 1909 жылы ақын Кәкітайдын арқасында Қазан қаласында басылып шықты. Абай Құнанбаевтың өлең- дерін жинауға және бастырып шығаруға көп күш-жігер жұмсап, игі ықпал еткен адал ақын Көкбай Жанатайұлы (1864—1927) болды. Ол өлеңдер белгілі қоғам қайраткері [[Әлихан Бөкейханұлы]]ның редакциясымен басылып шықты.

Абай отандық тарихымыз бен әдебиетімізде аса көрнекті орын алады. Абай қазақтың ұлттық жазба әдебиетінің негізін қалады. Абай есімі дүниежүзі халықтары әдебиетінде [[Шекспир Уиллиам|Шекспир]], [[Пушкин Александр Сергеевич|Пушкин]], Гётелермен қатар тұрады. Ақынның мол әдеби мұрасы тек бір халықтың ғана емес, бүкіл адамзаттың рухани қазынасы саналады. Қазақстанда ұлы Абайдың есімі көптеген елді мекендер мен көшелерге, Алматы Ұлттық университетіне, Алматы қаласындағы Мемлекеттік академиялық опера және балет театрына берілген. Ұлы ақынның құрметіне Қазақстан мен Ресейде ескерткіштер орнатылған. Қазақстанның жоғары оқу орындарында Абай шығармашылығына арналған халықаралық және республикалық ғылыми конференциялар жыл сайын өткізіліп тұрады. Ұлы ақынның 150 жылдық мерейтойы 1995 жылы дүниежүзілік ЮНЕСКО көлемінде аталып өтті.
==Түрікмен оқырмандары==

[[Ақын]]ның қайтыс болғанына 50 жыл толуына орай түрікмен ақындары оның өлеңдерін аударды, ал ғалымдар мен сыншылар Абайдың шығармашылық жолы мен поэзиясының түр ерекшеліктері жөніңде зерттеу мақалалар жазды. Абайдың өлеңдерін ақындар М. Сеидов, К. Эзизов, С. Ураев, А. Баймурадов, А. Ораз тағанов түрікмен тіліне аударды. Ұлы ақынның туғанына 125 жыл толу тойы қарсаңында Б. Кербабаев, Б. Сейтақов, А. Алымкулов, Н. Гуллаев, А. Белмурадов, Н. Эсенмурадов тағы басқа Абай өлеңдеріне жан-жақты талдау жасайтын мақалалар жазды. Жиырмасыншы ғасырдың басында түрікмен поэзиясында шарлар алға шықты. Шахир да суырып салма ақын, олар елеңді алдын-ала дайындықсыз-ақ құрай алады. Ондай шахарлар қатарына ұлы Абайдың дәстүрін жалғастырған Кер-молла, Байрам-шахир, Молла-мұрт, Дурды-Клыч, Ата Салих жатады. Абай поэзиясына тән суырып салмалық ерекшелік осы түрікмен ақыңдарының поэзиясында кездеседі. Бұл жөнінде түрікменнің әдебиетшісі А. Баймурадов өзінің ''«Поэзиямыздағы Абай дәстүрінің жалғасуы»'' (''«Әдебиет ве сунгат»'', [[1974]]) атты мақаласында кең көлемде сөз еткен. Абайдың өлеңдерімен қатар ғақлиялары, ''«Ескендір»'', ''«Масғұт»'', ''«Әзімнің әңгімесі»'' атты дастандары түрікмен оқырмандарына жақсы белгілі.&lt;ref&gt;Қазақстан тарихы (XVIII ғасыр — 1914 жыл). Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Қабылдинов З.Е., Қайыпбаева А.Т.Алматы: Атамұра, 2008. — 352 бет, суретті, карталы. ISBN 9965-34-816-2&lt;/ref&gt;

== Абай туралы  ==
Абай туралы (кітаптар, мақалалар, фильмдер т.б.):
* [[Абайдың өмірбаянына қосымша материалдар]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. “''Абай Құнанбайұлының шығармаларының''” 1940 жылы шыққан 2 томдық жинағының 2 томында жарық  көрді.
* [[Абай — қазақтың ұлы ақыны (кітап)]] — («Жизнь и твор­чество Абая (Ибрагима) Кунанбаева»), [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Абай Құнанбаевтың «Лирикалары мен поэмалары» атты 1940 ж. «Художествен­ная литература» баспасынан орыс тілінде жарық көрген жинағына жазған алғы сөзі. Кітап Л. Соболевтің редакторлығымен шыққан.
* [[Абай — қазақтың ұлы ақыны (кітап)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің туындысы (Б. Кенжөбаевпен бірге).  Абайдың туғанына 100 жыл толуына байланысты 1945 ж. жарық көрген.
* [[Абай аулында]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің балалық шағына арналған көркем туынды. Авторы Т. Жұртбаев. 1987 ж. «Жалын» баспасынан жарық көрген.
* [[Абай ақындығының айналасы]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы.  «Әдебиет майданы» журналының 1934 ж. 11-12-санында, сол жылы «Социалды Қазақстан» газетінің 30 желтоқсандағы нөмірінде жарияланды.
* [[Абай елі]] — альбом-шежіре. Абайдың 150 жылдық мерейтойына орай [[1994]] ж. «Өнер» баспасынан шыққан.
* [[Абай елінде өткізілген мереке]] — [[Мұхтар Әуезов]]тың очеркі. [[Мұхтар Әуезов]]тың очеркі. Ұлы Абайдың 100 жылдық мерейтойында көрген-сезген жайлардан туған ойларын жазған. Очерк «Қазақ елі» журналынын 1945 жылғы 3-4-санында, кейін [[Мұхтар Әуезов]]тың 20 томдық шығармалар жинағында (18-кітап, 1985) жарияланды.
* [[Абай еңбектерінің биік нысанасы]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Абайдың туғанына 100 жыл толуына байланысты жазылып, алғаш рет «Социа­лист Қазақстан» (18. VIII. 1945), «Ленин туы» (23. VIII. 1945), «Алтай большевигі» (26. VIII. 1945) газеттерінде жарияланды.
* [[Абай жайын зерттеушілерге]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Семей облыстық «Екпінді» газетінің 1940 жылғы 17 шілде күнгі санында жарияланған.
* [[Абай жолы (мақала)]] — («Путь Абая»), [[Мұхтар Әуезов]]тың шағын мақаласы. «''Литературная газетада''» [[1954]] ж. 13 қарашада шыққан.
* [[«Абай жолы» эпопеясының поэтикасы және оның жазылу тарихы]] — монографиялық зерттеу. Авторы З. Ахметов. [[1984]] ж. орыс тілінде «Ғылым» баспасынан жарық көрген.
* [[«Абай жолы» эпопеясының тарихи негіздері]] — монография. Авторы [[Әуезова Ләйлә Мұхтарқызы|Л. Әуезова]]. 1969 ж. орыс тілінде «Ғылым» баспасынан жарық көрген.
* [[Абай Құнанбаев шығармашылығын зерттеудің маңызды мәселелері (мақала)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. Алғаш рет 1954 жылы «Қазақстан мұғалімі» газетінің 1 шілдедегі санында жарияланды.
* [[Абай Құнанбаев қазақ халқының ақыны және ағартушысы]] — (10. VIII. 1945) газетінде жарияланған. Мақалада Абайдың ақындық өмір жолымен қалың окырманды таныстыру мақсат тұтылып, негізінен өмірбаяндық деректер қамтылған.
* [[Абай Құнанбаев (150 жылдық мерейтойына)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің ғылыми еңбектерінің жинағы. Абайдың 150 жылдық мерейтойына бай­ланысты «Санат» баспасынан 1995 ж. жарық көрген.
* [[Абай Құнанбаевтың 100 жылдық мерейтойына әзірлік жөніндегі ойлар]] — [[Мұхтар Әуезов]]тің 1940 ж. жазған мақаласы Ә. Тәжібаевпен біріге).
* [[Абай (деректі фильм)]] — деректі фильм. 1954 ж. Алматы киностудиясы шығарған.
* [[Абай (диафильм)]] — диафильм. 1956 ж. [[Мәскеу]] «Диафильм» студиясы шығарған.
* [[Абай (жарнама кітапша)]] — осы аттас операның қойылымына арналған орыс тіліндегі жарнама кітапша. 1958 ж. Қазақ КСР Мәдениет министрлігі шығарған.
* [[Абай (кинодрама)]] — жазушының кинодрамасы. Қолжазба жазушы мұрағатында сақтаулы (№141-папка), араб әрпімен жазылған, көлемі 53 бет.
* [[Абай (М. Әуезовтың зерттеу еңбегі)]] — [[Мұхтар Әуезов]]тың 1933 ж. жазған зерттеу еңбегі. «XIX ғасыр мен XX ғасыр басындағы қазақ әдебиетінің оқу құралына» енген.
* [[Абай (әдеби журнал)]] — 1918 ж. [[Мұхтар Әуезов]] негізін салған ([[Жүсіпбек Аймауытов|Ж. Аймауытовпен]] бірге) әдеби журнал. С. Шикібаев ұйымдастырған «Уақ қарыз серіктестігінің» демеуімен 12 саны жарық көрген.
* [[Абай (әдеби сценарий)]] — жазушының әдеби сценарийі. Автор Абайдың ақындық өнepiн суреттеуді шәкірт ақындар шығармашылығымен қатар өрбітуді мақсат еткен.
* [[«Абай» және «Абай жолы» романдарының жазылуы туралы]] — («Как я работал над романами «Абай» и «Путь Абая»), [[Мұхтар Әуезов]]тың мақаласы. Оқырмандармен кездесу кештерінде ойға оралған ой-пікірлері мен оқырмандар сұрауына қайтарған жауаптары негізінде, әсіресе М. Горь­кий атындағы Әдебиет институтында оқитын студенттермен кездесу үстінде сөйлеген сөздері негізінде жазылған.
* [[Абайды білмек керек ойлы жасқа]] — [[Мұхтар Әуезов]] жазған оқу құралы. 1997 ж. «Санат» баспасынан толық нұсқасы жарық көрді. Кітап құрастырушы әрі ғалым М. Мырзахметұлының «Мұхтар Әуезов және Абай әлемі» деген көлемді алғы сөзімен ашылады.
* [[Аймақтану, білім арттыру]] — «''Аймақтану, білім арттыру''», [[Мұхтар Әуезов]]тің мақаласы. «''Жаңа мектеп''» журналының 1929 жылы 11-санында жарияланған. Жазушының шығармалар жинағының 50 томдық толық басылымының 3-томында ([[1998]]) қайта басылды.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сыртқы сілтемелер ==
{{Commons|Abay Qunanbayuli}}
{{Rodovid|510801}}
* [http://sites.google.com/site/abai1845/-le-der Абай Құнанбаев, өлеңдері, поэмалары, аудармалары]
* [http://www.abay.nabrk.kz/ Әлемге танылған - АБАЙ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090825061151/http://www.abay.nabrk.kz/ |date=2009-08-25 }}
* [http://drk.kz/load/referat/debiet/abaj_nanbaevty_pedagogikaly_kzarasy/14-1-0-960/ Абай Құнанбаевтың педагогикалық көзқарасы.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110226103307/http://drk.kz/load/referat/debiet/abaj_nanbaevty_pedagogikaly_kzarasy/14-1-0-960 |date=2011-02-26 }}
* [https://archive.is/20121225024820/madi-kom.narod.ru/Abai.html/ Қазақтың Ұлы ақыны Абай Құнанбайұлы]
* [http://abai.kz/content/darkhan-kydyreli-t-rkistannyn-en-yly-akyny Дархан Қыдырәлі. Түркістанның ең ұлы ақыны]
* [http://www.abai.kz/ Абай ақпараттық порталы]

{{Жақсы мақала}}

[[Санат:Абай Құнанбайұлы|*]]
[[Санат:XIX ғасырдағы қазақ ақындары]]
[[Санат:Қазақ философтары]]
[[Санат:Қазақстан сазгерлері]]
[[Санат:Қазақстан аудармашылары]]
[[Санат:Қазақ теңгесінде бейнеленген тұлғалар]]</text>
      <sha1>i9b8hkressbdq9crphhfl9691g3vpty</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Естай Беркімбайұлы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1913</id>
    <revision>
      <id>3063552</id>
      <parentid>3062833</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:15:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>/* Өмірбаяны */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6840" xml:space="preserve">{{Тұлға|Есімі=Естай Беркімбайұлы|Сурет=Estay berkimbayuli.jpg|ені=220px|Туған күні=1874|Қайтыс болған күні=15.03.1946|Туған жері=қазіргі [[Павлодар облысы]], Екібастұз ауданы, қарасты Ақкөл ауылы|Қайтыс болған жері=Куйбышев ауданы, Харков совхозының үшінші бөлімше|Азаматтығы=[[File:Flag of the Russian Empire (black-yellow-white).svg|22px|border]] [[Ресей империясы]] (1917)&lt;br/&gt;
{{USSR}}|Ұлты=[[Қазақтар|Қазақ]]|Мансабы=[[Ақын]], [[әнші]], [[сазгер]]|Әкесі=Беркімбай|Анасы=Күлипа|Марапаттары=1939 жылы Қазақстан Республикасы композиторлар одағының мүшесі, «Еңбегі сіңген өнер қайраткері» құрметті атақтары берілді.}}

'''Естай Беркімбайұлы''' ([[1874 жыл]], қазіргі [[Павлодар облысы]], [[Екібастұз|Екібастұз ауданы]], қарасты Ақкөл ауылы – [[15 наурыз]], [[1946 жыл]]) — қазақтың көрнекті әншісі, ақын-сазгері, [[Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы|ҚазССР]]-нің еңбек сіңірген өнер қайраткері (1939). 

== Өмірбаяны ==
[[File:Estay.jpg|thumb|Естай кітабы 2002 жыл]]
* Ол кедей отбасында туған. Естай әндік-ақындық ортада өскен, анасы Күлипа мен ағасы Байтолым белгілі әншілер болған. Естай олардан жыр, дастандар мен толғауларды орындау мәнерін үйренген. 16 жасында халық әндерін талантты орындаушы, халықтық музыка дәстүрін жалғастырушы тұлға.
* 20 жасында [[Ертіс]] атырабына белгілі әнші болды. Осы өнердің арқасында көп жерлерді ([[Қараөткел (Павлодар облысы)|Қараөткел]], [[Семей]], [[Павлодар|Кереку]], [[Зайсан (қала)|Зайсан]], [[Тарбағатай аймағы|Тарбағатай]], [[Жетісу]]) аралайды. [[Көкшетау тауы|Сұлу Көкше]] мен [[Баянауыл|Баянға]] барады. Бұл сапарында [[Біржан Қожағұлұлы|Біржанмен]] кездесіп, оның өнерінен тәлім алды.

Әнші-сазгерлер [[Біржан Қожағұлұлы|Біржан]], [[Ақан сері]] мен [[Жарылғапберді]]нің өнер-өнегесінен сусындаған Естай олардың тек әншілік-орындаушылық өнерін ғана емес, сазгерлік өнерін де ілгері дамытты: көптеген әндер (&quot;Бір мысқал&quot;, &quot;Майда қоңыр&quot;, &quot;Ашу – пышақ&quot;, &quot;Шоқ қара ағаш&quot;) шығарды. 

Естайдың әнші-ақындық, сазгерлік талантын бүкіл қазақ сахарасына мәшһүр еткен әні – &quot;Қорлан&quot;. Осы шығармасымен классик сазгерлердің қатарынан орын алды.&lt;ref&gt;[[Тарихи тұлғалар]]. Танымдық - көпшілік басылым. [[Мектеп]] жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – [[Алматы]]. “[[Алматыкітап баспасы]]”,  2009 ISBN 978-601-01-0268-2&lt;/ref&gt; &quot;Қорлан&quot; – Естай шығармаларының шыңы, жүрегі (Жұбанов А., Замана бұлбұлдары, А., 1963, 248-бет). &quot;Қорлан&quot; әнін [[Мұқан Төлебаев|М. Төлебаев]] &quot;Біржан-Сара&quot; операсында, [[Евгений Григорьевич Брусиловский|Е. Г. Брусиловский]] &quot;Ер Тарғын&quot; операсында, С. И. Шабельский мен Л.М.Шаргородский &quot;Қобыз бен оркестрге арналған концертінде&quot; (2-бөлімінде) шығармашылықпен пайдаланды. 

Жаңа өмір жайында &quot;Туды күнім&quot;, &quot;Өмір&quot; атты әндер шығарды. 1939 жылы Алматыға келіп, көп әндерін нотаға түсіртті. 
* Әншілік ақындық сайыстарға қатысып, [[Жамбыл Жабайұлы|Жамбыл]]мен неше рет кездесті. 
* Сол жылы [[Қазақстан жазушылар одағы|Қазақстан Жазушылар Одағының]] ІІ сьезіне қатысты.
* [[Ұлы Отан соғысы]] жылдарында мәдени-үгіт бригадасында әсем әнімен, жалынды жырымен халықты жеңіске жігерлендірді. 
* 1945 жылы [[Абай Құнанбайұлы|Абайдың]] туғанына 100 жыл толу мерекесіне қатысты. Мұнда [[Нартай Бекежанов|Нартай]], [[Нұрлыбек Баймұратов|Нұрлыбек]] т.б. ақындармен айтысқа түсті. Оған арнап М. Әлімбаев &quot;Естай-Қорлан&quot; поэмасын (1968) жазды.

== Марапаттары ==
* 1939 жылы қыркүйегінде &quot;Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері&quot; деген құрметті атақ берілді.
* 1940 жылы [[Қазақстан композиторлар одағы|Қазақстан Композиторлар одағына]] мүше болып қабылданды.

==  Шығармалары ==
* &quot;Майда қоңыр&quot;
* &quot;Жүректе&quot;
* &quot;Мәлике&quot;
* &quot;Өмір&quot;
* &quot;Қоңыр жел&quot;
* &quot;Дүние&quot;
* &quot;Шоққара ағаш&quot;
* «[[Хұсни-Хорлан]]&lt;nowiki/&gt;»- Әні мен сөзі Естайдікі, орынд. Р. Абдуллин

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Bio-stub}}

[[Санат:Екібастұзда туғандар]]
[[Санат:Қазақстан әншілері]]
[[Санат:Қазақстан сазгерлері]]
[[Санат:Қазақ ақындары]]
[[Санат:Қазақстан ақындары]]
[[Санат:Қазақ КСР-інің еңбек сіңірген өнер қайраткерлері]]</text>
      <sha1>qu0sbgst7dfxckx2jgdm67qsuywjl7l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ел тізімі (жалпы қабылданған атаулар)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3380</id>
    <revision>
      <id>3063624</id>
      <parentid>3055340</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:54:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dimash Kenesbek</username>
        <id>102199</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14625" xml:space="preserve">Бұл тізімде әлем елдерінің ресми не жалпы қабылданған атаулары беріліп тұр. Кейбір елдер атаулары әлі де қазақ тілінде орын таппағандықтарынан бұл тізімге еңбей тұр. Толық ел тізімін қазақ фонетикасының заңдарымен келтірілген [[Ел тізімі|мына]] тізімнен қарай аласыз.
&lt;!--Table of Contents:--&gt;
{| id=&quot;toc&quot; border=&quot;0&quot;
! {{MediaWiki:Toc}}:
| [[#Осы мақалаға кірген елдер|Кірген елдер]] — [[Ел тізіміне қосымша|Кірмеген елдер]] — [[#Басқа тізімдеулер|Басқа тізімдеулер]]&lt;br /&gt;
[[#А|А]] [[#Ә|Ә]] [[#Б|Б]] [[#В|В]] [[#Г|Г]] [[#Ғ|Ғ]] [[#Д|Д]] [[#Е|Е]] [[#Ж|Ж]] [[#З|З]] [[#И|И]] [[#Й|Й]] [[#К|К]] [[#Қ|Қ]] [[#Л|Л]] [[#М|М]] [[#Н|Н]] [[#О|О]] [[#Ө|Ө]] [[#П|П]] [[#Р|Р]] [[#С|С]] [[#Т|Т]] [[#У|У]] [[#Ұ|Ұ]] [[#Ү|Ү]] [[#Ф|Ф]] [[#Х|Х]] [[#Ч|Ч]] [[#Ш|Ш]] [[#І|І]] [[#Ю|Ю]]&lt;br /&gt;
[[#Сыртқы сілтемелер|Сыртқы сілтемелер]] — [[#Түсініктемелер|Түсініктемелер]] — [[#Тағы қараңыз|Тағы қараңыз]]__NOTOC__
|}

=== А ===
* {{Байрақ|Ауғанстан}} – Ауғанстан Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Алжир}} – Алжир Халық Демократиялық Республикасы
* {{Байрақ|Аустралия}} – Аустралия Одағы
* {{Байрақ|Аустрия}} – Аустрия Республикасы
* {{Байрақ|Андорра}} – Андорра Кінәздігі
* {{Байрақ|Ангола}} – Ангола Республикасы
* {{Байрақ|Антигуа және Барбуда}} 
* {{Байрақ|Аргентина}} – Аргентина Республикасы
* {{Байрақ|Армения}} – Армения Республикасы
* {{Байрақ|АҚШ}} – Америка Құрама Штаттары
{{Үстіне}}

=== Ә ===
* {{Байрақ|Әзірбайжан}} – Әзірбайжан Республикасы
{{Үстіне}}

=== Б ===
* {{Байрақ|Бахрейн}} – Бахрейн Патшалығы
* {{Байрақ|Багам аралдары}} – Багам аралдары достастығы
* {{Байрақ|Бангладеш}} – Бангладеш Халық Республикасы
* {{Байрақ|Барбадос}}
* {{Байрақ|Беларусь}} – Беларусь Республикасы
* {{Байрақ|Бельгия}} – Бельгия Патшалығы
* {{Байрақ|Белиз}}
* {{Байрақ|Бенин}} – Бенин Республикасы
* {{Байрақ|Бутан}} – Бутан Патшалығы
* {{Байрақ|Босния және Герцеговина}}
* {{Байрақ|Боливия}} – Көпұлтты Боливия мемлекеті 
* {{Байрақ|Болгария}} – Болгария Республикасы
* {{Байрақ|Ботсвана}} – Ботсвана Республикасы
* {{Байрақ|Бразилия}} – Бразилия Федеративті Республикасы
* {{Байрақ|Бруней}} – Бруней-Даруссалам мемлекеті
* {{Байрақ|Буркина-Фасо}} 
* {{Байрақ|Бурунди}} – Бурунди Республикасы
{{Үстіне}}

=== В ===
* {{Байрақ|Вануату}} – Вануату Республикасы
* {{Байрақ|Ватикан}} – Ватикан қала мемлекеті
* {{Байрақ|Венесуэла}} – Боливариан Венесуэла Республикасы
* {{Байрақ|Вьетнам}} – Вьетнам Социалистік Республикасы
{{Үстіне}}

=== Г ===
* {{Байрақ|Гана}} – Гана Республикасы
* {{Байрақ|Габон}} – Габон Республикасы
* {{Байрақ|Гамбия}} – Гамбия Республикасы
* {{Байрақ|Гайана}} – Кооперативті Гайана Республикасы
* {{Байрақ|Гаити}} – Гаити Республикасы
* {{Байрақ|Германия}} – Германия Федеративтік Республикасы
* {{Байрақ|Грекия}} – Грек Республикасы
* {{Байрақ|Грузия}}&lt;ref&gt;Тағы да [[#А|Абхазия]] және [[#О|Оңтүстік Осетия]] сілтемелерін қараңыз.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Гренада}} 
* {{Байрақ|Гватемала}} – Гватемала Республикасы
* {{Байрақ|Гвинея}} – Гвинея Республикасы
* {{Байрақ|Гвинея-Бисау}} – Гвинея-Бисау Республикасы
{{Үстіне}}

=== Д ===
* {{Байрақ|Дания}} – Дания Патшалығы
* {{Байрақ|Джибути}} – Джибути Республикасы
* {{Байрақ|Доминика}} – Доминика Достастығы
* {{Байрақ|Доминикан Республикасы}}
{{Үстіне}}

=== Ж ===
* {{Байрақ|Жапония}} 
{{Үстіне}}

=== З ===
*{{Байрақ|Замбия}} – Замбия Республикасы
*{{Байрақ|Зимбабве}} – Зимбабве Республикасы
{{Үстіне}}

=== И ===
* {{Байрақ|Иран}} – Иран Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Ирак}} – Ирак Республикасы
* {{Байрақ|Ирландия}}&lt;ref&gt;[[Ирландия]] көпшілікте Ирландия Республикасы деп бүкіл [[Ирландия аралы]]нан айыру үшін ресми «сипаттамасы» ретінде аталады.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Исландия}} – Исландия Республикасы
* {{Байрақ|Испания}} – Испания Патшалығы
* {{Байрақ|Израиль}} – Израиль мемлекеті
* {{Байрақ|Италия}} – Италия Республикасы
* {{Байрақ|Иордания}} – Иордания Хашимит мәліктігі
{{Үстіне}}

=== Й ===
* {{flagicon|Yemen}} '''[[Йемен]]''' — Йемен Республикасы
{{Үстіне}}

=== К ===
* {{Байрақ|Канада}} 
* {{Байрақ|Камерун}} – Камерун Республикасы
* {{Байрақ|Кабо-Верде}} – Кабо-Верде Республикасы
* {{Байрақ|Камбоджа}} – Камбоджа Республикасы
* {{Байрақ|КХДР}} – Корей Демократиялық Халық Республикасы&lt;ref&gt;[[Солтүстік Корея|Корей Демократиялық Халық Республикасы]] көпшілікке Солтүстік Корея боп белгілі.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Корея Республикасы}}
* {{Байрақ|Коморлар}} – Комор аралдары одағы
* {{Байрақ|Колумбия}} – Колумбия Республикасы
* {{Байрақ|Конго Демократиялық Республикасы}}
* {{Байрақ|Конго Республикасы}}
* {{Байрақ|Коста-Рика}} – Коста-Рика Республикасы
* {{Байрақ|Кот-д’Ивуар}} – Кот-д’Ивуар Республикасы
* {{Байрақ|Куба}} – Куба Республикасы
* {{Байрақ|Кувейт}} – Кувейт мемлекеті
* {{Байрақ|Кения}} – Кения Республикасы
* {{Байрақ|Кирибати}} – Кирибати Республикасы
* {{Байрақ|Кипр}} – Кипр Республикасы
{{Үстіне}}

=== Қ ===
* {{flagicon|Kazakhstan}} '''[[Қазақстан]]''' — Қазақстан Республикасы
* {{flagicon|United Kingdom}} '''Құрама Корольдігі''' — Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Құрама Корольдігі&lt;ref&gt;Көпшілікте Ұлыбритания, Британия деп те аталады.&lt;/ref&gt;
* {{flagicon|Kyrgyzstan}} '''[[Қырғызстан]]''' — Қырғыз Республикасы
* {{flagicon|People's Republic of China}} '''[[Қытай]]''' — Қытай Халық Республикасы
{{Үстіне}}

=== Л ===
* {{flagicon|Laos}} '''[[Лаос]]''' — Лаос Халық Демократиялық Республикасы
* {{flagicon|Latvia}} '''[[Латвия]]''' — Латвия Республикасы
* {{flagicon|Lesotho}} '''[[Лесото]]''' — Лесото Патшалығы
* {{flagicon|Liberia}} '''[[Либерия]]''' — Либерия Республикасы
* {{flagicon|Libya}} '''[[Ливия]]''' — Ұлы Ливия Араб Социалистік Халық Жамахириясы
* {{flagicon|Lithuania}} '''[[Литва]]''' — Литва Республикасы
* {{flagicon|Lebanon}} '''[[Ливан]]''' — Ливан Республикасы
{{Үстіне}}

=== М ===
* {{flagicon|Malaysia}} '''[[Малайзия]]'''
* {{flagicon|Mexico}} '''[[Мексика]]''' — Мексика Құрама Штаттары&lt;ref&gt;Кейде Мексика деп те аталады.&lt;/ref&gt;
* {{flagicon|Moldova}} '''[[Молдова]]''' — Молдова Республикасы
* {{flagicon|Mongolia}} '''[[Моңғолия]]'''
* {{flagicon|Egypt}} '''[[Мысыр]]''' — Египет Араб Республикасы
{{Үстіне}}

=== Н ===
* {{flagicon|Netherlands}} '''[[Нидерланд]]''' — Нидерланд Корольдігі&lt;ref&gt;Заң бойынша [[Нидерланд]] деп [[Нидерланд Корольдігі]]нің негізгі Еуропа бөлігі аталады, соңғысына Нидерланд өзі және екі теңіз ар жағы елдер кіреді. Кейде [[Голландия]] деп те аталады&lt;/ref&gt;
* {{flagicon|Norway}} '''[[Норвегия]]''' — Норвегия Корольдігі
{{Үстіне}}

=== О ===
* {{flagicon|South Africa}} '''[[Оңтүстік Африка]]''' — Оңтүстік Африка Республикасы
** ''Оңтүстік Көрея үшін [[#К|Кoреy Республикасы]] сілтемесін қараңыз''
{{Үстіне}}

=== Ө ===
* {{flagicon|Uzbekistan}} '''[[Өзбекстан]]''' — Өзбекстан Республикасы
{{Үстіне}}

=== П ===
* {{flagicon|Pakistan}} '''[[Пәкістан]]''' — Пәкістан Ислам Республикасы
* {{flagicon|Portugal}} '''[[Португалия]]''' — Португал Республикасы
{{Үстіне}}

=== Р ===
* {{flagicon|Russia}} '''[[Ресей]]''' — Ресей Федерациясы
* {{flagicon|Romania}} '''[[Румыния]]'''
{{Үстіне}}

=== С ===
* {{flagicon|Saudi Arabia}} '''[[Сауд Арабиясы]]''' — Сауд Арабиясы Корольдігі
* {{flagicon|Singapore}} '''[[Сингапур]]''' — Сингапур Республикасы
** ''Солтүстік Корея үшін [[#К|Корей Демократиялық Халық Республикасы]] қараңыз''
{{Үстіне}}

=== Т ===
* {{flagicon|Thailand}} '''[[Таиланд]]''' — Таиланд Корольдігі&lt;ref&gt;Тарихи деректерде Сиам деп те аталады.&lt;/ref&gt;
* {{flagicon|Tajikistan}} '''[[Тәжікстан]]''' — Тәжікстан Республикасы
* {{flagicon|Turkey}} '''[[Түркия]]''' — Түрік Республикасы
* {{flagicon|Turkmenistan}} '''[[Түрікменстан]]'''
{{Үстіне}}

=== У ===
* {{flagicon|Ukraine}} '''[[Украина]]'''
{{Үстіне}}

=== Ұ ===
*
{{Үстіне}}

=== Ү ===
* {{flagicon|India}} '''[[Үндістан]]''' — Үндістан Республикасы
{{Үстіне}}

=== Ф ===
* {{flagicon|France}} '''[[Франция]]''' — Француз Республикасы
{{Үстіне}}

=== Х ===
*
{{Үстіне}}

=== Ч ===
* {{flagicon|Czech Republic}} '''[[Чехия]]'''&lt;ref&gt;Тағы [[Чех Республикасы]], Чехия деп те аталады.&lt;/ref&gt;
{{Үстіне}}

=== Ш ===
*
{{Үстіне}}

=== Э ===
* {{flagicon|Estonia}} '''[[Эстония]]''' — Эстония Республикасы
{{Үстіне}}

=== І ===
* {{flagicon|Switzerland}} '''[[Швейцария]]''' — Швейцария Конфедерациясы
{{Үстіне}}

=== Ю ===
*
{{Үстіне}}

== Түсініктемелер ==
{{Reflist}}
== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.un.org/Depts/Cartographic/english/geoname.pdf List of Territories] (2004). [[United Nations]] [[Cartographic]] Section. Retrieved [[Қаңтардың 17]] [[2006]].
* [http://europa.eu.int/comm/translation/currencies/entable1.htm Countries and currencies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060428012052/http://europa.eu.int/comm/translation/currencies/entable1.htm |date=2006-04-28 }} (2004). [[European Commission]]. Retrieved [[Қаңтардың 17]] [[2006]].
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html The World Factbook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171107142508/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html |date=2017-11-07 }} (2006). [[Central Intelligence Agency]]. Retrieved [[Қаңтардың 17]] [[2006]].
* [http://www.dmoz.org/World/Kazakh/Региондық/Елдер Елдер] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170307200226/http://www.dmoz.org/World/Kazakh/%D0%A0%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B/%D0%95%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80 |date=2017-03-07 }} - [[Ашық Тізімдеме Жобасы|Ашық Тізімдеме Жобасы (ODP)]]
* [http://www.madore.org/~david/misc/countries.html How many countries are there in the world?] an article by David Madore on this unanswarable question

{{Елдер тізімі}}	

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Ел тізімдері|*Ел тізімі]]

[[ar:قائمة الدول]]
[[de:Liste unabhängiger Staaten]]
[[en:List of countries]]
[[es:Portal:Países/Lista alfabética]]
[[tr:Ülkeler]]</text>
      <sha1>9v2icrpwn49bnkaeqgcjglui2t01jnd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063746</id>
      <parentid>3063624</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:59:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dimash Kenesbek</username>
        <id>102199</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19666" xml:space="preserve">Бұл тізімде әлем елдерінің ресми не жалпы қабылданған атаулары беріліп тұр. Кейбір елдер атаулары әлі де қазақ тілінде орын таппағандықтарынан бұл тізімге еңбей тұр. Толық ел тізімін қазақ фонетикасының заңдарымен келтірілген [[Ел тізімі|мына]] тізімнен қарай аласыз.
&lt;!--Table of Contents:--&gt;
{| id=&quot;toc&quot; border=&quot;0&quot;
! {{MediaWiki:Toc}}:
| [[#Осы мақалаға кірген елдер|Кірген елдер]] — [[Ел тізіміне қосымша|Кірмеген елдер]] — [[#Басқа тізімдеулер|Басқа тізімдеулер]]&lt;br /&gt;
[[#А|А]] [[#Ә|Ә]] [[#Б|Б]] [[#В|В]] [[#Г|Г]] [[#Ғ|Ғ]] [[#Д|Д]] [[#Е|Е]] [[#Ж|Ж]] [[#З|З]] [[#И|И]] [[#Й|Й]] [[#К|К]] [[#Қ|Қ]] [[#Л|Л]] [[#М|М]] [[#Н|Н]] [[#О|О]] [[#Ө|Ө]] [[#П|П]] [[#Р|Р]] [[#С|С]] [[#Т|Т]] [[#У|У]] [[#Ұ|Ұ]] [[#Ү|Ү]] [[#Ф|Ф]] [[#Х|Х]] [[#Ч|Ч]] [[#Ш|Ш]] [[#І|І]] [[#Ю|Ю]]&lt;br /&gt;
[[#Сыртқы сілтемелер|Сыртқы сілтемелер]] — [[#Түсініктемелер|Түсініктемелер]] — [[#Тағы қараңыз|Тағы қараңыз]]__NOTOC__
|}

=== А ===
* {{Байрақ|Ауғанстан}} – Ауғанстан Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Алжир}} – Алжир Халық Демократиялық Республикасы
* {{Байрақ|Аустралия}} – Аустралия Одағы
* {{Байрақ|Аустрия}} – Аустрия Республикасы
* {{Байрақ|Андорра}} – Андорра Кінәздігі
* {{Байрақ|Ангола}} – Ангола Республикасы
* {{Байрақ|Антигуа және Барбуда}} 
* {{Байрақ|Аргентина}} – Аргентина Республикасы
* {{Байрақ|Армения}} – Армения Республикасы
* {{Байрақ|АҚШ}} – Америка Құрама Штаттары
{{Үстіне}}

=== Ә ===
* {{Байрақ|Әзірбайжан}} – Әзірбайжан Республикасы
{{Үстіне}}

=== Б ===
* {{Байрақ|Бахрейн}} – Бахрейн Патшалығы
* {{Байрақ|Багам аралдары}} – Багам аралдары достастығы
* {{Байрақ|Бангладеш}} – Бангладеш Халық Республикасы
* {{Байрақ|Барбадос}}
* {{Байрақ|Беларусь}} – Беларусь Республикасы
* {{Байрақ|Бельгия}} – Бельгия Патшалығы
* {{Байрақ|Белиз}}
* {{Байрақ|Бенин}} – Бенин Республикасы
* {{Байрақ|Бутан}} – Бутан Патшалығы
* {{Байрақ|Босния және Герцеговина}}
* {{Байрақ|Боливия}} – Көпұлтты Боливия мемлекеті 
* {{Байрақ|Болгария}} – Болгария Республикасы
* {{Байрақ|Ботсвана}} – Ботсвана Республикасы
* {{Байрақ|Бразилия}} – Бразилия Федеративті Республикасы
* {{Байрақ|Бруней}} – Бруней-Даруссалам мемлекеті
* {{Байрақ|Буркина-Фасо}} 
* {{Байрақ|Бурунди}} – Бурунди Республикасы
{{Үстіне}}

=== В ===
* {{Байрақ|Вануату}} – Вануату Республикасы
* {{Байрақ|Ватикан}} – Ватикан қала мемлекеті
* {{Байрақ|Венесуэла}} – Боливариан Венесуэла Республикасы
* {{Байрақ|Вьетнам}} – Вьетнам Социалистік Республикасы
{{Үстіне}}

=== Г ===
* {{Байрақ|Гана}} – Гана Республикасы
* {{Байрақ|Габон}} – Габон Республикасы
* {{Байрақ|Гамбия}} – Гамбия Республикасы
* {{Байрақ|Гайана}} – Кооперативті Гайана Республикасы
* {{Байрақ|Гаити}} – Гаити Республикасы
* {{Байрақ|Германия}} – Германия Федеративтік Республикасы
* {{Байрақ|Грекия}} – Грек Республикасы
* {{Байрақ|Грузия}}&lt;ref&gt;Тағы да [[#А|Абхазия]] және [[#О|Оңтүстік Осетия]] сілтемелерін қараңыз.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Гренада}} 
* {{Байрақ|Гватемала}} – Гватемала Республикасы
* {{Байрақ|Гвинея}} – Гвинея Республикасы
* {{Байрақ|Гвинея-Бисау}} – Гвинея-Бисау Республикасы
{{Үстіне}}

=== Д ===
* {{Байрақ|Дания}} – Дания Патшалығы
* {{Байрақ|Джибути}} – Джибути Республикасы
* {{Байрақ|Доминика}} – Доминика Достастығы
* {{Байрақ|Доминикан Республикасы}}
{{Үстіне}}

=== Ж ===
* {{Байрақ|Жапония}} 
* {{Байрақ|Жаңа Зеландия}} 
{{Үстіне}}

=== З ===
*{{Байрақ|Замбия}} – Замбия Республикасы
*{{Байрақ|Зимбабве}} – Зимбабве Республикасы
{{Үстіне}}

=== И ===
* {{Байрақ|Иран}} – Иран Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Ирак}} – Ирак Республикасы
* {{Байрақ|Ирландия}}&lt;ref&gt;[[Ирландия]] көпшілікте Ирландия Республикасы деп бүкіл [[Ирландия аралы]]нан айыру үшін ресми «сипаттамасы» ретінде аталады.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Исландия}} – Исландия Республикасы
* {{Байрақ|Испания}} – Испания Патшалығы
* {{Байрақ|Израиль}} – Израиль мемлекеті
* {{Байрақ|Италия}} – Италия Республикасы
* {{Байрақ|Иордания}} – Иордания Хашимит мәліктігі
{{Үстіне}}

=== Й ===
* {{flagicon|Yemen}} '''[[Йемен]]''' — Йемен Республикасы
{{Үстіне}}

=== К ===
* {{Байрақ|Катар}} – Катар мемлекеті 
* {{Байрақ|Канада}} 
* {{Байрақ|Камерун}} – Камерун Республикасы
* {{Байрақ|Кабо-Верде}} – Кабо-Верде Республикасы
* {{Байрақ|Камбоджа}} – Камбоджа Республикасы
* {{Байрақ|КХДР}} – Корей Демократиялық Халық Республикасы&lt;ref&gt;[[Солтүстік Корея|Корей Демократиялық Халық Республикасы]] көпшілікке Солтүстік Корея боп белгілі.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Корея Республикасы}}
* {{Байрақ|Коморлар}} – Комор аралдары одағы
* {{Байрақ|Колумбия}} – Колумбия Республикасы
* {{Байрақ|Конго Демократиялық Республикасы}}
* {{Байрақ|Конго Республикасы}}
* {{Байрақ|Коста-Рика}} – Коста-Рика Республикасы
* {{Байрақ|Кот-д’Ивуар}} – Кот-д’Ивуар Республикасы
* {{Байрақ|Куба}} – Куба Республикасы
* {{Байрақ|Кувейт}} – Кувейт мемлекеті
* {{Байрақ|Кения}} – Кения Республикасы
* {{Байрақ|Кирибати}} – Кирибати Республикасы
* {{Байрақ|Кипр}} – Кипр Республикасы
{{Үстіне}}

=== Қ ===
* {{Байрақ|Қазақстан}} – Қазақстан Республикасы
* {{Байрақ|Қырғызстан}} – Қырғыз Республикасы
* {{Байрақ|Қытай}} – Қытай Халық Республикасы
{{Үстіне}}

=== Л ===
* {{Байрақ|Лаос}} – Лаос Халық Демократиялық Республикасы
* {{Байрақ|Латвия}} – Латвия Республикасы
* {{Байрақ|Лесото}} – Лесото Патшалығы
* {{Байрақ|Либерия}} – Либерия Республикасы
* {{Байрақ|Ливия}} – Ұлы Ливия Араб Социалистік Халық Жамахириясы
* {{Байрақ|Литва}} – Литва Республикасы
* {{Байрақ|Ливан}} – Ливан Республикасы
{{Үстіне}}

=== М ===
* {{Байрақ|Мали}} – Мали Республикасы
* {{Байрақ|Малайзия}}
* {{Байрақ|Малави}} – Малави Республикасы
* {{Байрақ|Мальдив Республикасы}}
* {{Байрақ|Мальта}} – Мальта Республикасы
* {{Байрақ|Мадагаскар}} – Мадагаскар Республикасы
* {{Байрақ|Маршалл аралдары}} – Маршалл аралдары Республикасы
* {{Байрақ|Мавритания}} – Мавритания Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Маврикий}} – Маврикий Республикасы
* {{Байрақ|Мексика}} – Мексика Құрама Штаттары&lt;ref&gt;Кейде Мексика деп те аталады.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Микронезия}} – Микронезия Федерациялық Штаттары
* {{Байрақ|Молдова}} – Молдова Республикасы
* {{Байрақ|Монако}} – Монако Кінәздігі
* {{Байрақ|Моңғолия}}
* {{Байрақ|Марокко}} – Марокко Патшалығы
* {{Байрақ|Мозамбик}} – Мозамбик Республикасы
* {{Байрақ|Мысыр}} – Мысыр Араб Республикасы
* {{Байрақ|Мьянма}} – Мьянма Одағының Республикасы
{{Үстіне}}

=== Н ===
* {{Байрақ|Намибия}} – Намибия Республикасы
* {{Байрақ|Науру}} – Науру Республикасы
* {{Байрақ|Непал}} – Федеративтік Демократиялық Непал Республикасы
* {{Байрақ|Нидерланд}} – Нидерланд Патшалығы&lt;ref&gt;Заң бойынша Нидерланд деп Нидерланд Патшалығының негізгі Еуропа бөлігі аталады, соңғысына Нидерланд өзі және екі теңіз ар жағы елдер кіреді. Кейде [[Голландия]] деп те аталады&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Никарагуа}} – Никарагуа Республикасы
* {{Байрақ|Нигер}} – Нигер Республикасы
* {{Байрақ|Нигерия}} – Нигерия Федеративті Республикасы
* {{Байрақ|Норвегия}} – Норвегия Патшалығы
{{Үстіне}}

=== О ===
* {{Байрақ|Оман}} – Оман Сұлтандығы
* {{Байрақ|Оңтүстік Африка Республикасы}} – Оңтүстік Африка Республикасы
* {{Байрақ|Орталық Африка Республикасы}}
* {{Байрақ|Оңтүстік Судан}} – Оңтүстік Судан Республикасы
** ''Оңтүстік Көрея үшін [[#К|Кoреy Республикасы]] сілтемесін қараңыз''
{{Үстіне}}

=== Ө ===
* {{Байрақ|Өзбекстан}} – Өзбекстан Республикасы
{{Үстіне}}

=== П ===
* {{Байрақ|Палау}}
* {{Байрақ|Палестина}} – Палестина Мемлекеті
* {{Байрақ|Панама}} – Панама Республикасы
* {{Байрақ|Папуа — Жаңа Гвинея}} – Папуа — Жаңа Гвинея тәуелсіз мемлекеті
* {{Байрақ|Парагвай}} – Парагвай Республикасы
* {{Байрақ|Пәкістан}} – Пәкістан Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Перу}} – Перу Республикасы
* {{Байрақ|Польша}} – Польша Республикасы
* {{Байрақ|Португалия}} – Португалия Республикасы
{{Үстіне}}

=== Р ===
* {{Байрақ|Ресей}} – Ресей Федерациясы
* {{Байрақ|Руанда}} – Руанда Республикасы
* {{Байрақ|Румыния}}
{{Үстіне}}

=== С ===
* {{Байрақ|Сауд Арабиясы}} – Сауд Арабия Патшалығы
* {{Байрақ|Самоа}} – Самоа тәуелсіз мемлекеті
* {{Байрақ|Сальвадор}} — Сальвадор Республикасы
* {{Байрақ|Сан-Марино}} – Сан-Марино Республикасы
* {{Байрақ|Сенегал}} – Сенегал Республикасы
* {{Байрақ|Сент-Китс және Невис}} – Сент-Китс және Невис Федерациясы
* {{Байрақ|Сент-Люсия}}
* {{Байрақ|Сент-Винсент және Гренадиндер}}
* {{Байрақ|Сербия}} – Сербия Республикасы
* {{Байрақ|Сейшель аралдары}} – Сейшель Аралдары Республикасы
* {{Байрақ|Сингапур}} – Сингапур Республикасы
* {{Байрақ|Словакия}} – Словак Республикасы
* {{Байрақ|Словения}} – Словения Республикасы
* {{Байрақ|Соломон аралдары}}
* {{Байрақ|Сомали}} – Сомали Федератиті Республикасы
* {{Байрақ|Судан}} – Судан Республикасы
* {{Байрақ|Суринам}} – Суринам Республикасы
* {{Байрақ|Сирия}} – Сирия Араб Республикасы
* {{Байрақ|Сьерра-Леоне}} – Сьерра-Леоне Республикасы
** ''Солтүстік Корея үшін [[#К|Корей Демократиялық Халық Республикасы]] қараңыз''
{{Үстіне}}

=== Т ===
* {{Байрақ|Танзания}} – Біріккен Танзания Республикасы
* {{Байрақ|Тайланд}} – Таиланд Патшалығы&lt;ref&gt;Тарихи деректерде Сиам деп те аталады.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Того}} – Тоголез Республикасы
* {{Байрақ|Тонга}} – Тонга Патшалығы
* {{Байрақ|Тринидад және Тобаго}} – Тринидад және Тобаго Республикасы
* {{Байрақ|Тунис}} – Тунис Республикасы
* {{Байрақ|Тувалу}}
* {{Байрақ|Тәжікстан}} — Тәжікстан Республикасы
* {{Байрақ|Түркия}} — Түрік Республикасы
* {{Байрақ|Түрікменстан}}
{{Үстіне}}

=== У ===
* {{Байрақ|Уганда}} — Уганда Республикасы
* {{Байрақ|Украина}}
* {{Байрақ|Уругвай}} — Шығыс Уругвай Республикасы
{{Үстіне}}

=== Ұ ===
*{{Байрақ|Ұлыбритания}} – Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Патшалығы&lt;ref&gt;Көпшілікте Ұлыбритания, Британия деп те аталады.&lt;/ref&gt;
{{Үстіне}}

=== Ү ===
* {{Байрақ|Үндістан}} — Үндістан Республикасы
{{Үстіне}}

=== Ф ===
* {{Байрақ|Фиджи}} — Фиджи Республикасы
* {{Байрақ|Финляндия}} — Финляндия Республикасы
* {{Байрақ|Франция}} — Француз Республикасы
{{Үстіне}}

=== Х ===
* {{Байрақ|Хорватия}} — Хорватия Республикасы
{{Үстіне}}

=== Ч ===
* {{Байрақ|Чехия}} — &lt;ref&gt;Тағы [[Чех Республикасы]], Чехия деп те аталады.&lt;/ref&gt;
{{Үстіне}}

=== Ш ===
* {{Байрақ|Швеция}} — Швеция Патшалығы
* {{Байрақ|Швейцария}} — Швейцария Конфедерациясы
* {{Байрақ|Шри-Ланка}} — Шри-Ланка Демократиялық Социалистік Республикасы
* {{Байрақ|Шығыс Тимор}} — Шығыс Тимор Демократиялық Республикасы
{{Үстіне}}

=== Э ===
* {{Байрақ|Эквадор}} — Эквадор Республикасы
* {{Байрақ|Экваторлық Гвинея}} — Экваторлық Гвинея Республикасы
* {{Байрақ|Эритрея}} — Эритрея мемлекеті
* {{Байрақ|Эсватини}} — Эсватини Патшалығы
* {{Байрақ|Эстония}} — Эстония Республикасы
* {{Байрақ|Эфиопия}} — Эфиопия Федеративтік Демократиялық Республикасы
{{Үстіне}}

=== І ===

{{Үстіне}}

=== Ю ===
*
{{Үстіне}}

== Түсініктемелер ==
{{Reflist}}
== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.un.org/Depts/Cartographic/english/geoname.pdf List of Territories] (2004). [[United Nations]] [[Cartographic]] Section. Retrieved [[Қаңтардың 17]] [[2006]].
* [http://europa.eu.int/comm/translation/currencies/entable1.htm Countries and currencies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060428012052/http://europa.eu.int/comm/translation/currencies/entable1.htm |date=2006-04-28 }} (2004). [[European Commission]]. Retrieved [[Қаңтардың 17]] [[2006]].
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html The World Factbook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171107142508/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html |date=2017-11-07 }} (2006). [[Central Intelligence Agency]]. Retrieved [[Қаңтардың 17]] [[2006]].
* [http://www.dmoz.org/World/Kazakh/Региондық/Елдер Елдер] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170307200226/http://www.dmoz.org/World/Kazakh/%D0%A0%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B/%D0%95%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80 |date=2017-03-07 }} - [[Ашық Тізімдеме Жобасы|Ашық Тізімдеме Жобасы (ODP)]]
* [http://www.madore.org/~david/misc/countries.html How many countries are there in the world?] an article by David Madore on this unanswarable question

{{Елдер тізімі}}	

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Ел тізімдері|*Ел тізімі]]

[[ar:قائمة الدول]]
[[de:Liste unabhängiger Staaten]]
[[en:List of countries]]
[[es:Portal:Países/Lista alfabética]]
[[tr:Ülkeler]]</text>
      <sha1>9jcvilu0yyetx5eqhy9xu3ki936ro26</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063747</id>
      <parentid>3063746</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T10:01:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dimash Kenesbek</username>
        <id>102199</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* М */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19725" xml:space="preserve">Бұл тізімде әлем елдерінің ресми не жалпы қабылданған атаулары беріліп тұр. Кейбір елдер атаулары әлі де қазақ тілінде орын таппағандықтарынан бұл тізімге еңбей тұр. Толық ел тізімін қазақ фонетикасының заңдарымен келтірілген [[Ел тізімі|мына]] тізімнен қарай аласыз.
&lt;!--Table of Contents:--&gt;
{| id=&quot;toc&quot; border=&quot;0&quot;
! {{MediaWiki:Toc}}:
| [[#Осы мақалаға кірген елдер|Кірген елдер]] — [[Ел тізіміне қосымша|Кірмеген елдер]] — [[#Басқа тізімдеулер|Басқа тізімдеулер]]&lt;br /&gt;
[[#А|А]] [[#Ә|Ә]] [[#Б|Б]] [[#В|В]] [[#Г|Г]] [[#Ғ|Ғ]] [[#Д|Д]] [[#Е|Е]] [[#Ж|Ж]] [[#З|З]] [[#И|И]] [[#Й|Й]] [[#К|К]] [[#Қ|Қ]] [[#Л|Л]] [[#М|М]] [[#Н|Н]] [[#О|О]] [[#Ө|Ө]] [[#П|П]] [[#Р|Р]] [[#С|С]] [[#Т|Т]] [[#У|У]] [[#Ұ|Ұ]] [[#Ү|Ү]] [[#Ф|Ф]] [[#Х|Х]] [[#Ч|Ч]] [[#Ш|Ш]] [[#І|І]] [[#Ю|Ю]]&lt;br /&gt;
[[#Сыртқы сілтемелер|Сыртқы сілтемелер]] — [[#Түсініктемелер|Түсініктемелер]] — [[#Тағы қараңыз|Тағы қараңыз]]__NOTOC__
|}

=== А ===
* {{Байрақ|Ауғанстан}} – Ауғанстан Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Алжир}} – Алжир Халық Демократиялық Республикасы
* {{Байрақ|Аустралия}} – Аустралия Одағы
* {{Байрақ|Аустрия}} – Аустрия Республикасы
* {{Байрақ|Андорра}} – Андорра Кінәздігі
* {{Байрақ|Ангола}} – Ангола Республикасы
* {{Байрақ|Антигуа және Барбуда}} 
* {{Байрақ|Аргентина}} – Аргентина Республикасы
* {{Байрақ|Армения}} – Армения Республикасы
* {{Байрақ|АҚШ}} – Америка Құрама Штаттары
{{Үстіне}}

=== Ә ===
* {{Байрақ|Әзірбайжан}} – Әзірбайжан Республикасы
{{Үстіне}}

=== Б ===
* {{Байрақ|Бахрейн}} – Бахрейн Патшалығы
* {{Байрақ|Багам аралдары}} – Багам аралдары достастығы
* {{Байрақ|Бангладеш}} – Бангладеш Халық Республикасы
* {{Байрақ|Барбадос}}
* {{Байрақ|Беларусь}} – Беларусь Республикасы
* {{Байрақ|Бельгия}} – Бельгия Патшалығы
* {{Байрақ|Белиз}}
* {{Байрақ|Бенин}} – Бенин Республикасы
* {{Байрақ|Бутан}} – Бутан Патшалығы
* {{Байрақ|Босния және Герцеговина}}
* {{Байрақ|Боливия}} – Көпұлтты Боливия мемлекеті 
* {{Байрақ|Болгария}} – Болгария Республикасы
* {{Байрақ|Ботсвана}} – Ботсвана Республикасы
* {{Байрақ|Бразилия}} – Бразилия Федеративті Республикасы
* {{Байрақ|Бруней}} – Бруней-Даруссалам мемлекеті
* {{Байрақ|Буркина-Фасо}} 
* {{Байрақ|Бурунди}} – Бурунди Республикасы
{{Үстіне}}

=== В ===
* {{Байрақ|Вануату}} – Вануату Республикасы
* {{Байрақ|Ватикан}} – Ватикан қала мемлекеті
* {{Байрақ|Венесуэла}} – Боливариан Венесуэла Республикасы
* {{Байрақ|Вьетнам}} – Вьетнам Социалистік Республикасы
{{Үстіне}}

=== Г ===
* {{Байрақ|Гана}} – Гана Республикасы
* {{Байрақ|Габон}} – Габон Республикасы
* {{Байрақ|Гамбия}} – Гамбия Республикасы
* {{Байрақ|Гайана}} – Кооперативті Гайана Республикасы
* {{Байрақ|Гаити}} – Гаити Республикасы
* {{Байрақ|Германия}} – Германия Федеративтік Республикасы
* {{Байрақ|Грекия}} – Грек Республикасы
* {{Байрақ|Грузия}}&lt;ref&gt;Тағы да [[#А|Абхазия]] және [[#О|Оңтүстік Осетия]] сілтемелерін қараңыз.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Гренада}} 
* {{Байрақ|Гватемала}} – Гватемала Республикасы
* {{Байрақ|Гвинея}} – Гвинея Республикасы
* {{Байрақ|Гвинея-Бисау}} – Гвинея-Бисау Республикасы
{{Үстіне}}

=== Д ===
* {{Байрақ|Дания}} – Дания Патшалығы
* {{Байрақ|Джибути}} – Джибути Республикасы
* {{Байрақ|Доминика}} – Доминика Достастығы
* {{Байрақ|Доминикан Республикасы}}
{{Үстіне}}

=== Ж ===
* {{Байрақ|Жапония}} 
* {{Байрақ|Жаңа Зеландия}} 
{{Үстіне}}

=== З ===
*{{Байрақ|Замбия}} – Замбия Республикасы
*{{Байрақ|Зимбабве}} – Зимбабве Республикасы
{{Үстіне}}

=== И ===
* {{Байрақ|Иран}} – Иран Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Ирак}} – Ирак Республикасы
* {{Байрақ|Ирландия}}&lt;ref&gt;[[Ирландия]] көпшілікте Ирландия Республикасы деп бүкіл [[Ирландия аралы]]нан айыру үшін ресми «сипаттамасы» ретінде аталады.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Исландия}} – Исландия Республикасы
* {{Байрақ|Испания}} – Испания Патшалығы
* {{Байрақ|Израиль}} – Израиль мемлекеті
* {{Байрақ|Италия}} – Италия Республикасы
* {{Байрақ|Иордания}} – Иордания Хашимит мәліктігі
{{Үстіне}}

=== Й ===
* {{Байрақ|Йемен}} – Йемен Республикасы
{{Үстіне}}

=== К ===
* {{Байрақ|Катар}} – Катар мемлекеті 
* {{Байрақ|Канада}} 
* {{Байрақ|Камерун}} – Камерун Республикасы
* {{Байрақ|Кабо-Верде}} – Кабо-Верде Республикасы
* {{Байрақ|Камбоджа}} – Камбоджа Республикасы
* {{Байрақ|КХДР}} – Корей Демократиялық Халық Республикасы&lt;ref&gt;[[Солтүстік Корея|Корей Демократиялық Халық Республикасы]] көпшілікке Солтүстік Корея боп белгілі.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Корея Республикасы}}
* {{Байрақ|Коморлар}} – Комор аралдары одағы
* {{Байрақ|Колумбия}} – Колумбия Республикасы
* {{Байрақ|Конго Демократиялық Республикасы}}
* {{Байрақ|Конго Республикасы}}
* {{Байрақ|Коста-Рика}} – Коста-Рика Республикасы
* {{Байрақ|Кот-д’Ивуар}} – Кот-д’Ивуар Республикасы
* {{Байрақ|Куба}} – Куба Республикасы
* {{Байрақ|Кувейт}} – Кувейт мемлекеті
* {{Байрақ|Кения}} – Кения Республикасы
* {{Байрақ|Кирибати}} – Кирибати Республикасы
* {{Байрақ|Кипр}} – Кипр Республикасы
{{Үстіне}}

=== Қ ===
* {{Байрақ|Қазақстан}} – Қазақстан Республикасы
* {{Байрақ|Қырғызстан}} – Қырғыз Республикасы
* {{Байрақ|Қытай}} – Қытай Халық Республикасы
{{Үстіне}}

=== Л ===
* {{Байрақ|Лаос}} – Лаос Халық Демократиялық Республикасы
* {{Байрақ|Латвия}} – Латвия Республикасы
* {{Байрақ|Лесото}} – Лесото Патшалығы
* {{Байрақ|Либерия}} – Либерия Республикасы
* {{Байрақ|Ливия}} – Ұлы Ливия Араб Социалистік Халық Жамахириясы
* {{Байрақ|Литва}} – Литва Республикасы
* {{Байрақ|Ливан}} – Ливан Республикасы
{{Үстіне}}

=== М ===
* {{Байрақ|Мали}} – Мали Республикасы
* {{Байрақ|Малайзия}}
* {{Байрақ|Малави}} – Малави Республикасы
* {{Байрақ|Мальдив Республикасы}}
* {{Байрақ|Мальта}} – Мальта Республикасы
* {{Байрақ|Мадагаскар}} – Мадагаскар Республикасы
* {{Байрақ|Маршалл аралдары}} – Маршалл аралдары Республикасы
* {{Байрақ|Мавритания}} – Мавритания Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Маврикий}} – Маврикий Республикасы
* {{Байрақ|Мажарстан}}
* {{Байрақ|Мексика}} – Мексика Құрама Штаттары&lt;ref&gt;Кейде Мексика деп те аталады.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Микронезия}} – Микронезия Федерациялық Штаттары
* {{Байрақ|Молдова}} – Молдова Республикасы
* {{Байрақ|Монако}} – Монако Кінәздігі
* {{Байрақ|Моңғолия}}
* {{Байрақ|Марокко}} – Марокко Патшалығы
* {{Байрақ|Мозамбик}} – Мозамбик Республикасы
* {{Байрақ|Мысыр}} – Мысыр Араб Республикасы
* {{Байрақ|Мьянма}} – Мьянма Одағының Республикасы
{{Үстіне}}

=== Н ===
* {{Байрақ|Намибия}} – Намибия Республикасы
* {{Байрақ|Науру}} – Науру Республикасы
* {{Байрақ|Непал}} – Федеративтік Демократиялық Непал Республикасы
* {{Байрақ|Нидерланд}} – Нидерланд Патшалығы&lt;ref&gt;Заң бойынша Нидерланд деп Нидерланд Патшалығының негізгі Еуропа бөлігі аталады, соңғысына Нидерланд өзі және екі теңіз ар жағы елдер кіреді. Кейде [[Голландия]] деп те аталады&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Никарагуа}} – Никарагуа Республикасы
* {{Байрақ|Нигер}} – Нигер Республикасы
* {{Байрақ|Нигерия}} – Нигерия Федеративті Республикасы
* {{Байрақ|Норвегия}} – Норвегия Патшалығы
{{Үстіне}}

=== О ===
* {{Байрақ|Оман}} – Оман Сұлтандығы
* {{Байрақ|Оңтүстік Африка Республикасы}} – Оңтүстік Африка Республикасы
* {{Байрақ|Орталық Африка Республикасы}}
* {{Байрақ|Оңтүстік Судан}} – Оңтүстік Судан Республикасы
** ''Оңтүстік Көрея үшін [[#К|Кoреy Республикасы]] сілтемесін қараңыз''
{{Үстіне}}

=== Ө ===
* {{Байрақ|Өзбекстан}} – Өзбекстан Республикасы
{{Үстіне}}

=== П ===
* {{Байрақ|Палау}}
* {{Байрақ|Палестина}} – Палестина Мемлекеті
* {{Байрақ|Панама}} – Панама Республикасы
* {{Байрақ|Папуа — Жаңа Гвинея}} – Папуа — Жаңа Гвинея тәуелсіз мемлекеті
* {{Байрақ|Парагвай}} – Парагвай Республикасы
* {{Байрақ|Пәкістан}} – Пәкістан Ислам Республикасы
* {{Байрақ|Перу}} – Перу Республикасы
* {{Байрақ|Польша}} – Польша Республикасы
* {{Байрақ|Португалия}} – Португалия Республикасы
{{Үстіне}}

=== Р ===
* {{Байрақ|Ресей}} – Ресей Федерациясы
* {{Байрақ|Руанда}} – Руанда Республикасы
* {{Байрақ|Румыния}}
{{Үстіне}}

=== С ===
* {{Байрақ|Сауд Арабиясы}} – Сауд Арабия Патшалығы
* {{Байрақ|Самоа}} – Самоа тәуелсіз мемлекеті
* {{Байрақ|Сальвадор}} — Сальвадор Республикасы
* {{Байрақ|Сан-Марино}} – Сан-Марино Республикасы
* {{Байрақ|Сенегал}} – Сенегал Республикасы
* {{Байрақ|Сент-Китс және Невис}} – Сент-Китс және Невис Федерациясы
* {{Байрақ|Сент-Люсия}}
* {{Байрақ|Сент-Винсент және Гренадиндер}}
* {{Байрақ|Сербия}} – Сербия Республикасы
* {{Байрақ|Сейшель аралдары}} – Сейшель Аралдары Республикасы
* {{Байрақ|Сингапур}} – Сингапур Республикасы
* {{Байрақ|Словакия}} – Словак Республикасы
* {{Байрақ|Словения}} – Словения Республикасы
* {{Байрақ|Соломон аралдары}}
* {{Байрақ|Сомали}} – Сомали Федератиті Республикасы
* {{Байрақ|Судан}} – Судан Республикасы
* {{Байрақ|Суринам}} – Суринам Республикасы
* {{Байрақ|Сирия}} – Сирия Араб Республикасы
* {{Байрақ|Сьерра-Леоне}} – Сьерра-Леоне Республикасы
** ''Солтүстік Корея үшін [[#К|Корей Демократиялық Халық Республикасы]] қараңыз''
{{Үстіне}}

=== Т ===
* {{Байрақ|Танзания}} – Біріккен Танзания Республикасы
* {{Байрақ|Тайланд}} – Таиланд Патшалығы&lt;ref&gt;Тарихи деректерде Сиам деп те аталады.&lt;/ref&gt;
* {{Байрақ|Того}} – Тоголез Республикасы
* {{Байрақ|Тонга}} – Тонга Патшалығы
* {{Байрақ|Тринидад және Тобаго}} – Тринидад және Тобаго Республикасы
* {{Байрақ|Тунис}} – Тунис Республикасы
* {{Байрақ|Тувалу}}
* {{Байрақ|Тәжікстан}} — Тәжікстан Республикасы
* {{Байрақ|Түркия}} — Түрік Республикасы
* {{Байрақ|Түрікменстан}}
{{Үстіне}}

=== У ===
* {{Байрақ|Уганда}} — Уганда Республикасы
* {{Байрақ|Украина}}
* {{Байрақ|Уругвай}} — Шығыс Уругвай Республикасы
{{Үстіне}}

=== Ұ ===
*{{Байрақ|Ұлыбритания}} – Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Патшалығы&lt;ref&gt;Көпшілікте Ұлыбритания, Британия деп те аталады.&lt;/ref&gt;
{{Үстіне}}

=== Ү ===
* {{Байрақ|Үндістан}} – Үндістан Республикасы
{{Үстіне}}

=== Ф ===
* {{Байрақ|Фиджи}} – Фиджи Республикасы
* {{Байрақ|Финляндия}} – Финляндия Республикасы
* {{Байрақ|Франция}} – Француз Республикасы
{{Үстіне}}

=== Х ===
* {{Байрақ|Хорватия}} – Хорватия Республикасы
{{Үстіне}}

=== Ч ===
* {{Байрақ|Чехия}} – Чех Республикасы &lt;ref&gt;Тағы [[Чех Республикасы]], Чехия деп те аталады.&lt;/ref&gt;
{{Үстіне}}

=== Ш ===
* {{Байрақ|Швеция}} – Швеция Патшалығы
* {{Байрақ|Швейцария}} – Швейцария Конфедерациясы
* {{Байрақ|Шри-Ланка}} – Шри-Ланка Демократиялық Социалистік Республикасы
* {{Байрақ|Шығыс Тимор}} – Шығыс Тимор Демократиялық Республикасы
{{Үстіне}}

=== Э ===
* {{Байрақ|Эквадор}} – Эквадор Республикасы
* {{Байрақ|Экваторлық Гвинея}} – Экваторлық Гвинея Республикасы
* {{Байрақ|Эритрея}} – Эритрея мемлекеті
* {{Байрақ|Эсватини}} –  Эсватини Патшалығы
* {{Байрақ|Эстония}} – Эстония Республикасы
* {{Байрақ|Эфиопия}} – Эфиопия Федеративтік Демократиялық Республикасы
{{Үстіне}}

=== І ===

{{Үстіне}}

=== Ю ===
*
{{Үстіне}}

== Түсініктемелер ==
{{Reflist}}
== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.un.org/Depts/Cartographic/english/geoname.pdf List of Territories] (2004). [[United Nations]] [[Cartographic]] Section. Retrieved [[Қаңтардың 17]] [[2006]].
* [http://europa.eu.int/comm/translation/currencies/entable1.htm Countries and currencies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060428012052/http://europa.eu.int/comm/translation/currencies/entable1.htm |date=2006-04-28 }} (2004). [[European Commission]]. Retrieved [[Қаңтардың 17]] [[2006]].
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html The World Factbook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171107142508/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html |date=2017-11-07 }} (2006). [[Central Intelligence Agency]]. Retrieved [[Қаңтардың 17]] [[2006]].
* [http://www.dmoz.org/World/Kazakh/Региондық/Елдер Елдер] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170307200226/http://www.dmoz.org/World/Kazakh/%D0%A0%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B/%D0%95%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80 |date=2017-03-07 }} - [[Ашық Тізімдеме Жобасы|Ашық Тізімдеме Жобасы (ODP)]]
* [http://www.madore.org/~david/misc/countries.html How many countries are there in the world?] an article by David Madore on this unanswarable question

{{Елдер тізімі}}	

{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Ел тізімдері|*Ел тізімі]]

[[ar:قائمة الدول]]
[[de:Liste unabhängiger Staaten]]
[[en:List of countries]]
[[es:Portal:Países/Lista alfabética]]
[[tr:Ülkeler]]</text>
      <sha1>f7wosl9j88avw84mopfs3m09f5lognr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Уикипедия:Форум</title>
    <ns>4</ns>
    <id>3909</id>
    <revision>
      <id>3063522</id>
      <parentid>3063073</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T15:07:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AAkhmedova (WMF)</username>
        <id>114392</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="113829" xml:space="preserve">{{Уикипедия:Форум/Негіз}}
__NOTOC____NEWSECTIONLINK__
{{Жинақталған мазмұн|30|400}} 

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Leadership Development Working Group: Apply to join! (14 March to 10 April 2022)&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Leadership Development Working Group/Participate/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hello everyone,

Thank you to everyone who participated in the feedback period for the [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group|Leadership Development Working Group]] initiative. A [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate#5. Summary of Call for Feedback|summary of the feedback]] can be found on Meta-wiki. This feedback will be shared with the working group to inform their work. The application period to join the Working Group is now open and will close on April 10, 2022. Please [[m:Special:MyLanguage/Leadership_Development_Working_Group/Purpose_and_Structure#3._How_is_the_working_group_formed_and_structured?|review the information about the working group]], share with community members who might be interested, and '''[[m:Special:MyLanguage/Leadership_Development_Working_Group/Participate#1._How_to_participate|apply if you are interested]]'''.

Thank you,

From the Community Development team&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 01:50, 2022 ж. наурыздың 20 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Invitation to Hubs event: Global Conversation on 2022-03-12 at 13:00 UTC&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; == 
:''[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
----
Hello all, please see an invitation from my colleague about an upcoming Global Conversation about Hubs. [[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 00:41, 2022 ж. наурыздың 10 (+06)
----
The Movement Strategy and Governance team of the Wikimedia Foundation would like to invite you to the next event about &quot;Regional and Thematic Hubs&quot;. The Wikimedia Movement is in the process of understanding what Regional and Thematic Hubs should be. Our workshop in November was a good start ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Documentation/27 November Workshop|read the report]]), but we're not finished yet. 

Over the last weeks we conducted about 16 interviews with groups working on establishing a Hub in their context ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Dialogue|see Hubs Dialogue]]). These interviews informed a report that will serve as a foundation for discussion on March 12. The report is planned to be published on March 9.

The event will take place on March 12, 13:00 to 16:00 UTC on Zoom. Interpretation will be provided in French, Spanish, Arabic, Russian, and Portuguese. Registration is open, and will close on March 10. Anyone interested in the topic is invited to join us. '''[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022|More information on the event on Meta-wiki]]'''.

Best regards,

[[m:User:KVaidla (WMF)|Kaarel Vaidla]]&lt;br /&gt;Movement Strategy
&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting open from 7 to 21 March 2022&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hello everyone,

The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) is now open! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting commenced on SecurePoll]]''' on 7 March 2022 and will conclude on 21 March 2022. Please [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|read more on the voter information and eligibility details]].

The Universal Code of Conduct (UCoC) provides a baseline of acceptable behavior for the entire movement. The revised enforcement guidelines were published 24 January 2022 as a proposed way to apply the policy across the movement. You can [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|read more about the UCoC project]].

You can also comment on Meta-wiki talk pages in any language. You may also contact the team by email: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org

Sincerely,

Movement Strategy and Governance

Wikimedia Foundation&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 17:46, 2022 ж. наурыздың 7 (+06)

=== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting is now closed&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ===

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information/Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) came to a close on 21 March 2022. Over {{#expr:2300}} Wikimedians voted across different regions of our movement. Thank you to everyone who participated in this process! The scrutinizing group is now reviewing the vote for accuracy, so please allow up to two weeks for them to finish their work.

The final results from the voting process will be announced [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|here]], along with the relevant statistics and a summary of comments as soon as they are available. Please check out [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|the voter information page]] to learn about the next steps. You can comment on the project talk page [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on Meta-wiki]] in any language. You may also contact the UCoC project team by email: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org

Best regards,

Movement Strategy and Governance&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 00:25, 2022 ж. наурыздың 23 (+06)

=== Next steps: Universal Code of Conduct (UCoC) and UCoC Enforcement Guidelines === 
After reviewing vote results and accompanying comments, the Community Affairs Committee decided to launch a fresh round of community consultations. After that, the refined text of the Guidelines will be put for another vote.

The comments have shown that community members unequivocally support creating a safe and welcoming culture that stops hostile and toxic behaviour, supports victims of such actions, and encourages good-faith people to be productive on the Wikimedia projects.
While the results did show that support for the UCoC Guidelines exceeded the required 50%+1 vote, the comments highlighted that further revisions would be required to have strong community support to follow through with enforcement.

Therefore the Committee instructed the Foundation to:

Conduct another round of community consultations, and put the newly-refined Guidelines for a community vote.

The WMF team will seek feedback on four topics that stood out among the voter comments. You can learn more about the four topics and the Committee's findings on [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/April_2022_-_Board_of_Trustees_on_Next_steps:_Universal_Code_of_Conduct_(UCoC)_and_UCoC_Enforcement_Guidelines this Meta page]. 

Best regards, --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 17:59, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06)

=== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Report on Voter Feedback from Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines Ratification &lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt;===
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Hello all,

The Universal Code of Conduct (UCoC) project team has completed the analysis of the feedback accompanying the ratification vote on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. 

Following the completion of the UCoC Enforcement Guidelines Draft in 2022, the guidelines were voted on by the Wikimedian community. Voters cast votes from 137 communities, with the top 9 communities being: English, German, French, Russian, Polish, Spanish, Chinese, Japanese, Italian Wikipedias, and Meta-wiki. 

Those voting had the opportunity to provide comments on the contents of the Draft document. 658 participants left comments. 77% of the comments are written in English. Voters wrote comments in 24 languages with the largest numbers in English (508), German (34), Japanese (28), French (25), and Russian (12). 

A report will be sent to the Revision Drafting Committee who will refine the enforcement guidelines based on the community feedback received from the recently concluded vote. A public version of the report is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report|'''published on Meta-wiki here''']].  The report is available in translated versions on Meta-wiki. {{int:please-translate}} 

Again, we thank all who participated in the vote and discussions. We invite everyone to contribute during the next community discussions. More information about the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines can be found [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|on Meta-wiki]].

On behalf of the Universal Code of Conduct project team&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 16:22, 2022 ж. мамырдың 26 (+06)

== Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open  ==
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''  
 
The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now open and will close on &lt;s&gt;7&lt;/s&gt; 16 February 2022.

With this Call for Feedback, the Movement Strategy and Governance team is taking a different approach. This approach incorporates community feedback from 2021. Instead of leading with proposals, the Call is framed around key questions from the Board of Trustees. The key questions came from the feedback about the 2021 Board of Trustees election. The intention is to inspire collective conversation and collaborative proposal development about these key questions.
 
[https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees/Call_for_feedback:_Board_of_Trustees_elections Join the conversation.]  

Best,

Movement Strategy and Governance

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 22:35, 2022 ж. қаңтардың 12 (+06)

== Question ==

Напишу здесь на русском языке, поскольку вижу в Казахстане лучше его понимают, чем английский. У меня возник вопрос: почему аглоязычний текст пишеться не как в оригинале, а своеобразным казахицированым способом.--[[Қатысушы:KHMELNYTSKYIA|KHMELNYTSKYIA]] ([[Қатысушы талқылауы:KHMELNYTSKYIA|талқылауы]]) 19:13, 2018 ж. шілденің 10 (+06)
: Hello! Could you please clarify which article are you talking about?--[[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 11:11, 2018 ж. шілденің 11 (+06)
:: Hi! So, thank you for the quick response. For example, even your text is written so: &quot;Һелло! Цоұлд ёұ плеасе цларіфy уһіцһ артіцле аре ёұ талкінг абоұт&quot;. I think it is a bit strange. There may be a problem with my language settings.--[[Қатысушы:KHMELNYTSKYIA|KHMELNYTSKYIA]] ([[Қатысушы талқылауы:KHMELNYTSKYIA|талқылауы]]) 23:27, 2018 ж. шілденің 11 (+06)
::: Yes, you're right! You can check in your phone's settings. I am not sure what exactly, but I'm guessing it's something called 'Locale' or whatever. If you use English as a main language in your phone, then there won't be these kind of glitches. --[[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 11:31, 2018 ж. шілденің 12 (+06)

== Editing News #2—2018 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2018/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

Did you know that you can use the visual editor on a mobile device?
[[File:Mobile editing watchlist star editing pencil.png|alt=Screenshot showing the location of the pencil icon|center|frameless|250px]]

Tap on the pencil icon to start editing.  The page will probably open in the wikitext editor.

You will see another pencil icon in the toolbar.  Tap on that pencil icon to the switch between visual editing and wikitext editing.

[[File:Visual editing mobile switch wikitext.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]]

Remember to publish your changes when you're done.

You can read and help translate [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since the last newsletter, the [[mw:Editing|Editing Team]] has wrapped up most of their work on the [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] and [[mw:VisualEditor/Diffs|the visual diff tool]].  The team has begun investigating the needs of editors who use mobile devices.  Their work board is available [[phab:project/view/3236/|in Phabricator]].  Their [[mw:Wikimedia Audiences/2018-19 Q2 Goals#Contributors|current priorities]] are fixing bugs and improving mobile editing.   

=== Recent changes ===
*The Editing team has published an [[mw:Mobile editing using the visual editor report|initial report about mobile editing]].  
*The Editing team has begun a design study of visual editing on the mobile website.  New editors have trouble doing basic tasks on a smartphone, such as adding links to Wikipedia articles.  You can [[c:File:Visual Editor Heuristic - Results.pdf|read the report]].
*The Reading team is working on a [[mw:Reading/Web/Advanced mobile contributions|separate mobile-based contributions project]].
*The 2006 wikitext editor is [[mw:Contributors/Projects/Removal of the 2006 wikitext editor|no longer supported]].  If you used [[:File:Edit toolbar - 2.png|that toolbar]], then you will no longer see any toolbar.  You may choose another editing tool in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|editing preferences]], [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|local gadgets]], or [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]].
*The Editing team described the history and status of [[mw:Extension:VisualEditor|VisualEditor]] in [[m:Wikimedia monthly activities meetings/2018-03|this recorded public presentation]] (starting at 29 minutes, 30 seconds).
*The Language team released [[mw:Content translation/V2|a new version of Content Translation]] (CX2) last month, on [[foundationsite:2018/09/30/international-translation-day/|International Translation Day]]. It integrates the visual editor to support templates, tables, and images.  It also produces better wikitext when the translated article is published. [https://wikimediafoundation.org/2018/09/30/content-translation-version-two/]

=== Let's work together ===
* The Editing team wants to improve visual editing on the mobile website.  &lt;mark&gt;Please read [[mw:Visual-based mobile editing/Ideas/October 2018|their ideas]] and tell the team what you think would help editors who use the mobile site.&lt;/mark&gt;  
*The [[m:Community Wishlist Survey 2019|Community Wishlist Survey]] begins next week.
*If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new contact us] directly. We will notify you when the next issue is ready for translation. {{int:Feedback-thanks-title}}

—[[mw:User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 20:17, 2018 ж. қарашаның 2 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=17790200 тізімін пайдаланып User:Johan (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Editing News #1—July 2019 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
&lt;big&gt;'''Did you know?'''&lt;/big&gt;
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

Did you know that you can use the visual editor on a mobile device?

Every article has a pencil icon at the top.  Tap on the pencil icon [[File:OOjs UI icon edit-ltr.svg|frameless|16x16px]] to start editing.  

'''&lt;big&gt;Edit Cards&lt;/big&gt;'''

[[File:EditCards-v.20.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]]

This is what the new '''Edit Cards for editing links''' in the mobile visual editor look like. You can try the prototype here: '''[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].'''
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Welcome back to the [[mw:Editing|Editing]] newsletter.

Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2018/October|the last newsletter]], the team has released two new features for the [[mw:VisualEditor on mobile|mobile visual editor]] and has started developing three more.  All of this work is part of the team's goal to [[m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2018-2019/Audiences#Outcome 3: Mobile Contribution|make editing on mobile web simpler]].  

Before talking about the team's recent releases, we have a question for you:  

&lt;strong&gt;Are you willing to try a new way to add and change links?&lt;/strong&gt;

If you are interested, we would value your input!  You can try this new link tool in the mobile visual editor on a separate wiki. 

&lt;em&gt;Follow these instructions and share your experience:&lt;/em&gt;

&lt;strong&gt;[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].&lt;/strong&gt;

=== Recent releases ===
The mobile visual editor is a simpler editing tool, for smartphones and tablets using the [[mw:Reading/Web/Mobile#About|mobile site]].  The Editing team recently launched two new features to improve the mobile visual editor: 

# [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing|Section editing]]
#* The purpose is to help contributors focus on their edits.
#* The team studied this with an A/B test.  [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing#16 June 2019|This test showed]] that contributors who could use section editing were '''1% more likely to publish''' the edits they started than people with only full-page editing.
# [[mw:VisualEditor on mobile#March 1, 2019|Loading overlay]]
#* The purpose is to smooth the transition between reading and editing.

Section editing and the new loading overlay are '''now available to everyone''' using the mobile visual editor.

=== New and active projects ===
This is a list of our most active projects. [[mw:Help:Watching pages|Watch]] these pages to learn about project updates and to share your input on new designs, prototypes and research findings.

*[[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit cards]]: This is a clearer way to add and edit links, citations, images, templates, etc. in articles.  You can try this feature now.  &lt;em&gt;Go here to see how:&lt;/em&gt; [[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 &lt;em&gt;Try Edit Cards&lt;/em&gt;]].
*[[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Mobile toolbar refresh]]: This project will learn if contributors are more successful when the editing tools are easier to recognize.
*[[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|Mobile visual editor availability]]: This A/B test asks:  ''Are newer contributors more successful if they use the mobile visual editor?''  We are collaborating with [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default#26 June 2019 %E2%80%93 Participating wikis and test start date|20 Wikipedias]] to answer this question.
*[[mw:VisualEditor on mobile/Usability improvements|Usability improvements]]: This project will make the mobile visual editor easier to use.  The goal is to let contributors stay focused on editing and to feel more confident in the editing tools.

=== Looking ahead ===

* '''Wikimania:'''  Several members of the Editing Team will be attending [[wmania:|Wikimania]] in August 2019.  They will lead a session about mobile editing in the [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|Community Growth space]].  Talk to the team about how editing can be improved.
* '''Talk Pages:'''  In the coming months, the Editing Team will begin [[mw:Talk pages consultation 2019|improving talk pages]] and communication on the wikis.

=== Learning more ===
The [[mw:VisualEditor on mobile|VisualEditor on mobile]] is a good place to learn more about the projects we are working on. The team wants to talk with you about anything related to editing. If you have something to say or ask, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].

[[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:user_talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:user_talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) 
&lt;/div&gt; 00:32, 2019 ж. шілденің 24 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=19175117 тізімін пайдаланып User:Trizek (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Editing News #2 – Mobile editing and talk pages ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

Inside this newsletter, the [[mw:Editing|Editing team]] talks about their work on the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]], on [[mw:Talk pages project|the new talk pages project]], and at [[wikimania:|Wikimania 2019]].

=== Help ===
&lt;strong&gt;What talk page interactions do you remember?&lt;/strong&gt; Is it a story about how someone helped you to learn something new? Is it a story about how someone helped you get involved in a group? Something else?  Whatever your story is, we want to hear it!  

Please tell us a story about how you used a talk page.  &lt;mark&gt;Please share a link to a memorable discussion, or describe it on the &lt;strong&gt;[[mw:Topic:V8d91yh8gcg404dj|talk page for this project]]&lt;/strong&gt;.&lt;/mark&gt;  The team wants your examples.  These examples will help everyone develop a shared understanding of what this project should support and encourage.

=== Talk pages project ===
The [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk Pages Consultation]] was a global consultation to define better tools for wiki communication. From February through June 2019, more than 500 volunteers on 20 wikis, across 15 languages and multiple projects, came together with members of the Foundation to create a product direction for a set of discussion tools.  The [[mw:Talk pages consultation 2019/Phase 2 report|Phase 2 Report]] of the Talk Page Consultation was published in August. It summarizes the product direction the team has started to work on, which you can read more about here: [[mw:Talk pages project|Talk Page Project project page]]. 

The team needs and wants your help at this early stage.  They are starting to develop the first idea. Please add your name to the [[mw:Talk pages project#Getting involved|&lt;strong&gt;&quot;Getting involved&quot;&lt;/strong&gt;]] section of the project page, if you would like to hear about opportunities to participate.

=== Mobile visual editor ===
The Editing team is trying to make it simpler to edit on mobile devices.  The team is changing the [[mw:VisualEditor on mobile|visual editor on mobile]]. If you have something to say about editing on a mobile device, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].

==== [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit Cards]] ====
[[File:Edit Cards-before-v3-comparison.png|thumb|486x486px|What happens when you click on a link.  The new Edit Card is bigger and has more options for editing links.]]

* On 3 September, the Editing team released [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|version 3 of Edit Cards]]. Anyone could use the new version in the mobile visual editor.
* There is an [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|updated design]] on the Edit Card for adding and modifying links.  There is also a new, [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#2 September 2019 - v3 deployment timing|combined workflow for editing a link's display text and target]].
* Feedback: You can try the new Edit Cards by opening the mobile visual editor on a smartphone. Please post your feedback on the [[:mw:Topic:V5rg0cqmikpubmjj|Edit cards talk page]].

==== [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Toolbar]] ====
[[File:Toolbar-comparison-v1.png|thumb|486px|The editing toolbar is changing in the mobile visual editor.  The old system had two different toolbars.  Now, all the buttons are together.  [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Tell the team what you think about the new toolbar]].]]

* In September, the Editing team updated the mobile visual editor's editing toolbar.  Anyone could see these changes in the mobile visual editor.
** &lt;em&gt;One toolbar:&lt;/em&gt; All of the editing tools are located in one toolbar.  Previously, the toolbar changed when you clicked on different things.
**&lt;em&gt;New navigation:&lt;/em&gt; The buttons for moving forward and backward in the edit flow have changed.
**&lt;em&gt;Seamless switching:&lt;/em&gt; an [[phab:T228159|improved workflow]] for switching between the visual and wikitext modes.
* Feedback: You can try the refreshed toolbar by opening the mobile VisualEditor on a smartphone. Please post your feedback on the [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Toolbar feedback talk page]].

=== Wikimania ===
The Editing Team attended [[wmania:2019:Program|Wikimania 2019]] in Sweden.  They led a session on [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|the mobile visual editor]] and a session on [[wmania:2019:Community Growth/After Flow: A new direction for improving talk pages|the new talk pages project]].  They tested [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh#v1 prototype|two]] new [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#v3 prototype|features]] in the mobile visual editor with contributors.  You can read more about what the team did and learned in [[mw:VisualEditor on mobile#Wikimania Stockholm: Overview|the team's report on Wikimania 2019]].

=== Looking ahead ===

* &lt;strong&gt;Talk Pages Project:&lt;/strong&gt; The team is thinking about the first set of proposed changes.  The team will be working with a few communities to pilot those changes. The best way to stay informed is by adding your username to the list on the project page: [[mw:Talk pages project#Getting involved|&lt;strong&gt;Getting involved&lt;/strong&gt;]].
* &lt;strong&gt;Testing the mobile visual editor as the default:&lt;/strong&gt;  The Editing team plans to post results before the end of the calendar year. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|&lt;strong&gt;VisualEditor as mobile default project page&lt;/strong&gt;]].
* &lt;strong&gt;Measuring the impact of Edit Cards:&lt;/strong&gt;  This study asks whether the project helped editors add links and citations.  The Editing team hopes to share results in November.  The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|&lt;strong&gt;Edit Cards project page&lt;/strong&gt;]].

– [[User:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 17:12, 2019 ж. қазанның 29 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/VE_201910/4&amp;oldid=19500850 тізімін пайдаланып User:Johan (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== WikiGap 2020 Russia ==
Уважаемые коллеги, пожалуйста выскажите своё мнение по поводу ''[[m:CentralNotice/Request/WikiGap 2020 Russia|баннерной кампании CentralNotice]]'' для объявления о российском викимарафоне [[wmru:Конкурсы/WikiGap 2020 Russia|WikiGap 2020]] (8 марта - 8 мая, все IP из России, только Википедии, 1 показ в неделю). Спасибо. [[Қатысушы:JukoFF|JukoFF]] ([[Қатысушы талқылауы:JukoFF|талқылауы]]) 15:02, 2020 ж. ақпанның 27 (+06)

== 1 сәуірге орай Басты бетті өзгерту ==

Қайырлы күн, құрметті Уикипедия қатысушылары. 1 сәуір күні Алдар көсенің туған күні, яғни күлкі күні, осыған орай Басты бетті күлкілі етіп өзгертсек. Орыс Уикипедиясы жыл сайын өзгертіп отырады-мыс. Ұсыныс [[Қатысушы:Уикипедия:Форум/Басты бет|мынадай]]. Ортаға салып талқылайық, қосарыңыз болса, қарсылық не қолдау болса, жазып отырыңыз.--&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 16:45, 2020 ж. наурыздың 26 (+06)
:Жақсы идея бірақ қазіргі пандемияға байланысты орынсыз деп ойлаймын және де онсызда қазуикидің сапасы сын көтермейтін жағдайда одан әрі беделі түсіп кететін сияқты. Сондықтан мен қарсымын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:58, 2020 ж. наурыздың 28 (+06)
::Аса кісі қызығатын дүние емес екен. Өз тілімізді қорлаудан басқа ештеңе де емес. Қарсымын. -[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 14:13, 2020 ж. наурыздың 29 (+06)
: {{Қолдаймын}}--[[Қатысушы:Kaiyr|Kaiyr]] ([[Қатысушы талқылауы:Kaiyr|талқылауы]]) 17:10, 2020 ж. наурыздың 29 (+06)
: {{Қолдаймын}} Ешқандай сөкеттік көріп тұрғам жоқ. Қайта кей адамдарға ой салуы мүмкін. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 21:44, 2020 ж. наурыздың 31 (+06)
:Бос тірлік, хайп жасау үшін инстаграмға көт ашып түсу керек бітті [[File:Face-grin.svg|23px]][[File:Face-grin.svg|23px]], ал бұндаймен бос уақыт шығындағаннан басқа ешқандай пайда жоқ --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 23:38, 2020 ж. наурыздың 29 (+06)
:: {{Қолдаймын}} --[[Қатысушы:User 0100|User 0100]] ([[Қатысушы талқылауы:User 0100|талқылауы]]) 00:03, 2020 ж. сәуірдің 1 (+06)

Енді әлем бұрыңғыдай мүлдем болмайды, бұрыңғыдай жеңіл желпі тірліктер өз-өзін ақтамайды, кім ғылым білімді игереді, сол ғана бұл әлемде ары қарай жасайды, ескі әдіс тәсілдер жаңа заман талаптарына сай келмейді, мүлдем жаңаша ойлау мен жаңаша әдіс тәсілдер ғана өміршең болады.  --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 23:45, 2020 ж. наурыздың 29 (+06)

Қарсымын --[[Қатысушы:Магпар|Магпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Магпар|талқылауы]]) 10:00, 2020 ж. сәуірдің 1 (+06)

== Editing news 2020 #1 – Discussion tools ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:TalkPages-Reply-v1.0.png|thumb|300px|alt=Screenshot showing what the Reply tool looks like|This early version of the Reply tool automatically signs and indents comments.]]

The [[mw:Editing|Editing team]] has been working on [[mw:Talk pages project|the talk pages project]].  The goal of the talk pages project is to help contributors communicate on wiki more easily.  This project is the result of the [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019]]. 

[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|thumb|300px|alt=Reply tool improved with edit tool buttons|In a future update, the team plans to test a tool for easily linking to another user's name, a rich-text editing option, and other tools.]]

The team is building a [[mw:Talk pages project/replying|new tool for replying]] to comments now.  This early version can sign and indent comments automatically.  &lt;strong&gt;Please [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20version%201.0|test the new Reply tool]].&lt;/strong&gt;  

*On 31 March 2020, the new {{Int:discussiontools-replylink}} tool was offered as a [[mw:Beta Feature|Beta Feature]] editors at four Wikipedias:  [[w:ar:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Arabic]], [[w:nl:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Dutch]], [[w:fr:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|French]], and [[w:hu:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Hungarian]].  If your community also wants early access to the new tool, contact [[User:Whatamidoing (WMF)]].
*The team is planning some upcoming changes.  &lt;strong&gt;Please [[mw:Talk pages project/replying#Version%202.0|review the proposed design]] and share your thoughts on the talk page.&lt;/strong&gt;  The team will test features such as:
**an easy way to mention another editor (&quot;pinging&quot;), 
**a rich-text visual editing option, and 
**other features identified through user testing or recommended by editors.  

To hear more about Editing Team updates, please add your name to the [[mw:Talk pages project#Get involved|&lt;strong&gt;&quot;Get involved&quot;&lt;/strong&gt;]] section of the project page. You can also watch [[File:MediaWiki Vector skin blue star watchlist icon.svg|frameless|16px]] these pages: [[mw:Talk pages project|the main project page]], [[mw:Talk pages project/Updates|Updates]], [[mw:Talk pages project/replying|Replying]], and [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing|User testing]].

– [[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 01:24, 2020 ж. сәуірдің 9 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/sandbox2&amp;oldid=19967064 тізімін пайдаланып User:Quiddity (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

==Help with translation==
(''I apologize for posting in English ''): 
Dear colleagues, We are organizing a project called WPWP that focus on the use of images collected as part of various contest and photowalks on Wikipedia articles across all languages and our team needs your help with translations into the language of this community. Here is the translation link: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Wikipedia+Pages+Wanting+Photos&amp;language=en&amp;action=page&amp;filter= I am sorry if I post in the won't venue. Thanks in anticipation. [[Қатысушы:T Cells|T Cells]] ([[Қатысушы талқылауы:T Cells|талқылауы]]) 22:30, 2020 ж. сәуірдің 13 (+06)

== Editing news 2020 #2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2020/June|Read this in another language]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|alt=Mockup of the new reply feature, showing new editing tools|thumb|400x400px|The new features include a toolbar.  [[mw:Talk:Talk pages project/replying|What do you think should be in the toolbar?]]]]

This issue of the [[mw:Special:MyLanguage/Editing|Editing]] newsletter includes information the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|Talk pages project]], an effort to help contributors communicate on wiki more easily.

* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|&lt;strong&gt;Reply tool&lt;/strong&gt;]]: This is available as a Beta Feature at the four partner wikis (Arabic, Dutch, French, and Hungarian Wikipedias).  The Beta Feature is called &quot;{{int:discussiontools-preference-label}}&quot;.  The Beta Feature will get [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying#Version%202.0|new features]] soon.  The new features include writing comments in a new visual editing mode and pinging other users by typing &lt;code&gt;@&lt;/code&gt;. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20tool%20version%202.0|test the new features]] on the [[mw:Special:MyLanguage/Beta Cluster|Beta Cluster]] now.  Some other wikis will have a chance to try the Beta Feature in the coming months.
* [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures|&lt;strong&gt;New requirements for user signatures&lt;/strong&gt;]]:  Soon, users will not be able to save invalid custom signatures in [[Special:Preferences]]. This will reduce signature spoofing, prevent page corruption, and make new talk page tools more reliable.  Most editors will not be affected.
* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|&lt;strong&gt;New discussion tool&lt;/strong&gt;]]:  The Editing team is beginning work on a simpler process for starting new discussions.   You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion#Design|see the initial design on the project page]].
* [[m:Special:MyLanguage/Research:Usage of talk pages|&lt;strong&gt;Research on the use of talk pages&lt;/strong&gt;]]:  The Editing team worked with the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Research|Wikimedia research team]] to study how talk pages help editors improve articles.  We learned that new editors who use talk pages make more edits to the main namespace than new editors who don't use talk pages. 

– [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 02:33, 2020 ж. маусымның 18 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&amp;oldid=20184653 тізімін пайдаланып User:Trizek (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Editing news 2020 #3 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:50M@2x.png|thumb|alt=A gold star with a blue ribbon, and the text 50m|More than &lt;strong&gt;50 million edits&lt;/strong&gt; have been made using the visual editor on desktop.|400px]]

Seven years ago this month, the [[mw:Editing team|Editing team]] offered the visual editor to most Wikipedia editors.  Since then, editors have achieved many milestones:

* More than &lt;strong&gt;50 million edits&lt;/strong&gt; have been made using the visual editor on desktop.
* More than &lt;strong&gt;2 million new articles&lt;/strong&gt; have been created in the visual editor. More than 600,000 of these new articles were created during 2019.
* The visual editor is &lt;strong&gt;increasingly popular&lt;/strong&gt;.  The proportion of all edits made using the visual editor has increased every year since its introduction.
* In 2019, &lt;strong&gt;35% of the edits by newcomers&lt;/strong&gt; (logged-in editors with ≤99 edits) used the visual editor. This percentage has &lt;strong&gt;increased every year&lt;/strong&gt;.
* Almost &lt;strong&gt;5 million edits on the mobile site&lt;/strong&gt; have been made with the visual editor.  Most of these edits have been made since the Editing team started improving the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]] in 2018.
* On 17 November 2019, the [https://discuss-space.wmflabs.org/t/first-edit-made-to-wikipedia-from-outer-space/2254 &lt;strong&gt;first edit from outer space&lt;/strong&gt;] was made in the mobile visual editor. 🚀 👩‍🚀
* Editors have made more than &lt;strong&gt;7 million edits in the 2017 wikitext editor&lt;/strong&gt;, including starting &lt;strong&gt;600,000 new articles&lt;/strong&gt; in it.  The [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] is VisualEditor's built-in wikitext mode.  You can [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable it in your preferences]].

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])

&lt;/div&gt; 18:55, 2020 ж. шілденің 9 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=20232673 тізімін пайдаланып User:Elitre (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

==Alumni and Mentors of Russia 2020==
Уважаемые коллеги, пожалуйста выскажите своё мнение по поводу ''[[m:CentralNotice/Request/Alumni and Mentors of Russia 2020|баннерной кампании CentralNotice]]'' для объявления о российском конкурсе статей [[wmru:Конкурсы/Выпускники и наставники России 2020|Конкурсы/Выпускники и наставники России 2020]] (20 августа - 10 ноября 2020, все IP из России, Википедии, 1 показ в две недели). Спасибо. [[Қатысушы:JukoFF|JukoFF]] ([[Қатысушы талқылауы:JukoFF|талқылауы]]) 23:26, 2020 ж. тамыздың 10 (+06)

== Proposal: Set two-letter project shortcuts as alias to project namespace globally ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
{{int:please-translate}}

Hello everyone,

I apologize for posting in English. I would like to inform everyone that I created a new global request for comment (GRFC) at Meta Wiki, which may affect your project: [[:m:Requests for comment/Set short project namespace aliases by default globally]].

In this GRFC, I propose that two-project shortcuts for project names will become a default alias for the project namespace. For instance, on all Wikipedias, WP will be an alias to the Wikipedia: namespace (and similar for other projects). Full list is available in the GRFC.

This is already the case for Wikivoyages, and many individual projects asked for this alias to be implemented. I believe this makes it easier to access the materials in the project namespace, as well as creating shortcuts like &lt;tt&gt;WP:NPOV&lt;/tt&gt;, as well as helps new projects to use this feature, without having to figure out how to request site configuration changes first.

As far as I can see, {{SITENAME}} currently does not have such an alias set. This means that such an alias will be set for you, if the GRFC is accepted by the global community.

I would like to ask all community members to participate in the request for comment at Meta-Wiki, see [[:m:Requests for comment/Set short project namespace aliases by default globally]].

Please feel free to [[:m:User talk:Martin Urbanec|ask me]] if you have any questions about this proposal.

Best regards,&lt;br /&gt;
--[[:m:User:Martin Urbanec|Martin Urbanec]] ([[:m:User talk:Martin Urbanec|talk]]) 20:12, 2021 ж. ақпанның 18 (+06)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Martin_Urbanec/MassMessage&amp;oldid=21125035 тізімін пайдаланып User:Martin Urbanec@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== WikiGap 2021 Russia ==
Уважаемые коллеги, пожалуйста выскажите своё мнение по поводу ''[[m:CentralNotice/Request/WikiGap 2021 Russia|баннерной кампании CentralNotice]]'' для объявления о российском викимарафоне [[wmru:Конкурсы/WikiGap 2021 Russia|WikiGap 2021]] (8 марта - 8 мая, все IP из России, только Википедии, 1 показ в неделю). Спасибо. --[[Қатысушы:Dmitry Rozhkov|Dmitry Rozhkov]] ([[Қатысушы талқылауы:Dmitry Rozhkov|талқылауы]]) 06:34, 2021 ж. наурыздың 7 (+06)

== Wikimania 2021: Individual Program Submissions ==

[[File:Wikimania logo with text 2.svg|right|200px]]
Dear all,

Wikimania 2021 will be [[:wikimania:2021:Save the date and the Core Organizing Team|hosted virtually]] for the first time in the event's 15-year history. Since there is no in-person host, the event is being organized by a diverse group of Wikimedia volunteers that form the [[:wikimania:2021:Organizers|Core Organizing Team]] (COT) for Wikimania 2021.

'''Event Program''' - Individuals or a group of individuals can submit their session proposals to be a part of the program. There will be translation support for sessions provided in a number of languages. See more information [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines#Language Accessibility|here]].

Below are some links to guide you through;
* [[:wikimania:2021:Submissions|Program Submissions]]
* [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines|Session Submission Guidelines]]
* [[:wikimania:2021:FAQ|FAQ]]

Please note that the deadline for submission is 18th June 2021. 

'''Announcements'''- To keep up to date with the developments around Wikimania, the COT sends out weekly updates. You can view them in the Announcement section [[:wikimania:2021:Announcements|here]]. 

'''Office Hour''' - If you are left with questions, the COT will be hosting some office hours (in multiple languages), in multiple time-zones, to answer any programming questions that you might have.  Details can be found [[:wikimania:2021:Organizers#Office hours schedule|here.]]

Best regards,

[[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 10:18, 2021 ж. маусымның 16 (+06)

On behalf of Wikimania 2021 Core Organizing Team
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=21597568 тізімін пайдаланып User:Bodhisattwa@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Editing news 2021 #2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2021/June|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:Reply Tool A-B test comment completion.png|alt=Junior contributors comment completion rate across all participating Wikipedias|thumb|296x296px|When newcomers had the Reply tool and tried to post on a talk page, they were more successful at posting a comment. ([https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ Source])]]

Earlier this year, the Editing team ran a large study of [[mw:Talk pages project/Replying|the Reply Tool]].  The main goal was to find out whether the Reply Tool helped [[mw:Talk pages project/Glossary|newer editors]] communicate on wiki.  The second goal was to see whether the comments that newer editors made using the tool needed to be reverted more frequently than comments newer editors made with the existing wikitext page editor.

The key results were:

* Newer editors who had automatic (&quot;default on&quot;) access to the Reply tool were [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ more likely] to post a comment on a talk page.
* The comments that newer editors made with the Reply Tool were also [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ less likely] to be reverted than the comments that newer editors made with page editing.

These results give the Editing team confidence that the tool is helpful.

&lt;strong&gt;Looking ahead&lt;/strong&gt;

The team is planning to make the Reply tool available to everyone as an opt-out preference in the coming months.  This has already happened at the Arabic, Czech, and Hungarian Wikipedias.

The next step is to [[phab:T280599|resolve a technical challenge]]. Then, they will deploy the Reply tool first to the [[phab:T267379|Wikipedias that participated in the study]].  After that, they will deploy it, in stages, to the other Wikipedias and all WMF-hosted wikis.

You can turn on &quot;{{int:discussiontools-preference-label}}&quot; [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|in Beta Features]] now.  After you get the Reply tool, you can change your preferences at any time in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].

–[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 20:14, 2021 ж. маусымның 24 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=21624491 тізімін пайдаланып User:Elitre (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== GFDL ==
Hi! I made a suggestion at [[МедиаУики талқылауы:Licenses]] to remove GFDL from the list of suggested licenses. I guess not many users watch that page. I just wanted to inform users of my suggestion. If there is a better place please let me know or make a notice for me. Thank you. --[[Қатысушы:MGA73|MGA73]] ([[Қатысушы талқылауы:MGA73|талқылауы]]) 18:31, 2021 ж. шілденің 3 (+06)

== Alumni and Mentors of Russia 2021 ==
Уважаемые коллеги, пожалуйста выскажите своё мнение по поводу ''[[m:CentralNotice/Request/Alumni and Mentors of Russia 2021|баннерной кампании CentralNotice]]'' для объявления о российском конкурсе статей [[wmru:Конкурсы/Выпускники и наставники России 2021|Конкурсы/Выпускники и наставники России 2021]] (15 сентября - 30 ноября 2021, все IP из России, Википедии, 3 показа в неделю, в течении ноября). Спасибо. [[Қатысушы:JukoFF|JukoFF]] ([[Қатысушы талқылауы:JukoFF|талқылауы]]) 19:43, 2021 ж. қазанның 11 (+06)

== IMPORTANT: Admin activity review ==

Hello. A policy regarding the removal of &quot;advanced rights&quot; (administrator, bureaucrat, interface administrator, etc.) was adopted by [[:m:Requests for comment/Activity levels of advanced administrative rights holders|global community consensus]] in 2013. According to this policy, the [[:m:stewards|stewards]] are reviewing administrators' activity on all Wikimedia Foundation wikis with no inactivity policy. To the best of our knowledge, your wiki does not have a formal process for removing &quot;advanced rights&quot; from inactive accounts. This means that the stewards will take care of this according to the [[:m:Admin activity review|admin activity review]].

We have determined that the following users meet the inactivity criteria (no edits and no logged actions for more than 2 years):

# GanS NIS (administrator)
# Qarakesek (administrator)

These users will receive a notification soon, asking them to start a community discussion if they want to retain some or all of their rights. If the users do not respond, then their advanced rights will be removed by the stewards.

However, if you as a community would like to create your own activity review process superseding the global one, want to make another decision about these inactive rights holders, or already have a policy that we missed, then please notify the [[:m:Stewards' noticeboard|stewards on Meta-Wiki]] so that we know not to proceed with the rights review on your wiki. Thanks, [[Қатысушы:Stanglavine|Stanglavine]] ([[Қатысушы талқылауы:Stanglavine|талқылауы]]) 06:05, 2022 ж. қаңтардың 17 (+06)

== Movement Strategy and Governance News – Issue 5 ==
&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 5, January 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt;
----
Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics.

This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive these updates.
&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 16th February 2022. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|continue reading]])
*'''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|continue reading]])
*'''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|continue reading]])
*'''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|continue reading]])
*'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about MSG on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|continue reading]])&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 13:25, 2022 ж. қаңтардың 24 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Leadership Development Task Force: Your feedback is appreciated&lt;section end=&quot;annoncement-header&quot; /&gt; ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;:''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

The Community Development team at the Wikimedia Foundation is supporting the creation of a global, community-driven Leadership Development Task Force. The purpose of the task force is to advise leadership development work.

The team is looking for feedback about the responsibilities of the Leadership Development Task Force. This Meta page shares the proposal for a [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force|Leadership Development Task Force]] and how [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Participate|you can help.]] Feedback on the proposal will be collected from 7 to 25 February 2022.&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 23:38, 2022 ж. ақпанның 8 (+06)

== Updates on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines Review ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Hello everyone,

The '''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]]''' were published 24 January 2022 as a proposed way to apply the [[m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] across the movement. Comments about the guidelines can be shared here or [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|the Meta-wiki talk page]].

There will be conversations on Zoom on 25 February 2022 at 12:00 UTC, and 4 March 2022 at 15:00 UTC. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|Join the UCoC project team and drafting committee members to discuss the guidelines and voting process]].'''

The [[m:Universal Code of Conduct/Project#Timeline|timeline is available on Meta-wiki]]. The voting period is March 7 to 21. '''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|See the voting information page for more details]].'''

Thank you to everyone who has participated so far.

Sincerely,

Movement Strategy and Governance&lt;br/&gt;
Wikimedia Foundation 

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 00:17, 2022 ж. ақпанның 17 (+06) &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Movement Strategy and Governance News – Issue 6&lt;section end=&quot;announcement-header&quot;/&gt; == 

&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 6, April 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt;
----

Welcome to the sixth issue of Movement Strategy and Governance News! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board of trustees elections and other relevant MSG topics.

This Newsletter will be distributed quarterly, while the more frequent Updates will also be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Leadership Development -''' A Working Group is Forming! - The application to join the Leadership Development Working Group closed on April 10th, 2022, and up to 12 community members will be selected to participate in the working group. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|continue reading]])
*'''Universal Code of Conduct Ratification Results are out! -''' The global decision process on the enforcement of the UCoC via SecurePoll was held from 7 to 21 March. Over 2,300 eligible voters from at least 128 different home projects submitted their opinions and comments. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|continue reading]])
*'''Movement Discussions on Hubs -''' The Global Conversation event on Regional and Thematic Hubs was held on Saturday, March 12, and was attended by 84 diverse Wikimedians from across the movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|continue reading]])
*'''Movement Strategy Grants Remain Open! -''' Since the start of the year, six proposals with a total value of about $80,000 USD have been approved. Do you have a movement strategy project idea? Reach out to us! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|continue reading]])
*'''The Movement Charter Drafting Committee is All Set! -''' The Committee of fifteen members which was elected in October 2021, has agreed on the essential values and methods for its work, and has started to create the outline of the Movement Charter draft. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|continue reading]])
*'''Introducing Movement Strategy Weekly -''' Contribute and Subscribe! - The MSG team have just launched the updates portal, which is connected to the various Movement Strategy pages on Meta-wiki. Subscriber to get  up-to-date news about the various ongoing projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|continue reading]])
*'''Diff Blogs -''' Check out the most recent publications about Movement Strategy on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|continue reading]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt; 
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 17:58, 2022 ж. сәуірдің 14 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Join the Wikimedia Foundation Annual Plan conversations with Maryana Iskander&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'']]
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hello,

The [[m:Special:MyLanguage/Movement Communications|Movement Communications]] and [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] teams invite you to discuss the '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|2022-23 Wikimedia Foundation Annual Plan]]''', a plan of record for the Wikimedia Foundation's work.

These conversations continue [[m:User:MIskander-WMF|Maryana Iskander]]'s [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Chief Executive Officer/Maryana’s Listening Tour|Wikimedia Foundation Chief Executive Officer listening tour]]. 

The conversations are about these questions:
* The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia 2030|2030 Wikimedia Movement Strategy]] sets a direction toward &quot;knowledge as a service&quot; and &quot;knowledge equity&quot;. The Wikimedia Foundation wants to plan according to these two goals. How do you think the Wikimedia Foundation should apply them to our work?
* The Wikimedia Foundation continues to explore better ways of working at a regional level. We have increased our regional focus in areas like grants, new features, and community conversations. What is working well? How can we improve?
* Anyone can contribute to the Movement Strategy process. Let's collect your activities, ideas, requests, and lessons learned. How can the Wikimedia Foundation better support the volunteers and affiliates working in Movement Strategy activities?

You can find [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft/Your Input|'''the schedule of calls on Meta-wiki''']].

The information will be available in multiple languages. Each call will be open to anyone to attend. Live interpretation will be available in some calls. 

Best regards,&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 15:59, 2022 ж. сәуірдің 15 (+06)


== [[incubator:Wp/nog|Wp/nog]] ==

Hello! Are there two users who can edit to test Nogai Wikipedia? It can be also a Turkic user who knows little bit Kipchak and the Cyrillic alphabet (mostly possible is Kazakh, Karakalpak, Crimean Tatar and other Turkic and Kipchak languages). When you know one user please ping it. Because we need only two users who need to be active in Wp/nog to approve Wp/nog.  [[Қатысушы:TayfunEt.|TayfunEt.]] ([[Қатысушы талқылауы:TayfunEt.|талқылауы]]) 14:15, 2022 ж. сәуірдің 18 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;2022 Board of Trustees Call for Candidates&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

The Board of Trustees seeks candidates for the 2022 Board of Trustees election. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|'''Read more on Meta-wiki.''']]

The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is here! Please consider submitting your candidacy to serve on the Board of Trustees.

The Wikimedia Foundation Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's operations. Community-and-affiliate selected trustees and Board-appointed trustees make up the Board of Trustees. Each trustee serves a three year term. The Wikimedia community has the opportunity to vote for community-and-affiliate selected trustees.

The Wikimedia community will vote to fill two seats on the Board in 2022. This is an opportunity to improve the representation, diversity, and expertise of the Board as a team.

Who are potential candidates? Are you a potential candidate? Find out more on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Apply to be a Candidate page]].

Thank you for your support, 

Movement Strategy and Governance on behalf of the Elections Committee and the Board of Trustees&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 

===&lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Объявление о выдвижении кандидатур в Совет попечителей Фонда Викимедиа 2022&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ===
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Совет попечителей объявляет поиск кандидатов на участие в выборах в Совет 2022 года. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|'''Подробнее на Мета-вики''']].

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|Выборы в Совет попечителей 2022 года]] объявляются открытыми! Просим вас рассмотреть возможность выдвижения своей кандидатуры для службы в Совете попечителей.

Совет попечителей Фонда Викимедиа осуществляет контроль за деятельностью Фонда Викимедиа. В состав Совета входят попечители от сообществ и партнёрских организаций, а также назначенные попечители. Каждый попечитель служит три года. Сообщество Викимедиа имеет возможность голосовать за попечителей от сообществ и партнёрских организаций.

Участники_цы сообщества будут голосовать за два места в Совете попечителей в 2022 году. Это возможность улучшить представительство, разнообразие и компетентность Совета как команды.

Вы являетесь потенциальным кандидатом? Узнайте подробности на странице [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Подать заявку на выдвижение своей кандидатуры]].

Благодарим вас за поддержку,

Команда по Стратегии движения и управлению от лица Комитета по выборам и Совета попечителей&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 

--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 00:05, 2022 ж. сәуірдің 26 (+06)

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Editing news 2022 #1&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;&lt;i&gt;[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/i&gt;
[[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]]

The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages.  New editors are more successful with this new tool.  You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]].  Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test.  You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 00:55, 2022 ж. мамырдың 3 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=22019984 тізімін пайдаланып User:Quiddity (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees election 2022 - Call for Election Volunteers&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
The Movement Strategy and Governance team is looking for community members to serve as election volunteers in the upcoming Board of Trustees election.

The idea of the Election Volunteer Program came up during the 2021 Wikimedia Board of Trustees Election. This program turned out to be successful. With the help of Election Volunteers we were able to increase outreach and participation in the election by 1,753 voters over 2017.  Overall turnout was 10.13%, 1.1 percentage points more, and 214 wikis were represented in the election. 

There were a total of 74 wikis that did not participate in 2017 that produced voters in the 2021 election. Can you help increase the participation even more?

Election volunteers will help in the following areas:
* Translate short messages and announce the ongoing election process in community channels
* Optional: Monitor community channels for community comments and questions

Volunteers should:

* Maintain the friendly space policy during conversations and events
* Present the guidelines and voting information to the community in a neutral manner

Do you want to be an election volunteer and ensure your community is represented in the vote? Sign up [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|here]] to receive updates. You can use the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|talk page]] for questions about translation.&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

=== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Выборы в Совет попечителей Фонда Викимедиа 2022. Приглашаем волонтёров&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ===
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Команда по Стратегии движения и управлению приглашает членов сообщества принять участие в качестве волонтёров на предстоящих выборах в Совет попечителей.

Идея программы &quot;Волонтёры на выборах&quot; возникла во время выборов в Совет попечителей Викимедиа в 2021 году. Программа была успешной. Благодаря помощи волонтёров на выборах мы смогли увеличить охват сообществ и участие в выборах на 1 753 избирателя по сравнению с 2017 годом. Общая явка составила 10,13%, что на 1,1 процентных пункта больше. Были представлены 214 википроектов. 

Но 74 вики, не участвовавших в 2017 году, дали голоса на выборах 2021 года. Хотите помочь изменить ситуацию с участием?

Волонтёры на выборах будут помогать в следующем:
* Переводить короткие сообщения и анонсировать текущий избирательный процесс на каналах сообщества
* По желанию: Мониторить каналы сообщества на предмет комментариев и вопросов

Волонтёры должны:

* Соблюдать политику дружественного пространства во время бесед и мероприятий
* Представлять руководящие принципы и информацию о голосовании сообществу в нейтральном ключе

Вы хотите стать волонтёром на выборах и обеспечить представительство вашего сообщества в голосовании? Подпишитесь [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|здесь]], чтобы получать обновления. Вы можете использовать [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|страницу обсуждения]] для вопросов о переводе.&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 18:01, 2022 ж. мамырдың 6 (+06)

==Revisions to the Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines==

Hi all, 

After the conclusion of the community vote on the guidelines in March, the [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Community_Affairs_Committee Community Affairs committee (CAC)] of the Board asked [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/thread/JAYQN3NYKCHQHONMUONYTI6WRKZFQNSC/ that several areas of the guidelines be reviewed for improvements].

Having analysed the comments of community members who participated in the vote on the Guidelines for implementing the UCoC, the CAC decided to launch another round of community consultations. Upon completion of these consultations, the community will have an opportunity to vote on the revised UCoC Implementation Guidelines.

According to the analysis, the comments highlighted three critical groups of questions:

1. On (mandatory) training in the UCoC and its Guidelines;

2. On balancing privacy protection and due process;

3. On the requirement that certain groups of users affirm they will acknowledge and adhere to the Universal Code of Conduct.

The Revisions Committee kindly asks you to leave your answers and comments on [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Revision_discussions/en this Meta page]. (''[https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Revision_discussions/Announcement See full announcement]'').  

--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 03:39, 2022 ж. маусымның 3 (+06)

== Тренинги по Викиданным для Тюркских Викимедийцев 2022 ==
[[File:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul]]
Дорогие друзья,

Я рад сообщить вам, что заявки на получение стипендии для участия в Стамбульской конференции по Викиданным теперь открыты. Если вы представляете тюркское сообщество и активно участвуете в проектах Викимедиа на тюркских языках, то вы можете подать заявку на получение стипендии. Заявки принимаются до 30 июня 2022 года, 23:59 UTC.

Кандидаты смогут подать заявку на получение полной стипендии. Полная стипендия покроет расходы на путешествие, проживание и питание во время конференции, организованное Тюркским ЮГ Викимедиа.

Конференция пройдет с 21 по 23 октября 2022 года в Стамбуле, Турция.

* Чтобы узнать больше о Тренингах по Викиданным для Тюркских Викимедийцев, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/53dX

* Чтобы узнать больше о стипендии, регистрации и форме заявки, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/5FFv

Кроме того, мы рекомендуем вам подписаться на наш список рассылки (https://w.wiki/5FFw) для получения информации и новостей о проектах и мероприятиях Тюркским ЮГ Викимедиа.

Всего наилучшего, [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Propose statements for the 2022 Election Compass&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,

Community members in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass.]]

An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.

Here is the timeline for the Election Compass:

* July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass
* 
* July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements
* 
* July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
* 
* August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
* 
* August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
* 
* August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision

The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on.

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 11:35, 2022 ж. шілденің 13 (+06)

== Открыт прием заявок для сессий ==

[[File:Wikidata_Istanbul_call_for_submissions_is_now_open_social_media_post.png|250px|right|thumb|Открыт прием заявок]]
Всем привет,

Команда организаторов [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Тренингов по Викиданных для Тюркских Викимедийцев]] рада сообщить вам, что [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians/Submissions|открыт прием заявок]] (https://w.wiki/5TFZ) на участие в программе конференции, которая пройдет в Стамбуле, Турции, с 21 по 23 октября. '''Мы будем принимать заявки до 10 августа 2022 года'''.

Вы можете подать заявку и выступить на конференции на трех языках: английском, турецком и русском, а также онлайн или очно. Предложения по сессиям могут быть представлены в 5 различных типах со стандартизированной продолжительностью выступления. Основная тема сессии должна быть связана с Викиданными, интегрированными данными, импортом данных, SPARQL или другими связанными темами. Вы также можете представить свои достижения или темы, связанные с развитием проектов Викимедиа и движения Викимедиа. Более подробно – https://w.wiki/5TFZ.

Мы хотели бы узнать и предоставить сообществу больше информации о тюркских сообществах, и мы надеемся, что вы поможете нам достичь этой цели.

С уважением, – [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 21:58, 2022 ж. шілденің 17 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi everyone,

The Affiliate Representatives have completed their voting period. The selected 2022 Board of Trustees candidates are:

* Tobechukwu Precious Friday ([[:m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]])
* Farah Jack Mustaklem ([[:m:User:Fjmustak|Fjmustak]])
* Shani Evenstein Sigalov ([[:m:User:Esh77|Esh77]])
* Kunal Mehta ([[:m:User:Legoktm|Legoktm]])
* Michał Buczyński ([[:m:User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]])
* Mike Peel ([[:m:User:Mike Peel|Mike Peel]])

You may see more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this Board election.

The Affiliate organizations selected representatives to vote on behalf of the Affiliate organization. The Affiliate Representatives proposed questions for the candidates to answer in mid-June. These answers from candidates and the information provided from the Analysis Committee provided support for the representatives as they made their decision.

Please take a moment to appreciate the Affiliate Representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. These hours of volunteer work connect us across understanding and perspective. Thank you for your participation.

Thank you to the community members who put themselves forward as candidates for the Board of Trustees. Considering joining the Board of Trustees is no small decision. The time and dedication candidates have shown to this point speaks to their commitment to this movement. Congratulations to those candidates who have been selected. A great amount of appreciation and gratitude for those candidates not selected. Please continue to share your leadership with Wikimedia.

What can voters do now?

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Review the results of the Affiliate selection process]].

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|Read more here about the next steps in the 2022 Board of Trustee election]].

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 01:54, 2022 ж. шілденің 21 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Movement Strategy and Governance News – Issue 7&lt;section end=&quot;announcement-header&quot;/&gt; ==

&lt;section begin=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 7, July-September 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt; 
----
Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation.  

The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt; 

* '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]])
* '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]])
* '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]])
* '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]])
* '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]])
* '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]])
* '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]])
* '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]])
* '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]])
* '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt; --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 14:39, 2022 ж. шілденің 25 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Vote for Election Compass Statements&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,

Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki.

An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.

Here is the timeline for the Election Compass:

*&lt;s&gt;July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass&lt;/s&gt;
*&lt;s&gt;July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements&lt;/s&gt;
*July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
*August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
*August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
*August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision

The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August

Best, 

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;  --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 17:31, 2022 ж. шілденің 27 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Delay of the 2022 Wikimedia Foundation Board of Trustees election&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Delay of Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Delay of Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Delay of Board of Trustees election}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,
 
I am reaching out to you today with an update about the timing of the voting for the Board of Trustees election. 
 
As many of you are already aware, this year we are offering an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]] to help voters identify the alignment of candidates on some key topics. Several candidates requested an extension of the character limitation on their responses expanding on their positions, and the Elections Committee felt their reasoning was consistent with the goals of a fair and equitable election process.  
 
To ensure that the longer statements can be translated in time for the election, the Elections Committee and Board Selection Task Force decided to delay the opening of the Board of Trustees election by one week - a time proposed as ideal by staff working to support the election. 
 
Although it is not expected that everyone will want to use the Election Compass to inform their voting decision, the Elections Committee felt it was more appropriate to open the voting period with essential translations for community members across languages to use if they wish to make this important decision.
 
The voting will open on August 23 at 00:00 UTC and close on September 6 at 23:59 UTC.

Best regards,

Matanya, on behalf of the Elections Committee
&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 15:57, 2022 ж. тамыздың 17 (+06)

== Шағын Wikimedia кеңейтімін қазақ тіліне аудару ==
:''[Google Translate арқылы жазылған]''
Сәлеметсіз бе, оны кодтағаннан кейін мен шағын Wikimedia кеңейтімін қазақ тіліне аудару үшін көмек іздеп жүрмін: [https://addons.mozilla.org/fr/firefox/addon/lingua-libre-signit/ Firefox үшін Lingua Libre SignIt]. Бұл кеңейтім эксперименттік болып табылады, ол пайдаланушыларға ымдау тілдерін үйренуге мүмкіндік береді. «Қазақтан қазақша ым тіліне» қосқым келеді. Аударылатын бар болғаны 30 сөз тіркесі бар, біреу [оларды аударуға көмектесе алады]. Біз сондай-ақ бейне түсіру үшін ымдау тілін жақсы білетін еріктілерді іздейміз. Код кішкентай, сондықтан бұл кіші JS әзірлеушілері үшін жақсы жоба. Осы өтінішті қарастырғаныңызға рахмет. [[Қатысушы:Yug|Yug]] ([[Қатысушы талқылауы:Yug|талқылауы]]) 22:13, 2022 ж. тамыздың 15 (+06)

;Translate small Wikimedia extension into Kazakh
Hello, after coding it I'm looking for help to translate into Kazakh a small Wikimedia extension : [https://addons.mozilla.org/fr/firefox/addon/lingua-libre-signit/ Lingua Libre SignIt] for Firefox. This extension is experimental, it allows users to learn sign language(s). I would like to add &quot;Kazakh to Kazakh Sign Language&quot;. There are just 30 phrases to translate, could someone [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translate&amp;group=signit&amp;language=kk-cyrl help to translate those here].

We also look for volunteers fluent in sign language to record videos. The code is small, so it's also a good project for junior JS developers to join in.

Thank you for considering this request. [[Қатысушы:Yug|Yug]] ([[Қатысушы талқылауы:Yug|талқылауы]]) 23:05, 2022 ж. тамыздың 20 (+06)

== Invitation to join the Movement Strategy Forum == 

Hello everyone,

[https://forum.movement-strategy.org/ The Movement Strategy Forum] (MS Forum) is a multilingual collaborative space for all conversations about Movement Strategy implementation. 

We are inviting all Movement participants to collaborate on the MS Forum. The goal of the forum is to build community collaboration, using an inclusive multilingual platform. 

The [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy Movement Strategy] is a collaborative effort to imagine and build the future of the Wikimedia Movement. Anyone can contribute to the Movement Strategy, from a comment to a full-time project. 

Join this forum with your Wikimedia account, engage in conversations, and ask questions in your language.

The Movement Strategy and Governance team (MSG) launched the proposal for the MS Forum in May 2022. There was a 2-month community review period, which ended on 24 July 2022. The community review process included several questions that resulted in interesting conversations. You can read the [https://forum.movement-strategy.org/t/ms-forum-community-review-report/1436 Community Review Report]. 

We look forward to seeing you at the MS Forum! 

Best regards,  

Movement Strategy and Governance team 

--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 14:00, 2022 ж. тамыздың 22 (+06)

=== Присоединяйтесь к форуму Стратегии движения === 

Всем привет, 

[https://forum.movement-strategy.org/ Форум Стратегии движения] (MS Forum) — это многоязычное пространство для совместного обсуждения всех вопросов, связанных с реализацией Стратегии движения. 

Приглашаем всех участников Движения к сотрудничеству на форуме Стратегии движения. Цель форума - построение сотрудничества между сообществами с помощью инклюзивной и многоязычной платформы. 

[https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy Стратегия движения] — это совместная работа по созданию будущего движения Викимедиа. Каждый может внести свой вклад в Стратегию движения — от одного комментария до разработки проекта. Присоединяйтесь к форуму со своей учетной записью Викимедиа, участвуйте в беседах и задавайте вопросы на своем языке.

Команда по Стратегии движения и управлению (MSG) выдвинула предложение о создании форума в мае 2022 года. Был проведен 2-х месячный период рассмотрения предложения сообществом, который завершился 24 июля 2022 года. Вы можете ознакомиться с отчетом об обзоре сообщества [https://forum.movement-strategy.org/t/ms-forum-community-review-report/1436 здесь]. 

Мы будем рады видеть вас на форуме! 

С уважением,

Команда по Стратегии движения и управлению 

--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 14:00, 2022 ж. тамыздың 22 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi everyone,

The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote:

* Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics.
* Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]]
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]]

If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]].

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 21:07, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>m44knald5h9z8j028p3l7j9peefw247</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063622</id>
      <parentid>3063522</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:49:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yug</username>
        <id>122464</id>
      </contributor>
      <comment>/* Шағын Wikimedia кеңейтімін қазақ тіліне аудару */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="113954" xml:space="preserve">{{Уикипедия:Форум/Негіз}}
__NOTOC____NEWSECTIONLINK__
{{Жинақталған мазмұн|30|400}} 

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Leadership Development Working Group: Apply to join! (14 March to 10 April 2022)&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Leadership Development Working Group/Participate/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hello everyone,

Thank you to everyone who participated in the feedback period for the [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group|Leadership Development Working Group]] initiative. A [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate#5. Summary of Call for Feedback|summary of the feedback]] can be found on Meta-wiki. This feedback will be shared with the working group to inform their work. The application period to join the Working Group is now open and will close on April 10, 2022. Please [[m:Special:MyLanguage/Leadership_Development_Working_Group/Purpose_and_Structure#3._How_is_the_working_group_formed_and_structured?|review the information about the working group]], share with community members who might be interested, and '''[[m:Special:MyLanguage/Leadership_Development_Working_Group/Participate#1._How_to_participate|apply if you are interested]]'''.

Thank you,

From the Community Development team&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 01:50, 2022 ж. наурыздың 20 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Invitation to Hubs event: Global Conversation on 2022-03-12 at 13:00 UTC&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; == 
:''[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Hubs/Global Conversations March 12, 2022/Invitation}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
----
Hello all, please see an invitation from my colleague about an upcoming Global Conversation about Hubs. [[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 00:41, 2022 ж. наурыздың 10 (+06)
----
The Movement Strategy and Governance team of the Wikimedia Foundation would like to invite you to the next event about &quot;Regional and Thematic Hubs&quot;. The Wikimedia Movement is in the process of understanding what Regional and Thematic Hubs should be. Our workshop in November was a good start ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Documentation/27 November Workshop|read the report]]), but we're not finished yet. 

Over the last weeks we conducted about 16 interviews with groups working on establishing a Hub in their context ([[m:Special:MyLanguage/Hubs/Dialogue|see Hubs Dialogue]]). These interviews informed a report that will serve as a foundation for discussion on March 12. The report is planned to be published on March 9.

The event will take place on March 12, 13:00 to 16:00 UTC on Zoom. Interpretation will be provided in French, Spanish, Arabic, Russian, and Portuguese. Registration is open, and will close on March 10. Anyone interested in the topic is invited to join us. '''[[m:Special:MyLanguage/Hubs/Global Conversations March 12, 2022|More information on the event on Meta-wiki]]'''.

Best regards,

[[m:User:KVaidla (WMF)|Kaarel Vaidla]]&lt;br /&gt;Movement Strategy
&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting open from 7 to 21 March 2022&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hello everyone,

The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) is now open! '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Voting commenced on SecurePoll]]''' on 7 March 2022 and will conclude on 21 March 2022. Please [[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|read more on the voter information and eligibility details]].

The Universal Code of Conduct (UCoC) provides a baseline of acceptable behavior for the entire movement. The revised enforcement guidelines were published 24 January 2022 as a proposed way to apply the policy across the movement. You can [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|read more about the UCoC project]].

You can also comment on Meta-wiki talk pages in any language. You may also contact the team by email: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org

Sincerely,

Movement Strategy and Governance

Wikimedia Foundation&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 17:46, 2022 ж. наурыздың 7 (+06)

=== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Universal Code of Conduct Enforcement guidelines ratification voting is now closed&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ===

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information/Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

The ratification voting process for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|revised enforcement guidelines]] of the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] (UCoC) came to a close on 21 March 2022. Over {{#expr:2300}} Wikimedians voted across different regions of our movement. Thank you to everyone who participated in this process! The scrutinizing group is now reviewing the vote for accuracy, so please allow up to two weeks for them to finish their work.

The final results from the voting process will be announced [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|here]], along with the relevant statistics and a summary of comments as soon as they are available. Please check out [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information|the voter information page]] to learn about the next steps. You can comment on the project talk page [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|on Meta-wiki]] in any language. You may also contact the UCoC project team by email: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org

Best regards,

Movement Strategy and Governance&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 00:25, 2022 ж. наурыздың 23 (+06)

=== Next steps: Universal Code of Conduct (UCoC) and UCoC Enforcement Guidelines === 
After reviewing vote results and accompanying comments, the Community Affairs Committee decided to launch a fresh round of community consultations. After that, the refined text of the Guidelines will be put for another vote.

The comments have shown that community members unequivocally support creating a safe and welcoming culture that stops hostile and toxic behaviour, supports victims of such actions, and encourages good-faith people to be productive on the Wikimedia projects.
While the results did show that support for the UCoC Guidelines exceeded the required 50%+1 vote, the comments highlighted that further revisions would be required to have strong community support to follow through with enforcement.

Therefore the Committee instructed the Foundation to:

Conduct another round of community consultations, and put the newly-refined Guidelines for a community vote.

The WMF team will seek feedback on four topics that stood out among the voter comments. You can learn more about the four topics and the Committee's findings on [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/April_2022_-_Board_of_Trustees_on_Next_steps:_Universal_Code_of_Conduct_(UCoC)_and_UCoC_Enforcement_Guidelines this Meta page]. 

Best regards, --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 17:59, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06)

=== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Report on Voter Feedback from Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines Ratification &lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt;===
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Hello all,

The Universal Code of Conduct (UCoC) project team has completed the analysis of the feedback accompanying the ratification vote on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. 

Following the completion of the UCoC Enforcement Guidelines Draft in 2022, the guidelines were voted on by the Wikimedian community. Voters cast votes from 137 communities, with the top 9 communities being: English, German, French, Russian, Polish, Spanish, Chinese, Japanese, Italian Wikipedias, and Meta-wiki. 

Those voting had the opportunity to provide comments on the contents of the Draft document. 658 participants left comments. 77% of the comments are written in English. Voters wrote comments in 24 languages with the largest numbers in English (508), German (34), Japanese (28), French (25), and Russian (12). 

A report will be sent to the Revision Drafting Committee who will refine the enforcement guidelines based on the community feedback received from the recently concluded vote. A public version of the report is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report|'''published on Meta-wiki here''']].  The report is available in translated versions on Meta-wiki. {{int:please-translate}} 

Again, we thank all who participated in the vote and discussions. We invite everyone to contribute during the next community discussions. More information about the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines can be found [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|on Meta-wiki]].

On behalf of the Universal Code of Conduct project team&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 16:22, 2022 ж. мамырдың 26 (+06)

== Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open  ==
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''  
 
The Call for Feedback: Board of Trustees elections is now open and will close on &lt;s&gt;7&lt;/s&gt; 16 February 2022.

With this Call for Feedback, the Movement Strategy and Governance team is taking a different approach. This approach incorporates community feedback from 2021. Instead of leading with proposals, the Call is framed around key questions from the Board of Trustees. The key questions came from the feedback about the 2021 Board of Trustees election. The intention is to inspire collective conversation and collaborative proposal development about these key questions.
 
[https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Board_of_Trustees/Call_for_feedback:_Board_of_Trustees_elections Join the conversation.]  

Best,

Movement Strategy and Governance

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 22:35, 2022 ж. қаңтардың 12 (+06)

== Question ==

Напишу здесь на русском языке, поскольку вижу в Казахстане лучше его понимают, чем английский. У меня возник вопрос: почему аглоязычний текст пишеться не как в оригинале, а своеобразным казахицированым способом.--[[Қатысушы:KHMELNYTSKYIA|KHMELNYTSKYIA]] ([[Қатысушы талқылауы:KHMELNYTSKYIA|талқылауы]]) 19:13, 2018 ж. шілденің 10 (+06)
: Hello! Could you please clarify which article are you talking about?--[[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 11:11, 2018 ж. шілденің 11 (+06)
:: Hi! So, thank you for the quick response. For example, even your text is written so: &quot;Һелло! Цоұлд ёұ плеасе цларіфy уһіцһ артіцле аре ёұ талкінг абоұт&quot;. I think it is a bit strange. There may be a problem with my language settings.--[[Қатысушы:KHMELNYTSKYIA|KHMELNYTSKYIA]] ([[Қатысушы талқылауы:KHMELNYTSKYIA|талқылауы]]) 23:27, 2018 ж. шілденің 11 (+06)
::: Yes, you're right! You can check in your phone's settings. I am not sure what exactly, but I'm guessing it's something called 'Locale' or whatever. If you use English as a main language in your phone, then there won't be these kind of glitches. --[[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 11:31, 2018 ж. шілденің 12 (+06)

== Editing News #2—2018 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2018/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

Did you know that you can use the visual editor on a mobile device?
[[File:Mobile editing watchlist star editing pencil.png|alt=Screenshot showing the location of the pencil icon|center|frameless|250px]]

Tap on the pencil icon to start editing.  The page will probably open in the wikitext editor.

You will see another pencil icon in the toolbar.  Tap on that pencil icon to the switch between visual editing and wikitext editing.

[[File:Visual editing mobile switch wikitext.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]]

Remember to publish your changes when you're done.

You can read and help translate [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since the last newsletter, the [[mw:Editing|Editing Team]] has wrapped up most of their work on the [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] and [[mw:VisualEditor/Diffs|the visual diff tool]].  The team has begun investigating the needs of editors who use mobile devices.  Their work board is available [[phab:project/view/3236/|in Phabricator]].  Their [[mw:Wikimedia Audiences/2018-19 Q2 Goals#Contributors|current priorities]] are fixing bugs and improving mobile editing.   

=== Recent changes ===
*The Editing team has published an [[mw:Mobile editing using the visual editor report|initial report about mobile editing]].  
*The Editing team has begun a design study of visual editing on the mobile website.  New editors have trouble doing basic tasks on a smartphone, such as adding links to Wikipedia articles.  You can [[c:File:Visual Editor Heuristic - Results.pdf|read the report]].
*The Reading team is working on a [[mw:Reading/Web/Advanced mobile contributions|separate mobile-based contributions project]].
*The 2006 wikitext editor is [[mw:Contributors/Projects/Removal of the 2006 wikitext editor|no longer supported]].  If you used [[:File:Edit toolbar - 2.png|that toolbar]], then you will no longer see any toolbar.  You may choose another editing tool in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|editing preferences]], [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|local gadgets]], or [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]].
*The Editing team described the history and status of [[mw:Extension:VisualEditor|VisualEditor]] in [[m:Wikimedia monthly activities meetings/2018-03|this recorded public presentation]] (starting at 29 minutes, 30 seconds).
*The Language team released [[mw:Content translation/V2|a new version of Content Translation]] (CX2) last month, on [[foundationsite:2018/09/30/international-translation-day/|International Translation Day]]. It integrates the visual editor to support templates, tables, and images.  It also produces better wikitext when the translated article is published. [https://wikimediafoundation.org/2018/09/30/content-translation-version-two/]

=== Let's work together ===
* The Editing team wants to improve visual editing on the mobile website.  &lt;mark&gt;Please read [[mw:Visual-based mobile editing/Ideas/October 2018|their ideas]] and tell the team what you think would help editors who use the mobile site.&lt;/mark&gt;  
*The [[m:Community Wishlist Survey 2019|Community Wishlist Survey]] begins next week.
*If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new contact us] directly. We will notify you when the next issue is ready for translation. {{int:Feedback-thanks-title}}

—[[mw:User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 20:17, 2018 ж. қарашаның 2 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=17790200 тізімін пайдаланып User:Johan (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Editing News #1—July 2019 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
&lt;big&gt;'''Did you know?'''&lt;/big&gt;
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

Did you know that you can use the visual editor on a mobile device?

Every article has a pencil icon at the top.  Tap on the pencil icon [[File:OOjs UI icon edit-ltr.svg|frameless|16x16px]] to start editing.  

'''&lt;big&gt;Edit Cards&lt;/big&gt;'''

[[File:EditCards-v.20.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]]

This is what the new '''Edit Cards for editing links''' in the mobile visual editor look like. You can try the prototype here: '''[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].'''
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Welcome back to the [[mw:Editing|Editing]] newsletter.

Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2018/October|the last newsletter]], the team has released two new features for the [[mw:VisualEditor on mobile|mobile visual editor]] and has started developing three more.  All of this work is part of the team's goal to [[m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2018-2019/Audiences#Outcome 3: Mobile Contribution|make editing on mobile web simpler]].  

Before talking about the team's recent releases, we have a question for you:  

&lt;strong&gt;Are you willing to try a new way to add and change links?&lt;/strong&gt;

If you are interested, we would value your input!  You can try this new link tool in the mobile visual editor on a separate wiki. 

&lt;em&gt;Follow these instructions and share your experience:&lt;/em&gt;

&lt;strong&gt;[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].&lt;/strong&gt;

=== Recent releases ===
The mobile visual editor is a simpler editing tool, for smartphones and tablets using the [[mw:Reading/Web/Mobile#About|mobile site]].  The Editing team recently launched two new features to improve the mobile visual editor: 

# [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing|Section editing]]
#* The purpose is to help contributors focus on their edits.
#* The team studied this with an A/B test.  [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing#16 June 2019|This test showed]] that contributors who could use section editing were '''1% more likely to publish''' the edits they started than people with only full-page editing.
# [[mw:VisualEditor on mobile#March 1, 2019|Loading overlay]]
#* The purpose is to smooth the transition between reading and editing.

Section editing and the new loading overlay are '''now available to everyone''' using the mobile visual editor.

=== New and active projects ===
This is a list of our most active projects. [[mw:Help:Watching pages|Watch]] these pages to learn about project updates and to share your input on new designs, prototypes and research findings.

*[[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit cards]]: This is a clearer way to add and edit links, citations, images, templates, etc. in articles.  You can try this feature now.  &lt;em&gt;Go here to see how:&lt;/em&gt; [[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 &lt;em&gt;Try Edit Cards&lt;/em&gt;]].
*[[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Mobile toolbar refresh]]: This project will learn if contributors are more successful when the editing tools are easier to recognize.
*[[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|Mobile visual editor availability]]: This A/B test asks:  ''Are newer contributors more successful if they use the mobile visual editor?''  We are collaborating with [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default#26 June 2019 %E2%80%93 Participating wikis and test start date|20 Wikipedias]] to answer this question.
*[[mw:VisualEditor on mobile/Usability improvements|Usability improvements]]: This project will make the mobile visual editor easier to use.  The goal is to let contributors stay focused on editing and to feel more confident in the editing tools.

=== Looking ahead ===

* '''Wikimania:'''  Several members of the Editing Team will be attending [[wmania:|Wikimania]] in August 2019.  They will lead a session about mobile editing in the [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|Community Growth space]].  Talk to the team about how editing can be improved.
* '''Talk Pages:'''  In the coming months, the Editing Team will begin [[mw:Talk pages consultation 2019|improving talk pages]] and communication on the wikis.

=== Learning more ===
The [[mw:VisualEditor on mobile|VisualEditor on mobile]] is a good place to learn more about the projects we are working on. The team wants to talk with you about anything related to editing. If you have something to say or ask, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].

[[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:user_talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:user_talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) 
&lt;/div&gt; 00:32, 2019 ж. шілденің 24 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=19175117 тізімін пайдаланып User:Trizek (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Editing News #2 – Mobile editing and talk pages ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

Inside this newsletter, the [[mw:Editing|Editing team]] talks about their work on the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]], on [[mw:Talk pages project|the new talk pages project]], and at [[wikimania:|Wikimania 2019]].

=== Help ===
&lt;strong&gt;What talk page interactions do you remember?&lt;/strong&gt; Is it a story about how someone helped you to learn something new? Is it a story about how someone helped you get involved in a group? Something else?  Whatever your story is, we want to hear it!  

Please tell us a story about how you used a talk page.  &lt;mark&gt;Please share a link to a memorable discussion, or describe it on the &lt;strong&gt;[[mw:Topic:V8d91yh8gcg404dj|talk page for this project]]&lt;/strong&gt;.&lt;/mark&gt;  The team wants your examples.  These examples will help everyone develop a shared understanding of what this project should support and encourage.

=== Talk pages project ===
The [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk Pages Consultation]] was a global consultation to define better tools for wiki communication. From February through June 2019, more than 500 volunteers on 20 wikis, across 15 languages and multiple projects, came together with members of the Foundation to create a product direction for a set of discussion tools.  The [[mw:Talk pages consultation 2019/Phase 2 report|Phase 2 Report]] of the Talk Page Consultation was published in August. It summarizes the product direction the team has started to work on, which you can read more about here: [[mw:Talk pages project|Talk Page Project project page]]. 

The team needs and wants your help at this early stage.  They are starting to develop the first idea. Please add your name to the [[mw:Talk pages project#Getting involved|&lt;strong&gt;&quot;Getting involved&quot;&lt;/strong&gt;]] section of the project page, if you would like to hear about opportunities to participate.

=== Mobile visual editor ===
The Editing team is trying to make it simpler to edit on mobile devices.  The team is changing the [[mw:VisualEditor on mobile|visual editor on mobile]]. If you have something to say about editing on a mobile device, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].

==== [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit Cards]] ====
[[File:Edit Cards-before-v3-comparison.png|thumb|486x486px|What happens when you click on a link.  The new Edit Card is bigger and has more options for editing links.]]

* On 3 September, the Editing team released [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|version 3 of Edit Cards]]. Anyone could use the new version in the mobile visual editor.
* There is an [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|updated design]] on the Edit Card for adding and modifying links.  There is also a new, [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#2 September 2019 - v3 deployment timing|combined workflow for editing a link's display text and target]].
* Feedback: You can try the new Edit Cards by opening the mobile visual editor on a smartphone. Please post your feedback on the [[:mw:Topic:V5rg0cqmikpubmjj|Edit cards talk page]].

==== [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Toolbar]] ====
[[File:Toolbar-comparison-v1.png|thumb|486px|The editing toolbar is changing in the mobile visual editor.  The old system had two different toolbars.  Now, all the buttons are together.  [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Tell the team what you think about the new toolbar]].]]

* In September, the Editing team updated the mobile visual editor's editing toolbar.  Anyone could see these changes in the mobile visual editor.
** &lt;em&gt;One toolbar:&lt;/em&gt; All of the editing tools are located in one toolbar.  Previously, the toolbar changed when you clicked on different things.
**&lt;em&gt;New navigation:&lt;/em&gt; The buttons for moving forward and backward in the edit flow have changed.
**&lt;em&gt;Seamless switching:&lt;/em&gt; an [[phab:T228159|improved workflow]] for switching between the visual and wikitext modes.
* Feedback: You can try the refreshed toolbar by opening the mobile VisualEditor on a smartphone. Please post your feedback on the [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Toolbar feedback talk page]].

=== Wikimania ===
The Editing Team attended [[wmania:2019:Program|Wikimania 2019]] in Sweden.  They led a session on [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|the mobile visual editor]] and a session on [[wmania:2019:Community Growth/After Flow: A new direction for improving talk pages|the new talk pages project]].  They tested [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh#v1 prototype|two]] new [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#v3 prototype|features]] in the mobile visual editor with contributors.  You can read more about what the team did and learned in [[mw:VisualEditor on mobile#Wikimania Stockholm: Overview|the team's report on Wikimania 2019]].

=== Looking ahead ===

* &lt;strong&gt;Talk Pages Project:&lt;/strong&gt; The team is thinking about the first set of proposed changes.  The team will be working with a few communities to pilot those changes. The best way to stay informed is by adding your username to the list on the project page: [[mw:Talk pages project#Getting involved|&lt;strong&gt;Getting involved&lt;/strong&gt;]].
* &lt;strong&gt;Testing the mobile visual editor as the default:&lt;/strong&gt;  The Editing team plans to post results before the end of the calendar year. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|&lt;strong&gt;VisualEditor as mobile default project page&lt;/strong&gt;]].
* &lt;strong&gt;Measuring the impact of Edit Cards:&lt;/strong&gt;  This study asks whether the project helped editors add links and citations.  The Editing team hopes to share results in November.  The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|&lt;strong&gt;Edit Cards project page&lt;/strong&gt;]].

– [[User:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 17:12, 2019 ж. қазанның 29 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/VE_201910/4&amp;oldid=19500850 тізімін пайдаланып User:Johan (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== WikiGap 2020 Russia ==
Уважаемые коллеги, пожалуйста выскажите своё мнение по поводу ''[[m:CentralNotice/Request/WikiGap 2020 Russia|баннерной кампании CentralNotice]]'' для объявления о российском викимарафоне [[wmru:Конкурсы/WikiGap 2020 Russia|WikiGap 2020]] (8 марта - 8 мая, все IP из России, только Википедии, 1 показ в неделю). Спасибо. [[Қатысушы:JukoFF|JukoFF]] ([[Қатысушы талқылауы:JukoFF|талқылауы]]) 15:02, 2020 ж. ақпанның 27 (+06)

== 1 сәуірге орай Басты бетті өзгерту ==

Қайырлы күн, құрметті Уикипедия қатысушылары. 1 сәуір күні Алдар көсенің туған күні, яғни күлкі күні, осыған орай Басты бетті күлкілі етіп өзгертсек. Орыс Уикипедиясы жыл сайын өзгертіп отырады-мыс. Ұсыныс [[Қатысушы:Уикипедия:Форум/Басты бет|мынадай]]. Ортаға салып талқылайық, қосарыңыз болса, қарсылық не қолдау болса, жазып отырыңыз.--&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 16:45, 2020 ж. наурыздың 26 (+06)
:Жақсы идея бірақ қазіргі пандемияға байланысты орынсыз деп ойлаймын және де онсызда қазуикидің сапасы сын көтермейтін жағдайда одан әрі беделі түсіп кететін сияқты. Сондықтан мен қарсымын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:58, 2020 ж. наурыздың 28 (+06)
::Аса кісі қызығатын дүние емес екен. Өз тілімізді қорлаудан басқа ештеңе де емес. Қарсымын. -[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 14:13, 2020 ж. наурыздың 29 (+06)
: {{Қолдаймын}}--[[Қатысушы:Kaiyr|Kaiyr]] ([[Қатысушы талқылауы:Kaiyr|талқылауы]]) 17:10, 2020 ж. наурыздың 29 (+06)
: {{Қолдаймын}} Ешқандай сөкеттік көріп тұрғам жоқ. Қайта кей адамдарға ой салуы мүмкін. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 21:44, 2020 ж. наурыздың 31 (+06)
:Бос тірлік, хайп жасау үшін инстаграмға көт ашып түсу керек бітті [[File:Face-grin.svg|23px]][[File:Face-grin.svg|23px]], ал бұндаймен бос уақыт шығындағаннан басқа ешқандай пайда жоқ --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 23:38, 2020 ж. наурыздың 29 (+06)
:: {{Қолдаймын}} --[[Қатысушы:User 0100|User 0100]] ([[Қатысушы талқылауы:User 0100|талқылауы]]) 00:03, 2020 ж. сәуірдің 1 (+06)

Енді әлем бұрыңғыдай мүлдем болмайды, бұрыңғыдай жеңіл желпі тірліктер өз-өзін ақтамайды, кім ғылым білімді игереді, сол ғана бұл әлемде ары қарай жасайды, ескі әдіс тәсілдер жаңа заман талаптарына сай келмейді, мүлдем жаңаша ойлау мен жаңаша әдіс тәсілдер ғана өміршең болады.  --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 23:45, 2020 ж. наурыздың 29 (+06)

Қарсымын --[[Қатысушы:Магпар|Магпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Магпар|талқылауы]]) 10:00, 2020 ж. сәуірдің 1 (+06)

== Editing news 2020 #1 – Discussion tools ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:TalkPages-Reply-v1.0.png|thumb|300px|alt=Screenshot showing what the Reply tool looks like|This early version of the Reply tool automatically signs and indents comments.]]

The [[mw:Editing|Editing team]] has been working on [[mw:Talk pages project|the talk pages project]].  The goal of the talk pages project is to help contributors communicate on wiki more easily.  This project is the result of the [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019]]. 

[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|thumb|300px|alt=Reply tool improved with edit tool buttons|In a future update, the team plans to test a tool for easily linking to another user's name, a rich-text editing option, and other tools.]]

The team is building a [[mw:Talk pages project/replying|new tool for replying]] to comments now.  This early version can sign and indent comments automatically.  &lt;strong&gt;Please [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20version%201.0|test the new Reply tool]].&lt;/strong&gt;  

*On 31 March 2020, the new {{Int:discussiontools-replylink}} tool was offered as a [[mw:Beta Feature|Beta Feature]] editors at four Wikipedias:  [[w:ar:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Arabic]], [[w:nl:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Dutch]], [[w:fr:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|French]], and [[w:hu:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Hungarian]].  If your community also wants early access to the new tool, contact [[User:Whatamidoing (WMF)]].
*The team is planning some upcoming changes.  &lt;strong&gt;Please [[mw:Talk pages project/replying#Version%202.0|review the proposed design]] and share your thoughts on the talk page.&lt;/strong&gt;  The team will test features such as:
**an easy way to mention another editor (&quot;pinging&quot;), 
**a rich-text visual editing option, and 
**other features identified through user testing or recommended by editors.  

To hear more about Editing Team updates, please add your name to the [[mw:Talk pages project#Get involved|&lt;strong&gt;&quot;Get involved&quot;&lt;/strong&gt;]] section of the project page. You can also watch [[File:MediaWiki Vector skin blue star watchlist icon.svg|frameless|16px]] these pages: [[mw:Talk pages project|the main project page]], [[mw:Talk pages project/Updates|Updates]], [[mw:Talk pages project/replying|Replying]], and [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing|User testing]].

– [[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 01:24, 2020 ж. сәуірдің 9 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/sandbox2&amp;oldid=19967064 тізімін пайдаланып User:Quiddity (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

==Help with translation==
(''I apologize for posting in English ''): 
Dear colleagues, We are organizing a project called WPWP that focus on the use of images collected as part of various contest and photowalks on Wikipedia articles across all languages and our team needs your help with translations into the language of this community. Here is the translation link: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Wikipedia+Pages+Wanting+Photos&amp;language=en&amp;action=page&amp;filter= I am sorry if I post in the won't venue. Thanks in anticipation. [[Қатысушы:T Cells|T Cells]] ([[Қатысушы талқылауы:T Cells|талқылауы]]) 22:30, 2020 ж. сәуірдің 13 (+06)

== Editing news 2020 #2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2020/June|Read this in another language]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|alt=Mockup of the new reply feature, showing new editing tools|thumb|400x400px|The new features include a toolbar.  [[mw:Talk:Talk pages project/replying|What do you think should be in the toolbar?]]]]

This issue of the [[mw:Special:MyLanguage/Editing|Editing]] newsletter includes information the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|Talk pages project]], an effort to help contributors communicate on wiki more easily.

* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|&lt;strong&gt;Reply tool&lt;/strong&gt;]]: This is available as a Beta Feature at the four partner wikis (Arabic, Dutch, French, and Hungarian Wikipedias).  The Beta Feature is called &quot;{{int:discussiontools-preference-label}}&quot;.  The Beta Feature will get [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying#Version%202.0|new features]] soon.  The new features include writing comments in a new visual editing mode and pinging other users by typing &lt;code&gt;@&lt;/code&gt;. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20tool%20version%202.0|test the new features]] on the [[mw:Special:MyLanguage/Beta Cluster|Beta Cluster]] now.  Some other wikis will have a chance to try the Beta Feature in the coming months.
* [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures|&lt;strong&gt;New requirements for user signatures&lt;/strong&gt;]]:  Soon, users will not be able to save invalid custom signatures in [[Special:Preferences]]. This will reduce signature spoofing, prevent page corruption, and make new talk page tools more reliable.  Most editors will not be affected.
* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|&lt;strong&gt;New discussion tool&lt;/strong&gt;]]:  The Editing team is beginning work on a simpler process for starting new discussions.   You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion#Design|see the initial design on the project page]].
* [[m:Special:MyLanguage/Research:Usage of talk pages|&lt;strong&gt;Research on the use of talk pages&lt;/strong&gt;]]:  The Editing team worked with the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Research|Wikimedia research team]] to study how talk pages help editors improve articles.  We learned that new editors who use talk pages make more edits to the main namespace than new editors who don't use talk pages. 

– [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 02:33, 2020 ж. маусымның 18 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&amp;oldid=20184653 тізімін пайдаланып User:Trizek (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Editing news 2020 #3 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:50M@2x.png|thumb|alt=A gold star with a blue ribbon, and the text 50m|More than &lt;strong&gt;50 million edits&lt;/strong&gt; have been made using the visual editor on desktop.|400px]]

Seven years ago this month, the [[mw:Editing team|Editing team]] offered the visual editor to most Wikipedia editors.  Since then, editors have achieved many milestones:

* More than &lt;strong&gt;50 million edits&lt;/strong&gt; have been made using the visual editor on desktop.
* More than &lt;strong&gt;2 million new articles&lt;/strong&gt; have been created in the visual editor. More than 600,000 of these new articles were created during 2019.
* The visual editor is &lt;strong&gt;increasingly popular&lt;/strong&gt;.  The proportion of all edits made using the visual editor has increased every year since its introduction.
* In 2019, &lt;strong&gt;35% of the edits by newcomers&lt;/strong&gt; (logged-in editors with ≤99 edits) used the visual editor. This percentage has &lt;strong&gt;increased every year&lt;/strong&gt;.
* Almost &lt;strong&gt;5 million edits on the mobile site&lt;/strong&gt; have been made with the visual editor.  Most of these edits have been made since the Editing team started improving the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]] in 2018.
* On 17 November 2019, the [https://discuss-space.wmflabs.org/t/first-edit-made-to-wikipedia-from-outer-space/2254 &lt;strong&gt;first edit from outer space&lt;/strong&gt;] was made in the mobile visual editor. 🚀 👩‍🚀
* Editors have made more than &lt;strong&gt;7 million edits in the 2017 wikitext editor&lt;/strong&gt;, including starting &lt;strong&gt;600,000 new articles&lt;/strong&gt; in it.  The [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] is VisualEditor's built-in wikitext mode.  You can [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable it in your preferences]].

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])

&lt;/div&gt; 18:55, 2020 ж. шілденің 9 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=20232673 тізімін пайдаланып User:Elitre (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

==Alumni and Mentors of Russia 2020==
Уважаемые коллеги, пожалуйста выскажите своё мнение по поводу ''[[m:CentralNotice/Request/Alumni and Mentors of Russia 2020|баннерной кампании CentralNotice]]'' для объявления о российском конкурсе статей [[wmru:Конкурсы/Выпускники и наставники России 2020|Конкурсы/Выпускники и наставники России 2020]] (20 августа - 10 ноября 2020, все IP из России, Википедии, 1 показ в две недели). Спасибо. [[Қатысушы:JukoFF|JukoFF]] ([[Қатысушы талқылауы:JukoFF|талқылауы]]) 23:26, 2020 ж. тамыздың 10 (+06)

== Proposal: Set two-letter project shortcuts as alias to project namespace globally ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
{{int:please-translate}}

Hello everyone,

I apologize for posting in English. I would like to inform everyone that I created a new global request for comment (GRFC) at Meta Wiki, which may affect your project: [[:m:Requests for comment/Set short project namespace aliases by default globally]].

In this GRFC, I propose that two-project shortcuts for project names will become a default alias for the project namespace. For instance, on all Wikipedias, WP will be an alias to the Wikipedia: namespace (and similar for other projects). Full list is available in the GRFC.

This is already the case for Wikivoyages, and many individual projects asked for this alias to be implemented. I believe this makes it easier to access the materials in the project namespace, as well as creating shortcuts like &lt;tt&gt;WP:NPOV&lt;/tt&gt;, as well as helps new projects to use this feature, without having to figure out how to request site configuration changes first.

As far as I can see, {{SITENAME}} currently does not have such an alias set. This means that such an alias will be set for you, if the GRFC is accepted by the global community.

I would like to ask all community members to participate in the request for comment at Meta-Wiki, see [[:m:Requests for comment/Set short project namespace aliases by default globally]].

Please feel free to [[:m:User talk:Martin Urbanec|ask me]] if you have any questions about this proposal.

Best regards,&lt;br /&gt;
--[[:m:User:Martin Urbanec|Martin Urbanec]] ([[:m:User talk:Martin Urbanec|talk]]) 20:12, 2021 ж. ақпанның 18 (+06)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Martin_Urbanec/MassMessage&amp;oldid=21125035 тізімін пайдаланып User:Martin Urbanec@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== WikiGap 2021 Russia ==
Уважаемые коллеги, пожалуйста выскажите своё мнение по поводу ''[[m:CentralNotice/Request/WikiGap 2021 Russia|баннерной кампании CentralNotice]]'' для объявления о российском викимарафоне [[wmru:Конкурсы/WikiGap 2021 Russia|WikiGap 2021]] (8 марта - 8 мая, все IP из России, только Википедии, 1 показ в неделю). Спасибо. --[[Қатысушы:Dmitry Rozhkov|Dmitry Rozhkov]] ([[Қатысушы талқылауы:Dmitry Rozhkov|талқылауы]]) 06:34, 2021 ж. наурыздың 7 (+06)

== Wikimania 2021: Individual Program Submissions ==

[[File:Wikimania logo with text 2.svg|right|200px]]
Dear all,

Wikimania 2021 will be [[:wikimania:2021:Save the date and the Core Organizing Team|hosted virtually]] for the first time in the event's 15-year history. Since there is no in-person host, the event is being organized by a diverse group of Wikimedia volunteers that form the [[:wikimania:2021:Organizers|Core Organizing Team]] (COT) for Wikimania 2021.

'''Event Program''' - Individuals or a group of individuals can submit their session proposals to be a part of the program. There will be translation support for sessions provided in a number of languages. See more information [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines#Language Accessibility|here]].

Below are some links to guide you through;
* [[:wikimania:2021:Submissions|Program Submissions]]
* [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines|Session Submission Guidelines]]
* [[:wikimania:2021:FAQ|FAQ]]

Please note that the deadline for submission is 18th June 2021. 

'''Announcements'''- To keep up to date with the developments around Wikimania, the COT sends out weekly updates. You can view them in the Announcement section [[:wikimania:2021:Announcements|here]]. 

'''Office Hour''' - If you are left with questions, the COT will be hosting some office hours (in multiple languages), in multiple time-zones, to answer any programming questions that you might have.  Details can be found [[:wikimania:2021:Organizers#Office hours schedule|here.]]

Best regards,

[[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 10:18, 2021 ж. маусымның 16 (+06)

On behalf of Wikimania 2021 Core Organizing Team
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=21597568 тізімін пайдаланып User:Bodhisattwa@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Editing news 2021 #2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2021/June|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:Reply Tool A-B test comment completion.png|alt=Junior contributors comment completion rate across all participating Wikipedias|thumb|296x296px|When newcomers had the Reply tool and tried to post on a talk page, they were more successful at posting a comment. ([https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ Source])]]

Earlier this year, the Editing team ran a large study of [[mw:Talk pages project/Replying|the Reply Tool]].  The main goal was to find out whether the Reply Tool helped [[mw:Talk pages project/Glossary|newer editors]] communicate on wiki.  The second goal was to see whether the comments that newer editors made using the tool needed to be reverted more frequently than comments newer editors made with the existing wikitext page editor.

The key results were:

* Newer editors who had automatic (&quot;default on&quot;) access to the Reply tool were [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ more likely] to post a comment on a talk page.
* The comments that newer editors made with the Reply Tool were also [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ less likely] to be reverted than the comments that newer editors made with page editing.

These results give the Editing team confidence that the tool is helpful.

&lt;strong&gt;Looking ahead&lt;/strong&gt;

The team is planning to make the Reply tool available to everyone as an opt-out preference in the coming months.  This has already happened at the Arabic, Czech, and Hungarian Wikipedias.

The next step is to [[phab:T280599|resolve a technical challenge]]. Then, they will deploy the Reply tool first to the [[phab:T267379|Wikipedias that participated in the study]].  After that, they will deploy it, in stages, to the other Wikipedias and all WMF-hosted wikis.

You can turn on &quot;{{int:discussiontools-preference-label}}&quot; [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|in Beta Features]] now.  After you get the Reply tool, you can change your preferences at any time in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].

–[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 20:14, 2021 ж. маусымның 24 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=21624491 тізімін пайдаланып User:Elitre (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== GFDL ==
Hi! I made a suggestion at [[МедиаУики талқылауы:Licenses]] to remove GFDL from the list of suggested licenses. I guess not many users watch that page. I just wanted to inform users of my suggestion. If there is a better place please let me know or make a notice for me. Thank you. --[[Қатысушы:MGA73|MGA73]] ([[Қатысушы талқылауы:MGA73|талқылауы]]) 18:31, 2021 ж. шілденің 3 (+06)

== Alumni and Mentors of Russia 2021 ==
Уважаемые коллеги, пожалуйста выскажите своё мнение по поводу ''[[m:CentralNotice/Request/Alumni and Mentors of Russia 2021|баннерной кампании CentralNotice]]'' для объявления о российском конкурсе статей [[wmru:Конкурсы/Выпускники и наставники России 2021|Конкурсы/Выпускники и наставники России 2021]] (15 сентября - 30 ноября 2021, все IP из России, Википедии, 3 показа в неделю, в течении ноября). Спасибо. [[Қатысушы:JukoFF|JukoFF]] ([[Қатысушы талқылауы:JukoFF|талқылауы]]) 19:43, 2021 ж. қазанның 11 (+06)

== IMPORTANT: Admin activity review ==

Hello. A policy regarding the removal of &quot;advanced rights&quot; (administrator, bureaucrat, interface administrator, etc.) was adopted by [[:m:Requests for comment/Activity levels of advanced administrative rights holders|global community consensus]] in 2013. According to this policy, the [[:m:stewards|stewards]] are reviewing administrators' activity on all Wikimedia Foundation wikis with no inactivity policy. To the best of our knowledge, your wiki does not have a formal process for removing &quot;advanced rights&quot; from inactive accounts. This means that the stewards will take care of this according to the [[:m:Admin activity review|admin activity review]].

We have determined that the following users meet the inactivity criteria (no edits and no logged actions for more than 2 years):

# GanS NIS (administrator)
# Qarakesek (administrator)

These users will receive a notification soon, asking them to start a community discussion if they want to retain some or all of their rights. If the users do not respond, then their advanced rights will be removed by the stewards.

However, if you as a community would like to create your own activity review process superseding the global one, want to make another decision about these inactive rights holders, or already have a policy that we missed, then please notify the [[:m:Stewards' noticeboard|stewards on Meta-Wiki]] so that we know not to proceed with the rights review on your wiki. Thanks, [[Қатысушы:Stanglavine|Stanglavine]] ([[Қатысушы талқылауы:Stanglavine|талқылауы]]) 06:05, 2022 ж. қаңтардың 17 (+06)

== Movement Strategy and Governance News – Issue 5 ==
&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 5, January 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt;
----
Welcome to the fifth issue of Movement Strategy and Governance News (formerly known as Universal Code of Conduct News)! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board elections and other relevant MSG topics.

This Newsletter will be distributed quarterly, while more frequent Updates will also be delivered weekly or bi-weekly to subscribers. Please remember to subscribe [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive these updates.
&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Call for Feedback about the Board elections''' - We invite you to give your feedback on the upcoming WMF Board of Trustees election. This call for feedback went live on 10th January 2022 and will be concluded on 16th February 2022. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|continue reading]])
*'''Universal Code of Conduct Ratification''' - In 2021, the WMF asked communities about how to enforce the Universal Code of Conduct policy text. The revised draft of the enforcement guidelines should be ready for community vote in March. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|continue reading]])
*'''Movement Strategy Implementation Grants''' - As we continue to review several interesting proposals, we encourage and welcome more proposals and ideas that target a specific initiative from the Movement Strategy recommendations. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|continue reading]])
*'''The New Direction for the Newsletter''' - As the UCoC Newsletter transitions into MSG Newsletter, join the facilitation team in envisioning and deciding on the new directions for this newsletter. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|continue reading]])
*'''Diff Blogs''' - Check out the most recent publications about MSG on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|continue reading]])&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 13:25, 2022 ж. қаңтардың 24 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Leadership Development Task Force: Your feedback is appreciated&lt;section end=&quot;annoncement-header&quot; /&gt; ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;:''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

The Community Development team at the Wikimedia Foundation is supporting the creation of a global, community-driven Leadership Development Task Force. The purpose of the task force is to advise leadership development work.

The team is looking for feedback about the responsibilities of the Leadership Development Task Force. This Meta page shares the proposal for a [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force|Leadership Development Task Force]] and how [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Participate|you can help.]] Feedback on the proposal will be collected from 7 to 25 February 2022.&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 23:38, 2022 ж. ақпанның 8 (+06)

== Updates on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines Review ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Hello everyone,

The '''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]]''' were published 24 January 2022 as a proposed way to apply the [[m:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] across the movement. Comments about the guidelines can be shared here or [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|the Meta-wiki talk page]].

There will be conversations on Zoom on 25 February 2022 at 12:00 UTC, and 4 March 2022 at 15:00 UTC. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|Join the UCoC project team and drafting committee members to discuss the guidelines and voting process]].'''

The [[m:Universal Code of Conduct/Project#Timeline|timeline is available on Meta-wiki]]. The voting period is March 7 to 21. '''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|See the voting information page for more details]].'''

Thank you to everyone who has participated so far.

Sincerely,

Movement Strategy and Governance&lt;br/&gt;
Wikimedia Foundation 

[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 00:17, 2022 ж. ақпанның 17 (+06) &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Movement Strategy and Governance News – Issue 6&lt;section end=&quot;announcement-header&quot;/&gt; == 

&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 6, April 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt;
----

Welcome to the sixth issue of Movement Strategy and Governance News! This revamped newsletter distributes relevant news and events about the Movement Charter, Universal Code of Conduct, Movement Strategy Implementation grants, Board of trustees elections and other relevant MSG topics.

This Newsletter will be distributed quarterly, while the more frequent Updates will also be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Leadership Development -''' A Working Group is Forming! - The application to join the Leadership Development Working Group closed on April 10th, 2022, and up to 12 community members will be selected to participate in the working group. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|continue reading]])
*'''Universal Code of Conduct Ratification Results are out! -''' The global decision process on the enforcement of the UCoC via SecurePoll was held from 7 to 21 March. Over 2,300 eligible voters from at least 128 different home projects submitted their opinions and comments. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|continue reading]])
*'''Movement Discussions on Hubs -''' The Global Conversation event on Regional and Thematic Hubs was held on Saturday, March 12, and was attended by 84 diverse Wikimedians from across the movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|continue reading]])
*'''Movement Strategy Grants Remain Open! -''' Since the start of the year, six proposals with a total value of about $80,000 USD have been approved. Do you have a movement strategy project idea? Reach out to us! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|continue reading]])
*'''The Movement Charter Drafting Committee is All Set! -''' The Committee of fifteen members which was elected in October 2021, has agreed on the essential values and methods for its work, and has started to create the outline of the Movement Charter draft. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|continue reading]])
*'''Introducing Movement Strategy Weekly -''' Contribute and Subscribe! - The MSG team have just launched the updates portal, which is connected to the various Movement Strategy pages on Meta-wiki. Subscriber to get  up-to-date news about the various ongoing projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|continue reading]])
*'''Diff Blogs -''' Check out the most recent publications about Movement Strategy on Wikimedia Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|continue reading]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt; 
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 17:58, 2022 ж. сәуірдің 14 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Join the Wikimedia Foundation Annual Plan conversations with Maryana Iskander&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'']]
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hello,

The [[m:Special:MyLanguage/Movement Communications|Movement Communications]] and [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Movement Strategy and Governance]] teams invite you to discuss the '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|2022-23 Wikimedia Foundation Annual Plan]]''', a plan of record for the Wikimedia Foundation's work.

These conversations continue [[m:User:MIskander-WMF|Maryana Iskander]]'s [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Chief Executive Officer/Maryana’s Listening Tour|Wikimedia Foundation Chief Executive Officer listening tour]]. 

The conversations are about these questions:
* The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia 2030|2030 Wikimedia Movement Strategy]] sets a direction toward &quot;knowledge as a service&quot; and &quot;knowledge equity&quot;. The Wikimedia Foundation wants to plan according to these two goals. How do you think the Wikimedia Foundation should apply them to our work?
* The Wikimedia Foundation continues to explore better ways of working at a regional level. We have increased our regional focus in areas like grants, new features, and community conversations. What is working well? How can we improve?
* Anyone can contribute to the Movement Strategy process. Let's collect your activities, ideas, requests, and lessons learned. How can the Wikimedia Foundation better support the volunteers and affiliates working in Movement Strategy activities?

You can find [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft/Your Input|'''the schedule of calls on Meta-wiki''']].

The information will be available in multiple languages. Each call will be open to anyone to attend. Live interpretation will be available in some calls. 

Best regards,&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 15:59, 2022 ж. сәуірдің 15 (+06)


== [[incubator:Wp/nog|Wp/nog]] ==

Hello! Are there two users who can edit to test Nogai Wikipedia? It can be also a Turkic user who knows little bit Kipchak and the Cyrillic alphabet (mostly possible is Kazakh, Karakalpak, Crimean Tatar and other Turkic and Kipchak languages). When you know one user please ping it. Because we need only two users who need to be active in Wp/nog to approve Wp/nog.  [[Қатысушы:TayfunEt.|TayfunEt.]] ([[Қатысушы талқылауы:TayfunEt.|талқылауы]]) 14:15, 2022 ж. сәуірдің 18 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;2022 Board of Trustees Call for Candidates&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

The Board of Trustees seeks candidates for the 2022 Board of Trustees election. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|'''Read more on Meta-wiki.''']]

The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is here! Please consider submitting your candidacy to serve on the Board of Trustees.

The Wikimedia Foundation Board of Trustees oversees the Wikimedia Foundation's operations. Community-and-affiliate selected trustees and Board-appointed trustees make up the Board of Trustees. Each trustee serves a three year term. The Wikimedia community has the opportunity to vote for community-and-affiliate selected trustees.

The Wikimedia community will vote to fill two seats on the Board in 2022. This is an opportunity to improve the representation, diversity, and expertise of the Board as a team.

Who are potential candidates? Are you a potential candidate? Find out more on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Apply to be a Candidate page]].

Thank you for your support, 

Movement Strategy and Governance on behalf of the Elections Committee and the Board of Trustees&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 

===&lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Объявление о выдвижении кандидатур в Совет попечителей Фонда Викимедиа 2022&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ===
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Совет попечителей объявляет поиск кандидатов на участие в выборах в Совет 2022 года. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|'''Подробнее на Мета-вики''']].

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|Выборы в Совет попечителей 2022 года]] объявляются открытыми! Просим вас рассмотреть возможность выдвижения своей кандидатуры для службы в Совете попечителей.

Совет попечителей Фонда Викимедиа осуществляет контроль за деятельностью Фонда Викимедиа. В состав Совета входят попечители от сообществ и партнёрских организаций, а также назначенные попечители. Каждый попечитель служит три года. Сообщество Викимедиа имеет возможность голосовать за попечителей от сообществ и партнёрских организаций.

Участники_цы сообщества будут голосовать за два места в Совете попечителей в 2022 году. Это возможность улучшить представительство, разнообразие и компетентность Совета как команды.

Вы являетесь потенциальным кандидатом? Узнайте подробности на странице [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Подать заявку на выдвижение своей кандидатуры]].

Благодарим вас за поддержку,

Команда по Стратегии движения и управлению от лица Комитета по выборам и Совета попечителей&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 

--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 00:05, 2022 ж. сәуірдің 26 (+06)

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Editing news 2022 #1&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;&lt;i&gt;[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/i&gt;
[[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]]

The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages.  New editors are more successful with this new tool.  You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]].  Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test.  You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 00:55, 2022 ж. мамырдың 3 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=22019984 тізімін пайдаланып User:Quiddity (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Wikimedia Foundation Board of Trustees election 2022 - Call for Election Volunteers&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
The Movement Strategy and Governance team is looking for community members to serve as election volunteers in the upcoming Board of Trustees election.

The idea of the Election Volunteer Program came up during the 2021 Wikimedia Board of Trustees Election. This program turned out to be successful. With the help of Election Volunteers we were able to increase outreach and participation in the election by 1,753 voters over 2017.  Overall turnout was 10.13%, 1.1 percentage points more, and 214 wikis were represented in the election. 

There were a total of 74 wikis that did not participate in 2017 that produced voters in the 2021 election. Can you help increase the participation even more?

Election volunteers will help in the following areas:
* Translate short messages and announce the ongoing election process in community channels
* Optional: Monitor community channels for community comments and questions

Volunteers should:

* Maintain the friendly space policy during conversations and events
* Present the guidelines and voting information to the community in a neutral manner

Do you want to be an election volunteer and ensure your community is represented in the vote? Sign up [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|here]] to receive updates. You can use the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|talk page]] for questions about translation.&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

=== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Выборы в Совет попечителей Фонда Викимедиа 2022. Приглашаем волонтёров&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ===
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Команда по Стратегии движения и управлению приглашает членов сообщества принять участие в качестве волонтёров на предстоящих выборах в Совет попечителей.

Идея программы &quot;Волонтёры на выборах&quot; возникла во время выборов в Совет попечителей Викимедиа в 2021 году. Программа была успешной. Благодаря помощи волонтёров на выборах мы смогли увеличить охват сообществ и участие в выборах на 1 753 избирателя по сравнению с 2017 годом. Общая явка составила 10,13%, что на 1,1 процентных пункта больше. Были представлены 214 википроектов. 

Но 74 вики, не участвовавших в 2017 году, дали голоса на выборах 2021 года. Хотите помочь изменить ситуацию с участием?

Волонтёры на выборах будут помогать в следующем:
* Переводить короткие сообщения и анонсировать текущий избирательный процесс на каналах сообщества
* По желанию: Мониторить каналы сообщества на предмет комментариев и вопросов

Волонтёры должны:

* Соблюдать политику дружественного пространства во время бесед и мероприятий
* Представлять руководящие принципы и информацию о голосовании сообществу в нейтральном ключе

Вы хотите стать волонтёром на выборах и обеспечить представительство вашего сообщества в голосовании? Подпишитесь [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|здесь]], чтобы получать обновления. Вы можете использовать [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|страницу обсуждения]] для вопросов о переводе.&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 18:01, 2022 ж. мамырдың 6 (+06)

==Revisions to the Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines==

Hi all, 

After the conclusion of the community vote on the guidelines in March, the [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Community_Affairs_Committee Community Affairs committee (CAC)] of the Board asked [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/thread/JAYQN3NYKCHQHONMUONYTI6WRKZFQNSC/ that several areas of the guidelines be reviewed for improvements].

Having analysed the comments of community members who participated in the vote on the Guidelines for implementing the UCoC, the CAC decided to launch another round of community consultations. Upon completion of these consultations, the community will have an opportunity to vote on the revised UCoC Implementation Guidelines.

According to the analysis, the comments highlighted three critical groups of questions:

1. On (mandatory) training in the UCoC and its Guidelines;

2. On balancing privacy protection and due process;

3. On the requirement that certain groups of users affirm they will acknowledge and adhere to the Universal Code of Conduct.

The Revisions Committee kindly asks you to leave your answers and comments on [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Revision_discussions/en this Meta page]. (''[https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Revision_discussions/Announcement See full announcement]'').  

--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 03:39, 2022 ж. маусымның 3 (+06)

== Тренинги по Викиданным для Тюркских Викимедийцев 2022 ==
[[File:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul]]
Дорогие друзья,

Я рад сообщить вам, что заявки на получение стипендии для участия в Стамбульской конференции по Викиданным теперь открыты. Если вы представляете тюркское сообщество и активно участвуете в проектах Викимедиа на тюркских языках, то вы можете подать заявку на получение стипендии. Заявки принимаются до 30 июня 2022 года, 23:59 UTC.

Кандидаты смогут подать заявку на получение полной стипендии. Полная стипендия покроет расходы на путешествие, проживание и питание во время конференции, организованное Тюркским ЮГ Викимедиа.

Конференция пройдет с 21 по 23 октября 2022 года в Стамбуле, Турция.

* Чтобы узнать больше о Тренингах по Викиданным для Тюркских Викимедийцев, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/53dX

* Чтобы узнать больше о стипендии, регистрации и форме заявки, пожалуйста, посетите: https://w.wiki/5FFv

Кроме того, мы рекомендуем вам подписаться на наш список рассылки (https://w.wiki/5FFw) для получения информации и новостей о проектах и мероприятиях Тюркским ЮГ Викимедиа.

Всего наилучшего, [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Propose statements for the 2022 Election Compass&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,

Community members in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|propose statements to use in the Election Compass.]]

An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.

Here is the timeline for the Election Compass:

* July 8 - 20: Community members propose statements for the Election Compass
* 
* July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements
* 
* July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
* 
* August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
* 
* August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
* 
* August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision

The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August. The Elections Committee will oversee the process, supported by the Movement Strategy and Governance team. MSG will check that the questions are clear, there are no duplicates, no typos, and so on.

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 11:35, 2022 ж. шілденің 13 (+06)

== Открыт прием заявок для сессий ==

[[File:Wikidata_Istanbul_call_for_submissions_is_now_open_social_media_post.png|250px|right|thumb|Открыт прием заявок]]
Всем привет,

Команда организаторов [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Тренингов по Викиданных для Тюркских Викимедийцев]] рада сообщить вам, что [[:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians/Submissions|открыт прием заявок]] (https://w.wiki/5TFZ) на участие в программе конференции, которая пройдет в Стамбуле, Турции, с 21 по 23 октября. '''Мы будем принимать заявки до 10 августа 2022 года'''.

Вы можете подать заявку и выступить на конференции на трех языках: английском, турецком и русском, а также онлайн или очно. Предложения по сессиям могут быть представлены в 5 различных типах со стандартизированной продолжительностью выступления. Основная тема сессии должна быть связана с Викиданными, интегрированными данными, импортом данных, SPARQL или другими связанными темами. Вы также можете представить свои достижения или темы, связанные с развитием проектов Викимедиа и движения Викимедиа. Более подробно – https://w.wiki/5TFZ.

Мы хотели бы узнать и предоставить сообществу больше информации о тюркских сообществах, и мы надеемся, что вы поможете нам достичь этой цели.

С уважением, – [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 21:58, 2022 ж. шілденің 17 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi everyone,

The Affiliate Representatives have completed their voting period. The selected 2022 Board of Trustees candidates are:

* Tobechukwu Precious Friday ([[:m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]])
* Farah Jack Mustaklem ([[:m:User:Fjmustak|Fjmustak]])
* Shani Evenstein Sigalov ([[:m:User:Esh77|Esh77]])
* Kunal Mehta ([[:m:User:Legoktm|Legoktm]])
* Michał Buczyński ([[:m:User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]])
* Mike Peel ([[:m:User:Mike Peel|Mike Peel]])

You may see more information about the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Results]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|Statistics]] of this Board election.

The Affiliate organizations selected representatives to vote on behalf of the Affiliate organization. The Affiliate Representatives proposed questions for the candidates to answer in mid-June. These answers from candidates and the information provided from the Analysis Committee provided support for the representatives as they made their decision.

Please take a moment to appreciate the Affiliate Representatives and Analysis Committee members for taking part in this process and helping to grow the Board of Trustees in capacity and diversity. These hours of volunteer work connect us across understanding and perspective. Thank you for your participation.

Thank you to the community members who put themselves forward as candidates for the Board of Trustees. Considering joining the Board of Trustees is no small decision. The time and dedication candidates have shown to this point speaks to their commitment to this movement. Congratulations to those candidates who have been selected. A great amount of appreciation and gratitude for those candidates not selected. Please continue to share your leadership with Wikimedia.

What can voters do now?

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Review the results of the Affiliate selection process]].

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|Read more here about the next steps in the 2022 Board of Trustee election]].

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 01:54, 2022 ж. шілденің 21 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Movement Strategy and Governance News – Issue 7&lt;section end=&quot;announcement-header&quot;/&gt; ==

&lt;section begin=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Movement Strategy and Governance News'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Issue 7, July-September 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Read the full newsletter''']]&lt;/span&gt; 
----
Welcome to the 7th issue of Movement Strategy and Governance News! The newsletter distributes relevant news and events about the implementation of Wikimedia's [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Movement Strategy recommendations]], other relevant topics regarding Movement governance, as well as different projects and activities supported by the Movement Strategy and Governance (MSG) team of the Wikimedia Foundation.  

The MSG Newsletter is delivered quarterly, while the more frequent [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Movement Strategy Weekly]] will be delivered weekly. Please remember to subscribe [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|here]] if you would like to receive future issues of this newsletter.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt; 

* '''Movement sustainability''': Wikimedia Foundation's annual sustainability report has been published. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1|continue reading]])
* '''Improving user experience''': recent improvements on the desktop interface for Wikimedia projects. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|continue reading]])
* '''Safety and inclusion''': updates on the revision process of the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|continue reading]])
* '''Equity in decisionmaking''': reports from Hubs pilots conversations, recent progress from the Movement Charter Drafting Committee, and a new white paper for futures of participation in the Wikimedia movement. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|continue reading]])
* '''Stakeholders coordination''': launch of a helpdesk for Affiliates and volunteer communities working on content partnership. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|continue reading]])
* '''Leadership development''': updates on leadership projects by Wikimedia movement organizers in Brazil and Cape Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|continue reading]])
* '''Internal knowledge management''': launch of a new portal for technical documentation and community resources. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|continue reading]])
* '''Innovate in free knowledge''': high-quality audiovisual resources for scientific experiments and a new toolkit to record oral transcripts. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|continue reading]])
* '''Evaluate, iterate, and adapt''': results from the Equity Landscape project pilot ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|continue reading]])
* '''Other news and updates''': a new forum to discuss Movement Strategy implementation, upcoming Wikimedia Foundation Board of Trustees election, a new podcast to discuss Movement Strategy, and change of personnel for the Foundation's Movement Strategy and Governance team. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|continue reading]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;msg-newsletter&quot;/&gt; --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 14:39, 2022 ж. шілденің 25 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Vote for Election Compass Statements&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Vote for Election Compass Statements}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,

Volunteers in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] are invited to [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/Statements|vote for statements to use in the Election Compass]]. You can vote for the statements you would like to see included in the Election Compass on Meta-wiki.

An Election Compass is a tool to help voters select the candidates that best align with their beliefs and views. The community members will propose statements for the candidates to answer using a Lickert scale (agree/neutral/disagree). The candidates’ answers to the statements will be loaded into the Election Compass tool. Voters will use the tool by entering in their answer to the statements (agree/disagree/neutral). The results will show the candidates that best align with the voter’s beliefs and views.

Here is the timeline for the Election Compass:

*&lt;s&gt;July 8 - 20: Volunteers propose statements for the Election Compass&lt;/s&gt;
*&lt;s&gt;July 21 - 22: Elections Committee reviews statements for clarity and removes off-topic statements&lt;/s&gt;
*July 23 - August 1: Volunteers vote on the statements
*August 2 - 4: Elections Committee selects the top 15 statements
*August 5 - 12: candidates align themselves with the statements
*August 15: The Election Compass opens for voters to use to help guide their voting decision

The Elections Committee will select the top 15 statements at the beginning of August

Best, 

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee'' &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;  --[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 17:31, 2022 ж. шілденің 27 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Delay of the 2022 Wikimedia Foundation Board of Trustees election&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Delay of Board of Trustees election| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Delay of Board of Trustees election|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Delay of Board of Trustees election}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi all,
 
I am reaching out to you today with an update about the timing of the voting for the Board of Trustees election. 
 
As many of you are already aware, this year we are offering an [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]] to help voters identify the alignment of candidates on some key topics. Several candidates requested an extension of the character limitation on their responses expanding on their positions, and the Elections Committee felt their reasoning was consistent with the goals of a fair and equitable election process.  
 
To ensure that the longer statements can be translated in time for the election, the Elections Committee and Board Selection Task Force decided to delay the opening of the Board of Trustees election by one week - a time proposed as ideal by staff working to support the election. 
 
Although it is not expected that everyone will want to use the Election Compass to inform their voting decision, the Elections Committee felt it was more appropriate to open the voting period with essential translations for community members across languages to use if they wish to make this important decision.
 
The voting will open on August 23 at 00:00 UTC and close on September 6 at 23:59 UTC.

Best regards,

Matanya, on behalf of the Elections Committee
&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 15:57, 2022 ж. тамыздың 17 (+06)

== Шағын Wikimedia кеңейтімін қазақ тіліне аудару ==
[[File:LinguaLibre_SignIt-all.png|thumb|350px|Lingua Libre SignIt]]
[[File:Poisson.webm|thumb|Fish in French Sign language]]
:''[Google Translate арқылы жазылған]''
Сәлеметсіз бе, оны кодтағаннан кейін мен шағын Wikimedia кеңейтімін қазақ тіліне аудару үшін көмек іздеп жүрмін: [https://addons.mozilla.org/fr/firefox/addon/lingua-libre-signit/ Firefox үшін Lingua Libre SignIt]. Бұл кеңейтім эксперименттік болып табылады, ол пайдаланушыларға ымдау тілдерін үйренуге мүмкіндік береді. «Қазақтан қазақша ым тіліне» қосқым келеді. Аударылатын бар болғаны 30 сөз тіркесі бар, біреу [оларды аударуға көмектесе алады]. Біз сондай-ақ бейне түсіру үшін ымдау тілін жақсы білетін еріктілерді іздейміз. Код кішкентай, сондықтан бұл кіші JS әзірлеушілері үшін жақсы жоба. Осы өтінішті қарастырғаныңызға рахмет. [[Қатысушы:Yug|Yug]] ([[Қатысушы талқылауы:Yug|талқылауы]]) 22:13, 2022 ж. тамыздың 15 (+06)

;Translate small Wikimedia extension into Kazakh
Hello, after coding it I'm looking for help to translate into Kazakh a small Wikimedia extension : [https://addons.mozilla.org/fr/firefox/addon/lingua-libre-signit/ Lingua Libre SignIt] for Firefox. This extension is experimental, it allows users to learn sign language(s). I would like to add &quot;Kazakh to Kazakh Sign Language&quot;. There are just 30 phrases to translate, could someone [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translate&amp;group=signit&amp;language=kk-cyrl help to translate those here].

We also look for volunteers fluent in sign language to record videos. The code is small, so it's also a good project for junior JS developers to join in.

Thank you for considering this request. [[Қатысушы:Yug|Yug]] ([[Қатысушы талқылауы:Yug|талқылауы]]) 23:05, 2022 ж. тамыздың 20 (+06)

== Invitation to join the Movement Strategy Forum == 

Hello everyone,

[https://forum.movement-strategy.org/ The Movement Strategy Forum] (MS Forum) is a multilingual collaborative space for all conversations about Movement Strategy implementation. 

We are inviting all Movement participants to collaborate on the MS Forum. The goal of the forum is to build community collaboration, using an inclusive multilingual platform. 

The [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy Movement Strategy] is a collaborative effort to imagine and build the future of the Wikimedia Movement. Anyone can contribute to the Movement Strategy, from a comment to a full-time project. 

Join this forum with your Wikimedia account, engage in conversations, and ask questions in your language.

The Movement Strategy and Governance team (MSG) launched the proposal for the MS Forum in May 2022. There was a 2-month community review period, which ended on 24 July 2022. The community review process included several questions that resulted in interesting conversations. You can read the [https://forum.movement-strategy.org/t/ms-forum-community-review-report/1436 Community Review Report]. 

We look forward to seeing you at the MS Forum! 

Best regards,  

Movement Strategy and Governance team 

--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 14:00, 2022 ж. тамыздың 22 (+06)

=== Присоединяйтесь к форуму Стратегии движения === 

Всем привет, 

[https://forum.movement-strategy.org/ Форум Стратегии движения] (MS Forum) — это многоязычное пространство для совместного обсуждения всех вопросов, связанных с реализацией Стратегии движения. 

Приглашаем всех участников Движения к сотрудничеству на форуме Стратегии движения. Цель форума - построение сотрудничества между сообществами с помощью инклюзивной и многоязычной платформы. 

[https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy Стратегия движения] — это совместная работа по созданию будущего движения Викимедиа. Каждый может внести свой вклад в Стратегию движения — от одного комментария до разработки проекта. Присоединяйтесь к форуму со своей учетной записью Викимедиа, участвуйте в беседах и задавайте вопросы на своем языке.

Команда по Стратегии движения и управлению (MSG) выдвинула предложение о создании форума в мае 2022 года. Был проведен 2-х месячный период рассмотрения предложения сообществом, который завершился 24 июля 2022 года. Вы можете ознакомиться с отчетом об обзоре сообщества [https://forum.movement-strategy.org/t/ms-forum-community-review-report/1436 здесь]. 

Мы будем рады видеть вас на форуме! 

С уважением,

Команда по Стратегии движения и управлению 

--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 14:00, 2022 ж. тамыздың 22 (+06)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/The 2022 Board of Trustees election Community Voting period is now open}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hi everyone,

The Community Voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|2022 Board of Trustees election]] is now open. Here are some helpful links to get you the information you need to vote:

* Try the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|Election Compass]], showing how candidates stand on 15 different topics.
* Read the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|candidate statements]] and [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Affiliate_Organization_Participation/Candidate_Questions|answers to Affiliate questions]]
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Learn more about the skills the Board seeks]] and how the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Candidates|Analysis Committee found candidates align with those skills]]

If you are ready to vote, you may go to [[Special:SecurePoll/vote/Wikimedia_Foundation_Board_Elections_2022|SecurePoll voting page]] to vote now. '''You may vote from August 23 at 00:00 UTC to September 6 at 23:59 UTC.''' To see about your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]].

Best,

Movement Strategy and Governance

''This message was sent on behalf of the Board Selection Task Force and the Elections Committee''&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
--[[Қатысушы:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Қатысушы талқылауы:AAkhmedova (WMF)|талқылауы]]) 21:07, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>rj2jcgapu1tktft0h1h5lnzgdbnriew</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Найман</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6827</id>
    <revision>
      <id>3063586</id>
      <parentid>3063462</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:03:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac]] ([[User talk:Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|т]]) өңдемелерінен [[User:Kasymov|Kasymov]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62298" xml:space="preserve">'''Наймандар''' — [[қазақ]] халқын құраған ежелгі ірі түркі тайпаларының бірі. Наймандардың тарихта ірі мемлекеті және сол ғасырдың беделді тайпасы болғанын [[парсы]] тарихшысы [[Рашид әд-Дин]] жазады. Найман тайпасы көптеген хандықтар, ұлы ұлыстар мен қағанаттардың негізін көтерген соның бірі [[Моңғол империясы|Шыңғысхан империясы]]. 15 ғасырдың ортасында [[Әбілқайыр хандығы]]нан бөлініп, [[Қазақ хандығы]]н құрушы [[Керей хан|Керей]] мен [[Жәнібек хан|Жәнібек]] сұлтандарды бірінші қолдаған тайпа. Наймандар [[Қытай]] деректерінде [[Орта Азия]]ның көне және [[Алтай тауы]] мен Саян жотасының ең мықты тайпасы ретінде жазылады.&lt;ref&gt;«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]] Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]] Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, VI том&lt;/ref&gt;
{{Infobox Kazakh Clan
| атауы             = НАЙМАН
| лақап_атауы       = : Найман
| таңбасы           =  Қасқыр
| таңба_сипаттамасы = Найман тайпасының тағы бір ерекшелігі ішіндегі әр рудың өз таңбасы мен ұраны бар.
| ұраны             = : ''[[Ер Қаптағай батыр|Қаптағай]]!, Аққожа!, Қабанбай!, Дәулетбай!'' - күллі Найман ұрандайтын аттар ішіндегі руларда өз ұраны бар
| жүзі              = : [[Орта жүз]]
| тайпасы           = : Найман
| шығу_тегі         = : 1-ғасырдан
| бөлімдері         = : Төлегетай,Сарыжомарт,Өкіреш
| тараулары         = :[[Матай (ру бірлестігі)|Матай]], [[Қаракерей]],[[Төртуыл]], [[Садыр]], [[Бағаналы]], [[Балталы]], [[Қаратай (ру)|Қаратай]] [[Терістаңбалы (ру)|Терістаңбалы]], [[Ергенекті]] , [[Бура (найман)|Бура]], [[Көкжарлы]], [[Сарыжомарт]], [[барлас|Дүрмен-барлас]]&lt;ref&gt;Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ЫСБН 5-89800-123-9, «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ЫСБН 5-89800-123-9, ВЫ том&lt;/ref&gt;
| ақсақалы          = : [[Алтын Орда]] биі Найман Аққожа&lt;ref&gt;http://www.elim.kz/article/122/&lt;/ref&gt;
| қыстаулары        = : [[Сарыарқа]], [[Алтай таулары|Алтай]], Тарбағатай, [[Шыңғыстау]]
| жайлаулары        = : [[Ұлытау]], Кішітау, Көктоғай, [[Шыңғыстау]]
| торабы            = : [[Ертіс]] пен [[Іле]]
}}
[[File:Genghis Khan empire-en.svg|thumb| alt=A.| ''[[Шыңғыс хан қол астындағы наймандардың XIII ғасырда орналасқан жері]]''.]]

==Наймандардың пайда болу тарихы==
Тарих [[Еділ қаған]]ның заманынан басталады Наймандар 3 ғасырда [[Теле]] тайпасы ретінде [[Ғұн мемлекет]]інің іргетасын көтергені жайлы [[көнеқытай]] деректерінде жазылған,Найман тайпасының әр руының өз қағандығы мен хандығы болған мысалға:
[[Шан Матай империясы]] (Ежелгі [[Қытай]]) сияқты [[мемлекет]]тер - біздің [[эра]]мызға дейінгі II ғасыр наймандардың әр руынан құрылды.  Б.з.д  Біздің эрамызға дейін, Закавказьедегі [[Оногор-Найман]] хандығы, Найман-[[Боарикс]] империясы - II ғ.  Б.з.д  д., Иранның солтүстігіндегі Хан Матаев-Мадия(Медиа) империясы - VI ғ.  Б.з.д  д., [[Египет]]тегі [[Найман-Гиксос]] [[империя]]сы - шамамен 18 ғасыр.  Б.з.д  Б.з.б., Найман [[қағанат]]ы - IX -XIII ғғ.  Б.з.д  Б.з.д., Садыр-наймандар [[Тан империя]]сы (ерте ортағасырлық [[Қытай]])-VX ғғ., Аттиладағы [[ғұн]]-[[найман]]дар империясы-IV-V ғғ., [[Қырым]]дағы [[Оногор-найман]]дар [[мемлекет]]і (княздігі)-VI ғ. , шығыс [[Қазақстан]]дағы [[Юебань империя]]сы - III -VIII ғғ., Киев қағанаты - X ғ., [[Қарахан]]ид қағанаты - IX -XIII ғғ., Жетісудағы [[Күшлік]] -хан империясы - XIII ғ., Найман [[Ақсақ Темір]] империясы - XIV ғ.  және басқалар.

Қытай тарихында сақталынған 9-12-ғасырлардағы «Қидан деректері (ляушы, 辽史) » мен «Алтын патшалығының деректерінде (жиншы， 金史) » наймандардың бұрынғы аты «жанбон», «жанбақ», «жәнбагі», «жанбағ» (қытайша: 粘拔恩 немесе 粘八噶) деп жазылған. Найман атауын қидандар Алтай тауларындағы сегіз өзенді айнала орналасқан тайпаларға берген, кейін осы атпен Найман аталып кетті. &lt;ref&gt;[http://baike.baidu.com/view/204931.htm]&lt;/ref&gt;
Наймандар тайпасының тегі туралы мәселе ертеден-ақ тарихшылардың пікірталасын тудырып келді. Бірқатар зерттеушілер (И.Я. Шмидт, А.М. Позднева, Д.Оссон, В.В. Бартольд, В.П. Васильев, т.б.) Наймандардарды [[моңғол]], басқалары ([[Рашид әд-Дин]], Х.Ховарс, П.Поуха, А.Бобривников, Г.Е. Грумм-Гржимайло, Н.А. Аристов, С.Аманжолов, Ә.Марғұлан) [[түркі]] тегіне жатқызды. Қазіргі уақытта олардың түркі тектес екендігі толық дәлелденген. Көптеген зерттеушілердің пікірінше “найман” атауы моңғолша “сегіз” деген сөзді білдіреді. “Оғыз тайпасынан шыққан наймандар түркі тілдес халық болды. Олар 8 ғ-дан бастап “сегіз оғыздар”, кейінірек “[[цзбу-бу]]” одағын құрап келді. “Найман” сөзі оларға көрші халықтардың берген атауы” деп жазды Л.Л. Викторова. [[Әбілғазы]]ның пікірінше: “наймандар – көне жұрттардың бірі, малы мен басы көп өскен халық”. “Селенга тас жазуы” деп аталатын 750 ж. тұрғызылған ұйғыр ескерткішінде, “[[Ляо ши]]” жазбаларында (''8 ғ.'') сегіз-[[оғыздар]] туралы мәліметтер кездеседі. Сегіз оғыз жұртын әуелі “найман аймақ” (“сегіз тайпа”) деп 10 ғ-да қидандар атай бастаған деген топшылау бар. Кейіннен моңғол империясының дәуірлеуі бұл сөздің негізгі атау орнына қолданыла бастауына одан әрі жағдай жасаған. Зерттеушілер бұл тайпа 10 ғ-дан “найман” деп атала бастаса да, 13 ғ-ға дейін бұрынғы “сегіз” аты қосарлана айтылып келгенін алға тартады.

==Наймандар өзге мемлекетер құрамында==
[[File:Mongol Empire c.1207.png|thumb| left| alt=A.| ''[[Наймандар моңғол империясы құрамында]]''.]]
Сегіз оғыздар  [[Түрік қағандығы|қағандығы]]ның шығыс бөлігінде орналасты. [[Шығыс Түрік қағандығы]] ыдырағаннан кейін олар біраз уақыт [[Ұйғыр қағандығы]]ның, кейіннен Солтүстік [[Қытай]]дан ауып келген қидандардың ([[Ляо]] әулеті) қол астына қарады. Осы кезде сегіз оғыз атауының орнына наймандар сөзі орнықты. 12 ғ-дың бас кезінде [[қидандар]] [[Цзинь]] әулетінен (шүршіттер) жеңіліп, Жетісуға ауған кезде наймандар жеке ұлыс болып қалыптасуға мүмкіндік алды. 12 ғ-дың 2-жартысында олар Орт. Азиядағы ең күшті, жетекші мемл. бірлестіктердің біріне айналып, алыс-жақын елдермен дипломат. қарым-қатынас орнатты (''қ Найман мемлекеті''). Осы кезеңдегі жазба деректерінде наймандар батысында қаңлы, қыпшақ, шығысында керей, меркіт, теріскейінде қырғыз, оңт-нде ұйғыр, таңғұттармен шекаралас, қоңсылас болғаны айтылады. Найман мемлекеті құлап, халқы [[Шыңғыс хан]]&lt;ref&gt;Қинаятұлы З., Моңғол үстіртін мекен еткен соңғы түркі тайпалары: 9 – 12 ғасырлар, Аст., 2001&lt;/ref&gt; империясына бағынған соң, олардың біраз бөлігі байырғы қоныстарына жақын Ертіс, Алтай алқабында орнығып, [[Үгедей]] ханның ұлысына қарады. Шапқыншылықтан ығысқандары Балқаш төңірегіне, Алакөл маңына, Сыр, Ырғыз алқабына дейін орналасты. 15 ғ-да едәуір бөлігі [[Әбілхайыр]] ханның, кейіннен [[Мұхаммед Шайбани]] ханның ықпалында болды. Қалған бөлігі Қазақ хандығын құраған негізгі тайпалармен бірге [[Моғолстан]] жеріне ауды. 16 – 17 ғ-ларда кейбір найман рулары [[Атбасар]], [[Ырғыз]] аймақтарында өмір сүрген. М.Шайбанимен&lt;ref&gt;Маргулан А., Найман // Казахи, Л., 1930&lt;/ref&gt; бірге Мауераннахрға ауған наймандар Сырдарияның төм. ағысындағы [[Балық]] пен [[Мерв]] аралығы өңірлерінің саяси-әлеум. өмірінде жүзден аса жыл маңызды рөл атқарды. 1620 – 25 ж. Хорезмдегі билік үшін болған тартыстан кейін наймандар бас сауғалап бір тобы қырғыздарға, бір бөлігі [[Еділ]], Жайықтағы [[Ноғай]] ордасына, енді бірі [[Бұхар]] хандығына бағынды. М.Тынышбаевтың&lt;ref&gt;Бейсенбайұлы Ж., [[Қазақ шежіресі]], А., 1994&lt;/ref&gt; айтуынша, 1680 ж. наймандардың бір тобы Әулиеатадан Ташкентке дейін, [[Арыс]] пен [[Сырдария]] өңірін,[[Қаратау]] сілемдерін қоныстана бастаған. “Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама”&lt;ref&gt;Муканов М.С., Этническая территория казахов в XVІІІ – начале XX веков, А.-А., 1991&lt;/ref&gt; жылдарында наймандардың көпшілігі қырылып, қалғаны [[Самарқанд]], Бұхар өңірлеріне ығысады. 1726 ж. наймандар [[Ресей]] шекарасына жақын келіп, Сәмеке ханның қол астына өткен. Ол қайтыс болғаннан кейін [[Абылай]] билігіне қарай бет бұрып, [[Алакөл]], [[Зайсан]], Алтайға дейінгі алқапқа орын тебеді. Олар қазақ халқының жоңғарларға қарсы ұлт-азаттық күресіне белсене қатысты. Қазақ қолы 1750 – 60 ж. Жетісу мен Алтайды жоңғарлардан азат еткенде наймандар Қара Ертіс, Бұқтырмаға дейінгі бұрынғы ата мекенінің бір шетіне ие болып, сонда түбегейлі орнығып қалды. Бұл қоныстану 1810 жылға дейін жалғасты. 1917 ж. Ресей үкіметі жүргізген санақ бойынша Ресей және Қытай империяларының құрамында 830 мыңдай наймандар өмір сүрген.Наймандар Орт. Азияның өзбек, қарақалпақ, қырғыз, башқұрт, т.б. халықтарының құрамына енген.

==Қазақ халқы құрамындағы наймандар==
===Генадий Волковский&lt;ref&gt;Викторова Л.Л., К вопросу о найманской теории происхождения монгольского литературного языка и письменности (ХІІ – ХІІІ вв.) // Уч. зап. ЛГУ, Серия востоковедческих наук, вып. 12, ғ305, 1961&lt;/ref&gt;:===

'''«Наймандар [[Орта жүз]]дің аса ірі тайпасы»'''

Қазақ халқының шежіре деректері бойынша наймандар [[Орта жүз]]ге кіреді. Қазақ халқының құрамындағы наймандардан: терістаңбалы (кейде елата), сүгірші, төлегетай деген рулар бірлестіктері тарайды. Терістаңбалыдан: [[мәмбет (ру)|мәмбет]], [[рысқұл]]; сүгіршіден: [[балталы]], [[Бағаналы (ру)|бағаналы]], ергенекті; төлегетайдан: [[қаракерей]], [[мұрын]], [[төртуыл]], [[Матай (ру бірлестігі)|матай]], аталық (кейбір деректерде кенже), [[садыр]]. Келесі бір шежіре нұсқасында наймандардан тоқпан, елата, өкіреш таратылады. Елатадан: [[келбұға]] мен [[кетбұға]]; өкірештен: [[төлегетай]] және сүгірші; төлегетайдан: қаракерей, төртуыл, садыр, матай тарайды. Сүгіршіден: ергенекті, бағаналы, балталы; ергенектіден: көкжарлы, сарыжомарт, бура рулары тарайды. Әр рудың өз рулық таңбасы мен ұраны бар.

Наймандардың ортақ таңбасы – Y (бақан), ұраны – [[Қаптағай]].

==Найман Хандығы==
Батысында [[Ертіс өзені]] бойындағы [[қаңлы]]лар, солтүстігінде [[қырғыз]]дар, шығысында Орхон, Селенга бойын алып жатқан [[керей]], [[меркіт]]термен және
оңтүстігінде [[Ұйғыр]], Ся жұртымен іргелес тұрды. Жазба деректер бойынша алғашқы билеушілері 1143 жылдан бастап белгілі. [[Найман мемлекеті]] 12 ғасырдың аяғында билік еткен Инаныш Білге Бұқа хан тұсында нығайды. Ұлы Жібек жолында орналасқан. Найман мемлекетінің көрші елдермен саяси, сауда байланыстары жақсарды. 
[[Рашид әд-Дин]] “Наймандардың хандары қадірлі, қуатты, олардың халқының саны көп, әскері де қуатты болды” деп жазды. Найман мемлекетінің хандары мұрагерлік жолмен сайланды. Белгілі тайпа билеушілері, батыр, қолбасшылары хан кеңесінің құрамына кірді. Хан ұлыс жасағының бас қолбасшысы болды. Ұлыста іс қағаздары жүргізіліп, хан жарлықтары хатқа түсіріліп, оған ханның төрт бұрышты алтын мөрі (таңба) басылған. 12 ғасырдың аяғынан бастап Найман мемлекетінің хандары “Бұйрық”, “Күшлік” деп аталды. Инаныш Білге өлген соң, оның екі ұлы Таян хан мен Бұйрық хан таққа таласып, Найман мемлекетін екіге бөлді. Екі иелікке бөлінген ұлыстың әрқайсысы өз алдына дербес әрекет етіп, өзара қырқысты. Бұл ішкі саяси дағдарыс [[Шыңғысхан]] әскери күшінің артуымен тұстас келді. Шыңғысхан және керейлер ханы Тоғрыл (Уаң хан) бастаған қол 1199 жылы Бұйрық ханның, 1204 жылы Таян ханның ұлысын басып алды. Олардың Жамұқа бастаған тайпалар одағының күшімен бірігіп, моңғолдарға қарсы тұрмақ болған әрекеттері нәтижесіз аяқталды. Жетісу жеріне келіп, Найман мемлекетін саяси-әлеум. жағынан қайта күшейтуге тырысқан Таян ханның ұлы Күшлік ханды Шыңғыс ханның Жебе бастаған қолы өлтірді.

==Найман хандығының хандары==
* [[Күшілік хан]]
* [[Бұйрық Хан]]
* Диям хан
* Инанш Білге хан
* Таян хан
* Көксу-Сарыбұқа
* Эният хан
* Даркеш Даян
* Иоан хан
Және тағы басқа [[хан]]дар.

==Наймандардың діндері==

===Христиан дініне өтуі:===
Шамамен [[1007]] немесе [[1008]] жылдары Найман ханы Мерв митрополитеніне елшілік жібереді және өз халқымен бірге [[христиан діні|христиан]]дықтың несториан бағытын қабылдайды.  [[Керей]]лермен, Онғұттармен және [[Татар]]лармен бірге [[моңғол]] тайпаларының бір бөлігі [[христиан діні|Христиан]] дінін қабылдайды.
 
===[[Кетбұға]]ның діні===
'''Кетбұға'''([[1184]]-[[1260]]) – ұлы жыршы, қазақ жыраулық өнерінің негізін қалаушы, [[Шыңғысхан]]ның сенімді қолбасшысы, [[домбыра]]ның әкесі.
[[Найман]] тайпасының [[Бағаналы]] руынан шыққан, [[Христиан діні]]н ұстанған.

===Наймандардың [[Ислам]] дінін қабылдауы===
[[Найман]]дар [[Алтын Орда]]да [[14 ғасыр]]дың басында [[Өзбек хан]]ның тұсында [[Ислам діні]]н қабылдаған.

==Найманнан шыққан Шыңғысханның қолбасшылары==
# [[Кетбұға]] бек
# Жүргетай бек      
# Тоты-Тұлға
# Коксу-Сарыбұқа
# Желме-Бұқа
# Тақай-Бұқа
# Мыңқайыр бек
# Дөледей-Бұқа
# Бөкен-Бұқа
# Ұнғыран бек
# Кішілік-Бұқа
# Дар-Бұқа бек
# Марағай-Бұқа
# Тұнғытай бек
# Сүзеген-Бұқа
# Жедер-Бұқа
# Тарбұқа бек
# Қадай-Бұқа
# Құрбан-Бұқа
# Бұқа бек
# [[Едіге Танашұлы]] бек
Және тағы басқалары, [[Шыңғысхан]]ның мыңдаған қолбасшылары Найман тайпасының бектері және Бұқа деген атауды тек қолбасшылар мен сыйлы адамдарға берген.

==Найман Әмір Темірдің қолбасшылары==
# [[Едіге Танашұлы]]-бек
# Латифаллах-бек
# Тұқай-Темір-бек
# Темур ходжа-бек
# Еркебулан-мырза
# Әмір Әубәкир-бек
# Әмір Ақ-Буқа
# Әмір Әли-Тұтақ
# Саадат-әмір
[[Ақсақ Темір]]дің бас қолбасшыларының бәрі Найман тайпасынан болды,ол тек өзінің адамдарына сенген деседі.

==Найман==  
Аристов «Найман деген Катуни өзенінің бір айрығы еді, сол өзен атыменен қойылған» дейді. Ескі заманда найман көп ел болған, Шыңғыс хан тұсында Таң, Бұйрық деген ағайынды екі хан билеп, екі бөлініп тұрды. Шыңғыс екі ханды да өлтіріп, елін шапқанда, найманның бір бөлегі күнбатысқа барып, осы күнгі моңғол ішінде моңғол болып қалған наймандар - соның нәсілі. Бұл найманның да көбі жер жүзіндегі түрік нәсілдерінде бар. [[Орта жүз]]дегі Найман, біздің қазақтың ескі сөзінше, Софы мырза дегеннің нәсілі. Оны Баба мырза деген інісі өлтіргенде, Софы мырзаның тоқалының жалғыз баласы Өкіреш қазақ ішіне көшіпті. Осы сөз Әбілғазы ханның сөзіне тура келеді. Себебі Әбілғазының әкесі араб Мұхамедханды өлтіріп, «орнына хан қоямын» деп Софы мырза Самарқандтан Хысырау деген хан нәсілді біреуді алып келгенде, араб Махмұд біліп Хысырауды өлтіріп, Софы мырзаны өзіне [[нөкер]] болып тұрған Софының інісі Баба мырзаға бергенде, «мен ханға дұшпан кісіні аға қылмаймын» деп өз ағасын өзі өлтірді деп жазады. Орта жүздегі найманның бергі аталары туралы жазылған Спасский, Аристов, Маевский деген орыс жазушыларының сөзінде жауынгер болып жазылды. Біздің білуімізше, орта жүздегі [[Найман атасы]] - [[Софы мырза]], оның баласы - [[Өкіреш]], оның үш баласы - [[Домбауыл]], [[Сүгірше]], [[Саржомарт]]. [[Домбауыл]] тұқымы жылқысына теріс жағынан таңба басып [[Терістаңбалы]] атанды.

'''Терістаңбалы – Найман елінің ноқта ағасы''',

ол ішінен екі руға бөлінеді [[Бағаналы]], [[Балталы]] екеуі ағайынды емес бірақ ата қонысы бір болғандықтан екеуі бірге айтылады, арғы аталары туыстас Найман. Сүгіршенің баласы - [[Қытай]], оның баласы - [[Төлегетай]], оның төрт баласы - [[Қаракерей]], [[Матай (ру бірлестігі)|Матай]], [[Садыр]], [[Төртұл]], бұл төртеуі:

'''Төлегетайдың төрт арыстаны'''

[[Қаракерей]]дің екі баласы - [[Байторы]], [[Ерторы]]. [[Байторының]] баласы - [[Байыс]] және асырап алған [[Ақнайман]] бұл Найман ішінде жеке ру атанды. Ерторының баласы - [[Байсиық]] және асырап алған [[Қарамолда]], Байыстың бәйбішеден төрт баласы - Мәмбетқұл, Сыбанқұл, Ахмедқұл, Сары. Мәмбетқұл жас күнінде өкпешіл болып, қыржиып отыра бергеннен [[Қыржи]] атанды. Сыбанқұл [[Сыбан]] атанып, Ахмедқұл [[Ақымбет]] атанды. Байыстың тоқалынан екі баласы - [[Тума]], [[Тоқбақ]] және тоқалынан екі бала - [[Бошатчы]], [[Байғана]]. Және Байыстың Мақта апай деген бір қызы Тоқтарқожа дегенге тиіп, Байжігіт, Жанжігіт деген екі бала тауып, Жанжігіт әкесімен еріп Түркістанға кетіп, Байжігіт мұнда қалған. Жоғарыдағы Сарының қатынының аты [[Мұрын]] екен, Сарының нәсілі сол шешелерінің атымен [[Мұрын]] атанды; жоғарғы Байсиықтың төрт баласы - [[Жанғұлы]], [[Меңлібай]], [[Төбет]], [[Ақбелбеу]]. Бұл төртеуіменен [[Қарамолда]] және асыранды [[Семіз Найман]] атанды. Жоғырғы [[Матай]]дың үш баласы - Аталық, [[Кенже]], [[Қаптағай]] - Аталықтың қатыны [[Қызай]] дегеннің атымен тұқымы [[Қызай]] атанды. 

Найманның тағы бір үлкен елі [[Сарыжомарт]], '''Сары мырза''' еліне қаһарман, жомарт болғаннан кейін '''Сары''' атына '''Жомарт''' жұрнағы қосылып '''Сарыжомарт''' атанды
Жоғарғы Сарыжомарттың бәйбішесінен - [[Қаратай (ру)|Қаратай]] және тоқалдың төрт баласы - [[Бұйдалы]], [[Жансары]], [[Баржақсы]], [[Шайгөз]]. Бұл төртеуі нағашысы [[Уақ]] ішіне кетіп, күні бүгін ергенекті [[уақ]] атанып кетті. Оның себебі, [[Саржомарт]]тың нәсілі [[Ергенек]] [[таңба]] салып:

'''Ергенекті Найман'''

аталды. Сол себептен бұлар [[Ергенекті]] деді. Бірақ халықтың көбі оларды [[Уақ]] деп кетті. Саржомарттың тоқалының балалары - [[Бура]] және [[Көкжарлы]].
&lt;ref&gt;Шәкәрім Құдайбердіұлы&lt;/ref&gt;.

== Тарихы ==
Найман туралы деректер оны әуелде Хинганнан Қарпатқа дейін созылып жатқан Ұлы Даланың Ертіс пен Орхон өзендері аралығында ежелден көшіп жүрген тайпалар қатарында таниды. Ол – сонау жыл санауымызға дейінгі екінші ғасырлардан бастап дәуірлеп, Орта Азиядан Сары өзенге дейінгі байтақ аймақты жайлаған Хунну (ғұн) ұлысының, біздің жыл санауымыздың бастапқы ғасырларында қытай жазбаларында «теле» деген атпен әйгеленген байырғы киіз туырлықты қандас тайпалар қауымдастығының кесек бір сынығы. Әбілғазы жазуынша: «Наймандар – көне жұрттардың бірі, малы мен басы көп өскен халық». 
Бұл ел VI-VII ғасырлардағы айбынды Түрік қағанаты заманында дүниеге келген ата жазуымызда Моңғолиядағы қазақ ғалымы әрі қайраткері Қ.Сартқожаұлының дәлелдеуінше, «Байырқу», «сегіз оғұз» тайпасы түрінде көрініс береді. Бірсыпыра ғалымдардың дәлелдеуінше, «оғұз» сөзінің көне Түрк тіліндегі бір мағынасы тайпа дегенге келеді. ( «оқ» - тайпа, «з» - жиынтық сан есім). Ал «найман» моңғолша сегіз деген сөз. Сегіз оғыұз жұртын әуелі «найман аймақ» ( «сегіз тайпа») деп Х ғасырда моңғол тілдес қидандар атай бастаған екен. Кейіннен моңғол империясының дүниеге келіп дәуірлеуі, бұл сөздің негізгі атау орнында қолданыла бастауына одан әрі жағдай жасаған еді. Зерттеушілер бұл тайпа Х ғасырдан «найман» деп атала бастаса да, ХІІІ ғасырға дейінгі бұрынғы «сегіз» аты да қосарлана байқалып келгенін де ортаға тартады. 
Кезінде Жапон теңізінен Шығыс Түркістанға дейінгі байтақ өңірді қоластына бағындырып, наймандарға да біраз уақыт билік жүргізген Лияу әулетінің (Ұлы Қидан мемлекеті тарихы туралы жазылған жылнамаларда (Х ғасыр) наймандар батысында (Ертістен ары) қанлы, қыпшақ, шығысында (Орхон, Тола және Оңғын өзенлерінің алқабы) керей, меркіт, теріскейінде (Селеңгеннің салалары) қырғыз, оңтүстігінде ұйғыр, таңғұттармен шекаралас, қоңсылас болғаны айтылады.

Рәшид-әд-диннің «Жылнамалар жинағы» мен «Моңғолдың құпия шежіресінің» көрсетуінше, Арғұн өзенінің Хайлар деп аталатын саласы мен Халқын гол өзені алқабында қоңыраттар мекендеді. Екінші мыңжылдықтың бас кезінде осы қоңыраттардан батысқа қарай [[Керей]], Меркіт жеріне дейінгі аралықта (Онон, Керуленөзендерінің алқабы) хунну, дунхулардың бір сынығы болып табылатын түрк-моңғол жұрттары да қанатын жайып өсіп жатты. Ол тайпаларға өздерімен іргелес, кейіннен моңғол тілі деп ен тағылған тілде сөйлейтін Қидан (осы сөзден «қытай» атауы шыққан) мемлекетінің үстемдігі мен ықпал-әсері тым етене байқалатын. Түркі тайпаларының қақ ортасында жатқан осы жұрттардың соңыра моңғол тілді атанып кетуінің де бір себебі – түп-тегі Ішкі Моңғолиядан шыққан сол қидандардың жегі құрттай дендеп кеткен жойқын ассимиляйиясына тығыз қатысы бар болуы да ғажап емес. (Мұндай мысалды алыстан іздеудің қажеті де жоқ. Орыс тілі шыңдап ене бастаған жарты ғасыр ішінде, қазақтың жартысына жуығының орыс тілді болып шыға келгені көз алдымызда ғой). ХІІ ғасырдың басында Ұлы Қидан (Ляо мемлекеті) ыдырап, қидандардың біраз бөлігі Жетісу мен Орта Азияға өтіп, Қарақытай мемлекетін құрғаны белгілі (1140-1213). 
Олар кейінірек жергілікті халықтарға сіңісіп кетті. Ал сол ғасырдың соңына таман Онон, Керулен алқабын жайлаған тайпалардың арасынан Темүжин сынды жас көсем бастаған қият тайпасы лау етіп көтеріліп, «тарыдай шашыраған моңғолдың басын қосып», аз уақытта-ақ маңындағы елді ұйыстыра алған моңғол мемлекетіне айналды. Моңғолиялық қазақ ғалымы И.Қабышұлы Темүжинге Шыңғыс (Жеңіс) деген есімді еншілеген керейлердің ханы Торы (Торғыл) екенін айтады. Торыны оған қытайлар берген «Уаң» яки, бір елдің әміршісі лауазымы бойынша Уаң хан деп те атайды. Өзі үлкен бір елдің билеушісі, әрі әкесі Есугейдің андасы болғаннан кейін Торы бұл есімді «жақсы тілек»,   «жарым ырыс» қылып айтса айтқан шығар. Алайда Шыңғыс хан шапқан сайын төске өрлеп, маңайындағы Татар (тата, тетан) мен Қоңыратты қоластына бағындырып алғаннан кейін, Керей елінің өзіне ауыз салды. Әкесіндей болған Торыны (Уаң ханды) туған жерінен безіндіріп, ақыры ол найман қарауылдарының қолынан кездейсоқ қаза тапты. 
Ал ауқатты Найман мемлекетінің Шыңғыс ханмен шайқастары тарихи жылнамаларда жан-жақты жазылып қалған бір хикая.

Темүжиннің әкесі Есүгей батырдың тұсында Найман елін Инанч Білге қаған билеген еді. «Инанч» - сенімді, «білге» - білгір, кемеңгер деген сөз. Сол Инанч білгенің заманында наймандар Қидан мемлекетінің (қарақытайлардың) қармағынан құтылып, бостандығын алады. Ол өлгеннен кейін Найман ұлысы екі баласы байбұқа (қосалқы аты – Тай, Таян. Қидандар оған Дауаң) «үлкен әмірші» (деген атақ берген, сол сөз келе-келе Таянға айналған) мен Бүйректің таласына түседі. Ақыры ағайынды екеу арасындағы араздық ұлысты екіге бөліп тынады. Тай хан үлкені болғандықтан, әкесінің орнында жазық аймақты, Бүйрек таулы өңірді мекендейді. 
Наймандар мен Шыңғыс хан әскерінің алғашқы шайқасы 1199 жылы Алтай өңіріндегі Үліңгір көлінің маңында өткен еді. Онда Шыңғыс керей ханы Торының шақыруымен одақтас ретінде көмекке келген. Сол жолы Бүйрек хан ойсырай жеңіліп, өзі Енисей қырғыздарына қашып құтылады. Арада үш жыл өтпей жатып, олар тағы да шайқас даласында бас қосқан. Бірақ бұл жолы да Шыңғыс хан мен Уаң ханның тізе қоса қимылдауы Бүйрек ханның ойсырай жеңілуіне мәжбүр етті. Ол басын әзер сауғалап, тағы да қашып құтылды.
Бұдан кейін Шыңғыс ханның керейлермен жауласып, Торы ханның (Уаң ханның) түбіне жеткенін жаңа айттық. Оны өлтірген Бүйрік ханның ағасы Тай ханның жасауылдары болатын. Сол хабарға көзі анық жеткен Тай бойын ашу-ыза кернеп: «Күншығыстағы аз моңғол қыр көрсететінді шығарды. Атасынан асыл жаралған Уаң ханды алуан түрлі қырмен қорқытып, безендіріп, өлімге душар етті. Сөйтіп олар бәрін иеленіп, қаған болмақшы ғой, тегі? Күн мен ай аспанды үнемі жарық етіп тұру үшінжаратылған болар. Ал жерде екі қаған бола алмайды. Ендеше сол аз моңғолды байлап әкелейік», - дейді. («Моңғолдың құпия шежіресі»). Сонда Тай ханның кіші шешесі Кербез: «Қайтпексің, ол моңғолдар қоңырсыған иісті, қомыт-қомыт киімді емес пе? Әкеліп қайтесің. Аулап жүргенің жөн ғой. Тек өңі түзу қыз-қатындарын әкеліп, қол-аяғыңды жуындарап, мал сауғызса жетпей ме?» - дейді.
Тай хан маңайындағы әлі де моңғолдарға бағына қоймаған меркіт, қатаған, дүрбет тайпалары және бұрын талқандалған керейлер мен татарлардың біраз бөлігімен одақ құрып, Шыңғыс ханға қарсы жорыққа қамданады. Алайда бұл хабарды алысымен, Шыңғыс ертерек қимылдап, одақтастар әскеріне тұтқиылдан шабуыл жасап, оларды тас-талқан етеді. Тай хан соғыста қаза тауып, оның ұлы Күшлік аман қалған жұртын бастап, бұл кезде Алтайдың солтүстігінде жүрген ағасы Бүйрек ханға келіп паналайды. 
Осыдан кейін бүкіл найман елінің қонысы моңғолдың қоластына қараған. «Құпия шежіреде» Тай ханның кіші шешесі Кербез (Күрбесу) ханымды Шыңғыс хан алдына әкелдіріп: «Сен моңғолды сасық депсің ғой. Қандай екен», - деп өзіне тоқал етіп алғандығы жазылады.

Қанаттас отырған ірі көршілері наймандар мен керейіттерді осылайша жеңгеннен кейін бұл өңірде енді Шыңғыс ханды тоқтата алатын күш те қалмаған еді. Аз уақытта ол қазіргі моңғол жеріне сәйкес келетін аймақты түгел бағындырып алды., 1206 жылы киіз туырлықты көшпелілер Онон жағасына құрылтайға жиналып, «тоғыз сирақты ақ ту көтеріп», Шыңғысты Моңғол империясының ұлы ханы етіп көтерді. (Тарихшы И.Қабышұлы сол империя құрылар қарсаңында моңғолдар 200 мың, керейлер 600 мың, наймандар 800 мың болған екен деген дәйек айтады). 
Осы құрылтайдан кейін Шыңғыс хан Алтайдың күнгейінде әлі де найманның атамекенін қайтарып алуды ойлап жүрген Бүйрек ханға жорыққа аттанады. Ол бұл кезде ештеңеден хабарсыз Ұлық тау қойнауындағы Сақсу өзенің бойында аз адаммен аң аулап, сейіл құрып жүрген еді. Қас қылғандай қалың әскер дәл оның үстінен түседі де, тұтқынға алынып, ата жауы сол жерде оның басын шабады. Оған паналап жүрген Күшлік аман қалған елді ертіп Ертіске қарай қашады. Алайда Шыңғыс хан наймандарға бұл жерде де тыныштық бермейді. 1208 жылы Ертіс жағасында наймандар мен меркіттердің бірлескен күшін тас-талқан қылады. Одан кейін бұл тайпалар Жетісуға қарай бас сауғалайды.

Күшлік хан Бесбалық, Тұрфай аймағы арқылы айналып, бір кезде наймандарды да билеген Қидан мемлекетінің Орта Азияға келіп жаңғырған түрі Қарақытай империясының астанасы Баласағұнға жетеді. Бұл дәуірде Жоңғар тауынан Иранға дейінгі аймақ осы Қарақытай Гурханына (ұлы ханына) қарайтын. Наймандардың Таян сынды ханының баласы Күшлікті Гурхан сарайында ілтипатпен қарсы алады. Жилугу Гурхан оған қызын беріп, жақын адамдарының бірі етеді. Бұл шамада Қарақытай мемлекетінің әлсіреп, бұған дейін оған бағынышты боп келген Хорезм елінің елінің дәуірлей бастаған да кезі еді. Шамасы Гурхан Күшлік төңірегіне жиналуға тиіс наймандарды өз мүддесіне пайдалануды көздеген де болуы керек. Әрі Күшліктің де оған осы тектес уәде бергенін біз Рәшид-әд-диннің «Жылнамалар жинағынан», Қытайдың «Жол қатынас тарихының материалдары» атты еңбегінен ұшырастырамыз. Күшлік хан Жилугуге: «Менің тайпам көп, олар қазір Еміл, Қойлық, Бесбалық жерлеріне келіп қоныстанып отыр. Маған рұқсат берсеңіз, оларды жинап, олардың күшін мен сіздерге көмек беремін», - дейді. Гурхан мұны мақұл көріп, оған қару-жарақ, қаражат береді. 
Әрине Таян ханның ұлы Күшлік хан Түркістан аймағына келіпті деген хабар осы маңға Шыңғыс ханның қаһарынан ығысып келген наймандарға қатты әсер етті. Олар тез арада Күшлік ханның қоластына жиналып, жойқын күшке айналды. Бұл жағдай енді Күшлікті Гурхан билігін тартып алу ниетіне итермеледі. Және сол кезде талайдан андысулы Мұхаммед Хорезмнің Гурханға қарсы шыққанын естуі мұң екен, Күшлік те ойын жүзеге асырмақ боп Қарақытай әміршісіне қарсы қимылды бастап жіберді. Жасанған әскер қойсың ба, Күшлік көп ұзамай-ақ өз қайын атасының тағына отырды. Осылайша Шыңғыс хан әскерінен күйреген (1204 жыл) Найман мемлекетінің соңғы ханы арада сегіз жыл өтпей жатып, Қарақытай империясының билігін өз қолына алған. 
Тарихи деректерде наймандар мен керейлердің несториан дінін (христиан дініндегі бір ағым) ұстанғаны айтылады. Күшлік хан Жилугудің қызы Күнкеге үйленгенннен кейін несториан дінінен шығып, будда дініне (пұтқа табынушылық) кіреді. Ол кезде Қарақытай мемлекетіндегі жұрттың дені мұсылман дінін ұстанатын болғандықтан, Күшлік хан тарапынан олар «не несториан, не будда дініне кірсін» деген зомбылық талаптар да қойылып тұрған көрінеді.

Атамекенінен көтере қуып жіберген найман ханы Күшліктің байтақ Түркістан аймағында бұлайша дәуірлеп отырғанынан Шыңғыс хан сірә хабарсыз емес-тін. Тек ол бұл кезеңде  Қытайды жаулап алу жорықтарының басы-қасында жүрді. Сол жорықтан қайтысымен, Шыңғыс хан 1218 жылы Күшлікке қарсы әйгілі қолбасшысы Жебе ноян басқарған күшті әскерін жіберді. Жебе ноян Қарақытай еліне жетісімен, баршаға дін, сенім бостандығын жариялады. Бұған дейін де өзіне мұсылмандарды қарсы қойып алған Күшлік шайқастарда шыңдалып келген моңғол әскерлерінің екпініне төтеп бере алмады. Тас-талқан болып жеңіліп, Алтай тауларына қарай қашты. Бірақ Жебе ноян оны қойммай қуалап жүріп, ақыры Сарыкөл маңында қолға түсіріп, өлтіріп тынады. Найман елінің Шыңғыс ханға қарсы жиырма жылдай уақытқа созылған қан кешті күресі осылайша аяқталды.
Найман мемлекетінің күйреуі атамекендерінде қалың отырған бұл елдің құрамына кірген рулардың жан-жаққа  кең ыдырап кетуіне, басқа тайпалар арасына сіңуіне әсер етті. Олардың біраз бөлігі байырғы қоныстарына жақын Ертіс, Алтай алқабында орнығып қалып, Шыңғыс ханның баласы Үгедей ханның қол астына қарады. Шапқыншылықтан ығысқандары Балқаш төңірегіне, Алакөл маңына, Сыр, Ырғыз алқабына орналасты, оңтүстікте Орта Азия хандықтары жеріне дейін жетті.

Бұл өңірде қоныстанған наймандар ХV ғасырдың соңында Мұхаммед Шайбани ханның ықпалында болды. 16 ғасырда Марыға найманнан шыққан Қобыз би, Жолым билер әмір жүргізді. Найман Назар би Балхты биледі. Нұраталық көшпелілерді найман Ахметәлі басқарды. Шайбан тұқымы Бабаханның бір әскербасысы найман Жанмұхаммед би болды. Шежіреші Әбілғазы найман Сопыр мырзаның 1604 жылы оның әкесі Араб Мұхаммед ханды өлтіру үшін қастандық ұйымдастырушылардың бірі болғанын тілге тиек етеді. Осы мысалдардан-ақ наймандардың Орта Азия аймағында қабырғалы күштердің бірі ретінде әрекет еткенін байқау қиын емес. Бұл наймандар бірте-бірте жергілікті халыққа сіңісіп, өзбек, қарақалпақ қауымдастығының бір тармағы болып кетті. Өзбектерде қазақ-найман, қарақалпақта бағаналы, терістаңбалы, қырғызда бүйе найман, күн найман, мырза найман, жуанбұт найман руларының кездесуі сол араласудың бір нышаны.

Қазақ наймандары 1720 жылдардағы Жоңғар шапқыншылығынан кейін Орталық Қазақстандағы Тоқырауын алқабынан Алтай мен Жоңғар тауларына дейінгі аралыққа орналасты. М.Тынышбайұлының айтуынша, наймандардың 1810 жылы Қарқаралы мен Шыңғыстайды тастап оңтүстікке қарай сырғуы олардың соңғы қоныс аударуы болған еді. Осы тарихшы наймандардың саны 1917 жылдың қарсаңында Бұқара мен Қытайдағы руластарын қосқанда 830 мың адам төңірегінде деп көрсетеді.
Орта жүз елдері арасында дәл наймандардағыдай мол таңбаны кездестіре алмайсың. Олардың ірі рулық бірлестігі ғана емес, кейде жеке руларының өзі де дербес ұран-таңбаға ие. Дәл осы ерекшеліктің өзінде оның сонау бірінші мыңжылдықта «сегіз-оғыз» деп көрініс берген сипатының әсері болуы да ғажап емес. «Сегіз тайпа» - демек, найман жұрты осынша тайпадан құралған. Алайда ғылыми деректерде олар туралы анық мәлімет жоқ.

Тарихи деректерге сүйенсек, «Найман» - қазақ шежірелерінде айтылғандай жеке адамның аты емес. Алайда халық шығармашылығы оны түп бабаның есімі етіп, өзін найманбыз дейтін бар руды (олардың арасында баяғы аласапыран замандарда басқа елдерден келіп сіңіскен жұрттар бар болса да) сол «шалдан» ғана тарқатып қояды.

Қария сөздер бойынша Найманның кешігіп көрген Тоқпан деген ұлы ер жеткен кезде Ұлы жүз Дулат бидің қызы Ақсұлуға үйленген екен дейді. Содан аз уақыт өтер-өтпесте Найманның кемпірі мен ұлы Тоқпан қатар қайтыс болады. Ақсұлу өзі түскен шаңырақтың болашағын ойлап, еліне барып, жақын сіңлілерінің бірі Әлпешті сұрап әкеліп, атасына қосады. Найман Қызейнемен алты айдай ғұмыр кешіп көз жұмады. Екіқабат қалған Әлпеш күн жетіп босанады. Баланың атын Найманнан қалған белгі ғой деп Белгібай қояды. Оның екінші аты - Өкіреш. Найманның әулие келіні Ақсұлу атасының жылын бергеннен кейін Қызынейді Найманның ұлы атасы делінетін Сарманаймен бір туысқан Шумақ дегеннің немересі Елтайға қосады. Оған атамның орнына атам болды деп Ел ата деген ат қояды. Қызыней одан Серкібай деген ұл табады. Ақсұлу Белгібайды тәрбиелеп өсіріп, он бес жасқа толғанда қайным деп оған өзі тиеді. Одан Сүйінше, Сүгірше деген екі ұл табады. Немере сіңлісі Тоқсұлуды кейіннен әпкеме қолқанат болсын деп бір сіңлісі Қаракөзді Белгібайға қосады. Қаракөзден Өтеген туады. 
Қазақ шежіресінде бар Найман осы төртеуінен тарайды да, тоғыз таңбалы найман аталады.

== Найман тайпасының жер аумағы ==
Жалпы Наймандардың қоныстануы сонау [[Батыс]] [[Моңғолия|Моңғолиядан]] [[Таяу Шығыс|Таяу Шығысқа]] дейін бастау алады, ал Қазақ жеріне келетін болсақ, Алтай жерінің ең үлкен руы ол Найман және [[Қазақ халқы|Қазақ халқының]] құрамындағы ең үлкен ру, тайпа болып саналады.

Найман тайпасының рулары бүкіл Қазақстанда қоныстанды, бірақ олардың мейлінше көп табан тіреген жерлері мыналар: Орталық Қазақстанда Жезқазған, Құланөтпес, Терісаққан, Қума өзендерінің аңғары, Қорғалжын, Теңіз көлдеріпің төңірегі, Нұра өзені мен оның көптеген салаларының бойы; бүкіл Шығыс Қазақстан Наймандардың ғасырлар бойы мекен еткен [[Ата-қоныс|ата-қонысы]], [[Солтүстік]] [[Балқаш]] өңірі, [[Қарқаралы]], [[Көкшетау]] таулары және оның көптеген өзендері бар төңірегі, [[Ащысу]], [[Нұра]] өзендерінің бас жағы, [[Қарасор]], [[Қатынкөл]], [[Саумалкөл]] көлдерінің төңірегі мен [[Ертіс]] бойы; [[Солтүстік Қазақстан|Солтүстік Қазақстанда]] [[Кішіқарой]] және [[Ебейті]] көлдерінен бастап, одан әрі [[Есіл]] мен оның салалары бойымен батысқа қарай, Зеренді, Алабота, Жалбыркөл, Сәулекөл, Ақпан-бөрлі, Тайсары, Жабай, Жыланды өзендерінің т. б. бойы.

Наймандар [[Кіші жүз]] жерінде де мекен еткен, ол жерлер: [[Атырау]], [[Ақтау]] жерінде Ақтаз-Найман руы, [[Шошқалы]], [[Сарыкөл]], [[Қойбағар]] көлдерінің төңірегі, көптеген шағын өзендердің бойы мен осы көлдер маңындағы алқаптар, [[Торғай|Торғайға]] құятын Үлкентамды, Мойылды, Сарыторғай деген шағын өзендердің бойы, сондай-ақ Торғай өзенінің төмен жағы және Сарыкөл төңірегі.

[[Оңтүстік Қазақстан|Оңтүстік Қазақстанда]] [[Ұлы жүз]] жерінде: [[Іле]] бойын, [[Сарқант]], [[Лепсі]], [[Қапал]], [[Талдықорған]], [[Алматы]] облыстарын және [[Шымкент]], [[Түркістан]] өңірлерінің солтүстік-шығыс жерлерін мекен еткен.

Жалпы алғанда, Найман тайпасының қоныстанған жерлері осы.

== Найман жылқысы ==
'''Найман жылқысы''' – қазіргі [[Қазақстан]] аумағында өсірілетін және қазіргі уақытта [[Қазақстан Республикасы|Қазақстан Республикасында]] және оған іргелес аумақтарда өсірілетін қазақ жылқыларының ең көне тұқымдарының бірі, [[қазақ]] тұқымының ірі өкілдері. Төзімді және қарапайым тұқымды, табын ұстайтын, далалық типті, қатал жағдайда өмір сүруге бейімделген. Бұл тұқымның жылқыларының алдыңғы бөлігі кең, құлақтары кішкентай және жақ бұлшықеттері жақсы дамыған пропорционалды басы бар. Мойын қалыпты ұзындықта, жиі төмен орналасқан, желке қалыптыдан қысқаға дейін, құрғауы бұлшықетті. Найман жылқылары негізінен тым төмен, қулықтағы биіктігі 1,44-1,80 метр, арқасы түзу, белі кең. Кеуде дөңгелектелген, орташа тереңдікте және ені бар, иық жүзі қысқа, тік орнатылған. Круп қысқа, кейбір жылқыларда салбыраған, бұлшықеттері жақсы дамыған. Алдыңғы аяқтары күшті, жақсы бекітілген, тығыз тұяқты, қысқа және қалың қылшықтары бар.

== Шежіресі ==
*[[Бағаналы (ру)|Бағаналы]]
*[[Балталы]]
*[[Ергенекті]]
*[[Қаракерей]]
*[[Матай (ру бірлестігі)|Матай]]
*[[Садыр]]
*[[Терістаңбалы (ру)]]
*[[Төртуыл]]
*[[Қаратай (ру)|Қаратай]]
*[[Көкжарлы]]
*[[Сарыжомарт]]
*[[Бура (найман)]]
*Дүрмен-[[барлас]]

{{rodovid|937570}}

== Нұсқаулар ==
* [http://www.history.kz/Articles/naiman.php History.kz ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081221234402/http://www.history.kz/Articles/naiman.php |date=2008-12-21 }}
* [http://www.art-kaz.ru/images/najman.html Наймандар] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100117010629/http://www.art-kaz.ru/images/najman.html |date=2010-01-17 }}
* [https://www.facebook.com/groups/1737606993168657/permalink/2216924228570262/ Найман рулары кұрамы сұрақнама бойынша]

{{Қазақ рулары}}

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Қазақтар]]
[[Санат:Моңғолдар]]
[[Санат:Ойраттар]]
[[Санат:Қалмақтар]]
[[Санат:Моңғол рулары]]
[[Санат:Қырғыз тайпалары]]
[[Санат:Өзбек тайпалары]]
[[Санат:Түркі тайпалары]]</text>
      <sha1>nn2vm8dak89bqci5w32v1w3ve3xuqg3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Өмірзақ Естайұлы Шөкеев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7496</id>
    <revision>
      <id>3063668</id>
      <parentid>3063365</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T04:10:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Aseltengebaeva21nis</username>
        <id>116829</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5080" xml:space="preserve">[[Сурет:Шөкеев.jpg|thumb|right|200px|Өмірзақ Естайұлы Шөкеев]]
'''Өмірзақ Естайұлы Шөкеев''' ([[12 желтоқсан]], [[1964 жыл|1964]], [[Түркістан]]) — [[Түркістан облысы]]ның әкімі (2019 жылдың 26 ақпанынан).&lt;ref&gt;https://inbusiness.kz/kz/appointment/shokeev-omirzak-estajuly&lt;/ref&gt; Экономика ғылымдарының кандидаты.

== Қысқаша өмірбаяны ==
* [[Мәскеу]] экономикалық-статистикалық институтын бітірген.
* ҚР Президенті жанындағы Жоғары экономикалық кеңестің кеңесшісі; 
* Президент Әкімшілігі мен Министрлер Кабинетінің қаржы бөлімі меңгерушісінің орынбасары 1991—1993 жж. қызметтерін атқарған.
* 1993—1995 жж. [[Түркістан облысы]]ның мемлекеттік меншік жөніндегі территориялдық комитетінің төрағасы.
* 1995 ж. қараша айынан - ҚР Экономика министрі; ҚР вице-премьері болып қызметтер атқарған.
* 1997 ж. қарашасынан 1998 жылдың сәуіріне дейін - [[БТА Банкі|«Тұран-Әлем» банкінің]] басқарма төрағасы;
* 1998 ж. тамыз айынан - ҚР Президенті Әкімшілігі басшысының орынбасары лауазымында болды.
* 1998 ж. тамыздың 19 - [[Қостанай облысы]]ның  әкімі қызметін атқарған.
* 2004 ж. наурызынан - [[Астана]] қаласының әкімі қызметін атқарған.
* 2006 ж. қыркүйектің 20-сынан - Оңтүстік Қазақстан облысының әкімі.
* 2007 ж. тамыздың 27-нен - Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары.
* 2009 жылғы 3 наурыздан - Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің бірінші орынбасары.
* 2011 ж. 26 желтоқсанынан - &quot;Самұрық-Қазына&quot; ҰӘҚ-ң басқарма төрағасы.&lt;ref&gt;[http://pm.kz/kz/news/1097 Премьер-Министр Өмірзақ Шөкеевті «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қорының басшысы етіп тағайындады] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160810064514/http://pm.kz/kz/news/1097 |date=2016-08-10 }}&lt;/ref&gt;
*2017 жылдың 12 желтоқсанынан – 2019 жылдың 25 ақпанына дейін ҚР премьер-министрінің орынбасары – ауыл шаруашылығы министрі.
*2019 жылдың 26 ақпанынан – [[Түркістан облысы]]ның әкімі.&lt;ref&gt;https://inbusiness.kz/kz/appointment/shokeev-omirzak-estajuly&lt;/ref&gt;

==Отбасы==
* Үйленген. Жұбайы - Мұхамеджанова Зәуре Советқалиқызы.  
* Қыздары - Нұрбала, Нұргүл; 
* ұлы - Нұрасыл.&lt;ref&gt;Қазақстан Республикасында кімнің кім екені - 2011 жыл. Екі томдық анықтамалық. Алматы, 2011 ІSВN 978-601-278-473-2&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:12 наурызда туғандар]]
[[Санат:1964 жылы туғандар]]
[[Санат:Түркістанда туғандар]]
[[Санат:Қазақстан мемлекет қайраткерлері]]
[[Санат:Нұр-Сұлтан әкімдері]]
[[Санат:Қазақстан экономика министрлері]]
[[Санат:Қазақстан сауда министрлері]]
[[Санат:Қостанай облысының әкімдері]]
[[Санат:Түркістан облысының әкімдері]]
[[Санат:Қазақстан премьер-министрінің орынбасарлары]]
[[Санат:Самұрық-Қазына ҰӘҚ басқарма төрағалары]]
[[Санат:Экономика ғылымдарының кандидаттары]]
[[Санат:Қазақстан экономистері]]
[[Санат:Барыс орденінің иегерлері]]
[[Санат:Парасат орденінің иегерлері]]
[[Санат:Астанаға 10 жыл медалінің иегерлері]]
[[Санат:Еуразия экономикалық одағын құрудағы еңбегі үшін медалінің иегерлері]]
[[Санат:Халықтар Достығы орденінің (Беларусь) иегерлері]]
[[Санат:Нұр-Сұлтанның құрметті азаматтары]]
[[Санат:Қазақстан министрлері]]</text>
      <sha1>5zud8sgbl5s79xktphdg954elcvqjda</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Анатомия</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13370</id>
    <revision>
      <id>3063562</id>
      <parentid>3063112</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:32:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6276" xml:space="preserve">[[Сурет:Lateral head anatomy detail.jpg|thumb]]
[[Сурет:Heart-and-lungs.jpg|thumb|right|Адам жүрегі мен өкпесі, ''[[Gray's Anatomy]]'' ескі баспасынан.]]
'''Анатомия''' ({{lang-el|ἀνα}} - үстінен + {{lang-el|τέμνω}}- кесем — бөлшектеу, кесу, іреу) — тірі организмдердің үлкейткіш аспаптардың көмегінсіз көзге көрінетін құрылысын зерттейтін іргелі (фундаментальды) биологиялық морфологиялық ғылым. 

Анатомия — зерттеу бағыттарына байланысты [[жануарлар]] және [[өсімдік]]тер анатомиясы болып екіге бөлінеді. *Жануарлар анатомиясынан [[адам]] анатомиясы жеке ғылым саласы ретінде бөлінді. Зерттеу бағыттарына сәйкес анатомия өз кезегінде бірнеше салаларға бөлінеді: 
# жүйелі анатомия — [[адам]] мен [[жануарлар]] дене мүшелерінің құрылысын, олардың атқаратын қызметтерімен байланыстырып, мүшелер жүйелері ретінде (тері жабыны, [[сүйек]]тер, [[бұлшық ет]]тер, [[ас қорыту]], [[тыныс алу]], [[зәр бөлу]], [[көбею]], [[тамырлар]], эндокринді [[без]]дер, [[жүйке жүйе]]лері) зерттейді;
# [[мүсіндік (пластикалық) анатомия]] — [[адам]] мен [[жануарлар]] организмдерінің сыртқы дене бітімі мен дене бөліктерінің тұрақты жағдайдағы немесе қозғалыстағы пропорциялық арақатынасын зерттейді. [[Мүсіндік анатомия]]ның негізін қалаған италиян ғалымы [[Леонардо да Винчи]];
# [[топографиялық анатомия]] — [[адам]] мен [[жануарлар]] организмдерінің белгілі аумақтары мен бөліктеріндегі әртүрлі жүйелер мүшелерінің орналасу орындары мен сол аймақтағы олардың арақатынастарын зерттейді;
# [[салыстырмалы анатомия]] — әртүрлі типтер мен кластарға жататын жануарлардың белгілі бір мүшелерінің немесе мүшелер жүйелерінің құрылыстарын салыстырып зерттейді;
# [[түр анатомиясы]] — жануарлардың түрлеріне байланысты, олардың дене құрылысындағы ерекшеліктерді анықтайды;
# [[тұқым анатомиясы]] — мал тұқымдарына сәйкес, олардың дене құрылысындағы салыстырмалы айырмашылықтарды зерттейді;
# [[жас анатомиясы]] — жануарлардың жасына байланысты, олардың дене мүшелері құрылысындағы [[құрылым]]дық өзгерістерді анықтайды;
# [[қалыпты анатомия]] — ересек [[адам]] мен [[жануарлар]] организмдерінің дертсіз қалыпты жағдайдағы [[құрылыс]]ын анықтап зертгейді;
# [[патологиялық анатомия]] — ауырған организм дене мүшелерінің [[құрылыс]]ын қалыпты анатомия мөліметтерімен салыстыра отырып зерттейді;
# [[Жеке гистология немесе микроскопиялық анатомия]] — [[жануарлар]] организмі мүшелерінің микроскоппен ғана көрінетін [[құрылыс]]ын зерттейді.
Адам мен жануарлардың қалыпты анатомиясы көптеген ғылыми салалардан тұрады: 
* [[остеология]] — [[сүйек]]тер жүйесі туралы ілім 
* [[синдесмология]] — [[сүйек]]тер байланыстары туралы ілім
* [[миология]] — бұлшықеттер туралы ілім
*[[ дерматология]] —  тері жабыны және онын туындылары туралы ілім
* [[спланхнология]] — ішкі ағзалар туралы ілім
* [[эндокринология]] — ішкі секреция бездері туралы ілім
* [[ангиология]] — тамырлар жүйесі (қанайналым, лимфаайналым, қантүзу мүшелері) туралы ілім
* [[неврология]] — жүйке жүйесі туралы ілім
* [[Сезім мүшелері]] (эстезиология) — сезім мүшелері туралы ілім. 
#Анатомия ғылымының негізін көне [[грек ғұламалары]]: [[Алкмеон Кротонский]], [[Гиппократ]], [[Аристотель]], [[Герофил]], [[Эразистрат]].
#Ертедегі [[Рим]] ғалымдары: [[А.К. Цельс]], [[К.Гален]].
#[[Орта ғасыр]]дың шығыс ғұламасы: [[Әбу Әли ибн Сина]].
#[[Қайта өрлеу дәуірі]]нің ғалымдары: [[Леонардо да Винчи]], [[А.Везалий]] және т.б. ғалымдар қалады.&lt;ref&gt;Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / — Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{wikify}}

[[Санат:Биоморфология]]
[[Санат:Биология]]
[[Санат:Морфология]]</text>
      <sha1>bdwl5nd7m05xqk1inpakozxekdl5o8o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063563</id>
      <parentid>3063562</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:32:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>−[[Санат:Биоморфология]]; −[[Санат:Биология]]; −[[Санат:Морфология]]; +[[Санат:Анатомия]] ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6198" xml:space="preserve">[[Сурет:Lateral head anatomy detail.jpg|thumb]]
[[Сурет:Heart-and-lungs.jpg|thumb|right|Адам жүрегі мен өкпесі, ''[[Gray's Anatomy]]'' ескі баспасынан.]]
'''Анатомия''' ({{lang-el|ἀνα}} - үстінен + {{lang-el|τέμνω}}- кесем — бөлшектеу, кесу, іреу) — тірі организмдердің үлкейткіш аспаптардың көмегінсіз көзге көрінетін құрылысын зерттейтін іргелі (фундаментальды) биологиялық морфологиялық ғылым. 

Анатомия — зерттеу бағыттарына байланысты [[жануарлар]] және [[өсімдік]]тер анатомиясы болып екіге бөлінеді. *Жануарлар анатомиясынан [[адам]] анатомиясы жеке ғылым саласы ретінде бөлінді. Зерттеу бағыттарына сәйкес анатомия өз кезегінде бірнеше салаларға бөлінеді: 
# жүйелі анатомия — [[адам]] мен [[жануарлар]] дене мүшелерінің құрылысын, олардың атқаратын қызметтерімен байланыстырып, мүшелер жүйелері ретінде (тері жабыны, [[сүйек]]тер, [[бұлшық ет]]тер, [[ас қорыту]], [[тыныс алу]], [[зәр бөлу]], [[көбею]], [[тамырлар]], эндокринді [[без]]дер, [[жүйке жүйе]]лері) зерттейді;
# [[мүсіндік (пластикалық) анатомия]] — [[адам]] мен [[жануарлар]] организмдерінің сыртқы дене бітімі мен дене бөліктерінің тұрақты жағдайдағы немесе қозғалыстағы пропорциялық арақатынасын зерттейді. [[Мүсіндік анатомия]]ның негізін қалаған италиян ғалымы [[Леонардо да Винчи]];
# [[топографиялық анатомия]] — [[адам]] мен [[жануарлар]] организмдерінің белгілі аумақтары мен бөліктеріндегі әртүрлі жүйелер мүшелерінің орналасу орындары мен сол аймақтағы олардың арақатынастарын зерттейді;
# [[салыстырмалы анатомия]] — әртүрлі типтер мен кластарға жататын жануарлардың белгілі бір мүшелерінің немесе мүшелер жүйелерінің құрылыстарын салыстырып зерттейді;
# [[түр анатомиясы]] — жануарлардың түрлеріне байланысты, олардың дене құрылысындағы ерекшеліктерді анықтайды;
# [[тұқым анатомиясы]] — мал тұқымдарына сәйкес, олардың дене құрылысындағы салыстырмалы айырмашылықтарды зерттейді;
# [[жас анатомиясы]] — жануарлардың жасына байланысты, олардың дене мүшелері құрылысындағы [[құрылым]]дық өзгерістерді анықтайды;
# [[қалыпты анатомия]] — ересек [[адам]] мен [[жануарлар]] организмдерінің дертсіз қалыпты жағдайдағы [[құрылыс]]ын анықтап зертгейді;
# [[патологиялық анатомия]] — ауырған организм дене мүшелерінің [[құрылыс]]ын қалыпты анатомия мөліметтерімен салыстыра отырып зерттейді;
# [[Жеке гистология немесе микроскопиялық анатомия]] — [[жануарлар]] организмі мүшелерінің микроскоппен ғана көрінетін [[құрылыс]]ын зерттейді.
Адам мен жануарлардың қалыпты анатомиясы көптеген ғылыми салалардан тұрады: 
* [[остеология]] — [[сүйек]]тер жүйесі туралы ілім 
* [[синдесмология]] — [[сүйек]]тер байланыстары туралы ілім
* [[миология]] — бұлшықеттер туралы ілім
*[[ дерматология]] —  тері жабыны және онын туындылары туралы ілім
* [[спланхнология]] — ішкі ағзалар туралы ілім
* [[эндокринология]] — ішкі секреция бездері туралы ілім
* [[ангиология]] — тамырлар жүйесі (қанайналым, лимфаайналым, қантүзу мүшелері) туралы ілім
* [[неврология]] — жүйке жүйесі туралы ілім
* [[Сезім мүшелері]] (эстезиология) — сезім мүшелері туралы ілім. 
#Анатомия ғылымының негізін көне [[грек ғұламалары]]: [[Алкмеон Кротонский]], [[Гиппократ]], [[Аристотель]], [[Герофил]], [[Эразистрат]].
#Ертедегі [[Рим]] ғалымдары: [[А.К. Цельс]], [[К.Гален]].
#[[Орта ғасыр]]дың шығыс ғұламасы: [[Әбу Әли ибн Сина]].
#[[Қайта өрлеу дәуірі]]нің ғалымдары: [[Леонардо да Винчи]], [[А.Везалий]] және т.б. ғалымдар қалады.&lt;ref&gt;Биоморфология терминдерінің түсіндірме сөздігі / — Алматы: «Сөздік-Словарь», 2009 жыл. ISBN 9965-822-54-9&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{wikify}}

[[Санат:Анатомия]]</text>
      <sha1>cd50gfbt6ako9pzuhgkx8urk505mqsu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Орта жүз</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13691</id>
    <revision>
      <id>3063584</id>
      <parentid>3063458</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:03:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac]] ([[User talk:Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|т]]) өңдемелерінен [[User:Kasymov|Kasymov]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22593" xml:space="preserve">{{Тарихи мемлекеттер
 |атауы                    = Орта жүз
 |карта                    = Жуз.svg
 |size                     = 200 px
 |сипаттамасы              =  XX ғ. басындағы көшпенді Орта жүздердің қоныстанған жерлері. Орта жүз картада қызғылт-сары түспен белгіленген 
 &lt;!-- |type_before         = егер бұл параметр үлгіде кездесетін болса,
онда келесіні жазу керек: «Құрушы мемлекеттер»,
әйтпесе, оны өшіріңіз. Онда былай шығады: «Алдыңғысы».--&gt;
 |p1                       = Қазақ хандығы
 |flag_p1                  = Flag of the Kazakh Khanate.svg
 |құрылуы                  = [[1456 жыл|1456]]
 |ыдырауы                  =[[1822 жыл|1822]]
 &lt;!-- |type_after               = егер бұл параметр үлгіде кездесетін болса,
онда келесіні жазу керек: «Ыдырағаннан кейінгі мемлекеттер…»,
әйтпесе, оны өшіріңіз. Онда былай шығады: «Кейінгісі».--&gt;
 |s1                       = Ресей империясы
 |flag_s1                  = Flag_of_Russia.svg 
 |астана                   = [[1456 жыл|1456]]—[[1847 жыл|1847]] [[Түркістан (қала)|Түркістан]]
 |тілі                     = [[қазақ тілі]]
 |халқы                    = [[қазақтар]]
 |рулар                    = [[арғын]], [[қыпшақ]], [[найман]], [[керей]], [[уақ]], [[қоңырат]]
 |басқарушылар_титулы2     = &lt;!--келесі басқарушының титулы өзгеріп кеткен жағдайда қолданылады--&gt;
 |дейін                    = Қазақ хандығы
 |кейін                    = Ресей империясы
}}
:''Тағы қараңыз: [[Қазақ жүздері]]''
[[File:Жуз.svg|thumb|300px|Орта жүз аумағы сарғылт түспен белгіленген]]
{{Қазақстан тарихы}}

'''Орта жүз''' – қазақ халқының этникалық құрамына енген рулар мен тайпалардың саяси, экономикалық және мәдени бірлестігі.  Орталық және солтүстік шығыс Қазақстанды мекендеген қазақ тайпаларының одағы болған.

==Орта жүз құрамы==
[[Шежіре]] бойынша Орта жүз құрамы '''алты рудан''' тұрады: ''арғын, найман, керей, уақ, қоңырат, қыпшақ, тарақты''. Орта жүз қазақтарының тарихы мен рулық-тайпалық құрамының толық сипаттамасы толымды түрде ''Ш.Уәлиханов, М.Тынышбаев, Ш.Құдайбердіұлы, М.Ж. Көпейұлы, І.Халиди, А.И. Тевкелев, А.И. Левшин, П.И. Рычков,'' т.б. ғалымдар еңбектерінде  баяндалады. 

Бұл [[тайпалар]] өз ішінде [[руларға]] бөлінеді. [[Арғын]] руы өз ішінде '''екі үлкен''' атадан тұрады: ''бес мейрам (қуандық, сүйіндік, бегендік, шегендік, қаракесек) және жеті момын (атығай, қарауыл, қанжығалы, тобықты, бәсентиін, шақшақ, сарыжетім); [[Найман]] руы өз ішінде '''төрт үлкен''' атадан тұрады: Терістамғалы(Келбұға,Кетбұға),Сарыжомарт(ергенекті)(Бораншы,Сарғалдақ,Шоңмұрын,Қожас,Қожамберді,Беске,Дәулет,Шеруші,Тенеке),Төлегетай бабадан (Матай,Қаракерей,
Төртұл,Садыр) Сүгірші(Ергенекті, Бағаналы, Балталы);қыпшақ: жолаба қыпшақ, қара қыпшақ, құлан қыпшақ, сары қыпшақ, қытай қыпшақ қоңырат: жаманбай, аманбай, жетімдер, божбан, саңғыл, байдар, жандар, құлыншақ; керей: ашамайлы және абақ; уақ: жантелі және жангелді'' деген үлкен аталарға бөлінеді. Кейбір шежірелер алты тайпаға қосымша жетінші етіп тарақтыны қосады. 

Аңыз бойынша тарақты(Найманға да,Арғынға да кіреді,кей дерек бойынша [[Алтай-Қарпық]]) Орта жүз ноқта ағасы. Ноқта ағасы ретіндегі құрметке Ұлы жүзде жалайыр, кіші жүзде табын руы ие. Ноқта сөзі бұл рулардың жетекші рөлге ие болғанын көрсетеді. Әрі аталған үшеуінің де таңбалары тарақ таңба, яғни төре таңбасымен үндес келеді. 
1917 жылға дейін Орта жүз рулары қыста Сырдария, Қызылқұм, Қаратау, Мойынқұм өңірлерінде, Балқаш көлінің солтүстігінде, жазда Тобыл, Есіл, Нұра, Торғай, Ертіс, Сарысу өзендері салаларының алқабында, Орталық Қазақстанның кең байтақ далаларында көшіп-қонып жүрген.
[[File:Abylai khan 140x190.jpg|thumb|left| alt=A.| ''[[Абылай хан]]''.]]

==Орта жүз аумағы == 
'''Орта жүз аумағы''' оңтүстікте [[Сырдария|Сырдарияның орта ағысы]] алабындағы және [[Орта Азия]] өңіріндегі отырықшылық жағдайда егіншілігі өркендеген көне мәдени орталықтармен шектескен. [[Ауызша деректер]] бойынша кезінде [[Ұлы жүз]] бен Орта жүз табиғи шекараларының бірі болып [[Шу (өзен)|Шу өзені]] белгіленген.''Орта жүз солтүстікте Ресей иеліктеріндегі жерлермен'' шектесті. 

Кейбір рулар қазіргі '''Қазақстан шекарасынан тыс''' жерлерде де орын тепкен. '''Найман руының''' ''бір бөлігі (қызай, байжігіт) мен керей руының үлкен бір бөлігі (абақ керей) қазіргі Шыңжаң жеріне (ҚХР)'' қоныстанған. Моңғолияның Баян-Өлгий, Қобда аймағында өмір сүріп жатқан қазақтардың да негізгі бөлігін осы абақ керейлер құрайды. Жоңғар хандығы жойылғаннан кейін абақ керей руы малға жайылым іздеп бұрынғы қоныстарынан шығысқа қарай көшіп, қазіргі Қытай жеріндегі Алтайдың таулы аймақтарын, Қара [[Ертіс]] бойын жайласа, қыста [[Моңғолия]] жеріне өтіп, қыстап жүрген. '''Моңғолияда революция''' жеңіске жетіп, '''1921 жылы''' [[Қытай]]мен арадағы шекара белгіленген соң, абақ керейлер Моңғолияның '''Қобда аймағында''' түпкілікті орналасып қалған. Моңғолияда біршама найман, аздап арғын, уақ рулары кездеседі. Қытай жерінде өмір сүріп жатқан ''Орта жүз руларының көпшілігi'' [[Кеңес үкіметі]] орнағаннан кейінгі зұлматтың нәтижесінде Қазақстаннан қоныс аударғандар. 

Орта жүз құрамына кірген тайпалар ежелгі заманда-ақ '''көшпелі жағдайда мал шаруашылығымен''' шұғылданған. Сырдария бойында, Сарысу, Нұра, Торғай өзендері, Алтайдың тау бөктерлерінде суармалы егіншілікпен де айналысқан. Балық аулау Балқаш, Зайсан көлдерінде жақсы дамыды. [[Аңшылық]] кәсіп, қолөнер түрлері де (ағаш ұсталығы, зергерлік, кілем тоқу, т.б.) айтарлықтай дәрежеде болды. Бұған қосымша Орта жүз жұртшылығы өзіне көршілес аймақтардан ''астық, өнеркәсіп және қолөнері бұйымдарын негізінен малға және мал шаруашылығы өнімдеріне айырбас'' жасады.

'''Ортағасырлық деректемелерде''' Орта жүз құрамына кірген тайпалар туралы біршама мәліметтер бар (Рашид әд-Дин, Әбілғазы, т.б.). Олардың ''тарихы ежелгі уақыттардан'' басталады. Орта жүз тайпалары ерте орта ғасырларда (VI– XII ғасырлар) болған саяси-тарихи оқиғаларға белсене араласып, Орта Азиядағы түрлі халықтардың этногенезінде маңызды рөл атқарды. Кейіннен басқа да түркі-моңғол тайпалары сияқты [[Шыңғыс хан]] құрған мемлекеттің құрамына кірді, Жошы әулеті билеген [[Алтын Орда]] мемлекетінде үлкен рөл атқарды.
[[File:Syr29.jpg|thumb|300px|Сырдария]]
== Этнотарихы==
'''Этнотарихи''' жағынан Орта жүздің қалыптасуы орта ғасырдағы қыпшақ этномәдени ортасымен, [[Ақ Орда (мемлекет)|Ақ орда]], [[Өзбек хан|Өзбек ұлысы]] ру-тайпаларымен байланысты. Оның қалыптасуына '''XV – XVI ғасырларда'''' пайда болған ''географиялық және этносаяси факторлар'' негіз болды. Яғни, ''Алтын Орданың, оның шығысындағы автониялық құрылым Ақ Орданың ыдырауы, жаңадан құрылған тәуелсіз ұлыстардың (өзбек, қазақ, ноғай, т.б.) өзара соғыстары өзара жақын, туысқан руларды біріктіруге'' мәжбүр етті. 

Қазақ хандығының нығаюы мен халықтың топтасуында '''Орта жүз тайпалары''' елеулі қызмет атқарды. '''XVI – XVII ғасырларда''' ''Қасым хан, Ақназар, Тәуекел, Есім хан, Тәуке хан'' тұсында қазақ хандығының аумағы күрт кеңейіп, бір-біріне жақын тайпалар бірігіп, аумақтық-әкімшілік бөлік болып қалыптасты (Жүз). '''Үш жүздің қалыптасуы''' жаугершілік уақытта, сыртқы жауға қарсы әскер топтастыруда шешуші рөл атқарды. XVIII ғасырда қазақтарға қарсы Жоңғар хандығының агрессиясы күшейіп ( Жоңғар шапқыншылығы), қазақ тайпаларының батысқа қарай ығысуына, көшуіне әкеп соқты. Жеке-жеке бытырай қоныстанған олар жоңғарлардың ұйымдасқан тегеурінді күшіне төтеп бере алмады. [[Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов|Ш.Уәлиханов]] бұл жайында былай жазады:''“Құтырынған жоңғарлар түре қуған Орта жүз қазақтары Самарқанд маңынан барып шықты, олардың бірқатары көмек пен қамқорлық іздеп, Ресей шекарасына жақын қоныстанды”''. Жоңғар шапқыншылығына қарсы халықты '''Қабанбай, Бөгенбай, Жәнібек''', т.б. батырлар көтеріп, оларға қарсы бірнеше рет соққы берді. 

Сыртқы жаудан қорғану үшін Орта жүз тайпаларының біразы [[Ресей империясының құрамындағы Қазақстан|Ресей бодандығына]] өте бастады. '''1734 жылы 10 маусымда''' [[Сәмеке хан]] бастаған Орта жүз руларының бір бөлігі Ресейдің қол астына өз еркімен өтті. 1740 жылы тамызда [[Әбілмәмбет хан]], 1742 жылы қарашада найман тайпасын билеуші [[Барақ сұлтан]] Ресей бодандығын қабылдады. '''1754 жылы қазанда''' қоңыраттардың біраз бөлігі бодандыққа кіргенімен, олардың Ресей қол астына өтуі XIX ғасырдың орта тұсына дейін созылды. 

[[Жоңғар шапқыншылығы]] кезінде жан-жаққа бытырай көшуге мәжбүр болған Орта жүз тайпалары мен рулары XVIII ғасырда өз Орта жүз руларына ежелгі жерін қайтару үшін әскери және дипломатиялық әдістерді қатар қолданды. Қазақтарды іштей ыдыратуды көздеген Ресей өкіметі '''1815 жылы''' Орта жүзде екінші хандық құрып, оған [[Бөкей хан]] болды. ''1817 жылы Бөкей хан, 1819 жылы Уәли хан өлген соң 1822 жылы орыс патшасының жарлығымен Орта жүзде хандық билік жойылып, 8 сыртқы дуанға'' бөлінді.'' “Сібір қазақтары туралы ереже” бойынша әр дуан 15 – 20 болыстан, әр болыс 10 – 12 ауылдан, әр ауыл 50 – 70 түтіннен'' құралды. Ереже бойынша белгіленген [[8 сыртқы дуанның]] ''[Қарқаралы, Құсмұрын (1824), Аягөз (1831), Ақмола, Аманқарағай (1832), Баянауыл, Үшбұлақ (1833), Көкпекті (1844)]''ашылуы жергілікті халықтың наразылығын туғызды. 1824 – 36 жылдары [[Саржан Қасымұлы|Саржан сұлтан]] басқарған Қарқаралы және Көкшетау округтеріндегі халық бірнеше рет стихиялы түрде көтерілді. 1837 жылы [[Кенесары хан|Кенесары Қасымұлы]] бастаған көтеріліс одан да ауқымды болды. Алғашқыда оған ''Ақмола, Қарқаралы, Аманқарағай, Баянауыл округтерінің халқы'' қосылса, уақыт өте келе бұл көтеріліс үш жүзді қамтыды. 

'''XIX ғасырдың II жартысында''' Қазақстанға әкімшілік-аумақтық бөлініс енгізілді (1866, 1891 жылғы реформалар). Орта жүз қазақтары Семей және Ақмола облыстарының құрамына енді, олар ''Жетісу облысы Лепсі уъездінде, Торғай облысы Қостанай және Торғай уъездінде халықтың көпшілік бөлігін'' құрады. Орта жүз тайпаларының біраз топтары Торғай, Сырдария облыстарының кейбір уъездін де қоныстанған. Орта жүз қазақтары енген екі облыста ''130 болыс, 1048 старшын, 183668 шаңырақ'' болған. 1889 жылғы санақ бойынша, [[Семей облысында]] – '''519887''', [[Ақмола облысында]] – '''466364''' адам тұрған. 1897 жылғы санақ бойынша, халық саны көбейіп, мұнда барлығы '''1267198''' қазақ тұрған. 
[[File:Fotothek df ps 0000015 Kriege ^ Kriegsfolgen ^ Hunger.jpg|thumb|left| alt=A.| ''[[Ашаршылық|Ашаршылық кезеңі]]''.]]

== Қазақ халқының этногенезі ұйытқы болуы==
Орта жүз құрамына енген тайпалар мен рулар '''XV ғасырдың II жартысы мен XX ғасырдың басында'''  негізінен Қазақстанның ''шаруашылық және географиялық жағынан'' өзіндік ерекшелігі бар шығыс, орталық және солтүстік өңірлерін мекендеп, қазақ халқының этногенезіне ұйытқы болды. Әр кезеңдегі тарихи оқиғалар ([[Ақтабан шұбырынды|“Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама”]], “ашаршылық”, “кәмпеске”, дүниежүз. соғыстар, т.б.) салдарынан Орта жүз тайпаларының  ''бұтақтары, рулары мен аталары Ұлы жүз бен Кіші жүздің тарихи аймақтарына, яғни Қазақстанның түкпір-түкпіріне шашырай'' қоныстанды. Сондай-ақ Орта жүз рулары ''Өзбекстан, Түрікменстан, Тәжікстан, Ресей және алыс шетелдерге (Моңғолия, Қытай, Түркия, бірқатар Еуропа елдеріне)'' көшіп, бүгінде сол елдердегі  қазақ диаспорасын құрап, өмір сүріп жатыр. Қазіргі таңда [[тайпалық одақтардың]] алғашқы кездегі мәні жойылған. Орта жүз өкілдері тек біртұтас [[Қазақтар|қазақ ұлты]] ретінде ғана танымал.
== Саны ==
Қазіргі уақытта халық саны бойынша қазақтардың ең үлкен үлесі Орта жүз рулары болып табылады.
[[File:Племенной состав среднего жуза.png|thumb|Орта жүздің рулық құрамы]]
== Тайпалары ==
Жолы үлкендігі бойынша:
*'''''[[Арғын]]''''' Мекендеген аумақтары:[[Торғай Үстірті]]нен [[Шыңғыстау|Шыңғыс тауларына]] дейін, [[Балқащ|Балқаш көлінің]] шығысы мен солтүстік-батысы.
Ата қонысы Павлодар, Ақмола, Қарағанды, Шығыс Қазақстан, және Қостанай облыстарында. Ұраны - &quot;''Ақжол''&quot;;
*'''''[[Найман]]''''' Мекендеген аумақтары:[[Тарбағатай]] тауының жотасы мен Наймантау/Шыңғыстау және Жоңғар Алатауына дейін [[Ертіс]]тің төменгі және жоғарғы ағысы Балқаштың оңтүстігі.
Ата қонысы Өскемен,Семей,Риддер,Талдықорған,Шығыс Қазақстан және Орталық Қазақстан және Алматы облыстарында.Ұраны - &quot;''Қаптағай!''&quot;;
Найманның ішінде әр рудың өз ұраны және таңбасы бар.
*'''''[[Қыпшақтар|Қыпшақ]]''''' — Ұраны — '' ''Ойбас''&quot;;
*'''''[[Қоңырат]]''''' — Мекендеген аумақтары: Оңтүстік Қазақстан, Сырдарияның ортаңғы ағысының оңтүстік жағалауы, Шымкент, Первоск, Ташкент ояздары. Ұраны - &quot;Алатау&quot;;
*'''''[[Керей (тайпа)|Керей]]''''' — Ұраны - &quot;''Акжол Карақожа''&quot;;
*'''''[[Уақ]]''''' — Мекендеген аумақтары: [[Солтүстік Қазақстан облысы]]. Ұраны - &quot;''Жаубасар, Мұқамал''&quot;.&lt;ref name=&quot;source1&quot;&gt;«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]] Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;source1&quot;&gt;Рычков П.И., История Оренбургская, Оренбург., 1896; Востров В.В., Муканов М.С., Родоплеменной состав и расселения казахов (конец ХІХ – начало ХХ вв.), А.-А., 1968; Қазақ шежіресі, А., 1994; Арғынбаев Х., Мұқанов М., Востров В., Қазақ шежіресі хақында, А., 2000.&lt;/ref&gt;

{{rodovid|937568}}

== Дереккөздер==
&lt;references/&gt;

{{wikify}}
{{Қазақ рулары}}
Алтай тауының солтүстігінен басқа бөліктері, Сырдарияның төменгі бөлігі, Солтүстік Қазақстан, Ертіс өзенінің алабы

[[Санат:Тарих]]


{{stub}}</text>
      <sha1>huqmjoy12z2rvvn97ah5i6oeq56b7yb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Арғын</title>
    <ns>0</ns>
    <id>14083</id>
    <revision>
      <id>3063581</id>
      <parentid>3063454</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:59:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac]] ([[User talk:Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|т]]) өңдемелерінен [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56550" xml:space="preserve">{{Infobox Kazakh Clan
| атауы             = Арғын
| таңбасы           = Kazakh Tamga 17.svg
| таңба_сипаттамасы = 
| ұраны             = Ақжол
| шығу_тегі         = [[Басмылдар]]
| жүзі              = [[Орта жүз]]
| бөлімдері         = ?
| тараулары        = ?
| ақсақалы          = ?
| қыстаулары        = [[Сарыарқа|Солтүстік Сарыарқа]]
| жайлаулары        = [[Сырдария]]
| торабы            = www.argyn.com 
}}
'''Арғын''' — [[Орта жүз]] елі.Орта жүздің  аға  руы

== Шежіресі ==
[[File:Қаракесек шежіресі.jpeg|thumb|Қаракесек шежіресі]]
Арғы атасы Арғын-ата, одан Қодан-тайшы, одан Ақжол би аталған - Дайырқожа. Дайырқожадан:
*Бәйбішесінен Қарақожа
**Қарақожа бәйбішесінен [[Мейрам]]-сопы (Бес Мейрам)
***Мейрамсопы бәйбішесінен: [[Қуандық]], [[Сүйіндік (Орта жүз)|Сүйіндік]], [[Бегендік]], [[Шегендік]]
***Мейрамсопы тоқалынан: Болат ([[Қаракесек (Арғын)|Қаракесек]])
**Қарақожа тоқалы Момыннан [[Қарасопы]], [[Кенжесопы]], [[Бәсентиін]]
*Тоқалынан Тоқал-арғын аталған Сүйіндік
**[[Саржетім]]
**[[Шақшақ]] Шақшақ Аманжолдан тарайды, Аманжол Елеместен.
**[[Аманжолдан]] - [[Әлімбет]], [[Бәйімбет]], [[Шақшақ]].
**Шақшақтан - [[Шақшақ Жәнібек]] Батыр Қошқарұлы
*Бұл шежіренің тек қана бір нұсқасы.

{{rodovid|308407}}

== Тарихы ==
Арғын тайпасының рулары бүкіл Қазақстанда қоныстанды, бірақ олардың мейлінше көп табан тіреген жерлері мыналар: Орталық Қазақстанда Есіл, Құланөтпес, Терісаққан, Қума өзендерінің аңғары, Қорғалжын, Теңіз көлдеріпің төңірегі, Нұра өзені мен оның көптеген салаларының бойы; Шығыс Қазақстанда Шыңғыстау, Шұбартау даласы, Тоқырау, Бақанас өзендерінің бойы, Солтүстік Балқаш өңірі, Қарқаралы таулары және оның көптеген өзендері бар төңірегі, Ащысу, Нұра өзендерінің бас жағы, Қарасор, Қатынкөл, Саумалкөл көлдерінің төңірегі, Баянауыл маңы мен Ертіс бойы; Солтүстік Қазақстанда Кішіқарой және Ебейті көлдерінен бастап, одан әрі Есіл мен оның салалары бойымен батысқа қарай, Зеренді, Алабота, Жалбыркөл, Сәулекөл, Ақпан-бөрлі, Тайсары, Жабай, Жыланды өзендерінің т. б. бойы.

Арғындар Кіші жүз жерінде де мекен еткен, ол жерлер: Қарақамыс, Шошқалы, Сарыкөл, Қойбағар көлдерінің төңірегі, көптеген шағын өзендердің бойы мен осы көлдер маңындағы алқаптар, Торғайға құятын Үлкентамды, Мойылды, Сарыторғай деген шағын өзендердің бойы, сондай-ақ Торғай өзенінің бас жағы және Сарыкөл төңірегі.

Жалпы алғанда, Арғын тайпасының қоныстанған жерлері осы. Рулардың орналасуы туралы деректерді мұрағат құжаттарынан, әсіресе сыртқы округтер бойынша мәліметтер келтірілетін құжаттардан алынады. Оларда мейлінше толық көріністер беріледі.

Арғын тайпасы руларының орналасуын Шығыс Қазақстаннан бастап, содан әрі жылжимыз. Топонимика елеулі өзгерістерге ұшырағанын көруге болады. Кейде қазіргі карталардан рулардың XIX ғасыр мен XX ғасырлардағы орналасқан жерлерін анықтау қиын, өйткені өлкенің отарлануына байланысты төңкеріске дейінгі әр түрлі деректемелерде көрсетілген атаулардың орнына, кейін орысша атаулар берілген. Бұл мәліметтерді неғұрлым кейінгі мәліметтермен салыстыруға тырысамыз және оқырмандарға түсінікті болуы үшін тым болмағанда оқырмандар біле бермейтін жерлердің шамамен алынған географиялық координаттарын немесе орналасқан жерлерін белгілі пункттерге, өзендерге, көлдерге, тауларға т. б. байланыстыра көрсетеміз. Жоңғарлар қуып шығарылғаннаан кейін қазақ руларының шығыстағы қоныстарына қайтып оралуы үш бағытта: Орта Азия жағынан Шу өңірі арқылы Сарыарқа даласы, Түркістаннан Ерейментау жәие Оңтүстік Сібірден (Ертіс, Ом өзендерінен) Ертіс алқабы бағытында жүрді. Аңыздарға қарағанда, Сарыарқа даласына (Есіл, Нұра, Түндік өзендері бойына) алғаш келгендердің бірі Қанжығалы руының қауымдары болған. Осы рудың билері Абыз беп Шомақ бос қоныстарға өз тайпаластарын шақыра бастайды.

Жоңғар шапқыншылығы жылдарында көшіп кеткен Қаракесек руы Ташкент маңында тұрып, олардың биі Бертіс (қараңыз: 2-кесте Бошашан тараған төртінші ұрпақ М. М.) осы қалада белгілі бір қызмет атқарған. Қапжығалылардың ұсыныс жасауы уақыт жағынан Бертіс бидің шөбересі Қазыбек бидің (қараңыз: 2-кесте) заманыиа тұстас келеді. Қазыбек би көшіп бару мүмкіндігін білу үшін Қу және Едірей таулары төңірегін мекендеген Қанжыгалы руының билеріне өз адамдарын жібереді.

Өкілдері жақсы хабар әкелгеннен кейін Қазыбек би Қаракесек руының өзі билейтін Бошан атасымен және Қуандық руының Алтай атасымен (қараңыз: 2-кесте) бірге көтеріле көшіп Сарыарқаға, қанжығалылардың қоныстарына беттейді. Аңыздарда былай делінеді: Темеш (алтай) руынан Найман тайпасы 40 биепі ұрлап, сойып алған. Наймандар ол етті ерулік дәстүрімен қонақасыға берген. Сосын жайылымды жаңадан көшіп келгендерге тастап, өздері көшіп кеткен.

Халық пен мал санының көбеюіне байланысты жердің таршылығы байқалып, қаракесектер қанжығалыларды Баянауыл тауына, ал Қуандық руының Алтай атасын Ақмола даласындағы Семізқыз тауына ығыстырған. Қаракесек руының қауымдары Кейт, Боқты, Қу, Едірей, Абыралы таулары мен соларға шектес жерлерді қоныстанды. XIX ғасырдың бас кезінде Ақмола даласынап және солтүстіктен (Ом өзенінен) Қарқаралы тауларына Тарақты руы көшіп келді.

XIX ғасырдың 40-жылдарында күші мығым Қамбар руы тарақтыларды Көкшетаудан ығыстырып шығарды. XIX ғасырдың 40-жылдарында Абылай ханның кенже ұлы Шама сұлтан Солтүстік Балқаш өңірінің шөл даласынан көшіп келген Дадан Тобықты руын Шыңғыстаудан  қуып шықты. Осылайша көшіп келіп, бір руларды екіншілерінің ығыстырып шығаруы аз болмаған. Сонымен, солтүстік ендіктің 50 градусы мен шығыс бойлығының 40 градусынан шығыс ендіктің 48 градусы және одан оңтүстікке қарай солтүстік Балқаш өңірінде арғындар көшіп жүрген және басқалардан гөрі олардың арасында Қаракесек руы өте көп болған. Осы көшпенді қауымдар негізінде 1824 жылы Қарқаралы округі құрылды, ал кейініректе олардың қысқы және жазғы қоныстары құрылды, төменде ол жерлер келтіріліп те отыр. Жоғарыда келтірілген болыстар бойынша ауылдар, шаңырақтар, халық сапы туралы да мәліметтер бар. 4- және 5-кестелерді салыстыра отырып, XIX ғасырдың бірінші жартысында болған таксонимиялық жіктердің (туыстықтың басталуын), сөндай-ақ бір облыстағы рулардың бөлшектенуін немесе әр түрлі рулардың бірігуін анықтауға болады. XIX ғасырда болыстар ру атымен аталған және солар бойынша арғындардың рулық құрамындағы орнын анықтауға болады. Мысалы, Қарауыл, Шақшақ, Тобықты рулары арғындардың екінші тармағы Момындарға жатады (қараңыз: 2-кесте).

Округтегі ең көп Қаракесек руы бірінші топқа Мейрамсопыға жатады. Бұл жерде де туыстық ру басынан емес, Қаракесектен тарайтын жаңа &lt;s&gt;патрилиндждерден&lt;/s&gt; басталады: Көшім Қаракесектің үшінші ұрпағы Көшім атасының (қараңыз: 2-кесте). Қамбар Қаракесектің асырап алған баласының; Байбөрі Қаракесек немересінің; Айбике және Нұрбике-Шаншар-Қаракесектің Шаншар әйелдері (Айбике мен Нұрбике) қосылған Қаракесектің төртінші ұрпағының; Қарсон Қарпық Қаракесектің төртінші ұрпағы болатын. Қарсон атасы мен Қуандық руы Қарпық атасының; Әлтеке Сарым осы аттас аталарының Қояншы Тоғай Қаракесектен төртінші ұрпақ болатын Қояншы жәие Тоғай аталарының атымен аталады. Сондай-ақ, арғын тайпасында дербес болыс құрған Тарақты руын да атап өткен жөн. Егер XIX ғасырдың 30-жылдарында болыстар (5-кестені қараңыз), мысалы, Қарауыл, Әлтеке-Сарым сияқты біртектес болса, 40-жылдарда болыстардың бөлшектепуі немесе түрлі рулардың бір болысқа бірігуі де біртектес болды. Мысалы, Тобықты болысы, Дадан, Мәмбет, Күшік-Тобықты (Дадан Тобықты, сондай-ақ Тобықтыдан тарайтын бесінші ұрпақ Мәмбет пен Күшік (қараңыз: 2-кесте) болып бөлінгеи. Ал Қарауыл-Қамбар болысы екі, қарауыл қазақтарының бір болысқа біріккені көрсетеді. Алуан түрлі қауымдардың мұндай бірлестіктері жайылымдарды және жалпы алғанда өз мүдделерін бірлесіп қорғау қажеттігінен туды. Шынына келгенде, 30-жылдарда Қарауыл атасы 4 ауылдан, ал Қамбар атасы 10 ауылдан тұрған (қараңыз: 5-кесте). Өстіп үлкен бір болысқа біріккенде ғана олар басқаларына қарсы тұра алатын еді. Бірақ болыстардың бөлшектенуі бұдан әрі де жиі кездесті, оған жайылымдардың жеткіліксіздігі мен жаңа қоныстар іздестіру себеп болды. Мәселен, 30-жылдары Тобықты болысында басқалардың бәрінен де көп көрсеткіш 50 ауыл болған (қараңыз: 5-кесте). 40-жылдардың басында олар Мәмбет-Тобықты, Күшік-Тобықты болыстарына бөлінді (қараңыз: 4-кесте). 1850 жылғы 18 қаңтарда Мәмбет-Тобықты болысының старшындары мен билері Қарқаралы округтік приказына бұл болысты (16 старшындық; 1723 шаңырақ) екіге бөлуді, одан 8 старшындықты (825 шаңырақ) бөліп шығаруды өтіне келіп, олар былай деген: «...басқа 8 старшындық пен болыс басқармасынан мүлде басқа жақта әрі алыс қашықтықта (200 шақырымнан астам) болғандықтан, заңда көрсетілген міндеттерді атқаруда да, тығыз орналасқан қоныста малды азықтандыруда да қиыншылықтарға ұшырап келдік, қазір де ұшырап отырмыз». Сібір қазақтары шекаралық басқармасының ұсынысы бойынша, бұл болыс кейін: Мәмбет-Тобықты және Жүз-Мәмбет-Тобықты деген екі болысқа бөлінді. Одан бұрып, 1843 жылы, Байбөрі болысы екіге бөлінген болатын. Егер 30-жылдары 279 ауылдағы 16532 шаңырақта барлыгы 115240 жан болса (қараңыз: 5 кесте), 1841 жылғы деректер бойынша Қарқаралы округіндегі 136 ауылдағы 15022 шаңырақта 101 251 адам болған.

Ауылдардың, шаңырақтардың, халықтың бұлайша кемуіне, сөз жоқ, кейбір ауылдардың солтүстікке (Баянауыл таулары мен Ертіс жағына) және батысқа (Ақмола даласына) көшіп кетуі себеп болған. Облыстық басқару формасына көшкен кезде Қарқаралы арғындары дербес әкімшілік олшем Қарқаралы уезі болып келген еді, ол уезд Шыңғыстаудың батыс сілемдеріггеп Мойынты озені мен Ақадыр шептеріііе дейін, Балқаш көліпен Баянауыл таулары аймағына дейіп созылып ж а та тын. 1897 жылғы деректер бойынша, уезде барлығы 104569 қазақ болған. Онда 181 старшындық болып, олардағы шаруашылықтар саны 30 528ге жеткен. Алғашқы он жыл ішінде уезд халқы көбейіп, 38 616 шаруашылыққа жетті, олардың ішінде арғындар 32 515 шаруапіылық еді. Қалған шаруашылықтар басқа тайпаларға жатады. (Олар жайында тиісті бөлімдерде айтылады). Қазақстанда облыстық басқаруды енгізе отырып, орыс үкіметі жаңа әкімшілік өлшемдер енгізуге, оларға рульщ атау бермей, топономикасын қоса өзгертіп, рулық негізді түптамырымен жоюға ұмтылды (мысалы, Тоқырауын Тоқырауын өзені, Шұбартау ІШұбар таулары т. б.). Уезде барлығы 19 болыс болды. Мұндай саясат Ресейдің өзіндегі капитализм дамуына байланысты түбегейлі өзгерістерге сай келген еді.

Жергілікті феодалдардың билігіне балта шабу арқылы патша өкіметі олардың қолынан экономикалық, саяси күштерді тартып алып, Қазақстанды жалпыресейлік қажеттерге байлап матады. Олар бұл арқылы ең бастысы Қазақстанды өзінің өнеркәсіп тауарлары үшін шикізат базасы мен рыногына айналдыруды мақсат өтті. Тарақты руы Шыңғыстаудың солтүстік-батысындағы Босаға, Шаған өзендерінің бойын мекендеген. Оның 104 шаруашылығы Қу бөлысы болды. Бұл болыста сол рудың Жантоқа және Тоқтауыл деген екі атасы жайлады. Уездің шығыс бөлігінде солармен қатар түрлі болыстарға бөлшектеліп кірген Қамбар руы тұрған. Айт және Олжас аталары (462 шаруашылық) Темірші, ал Толы бай, Шана, Сарман, Тілеу аталары (240 шаруашылық) Абыралы болысы болғаи.

Кейт тауларып Қарауыл руы мекендеген. Оның Байтуған, Құттықадам аталары (400 шаруашылық) Кент болысының құрамыиа еиген. Қуандық руы Нұра өзені мен соған құятын Шиелі өзенінің бойыида, Батпаққара көлі төңірегінде көшіп жүрді. Бұл жерлерде Алтай тармағына кіретін жәие Ақсары болысын құрайтын Итболды, Байболды аталарының 250 шаруашылығы көшіп жүрген. Балқаш көлінің сәл солтүстігінен бастап, даладағы Сарыбұлақ жәие Жәмші жылгаларына дейін, Мойынты өзенінің бойында Шұбыртпалы руьшың Көкала, Күйелі аталары мекеп еткен. Бұл аталардың 500 шаруашылығы Мойынты болысының құрамына енген.

Қаракесек руынан кейінгі саиы ең көп Төбықты руы Шыңгыстау мен оның төңірегіне, әсіресе Ащысу мен Шаған өзендерінің арасына, соиымеи қатар Ащысуға құятын Шынбай өзенінің бойына қоныстанды. Аңыздарда Тобықты руынан шыққан Тоқтамыс XVIII ғасырдың 80-жылдарының аяғында Көкшетаудан Шыңғыстауға Абылай ханның кіші ұлы Шама сұлтанды әкеліп, ол көп ұзамай жуантаяқ атасы қазақтарының билеушісі деп жариялапғап деліпеді (қараңыз: 2 кесте). XIX ғасырдың 40-жылдарында Шама батыр Дадан атасын Солтүстік Балқаш өңірі мен Қотанбұлақ алқабына қуып жіберген.

Көп кешікпей Шама батыр жоғарыда аталғаи алқапқа көшкен. Шыңғыстауды жуантаяқ атасыиан басқа Мұсабай, Көкше аталары (қараңыз: 2кесте) мекендеген. Шыңғыстауды және оның солтүстігі мен шығысында жатқан кең даланы мекеи еткен тобықтылар XIX ғасырдың екіыші жартысында Семей облысының құрамына еніп, ПІаған (10 ауыл, 1167 шаңырақ), Бөрлі (10 ауыл, 1451 шаңырақ), Шыңғыс (11 ауыл, 1155 шаңырақ), Мүқыр (2 ауыл, 1586 шаңырақ) болыстарымен қоса Қызылмола болысының бір бөлігін иеленген. Семей облысыпдағы 2606 шаруашылықтап тобықтылар дың үлесіне (Бесқарағай болысындағы азынаулақ Тарақты руын 8 ауыл, 1239 шаңырақты қосқанда) 11284 шаруашылық тиген, ал барлық арғындар 12525 шаруашылық болған. Тобықты руынан қуып жіберіліп, Балқаш өңіріне кеткен Дадаи атасы (қараңыз: 2кесте) Қарқаралы уезіпің 1252 іпаруашылығы бар Батые Балқаш болысы болды. Уезд жерінің қалған басым көпшілігі Қаракесек руының, оның Бошаи, Майқы, Танас, Жылықбас, Сарым деген т. б. аталарының (қараңыз: 2кесте) қонысына айналды. Олар Тоқырауып, Қусақ, Ашаңбел, Мұқыр өзендерінің бойын, Қарқаралы, Кент, Қу, Едірей, Қарпытай, Қызыларай, Қоңыр тауларып, осы оңірдегі көптегеп алқаптарды мекендеді.

Оларда 28036 шаруашылық бөлды. Қазақстанның шығысындағы жайылымдарға қазақтардың Орталық Қазақстан даласынан Ерейментау арқылы және одан әрі шығысқа қарай Баянауыл тауы мен көлдеріне, Ертіс өңіріне қайтып оралғаны жоғарыда айтылды. Баянауыл тауына бірінші болып Сүйіидік руы келген. Олардың келуі Сүйіпдік руының коптеген тармақтарын бастап келген Айдаболдың немересі Олжабай батырдың есімімен байланыстырылады (қараңыз: 2 кесте). Айдаболдың өзі Ташкент маңында өлген. Олжабай батыр Абылай сұлтан әскерінде қызмет етіп, қалмақтарға қарсы күреске белсене қатысқан. 1730 жылы ол Айдабол руының жеті ұрпағымен Баянауыл төңірегінде қалмақтарды оңтүстікке қарай қуып, жері құйқалы, көлі тұнық, орманы киіздей Баянауыл тауы мен оның төңірегін өзіне қаратып алған.

Айдаболдар өз иеліктерін одан әрі Далба, Қызылтау тауларына дейін ксңейткен. Айдабол руының жазғы жайлауы Көкшетау округіпің солтүстігінде, Айдабол руының белгілі биінің есімімен аталған Торайғыр көлі аймағыида болғаи. Жоғарыда айтылғанындай, қаракесектер Қарқаралы тауынан ығыстырып шығарған Қанжығалы руы Ерейментауға, бір бөлігі Ертіс өзенінің бойына, Песчаный поселкесінің тұсына көшіп барған. Сол жылдары Қызылтау мен Далба тауына Сүйіндіктің асырап алған баласы Қаржастың ұрпақтары көшіп келген. Мұса Шормановтың (белгілі би, қоғам қайраткері әрі олкетанушы) бабасы Саты Түркістаннан келіп, Қылтауға қоныс тепкен. Оиың қыстағаи жері Сатытас деп аталып кеткеи. Жаздыгүні Саты өзінің Қаржас руымен, сопдайақ Құлболды, Жаиболды және Орманшы руларымен (халық арасыида олар тортұл төрт туыстың ұрпағы деп аталып кеткен) бірге батысқа қарай алыстап, Итемгеп, Мамай көлдеріне кетіп қалған, ал ол колдер сол жерлерде жерленген тортұл билеріыің есімдерімен аталған.

Айдаболдың Қаржас тармағымен қоса бұл жерлерге Бегендік руының Қозған, ТәңІрберді және Сарық аталары коитіп келіп, Қызылтауға ірге тепкеи. Осы жерге Жолболды руының Орманшы атасы көшіп келді, бірақ олар, арғындардың басқа аталары сияқты, Орталық Қазақстаннан емес, қайта Ліу өзенінің оңтүстігінен келген еді. Ертістің сол жағалауын Бәсеитиін руының көптеген аталары мекендеді. Сәмек, Бәйімбет, Күшік аталары (қараңыз: 2 кесте) Ертіс бөйына 1800 жылы келген.

Орыс үкіметі оларға Ямышев, Подстепной поселкелері арасылдағы жерді берді. Бәсентиін руының қауымдары жаз кезіпде алыстағы Обь өзеніне дейіп еміперкіп көшіп барып, Алтай таулы округінің жерінде еркіп жайлап жүрді. Бірақ Сібірді отарлаудың күшеюіне байланысты (ХІХ ғасырдың 70өжылдары) Бәсентиін руының қазақтары қайтадан сол жағалауға көше бастады (қараңыз: 2 кесте). Бәсентиін руының Апай атасы кейін пен Павлодардың негізі қаланған жер маңында көшіп жүрген. Көлденең және Сатыбалды аталарының (қараңыз: 2 кесте) қонысы тортұлдар келгенге дейін де Баянауыл тауларының шығыс беткейінде болатын. Төртұлдар келген соң, олар ығыстырылып шығарылып, өздерінің Апай атасындағы туыстарына көшіп барды. 1833 жылдың жазында жаңадаи екі округ: Ямышев бекінісі тұсынан, Баянауыл және Омбы бекінісінің оңтүстік-батыс жағынан Үшбұлақ округі құрылды.

Басқаларымен бірге бұл округтер де Арғын тайпасы рулары мен аталарының көпіпенді қауымдарыпа қараған. Егер Арғындардың рулық құрылымына назар аударатын болсақ, аталған болыстарға көбінесе өздері эр түрлі патрилиндждер мен таксономиялық жіктерден бастау алатын қауымдардың біріккенін көреміз. Мысалы, 1 5болыстар сүйіндік руына, ал оларға енетін қауымдар эралуан жіктер мен аталық жіктерге жатады. Айтар болсақ, бірінші болыс үш негізден таралған: Ақбура мен Тұлпар ағайынды, ал І^аржас оларға иемере болады (қараңыз: 3кесте). 5болысқа Қаржас ұрпақтарынан: оның (Қаржастың) ұлы Алтын (Алтынторы) меи немересі Сатылганнан (қараңыз: 2кесте) тарайтыи ұрпаітар жиналғаи. Мұндай нәрсе Сүйіндік руыиың басқа болыстарынан да байқалады. Бұған оқырман Арғын руының құрылымына назар аударып көз жеткізе алады. Қозған болысы Бегендік руына жатады (қараңыз: 2кесте), ал қалғаи болыстардың қайсысына жататынын атауларынан аңғаруға болады.

Баянауыл округі құрамында 122 ауыл болып, оларда Арғын тайпасының әр түрлі руларына жататын 6955 шаңырақ бар деп есептелген. 1835 жылғы деректер бойынша, округте 65 465 адам болғап. Баяиауыл округіие жатқызылған бірнеше болыс Томск губерниясында: 19 ауылдан тұратын (1001 шаңырақ) Сәмеке Бәсентиіп болысы Бийск округінде Подстепной станицасы мен Босаға алқабына жақын жерде, 4 ауылдан тұратын (60 шаңырақ) Күшік болысы (Күшік Қаракесектің төртінші ұрпағы (қараңыз: 2 кесте) Барнаул округінде Қарағай және Ақсеңгір алқабында көшіп жүрген. Сібір мекемелерінің бұратаналарды басқару туралы «Заңдар жинағының» 188 бабы негізінде бұл қазақтар ішкі шеп жерінен сыртқы округтер аймағына қуып жіберілуге тиіс болатын. Алайда сыртқы округтерде бос жайылымдардың болмауы себепті бұл шаруашылықтар Томск губерниясында уақытша қалдырылған еді.

СанктІІетербургтегі М. Е. Салтыков-Щедрин атындағы Мемлекеттік көпшілік кітапханасының қолжазба бөлімінде (қосымша тізбе, № 64) Жеке Сібір корпусы Бас штабы жанында жасалған «Сібір бастықтарына қарасты Қырғыз даласының картасы» сақтаулы, онда қазақ рулары қоныстарының шамамен алынған жерлері көрсетілген. Архив деректері мен әлгі картаның көрсетулеріие сәйкес, Үшбұлақ округінің шекарасы батысында Үшбұлақ мекеиі (Көкшетаудың оңтүстік-шығысында) ауданынан басталып, солтүстік-шығысында Ертіске дейін созылып жатқан; солтүстігінде Үлкен-Қарой, Теке  көлдерін, оңтүстігінде Сілеті-Теңіз көліп қамтыган. Бұл аумақ Үшарал округі таратылғаннан кейін Көкшетау округінің оңтүстік бөлігіне айналды, бірақ біз барлық мәліметтерді бастапқы округ бойынша келтіреміз, өйткені Сібір ведомствосының архив істеріиде ол жөніндегі мәліметтер тым аз. 1835 жылғы мәліметтер бөйынша округте 54344 адам болған. Сонымен, округ аумағын Арғын тайпасының: қапжығалы жәтте қарауыл руларының аталары мекенде ген.

Олардың қоныстары көбінесе Ерейментаудан шыгысқа қарай болған да, оның батыс жағына қарай көшкен (қараңыз: 2 кесте). Әжібай тармағы Қанжығалы руының 8 атасын біріктірген. Жоңғарларға қарсы күресте ерекше көзге түскен Бөгепбай батыр Қаижығалы Бөгенбай деп те аталады (қараңыз: 2 кесте, сегізінші ұрпақ). Ішкі жақта, яғни Ертістің оң жағалауында тұрған қазақтарға да арнайы тоқтала кеткен жөн. Бұл жерлер Семей ішкі округінің бір бөлігі болатын және әр түрлі ведомстволарға бағындырылған еді. Жер пайдалану ережелеріне сәйкес, қазақтар Кабилеттік жерлерде барлығы 787 шаруашылыққа (39,4%) учаскелерді жалға алып, Белағаш дал асы дейтін жерде; «еркін дала» аймағында 657 шаруашылық (33%); Сібір казак әскерінен жалдап алынған жерде 168 шаруашылық (8,4%) тұрды. 112 шаруашылық (6%) Семейде тұрақты мекен етін, олардың Белағаш даласында егістігі болды.

Округке есептелген 266 шаруашылық (13%) округ шегінеп тыс жерлерде көшіп жүрді. Белағаш даласы дегеніміз Семейден солтүстікке қарай жатқан кеңбайтақ жер, ал «еркін дала» Жалқарағай, яғни Шульба тоғайы. XVIII ғасырдың аяғында Жалқарағай бос жатқан жер еді, оған қазақтар қыстыгүні сол жағалаудан өздерінің табындарын айдап апаратын. Бұл жерге бірінші болып Уақ тайпасының қауымдары көшіп барды да, Семей округін ұйымдастырған кезде болыстың аты солардың атымен (Байуақ) аталды. Мұнда біртіндеп түрлі тайпалардың басқа рулары да көшіп келе бастады, сөйтіп көп ұзамай Белағаш және «еркін дала» бір Белағаш болысына айналды. Бұл болыстың 1444 шаруашылығынан Тобықты руының қауымдары 551 шаруашылық (38,2%), Қаракесек 170 шаруашылық (11,79%), Тарақты 79 шаруашылық (5,49%) болды, ал бүкіл Арғын тайпасының шаруашылықтар саны 700 еді (55,59%).

XIX ғасырдың екінші жартысында Баянауыл және Үшбұлақ сыртқы округтерінің, Семей ішкі өкругінің қа зақтары Семей облысындағы Семей және Павлодар уез дерінің құрамына енді (1868, 1881 жж. реформалар). Семей уезіидегі 26 062 шаруашылықтан арғындардікі 12 525 шаруашылық болды. Саны ең көп Тобықты руы еді, олар уездің оңтүстікбатыс бөлігін Шыңғыстау жазығын мекендеді. Тарақты руьшың көпшілігі солтүстік жағында, Черный поселкесі ауданында көшіп жүрді. 1893 жылғы санаққа қарағанда Павлодар уезінде 21 877 шаруашылықты біріктіргеи 144 старшын бөлғатт. XX ғасырдың бас кезінде уездегі шаруашылықтар сапы 13,5 мыңыан астам шаруашылыққа көбейді.

Мұншама көп шаруашылық қайдан келген және оны туғызған не? 1891 жылы дала облыстарын басқару туралы заң енгізіл генпетт кейін орыс әкімшілігі қазақ шаруашылықтарының әр облыс, уезге қарайтынын түпкілікті анықтауды талап етті.

Павлодар уезі Томск және Тобыл губернияларымен шектесіп жатты да, оның коптеген шаруашылықтары осы губерпиялардың жерлерінде, әсіресе Құлынды даласында көшіп жүретіи, ал Құлындьт даласында көшіп жүруге Министрлер Кабипетіттің 1880 жылғы 22 қарашада бекіт кен ережесіне сәйкес рұқсат етілген еді. Тегінде, Павлодар уезінде шаруашылықтардың бұлайша күрт көбеюін халықтың табиғи осуімен ғана емес, сонымен қатар бұрын Томск және Тобыл губернияларының жерлерінде көшіп жүрген қазақ  шаруашылықтарының далаға қайта қуылып тығылуымен де түсіндіруге болады. Уезде Орта жүз қазақтарының 35 396 шаруашылығы көшіп жүрген, олардың ішінде арғындардікі 27327 шаруашылық. Аумақтың негізгі бөлігін Суйіндік руының Қаржас, Ңұлболды, Орманшы, Жапболды аталары алып жатты.

Осы аталар «тортул» деген бір этнонимге бірікті (қараңыз: 2кесте). Құлболды мен Айдабол аталары Баянауыл, Далба, Қызылтау тауларын қыстап, жаздыгүні Есіл даласындағы Торыайгыр коліне қарай солтүстік-шығысқа қашықтап кетіп отырган. Бәсентиін руы (Сәмек, Бәйімбет, Күпіік, Анай, Көлдепең, Сатыпалды аталары қараңыз: 2 кесте) Ертістің сол жағалауыттда Ямышев бекінісінің тұсынан Песчаный поселкесі не дейін көшіп жүрген. Қанжығалы руы (Әжібай тобы) Жасанақ коліне құятын Шідерті өзенінің бас жағын, Жалаулы, Шолақ көлдерінің маңыи мекендеген. Бегендік руының қауымдары Ертістің оң жағалауында Белағаш даласының солтүстік бөлігінде көшіп жүрген.

Арғындардың Шығыс Қазақстандағы орналасуын қарастыра келгенде, олардың батысқа аргындар ұйыса мекендеген Орталық және Солтүстік Қазақстан даласына ойысқанын көреміз: оңтүстігіиде солтүстікбатыс Балқаш оңіріи бойлай Сарысу, Сарыкеңгір және Қаракеңгір озеидеріпің бас жағымен, одаи әрі солтүстікке қарай оңтүстіксібір жағына дейін жетеді. Осы кең өңірде барлық Орта жүз тайпаларыыың көптеген рулары мекен еткен, бірақ көбіпесе арғындар басым болып отырган. Су көздері мен жайылымдары мол осы аймақты да кезінде жоңғар басқыпшылары басып алып, қазақтар оларды кейін қуып шыққан. XIX ғасырдың аяғында жазылған аңыздар бойынша, арғындардың ірі атасының негізін салушы XVI ғасырдың орта шенінде өмір сүрген Мейрам Ертістен Есілге, одан әрі Сарысуға дейін, яғни осы аймақтар шегінде көшіп жүрген.

Бұл жерлерге жоңғарлар XVII ғасырдың 20жылдарында келді де, қазақтар негізінен батысқа және Сырдария бойына, ал кейбіреулері Нұра өзепінің орта ағысына ауа көшкен. XVII ғасырдың екінші жартысында Нұра орта ағысы мен бас жағында Қуандьгқ, Қар пық, ал Ереймеитау даласында Қанжығалы рулары көшіп жүрді. Қазақтардың жаппай көнііп келуі жоңғарлар қуып шығарылғаинан кейін басталды. Қанжығалылар Ерейментауға, одан әрі Ертіске және Ом өзеніне қарай қоныс аударды. Қарауыл, Атығай рулары Зеренді, Жалтыркөл, Саумалкөл т. б. көлдер айналасына, Мезгіл ормаидарына, Көкшетауға, Есіл даласының солтүстік аудапдарына көшіп барды. Бірақ негізгі көшіп қоныстанушылар Қуандық руының шаруашылықтары болды. Олар Есіл өзепінің орта ағысыида Нұраның төменгі ағысын бойлай жатқан көлдер төңірегінде, Нұраның орта және жоғарғы ағысы бойында, Құлаиөтпес өзені аңғарында, Қосағаш, Наршөккен, Семізқыз, Бұғылы, Сарытау, Нілді, Жамантогалы, Ортау тауларында орын тепті.

Терісаққан өзенінің Есіл өзеніне құяр жеріне дейінгі далаға Қуандық руыиың қауымдарымен шектесіп, Сүйіндік руы қоныстанды. Осы кең далада көшіп жүрген Орта жүз руларының қазақтары негізінде, жоғарыда айтылғанындай, үш округ: Ақмола, Көкшетау, Құсмұрыи және кейіннері Атбасар өкругтері құрылды. Солардың алғашқысыида басқалардан горі арғындар мейлінше көп болды. Ақмола округтік приказының деректері бойынша, Ақмола қонысының төңірегінде біржола орныққан, мал шаруашылығымен бірге диқаншылықпен де айиалысатын 3 ауыл (215 шаңырақ) болған. Жоғарыда келтірілген кестеде болыстардың атаулары рубасылардың есімдерімеи емес, қайта олардан тараған патронимиялар және таксономиялық жіктер арқылы берілген. Мұның өзі рулардың өсіпөніп, бөлініп, жаңа эпонимдер мен патрилинидждер пайда болатынын,  уақыт өте келе жаңа рулардың, өзінің рульщ тегін жаңадан есептей бастаудың пайда болуына әкеп соғатынын көрсетеді. Енем-Түығатар болысыиа бір кезде Қарауыл, ал XIX ғасырда тек оның немересі Түнғатар ру басы болған (қараңыз: 2 кесте) қауымдар бірікті. Бұл болыс атауының бірінші бөлігінің (Енем) тегі рудың неғұрлым ұсақ атасы немесе болыстың, ауыл ақсақалының аты болса керек. № 2, 3, 6, 9 болыстар Алтайдан (Қуандықтың ұлы) басталады.

Осы болыстарға енген қауымдардың негізіне әр түрлі эпонимдер: Қареке, Мойын, Алысай, Байдалы (қараңыз: 2 кесте) алынған. № 4, 5 болыстар да Қуандықтан (екінші баласының немересінен (Қарпық-Тінәлі; қараңыз: 2 кесте), ал № 8-ші болыс үшінші баласының немересінен (ӨмірТемеш; қараңыз: 2кесте) тараған. Соңғы Қырғыз-Төртұл болысына әр түрлі этнос біріккен. Бұл жөнінде сәл таратып айтқан жөн. Көшпеиді қырғыз қауымдары Ақмола даласына сонау жоңғарларды қуып шыққан кезде келген еді. Кейіннен оларға Көкшетау төңірегінен келген қырғыздар қосылды. Соңғылары, тегінде, Кенесары сұлтанның Қырғызстанға жорығы кезінде соның жағында соғысқан қырғыздар болса керек. Кенесары жеңіліске ұшырағаннан кейін бұл қырғыздар қазақтармен бірге кеткен де, оларға Балуан көлі мен Сасықкөл маңынан жер берілген.

Уезд атауының екінші бөлігіне келетін болсақ, аңыздарға қарағанда, Төртұл ру басы Сүйіндіктің төртінші ұрпағы болған Малай мен Жәдігердің (қараңыз: 2 кесте) ұрпақтарын біріктірген.

1837 жылғы статистикалық дерек тер бойынша Ақмола сыртқы округінде 67091 адам болған. Солтүстік ендіктің 52 градусынан Қазақстанның солтүстік шекараларына дейін орналасқан қазақ қауымдары (Сібір казак әскерлерінің Петропавл бекінісінен Пресногорьков бекінісіне дейінгі жерін қоспағанда) Көкшетау сыртқы округіне біріктірілді. Осы кеңбайтақ аумақта Орта жүздің басқа тайпаларымен гаектес тұрғап Қарауыл, Атығай, Қанжығалы рул ары мекендеген. Мұнда тек арғындарға ғана төқталайық. Көкшетау округіндегі 13 810 шаңырақтан (09 050 адам) арғындардың үлесіне 5370 шаңырақ тиген, оларда, өз есептеуіміз бойынша, 26 850 адам болгаіі. XIX ғасырдың 40-жылдарына қарай, яғни Көкшетау округі құрылған уақыттап 16 жыл өткеныен кейін шаңырақтар мен болыстар саны көбейген, ал төмеиде келтіріліп отырған кестеден бұған коз жеткізіп қана қоймай, сонымен бірге арғындардың кошіп жүрген жерлерін де білуге болады. 1824 жылғы ведомоста бар Қаижығалы болысының көрсетілмегеніне қарамастан, 16 жыл ішінде шаңырақ саны 3313 шаңыраққа артқан.

Тегінде, ол болыс руластары Ерейментауда көшіп жүретін Баянауыл округіне берілсе керек. Көкшетау арғындарының тоғыз болысының алтауы Атығай руы да, үшеуі Қарауыл руы. 1824 жылмен салыстырғанда, 1840 жылға қарай табиғи өсімнің және басқа жерлерден туыстарының көшіп келіп қосылуына байланысты болыстар ұсақ бөлшектерге бөлінген. Көкшетау округі қазақтарында да жаңа патрилиндждердің құрылып, жаңа туыстық (таксономиялық жік) басталғанын көруге болады. Атығай руының өкілдері мынадай болыстарда бар, 1 болысқа ағайынды екі адамның ұрпақтары Майлы мен Балта біріккен, олар Атығайдан тарайтын төртіиші ұрпаққа жатады (қараңыз: 2 кесте). Төмендегі халық аңызыыа қарағанда, Майлы деген лақап ат.

Бір ашаршылық жылы бір топ қазақ көршілерінен 90 түйені ұрлап сөйып алады да, сонымен тіршілік етеді. Коршілері бұған кешірім жасайды (аштықтан аман қалу да олжа ғой!), бірақ ұрыларды «майлы», яғни «семіз ет жегендер» деп атап кеткен. 2 болысқа немере туыстар Бабасан мен Багыс біріккен (қараңыз: 2 кесте). 3 болыстағы  Ақкиік, Қойлы мен Құлансу да сондай (қараңыз: 2кесте). 4 болыста ағайынды екеудің ұрпақтары - Баба мен Бағыс біріккен (қараңыз: 2 кесте). 7 болысқа біріккелдер Бәйімбет пен оның немересі Андағұлдың ұрпақтары (қараңыз: 2 кесте). Қалған үш болыс Қарауыл руының ұрпақтарына жатады. 6 болыс Есенбайдың (Қарауылдан төртінші ұрпақ) ізбасарлары Қараша мен Ноғай, оның ұрпақтары халық арасында «алты ата ноғайқарауыл» деп те аталады (қараңыз: 2кесте). Арғын рулары Омбы мен Петропавл ішкі округтеріиің жерінде де көшіп жүрген. Өкінішке қарай, біздің қолымызда көшіп жүрген шаруашылықтардың саны туралы мәліметтер жоқ. Н. Е. Бекмаханованың есептеулеріне қарағанда, Омбы ішкі округінде 11285, Петропавл округінде 23949 қазақ болған. Біздің ел арасыпан жинап жасаған жазбаларымыз бойынша, аталған ішкі округтерде арғындардың екі руы: Атығай мен Қанжығалы қоныстанған.

Атығайлар Үлпан-Қарой, Бейті көлдеріне, одап әрі батысқа қарай Кіші Қарой, Алабота, Жамантұз, Төраңғыл көлдеріне шектесіп жатқан Есіл озепіне дейінгі жайылымдарды мекендеген, сондай-ақ олардың осы өзеннің оң жағалауында да бірнеше ауылдары бол гаи. Молімет берушілеріміздің айтуына қарағаітда, атығайлар Солтүстік Қазақстанға XVIII ғасырдың аяғында өздеріттің көкшетаулық руластарынап көшіп келген. Атығайлар арасында Қарауыл руының да бірнеше ауыл
[[File:Argyn.JPG|thumb| right| alt=A.| ''Арғындардың шежіресі''.]]

== Жер аумағы ==
http://foto.mail.ru/mail/zhanuzak.2011/_myphoto/28.html#_grs=photo.myspot.lastphoto

== Нұсқаулар ==
* [http://www.elim.kz/forum/index.php?showtopic=2552/ Аргын - Шежире] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160320141648/http://www.elim.kz/forum/index.php?showtopic=2552%2F |date=2016-03-20 }}
* [http://www.history.kz/Articles/argyn.php History.kz Арғындар] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081205141047/http://www.history.kz/Articles/argyn.php |date=2008-12-05 }}
 
== Дереккөздер ==
[[Қазақ Энциклопедиясы|&quot;Қазақ Энциклопедиясы&quot;]]
== Сілтеме ==
* [http://генофонд.рф/?page_id=2536 Полное секвенирование отдельной гаплогруппы G1 измеряет мутации и выявляет миграции]
* [http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0122968Deep Phylogenetic Analysis of Haplogroup G1 Provides Estimates of SNP and STR Mutation Rates on the Human Y-Chromosome and Reveals Migrations of Iranic Speakers]{{Deadlink|date=January 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [http://генофонд.рф/?page_id=19474 Казахи-аргыны – потомки единого предка или союз племен?]
* [https://vk.com/wall-690169_10812https://vk.com/wall-690169_10812 Арғын ішіндегі рулар саны сұрақнама бойынша]{{Deadlink|date=January 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

{{wikify}}

{{Қазақ рулары}}

[[Санат:Қазақстан табиғаты]]


{{stub}}</text>
      <sha1>5gg54bp5fw3j4urut777nyaecvmpzx1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Алматы метросы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>14443</id>
    <revision>
      <id>3063572</id>
      <parentid>3053289</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:39:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7285" xml:space="preserve">{{Алматы метросы}}

[[Сурет:Поезд Алматинского метро.jpg|нобай|оңға|250px|Метро поезды]]

'''Алматы метрополитені''' — [[Алматы]] қаласында салынып жатқан метрополитен жүйесі. Алғашқы бөлігі [[2011]] ж. 1 желтоқсанда ашылды.  
Заманауи технологияларды енгізу бойынша жоспарды жүзеге асыру үшін Алматы метрополитенін салу барысында «Herrenknecht AG» неміс компаниясының «Herrenknecht S-320» жоғары өндірісті тоннел қазушы кешені сатып алынған. Алматы метрополитені еліміз үшін стратегиялық маңызды нысан болып табылады. Жоба бойынша, метроның алғашқы кезегі Фурманов пен Райымбек даңғылының қиылысы мен Абай және Гагарин көшелерінің қиылысын жалғайды. Бұл жұмыстар ресейлік «Лайтон» ААҚ қоғамының еншісінде. Туннельдерде рельс салу, бейнетеле бақылау жұмыстары да ресейліктердің еншісінде
Алматы метрополитені [[Қазақстан]]дағы алғашқы, [[Орталық Азия]]да екінші ([[Ташкент]] метрополитенінен кейін) және [[ТМД|ТМД-дағы]] 17-ші метрополитен болып саналады.
Алғашқы кезеңде вагондарды жөндеу мен техникалық тұрғыдан қызмет көрсету жұмыстары депода жүргізіледі.
«2012 жылы Алматы метросындағы жолаушылар ағымы тәулігіне орташа есеппен 30-40 мың адам болады, кейінірек 2015-2020 жылдары бұл көрсеткіш 300 000 адамға дейін жетеді» деген болжам бар. Бұл мәліметтерді «Алматыметроқұрылыс» АҚ директоры Мұрат Үкшебаев мырза да растады. 

Аймақтың сейсмикалық белсенділігі жоғары болғандықтан, құрылыс жұмыстары күрделі инженерлік-геологиялық жағдайда жүргізілді. Топырақтың ерекше физикалық-механикалық қасиеттері де, қазу жұмыстары барысында түрлі қиындықтар туғызды. Дегенмен, құрылыс аймағында жер асты суларының болмауын, жағымды фактор деп қарастыруға болады.&lt;ref&gt;[https://faktiler.kz/almaty-metropoliteni-turaly-m-limet/ Алматы метрополитені туралы мәлімет]&lt;/ref&gt;

Алматы метрополитені 2011 жылдың желтоқсан айында, Тәуелсіздіктің 20 жылдығы қарсаңында пайдалануға берілді. Алматы метросының жолаушылар тасымалдау мүмкіндігіне сараптама жасаған зерттеу институты тәулігіне 300 мың жолаушы тасымалдай алады деп болжаған еді.

== Жүйесі ==
Метрополитеннің үш бағытының ұзындығы 45 км. болады.

Ұзындығы 11,3 км. құрайтын алғашқы бағыт 9 бекеттен тұрады (оның ішінде төртеуі терең, қалғандары жерге таяу орналасқан). Бағыт [[Райымбек атындағы даңғыл (Алматы)|Райымбек даңғылынан]] оңтүстікке қарай [[Фурманов көшесі (Алматы)|Назарбаев даңғылының]] (бұрыңғы Фурманов көшесі) астымен [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылына]], одан әрі батысқа қарай [[Алтынсарин даңғылы (Алматы)|Алтынсарин даңғылына]] және [[Өтеген батыр көшесі (Алматы)|Өтеген батыр көшесіне]] дейін тартылған. Жүру интервалы 10 минуттан (таңертеңгі және кешкі қысылтаяң уақыттарда) 19 минутқа (соңғы рейстерде)дейін. Пойыздардың орташа жылдамдығы 40 км/сағ. 

Қазіргі таңда  бірінші линияның батыс бағытындағы Қалқаман-3 ықшамауданына дейінгі құрылысы жүргізілуде. Алматы қаласының батыс бағытындағы құрылысы аяқталғаннан кейін қаланың Алматы-1 бекетіне дейінгі құрылысын бастау жоспарлануда.

== Бекеттері мен желілері ==
Алматы метросының бірінші желісінде 11 [[Метро бекеті|бекет]] бар. 

&quot;Райымбек батыр&quot;  бастапқы бекеті Фурманов көшесі мен Райымбек даңғылының қиылысында орналасқан. Соңғы бекет - &quot;Мәскеу&quot; бекеті  Абай даңғылымен бойлай Өтеген батыр - Алтынсарин көшелерінің қиылысында орналасқан. Бекеттері  «Жібек жолы» (Гоголь — Панфилов көшелері); «Алмалы» (Қарасай-батыр — Панфилов), «Абай» (Фурманов — Абай); «Байқоңыр» (Абай — Байтұрсынұлы), «Әуезов атындағы драма театры» (Абай — Мұқанов), «Алатау» (Абай — Гагарин), «Сайран» (Абай — Тілендиев), «Мәскеу» (Абай — Алтынсарин), «Сарыарқа», «Бауыржан Момышұлы».

=== Құрылыс суреттері ===
&lt;center&gt;
&lt;gallery perrow=&quot;8&quot;&gt;
Сурет:St-Raimbeka-str-1.jpg|
Сурет:St-Raimbeka-str-2.jpg|
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-1.jpg|
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-2.jpg|
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-3.jpg|
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-4.jpg|
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-5.jpg|
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-6.jpg|
Сурет:St-Almaly-str-1.jpg|
Сурет:St-Almaly-str-2.jpg|
Сурет:E8584-Almaty-Metro-construction-of-Abay-station.jpg|
&lt;/gallery&gt;
&lt;/center&gt;

== Тағы қараңыз ==
* [[Халықаралық «Метро» қауымдастығы]]
* [[Алматы метрополитені бекеттерінің тізімі]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{уики}}
{{Мәліметті жаңалау керек}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>aamlayiy4hne4s5plm08z1fu7i462dg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063608</id>
      <parentid>3063572</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:09:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dimash Kenesbek</username>
        <id>102199</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Құрылыс суреттері */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7302" xml:space="preserve">{{Алматы метросы}}

[[Сурет:Поезд Алматинского метро.jpg|нобай|оңға|250px|Метро поезды]]

'''Алматы метрополитені''' — [[Алматы]] қаласында салынып жатқан метрополитен жүйесі. Алғашқы бөлігі [[2011]] ж. 1 желтоқсанда ашылды.  
Заманауи технологияларды енгізу бойынша жоспарды жүзеге асыру үшін Алматы метрополитенін салу барысында «Herrenknecht AG» неміс компаниясының «Herrenknecht S-320» жоғары өндірісті тоннел қазушы кешені сатып алынған. Алматы метрополитені еліміз үшін стратегиялық маңызды нысан болып табылады. Жоба бойынша, метроның алғашқы кезегі Фурманов пен Райымбек даңғылының қиылысы мен Абай және Гагарин көшелерінің қиылысын жалғайды. Бұл жұмыстар ресейлік «Лайтон» ААҚ қоғамының еншісінде. Туннельдерде рельс салу, бейнетеле бақылау жұмыстары да ресейліктердің еншісінде
Алматы метрополитені [[Қазақстан]]дағы алғашқы, [[Орталық Азия]]да екінші ([[Ташкент]] метрополитенінен кейін) және [[ТМД|ТМД-дағы]] 17-ші метрополитен болып саналады.
Алғашқы кезеңде вагондарды жөндеу мен техникалық тұрғыдан қызмет көрсету жұмыстары депода жүргізіледі.
«2012 жылы Алматы метросындағы жолаушылар ағымы тәулігіне орташа есеппен 30-40 мың адам болады, кейінірек 2015-2020 жылдары бұл көрсеткіш 300 000 адамға дейін жетеді» деген болжам бар. Бұл мәліметтерді «Алматыметроқұрылыс» АҚ директоры Мұрат Үкшебаев мырза да растады. 

Аймақтың сейсмикалық белсенділігі жоғары болғандықтан, құрылыс жұмыстары күрделі инженерлік-геологиялық жағдайда жүргізілді. Топырақтың ерекше физикалық-механикалық қасиеттері де, қазу жұмыстары барысында түрлі қиындықтар туғызды. Дегенмен, құрылыс аймағында жер асты суларының болмауын, жағымды фактор деп қарастыруға болады.&lt;ref&gt;[https://faktiler.kz/almaty-metropoliteni-turaly-m-limet/ Алматы метрополитені туралы мәлімет]&lt;/ref&gt;

Алматы метрополитені 2011 жылдың желтоқсан айында, Тәуелсіздіктің 20 жылдығы қарсаңында пайдалануға берілді. Алматы метросының жолаушылар тасымалдау мүмкіндігіне сараптама жасаған зерттеу институты тәулігіне 300 мың жолаушы тасымалдай алады деп болжаған еді.

== Жүйесі ==
Метрополитеннің үш бағытының ұзындығы 45 км. болады.

Ұзындығы 11,3 км. құрайтын алғашқы бағыт 9 бекеттен тұрады (оның ішінде төртеуі терең, қалғандары жерге таяу орналасқан). Бағыт [[Райымбек атындағы даңғыл (Алматы)|Райымбек даңғылынан]] оңтүстікке қарай [[Фурманов көшесі (Алматы)|Назарбаев даңғылының]] (бұрыңғы Фурманов көшесі) астымен [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылына]], одан әрі батысқа қарай [[Алтынсарин даңғылы (Алматы)|Алтынсарин даңғылына]] және [[Өтеген батыр көшесі (Алматы)|Өтеген батыр көшесіне]] дейін тартылған. Жүру интервалы 10 минуттан (таңертеңгі және кешкі қысылтаяң уақыттарда) 19 минутқа (соңғы рейстерде)дейін. Пойыздардың орташа жылдамдығы 40 км/сағ. 

Қазіргі таңда  бірінші линияның батыс бағытындағы Қалқаман-3 ықшамауданына дейінгі құрылысы жүргізілуде. Алматы қаласының батыс бағытындағы құрылысы аяқталғаннан кейін қаланың Алматы-1 бекетіне дейінгі құрылысын бастау жоспарлануда.

== Бекеттері мен желілері ==
Алматы метросының бірінші желісінде 11 [[Метро бекеті|бекет]] бар. 

&quot;Райымбек батыр&quot;  бастапқы бекеті Фурманов көшесі мен Райымбек даңғылының қиылысында орналасқан. Соңғы бекет - &quot;Мәскеу&quot; бекеті  Абай даңғылымен бойлай Өтеген батыр - Алтынсарин көшелерінің қиылысында орналасқан. Бекеттері  «Жібек жолы» (Гоголь — Панфилов көшелері); «Алмалы» (Қарасай-батыр — Панфилов), «Абай» (Фурманов — Абай); «Байқоңыр» (Абай — Байтұрсынұлы), «Әуезов атындағы драма театры» (Абай — Мұқанов), «Алатау» (Абай — Гагарин), «Сайран» (Абай — Тілендиев), «Мәскеу» (Абай — Алтынсарин), «Сарыарқа», «Бауыржан Момышұлы».

=== Құрылыс суреттері ===
&lt;center&gt;
&lt;gallery perrow=&quot;8&quot; mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;200&quot;&gt;
Сурет:St-Raimbeka-str-1.jpg
Сурет:St-Raimbeka-str-2.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-1.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-2.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-3.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-4.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-5.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-6.jpg
Сурет:St-Almaly-str-1.jpg
Сурет:St-Almaly-str-2.jpg
Сурет:E8584-Almaty-Metro-construction-of-Abay-station.jpg
&lt;/gallery&gt;
&lt;/center&gt;

== Тағы қараңыз ==
* [[Халықаралық «Метро» қауымдастығы]]
* [[Алматы метрополитені бекеттерінің тізімі]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{уики}}
{{Мәліметті жаңалау керек}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>55bt222fm96bgeecvydwvprfcl3b9vm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063609</id>
      <parentid>3063608</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:09:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dimash Kenesbek</username>
        <id>102199</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Құрылыс суреттері */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7302" xml:space="preserve">{{Алматы метросы}}

[[Сурет:Поезд Алматинского метро.jpg|нобай|оңға|250px|Метро поезды]]

'''Алматы метрополитені''' — [[Алматы]] қаласында салынып жатқан метрополитен жүйесі. Алғашқы бөлігі [[2011]] ж. 1 желтоқсанда ашылды.  
Заманауи технологияларды енгізу бойынша жоспарды жүзеге асыру үшін Алматы метрополитенін салу барысында «Herrenknecht AG» неміс компаниясының «Herrenknecht S-320» жоғары өндірісті тоннел қазушы кешені сатып алынған. Алматы метрополитені еліміз үшін стратегиялық маңызды нысан болып табылады. Жоба бойынша, метроның алғашқы кезегі Фурманов пен Райымбек даңғылының қиылысы мен Абай және Гагарин көшелерінің қиылысын жалғайды. Бұл жұмыстар ресейлік «Лайтон» ААҚ қоғамының еншісінде. Туннельдерде рельс салу, бейнетеле бақылау жұмыстары да ресейліктердің еншісінде
Алматы метрополитені [[Қазақстан]]дағы алғашқы, [[Орталық Азия]]да екінші ([[Ташкент]] метрополитенінен кейін) және [[ТМД|ТМД-дағы]] 17-ші метрополитен болып саналады.
Алғашқы кезеңде вагондарды жөндеу мен техникалық тұрғыдан қызмет көрсету жұмыстары депода жүргізіледі.
«2012 жылы Алматы метросындағы жолаушылар ағымы тәулігіне орташа есеппен 30-40 мың адам болады, кейінірек 2015-2020 жылдары бұл көрсеткіш 300 000 адамға дейін жетеді» деген болжам бар. Бұл мәліметтерді «Алматыметроқұрылыс» АҚ директоры Мұрат Үкшебаев мырза да растады. 

Аймақтың сейсмикалық белсенділігі жоғары болғандықтан, құрылыс жұмыстары күрделі инженерлік-геологиялық жағдайда жүргізілді. Топырақтың ерекше физикалық-механикалық қасиеттері де, қазу жұмыстары барысында түрлі қиындықтар туғызды. Дегенмен, құрылыс аймағында жер асты суларының болмауын, жағымды фактор деп қарастыруға болады.&lt;ref&gt;[https://faktiler.kz/almaty-metropoliteni-turaly-m-limet/ Алматы метрополитені туралы мәлімет]&lt;/ref&gt;

Алматы метрополитені 2011 жылдың желтоқсан айында, Тәуелсіздіктің 20 жылдығы қарсаңында пайдалануға берілді. Алматы метросының жолаушылар тасымалдау мүмкіндігіне сараптама жасаған зерттеу институты тәулігіне 300 мың жолаушы тасымалдай алады деп болжаған еді.

== Жүйесі ==
Метрополитеннің үш бағытының ұзындығы 45 км. болады.

Ұзындығы 11,3 км. құрайтын алғашқы бағыт 9 бекеттен тұрады (оның ішінде төртеуі терең, қалғандары жерге таяу орналасқан). Бағыт [[Райымбек атындағы даңғыл (Алматы)|Райымбек даңғылынан]] оңтүстікке қарай [[Фурманов көшесі (Алматы)|Назарбаев даңғылының]] (бұрыңғы Фурманов көшесі) астымен [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылына]], одан әрі батысқа қарай [[Алтынсарин даңғылы (Алматы)|Алтынсарин даңғылына]] және [[Өтеген батыр көшесі (Алматы)|Өтеген батыр көшесіне]] дейін тартылған. Жүру интервалы 10 минуттан (таңертеңгі және кешкі қысылтаяң уақыттарда) 19 минутқа (соңғы рейстерде)дейін. Пойыздардың орташа жылдамдығы 40 км/сағ. 

Қазіргі таңда  бірінші линияның батыс бағытындағы Қалқаман-3 ықшамауданына дейінгі құрылысы жүргізілуде. Алматы қаласының батыс бағытындағы құрылысы аяқталғаннан кейін қаланың Алматы-1 бекетіне дейінгі құрылысын бастау жоспарлануда.

== Бекеттері мен желілері ==
Алматы метросының бірінші желісінде 11 [[Метро бекеті|бекет]] бар. 

&quot;Райымбек батыр&quot;  бастапқы бекеті Фурманов көшесі мен Райымбек даңғылының қиылысында орналасқан. Соңғы бекет - &quot;Мәскеу&quot; бекеті  Абай даңғылымен бойлай Өтеген батыр - Алтынсарин көшелерінің қиылысында орналасқан. Бекеттері  «Жібек жолы» (Гоголь — Панфилов көшелері); «Алмалы» (Қарасай-батыр — Панфилов), «Абай» (Фурманов — Абай); «Байқоңыр» (Абай — Байтұрсынұлы), «Әуезов атындағы драма театры» (Абай — Мұқанов), «Алатау» (Абай — Гагарин), «Сайран» (Абай — Тілендиев), «Мәскеу» (Абай — Алтынсарин), «Сарыарқа», «Бауыржан Момышұлы».

=== Құрылыс суреттері ===
&lt;center&gt;
&lt;gallery perrow=&quot;8&quot; mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;170&quot;&gt;
Сурет:St-Raimbeka-str-1.jpg
Сурет:St-Raimbeka-str-2.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-1.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-2.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-3.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-4.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-5.jpg
Сурет:St-Zhibek-Zoly-str-6.jpg
Сурет:St-Almaly-str-1.jpg
Сурет:St-Almaly-str-2.jpg
Сурет:E8584-Almaty-Metro-construction-of-Abay-station.jpg
&lt;/gallery&gt;
&lt;/center&gt;

== Тағы қараңыз ==
* [[Халықаралық «Метро» қауымдастығы]]
* [[Алматы метрополитені бекеттерінің тізімі]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{уики}}
{{Мәліметті жаңалау керек}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>2ikqmhik7xt3a7i23bzk39r98f5jaxg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Алюминий</title>
    <ns>0</ns>
    <id>14493</id>
    <revision>
      <id>3063666</id>
      <parentid>2988184</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T04:08:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>NurayPerneshbai21nis</username>
        <id>118227</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8427" xml:space="preserve">{{Химиялық элемент|нөмірі=13|иондалу энергиясы 3=2744.8|тор параметрлері=4,050|Дебай температурасы=394|жылуөткізгіштік=237|дыбыс жылдамдығы=5200|топ=13|период=3|блок=p|сурет=Aluminium.jpg|иондалу энергиясы 2=1816.7|қб қысымы 1=1482|тор құрылымы=текше бетке бағытталған|қб қысымы 10=1632|қб қысымы 100=1817|қб қысымы 1 k=2054|қб қысымы 10 k=2364|қб қысымы 100 k=2790|CAS тіркелу нөмірі=7429-90-5|Моос қаттылығы=2.75|Пуассон коэффициенті=0.35|Юнг модульі=70|Тор құрылымы=текше бетке бағытталған|молярлық көлем=10,0|асты=[[Галлий|Ga]]|ион радиусы=51 (+3e)|үсті=[[Бор (элемент)|B]]|символ=Al|сыртқы түрі=жұмсақ, жеңіл және иілгіш металл күміс-ақ түсті.|атауы=Алюминий|атомдық масса=26,9815386(8)|конфигурация=[Ne] 3s&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; 3p&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;|атом радиусы=143|ковалентті радиус=121 ± 4|Ван-дер-Ваальс радиусы=184|электрондық қабықшасы=2, 8, 3|жылусыйымдылығы=24,35|электртерістілігі=1,61|электродты потенциал=−1,66 В|тотығу дәрежелері=0; +3|иондалу энергиясы 1=577,5 (5,984)|фаза=Қатты дене|тығыздық=2,6989|балқу температурасы=660 °C, 933,5|қайнау температурасы=2518,82 °C, 2792|балқу жылуы=10,75|булану жылуы=284,1|Бринеллий қаттылығы=160–550|тип=Басқа [[металдар]]}}
[[Сурет:Aluminum.svg|солға|сүрмесіз|104x104 нүкте]]
'''Алюминий''' ({{lang-la|Aluminium}}; '''Al''') — элементтердің [[периодтық кесте|периодтық]] жүйесінің ІІІ тобындағы [[Химиялық элементтер|химиялық элемент]], реттік нөмірі 13, атомдық массасы 26,9815. Бір тұрақты изотопы бар. Жер қыртысында таралуы бойынша элементтер арасында 4, металдар арасында 1-ші орында. 

Табиғатта жүздеген минералдары кездескендіктен, оның көпшілігі – алюмосиликаттар болып келеді. Алюминий латынша Alumіnіum; алюминий алу үшін пайдаланылатын негізгі шикізат – боксит. Алюминийді бос күйінде алғаш рет 1825 жылы даниялық физик  [[Ханс Кристиан Эрстед]] алған. 

Алюминий – күміс түсті ақ [[Металдар|металл]], жылуды және электр тогын жақсы өткізеді, созуға, соғуға икемді, меншікті салмағы 2,7 г/см3; балқу температурасы 660℃, қайнау температурасы 2500℃; коррозияға берік, қалыпты температурада тұрақты, себебі бетіндегі алюминий оксидінен тұратын жұқа қабыршақ оны тотығудан қорғайды. Сондай-ақ ол амфотерлі элемент, сондықтан қышқылдармен де, сілтілермен де әрекеттеседі. Алюминий – практикалық маңызы зор металл. Ол негізінен жеңіл құймалар өндіру үшін пайдаланылады. Алюминий құймалары авиа, авто, кеме, ядролық реактор, химиялық аппараттар жасауда, құрылыста, т.б. салаларда, таза металл түрінде электртехникасында ток өткізгіш сымдар, тұрмысқа қажетті бұйымдар дайындау үшін қолданылады. Техникалық қасиеттері жағынан өте бағалы құймасы – дюралюминий.

Оның құрамында 94% алюминий, 4% [[мыс]] және аздаған [[магний]], [[марганец]], [[темір]], [[кремний]] болады.&lt;ref&gt;Химия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырылған 2-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: &quot;Мектеп&quot; баспасы, 2009. — 208 бет: суретті. ISBN 9965-36-702-7&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Қазақстан балалар энциклопедиясы&lt;/ref&gt;

==Алюминийдің қолданылуы==
'''Алюминий''':
• ас үй жабдықтарында;
• терезелер, есіктер мен монтаж сымдарын жасауда, құрылыс өндірісінде;
• аэроғарыш пен басқа да көлік индустриясында;
• электр қуатын өткізу үшін электрөткізгіш ретінде;
• алюминий фольгасы сияқты орауыш материалдар, сыра мен басқа да сусын- дар ыдыстары, бояулар салған түтік пен үй өнімдерін сақтайтын ыдыстар жасауда;
• алюминий ұнтағы бояулар мен қатаң зымыран отындарда қолданылады.&lt;ref&gt;https://adebiportal.kz/upload/iblock/58e/58ea3efda3871e813a48f816fbf78a8c.pdf&lt;/ref&gt;


== Алюминий өндірісі химиясы ==
# Тау кеңінен бокситтер алу.
# Глинозем өндіру. Бокситті бөлшектеу, су қосу, құрамындағы кремнийді ығыстыру үшін жоғары температурада қыздыру.
# Сілтісіздендіру. Автоклавқа салу, сілтімен өңдеу, оттек сілті ерітіндіге өтеді, қалғаны қызыл шлам түрде түзіледі.
# Декомпозиция. Натрий алюминат ерітіндісін декомпозерде бірнеше тәулік араластыру, алюминий оксидінің глиноземі тұнба ретте пайда болуы.
# Алюминий электролизі. 950&amp;nbsp;°C-дағы ваннаға криолетпен салу, 400kA тоқ өткізу, алюминий мен оттек атом байланыстары үзіледі, ванна түбінде сұйық металл п.б.
# Алғашқы алюминий. Кесек түрде тұтынушыға жеткізу.
# Алюминий құймасы. Формаға құю арқылы өнім жасау, кремний/мыс/магний қосу. Автобөлшектер, авиақозғалтқыш, көлік дискілерін жасау.
# Прокат. Алюминий созылымдылығы арқасында 9м тіртөртбұрыш кесек жасау. Қақтама/жұқалтыр, сусын банкалары, автобөлшектер жасау.
# Экструзия. Арнайы пішін алу үшін металді тесу. Көзілдірік ілдірігі, телефон корпусы, ұшақ фюзеляжы, ғарыш кемесін жасау.
# Қайта құю. Алюминий коррозияға ұшырамайды, қайта қолдану мүмкіндігі бар. Бірінші алюминий өндіруге кеткен энергияның 9% алады.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
 
{{Менделеевтің периодтық кестесі}}
{{wikify}}

[[Санат:Бояғыштар]]
[[Санат:Химиялық элементтер]]
[[Санат:Тағам қоспалары]]
[[Санат:Жеңіл металлдар]]
[[Санат:Алюминий]]


{{Chem-stub}}</text>
      <sha1>f1vxzv662pksrrcpbylep2f6pzo1amh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063667</id>
      <parentid>3063666</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T04:10:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>NurayPerneshbai21nis</username>
        <id>118227</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8433" xml:space="preserve">{{Химиялық элемент|нөмірі=13|иондалу энергиясы 3=2744.8|тор параметрлері=4,050|Дебай температурасы=394|жылуөткізгіштік=237|дыбыс жылдамдығы=5200|топ=13|период=3|блок=p|сурет=Aluminium.jpg|иондалу энергиясы 2=1816.7|қб қысымы 1=1482|тор құрылымы=текше бетке бағытталған|қб қысымы 10=1632|қб қысымы 100=1817|қб қысымы 1 k=2054|қб қысымы 10 k=2364|қб қысымы 100 k=2790|CAS тіркелу нөмірі=7429-90-5|Моос қаттылығы=2.75|Пуассон коэффициенті=0.35|Юнг модульі=70|Тор құрылымы=текше бетке бағытталған|молярлық көлем=10,0|асты=[[Галлий|Ga]]|ион радиусы=51 (+3e)|үсті=[[Бор (элемент)|B]]|символ=Al|сыртқы түрі=жұмсақ, жеңіл және иілгіш металл күміс-ақ түсті.|атауы=Алюминий|атомдық масса=26,9815386(8)|конфигурация=[Ne] 3s&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; 3p&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;|атом радиусы=143|ковалентті радиус=121 ± 4|Ван-дер-Ваальс радиусы=184|электрондық қабықшасы=2, 8, 3|жылусыйымдылығы=24,35|электртерістілігі=1,61|электродты потенциал=−1,66 В|тотығу дәрежелері=0; +3|иондалу энергиясы 1=577,5 (5,984)|фаза=Қатты дене|тығыздық=2,6989|балқу температурасы=660 °C, 933,5|қайнау температурасы=2518,82 °C, 2792|балқу жылуы=10,75|булану жылуы=284,1|Бринеллий қаттылығы=160–550|тип=Басқа [[металдар]]}}
[[Сурет:Aluminum.svg|солға|сүрмесіз|104x104 нүкте]]
'''Алюминий''' ({{lang-la|Aluminium}}; '''Al''') — элементтердің [[периодтық кесте|периодтық]] жүйесінің ІІІ тобындағы [[Химиялық элементтер|химиялық элемент]], реттік нөмірі 13, атомдық массасы 26,9815. Бір тұрақты изотопы бар. Жер қыртысында таралуы бойынша элементтер арасында 4, металдар арасында 1-ші орында. 

Табиғатта жүздеген минералдары кездескендіктен, оның көпшілігі – алюмосиликаттар болып келеді. Алюминий латынша Alumіnіum; алюминий алу үшін пайдаланылатын негізгі шикізат – боксит. Алюминийді бос күйінде алғаш рет 1825 жылы даниялық физик  [[Ханс Кристиан Эрстед]] алған. 

Алюминий – күміс түсті ақ [[Металдар|металл]], жылуды және электр тогын жақсы өткізеді, созуға, соғуға икемді, меншікті салмағы 2,7 г/см3; балқу температурасы 660℃, қайнау температурасы 2500℃; коррозияға берік, қалыпты температурада тұрақты, себебі бетіндегі алюминий оксидінен тұратын жұқа қабыршақ оны тотығудан қорғайды. Сондай-ақ ол амфотерлі элемент, сондықтан қышқылдармен де, сілтілермен де әрекеттеседі. Алюминий – практикалық маңызы зор металл. Ол негізінен жеңіл құймалар өндіру үшін пайдаланылады. Алюминий құймалары авиа, авто, кеме, ядролық реактор, химиялық аппараттар жасауда, құрылыста, т.б. салаларда, таза металл түрінде электртехникасында ток өткізгіш сымдар, тұрмысқа қажетті бұйымдар дайындау үшін қолданылады. Техникалық қасиеттері жағынан өте бағалы құймасы – дюралюминий.

Оның құрамында 94% алюминий, 4% [[мыс]] және аздаған [[магний]], [[марганец]], [[темір]], [[кремний]] болады.&lt;ref&gt;Химия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырылған 2-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: &quot;Мектеп&quot; баспасы, 2009. — 208 бет: суретті. ISBN 9965-36-702-7&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Қазақстан балалар энциклопедиясы&lt;/ref&gt;

==Алюминийдің қолданылуы==
'''Алюминий''':

• ас үй жабдықтарында;

• терезелер, есіктер мен монтаж сымдарын жасауда, құрылыс өндірісінде;

• аэроғарыш пен басқа да көлік индустриясында;

• электр қуатын өткізу үшін электрөткізгіш ретінде;

• алюминий фольгасы сияқты орауыш материалдар, сыра мен басқа да сусын- дар ыдыстары, бояулар салған түтік пен үй өнімдерін сақтайтын ыдыстар жасауда;

• алюминий ұнтағы бояулар мен қатаң зымыран отындарда қолданылады.&lt;ref&gt;https://adebiportal.kz/upload/iblock/58e/58ea3efda3871e813a48f816fbf78a8c.pdf&lt;/ref&gt;


== Алюминий өндірісі химиясы ==
# Тау кеңінен бокситтер алу.
# Глинозем өндіру. Бокситті бөлшектеу, су қосу, құрамындағы кремнийді ығыстыру үшін жоғары температурада қыздыру.
# Сілтісіздендіру. Автоклавқа салу, сілтімен өңдеу, оттек сілті ерітіндіге өтеді, қалғаны қызыл шлам түрде түзіледі.
# Декомпозиция. Натрий алюминат ерітіндісін декомпозерде бірнеше тәулік араластыру, алюминий оксидінің глиноземі тұнба ретте пайда болуы.
# Алюминий электролизі. 950&amp;nbsp;°C-дағы ваннаға криолетпен салу, 400kA тоқ өткізу, алюминий мен оттек атом байланыстары үзіледі, ванна түбінде сұйық металл п.б.
# Алғашқы алюминий. Кесек түрде тұтынушыға жеткізу.
# Алюминий құймасы. Формаға құю арқылы өнім жасау, кремний/мыс/магний қосу. Автобөлшектер, авиақозғалтқыш, көлік дискілерін жасау.
# Прокат. Алюминий созылымдылығы арқасында 9м тіртөртбұрыш кесек жасау. Қақтама/жұқалтыр, сусын банкалары, автобөлшектер жасау.
# Экструзия. Арнайы пішін алу үшін металді тесу. Көзілдірік ілдірігі, телефон корпусы, ұшақ фюзеляжы, ғарыш кемесін жасау.
# Қайта құю. Алюминий коррозияға ұшырамайды, қайта қолдану мүмкіндігі бар. Бірінші алюминий өндіруге кеткен энергияның 9% алады.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
 
{{Менделеевтің периодтық кестесі}}
{{wikify}}

[[Санат:Бояғыштар]]
[[Санат:Химиялық элементтер]]
[[Санат:Тағам қоспалары]]
[[Санат:Жеңіл металлдар]]
[[Санат:Алюминий]]


{{Chem-stub}}</text>
      <sha1>96vmiepl9m6neiukljtmidvhzmefn4n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063669</id>
      <parentid>3063667</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T04:11:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>NurayPerneshbai21nis</username>
        <id>118227</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8432" xml:space="preserve">{{Химиялық элемент|нөмірі=13|иондалу энергиясы 3=2744.8|тор параметрлері=4,050|Дебай температурасы=394|жылуөткізгіштік=237|дыбыс жылдамдығы=5200|топ=13|период=3|блок=p|сурет=Aluminium.jpg|иондалу энергиясы 2=1816.7|қб қысымы 1=1482|тор құрылымы=текше бетке бағытталған|қб қысымы 10=1632|қб қысымы 100=1817|қб қысымы 1 k=2054|қб қысымы 10 k=2364|қб қысымы 100 k=2790|CAS тіркелу нөмірі=7429-90-5|Моос қаттылығы=2.75|Пуассон коэффициенті=0.35|Юнг модульі=70|Тор құрылымы=текше бетке бағытталған|молярлық көлем=10,0|асты=[[Галлий|Ga]]|ион радиусы=51 (+3e)|үсті=[[Бор (элемент)|B]]|символ=Al|сыртқы түрі=жұмсақ, жеңіл және иілгіш металл күміс-ақ түсті.|атауы=Алюминий|атомдық масса=26,9815386(8)|конфигурация=[Ne] 3s&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; 3p&lt;sup&gt;1&lt;/sup&gt;|атом радиусы=143|ковалентті радиус=121 ± 4|Ван-дер-Ваальс радиусы=184|электрондық қабықшасы=2, 8, 3|жылусыйымдылығы=24,35|электртерістілігі=1,61|электродты потенциал=−1,66 В|тотығу дәрежелері=0; +3|иондалу энергиясы 1=577,5 (5,984)|фаза=Қатты дене|тығыздық=2,6989|балқу температурасы=660 °C, 933,5|қайнау температурасы=2518,82 °C, 2792|балқу жылуы=10,75|булану жылуы=284,1|Бринеллий қаттылығы=160–550|тип=Басқа [[металдар]]}}
[[Сурет:Aluminum.svg|солға|сүрмесіз|104x104 нүкте]]
'''Алюминий''' ({{lang-la|Aluminium}}; '''Al''') — элементтердің [[периодтық кесте|периодтық]] жүйесінің ІІІ тобындағы [[Химиялық элементтер|химиялық элемент]], реттік нөмірі 13, атомдық массасы 26,9815. Бір тұрақты изотопы бар. Жер қыртысында таралуы бойынша элементтер арасында 4, металдар арасында 1-ші орында. 

Табиғатта жүздеген минералдары кездескендіктен, оның көпшілігі – алюмосиликаттар болып келеді. Алюминий латынша Alumіnіum; алюминий алу үшін пайдаланылатын негізгі шикізат – боксит. Алюминийді бос күйінде алғаш рет 1825 жылы даниялық физик  [[Ханс Кристиан Эрстед]] алған. 

Алюминий – күміс түсті ақ [[Металдар|металл]], жылуды және электр тогын жақсы өткізеді, созуға, соғуға икемді, меншікті салмағы 2,7 г/см3; балқу температурасы 660℃, қайнау температурасы 2500℃; коррозияға берік, қалыпты температурада тұрақты, себебі бетіндегі алюминий оксидінен тұратын жұқа қабыршақ оны тотығудан қорғайды. Сондай-ақ ол амфотерлі элемент, сондықтан қышқылдармен де, сілтілермен де әрекеттеседі. Алюминий – практикалық маңызы зор металл. Ол негізінен жеңіл құймалар өндіру үшін пайдаланылады. Алюминий құймалары авиа, авто, кеме, ядролық реактор, химиялық аппараттар жасауда, құрылыста, т.б. салаларда, таза металл түрінде электртехникасында ток өткізгіш сымдар, тұрмысқа қажетті бұйымдар дайындау үшін қолданылады. Техникалық қасиеттері жағынан өте бағалы құймасы – дюралюминий.

Оның құрамында 94% алюминий, 4% [[мыс]] және аздаған [[магний]], [[марганец]], [[темір]], [[кремний]] болады.&lt;ref&gt;Химия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңделген, толықтырылған 2-бас. / Н. Нұрахметов, К. Сарманова, К. Жексембина, т.б. - Алматы: &quot;Мектеп&quot; баспасы, 2009. — 208 бет: суретті. ISBN 9965-36-702-7&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Қазақстан балалар энциклопедиясы&lt;/ref&gt;

==Алюминийдің қолданылуы==
'''Алюминий''':
• ас үй жабдықтарында;

• терезелер, есіктер мен монтаж сымдарын жасауда, құрылыс өндірісінде;

• аэроғарыш пен басқа да көлік индустриясында;

• электр қуатын өткізу үшін электрөткізгіш ретінде;

• алюминий фольгасы сияқты орауыш материалдар, сыра мен басқа да сусын- дар ыдыстары, бояулар салған түтік пен үй өнімдерін сақтайтын ыдыстар жасауда;

• алюминий ұнтағы бояулар мен қатаң зымыран отындарда қолданылады.&lt;ref&gt;https://adebiportal.kz/upload/iblock/58e/58ea3efda3871e813a48f816fbf78a8c.pdf&lt;/ref&gt;


== Алюминий өндірісі химиясы ==
# Тау кеңінен бокситтер алу.
# Глинозем өндіру. Бокситті бөлшектеу, су қосу, құрамындағы кремнийді ығыстыру үшін жоғары температурада қыздыру.
# Сілтісіздендіру. Автоклавқа салу, сілтімен өңдеу, оттек сілті ерітіндіге өтеді, қалғаны қызыл шлам түрде түзіледі.
# Декомпозиция. Натрий алюминат ерітіндісін декомпозерде бірнеше тәулік араластыру, алюминий оксидінің глиноземі тұнба ретте пайда болуы.
# Алюминий электролизі. 950&amp;nbsp;°C-дағы ваннаға криолетпен салу, 400kA тоқ өткізу, алюминий мен оттек атом байланыстары үзіледі, ванна түбінде сұйық металл п.б.
# Алғашқы алюминий. Кесек түрде тұтынушыға жеткізу.
# Алюминий құймасы. Формаға құю арқылы өнім жасау, кремний/мыс/магний қосу. Автобөлшектер, авиақозғалтқыш, көлік дискілерін жасау.
# Прокат. Алюминий созылымдылығы арқасында 9м тіртөртбұрыш кесек жасау. Қақтама/жұқалтыр, сусын банкалары, автобөлшектер жасау.
# Экструзия. Арнайы пішін алу үшін металді тесу. Көзілдірік ілдірігі, телефон корпусы, ұшақ фюзеляжы, ғарыш кемесін жасау.
# Қайта құю. Алюминий коррозияға ұшырамайды, қайта қолдану мүмкіндігі бар. Бірінші алюминий өндіруге кеткен энергияның 9% алады.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
 
{{Менделеевтің периодтық кестесі}}
{{wikify}}

[[Санат:Бояғыштар]]
[[Санат:Химиялық элементтер]]
[[Санат:Тағам қоспалары]]
[[Санат:Жеңіл металлдар]]
[[Санат:Алюминий]]


{{Chem-stub}}</text>
      <sha1>ia1i2mfges8i0k9g14r62ouiz7t90vj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ақжайық ауданы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20299</id>
    <revision>
      <id>3063633</id>
      <parentid>3062589</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:48:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11221" xml:space="preserve">{{Қазақстан ауданы
 |ауданның атауы      = Ақжайық ауданы
 |елтаңба             =  
 |ту                  = 
 |елтаңба сипаттамасы   = 
 |ту сипаттамасы        = 
  |lat_dir = N |lat_deg = 49 |lat_min = 42 |lat_sec = 50 
  |lon_dir = E |lon_deg = 51 |lon_min = 39 |lon_sec = 43
 |облысы              = Батыс Қазақстан облысы
 |аудан орталығы          = [[Чапаев (Батыс Қазақстан облысы)|Чапаев]]
 |ауылдық округтер саны   =18 
 |кенттік әкімдіктер саны =  
 |қалалық әкімдіктер саны =  
 |ауылдар саны       = 45
 |қалалар саны       = 
 |әкімі              = 
 |әкімдіктің мекенжайы  = 
 |құрылған уақыты    = 1928
 |жер аумағы          = 25,2 мың
 |жер аумағы бойынша орны  = 
 |тұрғыны             = {{құлдырау}} 40102
 |халық саны бойынша орны  = 
 |санақ жылы          = 2020
 |тығыздығы           = 1,8
 |тығыздығы бойынша орны   = 
 |ұлттық құрамы       =  {{nobr|[[қазақтар]] (95,76%)}}, {{nobr|[[орыстар]] (3,42%)}}, {{nobr|басқалары (0,82%)}}&lt;ref&gt;[http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F/Bull_Hsany2010.rar Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны]&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;пер.2019&quot;&gt;[http://pop-stat.mashke.org/kazakhstan-ethnic2010.htm 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы]&lt;/ref&gt;
 |телефон коды        = 
 |пошта индексі       = 090100- 090120&lt;ref name=&quot;kazindex.ru&quot;&gt;[http://kazindex.ru/09/0.html Қазақстан почталық индекстері]&lt;/ref&gt;
 |сайты               = 
 |карта               = KazakhstanAkzhaikDistrict.png
 |әкімшілік бірліктің картасы = West Kazakhstan Region Akzhaik District.svg
 |ортаққордағы санаты = 
}}

'''Ақжайық ауданы''' — [[Батыс Қазақстан облысы]]ның орталық аймағындағы әкімшілік аудан. 1997 жылға дейін &quot;Чапаев ауданы&quot; деп аталған.&lt;ref name=&quot;source1&quot;&gt;[[Қазақ Энциклопедиясы]]&lt;/ref&gt; Жерінің аумағы 25,2 мың км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;. Орталығы — [[Чапаев (Батыс Қазақстан облысы)|Чапаев]] ауылы.

== Географиялық орны, климаты ==
Аудан [[Каспий маңы ойпаты]]ның солтүстік бөлігін алып жатыр. Климаты аса құбылмалы. Орташа ауа температурасы қаңтарда — 13-14°С, шілдеде 23-24°С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 200-250 мм. Ақжайық ауданының жерін [[Жайық]] өзені жарып ағады.

== Өсімдігі мен жануарлар дүниесі ==
Ақжайық ауданының жері шөлейтті белдемге жатады. Топырағы негізінен қызғылт қоңыр, сортаң болып келеді. Өсімдіктерден: селеу, бетеге, еркек шөп, көкпек, жусан т.б. өседі. Жануарлардан: негізінен қасқыр, шиебөрі, түлкі, суыр, бөкен, елік, жабайы шошқа, құстан: қаршыға, құр, үкі, қаз, үйрек, тырна т.б. мекендейді.

== Шаруашылығы ==
Ауданда май және нан зауыттары, тұрмыс қажетін өтеу комбинаты, жол жөндеу учаскесі, астық қабылдау пункті, тамақ комбинаты, орман шаруашылық кәсіпорны жұмыс істейді. Ауыл шаруашылық жерінің ауданы 12,8 мың га (1997), оның ішінде егістік — 14%, шабындық — 11%, жайылым — 72%. Суармалы дәнді дақылдар, картоп, көкөніс және бақша дақылдарын өсіру дамыған. Аудан тұрғындары мүйізді ірі қара, қой, ешкі, шошқа, жылқы, түйе өсірумен айналысады. Аудан жері арқылы Орал — Атырау, Чапаев — Жаңақала, Чапаев — Фурманов автомобиль жолы өтеді. Музыка, спорт мектебі, кәсіптік-техника учильище, кітапханалар, мәдениет үйлері, кинотеатрлар, аурухана т.б. бар. 1931 жылдан қазақ, орыс тілдерінде аудандық “Еңбек”, “Труд” газеттері шығады.

==Халқы==
Тұрғыны 40574 адам ([[2019 жыл|2019]]). Ұлттық құрамы: [[қазақтар]] (95,76%), [[орыстар]] (3,42%), басқалары (0,82%). Тұрғындарының орташа тығыздығы 1 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;-ге 1,8 адамнан келеді.&lt;ref&gt;[http://www.stat.gov.kz/dinamika/dinamikadem.htm Батыс Қазақстан облысының Статистика департаменті. 01.07.2019]&lt;/ref&gt;

2020 жылдың басында тұрғындар саны 40102 адамды (20339 ер адам және 19763 әйел адам) құрады.&lt;ref&gt;[https://www.stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT354434 Қазақстан Республикасы халқының облыстар және астана, қалалар, аудандар, аудан орталықтары және кенттер бөлінісіндегі жынысы бойынша саны (2020 жылдың басына)]&lt;/ref&gt;

== Әкімшілік бөлінісі ==
Аудандағы 45 елді мекен 18 ауылдық округке біріктірілген:
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Ауылдық округ/қала !! Халқы (2009) !! Елді мекендері
|-
| [[Ақжол ауылдық округі (Батыс Қазақстан облысы)|Ақжол ауылдық округі]] || 2 559 || [[Ілбішін]], [[Битілеу]], [[Қабыл (ауыл)|Қабыл]], [[Тінәлі]]  ауылдары
|-
| [[Ақсуат ауылдық округі (Ақжайық ауданы)|Ақсуат ауылдық округі]] || 964 || [[Ақсуат (Ақжайық ауданы)|Ақсуат]], [[Ақбұлақ (Ақжайық ауданы)|Ақбұлақ]] ауылдары
|-
| [[Алғабас ауылдық округі (Ақжайық ауданы)|Алғабас ауылдық округі]] || 2 447 || [[Алғабас (Ақжайық ауданы)|Алғабас]], [[Жаңажол (Ақжайық ауданы)|Жаңажол]], [[Қарағай (Батыс Қазақстан облысы)|Қарағай]], [[Тегісжол (Батыс Қазақстан облысы)|Тегісжол]], [[Тоған (Батыс Қазақстан облысы)|Тоған]] ауылдары
|-
| [[Алмалы ауылдық округі (Батыс Қазақстан облысы)|Алмалы ауылдық округі]] || 2 281 || [[Алмалы (Ақжайық ауданы)|Алмалы]], [[Атамекен (Ақжайық ауданы)|Атамекен]] ауылдары
|-
| [[Базартөбе ауылдық округі]] || 2 100 || [[Базартөбе]], [[Қадырқұл]], [[Қызылжар (Ақжайық ауданы)|Қызылжар]] ауылдары
|-
| [[Базаршолан ауылдық округі]] || 1 989 || [[Базаршолан]], [[Есім (Батыс Қазақстан облысы)|Есім]], [[Баянтөбе]] ауылдары
|-
| [[Бударин ауылдық округі]] || 2 019 || [[Бударин]], [[Коловертное]], [[Самал]] ауылдары
|-
| [[Есенсай ауылдық округі]] || 2 018 || [[Есенсай]], [[Кеңсуат]], [[Тасоба (Ақжайық ауданы)|Тасоба]] ауылдары
|-
| [[Жамбыл ауылдық округі (Ақжайық ауданы)|Жамбыл ауылдық округі]] || 987 || [[Жамбыл (Ақжайық ауданы)|Жамбыл]], [[Бітік (ауыл)|Бітік]], [[Үштөбе (Батыс Қазақстан облысы)|Үштөбе]] ауылдары
|-
| [[Жаңабұлақ ауылдық округі]] || 1 313 || [[Жаңабұлақ]] ауылы
|-
| [[Көнеккеткен ауылдық округі]] || 1 194 || [[Көнеккеткен]], [[Қамыстыкөл (ауыл)|Қамыстыкөл]] ауылдары
|-
| [[Қабыршақты ауылдық округі]] || 1 078 || [[Қабыршақты (ауыл)|Қабыршақты]] ауылы
|-
| [[Қарауылтөбе ауылдық округі (Батыс Қазақстан облысы)|Қарауылтөбе ауылдық округі]] || 2 137 || [[Қарауылтөбе (Батыс Қазақстан облысы)|Қарауылтөбе]] ауылы
|-
| [[Қурайлысай ауылдық округі]] || 2 218 || [[Жұбан Молдағалиев ауылы|Жұбан Молдағалиев]], [[Сайқұдық]] ауылдары
|-
| [[Мерген ауылдық округі]] || 1 591 || [[Мерген (Батыс Қазақстан облысы)|Мерген]], [[Жолап]], [[Мойылды (Батыс Қазақстан облысы)|Мойылды]] ауылдары
|-
| [[Сарытоғай ауылдық округі (Батыс Қазақстан облысы)|Сарытоғай ауылдық округі]] || 1 137 || [[Жанама (Батыс Қазақстан облысы)|Жанама]], [[Сарман (Батыс Қазақстан облысы)|Сарман]] ауылдары
|-
| [[Тайпақ ауылдық округі]] || 5 749 || [[Тайпақ (Батыс Қазақстан облысы)|Тайпақ]], [[Томпақ]], [[Шабдаржап]] ауылдары
|-
| [[Чапаев ауылдық округі (Батыс Қазақстан облысы)|Чапаев ауылдық округі]] || 9 090 || [[Чапаев (Батыс Қазақстан облысы)|Чапаев]], [[Жайық (Ақжайық ауданы)|Жайық]] ауылдары
|}

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Батыс Қазақстан облысы}}
{{Ақжайық ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Ақжайық ауданы]]</text>
      <sha1>2uh9pqb84ygglzu3gw4dkrtdeul6g9d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қарақия ауданы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20343</id>
    <revision>
      <id>3063738</id>
      <parentid>2974800</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:32:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16272" xml:space="preserve">{{Әкімшілік бірлік
 |Қазақша атауы                   = Қарақия ауданы
 |Елтаңба                 =  Emblem Karakiya District.png
 |Ту                      = 
 |Елтаңбаның ені          = 200px
 |Тудың ені               = 
 |Елтаңбаның аты          = 
 |Тудың аты               = 
  |lat_deg= |lat_min= |lat_sec=
  |lon_deg= |lon_min= |lon_sec=
  |CoordScale             =
 |Статусы                 = Аудан
 |Кіреді                  = [[Маңғыстау облысы]]
 |Енеді                   = 7 ауылдық округ
 |Орталығы                = [[Құрық]]
 |Ірі қаласы              = 
 |Ірі қалалары            = 
 |Құрылды                 = [[1973 жыл]]
 |Әкімі                   = [[Қыдырберді Әндірұлы Беков]]
 |ЖІӨ                     = 
 |ЖІӨ жылы                = 
 |ЖІӨ бойынша орны        =
 |Жан басына шаққанда ЖІӨ орны   = 
 |Тұрғыны                 =37621&lt;ref name=&quot;KZ2019&quot;&gt;[http://old.stat.gov.kz/faces/wcnav_externalId/homeNumbersPopulation?_afrLoop=2083122502962086#%40%3F_afrLoop%3D2083122502962086%26_adf.ctrl-state%3D18p5zq5q8b_42 Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны]&lt;/ref&gt;
 |Санақ жылы              = 2019
 |Пайызы                  = 5,5 
 |Халық саны бойынша орны        = 6
 |Тығыздығы               = 0,58
 |Тығыздығы бойынша орны         = 7
 |Ұлттық құрамы           ={{nobr|[[қазақтар]] (98,94%)}}, {{nobr|[[орыстар]] (0,36%)}}, {{nobr|[[өзбектер]] (0,31%)}},   {{nobr|басқалары (0,39%)}} {{nobr|2019ж.}}&lt;ref name=&quot;KZ2019&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT100232 Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны]&lt;/ref&gt;
 |Конфессионалдық құрамы         = 
 |Жер аумағы              =64 297
 |Жер аумағының пайызы    = 38,8
 |Жер аумағы бойынша орны        = 1
  |Максималды биіктігі           = 340, [[Қараман]] шоқысы
  |Орташа биіктігі        = 104
  |Минималды биіктігі     = -132, [[Қарақия]] ойысы
  |Карта                  = Karakiya District Kazakhstan.png
  |Карта ені              = 
  |Әкімшілік бірліктің картасы   =
  |Әкімшілік бірлік картасының ені  = 
 |Аббревиатура            = 
 |Телефон коды            = 
 |Пошта индекстері        = 130300-130306&lt;ref name=&quot;kazindex.ru&quot;&gt;[http://kazindex.ru/02/5.html Қазақстан почталық индекстері]&lt;/ref&gt;
 |Интернет-үйшігі         = 
 |Автомобиль коды         =
 |Сайты                   =http://karakia.mangystau.gov.kz/
 |Commons санаты          = 
}}
{{мағына|Қарақия}}
'''Қарақия ауданы''' - [[Маңғыстау облысы|Маңғыстау облысының]] оңтүстігінде орналасқан әкімшілік бөлініс. Солтүстігінде [[Маңғыстау ауданы|Маңғыстау]], батысында [[Мұнайлы ауданы|Мұнайлы]] ауданы, оңтүстігінде [[Түркіменстан]]ның [[Балқан уәлаяты|Балқан]] уәлаяты, шығысында [[Өзбекстан]]ның [[Қарақалпақстан]] республикасымен шектеседі.&lt;br /&gt;

1973 жылы құрылды. 1997 жылға дейін [[Ералиев ауданы]] деп аталды. Жер аумағы 65,8 мың км2. Тұрғыны 33,5 мың адам (2014). Аудан құрамындағы 10 елді мекен 2 кенттік, 4 ауылдық округке біріктірілген. Орталығы – [[Құрық (ауыл)|Құрық]] ауылы.&lt;br /&gt;

== Табиғаты ==
Ауданның жер бедері негізінен жазық, солтүстік-шығысы Үстірт аумағында. Мұнда Қазақстандағы [[теңіз]] деңгейінен төмен жатқан барлық ойыстар орналасқан. Ауданның батысындағы [[Ащысор]] (–39 м) мен Қарақия (–132) ойыстарын [[Маңғыстау]] мен Кендірліқиясай үстірттері бөліп жатыр. [[Қарынжарық ойысы]] (–70 м) мен Қарашек к-нің қазаншұңқырлары (–21 м) Үстірттің оңтүстік бөлігімен шектеседі. Ауданның ең биік жері Батыс Үстірт кемерлі шыңындағы Қараман шоқысы (340 м). Шығысындағы Үстірт бөлігінің жер бедері төрткілді болып келеді. Батысындағы [[Каспий]] теңізі жағалауы жарқабақты. Мұнда Қазақ шығанағы, Кендірлі, Ақсу, Тоқмақ шығанақтары бар. Бұларды кезінде Исан түбегі деп атаған. Мұнда теңіз адының әсерінен пайда болған неше түрлі ғажайып бағаналар, үңгірлер мен қуыстар жиі кездеседі. Қарақия ауданының жер қойнауында мұнай мен газдың, ұлутастың, уранның кендері мол. Маңызды мұнай кен орындарына Жетібай, Өзен, Теңге, т.б. жатады. Олар 20 ғасырдың 60 жылдарынан бері кеңінен пайдаланылып келеді. 

=== Өсімдік пен жануар әлемі===
Сор, сортаңды сор, ауданның көтеріңкі келген тұсында қиыршықты сұр, сортаңды сұр топырағында, негізінен жыңғыл, сексеуіл, изен, жүзгін, бұйырғын, т.б. сораң шөптер өскен. Ауданда емдік шипалы өсімдіктер көптеп кездеседі. Олар: [[ерқұны]], [[жалбыз]], [[киікоты]], [[жантақ]], [[жусан]], [[адыраспан]], т.б. Жабайы аңдардан [[қасқыр]], [[түлкі]], [[қоян]], [[қарсақ]], [[шиебөрі]], [[күзен]], [[ақбөкен]], [[арқар]], [[қарақұйрық]], т.б. бар. Ауданда Қаракөл-Қарақия мемлекеттік қорықшасы, Үстірт қорығы орналасқан. Мұнда кеміргіштердің 40, құстардың 100, өсімдіктердің 400 түрі өсіріледі. 

=== Сулары ===
Жер беті сулары Каспий теңізінің шығыс айдыны мен жазда қарасуларға бөлініп қалатын сортаң сулы өзеншелерден (Қарақия ойысындағы Ащыағар өзені т.б.) және тұзды Қарашек көлінен тұрады. Теңіз жағалауында Александрбай және Қазақ шығанағы орналасқан. Шығанақтан Ада құмқайыры арқылы Кендірлі шығанағы бөлінеді&lt;ref&gt;[http://karakia.mangystau.gov.kz/page/view/3100 Аудан тарихы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170324004153/http://karakia.mangystau.gov.kz/page/view/3100 |date=2017-03-24 }}&lt;/ref&gt;.

== Климаты ==
Қарақия ауданының климаты континенттік. Каспий теңізі тек ауданның жағалық өңірі климатына ғана әсері бар. Аудандағы [[қаңтар]] айының орташа температурасы –7С, шілдеде 26С. Қыста [[қар]] жамылғысы жұқа және ұзақ жатпайды. Жауын-шашын тым аз, жылдық орташа мөлшері 75 – 100 мм. Жыл бойы желді болып тұрады&lt;ref&gt;[http://karakia.mangystau.gov.kz/page/view/3100 Аудан тарихы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170324004153/http://karakia.mangystau.gov.kz/page/view/3100 |date=2017-03-24 }}&lt;/ref&gt;.

== Халқы ==
Халық өте сирек қоныстанған. Әр 1 км2-ге шаққанда 0,4 адамнан, ал облысы маңызы бар Жаңаөзен қаласы, Жетібай, Мұнайшы кенттері орналасқан аймақта 4,6 адамнан келеді. Ауыл тұрғындары 8 елді мекенде ғана шоғырланған. Ірі елді мекендері: Құрық а. (7,2 мың адам), Жетібай (9,1), Мұнайшы (3,6) кенттері және Бостан (1,4), Сенек (1,8) ауылдары. 2019 жылдың 1 қаңтарына ауданның халық саны 37 мың адам.

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Этнос !!Саны, адам !!Пайыздық үлесі, % 
|-
| [[Қазақтар]] || 37 224|| 98,94
|-
| [[Орыстар]] || 139 || 0,36
|-
| [[Өзбектер]] || 120 || 0,31
|-
| [[Этнос|басқа этностар]] || 138 || 0,39
|}

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Санақ жылы !!Саны, адам  !! Ер адам саны!! Әйел адам саны
|-
| [[1989]]&lt;ref name=&quot;source2&quot;&gt;[https://books.google.kz/books?hl=ru&amp;id=N-7rAAAAMAAJ&amp;dq=%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C+%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D1%81%D1%81%D1%81%D1%80+1989&amp;focus=searchwithinvolume&amp;q=%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B5%D0%B2 - 1989 жылғы Бүкіл кеңестік халық санағының қорытындылары. Мичиган университеті 2009. 1 том]&lt;/ref&gt; || 28 341|| 14 031 || 14 310
|-
| [[1999]]&lt;ref name=&quot;source3&quot;&gt;[http://www.stat.gov.kz/getImg?id=WC16200032719 - 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt; || 2 265 || 1 130 ||1 135
|-
| [[2009]]&lt;ref name=&quot;source3&quot;&gt;&lt;/ref&gt; || 14 488 || 7 388 || 7100
|-
| [[2015]]&lt;ref name=&quot;KZ2015&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT100232 Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2015 жылдың басындағы саны]&lt;/ref&gt; || 34 066 || - || -
|-
| [[2019]] || 37 621 || 19 092  || 18 529
|}

== Экономикасы ==
Қарақия ауданының бір ерекшелігі – мұнда егістік пен шабындық жерлердің болмауы. ауыл шаруашылығына жарамды жер аумағы 498,8 мың га. Жерінің басым көпшілігі (80%-ға жуығы) жайылымнан тұрады. Осыған байланысты аудан ауыл шаруашылық бағытында негізінен төрт түлік мал өсіруге маманданған. 1995 жылға дейін Қарақия ауданында қаракөл қойын өсіретін 2 кеңшар (Қарақұдық және Ералиев атындағы), Құланды жылқы зауыты және Қызылөзен түйе кеңшары жұмыс істеген. 1996 жылдан бастап олардың негізінде шаруа қожалықтары құрылды. Одан басқа ауданда мұнай-газ барлау экспедицияициясы, құрылыс-монтаж кәсіпорны, материалдық жабдықтау базасы, автобаза, бірнеше байланыс бөлімшелері, т.б. жұмыс істейді. Мұнда «Тасболатойл корпорейшн», «Ер-Сай», «Упетром Посерко» атты шетелдік компаниялар жұмыс істеп аудан халқын жұмыспен қамтып отыр&lt;ref&gt;[http://karakia.mangystau.gov.kz/page/view/3100 Аудан тарихы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170324004153/http://karakia.mangystau.gov.kz/page/view/3100 |date=2017-03-24 }}&lt;/ref&gt;.

== Инфрақұрылымы ==
Білім беру саласы бойынша ауданда 13 орта, 5 бастауыш, 1 жұмысшы жастар мектебі, өнер мектебі, балалар мен жасөспірімдер мектебі бар. Денсаулық саласында ауданы аурухана мен емхана, өкпе және жұқпалы аурулар ауруханасы, 4 отбасылық-дәрігерлік амбулатория, 2 фельдш. пункт және ауданы сан-эпидемиол. ст., 3 фельдш.-акушерлік пункт, минералдық ыстық сумен емдейтін орын, т.б. мекемелер бар. Ауданаралық жол қатынасы, негізінен республикалық және халықар. маңызы бар Құрық – Ақтау – Жаңаөзен, Жаңаөзен – Марата (Түрікменстан), сондай-ақ Ақтау – Жаңаөзен т. жылы арқылы іске асырылады. Аудан аумағында Бекет ата, Шопан ата жер асты мешіттері орналасқан.

== Әкімшілік бөлінуі ==
Аудан көлемі 64,3 мың км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;. Аудан құрамында 7 ауыл әкімшілігі бар. 
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Ауылдық округ !!Ауданы !!Халқы !! Елді мекендер
|-
| [[Болашақ ауылдық округі (Маңғыстау облысы)|Болашақ ауылдық округі]] || 15 043,26 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|| 514 (2014) || [[Болашақ (Маңғыстау облысы)|Болашақ]]
|-
| [[Бостан ауылдық округі]] ||40 720,5 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; || 1 876 (2009) || [[Бостан (Маңғыстау облысы)|Бостан]]
|-
| [[Жетібай ауылдық округі]] || 25 019,1 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|| 11 326 (2009) || [[Жетібай (Маңғыстау облысы)|Жетібай]]
|-
| [[Құланды ауылдық округі (Маңғыстау облысы)|Құланды ауылдық округі]] ||18 992,7 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; || 1 319 (2009) || [[Құланды (Маңғыстау облысы)|Құланды]]
|-
| [[Құрық ауылдық округі]] || 168 788,1 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|| 8 118 (2009) || [[Құрық (ауыл)|Құрық]]
|-
| [[Мұнайшы ауылдық округі]] ||44 498 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; || 4 647 (2009) || [[Мұнайшы (ауыл)|Мұнайшы]]
|-
| [[Сенек ауылдық округі]] || 46 848 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;|| 2 293 (2009) || [[Сенек]]
|}

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау облысы}}
{{Қарақия ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Қарақия ауданы]]</text>
      <sha1>l2tn5lre2ccqlreo1bvvu9nsf4tfcri</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков</title>
    <ns>3</ns>
    <id>20455</id>
    <revision>
      <id>3063531</id>
      <parentid>3054653</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T16:51:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46116" xml:space="preserve">== Қазақ Уикипедиясы ==
Қазақ Уикипедиясының даму жоспары мен мақсаттары - деген бетті аштым осы бетке дамыту туралы пікірлерінізді жазуға шақырамын. Осы бетке Басты беттен сілтеме қою керек. Админлерді және қатысушыларды осы бетті жетілдіруге шақырамын--[[Қатысушы:Kaiyr|Kaiyr]] 00:02, 2010 ж. қазанның 9 (ALMT)

&lt;h2&gt;&lt;span style=&quot;color:Black; font-family:Calibri; font-size:100%&quot;&gt;'''Үміткерлікті қолдау'''&lt;/span&gt;&lt;/h2&gt;
&lt;onlyinclude&gt;&lt;div style=&quot;margin:10px 0; border:0; -moz-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.4); -webkit-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.4); box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.4); -moz-border-radius: 7px; -webkit-border-radius: 7px; border-radius: 7px; background:white; width:100%; height:180px; overflow:hidden; background: #FCFCFC; background: -moz-linear-gradient(top, #FCFCFC 0%, #F5F5F5 100%); background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(0%,#FCFCFC), color-stop(100%,#F5F5F5)); background: -webkit-linear-gradient(top, #FCFCFC 0%,#F5F5F5 100%); background: -o-linear-gradient(top, #FCFCFC 0%,#F5F5F5 100%); background: -ms-linear-gradient(top, #FCFCFC 0%,#F5F5F5 100%); background: linear-gradient(top, #FCFCFC 0%,#F5F5F5 100%);position:relative&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;float:left; margin-top:-50px; margin-left:-50px; opacity:0.2;&quot;&gt;
[[File:Wikipedia-logo-v2.svg|left|400px|link=]]
&lt;/div&gt;&lt;center&gt;
&lt;div style=&quot;width:1080px; float:right; margin-top:-10px; margin-right:50px; color:#000; font-size:30px; font-family:Calibri, Verdana, Arial, sans-serif; line-height:0.5em;position:absolute;right:0;&quot;&gt;
&lt;p style=&quot;margin:10px 0 0;&quot;&gt;'''Сәлеметсіз бе, құрметті Қазақша Уикипедия қатысушысы!'''&lt;/p&gt;
&lt;p style=&quot;font-size:14px; margin:0; line-height:1.5em; color:#555;&quot;&gt;
'''''Мен [[Уикипедия:Администраторларды сайлау|Админ дәрежесін тілеу]] бетіне өз үміткерлігімді ұсынған едім. Егер менің жасап жатқан жұмыстарым мен Қазақ Уикипедиясының дамуына қосып жатқан үлесім сіздің көңіліңізден шықса, менің админ болуымды құптасаңыз, үміркерлігімді қолдап [[Уикипедия:Администраторларды сайлау#Daniyar|дауыс беруіңізді]] өтінемін!'''''&lt;br /&gt;
Админ болуымды қолдайтын болсаңыз, [[Уикипедия:Администраторларды сайлау|Админ дәрежесін тілеу]] бетіндегі [[Уикипедия:Администраторларды сайлау#Жақтаушы дауыс|Жақтаушы дауыс]] деген бөлімге, дауыс беру реттілігін сақтай отырып, &lt;span style=&quot;color:DarkBlue; font-size:100%&quot;&gt;{{tl|Қолдаймын}}&lt;/span&gt; үлгісін қойып, өз қолтаңбаңызды қалдырыңыз!&lt;br /&gt;
Уақыт бөліп оқығаныңыз үшін рахмет, үміткерлігімді қолдайды деп үміттенемін!
&lt;div class=&quot;realisation_lien&quot; style=&quot;text-align:right; margin-right:.5em; font-size:50%;&quot;&gt;
Құрметпен, [[Қатысушы:Daniyar|Daniyar]] &lt;/div&gt;
&lt;/p&gt;
&lt;/div&gt;&lt;/center&gt;
&lt;/div&gt;

== Таңдаулы мақала ==

Сәлеметсіз бе! &lt;br /&gt;
Таңдаулы мақала ретінде кандидаттар арасында тұрған [[Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағаттары]] мақаласын қарап шығып,  [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағаттары|мына жерде]] дауыс беруіңізді сұраймын.
Кұрметпен, [[Қатысушы:Mariya|Mariya]] 19:01, 2012 ж. ақпанның 3 (ALMT)

== Таңдаулы мақала ==
&lt;center&gt;'''Сәлеметсіз бе!''' &lt;br /&gt;
Таңдаулы мақала ретінде үміткерлер қатарына кірген [[Шерлок (телесериал)]] мақаласын оқып шығып, мақаланы үздік деп тануға лайық десеңіз, [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Шерлок (телесериал)|мына жерде]] дауыс беруіңізді сұраймын.
Кұрметпен,  '''[[Қатысушы:Daniyar|&lt;span style=&quot;color:#1E50FF; font-family:Candara; font-size:130%&quot;&gt;Daniyar&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;&lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Daniyar|&lt;span style=&quot;color:#1E50FF&quot;&gt;✉&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt;''' 19:05, 2012 ж. ақпанның 3 (ALMT)&lt;/center&gt;

== Таңдаулы мақала ==

Cәлеметсіз бе! 
Таңдаулы мақала ретінде үміткер [[DBSK]] мақаласын оқып көріп, үздік деп тануға лайық десеңіз, дауыс беруіңізді сұраймын.
Кұрметпен, [[Қатысушы:Kausar|Kausar]] ([[Қатысушы талқылауы:Kausar|talk]]) 14:16, 2012 ж. тамыздың 27 (ALMT)

== Қазақша ==

Біз мұнда үлгілерді қазақшалап жатсақ сіз бұрынғыдай ағылшын тіліндегі үлгіні қолданып жүрсіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:09, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:Енді түзетіп шықтым {{tl|Олимпиада ойындарында Қазақстан туын ұстаушылар}} үлгісінде кісі есімдері мен олимпиадын жылын жөндеп шығыңыз
* Мына жазған екі пікіріңіздің біреуіне ғана қол қойғансыз. Яғни мұнда диалог емес, өзіңіздің монологыңыз. Қызық жағдай. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:17, 2021 ж. ақпанның 18 (+06)

== Санаттар жойылды ==

Басталған санаттар жойылды, санатсыз санат болмайды --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:27, 2020 ж. тамыздың 31 (+06)

== Ғарыш техникасы ==

Ғарыш техникасына байланысты мақалалар жазылып/толықтырылып жатыр екенсіз. ''Ғарыш техникасы'' деп примитивті санат қоя бергенше орыс, ағылшын уикилерінен қарап қойсаңыз дұрыс болар, бәлкім? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:14, 2020 ж. қарашаның 25 (+06)
* Мен әдетте мақалаға бар санаттарды қосам, жоқ санаттарды қыстыруға тырыспаймын. Мысалы, сіз аурулар бойынша үлгілерде ''медицина'' санатын алып тастап, шетел викишаблондарға қарап, әлі жазылмаған ''аурулар'' санатын қостыңыз. Бірақ бұл санат болашақта бола ма, болмай ма белгісіз ғой. Осыған орай санаттардың барлық тілдерде бірдей болуы міндетті емес деп ойлаймын. Ал жалпы, санаттардың көбірек және нақтырақ болуын әрине қолдаймын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:10, 2020 ж. қарашаның 26 (+06)
::Сондай бола ма? ол қашан? біздің қазуикиге болады деген принциптен қазіргі мақаланың көбісінің сапасы сын көтермейді, өкінішке орай. Сондықтан мейлінше (шамаңыз келгенше) дұрыс санаттарды қоюыңызды өтінемін) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:46, 2020 ж. қарашаның 27 (+06)
::: Мен қойған санаттар мейлінше дұрыс болып табылады. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:27, 2020 ж. қарашаның 27 (+06)
Жоқ сағатпен санаттауға болады, кейін санатты бастай саламыз. Ғаламдық үлгілер бізде де түбі бір ашылады. --[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 18:23, 2020 ж. қарашаның 27 (+06)

== Портал ==

Негізі порталды бірінші жоба арқылы бастайды. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:47, 2020 ж. желтоқсанның 19 (+06)

== Марс-1 ==

Қалай ғарыш ''станциясы'' болады? Аппарат қой түзету керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:40, 2021 ж. ақпанның 18 (+06)
:Дақ тапқансыз ба?! Жоқ, ол дақ емес, бәрі дұрыс. Орысшада былай делінсе: &quot;Марс-1 — советская автоматическая межпланетная станция&quot;, ағылшыншада былай: &quot;Mars 1 was an automatic interplanetary station&quot;. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:06, 2021 ж. ақпанның 18 (+06)

== Біріктіру, жылжыту ==

Сіз оларды босқа сілтей бермей жоюға ұсыну керек еді (бәрібір айдалып жатқан мақалаға біріктіріліп жатқан жоқ, жай ғана соған сілтеніп тұр). Сосын жоба деп басталған аз өңделген мақалаларды жылжытып жатырсыз, оны ары қарай дамытпай тексерістен өткізілмей қалып қойып жатыр --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:12, 2021 ж. наурыздың 3 (+06)
: Мұндағы жою шарттарын білгенде, жояр едім. Ал жобадан жалпы кеңістікке жылжытылған мақалалар сапа жағынан жақсы болып тұрған сияқты еді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:04, 2021 ж. наурыздың 3 (+06)

== Қатысушы бетін жылжыту ==

Қатысушының жеке беті мен талқылауын жылжытуға мүлдем болмайды! сіз динозавр ойының жылжытып қатысушының талқылау бетін жоқ қылып жібердіңіз (қалпына келтірдім). Әрі ол мақаланы әрі қарай өңдемепсіз( --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:30, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
:Ол жаңа қатысушы жаңа мақаланы өз жеке бетіне білмегендіктен орналастыра салды, сондықтан да мақала өңделіп, мақалалар кеңістігіне көшірілді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 00:13, 2021 ж. сәуірдің 2 (+06)

== Жоба/зертхана ==

Жоба/инкубатор/зертхана бетіндегі мақалаларды жылжытып жатыр екенсіз. Егер де ол мақалада тексерілді деген үлгі болмаса қоюды өтінемін немесе сол мақаланы толық өңдеп шығу керек. Әйтпесе жартылай шикі, машиналық аударылған мақала біраз уақыт тексеріссіз қалып қояды. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:52, 2021 ж. мамырдың 4 (+06)
:Уақыт өте бәрі де тексерістен өтеді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 09:59, 2021 ж. мамырдың 4 (+06)

== Оскар жеңіп алған шет тіліндегі фильмдер  ==

Меніңше осылай атау дұрыс емес ау? ''Үздік шет тіліндегі фильм үшін «Оскар» жүлдесінің лауреаты'' деген дұрыс болар. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:37, 2021 ж. мамырдың 26 (+06)
:Мына жазуыңыздың датасы &quot;мамырдың 26&quot; екен, бірақ дұрысы &quot;26-шы мамыр&quot; ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:33
::Жарайды, түсінікті. Әркім жүйесіз жұмыс жасай берсін. Ол датаны мен қоймаймын, уикидата автоматты қояды --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:45, 2021 ж. маусымның 1 (+06)
:::Жүйелі жұмысты аңсап жүрсеңіз, өзіңіз жүз-жүздеп қосқан, бірақ әлі де жазылмаған санаттарды бастасаңыз дұрыс болар еді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 19:33, 2021 ж. маусымның 1 (+06)
::::Жүздеп жасаған санаттарды көбіне Нұрлан мырза бастап, аяғына дейін жеткізіп жатыр. Бәрін болмаса да бастап да жатырмын өзім. Мені әдейі сізге тиісіп отырғандай бәле саласыз. Мен тек кеңесімді айтып, осыған дейін білген нәрсемді және қателіктер туындайтын дүниелерді жазып жатсам да, түсінбейсіз немесе құлақ аспайсыз. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:15, 2021 ж. маусымның 2 (+06)
:::::Мен нақты сіз жүздеп қосқан, бірақ жазбаған санаттарыңыз туралы айтып отырмын. Сізді айтып отырғанда, не үшін басқа адамға сілтейсіз? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:34, 2021 ж. маусымның 2 (+06)
:Өзіңіз талап қойып, сұрағанда мықтысыз (біз жауабын жазып, ақталып түсіндіріп жатамыз). Бастапқыда санатты осылай атаған дұрыс шығар дедім. Сіз тақырыпты мүлдем басқа жаққа бұрып, өзіңізге шаң жуытпайтын шебер екенсіз. Бір емес бірнеше рет байқадым осындай сәтті. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 20:58, 2021 ж. маусымның 3 (+06)
::Сіз жүздеген мақалаларға өзіңіз қосып жүрген санаттарды жазғыңыз келмесе, онда маған не үшін бірдеңе жазып жатырсыз? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:19, 2021 ж. маусымның 3 (+06)
*Олай болса мағанда мән-мағынасыз жазуды доғарыңыз. Байқағаным өзіңіз толық түсінбейсіз, әрі мойындамайсыз, қазір арамыздағы талқылау беттерін оқып отырсам бір нәрсені бастап, басқа мәселеге ауытқып кетеді екенсіз. Табиғатта жоқ деп санаттарды алып тастайды екенсіз (оны Нұрлан мырзада сізге түсіндіріп кеткен), өзіңіз қателесіп, шатасып кеткен өңдеулерді маған сілтеп жала жауыпсыз. Сол кезде жарайды, доғарайық деп жазсам да әлі мыжғылап отыр екенбіз. Алдымен өзіңізді реттеп алыңыз, сосын елге ақыл айтасыз. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:09, 2021 ж. маусымның 3 (+06)
:Сіз түсінбей келе жатырсыз: мен сізге нақты сұрақтар бойынша жеке-жеке жазып жатырмын, ал сіз маған өте жүйесіз ақылдарыңызды саласыз. Бірде жүйелі жұмысты аңсағандай болып едіңіз; ол үшін сізге не жетіспейтінін айтсам, тағы құлақ аспайсыз. Санаттар туралы баяғы өтірігіңізді тағы келтіресіз. Біртүрлі адам екенсіз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:27, 2021 ж. маусымның 3 (+06)

== Күкіртсіздендіру ==

[[Күкіртсіздендіру|Күкіртсіздендіру.]] Осы мақалаңызға дереккөздер қосасыз ба? [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 22:26, 2021 ж. тамыздың 29 (+06)
:Болашақта қосымша мәлімет табылса, қосам, әзірше қосылмайды. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:25, 2021 ж. тамыздың 30 (+06)

== Жидебай кесенесі ==

Саламатсыз, кері қайтарылды. Себеп: Жидебай кесенесі бұрыннан келе жатқан мақала (қаншама өңдеулермен қатысушылардың еңбектері, бұл тікелей қазуикидің сапасына әсер етеді (тереңдік деген нәрсе бар)). Ескі мақалаға өзіңіз бастаған жаңа мақаланы толық көшіріп атауын өзгертуге болады) Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:32, 2021 ж. қыркүйектің 19 (+06)
: Сәлем, өңдемеңізді жоққа шығардым. Өйткені сіз қаншама өңдеулерді істесеңіз де, қателері көп, ал мақала шолақ күйінде қалған. Сондықтан [[Жидебай батыр мазары|менің нұсқам]] дұрыс болып келеді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 09:25, 2021 ж. қыркүйектің 19 (+06)
::Байқасаңыз қанша жерден мен ол мақаланы өңдеген жоқпын, авторы оның {{@|Kaiyr}} мырза 2011 жылы жазыпты, шағымыңыз болса сол кісіге жазыңыз. Уикипедия тереңдігі жайлы Қайырдан, Арыстанбек немесе Нұрлан мырзадан сұраңыз. Бір өңдеу жасалған мақаламен ескі мақаланы біріктіруге болмайды, сапаға кері әсер етеді. Сіздің еңбегіңізді ескі мақалаға көшірдім, атауын өзгерттім. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:31, 2021 ж. қыркүйектің 19 (+06)
:::Әр бетте &quot;өңделу тарихы&quot; деген сілтеме бар, сіздің есіміңіз де жүр. Яғни сіз оны өңдегенсіз, бірақ қазір өңдеген жоқпын деп отырсыз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:40, 2021 ж. қыркүйектің 20 (+06)
::::Сол өңдеу тарихын кіріп мен қандай өңдеу жасағанымды көріңіз (керу қайтару болған). Алғашқы сұрақтан жалтарудан шебер екенсіз) Мен бір рет өңдеу жасапты деп маған қырсығып қалған қатысушылардың еңбектерін жоққа шығарып, тек сіздің жасаған дүниеңіз қалу керек екен ғой. Недеген менменшілдік --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:56, 2021 ж. қыркүйектің 20 (+06)
* Қате, шолақ нұсқадан гөрі дұрыс және неғұрлым толық нұсқа сақталуы керек дегенді түсіне алмайтын сіз не деген ақылы жетіспейтін адам екенсіз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:19, 2021 ж. қыркүйектің 20 (+06)
: Сіз мені өтірікші деп енді ақылы жетіспейтін адамға теңеп отырсыз. Менімен арпалысқанша өзіңізді түзетсеңіз дұрыс болар, бәлкім. Енді мақалаға тоқталсақ: сіздің толық жазылған мақалаңызды неге бұрыннан бар мақалаға толықтырып, өзгертіп (өзіңіз жасаған дүниелерді) кетпедіңіз. Мұнда тек сіз өзіңізді ойладыңыз (авторы мен болайын деп) немесе білмегендіктен. Мақала көп өңделіп, көлемді болса қазуикидің сапасына әсер етеді. Сіз бір өңделген мақаланы сақтап, 10 шақты өңделген, әрі бұрыннан келе жатқан мақаланы жоқ қылып біріктіріп жібердіңіз. Сол дұрыс па енді? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:50, 2021 ж. қыркүйектің 23 (+06)
:: Айдын Касымов өтірікші екені баяғыдан белгілі ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:30, 2021 ж. қыркүйектің 23 (+06)

== Ерігіп отырсыз ба түнде? ==

Мақала жаза алмайтын адам, талқылау бетін бүлдіріп кетіпті (мұрағаттарды жойып), соны кері қайтарып жатырмын, сіздікін көрдім де жауап жазып (дауласып) отыратын уақыт жоқ. Қаласаңыз қайтадан жазып шығыңыз, кері қайтара бермей! Тағы кері қайтарсаңыз вандалимз ретінде қарастырамын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:59, 2021 ж. желтоқсанның 2 (+06)
:Сен сияқты өтірікшілер жөнді жауап жаза алмайды да. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:02, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)

== Ар мен намыс ==

Қайырлы күн, Ерден! Ар мен намыс сөйлеу, айтылу барысында қос сөз ретінде жүргенімен, әр сөздің жеке анықтамасы бар. Ар – адам бойындағы жақсы қисиеттердің өлшемі, адамгершілік санасы. Адамгершілік – қазақ халқында адам бойындағы жақсы қасиеттердің жиынтық мағынасын білдіретін ұғым мен өлшем. Намыс – адам өзінің жан дүниесі мен Отанының, отбасының, ұлтының, қоршаған орта мен қоғамының мәнін сезініп, солардың амандығы мен бүтіндігі үшін күресі (Шәкәрім энциклопедиясынан алынды). Сондықтан екі сөзді біріктірмей оларды өз әдеби мағыналары бойынша орынды қолданған жөн. Тағы бір айтарым Уикипедия бетінде ашуға бой бермеген жөн, басқаларды қадағаламай әр қатысушы өз ісін тыңғылықты жасаса үлесі зор болады, ал барлығын қадағалайтын бітікшілер мен әкімшілер бар, олар орынсыз &quot;бұзушылық&quot; жасамайды. [[Қатысушы:Kasymov|Kasymov]] (әкімші) қосқан санаттар қатысушылардың материалдарына пайдаланулары үшін жасалынған, пайдаланса олар толады. [[Қатысушы талқылауы:Салиха]]--Салиха 11:26, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
: Қайырлы күн, Салиха! Сіз шатасып кеттіңіз, бұл мақалаларды Alphy Haydar деген қатысушы өңдеді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:07, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)

== Жаңа бет ==

Қайырлы күн, Ерден мырза! Бұл мен — «[[Америка Құрама Штаттарының негізін қалаушылар]]» мақаласын жасауды ұсынған қолданушымын. Менде қазір «Әмбебап адам» (немесе «полимат») деген мақала дайындамасы бар еді. Қолыңыз бос болса, мақала шығарарсыз? ''[[Қатысушы:Айвентадор|&lt;span style=&quot;color:#d0ffae&quot;&gt;'''Aitolqyn'''&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 15:32, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
: Қайырлы күн! Бұл тақырып мен үшін қызықсыз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:55, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
Түсінікті. Мүмкін онда тарих саласында бір мақала істеріміз? Менде бірнеше тарихи тұлға және мемлекеттер туралы дайындама бар. Қалай қарайсыз? ''[[Қатысушы:Айвентадор|&lt;span style=&quot;color:#d0ffae&quot;&gt;'''Aitolqyn'''&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 16:08, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
: Оны өз күшімен жасауға біреу бөгет жасап тұр ма? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:13, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)

Мен сізге айтқан сияқты едім ғой? Уикипедия мақала жасауға жол бермей жатыр, білмеймін неге екенін. Орыс тілді Уикипедияда мақала жасау оңайырақ болады, қазақ тілді бөлімінде қиындық туып жатыр. Егер кедергі келтірсем кешірім сұраймын, сәттілік! ''[[Қатысушы:Айвентадор|&lt;span style=&quot;color:#d0ffae&quot;&gt;'''Aitolqyn'''&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 16:34, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
: Сіз алдымен [[Уикипедия:Талқылау легі|мына бетке]] жазып көріңіз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:48, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)

Ааа, рахмет көп-көп! 😁 ''[[Қатысушы:Айвентадор|&lt;span style=&quot;color:#d0ffae&quot;&gt;'''Aitolqyn'''&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 16:55, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Goldenwiki 2.png|100px|link=Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]]&lt;/div&gt;
|subheader = Қарақұрдым мақаласының таңдаулы мақалаға үміткерлігі.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = [[Қара құрдым]] мақаласы таңдаулы мақалаға толық лайық деп санаймын. Мұл мақалыны жазған өзім емес {{@|Alphy Haydar}} мырза жеті жылдан бері қазақша Уикипедияға үлес қосып келеді. Мақала тілі өте жаттық, әрі ғылыми стилде жазылған. Қанша жылдан бері [[Басты бет]]тегі таңдаулы мақала өзгерген жоқ. Енді өзгерттетін кез келді. Сонымен қоса осы уақытқа дейін ғылымға қатысты мақалалар таңдаулы мақала статусын көп алған жоқ. Ғылымға басымдық бере отырып осы мақаланы таңдаулы мақала деңгейіне көтерейік. 

&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым|Дауыс беру|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2970000 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Мақалаларды құрту ==

Неге мақалаларды құртып жатсыз? Әрбір мақаланы құрту кезінде басқа қатысушылармен талқылау керек &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 21:20, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)
: Мен мақалаларды құртып жатқан жоқпын, қайталанатын беттерді қосып жатырмын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:32, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)
::Ерден мырза мақаланы қосқанда ішіндегі керекті мәліметтерді көшіріп алып керекті деген мақалаға қосу керек, бір бетті тазарту тарихында тек минус көрсетіп тұр. Бір мақаланы екіншіге қосқанда минуспен бірге + байт көрсетіп тұруы керек. Мақаланы біріктірмес бұрын {{tl|Біріктірілсін}} үлгісін қосу керек. Сол арқылы басқа қатысушылармен талқылау бетінде талқылап қайсысын қайсына біріктіру керек екенін шешеді. &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 07:36, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
:::Талқылайтын жағдай болса, талқылайық... --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:59, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)

== Сәлем ==
Қазақ тіліндегі таксономия атаулары туралы бірізді атау жоқ екен. Анау Тұқымдас дегенді бұрын мен қосқам, Бұрынғы сурет те менікі. (Қазіргісі де менікі.) бірақ кейін ойлап көрсем Family деген тұқымдасқа келмейд. Ол отбасы дегенге жақын сөз. Ал, тұқымдас деген ол genus дегенге келуі керек. Әрине, бұл туралы кесіп айта алмаймын. Дұрысы біз тегі нені қалай атау туралы қатысты мамандардың пікіріне жүгінгеніміз жөн. Биологтар бар ма? Әйтпесе бұл шатастыратын тақырып болып отыр. Қатысты адамдар қайсыны қалай атау туралы пікірін білдірсін. Сосын барып оларды соған сай орнына қояйық. Бұрынғысы дұрыс емес. Туыстас деген атау да жоқ болып шықты. --[[Қатысушы:Alphy Haydar|Alphy Haydar]] ([[Қатысушы талқылауы:Alphy Haydar|талқылауы]]) 19:23, 2022 ж. ақпанның 25 (+06)
: Қайырлы кеш! Мақалаларда кесте суреттердің болғаны жақсы ғой, бірақ олар да дереккөздерге сүйеніп жасалуы тиіс. Биологты іздемей-ақ қояйық, қағаз энциклопедияны жасасқан адамдардың арасында ондай ондаған маманды таба алатын шығарсыз. Сондықтан да мамандар бұрыннан дайындап қойған дереккөздерді пайдаланып жүрейік. Кейбір жап-жаңа терминдер болмаса, әрине. Ал нақты осы жағдайды алсақ, мұнда сіз ''Family'' деген сөзді емес, латынның ''famіlіa'' сөзін аударасыз (соның тікелей аударма болуы міндетті емес), осы латын сөздің қосалқы мағыналары да бар. Бұл таксон қағаз энциклопедияда бар, бірақ кейбір негізгі емес таксондар кітапта болмауы мүмкін. Оны тексерген жоқпын. (Ғылыми синонимдер дегенді де ескеріңіз.) --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:57, 2022 ж. ақпанның 25 (+06)

== Үлкен рахмет! ==

Ерден, соғыс батыры Ғалий Әділбекұлы Әділбеков туралы мақаланы өңдеп, көмек көрсеткеніңіз үшін үлкен алғысымды білдіремін. Сіз менің қоңырауыма жауап беріп, нақты көмек көрсеткен жалғыз адамсыз! 
Сізге сәттілік тілеймін!
--[[Қатысушы:Don-Doka|Don-Doka]] ([[Қатысушы талқылауы:Don-Doka|талқылауы]]) 22:49, 2022 ж. наурыздың 11 (+06)

: Сізге де көп рақмет! Осындай тарихи тұлға жайында мақала бастағаныңыз Қазақ Уикипедиясының сапасына да, маңыздылығына да әсер ететін тамаша үлес болды деп санаймын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:55, 2022 ж. наурыздың 12 (+06)

== ЕКІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫС ПОРТАЛЫ ==

Жарайсың!
Екінші дүниежүзілік соғыстың тарихы өте маңызды. 
Өткенін білмеген бүгінгі күнді түсінбейді.
[[Портал: Екінші дүниежүзілік соғыс]] дамып, толыға берсін.
--[[Қатысушы:Don-Doka|Don-Doka]] ([[Қатысушы талқылауы:Don-Doka|талқылауы]]) 20:42, 2022 ж. наурыздың 12 (+06)
: Иә, тарихты ұмытпағанымыз жөн деп бастағам бұл порталды. Ол, әрине, болашақта толықтырылатын болады. Сізге көп рақмет. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:41, 2022 ж. наурыздың 13 (+06)
::Жобасыз портал жасағаның қызық екен, '''[[Жоба:Екінші дүниежүзілік соғыс]]''' көріп тұрған жоқпын. Орыс уикиден келдің ғой. Әлсіз қазуикиге жобасыз бастай берсем болады деп отырсын. Мұнда қауым әлсіз, ереже толық еместігін пайдаланып, ''Аузынан ақ ит кіріп, көк ит шығарып'', балағаттап, ойына келгенін жасап, өзінше ортақ ережеге бағынбай анархия жасап отырсын. Өзіне қарсы немесе ортақ келісімге келмегендерге қарсы шығып, тікелей келген сұрақтарға басқаша жауап жазып, өз-өзімен жау іздеп жүрсін. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:17, 2022 ж. шілденің 26 (+06)
::: Әй, сен түнде ерігіп жүрген кімнің баласысың? Әке-шешең қайда қарап отыр? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:14, 2022 ж. шілденің 26 (+06)

ЕГЕРДЕ ҚАЙТАДАН ТАЛҚЫЛАУ БЕТІМДІ ӨЗ БЕТІНШЕ ӨҢДЕЙТІН БОЛСАҢЫЗ, ҚАЙТАДАН БҰҒАТТАЛАСЫЗ [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:51, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>rc8xv5j3r5llv7zhi30z0ldymcrx4qi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063545</id>
      <parentid>3063531</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:08:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерден Карсыбеков</username>
        <id>3744</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45788" xml:space="preserve">== Қазақ Уикипедиясы ==
Қазақ Уикипедиясының даму жоспары мен мақсаттары - деген бетті аштым осы бетке дамыту туралы пікірлерінізді жазуға шақырамын. Осы бетке Басты беттен сілтеме қою керек. Админлерді және қатысушыларды осы бетті жетілдіруге шақырамын--[[Қатысушы:Kaiyr|Kaiyr]] 00:02, 2010 ж. қазанның 9 (ALMT)

&lt;h2&gt;&lt;span style=&quot;color:Black; font-family:Calibri; font-size:100%&quot;&gt;'''Үміткерлікті қолдау'''&lt;/span&gt;&lt;/h2&gt;
&lt;onlyinclude&gt;&lt;div style=&quot;margin:10px 0; border:0; -moz-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.4); -webkit-box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.4); box-shadow: 0 1px 3px rgba(0, 0, 0, 0.4); -moz-border-radius: 7px; -webkit-border-radius: 7px; border-radius: 7px; background:white; width:100%; height:180px; overflow:hidden; background: #FCFCFC; background: -moz-linear-gradient(top, #FCFCFC 0%, #F5F5F5 100%); background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(0%,#FCFCFC), color-stop(100%,#F5F5F5)); background: -webkit-linear-gradient(top, #FCFCFC 0%,#F5F5F5 100%); background: -o-linear-gradient(top, #FCFCFC 0%,#F5F5F5 100%); background: -ms-linear-gradient(top, #FCFCFC 0%,#F5F5F5 100%); background: linear-gradient(top, #FCFCFC 0%,#F5F5F5 100%);position:relative&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;float:left; margin-top:-50px; margin-left:-50px; opacity:0.2;&quot;&gt;
[[File:Wikipedia-logo-v2.svg|left|400px|link=]]
&lt;/div&gt;&lt;center&gt;
&lt;div style=&quot;width:1080px; float:right; margin-top:-10px; margin-right:50px; color:#000; font-size:30px; font-family:Calibri, Verdana, Arial, sans-serif; line-height:0.5em;position:absolute;right:0;&quot;&gt;
&lt;p style=&quot;margin:10px 0 0;&quot;&gt;'''Сәлеметсіз бе, құрметті Қазақша Уикипедия қатысушысы!'''&lt;/p&gt;
&lt;p style=&quot;font-size:14px; margin:0; line-height:1.5em; color:#555;&quot;&gt;
'''''Мен [[Уикипедия:Администраторларды сайлау|Админ дәрежесін тілеу]] бетіне өз үміткерлігімді ұсынған едім. Егер менің жасап жатқан жұмыстарым мен Қазақ Уикипедиясының дамуына қосып жатқан үлесім сіздің көңіліңізден шықса, менің админ болуымды құптасаңыз, үміркерлігімді қолдап [[Уикипедия:Администраторларды сайлау#Daniyar|дауыс беруіңізді]] өтінемін!'''''&lt;br /&gt;
Админ болуымды қолдайтын болсаңыз, [[Уикипедия:Администраторларды сайлау|Админ дәрежесін тілеу]] бетіндегі [[Уикипедия:Администраторларды сайлау#Жақтаушы дауыс|Жақтаушы дауыс]] деген бөлімге, дауыс беру реттілігін сақтай отырып, &lt;span style=&quot;color:DarkBlue; font-size:100%&quot;&gt;{{tl|Қолдаймын}}&lt;/span&gt; үлгісін қойып, өз қолтаңбаңызды қалдырыңыз!&lt;br /&gt;
Уақыт бөліп оқығаныңыз үшін рахмет, үміткерлігімді қолдайды деп үміттенемін!
&lt;div class=&quot;realisation_lien&quot; style=&quot;text-align:right; margin-right:.5em; font-size:50%;&quot;&gt;
Құрметпен, [[Қатысушы:Daniyar|Daniyar]] &lt;/div&gt;
&lt;/p&gt;
&lt;/div&gt;&lt;/center&gt;
&lt;/div&gt;

== Таңдаулы мақала ==

Сәлеметсіз бе! &lt;br /&gt;
Таңдаулы мақала ретінде кандидаттар арасында тұрған [[Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағаттары]] мақаласын қарап шығып,  [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағаттары|мына жерде]] дауыс беруіңізді сұраймын.
Кұрметпен, [[Қатысушы:Mariya|Mariya]] 19:01, 2012 ж. ақпанның 3 (ALMT)

== Таңдаулы мақала ==
&lt;center&gt;'''Сәлеметсіз бе!''' &lt;br /&gt;
Таңдаулы мақала ретінде үміткерлер қатарына кірген [[Шерлок (телесериал)]] мақаласын оқып шығып, мақаланы үздік деп тануға лайық десеңіз, [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Шерлок (телесериал)|мына жерде]] дауыс беруіңізді сұраймын.
Кұрметпен,  '''[[Қатысушы:Daniyar|&lt;span style=&quot;color:#1E50FF; font-family:Candara; font-size:130%&quot;&gt;Daniyar&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;&lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Daniyar|&lt;span style=&quot;color:#1E50FF&quot;&gt;✉&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt;''' 19:05, 2012 ж. ақпанның 3 (ALMT)&lt;/center&gt;

== Таңдаулы мақала ==

Cәлеметсіз бе! 
Таңдаулы мақала ретінде үміткер [[DBSK]] мақаласын оқып көріп, үздік деп тануға лайық десеңіз, дауыс беруіңізді сұраймын.
Кұрметпен, [[Қатысушы:Kausar|Kausar]] ([[Қатысушы талқылауы:Kausar|talk]]) 14:16, 2012 ж. тамыздың 27 (ALMT)

== Қазақша ==

Біз мұнда үлгілерді қазақшалап жатсақ сіз бұрынғыдай ағылшын тіліндегі үлгіні қолданып жүрсіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:09, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:Енді түзетіп шықтым {{tl|Олимпиада ойындарында Қазақстан туын ұстаушылар}} үлгісінде кісі есімдері мен олимпиадын жылын жөндеп шығыңыз
* Мына жазған екі пікіріңіздің біреуіне ғана қол қойғансыз. Яғни мұнда диалог емес, өзіңіздің монологыңыз. Қызық жағдай. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:17, 2021 ж. ақпанның 18 (+06)

== Санаттар жойылды ==

Басталған санаттар жойылды, санатсыз санат болмайды --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:27, 2020 ж. тамыздың 31 (+06)

== Ғарыш техникасы ==

Ғарыш техникасына байланысты мақалалар жазылып/толықтырылып жатыр екенсіз. ''Ғарыш техникасы'' деп примитивті санат қоя бергенше орыс, ағылшын уикилерінен қарап қойсаңыз дұрыс болар, бәлкім? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:14, 2020 ж. қарашаның 25 (+06)
* Мен әдетте мақалаға бар санаттарды қосам, жоқ санаттарды қыстыруға тырыспаймын. Мысалы, сіз аурулар бойынша үлгілерде ''медицина'' санатын алып тастап, шетел викишаблондарға қарап, әлі жазылмаған ''аурулар'' санатын қостыңыз. Бірақ бұл санат болашақта бола ма, болмай ма белгісіз ғой. Осыған орай санаттардың барлық тілдерде бірдей болуы міндетті емес деп ойлаймын. Ал жалпы, санаттардың көбірек және нақтырақ болуын әрине қолдаймын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:10, 2020 ж. қарашаның 26 (+06)
::Сондай бола ма? ол қашан? біздің қазуикиге болады деген принциптен қазіргі мақаланың көбісінің сапасы сын көтермейді, өкінішке орай. Сондықтан мейлінше (шамаңыз келгенше) дұрыс санаттарды қоюыңызды өтінемін) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:46, 2020 ж. қарашаның 27 (+06)
::: Мен қойған санаттар мейлінше дұрыс болып табылады. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:27, 2020 ж. қарашаның 27 (+06)
Жоқ сағатпен санаттауға болады, кейін санатты бастай саламыз. Ғаламдық үлгілер бізде де түбі бір ашылады. --[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 18:23, 2020 ж. қарашаның 27 (+06)

== Портал ==

Негізі порталды бірінші жоба арқылы бастайды. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:47, 2020 ж. желтоқсанның 19 (+06)

== Марс-1 ==

Қалай ғарыш ''станциясы'' болады? Аппарат қой түзету керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:40, 2021 ж. ақпанның 18 (+06)
:Дақ тапқансыз ба?! Жоқ, ол дақ емес, бәрі дұрыс. Орысшада былай делінсе: &quot;Марс-1 — советская автоматическая межпланетная станция&quot;, ағылшыншада былай: &quot;Mars 1 was an automatic interplanetary station&quot;. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:06, 2021 ж. ақпанның 18 (+06)

== Біріктіру, жылжыту ==

Сіз оларды босқа сілтей бермей жоюға ұсыну керек еді (бәрібір айдалып жатқан мақалаға біріктіріліп жатқан жоқ, жай ғана соған сілтеніп тұр). Сосын жоба деп басталған аз өңделген мақалаларды жылжытып жатырсыз, оны ары қарай дамытпай тексерістен өткізілмей қалып қойып жатыр --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:12, 2021 ж. наурыздың 3 (+06)
: Мұндағы жою шарттарын білгенде, жояр едім. Ал жобадан жалпы кеңістікке жылжытылған мақалалар сапа жағынан жақсы болып тұрған сияқты еді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:04, 2021 ж. наурыздың 3 (+06)

== Қатысушы бетін жылжыту ==

Қатысушының жеке беті мен талқылауын жылжытуға мүлдем болмайды! сіз динозавр ойының жылжытып қатысушының талқылау бетін жоқ қылып жібердіңіз (қалпына келтірдім). Әрі ол мақаланы әрі қарай өңдемепсіз( --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:30, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
:Ол жаңа қатысушы жаңа мақаланы өз жеке бетіне білмегендіктен орналастыра салды, сондықтан да мақала өңделіп, мақалалар кеңістігіне көшірілді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 00:13, 2021 ж. сәуірдің 2 (+06)

== Жоба/зертхана ==

Жоба/инкубатор/зертхана бетіндегі мақалаларды жылжытып жатыр екенсіз. Егер де ол мақалада тексерілді деген үлгі болмаса қоюды өтінемін немесе сол мақаланы толық өңдеп шығу керек. Әйтпесе жартылай шикі, машиналық аударылған мақала біраз уақыт тексеріссіз қалып қояды. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:52, 2021 ж. мамырдың 4 (+06)
:Уақыт өте бәрі де тексерістен өтеді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 09:59, 2021 ж. мамырдың 4 (+06)

== Оскар жеңіп алған шет тіліндегі фильмдер  ==

Меніңше осылай атау дұрыс емес ау? ''Үздік шет тіліндегі фильм үшін «Оскар» жүлдесінің лауреаты'' деген дұрыс болар. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:37, 2021 ж. мамырдың 26 (+06)
:Мына жазуыңыздың датасы &quot;мамырдың 26&quot; екен, бірақ дұрысы &quot;26-шы мамыр&quot; ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:33
::Жарайды, түсінікті. Әркім жүйесіз жұмыс жасай берсін. Ол датаны мен қоймаймын, уикидата автоматты қояды --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:45, 2021 ж. маусымның 1 (+06)
:::Жүйелі жұмысты аңсап жүрсеңіз, өзіңіз жүз-жүздеп қосқан, бірақ әлі де жазылмаған санаттарды бастасаңыз дұрыс болар еді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 19:33, 2021 ж. маусымның 1 (+06)
::::Жүздеп жасаған санаттарды көбіне Нұрлан мырза бастап, аяғына дейін жеткізіп жатыр. Бәрін болмаса да бастап да жатырмын өзім. Мені әдейі сізге тиісіп отырғандай бәле саласыз. Мен тек кеңесімді айтып, осыған дейін білген нәрсемді және қателіктер туындайтын дүниелерді жазып жатсам да, түсінбейсіз немесе құлақ аспайсыз. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:15, 2021 ж. маусымның 2 (+06)
:::::Мен нақты сіз жүздеп қосқан, бірақ жазбаған санаттарыңыз туралы айтып отырмын. Сізді айтып отырғанда, не үшін басқа адамға сілтейсіз? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:34, 2021 ж. маусымның 2 (+06)
:Өзіңіз талап қойып, сұрағанда мықтысыз (біз жауабын жазып, ақталып түсіндіріп жатамыз). Бастапқыда санатты осылай атаған дұрыс шығар дедім. Сіз тақырыпты мүлдем басқа жаққа бұрып, өзіңізге шаң жуытпайтын шебер екенсіз. Бір емес бірнеше рет байқадым осындай сәтті. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 20:58, 2021 ж. маусымның 3 (+06)
::Сіз жүздеген мақалаларға өзіңіз қосып жүрген санаттарды жазғыңыз келмесе, онда маған не үшін бірдеңе жазып жатырсыз? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:19, 2021 ж. маусымның 3 (+06)
*Олай болса мағанда мән-мағынасыз жазуды доғарыңыз. Байқағаным өзіңіз толық түсінбейсіз, әрі мойындамайсыз, қазір арамыздағы талқылау беттерін оқып отырсам бір нәрсені бастап, басқа мәселеге ауытқып кетеді екенсіз. Табиғатта жоқ деп санаттарды алып тастайды екенсіз (оны Нұрлан мырзада сізге түсіндіріп кеткен), өзіңіз қателесіп, шатасып кеткен өңдеулерді маған сілтеп жала жауыпсыз. Сол кезде жарайды, доғарайық деп жазсам да әлі мыжғылап отыр екенбіз. Алдымен өзіңізді реттеп алыңыз, сосын елге ақыл айтасыз. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:09, 2021 ж. маусымның 3 (+06)
:Сіз түсінбей келе жатырсыз: мен сізге нақты сұрақтар бойынша жеке-жеке жазып жатырмын, ал сіз маған өте жүйесіз ақылдарыңызды саласыз. Бірде жүйелі жұмысты аңсағандай болып едіңіз; ол үшін сізге не жетіспейтінін айтсам, тағы құлақ аспайсыз. Санаттар туралы баяғы өтірігіңізді тағы келтіресіз. Біртүрлі адам екенсіз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:27, 2021 ж. маусымның 3 (+06)

== Күкіртсіздендіру ==

[[Күкіртсіздендіру|Күкіртсіздендіру.]] Осы мақалаңызға дереккөздер қосасыз ба? [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 22:26, 2021 ж. тамыздың 29 (+06)
:Болашақта қосымша мәлімет табылса, қосам, әзірше қосылмайды. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:25, 2021 ж. тамыздың 30 (+06)

== Жидебай кесенесі ==

Саламатсыз, кері қайтарылды. Себеп: Жидебай кесенесі бұрыннан келе жатқан мақала (қаншама өңдеулермен қатысушылардың еңбектері, бұл тікелей қазуикидің сапасына әсер етеді (тереңдік деген нәрсе бар)). Ескі мақалаға өзіңіз бастаған жаңа мақаланы толық көшіріп атауын өзгертуге болады) Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:32, 2021 ж. қыркүйектің 19 (+06)
: Сәлем, өңдемеңізді жоққа шығардым. Өйткені сіз қаншама өңдеулерді істесеңіз де, қателері көп, ал мақала шолақ күйінде қалған. Сондықтан [[Жидебай батыр мазары|менің нұсқам]] дұрыс болып келеді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 09:25, 2021 ж. қыркүйектің 19 (+06)
::Байқасаңыз қанша жерден мен ол мақаланы өңдеген жоқпын, авторы оның {{@|Kaiyr}} мырза 2011 жылы жазыпты, шағымыңыз болса сол кісіге жазыңыз. Уикипедия тереңдігі жайлы Қайырдан, Арыстанбек немесе Нұрлан мырзадан сұраңыз. Бір өңдеу жасалған мақаламен ескі мақаланы біріктіруге болмайды, сапаға кері әсер етеді. Сіздің еңбегіңізді ескі мақалаға көшірдім, атауын өзгерттім. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:31, 2021 ж. қыркүйектің 19 (+06)
:::Әр бетте &quot;өңделу тарихы&quot; деген сілтеме бар, сіздің есіміңіз де жүр. Яғни сіз оны өңдегенсіз, бірақ қазір өңдеген жоқпын деп отырсыз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:40, 2021 ж. қыркүйектің 20 (+06)
::::Сол өңдеу тарихын кіріп мен қандай өңдеу жасағанымды көріңіз (керу қайтару болған). Алғашқы сұрақтан жалтарудан шебер екенсіз) Мен бір рет өңдеу жасапты деп маған қырсығып қалған қатысушылардың еңбектерін жоққа шығарып, тек сіздің жасаған дүниеңіз қалу керек екен ғой. Недеген менменшілдік --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:56, 2021 ж. қыркүйектің 20 (+06)
* Қате, шолақ нұсқадан гөрі дұрыс және неғұрлым толық нұсқа сақталуы керек дегенді түсіне алмайтын сіз не деген ақылы жетіспейтін адам екенсіз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:19, 2021 ж. қыркүйектің 20 (+06)
: Сіз мені өтірікші деп енді ақылы жетіспейтін адамға теңеп отырсыз. Менімен арпалысқанша өзіңізді түзетсеңіз дұрыс болар, бәлкім. Енді мақалаға тоқталсақ: сіздің толық жазылған мақалаңызды неге бұрыннан бар мақалаға толықтырып, өзгертіп (өзіңіз жасаған дүниелерді) кетпедіңіз. Мұнда тек сіз өзіңізді ойладыңыз (авторы мен болайын деп) немесе білмегендіктен. Мақала көп өңделіп, көлемді болса қазуикидің сапасына әсер етеді. Сіз бір өңделген мақаланы сақтап, 10 шақты өңделген, әрі бұрыннан келе жатқан мақаланы жоқ қылып біріктіріп жібердіңіз. Сол дұрыс па енді? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:50, 2021 ж. қыркүйектің 23 (+06)
:: Айдын Касымов өтірікші екені баяғыдан белгілі ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:30, 2021 ж. қыркүйектің 23 (+06)

== Ерігіп отырсыз ба түнде? ==

Мақала жаза алмайтын адам, талқылау бетін бүлдіріп кетіпті (мұрағаттарды жойып), соны кері қайтарып жатырмын, сіздікін көрдім де жауап жазып (дауласып) отыратын уақыт жоқ. Қаласаңыз қайтадан жазып шығыңыз, кері қайтара бермей! Тағы кері қайтарсаңыз вандалимз ретінде қарастырамын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:59, 2021 ж. желтоқсанның 2 (+06)
:Сен сияқты өтірікшілер жөнді жауап жаза алмайды да. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:02, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)

== Ар мен намыс ==

Қайырлы күн, Ерден! Ар мен намыс сөйлеу, айтылу барысында қос сөз ретінде жүргенімен, әр сөздің жеке анықтамасы бар. Ар – адам бойындағы жақсы қисиеттердің өлшемі, адамгершілік санасы. Адамгершілік – қазақ халқында адам бойындағы жақсы қасиеттердің жиынтық мағынасын білдіретін ұғым мен өлшем. Намыс – адам өзінің жан дүниесі мен Отанының, отбасының, ұлтының, қоршаған орта мен қоғамының мәнін сезініп, солардың амандығы мен бүтіндігі үшін күресі (Шәкәрім энциклопедиясынан алынды). Сондықтан екі сөзді біріктірмей оларды өз әдеби мағыналары бойынша орынды қолданған жөн. Тағы бір айтарым Уикипедия бетінде ашуға бой бермеген жөн, басқаларды қадағаламай әр қатысушы өз ісін тыңғылықты жасаса үлесі зор болады, ал барлығын қадағалайтын бітікшілер мен әкімшілер бар, олар орынсыз &quot;бұзушылық&quot; жасамайды. [[Қатысушы:Kasymov|Kasymov]] (әкімші) қосқан санаттар қатысушылардың материалдарына пайдаланулары үшін жасалынған, пайдаланса олар толады. [[Қатысушы талқылауы:Салиха]]--Салиха 11:26, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
: Қайырлы күн, Салиха! Сіз шатасып кеттіңіз, бұл мақалаларды Alphy Haydar деген қатысушы өңдеді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:07, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)

== Жаңа бет ==

Қайырлы күн, Ерден мырза! Бұл мен — «[[Америка Құрама Штаттарының негізін қалаушылар]]» мақаласын жасауды ұсынған қолданушымын. Менде қазір «Әмбебап адам» (немесе «полимат») деген мақала дайындамасы бар еді. Қолыңыз бос болса, мақала шығарарсыз? ''[[Қатысушы:Айвентадор|&lt;span style=&quot;color:#d0ffae&quot;&gt;'''Aitolqyn'''&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 15:32, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
: Қайырлы күн! Бұл тақырып мен үшін қызықсыз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:55, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
Түсінікті. Мүмкін онда тарих саласында бір мақала істеріміз? Менде бірнеше тарихи тұлға және мемлекеттер туралы дайындама бар. Қалай қарайсыз? ''[[Қатысушы:Айвентадор|&lt;span style=&quot;color:#d0ffae&quot;&gt;'''Aitolqyn'''&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 16:08, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
: Оны өз күшімен жасауға біреу бөгет жасап тұр ма? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:13, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)

Мен сізге айтқан сияқты едім ғой? Уикипедия мақала жасауға жол бермей жатыр, білмеймін неге екенін. Орыс тілді Уикипедияда мақала жасау оңайырақ болады, қазақ тілді бөлімінде қиындық туып жатыр. Егер кедергі келтірсем кешірім сұраймын, сәттілік! ''[[Қатысушы:Айвентадор|&lt;span style=&quot;color:#d0ffae&quot;&gt;'''Aitolqyn'''&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 16:34, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
: Сіз алдымен [[Уикипедия:Талқылау легі|мына бетке]] жазып көріңіз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:48, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)

Ааа, рахмет көп-көп! 😁 ''[[Қатысушы:Айвентадор|&lt;span style=&quot;color:#d0ffae&quot;&gt;'''Aitolqyn'''&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 16:55, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Goldenwiki 2.png|100px|link=Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]]&lt;/div&gt;
|subheader = Қарақұрдым мақаласының таңдаулы мақалаға үміткерлігі.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = [[Қара құрдым]] мақаласы таңдаулы мақалаға толық лайық деп санаймын. Мұл мақалыны жазған өзім емес {{@|Alphy Haydar}} мырза жеті жылдан бері қазақша Уикипедияға үлес қосып келеді. Мақала тілі өте жаттық, әрі ғылыми стилде жазылған. Қанша жылдан бері [[Басты бет]]тегі таңдаулы мақала өзгерген жоқ. Енді өзгерттетін кез келді. Сонымен қоса осы уақытқа дейін ғылымға қатысты мақалалар таңдаулы мақала статусын көп алған жоқ. Ғылымға басымдық бере отырып осы мақаланы таңдаулы мақала деңгейіне көтерейік. 

&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым|Дауыс беру|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2970000 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Мақалаларды құрту ==

Неге мақалаларды құртып жатсыз? Әрбір мақаланы құрту кезінде басқа қатысушылармен талқылау керек &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 21:20, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)
: Мен мақалаларды құртып жатқан жоқпын, қайталанатын беттерді қосып жатырмын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:32, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)
::Ерден мырза мақаланы қосқанда ішіндегі керекті мәліметтерді көшіріп алып керекті деген мақалаға қосу керек, бір бетті тазарту тарихында тек минус көрсетіп тұр. Бір мақаланы екіншіге қосқанда минуспен бірге + байт көрсетіп тұруы керек. Мақаланы біріктірмес бұрын {{tl|Біріктірілсін}} үлгісін қосу керек. Сол арқылы басқа қатысушылармен талқылау бетінде талқылап қайсысын қайсына біріктіру керек екенін шешеді. &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 07:36, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
:::Талқылайтын жағдай болса, талқылайық... --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:59, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)

== Сәлем ==
Қазақ тіліндегі таксономия атаулары туралы бірізді атау жоқ екен. Анау Тұқымдас дегенді бұрын мен қосқам, Бұрынғы сурет те менікі. (Қазіргісі де менікі.) бірақ кейін ойлап көрсем Family деген тұқымдасқа келмейд. Ол отбасы дегенге жақын сөз. Ал, тұқымдас деген ол genus дегенге келуі керек. Әрине, бұл туралы кесіп айта алмаймын. Дұрысы біз тегі нені қалай атау туралы қатысты мамандардың пікіріне жүгінгеніміз жөн. Биологтар бар ма? Әйтпесе бұл шатастыратын тақырып болып отыр. Қатысты адамдар қайсыны қалай атау туралы пікірін білдірсін. Сосын барып оларды соған сай орнына қояйық. Бұрынғысы дұрыс емес. Туыстас деген атау да жоқ болып шықты. --[[Қатысушы:Alphy Haydar|Alphy Haydar]] ([[Қатысушы талқылауы:Alphy Haydar|талқылауы]]) 19:23, 2022 ж. ақпанның 25 (+06)
: Қайырлы кеш! Мақалаларда кесте суреттердің болғаны жақсы ғой, бірақ олар да дереккөздерге сүйеніп жасалуы тиіс. Биологты іздемей-ақ қояйық, қағаз энциклопедияны жасасқан адамдардың арасында ондай ондаған маманды таба алатын шығарсыз. Сондықтан да мамандар бұрыннан дайындап қойған дереккөздерді пайдаланып жүрейік. Кейбір жап-жаңа терминдер болмаса, әрине. Ал нақты осы жағдайды алсақ, мұнда сіз ''Family'' деген сөзді емес, латынның ''famіlіa'' сөзін аударасыз (соның тікелей аударма болуы міндетті емес), осы латын сөздің қосалқы мағыналары да бар. Бұл таксон қағаз энциклопедияда бар, бірақ кейбір негізгі емес таксондар кітапта болмауы мүмкін. Оны тексерген жоқпын. (Ғылыми синонимдер дегенді де ескеріңіз.) --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:57, 2022 ж. ақпанның 25 (+06)

== Үлкен рахмет! ==

Ерден, соғыс батыры Ғалий Әділбекұлы Әділбеков туралы мақаланы өңдеп, көмек көрсеткеніңіз үшін үлкен алғысымды білдіремін. Сіз менің қоңырауыма жауап беріп, нақты көмек көрсеткен жалғыз адамсыз! 
Сізге сәттілік тілеймін!
--[[Қатысушы:Don-Doka|Don-Doka]] ([[Қатысушы талқылауы:Don-Doka|талқылауы]]) 22:49, 2022 ж. наурыздың 11 (+06)

: Сізге де көп рақмет! Осындай тарихи тұлға жайында мақала бастағаныңыз Қазақ Уикипедиясының сапасына да, маңыздылығына да әсер ететін тамаша үлес болды деп санаймын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:55, 2022 ж. наурыздың 12 (+06)

== ЕКІНШІ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК СОҒЫС ПОРТАЛЫ ==

Жарайсың!
Екінші дүниежүзілік соғыстың тарихы өте маңызды. 
Өткенін білмеген бүгінгі күнді түсінбейді.
[[Портал: Екінші дүниежүзілік соғыс]] дамып, толыға берсін.
--[[Қатысушы:Don-Doka|Don-Doka]] ([[Қатысушы талқылауы:Don-Doka|талқылауы]]) 20:42, 2022 ж. наурыздың 12 (+06)
: Иә, тарихты ұмытпағанымыз жөн деп бастағам бұл порталды. Ол, әрине, болашақта толықтырылатын болады. Сізге көп рақмет. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:41, 2022 ж. наурыздың 13 (+06)
::Жобасыз портал жасағаның қызық екен, '''[[Жоба:Екінші дүниежүзілік соғыс]]''' көріп тұрған жоқпын. Орыс уикиден келдің ғой. Әлсіз қазуикиге жобасыз бастай берсем болады деп отырсын. Мұнда қауым әлсіз, ереже толық еместігін пайдаланып, ''Аузынан ақ ит кіріп, көк ит шығарып'', балағаттап, ойына келгенін жасап, өзінше ортақ ережеге бағынбай анархия жасап отырсын. Өзіне қарсы немесе ортақ келісімге келмегендерге қарсы шығып, тікелей келген сұрақтарға басқаша жауап жазып, өз-өзімен жау іздеп жүрсін. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:17, 2022 ж. шілденің 26 (+06)
::: Әй, сен түнде ерігіп жүрген кімнің баласысың? Әке-шешең қайда қарап отыр? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:14, 2022 ж. шілденің 26 (+06)
::: Kasymov, сен Ң әрпін пайдалануды үйренсеш, мектеп басталмағанша.</text>
      <sha1>d9asx3dj8bxchjxfp2vncmfz880l44l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шетпе</title>
    <ns>0</ns>
    <id>23380</id>
    <revision>
      <id>3063498</id>
      <parentid>3063334</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:25:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6394" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Шетпе
 |сурет                   =Шетпе. Әкімдік 20210407 104152.jpg 
 |әкімшілік күйі          = аудан орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =44 |lat_min =08 |lat_sec =25
  |lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =08 |lon_sec =45 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Маңғыстау ауданы
 |кестедегі аудан         = Маңғыстау ауданы{{!}}Маңғыстау 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Шетпе ауылдық округі{{!}}Шетпе
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 1929
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 2000
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 12223
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 130400
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
'''Шетпе''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Маңғыстау ауданы]]ндағы ауыл, аудан және [[Шетпе ауылдық округі]] орталығы, темір жол бекеті.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік шығысқа қарай 96 км жерде, [[Маңғыстау түбегі]]ндегі [[Батыс Қаратау жотасы|Батыс Қаратау]] мен [[Шығыс Қаратау]] жоталары арасында орналасқан.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 10237 адам (5095 ер адам және 5142 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 12223 адамды (6114 ер адам және 6079 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі  [[1929 жыл|1929]]-[[1930 жыл|30]] жылдары &quot;Ұшқын&quot; серіктестігінің орталығы есебінен қаланған. [[1933 жыл|1933]] жылы оның негізінде құрылған Жаңажол ұжымшарының, [[1965 жыл|1965]] жылы Маңғыстау ауданының орталығына айналды. [[1967 жыл|1967]] жылы ауыл, [[2000 жыл|2000]] жылы қайтадан кент болған. Шетпе арқылы Маңғыстау - [[Ақтөбе]] темір жолы және Ақтау - [[Ақтөбе]] автомобиль жолы өтеді.

== Шаруашылығы ==
Шетпеде құрылыс материалдары зауыты, ұлутас пен қиыршықтс кеніштері (&quot;Мырзабек Алтын Тас групп&quot; АҚ, &quot;Роландтехник” компаниясының уату-сұрыптау зауыты, &quot;Қызылтуран&quot; ЖШС), су барлау экспедедициясы, жылжымаалы механикалық колонна, тұрмыс қажетін өтейтін мекемелер, шаруа қожалықтары бар. 

== Мәдени-әлеуметтік мекемелер ==
*2 орта мектеп, 
*өнер мектебі, 
*спорт мектебі, 
*гимназия, 
*лицей, 
*2 бала бақша, 
*аудандық мәдениет үйі, 
*2 кітапхана, 
*аурухана мен дәріхана, 
*жұқпалы аурулар ауруханасы, 
*Маңғыстау техникалық колледжі&lt;ref&gt;МАҢҒЫСТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ https://www.mtkshetpe.kz/&lt;/ref&gt;


== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Шетпе. кольцевая дорога.jpg|Айналма жол
Шетпе. Администрация20210406 165404.jpg|Әкімшілік кеңселер
Шетпе. Райбольница.jpg|Аудандық аурухана
Шетпе. Өнер мектебі 20210406 165305.jpg |Өнер мектебі
Шетпе. Музей. 20210407 104008.jpg |Мұражай
Шетпе. Мотель Сәтті 20210407 090413.jpg|Мотель
Шетпе. Мәдениет үйі 20210407 104307.jpg |Мәдениет үйі
Шетпе. Мешіт 20210407 105931.jpg|Мешіт
Шетпе. Казпочта 20210406 165435 (2).jpg|Казпошта
Шетпе. Алллея 20210407 103935.jpg|Аллея
Шетпе. 20210407 103206.jpg|Шетпе
Шетпе 20210406 165438.jpg |Шетпе
Шетпе 2.jpg |Шетпе
Шетпе 1.jpg |Шетпе
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Маңғыстау ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>hjaf7k2y73o2m1r7chljbr6a6o4tet7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063499</id>
      <parentid>3063498</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:27:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Шаруашылығы */ дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6596" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Шетпе
 |сурет                   =Шетпе. Әкімдік 20210407 104152.jpg 
 |әкімшілік күйі          = аудан орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =44 |lat_min =08 |lat_sec =25
  |lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =08 |lon_sec =45 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Маңғыстау ауданы
 |кестедегі аудан         = Маңғыстау ауданы{{!}}Маңғыстау 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Шетпе ауылдық округі{{!}}Шетпе
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 1929
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 2000
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 12223
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 130400
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
'''Шетпе''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Маңғыстау ауданы]]ндағы ауыл, аудан және [[Шетпе ауылдық округі]] орталығы, темір жол бекеті.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік шығысқа қарай 96 км жерде, [[Маңғыстау түбегі]]ндегі [[Батыс Қаратау жотасы|Батыс Қаратау]] мен [[Шығыс Қаратау]] жоталары арасында орналасқан.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 10237 адам (5095 ер адам және 5142 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 12223 адамды (6114 ер адам және 6079 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі  [[1929 жыл|1929]]-[[1930 жыл|30]] жылдары &quot;Ұшқын&quot; серіктестігінің орталығы есебінен қаланған. [[1933 жыл|1933]] жылы оның негізінде құрылған Жаңажол ұжымшарының, [[1965 жыл|1965]] жылы Маңғыстау ауданының орталығына айналды. [[1967 жыл|1967]] жылы ауыл, [[2000 жыл|2000]] жылы қайтадан кент болған. Шетпе арқылы Маңғыстау - [[Ақтөбе]] темір жолы және Ақтау - [[Ақтөбе]] автомобиль жолы өтеді.

== Шаруашылығы ==
Шетпеде құрылыс материалдары зауыты, ұлутас пен қиыршықтс кеніштері (&quot;Мырзабек Алтын Тас групп&quot; АҚ, &quot;Роландтехник” компаниясының уату-сұрыптау зауыты, &quot;Қызылтуран&quot; ЖШС), су барлау экспедедициясы, жылжымаалы механикалық колонна, тұрмыс қажетін өтейтін мекемелер, шаруа қожалықтары бар.&lt;ref&gt;Маңғыстау энциклопедиясы. Бас редактор Б.Ғ.Аяған. — Алматы: “Қазақ энциклопедиясы”, 2008. 609-бет. ISBN 9965-893-13-6&lt;/ref&gt;

== Мәдени-әлеуметтік мекемелер ==
*2 орта мектеп, 
*өнер мектебі, 
*спорт мектебі, 
*гимназия, 
*лицей, 
*2 бала бақша, 
*аудандық мәдениет үйі, 
*2 кітапхана, 
*аурухана мен дәріхана, 
*жұқпалы аурулар ауруханасы, 
*Маңғыстау техникалық колледжі&lt;ref&gt;МАҢҒЫСТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ https://www.mtkshetpe.kz/&lt;/ref&gt;


== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Шетпе. кольцевая дорога.jpg|Айналма жол
Шетпе. Администрация20210406 165404.jpg|Әкімшілік кеңселер
Шетпе. Райбольница.jpg|Аудандық аурухана
Шетпе. Өнер мектебі 20210406 165305.jpg |Өнер мектебі
Шетпе. Музей. 20210407 104008.jpg |Мұражай
Шетпе. Мотель Сәтті 20210407 090413.jpg|Мотель
Шетпе. Мәдениет үйі 20210407 104307.jpg |Мәдениет үйі
Шетпе. Мешіт 20210407 105931.jpg|Мешіт
Шетпе. Казпочта 20210406 165435 (2).jpg|Казпошта
Шетпе. Алллея 20210407 103935.jpg|Аллея
Шетпе. 20210407 103206.jpg|Шетпе
Шетпе 20210406 165438.jpg |Шетпе
Шетпе 2.jpg |Шетпе
Шетпе 1.jpg |Шетпе
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Маңғыстау ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>94u6ze294fgggq8gv9loh3q2zatoffs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063500</id>
      <parentid>3063499</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:33:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6859" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Шетпе
 |сурет                   =Шетпе. Әкімдік 20210407 104152.jpg 
 |әкімшілік күйі          = аудан орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =44 |lat_min =08 |lat_sec =25
  |lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =08 |lon_sec =45 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Маңғыстау ауданы
 |кестедегі аудан         = Маңғыстау ауданы{{!}}Маңғыстау 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Шетпе ауылдық округі{{!}}Шетпе
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 1929
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 2000
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 12223
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 130400
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
'''Шетпе''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Маңғыстау ауданы]]ндағы ауыл, аудан және [[Шетпе ауылдық округі]] орталығы, темір жол бекеті.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік шығысқа қарай 96 км жерде, [[Маңғыстау түбегі]]ндегі [[Батыс Қаратау жотасы|Батыс Қаратау]] мен [[Шығыс Қаратау]] жоталары арасында орналасқан.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 10237 адам (5095 ер адам және 5142 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 12223 адамды (6114 ер адам және 6079 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі  [[1929 жыл|1929]]-[[1930 жыл|30]] жылдары &quot;Ұшқын&quot; серіктестігінің орталығы есебінен қаланған. [[1933 жыл|1933]] жылы оның негізінде құрылған Жаңажол ұжымшарының, [[1965 жыл|1965]] жылы Маңғыстау ауданының орталығына айналды. [[1967 жыл|1967]] жылы ауыл, [[2000 жыл|2000]] жылы қайтадан кент болған. Шетпе арқылы Маңғыстау - [[Ақтөбе]] темір жолы және Ақтау - [[Ақтөбе]] автомобиль жолы өтеді.

== Шаруашылығы ==
Шетпеде құрылыс материалдары зауыты, ұлутас пен қиыршықтс кеніштері (&quot;Мырзабек Алтын Тас групп&quot; АҚ, &quot;Роландтехник” компаниясының уату-сұрыптау зауыты, &quot;Қызылтұран&quot; ЖШС), су барлау экспедедициясы, жылжымаалы механикалық колонна, тұрмыс қажетін өтейтін мекемелер, шаруа қожалықтары, 130 шағын орта кәсіпкерлер, 28 мемлекеттік, 4 қазыналық, 4 өндірістік-көліктік мекемелер, темір жол және автомобиль бекеттері, байланыс бөлімшесі бар. &lt;ref&gt;Маңғыстау энциклопедиясы. Бас редактор Б.Ғ.Аяған. — Алматы: “Қазақ энциклопедиясы”, 2008. 609-бет. ISBN 9965-893-13-6&lt;/ref&gt;

== Мәдени-әлеуметтік мекемелер ==
*2 орта мектеп, 
*өнер мектебі, 
*спорт мектебі, 
*гимназия, 
*лицей, 
*2 бала бақша, 
*аудандық мәдениет үйі, 
*2 кітапхана, 
*аурухана мен дәріхана, 
*жұқпалы аурулар ауруханасы, 
*Маңғыстау техникалық колледжі&lt;ref&gt;МАҢҒЫСТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ https://www.mtkshetpe.kz/&lt;/ref&gt;


== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Шетпе. кольцевая дорога.jpg|Айналма жол
Шетпе. Администрация20210406 165404.jpg|Әкімшілік кеңселер
Шетпе. Райбольница.jpg|Аудандық аурухана
Шетпе. Өнер мектебі 20210406 165305.jpg |Өнер мектебі
Шетпе. Музей. 20210407 104008.jpg |Мұражай
Шетпе. Мотель Сәтті 20210407 090413.jpg|Мотель
Шетпе. Мәдениет үйі 20210407 104307.jpg |Мәдениет үйі
Шетпе. Мешіт 20210407 105931.jpg|Мешіт
Шетпе. Казпочта 20210406 165435 (2).jpg|Казпошта
Шетпе. Алллея 20210407 103935.jpg|Аллея
Шетпе. 20210407 103206.jpg|Шетпе
Шетпе 20210406 165438.jpg |Шетпе
Шетпе 2.jpg |Шетпе
Шетпе 1.jpg |Шетпе
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Маңғыстау ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>38bwug2ku3roc0gt5atfv5slq0sq430</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063501</id>
      <parentid>3063500</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:35:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Мәдени-әлеуметтік мекемелер */ дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6911" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Шетпе
 |сурет                   =Шетпе. Әкімдік 20210407 104152.jpg 
 |әкімшілік күйі          = аудан орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =44 |lat_min =08 |lat_sec =25
  |lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =08 |lon_sec =45 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Маңғыстау ауданы
 |кестедегі аудан         = Маңғыстау ауданы{{!}}Маңғыстау 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Шетпе ауылдық округі{{!}}Шетпе
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 1929
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 2000
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 12223
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 130400
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
'''Шетпе''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Маңғыстау ауданы]]ндағы ауыл, аудан және [[Шетпе ауылдық округі]] орталығы, темір жол бекеті.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік шығысқа қарай 96 км жерде, [[Маңғыстау түбегі]]ндегі [[Батыс Қаратау жотасы|Батыс Қаратау]] мен [[Шығыс Қаратау]] жоталары арасында орналасқан.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 10237 адам (5095 ер адам және 5142 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 12223 адамды (6114 ер адам және 6079 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі  [[1929 жыл|1929]]-[[1930 жыл|30]] жылдары &quot;Ұшқын&quot; серіктестігінің орталығы есебінен қаланған. [[1933 жыл|1933]] жылы оның негізінде құрылған Жаңажол ұжымшарының, [[1965 жыл|1965]] жылы Маңғыстау ауданының орталығына айналды. [[1967 жыл|1967]] жылы ауыл, [[2000 жыл|2000]] жылы қайтадан кент болған. Шетпе арқылы Маңғыстау - [[Ақтөбе]] темір жолы және Ақтау - [[Ақтөбе]] автомобиль жолы өтеді.

== Шаруашылығы ==
Шетпеде құрылыс материалдары зауыты, ұлутас пен қиыршықтс кеніштері (&quot;Мырзабек Алтын Тас групп&quot; АҚ, &quot;Роландтехник” компаниясының уату-сұрыптау зауыты, &quot;Қызылтұран&quot; ЖШС), су барлау экспедедициясы, жылжымаалы механикалық колонна, тұрмыс қажетін өтейтін мекемелер, шаруа қожалықтары, 130 шағын орта кәсіпкерлер, 28 мемлекеттік, 4 қазыналық, 4 өндірістік-көліктік мекемелер, темір жол және автомобиль бекеттері, байланыс бөлімшесі бар. &lt;ref&gt;Маңғыстау энциклопедиясы. Бас редактор Б.Ғ.Аяған. — Алматы: “Қазақ энциклопедиясы”, 2008. 609-бет. ISBN 9965-893-13-6&lt;/ref&gt;

== Мәдени-әлеуметтік мекемелер ==
*2 орта мектеп, 
*өнер мектебі,&lt;ref&gt;Шетпе өнер мектебі https://onermektep-shetpe.kz/&lt;/ref&gt; 
*спорт мектебі, 
*гимназия, 
*лицей, 
*2 бала бақша, 
*аудандық мәдениет үйі, 
*2 кітапхана, 
*аурухана мен дәріхана, 
*жұқпалы аурулар ауруханасы, 
*Маңғыстау техникалық колледжі&lt;ref&gt;МАҢҒЫСТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ https://www.mtkshetpe.kz/&lt;/ref&gt;

== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Шетпе. кольцевая дорога.jpg|Айналма жол
Шетпе. Администрация20210406 165404.jpg|Әкімшілік кеңселер
Шетпе. Райбольница.jpg|Аудандық аурухана
Шетпе. Өнер мектебі 20210406 165305.jpg |Өнер мектебі
Шетпе. Музей. 20210407 104008.jpg |Мұражай
Шетпе. Мотель Сәтті 20210407 090413.jpg|Мотель
Шетпе. Мәдениет үйі 20210407 104307.jpg |Мәдениет үйі
Шетпе. Мешіт 20210407 105931.jpg|Мешіт
Шетпе. Казпочта 20210406 165435 (2).jpg|Казпошта
Шетпе. Алллея 20210407 103935.jpg|Аллея
Шетпе. 20210407 103206.jpg|Шетпе
Шетпе 20210406 165438.jpg |Шетпе
Шетпе 2.jpg |Шетпе
Шетпе 1.jpg |Шетпе
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Маңғыстау ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>ind8a8f9n4h87aq0jr4y9che153lq4y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063502</id>
      <parentid>3063501</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:36:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Мәдени-әлеуметтік мекемелер */ дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6998" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Шетпе
 |сурет                   =Шетпе. Әкімдік 20210407 104152.jpg 
 |әкімшілік күйі          = аудан орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =44 |lat_min =08 |lat_sec =25
  |lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =08 |lon_sec =45 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Маңғыстау ауданы
 |кестедегі аудан         = Маңғыстау ауданы{{!}}Маңғыстау 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Шетпе ауылдық округі{{!}}Шетпе
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 1929
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 2000
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 12223
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 130400
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
'''Шетпе''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Маңғыстау ауданы]]ндағы ауыл, аудан және [[Шетпе ауылдық округі]] орталығы, темір жол бекеті.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік шығысқа қарай 96 км жерде, [[Маңғыстау түбегі]]ндегі [[Батыс Қаратау жотасы|Батыс Қаратау]] мен [[Шығыс Қаратау]] жоталары арасында орналасқан.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 10237 адам (5095 ер адам және 5142 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 12223 адамды (6114 ер адам және 6079 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі  [[1929 жыл|1929]]-[[1930 жыл|30]] жылдары &quot;Ұшқын&quot; серіктестігінің орталығы есебінен қаланған. [[1933 жыл|1933]] жылы оның негізінде құрылған Жаңажол ұжымшарының, [[1965 жыл|1965]] жылы Маңғыстау ауданының орталығына айналды. [[1967 жыл|1967]] жылы ауыл, [[2000 жыл|2000]] жылы қайтадан кент болған. Шетпе арқылы Маңғыстау - [[Ақтөбе]] темір жолы және Ақтау - [[Ақтөбе]] автомобиль жолы өтеді.

== Шаруашылығы ==
Шетпеде құрылыс материалдары зауыты, ұлутас пен қиыршықтс кеніштері (&quot;Мырзабек Алтын Тас групп&quot; АҚ, &quot;Роландтехник” компаниясының уату-сұрыптау зауыты, &quot;Қызылтұран&quot; ЖШС), су барлау экспедедициясы, жылжымаалы механикалық колонна, тұрмыс қажетін өтейтін мекемелер, шаруа қожалықтары, 130 шағын орта кәсіпкерлер, 28 мемлекеттік, 4 қазыналық, 4 өндірістік-көліктік мекемелер, темір жол және автомобиль бекеттері, байланыс бөлімшесі бар. &lt;ref&gt;Маңғыстау энциклопедиясы. Бас редактор Б.Ғ.Аяған. — Алматы: “Қазақ энциклопедиясы”, 2008. 609-бет. ISBN 9965-893-13-6&lt;/ref&gt;

== Мәдени-әлеуметтік мекемелер ==
*2 орта мектеп, 
*өнер мектебі,&lt;ref&gt;Шетпе өнер мектебі https://onermektep-shetpe.kz/&lt;/ref&gt; 
*спорт мектебі, 
*гимназия,&lt;ref&gt;Шетпе гимназиясы https://2gis.kz/aktau/firm/70000001036517246&lt;/ref&gt; 
*лицей, 
*2 бала бақша, 
*аудандық мәдениет үйі, 
*2 кітапхана, 
*аурухана мен дәріхана, 
*жұқпалы аурулар ауруханасы, 
*Маңғыстау техникалық колледжі&lt;ref&gt;МАҢҒЫСТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ https://www.mtkshetpe.kz/&lt;/ref&gt;

== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Шетпе. кольцевая дорога.jpg|Айналма жол
Шетпе. Администрация20210406 165404.jpg|Әкімшілік кеңселер
Шетпе. Райбольница.jpg|Аудандық аурухана
Шетпе. Өнер мектебі 20210406 165305.jpg |Өнер мектебі
Шетпе. Музей. 20210407 104008.jpg |Мұражай
Шетпе. Мотель Сәтті 20210407 090413.jpg|Мотель
Шетпе. Мәдениет үйі 20210407 104307.jpg |Мәдениет үйі
Шетпе. Мешіт 20210407 105931.jpg|Мешіт
Шетпе. Казпочта 20210406 165435 (2).jpg|Казпошта
Шетпе. Алллея 20210407 103935.jpg|Аллея
Шетпе. 20210407 103206.jpg|Шетпе
Шетпе 20210406 165438.jpg |Шетпе
Шетпе 2.jpg |Шетпе
Шетпе 1.jpg |Шетпе
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Маңғыстау ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>n9moxwhs4iv68qarp5mujx7td2wji7u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063503</id>
      <parentid>3063502</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:44:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Тарихы */ толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7774" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Шетпе
 |сурет                   =Шетпе. Әкімдік 20210407 104152.jpg 
 |әкімшілік күйі          = аудан орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =44 |lat_min =08 |lat_sec =25
  |lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =08 |lon_sec =45 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Маңғыстау ауданы
 |кестедегі аудан         = Маңғыстау ауданы{{!}}Маңғыстау 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Шетпе ауылдық округі{{!}}Шетпе
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 1929
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 2000
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 12223
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 130400
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
'''Шетпе''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Маңғыстау ауданы]]ндағы ауыл, аудан және [[Шетпе ауылдық округі]] орталығы, темір жол бекеті.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік шығысқа қарай 96 км жерде, [[Маңғыстау түбегі]]ндегі [[Батыс Қаратау жотасы|Батыс Қаратау]] мен [[Шығыс Қаратау]] жоталары арасында орналасқан.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 10237 адам (5095 ер адам және 5142 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 12223 адамды (6114 ер адам және 6079 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі  [[1929 жыл|1929]]-[[1930 жыл|30]] жылдары &quot;Ұшқын&quot; серіктестігінің орталығы есебінен қаланған. [[1933 жыл|1933]] жылы оның негізінде құрылған Жаңажол ұжымшарының, [[1965 жыл|1965]] жылы Маңғыстау ауданының орталығына айналды. 
Шетпе аудандық мәртебесін 1966 жылы түбекті елдің қалған бөлігімен байланыстыратын теміржол құрылысына байланысты алды, Шетпе станцсасы облыс орталығынан гөрі басқа аймақтарға жақын. Станса мен оның айналасындағы құрылыстар, аудан орталығы жалпы халық арасында &quot;жаңа Шетпе&quot; деп аталады. Аудан орталығы бұрынғы кепкен Жапырақты көлінің орнында тұрғызылған, одан ол кезде тек батпақ қана қалған. Қазір батпақ құрғап қалды.

[[1967 жыл|1967]] жылы ауыл, [[2000 жыл|2000]] жылы қайтадан кент болған. Шетпе арқылы Маңғыстау - [[Ақтөбе]] темір жолы және Ақтау - [[Ақтөбе]] автомобиль жолы өтеді.

== Шаруашылығы ==
Шетпеде құрылыс материалдары зауыты, ұлутас пен қиыршықтс кеніштері (&quot;Мырзабек Алтын Тас групп&quot; АҚ, &quot;Роландтехник” компаниясының уату-сұрыптау зауыты, &quot;Қызылтұран&quot; ЖШС), су барлау экспедедициясы, жылжымаалы механикалық колонна, тұрмыс қажетін өтейтін мекемелер, шаруа қожалықтары, 130 шағын орта кәсіпкерлер, 28 мемлекеттік, 4 қазыналық, 4 өндірістік-көліктік мекемелер, темір жол және автомобиль бекеттері, байланыс бөлімшесі бар. &lt;ref&gt;Маңғыстау энциклопедиясы. Бас редактор Б.Ғ.Аяған. — Алматы: “Қазақ энциклопедиясы”, 2008. 609-бет. ISBN 9965-893-13-6&lt;/ref&gt;

== Мәдени-әлеуметтік мекемелер ==
*2 орта мектеп, 
*өнер мектебі,&lt;ref&gt;Шетпе өнер мектебі https://onermektep-shetpe.kz/&lt;/ref&gt; 
*спорт мектебі, 
*гимназия,&lt;ref&gt;Шетпе гимназиясы https://2gis.kz/aktau/firm/70000001036517246&lt;/ref&gt; 
*лицей, 
*2 бала бақша, 
*аудандық мәдениет үйі, 
*2 кітапхана, 
*аурухана мен дәріхана, 
*жұқпалы аурулар ауруханасы, 
*Маңғыстау техникалық колледжі&lt;ref&gt;МАҢҒЫСТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ https://www.mtkshetpe.kz/&lt;/ref&gt;

== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Шетпе. кольцевая дорога.jpg|Айналма жол
Шетпе. Администрация20210406 165404.jpg|Әкімшілік кеңселер
Шетпе. Райбольница.jpg|Аудандық аурухана
Шетпе. Өнер мектебі 20210406 165305.jpg |Өнер мектебі
Шетпе. Музей. 20210407 104008.jpg |Мұражай
Шетпе. Мотель Сәтті 20210407 090413.jpg|Мотель
Шетпе. Мәдениет үйі 20210407 104307.jpg |Мәдениет үйі
Шетпе. Мешіт 20210407 105931.jpg|Мешіт
Шетпе. Казпочта 20210406 165435 (2).jpg|Казпошта
Шетпе. Алллея 20210407 103935.jpg|Аллея
Шетпе. 20210407 103206.jpg|Шетпе
Шетпе 20210406 165438.jpg |Шетпе
Шетпе 2.jpg |Шетпе
Шетпе 1.jpg |Шетпе
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Маңғыстау ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>lzcd5j3g9nihy1d6cymbj8hwnsga29t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063506</id>
      <parentid>3063503</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:58:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Шаруашылығы */ толықтыру, дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8228" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Шетпе
 |сурет                   =Шетпе. Әкімдік 20210407 104152.jpg 
 |әкімшілік күйі          = аудан орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =44 |lat_min =08 |lat_sec =25
  |lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =08 |lon_sec =45 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Маңғыстау ауданы
 |кестедегі аудан         = Маңғыстау ауданы{{!}}Маңғыстау 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Шетпе ауылдық округі{{!}}Шетпе
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 1929
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 2000
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 12223
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 130400
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
'''Шетпе''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Маңғыстау ауданы]]ндағы ауыл, аудан және [[Шетпе ауылдық округі]] орталығы, темір жол бекеті.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік шығысқа қарай 96 км жерде, [[Маңғыстау түбегі]]ндегі [[Батыс Қаратау жотасы|Батыс Қаратау]] мен [[Шығыс Қаратау]] жоталары арасында орналасқан.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 10237 адам (5095 ер адам және 5142 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 12223 адамды (6114 ер адам және 6079 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі  [[1929 жыл|1929]]-[[1930 жыл|30]] жылдары &quot;Ұшқын&quot; серіктестігінің орталығы есебінен қаланған. [[1933 жыл|1933]] жылы оның негізінде құрылған Жаңажол ұжымшарының, [[1965 жыл|1965]] жылы Маңғыстау ауданының орталығына айналды. 
Шетпе аудандық мәртебесін 1966 жылы түбекті елдің қалған бөлігімен байланыстыратын теміржол құрылысына байланысты алды, Шетпе станцсасы облыс орталығынан гөрі басқа аймақтарға жақын. Станса мен оның айналасындағы құрылыстар, аудан орталығы жалпы халық арасында &quot;жаңа Шетпе&quot; деп аталады. Аудан орталығы бұрынғы кепкен Жапырақты көлінің орнында тұрғызылған, одан ол кезде тек батпақ қана қалған. Қазір батпақ құрғап қалды.

[[1967 жыл|1967]] жылы ауыл, [[2000 жыл|2000]] жылы қайтадан кент болған. Шетпе арқылы Маңғыстау - [[Ақтөбе]] темір жолы және Ақтау - [[Ақтөбе]] автомобиль жолы өтеді.

== Шаруашылығы ==
Шетпеде құрылыс материалдары зауыты, ұлутас пен қиыршықтс кеніштері (&quot;Мырзабек Алтын Тас групп&quot; АҚ, &quot;Роландтехник” компаниясының уату-сұрыптау зауыты, &quot;Қызылтұран&quot; ЖШС), су барлау экспедедициясы, жылжымаалы механикалық колонна, тұрмыс қажетін өтейтін мекемелер, шаруа қожалықтары, 130 шағын орта кәсіпкерлер, 28 мемлекеттік, 4 қазыналық, 4 өндірістік-көліктік мекемелер, темір жол және автомобиль бекеттері, байланыс бөлімшесі бар. &lt;ref&gt;Маңғыстау энциклопедиясы. Бас редактор Б.Ғ.Аяған. — Алматы: “Қазақ энциклопедиясы”, 2008. 609-бет. ISBN 9965-893-13-6&lt;/ref&gt;

&quot;КаспийЦемент&quot; - бұл жаңа цемент зауыты. Алғашқы жұмыс 2013 жылдың қараша айында іске қосылды. Ал 2014 жылдың жазында зауытта цемент өндірісі ресми түрде басталды.&lt;ref&gt;Путешествуя по Мангистау: село Шетпе https://tumba.kz/vse-o-mangistau/57-vse-o-mangistau/19901-puteshest_po_mang_sel.html&lt;/ref&gt;

== Мәдени-әлеуметтік мекемелер ==
*2 орта мектеп, 
*өнер мектебі,&lt;ref&gt;Шетпе өнер мектебі https://onermektep-shetpe.kz/&lt;/ref&gt; 
*спорт мектебі, 
*гимназия,&lt;ref&gt;Шетпе гимназиясы https://2gis.kz/aktau/firm/70000001036517246&lt;/ref&gt; 
*лицей, 
*2 бала бақша, 
*аудандық мәдениет үйі, 
*2 кітапхана, 
*аурухана мен дәріхана, 
*жұқпалы аурулар ауруханасы, 
*Маңғыстау техникалық колледжі&lt;ref&gt;МАҢҒЫСТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ https://www.mtkshetpe.kz/&lt;/ref&gt;

== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Шетпе. кольцевая дорога.jpg|Айналма жол
Шетпе. Администрация20210406 165404.jpg|Әкімшілік кеңселер
Шетпе. Райбольница.jpg|Аудандық аурухана
Шетпе. Өнер мектебі 20210406 165305.jpg |Өнер мектебі
Шетпе. Музей. 20210407 104008.jpg |Мұражай
Шетпе. Мотель Сәтті 20210407 090413.jpg|Мотель
Шетпе. Мәдениет үйі 20210407 104307.jpg |Мәдениет үйі
Шетпе. Мешіт 20210407 105931.jpg|Мешіт
Шетпе. Казпочта 20210406 165435 (2).jpg|Казпошта
Шетпе. Алллея 20210407 103935.jpg|Аллея
Шетпе. 20210407 103206.jpg|Шетпе
Шетпе 20210406 165438.jpg |Шетпе
Шетпе 2.jpg |Шетпе
Шетпе 1.jpg |Шетпе
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Маңғыстау ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>s81w9j5kfomp8ledxqfwo5zfw0u0zi4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063507</id>
      <parentid>3063506</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:59:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Тарихы */ дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8375" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Шетпе
 |сурет                   =Шетпе. Әкімдік 20210407 104152.jpg 
 |әкімшілік күйі          = аудан орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =44 |lat_min =08 |lat_sec =25
  |lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =08 |lon_sec =45 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Маңғыстау ауданы
 |кестедегі аудан         = Маңғыстау ауданы{{!}}Маңғыстау 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Шетпе ауылдық округі{{!}}Шетпе
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 1929
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 2000
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 12223
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 130400
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
'''Шетпе''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Маңғыстау ауданы]]ндағы ауыл, аудан және [[Шетпе ауылдық округі]] орталығы, темір жол бекеті.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік шығысқа қарай 96 км жерде, [[Маңғыстау түбегі]]ндегі [[Батыс Қаратау жотасы|Батыс Қаратау]] мен [[Шығыс Қаратау]] жоталары арасында орналасқан.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 10237 адам (5095 ер адам және 5142 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 12223 адамды (6114 ер адам және 6079 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі  [[1929 жыл|1929]]-[[1930 жыл|30]] жылдары &quot;Ұшқын&quot; серіктестігінің орталығы есебінен қаланған. [[1933 жыл|1933]] жылы оның негізінде құрылған Жаңажол ұжымшарының, [[1965 жыл|1965]] жылы Маңғыстау ауданының орталығына айналды. 
Шетпе аудандық мәртебесін 1966 жылы түбекті елдің қалған бөлігімен байланыстыратын теміржол құрылысына байланысты алды, Шетпе станцсасы облыс орталығынан гөрі басқа аймақтарға жақын. Станса мен оның айналасындағы құрылыстар, аудан орталығы жалпы халық арасында &quot;жаңа Шетпе&quot; деп аталады. Аудан орталығы бұрынғы кепкен Жапырақты көлінің орнында тұрғызылған, одан ол кезде тек батпақ қана қалған. Қазір батпақ құрғап қалды.&lt;ref&gt;ШЕТПЕ: ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНАЯ СТАНЦИЯ vs. ТРАДИЦИОННАЯ САКРАЛЬНОСТЬ http://otuken.kz/shetpe/&lt;/ref&gt;

[[1967 жыл|1967]] жылы ауыл, [[2000 жыл|2000]] жылы қайтадан кент болған. Шетпе арқылы Маңғыстау - [[Ақтөбе]] темір жолы және Ақтау - [[Ақтөбе]] автомобиль жолы өтеді.

== Шаруашылығы ==
Шетпеде құрылыс материалдары зауыты, ұлутас пен қиыршықтс кеніштері (&quot;Мырзабек Алтын Тас групп&quot; АҚ, &quot;Роландтехник” компаниясының уату-сұрыптау зауыты, &quot;Қызылтұран&quot; ЖШС), су барлау экспедедициясы, жылжымаалы механикалық колонна, тұрмыс қажетін өтейтін мекемелер, шаруа қожалықтары, 130 шағын орта кәсіпкерлер, 28 мемлекеттік, 4 қазыналық, 4 өндірістік-көліктік мекемелер, темір жол және автомобиль бекеттері, байланыс бөлімшесі бар. &lt;ref&gt;Маңғыстау энциклопедиясы. Бас редактор Б.Ғ.Аяған. — Алматы: “Қазақ энциклопедиясы”, 2008. 609-бет. ISBN 9965-893-13-6&lt;/ref&gt;

&quot;КаспийЦемент&quot; - бұл жаңа цемент зауыты. Алғашқы жұмыс 2013 жылдың қараша айында іске қосылды. Ал 2014 жылдың жазында зауытта цемент өндірісі ресми түрде басталды.&lt;ref&gt;Путешествуя по Мангистау: село Шетпе https://tumba.kz/vse-o-mangistau/57-vse-o-mangistau/19901-puteshest_po_mang_sel.html&lt;/ref&gt;

== Мәдени-әлеуметтік мекемелер ==
*2 орта мектеп, 
*өнер мектебі,&lt;ref&gt;Шетпе өнер мектебі https://onermektep-shetpe.kz/&lt;/ref&gt; 
*спорт мектебі, 
*гимназия,&lt;ref&gt;Шетпе гимназиясы https://2gis.kz/aktau/firm/70000001036517246&lt;/ref&gt; 
*лицей, 
*2 бала бақша, 
*аудандық мәдениет үйі, 
*2 кітапхана, 
*аурухана мен дәріхана, 
*жұқпалы аурулар ауруханасы, 
*Маңғыстау техникалық колледжі&lt;ref&gt;МАҢҒЫСТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ https://www.mtkshetpe.kz/&lt;/ref&gt;

== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Шетпе. кольцевая дорога.jpg|Айналма жол
Шетпе. Администрация20210406 165404.jpg|Әкімшілік кеңселер
Шетпе. Райбольница.jpg|Аудандық аурухана
Шетпе. Өнер мектебі 20210406 165305.jpg |Өнер мектебі
Шетпе. Музей. 20210407 104008.jpg |Мұражай
Шетпе. Мотель Сәтті 20210407 090413.jpg|Мотель
Шетпе. Мәдениет үйі 20210407 104307.jpg |Мәдениет үйі
Шетпе. Мешіт 20210407 105931.jpg|Мешіт
Шетпе. Казпочта 20210406 165435 (2).jpg|Казпошта
Шетпе. Алллея 20210407 103935.jpg|Аллея
Шетпе. 20210407 103206.jpg|Шетпе
Шетпе 20210406 165438.jpg |Шетпе
Шетпе 2.jpg |Шетпе
Шетпе 1.jpg |Шетпе
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Маңғыстау ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>q5n2yxl6qh0eb9ncemdsvmvxzgr57fu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063511</id>
      <parentid>3063507</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:09:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9873" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Шетпе
 |сурет                   =Шетпе. Әкімдік 20210407 104152.jpg 
 |әкімшілік күйі          = аудан орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =44 |lat_min =08 |lat_sec =25
  |lon_dir =E |lon_deg =52 |lon_min =08 |lon_sec =45 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Маңғыстау ауданы
 |кестедегі аудан         = Маңғыстау ауданы{{!}}Маңғыстау 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Шетпе ауылдық округі{{!}}Шетпе
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 1929
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 2000
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 12223
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 130400
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
'''Шетпе''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Маңғыстау ауданы]]ндағы ауыл, аудан және [[Шетпе ауылдық округі]] орталығы, темір жол бекеті.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік шығысқа қарай 96 км жерде, [[Маңғыстау түбегі]]ндегі [[Батыс Қаратау жотасы|Батыс Қаратау]] мен [[Шығыс Қаратау]] жоталары арасында орналасқан.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 10237 адам (5095 ер адам және 5142 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 12223 адамды (6114 ер адам және 6079 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі  [[1929 жыл|1929]]-[[1930 жыл|30]] жылдары &quot;Ұшқын&quot; серіктестігінің орталығы есебінен қаланған. [[1933 жыл|1933]] жылы оның негізінде құрылған Жаңажол ұжымшарының, [[1965 жыл|1965]] жылы Маңғыстау ауданының орталығына айналды. 
Шетпе аудандық мәртебесін 1966 жылы түбекті елдің қалған бөлігімен байланыстыратын теміржол құрылысына байланысты алды, Шетпе станцсасы облыс орталығынан гөрі басқа аймақтарға жақын. Станса мен оның айналасындағы құрылыстар, аудан орталығы жалпы халық арасында &quot;жаңа Шетпе&quot; деп аталады. Аудан орталығы бұрынғы кепкен Жапырақты көлінің орнында тұрғызылған, одан ол кезде тек батпақ қана қалған. Қазір батпақ құрғап қалды.&lt;ref&gt;ШЕТПЕ: ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНАЯ СТАНЦИЯ vs. ТРАДИЦИОННАЯ САКРАЛЬНОСТЬ http://otuken.kz/shetpe/&lt;/ref&gt;

[[1967 жыл|1967]] жылы ауыл, [[2000 жыл|2000]] жылы қайтадан кент болған. Шетпе арқылы Маңғыстау - [[Ақтөбе]] темір жолы және Ақтау - [[Ақтөбе]] автомобиль жолы өтеді.

== Шаруашылығы ==
Шетпеде құрылыс материалдары зауыты, ұлутас пен қиыршықтс кеніштері (&quot;Мырзабек Алтын Тас групп&quot; АҚ, &quot;Роландтехник” компаниясының уату-сұрыптау зауыты, &quot;Қызылтұран&quot; ЖШС), су барлау экспедедициясы, жылжымаалы механикалық колонна, тұрмыс қажетін өтейтін мекемелер, шаруа қожалықтары, 130 шағын орта кәсіпкерлер, 28 мемлекеттік, 4 қазыналық, 4 өндірістік-көліктік мекемелер, темір жол және автомобиль бекеттері, байланыс бөлімшесі бар. &lt;ref&gt;Маңғыстау энциклопедиясы. Бас редактор Б.Ғ.Аяған. — Алматы: “Қазақ энциклопедиясы”, 2008. 609-бет. ISBN 9965-893-13-6&lt;/ref&gt;

&quot;КаспийЦемент&quot; - бұл жаңа цемент зауыты. Алғашқы жұмыс 2013 жылдың қараша айында іске қосылды. Ал 2014 жылдың жазында зауытта цемент өндірісі ресми түрде басталды.&lt;ref&gt;Путешествуя по Мангистау: село Шетпе https://tumba.kz/vse-o-mangistau/57-vse-o-mangistau/19901-puteshest_po_mang_sel.html&lt;/ref&gt;

== Мәдени-әлеуметтік мекемелер ==
*2 орта мектеп, 
*өнер мектебі,&lt;ref&gt;Шетпе өнер мектебі https://onermektep-shetpe.kz/&lt;/ref&gt; 
*спорт мектебі, 
*гимназия,&lt;ref&gt;Шетпе гимназиясы https://2gis.kz/aktau/firm/70000001036517246&lt;/ref&gt; 
*лицей, 
*2 бала бақша, 
*аудандық мәдениет үйі, 
*2 кітапхана, 
*аурухана мен дәріхана, 
*жұқпалы аурулар ауруханасы, 
*Маңғыстау техникалық колледжі&lt;ref&gt;МАҢҒЫСТАУ ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ https://www.mtkshetpe.kz/&lt;/ref&gt;

== Діни ұйымдар қызметі ==
*'''Шетпе мешіті''' — Маңғыстау ауданының орталығында 1997 жылы бой көтерген. Ауласы қоршалған. Түнгі мезгілде жарық беретін шамдар орнатылған. Іргетасы биік, қабырғалары мен күмбездері, мешітке бастар жолдар теңіз тасынан қаланған. Кіреберіс маңдайшасына «Алла» және «Мұхаммед» деп араб әріптерімен жазылып, ою-өрнектермен көріктендірілген. Төрт бұрышында кіші күмбездері бар, ол ортадағы үлкен күмбезге айшық қондырылған. Аспалы шам ілінген.

Ғимараттың ішкі қабырғалары түгелдей оюлармен өрнектелген. 700 адам сиятын ерлерге арналған намаз бөлмесі, 200 адамға арналған әйелдер бөлмесі, имам бөлмесі бар. Діни сауат ашу курсы үшін де бөлме қарастырылған. Едендеріне кілем төселген. Мешіттің артқы жағында газбен жылытатын қазандық қойылған бөлме бар.&lt;ref&gt;«Шетпе» мешіті https://www.muftyat.kz/ru/mosque/2927/&lt;/ref&gt;

== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Шетпе. кольцевая дорога.jpg|Айналма жол
Шетпе. Администрация20210406 165404.jpg|Әкімшілік кеңселер
Шетпе. Райбольница.jpg|Аудандық аурухана
Шетпе. Өнер мектебі 20210406 165305.jpg |Өнер мектебі
Шетпе. Музей. 20210407 104008.jpg |Мұражай
Шетпе. Мотель Сәтті 20210407 090413.jpg|Мотель
Шетпе. Мәдениет үйі 20210407 104307.jpg |Мәдениет үйі
Шетпе. Мешіт 20210407 105931.jpg|Мешіт
Шетпе. Казпочта 20210406 165435 (2).jpg|Казпошта
Шетпе. Алллея 20210407 103935.jpg|Аллея
Шетпе. 20210407 103206.jpg|Шетпе
Шетпе 20210406 165438.jpg |Шетпе
Шетпе 2.jpg |Шетпе
Шетпе 1.jpg |Шетпе
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Маңғыстау ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Маңғыстау ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>59wal77124tfq1hd5u4nh1wxodadr3y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Итауыз</title>
    <ns>0</ns>
    <id>23600</id>
    <revision>
      <id>3063684</id>
      <parentid>2351647</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T07:26:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2770" xml:space="preserve">{{Тау
 |Түрі                     = Тау сілемі
 |Атауы                =   Итауыз тауы
  |Шынайы атауы  = 
 |Сурет             =     
  |Сурет ені     = 
  |Сурет атауы                =      
  |lat_dir = |lat_deg =  48|lat_min =  07|lat_sec = 07
  |lon_dir = |lon_deg = 67 |lon_min =19 |lon_sec = 46 
  |region                 =  
  |CoordScale             = 
 |Орналасуы            =  {{KAZ}},    
  |Тау жүйесі         =   [[Қызылтау (тау, Арғанаты таулары)|Қызылтау]]  
 |Пайда болған кезеңі     =  [[Карбон кезеңі|Тас көмір]]    
 |Аумағы                 =  
  |Ұзындығы                  =  6
  |Ені                 =   4
 |Ең биік шыңы      = 
  |Биіктігі                 = 546 
 |Карта                   = 
 |Позициялық карта 1     =  Қазақстан
  |ПозКарта 1 ені     = 
  |crosses180             = 
 |Позициялық карта 2     =Қазақстан Ұлытау облысы  
  |ПозКарта 2 ені     = 
 |Ортаққордағы санаты = 
}} 

'''Итауыз''' – [[Қызылтау (тау, Арғанаты таулары)|Қызылтау]] тауының солтүстік-шығысындағы оқшауланған тау массиві. 

== Географиялық орны ==
[[Ұлытау облысы облысы]] [[Ұлытау ауданы]] [[Жезді (кент)|Жезді]] кенті мен [[Сәтбаев (қала)|Сәтбаев]] қаласының аралығында орналасқан. 

== Жер бедері ==
Абсолюттік биіктігі 546 м. Оңтүстік-шығыстан солтүстік-шығысқа қарай доға тәріздес созылып жатыр Ұзындығы 6 км, енді жері 4 км-ге созылған. Көлбеу келген беткейінен [[Жиделісай]], Көкдомбақ өзендерінің салалары бастау алады. 

== Геологиялық құрылымы ==
Геологиялық құрылымы [[Карбон кезеңі|тас көмір]] жүйесінің карбонатты, базальтты жыныстарынан түзілген. 

== Өсімдігі ==
Тауалды коңыр [[топырақ]] жамылғысында боз, селеу, қозықұлақ, жусан, терек, т.б. өседі.&lt;ref&gt;[[Қазақ энциклопедиясы]]&lt;/ref&gt;
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Ұлытау облысы таулары]]
[[Санат:Ұлытау ауданы географиясы]]</text>
      <sha1>295fovawj17h8kx93o8udpays0dqni7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063685</id>
      <parentid>3063684</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T07:27:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2757" xml:space="preserve">{{Тау
 |Түрі                     = Тау сілемі
 |Атауы                =   Итауыз тауы
  |Шынайы атауы  = 
 |Сурет             =     
  |Сурет ені     = 
  |Сурет атауы                =      
  |lat_dir = |lat_deg =  48|lat_min =  07|lat_sec = 07
  |lon_dir = |lon_deg = 67 |lon_min =19 |lon_sec = 46 
  |region                 =  
  |CoordScale             = 
 |Орналасуы            =  {{KAZ}},    
  |Тау жүйесі         =   [[Қызылтау (тау, Арғанаты таулары)|Қызылтау]]  
 |Пайда болған кезеңі     =  [[Карбон кезеңі|Тас көмір]]    
 |Аумағы                 =  
  |Ұзындығы                  =  6
  |Ені                 =   4
 |Ең биік шыңы      = 
  |Биіктігі                 = 546 
 |Карта                   = 
 |Позициялық карта 1     =  Қазақстан
  |ПозКарта 1 ені     = 
  |crosses180             = 
 |Позициялық карта 2     =Қазақстан Ұлытау облысы  
  |ПозКарта 2 ені     = 
 |Ортаққордағы санаты = 
}} 

'''Итауыз''' – [[Қызылтау (тау, Арғанаты таулары)|Қызылтау]] тауының солтүстік-шығысындағы оқшауланған тау массиві. 

== Географиялық орны ==
[[Ұлытау облысы]] [[Ұлытау ауданы]] [[Жезді (кент)|Жезді]] кенті мен [[Сәтбаев (қала)|Сәтбаев]] қаласының аралығында орналасқан. 

== Жер бедері ==
Абсолюттік биіктігі 546 м. Оңтүстік-шығыстан солтүстік-шығысқа қарай доға тәріздес созылып жатыр Ұзындығы 6 км, енді жері 4 км-ге созылған. Көлбеу келген беткейінен [[Жиделісай]], Көкдомбақ өзендерінің салалары бастау алады. 

== Геологиялық құрылымы ==
Геологиялық құрылымы [[Карбон кезеңі|тас көмір]] жүйесінің карбонатты, базальтты жыныстарынан түзілген. 

== Өсімдігі ==
Тауалды коңыр [[топырақ]] жамылғысында боз, селеу, қозықұлақ, жусан, терек, т.б. өседі.&lt;ref&gt;[[Қазақ энциклопедиясы]]&lt;/ref&gt;
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Ұлытау облысы таулары]]
[[Санат:Ұлытау ауданы географиясы]]</text>
      <sha1>s9y7iaumniumwnomrpec61u9e0tb64e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Метанол</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25012</id>
    <revision>
      <id>3063671</id>
      <parentid>2249007</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T04:31:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>NurayPerneshbai21nis</username>
        <id>118227</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2262" xml:space="preserve">[[Сурет:Methanol-2D.png|thumb|alt=A.|Метанол]]
[[Сурет:Methanol.pdb.png|thumb|Метанол молекуласы]]
'''Метанол''', метил спирті, '''ағаш спирті''', '''СН3ОН''' – иісі (этил спиртінің иісіне ұқсас) бар, түссіз сұйықтық; 
* тығызд. 0,7924 г/см3 (20ӘС-та), 
* балқу t – 97,9ӘС, 
* қайнау t 64,5ӘС. &lt;br /&gt;
Сумен (кез келген қатынаста), [[спирт]]пен, [[бензол]]мен, [[ацетон]]мен, т.б. ''органикалық еріткіштермен'' оңай араласады. Синтез-газдан [[катализдік реакция]] арқылы алынады. [[Формальдегид]], ''сірке қышқылы'', әр түрлі ''эфирлер'' алуда, бояғыш заттар мен дәрілік заттарды ерітуде, отынға қоспа ретінде қолданылады. Метанол жүйке және тамыр жүйесіне әсер ететін у. &lt;ref name=&quot;Source 1&quot;&gt;Қазақ Энциклопедиясы&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;О.Д.Дайырбеков, Б.Е.Алтынбеков, Б.К.Торғауытов, У.И.Кенесариев, Т.С.Хайдарова 
Аурудың алдын алу және сақтандыру бойынша орысша-қазақша терминологиялық сөздік. 
Шымкент. “Ғасыр-Ш”, 2005 жыл. ISBN 9965-752-06-0 &lt;/ref&gt;
==Метанолдың қолданылуы==    
'''Метанолды:'''
• Автокөлік радиаторларында антифриз ретінде пайдаланады.

• Автокөлік құралдарында оны бензиннің орнына қолданады. 

• Формальдегид алуда пайдаланады.

• Лак және бояу жасау өндірісінде еріткіш ретінде қолданады.&lt;ref&gt;https://adebiportal.kz/upload/iblock/58e/58ea3efda3871e813a48f816fbf78a8c.pdf&lt;/ref&gt;
 

== Пайдаланылған cілтемелер ==

&lt;references/&gt;
{{stub}}
{{wikify}}

[[Санат:Спирттер]]
[[Санат:Метан туындылары]]</text>
      <sha1>qabhzdhe9h8kafteza04b59ormkq0bp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ацетилен</title>
    <ns>0</ns>
    <id>25787</id>
    <revision>
      <id>3063670</id>
      <parentid>2725176</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T04:24:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>NurayPerneshbai21nis</username>
        <id>118227</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7461" xml:space="preserve">[[Сурет:Acetylene-2D.svg|thumb|Ацителен формуласы]]
'''Ацетилен''',(латынша acetum — сірке және грек. nyle — [[ағаш]], [[орман]], зат), HC≡CH — түссіз газ, қайнау [[температура|температурасы]] — 83,8 °С, тығыздығы 1,0896 г/л. Оны 1836 жылы ағылшын химигі Э. Дэви ашқан, 1862 жылы [[француз]] химигі Бертоле синтездеп алған. Ацетилен сутегісінің қышқылдық қасиеті болғандықтан сілтілік металдармен ацетиленидтер түзеді, ал -электрондар бұлтының қатысуы арқылы әр түрлі элементтермен комплекстер құрайды. Ацетиленге қосылу реакциясы тән. Ол екі сатыда жүреді: алдымен этилен, одан кейін алкан туындылары түзіледі. Ацетиленді галогендеу реакциясы тетрахлорэтилен, трихлорэтилен, винилхлорид т.б. галогенді туындылар өндіруде қолданылады. Ацетилен әр түрлі катализаторлар көмегімен сумен әрекеттесіп сірке алдегидін түзеді. Ацетиленге [[спирт]] қосу арқылы әр түрлі бағалы полимерлер және сополимерлер алу үшін қолданылатын мономерлер өндіріледі. Ацетиленді ĕ-пирролидонға қосқанда N-винилпирролидон, ал оны полимерлеу арқылы жасанды қанның негізін құрайтын зат алынады. Ацетиленнің карбонилді қосылыстармен әрекеттесуінен ацетиленді [[спирт]]тер, ал олардан әр түрлі биология активті және микроэлектроникаға қажетті заттар өндіріледі. Ацетиленнің циан қышқылымен әрекеттесуінен акрилонитрил, ал көміртек тотығымен, [[спирт]]термен не аминмен әрекеттесуінен акрил қышқылының эфирлері мен амиді түзіледі. Бұлар өте құнды полимерлер алуға жұмсалатын мономерлер. Ацетилен кальций карбидін сумен өңдегенде алынады. Ацетиленді табиғи газды электрокрекингтеу, термототықтыру крекингі, пиролиздеу арқылы және плазмохимиялық жолмен де өндіреді. Ацетилен 5000°С температурада немесе 0,2 МПа қысымда жарылғыш келеді. Басқа газдармен араластырса ([[азот]], [[метан]], [[пропан]] т.б.) жарылу қаупі азаяды. Ацетиленді инертті кеуек заттармен толтырылған (ағаш көмірі) болат баллондарда, ацетондағы ерітінді түрінде 1,5 — 2,5 МПа қысымда сақтайды және тасымалдайды.  &lt;ref&gt;Қазақ Энциклопедиясы, 1 том&lt;/ref&gt; Молекулаларында бір және екі қос байланысы бар көмірсутектерден басқа да қанықпаған көмірсутектер болады. Қарапайым өкілі ацетилен болып табылатын тағы бір қосылыстар тобы болады.
Ацетиленнің құрылысы. Ацетилен қатарындағы бірінші мүше түссіз газ, суда аздап ериді. . Ацетилен молекуласының құрылысын зерттеу, көміртегі және сутегі атомдарының бәрі бір түзу сызық бойына орналасқанын көрсетеді, молекула сызықтық құрылысты болады. Жүйелеу [[номенклатура]]сына сәйкес, үш байланысты көмірсутектер атаулары өздеріне сәйкес қаныққан көмірсутектердегі '''–ан'''  жұрнағын '''–ин''' жұрнағына алмастыру арқылы шығады. Ацетилен көмірсутектерінің изомері бутиннен басталады.
[[Химия]]лық қасиеттері. Осы қатардағы көмірсутектердің қасиеттерін практикалық маңызы зор ацетилен мысалында қарастырамыз.
Ацетиленнің [[метан]]нан және [[этилен]]нен айырмашылығы – ол [[күйе]]лі жалын шығарып жанады. Ацетиленнің қанықпаған қосылыс екенін анықтау үшін ацетилен толтырылған [[цилиндр]]ге калий пермаганаты ерітіндісін құямыз. Ерітінді тез түссізденеді. Сөйтіп, этилен сияқты, ацетилен де оңай тотығады.

==Ацетиленнің қасиеттері:==
• Түссіз, жанғыш газ 

• Хош иісті

• Ацетиленнің ыдырауы кезінде жылу бөлінеді 

• Ацетиленнің ауамен әрекеттесуі қосындының  жарылуына әкелуі мүмкін

• Ацетилен ауаның белгілі мөлшерінде жану  кезінде таза, ақ түсті жалын түзеді 

• Ацетилен күміс, мыс немесе натрий  сияқты басқа металдық элементтермен әрекеттескенде ацетиленидтер түзеді, ацетиленнің сүтегі атомы металдық элементке ауыстырылады 

==Ацетиленнің ашылуы==
1836 жылы Эдмунд Дэви ацетиленді ашқан. Оны «көміртегі мен сутегінің жаңа қосылысы» деп атаған. Ал француз химигі Марселин Бертло 1860 жылы қайтадан ашып, оны «ацетилен» деп 
атаған. &lt;ref&gt;https://adebiportal.kz/upload/iblock/58e/58ea3efda3871e813a48f816fbf78a8c.pdf&lt;/ref&gt;

'''Ацетиленнің қолданылуы.''' Молекуласында үш байланысы бар көмірсутектерден ең көп қолданылатыны – ацетилен. 
Осыдан аз – ақ бұрын ацетилен металл пісіру және кесу үшін жанғыш зат ретінде ғана пайдаланылатын. Қазір ол әр түрлі органикалық қосылыстарды синтездеу үшін көбірек қолданылады.

==Пайдаланған әдебиеттер==
&lt;references /&gt;
 
{{stub}}
{{wikify}}

[[Санат:Химия]]</text>
      <sha1>59g4o6rl6jc9gynyizr425oe97ug7n3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063672</id>
      <parentid>3063670</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T04:33:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>DariaUrinbasarova21nis</username>
        <id>117340</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7468" xml:space="preserve">[[Сурет:Acetylene-2D.svg|thumb|Ацителен формуласы]]
'''Ацетилен''',(латынша acetum — сірке және грек. nyle — [[ағаш]], [[орман]], зат), HC≡CH — түссіз газ, қайнау [[температура|температурасы]] — 83,8 °С, тығыздығы 1,0896 г/л. Оны 1836 жылы ағылшын химигі Э. Дэви ашқан, 1862 жылы [[француз]] химигі Бертоле синтездеп алған. Ацетилен сутегісінің қышқылдық қасиеті болғандықтан сілтілік металдармен ацетиленидтер түзеді, ал -электрондар бұлтының қатысуы арқылы әр түрлі элементтермен комплекстер құрайды. Ацетиленге қосылу реакциясы тән. Ол екі сатыда жүреді: алдымен этилен, одан кейін алқан туындылары түзіледі. Ацетиленді галогендеу реакциясы тетрахлорэтилен, трихлорэтилен, винилхлорид т.б. галогенді туындылар өндіруде қолданылады. Ацетилен әр түрлі катализаторлар көмегімен сумен әрекеттесіп сірке алдегидін түзеді. Ацетиленге [[спирт]] қосу арқылы әр түрлі бағалы полимерлер және сополимерлер алу үшін қолданылатын мономерлер өндіріледі. Ацетиленді ĕ-пирролидонға қосқанда N-винилпирролидон, ал оны полимерлеу арқылы жасанды қанның негізін құрайтын зат алынады. Ацетиленнің карбонилді қосылыстармен әрекеттесуінен ацетиленді [[спирт]]тер, ал олардан әр түрлі биология активті және микроэлектроникаға қажетті заттар өндіріледі. Ацетиленнің циан қышқылымен әрекеттесуінен акрилонитрил, ал көміртек тотығымен, [[спирт]]термен не аминмен әрекеттесуінен акрил қышқылының эфирлері мен аминді түзіледі. Бұлар өте құнды полимерлер алуға жұмсалатын мономерлер. Ацетилен кальций карбидін сумен өңдегенде алынады. Ацетиленді табиғи газды электрокрекингтеу, термототықтыру крекингі, пиролиздеу арқылы және плазмохимиялық жолмен де өндіреді. Ацетилен 5000°С температурада немесе 0,2 МПа қысымда жарылғыш келеді. Басқа газдармен араластырса ([[азот]], [[метан]], [[пропан]] т.б.) жарылу қаупі азаяды. Ацетиленді инертті керек заттармен толтырылған (ағаш көмірі) болат баллондарда, ацетондағы ерітінді түрінде 1,5 — 2,5 МПа қысымда сақтайды және тасымалдайды.  &lt;ref&gt;Қазақ Энциклопедиясы, 1 том&lt;/ref&gt; Молекулаларында бір және екі қос байланысы бар көмірсутектерден басқа да қанықпаған көмірсутектер болады. Қарапайым өкілі ацетилен болып табылатын тағы бір қосылыстар тобы болады.

'''Ацетиленнің құрылысы'''. Ацетилен қатарындағы бірінші мүше түссіз газ, суда аздап ериді. Ацетилен молекуласының құрылысын зерттеу, көміртегі және сутегі атомдарының бәрі бір түзу сызық бойына орналасқанын көрсетеді, молекула сызықтық құрылысты болады. Жүйелеу [[номенклатура]]сына сәйкес, үш байланысты көмірсутектер атаулары өздеріне сәйкес қаныққан көмірсутектердегі '''–ан'''  жұрнағын '''–ин''' жұрнағына алмастыру арқылы шығады. Ацетилен көмірсутектерінің изомері бутиннен басталады.
[[Химия]]лық қасиеттері. Осы қатардағы көмірсутектердің қасиеттерін практикалық маңызы зор ацетилен мысалында қарастырамыз.
Ацетиленнің [[метан]]нан және [[этилен]]нен айырмашылығы – ол [[күйе]]лі жалын шығарып жанады. Ацетиленнің қанықпаған қосылыс екенін анықтау үшін ацетилен толтырылған [[цилиндр]]ге калий пермаганаты ерітіндісін құямыз. Ерітінді тез түссізденеді. Сөйтіп, этилен сияқты, ацетилен де оңай тотығады.

==Ацетиленнің қасиеттері:==
• Түссіз, жанғыш газ 

• Хош иісті

• Ацетиленнің ыдырауы кезінде жылу бөлінеді 

• Ацетиленнің ауамен әрекеттесуі қосындының  жарылуына әкелуі мүмкін

• Ацетилен ауаның белгілі мөлшерінде жану  кезінде таза, ақ түсті жалын түзеді 

• Ацетилен күміс, мыс немесе натрий  сияқты басқа металдық элементтермен әрекеттескенде ацетиленидтер түзеді, ацетиленнің сүтегі атомы металдық элементке ауыстырылады 

==Ацетиленнің ашылуы==
1836 жылы Эдмунд Дэви ацетиленді ашқан. Оны «көміртегі мен сутегінің жаңа қосылысы» деп атаған. Ал француз химигі Марселин Бертло 1860 жылы қайтадан ашып, оны «ацетилен» деп 
атаған. &lt;ref&gt;https://adebiportal.kz/upload/iblock/58e/58ea3efda3871e813a48f816fbf78a8c.pdf&lt;/ref&gt;

'''Ацетиленнің қолданылуы.''' Молекуласында үш байланысы бар көмірсутектерден ең көп қолданылатыны – ацетилен. 
Осыдан аз – ақ бұрын ацетилен металл пісіру және кесу үшін жанғыш зат ретінде ғана пайдаланылатын. Қазір ол әр түрлі органикалық қосылыстарды синтездеу үшін көбірек қолданылады.

==Пайдаланған әдебиеттер==
&lt;references /&gt;
 
{{stub}}
{{wikify}}

[[Санат:Химия]]</text>
      <sha1>o1pi5n0asei7cx1qzur014coemeq6ra</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жақия (пайғамбар)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>27543</id>
    <revision>
      <id>3063529</id>
      <parentid>2804079</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T16:42:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Muslim Qazaq</username>
        <id>44575</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Құран мәліметтері */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37544" xml:space="preserve">{{Ислам пайғамбарлары}}{{Ислам}}
''' Жақия, Иоанн, Жохан''' ''(евр. Йехонон, ежелгі грек: Ἰωάννης ὁ βαπτίζων)'' — [[Құран Кәрім]] кейіпкері, [[Пайғамбар]], [[Закария|''Зәкәрия'']] пайғамбардың ұлы. ''Құран Кәрімде'' [[Иса]], Ілияс сияқты пайғамбарлармен бір дәрежеде аталады. [[Інжіл]]де {{lang-ru|Иоанн Креститель}} деп келеді. Жақия бала кезінен ақылды болған, адамгершілігі зор, құдайшыл, сабырлы, ата-анасына қайырымды еді. Ол «Аллаһ Тағаланың сөздері» деген шындықты, яғни [[Иса]] мен оның тапсырмасын растаушы. Жақияның өмір жолы туралы аңыз-әңгімелер бар. Исаның емшілігін алғаш рет мойындаған, оның уағызына сеніп, көмек көрсеткен. Мұсылман аңызында, әсіресе, Жақияның қайнаған қайы туралы ерекше айтылады. Оның басы қайы салынған табақта және бейітінің басында қайнап тұрған. Жақияның басы [[Шам]]дағы Омейя мешітінде жерленген, мұсылмандар ол жерді қасиет тұтады.
Құран әңгімесі, негізінен, [[Лука]]дағы Інжілге ұқсас келеді, біріншісінде тіпті одан «үзінді» келтірілген: 
{{Start citation }}
«...Оның аты Жақия. Біз бұрын оған бір есімді бермеген едік». 
{{End citation}}
[[Құран]]ның қалыптасу кезеңдерінде, яғни [[Мекке]] мен [[Медине]] дәуірлерінде келтірілген Жакия туралы әңгіме оның дүниеге келуіне арналған және Аллаһ Тағаланың өзінің сенімді құлдарына қартайған шағында да бала сыйлай алатын қабілетін, оның құдіреттілігін дәлелдей түседі.&lt;ref&gt;Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС,
2010 ISBN 9965-26-322-1&lt;/ref&gt;

[[Ислам]] халықтары арасында Жақияның өмір жолы туралы көптеген аңыз-әңгімелер сақталған. Оларда Жақияның бала кезінен ақылды, адамшылығы зор, құдайшыл, тақуа, сабырлы, ата-анасына қайырымды болғаны, әкесі [[Закария|''Зәкәрияға'']] әбден қартайған шағында ''Алла тағаланың'' берген баласы екені және ''“Жақияның қайнаған қаны”'' туралы аңыз ерекше айтылады. Жақияның басы [[Дамаск]] қаласындағы [[Омейя]] мешітінде жерленген, мұсылмандар ол жерді қасиетті орын ретінде қастерлейді. Ал ''Інжілде'' Жақия [[Иса]] пайғамбардың дүниеге келетінін халыққа хабарлаушы, оның ілімінің ең алғашқы уағыздаушысы болып бейнеленеді. ''Құран Кәрімде'' Жақия [[Ирод]] патшаның қызына үйленуден бас тартқаны үшін өлім жазасына кесілгені баяндалса, ''Інжілде'' оқиға [[Ирод]] патшаның туған күніне байланысты болған той үстінде өтеді. Тойда патша әйелінің бұрынғы күйеуінен (патшаның ағасы Филипптен) туған қыз Соломия жақсы биімен көзге түседі. Шарап буына қызара бөрткен патша оған қандай тілегіңді де орындаймын деп уәде береді. Қыз Жақияның басын сұрайды. Патша сол жерде Жақияның басын кесіп алып, табаққа салып, Соломияға тарту етеді. ''“Жақияның басы табақта да қайнап жатты”'' деген аңыз осыған байланысты пайда болған.

== Есімі ==

'''Жақия пайғамбар''' (ивритше: ''‏יוחנן המטביל‏‎‎‎, Йоханан бар Зехарья'' — «Зәкәрияның ұлы Жақия»; ''Йоханан ѓа-Матбиль [Хаматвил]'' — «сумен шомылдыру рәсімін өткізуші»; грекше: ''Ιωάννης ο Βαπτιστής, Иоаннес о Баптистес, Ιωάννης ο Πρόδρομος, Иоаннес о Продромос''; латытша: ''Io(h)annes Baptista''; арапша: ''يحيى‎‎, Йахия''; орысша: ''Иоанн Креститель''; қазақ тіліндегі баламасы: ''Жақия''), шамамен б.э.д. 6-2 жылдары дүниеге келген және б.э. 30 жылы дүниеден қайтқан.&lt;ref&gt;Жақия пайғамбардың жасаған ғұмыры Інжілдегі баяндамалар негізінде анықталады (Michael Grant, Jesus: An Historian’s Review of the Gospels, Scribner’s, 1977, p. 71; John P. Meier, A Marginal Jew, Doubleday, 1991-, vol. 1:214; E. P. Sanders, The Historical Figure of Jesus, Penguin Books, 1993, pp. 10-11, and Ben Witherington III, &quot;Primary Sources, &quot; Christian History 17 (1998) No. 3:12-20.)&lt;/ref&gt; Жақия – яһуди халқына жіберілген [[пайғамбар]], ол пайғамбар болып [[Иса Мәсіх]]тің алдында келген, және Исаны яһудилердің көптен күтілген Машиахы (Мәсіхі) екендігін белгілеп кеткен. Ол шөл далада аскеттік түрде өмір сүрген және яһудилерді тәубесіне келтіру үшін, күнәдан тазарудың белгісі ретінде, суға шомылдыру рәсімін өткізген. Сонысымен елге танымал болды.  Иса Мәсіхке [[Иордан]] өзенінде суға шомылдыру рәсімін өткізген. Яһидилік патшайым жауыз Иродиад пен оның қызы Саломейдің ықтиярымен оның басы кесілген.

== Жақия пайғамбар Інжілде ==
  
Жақия пайғамбар жайында Інжілдің басты төрт ізгі хабаршыларының барлығы дерек қалдырған.

=== Дүниеге келуі ===

Жақияның балалық шағы жайында тек Лұқа баяндайды. Жақияның әкесі [[Зәкәрия]] есімді дінқызметкері, ал шешесі Елізабет есімді мүмін әйел болған. Жақия дүниеге келгенде әке-шешесі егде жаста болатын. Лұқаның [[Інжіл]]інде айтылғандай, [[ғибадатхана]]да [[Жәбірейіл]] періште [[Зәкәрия]]ға көрініп, оған ұлды болатыны жайында хабар берген: 
{{Quotation|
''«Періште оған тіл қатып былай деді:''
''— Зәкәрия, қорықпа! Тілегің қабыл болып, әйелің Елізабет саған ұл туып береді. Ұлдың атын Жақия деп қоясың. Төбең көкке жете қуанып шаттанасың, көп адамдар да оның дүниеге келгеніне қуанады. Ол Жаратқан Иенің алдында мәртебелі болып, шарап, сыра атаулыдан аулақ жүретін болады.  Ана құрсағында жатқанда-ақ ол Киелі Рухқа кенеледі.  Жақия исраилдіктердің көбін өздерінің Құдайы — Жаратқан Иеге қайтадан келтіреді. Ілияс  пайғамбарға дарыған Құдайдың Рухы мен күшіне ол да бөленіп, Оның  (Мәсіхтің) алдынан келеді. Әкелерді балаларымен татуластырып, қыңыр мінезділерді әділ жандардың тура жолына бет бұрғызады. Осылайша ол халықты Құдайға әзірлейді»''. (Лұқа 1, 13-17)}}

Інжілде, Зәкәрия періштенің айтқандарына күмән келтірді, сол үшін періште оны сөйлеу қабілетінен айырып мылқау етті делінеді. Інжіл бойынша, Жақия немерелес бауыры [[Иса]]дан жарты жыл бұрын туған. Әкесі [[Зәкәрия]] әлі мылқау болып жүрді. Оның әйелі Елізабет періште айтқан «Жақия» деген есімді ұлына қоймақ болғанда, туыстары бұндай есім біздің әулетімізге бейтаныс деп, әкесінен оның есімін жазбаша түрде куәландыруды сұрады. 
{{Quotation|
''«Зәкәрия бір жазу тақтайшасын сұрап алып, «Оның есімі Жақия болады!» деп жазды. Бұған бәрі де таңғалысты. Сол сәтте-ақ Зәкәрияға қайтадан тіл бітіп,  Құдайды мадақтай бастады. Ал төңірегінде тұрған халықтың барлығы үрейленіп қалды. Осы оқиғалар Яһудея елінің бүкіл таулы өңірінде әңгіме болды. Естігендердің бәрі оларды көңілдеріне түйіп: «Бұл нәресте кім болар екен?» — десті. Себебі Жаратқан Иенің Өзі Жақияны қолдады»''.  (Лұқа 1, 63-66)}}

Жақияның қалған балалық шағы жайында Інжілде қысқаша мәліметтер келтіреді. Інжілде: ''«Жақия ержүрек, зейінді бала болып есейе берді. Исраил халқының алдына шыққанша, ол шөл далада тұрды»'' (Лұқа 1, 80), яғни ол есейген шағына дейін шөл далада өмір сүрген. Інжілде, Жақияның әкесі – [[Зәкәрия]], ''«киелі үй мен құрбандық үстелінің арасында»'' өлтірілген делінеді, бұның  күнәсін [[Иса Мәсіх]] сол кездегі яһудилерге жүктеген. (Матай 23:35)

=== Рухани қызметі ===

Ізгі хабаршы Лұқаның айтуы бойынша, шөл далада  ''«Құдай Зәкәрияның ұлы Жақияға сөз қатқан»'' (Лұқа 3:2-3), сол кезден бастап Жақия пайғамбарлық міндетіне кіріседі. Жақия [[аскетизм|аскеттік]] ғұмыр кешкен және түйе жүнінен тігілген тұрпайы киім киген. Оның негізгі азығы дала балы мен акрид өсімдігі болған деседі. (Кей деректерде акрид шегірткенің бір түрі делінген).  Бұл өсімдік негізінен ең кедей адамдардың күнделікті азығы болса керек. Өйткені, ешкім шынайы тәубені сезінбес, егер сол өсімдікті азық етпесе – деген халықтың мәтелі балған. Сондықтан тәубешіл ізгі адам үшін, қанағатшылдықтың үлгісін көрсетіп  осылайша тәубе етуі орынды.

Жақия уағыз етуін б.э. 28 немесе 29 жылы бастаған (''«Рим патшасы Тіберидің билік құруының он бесінші жылы»'' - Лұқа 3:1). 
Ол [[Иордан]] өзенінің бойындағы барлық өңірді аралап, ''«Күнәларыңа өкініп теріс жолдарыңан қайтыңдар, Құдай жолына түсіңдер, әрі шомылдыру рәсімінен өтіңдер! Сонда Құдай күнәларыңды кешіреді»'' - деп уағыз еткен.

Жақияның уағыздарынынан күнәһарларға деген [[Құдай]]дың қаһарын, оның халықты [[тәубе]]ге шақыруын және [[эсхатология]]лық хабарларды айқын байқауға болады. [[Исраил|Яһудилер]] сол кездері өздерінің таңдаулы халық болғандарына тәкәппарланатын (әсіресе саддукейлер мен парызшылдар), сол үшін Жақия оларды қатты сөгетін. Ол әлеуметтік этиканың патриархалдық қағидаттарын қайта құруды талап еткен. 
Жақия - барлық бұрынғы [[исраил]] пайғамбарлары секілді пайғамбар болған. [[Иса Мәсіх]]тің нұсқауы бойынша, көптен күтілген [[Ілияс пайғамбар]]дың &quot;екінші рет келуі&quot; Жақия пайғамбардың тұлғасында орындалған. (Матай 11:14, Матай 17:12).

Жақия пайғамбардың басты уағызы халықты тәубе жасауға шақыру. Парызшыл өркөкірек дінқызметшілерге Жақия былай деген:

 {{Quotation|
''« — Ей, сұр жыланның тұқымдары! Келешектегі қаһарлы жазадан құтылуды сендерге кім үйретті? Егер шынымен теріс жолдарыңнан қайтып, Құдай жолына түссеңдер, соған лайықты іс істеңдер! «Біздің түп атамыз — Ыбырайым» деп мақтанбаңдар! Сендерге шын айтамын: Құдай Ыбырайымға мына тастардан да ұрпақ жасап бере алады. Қазірдің өзінде-ақ ағаш түбінде балта дайын тұр! Жақсы жеміс бермейтін әрбір ағаш шабылып, отқа тасталады!»'' (Лұқа 3:7-9)}}

Сонымен қатар,  Лұқа Інжілінің 3 тарауында Жақия пайғамбардың жасақшы-жауынгерлерге (''«Ешкімге зорлық жасамаңдар, жала жауып тонамаңдар! Өз жалақыларыңа қанағаттаныңдар!»'' (Лұқа 3:14)), салықшыларға (''«Белгіленген мөлшерден артық еш нәрсе талап етпеңдер!»'' (Лұқа 3:13)), және бүкіл халыққа (''«Кімнің екі көйлегі болса, біреуін киімі жоққа берсін, кімнің азығы болса, ол да солай істесін!»'' (Лұқа 3:11)) берген ақыл сөздері келтірілген. Оны іздеп келгендерге, ол, Иордан өзенінде шомылдыру рәсімін өткізген. Яһуди халқы Құтқарушы Патша Мәсіхтің келуін күткендіктен, кей адамдар Жақия туралы іштей: ''«Бәлкім, осының өзі Мәсіх шығар?»'' — деп ойлаған. (Матай 9:14)

{| class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;float: left; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 100%; background:#B0E0E6; color:black; width:25em; max-width: 40%;&quot; cellspacing=&quot;5&quot;
| style=&quot;text-align: left;&quot; |
'''Жақияның Інжілдегі аса танымал сөздері:'''

* ''«Мен шөл даладағы (Құдайдың) жар салған дауысымын»''. (Жохан 1:23)
* ''«Тәубеге келіңдер, өйткені Көктің Патшалығы (орнайтын уақыт) жақындап қалды»''. (Матай 3:2)
* ''«Мен сендерді тәубе қылудың белгісі ретінде суға шомылдыру рәсімінен өткіземін»''. (Матай 3:11)
* ''«Белгіленген мөлшерден артық еш нәрсе талап етпеңдер!»''. (Лұқа 3:13)
* ''«Ешкімге зорлық жасамаңдар, жала жауып тонамаңдар! Өз жалақыларыңа қанағаттаныңдар!»'' (Лұқа 3:14)
* ''«Кімнің екі көйлегі болса, біреуін киімі жоққа берсін, кімнің азығы болса, ол да солай істесін!»'' (Лұқа 3:11)
|}

=== Иса Мәсіхті суға шомылдыру рәсімінен өткізуі ===

[[File:Baptism-christ.jpg|thumb|200px|Жақия пайғамбардың Иса Мәсіхті суға шомылдыру рәсімінен өткізуі. Пьеро делла Франческаның суреті, 1449 ж.]]

Жақия [[Иордан]] өзенінің бойында Бетанияда болғанда, оған [[Иса]] келді (Жохан 1:28), суға шомылу рәсімінен өту үшін. Бетания деген жер, бәлки, Бейт-Авара болса керек. Дегенмен, 15-ші ғасырдан бері бұл Әулие Жақияның монастыры тұрған жер деп есептеледі, алайда ол қазіргі Бейт-Авардан шақырымдық қашықтықта орналасқан, шамамен Иерихоннан шығысқа қарай 10 шақырымдық жер.
Таяу арада Мәсіхтің келетіні жайында көп уағыз еткен Жақия, [[Иса]]ны көргенде, таңдана оған былай деді: ''«Сен маған келіп тұрсың ба, шомылдыру рәсімін сен маған өткізсең дұрыс болар еді?»'' Сонда Иса: ''«жазмышты орындағанымыз дұрыс болар»'' деді де, Жақияның қолынан шомылдыру рәсімінен өтті. Сол сәтте ''«көк аспан ашылып, Құдайдың Рухы, көгершін секілді көрініп, Исаға қонды. Сонда көктен: «Бұл — Менің сүйікті рухани Ұлым, Оған толықтай ризамын!»'' — деген дауыс естілді. (Лұқа 3:21-22)
Осылайша, қалың жұрттың көзінше, Жақияның қатысуымен [[Иса]]ның мәсіхтік (Машиах) міндеті расталды. Сол кездегі рәсім, Исаға көп әсерін берген және ізгі хабаршылардың пайымы бойынша, бұл оның қоғамдық өмірдегі алғашқы оқиғасы болған. Исаға рәсім өткізген соң, ''«Жақия пайғамбар Сәлім қаласына жақын Енонда да осы рәсімді орындап жүрді, өйткені ол жердің суы мол болған»'' (Жохан 3:23). Ізгі хабаршы Жоханның айтуы бойынша, Исаның он екі сахабасының алғашқылары Жақия пайғамбардың уағызымен келген: ''«Келесі күні Жақия мен оның екі шәкірті тағы сол жерде тұрды. Ол қастарынан өтіп бара жатқан Исаны көріп: «Қараңдар, мынау — Құдайдың Тоқтысы!» — деді. Екі шәкірті Жақияның айтқанын естіп, Исаның соңынан ере бастады»'' (Жохан 1:35-37).
Шамамен б.э. 30 жылы Жақия түрмеге қамалды, содан бастап ол ел ішінде жүріп пайғамбарлық қызметін атқара алмады.

=== Түрмеге қамалуы және өлімі ===
[[File:StJohnInUmmayad.jpg|thumb|310px|Умәйят мешітіндегі Жақия пайғамбардың қабірі ([[Дамаск]] қ.)]]
Жақия пайғамбар, Ғалилеяның басшысы Ирод Антипастың [[шариғат]]қа қайшы әрекеттерін бетіне басатын,  әсіресе ол өзінің туған бауыры Ирод Філіптің әйелі Иродияны  тартып алып, соған үйленгенін қатты сөккен. Ол Иродтың бұл қылығы [[Тәурат]] заңына қайшы дейтұғын. Соны айтқаны үшін Жақия түрмеге қамалды, алайда оны өлтіруге Ирод асықпады, өйткені  Жақияны ''«пайғамбар деп санайтын халықтан қорықты»'' (Матай 14:3-5, Марқа 6:17-20).
Матай мен Марқаның ізгі хабарларына сай, [[Иса]] ораза тұтып шөл далада болған кезде, Жақия қамауға алынған. Бұдан белгілі болғаны, Исаның пайғамбар ретіндегі қоғамдық қызметі Жақияның қызметі аяқталған кезде басталған (Матай 4:12, Марқа 1:14). Жақия зынданда отырғанда, ол ''«Мәсіхтің жасаған істері жайында естіген. Сөйтіп, Оған екі шәкіртін жіберіп, Одан: Келуі  уәде етілген Құтқарушы, расында, Сенсің бе? Әлде басқа біреуді күтуіміз керек пе? — деп сұратыпты»'' (Матай 11:2-3).&lt;br /&gt;
Ирод Антипаның туған күнінде Иродияданың қызы Саломея ''«бәрінің алдында би билеп, патшаға және оның қонақтарына қатты ұнап қалды»''.  Бидің сиы ретінде Ирод бойжеткен қызға, ''«не сұрасаң да соны беремін»'', деп ант ішті. Қыз шығып, шешесінің сыбырлауымен, Жақияның басын шауып әкелуді сұрады. Өйткені Саломеяның шешесі Иродия, оның некесі шариғатқа қайшы дегені үшін, Жақияны жаман жек көретін.  ''«Патша еңсесі түсіп қатты қапаланды. Алайда бірге отырған қонақтарының алдында ант бергендіктен, қыздың өтінішін аяқсыз қалдырғысы келмеді»'' (Марқа 6:26). Жақия отырған [[зындан]]ға бір жасақшысы жібертілді, ол оның басын шауып, табаққа салып, қызға әкелді. ''«Қыз оны шешесіне апарып берді»''. Бұл қайғылы оқиғаны Жақияның шәкірттері естігенде, келіп, оның денесін алып кетіп, қабірге қойды және қаралы хабарды [[Иса]]ға естіртті (Матай 14:6-12, Марқа 6:21-29).

=== Жақияның пайғамбарлығы және «Ілияс болудағы» функциясы ===

Жақия пайғамбардың тұлғасы және ол Исаға шомылдыру рәсімін өткізуі яһудилер үшін Исаның Машиах (Мәсіх) екендігін растайтын басты оқиға саналады, өйткені сол арқылы көне жазбалардағы пайғамбарлықтар  іске асырылды.  Осылайша, Інжілдегі түсіндірмелер (Матай 11:10, Марқа 1:2) Жақияға қатысты көне жазбалардағы келесі пайғамбарлықтарды қарастырады:

{{Quotation|
* ''«Естеріңе сақтағайсыңдар, Мен алдымнан хабаршымды жіберемін, ол жолымды дайындайды».'' (Малахи 3:1)
* ''«Шөл даладағы жар салған дауыс: «Құдайдың жолын  дайындаңдар, Оның жолын түзетіп даңғыл етіңдер!» -деді''. (Ишая 40:3)}}

Б.э.д. шамамен 400 жыл бұрын өмір сүрген Малахи пайғамбардың айтуы бойынша (Малахи 4:5-6), уәде етілген [[Мәсіх]] келерден бұрын [[Ілияс пайғамбар]] аспаннан түсіп қайтып келуі керек, ол Мәсіхтің маңдайын патшалыққа майлап, оның рухани дәрежесін растамақ. Сондықтан, [[Інжіл]] бойынша, көне пайғамбарлықтарда айтылған [[Ілияс]]тың міндетін Жақия пайғамбар орындаған, өйткені ол да ''«Ілияс  пайғамбарға дарыған Құдайдың Рухы мен күшіне бөленген»'' (Лұқа 1:17).

Жақия пайғамбардың шөл далада [[аскетизм|аскеттік]] түрде өмір сүру образы және патшалар мен дінбасшыларға қарсы қорықпастан сын айту бейнесі (Мәсіхтен бұрын қайтып келуі тиіс болған) Ілияс пайғамбарға ұқсас болғаны соншалықты, тіпті ол өзінің Ілиясқа ұқсайтындығын әдейілеп жасырмақ болғанды (Жохан 1:21).

Матайдың Інжілінде Жақия пайғамбар [[Иса]]ның Мәсіхтік дәрежесіне күмән келтіргендей көрінеді, алайда бұл олай емес. Өйткені Исаны суға шомылдыру рәсімі кезінде Жақияның өзі Исаның Мәсіхтік дәрежесін растаған (Жохан 1:34). Ал Жақия өз шәкірттерін Исаға жіберуі, олар Исаға өздері жолықсын, сөйтіп оның шын Мәсіх екендігіне өздері көз жеткізсін дегені болар. Осыдан кейін Жақияның шәкірттері Мәсіхтің соңынан ерулері  керек болды. Жақияның бұлай істегенінің себебі, өйткені ол өзі пайғамбар болғандықтан, таяу арада ажалды болатынын сезген.

Жақия өлімге құшқаннан кейін, [[Иса Мәсіх]]тің өзі оның Ілияс болғандығын растаған. ''«Ілияс келіп қойған ба?»'', - деген сұраққа, [[Иса]] былай деп жауап қатқан: ''«Ілияс әлдеқашан келген, алайда жазмышта жазылғандай, адамдар оған ойына келгендерін істеді»''. (Марқа 9:13)

Шәкірттері де Ілиястың келуі жайында сұрағанда, Иса оларға былай деп жауап берген:

{{Quotation|
''«Ілиястың қайтып келіп, бәрін қалпына келтіретіні рас. Бірақ сендерге айтамын: Ілияс әлдеқашан келген еді. Алайда адамдар оны танымай, оған ойына келгендерін істеді... Сонда шәкірттері, Иса оларға шомылдыру рәсімін орындаған Жақия пайғамбар туралы айтып тұрғанын түсінді»''. (Матай 17:11-13)}}

Інжілдің тағы бір жерінде [[Иса Мәсіх]] көне жазбадағы Малахидің хабарын (Матай 11:10) Жақияға қатысты айтылғанын сөз етіп, былай деген:

{{Quotation|
''«Қабылдағыларың келсе, Жақия – көріпкелдікте келеді деп уәде етілген Ілияс пайғамбар».'' (Матай 11:14)}}

== Жақия пайғамбар Исламда ==

[[Ислам]] діні Жақияның (оған Алланың сәлеметі болсын) пайғамбарлығын мойындайды, және мұсылмандар оны [[Құдай]] Тағаланың Сөзін растаушы және [[Иса Мәсіх]]тің (оған Алланың сәлеметі болсын) келуін білдірткен [[пайғамбар]] ретінде көреді.  Оның әкесі [[Зәкәрия]] да ислам пайғамбары саналады. Хадистердегі мәлімет бойынша, [[Мұхаммед пайғамбар]] {{сас}} [[Миғраж]] сапарында көрген пайғамбарлардың арасында Жақия да болған. Ол оны, екінші қат аспанға көтерілгенде, немерелес бауыры [[Иса Мәсіх]]пен бірге көрген.&lt;ref&gt;&quot;Сахих Бұхари&quot; хадистер жинағы. &quot;Банийану-л-Кә‛бә. Бәбу-л-Ми‛раж&quot; тарауы&lt;/ref&gt; [[Құран]] бойынша, [[Алла Тағала]] оған туған кезінде және өмірден озарында амандық берген.

=== Құран мәліметтері ===

[[Құран]]да [[Зәкәрия]]ның [[Құдай]]дан ұл сұрап тілек-[[дұға]] еткені жиі айтылады.&lt;ref&gt;Құран Кәрім, Әли-Имран сүресі 3:38-41; Мәриәм сүресі 19:2-11; Әнбия сүресі 21:89-90&lt;/ref&gt; [[Зәкәрия]]ның жұбайы бедеу болған, сондықтан оның жүкті болуы мүмкін емес болып көрінді.  [[Құран]]да бұл жайында былай делінген:

{{Quotation|
''«(Алла:) “Бұл Раббыңның құлы Зәкерияға мәрхаметінің естелігі. Ал бір заманда ол, Раббына құпия дауыспен жалбарынған еді”.'' &lt;br /&gt;
''(Зәкерия:) “Раббым! Сүйегім қаусап, басым ағарған. Дегенмен саған қойған тілегім, босқа кетпеген еді. Шынында мен өзімнен кейінгі жақындарымнан (мұрагер бола алмайды деп) қорқамын.''&lt;br /&gt;
''Сондай-ақ жұбайым кемпір. Сонда да маған өз қасыңнан бір мұрагер бере көр! Ол, маған да мұрагер болып, әрі Жақып (Яғқұп) ұрпағына да мұрагер болсын. Раббым оны ризалығыңа бөле!”»'' [Мәриәм сүресі, 19:2-6]}}

[[Зәкәрия]]ның дұғасы қабыл болды, [[Құдай]] оған перзент силады. Перзентке қойылған «Жақия» есімі бұрын сонды ешкімге қойылмаған болатын. Зәкәрияның дұғасына сай, Жақия [[исраил]] халқына тура жолды көрсетуші, Құдайдың хабарын жеткізуші [[пайғамбар]] болып өсті. [[Құран Кәрім]]де былай делінген:

{{Quotation|
''«(Сонда Алла): “Әй Зәкерия! Расында сені бір ұл арқылы қуантамыз. Аты Жақия (Йахия). Бұрын оған ешкімді аттас қылмаған едік.”''&lt;br /&gt;
''(Зәкерия айтты): “Раббым! Менің ұлым қалайша болады! Жұбайым кемпір. Расында өзім де кәріліктен қурадым” деді.'' &lt;br /&gt;
''“Міне солайша” деді. Бірақ Раббың: “Ол маған оңай. Өйткені, сені бұрын жаратқанымда дәнеңе емес едің” деді.'' &lt;br /&gt;
''(Зәкерия айтты): “Раббым маған бір белгі бер” -деді. (Алла айтты): “Сенің белгің: сап-сау бола тұра үш тәулік адамдармен сөйлесе алмайсың”».'' [Мәриәм сүресі 19:7-10]}}

Жақия [[исраил]] халқына жіберілген [[пайғамбар]], ол [[Тәурат]]тың [[шариғат]] жолын ұстануға шақырған. [[Құдай]] оған тіпті сәби кезінде даналық дарытқан. Ол өте [[тақуа]], әрдайым Құдай Тағаланың қамқорлығына үміт артқан жаны таза адам болған. Ол әке-шешесіне мейірімді болған, қиқарлық пен  тәкаппарлықтан ада еді. Бала кезінен Киелі Кітапты жақсы түсініп, жақсы білетін, сонысымен өз заманыңдағы [[ғұлама]]ларды таңқалдырған. Құдай Тағала оның дәрежесін асқақ етті, ол халқының барлық күнәлі істері жайында қорықпастан ашығын бетіне айтатын. Жақия пайғамбардың Құдайға деген нәзік махаббаты мен тақуалығы, сондай-ақ оның өмірге деген қарапайым көзқарасы үшін Алла оған таза өмір тарту еткен.

{{Quotation|
''«“Әй Жақия! Кітапты мықты ұста” - деп, сәбилігінде-ақ даналық берген едік. Әрі оған өз қасымыздан мұлайымдық, күнәдан тазалық бердік. Өзі де тақуа еді.''&lt;br /&gt;
''Әрі әке-шешесіне де мейірімді еді. Зоракер, күнәкар емес еді. Оған туған күні, өлетін күні және тірі тұрғызылатын күні амандық болсын».'' [Мәриәм сүресі 19:12-15]}}

[[Сопы]]лық жолда және исламдық мистицизмде Жақия пайғамбарды аса құрмет тұтады, әсіресе, [[Құран]]да айтылған оның таза өмірі мен мейірбандылығы үшін. Жақаяға сәби кезінде Құдай тарапынан берілген «даналық» пен оның [[Иса пайғамбар]]мен қатарлас болғаны  аса мәнді саналады. Құранда Жақия мен Исаға қатысты қолданылған кей сөздер бір-біріне ұқсас мәнерде айтылады. Мысалы, Жақия пайғамбарға қатысты [[Алла Тағала]] айтады: ''«Оған туған күні, өлетін күні және тірі тұрғызылатын күні амандық болсын»''.&lt;ref&gt;Құран Кәрім, Мәриәм сүресі 19:15&lt;/ref&gt; [[Иса Мәсіх]] те өзіне қатысты: ''«Маған туған күнімде, өлер күнімде және тірілтіліп, тұрғызылатын күнім де амандық болады»'' - деген.&lt;ref&gt;Құран Кәрім, Мәриәм сүресі 19:33&lt;/ref&gt; Бұл Жақия мен Исаның тағдырлары бір-біріне ұқсас болғандығын білдіртсе керек.

== Дереккөздер ==
&lt;references/&gt;

[[Санат:Дін]]
[[Санат:Ислам]]
[[Санат:Пайғамбарлар]]</text>
      <sha1>av66dn8mi22tbnbi03x5purkganegzk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Итішпес</title>
    <ns>0</ns>
    <id>28262</id>
    <revision>
      <id>3063686</id>
      <parentid>2817659</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T07:31:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2481" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Итішпес
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 44/51/47/N/74/15/47/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 
 |Ұзындығы       = 
 |Ені            = 
 |Ауданы         = 230
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 
 |Тереңдігі   = 0,5-1
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Алматы облысы/Жамбыл облысы
  |Аудан     = Балқаш ауданы/Мойынқұм ауданы
 |Позициялық карта       = Қазақстан Алматы облысы
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Жамбыл облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
'''Итішпес''', ''Итішпестің Алакөлі'' – [[Балқаш]] көлінің оңтүстік-батысындағы тұзды көл.

== Географиялық орны ==
[[Алматы облысы|Алматы]] және [[Жамбыл облысы|Жамбыл]] облыстарының шекарасында орналасқан. Ылғал мол жылдары (''Балқаштың абсолюттік деңгейі 342,5 м-ден асқанда'') және солтүстік-шығыстан ұзақ жел соққанда Балқаш көлімен жалғасады. Айтау тауынан ''(1052 м)'' бастау алатын уақытша арналардан түскен сумен толысады. Орташа жағдайда су басқан айдынының аумағы — 230 км² шамасында, өте таяз (0,5—1,0 м). Суы жылдан-жылға тартылып барады.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Жамбыл облысы көлдері]]
[[Санат:Алматы облысы көлдері]]</text>
      <sha1>69lisuapwwourouwkik47346t1ksnkj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жаркөл</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32657</id>
    <revision>
      <id>3063729</id>
      <parentid>2646463</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:55:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1961" xml:space="preserve">'''Елді мекендер:'''

* [[Жаркөл (Қостанай облысы)|Жаркөл]] – [[Қостанай облысы]] [[Федоров ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Жаркөл (Дружба ауылдық округі)|Жаркөл]] – [[Солтүстік Қазақстан облысы]] [[Ғабит Мүсірепов ауданы]], [[Дружба ауылдық округі (Солтүстік Қазақстан облысы)|Дружба ауылдық округі]] құрамындағы ауыл.
* [[Жаркөл (Шөптікөл ауылдық округі)|Жаркөл]] – [[Солтүстік Қазақстан облысы]] [[Ғабит Мүсірепов ауданы]], [[Шөптікөл ауылдық округі (Ғабит Мүсірепов ауданы)|Шөптікөл ауылдық округі]] құрамындағы ауыл.

'''Көлдер:'''
* [[Жаркөл (көл, Жарқайың ауданы)|Жаркөл]] – [[Жарқайың ауданы]]ндағы көл;
* [[Жаркөл (көл, Атбасар ауданы)|Жаркөл]] – [[Атбасар ауданы]]ндағы көл;
* [[Жаркөл (көл, Науырзым ауданы)|Жаркөл]] – [[Науырзым ауданы]]ндағы көл;
* [[Жаркөл (көл, Павлодар облысы)|Жаркөл]] – [[Баянауыл ауданы]]ндағы көл;
* [[Жаркөл (көл, Ақтөбе облысы)|Жаркөл]] – [[Ырғыз ауданы]]ндағы көл;
* [[Жаркөл (көл, Арқалық қалалық әкімдігі)|Жаркөл]] – Арқалық қалалық әкімдігі аумағындағы көл;

'''Басқа мағыналар:'''

*[[Жаркөл қонысы|Жаркөл]] — қоныс орны.
*[[Жаркөл қысқа көшесі (Астана)|Жаркөл]] — Астана қаласындағы көше.

{{айрық}}</text>
      <sha1>87q9ue06mndrwc4hd10n45dc5lv3668</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жаркөл (көл, Арқалық қалалық әкімдігі)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32659</id>
    <revision>
      <id>3063699</id>
      <parentid>2905414</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:14:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <comment>Removed redirect to [[Жаркөл (көл, Жарқайың ауданы)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2147" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 50/25/05/N/67/15/39/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   =  
 |Ұзындығы       = 5
 |Ені            = 2,1
 |Ауданы         = 14,3
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   =  
 |Тереңдігі   = 1,5
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      =  
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Арқалық қалалық әкімдігі
 |Позициялық карта       = 
  |Позициялық карта 1    =Қазақстан Қостанай облысы 
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
{{мағына|Жаркөл}}
'''Жаркөл''' – [[Қостанай облысы]] [[Арқалық қалалық әкімдігі]] аумағындағы тұйық көл. 

== Географиялық орны ==
[[Арқалық (қала)|Арқалық]] қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 35 км жерде орналасқан. 

== Гидрографикасы ==
Аумағы 14,3 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 5 км, енді жері 2,1 км, тереңдігі 1-1,5 м, түбі тегіс. Жағасы тік жарлы (биіктігі 10-15 м-дей), оңтүстік-батыс жағасы жайпақ келген. Суы тұзды. Алабы – шабындық.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Арқалық қалалық әкімдігі көлдері]]</text>
      <sha1>nmakwybb5vwglw9r2poyj2w7grk5nod</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063709</id>
      <parentid>3063699</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:27:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2148" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             =  
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 50/25/18/N/67/15/29/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   =  
 |Ұзындығы       = 5
 |Ені            = 2,1
 |Ауданы         = 14,3
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   =  
 |Тереңдігі   = 1,5
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      =  
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Арқалық қалалық әкімдігі
 |Позициялық карта       = 
  |Позициялық карта 1    =Қазақстан Қостанай облысы 
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
{{мағына|Жаркөл}}
'''Жаркөл''' – [[Қостанай облысы]] [[Арқалық қалалық әкімдігі]] аумағындағы тұйық көл. 

== Географиялық орны ==
[[Арқалық (қала)|Арқалық]] қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 35 км жерде орналасқан. 

== Гидрографикасы ==
Аумағы 14,3 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 5 км, енді жері 2,1 км, тереңдігі 1-1,5 м, түбі тегіс. Жағасы тік жарлы (биіктігі 10-15 м-дей), оңтүстік-батыс жағасы жайпақ келген. Суы тұзды. Алабы – шабындық.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Арқалық қалалық әкімдігі көлдері]]</text>
      <sha1>qctpvwgxwauyo67b90mpg58qu3t7nzc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063735</id>
      <parentid>3063709</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:28:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Салиха [[Жаркөл (көл, Қостанай облысы)]] бетін [[Жаркөл (көл, Арқалық қалалық әкімдігі)]] бетіне жылжытты: Атауын өзгерту</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2148" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             =  
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 50/25/18/N/67/15/29/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   =  
 |Ұзындығы       = 5
 |Ені            = 2,1
 |Ауданы         = 14,3
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   =  
 |Тереңдігі   = 1,5
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      =  
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Арқалық қалалық әкімдігі
 |Позициялық карта       = 
  |Позициялық карта 1    =Қазақстан Қостанай облысы 
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
{{мағына|Жаркөл}}
'''Жаркөл''' – [[Қостанай облысы]] [[Арқалық қалалық әкімдігі]] аумағындағы тұйық көл. 

== Географиялық орны ==
[[Арқалық (қала)|Арқалық]] қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 35 км жерде орналасқан. 

== Гидрографикасы ==
Аумағы 14,3 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 5 км, енді жері 2,1 км, тереңдігі 1-1,5 м, түбі тегіс. Жағасы тік жарлы (биіктігі 10-15 м-дей), оңтүстік-батыс жағасы жайпақ келген. Суы тұзды. Алабы – шабындық.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Арқалық қалалық әкімдігі көлдері]]</text>
      <sha1>qctpvwgxwauyo67b90mpg58qu3t7nzc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жаркөл (көл, Атбасар ауданы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32660</id>
    <revision>
      <id>3063705</id>
      <parentid>2744074</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:22:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2471" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 51/32/9/N/68/0/32/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 327
 |Ұзындығы       = 4,8
 |Ені            = 3,7
 |Ауданы         = 12,6
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Ақмола облысы
  |Аудан     = Атбасар ауданы
 |Позициялық карта       = Қазақстан
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Ақмола облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
{{мағына|Жаркөл}}
'''Жаркөл''' – [[Есіл]] алабындағы тұйық көл.

== Географиялық орны ==
[[Ақмола облысы]] [[Атбасар ауданы]] Қосбармақ ауылының оңтүстік-батысында 3 км жерде орналасқан. Теңіз деңгейінен 327 м биіктікте.

== Гидрографикасы ==
Аумағы 12,6 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 4,8 км, енді жері 3,7 км, жағалау бойының ұзындығы 13,9 км. Солтүстігінде бірнеше ұсақ көлдер бар. Есіл өзенінен бөлініп шығатын Бадамша-Қарасу уақытша арнасымен толығып отырады. Қарашаның басында суы қатып, сәуірде ериді. Жағалауын [[қамыс]], [[қоға]] шөптесін өсімдіктері басқан. Суы тұщы, мал шаруашылығына пайдаланылады.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}‎

[[Санат:Атбасар ауданы көлдері]]
[[Санат:Есіл су алабы]]</text>
      <sha1>j1rjhll55bdvtyxs0sekw6w0harwzov</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жаркөл (көл, Павлодар облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>32661</id>
    <revision>
      <id>3063733</id>
      <parentid>2744076</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:59:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2437" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 51/6/44/N/75/51/29/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 228
 |Ұзындығы       = 3,5
 |Ені            = 2,9
 |Ауданы         = 6,3
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 15,8
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Павлодар облысы
  |Аудан     = Баянауыл ауданы
 |Позициялық карта       = Қазақстан
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Павлодар облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
{{мағына|Жаркөл}}
'''Жаркөл''' – [[Сулысор]] көлінің батысында орналасқан тұзды көл. 

== Географиялық орны ==
[[Павлодар облысы]] [[Баянауыл ауданы]] Бірлік ауылынан шығысқа қарай 7 км жерде. Теңіз деңгейінен 228 м биіктікте. 

==Гидрографикасы ==
Аумағы 6,3 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 3,5 км, енді жері 2,9 км, жағалау бойының ұзындығы 15,8 км. Суы [[қараша]]да қатып, [[сәуір]]дің 1-жартысында ери бастайды. Солтүстігінен Ащысу, оңтүстігінен бірнеше салалар келіп құяды. Оңтүстік-шығысында Шақшан (373 м) тауы, оңтүстік-батысында Тұзкөл көлі орналасқан. Суы кермек, аздап сілтілі.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt; 

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Баянауыл ауданы  көлдері]]
[[Санат:Ертіс су алабы]]</text>
      <sha1>8d7vaqffqyiqa2a5s7s525r2y1lrxx0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Итмұрын (төбе)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33252</id>
    <revision>
      <id>3063687</id>
      <parentid>2449255</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T07:39:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2498" xml:space="preserve">{{мағына|Итмұрын (айрық)}}
{{Тау
 |Түрі       = Тау сілемі 
 |Атауы      = Итмұрын төбесі
  |Шынайы атауы  = 
 |Сурет           = 
  |Сурет өлшемі   = 
  |Сурет атауы    = 
  |lat_dir =N |lat_deg = 44|lat_min =50 |lat_sec =20 
  |lon_dir =E |lon_deg = 70|lon_min =30 |lon_sec =27 
  |region         = 
  |CoordScale     = 
 |Орналасуы       = {{KAZ}}, [[Жамбыл облысы]] [[Сарысу ауданы]]    
 |Пайда болған кезеңі    = [[Төрттік кезең]]
 |Аумағы          = 
  |Ұзындығы       = 2
  |Ені            = 1
 |Ең биік шыңы    = 
  |Биіктігі       =  276
 |Карта           = 
 |Позициялық карта 1     =  Қазақстан
  |ПозКарта 1 ені     = 
  |crosses180             = 
 |Позициялық карта 2     = Қазақстан Жамбыл облысы 
  |ПозКарта 2 ені     = 
 |Ортаққордағы санаты   = 
}}

'''Итмұрын''' – [[Шу (өзен)|Шу]] өзені мен [[Мойынқұм (құмды алқап, Түркістан, Жамбыл облыстары)|Мойынқұм]] құмының аралығындағы төбе. 

== Географиялық орны ==
[[Жамбыл облысы]] [[Сарысу ауданы]] [[Жайлаукөл (Жамбыл облысы)|Жайлаукөл]] ауылының шығысында 3 км жерде орналасқан.

== Жер бедері ==
Абсолюттік биіктігі 276 м. Итмұрын төбесі солтүстіктен оңтүстікке қарай бойлық бағытта созылып жатыр. Ұзындығы 2 км, енді жері 1 км. Маңында көптеген тұзды көлдер, солтүстігінде Жиделі қонысы, оңтүстігінде Қарақаңлы бұлағы орналасқан.

== Геологиялық құрылымы ==
Аллювийлі жазықтағы шөгінділер төменгі [[Төрттік кезең|төрттік кезең]]інің жыныстарынан түзілген.&lt;ref name=&quot;test&quot;&gt;[[Қазақ энциклопедиясы]]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
  
[[Санат:Жамбыл облысы таулары]]
[[Санат:Сарысу ауданы географиясы]]
[[Санат:Төбелер]]</text>
      <sha1>4s58u0x8urexwjd9zxjibrivicvi889</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кендірлі (көл)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33430</id>
    <revision>
      <id>3063748</id>
      <parentid>2699665</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T10:02:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2484" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Кендірлі
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 52/36/38/N/63/4/12/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 190
 |Ұзындығы       = 3,9
 |Ені            = 2,7
 |Ауданы         = 8,3
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 12,6
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Бейімбет Майлин ауданы
 |Позициялық карта       = Қазақстан
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Қостанай облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
'''Кендірлі''' – [[Тентексор (көл, Қостанай облысы)|Тентексор]] көлінің солтүстік-шығысындағы тұзды тұйық көл. 

== Географиялық орны ==
[[Қостанай облысы]] [[Бейімбет Майлин ауданы]] Стретинка қонысының маңында орналасқан.  [[Торғай өзені (Шалқартеңіз)|Торғай]] өзені алабында. 

== Гидрографикасы ==
Теңіз деңгейінен 190 м биіктікте. Аумағы 8,3 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 3,9 км, енді жері 2,7 км, жағалау бойының ұзындығы 12,6 км. Маңында Матай, Кісікелді, Үлкен Мойылтау көлдері бар. [[Қараша]]ның аяғында суы қатып, [[сәуір]]де ериді. Жауын-шашын және жер асты суларымен толысады. Суы ащы, жазда мал суарылады.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Бейімбет Майлин ауданы көлдері]]</text>
      <sha1>3dwfaz6ymrccorlhvhwcl90njo9lz07</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кенебайкөл</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33441</id>
    <revision>
      <id>3063689</id>
      <parentid>2806315</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T07:54:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2726" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Кенебайкөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 53/14/7/N/63/2/16/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 190
 |Ұзындығы       = 5,1
 |Ені            = 3,9
 |Ауданы         = 12,2
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 14,2
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = 
 |Позициялық карта       = Қазақстан
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Қостанай облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
'''Кенебайкөл''', Кекебайкөл – [[Тобыл]] өзені алабындағы көл.

== Географиялық орны ==
[[Қостанай облысы]] [[Рудный қалалық әкімдігі]]не қарасты аумақтағы көл. [[Қостанай]] қаласынан батысқа қарай 30 км жерде орналасқан. Теңіз деңгейінен 190 м биіктікте жатыр.

== Гидрографикасы ==
Аумағы 12,2 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 5,1 км, енді жері 3,9 км, жағалау бойының ұзындығы 14,2 км. Негізінен [[қар]] және [[Жер асты суы|жер асты сулары]]мен толысады. [[Қараша]]да суы қатып, [[наурыз]]дың аяғында ериді.

== Жағалау сипаты ==
Пішіні жүрек тәрізді келген. Маңында [[Ұзынкөл (көл, Қостанай облысы)|Ұзынкөл]], Жатқанбай, [[Жаркөл (көл, Қостанай облысы)|Жаркөл]] көлдері бар. Жазық келген жағалауында [[қамыс]], [[құрақ]], [[қоға]], т.б. шөптесіндер өседі. Мал суаруға пайдаланылады.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Рудный көлдері]]
[[Санат:Тобыл су алабы]]</text>
      <sha1>6vuaqidq60fec2s8sh9gg8gu5wy8t3o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063695</id>
      <parentid>3063689</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:05:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <comment>/* Жағалау сипаты */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2669" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Кенебайкөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 53/14/7/N/63/2/16/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 190
 |Ұзындығы       = 5,1
 |Ені            = 3,9
 |Ауданы         = 12,2
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 14,2
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = 
 |Позициялық карта       = Қазақстан
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Қостанай облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
'''Кенебайкөл''', Кекебайкөл – [[Тобыл]] өзені алабындағы көл.

== Географиялық орны ==
[[Қостанай облысы]] [[Рудный қалалық әкімдігі]]не қарасты аумақтағы көл. [[Қостанай]] қаласынан батысқа қарай 30 км жерде орналасқан. Теңіз деңгейінен 190 м биіктікте жатыр.

== Гидрографикасы ==
Аумағы 12,2 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 5,1 км, енді жері 3,9 км, жағалау бойының ұзындығы 14,2 км. Негізінен [[қар]] және [[Жер асты суы|жер асты сулары]]мен толысады. [[Қараша]]да суы қатып, [[наурыз]]дың аяғында ериді.

== Жағалау сипаты ==
Пішіні жүрек тәрізді келген. Маңында [[Ұзынкөл (көл, Қостанай облысы)|Ұзынкөл]], Жатқанбай, Жаркөл көлдері бар. Жазық келген жағалауында [[қамыс]], [[құрақ]], [[қоға]], т.б. шөптесіндер өседі. Мал суаруға пайдаланылады.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Рудный көлдері]]
[[Санат:Тобыл су алабы]]</text>
      <sha1>h1qnipj0m3fet1nn1b7tw0bnx4v5twg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Көкпекті (көл)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33715</id>
    <revision>
      <id>3063739</id>
      <parentid>2740648</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:42:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2554" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Көкпекті
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 53/13/08/N/63/08/48/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 188,7
 |Ұзындығы       = 4,7
 |Ені            = 2,3
 |Ауданы         = 4,5
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 21
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Қостанай ауданы
 |Позициялық карта       = 
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Қостанай облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}{{мағына|Көкпекті}}
'''Көкпекті''' – [[Жаркөл (көл, Қостанай ауданы)|Жаркөл көлі]]нің солтүстік-батысындағы тұзды [[тұйық көл]]. [[Тобыл]] өзені алабында.

== Географиялық орны ==
[[Қостанай облысы]] [[Қостанай ауданы]] [[Майкөл]] ауылының оңтүстік-батысында 13 км жерде орналасқан. Теңіз деңгейінен 188,7 м биіктікте.

== Гидрографикасы ==
Аумағы 4,5 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 4,7 км, енді жері 2,3 км, жағалау бойының ұзындығы 21 км. Көктемгі еріген [[қар]], [[Атмосфералық жауын-шашын|жауын-шашын]] суларымен толығып, жазда тартылып батпаққа айналады.

== Жағалау сипаты ==
Жағалауы жайпақ, пішіні доға тәрізді келген. Жағасында [[қамыс]], [[құрақ]], т.б. өседі.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Қостанай ауданы көлдері]]
[[Санат:Тобыл су алабы]]</text>
      <sha1>gkeota61zmwmqz6pru5n1xsjx8tagnu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қамысты ауданы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>34263</id>
    <revision>
      <id>3063742</id>
      <parentid>2872696</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:45:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <comment>/* Су торабы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7756" xml:space="preserve">{{Қазақстан ауданы
 |ауданның атауы      = Қамысты ауданы 
 |елтаңба             = 
 |елтаңба аты         = 
 |карта               = Kamysty District Kazakhstan.png
 |әкімшілік бірліктің картасы = 
  |lat_dir = N |lat_deg = 51 |lat_min = 58 |lat_sec = 48
  |lon_dir = E |lon_deg = 61 |lon_min = 47 |lon_sec = 24
 |облысы              = Қостанай облысы
 |құрылған уақыты     = [[1955 жыл]]
 |тұрғыны             = 13 803&lt;ref name=&quot;Stat2015&quot;&gt;{{Cite web|accessdate = 2016-01-09|title = 2015 жыл басына Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны|url = http://stat.gov.kz/faces/wcnav_externalId/homeNumbersPopulation;jsessionid=ZlYTWQ1Wx43Q7ncQr2gC0LxQk1B5XJmwfCGrpS22gpf2czSVNQ1h!1219296013?_adf.ctrl-state=u1dcyx7mt_51&amp;_afrLoop=24166741073148646#%40%3F_afrLoop%3D24166741073148646%26_adf.ctrl-state%3D55unyhwlp_4|publisher = Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті}}&lt;/ref&gt;
 |халық саны бойынша орны  = 
 |санақ жылы          = 2015
 |ұлттық құрамы       = [[қазақтар]] (49,22%) &lt;br /&gt; [[орыстар]] (25,39%)&lt;br /&gt; [[украиндар]] (14,14%)&lt;br /&gt; [[немістер]] (2,82%)&lt;br /&gt; [[белорустар]] (2,14%)&lt;br /&gt; [[татарлар]] (1,48%)&lt;br /&gt; [[башқұрттар]] (1,36%)&lt;ref name=&quot;Stat2015&quot;/&gt;
 |жер аумағы          = 12,1 мың
 |жер аумағы бойынша орны  = 
 |тығыздығы           = 
 |телефон коды        = 
 |пошта индексі       = 
 |аудан орталығы          = [[Қамысты (Қостанай облысы)|Қамысты]]
 |ауылдық округтер саны   = 15
 |кенттік әкімдіктер саны = 
 |қалалық әкімдіктер саны = 
 |ауылдар саны       = 19
 |қалалар саны       = 
 |әкімдіктің мекенжайы  = 
 |әкімі              = Бисимбаев Жанабай Жолтаевич
 |сайты              = [http://www.kamysti.kostanai.kz/ kamysti.kostanai.kz]
}}
'''Қамысты ауданы''' – [[Қостанай облысы]]ның батысында орналасқан әкімшілік бөлініс ([[1951 жыл|1951]] жылдан). Жер аумағы 12 мың км². 

== Жер бедері ==
Аудан облыстың батыс жағында [[Торғай Үстірті]]нің солтүстік-батыс жағын алып жатыр. Жер беті негізінен белесті жазық дала. Шығысын көптеген көл қазаншұңқырлары және жырауылысайлар, өзен аңғарлары, батыс жағын Тобыл өзеннің еңістеу өңірі қамтиды. Аудан аумағының оңтүстік бөлігін оңтүстік-батыстан солтүстік-шығысқа қарай Сыпсыңағаш қолаты қиып өтеді. Жайылма ауылынан шығысқа қарай [[Қоңыртау (тау, Қостанай облысы)|Қоңыртау]] тауы орналасқан. Жер беті жоғарғы олигоценнің, неогеннің және төрттік кезеңнің шөгінділерінен түзілген. Кен байлықтарынан боксит кентасы мен отқа төзімді саз бар. 

== Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі ==
Климаты тым континенттік. Қысы суық, жазы біршама ыстық. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 200 – 250 мм. Желді және боранды күндер (қыста) жиі байқалады. Жел көбінесе оңтүстік-батыстан соғады. Ауданның топырағы карбонатты қоңыр, қызғылт қоңыр, кей жерінде тастақты келген. Оларда селеу, бетеге аралас жусан басым, қазаншұңқырлар мен бидайықтарда шалғынды өсімдіктер өседі. Жануарлардан: қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, күзен, суыр, сарышұнақ, құстардан: қаз, үйрек, тырна, байғыз, бүркіт, шіл, бөдене, дуадақ, бозторғай, т.б. тіршілік етеді. Тобыл өзенінде алабұға, шортан, оңғақ, көкшұбар, т.б. балықтар бар. 

== Су торабы ==
Қамысты ауданы көлге бай, олардың көпшілігі Сыпсыңағаш қолатында орналасқан және жартысына жуығы тұщы көлдер. Қулыкөл, [[Талдыкөл (көл)|Талдыкөл]], [[Ақбай (көл)|Ақбай]], [[Тұмарлықопа]], [[Жолшора]], [[Шөптікөл (көл, Қостанай облысы)|Шөптікөл]], [[Мамыркөл]], [[Жаркөл (көл, Қамысты ауданы)|Жаркөл]], т.б. көлдерінде балық кәсіпшілігі дамыған. Табиғаты әсем Үлкен Кіндікті көлінің бойында жабайы шошқа мекендейді. Орқаш көлінде ас тұзы өндіріледі. Теңіз бен Шұңқырқопа көлдері Тауынсор қорықшасының құрамына енеді. Аудан аумағының батыс жағымен (66 км-ге жуық) [[Тобыл|Тобыл өзен]] ағып өтеді.

== Халқы ==
Тұрғындар саны – 12 362 адам ([[2019 жыл|2019]]). Ұлттық құрамы: [[қазақтар]] – 48,62%, [[орыстар]] – 26,20%, [[украиндар]] – 13,70%, [[немістер]] – 2,81%, [[беларустар]] – 2,05%, [[татарлар]] – 1,47%, [[башқұрттар]] – 1,41%, [[молдовандар]] – 0,57%, басқа ұлт өкілдері – 3,17%.

== Әкімшілік бөлінісі ==
19 елді мекен 9 ауылдық округтерге біріктірілген:
* [[Адай ауылдық округі]] 
* [[Алтынсарин ауылдық әкімдігі]]  
* [[Аралкөл ауылдық округі]]  
* [[Арқа ауылдық округі]]  
* [[Бестөбе ауылдық округі (Қостанай облысы)|Бестөбе ауылдық округі]]  
* [[Дружба ауылдық округі (Қамысты ауданы)|Дружба ауылдық округі]]  
* [[Қамысты ауылдық округі (Қостанай облысы)|Қамысты ауылдық округі]]
* [[Қарабатыр ауылдық округі]] 
* [[Клочков ауылдық округі]]

== Шаруашылығы ==
Шаруашылығы астық өндіру мен мал өсіруге маманданған. Аудан бойынша ауыл шаруашылық жерінің жалпы аумағы 1 млн. 196 мың га, оның ішінде жыртылған жері 414,6 мың га, шабындығы 9,1 мың га, жайылым 711,1 мың га (2008).

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Қостанай облысы}}
{{Қамысты ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Қамысты ауданы]]</text>
      <sha1>rjw9lzpnhce1won71l3djye6608l992</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ата-ана</title>
    <ns>0</ns>
    <id>36983</id>
    <revision>
      <id>3063551</id>
      <parentid>3062806</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:14:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1425" xml:space="preserve">[[Сурет:K.V.Lemoh (d.1910). Parent's Joy.jpg|нобай|К.В.Лемох. Ата-ана қуанышы]]
'''Ата-ана''' — отбасының негізгі діңгегі, бастапқы дәнекері. Дәстүрлі [[қазақ]] отбасында ата-ананың қадірі ерекше әспеттелген. Олардың тікелей үрім-бұтақтары, ата-аналарын қартайғанда қамқорлыққа алуға міндетті. [[Қазақстан Республикасының Конституциясы|ҚР-ның Конституциясында]] ата-аналар мен олардан тараған балалардың құқықтық қарым-қатынастары заң түрінде бекітіліп, өркениетті жолдармен қорғалады. Ата-ана балаларының тәлім-тәрбиесіне қаншалықты жауапты болса, балалар да кейін әке-шешелері қартайған шағында қамқорлық жасауға міндетті.&lt;ref&gt;Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{stub}}
{{wikify}}

[[Санат:Неке]]
[[Санат:Отбасы]]</text>
      <sha1>rk1w9te1mmfqcyzhxhgr22s4qsieaxl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ақтоғай (Қарағанды облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41254</id>
    <revision>
      <id>3063632</id>
      <parentid>2862855</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:45:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4808" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Ақтоғай
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          = Аудан орталығы
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  =  
   |lat_deg =48 |lat_min =19|lat_sec = 01
   |lon_deg =74|lon_min = 58|lon_sec =57
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Қарағанды облысы
|кестедегі облыс         = Қарағанды облысы{{!}}Қарағанды
|ауданы                  = Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы)
|кестедегі аудан         = Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы){{!}}Ақтоғай 
|мекен түрі              = Ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі 
|мекені                  = Ақтоғай ауылдық округі (Қарағанды облысы){{!}}Ақтоғай
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         = 1926   
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 5,199675 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =3145
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 71037
|пошта индексі           = 100200
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
{{мағына|Ақтоғай}}
'''Ақтоғай''' — [[Қарағанды облысы]] [[Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы)|Ақтоғай ауданы]]ндағы ауыл, аудан ([[1931 жыл|1931]]) және [[Ақтоғай ауылдық округі (Қарағанды облысы)|Ақтоғай ауылдық округі]] орталығы.

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы – [[Қарағанды]] қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 209 км-дей жерде, [[Тоқырау өзені|Тоқырауын]] өзенінің оң жағалауында  орналасқан. Төңірегін [[Жосалы (тау, Қарағанды облысы)|Жосалы]], Шатырша, Ақтоғай таулары алып жатыр. Ең жақын темір жол стансасы - [[Балқаш (қала)|Балқаш]] (190 км жерде).

== Тарихы ==
Ақтоғайдың іргесі [[1926 жыл]]ы Басши артелінің орталығы ретінде қаланған. 

== Халқы ==
Жергілікті тұрғындар саны [[1999 жыл]]ы 4186 адам (2140 ер адам және 2046 әйел адам) болса, [[2009 жыл]]ы 3145 адамды (1568 ер адам және 1577 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Инфрақұрылымы ==
Ауылда орман өсіру стансасы, кәсіптік-технологиялық училище, баспахана, 2 орта мектеп, спорт, музыка мектептері, аурухана, емхана, мәдениет үйі, кинотеатр, кітапхана, халық театры бар. Аудандық “Арқа еңбеккері” газеті шығады.&lt;ref&gt;Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы)}}

[[Санат:Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы) елді мекендері]]</text>
      <sha1>o1q21pb44472m190bn7go4qqk0ssor5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ұшқан ата</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41412</id>
    <revision>
      <id>3063614</id>
      <parentid>2573433</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:20:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Dimash Kenesbek</username>
        <id>102199</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4816" xml:space="preserve">'''Ұшқан ата''' — [[қорым]]. XIV—XX ғасырлардың аралығында тұрғызылған [[кесене|кесенелер]] тобын құрайтын Ұшқан ата қорымы қазіргі [[Атырау облысы]], Мұнайлы кентінің оңтүстік жағынан 20 км жерде орналасқан. Ел аузында қорым атауын өмірде болған [[әулие]] “Ұшқан ата” есімін, ағып жатқан үш [[бұлақ|бұлақты]], яғни “үш аққан” және осы маңайда XVIII ғасырдағы [[қазақ]] пен [[Қалмақтар|қалмақ]]-[[Торғауыттар|торғауыт]] арасында өткен қанды шайқасқа байланысты “үш қан” деген мағынаны білдіреді деген аңыз сақталған. 

Ұшқан мекені орналасқан жер ағып жатқан бұлақ суымен ерекшеленеді, әсіресе, көктем мен күз айларында ертедегі [[көшпелі қазақтар|көшпелі қазақтардың]] өмір сүруіне, ортағасырлық [[сауда]]-саттық жасаумен айналысқан [[керуен]]-жүкшілердің тыныс алуына аса қолайлы орын — керуен сарайда болған. Ұшқан ата қорымында бірнеше ғасырлар бойы әр алуан пошымда [[Дін|діни]] жерлеу салттарымен тұрғызылған кесенелер тобы қалыптасты. [[File:Stele griffin Phanagoria 3-4 c BC.jpg|thumb|left|Кесене]]
Қорымның оңтүстік-батыс жағындағы Ұшқан ата зираты ертедегі дәстүр бойынша үстіңгі жақ беті [[Топырақ|топырақпен]] үйіліп, басына ағаш белгі қойылған. Өткен заманда осыған таяу шағын [[мешіт]] бой көтергенімен, ол кейін бұзылып қалған. Үйінділер арасында [[шикі кірпіш|шикі кірпіштен]] қаланған [[сәулет]] құрылыстарының жұрнақтарын айқын байқауға болады: бұларда XVIII—XX ғасырлардағы қазақ сәулет өнеріне тән көптеген белгілер сақталған. 

Әсіресе, олардың арасында шикі кірпіштен тұрғызылған сағаналар тобы — ''“үй там”'', төрт бұрышты қоршаулар — ''“төртқұлақ”'' және тастан қашалып, ою-өрнекпен әсемделген құлпытас пен ''“[[қойтастар]]”'' ерекше көз тартады. Қорымдағы кесенелерге қойылған құлпытастарды үш топқа бөліп айқындауға болады: шағын қобдиша түрінде текше тастан қашалып, сәнді өрнектермен безендірілген төбесі жұмырланып бітетін құлпытас XVIII ғасырдың ортасы мен XIX ғасырдың басында жасалғанын аңғартса, ұзынша тақта бетіне оюлы әсем [[Араб жазуы|араб жазуларына]] толы (қайтыс болған адамның аты мен шығу тегі жазылған), басы дөңгелене бітетін құлпытастар XIX ғасырдың ортасына қарай қойылғанын білдіреді, ал XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында бой көтерген биіктігі 3—5 м-ге жететін алып бағана іспетті құлпытастар қомақтылығымен қоса аса көрнекілігімен де ерекшеленеді. Қорымның соңғы кезеңіндегі құлпытастарды қашап жасаушы — жергілікті халық тасшылары, ағайынды [[Елеусін]] мен [[Елбосын Игісінұлдары]]. Ұшқан ата қорымындағы кесене-[[Ескерткіш|ескерткіштер]] көптігімен әрі жинақылығымен Жем мен [[Сағыз]] өзендері тобына жатады.

== Сілтемелер ==
[[Қазақ Энциклопедиясы|&quot;Қазақ Энциклопедиясы&quot;]], 9 том


[[Санат:Қазақстан кесенелері]]
[[Санат: Тарих]]

{{wikify}}</text>
      <sha1>32ns340fm9vvr9qi46g8ur371pvntqw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қоңырат (кент)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41640</id>
    <revision>
      <id>3063618</id>
      <parentid>3056297</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:42:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4007" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 = Кент
|атауы                 = Қоңырат
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             =  
|ту ені                  = 
   |lat_deg =46|lat_min =57|lat_sec =52
   |lon_deg =74|lon_min =59|lon_sec =06
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Қарағанды облысы 
|кестедегі облыс         = Қарағанды облысы
|ауданы                  = Балқаш қалалық әкімдігі 
|кестедегі аудан         = Балқаш қалалық әкімдігі
|мекен түрі              =  
|мекені                  =  
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         = 1938   
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                = 2901
  |санақ жылы             = 2018
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
'''Қоңырат''' — [[Қарағанды облысы]] [[Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы)|Ақтоғай ауданы]], [[Балқаш қалалық әкімдігі]]не қарасты болған кент, [[2013 жыл]]ы таратылған.&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V13K0002325 Қарағанды облысы Балқаш қаласының әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгеріс енгізу туралы]&lt;/ref&gt;

== Географиялық орны ==
[[Балқаш (қала)|Балқаш]] қаласынан солтүстікке қарай 11 км-дей жерде орналасқан. 

== Халқы == 
[[2018 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 2901 адамды (1403 еркек және 1498 әйел) құрады.&lt;ref&gt;[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf  2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130513004943/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-05-13 }}&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі 20 ғасырдың 30-жылдары Қоңырат [[мыс]] кенін игеруге байланысты қаланған. Қоңырат маңында мыс кенін өндіретін ірі карьер, тұрмыс қажетін өтейтін комбинат, т.б. мәдени-тұрмыстық мекемелер жұмыс істейді.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Балқаш қалалық әкімдігі елді мекендері}}

[[Санат:Балқаш қалалық әкімдігі елді мекендері]]</text>
      <sha1>6et62ea3r5x57y4ibrblul0fo1qnk64</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063619</id>
      <parentid>3063618</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:43:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4034" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 = Кент
|атауы                 = Қоңырат
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             =  
|ту ені                  = 
   |lat_deg =46|lat_min =57|lat_sec =52
   |lon_deg =74|lon_min =59|lon_sec =06
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Қарағанды облысы 
|кестедегі облыс         = Қарағанды облысы
|ауданы                  = Балқаш қалалық әкімдігі 
|кестедегі аудан         = Балқаш қалалық әкімдігі
|мекен түрі              =  
|мекені                  =  
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         = 1938   
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                = 2901
  |санақ жылы             = 2018
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
'''Қоңырат''' — [[Қарағанды облысы]] [[Ақтоғай ауданы (Қарағанды облысы)|Ақтоғай ауданы]], [[Балқаш қалалық әкімдігі]]не қарасты болған кент, [[2013 жыл]]ы таратылған.&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V13K0002325 Қарағанды облысы Балқаш қаласының әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгеріс енгізу туралы]&lt;/ref&gt;

== Географиялық орны ==
[[Балқаш (қала)|Балқаш]] қаласынан солтүстікке қарай 11 км-дей жерде орналасқан. 

== Халқы == 
[[2018 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 2901 адамды (1403 еркек және 1498 әйел) құрады.&lt;ref&gt;[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf  2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130513004943/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-05-13 }}&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі 20 ғасырдың 30-жылдары Қоңырат [[мыс]] кенін игеруге байланысты қаланған. Қоңырат маңында мыс кенін өндіретін ірі карьер, тұрмыс қажетін өтейтін комбинат, т.б. мәдени-тұрмыстық мекемелер жұмыс істейді.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Балқаш қалалық әкімдігі елді мекендері}}

[[Санат:Балқаш қалалық әкімдігінің таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>kwypgv96w8bve0z3k6t0y3mosb98myj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тәнеке Нұралы Дөсетұлы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>44123</id>
    <revision>
      <id>3063697</id>
      <parentid>2946243</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:07:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac</username>
        <id>122497</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5284" xml:space="preserve">'''Тәнеке Нұралы Дөсетұлы''' (1807 жылы туған, қазіргі [[Алматы облысы]] [[Ақсу ауданы]] [[Арғанаты (тау, Алматы облысы)|Арғанаты]] тауындағы [[Тасқара жайлауы]] – 1885 жылы өлген, сонда, [[Баянжүрек тауы]]) – белгілі би, батыр. Атақты Қыдыралы бидің немересі, найман тайпасының [[Матай (ру бірлестігі)|матай]] руынан шыққан. [[М.Тынышбаев]] [[“Материалы к истории киргиза-казахского народа”]] атты еңбегінде “Қыдыралы бидің немересі Тәнеке Дөсетұлы 1835 – 40 жылы [[Кенесары Қасымұлы]] бастаған [[ұлт-азаттық қозғалыс]]қа қатысты” деп жазған. [[Ш. Уәлиханов]] [[Қашғар]] жеріне саяхат жасау барысында жазған күнделігінде батырды үлкен мұрынды, [[жирен]] сақалды, кеудесін қалың түк басқан, келбетті адам кейпінде суреттейді. [[Тәнеке]] [[рубасы]], [[елағасы]] ретінде атақонысы – Қапал ([[Қопалы]]) жерін келімсек [[казак-орыстар]] мен [[қарашекпендер]]ден қорғап, тұрғылықты халықты егіншілікке баулыған. Жер дауына байланысты Ресей императорына арнайы хат (1857) жолдаған. Онда қол астына қараған [[Қаптағай]] елінің бұрыннан қоныс еткен жайлауы мен қыстауын Қапал казак-орыстарының атаманы [[Абакумов]]тың көмегімен орыстардың тартып алғаны, тұрғылықты халықты [[Балқаш]] маңындағы құмға қуғаны туралы мәлімдей келіп “…ұлық мансапты құзыретіңізден жоғарыда аталған жерлерді рудың өзіне қайтарып беруге бұйрық беруіңізді сұрап, Матай-Қаптағай елінің волостной хорунжиі Тәнеке Дөсетұлы мөрімді бастым. 1857” деп аяқтайды. Сол жылы жергілікті патша әкімшілігінің пәрменімен [[қарашекпендер]] мен [[казак-орыстардың]] пайдалануына бөлінген [[Қапал уезі]]нің, сондай-ақ [[Жетісу]] өңіріндегі басқа да шұрайлы мекендер қазақ руларына қайтарылып берілген. [[Тәнеке]] әкесі [[Дөсет]] бастаған игілікті істі жалғастырып, [[Қамысмола]], [[Екіағаш]] мекенінде “[[Танабай]]” тоғанын қаздырады, қарауындағы елді егіншілікпен айналысуға міндеттейді. Ақын [[Сара]] [[Біржан сал]]мен айтысында “Таласпас Тәнекенің Жанбағына, жеңермін егер тартса іс ағына. Шетінен Қыдыр қонған өңшең құтым, мың-мыңдап құт қалдырған арт жағына” деп дәріптеген. Тәнекенің [[Ырыс]] есімді [[қарақалпақ]] бәйбішесінен [[Есімбек]], [[Разбек]], [[Қожабек]], [[Әуелбек]], [[Отарбек]], [[Қасен]], [[Мырзабек]], [[Мұса]] деген балалар тараған. Есімбегі ерлік істері мен әділетсіздікке төзбейтін қайсар мінезімен елге сыйлы болған. Қазақ ауылдарына зорлық көрсетіп, тізе батырған патша әкімшілігіннің шенеунігі [[Эренталь]]ға қаймықпай қарсы шыққан. Осы хақында [[Жамбыл ақын]] “[[Сыртанға]]” деген өлеңінде: “Қыдыралы Есімбек, Эрентальды сабаған, Ер туған ұл десін деп, бір кәдеге жараған” дейді. Кейін ол [[Қапал уезі]]не қарасты “Тәнеке болыстығын” (Көлдей [[Жұмай елі]]н) басқарған. [[Мекке]]ге барып, қажы атанып қайтқан. Кейінгі ұрпақтары батырдың басына ескерткіш орнатып, ас берді (2002).

&lt;ref&gt;«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том&lt;/ref&gt;

==Сілтемелер==
&lt;references /&gt;
{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:Қазақ батырлары]]</text>
      <sha1>l36jgig1imuxq9d3k4nvpnkagb1y246</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шығыс Қоңырат</title>
    <ns>0</ns>
    <id>46011</id>
    <revision>
      <id>3063621</id>
      <parentid>3056165</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:46:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <comment>/* Дереккөздер */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4058" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Кент
|атауы                 = Шығыс Қоңырат
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =  
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  = 
   |lat_deg =47 |lat_min = 00|lat_sec =34
   |lon_deg =75|lon_min = 07|lon_sec =39 
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  =  Қарағанды облысы
|кестедегі облыс         = Қарағанды облысы
|ауданы                  =   Балқаш қалалық әкімдігі
|кестедегі аудан         =  Балқаш қалалық әкімдігі
|мекен түрі              = 
|мекені                  = 
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         = 1942   
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                = 15 
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}

'''Шығыс Қоңырат''' — [[Қарағанды облысы]] [[Балқаш (қала)|Балқаш]] қалалық әкімдігіне қарасты кент ([[1956 жыл]]дан). 

== Географиялық орны ==
[[Балқаш (қала)|Балқаш]] қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 21 км жерде орналасқан. 

== Халқы ==
[[2009 жыл]]ы жергілікті тұрғындар саны 405 (195 еркек және 210 әйел) адам болса, [[2009 жыл]]ы 15 адамды (9 еркек және 6 әйел) құрады.&lt;ref&gt;[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf  2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130513004943/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-05-13 }}&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Іргесі [[1942 жыл]]ы молибден кеніші негізінде қаланған. Мұнда [[Шығыс Қоңырат молибден-вольфрам кен орны|Шығыс Қоңырат молибден кеніші]]нің кеншілері, Балқаш қаласының батысындағы Сарықұм қоңыр көмір кенішінің вахталық тәсілмен жұмыс істейтін кеншілері тұрады. Елді мекенде пима басу цехы және ұсақ жеке кәсіпорындар, т.б. жұмыс істейді. 

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Балқаш қалалық әкімдігі елді мекендері}}

[[Санат:Балқаш қалалық әкімдігінің таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>8jiyojxy7bv2cvz37cbb4ty0i6guo29</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жаркөл (көл, Науырзым ауданы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>46763</id>
    <revision>
      <id>3063717</id>
      <parentid>2806386</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:48:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2329" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     =  51/39/23/N/64/33/44/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 
 |Ұзындығы       = 12
 |Ені            = 4
 |Ауданы         = 19,3
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Наурызым ауданы
 |Позициялық карта       = 
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Қостанай облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
{{мағына|Жаркөл}}
'''Жаркөл''' – [[Қостанай облысы]] [[Наурызым ауданы]]ндағы көл. [[Шолақсай (Қостанай облысы)|Шолақсай]] ауылының оңтүстік-батысында 15 км жерде орналасқан.

== Гидрографикасы ==
Ауданы 19,3 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы  12 км, ені 4 км-дей. Жаркөлдің оңтүстік жағалауы жайпақ, батпақты, оңтүстік-батыс жағалауы тілімделген (жарқабағының биіктігі 1,5-2 м), шығысы - биік жар (5-7 м). Суы мол жылдары оңтүстігіндегі [[Сарымойын]]мен жалғасып кетеді. Суы тұзды. Алқабында [[қамыс]], [[қоға]], шалғын шөп өскен. Көктемде мал суаруға пайдаланылады.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Наурызым ауданы көлдері]]</text>
      <sha1>0d3780v12a79ktm709lpzlk063k6swa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063724</id>
      <parentid>3063717</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:53:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2329" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     =  51/39/23/N/64/33/44/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 
 |Ұзындығы       = 12
 |Ені            = 4
 |Ауданы         = 19,3
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Науырзым ауданы
 |Позициялық карта       = 
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Қостанай облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
{{мағына|Жаркөл}}
'''Жаркөл''' – [[Қостанай облысы]] [[Науырзым ауданы]]ндағы көл. [[Шолақсай (Қостанай облысы)|Шолақсай]] ауылының оңтүстік-батысында 15 км жерде орналасқан.

== Гидрографикасы ==
Ауданы 19,3 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы  12 км, ені 4 км-дей. Жаркөлдің оңтүстік жағалауы жайпақ, батпақты, оңтүстік-батыс жағалауы тілімделген (жарқабағының биіктігі 1,5-2 м), шығысы - биік жар (5-7 м). Суы мол жылдары оңтүстігіндегі [[Сарымойын]]мен жалғасып кетеді. Суы тұзды. Алқабында [[қамыс]], [[қоға]], шалғын шөп өскен. Көктемде мал суаруға пайдаланылады.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Науырзым ауданы көлдері]]</text>
      <sha1>7jic8xv9tjwmdv7vo7lca8k34upmykp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063725</id>
      <parentid>3063724</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:53:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Салиха [[Жаркөл (көл, Жақсы ауданы)]] бетін [[Жаркөл (көл, Науырзым ауданы)]] бетіне жылжытты: Атауын өзгерту</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2329" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     =  51/39/23/N/64/33/44/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 
 |Ұзындығы       = 12
 |Ені            = 4
 |Ауданы         = 19,3
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Науырзым ауданы
 |Позициялық карта       = 
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Қостанай облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
{{мағына|Жаркөл}}
'''Жаркөл''' – [[Қостанай облысы]] [[Науырзым ауданы]]ндағы көл. [[Шолақсай (Қостанай облысы)|Шолақсай]] ауылының оңтүстік-батысында 15 км жерде орналасқан.

== Гидрографикасы ==
Ауданы 19,3 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы  12 км, ені 4 км-дей. Жаркөлдің оңтүстік жағалауы жайпақ, батпақты, оңтүстік-батыс жағалауы тілімделген (жарқабағының биіктігі 1,5-2 м), шығысы - биік жар (5-7 м). Суы мол жылдары оңтүстігіндегі [[Сарымойын]]мен жалғасып кетеді. Суы тұзды. Алқабында [[қамыс]], [[қоға]], шалғын шөп өскен. Көктемде мал суаруға пайдаланылады.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Науырзым ауданы көлдері]]</text>
      <sha1>7jic8xv9tjwmdv7vo7lca8k34upmykp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Карендер</title>
    <ns>0</ns>
    <id>48692</id>
    <revision>
      <id>3063536</id>
      <parentid>3062739</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:02:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10227" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Карендер
|төл атауы  = пгханьо
|сурет      = Karen women at Kyaikkami Ye-Le Pagoda.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Байрақ|Мьянма}} 
|саны1      = 3,5 млн.
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{THA}} 
|саны2      = 3,7 млн.
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[карен тілі]]
|діні       = [[будда]], [[христиандық]]  
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Карендер''' (''өздік атауы – пгханьо'') — [[Мьянма]] мен [[Таиланд]]тың батысында тұратын халық. Мьянмеде 3,5 млн. және Тайландтың батыс өңірінде (3,7 млн.) адам тұрады.([[1995]]). Антропологиялық жағынан карендер моңғол нәсілінің оңтүстік азиялық тобына жатады.&lt;ref&gt;«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Советская историческая энциклопедия https://gufo.me/dict/history_encyclopedia/%D0%9A%D0%90%D0%A0%D0%95%D0%9D%D0%AB&lt;/ref&gt; 

== Тілі ==
Тілі [[карен тілі]], қытай – тибет тілдері шоғырының [[тибет-бирма]] тобына жатады.&lt;ref&gt;Большая Советская энциклопедия КАРЕН https://rus-bse.slovaronline.com/32960-%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%8B&lt;/ref&gt; 

== Діні ==
Көпшілігі [[будда]] дінін ұстанады. Сонымен қатар [[христиан діні]]нің [[Протестантизм|протестант]] (баптистер) тармағын ұстанатындар да бар.&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%8B&lt;/ref&gt; 

== Тарихы ==
Протокарен тайпаларының Мьянма мен Таиланд аумағына солтүстіктен енуі 1-ші ғасырдың ортасында басталды. Олар жазық (мьянма, тай және мона) және таулы халықтар арасындағы шекаралық позицияны алады. Олар керуен саудасына қызмет көрсетті, құл саудасымен айналысты. Каяда Кантаравади, Чебожи және Болахе князьдіктері болған. [[Сурет:The Karen People of Burma92.jpg |нобай|оңға|200px|Мьянманың оңтүстігіндегі карендер]]
Отаршылдық кезеңде әкімшіліктің төменгі буындарына қатысты. 1926 жылы британ үкіметі Карендердің бір бөлігін Андаман аралдарына көшірді (қазір 6 ауылда шамамен 1 мың адамдай). Карен ұлттық одағы және оның әскери қанаты Карен ұлт-азаттық армиясы 1948 жылдан бері жұмыс істейді. Мьянма үкіметімен әскери қақтығыстар Кареннің Таиландқа қоныс аударуына себеп болды. 1997 жылы Карен ынтымақтастық ұйымы құрылды.&lt;ref&gt;Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2046654&lt;/ref&gt;

Мьянма одағында карендердің автономиялық мемлекеті (Котулей) құрылған. Бірақ карендердің басым көпшілігі одан тысқары аудандарда тұрады.
1990 жылдары олардың біразы Таиландқа қашуға мәжбүр болды. Олардың өздері де ежелгі дәуірдегі тамыры Қытайдан шыққан деп есептейді. Босқындарда сго, пво, кая және падаунг халықтары басым.&lt;ref&gt;Деревня каренов, или племена длинношеих женщин на севере Таиланда https://tipstrips.ru/longneck-karen-tribe-village-northern-thailand-chiangrai/&lt;/ref&gt;

Таиланд үкіметі және жеке Таиланд королі бұл халықтың тағдырына қатысып, оларға өз жерінде тұруға мүмкіндік берді, дегенмен көптеген карендар әлі де елде заңсыз жүр. Таиландта баспана алған Карендер босқын мәртебесіне ие және осы мәртебеге сәйкес олар тұратын провинциялардың аумақтарынан кетуге құқығы жоқ. Таиландтан кеткеннен кейін олар бұл елге оралу мүмкіндігін жоғалтады. Карен Тайландта өздерінің дәстүрлерін, тілін және мәдениетін сақтай отырып тұрады. Осындай дәстүрлердің бірі – мойынға сақина тағу.&lt;ref&gt;Карены. Племя длинношеих женщин. https://bibliothai.ru/kurorty-tailanda/pattaiya/stati-o-pattaie/274-karen.html&lt;/ref&gt;

== Кәсібі ==
Негізгі кәсіптері – егін шарушылығы. Жазықтардың карендері материалдық мәдениеті жағынан Мьянмаға ұқсас, олар көбінесе, [[күріш]], [[мақта]], [[бұршақ]], [[темекі]], [[көкөніс]] егеді. Бау-бақшалары бар. Таудағы карендер егіншілікті (күріш, тары, жүгері, майлы дақылдар) сақтап қалды, сонымен қатар олар [[буйвол]], [[ешкі]], [[жылқы]] өсіреді, үй құстарын ұстайды. [[Балық]] аулауды қосымша кәсіптеріне айналдырған.

Карен шаруашылығында бамбук, ағаш, шайыр, ротандық дәрілік өсімдіктерді жинау үлкен маңызға ие, ХХ ғасырдың ортасына дейін - ұжымдық аң аулау, пілдерді аулау болды. [[Аңшылық]], шахталарда жалдамалы жұмыс, ағаш кесу кең таралған.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;&gt;народы мира / Карены http://www.etnolog.ru/people.php?id=KARN&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
[[Сурет:Paduang girl at village nearby Ayutthaya city in Thailand.jpg |нобай|оңға|200px|Таиландтағы Аюттхая қаласының маңындағы ауылда мойнында сақиналары бар карен (падаунг) қызы]]
Бгаи, сгау, пуо деп аталатын үш тайпалық одаққа бөлінеді. Олардың тілі мен салт-дәстүрінде елеулі айырмашылық бар. Карендерде шағын [[моногамия]]лық отбасы басым, таулық карендерде XX ғасырдың ортасына дейін көп балалы отбасылар болды. Діни қауымдықта егде жастағы әйелдер маңызды рөл атқарды.

Дәстүрлі тұрғын үйлерін саз-балшықтан тұрғызады, екі жағы құламалы шатырмен жабылады. Жазықтардағы елді мекендер өзендердің немесе жолдардың бойында созылған, Мьянма тұрғын үйлеріне ұқсайды. Таудағы елді мекендер кішірек және жинақталған орналасуға ие. XX ғасырдың ортасына дейін бір патриархалдық отбасы тұратын ұзын үйлер кең таралған.

Карендердің киімі жеке субэтникалық топтар арасында ерекшеленеді. Ерлер саронг, жеңсіз күрте немесе қысқа жеңі бар ақ көйлек киеді, бастарын орамалмен байлайды, бастың үстіңгі жағын ашық қалдырады, ал иыққа матадан жасалған сөмке тағады. Әйелдер киімі - тігілген белдемше және тік жеңсіз күрте. Зергерлік бұйымдар жиі кездеседі. Қазіргі кезде басым бөлігі мьянмалықтарша киінеді.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;/&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{wikify}}
{{Әлем халықтары}}
[[Санат:Тайланд халықтары]]
[[Санат:Мьянма жұрты]]


{{stub}}</text>
      <sha1>sdbjfqmhv3zp3zfwlyahc1l7fwdgepl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063539</id>
      <parentid>3063536</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:05:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Уикипедия:Гаджеттер/Санат шебері|Санат шебері]]: [[Санат:Мьянма жұрты]] → [[Санат:Мьянма халықтары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10235" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Карендер
|төл атауы  = пгханьо
|сурет      = Karen women at Kyaikkami Ye-Le Pagoda.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Байрақ|Мьянма}} 
|саны1      = 3,5 млн.
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{THA}} 
|саны2      = 3,7 млн.
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[карен тілі]]
|діні       = [[будда]], [[христиандық]]  
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Карендер''' (''өздік атауы – пгханьо'') — [[Мьянма]] мен [[Таиланд]]тың батысында тұратын халық. Мьянмеде 3,5 млн. және Тайландтың батыс өңірінде (3,7 млн.) адам тұрады.([[1995]]). Антропологиялық жағынан карендер моңғол нәсілінің оңтүстік азиялық тобына жатады.&lt;ref&gt;«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;Советская историческая энциклопедия https://gufo.me/dict/history_encyclopedia/%D0%9A%D0%90%D0%A0%D0%95%D0%9D%D0%AB&lt;/ref&gt; 

== Тілі ==
Тілі [[карен тілі]], қытай – тибет тілдері шоғырының [[тибет-бирма]] тобына жатады.&lt;ref&gt;Большая Советская энциклопедия КАРЕН https://rus-bse.slovaronline.com/32960-%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%8B&lt;/ref&gt; 

== Діні ==
Көпшілігі [[будда]] дінін ұстанады. Сонымен қатар [[христиан діні]]нің [[Протестантизм|протестант]] (баптистер) тармағын ұстанатындар да бар.&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%8B&lt;/ref&gt; 

== Тарихы ==
Протокарен тайпаларының Мьянма мен Таиланд аумағына солтүстіктен енуі 1-ші ғасырдың ортасында басталды. Олар жазық (мьянма, тай және мона) және таулы халықтар арасындағы шекаралық позицияны алады. Олар керуен саудасына қызмет көрсетті, құл саудасымен айналысты. Каяда Кантаравади, Чебожи және Болахе князьдіктері болған. [[Сурет:The Karen People of Burma92.jpg |нобай|оңға|200px|Мьянманың оңтүстігіндегі карендер]]
Отаршылдық кезеңде әкімшіліктің төменгі буындарына қатысты. 1926 жылы британ үкіметі Карендердің бір бөлігін Андаман аралдарына көшірді (қазір 6 ауылда шамамен 1 мың адамдай). Карен ұлттық одағы және оның әскери қанаты Карен ұлт-азаттық армиясы 1948 жылдан бері жұмыс істейді. Мьянма үкіметімен әскери қақтығыстар Кареннің Таиландқа қоныс аударуына себеп болды. 1997 жылы Карен ынтымақтастық ұйымы құрылды.&lt;ref&gt;Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2046654&lt;/ref&gt;

Мьянма одағында карендердің автономиялық мемлекеті (Котулей) құрылған. Бірақ карендердің басым көпшілігі одан тысқары аудандарда тұрады.
1990 жылдары олардың біразы Таиландқа қашуға мәжбүр болды. Олардың өздері де ежелгі дәуірдегі тамыры Қытайдан шыққан деп есептейді. Босқындарда сго, пво, кая және падаунг халықтары басым.&lt;ref&gt;Деревня каренов, или племена длинношеих женщин на севере Таиланда https://tipstrips.ru/longneck-karen-tribe-village-northern-thailand-chiangrai/&lt;/ref&gt;

Таиланд үкіметі және жеке Таиланд королі бұл халықтың тағдырына қатысып, оларға өз жерінде тұруға мүмкіндік берді, дегенмен көптеген карендар әлі де елде заңсыз жүр. Таиландта баспана алған Карендер босқын мәртебесіне ие және осы мәртебеге сәйкес олар тұратын провинциялардың аумақтарынан кетуге құқығы жоқ. Таиландтан кеткеннен кейін олар бұл елге оралу мүмкіндігін жоғалтады. Карен Тайландта өздерінің дәстүрлерін, тілін және мәдениетін сақтай отырып тұрады. Осындай дәстүрлердің бірі – мойынға сақина тағу.&lt;ref&gt;Карены. Племя длинношеих женщин. https://bibliothai.ru/kurorty-tailanda/pattaiya/stati-o-pattaie/274-karen.html&lt;/ref&gt;

== Кәсібі ==
Негізгі кәсіптері – егін шарушылығы. Жазықтардың карендері материалдық мәдениеті жағынан Мьянмаға ұқсас, олар көбінесе, [[күріш]], [[мақта]], [[бұршақ]], [[темекі]], [[көкөніс]] егеді. Бау-бақшалары бар. Таудағы карендер егіншілікті (күріш, тары, жүгері, майлы дақылдар) сақтап қалды, сонымен қатар олар [[буйвол]], [[ешкі]], [[жылқы]] өсіреді, үй құстарын ұстайды. [[Балық]] аулауды қосымша кәсіптеріне айналдырған.

Карен шаруашылығында бамбук, ағаш, шайыр, ротандық дәрілік өсімдіктерді жинау үлкен маңызға ие, ХХ ғасырдың ортасына дейін - ұжымдық аң аулау, пілдерді аулау болды. [[Аңшылық]], шахталарда жалдамалы жұмыс, ағаш кесу кең таралған.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;&gt;народы мира / Карены http://www.etnolog.ru/people.php?id=KARN&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
[[Сурет:Paduang girl at village nearby Ayutthaya city in Thailand.jpg |нобай|оңға|200px|Таиландтағы Аюттхая қаласының маңындағы ауылда мойнында сақиналары бар карен (падаунг) қызы]]
Бгаи, сгау, пуо деп аталатын үш тайпалық одаққа бөлінеді. Олардың тілі мен салт-дәстүрінде елеулі айырмашылық бар. Карендерде шағын [[моногамия]]лық отбасы басым, таулық карендерде XX ғасырдың ортасына дейін көп балалы отбасылар болды. Діни қауымдықта егде жастағы әйелдер маңызды рөл атқарды.

Дәстүрлі тұрғын үйлерін саз-балшықтан тұрғызады, екі жағы құламалы шатырмен жабылады. Жазықтардағы елді мекендер өзендердің немесе жолдардың бойында созылған, Мьянма тұрғын үйлеріне ұқсайды. Таудағы елді мекендер кішірек және жинақталған орналасуға ие. XX ғасырдың ортасына дейін бір патриархалдық отбасы тұратын ұзын үйлер кең таралған.

Карендердің киімі жеке субэтникалық топтар арасында ерекшеленеді. Ерлер саронг, жеңсіз күрте немесе қысқа жеңі бар ақ көйлек киеді, бастарын орамалмен байлайды, бастың үстіңгі жағын ашық қалдырады, ал иыққа матадан жасалған сөмке тағады. Әйелдер киімі - тігілген белдемше және тік жеңсіз күрте. Зергерлік бұйымдар жиі кездеседі. Қазіргі кезде басым бөлігі мьянмалықтарша киінеді.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;/&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{wikify}}
{{Әлем халықтары}}
[[Санат:Тайланд халықтары]]
[[Санат:Мьянма халықтары]]


{{stub}}</text>
      <sha1>85ir9dgfgzohrx6tfjjrflxa1w6c767</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сарымойын</title>
    <ns>0</ns>
    <id>51534</id>
    <revision>
      <id>3063743</id>
      <parentid>3060763</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:49:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2894" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Сарымойын
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 51.6622222/64.4719444
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 
 |Ұзындығы       = 21,4
 |Ені            = 6,2
 |Ауданы         = 126
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 
 |Тереңдігі   = 1,2
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = [[Ащысу (өзен)|Ащысу]]
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Науырзым ауданы
 |Позициялық карта       = Қазақстан
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Қостанай облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
'''Сарымойын''' – [[Тобыл]] және [[Торғай өзені (Шалқартеңіз)|Торғай]] өзендері аралығындағы көл.

== Географиялық орны ==
[[Қостанай облысы]] [[Науырзым ауданы]] жерінде.

== Гидрографикасы ==
Ауданы 126 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 21,4 км, ені 6,2 км, ең терең жері 1,2 м. Деңгейінің жылдық ауытқуы 2 м-ге жетеді. Су мол жылдары [[Жаркөл (көл, Науырзым ауданы)|Жаркөл]]ге қосылады. Көлге Ащысу өзені құяды.

== Жағалау сипаты ==
Жағалауы қатты тілімделген. Қар, жер асты суымен толығады. Деңгейінің жылдық ауытқуы 2 м-ге жетеді. Су мол жылдары Жаркөлге қосылады. Көлге Ащысу өзені құяды. Жағалауында [[қамыс]] өседі, суымен шабындық суғарылады. Көлде [[Табан балық|табан]], [[Өзен алабұғасы|алабұға]], [[қарабалық]] бар. Атырабында мемлекеттік [[Наурызым қорығы]] орналасқан.&lt;ref&gt;«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, X том&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Науырзым ауданы көлдері]]
[[Санат:Тобыл су алабы]]
[[Санат:Торғай су алабы]]</text>
      <sha1>5jgchih0jzx5soex65qamyr511jvy55</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Өрнек қала орны</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53191</id>
    <revision>
      <id>3063564</id>
      <parentid>3063123</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:33:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>«[[Санат:Жамбыл облысы тарих және мәдениет ескерткіштері|Жамбыл облысы тарих және мәдениет ескерткіштері]]» деген санатты қосты ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4474" xml:space="preserve">{{Көне қалашық
|Атауы         = Өрнек
|сурет         = 
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Мәртебесі     = [[Әлемдік мұра]] ([[ЮНЕСКО]]),&lt;br&gt;Республикалық маңызы бар ескерткіш
|Мемлекет      = 
|Қазіргі жері  = {{KAZ}}, [[Жамбыл облысы]]
|Қалануы       = VIII ғасыр
|Қалаушы       = 
|Деректерде атала бастады = 
|Басқаша атаулары = Күлшуб 
|Халық саны    = 
|Қиралды       = XII ғасыр
|Қиралу себебі = 
|Орналасуы     = 
  |lat_dir = N |lat_deg = 42|lat_min = 46|lat_sec = 
  |lon_dir = E |lon_deg = 70|lon_min = 52|lon_sec = 
  |region        = 
  |CoordScale    = 
 |Позициялық карта 1 = Қазақстан
  |ПозКарта 1 ені    = 
  |crosses180        = 
|Облыс картасы       = 
|Ортаққордағы санаты = 
}}
'''Өрнек қала орны''' — көне қала орны. [[Тұрар Рысқұлов ауданы]] [[Өрнек (Тұрар Рысқұлов ауданы)|Өрнек]] ауылынан оңтүстікке қарай 6 км қашықтықта, [[Алтынсу]] мен [[Шұбырынды]] өзендерінің жағасында орналасқан.&lt;ref&gt;Тараз энциклопедиясы&lt;/ref&gt;
==Зерттеушілер==
1985 – 86 жылы [[Байпақов Карл Молдахметұлы|К.Байпақов]] жетекшілік еткен экспедиция зерттеу жұмыстарын жүргізген.
==Сипаттамасы==
Өрнек қаласының орталық бөлігі аумағы 155×160 м болатын төрт бұрыш пішінді, жан-жағы дуалдармен қоршалған. Қоршаудың қазіргі қиранды үйіндісінің биіктігі 5 м-ге, ені 11 – 15 м-ге жетеді. [[Қоршау]]дың бойында 31 күзет мұнараларының орындары сақталып қалған. Қазба жұмыстары Өрнектің 8 – 12 ғасырда гүлденген қала болғанын көрсетеді. Қазба жұмыстары барысында тастан безендіріліп жасалған 4 колонна табылды. Мықты бекіністің, мешіттің, әсем сарайдың орындары табылуы Өрнектің кезінде жоғары дамыған қалалар қатарына жататындығын айғақтайды. Ортағасырлық географтар – Ибн Хордадбек пен [[Құдама ибн Жафар|Құдама]] [[Тараз]] бен [[Құлан (Жамбыл облысы)|Құлан]] арасында Касриабас, Күлшуб, Жулшүб деген қалалардың болғанын жазып қалдырған. Осындағы Күлшуб қаласы Өрнек болса керек.

== Мәртебесі ==
2014 жылы Өрнек қалашығы «Жібек жолының ескерткіштері: Тянь-Шань дәлізі» аталымы бойынша [[ЮНЕСКО Әлемдік мұра нысандарының тізімдері|ЮНЕСКО-ның бүкіләлемдік мұра тізіміне]] қосылды.&lt;ref&gt;[http://kazmuseum.kz/e-seli-eskertkish/item/310-zhambyl-oblysyny-5-tarikhi-eskertkishi-yunesko-tizimine-kosyldy Жамбыл облысының 5 тарихи ескерткіші ЮНЕСКО тізіміне қосылды]&lt;/ref&gt;

2017 жылы Өрнек республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне енгізілді.&lt;ref&gt;[https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=32068128&amp;pos=3;-88#pos=3;-88 Мәдениет және спорт министрінің бұйрығы]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Қазақстандағы Әлемдік мұра}}
{{Жамбыл облысындағы республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері}}

[[Санат:Қазақстан көне қалалары]]
[[Санат:Жамбыл облысы тарих және мәдениет ескерткіштері]]</text>
      <sha1>htx5fftc27ghxbpgcnfhkw3zy3zynz6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Келтесор</title>
    <ns>0</ns>
    <id>55277</id>
    <revision>
      <id>3063745</id>
      <parentid>2740712</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:55:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2391" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Келтесор
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 54/34/35/N/71/6/20/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 
 |Ұзындығы       = 10,5
 |Ені            = 2
 |Ауданы         = 12,2
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 19,2
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Солтүстік Қазақстан облысы
  |Аудан     = Мағжан Жұмабаев ауданы
 |Позициялық карта       = Қазақстан
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Солтүстік Қазақстан облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
'''Келтесор''' – [[Тобыл]] алабындағы ағынсыз тұзды көл.

== Географиялық орны ==
[[Солтүстік Қазақстан облысы]] [[Мағжан Жұмабаев ауданы]] [[Екатериновка (Мағжан Жұмабаев ауданы)|Екатериновка]] ауылының шығысында 10 км жерде орналасқан.

== Гидрографикасы ==
Аумағы 12,2 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 10,5 км, енді жері 2 км шамасында. Жағалау бойының ұзындығы 19,2 км. Жағалауы жайпақ. [[Қар]] суымен толысып, көктемде ғана деңгейі көтеріледі. Суы кермек татиды, шаруашылыққа пайдаланбайды. Көл түбі лайлы.&lt;ref&gt;АТАМЕКЕН: Географиялық энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. – 648 бет. ISBN 9965-893-70-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Тобыл су алабы көлдері]]
[[Санат:Мағжан Жұмабаев ауданы көлдері]]</text>
      <sha1>pydmzqk6nt634oxbj81ty0t9md2l08c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тобықты</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56630</id>
    <revision>
      <id>3063578</id>
      <parentid>3058403</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:57:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac</username>
        <id>122497</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8706" xml:space="preserve">'''Тобықты''' - [[Орта жүз]]дің руы. ''Ұраны – Маябоз, Таңбасы - көз.''

Шежіре бойынша [[Арғын]]ның [[кірме]] руы, бауыры [[Арғын]] [[Найман]]ның баласын асырап алған. Тарихы:

 Керей мен Арғын елі қоныстас, тату-тәтті өтіп жатқан тұста Арғынның Тобықты руы Зайсанның Көктөбе деген жерін Керейлерден тартып алыпты. Даудың аяғы ұзаққа созылып, әр екі ел бір-бірінен мал шауып алып отырыпты. Екі рудың арасындағы жер дауы ұзаққа созыла бастаған соң, Керей жақтан Бықыш атты шешен Тобықтылардың ауылына аттанады.
 Ол Абай ауылына түсіп, алты қанат ақ орданың төрінде отырған Абайға көтеріле сәлем береді.
 Абай Бықыш шешеннің берген сәлемін жай ғана қабылдап, ерінін жөн жыбырлатады. Тарландап қалған дана кісінің мынау әбес әрекетіне Бықыш қайран қалады. Абайдың маңына жиналған ақсақал, әнші, өнерпаздар да Бықышқа тоң-теріс ажар танытады. Олардың барлығын елең құрлы көрмеген Бықыш бір тізерлеп отыра қалып:
 - “Абай аға, мен ақ тобық аттың бәйгесін емес, Керейдің Көктөбесін жоқтап келдім” – дейді. Сонда Абай басын жерден жұлып алып, кеңесте отырған ақсақалдың біреуін жұмсап, Бықышты қонақ үйге орналастырып, ойдағыдай күтуді тапсырады.

 Осы бір тосын өзгеріске ғажаптанған Абайдың қасындағы қарттар оған:
– “Әкеу, сіз Керейдің ыңыршағы шыққан қаймана қайыршысына осы ғұрлы құрмет еткеніңіз қалай?”, – дейді. Сонда Абай маңайындағы ақсақалдарға ойлы көзбен бір қарап өтіп:
 -“Ертеректе екі аға ел [[Арғын]] мен [[Найман]] арасында бір үлкен ас болған,аста ат шауып бәйге берілген. Бәйге берілер алдында егестен-егес туып, әр екі жақ бәйге орнына балаларын тіккен екен. Сол шабыста [[Арғын]] елінің ақ тобық аты бәйгеден келіп, [[Найман]]ның бір баласын ұтып алған екен. Ол кейін Арғынның Тобықты руы атаныпты. Мына келген Керейдің шешені осыны айтып отыр. Бұған арғы тегімізді аршытпай, Көктөбе жайлауын қайтарып берейік”, – деп, Бықыштың жоқтап келген Көктөбесін [[Керей]]ге қайтарып берген екен.

== Тарихы ==
Ол Арғынның екінші әйелі Момыннан туатын төртеудің бірі - Ақсопыдан тарайды. Тобықты ұрпақтары 17 ғасырдың ақырында [[Балқаш]], [[Тоқырау өзені|Тоқырауын]], [[Қусақ]] маңын, 5 болыс ел қазіргі [[Семей]] облысының жерін мекендеген. Қалың Тобықтының ішінде өсіп, ел арасындағы дау-дамайға еріксіз араласқан [[Абай]] өз өлеңдерінде сол кезеңде атқа мініп, әкімшілік жұмыстарына араласқан би-болыстардың, халықты алдап-арбап, арын сатқан арамза қулардың оғаш мінездерін қатты сынайды. Ақын «Патша кұдай, сыйындым...» деген өлеңінде: «Қайран сөзім қор болды, Тобықтының езіне»деп напыса, Кежек байға арналған «Бөтен елде бар болса...» деп басталатын Ұзақ толғауында бірді бірге айдап салып, ел ішін алатайдай еткен алаяқ пысықтарға ренішін жасыра алмай: «Ел бүлігі Тобықты, Көп пысыққа молықты» деп ашына айыптайды. Бірақ, бұған қарап Абай бүкіл Тобықты жұртын даттап отыр деуге әсте болмайды. Ақынның қадапа сынап, қаһар төгіп отырғаны сол қалың елдің тыныштық-берекесін кетіріп біткен «ездер» мен «пысықтар». Іргелі ел атанған Тобықтының жақсылығы мен жақсыларын ақын қатты құрметтеген. Сүйікті баласы Әбдірахман мезгілсіз қайтыс болып, көңілі қайғы-шерге толған ақын «Бермеген колға, қайтесің...» деген жұбату жырында арғы қажы атасын: «Тобықтыны ел қылып, Басын жиып қурапты» деп мадақ тұтады, жаралы жүрегіне содан медеу тапқандай болады.&lt;ref&gt;Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9&lt;/ref&gt;

== Болыстары ==
Тобықты елі 1824 ж. дейін бір ғана болыс болған. 1835 ж. Күшік тобықты, Мәмбетай тобықты болып бөлінеді де, кейінірек Күшік тобықтыдан [[Қоңыр-көкше болысы|Қоңыр-кекше болысы]] бөлініп шығады.

== Тұлғалар ==
{{Div col|3}}
# [[Абай Құнанбайұлы]]
# [[Құдайберді Құнанбайұлы]]
# [[Ғалий Әділбекұлы Әділбеков]]
# [[Шәкәрім Құдайбердіұлы]]
# [[Жанболат Башар]]
# [[Хайдар Арыстанбекұлы Арыстанбеков]]
# [[Әмина Ерғожақызы Өмірзақова]]
# [[Әнет Баба]]
# [[Манарбек Ержанов]]
# [[Бейсенбай Жәнібекұлы]]
# [[Бөжей Ералыұлы]]
# [[Қадиша Бәзілқызы]]
# [[Қараменде Шақаұлы]]
# [[Көрпебай Боранбайұлы]]
# [[Қаратай Сапақұлы]]
# [[Базаралы Қауменұлы]]
# [[Өскенбай Ырғызбайұлы]]
# [[Еркежан Ибаққызы]]
# [[Ербол Көмекбайұлы]]
# [[Мадияр Тұсіпұлы]]
# [[Мұса Аюбайұлы]]
# [[Мүсірәлі Апыбайұлы]]
# [[Мырзахан Бозымбайұлы]]
# [[Әнет би]]
# [[Өмірзақ Атаев]]
# [[Асылбек Сүйіндікұлы]]
# [[Дүтбай Уандықұлы]]
# [[Мұздыбек Әбдікәрімов]]
# [[Руслан Нұрбай]]
# [[Дәуітәлі Стамбеков]]
# [[Гүлбаһрам Имамбекқызы Тарабаева]]
# [[Сейітхан Ахметұлы Исаев]]
# [[Мұқаш Орынбаев]]
# [[Гүлдана Ғалымқызы Сапарғалиева]]
# [[Мамай Жұмағұлұлы]]
# [[Амангелді Жұмағалиұлы Омаров]] Байтемір
# [[Марат Өмірсерікұлы Әйнеков]] жуантаяқ
# [[Саид Маратұлы Әйнеков]] жуантаяқ
# [[Ұлбек Осбалаққызы Осбалақова]] 
# [[Жақия Шайжүнісов]] 
# [[Жәнібек Кәрменұлы Кәрменов]] бөкенші
# [[Мамашәріп би]] (Көкше)
# [[Жиренше Шоңқаұлы]] (КөтібақЫ)
{{Div col end}}

==Дереккөздер==
&lt;references/&gt;

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}
{{Қазақ рулары}}
[[Санат:Қазақ рулары]]
[[Санат:Абай энциклопедиясы]]


{{stub}}</text>
      <sha1>gf8rhzczd2d7cg8zj1sj3pw0mpu2q1h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063588</id>
      <parentid>3063578</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:12:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac]] ([[User talk:Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|т]]) өңдемелерінен [[User:Don-Doka|Don-Doka]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5555" xml:space="preserve">'''Тобықты''' - [[Орта жүз]] [[Арғын]] тайпасының руы. Шежіре бойынша [[кірме]] ру, бауыры [[Арғын]] [[Найман]]ның баласын асырап алған. ''Ұраны – Маябоз, Таңбасы - көз.''

== Тарихы ==
Ол Арғынның екінші әйелі Момыннан туатын төртеудің бірі - Ақсопыдан тарайды. Тобықты ұрпақтары 17 ғасырдың ақырында [[Балқаш]], [[Тоқырау өзені|Тоқырауын]], [[Қусақ]] маңын, 5 болыс ел қазіргі [[Семей]] облысының жерін мекендеген. Қалың Тобықтының ішінде өсіп, ел арасындағы дау-дамайға еріксіз араласқан [[Абай]] өз өлеңдерінде сол кезеңде атқа мініп, әкімшілік жұмыстарына араласқан би-болыстардың, халықты алдап-арбап, арын сатқан арамза қулардың оғаш мінездерін қатты сынайды. Ақын «Патша кұдай, сыйындым...» деген өлеңінде: «Қайран сөзім қор болды, Тобықтының езіне»деп напыса, Кежек байға арналған «Бөтен елде бар болса...» деп басталатын Ұзақ толғауында бірді бірге айдап салып, ел ішін алатайдай еткен алаяқ пысықтарға ренішін жасыра алмай: «Ел бүлігі Тобықты, Көп пысыққа молықты» деп ашына айыптайды. Бірақ, бұған қарап Абай бүкіл Тобықты жұртын даттап отыр деуге әсте болмайды. Ақынның қадапа сынап, қаһар төгіп отырғаны сол қалың елдің тыныштық-берекесін кетіріп біткен «ездер» мен «пысықтар». Іргелі ел атанған Тобықтының жақсылығы мен жақсыларын ақын қатты құрметтеген. Сүйікті баласы Әбдірахман мезгілсіз қайтыс болып, көңілі қайғы-шерге толған ақын «Бермеген колға, қайтесің...» деген жұбату жырында арғы қажы атасын: «Тобықтыны ел қылып, Басын жиып қурапты» деп мадақ тұтады, жаралы жүрегіне содан медеу тапқандай болады.&lt;ref&gt;Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9&lt;/ref&gt;

== Болыстары ==
Тобықты елі 1824 ж. дейін бір ғана болыс болған. 1835 ж. Күшік тобықты, Мәмбетай тобықты болып бөлінеді де, кейінірек Күшік тобықтыдан [[Қоңыр-көкше болысы|Қоңыр-кекше болысы]] бөлініп шығады.

== Тұлғалар ==
{{Div col|3}}
# [[Абай Құнанбайұлы]]
# [[Құдайберді Құнанбайұлы]]
# [[Ғалий Әділбекұлы Әділбеков]]
# [[Шәкәрім Құдайбердіұлы]]
# [[Жанболат Башар]]
# [[Хайдар Арыстанбекұлы Арыстанбеков]]
# [[Әмина Ерғожақызы Өмірзақова]]
# [[Әнет Баба]]
# [[Манарбек Ержанов]]
# [[Бейсенбай Жәнібекұлы]]
# [[Бөжей Ералыұлы]]
# [[Қадиша Бәзілқызы]]
# [[Қараменде Шақаұлы]]
# [[Көрпебай Боранбайұлы]]
# [[Қаратай Сапақұлы]]
# [[Базаралы Қауменұлы]]
# [[Өскенбай Ырғызбайұлы]]
# [[Еркежан Ибаққызы]]
# [[Ербол Көмекбайұлы]]
# [[Мадияр Тұсіпұлы]]
# [[Мұса Аюбайұлы]]
# [[Мүсірәлі Апыбайұлы]]
# [[Мырзахан Бозымбайұлы]]
# [[Әнет би]]
# [[Өмірзақ Атаев]]
# [[Асылбек Сүйіндікұлы]]
# [[Дүтбай Уандықұлы]]
# [[Мұздыбек Әбдікәрімов]]
# [[Руслан Нұрбай]]
# [[Дәуітәлі Стамбеков]]
# [[Гүлбаһрам Имамбекқызы Тарабаева]]
# [[Сейітхан Ахметұлы Исаев]]
# [[Мұқаш Орынбаев]]
# [[Гүлдана Ғалымқызы Сапарғалиева]]
# [[Мамай Жұмағұлұлы]]
# [[Амангелді Жұмағалиұлы Омаров]] Байтемір
# [[Марат Өмірсерікұлы Әйнеков]] жуантаяқ
# [[Саид Маратұлы Әйнеков]] жуантаяқ
# [[Ұлбек Осбалаққызы Осбалақова]] 
# [[Жақия Шайжүнісов]] 
# [[Жәнібек Кәрменұлы Кәрменов]] бөкенші
# [[Мамашәріп би]] (Көкше)
# [[Жиренше Шоңқаұлы]] (КөтібақЫ)
{{Div col end}}

==Дереккөздер==
&lt;references/&gt;

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}
{{Қазақ рулары}}
[[Санат:Қазақ рулары]]
[[Санат:Абай энциклопедиясы]]


{{stub}}</text>
      <sha1>mv1xsq8s790q4jdts3x78rq5vf977p8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бостан ауылдық округі</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59863</id>
    <revision>
      <id>3063636</id>
      <parentid>2801529</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:53:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2094" xml:space="preserve">{{Қазақстан ауылдық округі
 |Атауы      = Бостан ауылдық округі
 |Облысы     = Маңғыстау облысы
 |Ауданы     = [[Қарақия ауданы]]
 |Құрылған уақыты = 
 |Орталығы   = [[Бостан (Маңғыстау облысы)|Бостан]]
 |Енеді      = 3 ауыл
 |Тұрғыны    = 1876 
 |Санақ жылы =  [[2009 жыл|2009]]
 |Тығыздығы    = 
 |Жер аумағы   = 
 |Әкімі        =
 |Телефон коды   = 
 |Пошта индексі  = 
}}
'''Бостан ауылдық округі''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Қарақия ауданы]]ндағы әкімшілік бірлік&lt;ref&gt;«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, Х том&lt;/ref&gt;.

== Әкімшілік құрамы ==
Құрамына [[Бостан (Маңғыстау облысы)|Бостан]], [[Бостанқұм (ауыл)|''Бостанқұм'']], [[Қызылсу (Маңғыстау облысы)|''Қызылсу'']] ауылдары кіреді. Орталығы – Бостан ауылы.
2018 жылы округ құрамына кіретін екі елді мекен (Бостанқұм және Қызылсу) таратылды.

== Халқы ==
[[2009 жыл|2009 жылғы]] санақ қорытындысы бойынша округтегі халық саны 1876 адамды құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Қарақия ауданы ауылдық округтері}}
[[Санат:Қарақия ауданы ауылдық округтері]]</text>
      <sha1>39xp5o313u9jek476wf9nix0uzy58is</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ақжігіт (ауыл)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59945</id>
    <revision>
      <id>3063737</id>
      <parentid>2947729</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:29:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5239" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = ауыл
 |атауы                   = Ақжігіт 
 |сурет                   =
 |әкімшілік күйі          = Ауылдық округ орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
    |lat_dir =N |lat_deg =45 |lat_min =02 |lat_sec =22 
  |lon_dir =E |lon_deg =55 |lon_min =45 |lon_sec =13
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi =
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Бейнеу ауданы
 |кестедегі аудан         = Бейнеу ауданы{{!}}Бейнеу 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Ақжігіт ауылдық округі{{!}}Ақжігіт  
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = Қамысбаев Серік Мекебайұлы
 |құрылған уақыты         = 
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        =
 |статус алуы               = 
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = 2567
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 72932
 |пошта индексі           = 
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 

'''Ақжігіт''' — [[Маңғыстау облысы]], [[Бейнеу ауданы]]ндағы ауыл, темір жол бекеті, [[Ақжігіт ауылдық округі]]  орталығы.

== Географиясы ==
Аудан орталығы [[Бейнеу]] ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 54 км жерде орналасқан. Ауыл оңтүстігінде бұталы тоғай шоғырлары өседі.&lt;ref&gt;[[Маңғыстау энциклопедиясы]], 4 том&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Ауыл [[1969 жыл|1969]]–[[1995 жыл|1995]] жылдары қаракөл қойын өсіретін КСРО-ға 60 жыл атындағы кеңшардың орталығы болып келді. 

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 2496 адам (1240 ер адам және 1256 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 2567 адамды (1286 ер адам және 1281 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Инфрақұрылымы ==
«Сам» орман шаруашылығы және өсімдіктер мен жануарларды қорғайтын мекеме, «Бейнеугаз» ЖШС-нің бөлімшесі, Бейнеу электрмен қамту жүйесінің бөлімшесі, темір жол станциясы мен мекемесі бөлімшелері жұмыс істейді. Ауылда 2 мектеп, отбасылық-дәрігерлік амбулатория, кітапхана, мұражай, мәдениет үйі, пошта, телефон станциясы, телехабар тарату орталығы бар. Ауыл жанында шекарашылар заставасы орналасқан. 

[Ауылдық округтегі жеке және шаруа қожалықтарындағы мал басы саны: қой мен ешкі – 26020 бас, жылқы – 2296 бас, түйе – 3581 бас, сиыр  - 400 басқа тең. Кеңшар негізінде Ақжігітте 19 шаруа қожалығы жұмыс істеуде&lt;ref&gt;[http://beineu.mangystau.gov.kz/page/view/3671 Ақжігіт ауылдық округі əкімінің есебі] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170313141030/http://beineu.mangystau.gov.kz/page/view/3671 |date=2017-03-13 }}&lt;/ref&gt;.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Бейнеу ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Бейнеу ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>dzmpinrqwcwqgqgyisbzy2bg9bfxbdo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Абдылдажан Амантұрұлы Ақматалиев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>73229</id>
    <revision>
      <id>3063508</id>
      <parentid>3063435</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:00:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <comment>/* Дереккөздер */[[Санат:Филология ғылымдарының докторлары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3389" xml:space="preserve">'''Абдылдажан Амантұрұлы Ақматалиев''' - (''[[1956]] жылы туған''), [[Қырғыз әдебиеті|қырғыз әдебиет]] зерттеушісі. [[Филология]] ғылымының докторы ([[1991]]), профессор (1991), Калифорния Халықаралық ғылым, білім және индустрия академиясының академигі ([[1996]]), Халықаралық қоғамдық [[Айтматов]] академиясының президент (1996). 

[[1980]] жылдан Әуезов шығармашылығының әдеби байланыстарын зерттей бастады. ''«Ш.Айтматов және қырғыз-қазақ әдеби байланыстары»'' атты монографиясында ([[1981]]) ұлы жазушының Ш. Айтматов және басқа қырғыз жазушыларының шығармашылығына тигізген ықпалын қарастырды. Әдеби байланыстардың өзара әсерінің әр түрлі формаларына талдау жасап, қырғыз және қазақ көркемсөз шеберлерінің тағдырындағы өзара шығармашылық қарым-қатынастардың мән-маңызына тоқталды. Қырғыз жазушыларының шығармашылығы туралы айта келіп, Әуезовтің «Қорғансыздың күні» әңгімесімен [[Баялинов|К. Баялиновтың]] ''«Аджар»'' атты әңгімесінің рухани байланысын атап өтті. [[Сыдықбеков Түгелбай|Т. Сыдықбековтың]] ''«Тау арасында»'' романында . [[Әуезов]] шығармашылығының эпикалық дәстүрі сезілетіндігіне назар аударды. Ал Әуезовтің ''«Қилы заман»'' повесінің тақырыбы [[Аалы Тоқамбаев|А. Тоқомбаев]]тың ''«Таң алдында»'' атты повесть жазуына ықпал етті. ''«Манас»'' эпосының толық халықтың нұсқасын жасау жолындағы рөлін ерекше атап өтті. Әуезов шығармашылығына деген ықыласқа тұрақты зейін аударып, Абдылдажан ''«Түркі тілдес елдер әдебиетіндегі Әуезовтің рөлі» деген зерттеу еңбек жазды («Заман», 1997), сөйтіп ұлы жазушының шығармашылығын «өлемнің жалпы тізбегіндегі маңызды бөлік ретінде»'' қарастырды (''«М. Әуезов және қырғыз әдебиеті», [[1989]]'').&lt;ref&gt;Мұхтар Әуезов энциклопедиясы — Алматы, «Атамұра» баспасы, 2011 жыл. ISBN 978-601-282-175-8&lt;/ref&gt;

==Дереккөздер==
&lt;references/&gt;

{{Суретсіз мақала}}
{{Stub}}

[[Санат:1956 жылы туғандар]]
[[Санат:Профессорлар]]
[[Санат:Академиктер]]
[[Санат:Филология ғылымдарының докторлары]]</text>
      <sha1>dkyv3135m3gnkgxq6rx421aupzrm1ek</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бостан (Маңғыстау облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>74657</id>
    <revision>
      <id>3063635</id>
      <parentid>2801531</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:52:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5230" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = ауыл
 |атауы                   = Бостан
 |сурет                   =
 |әкімшілік күйі          = Ауылдық округ орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
    |lat_dir =N |lat_deg =43 |lat_min =27 |lat_sec =20
  |lon_dir =E |lon_deg =53 |lon_min =01 |lon_sec =11
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi =
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Қарақия ауданы
 |кестедегі аудан         = Қарақия ауданы{{!}}Қарақия 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Бостан ауылдық округі{{!}}Бостан 
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = Асанов Шаттық Сырымұлы
 |құрылған уақыты         =
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        = ''Октябрьское''
 |статус алуы               = 
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = {{өсім}} 1626
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            =
 |пошта индексі           = 
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
{{мағына|Бостан}}
'''Бостан''' — [[Маңғыстау облысы]] [[Қарақия ауданы]]ндағы ауыл, [[Бостан ауылдық округі]] орталығы. [[1999 жыл]]ға дейін ''Октябрьское'' деп аталып келген.

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы [[Құрық ауылдық округі|Құрық аулынан]] шығысқа қарай 175 км жерде, [[Өзен ойысы]]ның шығысында орналасқан. 

== Тарихы ==
[[1977 жыл|1977]] – [[1995 жыл|1995]] жылдары қаракөл қойын өсіретін «Қарақұдық» кеңшарының ортылығы болып келген. Оның негізінде Бостанда шаруа қожалықтары құрылды.&lt;ref&gt;«Маңғыстау»энциклопедиясы, Алматы, 1997;&lt;/ref&gt;

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 1114 адам (549 ер адам және 565 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 1626 адамды (805 ер адам және 821 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Ауыл шаруашылығы ==
Барлық  Бостан  ауылдық  округіне  қарасты  елді  мекендер  мен  шаруа  қожалықтарды  қосқанда  16170 үй жануары, соның ішінде: 9120 қой, 2372 ешкі, 2243 түйе, 2056 жылқы, 329 сиыр және 50 құс есепте  тұр. Барлық мал басының өсімі байқалады.

Бостан  ауылы  бойынша  асыл тұқымды мал өсіру және еттің  экспорттық әлеуетін арттырудағы бағдарлама бойынша бүгінгі таңда  29 шаруа қожалық жұмыс істеп келеді.

Мал  азығын  ауылда  ашылған  «Жанболат»  ЖШС жене «Ержан» ЖШС серіктестіктердің зауыттары дайындайды.

== Инфрақұрылымы ==
2015-2016 оқу жылында ауылда  50 орындық «Өркен» балабақшасы, 25  орындық  мектеп жанындағы шағын орталық  жұмыс істейді. Ауыл  мектебінде  372  оқушы  білім алып, тәрбиеленеді.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
 
{{Қарақия ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Қарақия ауданы елді мекендері]]</text>
      <sha1>qjlv1icy61ak9jxh9yd9ama5ho5nzjg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жауынбай Амантұрлыұлы Қараев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>75587</id>
    <revision>
      <id>3063577</id>
      <parentid>3063291</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:53:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Talgat D|Talgat D]] ([[User talk:Talgat D|т]]) өңдемелерінен [[User:Kasymov|Kasymov]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10807" xml:space="preserve">'''Жауынбай Амантұрлыұлы Қараев''' (10 мамыр 1956 ж. туған., Сам-2 ауылы, Маңғыстау облысы, ҚазКСР) — білім беру жүйесін ақпараттандыру және оптимальжы басқару (математикалық кибернетика) саласындағы қазақстандық ғалым, физика – математика ғылымдарының кандидаты (1985ж.), педагогика ғылымдарының докторы (1995ж.), профессор (1996ж.). Акмеология ғылымдары академиясының корр.-мүшесі (Санкт-Петербург қ., 1995ж.), ХПБА академигі (Мәскеу қ. 2004ж.), ҚР ПҒА академигі (Алматы қ., 2015ж.)

== Өмірбаяны ==
Жауымбай Амантұрлыұлы 1956 жылы 10 мамырда дүниеге келген.  

1978 жылы [[Атырау мемлекеттік университеті|Гурьев педагогика институтының]] физика-математика факультетін үздік бітірген. 

1978-1979 жылдары МГПИ матанализ кафедрасының оқытушысы болып жұмыс істеді. 

1980-1982 жылдары ҚазКСР ҒА математика және механика институтында стажер-зерттеуші болды. 

1982-1985 жылдары ҚазКСР ҒА ММИ аспирантурасында оқыды. 

1985-1986 жылдары МГПИ аға оқытушысы болып жұмыс істеді. 

1986-1989 жылдары Ы.Алтынсарин ат. ПҒҒЗИ информатика бөлімінің меңгерушісі.  

1989-1992 жылдары Ы.Алтынсарин ат. ПҒҒЗИ директорының ғылым жөніндегі орынбасары.   

1992-1998 жылдары Алматы қалалық біліктілікті арттыру институтының директоры. 

1998-1999 ж. Ы.Алтынсарин ат. ҚБА-ның 1-ші вице-президенті.  

1999-2000 жылдары-ҚР БҒМ Білім комитеті төрағасының орынбасары. 

2000-2003 жылдары-ҚР БҒМ жалпы орта білім департаментінің директоры. 

2003-2007 жылдары ҚазМемҚызПИ-де проректор қызметін атқарды. 

2007-2010 жылдары Маңғыстау облысы әкімінің орынбасары қызметін атқарды. 

2010-2012 жылдары &quot;Нұр Отан&quot;ХДП Маңғыстау филиалы төрағасының 1-орынбасары. 

2012 жылы 14 маусымнан 30 қыркүйекке дейін ҚР Білім және ғылым министрінің кеңесшісі. 

2012-2021 жылдары &quot;Өрлеу &quot;БАҰО&quot; АҚ Басқарма төрағасының 1-орынбасары. 

2021 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін Ы.Алтынсарин ат. ҰБА бас ғылыми қызметкері 

== Марапаттар ==
* &quot;Қазақстан Республикасының Білім беру ісінің үздігі&quot; (1994 ж.),
* Ы.Алтынсарин (2006 ж.),
* &quot;Қазақстан Республикасының ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін&quot; (2016 ж.) төсбелгі,
* &quot;[[Құрмет ордені|Құрмет]]&quot; ордені (2011 ж.), мерекелік медальдары

== Жарияланымдар ==
4 монография, 2 оқулық, 5 әдістемелік құрал, 150-ден астам ғылыми мақала, &quot;үш өлшемді әдістемелік оқыту жүйесі&quot;Педагогикалық технологиясының авторы. Оның жетекшілігімен 2 докторлық және 15 кандидаттық диссертациялар  қорғалған.

== Ғылыми қызметі ==
Ж.А. Қараевтың ғылыми қызметі 1982 жылы ҚазССР ҒА ММИ аспирантурасына түсуден басталды.

1985 жылы &quot;Параболалық типтегі сызықтық жүктелген теңдеулердің коэффициенттерімен оптимальды басқару мәселелері&quot; тақырыбында кандидаттық диссертация қорғады. Ол алғаш рет жүктелген параболалық теңдеулермен сипатталған оңтайлы басқару мәселесін зерттеді. Ж.Караев Соболев кеңістігіндегі Математикалық физика теңдеуінің жаңа түрінің шектік есебінің жалпыланған шешімінің болуы мен бірегейлігі туралы теореманы дәлелдеді. Қарастырылып отырған мәселенің оңтайлылығының қажетті және жеткілікті шарттарын теоремалар түрінде негіздеді. Алынған ғылыми нәтижелер жылу процестерін оңтайлы басқару, мелиорация және экология мәселелерін шешуде маңызды қолданбалы мәндерге ие. Ж.Қараев зерттелетін мәселені сандық әдіспен шешу алгоритмін әзірледі.

1986 жылы ҚазССР Білім беру министрлігі Ж.Қараевты Ы.Алтынсарин ат. ПҒҒЗИ-ға қайта бөліп, информатика бөлімінің меңгерушісі қызметіне тағайындады. &quot;Мектеп оқушыларын компьютерлік сауаттылықпен қамтамасыз ету&quot; Бүкілодақтық жобасын ҚазКСР-да іске асыру мақсатында информатика және ЕТ оқыту әдістемесі бөлімі құрылды. Бөлімнің жұмысына тікелей ҚазКСР оқу-ағарту министрлігі жетекшілік етті (1986-1988жж.) Ж. Қараевтың педагогика ғылымы саласындағы ғылыми жетістіктері осы жылдары мынадай нәтижелермен сипатталады.
№ Қазақ тілінде 10-11 сынып үшін информатика сабақтарын әзірлеу. 7-9 сыныптарға арналған информатика оқулықтарын дайындау, сондай-ақ &quot;ЭЕМ және программалау элементтері&quot;, &quot;Компьютерді оқыту процесіне пайдалануға кіріспе&quot;, &quot;Информатикадан есептер жинағы&quot; және т. б.            5 әдістемелік құралдарын дайындады.
№ 1995 жылы &quot;Компьютерлік оқыту технологиясын қолдану жағдайында оқушылардың танымдық қызметін жандандыру&quot; атты докторлық диссертациясын сәтті қорғады (ҚР-дағы білімді ақпараттандыру тақырыбындағы алғашқы докторлық диссертация).
№ Оның басшылығымен 10 кандидаттық диссертация қорғалды және 70-тен астам ғылыми мақалалар дайындалды. Ол &quot;Білім және еңбек&quot; ғылыми-көпшілік журналында 1987 жылдан 1990 жылға дейін тұрақты жұмыс істейтін &quot;ЭЕМ мектебі&quot; айдарын жүргізді. Бұл жұмыс 50-ден астам  ғылыми-көпшілік мақалалар түрінде жүзеге асырылды және журнал оқырмандары арасында үлкен танымалдыққа ие болды.
Ж. Қараевтың басшылығымен ҚР бірінші орта білім беру МЖМБС (1998ж.) әзірленіп, бекітілді. &quot;Оқу бағдарламаларын, оқулықтар мен ОӘК элементтерін әзірлеу мен сараптауға қойылатын дидактикалық талаптар&quot; түрінде ҚР жаңа буын оқулықтарын дайындаудың ғылыми негіздері әзірленді. Проф. Ж. Караев ҚР мектептерінің тәжірибесіне оқытудың үш өлшемді әдістемелік жүйесінің авторлық технологиясын әзірлеп, енгізді. Білім беруді дамытудың аталмыш тренді бойынша (оқу процесін технологияландыру) 4 монография дайындалды, 5 кандидаттық және 2 докторлық диссертация қорғалды.
Авторлық технологияның ғылыми негіздері мен практикалық маңыздылығы Қазақстан Республикасының алдыңғы қатарлы жоғары оқу орындары мен Ресей, Германия, Оңтүстік Корея, Испания, Франция ғылыми орталықтарының семинарларында баяндалып, осы елдердің жетекші ғалымдары мақұлдады.
Қазіргі уақытта проф. Ж.Караев педагогикалық ғылымды дамытудың маңызды және перспективалы бағытымен – STEM-тәсіл негізінде орта білім беру жүйесін жаңғырту мәселелерімен айналысады. Осы мәселе бойынша Ж.Қараев бірнеше ғылыми мақалалар жариялап, &quot;STEM-тәсіл негізінде орта білім беру жүйесін трансформациялаудың дидактикалық негіздері&quot; монографиясын дайындады.


{{wikify}}

[[Санат:1956 жылы туғандар]]
[[Санат:Педагогика ғылымдарының докторлары]]
[[Санат:Профессорлар]]
[[Санат:Қазақстан ғалымдары]]
[[Санат:Құрмет орденінің (Қазақстан) иегерлері]]


{{Stub}}</text>
      <sha1>r6u41eb5a9oqvopbvriecc3re5avh3y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063591</id>
      <parentid>3063577</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:14:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ғылыми қызметі */[[Санат:Атырау мемлекеттік университеті түлектері]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10902" xml:space="preserve">'''Жауынбай Амантұрлыұлы Қараев''' (10 мамыр 1956 ж. туған., Сам-2 ауылы, Маңғыстау облысы, ҚазКСР) — білім беру жүйесін ақпараттандыру және оптимальжы басқару (математикалық кибернетика) саласындағы қазақстандық ғалым, физика – математика ғылымдарының кандидаты (1985ж.), педагогика ғылымдарының докторы (1995ж.), профессор (1996ж.). Акмеология ғылымдары академиясының корр.-мүшесі (Санкт-Петербург қ., 1995ж.), ХПБА академигі (Мәскеу қ. 2004ж.), ҚР ПҒА академигі (Алматы қ., 2015ж.)

== Өмірбаяны ==
Жауымбай Амантұрлыұлы 1956 жылы 10 мамырда дүниеге келген.  

1978 жылы [[Атырау мемлекеттік университеті|Гурьев педагогика институтының]] физика-математика факультетін үздік бітірген. 

1978-1979 жылдары МГПИ матанализ кафедрасының оқытушысы болып жұмыс істеді. 

1980-1982 жылдары ҚазКСР ҒА математика және механика институтында стажер-зерттеуші болды. 

1982-1985 жылдары ҚазКСР ҒА ММИ аспирантурасында оқыды. 

1985-1986 жылдары МГПИ аға оқытушысы болып жұмыс істеді. 

1986-1989 жылдары Ы.Алтынсарин ат. ПҒҒЗИ информатика бөлімінің меңгерушісі.  

1989-1992 жылдары Ы.Алтынсарин ат. ПҒҒЗИ директорының ғылым жөніндегі орынбасары.   

1992-1998 жылдары Алматы қалалық біліктілікті арттыру институтының директоры. 

1998-1999 ж. Ы.Алтынсарин ат. ҚБА-ның 1-ші вице-президенті.  

1999-2000 жылдары-ҚР БҒМ Білім комитеті төрағасының орынбасары. 

2000-2003 жылдары-ҚР БҒМ жалпы орта білім департаментінің директоры. 

2003-2007 жылдары ҚазМемҚызПИ-де проректор қызметін атқарды. 

2007-2010 жылдары Маңғыстау облысы әкімінің орынбасары қызметін атқарды. 

2010-2012 жылдары &quot;Нұр Отан&quot;ХДП Маңғыстау филиалы төрағасының 1-орынбасары. 

2012 жылы 14 маусымнан 30 қыркүйекке дейін ҚР Білім және ғылым министрінің кеңесшісі. 

2012-2021 жылдары &quot;Өрлеу &quot;БАҰО&quot; АҚ Басқарма төрағасының 1-орынбасары. 

2021 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін Ы.Алтынсарин ат. ҰБА бас ғылыми қызметкері 

== Марапаттар ==
* &quot;Қазақстан Республикасының Білім беру ісінің үздігі&quot; (1994 ж.),
* Ы.Алтынсарин (2006 ж.),
* &quot;Қазақстан Республикасының ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін&quot; (2016 ж.) төсбелгі,
* &quot;[[Құрмет ордені|Құрмет]]&quot; ордені (2011 ж.), мерекелік медальдары

== Жарияланымдар ==
4 монография, 2 оқулық, 5 әдістемелік құрал, 150-ден астам ғылыми мақала, &quot;үш өлшемді әдістемелік оқыту жүйесі&quot;Педагогикалық технологиясының авторы. Оның жетекшілігімен 2 докторлық және 15 кандидаттық диссертациялар  қорғалған.

== Ғылыми қызметі ==
Ж.А. Қараевтың ғылыми қызметі 1982 жылы ҚазССР ҒА ММИ аспирантурасына түсуден басталды.

1985 жылы &quot;Параболалық типтегі сызықтық жүктелген теңдеулердің коэффициенттерімен оптимальды басқару мәселелері&quot; тақырыбында кандидаттық диссертация қорғады. Ол алғаш рет жүктелген параболалық теңдеулермен сипатталған оңтайлы басқару мәселесін зерттеді. Ж.Караев Соболев кеңістігіндегі Математикалық физика теңдеуінің жаңа түрінің шектік есебінің жалпыланған шешімінің болуы мен бірегейлігі туралы теореманы дәлелдеді. Қарастырылып отырған мәселенің оңтайлылығының қажетті және жеткілікті шарттарын теоремалар түрінде негіздеді. Алынған ғылыми нәтижелер жылу процестерін оңтайлы басқару, мелиорация және экология мәселелерін шешуде маңызды қолданбалы мәндерге ие. Ж.Қараев зерттелетін мәселені сандық әдіспен шешу алгоритмін әзірледі.

1986 жылы ҚазССР Білім беру министрлігі Ж.Қараевты Ы.Алтынсарин ат. ПҒҒЗИ-ға қайта бөліп, информатика бөлімінің меңгерушісі қызметіне тағайындады. &quot;Мектеп оқушыларын компьютерлік сауаттылықпен қамтамасыз ету&quot; Бүкілодақтық жобасын ҚазКСР-да іске асыру мақсатында информатика және ЕТ оқыту әдістемесі бөлімі құрылды. Бөлімнің жұмысына тікелей ҚазКСР оқу-ағарту министрлігі жетекшілік етті (1986-1988жж.) Ж. Қараевтың педагогика ғылымы саласындағы ғылыми жетістіктері осы жылдары мынадай нәтижелермен сипатталады.
№ Қазақ тілінде 10-11 сынып үшін информатика сабақтарын әзірлеу. 7-9 сыныптарға арналған информатика оқулықтарын дайындау, сондай-ақ &quot;ЭЕМ және программалау элементтері&quot;, &quot;Компьютерді оқыту процесіне пайдалануға кіріспе&quot;, &quot;Информатикадан есептер жинағы&quot; және т. б.            5 әдістемелік құралдарын дайындады.
№ 1995 жылы &quot;Компьютерлік оқыту технологиясын қолдану жағдайында оқушылардың танымдық қызметін жандандыру&quot; атты докторлық диссертациясын сәтті қорғады (ҚР-дағы білімді ақпараттандыру тақырыбындағы алғашқы докторлық диссертация).
№ Оның басшылығымен 10 кандидаттық диссертация қорғалды және 70-тен астам ғылыми мақалалар дайындалды. Ол &quot;Білім және еңбек&quot; ғылыми-көпшілік журналында 1987 жылдан 1990 жылға дейін тұрақты жұмыс істейтін &quot;ЭЕМ мектебі&quot; айдарын жүргізді. Бұл жұмыс 50-ден астам  ғылыми-көпшілік мақалалар түрінде жүзеге асырылды және журнал оқырмандары арасында үлкен танымалдыққа ие болды.
Ж. Қараевтың басшылығымен ҚР бірінші орта білім беру МЖМБС (1998ж.) әзірленіп, бекітілді. &quot;Оқу бағдарламаларын, оқулықтар мен ОӘК элементтерін әзірлеу мен сараптауға қойылатын дидактикалық талаптар&quot; түрінде ҚР жаңа буын оқулықтарын дайындаудың ғылыми негіздері әзірленді. Проф. Ж. Караев ҚР мектептерінің тәжірибесіне оқытудың үш өлшемді әдістемелік жүйесінің авторлық технологиясын әзірлеп, енгізді. Білім беруді дамытудың аталмыш тренді бойынша (оқу процесін технологияландыру) 4 монография дайындалды, 5 кандидаттық және 2 докторлық диссертация қорғалды.
Авторлық технологияның ғылыми негіздері мен практикалық маңыздылығы Қазақстан Республикасының алдыңғы қатарлы жоғары оқу орындары мен Ресей, Германия, Оңтүстік Корея, Испания, Франция ғылыми орталықтарының семинарларында баяндалып, осы елдердің жетекші ғалымдары мақұлдады.
Қазіргі уақытта проф. Ж.Караев педагогикалық ғылымды дамытудың маңызды және перспективалы бағытымен – STEM-тәсіл негізінде орта білім беру жүйесін жаңғырту мәселелерімен айналысады. Осы мәселе бойынша Ж.Қараев бірнеше ғылыми мақалалар жариялап, &quot;STEM-тәсіл негізінде орта білім беру жүйесін трансформациялаудың дидактикалық негіздері&quot; монографиясын дайындады.


{{wikify}}

[[Санат:1956 жылы туғандар]]
[[Санат:Педагогика ғылымдарының докторлары]]
[[Санат:Профессорлар]]
[[Санат:Қазақстан ғалымдары]]
[[Санат:Құрмет орденінің (Қазақстан) иегерлері]]
[[Санат:Атырау мемлекеттік университеті түлектері]]


{{Stub}}</text>
      <sha1>fzk5k0exivvuh52nbojuu3rjco2akt5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төңірберген Қалилаханов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>82814</id>
    <revision>
      <id>3063597</id>
      <parentid>2431654</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:32:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <comment>{{Біріктірілсін|Тәңірберген Қалилаханов}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2393" xml:space="preserve">{{Біріктірілсін|Тәңірберген Қалилаханов}}
'''Қалилаханов Төңірберген''' (10.4.1916, Сарқант ауданы, Кесік құмы) — жазушы, драматург. Талғар қаласындағы ауыл шаруашылығы техникумын бітірген. &quot;[[Ленин жолы]]&quot; газетінде әдеби қызметкер, Ақсу театрында директор болды. ұлы Отан соғысы жылдары алған жарақаттардың салдарынан қос жанарынан айырынса да зерттеу жұмыстарынан қол үзбеген. Ақсу ауданы газетінде редактор болды. Қалилаханов ақын Сара шығармашылығын зерттеушілердің бірі. &quot;Ақын Сара&quot; кітабының авторы. Жазушы қаламынан туған &quot;Абылай аманаты&quot;, &quot;Алтын бесік&quot; пьесалары облыс қазақ драма театрының сахнасында қойынған. Тарихи тақырыпта жазылған &quot;Қазақ каганаты&quot;, &quot;Қара шаш&quot; пьесалары бар. Қ. &quot;Қыпша&quot; ертегі драмасының, &quot;ӘсетМақпал&quot; либреттосының, &quot;Ақын Сара&quot; киносңенарийінің авторы. Тарихи-танымдық мақалалары мерзімді басылымдарда жарияланған. Жазушының &quot;Түп төркін&quot;, &quot;Хандар шыққан Қазақстан&quot; тарихи хикая өңтімелер ңиклі, &quot;Қош, қонақжай дүние&quot;, &quot;құдақұрмет&quot;, &quot;Балаларыма&quot; деген өлең-поэмалары бар. Қалилаханов Талдықорған қаласында, Қосағаш ауылында, Жансүгіров кентінде акын Сараға ескерткіштің орнатылуына ұйытқы болған азаматтардың бірі.
&lt;ref&gt;Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3&lt;/ref&gt;

==Дереккөздер==
&lt;references/&gt;

{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}


{{Stub}}</text>
      <sha1>5ftm81aj2rgqbr078xh6pja9fav1x9m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тәңірберген Қалилаханов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>96355</id>
    <revision>
      <id>3063561</id>
      <parentid>3063025</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:29:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac]] ([[User talk:Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|т]]) өңдемелерінен [[User:Kaiyr|Kaiyr]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1667" xml:space="preserve">'''Тәңірберген Қалилаханов''' (10. 4.1916 жылы туған, [[Алматы облысы]] [[Сарқан ауданы]] [[Кесік құмы]]) - [[жазушы]], [[драматург]].  &quot;Ленин жолы&quot; газетінде әдеби [[қызметкер]], [[Ақсу]] театрының директоры, [[Ақсу ауданы]]ның газетінде [[редактор]] [[қызмет]]ін атқарған. Қалиханов ақын Сара [[Шығармашылық|шығармашылығын]] зерттеушілердің бірі. &quot;Ақын Сара&quot; кітабының авторы. [[Жазушы]] қаламынан туған &quot;Абылай аманаты&quot;, &quot;Алтын бесік&quot; [[пьеса]]лары облыстық қазақ драма театрының [[сахна]]сында қойылған. &quot;Қазақ қағанаты&quot;, &quot;Қара шаш&quot; ертегі драмасының, &quot;Әсет-Мақпал&quot; либреттосының, &quot;Ақын Сара&quot; киносценарийінің авторы. Жазушының &quot;Түп төркін&quot;, &quot;Хандар шыққан Қазақстан&quot; тарихи [[хикая]] әңгімелер циклі, &quot;Қош, қонақжай дүние&quot;, &quot;Құда құрмет&quot;, &quot;Балаларыма&quot; [[өлең]]-[[поэма]]лары [[жарық]] көрген.&lt;ref&gt;Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6&lt;/ref&gt;
==Дереккөздер==
&lt;references/&gt;
{{Stub: Қазақ әдебиеті}}
{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}</text>
      <sha1>hz9kjzrgh7ezv2y0z50hhdl1o77uheb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063595</id>
      <parentid>3063561</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:28:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <comment>[[Санат:Сарқан ауданында туғандар]]
[[Санат:10 сәуірде туғандар]]
[[Санат:1916 жылы туғандар]]
[[Санат:Қазақстан драматургтері]]
[[Санат:Қазақстан жазушылары]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1921" xml:space="preserve">'''Тәңірберген Қалилаханов''' (10. 4.1916 жылы туған, [[Алматы облысы]] [[Сарқан ауданы]] [[Кесік құмы]]) - [[жазушы]], [[драматург]]. 

&quot;Ленин жолы&quot; газетінде әдеби [[қызметкер]], [[Ақсу]] театрының директоры, [[Ақсу ауданы]]ның газетінде [[редактор]] [[қызмет]]ін атқарған. Қалиханов ақын Сара [[Шығармашылық|шығармашылығын]] зерттеушілердің бірі. &quot;Ақын Сара&quot; кітабының авторы. Жазушы қаламынан туған &quot;Абылай аманаты&quot;, &quot;Алтын бесік&quot; [[пьеса]]лары облыстық қазақ драма театрының сахнасында қойылған. &quot;Қазақ қағанаты&quot;, &quot;Қара шаш&quot; ертегі драмасының, &quot;Әсет-Мақпал&quot; либреттосының, &quot;Ақын Сара&quot; киносценарийінің авторы. 

Жазушының &quot;Түп төркін&quot;, &quot;Хандар шыққан Қазақстан&quot; тарихи хикая әңгімелер циклі, &quot;Қош, қонақжай дүние&quot;, &quot;Құда құрмет&quot;, &quot;Балаларыма&quot; өлең-поэмалары жарық көрген.&lt;ref&gt;Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6&lt;/ref&gt;
==Дереккөздер==
&lt;references/&gt;
{{Stub: Қазақ әдебиеті}}
{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Сарқан ауданында туғандар]]
[[Санат:10 сәуірде туғандар]]
[[Санат:1916 жылы туғандар]]
[[Санат:Қазақстан драматургтері]]
[[Санат:Қазақстан жазушылары]</text>
      <sha1>ijvpd27pbjwj6t4rnk4vzpz97iicnr5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063596</id>
      <parentid>3063595</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:28:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <comment>/* Дереккөздер */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1922" xml:space="preserve">'''Тәңірберген Қалилаханов''' (10. 4.1916 жылы туған, [[Алматы облысы]] [[Сарқан ауданы]] [[Кесік құмы]]) - [[жазушы]], [[драматург]]. 

&quot;Ленин жолы&quot; газетінде әдеби [[қызметкер]], [[Ақсу]] театрының директоры, [[Ақсу ауданы]]ның газетінде [[редактор]] [[қызмет]]ін атқарған. Қалиханов ақын Сара [[Шығармашылық|шығармашылығын]] зерттеушілердің бірі. &quot;Ақын Сара&quot; кітабының авторы. Жазушы қаламынан туған &quot;Абылай аманаты&quot;, &quot;Алтын бесік&quot; [[пьеса]]лары облыстық қазақ драма театрының сахнасында қойылған. &quot;Қазақ қағанаты&quot;, &quot;Қара шаш&quot; ертегі драмасының, &quot;Әсет-Мақпал&quot; либреттосының, &quot;Ақын Сара&quot; киносценарийінің авторы. 

Жазушының &quot;Түп төркін&quot;, &quot;Хандар шыққан Қазақстан&quot; тарихи хикая әңгімелер циклі, &quot;Қош, қонақжай дүние&quot;, &quot;Құда құрмет&quot;, &quot;Балаларыма&quot; өлең-поэмалары жарық көрген.&lt;ref&gt;Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6&lt;/ref&gt;
==Дереккөздер==
&lt;references/&gt;
{{Stub: Қазақ әдебиеті}}
{{wikify}}

{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Сарқан ауданында туғандар]]
[[Санат:10 сәуірде туғандар]]
[[Санат:1916 жылы туғандар]]
[[Санат:Қазақстан драматургтері]]
[[Санат:Қазақстан жазушылары]]</text>
      <sha1>01cjjkjitunmyo91d2isanx7hxp57ap</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Фалькбеер контргамбиты</title>
    <ns>0</ns>
    <id>96988</id>
    <revision>
      <id>3063558</id>
      <parentid>3062959</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:27:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5134" xml:space="preserve">{{Шахмат диаграммасы|=
| tright
| '''Фалькбеер контргамбиты'''
|=
  8 |rd|nd|bd|qd|kd|bd|nd|rd|=
  7 |pd|pd|pd|  |  |pd|pd|pd|=
  6 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
  5 |  |  |  |pd|pd|  |  |  |=
  4 |  |  |  |  |pl|pl|  |  |=
  3 |  |  |  |  |  |  |  |  |=
  2 |pl|pl|pl|pl|  |  |pl|pl|=
  1 |rl|nl|bl|ql|kl|bl|nl|rl|=
     a  b  c  d  e  f  g  h
| '''Жүрістер'''&lt;br&gt;1.e4 e5 2.f4 d5&lt;br&gt;'''ECO'''&lt;br&gt;C31&lt;br&gt;'''Тармақ'''&lt;br&gt;[[Патшалық гамбит]]
}}
'''Фалькбеер контргамбиты''' (патшалық  контргамбит) — [[Шахмат|шахмат]] [[дебюті (шахмат)|дебют]], келесі жүрістермен басталады: 

'''1. e4 e5''' &lt;br /&gt;
'''2. f4 d5''' 

[[Ашық дебюттер|ашық бастамаларға]] жатады. Негізгі мақсаты қараның пешкасын құрбан ету арқылы, ақтың патшасының әлсіздігін қолдану. Көп ойналатын 3.exd5 тен кейін қара 3... exf4 ойнап қабылданған патшалық гамбитке көше алады, 3... e4, немесе заманауи 3... c6. 

Ақтың ең көп кездесетін қатесі 3.fxe5??. Бұл жүрістен кейін қаралар 3... Qh4+ 4.g3 Qxe4+ патша мен тураға бір уақытта шабуылдап материал жеңе алады немесе 4. Ke2 Qxe4+ 5.Kf2 Bc5+ арқылы патшаны одан сайын әлсіретеді. 

Бұл дебют Австриялық мастер [[Эрнст Фалькбеер]] атымен аталған. Ол бұл дебютті 1851 жылы [[Адольф Андерссен|Адольф Андерссенге]] қарсы ойнады. [[Шахмат дебюттерінің энциклопедиясы]] Фалькбеер контргамбитіне C31 және C32 кодтарын берді. 
== Ескі тармағы 3... e4 ==
Бұл тармақта, қара құрбан етілген пешкасы үшін дамуда озып, ақтардың патшасының әлсіретеді. Көп кездесетін тармақта : 4.d4 Nf6 5.dxe4 Nxe4 6.Nf3 Bc5, қаралар ақтың f2 шаршысының әлсіздігіне көзделеді. Остравада 1923 жылы [[Рудольф Шпильманн]] мен [[Зигберт Тарраш]] арасында ойналған ойын 7.Qe2 Bf5 8.g4?! 0-0! 9.gxf5 Re8 жүрістерімен жалғасты. Осы позицияда қаралар өте мықты, себебі қаралар материалды қайтарып, ақтардың позициялық кемшіліктерін сақтайды.

Бұл тармақ қараларды көптеген қиыншылықтармен қалдырғандықтан [[Екінші дүниежүзілік соғыс|Екінші Дүниежүзілік соғыстан]] соң барлығы осы тармақтан бас тартты.

== Нимцович тармағы 3...c6 ==
Бұл 3.exd5 жүрісінен кейін көптеп ойналатын болды. Бұны [[Арон Нимцович]] 1906 жылы Мюнхенде Рудольф Шпильманға қарсы сәтті ойнады. Бірақ Франк Маршалл бұл жүрісті 1905 жылы Остендтте Ричард Тейхманнды 34 жүрісте жеңіп таныстырды. Өз жүрісін 1914 жылы Маршал &quot;Инновация&quot; деп атады.

Қаралар екі ойында да жеңіске жеткенімен, 3...c6 жылдар бойы белгісіз болып қала барді. 1911 жылы Карлсбадтағы Пол Джонердің жас Алехинге қарсы жойқын жеңісіне қарамастан ақтар 4.Qe2 жүрісімен жауап бере алады. Бұл позиция заманауи Патша гамбитінің қорғанысына ұқсас, Ақтар өздерінің 4-2 пешкаларының көпшілігін пайдалануға тырысады, ал қара өз белсенді фигураларына және f4 пешкасы арқылы Ақ патшаға қарсы ойнауға тырысады. Теория нақты байламға келген жоқ, бірақ бұл позиция Қаралар үшін 3...e4-ке қарағанда көбірек мүмкіндік беретіні дәлелденген

== Әдебиет ==
* Шахмат. Энциклопедиялық  сөздік, беттер 176
* ''Панов В., Эстрин Я., Калиниченко Н.'' Курс дебютов. Т. 1 — М.: Андреевский флаг, 1993. Стр. 38—44
{{chess-stub}}

{{Патшалық гамбит}}
{{Дебюттер}}

{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:Ашық дебюттер]]
[[Санат:Гамбиттер]]
[[Санат:Патшалық гамбит]]</text>
      <sha1>krrtb4slxeeid9dy423kdxt1fpk4ier</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бек Тоғысбаев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>97238</id>
    <revision>
      <id>3063504</id>
      <parentid>3063451</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:55:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <comment>[[Санат:Ерен еңбегі үшін медалінің (Қазақстан) иегерлері]]
[[Санат:Балқаш ауданында туғандар]]
[[Санат:Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті түлектері]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2847" xml:space="preserve">'''Бек Тоғысбаев''' (10.2.1936 жылы туған, [[Алматы облысы]] [[Балқаш ауданы]]  [[Жиделі (Алматы облысы)|Жиделі]] ауылы) - жазушы, драматург. 

[[ҚазҰУ]]-ды бітірген (1957).

1957 - 58 жылдары Алматы облысындағы &quot;Коммунизм таңы&quot; газетінде әдеби қызметкер,

1958 - 60 жылдары &quot;[[Жас Алаш]]&quot;,

1964 - 68 жылдары &quot;Қазақ әдебиеті&quot; газеттерінде, [[Парасат]] журналында бөлім меңгерушісі

1969 - 70 жылдары &quot;Жазушы&quot; баспасында бас редактордың
орынбасары болып қызмет атқарған.

1970 - 75 жылдары Қазақстан Мәдениет министірлігінде басқарма бастығы,

1975 жылы
Қазақстан Кинематографистер одағында,

1983 - 85 жылдары &quot;Жазушы&quot; баспасында да әр түрлі қызметтер атқарған.

&quot;Жаңбырлы күз&quot; (1960), &quot;Үміт&quot; (1963), &quot;Алдыңғы толқын&quot; (1967), &quot;Асыл адам айнымас&quot; (1973), &quot;Намыс&quot; (1982), &quot;Шалғайда&quot; (1986), &quot;Тарихтың ашылмаған беттері&quot; (2001), &quot;Бұрын және бүгін&quot; (2003), &quot;Әкеден ұл туса&quot; (2004), т.б. кітаптары және &quot;[[Шәкәрім]] Қажының қазасы&quot; пьесалар жинағы жарық көрді. Шығармалары шет ел тілдеріне аударылған. &quot;Ақын Сара&quot;, &quot;Алтыннан ардақты&quot;, &quot;Намыс&quot;, &quot;Түңгі от&quot; атты пьесалары республикалық, облыстық [[театр]]ларда қойылды. 

== Марараттар ==

* Құрмет грамотасы, 
* &quot;[[Ерен еңбегі үшін медалі|Ерен еңбегі үшін]]&quot; медалі(2000).
* Халықаралық &quot;[[Алаш]]&quot; әдеби сыйлық лауреаты (2003).&lt;ref&gt;“ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6&lt;/ref&gt;

==Дереккөздер==
&lt;references/&gt;

{{Stub: Қазақ әдебиеті}}
{{Суретсіз мақала}}

[[Санат:1936 жылы туғандар]]
[[Санат:Қазақстан жазушылары]]
[[Санат:Қазақстан драматургтері]]
[[Санат:Ерен еңбегі үшін медалінің (Қазақстан) иегерлері]]
[[Санат:Балқаш ауданында туғандар]]
[[Санат:Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті түлектері]]</text>
      <sha1>2mhjoacb4jmmg2r59p8dni1ouznos89</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Kasymov</title>
    <ns>3</ns>
    <id>122375</id>
    <revision>
      <id>3063530</id>
      <parentid>3063227</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T16:48:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[User talk:Ерден Карсыбеков|т]]) өңдемелерінен [[User:Kasymov|Kasymov]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="103133" xml:space="preserve">{{Мұрағат|қыркүйек 2011 — қаңтар 2015|қаңтар 2015 — 2016 қаңтар|қаңтар 2016 — қаңтар 2017|қаңтар 2017 — сәуір 2019|маусым 2019 — желтоқсан 2020|ақпан 2021 — қаңтар 2022}}
 
{{астынан}}

== Кері байланыс ==

{{@|Madi Dos}}, {{@|Аrysтanbek}} телеграмда бармын, менде уақыт тығыз, оны түсіндіріп отыратын уақытым болмайды. Сосын нені түсіндермін? ''Болмасаңда ұқсап бақ'' демекші үлгілерді мен көбіне орыс, кейде ағылшын уикиден қарап жасаймын. Madi Dos қатысушыға дені дұрыс мақала, санаттарға қарап көрсеңіз болады деп түсіндіргенмін. Өзіміз де уикипедияны солай ізденіп, сұрап үйренгенбіз. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 15:01, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)

:Елдің бәрі бірдей емес Касымов мырза. Жарайсыз, үйренгеніңіз жақсы екен. Алайда уикиді түсінбейтін, бірақ мақала қосып өңдегісі келетін, үлес қосқысы келетін адамдар бар. Сондай энтуазистердің бетін бұрып бағыт сілтеп жіберуге қазіргі зымыраған уақытта  уики беті жеткіліксіз сияқты.Ал мессенжерлерге, Телеграмға адамдар  жедел кіріп сұрақтарына жауап алуға ыңғайлы. Топқа кіргіңіз келмегенді мен сізді &quot;ұрының арты қуыс&quot;  дегендей басқаша түсіндім. 
:''Сосын нені түсіндіремін?'' Уикиде жетеді түсіндіретін нәрсе.  [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 01:13, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
::@[[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] мырза бізде онсызда белсенді қатысушыдар өте аз, жеке басына тиісіп белсенділерді Уикипедиядан суытып алуымыз мүмкін, бізге арбаны да сындырмайтын, өгізді де өлтірмейтін бейтарап жолды ұстану керек. Қараңыз: [[Уикипедия:Сыпайылық]] &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 07:39, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
:::{{@|Madi Dos}} мен оны жазып көрсете алмаймын, осында н/е телеграмда қандай айырмашылық бар? ''Энтуазистер'' мысалы ретінде таңдаулы/жақсы мақалаларды қараса болады, тегі болмай жатса басқа дамыған уикилерді қарап көрсің. Кезінде жоғарыда айтып кеткендей басқа уикиден қарап, қиналсақта біршама нәрсені үйрендік (біраз қатысушылар солай жасады). Қазір қайта көптеген үлгі, санаттар, жақсы көлемді мақалалар жетіп тұр ғой. Егер шын ыңталары болса, менің (өзіне көп алатын админ сымақ демекші) көмегім шамалы болады-ау. Түсінгенім мен оларға түсіндірмегендіктен дамуыларына кедергі жасап жүрсіз деген сізден сондай ой келді, бұл еркін тегін, әркім өз ыңтасы мен шабытына байланысты дамитын жоба негізі. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:34, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)

== Мәліметті неге өшірдің? ==
&lt;s&gt;[https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%97%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D3%A9%D0%BD%D0%B5%D1%80&amp;action=history Зергерлік өнер мақаласындағы мәліметті] неге өшірдің? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:30, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)
:Айдын мырза екеуі мүлдем бөлек тақырыптар ғой. Зергерлік өнер ол дереккіз зат еcім, зергерлік бұйымдар деректі зат есім, яғни қолға ұстап көзбен көріп, тістеп иіскеп көруге болатын заттар. --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 18:47, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)
:: Arystanbek, мақаланы дұрыс қалыпқа келтіргеніңіз үшін рақмет! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:54, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)
:{{@|Arystanbek}} алты жыл бұрынғы нәрсе екен, тәжірибе аз болғаннан дұрыс біріктірмеген екенмін, интеруики мен санатты қойып шығу керек. Маған сілтей бермей --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:21, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)&lt;/s&gt;

== Бұрыс белсенділік ==

&lt;s&gt;[[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы]] деген мақаланы қандай мақсатпен жойып тастағансың? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:58, 2022 ж. қаңтардың 28 (+06)
*Әй, админсымақ, сұраққа неге жауап бермей жүрсің? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:15, 2022 ж. ақпанның 11 (+06)&lt;/s&gt;

== Үлгі:Кино→ |Жыл ==

Қайырлы кеш Kasymov! Сізге жүгінбегелі біраз уақыт болыпты, 2020 жылдағыдай сіздің талқылауыңызға жиі жазған кездерді сағынып кетіппін, шынында!:)

Іске келер болсақ, [[:Үлгі:Кино]] үлгісіндегі Жыл бөлімінде автоматты сілтемені дұрыстау керек сияқты, өйткені қандай да бір фильмнің шыққан жылын мысалы 2007 деп жазғанда тек сол жазған 2007 ге ғана сілтейді, ал «2007» дегеніміз «2007 жыл» деген мақалаға айдау беті болып табылады, сондықтан мақаланың үлгісінде жасыл сілтеме пайда болады. Сол жасыл сілтеме пайда болмайтындай, автоматты түрде «???? жыл» дегенге сілтейтіндей жөндесеңіз.--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 18:10, 2022 ж. ақпанның 5 (+06)

:@[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] [[Арнайы:Diff/2982636|осылай жазса]] жетпей ме? Осылай дұрыс сияқты. &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 22:06, 2022 ж. ақпанның 5 (+06)
::{{@|Nurtenge}} жасалды, тек санмен көрсету керек: '''2009''', {{@|Arystanbek}} мырза олай жасаса санат шықпай қалады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:27, 2022 ж. ақпанның 6 (+06)
:::Рахмет көп-көп! [[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 21:38, 2022 ж. ақпанның 6 (+06)

== Туған күнге байланысты санатты неге алып тастадың(ыз)??? ==

Мысалы, 5 мамырда туғандар деген санатты алып тастапсыз, не үшін? Олар басты бетте бүгін туғандар деген бетте шығып тұрмай ма??? Қандай себеппен алып тастадыңыз. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 20:44, 2022 ж. ақпанның 5 (+06)
:{{@|Madi Dos}} Нақтырақ қай мақалада алынып тастады? Дәлірек көрсетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:28, 2022 ж. ақпанның 6 (+06)
::[[:Санат:5 мамырда туғандар|Санат:5 мамырда туғандар]] осы санатты кеше  [[Ілияс Жансүгіров]] бетінен аластапсың. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 11:21, 2022 ж. ақпанның 7 (+06):
:::{{@|Madi Dos}} иә алдым, себебі үлгіні дұрыс толтырса ондай санаттың қажеттілігі шамалы. Егер ''туған/қайтыс болған күні'' параметрін дұрыс толтырса автоматты түрде туған жылы және күні бойынша санаттар пайда болады. Сондай нәрсе туған/қайтыс болған жері және мамандықтары бойынша арналған үлгілер бар. Асықпай дұрыстап қарасаңыз, ''5 мамырда туғандар'' санат ешқайда кеткен жоқ. Түсінген шығарсыз деген ойдамын. Бір данышпан кісі ұқсап шайып кетпейтіңізге үміттемін) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:21, 2022 ж. ақпанның 7 (+06)

== Тағы қате үлгі ==
&lt;s&gt;[[Ричард Брэнсон]] дегенді жедел жоюға ұсыныпсың, еш түзетпей. Жою үлгісін қате қойғансың, аударманың сапасына байланысты арнайы үлгілер бар. Ондай есуастықты қою керек, Kasymov. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:19, 2022 ж. ақпанның 6 (+06)

:мына мақаланың аудармасы шынында да мағынасыз болып кеткен екен, бұлай өтірік санын көбейткенше, аз да болса саз аударып мағыналы қылып салу керек еді. Менің ойым. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 11:24, 2022 ж. ақпанның 7 (+06)
:мынаны түзетпей ақ жаңасын бастай салған дұрыс сияқты қайтадан. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 11:26, 2022 ж. ақпанның 7 (+06)

* Kasymov, сен қате қойған үлгіні Nurkhan деген саналы қатысушы алып тастаған. Содан үйреніп жүр... --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:11, 2022 ж. мамырдың 5 (+06)&lt;/s&gt;

== Дереккөздерді жою вандализмге жатады ==
&lt;s&gt;[https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D1%8B%D0%BC%D1%8B%D0%B7&amp;type=revision&amp;diff=2949388&amp;oldid=2946292 Мына өңдемемен] сен [[Қымыз]] мақаласындағы дереккөзді жойып тастағансың. Бұл қатеңді мен өшірдім. Администратордан вандализмді ешкім күтпейді, бірақ сен шын администратор емес екенін түсінемін. Ескерту ретінде қалсын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:29, 2022 ж. ақпанның 14 (+06)
:Сол өте мықты дереккөзді пдф немесе скан нұсқасында ''Қазақ совет энциклопедиясы, 7-том.'' '''Қымыздың шипалық, емдік маңызы зор''' деген сөзін көрсетуіңзді өтінемін, және кітаптың авторы мен жылы қай бетте алынғаны баспасын көрсетуді сұраймын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 15:53, 2022 ж. ақпанның 14 (+06)
:: Сен осы мықты дереккөзді өміріңде көрмегенсің ба? Онда [[Қазақ Кеңес энциклопедиясы|мына мақаланы]] оқып шық. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:39, 2022 ж. ақпанның 16 (+06)&lt;/s&gt;

== Мақаланы жою себебі ==

Сәлеметсіз бе, өзімнің жеке кеңістігіме жарияланған мақалалар неге жойылды? Себебін айтсаңыз [[Қатысушы:Aubakirova Aisana|Aubakirova Aisana]] ([[Қатысушы талқылауы:Aubakirova Aisana|талқылауы]]) 23:20, 2022 ж. ақпанның 20 (+06)
:Саламатсыз, {{@|Aubakirova Aisana}} мақаланы зертханаңызда немесе инкубатор арқылы бастасаңыз дұрыс болар еді. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 10:28, 2022 ж. ақпанның 22 (+06)

== Өңдемені өшіру ==

Қайырлы күн! Неліктен DariaUrinbasarova21nis есімді қолданушының соңғы өңдемелерін шегіндірдіңіз? Соңғы өңдемелері: [[Мұхтар Омарханұлы Әуезов]], [[Криштиану Роналду]], [[Мұхаммед Фетхуллаһ Гүлен]]. --[[Қатысушы:Erboldilyara|Сариев Ербол]] ([[Қатысушы талқылауы:Erboldilyara|талқылауы]]) 23:37, 2022 ж. ақпанның 22 (+06)
:Қайырлы кеш, себебі мақаланы тізім арқылы толтырып жатыр. Әрлеу жағынан әдемі емес көрінеді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:47, 2022 ж. ақпанның 23 (+06)

== Имам Шамиль ==

Сәлеметсіз бе. [[Шәміл]] мен [[Имам Шамиль]] деген мақалаларды байланыстыру (біріктіру десе де болады?) керек еді. Егер мүмкіндігіңіз болса, біріктіре аласыз ба? Кейбір қатысушылардан ұсыныс келіп жатқан еді. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 19:28, 2022 ж. ақпанның 27 (+06)
:Жасалынды --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:35, 2022 ж. ақпанның 28 (+06)

== Өндемені жою. ==

Сәлеметсізбе Қасымов! Сіз неге менің өндемемді алып тастап жатсыз онда не қателік бар ма не мен бәрін дұрыс істеген едімғо немесе карточка дұрыс қойылмаған ба? [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 17:58, 2022 ж. наурыздың 9 (+06)
:қатысушы дегенге жылжытыпсыз, зертхана немес инкубаторға бастасаңыз дұрыс болар еді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:06, 2022 ж. наурыздың 9 (+06)

Қатысушы деген бетке жылжытсам өзімнің бетіме жылжыттымғо онда не қателік Нұрлан Қоянбаевты сонда жасап жатырмын ғой қате болғаннан кейін өзім өндеп қайтіп аударып аламғо. [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 18:20, 2022 ж. наурыздың 9 (+06)
:{{@|J.J.Portman}} қолданыстан шығып кеткен, әрі қате жоюлыға ұсынылған үлгілерді қойып жатырсыз. Сонымен қатар оның қойған өзінінде де толтырмай жатсыз. Сондықтан кері қайтарылды. Қазуикиде тұлғаларға арналған әртүрлі үлгілер бар --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:25, 2022 ж. наурыздың 9 (+06)

Жарайды ал мақұл енді оны нестей алам оны тіпті менің зертхана қатысушы черновигінен алып тастасаңыз мен нені өзгерте аламын. [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 23:29, 2022 ж. наурыздың 9 (+06)
:Зертхана бетіңізге көшірдім. Үстіңгі сол жақта орналасқан --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:33, 2022 ж. наурыздың 9 (+06)

Жарайды ниетіңізге рахмет қазір кіріп көрем сосын жақын арада өңдеп сізге тексеруге жіберем жасап біткен соң сіз соны тексеріп талаптарға сай келсе негізгі кеңістікке аударасыз келмесе аяғына дейін жөндеп ережеге сай етіп қайта жасаймын. [[Қатысушы:J.J.Portman|J.J.Portman]] ([[Қатысушы талқылауы:J.J.Portman|талқылауы]]) 23:36, 2022 ж. наурыздың 9 (+06)

== Жаңа бастама ==

Қайырлы түн, Kasymov! Мүмкін менің идеям сізге орынсыз немесе абсурд болып көрінер, бірақ мен оған назар аударуыңызды сұраймын. Өзіңіз білетіндей, қазақша Уикипедиясындағы мақалалардың сапасы шетелдік бөлімдерден айтарлықтай артта қалып отыр. Көптеген мақалалар қысқа, сапасыз, және әшейін, қалай болса солай жазылған. Мен қазақша бөліміндегі мақаладар сапасын көтеру үшін орыс бөлімінің үлгісі бойынша мақалалар жазу арқылы түзетуге тырысып жатырмын. Алайда, көбірек сапалы мақалаларды жазуға уақыт жетпейді. Сол себепті, [[Уикипедия:Сенімді дереккөздер|Сенімді дереккөздерге]] сүйене отырып, нақты, сапалы мақалалар жаза алатын кем дегенде 5-10 адамнан тұратын топты жинау керек. Менің ойымша, мақала жазуды толығымен реформалау керек: ағылшын тіліндегі үлгіге сәйкес сенімді дереккөздермен сапалы мақалалар жазу. 

Уикипедия — әркім өз өзгерістерін жасай алатын бос орын. Тәуелсіз сауатты қатысушылар белгілі бір «альянсқа» құрылуы болатын еді. Сондықтан Мен сізге осы жобаны құрметті администратор ретінде қарастыруды ұсынамын! Сізден нұсқаулар, кеңестер мен сын беруіңізді сұраймын. Сұрақтарыңыз болса сұрай беріңіз!

Құрметпен, [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 23:33, 2022 ж. наурыздың 12 (+06)
:{{@|Айвентадор}} Рахмет, осыны Салиха, Мықтыбек мырзаларға да жазыңыз. Мен қолымнан келгенше көмектесуге тырысамын. Кеңесім мақаланың мазмұнын сапалы, мағыналы болуын тілеймін. Себебі, көп қатысушы аудару функциясы арқылы орыс немесе ағылшын уикидің дубликатын жасап жатыр, әрі кейбіреулерінің мағыналары қызық шығып жатады. Ьастысы соған назар аударса, менен жетіспейтін үлгілерді жасауға тырысамын) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:27, 2022 ж. наурыздың 13 (+06)

* Кеңесіңізге үлкен рақмет! Мықтыбек мырза мен Салиха ханымға жаздым. Жауап күтудемін. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 10:51, 2022 ж. наурыздың 13 (+06)

* Қайырлы кеш, Kasymov мырза! Жобаны іске асыру процессі созылып кеткенінен кешірім сұраймын (алдында айтқандай, уақытым өте шектеулі. Бүгінгі күні демалыс басталғаннан соң жазып отырмын). Қазір менде жобамның бағдарламасы және негізгі принциптері жазылған «Уикипедия:Альянс» деген атты мақала дайындамасы бар. Жазуға рұқсат ете аласыз ба? (Мақаламды орынсыз деп өшіріп тастайды деп ойлап отырмын). Қазір администрация мүшелеріне және тәжірибелі қатысушыларға ұсыныс тастаудамын. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 23:45, 2022 ж. наурыздың 18 (+06)

== Анықтауға көмектесіңіз, мен жаңа қызмын ==

Сәлеметсіз бе, құрметті Kasymov. 
Өкінішке орай, мен мақаланы негізгі бөлімге қалай аударуға болатынын түсінбедім (барлығы оқиды). Мақала орыс википедиясынан аударылған. Олар маңыздылығын растады.Менің зертханадағы мақалам, Intis Telecom деп аталады.[[Қатысушы:Technoperi|Technoperi]] ([[Қатысушы талқылауы:Technoperi|талқылауы]]) 23:43, 2022 ж. наурыздың 23 (+06)Technoperi

== Санат:Ергежейлі ғаламшарлар ==

Қазақша Уикипедияда [[:Санат:Шағын ғаламшарлар]] және [[:Санат:Ергежейлі планеталар]] деген екі санат бар екен. Әдейі істегендей, біріншісінің бірінші сөзі қазақ тіліне келмесе, екіншісінің екінші сөзі қазақ тіліне келмейді :) Яғни, екеуі де «Карликовые планеты» деген сөздің аудармасы, бірақ қазақи-ғылыми тұрғыда Карлик — Ергежейлі болса, Планета — Ғаламшар емес пе? Яғни, «Категория:Карликовые планеты» дегеннің қазақша дұрыс атауы [[:Санат:Ергежейлі ғаламшарлар]]. Тіпті орыс тіліне қарамаймыз дегеннің өзінде ағылшын тілінде де атауы осыны білдіреді. 

Енді, алдыңғы екеуін соңғы дұрыс санатқа қалай біріктірсе болады? Сол үшеуін біріктіріп берсеңіз--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 17:23, 2022 ж. наурыздың 24 (+06)
:Екеуін жойғаннан басқа амал жоқ, меніңше --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:41, 2022 ж. наурыздың 24 (+06)
::Ең бірінші санатты дұрыс атауға аудардым, яғни бірінші санатты аман алып қалайық, не дегенмен 2008 жылы пайда болды:) Ал екінші санат пен «Шағын ғаламшарлар» деген айдау бетін жойсаңыз--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 22:30, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)
:::Ок, сұрақты дұрыс түсінбеген сияқтымын ғой) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:29, 2022 ж. наурыздың 26 (+06)

== Ақтөбедегі Мейірімді Бақташының Ғибадатханасы  ==

Саламатсызба! [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B0%D0%BC_%D0%94%D0%BE%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9F%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%80%D1%8F_%D0%B2_%D0%90%D0%BA%D1%82%D0%BE%D0%B1%D0%B5 Храм Доброго Пастыря в Актобе] менде осы бетінің қазақ мәтін бар, бірақ маған бетінді жанадан бастау болмайды. Сізден кешірім сұрап, мақала бастауыңызды өтінемін. Бірінші абзац осындай: &quot;Ақтөбедегі Мейірімді Бақташының Ғибадатханасы - Атырау Апостол Әкімшілігіне қарасты Ақтөбе қаласындағы (Ақтөбе облысы) Рим-католик Ғибадатханасы.&quot;--[[Қатысушы:Dmitriymoroz1006|Dmitriymoroz1006]] ([[Қатысушы талқылауы:Dmitriymoroz1006|талқылауы]]) 21:30, 2022 ж. наурыздың 28 (+06)
:Саламатсыз, менен '''неге кешірім сұрап жатырсыз'''? Менің жеке энциклопедиям емес қой. Бастай беріңіз, кейінерек тексерістен өткізіп аламыз) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:36, 2022 ж. наурыздың 28 (+06)

== Сіз әдейі істейсізбе? ==

Менің өңдеген бетімді неге жоққа шығарып, өшіріп тастап жатырсыз? Себебі не ешқандай бұзушылық көріп тұрған жоқпын өзімнен. [[Қатысушы:Taragtybalasy|Taragtybalasy]] ([[Қатысушы талқылауы:Taragtybalasy|талқылауы]]) 08:50, 2022 ж. наурыздың 29 (+06)
:{{@|Taragtybalasy}}, сіз ешқандай дереккөздерсіз руды өзгертіп жатырсыз. Оған күмән туындағандықтан, кері қайтарып жатырмын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:49, 2022 ж. наурыздың 31 (+06)

== Кавилл, Генри мақаласын ретке келтіріңіз ==

[[Кавилл, Генри]] мақаласын аударып бастапсыз, бірақ аударма аяқталмаған. Осындай секілді басқа да мақалаларыңыз болса дұрыстап ретке келтіруіңізді сұраймын. Бастаған соң аяқтамайсыз ба. Шала пұла , шала жансар мақалалармен қазақ Уикипедиясына ешкім кірмей қашып кетер. Одан да аз да болса, мақалаңызды мән-мағыналы қылып ретке келтіріп қойсаңыз сол дұрыс болады. Рахмет. [[--[[Қатысушы:Nurkhan|Nureke]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurkhan|талқылауы]]) 07:32, 2022 ж. наурыздың 31 (+06)]]
:{{@|Nurkhan}} ''[[Кавилл, Генри]]'' деген мақала бастаған емеспін, мен бастаған мақала '''[[Генри Кавилл]]'''. Иә дұрыс айтасыз, қазуикидің сапасы сын көтермей тұр, өкінішке орай. Мен админ болғандықтан жуықтағы өзгерістерді тексерумен және де елді-мекен, әкімшілік бірлік бойынша үлгілерді қазақша нұсқасымен алмастыру жұмыстарынан қол босамай тұр. Өзімде ой да бар негізі --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:46, 2022 ж. наурыздың 31 (+06)
&lt;s&gt;&lt;s&gt;:: Сонда саған бір мақаланы дұрыстауға бес жыл да жетпейтін болды ма? Сен өзің неткен ұлу-адамсың! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:20, 2022 ж. тамыздың 13 (+06)&lt;/s&gt;&lt;/s&gt;

== Разрешение на публикацию статьи ==

Добрый день! Извините, что пишу на русском, я из России. Хочу создать статью про один из районов Дагестана. Дайте, пожалуйста, разрешение на публикацию. С правилами знаком, уже 10 лет как редактирую в Википедии. С уважением, --[[Қатысушы:Buntarion|Buntarion]] ([[Қатысушы талқылауы:Buntarion|талқылауы]]) 18:29, 2022 ж. сәуірдің 11 (+06)
:{{@|Buntarion}} Добрый вечер, добро пожаловать) Если честно я не знаю как это делается, наверно бюрократы решает этот вопрос. Свяжетесь с {{@|Arystanbek}}, {{@|Нұрлан Рахымжанов}} или {{@|Batyrbek.kz}} --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:21, 2022 ж. сәуірдің 13 (+06)
::Хорошо. Благодарю Вас! --[[Қатысушы:Buntarion|Buntarion]] ([[Қатысушы талқылауы:Buntarion|талқылауы]]) 23:52, 2022 ж. сәуірдің 13 (+06)

== Қорытынды шығару ==

&lt;s&gt;[[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] бетіне қорытынды шығару керек. Негізі, бұл админнің жұмысы. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:44, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06)
:Арыстанбек, Нұрлан мырзаларға айтып көріңізші. Осыға дейін қорытынды жасап көрмедім, әрі ол жерде 50/50 болып тұрған сияқты --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:56, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06)
::Қап, админ емес екеніңді білдім ғой. Санау қабілетің де бүртүрлі екен: 7 дауыс қолдады, 1 дауыс қарсы болды — бұл 50/50 емес қой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:59, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06)
:::1 қарсы дауыс, 3 қалыс олардың айтылғаны түзетілді ме екен? Және бір қызығы қолдаған дауыстардың арасында да комментариялар жазған екен. Шешімді бюрократтарға тапсырдым. Меніңше кішкене болсын дереккөздер көбейтіліп, қазіргі уақыттағы жағдайын жазып кетсе жақсы болар еді. Сондықтан мен қалыс қойып отырмын. Ренжімеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:20, 2022 ж. сәуірдің 23 (+06)&lt;/s&gt;

== [[Уикипедия: Арбитражды комитет|Арбитражды комитет]] ==

Сәлеметсіз бе? Қазіргі уақытта [[Уикипедия: Арбитражды комитет|Арбитражды комитет]] жұмыс істеуде ме?

Ренжімеңіз, бірақ Сіз және [[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|сіздің оппоненттіңіздің]] араларыңызда жарты жылға созылған ұрыстарыңыз шеттен бір түрлі көрінеді. Мен, әрине, сіздердің жеке қарым-қатынастарыңызға араласқым келмейді, бірақ кішкентай балалар сияқты ұрыса бергенше, Арбитражда шешерсіз? Бір жағынан, басқа қатысушыларға өздерінің мәселелерін шешуге көмектесер.

Қазіргі уақытта комитеттің бетін өңдеп жатырмын, өтініш, ресімдеуге көмектесесіз бе? (Өтінімдер (заявки) мен шешімдер, арбитражға қабылданбаған өтінімдер мұрағаты және т.б.).

Құрметпен, [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 09:35, 2022 ж. мамырдың 2 (+06)
:Саламатсыз, {{@|Айвентадор}}. Иә өкінішке орай сондай түсініксіз жағдай туындап жатыр. Себебі белсенді қатысушылар аз (болғанын өзінде тек өз жұмыстарынан ары аспайды), ережелердің толық немес шала жазылуы, содан анархия туындап жатыр. Жалпы уикипедияғы қатысты ережелер мен жобаларға аса қызығушылық жоқ еді) Ұсыныстар мен ережелер дайын болып жатса, өз тарапынан пікір мен дауыс беруге дайынмын. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:27, 2022 ж. мамырдың 2 (+06)

== Админге тән емес салақтық ==

&lt;s&gt;[[Қатысушы талқылауы:Абай Кенжетай|Мына бетте]] сен ''«Мақалаларға мән-мағынасыз сөздерді қосуыңызды сұраймын»'' деп жазыпсың, бұл қатеңді тек бір жарым айдан кейін түзеп алдың. Ал сол ''мән-мағынасыз сөздердің'' қосылған-қосылмағанын тексердің ба? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:41, 2022 ж. мамырдың 4 (+06)
:{{@|Ерден Карсыбеков}} Мені тінтіп жүргенше, өзің де қазуикидің дамуына үлес қоспайсың ба? Қырағы екенсің, сол соңғы өзгерістерді қадағалап жөндеп отырсаң, үлкен көмек болар еді. Мен нақты айта аламын: жуықтағы өзгерістерді менен басқа ешкім өкінішке орай тексерістен өткізбей отыр, қаншама боқ-ауыз сөздер жазылып, интернеттен дайын нәрсені мақаланың ортасына тыға салып, тағы сол сияқты көптеген өңдемелер болып жатыр. Соның бәрін тексерістен өткізу 2-3 адамға үлкен салмақ түседі. Содан '''сұраймын''' деген қателік кетіп жатыр. Аталған қатысушы: ''болған екен'' орнына ''болған'' немесе керісінше өңдемелер жасап жатыр. Ондай мазмұнды толықтырмайтын өңдемелер қаншалықты қажетті? 7-8 өңдеме болса болар еді, жүйелі түрде болып тұр. Орыс уикиден келдіңіз ғой, жалғыз админдер емес сіз сияқты қырағы, жауап қайтара алатын тәжірибелі қатысушылар да автопатруль жасай алады. Жалғыз админдерге бүкіл сынды лақтыра бермей.

'''Бір айдан кейін''' де өзің де жоғарғы жаққа түсініксіз жауып жазыпсың ғой. Сосын неге сенде жаңа жазылған мақалалар да бір ғана санаттан болып жатыр, мысалға ''алфавит бойынша әндер''. Автор өзі бастаған мақаласын мейлінше мазмұны толығырақ және санаттар қоюға тырысу керек. Сосын талқылау бетімді қайта-қайта кері қайтарып, басқаларға шағымданып еді, қатарынан екі тақырыпты алып тастапсың) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 20:57, 2022 ж. мамырдың 5 (+06)
* Көмек сұрасаң, дұрыстап сұра, есуастанбай. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:06, 2022 ж. мамырдың 5 (+06)
: {{@|Arystanbek}}, бұл қатысушы бір емес бірнеше рет балағат сөздер жазып, компьютердың артынан клавиатура қаһарманы болып отыр. Бір шара қолданбаса болмайды. Мен уақытымды бөліп қазуикиге жұмыс жасап жатсам, артымнан тінтіп болмашы нәрселерге мазаны алып жатыр. Енді келіп мен көмек сұрап жатыр деп, мәселені басқа жағынан айналдырып шықты. О, Алла танымайтын біреудің соншама қадалғаны өте қызық екен. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:56, 2022 ж. мамырдың 5 (+06)&lt;/s&gt;

== Үлгі:Шатастырмау ==

Қайырлы күн! «Үлгі:Шатастырмау» (орыс тілінде: «''Шаблон:Не путать''») санатын жасай аласыз ба? [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 08:50, 2022 ж. мамырдың 7 (+06)
:Уақыт тапсам, тырысып көрейін --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:05, 2022 ж. мамырдың 10 (+06)

== Беттерді жою туралы ==

* Қатысушы:Тұран Нұрәліұлы
* &lt;s&gt;Қатысушы:Тұран Нұрәліұлы/зертхана
&lt;/s&gt;* Қатысушы талқылауы:Тұран Нұрәліұлы
- Осы беттерді жойып беруіңізді сұраймын. Себебі, бұлар менің қатысушы атымды өзгетркен кезде қалып қалған беттер болатын. Көп уақытыңызды алмайды деп ойлаймын. Сіз админдердің бірі болғандықтан сізге жүгініп отырмын. Алдын-ала рахмет! [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 01:05, 2022 ж. мамырдың 13 (+06)
:Тек екіншісін ғана жоя алдым, қалғандары басқалардың талқылау беттеріне сілтеп тұр. Жалпы қала берсін. Қатысушы атын өзгерткенде ондай нәрсе болып тұрады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:19, 2022 ж. мамырдың 13 (+06)

== Goodbye ==

Hi Kasymov, I'm going to block globally because I made the bad translations.--[[Қатысушы:Martorellpedro|Martorellpedro]] ([[Қатысушы талқылауы:Martorellpedro|талқылауы]]) 00:48, 2022 ж. мамырдың 16 (+06)

== Сенің ауытқуыңды басқа қатысушылар да байқапты ==
&lt;s&gt;[[Талқылау:Cоңғы кесу (фильм, 2022)|Мұнда]] сенің басқа қатысушылардың еңбегіне жармасатыныңды бекерден бекер сынап тұрған жоқ. Бұдан дұрыс түйін шығаруың керексің, бұрыс белсенділікті қою керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:48, 2022 ж. мамырдың 22 (+06)
:Сен де жағаласпашы, жауап жаздым (қандай қате кеткенін оқи алатын шығарсың) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:50, 2022 ж. мамырдың 22 (+06)
::Балақай, өтірік соқпасаш, сен кіріскенге дейін ол жерде еш қате болған жоқ. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:21, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
::: @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] қателеспейтін адам болмайды, мен де тәжірибелі қатысушы болсам да қателесемін. Кішкентай қате үшін жерден алып жерге салудың қажеті жоқ. Менен де мыңдаған қате табылады, мені неге осылай жерден алып жерге салмайсыз? --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 10:03, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
:::: Мәселе қателердің тым көп болуында және оларды мойындамауда. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:48, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
::: @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] сенен бір қате: &lt;s&gt;шығаруың керексің&lt;/s&gt; деген сөз қайдан шыққан? Дұрысы &lt;code&gt;шығаруың керек&lt;/code&gt; --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 10:11, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
:::: Бұл қате емес, екінші нұсқаны да пайдалануға болады. Мысалы, [https://taraztv.kz/kz/news/society/zhurekke-ota-zhasaudan-sheberlik-synyby-otti мына сілтемедегі] жетінші абзацта сондай сөз тіркесі кездеседі. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:48, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
Қате, бұны БАҚ қате қалыптасытырып жіберді, әдеби тілде бұл өрескел қателік. --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 16:51, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
:Уикипедия әдеби сайт болмаған соң, мұнда басқа стильдердің сөз байлығын қажетінше пайдалануға болады. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:26, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
::'''Мәселе қателердің тым көп болуында:''' соны алғашқысынан бастап соңғы нәрсеге шейін тізбектеп көрсетуіңді '''міндеттеймін'''. Өзіне қатысы жоқ мәселеге кірісіп, бәле іздеген біреу екенсің. Әлі күнге дейін таң қаламын, танымайтын біреуге қастасып, балағаттап, дөрекі сөйлеп, ашуын менен алып жүргеніне. Сол жерде сенің атын немесе саған қатысты нәрсе айтылды ма? Соған да жауап берші? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:25, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
::: @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] әдепсіздерге арналған сайт бар шығар? Ал біз әдеби, ғылыми стилде жазамыз, бұл өз қолымызда. Әдепсіздер Уикипедияға әдепсіз жазды екен деп бізде әдепсіз жазбайтын шығармыз? --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 20:04, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
:::: Әдепсіздікті не үшін айттыңыз? Менің қандай да бір сөзіме ренжігенсіз ба? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:55, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)

Осы оқиғаға араласып жатқаным үшін кешірім сұраймын, алайда өзімнің пікірімді айтып кетуді орынды көремін. Мен үшін, зайырлы '''энциклопедиялық''' сайтта «үлкен» кісілер бір-бірімен кішкентай балалар сияқты ұрысып жатқаны бір түрлі көрінеді. Ашуға салмай және дұрыс емес түсініп қалмаңыз, @[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден мырза]], сіз мен үшін — осы бөлімдегі ең алғашқы қол ұшын берген адамсыз, және мен сізге үлкен ризамын. Алайда, сіздің іс-қылығыңыз (нақтырақ айтқанда — бейтаныс адаммен [[Уикипедия:Сыпайылық|дөрекі түрде сөйлеу]], және ізінен қалмай қудалау) үшін сізге административті істі ашу — өте жеңіл. Сол себепті, бұның алдын-алу үшін, мәселені үлкен адамдар сияқты өзара шешімге келіп, немесе, [[Уикипедия:Арбитражды комитет|Арбитражды]] жаңа сайлап, сол жақта мәселені шешу керек деген ойдамын. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 00:28, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
: Бұл талқылауға пікір қосқаныңыз орынды емес. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:38, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
::@[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]], орынды болсын, болмасын, дөрекілікті еш жерде (әсіресе әлеуметтік желілерде) құптамайды. Егер бір нәрсемен келіспесеңіз, немесе өзіңіздің пікіріңізді жеткізгіңіз келсе, агрессиясыз, [[Уикипедия: Сыпайылық|сыпайы түрде]] жеткізіңіз. Бұл этикеттің қарапайым ережелері: ''басқалардың өзіңе қандай қарым – қатынаста болсын десең, басқаларға да сондай қарым – қатынаста бол''. [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 17:49, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
::: Бірінші қатеңіз міні: бұл жер — әлеуметтік желі емес. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:30, 2022 ж. маусымның 28 (+06)&lt;/s&gt;

== Қате үлгі ==
Мен [[Жәнібек Әлімханұлы]] мақаласында статистиканы өзгертіп едім. Үлгі:Инфобокс деп қызыл болып шығып тұр. Сосын Үлгі:Боксшы қарасам сіз жаңа ғана өзгертіпсіз. Айтайын дегенім неге олай болып тұр, сондықтан мен өзгерткеңізді жоққа шығардым, сонда да қате. Үлгіні қалпына келтріңізші, өтініш -- [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 01:35, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
:{{@|TuranNur}} Мен '''Инфобокс''' үлгісін жойып тастадым. Жоғарыда ''ұрыс іздеп жүрген немесе Альфи мырзалар'' өздері мықты қырағы білімдерімен соны ағылшын немесе орыс уикиден аударып, жасап шықсың. Соларға айтсаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:27, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
::Инфобокс үлгісін не үшін жойып тастадыңыз, соны түсінбедім? [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 23:13, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)
:::Жоғарыда себебін жазып көрсеттім, менің жасаған нәрселерім ылғи да қате әрі қазуикиге пайдасы жоқ екен. (бұдан басқа көптеген үлгілер бар, оларды жою жоспары тұр) Аталған кісілер өздері жасап шығарсың, ''инфобокс-2'' немесе ''карточка'' деп --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:23, 2022 ж. мамырдың 23 (+06)

== Үлгі:Боксшы ==

Боксшы үлгісінде boxrec_id сілтемесін дұрыстайын деп едім, бетті қорғап тастапсыз. BoxRec сайтына кіргенде профилі көрініп тұру керек қой. [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 00:43, 2022 ж. мамырдың 25 (+06)
:{{@|TuranNur}} қорғағам себебім, әркім өзгерістер жасай бермеу үшін. Көбісі үлгіні түсінбейді. ''boxrec_id сілтемесін'' үлгіден емес, мақалада қосу керек (жасап қойдым) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:29, 2022 ж. мамырдың 26 (+06)
::'''Мысалы''': [[Жәнібек Әлімханұлы]] мақаласындағы ''Қызметтік тізімі (boxrec)'' деп тұрған көк сілтемені бассаңыз BoxRec профилі шықпай тұр, соны көрсеңіз. [[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 01:35, 2022 ж. мамырдың 27 (+06)
:::{{@|TuranNur}} түзетілді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:17, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)

== [[Украин тілі]] ==

«[[Украин тілі]]» мақаласын [https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA орыс тіліндегі нұсқаға] сәйкес бірге қайта жазуды ұсынамын! [[Сурет:Smile-big.svg|30px]] [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 11:29, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)
:Рахмет, ұсынысыңызға. Бірақ мен қазір қазуикиде бар үлгілерді тексерістен өткізіп, инфобокс үлгісін алмастыру жұмыстары мен айналысып жатырмын. Сондықтан көмектесе алмаймын( --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:27, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)

== Севилья ==

== Севилья ==

Мен [[Севилья]] мақаласын [[Севилья (футбол клубы)]] деп ауыстыруды ұсынамын. Ал, [[Севилья]] мақаласы Севилья мақаласына сілтену керек деп ойлаймын. Ойыңызды [[Талқылау:Севилья]] бетіне білдірсеңіз.--[[Қатысушы:TuranNur|TuranNur]] ([[Қатысушы талқылауы:TuranNur|талқылауы]]) 14:01, 2022 ж. мамырдың 31 (+06)
:{{@|TuranNur}}, Мықтыбек мырзаға айтасыз ғой деймін. ''Севилья'' сөзіне көптеген мақалалар сілтеніп тұр. Оның бәрін түзетіп шығу керек--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:06, 2022 ж. мамырдың 31 (+06)

== Сәлеметсізбе ==

[[Kazman322]] деген қатысушыға бан беруіңізді сұраймын. Руларды өңдеуін, беттерді бүлдіруді қоймайды. Вандализм жасап жатыр. [[Қатысушы:Granttka tus Diyas|Granttka tus Diyas]] ([[Қатысушы талқылауы:Granttka tus Diyas|талқылауы]]) 14:52, 2022 ж. маусымның 6 (+06)

* [https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%9A%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%83%D1%88%D1%8B_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:Kazman322&amp;oldid=3039671 1] [[Қатысушы:Kazman322|Kazman322]] ([[Қатысушы талқылауы:Kazman322|талқылауы]]) 14:56, 2022 ж. маусымның 6 (+06)

:Мына боқтығыңызға қарағанда сізді бұғаттау керек сияқты ғой &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 21:46, 2022 ж. маусымның 6 (+06)

== Сүзгі ==

Бүгін [[Үлгі:АҚШ саясаты]] жасадым, алғашында үлгі түгел дайын болып, оны бір ғана өңдемемен жарыққа шығаруға болатын еді. Бірақ сүзгі оны жібермей, қай жерден кеткенін іздеу үшін бөліп-бөліп 8 өңдемемен жүктеуге тура келді. Сондағысы жібермей тұрғаны мына мақаланың [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D0%BD,_%D0%AD%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%B8] атауы екен🤦‍♂️ Тіпті қазірдің өзінде сілтеме ретінде жазғанның өзін өткізбей тұр. Осы мақаланың атауы үлгідегі &quot;Сытқы саясат&quot;→&quot;Мемлекеттік хатшы:&quot; деген жерге қойып беріңізші! [[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 15:30, 2022 ж. маусымның 9 (+06)
:{{@|Nurtenge}} сол сүзгіні қателеспесем Арыстанбек мырза қойды, сол кісіге өтініп көріңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:11, 2022 ж. маусымның 11 (+06)
::Болды, қойылды, рахмет) Тағы бір рет тексерейінші деп қойып көрсем қойылды. Сүзгі қуып тұрған ғой шамасы))--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 13:49, 2022 ж. маусымның 11 (+06)

== Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]&lt;/div&gt;
|subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Құрметті достар,

Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады.

Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды.

* Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX
* Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv

Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз.

Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)


|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Сауатсыз ==

&lt;s&gt;Терминология — бұл терминдердің жиынтығы. [[Мизансцена|Мына мақалада]] сен ''терминология'' орнына ''терминологиялар'' дегенді қолданыпсың. Қатеңді түзеп шық. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:29, 2022 ж. маусымның 11 (+06)
:Түзетілді, сондағы қазуикиге анда-сонда кіріп менің өңдемелерімді андып отыру ма? 3 облыс пайда болды, соған қатысты мақалаларды ретке келтіруге көмек ұшын берсеңіз, одан да пайдалы жұмыс болар еді. Әттең орыс уики маңыздырақ((( --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 02:59, 2022 ж. маусымның 12 (+06)
:: Сен қате жасамай жүре алмайды екенсің. Өзің '''0''' мақала жазып, қалай ғана ақыл бермекші болып жүрсің?! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:49, 2022 ж. маусымның 12 (+06)
* Сен «анда-санда» дегенді де дұрыс жаза алмағаның тіпті масқара ғой админ үшін. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:52, 2022 ж. маусымның 12 (+06)

:Бұл жер талқылау беті, яғни еркін түрде жазуға болады. Менің жерімде ағаларға ''тәте'' деп атайды, анда-санда немесе анда-сонда деп айтады, енді уикипедияны тастап менің қалай сөйлетініме тиісе бастадың ба? Сосын 0 мақала жазатын кісі қазуикиде өңдеу жағынан 2 орында, көрші елдің уикиін дамыта бергенше осында кезінде келгенде мүмкін сенде алғашқылардың қатары болар ма едің. 12 жылда қазуикиге 4000-ға жуық өңдеу жасау аз енді.
* Талқылау бетімді өз бетінше өзгертуді доғарыңыз, бітікшілерге хабарлама тастап, талқылау бетімді өзге қатысушының өзгерткені үшін бұғаттауға ұсынатын боламын. Соңғы ескертуім --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:39, 2022 ж. маусымның 13 (+06)
* Ештеңені де түсіндірмей-ақ қойшы, сауатсыз екеніңді баяғыдан білемін. Одан да өзің жойған [[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы|осы мақаланы]] қалпына келтірші және оқып шықшы, мүмкін қателерің де азаятын шығар. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 06:42, 2022 ж. маусымның 13 (+06)&lt;/s&gt;

== Қате қойған үлгіңді жойдым ==

&lt;s&gt;Пайдалы мақалаларды жоюға тырысып, Қазақ Уикипедиясына қиянат жасаудан тайынбағаның жаман болды. [[Қайта жаңғырту]] деген мақаланы жоймақшы болдың, бірақ сенің жою үлгісін қайта мен жойдым. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:06, 2022 ж. маусымның 13 (+06)
	
* Сен неге басқа адамдардың пікірлерін жойып жүрсің? Вандализмге ұрынған нағыз сорлы болдың ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:56, 2022 ж. маусымның 13 (+06)

**Тағы да жасаған нәрсемді кері қайтарсаң, мен дауысқа салмай бұғаттай саламын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:40, 2022 ж. маусымның 13 (+06)

* Ие, &quot;ақымаққа айтқан сөз далаға атқан оқпен тең&quot; деген осы екен. Саған сөзім жоқ. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:23, 2022 ж. маусымның 29 (+06)
::{{@|Ерден Карсыбеков}} деген мырзаның іші пысып, не естерін білмей жүр екен? {{@|Білгіш Шежіреші}} мырза, {{@|Салиха}} ханым бәлкім осы кісі ''Көкпекті және Самар ауданындағы ауылдарды'' қалай бөлгенін білетін шығар. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:19, 2022 ж. маусымның 29 (+06)
:::Сенің қателерің бітпейді екен. Осы &quot;естер&quot; деген сөзді қайдан алып жүрсің?! --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 18:42, 2022 ж. маусымның 29 (+06)
::::@[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] Неге админмен сіз деп сөйлеспейсіз, ұят емес пе? Қателеспейтін адам жоқ, бәріміз де қателесеміз. Әрі бұл жай ғана талқылау ғой. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 21:54, 2022 ж. маусымның 29 (+06)

Біледі деп ойламаймын. Есесіне [[Қатысушы:Салиха|Салиха]] ханым Көкпекті ауданы әкімдігіне шейін хабарласып, ауылдарды қалай бөлгенін біліп алыпты👍 [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 18:12, 2022 ж. маусымның 29 (+06)&lt;/s&gt;

== Жаңа облыстар туралы ==

Қайырлы күн! Сізге екі облысты өңдеуде (Ұлытау, Жетісу) көмек керек болса айтыңыз, көмектесеміз, нақтылап берсеңіз болды. [[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] де көмектесуге сұранып отыр. [[Абай облысы]]нан [[Көкпекті ауданы]] елді мекендері ғана қалды, ертең бітіремін. [[Қатысушы талқылауы:Салиха]] Салиха 15:19, 2022 ж. маусымның 21 (+06)
:{{@|Салиха}} мен сіздерге көмектесіп жатқанмын) Меніңше екі облысты да бастай беріңіз, үш жақтан жабылып тез аяқтап жібереміз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:10, 2022 ж. маусымның 21 (+06)
::Жақсы онда, [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]]мен бөліп алармыз. [[Көкпекті ауданы]]н өңдеуде қиындық туындап тұр, ауылдар аудандар арасында (Самар ауданымен) қалай бөлінгені белгісіз, еш жерден таба алмадым. Сізге белгілі ақпарат бар ма? [[Қатысушы талқылауы:Салиха]]--Салиха 11:34, 2022 ж. маусымның 22 (+06)
:::Кеш жарық, [[Қатысушы:Салиха|Салиха]]! Аққаладан басқа ауылдық округтердің қай ауданға жататынын таптым.
:::* [[Көкпекті ауданы]]: Биғаш, Көкжайық, '''Көкпекті''', Қ. Аухадиев, Тассай, Теректі, Үлгілі Малшы, Үлкен Бөкен, Шұғылбай. 
:::* [[Самар ауданы]]: Бастаушы, Құлынжон, Мариногор, Миролюбов, Палатцы, '''Самар''', Сарыбел. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 22:01, 2022 ж. маусымның 23 (+06)
::Рахмет: Көкпекті ауданы әкімшілігіне хабарласып, анықтап алғанмын. [[Қатысушы:Салиха|Салиха]]--Салиха 15:39, 2022 ж. маусымның 26 (+06)

Сонда да бір қателіктер кеткен сияқты. Себебі Самарда 8, Көкпектіде 9 а/о болуы керек еді. Тіпті Көкпектінің 1 а/о Самар ауданының ішінде тұр. Түсініксіздеу [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 02:19, 2022 ж. маусымның 29 (+06)

== Кент пе, облыс па ==

Мырза, [[Қызылжар (Жаңаарқа ауданы)]] бетін [[Қызылжар (Ұлытау облысы)]] деп пе, әлде [[Қызылжар (кент)]] деп өзгерте ме? Себебі Қызылжар деген кент Қазақстанда жалғыз екен. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 02:18, 2022 ж. маусымның 24 (+06)
:{{@|Білгіш Шежіреші}}  ''Қызылжар (Ұлытау облысы)'' деген дұрыс, осыға дейін қаншама кенттерді облыс немесе аудандарын көрсетіп атадық --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:50, 2022 ж. маусымның 26 (+06)

Жарайды, рахмет [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 00:48, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

Тағы да сұрарым, жаңадан жасаған &quot;Қазақстан кенттері&quot; санатын кенттердің мақалаларына қосу үшін &quot;... облысы кенттері&quot; деген подкатегория жасау керек пе? Немесе кенттерге &quot;Қазақстан кенттері&quot; санатын тікелей қоса берейін бе? [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 01:04, 2022 ж. маусымның 27 (+06)
:Нақты жауап бере алмадым, Нұрлан немесе Батырбек мырзадан сұрап көріңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:06, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

Сәлеметсіз бе, мына айдағыш бетті [[Балықшы ауылдық округі (Атырау)]] жойып жібере аласыз ба [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 19:40, 2022 ж. шілденің 10 (+06)

:Кеш жарық, мырза. Айтайын дегенім, көне қалашықтардың координаттарын мақалаға қосып шығайын деп едім. Сондай бір мақалаға [[Ақтөбе-Лаэти қалашығы]] қалашықтың координаттарын [[Үлгі:Coord]] үлгісімен жаздым. Барлығына осымен қоса берсем қате болып есептелмей ме екен? (&lt;s&gt;Ертең өшіріп тастап жүрсе&lt;/s&gt;) [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 01:09, 2022 ж. тамыздың 12 (+06)
:: Координаттарды [[Үлгі:Көне қалашық‎|мына үлгінің]] ішінде қолдануға болады. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 17:19, 2022 ж. тамыздың 12 (+06)
:::{{@|Білгіш Шежіреші}} мұнда назар аударыңыз, үлгі жасалыныпты. Координаттарын бөлек жазғаннан көрі үлгінің ішінде болғаны әдемі көрінеді --[[Қатысушы:Kasymov|Kasymov]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:13, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)

Бәрекелді, Ерден мырза. Жарайды, рахмет. [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 01:31, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)

== Жаңа облыстар картасы ==

Қайырлы күн! Үлгілер үшін (мысалы,тау) жаңа облыстардың картасын жасап берсеңіз жақсы болар еді. Үлгілер картамен көркем әрі әсерлі шығады. [[Қатысушы талқылауы:Салиха]] Салиха 17:19, 2022 ж. маусымның 30 (+06)
:Саламатсыз, {{@|Салиха}}. Иә ол туралы ойлап жүр едім. Бірақ та ондай әрлеу жағын білмедім, Арыстанбек мырза айтып көріңіз, ол кісі жаңа Қазақстанның әкімішілік картасын ортаққорға жүктеу алатын қатысушыны тауып қалар. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:25, 2022 ж. шілденің 2 (+06)

== Конкурс мақаласы ==

Kasymov мырза, неге логотивті өшіре бересіз, конкурсқа ұсынылған мақалалар осы логотивпен жазылып жатыр, білмесеңіз басқа уикипедиялардағы ұсынылып жатырған мақалаларды қараңыз. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:36, 2022 ж. шілденің 4 (+06)
:{{@|Мағыпар}} Меніңше мақалаға емес, сол конкурс жобасына немесе өзіңіздің жеке бетіңізге тізімдеп көрсеткен дұрыс болар. Кейін конкурс аяқталғанда жаңағы үлгілеріңізді кім алады? Уайымдамаңыз, мен немесе басқа да қатысушылар кішігірім өңдеу жасап кетсе де, авторы ылғи да сіз боласыз. Егер сол жағын ойлап жатсаңыз. Ең дұрысы жоба бетіне көрсеткен дұрыс-ау) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:43, 2022 ж. шілденің 4 (+06)

== Тәулік суреті ==

Армысыз, ''Kasymov''. Қазір уақытыңыз болса, басты беттегі ''тәулік суретін'' жөндеп қойсаңыз дұрыс болар еді. Рақмет! [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 00:35, 2022 ж. шілденің 7 (+06)
:Ертең жасауға тырысамын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:43, 2022 ж. шілденің 7 (+06)

== Хауа ==

«[[Хауа Ана]]» және «[[Хауа ана]]» деген мақалаларды біріктіріп, атын жәй ғана «Хауа» дегенге ауыстыруды жөн көремін. Өтініш, біріктіре аласыз ба? [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 14:38, 2022 ж. шілденің 11 (+06)

== Дұрыс тұрған санатты неге алып тастадың? ==
[[Фрэнсис Бэкон]] мақаласын шұқылап, ондағы [[:Санат:Англия философтары]] деген сілтемені жойғанда, мақсатың не еді? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 22:18, 2022 ж. шілденің 16 (+06)

== Мән-мағынасыз үлес қосқанды қоймадың-ә ==
[[Алан Менкен|Мына мақалаға]] жағаласып, шағын өңдеме жасапсың. Бірақ сол өңдеменің өзі мағынасыз болып шықты. Kasymov, есуастықтан арылу керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:06, 2022 ж. шілденің 25 (+06)
:{{@|Ерден Карсыбеков}}, Ол үлгіні МЕН жасадым, есуас болмасан {{tl|музыкант}} үлгісіне кіріп &lt;code&gt;Фон&lt;/code&gt; параметрін қалай толтыру керектігі көрсетілген. Көзі ашық, әріп танитын жансын ғой. Одан да жуықтағы өзгерістерді тексерістен өткізіп отырсан пайдасы 1000 есе болар еді, менімен базардағы сатушылар ұқсап салғыласып, артымнан қалмай --[[Арнайы:Үлесі/95.82.126.85|95.82.126.85]] 00:35, 2022 ж. шілденің 26 (+06)
:: Балақай, үлгіні ешкім айтып отырған жоқ. Оқи алмасаң, мұғаліміңе айтып жібер, есуастанбай. Мен жазған мақалаларыма қызғанып жүрсің ба әлде, артымнан бір есалаң бала сияқты қалмай отырсың ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 00:45, 2022 ж. шілденің 26 (+06)
:::{{@|Ерден Карсыбеков}} Мен не деймін, домбырам не дейді. Мақаланың мазмұнын біреу өзгертті ма? Есуастықты қойып қандай өзгеріс жасағанды көзіңді ашып, асықпай қара! --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:53, 2022 ж. шілденің 26 (+06)
:::: Иә, мақаланың мазмұны еш өзгерген жоқ. Мен саған соны айтып отырмын ғой, сен еш мағынасыз үлес қосып жүрсің, еріккен бір сандалбай болдың ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:07, 2022 ж. шілденің 26 (+06)

== Кино мен математиканы шатастырған баланы бірінші рет көріп тұрмын ==
[[Операторлық өнер]] деген мақаланы жедел жоюға ұсынғаның қате. Ұсыну себебінде сен оған дубликат мақала бар деп көрсетіпсің. Енді [[Операторлар|сол мақаланы]] ашып қарамайсың ба?! Ол математикалық операторлар туралы ғой, ал анау кино жайында. Сен өзің неше сынып бітіргенсің??? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 08:33, 2022 ж. шілденің 26 (+06)

== Жедел жою ==

* Коммунистическая (метро бекеті)
* &lt;s&gt;Философские труды Королевского общества&lt;/s&gt;
* &lt;s&gt;Әбдіжәміл кәрімұлы нұрпейісов&lt;/s&gt;
Осы беттерді жедел жоюды сұраймын. Ойланбай-ақ жоя салуға болады ғой. Өзіңіз қарап көрерсіз. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 13:09, 2022 ж. тамыздың 1 (+06)
:{{@|Ұлы Тұран}} екеуін жойдым, метро бекеті керек болып қалуы мүмкін--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:40, 2022 ж. тамыздың 1 (+06)

== Үлгі:Метро ==
Қайырлы кеш, метро деген үлгіні қолдана алмадым, тіпті оны қою мүмкін емес! Алматы қаласының метро бекеттері туралы мақалаларға үлгі қойып шықсам ба деп едім, осы үлгі ауадай қажет боп тұр. Үлгіні қазақшаға аударып, түзетіп, дұрыстасаңыз. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 20:41, 2022 ж. тамыздың 8 (+06)

:Енді керек емес сияқты, Ерден Карсыбеков мырза Метро бекеті үлгісін жасап қойыпты. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 09:46, 2022 ж. тамыздың 9 (+06)
::{{@|Ұлы Тұран}}Өте дұрыс болыпты, жалпы үлгілерді өздеріңіз де жасап үйренсеңіздер жақсы болып кетер еді) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:29, 2022 ж. тамыздың 9 (+06)

== Lada ==

@[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]] Неліктен сіз Lada парақшасын жойдыңыз? Мақала ретінде құрғым келді, бірақ қазақша Уикипедияға 100 рет өңдеу жасауым керек болды. Қазақша Уикипедияда Lada мақала жасап бере аласыз ба?[[Қатысушы:SSHTALBI|SSHTALBI]] ([[Қатысушы талқылауы:SSHTALBI|талқылауы]]) 13:00, 2022 ж. тамыздың 10 (+06)

рахмет [[Қатысушы:SSHTALBI|SSHTALBI]] ([[Қатысушы талқылауы:SSHTALBI|талқылауы]]) 12:58, 2022 ж. тамыздың 10 (+06)
:{{@|SSHTALBI}} инкубатор немесе зертханаға бастасаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:10, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)

@[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]] Мен Жоба:Инкубатор/Lada бастадым, бірақ жобаны мақалаға айналдыру керек пе, соны сізден шешкім келеді. Қажет болса, оны түзетіңіз, содан кейін оны өзіңіз мақала жасаңыз [[Қатысушы:SSHTALBI|SSHTALBI]] ([[Қатысушы талқылауы:SSHTALBI|талқылауы]]) 01:54, 2022 ж. тамыздың 15 (+06)

== Мақалаларды біріктіруге ұсыныс ==

Кейде бір нәрсе туралы жазған екі мақала деген болады екен. &quot;Жалпы ұлттық социал-демократиялық партия&quot; және &quot;Біріккен Танзания Республикасы&quot; атты мақалаларды жоюға ұсыныс жасап жатырмын. Оларды &quot;Жалпыұлттық социал-демократиялық партия&quot; мен &quot;Танзания&quot; мақалаларымен біріктіру керек. [[Қатысушы:Malik Nursultan B|Malik Nursultan B]] ([[Қатысушы талқылауы:Malik Nursultan B|талқылауы]]) 18:52, 2022 ж. тамыздың 13 (+06)

Және де &quot;Микеланджело Буонарроти&quot; мен &quot;Микеланждело&quot; мақалалары да солай. [[Қатысушы:Malik Nursultan B|Malik Nursultan B]] ([[Қатысушы талқылауы:Malik Nursultan B|талқылауы]]) 18:56, 2022 ж. тамыздың 13 (+06)
:Жақсы --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:10, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)

== Тағы бір мағынасыз өңдеме ==
Мен жаңартып жіберген [[Үлгі:Қазақстанның көне қалалары|мына үлгіге]] сенің жағаласқаның біршама орынсыз болған екен. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:57, 2022 ж. тамыздың 15 (+06)

== Мақаланы қалпына келтір ==
Әй, саған Ахмет Байтұрсынов не жамандық істеді? [[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы|Мына мақаланы]] қандай мақсатпен жойдың? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:18, 2022 ж. тамыздың 18 (+06)

== FYI ==

A user has mentioned you on Jimbo's talk page on enwiki. [https://en.wikipedia.org/wiki/User_talk:Jimbo_Wales#Request_for_unlock You can see it here]. [[Қатысушы:Praxidicae|Praxidicae]] ([[Қатысушы талқылауы:Praxidicae|талқылауы]]) 22:31, 2022 ж. тамыздың 20 (+06)
: {{@|Praxidicae}} Because this participant writes a complaint all the time, and I answer him, explain, he switches to another topic, humiliates me and responds rudely. I warned that if this continues, he will be blocked. If you notice then half of my discussion is written by him. Some he managed to remove. Member banned for 2 weeks --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:00, 2022 ж. тамыздың 20 (+06)
::I figured as much, just wanted to let you know though. Hopefully he stops. [[Қатысушы:Praxidicae|Praxidicae]] ([[Қатысушы талқылауы:Praxidicae|талқылауы]]) 23:01, 2022 ж. тамыздың 20 (+06)

{{@|Praxidicae}}, user unblocked  [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:34, 2022 ж. тамыздың 22 (+06)</text>
      <sha1>5wyyak07e9tzted6tf3z4680j5o9dm4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ильхам Хейдарұлы Әлиев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123043</id>
    <revision>
      <id>3063734</id>
      <parentid>3015939</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:08:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ajgerim.batyrova</username>
        <id>76294</id>
      </contributor>
      <comment>/* Шетелдік марапаттар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83748" xml:space="preserve">{{Cleanup}}
{{Мемлекеттік қайраткер
| түс = президент
| Қазақша есімі        = Ильхам Хейдарұлы Әлиев
| Шынайы есімі   = {{lang-az|İlham Heydər oğlu Əliyev}}
| Суреті           = Ilham Aliyev was interviewed by Euronews TV (cropped) (cropped).jpg
| Сурет ені    = 
| Атауы            =
| Титулы              = [[Әзірбайжан|Әзірбайжан]]-ның 4-ші [[Әзірбайжан президенті|Президенті]]
| Ту               = Flag of the President of Azerbaijan.svg
| Ту2              = Flag of Azerbaijan.svg
| Басқара бастады       = [[31 қазан]] [[2003 жыл]]дан бастап 
| Басқаруын аяқтады        = 
| Премьер     =[[Артур Расизаде]]&lt;br /&gt;[[Новруз Исмаилұлы Мәмедов|Новруз Мәмедов]]&lt;br /&gt;[[Әли Идаятұлы Асадов|Әли Асадов]]
| Ізашары     = [[Хейдар Әлирзаұлы Әлиев|Хейдар Әлиев]]
| Вице-президент    = [[Мехрибан Ариф қызы Әлиева|Мехрибан Әлиева]]
| Ізбасары           = 
| Титулы_2            = [[Әзірбайжан Премьер-министрі]] 
| Ту_2             = Flag of Azerbaijan.svg
| Ту2_2            =Coat_of_arms_of_Azerbaijan.svg
| Реті_2             = 
| Басқара бастады_2     = [[4 тамыз]] [[2003 жыл]]
| Басқаруын аяқтады_2      =[[4 қараша]] [[2003 жыл]]
|Президент_2     =[[Хейдар Әлирзаұлы Әлиев|Хейдар Әлиев]]
| Ізашары_2   = [[Артур Расизаде]]
| Ізбасары_2         = [[Артур Расизаде]]
| Титулы_3            = Әзірбайжан Ұлттық жиналысының депутаты
| Ту_3             =Logo of the National Assembly of Azerbaijan.svg
| Ту2_3            = Logo of the National Assembly of Azerbaijan.svg
| Реті_3             = 13
| Басқара бастады_3     = 12 қараша 1995
| Басқаруын аяқтады_3      = 4 тамыз 2003
| Ізашары_3   = 
| Ізбасары_3         = 
| Титулы_4            = 
| Ту_4             = 
| Ту2_4            = 
| Реті_4             = 
| Басқара бастады_4     = 
| Басқаруын аяқтады_4      = 
| Ізашары_4   =
| Туған күні      = 24.12.1961
| Туған жері     = [[Баку]] қаласы [[Сурет:Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic (1956–1991).svg|20px]] [[КСРО]] [[Әзірбайжан Кеңестік Социалистік Республикасы|Әзірбайжан КСРі]] (&lt;span style=&quot;font- size:bigger;&quot;&gt;қазіргі [[Әзірбайжан]]&lt;/span&gt;), [[КСРО]]
| Қайтыс болған күні        = 
| Қайтыс болған жері       = 
| Жерленді       = 
| Діні       = [[ислам]] ([[Шиттер]])
| Әкесі               = [[Хейдар Әлирзаұлы Әлиев|Хейдар Әлиев]]
| Анасы              = [[Зарифа Әзиз қызы Алиева|Зарифа Әлиева]]
| Жұбайы            = [[Мехрибан Ариф қызы Әлиева|Мехрибан Әлиева]]
| Балалары               = [[Гейдар-кіші Әлиев]]&lt;br/&gt;[[Арзу Әлиева]]&lt;br/&gt;[[Ләйлә Ильхам кызы Әлиева|Ләйлә Әлиева]]
| Партиясы             = [[Жаңа Әзірбайжан]] 
| Білімі        = [[ММХИ]]
| Қолтаңбасы           = Signature of İlham Əliyev.jpg
| Commons            = Ilham Aliyev
| Марапаттары            = {{Астанаға 10 жыл медалі}} [[File:AZ Heydar Aliyev Order ribbon.png|50px]] [[File:AZ Shah Ismayıl Order ribbon 2013.png|50px]]
| Сайты            = [http://www.president.az president.az]
}}
'''Ильхам Хейдарұлы Әлиев''' ({{lang-az|İlham Heydər oğlu Əliyev}}, [[24 желтоқсан]] [[1961 жыл]]ы, [[Баку]], [[Әзірбайжан Кеңестік Социалистік Республикасы|Әзірбайжан КСР]]-рі [[КСРО]]) —
[[әзірбайжан]] саяси, мемлекеттік және спорт қайраткері; Әзірбайжан Ұлттық олимпиядалық комитетінің Президенті (1997 жылдан бері), Әзірбайжан Премьер-министрі (2003 жылдан бері), кейін Әзірбайжан Президенті (2003 жылдан бері).

Бірқатар халықаралық бақылаушылардың пікірінше, [[Ильхам Хейдарұлы Әлиев#Президенттік|Ильхам Әлиевтің президенттігі]] елдің саяси өмірінің тұрақталуымен ерекшеленді. Сонымен қатар бірқатар дереккөздер Ильхам Әлиевтің Әзірбайжанда орнатқан режимін диктаторлық немесе авторитарлық режим ретінде сипаттайды.

== Өмірбаяны ==
=== Балалық шақ ===
[[File:Heydar Aliyev childhood.jpg|thumb|left|260px|Хейдар Әлиевтің отбасы]]
'''Ильхам Әлиев''' (24.12.1961 ж. т., [[Әзірбайжан]] республикасы, [[Баку]] қаласы) – саяси [[қайраткер]], [[Әзірбайжан|Әзірбайжан Республикасы]]ның президенті. Мәскеу Мемлекеттік халықаралық қатынастар институтытын (1982) және [[аспирантура]]сын (1985) бітіріп, 1985 – 90 жылдары осы оқу орнында педагогикалық қызмет атқарды. 1991 – 94 жылдары [[жеке кәсіпкерлік]]пен айналысып, 1994 – 95 жылдары отанына оралып, мемлекеттік мұнай компаниясының вице-президенті болып тағайындалды. 1995 – 2000 жылдары Әзірбайжан [[Парламент]]іне (Милли мәжіліс) депутат болып сайланды. 2003 жылы Әзірбайжан республикасының [[Премьер-министр]]і қызметіне тағайындалды. 2003 жылы қараша айында әкесі Х.Әлиевтың орнына Әзірбайжан президенті міндетін атқарды. Сонымен қатар 2003 жылы [[Ұлттық олимпиялық коммитет]]тің президенті, Еуразиялық кеңестің Парламенттік [[Ассамблея]]сы төрағасының орынбасары және [[ПАСЕ бюросы]]ның мүшесі болып сайланды. 2003 жылы 31 қаңтарда өткен президенттік сайлауда 76% дауыс жинап, жеңіске жетті. Әзірбайжан, [[орыс]], [[ағылшын]], [[француз]], [[түрік]] тілдерін жетік біледі. Тәуелсіз Әзірбайжанның мұнай саясатының геосаяси бағытын зерттейтін бірқатар ғылыми зерттеу жұмысының авторы, саясат ғылымдарының докторы. Ішкі және сыртқы саясатта әкесінің бастаған істерін жалғастырушы ретінде белгілі. Мемлекет басшысы ретінде Қазақстанда бірнеше рет болып қайтты. 
&lt;ref&gt;«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, X том&lt;/ref&gt;

===Әкесінің айтуы бойынша===
[[Сурет:Алиев и Топчибашев (cropped2).png|thumb|right|170px|Әзиз Әлиев]]
Оның әкесі Хейдар Әлиев Әзербайжан КГБ-сының бастығы болды, содан кейін ол Мәскеуге көшіп келгенге дейін Әзірбайжан КСР Компартиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысы ретінде республиканы басқарды, ол Кеңес Кеңесі Төрағасының орынбасары болып жұмыс істеді. КСРО министрлері (үкіметі). Ол Нахичеван қаласынан болатын. Әлиевтер отбасы Зангезур ауданындағы (кейінірек Сисян облысы, қазіргі Арменияның Сюник облысы) әзірбайжандық Джомартли ауылынан шыққан, бірақ Гейдар дүниеге келген кезде ол Нахичеванға көшіп келген. Гейдардың әжесі Уруд (қазіргі Арменияның Воротан ауылы) ауылынан шыққан.&lt;ref&gt;
* {{статья |заглавие = Бои в Сисиане под руководством Андраника против турок и азербайджанцев (август-сентябрь 1918 г.)|автор=А. Г. Симонян |издание=Вестник Ереванского университета /Общ. Науки/ |место=Ер. |страницы=36 |год=2005 |выпуск= |номер=2 (116)}} ''Прибыв в Сисианский район, Андраник со своими силами попытался утихомирить разбушевавшихся азербайджанцев. Несмотря на все попытки армянской стороны убедить их подчиниться решениям Центрального национального совета Зангезура и прекратить междоусобную войну, азербайджанцы продолжали свои вражеские действия. В этой ситуации по решению Андраника были захвачены наиболее агрессивные '''азербайджанские сёла''' Агуди, Вагуди, '''Джомартлу''', Ортакюз, Аравус, Урут и оттуда изгнаны вооруженные формирования мусаватистов.''
Этнический состав населения Джомартли зафиксирован в различных статистических материалах, где указывается, что оно населено татарами (то есть азербайджанцами).
* {{книга
|автор        =  
|заглавие     = Кавказский календарь на 1910 год. Часть 1
|место =Тифлис
|том    =
|год          = 
|страницы     = 240
|isbn         = 
}} ''Джамартлу, сел. Елисаветп. Зангезурск. 400 жит. 1908 г. Татары.''
* {{книга
|автор        =  
|заглавие     = Кавказский календарь на 1912 год. Отдел статистический
|место =Тифлис
|том    =
|год          = 
|страницы     = 149
|isbn         = 
}} ''Джамарлу с., Елис., Занг., тр.. 381 жит.''
* {{книга
|автор        =  
|заглавие     = Кавказский календарь на 1915 год. Отдел статистический
|место =Тифлис
|том    =
|год          = 
|страницы     = 120
|isbn         = 
}} ''Джомартлу с., Елис., Занг., тр.. 405 жит.''
* {{книга
|автор        =  
|заглавие     = Памятная книжка Елисаветпольской губернии на 1910 год. Отдел IV
|место =Елисаветполь
|том    =
|год          = 
|страницы     = 90
|isbn         = 
}} ''(там указано 292 жителя, все татары-мусульмане — прим.)''
&lt;/ref&gt;

Ильхам Әлиевтің үлкен ағасы Хасан әр уақытта [[Әзірбайжан Ұлттық Ғылым академиясы|Әзербайжан КСР Ғылым академиясының]] Ботаника институтының және География институтының директоры, сонымен қатар Бүкілодақтық топырақтану қоғамының Әзірбайжан филиалының төрағасы болып жұмыс істеді. ; нағыз академик болған. Ол Әзірбайжан КСР Жоғарғы Кеңесінің (парламентінің) және Әзербайжан Географиялық қоғамының президенті болып сайланды. Оның ұлы Ильхам Әлиевтің немере ағасы Расим сәулетші, Әзірбайжан КСР-нің еңбек сіңірген сәулетшісі, Әзірбайжан сәулетшілер одағының вице-президенті болды. 23 жыл бойы (1966-1998) ол Баку қаласының бас сәулетшісі болды.

Екінші ағасы - Гусейн суретші болды, Әзірбайжан КСР Коммунистік партиясы - «Коммунист» газетінің редакциясында бас суретші болып жұмыс істеді. Ол Әзірбайжанның халық әртісі атағын алды. Ильхамның басқа әкесінің ағасы Агил ғалым-экономист, Әзірбайжан Ұлттық ғылым академиясының корреспондент мүшесі болған.

=== Білімі ===
Илхам Әлиев [[1961 жыл]]дың [[24 желтоқсан]]да Әзірбайжан КСР КГБнің Контр жұмысшысы [[Хейдар Әлирзаұлы Әлиев|Хейдар Әлиев]]тің отбасында [[Баку]] қаласында туылды. [[1977 жыл]]ы Баку қаласының № 6 орта мектебін бітіріп, [[Мәскеу Мемлекеттік Халықаралық Қатынастар Институт]]ына оқуға түсті.
{{дәйексөз|Мені сертификатқа алды, онда ресми түрде бес айда 16 рет айналысатынымды айтқан болатын. Оқудың бірінші жылы ең жауапты болды. Әзірбайжанның Коммунистік партиясы Орталық Комитетінің бірінші хатшысының ұлы Бакуде, ал екіншісі - Мәскеуде мүлде басқа ортада және жас кезінде жасалуы керек. Бірақ мен әкемнен бас тартпадым, институтта, сосын аспирантурада оқыдым.|автор=}}

== Оқытушылық қызмет ==
1985 жылы тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғады, Мәскеу мемлекеттік халықаралық қатынастар институтының профессор-оқытушылар құрамында қалды.

=== Бизнес ===
[[Сурет:Путин c Премьер-министром Азербайджана Ильхамом Алиевым.jpg|нобай|солға|150px|&lt;center&gt;Әзірбайжан премьер-министрі Ильхам Әлиев пен Ресей президенті [[Владимир Путин]]. [[Ялта]], [[2003 жыл]]&lt;/center&gt;]]

Оқытылған соң Ильхам Әлиев жеке бизнеспен айналысады. [[1991 жыл]], ол компанияның бастаған жылы «Ориент», және 1992 жылы ол [[Ыстанбұл]]лға көшті, өйткені компанияның негізгі қызметі Түркиямен байланысты болды. Ол Хейдар Әлиев республиканың президенті болған кезде ғана өз Отанына оралды.

====Саяси мансаптың басталуы====
1994 жылдан 2003 жылдың тамызына дейін - SOCAR (Әзірбайжан Республикасының Мемлекеттік мұнай компаниясы) вице-президенті, содан кейін бірінші вице-президенті. Ол «Хейдар Әлиевтің мұнай стратегиясын» іске асыруға қатысты. Ол сондай-ақ шетелдік мұнай компанияларымен келіссөздерге белсене қатысты, оның соңы «Ғасыр келісімі» деп аталатын келісімге қол қойылды. Ильхам Әлиев - егемен Әзербайжанның мұнай саясатының геосаяси аспектілері туралы бірқатар зерттеу еңбектерінің авторы&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web|url=https://ru.president.az/president/biography|title=Официальный сайт президента Азербайджанской Республики - ПРЕЗИДЕНТ » Биография|publisher=ru.president.az|accessdate=2017-03-29}}&lt;/ref&gt;.

1995 жылы Әзірбайжан Милли Меджлисінің депутаты болып сайланды және 2000 жылы қайта сайланды.&lt;ref&gt;{{книга
|автор =Цыганов, Олег Владимирович
|часть = Судьба и время Алиевых
|заглавие = Ильхам Алиев: открытый мир
|оригинал = {{lang-en|Ilham Aliyev: Open world}}
|место = М.
|издательство = [[Хроникёр]]
|год = 2008
|страницы = 36
|isbn = 978-5-901238-52-3, ББК 63.3(2)6-8
}}&lt;/ref&gt; Бірақ 2003 жылы Әзірбайжан Республикасының Премьер-Министрі қызметіне кірісіп, ол өзінің парламенттік өкілеттігінен бас тартты.

1997 жылы Әзірбайжан Ұлттық Олимпиада комитетінің президенті болды. Оның бастамасымен спорт мектептері белсенді түрде салынды, Әзірбайжанда дәстүрлі түрде күшті спорт түрлерінен ұлттық командалар құрылды. Спортты дамытуға және олимпиадалық қозғалысқа қосқан зор үлесі үшін ол Халықаралық Олимпиада Комитетінің (ХОК) жоғары орденімен, сондай-ақ Халықаралық әскери-спорттық кеңестің «Ұлы Кордон» Даңқ орденімен марапатталды.

1999 жылы желтоқсанда Жаңа Әзірбайжан партиясының 1-ші съезінде Ильхам Әлиев партия төрағасының бес орынбасарының бірі болып сайланды, ал 2001 жылдың қарашасында партияның 2-ші съезінде ол төрағаның бірінші орынбасары болып сайланды.&lt;ref name=&quot;Analitika.az&quot;&gt;{{cite news| title=Партия “Ени Азербайджан» (ПЕА)| publisher=Analitika.az| url=http://www.analitika.az/print.php?item_id=20060615052634320&amp;sec_id=63| access-date=2012-05-28| archiveurl=https://web.archive.org/web/20140303161136/http://www.analitika.az/print.php?item_id=20060615052634320&amp;sec_id=63| archivedate=2014-03-03}}&lt;/ref&gt; 2005 жылы ол осы партияның төрағасы болып сайланды.

2001 жылдан 2003 жылға дейін ол Еуропа Кеңесінің Парламенттік Ассамблеясындағы ([[Еуропа кеңесінің парламенттік ассамблеясы|ЕКПА]]) Әзірбайжан Милли Мәжілісі (Парламент) делегациясын басқарды. 2003 жылдың қаңтарында Ильхам Алиев ЕКПА Төрағасының орынбасары және ЕКПА Бюросының мүшесі болып сайланды. 2004 жылы сәуірде ЕКПА жұмысына белсенді қатысқаны және еуропалық идеалдарды ұстанғаны үшін ол ЕКПА-ның құрметті мүшесі дипломымен және ЕКПА медалімен марапатталды.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.worldleaders.columbia.edu/participants/ilham-aliyev|title=Ilham Heydar oglu Aliyev|publisher=www.worldleaders.columbia.edu|lang=en|accessdate=2017-03-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170326231107/http://www.worldleaders.columbia.edu/participants/ilham-aliyev|archivedate=2017-03-26|deadlink=yes}}&lt;/ref&gt;

2003 жылы шілдеде емделіп жатқан Хейдар Әлиев пен Ильхам ел президенттігіне кандидаттар болды. Сонымен қатар, 4 тамызда Президенттің ұсынысы бойынша Милли Меджлис Ильхам Әлиевті елдің премьер-министрі етіп тағайындады. Екі айдан кейін, 2 қазанда, Хейдар Әлиевтің халыққа үндеуі Әзірбайжанның мемлекеттік телеарнасында оқылды, онда ол өзінің кандидатурасынан өз баласының пайдасына бас тартатынын мәлімдеді.&lt;ref name=&quot;За родину&quot;&gt;{{cite news | title=Президент заболел за родину|publisher=Газета «Коммерсантъ»|author= БОРИС Ъ-ВОЛХОНСКИЙ | url=http://www.kommersant.ru/doc.aspx?fromsearch=5c7da88a-1669-490c-b928-b2e028ae4f3f&amp;docsid=416586| date=2003-10-03| lang=ru}}&lt;/ref&gt;

==Президенттік==
[[Сурет:Dmitry Medvedev 2 November 2008-3.jpg|280px|left|thumb|&lt;center&gt;Әзірбайжан, Ресей және Армения президенттері - Ильхам Әлиев, [[Дмитрий Анатольевич Медведев|Дмитрий Медведев]] және [[Серж Азатович Саргсян|Серж Саргсян]] Таулы Қарабах туралы декларацияға қол қою кезінде (Майендорф, 2008)&lt;/center&gt;]]
2003 жылы 15 қазанда елде [[Әзірбайжандағы президент сайлауы (2003)|президент сайлауы өтті]],&lt;ref&gt;{{cite news | title=Столкновения в Баку: есть две жертвы |publisher=Русская служба Би-би-си | url=http://news.bbc.co.uk/hi/russian/news/newsid_3197000/3197588.stm| date=2003-10-16| lang=ru}}&lt;/ref&gt; онда 79,46% дауыспен Ильхам Әлиев жеңіске жетті. Халықаралық бақылаушылардың айтуынша, сайлау кезінде көптеген заң бұзушылықтар тіркелген. Оппозиция сайлаудың нәтижелерін мойындамады, ал келесі күні оппозициядағы «Мұсават» партиясынан президенттікке үміткерлердің бірінің 3000-нан астам жақтаушылары астананың орталық көшелерімен Азадлиг алаңына қарай жылжыды. Оқиға орнына ішкі әскерлердің полкі келді. Қақтығыстар құрбандарға алып келді. Ильхам Әлиев өзінің инаугурациялық сөзінде:

{{дәйексөз|Мен Әзербайжанның бақытты болашағына сенемін. Біздің мемлекетіміз әрі қарай дамып, нығая беретініне сенімдімін. Әзірбайжанда демократия одан әрі дамиды, саяси плюрализм және сөз бостандығы қамтамасыз етіледі. Біздің еліміз заманауи мемлекетке айналады. Мұның бәріне қол жеткізу үшін Әзірбайжанда көп нәрсе жасау керек. Бірақ осының бәрін жүзеге асыру және Әзірбайжанды қуатты мемлекетке айналдыру үшін, ең алдымен, Хейдар Әлиевтің саясатын елде жалғастыру қажет.&lt;ref&gt;{{Кітап
|автор =Цыганов, Олег Владимирович
|заглавие = Ильхам Алиев: открытый мир
|оригинал = {{lang-en|Ilham Aliyev: Open world}}
|место = М.
|издательство = [[Хроникёр]]
|год = 2008
|страницы = 8
|isbn = 978-5-901238-52-3, ББК 63.3(2)6-8
}}&lt;/ref&gt;|автор=}}

Әзірбайжанның өзінде де, шетелде де жаңа мемлекет басшысы біртіндеп реформалар жүргізеді, Батыспен жақындасады, саяси өмірді ырықтандырады және тұрақтылықты нығайтады деп күткен. Кең таралған сенімге сәйкес, жас президенттің тәжірибесі жетіспеді, саясатқа қызығушылық танытпады және әкелік харизмаға ие болмады, сондықтан қатал көшбасшылық стилі болады деп күтілмеген.&lt;ref&gt;{{cite news | title=Ильхамово царство|publisher=Еженедельник &quot;Коммерсантъ&quot; |author=НАРГИЗ АСАДОВА | url=http://kommersant.ru/doc/622324| date=2005-10-31|lang=ru}}&lt;/ref&gt; Бастапқыда Ильхам Әлиев ескі басқарушы элитаға толық тәуелді болды, өйткені барлық маңызды министрлік лауазымдарды Хейдар Әлиевтің кезінде оларды иеленген адамдар иеленді. Ол аппаратты ауыстыруға дайындалу үшін екі жыл қажет болды.

2019 жылы OpinionWay француз зерттеу институты әзірбайжан халқы арасында 9 сұрақ бойынша сауалнама жүргізді, бұл елде соңғы (2018-2019) жыл ішінде болған процестерге әсер етті. Сауалнама нәтижелері бойынша қазіргі президенттің қызметіне сауалнамаға қатысушылардың 85,1% -ы оң жауап берді.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://azertag.az/en/xeber/President_Ilham_Aliyev_increased_last_years_rating_and_voters_high_confidence_VIDEO-1267341|title=President Ilham Aliyev increased last year’s rating and voters’ high confidence VIDEO|publisher=azertag.az|lang=en|accessdate=2019-04-16}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.eupoliticalreport.eu/as-eu-azerbaijan-partnership-strengthens-survey-shows-strong-support-for-aliyevs-policies/|title=As EU-Azerbaijan Partnership Strengthens, survey shows strong support for Aliyev’s policies {{!}} Eupoliticalreport|date=2019-04-11|publisher=www.eupoliticalreport.eu|lang=en|accessdate=2019-04-16}}&lt;/ref&gt;

===Билікті күшейту===
Ильхам Алиев билікке Әзірбайжанды 1993 жылдан бері басқарған әкесі Хейдар Әлиевтің орнына келді. Сонымен қатар, ол әкесі құрған «Жаңа Әзірбайжан» партиясын басқарды, ол 1993 жылдан бері басқарушы республика болды. Әзірбайжанның саяси және мемлекеттік жүйесі Хейдар Әлиевтің кезінде 1995 жылы жаңа Конституция қабылданған кезде қалыптасты (бұған дейін 1978 жылы [[Әзірбайжан Кеңестік Социалистік Республикасы|Әзірбайжан КСР]] Конституциясы болған, бұл мүлдем басқа мемлекет болған). Ильхам Әлиев 2003 жылғы қазанда «Российская газетаға» берген сұхбатында ''бүгінгі Әзірбайжан - Хейдар Әлиевтің туындысы, және сіз оның ел үшін жасаған істері туралы бірнеше сағат сөйлесуге болады. Біз оның бағытын жалғастыруымыз керек »және« Мен әрқашан әкеме ұқсауға тырыстым және тырысамын''&lt;ref&gt;{{cite news | title=Ильхам Алиев: Новаторство в политике? Ни в коем случае!|publisher=Текст: Владимир Богданов
Российская газета| url=https://rg.ru/2003/10/21/aliev.html|date=2003-10-21|author=Владимир Богданов| lang=ru}}&lt;/ref&gt;.

2005 жылы қазанда Әзірбайжан мемлекеттік төңкеріс жасаудың алдын-алу туралы жариялады, ол бойынша 12 адам қамауға алынды, оның ішінде экономикалық даму министрі Ф.Әлиев, қаржы министрі Ф. Юсифов, денсаулық сақтау министрі А.Инсанов, президент «Азерхимия» мемлекеттік концерні Ф. Садигов пен Әзербайжан Ғылым академиясының экс-президенті Э. Салаев. Халықаралық дағдарыс тобының талдамалық есебіне сәйкес, оппозиция бастапқыда&lt;ref&gt;{{cite news | title=В Баку ждут переворота |publisher=&quot;Российская газета&quot; |author=Евгений Шестаков | url=https://rg.ru/2005/10/24/baku-mitingi.html| date=2005-10-24|lang=ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news | title=Азербайджанский экс-министр сознался в подготовке переворота|publisher=&quot;Лента.Ру&quot; | url=https://lenta.ru/news/2005/11/02/insanov/| date=2005-11-02|lang=ru}}&lt;/ref&gt;.

{{quotation|Ильхам Әлиев елді басқара алмайды деп сенді. Кейбіреулер оны басқарушы кланның басқа мүшесіне сәтті көшуді қамтамасыз ететін өтпелі тұлға ретінде қарастырды. Соған қарамастан, Ильхам Әлиев өзінің арам пиғылдылары ойлағаннан гөрі нәзік саясаткер болып шықты. Ол оның билігіне ең үлкен қауіп әлсіз қарсылықтан емес, басқарушы элитадан екенін түсінді. Гейдар Алиевтің қазасы жас және тәжірибесіз президентті басқарғысы келген осы «ескі гвардияның» көптеген ықпалды мүшелерінің қолдарын босатты. Оны президенттің ағасы Жамал Әлиев пен оның жақын серігі Али Инсанов, денсаулық сақтау министрі, ықпалды эраз класының басшысы [Армениядан келген әзірбайжандар] және билеуші Жаңа Әзірбайжан партиясының негізін қалаушы басқарды. Ильхам Әлиев билікті шоғырландыруға бағытталған алғашқы күш-жігерінде әкесінің саясатын жалғастыратынын және үкіметтегі кез-келген үлкен өзгерістерден аулақ болатынын баса айтты ...

Ильхам өзінің саяси қарсыластарына қатал қарады. Инсанов пен Фархад Әлиев мемлекеттік төңкеріс жасамақ болды деген айыппен қамауға алынды және сыбайлас жемқорлық пен мемлекет қаржысын жымқырды деген айыппен сотталды. Үкімет оппозицияны 2005 жылдың қарашасында өткен парламенттік сайлаудан кейін қатты қудалады. Бұл шаралар президенттің әлсіз деген түсінігін жоюға көмектесті, сонымен бірге оның реформатор ретіндегі имиджіне нұқсан келтірді ...

Эраз көсемі Инсановтың қамауға алынуы Әзербайжан саясатындағы айқындаушы фактор ретінде аймақтық кландардың символикалық аяқталуын жариялады. Нахшывандықтар және аз дәрежеде эраз негізгі лауазымдардың көпшілігін сақтап қала берді, бірақ жеке адалдық пен президентке жақын болу сол немесе басқа аймақтық руға жатудан гөрі маңызды бола бастады. Ильхам әкесінен айырмашылығы, Бакуде өскен және бизнесте жиі жетістікке жеткен мәдениетті адамдармен жұмыс істегенді жөн көрді. Мұнай экспортынан түскен едәуір кірістер президенттік билікті одан әрі шоғырландырды және олигархтарда үстемдік етті.&lt;ref name=&quot;VULNERABLE&quot;&gt;{{cite news | title=AZERBAIJAN: VULNERABLE STABILITY |publisher=International Crisis Group| url=https://www.refworld.org/docid/4c84c1b52.html| date=2010-09-03|lang=en}}&lt;/ref&gt;|}}

Екінші президенттік мерзімде, 2009 жылы 18 наурызда елде Конституцияға өзгерістер енгізу бойынша референдум өтті. Оның бастамашысы билік басындағы Жаңа Әзірбайжан партиясы болды. Референдум нәтижелері бойынша, дауысқа келгендердің 90% -ы түзетулерге дауыс берді.&lt;ref&gt;{{cite news | title=Ильхам Алиев получил право избираться бесконечное количество раз|publisher=&quot;Лента.Ру&quot;| url=https://lenta.ru/news/2009/03/19/officially/| date=2009-03-19 }}&lt;/ref&gt; Бекітілген түзетулердің бірі (сайлаушылардың 92,17% -ы дауыс берді) бір адамға екі реттен артық сайлану құқығын берді. Референдум басқарушы элитаның ішіндегі қарсылас фракцияларға жақын арада биліктің ауысуынан қорқудың қажеті жоқ екенін түсіндіру керек еді деген кең таралған пікір бар. [[Саяси оппозиция|Оппозиция]] Әлиевті Әзірбайжанды [[Монарх|монархияға]] айналдырды деп айыптады, ал Еуропалық Комиссия референдумды демократияны дамытудағы «артқа шегініс» деп бағалады. Венеция комиссиясы өз қорытындысында Әзірбайжанды ''президент өзінің қолына кең билікті шоғырландырған ел'' деп атады.&lt;ref&gt;{{cite news | title=Азербайджанская оппозиция критикует поправки к конституции|publisher=Institute for War &amp; Peace Reporting| url=https://iwpr.net/ru/global-voices/azerbaydzhanskaya-oppoziciya-kritikuet|date=|author=Zarema Velikhanova| lang=ru}}&lt;/ref&gt;

Келесі конституциялық референдум үшінші президенттік мерзімге түсіп, 2016 жылдың 26 қыркүйегінде өтті.&lt;ref name=&quot;k2&quot;&gt;{{cite news | title=Конституционный референдум в Азербайджане: продление президентского срока и не только|publisher= Би-би-си| url=https://www.bbc.com/russian/features-37456338|date=2016-09-24|author=| lang=ru}}&lt;/ref&gt; Бұл жолы оның бастамашысы Ильхам Әлиевтің өзі болды. Азаматтардан президенттік мерзімді 5-тен 7 жасқа дейін ұзарту үшін дауыс беру сұралды және бірінші вице-президент пен вице-президент лауазымдары белгіленді. Ұсынылған өзгерістердің ішінде заң шығарушы және атқарушы биліктің қызметіне әсер ететін тағы екі тармақ болды. Хейдар Әлиевтің кезінде Ильхам премьер-министр қызметін атқарған кезде референдум өткізіліп, нәтижесінде ел президентінің өкілеттігі, ол мерзімінен бұрын кеткен жағдайда парламент төрағасына емес, премьер-министрге берілді. . Бұл жолы азаматтардан президент өз еркімен отставкаға кететін болса, оның өкілеттігі премьер-министрге емес, бірінші вице-президентке ауысуы үшін және президенттің Ұлттық Мәжілісті (парламентті) тарату құқығына ие болуы үшін дауыс беруі сұралды. және мемлекет басшысына мерзімінен бұрын сайлау жариялайды. 2016 жылғы референдумдағы барлық 29 түзетулер қолдау деңгейімен мақұлданды, олар дауыстардың 90-нан 95% -на дейін болды. Бұл референдумды Еуропа Кеңесі сынға алып, оны елдің демократиялық дамуына соққы ретінде бағалады.&lt;ref&gt;{{cite news | title=Азербайджан: диктатура использует процедуру|publisher= Русская служба Радио Свобода| url=https://www.svoboda.org/a/28014811.html|date=2016-09-26|author=| lang=ru}}&lt;/ref&gt;

Келесі жылы 21 ақпанда Ильхам Әлиев әйелі [[Мехрибан Ариф қызы Әлиева|Мехрибанды]] Әзірбайжанның бірінші вице-президенті етіп бекітті. Бұған дейін (2005 жылдан бастап) ол Милли Меджлис депутаты болған.&lt;ref&gt;{{cite news | title=Президент Азербайджана назначил свою жену первым вице-президентом|publisher= Интернет-портал «Российской газеты»| url=https://rg.ru/2017/02/21/prezident-azerbajdzhana-naznachil-svoiu-zhenu-pervym-vice-prezidentom.html|date=2017-02-21|author=Владислав Воробьев| lang=ru}}&lt;/ref&gt; Егер ИМЭМО РҒА посткеңестік зерттеулер орталығының жетекші ғылыми қызметкері В.Мұханов Әзербайжанда қалыптасып келе жатқан саяси жүйені нео-монархия» деп санаса, әлеумет институтының аға ғылыми қызметкері В. - Қара теңіз аймағының саяси зерттеулері В.Новиков ''бұл тағайындаумен ол олардың билік династиясына тағы бір қадам жасады''.&lt;ref&gt;{{cite news | title=Эксперты о назначении жены Алиева вице-президентом: «В Азербайджане формируется неомонархия»|publisher= Московский Комсомолец| url=https://www.mk.ru/politics/2017/02/21/eksperty-o-naznachenii-zheny-alieva-viceprezidentom-v-azerbaydzhane-formiruetsya-neomonarkhiya.html|date=2017-02-21|author=| lang=ru}}&lt;/ref&gt; АҚШ-тың Әзербайжандағы бұрынғы елшісі Ричард Казларич сонымен бірге оның әйелінің елдің бірінші вице-президенті болып тағайындалуын монархияға қадам деп атады.&lt;ref&gt;[https://www.meydan.tv/ru/site/politics/21308/ Комментарии Казларича для Meydan TV] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190218052908/https://www.meydan.tv/ru/site/politics/21308/ |date=2019-02-18 }} // Meydan TV, 22.02.2017&lt;/ref&gt;

2016 жылдың 29 қарашасында парламент Бас Прокурор Закир Гараловтың ұсынысы бойынша Әзербайжан президентінің ар-намысы мен қадір-қасиетін қорлауды көпшілік алдында сөйлеген сөзінде, ашық түрде жариялаған туындысында немесе бұқаралық ақпарат құралдарында айыптайтын заң қабылдады.&lt;ref&gt;{{cite news | title=В Баку приняли закон об ответственности за оскорбление президента в сети|publisher=РИА Новости| url=https://ria.ru/20161129/1482440814.html| date=2016-11-29}}&lt;/ref&gt; Осылайша, қылмыскерлер 500-1000 манат көлемінде айыппұлмен (содан кейін 19-37 мың рубль), немесе екі жылға дейінгі мерзімге түзеу жұмыстарымен немесе екі жыл мерзімге бас бостандығынан айырумен, егер қылмыс « Интернеттің ақпараттық ресурстары », содан кейін жаза 1000-1500 манат мөлшерінде айыппұл (содан кейін 37-58 мың рубль) немесе үш жылға дейін бас бостандығынан айыру болды. Келесі жылы Президент Әкімшілігі осы бапқа түзету жобасын парламенттің қарауына ұсынды,&lt;ref&gt;{{cite news | title=В Азербайджане предложили ужесточить наказание за оскорбление президента|publisher=interfax.ru| url=https://www.interfax.ru/world/559050| date=2017-04-19}}&lt;/ref&gt; ал жазғы парламент қазір 1500-2500 манатқа дейін айыппұл салуды немесе 5-ке дейін бас бостандығынан айыруды көздейтін жазаны күшейтті. жыл, егер мұндай өрнектер Интернеттегі жалған аккаунттар мен профильдерге орналастырылса, онда 2000-нан 3000 манатқа дейін айыппұл қарастырылған.&lt;ref&gt;{{cite news | title=За оскорбление президента накажут тюрьмой до 5 лет|publisher=meydan.tv| url=https://www.meydan.tv/ru/article/za-oskorblenie-prezidenta-nakazhut-tyurmoj-do-5-let/?/ref=redirect| date=2017-06-01}}&lt;/ref&gt;

====Саяси режимнің сипаттамалары====
Әзірбайжанда пайда болған [[Саяси режим|саяси режимді]] кейбіреулер Әзірбайжан Кеңестігі режимімен салыстырды (ал Кеңестердің саяси режимдері де әр түрлі болды, олар жұмысшы табының билігінен бастап, Сталиннің жеке билігінің режимінен бастап, Хрущев пен қайта құрумен аяқталды) ырықтандыру).&lt;ref name=&quot;d1&quot;&gt;{{cite news | title=УСКОЛЬЗАЮЩАЯ СОВРЕМЕННОСТЬ: ПОСТСОВЕТСКАЯ МОДЕРНИЗАЦИЯ АЗЕРБАЙДЖАНА. СОЦИОЛОГИЧЕСКОЕ ЭССЕ|publisher=Historians.in.ua| url=http://www.historians.in.ua/index.php/en/doslidzhennya/1641-sergej-rumyantsev-uskol-zayushchaya-sovremennost-postsovetskaya-modernizatsiya-azerbajdzhana-sotsiologicheskoe-esse|date=2015-09-30|author=Сергей Румянцев| lang=ru}}&lt;/ref&gt; Сергей Румянцевтің айтуы бойынша, ''қазіргі кездегі саяси режим кеңестік режимнен гөрі'' нашар ''немесе тіпті авторитарлы деген пікірлерді әртүрлі адамдардан жиі естуге болады''. Ол өзі Әзірбайжанның саяси құрылымынан бұрынғы мемлекеттің (яғни Кеңестердің) институционалды мұрасының көптеген белгілерін тапты: билік құрған «Жаңа Әзірбайжан» партиясы Коммунистік партияға қатты ұқсайды; Милли Мәжілістің (парламенттің) президентке және министрлердің қызметіне әсері Жоғарғы Кеңестің әсерімен бірдей; рулық құрылым КСРО-ның күйреуінен аман қалып қана қоймай, Ильхам Әлиевтің кезінде де аман қалды. Сонымен бірге, Румянцев қазіргі режимнің ерекшеліктерін кеңестік режимнің қарапайым жалғасы идеясына төмендетуге бейім емес, бірақ Әзірбайжандағы қазіргі режимді толығымен авторитарлық деп санайды. Марина Оттавей жартылай авторитарлық ретінде әзірбайжандық саяси жүйенің ерекшеліктерін түсінуге тырысты.

Американдық [[Freedom House]] адам құқықтары жөніндегі үкіметтік емес ұйымының сарапшыларының пікірінше, Әзірбайжандағы саяси режимді қатайту 1993 жылы Гейдар Алиевтің билікке келуінен басталды, ал оның ұлы Ильхамның орнына ұлы Ильхам келгеннен кейін «репрессия» «күрт күшейіп, ұйымның 2015 жылға арналған есебінде» ''Әзірбайжанды [[Авторитаризм|авторитарлық]] режим басқарады деген тұжырым жасалды''&lt;ref&gt;{{cite news | title=Freedom in the World 2018 Azerbaijan|publisher=Freedom House| url=https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2018/azerbaijan| lang=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news | title=Freedom in the World 2015 Azerbaijan|publisher=Freedom House| url=https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2015/azerbaijan| lang=en}}&lt;/ref&gt;. Economist Intelligence Unit жасаған 2016 жылғы Дүниежүзілік демократия индексінде Әзербайжан авторитарлық режимі бар ел ретінде 148-ші орынды иеленді.&lt;ref&gt;{{cite news| title=Democracy index 2011| publisher=Economist Intelligence Unit| url=http://www.sida.se/Global/About%20Sida/S%C3%A5%20arbetar%20vi/EIU_Democracy_Index_Dec2011.pdf| date=2011| lang=en| archiveurl=https://web.archive.org/web/20120617042553/http://www.sida.se/Global/About%20Sida/S%C3%A5%20arbetar%20vi/EIU_Democracy_Index_Dec2011.pdf| archivedate=2012-06-17}}&lt;/ref&gt;

Саясаттанушы Зафар Гүлиев атап өткендей, 2003 жылы Ильхам Әлиевтің елде билікке келуімен Әзірбайжанда марқұм президенттің жеке басына табынуды жүйелі түрде құру басталды, Әзірбайжанның жаңа тарихын қайта қарау науқаны басталды. Халықаралық дағдарыс тобы өз баяндамасында Хейдар Әлиевтің жеке басына табыну Әзербайжан идеологиясының негізі болып табылады, оның негізіне Хейдар Әлиевтің Әзербайжанды құтқарғаны, және бұл жеке адамға табынушылық оның ұлы Ильхам Әлиевтің қолына өткендігін атап өтті.&lt;ref&gt;{{cite news |title=Зафар Гулиев: Азербайджан в тисках клана и культа личности |publisher=ИА REGNUM |date=2011-07-06 |url=https://regnum.ru/news/1422456.html}}&lt;/ref&gt;

===Экономикалық саясат===
[[File:Baku pipelines.svg|thumb|350px|left|&lt;center&gt;Ильхам Әлиевтің президенттігі кезінде Баку-Тбилиси-Джейхан мұнай құбыры (жасыл) және Баку-Тбилиси-Эрзурум газ құбыры (сары) іске қосылды]]
2003 жылдан бастап Ильхам Әлиев билікке келгеннен бастап «Әзірбайжан Республикасында кедейлікті азайту және экономикалық дамытудың мемлекеттік бағдарламасы (2003-2005)», «Әлеуметтік-тұрмыстық қатынастар жөніндегі мемлекеттік бағдарлама» кіретін экономикалық дамудың арнайы бағдарламаларын қабылдай бастады. -Әзербайжан Республикасы аймақтарының экономикалық дамуы (2004-2008 жж.) »,« Әзірбайжан Республикасының жұмыспен қамту стратегиясы »(2006-2015 жж.),« Әзірбайжан аймақтарының 2014-2018 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық дамуының мемлекеттік бағдарламасы » және т.б.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://files.preslib.az/projects/republic/ru/azr3_1.pdf|title=Управление делами Президента Азербайджанской Республики
ПРЕЗИДЕНТСКАЯ БИБЛИОТЕКА
Общая информация|author=|website=|date=|publisher=}}&lt;/ref&gt;

Хейдар Әлиевтің мұнай стратегиясының жалғасы ретінде Ильхам Әлиев 2004 жылы «Мұнай мен газдан түсетін кірістерді басқарудың ұзақ мерзімді стратегиясын (2005-2025 жж.)» Қабылдау туралы 2004 жылы жарлық шығарды.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.base.spinform.ru/show_doc.fwx?rgn=10846|title=Указ Президента Азербайджанской Республики &quot;Об утверждении Долгосрочной стратегии по управлению доходами от нефти и газа&quot;|publisher=www.base.spinform.ru|lang=ru|accessdate=2018-01-30}}&lt;/ref&gt;

Ильхам Әлиевтің президенттігінің алғашқы кезеңінде энергетикалық ресурстарды экспорттау есебінен [[Экономикалық өсім|экономикалық өсім]] байқалды. Ильхам Әлиевтің алғашқы президенттік кезеңінде Ресейді айналып өтетін негізгі экспорттық құбырлар іске қосылды: Баку-Тбилиси-Джейхан мұнай құбыры (2005 жылдың мамырында іске қосылды және 2006 жылдың шілдесіне дейін толық қуатына жетті) және Баку-Тбилиси-Эрзурум газ құбыры. Егер 2002-2005 жж. ЖІӨ-нің орташа жылдық өсу қарқыны шамамен 10% құрады, содан кейін 2005 жылы ЖІӨ өсімі 26,4% құрады, ал 2006 жылы ол рекордтық деңгейге - 34,5% жетті. 2007 жылы бұл көрсеткіш 25% -ға дейін төмендеді, содан кейін экономикалық өсу қарқыны күрт төмендеді.

2014 жылы ЖІӨ өсімі 2,8% құрады, мұнай өндірісінің қысқаруы және шикізаттық емес сектордың кеңеюі есебінен мұнай секторының үлесі жалпы ішкі өнімнің 37% -на дейін төмендеді. Алайда, [[Халықаралық валюта қоры|ХВҚ]] мәліметтері бойынша, 2014 жылы жалпы экспорттағы мұнай мен газдың үлесі сәйкесінше 87% және 7% құрады.&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.vesti.az/news/250457 |title=Президент Ильхам Алиев: «Нефтяной фактор в нашей экономике составляет 30 %» |accessdate=2015-06-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150602201451/http://vesti.az/news/250457 |archivedate=2015-06-02 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt; Ильхам Әлиев 2015 жылға қарай Әзербайжан экономикасындағы мұнай факторы 30% құрайды деп мәлімдеді.

«Аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуының 2004-2008 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» шеңберінде жарты миллион жұмыс орнын құру, жалпы ішкі өнімдегі шикізаттық емес сектордың үлесін арттыру, жеке кәсіпкерлікті дамыту, инфрақұрылымды дамыту - атап айтқанда, жолдарды, медициналық, білім беру және спорт объектілерін салу және қайта құру.&lt;ref name=&quot;Эпох&quot;&gt;{{книга
|автор =Цыганов, Олег Владимирович
|заглавие = Ильхам Алиев: открытый мир
|часть = Судьба и время Алиевых
|оригинал = {{lang-en|Ilham Aliyev: Open world}}
|место = М.
|издательство = [[Хроникёр]]
|год = 2008
|страницы = 40
|isbn = 978-5-901238-52-3, ББК 63.3(2)6-8
}}&lt;/ref&gt;

2010 жылғы жағдай бойынша Әзербайжан тәулігіне 1 миллион [[Баррель|баррельден]] астам мұнай өндірді. Көмірсутектердің үлесі елдің жалпы ішкі өнімінің жартысынан астамын құрайды. Алдағы жиырма жылда 350-400 миллиард АҚШ долларын құрайды деп болжанған мұнай экспортынан түсетін үлкен кірістер үкіметке бұрын-соңды болып көрмеген бюджет шығындарына баруға мүмкіндік берді. 2009 жылы олар жалпы ішкі өнімнің 34,8% құрады, негізінен Мемлекеттік мұнай қорынан түсетін қаражат есебінен. Инфрақұрылымды дамыту мен қайта құру жобаларына миллиардтаған доллар құйылды. Бұл қаражаттың бір бөлігі тоналды немесе тиімсіз пайдаланылды деген кең таралған пікір бар, әсіресе SOFAZ қаражатын жұмсау президенттің бұйрығымен парламенттің бақылауынсыз жүзеге асырылды.

2003 жылдан 2010 жылға дейінгі аралықта үкіметтің мәліметтері бойынша елде 840 мың жұмыс орны құрылды, ресми кедейлік деңгейі 45% -дан 11% -ға дейін төмендеді. Алайда, әлеуметтік трансферттер болмаса, кедейліктің жалпы деңгейі едәуір өсер еді. Дүниежүзілік банктің мәліметтері бойынша, 2008 жылға қарай жан басына шаққандағы табыс 3 830 АҚШ долларына жетті, бірақ халықтың көп бөлігі тек мемлекеттік жеңілдіктермен күн көрді.

2006 жылмен салыстырғанда 2007 жылдан бастап ішкі инвестициялар нарықта басым бола бастады. Ал 2008 жылы негізгі капиталға салынған инвестициялардың жалпы көлемінің 77,5% -ы ішкі инвестициялар болды, сонымен бірге олардың көп бөлігі шикізаттық емес секторға жіберіле бастады.&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.webeconomy.ru/index.php?page=cat&amp;newsid=1206&amp;type=news|title=Основные черты экономики Азербайджана|publisher=www.webeconomy.ru|accessdate=2018-01-30|archive-date=2018-03-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20180313225646/http://www.webeconomy.ru/index.php?page=cat&amp;newsid=1206&amp;type=news|deadlink=yes}}&lt;/ref&gt;

Ильхам Әлиевтің мұнай саясаты ел экономикасына оң әсерін тигізді. 2006 жылы Баку-Тбилиси-Джейхан мұнай құбыры, 2007 жылы Баку-Тбилиси-Эрзурум газ құбыры пайдалануға берілді. Мұнайдың ірі экспорттаушыларының бірі бола отырып, [[Әзірбайжан]] табиғи газды да экспорттай бастады. 2010 жылы мұнай мен газ экспорттың 97% және мемлекет кірісінің 39% құрады.

Ильхам Әлиевтің мұнай саясаты ел экономикасына оң әсерін тигізді. 2006 жылы Баку-Тбилиси-Джейхан мұнай құбыры, 2007 жылы Баку-Тбилиси-Эрзурум газ құбыры пайдалануға берілді. Мұнайдың ірі экспорттаушыларының бірі бола отырып, Әзірбайжан табиғи газды да экспорттай бастады. 2010 жылы мұнай мен газ экспорттың 97% -ын және мемлекет кірісінің 39% -ын құрады.

Алайда, энергия экспортынан түсетін түсімдерге шамадан тыс тәуелділік және негізгі тауарлар импортына үлкен тәуелділік 2014 жылдан бастап мұнай бағасының төмендеуінен бастап ел экономикасына кері әсерін тигізді. Әзірбайжан экономикасы өндірістің құлдырауына ұшырады, өмір сүру деңгейі төмендеді, жұмыссыздық деңгейі өсті, ұзақ мерзімді экономикалық жоспарлаудың болмауы және банк секторының әлсіздігі айқын болды. Бұл халықтың наразылық акцияларына алып келді, олар биліктің күшімен басылды.

2014 жылы Ильхам Әлиевтің қатысуымен «Оңтүстік газ дәлізін» төсеу рәсімі өтті, ол арқылы [[Әзірбайжан]] табиғи газы Еуропаға [[Грузия]] мен [[Түркия]] арқылы жеткізілетін болады. Ал 2015 жылы Транс-Анадолы газ құбырының құрылысы басталды (келісім 2012 жылы Ильхам Әлиев пен [[Режеп Тайып Ердоған]] арасында жасалды), ол газды [[Грузия]] мен [[Түркия]] арқылы Болгарияға жеткізеді. Бұл газ құбырының жалғасы құрылысы 2016 жылы басталған Трансадриатикалық құбыр болып табылады (Греция мен Албания арқылы [[Италия]]ға).&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.bbc.com/russian/international/2014/09/140920_azerbaijan_europe_pipeline_launch.shtml|title=В Баку заложен &quot;Южный газовый коридор&quot;|publisher=BBC Русская служба|lang=ru|accessdate=2018-01-30}}&lt;/ref&gt;
[[Сурет:Ilham Alijew and Donald Rumsfeld Aug 2004.jpg|thumb|280px|&lt;center&gt;Ильхам Әлиев пен АҚШ қорғаныс министрі [[Дональд Рамсфелд]]. Баку, 2004 ж&lt;/center&gt;]]
[[Сурет:Lech Kaczynski Ilham Alijew (07).jpg|right|280px|thumb|&lt;center&gt;Ильхам Алиев пен Польша Президенті [[Лех Качинский]], 2008 ж&lt;/center&gt;]]

2015 жылдың бірінші тоқсанында ауыл шаруашылығы ЖІӨ-нің 3,4% өсуіне қол жеткізді. 2016 жылы Әзербайжан халқының президент Ильхам Әлиевке деген сенімін анықтау мақсатында тұрғындар арасында сауалнама жүргізілді. Сауалнама әр түрлі жастағы 800 адам арасында жүргізілді. Сауалнамаға сәйкес, президенттің сенімі 97% құрады. Респонденттердің 89% -ы Ильхам Әлиев қарапайым халықтың мүдделерін білдіреді деп санайды. 87% -дан астамы президенттің сыртқы саясатын «жақсы», 3,6 - «жаман», 2,1 - «өте нашар» деп бағалады. Респонденттердің 28% -ы Әзірбайжан экономикасын «жақсы», 44% -ы «орташа деңгейде», 18% -ы «нашар деңгейде» деп санайды, ал 10% -ы жағдайды бағалауға қиналды.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.aravot-ru.am/2016/04/27/208134/|title=Рейтинг доверия президенту Азербайджана Ильхаму Алиеву составляет 97 %: «соцопрос»|author=|website=|date=|publisher=}}&lt;/ref&gt;
[[File:Azerbaijani President Ilham Aliyev attended Strategic Outlook Eurasia session during World Economic Forum 2018 in Davos.jpg|нобай|солға|323.949x323.949px|Ильхам Әлиев Давостағы экономикалық форумда]]
2017 жылдың соңында Ильхам Әлиев өз сөзінде биыл шикізаттық емес сектордың өсімі 2,5%, шикізаттық емес өнеркәсіп өндірісі - 3% -дан астам, ауыл шаруашылығы - 4% -дан астам, ал шикізаттық емес сектордың өсуі туралы айтты экспорт - 24%. 2017 жылы Әзербайжанның [[Жалпы ішкі өнім|ЖІӨ]] 39,21 млрд долларды құрады, оның өсімі 2016 жылға қатысты 4,4% құрады.

2019 жылғы әлеуметтік-экономикалық реформалар аясында ол екі рет ең төменгі жалақыны көтеру туралы құжаттарға қол қойды, нәтижесінде 2019 жылдың 1 қыркүйегінен бастап Әзірбайжанда ең төменгі жалақы 250 манатты (≈ 147 [[АҚШ доллары|АҚШ доллары]]) құрады.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://mir24.tv/news/16365649/aliev-znachitelno-uvelichil-zarplaty-byudzhetnikam|title=Алиев значительно увеличил зарплаты бюджетникам|publisher=Mir24|lang=ru|accessdate=2019-06-24}}&lt;/ref&gt;

===Таулы Қарабахтағы қақтығыс===
Ильхам Әлиевтің президенттігі жылдарында көптеген жылдар бойы [[Қарабах қақтығысы|Қарабахқа байланысты жанжалды]] реттеуге ешқандай өзгеріс болған жоқ.
[[Сурет:Operational meeting was held under the leadership of President, Commander-in-Chief Ilham Aliyev at Central Command Post of the Ministry of Defense (cropped).jpg|thumb|300px|Ильхам Әлиев Қорғаныс министрлігінің Орталық қолбасшылығындағы жедел кеңесте. 7 қазан, 2020]]

2020 жылдың қыркүйек айының соңында Таулы Қарабақта ауқымды қақтығыс басталды. Көбісі бұл өршу, алдыңғы кездердегідей, ең көп дегенде Әзірбайжанның бірнеше стратегиялық маңызды биіктіктер мен бірнеше шаршы шақырым аумақты бақылауға алуымен аяқталады деп сенді, өйткені бұл төрт күн өткеннен кейін болған жанжалдың соңғы өршуі кезінде болған еді. шайқас кезінде Әзірбайжан өзінің әскерлері [[Таулы Қарабах|Талыш]] ауылының айналасында және Физули бағытында бірнеше биіктікті алып жатқанын мәлімдеді.&lt;ref name=&quot;bbc11112020&quot;&gt;[https://www.bbc.com/russian/features-54900906 Почему Азербайджан выиграл войну в Карабахе? Отвечают военные эксперты]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.forumdaily.com/kk/konflikt-vokrug-nagornogo-karabaxa-pochemu-voyuyut-armeniya-i-azerbajdzhan/ Таулы Қарабаққа қатысты жанжал: неге Армения мен Әзірбайжан соғысуда]&lt;/ref&gt;

Алайда шайқас кезінде Джебраил, Физули, Зангелан, Кубатлы, сондай-ақ Ходжавенд және Ходжалы облыстарының кейбір аумақтары, соның ішінде Хадрут ауылы мен стратегиялық маңызды [[Шуша]] қаласы Әзірбайжан күштерінің бақылауына өтті. . Әзірбайжан сонымен бірге бүкіл Әзірбайжан-Иран шекарасын бақылауға алды. Солтүстік секторда Әзербайжан армиясы бірқатар стратегиялық биіктіктер мен елді мекендерді де бақылауға алды.

2020 жылы 10 қарашада Әзербайжан Республикасының Президенті Ильхам Әлиевтің, Армения Республикасының Премьер-Министрі Никол Пашинянның және Ресей Федерациясының Президенті [[Владимир Владимирович Путин|Владимир Путин]]нің толық атысты тоқтату және аймағындағы барлық соғыс қимылдары туралы бірлескен мәлімдемесі жарияланды. Таулы Қарабақ қақтығысы. Армения, [[Әзірбайжан]] және [[Ресей]] қол қойған Таулы Қарабақтағы бейбітшілік туралы келісімде Ресейдің бітімгершілік күштерін енгізу, Арменияның Әзербайжанға Агдам, Кельбаджар және Лачин облыстарына оралуы (ені 5 км болатын Лачин дәлізінен басқа) қарастырылған. Ресей бітімгершілік күштерінің бақылауында болды) және Әзербайжанның Таулы Қарабах, соның ішінде Шуша қаласын бақылауымен территорияның бір бөлігін қалдырды.&lt;ref&gt;[http://kremlin.ru/acts/news/64384 Заявление Президента Азербайджанской Республики, Премьер-министра Республики Армения и Президента Российской Федерации]&lt;/ref&gt;

Ильхам Әлиев «бұл мәлімдеме Арменияның тапсырылуы» және «ұзақ мерзімді басқыншылыққа нүкте қойды» деді.&lt;ref&gt;[https://www.vox.com/2020/11/10/21558428/armenia-azerbaijan-war-nagorno-karabakh-russia-turkey Armenia and Azerbaijan’s Nagorno-Karabakh peace deal is quite the surprise — Vox&lt;!-- Заголовок добавлен ботом --&gt;]&lt;/ref&gt; Әзірбайжанда келісім қуанышпен қарсы алынып, соғыстағы жеңісті түні бойы тойлады. Кең ауқымды мерекелер бүкіл Әзірбайжанда, әсіресе келісім жарияланған кезде [[Баку]]де басталды.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54882564 |title=Armenia, Azerbaijan and Russia sign Nagorno-Karabakh peace deal |author=&lt;!--Not stated--&gt; |date= 10 November 2020 |website=bbc.com |publisher=[[BBC]] |access-date= |quote=There is a real sense here that a key victory has been achieved after a very long fight. Groups are breaking out in chants and singing the national anthem.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.bbc.com/russian/features-54896303 Семь вопросов к миру в Карабахе. Кто от этого выиграл и что будет дальше?]&lt;/ref&gt;

2020 жылы 10 желтоқсанда Бакуде Жеңіс шеруі өтті.

===Спорт саясаты===
2011 жылы 7 шілдеде Ильхам Әлиев Бакуде халықаралық стандарттарға сай заманауи спорт-концерт кешенін салуға бұйрық берді.

2016 жылы Ильхам Әлиев Әзербайжан Олимпиада чемпиондарына Әзірбайжан Республикасы Президентінің арнайы олимпиадалық стипендиясының мөлшерін көбейту туралы жарлық шығарды. Жарлық 2017 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енді. 2017 жылы Ильхам Әлиев Баку қаласында BMX Racing велоспорттан әлем чемпионатын өткізуге байланысты Ұйымдастыру комитетін құру туралы бұйрыққа қол қойды. Чемпионат 2018 жылғы 5-9 маусымда өтті.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Ильхам Алиев подписал распоряжение о создании Оргкомитета по проведению ЧМ|last=Azerisport.com|url=http://www.azerisport.com/velosport/20171116135507911.html|accessdate=2018-01-30}}&lt;/ref&gt;

===Формула-1===
{{main|Еуропа Гран-при-2016}}
[[Формула-1]]-ді 2016 жылы Бакуде өткізу туралы шешім 2013 жылы қабылданды. 2016 жылы 16 маусымда Ильхам Әлиев Формула-1 менеджментінің президенті [[Берни Экклстоун]]мен кездесті. 2016 жылдың 17-19 маусымы аралығында Бакуде алғаш рет 2016 жылғы Еуропа Гран-при маусымындағы Формула-1 чемпионатының сегізінші кезеңі өтті. Ильхам Әлиев ашылу салтанатына қатысты, ал 19 маусымда жеңімпаздарды марапаттау рәсімінде ол кубокты жеңімпазға өзі табыстады.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=FIA confirms 2016 calendar|url=https://www.formula1.com/en/latest/headlines/2015/12/f1-2016-calendar-confirmed.html|work=Formula 1® - The Official F1® Website|accessdate=2018-01-30|language=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Президент Азербайджана Ильхам Алиев наградил победителей Гран-при Европы Формулы 1|url=http://www.bakuinform.az/sport/783-prezident-azerbaydzhana-ilham-aliev-nagradil-pobediteley-gran-pri-evropy-formuly-1|accessdate=2018-01-30|language=ru}}&lt;/ref&gt;

2017 жылғы маусымда Формула-1 Әлем чемпионатының сегізінші кезеңі Әзірбайжан Гран-приі 25 маусымда өтті. Сол күні Ильхам Әлиев «Формула-1» төрағасы және бас атқарушы директоры [[Чейз Кэри]]мен, «Формула-1» автоспортының директоры Росс Браунмен және «Формула-1» сауда және маркетинг жөніндегі директоры Шон Братчпен кездесті. Ильхам Алиев және оның отбасы мүшелері 2017 жылғы Гран-при жарыстарын белсенді түрде қадағалады.

2018 жылы 27-29 сәуірде Бакуде Формула-1 Әзірбайжан Гран-приінің төртінші кезеңі өтті.

===Еуропа ойындары 2015===
{{main|Еуропа ойындары 2015}}
Бірінші [[Еуропа ойындары|Еуропа ойындарын]] өткізу туралы шешім 2012 жылғы 8 желтоқсанда Еуропалық Олимпиада Комитетінің 41-ші Бас Ассамблеясында қабылданды. 2013 жылы 17 қаңтарда Ильхам Әлиев 2015 жылы Бакуде бірінші Еуропалық ойындарды өткізу жөніндегі Ұйымдастыру комитетін құру туралы жарлық шығарды. 2015 жылы 12-28 маусымда Бакуде Еуропа ойындары өтті. Ильхам Әлиев Еуропа ойындарының көрермендерінің қатарына белсенді қатысты.&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Создан Оргкомитет по проведению Европейских игр-2015 в Баку|last=Azerisport.com|url=http://www.azerisport.com/olimpizm/20130117051657546.html|accessdate=2018-01-30}}&lt;/ref&gt;

===Отбасы===
* Атасы - Әлирза Кербалай Джафарұлы Әлиев.
* Әжесі - Изафет Джафаргулуқызы Алиев.
** Ағасы - [[Хасан Алирза ұлы Әлиев|Хасан Әлиев]] (15 (28) .12.1907 - 2.02.1993), көрнекті кеңес және әзірбайжан ғалымы, Әзірбайжан КСР Ғылым академиясының академигі.
*** Ағасы - [[Расим Хасанұлы Әлиев|Расим Әлиев]] (1934 жылы 16 шілдеде туған), әзірбайжан сәулетшісі, Баку қаласының бас сәулетшісі (1965-1988), Әзірбайжан КСР-нің еңбек сіңірген сәулетшісі (1979), Әзірбайжан Мемлекеттік сыйлығының және Гусейн Джавид сыйлығының лауреаты. , Шығыс елдері Халықаралық сәулет академиясының толық мүшесі (1992), Әзірбайжан сәулетшілер одағының вице-президенті.
** Ағасы - [[Гусейн Әлирзаұлы Әлиев|Гусейн Әлиев]] (22.04.1911 - 25.05.1991), кеңестік және әзірбайжандық суретші-суретші, Әзірбайжанның халық әртісі.

==Марапаттары мен атақтары==
===Әзірбайжан марапаттары===
[[File:Lech Kaczynski Ilham Alijew (10).jpg|thumb|200px|&lt;center&gt;Ильхам Әлиев [[Польша]]ға сапары кезінде Құрмет белгісі белгілерімен&lt;/center&gt;]]
* [[«Хейдар Әлиев» ордені|Хейдар Әлиев ордені]] (28 сәуір, 2005 жыл)&lt;ref&gt;[Марапаттар тізімі]&lt;/ref&gt;
* [[«Шах Исмаил» ордені|«Шах Исмаил» ордені]]

===Шетелдік марапаттар===
* Бостандық ордені (18 қараша, 2013 ж., Украина) - украин-әзербайжан мемлекетаралық қатынастарын нығайтудағы ерекше қызметтері үшін.&lt;ref&gt;[https://www.president.gov.ua/documents/6392013-15790 Указ Президента Украины от 18 ноября 2013 года № 639/2013 «О награждении И. Алиева орденом Свободы»]&lt;/ref&gt;
* 1 дәрежелі князь Ярослав Данышпан ордені (19 мамыр, 2008 ж., Украина) - украин-әзербайжан қатынастарын нығайтуға қосқан ерекше үлесі үшін.&lt;ref&gt;[https://www.president.gov.ua/documents/4582008-7529 Указ Президента Украины от 19 мая 2008 года № 458/2008 «О награждении И. Алиева орденом князя Ярослава Мудрого»]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.newsazerbaijan.ru/international/20080522/42309867.html Виктор Ющенко наградил Ильхама Алиева орденом князя Ярослава Мудрого І степени]&lt;/ref&gt;
* «Номиналды атыс қаруы» айырмашылығы (28.10.2010, Украина)
* Халықтар достығы ордені (2011 ж. 24 желтоқсан, Беларуссия) - Беларусь Республикасы мен Әзірбайжан Республикасы арасындағы достық қатынастар мен стратегиялық ынтымақтастықты орнатуға және дамытуға қосқан елеулі жеке үлесі үшін.&lt;ref&gt;[http://www.pravo.by/document/?guid=2012&amp;oldDoc=2011-144/2011-144(011-016).pdf&amp;oldDocPage=6 Указ Президента Республики Беларусь от 24 декабря 2011 года № 594 «О награждении И. Г. Алиева орденом Дружбы народов»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210830225107/https://pravo.by/document/?guid=2012&amp;oldDoc=2011-144%2F2011-144%28011-016%29.pdf&amp;oldDocPage=6 |date=2021-08-30 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news| title=Президент Ильхам Алиев награждён орденом Дружбы народов| publisher=AZE.az| url=https://aze.az/news_prezident_ilxam_aliev_70803.html| date=2011-12-24| access-date=2011-12-25| archiveurl=https://web.archive.org/web/20140222060235/https://aze.az/news_prezident_ilxam_aliev_70803.html| archivedate=2014-02-22}}&lt;/ref&gt;
* I дәрежелі Исмоили Сомони ордені (2012 ж. 12 шілде, Тәжікстан)
* Георгий атындағы Жеңіс ордені (2013, Грузия)
* Құрмет ордені (2003 ж., Грузия)
* Үш Жұлдыз орденді рыцарь (10 тамыз, 2009, Латвия)
* [[Астанаға 10 жыл (медаль)|«Астанаға 10 жыл» медалі]] (2008, Қазақстан)
* Құрметті Легион орденінің рыцарі - Крест (29 қаңтар, 2007 ж., Франция)
* Италия Республикасының Құрмет белгісі орденінің рыцарі (2018, Италия)
* Польша Республикасы алдындағы Құрмет белгісі орденінің рыцарі (26.02.2008, Польша)
* Сербия Республикасы орденінің үлкен лентасы (2013 ж., Сербия)
* Таспамен «Стара Планина» ордені (14 қараша, 2011 жыл, Болгария)
* Румыния Жұлдызы орденінің тізбегі (2004 ж. 11 қазан, Румыния)
* «Адал қызметі үшін» орденінің рыцарі (18.04.2011, Румыния)
* I дәрежелі Түрік Республикасының ордені (2013 ж. 12 қараша, Түркия)
* Король Абдельазиздің бұйрығы (8 наурыз 2005 ж., Сауд Арабиясы)
* Ұлы Мүбәрак ордені (10 ақпан, 2009 ж., Кувейт)
* «Достық» медалі (20 маусым, 2019 жыл, Болгария)
* [[Алтын Қыран ордені]] (22 тамыз, 2022 жыл, Қазақстан)

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер|3}}

{{ТМД елдерінің басшылары}}

[[Санат:Әзірбайжан президенттері]]
[[Санат:Әзірбайжан премьер-министрлері]]
[[Санат:Тарих ғылымдарының кандидаттары]]
[[Санат:Саясаттану ғылымының докторлары]]
[[Санат:Бакуде туғандар]]
[[Санат:Қазіргі мемлекет басшылары]]</text>
      <sha1>i2936vhgg1jp8rst2nmka4hvkaq556m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Украиндар</title>
    <ns>0</ns>
    <id>135117</id>
    <revision>
      <id>3063675</id>
      <parentid>3053358</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T05:30:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Malik Nursultan B</username>
        <id>111493</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22586" xml:space="preserve">{{Халық
|атауы      = Украиндар
|сурет      = 
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 45 млн.адам
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{UKR}}
|саны1      = 37 541 693 (2001)
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{RUS}}
|саны2      =   1 927 988 (2010)
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = {{CAN}}
|саны3      = 1 251 170 (2011)
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = {{BRA}}
|саны4      = 1 010 000 (1996)
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = {{USA}}
|саны5      = 976 314 (2009)
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = {{KAZ}}
|саны6      = 547 054 (1999)
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = {{ARG}}
|саны7      = 300 000
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[Украин тілі]]
|діні       = [[православие]]лік негіздегі [[христиан]] діні
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}
'''Украиндар''' ({{lang-uk|украї́нці}}) — [[шығыс славяндар]] тобына кіретін [[Этникалық топ|ұлт]], Еуропаның жетінші ең ірі этникалық тобы және [[орыстар]]дан кейін екінші ең ірі славян халқы. [[Украина]]ның негізгі халқы (37,4 млн.). Тағы [[Ресей]] (3.3 млн.), [[Канада]] (1.360 млн), [[Польша]] (1.2 млн), [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]] (1.0 млн), [[Бразилия]] (600-800 мың), [[Қазақстан]] (338 мың), [[Аргентина]] (305 мың), [[Молдавия]] (181 мың), [[Беларусь]] (160 мың), [[Қырғызстан]] (100 мың), [[Өзбекстан]] (124 мың) мемлекеттерінде тұрады. 

18 ғасырда ресейліктер берген украиндықтар (краина – яғни алыс шет сөзінен) атауы бекіген. Сонымен қатар козак (казак) - көшпелі [[казактар]]дың ([[қазақтар]]дан) этимологиясы, олардан әскери еріктілік өмір салтын алған (казак –деген «еркін, бос» деген мағынада). Бұнымен қоса әскери ақсүйектер казак-қыпшақтардан ([[Киев Русі]]нің славян-түрік кангломераты) құрылған. Сонымен қоса әзілдеп хохол (кейбір ғалымдардың пікірі бойынша «көк, тәңірі», көк түрік деген мағына білдіреді) деп атаған.

Ескі есімдер: рустар, русындар, казактар, украин казактар, черкастар.

== Украин тілі ==
{{mainarticle|Украин тілі}}
[[Украин тілі]] [[шығыс славян тілдері|шығыс славян тілі]]нің бірі болып табылады және үш [[диалект]]ілік ерекшеліктері бар: а) солтүстіктік: солтүстік жағалаулық-полесский, оңтүстік жағалаулық - полесский, волынский-полесский сөйлеу ерекшеліктері; б) оңтүстік-батыстық: волынский-подольский, галицко-буковиндық, карпаттық, днестрлық сөйлеу ерекшеліктері; в) оңтүстік-шығыстық: днепровтық, шығыс-полтавалық сөйлеу ерекшеліктері.

Орыс тілінен басты айырмашылықтары: украин әліпбесінде г әрпі һ тәрізді дыбыс береді, е орыс тіліндегі йотдалған йе емес, басқа тілдердегі сияқты бір дыбысты е(э) ні береді. Және І әріпі /ɪ/ дыбысын білдіреді. Украин әліпбесінде ъ жоқ. Соңғы сөйлеу ерекшелігі 18 ғ. ежелгі украиндық кітап тілі негізіне алынды. 18-19 ғғ. аралығында қазіргі украин (жаңа украин) әдеби тілі қалыптасты. 10 ғ. Кирилл мен Мефодий негізін салған ескі славян жазуы Украинадан бастау алды.
[[Сурет:Cossack Mamay 1st half of 19th c.jpg|thumb|200px|Украин казак Мамай]]

== Діни сенімдері ==
Діни сенімдері – Украинаның негізгі халқы [[православ шіркеуі|православие]]лік негіздегі [[Христиандық|христиан]] дінін, бір бөлігі католик дінін ұстанады. 988 ж. Киев князі Владимир [[христиандық]]ты ресми түрде қабылдап, Киев Русінің халқын шоқындырған. 1596 ж. [[Украина]] мен [[Белоруссия]] аумағындағы праволславиелік шіркеуге келісімді Брест шіркеу униясы жарияланды.

== Тарихы ==
14-15 ғасырларда ежелгі рус халықтары тегінен туысқан украин, орыс, беларусь этностары қалыптасты. 15 ғасырдың соңынан бастап Украинаға түріктер мен [[Қырым татарлары]] шабуыл жасады. 15 ғасырда бір ортлыққа бағынған Ресей мемлекетінің құрылуы украин, беларусь халықтарының тарихында улкен рөл атқарды. Украин халқын азаттық күреске жұмылдырған Б.Хмельницкий бастаған соғыс (1648-54) Украинаның Ресейге қосылуына себепші болды. 1709 жылы Полтава шайқасында Украина гетманы Мазепа шведтер жағына шыққанымен, көптеген украиндық казак полктері Ресей жағында соғысып, сол жағалаудағы Украинаны қорғап қалды. 18 ғасырда орыс-түрік соғыстары мен Польшаның бөлінуі нәтижесінде оң жағалаудағы Украина мен Батыс Волын Ресейге қосылып, украин халқы Ресейдің отарлық езгісіне түсті. 1812 ж. Наполеон армиясына қарсы Отан соғысына украиндер де қатысты. 1-дүниежүзілік соғыс және азамат соғысы жылдарында Украина аумағының біраз бөлігін Германия мен Австрия-Венгрия жаулап алды. 1917 - 20 ж. ел аумағында Украина Халық Республикасы, Батыс Украина Халық Республикасы өмір сүрді. 1917 ж. [[Украин Кеңестік Социалистік Республикасы|Украин КСР]]-ы құрылды. Азамат және кеңес-поляк соғысы барысында 1920 ж. Батыс Украина [[Польша]]ға өтті. 1922 ж. КСРО құрамына кірді). 1939 ж. УКСР Батыс Украинамен косылды. 2-дүнижүзілік соғыс кезінде Украина жері неміс әскерлерінің қол астында қалды. 1954 ж. [[Ресей Кеңестік Федерациялық Социалистік Республикасы|РКФСР]]-нан Украинаға [[Қырым облысы]] берілді. 1990 ж. Украина Жоғарғы Кеңесі елдің тәуелсіздігін жариялады. 1991 ж. 8 желтоксандағы Беловеж келісімінен кейін [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|Кеңес Одағы]] таратылып, [[Украина]] тәуелсіздігін жариялады.

== Кәсібі ==
19-20 ғғ. украин переселендерінің негізгі экономикалық өмірі жер өңдеу, [[мал шаруашылығы]] болды. Ауыл халқының бір бөлігі теріден етік, тондар тігу, құмыра жасау, икон жазу, бөшке жасау, шарап жасау және т.б сияқты кәсіптермен және қолөнермен айналысқан.

Украиндықтардың дәстүрлі тұрғын үйі едәуір көші-қон үдерістеріне қарамастан әлемнің түрлі аймақтарында 20 ғ. ортасына дейін өзінің этнографиялық ерекшеліктерін сақтап қалды. Ол Украинаға тән төмен ұзындау келген, жер немесе саз балшықты едені бар, қабырғасы төрт еңісті шатыры бар хаталар. Қабырғалары қосымша материал: орман ағаштарынан, қаңқадан, тас пен саманнан жасалған. Қабырғаларды қышпен сылап, әктеу дәстүрі сақталып қалған. Үйдің ішінің жобасы: үй ортасында үлкен пеш (вариста), бұдан қиғаштап қызыл немесе алдыңғы бұрыш (покут), жаны мен қабырға бойында бекітілген кең лавкалар орналастырылған.
[[Сурет:Женский центральноукраинский костюм.jpg|thumb|200px|Украиндардың ұлттық киімі]]

== Мәдениеті==
Украиндықтардың дәстүрлі киімдері қолдан тоқылған кенептен жасалған [[шалбар]], [[жейде]], белдеулік және кеуделік киім, сыртқы киім, баскиім, аяқкиім, әшекей бұйымдардан тұрады. Украиндықтар арасында әлі күнге дейін киім-кешек үлгісінде этнографиялық ерекшеліктер кездеседі: дерга (күнделікті қапсырмалы киім), плахта (мерекелік, ашық түсті торлы жүн матадан екі кенептен пішілген, өрнектелген), спідниця (фабрикалық матадан жасалған белдеме), керсетка (шолақ жеңді киім) және т.б. Әйел адамдар [[білезік]], [[сырға]], [[сақина]], мойынға, омырауға тағылатын алқа, моншақ, монеталы алқалар (монисто, дукачі) сияқты әшекей бұйымдар таққан. Бастарына ақ орамал (намітка), баскиім сыртынан байланатын (очіпка) киген. Түсі, фактурасы, байлау әдісіне қарай түрлі орамалдар кеңінен таралған. Ер адамдар кең шароварлар, кейіннен орыстардыкіндей тар шалбарлар киген. Кеудесі ойық, кестемен өрнектелген туника тәрізді жейделер кең таралды. Бас киімнен биік елтірі бөрік (кучма), қысқы бас киімдер (треух, малахаі), киізден, сабаннан жасалған шляпаны (бриль) айтуға болады.

Нанды қышқыл қамырдан домалақ, ұзынша қалыпта (паляница, хлібина, бохан) пісірген. Ішіне түрлі нәрселер салынған бәліштер мен жұқа нандар (перепічки, opішки, пампушки) кеңінен таралған. Ұннан квашу, лемішку, соломаху сияқты ежелгі тамақтар дайындайды. Қайнаған суда пісірілетін галушки, вареники (ірімшікпен, картоппен, шиемен), лапша (локишна), затірка (қатты етіп иленген, ұсақталып суға немесе сүтке пісірілген қамыр) тағамдар қазіргі уақытқа дейін бар. Украиндықтардың әйгілі тағамы борщ. Оның түрлі дайындау тәсілдері бар. Күнделікті тағамдар ішінде сүт тағамдары көп. Ұлттық тағамдар тұрып жатқан аймақтардағы тағамдар есебінен толығып отырады. Кубаньда украиндықтар адыгей ірімшігін, Башқұртстан мен Қазақстанда – қымыз және айран жасайды. Ет, шұжық және әйгілі украиндық шошқа майы күнделікті де, мерекелік те азық түрі болып табылады.

== Ұлттық әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері ==
Басқа да көптеген халықтар сияқты украиндықтарда да христиандық ғұрыптар мен пұтқа табынушылық ғұрыптардың ұқсастықтары байқалады. Мысалы, святкалар кешкі үстел басындағы отырыстармен, рухани әңігімелесу, магиялық әрекеттермен, салттық тамақтармен бірге жүрген. Рождествода колядкалар (әзіл-ысқақ әндер) айтқан, балалар көршілерінің үйіне бидай сепкен. Масленицада орыстар сияқты жұқа құймақтар, варениктер пісіріп, ат жегілген шанамен бір-біріне қонаққа барған. Пасхада хоровод жасап, сауық-сайран құрып, ғұрыптық тағамдар: боялған жұмыртқа, бал, шұжық, қуырылған тоай дайындаған. Троицада хаталары мен қақпаларын бұтақтармен безендірген. Иван Купала мерекесінде биік жарда қиып алынған ғұрыптық ағашты орнатып, оны гүлдермен (марена — купала) әшекейлеп, алау жағып, бал ашқан. Бұл мерекелердің барлығы бұрынғыдай болмаса да қазіргі уақытқа дейін аталып өтіледі. Украиндықтардың өміріне көптеген жаңа мерекелер енген. Украиндықтар тамыры жалпы славяндық және ежелгі орыс кезеңінде жатқан ежелгі поэтикалық мәдениетін ерекше қадірлеп, қастерлейді. Пұтқа табынушылық кезең адам мен табиғаттың ажырамастығымен, құдайлардың көптігімен белгілі. Ежелгі Русьтің христиан дінін қабылдауы жаңа, рухани, зияткерлік құндылықтардың араласуына алып келді. Ежелгі орыс әдебиеті деп аталатын, орыс поэзиясының шыңы &quot;Слова о полку Игореве&quot; дастаны украин мәдениетінің де бастауы болып табылады.

== Қазақстандағы украиндар ==
Қазақстан жеріне алғашқы украиндар XIX ғ. келді. Украин қоныс аударушылары Қазақстан жеріне сталиндік репрессия кезінде, [[Тың игеру|тың және тыңайған жерлерді игеру]] жылдарында келді.
1897 жылы Қазақстандағы украин диаспорасының саны 86,7 мың украин болды, 30 жылдан кейін Қазақстандағы украиндардың саны 10 есеге жуық өсті. 1989 жылы украиндар саны 875,7-ге жетті, ал 1999 жылы 547,1 мың адамға дейін қысқарды. Украин диаспорасының көп бөлігі әрдайым Қазақстанның солтүстік облыстарында қоныстанды: украиндардың ең ірі этноаймақтық топтары Қостанай (130,4 мың), Қарағанды (78,8 мың), Павлодар (62,6 мың), Ақмола (62,2 мың), Солтүстік Қазақстан (47,0 мың), Ақтөбе (46,9 мың) облыстарында орналасқан, мұндай қоныс аудару украин диаспорасына тән болып қалып отыр (этностың 50%-дан астамы Қазақстанның солтүстік облыстарында тұрады). 

Бүгінде украин қауымдастығының ұлттық-мәдени жаңару үдерісі жүзеге асырылып келеді. Тіл мен дәстүрлерді оқып-білу жолға қойылған. Жиырмадан астам облыстық және қалалық украин этномәдени бірлестігі жемісті жұмыс істеуде. Елімізде Украинаның сенбілік және жексенбілік мектептері қызмет етеді.
Украина мен Қазақстанды мына жағдай да байланыстырады: қазақ жерінде 11 жыл бойы белгілі жазушы [[Тарас Шевченко]] айдауда болды. [[Маңғыстау облысы]] елді мекендерінің бірінде, яғни Шевченко тұрған және өзінің шығармаларын жазған үйде оның атында мұражай ашылған. Көптеген қалада оның атында көшелер бар, Шевченко оқулары өткізіліп тұрады, Ақтауда Кобзарға орнатылған әлемдегі ең үлкен ескерткіш тұрғызылған. 2012 жылы Киевте қазақтың ұлы ақыны Жамбыл Жабаевқа ескерткіш ашылды. Ал Тарас Шевченконың туғанына 200 жыл толуына орай астанада ұлы Кобзарға ескерткіш орнатылды. 2013 - 2014 жылдары Қазақстан мәдениетінің күндерін Украинада және Украина күндерін Қазақстанда өткізілді.

Қазақстандағы украин диаспорасы санының жалпы динамикасы мынадай: 
*933 461 (1970 ж.), 
*897 964 (1979 ж.), 
*875 691 (1989 ж.), 
*547 054 (1999 ж.),
*263 962 (2020) адам.&lt;ref&gt;Қазақстан халқы. Энциклопедия. /Бас.ред. Ж.Н.Тойбаева. /Құраст.Ғ.Жандыбаев., Г.Егеубаева.-Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2016. 416-бет ISBN 978-601-7472-88-7&lt;/ref&gt;
1989 жылы Қазақстанда тұратын украиндардың 36,6%-ы өз ұлтының тілін ана тілі деп санайтындықтарын айтты, бірақ олардың тек 5,8%-ы ғана украин тілін біледі; украиндардың 0,02%-ы қазақ тілін ана тілі деп таныды, олардың 0,9%-ы қазақ тілін біледі; 63,2%-ы орыс тілін ана тілі деп санайды, ал олардың 32,3%-ы орыс тілін біледі. 1999 жылғы санақ деректері бойынша 547,1 мың украиндардың 88,1 мыңы (16,1%) ана тілін біледі; 68,7 мыңы (12,6%) − мемлекеттік (қазақ тілін), 544,4 мыңы 
(99,5%) орыс тілін меңгерген 27. 
1999 жылғы санақ бойынша Қазақстан украиндарының қостілділік дәрежесі мынадай түрде анықталды: біртілділер – 397890 адам (72,7%), қостілділер – 149164 адам (27,3%).&lt;ref&gt;Э.Д. Сүлейменова, Д.Х.Ақанова, Н.Ж.Шаймерденова «Қазақстан тілдері: әлеуметтік лингвистика анықтамалығы»: Кітап.–Алматы: «Издательство Золотая Книга» ЖШС, 2020 ж. 193-бет.&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Халықтар]]
[[Санат:Украиндар]]
[[Санат:Шығыс славяндар]]
[[Санат:Ресей халықтары]]
[[Санат:Канада халықтары]]
[[Санат:Молдова халықтары]]
[[Санат:Польша халықтары]]
[[Санат:Словакия халықтары]]
[[Санат:АҚШ халықтары]]
[[Санат:Украина халықтары]]</text>
      <sha1>700z1nb2t668izxy50qljc2ekmx05ca</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063676</id>
      <parentid>3063675</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T05:31:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Malik Nursultan B</username>
        <id>111493</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22615" xml:space="preserve">{{Халық
|атауы      = Украиндар
|сурет      = 
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 45 млн.адам
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{UKR}}
|саны1      = 37 541 693 (2001)
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{RUS}}
|саны2      =   1 927 988 (2010)
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = {{CAN}}
|саны3      = 1 251 170 (2011)
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = {{BRA}}
|саны4      = 1 010 000 (1996)
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = {{USA}}
|саны5      = 976 314 (2009)
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = {{KAZ}}
|саны6      = 547 054 (1999)
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = {{ARG}}
|саны7      = 300 000
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[украин тілі]]
|діні       = [[православ шіркеуі|православие]] негізіндегі [[христиандық]]
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}
'''Украиндар''' ({{lang-uk|украї́нці}}) — [[шығыс славяндар]] тобына кіретін [[Этникалық топ|ұлт]], Еуропаның жетінші ең ірі этникалық тобы және [[орыстар]]дан кейін екінші ең ірі славян халқы. [[Украина]]ның негізгі халқы (37,4 млн.). Тағы [[Ресей]] (3.3 млн.), [[Канада]] (1.360 млн), [[Польша]] (1.2 млн), [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]] (1.0 млн), [[Бразилия]] (600-800 мың), [[Қазақстан]] (338 мың), [[Аргентина]] (305 мың), [[Молдавия]] (181 мың), [[Беларусь]] (160 мың), [[Қырғызстан]] (100 мың), [[Өзбекстан]] (124 мың) мемлекеттерінде тұрады. 

18 ғасырда ресейліктер берген украиндықтар (краина – яғни алыс шет сөзінен) атауы бекіген. Сонымен қатар козак (казак) - көшпелі [[казактар]]дың ([[қазақтар]]дан) этимологиясы, олардан әскери еріктілік өмір салтын алған (казак –деген «еркін, бос» деген мағынада). Бұнымен қоса әскери ақсүйектер казак-қыпшақтардан ([[Киев Русі]]нің славян-түрік кангломераты) құрылған. Сонымен қоса әзілдеп хохол (кейбір ғалымдардың пікірі бойынша «көк, тәңірі», көк түрік деген мағына білдіреді) деп атаған.

Ескі есімдер: рустар, русындар, казактар, украин казактар, черкастар.

== Украин тілі ==
{{mainarticle|Украин тілі}}
[[Украин тілі]] [[шығыс славян тілдері|шығыс славян тілі]]нің бірі болып табылады және үш [[диалект]]ілік ерекшеліктері бар: а) солтүстіктік: солтүстік жағалаулық-полесский, оңтүстік жағалаулық - полесский, волынский-полесский сөйлеу ерекшеліктері; б) оңтүстік-батыстық: волынский-подольский, галицко-буковиндық, карпаттық, днестрлық сөйлеу ерекшеліктері; в) оңтүстік-шығыстық: днепровтық, шығыс-полтавалық сөйлеу ерекшеліктері.

Орыс тілінен басты айырмашылықтары: украин әліпбесінде г әрпі һ тәрізді дыбыс береді, е орыс тіліндегі йотдалған йе емес, басқа тілдердегі сияқты бір дыбысты е(э) ні береді. Және І әріпі /ɪ/ дыбысын білдіреді. Украин әліпбесінде ъ жоқ. Соңғы сөйлеу ерекшелігі 18 ғ. ежелгі украиндық кітап тілі негізіне алынды. 18-19 ғғ. аралығында қазіргі украин (жаңа украин) әдеби тілі қалыптасты. 10 ғ. Кирилл мен Мефодий негізін салған ескі славян жазуы Украинадан бастау алды.
[[Сурет:Cossack Mamay 1st half of 19th c.jpg|thumb|200px|Украин казак Мамай]]

== Діни сенімдері ==
Діни сенімдері – Украинаның негізгі халқы [[православ шіркеуі|православие]]лік негіздегі [[Христиандық|христиан]] дінін, бір бөлігі католик дінін ұстанады. 988 ж. Киев князі Владимир [[христиандық]]ты ресми түрде қабылдап, Киев Русінің халқын шоқындырған. 1596 ж. [[Украина]] мен [[Белоруссия]] аумағындағы праволславиелік шіркеуге келісімді Брест шіркеу униясы жарияланды.

== Тарихы ==
14-15 ғасырларда ежелгі рус халықтары тегінен туысқан украин, орыс, беларусь этностары қалыптасты. 15 ғасырдың соңынан бастап Украинаға түріктер мен [[Қырым татарлары]] шабуыл жасады. 15 ғасырда бір ортлыққа бағынған Ресей мемлекетінің құрылуы украин, беларусь халықтарының тарихында улкен рөл атқарды. Украин халқын азаттық күреске жұмылдырған Б.Хмельницкий бастаған соғыс (1648-54) Украинаның Ресейге қосылуына себепші болды. 1709 жылы Полтава шайқасында Украина гетманы Мазепа шведтер жағына шыққанымен, көптеген украиндық казак полктері Ресей жағында соғысып, сол жағалаудағы Украинаны қорғап қалды. 18 ғасырда орыс-түрік соғыстары мен Польшаның бөлінуі нәтижесінде оң жағалаудағы Украина мен Батыс Волын Ресейге қосылып, украин халқы Ресейдің отарлық езгісіне түсті. 1812 ж. Наполеон армиясына қарсы Отан соғысына украиндер де қатысты. 1-дүниежүзілік соғыс және азамат соғысы жылдарында Украина аумағының біраз бөлігін Германия мен Австрия-Венгрия жаулап алды. 1917 - 20 ж. ел аумағында Украина Халық Республикасы, Батыс Украина Халық Республикасы өмір сүрді. 1917 ж. [[Украин Кеңестік Социалистік Республикасы|Украин КСР]]-ы құрылды. Азамат және кеңес-поляк соғысы барысында 1920 ж. Батыс Украина [[Польша]]ға өтті. 1922 ж. КСРО құрамына кірді). 1939 ж. УКСР Батыс Украинамен косылды. 2-дүнижүзілік соғыс кезінде Украина жері неміс әскерлерінің қол астында қалды. 1954 ж. [[Ресей Кеңестік Федерациялық Социалистік Республикасы|РКФСР]]-нан Украинаға [[Қырым облысы]] берілді. 1990 ж. Украина Жоғарғы Кеңесі елдің тәуелсіздігін жариялады. 1991 ж. 8 желтоксандағы Беловеж келісімінен кейін [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|Кеңес Одағы]] таратылып, [[Украина]] тәуелсіздігін жариялады.

== Кәсібі ==
19-20 ғғ. украин переселендерінің негізгі экономикалық өмірі жер өңдеу, [[мал шаруашылығы]] болды. Ауыл халқының бір бөлігі теріден етік, тондар тігу, құмыра жасау, икон жазу, бөшке жасау, шарап жасау және т.б сияқты кәсіптермен және қолөнермен айналысқан.

Украиндықтардың дәстүрлі тұрғын үйі едәуір көші-қон үдерістеріне қарамастан әлемнің түрлі аймақтарында 20 ғ. ортасына дейін өзінің этнографиялық ерекшеліктерін сақтап қалды. Ол Украинаға тән төмен ұзындау келген, жер немесе саз балшықты едені бар, қабырғасы төрт еңісті шатыры бар хаталар. Қабырғалары қосымша материал: орман ағаштарынан, қаңқадан, тас пен саманнан жасалған. Қабырғаларды қышпен сылап, әктеу дәстүрі сақталып қалған. Үйдің ішінің жобасы: үй ортасында үлкен пеш (вариста), бұдан қиғаштап қызыл немесе алдыңғы бұрыш (покут), жаны мен қабырға бойында бекітілген кең лавкалар орналастырылған.
[[Сурет:Женский центральноукраинский костюм.jpg|thumb|200px|Украиндардың ұлттық киімі]]

== Мәдениеті==
Украиндықтардың дәстүрлі киімдері қолдан тоқылған кенептен жасалған [[шалбар]], [[жейде]], белдеулік және кеуделік киім, сыртқы киім, баскиім, аяқкиім, әшекей бұйымдардан тұрады. Украиндықтар арасында әлі күнге дейін киім-кешек үлгісінде этнографиялық ерекшеліктер кездеседі: дерга (күнделікті қапсырмалы киім), плахта (мерекелік, ашық түсті торлы жүн матадан екі кенептен пішілген, өрнектелген), спідниця (фабрикалық матадан жасалған белдеме), керсетка (шолақ жеңді киім) және т.б. Әйел адамдар [[білезік]], [[сырға]], [[сақина]], мойынға, омырауға тағылатын алқа, моншақ, монеталы алқалар (монисто, дукачі) сияқты әшекей бұйымдар таққан. Бастарына ақ орамал (намітка), баскиім сыртынан байланатын (очіпка) киген. Түсі, фактурасы, байлау әдісіне қарай түрлі орамалдар кеңінен таралған. Ер адамдар кең шароварлар, кейіннен орыстардыкіндей тар шалбарлар киген. Кеудесі ойық, кестемен өрнектелген туника тәрізді жейделер кең таралды. Бас киімнен биік елтірі бөрік (кучма), қысқы бас киімдер (треух, малахаі), киізден, сабаннан жасалған шляпаны (бриль) айтуға болады.

Нанды қышқыл қамырдан домалақ, ұзынша қалыпта (паляница, хлібина, бохан) пісірген. Ішіне түрлі нәрселер салынған бәліштер мен жұқа нандар (перепічки, opішки, пампушки) кеңінен таралған. Ұннан квашу, лемішку, соломаху сияқты ежелгі тамақтар дайындайды. Қайнаған суда пісірілетін галушки, вареники (ірімшікпен, картоппен, шиемен), лапша (локишна), затірка (қатты етіп иленген, ұсақталып суға немесе сүтке пісірілген қамыр) тағамдар қазіргі уақытқа дейін бар. Украиндықтардың әйгілі тағамы борщ. Оның түрлі дайындау тәсілдері бар. Күнделікті тағамдар ішінде сүт тағамдары көп. Ұлттық тағамдар тұрып жатқан аймақтардағы тағамдар есебінен толығып отырады. Кубаньда украиндықтар адыгей ірімшігін, Башқұртстан мен Қазақстанда – қымыз және айран жасайды. Ет, шұжық және әйгілі украиндық шошқа майы күнделікті де, мерекелік те азық түрі болып табылады.

== Ұлттық әдет-ғұрыптары мен дәстүрлері ==
Басқа да көптеген халықтар сияқты украиндықтарда да христиандық ғұрыптар мен пұтқа табынушылық ғұрыптардың ұқсастықтары байқалады. Мысалы, святкалар кешкі үстел басындағы отырыстармен, рухани әңігімелесу, магиялық әрекеттермен, салттық тамақтармен бірге жүрген. Рождествода колядкалар (әзіл-ысқақ әндер) айтқан, балалар көршілерінің үйіне бидай сепкен. Масленицада орыстар сияқты жұқа құймақтар, варениктер пісіріп, ат жегілген шанамен бір-біріне қонаққа барған. Пасхада хоровод жасап, сауық-сайран құрып, ғұрыптық тағамдар: боялған жұмыртқа, бал, шұжық, қуырылған тоай дайындаған. Троицада хаталары мен қақпаларын бұтақтармен безендірген. Иван Купала мерекесінде биік жарда қиып алынған ғұрыптық ағашты орнатып, оны гүлдермен (марена — купала) әшекейлеп, алау жағып, бал ашқан. Бұл мерекелердің барлығы бұрынғыдай болмаса да қазіргі уақытқа дейін аталып өтіледі. Украиндықтардың өміріне көптеген жаңа мерекелер енген. Украиндықтар тамыры жалпы славяндық және ежелгі орыс кезеңінде жатқан ежелгі поэтикалық мәдениетін ерекше қадірлеп, қастерлейді. Пұтқа табынушылық кезең адам мен табиғаттың ажырамастығымен, құдайлардың көптігімен белгілі. Ежелгі Русьтің христиан дінін қабылдауы жаңа, рухани, зияткерлік құндылықтардың араласуына алып келді. Ежелгі орыс әдебиеті деп аталатын, орыс поэзиясының шыңы &quot;Слова о полку Игореве&quot; дастаны украин мәдениетінің де бастауы болып табылады.

== Қазақстандағы украиндар ==
Қазақстан жеріне алғашқы украиндар XIX ғ. келді. Украин қоныс аударушылары Қазақстан жеріне сталиндік репрессия кезінде, [[Тың игеру|тың және тыңайған жерлерді игеру]] жылдарында келді.
1897 жылы Қазақстандағы украин диаспорасының саны 86,7 мың украин болды, 30 жылдан кейін Қазақстандағы украиндардың саны 10 есеге жуық өсті. 1989 жылы украиндар саны 875,7-ге жетті, ал 1999 жылы 547,1 мың адамға дейін қысқарды. Украин диаспорасының көп бөлігі әрдайым Қазақстанның солтүстік облыстарында қоныстанды: украиндардың ең ірі этноаймақтық топтары Қостанай (130,4 мың), Қарағанды (78,8 мың), Павлодар (62,6 мың), Ақмола (62,2 мың), Солтүстік Қазақстан (47,0 мың), Ақтөбе (46,9 мың) облыстарында орналасқан, мұндай қоныс аудару украин диаспорасына тән болып қалып отыр (этностың 50%-дан астамы Қазақстанның солтүстік облыстарында тұрады). 

Бүгінде украин қауымдастығының ұлттық-мәдени жаңару үдерісі жүзеге асырылып келеді. Тіл мен дәстүрлерді оқып-білу жолға қойылған. Жиырмадан астам облыстық және қалалық украин этномәдени бірлестігі жемісті жұмыс істеуде. Елімізде Украинаның сенбілік және жексенбілік мектептері қызмет етеді.
Украина мен Қазақстанды мына жағдай да байланыстырады: қазақ жерінде 11 жыл бойы белгілі жазушы [[Тарас Шевченко]] айдауда болды. [[Маңғыстау облысы]] елді мекендерінің бірінде, яғни Шевченко тұрған және өзінің шығармаларын жазған үйде оның атында мұражай ашылған. Көптеген қалада оның атында көшелер бар, Шевченко оқулары өткізіліп тұрады, Ақтауда Кобзарға орнатылған әлемдегі ең үлкен ескерткіш тұрғызылған. 2012 жылы Киевте қазақтың ұлы ақыны Жамбыл Жабаевқа ескерткіш ашылды. Ал Тарас Шевченконың туғанына 200 жыл толуына орай астанада ұлы Кобзарға ескерткіш орнатылды. 2013 - 2014 жылдары Қазақстан мәдениетінің күндерін Украинада және Украина күндерін Қазақстанда өткізілді.

Қазақстандағы украин диаспорасы санының жалпы динамикасы мынадай: 
*933 461 (1970 ж.), 
*897 964 (1979 ж.), 
*875 691 (1989 ж.), 
*547 054 (1999 ж.),
*263 962 (2020) адам.&lt;ref&gt;Қазақстан халқы. Энциклопедия. /Бас.ред. Ж.Н.Тойбаева. /Құраст.Ғ.Жандыбаев., Г.Егеубаева.-Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2016. 416-бет ISBN 978-601-7472-88-7&lt;/ref&gt;
1989 жылы Қазақстанда тұратын украиндардың 36,6%-ы өз ұлтының тілін ана тілі деп санайтындықтарын айтты, бірақ олардың тек 5,8%-ы ғана украин тілін біледі; украиндардың 0,02%-ы қазақ тілін ана тілі деп таныды, олардың 0,9%-ы қазақ тілін біледі; 63,2%-ы орыс тілін ана тілі деп санайды, ал олардың 32,3%-ы орыс тілін біледі. 1999 жылғы санақ деректері бойынша 547,1 мың украиндардың 88,1 мыңы (16,1%) ана тілін біледі; 68,7 мыңы (12,6%) − мемлекеттік (қазақ тілін), 544,4 мыңы 
(99,5%) орыс тілін меңгерген 27. 
1999 жылғы санақ бойынша Қазақстан украиндарының қостілділік дәрежесі мынадай түрде анықталды: біртілділер – 397890 адам (72,7%), қостілділер – 149164 адам (27,3%).&lt;ref&gt;Э.Д. Сүлейменова, Д.Х.Ақанова, Н.Ж.Шаймерденова «Қазақстан тілдері: әлеуметтік лингвистика анықтамалығы»: Кітап.–Алматы: «Издательство Золотая Книга» ЖШС, 2020 ж. 193-бет.&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Халықтар]]
[[Санат:Украиндар]]
[[Санат:Шығыс славяндар]]
[[Санат:Ресей халықтары]]
[[Санат:Канада халықтары]]
[[Санат:Молдова халықтары]]
[[Санат:Польша халықтары]]
[[Санат:Словакия халықтары]]
[[Санат:АҚШ халықтары]]
[[Санат:Украина халықтары]]</text>
      <sha1>akhvvdpuxzaj3orpqj754w441v7lt5x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Маңғыстау (ауыл)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159880</id>
    <revision>
      <id>3063753</id>
      <parentid>3063326</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T11:13:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5319" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   = Маңғыстау
 |сурет                   =Мангистау. ж.д.вокзал.jpg
 |әкімшілік күйі          = Ауылдық округ орталығы
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
 |ту сипаттамасы          = 
 |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir =N |lat_deg =43 |lat_min =41 |lat_sec =44 
  |lon_dir =E |lon_deg =51 |lon_min =19 |lon_sec =34 
  |CoordAddon             = 
 |ел картасы             = 
 |облыс картасы          = 
 |аудан картасы          = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Мұнайлы ауданы
 |кестедегі аудан         = Мұнайлы ауданы{{!}}Мұнайлы 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Маңғыстау ауылдық округі{{!}}Маңғыстау  
 |ішкі бөлінісі           = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        = ''Маңғышлақ'' 
 |статус алуы               = 
 |жер аумағы                  = 30,63
 |биiктiктiң түрi         =
 |орталығының биiктігі    =
 |климаты                 = 
  |тұрғыны                = 14818
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 1017,20
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            = 
 |пошта индексі           = 
 |пошта индекстері        = 
 |автомобиль коды         = 12
 |идентификатор түрі      =
 |сандық идентификаторы   = 
 |ортаққордағы санаты     = Мангистауская область 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               = 
 |сайт тілі 2            =
 |сайт тілі 3            = 
 |сайт тілі 4           = 
 |сайт тілі 5            = 
 |add1n                  =
 |add1                   = 
 |add2n                  = 
 |add2                   = 
 |add3n                  = 
 |add3                   = 
}}
'''Маңғыстау''' – [[Маңғыстау облысы]], [[Мұнайлы ауданы]] [[Маңғыстау ауылдық округі]]не қарасты ауыл (1966-2005 жж. кент), теміржол бекеті.

== Тарихы ==
Іргесі [[1966 жыл|1966]] жылы Ақтау – Бейнеу темір жолын салуға байланысты қаланған.  

== Географиялық орны ==
Облыс орталығы [[Ақтау]] қаласынан солтүстік-батысқа қарай 20 км жерде орналасқан.

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 12433 адам (6072 ер адам және 6361 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 14818 адамды (7440 ер адам және 7378 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Инфраструктурасы ==
Мұнда Маңғыстау мұнай-газ АҚ-ның 4 мекемесі, Атырау тасымалдау бөлімшесіне қарасты мекемелер бар. Агроөнеркәсіптік су шаруашылығы, жол құрылысы материалдарының комбинаты, мұнай өнімдерінің базалары орналасқан.
Ауылда 4 мектеп, орталық аудандық емхана, емхана, жедел жәрдем және дәрігерлік амбулатория бар.

== Галерея ==
&lt;gallery&gt;
Супермаркет Мұнайлы.jpg |Шағынмаркет Мунайлы
Супермаркет Маңғыстау.jpg|Шағынмаркет Маңғыстау
Маңғыстау.jpg|Маңғыстау
Маңғыстау 3.jpg |Маңғыстау
Мангистау. Ресторан Бақ-Сарай.jpg | Бақ-Сарай мейрамханасы
Маңғыстау 2.jpg|Маңғыстау
&lt;/gallery&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Мұнайлы ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Мұнайлы ауданы елді мекендері]]
[[Санат:Қазақстан темір жол бекеттері]]</text>
      <sha1>5qv9ylmw4syskh6djm8oybv3fdci6ps</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Белорус Кеңестік Социалистік Республикасы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>187586</id>
    <revision>
      <id>3063754</id>
      <parentid>2979071</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T11:18:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Malik Nursultan B</username>
        <id>111493</id>
      </contributor>
      <comment>«Тарихы» секциясындағы Белорус КСР жайлы емес барлық ақпаратты тәуелсіз Беларусь тарихына көшіру қажет, немесе өшіру керек. БКСР мақаласына бұл текст сәйкес келмейді,</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41702" xml:space="preserve">{{КСРО республикалары
 | name =  Белорус Кеңестік Социалистік Республикасы&lt;ref&gt;1922 жылға дейін — Белорусия Кеңестік Социалистік Республикасы (''Брыгадзін П. І., Ладысеў У. Ф.'' Беларусь паміж Усходам і Захадам: Станаўленне дзяржаўнасці і тэрытарыяльнай цэласнасці Беларусі (1917—1939 жж.). — Мн.: БДУ, 2003. — С. 293);1991 жылдың қыркүйегінен бастап — Беларусь Республикасы&lt;/ref&gt;
 | rus-name =Белорусская Советская Социалистическая Республика
 | loc-name = Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка
 | full-name = 
 | flag = Flag of Byelorussian SSR.svg
 | arms = Emblem_of_the_Byelorussian_SSR_(1981-1991).svg
 | motto       = «Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!»&lt;br /&gt;(1950 жылға дейін - «Пралетарыі ўсіх краін, злучайцеся!»)
 | year_start = [[1 қаңтар]] [[1919 жыл]]
 | year_end = 
 | p1 = 
 | flag_p1 = 
 | p2 = 
 | flag_p2 = 
 | s1 = 
 | flag_s1 = 
 | s2 = 
 | flag_s2 = 
 | capital = [[Смоленск]] (1.1 — 5.1.1919),&lt;br /&gt;[[Минск]]
 | language = [[Белорус тілі|белорусша]]&lt;br /&gt;
[[Орыс тілі|орысша]]
 | Lang-ISO = 
 | established = 
 | ussr-start       =[[30 желтоқсан]] [[1922 жыл]]
 | ussr-end  =[[10 желтоқсан]] [[1991 жыл]]
 | area-rank        = 6
 | area        = 207,6 мың км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;
 | water = 
 | pop-rank = 5
 | pop = 10,151 мың адам
 | density = 48.9 адам/км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;&lt;br /&gt;КСРО бойынша 7—орын
 | time-zone = 
 | medals =
 | map         = Soviet Union - Byelorussian SSR.svg
 | anthem      = [[Сурет:BySSR anthem vocal.ogg‎]]
}}

'''Белорус Кеңестік Социалистік Республикасы''' ('''БКСР''', '''Белорус КСР''', {{lang-be|Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка}}) немесе '''Белоруссия''' — [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|КСРО]] құрамындағы болған [[кеңестік республика]], оның құруына қатысқан 4 республикалардың бірі. [[1920 жыл]]ы құрылып, [[1991 жыл]]ы КСРО-мен бірге жойылды. Республиканы [[КОКП]]-ның [[Беларуссия Коммунистік партиясы]] атты бөлімше партиясы басқарды.

[[Белоруссия Социалистік Кеңестік Республикасы|Белоруссия Социалистік Кеңестік Республикасын]] (КСРБ) [[большевик]]тер 1919 жылы 1 қаңтарда [[Беларусь Демократиялық Республикасы]] 1918 жылы наурызда тәуелсіздігін жариялағаннан кейін жариялады. 1922 жылы БССР [[Украин Кеңестік Социалистік Республикасы|Украин КСР]], [[Күнгей Кавказ Социалистік Федерациялық Кеңес Республикасы|Күнгей Кавказ СФКР]] және [[Ресей Кеңестік Федерациялық Социалистік Республикасы|РКФСР]]-мен бірге [[Кеңестік Социалистік Республикалар Одағы|Кеңес Одағы]]ның негізін қалады. Беларуссия [[Екінші дүниежүзілік соғыс]] кезінде [[нацистік Германия]] басып алған бірнеше кеңестік республикалардың бірі болды.

Жері 207,6 мың км². Халқы 1970 жылы 9 миллионға жеткен. Астанасы – [[Минск]]. Әкімшілік жағынан 6 облысқа, 117 ауданға бөлінеді, 81 қаласы, 123 қ.т. поселкесі бар.&lt;ref name=&quot;source1&quot;&gt;“Қазақ Совет Энциклопедиясы”, ІІ том&lt;/ref&gt;

== Мемлекеттік құрылысы ==
БССР-дің Советтерінің Төтенше 12-съезінде, 1937 жылы 19 ақпанда бекітілген: «БССР — жұмысшылар мен шаруалардың социалистік мемлекеті, [[КСРО]] құрамына кіретін [[кеңестік республика|одақтас социалистік республика]]. Ең жоғары мемлекет үкімет органы – БССР-дің бір палаталы Жоғары Кеңесі, ол 4 жылға (20 мың адамнан бір депутат) сайланады. Жоғары Советінің сессиялары аралығында мемлекет өкіметінің жоғары органы – БССР Жоғары Советінің Президиумы. Жоғары Совет республиканың үкіметін – Министр Кеңесін құрады, БССР-дің заңдарын шығарады. Облыс, аудан, қала, поселке мен селолардағы жергілікті үкімет органдары 2 жылға сайланатын еңбекшілер депутаттарының тиісті Советтері болып есептеледі. 
БССР-дің ең жоғары сот органы – республиканың Жоғарғы соты (оны БССР Жоғары Советі 5 жылға сайлайды), ол азаматтық және қылмысты істер жөніндегі 2 коллегиядан, Пленумнан құралады. Сонымен қатар Жоғарғы сот Президиумы бар. БССР-дің прокурорын 5 жылға тағайындайды.

== Табиғаты ==
[[Сурет:Marsh. Polissia.jpg|thumb|350px|Полесье батпақты ойпаты]]
Беларус [[Шығыс Еуропа жазығы]]ның батысында орналасқан. Жерінің 3-5 бөлігі теңіз деңгейінен 100-200 м ғана жоғары. Сондықтан мұнда батпақ жиі кездеседі. Беларустың жер бедеріне антронопогендік мұз басу үлкен әсер еткен. Солтүстік-батысын соңғы (валдай) мұз басу дәуірінен қалған мореналық Балтық қырқасының кейбір сілемдері алып жатса, республиканың батысынан шығысына қарай Белорус қырқасы созылып жатыр. Осы екі қырқаның аралығында Неман, Нарочано-Вилей, Полоцк батпақты ойпаттары, ал Беларустың шығысында Орша-Могилёв, Орталық Березина жазықтары, оңтүстік бөлігінде Полесье батпақты ойпаты жатыр.

Беларуссияның ең биік жері — Минск маңындағы Дзержинск тауы (теңіз деңгейінен 345 м). Беларус жері Шығыс Еуропа платформасының батыс бөлігінде. Сонымен бірге республика жеріне оңтүстігінен Украин қалқаны, шығысынан Воронеж антеклизасы енеді. Бұлардың кристалды фундаменті республиканың оңтүстігінде ғана жер бетіне шығып жатады, көп жерде 20-100 м, ал кейде 1000-5000 м тереңдікте байқалады. Оның құрамында төменгі протерозой мен архей жыныстары, 1000-5000 м. тереңдіктегі шөгінді қабаттарда терригендік және карбонатты жыныстар кездеседі. Беларустың жер қойнауы алуан түрлі пайдалы қазындыға бай. [[1941 жыл]]ы [[Старобинск]] мен Мозырьдан тас тұзының, [[1949]] жылы [[Старобинск]] және [[Петриков]] қалалары маңынан [[калий]] [[тұз]]дарының ([[сильвинит]], [[карналлит]]), [[1964]]-[[1968]] ж. оңтүстігіндегі Припять ойпатынан (Речица, Осташкович т.б.) мұңайдың, [[Гомель]], [[Брест]] облыстарында қоңыр және [[тас көмір]]дің, жаңғыш тақта тастың кендері ашылды. Сонымен қатар әр түрлі құрылыс материалдары, шымтезек шығатын жерлер де бар.

=== Климаты ===
Климаты қоңыржай континенттік. Оған [[Атлант мұхиты]]нан келетін ауа массалары үлкен әсер етеді. Сондықтан қысы онша суық емес, ылғалды; жазы салқын, жаңбырлы. Қаңтардың орташа температурасы оңтүстік-батысында -4,4°С, солтүстік-шығысында -8°С, ал шілдеде солтүстігінде 17°С, оңтүстігінде 18,8°С. [[Жауын-шашын]]ның жылдық мөлшері 550-700 мм. Оның көбі [[жаз]]да жауады. Вегетация дәуірі 178-208 күн. Бұл дәнді дақылдармен бірге кейбір [[техника]]лық дақылдардың да өсіп жетілуіне жеткілікті.

[[Сурет:Dnepr in Smolensk.jpg|thumb|350px|Днепр өзені]]

=== Өзендері ===
[[Өзен]]дері [[Қара теңіз]] бен [[Балтық теңіз]]і алабына жатады. Өзендерінің жалпы ұзындығы 51 мың км, ал өзен торының жиілігі 0,20-0,28 км/км². Басты өзендері: [[Днепр]] (салалары – [[Припять]], [[Сож]], [[Березина]]), Батыс [[Двина]], [[Неман]] (саласы - [[Вилия]]). Олар көбінесе жол қатынасы ретінде (3900 км) және [[ағаш]] ағызу үшін пайдаланылады. [[Кеме]] жүзуге жарамды өзендері: [[Днепр]], [[Березина]], [[Неман]]. [[Оңтүстік]]-[[батыс]]ында [[кеме]] жүзетін [[Днепр]]-[[Буг]] [[канал]]ы бар. Беларусда 10700-ден астам [[көл]] бар ([[өзен]]нің ескі арналарындағы қара суларды қосқанда). Көлемді және терең көлдері солтүстігінде (Нарочь, 79,6 км²; Освея, 52,8 км² т.б.). Орталық бөлігі мен оңтүстігіндегі көлдер өзендердің ескі арналарында пайда болған, олардың ірілері: [[Червоное]] (43,6 км²), [[Выгоновск]] (26,0 км²).

=== Жер топырағы ===
Беларусда күлгін шым топырақты жерлер көп (жерінің 60%-ы). Батысында орманды жердің глейлі күлгіндеу және құба топырағы, ойпаттарда (әсіресе Полесьеде) батпақты жердің күлгін шым топырағы, ал ірі өзен аңғарларында шалғынды жердің аллювиалдық топырағы жиі кездеседі. Республика жерінің 0,5%-ы ғана (Столин, Житковичи, Мстиславль аудандарында) шіріндісі мол, шым карбонатты құнарлы топырақты. Беларустың ⅓ бөлігі батпақ (негізінен оңтүстігінде). 1969 жылы құрғату жүйелері салынған жері 1472 мың га болды. Беларус аралас орманды аймақта. Жерінің 33%-ы орман, оның 66%-ы қылқан жапырақты (қарағай, шырша), 5%-ы жалпақ жапырақты (емен, үйеңкі, шаған, т.б.) орман. Беларустың солтүстігінде жалпақ жапырақты, шыршалы орман, орталығында қарағай, емен, ал оңтүстігі мен батпақты Полесьеде көбінесе қарағай ормандары өседі. Ормансыз жерлері – шалғын, жайылым. Орманда және батпақты жазық жерлерінде елік, тиін, түлкі, қоян, суын, жанат тәрізді уссури иті, американ жанаты, қабан т.б. аңдар кездеседі. Беларусда жануарлардың кейбір түрлерін сақтау үшін құрылған Березина қорығы мен Беловеж орманы бар.

== Халқы ==
1959 жылғы санақ бойынша халқының 6532 мыңы [[беларустар]] (бұл бүкіл Кеңес Одағындағы беларустарының 82,5%-ы). Қалғандары [[орыстар]] (659 мың), [[поляктар]] (539 мың), [[еврейлер]] (150 мың), [[украиндар]] (133 мың). Бұлардан басқа [[татарлар]], [[литвалар]], [[латыштар]] бар.

Халықтың орташа тығыздығы 1км-ге шаққанда 43,4 адамнан келеді. Бірақ барлық жерде халық біркелкі орналаспаған, 1км²-ге шаққанда орталық бөлігіндегі Минск облысында 60,2 Гродно облысында 44,8 адам болса, Полесьеде 25 адамнан келеді. Халқының 43%-ы қалада тұрады. Ірі қалалары (1970): Минск (916 мың), Гомель (272 мың), [[Витебск]] (231 мың), Могилёв (202 мың), Гродно (192 мың).

== Тарихы ==
=== Ежелгі Беларусь ===
[[Беларусь]] жеріндегі адамның алғашқы іздері орта палеолитке, мустье заманына жатады. Мұнда мезолит, неолит замандары мен қола дәуірінің жүздеген мекен-жайлары табылған. Палеолит, мезолит, неолит заманында адамдар жеміс-жидек теруді, аң және балық аулауды кәсіп еткен. Неолит заманында егіншілік пен мал шаруашылығы пайда болып, қола дәуірінде (б.з.б. 3-2 мың жылдықтарда) бұлар адамның негізгі кәсібіне айналған. Бұрынғыдан анағұрлым жетілдірген тас құралдарымен қатар қоладан жасалған бұйымдар да пайда болды, бұлар шеттен әкелінген шикі заттан жасалған. Б.з.б. VII ғасыр шамасында Беларус жеріндегі тайпалар еңбекке темір құралдарды жасап, бекіністі елді мекендер сала бастайды. Б.з.б. VII ғасырдан бастап Днепр бойы мен Полесьені милоград мәдениетінің б.з.б. І ғасырдан бастап зарубинец мәдениетінің тайпалары мекендеген. Ертедегі темір дәуірінде орталық және солтүстік Беларусты балтық тілдес бір топ тайпалар жайлаған. Б.з. ІІ-V ғасырда бұл жерлерге Днепр бойынан бірте-бірте славяндар өте бастайды да, ІХ ғасырда балтық тайпалары соларға сіңісіп кетеді. VI-IX ғасырда Беларус жерінде славяндардың ертедегі орта ғасырлық негізгі үш мәдениеті – Полесье – хотомель, Днепр бойында – быхов, Орта және Солтүстік Беларуста Бандеровщина тұрпаттас мәдениеттер қалыптасты (бәрі де аттас ауылдардың атымен аталған). Б.з. 1-мың жылдығының 2-жартысында Беларус жерінде алғашқы қаумдық қатынастар ыдырай бастады. Осы кезеңде мұнда ірі-ірі 3 тайпа бірлестігі қалыптасты: Полесье мен Орта Беларустың дреговичтер, Сож өзені алабын радимичтер, Двина бойы мен Днепрдің жоғарғы бойын крививчтер мекендеді.&lt;ref name=&quot;source2&quot;&gt;Исаенко В.Ф., Археологическая карта Белоруссии. Каменный век, Минск, 1968&lt;/ref&gt;

VI-IX ғасырда Беларус жеріндегі славян тайпаларының әлеуметтік экономикалық эволюциясы жеделдей түсті. Ауыл шаруашылық пен қолөнер кәсібінің дамуы нәтижесінде сауда-саттық кеңейіп, қалалар пайда бола бастады. IX-XI ғасырда орыс мемлекетінің батыс жерлерінде егіншілік кәсібі кеңінен тарап, мал шаруашылығы дамыды. Шаруалардың феодалдарға тәуелділігі арта берді, кедейлер барщиналық жұмыс істеп, феодалдарға заттай алым төледі. Қалалар мен аулда тауарлы сипаттағы қолөнер кәсібі өркендеді.

=== ХІІІ-ХVІІІ ғасыр ===
ХІІІ-ХIV ғасырда Беларус жерінде халық саны едәуір өсіп, өңделетін жердің көлемі артты. Жер жыртудың негізгі құралы темір тілді ағаш соқа болды. Селода қолөнершілер көбейіп, қалалы мекендер өсті. ХІІІ ғасырда және одан кейін Беларус жерінде 3-5 үйден («түтіннен») тұратын жанұялық қаумның жер иеленуі сақталды. Мұнымен бірге Ұлы Литва князьдары белорус жерлерін феодалдарға, әсіресе қызмет бабындағы шляхтағы үлестіріп беруді күшейтті. XV-XVI ғасырда шаруалардың қаумдық жерлерін талан-таражға салу және ұлы князьдардың жерлерін басып алу есебінен феодалдардың меншігі кеңейе түсті.

[[Сурет:Mahilyow Rathaus.jpg|thumb|350px|Могилёв қаласы, 1900 жылы]]

Фольварлық-барщиналық шаруашылықтың етек жаюы мен шляхтаның артылықшылықтары Беларустың экономикалық дамуына бөгет болды. Соның өзінде де қалалар өсіп, көптеген қалалы мекендер пайда болды. Қолөнер өндірісі алуан салаға бөлініп, оның тауарлығы артты. Сауда көлемі ұлғайды. Белорус қалаларының дамуында орыс-белорус сауда қатынастарының зор маңызы болды. Белорус көпестері Ресей мен Батыс Еуропа зор көлемді делдалдық сауда жүргізді. Беларус қалаларының экономикалық маңызының артуы нәтижесінде XIV ғасырдың аяқ шегінен бастап-ақ олардың кейбіреулері (Брест, Гродно, Полоцк, Минск, Могилёв, Витебск т.б.) ұлы князьдық өкіметтен өзін-өзі билеу құқығын алды. XV-XVI ғасырдың аяғында қолөнер кәсібін цех-цехқа бөліп ұйымдастыру қалыптасты. Қала халқының бай тобы мен оның негізгі бұқарасы арасындағы мал-мүлік және әлеуметтік теңсіздік күшейе түсті. Ұлы Литва князьдығының феодалдары өз үстемдігін нығайту үшін поляк феодалдарымен одақтасуға  тырысты. Литван, белорус және украин шляхтасы поляк шляхтасы сияқты кең саяси құқық алуға ұмтылды. Литва мемлекетінің Ливон соғысында (1558-1583) Ресейден соққы жеуі жергілікті шонжарларды Польшамен бірігуге мәжбүр етті. 1569 жылғы Люблин униясы бойынша бір тұтас Речь Посполитая мемлекеті құрылды. Мұның өзі поляк шонжарларының украин жерлерін басып алуына жағдай тұғызды. Феодал және ұлттық-діни езгінің күшеюі халық бұқарасының наразылығын өршітті.

1590 жылы Могилёв пен Быхов теңірегінде шаруалар мен казактардың Матюша бастаған отрядтары помещиктердің имениелерін талқандады. 1595 жылы казактар мен шаруалардың феодалдарға қарсы ірі көтерілісі болды. Оны С.Наливайко басқарды. Көтерісшілер Слуцк, Могилёв сияқты ірі қалаларды уақытша басып алды. XVII ғасырдың 1-жартысында Могилёвте, Витебск пен Полоцкіде қала тұрғындарының көтерілісі болды. Поляк феодалдарына қарсы 1648 жылы Украинада басталған халық-азаттық соғысы сол жылдың жазында Беларус жерін кеңінен қамтыды. 1649 жылдың басында Речь Посполитая әскерлері көтерілістің негізгі орталықтарын аяусыз басып жаныштады. Бірақ сол жылдың көктемінде Украинадан келген казак отрядтарының көмегімен халық көтерілісі қайта өрістеді. 1651 жылғы Белая Церковь шарты бойынша Украинада соғыс қимылдары тоқтағаннан кейін ғана, Ресь Посполитая феодалдары көтерілісшілерді жеңді. Ресейдің Речь Посполитаяға қарсы Украина мен Беларусты азат ету жолындағы соғысының барысында (1654-1667) белорус халқы орыс әскерлеріне көмектесті. &lt;br /&gt;
1655 жылдың аяғында орыс әскерлері Белорус жерін түгелдей дерлік здеріне қаратып алды, бірақ кейіннен шегінуге мәжбүр болды. Соғыс Андрусов уақытша бітімін (1667) жасаумен аяқталды. Феодалдардың зорлық-зомбылығы мен белорус халқын ұлттық жағынан езу күшейе түсті. Мектептер мен баспаханалардың басым көпшілігі жабылды. Поляк тілі белорус тілін ығыстырды. Халық арасына католик діні зорлықпен таратылды. Осының бәрі Белорус экономикасын қалпына келтіруді мейлінше тежеді. Солтүстік соғыс (1700-1721) кезінде ұрыс қимылдары бірнеше жыл бойы (1705 жылдан бастап) Белорус жерінде болды. Халық орыс әскерлеріне белсене көмек көрсетті. XVIII ғасырда халық бұқарасы феодал және ұлттық діни езгіге қарсы кескілескен күрес жүргізілді. В.Вощило бастаған шаруалар көтерілісі (1740-1744) осы кездегі аса ірі қимылдардың бірі еді. Речь Посполиятаны үш рет бөлісудің нәтижесінде (1772, 1793, 1795) белорус жерлері Ресейге өтті. Беларус үшін Ресеймен қайта қосылудың орасан зор прогресстік мәні болды. Оның экономикасы жалпы ресейлік кең байтақ рынокқа тартылды, халық өзіне жақын және анағұрлым ілгері дамыған орыс мәдениетін нәр алды. Бірақ патша үкіметінің жалпы саясаты ұлы державалық бағытта болды.&lt;ref name=&quot;source3&quot;&gt;История Белорусской ССР, 2 изд., т.1-2, Минск, 1961&lt;/ref&gt;

=== Отан соғысы ===
[[1812]] жылы [[Отан соғыс]]ы кезінде Белорус франциялық шапқыншылығынан қатты бүліншілік көрді. Белорус шаруалары Наполеон әскерлеріне қарсы партизандар қозғалысына кеңінен қатысты. [[Ресей]] құрамына енгеннен кейін, Белорустың экономикалық дамуы тездеді, капиталист қатынастар қалыптасты. Ауыл шаруашылығының рынокпен байланысы күшейді, жыртылатын жер көлемі ұлғайды, техникалық дақылдардың, картоп пен қант қызылшасының үлес салмағы артты, биязы жүнді, қой шаруашылығы пайда болды, помещиктердің бірқатар шаруашылықтарында ауыл шаруашылық машиналары пайдаланыла бастады. Бірақ [[басыбайлылық құқық]] Белорус экономикасының дамуын тежей берді. [[1861]] жылғы реформа Белорус шаруаларын зар қақсатты. Күллі жердің 65%-ы помещиктердің, қазына мен шіркеудің қолында қалды. Бұған наразылық ретінде шаруалар қозғалысы өршіді. ХІХ ғасырдың орта шенінде Белорусдағы революция-демократиялық қозғалыстың аса көрнекті өкілдерінің бірі [[Ф.Савич]] болды.

XX ғасырдың басында, Ресейдің империалзим дәуіріне өтуіне байланысты, жалпы ресейлік рынокпен табиғи байланысты болған Белорус экономикасында да жаңа сипаттар пайда болды. Ірі-ірі кәсіпорындар ресейлік картельдер мен синдикаттарға еніп, ресейлік банкілермен біте қайнасты. [[1900]]-[[1913]] жылы фабрика завод кәсіпорындарының саны 1,5 есе көбейді. [[1910]] жылы Беларуста 1280 кәсіпорын болды. Ауыл шаруашылығында помещиктердің жер иеленуі үстемдік етті. Столыпиннің аграрлық реформасы шаруалардың жікке бөлінуін онын әрі күшейтті. [[1913]] жылы барлық шаруалар шаруашылықтардың 10-11%-ы кулактардың қолында болды.

Белорусда Совет өкіметін орнату Белорус радасы бастаған контрреволюцияға қарсы күрес жағдайында өтті. 1918 жылы қаңтар мен ақпанда поляктардың 1-легионерлер корпусы Белорусда контрреволюция бүліншілік көтерді, ақпанның орта шенінде ревоюция әскерлері оны тоқтатты. 18 ақпанда неміс әскерлері уақытша бітімді бұзып, шабуылға шықты, сөйтіп, наурыздың басында Белорусдың көп жерін басып алды. Халық шапқыншыларға батыл қарсы тұрды. 1918 жылы кұзде Бобруйск, Борисовск, Быховск, Гомель, Минск, Могилёв, Полоцк, Речицк, Слуцк т.б. уездерде 100 шақты партизан отрядтары күреске шықты. Бобруйск уезінің Рудобелки аймағында еркеше ерлікпен шайқасқан партизан отрядтарына большевиктер А.Р:Соловей, Максим Левков, Максим Ус, Степан Жинко басшылық етті. 1919 жылдың басында Қызыл Армия партизандардың көмегімен Белорус жерінің басым көпшілігін азат етті. 
Совет өкіметі орнасымен-ақ, Белорусда социалист құрылыс өрістей бастады. 1918 жылдың көктеміне дейін ірі-ірі 67 кәсіпорынға жұмысшы бақылауы қойылды. 1919 жылдың 1-жартысында өнеркәсіп орындарының жартысынан көбі мемлекет қарамағына иалынды. 1917 ж. желтоқсан – 1918 ж. ақпанда Совет өкіметі аулдарда Жер туралы декретті жүзеге асыруға кірісті. 1918 жылы 30-31 желтоқсанда Смоленскіде РК(б)П-нің Солтүстік-Батыс облысында 6-конференциясы БССР-ді құру туралы шешім қабылдады. Сөйтіп, 1918 жылы 31 желтоқсанда Белорустың революция уақытша жұмысшы-шаруа үкіметі құрылды. 1919 жылы 1 қаңтарда Белорус үкіметі БССР-дің құрылғаны туралы Манифест жариялады. 5 қаңтарда БССР үкіметі Минскіге көшті. 2-3 ақпанда мұнда БССР Советтерінің 1-съезі болып, ол БССР-дің тұңғыш Конституциясын қабылдады. Орталық атқару Комитеті (ОАК) мен Халық Комиссиялары Советін (ХКС) сайлады, БССР гербі мен жалауын бекітті.

Азамат соғысы мен шетел соғыс интервенциясы кезінде мыңдаған белорустар Қызыл Армия қатарында шайқасты. 1919 жылы ақпанда АҚШ пен Антанта империалистері қолдаған буржуазия-помещкитік Польша әскерлері Белорусға тап берді. Интервенция мен ішкі контрреволюцияға қарсы күресу үшін Белорус бен Литваның экономикалық саяси және әскери күштері біріктірілді, Белорус Советтерінің 1-съезі (1919 ж. 2-3 ақпан, Минск) екі республиканы қосу туралы декларация қабылдады. Литва Советтерінің 1-съезі де (1919 жылы 18-20 ақпан, Вильнюс) осындай шешімге келді. 1919 жылы 27 ақпанда Вильнюсте Литва – БССР-інің үкіметі сайланды. Поляк әскерлері Белорустың едәуір бөлігін басып алды. Контрреволюция бас көтерді. 1919 жылы 24 наурызда Гомельде бүліншілік басталды. Қаланың көптеген коммунистері контрреволюцияға қарсы күресте қаза тапты. 29 наурызда жергілікті коммунистерге көмекке келген Қызыл Армия бөлімдері бүліншілікті басты. 1919 жылы 11 сәуірде Литва мен Белорус Компартиясының ОК 18-ден 35-ке дейінгі партия мүшелерін Шығыс және Батыс майдандарға жіберуге қаулы алды. 1 маусымда Бүкіл ресейлік Орталық Атқару Комитеті (БОАК) халықаралық империализмге қарсы күресу үшін РКФСР, Украина, Литва және Белорус совет республикаларының әскери одақ құрғаны туралы декрет шығарды. 1920 жылы сәуірде совет-поляк соғысы кезінде жау қайта шабуылға шықты. Мамыр-шілдеде Қызыл Армия белорус партизандарымен бірлесіп, поляктарды кері қуып тастады. 11 шілдеде Минск азат етілді. Белоруста Совет өкіметі қалпына келтірілді. Ал Литвада буржуазия өкімет биілігін басып алып, буржуазия республика құрды. Ол 1940 жылға дейін өмір сүрді. 1920 жылы 31 шілдеде Литва мен Белорус Компартиясы, Минск мен Минск губернатысының совет және кәсіподақ ұйымдары өкілдерінің мәжілісінде Литва мен Белорусты бөлу және тәуелсіз Белорус Советтік Социалистік Республикасын құру туралы декларация қабылданды.&lt;ref name=&quot;source4&quot;&gt;Кравченко И.С., Залесский А.И., Белорусский народ в годы Великой Отечественной войны, Минск, 1959&lt;/ref&gt;

=== Белорус мәдени революциясы ===
Белоруста мәдени революция ойдағыдай жүзеге асты: халықтың сауатсыздығы жойылды, жұмысшы табы мен интеллигенцияның ұлттық кадрлары қалыптасты, жоғары оқу орындары, ғылми және мәдени-ағарту мекемелері, ұлттық театрлар, кітапханалар, клубтар ашылды. Белорус халық социалисттік ұлт болып қалыптасты. 1937 жылы 19 ақпанда Белорус Советтерінің Төтенше 12-съезі республика Конституциясын қабылдады. 1939 жылы қыркүйекде фашистік Германия Польшаға тап бергеннен кейін, қызыл Армия Белорус пен Украинаның батыс облыстарының халқын қорғауды өз қолына алды. 28-30 қазанда Батыс Белорустың Халық жиналысы бір ауыздан Совет өкіметін жариялады. 2 және 12 қарашада КСРО мен БССР Жоғарғы Советтері жергілікті халықтың өз тілегі бойынша Белорустың Батыс облыстарын КСРО құрамына алу және БССР мен қайта қосу туралы шешім қабылдады. Ұлы Отан соғысының алғашқы күндерінен бастап-ақ Белорус жері орасан зор ұрыс алаңына айналды. Немістердің «Орталық» аталынған аса ірі әскери тобы осында шоғырланды (50 дивизиядан артық). Соғыстың бастапқы кезеңінде совет әскерлері тым ауыр қорғаныс ұрыстарын жүргізді. Жау қоршауында қалған Брест қамалының шағын гарнизоны 1941 жылы шілденің ортасына дейін дұшпанға ерлікпен төтеп берді. Минск, Жлобин, Могилев, Гомель т.б. қалалардың гарнизондары табан тіресе қорғанды. Жаудың басым күштерінің тегеурінімен 1941 жылы тамызда совет әскерлері бүкіл Белорус жерін тастап шығуға мәжбүр болды. Партия, Совет органдары халық пен кәсіпорындары көшіру жөнінде орасан зор жұмыс істеді. Ең кем дегенде 1.5 млн-дай адам шығысқа женелтіліп, 109 өнеркәсіп орны, 5 мыңнан аса трактор, 675 мыңдай мал мен басқа да мүлік тылға тасылды. Неміс фашистері Белорусда «жаңа тәртіп» орнатты, халықта барлық құқықтарын айырып, аяусыз қырып жойды, жұрдай қылып тонады.

Қан құйлы «тәртіп» белорус халқының сағын сындыра алмады. Еліміздің басқа да туысқан халықтарымен тізе қосып, олар жауға қарсы қасиетті шайқасқа аттанды. Коммунистік партияның басшылығымен партизан отрядтары, диверсиялық топтар, астыртын партия, комсомол ұйымдары, фашизмге қарсы патриоттық қоғамдар құрылды. Белорусда барлығы 1108 партизан отрядтары құрылып, олар негізінен 199 бригадаға бірікті. 1943 жылдың аяғынан бастап партизандар бүкіл Белорус жерінің 60%-дайын бақылап тұрды. Қызыл Армия бөлімшелерімен бірлесіп қимыл жасаған партизандар неміс-фашист басқыншыларын Белорус жерінен аластауда үлкен көмек көрсетті. Қираған шаруашылықты қалпына келтіруде Белорусға барлық Совет республикалары жәрдемтеді. Одақтық бюджеттен 1 млрд. 700 млн сомдай қарды бөлінді. Халық шаруашылығын ойдағыдай қалпына келтіріп, өнеркәсіпті, құрылысты, ауыл-шаруашылығын, мәдениетін онан әрі өркендетуде ірі табыстарға жеткені үшін 1958 жылы 22 желтоқсанда БССР 2 рет Ленин орденімен марапатталды. Ал 1968 жылы БССР Октябрь революциясы ореднімен марапатталды. БССР – Біріккен Ұлттар Ұйымын құрушы елдердің бірі. БССР – үкіметінің өкілдері БҰҰ-ның жұмысына белсене қатыса бастады.

== Дереккөздер ==
&lt;references/&gt;

{{Кеңестік республикалар}}

[[Санат:КСРО]]</text>
      <sha1>kszatxkqyi195yalroatbgjlwacf3a9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жаркөл (көл, Жарқайың ауданы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>187715</id>
    <revision>
      <id>3063706</id>
      <parentid>3056117</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:23:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2180" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = 
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 50/25/18/N/67/15/29/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 99,8
 |Ұзындығы       = 7,2
 |Ені            = 4
 |Ауданы         = 20,9
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 27,7
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Ақмола облысы
  |Аудан     = Жарқайың ауданы
 |Позициялық карта       = Қазақстан
  |Позициялық карта 1    = Қазақстан Ақмола облысы
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
{{мағына|Жаркөл}}
'''Жаркөл''' – [[Ақмола облысы]] [[Жарқайың ауданы]]ндағы көл. [[Шойындыкөл (ауыл)|Шойындыкөл]] ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 7 км жерде, теңіз деңгейінен 99,8 м биіктікте орналасқан. 

== Гидрографикасы ==
Аумағы 20,9 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, ұзындығы 7,2 км, енді жері 4,0 км. Жағалау бойының ұзындығы 27,7 км. Көлге батыс жағынан жазда кеуіп қалатын 2 арна құяды. Қар, жер асты суларымен толығады. Алқабында [[қамыс]], [[қоға]], шалғын шөп өседі. Көктемде мал суаруға пайдаланылады.&lt;ref&gt;Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Жарқайың ауданы көлдері]]</text>
      <sha1>qll5y07l305jrtyjbx2yfb3vjhfwv5h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Индонезия этникалық топтары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>196552</id>
    <revision>
      <id>3063548</id>
      <parentid>2586641</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:12:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>−[[Санат:Азия этникалық топтары]]; + 2 санат; ±[[Санат:Индонезия]]→[[Санат:Елдер бойынша халықтар]] ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="183" xml:space="preserve">[[Санат:Елдер бойынша халықтар]]
[[Санат:Индонезия тұрғындары]]
[[Санат:Оңтүстік-шығыс Азия халықтары]]</text>
      <sha1>6fph1j9lwdoexm1pt2bv87rckjjrogy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Марктцойльн</title>
    <ns>0</ns>
    <id>204736</id>
    <revision>
      <id>3063560</id>
      <parentid>3063028</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:28:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4903" xml:space="preserve">{{Елді мекен
 |статусы                 = муниципалитет 
 |қазақша атауы           = Марктцойльн 
 |шынайы атауы            = Marktzeuln 
 |сурет                   =  
 |жағдайы                 = 
 |ел                      = Германия 
 |елтаңба                 = DEU Marktzeuln COA.svg 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
 |ту сипаттамасы          = 
 |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir=N |lat_deg=50 |lat_min=10 |lat_sec=00 
  |lon_dir=E |lon_deg=11 |lon_min=11 |lon_sec=00 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |шекара түрі             = 
 |кестедегі шекара        = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |аймақ картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |аймақ түрі              = Германия жерлері{{!}}Жер 
 |аймағы                  = Бавария 
 |кестедегі аймақ         = Бавария 
 |аудан түрі              = Германия ауданы{{!}}Ауданы 
 |ауданы                  = Лихтенфельс 
 |кестедегі аудан         = Лихтенфельс (аудан){{!}}Лихтенфельс 
 |қауым түрі              = 
 |қауым                   = 
 |кестедегі қауым         = 
 |ішкі бөлінісі           = 3 ішкі аудан 
 |басшының түрi           = 
 |басшысы                  = Грегор Фридлайн-Цех 
 |құрылған уақыты         = 
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        = 
 |статус алуы             = 
 |жер аумағы              = 6,86 
 |биiктiктiң түрi         = 
 |орталығының биiктігі    = 292 
 |климаты                 = 
 |ресми тілі              = 
  |тұрғыны                = 1635 
  |санақ жылы             = 2010 
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |уақыт белдеуі           = +1 
 |DST                     = бар 
 |телефон коды            = 09574 
 |пошта индексі           = 96275 
 |пошта индекстері        = 
 |автомобиль коды         = LIF 
 |идентификатор түрі      = Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды{{!}}Ресми коды 
 |сандық идентификаторы   = 09 4 78 144 
 |ортаққордағы санаты     = Marktzeuln 
 |сайты                   = http://www.marktzeuln.de 
 |сайт тілі               = de 
}} 
'''Марктцойльн''' ({{lang-de|Marktzeuln}}) — [[Германия|Германия Федеративтік Республикасының]] [[Бавария]] [[Германия жерлері|жерінде]] орналасқан [[муниципалитет]]. [[Жоғарғы Франкония (округ)|Жоғарғы Франкония]] [[Әкімшілік округ (Германия)|әкімшілік округіне]] бағынады. [[Лихтенфельс (аудан)|Лихтенфельс]] ауданының құрамына енеді.

Муниципалитеттің тұрақты тұрғындарының саны 1635 адамды құрайды (31 желтоқсан 2010 жыл).&lt;ref&gt;[https://www.statistikdaten.bayern.de/genesis/online?language=de&amp;sequenz=tabelleErgebnis&amp;selectionname=12411-009r&amp;sachmerkmal=QUASTI&amp;sachschluessel=SQUART04&amp;startjahr=2010&amp;endjahr=2010 Bayerisches Landesamt für Statistik und Datenverarbeitung – Fortschreibung des Bevölkerungsstandes, Quartale (hier viertes Quartal, Stichtag zum Quartalsende)]&lt;/ref&gt; Алып жатқан жер аумағы 6,86 км² шамасында. Мемлекет ішінде бекітілген [[Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды|ресми коды]] — ''09 4 78 144''. Муниципалитеттің басшысы — Грегор Фридлайн-Цех.

Муниципалитеттің өзі әкімшілік құрылымы бойынша 3 қалалық ауданға бөлінеді.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.marktzeuln.de Ресми сайты]

{{Германия:Лихтенфельс ауданы:Қалалар}}
{{Bavaria-geo-stub}}

[[Санат:Бавария елді мекендері]]</text>
      <sha1>j1yuoublynsa2ctr2r4k948oyl21nc8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Цаберфельд</title>
    <ns>0</ns>
    <id>211589</id>
    <revision>
      <id>3063554</id>
      <parentid>3062923</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:19:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4844" xml:space="preserve">{{Елді мекен
 |статусы                 = муниципалитет 
 |қазақша атауы           = Цаберфельд 
 |шынайы атауы            = Zaberfeld 
 |сурет                   = 
 |жағдайы                 = 
 |ел                      = Германия 
 |елтаңба                 = Wappen Zaberfeld.svg 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
 |ту сипаттамасы          = 
 |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir=N |lat_deg=49 |lat_min=3 |lat_sec=0 
  |lon_dir=E |lon_deg=8 |lon_min=56 |lon_sec=0 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |шекара түрі             = 
 |кестедегі шекара        = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |аймақ картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |аймақ түрі              = Германия жерлері{{!}}Жер 
 |аймағы                  = Баден-Вюртемберг 
 |кестедегі аймақ         = Баден-Вюртемберг 
 |аудан түрі              = Германия ауданы{{!}}Ауданы 
 |ауданы                  = Хайльбронн 
 |кестедегі аудан         = Хайльбронн (аудан){{!}}Хайльбронн 
 |қауым түрі              = 
 |қауым                   = 
 |кестедегі қауым         = 
 |ішкі бөлінісі           = 4 ішкі аудан 
 |басшының түрi           = 
 |басшысы                  = Тило Михлер 
 |құрылған уақыты         = 
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        = 
 |статус алуы             = 
 |жер аумағы              = 22,18 
 |биiктiктiң түрi         = 
 |орталығының биiктігі    = 228 
 |климаты                 = 
 |ресми тілі              = 
  |тұрғыны                = 3915 
  |санақ жылы             = 2010 
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |уақыт белдеуі           = +1 
 |DST                     = бар 
 |телефон коды            = 07046 
 |пошта индексі           = 74374 
 |пошта индекстері        = 
 |автомобиль коды         = HN 
 |идентификатор түрі      = Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды{{!}}Ресми коды 
 |сандық идентификаторы   = 08 1 25 108 
 |ортаққордағы санаты     = Zaberfeld 
 |сайты                   = http://www.zaberfeld.de/ 
 |сайт тілі               = de 
}} 
'''Цаберфельд''' ({{lang-de|Zaberfeld}}) — [[Германия|Германия Федеративтік Республикасының]] [[Баден-Вюртемберг]] [[Германия жерлері|жерінде]] орналасқан [[муниципалитет]]. [[Штутгарт (округ)|Штутгарт]] [[Әкімшілік округ (Германия)|әкімшілік округіне]] бағынады. [[Хайльбронн (аудан)|Хайльбронн]] ауданының құрамына енеді.

Муниципалитеттің тұрақты тұрғындарының саны 3915 адамды құрайды (31 желтоқсан 2010 жыл).&lt;ref&gt;[http://www.statistik-bw.de/Veroeffentl/Statistische_Berichte/3126_10001.pdf Bevölkerungsentwicklung in den Gemeinden Baden-Württembergs 2010] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130501053941/http://www.statistik-bw.de/Veroeffentl/Statistische_Berichte/3126_10001.pdf |date=2013-05-01 }}&lt;/ref&gt; Алып жатқан жер аумағы 22,18 км² шамасында. Мемлекет ішінде бекітілген [[Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды|ресми коды]] — ''08 1 25 108''. Муниципалитеттің басшысы — Тило Михлер.

Муниципалитеттің өзі әкімшілік құрылымы бойынша 4 ауылдық округке бөлінеді.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.zaberfeld.de/ Ресми сайты]

{{Германия:Хайльбронн ауданы:Қалалар}}
{{BadenWürttemberg-geo-stub}}

[[Санат:Баден-Вюртемберг елді мекендері]]</text>
      <sha1>st0dxzrss7fz5yt8a9tlophrqimnbug</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Клаузен (Пфальц)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>213535</id>
    <revision>
      <id>3063559</id>
      <parentid>3063027</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:28:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4821" xml:space="preserve">{{Елді мекен
 |статусы                 = муниципалитет 
 |қазақша атауы           = Клаузен (Пфальц) 
 |шынайы атауы            = Clausen (Pfalz) 
 |сурет                   =  
 |жағдайы                 = 
 |ел                      = Германия 
 |елтаңба                 = DEU Clausen COA.svg 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
 |ту сипаттамасы          = 
 |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir=N |lat_deg=49 |lat_min=15 |lat_sec=37 
  |lon_dir=E |lon_deg=7 |lon_min=40 |lon_sec=35 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |шекара түрі             = 
 |кестедегі шекара        = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |аймақ картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |аймақ түрі              = Германия жерлері{{!}}Жер 
 |аймағы                  = Рейнланд-Пфальц 
 |кестедегі аймақ         = Рейнланд-Пфальц 
 |аудан түрі              = Германия ауданы{{!}}Ауданы 
 |ауданы                  = Оңтүстік-батыс Пфальц 
 |кестедегі аудан         = Оңтүстік-батыс Пфальц (аудан){{!}}Оңтүстік-батыс Пфальц 
 |қауым түрі              = 
 |қауым                   = 
 |кестедегі қауым         = 
 |ішкі бөлінісі           =  
 |басшының түрi           = 
 |басшысы                  = Харальд Вадле 
 |құрылған уақыты         = 
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        = 
 |статус алуы             = 
 |жер аумағы              = 12,46 
 |биiктiктiң түрi         = 
 |орталығының биiктігі    = 400 
 |климаты                 = 
 |ресми тілі              = 
  |тұрғыны                = 1476 
  |санақ жылы             = 2010 
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |уақыт белдеуі           = +1 
 |DST                     = бар 
 |телефон коды            = 06333 
 |пошта индексі           = 66978 
 |пошта индекстері        = 
 |автомобиль коды         = PS 
 |идентификатор түрі      = Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды{{!}}Ресми коды 
 |сандық идентификаторы   = 07 3 40 003 
 |ортаққордағы санаты     = Clausen 
 |сайты                   = http://www.clausen.de/ 
 |сайт тілі               = de 
}} 
[[File:Clausen-katholische Pfarrkirche Seliger Bernhard von Baden-02-gje.jpg|thumb|upright=1.2|left|]]
'''Клаузен (Пфальц)''' ({{lang-de|Clausen (Pfalz)}}) — [[Германия|Германия Федеративтік Республикасының]] [[Рейнланд-Пфальц]] [[Германия жерлері|жерінде]] орналасқан [[муниципалитет]].  [[Оңтүстік-батыс Пфальц (аудан)|Оңтүстік-батыс Пфальц]] ауданының құрамына енеді.

Муниципалитеттің тұрақты тұрғындарының саны 1476 адамды құрайды (31 желтоқсан 2010 жыл).&lt;ref&gt;[http://www.statistik.rlp.de/fileadmin/dokumente/berichte/A1033_201022_hj_G.pdf Statistisches Landesamt Rheinland-Pfalz – Bevölkerung der Gemeinden am 31. Dezember 2010] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120131082852/http://www.statistik.rlp.de/fileadmin/dokumente/berichte/A1033_201022_hj_G.pdf |date=2012-01-31 }} (PDF; 727 KB)&lt;/ref&gt; Алып жатқан жер аумағы 12,46 км² шамасында. Мемлекет ішінде бекітілген [[Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды|ресми коды]] — ''07 3 40 003''. Муниципалитеттің басшысы — Харальд Вадле.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.clausen.de/ Ресми сайты]

{{Германия:Оңтүстік-батыс Пфальц ауданы:Қалалар}}
{{RhinelandPalatinate-geo-stub}}

[[Санат:Рейнланд-Пфальц елді мекендері]]</text>
      <sha1>33mgsglhmkftxlqih520s1xjbz10ipt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Глаттен</title>
    <ns>0</ns>
    <id>214648</id>
    <revision>
      <id>3063574</id>
      <parentid>3063243</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:50:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4715" xml:space="preserve">{{Елді мекен
 |статусы                 = муниципалитет 
 |қазақша атауы           = Глаттен 
 |шынайы атауы            = Glatten 
 |сурет                   =  
 |жағдайы                 = 
 |ел                      = Германия 
 |елтаңба                 = DEU Glatten COA.svg 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
 |ту сипаттамасы          = 
 |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
  |lat_dir=N |lat_deg=48 |lat_min=26 |lat_sec=35 
  |lon_dir=E |lon_deg=8 |lon_min=30 |lon_sec=46 
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |шекара түрі             = 
 |кестедегі шекара        = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |аймақ картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |аймақ түрі              = Германия жерлері{{!}}Жер 
 |аймағы                  = Баден-Вюртемберг 
 |кестедегі аймақ         = Баден-Вюртемберг 
 |аудан түрі              = Германия ауданы{{!}}Ауданы 
 |ауданы                  = Фройденштадт 
 |кестедегі аудан         = Фройденштадт (аудан){{!}}Фройденштадт 
 |қауым түрі              = 
 |қауым                   = 
 |кестедегі қауым         = 
 |ішкі бөлінісі           =  
 |басшының түрi           = 
 |басшысы                  = Торе-Дерек Пфайфер 
 |құрылған уақыты         = 
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        = 
 |статус алуы             = 
 |жер аумағы              = 15,52 
 |биiктiктiң түрi         = 
 |орталығының биiктігі    = 515-660 
 |климаты                 = 
 |ресми тілі              = 
  |тұрғыны                = 2326 
  |санақ жылы             = 2010 
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |уақыт белдеуі           = +1 
 |DST                     = бар 
 |телефон коды            = 07443 
 |пошта индексі           = 72293 
 |пошта индекстері        = 
 |автомобиль коды         = FDS 
 |идентификатор түрі      = Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды{{!}}Ресми коды 
 |сандық идентификаторы   = 08 2 37 030 
 |ортаққордағы санаты     = Glatten 
 |сайты                   = http://www.glatten.de 
 |сайт тілі               = de 
}} 
'''Глаттен''' ({{lang-de|Glatten}}) — [[Германия|Германия Федеративтік Республикасының]] [[Баден-Вюртемберг]] [[Германия жерлері|жерінде]] орналасқан [[муниципалитет]]. [[Карлсруэ (округ)|Карлсруэ]] [[Әкімшілік округ (Германия)|әкімшілік округіне]] бағынады. [[Фройденштадт (аудан)|Фройденштадт]] ауданының құрамына енеді.

Муниципалитеттің тұрақты тұрғындарының саны 2326 адамды құрайды (31 желтоқсан 2010 жыл).&lt;ref&gt;[http://www.statistik-bw.de/Veroeffentl/Statistische_Berichte/3126_10001.pdf Bevölkerungsentwicklung in den Gemeinden Baden-Württembergs 2010] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130501053941/http://www.statistik-bw.de/Veroeffentl/Statistische_Berichte/3126_10001.pdf |date=2013-05-01 }}&lt;/ref&gt; Алып жатқан жер аумағы 15,52 км² шамасында. Мемлекет ішінде бекітілген [[Өзін-өзі басқару субъектісінің идентификациялық коды|ресми коды]] — ''08 2 37 030''. Муниципалитеттің басшысы — Торе-Дерек Пфайфер.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.glatten.de Ресми сайты]

{{Германия:Фройденштадт ауданы:Қалалар}}
{{BadenWürttemberg-geo-stub}}

[[Санат:Баден-Вюртемберг елді мекендері]]</text>
      <sha1>9w6xqunxy5eo66l0o1sa2nrd0s3n7wc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тамара Григорьевна Клинк</title>
    <ns>0</ns>
    <id>229665</id>
    <revision>
      <id>3063509</id>
      <parentid>3063358</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:08:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Ерқанат Рыскулбеков [[Клинк Тамара Григорьевна]] бетін [[Тамара Григорьевна Клинк]] бетіне жылжытты</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3813" xml:space="preserve">[[Сурет: Тамара_Клинк.jpg|thumb|right|200px|Тамара Григорьевна Клинк]]
'''Клинк Тамара Григорьевна''' ХДСШ-і (1996), Респ-ның  бірнеше дүркін ч-ны, [[Азия]] ч-тының [[қола]] жүлдегері (1996), халықараралық шахмат [[олимпиада]]сына қатысушы. &lt;ref&gt;Қазақстан - спортшылар елі. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: &quot;Сөздік-Словарь&quot;. ISBN 9965-822-57-3 &lt;/ref&gt;
Тамара Клинк (қыз аты Коган, сонымен қатар Гиркиян-Клинк, 1967 жылы 27 сәуірде туған) — ФИДЕ әйел гроссмейстері атағын алған неміс шахматшысы (WGM, 2000). Ол бұған дейін Кеңес Одағы (1991 жылға дейін), [[Ресей]] (1992-1993) – [[Қазақстан]] (1993-2001) құрамаларында ойнаған.
== Өмірбаяны == 
1988 жылы Тамара Клинк әйелдер арасындағы КСРО чемпионатының финалына қатысып, 13-орынға ие болды. 1991 жылы [[Ленинград]]та өткен [[ФИДЕ]] облыстық шахмат турнирінде 7-орын алды. Кеңес Одағы ыдырағаннан кейін Клинк Ресей мен Қазақстан құрамаларында ойнады. Клинк Қазақстан құрамасының құрамында әйелдер шахмат олимпиадаларына қатысты:&lt;ref&gt; Women's Chess Olympiads :: Tamara Klink. OlimpBase.org.&lt;/ref&gt;
*1994 жылы Мәскеуде өткен 31-ші шахмат олимпиадасында (әйелдер) бірінші резервтік тақтада (+5, =2, −2),

*1996 жылы [[Ереван]] қаласында өткен 32-ші шахмат олимпиадасында (әйелдер) үшінші орын алды (+4, =4, −3),
*1998 жылы [[Элиста]] қаласында өткен 33-ші шахмат олимпиадасында (әйелдер) бірінші орын алды (+4, =7, −2),
*2000 жылы [[Стамбул]]да өткен 34-ші шахмат олимпиадасында (әйелдер) екінші орын (+5, =3, −5).
2000 жылдан бастап Клинк [[Германия]]да тұрады және 2001 жылдан бастап шахмат турнирлеріне осы елдің атынан қатысады. 2000 жылы олар [[Кассель]]де өткен &lt;ref&gt;Kassel op 2000. 365Chess.com.&lt;/ref&gt; халықаралық шахмат турнирінде 3-10 орындарды, 2000 жылы Баунаталда 2-3 орынды бөлісті. &lt;ref&gt;Baunatal op 6th 2000. 365Chess.com.&lt;/ref&gt;  OSG шахмат клубы Баден- Баденмен Тамара Клинк әйелдер шахматы Бундеслигасын бірнеше рет жеңіп алды (2003, 2004, 2005, 2008, 2011, 2012). 2002 жылы осы клубпен әйелдер шахмат клубтары арасындағы Еуропа кубогына қатысты. &lt;ref&gt;European Women's Chess Club Cup :: Tamara Klink. OlimpBase.org.&lt;/ref&gt;  
1995 жылы ол ФИДЕ әйелдер халықаралық шебері (WIM) атағын алды, ал бес жылдан кейін ол сонымен қатар [[FIDE әйелдер гроссмейстері]] (WGM) атағын жеңіп алды.
== Дереккөздер == 
&lt;references/&gt;
{{wikify}}
{{stub}}
[[Санат:Алфавит бойынша шахматшылар]]
[[Санат:Қазақстан шахматшылары]]</text>
      <sha1>a0hlmy9jr1cwjg4hpkxxn7vihqqaf1q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сыпабек Теңгебаев</title>
    <ns>0</ns>
    <id>229748</id>
    <revision>
      <id>3063583</id>
      <parentid>3063364</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:01:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2081" xml:space="preserve">[[Сурет:Тенгебаев_Сыпабек.jpg|thumb|right|200px|Сыпабек Теңгебаев]]
'''Сыпабек Теңгебаев''' (1951, [[Түркістан]] облысы - 2020, [[Шымкент]] қаласы ), жоғары дәрежедегі [[жаттықтырушы]], халықар. дәрежедегі [[төреші]]. [[Мәскеу]] мемлекеттік орденді дене тәрбиесі ин-тының жаттықтырушылар мектебін бітірген. Белгілі ш-тшылар Т.Клинкті (Коганды), И.Перегудовтарды тәрбиеледі.&lt;ref&gt;Қазақстан - спортшылар елі. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: &quot;Сөздік-Словарь&quot;. ISBN 9965-822-57-3 &lt;/ref&gt;
[[Рига]] шахмат университетін 1985 жылы бітірді. Оңтүстік Қазақстанда [[шахмат]]тан ең алғашқы [[&quot;Спорт шеберлері&quot;|&quot;Спорт шеберін&quot;]] 1983 жылы, &quot;Халықаралық спорт шеберлерін&quot; 1994 жылы даярлады. Шәкірті [[Тамара Григорьевна Клинк]] [[Қазақстан Республикасы]]ның Әйелдер құрамасында Бүкіләлемдік [[Олимпиада]]ларға 4 рет қатысып ([[Москва]] - 1994 ж., [[Ереван]] - 1996 ж., [[Элиста]] - 1998 ж., [[Стамбул]]  - 2000ж.) Халықаралық [[гроссмейстер]] дәрежесіне көтерілді.
&lt;ref&gt;Тенгебаев С. Шахмат ойынына бастама. Оқу құралы. 2020&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер == 
&lt;references/&gt;
{{wikify}}
{{stub}}
[[Санат:Қазақстан жаттықтырушылары]]
[[Санат:Халықаралық дәрежедегі төрешілер]]
[[Санат:Қазақстан шахматшылары]]
[[Санат:1951 жылы туғандар]]
[[Санат:2020 жылы қайтыс болғандар]]</text>
      <sha1>8r3xpq7wdnnwtp1ad281ymi9srynhx1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Талқылау:Жаркөл (көл, Науырзым ауданы)</title>
    <ns>1</ns>
    <id>266358</id>
    <revision>
      <id>3063727</id>
      <parentid>2587222</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:53:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Салиха [[Талқылау:Жаркөл (көл, Жақсы ауданы)]] бетін [[Талқылау:Жаркөл (көл, Науырзым ауданы)]] бетіне жылжытты: Атауын өзгерту</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="98" xml:space="preserve">{{Қазақстан жобасының мақаласы|деңгейі=|маңыздылығы=}}</text>
      <sha1>7b4a4gnp600p6hvugjf7l8p5ds53yku</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Иван Федорович Денисов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>287955</id>
    <revision>
      <id>3063612</id>
      <parentid>2179187</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:13:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <comment>[[Санат:19 желтоқсанда туғандар]]
[[Санат:1924 жылы туғандар]]
[[Санат:14 мамырда қайтыс болғандар]]
[[Санат:1995 жылы туғандар]]
[[Санат:Алматыда қайтыс болғандар]]
[[Санат:Тұлғалар]]
[[Санат:Ұлы Отан соғысы]]
[[Санат:Кеңес Одағының батырлары]]
[[Санат:Ленин орденінің иегерлері]]
[[Санат:Отан соғысы орденінің иегерлері]]
[[Санат:1941-1945 жж. Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін медалінің иегерлері]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3821" xml:space="preserve">'''Иван Федорович Денисов''' ([[19 желтоқсан]] [[1924 жыл|1924]], [[Лениногорск]] қаласы [[Татарстан]], [[14 мамыр]] [[1995 жыл|1995]], [[Алматы]], [[Қазақстан]]) — [[2-дүниежүзілік соғыс]]қа қатысушы, гвардия лейтенанты, взвод командирі.Соғысқа дейін [[Ақмола облысы]]ның [[Ақкөл ауданы]]ндағы «Кеңес» ұжымшарында жұмыс істеді. [[Кеңес әскері]] қатарына [[1941 жылы]] шақырылды. 1943 жылы пулеметшілер училищесін бітірген. Генерал [[Чуйков]]тың әскері 1944 жылдың шілде айының соңғы күндері [[Висла]] өзеніне ([[Польша]]) шықты. 102- гвардиялық атқыштар полкіне өзеннен өтіп, [[Руда]] [[Тарновская]] елді мекені жанында плацдармды қолға түсіру міндеті жүктелді. Өзеннің оң жағалауына 5-атқыштар ротасы өтті. Оның өзеннен сәтті өтуі гвардия лейтенанты. Денисовтың взводының батыл қимылдауына жағдай туғызды. Жаудың негізгі оқ ататын ұяларын бөліп тастап, рота бүкіл полктің өзеннен өтуін қамтамасыз етті. Плацдарм қолға түсті. Келесі күні (1944 жылдың 2 тамызы) 35-гвардиялық атқыштар дивизиясына бағынышты атқыштар полкі [[Мангушев]] үшін ұрыс жүргізді. Мұнда Денисов бастаған взвод бөлімшелермен өзара тығыз байланыста болып, немістің өздігінен жүретін зеңбірегінің сүйемелдеуімен ұрысқа шыққан жаяу әскерінің екі шабуылына тойтарыс берді. 3 тамызда Тшебень селосының оңтүстігінде болған шайқаста Денисов пен оның жауынгерлері жаудың барлық соққыларын табандылықпен тойтарып, оны үлкен шығынға ұшыратты. Осындай ерен ерлігін бағалап, Денисовке КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының Жарлығымен [[Кеңес Одағының Батыры]] атағы берілді (24.3.1945). Денисов 1966 жылдан Алматы қаласында тұрып, сонда еңбек етті.&lt;ref&gt;Айбын. Энциклопедия. / Бас редакторы Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. ISBN 9965-893-73-Х&lt;/ref&gt;
	
== Дереккөздер ==
&lt;references/&gt;

{{wikify}}
{{Суретсіз мақала}}
[[Санат:19 желтоқсанда туғандар]]
[[Санат:1924 жылы туғандар]]
[[Санат:14 мамырда қайтыс болғандар]]
[[Санат:1995 жылы туғандар]]
[[Санат:Алматыда қайтыс болғандар]]
[[Санат:Тұлғалар]]
[[Санат:Ұлы Отан соғысы]]
[[Санат:Кеңес Одағының батырлары]]
[[Санат:Ленин орденінің иегерлері]]
[[Санат:Отан соғысы орденінің иегерлері]]
[[Санат:1941-1945 жж. Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін медалінің иегерлері]]


{{stub}}</text>
      <sha1>m776rumtjnlqgrxeb06w5f93w1dn9xq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жәнібек Ақатұлы Елеуісов</title>
    <ns>0</ns>
    <id>288065</id>
    <revision>
      <id>3063598</id>
      <parentid>2424214</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:39:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <comment>[[Санат:Днепр үшін шайқасқа қатысушылар]]
[[Санат:Ұлы Отан соғысы жаяу әскерлері]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2483" xml:space="preserve">'''Жәнібек Ақатұлы Елеуісов'''(1925 жылы туған, [[Ресей]], [[Алтай Республикасы]], [[Усть-Кан]] ауданы,[[Тұрат]] ауылы) - 2- дүниежүзілік соғысқа қатысушы, қатардағы жауынгер, пулеметшілер бөлімшесінің командирі. Қазақстанда 1942 жылы мектепті бітірген. Мергендердің 6 айлық курсын бітірген соң 1943 жылы шілдеде Елеуісов 6-гвардиялық атқыштар дивизиясының 25- гвардиялық атқыштар полкі құрамында [[Воронеж]] майданында ұрыстарға қатысты. Алғашқы ұрыстың өзінде пулеметшілер бөлімшесі жаудың 40-қа жуық әскерін жойып, 95 әскерін тұтқынға алды. Елеуісов жаудың 5 әскерін жойды. Ол [[Десна]], [[Днепр]] және [[Припять]] өзендерінен өтудегі жойқын ұрыстарда ерекше көзге түсті. Елеуісов алғашқылардың бірі болып плацдармды құтқаруға жағдай жасады. Осындай ерліктері үшін Елеуісовке КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының Жарлығымен Кеңес Одағыныц Батыры атағы берілді (16.10.1943). Елеуісов [[1946 жылы]] запасқа шықты. [[Атырау облысы]] ДОСААФ ([[Армия]], авиация және флотқа көмек көрсетудің ерікті қоғамы) комитетінде спорттық-атқыштар клубының бастығы болып қызмет істеген.&lt;ref&gt;А 31 Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.
ISBN 9965-893-73-Х&lt;/ref&gt;
	
== Дереккөздер ==
&lt;references/&gt;

{{wikify}}
[[Санат:1925 жылы туғандар]]
[[Санат:Тұлғалар]]
[[Санат:Ұлы Отан соғысы]]
[[Санат:Кеңес Одағының батырлары]]
[[Санат:Днепр үшін шайқасқа қатысушылар]]
[[Санат:Ұлы Отан соғысы жаяу әскерлері]]


{{stub}}</text>
      <sha1>sh8m5cejnu6e1cun7itopt1v26qz7cx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Уикипедия:Марапаттама/Шағын өңдемелері үшін</title>
    <ns>4</ns>
    <id>411159</id>
    <revision>
      <id>3063602</id>
      <parentid>2978826</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:45:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>/* Марапаттама иегерлері */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10148" xml:space="preserve">&lt;/div&gt;
{{Уикипедия:Марапаттама/Навигация}}
&lt;/div&gt;

&lt;/div&gt;
[[File:Minor Barnstar Hires.png|left|80px|&quot;Шағын өңдемелері үшін&quot; марапаттамасы]]
''' &quot;Шағын өңдемелері үшін&quot; марапаттамасы ''' маңыздылығы кем емес шағын өңдемелер үшін табысталады.

== Марапаттама иегерлері ==
* [[Қатысушы:Sibom|Sibom]] - шексіз, әрі жиі жасалатын шағын өңдемелері үшін. [[Қатысушы:Qarakesek|Qarakesek]] ([[Қатысушы талқылауы:Qarakesek|talk]]) 04:37, 2012 ж. қарашаның 20 (ALMT)
* [[Қатысушы:Vyacheslav Nasretdinov|Vyacheslav Nasretdinov]] - cапалы шағын түзетулер мен өңдеулері үшін. [[Қатысушы:Qarakesek|Qarakesek]] ([[Қатысушы талқылауы:Qarakesek|talk]]) 03:52, 2013 ж. ақпанның 1 (ALMT)
* [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek.kz]] - cапалы түзетулері үшін. [[Қатысушы:Qarakesek|Qarakesek]] ([[Қатысушы талқылауы:Qarakesek|talk]]) 03:58, 2013 ж. ақпанның 1 (ALMT)
* [[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] - Шексіз шағын өңдемелер жасағаны үшін. Уикипедияға үлес қосып жатқаныңызға мың алғыс. --[[Қатысушы:Әлинұр|Сәбиттің Әлинұры]] ([[Қатысушы талқылауы:Әлинұр|talk]]) 02:33, 2013 ж. шілденің 8 (ALMT)
* [[Қатысушы:Мереке Ақбердықызы|Мереке Ақбердықызы]] - Енгізген мәнді мақалаларыңыз бен мағыналы суреттеріңіз үшін. [[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 23:11, 2013 ж. қарашаның 25 (ALMT)
* [[Қатысушы:Malbakov Korkem Shamshievih]] - Солтүстік Қазақстан облысы аумағындағы елді мекендер туралы енгізген көптеген мақалаларыңыз бен өңдемелеріңіз үшін. --[[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 11:17, 2014 ж. сәуірдің 12 (ALMT)
* [[Қатысушы:Нақып Нұрғали|Нақып Нұрғали]] - Бір ғана айдың ішінде маңыздылығы кем емес 300-ге жуық жаңа мақала енгізгеніңіз және тиісінше жасаған бірқатар өңдемелеріңіз үшін. --[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов 00:05, 2014 ж. мамырдың 9 (ALMT)]]
* [[Қатысушы:Amankel'dy|Amankel'dy]] - Талмас ізденімпаздығыңыз, көптеген үлгілер мен юзербокстарды реттегеніңіз және &quot;Аптаның жұмысы&quot; атты жобаны қалыптастырудағы еңбегі үшін. --[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов 21:46, 2014 ж. маусымның 15 (ALMT)]]
* [[Қатысушы:Madinabai|Madinabai]] - Сіздің көптеген бет атауларының қателерін уақытында дұрыстап, жылжыту арқылы реттеген еңбегіңіз үшін (кешірек болса да). --[[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов 16:33, 2014 ж. тамыздың 28 (ALMT)]]
* [[Қатысушы:Аслан Жукенов|Аслан Жукенов]] Сіздің кино, анимация, тіл тақырыптарында мақалалар мен өңдемелер жасаған еңбегіңіз үшін! --[[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов 19:36, 2014 ж. қыркүйектің 1 (ALMT)]]
* [[Қатысушы:Ulan|Ulan]] - Сіздің көптеген бет атауларының қателерін уақытында дұрыстап, жылжыту арқылы реттеген еңбегіңіз және Қазақша Уикипедия торабындағы сансыз өңдемелеріңіз үшін! --[[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов 19:36, 2014 ж. қазанның 4 (ALMT)]]
* [[Қатысушы:Choli|Choli]] - Сіздің көптеген бет атауларының қателерін уақытында дұрыстап, жылжыту арқылы реттеген еңбегіңіз және Қазақша Уикипедия торабындағы сансыз өңдемелеріңіз үшін! --[[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов 12:42, 2014 ж. қазанның 19 (ALMT)]]
* [[Қатысушы:Erboldilyara|Ербол Сариевқа]] — Қазақ Уикипедиясы жобасында маңыздылығы кем емес шексіз шағын өңдемелер жасаған үшін! -- [[Қатысушы:GanS NIS|&lt;span style=&quot;text-shadow:gray 4px 4px 3px;&quot;&gt;&lt;font face=&quot;AR Cena&quot; color=&quot;black&quot;&gt;&lt;b&gt;FaбдyлFани&lt;/b&gt;&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:GanS NIS|талқылауы]]) 02:56, 2015 ж. маусымның 18 (ALMT)
* [[Қатысушы:Кырмызов|Кырмызов]] — Қазақша Уикипедиясы жобасында көптеген мақалаларға тиісті үлгілерді орналастырғаныңыз, көрнекі өңдемелер жасағаныңыз үшін! --[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов 10:15, 2015 ж. қыркүйектің 26 (ALMT)]]
* [[Қатысушы:Nkiukr|Erdoszh6]] — Көзге түсе бермейтін шағын орфографиялық қателерді түзеп жүргеңіз үшін --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 15:06, 2015 ж. қазанның 28 (ALMT)
* [[Қатысушы:Юсуф Худайберген|Юсуф]] — Қазақша Уикипедиясы жобасында көптеген мақалаларға дамыту бағытында жасаған өңдемелеріңіз үшін! --[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 16:51, 2017 ж. наурыздың 3 (+06)
* [[Қатысушы:Шілде|Шілде]] — Қазақша Уикипедиясы жобасындағы бірқатар мақалаларды дамыту бағытында жасаған өңдемелеріңіз үшін! -[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 18:45, 2018 ж. ақпанның 21 (+06)
* [[Қатысушы:Adilbekkazykhanov|Adilbekkazykhanov]] — Қазақша Уикипедиясы жобасындағы бірқатар мақалаларды дамыту бағытында жасаған өңдемелеріңіз үшін! ---[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 16:10, 2018 ж. наурыздың 25 (+06)
* [[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] — Қазақ Уикипедиясы жобасында маңыздылығы кем емес шағын өңдемелер жасағаныңыз үшін! -[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 16:58, 2020 ж. шілденің 28 (+06)
* [[Қатысушы:Nurlybek Sh.|Nurlybek Sh.]] — Қазақ Уикипедиясы жобасында маңыздылығы кем емес шағын өңдемелер жасағаныңыз үшін! --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:05, 2021 ж. қаңтардың 11 (+06)
* [[Қатысушы:Bauyr03|Bauyr03]] — Қазақ Уикипедиясы жобасында маңыздылығы кем емес шағын өңдемелер жасағаныңыз үшін! --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:57, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)
* [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] — Қазақша Уикипедиясы жобасындағы бірқатар мақалаларды дамыту бағытында жасаған өңдемелеріңіз үшін!--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:42, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)
* [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] — Қазақша Уикипедиясы жобасындағы бірқатар мақалаларды дамыту бағытында жасаған өңдемелеріңіз үшін!--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:44, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>t1jascki40k6oy5qsx9n2wrgsbz08qq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Арканзас (штат)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>419853</id>
    <revision>
      <id>3063514</id>
      <parentid>2976025</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:19:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Үлгі басшы</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7752" xml:space="preserve">{{мағына|Арканзас}}
{{АҚШ штаты
 |атауы = Арканзас
 |шынайы атауы = State of Arkansas
 |ту = Flag of Arkansas.svg 
 |белгісі = Seal of Arkansas.svg
 |карта = Map of USA AR.svg 
 |лақапаты = «Табиғи штат»&lt;br /&gt;({{lang-en|The Natural State}})
 |ұраны = «Халық басқарады»&lt;/br &gt;({{lang-la|Regnat populus}})
 |әні = [[:en:Arkansas (song)|Arkansas (song)]]&lt;br /&gt;[[:en:Arkansas (You Run Deep in Me)|Arkansas (You Run Deep in Me)]]&lt;br /&gt;[[:en:Oh, Arkansas|Oh, Arkansas]]
 |астанасы = [[Литл-Рок (Арканзас)|Литл-Рок]]
 |ірі қаласы = Литл-Рок
 |ірі қалалары = [[Форт-Смит (Арканзас)|Форт-Смит]]&lt;br /&gt;[[Фейетвил (Арканзас)|Фейетвил]]&lt;br /&gt;[[Спрингдейл (Арканзас)|Спрингдейл]]&lt;br /&gt;[[Джонсборо (Арканзас)|Джонсборо]]
 |тұрғыны = 2&amp;nbsp;937&amp;nbsp;979
 |санақ жылы = 2011
 |тығыздығы = 21,33
 |тұрғыныОрны = 32
 |ауданы = 137&amp;nbsp;732
 |құрлық ауданы =134&amp;nbsp;856 
 |су ауданы = 2&amp;nbsp;876
 |су пайызы = 2,09
 |ауданыОрны = 29
 |ені = 385
 |ұзындығы = 420
 |ендік1 = 33°0'
 |ендік2 = 36°30'
 |бойлық1 = 89°41'
 |бойлық2 = 94°42'
 |максимал биіктігі = 839
 |орташа биіктігі = 20
 |минимал биіктігі = 17
 |штат реті = 25
 |штат стасусы = 15 шілде 1836 жылы
 |штатқа дейін = [[Арканзас территориясы]]
 |губернаторы = Аса Хатчинсон
 |вице губернаторы = Тим Гриффин
 |заң шығару органы = Ассамблея Арканзас Бас Ассамблеясы
 |жоғарғы палатасы = Арканзас сенаты
 |төменгі палатасы = Арканзас өкілдер палатасы
 |сенат мүшелері = Том Коттон&lt;br /&gt;[[Джон Бузман|Джон Бузман]]
 |уақыт белдеуі = Орталық увқыты: [[Гринвичке орташа уақыт|GMT]]-6/[[Жазғы уақыт|-5]]
 |автомобиль коды = 
 |домені =AR
 |сайты = http://www.arkansas.gov
 |ортаққордағы санаты= Arkansas
 |түсініктемелер = 
}}

'''Арканзас''' ({{lang-en|Arkansas}} {{IPA|/ɑrkənsɔː/}})&lt;ref&gt;Jones, Daniel. (1997) ''English Pronouncing Dictionary'', 15th ed. Cambridge University Press. ISBN 0-521-45272-4&lt;/ref&gt;) — [[АҚШ штаттары|штат]], [[Америка Құрама Штаттары]]ның Оңтүстік аймағында орналасқан&lt;ref name=&quot;wsc&quot; &gt;{{cite web |title= Census Regions and Divisions of the United States |url= http://www.census.gov/geo/www/us_regdiv.pdf |publisher= Geography Division, United States Census Bureau |accessdate= June 23, 2012 }}&lt;/ref&gt;. Халқы 2 937 979 адам (АҚШ штаттарының ішінде 32-орында;  2011 жылы). Астанасы және ірі қаласы — [[Литл-Рок (Арканзас)|Литл-Рок]].

== Географиясы және климаты ==
Арканзас жер көлем 137 732 км² (штаттар арасында 29-орын). Штат оңтүстігінде [[Луизиана|Луизианамен]], батысында [[Техас]]пен және [[Оклахома|Оклахомамен]], шығысында [[Теннесси]] және [[Миссисипи (штат)|Миссисипи]], солтүстігінде [[Миссури (штат)|Миссури]] штаттарымен шекараласады.

Штаттың шығысында [[Миссисипи (река)|Миссисипи]] өзенінің жазығы орналасқан, солтүстігінде [[Уошито (тау)|Уошито]] тауы және [[Озарк]] дөңесті үстірті алып жатыр. Климаты субтропикалық, шамалы ылғалды. Қысы жұмсақ және қарлы. Жауын-шашыны жылына 1000 мм-ден жоғары. Қаңтар айының орташа температурасы +2...+15 °С, шілдеде - +27 [[°C]]. Жазда кейде +40 [[°C]] ыстыққа жетеді.

== Тарихы==
Арканзас аумағын еуропалықтардан бірінші болып  [[Сото, Эрнандо де (конкистадор)|Эрнандо де Сото]] экспедициясы мүшелері зерттеді ([[1541]]). Штатты бірінші француздар, кейін ағылшындар және немістер қоныстанды.  XVI ғасырдан XIX ғаыр аралығында Арканзас территориясына [[Испания]] мен [[Франция]] бір-бірімен таласты.

Артынан   [[1836]] жылы [[15 маусым]]да АҚШ-қа қосылды. Арканзас одақтық мемелекет құрамында құлиеленуші штат болды. Артынан азаматтық  соғыстан кейін  президент Эндрю Джонсонның тыйым салуына қарамастан [[АҚШ]] құрамына қайта қабылданды.

== Экономикасы ==
[[2003]] жылы штаттың [[ЖІӨ]]-і $76 млрд болды. Арканзас — күріш, соя бұршағы өндіруе лдегі бай штат. Азық-түлік индустриясын дамытуда, электроқұралдар мен автокөлік бөлшектері өндірістері бар. Пайдалы қазбалар арасында боксит кені бойынша алдыңғы орындарда.  

== Демографиясы ==
Арканзас халқының едәуір өсуі 1940-жылдары байқалды. Этникалық құрамы: «американдықтар» — 15,9 %, афро-американдықтар — 15,7 %, ирландықтар — 9,5 %, немістер — 9,3 %, ағылшындар — 7,9 %. Ең жылдам өсуші этникалық топ — Азиядан келгендер. Негізгі  конфессия — протестанттар (негізгі ролде [[баптисттер]] және [[методисттер]]).

== Дереккөздер ==
&lt;references/&gt;

== Сыртқы сілтемелер ==
* [http://www.state.ar.us Official State website Homepage]
* [http://www.arkansas.com/things-to-do/history-heritage/facts.asp Facts About Arkansas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060824081342/http://www.arkansas.com/things-to-do/history-heritage/facts.asp |date=2006-08-24 }}
* [http://quickfacts.census.gov/qfd/states/05000.html U.S. Census Bureau] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110104031416/http://quickfacts.census.gov/qfd/states/05000.html |date=2011-01-04 }} ([[АҚШ санақ бюросы]])
* [http://www.usnewspapers.org/state/arkansas Arkansas Newspapers] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080723183917/http://www.usnewspapers.org/state/arkansas |date=2008-07-23 }}
* [http://www.arkleg.state.ar.us/data/ar_code.asp Arkansas State Code (the state statutes of Arkansas)]
* [http://www.southernlitreview.com/states/arkansas Literature of Arkansas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080723215422/http://www.southernlitreview.com/states/Arkansas |date=2008-07-23 }}

{{АҚШ әкімшілік бөлінуі}}
[[Санат:АҚШ штаттары]]</text>
      <sha1>gzjxkuw4hiyfbv7q01bycb2ix0ymzzd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Уикипедия:Жақсы мақалалар</title>
    <ns>4</ns>
    <id>485460</id>
    <revision>
      <id>3063566</id>
      <parentid>3050094</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:34:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мұхамеджан Амангелді</username>
        <id>25240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13015" xml:space="preserve">__NOTOC__
{{Таңдаулы орын/Жақсы мақалалар}}
{| width=&quot;100%&quot; style=&quot;background:#FFFFFF; border:solid 1px #C0C0C0;&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;10&quot;
|-
| colspan=&quot;2&quot; |
{{shortcut|Уикипедия:Жақсы мақалалар{{!}}УП:ЖМ}}
[[Сурет:Silverwiki 2.png|30px|left||alt=✯]]'''Жақсы мақалалар''' - сапасы жақсы, бірақ әзірше таңдаулы мақала болып қабылданбаған мақалалар. Жақсы мақалалар үміткерлікке ұсыну процессін сәтті өте отыра, жақсы мақала критерилеріне сәйкес келеді. Қысқасы, олар өте жақсы жазылған, іс жүзінде нақты және сенімді мағлұматы бар, кең қамтылған, пікір жағынан бейтарап, тұрақты және мүмкіндігінше авторлық құқықты бұзбайтын суреттермен толықтырылған болуы тиіс. Жақсы мақалалар таңдаулы мақалалар сияқты терең, әрі ұзын болуы міндетті емес, дегенмен тақырыптың негізгі қыр-сырларын қамтуы керек. Келесі [[Уикипедия:Жақсы мен таңдаулы критерийлерін салыстыру|салыстыру]] жақсы және таңдаулы мақала айыомашылықтарын сипаттайды. &lt;ref&gt;{{Қайнаркөз/аударма|en|Wikipedia:Good articles|24 шілде 2013 жыл}}&lt;/ref&gt;

Мақалаға &quot;жақсы&quot; деген жұлдызша беру процессі қарапайым. Егер қандай да бір мақаланы жақсы деп тапсаңыз, оны Уикипедияның [[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер|дауыс беру]] бетіне ұсына аласыз. Сайлаушылар тарапынан ұсынған мақалаңыз таңдалса, ол Уикипедияның жақсы мақалалар тізіміне қосылады. Қарсы жағдайда, қажетті жақсарту ұсыныстары мақаланың талқылау бетіне жазылуы тиіс. &lt;ref&gt;{{Қайнаркөз/аударма|en|Wikipedia:Good articles|24 шілде 2013 жыл}}&lt;/ref&gt;

Қазір Уикипедияда қазақ тілінде жазылған {{NUMBEROFARTICLES}} мақала бар. Оның ішінде &lt;!-- also update the number in #wikimedia-milestones topic if you can --&gt;'''{{ЖМ есептегіші}}''' жақсы мақала бар.&lt;!--  Articles that no longer meet the criteria can be proposed for improvement or removal by being listed at [[Wikipedia:Featured article review]].--&gt;

Мақаланың жоғарғы жағында, оң жақта тұрған кішкене күміс жұлдызша ([[Image:Silver piece.png|18px]]) мақаланың жақсы екенін көрсетеді.

&lt;!-- Жақында таңдалған мақалалар --&gt;

{| width=&quot;100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Жақында таңдалған мақалалар ===
&lt;/div&gt;
{| style=&quot;width: 100%; font-size: 95%; &quot;
|- valign=&quot;top&quot;
| style=&quot;width: 50%; padding-right: 1em;&quot; |
&lt;!-- БІРІНШІ МАҚАЛА (АҒЫМДАҒЫ) --&gt;
[[Сурет:Құйылған қымыз.jpg|thumb|240px|Дастарқан басында ұсынылған қымыз көрінісі]]
'''Қымыз''' — [[бие]]нің [[сүт]]інен дайындалатын денсаулыққа шипалы әрі жұғымды [[сусындар|сусын]].

Қымыз — түркі және моңғол көшпелі халықтарының бірнеше мыңжылдықтан бері пайдаланып келе жатқан сусыны.

Қымыз ашыған күні қымыздың алды ауыл адамдарына беріледі. Жазғытұрымда бие байланған кезден бастап, қазан айының басына дейін (бие ағытылғанша) қымыз үзілмейді. Қымыздың жақсы болуы ыдысына, ашытылуына, ұсталу бабына байланысты болады. Қымыздың шипалық, емдік маңызы зор.

Бие сүтінен даярланатын қымызды көптеген көшпелі халықтар — [[қазақтар]], [[қырғыздар]], [[башқұрттар]] баяғы заманнан білген. Оны даярлау әдістерін ежелгі [[скифтер]] де білген екен. Біздің заманымызға дейінгі V ғасырда грек тарихшысы [[Геродот]], көшпелі скифтер бие сүтінен қымыз даярлаған, деп жазды. Олар бие сүтін ағаш [[күбі]]ге құйып ашытқан. Сол Геродоттың айтуынша, көшпелілер сүтті ұзақ уақыт сақтау әдістерін құпия ұстаған.
''([[Қымыз|толығырақ ...]])''

| style=&quot;width: 50%; padding-left: 1em;&quot; |
&lt;!-- ЕКІНШІ МАҚАЛА --&gt;
[[Сурет:Үйде жалғыз қалғанда.jpg|150px|right|link=Үйде жалғыз қалғанда]]
'''[[Үйде жалғыз қалғанда]]''' ({{lang-en|Home Alone}}) — 1990 жылы Джон Хьюз жазған сценарий бойынша түсірілген [[Америка Құрама Штаттары|америкалық]] [[Жаңа жыл|жаңа жылдық]] [[Кинокомедия|комедия]]. Туынды режиссері – Крис Коламбус. Басты рөлді [[Маколей Калкин]] сомдаған.

Сыншылар фильм жайлы аралас пікір білдірген. Фильм [[Солтүстік Америка]]да шығарылған жаңа жылдық комедиялар арасында ең мол касса жинаған. Сонымен қатар фильм АҚШ кинематографы тарихындағы ең мол касса жинғана комедия ретінде рекорд орнатқан. Бұл рекорд [[2011 жыл]]ы «Бас жазу: II бөлім» кинофильмі шыққанға дейін ұсталып тұрған. Картина төрт сиквелден тұратын франшизаның негізі болды, олардың екеуі ғана бір-бірімен байланысы бар фильмдер. Алғашқы актерлық құрам тек «Үйде жалғыз қалғанда: Нью-Йоркте адасу» фильмінде сақталған. Ал қалған екі сиквел толықтай дербес фильм.
''([[Үйде жалғыз қалғанда|толығырақ ...]])''

|- valign=&quot;top&quot;
| style=&quot;width: 50%; padding-right: 1em;&quot; |
&lt;!-- ҮШІНШІ МАҚАЛА --&gt;
[[File:London Olympics 2012 logo.svg|150px|right|link=XXX_жазғы_Олимпиада_ойындары_(2012)]]

[[2012 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары|XXX жазғы Олимпиада ойындары]] ({{lang-en|2012 Summer Olympics}}, {{lang-fr|Jeux Olympiques d'été de 2012}}&lt;!-- , ресми атауы  '''XXX Олимпиада Ойындары'''&lt;ref&gt;The IOC numbers the Olympiads by [[Roman numerals]].&lt;/ref&gt; --&gt;)&amp;nbsp;— отызыншы [[Жазғы Олимпиада oйындары]]. [[2012 жыл]]дың ойындары [[27 шілде]] мен  [[12 тамыз]] аралығында [[Ұлыбритания]]ның астанасы [[Лондон]] қаласында өтті. Лондон Олимпиада ойындарын үш рет қабылдаған алғашқы қала болды. Оған дейін Лондон [[Жазғы Олимпиадалық Ойындар 1908|1908 жылы]] және [[Жазғы Олимпиадалық Ойындар 1948|1948 жылы]] қабылдаған болатын.
''([[XXX_жазғы_Олимпиада_ойындары_(2012)|толығырақ ...]])''

| style=&quot;width: 50%; padding-right: 1em;&quot; |
&lt;!-- ТӨРТІНШІ МАҚАЛА --&gt;
[[File:Aristotle Altemps Inv8575.jpg|150px|right|link=Аристотель]]

'''[[Аристотель]]''' (''[[Ежелгі грек тілі|көне грекше:]]''Ἀριστοτέλης; [[Б. з. д. 384 жыл|б.з.б. 384 ж.]], [[Стагира]] (Орталық Македония), [[Халкидики]] түбегі — [[Б. з. д. 322 жыл|б.з.б. 322 ж.]] 7 наурыз, Халкида, [[Эвбея]] аралы) — [[Ежелгі Грекия|ежелгі грек]] [[философ]]ы, [[Платон]]ның шәкірті, [[Ескендір Зұлқарнайын]]ның (ұлы Александр) ұстазы, «адамзаттың бірінші ұстазы» деген құрметті атаққа ие. 

Ол ғылым мен парасаттың көптеген тақырыптарын жүйелі әрі жан-жақтылы зерделеп, жаратылыс пен өмірдің түрлі құбылыстарына нақты ғылыми зерттеулер жасап, артына сүбелі еңбектер жазып қалдырды. Аристотель ғылымның көптеген саласының алғашқы негізін қалады, олардың арасында [[физика]], [[метафизика]], [[поэтика]], [[театр]], [[музыка]], [[логика]], [[риторика]] (шешендік өнері), [[саясат]], [[этика]], [[эстетика]], [[биология]], [[зоология]] және [[экономика]] қатарлылар айрықша аталады. Ол қалдырған философиялық пайым жүйесі мен ғылыми зерттеу дәстүрі кейінгі мұсылмандық және христиандық мәдениетке, шығыс-батыс өркениетіне айрықша ықпал етті. 
''([[Аристотель|толығырақ ...]])''

|}

&lt;!-- Барлық таңдалған мақалалар --&gt;
{| width=&quot;100%&quot;
|-
| style=&quot;vertical-align:top; padding-right: 1em; width:50%&quot; |

&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== География ===
&lt;/div&gt;
'''География:''' [[География]]&lt;br /&gt;
'''Мемлекеттер:''' [[Кот-д’Ивуар]]&lt;br /&gt;
'''Нысандар:''' [[Грейт-Смоки-Маунтинс (ұлттық саябақ)|Грейт-Смоки-Маунтинс]]&lt;br /&gt;
'''Елді мекендер:''' [[Рио-де-Жанейро]]&lt;br /&gt;
'''Суқоймалар мен өзендер:''' [[Тынық мұхит]] &lt;br /&gt;

&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Тарих ===
&lt;/div&gt;
'''Шайқастар мен көтерілістер:''' [[Корей соғысы]]

&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Саясат және үкімет ===
&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Дін және мистицизм ===
&lt;/div&gt;

&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Өнер, архитектура және археология ===
&lt;/div&gt;
'''Фильмдер:''' [[Үйде жалғыз қалғанда]]
&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Спорт және ойындар ===
&lt;/div&gt;
'''Футбол клубтары:''' [[Ақтөбе (футбол клубы)]]&lt;br /&gt;
'''Олимпиада ойындары:''' [[2012 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары]] 

| style=&quot;vertical-align:top;&quot; |

&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Ғылым ===
&lt;/div&gt;
'''Киелі кітаптар:''' [[Құран оқылуы]]

&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Техника ===
&lt;/div&gt;
'''Ғарыш:''' [[Халықаралық ғарыш станциясы]] • &lt;br /&gt;
'''Интернет:''' [[Facebook]] • 

&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Тұлғалар ===
&lt;/div&gt;
'''Ақын, жазушылар:''' [[Абай Құнанбайұлы]]&lt;br /&gt;
'''Кинематография:''' [[Квентин Тарантино]]&lt;br /&gt;
'''Монархтар:''' [[Еділ қаған]]&lt;br /&gt;
'''Спортшылар:''' [[Мигель Анхел Котто]]&lt;br /&gt;
'''Теңізшілер:''' [[Джек Филлипс]]&lt;br /&gt;
'''Философтар:''' [[Аристотель]]

&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #C0C0C0;&quot;&gt;

=== Басқалары ===
&lt;/div&gt;
|}

[[Санат:Уикипедия:Таңдаулы контент]]
[[Санат:Басты бет]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>mm0154hjy0ea11hc2zrjbotom20lu3l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Калий перманганаты</title>
    <ns>0</ns>
    <id>490236</id>
    <revision>
      <id>3063673</id>
      <parentid>1987054</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T04:47:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>NurayPerneshbai21nis</username>
        <id>118227</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1733" xml:space="preserve">'''Калий перманганаты''' — – бейорганикалық химиялық қосылыс. Ол бұрында көмірқышқыл калий перманганаты немесе Конди кристалдары деп аталған. Бұл тұз К+ және MnO4– иондарынан құралады. 

'''Калий перманганатының қасиеттері:'''

 • Күлгін түсті кристалды, металдық жылтыры бар зат.

 • Суда, ацетон мен метанолда ериді.

 • Этанол әсерінен ери алады. 

 • Қойыртылған күкірт қышқылымен  әрекеттескенде жарылғыш зат – Mn2O7 оксиді түзіледі.

 • Қойыртылған тұз қышқылымен әрекеттескенде, хлор түзіледі. 

==Калий перманганатының қолданылуы=
Калий перманганатын:
• дәм мен иісті бақылау үшін; 

• түсті кетіру үшін;

• өсімдіктердің биологиялық өсуін бақылауда;

• тотығу реакцияларындағы темір мен марганецты кетіру үшін күшті тотықтырғыш ретінде;

• дизенфекциялаушы құрал ретінде;

• тотықтырғыш – қалпына келтіргіш титрлеу кезінде;
 
• аналитикалық тотықтырғыш ретінде қолданады.&lt;ref&gt;https://adebiportal.kz/upload/iblock/58e/58ea3efda3871e813a48f816fbf78a8c.pdf&lt;/ref&gt;

{{бастама}}

[[Санат:Химия]]</text>
      <sha1>lo9fgkamatnxk9zunri5e72v9pq6kt7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063674</id>
      <parentid>3063673</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T04:49:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>NurayPerneshbai21nis</username>
        <id>118227</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1729" xml:space="preserve">'''Калий перманганаты''' — бейорганикалық химиялық қосылыс. Ол бұрында көмірқышқыл калий перманганаты немесе Конди кристалдары деп аталған. Бұл тұз К+ және MnO4– иондарынан құралады. 

'''Калий перманганатының қасиеттері:'''
• Күлгін түсті кристалды, металдық жылтыры бар зат.

 • Суда, ацетон мен метанолда ериді.

 • Этанол әсерінен ери алады. 

 • Қойыртылған күкірт қышқылымен  әрекеттескенде жарылғыш зат – Mn2O7 оксиді түзіледі.

 • Қойыртылған тұз қышқылымен әрекеттескенде, хлор түзіледі. 

==Калий перманганатының қолданылуы==
Калий перманганатын:

• дәм мен иісті бақылау үшін; 

• түсті кетіру үшін;

• өсімдіктердің биологиялық өсуін бақылауда;

• тотығу реакцияларындағы темір мен марганецты кетіру үшін күшті тотықтырғыш ретінде;

• дизенфекциялаушы құрал ретінде;

• тотықтырғыш – қалпына келтіргіш титрлеу кезінде;
 
• аналитикалық тотықтырғыш ретінде қолданады.&lt;ref&gt;https://adebiportal.kz/upload/iblock/58e/58ea3efda3871e813a48f816fbf78a8c.pdf&lt;/ref&gt;

{{бастама}}

[[Санат:Химия]]</text>
      <sha1>bu7zo9x4ukdhmfk2jr80pfuk8bcvey8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді</title>
    <ns>3</ns>
    <id>491618</id>
    <revision>
      <id>3063587</id>
      <parentid>3063225</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:11:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>/* Жақсы мақаланы ауыстыратын кез келді */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58095" xml:space="preserve">{{Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді/Басты бет|white}}
{{Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді/Негіз}}

== Үлгілер жайлы ==

{{tl|Перғауын}}, {{tl|тарихи мемлекеттер}}, {{tl|Таксон}} үлгілерін жаңартып, толықтырсаңыз дұрыс болар еді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:56, 2019 ж. қазанның 10 (+06)
:{{@|Kasymov}} {{tl|Перғауын}} үлгісін жаңартып қойдым, келесі екеуін бір қолым тигенде жаңартармын, өте үлкен болғандықтан уақыт қажет етеді. Таксон үлгісін жалпы бір ретке келтірмек болғам, алайда өте күрделі болғандықтан басым қатып кеткен. Қазір көп затты ұмытып қалдым, жүйеге келтіре аламын ба білмеймін. --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 17:07, 2019 ж. қазанның 10 (+06)
::Тырысып көріңіз енді) Менде ұмыта бастаппым. Бірақ та геокар үлгісін аяғына дейін жеткізіп, елді мекен үлгісін инфобоксқа ауыстырып шықтым. Тағы сізге өтініш: мемлекет үлгісіне ағылшын тіліндегідей ''басшы қызметі1'', ''басшысы1''; тарихы жайлы яғни, ''қаланды1, оқиға1'' деген сияқты нәрселерді қосып берсеңіз. Сізге үміт артамын жасап шығуға --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:55, 2019 ж. қазанның 10 (+06)

== Әлберто Фернандез ==

Неге '''Ә'''? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 15:19, 2019 ж. қарашаның 1 (+06)
:Орыс тілінде &quot;ь&quot; белгісі алдағы әріпті жіңішке ету үшін қойылады, ал қазақ тілінде әр әріптің жіңішке жұбы бар, сол себепті қоюды қажет етпейді. -&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 18:11, 2019 ж. қарашаның 4 (+06)
::Олай болса бәрін өзгерту керек қой. Меніңше эксперимент жасамай а болғаны дұрыс --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:32, 2019 ж. қарашаның 5 (+06)
::: Ия. Артық пуризм кейін инетке іздеу жасағанда табуды қиындатады.--[[Қатысушы:Kaiyr|Kaiyr]] ([[Қатысушы талқылауы:Kaiyr|талқылауы]]) 17:41, 2019 ж. қарашаның 7 (+06)
::::Осы орыс уикиінде тек өздерінің стандарттары бойынша жазылғанда, ешкім пуризм демейді ғой. Мысалы БАҚ Чонгук дейді, бірақ викиде Джонгук, себебі Концевич бойынша солай дұрыс--&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:28, 2019 ж. қарашаның 7 (+06)
* Олай болса қазуикидің жартысы қате ғой кісі, жер-су атаулары. {{tl|Мемлекеттік қайраткер}} үлгісінде: партиясы деген параметрлер сол жақта және қос нүкте тұр, соны түзетіп жіберсеңіз қалғандары ұқсатып --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:00, 2019 ж. қарашаның 11 (+06)
**Дәл солай, енді осы латынға көшу барысында соның барлығы түзелуі тиіс. Бәлкім ''Alberto Ángel Fernández'' деп жазатын боламыз. Үлгіні түзетіп қойдым--&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:46, 2019 ж. қарашаның 11 (+06)
:Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:16, 2019 ж. қарашаның 12 (+06)

== Тексерілмеген мақалалар ==

[[:Санат:Уикипедия:Тексерілмеген мақалалар]] бетінде бүгінгі таңда 1681 тексерілмеген мақала бар екен. Тексерілмеген мақаланың басы 2016 жылдан бастап қалыптасқан, яғни 4 жыл уақыт болды деген сөз. Осы санаттағы мақалаларды бәріміз жабылып 2016 жылғы мақаланы түгелге жуық тексеріп шықсақ қалай болады? Ай-айға бөліп алсақ. --[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 00:06, 2020 ж. қаңтардың 9 (+06)

== Оқиға үлгісі ==

{{tl|Оқиға}} үлгісіне санат пен интеруикиді қоюды ұмытпаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:38, 2020 ж. қаңтардың 27 (+06)

== Кедейлер дерті ==

Кедейлер дерті үлгісіне санат әдеттегінше дұрыс емес --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:19, 2020 ж. сәуірдің 24 (+06)

== Мемлекет ==

Амангелді {{tl|Мемлекет}} үлгісінде мәтіндер қоятын параметрде бір кемшілік бар екен: Мысалы ұзақ сөздер жазсаң, астыға түспей кеңейіп кете береді. Қазір ол үлгіні пайдаланып жүрген жоқпын (кезінде мемлекеттерді реттегенде байқадым). Уақыт болып жатса бір қарап түзетіп көрші) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:17, 2020 ж. сәуірдің 29 (+06)
: Нақты қай параметрде? Әлде барлығында сүйтіп кете ме?–&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 16:57, 2020 ж. сәуірдің 30 (+06)
::Барлық параметрінде, негізінде бұл үгіне де ''елді мекен'' үлгісі сияқты инфобокс үлгісін пайдалану керек еді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:04, 2020 ж. сәуірдің 30 (+06)
::: Ұзақ сөз жазғанда созылмайтындай етілмейтін сияқты, ағылшын уикиіндегі үлгі де, елді мекен үлгісінде де солай ұзара береді екен. –&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:32, 2020 ж. мамырдың 4 (+06)

== Лупамен оқығым келмейді ==

[[Қазақстан жоғарғы оқу орындарының тізімі]] бетін қарап көрші, Аман. Лупамен оқу керек сияқты жазуларды. Бірақ, оған құлқым жоқ. [[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 19:04, 2020 ж. сәуірдің 30 (+06)
: {{@|Нұрлан Рахымжанов}} аға, мына мақала мәтінін үлкейтіп қойдым, бірақ кесте дұрыс қойылмаған, кейін бастан аяқ түзеп шығу керек. АИВ/ЖИТСті болғасын түзермін–&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:37, 2020 ж. сәуірдің 30 (+06)

== Мемлекеттік қайраткер ==

Мемлекеттік қайраткер үлгісінде реттілік жұмыс жасамай тұр? Сосын алдыңғы айтылған өтінішті ұмытпаңыз [[File:SMirC-hi.svg|20px]] --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:32, 2020 ж. мамырдың 4 (+06)
: Ол реттілікті алып тастау керек-ау, неге десеңіз қазақ &quot;Қазақстан Республикасының бәленбайыншы президенті&quot; деп қолданылады, реттілікті тіркестің ортасына қоя алмаймыз, ол үшін үшке бөлу керек болат, ол ыңғайсыз ал &quot;бәленбайынша қазақстан республикасының президенті&quot; деуге тағы келмейді, себебі құдды бір республиканың реті секілді боп қалады.–&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:11, 2020 ж. мамырдың 4 (+06)
::Ок --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:14, 2020 ж. мамырдың 5 (+06)

== La casa de papel ==

Санатты ұмытпаңыз) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:06, 2020 ж. мамырдың 9 (+06)
: Бар сағаттарды қостым ғой, қалғаны ел және жыл бойынша санаттар ондай бізде жоқ, жаңадан бастауым керек пе?-&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 08:27, 2020 ж. мамырдың 9 (+06)

== Талқылау:Ұлтшылдық ==

[[Талқылау:Ұлтшылдық|Мұнда]] өз ойыңыз бен пікіріңізді айта кетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:43, 2020 ж. мамырдың 16 (+06)

== Үлгі:Тағам ==

{{tl|Тағам}} үлгісіне санат пен интеруики қойып шықсаңыз және үлгіні бір жаңартып/тексеріп шықсаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:54, 2020 ж. мамырдың 17 (+06)
: Неге екенй &quot;You do not have the permissions needed to carry out this action.&quot; деп тұр. -&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 12:56, 2020 ж. мамырдың 17 (+06)
::Түсінбедім, неге екенін. Бірақ түзетіп шығыңыз) Сосын {{tl|Мемлекет}} үлгісінде құрылуы деген параметрді кеңейтсеңіз және инфобокске ауыстыру керек сияқты --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:22, 2020 ж. мамырдың 17 (+06)

== Марафон ==

{{Уикипедия:Хабарлама тарату/Түркі марафоны 2020}}
16:57, 2020 ж. маусымның 2 (+06)
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2769859 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

==Translation request==
Hello.

Can you translate and upload the articles [[:ru:Азербайджанская Демократическая Республика]], [[:ru:Азербайджанский технический университет]] and [[:ru:Французско-азербайджанский университет]] in Kazakh Wikipedia? They should not be long.

Yours sincerely, [[Қатысушы:Karalainza|Karalainza]] ([[Қатысушы талқылауы:Karalainza|талқылауы]]) 23:21, 2020 ж. шілденің 4 (+06)

== Ел тарихы ==

Ел тарихы үлгісін жаңартып '''байрақ''' (керек болса) үлгісін қоып жіберсең --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:33, 2020 ж. тамыздың 13 (+06)

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[АИВ/ЖИТС]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Red Ribbon.svg|150px|link=АИВ/ЖИТС]]&lt;/div&gt;
|subheader = Таңдаулы мақалаға жаңа үміткер ұсынылып, соған [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/АИВ/ЖИТС|дауыс беру жүргізіліп жатқанын]] хабарлаймыз!
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Ұсынушы пікірі: Мақаланы ағылшын уикиінен аударып шықтым, сондай-ақ жаңа мәліметтер мен Қазақстандағы жағдайды қостым. АИВ пен ЖИТСті жеке қарастырмай бір мақалада жазған дұрыс деп шештім, әйтпесе көбі екеуін жеке дерт деп ойлап жатады. Сонымен қатар елімізде АИВ/ЖИТС жайлы ақпараттандыру жеткілікті деңгейде жүргізілмейді, сол себепті тіпті үлкен кісілер де аталған дерт жайлы бейхабар. Ал Уикипедияның басты беті көп қаралатын беттердің бірі (соңғы 20 күнде басты бетті 25 мың адам қараған екен), сондықтан басты бетте тұрса, көбі кіріп, оқып, таныса ма деген үміт бар. Мақала таңдаулы мақала критерийлеріне сай деп санаймын, ақпарат жаңартылып отырады.

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]

Құрметпен, [[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 11:38, 2020 ж. тамыздың 20 (+06)
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2769859 тізімін пайдаланып User:Мұхамеджан Амангелді@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Санат ==

'''Санат:Қантамырлар''' және '''Санат:Қанайналым жүйесі''' санаттап интеруики, медиауики, басты мақалысн қойып кетсеңіз. {{@|Alphy Haydar}} мырзаға айтқым келмейді, өзі жасаса да. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:25, 2020 ж. тамыздың 25 (+06)

== Философия (жақтаулық) ==

''Философия (жақтаулық)'' үлгісін әрлеп беріңізші (әдеттегідей санат пен интеруикиді қоюды ұмытпай) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 10:43, 2020 ж. тамыздың 28 (+06)

== Жақсы мақала таңдау ==

[[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер|Жақсы мақала таңдалып жатқанын хабарлаймыз!]]. Ұсынылған 3 үміткер мақаланың біріне өз даусыңызды бере аласыз. 

Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]


19:16, 2020 ж. тамыздың 29 (+06)
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2769859 тізімін пайдаланып User:Мұхамеджан Амангелді@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Уикипедия:Жақсы мақалалар ==

Уикипедия:Жақсы мақалалар жобасына соңғы қосылған мақаланы қосу керек сияқты және астындағы санаттарға да --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:07, 2020 ж. қыркүйектің 11 (+06)

== Транскрипция ==

[[Талқылау:Кек алушылар: Финал|Мұнда]] ойларыңызды жазып кетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:46, 2020 ж. қыркүйектің 18 (+06)

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 00:52, 2020 ж. қыркүйектің 26 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 тізімін пайдаланып User:Samuel (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Футбол-rt үлгісі ==

'''Футбол-rt''' үлгісін жоюға ұсындым, футбол үлгісіне алмастырып шығу керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:46, 2020 ж. қазанның 16 (+06)

== Таңдаулы мақала/жақсы мақала ==

Админдер форумына таңдаулы мақала жайлы пікірімді жазғанмын, соны басқа да қатысушыларға жеткізіп берші, өтініш --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 03:18, 2020 ж. қазанның 25 (+06)

{{@|Kasymov}} істеп қойдым.&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 17:39, 2020 ж. қазанның 25 (+06)
:Көп рахмет. Тағы өтініш басты бетті кішкене әрлеп жіберсеңіз. Үстіндегі навигацияны ірілеу, бөлмей (мақала бастау бөлімін алып тастап немесе басқа жерге қойса). Таңдаулы, жақсы мақала, жаңалықтар навигациясы ортасынла тұрса, сәл төмен тұр неге? Соны уақыт тауып зертханада жасап жіберсеңіз, кейін талқыға салып жаңартамыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:11, 2020 ж. қазанның 27 (+06)

== Талқылау ==

[[Уикипедия:Форум/Администраторлар#Таңдаулы мақала/жақсы мақала|Мында]] өз пікіріңізді білдіруіңізді сұраймын.

Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]


17:35, 2020 ж. қазанның 25 (+06)
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2793590 тізімін пайдаланып User:Мұхамеджан Амангелді@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Таңдаулы/Жақсы мақала статусынан айыру жайында ==

[[Уикипедия:Форум/Администраторлар форумы#Таңдаулы мақала/жақсы мақала|Мында]] өз пікіріңізді білдіруіңізді сұраймын.

Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]


17:39, 2020 ж. қазанның 25 (+06)
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2793590 тізімін пайдаланып User:Мұхамеджан Амангелді@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Түрлендіргіш/Converter ==

{{Уикипедия:Хабарлама тарату/Түрлендіргіш/Converter}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2793590 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Үлгі:Хоккейші ==

{{tl|Хоккейші}} үлгісін орыс уикиден қарап, инфобокс қолданып жаңартып едім. Енді мәселе ''клубтары'', ''Мемлекеттік сыйлықтары'' деген тақырыпшалар шығып тұратын болды, соны қалай жасырын қылып жасаса болады? Қолыңыздан келсе түзетіп жіберсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:44, 2021 ж. қаңтардың 27 (+06)
:Түзеп қойдым.&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:40, 2021 ж. қаңтардың 27 (+06)
::Рахмет, if-ті қоя салуды ұмытып кеттіппін ғой --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:16, 2021 ж. қаңтардың 28 (+06)

== Үлгі:футболшы ==

Амангелді, футболшы үлгісін инфобоксқа ауыстырып едім (сол рууикиден қарап). Енді мәселе астындағы мәліметтерді жаңартатын ескертпелер жазуын кішкентей қылып жасап берсең. Қолымнан келмеді. 

Сосын клубтары атауы мен жылдары бір жолға сыймай жатыр. Түзетіп кетсең. Алдын-ала рақмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:10, 2021 ж. ақпанның 15 (+06)

== Марафон ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Turkic_Marathon_2021|Түркі марафоны 2021]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikimedians of Turkic Languages User Group Logo.svg|150px|link=meta:Түркі тілді Уикимедиа конференциясы]]&lt;/div&gt;
|subheader = Түркі марафоны 2021 — 2021 жылдың 1 - 31 шілде  аралығында өтетін контент дамытуға бағытталған халықаралық жоба.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = 
Жоба мақсаты — түркі тілдерінде сөйлейтін елдер және олардың мәдениеті туралы мақалалар жазып, түркі тілдерінде сөйлейтін уикипедияшылар арасындағы ынтымақтастықты нығайту. Әділқазылар алқасының бағалауынан кейін көрсетілген мерзім аралығында ең көп ұпай жинаған қатысушылар марапатталатын болады.

'''Марапаттар'''

* 1 орын: Meloman дүкендер желісінен 75 АҚШ доллары ( ≈ 32 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.
* 2 орын: Meloman дүкендер желісінен 60 АҚШ доллары ( ≈ 25 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.
* 3 орын: Meloman дүкендер желісінен 50 АҚШ доллары ( ≈ 21 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.
* 4 орын: Meloman дүкендер желісінен 40 АҚШ доллары ( ≈ 17 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.
* 5 орын: Meloman дүкендер желісінен 25 АҚШ доллары ( ≈ 10 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.

Қазақша Уикипедияға үлес қосқысы келетін кез келген адам жоба бетіне өтіп қатысушылар тізіміне өз атын қосса болады. Іске сәт!
&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Жоба:Түркі_марафоны_2021|Жарысқа қатысу|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2885974 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== How we will see unregistered users ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=content/&gt;
Hi!

You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki.

When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed.

Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help.

If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]].

We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January.

Thank you. 
/[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]&lt;section end=content/&gt;
&lt;/div&gt;

00:17, 2022 ж. қаңтардың 5 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(5)&amp;oldid=22532651 тізімін пайдаланып User:Johan (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Goldenwiki 2.png|100px|link=Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]]&lt;/div&gt;
|subheader = Қарақұрдым мақаласының таңдаулы мақалаға үміткерлігі.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = [[Қара құрдым]] мақаласы таңдаулы мақалаға толық лайық деп санаймын. Мұл мақалыны жазған өзім емес {{@|Alphy Haydar}} мырза жеті жылдан бері қазақша Уикипедияға үлес қосып келеді. Мақала тілі өте жаттық, әрі ғылыми стилде жазылған. Қанша жылдан бері [[Басты бет]]тегі таңдаулы мақала өзгерген жоқ. Енді өзгерттетін кез келді. Сонымен қоса осы уақытқа дейін ғылымға қатысты мақалалар таңдаулы мақала статусын көп алған жоқ. Ғылымға басымдық бере отырып осы мақаланы таңдаулы мақала деңгейіне көтерейік. 

&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым|Дауыс беру|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2970000 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Жақсы мақалаға дауыс беру ==
Қайырлы күн! [[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] деген бетте өз дауысыңызды қалдырыңыз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 19:27, 2022 ж. қаңтардың 16 (+06)

== Басты бет ==

Амангелді, қалайсыз. Басты беттің дизайнын сәл өзгертсеңіз (жинақы қылып, италиян уикипедия сияқты мүмкін). 2011-2012 жж. таңдаулы суреттер бөлімін қайтарса (ортаққормен бірдей болатын). Сосын такса үлгісін аяқтап кетсеңіз)) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:03, 2022 ж. ақпанның 24 (+06)
: Испан, орыс уикиден қарапсыз) Жалпы осы стиль баяғыдан ұнайтын, жинақы, түрлі-түсті емес. Көбіне испандардың алайық (кезінде француздардан алып едік [[File:Face-smile.svg|23px]]) Пікірім: 
* '''Уикипедия''' сөзі сілтенбей тұрса, көк сілтемелер көп болып кеткен жоқ па? 
* ''ашық әрі тегін энциклопедия,'' сілтемені алып тастаса. 
* '''•••''' неге құр сурет??? сілтеме жасау керек.
* Тәулік суреті 2011-2012 жж. үлгіні қайтару керек '''[[Уикипедия:Тәулік суреті]]''' немесе осыған ұқсату керек. Суреттер күнде жаңарып (шамам келгенше жүктеп тұрамын), әрі ортаққордың таңдаулы суреттері болу керек. [[Жоба:Таңдаулы суреттер|Мынау]] не сұмдық, сапасыз, мағынасыз суреттер қойылғаны қызық екен?( 
* оң жақ бағанаға Бүгін **** наурыз дегенді қосу керек, сосын испандар ұқсап туыстар жобаларды қойып шықса, жоғарыдағы стильді ұстап. Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:50, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
:Иә, испан уикиінен алдым қаңқасын, орысшада да солай екенін кейін байқадым)))((. Иә, жинақы әрі тартымды. Әзірге басты бөлімдерді жасап қойдым. Тәулік суретін енді бір қол тигенде, бәлкім алдағы Наурызға демалғанда жасайын. Сол кезде туыстас жобалдарды да жасармын. --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 21:58, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
::Рахмет, сәл өзгерістер жасадым. Кіріспеде тіркегендер санын алып тастадым (мақала санымен оқырман шатастыруы мүмкін). '''[[Уикипедия:Тәулік суреті]]''' қайтардым, наурыз-сәуір айларындағы суреттерді жүктеп қойдым. Бірақ суреттің тақырыбы шықпай тұр. Сосын ''қосалқы'' параметрі жұмыс жасамайды. Айтылған екі кемшілікті түзетіп берсеңіз. Және өзіңіз айтқандай, туыстас жобалар бөлімін де ұмытпаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:46, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)
:::{{@|Kasymov}} аталған қос кемшілік пен туыстас жобаларды жасап қойдым. Басты бетіміз тартымды боп қалған сияқты. Білгенге маржан мен жаңалықтарды біреуге, Бүгін жобасын тағы бірнеше адамға жүктеп, жаңартып шығу керек-ау осы. --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 22:09, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)
::::Көрдім, иә жақсы шыққан сияқты) Білгенге маржан, жаңалықтар және күндер бөлімін жаңартатын қатысушылар бар сияқты, мысалға Мади мырза. Тағы бір нәрсе) басты бетте соңғы бөлімдермен соңғы сызықтың арасы алшақ болып тұр, ол неден? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:45, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)

== Таңдаулы/жақсы мақала ==

Мұхамеджан Амангелді қалайсыз, мен жуықтағы өзгерістерді тексерумен және ''Infobox Settlement'' қолданылған мақалаларды қазақша үлгімен алмастыру жұмыстарымен қолым босамай жүр. Сенен өтініш, ''таңдаулы/жақсы мақала'' жобасын жаңартсаң, яғни соңғы 4 мақаланы көрсету және кейінгі қосылған мақалаларды санаттарға қосу --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:06, 2022 ж. наурыздың 22 (+06)

== Үлгі бойынша көмек ==

Мұхамеджан Амангелді, сізден көмек сұрап жатырмын. '''{{tl|Футболшы}}, {{tl|Велошабандоз}}, {{tl|Хоккейші}}''' үлгілерін түзетіп жібере аласың ба? Графикалық жағынан кейбір параметрлер дұрыс көрсетпей тұр. Өтініш) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:51, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
: {{@|Kasymov}}Нақты қай жері? --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 18:30, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)
::Соған сілтенген кез келген мақаланы қарап көрсеңіз, марапаттары немесе клубтары бөлімінде жазулар сол жаққа қарай тұрады, ескертпелер керісінше ортасында тұр --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 20:00, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)

== Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]&lt;/div&gt;
|subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Құрметті достар,

Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады.

Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды.

* Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX
* Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv

Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз.

Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)


|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Айдын Касымов мақалаларды жойып жүр ==

Осы аталған қатысушы [[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы]] деген мақаланы жойды, [[Қайта жаңғырту]] деген мақаланы жоюға ниеттенді, Брэнсон және Непомнящий туралы мақалаларды жедел жоюға ұсынды. Олай істеме десе, құлақ аспайды. Бұл нағыз вандал ғой. Оған не істеуге болады екен? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:00, 2022 ж. маусымның 14 (+06)
: Аталған екі мақаланың да ортақ кемшілігі - безендіру жағы ақсап тұр. Ал емле ереже жайлы мақаланың энциклопедиялық мәнін аса қатты ұқпадым. Сондай-ақ бір жерден айна қатесіз көшіріле салынған ба деген ой туады. Сол себепті жойған болуы керек. {{@|Kasymov}} өзі айтар не үшін жойғанын. Қайта жаңғыру деген мақаланы дұрыстап, безендіріп, тілін сәл ғылымиландырып, қалдыруға болады. --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 12:13, 2022 ж. маусымның 14 (+06)
:: Енді Непомнящий мен Брэнсон жаман безендірілсе, оларды сәйкесінше белгілеп тастау керек қой, ол сондайды білмей ма? Маңыздылығы айқын мақалаларды жақсартпай, жоюға ұсынғаны ерсі емес пе? Ал Қайта жаңғырту, менің білуімше, сөздіктің негізінде жазылған, яғни ол онсыз да ғылыми тілмен жазылған, бірақ сол Касымов дереккөздің бар екенін елемей, соны да жоюға ұсынды, бұл қалай? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:24, 2022 ж. маусымның 14 (+06)
::: Непомнящий мен Брэнсон деген қандай мақала жою жорналынан таба алмай отырм. Кім және қашан жазған, жойылған беттік сілтемесін жіберіңізші. Сосын неге ол орысша аталған мақала? Непомнящий мен Брэнсон ма?  --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 12:36, 2022 ж. маусымның 14 (+06)
::: [[Қатысушы_талқылауы:Kasymov#Тағы қате үлгі|Міні]] Брэнсон жайында талқылау. Непомнящий деген фамилия ғой, соны [https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%AF%D0%BD_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%9D%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%BD%D1%8F%D1%89%D0%B8%D0%B9&amp;type=revision&amp;diff=2943546&amp;oldid=2942650 жоюға ұсынды]. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:59, 2022 ж. маусымның 14 (+06)

== Check your email ==

Hello, please check your email. Thanks, – [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 23:40, 2022 ж. шілденің 30 (+06)
:Hello {{@|Mehman97}}, sorry for late. The message went to the spam folder, so I didn't notice it. I just filled it out and sent it, I hope it will be accepted. Hope for good news --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 11:18, 2022 ж. шілденің 31 (+06)

== Жақсы мақаланы ауыстыратын кез келді ==
Қайырлы кеш! [[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] деген бетке қорытынды шығаруыңызды сұраймын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:10, 2022 ж. тамыздың 22 (+06)
:Ақыры таңдалыпты, басты бетте сурет нобайсыз тұрғаны әдемірек көрінеді, соны түзетіп жіберсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:11, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>olcz1kjoluj5vse5zuk0zx3u2myb5bv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063677</id>
      <parentid>3063587</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T05:37:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерден Карсыбеков</username>
        <id>3744</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58777" xml:space="preserve">{{Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді/Басты бет|white}}
{{Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді/Негіз}}

== Үлгілер жайлы ==

{{tl|Перғауын}}, {{tl|тарихи мемлекеттер}}, {{tl|Таксон}} үлгілерін жаңартып, толықтырсаңыз дұрыс болар еді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:56, 2019 ж. қазанның 10 (+06)
:{{@|Kasymov}} {{tl|Перғауын}} үлгісін жаңартып қойдым, келесі екеуін бір қолым тигенде жаңартармын, өте үлкен болғандықтан уақыт қажет етеді. Таксон үлгісін жалпы бір ретке келтірмек болғам, алайда өте күрделі болғандықтан басым қатып кеткен. Қазір көп затты ұмытып қалдым, жүйеге келтіре аламын ба білмеймін. --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 17:07, 2019 ж. қазанның 10 (+06)
::Тырысып көріңіз енді) Менде ұмыта бастаппым. Бірақ та геокар үлгісін аяғына дейін жеткізіп, елді мекен үлгісін инфобоксқа ауыстырып шықтым. Тағы сізге өтініш: мемлекет үлгісіне ағылшын тіліндегідей ''басшы қызметі1'', ''басшысы1''; тарихы жайлы яғни, ''қаланды1, оқиға1'' деген сияқты нәрселерді қосып берсеңіз. Сізге үміт артамын жасап шығуға --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:55, 2019 ж. қазанның 10 (+06)

== Әлберто Фернандез ==

Неге '''Ә'''? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 15:19, 2019 ж. қарашаның 1 (+06)
:Орыс тілінде &quot;ь&quot; белгісі алдағы әріпті жіңішке ету үшін қойылады, ал қазақ тілінде әр әріптің жіңішке жұбы бар, сол себепті қоюды қажет етпейді. -&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 18:11, 2019 ж. қарашаның 4 (+06)
::Олай болса бәрін өзгерту керек қой. Меніңше эксперимент жасамай а болғаны дұрыс --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:32, 2019 ж. қарашаның 5 (+06)
::: Ия. Артық пуризм кейін инетке іздеу жасағанда табуды қиындатады.--[[Қатысушы:Kaiyr|Kaiyr]] ([[Қатысушы талқылауы:Kaiyr|талқылауы]]) 17:41, 2019 ж. қарашаның 7 (+06)
::::Осы орыс уикиінде тек өздерінің стандарттары бойынша жазылғанда, ешкім пуризм демейді ғой. Мысалы БАҚ Чонгук дейді, бірақ викиде Джонгук, себебі Концевич бойынша солай дұрыс--&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:28, 2019 ж. қарашаның 7 (+06)
* Олай болса қазуикидің жартысы қате ғой кісі, жер-су атаулары. {{tl|Мемлекеттік қайраткер}} үлгісінде: партиясы деген параметрлер сол жақта және қос нүкте тұр, соны түзетіп жіберсеңіз қалғандары ұқсатып --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:00, 2019 ж. қарашаның 11 (+06)
**Дәл солай, енді осы латынға көшу барысында соның барлығы түзелуі тиіс. Бәлкім ''Alberto Ángel Fernández'' деп жазатын боламыз. Үлгіні түзетіп қойдым--&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:46, 2019 ж. қарашаның 11 (+06)
:Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:16, 2019 ж. қарашаның 12 (+06)

== Тексерілмеген мақалалар ==

[[:Санат:Уикипедия:Тексерілмеген мақалалар]] бетінде бүгінгі таңда 1681 тексерілмеген мақала бар екен. Тексерілмеген мақаланың басы 2016 жылдан бастап қалыптасқан, яғни 4 жыл уақыт болды деген сөз. Осы санаттағы мақалаларды бәріміз жабылып 2016 жылғы мақаланы түгелге жуық тексеріп шықсақ қалай болады? Ай-айға бөліп алсақ. --[[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 00:06, 2020 ж. қаңтардың 9 (+06)

== Оқиға үлгісі ==

{{tl|Оқиға}} үлгісіне санат пен интеруикиді қоюды ұмытпаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:38, 2020 ж. қаңтардың 27 (+06)

== Кедейлер дерті ==

Кедейлер дерті үлгісіне санат әдеттегінше дұрыс емес --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:19, 2020 ж. сәуірдің 24 (+06)

== Мемлекет ==

Амангелді {{tl|Мемлекет}} үлгісінде мәтіндер қоятын параметрде бір кемшілік бар екен: Мысалы ұзақ сөздер жазсаң, астыға түспей кеңейіп кете береді. Қазір ол үлгіні пайдаланып жүрген жоқпын (кезінде мемлекеттерді реттегенде байқадым). Уақыт болып жатса бір қарап түзетіп көрші) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:17, 2020 ж. сәуірдің 29 (+06)
: Нақты қай параметрде? Әлде барлығында сүйтіп кете ме?–&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 16:57, 2020 ж. сәуірдің 30 (+06)
::Барлық параметрінде, негізінде бұл үгіне де ''елді мекен'' үлгісі сияқты инфобокс үлгісін пайдалану керек еді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:04, 2020 ж. сәуірдің 30 (+06)
::: Ұзақ сөз жазғанда созылмайтындай етілмейтін сияқты, ағылшын уикиіндегі үлгі де, елді мекен үлгісінде де солай ұзара береді екен. –&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:32, 2020 ж. мамырдың 4 (+06)

== Лупамен оқығым келмейді ==

[[Қазақстан жоғарғы оқу орындарының тізімі]] бетін қарап көрші, Аман. Лупамен оқу керек сияқты жазуларды. Бірақ, оған құлқым жоқ. [[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] 19:04, 2020 ж. сәуірдің 30 (+06)
: {{@|Нұрлан Рахымжанов}} аға, мына мақала мәтінін үлкейтіп қойдым, бірақ кесте дұрыс қойылмаған, кейін бастан аяқ түзеп шығу керек. АИВ/ЖИТСті болғасын түзермін–&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:37, 2020 ж. сәуірдің 30 (+06)

== Мемлекеттік қайраткер ==

Мемлекеттік қайраткер үлгісінде реттілік жұмыс жасамай тұр? Сосын алдыңғы айтылған өтінішті ұмытпаңыз [[File:SMirC-hi.svg|20px]] --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:32, 2020 ж. мамырдың 4 (+06)
: Ол реттілікті алып тастау керек-ау, неге десеңіз қазақ &quot;Қазақстан Республикасының бәленбайыншы президенті&quot; деп қолданылады, реттілікті тіркестің ортасына қоя алмаймыз, ол үшін үшке бөлу керек болат, ол ыңғайсыз ал &quot;бәленбайынша қазақстан республикасының президенті&quot; деуге тағы келмейді, себебі құдды бір республиканың реті секілді боп қалады.–&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:11, 2020 ж. мамырдың 4 (+06)
::Ок --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:14, 2020 ж. мамырдың 5 (+06)

== La casa de papel ==

Санатты ұмытпаңыз) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:06, 2020 ж. мамырдың 9 (+06)
: Бар сағаттарды қостым ғой, қалғаны ел және жыл бойынша санаттар ондай бізде жоқ, жаңадан бастауым керек пе?-&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 08:27, 2020 ж. мамырдың 9 (+06)

== Талқылау:Ұлтшылдық ==

[[Талқылау:Ұлтшылдық|Мұнда]] өз ойыңыз бен пікіріңізді айта кетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:43, 2020 ж. мамырдың 16 (+06)

== Үлгі:Тағам ==

{{tl|Тағам}} үлгісіне санат пен интеруики қойып шықсаңыз және үлгіні бір жаңартып/тексеріп шықсаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:54, 2020 ж. мамырдың 17 (+06)
: Неге екенй &quot;You do not have the permissions needed to carry out this action.&quot; деп тұр. -&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 12:56, 2020 ж. мамырдың 17 (+06)
::Түсінбедім, неге екенін. Бірақ түзетіп шығыңыз) Сосын {{tl|Мемлекет}} үлгісінде құрылуы деген параметрді кеңейтсеңіз және инфобокске ауыстыру керек сияқты --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:22, 2020 ж. мамырдың 17 (+06)

== Марафон ==

{{Уикипедия:Хабарлама тарату/Түркі марафоны 2020}}
16:57, 2020 ж. маусымның 2 (+06)
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2769859 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

==Translation request==
Hello.

Can you translate and upload the articles [[:ru:Азербайджанская Демократическая Республика]], [[:ru:Азербайджанский технический университет]] and [[:ru:Французско-азербайджанский университет]] in Kazakh Wikipedia? They should not be long.

Yours sincerely, [[Қатысушы:Karalainza|Karalainza]] ([[Қатысушы талқылауы:Karalainza|талқылауы]]) 23:21, 2020 ж. шілденің 4 (+06)

== Ел тарихы ==

Ел тарихы үлгісін жаңартып '''байрақ''' (керек болса) үлгісін қоып жіберсең --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:33, 2020 ж. тамыздың 13 (+06)

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[АИВ/ЖИТС]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Red Ribbon.svg|150px|link=АИВ/ЖИТС]]&lt;/div&gt;
|subheader = Таңдаулы мақалаға жаңа үміткер ұсынылып, соған [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/АИВ/ЖИТС|дауыс беру жүргізіліп жатқанын]] хабарлаймыз!
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Ұсынушы пікірі: Мақаланы ағылшын уикиінен аударып шықтым, сондай-ақ жаңа мәліметтер мен Қазақстандағы жағдайды қостым. АИВ пен ЖИТСті жеке қарастырмай бір мақалада жазған дұрыс деп шештім, әйтпесе көбі екеуін жеке дерт деп ойлап жатады. Сонымен қатар елімізде АИВ/ЖИТС жайлы ақпараттандыру жеткілікті деңгейде жүргізілмейді, сол себепті тіпті үлкен кісілер де аталған дерт жайлы бейхабар. Ал Уикипедияның басты беті көп қаралатын беттердің бірі (соңғы 20 күнде басты бетті 25 мың адам қараған екен), сондықтан басты бетте тұрса, көбі кіріп, оқып, таныса ма деген үміт бар. Мақала таңдаулы мақала критерийлеріне сай деп санаймын, ақпарат жаңартылып отырады.

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]

Құрметпен, [[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 11:38, 2020 ж. тамыздың 20 (+06)
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2769859 тізімін пайдаланып User:Мұхамеджан Амангелді@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Санат ==

'''Санат:Қантамырлар''' және '''Санат:Қанайналым жүйесі''' санаттап интеруики, медиауики, басты мақалысн қойып кетсеңіз. {{@|Alphy Haydar}} мырзаға айтқым келмейді, өзі жасаса да. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:25, 2020 ж. тамыздың 25 (+06)

== Философия (жақтаулық) ==

''Философия (жақтаулық)'' үлгісін әрлеп беріңізші (әдеттегідей санат пен интеруикиді қоюды ұмытпай) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 10:43, 2020 ж. тамыздың 28 (+06)

== Жақсы мақала таңдау ==

[[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер|Жақсы мақала таңдалып жатқанын хабарлаймыз!]]. Ұсынылған 3 үміткер мақаланың біріне өз даусыңызды бере аласыз. 

Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]


19:16, 2020 ж. тамыздың 29 (+06)
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2769859 тізімін пайдаланып User:Мұхамеджан Амангелді@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Уикипедия:Жақсы мақалалар ==

Уикипедия:Жақсы мақалалар жобасына соңғы қосылған мақаланы қосу керек сияқты және астындағы санаттарға да --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:07, 2020 ж. қыркүйектің 11 (+06)

== Транскрипция ==

[[Талқылау:Кек алушылар: Финал|Мұнда]] ойларыңызды жазып кетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:46, 2020 ж. қыркүйектің 18 (+06)

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 00:52, 2020 ж. қыркүйектің 26 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 тізімін пайдаланып User:Samuel (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Футбол-rt үлгісі ==

'''Футбол-rt''' үлгісін жоюға ұсындым, футбол үлгісіне алмастырып шығу керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:46, 2020 ж. қазанның 16 (+06)

== Таңдаулы мақала/жақсы мақала ==

Админдер форумына таңдаулы мақала жайлы пікірімді жазғанмын, соны басқа да қатысушыларға жеткізіп берші, өтініш --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 03:18, 2020 ж. қазанның 25 (+06)

{{@|Kasymov}} істеп қойдым.&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 17:39, 2020 ж. қазанның 25 (+06)
:Көп рахмет. Тағы өтініш басты бетті кішкене әрлеп жіберсеңіз. Үстіндегі навигацияны ірілеу, бөлмей (мақала бастау бөлімін алып тастап немесе басқа жерге қойса). Таңдаулы, жақсы мақала, жаңалықтар навигациясы ортасынла тұрса, сәл төмен тұр неге? Соны уақыт тауып зертханада жасап жіберсеңіз, кейін талқыға салып жаңартамыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:11, 2020 ж. қазанның 27 (+06)

== Талқылау ==

[[Уикипедия:Форум/Администраторлар#Таңдаулы мақала/жақсы мақала|Мында]] өз пікіріңізді білдіруіңізді сұраймын.

Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]


17:35, 2020 ж. қазанның 25 (+06)
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2793590 тізімін пайдаланып User:Мұхамеджан Амангелді@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Таңдаулы/Жақсы мақала статусынан айыру жайында ==

[[Уикипедия:Форум/Администраторлар форумы#Таңдаулы мақала/жақсы мақала|Мында]] өз пікіріңізді білдіруіңізді сұраймын.

Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]


17:39, 2020 ж. қазанның 25 (+06)
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2793590 тізімін пайдаланып User:Мұхамеджан Амангелді@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Түрлендіргіш/Converter ==

{{Уикипедия:Хабарлама тарату/Түрлендіргіш/Converter}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2793590 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Үлгі:Хоккейші ==

{{tl|Хоккейші}} үлгісін орыс уикиден қарап, инфобокс қолданып жаңартып едім. Енді мәселе ''клубтары'', ''Мемлекеттік сыйлықтары'' деген тақырыпшалар шығып тұратын болды, соны қалай жасырын қылып жасаса болады? Қолыңыздан келсе түзетіп жіберсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 18:44, 2021 ж. қаңтардың 27 (+06)
:Түзеп қойдым.&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 19:40, 2021 ж. қаңтардың 27 (+06)
::Рахмет, if-ті қоя салуды ұмытып кеттіппін ғой --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:16, 2021 ж. қаңтардың 28 (+06)

== Үлгі:футболшы ==

Амангелді, футболшы үлгісін инфобоксқа ауыстырып едім (сол рууикиден қарап). Енді мәселе астындағы мәліметтерді жаңартатын ескертпелер жазуын кішкентей қылып жасап берсең. Қолымнан келмеді. 

Сосын клубтары атауы мен жылдары бір жолға сыймай жатыр. Түзетіп кетсең. Алдын-ала рақмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:10, 2021 ж. ақпанның 15 (+06)

== Марафон ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Turkic_Marathon_2021|Түркі марафоны 2021]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikimedians of Turkic Languages User Group Logo.svg|150px|link=meta:Түркі тілді Уикимедиа конференциясы]]&lt;/div&gt;
|subheader = Түркі марафоны 2021 — 2021 жылдың 1 - 31 шілде  аралығында өтетін контент дамытуға бағытталған халықаралық жоба.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = 
Жоба мақсаты — түркі тілдерінде сөйлейтін елдер және олардың мәдениеті туралы мақалалар жазып, түркі тілдерінде сөйлейтін уикипедияшылар арасындағы ынтымақтастықты нығайту. Әділқазылар алқасының бағалауынан кейін көрсетілген мерзім аралығында ең көп ұпай жинаған қатысушылар марапатталатын болады.

'''Марапаттар'''

* 1 орын: Meloman дүкендер желісінен 75 АҚШ доллары ( ≈ 32 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.
* 2 орын: Meloman дүкендер желісінен 60 АҚШ доллары ( ≈ 25 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.
* 3 орын: Meloman дүкендер желісінен 50 АҚШ доллары ( ≈ 21 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.
* 4 орын: Meloman дүкендер желісінен 40 АҚШ доллары ( ≈ 17 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.
* 5 орын: Meloman дүкендер желісінен 25 АҚШ доллары ( ≈ 10 000 теңге) мөлшеріндегі сыйлық ваучері.

Қазақша Уикипедияға үлес қосқысы келетін кез келген адам жоба бетіне өтіп қатысушылар тізіміне өз атын қосса болады. Іске сәт!
&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Жоба:Түркі_марафоны_2021|Жарысқа қатысу|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2885974 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== How we will see unregistered users ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=content/&gt;
Hi!

You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki.

When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed.

Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help.

If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]].

We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January.

Thank you. 
/[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]&lt;section end=content/&gt;
&lt;/div&gt;

00:17, 2022 ж. қаңтардың 5 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(5)&amp;oldid=22532651 тізімін пайдаланып User:Johan (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Goldenwiki 2.png|100px|link=Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]]&lt;/div&gt;
|subheader = Қарақұрдым мақаласының таңдаулы мақалаға үміткерлігі.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = [[Қара құрдым]] мақаласы таңдаулы мақалаға толық лайық деп санаймын. Мұл мақалыны жазған өзім емес {{@|Alphy Haydar}} мырза жеті жылдан бері қазақша Уикипедияға үлес қосып келеді. Мақала тілі өте жаттық, әрі ғылыми стилде жазылған. Қанша жылдан бері [[Басты бет]]тегі таңдаулы мақала өзгерген жоқ. Енді өзгерттетін кез келді. Сонымен қоса осы уақытқа дейін ғылымға қатысты мақалалар таңдаулы мақала статусын көп алған жоқ. Ғылымға басымдық бере отырып осы мақаланы таңдаулы мақала деңгейіне көтерейік. 

&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым|Дауыс беру|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2970000 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Жақсы мақалаға дауыс беру ==
Қайырлы күн! [[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] деген бетте өз дауысыңызды қалдырыңыз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 19:27, 2022 ж. қаңтардың 16 (+06)

== Басты бет ==

Амангелді, қалайсыз. Басты беттің дизайнын сәл өзгертсеңіз (жинақы қылып, италиян уикипедия сияқты мүмкін). 2011-2012 жж. таңдаулы суреттер бөлімін қайтарса (ортаққормен бірдей болатын). Сосын такса үлгісін аяқтап кетсеңіз)) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:03, 2022 ж. ақпанның 24 (+06)
: Испан, орыс уикиден қарапсыз) Жалпы осы стиль баяғыдан ұнайтын, жинақы, түрлі-түсті емес. Көбіне испандардың алайық (кезінде француздардан алып едік [[File:Face-smile.svg|23px]]) Пікірім: 
* '''Уикипедия''' сөзі сілтенбей тұрса, көк сілтемелер көп болып кеткен жоқ па? 
* ''ашық әрі тегін энциклопедия,'' сілтемені алып тастаса. 
* '''•••''' неге құр сурет??? сілтеме жасау керек.
* Тәулік суреті 2011-2012 жж. үлгіні қайтару керек '''[[Уикипедия:Тәулік суреті]]''' немесе осыған ұқсату керек. Суреттер күнде жаңарып (шамам келгенше жүктеп тұрамын), әрі ортаққордың таңдаулы суреттері болу керек. [[Жоба:Таңдаулы суреттер|Мынау]] не сұмдық, сапасыз, мағынасыз суреттер қойылғаны қызық екен?( 
* оң жақ бағанаға Бүгін **** наурыз дегенді қосу керек, сосын испандар ұқсап туыстар жобаларды қойып шықса, жоғарыдағы стильді ұстап. Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:50, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
:Иә, испан уикиінен алдым қаңқасын, орысшада да солай екенін кейін байқадым)))((. Иә, жинақы әрі тартымды. Әзірге басты бөлімдерді жасап қойдым. Тәулік суретін енді бір қол тигенде, бәлкім алдағы Наурызға демалғанда жасайын. Сол кезде туыстас жобалдарды да жасармын. --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 21:58, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
::Рахмет, сәл өзгерістер жасадым. Кіріспеде тіркегендер санын алып тастадым (мақала санымен оқырман шатастыруы мүмкін). '''[[Уикипедия:Тәулік суреті]]''' қайтардым, наурыз-сәуір айларындағы суреттерді жүктеп қойдым. Бірақ суреттің тақырыбы шықпай тұр. Сосын ''қосалқы'' параметрі жұмыс жасамайды. Айтылған екі кемшілікті түзетіп берсеңіз. Және өзіңіз айтқандай, туыстас жобалар бөлімін де ұмытпаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:46, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)
:::{{@|Kasymov}} аталған қос кемшілік пен туыстас жобаларды жасап қойдым. Басты бетіміз тартымды боп қалған сияқты. Білгенге маржан мен жаңалықтарды біреуге, Бүгін жобасын тағы бірнеше адамға жүктеп, жаңартып шығу керек-ау осы. --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 22:09, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)
::::Көрдім, иә жақсы шыққан сияқты) Білгенге маржан, жаңалықтар және күндер бөлімін жаңартатын қатысушылар бар сияқты, мысалға Мади мырза. Тағы бір нәрсе) басты бетте соңғы бөлімдермен соңғы сызықтың арасы алшақ болып тұр, ол неден? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:45, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)

== Таңдаулы/жақсы мақала ==

Мұхамеджан Амангелді қалайсыз, мен жуықтағы өзгерістерді тексерумен және ''Infobox Settlement'' қолданылған мақалаларды қазақша үлгімен алмастыру жұмыстарымен қолым босамай жүр. Сенен өтініш, ''таңдаулы/жақсы мақала'' жобасын жаңартсаң, яғни соңғы 4 мақаланы көрсету және кейінгі қосылған мақалаларды санаттарға қосу --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:06, 2022 ж. наурыздың 22 (+06)

== Үлгі бойынша көмек ==

Мұхамеджан Амангелді, сізден көмек сұрап жатырмын. '''{{tl|Футболшы}}, {{tl|Велошабандоз}}, {{tl|Хоккейші}}''' үлгілерін түзетіп жібере аласың ба? Графикалық жағынан кейбір параметрлер дұрыс көрсетпей тұр. Өтініш) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:51, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
: {{@|Kasymov}}Нақты қай жері? --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 18:30, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)
::Соған сілтенген кез келген мақаланы қарап көрсеңіз, марапаттары немесе клубтары бөлімінде жазулар сол жаққа қарай тұрады, ескертпелер керісінше ортасында тұр --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 20:00, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)

== Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]&lt;/div&gt;
|subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Құрметті достар,

Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады.

Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды.

* Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX
* Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv

Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз.

Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)


|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Айдын Касымов мақалаларды жойып жүр ==

Осы аталған қатысушы [[А.Байтұрсынов жазуы және емле ережелерінің тарихы]] деген мақаланы жойды, [[Қайта жаңғырту]] деген мақаланы жоюға ниеттенді, Брэнсон және Непомнящий туралы мақалаларды жедел жоюға ұсынды. Олай істеме десе, құлақ аспайды. Бұл нағыз вандал ғой. Оған не істеуге болады екен? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:00, 2022 ж. маусымның 14 (+06)
: Аталған екі мақаланың да ортақ кемшілігі - безендіру жағы ақсап тұр. Ал емле ереже жайлы мақаланың энциклопедиялық мәнін аса қатты ұқпадым. Сондай-ақ бір жерден айна қатесіз көшіріле салынған ба деген ой туады. Сол себепті жойған болуы керек. {{@|Kasymov}} өзі айтар не үшін жойғанын. Қайта жаңғыру деген мақаланы дұрыстап, безендіріп, тілін сәл ғылымиландырып, қалдыруға болады. --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 12:13, 2022 ж. маусымның 14 (+06)
:: Енді Непомнящий мен Брэнсон жаман безендірілсе, оларды сәйкесінше белгілеп тастау керек қой, ол сондайды білмей ма? Маңыздылығы айқын мақалаларды жақсартпай, жоюға ұсынғаны ерсі емес пе? Ал Қайта жаңғырту, менің білуімше, сөздіктің негізінде жазылған, яғни ол онсыз да ғылыми тілмен жазылған, бірақ сол Касымов дереккөздің бар екенін елемей, соны да жоюға ұсынды, бұл қалай? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:24, 2022 ж. маусымның 14 (+06)
::: Непомнящий мен Брэнсон деген қандай мақала жою жорналынан таба алмай отырм. Кім және қашан жазған, жойылған беттік сілтемесін жіберіңізші. Сосын неге ол орысша аталған мақала? Непомнящий мен Брэнсон ма?  --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 12:36, 2022 ж. маусымның 14 (+06)
::: [[Қатысушы_талқылауы:Kasymov#Тағы қате үлгі|Міні]] Брэнсон жайында талқылау. Непомнящий деген фамилия ғой, соны [https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%AF%D0%BD_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%9D%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%BC%D0%BD%D1%8F%D1%89%D0%B8%D0%B9&amp;type=revision&amp;diff=2943546&amp;oldid=2942650 жоюға ұсынды]. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:59, 2022 ж. маусымның 14 (+06)

== Check your email ==

Hello, please check your email. Thanks, – [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 23:40, 2022 ж. шілденің 30 (+06)
:Hello {{@|Mehman97}}, sorry for late. The message went to the spam folder, so I didn't notice it. I just filled it out and sent it, I hope it will be accepted. Hope for good news --&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 11:18, 2022 ж. шілденің 31 (+06)

== Жақсы мақаланы ауыстыратын кез келді ==
Қайырлы кеш! [[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] деген бетке қорытынды шығаруыңызды сұраймын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:10, 2022 ж. тамыздың 22 (+06)
:Ақыры таңдалыпты, басты бетте сурет нобайсыз тұрғаны әдемірек көрінеді, соны түзетіп жіберсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:11, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)

== Басты беттегі блок ==
Басты бетті жаңартқаныңыз үшін рақмет! Тағы бір ұсыныс: ондағы &quot;Аптаның бірлескен жұмысы&quot; дегенді &quot;Айдың бірлескен жұмысы&quot; деп өзгертсек? Және бірінші үміткер ретінде [[Үлгі:Әл-Фараби еңбектері]] дегенді орналастыруға болады ғой. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:37, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>nb4eb6g793ff1apz2dn3lutxs7lu73y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Уикипедия:Белсенді қатысушылар</title>
    <ns>4</ns>
    <id>492279</id>
    <revision>
      <id>3063497</id>
      <parentid>3063141</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T12:03:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jembot</username>
        <id>36112</id>
      </contributor>
      <comment>Bot: Рейтингті жаңарту</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5529" xml:space="preserve">{{/begin|200}}
|-
| 1 || [[User:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] || [[Special:Contributions/Білгіш Шежіреші|{{formatnum:1714}}]] || {{Permissions|Білгіш Шежіреші}}
|-
| 2 || [[User:Мағыпар|Мағыпар]] || [[Special:Contributions/Мағыпар|{{formatnum:1138}}]] || {{Permissions|Мағыпар}}
|-
| 3 || [[User:Kasymov|Kasymov]] || [[Special:Contributions/Kasymov|{{formatnum:514}}]] || {{Permissions|Kasymov}}
|-
| 4 || [[User:Салиха|Салиха]] || [[Special:Contributions/Салиха|{{formatnum:421}}]] || {{Permissions|Салиха}}
|-
| 5 || [[User:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] || [[Special:Contributions/Ұлы Тұран|{{formatnum:369}}]] || {{Permissions|Ұлы Тұран}}
|-
| 6 || [[User:Kas77777|Kas77777]] || [[Special:Contributions/Kas77777|{{formatnum:171}}]] || {{Permissions|Kas77777}}
|-
| 7 || [[User:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] || [[Special:Contributions/Ерден Карсыбеков|{{formatnum:114}}]] || {{Permissions|Ерден Карсыбеков}}
|-
| 8 || [[User:Malik Nursultan B|Malik Nursultan B]] || [[Special:Contributions/Malik Nursultan B|{{formatnum:109}}]] || {{Permissions|Malik Nursultan B}}
|-
| 9 || [[User:Мықтыбек Оразтайұлы|Мықтыбек Оразтайұлы]] || [[Special:Contributions/Мықтыбек Оразтайұлы|{{formatnum:108}}]] || {{Permissions|Мықтыбек Оразтайұлы}}
|-
| 10 || [[User:Орел Карл|Орел Карл]] || [[Special:Contributions/Орел Карл|{{formatnum:94}}]] || {{Permissions|Орел Карл}}
|-
| 11 || [[User:DariaUrinbasarova21nis|DariaUrinbasarova21nis]] || [[Special:Contributions/DariaUrinbasarova21nis|{{formatnum:79}}]] || {{Permissions|DariaUrinbasarova21nis}}
|-
| 12 || [[User:Didar.Bayan21NS|Didar.Bayan21NS]] || [[Special:Contributions/Didar.Bayan21NS|{{formatnum:73}}]] || {{Permissions|Didar.Bayan21NS}}
|-
| 13 || [[User:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] || [[Special:Contributions/Ерқанат Рыскулбеков|{{formatnum:53}}]] || {{Permissions|Ерқанат Рыскулбеков}}
|-
| 14 || [[User:Sovetkhanmoldir21nis|Sovetkhanmoldir21nis]] || [[Special:Contributions/Sovetkhanmoldir21nis|{{formatnum:39}}]] || {{Permissions|Sovetkhanmoldir21nis}}
|-
| 15 || [[User:Madi Dos|Madi Dos]] || [[Special:Contributions/Madi Dos|{{formatnum:39}}]] || {{Permissions|Madi Dos}}
|-
| 16 || [[User:Arruah|Arruah]] || [[Special:Contributions/Arruah|{{formatnum:39}}]] || {{Permissions|Arruah}}
|-
| 17 || [[User:Aseltengebaeva21nis|Aseltengebaeva21nis]] || [[Special:Contributions/Aseltengebaeva21nis|{{formatnum:34}}]] || {{Permissions|Aseltengebaeva21nis}}
|-
| 18 || [[User:Muzaffar Turgunov|Muzaffar Turgunov]] || [[Special:Contributions/Muzaffar Turgunov|{{formatnum:32}}]] || {{Permissions|Muzaffar Turgunov}}
|-
| 19 || [[User:СеніңШешең|СеніңШешең]] || [[Special:Contributions/СеніңШешең|{{formatnum:32}}]] || {{Permissions|СеніңШешең}}
|-
| 20 || [[User:Alphy Haydar|Alphy Haydar]] || [[Special:Contributions/Alphy Haydar|{{formatnum:32}}]] || {{Permissions|Alphy Haydar}}
|-
| 21 || [[User:SSHTALBI|SSHTALBI]] || [[Special:Contributions/SSHTALBI|{{formatnum:29}}]] || {{Permissions|SSHTALBI}}
|-
| 22 || [[User:Kaiyr|Kaiyr]] || [[Special:Contributions/Kaiyr|{{formatnum:25}}]] || {{Permissions|Kaiyr}}
|-
| 23 || [[User:Nurbekovanurly|Nurbekovanurly]] || [[Special:Contributions/Nurbekovanurly|{{formatnum:25}}]] || {{Permissions|Nurbekovanurly}}
|-
| 24 || [[User:Doc Taxon|Doc Taxon]] || [[Special:Contributions/Doc Taxon|{{formatnum:24}}]] || {{Permissions|Doc Taxon}}
|-
| 25 || [[User:Wolfgang1212|Wolfgang1212]] || [[Special:Contributions/Wolfgang1212|{{formatnum:24}}]] || {{Permissions|Wolfgang1212}}
|-
| 26 || [[User:NusrTansj|NusrTansj]] || [[Special:Contributions/NusrTansj|{{formatnum:23}}]] || {{Permissions|NusrTansj}}
|-
| 27 || [[User:Dimash Kenesbek|Dimash Kenesbek]] || [[Special:Contributions/Dimash Kenesbek|{{formatnum:22}}]] || {{Permissions|Dimash Kenesbek}}
|-
| 28 || [[User:Ташметов шахрух|Ташметов шахрух]] || [[Special:Contributions/Ташметов шахрух|{{formatnum:19}}]] || {{Permissions|Ташметов шахрух}}
|-
| 29 || [[User:Muslim Qazaq|Muslim Qazaq]] || [[Special:Contributions/Muslim Qazaq|{{formatnum:16}}]] || {{Permissions|Muslim Qazaq}}
|-
| 30 || [[User:Gliwi|Gliwi]] || [[Special:Contributions/Gliwi|{{formatnum:14}}]] || {{Permissions|Gliwi}}
|-
| 31 || [[User:B25es|B25es]] || [[Special:Contributions/B25es|{{formatnum:13}}]] || {{Permissions|B25es}}
|-
| 32 || [[User:Sagzhan|Sagzhan]] || [[Special:Contributions/Sagzhan|{{formatnum:12}}]] || {{Permissions|Sagzhan}}
|-
| 33 || [[User:Kazman322|Kazman322]] || [[Special:Contributions/Kazman322|{{formatnum:12}}]] || {{Permissions|Kazman322}}
|-
| 34 || [[User:Нұрлыжол|Нұрлыжол]] || [[Special:Contributions/Нұрлыжол|{{formatnum:12}}]] || {{Permissions|Нұрлыжол}}
|-
| 35 || [[User:AlibiKazken|AlibiKazken]] || [[Special:Contributions/AlibiKazken|{{formatnum:11}}]] || {{Permissions|AlibiKazken}}
|-
| 36 || [[User:Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac]] || [[Special:Contributions/Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac|{{formatnum:10}}]] || {{Permissions|Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac}}
{{/end}}</text>
      <sha1>k8uwp4wcjjm7ck28xtxfotgnabjalyg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>FIFA 14</title>
    <ns>0</ns>
    <id>498050</id>
    <revision>
      <id>3063549</id>
      <parentid>3062807</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:14:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Sovetkhanmoldir21nis|Sovetkhanmoldir21nis]] ([[User talk:Sovetkhanmoldir21nis|т]]) өңдемелерінен [[User:Olzhas.Erevanov|Olzhas.Erevanov]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4423" xml:space="preserve">{{Ойындар сериясы
 |атауы  = FIFA 2014
 |жанрлар  = Спортты симулятор
 |таратушы  = Electronic Arts
 |суреті = 
 |сурет ені = 
 |қолтаңба  = 
 |жобалаушы  = 
 |жасап шығарушылар  = 
 |платформалар  = PlayStation 3, Xbox 360, Wii U, Microsoft Windows, Wii, PlayStation 2, PlayStation Vita, Nintendo 3DS, iOS, PlayStation Portable, PC
 |қозғалтқыштар  = 
 |бірінші ойын  = [[1994]]  жылы FIFA International Soccer  
 |бірінші ойын уақыты  = 
 |соңғы ойын  = 
 |соңғы ойын уақыты  = 
 |спин-оффтар  = 
 |ресми сайты  = http://www.ea.com/soccer/fifa
}}
'''FIFA 2014''' - [[FIFA]]-ның сериясындағы жиырмасыншы футбол симуляторы. Қазіргі уақытта ФИФА барлық платформаларда бар. Ең алғашқы консольдық нұсқасы   2013 жылы 13 қыркүйекте өтті.

== Ойластырылған шабуыл ==
Футболшылар аландағы жағдайды анализдей алады , жігер және арамдықпен қорғаныс шебін бұзу үшін еңбектенеді, және ойынды екі қадам алға ойластырып кояды . Одан басқа,ойыншылар ілгері жұлқынып  корғаушыны артта қалдырып және бос кеңістік алады.
== Максималды шабуыл==
Ойыншы доппен жұмыс істегенде, дәл қимылдар қолданылады яғни  доптың 360 градус айналасында қимылдауына байланысты. Допқа күрес қиындады және аяусыз болды.
== Допты бір жанаумен  басқару== 
Жаңа жүйе допты басқару механизмін өзгертеді: футболшылар допты бір жанаумен тамаша қабылдау мүмкіндігінен айырылды. Енді қорғаушылар допты кері оңай қайтара алатын болады.
==Tactical Free Kicks==
Бұл жүйе (Айып соққысын орындау тактикасы) соққыны одан әрі қауіпті қылады , ойыншыға соққыны  алдын ала ойлауға мүмкіндік береді және басқа ойыншыны іске қосады.
==Player Impact Engine==
Ең басты енгізілген  жақсарту ойынның дәрежесін физикалық тұрғыдан допқа талас жақсарады(яғни реалистикалық түрде болады). Допқа таласта футболшының бойы және күші көп  рөл атқарады.
==Коментаторлар==
Орыс тілдегі Фифа 2014-те ойынды баяғы  Юрий Розанов және Василий Соловьёв оған қоса жаңадан коментатор Александр Логинов(ол аланның шетінде жұмыс істейтін болады). Александр жарақат алған ойыншылардың қандай халде екенің  айтады.


==  Жалпы Стадиондар ==
*Akaaroa Stadium
*Aloha Park
*Arena D’Oro
*British Modern
*Camp Nou
*Century Park Arena
*Court Lane
*Crown Lane
*Eastpoint Arena
*El Bombastico(El Libertador)
*El Medio(Estadio Nacional)
*El Reducto(La Canchita)
*Estadio Latino
*Estadio President G.Lopes
*Estadio de las Artes
*Estadio del Pueblo
*Euro Park
*Forest Park Stadium             
*Ivy Lane
*O Dromo
*Olimpico Arena
*Pratelstvi Arena
*Sanderson Park * Stade Kokoto
*Stade Municipal                                              
*Stadion 23,Maj
*Stadion Europa
*Stadion Hanguk
*Stadion Neder
*Stadion Olympik
*Town Park
*Union Park Stadium
*FIWC Stadium — (тек  PlayStation 3-те ғана)
*DW Stadium
*The Britannia Stadium
*White Hart Lane
*Carrow Road
*Goodison Park
*Stadium of Light
*The Hawthorns
*Liberty Stadium
*The Reebok Stadium

== Дереккөздер ==
&lt;references/&gt;

[[Санат:Алфавит бойынша компьютерлік ойындар]]
[[Санат:Компьютерлік ойындар]]</text>
      <sha1>eglitxs3foa0u6rdi2em6229gwucvdg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жангелді ауданы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>503553</id>
    <revision>
      <id>3063741</id>
      <parentid>3031484</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:44:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <comment>/* Су торабы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7914" xml:space="preserve">{{Қазақстан ауданы
 |ауданның атауы      = Жангелді ауданы
 |елтаңба             = Torğaý awdanınıñ tañbası.jpg
 |елтаңба аты         = 
 |карта               = Zhangeldi District Kazakhstan.png
 |әкімшілік бірліктің картасы = 
  |lat_dir = N |lat_deg = 49 |lat_min = 48 |lat_sec = 
  |lon_dir = E |lon_deg = 63 |lon_min = 43 |lon_sec = 
 |облысы              = Қостанай облысы
 |құрылған уақыты     = [[1928 жыл]]
 |тұрғыны             = 13 457&lt;ref name=&quot;Stat2016&quot;&gt;{{Cite web|url = http://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT118979|title = 2016 жыл басына Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны|publisher = азақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті|accessdate = 2016-07-14}}&lt;/ref&gt;
 |халық саны бойынша орны  = 
 |санақ жылы          = 2016
 |ұлттық құрамы       = [[қазақтар]] (99,73%)&lt;ref name=&quot;Stat2016&quot;/&gt; 
 |жер аумағы          = 37,6 мың
 |жер аумағы бойынша орны  = 
 |тығыздығы           = 
 |телефон коды        = 
 |пошта индексі       = 
 |аудан орталығы          = [[Торғай (Қостанай облысы)|Торғай ауылы]]
 |ауылдық округтер саны   = 13
 |кенттік әкімдіктер саны = 
 |қалалық әкімдіктер саны = 
 |ауылдар саны       = 23
 |қалалар саны       = 
 |әкімдіктің мекенжайы  = 
 |әкімі              = Оспанов Шота Сəбитбекұлы &lt;ref&gt;{{Cite web|url = http://zhangeldy.kostanay.gov.kz/kz/apparat-akima-rayona/struktura-apparata-akima-rayona/|title = Аудан әкімі аппаратының құрылымы|publisher = Жангелді ауданы әкімдігінiн ресми интернет - ресурсы|accessdate = 2016-12-16}}&lt;/ref&gt;
 |сайты              = [http://zhangeldy.kostanay.gov.kz/ zhangeldy.kostanay.gov.kz]
}}
'''Жангелді ауданы''' (1928–1950 жж. – Торғай ауданы) — [[Қостанай облысы]]ның оңтүстік-батыс бөлігіндегі әкімшілік бөлініс. Жер аумағы 37,6 мың км². Аудан орталығы – [[Торғай (Қостанай облысы)|Торғай ауылы]].

== Жер бедері ==
Жангелді ауылының жері негізінен Торғай даласы деп аталатын шөлейт даланы алып жатыр. Солтүстік-батысы теңіз деңгейінен биіктігі 210 – 310 метр бойлық бағыттағы Теке, Қызбел, Жыланды және Қарғалы таулары орналасқан [[Торғай Үстірті]]нің оңтүстік-батыс шетін қамтиды. Жер бедерінің жалпы еңісі оңтүстікке және оңтүстік-батысқа қарай бағытталған. [[Торғай өзені (Шалқартеңіз)|Торғай]] мен [[Ұлы Жыланшық]] өзендерін бойлай [[Айғырқұм (құм, Қостанай облысы)|Айғырқұм]], [[Тосын құмы|Тосын]] және [[Аққұм (құм, Қостанай облысы)|Аққұм]] құмдары жатыр. Кен байлықтарынан құрылыс материалдары кен орындары бар.

== Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі ==
Климаты тым континенттік, қысы біршама суық, жазы ыстық. Қаңтардағы орташа ауа температурасы –16 – 17°С, шілдеде 22 – 25°С. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлшері 225 – 275 мм. Жерінің топырағы негізінен қызғылт қоңыр, бозғылт қоңыр, оңтүстігінде сортаң және құмдақ келеді. Дала өсімдігінен далада қау, шағыр, жусан, сүтемген, бидайық, өзен бойлары мен сай-салаларда тал, жиде, жүзгін, қамыс, құрақ өседі. Жануарлардан қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, жабайы шошқа, ақ бөкен, сарышұнақ, ондатр кездеседі; құстардан қаз, үйрек, аққу, бүркіт, кезқұйрық, шағала, қызғыш бар.

== Су торабы ==
Жер беті сулары Торғай, [[Өлкейек]], Ұлы Жыланшық және Теке өзендерінің салаларынан және ащылы-тұщылы көлдерден тұрады. Торғайдың Қабырға тармағы жаз бойы суалмайды. Ірі көлдері: Ақкөл, [[Жаман Ақкөл]], [[Сарықопа]], Жаркөл, [[Ащытастысор]].

== Халқы ==
Тұрғындар саны – 12 251 адам ([[2019 жыл|2019]]). Ұлттық құрамы: [[қазақтар]] – 99,71%, [[татарлар]] – 0,12%, [[орыстар]] – 0,09%, басқа ұлт өкілдері – 0,07%.

== Әкімшілік бөлінісі ==
23 елді мекен 12 ауылдық округтерге біріктірілген:
* [[Ақкөл ауылдық әкімдігі]]  
* [[Ақшығанақ ауылдық округі]]  
* [[Албарбөгет ауылдық округі]]  
* [[Аралбай ауылдық әкімдігі]]  
* [[Ахмет Байтұрсынұлы ауылдық әкімдігі]]  
* [[Жаркөл ауылдық округі (Жангелді ауданы)|Жаркөл ауылдық округі]]  
* [[Қаламқарасу ауылдық округі]] 
* [[Қызбел ауылдық округі]]  
* [[Сужарған ауылдық әкімдігі]]  
* [[Торғай ауылдық округі (Қостанай облысы)|Торғай ауылдық округі]]  
* [[Шеген ауылдық әкімдігі]]  
* [[Шилі ауылдық округі (Жангелді ауданы)|Шилі ауылдық округі]] 

== Ауыл шаруашылығы ==
Ауыл шаруашылығына жарамды жері 3759,7 мың га (2008), оның ішінде 27,8 мың га жері егістік, 90,2 мың га шабындық, 338 мың га жайылым. Жангелді ауданында жолаушылар мен жүк тасымалы республикалық маңызы бар [[Арал]] – [[Ырғыз]] – Торғай – Амангелді – Арқалық автомобиль жолдары арқылы жүзеге асырылады.

Жангелді ауданы – тарихи өлке. [[Әліби Тоқжанұлы Жанкелдин|Ә.Жангелдин]]нің революция қызметі, [[Аманкелді Үдербайұлы Иманов|Амангелді Иманов]] бастаған 1916 жылғы патша үкіметіне қарсы азаттық көтеріліс Торғай даласымен байланысты. [[Ыбырай Алтынсарин]] қазақ еліндегі тұңғыш қазақ-орыс мектебін осы ауданда ашты.&lt;ref&gt;[[Қазақ Энциклопедиясы]]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Қостанай облысы}}
{{Жангелді ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Жангелді ауданы]]</text>
      <sha1>ca6d1x7cofjydis3n6iuefaswkbauli</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қаламқас Жұмабаева</title>
    <ns>0</ns>
    <id>507191</id>
    <revision>
      <id>3063659</id>
      <parentid>2589518</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T00:07:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>J.J.Portman</username>
        <id>116954</id>
      </contributor>
      <comment>Қатені түзедім.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1364" xml:space="preserve">1980 жылы [[Алматы]] қаласында туған. 1997 жылы [[Күләш Байсейітова]] атындағы Республикалық музыкалық колледжге (скрипка класы бойынша) оқуға түсті. Оқу кезінде [[Қазақстан Республикасы]]ның Мемлекеттік академиялық симфониялық оркестрінің, &quot;Солистер Академиясы&quot; Мемлекеттік камералық оркестрінің құрамында өнер көрсетті. Ол –Ахмет Жұбанов атындағы Халықаралық фестивальдың лауреаты (Алматы, 1999), жас орындаушылардың VIII Республикалық конкурсының лауреаты (Алматы, 1997, Гран-при), М. Стрихарж бен Б. Вайкл атындағы скрипкашылар конкурсының лауреаты (Алматы, 1998). Нақты кезеңде [[Құрманғазы]] атындағы	Алматы мемлекеттік консерваториясы оркестрлік факультетінің 1-ші курсында оқиды.

== Дереккөздер ==
&lt;references/&gt;

1. Әнші бұлбұл кітабы, 2007 ж, 111 бет

[[Санат: Өнер]]</text>
      <sha1>quhs9vvo3nk1xpi9oybow4r8rn527sj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Иполито Иригойен</title>
    <ns>0</ns>
    <id>514650</id>
    <revision>
      <id>3063678</id>
      <parentid>2519956</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T05:50:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Malik Nursultan B</username>
        <id>111493</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Malik Nursultan B [[Иригойен Иполито]] бетін [[Иполито Иригойен]] бетіне жылжытты</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1223" xml:space="preserve">'''Иригойен''' (''Irigoyen'') '''Иполито''' (13. 07. [[1852]], Буэнос-Айрес, — 03. 07. [[1933]], сонца) — Аргентинаның саяси және мемл. қайраткері. Азаматтың радикалдық одақ партиясының негiзiн қалаушылардың ([[1891]]) және жетекшілерiнiң (1893 жылдан) бiрi. [[1916]]-[[1922]], [[1928]]-[[1930]] жылдары Аргентина президентi. Сыртқы бағытта тәуелсіз саясат жүргiзiп, жұмысшыларға кейбір жеңілдiктер жасады, помещиктердің, шіркеудің және дiн басыларының өктемдiгiн шектедi, ал айда помещиктік олигархияның негiзгі экономик. бағытын өзгертпедi. Иригойендi жерлеу үкіметке қарсы демонстрацаяға ұласты. &lt;ref&gt;Қазақ Совет Энциклопедиясы.1974. Том 5&lt;/ref&gt;
== Дереккөздер ==
&lt;references/&gt;

[[Санат:1852 жылы туғандар]]
[[Санат:1933 жылы қайтыс болғандар]]</text>
      <sha1>rugybq42va5v507pi19vvcxn5x4qbnv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі</title>
    <ns>0</ns>
    <id>516483</id>
    <revision>
      <id>3063518</id>
      <parentid>2974644</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:41:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерқанат Рыскулбеков</username>
        <id>70798</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Түзеті</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2191" xml:space="preserve">'''Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі''' (http://minregion.gov.kz {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140603150119/http://minregion.gov.kz/ |date=2014-06-03 }}) төмендегі салаларда мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру бойынша басқаруды жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады:

*аймақтық даму;

*жеке кәсіпкерлікті дамыту және қолдау;

*сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметтері, тұрғын үй қатынастары және коммуналдық шаруашылық, елді мекендер шекарасы аясындағы (шегіндегі) сумен жабдықтау және су бұру, электрмен жабдықтау, жылумен және газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік реттеу;

*жер ресурстарын басқару, геодезиялық және картографиялық қызмет.&lt;ref&gt;[http://www.government.kz/index.php/kz/ministerstva/40-irlik-damu-ministrligi.html]&lt;/ref&gt;

==Жүзеге асыратын бағдарламалар:==
*«Өңірлерді дамыту» бағдарламасы;

*2012-2020 жылдарға арналған моноқалаларды дамыту бағдарламасы;

*Бизнестің жол картасы 2020 бағдарламасы;

*Қолжетімді тұрғын үй 2020 бағдарламасы;

*ҚР ТКШ жетілдірудің 2011-2020 жылдарға арналған бағдарламасы;

*2011-2020 жылдарға арналған Ақ бұлақ бағдарламасы;

*Жұмыспен қамту 2020 бағдарламасы.&lt;ref&gt;[http://www.government.kz/index.php/kz/ministerstva/40-irlik-damu-ministrligi.html]&lt;/ref&gt;

== Құрылымы ==


== Дереккөздер ==
&lt;references/&gt;

[[Санат:Қазақстан Республикасының министрліктері]]</text>
      <sha1>2tb996kt8s98e532y0vn6mmp7ii1bfx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Приозерное (Павлодар облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>517132</id>
    <revision>
      <id>3063648</id>
      <parentid>3055814</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:05:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2476" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   =Приозерное
 |сурет                   = 
 |әкімшілік күйі          = 
  |lat_deg = 52 |lat_min =24 |lat_sec = 06
  |lon_deg = 75|lon_min =54|lon_sec = 46
  |CoordScale             = 25000
 |ел картасының өлшемi    = 300 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |құрылған уақыты         = 
 |облысы                  =  Павлодар облысы
 |кестедегі облыс         = Павлодар облысы
 |ауданы                  = Ақсу қалалық әкімдігі
  |тұрғыны                ={{құлдырау}} 0
  |санақ жылы             = 2009
 |жер аумағы              = 
 |биiктiктiң түрi         = 
 |телефон коды            =
 |пошта индекстері        = 140503
 |автомобиль коды         = S (1991 жылғы стандарт), 14 (2012 жылғы стандарт)
}}
{{мағына|Приозерное}}
'''Приозрное''' — [[Павлодар облысы]] [[Павлодар ауданы]]нда болған ауыл. 2003 жылға дейін [[Ақсу қалалық әкімдігі]]не қарасты [[Жолқұдық ауылдық округі]]нің құрамында болып,таратылған.

== Халқы ==
[[1989 жыл]]ы ауылдағы тұрғын саны 919 адамды құраса, [[1999 жыл]]ға сәйкес, ауылда 157 адам (72 ер адам и 85  әйел адамдар) тұрған. Қазіргі уақытта ауылда ешкім тұрмайды&lt;ref&gt;[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf  2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131114010423/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-11-14 }}&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Ақсу қалалық әкімдігі елді мекендері}}

[[Санат:Павлодар облысының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>buwh89e2fk1kfdrfknjze4bj9jzqalj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063649</id>
      <parentid>3063648</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:06:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2500" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   =Приозерное
 |сурет                   = 
 |әкімшілік күйі          = 
  |lat_deg = 52 |lat_min =24 |lat_sec = 06
  |lon_deg = 75|lon_min =54|lon_sec = 46
  |CoordScale             = 25000
 |ел картасының өлшемi    = 300 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |құрылған уақыты         = 
 |облысы                  =  Павлодар облысы
 |кестедегі облыс         = Павлодар облысы
 |ауданы                  = Ақсу қалалық әкімдігі
  |тұрғыны                ={{құлдырау}} 0
  |санақ жылы             = 2009
 |жер аумағы              = 
 |биiктiктiң түрi         = 
 |телефон коды            =
 |пошта индекстері        = 140503
 |автомобиль коды         = S (1991 жылғы стандарт), 14 (2012 жылғы стандарт)
}}
{{мағына|Приозерное}}
'''Приозрное''' — [[Павлодар облысы]] [[Ақсу қалалық әкімдігі]]не қарасты болған ауыл. 2003 жылға дейін [[Ақсу қалалық әкімдігі]]не қарасты [[Жолқұдық ауылдық округі]]нің құрамында болып,таратылған.

== Халқы ==
[[1989 жыл]]ы ауылдағы тұрғын саны 919 адамды құраса, [[1999 жыл]]ға сәйкес, ауылда 157 адам (72 ер адам и 85  әйел адамдар) тұрған. Қазіргі уақытта ауылда ешкім тұрмайды&lt;ref&gt;[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf  2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131114010423/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-11-14 }}&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Ақсу қалалық әкімдігі елді мекендері}}

[[Санат:Павлодар облысының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>10bpvlre6v5sjvnwm0zkhchozwb752p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063651</id>
      <parentid>3063649</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:07:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2511" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = Ауыл
 |атауы                   =Приозерное
 |сурет                   = 
 |әкімшілік күйі          = 
  |lat_deg = 52 |lat_min =24 |lat_sec = 06
  |lon_deg = 75|lon_min =54|lon_sec = 46
  |CoordScale             = 25000
 |ел картасының өлшемi    = 300 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi = 
 |құрылған уақыты         = 
 |облысы                  =  Павлодар облысы
 |кестедегі облыс         = Павлодар облысы
 |ауданы                  = Ақсу қалалық әкімдігі
  |тұрғыны                ={{құлдырау}} 0
  |санақ жылы             = 2009
 |жер аумағы              = 
 |биiктiктiң түрi         = 
 |телефон коды            =
 |пошта индекстері        = 140503
 |автомобиль коды         = S (1991 жылғы стандарт), 14 (2012 жылғы стандарт)
}}
{{мағына|Приозерное}}
'''Приозрное''' — [[Павлодар облысы]] [[Ақсу қалалық әкімдігі]]не қарасты болған ауыл. 2003 жылға дейін [[Ақсу қалалық әкімдігі]]не қарасты [[Жолқұдық ауылдық округі]]нің құрамында болып,таратылған.

== Халқы ==
[[1989 жыл]]ы ауылдағы тұрғын саны 919 адамды құраса, [[1999 жыл]]ға сәйкес, ауылда 157 адам (72 ер адам и 85  әйел адамдар) тұрған. Қазіргі уақытта ауылда ешкім тұрмайды&lt;ref&gt;[http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf  2009 жылғы Қазақстан Республикасы халық санағы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131114010423/http://www.stat.kz/p_perepis/DocLib1/%D0%9D%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%20%D1%80%D1%83%D1%81%201%20%D1%82%D0%BE%D0%BC.pdf |date=2013-11-14 }}&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Ақсу қалалық әкімдігі елді мекендері}}

[[Санат:Ақсу қалалық әкімдігінің таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>c3rbwl04orjyczxke2vn19sr5coqnld</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қонай Жаркөл</title>
    <ns>0</ns>
    <id>529301</id>
    <revision>
      <id>3063691</id>
      <parentid>2741136</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T07:55:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2537" xml:space="preserve">{{Көл
 |Атауы             = Қонай Жаркөл
  |Төл атауы        = 
 |Сурет             = Қонай Жаркөл көлі.jpg
  |Сурет тақырыбы   = 
 |Координаттары     = 53/8/49/N/63/7/41/E
  |CoordScale       = 
 |Теңiз деңгейiнен биіктігі   = 190
 |Ұзындығы       = 4
 |Ені            = 1,6
 |Ауданы         = 4,5
 |Көлемі         = 
 |Жағалау сызығының ұзындығы   = 10,8
 |Тереңдігі   = 
  |Орташа тереңдігі      = 
 |Судың тұздылығы        =
 |Судың мөлдірлігі       = 
 |Суды жинау ауданы      = 80,6
  |Құятын өзендер     = 
  |Шығатын өзендер    = 
 |Ел       = Қазақстан
  |Аймақ     = Қостанай облысы
  |Аудан     = Қостанай ауданы
 |Позициялық карта       = 
  |Позициялық карта 1    = 
 |Ортаққордағы санаты    = 
}}
'''Қонай Жаркөл''', ''Құнай Жаркөл'' — Жаркөл көлінің оңтүстік-батысындағы ағынды көл. [[Тобыл]] өзені алабында.

== Географиялық орны ==
[[Қостанай облысы]] [[Қостанай ауданы]] [[Майкөл]] ауылының оңтүстік-батысында 20 км жерде орналасқан. Теңіз деңгейінен 190 м биіктікте жатыр.

== Сипаты ==
Аумағы 4,5 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, су жиналатын алабы 80,6 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;. Ұзындығы 4 км, енді жері 1,6 км, жағалау бойының ұзындығы 10,8 км. Солтүстігінде [[Ұзынкөл (көл, Қостанай облысы)|Ұзынкөл]], Жатқамбай, шығысында Саратовское көлдері бар. Суы қараша айының соңында қатып, сәуірде ериді. Жағалауына қамыс, бұталар өскен. Көлден Рудный кен орындарына канал тартылған.&lt;ref&gt;Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:&quot; Қазақ энциклопедиясы&quot; ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Қостанай ауданы көлдері]]</text>
      <sha1>m3fg5r1ogbjfw51c58dqathyefaowo9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Ислам Өзбекстанда</title>
    <ns>14</ns>
    <id>532430</id>
    <revision>
      <id>3063757</id>
      <parentid>2221326</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T11:33:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ДолбоЯщер</username>
        <id>78348</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>«[[Санат:Елдер бойынша ислам|Елдер бойынша ислам]]» деген санатты қосты ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="90" xml:space="preserve">[[Санат:Ислам Азияда]]
[[Санат:Елдер бойынша ислам]]</text>
      <sha1>nz2419hamaljdzhq89xlx43wt8s2wvf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Ислам Азияда</title>
    <ns>14</ns>
    <id>532434</id>
    <revision>
      <id>3063756</id>
      <parentid>2221333</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T11:32:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ДолбоЯщер</username>
        <id>78348</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>«[[Санат:Ислам|Ислам]]» деген санатты аластады; «[[Санат:Аймақтар бойынша ислам|Аймақтар бойынша ислам]]» деген санатты қосты ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="81" xml:space="preserve">[[Санат:Аймақтар бойынша ислам]]
[[Санат:Азия]]</text>
      <sha1>53hzcqh40od95eyt4ukauzyctjs3yuw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ирина Викторовна Чащина</title>
    <ns>0</ns>
    <id>533690</id>
    <revision>
      <id>3063565</id>
      <parentid>3063127</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:34:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Kasymov [[Чащина Ирина Викторовна]] бетін [[Ирина Викторовна Чащина]] бетіне жылжытты (айдатқыш қалдырмады)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4585" xml:space="preserve">{{Спортшы|есімі=Чащина Ирина Викторовна|жынысы=Әйел|азаматтығы={{RUS}}|туған күні=1982 жылы 8 сәуір|бойы=165 см|салмағы=51 кг|бапкерлері=Ирина Винер|суреті=[[File:Chaschina Irina 7.jpg|right|200px|thumb]]|сурет ені=200|сурет тақырыбы=Көркем гимнастикадан әлемнің және Еуропаның бірнеше дүркін чемпионы Ирина Чащина.|медальдары=Афина 2004, Олимпиада ойындары, Күміс медаль}}[[File:Överspagat.jpg|thumb|Ирина Чащина]]
'''Чащина Ирина Викторовна''' – (24 сәуір 1982 жыл, [[Омбы]] қаласы) – ресейлік спортшы, [[Көркем гимнастика|көркем гимнастиканың]] шоқ жұлдызы. Әлем чемпионы, 2004 жылғы ''[[Олимпиада ойындары|Олимпиада ойындарының]]'' күміс жүлдегері, көркем гимнастикадан спорт шебері.  

== Спорттағы өмірі ==
Алты жасынан бастап, көркем гимнастикамен шұғылданады.  Алғашқы жаттықтырушысы – [[Арайс Елена Николаевна]]. 4 жылдан кейін, ол Ресейдің еңбек сіңірген жаттықтырушысы – [[Штельбаумс Вера Ефремовнаның]] қол астында жаттығады. 12 жасынан бастап Ресей құрама командасының мүшесі болып, [[Москва ауылдық округі|Москва]] қаласында көптеген жиындардың қатысушысы атанған. Ең алғашқы жеңісі, [[Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы|ТМД]] Спартакиадасында алтын медальдің иегері атануы.  

1999 жылдың маусымынан бастап, Ирина Чащина, Вингер Иринаның қол астында жаттығады. Сол кездерден бастап, оның Ресей құрама командасында өнер көрсетуі бастау тапты.  

2004 жылы [[Афина|Афинада]] өткен  XXVIII жаздық  Олимпиада ойындарында Ирина күміс медальдін иегері атанды. 

== Халық қызметінде ==
26 жасынан бастап, Ирина Москва қаласындағы спорт және туризм орталығының басшысы болды. Ал 2011 жылдың 28 ақпанында, Ирина өз қалауымен жұмыстан шықты. 

==Спорттағы жетістіктері==
* 1999 жылы Испанияда өткен, бүкіл Еуропа чемпионатының бас жүлдегері.
* 1999 жылы, [[Жапония|Жапонияда]] өткен бүкіләлемдік жарыста Ресей құрама командасымен өнер көрсетуінде, алтын медаль иегері.
* Афинада өткен  XXVIII жаздық Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері.
* 2001 жылы Австралияда өткен жарыстың 1 орын жүлдегері. 
* 2001 жылы, [[Сан – Франциско|Сан – Францискода]], « Invitational»  атты халқаралық жарыстың  1 орын иегері.
* 2002 жылы Нидерландыда өткен халқаралық жарыста, скакалкамен өнер көрсетуде алтын медаль жүлдегері. 
* 2002 жылы [[Берлин|Берлинде]] өткен халқаралық жарыста, шеңбер және булавамен өнер көрсетуде алтын медаль иегері.

== Жеке өмірі ==
2001 жылдың аяғында, Ирина бизнесмен Евгений Архиповқа тұрмысқа шықты. Евгений Архипов [[Дмитрий Медведев|Дмитрий Медведевтің]] жан досы. Ирина мен Евгенийдің үйлену тойында, бас қонақ атағына Д.Медведев пен оның  жары ие болды.

== Дереккөздер ==

[[Санат:Ресей көркем гимнастикашылары]]</text>
      <sha1>t1fp13x1518hmf8r201pyoi3s9538r3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063567</id>
      <parentid>3063565</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:35:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4527" xml:space="preserve">{{Спортшы|есімі=Чащина Ирина Викторовна|жынысы=Әйел|азаматтығы={{RUS}}|туған күні=1982 жылы 8 сәуір|бойы=165 см|салмағы=51 кг|бапкерлері=Ирина Винер|суреті=Chaschina Irina 7.jpg|сурет ені=200|сурет тақырыбы=Көркем гимнастикадан әлемнің және Еуропаның бірнеше дүркін чемпионы Ирина Чащина.|медальдары=Афина 2004, Олимпиада ойындары, Күміс медаль}}[[File:Överspagat.jpg|thumb|Ирина Чащина]]
'''Ирина Викторовна Чащина''' – (24 сәуір 1982 жыл, [[Омбы]] қаласы) – ресейлік спортшы, [[Көркем гимнастика|көркем гимнастиканың]] шоқ жұлдызы. Әлем чемпионы, 2004 жылғы ''[[Олимпиада ойындары|Олимпиада ойындарының]]'' күміс жүлдегері, көркем гимнастикадан спорт шебері.  

== Спорттағы өмірі ==
Алты жасынан бастап, көркем гимнастикамен шұғылданады.  Алғашқы жаттықтырушысы – [[Арайс Елена Николаевна]]. 4 жылдан кейін, ол Ресейдің еңбек сіңірген жаттықтырушысы – [[Штельбаумс Вера Ефремовнаның]] қол астында жаттығады. 12 жасынан бастап Ресей құрама командасының мүшесі болып, [[Москва ауылдық округі|Москва]] қаласында көптеген жиындардың қатысушысы атанған. Ең алғашқы жеңісі, [[Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы|ТМД]] Спартакиадасында алтын медальдің иегері атануы.  

1999 жылдың маусымынан бастап, Ирина Чащина, Вингер Иринаның қол астында жаттығады. Сол кездерден бастап, оның Ресей құрама командасында өнер көрсетуі бастау тапты.  

2004 жылы [[Афина|Афинада]] өткен  XXVIII жаздық  Олимпиада ойындарында Ирина күміс медальдін иегері атанды. 

== Халық қызметінде ==
26 жасынан бастап, Ирина Москва қаласындағы спорт және туризм орталығының басшысы болды. Ал 2011 жылдың 28 ақпанында, Ирина өз қалауымен жұмыстан шықты. 

==Спорттағы жетістіктері==
* 1999 жылы Испанияда өткен, бүкіл Еуропа чемпионатының бас жүлдегері.
* 1999 жылы, [[Жапония|Жапонияда]] өткен бүкіләлемдік жарыста Ресей құрама командасымен өнер көрсетуінде, алтын медаль иегері.
* Афинада өткен  XXVIII жаздық Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері.
* 2001 жылы Австралияда өткен жарыстың 1 орын жүлдегері. 
* 2001 жылы, [[Сан – Франциско|Сан – Францискода]], « Invitational»  атты халқаралық жарыстың  1 орын иегері.
* 2002 жылы Нидерландыда өткен халқаралық жарыста, скакалкамен өнер көрсетуде алтын медаль жүлдегері. 
* 2002 жылы [[Берлин|Берлинде]] өткен халқаралық жарыста, шеңбер және булавамен өнер көрсетуде алтын медаль иегері.

== Жеке өмірі ==
2001 жылдың аяғында, Ирина бизнесмен Евгений Архиповқа тұрмысқа шықты. Евгений Архипов [[Дмитрий Медведев|Дмитрий Медведевтің]] жан досы. Ирина мен Евгенийдің үйлену тойында, бас қонақ атағына Д.Медведев пен оның жары ие болды.

[[Санат:Ресей көркем гимнастикашылары]]</text>
      <sha1>mdy2rokcwyhprr4idxlvx1o5wlnzo68</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063568</id>
      <parentid>3063567</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:35:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4511" xml:space="preserve">{{Спортшы|есімі=Чащина Ирина Викторовна|жынысы=Әйел|азаматтығы={{RUS}}|туған күні=24.04.1982|бойы=165 см|салмағы=51 кг|бапкерлері=Ирина Винер|суреті=Chaschina Irina 7.jpg|сурет ені=200|сурет тақырыбы=Көркем гимнастикадан әлемнің және Еуропаның бірнеше дүркін чемпионы Ирина Чащина.|медальдары=Афина 2004, Олимпиада ойындары, Күміс медаль}}[[File:Överspagat.jpg|thumb|Ирина Чащина]]
'''Ирина Викторовна Чащина''' – (24 сәуір 1982 жыл, [[Омбы]] қаласы) – ресейлік спортшы, [[Көркем гимнастика|көркем гимнастиканың]] шоқ жұлдызы. Әлем чемпионы, 2004 жылғы ''[[Олимпиада ойындары|Олимпиада ойындарының]]'' күміс жүлдегері, көркем гимнастикадан спорт шебері.  

== Спорттағы өмірі ==
Алты жасынан бастап, көркем гимнастикамен шұғылданады.  Алғашқы жаттықтырушысы – [[Арайс Елена Николаевна]]. 4 жылдан кейін, ол Ресейдің еңбек сіңірген жаттықтырушысы – [[Штельбаумс Вера Ефремовнаның]] қол астында жаттығады. 12 жасынан бастап Ресей құрама командасының мүшесі болып, [[Москва ауылдық округі|Москва]] қаласында көптеген жиындардың қатысушысы атанған. Ең алғашқы жеңісі, [[Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы|ТМД]] Спартакиадасында алтын медальдің иегері атануы.  

1999 жылдың маусымынан бастап, Ирина Чащина, Вингер Иринаның қол астында жаттығады. Сол кездерден бастап, оның Ресей құрама командасында өнер көрсетуі бастау тапты.  

2004 жылы [[Афина|Афинада]] өткен  XXVIII жаздық  Олимпиада ойындарында Ирина күміс медальдін иегері атанды. 

== Халық қызметінде ==
26 жасынан бастап, Ирина Москва қаласындағы спорт және туризм орталығының басшысы болды. Ал 2011 жылдың 28 ақпанында, Ирина өз қалауымен жұмыстан шықты. 

==Спорттағы жетістіктері==
* 1999 жылы Испанияда өткен, бүкіл Еуропа чемпионатының бас жүлдегері.
* 1999 жылы, [[Жапония|Жапонияда]] өткен бүкіләлемдік жарыста Ресей құрама командасымен өнер көрсетуінде, алтын медаль иегері.
* Афинада өткен  XXVIII жаздық Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері.
* 2001 жылы Австралияда өткен жарыстың 1 орын жүлдегері. 
* 2001 жылы, [[Сан – Франциско|Сан – Францискода]], « Invitational»  атты халқаралық жарыстың  1 орын иегері.
* 2002 жылы Нидерландыда өткен халқаралық жарыста, скакалкамен өнер көрсетуде алтын медаль жүлдегері. 
* 2002 жылы [[Берлин|Берлинде]] өткен халқаралық жарыста, шеңбер және булавамен өнер көрсетуде алтын медаль иегері.

== Жеке өмірі ==
2001 жылдың аяғында, Ирина бизнесмен Евгений Архиповқа тұрмысқа шықты. Евгений Архипов [[Дмитрий Медведев|Дмитрий Медведевтің]] жан досы. Ирина мен Евгенийдің үйлену тойында, бас қонақ атағына Д.Медведев пен оның жары ие болды.

[[Санат:Ресей көркем гимнастикашылары]]</text>
      <sha1>m4fcowzunvqfsz6eogjn3i1s6v672er</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сайран (метро бекеті)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>534462</id>
    <revision>
      <id>3063592</id>
      <parentid>3061562</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:18:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6352" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Сайран
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Sairan Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Алмалы ауданы]], [[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]]
|Ашылған күні  = [[18 сәуір]] [[2015 жыл|2015]]
|Жобалық атауы = 
|Түрі          = 
|Тереңдігі     = 11 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 104 м
|Платформалар ені = 15 м
|Сәулетшілер   = 
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]], [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский көшесі]], [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Сайран»''' — [[Алматы метросы]]ның 8-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Мәскеу (метро бекеті, Алматы)|Мәскеу]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан.

Бекет  2015 жылдың 18 сәуірінде пайдалануға берілді. [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылының]] бойында, [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский]] және [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев]] көшелерінің қиылысында орналасқан&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://forbes.kz/photostory/nazarbaev_otkryil_stantsii_metro_sayran_i_moskva_v_almatyi|title=Назарбаев открыл станции метро «Сайран» и «Москва» в Алматы|author=|date=18 сәуір 2015|work=|publisher=[[Forbes|Forbes Kazakhstan]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Бекет [[Сайран|аттас суқоймасының]] атымен аталған, ол бекеттен бір шақырым жерде орналасқан.

== Құрылысы ==
* ''2013 жылғы сәуір'' — айналма жолдың құрылысы жүріп жатты.
* ''2014 жылғы 1 желтоқсан'' — қала басшысы, Алматы қаласының әкімі барып көрді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.zakon.kz/4671973-stancii-sajjran-i-moskva-almatinskogo.html|title=Станции &quot;Сайран&quot; и &quot;Москва&quot; алматинского метро будут сданы в эксплуатацию в 2015 году только после испытаний|author=|date=1 желтоқсан 2014|work=|publisher=zakon.kz|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;
* ''2015 жылғы 18 сәуір'' — метро бекеті толықтай бітіп, пайдалануға берілді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://7kun.kz/8277/almatyda-zha-adan-eki-metro-beketi-ashyldy.html|title=Алматыда жаңадан екі метро бекеті ашылды|author=|date=|work=|publisher=7kun.kz|accessdate=|lang=}}{{Deadlink|date=September 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt;

== Іске қосылуы ==
[[Сурет:Сайран-бекеті-2022.jpg|200px|нобай|солға]]
Іске қосу 2014 жылғы 1 желтоқсанға жоспарланған, бірақ 2014 жылдың қыркүйек айында, ол 2015 жылдың басында өтеді деп хабарланды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/zapusk-novyih-stantsiy-metro-almatyi-perenositsya-na-2015-god-261405/|title=Запуск новых станций метро Алматы переносится на 2015 год|author=|date=8 қыркүйек 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Кейінірек, бекетті пайдалануға дәл уақытысында тапсырылатыны мәлім болды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/stantsii-metro-almatyi-moskva-i-sayran-otkroyut-1-dekabrya-260084/|title=Станции метро Алматы &quot;Москва&quot; и &quot;Сайран&quot; откроют 1 декабря|author=|date=12 тамыз 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Метро бекеті толықтай бітіп, 2015 жылы 18 сәуірде пайдалануға берілді.

== Архитектурасы ==
[[Сурет:Станция Сайран - Путевая стена.jpg|200px|нобай|Сайран метро бекетінің қабырғасы|солға]]
Бекет ашық түстермен безендірілген. Бағандар сарғыш гранитпен безендірілген. Жол қабырғаларында [[Таңбалы петроглифтері|Тамғалыға]] ұқсайтын кемпірқосақ пен петроглифтер бейнеленген. Дизайны Алматы маңындағы тарихи нысанға да, балалық шаққа  да қатысты безендірілген, бұл жақын маңдағы Н.Сац атындағы жас көрермендер театры және жазда тұрғындардың шомылатын орны - [[Сайран|Сайран су қоймасына]]  байланысты.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* [http://almapage4.blogspot.com/2007/12/blog-post.html Метро Алматыға қажет-ақ]
* [http://megapolis.kz/art/Almati_i_dorogi Транспорттық перспективалар] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131014103406/http://www.megapolis.kz/art/Almati_i_dorogi |date=2013-10-14 }}
* [http://www.metroalmaty.kz/?q=node/178 Қалаға 5 метро бекеті, тұрғындарға жұмыс орны]

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>c1miy0f8lwjd5z4miyj8kr5bjpu7nrq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063604</id>
      <parentid>3063592</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:49:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7054" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Сайран
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Sairan Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Алмалы ауданы]],&lt;br&gt;[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]]
|Ашылған күні  = [[18 сәуір]] [[2015 жыл|2015]]
|Жобалық атауы = 
|Түрі          = 
|Тереңдігі     = 11 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 110,3 м
|Платформалар ені = 15,2 м
|Сәулетшілер   = 
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]], [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский көшесі]], [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Сайран»''' — [[Алматы метросы]]ның 8-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Мәскеу (метро бекеті, Алматы)|Мәскеу]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан.

Бекет  2015 жылдың 18 сәуірінде пайдалануға берілді. [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылының]] бойында, [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский]] және [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев]] көшелерінің қиылысында орналасқан&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://forbes.kz/photostory/nazarbaev_otkryil_stantsii_metro_sayran_i_moskva_v_almatyi|title=Назарбаев открыл станции метро «Сайран» и «Москва» в Алматы|author=|date=18 сәуір 2015|work=|publisher=[[Forbes|Forbes Kazakhstan]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Бекет [[Сайран|аттас суқоймасының]] атымен аталған, ол бекеттен бір шақырым жерде орналасқан.

== Құрылысы ==
* ''2013 жылғы сәуір'' — айналма жолдың құрылысы жүріп жатты.
* ''2014 жылғы 1 желтоқсан'' — қала басшысы, Алматы қаласының әкімі барып көрді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.zakon.kz/4671973-stancii-sajjran-i-moskva-almatinskogo.html|title=Станции &quot;Сайран&quot; и &quot;Москва&quot; алматинского метро будут сданы в эксплуатацию в 2015 году только после испытаний|author=|date=1 желтоқсан 2014|work=|publisher=zakon.kz|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;
* ''2015 жылғы 18 сәуір'' — метро бекеті толықтай бітіп, пайдалануға берілді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://7kun.kz/8277/almatyda-zha-adan-eki-metro-beketi-ashyldy.html|title=Алматыда жаңадан екі метро бекеті ашылды|author=|date=|work=|publisher=7kun.kz|accessdate=|lang=}}{{Deadlink|date=September 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt;

== Іске қосылуы ==
[[Сурет:Сайран-бекеті-2022.jpg|200px|нобай|Сайран бекетінің кіреберісі|солға]]
Іске қосу 2014 жылғы 1 желтоқсанға жоспарланған, бірақ 2014 жылдың қыркүйек айында, ол 2015 жылдың басында өтеді деп хабарланды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/zapusk-novyih-stantsiy-metro-almatyi-perenositsya-na-2015-god-261405/|title=Запуск новых станций метро Алматы переносится на 2015 год|author=|date=8 қыркүйек 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Кейінірек, бекетті пайдалануға дәл уақытысында тапсырылатыны мәлім болды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/stantsii-metro-almatyi-moskva-i-sayran-otkroyut-1-dekabrya-260084/|title=Станции метро Алматы &quot;Москва&quot; и &quot;Сайран&quot; откроют 1 декабря|author=|date=12 тамыз 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Метро бекеті толықтай бітіп, 2015 жылы 18 сәуірде пайдалануға берілді.

== Архитектурасы мен безендірілуі ==
[[Сурет:Станция Сайран - Путевая стена.jpg|200px|нобай|Бекет қабырғасында Тамғалы петроглифтері мен кемпірқосақ бейнеленген|солға]]
Бекет ашық түстермен безендірілген. Бағандар сарғыш гранитпен безендірілген. Жол қабырғаларында [[Таңбалы петроглифтері|Тамғалыға]] ұқсайтын кемпірқосақ пен петроглифтер бейнеленген. Дизайны Алматы маңындағы тарихи нысанға да, балалық шаққа  да қатысты безендірілген, бұл жақын маңдағы [[Наталия Сац атындағы орыс мемлекеттік академиялық балалар мен жасөспірімдер театры|Н. Сац атындағы жас көрермендер театры]] және жазда тұрғындардың шомылатын орны — [[Сайран|Сайран су қоймасына]] байланысты.

== Жақын орналасқан нысандар ==
* «Темкен» медициналық орталығы
* [[Д. А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты|Д. А. Қонаев атындағы тау-кен істері институты]]
* М. Мақатаев атындағы №140 мектеп-гимназия
* «ADK» сауда ойын-сауық кешені
* [[Алматы сервис колледжі|Алматы мемлекеттік сервис және технология колледжі]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|title=«Сайран» бекеті|publisher=metroalmaty.kz|accessdate=|description=|deadlink=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220416044744/http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|archivedate=24-08-2022}}

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>6kv7qi2shsw6g8wy2ky7zy4e4sa7ndt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063605</id>
      <parentid>3063604</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:54:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7836" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Сайран
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Sairan Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Алмалы ауданы]],&lt;br&gt;[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]]
|Ашылған күні  = [[18 сәуір]] [[2015 жыл|2015]]
|Жобалық атауы = 
|Түрі          = 
|Тереңдігі     = 11 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 110,3 м
|Платформалар ені = 15,2 м
|Сәулетшілер   = 
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]], [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский көшесі]], [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Сайран»''' — [[Алматы метросы]]ның 8-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Мәскеу (метро бекеті, Алматы)|Мәскеу]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан.

[[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылының]] бойында, [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский]] және [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев]] көшелерінің қиылысында орналасқан&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://forbes.kz/photostory/nazarbaev_otkryil_stantsii_metro_sayran_i_moskva_v_almatyi|title=Назарбаев открыл станции метро «Сайран» и «Москва» в Алматы|author=|date=18 сәуір 2015|work=|publisher=[[Forbes|Forbes Kazakhstan]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Бекет [[Сайран|аттас суқоймасының]] атымен аталған, ол бекеттен бір шақырым жерде орналасқан.

== Құрылысы ==
* ''2013 жылғы сәуір'' — айналма жолдың құрылысы жүріп жатты.
* ''2014 жылғы 1 желтоқсан'' — қала басшысы, Алматы қаласының әкімі барып көрді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.zakon.kz/4671973-stancii-sajjran-i-moskva-almatinskogo.html|title=Станции &quot;Сайран&quot; и &quot;Москва&quot; алматинского метро будут сданы в эксплуатацию в 2015 году только после испытаний|author=|date=1 желтоқсан 2014|work=|publisher=zakon.kz|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;
* ''2015 жылғы 18 сәуір'' — метро бекеті толықтай бітіп, пайдалануға берілді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://7kun.kz/8277/almatyda-zha-adan-eki-metro-beketi-ashyldy.html|title=Алматыда жаңадан екі метро бекеті ашылды|author=|date=|work=|publisher=7kun.kz|accessdate=|lang=}}{{Deadlink|date=September 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt;

== Іске қосылуы ==
[[Сурет:Сайран-бекеті-2022.jpg|200px|нобай|Сайран бекетінің кіреберісі|солға]]
Іске қосу 2014 жылғы 1 желтоқсанға жоспарланған, бірақ 2014 жылдың қыркүйек айында, ол 2015 жылдың басында өтеді деп хабарланды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/zapusk-novyih-stantsiy-metro-almatyi-perenositsya-na-2015-god-261405/|title=Запуск новых станций метро Алматы переносится на 2015 год|author=|date=8 қыркүйек 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Кейінірек, бекетті пайдалануға дәл уақытысында тапсырылатыны мәлім болды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/stantsii-metro-almatyi-moskva-i-sayran-otkroyut-1-dekabrya-260084/|title=Станции метро Алматы &quot;Москва&quot; и &quot;Сайран&quot; откроют 1 декабря|author=|date=12 тамыз 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Метро бекеті толықтай бітіп, 2015 жылы 18 сәуірде пайдалануға берілді.

== Архитектурасы мен безендірілуі ==
[[Сурет:Станция Сайран - Путевая стена.jpg|200px|нобай|Бекет қабырғасында Тамғалы петроглифтері мен кемпірқосақ бейнеленген|солға]]
Бекет ашық түстермен безендірілген. Бағандар сарғыш гранитпен безендірілген. Жол қабырғаларында [[Таңбалы петроглифтері|Тамғалыға]] ұқсайтын кемпірқосақ пен петроглифтер бейнеленген. Дизайны Алматы маңындағы тарихи нысанға да, балалық шаққа  да қатысты безендірілген, бұл жақын маңдағы [[Наталия Сац атындағы орыс мемлекеттік академиялық балалар мен жасөспірімдер театры|Н. Сац атындағы жас көрермендер театры]] және жазда тұрғындардың шомылатын орны — [[Сайран|Сайран су қоймасына]] байланысты.

Ұсақ төселген бекет тереңдігі 11 метрді құрайтын платформаға дейін орналасқан, платформаның шет жағында орналасқан және бекеттің платформасымен әрбір вестибюль жағынан биіктігі  4,0 м баспалдақпен байланысқан, екі жерасты вестибюлінен тұрады.

Бекеттің вестибюльдеріне кіретін жерлері әрбір вестибюльге екі жер үстіндегі павильон арқылы қарастырылған. Әрбір павильон  биіктігі 6,8 метрден 8,3 метрге дейінгі екі эскалатор және баспалдақ арқылы вестибюльмен біріктірілген. 
  
== Жақын орналасқан нысандар ==
* «Темкен» медициналық орталығы
* [[Д. А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты|Д. А. Қонаев атындағы тау-кен істері институты]]
* М. Мақатаев атындағы №140 мектеп-гимназия
* «ADK» сауда ойын-сауық кешені
* [[Алматы сервис колледжі|Алматы мемлекеттік сервис және технология колледжі]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|title=«Сайран» бекеті|publisher=metroalmaty.kz|accessdate=|description=|deadlink=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220416044744/http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|archivedate=24-08-2022}}

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>b3zkgrdlcfkcx5elpod27myaqk0ujvg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063610</id>
      <parentid>3063605</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:10:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <comment>/* Іске қосылуы */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7836" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Сайран
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Sairan Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Алмалы ауданы]],&lt;br&gt;[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]]
|Ашылған күні  = [[18 сәуір]] [[2015 жыл|2015]]
|Жобалық атауы = 
|Түрі          = 
|Тереңдігі     = 11 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 110,3 м
|Платформалар ені = 15,2 м
|Сәулетшілер   = 
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]], [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский көшесі]], [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Сайран»''' — [[Алматы метросы]]ның 8-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Мәскеу (метро бекеті, Алматы)|Мәскеу]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан.

[[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылының]] бойында, [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский]] және [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев]] көшелерінің қиылысында орналасқан&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://forbes.kz/photostory/nazarbaev_otkryil_stantsii_metro_sayran_i_moskva_v_almatyi|title=Назарбаев открыл станции метро «Сайран» и «Москва» в Алматы|author=|date=18 сәуір 2015|work=|publisher=[[Forbes|Forbes Kazakhstan]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Бекет [[Сайран|аттас суқоймасының]] атымен аталған, ол бекеттен бір шақырым жерде орналасқан.

== Құрылысы ==
* ''2013 жылғы сәуір'' — айналма жолдың құрылысы жүріп жатты.
* ''2014 жылғы 1 желтоқсан'' — қала басшысы, Алматы қаласының әкімі барып көрді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.zakon.kz/4671973-stancii-sajjran-i-moskva-almatinskogo.html|title=Станции &quot;Сайран&quot; и &quot;Москва&quot; алматинского метро будут сданы в эксплуатацию в 2015 году только после испытаний|author=|date=1 желтоқсан 2014|work=|publisher=zakon.kz|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;
* ''2015 жылғы 18 сәуір'' — метро бекеті толықтай бітіп, пайдалануға берілді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://7kun.kz/8277/almatyda-zha-adan-eki-metro-beketi-ashyldy.html|title=Алматыда жаңадан екі метро бекеті ашылды|author=|date=|work=|publisher=7kun.kz|accessdate=|lang=}}{{Deadlink|date=September 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt;

== Іске қосылуы ==
[[Сурет:Сайран-бекеті-2022.jpg|250px|нобай|Сайран бекетінің кіреберісі|солға]]
Іске қосу 2014 жылғы 1 желтоқсанға жоспарланған, бірақ 2014 жылдың қыркүйек айында, ол 2015 жылдың басында өтеді деп хабарланды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/zapusk-novyih-stantsiy-metro-almatyi-perenositsya-na-2015-god-261405/|title=Запуск новых станций метро Алматы переносится на 2015 год|author=|date=8 қыркүйек 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Кейінірек, бекетті пайдалануға дәл уақытысында тапсырылатыны мәлім болды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/stantsii-metro-almatyi-moskva-i-sayran-otkroyut-1-dekabrya-260084/|title=Станции метро Алматы &quot;Москва&quot; и &quot;Сайран&quot; откроют 1 декабря|author=|date=12 тамыз 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Метро бекеті толықтай бітіп, 2015 жылы 18 сәуірде пайдалануға берілді.

== Архитектурасы мен безендірілуі ==
[[Сурет:Станция Сайран - Путевая стена.jpg|200px|нобай|Бекет қабырғасында Тамғалы петроглифтері мен кемпірқосақ бейнеленген|солға]]
Бекет ашық түстермен безендірілген. Бағандар сарғыш гранитпен безендірілген. Жол қабырғаларында [[Таңбалы петроглифтері|Тамғалыға]] ұқсайтын кемпірқосақ пен петроглифтер бейнеленген. Дизайны Алматы маңындағы тарихи нысанға да, балалық шаққа  да қатысты безендірілген, бұл жақын маңдағы [[Наталия Сац атындағы орыс мемлекеттік академиялық балалар мен жасөспірімдер театры|Н. Сац атындағы жас көрермендер театры]] және жазда тұрғындардың шомылатын орны — [[Сайран|Сайран су қоймасына]] байланысты.

Ұсақ төселген бекет тереңдігі 11 метрді құрайтын платформаға дейін орналасқан, платформаның шет жағында орналасқан және бекеттің платформасымен әрбір вестибюль жағынан биіктігі  4,0 м баспалдақпен байланысқан, екі жерасты вестибюлінен тұрады.

Бекеттің вестибюльдеріне кіретін жерлері әрбір вестибюльге екі жер үстіндегі павильон арқылы қарастырылған. Әрбір павильон  биіктігі 6,8 метрден 8,3 метрге дейінгі екі эскалатор және баспалдақ арқылы вестибюльмен біріктірілген. 
  
== Жақын орналасқан нысандар ==
* «Темкен» медициналық орталығы
* [[Д. А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты|Д. А. Қонаев атындағы тау-кен істері институты]]
* М. Мақатаев атындағы №140 мектеп-гимназия
* «ADK» сауда ойын-сауық кешені
* [[Алматы сервис колледжі|Алматы мемлекеттік сервис және технология колледжі]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|title=«Сайран» бекеті|publisher=metroalmaty.kz|accessdate=|description=|deadlink=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220416044744/http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|archivedate=24-08-2022}}

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>t2dtad43yfi3vuj01qye4s6t4jwmews</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063615</id>
      <parentid>3063610</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:25:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7799" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Сайран
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Sairan Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Алмалы ауданы]],&lt;br&gt;[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]]
|Ашылған күні  = [[18 сәуір]] [[2015 жыл|2015]]
|Жобалық атауы = 
|Түрі          = 
|Тереңдігі     = 11 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 110,3 м
|Платформалар ені = 15,2 м
|Сәулетшілер   = 
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]], [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский көшесі]], [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Сайран»''' — [[Алматы метросы]]ның 8-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Мәскеу (метро бекеті, Алматы)|Мәскеу]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан.

[[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылының]] бойында, [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский]] және [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев]] көшелерінің қиылысында орналасқан&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://forbes.kz/photostory/nazarbaev_otkryil_stantsii_metro_sayran_i_moskva_v_almatyi|title=Назарбаев открыл станции метро «Сайран» и «Москва» в Алматы|author=|date=18 сәуір 2015|work=|publisher=[[Forbes|Forbes Kazakhstan]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Бекет [[Сайран|аттас суқоймасының]] атымен аталған, ол бекеттен бір шақырым жерде орналасқан.

== Құрылысы ==
* ''2013 жылғы сәуір'' — айналма жолдың құрылысы жүріп жатты.
* ''2014 жылғы 1 желтоқсан'' — қала басшысы, Алматы қаласының әкімі барып көрді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.zakon.kz/4671973-stancii-sajjran-i-moskva-almatinskogo.html|title=Станции &quot;Сайран&quot; и &quot;Москва&quot; алматинского метро будут сданы в эксплуатацию в 2015 году только после испытаний|author=|date=1 желтоқсан 2014|work=|publisher=zakon.kz|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;
* ''2015 жылғы 18 сәуір'' — метро бекеті толықтай бітіп, пайдалануға берілді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://7kun.kz/8277/almatyda-zha-adan-eki-metro-beketi-ashyldy.html|title=Алматыда жаңадан екі метро бекеті ашылды|author=|date=|work=|publisher=7kun.kz|accessdate=|lang=}}{{Deadlink|date=September 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt;

== Іске қосылуы ==
[[Сурет:Сайран-бекеті-2022.jpg|250px|нобай|Сайран бекетінің кіреберісі|солға]]
Іске қосу 2014 жылғы 1 желтоқсанға жоспарланған, бірақ 2014 жылдың қыркүйек айында, ол 2015 жылдың басында өтеді деп хабарланды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/zapusk-novyih-stantsiy-metro-almatyi-perenositsya-na-2015-god-261405/|title=Запуск новых станций метро Алматы переносится на 2015 год|author=|date=8 қыркүйек 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Кейінірек, бекетті пайдалануға дәл уақытысында тапсырылатыны мәлім болды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/stantsii-metro-almatyi-moskva-i-sayran-otkroyut-1-dekabrya-260084/|title=Станции метро Алматы &quot;Москва&quot; и &quot;Сайран&quot; откроют 1 декабря|author=|date=12 тамыз 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Метро бекеті толықтай бітіп, 2015 жылы 18 сәуірде пайдалануға берілді.

== Техникалық сипаттамасы ==
Ұсақ төселген бекет тереңдігі 11 метрді құрайтын платформаға дейін орналасқан, платформаның шет жағында орналасқан және бекеттің платформасымен әрбір вестибюль жағынан биіктігі  4,0 м баспалдақпен байланысқан, екі жерасты вестибюлінен тұрады.

Бекеттің вестибюльдеріне кіретін жерлері әрбір вестибюльге екі жер үстіндегі павильон арқылы қарастырылған. Әрбір павильон  биіктігі 6,8 метрден 8,3 метрге дейінгі екі эскалатор және баспалдақ арқылы вестибюльмен біріктірілген.

== Архитектурасы мен безендірілуі ==
[[Сурет:Станция Сайран - Путевая стена.jpg|200px|нобай|Бекет қабырғасында Тамғалы петроглифтері мен кемпірқосақ бейнеленген|солға]]
Бекет ашық түстермен безендірілген. Бағандар сарғыш гранитпен безендірілген. Жол қабырғаларында [[Таңбалы петроглифтері|Тамғалыға]] ұқсайтын кемпірқосақ пен петроглифтер бейнеленген. Дизайны Алматы маңындағы тарихи нысанға да, балалық шаққа  да қатысты безендірілген, бұл жақын маңдағы [[Наталия Сац атындағы орыс мемлекеттік академиялық балалар мен жасөспірімдер театры|Н. Сац атындағы жас көрермендер театры]] және жазда тұрғындардың шомылатын орны — [[Сайран|Сайран су қоймасына]] байланысты.

== Жақын орналасқан нысандар ==
* «Темкен» медициналық орталығы
* [[Д. А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты]]
* М. Мақатаев атындағы №140 мектеп-гимназия
* «ADK» сауда ойын-сауық кешені
* [[Алматы сервис колледжі|Алматы мемлекеттік сервис және технология колледжі]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|title=«Сайран» бекеті|publisher=metroalmaty.kz|accessdate=|description=|deadlink=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220416044744/http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|archivedate=24-08-2022}}

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>8m9itajz0s7ob6j82hs7kbz31plj2q7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063616</id>
      <parentid>3063615</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:27:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7806" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Сайран
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Sairan Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Алмалы ауданы]],&lt;br&gt;[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]]
|Ашылған күні  = [[18 сәуір]] [[2015 жыл|2015]]
|Жобалық атауы = 
|Түрі          = 
|Тереңдігі     = 11 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 110,3 м
|Платформалар ені = 15,2 м
|Сәулетшілер   = 
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],&lt;br&gt;[[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский көшесі]],&lt;br&gt; [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Сайран»''' — [[Алматы метросы]]ның 8-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Мәскеу (метро бекеті, Алматы)|Мәскеу]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан.

[[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылының]] бойында, [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский]] және [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев]] көшелерінің қиылысында орналасқан&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://forbes.kz/photostory/nazarbaev_otkryil_stantsii_metro_sayran_i_moskva_v_almatyi|title=Назарбаев открыл станции метро «Сайран» и «Москва» в Алматы|author=|date=18 сәуір 2015|work=|publisher=[[Forbes|Forbes Kazakhstan]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Бекет [[Сайран|аттас суқоймасының]] атымен аталған, ол бекеттен бір шақырым жерде орналасқан.

== Құрылысы ==
* ''2013 жылғы сәуір'' — айналма жолдың құрылысы жүріп жатты.
* ''2014 жылғы 1 желтоқсан'' — қала басшысы, Алматы қаласының әкімі барып көрді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.zakon.kz/4671973-stancii-sajjran-i-moskva-almatinskogo.html|title=Станции &quot;Сайран&quot; и &quot;Москва&quot; алматинского метро будут сданы в эксплуатацию в 2015 году только после испытаний|author=|date=1 желтоқсан 2014|work=|publisher=zakon.kz|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;
* ''2015 жылғы 18 сәуір'' — метро бекеті толықтай бітіп, пайдалануға берілді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://7kun.kz/8277/almatyda-zha-adan-eki-metro-beketi-ashyldy.html|title=Алматыда жаңадан екі метро бекеті ашылды|author=|date=|work=|publisher=7kun.kz|accessdate=|lang=}}{{Deadlink|date=September 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt;

== Іске қосылуы ==
[[Сурет:Сайран-бекеті-2022.jpg|250px|нобай|Сайран бекетінің кіреберісі|солға]]
Іске қосу 2014 жылғы 1 желтоқсанға жоспарланған, бірақ 2014 жылдың қыркүйек айында, ол 2015 жылдың басында өтеді деп хабарланды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/zapusk-novyih-stantsiy-metro-almatyi-perenositsya-na-2015-god-261405/|title=Запуск новых станций метро Алматы переносится на 2015 год|author=|date=8 қыркүйек 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Кейінірек, бекетті пайдалануға дәл уақытысында тапсырылатыны мәлім болды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/stantsii-metro-almatyi-moskva-i-sayran-otkroyut-1-dekabrya-260084/|title=Станции метро Алматы &quot;Москва&quot; и &quot;Сайран&quot; откроют 1 декабря|author=|date=12 тамыз 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Метро бекеті толықтай бітіп, 2015 жылы 18 сәуірде пайдалануға берілді.

== Техникалық сипаттамасы ==
Ұсақ төселген бекет тереңдігі 11 метрді құрайтын платформаға дейін орналасқан, платформаның шет жағында орналасқан және бекеттің платформасымен әрбір вестибюль жағынан биіктігі  4,0 м баспалдақпен байланысқан, екі жерасты вестибюлінен тұрады.

Бекеттің вестибюльдеріне кіретін жерлері әрбір вестибюльге екі жер үстіндегі павильон арқылы қарастырылған. Әрбір павильон  биіктігі 6,8 метрден 8,3 метрге дейінгі екі эскалатор және баспалдақ арқылы вестибюльмен біріктірілген.

== Архитектурасы мен безендірілуі ==
[[Сурет:Станция Сайран - Путевая стена.jpg|200px|нобай|Бекет қабырғасында Тамғалы петроглифтері мен кемпірқосақ бейнеленген|солға]]
Бекет ашық түстермен безендірілген. Бағандар сарғыш гранитпен безендірілген. Жол қабырғаларында [[Таңбалы петроглифтері|Тамғалыға]] ұқсайтын кемпірқосақ пен петроглифтер бейнеленген. Дизайны Алматы маңындағы тарихи нысанға да, балалық шаққа  да қатысты безендірілген, бұл жақын маңдағы [[Наталия Сац атындағы орыс мемлекеттік академиялық балалар мен жасөспірімдер театры|Н. Сац атындағы жас көрермендер театры]] және жазда тұрғындардың шомылатын орны — [[Сайран|Сайран су қоймасына]] байланысты.

== Жақын орналасқан нысандар ==
* «Темкен» медициналық орталығы
* [[Д. А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты]]
* М. Мақатаев атындағы №140 мектеп-гимназия
* «ADK» сауда ойын-сауық кешені
* [[Алматы сервис колледжі|Алматы мемлекеттік сервис және технология колледжі]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|title=«Сайран» бекеті|publisher=metroalmaty.kz|accessdate=|description=|deadlink=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220416044744/http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|archivedate=24-08-2022}}

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>iu3njhegjc23877z2mq0lealqqrg59e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063617</id>
      <parentid>3063616</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:28:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7805" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Сайран
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Sairan Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Алмалы ауданы]],&lt;br&gt;[[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]]
|Ашылған күні  = [[18 сәуір]] [[2015 жыл|2015]]
|Жобалық атауы = 
|Түрі          = 
|Тереңдігі     = 11 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 110,3 м
|Платформалар ені = 15,2 м
|Сәулетшілер   = 
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],&lt;br&gt;[[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский көшесі]],&lt;br&gt;[[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Сайран»''' — [[Алматы метросы]]ның 8-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Алатау (метро бекеті)|Алатау]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Мәскеу (метро бекеті, Алматы)|Мәскеу]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан.

[[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылының]] бойында, [[Брусиловский атындағы көше (Алматы)|Брусиловский]] және [[Тілендиев көшесі (Алматы)|Тілендиев]] көшелерінің қиылысында орналасқан&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://forbes.kz/photostory/nazarbaev_otkryil_stantsii_metro_sayran_i_moskva_v_almatyi|title=Назарбаев открыл станции метро «Сайран» и «Москва» в Алматы|author=|date=18 сәуір 2015|work=|publisher=[[Forbes|Forbes Kazakhstan]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Бекет [[Сайран|аттас суқоймасының]] атымен аталған, ол бекеттен бір шақырым жерде орналасқан.

== Құрылысы ==
* ''2013 жылғы сәуір'' — айналма жолдың құрылысы жүріп жатты.
* ''2014 жылғы 1 желтоқсан'' — қала басшысы, Алматы қаласының әкімі барып көрді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.zakon.kz/4671973-stancii-sajjran-i-moskva-almatinskogo.html|title=Станции &quot;Сайран&quot; и &quot;Москва&quot; алматинского метро будут сданы в эксплуатацию в 2015 году только после испытаний|author=|date=1 желтоқсан 2014|work=|publisher=zakon.kz|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;
* ''2015 жылғы 18 сәуір'' — метро бекеті толықтай бітіп, пайдалануға берілді.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://7kun.kz/8277/almatyda-zha-adan-eki-metro-beketi-ashyldy.html|title=Алматыда жаңадан екі метро бекеті ашылды|author=|date=|work=|publisher=7kun.kz|accessdate=|lang=}}{{Deadlink|date=September 2021|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}&lt;/ref&gt;

== Іске қосылуы ==
[[Сурет:Сайран-бекеті-2022.jpg|250px|нобай|Сайран бекетінің кіреберісі|солға]]
Іске қосу 2014 жылғы 1 желтоқсанға жоспарланған, бірақ 2014 жылдың қыркүйек айында, ол 2015 жылдың басында өтеді деп хабарланды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/zapusk-novyih-stantsiy-metro-almatyi-perenositsya-na-2015-god-261405/|title=Запуск новых станций метро Алматы переносится на 2015 год|author=|date=8 қыркүйек 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Кейінірек, бекетті пайдалануға дәл уақытысында тапсырылатыны мәлім болды&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/stantsii-metro-almatyi-moskva-i-sayran-otkroyut-1-dekabrya-260084/|title=Станции метро Алматы &quot;Москва&quot; и &quot;Сайран&quot; откроют 1 декабря|author=|date=12 тамыз 2014|work=|publisher=[[Tengrinews.kz]]|accessdate=|lang=ru}}&lt;/ref&gt;. Метро бекеті толықтай бітіп, 2015 жылы 18 сәуірде пайдалануға берілді.

== Техникалық сипаттамасы ==
Ұсақ төселген бекет тереңдігі 11 метрді құрайтын платформаға дейін орналасқан, платформаның шет жағында орналасқан және бекеттің платформасымен әрбір вестибюль жағынан биіктігі  4,0 м баспалдақпен байланысқан, екі жерасты вестибюлінен тұрады.

Бекеттің вестибюльдеріне кіретін жерлері әрбір вестибюльге екі жер үстіндегі павильон арқылы қарастырылған. Әрбір павильон  биіктігі 6,8 метрден 8,3 метрге дейінгі екі эскалатор және баспалдақ арқылы вестибюльмен біріктірілген.

== Архитектурасы мен безендірілуі ==
[[Сурет:Станция Сайран - Путевая стена.jpg|200px|нобай|Бекет қабырғасында Тамғалы петроглифтері мен кемпірқосақ бейнеленген|солға]]
Бекет ашық түстермен безендірілген. Бағандар сарғыш гранитпен безендірілген. Жол қабырғаларында [[Таңбалы петроглифтері|Тамғалыға]] ұқсайтын кемпірқосақ пен петроглифтер бейнеленген. Дизайны Алматы маңындағы тарихи нысанға да, балалық шаққа  да қатысты безендірілген, бұл жақын маңдағы [[Наталия Сац атындағы орыс мемлекеттік академиялық балалар мен жасөспірімдер театры|Н. Сац атындағы жас көрермендер театры]] және жазда тұрғындардың шомылатын орны — [[Сайран|Сайран су қоймасына]] байланысты.

== Жақын орналасқан нысандар ==
* «Темкен» медициналық орталығы
* [[Д. А. Қонаев атындағы тау-кен ісі институты]]
* М. Мақатаев атындағы №140 мектеп-гимназия
* «ADK» сауда ойын-сауық кешені
* [[Алматы сервис колледжі|Алматы мемлекеттік сервис және технология колледжі]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|title=«Сайран» бекеті|publisher=metroalmaty.kz|accessdate=|description=|deadlink=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220416044744/http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/1185|archivedate=24-08-2022}}

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>j42egs68oluil4kuxi3rdw6pyhqocbr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Егіздер шоқжұлдызындағы жұлдыздар тізімі</title>
    <ns>0</ns>
    <id>541109</id>
    <revision>
      <id>3063512</id>
      <parentid>2305603</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:13:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23149" xml:space="preserve">{| class=&quot;wide wikitable sortable&quot; style=&quot;font-size: 85%; text-align: center;&quot;
 |-
 ! style=&quot;width: 11%;&quot; | Атауы
 ! style=&quot;width: 5%;&quot;  | [[Байер белгілеулері|Б]]
 ! style=&quot;width: 5%;&quot;  | [[Флемстида белгілеулері|Ф]]
 ! style=&quot;width: 5%;&quot;  | [[Генри Дрейпер каталогі|HD]]
 ! style=&quot;width: 5%;&quot;  | [[Hipparcos|HIP]]
 ! style=&quot;width: 8%;&quot;  | [[Тура шарықтау|RA]]
 ! style=&quot;width: 8%;&quot;  | [[Еңісу |Dec]]
 ! style=&quot;width: 6%;&quot;  | [[Салыстырмалы жұлдыздық шама|Сал.жұл.шама]]
 ! style=&quot;width: 6%;&quot;  | [[Абсолюттық жұлдызды шама |Абс.жұл.шама]]
 ! style=&quot;width: 6%;&quot;  | Қашықтық &lt;br /&gt;([[жарық жылы]])
 ! style=&quot;width: 6%;&quot;  | [[Спектральдық класс |Сп. класс]]
 ! class=&quot;unsortable&quot;  | Ескертулер
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[Поллукс (жұлдыз)|Поллукс]] || β || 78 || 62509 || 37826 || {{RA|07|45|19,36}} || {{DEC|+28|01|34,7}} || 1,16 || 1,09 || 34 || K0IIIvar || style=&quot;text-align: left;&quot; |[[Экзопланета]]сы бар [[Поллукс b|b]]
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[Кастор (жұлдыз) Кастор A]] || α || 66 || 60179 || 36850 || {{RA|07|34|36,00}} || {{DEC|+31|53|19,1}} || 1,58 || 0,59 || 52 || A2Vm ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[Альхена]] || γ || 24 || 47105 || 31681 || {{RA|06|37|42,70}} || {{DEC|+16|23|57,9}} || 1,93 || −0,60 || 105 || A0IV ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[μ Егіздер]] || μ || 13 || 44478 || 30343 || {{RA|06|22|57,59}} || {{DEC|+22|30|49,9}} || 2,87 || −1,39 || 232 || M3IIIvar || style=&quot;text-align: left;&quot; | Tejat Posterior
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[Кастор (жұлдыз)|Кастор B]] || α || 66 || 60178 || || {{RA|07|34|36,00}} || {{DEC|+31|53|19,0}} || 2,88 || || || ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[ε Егіздер]] || ε || 27 || 48329 || 32246 || {{RA|06|43|55,93}} || {{DEC|+25|07|52,2}} || 3,06 || −4,15 || 903 || A3mA6-A9 || style=&quot;text-align: left;&quot; | Мебсута
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[η Егіздер ]] || η || 7 || 42995 || 29655 || {{RA|06|14|52,70}} || {{DEC|+22|30|24,6}} || 3,31 || −1,84 || 349 || M3III || style=&quot;text-align: left;&quot; | Пропус
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[ξ Егіздер]] || ξ || 31 || 48737 || 32362 || {{RA|06|45|17,43}} || {{DEC|+12|53|45,8}} || 3,35 || 2,13 || 57 || F5IV || style=&quot;text-align: left;&quot; | Альзирр
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[δ Егіздер]] || δ || 55 || 56986 || 35550 || {{RA|07|20|07,39}} || {{DEC|+21|58|56,4}} || 3,50 || 2,22 || 59 || F0IV… || style=&quot;text-align: left;&quot; | Васат
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[κ Егіздер]] || κ || 77 || 62345 || 37740 || {{RA|07|44|26,87}} || {{DEC|+24|23|53,3}} || 3,57 || 0,35 || 143 || G8III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[λ Егіздер]] || λ || 54 || 56537 || 35350 || {{RA|07|18|05,61}} || {{DEC|+16|32|25,7}} || 3,58 || 1,27 || 94 || A3V… ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[θ Егіздер]] || θ || 34 || 50019 || 33018 || {{RA|06|52|47,34}} || {{DEC|+33|57|40,9}} || 3,60 || −0,30 || 197 || A3III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[ι Егіздер]] || ι || 60 || 58207 || 36046 || {{RA|07|25|43,68}} || {{DEC|+27|47|53,8}} || 3,78 || 0,85 || 126 || G9III+… ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[ζ Егіздер]] || ζ || 43 || 52973 || 34088 || {{RA|07|04|06,54}} || {{DEC|+20|34|13,1}} || 4,01 || −3,76 || 1168 || G3Ibv SB || style=&quot;text-align: left;&quot; | Мекбуда
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[υ Егіздер]] || υ || 69 || 60522 || 36962 || {{RA|07|35|55,37}} || {{DEC|+26|53|45,6}} || 4,06 || −0,28 || 240 || K5III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[ν Егіздер A]] || ν || 18 || 45542 || 30883 || {{RA|06|28|57,79}} || {{DEC|+20|12|43,8}} || 4,13 || −1,81 || 502 || B6III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[1 Егіздер]] || || 1 || 41116 || 28734 || {{RA|06|04|07,22}} || {{DEC|+23|15|49,1}} || 4,16 || 0,84 || 151 || G7III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[ρ Егіздер]] || ρ || 62 || 58946 || 36366 || {{RA|07|29|06,61}} || {{DEC|+31|47|02,7}} || 4,16 || 2,82 || 60 || F0V… ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[σ Егіздер]] || σ || 75 || 62044 || 37629 || {{RA|07|43|18,69}} || {{DEC|+28|53|02,7}} || 4,23 || 1,36 || 122 || K1III SB ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[τ Егіздер]] || τ || 46 || 54719 || 34693 || {{RA|07|11|08,39}} || {{DEC|+30|14|43,0}} || 4,41 || −0,42 || 302 || K2III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[30 Егіздер]] || || 30 || 48433 || 32249 || {{RA|06|43|59,29}} || {{DEC|+13|13|41,3}} || 4,49 || −0,15 || 276 || K1III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[38 Егіздер]] || e || 38 || 50635 || 33202 || {{RA|06|54|38,59}} || {{DEC|+13|10|40,9}} || 4,73 || 2,50 || 91 || F0Vp ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[ο Егіздер]] || ο || 71 || 61110 || 37265 || {{RA|07|39|09,96}} || {{DEC|+34|35|04,7}} || 4,89 || 1,46 || 158 || F3III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[81 Егіздер]] || g || 81 || 62721 || 37908 || {{RA|07|46|07,49}} || {{DEC|+18|30|36,6}} || 4,89 || −0,21 || 341 || K5III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[χ Егіздер]] || χ || || 66216 || 39424 || {{RA|08|03|31,10}} || {{DEC|+27|47|39,9}} || 4,94 || 0,45 || 258 || K2III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[φ Егіздер]] || φ || 83 || 64145 || 38538 || {{RA|07|53|29,84}} || {{DEC|+26|45|57,1}} || 4,97 || 0,51 || 254 || A3V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[65 Егіздер]] || b || 65 || 59148 || 36429 || {{RA|07|29|48,78}} || {{DEC|+27|54|58,3}} || 5,01 || −0,34 || 383 || K2III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[57 Егіздер]] || A || 57 || 57727 || 35846 || {{RA|07|23|28,55}} || {{DEC|+25|03|02,2}} || 5,04 || 1,67 || 154 || G8III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[74 Егіздер]] || f || 74 || 61338 || 37300 || {{RA|07|39|28,59}} || {{DEC|+17|40|28,3}} || 5,04 || −1,02 || 532 || M0III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[51 Егіздер]] || || 51 || 55383 || 34909 || {{RA|07|13|22,27}} || {{DEC|+16|09|32,6}} || 5,07 || −1,59 || 700 || K3V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[64 Егіздер]] || || 64 || 59037 || 36393 || {{RA|07|29|20,46}} || {{DEC|+28|07|06,3}} || 5,07 || 1,58 || 163 || A4V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[56 Егіздер]] || || 56 || 57423 || 35699 || {{RA|07|21|56,90}} || {{DEC|+20|26|37,4}} || 5,09 || −0,50 || 428 || M0III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 52960]] || || || 52960 || 34033 || {{RA|07|03|38,07}} || {{DEC|+10|57|06,6}} || 5,14 || −1,65 || 743 || K3III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[π Егіздер]] || π || 80 || 62898 || 38016 || {{RA|07|47|30,34}} || {{DEC|+33|24|56,8}} || 5,14 || −1,04 || 562 || M0III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[26 Егіздер]] || || 26 || 48097 || 32104 || {{RA|06|42|24,32}} || {{DEC|+17|38|43,9}} || 5,20 || 2,05 || 139 || A2V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[ω Егіздер]] || ω || 42 || 52497 || 33927 || {{RA|07|02|24,78}} || {{DEC|+24|12|55,6}} || 5,20 || −3,33 || 1655 || G5II ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[63 Егіздер]] || || 63 || 58728 || 36238 || {{RA|07|27|44,39}} || {{DEC|+21|26|44,0}} || 5,20 || 2,54 || 111 || F5IV-V… ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[68 Егіздер]] || || 68 || 60107 || 36760 || {{RA|07|33|36,50}} || {{DEC|+15|49|36,1}} || 5,27 || −0,03 || 375 || A1Vn ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[36 Егіздер]] || d || 36 || 49908 || 32921 || {{RA|06|51|33,05}} || {{DEC|+21|45|40,4}} || 5,28 || −0,77 || 529 || A2V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[76 Егіздер]] || c || 76 || 62285 || 37704 || {{RA|07|44|06,92}} || {{DEC|+25|47|03,2}} || 5,30 || −1,01 || 595 || K5III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 60318]] || || || 60318 || 36896 || {{RA|07|35|08,82}} || {{DEC|+30|57|39,3}} || 5,34 || 0,50 || 302 || K0III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[85 Егіздер]] || || 85 || 64648 || 38722 || {{RA|07|55|39,90}} || {{DEC|+19|53|02,6}} || 5,38 || 0,29 || 339 || A0Vs ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[28 Егіздер]] || || 28 || 48450 || 32311 || {{RA|06|44|45,46}} || {{DEC|+28|58|15,6}} || 5,42 || −0,79 || 570 || K4III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 59686]] || || || 59686 || 36616 || {{RA|07|31|48,37}} || {{DEC|+17|05|10,4}} || 5,45 || 0,62 || 302 || K2III || style=&quot;text-align: left;&quot; | имеет [[Экзопланета|планету]] [[HD 59686 b|b]]
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[45 Егіздер]] || || 45 || 54131 || 34440 || {{RA|07|08|22,04}} || {{DEC|+15|55|51,3}} || 5,47 || 0,61 || 305 || G8III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 53329]] || || || 53329 || 34267 || {{RA|07|06|11,63}} || {{DEC|+34|28|26,7}} || 5,55 || 0,69 || 305 || G8IV ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 61913]] || || || 61913 || 37521 || {{RA|07|42|03,22}} || {{DEC|+14|12|30,7}} || 5,55 || −1,93 || 1022 || M3Sv ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 46374]] || || || 46374 || 31277 || {{RA|06|33|36,17}} || {{DEC|+14|09|19,3}} || 5,57 || 1,10 || 256 || K2III: ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[70 Егіздер]] || || 70 || 60986 || 37204 || {{RA|07|38|32,84}} || {{DEC|+35|02|54,5}} || 5,58 || 0,72 || 306 || K0III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[35 Егіздер]] || || 35 || 49738 || 32814 || {{RA|06|50|25,50}} || {{DEC|+13|24|47,5}} || 5,68 || −2,64 || 1502 || K3III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 49968]] || || || 49968 || 32968 || {{RA|06|52|00,01}} || {{DEC|+23|36|06,3}} || 5,68 || −0,30 || 513 || K5III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 49380]] || || || 49380 || 32740 || {{RA|06|49|41,34}} || {{DEC|+32|36|24,8}} || 5,72 || 0,85 || 307 || K3II ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[41 Егіздер]] || || 41 || 52005 || 33715 || {{RA|07|00|15,82}} || {{DEC|+16|04|44,4}} || 5,73 || −5,53 || 5821 || K3Ib ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[37 Егіздер]] || || 37 || 50692 || 33277 || {{RA|06|55|18,69}} || {{DEC|+25|22|32,3}} || 5,74 || 4,55 || 56 || G0V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[3 Егіздер]] || || 3 || 42087 || 29225 || {{RA|06|09|43,99}} || {{DEC|+23|06|48,5}} || 5,75 || || || B2,5Ib ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[47 Егіздер]] || || 47 || 54801 || 34722 || {{RA|07|11|23,08}} || {{DEC|+26|51|24,0}} || 5,75 || 0,36 || 390 || A4IV ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[53 Егіздер]] || || 53 || 55870 || 35152 || {{RA|07|15|57,18}} || {{DEC|+27|53|50,7}} || 5,75 || −1,85 || 1079 || M1III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[59 Егіздер]] || || 59 || 57927 || 35941 || {{RA|07|24|33,44}} || {{DEC|+27|38|16,1}} || 5,77 || 1,73 || 209 || F0:III: ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 52556]] || || || 52556 || 33914 || {{RA|07|02|17,49}} || {{DEC|+15|20|09,8}} || 5,78 || −0,70 || 644 || K1III: ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 61885]] || || || 61885 || 37508 || {{RA|07|41|51,87}} || {{DEC|+13|28|49,8}} || 5,79 || −1,12 || 786 || M2III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[5 Егіздер]] || || 5 || 42398 || 29379 || {{RA|06|11|32,31}} || {{DEC|+24|25|13,4}} || 5,83 || −0,99 || 753 || K0III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[52 Егіздер]] || || 52 || 55621 || 35025 || {{RA|07|14|41,94}} || {{DEC|+24|53|06,7}} || 5,84 || 0,77 || 337 || M1IIIvar ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[48 Егіздер]] || || 48 || 55052 || 34819 || {{RA|07|12|26,39}} || {{DEC|+24|07|43,3}} || 5,85 || 0,70 || 349 || F5IV ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 52609]] || || || 52609 || 33937 || {{RA|07|02|33,29}} || {{DEC|+16|40|28,1}} || 5,86 || −2,99 || 1918 || M2III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[33 Егіздер]] || || 33 || 49606 || 32753 || {{RA|06|49|49,85}} || {{DEC|+16|12|10,5}} || 5,87 || −1,40 || 926 || B7III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 51000]] || || || 51000 || 33421 || {{RA|06|57|00,54}} || {{DEC|+33|40|51,7}} || 5,91 || 0,55 || 385 || G5III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 42049]] || || || 42049 || 29196 || {{RA|06|09|32,44}} || {{DEC|+22|11|25,0}} || 5,93 || −5,45 || 6151 || K4III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 52711]] || || || 52711 || 34017 || {{RA|07|03|30,35}} || {{DEC|+29|20|20,7}} || 5,93 || 4,53 || 62 || G4V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 61603]] || || || 61603 || 37428 || {{RA|07|40|58,52}} || {{DEC|+23|01|06,8}} || 5,93 || −2,42 || 1523 || K5 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 53686]] || || || 53686 || 34358 || {{RA|07|07|22,41}} || {{DEC|+34|00|33,7}} || 5,94 || −0,66 || 681 || K4III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[61 Егіздер]] || || 61 || 58579 || 36156 || {{RA|07|26|56,33}} || {{DEC|+20|15|27,3}} || 5,94 || 0,47 || 405 || F2Vn ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 52554]] || || || 52554 || 33929 || {{RA|07|02|25,52}} || {{DEC|+17|45|19,6}} || 5,96 || −2,13 || 1353 || M1,5 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 47575]] || || || 47575 || 31876 || {{RA|06|39|47,73}} || {{DEC|+12|58|58,1}} || 5,99 || 1,25 || 289 || A2V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[44 Егіздер]] || || 44 || 53257 || 34182 || {{RA|07|05|18,37}} || {{DEC|+22|38|14,9}} || 6,00 || 0,17 || 478 || B8Vn ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 52976]] || || || 52976 || 34055 || {{RA|07|03|51,60}} || {{DEC|+12|35|39,3}} || 6,01 || −1,93 || 1264 || K5 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 63889]] || || || 63889 || 38394 || {{RA|07|51|56,80}} || {{DEC|+19|19|30,6}} || 6,03 || 0,50 || 415 || K1III: ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 40589]] || || || 40589 || 28500 || {{RA|06|01|00,45}} || {{DEC|+27|34|20,5}} || 6,04 || −4,73 || 4657 || B9Iab ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 44927]] || || || 44927 || 30570 || {{RA|06|25|32,94}} || {{DEC|+23|19|38,0}} || 6,05 || −0,19 || 578 || A2Vn ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 61859]] || || || 61859 || 37580 || {{RA|07|42|43,61}} || {{DEC|+34|00|00,8}} || 6,05 || 2,36 || 178 || F7V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 63589]] || || || 63589 || 38319 || {{RA|07|51|02,37}} || {{DEC|+33|14|01,1}} || 6,06 || 2,04 || 208 || A2m ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 63352]] || || || 63352 || 38147 || {{RA|07|49|01,81}} || {{DEC|+13|22|18,8}} || 6,07 || −0,46 || 660 || K0 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[8 Егіздер]] || || 8 || 43261 || 29789 || {{RA|06|16|19,05}} || {{DEC|+23|58|12,2}} || 6,09 || 0,46 || 436 || G8III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 47358]] || || || 47358 || 31813 || {{RA|06|39|05,29}} || {{DEC|+22|01|51,4}} || 6,09 || 0,54 || 419 || G9III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 61295]] || || || 61295 || 37339 || {{RA|07|39|54,10}} || {{DEC|+32|00|35,4}} || 6,16 || 1,53 || 275 || F6II ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[58 Егіздер]] || || 58 || 57744 || 35842 || {{RA|07|23|28,15}} || {{DEC|+22|56|43,6}} || 6,17 || 1,27 || 312 || A1V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 45951]] || || || 45951 || 31067 || {{RA|06|31|10,03}} || {{DEC|+16|56|19,1}} || 6,18 || || || K2III… ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 61219]] || || || 61219 || 37269 || {{RA|07|39|12,01}} || {{DEC|+24|13|21,1}} || 6,18 || 0,56 || 435 || A2V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[82 Егіздер]] || || 82 || 63208 || 38106 || {{RA|07|48|33,65}} || {{DEC|+23|08|27,5}} || 6,18 || −1,36 || 1052 || G2III+… ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 56386]] || || || 56386 || 35345 || {{RA|07|18|04,09}} || {{DEC|+30|57|21,3}} || 6,19 || −0,18 || 612 || A0Vn ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[39 Егіздер]] || || 39 || 51530 || 33595 || {{RA|06|58|47,52}} || {{DEC|+26|04|51,1}} || 6,20 || 2,82 || 155 || F8Vbwvar ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[16 Егіздер]] || || 16 || 45394 || 30769 || {{RA|06|27|56,69}} || {{DEC|+20|29|46,6}} || 6,22 || 0,13 || 538 || A2Vs ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 59059]] || || || 59059 || 36340 || {{RA|07|28|47,26}} || {{DEC|+15|06|35,5}} || 6,23 || −0,63 || 769 || B9IV ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 61630]] || || || 61630 || 37404 || {{RA|07|40|47,19}} || {{DEC|+13|46|16,6}} || 6,23 || −1,28 || 1035 || K0 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[9 Егіздер]] || || 9 || 43384 || 29840 || {{RA|06|16|58,71}} || {{DEC|+23|44|27,3}} || 6,24 || −2,79 || 2090 || B3Ia ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 45506]] || || || 45506 || 30815 || {{RA|06|28|28,11}} || {{DEC|+16|14|18,6}} || 6,24 || 2,19 || 210 || G5 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 62141]] || || || 62141 || 37636 || {{RA|07|43|22,20}} || {{DEC|+22|23|58,0}} || 6,25 || 1,38 || 307 || K0III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[20 Егіздер]] || || 20 || 46136 || 31158 || {{RA|06|32|18,52}} || {{DEC|+17|47|03,4}} || 6,26 || 1,08 || 354 || F6V… ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 51330]] || || || 51330 || 33465 || {{RA|06|57|25,59}} || {{DEC|+11|54|27,2}} || 6,26 || −5,25 || 6520 || F2Ib-II ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 47863]] || || || 47863 || 32020 || {{RA|06|41|21,94}} || {{DEC|+16|23|51,6}} || 6,28 || −0,63 || 786 || A1V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 53899]] || || || 53899 || 34428 || {{RA|07|08|13,28}} || {{DEC|+33|49|56,8}} || 6,31 || −0,75 || 840 || K1 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 44234]] || || || 44234 || 30218 || {{RA|06|21|25,91}} || {{DEC|+17|45|49,0}} || 6,32 || 0,78 || 417 || G9:III: ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 44780]] || || || 44780 || 30501 || {{RA|06|24|43,75}} || {{DEC|+25|02|55,4}} || 6,35 || −0,68 || 832 || K2III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 49059]] || || || 49059 || 32539 || {{RA|06|47|23,46}} || {{DEC|+18|11|36,8}} || 6,35 || 0,74 || 431 || A2V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[141 Егіздер]] || || 141 || 40724 || 28561 || {{RA|06|01|41,63}} || {{DEC|+22|24|03,8}} || 6,36 || 0,09 || 584 || B8V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 58898]] || || || 58898 || 36325 || {{RA|07|28|39,89}} || {{DEC|+27|33|10,4}} || 6,36 || 1,39 || 321 || K2III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 61035]] || || || 61035 || 37165 || {{RA|07|38|14,36}} || {{DEC|+24|21|37,4}} || 6,37 || 3,01 || 153 || F0 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[19 Егіздер]] || || 19 || 46031 || 31105 || {{RA|06|31|37,44}} || {{DEC|+15|54|12,7}} || 6,38 || 1,33 || 334 || A8V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 56176]] || || || 56176 || 35253 || {{RA|07|17|03,36}} || {{DEC|+26|41|23,3}} || 6,38 || 1,59 || 296 || G7IV ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[40 Егіздер]] || || 40 || 51688 || 33650 || {{RA|06|59|27,94}} || {{DEC|+25|54|51,1}} || 6,40 || −1,43 || 1199 || B8III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 47415]] || || || 47415 || 31850 || {{RA|06|39|31,47}} || {{DEC|+24|35|59,8}} || 6,43 || 3,70 || 115 || F8IV ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 54563]] || || || 54563 || 34608 || {{RA|07|10|06,79}} || {{DEC|+21|14|53,3}} || 6,43 || 3,11 || 150 || G9V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 47020]] || || || 47020 || 31650 || {{RA|06|37|27,29}} || {{DEC|+24|35|27,0}} || 6,44 || 0,33 || 543 || A3V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[25 Егіздер]] || || 25 || 47731 || 32019 || {{RA|06|41|20,90}} || {{DEC|+28|11|47,9}} || 6,45 || −1,73 || 1411 || G5Ib ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 57049]] || || || 57049 || 35548 || {{RA|07|20|06,84}} || {{DEC|+15|08|34,7}} || 6,45 || −1,18 || 1094 || A2Vn ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 55130]] || || || 55130 || 34860 || {{RA|07|12|49,08}} || {{DEC|+27|13|30,2}} || 6,46 || 3,24 || 144 || F8V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[32 Егіздер]] || || 32 || 48843 || 32404 || {{RA|06|45|54,20}} || {{DEC|+12|41|36,8}} || 6,47 || −1,25 || 1140 || A9III ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 53744]] || || || 53744 || 34367 || {{RA|07|07|24,88}} || {{DEC|+28|10|36,1}} || 6,47 || 0,34 || 549 || B9V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 58050]] || || || 58050 || 35933 || {{RA|07|24|27,65}} || {{DEC|+15|31|01,9}} || 6,47 || −4,40 || 4866 || B2Ve ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 54986]] || || || 54986 || 34763 || {{RA|07|11|46,84}} || {{DEC|+16|58|35,1}} || 6,50 || −1,14 || 1098 || K5 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[6 Егіздер]] || || 6 || 42543 || 29450 || {{RA|06|12|19,10}} || {{DEC|+22|54|30,7}} || 6,51 || −4,09 || 4289 || M1Ia-ab ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[79 Егіздер]] || || 79 || 62510 || 37811 || {{RA|07|45|09,34}} || {{DEC|+20|18|57,8}} || 6,53 || 0,78 || 460 || A1V ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[15 Егіздер A]] || || 15 || 45352 || 30757 || {{RA|06|27|46,58}} || {{DEC|+20|47|22,6}} || 6,54 || 0,31 || 575 || K0 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[10 Егіздер]] || || 10 || 43740 || 30003 || {{RA|06|18|54,43}} || {{DEC|+23|36|11,9}} || 6,58 || −0,34 || 789 || G5 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[2 Егіздер]] || || 2 || 41543 || 28969 || {{RA|06|06|48,66}} || {{DEC|+23|38|19,0}} || 6,67 || −0,45 || 867 || K0 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[23 Егіздер]] || || 23 || 46781 || 31525 || {{RA|06|36|02,12}} || {{DEC|+16|47|49,5}} || 6,73 || 2,25 || 257 || F5 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[HD 50554]] || || || 50554 || 33212 || {{RA|06|54|42,83}} || {{DEC|+24|14|44,0}} || 6,86 || 4,40 || 101 || F8V || style=&quot;text-align: left;&quot; | [[Экзопланета]]сы бар [[HD 50554 b|b]]
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[4 Егіздер]] || || 4 || 42216 || 29288 || {{RA|06|10|29,94}} || {{DEC|+22|59|52,4}} || 6,88 || −0,21 || 853 || B9 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[11 Егіздерв]] || || 11 || 43818 || 30046 || {{RA|06|19|19,30}} || {{DEC|+23|28|09,9}} || 6,91 || −2,28 || 2248 || B0II ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[12 Егіздер]] || || 12 || 43836 || 30049 || {{RA|06|19|22,52}} || {{DEC|+23|16|28,2}} || 6,95 || −5,15 || 8579 || A0II ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[49 Егіздер]] || || 49 || 55156 || 34861 || {{RA|07|12|49,38}} || {{DEC|+25|44|55,3}} || 7,05 || −0,01 || 842 || A0 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[R Егіздер]] || || || 53791 || || {{RA|07|07|21,40}} || {{DEC|+22|42|13,0}} || 7,68 || || || ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[ν Егіздер B]] || ν || 18 || 257937 || || {{RA|06|28|53,70}} || {{DEC|+20|14|20,0}} || 8,00 || || || ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[15 Егіздер]] || || 15 || 257498 || 30756 || {{RA|06|27|45,94}} || {{DEC|+20|46|59,6}} || 8,59 || 7,31 || 59 || G0 ||
 |-
 | style=&quot;text-align: left;&quot; | [[BD+20°1790]] || || || || || {{RA|07|23|43,59}} || {{DEC|+20|24|58,7}} || 9,93 || 7,86 || 85 || K5Ve || style=&quot;text-align: left;&quot; | [[Экзопланета]]сы бар [[BD+20°1790 b|b]]
 |}

[[Санат:Астрономия]]
[[Санат:Жұлдыздар тізімі]]
[[Санат:Ғарыш]]</text>
      <sha1>07o22ymf9o7ptlc7ui5y30okv6m1b7u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қаракерей</title>
    <ns>0</ns>
    <id>546148</id>
    <revision>
      <id>3063755</id>
      <parentid>3026136</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T11:30:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Uvuvwevwevwobae Onyetenvewve Ugwemubwem Ocac</username>
        <id>122497</id>
      </contributor>
      <comment>/* Тұлғалар */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4526" xml:space="preserve">'''Қаракерей''' — [[Орта жүз]] [[Найман]] тайпасының руы&lt;ref&gt;Қазақ Совет Энциклопедиясы, бас редакторы М.Қ.Қаратаев, Алматы, 1972 ж. 1-том&lt;/ref&gt;. ''Ұраны – Қаптағай!, Қабанбай!; Таңбасы – Бақан, Мүйіз, Шөміш''
[[File:Қаракерей руы.jpg|thumb|Қаракерей [[ру]]ының [[шежіре]]сі]]

== Шежіре ==
Шежіре деректеріне қарағанда, Қаракерей құрамына Қожамбет, Мұрын, Ақымбет, Ерсары, Сыбан, Қыржы, Байжігіт, Жастабан, Шүрентай, Тоқпақ, Тума, Ақнайман, Семізнайман, Болатшы, Тайлақ, Жайнақ, Балқабет атты рулық топтар мен аталар кіреді. 

Қаракерейлердің негізгі тобы Қазан революциясына дейін Зайсан уезін, біразы Семей, Өскемен және Лепсі уездерін мекендеген.
== Өнеркәсіп ==
Негізгі кәсібі мал өсіру, аздап суармалы егіншілік болған, Ертіс өзені мен Зайсан көлінің жағасындағы жатақтар балық аулау кәсібімен айналысқан. 
== Таңбасы мен Ұраны ==
Қаракерейден сыбан тобынан [[Ақтамберді Сарыұлы|Ақтамберді жырау]] және әйгілі Қаракерей [[Қабанбай батыр]] шыққан. Оның есімі Қаракерей руының ұранына айналған. Рулық таңбасы - ''Мүйіз''.

== Тұлғалар ==
# [[Байжігіт]]
# [[Мәмбет би Бұлғақұлы|Мәмбет]]
# [[Қабанбай батыр]] Байжігіт
# [[Мұстафа Өзтүрiк]] Байжігіт
# [[Отыншы Әлжанов]]
# [[Қайрат Тұрлыханов]] Сыбан
# [[Дәулет Болатұлы Тұрлыханов]] Сыбан
# [[Сапарғали Әлімбетов]] Байыс 
# [[Боранбай Қалқаманұлы]] Байыс 
# [[Ізғұтты Мұхамеджанұлы]] Мұрын
# [[Боранбай Қалқаманұлы]] Байыс
# [[Бағаналы Саятүлеков]] Жұмық 
# [[Ізғұтты Мұхамеджанұлы]]  Мұрын
# [[Көкбай Жанатайұлы]] Мұрын
# [[Санжар Сейітжафарұлы Асфендиаров]] Сыбан
# [[Жақыпбек Малдыбаев]] Байыс
# [[Байжігіт Тоқтарқожаұлы]]
# [[Тана (Тана мырза) Тілеміс ұлы]]
# [[Бекбосын Домбайұлы]] Семіз
# [[Шынқожа Базарқұлұлы]] Тума
# [[Қасым Қайсенов]]
# [[Есберді батыр]] Қожанбет
# [[Жарылғап Байшораұлы]]
# [[Шатақ Есенбайұлы]] жалмамбет 
# [[Шағыр батыр]] қара қожамбет 
# [[Құттыбай]] би Сыбан
# [[Ақтайлақ Байғараұлы]] Сыбан
# [[Сасан Мыңбайұлы]]  (Байжігіт)
# [[Ахмет Ишан Оразайұлы]] Ақтас 
# [[Әріп Тәңірбергенов]] '''Әріп ақын''' Сыбан 
# [[Балтабек Байсұлтанұлы]] Қожан 
# [[Бейсенбі Дөненбайұлы]]
# [[Көлбай Төгісов]] (Байжігіт)
# [[Төлеубек Мұхамеджанұлы Аралбай]] Мұрын
# [[Есенсары Құнанбайұлы]] Семіз-Найман
# [[Кәрібай Тұңғатарұлы]] 
# [[Түбек Есенқұлов]] Сыбан
# [[Ырғызбай Досқанаұлы]] Қыржы
# [[Сабырбай Ақтайлақұлы]] Сыбан 
# [[Түбек Байқошқарұлы]] Сыбан
# [[Қуандық Сабырбайқызы]] Сыбан
# [[Шөрек Батыр]] Байғана
# [[Ақнайман жаман батыр|Ақнайман Жаман батыр]] Ақнайман
# [[Шатақ Есенбайұлы]] Жалмамбет
# [[Кешірім Бозтаев]] Мұрын
# [[Сәкен Кәрімұлы Тұрысбеков]]
# [[Омар Жәлелұлы]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{бастама}}

{{Қазақ рулары}}
[[Санат:Қазақ рулары]]</text>
      <sha1>5g5kxo01m6zm08m92d42h4hl5q9xyu9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Акимовка (Павлодар облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>558878</id>
    <revision>
      <id>3063643</id>
      <parentid>2496031</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:00:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2515" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан |статусы=ауыл|атауы=Акимовка|сурет=|әкімшілік күйі=|елтаңба=|ту=|елтаңба сипаттамасы=|ту сипаттамасы=|елтаңба ені=|ту ені=|lat_deg=52.611349|lat_min=|lat_sec=|lon_deg=77.339042|lon_min=|lon_sec=|CoordAddon=|CoordScale=25000|ел картасы=|облыс картасы=|аудан картасы=|ел картасының өлшемi=|облыс картасының өлшемi=|аудан картасының өлшемi=|облысы=Павлодар облысы|кестедегі облыс=|ауданы=Павлодар ауданы|кестедегі аудан=|ішкі бөлінісі=|әкімі=|құрылған уақыты=|алғашқы дерек=|бұрынғы атаулары=|статус алуы=|жер аумағы=|климаты=|тұрғыны=169|санақ жылы=1929|тығыздығы=|телефон коды=|пошта индексі=|пошта индекстері=|ортаққордағы санаты=|сайты=}}
{{мағына|Акимовка}}
'''Акимовка''' — [[Павлодар облысы]], [[Павлодар ауданы]]ның құрамында болған таратылған ауыл.

== Халқы ==
1926 жылғы санақ бойынша 169 тұрғын өмір сүрді. Ауылды негізінен [[лютерандық]]ты ұстанған [[немістер]] қоныстанды.

== Тарихы ==
Акимовка ауылының негізі 1909 жылы Таврия және Екатеринослав губерниясынан келген немістерді қоныстандыру арқылы құрылған&lt;ref&gt;[http://wolgadeutsche.net/diesendorf/Ortslexikon.pdf Немцы России: населенные пункты и места поселения: энциклопедический словарь / Сост.: В. Ф. Дизендорф.-М.,&quot;ЭРН&quot;, 2006.-472с {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;. 1927 жылы ауыл Ефремоск ауылдық округінің құрамына енгізілді. 1929 жылы ауылда колхоз құрылды. 

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Павлодар ауданы елді мекендері}}

[[Санат:1909 жылы құрылған елді мекендер]]
[[Санат:Павлодар облысының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>s7meapa96t80tg3o53xqyxc96tls05z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063644</id>
      <parentid>3063643</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:00:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2515" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан |статусы=ауыл|атауы=Акимовка|сурет=|әкімшілік күйі=|елтаңба=|ту=|елтаңба сипаттамасы=|ту сипаттамасы=|елтаңба ені=|ту ені=|lat_deg=52.611349|lat_min=|lat_sec=|lon_deg=77.339042|lon_min=|lon_sec=|CoordAddon=|CoordScale=25000|ел картасы=|облыс картасы=|аудан картасы=|ел картасының өлшемi=|облыс картасының өлшемi=|аудан картасының өлшемi=|облысы=Павлодар облысы|кестедегі облыс=|ауданы=Павлодар ауданы|кестедегі аудан=|ішкі бөлінісі=|әкімі=|құрылған уақыты=|алғашқы дерек=|бұрынғы атаулары=|статус алуы=|жер аумағы=|климаты=|тұрғыны=169|санақ жылы=1929|тығыздығы=|телефон коды=|пошта индексі=|пошта индекстері=|ортаққордағы санаты=|сайты=}}
{{мағына|Акимовка}}
'''Акимовка''' — [[Павлодар облысы]], [[Павлодар ауданы]]ның құрамында болған таратылған ауыл.

== Халқы ==
1926 жылғы санақ бойынша 169 тұрғын өмір сүрді. Ауылды негізінен [[лютерандық]]ты ұстанған [[немістер]] қоныстанды.

== Тарихы ==
Акимовка ауылының негізі 1909 жылы Таврия және Екатеринослав губерниясынан келген немістерді қоныстандыру арқылы құрылған&lt;ref&gt;[http://wolgadeutsche.net/diesendorf/Ortslexikon.pdf Немцы России: населенные пункты и места поселения: энциклопедический словарь / Сост.: В. Ф. Дизендорф.-М.,&quot;ЭРН&quot;, 2006.-472с {{ref-ru}}]&lt;/ref&gt;. 1927 жылы ауыл Ефремоск ауылдық округінің құрамына енгізілді. 1929 жылы ауылда колхоз құрылды. 

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Павлодар ауданы елді мекендері}}

[[Санат:1909 жылы құрылған елді мекендер]]
[[Санат:Павлодар ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>nkji589xpdmnlleafb41xunrsbyd2s5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Филипповка (Ақмола облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>560677</id>
    <revision>
      <id>3063641</id>
      <parentid>2562981</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:58:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2636" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 =Филипповка
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені         =     
   |lat_deg =52 |lat_min =05|lat_sec =43
   |lon_deg =70|lon_min =23|lon_sec =33
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  =Ақмола облысы
|кестедегі облыс         =Ақмола облысы
|ауданы                  =   Ақкөл
|кестедегі аудан         = Ақкөл ауданы
|мекен түрі              = 
|мекені                  = 
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =   
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =54
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
'''Филипповка''' — [[Ақмола облысы]] [[Ақкөл ауданы]], [[Наумов ауылдық округі]] құрамында болған ауыл. [[2013 жыл]]ы таратылған.

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы — [[Ақкөл (қала)|Ақкөл қаласы]]ның батысында 40 км-дей жерде орналасқан.

== Халқы ==
Тұрғыны 54 адам ([[2009 жыл|2009]]).

{{Ақкөл ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Ақкөл ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>eeliwroqm60t1twv8pd94qf9vo7blcv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Западное (Ақмола облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>562704</id>
    <revision>
      <id>3063639</id>
      <parentid>2492653</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:56:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2658" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 =Западное
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені         =  
   |lat_deg =51|lat_min =04|lat_sec =50
   |lon_deg =65|lon_min =40|lon_sec =35
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  =Ақмола 
|кестедегі облыс         =Ақмола облысы
|ауданы                  =  Жарқайың
|кестедегі аудан         = Жарқайың ауданы
|мекен түрі              = 
|мекені                  = 
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =   
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =30
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
'''Западное''' — [[Ақмола облысы]] [[Жарқайың ауданы]]ндағы ауыл, [[2009 жыл]]ы таралып [[Пригородное (Жарқайың ауданы)|Пригородное]] ауылына қосылған. 

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы — [[Державинск]] қаласынан батысқа қарай 42 км-дей жерде. 

== Халқы ==
Тұрғыны 30 адам ([[2009 жыл|2009]]). 

{{Жарқайың ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Жарқайың ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>itcs52neq72ovkfb9rkdvh9fe78dx9c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бостанқұм (ауыл)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>565605</id>
    <revision>
      <id>3063634</id>
      <parentid>2801536</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:51:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3703" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = ауыл
 |атауы                   = Бостанқұм
 |сурет                   =
 |әкімшілік күйі          = 
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
    |lat_dir =N |lat_deg =43 |lat_min =34 |lat_sec =33
  |lon_dir =E |lon_deg =53 |lon_min =14 |lon_sec =41
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi =
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Қарақия ауданы
 |кестедегі аудан         = Қарақия ауданы{{!}}Қарақия 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Бостан ауылдық округі{{!}}Бостан 
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         = 
 |алғашқы дерек           = 
 |таратылды = 2018
 |бұрынғы атаулары        = ''Қарақұдық''
 |статус алуы               = 
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = {{өсім}} 193
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            =
 |пошта индексі           = 
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
{{мағына|Бостанқұм}}
'''Бостанқұм''' — [[Маңғыстау облысы]] [[Қарақия ауданы]], [[Бостан ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, 2018 жылдың 30 мамырында облыстық мәслихат шешімімен таратылды&lt;ref&gt;[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18M0003647 Маңғыстау облысы Қарақия ауданының бірқатар елді мекендерін тарату туралы]&lt;/ref&gt;.

== Географиялық орналасуы ==
Округ орталығы Бостан ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 22 км орналасқан.

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 171 адам (90 ер адам және 81 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 193 адамды (102 ер адам және 91 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Қарақия ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Қарақия ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>kmrwx9nfjirqula39awjs0ohoycznj1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қызылсу (Маңғыстау облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>565606</id>
    <revision>
      <id>3063638</id>
      <parentid>2801539</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:54:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4241" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = ауыл
 |атауы                   = Қызылсу
 |сурет                   =
 |әкімшілік күйі          = 
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
    |lat_dir =N |lat_deg =43 |lat_min =32 |lat_sec =50
  |lon_dir =E |lon_deg =53 |lon_min =23 |lon_sec =34
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi =
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Қарақия ауданы
 |кестедегі аудан         = Қарақия ауданы{{!}}Қарақия 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Бостан ауылдық округі{{!}}Бостан 
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         =
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        = 
 |статус алуы               = 
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = {{құлдырау}} 57
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            =
 |пошта индексі           = 
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
{{мағына|Қызылсу (айрық)}}
'''Қызылсу''' — [[Маңғыстау облысы]] [[Қарақия ауданы]], [[Бостан ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2018 жыл]]дың 30 мамырында облыстық мәслихат шешімімен таратылды&lt;ref&gt;[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18M0003647 Маңғыстау облысы Қарақия ауданының бірқатар елді мекендерін тарату туралы]&lt;/ref&gt;.

== Географиялық орналасуы ==
Аудан орталығы [[Құрық (ауыл)|Құрық]] ауылынан шығысқа қарай 195 км, округ орталығы Бостан ауылынан 45 км жерде, [[Түйесу құмы|Түйесу]] құмының солтүстік жиегінде орналасқан. 

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 254 адам (130 ер адам және 124 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 57 адамды (24 ер адам және 33 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Инфрақұрылымы ==
Ауыл қаракөл қойын өсіретін Ералиев атындағы кеңшар бөлімшесінің орталығы болып келген. Оның негізінде Қызылсуда шаруа қожалықтары құрылды. Ауылда бастауыш мектеп, кітапхана, медициналық пункт бар.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Қарақия ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Қарақия ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>jdrpq45badkw81dsv8el6mwt73ccin5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төлеп (Қарақия ауданы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>565607</id>
    <revision>
      <id>3063637</id>
      <parentid>2801824</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T21:54:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3761" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан
 |статусы                 = ауыл
 |атауы                   = Төлеп
 |сурет                   =
 |әкімшілік күйі          = 
 |елтаңба                 = 
 |ту                      = 
 |елтаңба сипаттамасы     = 
   |елтаңба ені             = 
 |ту ені                  = 
    |lat_dir =N |lat_deg =42 |lat_min =58 |lat_sec =57
  |lon_dir =E |lon_deg =55 |lon_min =22 |lon_sec =27
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 300
 |ел картасы              = 
 |облыс картасы           = 
 |аудан картасы           = 
 |ел картасының өлшемi    = 
 |облыс картасының өлшемi = 
 |аудан картасының өлшемi =
 |облысы                  = Маңғыстау облысы
 |кестедегі облыс         = Маңғыстау облысы{{!}}Маңғыстау
 |ауданы                  = Қарақия ауданы
 |кестедегі аудан         = Қарақия ауданы{{!}}Қарақия 
 |мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
 |мекені                  = Құланды ауылдық округі (Маңғыстау облысы){{!}}Құланды
 |ішкі бөлінісі            = 
 |әкімі                   = 
 |құрылған уақыты         =
 |алғашқы дерек           = 
 |бұрынғы атаулары        = 
 |статус алуы               = 
 |жер аумағы                  = 
 |климаты                 = Континентті
  |тұрғыны                = {{құлдырау}} 33
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
|конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
 |телефон коды            =
 |пошта индексі           = 
 |пошта индекстері        = 
 |ортаққордағы санаты     = 
 |сайты                   =
 |сайт тілі               =
}} 
{{мағына|Төлеп}}
'''Төлеп''' — [[Маңғыстау облысы]] [[Қарақия ауданы]], [[Құланды ауылдық округі (Маңғыстау облысы)|Құланды ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2018 жыл|2018]] жылдың 30 мамырында облыстық мәслихат шешімімен таратылды&lt;ref&gt;[http://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18M0003647 Маңғыстау облысы Қарақия ауданының бірқатар елді мекендерін тарату туралы]&lt;/ref&gt;.

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы – [[Құрық (ауыл)|Құрық]] ауылынан шығысқа қарай 300 км-дей жерде.

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 133 адам (68 ер адам және 65 әйел адам) болса, [[200 жыл|2009 жылы]] 33 адамды (16 ер адам және 17 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Қарақия ауданы елді мекендері}}
[[Санат:Қарақия ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>reiqbqqmgwq4c78cj798xjp8sw1htij</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бауыржан Момышұлы (метро бекеті)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>565701</id>
    <revision>
      <id>3063575</id>
      <parentid>3062392</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:51:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <comment>/* Сілтемелер */  мұрағатталды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8741" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Бауыржан Момышұлы
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Bauyrzhan Momyshuly Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Әуезов ауданы]]
|Ашылған күні  = [[30 мамыр]] [[2022 жыл|2022]]
|Жобалық атауы = Достық, Яссауи
|Түрі          = бағаналы, үшкүмбезді, терең емес
|Тереңдігі     = 16,2 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 104 м
|Платформалар ені = 15,2 м
|Сәулетшілер   = А. Бәсен, Ғ. Омаров
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],&lt;br&gt;[[Момышұлы атындағы көше (Алматы)|Момышұлы көшесі]],&lt;br&gt;[[Сәдуақасов атындағы көше (Алматы)|Сәдуақасов көшесі]],&lt;br&gt;[[Яссауи атындағы көше (Алматы)|Яссауи көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Бауыржан Момышұлы»''' — [[Алматы метросы]]ның 11-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Сарыарқа (метро бекеті)|Сарыарқа]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Қалқаман (метро бекеті)|Қалқаман]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан. Бұрын «Достық» бекеті деп аталды.

== Құрылысы ==
2015 жылдың 22 шілдесінде «Сарыарқа» және «Достық» стансаларының құрылысының басталуы жарияланды (2021 ж. 18 қыркүйекке дейін&lt;ref&gt;[https://kaz.tengrinews.kz/kazakhstan_news/sagyintaev-dostyik-metro-beket-atauyin-ozgertud-usyindyi-327262/ Сағынтаев Алматы метросының екі станциясының атын өзгертуді ұсынды | kaz.tengrinews.kz&lt;!-- Тақырып ботпен қосылды --&gt;]&lt;/ref&gt; — «Достық»). Бұл 2018 жылы «Достық» — «Достық» бастапқы бөлігінің құрамында пайдалануға беру жоспарланған болатын.&lt;ref&gt;[http://www.vecher.kz/?S=10-200812110800 Вечерний Алматы: Метро запустят 31 желтоқсан 2009 года]&lt;/ref&gt;

Станциялардың ашылуы 2020 жылға жоспарланды. Станциялардың ашылуы бірнеше рет кейінге шегерілді, ал 2019 жылдың маусымында станциялардың 2021 жылы ашылатыны хабарланды. 2021 жылдың 30 желтоқсанында станцияның техникалық іске қосылуы өтті. 2022 жылдың 13 сәуіріндегі жағдай бойынша бұл станса әлі күнге дейін жолаушыларға қызмет көрсетпейді. Азаматтар үшін ашылуы алдымен 2022 жылдың 1 тоқсанының соңына шегерілді, бірақ алматылықтар белгіленген мерзімде стансаның ашылуын күтпеді. Метро өкілдері уәделерінің орындалмауының себебі туралы баспасөзде ресми жауап бермеді.&lt;ref name=&quot;nur&quot;&gt;[https://www.nur.kz/1795417-kak-prohodit-stroitelstvo-novyh-stancij-metro-v-almaty-foto.html Алматыда жаңа метро станцияларының құрылысы қалай жүріп жатыр (фото) | NUR.KZ&lt;!-- Тақырып ботпен қосылды --&gt;]&lt;/ref&gt;

Алматы қаласының әкімі [[Ерболат Асқарбекұлы Досаев|Ерболат Досаев]] ақпан айында Бауыржан Момышұлы стансасын 2022 жылдың мамыр айында пайдалануға беру жоспарланғанын айтты. Станса Абай даңғылының артында жеке сектордың орнында салынып жатыр. Құрылыс аяқталған соң станса үстінен Әшімов көшесіне қарай даңғылдың жалғасы салынады.

[[Сурет:Метро.webp|нобай|2022 жылғы 30 мамыр. &quot;Бауыржан Момышұлы&quot; метро бекетінің ашылу сәті. Ерболат Досаев пен Зейнеп Ахметова]]

2022 жылы 30 мамырда «Бауыржан Момышұлы» бекеті іске қосылды.

== Орналасуы ==
Терең орналаспаған, колонналық үлгідегі, 7,5 м; 5,7 м; 7,5 м үш аралықтан тұратын бекет. Биіктігі 5,6 м. Платформаның ұзындығы-108 м. 

[[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]] бойында, [[Момышұлы атындағы көше (Алматы)|Момышұлы көшесінің]] батысында орналасқан.

== Архитектурасы мен безендірілуі ==
Бекет жатық аудандарының үлкен тұрғын үй массивінің ортасында орналасқан. Осыны ескере отырып, жобаның басты міндеті ең заманауи әрлеу материалдарын пайдалану ғана емес, сондай-ақ адамға мейірімді мәдени орта құру болды.

Платформаның қабырғалары мен бағаналарын әрлеуге ашық түсті, інжу - сұр түсті Kalesinterflex инновациялық қыш панельдері, еденді қаптауға ашық сұр түсті табиғи гранит пайдаланылды.

Вестибюльдің қабырғалары мен бағандарын безендіруде сұр және ашық ағаш түсті Kalesinterflex қыш панельдері, ал жарықтандыруында бейтарап ақ жарықдиодты шамдар қолданылды.

== Құрылыс барысы ==
* ''2014 жылғы тамыз'' — құрылыс учаскесін қоршау басталды.
* ''2014 жылғы қыркүйек'' — қазаншұңқыр құрылысының басталуы.
* ''2015 жылғы шілде'' — бекет құрылысы басталды.
* ''2016 жылғы ақпан'' — ТПМК Херенкнехт көмегімен Сарыарқа бекетіне дейін оң айдау туннелін қазудың басталуы.
* ''2016 жылғы шілде'' — бекеттің дене құрылысы жүргізілуде.
* ''2016 жылғы желтоқсан'' — сол жақ аралық туннельді Сарыарқа бекетіне дейін үңгілеудің басталуы.
* ''2018 жылғы ақпан'' — бекетке дейін туннельдерді үңгілеу аяқталды.
* ''2018 жылғы наурыз'' — Қалқаман бекетіне дейін туннельдер құрылысы жүргізілуде.
* ''2018 жылғы сәуір'' — бекет конструкцияларының құрылысы аяқталды.
* ''2018 жылғы қыркүйек'' — ашық тәсілмен бекет артындағы айналма тұйықтардың құрылысы жүргізілуде.
* ''2019 жылғы мамыр'' — коммуникацияларды төсеу, бекеттің құрылыс қазаншұңқырын топырақпен жабу жүргізілуде.
* ''2021 жылғы желтоқсан'' — бекеттің техникалық іске қосылуы өтті.
* ''2022 жылғы мамыр'' — бекет ашылды.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/3322|title=«Б. Момышұлы» бекеті|publisher=metroalmaty.kz|accessdate=|description=|deadlink=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220823173244/http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/3322|archivedate=23-08-2022}}

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>sd1cwqin4lmwve427e9c0ji9wzx1dl4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063585</id>
      <parentid>3063575</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:03:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <comment>[[Арнайы:Үлесі/Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) істеген нөмір 3063575 нұсқасын [[Уикипедия:Жоққа шығару|жоққа шығарды]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8651" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Бауыржан Момышұлы
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Bauyrzhan Momyshuly Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Әуезов ауданы]]
|Ашылған күні  = [[30 мамыр]] [[2022 жыл|2022]]
|Жобалық атауы = Достық, Яссауи
|Түрі          = бағаналы, үшкүмбезді, терең емес
|Тереңдігі     = 16,2 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 104 м
|Платформалар ені = 15,2 м
|Сәулетшілер   = А. Бәсен, Ғ. Омаров
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],&lt;br&gt;[[Момышұлы атындағы көше (Алматы)|Момышұлы көшесі]],&lt;br&gt;[[Сәдуақасов атындағы көше (Алматы)|Сәдуақасов көшесі]],&lt;br&gt;[[Яссауи атындағы көше (Алматы)|Яссауи көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Бауыржан Момышұлы»''' — [[Алматы метросы]]ның 11-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Сарыарқа (метро бекеті)|Сарыарқа]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Қалқаман (метро бекеті)|Қалқаман]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан. Бұрын «Достық» бекеті деп аталды.

== Құрылысы ==
2015 жылдың 22 шілдесінде «Сарыарқа» және «Достық» стансаларының құрылысының басталуы жарияланды (2021 ж. 18 қыркүйекке дейін&lt;ref&gt;[https://kaz.tengrinews.kz/kazakhstan_news/sagyintaev-dostyik-metro-beket-atauyin-ozgertud-usyindyi-327262/ Сағынтаев Алматы метросының екі станциясының атын өзгертуді ұсынды | kaz.tengrinews.kz&lt;!-- Тақырып ботпен қосылды --&gt;]&lt;/ref&gt; — «Достық»). Бұл 2018 жылы «Достық» — «Достық» бастапқы бөлігінің құрамында пайдалануға беру жоспарланған болатын.&lt;ref&gt;[http://www.vecher.kz/?S=10-200812110800 Вечерний Алматы: Метро запустят 31 желтоқсан 2009 года]&lt;/ref&gt;

Станциялардың ашылуы 2020 жылға жоспарланды. Станциялардың ашылуы бірнеше рет кейінге шегерілді, ал 2019 жылдың маусымында станциялардың 2021 жылы ашылатыны хабарланды. 2021 жылдың 30 желтоқсанында станцияның техникалық іске қосылуы өтті. 2022 жылдың 13 сәуіріндегі жағдай бойынша бұл станса әлі күнге дейін жолаушыларға қызмет көрсетпейді. Азаматтар үшін ашылуы алдымен 2022 жылдың 1 тоқсанының соңына шегерілді, бірақ алматылықтар белгіленген мерзімде стансаның ашылуын күтпеді. Метро өкілдері уәделерінің орындалмауының себебі туралы баспасөзде ресми жауап бермеді.&lt;ref name=&quot;nur&quot;&gt;[https://www.nur.kz/1795417-kak-prohodit-stroitelstvo-novyh-stancij-metro-v-almaty-foto.html Алматыда жаңа метро станцияларының құрылысы қалай жүріп жатыр (фото) | NUR.KZ&lt;!-- Тақырып ботпен қосылды --&gt;]&lt;/ref&gt;

Алматы қаласының әкімі [[Ерболат Асқарбекұлы Досаев|Ерболат Досаев]] ақпан айында Бауыржан Момышұлы стансасын 2022 жылдың мамыр айында пайдалануға беру жоспарланғанын айтты. Станса Абай даңғылының артында жеке сектордың орнында салынып жатыр. Құрылыс аяқталған соң станса үстінен Әшімов көшесіне қарай даңғылдың жалғасы салынады.

[[Сурет:Метро.webp|нобай|2022 жылғы 30 мамыр. &quot;Бауыржан Момышұлы&quot; метро бекетінің ашылу сәті. Ерболат Досаев пен Зейнеп Ахметова]]

2022 жылы 30 мамырда «Бауыржан Момышұлы» бекеті іске қосылды.

== Орналасуы ==
Терең орналаспаған, колонналық үлгідегі, 7,5 м; 5,7 м; 7,5 м үш аралықтан тұратын бекет. Биіктігі 5,6 м. Платформаның ұзындығы-108 м. 

[[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]] бойында, [[Момышұлы атындағы көше (Алматы)|Момышұлы көшесінің]] батысында орналасқан.

== Архитектурасы мен безендірілуі ==
Бекет жатық аудандарының үлкен тұрғын үй массивінің ортасында орналасқан. Осыны ескере отырып, жобаның басты міндеті ең заманауи әрлеу материалдарын пайдалану ғана емес, сондай-ақ адамға мейірімді мәдени орта құру болды.

Платформаның қабырғалары мен бағаналарын әрлеуге ашық түсті, інжу - сұр түсті Kalesinterflex инновациялық қыш панельдері, еденді қаптауға ашық сұр түсті табиғи гранит пайдаланылды.

Вестибюльдің қабырғалары мен бағандарын безендіруде сұр және ашық ағаш түсті Kalesinterflex қыш панельдері, ал жарықтандыруында бейтарап ақ жарықдиодты шамдар қолданылды.

== Құрылыс барысы ==
* ''2014 жылғы тамыз'' — құрылыс учаскесін қоршау басталды.
* ''2014 жылғы қыркүйек'' — қазаншұңқыр құрылысының басталуы.
* ''2015 жылғы шілде'' — бекет құрылысы басталды.
* ''2016 жылғы ақпан'' — ТПМК Херенкнехт көмегімен Сарыарқа бекетіне дейін оң айдау туннелін қазудың басталуы.
* ''2016 жылғы шілде'' — бекеттің дене құрылысы жүргізілуде.
* ''2016 жылғы желтоқсан'' — сол жақ аралық туннельді Сарыарқа бекетіне дейін үңгілеудің басталуы.
* ''2018 жылғы ақпан'' — бекетке дейін туннельдерді үңгілеу аяқталды.
* ''2018 жылғы наурыз'' — Қалқаман бекетіне дейін туннельдер құрылысы жүргізілуде.
* ''2018 жылғы сәуір'' — бекет конструкцияларының құрылысы аяқталды.
* ''2018 жылғы қыркүйек'' — ашық тәсілмен бекет артындағы айналма тұйықтардың құрылысы жүргізілуде.
* ''2019 жылғы мамыр'' — коммуникацияларды төсеу, бекеттің құрылыс қазаншұңқырын топырақпен жабу жүргізілуде.
* ''2021 жылғы желтоқсан'' — бекеттің техникалық іске қосылуы өтті.
* ''2022 жылғы мамыр'' — бекет ашылды.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/3322|title=«Б. Момышұлы» бекеті|publisher=metroalmaty.kz|accessdate=|description=|deadlink=|archiveurl=|archivedate=}}

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>jc78l6beti2adq7m0osf50m28h3u82q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063590</id>
      <parentid>3063585</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:13:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ұлы Тұран</username>
        <id>120792</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8895" xml:space="preserve">{{Метро бекеті
|Атауы         = Бауыржан Момышұлы
|Бағыт         = [[Бірінші бағыт (Алматы)]]
|сурет         = Bauyrzhan Momyshuly Station.jpg
|өлшемі        = 
|Сурет атауы   = 
|Орналасуы     = [[Әуезов ауданы]]
|Ашылған күні  = [[30 мамыр]] [[2022 жыл|2022]]
|Жобалық атауы = Достық, Яссауи
|Түрі          = бағаналы, үшкүмбезді, терең емес
|Тереңдігі     = 16,2 м
|Платформалар саны = 1
|Платформалар түрі = аралдық, тік
|Платформалар ұзындығы = 108 м
|Платформалар ені = 15,2 м
|Сәулетшілер   = А. Бәсен, Ғ. Омаров
|Әрлеушілер    = 
|Кіру-шығу     = [[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]],&lt;br&gt;[[Момышұлы атындағы көше (Алматы)|Момышұлы көшесі]],&lt;br&gt;[[Сәдуақасов атындағы көше (Алматы)|Сәдуақасов көшесі]],&lt;br&gt;[[Яссауи атындағы көше (Алматы)|Яссауи көшесі]]
|Жұмыс уақыты  = 06:20—00:00
|Ортаққорда    = 
}}
'''«Бауыржан Момышұлы»''' — [[Алматы метросы]]ның 11-ші бекеті. [[Бірінші бағыт (Алматы)|Бірінші бағытта]] «[[Сарыарқа (метро бекеті)|Сарыарқа]]&lt;nowiki/&gt;» және «[[Қалқаман (метро бекеті)|Қалқаман]]&lt;nowiki/&gt;» бекеттерінің арасында орналасқан. Бұрын «Достық» бекеті деп аталды.

== Құрылысы ==
2015 жылдың 22 шілдесінде «Сарыарқа» және «Достық» стансаларының құрылысының басталуы жарияланды (2021 ж. 18 қыркүйекке дейін&lt;ref&gt;[https://kaz.tengrinews.kz/kazakhstan_news/sagyintaev-dostyik-metro-beket-atauyin-ozgertud-usyindyi-327262/ Сағынтаев Алматы метросының екі станциясының атын өзгертуді ұсынды | kaz.tengrinews.kz&lt;!-- Тақырып ботпен қосылды --&gt;]&lt;/ref&gt; — «Достық»). Бұл 2018 жылы «Достық» — «Достық» бастапқы бөлігінің құрамында пайдалануға беру жоспарланған болатын.&lt;ref&gt;[http://www.vecher.kz/?S=10-200812110800 Вечерний Алматы: Метро запустят 31 желтоқсан 2009 года]&lt;/ref&gt;

Станциялардың ашылуы 2020 жылға жоспарланды. Станциялардың ашылуы бірнеше рет кейінге шегерілді, ал 2019 жылдың маусымында станциялардың 2021 жылы ашылатыны хабарланды. 2021 жылдың 30 желтоқсанында станцияның техникалық іске қосылуы өтті. 2022 жылдың 13 сәуіріндегі жағдай бойынша бұл станса әлі күнге дейін жолаушыларға қызмет көрсетпейді. Азаматтар үшін ашылуы алдымен 2022 жылдың 1 тоқсанының соңына шегерілді, бірақ алматылықтар белгіленген мерзімде стансаның ашылуын күтпеді. Метро өкілдері уәделерінің орындалмауының себебі туралы баспасөзде ресми жауап бермеді.&lt;ref name=&quot;nur&quot;&gt;[https://www.nur.kz/1795417-kak-prohodit-stroitelstvo-novyh-stancij-metro-v-almaty-foto.html Алматыда жаңа метро станцияларының құрылысы қалай жүріп жатыр (фото) | NUR.KZ&lt;!-- Тақырып ботпен қосылды --&gt;]&lt;/ref&gt;

Алматы қаласының әкімі [[Ерболат Асқарбекұлы Досаев|Ерболат Досаев]] ақпан айында Бауыржан Момышұлы стансасын 2022 жылдың мамыр айында пайдалануға беру жоспарланғанын айтты. Станса Абай даңғылының артында жеке сектордың орнында салынып жатыр. Құрылыс аяқталған соң станса үстінен Әшімов көшесіне қарай даңғылдың жалғасы салынады.

[[Сурет:Метро.webp|нобай|2022 жылғы 30 мамыр. «Бауыржан Момышұлы» бекетінің ашылу сәті. Ерболат Досаев пен Зейнеп Ахметова]]

2022 жылы 30 мамырда «Бауыржан Момышұлы» бекеті іске қосылды. Ашылу салтанатына Ерболат Досаев (Алматы қаласының әкімі) мен Зейнеп Ахметова (Бауыржан Момышұлының келіні) келді.

== Орналасуы ==
Терең орналаспаған, колонналық үлгідегі, 7,5 м; 5,7 м; 7,5 м үш аралықтан тұратын бекет. Биіктігі 5,6 м. Платформаның ұзындығы — 108 м. 

[[Абай даңғылы (Алматы)|Абай даңғылы]] бойында, [[Момышұлы атындағы көше (Алматы)|Момышұлы көшесінің]] батысында орналасқан.

== Архитектурасы мен безендірілуі ==
Бекет жатық аудандарының үлкен тұрғын үй массивінің ортасында орналасқан. Осыны ескере отырып, жобаның басты міндеті ең заманауи әрлеу материалдарын пайдалану ғана емес, сондай-ақ адамға мейірімді мәдени орта құру болды.

Платформаның қабырғалары мен бағаналарын әрлеуге ашық түсті, інжу — сұр түсті ''Kalesinterflex'' инновациялық қыш панельдері, еденді қаптауға ашық сұр түсті табиғи гранит пайдаланылды.

Вестибюльдің қабырғалары мен бағандарын безендіруде сұр және ашық ағаш түсті ''Kalesinterflex'' қыш панельдері, ал жарықтандыруында бейтарап ақ жарықдиодты шамдар қолданылды.

== Құрылыс барысы ==
* ''2014 жылғы тамыз'' — құрылыс учаскесін қоршау басталды.
* ''2014 жылғы қыркүйек'' — қазаншұңқыр құрылысының басталуы.
* ''2015 жылғы шілде'' — бекет құрылысы басталды.
* ''2016 жылғы ақпан'' — «Herrenknecht AG» неміс компаниясының көмегімен Сарыарқа бекетіне дейін оң айдау туннелін қазудың басталуы.
* ''2016 жылғы шілде'' — бекеттің дене құрылысы жүргізілуде.
* ''2016 жылғы желтоқсан'' — сол жақ аралық туннельді Сарыарқа бекетіне дейін үңгілеудің басталуы.
* ''2018 жылғы ақпан'' — бекетке дейін туннельдерді үңгілеу аяқталды.
* ''2018 жылғы наурыз'' — Қалқаман бекетіне дейін туннельдер құрылысы жүргізілуде.
* ''2018 жылғы сәуір'' — бекет конструкцияларының құрылысы аяқталды.
* ''2018 жылғы қыркүйек'' — ашық тәсілмен бекет артындағы айналма тұйықтардың құрылысы жүргізілуде.
* ''2019 жылғы мамыр'' — коммуникацияларды төсеу, бекеттің құрылыс қазаншұңқырын топырақпен жабу жүргізілуде.
* ''2021 жылғы желтоқсан'' — бекеттің техникалық іске қосылуы өтті.
* ''2022 жылғы мамыр'' — бекет ашылды.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=http://metroalmaty.kz/?q=kk/node/3322|title=«Б. Момышұлы» бекеті|publisher=metroalmaty.kz|accessdate=|description=|deadlink=|archiveurl=|archivedate=}}

{{Бірінші бағыт (Алматы)}}

[[Санат:Алматы метрополитені]]</text>
      <sha1>okugxf6smwqp3o1rfplw4rugtle06ov</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Үлгі:Балқаш қалалық әкімдігі елді мекендері</title>
    <ns>10</ns>
    <id>569126</id>
    <revision>
      <id>3063623</id>
      <parentid>2490109</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:50:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="773" xml:space="preserve">{{Навигациялық жол
 |state = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
 |navbar = plain
 |түс         = {{түс|Қазақстан}}
 |сурет  = 
 |сурет2 = 
 |жасыру       = 
 |тақырыбы     = [[Қарағанды облысы]] [[Балқаш қалалық әкімдігі]] елді мекендері
 |мазмұны   = 
{{nobr| [[Балқаш (қала)|Балқаш]] •}}
{{nobr| [[Гүлшат]] •}}
{{nobr| [[Қоңырат (кент)|''Қоңырат'']] •}}
{{nobr| [[Саяқ (кент)|Саяқ]] •}}
{{nobr| ''[[Шығыс Қоңырат]]'' }}
}}
&lt;noinclude&gt;
[[Санат:Навигациялық үлгілер:Қалалық әкімдігі елді мекендері|Балқаш]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>0yrvl54eyqcuotu364lcab997uq1lni</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков</title>
    <ns>3</ns>
    <id>588001</id>
    <revision>
      <id>3063599</id>
      <parentid>3038761</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:42:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18642" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Ерқанат Рыскулбеков}}

-- ''&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;'' ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 19:31, 2017 ж. қазанның 22 (+06)

== Кентау ==

Кентау мақаласына мақалаға түкте қатысы жоқ сөздерге сілтеме жасауыңызды доғарыңыз (машинажасау, электр оның қалаға қалай тікелей қатысы бар) Халқы деген бөлімде ауылқдық округтердің қандай қатысы бар, әрі кейбір жерлерге ауылдық округ емес ауылдарды тізіп қойыпсыз. Соларды түзетіп шықсаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:21, 2020 ж. қазанның 30 (+06)

== Ақан Қарғамбайұлы Сатаев ==

Қосқан үлесіңізге рахмет, алайда жылын түзетіп жіберсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:05, 2020 ж. қарашаның 13 (+06)

== Кино атауы ==

Қосып жатқан үлесіңізге рахмет. Бірақ кейбір жерлерде кісі және кино аттары орысша қалып қойып жатыр. Мысалы ''Генри Кавилл'', ''Бен Аффлек'' мақалаларында. Соларды түзетіп шықсаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:34, 2020 ж. желтоқсанның 8 (+06)

Қайырлы таң. Сол қазақша аударайын десем тіл байлығым жетпей, қазақша атауын білмей жазбадым, білетіндер жазатын шығар деп.  [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 09:29, 2020 ж. желтоқсанның 9 (+06)

Сонда киноның қазақшасын білмесем өшіру керек па, оны қалдыруға болмай ма?   [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 09:41, 2020 ж. желтоқсанның 9 (+06)
:Жоқ алудың қажеті жоқ, ''киностан'' сайтынан қарап көріңізші аудармаларын, табылып қалар --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:18, 2020 ж. желтоқсанның 11 (+06)

== Зак Снайдер ==

Саламатсыз, кино саласындағы мақалалар туралы біраз үлес қосып жатсыз. Зак Снайдер мақаласына бұрынғы қатысушылар ''музыкант'' үлгісін қойыпты((((((. Соны ''кинематограф'' үлгісін қойып түзетіп жіберсеңіз, әрі мамандағы бойынша үлгілерді қоюды (режиссер, актер т.с.) ұмытпасаңыз нұр үстіне нұр болар еді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:44, 2020 ж. желтоқсанның 17 (+06)

Үлгі кирематографқа ауыстырдым. Енді сызығын қоя алмай жатырмын. Қалай қойсам болады, соны айтып жіберсеңіз [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 15:36, 2020 ж. желтоқсанның 19 (+06)

Фильмографиядағы сызығы рамка [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 15:50, 2020 ж. желтоқсанның 19 (+06)

== Кентауға өзгерту ==

Сіз ауылдарды Кентауға өзгертіпсіз, енді мәселе: Аталған ауылдың нав. үлгісін қараңыз қандай ауылдық округке сілтенгенін, екінші мақаланың басты атауы Түркістан *** округі деп тұр. Оны кім түзетер екен? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:29, 2020 ж. желтоқсанның 22 (+06)

== Дереккөз қосу ==

Дереккөздерді таңдаулы мақалаларда қалай қойылғанын көріп, ''Қазақстан үкіметі'' мақаласына қосқан дереккөздерді солай түзетіп шықсаңыз нұр үстіне нұр болар еді) Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 03:03, 2020 ж. желтоқсанның 27 (+06)

Соны үрене алмадым, істеп көрем [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 11:19, 2020 ж. желтоқсанның 27 (+06)

== Брэд Питт ==

Менің өңдемемді ерегесіп тұрып жоққа шығарудың орнына, бірінші қай жерден қате кеткеніңізді қарап, анықтауыңызға кеңес беремін.--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 17:05, 2021 ж. ақпанның 26 (+06)

Бір қате үшін бүкіл фильмографияны өшіруге болмайды ғой, бұл менің пейнетім ғой [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 22:41, 2021 ж. ақпанның 26 (+06)
*Фильмография емес &quot;Фильмдер тізімі&quot;. Екіншіден, &quot;Қазақша атауы&quot; деп тұрған жердегі барлық орысша атаулы фильмдерді қазақшаға аударыңыз. Осы екі қателікті түзетпесеңіз қайтадан шегіндіремін.[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 22:54, 2021 ж. ақпанның 26 (+06)

Ок [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 22:55, 2021 ж. ақпанның 26 (+06)
*Сізге бәрібір сияқты ғой, иә!? Сізге уақыт беріп едімғой.--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 11:45, 2021 ж. наурыздың 1 (+06)

қазақшаға Аударам, сөздікке қолым жетпей жатыр, аудармасы қиындау боп жатыр [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 13:37, 2021 ж. наурыздың 1 (+06)
*Сізге уақыт бергеніме 14 күн болды. Сіздің ойыңызша мен сізді 1 жыл күтуім керек пе, әлде мен бұны ұмытып кетемін деп ойладыңыз ба? Егер қазақ тіліне аудара алмасаңыз, онда басынан &quot;фильмдер тізімі&quot; деген бөлімде қазақ тіліндегі атауына орын қалдырып, тек ағылшын (түпнұсқа) атауында ғана жазуыңыз керек еді! Мен түсінбеймін, мен фильмдер тізімін жазған кезде 30-60 минутым кетеді аударуға, ал сіз тап бір ағылшын тіліндегі ғылыми жұмысты қазақ тіліне аударып жатқан сияқтысыз!--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 22:04, 2021 ж. наурыздың 12 (+06)

Онай, емес маған шынымен, қазақша аударам бірақ, қолым жетпей жатыр. Қиындау болып жатыр, жоққа шығара бермей көмек тессеңіз жақсы болатын еді, жоққа шығара бергеннен қазақша уикипедия дамымайды [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 22:33, 2021 ж. наурыздың 12 (+06)
:{{@|Nurtenge}} қатты артық кетпеңіздер. Шамасы келгенше аударуға тырысар. Жалпы қосып жатқан үлесі жаман емес. {{@|Ерқанат Рыскулбеков}} киностан сайтында қазақша нұсқалары болуы мүмкін (егер табылып жатса). --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:06, 2021 ж. наурыздың 17 (+06)

@Kasymov айтқан соң, ашуыңызды басатын шығарсыз, әлде зейнетке шыққанша жоққа шығарып отырамыз ба?  [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 23:48, 2021 ж. наурыздың 17 (+06)
*Енді осы соғысты тоқтату үшін Қасымов мырзаны өзім шақырған жоқпын ба?)))--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 11:12, 2021 ж. наурыздың 22 (+06)

== Мақаланы толықтыру ==

Саламатсыз, қосып жатқан үлесіңізге рахмет. Үлгілерді мақаланың бас жағына қойсаңыз дұрыс болады, әрі толықтырған мақаланың санаттарын түзете кетсеңіз (артықтарын алып, жетіспейтіндерін қосып), рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:14, 2021 ж. қарашаның 12 (+06)

== Қазақстан Республикасының Үкіметі ==

Саламатсыз, ''Қазақстан Республикасының Үкіметі'' мақаласын жаңартқаңызға рахмет. Министрліктер тізімін қазақша әліпби бойынша реттеп шықсаңыз және {{tl|Қазақстан Республикасының министрліктері}} жаңартып жібресеңіз. Мен Әлихан Смайыловтың министрлер кабинеті жаңа жасап шығамын (бір екі күнде) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:22, 2022 ж. қаңтардың 13 (+06)

Қайырлы кеш! Қазақстан Республикасының министрліктері қалай жаңартатын білмейді екем?  [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 19:50, 2022 ж. қаңтардың 13 (+06)

== Мақаланы әрлеу ==

Мақалаға үлгілер қойып, толықтырып, әрлеп кетіп жатсыз. Рахмет, алайда біршама кемшіліктер бар: мамандығы бойынша, туған/қайтыс болған жері бойынша арнайы үлгілер бар. Егер соларды дұрыстап, қатесіз қойсаңыз соған сәйкес санаттар пайда болады. Әйтепес туған күнінен басқа ешқандай санат жоқ болып тұр. Мысалы ретінде: [[Бейонсе]], [[Джастин Тимберлейк]] мақалаларын қарап көрсеңіз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 15:47, 2022 ж. қаңтардың 17 (+06)

Қайырлы кеш, қазір көрейін [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 21:19, 2022 ж. қаңтардың 18 (+06)

== Үлгілерді алмастыру ==

Ерқанат Рыскулбеков саламатсыз, қазуикиде жақсы белсенділік көрсетіп жүрсіз. Егер уақыт тауып, ынталанып жатсаңыз ''[[Қатысушы талқылауы:Madi Dos]]'' соңғы жазылған өтінішіме назар аударсаңыз. Үлгілермен қалай жұмыс жасау керектігін үйренесіз) Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:52, 2022 ж. мамырдың 22 (+06)

== Translation request ==

Hello.

Can you translate and upload the article [[:ru:Конституция Азербайджанской Республики]] in Kazakh Wikipedia?

Yours sincerely, [[Қатысушы:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Қатысушы талқылауы:Multituberculata|талқылауы]]) 20:27, 2022 ж. мамырдың 26 (+06)

== Жақсы мақалаға дауыс беру ==

Қайырлы күн! [[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] деген бетте өз дауысыңызды қалдырыңыз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:00, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)

== Орысша сөздер ==

Сізде кейбір кездерде орысша сөздер, орысша транскрипциялар қалып қойып жатыр. Сосын уикикесте дұрыс көрсетпейді. Соған мұқият болыңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:43, 2022 ж. маусымның 2 (+06)

== Кішігірім марапат ==
{| style=&quot;border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; valign=&quot;middle&quot; | [[File:Minor Barnstar Hires.png|left|100px|Шағын өңдемелері үшін]]
|rowspan=&quot;2&quot; |
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;&quot; | '''[[Уикипедия:Марапаттама/Шағын өңдемелері үшін|Шағын өңдемелері үшін]]'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;&quot; | '''[[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков]]''' — Қазақша Уикипедиясы жобасындағы бірқатар мақалаларды дамыту бағытында жасаған өңдемелеріңіз үшін!--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:42, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)
|}</text>
      <sha1>opw3f9m5g1y6yok95ius96vicbqev49</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063600</id>
      <parentid>3063599</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:43:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>/* Кішігірім марапат */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18680" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Ерқанат Рыскулбеков}}

-- ''&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;'' ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 19:31, 2017 ж. қазанның 22 (+06)

== Кентау ==

Кентау мақаласына мақалаға түкте қатысы жоқ сөздерге сілтеме жасауыңызды доғарыңыз (машинажасау, электр оның қалаға қалай тікелей қатысы бар) Халқы деген бөлімде ауылқдық округтердің қандай қатысы бар, әрі кейбір жерлерге ауылдық округ емес ауылдарды тізіп қойыпсыз. Соларды түзетіп шықсаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:21, 2020 ж. қазанның 30 (+06)

== Ақан Қарғамбайұлы Сатаев ==

Қосқан үлесіңізге рахмет, алайда жылын түзетіп жіберсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:05, 2020 ж. қарашаның 13 (+06)

== Кино атауы ==

Қосып жатқан үлесіңізге рахмет. Бірақ кейбір жерлерде кісі және кино аттары орысша қалып қойып жатыр. Мысалы ''Генри Кавилл'', ''Бен Аффлек'' мақалаларында. Соларды түзетіп шықсаңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:34, 2020 ж. желтоқсанның 8 (+06)

Қайырлы таң. Сол қазақша аударайын десем тіл байлығым жетпей, қазақша атауын білмей жазбадым, білетіндер жазатын шығар деп.  [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 09:29, 2020 ж. желтоқсанның 9 (+06)

Сонда киноның қазақшасын білмесем өшіру керек па, оны қалдыруға болмай ма?   [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 09:41, 2020 ж. желтоқсанның 9 (+06)
:Жоқ алудың қажеті жоқ, ''киностан'' сайтынан қарап көріңізші аудармаларын, табылып қалар --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:18, 2020 ж. желтоқсанның 11 (+06)

== Зак Снайдер ==

Саламатсыз, кино саласындағы мақалалар туралы біраз үлес қосып жатсыз. Зак Снайдер мақаласына бұрынғы қатысушылар ''музыкант'' үлгісін қойыпты((((((. Соны ''кинематограф'' үлгісін қойып түзетіп жіберсеңіз, әрі мамандағы бойынша үлгілерді қоюды (режиссер, актер т.с.) ұмытпасаңыз нұр үстіне нұр болар еді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:44, 2020 ж. желтоқсанның 17 (+06)

Үлгі кирематографқа ауыстырдым. Енді сызығын қоя алмай жатырмын. Қалай қойсам болады, соны айтып жіберсеңіз [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 15:36, 2020 ж. желтоқсанның 19 (+06)

Фильмографиядағы сызығы рамка [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 15:50, 2020 ж. желтоқсанның 19 (+06)

== Кентауға өзгерту ==

Сіз ауылдарды Кентауға өзгертіпсіз, енді мәселе: Аталған ауылдың нав. үлгісін қараңыз қандай ауылдық округке сілтенгенін, екінші мақаланың басты атауы Түркістан *** округі деп тұр. Оны кім түзетер екен? --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:29, 2020 ж. желтоқсанның 22 (+06)

== Дереккөз қосу ==

Дереккөздерді таңдаулы мақалаларда қалай қойылғанын көріп, ''Қазақстан үкіметі'' мақаласына қосқан дереккөздерді солай түзетіп шықсаңыз нұр үстіне нұр болар еді) Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 03:03, 2020 ж. желтоқсанның 27 (+06)

Соны үрене алмадым, істеп көрем [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 11:19, 2020 ж. желтоқсанның 27 (+06)

== Брэд Питт ==

Менің өңдемемді ерегесіп тұрып жоққа шығарудың орнына, бірінші қай жерден қате кеткеніңізді қарап, анықтауыңызға кеңес беремін.--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 17:05, 2021 ж. ақпанның 26 (+06)

Бір қате үшін бүкіл фильмографияны өшіруге болмайды ғой, бұл менің пейнетім ғой [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 22:41, 2021 ж. ақпанның 26 (+06)
*Фильмография емес &quot;Фильмдер тізімі&quot;. Екіншіден, &quot;Қазақша атауы&quot; деп тұрған жердегі барлық орысша атаулы фильмдерді қазақшаға аударыңыз. Осы екі қателікті түзетпесеңіз қайтадан шегіндіремін.[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 22:54, 2021 ж. ақпанның 26 (+06)

Ок [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 22:55, 2021 ж. ақпанның 26 (+06)
*Сізге бәрібір сияқты ғой, иә!? Сізге уақыт беріп едімғой.--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 11:45, 2021 ж. наурыздың 1 (+06)

қазақшаға Аударам, сөздікке қолым жетпей жатыр, аудармасы қиындау боп жатыр [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 13:37, 2021 ж. наурыздың 1 (+06)
*Сізге уақыт бергеніме 14 күн болды. Сіздің ойыңызша мен сізді 1 жыл күтуім керек пе, әлде мен бұны ұмытып кетемін деп ойладыңыз ба? Егер қазақ тіліне аудара алмасаңыз, онда басынан &quot;фильмдер тізімі&quot; деген бөлімде қазақ тіліндегі атауына орын қалдырып, тек ағылшын (түпнұсқа) атауында ғана жазуыңыз керек еді! Мен түсінбеймін, мен фильмдер тізімін жазған кезде 30-60 минутым кетеді аударуға, ал сіз тап бір ағылшын тіліндегі ғылыми жұмысты қазақ тіліне аударып жатқан сияқтысыз!--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 22:04, 2021 ж. наурыздың 12 (+06)

Онай, емес маған шынымен, қазақша аударам бірақ, қолым жетпей жатыр. Қиындау болып жатыр, жоққа шығара бермей көмек тессеңіз жақсы болатын еді, жоққа шығара бергеннен қазақша уикипедия дамымайды [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 22:33, 2021 ж. наурыздың 12 (+06)
:{{@|Nurtenge}} қатты артық кетпеңіздер. Шамасы келгенше аударуға тырысар. Жалпы қосып жатқан үлесі жаман емес. {{@|Ерқанат Рыскулбеков}} киностан сайтында қазақша нұсқалары болуы мүмкін (егер табылып жатса). --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:06, 2021 ж. наурыздың 17 (+06)

@Kasymov айтқан соң, ашуыңызды басатын шығарсыз, әлде зейнетке шыққанша жоққа шығарып отырамыз ба?  [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 23:48, 2021 ж. наурыздың 17 (+06)
*Енді осы соғысты тоқтату үшін Қасымов мырзаны өзім шақырған жоқпын ба?)))--[[Қатысушы:Nurtenge|Nurtenge]] ([[Қатысушы талқылауы:Nurtenge|талқылауы]]) 11:12, 2021 ж. наурыздың 22 (+06)

== Мақаланы толықтыру ==

Саламатсыз, қосып жатқан үлесіңізге рахмет. Үлгілерді мақаланың бас жағына қойсаңыз дұрыс болады, әрі толықтырған мақаланың санаттарын түзете кетсеңіз (артықтарын алып, жетіспейтіндерін қосып), рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:14, 2021 ж. қарашаның 12 (+06)

== Қазақстан Республикасының Үкіметі ==

Саламатсыз, ''Қазақстан Республикасының Үкіметі'' мақаласын жаңартқаңызға рахмет. Министрліктер тізімін қазақша әліпби бойынша реттеп шықсаңыз және {{tl|Қазақстан Республикасының министрліктері}} жаңартып жібресеңіз. Мен Әлихан Смайыловтың министрлер кабинеті жаңа жасап шығамын (бір екі күнде) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:22, 2022 ж. қаңтардың 13 (+06)

Қайырлы кеш! Қазақстан Республикасының министрліктері қалай жаңартатын білмейді екем?  [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 19:50, 2022 ж. қаңтардың 13 (+06)

== Мақаланы әрлеу ==

Мақалаға үлгілер қойып, толықтырып, әрлеп кетіп жатсыз. Рахмет, алайда біршама кемшіліктер бар: мамандығы бойынша, туған/қайтыс болған жері бойынша арнайы үлгілер бар. Егер соларды дұрыстап, қатесіз қойсаңыз соған сәйкес санаттар пайда болады. Әйтепес туған күнінен басқа ешқандай санат жоқ болып тұр. Мысалы ретінде: [[Бейонсе]], [[Джастин Тимберлейк]] мақалаларын қарап көрсеңіз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 15:47, 2022 ж. қаңтардың 17 (+06)

Қайырлы кеш, қазір көрейін [[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерқанат Рыскулбеков|талқылауы]]) 21:19, 2022 ж. қаңтардың 18 (+06)

== Үлгілерді алмастыру ==

Ерқанат Рыскулбеков саламатсыз, қазуикиде жақсы белсенділік көрсетіп жүрсіз. Егер уақыт тауып, ынталанып жатсаңыз ''[[Қатысушы талқылауы:Madi Dos]]'' соңғы жазылған өтінішіме назар аударсаңыз. Үлгілермен қалай жұмыс жасау керектігін үйренесіз) Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:52, 2022 ж. мамырдың 22 (+06)

== Translation request ==

Hello.

Can you translate and upload the article [[:ru:Конституция Азербайджанской Республики]] in Kazakh Wikipedia?

Yours sincerely, [[Қатысушы:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Қатысушы талқылауы:Multituberculata|талқылауы]]) 20:27, 2022 ж. мамырдың 26 (+06)

== Жақсы мақалаға дауыс беру ==

Қайырлы күн! [[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] деген бетте өз дауысыңызды қалдырыңыз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:00, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)

== Орысша сөздер ==

Сізде кейбір кездерде орысша сөздер, орысша транскрипциялар қалып қойып жатыр. Сосын уикикесте дұрыс көрсетпейді. Соған мұқият болыңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:43, 2022 ж. маусымның 2 (+06)

== Кішігірім марапат ==
{| style=&quot;border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; valign=&quot;middle&quot; | [[File:Minor Barnstar Hires.png|left|100px|Шағын өңдемелері үшін]]
|rowspan=&quot;2&quot; |
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;&quot; | '''[[Уикипедия:Марапаттама/Шағын өңдемелері үшін|Шағын өңдемелері үшін]]'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;&quot; | '''[[Қатысушы:Ерқанат Рыскулбеков|Ерқанат Рыскулбеков]]''' — Қазақша Уикипедиясы жобасындағы бірқатар мақалаларды дамыту бағытында жасаған өңдемелеріңіз үшін!--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:42, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)
|}</text>
      <sha1>76338efp5h3f3e2b5bcznphj134v8jb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кішкенешал</title>
    <ns>0</ns>
    <id>594237</id>
    <revision>
      <id>3063631</id>
      <parentid>2785083</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:59:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3682" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Кішкенешал
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  = 
   |lat_deg =49 |lat_min =54|lat_sec =10
   |lon_deg =49|lon_min = 31|lon_sec =15
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Батыс Қазақстан облысы
|кестедегі облыс         = Батыс Қазақстан облысы{{!}}Батыс Қазақстан
|ауданы                  = Казталов ауданы
|кестедегі аудан         = Казталов ауданы{{!}}Казталов 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Ақпәтер ауылдық округі{{!}}Ақпәтер 
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =     
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =64
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}} 

'''Кішкенешал''' — [[Батыс Қазақстан облысы]] [[Казталов ауданы]], [[Ақпәтер ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2018 жыл]]ы таратылған.&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18Z0005437 Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданының кейбір елді мекендерінің әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгерістер енгізу туралы]&lt;/ref&gt;

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы - [[Казталовка]] ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 61 км-дей жерде. 

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 169 адам (81 ер адам және 88 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 64 адамды (31 ер адам және 33 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Казталов ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Казталов ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>dvh4ov9zzfl44jq0uletquvzubhl14y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Төреғали</title>
    <ns>0</ns>
    <id>594253</id>
    <revision>
      <id>3063630</id>
      <parentid>2787016</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:59:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3771" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Төреғали
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  = 
   |lat_deg =49 |lat_min =13|lat_sec =48
   |lon_deg =49|lon_min = 48|lon_sec =34
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Батыс Қазақстан облысы
|кестедегі облыс         = Батыс Қазақстан облысы{{!}}Батыс Қазақстан
|ауданы                  = Казталов ауданы
|кестедегі аудан         = Казталов ауданы{{!}}Казталов 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Қарасу ауылдық округі (Казталов ауданы){{!}}Қарасу 
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =     
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =96
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}} 

'''Төреғали''' — [[Батыс Қазақстан облысы]] [[Казталов ауданы]], [[Қарасу ауылдық округі (Казталов ауданы)|Қарасу ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2018 жыл]]ы таратылған.&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18Z0005437 Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданының кейбір елді мекендерінің әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгерістер енгізу туралы]&lt;/ref&gt;

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы - [[Казталовка]] ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 99 км-дей жерде. 

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 190 адам (106 ер адам және 84 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 96 адамды (57 ер адам және 39 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Казталов ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Казталов ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>fd3b45k3lc73kvl0jhjwdqw2qzqk5sy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Құлақ (Жалпақтал ауылдық округі)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>594446</id>
    <revision>
      <id>3063625</id>
      <parentid>3057588</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:55:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3794" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Құлақ
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  =   
   |lat_deg =49 |lat_min =38|lat_sec =58
   |lon_deg =49|lon_min = 28|lon_sec =41
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Батыс Қазақстан облысы
|кестедегі облыс         = Батыс Қазақстан облысы{{!}}Батыс Қазақстан
|ауданы                  = Казталов ауданы
|кестедегі аудан         = Казталов ауданы{{!}}Казталов 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Жалпақтал ауылдық округі{{!}}Жалпақтал 
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =     
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =368
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}} 
{{мағына|Құлақ (айрық)}}
'''Құлақ''' — [[Батыс Қазақстан облысы]] [[Казталов ауданы]], [[Жалпақтал ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2018 жыл]]ы [[Жалпақтал]] ауылы құрамына енгендіктен таратылған.&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18Z0005437 Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданының кейбір елді мекендерінің әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгерістер енгізу туралы]&lt;/ref&gt;

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы - [[Казталовка]] ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 56 км-дей жерде. 

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 313 адам (148 ер адам және 165 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 368 адамды (177 ер адам және 191 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Казталов ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Казталов ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>cejq5zhs8qiuy9at3ws21p6itu0dkwn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Құлақ (Қараөзен ауылдық округі)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>594448</id>
    <revision>
      <id>3063627</id>
      <parentid>2787027</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:57:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3714" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Құлақ
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  =   
   |lat_deg =49 |lat_min =38|lat_sec =16
   |lon_deg =49|lon_min = 28|lon_sec =44
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Батыс Қазақстан облысы
|кестедегі облыс         = Батыс Қазақстан облысы{{!}}Батыс Қазақстан
|ауданы                  = Казталов ауданы
|кестедегі аудан         = Казталов ауданы{{!}}Казталов 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Қараөзен ауылдық округі{{!}}Қараөзен 
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =     
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =270
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}} 
{{мағына|Құлақ (айрық)}}
'''Құлақ''' — [[Батыс Қазақстан облысы]] [[Казталов ауданы]], [[Қараөзен ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2018 жыл]]ы таратылған.&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18Z0005437 Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданының кейбір елді мекендерінің әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгерістер енгізу туралы]&lt;/ref&gt;

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы - [[Казталовка]] ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 57 км-дей жерде. 

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 326 адам (167 ер адам және 159 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 270 адамды (127 ер адам және 143 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Казталов ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Казталов ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>ikjhistt33juhjhema7lby63t3y1gmg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Құрман (ауыл)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>594535</id>
    <revision>
      <id>3063628</id>
      <parentid>2786277</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:58:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3684" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Құрман
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  =  
   |lat_deg =50 |lat_min = 15|lat_sec =47
   |lon_deg =49|lon_min = 22|lon_sec =56
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Батыс Қазақстан облысы
|кестедегі облыс         = Батыс Қазақстан облысы{{!}}Батыс Қазақстан
|ауданы                  = Казталов ауданы
|кестедегі аудан         = Казталов ауданы{{!}}Казталов 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Талдықұдық ауылдық округі{{!}}Талдықұдық
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =     
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        = 
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =63
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}} 
'''Құрман''' — [[Батыс Қазақстан облысы]] [[Казталов ауданы]], [[Талдықұдық ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2018 жыл]]ы таратылған.&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18Z0005437 Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданының кейбір елді мекендерінің әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгерістер енгізу туралы]&lt;/ref&gt;

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы - [[Казталовка]] ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 74 км-дей жерде. 

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 279 адам (135 ер адам және 144 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 63 адамды (34 ер адам және 29 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Казталов ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Казталов ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>0zym5f5rost8hvrdxl2c2h7i7khat9l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Таскүтір</title>
    <ns>0</ns>
    <id>594536</id>
    <revision>
      <id>3063629</id>
      <parentid>2786288</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T20:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3692" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Таскүтір
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =   
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  =  
   |lat_deg =50 |lat_min = 06|lat_sec =24
   |lon_deg =49|lon_min = 44|lon_sec =42
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Батыс Қазақстан облысы
|кестедегі облыс         = Батыс Қазақстан облысы{{!}}Батыс Қазақстан
|ауданы                  = Казталов ауданы
|кестедегі аудан         = Казталов ауданы{{!}}Казталов 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Талдықұдық ауылдық округі{{!}}Талдықұдық 
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =     
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        = 
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =63
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}} 
'''Таскүтір''' — [[Батыс Қазақстан облысы]] [[Казталов ауданы]], [[Талдықұдық ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2018 жыл]]ы таратылған.&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18Z0005437 Батыс Қазақстан облысы Казталов ауданының кейбір елді мекендерінің әкімшілік-аумақтық құрылысына өзгерістер енгізу туралы]&lt;/ref&gt;

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы - [[Казталовка]] ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 84 км-дей жерде. 

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 210 адам (91 ер адам және 119 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 63 адамды (33 ер адам және 30 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Казталов ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Казталов ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>ev683mc1z1u1ugnxkn5thvsovrifiey</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Марко Дельвеккьо</title>
    <ns>0</ns>
    <id>600564</id>
    <revision>
      <id>3063517</id>
      <parentid>2714328</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:37:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>165</id>
      </contributor>
      <comment>«[[:File:Ned-AllStars_(14).jpg]]» деген «[[:File:Marco_Delvecchio_-_Ned-AllStars_(2015).jpg]]» дегенмен алмастырылды.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5496" xml:space="preserve">{{Футболшы
|есімі = Марко Дельвеккьо
|сурет = Marco Delvecchio - Ned-AllStars (2015).jpg
|лақап аты = {{nobr|''Супер Марко''&lt;ref&gt;cite web|url=http://www.forza-roma.com/1344/marco-del-vecchio-ha-ridetto-no-allinter|title=Marco Del Vecchio ha ridetto no all’Inter|publisher=''Forza-Roma''|date=2008-03-12|lang=it&lt;/ref&gt;}}, Дерби адам&lt;ref&gt;cite web|url=http://www.asromalive.it/2013/09/amarcord-delvecchio-e-la-magia-delluomo-derby-27-ottobre-2001/|title=AMARCORD Delvecchio e la magia dell’uomo-derby: 27 ottobre 2001|publisher=''AS Romalive.it''|date=2013-09-20|lang=it}}&lt;/ref&gt;
|туған күні=7.04.1973
|туған жері=[[Милан]], [[Италия]]
|азаматтығы={{ту|Италия}}
|бойы = 186
|позиция = шабуылшы
|қазіргі клуб =карьерасын аяқтады
|жастар клубы = {{футбол карьерасы|1990|{{Flagicon|Италия|20px}} [[Интернационале]]|}}
|клубтары = {{футбол карьерасы
|1991—1995|{{Flagicon|Италия|20px}} [[Интернационале]]|37 (5)
|1992—1993|{{аренда}}{{Flagicon|Италия|20px}} [[Венеция (футбол клубы)|Венеция]]|20 (3)
|1993—1994|{{аренда}}{{Flagicon|Италия|20px}} [[Удинезе]]|7 (0)
|1995—2005|{{Flagicon|Италия|20px}} [[Рома (футбол клубы)|Рома]]|269 (77)
|2005|{{Flagicon|Италия|20px}} [[Брешиа (футбол клубы)|Брешиа]]|5 (0)
|2005—2006|{{Flagicon|Италия|20px}} [[Парма (футбол клубы)|Парма]]|8 (1)
|2006—2007|{{Flagicon|Италия|20px}} [[Асколи (футбол клубы)|Асколи]]|10 (2)}}
|ұлттық құрамы = {{футбол карьерасы
|1992—1996|{{Flagicon|Италия|20px}} Италия (21)|24 (6)
|1993|{{Flagicon|Италия|20px}} Италия (23)|3 (1)
|2000—2003|{{Flagicon|Италия|20px}} [[Италия Ұлттық футбол құрамасы|Италия]]|22 (4)}}
}}
'''Марко Дельвеккио''' ([[Италиян тілі|итал]]. ''Marco Delvecchio''; [''ˈmarko delˈvɛkkjo'']; [[7 сәуір]] [[1973 жыл]], [[Милан]]) — италиялық футболшы, шабуылшы.

== Карьерасы ==
[[Рома (футбол клубы)|&quot;Рома&quot;]] сапындағы ойнаған жылдары Еуропаға танылған. 2001 жылы Италия чемпионы атанып, Италия суперкубогын ұтып алды. Кейін &quot;Брешиа&quot;, &quot;Парма&quot;, &quot;Асколи&quot; клубтарында ойнап, 2007 жылы карьреасына нүсте қойды. 

[[Италия Ұлттық футбол құрамасы]]нда 22 кездесуде ойнаған. Алғашқы голын ЕУРО-2000 турнирінің финалында Францияның қақпасына енгізіп, есеп ашты. Италиялықтар осы есептегі басымдықтан тек ойын бітуге 40 секунд қалғанда ғана айрылып, гол жіберіп алды. Қосымша таймда француздар тағы бір гол соқты да, Италия ұтылуға мәжбүр болды. Осылайша Дельвекконың голы тек статистика үшін ғана маңызды боп қала берді.

==Жетістіктері==
===Командалық===
{{Flagicon|ITA}} [[Рома (футбол клубы)|Рома]]
*Италия чемпионы: 2000/01
*Италия суперкубогы: 2001
*Итаия кубогының финалисі: 2002/03
===Құрама сапында===
{{Футбол|ITA}}
*ЕУРО-2000 күміс жүлдегері
==Құрама сапындағы голдары==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! # !! мерзімі !! Стадион !! Қарсылас !! Есеп  !! Матч статусы
|-
| 1. || 2 шілде 2000 || [[Фейеноорд (стадион)|Де Кейп]], [[Роттердам]] || {{футбол|FRA}} || 1–2 ||Еуро-2000
|-
| 2. || 10 қазан 2000 || [[Джузеппе Меацца (стадион)|Cан Сиро]], [[Милан]] || {{футбол|Румыния}} || 3–0 || ӘЧ-2002 іріктеуі
|-
| 3. || 2 маусым 2001 || Б. Пайчадзе, [[Тбилиси]] || {{футбол|Грузия}} || 2–1 || ӘЧ-2002 іріктеуі
|-
| 4. || 3 маусым 2003 ||  [[Италия]] || {{футбол|Northern Ireland}} || 2–0 || Жолдастық
|}

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

==Сілтемелер==
* [https://www.national-football-teams.com/player/3355.html Ұлттық құрамалар сайтындағы профилі]

[[Санат:Италия футболшылары]]
[[Санат:Миланда туғандар]]
[[Санат:7 сәуірде туғандар]]
[[Санат:Италия Ұлттық футбол құрамасының ойыншылары]]
[[Санат:Интернационале ФК ойыншылары]]
[[Санат:Венеция ФК ойыншылары]]
[[Санат:Удинезе ФК ойыншылары]]
[[Санат:Рома ФК ойыншылары]]
[[Санат:Брешиа ФК ойыншылары]]
[[Санат:Парма ФК ойыншылары]]
[[Санат:Асколи ФК ойыншылары]]</text>
      <sha1>lsmkt6wxb05vnlmrj6a8mcxhhrkxy1b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Садықащы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>602192</id>
    <revision>
      <id>3063652</id>
      <parentid>2825919</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:08:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3330" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Садықащы
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          = 
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  = 
   |lat_deg =52 |lat_min = 02|lat_sec = 13
   |lon_deg =78|lon_min = 47|lon_sec =54
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Павлодар облысы
|кестедегі облыс         = Павлодар облысы{{!}}Павлодар
|ауданы                  = Шарбақты ауданы 
|кестедегі аудан         = Шарбақты ауданы{{!}}Шарбақты 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Шалдай ауылдық округі{{!}}Шалдай
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =      
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                = 213
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
'''Садықащы''' — [[Павлодар облысы]] [[Шарбақты ауданы]], [[Шалдай ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. 

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы – [[Шарбақты (Шарбақты ауданы)|Шарбақты]] ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 65 км-дей жерде.

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 288 адам (134 ер адам және 154 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 213 адамды (101 ер адам және 112 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Шарбақты ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Шарбақты ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>r3874n7vigopmz376qm2t4kbvhd5i3i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шошқалы (Павлодар облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>602194</id>
    <revision>
      <id>3063654</id>
      <parentid>2825921</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:08:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3352" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Шошқалы
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          = 
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  = 
   |lat_deg =52 |lat_min = 01|lat_sec = 06
   |lon_deg =78|lon_min = 58|lon_sec =36
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Павлодар облысы
|кестедегі облыс         = Павлодар облысы{{!}}Павлодар
|ауданы                  = Шарбақты ауданы 
|кестедегі аудан         = Шарбақты ауданы{{!}}Шарбақты 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Шалдай ауылдық округі{{!}}Шалдай
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =      
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                = 92
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
{{мағына|Шошқалы}}
'''Шошқалы''' — [[Павлодар облысы]] [[Шарбақты ауданы]], [[Шалдай ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. 

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы – [[Шарбақты (Шарбақты ауданы)|Шарбақты]] ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 75 км-дей жерде.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 97 адам (51 ер адам және 46 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 92 адамды (53 ер адам және 39 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Шарбақты ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Шарбақты облысының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>64j16kcetpkp6rhom75t1f0v9jahkaq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063655</id>
      <parentid>3063654</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:09:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3352" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Шошқалы
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          = 
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  = 
   |lat_deg =52 |lat_min = 01|lat_sec = 06
   |lon_deg =78|lon_min = 58|lon_sec =36
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Павлодар облысы
|кестедегі облыс         = Павлодар облысы{{!}}Павлодар
|ауданы                  = Шарбақты ауданы 
|кестедегі аудан         = Шарбақты ауданы{{!}}Шарбақты 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Шалдай ауылдық округі{{!}}Шалдай
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =      
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                = 92
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
{{мағына|Шошқалы}}
'''Шошқалы''' — [[Павлодар облысы]] [[Шарбақты ауданы]], [[Шалдай ауылдық округі]] құрамындағы ауыл. 

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы – [[Шарбақты (Шарбақты ауданы)|Шарбақты]] ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 75 км-дей жерде.

== Халқы == 
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 97 адам (51 ер адам және 46 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 92 адамды (53 ер адам және 39 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Шарбақты ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Шарбақты ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>bfpowlvxnwjabodlgmh92g0qt3mm989</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Науырзым ауданы көлдері</title>
    <ns>14</ns>
    <id>602363</id>
    <revision>
      <id>3063719</id>
      <parentid>3060697</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:49:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Салиха [[Санат:Науырзым ауданы көлдері]] бетін [[Санат:Наурызым ауданы көлдері]] бетіне жылжытты: қайтару</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="127" xml:space="preserve">[[Санат:Қостанай облысы көлдері]]
[[Санат:Наурызым ауданы географиясы]]</text>
      <sha1>gpn28jxakux1zw3p6l3ninstz3wkyig</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063730</id>
      <parentid>3063719</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:56:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Салиха [[Санат:Наурызым ауданы көлдері]] бетін [[Санат:Науырзым ауданы көлдері]] бетіне жылжытты: қайтару</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="127" xml:space="preserve">[[Санат:Қостанай облысы көлдері]]
[[Санат:Наурызым ауданы географиясы]]</text>
      <sha1>gpn28jxakux1zw3p6l3ninstz3wkyig</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Боброво (Павлодар облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>602900</id>
    <revision>
      <id>3063646</id>
      <parentid>2824599</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:01:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3476" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Боброво
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =  
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  = 
   |lat_deg =53 |lat_min =13|lat_sec = 30
   |lon_deg =75|lon_min = 41|lon_sec =28
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Павлодар облысы
|кестедегі облыс         = Павлодар облысы{{!}}Павлодар
|ауданы                  = Тереңкөл ауданы 
|кестедегі аудан         = Тереңкөл ауданы{{!}}Тереңкөл 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Бобров ауылдық округі (Павлодар облысы){{!}}Бобров  
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =    
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =27
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
'''Боброво''' — [[Павлодар облысы]] [[Тереңкөл ауданы]], [[Бобров ауылдық округі (Павлодар облысы)|Бобров ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2017 жыл]]ы таратылған.

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы – [[Тереңкөл (Тереңкөл ауданы)|Тереңкөл]] ауылынан солтүстік-батысқа қарай 31 км-дей жерде.

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 108 адам (59 ер адам және 49 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 27 адамды (13 ер адам және 14 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Тереңкөл ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Тереңкөл ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>p38h8ssi3f2kkqx7z0yd3ig9oan45e8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Пахомовка</title>
    <ns>0</ns>
    <id>602937</id>
    <revision>
      <id>3063647</id>
      <parentid>2824631</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:02:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3471" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Пахомовка
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =  
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  = 
   |lat_deg =53 |lat_min =33|lat_sec = 05
   |lon_deg =76|lon_min = 48|lon_sec =10
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Павлодар облысы
|кестедегі облыс         = Павлодар облысы{{!}}Павлодар
|ауданы                  = Тереңкөл ауданы 
|кестедегі аудан         = Тереңкөл ауданы{{!}}Тереңкөл 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Жаңақұрылыс ауылдық округі (Павлодар облысы){{!}}Жаңақұрылыс  
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =    
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =3
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
'''Пахомовка''' — [[Павлодар облысы]] [[Тереңкөл ауданы]], [[Жаңақұрылыс ауылдық округі (Павлодар облысы)|Жаңақұрылыс ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2015 жыл]]ы таратылған.

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы – [[Тереңкөл (Тереңкөл ауданы)|Тереңкөл]] ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 70 км-дей жерде.

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 74 адам (38 ер адам және 36 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 3 ер адам тұрды.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Тереңкөл ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Тереңкөл ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>46fv1kykcbghdb1rss4uxoxrhkhizte</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тимофеевка (Павлодар облысы)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>603075</id>
    <revision>
      <id>3063653</id>
      <parentid>2824626</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:08:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3419" xml:space="preserve">{{Елді мекен-Қазақстан 
|статусы                 =  Ауыл
|атауы                 = Тимофеевка
|сурет               =   
|әкімшілік күйі          =  
|елтаңба                 = 
|ту                      =  
|елтаңба сипаттамасы     = 
|ту сипаттамасы          = 
|елтаңба ені             = 
|ту ені                  = 
   |lat_deg =53 |lat_min =20|lat_sec = 28
   |lon_deg =76|lon_min = 30|lon_sec =54
   |CoordAddon             = type:city(1226000)_region:KZ
   |CoordScale             =
|ел картасы              = 
|облыс картасы           = 
|аудан картасы           = 
|ел картасының өлшемi    = 
|облыс картасының өлшемi = 
|аудан картасының өлшемi = 
|облысы                  = Павлодар облысы
|кестедегі облыс         = Павлодар облысы{{!}}Павлодар
|ауданы                  = Тереңкөл ауданы 
|кестедегі аудан         = Тереңкөл ауданы{{!}}Тереңкөл 
|мекен түрі              = ауылдық округ{{!}}Ауылдық округі
|мекені                  = Вернен ауылдық округі{{!}}Вернен
|ішкі бөлінісі           = 
|әкімі                   = 
|құрылған уақыты         =    
|алғашқы дерек           = 
|бұрынғы атаулары        =  
|статус алуы               = 
|жер аумағы                  = 
|климаты                 = 
  |тұрғыны                =55
  |санақ жылы             = 2009
  |тығыздығы              = 
  |шоғырлануы             = 
  |ұлттық құрамы          = 
  |конфессионалдық құрамы = 
  |этнохороним            = 
|телефон коды            = 
|пошта индексі           = 
|пошта индекстері        = 
|ортаққордағы санаты     = 
|сайты                   =
|сайт тілі               =
}}
{{мағына|Тимофеевка}}
'''Тимофеевка''' — [[Павлодар облысы]] [[Тереңкөл ауданы]], [[Вернен ауылдық округі]] құрамында болған ауыл, [[2017 жыл]]ы таратылған.

== Географиялық орны ==
Аудан орталығы – [[Тереңкөл (Тереңкөл ауданы)|Тереңкөл]] ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 40 км-дей жерде.

== Халқы ==
[[1999 жыл|1999 жылы]] тұрғындар саны 177 адам (90 ер адам және 87 әйел адам) болса, [[2009 жыл|2009 жылы]] 55 адамды (33 ер адам және 22 әйел адам) құрады.&lt;ref name=&quot;source122&quot;&gt;[http://stat.gov.kz/census/national/2009/region 2009 жылғы Қазақстан Республикасы халқының Ұлттық санағының қорытындылары. Астана 2011. 1 том]&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{Тереңкөл ауданы елді мекендері}}

[[Санат:Тереңкөл ауданының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>9sfq4wmuq9avlze8scikumay1ur4yc9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Приозерное</title>
    <ns>0</ns>
    <id>603516</id>
    <revision>
      <id>3063650</id>
      <parentid>2699780</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T22:06:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1536" xml:space="preserve">* [[Приозерное (Ақмола облысы)|Приозерное]] – [[Ақмола облысы]] [[Сандықтау ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Приозерное (Алтынсарин ауданы)|Приозерное]] – [[Қостанай облысы]] [[Алтынсарин ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Приозерное (Қарабалық ауданы)|Приозерное]] – [[Қостанай облысы]] [[Қарабалық ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Приозерное (Меңдіқара ауданы)|Приозерное]] – [[Қостанай облысы]] [[Меңдіқара ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Приозерное (Бейімбет Майлин ауданы)|Приозерное]] – [[Қостанай облысы]] [[Бейімбет Майлин ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Приозерное (Федоров ауданы)|Приозерное]] – [[Қостанай облысы]] [[Федоров ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Приозерное (Павлодар облысы)|Приозерное]] – [[Павлодар облысы]] [[Ақсу қалалық әкімдігі]]не қарасты болған ауыл, 2003 жылы таратылған.
* [[Приозерное (Солтүстік Қазақстан облысы)|Приозерное]] – [[Солтүстік Қазақстан облысы]] [[Тимирязев ауданы]]ндағы ауыл.

{{айрық}}</text>
      <sha1>hqhbpt35b322fwboflq5xinglk9vbmp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Анджело ди Ливио</title>
    <ns>0</ns>
    <id>607419</id>
    <revision>
      <id>3063513</id>
      <parentid>2651189</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:19:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>165</id>
      </contributor>
      <comment>«[[:File:Ned-AllStars_(3).jpg]]» деген «[[:File:Angelo_Di_Livio_-_Ned-AllStars_(2015).jpg]]» дегенмен алмастырылды.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4820" xml:space="preserve">{{Футболшы
 |есімі = Анджело Ди Ливио
 |сурет = Angelo Di Livio - Ned-AllStars (2015).jpg
 |лақап аты = ''Soldatino''
 |туған күні=26.07.1966
|туған жері=Рим, Италия
|азаматтығы={{байрақ|Италия}}
|бойы = 173
 |салмағы = 73
 |позиция =жартылай қорғаушы
 |қазіргі клуб = ''карьерасын аяқтады''
 |жастар клубы = {{Футбол карьерасы
|1981—1984|{{flagicon|Италия|20px}}  [[Рома (футбол клубы)|Рома]]|}}
 |клубтары = {{Футбол карьерасы
|1984—1985|{{flagicon|Италия|20px}}  [[Рома (футбол клубы)|Рома]]|0 (0)
|1985—1986|{{аренда}} {{flagicon|Италия|20px}}  [[Реджана (футбол клубы)|Реджана]]|13 (0)
|1986—1987|{{аренда}} {{flagicon|Италия|20px}}  [[Ночерина]]|31 (1)
|1987—1988|{{аренда}}{{flagicon|Италия|20px}} [[Перуджа (футбол клубы)|Перуджа]]|34 (3)
|1988—1989|{{flagicon|Италия|20px}} [[Перуджа (футбол клубы)|Перуджа]]|38 (1)
|1989—1993|{{flagicon|Италия|20px}}  [[Падова]]|138 (13)
|1993—1999|{{flagicon|Италия|20px}} [[Ювентус]]|186 (3)
|1999—2004|{{flagicon|Италия|20px}} [[Фиорентина]]|169 (8)}}
 |ұлттық құрамы = {{Футбол карьерасы
|1995—2002|{{футбол|Италия}}|40 (0)}}
 |бапкер клубтары = {{Футбол карьерасы
|2006—2008|{{flagicon|Италия|20px}} [[Рома (футбол клубы)|Рома]] (жас.)|
|2008—2010|{{футбол|Италия}}|&lt;small&gt;бапкер&lt;/small&gt;}}
}}
'''Анджело Ди Ливио''' ({{lang-it|Angelo Di Livio}}; 26 шілде 1966, [[Рим]]) — италиялық футболшы, жартылай қорғаушы. [[Италия Ұлттық футбол құрамасы|Италия Ұлттық футбол құрамасында]] ойнаған.
== Карьерасы ==
&quot;Рома&quot; футбол клубының түлегі. 1981-85 жылдары осы команданың намысын қорғап, бірнеше кмоандаға жалға берілді.

Италия құрамасы сапында 1996, 2000 жылдары Еуропа чемпионатына, 1998, 2002 жылдары әлем чемпионатына барды. &quot;[[Ювентус]]&quot; сапында 1996 жылы Еуропа Чемпиондар лигасын ұтып алды. 

Клубтық деңгейдегі мүмкін болған жүлденің барлығына қол жеткізген.

Каьерасында &quot;Ювентустан&quot; басқа &quot;Рома&quot; &quot;Перуджа&quot;, &quot;Падова&quot;, &quot;Ночерина&quot;, &quot;Фиорентина клубтарында доп тепті. 2004 жылы &quot;Фиорентина сапында ойнап жүріп карьерасын аяқтады да, 2006-08 жылдары &quot;Рома&quot; жастар клубын жаттықтырды, 2008-10 жылдары Италия ұлттық футбол құрамасының бапкер-көмекшісі боп қызмет атқарды.
== Жетістіктері ==
'''Командалық:'''
* Италия чемпионы: 1995, 1997, 1998
* Италия кубогы: 1995
* Италия суперкубогы: 1995, 1997
* Чемпиондар Лигасы: 1996
* Еуропа суперкубогы: 1996
* Құрлықаралық кубок: 1996

'''Ұлттық'''
* Еуропа чемпионатының финалисі: 2000

'''Жеке'''
* &quot;Италия Республикасына еңбегі сіңген&quot; орденінің иегері: 1991&lt;ref&gt;[http://www.quirinale.it/onorificenze/DettaglioDecorato.asp?idprogressivo=90332&amp;iddecorato=89841 Cavaliere Ordine al Merito della Repubblica Italiana Sig. Angelo Di Livio]{{ref-it}}&lt;/ref&gt;
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
== Сілтемелер ==
* [http://www.national-football-teams.com/player/10693/Angelo_Di_Livio.html Профиль]{{ref-en}}
* [http://www.rsssf.com/miscellaneous/dilivio-intl.html Статистикасы]{{ref-en}}

[[Санат:Италия футболшылары]]
[[Санат:Рома ФК ойыншылары]]
[[Санат:Реджана ФК ойыншылары]]
[[Санат:Ночерина ФК ойыншылары]]
[[Санат:Перуджа ФК ойыншылары]]
[[Санат:Падова ФК ойыншылары]]
[[Санат:Ювентус ФК ойыншылары]]
[[Санат:Фиорентина ФК ойыншылары]]
[[Санат:Италия футбол жаттықтырушылары]]</text>
      <sha1>oy6xirkt9hbpd27qr6h04ljhv120voa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Көкпекті</title>
    <ns>0</ns>
    <id>611404</id>
    <revision>
      <id>3063740</id>
      <parentid>3050936</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:43:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1523" xml:space="preserve">'''Елді мекендер:'''
* [[Көкпекті (Абай облысы)|Көкпекті]] – [[Абай облысы]] [[Көкпекті ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Көкпекті (Мартөк ауданы)|Көкпекті]] – [[Ақтөбе облысы]] [[Мартөк ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Көкпекті (Хромтау ауданы)|Көкпекті]] – [[Ақтөбе облысы]] [[Хромтау ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Көкпекті (Алматы облысы)|Көкпекті]] – [[Алматы облысы]] [[Қаратал ауданы]]ндағы ауыл.
* [[Көкпекті (Қарағанды облысы)|Көкпекті]] – [[Қарағанды облысы]] [[Бұқар жырау ауданы]]ндағы ауыл.

'''Басқа мағыналар:'''
* [[Көкпекті (өзен, Жем алабы)|Көкпекті]] – [[Жем (өзен)|Жем]] өзені алабындағы өзен.
* [[Көкпекті (өзен, Абай облысы)|Көкпекті]] – [[Ертіс]] алабындағы өзен.
* [[Көкпекті (өзен, Есіл алабы)|Көкпекті]] – [[Есіл]] өзені алабындағы өзен.
* [[Көкпекті (көл)|Көкпекті]] – [[Жаркөл (көл, Қостанай ауданы)|Жаркөл]] көлінің солтүстік-батысындағы тұзды тұйық көл. [[Тобыл]] өзені алабында.

{{айрық}}</text>
      <sha1>dbzamfc9qwu075pbelxil8wgtfieiyj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Үлгі:Қазақстан саясаты</title>
    <ns>10</ns>
    <id>622316</id>
    <revision>
      <id>3063553</id>
      <parentid>3033365</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:18:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4185" xml:space="preserve">{{sidebar with collapsible lists

|name = Қазақстан саясаты
|bodyclass = vcard hlist
|pretitle= Бұл мақала келесі [[:Санат:Қазақстан саясаты|топтама]] бөлігі:
|title = [[Қазақстанның мемлекеттік құрылымы|Қазақстан Республикасының&lt;br /&gt;саяси жүйесі]]

|image = [[Сурет:Emblem of Kazakhstan.svg|135px]]
|listtitlestyle = text-align:center; background:lavender;

| pretitle    = '''[[Қазақстанның мемлекеттік құрылымы|Қазақстан Республикасының&lt;br&gt; саяси жүйесі]]''' &lt;br&gt; мақалалар жинағынан


| list1title = [[Конституция|Ата Заң]]
| list1 =[[Қазақстан Республикасының Конституциясы|Қазақстан Республикасының Ата Заңы]]

*[[Қазақстандағы адам құқығы|Адам құқығы]]
*[[Қазақстан Конституциялық Кеңесі|Конституциялық Кеңес]]

| list2title = [[Заң шығарушы билік]]
| list2 = 
[[Сурет:Emblem of Kazakhstan.svg|30px]]
* '''[[Қазақстан Республикасының Парламенті]]'''
----
*'''[[Қазақстан Парламентінің Сенаты|Сенат]]'''
[[Сурет:Senate of Kazakhstan diagram.svg|80px]] 
*'''[[Қазақстан парламенті төрағалары|Сенат Төрағасы]] '''— [[Мәулен Сағатханұлы Әшімбаев|Мәулен Әшімбаев]]
----
*'''[[Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжiлiсі|Мәжіліс]]'''
[[Сурет:Kazakhstan Majilis 2021 (with Amanat).svg|80px]]
*'''[[Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжіліс төрағалары|Мәжіліс Төрағасы]]''' — [[Ерлан Жақанұлы Қошанов|Ерлан Қошанов]]
| list3title = [[Атқарушы билік]]
| list3 =
[[Сурет:Emblem of Government Kazakhstan.png|220px]]
* '''[[Қазақстан Республикасының Үкіметі]]'''
----
[[Сурет:Flag of the President of Kazakhstan.svg|80px]]
'''[[Қазақстан Республикасының Президенті]]'''
[[Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев]] 
* '''[[Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі]]'''
[[Әлихан Асханұлы Смайылов]]
| list4title = [[Сот жүйесі]]
| list4 =
*'''[[Қазақстан Республикасының сот жүйесі|Қазақстанның Сот жүйесі]]'''

* [[Қазақстан Жоғарғы Соты|Жоғарғы Сот]]

| list5title = [[Қазақстандағы сайлау жүйесі|Сайлау жүйесі]]
| list5 =
*Президент сайлауы: [[Қазақстандағы президент сайлауы (2019)|2019]]

*Парламент сайлауы: [[Қазақстандағы парламент сайлауы (2017)|2017]]

| list6title = [[Қазақстандағы саяси партиялар|Саяси партиялар]]
| list6 =
* [[Аманат (партия)|Аманат]]
* [[Ақ жол демократиялық партиясы|Ақ жол]]
* [[Қазақстан халық партиясы|ҚХП]]

* [[Ауыл (партия)|Ауыл]]
* [[Азат Жалпыұлттық социал-демократиялық партия|ЖСДП]]
| list7title = [[Сыртқы саясат]]
| list7 =
* [[Қазақстанның сыртқы саясаты]]

| below = {{Портал суреті/Қазақстан}} '''[[Портал: Қазақстан|Қазақстан порталы]]'''
}}&lt;includeonly&gt;{{#if: {{{nocat|}}}||[[Санат:Қазақстан саясаты]]}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
[[Санат:Навигациялық үлгілер:Саясат|Қазақстан саясаты]][[Санат:Навигациялық үлгілер:Қазақстан|Қазақстан саясаты]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rubu65tn0yskax8ma0y6b9tebkrc0e3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ювал Ноаһ Харари</title>
    <ns>0</ns>
    <id>623411</id>
    <revision>
      <id>3063544</id>
      <parentid>3062722</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:08:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17154" xml:space="preserve">{{Ғалым
 |Есімі                  = Ювал Ноаһ Харари
 |Шынайы есімі           = יובל נח הררי
 |Суреті                 = Yuval Noah Harari cropped.jpg
 |Сурет ені              = 
 |Сурет тақырыбы         = Ювал Ноаһ Харари Берлинде сұхбатта, &quot;Homo Deus&quot; кітабының неміс тіліндегі аудармасының тұсаукесерінде.
 |Туған күні           = 24.02.1976
 |Туған жері           = Кирият Ата. [[Израиль]]
 |Қайтыс болған күні     = 
 |Қайтыс болған жері     = 
 |Азаматтығы             = Израиль
 |Ғылыми аясы            = Тарих
 |Жұмыс орны             = Иерусалим Еврей университеті
 |Ғылыми дәрежесі        = 
 |Ғылыми атағы           = 
 |Альма-матер            = Иерусалим Еврей университеті
 |Ғылыми жетекші         = Стивен Дж. Ганн
 |Атақты шәкірттері      = 
 |Несімен белгілі        = [[Sapiens: Адамзаттың қысқаша тарихы]],&lt;br /&gt;[[Homo Deus: Ертеңнің қысқаша тарихы]],&lt;br /&gt;[[21 ғасырға 21 сабақ]]
 |Марапаттары            = 
 |Қолтаңбасы             = Yuval Noah Harari signature.svg
 |Қолтаңба ені           = 70px
 |Сайты                  = {{URL|ynharari.com}}
 |Commons            = 
}}
'''Ювал Ноаһ Харари''' ({{Lang-he|יובל נח הררי}} - 1976 жылы 24 ақпанда д.к.) — [[израиль]]дік тарихшы және Иерусалимдегі Еврей университетіндегі тарих департаментінің профессоры .&lt;ref&gt;[http://www.ynharari.com/ Yuval Harari site], at the [[Hebrew University of Jerusalem]] site&lt;/ref&gt; ''[[Sapiens: Адамзаттың қысқаша тарихы]]'' (2014), ''[https://en.wikipedia.org/wiki/Homo_Deus:_A_Brief_History_of_Tomorrow Homo Deus]: Ертеңнің қысқаша тарихы'' (2016), сондай-ақ ''21 ғасырға 21 сабақ'' (2018) атты халықаралық бестселлерлердің авторы. Оның еңбектері [[ерік бостандығы]], [[сана]] және [[интеллект]] тақырыптарын қарастырады.

Хараридің алғашқы еңбектері өзі &quot;когнитивті революция&quot; деп сипаттайтын тақырыпты қозғайды. Бұл революция шамамен 50,000 жыл бұрын орын алды: ''[[Гомо сапиенс|хомо сапиенс]]'' өзінің қарсыласы [[Неандерталдықтар]]ды ығыстырып, тілдесу қабілеті және құрылымды қоғам дамытып, [[Неолиттік революция|аграрлық революция]] мен соңғы уақытта үдеген [[Ғылыми-техникалық революция|ғылыми]] әдіснама және негіздеу көмегімен оның ең жоғарғы жыртқыш шыңына көтерілуі адамдарға қоршаған ортаға толықтай дерлік билік жүргізуге мүмкіндік берді.

Оның соңғы кітаптары көбіне ескерту сипатына ие және футуристік [[биотехнология]]лық әлемнің салдарын қарастырады: мұнда саналы биологиялық организмдерді оларды өзі жасаған туындылары озып кетеді; автор былай дейді:&quot;Біз білетін ''гомо сапиенс'' бір ғасыр шамасында жоғалады&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/culture/2017/mar/19/yuval-harari-sapiens-readers-questions-lucy-prebble-arianna-huffington-future-of-humanity|title=Yuval Noah Harari: ‘''Homo sapiens'' as we know them will disappear in a century or so’|date=19 March 2017|work=[[The Observer]]|language=en-GB}}&lt;/ref&gt;

== Өмірбаяны ==
Харари 1976 жылы [[Израиль]]дің Кирият Ата  қаласында дүниеге келді. Ливан және Шығыс Еуропа тамыры бар [[Хайфа]]дағы (Израиль)&lt;ref name=&quot;guardian0705&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/culture/2015/jul/05/yuval-harari-sapiens-interview-age-of-cyborgs|title=Yuval Noah Harari: The age of the cyborg has begun – and the consequences cannot be known|accessdate=2 November 2016|date=5 July 2015|first=Carole|last=Cadwalladr|authorlink=Carole Cadwalladr}}&lt;/ref&gt; зайырлы еврей отбасында өсті&lt;ref&gt;[http://larchemag.fr/2017/09/28/3386/les-predictions-de-yuval-noah-harrari/ Les prédictions de Yuval Noah Harrari], L'arche magazine&lt;/ref&gt;. Харари ашық гей&lt;ref&gt;{{Cite news|title=Yuval Noah Harari: ‘Homo sapiens as we know them will disappear in a century or so’|url=https://www.theguardian.com/culture/2017/mar/19/yuval-harari-sapiens-readers-questions-lucy-prebble-arianna-huffington-future-of-humanity|date=9 March 2017|first=Andrew|last=Anthony|accessdate=5 March 2019}}&lt;/ref&gt; және 2002 жылы күйеуі Ицик Яхавпен кездесті, ол оны «барлық нәрседегі интернетім» деп атайды. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/aug/27/yuval-noah-harari-we-are-quickly-acquiring-powers-that-were-always-thought-to-be-divine|title=Yuval Noah Harari: ‘We are acquiring powers thought to be divine’|first=Tim|last=Adams|date=27 August 2016|accessdate=17 March 2018}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.haaretz.com/israel-news/fast-talk-the-road-to-happiness-1.426554|title=Fast Talk / The Road to Happiness|date=25 April 2012|accessdate=17 March 2018}}&lt;/ref&gt; Яхав сондай-ақ Хараридың жеке менеджері. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.nrg.co.il/online/55/ART2/726/869.html|title=זה ייגמר בבכי: סוף העולם לפי יובל נח הררי|accessdate=17 March 2018}}&lt;/ref&gt; Олар Канаданың [[Торонто]] қаласында азаматтық некелерін қиды&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://epaperbeta.timesofindia.com/Article.aspx?eid=31821&amp;articlexml=Sadly-superhumans-in-the-end-are-not-going-14102015012006|title=Sadly, superhumans in the end are not going to be us|date=14 October 2015|accessdate=17 March 2018}}&lt;/ref&gt; . 

Харари былай дейді: 2000 жылы Оксфордта жүргенде бастаған&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://soundcloud.com/panoply/yuval-harari-author-of-sapiens-on-ai-religion-and-60-day-meditation-retreats|title=Yuval Harari, author of &quot;Sapiens,&quot; on AI, religion, and 60-day meditation retreats|publisher=|accessdate=17 March 2018}}&lt;/ref&gt; Випассана медитациясы &quot;''өмірімді түбегейлі өзгертті''&quot;.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/aug/27/yuval-noah-harari-we-are-quickly-acquiring-powers-that-were-always-thought-to-be-divine|title=Yuval Noah Harari: ‘We are quickly acquiring powers that were always thought to be divine’|publisher=}}&lt;/ref&gt; Ол күніне екі сағат шұғылданады (бір сағат жұмыстан бүрын, бір сағат кейін&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://time.com/4672373/yuval-noah-harari-homo-deus-interview/|title=How Humankind Could Become Totally Useless|accessdate=17 March 2018}}&lt;/ref&gt;), жыл сайын 30 не одан да көп күнге медитациямен оңашаланады, тыныштықта және ешбір кітап не әлеуметтік желісіз.&lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://www.chathamhouse.org/sites/files/chathamhouse/field/field_document/Interview%20-%20Yuval%20Harari.pdf|title=Interview - Yuval Harari|publisher=[[Chatham House]]|accessdate=17 March 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.theaustralian.com.au/life/weekend-australian-magazine/yuval-noah-harari-sapiens-and-the-age-of-the-algorithm/news-story/dec563f94ceb523228049fdaf8ab8915|title=Yuval Noah Harari, Sapiens and the age of the algorithm|publisher=Josh Glancy}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;haaretz.com&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.haaretz.com/israel-news/fast-talk-the-road-to-happiness-1.426554|title=Fast Talk The Road to Happiness|publisher=}}&lt;/ref&gt; Ол медитацияны ізденіс құралы ретінде көреді.&lt;ref name=&quot;haaretz.com&quot; /&gt;

Харари [[вегетарианшылық|вегетариан]] және оның айтуынша бұған себеп - оның зерттеуіндегі сүт өнеркәсібінің негізі сиыр мен бұзаудың арасындағы байланысты бұзатыны туралы оның пікірі. &lt;ref name=&quot;guardian0705&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/culture/2015/jul/05/yuval-harari-sapiens-interview-age-of-cyborgs|title=Yuval Noah Harari: The age of the cyborg has begun – and the consequences cannot be known|accessdate=2 November 2016|date=5 July 2015|first=Carole|last=Cadwalladr|authorlink=Carole Cadwalladr}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://soundcloud.com/bloombergview/interview-with-yuval-noah-harari-masters-in-business-audio|title=Interview With Yuval Noah Harari: Masters in Business (Audio)|accessdate=17 March 2018}}&lt;/ref&gt; 2019 жылдың қаңтарына сәйкес оның [[смартфон]]ы жоқ. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=https://samharris.org/podcasts/reality-and-the-imagination/|title=# 68 -- Reality and the Imagination|date=19 March 2017|accessdate=17 March 2018}}&lt;/ref&gt; 

== Академиялық мансабы ==
Харари алғашында 1993-1998 жж. Иерусалимдегі Еврей университетінде [[Орта ғасырлар|ортағасырлық тарих]] пен [[әскери тарих]] мамандығын оқыды. 2002 жылы Оксфордтағы Джисус колледжінде Стивен Дж. Ганның жетекшілігімен [[PhD-доктор|философия докторы]] дәрежесін қорғады. 2003 жылдан 2005 жылға дейін Яд Ханадив қайырымдылық қоры мүшесі ретінде тарих ғылымдары бойынша постдокторонтурамен айналысты. &lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://pluto.huji.ac.il/~ynharari/cv.html|title=CV at The Hebrew University of Jerusalem|date=2008|accessdate=|publisher=|last=|first=}}&lt;/ref&gt; 

Оның ''Sapiens: Адамзаттың қысқаша тарихы'' кітабы 2011 жылы ивритше және кейін 2014 жылы ағылшын тілінде жарияланды; содан бері ол тағы да 45 тілге аударылды.&lt;ref name=&quot;Telegraph_Payne&quot;&gt;{{Cite news|title=Sapiens: a Brief History of Humankind by Yuval Noah Harari, review: 'urgent questions'|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/books/bookreviews/11120947/Sapiens-a-Brief-History-of-Humankind-by-Yuval-Noah-Harari-review-urgent-questions.html|accessdate=29 October 2014|work=The Telegraph|date=26 September 2014}}&lt;/ref&gt; Кітап адамзат тарихының бүкіл кезеңін қарастырады: ''[[Гомо сапиенс|Homo sapiens]]-''тің тас ғасырындағы эволюциясынан бастап 21 ғасырдағы саяси және технологиялық революцияларға дейін. Иврит тіліндегі басылымы Израильде бестселлерге айналып, жалпы көпшілік арасында айтарлықтай қызығушылық оятты, сөйтіп Харари көпшілікке танымал тұлға болып шыға келді.&lt;ref&gt;[http://www.haaretz.com/weekend/magazine/fast-talk-the-road-to-happiness-1.426554 Fast talk / The road to happiness], in ''[[Haaretz]]'', 25 April 2012&lt;/ref&gt; Хараридың әлем тарихы жөніндегі ивритше лекцияларының YouTube видео үзінділерін ондаған мың израильдықтар көрді.&lt;ref&gt;[https://www.youtube.com/watch?v=WiJasqDJRow &quot;A Brief History of Mankind course], in the Hebrew University of Jerusalem channel in YouTube (in [[Hebrew language|Hebrew]])&lt;/ref&gt;

Сонымен қатар, Харари ''Адамзаттың қысқаша тарихы'' деп аталатын ағылшын тіліндегі тегін онлайн сабақ береді. 

== Марапаттары ==
Харари «Шығармашылық және түпнұсқалық» бойынша екі рет Полонский сыйлыған ұтып алды: 2009 және 2012 жылдары. 2011 жылы әскери тарихы бойынша көрнекті мақалалары үшін « Әскери Тарих қоғамының Монкадо марапатын жеңіп алды. 2012 жылы ол Израильдің жас ғылым академиясына сайланды. 

== Библиографиясы ==

=== Кітаптары ===

* ''21 ғасырға 21 сабақ'' (Лондон: Джонатан Кейп, 2018) '','' 
* ''Homo Deus: Ертеңнің қысқаша тарихы'' (2016),      
* ''Sapiens: Адамзаттың қысқаша тарихы'' (Лондон: Harvill Secker, 2014)      
* ''The Ultimate Experience: Battlefield Revelations and the Making of Modern War Culture, 1450–2000'' (Houndmills: Palgrave-Macmillan, 2008 &lt;ref name=&quot;ynharari.com&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.ynharari.com/|title=Yuval Harari – YN Harari – Prof. Yuval Noah Harari – Official Site – Sapiens: A Brief History of Humankind|publisher=}}&lt;/ref&gt;      
* ''Special Operations in the Age of Chivalry, 1100–1550'' (Woodbridge: Boydell &amp; Brewer, 2007)     
* ''Renaissance Military Memoirs: War, History and Identity'', 1450–1600 (Woodbridge: Boydell &amp; Brewer, 2004),      

=== Мақалалары ===

* &quot;The Military Role of the Frankish Turcopoles – a Reassessment&quot;, ''Mediterranean Historical Review'' 12 (1) (June 1997), pp.&amp;nbsp;75–116.
* &quot;Inter-Frontal Cooperation in the Fourteenth Century and Edward III’s 1346 Campaign&quot;, ''War in History'' 6 (4) (September 1999), pp.&amp;nbsp;379–395
* &quot;Strategy and Supply in Fourteenth-Century Western European Invasion Campaigns&quot;, ''The Journal of Military History'' 64 (2) (April 2000), pp.&amp;nbsp;297–334.
* &quot;Eyewitnessing in Accounts of the First Crusade: The Gesta Francorum and Other Contemporary Narratives&quot;, ''Crusades'' 3 (August 2004), pp.&amp;nbsp;77–99
* &quot;Martial Illusions: War and Disillusionment in Twentieth-Century and Renaissance Military Memoirs&quot;, ''The Journal of Military History'' 69 (1) (January 2005), pp.&amp;nbsp;43–72
* &quot;Military Memoirs: A Historical Overview of the Genre from the Middle Ages to the Late Modern Era&quot;, ''War in History'' 14:3 (2007), pp.&amp;nbsp;289–309
* &quot;The Concept of ‘Decisive Battles’ in World History&quot;, ''The Journal of World History'' 18 (3) (2007), 251–266
* &quot;Knowledge, Power and the Medieval Soldier, 1096–1550&quot;, in ''In Laudem Hierosolymitani: Studies in Crusades and Medieval Culture in Honour of Benjamin Z. Kedar'', ed. Iris Shagrir, Ronnie Ellenblum and Jonathan Riley-Smith, (Ashgate, 2007)
* &quot;Combat Flow: Military, Political and Ethical Dimensions of Subjective Well-Being in War&quot;, ''Review of General Psychology'' (September 2008)&lt;ref name=&quot;ynharari.com&quot;&gt;{{Cite web|url=http://www.ynharari.com/|title=Yuval Harari – YN Harari – Prof. Yuval Noah Harari – Official Site – Sapiens: A Brief History of Humankind|publisher=}}&lt;/ref&gt;
* Introduction to Peter Singer's ''Animal Liberation'', The Bodley Head, 2015.
* &quot;Armchairs, Coffee and Authority: Eye-witnesses and Flesh-witnesses Speak about War, 1100-2000&quot;, ''Journal of Military History'' 74:1 (gennaio, 2010), pp. 53-78.
* [https://www.ft.com/content/50bb4830-6a4c-11e6-ae5b-a7cc5dd5a28c &quot;Yuval Noah Harari on big data, Google and the end of free will&quot;], ''Financial Times'' (August 2016).
* [http://time.com/4826856/russia-trump-north-korea-china-war/ &quot;Why It’s No Longer Possible for Any Country to Win a War&quot;], ''Time'' (23 June 2017).
* [https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2018/10/yuval-noah-harari-technology-tyranny/568330/ &quot;Why Technology Favors Tyranny&quot;], ''The Atlantic'' (October 2018).

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сыртқы сілтемелер ==

* {{Ресми сайт|http://ynharari.com/}} 
* [https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-29205225 Автормен танысыңыз - Yuval Harari бейне сұхбат] - BBC News 
* {{YouTube|Why fascism is so tempting -- and how your data could power it}}   
[[Санат:Израиль ғалымдары]]</text>
      <sha1>h83r8j7uzlvim20ejb6gmize9cosqcy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Warner Bros.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>631719</id>
    <revision>
      <id>3063710</id>
      <parentid>2797464</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:31:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Malik Nursultan B</username>
        <id>111493</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3509" xml:space="preserve">{{Компания
 |атауы             = Warner Bros.
 |логотипі          =Warner Bros. (2019) logo.svg
 |түрі              = [[Еншілес қоғам]]
 |биржадағы листингі     = 
 |қызметі           = 
 |ұраны             = 
 |құрылды           = 1923
 |жабылды           = 
 |жабылуының себебі = 
 |ізбасары          = 
 |бұрынғы атауы     = 
 |құрушы            = Ағайынды Уорнерлер
 |орналасуы         = {{USA}}: Бербанк, Калифорния
 |басты адамдары    = Барри Мэйер
 |саласы            = киноөндіріс&lt;br /&gt;компьютерлік ойындар
 |өнімі             = кинофильмдер&lt;br /&gt;комикстер
 |айналым           =
 |операциялық кіріс     = 
 |таза табысы       = 
 |қызметкерлер саны     = 
 |басшы компания    = [[WarnerMedia]]
 |бағынышты компания    = [[New Line Cinema]]&lt;br /&gt;[[DC Comics]]&lt;br /&gt;
 |сайты             = [http://warnerbros.com warnerbros.com]  
}}
'''Warner Bros. Entertainment, Inc.''' (бұрынғы атауы '''Warner Bros. Pictures'''), әдетте '''Warner Bros.''' деп жазылады (аудармасы '''Ағайынды Уорнэрлер''') — [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]]-тағы фильмдер мен телесериалдар өндіретін алпауыт концерндердің бірі. Қазіргі уақытта [[Калифорния]]дағы [[WarnerMedia]] компаниялар тобының бір бөлімі&lt;ref&gt;[http://univertv.ru/video/iskusstvo/kino/uorner_brazers/ Про Уорнер Бразерс]&lt;/ref&gt;.

== Тарихы ==
=== 1903-1925: құрылуы ===
Компания төрт ағайынды Уорнердің құрметіне аталған: Гарри (Гирш Вонсколасер) (1881—1958), Альберт Уорнер (Аарон Вонсколасер) (1883—1967), Сэм Уорнер (Шмуль Вонсколасер) (1887—1927) және Джек Уорнер (Ицхак Вонсколасер) (1892—1978). Ағайынды Уорнерлердің ата-анасы Ресей империясынан (қазіргі Польша аумағы) АҚШ жеріне қоныс аударған (Англия мен Канада арқылы).

Ағайындылардың үшеуі киноиндустриямен 1903 жылы айналыса бастады. Олар фильмдерін Пенсильвания мен Огайо сияқты кеншілер қаласында көрсетеді. Сол жылы ағайындылар Нью-Каслде (Пенсильвания) «Каскад» атты кинотеатрларын ашты.

1904 жылы ағайындылар фильм таратумен айналысатын Duquesne Amusement &amp; Supply Company (Warner Brothers компаниясының ізашары) компаниясының негізін қалады. Бірнеше жылдан кейін компанияның аумағы кеңіп, төрт бірдей штатқа дейін ұлғаяды.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:АҚШ кинокомпаниялары]]
[[Санат:Warner Bros.]]
[[Санат:Мультипликация студиялары]]</text>
      <sha1>d6hyo2ik8bwn8yk8t7ifmu7ell0vbi2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Роберто Мусси</title>
    <ns>0</ns>
    <id>632602</id>
    <revision>
      <id>3063516</id>
      <parentid>3032400</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:28:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>165</id>
      </contributor>
      <comment>«[[:File:Ned-AllStars_(4).jpg]]» деген «[[:File:Roberto_Mussi_-_Ned-AllStars_(2015).jpg]]» дегенмен алмастырылды.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4305" xml:space="preserve">{{Футболшы
 |есімі                         = Роберто Мусси
 |сурет                 = Roberto Mussi - Ned-AllStars (2015).jpg
 |туған күні = 25.08.1993 
 |азаматтығы = {{ITA}}
 |бойы                        = 179
 |позиция                     = қорғаушы
 |қазіргі клуб               = карьерасын аяқтады
 |клубтары                       = {{футбол карьерасы
|1981—1984|{{flagicon|Италия||20px}} [[Массезе]]|83 (0)
|1984—1987|{{flagicon|Италия||20px}} [[Парма (футбол клубы)|Парма]]|88 (0)
|1987—1989|{{flagicon|Италия||20px}} [[Милан (футбол клубы)|Милан]]|30 (0)
|1989—1994|{{flagicon|Италия||20px}} [[Торино]]|129 (5)
|1994—1999|{{flagicon|Италия||20px}} [[Парма (футбол клубы)|Парма]]|125 (2)
|2010—2011|{{flagicon|Италия||20px}} [[Массезе]]|0 (0)}}
 |ұлттық құрамы         = {{футбол карьерасы
|1993—1996|{{Футбол|Италия||20px}}|11 (0)}}
 |медалдары                      = {{турнир|[[Футболдан әлем чемпионаты|ӘЧ]]}}
{{медаль|Күміс|[[Футболдан 1994 жылғы әлем біріншілігі|АҚШ 1994]]|}}
}}
'''Роберто Мусси''' ({{lang-it|Roberto Mussi}}; [[25 тамыз]] [[1963 жыл]], [[Масса (қала)|Маска]], [[Тоскана]], [[Италия]]) — италиялық футболшы, қорғаушы. [[Италия Ұлттық футбол құрамасы|Италия Ұлттық футбол ққрамасында]] ойнаған. 1994 жылғы әлем чемпионатының күміс жүлдегері.

[[Футболдан 1994 жылғы әлем біріншілігі|1994 жылғы әлем чемпионатына]] қатысып, үш кездесуде алаңға шықты (1/8 финал  — [[Нигерия Ұлттық футбол құрамасы|Нигерия]], 1/2 финал — [[Болгария Ұлттық футбол құрамасы|Болгария,]] финал — [[Бразилия Ұлттық футбол құрамасы|Бразилия]]). Нигериямен ойынның 88-минутында [[Роберто Баджо|Роберто Баджоға]] нәтижелі пас шығарып, командасын жеңілістен құтқарып қалды. 

[[Футболдан 1996 жылғы Еуропа біріншілігі|1996 жылғы Еуропа чемпионатына]] да қатысты, бұл турнирде Италия топтық кезеңнен өте алмады, Мусси топтық турнирдегі үш кездесуде де алаңға шықты. Осы турнирден соң құрамада қайта ойнамады.
== Жетістіктері ==


'''«Милан»'''

* Италия чемпионы: 1987/88
* Италия суперкубогы: 1988
* Еуропа чемпиондар кубогы: 1988/89

'''«Торино»'''

* Италия кубогы: 1992/93

'''«Парма»'''

* Италия кубогы: 1998/99
* УЕФА кубогы: 1994/95, 1998/99

== Сілтемелер ==

* http://www.magliarossonera.it/protagonisti/Gioc-Mussi.html
* https://static.fifa.com/fifa-tournaments/players-coaches/people=91393/index.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190906114309/https://static.fifa.com/fifa-tournaments/players-coaches/people%3D91393/index.html |date=2019-09-06 }}
* http://www.tuttotoro.com/toro-torinofc/8/23532/AMARCORD-GRANATA--ROBERTO-MUSSI-E-MARCO-OSIO.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200101061940/http://www.tuttotoro.com/toro-torinofc/8/23532/AMARCORD-GRANATA--ROBERTO-MUSSI-E-MARCO-OSIO.html |date=2020-01-01 }}
{{Бастама}}
[[Санат:Италия футболшылары]]
[[Санат:Италия Ұлттық футбол құрамасының ойыншылары]]
[[Санат:Парма ФК ойыншылары]]
[[Санат:Милан ФК ойыншылары]]
[[Санат:Торино ФК ойыншылары]]
[[Санат:Массезе ФК ойыншылары]]</text>
      <sha1>11vwgot19rgm50udeguitxmirrys5kw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Мағыпар</title>
    <ns>3</ns>
    <id>642479</id>
    <revision>
      <id>3063533</id>
      <parentid>3061544</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T16:57:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>/* Санат */ жаңа бөлім</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44009" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Мағыпар}}

-- &lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылауы)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 14:55, 2020 ж. маусымның 29 (+06)

== Сөздерге сілтеу ==

Мақалаға тікелей қатысы жоқ әрі дұрыс сілтеме жасауыңызды доғарыңыз! Атырау облысы десе атырауға бір бөлек облысқа бір бөлек сияқты сілтеме жасауға болмайды. Тек тікелей мақалаға қатысты нәрселер болу керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:34, 2020 ж. шілденің 2 (+06)

== Жаңа мақала ==

Мақала жазғанда жалпы санат қоя салмай мақалаға тікелей қатысты санат қою керек, интеруики ұмытпаңыз. Сосын дереккөздер көшіре салмай қазақстандық сайттардан алу керек. Бір сөзде он рет сілтеудің қажеті жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:38, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Сурет ==

Сурет:Атырау.Формация АҚ.jpg 
*Фармация АҚ деп өзгерте қоясыңдар ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:46, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Интервал сақтау ==

Неге дереккөздеріңіз сөйлемнен бөлек арасы алшақ қойып жатсыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:45, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

:Қосып шығайын. Копировать еткеннен кейін түсуіне байланысты кеткен ғой, өзім де солай ойлағам бірақ әсері барын білмеппін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:31, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

== Мақала мазмұны ==

Мақала жазғанда тікелей көшере салмай (газет, журнал, жаңалықтар сияқты жазылған), энциклопедиялық стильде бейтараптылықты сақтап жазған дұрыс. Байқағаным жазған мақалаларыңыз көбісі дайын нәрсені көшіре салғансыз. Солардың бәрін түзетіп шығыңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:06, 2020 ж. шілденің 15 (+06)

:Қолымнан келгенше тырысайын.  Мен Атырау облысын  ықшамға келтіруге тырысқам. Енді бір ғана Атырау спортын толықтыру қалды, сосын болдым.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:55, 2020 ж. шілденің 15 (+06)
::Содан кейін түзетерсіз) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:24, 2020 ж. шілденің 17 (+06)

== Сурет жүктеу ==

Суреттің дереккөзі дұрыс емес қой сізде. яндекс деп жалпылама емес қандай сайттан алғанын көрсет керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:32, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
*Менің алдымдағы автордың дереккөзі --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:30, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
::Түсінбедім --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:34, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:::Ол суретті мен жүктеген жоқпын, тек көшіріп алдым, Аркадий Юрьевич Волож --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:39, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:Уикипедияға сіз жүктедіңіз ғой. Сондықтан дұрыстап көрсету керек қайнарын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:12, 2020 ж. шілденің 20 (+06)

== Сурет:Шоқпартоғай.jpg ==

Сізге айтыпедім ғой суреттердің нақты дереккөзін көрсетіңіз деп, аталған суретті жедел жоюға ұсындым. Дереккөзді бассам яндекстің басты беті ғана шығып тұр ғой--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:46, 2020 ж. шілденің 31 (+06)

:Енді өзім түсірген фотоларды жүктеймін. Яндекстен алғасын соның дереккөзін көрсеттім.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:52, 2020 ж. шілденің 31 (+06)
::Өзіңіздікі болса тіпті керемет[[File:SMirC-thumbsup.svg|20px]] --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:18, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)

::Байқап отырған боларсың суреттердің 90 пайызы өзім түсірген суреттер. Негізі Атырау облысында 200 ден астам елді мекен болсы соның 160 елді мекенін өзім түсіргем, өкінішке орай ноутбукка программа ауыстырғанда бәрі кетіп қалап 30-40 елді мекен қалды. Ең өкініштісі шетелдің 48 қаласының фотосы бірге жойылып кетті. Түсінбей отырғаным фотоның көбі Яндексте, сонда мен қандай дереккөз көрсетуім керек? Акиматтың сайты ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:31, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)
:::Иә оны байқадым, бірақ та арасында интернеттен алынған суреттер бар екен, соны дұрыстап көрсету керек болған-ды. Авторын, жылын, қандай интернет сайттан және авторлық құқық бұзылмауы тиіс --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:03, 2020 ж. тамыздың 4 (+06)

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 00:52, 2020 ж. қыркүйектің 26 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 тізімін пайдаланып User:Samuel (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Қазақстан ауданы ==

{{tl|Қазақстан ауданы}} деген Қазақстанға арналған үлгі бар. Соны қолдану керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:21, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

*Мен ештеңеге ұрынған жоқпын.Үлгі бұрыннан тұр. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:29, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
::МММММММММ, сізді ұрынды деп сынап тұрған жоқпын, Атырау облысының аудандарын дамытып жатыр екенсіз. Соған ақыры үлгіні де ауыстырып жаңартып кетсеңіз деген кеңесімді айттым)

ПС: Тек мен үшін кетіп қалмаңыз (Нұрлан мырза айтып еді менің кесірімнен деп) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:41, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

:::Мен тағы не бүлдірдім деп шошып кетіп едім, сонда бұрынғы үлгілер қате ме? --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:45, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

Түсіндім, айырмашылық бар екен. Сәл кейінірек түзермін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:52, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
:Жоқ ол үлгі қате емес. Жалпыға арналған үлгі ғой. Кезінде Қазақстан үшін үлгілер жасағанмын (облыс, аудан, ауылдық округ үшін). Мысал ретінде Меркі ауданы мақаласын қарап шықсаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

== шы, ші жалғаулары ==

: цифрдан кейін - тұрса шы, ші т.б. жазылмайды. Мектепте жүргенде сызықшадан кейін осы жалғауларды жалғаймын деп мұғалімдерден талай ескерту алғанмын.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:54, 2021 ж. сәуірдің 16 (+06)
:онда сызықшаныды алып тастау керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:16, 2021 ж. сәуірдің 17 (+06)

== Ордендер ==

Қазақстанға қатысты ордендер мен медальдар үлгісі бар. Соны қойсаңыз санаттар автоматты түрде пайда болады. '''Санат:Үлгілер:Марапаттар:Қазақстан''' санатына өтіңіз. Туған/өлген жылдарда да солай --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:32, 2021 ж. маусымның 17 (+06)

== Санат қою ==

Саламатсыз, сізде санаттарды дүрыс бастап жатқан жоқсыз (түзетіп жатырмын). Солардың өңдеу тарихына кіріп көрсеңіз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:09, 2021 ж. шілденің 19 (+06)

== Толық мақала ==

Саламатсыз, ''толық мақала'' деген үлгіні қолдаңсаңыз дұрыс болар еді. Алғашқы бөлімді түзетіп шықтым --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:43, 2021 ж. тамыздың 5 (+06)
:: Саламатсыз ба?, сол толық мақала деген толық болмағасын ''қараңыз'' деп қосып едім, мыс. [[Қарақытай мемлекеті]], [[Найман мемлекеті]] тағы басқалары бар, толық деп айтуға барар ма екен? Меніңше сол мақалаларды толықтырғаннан кейін қою керек сияқты.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:57, 2021 ж. тамыздың 8 (+06)
:::Жоқ мәселе ол мақала толық/мықты деген сөз емес: тек толығырақ білгіңіз келсе осыған өтіңіз деген арнайы үлгі-сілтеме --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:59, 2021 ж. тамыздың 11 (+06)
::::Түсінікті.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:02, 2021 ж. тамыздың 12 (+06)

== Әліпов (ауыл) ==

Сәламатсыздар ма? Әліпов елді мекені екі жерде тұр екен. '''[[Әліпов (ауыл)]] және [[Ғизат Әліпов ауылы]].''' Екеуін [[Әліпов (ауыл)]] ға біріктірдім. Енді сіздерден көмек керек болып тұр. Әліпов (ауыл) тақырыбын Ғизат Әліпов (ауыл) ға өзгертіп, Ғизат Әліпов ауылы тақырыбын өшіру керек. Және елді мекендердегі үлгіні де өзгерту керек. Рахмет!--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:50, 2021 ж. қыркүйектің 26 (+06)

[[Қатысушы:Мағыпар|Магпар]] мырза, бұл екі ауыл аттас болса да, бөлек-бөлек ауылдар емес пе? [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 15:08, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

::Бір ауыл, ол ауылда болдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:30, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

== Санат бастау ==

Мағыпар мырза санатқа сол санатты қайтадан қоюға болмайды, сіз орысша айтқанда ''замкнутый круг'' жасап отырсыз. ''Исатай ауданы географиясы'' санатын түзетіп шықтым, соған назар аударып көрсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:34, 2021 ж. қарашаның 24 (+06)

== Намыс → Ар-намыс ==

Қайырлы кеш, бір кісі '''Намыс → Ар-намыс''' деп атауын өзгертіпті, қаншалықты дұрыс деп ойласыз? Меніңше намыс қала берген дұрыс-ау, ол кісіге жазайын десем дұрыс қабылдамай дүрсе қоя береді. Оның алдында талай мақала атауын өз бетінше өзгерте берген-ді. Сіздің пікіріңізді күтемін--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:11, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:: Сәләматсыз ба? ҚР Азаматтық кодексiнің 143-бабында  Ар-намыс деп жазылған.
*'''Мысалы''': Азамат өзінің ар-намысына, қадір-қасиетіне немесе іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерді сот тәртібімен теріске шығаруды талап етуге құқылы. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:49, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:00, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)

== [[Ғизат Әліпов ауылы]] ==

Бұл мақаланы жоюға ұсыныпсыз. Себебін айтсаңыз деген тілек. Тарап кеткен ауыл болса да, қалдыруға болады. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 16:01, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:: Әліпов деген ауыл жазылған, онда [[Әліпов (ауыл)|Әліповты]] жойып, Ғизат Әліповты қалдыру керек, себебі бір ауыл екі бетте жүр.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:::Негізі Ғизат Әліпов деп қалдырған дұрыс сияқты, мен үлгіде Әліпов тұрғасын сол үлгіге жаздым. Онда үлгіні де өзгертіп кету керек--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:14, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Goldenwiki 2.png|100px|link=Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]]&lt;/div&gt;
|subheader = Қарақұрдым мақаласының таңдаулы мақалаға үміткерлігі.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = [[Қара құрдым]] мақаласы таңдаулы мақалаға толық лайық деп санаймын. Мұл мақалыны жазған өзім емес {{@|Alphy Haydar}} мырза жеті жылдан бері қазақша Уикипедияға үлес қосып келеді. Мақала тілі өте жаттық, әрі ғылыми стилде жазылған. Қанша жылдан бері [[Басты бет]]тегі таңдаулы мақала өзгерген жоқ. Енді өзгерттетін кез келді. Сонымен қоса осы уақытқа дейін ғылымға қатысты мақалалар таңдаулы мақала статусын көп алған жоқ. Ғылымға басымдық бере отырып осы мақаланы таңдаулы мақала деңгейіне көтерейік. 

&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым|Дауыс беру|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2970000 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Миллион деген сөзді қосыңыз ==

[[Кубалықтар|Мына мақалада]] 11,2 деген сандардан кейін ''миллион'' дегенді қосу керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:22, 2022 ж. ақпанның 21 (+06)

== Халық ==

Саламатсыз, {{tl|Халық}} үлгі бар, соны қолдансаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:52, 2022 ж. ақпанның 26 (+06)

== Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріңіз ==
Ассалаумағалейкум, қалайсыз. Сіз Уикипедияда көп мақалалар  жазып шығарып жүрсіз. Енді сол жаңа мақалаларыңыздың арасынан [[Жоба:Білгенге маржан/Ұсыныстар/2022]] айдарына жақсы, қолданушыларға қызықты, пайдалы дәйектеріңізбен бөлісіңіз. Білгенге маржан айдары аз да болса жаңарып тұрсын. Рахмет. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 18:15, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
::Сәләматсыз ба? Ұсыныс жібердім, егер осындай бағытта болса табуға болады, қиындығы жоқ. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:36, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
:::Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріпсіз, рахмет. Дегенмен, оларды өзіңіз қосқан жаңа мақалалар арасынан, немесе басқа қолданушылардың жаңа мақалаларына сілтеме бере отырып  көрсетуге тырысыңыз. 
:::Мысалы, сіздің ұсыныстарыңыздағы  
:::Шимпанзе - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деген ақпаратты 
:::[[Шимпанзе]] - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деп  шимпанзе деген жаңа мақалаға сілтей отырып көрсетуге болады. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 17:45, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)

== Амбондықтар ==

[[Амбондықтар]] туралы мақала жазғаныңыз үшін рақмет. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:57, 2022 ж. наурыздың 24 (+06)

== Мақаланың аты қате ==

[[Андо-цез халықтары‎]] деген мақаланың атын өзгерту керек, дұрысы — ''Андий-цез халықтары‎''. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:57, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

:Рахмет! Алға қарай байқасаңыздар ескертіп отырарсыздар, кейде переводтардан аударғанда дұрыс шықпай жатады, кейде сілтемелерде де қателер кездесіп отырады. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

== Қажетсіз сілтеме ==

[[Үлгі:Мұхтар Әуезов шығармалары|Мына үлгіге]] екі сілтеме қосып қойыпсыз. [[Ақын аға]] — бұл [[Абай жолы (роман)|Абай жолының]] бір бөлігі ғана, сондықтан да сілтемені алып тастадым. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:41, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)
:: Алып тастаған сияқты едім, қалып қойған ғой. Менде Әуезовтың жазған шығармаларының бәрі бар еді 100%, соны толтырам ба ойлағам, оған көп уақыт керек екен, сосын қоя қойдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:49, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)

==  [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] ==

Әлем халықтарының тізімі‎ үлгісі [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] дұрыс па екен? Дұрыс болса [[Әлем халықтарының тізімі]] мақаласының астына орналастырып берсеңіздер мен қызыл бояулардан құтылуды бастайын. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:51, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)
:Дұрыс, бірақ құрлық бойынша бөліп-бөліп жасаған дұрыс сияқты. Телеграмға жазсаңыз мен егжей тегжейлі үйретіп берейін. --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 16:25, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)

== Санат:Малайзия халықтары ==

Мағыпар мырза, қалайсыз? Санат жасауды ақыры үйренбейтін болдыңыз ғой)) ''Санат:Малайзия халықтары'' санатына өтіп, өңделу тарихына үңіліп кетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:11, 2022 ж. сәуірдің 27 (+06)

== Тағы мен сол ==

Мағыпар мырза, ''үлгі:***'' деп жазудың қажеті, жоқ тек үлгі атауы болса болды) Сосын соңына емес санаттың алдына қою керек. Мынау қайта-қайта маған жаза берді деп ренжімеңіз, кейін екі жұмыс болмасын деген кеңесім) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:45, 2022 ж. мамырдың 2 (+06)
::Қайта ескерткенің дұрыс болды, енді бәрі түсінікті, рахмет!, үлгіні бірінші рет қойып тұрмын...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:32, 2022 ж. мамырдың 3 (+06)

== Мұқият болыңыз ==

[[Буриши]] деген мақаланы аударыпсыз, бұл атау қате, себебі соңғы «и» — орыстардың көптік жалғауы. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:20, 2022 ж. мамырдың 9 (+06)

== Үлгіні қолдану ==

Саламатсыз, қазуикиге баға жетпес үлкен үлес қосып жатсыз. Халықтар жайлы мақалаға неге ''халық'' үлгісін қолданбасқа, сол үшін жасалған үлгі еді) Әрі мақаланы көрнекі қылып көрсетеді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:47, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

:Бүгін бастаймын. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:20, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

== Ачелер ==

Ачелер мақаласын жоюға ұсынып отырмын, себебі Ачех мақаласы бар, екеуі бір ұлт. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:26, 2022 ж. мамырдың 21 (+06)

== Этникалық топ ==

Мағыпар мырза жоғарыда айтылған үлгінің атауы өзгеріп, сәл дизайны басқаша болды: {{tl|Этникалық топ}} --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:35, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
: &lt;code&gt;|сурет   = The Pearl Harvester.jpg&lt;/code&gt; деген параметрге осылай қойып жатса жетіп жатыр. Ешқандай ''сурет, 300px'' керегі жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:56, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)
::Рахмет, Мағыпар мырза. Кері байланысқа шығып, мақалаларды ерінбей әрлеп, түзеткеңіз үшін) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:37, 2022 ж. мамырдың 31 (+06)

== Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]&lt;/div&gt;
|subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Құрметті достар,

Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады.

Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды.

* Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX
* Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv

Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз.

Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)


|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Басқа ұлттардың тегі ==

Орыс, татар т.б. ұлттардың әкесінің атын ұлы деп аудару дұрыс па? (мыс:Сергеевич, Сергейұлы) [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:19, 2022 ж. шілденің 7 (+06)

== Санат ==

Орыс тілінде бар санат, неге қазақ уикипедиясына болмайды? Мыс:Ғағауызстан елді мекендері, орысшасында Гагаузские поселения деп берілген, әлде ғағауыз елді мекендері деп беру керек пе? Кім түсіндіре алады? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:11, 2022 ж. шілденің 25 (+06)
:Жойған мен) Себеп тағы да санатты дұрыс бастамадыңыз, бірнеше рет жоғары да жазып едім, түсінбепсіз. Тағы мені дұрыс түсінбей, әдейі жасап жатыр деп ойламас үшін тек жоя салдым. Дәл осы санатты Нұрлан мырзадан сұрап көріңіз (атауы дұрыс па бұрыс па?) және сол кісі санатты бастап, сізге санат жайлы дұрыстап түсіндіріп берер, менен шықпады түсіндіруге, ренжімеңіз. Кеш жазып жатқанға да кешірерсіз( --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:46, 2022 ж. шілденің 26 (+06)

== Интеруики ==

Мәке, жаңа мақала жазғанда, оны басқа тілдегі дәл сол мақаламен байланыстырыңыз, яғни интеруики сілтемесін қосыңыз. Ол үшін сол жақтағы арнайы түймені пайдаланыңыз. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 13:03, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

:::Баке, мен басқа тілдерге қосып жүрмін, ал мынаны түсінбедім, сонда, экземпляр, страна т.с.сияқты 23 графа бар екен, соның бәрін толтырам ба? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:07, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

== Елдерді аударудағы кететін шағын қателер ==
[[Кайелдер]] дегенді аударыпсыз. Бұлардың мекені Каели болса, олардың атауында тағы бір әріп қайдан қосылды? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:31, 2022 ж. тамыздың 13 (+06)
:Мен пайдаланған 6 дереккөздің бесеуінде Кайели деп берілген. Олардан асып қайда барам... Сосын елдер емес халықтар, мынау '''Suku Kayeli''' өз тіліндегі оригинал атауы, артық әріп көріп тұрған жоқпын [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:52, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)
::Каели шығанағы мен кайелдер түпнұсқада бірдей жазылғандықтан осы сөздің біреуін түзету керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:49, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)

== Карендер ==

Карендер мақаласы сілтемелерді өңдеуді басқанда басқа тілдерге қосылмай тұр, қарап жібересіңдер ме? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:49, 2022 ж. тамыздың 17 (+06)

== Санат ==

Саламатсыз, санаттарды тағы және тағы да дұрыс емес бастап жатырсыз(( Жаза беріп мазамды алды деп Нұрлан мырзаға шағымданасыздар(. Жай '''Санат:Лаос тұрғындары''' деген санатқа өтіп, өңделу тарихын салыстырып кетіп, қалай дұрыс жасау керектігін көрерсіз [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>cy1nzbelk31dwrrcj30oicfgszytusl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063606</id>
      <parentid>3063533</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:06:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Санат 2 */ Жауап беру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44423" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Мағыпар}}

-- &lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылауы)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 14:55, 2020 ж. маусымның 29 (+06)

== Сөздерге сілтеу ==

Мақалаға тікелей қатысы жоқ әрі дұрыс сілтеме жасауыңызды доғарыңыз! Атырау облысы десе атырауға бір бөлек облысқа бір бөлек сияқты сілтеме жасауға болмайды. Тек тікелей мақалаға қатысты нәрселер болу керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:34, 2020 ж. шілденің 2 (+06)

== Жаңа мақала ==

Мақала жазғанда жалпы санат қоя салмай мақалаға тікелей қатысты санат қою керек, интеруики ұмытпаңыз. Сосын дереккөздер көшіре салмай қазақстандық сайттардан алу керек. Бір сөзде он рет сілтеудің қажеті жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:38, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Сурет ==

Сурет:Атырау.Формация АҚ.jpg 
*Фармация АҚ деп өзгерте қоясыңдар ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:46, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Интервал сақтау ==

Неге дереккөздеріңіз сөйлемнен бөлек арасы алшақ қойып жатсыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:45, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

:Қосып шығайын. Копировать еткеннен кейін түсуіне байланысты кеткен ғой, өзім де солай ойлағам бірақ әсері барын білмеппін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:31, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

== Мақала мазмұны ==

Мақала жазғанда тікелей көшере салмай (газет, журнал, жаңалықтар сияқты жазылған), энциклопедиялық стильде бейтараптылықты сақтап жазған дұрыс. Байқағаным жазған мақалаларыңыз көбісі дайын нәрсені көшіре салғансыз. Солардың бәрін түзетіп шығыңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:06, 2020 ж. шілденің 15 (+06)

:Қолымнан келгенше тырысайын.  Мен Атырау облысын  ықшамға келтіруге тырысқам. Енді бір ғана Атырау спортын толықтыру қалды, сосын болдым.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:55, 2020 ж. шілденің 15 (+06)
::Содан кейін түзетерсіз) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:24, 2020 ж. шілденің 17 (+06)

== Сурет жүктеу ==

Суреттің дереккөзі дұрыс емес қой сізде. яндекс деп жалпылама емес қандай сайттан алғанын көрсет керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:32, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
*Менің алдымдағы автордың дереккөзі --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:30, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
::Түсінбедім --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:34, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:::Ол суретті мен жүктеген жоқпын, тек көшіріп алдым, Аркадий Юрьевич Волож --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:39, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:Уикипедияға сіз жүктедіңіз ғой. Сондықтан дұрыстап көрсету керек қайнарын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:12, 2020 ж. шілденің 20 (+06)

== Сурет:Шоқпартоғай.jpg ==

Сізге айтыпедім ғой суреттердің нақты дереккөзін көрсетіңіз деп, аталған суретті жедел жоюға ұсындым. Дереккөзді бассам яндекстің басты беті ғана шығып тұр ғой--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:46, 2020 ж. шілденің 31 (+06)

:Енді өзім түсірген фотоларды жүктеймін. Яндекстен алғасын соның дереккөзін көрсеттім.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:52, 2020 ж. шілденің 31 (+06)
::Өзіңіздікі болса тіпті керемет[[File:SMirC-thumbsup.svg|20px]] --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:18, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)

::Байқап отырған боларсың суреттердің 90 пайызы өзім түсірген суреттер. Негізі Атырау облысында 200 ден астам елді мекен болсы соның 160 елді мекенін өзім түсіргем, өкінішке орай ноутбукка программа ауыстырғанда бәрі кетіп қалап 30-40 елді мекен қалды. Ең өкініштісі шетелдің 48 қаласының фотосы бірге жойылып кетті. Түсінбей отырғаным фотоның көбі Яндексте, сонда мен қандай дереккөз көрсетуім керек? Акиматтың сайты ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:31, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)
:::Иә оны байқадым, бірақ та арасында интернеттен алынған суреттер бар екен, соны дұрыстап көрсету керек болған-ды. Авторын, жылын, қандай интернет сайттан және авторлық құқық бұзылмауы тиіс --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:03, 2020 ж. тамыздың 4 (+06)

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 00:52, 2020 ж. қыркүйектің 26 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 тізімін пайдаланып User:Samuel (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Қазақстан ауданы ==

{{tl|Қазақстан ауданы}} деген Қазақстанға арналған үлгі бар. Соны қолдану керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:21, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

*Мен ештеңеге ұрынған жоқпын.Үлгі бұрыннан тұр. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:29, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
::МММММММММ, сізді ұрынды деп сынап тұрған жоқпын, Атырау облысының аудандарын дамытып жатыр екенсіз. Соған ақыры үлгіні де ауыстырып жаңартып кетсеңіз деген кеңесімді айттым)

ПС: Тек мен үшін кетіп қалмаңыз (Нұрлан мырза айтып еді менің кесірімнен деп) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:41, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

:::Мен тағы не бүлдірдім деп шошып кетіп едім, сонда бұрынғы үлгілер қате ме? --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:45, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

Түсіндім, айырмашылық бар екен. Сәл кейінірек түзермін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:52, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
:Жоқ ол үлгі қате емес. Жалпыға арналған үлгі ғой. Кезінде Қазақстан үшін үлгілер жасағанмын (облыс, аудан, ауылдық округ үшін). Мысал ретінде Меркі ауданы мақаласын қарап шықсаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

== шы, ші жалғаулары ==

: цифрдан кейін - тұрса шы, ші т.б. жазылмайды. Мектепте жүргенде сызықшадан кейін осы жалғауларды жалғаймын деп мұғалімдерден талай ескерту алғанмын.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:54, 2021 ж. сәуірдің 16 (+06)
:онда сызықшаныды алып тастау керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:16, 2021 ж. сәуірдің 17 (+06)

== Ордендер ==

Қазақстанға қатысты ордендер мен медальдар үлгісі бар. Соны қойсаңыз санаттар автоматты түрде пайда болады. '''Санат:Үлгілер:Марапаттар:Қазақстан''' санатына өтіңіз. Туған/өлген жылдарда да солай --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:32, 2021 ж. маусымның 17 (+06)

== Санат қою ==

Саламатсыз, сізде санаттарды дүрыс бастап жатқан жоқсыз (түзетіп жатырмын). Солардың өңдеу тарихына кіріп көрсеңіз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:09, 2021 ж. шілденің 19 (+06)

== Толық мақала ==

Саламатсыз, ''толық мақала'' деген үлгіні қолдаңсаңыз дұрыс болар еді. Алғашқы бөлімді түзетіп шықтым --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:43, 2021 ж. тамыздың 5 (+06)
:: Саламатсыз ба?, сол толық мақала деген толық болмағасын ''қараңыз'' деп қосып едім, мыс. [[Қарақытай мемлекеті]], [[Найман мемлекеті]] тағы басқалары бар, толық деп айтуға барар ма екен? Меніңше сол мақалаларды толықтырғаннан кейін қою керек сияқты.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:57, 2021 ж. тамыздың 8 (+06)
:::Жоқ мәселе ол мақала толық/мықты деген сөз емес: тек толығырақ білгіңіз келсе осыған өтіңіз деген арнайы үлгі-сілтеме --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:59, 2021 ж. тамыздың 11 (+06)
::::Түсінікті.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:02, 2021 ж. тамыздың 12 (+06)

== Әліпов (ауыл) ==

Сәламатсыздар ма? Әліпов елді мекені екі жерде тұр екен. '''[[Әліпов (ауыл)]] және [[Ғизат Әліпов ауылы]].''' Екеуін [[Әліпов (ауыл)]] ға біріктірдім. Енді сіздерден көмек керек болып тұр. Әліпов (ауыл) тақырыбын Ғизат Әліпов (ауыл) ға өзгертіп, Ғизат Әліпов ауылы тақырыбын өшіру керек. Және елді мекендердегі үлгіні де өзгерту керек. Рахмет!--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:50, 2021 ж. қыркүйектің 26 (+06)

[[Қатысушы:Мағыпар|Магпар]] мырза, бұл екі ауыл аттас болса да, бөлек-бөлек ауылдар емес пе? [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 15:08, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

::Бір ауыл, ол ауылда болдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:30, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

== Санат бастау ==

Мағыпар мырза санатқа сол санатты қайтадан қоюға болмайды, сіз орысша айтқанда ''замкнутый круг'' жасап отырсыз. ''Исатай ауданы географиясы'' санатын түзетіп шықтым, соған назар аударып көрсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:34, 2021 ж. қарашаның 24 (+06)

== Намыс → Ар-намыс ==

Қайырлы кеш, бір кісі '''Намыс → Ар-намыс''' деп атауын өзгертіпті, қаншалықты дұрыс деп ойласыз? Меніңше намыс қала берген дұрыс-ау, ол кісіге жазайын десем дұрыс қабылдамай дүрсе қоя береді. Оның алдында талай мақала атауын өз бетінше өзгерте берген-ді. Сіздің пікіріңізді күтемін--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:11, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:: Сәләматсыз ба? ҚР Азаматтық кодексiнің 143-бабында  Ар-намыс деп жазылған.
*'''Мысалы''': Азамат өзінің ар-намысына, қадір-қасиетіне немесе іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерді сот тәртібімен теріске шығаруды талап етуге құқылы. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:49, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:00, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)

== [[Ғизат Әліпов ауылы]] ==

Бұл мақаланы жоюға ұсыныпсыз. Себебін айтсаңыз деген тілек. Тарап кеткен ауыл болса да, қалдыруға болады. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 16:01, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:: Әліпов деген ауыл жазылған, онда [[Әліпов (ауыл)|Әліповты]] жойып, Ғизат Әліповты қалдыру керек, себебі бір ауыл екі бетте жүр.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:::Негізі Ғизат Әліпов деп қалдырған дұрыс сияқты, мен үлгіде Әліпов тұрғасын сол үлгіге жаздым. Онда үлгіні де өзгертіп кету керек--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:14, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Goldenwiki 2.png|100px|link=Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]]&lt;/div&gt;
|subheader = Қарақұрдым мақаласының таңдаулы мақалаға үміткерлігі.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = [[Қара құрдым]] мақаласы таңдаулы мақалаға толық лайық деп санаймын. Мұл мақалыны жазған өзім емес {{@|Alphy Haydar}} мырза жеті жылдан бері қазақша Уикипедияға үлес қосып келеді. Мақала тілі өте жаттық, әрі ғылыми стилде жазылған. Қанша жылдан бері [[Басты бет]]тегі таңдаулы мақала өзгерген жоқ. Енді өзгерттетін кез келді. Сонымен қоса осы уақытқа дейін ғылымға қатысты мақалалар таңдаулы мақала статусын көп алған жоқ. Ғылымға басымдық бере отырып осы мақаланы таңдаулы мақала деңгейіне көтерейік. 

&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым|Дауыс беру|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2970000 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Миллион деген сөзді қосыңыз ==

[[Кубалықтар|Мына мақалада]] 11,2 деген сандардан кейін ''миллион'' дегенді қосу керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:22, 2022 ж. ақпанның 21 (+06)

== Халық ==

Саламатсыз, {{tl|Халық}} үлгі бар, соны қолдансаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:52, 2022 ж. ақпанның 26 (+06)

== Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріңіз ==
Ассалаумағалейкум, қалайсыз. Сіз Уикипедияда көп мақалалар  жазып шығарып жүрсіз. Енді сол жаңа мақалаларыңыздың арасынан [[Жоба:Білгенге маржан/Ұсыныстар/2022]] айдарына жақсы, қолданушыларға қызықты, пайдалы дәйектеріңізбен бөлісіңіз. Білгенге маржан айдары аз да болса жаңарып тұрсын. Рахмет. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 18:15, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
::Сәләматсыз ба? Ұсыныс жібердім, егер осындай бағытта болса табуға болады, қиындығы жоқ. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:36, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
:::Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріпсіз, рахмет. Дегенмен, оларды өзіңіз қосқан жаңа мақалалар арасынан, немесе басқа қолданушылардың жаңа мақалаларына сілтеме бере отырып  көрсетуге тырысыңыз. 
:::Мысалы, сіздің ұсыныстарыңыздағы  
:::Шимпанзе - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деген ақпаратты 
:::[[Шимпанзе]] - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деп  шимпанзе деген жаңа мақалаға сілтей отырып көрсетуге болады. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 17:45, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)

== Амбондықтар ==

[[Амбондықтар]] туралы мақала жазғаныңыз үшін рақмет. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:57, 2022 ж. наурыздың 24 (+06)

== Мақаланың аты қате ==

[[Андо-цез халықтары‎]] деген мақаланың атын өзгерту керек, дұрысы — ''Андий-цез халықтары‎''. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:57, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

:Рахмет! Алға қарай байқасаңыздар ескертіп отырарсыздар, кейде переводтардан аударғанда дұрыс шықпай жатады, кейде сілтемелерде де қателер кездесіп отырады. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

== Қажетсіз сілтеме ==

[[Үлгі:Мұхтар Әуезов шығармалары|Мына үлгіге]] екі сілтеме қосып қойыпсыз. [[Ақын аға]] — бұл [[Абай жолы (роман)|Абай жолының]] бір бөлігі ғана, сондықтан да сілтемені алып тастадым. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:41, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)
:: Алып тастаған сияқты едім, қалып қойған ғой. Менде Әуезовтың жазған шығармаларының бәрі бар еді 100%, соны толтырам ба ойлағам, оған көп уақыт керек екен, сосын қоя қойдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:49, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)

==  [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] ==

Әлем халықтарының тізімі‎ үлгісі [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] дұрыс па екен? Дұрыс болса [[Әлем халықтарының тізімі]] мақаласының астына орналастырып берсеңіздер мен қызыл бояулардан құтылуды бастайын. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:51, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)
:Дұрыс, бірақ құрлық бойынша бөліп-бөліп жасаған дұрыс сияқты. Телеграмға жазсаңыз мен егжей тегжейлі үйретіп берейін. --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 16:25, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)

== Санат:Малайзия халықтары ==

Мағыпар мырза, қалайсыз? Санат жасауды ақыры үйренбейтін болдыңыз ғой)) ''Санат:Малайзия халықтары'' санатына өтіп, өңделу тарихына үңіліп кетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:11, 2022 ж. сәуірдің 27 (+06)

== Тағы мен сол ==

Мағыпар мырза, ''үлгі:***'' деп жазудың қажеті, жоқ тек үлгі атауы болса болды) Сосын соңына емес санаттың алдына қою керек. Мынау қайта-қайта маған жаза берді деп ренжімеңіз, кейін екі жұмыс болмасын деген кеңесім) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:45, 2022 ж. мамырдың 2 (+06)
::Қайта ескерткенің дұрыс болды, енді бәрі түсінікті, рахмет!, үлгіні бірінші рет қойып тұрмын...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:32, 2022 ж. мамырдың 3 (+06)

== Мұқият болыңыз ==

[[Буриши]] деген мақаланы аударыпсыз, бұл атау қате, себебі соңғы «и» — орыстардың көптік жалғауы. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:20, 2022 ж. мамырдың 9 (+06)

== Үлгіні қолдану ==

Саламатсыз, қазуикиге баға жетпес үлкен үлес қосып жатсыз. Халықтар жайлы мақалаға неге ''халық'' үлгісін қолданбасқа, сол үшін жасалған үлгі еді) Әрі мақаланы көрнекі қылып көрсетеді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:47, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

:Бүгін бастаймын. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:20, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

== Ачелер ==

Ачелер мақаласын жоюға ұсынып отырмын, себебі Ачех мақаласы бар, екеуі бір ұлт. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:26, 2022 ж. мамырдың 21 (+06)

== Этникалық топ ==

Мағыпар мырза жоғарыда айтылған үлгінің атауы өзгеріп, сәл дизайны басқаша болды: {{tl|Этникалық топ}} --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:35, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
: &lt;code&gt;|сурет   = The Pearl Harvester.jpg&lt;/code&gt; деген параметрге осылай қойып жатса жетіп жатыр. Ешқандай ''сурет, 300px'' керегі жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:56, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)
::Рахмет, Мағыпар мырза. Кері байланысқа шығып, мақалаларды ерінбей әрлеп, түзеткеңіз үшін) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:37, 2022 ж. мамырдың 31 (+06)

== Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]&lt;/div&gt;
|subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Құрметті достар,

Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады.

Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды.

* Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX
* Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv

Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз.

Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)


|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Басқа ұлттардың тегі ==

Орыс, татар т.б. ұлттардың әкесінің атын ұлы деп аудару дұрыс па? (мыс:Сергеевич, Сергейұлы) [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:19, 2022 ж. шілденің 7 (+06)

== Санат ==

Орыс тілінде бар санат, неге қазақ уикипедиясына болмайды? Мыс:Ғағауызстан елді мекендері, орысшасында Гагаузские поселения деп берілген, әлде ғағауыз елді мекендері деп беру керек пе? Кім түсіндіре алады? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:11, 2022 ж. шілденің 25 (+06)
:Жойған мен) Себеп тағы да санатты дұрыс бастамадыңыз, бірнеше рет жоғары да жазып едім, түсінбепсіз. Тағы мені дұрыс түсінбей, әдейі жасап жатыр деп ойламас үшін тек жоя салдым. Дәл осы санатты Нұрлан мырзадан сұрап көріңіз (атауы дұрыс па бұрыс па?) және сол кісі санатты бастап, сізге санат жайлы дұрыстап түсіндіріп берер, менен шықпады түсіндіруге, ренжімеңіз. Кеш жазып жатқанға да кешірерсіз( --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:46, 2022 ж. шілденің 26 (+06)

== Интеруики ==

Мәке, жаңа мақала жазғанда, оны басқа тілдегі дәл сол мақаламен байланыстырыңыз, яғни интеруики сілтемесін қосыңыз. Ол үшін сол жақтағы арнайы түймені пайдаланыңыз. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 13:03, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

:::Баке, мен басқа тілдерге қосып жүрмін, ал мынаны түсінбедім, сонда, экземпляр, страна т.с.сияқты 23 графа бар екен, соның бәрін толтырам ба? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:07, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

== Елдерді аударудағы кететін шағын қателер ==
[[Кайелдер]] дегенді аударыпсыз. Бұлардың мекені Каели болса, олардың атауында тағы бір әріп қайдан қосылды? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:31, 2022 ж. тамыздың 13 (+06)
:Мен пайдаланған 6 дереккөздің бесеуінде Кайели деп берілген. Олардан асып қайда барам... Сосын елдер емес халықтар, мынау '''Suku Kayeli''' өз тіліндегі оригинал атауы, артық әріп көріп тұрған жоқпын [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:52, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)
::Каели шығанағы мен кайелдер түпнұсқада бірдей жазылғандықтан осы сөздің біреуін түзету керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:49, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)

== Карендер ==

Карендер мақаласы сілтемелерді өңдеуді басқанда басқа тілдерге қосылмай тұр, қарап жібересіңдер ме? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:49, 2022 ж. тамыздың 17 (+06)

== Санат ==

Саламатсыз, санаттарды тағы және тағы да дұрыс емес бастап жатырсыз(( Жаза беріп мазамды алды деп Нұрлан мырзаға шағымданасыздар(. Жай '''Санат:Лаос тұрғындары''' деген санатқа өтіп, өңделу тарихын салыстырып кетіп, қалай дұрыс жасау керектігін көрерсіз [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

:Саламатьсыз ба? Маған мынаны түсіндіресіз бе, неге орысшасында Лаос халықтары деп жазуға болады, ал қазақшада болмайды... неге жұрты? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 01:06, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>7a7ni58d9ydhsg4uwhjwa3g2smr0zo5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063607</id>
      <parentid>3063606</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:07:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Санат */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44421" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Мағыпар}}

-- &lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылауы)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 14:55, 2020 ж. маусымның 29 (+06)

== Сөздерге сілтеу ==

Мақалаға тікелей қатысы жоқ әрі дұрыс сілтеме жасауыңызды доғарыңыз! Атырау облысы десе атырауға бір бөлек облысқа бір бөлек сияқты сілтеме жасауға болмайды. Тек тікелей мақалаға қатысты нәрселер болу керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:34, 2020 ж. шілденің 2 (+06)

== Жаңа мақала ==

Мақала жазғанда жалпы санат қоя салмай мақалаға тікелей қатысты санат қою керек, интеруики ұмытпаңыз. Сосын дереккөздер көшіре салмай қазақстандық сайттардан алу керек. Бір сөзде он рет сілтеудің қажеті жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:38, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Сурет ==

Сурет:Атырау.Формация АҚ.jpg 
*Фармация АҚ деп өзгерте қоясыңдар ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:46, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Интервал сақтау ==

Неге дереккөздеріңіз сөйлемнен бөлек арасы алшақ қойып жатсыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:45, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

:Қосып шығайын. Копировать еткеннен кейін түсуіне байланысты кеткен ғой, өзім де солай ойлағам бірақ әсері барын білмеппін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:31, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

== Мақала мазмұны ==

Мақала жазғанда тікелей көшере салмай (газет, журнал, жаңалықтар сияқты жазылған), энциклопедиялық стильде бейтараптылықты сақтап жазған дұрыс. Байқағаным жазған мақалаларыңыз көбісі дайын нәрсені көшіре салғансыз. Солардың бәрін түзетіп шығыңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:06, 2020 ж. шілденің 15 (+06)

:Қолымнан келгенше тырысайын.  Мен Атырау облысын  ықшамға келтіруге тырысқам. Енді бір ғана Атырау спортын толықтыру қалды, сосын болдым.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:55, 2020 ж. шілденің 15 (+06)
::Содан кейін түзетерсіз) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:24, 2020 ж. шілденің 17 (+06)

== Сурет жүктеу ==

Суреттің дереккөзі дұрыс емес қой сізде. яндекс деп жалпылама емес қандай сайттан алғанын көрсет керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:32, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
*Менің алдымдағы автордың дереккөзі --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:30, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
::Түсінбедім --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:34, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:::Ол суретті мен жүктеген жоқпын, тек көшіріп алдым, Аркадий Юрьевич Волож --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:39, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:Уикипедияға сіз жүктедіңіз ғой. Сондықтан дұрыстап көрсету керек қайнарын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:12, 2020 ж. шілденің 20 (+06)

== Сурет:Шоқпартоғай.jpg ==

Сізге айтыпедім ғой суреттердің нақты дереккөзін көрсетіңіз деп, аталған суретті жедел жоюға ұсындым. Дереккөзді бассам яндекстің басты беті ғана шығып тұр ғой--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:46, 2020 ж. шілденің 31 (+06)

:Енді өзім түсірген фотоларды жүктеймін. Яндекстен алғасын соның дереккөзін көрсеттім.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:52, 2020 ж. шілденің 31 (+06)
::Өзіңіздікі болса тіпті керемет[[File:SMirC-thumbsup.svg|20px]] --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:18, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)

::Байқап отырған боларсың суреттердің 90 пайызы өзім түсірген суреттер. Негізі Атырау облысында 200 ден астам елді мекен болсы соның 160 елді мекенін өзім түсіргем, өкінішке орай ноутбукка программа ауыстырғанда бәрі кетіп қалап 30-40 елді мекен қалды. Ең өкініштісі шетелдің 48 қаласының фотосы бірге жойылып кетті. Түсінбей отырғаным фотоның көбі Яндексте, сонда мен қандай дереккөз көрсетуім керек? Акиматтың сайты ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:31, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)
:::Иә оны байқадым, бірақ та арасында интернеттен алынған суреттер бар екен, соны дұрыстап көрсету керек болған-ды. Авторын, жылын, қандай интернет сайттан және авторлық құқық бұзылмауы тиіс --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:03, 2020 ж. тамыздың 4 (+06)

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 00:52, 2020 ж. қыркүйектің 26 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 тізімін пайдаланып User:Samuel (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Қазақстан ауданы ==

{{tl|Қазақстан ауданы}} деген Қазақстанға арналған үлгі бар. Соны қолдану керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:21, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

*Мен ештеңеге ұрынған жоқпын.Үлгі бұрыннан тұр. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:29, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
::МММММММММ, сізді ұрынды деп сынап тұрған жоқпын, Атырау облысының аудандарын дамытып жатыр екенсіз. Соған ақыры үлгіні де ауыстырып жаңартып кетсеңіз деген кеңесімді айттым)

ПС: Тек мен үшін кетіп қалмаңыз (Нұрлан мырза айтып еді менің кесірімнен деп) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:41, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

:::Мен тағы не бүлдірдім деп шошып кетіп едім, сонда бұрынғы үлгілер қате ме? --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:45, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

Түсіндім, айырмашылық бар екен. Сәл кейінірек түзермін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:52, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
:Жоқ ол үлгі қате емес. Жалпыға арналған үлгі ғой. Кезінде Қазақстан үшін үлгілер жасағанмын (облыс, аудан, ауылдық округ үшін). Мысал ретінде Меркі ауданы мақаласын қарап шықсаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

== шы, ші жалғаулары ==

: цифрдан кейін - тұрса шы, ші т.б. жазылмайды. Мектепте жүргенде сызықшадан кейін осы жалғауларды жалғаймын деп мұғалімдерден талай ескерту алғанмын.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:54, 2021 ж. сәуірдің 16 (+06)
:онда сызықшаныды алып тастау керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:16, 2021 ж. сәуірдің 17 (+06)

== Ордендер ==

Қазақстанға қатысты ордендер мен медальдар үлгісі бар. Соны қойсаңыз санаттар автоматты түрде пайда болады. '''Санат:Үлгілер:Марапаттар:Қазақстан''' санатына өтіңіз. Туған/өлген жылдарда да солай --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:32, 2021 ж. маусымның 17 (+06)

== Санат қою ==

Саламатсыз, сізде санаттарды дүрыс бастап жатқан жоқсыз (түзетіп жатырмын). Солардың өңдеу тарихына кіріп көрсеңіз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:09, 2021 ж. шілденің 19 (+06)

== Толық мақала ==

Саламатсыз, ''толық мақала'' деген үлгіні қолдаңсаңыз дұрыс болар еді. Алғашқы бөлімді түзетіп шықтым --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:43, 2021 ж. тамыздың 5 (+06)
:: Саламатсыз ба?, сол толық мақала деген толық болмағасын ''қараңыз'' деп қосып едім, мыс. [[Қарақытай мемлекеті]], [[Найман мемлекеті]] тағы басқалары бар, толық деп айтуға барар ма екен? Меніңше сол мақалаларды толықтырғаннан кейін қою керек сияқты.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:57, 2021 ж. тамыздың 8 (+06)
:::Жоқ мәселе ол мақала толық/мықты деген сөз емес: тек толығырақ білгіңіз келсе осыған өтіңіз деген арнайы үлгі-сілтеме --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:59, 2021 ж. тамыздың 11 (+06)
::::Түсінікті.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:02, 2021 ж. тамыздың 12 (+06)

== Әліпов (ауыл) ==

Сәламатсыздар ма? Әліпов елді мекені екі жерде тұр екен. '''[[Әліпов (ауыл)]] және [[Ғизат Әліпов ауылы]].''' Екеуін [[Әліпов (ауыл)]] ға біріктірдім. Енді сіздерден көмек керек болып тұр. Әліпов (ауыл) тақырыбын Ғизат Әліпов (ауыл) ға өзгертіп, Ғизат Әліпов ауылы тақырыбын өшіру керек. Және елді мекендердегі үлгіні де өзгерту керек. Рахмет!--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:50, 2021 ж. қыркүйектің 26 (+06)

[[Қатысушы:Мағыпар|Магпар]] мырза, бұл екі ауыл аттас болса да, бөлек-бөлек ауылдар емес пе? [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 15:08, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

::Бір ауыл, ол ауылда болдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:30, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

== Санат бастау ==

Мағыпар мырза санатқа сол санатты қайтадан қоюға болмайды, сіз орысша айтқанда ''замкнутый круг'' жасап отырсыз. ''Исатай ауданы географиясы'' санатын түзетіп шықтым, соған назар аударып көрсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:34, 2021 ж. қарашаның 24 (+06)

== Намыс → Ар-намыс ==

Қайырлы кеш, бір кісі '''Намыс → Ар-намыс''' деп атауын өзгертіпті, қаншалықты дұрыс деп ойласыз? Меніңше намыс қала берген дұрыс-ау, ол кісіге жазайын десем дұрыс қабылдамай дүрсе қоя береді. Оның алдында талай мақала атауын өз бетінше өзгерте берген-ді. Сіздің пікіріңізді күтемін--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:11, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:: Сәләматсыз ба? ҚР Азаматтық кодексiнің 143-бабында  Ар-намыс деп жазылған.
*'''Мысалы''': Азамат өзінің ар-намысына, қадір-қасиетіне немесе іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерді сот тәртібімен теріске шығаруды талап етуге құқылы. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:49, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:00, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)

== [[Ғизат Әліпов ауылы]] ==

Бұл мақаланы жоюға ұсыныпсыз. Себебін айтсаңыз деген тілек. Тарап кеткен ауыл болса да, қалдыруға болады. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 16:01, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:: Әліпов деген ауыл жазылған, онда [[Әліпов (ауыл)|Әліповты]] жойып, Ғизат Әліповты қалдыру керек, себебі бір ауыл екі бетте жүр.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:::Негізі Ғизат Әліпов деп қалдырған дұрыс сияқты, мен үлгіде Әліпов тұрғасын сол үлгіге жаздым. Онда үлгіні де өзгертіп кету керек--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:14, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Goldenwiki 2.png|100px|link=Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]]&lt;/div&gt;
|subheader = Қарақұрдым мақаласының таңдаулы мақалаға үміткерлігі.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = [[Қара құрдым]] мақаласы таңдаулы мақалаға толық лайық деп санаймын. Мұл мақалыны жазған өзім емес {{@|Alphy Haydar}} мырза жеті жылдан бері қазақша Уикипедияға үлес қосып келеді. Мақала тілі өте жаттық, әрі ғылыми стилде жазылған. Қанша жылдан бері [[Басты бет]]тегі таңдаулы мақала өзгерген жоқ. Енді өзгерттетін кез келді. Сонымен қоса осы уақытқа дейін ғылымға қатысты мақалалар таңдаулы мақала статусын көп алған жоқ. Ғылымға басымдық бере отырып осы мақаланы таңдаулы мақала деңгейіне көтерейік. 

&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым|Дауыс беру|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2970000 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Миллион деген сөзді қосыңыз ==

[[Кубалықтар|Мына мақалада]] 11,2 деген сандардан кейін ''миллион'' дегенді қосу керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:22, 2022 ж. ақпанның 21 (+06)

== Халық ==

Саламатсыз, {{tl|Халық}} үлгі бар, соны қолдансаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:52, 2022 ж. ақпанның 26 (+06)

== Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріңіз ==
Ассалаумағалейкум, қалайсыз. Сіз Уикипедияда көп мақалалар  жазып шығарып жүрсіз. Енді сол жаңа мақалаларыңыздың арасынан [[Жоба:Білгенге маржан/Ұсыныстар/2022]] айдарына жақсы, қолданушыларға қызықты, пайдалы дәйектеріңізбен бөлісіңіз. Білгенге маржан айдары аз да болса жаңарып тұрсын. Рахмет. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 18:15, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
::Сәләматсыз ба? Ұсыныс жібердім, егер осындай бағытта болса табуға болады, қиындығы жоқ. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:36, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
:::Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріпсіз, рахмет. Дегенмен, оларды өзіңіз қосқан жаңа мақалалар арасынан, немесе басқа қолданушылардың жаңа мақалаларына сілтеме бере отырып  көрсетуге тырысыңыз. 
:::Мысалы, сіздің ұсыныстарыңыздағы  
:::Шимпанзе - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деген ақпаратты 
:::[[Шимпанзе]] - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деп  шимпанзе деген жаңа мақалаға сілтей отырып көрсетуге болады. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 17:45, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)

== Амбондықтар ==

[[Амбондықтар]] туралы мақала жазғаныңыз үшін рақмет. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:57, 2022 ж. наурыздың 24 (+06)

== Мақаланың аты қате ==

[[Андо-цез халықтары‎]] деген мақаланың атын өзгерту керек, дұрысы — ''Андий-цез халықтары‎''. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:57, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

:Рахмет! Алға қарай байқасаңыздар ескертіп отырарсыздар, кейде переводтардан аударғанда дұрыс шықпай жатады, кейде сілтемелерде де қателер кездесіп отырады. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

== Қажетсіз сілтеме ==

[[Үлгі:Мұхтар Әуезов шығармалары|Мына үлгіге]] екі сілтеме қосып қойыпсыз. [[Ақын аға]] — бұл [[Абай жолы (роман)|Абай жолының]] бір бөлігі ғана, сондықтан да сілтемені алып тастадым. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:41, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)
:: Алып тастаған сияқты едім, қалып қойған ғой. Менде Әуезовтың жазған шығармаларының бәрі бар еді 100%, соны толтырам ба ойлағам, оған көп уақыт керек екен, сосын қоя қойдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:49, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)

==  [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] ==

Әлем халықтарының тізімі‎ үлгісі [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] дұрыс па екен? Дұрыс болса [[Әлем халықтарының тізімі]] мақаласының астына орналастырып берсеңіздер мен қызыл бояулардан құтылуды бастайын. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:51, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)
:Дұрыс, бірақ құрлық бойынша бөліп-бөліп жасаған дұрыс сияқты. Телеграмға жазсаңыз мен егжей тегжейлі үйретіп берейін. --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 16:25, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)

== Санат:Малайзия халықтары ==

Мағыпар мырза, қалайсыз? Санат жасауды ақыры үйренбейтін болдыңыз ғой)) ''Санат:Малайзия халықтары'' санатына өтіп, өңделу тарихына үңіліп кетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:11, 2022 ж. сәуірдің 27 (+06)

== Тағы мен сол ==

Мағыпар мырза, ''үлгі:***'' деп жазудың қажеті, жоқ тек үлгі атауы болса болды) Сосын соңына емес санаттың алдына қою керек. Мынау қайта-қайта маған жаза берді деп ренжімеңіз, кейін екі жұмыс болмасын деген кеңесім) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:45, 2022 ж. мамырдың 2 (+06)
::Қайта ескерткенің дұрыс болды, енді бәрі түсінікті, рахмет!, үлгіні бірінші рет қойып тұрмын...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:32, 2022 ж. мамырдың 3 (+06)

== Мұқият болыңыз ==

[[Буриши]] деген мақаланы аударыпсыз, бұл атау қате, себебі соңғы «и» — орыстардың көптік жалғауы. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:20, 2022 ж. мамырдың 9 (+06)

== Үлгіні қолдану ==

Саламатсыз, қазуикиге баға жетпес үлкен үлес қосып жатсыз. Халықтар жайлы мақалаға неге ''халық'' үлгісін қолданбасқа, сол үшін жасалған үлгі еді) Әрі мақаланы көрнекі қылып көрсетеді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:47, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

:Бүгін бастаймын. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:20, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

== Ачелер ==

Ачелер мақаласын жоюға ұсынып отырмын, себебі Ачех мақаласы бар, екеуі бір ұлт. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:26, 2022 ж. мамырдың 21 (+06)

== Этникалық топ ==

Мағыпар мырза жоғарыда айтылған үлгінің атауы өзгеріп, сәл дизайны басқаша болды: {{tl|Этникалық топ}} --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:35, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
: &lt;code&gt;|сурет   = The Pearl Harvester.jpg&lt;/code&gt; деген параметрге осылай қойып жатса жетіп жатыр. Ешқандай ''сурет, 300px'' керегі жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:56, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)
::Рахмет, Мағыпар мырза. Кері байланысқа шығып, мақалаларды ерінбей әрлеп, түзеткеңіз үшін) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:37, 2022 ж. мамырдың 31 (+06)

== Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]&lt;/div&gt;
|subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Құрметті достар,

Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады.

Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды.

* Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX
* Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv

Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз.

Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)


|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Басқа ұлттардың тегі ==

Орыс, татар т.б. ұлттардың әкесінің атын ұлы деп аудару дұрыс па? (мыс:Сергеевич, Сергейұлы) [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:19, 2022 ж. шілденің 7 (+06)

== Санат ==

Орыс тілінде бар санат, неге қазақ уикипедиясына болмайды? Мыс:Ғағауызстан елді мекендері, орысшасында Гагаузские поселения деп берілген, әлде ғағауыз елді мекендері деп беру керек пе? Кім түсіндіре алады? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:11, 2022 ж. шілденің 25 (+06)
:Жойған мен) Себеп тағы да санатты дұрыс бастамадыңыз, бірнеше рет жоғары да жазып едім, түсінбепсіз. Тағы мені дұрыс түсінбей, әдейі жасап жатыр деп ойламас үшін тек жоя салдым. Дәл осы санатты Нұрлан мырзадан сұрап көріңіз (атауы дұрыс па бұрыс па?) және сол кісі санатты бастап, сізге санат жайлы дұрыстап түсіндіріп берер, менен шықпады түсіндіруге, ренжімеңіз. Кеш жазып жатқанға да кешірерсіз( --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:46, 2022 ж. шілденің 26 (+06)

== Интеруики ==

Мәке, жаңа мақала жазғанда, оны басқа тілдегі дәл сол мақаламен байланыстырыңыз, яғни интеруики сілтемесін қосыңыз. Ол үшін сол жақтағы арнайы түймені пайдаланыңыз. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 13:03, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

:::Баке, мен басқа тілдерге қосып жүрмін, ал мынаны түсінбедім, сонда, экземпляр, страна т.с.сияқты 23 графа бар екен, соның бәрін толтырам ба? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:07, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

== Елдерді аударудағы кететін шағын қателер ==
[[Кайелдер]] дегенді аударыпсыз. Бұлардың мекені Каели болса, олардың атауында тағы бір әріп қайдан қосылды? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:31, 2022 ж. тамыздың 13 (+06)
:Мен пайдаланған 6 дереккөздің бесеуінде Кайели деп берілген. Олардан асып қайда барам... Сосын елдер емес халықтар, мынау '''Suku Kayeli''' өз тіліндегі оригинал атауы, артық әріп көріп тұрған жоқпын [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:52, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)
::Каели шығанағы мен кайелдер түпнұсқада бірдей жазылғандықтан осы сөздің біреуін түзету керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:49, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)

== Карендер ==

Карендер мақаласы сілтемелерді өңдеуді басқанда басқа тілдерге қосылмай тұр, қарап жібересіңдер ме? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:49, 2022 ж. тамыздың 17 (+06)

== Санат ==

Саламатсыз, санаттарды тағы және тағы да дұрыс емес бастап жатырсыз(( Жаза беріп мазамды алды деп Нұрлан мырзаға шағымданасыздар(. Жай '''Санат:Лаос тұрғындары''' деген санатқа өтіп, өңделу тарихын салыстырып кетіп, қалай дұрыс жасау керектігін көрерсіз [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

:Саламатсыз ба? Маған мынаны түсіндіресіз бе, неге орысшасында Лаос халықтары деп жазуға болады, ал қазақшада болмайды... неге жұрты? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 01:06, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>iilfesnlh16wz599v7gdnvjgsvqsjxy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063611</id>
      <parentid>3063607</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:10:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Санат */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44538" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Мағыпар}}

-- &lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылауы)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 14:55, 2020 ж. маусымның 29 (+06)

== Сөздерге сілтеу ==

Мақалаға тікелей қатысы жоқ әрі дұрыс сілтеме жасауыңызды доғарыңыз! Атырау облысы десе атырауға бір бөлек облысқа бір бөлек сияқты сілтеме жасауға болмайды. Тек тікелей мақалаға қатысты нәрселер болу керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:34, 2020 ж. шілденің 2 (+06)

== Жаңа мақала ==

Мақала жазғанда жалпы санат қоя салмай мақалаға тікелей қатысты санат қою керек, интеруики ұмытпаңыз. Сосын дереккөздер көшіре салмай қазақстандық сайттардан алу керек. Бір сөзде он рет сілтеудің қажеті жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:38, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Сурет ==

Сурет:Атырау.Формация АҚ.jpg 
*Фармация АҚ деп өзгерте қоясыңдар ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:46, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Интервал сақтау ==

Неге дереккөздеріңіз сөйлемнен бөлек арасы алшақ қойып жатсыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:45, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

:Қосып шығайын. Копировать еткеннен кейін түсуіне байланысты кеткен ғой, өзім де солай ойлағам бірақ әсері барын білмеппін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:31, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

== Мақала мазмұны ==

Мақала жазғанда тікелей көшере салмай (газет, журнал, жаңалықтар сияқты жазылған), энциклопедиялық стильде бейтараптылықты сақтап жазған дұрыс. Байқағаным жазған мақалаларыңыз көбісі дайын нәрсені көшіре салғансыз. Солардың бәрін түзетіп шығыңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:06, 2020 ж. шілденің 15 (+06)

:Қолымнан келгенше тырысайын.  Мен Атырау облысын  ықшамға келтіруге тырысқам. Енді бір ғана Атырау спортын толықтыру қалды, сосын болдым.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:55, 2020 ж. шілденің 15 (+06)
::Содан кейін түзетерсіз) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:24, 2020 ж. шілденің 17 (+06)

== Сурет жүктеу ==

Суреттің дереккөзі дұрыс емес қой сізде. яндекс деп жалпылама емес қандай сайттан алғанын көрсет керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:32, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
*Менің алдымдағы автордың дереккөзі --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:30, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
::Түсінбедім --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:34, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:::Ол суретті мен жүктеген жоқпын, тек көшіріп алдым, Аркадий Юрьевич Волож --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:39, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:Уикипедияға сіз жүктедіңіз ғой. Сондықтан дұрыстап көрсету керек қайнарын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:12, 2020 ж. шілденің 20 (+06)

== Сурет:Шоқпартоғай.jpg ==

Сізге айтыпедім ғой суреттердің нақты дереккөзін көрсетіңіз деп, аталған суретті жедел жоюға ұсындым. Дереккөзді бассам яндекстің басты беті ғана шығып тұр ғой--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:46, 2020 ж. шілденің 31 (+06)

:Енді өзім түсірген фотоларды жүктеймін. Яндекстен алғасын соның дереккөзін көрсеттім.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:52, 2020 ж. шілденің 31 (+06)
::Өзіңіздікі болса тіпті керемет[[File:SMirC-thumbsup.svg|20px]] --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:18, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)

::Байқап отырған боларсың суреттердің 90 пайызы өзім түсірген суреттер. Негізі Атырау облысында 200 ден астам елді мекен болсы соның 160 елді мекенін өзім түсіргем, өкінішке орай ноутбукка программа ауыстырғанда бәрі кетіп қалап 30-40 елді мекен қалды. Ең өкініштісі шетелдің 48 қаласының фотосы бірге жойылып кетті. Түсінбей отырғаным фотоның көбі Яндексте, сонда мен қандай дереккөз көрсетуім керек? Акиматтың сайты ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:31, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)
:::Иә оны байқадым, бірақ та арасында интернеттен алынған суреттер бар екен, соны дұрыстап көрсету керек болған-ды. Авторын, жылын, қандай интернет сайттан және авторлық құқық бұзылмауы тиіс --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:03, 2020 ж. тамыздың 4 (+06)

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 00:52, 2020 ж. қыркүйектің 26 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 тізімін пайдаланып User:Samuel (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Қазақстан ауданы ==

{{tl|Қазақстан ауданы}} деген Қазақстанға арналған үлгі бар. Соны қолдану керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:21, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

*Мен ештеңеге ұрынған жоқпын.Үлгі бұрыннан тұр. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:29, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
::МММММММММ, сізді ұрынды деп сынап тұрған жоқпын, Атырау облысының аудандарын дамытып жатыр екенсіз. Соған ақыры үлгіні де ауыстырып жаңартып кетсеңіз деген кеңесімді айттым)

ПС: Тек мен үшін кетіп қалмаңыз (Нұрлан мырза айтып еді менің кесірімнен деп) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:41, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

:::Мен тағы не бүлдірдім деп шошып кетіп едім, сонда бұрынғы үлгілер қате ме? --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:45, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

Түсіндім, айырмашылық бар екен. Сәл кейінірек түзермін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:52, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
:Жоқ ол үлгі қате емес. Жалпыға арналған үлгі ғой. Кезінде Қазақстан үшін үлгілер жасағанмын (облыс, аудан, ауылдық округ үшін). Мысал ретінде Меркі ауданы мақаласын қарап шықсаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

== шы, ші жалғаулары ==

: цифрдан кейін - тұрса шы, ші т.б. жазылмайды. Мектепте жүргенде сызықшадан кейін осы жалғауларды жалғаймын деп мұғалімдерден талай ескерту алғанмын.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:54, 2021 ж. сәуірдің 16 (+06)
:онда сызықшаныды алып тастау керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:16, 2021 ж. сәуірдің 17 (+06)

== Ордендер ==

Қазақстанға қатысты ордендер мен медальдар үлгісі бар. Соны қойсаңыз санаттар автоматты түрде пайда болады. '''Санат:Үлгілер:Марапаттар:Қазақстан''' санатына өтіңіз. Туған/өлген жылдарда да солай --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:32, 2021 ж. маусымның 17 (+06)

== Санат қою ==

Саламатсыз, сізде санаттарды дүрыс бастап жатқан жоқсыз (түзетіп жатырмын). Солардың өңдеу тарихына кіріп көрсеңіз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:09, 2021 ж. шілденің 19 (+06)

== Толық мақала ==

Саламатсыз, ''толық мақала'' деген үлгіні қолдаңсаңыз дұрыс болар еді. Алғашқы бөлімді түзетіп шықтым --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:43, 2021 ж. тамыздың 5 (+06)
:: Саламатсыз ба?, сол толық мақала деген толық болмағасын ''қараңыз'' деп қосып едім, мыс. [[Қарақытай мемлекеті]], [[Найман мемлекеті]] тағы басқалары бар, толық деп айтуға барар ма екен? Меніңше сол мақалаларды толықтырғаннан кейін қою керек сияқты.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:57, 2021 ж. тамыздың 8 (+06)
:::Жоқ мәселе ол мақала толық/мықты деген сөз емес: тек толығырақ білгіңіз келсе осыған өтіңіз деген арнайы үлгі-сілтеме --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:59, 2021 ж. тамыздың 11 (+06)
::::Түсінікті.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:02, 2021 ж. тамыздың 12 (+06)

== Әліпов (ауыл) ==

Сәламатсыздар ма? Әліпов елді мекені екі жерде тұр екен. '''[[Әліпов (ауыл)]] және [[Ғизат Әліпов ауылы]].''' Екеуін [[Әліпов (ауыл)]] ға біріктірдім. Енді сіздерден көмек керек болып тұр. Әліпов (ауыл) тақырыбын Ғизат Әліпов (ауыл) ға өзгертіп, Ғизат Әліпов ауылы тақырыбын өшіру керек. Және елді мекендердегі үлгіні де өзгерту керек. Рахмет!--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:50, 2021 ж. қыркүйектің 26 (+06)

[[Қатысушы:Мағыпар|Магпар]] мырза, бұл екі ауыл аттас болса да, бөлек-бөлек ауылдар емес пе? [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 15:08, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

::Бір ауыл, ол ауылда болдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:30, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

== Санат бастау ==

Мағыпар мырза санатқа сол санатты қайтадан қоюға болмайды, сіз орысша айтқанда ''замкнутый круг'' жасап отырсыз. ''Исатай ауданы географиясы'' санатын түзетіп шықтым, соған назар аударып көрсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:34, 2021 ж. қарашаның 24 (+06)

== Намыс → Ар-намыс ==

Қайырлы кеш, бір кісі '''Намыс → Ар-намыс''' деп атауын өзгертіпті, қаншалықты дұрыс деп ойласыз? Меніңше намыс қала берген дұрыс-ау, ол кісіге жазайын десем дұрыс қабылдамай дүрсе қоя береді. Оның алдында талай мақала атауын өз бетінше өзгерте берген-ді. Сіздің пікіріңізді күтемін--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:11, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:: Сәләматсыз ба? ҚР Азаматтық кодексiнің 143-бабында  Ар-намыс деп жазылған.
*'''Мысалы''': Азамат өзінің ар-намысына, қадір-қасиетіне немесе іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерді сот тәртібімен теріске шығаруды талап етуге құқылы. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:49, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:00, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)

== [[Ғизат Әліпов ауылы]] ==

Бұл мақаланы жоюға ұсыныпсыз. Себебін айтсаңыз деген тілек. Тарап кеткен ауыл болса да, қалдыруға болады. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 16:01, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:: Әліпов деген ауыл жазылған, онда [[Әліпов (ауыл)|Әліповты]] жойып, Ғизат Әліповты қалдыру керек, себебі бір ауыл екі бетте жүр.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:::Негізі Ғизат Әліпов деп қалдырған дұрыс сияқты, мен үлгіде Әліпов тұрғасын сол үлгіге жаздым. Онда үлгіні де өзгертіп кету керек--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:14, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Goldenwiki 2.png|100px|link=Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]]&lt;/div&gt;
|subheader = Қарақұрдым мақаласының таңдаулы мақалаға үміткерлігі.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = [[Қара құрдым]] мақаласы таңдаулы мақалаға толық лайық деп санаймын. Мұл мақалыны жазған өзім емес {{@|Alphy Haydar}} мырза жеті жылдан бері қазақша Уикипедияға үлес қосып келеді. Мақала тілі өте жаттық, әрі ғылыми стилде жазылған. Қанша жылдан бері [[Басты бет]]тегі таңдаулы мақала өзгерген жоқ. Енді өзгерттетін кез келді. Сонымен қоса осы уақытқа дейін ғылымға қатысты мақалалар таңдаулы мақала статусын көп алған жоқ. Ғылымға басымдық бере отырып осы мақаланы таңдаулы мақала деңгейіне көтерейік. 

&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым|Дауыс беру|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2970000 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Миллион деген сөзді қосыңыз ==

[[Кубалықтар|Мына мақалада]] 11,2 деген сандардан кейін ''миллион'' дегенді қосу керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:22, 2022 ж. ақпанның 21 (+06)

== Халық ==

Саламатсыз, {{tl|Халық}} үлгі бар, соны қолдансаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:52, 2022 ж. ақпанның 26 (+06)

== Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріңіз ==
Ассалаумағалейкум, қалайсыз. Сіз Уикипедияда көп мақалалар  жазып шығарып жүрсіз. Енді сол жаңа мақалаларыңыздың арасынан [[Жоба:Білгенге маржан/Ұсыныстар/2022]] айдарына жақсы, қолданушыларға қызықты, пайдалы дәйектеріңізбен бөлісіңіз. Білгенге маржан айдары аз да болса жаңарып тұрсын. Рахмет. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 18:15, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
::Сәләматсыз ба? Ұсыныс жібердім, егер осындай бағытта болса табуға болады, қиындығы жоқ. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:36, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
:::Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріпсіз, рахмет. Дегенмен, оларды өзіңіз қосқан жаңа мақалалар арасынан, немесе басқа қолданушылардың жаңа мақалаларына сілтеме бере отырып  көрсетуге тырысыңыз. 
:::Мысалы, сіздің ұсыныстарыңыздағы  
:::Шимпанзе - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деген ақпаратты 
:::[[Шимпанзе]] - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деп  шимпанзе деген жаңа мақалаға сілтей отырып көрсетуге болады. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 17:45, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)

== Амбондықтар ==

[[Амбондықтар]] туралы мақала жазғаныңыз үшін рақмет. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:57, 2022 ж. наурыздың 24 (+06)

== Мақаланың аты қате ==

[[Андо-цез халықтары‎]] деген мақаланың атын өзгерту керек, дұрысы — ''Андий-цез халықтары‎''. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:57, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

:Рахмет! Алға қарай байқасаңыздар ескертіп отырарсыздар, кейде переводтардан аударғанда дұрыс шықпай жатады, кейде сілтемелерде де қателер кездесіп отырады. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

== Қажетсіз сілтеме ==

[[Үлгі:Мұхтар Әуезов шығармалары|Мына үлгіге]] екі сілтеме қосып қойыпсыз. [[Ақын аға]] — бұл [[Абай жолы (роман)|Абай жолының]] бір бөлігі ғана, сондықтан да сілтемені алып тастадым. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:41, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)
:: Алып тастаған сияқты едім, қалып қойған ғой. Менде Әуезовтың жазған шығармаларының бәрі бар еді 100%, соны толтырам ба ойлағам, оған көп уақыт керек екен, сосын қоя қойдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:49, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)

==  [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] ==

Әлем халықтарының тізімі‎ үлгісі [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] дұрыс па екен? Дұрыс болса [[Әлем халықтарының тізімі]] мақаласының астына орналастырып берсеңіздер мен қызыл бояулардан құтылуды бастайын. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:51, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)
:Дұрыс, бірақ құрлық бойынша бөліп-бөліп жасаған дұрыс сияқты. Телеграмға жазсаңыз мен егжей тегжейлі үйретіп берейін. --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 16:25, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)

== Санат:Малайзия халықтары ==

Мағыпар мырза, қалайсыз? Санат жасауды ақыры үйренбейтін болдыңыз ғой)) ''Санат:Малайзия халықтары'' санатына өтіп, өңделу тарихына үңіліп кетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:11, 2022 ж. сәуірдің 27 (+06)

== Тағы мен сол ==

Мағыпар мырза, ''үлгі:***'' деп жазудың қажеті, жоқ тек үлгі атауы болса болды) Сосын соңына емес санаттың алдына қою керек. Мынау қайта-қайта маған жаза берді деп ренжімеңіз, кейін екі жұмыс болмасын деген кеңесім) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:45, 2022 ж. мамырдың 2 (+06)
::Қайта ескерткенің дұрыс болды, енді бәрі түсінікті, рахмет!, үлгіні бірінші рет қойып тұрмын...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:32, 2022 ж. мамырдың 3 (+06)

== Мұқият болыңыз ==

[[Буриши]] деген мақаланы аударыпсыз, бұл атау қате, себебі соңғы «и» — орыстардың көптік жалғауы. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:20, 2022 ж. мамырдың 9 (+06)

== Үлгіні қолдану ==

Саламатсыз, қазуикиге баға жетпес үлкен үлес қосып жатсыз. Халықтар жайлы мақалаға неге ''халық'' үлгісін қолданбасқа, сол үшін жасалған үлгі еді) Әрі мақаланы көрнекі қылып көрсетеді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:47, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

:Бүгін бастаймын. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:20, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

== Ачелер ==

Ачелер мақаласын жоюға ұсынып отырмын, себебі Ачех мақаласы бар, екеуі бір ұлт. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:26, 2022 ж. мамырдың 21 (+06)

== Этникалық топ ==

Мағыпар мырза жоғарыда айтылған үлгінің атауы өзгеріп, сәл дизайны басқаша болды: {{tl|Этникалық топ}} --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:35, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
: &lt;code&gt;|сурет   = The Pearl Harvester.jpg&lt;/code&gt; деген параметрге осылай қойып жатса жетіп жатыр. Ешқандай ''сурет, 300px'' керегі жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:56, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)
::Рахмет, Мағыпар мырза. Кері байланысқа шығып, мақалаларды ерінбей әрлеп, түзеткеңіз үшін) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:37, 2022 ж. мамырдың 31 (+06)

== Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]&lt;/div&gt;
|subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Құрметті достар,

Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады.

Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды.

* Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX
* Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv

Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз.

Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)


|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Басқа ұлттардың тегі ==

Орыс, татар т.б. ұлттардың әкесінің атын ұлы деп аудару дұрыс па? (мыс:Сергеевич, Сергейұлы) [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:19, 2022 ж. шілденің 7 (+06)

== Санат ==

Орыс тілінде бар санат, неге қазақ уикипедиясына болмайды? Мыс:Ғағауызстан елді мекендері, орысшасында Гагаузские поселения деп берілген, әлде ғағауыз елді мекендері деп беру керек пе? Кім түсіндіре алады? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:11, 2022 ж. шілденің 25 (+06)
:Жойған мен) Себеп тағы да санатты дұрыс бастамадыңыз, бірнеше рет жоғары да жазып едім, түсінбепсіз. Тағы мені дұрыс түсінбей, әдейі жасап жатыр деп ойламас үшін тек жоя салдым. Дәл осы санатты Нұрлан мырзадан сұрап көріңіз (атауы дұрыс па бұрыс па?) және сол кісі санатты бастап, сізге санат жайлы дұрыстап түсіндіріп берер, менен шықпады түсіндіруге, ренжімеңіз. Кеш жазып жатқанға да кешірерсіз( --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:46, 2022 ж. шілденің 26 (+06)

== Интеруики ==

Мәке, жаңа мақала жазғанда, оны басқа тілдегі дәл сол мақаламен байланыстырыңыз, яғни интеруики сілтемесін қосыңыз. Ол үшін сол жақтағы арнайы түймені пайдаланыңыз. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 13:03, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

:::Баке, мен басқа тілдерге қосып жүрмін, ал мынаны түсінбедім, сонда, экземпляр, страна т.с.сияқты 23 графа бар екен, соның бәрін толтырам ба? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:07, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

== Елдерді аударудағы кететін шағын қателер ==
[[Кайелдер]] дегенді аударыпсыз. Бұлардың мекені Каели болса, олардың атауында тағы бір әріп қайдан қосылды? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:31, 2022 ж. тамыздың 13 (+06)
:Мен пайдаланған 6 дереккөздің бесеуінде Кайели деп берілген. Олардан асып қайда барам... Сосын елдер емес халықтар, мынау '''Suku Kayeli''' өз тіліндегі оригинал атауы, артық әріп көріп тұрған жоқпын [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:52, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)
::Каели шығанағы мен кайелдер түпнұсқада бірдей жазылғандықтан осы сөздің біреуін түзету керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:49, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)

== Карендер ==

Карендер мақаласы сілтемелерді өңдеуді басқанда басқа тілдерге қосылмай тұр, қарап жібересіңдер ме? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:49, 2022 ж. тамыздың 17 (+06)

== Санат ==

Саламатсыз, санаттарды тағы және тағы да дұрыс емес бастап жатырсыз(( Жаза беріп мазамды алды деп Нұрлан мырзаға шағымданасыздар(. Жай '''Санат:Лаос тұрғындары''' деген санатқа өтіп, өңделу тарихын салыстырып кетіп, қалай дұрыс жасау керектігін көрерсіз [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

:Саламатсыз ба? Маған мынаны түсіндіресіз бе, неге орысшасында Лаос халықтары деп жазуға болады, ал қазақшада болмайды... неге жұрты? Алға қарай бәріне де халықтары деп қоссам қате болмайтын шығар. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 01:06, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>c7gt6qlvagc8474gmm2nlv96vr25vgn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063613</id>
      <parentid>3063611</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T19:14:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Санат */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44674" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Мағыпар}}

-- &lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылауы)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 14:55, 2020 ж. маусымның 29 (+06)

== Сөздерге сілтеу ==

Мақалаға тікелей қатысы жоқ әрі дұрыс сілтеме жасауыңызды доғарыңыз! Атырау облысы десе атырауға бір бөлек облысқа бір бөлек сияқты сілтеме жасауға болмайды. Тек тікелей мақалаға қатысты нәрселер болу керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 11:34, 2020 ж. шілденің 2 (+06)

== Жаңа мақала ==

Мақала жазғанда жалпы санат қоя салмай мақалаға тікелей қатысты санат қою керек, интеруики ұмытпаңыз. Сосын дереккөздер көшіре салмай қазақстандық сайттардан алу керек. Бір сөзде он рет сілтеудің қажеті жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:38, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Сурет ==

Сурет:Атырау.Формация АҚ.jpg 
*Фармация АҚ деп өзгерте қоясыңдар ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:46, 2020 ж. шілденің 10 (+06)

== Интервал сақтау ==

Неге дереккөздеріңіз сөйлемнен бөлек арасы алшақ қойып жатсыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:45, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

:Қосып шығайын. Копировать еткеннен кейін түсуіне байланысты кеткен ғой, өзім де солай ойлағам бірақ әсері барын білмеппін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:31, 2020 ж. шілденің 13 (+06)

== Мақала мазмұны ==

Мақала жазғанда тікелей көшере салмай (газет, журнал, жаңалықтар сияқты жазылған), энциклопедиялық стильде бейтараптылықты сақтап жазған дұрыс. Байқағаным жазған мақалаларыңыз көбісі дайын нәрсені көшіре салғансыз. Солардың бәрін түзетіп шығыңыз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:06, 2020 ж. шілденің 15 (+06)

:Қолымнан келгенше тырысайын.  Мен Атырау облысын  ықшамға келтіруге тырысқам. Енді бір ғана Атырау спортын толықтыру қалды, сосын болдым.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 13:55, 2020 ж. шілденің 15 (+06)
::Содан кейін түзетерсіз) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:24, 2020 ж. шілденің 17 (+06)

== Сурет жүктеу ==

Суреттің дереккөзі дұрыс емес қой сізде. яндекс деп жалпылама емес қандай сайттан алғанын көрсет керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 12:32, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
*Менің алдымдағы автордың дереккөзі --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:30, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
::Түсінбедім --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 14:34, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:::Ол суретті мен жүктеген жоқпын, тек көшіріп алдым, Аркадий Юрьевич Волож --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:39, 2020 ж. шілденің 20 (+06)
:Уикипедияға сіз жүктедіңіз ғой. Сондықтан дұрыстап көрсету керек қайнарын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:12, 2020 ж. шілденің 20 (+06)

== Сурет:Шоқпартоғай.jpg ==

Сізге айтыпедім ғой суреттердің нақты дереккөзін көрсетіңіз деп, аталған суретті жедел жоюға ұсындым. Дереккөзді бассам яндекстің басты беті ғана шығып тұр ғой--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:46, 2020 ж. шілденің 31 (+06)

:Енді өзім түсірген фотоларды жүктеймін. Яндекстен алғасын соның дереккөзін көрсеттім.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:52, 2020 ж. шілденің 31 (+06)
::Өзіңіздікі болса тіпті керемет[[File:SMirC-thumbsup.svg|20px]] --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:18, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)

::Байқап отырған боларсың суреттердің 90 пайызы өзім түсірген суреттер. Негізі Атырау облысында 200 ден астам елді мекен болсы соның 160 елді мекенін өзім түсіргем, өкінішке орай ноутбукка программа ауыстырғанда бәрі кетіп қалап 30-40 елді мекен қалды. Ең өкініштісі шетелдің 48 қаласының фотосы бірге жойылып кетті. Түсінбей отырғаным фотоның көбі Яндексте, сонда мен қандай дереккөз көрсетуім керек? Акиматтың сайты ма?--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:31, 2020 ж. тамыздың 1 (+06)
:::Иә оны байқадым, бірақ та арасында интернеттен алынған суреттер бар екен, соны дұрыстап көрсету керек болған-ды. Авторын, жылын, қандай интернет сайттан және авторлық құқық бұзылмауы тиіс --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:03, 2020 ж. тамыздың 4 (+06)

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Қатысушы:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Қатысушы талқылауы:MediaWiki message delivery|талқылауы]]) 00:52, 2020 ж. қыркүйектің 26 (+06)
&lt;!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 тізімін пайдаланып User:Samuel (WMF)@metawiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Қазақстан ауданы ==

{{tl|Қазақстан ауданы}} деген Қазақстанға арналған үлгі бар. Соны қолдану керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:21, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

*Мен ештеңеге ұрынған жоқпын.Үлгі бұрыннан тұр. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:29, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
::МММММММММ, сізді ұрынды деп сынап тұрған жоқпын, Атырау облысының аудандарын дамытып жатыр екенсіз. Соған ақыры үлгіні де ауыстырып жаңартып кетсеңіз деген кеңесімді айттым)

ПС: Тек мен үшін кетіп қалмаңыз (Нұрлан мырза айтып еді менің кесірімнен деп) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:41, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

:::Мен тағы не бүлдірдім деп шошып кетіп едім, сонда бұрынғы үлгілер қате ме? --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:45, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

Түсіндім, айырмашылық бар екен. Сәл кейінірек түзермін. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:52, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)
:Жоқ ол үлгі қате емес. Жалпыға арналған үлгі ғой. Кезінде Қазақстан үшін үлгілер жасағанмын (облыс, аудан, ауылдық округ үшін). Мысал ретінде Меркі ауданы мақаласын қарап шықсаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2021 ж. сәуірдің 1 (+06)

== шы, ші жалғаулары ==

: цифрдан кейін - тұрса шы, ші т.б. жазылмайды. Мектепте жүргенде сызықшадан кейін осы жалғауларды жалғаймын деп мұғалімдерден талай ескерту алғанмын.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 23:54, 2021 ж. сәуірдің 16 (+06)
:онда сызықшаныды алып тастау керек --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:16, 2021 ж. сәуірдің 17 (+06)

== Ордендер ==

Қазақстанға қатысты ордендер мен медальдар үлгісі бар. Соны қойсаңыз санаттар автоматты түрде пайда болады. '''Санат:Үлгілер:Марапаттар:Қазақстан''' санатына өтіңіз. Туған/өлген жылдарда да солай --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:32, 2021 ж. маусымның 17 (+06)

== Санат қою ==

Саламатсыз, сізде санаттарды дүрыс бастап жатқан жоқсыз (түзетіп жатырмын). Солардың өңдеу тарихына кіріп көрсеңіз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:09, 2021 ж. шілденің 19 (+06)

== Толық мақала ==

Саламатсыз, ''толық мақала'' деген үлгіні қолдаңсаңыз дұрыс болар еді. Алғашқы бөлімді түзетіп шықтым --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 16:43, 2021 ж. тамыздың 5 (+06)
:: Саламатсыз ба?, сол толық мақала деген толық болмағасын ''қараңыз'' деп қосып едім, мыс. [[Қарақытай мемлекеті]], [[Найман мемлекеті]] тағы басқалары бар, толық деп айтуға барар ма екен? Меніңше сол мақалаларды толықтырғаннан кейін қою керек сияқты.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:57, 2021 ж. тамыздың 8 (+06)
:::Жоқ мәселе ол мақала толық/мықты деген сөз емес: тек толығырақ білгіңіз келсе осыған өтіңіз деген арнайы үлгі-сілтеме --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:59, 2021 ж. тамыздың 11 (+06)
::::Түсінікті.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 14:02, 2021 ж. тамыздың 12 (+06)

== Әліпов (ауыл) ==

Сәламатсыздар ма? Әліпов елді мекені екі жерде тұр екен. '''[[Әліпов (ауыл)]] және [[Ғизат Әліпов ауылы]].''' Екеуін [[Әліпов (ауыл)]] ға біріктірдім. Енді сіздерден көмек керек болып тұр. Әліпов (ауыл) тақырыбын Ғизат Әліпов (ауыл) ға өзгертіп, Ғизат Әліпов ауылы тақырыбын өшіру керек. Және елді мекендердегі үлгіні де өзгерту керек. Рахмет!--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:50, 2021 ж. қыркүйектің 26 (+06)

[[Қатысушы:Мағыпар|Магпар]] мырза, бұл екі ауыл аттас болса да, бөлек-бөлек ауылдар емес пе? [[Қатысушы:Білгіш Шежіреші|Білгіш Шежіреші]] ([[Қатысушы талқылауы:Білгіш Шежіреші|талқылауы]]) 15:08, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

::Бір ауыл, ол ауылда болдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 18:30, 2022 ж. маусымның 27 (+06)

== Санат бастау ==

Мағыпар мырза санатқа сол санатты қайтадан қоюға болмайды, сіз орысша айтқанда ''замкнутый круг'' жасап отырсыз. ''Исатай ауданы географиясы'' санатын түзетіп шықтым, соған назар аударып көрсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:34, 2021 ж. қарашаның 24 (+06)

== Намыс → Ар-намыс ==

Қайырлы кеш, бір кісі '''Намыс → Ар-намыс''' деп атауын өзгертіпті, қаншалықты дұрыс деп ойласыз? Меніңше намыс қала берген дұрыс-ау, ол кісіге жазайын десем дұрыс қабылдамай дүрсе қоя береді. Оның алдында талай мақала атауын өз бетінше өзгерте берген-ді. Сіздің пікіріңізді күтемін--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:11, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:: Сәләматсыз ба? ҚР Азаматтық кодексiнің 143-бабында  Ар-намыс деп жазылған.
*'''Мысалы''': Азамат өзінің ар-намысына, қадір-қасиетіне немесе іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерді сот тәртібімен теріске шығаруды талап етуге құқылы. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:49, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)
:Рахмет --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 17:00, 2021 ж. желтоқсанның 3 (+06)

== [[Ғизат Әліпов ауылы]] ==

Бұл мақаланы жоюға ұсыныпсыз. Себебін айтсаңыз деген тілек. Тарап кеткен ауыл болса да, қалдыруға болады. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 16:01, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:: Әліпов деген ауыл жазылған, онда [[Әліпов (ауыл)|Әліповты]] жойып, Ғизат Әліповты қалдыру керек, себебі бір ауыл екі бетте жүр.--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)
:::Негізі Ғизат Әліпов деп қалдырған дұрыс сияқты, мен үлгіде Әліпов тұрғасын сол үлгіге жаздым. Онда үлгіні де өзгертіп кету керек--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:14, 2021 ж. желтоқсанның 7 (+06)

== Таңдаулы мақалаға үміткер ==

{{WAM
|header = [[Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Goldenwiki 2.png|100px|link=Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым]]&lt;/div&gt;
|subheader = Қарақұрдым мақаласының таңдаулы мақалаға үміткерлігі.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = [[Қара құрдым]] мақаласы таңдаулы мақалаға толық лайық деп санаймын. Мұл мақалыны жазған өзім емес {{@|Alphy Haydar}} мырза жеті жылдан бері қазақша Уикипедияға үлес қосып келеді. Мақала тілі өте жаттық, әрі ғылыми стилде жазылған. Қанша жылдан бері [[Басты бет]]тегі таңдаулы мақала өзгерген жоқ. Енді өзгерттетін кез келді. Сонымен қоса осы уақытқа дейін ғылымға қатысты мақалалар таңдаулы мақала статусын көп алған жоқ. Ғылымға басымдық бере отырып осы мақаланы таңдаулы мақала деңгейіне көтерейік. 

&lt;center&gt;{{Clickable button 2|Уикипедия:Таңдаулы мақалаға үміткерлер/Қара құрдым|Дауыс беру|class=mw-ui-progressive}}&lt;/center&gt;&lt;br /&gt;

|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=2970000 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Миллион деген сөзді қосыңыз ==

[[Кубалықтар|Мына мақалада]] 11,2 деген сандардан кейін ''миллион'' дегенді қосу керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:22, 2022 ж. ақпанның 21 (+06)

== Халық ==

Саламатсыз, {{tl|Халық}} үлгі бар, соны қолдансаңыз болады --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:52, 2022 ж. ақпанның 26 (+06)

== Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріңіз ==
Ассалаумағалейкум, қалайсыз. Сіз Уикипедияда көп мақалалар  жазып шығарып жүрсіз. Енді сол жаңа мақалаларыңыздың арасынан [[Жоба:Білгенге маржан/Ұсыныстар/2022]] айдарына жақсы, қолданушыларға қызықты, пайдалы дәйектеріңізбен бөлісіңіз. Білгенге маржан айдары аз да болса жаңарып тұрсын. Рахмет. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 18:15, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
::Сәләматсыз ба? Ұсыныс жібердім, егер осындай бағытта болса табуға болады, қиындығы жоқ. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:36, 2022 ж. наурыздың 14 (+06)
:::Білгенге маржан айдарына ұсыныстар беріпсіз, рахмет. Дегенмен, оларды өзіңіз қосқан жаңа мақалалар арасынан, немесе басқа қолданушылардың жаңа мақалаларына сілтеме бере отырып  көрсетуге тырысыңыз. 
:::Мысалы, сіздің ұсыныстарыңыздағы  
:::Шимпанзе - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деген ақпаратты 
:::[[Шимпанзе]] - өзін айнадан тани алатын жалғыз жануар деп  шимпанзе деген жаңа мақалаға сілтей отырып көрсетуге болады. [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]]) 17:45, 2022 ж. наурыздың 15 (+06)

== Амбондықтар ==

[[Амбондықтар]] туралы мақала жазғаныңыз үшін рақмет. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:57, 2022 ж. наурыздың 24 (+06)

== Мақаланың аты қате ==

[[Андо-цез халықтары‎]] деген мақаланың атын өзгерту керек, дұрысы — ''Андий-цез халықтары‎''. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 15:57, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

:Рахмет! Алға қарай байқасаңыздар ескертіп отырарсыздар, кейде переводтардан аударғанда дұрыс шықпай жатады, кейде сілтемелерде де қателер кездесіп отырады. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:11, 2022 ж. наурыздың 25 (+06)

== Қажетсіз сілтеме ==

[[Үлгі:Мұхтар Әуезов шығармалары|Мына үлгіге]] екі сілтеме қосып қойыпсыз. [[Ақын аға]] — бұл [[Абай жолы (роман)|Абай жолының]] бір бөлігі ғана, сондықтан да сілтемені алып тастадым. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:41, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)
:: Алып тастаған сияқты едім, қалып қойған ғой. Менде Әуезовтың жазған шығармаларының бәрі бар еді 100%, соны толтырам ба ойлағам, оған көп уақыт керек екен, сосын қоя қойдым...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 16:49, 2022 ж. наурыздың 30 (+06)

==  [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] ==

Әлем халықтарының тізімі‎ үлгісі [[Қатысушы:Мағыпар/зертхана‎]] дұрыс па екен? Дұрыс болса [[Әлем халықтарының тізімі]] мақаласының астына орналастырып берсеңіздер мен қызыл бояулардан құтылуды бастайын. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:51, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)
:Дұрыс, бірақ құрлық бойынша бөліп-бөліп жасаған дұрыс сияқты. Телеграмға жазсаңыз мен егжей тегжейлі үйретіп берейін. --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 16:25, 2022 ж. сәуірдің 4 (+06)

== Санат:Малайзия халықтары ==

Мағыпар мырза, қалайсыз? Санат жасауды ақыры үйренбейтін болдыңыз ғой)) ''Санат:Малайзия халықтары'' санатына өтіп, өңделу тарихына үңіліп кетсеңіз --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:11, 2022 ж. сәуірдің 27 (+06)

== Тағы мен сол ==

Мағыпар мырза, ''үлгі:***'' деп жазудың қажеті, жоқ тек үлгі атауы болса болды) Сосын соңына емес санаттың алдына қою керек. Мынау қайта-қайта маған жаза берді деп ренжімеңіз, кейін екі жұмыс болмасын деген кеңесім) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:45, 2022 ж. мамырдың 2 (+06)
::Қайта ескерткенің дұрыс болды, енді бәрі түсінікті, рахмет!, үлгіні бірінші рет қойып тұрмын...--[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 10:32, 2022 ж. мамырдың 3 (+06)

== Мұқият болыңыз ==

[[Буриши]] деген мақаланы аударыпсыз, бұл атау қате, себебі соңғы «и» — орыстардың көптік жалғауы. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:20, 2022 ж. мамырдың 9 (+06)

== Үлгіні қолдану ==

Саламатсыз, қазуикиге баға жетпес үлкен үлес қосып жатсыз. Халықтар жайлы мақалаға неге ''халық'' үлгісін қолданбасқа, сол үшін жасалған үлгі еді) Әрі мақаланы көрнекі қылып көрсетеді --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:47, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

:Бүгін бастаймын. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:20, 2022 ж. мамырдың 17 (+06)

== Ачелер ==

Ачелер мақаласын жоюға ұсынып отырмын, себебі Ачех мақаласы бар, екеуі бір ұлт. --[[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 22:26, 2022 ж. мамырдың 21 (+06)

== Этникалық топ ==

Мағыпар мырза жоғарыда айтылған үлгінің атауы өзгеріп, сәл дизайны басқаша болды: {{tl|Этникалық топ}} --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:35, 2022 ж. мамырдың 24 (+06)
: &lt;code&gt;|сурет   = The Pearl Harvester.jpg&lt;/code&gt; деген параметрге осылай қойып жатса жетіп жатыр. Ешқандай ''сурет, 300px'' керегі жоқ --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 19:56, 2022 ж. мамырдың 28 (+06)
::Рахмет, Мағыпар мырза. Кері байланысқа шығып, мақалаларды ерінбей әрлеп, түзеткеңіз үшін) --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:37, 2022 ж. мамырдың 31 (+06)

== Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022 ==

{{WAM
|header = [[meta:m:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022|Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]] &lt;div style=&quot;margin-right:1em; float:right;&quot;&gt;[[Сурет:Wikidata 2022 Istanbul social media campaign 02.jpg|right|thumb|300px|Wikidata 2022 Istanbul|link=meta:Wikidata Trainings For Turkic Wikimedians 2022]]&lt;/div&gt;
|subheader = Конференция 2022 жылдың 21-23 қазаны аралығында Түркияның [[Ыстанбұл]] қаласында өтеді.
&lt;div  style=&quot;text-valign:center; margin-left:200px; margin-right:50px; margin-top:10px; position:absolute;&quot;&gt;
|body = Құрметті достар,

Ыстамбұл Уикидерек конференциясына стипендия алуға өтінімдер ашық екенін хабарлауға қуаныштымын. Егер сіз түркі қауымдастығының өкілі болсаңыз және түркі тілдеріндегі Уикимедиа жобаларына белсенді қатысатын болсаңыз, онда сіз стипендияға өтініш бере аласыз. Өтініштер 2022 жылдың 30 маусымы, UTC 23:59 дейін қабылданады.

Үміткерлер толық стипендияға өтініш бере алады. Толық стипендия Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы (Wikimedians of Turkic Languages User Group) ұйымдастыратын конференция кезінде жеке тұлғаның екіжақты саяхат, ортақ тұрғын үй және тамақтану құнын қамтиды.

* Түркі тіліндегі уикимедиашыларға арналған Wikidata Training туралы қосымша ақпарат алу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/53dX
* Стипендия, тіркеу және өтініш формасы туралы көбірек білу үшін мына сайтқа кіріңіз: https://w.wiki/5FFv

Бұған қоса, Түркі қолданушылары тобының Уикимедиа қауымдастығы жобалары мен оқиғалары туралы ақпарат пен жаңалықтар алу үшін біздің пошталық тізімге (https://w.wiki/5FFw) жазылуға шақырамыз.

Барлық жақсылықты тілеймін [[User:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#ff0500&quot;&gt;'''''Mehman'''''&lt;/span&gt;]] [[User Talk:Mehman97|&lt;span style=&quot;color:#0500ff&quot;&gt;'''''97'''''&lt;/span&gt;]] 03:48, 2022 ж. маусымның 11 (+06)


|footer = Бұл хабарлама [[m:Special:MyLanguage/User:MediaWiki message delivery|бот]] арқылы жіберілген • [[Уикипедия:Хабарлама тарату/Жеткізіп беру тізімі|Жазылу немесе жазылудан бас тарту]]
}}
&lt;!-- https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83/%D0%96%D0%B5%D1%82%D0%BA%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BF_%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%83_%D1%82%D1%96%D0%B7%D1%96%D0%BC%D1%96&amp;oldid=3014707 тізімін пайдаланып User:Arystanbek@kkwiki деген хабарлама жіберген --&gt;

== Басқа ұлттардың тегі ==

Орыс, татар т.б. ұлттардың әкесінің атын ұлы деп аудару дұрыс па? (мыс:Сергеевич, Сергейұлы) [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:19, 2022 ж. шілденің 7 (+06)

== Санат ==

Орыс тілінде бар санат, неге қазақ уикипедиясына болмайды? Мыс:Ғағауызстан елді мекендері, орысшасында Гагаузские поселения деп берілген, әлде ғағауыз елді мекендері деп беру керек пе? Кім түсіндіре алады? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 17:11, 2022 ж. шілденің 25 (+06)
:Жойған мен) Себеп тағы да санатты дұрыс бастамадыңыз, бірнеше рет жоғары да жазып едім, түсінбепсіз. Тағы мені дұрыс түсінбей, әдейі жасап жатыр деп ойламас үшін тек жоя салдым. Дәл осы санатты Нұрлан мырзадан сұрап көріңіз (атауы дұрыс па бұрыс па?) және сол кісі санатты бастап, сізге санат жайлы дұрыстап түсіндіріп берер, менен шықпады түсіндіруге, ренжімеңіз. Кеш жазып жатқанға да кешірерсіз( --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 01:46, 2022 ж. шілденің 26 (+06)

== Интеруики ==

Мәке, жаңа мақала жазғанда, оны басқа тілдегі дәл сол мақаламен байланыстырыңыз, яғни интеруики сілтемесін қосыңыз. Ол үшін сол жақтағы арнайы түймені пайдаланыңыз. [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 13:03, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

:::Баке, мен басқа тілдерге қосып жүрмін, ал мынаны түсінбедім, сонда, экземпляр, страна т.с.сияқты 23 графа бар екен, соның бәрін толтырам ба? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 19:07, 2022 ж. шілденің 28 (+06)

== Елдерді аударудағы кететін шағын қателер ==
[[Кайелдер]] дегенді аударыпсыз. Бұлардың мекені Каели болса, олардың атауында тағы бір әріп қайдан қосылды? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 20:31, 2022 ж. тамыздың 13 (+06)
:Мен пайдаланған 6 дереккөздің бесеуінде Кайели деп берілген. Олардан асып қайда барам... Сосын елдер емес халықтар, мынау '''Suku Kayeli''' өз тіліндегі оригинал атауы, артық әріп көріп тұрған жоқпын [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 00:52, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)
::Каели шығанағы мен кайелдер түпнұсқада бірдей жазылғандықтан осы сөздің біреуін түзету керек. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:49, 2022 ж. тамыздың 14 (+06)

== Карендер ==

Карендер мақаласы сілтемелерді өңдеуді басқанда басқа тілдерге қосылмай тұр, қарап жібересіңдер ме? [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 15:49, 2022 ж. тамыздың 17 (+06)

== Санат ==

Саламатсыз, санаттарды тағы және тағы да дұрыс емес бастап жатырсыз(( Жаза беріп мазамды алды деп Нұрлан мырзаға шағымданасыздар(. Жай '''Санат:Лаос тұрғындары''' деген санатқа өтіп, өңделу тарихын салыстырып кетіп, қалай дұрыс жасау керектігін көрерсіз [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 22:57, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

:Саламатсыз ба? Маған мынаны түсіндіресіз бе, неге орысшасында Лаос халықтары деп жазуға болады, ал қазақшада болмайды... неге жұрты? Алға қарай бәріне де халықтары деп қоссам қате болмайтын шығар. Мен жазғанға дейін ешқашан жұрты, тұрғындары деген санатты көрген жоқпын. [[Қатысушы:Мағыпар|Мағыпар]] ([[Қатысушы талқылауы:Мағыпар|талқылауы]]) 01:06, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>g72gumsz3ov5kb7mr63g1cjodyq3z2h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қазақстандағы атауы ауыстырылған елді мекендердің тізімі</title>
    <ns>0</ns>
    <id>663729</id>
    <revision>
      <id>3063521</id>
      <parentid>3055446</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:58:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38040" xml:space="preserve">== Ақмола облысы ==
* Ақмола қаласы → Целиноград қаласы (1961) → Ақмола қаласы (1992) → Астана қаласы (1998) → [[Нұр-Сұлтан]] қаласы (2019)
* Целиноград облысы → [[Ақмола облысы]] (1992)
* Ақмола ауданы → [[Целиноград ауданы]] (1961)
* Вишнёв ауданы → [[Аршалы ауданы]] (1997)
* Державин ауданы → [[Жарқайың ауданы]] (1997)
* Еңбекшілдер ауданы → [[Біржан сал ауданы]] (2017)
* Еркіншілік ауданы → Ерментау ауданы (1964) → [[Ерейментау ауданы]] (1997)
* Краснознамен ауданы → [[Егіндікөл ауданы]] (1997)
* Қима ауданы → [[Жақсы ауданы]] (1964)
* Макин ауданы → [[Бұланды ауданы]] (1997)
* Молотов ауданы → Балкашин ауданы (1957) → [[Сандықтау ауданы]] (1997)
* Новочеркасск ауданы → [[Астрахан ауданы]] (1964)
* Сталин ауданы → Ленин ауданы (1961) → Алексеев ауданы (1963) → [[Ақкөл ауданы]] (1997)
* Щучье ауданы → [[Бурабай ауданы]] (2009)

=== Ақкөл ауданы ===
* Алексеевка қаласы → [[Ақкөл (қала)|Ақкөл]] қаласы (1997)

=== Аршалы ауданы ===
* Борисовка кенті → Вишнёвка кенті (1927) → [[Аршалы (Ақмола облысы)|Аршалы]] кенті (1998)

=== Бұланды ауданы ===
* Макинка кенті → [[Макинск]] қаласы (1945)

=== Егіндікөл ауданы ===
* Краснознаменский селосы → [[Егіндікөл (Ақмола облысы)|Егіндікөл]] селосы (1999)

=== Целиноград ауданы ===
* Малиновка селосы → [[Ақмол]] селосы (2007)
* Антоновка ауылы → [[Опан (Ақмола облысы)|Опан]] ауылы (2018)
* Ильинка ауылы → [[Қараөткел (Ақмола облысы)|Қараөткел]] ауылы (2006)
* Красноярка ауылы → [[Жарлыкөл (Ақмола облысы)|Жарлыкөл]] ауылы (2018)
* Красный Флаг ауылы → [[Оразақ (ауыл)|Оразақ]] ауылы (1998)
* Луговой ауылы → [[Тасты (Ақмола облысы)|Тасты]] ауылы (2010)
* Максимовка ауылы → [[Арайлы (Ақмола облысы)|Арайлы]] ауылы (2018)
* Малотимофеевка ауылы → [[Аққайың (Целиноград ауданы)|Аққайың]] ауылы (2018)
* Миновка ауылы → [[Жабай (ауыл)|Жабай]] ауылы (2018)
* Новоишимка ауылы → [[Жаңаесіл]] ауылы (2018)
* Новостройка ауылы → [[Жаңа Жайнақ]] ауылы (2007)
* Павлоградка ауылы → [[Сарыкөл (Ақмола облысы)|Сарыкөл]] (2006)
* Покровка ауылы → [[Ақмешіт (Ақмола облысы)|Ақмешіт]] ауылы (1999)
* Приозёрный ауылы → [[Родина (Ақмола облысы)|Родина]] ауылы (2010)
* Родионовка ауылы → [[Өтеміс (Ақмола облысы)|Өтеміс]] ауылы (1998)
* Рождественка ауылы → [[Қабанбай батыр ауылы]] (2001)
* Романовка ауылы → [[Рақымжан Қошқарбаев ауылы]] (2006)
* Семёновка ауылы → [[Қарамеңді батыр ауылы]] (2018)
* Фарфоровый ауылы → [[Ынтымақ (Целиноград ауданы)|Ынтымақ]] ауылы (2018)

== Ақтөбе облысы ==
* Ключев ауданы → [[Алға ауданы]] (1963)
* Комсомол ауданы → Бөгеткөл ауданы (1993) → [[Әйтеке би ауданы]] (1997)
* Ленин ауданы → [[Қарғалы ауданы]] (1997)
* Новороссийск ауданы → [[Хромтау ауданы]] (1993)
* Табын ауданы → [[Байғанин ауданы]] (1940)
* Темір ауданы → Октябрь ауданы (1967) → [[Мұғалжар ауданы]] (1997)


* Ембі-5 қаласы → [[Жем (қала)|Жем]] қаласы (1999)
* Байғанин селосы → [[Қарауылкелді (ауыл)|Қарауылкелді]] ауылы (2006)
* Комсомол селосы → [[Темірбек Жүргенов ауылы (Ақтөбе облысы)|Темірбек Жүргенов селосы]] (2020)
* Новоалексеевка селосы → [[Қобда (ауыл)|Қобда]] селосы (1997)

== Алматы облысы ==
* Заилийский бекінісі → Верный бекінісі → Алматы бекінісі (1867) → Верный қаласы (1867) → [[Алматы]] қаласы (1921)
* Биен-Ақсу ауданы → [[Ақсу ауданы]] (1930)
* Жаркент ауданы → [[Панфилов ауданы]] (1942)
* Киров ауданы → [[Көксу ауданы]] (1993) 
* Қыстақ ауданы → [[Жамбыл ауданы (Алматы облысы)|Жамбыл ауданы]] (1939)
* Ленин ауданы → Калинин ауданы (1928) → Қаскелең ауданы (1935) → [[Қарасай ауданы]] (1998)
* Нарынқол ауданы → [[Райымбек ауданы]] (1993)
* Сүгеті ауданы → [[Еңбекшіқазақ ауданы]] (1929)
* Талдықорған ауданы → [[Ескелді ауданы]] (2000)

* Любавинский станицасы → Қаскелең станицасы (1902) → Троицкий ауылы (1918) → Қаскелең ауылы (1929) → Қаскелең қаласы (1963)
* Жаркент қаласы → Панфилов қаласы (1942) → [[Жаркент]] қаласы (1991)

== Атырау облысы ==
* Гурьев облысы → [[Атырау облысы]] (1992)
* Есбол ауданы → [[Индер ауданы]] (1965)
* Бақсай ауданы → [[Махамбет ауданы]] (1963)
* Жылқосы ауданы → Ембі ауданы (1963) → [[Жылыой ауданы]] (1993)
* Новобогат ауданы → [[Исатай ауданы]] (1990)
* Теңіз ауданы → [[Құрманғазы ауданы]] (1993)

=== Атырау қалалық әкімдігі ===
* Гурьев қаласы → [[Атырау]] (1992)
* Дальний ауылы → [[Ақжар (Атырау облысы)|Ақжар ауылы]] (1993)
* Кандаурово ауылы → [[Алмалы (Атырау облысы)|Алмалы]] ауылы
* Курилкин ауылы → [[Көкарна (Атырау қалалық әкімдігі)|Көкарна]] ауылы
* Қызыл балық ауылы → Атырау ауылы (1991) → [[Қызыл балық (ауыл)|Қызыл балық]] ауылы (2019)
* Ленинградский ауылы → [[Ақсай (Атырау облысы)|Ақсай ауылы]] (1993)
* Придорожный ауылы → Бірлік ауылы
* Холодильник ауылы → [[Ақжайық (Атырау қалалық әкімдігі)|Ақжайық ауылы]]

=== Жылыой ауданы ===


=== Индер ауданы ===
* Горы ауылы → [[Аққала (Атырау облысы)|Аққала ауылы]] (1993)
* Гребенщик ауылы → [[Ынтымақ (Атырау облысы)|Ынтымақ ауылы]] (2007)&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V07T0002483 Индер ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]&lt;/ref&gt;
* Зелёное ауылы → [[Көктоғай (Атырау облысы)|Көктоғай ауылы]] (2007)
* Кулагин ауылы → [[Есбол (Индер ауданы)|Есбол ауылы]] (2007)

=== Исатай ауданы ===
* №13 жол айрығы → [[Нарын (Атырау облысы)|Нарын ауылы]]
* Гран ауылы → [[Өркен (Атырау облысы)|Өркен ауылы]] (2008)&lt;ref&gt;[https://zakon.uchet.kz/kaz/docs/V08T0002527 Исатай ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]&lt;/ref&gt;
* Забұрын ауылы → [[Зинеден]] ауылы (2008)
* Новобогат ауылы → [[Хамит Ерғалиев ауылы]] (1999)
* Фурманов атындағы ауыл → [[Мыңтөбе (ауыл)|Мыңтөбе ауылы]]
* Чапаев ауылы → [[Тұщықұдық (Атырау облысы)|Тұщықұдық ауылы]] (2008)&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V08T0002522 Исатай ауданы Тұщықұдық ауылдық округінің Чапаев ауылын Тұщықұдық ауылы деп қайта атау туралы]&lt;/ref&gt;

=== Құрманғазы ауданы ===
* Ганюшкин селосы → [[Құрманғазы (Құрманғазы ауданы)|Құрманғазы селосы]] (2018)&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V18T0004087 Атырау облысы Құрманғазы ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]&lt;/ref&gt;
* №3 разъезд → [[Дина Нұрпейісова (разъезд)|Дина Нұрпейісова разъезі]]
* Богатое ауылы → [[Амангелді (Құрманғазы ауданы)|Амангелді ауылы]] (2007)&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V07T0002497 Құрманғазы ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]&lt;/ref&gt;
* Ганюшкин станциясы → [[Ақкөл (Атырау облысы)|Ақкөл ауылы]]
* Ганюшкинтөбе ауылы → [[Жасталап (Атырау облысы)|Жасталап ауылы]]
* Голубев ауылы → [[Әліпов (ауыл)|Əліпов ауылы]]
* Еңбекші ауылы → [[Жұмекен]] ауылы (1996)
* Каспаркин ауылы → [[Құмарғали]] ауылы (2006)&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V06T0002475 Құрманғазы ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]&lt;/ref&gt;
* Киров ауылы → Дəшін ауылы → [[Хиуаз]] ауылы (2018)
* Кобяков ауылы → [[Дәулеткерей (ауыл)|Дəулеткерей ауылы]] (2006)
* Ковалёв ауылы → [[Дәулет (Атырау облысы)|Дəулет ауылы]] (2006)
* Қызылоба ауылы → [[Ғизат Әліпов ауылы]] (2010)
* Мартышкин ауылы → [[Шайхы (ауыл)|Шайхы ауылы]] (2006)
* ММС ауылы → [[Арна (Атырау облысы)|Арна ауылы]] (2007)
* Калинин атындағы МТФ → Каспий ауылы
* Ноғайбай ауылы → [[Алға (Құрманғазы ауданы)|Алға ауылы]] 
* Рембаза ауылы → [[Балықшы (Құрманғазы ауданы)|Балықшы ауылы]] (2007)
* Татарское ауылы → [[Жамбыл (Атырау облысы)|Жамбыл ауылы]]
* Тұңғыш ауылы → [[Жаңаауыл (Атырау облысы)|Жаңаауыл ауылы]]
* Утеры ауылы → [[Бірлік (Құрманғазы ауданы)|Бірлік ауылы]] (2007)&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V07T0002508 Құрманғазы ауданы Бірлік селолық округінің Утера селосын қайта атау туралы]&lt;/ref&gt;

=== Қызылқоға ауданы ===


=== Мақат ауданы ===


=== Махамбет ауданы ===
* Жаманқала селосы → [[Махамбет (Атырау облысы)|Махамбет селосы]] (1963)
* №8 ауыл → [[Ақжайық (Махамбет ауданы)|Ақжайық ауылы]]
* №11 ауыл → Октябрь ауылы → [[Есбол (Махамбет ауданы)|Есбол ауылы]]
* №13 ауыл → [[Ортақшыл (Атырау облысы)|Ортақшыл ауылы]]
* №15 ауыл → [[Еңбекшіл (Атырау облысы)|Еңбекшіл ауылы]]
* №17 ауыл → [[Алға (Махамбет ауданы)|Алға ауылы]]
* Канал ауылы → [[Бала Ораз ауылы]] (2006)
* Карманов ауылы → [[Кеңөріс]] ауылы (2006)
* Опытное ауылы → [[Сарайшық (ауыл)|Сарайшық ауылы]] (1993)
* Память Ильича ауылы → [[Береке (Атырау облысы)|Береке ауылы]] (2000)
* Редут ауылы → [[Талдыкөл (Атырау облысы)|Талдыкөл ауылы]] (2006)
* Сарайшық ауылы → [[Ескі Сарайшық]] ауылы (1993)
* Сорочинко ауылы → [[Аққайың (Атырау облысы)|Аққайың ауылы]] (2006)
* Топайлы ауылы → [[Өтешқали Атамбаев ауылы]] (2006)
* Чкалов ауылы → [[Бейбарыс (ауыл)|Бейбарыс ауылы]] (2006)&lt;ref&gt;[https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V06T0002473 Махамбет ауданының кейбір әкімшілік-аумақтық бірліктерін қайта атау туралы]&lt;/ref&gt;

== Батыс Қазақстан облысы ==
* Орал облысы → [[Батыс Қазақстан облысы]] (1992)
* Зелёнов ауданы → [[Бәйтерек ауданы]] (2019)
* Жымпиты ауданы → [[Сырым ауданы]] (1992)
* Каменка ауданы → [[Тасқала ауданы]] (1993)
* Орда ауданы → [[Бөкей ордасы ауданы]] (2000)
* Талов ауданы → [[Казталов ауданы]] (1934)
* Фурманов ауданы → [[Жалпақтал ауданы]] (1993)
* Ілбішін ауданы → Чапаев ауданы (1939) → [[Ақжайық ауданы]] (1997)

=== Ақжайық ауданы ===
* Ілбішін қаласы → [[Чапаев (Батыс Қазақстан облысы)|Чапаев]] селосы (1939)
* Антонов ауылы → [[Атамекен (Ақжайық ауданы)|Атамекен ауылы]] (1994)
* Барановка ауылы → [[Самал]] ауылы (1994)
* Батурин ауылы → [[Ақсуат (Ақжайық ауданы)|Ақсуат ауылы]] (1994)
* Бахирев ауылы → [[Үшқұдық (Батыс Қазақстан облысы)|Үшқұдық ауылы]] (1993)
* Верхневологин ауылы → [[Алғабас (Ақжайық ауданы)|Алғабас ауылы]] (1993)
* Горбунов ауылы → [[Жаңажол (Ақжайық ауданы)|Жаңажол ауылы]] (1993)
* Горячкин ауылы → [[Мойылды (Батыс Қазақстан облысы)|Мойылды ауылы]] (2007)
* Жалтыр ауылы → [[Тасоба (Ақжайық ауданы)|Тасоба]] ауылы
* Калёный ауылы → [[Ақбұлақ (Ақжайық ауданы)|Ақбұлақ ауылы]] (2006)
* Калмыков ауылы → [[Тайпақ (Батыс Қазақстан облысы)|Тайпақ]] ауылы (1993)
* Киров су торабы → [[Тоған (Батыс Қазақстан облысы)|Тоған]] ауылы
* Кожехаров ауылы → [[Жаңабұлақ]] ауылы (1993)
* Кордон ауылы → [[Битілеу]] ауылы (1993)
* Котельников ауылы → [[Алмалы (Ақжайық ауданы)|Алмалы ауылы]] (1993)
* Краснояры ауылы → [[Томпақ]] ауылы (1993)
* Қурайлысай ауылы → [[Жұбан Молдағалиев ауылы]] (2000)
* Локтев ауылы → [[Қосшығыр]] ауылы (1993)
* Первомай ауылы → [[Қабыршақты (ауыл)|Қабыршақты ауылы]] (2018)
* Өлеңті ауылы → [[Сайқұдық]] ауылы
* Соляная Лощина ауылы → [[Бесоба (Ақжайық ауданы)|Бесоба]]
* Тельнов ауылы → [[Тегісжол (Батыс Қазақстан облысы)|Тегісжол]] ауылы (1993)
* Феофанов ауылы → [[Жайық (Ақжайық ауданы)|Жайық ауылы]]
* Харькин ауылы → [[Шабдаржап]] ауылы (1993)
* Ілбішін кеңшарының 1-бөлімшесі → [[Тінәлі]] ауылы
* Ілбішін кеңшарының 2-бөлімшесі → [[Қабыл (ауыл)|Қабыл]] ауылы
* Юлаев ауылы → [[Жолап]] ауылы (1993)

=== Бәйтерек ауданы ===
* Бакаушин ауылы → [[Ақжол (Батыс Қазақстан облысы)|Ақжол ауылы]]
* Балаған ауылы → [[Жаңатаң (Бәйтерек ауданы)|Жаңатаң ауылы]] (2010)
* Владимировка ауылы → [[Ақсу (Бәйтерек ауданы)|Ақсу ауылы]] (2020)
* Жаңа Деркөл ауылы → [[Жамбыл (Бәйтерек ауданы)|Жамбыл ауылы]]
* Железнов ауылы → [[Атамекен (Бәйтерек ауданы)|Атамекен ауылы]] (2022)
* Карпов ауылы → [[Тыңдала (Батыс Қазақстан облысы)|Тыңдала ауылы]] (2022)
* Котельников ауылы → [[Сырым батыр (ауыл)|Сырым батыр ауылы]] (2022)
* Красный Свет ауылы → [[Ақбидай (ауыл)|Ақбидай ауылы]] (2020)
* Набережный ауылы → [[Асан (Батыс Қазақстан облысы)|Асан ауылы]] (2010)
* Новенький ауылы → [[Қайнар (Батыс Қазақстан облысы)|Қайнар ауылы]] (2022)
* Первосоветский ауылы → [[Шалғай (Батыс Қазақстан облысы)|Шалғай ауылы]] (2010)
* Погодаев ауылы → [[Бейбітшілік (Батыс Қазақстан облысы)|Бейбітшілік ауылы]] (2022)
* Ростоши ауылы → [[Белес (ауыл)|Белес ауылы]]
* Степной ауылы → [[Өркен (Бәйтерек ауданы)|Өркен ауылы]] (2010)
* Факел ауылы → [[Жалын (Батыс Қазақстан облысы)|Жалын ауылы]] (2020)
* Фурманов ауылы → [[Достық (Бәйтерек ауданы)|Достық ауылы]] (2004)
* Хамин ауылы → [[Аманат (Батыс Қазақстан облысы)|Аманат ауылы]] (2022)
* Чапов ауылы → [[Махамбет (Батыс Қазақстан облысы)|Махамбет]] ауылы (2004)
* Чеботарев ауылы → [[Құрманғазы (Батыс Қазақстан облысы)|Құрманғазы ауылы]] (2022)
* Чернояров ауылы → [[Қаражар (Батыс Қазақстан облысы)|Қаражар ауылы]] (2010)
* Чесноков ауылы → [[Алмалы (Бәйтерек ауданы)|Алмалы ауылы]] (2020)
* Чесноков ауылы → [[Сұлу көл|Сұлу көл ауылы]] (2010)
* Цыганов ауылы → [[Егіндібұлақ (Батыс Қазақстан облысы)|Егіндібұлақ ауылы]] (2004)

=== Бөкей ордасы ауданы ===
* Ворошилов ауылы → [[Қарасу (Бөкей ордасы ауданы)|Қарасу ауылы]] (1994)

=== Бөрлі ауданы ===
* Қазақстан кенті → [[Ақсай (Бөрлі ауданы)|Ақсай қаласы]] (1967)
* Александров ауылы → [[Достық (Бөрлі ауданы)|Достық ауылы]] (2020)
* Киров ауылы → [[Қарағанды (Бөрлі ауданы)|Қарағанды ауылы]] (2020)
* Тихонов ауылы → [[Қарақұдық (Бөрлі ауданы)|Қарақұдық ауылы]] (2020)

=== Жаңақала ауданы ===
* Қисыққамыс ауылы → [[Жаңақала (Батыс Қазақстан облысы)|Жаңақала селосы]]
* Құйрық ауылы → [[Теңдік (Батыс Қазақстан облысы)|Теңдік]] ауылы
* Кармановка ауылы → [[Қырқопа]] ауылы (1992)
* Ленинский ауылы → [[Мәстексай]] ауылы
* Новая Казанка ауылы → [[Жаңақазан]] ауылы

=== Жәнібек ауданы ===
* Августовка ауылы → [[Майтүбек (Батыс Қазақстан облысы)|Майтүбек ауылы]] (2007)
* Большевик ауылы → [[Жігер (Жәнібек ауданы)|Жігер ауылы]] (2007)
* Зерновая ауылы → [[Аманат]] ауылы (2007)
* Қайрат ауылы → [[Тау (ауыл)|Тау]] ауылы (1992)
* Мокринский ауылы → [[Жаңажол (Жаңақала ауданы)|Жаңажол]] ауылы (1993)
* Молочный ауылы → [[Ақадыр (Батыс Қазақстан облысы)|Ақадыр]] ауылы (2007)
* Мортық ауылы → [[Бірлік (Жаңақала ауданы)|Бірлік]] ауылы (1992)
* Мухорский ауылы → [[Мұқыр (Батыс Қазақстан облысы)|Мұқыр]] ауылы

=== Казталов ауданы ===
* Берёзин ауылы → [[Қайыңды (Казталов ауданы)|Қайыңды ауылы]] (2002)
* Богатырёв ауылы → [[Болашақ (Казталов ауданы)|Болашақ ауылы]] (2005)

=== Қаратөбе ауданы ===

=== Сырым ауданы ===
* Бірінші Май ауылы → [[Саралжын (Сырым ауданы)|Саралжын ауылы]] (2010) 

=== Тасқала ауданы ===
* Каменка селосы → [[Тасқала (Батыс Қазақстан облысы)|Тасқала селосы]] (2019)
* Астраханкин ауылы → [[Аққайнар (Батыс Қазақстан облысы)|Аққайнар ауылы]] (2010)
* Белугин ауылы → [[Өркен (Тасқала ауданы)|Өркен ауылы]] (2010)
* Вавилин ауылы → [[Бастау (Батыс Қазақстан облысы)|Бастау ауылы]] (2010)
* Жемшин ауылы → [[Тоғайлы (Батыс Қазақстан облысы)|Тоғайлы ауылы]] (2010)
* Киров ауылы → [[Алмалы (Тасқала ауданы)|Алмалы]] ауылы (2010)
* Красненький ауылы → [[Жігер (Тасқала ауданы)|Жігер ауылы]] (2010)
* Крутой ауылы → [[Ынтымақ (Батыс Қазақстан облысы)|Ынтымақ ауылы]] (2010)
* Кузнецов ауылы → [[Бірлік (Тасқала ауданы)|Бірлік ауылы]] (2010)
* Родники ауылы → [[Айнабұлақ (Батыс Қазақстан облысы)|Айнабұлақ ауылы]] (2010)
* Чебаков ауылы → [[Кеңжайлау]] ауылы (2010)
* Ширяев ауылы → Киров ауылы → [[Алмалы (Тасқала ауданы)|Алмалы ауылы]] (2010)

=== Теректі ауданы ===
* Восход ауылы → [[Ақсоғым (Теректі ауданы)|Ақсоғым]] ауылы
* Долинский ауылы → [[Төңкеріс (Батыс Қазақстан облысы)|Төңкеріс]] ауылы
* Донецк ауылы → [[Тақсай]] ауылы (2020)
* Калинин ауылы → [[Табынбай]] ауылы (2010)
* Қосшар (Подхоз) ауылы → [[Ыждағат (ауыл)|Ыждағат ауылы]] (2020)
* Новая Жизнь ауылы → [[Жаңаөмір|Жаңаөмір ауылы]] (2020)
* Новостройка ауылы → [[Ақжайық (Батыс Қазақстан облысы)|Ақжайық]] ауылы (1997)
* Октябрь ауылы → [[Дуана (ауыл)|Дуана]] ауылы
* Социализм ауылы → [[Кемер (Батыс Қазақстан облысы)|Кемер ауылы]] (2020)
* Федоровка ауылы → [[Теректі (Батыс Қазақстан облысы)|Теректі ауылы]] (2022)
* Чапаев ауылы → [[Шағатай (ауыл)|Шағатай ауылы]]

=== Шыңғырлау ауданы ===


* Айдархан ауылы → [[Кіші Айдархан]] ауылы
* Байдуков ауылы → [[Борсы]] ауылы
* Беленький ауылы → [[Ақкүтір]] ауылы (2018)
* Большевик ауылы → [[Жиекқұм]] ауылы (1994)
* Большевик ауылы → [[Мәмбет (Батыс Қазақстан облысы)|Мәмбет ауылы]] (1994)
* Витебск ауылы → [[Бескөл (Батыс Қазақстан облысы)|Бескөл ауылы]] (1994)
* Жаңаталап ауылы → [[Көпжасар]] ауылы (1992)
* Искра ауылы → [[Ұялы (Батыс Қазақстан облысы)|Ұялы ауылы]] (2005)
* Калинин атындағы ауыл → [[И. Жұмаев атындағы ауыл]]
* Красногорский ауылы → [[Қызылоба (Батыс Қазақстан облысы)|Қызылоба]] ауылы (1992)
* Факеев ауылы → [[Сарыкөл (Батыс Қазақстан облысы)|Сарыкөл]] ауылы (1993)

== Жамбыл облысы ==
* Əулиеата ауданы → Мирзоян ауданы (1936) → [[Жамбыл ауданы (Жамбыл облысы)|Жамбыл ауданы]] (1938)
* Луговой ауданы → [[Тұрар Рысқұлов ауданы]] (1999)
* Свердлов ауданы → [[Байзақ ауданы]] (1995)


* Әулиеата қаласы → Мирзоян қаласы (1936) → Жамбыл қаласы (1938) → [[Тараз]] қаласы (1997)
* Бурное селосы → [[Бауыржан Момышұлы ауылы|Бауыржан Момышұлы селосы]] (1992)
* Георгиевка селосы → [[Қордай]] селосы (1995)
* Гуляевка ауылы → Фурмановка ауылы (1937) → [[Мойынқұм (Мойынқұм ауданы)|Мойынқұм]] ауылы (1997)
* Луговое селосы → [[Құлан (Жамбыл облысы)|Құлан селосы]] (1992)
* Михайловка селосы → [[Сарыкемер]] селосы (1992)
* Новотроицкое селосы → [[Төле би (Жамбыл облысы)|Төле би селосы]] селосы (1992)

== Қарағанды облысы ==
* Асанқайғы ауданы → [[Жаңаарқа ауданы]] (1929) 
* Ворошилов ауданы → Ульянов ауданы (1961) → [[Бұқар жырау ауданы]] (1997)
* Егіндібұлақ ауданы → [[Қазыбек би ауданы (Қарағанды облысы)|Қазыбек би ауданы]] (1993)
* Қарсақбай ауданы → Жезқазған ауданы (1940) → [[Ұлытау ауданы]] (1974)
* Мичурин ауданы → [[Абай ауданы (Қарағанды облысы)|Абай ауданы]] (1997)
* Приозёрный ауданы → [[Ақтоғай ауданы|Тоқырауын ауданы]] (1993)


* Никольский қаласы → [[Сәтбаев (қала)|Сәтбаев]] қаласы (1990)
* Прибалхашстрой кенті → [[Балқаш (қала)|Балқаш]] қаласы (1937)
* Самарқанд кенті → [[Теміртау]] қаласы (1945)
* Атасу кенті → [[Жаңаарқа]] кенті (2020)
* Ульяновский кенті → [[Ботақара (кент, Ботақара кенттік әкімдігі)|Ботақара кенті]] (1997)
* Шерубай-Нұра кенті → [[Абай (қала)|Абай қаласы]] (1961)

== Қостанай облысы ==
* Аманқарағай ауданы → Семиозёрный ауданы (1932) → [[Әулиекөл ауданы]] (1997)
* Батпаққара ауданы → [[Амангелді ауданы]] (1936)
* Камышный ауданы → [[Қамысты ауданы]] (1997)
* Комсомол ауданы → [[Қарабалық ауданы]] (1997)
* Меңдіқара ауданы → Боровской ауданы (1963) → [[Меңдіқара ауданы]] (1993)
* Обаған ауданы → [[Алтынсарин ауданы]] (1991)
* Орджоникидзе ауданы → Денисов ауданы (1963) → Орджоникидзе ауданы (1966) → [[Денисов ауданы]] (1997)
* Таран ауданы → [[Бейімбет Майлин ауданы]] (2019)
* Торғай ауданы → [[Жангелді ауданы]] (1956)
* Урицкий ауданы → [[Сарыкөл ауданы]] (1997)
* Ұзынкөл ауданы → Демьянов ауданы (1963) → Ленин ауданы (1966) → [[Ұзынкөл ауданы]] (1997)


* Николаевск қаласы → [[Қостанай]] қаласы (1895)
* Демьяновка селосы → Ленинский селосы → [[Ұзынкөл (Қостанай облысы)|Ұзынкөл селосы]] (1997)
* Всесвятский ауылы → Урицкий кенті (1923) → [[Сарыкөл (Сарыкөл ауданы)|Сарыкөл кенті]] (1997)
* Докучаевка селосы → [[Қарамеңді]] селосы (1999)
* Затобол кенті → [[Тобыл (қала)|Тобыл қаласы]] (2020)
* Камышный селосы → [[Қамысты (Қостанай облысы)|Қамысты селосы]] (1997)
* Комсомолец кенті → [[Қарабалық (кент)|Қарабалық кенті]] (1997)
* Орджоникидзе селосы → [[Денисовка (Қостанай облысы)|Денисовка селосы]] (1997)
* Таран селосы → [[Әйет (Бейімбет Майлин ауданы)|Əйет]] селосы (2018)

== Қызылорда облысы ==
* Ақмешіт бекінісі → Перовск бекінісі (1862) → Перовск қаласы (1867) → Ақмешіт қаласы (1922) → [[Қызылорда]] қаласы (1925)
* Заря кенті → Ленинский кенті (1958) → Ленинск қаласы (1969) → Байқоңыр қаласы (1995)
* Новоказалинск кенті → [[Әйтеке би кенті]] (1996)

== Маңғыстау облысы ==
* Ералиев ауданы → [[Қарақия ауданы]] (1993)
* Шевченко ауданы → [[Түпқараған ауданы]] (1963)


* Ақтау кенті → Ақтау қаласы (1963) → Шевченко қаласы (1964) → [[Ақтау]] қаласы (1991)
* Форт-Александров қаласы → Форт-Урицк қаласы (1924) → [[Форт-Шевченко]] қаласы (1939)
* Ералиев селосы → [[Құрық (ауыл)|Құрық селосы]] (1993)

== Павлодар облысы ==
* Куйбышев ауданы → Краснокутск ауданы (1963) → [[Ақтоғай ауданы (Павлодар облысы)|Ақтоғай ауданы]] (1993)
* Қашыр ауданы → [[Тереңкөл ауданы]] (2018)
* Лебяжі ауданы → [[Аққулы ауданы]] (2018)


* Глинка кенті → Ермак кенті (1913)→ Ермак қаласы (1961) → Ақсу қаласы (1993)
* Белогорье селосы → [[Көктөбе (Май ауданы)|Көктөбе селосы]] (1992)
* Краснокутск селосы → [[Ақтоғай (Павлодар облысы)|Ақтоғай селосы]] (1993)
* Қашыр селосы → [[Тереңкөл (Тереңкөл ауданы)|Тереңкөл селосы]] (2008)
* Лебяжі селосы → Аққу селосы (1996) → [[Аққулы (ауыл)|Аққулы селосы]] (2018)

== Солтүстік Қазақстан облысы ==
* Айыртау ауданы → Володар ауданы (1963) → [[Айыртау ауданы]] (1993)
* Бейнетқор ауданы → Совет ауданы (1940) → [[Аққайың ауданы]] (1999)
* Бескөл ауданы → [[Қызылжар ауданы]] (1997)
* Булаев ауданы → [[Мағжан Жұмабаев ауданы]] (2000)
* Красноармейск ауданы → [[Тайынша ауданы]] (1997)
* Куйбышев ауданы → Целинный ауданы (1997) → [[Ғабит Мүсірепов ауданы]] (2002)
* Ленин ауданы → [[Ақжар ауданы]] (1997)
* Ленин ауданы → [[Есіл ауданы (Солтүстік Қазақстан облысы)|Есіл ауданы]] (1997)
* Қызылту ауданы → [[Уәлиханов ауданы]] (1997)
* Төңкерей ауданы → Октябрь ауданы (1940) → Сергеев ауданы (1963) → [[Шал ақын ауданы]] (1999)


* Кривоозёрный ауылы → Володар селосы (1922) → [[Саумалкөл (Володар ауылдық округі)|Саумалкөл]] селосы (1997)
* Қызылту кенті → [[Кішкенекөл]] селосы (1997)
* Тайынша кенті → Красноармейск қаласы (1962) → [[Тайынша]] қаласы (1997)

== Түркістан облысы ==
* Оңтүстік Қазақстан облысы → Шымкент облысы (1962) → Оңтүстік Қазақстан облысы (1992) → [[Түркістан облысы]] (2018)
* Алғабас ауданы → [[Бәйдібек ауданы]] (1996)
* Леңгір ауданы → [[Төле би ауданы]] (1991)
* Бөген ауданы → [[Ордабасы ауданы]] (1993)
* Қызылқұм ауданы → [[Отырар ауданы]] (1991)
* Ленин ауданы → [[Қазығұрт ауданы]] (1993)


* Абай-базар селосы → [[Абай (Келес ауданы)|Абай]] селосы (1961)
* Белые Воды селосы → [[Ақсукент]] селосы (1990)
* Ванновка селосы → [[Тұрар Рысқұлов ауылы|Тұрар Рысқұлов селосы]] (1993)
* Ленинский селосы → [[Қазығұрт]] селосы (1993)
* Славянка кенті → [[Мырзакент]] кенті (1995)

== Шығыс Қазақстан облысы ==
* Зырян ауданы → [[Алтай ауданы]] (2019)
* Шыңғыстау ауданы → Голощёкин ауданы (1930) → Абаев ауданы (1940) → Абай ауданы (1953)


* Зырян қаласы → [[Алтай (қала)|Алтай]] қаласы (2019)
* Большенарым селосы → [[Үлкен Нарын]] ауылы (2009)
* Георгиевка селосы → [[Қалбатау]] ауылы (2007)
* Кумашкин селосы → [[Күршім]] ауылы (1959)
* Молодёжный кенті → [[Қасым Қайсенов кенті]] (2011)
* Үлкен Владимировка селосы → [[Бесқарағай (Шығыс Қазақстан облысы)|Бесқарағай]] ауылы (2007)
* Алексеев ауылы → [[Катонқарағай]] ауылы (1917)

== Алматы қаласы ==
* Сталин ауданы → Совет ауданы (1957) → [[Алмалы ауданы]] (1995)
* Калинин ауданы → [[Бостандық ауданы (Алматы)|Бостандық ауданы]] (1997)
* Ленин ауданы → [[Жетісу ауданы]] (1995)
* Фрунзе ауданы → [[Медеу ауданы]] (1995)
* Каганович ауданы → Октябрь ауданы (1957) → [[Түрксіб ауданы]] (1995)

== Қарағанды қаласы ==
* Совет ауданы → [[Қазыбек би ауданы (Қарағанды)|Қазыбек би ауданы]] (2001)
* Сталин ауданы → Октябрь ауданы (1961) → [[Әлихан Бөкейхан ауданы]] (2021)

== Шымкент қаласы ==
* Дзержинский ауданы → [[Әл-Фараби ауданы]]

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Қазақстан бойынша тізімдер]]
[[Санат:Қазақстан елді мекендері]]</text>
      <sha1>bs60u7friqlpzzbnjwl7wmvmh3u79b2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Металлург</title>
    <ns>0</ns>
    <id>666966</id>
    <revision>
      <id>3063532</id>
      <parentid>2994162</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T16:55:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерден Карсыбеков</username>
        <id>3744</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1850" xml:space="preserve">{{сурет бөлігі
 | сур           = Balkhash Metallurgist' culture palace.jpg
 | позиция       = right
 | қолы          = Металлург мүсіні, [[Балқаш (қала)|Балқаш]]
 | ені           = 190
 | жалпы         = 600
 | жоғары        = 65
 | оңға         = 37
 | төмен       = 100
 | солға      = 300
}}
'''Металлург''' — [[кен]]ді байытумен немесе одан [[металдар]]ды алып шығарумен айналысатын адам, оның [[Мамандық|мамандығы]].

Металлург мамандығының түрлері сан алуан: [[балқыту]]шы, [[болат]] қорытушы, шикіқұрам дайындаушы, отқа төтеп беруші, көрікші, [[конвертер]]ші, [[электролиз]]ші, анодшы, катодшы, металл кесуші, қақтаушы, сымдаушы, әртүрлі агрегаттардың операторлары, цехтердің жеткешілері, инженерлер, машинистер, және т.б.

[[Қазақстан]] президентінің 2003 жылғы 15 қарашадағы жарлығымен [[шілде]]нің үшінші [[жексенбі]]сінде Металлург күні аталып өтіледі.&lt;ref&gt;[https://tengemonitor.kazgazeta.kz/news/30155 Құрыштар шыныққан жер] — ''Tenge Monitor'', 23.07.2021.&lt;/ref&gt;

Жоғары өндірістік көрсеткіштерге қол жеткізген металлургтерге «[[Құрметті металлург]]» атағы беріледі.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{бастама}}
{{Металлургия}}
[[Санат:Мамандықтар]]</text>
      <sha1>h6gei6ttw9jlae5tt14k3j5ob6qnu1w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз</title>
    <ns>4</ns>
    <id>670263</id>
    <revision>
      <id>3063555</id>
      <parentid>3063459</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:22:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мұхамеджан Амангелді</username>
        <id>25240</id>
      </contributor>
      <comment>/* Қорытынды */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24118" xml:space="preserve">__NOTOC__
== [[Қымыз]] ==
=== Қолдаймын ===
&lt;s&gt;# --[[Қатысушы:Сауле.Ж|Сауле.Ж]] ([[Қатысушы талқылауы:Сауле.Ж|талқылауы]]) 15:11, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)&lt;/s&gt;
# {{Қолдаймын}} -- алайда әлі де толықтыратын тұстары көп деп ойлаймын. Мысалы, грамматикалық қателері бар әрі дереккөздері аз сияқты көрініп тұр. Жеке пікірім. Басқалар не дейді екен? [[Қатысушы:Madi Dos|Madi Dos]] ([[Қатысушы талқылауы:Madi Dos|талқылауы]])
#:: Әрине, бұл мақала әлі толықтырылатын болады және талай рет тексерістен өтеді. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 11:47, 2021 ж. қарашаның 8 (+06)
# {{Қолдаймын}} -- Қымыз қазақтың дәстүрлі өнімі. Сондықтан қымыздың барынша насихатталғанын қалаймын. Жақсы мақалаға лайық деп есептеймін. Бірақ та мақаланы Уикипедия талаптарына сай дамыту керек. [[Қатысушы:Тұран Нұрәліұлы|Тұран Нұрәліұлы]]
#:: Керекті сілтемелер қосылды. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:55, 2021 ж. қарашаның 11 (+06)
# {{Қолдаймын}} -- Мен осы мақалаға дауыс беремін! [[Қатысушы:Dimash Kenesbek|Dimash Kenesbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Dimash Kenesbek|талқылауы]]) 23:27, 2021 ж. желтоқсанның 17 (+06)
# {{Қолдаймын}} -- Мақала сапалы жазылған, бұндайды қазақ Уикипедиясында өте сирек көресің. Онымен қоса, қымыз — қазақтың дәстүрлі сусыны. Сол үшін, '''қазақ''' Уикипедиясында '''қазақтың''' дәстүрлі сусыны туралы мақала болу керек деп ойлаймын! [[Қатысушы:Айвентадор|Айвентадор]] ([[Қатысушы талқылауы:Айвентадор|талқылауы]]) 09:41, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
# {{Қолдаймын}} -- Мақала қызықты және мазмұнды. --[[Қатысушы:Don-Doka|Don-Doka]] ([[Қатысушы талқылауы:Don-Doka|талқылауы]]) 13:51, 2021 ж. желтоқсанның 19 (+06)
# {{Қолдаймын}} қазіргі мақаланың жағдайы қауымдастықтың деңгейіне сай келеді, жақсы мақала бола алады, жақсы мақала болғаннан кейін де толықтырыла береді. Бірақ бұл энциклопедия болғандықтан жыраудың жырын қосқан қаншалықты дұрыс? Орысша және моңғолшадан біраз аударатын дұниелер бар сияқты, орысшада видео бар екен соны қосып қою керек --&lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 20:11, 2022 ж. қаңтардың 16 (+06)
#:: Рақмет. Бір видео қосулы тұр. Ал жыраудың сөзі онсыз да негізгі мәтіннен бөлек етіп келтірілген, сондықтан энциклопедиялық стандартқа бөгет жасамас. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 19:30, 2022 ж. қаңтардың 17 (+06)
#:::@[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] мақала бейтарапталып ғылыми стилде жазылмаса дауысымды қарсы дауысқа кем дегенде нейтрал дауысқа өзгертемін. &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 16:41, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
#:::: Сүт өнімі туралы мақала неге міндетті түрде ғылыми стильде жазылуы керек? Осыны түсіндірсеңіз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 19:53, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
#:::::@[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] Уикипедия көркем сөзді сапыратын жер емес, Уикипедия энциклопедия, энцикопедия ғылыми стилде жазылуы керек. Сүт өнімі не үшін ғылыми стилде жазылмауы керек? Әрине құрамы органикалық заттардан тұра ма тұрады, қымыз ашыту кезінде химиялық проссестер жүре ме жүреді, физика заңдары орындала ма әрине, қымыздың тарихы бар ма бар. Тарих ғылымға жата ма әлбетте.  Қымыз өндіру статистикасы бар ма? Статистика қателеспесем математиканың ішіне кіреді. Тіпті қымыздың ішіндегі бактериялардың аз көптігі қымыздың тәтті ащылығын анықтайды. Қымызды дайындайтын саумалды басқа малдың сүті сияқты пысырмай бірден ішуге болатынын неге жазбасқа, тіпті саумалды шайға қосып кәдімгі сүтті шәй ішуге болатынын неге жазбасқа? &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 21:34, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
#:::::: Жалпы, мақаланың біраз бөлімдері онсыз да ғылыми стильмен жазылған болып көрінеді маған. Ал бейтараптылық жағын қазір тағы қарап шығайын. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 09:21, 2022 ж. қаңтардың 28 (+06)
# {{Қолдаймын}} -- Мақала талаптарға негізінен сай келеді.--[[Қатысушы:Alphy Haydar|Alphy Haydar]] ([[Қатысушы талқылауы:Alphy Haydar|талқылауы]]) 12:36, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
# {{Қолдаймын}} -- Жақсы жазылған мақала екен. Тағы да толықтырылады деп сенемін. Басты беттегі жақсы мақаланы ауыстыру керек деп ойлаймын. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 00:50, 2022 ж. тамыздың 10 (+06)
# Өзім де {{қолдаймын}} --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:04, 2022 ж. тамыздың 22 (+06)
# {{Қолдаймын}} --[[Қатысушы:Kaiyr|Kaiyr]] ([[Қатысушы талқылауы:Kaiyr|талқылауы]]) 17:18, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

=== Қарсымын ===
* {{Қарсымын}} әзірше қарсымын, материал толықтыруды қажет етеді. Жазылуы қарапайым, қымыздың маңыздылығын арттыру үшін ғылыми тілдегі түсіндірме (немесе терминдер) жетіспей тұр. Мысалы, қымыздың органолептикалық, биохимиялық қасиеттері және сапасындағы морфологиялық және органикалық қасиеттері туралы ғылыми тұжырымдамалар керек-ақ. Сонымен қатар мал күтіміндегі санитарлық-зоогигиеналық нормалар жайлы мағлұмат енгізілсе, өйткені ол қымыз сапасының ең басты көрсеткіші. Кей бөлімдерге қымыздың дәмі мен күші үшін қосылатын заттар, қымыздың ашытқыларының түрлері және сабаны ыстау туралы мағлұматтар жетіспейді. Ұнтақталған қымыз өнімі туралы да мәлімет бере кеткен жөн. Материал толыққанды болуы үшін тек интернет желісіндегі сілтемелерге ғана емес ғылыми зерттеулерге (ғылыми әдебиеттерге) сүйенген жөн. Қазір қымыз қасиетіне бүкіл дүние жүзі тәнті, сондықтан іздегендер ол туралы қарапайым емес ғылыми тұрғыда жазылған толыққанды материалмен танысқандары дұрыс. [[Қатысушы талқылауы:Салиха]]--Салиха 13:24, 2022 ж. қаңтардың 25 (+06)
:: Салиха, сіз шатасып тұрсыз, мұнда біз қымыздың маңыздылығын арттырып отырған жоқпыз, сондықтан «органолептикалық» деген сөздің болмауы мақаланың сапасына әсер етпейді. Ал биохимиялық қасиеттері туралы ақпарат толып жатқан сияқты. Мал күтімі ол мүлдем басқа тақырып, керек десеңіз, ол туралы жеке мақала да жазуыңызға болады. Ғылыми әдебиеттердің мақалада келтірілгенін көре алмасаңыз, онда сөз жоқ, сіз туралы бәрі де түсінікті. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 13:39, 2022 ж. қаңтардың 25 (+06)

=== Қалыс қалдым ===
# {{Қалыс қалдым}} - себебі мақалада бейтараптық сақталмаған (''халқымыздың, Қазақтар қазымен үйлес майлы қымызды жақсы көредi''). Дереккөздер мүлдем аз, жақсы мақала таңдаулы сияқты мінсіз болмаса да содан сәл ғана төмен сатыда тұру керек (өз ойым). Мақаланы сәлде болсын дамытып, дереккөздерді толықтырса дұрыс болар еді. Әзірше лайық емес деп ойлаймын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:55, 2021 ж. қарашаның 11 (+06)
:::Әй, сен админ ретінде бұларды неге түзетпей жүрсің? --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:52, 2021 ж. қарашаның 11 (+06)
::::Саған кім айтты таңдаулы/жақсы мақаланы админдер түзету керек екендігін? Маған ережесін тауып беріңіз. Ұсынған адам өзі соны толық өңдеп шығу керек, қиналып жатса көмек сұрау керек қалған қатысушылардан. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:35, 2021 ж. қарашаның 12 (+06)
:::::Түсіндім, сен санаттарды бүлдірумен ғана айналысатын админ екенсің. Ондай да болады десеш. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 10:27, 2021 ж. қарашаның 12 (+06)
::::::@[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] сізге сосын бейтараптап жазып шығу керек, сосын қымызды тек қазақ емес, басқа халықтар да қырғыздар, моңғолдар да пайдаланады. &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 20:18, 2022 ж. қаңтардың 16 (+06)
::::::: Ия, толықтырулар болады. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 19:30, 2022 ж. қаңтардың 17 (+06)
:::::: Қалыс қалдым қайтадан, себеп: 7 дереккөз аз жақсы мақала үшінде, тағы нақты дереккөздер немесе әдебиеттер қосылса мықты болар еді, мақаланың екінші сөйлемі бейтараптылық сақталмаған (мақалада қазақтың деп бір жақты көрсетілген). Сосын қазіргі жағдайы туралы жазып кетсе, қателеспесем ұнтақ түрде пайдалану жайлы. Иә, ұлттық сусын бірақ қазақтың бренді екен деп уикипедияның жақсы мақала талабына қарамай қоя берген дұрыс емес меніңше. (Kasymov)
::::::: Екі рет қалыс қалғаның біртүрлі екен. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 19:30, 2022 ж. қаңтардың 17 (+06)
# {{Қалыс қалдым}} Жана дереккөздер аз. Можно добавить статистику про производству и не только по Казахстану (https://www.fao.org/faostat/en/#data/QC -данные оон по годам, там есть кобылье молоко, может и кымыз есть. по Казахстану можешь на статгове посмотреть)--[[Қатысушы:Sibom|Sibom]] ([[Қатысушы талқылауы:Sibom|талқылауы]]) 23:23, 2021 ж. желтоқсанның 14 (+06)
::: Жаңа дереккөздер қосылды. Но указанная ссылка не отображает информацию. Кроме того, про кобылье молоко должна иметься отдельная статья. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 12:25, 2021 ж. желтоқсанның 15 (+06)
::::Мынау қарашы [[Уикипедия:Жақсы мақала критерийлері]], посмотри на других языках, на русском, на английском. Много что можно добавить, тема не раскрыта. Какое содержание алкоголя в кымызе? Сколько производится литров в Казахстане, других странах, какая доля ЛПХ. Какие есть производителе в Казахстане (добавить фото брендов). А также кымыз делают не только в Казахстане и соответствующие обычаи, традиции и прочая информация должна быть про Монголию, Россию (Башкирия, Татарстан, др области), Европа. Современные десерты в ресторанах (ен вики) Ну из свежего: немецкий патент на кымыз, а также тема кымыз и  коронавирус. [[Қатысушы:Sibom|Sibom]] ([[Қатысушы талқылауы:Sibom|талқылауы]]) 23:25, 2021 ж. желтоқсанның 20 (+06)
::::: Точно так же, как в русской статье &quot;Молоко&quot; или в английской статье &quot;Kefir&quot; нету данных о конкретных производителях этих продуктов, так же нет необходимости указывать и производителей кумыса. Этот аргумент не имеет смысла. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 16:11, 2021 ж. желтоқсанның 21 (+06)

# {{Қалыс қалдым}} Дереккөздер аз көрсетілген. Сақтар да дайындаған делінген, алайда оны қайда кім жазыпты? Ғұндар ше? Соңына дейін оқымадым, тек кіріспе бөлігін оқыдым, ары қарай тек көз жүгіртіп шықтым. Кіріспедегі мына сөйлемдер Уикипедияның бейтараптық талаптарына сай емес деп санаймын: &quot;Ол тек тағам емес, сонымен қатар халықтың қасиетін, дәулетін, салтанатын, байлығын, мырзалығын, дастарқан берекесін білдіретін ырыс белгісі. Қымыз ашыған күні қымыздың алды ауыл адамдарына беріледі.&quot; Сондай-ақ жоғарыдағы қарсы пікірлермен келісем.--&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 20:21, 2022 ж. қаңтардың 25 (+06)
::: Өкінішке орай, Kasymov біраз дереккөздерді жойып тастапты. Сонда да, бар дереккөздердің саны тым аз емес. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 21:29, 2022 ж. қаңтардың 25 (+06)
:::: Қандай '''біраз дереккөздерді''' алып тастадым {{@|Ерден Карсыбеков}}? Өтірікші деп мені өзіңіз өтірікші болдыңыз ғой. ПС: егер осы жайлы айтып тұрсаңыз ''Қазақ совет энциклопедиясы, 7-том.'' қалай сенімді дереккөз болады, қай беттен алынғаны, авторы көрсетілмесе? Егер қырағы болсаңыз осындай дереккөз сымақтарды барлық жерден алып жатырмын --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 15:24, 2022 ж. қаңтардың 26 (+06)
::::: Kasymov, дереккөз жойғаныңды мойындауың біртүрлі екен. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 19:53, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
::::::Тіпті қатысушы бетіне сілтеу де жасай алмай отырсыз, кездейсоқ көріп қалдым {{@|Ерден Карсыбеков}}. Менімен әйелдерше (өзің жазған сияқты) салғыласқанша, жоғарыда жазылған кемшіліктерді жоюға жұмсаңызды күшті. Қарсы/нейтралды дауыстар көп болған жағдайда, лайықтыға орын теппейді-ау. --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 21:42, 2022 ж. қаңтардың 27 (+06)
::::::: Өй, ақымағым, саған сілтеме жасау деген мақсат болған жоқ менде. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 09:21, 2022 ж. қаңтардың 28 (+06)
** «Тарихы» бөліміндегі ақпараттың бәрі (соңғы абзацтан басқа) ''Қымыз және шұбат. Алматы: «Қайнар», 1971'' деген кітаптан алынды. Сақтар мен ғұндар туралы айтсақ... --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 09:21, 2022 ж. қаңтардың 28 (+06)

=== Қорытынды ===
Сайлау нәтижесіне (10 жақтаушы дауыс, 71%) сәйкес жақсы мақала мәртебесі берілді.--&lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылау)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 23:22, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>r4mkjf8yn3z5uygq5a7dy4m4oh6dajs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Nyilvoskt</title>
    <ns>3</ns>
    <id>671066</id>
    <revision>
      <id>3063593</id>
      <parentid>2936184</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:19:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>75287</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>QueerEcofeminist [[Қатысушы талқылауы:Ärkhézja]] бетін [[Қатысушы талқылауы:Nyilvoskt]] бетіне жылжытты: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/Ärkhézja|Ärkhézja]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/Nyilvoskt|Nyilvoskt]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="351" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Ärkhézja}}

-- [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 07:19, 2021 ж. қарашаның 1 (+06)</text>
      <sha1>8z2axjm3pxkq03t7t3yq4sluj7lr1g3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Мисс Қазақстан 2018</title>
    <ns>0</ns>
    <id>671697</id>
    <revision>
      <id>3063744</id>
      <parentid>2938707</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T09:53:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Baljan.nurlan</username>
        <id>122456</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22926" xml:space="preserve">{{Байқау
| name         = Мисс Қазақстан 2018
| native_name  =
| logo         = &lt;!--INCLUDE &quot;[[File:Filename]]&quot; when entering file name--&gt;
| logo_caption =
| image        = &lt;!--DO NOT include &quot;File:&quot; part of image name
                 (different from above because of merger with
                 Template:Infobox festival)--&gt;
| imagesize    = frameless
| caption      = 
| date         = &lt;!--&quot;dates=&quot; also works, as merged from
                 Template:Infobox festival. Do not use both--&gt;
| begins       = 
| ends         = 
| frequency    = 
| location     = [[Нұр-Сұлтан|Астана]]&lt;br /&gt;[[Бейбітшілік пен келісім сарайы]]
| date         = [[31 наурыз]] [[2018 жыл|2018]]
| first        = 
| last         = 
| participants = 30
| attendance   =
| website      = [https://missqazaqstan.kz/?lang=kz Мисс Қазақстан ресми сайты]
| footnotes    = 
| organised    =
}}
'''Мисс Қазақстан 2018''' — 21-[[Мисс Қазақстан]] сұлулық байқауы. 2018 жылы 31 наурызда [[Нұр-Сұлтан|Астана]] қаласында [[Бейбітшілік пен келісім сарайы|Бейбітшілік және келісім сарайында]] өтті&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/samyie-krasivyie-devushki-gotovyatsya-finalu-miss-kazahstan-339666/ - Ең сұлу қыздар Астанада өтетін «Қазақстан аруы – 2017» финалына дайындалып жатыр]&lt;/ref&gt;. Жеңімпаз Атырау қаласының өкілі – [[Әлфия Ерсайын]] атанды&lt;ref&gt;[https://www.nur.kz/1724179-miss-kazahstan-2018-stala-alfia-ersajyn-iz-atyrau.html Атыраулық Әлфия Ерсайын «Қазақстан аруы-2018» атанды]&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;niw&quot;&gt;[https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/16-letnyaya-devushka-iz-atyirau-stala-miss-kazahstan-2018-341056/ 16 жасар атыраулық қыз «Қазақстан аруы — 2018» атанды]&lt;/ref&gt;.

== Байқаудың өткізілуі ==
Ұлттық байқау 2017 жылдың желтоқсанынан 2018 жылдың наурыз айына ауыстырылған. 

{{start citation}}«Біз байқауды жаңартып, көктем мерекесін ұйымдастыруды шештік. «Қазақстан аруы» байқауы алғаш рет көктемде, 2018 жылдың наурыз айында өтеді. Бұл финалистер мен барша көрермен Ұлы даланың басты мерекесі – Наурыз мейрамы өтетін көктемде көркем елордамыз Астананы тамашалай алатын жаңа бағдарлама болмақ. Көптеген тосынсыйлар мен әдемі шоу болады!» – деп бөлісті байқау директоры Алена Ривлина-Қырбасова.
{{end citation|[https://ru.sputniknews.kz/culture/20171205/3952184/pochemu-konkurs-miss-kazahstan-perenesli-s-dekabrya-na-mart.html «Қазақстан аруы» байқауын ұйымдастырушылар көптеген тосынсыйлар мен әдемі шоуларға уәде береді]}}

28 наурызда қатысушылар Астана қаласындағы мамандандырылған түзету мектеп-интернатында болып, оқушыларды құттықтады&lt;ref name=&quot;int&quot;&gt;{{Cite web |url=https://liter.kz/ru/articles/show/44379-krasota_za_dobrotu |title=Мейірімділік үшін сұлулық|accessdate=2018-03-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180328233156/https://liter.kz/ru/articles/show/44379-krasota_za_dobrotu |archivedate=2018-03-28 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt;.

Бастапқыда «Қазақстан аруы» жеңімпазы бес миллион теңге алады деп белгіленгенімен, іс жүзінде үш миллион теңге ғана алады. Дәстүрлі қанжығасы, люкс брендтерімен жарнамалық келісім-шарттар, танымал фотограф Марета Келигованың фотосессияға сыйлығы және «Әлем аруы-2018» байқауында республиканы ұсыну құқығы.

2018 жылдың наурыз айының басында Instagram әлеуметтік желісінен 10 қатысушы таңдалды&lt;ref name=&quot;ab&quot;&gt; [https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/10-devushek-iz-Instagram-otobrali-dlya-miss-kazahstan-2017-339177/ «Қазақстан аруы - 2017» байқауына Instagram желісіндегі 10 қыз таңдалды.]&lt;/ref&gt;.

Сабина Әзімбаева «[[Әлем аруы-2018]]» халықаралық сұлулық байқауына&lt;ref&gt;[https://www.zakon.kz/4877449-miss-almaty.html «Алматы аруы-2017»: Оңтүстік астанада жылдың ең сұлу қызы анықталды]&lt;/ref&gt;, ал Екатерина Дворецкая 2019 жылы қатысады.

Байқаудан кейін жеңімпазға мәліметтерді бұрмалады деп айып тағылды&lt;ref&gt;[https://www.nur.kz/1724494-miss-kazahstan-2018-obvinili-v-nakrutke-golosov-video.html «Қазақстан аруы-2018» дауыстарды орамалады деп айыпталды (видео)]&lt;/ref&gt;.

== Қазылар алқасы ==
Қазылар алқасы құрамы:
* [[Ырза Тұрсынзада]] — «Алтын Орда» компаниясының негізін қалаушы
* Қайрат Жаныбеков — Wyndham Garden халықаралық қонақүйінің бас директоры
* [[Ольга Сергеевна Рыпакова|Ольга Рыпакова]] — Олимпиаданың екі мәрте қола жүлдегері және 2010 жылғы әлем чемпионы
* Қырым Алтынбеков — реставратор-суретші
* Тәуекел Мүслім — актёр және тележүргізуші
* Диана Кеңесова — «Қарағанды аруы – 2013», байқау тарихындағы тұңғыш «Қазақстан Ғаламтор аруы»
* Ләйлә Сұлтанқызы — тележүргізуші
* [[Сүндет Әбдірахманұлы Байғожин|Сүндет Байғожин]] — «Астана Опера» театрының жетекші солисті
* Совет Сейітов — «Қазақстан аруы» байқауының әлеуметтік бағдарламалар жөніндегі директоры
* Сәкен Жақсыбаев — қазақстандық fashion-продюсер
* Алена Ривлина-Қырбасова — «Қазақстан аруы» ұлттық байқауының президенті

== Байқаудың қорытындысы ==
Финалистердің тізімі:

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;
|-
!Титулы
!Қатысушы
|-
|'''Мисс Қазақстан 2017'''
|Әлфия Ерсайын
|-
|'''1-Вице Мисс'''
|Екатерина Дворецкая
|-
|'''2-Вице Мисс'''
|Маймуна Күлкешева
|-
|'''3-Вице Мисс'''
|Динара Баймұратова
|-
|'''Топ 5'''
|Сабина Әзімбаева
|-
|}

== Қатысушылар ==
Қатысушылар тізімі&lt;ref name=&quot;zg&quot;&gt;[https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/miss-kazahstan-2017-opublikovanyi-foto-samyih-krasivyih-336551/ «Қазақстан аруы – 2017»: еліміздің ең сұлу қыздарының суреттері жарияланды]&lt;/ref&gt;:

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;
|-
!Аты
!Жасы*
!Бойы
!Туған аймағы/қаласы
!Қорытынды орны
!Ескерту
|-
| [[Сабина Заирқызы Әзімбаева|Сабина Әзімбаева]] &lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/style/ya-dostoyna-17-letnyaya-studentka-stala-miss-almatyi-2017-326248/ «Мен бұған лайықпын»: 17 жастағы студент «Алматы аруы-2017» атанды]&lt;/ref&gt;
| 17
| 177
| Алматы
| 3-Вице Мисс
|
|-
| Саният Арысова&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/saniyat-aryisova-iz-taraza-finalistki-miss-kazahstan-340456/ Тараздан келген Саният Арысова. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 17
| 169
| Тараз
|
| Instagram-кастингінің қатысушысы
|-
| Эйлем Ахметова&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://www.nur.kz/1722757-nacalos-golosovanie-za-ucastnic-konkursa-krasoty-miss-kazahstan.html «Қазақстан аруы» сұлулық байқауына қатысушыларға дауыс беру басталды.]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/eylem-ahmetova-iz-almatyi-finalistki-miss-kazahstan-340740/ Алматыдан келген Эйлем Ахметова. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 19
| 178
| Алматы
|
| Instagram-кастингінің қатысушысы
|-
| Адина Базарбаева&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/doch-zamakima-zko-borolas-za-zvanie-miss-uralsk-2017-326188/ БҚО әкімі орынбасарының қызы «Орал аруы – 2017» атағы үшін таласқа түсті.]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/adina-bazarbaeva-iz-uralska-finalistki-miss-kazahstan-340358/ Оралдан келген Адина Базарбаева. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 17
| 173
| Орал
|
|
|-
| Динара Баймұратова&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/18-letnyaya-studentka-iz-semeya-stala-miss-vko-2017-333504/ Семейлік 18 жастағы студент «ШҚО-2017 аруы» атанды]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/dinara-baymuratova-iz-semeya-finalistki-miss-kazahstan-340146/ Семейден келген Динара Баймұратова. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 18
| 180
| Семей
| 3-Вице Мисс
|
|-
| Аружан Баратова&lt;ref&gt;[https://www.nur.kz/1722757-nacalos-golosovanie-za-ucastnic-konkursa-krasoty-miss-kazahstan.html «Қазақстан аруы» сұлулық байқауына қатысушыларға дауыс беру басталды.]&lt;/ref&gt;
| 18
| 172
| Алматы
|
| Instagram-кастингінің қатысушысы
|-
| Аяужан Бақтыбаева&lt;ref&gt;[https://www.nur.kz/1722757-nacalos-golosovanie-za-ucastnic-konkursa-krasoty-miss-kazahstan.html «Қазақстан аруы» сұлулық байқауына қатысушыларға дауыс беру басталды.]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/ayaujan-bahtyibaeva-ust-kamenogorska-finalistki-miss-340544/ Өскемендік Аяужан Бақтыбаева. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 21
| 174
| Өскемен
|
|
|-
| Сәлима Бейсенғалиева&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/salima-beysengalieva-iz-shyimkenta-finalistki-miss-kazahstan-340545/ Шымкенттік Сәлима Бейсенғалиева. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 18
| 175
| Шымкент
|
| Instagram-кастингінің қатысушысы. «Шымкент аруы-2016» байқауына қатысып, көрермен көзайымы сыйлығын жеңіп алған&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/v-shyimkente-vyibrali-samuyu-krasivuyu-devushku-302514/ Шымкентте ең сұлу қыз таңдалды]&lt;/ref&gt;.
|-
| Нұрсұлу Бегжанова&lt;ref name=&quot;za&quot;&gt;[https://tengrinews.kz/style/vyibrana-miss-astana-2017-331199/ «Астана аруы-2017» таңдалды]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/nursulu-begjanova-iz-astanyi-finalistki-miss-kazahstan-340407/ Астанадан келген Нұрсұлу Бегжанова. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 21
| 175
| Астана
|
| «Астана аруы-2017» марапаттау рәсімінен кейін Олимпиада чемпионы Василий Левит қатысушылар туралы «маған олардың біреуі де ұнамады» деп айтты. Екіден кейін оның сөзін қате түсіндіргенін айтты&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/style/levit-oproverg-svoe-avtorstvo-skandalnyih-vyiskazyivaniy-331350/ Левит «Астана аруы-2017» байқауының қатысушылары туралы жанжалды мәлімдемелердің авторлығын жоққа шығарды.]&lt;/ref&gt;.
|-
| Анжелика Гит&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/anjelika-git-iz-balhasha-finalistki-miss-kazahstan-340549/ Балқаштан келген Анжелика Гит. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 19
| 172
| Балқаш
|
| Instagram-кастингінің қатысушысы. Ұйымдастырушылар бұл қала «Қазақстан аруы» байқауында алғаш рет ұсынылатынын атап өтті..&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;
|-
| Карина Гурьянова&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;
| 20
| 168
| Шымкент
|
| Instagram-кастингінің қатысушысы. 2014 жылы [[Мисс Қазақстан 2014|«Қазақстан аруы»]] байқауына қатысқан.&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/predstavlenyi-uchastnitsyi-miss-kazahstan-2014-265360/ «Қазақстан аруы-2014» қатысушылары таныстырылды]&lt;/ref&gt;.
|-
| Зайнұра Дабидова&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/zaynura-dabidova-iz-almatyi-finalistki-miss-kazahstan-340495/ Алматыдан келген Зайнұра Дабидова. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 23
| 176
| Алматы
|
| Instagram-кастингінің қатысушысы. Кейбір жаңалықтар сайттарында тегі «Давидова», «В» әрпі арқылы көрсетілген..
|-
| Екатерина Дворецкая&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/miss-karaganda-2017-stala-19-letnyaya-studentka-almatinskogo-331318/ 19 жастағы Алматылық ЖОО студенті «Қарағанды аруы-2017» атанды]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/ekaterina-dvoretskaya-karagandyi-finalistki-miss-kazahstan-340227/ Қарағандылық Екатерина Дворецкая. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 19
| 177
| Қарағанды
| 1-Вице Мисс
| [[Мисс Қазақстан 2015|2015 жылғы ұлттық сұлулық байқауына]] қатысты&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/miss-kazahstan-2015-predstavlenyi-ofitsialnyie-foto-285030/ «Қазақстан аруы-2015»: Қатысушылардың ресми суреттері ұсынылды]&lt;/ref&gt;. Ешқандай қорытынды орындарға ие болмады.
|-
| '''[[Әлфия Ерсайын]]'''&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/vyibrana-miss-atyirau-2017-331458/ «Атырау аруы-2017» таңдалды]&lt;/ref&gt;
| 16
| 180
| Атырау
| Мисс Қазақстан 2017
|
|-
| Аина Жұмабаева&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/uchastnitsa-konkursa-miss-kokshetau-2017-ne-zanimaytes-330137/ «Көкшетау аруы-2017» байқауының қатысушысы: «Ғаламторға кірме!»]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/aina-jumabaeva-iz-kokshetau-finalistki-miss-kazahstan-340414/ Көкшетаулық Аина Жұмабаева. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 18
| 173
| Көкшетау
|
|
|-
| Жадыра Жұмағұл&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/news/340305 Талдықорғандық Жадыра Жұмағұл. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 20
| 178
| Талдықорған
|
|
|-
| Дана Келмағанбетова&lt;ref name=&quot;bv&quot;&gt;[https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/v-aktobe-vyibrali-samuyu-krasivuyu-devushku-319145/ Ақтөбеде ең сұлу қыз таңдалды]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/dana-kelmaganbet-iz-aktobe-finalistki-miss-kazahstan-340706/ Ақтөбелік Дана Келмағанбет. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 19
| 177&lt;ref name=&quot;bv&quot; /&gt;
| Ақтөбе
|
|
|-
| Валерия Басова&lt;ref name=&quot;bus&quot;&gt;[https://tengrinews.kz/show/valeriya-basova-iz-temirtau-finalistki-miss-kazahstan-340638/ Теміртаулық Валерия Басова. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 19
| 170
| Теміртау
|
|
|-
| Дайана Майлина&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/dayana-maylina-iz-petropavlovska-finalistki-miss-kazahstan-340416/ Петропавлдық Диана Майлина. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 22
| 173
| Петропавл
|
| «Петропавл аруы 2017» ауыстырды. Бірінші Петропавл Вице Миссі.
|-
| Алена Маркалина&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/alena-markalina-iz-karagandyi-finalistki-miss-kazahstan-340412/ Қарағандылық Алена Маркалина. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 20
| 176
| Қарағанды
|
| Instagram-кастингінің қатысушысы.
|-
| Айғаным Ниязбек&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/ayganyim-niyazbek-iz-shyimkenta-finalistki-miss-kazahstan-340240/ Шымкенттік Айғаным Ниязбек. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 17
| 180
| Шымкент
|
|
|-
| Самина Нұрбекова&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/samina-nurbekova-iz-astanyi-finalistki-miss-kazahstan-340742/ Астаналық Самина Нұрбекова. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 19
| 171
| Астана
|
|
|-
| Маймуна Құлкешева&lt;ref name=&quot;za&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/maymuna-kulkesheva-iz-astanyi-finalistki-miss-kazahstan-340499/ Астаналық Маймуна Құлкешева. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 19
| 175
| Астана
| 2-Вице Мисс
|
|-
| Айнел Күлмағанбетова
| 20
| 171
| Қызылорда
|
|
|-
| Лиана Руденко&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/liana-rudenko-iz-uralska-finalistki-miss-kazahstan-340498/ Оралдан келген Лиана Руденко. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 18
| 180
| Орал
|
| Instagram-кастингінің қатысушысы.
|-
| Аяжан Сәкиева&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/miss-mangistau-2017-stala-shkolnitsa-iz-aktau-316175/ Ақтаулық оқушы қыз «Мисс Маңғыстау-2017» атанды]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/ayajan-sakieva-iz-aktau-finalistki-miss-kazahstan-340642/ Ақтаудан келген Аяжан Сәкиева. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 16
| 174
| Ақтау
|
|
|-
| Мөлдір Сейтқазина&lt;ref name=&quot;ab&quot; /&gt;&lt;ref&gt;[https://informburo.kz/novosti/koronu-miss-semey-2017-zavoevala-supermodel-pera-kardena.html «Семей аруы-2017» тәжін супермодель Пьер Карден жеңіп алды.]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/moldir-seytkazina-iz-semeya-finalistki-miss-kazahstan-340471/ Семейден келген Мөлдір Сейітқазина. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 23
| 169
| Семей
|
| Бірінші Семей Вице Миссі. Instagram-кастингінің қатысушысы қостанайлық Әсел Исмағамбетті алмастырды.
|-
| Сәния Темерханова&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/style/samuyu-krasivuyu-devushku-vyibrali-v-pavlodare-331654/ Павлодарда ең сұлу бойжеткен таңдалды]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/saniya-temerhanova-iz-pavlodara-finalistki-miss-kazahstan-340547/Павлодарлық Сәния Темерханова. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 20
| 177
| Павлодар
|
|
|-
| Зарина Тоқтыбаева&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/style/vyibrana-miss-kostanay-2017-331925/ «Қостанай аруы-2017» таңдалды]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/zarina-toktubaeva-iz-kostanaya-finalistki-miss-kazahstan-340357/ Қостанайлық Зарина Тоқтыбаева. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 18
| 173
| Қостанай
|
|
|-
| Анастасия Шимина&lt;ref&gt;[https://tengrinews.kz/show/anastasiya-shimina-iz-astanyi-finalistki-miss-kazahstan-340451/ Астаналық Анастасия Шимина. «Қазақстан аруы» финалистері]&lt;/ref&gt;
| 19
| 175
| Астана
|
|
|-
|}

&lt;small&gt;* Қатысу кезінде&lt;/small&gt;

== Қатысушыларды алмастыру ==
* «Петропавл аруы-2017» жеңімпазы – ұлттық байқаудан бас тартты. Оның орнына Петропавлдың бірінші вице-миссі – Дайана Майлина келді.
* Instagram кастингіне Қостанай қаласының атынан қатысқан Әсел Исмағамбет қатысудан бас тартты, оның орнын Семей қаласынан келген Мөлдір Сейтқазина иеленді.
* Қызылордалық қатысушы Гүлнұр Нұртаза отбасылық себептермен қатысудан бас тартты. Оның орнын Айнел Күлмағанбетова иеленді.
* Теміртаулық қатысушы – Дарья Кохан Ресейде оқуына байланысты қатыса алмады. Оның орнына Валерия Басова келді.
* Тараздық қатысушы – Үміт Ілиясова белгісіз себептермен байқауға қатыспады. Ол бастапқыда қатысушылар тізімінде жарияланған болатын.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Мисс Қазақстан]]</text>
      <sha1>3k279sm7cokfvuc4epzt3ecxr5p56xf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Үлгі:Басты бет/Жақсы</title>
    <ns>10</ns>
    <id>678940</id>
    <revision>
      <id>3063557</id>
      <parentid>2995171</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:27:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мұхамеджан Амангелді</username>
        <id>25240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2463" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;{{Басты бет/Түйін
| тақырып = Қымыз
| сурет = Құйылған қымыз.jpg
| суретатауы = Дастарқан басында ұсынылған қымыз көрінісі
| түйін = 
'''Қымыз''' — [[бие]]нің [[сүт]]інен дайындалатын денсаулыққа шипалы әрі жұғымды [[сусындар|сусын]].

Қымыз — түркі және моңғол көшпелі халықтарының бірнеше мыңжылдықтан бері пайдаланып келе жатқан сусыны.

Қымыз ашыған күні қымыздың алды ауыл адамдарына беріледі. Жазғытұрымда бие байланған кезден бастап, қазан айының басына дейін (бие ағытылғанша) қымыз үзілмейді. Қымыздың жақсы болуы ыдысына, ашытылуына, ұсталу бабына байланысты болады. Қымыздың шипалық, емдік маңызы зор.

Бие сүтінен даярланатын қымызды көптеген көшпелі халықтар — [[қазақтар]], [[қырғыздар]], [[башқұрттар]] баяғы заманнан білген. Оны даярлау әдістерін ежелгі [[скифтер]] де білген екен. Біздің заманымызға дейінгі V ғасырда грек тарихшысы [[Геродот]], көшпелі скифтер бие сүтінен қымыз даярлаған, деп жазды. Олар бие сүтін ағаш [[күбі]]ге құйып ашытқан. Сол Геродоттың айтуынша, көшпелілер сүтті ұзақ уақыт сақтау әдістерін құпия ұстаған.
| алдыңғы1 = Үйде жалғыз қалғанда
| алдыңғы2 = 2012 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары
| алдыңғы3 = Аристотель
| көрсет = {{{көрсет|}}}
}}&lt;/includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;
[[Санат:Үлгілер:Жақсы мақалалар|*]]
[[Санат:Уикипедия:Уикипедия кеңiстiгiнің үлгiлерi|{{PAGENAME}}]]
[[Санат:Уикипедия:Жақсы мақалалар|*]]
[[Санат:Басты бетте қолданылатын үлгілер]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8jqp166ph71e0w9c8bsm6h7uf0y1lgc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063569</id>
      <parentid>3063557</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:36:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мұхамеджан Амангелді</username>
        <id>25240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2226" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;{{Басты бет/Түйін
| тақырып = Қымыз
| сурет = Құйылған қымыз.jpg
| суретатауы = Дастарқан басында ұсынылған қымыз көрінісі
| түйін = 
'''Қымыз''' — [[бие]]нің [[сүт]]інен дайындалатын денсаулыққа шипалы әрі жұғымды [[сусындар|сусын]].

Қымыз — түркі және моңғол көшпелі халықтарының бірнеше мыңжылдықтан бері пайдаланып келе жатқан сусыны.

Қымыз ашыған күні қымыздың алды ауыл адамдарына беріледі. Жазғытұрымда бие байланған кезден бастап, қазан айының басына дейін (бие ағытылғанша) қымыз үзілмейді. Қымыздың жақсы болуы ыдысына, ашытылуына, ұсталу бабына байланысты болады. Қымыздың шипалық, емдік маңызы зор.

Бие сүтінен даярланатын қымызды көптеген көшпелі халықтар — [[қазақтар]], [[қырғыздар]], [[башқұрттар]] баяғы заманнан білген. Оны даярлау әдістерін ежелгі [[скифтер]] де білген екен. Біздің заманымызға дейінгі V ғасырда грек тарихшысы [[Геродот]], көшпелі скифтер бие сүтінен қымыз даярлаған, деп жазды.
| алдыңғы1 = Үйде жалғыз қалғанда
| алдыңғы2 = 2012 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары
| алдыңғы3 = Аристотель
| көрсет = {{{көрсет|}}}
}}&lt;/includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;
[[Санат:Үлгілер:Жақсы мақалалар|*]]
[[Санат:Уикипедия:Уикипедия кеңiстiгiнің үлгiлерi|{{PAGENAME}}]]
[[Санат:Уикипедия:Жақсы мақалалар|*]]
[[Санат:Басты бетте қолданылатын үлгілер]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>l6z59jaei2drcloexc0my493lnk145j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063660</id>
      <parentid>3063569</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T02:34:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мұхамеджан Амангелді</username>
        <id>25240</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2146" xml:space="preserve">&lt;includeonly&gt;{{Басты бет/Түйін
| тақырып = Қымыз
| сурет = Құйылған қымыз.jpg
| суретатауы = 
| түйін = 
'''Қымыз''' — [[бие]]нің [[сүт]]інен дайындалатын денсаулыққа шипалы әрі жұғымды [[сусындар|сусын]].

Қымыз — түркі және моңғол көшпелі халықтарының бірнеше мыңжылдықтан бері пайдаланып келе жатқан сусыны.

Қымыз ашыған күні қымыздың алды ауыл адамдарына беріледі. Жазғытұрымда бие байланған кезден бастап, қазан айының басына дейін (бие ағытылғанша) қымыз үзілмейді. Қымыздың жақсы болуы ыдысына, ашытылуына, ұсталу бабына байланысты болады. Қымыздың шипалық, емдік маңызы зор.

Бие сүтінен даярланатын қымызды көптеген көшпелі халықтар — [[қазақтар]], [[қырғыздар]], [[башқұрттар]] баяғы заманнан білген. Оны даярлау әдістерін ежелгі [[скифтер]] де білген екен. Біздің заманымызға дейінгі V ғасырда грек тарихшысы [[Геродот]], көшпелі скифтер бие сүтінен қымыз даярлаған, деп жазды.
| алдыңғы1 = Үйде жалғыз қалғанда
| алдыңғы2 = 2012 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары
| алдыңғы3 = Аристотель
| көрсет = {{{көрсет|}}}
}}&lt;/includeonly&gt;
&lt;noinclude&gt;
[[Санат:Үлгілер:Жақсы мақалалар|*]]
[[Санат:Уикипедия:Уикипедия кеңiстiгiнің үлгiлерi|{{PAGENAME}}]]
[[Санат:Уикипедия:Жақсы мақалалар|*]]
[[Санат:Басты бетте қолданылатын үлгілер]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ndt6kaeltrctv7p3nl34smnugpo9ykw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ва</title>
    <ns>0</ns>
    <id>682025</id>
    <revision>
      <id>3063537</id>
      <parentid>3062737</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:05:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Уикипедия:Гаджеттер/Санат шебері|Санат шебері]]: [[Санат:Мьянма жұрты]] → [[Санат:Мьянма халықтары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6825" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Ва
|төл атауы  = Ba rāog (брао), плао
|сурет      = Wa villagers 02.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Байрақ|Mьянма}}
|саны1      = 600 000 (​​1990)
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{CHN}} 
|саны2      = 351 000 (​​1998)
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = {{THA}}
|саны3      = 20 000 ​​(1998)
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[ва тілі]]
|діні       = [[анимизм]], [[буддизм]]
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Ва''' (қыт. және бирма - ''ва'', тай - ''лава'', ''кава'', т.б.; Қытай мен Мьянмадағы өз атаулары - ''ава'', ''аво'', ''авацхай''; ''бужао'' немесе ''бажао'', ''палаун'' және т.б.; Тайландта - ''лавей'', ''ахало'', ''лаво'', ''ло'', ''пхa'' және т.б.) — [[Үндіқытай түбегі]]нің ең көне тұрғындарының бірі болып саналатын халықтар тобы. Олар [[Мьянма]]ның солтүстік-шығысында (600 мың адам - ​​1990), оңтүстік-батыс [[Қытай]]да (351 мың адам - ​​1998) және солтүстік-батыс [[Тайланд]]та (20 мың адам - ​​1998) қоныстанған.&lt;ref&gt;Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/1893423&lt;/ref&gt; 

== Тілі ==
[[Сурет:Wa villagers 00.jpg|нобай|оңға|200px|Ва әйелі]] [[Сурет:Wa5303.JPG|нобай|оңға|200px|Ва балалары]]
Палаунг-ва тобының [[ва тілі]]нде сөйлейді. [[Қытай тілі|Қытай]], [[Мьянма тілі|мьянма]], [[кхмер тілі|кхмер тілдері]] де кең таралған. 1930 жылдары миссионерлер латын тіліне негізделген ва тілінің жазуын әзірледі, бірақ ол кеңінен қолданылмады, 1950 жылдардың басында бұл жазуды олардың 3%-ы ғана иеленді. 1955 жылы Қытайда жаңа Ва әліпби жасау жұмыстары басталды. 1957 жылы наурызда Ва жаңа аралас алфавит бекітілді. Оған қосымша ŋ з ө ɲ әріптері кірді. Алайда 1958 жылдың өзінде бұл әліпби 26 стандартты латын әріптері бар әліпбиге ауыстырылды. ŋ орнына ng, ɲ орнына - ny, s орнына - ie, ө орнына - o жаза бастады. Бұл әліпби бірнеше рет нақтыланып, Қытайда әлі де қолданылуда.&lt;ref&gt;Словари и энциклопедии на Академике https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/253621&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Валардың көпшілігі [[Анимизм|анимистер]], кей бөлігі [[буддизм|буддистер]], [[Христиандық|христиандар]].

== Кәсібі ==
Дәстүрлі кәсібі - қолмен атқарылатын [[егіншілік]] ([[күріш]], [[бидай]], [[жүгері]], [[тары]]), [[аңшылық]] ([[жолбарыс]], [[барыс]], тау ешкі, [[аю]] аулау), терімшілік. Аңшылықпен ерлер айналысады, егіншілікпен және терімшілікпен әйелдер мен балалар айналысады. [[Мал шаруашылығы]] нашар дамыған (құрбандық ретінде ірі қара мал ұсталады). [[Тоқу]], бамбук өңдеу, сондай-ақ ұсталық өнері дамыған. Кейбір қытайлық Валар күміс зергерлік бұйымдар өндірісін дамытуда.&lt;ref&gt;Әлем халықтарының энциклопедиясы. Ва http://www.etnolog.ru/people.php?id=VAMC&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Биік таулы аудандарда алғашқы қауымдық жүйенің күшті қалдықтары бар. Дәстүрлі қауымдық қоныс бір тайпаға біріккен бір немесе бірнеше туысқан топтардан тұрады. Қоғамды сайланған ақсақал басқарады. Қауымдық меншігіне аңшылық олжа, жер, тыңайған жерлер кірді, егістік жердің көп бөлігі жеке отбасылардың меншігіне айналды. Қалыңдық үшін құн төлеу, кек қайтару, көсемдер арасында көп әйел алу әдет-ғұрыптары болды.

Дәстүрлі елді мекендер тау баурайында орналасқан, айналасы ормен қоршалған және тікенді бұталармен көмкерілген, олар арқылы ауыл ішіне қорғалған тар туннельдер өтеді. Үйлер кейде қадаларда орналасқан, саманмен жабылған төбесі жерге дерлік түседі.
Негізгі тағамы [[көкөніс]], [[ет]] мереке күндері желінеді.&lt;ref&gt;Китайский информационный Интернет-центр https://www.abirus.ru/content/564/623/624/639/642/1169.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{stub}}
{{Әлем халықтары}}
[[Санат:Қытай этникалық топтары]]
[[Санат:Тайланд халықтары]]
[[Санат:Мьянма халықтары]]</text>
      <sha1>lucw363aren23n7kb19pg9duwur01ah</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Muzaffar Turgunov</title>
    <ns>3</ns>
    <id>682150</id>
    <revision>
      <id>3063576</id>
      <parentid>3063309</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:53:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>/* Сұрақ-жауап */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1872" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Muzaffar Turgunov}}

-- [[Қатысушы:Erboldilyara|Сариев Ербол]] ([[Қатысушы талқылауы:Erboldilyara|талқылауы]] 19:37, 2022 ж. мамырдың 13 (+06)

== Сенімсіз өңдеме ==

Сіз өзіңіз сенімді болмай жылдың аяғына неге сызықша қойып жатырсыз? Сіздің барлық өңдемеңіз кері қайтарылды  [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 20:46, 2022 ж. тамыздың 20 (+06)

== Сұрағыңыз бойынша ==

Қайырлы күн! Қандай көмек керек? Осы талқылау бетіңізге жазыңыз сұрақтарыңызды. Салиха 12:29, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

== Сұрақ-жауап ==

Сәлеметсізбе, мүмкін болса мені еркін жаза алатын, сұрақ жауап істей алатын группаға қоса аласызба? [[Қатысушы:Muzaffar Turgunov|Muzaffar Turgunov]] ([[Қатысушы талқылауы:Muzaffar Turgunov|талқылауы]]) 12:35, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)
:Кеш жарық, {{@|Arystanbek}} мырзаның талқылау бетіне хабар қалдырсаңыз болады. Телеграмда арнайы топ бар --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:53, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>16nkvhqmlsm0zjz6rps6sxginyywoct</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063665</id>
      <parentid>3063576</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T03:27:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Arystanbek</username>
        <id>14348</id>
      </contributor>
      <comment>/* Сұрақ-жауап */ Жауап беру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2295" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Muzaffar Turgunov}}

-- [[Қатысушы:Erboldilyara|Сариев Ербол]] ([[Қатысушы талқылауы:Erboldilyara|талқылауы]] 19:37, 2022 ж. мамырдың 13 (+06)

== Сенімсіз өңдеме ==

Сіз өзіңіз сенімді болмай жылдың аяғына неге сызықша қойып жатырсыз? Сіздің барлық өңдемеңіз кері қайтарылды  [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 20:46, 2022 ж. тамыздың 20 (+06)

== Сұрағыңыз бойынша ==

Қайырлы күн! Қандай көмек керек? Осы талқылау бетіңізге жазыңыз сұрақтарыңызды. Салиха 12:29, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

== Сұрақ-жауап ==

Сәлеметсізбе, мүмкін болса мені еркін жаза алатын, сұрақ жауап істей алатын группаға қоса аласызба? [[Қатысушы:Muzaffar Turgunov|Muzaffar Turgunov]] ([[Қатысушы талқылауы:Muzaffar Turgunov|талқылауы]]) 12:35, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)
:Кеш жарық, {{@|Arystanbek}} мырзаның талқылау бетіне хабар қалдырсаңыз болады. Телеграмда арнайы топ бар --[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:53, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)
:[[Қатысушы:Muzaffar Turgunov|@Muzaffar Turgunov]] +77028186616 нөміріне телеграмға хабарласыңыз. &lt;em&gt;&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;&lt;/em&gt; ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 09:27, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>t4ar88llakoj40j79ehvndez0hy4who</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Акрибия</title>
    <ns>0</ns>
    <id>682562</id>
    <revision>
      <id>3063664</id>
      <parentid>3062600</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T03:04:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ташметов шахрух</username>
        <id>117802</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1152" xml:space="preserve">{{Тексерілмеген мақала|date=мамыр 2022}}

'''Акрибия''' ( көне грекше: ἀκρίβεια - ең үлкен дәлдік, тиянақтылық, тиянақтылық, егжей-тегжейлі, дәлдік, үнемділік) - кез келген жұмысты орындаудағы тиянақтылық, мінсіздік, ұқыптылық, ұқыптылық (бастапқыда - филологиялық). Филологияда акрибия мәтінді жариялау кезінде абсолютті дәлдікті білдіреді: анықтамалық аппараттың мінсіздігі, жинақта қателер мен қателердің болмауы, жарияланған мәтіннің барлық көздеріне толық иелік ету және сәйкессіздіктерді көрсету үшін оған түсініктемелер.

==Дереккөздер==
*Акрибия // Брокгауз бен Эфронның энциклопедиялық сөздігі : 86 т. (82 т. и 4 қос.). — СПб., 1890—1907.</text>
      <sha1>0s9or3d2kui70m2df2hm4c1w4cjwxzy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран</title>
    <ns>3</ns>
    <id>683094</id>
    <revision>
      <id>3063601</id>
      <parentid>3061063</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T18:44:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3381" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Ұлы Тұран}}

-- ''&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;'' ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 08:29, 2022 ж. маусымның 1 (+06)


== Жақсы мақалаға дауыс беру ==

Қайырлы түн! [[Уикипедия:Жақсы мақалаға үміткерлер/Қымыз]] деген бетте өз дауысыңызды қалдырыңыз. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 23:29, 2022 ж. тамыздың 9 (+06)

:Қайырлы кеш, мақала жақсы жазылған, бірақ та әлі де болса толықтыруды қажет етеді. Мысалы, орысша уикипедияда ''[[:ru:Кумыс#%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B8_%D0%BF%D0%BE%D1%82%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5|Современное производство и потребление]]'' бөлімін қосуды ([https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%D0%9A%D1%83%D0%BC%D1%8B%D1%81.webm?uselang=ru видеосымен] бірге) ұсынар едім. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 00:40, 2022 ж. тамыздың 10 (+06)
::Сосын [[:es:Kumis|испанша уикиде]] де жақсы жазылыпты. Сол жерден біраз мәлімет алса болады. [[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]] ([[Қатысушы талқылауы:Ұлы Тұран|талқылауы]]) 01:01, 2022 ж. тамыздың 10 (+06)
* Көп рақмет, ұсыныстарыңыз ескерілетін болады. --[[Қатысушы:Ерден Карсыбеков|Ерден Карсыбеков]] ([[Қатысушы талқылауы:Ерден Карсыбеков|талқылауы]]) 14:44, 2022 ж. тамыздың 15 (+06)

== Кішігірім марапат ==
{| style=&quot;border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7;&quot;
|rowspan=&quot;2&quot; valign=&quot;middle&quot; | [[File:Minor Barnstar Hires.png|left|100px|Шағын өңдемелері үшін]]
|rowspan=&quot;2&quot; |
|style=&quot;font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;&quot; | '''[[Уикипедия:Марапаттама/Шағын өңдемелері үшін|Шағын өңдемелері үшін]]'''
|-
|style=&quot;vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;&quot; | '''[[Қатысушы:Ұлы Тұран|Ұлы Тұран]]''' — Қазақша Уикипедиясы жобасындағы бірқатар мақалаларды дамыту бағытында жасаған өңдемелеріңіз үшін!--[[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 00:44, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)
|}</text>
      <sha1>2z1csaopamakv68t04j8kt6rnwnhmbl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Джакун</title>
    <ns>0</ns>
    <id>684167</id>
    <revision>
      <id>3063538</id>
      <parentid>3062745</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:05:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Уикипедия:Гаджеттер/Санат шебері|Санат шебері]]: [[Санат:Мьянма жұрты]] → [[Санат:Мьянма халықтары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16846" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Джакун
|төл атауы  = мокен, маукен
|сурет      = Jakun Hunting Party Blowpipe Malaysia Mongoloid.png
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 16 000
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{MAS}} 
|саны1      = 10 000
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{Байрақ|Мьянма}}  
|саны2      = 4 000
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = {{THA}} 
|саны3      = 2 000
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[джакун тілі]]
|діні       = ежелгі анимистік нанымдарды ұстанады, [[ислам]]
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Джакундер''' (өз атауы ''мокен'', ''маукен'', ''салон'', ''селун'', ''селунг'', ''чаонам'') — [[Малайзия]]дағы байырғы тайпалар тобы.&lt;ref&gt;Большая советская энциклопедия ДЖАКУНЫ https://bse.slovaronline.com/10998-DZHAKUNY&lt;/ref&gt; Жалпы саны 16 мың адам. Негізгі орналасқан елі: [[Малайзия]] – 10 мың адам, сонымкен қатар [[Мьянма]]да – 4 мың адам, [[Таиланд]]та – 2 мың адам.&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь.2012 https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1838723.html&lt;/ref&gt;
Джакундар бірнеше тайпаларға бөлінеді: мантера, бидуанда (Негр-Сембилан және Малакка провинциясы), оранг-улу, оранг-канак, оранг-лаут (Джохор пров.).&lt;ref&gt;Советская историческая энциклопедия https://gufo.me/dict/history_encyclopedia/%D0%94%D0%96%D0%90%D0%9A%D0%A3%D0%9D%D0%AB&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Малай [[диалект]]ілерінде сөйлейді.&lt;ref&gt;Словари и энциклопедии на Академике https://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/83908/%D0%94%D0%B6%D0%B0%D0%BA%D1%83%D0%BD%D1%8B&lt;/ref&gt; Олардың өз жазуы жоқ, бірте-бірте [[малай тілі]]мен алмастырылып, жойылып кету қаупі төніп тұр.

== Діні ==
Джакундер ежелгі анимистік нанымдарды ұстанады.&lt;ref&gt;Определение &quot;Джакуны&quot; в Большой Советской Энциклопедии http://bse.sci-lib.com/article025250.html&lt;/ref&gt;
Сунниттік мұсылмандар да бар.&lt;ref&gt;Әлем халықтарының энциклопедиясы. Джакун http://www.etnolog.ru/people.php?id=DZHN&lt;/ref&gt;
JHEOA-ның 1996 жылғы статистикасына сәйкес, мұсылмандықты джакундердің 8%-ы құрады. Джохор штатында исламдандырудың нәтижелері айтарлықтай байқалды: Джакун тұрғындарының 20% -ы мұсылмандар болса, Пахангта олар тек 5% құрайды. Малайлықтармен тығыз байланыста өмір сүретін джакун халқы әрқашан өздерін дерлік мұсылманбыз деп айтады. Бірақ олар, әдетте, бір мұсылман намазын білмейді, мешітке бармайды және ислам заңдарын ұстанбайды.

== Тарихы ==
[[Сурет:Pagan races of the Malay Peninsula (1906) (14801493803).jpg |нобай|оңға|200px|Джакун тобы,1906 ж.]]
Джакун халқының ата-бабалары басқа прото-малайлықтар сияқты Малай түбегіне Қытайдың оңтүстігіндегі Юньнань провинциясынан шамамен 5000 жыл бұрын келген деген дерек бар. Мұнда семанг пен сеной деген тағы екі оранг-асли тобының ата-бабалары өмір сүрген. Алғашқы малайлықтар түбекке әлдеқайда кейінірек, шамамен 1500-2000 жыл бұрын Тайваньдан келген. Алғашында малайлықтар жергілікті халықпен сауда-саттық қатынасын орнатқан, бірақ кейінірек бұл жерде үстемдік ете бастады. Малайлықтар көбінесе джакун халқымен араласып, аборигендер малай халқының бір бөлігі болды. 

Сырттан келгендерге қарсы шыққан байырғы халықтар ақырында ішкі аймаққа қоныстанды және өздерінің дәстүрлі мәдениетінің көп бөлігін сақтап қалды. Ұзақ уақыт бойы джакун халқы негізінен сыртқы әлемнен оқшауланған өмір сүруді жалғастырды. Джохордағы Эндау өзенінің бойында тұратын джакундар Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде жапондық сарбаздардың колонналары джунгли арқылы қалай өткенін қорқынышпен еске алады. 1987 жылы Джохор Кота Тинггиге жақын Пасир Асамда жергілікті джакун қоныстанушылары мен басқа қоныстанушылар арасында жер қақтығысы болды. Штат үкіметі қоныстанушыларға түсіністікпен қарап, джакун қоныстанушыларын жергілікті тұрғындар үшін арнайы салынған жаңа қонысқа көшуге шақырды. Штат үкіметі Оранг Аслиді даму орталығынан алыс орналасқан кедей және маргиналды этникалық азшылықтар деп санайды. Жақсы өмір сүру үшін оларға малай шаруаларының үлгісіндегі ауылдарға тұрақты тұруға көшу ұсынылады. Қоныс аудару схемасы бойынша мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру нәтижесінде джакун халқының көпшілігі дәстүрлі ауылдарын тастап кетуге мәжбүр болды және олар үшін арнайы салынған жаңа мемлекеттік РПС (Rangangan Pengumpulan Semula, «Қайта топтастыру жоспары») деп аталатын жерде қалды.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;&gt;Джакун люди https://www.wikiru.wiki/blog/en/Jakun_people&lt;/ref&gt;

== Кәсібі ==
Ертеректе джакун халқы [[аңшылық]]пен және [[терушілік]]пен айналысты. Қорегі балық пен жабайы жануарларға негізделген. Олар жабайы [[шошқа]], жергілікті бұғы түрлері (пеландок, канчил және киджанг), [[кесіртке]], [[маймыл]] және басқа да ұсақ жануарларды аулайды. Аң аулау үшін үрлеу мылтықтарды (сумпиттер) қолданылады, ол әдетте умен алдын ала суланған бамбук жебелерінің ұштары бар бамбук түтіктерінен жасалады. Джакун аңшылары үрлейтін мылтықпен 30 метрге өлім дәлдігімен атуы мүмкін. Бамбуктан жасалған торлы қақпандар (бубу) өзендерде немесе бұлақтарда [[балық аулау]] үшін қолданылады. Тұзақ торының түрі мен пішіні олар аулайтын балықтың мөлшері мен түріне байланысты. Жабайы жемістер, ротан, ағаш, резеңке, балауыз, камфора және шөптер сияқты джунгли өнімдері жиналады. Бұл өндірістің едәуір бөлігі кейін басқа тауарларға айырбасталады. Джакун халқы да қарабайыр егіншілікпен айналысады. Джунглиде олардың шағын фермалары болды.

Олар [[күріш]] және тәтті картоп сияқты түйнек дақылдарын өсіреді, ауыспалы өңдеумен айналысады, онда екі маусымдық өңдеуден кейін басқа жерге көшіп, бәрін қайтадан бастайды. Олар ұзақ жылдардан кейін ғана ескі жер учаскесіне қайтарылады. Дегенмен, джакундардың көпшілігі егіншілікпен айналыспай, малайлар мен қытайлардың өнімдерін джунглиден келген кеменян, гахара, даммар сағызы және ротан сияқты тауарларға айырбастауды жөн көреді. Осылайша олар киім-кешек, темекі, тұз, гамби және арека жаңғақ пальмасын алды. Олар жануарларды аулады, балық аулады, егін шаруашылығымен айналысты немесе тек өз аумағында шөп жинады. Сонымен қатар, олар табиғи ресурстарды пайдалану тұрғысынан артық ештеңе алмайды, өйткені олар джунглиге зиян тигізбеу керектігін түсінді.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;/&gt;

== Өмір салты ==
Джакун ауылы әдетте бірнеше [[отбасы]]нан тұрады. Бұл отбасылар Батин атты ауыл ақсақалы басқаратын ауыл қауымдастығына ұйымдасқан. Малайлықтардан айырмашылығы, джакун қауымы толығымен автономды отбасылардың бейресми бірлестігі болып табылады. Бұрынғы кезде ауыл басшысы топты көбіне джунглиге шыққанда, аң аулаған кезде ғана басқаратын. Сонымен бірге, малай қоныстарына жақын аудандарда мұндай басшы бірте-бірте батин көсеміне айналады. Отбасы әдетте бес-алты адамнан тұрады.[[Сурет:Kampung Punjut Orang Asli girls playing.jpg |нобай|оңға|200px|Джакун жасөспірімдері]] [[Сурет:Pos Brooke - rumah Orang Asli.jpg |нобай|солға|200px|Джакун ауылы]]
Джакун халқы туыстарымен, аға-әпкелерімен тығыз байланыста тұрады, әдетте ата-анасы мен балалары бір-бірінің қасында тұрады. Мұнда үлкенді сыйлау, әр адамның мінез-құлқы сияқты отбасы институтына ерекше мән беріледі. Отбасы өте тұрақты және тұтас. Үйленгенге дейін балалар жаңа отбасын құрғанға дейін ата-аналарымен бірге тұрады. Олар бөлек тұрса да, ата-анасына жиі барады. Отбасылық өмір шамамен 17 жастан басталады. Жігіт қызды таңдағанда, үйлену тойын ұйымдастыруға және жастардың қалыңмалын бекітуге оның отбасы сәуегей жібереді. Джакунның әдет-ғұрпы бойынша қалыңдықтың отбасы кейіннен қалыңмалдың жартысына жуығын күйеу жігіттің отбасына сыйлық ретінде қайтарады. Үйлену күні би билейді, оның ортасында қалыңдық джунглиге қарай қашады, ал күйеу жігіт оны қуып жетіп алып келу керек. Қалыңдықсыз қайтпаса, той тоқтатылып, тойға келгендер оны келеке етер едi. Үйлену тойында жастар бір-бірін күрішпен тамақтандыруы керек. Әдетте үйлену тойынан кейін, жастардың жеке баспанасы болмаған кезде, күйеуі әйелінің ата-анасының үйіне кетеді. Дәстүр бойынша әрбір әйел күйеуінің ата-анасына жылына кемінде үш күн баруы керек.

Джакундар әдетте [[Моногамия|моногамды]] болып табылады және олардың арасындағы ажырасу өте сирек кездеседі. Зинақорлық жасаған жағдайда жаза тіпті өлім болуы мүмкін. Егер ер адам әйелін талақ етсе, онда ол өзінің қалыңмалын жоғалтады, егер әйел күйеуін талақ етпесе, онда ол қалыңмалын күйеуіне қайтаруы керек. Джакун қоғамында ерлер мен әйелдер тең. Күйеу үй шаруашылығының басшысы, сондықтан көп жағдайда үйден тыс жұмыс істейтін отбасының материалдық қажеттіліктерін қамтамасыз етуге жауапты. Екінші жағынан, әйел негізінен үй шаруасымен айналысады, соның ішінде тамақ әзірлеу, кір жуу және бала күтімі. Әйелдер үй шаруасынан бөлек каучук жинаумен, жабайы жемістерді, шөптерді, майлы пальма жемістерін жинаумен айналысады. Экономикалық салада ер адамдар басым болғанымен, мұнда да әйелдердің рөлі біртіндеп артып келеді. Қазірдің өзінде кәсіпкер әйелдер бар.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;/&gt;

Джакун халқының дәстүрлі үйі - едені бамбуктан жасалған, қабырғалары ағаш қабығынан немесе ағаш тақтайшалардан жасалған лашық. Джакунадағы көптеген ауылдарда су мен жарық жоқ. Олардың көптеген қауымдастықтарындағы кедейлік деңгейі елдегі ең жоғары көрсеткіштердің қатарында. Жастардың да бизнеске мүмкіндіктері жоқ.

Бұрын джакун халқы өз қолдарымен ағаштардың қабығынан жасалған жамбасқа байланған киім киген, киім сатып алмаған.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

{{stub}}
{{Әлем халықтары}}
[[Санат:Малайзия халықтары]]
[[Санат:Тайланд халықтары]]
[[Санат:Мьянма халықтары]]</text>
      <sha1>so6sfnb0p37cwd1bnjbdk0ewk0eo7bi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Әмудария ауданы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>685171</id>
    <revision>
      <id>3063526</id>
      <parentid>3056381</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T15:15:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Орел Карл</username>
        <id>81620</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Кіріспе бөлімін өңдеді */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5568" xml:space="preserve">{{Әкімшілік бірлік
 |Түс1            = {{түс|Өзбекстан}}
 |Қазақша атауы   = Әмудария ауданы
 |Шынайы атауы    = {{lang-kaa|Ámiwdárya rayonı, Әмудәрья районы}}
 |Суреті          = 
 |Сурет атауы     = 
 |Елтаңба         = 
 |Ту              = 
 |Елтаңбаның ені  = 
 |Тудың ені       = 
 |Елтаңбаның аты  = 
 |Тудың аты       = 
 |Ел              = Өзбекстан
  |lat_dir = N|lat_deg = 39|lat_min = 13|lat_sec = 30
  |lon_dir = E|lon_deg = 64|lon_min = 41|lon_sec = 02
  |region         = 
  |type           = 
  |деңгей         = 
  |CoordScale     =  
 |Әнұраны         = 
 |Статусы         = 
 |Кіреді          = [[Қарақалпақстан]]
  |Әкімшілік құрылыстың түрі       = Республика
 |Кіреді1         = 
  |Әкімшілік құрылыстың түрі1      =
 |Кіреді2         = 
  |Әкімшілік құрылыстың түрі2      =
 |Енеді           = 
  |Төменгі әкімшілік құрылыстың түрі   =
 |Астанасы        = [[Маңғыт (қала)|Маңғыт]]
  |Астана түрі    = Әкім. орт.
 |Ірі қаласы      = 
 |Ірі қалалары    = 
 |Құрылды         = 18 желтоқсан 1957
 |Таратылған уақыты      = 
 |Басшысы                = 
  |Басшының түрі         = 
 |Басшысы2               = 
  |Басшының түрі2        = 
 |ЖІӨ                    = 
  |ЖІӨ жылы              = 
  |Жан басына шаққанда ЖІӨ       =
  |ЖІӨ бойынша орны              = 
  |Жан басына шаққанда ЖІӨ орны  = 
 |Тілі                           = 
 |Тілдері                        = 
 |Тұрғыны                        = 204 700
  |Санақ жылы                    = 2022
  |Пайызы                        = 
  |Халық саны бойынша орны       = 
  |Тығыздығы                     = 200
  |Тығыздығы бойынша орны        = 
  |Ұлттық құрамы                 = 
  |Конфессиялық құрамы           = 
 |Жер аумағы                     = 1020
  |Жер аумағының пайызы          = 
  |Жер аумағы бойынша орны       = 
 |Максималды биіктігі            = 
 |Орташа биіктігі                =  
 |Минималды биіктігі             = 
 |Карта                          = Location of Amudaryo District in Qoraqalpog’iston.png
  |Карта ені                     = 320px
 |Әкімшілік бірліктің картасы    = 
  |Әкімшілік бірлік картасының ені  = 
 |Уақыт белдеуі                  = 
 |Аббревиатура                   = 
 |ISO                            = 
 |Сандық идентификаторы          = 
  |Идентификатор түрі            = 
 |Сандық идентификаторы2         = 
  |Идентификатор түрі2           = 
 |Сандық идентификаторы3         = 
  |Идентификатор түрі3           = 
 |FIPS                           = 
 |Телефон коды                   = 
 |Пошта индекстері               = 
 |Интернет-үйшігі                = 
 |Автомобиль коды                = 
 |Сайты                          = 
  |Сайт тілі                     = 
 |Commons санаты                 = 
 |Кірістірме                     = 
 |Түсініктемелер                 = 
}}
'''Әмудария ауданы''' ({{lang-kaa|Ámiwdárya rayonı, Әмудәрья районы}}, {{lang-uz|Amudaryo tumani, Амударё тумани}}) — [[Өзбекстан]], [[Қарақалпақстан]] құрамындағы әкімшілік бірлік. Әкімшілік орталығы – [[Маңғыт (қала)|Маңғыт]] қаласы.

2011 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша аудан құрамына кірді&lt;ref&gt;[http://stat.uz/upload/iblock/4eb/SOATO.zip ӘАҚБЖ Әкімшілік-аумақтық құрылымдарды белгілеу жүйесі] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120104002349/http://stat.uz/upload/iblock/4eb/SOATO.zip |date=2012-01-04 }}&lt;/ref&gt;:
*аудан бағынысындағы қала
#Маңғыт
*қалалық елді мекендер
# [[Жұмыртау]]
# [[Қыпшақ (Қарақалпақстан)|Қыпшақ]]
# [[Қылышбай]]
# [[Қытай (Қарақалпақстан)|Қытай]]
*азаматтардың ауылдық жиындары
#Әмір Темір
#Бұзап
#Дорман
#Бабыр
#Қаңлы
#Қыпшақ
#Қылышбай
#Қытай
#Күйіккөпір
#Назархан
#Ақалтын
#Ортақала
#Түлкі
#Хәлімбек
#Шайкөл

Әмудария облысы 1957 жылы 18 желтоқсанда Қыпшақ және Маңғыт аудандарының қосылуы арқылы құрылған&lt;ref&gt;КСРО Жоғарғы Кеңесінің тізімдемелері. № 1 (896), 1958 жыл.&lt;/ref&gt;.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Қарақалпақстан аудандары]]</text>
      <sha1>sf8a74i9e1ccufeamuvpt8ujompjbaw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Гауһар Ғалымжанқызы Тұрмаханова</title>
    <ns>0</ns>
    <id>685913</id>
    <revision>
      <id>3063505</id>
      <parentid>3061061</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T13:57:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>165</id>
      </contributor>
      <comment>«[[:File:Гауһар_Ғалымжанқызы_Тұрмаханова.jpg|Гауһар_Ғалымжанқызы_Тұрмаханова.jpg]]» дегенді аластады, бұны [[Ортаққор]]дың қатысушысы [[commons:User:Fitindia|Fitindia]] [[commons:File:Гауһар_Ғалымжанқызы_Тұрмаханова.jpg|жойған]], себебі: No permission sin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2950" xml:space="preserve">{{Тексерілмеген мақала|date=тамыз 2022}} &lt;!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ!  --&gt; 

'''Тұрмаханова Гауһар Ғалымжанқызы''' -  1992 жылы шілденің 28-де , Отырар ауданы, Көксарай ауылы, Жанкелді елді мекенінде дүниеге келген. Мектеп жасынан дзюдо және самбо күресімен айналыса бастаған. Денсаулығына байланысты 2016 жылы спорттық өмірін тәмәмдады. 
==Спорттағы орны==
Тарихта Қазақстан бойынша 3-ші  әлем чемпионы атанған қыз.
2012 жылы Шымкет қаласында өткен  «Үздік» жастар премиясының номинант тізімінде &quot;Үздік жас спортшы&quot; деген атауды иеленген.
==Отбасы==
Отбасында:Әкесі, анасы, екі інісі және екі сіңлісі бар.
==Білімі==
Көксарай ауылындағы Мұхтар Әуезов атындағы орта мектебінде 9 жыл білім алып, 2008 жылы Шымкент қаласындағы Мұхтар Әуезов атындағы ОҚМУ университетінде заңгер мамандығына оқуға түседі.
==Жетістіктері==
*2012 жылы [[Корея]] елінде өткен самбо күресінен Азия біріншілігінде алтын медаль иегері.
*2013 жылы [[Болгария]] елінің [[София қаласы]]нда өткен жастар арасындағы әлем біріншілігінде алтын медаль иегері.
*2014 жылы [[Жапония елі]]нің [[Нарита қаласы]]нда өткен ересектер арасында самбо күресінен әлем чемпионы атанған.
*2014 жылы [[Самбо күресі]]нен әлемді бағындырған қыз атанды.
*2015 жылы [[Африка]] құрлығындағы [[Морокко қаласы]]нда өткен кезекті әлем біріншілігінде 2 орын иегері.
==Жұмыс орны==

2017 жылы Шымкент қаласындағы ХББ НЗМ дене шынықтыру пәніне мұғалім болып жұмысқа тұрды.

2021 жылы Түркістан қаласындағы ХББ НЗМ дене шынықтыру пәніне мұғалім болып жұмысқа тұрды.

==Дереккөздер==
&lt;ref&gt;Тұрмаханова Гауһар Ғалымжанқызының жеке сұхбаты&lt;/ref&gt;
&lt;ref&gt;2012 жылы Шымкент қаласында болған &quot;Үздіктер&quot;сайтынан алынды&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>k93omr86juu03wx7586r37ws36p9udp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Вьетнам халықтары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686553</id>
    <revision>
      <id>3063546</id>
      <parentid>3062751</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:08:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Special:Contributions/Мағыпар|Мағыпар]] ([[User talk:Мағыпар|т]]) өңдемелерінен [[User:Kasymov|Kasymov]] соңғы нұсқасына қайтарды</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="168" xml:space="preserve">{{commonscat|Ethnic groups in Vietnam}}
[[Санат:Елдер бойынша халықтар]]
[[Санат:Оңтүстік-шығыс Азия халықтары]]</text>
      <sha1>1eea97q8uzuu7s3avoof6vvh02k0x0i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Качиндер</title>
    <ns>0</ns>
    <id>686617</id>
    <revision>
      <id>3063540</id>
      <parentid>3062741</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:05:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Уикипедия:Гаджеттер/Санат шебері|Санат шебері]]: [[Санат:Мьянма жұрты]] → [[Санат:Мьянма халықтары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8314" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Качиндер
|төл атауы  = цзиньпо немесе чжингпхо
|сурет      = Kachin women in traditional dress.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 924 000 (2008)
|аймақ      = {{Байрақ|Мьянма}}, {{Байрақ|Қытай}}
|аймақ1     = 
|саны1      = 
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = 
|саны2      = 
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[качин тілі]]
|діні       = [[христиандық]], [[баптизм]]
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Качиндер''' (өз атауы; цзиньпо немесе чжингпхо),&lt;ref&gt;Значение слова качины https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D1%87%D0%B8%D0%BD%D1%8B&lt;/ref&gt;  — Солтүстік [[Мьянма]]ның орманды аймақтарында, сондай-ақ [[Қытай]]дың, [[Таиланд]]тың, [[Лаос]]тың және Солтүстік-Шығыс [[Үндістан]]ның шекаралас аймақтарында тұратын тибет-бирма халқы.&lt;ref&gt;Качины https://megabook.ru/article/%D0%9A%D0%B0%D1%87%D0%B8%D0%BD%D1%8B&lt;/ref&gt; Жалпы саны 924 мың адам (2008).&lt;ref&gt;Качины http://knowledge.su/k/kachiny-&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
[[Качин тілі]]нде&lt;ref&gt;Значение слова КАЧИНЫ в Большой советской энциклопедии, БСЭ https://slovar.cc/enc/bse/2003331.html&lt;/ref&gt; немесе қытай-тибет отбасының орталық тобының цзиньпо тілінде сөйлейді. Жазуы латын әліпбиіне негізделген.

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – [[Христиандық|христиандар]] (баптистер).&lt;ref&gt;Современная энциклопедия КАЧИН https://rus-modern-enc.slovaronline.com/4963-%D0%9A%D0%90%D0%A7%D0%98%D0%9D&lt;/ref&gt;

== Тарихы ==
Качиндердің ата-бабалары VIII—IX  ғасырларда Тибеттің шығыс бөлігінен қоныс аудара бастады, қазіргі территорияда XIII—XVII ғасырларда пайда болды. XVII—XIX  ғасырларда качирлер Ирравадидің жоғарғы ағысында өмір сүрген Шандар мен Мьянмадан алым алып, Үндістан мен Қытайға баратын керуендерге салық салып отырды.
Олар ағылшын отаршылдық әскерлерінде қызмет етті. 1948 жылы Качин ұлттық аймағы құрылды, 1960-1990 жылдары ол іс жүзінде үкіметтен тәуелсіз болды. Качин тәуелсіздік ұйымы және оның қарулы құрылымдары, Качин тәуелсіздік армиясы жұмыс істейді. 1999 жылы Ұлттық Качин ұйымы құрылды.&lt;ref&gt;Большая российская энциклопедия https://bigenc.ru/ethnology/text/2054366&lt;/ref&gt;

== Кәсібі ==
Негізгі кәсібі – қолмен жұмыс атқарылатын егін шаруашылығы. Негізгі дақылдар – [[күріш]], [[жүгері]], бұршақ дақылдары, [[күнжіт]], джут, [[кофе]], [[шай]], қант қамысы, [[темекі]], [[индиго]], [[мақта]], [[көкөністер]], [[жемістер]] де өсіріледі. Сонымен қатар [[терушілік]]пен, [[аң аулау]]миен және [[балық аулау]]мен айналысады. Ірі қара мал (ірі қара, [[жылқы]], [[ешкі]]) өсіріледі, олар негізінен құрбандық шалу үшін сойылады. Иіру және тоқымашылық, ұсталық және зергерлік қолөнер дамыған. Көптеген качиндер ағаш кесуде, мемлекеттік плантацияларда және өнеркәсіптік кәсіпорындарда жұмыс істейді.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;&gt;народы мира / Качин http://www.etnolog.ru/people.php?id=KCHN&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Ауылдарды рулық сегменттерден тұратын көршілес қауым мекендеген және оларды дува немесе ақсақалдар кеңесі басқарған. Неке [[Некеден кейінгі қоныс|патрилокальды]], дәстүр бойынша жастар үшін некеден бұрын жыныстық қатынасқа рұқсат етілген және тіпті ынталандырылады, бұрыннан баласы бар әйелге үйленген дұрыс деп саналады.

Дәстүрлі елді мекендер қоршаулармен қоршалған. Көп балалы отбасы (хтингу) тұратын ұзын үйлер, негізінен бұрынғы жер иелерінің арасында сақталған.
Үйлері тақтайдан немесе бамбуктан салынған, шатырлары пальма жапырақтарымен жабылған. Үйде құрбандық үстелі және 3 кіреберіс бар: ортақ, қонақ (үй иелерінің ересек қыздарына баратын жастар үшін) және қасиетті «рухтар есігі»; үйде терезе жоқ.  Үй жұмыс істейтін верандалармен және қосалқы бөлмелермен қоршалған.

Дәстүрлі ерлер киімі - тар жеңі бар қысқа жағасыз мақта [[күрте]], қысқа (ұзындығы балтырға дейін) кең шалбар немесе тігілмеген [[саронг]] үлгісіндегі киім, [[белбеу]] мен [[сәлде]]. Әйелдер - қысқа (белге дейін), әдетте қара жеңсіз көкірекше, қызыл түсті саронг типті [[белдемше]] және тақия. Ерлердің де, әйелдердің де костюмдерінде міндетті түрде - бетелге, темекіге т.б. арналған иірілген жүннен немесе  шикі теріден жасалған төртбұрышты иық сөмкесі болады.
Әдетте [[аяқ киім]] киілмейді. Қыздар шашын қысқа, үйленген әйелдер жібереді. Әйелдерде - Мьянма, ерлерде - Шан костюмі таралған.

Азық-түлік негізінен көкөніс-күріш, [[көкөністер]]. Ет тағамынан [[шошқа еті]] мен [[тауық еті]] жиі тұтынылады.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;/&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Әлем халықтары}}
[[Санат:Қытай этникалық топтары]]
[[Санат:Мьянма халықтары]]</text>
      <sha1>8y03omzr3wo53px1zovtoqruzcrl0s5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Мьянма халықтары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686618</id>
    <revision>
      <id>3063542</id>
      <parentid>3062602</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:06:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Уикипедия:Гаджеттер/Санат шебері|Санат шебері]]: [[Санат:Мьянма жұрты]] → [[Санат:Мьянма халықтары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="144" xml:space="preserve">{{commonscat|Ethnic groups in Myanmar}}
[[Санат:Елдер бойынша халықтар]]
[[Санат:Мьянма халықтары]]</text>
      <sha1>fdgpri9pabkam9yemhvbdgh66rodyhz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063543</id>
      <parentid>3063542</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:07:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>«[[Санат:Мьянма халықтары|Мьянма халықтары]]» деген санатты аластады; «[[Санат:Мьянма тұрғындары|Мьянма тұрғындары]]» деген санатты қосты ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="146" xml:space="preserve">{{commonscat|Ethnic groups in Myanmar}}
[[Санат:Елдер бойынша халықтар]]
[[Санат:Мьянма тұрғындары]]</text>
      <sha1>9e9r5wf2ufu6vu8amc7h68scb5175by</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Каялар</title>
    <ns>0</ns>
    <id>686668</id>
    <revision>
      <id>3063541</id>
      <parentid>3062743</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:05:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[Уикипедия:Гаджеттер/Санат шебері|Санат шебері]]: [[Санат:Мьянма жұрты]] → [[Санат:Мьянма халықтары]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5712" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Каялар
|төл атауы  = карендер, қызыл карендер
|сурет      = Kayanlahta.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Байрақ|Мьянма}} 
|саны1      = 530 000
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{THA}} 
|саны2      = 100 000
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[кая тілі]]
|діні       = дәстүрлі діндер, [[буддизм]]
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Каялар''' (''карендер'', ''қызыл карендер'') — негізінен [[Мьянма]]ның Кая штатында тұратын тибет-бирма тілдері отбасының Карен тобының халқы.&lt;ref&gt;Значение слова кая https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D1%8F&lt;/ref&gt; 530 мыңнан астам адам Кая штатында және Карен штатының солтүстігінде және 100 мыңнан астам адам [[Тайланд]]та тұрады.&lt;ref&gt;Кая (народ) https://wiki-linki.ru/Page/397545&lt;/ref&gt;
Каялардың жалпы саны 630 мың адамды құрайды.

== Тілі ==
Тілі қытай-тибет тілдер тобына (орталық топ) кіреді.

== Діні ==
Сенушілердің басым көпшілігі пұтқа табынушылар, дәстүрлі дінді жақтаушылар. онымен қатар [[Буддизм|буддистер]] мен католик христиандары бар.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;&gt;Народ Кая, Юго-Восточная Азия https://goturist.ru/narod-kaya/&lt;/ref&gt; 

== Тарихы ==
Каялар карендерден, кхмер, тай, тибет, мьянма халқының тайпаларынан шыққан. Халық 13 ғасырдан қалыптаса бастады. Дәл сол кезде аймақта үстемдік еткен саяси бытыраңқылық Карен тобының оқшаулануына әкелді. Кейіннен каялар дербес халық болып қалыптасып үлгерген кезде, олардың өз мемлекеттілігіне деген құштарлығы болды. Алайда олар ірі мемлекеттер құра алмады - тек шағын князьдіктер құрылды.

Біздің заманымызда каялар үшін нағыз трагедия Мьянмадағы азаматтық соғыс болды. Халық өкілдері күштеп қоныстандыруға ұшырады. Қазіргі қиын жағдайға байланысты көпшілігі Таиландқа қоныс аударуға мәжбүр болды. Шетелдегі кая диаспорасы осылай пайда болды.&lt;ref name=&quot;Reference1&quot;/&gt;

== Кәсібі ==
Негізгі кәсібі – [[күріш]] өсіру, бағалы ағаш саудасы (тик ағашы) және металл өңдеу (пази). Көптеген каялар шахталарда және жол құрылысында жұмыс істейді.&lt;ref name=&quot;Reference2&quot;&gt;народы мира/Кая http://www.etnolog.ru/people.php?id=KAYA&lt;/ref&gt; 

== Өмір салты ==
XX ғасырдың ортасына дейін дәстүрлі қоғамдық қатынастарда ру, тайпа көсемдері маңызды рөл атқарды. Отбасы шағын, неке [[Некеден кейінгі қоныс|патрилокальды]].

Тұрғын үйлері қадаларда орналасқан, қадалар арасында малға қора салу әдетке айналған.

Әйелдер киімі - тігілмеген [[белдемше]], қызыл жамылғы жадағай, аяқ киімдері сандалдар, бірақ көбінесе жалаң аяқ жүреді. Ерлердің дәстүрлі киімдері-қызыл өрнекпен тігілген қысқа [[шалбар]] және қысқа [[күрте]]. Соңғы кезде Еуропалық киімдер таралуда.

Негізгі тағамдары – [[күріш]] пен [[жүгері]]. Су қоймаларының маңында тұратын каялар (каяс көлі) [[балық]], таулы жерлерде – [[ешкі]] сүтін пайдаланады.&lt;ref name=&quot;Reference2&quot;/&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Әлем халықтары}}
[[Санат:Тайланд халықтары]]
[[Санат:Мьянма халықтары]]</text>
      <sha1>9qljqfvmne347o0bind48v8f8w2ofyk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Лаос тұрғындары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686696</id>
    <revision>
      <id>3063534</id>
      <parentid>3062713</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T16:59:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>+[[Санат:Лаос]]; +[[Санат:Елдер бойынша тұрғындар]]; +[[Санат:Азия тұрғындары]] ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="164" xml:space="preserve">{{commonscat|Demographics of Laos}}
[[Санат:Лаос]]
[[Санат:Елдер бойынша тұрғындар]]
[[Санат:Азия тұрғындары]]</text>
      <sha1>gtuo1huevamoy2m9n256iqmsxlpvgtv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Тайланд халықтары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686697</id>
    <revision>
      <id>3063535</id>
      <parentid>3062714</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:01:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>+[[Санат:Елдер бойынша халықтар]]; +[[Санат:Тайланд тұрғындары]] ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="149" xml:space="preserve">{{commonscat|Ethnic groups in Thailand}}
[[Санат:Елдер бойынша халықтар]]
[[Санат:Тайланд тұрғындары]]</text>
      <sha1>heudwm2r9l57w3q75z5tuxorhglepe1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Оңтүстік-шығыс Азия халықтары</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686704</id>
    <revision>
      <id>3063547</id>
      <parentid>3062752</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:10:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>−[[Санат:Оңтүстік-шығыс Азия халықтары]]; +[[Санат:Азия этникалық топтары]]; +[[Санат:Оңтүстік-шығыс Азия]] ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="109" xml:space="preserve">[[Санат:Азия этникалық топтары]]
[[Санат:Оңтүстік-шығыс Азия]]</text>
      <sha1>9v2k0disvrbvntxye8k68ie64vxu4j2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы:Muslim Qazaq/зертхана</title>
    <ns>2</ns>
    <id>686708</id>
    <revision>
      <id>3063520</id>
      <parentid>3063180</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T14:51:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Muslim Qazaq</username>
        <id>44575</id>
      </contributor>
      <comment>/* Өмірбаяны */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17864" xml:space="preserve">{{Қатысушы зертханасы}}
&lt;!-- БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ  --&gt;

{{Жазушы
 |Есімі               = Равил Рәисұлы Бұхараев
 |Шынайы есімі        = 
 |Суреті              = R Buharaev.jpg
 |Ені                 = 150px
 |Суреттің аты        = 
 |Туған кездегі есімі  = 
 |Лақап аты           = 
 |Туған күні        = 18.10.1951
 |Туған жері        = [[Қазан]], [[КСРО]]
 |Қайтыс болған күні  = 24.1.2012
 |Қайтыс болған жері  = [[Лондон]], [[Ұлыбритания]]
 |Азаматтығы          = {{USSR}} → &lt;br /&gt; {{UK}}
 |Ұлты                = [[Татарлар|Татар]]
 |Мансабы             = 
 |Шығармашылық жылдары   = 
 |Бағыты              = 
 |Жанры               = Өлеңдер
 |Шығармалардың тілі  = [[орыс тілі|орысша]], [[татар тілі|татарша]], [[ағылшын тілі|ағылшынша]], [[мажар тілі|мажарша]]
 |Дебюті              = 
 |Марапаттары         = * Татарстан Республикасының еңбек сіңірген өнер қайраткері
* Ғабдолла Тоқай атындағы сыйлық
* Мұса Жәлел атындағы сыйлық
* [[БҰҰ]]-ның &quot;Бірлік ордені&quot;
 |Сыйлықтары          = 
 |Қолтаңбасы          = 
 |Сайты               = 
 |Commons             =
}}

'''Равил Рәисұлы Бұхараев''' ({{lang-tt|Равил Рәис улы Бохараев}}, {{lang-ru|Равиль Раисович Бухараев}}; [[18 қазан]] [[1951]], [[Қазан]] — [[24 қаңтар]] [[2012]], [[Лондон]]) — татар жазушысы, ақын, прозашы, драматург, журналист және аудармашы.

== Өмірбаяны ==

Равил Бұхараев [[1951 жыл]]ы қазан айының 18-інде [[Қазан]]да оқытушы-ғалымдар отбасында дүниеге келген. Орта мектепті бітіргеннен кейін, 1968-1974 жылдары Қазан Мемлекеттік Университетінің Механика-математика факультетінде оқыды. [[1977 жыл]]ы Теориялық [[кибернетика]] мамандығы бойынша, Мәскеу Мемлекеттік Университетінің Есептеу математикасы және кибернетика факультетінің аспирантурасын бітірді. Еңбектері [[1969 жыл]]дан басылып шыға бастады. 1977 жылдан бастап КСРО Жазушылар Одағының мүшесі болды. 1979-1980 жылдары Равил Бұхараев — [[Еділ]] бойындағы республикалардағы Ресей Жазушылар одағының кеңесшісі, Мәскеудегі М. Горький атындағы Әдебиет институтында татар тілінен аударма бойынша семинар жетекшісі (1980-1986) болды. Равил Бұхараев [[1990 жыл]]дан бастап [[Англия]]да тұрып, әртүрлі жанрлардағы еңбектерін жазды, әдебиет және дінмен байланысты аударма жұмыстарымен белсенді түрде айналысты &lt;ref&gt;[https://tt.wikipedia.org/wiki/Равил_Бохараев Википедия (тат.): Равил Бохараев]&lt;/ref&gt;.

70-ші жылдардан бастап [[түрікмендер|түрікмен]] жазушыларының шығармаларын орыс тіліне белсенді аударды. &quot;Сибирские огни&quot; әдеби журналының түрікмен мәдениеті мен өнеріне арналған жеке нөмірін құрудың бастамашысы болды&lt;ref&gt;[https://ru.wikipedia.org/wiki/Бухараев,_Равиль_Раисович Википедия (рус.): Бухараев,_Равиль_Раисович]&lt;/ref&gt;. 90-шы жылдары [[Абай Құнанбайұлы]]ның 150 жылдық мерейтойына орай қазақстандық жазушы [[Роллан Шәкенұлы Сейсенбаев|Роллан Сейсенбаевтың]] бастамасымен шетелдік бір топ ақын-аудармашылар Абайдың өлендері мен қара сөздерін орыс, ағылшын тілдеріне аударып, кітап етіп басып шығарды. Равил Бұхараев сол аудармашылардың жұмыстарын өндеуге ат салысқан-ды&lt;ref&gt;[https://my.mail.ru/community/blog_akyluly/69B6D771FDCB2D99.html Глава Ахмадийской Общины об Абае Кунанбаеве]&lt;/ref&gt;.

1992-2007 жылдар аралығында Равил Бұхараев — [[Би-би-си]]дің орыс қызметінің штаттық қызметкері. Өмірлік жары - ақын Лидия Григорьева.

Равил Бұхараев — татар, орыс, ағылшын, мажар тілдерінде еркін жаза алатын, татар әдебиеті мен [[Татарстан]] елін әлемге насихаттаған ақын болған-ды. Ол — тарих, саяси экономика және [[ислам]] мәселелеріне арналған жиырмадан астам кітаптың авторы. «Азан — Еділ татарларының Ислам поэзиясы» ([[Лондон]], 1991), «Татарстан моделі: политэкономиялық монография» (Лондон – [[Нью-Йорк]], 1999), «Ресейдегі Ислам: тарихи монография» (Лондон – Нью-Йорк, 2000), «Татар поэзиясының тарихи антологиясы» (Лондон, 2000), «Қазан Кремлі ғасырлар бойы» (Лондон, 2001) секілді ағылшын тілінде жарық көрген кітаптары шетелдік оқырмандарға Татарстан туралы мол ақпарат береді.

Равил Бұхараев сырт елде тұрғанда, [[Татарстан]]ға, татар әдебиеті мен өнеріне байланысы бар жазушылармен, аудармашылармен қарым-қатынасын үзбеді. Оның [[театр]]лармен ынтымақтастығы да жақсы нәтижелерін берді. Ол «Яңа татар пьесасы» («Жаңа татар пьесасы») байқауының лауреаты атанды және оның «Тимер борчак» («Темір бұршақ») пьесасы [[2005 жыл]]ы Г. Камал атындағы Татар мемлекеттік академиялық театрында қойылды.
[[Ғабдолла Тоқай]]дың шығармашылығы мен тұлғасы Равил Бұхараевты қатты қызықтырды. Ол оның өлеңдерін аударып, өзі құрастырған [[антология]]ға енгізіп, Тоқайдың өмірі мен тағдыры туралы «Тукай тирәсендә» («Тоқайдың айналасында») атты [[драма]]лық [[повесть]] жазды (1986). [[Қуыршақ театры]]на арналған пьесада бұл тақырып керемет көрініс тапты. Татар қуыршақ театрында оның «Йолдызчык ромашка» («Жұлдызша ромашка», 1985), «Апушаның тылсымлы тәшләре» («Апушаның сиқырлы түстері», 1986), «Сказка о двух монетах» («Екі монетаның ертегісі», 2005) атты пьесалары үлкен жетістікпен қойылды. Татар теледидарында Мұхаммед Галидің пьесасын пайдаланып, оның сценарийі бойынша «Каюм Насыйри урамы» («Қаюм Насыри көшесі») екі бөлімнен тұратын драма көрсетілді (1989)&lt;ref&gt;[https://tt.wikipedia.org/wiki/Равил_Бохараев Википедия (тат.): Равил Бохараев]&lt;/ref&gt;.
{{ external media
| align = right
| width = 700px
| topic = Р. Бұхараевтың түрлі діни тақыраптарға білдірген көз-қарасы:
| video1 = [https://www.youtube.com/watch?v=7TK0JmfPimU «Жан туралы түсінік»] 
| video2 = [https://www.youtube.com/watch?v=k5dIhd3N6uE&amp;t=1s «Пейіштің хор қыздары»]
| video3 = [https://www.youtube.com/watch?v=d8Sgxh3oC1E «Тозақ деген не?»]
| video4 = [https://www.youtube.com/watch?v=FcYhzrHjsGc&amp;t=2s «Ислам және адам құқығы» (орысша)]
| video5 = [https://www.youtube.com/watch?v=FwdJN9B91oA «Шариғат туралы әңгіме» (орысша)]
| video6 = [https://www.youtube.com/watch?v=Sb-o3-Rb5Kc «Исламдағы әйелдің орны» (орысша)]
| video7 = [https://www.youtube.com/watch?v=jmyGVjLJSLA «Ислам және Христиан діндері» (орысша)]
| video8 = [https://www.youtube.com/watch?v=PP3VGa5hNOo «Исламдағы хәләл және харам мәселелері» (орысша)]
| video9 = [https://www.youtube.com/watch?v=2t0G1c0uBBQ «Исламдағы тозақ пен жұмақ» (орысша)]
}}
[[1986 жыл]]ы Равил Бұхаревқа [[Мұса Жәлел]] мен [[Ғабдолла Тоқай]]дың өлеңдерін аударғаны үшін Татарстанның Мұса Жәлел атындағы республикалық сыйлығы берілді. 2001 жылы «Татарстан Республикасының еңбек сіңірген өнер қайраткері» құрметті атағын алды. [[2006 жыл]]ы «Шексіз пойыз», («Бесконечный поезд», Мәгариф баспасы, 2001), «Қазан қарлары» («Казанские снега», Мәгариф баспасы, 2004) кітаптары үшін Татарстан Республикасының Ғ. Тоқай атындағы Мемлекеттік сыйлығына ие болды&lt;ref&gt;[https://tt.wikipedia.org/wiki/Равил_Бохараев Википедия (тат.): Равил Бохараев]&lt;/ref&gt;.

Равил Бұхараев өмірінің соңғы 20 жылында [[Ахмадия]] қауымдастығының мүшесі болған, ол оны [[Ислам]]дағы ең бейбітсүйгішті ағым деп санаған&lt;ref&gt;[https://tat-t.ru/news/?ID=16627 Равиль Бухараев был как бы мостом между татарской литературой и мировой.]&lt;/ref&gt;. Оның орыс тіліне аударған [[Құран]] аудармасы&lt;ref&gt;[https://www.alislam.org/quran/Holy-Quran-Russian.pdf Священный Коран. Арабский текст с русским переводом.]&lt;/ref&gt; [[2006 жыл]]ы баспа көрді&lt;ref&gt;[https://e-vid.ru/index-m-192-p-63-article-22333.htm Равиль Бухараев заново перевел Коран.]&lt;/ref&gt;. Равил Бұхараев [[2012 жыл]]ы 24 қаңтарда [[Лондон]]да қайтыс болды&lt;ref&gt;[http://www.azatliq.org/content/news/24461648.html Равил Бохараев вафат булды]&lt;/ref&gt; және [[Қазан]]да, Ново-Татарск ауданыңдағы татар зиратында, әкесінің қабірінің жанына жерленді.

== Библиография ==

=== Өлеңдері ===
*	«Яблоко, привязанное к ветке». Қазан, 1977.
*	«Редкий дождь». Мәскеу, 1980.
*	«Знак Август». Қазан, 1983.
*	«Время цветов». Өлеңдер кітабы, Қазан, 1985.
*	«Комментарии к любви». Мәскеу, 1986.
*	«Снежный журавль». Мәскеу, 1986.
*	«Вокруг Тукая». Жыр, Қазан, 1989.
*	«Трезвые пиры». Өлеңдер, поэма. Мәскеу, 1990.
*	«Искание». Лондон, 1993 (орыс, татар, мажар тілдерінде).
*	«Бесконечный поезд». Қазан, 2001
*	«Моление о чаше». Санкт-Петербор, 2003
*	«Казанские снега». Қазан, 2004.
*	«Поэзия Золотой орды». Мәскеу: Наталис: Рипол Классик, 2005.-175 б.
*	«Книга стихов». Қазан, «Магариф-Вакыт» баспасы, 2011.
*	«Книга поэм». Қазан. «Магариф-Вакыт» баспасы, 2011.

=== Пьесалары ===
* «Звездочка-Ромашка». Қазан, 1985.
* «Волшебные сны Апуша». Қазан, 1986.

=== Поэзия антологиясы ===
* «Азан. Исламская поэзия поволжских татар». Лондон, 1991.
* «Историческая антология татарской поэзии». Лондон, 1998.

=== Публицистикалық және философиялық шығармалары ===
*	«Казань. Зачарованная столица». Лондон. 1994 (орыс, ағылшын, татар тілдерінде).
*	«Дорога Бог знает куда. Книга для Брата». Новый мир, 1996.
*	«Ислам в России. Четыре времени года». Лондон, 1998.
*	«Модель Татарстана». Лондон, 1999.
*	«Президент Минтимер Шаймиев и модель Татарстана». Санкт-Петербор, 2001.
*	«Дневники существования». Санкт-Петербор, 2003.
*	«Ностальгия по Откровению». Мәскеу, 2005.
*	«Белый минарет». 2006.
*	«Татарстан: &quot;Мы-можем!&quot; Президент Минтимер Шаймиев и созидательность здравого смысла». GLOBAL ORIENTAL LTD. 2007.
*	«Отпусти мою душу на волю». Мәскеу, 2009.
*	«Письма в другую комнату». Санкт-Петербор, 2011.
*	«Книга историй». Қазан.: Магариф-Вакыт, 2011.
*	«Книга единства». Қазан.: Магариф-Вакыт, 2011.
*	«Книга признаний». Қазан.: Магариф-Вакыт, 2011. 
*	«История российского мусульманства. Беседы о Северном Исламе». &quot;Алетейя&quot; баспасы, Санкт-Петербор, 2015.

== Марапаттары ==
* «Сельская молодёжь» журналының сыйлығы (1983, «Золотое перо» медалі)
* Ғабдолла Тоқай атындағы Татарстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығы (2006)
* «Отпусти мою душу на волю» — &quot;Жыл поэзиясы&quot; номинациясы бойынша &quot;Жыл кітабы&quot; ұлттық байқауының лауреаты (2009).
* [[Біріккен Ұлттар Ұйымы]]ның адамзатты біріктіру саласындағы қызметі үшін &quot;Бірлік орденінің&quot; кавалері (2011).
* Халықаралық орыс тілді жазушылар Федерациясының «Культурное наследие» ордені (2011).

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

== Сілтемелер ==
* {{cite web|url=https://tatarica.org/ru/razdely/kultura/literatura/personalii/buharaev-ravil-raisovich|title=Равиль Раисович Бухараев|publisher=[[Татарская энциклопедия]]|access-date=2021-11-14|archive-date=2021-11-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20211114121859/https://tatarica.org/ru/razdely/kultura/literatura/personalii/buharaev-ravil-raisovich|deadlink=no}}
* [http://kitap.net.ru/buharaev.php Татарская электронная библиотека] {{Wayback|url=http://kitap.net.ru/buharaev.php |date=20090221133551 }}
* [http://www.poesis.ru/poeti-poezia/buharaev/biograph.htm Поэзия Московского университета] {{Wayback|url=http://www.poesis.ru/poeti-poezia/buharaev/biograph.htm |date=20050118000346 }}
* [[Анатолий Кобенков]]: [http://www.vsp.ru/culture/2004/04/10/442605/print  Русские поэты иных берегов] {{Wayback|url=http://www.vsp.ru/culture/2004/04/10/442605/print |date=20140225021329 }} — «Восточно-Сибирская ПРАВДА», 2004.
* [http://www.gabdullatukay.ru/rus/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=496&amp;Itemid=1 Сайт Габдуллы Тукая]
* Рамиль Сарчин. [http://window.edu.ru/library/pdf2txt/142/78142/59057/page2 Дали молчания Равиля Бухараева] {{Wayback|url=http://window.edu.ru/library/pdf2txt/142/78142/59057/page2 |date=20140814105637 }} / Сарчин Р. Ш. Лики казанской поэзии: сборник статей //</text>
      <sha1>k0qcqjn4jgb0cs3asg6mk1a559bqeqt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2017</title>
    <ns>0</ns>
    <id>686756</id>
    <revision>
      <id>3063570</id>
      <parentid>3063197</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:39:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>«[[Санат:Ауыр атлетика|Ауыр атлетика]]» деген санатты аластады ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4343" xml:space="preserve">{{Ауыр атлетикадан жарыс
 |Атауы           = Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2017
 |Эмблема            =
 |Өлшемі             = 250px
 |Сурет сипаттамасы           = 
 |Қала              = [[Анахайм]], [[АҚШ]]
 |Елдер             = 
 |Спортшылар саны         = 
 |Медальдар            = 
 |Ашылуы           = [[28 қараша]] [[2017]]
 |Жабылуы           = [[5 желтоқсан]] [[2017]]
 |Стадион            = 
 |Алдыңғы         = [[Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2015|Хьюстон 2015]]
 |Келесі          = [[Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2018|Ашхабад 2018]]
}}
'''Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2017''' ({{lang-en|2017 World Weightlifting Championships}}) [[АҚШ]]тың [[Анахайм]] қаласында [[28 қараша|28]] [[қараша]] -[[5 желтоқсан|5]] [[желтоқсан]] күндері аралығында өтті.

==Медальдық есеп==
{| class=&quot;wikitable&quot;  style=&quot;margin:0.5em auto; font-size:90%; position:relative; width:55%;&quot;
|- bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot;
! width=50 | Орын
! width=200 | Ел
! width=50 | [[Сурет:Gold medal world centered-2.svg|20px]]
! width=50 | [[Сурет:Silver medal world centered-2.svg|20px]]
! width=50 | [[Сурет:Bronze medal world centered-2.svg|20px]]
! width=50 | [[Сурет:Medals world.svg|40px]]
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 1
| align=&quot;left&quot; | {{IRI}} 
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 2
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 2
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 1
| 5
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot; | 2
| align=&quot;left&quot; | {{COL}}  
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 2
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 1
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 4
| 7
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 3
| align=&quot;left&quot; | {{GEO}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 2
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 0
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 1
| 3
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 4
| align=&quot;left&quot; | {{THA}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 3
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 0
| 4
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 5
| align=&quot;left&quot; | {{USA}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 1
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 1
| 3
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 6
| align=&quot;left&quot; | {{CHI}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 1
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 0
| 2
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 
| align=&quot;left&quot; | {{VNM}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 1
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 0
| 2
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 
| align=&quot;left&quot; | {{EGY}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 0
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 1
| 2
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 9
| align=&quot;left&quot; | {{TPE}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 0
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 0
| 1
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 
| align=&quot;left&quot; | {{IND}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 0
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 0
| 1
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot;
| colspan=&quot;2&quot; rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot; | '''Барлығы'''
| '''16'''
| '''16'''
| '''16'''
| '''48'''
|}

== Сыртқы сілтемелер ==
*[https://www.teamusa.org/USA-Weightlifting/2017-IWF-WWC-Anaheim Әлем чемпионатының ресми сайты]
*[https://iwf.sport/results/results-by-events/results-by-events-old-bw/?event_id=405 Results]
*[https://lsaf.lt/wp-content/uploads/2017/12/ResultsBook_Anaheim.pdf Results Book]
 
{{Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты}}

[[Санат:Ауыр атлетикадан әлем чемпионаттары]]</text>
      <sha1>3thbl1jj0sarsiy8avh61mldvggh0o0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2018</title>
    <ns>0</ns>
    <id>686758</id>
    <revision>
      <id>3063571</id>
      <parentid>3063201</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:39:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>«[[Санат:Ауыр атлетика|Ауыр атлетика]]» деген санатты аластады ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4413" xml:space="preserve">{{Ауыр атлетикадан жарыс
 |Атауы           = Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2018
 |Эмблема            =
 |Өлшемі             = 250px
 |Сурет сипаттамасы           = 
 |Қала              = [[Ашхабад]], [[Түрікменстан]]
 |Елдер             = 
 |Спортшылар саны         = 
 |Медальдар            = 
 |Ашылуы           = [[1 қараша]] [[2018]]
 |Жабылуы           = [[10 қараша]] [[2018]]
 |Стадион            = 
 |Алдыңғы         = [[Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2017|Анахайм 2017]]
 |Келесі          = [[Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2019|Паттайя 2019]]
}}


'''Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты 2018''' ({{lang-en|2018 World Weightlifting Championships}}) [[Түрікменстан]]тың [[Ашхабад]] қаласында [[қараша]] айының [[1 қараша|1]]-[[10 қараша|10]] күндері аралығында өтті.
==Медальдық есеп==
{| class=&quot;wikitable&quot;  style=&quot;margin:0.5em auto; font-size:90%; position:relative; width:55%;&quot;
|- bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot;
! width=50 | Орын
! width=200 | Ел
! width=50 | [[Сурет:Gold medal world centered-2.svg|20px]]
! width=50 | [[Сурет:Silver medal world centered-2.svg|20px]]
! width=50 | [[Сурет:Bronze medal world centered-2.svg|20px]]
! width=50 | [[Сурет:Medals world.svg|40px]]
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 1
| align=&quot;left&quot; | {{CHN}} 
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 6
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 4
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 0
| 10
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot; | 2
| align=&quot;left&quot; | {{RUS}}  
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 2
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 3
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 2
| 7
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 3
| align=&quot;left&quot; | {{KAZ}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 2
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 1
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 1
| 4
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 4
| align=&quot;left&quot; | {{flagicon|North Korea}} [[КХДР]]
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 1
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 2
| 4
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 5
| align=&quot;left&quot; | {{TPE}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 0
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 1
| 2
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 6
| align=&quot;left&quot; | {{AZE}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 0
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 0
| 1
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 
| align=&quot;left&quot; | {{BLR}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 0
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 0
| 1
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 
| align=&quot;left&quot; | {{GEO}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 1
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 0
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 0
| 1
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 9
| align=&quot;left&quot; | {{COL}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 0
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 1
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 1
| 2
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#FFFFFF&quot;
| rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot;| 
| align=&quot;left&quot; | {{VNM}}
| style=&quot;background:#F7F6A8;&quot; | 0
| style=&quot;background:#DCE5E5;&quot; | 1
| style=&quot;background:#FFDAB9;&quot; | 1
| 2
|- align=&quot;center&quot; valign=&quot;top&quot; bgcolor=&quot;#EFEFEF&quot;
| colspan=&quot;2&quot; rowspan=&quot;1&quot; valign=&quot;center&quot; | '''Барлығы'''
| '''15'''
| '''15'''
| '''15'''
| '''45'''
|}

== Сыртқы сілтемелер ==
*[http://ashgabat2018.com/ Әлем чемпионатының ресми сайты] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190117112103/http://www.ashgabat2018.com/ |date=2019-01-17 }}
*[http://ashgabat18en.go2ex.com/ Official Broadcast Page]
*[https://www.iwf.net/iwf-world-championships-ashgabat-tkm/ IWF website] 

{{Ауыр атлетикадан әлем чемпионаты}}

[[Санат:Ауыр атлетикадан әлем чемпионаттары]]</text>
      <sha1>2dfkkrvpjgtntt5ezhb2uudbzs172up</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Самар</title>
    <ns>0</ns>
    <id>686762</id>
    <redirect title="Самара" />
    <revision>
      <id>3063573</id>
      <parentid>3063215</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:40:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>Changed redirect target from [[Самар (Самар облысы)]] to [[Самара]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" xml:space="preserve">#АЙДАУ [[Самара]]</text>
      <sha1>hd838his5r374d2tgq63peb4pgzlvy8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы:Malik Nursultan B/зертхана</title>
    <ns>2</ns>
    <id>686765</id>
    <revision>
      <id>3063528</id>
      <parentid>3063223</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T16:32:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Malik Nursultan B</username>
        <id>111493</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2941" xml:space="preserve">{{Әкімшілік бірлік|Статусы=[[Папуа — Жаңа Гвинея]]ның әкімшілік бірлігі|Қазақша атауы=Бугенвиль Автономиялы аймағы|Түс1={{Түс|Папуа — Жаңа Гвинея}}|Суреті=White Island, Bougainville.jpg|Шынайы атауы={{lang-en|Autonomous Region of Bougainville}}&lt;br&gt;{{lang-tpi|Otonomos Region bilong Bogenvil}}|Ту=Flag of Bougainville.svg|Елтаңба=Emblem of Autonomous region of Bougainville.svg|Сурет атауы=Уайт аралы, Бугенвиль|Тудың аты=Бугенвиль туы|Елтаңбаның аты=Бугенвиль елтаңбасы|Әнұраны='''Ұраны''':&lt;br&gt;«Бейбітшілік, бірлік, береке»&lt;br&gt;'''Әнұраны''':&lt;br&gt;«[[Бугенвиль әнұраны|Менің Бугенвилім]]»|Ел=Папуа — Жаңа Гвинея|Астанасы=[[Бука (Бугенвиль)|Бука]]|Басшының түрі=Президенті|Басшысы=[[Ишмаел Тороама]]|Басшының түрі2=Вице-Президенті|Басшысы2=[[Патрик Нисира]]|lat_deg=6|lon_deg=155|lat_min=0|lon_min=0|Ірі қаласы=[[Арауа (Бугенвиль)|Арауа]]|Құрылды=[[25 маусым]] [[2002 жыл|2002]] (автономия құрылуы)&lt;br&gt;[[7 желтоқсан]] [[2019 жыл|2019]] (тәуелсіздік референдумы)|Жер аумағы=9,384|Тұрғыны=249,358|Санақ жылы=2011|Конфессионалдық құрамы=[[христиандық]]|Тілдері=[[ағылшын тілі]], [[ток-писин тілі|ток-писин]] және [[Бугенвиль Автономиялы аймағы#Тілдері|т.б.]]|Әкімшілік бірліктің картасы=Bougainville in Papua New Guinea (special marker).svg|Идентификатор түрі=Уақыт белдеуі|Сандық идентификаторы=UTC+11:00}}
'''Бугенвиль''' ({{Lang-en|Bougainville}}), ресми атауы '''Бугенвиль Автономиялы аймағы''' ({{lang-tpi|Otonomos Region bilong Bogenvil}}) — [[Папуа — Жаңа Гвинея]] әкімшілік бірлігі, автономиялы аймақ. Автономияның ең ірі аралы [[Бугенвиль (арал)|Бугенвиль]] деп аталады. Оған қоса автономия құрамына [[Бука (арал)|Бука]] аралы және басқа да кішігірім аралдар бар. Уақытша астанасы — [[Бука (Бугенвиль)|Бука]], бірақ ол кейінірек өзгеруі де мүмкін. Елорда мәртебесіне ең үздік үміткер болып бұрынғы астана [[Арауа (Бугенвиль)|Арауа]] саналады.</text>
      <sha1>cqrp2vg2ikkbpxc3utgpoedrkbtl84b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Өмірбек Сансызбай</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686784</id>
    <revision>
      <id>3063579</id>
      <parentid>3063317</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T17:58:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kasymov</username>
        <id>10777</id>
      </contributor>
      <comment>/* Мақала бастау */ жаңа бөлім</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="762" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Өмірбек Сансызбай}}

-- [[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] ([[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|талқылауы]])  12:57, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

== Мақала бастау ==

Оны өзіңіздің зертханаңызда немесе инкубатор арқылы бастаңыз болады [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:58, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>8jp4bdlo24zhikjr0s9ers1mahjcxhw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063682</id>
      <parentid>3063579</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T06:14:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Өмірбек Сансызбай</username>
        <id>122623</id>
      </contributor>
      <comment>/* Мақала бастау */ Жауап беру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1410" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Өмірбек Сансызбай}}

-- [[Қатысушы:Нұрлан Рахымжанов|Нұрлан Рахымжанов]] ([[Қатысушы талқылауы:Нұрлан Рахымжанов|талқылауы]])  12:57, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

== Мақала бастау ==

Оны өзіңіздің зертханаңызда немесе инкубатор арқылы бастаңыз болады [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 23:58, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)

:Зертханаға салып қойсақ болды ма? Одан кейінгі қадам қандай болады? Сосын бірінші орысша википедияға жарияланып кетіпті. Оны қалай алып тастауға болады? Әлде қазақшаға шыққан соң қазақша википедияға бағыттай ма?
:Көп, көп рақмет! [[Қатысушы:Өмірбек Сансызбай|Өмірбек Сансызбай]] ([[Қатысушы талқылауы:Өмірбек Сансызбай|талқылауы]]) 12:14, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>5cvl5la4f6rih9vry8a8c1rj2p1kri4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Tide rolls</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686811</id>
    <revision>
      <id>3063515</id>
      <timestamp>2022-08-23T14:27:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="223" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Tide rolls}}

-- [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 20:27, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>poo6u8uav72xq6pw24u71xg8cha5vna</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:John576424</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686812</id>
    <revision>
      <id>3063519</id>
      <timestamp>2022-08-23T14:49:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="208" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=John576424}}

-- [[Қатысушы:Sibom|Sibom]] ([[Қатысушы талқылауы:Sibom|талқылауы]]) 20:49, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>eoqzg53uhlf43hr9bxgtj54h9vgtg7o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қаңлыкөл ауданы</title>
    <ns>0</ns>
    <id>686813</id>
    <revision>
      <id>3063523</id>
      <timestamp>2022-08-23T15:12:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Орел Карл</username>
        <id>81620</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: {{Әкімшілік бірлік  |Түс1            = {{түс|Өзбекстан}}  |Қазақша атауы   = Қаңлыкөл ауданы  |Шынайы атауы    = {{lang-kaa|Qanʻlıkuʻl rayonı, Қаңлыкүл районы}}  |Суреті          =   |Сурет атауы     =   |Елтаңба         =   |Ту              =   |Елтаңбаның ені  =   |Тудың ені       =   |Елтаңбаның аты  =   |Тудың аты...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5298" xml:space="preserve">{{Әкімшілік бірлік
 |Түс1            = {{түс|Өзбекстан}}
 |Қазақша атауы   = Қаңлыкөл ауданы
 |Шынайы атауы    = {{lang-kaa|Qanʻlıkuʻl rayonı, Қаңлыкүл районы}}
 |Суреті          = 
 |Сурет атауы     = 
 |Елтаңба         = 
 |Ту              = 
 |Елтаңбаның ені  = 
 |Тудың ені       = 
 |Елтаңбаның аты  = 
 |Тудың аты       = 
 |Ел              = Өзбекстан
  |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
  |region         = 
  |type           = 
  |деңгей         = 
  |CoordScale     =  
 |Әнұраны         = 
 |Статусы         = Аудан
 |Кіреді          = Қарақалпақстан
  |Әкімшілік құрылыстың түрі       =
 |Кіреді1         = 
  |Әкімшілік құрылыстың түрі1      =
 |Кіреді2         = 
  |Әкімшілік құрылыстың түрі2      =
 |Енеді           = 
  |Төменгі әкімшілік құрылыстың түрі   =
 |Астанасы        = [[Қаңлыкөл]]
  |Астана түрі    = Әкімш. орт.
 |Ірі қаласы      = 
 |Ірі қалалары    = 
 |Құрылды         = 1970
 |Таратылған уақыты      = 
 |Басшысы                = Бақытбай Аннақұлов
  |Басшының түрі         = Хәкім
 |Басшысы2               = 
  |Басшының түрі2        = 
 |ЖІӨ                    = 
  |ЖІӨ жылы              = 
  |Жан басына шаққанда ЖІӨ       =
  |ЖІӨ бойынша орны              = 
  |Жан басына шаққанда ЖІӨ орны  = 
 |Тілі                           = 
 |Тілдері                        = 
 |Тұрғыны                        = 52 400
  |Санақ жылы                    = 2022
  |Пайызы                        = 
  |Халық саны бойынша орны       = 
  |Тығыздығы                     = 71
  |Тығыздығы бойынша орны        = 
  |Ұлттық құрамы                 = 
  |Конфессиялық құрамы           = 
 |Жер аумағы                     = 900
  |Жер аумағының пайызы          = 
  |Жер аумағы бойынша орны       = 
 |Максималды биіктігі            = 
 |Орташа биіктігі                = 
 |Минималды биіктігі             = 
 |Карта                          = Location of Qanliko’l District in Qoraqalpog’iston.png
  |Карта ені                     = 320px
 |Әкімшілік бірліктің картасы    = 
  |Әкімшілік бірлік картасының ені  = 
 |Уақыт белдеуі                  = 
 |Аббревиатура                   = 
 |ISO                            = 
 |Сандық идентификаторы          = 
  |Идентификатор түрі            = 
 |Сандық идентификаторы2         = 
  |Идентификатор түрі2           = 
 |Сандық идентификаторы3         = 
  |Идентификатор түрі3           = 
 |FIPS                           = 
 |Телефон коды                   = 
 |Пошта индекстері               = 
 |Интернет-үйшігі                = 
 |Автомобиль коды                = 
 |Сайты                          = 
  |Сайт тілі                     = 
 |Commons санаты                 = 
 |Кірістірме                     = 
 |Түсініктемелер                 = 
}}
'''Қаңлыкөл ауданы''' ({{lang-kaa|Qanʻlıkuʻl rayonı, Қаңлыкүл районы}}, {{lang-uz|Qanlikoʻl tumani, Қанликўл тумани}}) — [[Өзбекстан]], [[Қарақалпақстан]] құрамындағы әкімшілік бірлік. Әкімшілік орталығы [[Қанлыкөл]] кенті.

2011 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша аудан құрамына кіреді&lt;ref&gt;[http://stat.uz/upload/iblock/4eb/SOATO.zip ӘАҚБЖ Әкімшілік-аумақтық құрылымдарды белгілеу жүйесі] {{webarchive|url=https://www.webcitation.org/6AFMlmb9y?url=http://stat.uz/upload/iblock/4eb/SOATO.zip |date=2012-08-28 }}&lt;/ref&gt;:

*қалалық елді мекен
#Қанлыкөл
*азаматтардың ауылдық жиындары
#Арзымбетқұм
#Бескөпір
#Бостон
#Жаңа Қала
#Қанлыкөл
#Қосжал
#Наурыз
#Жайқұн

Қанлыкөл ауданы 1970 жылы Ленинабад ауданы болып құрылды. 1990 жылдары Қаңлыкөл ауданы болып өзгертілді&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://wwhp.ru/karak.htm |title=Дүниежүзілік тарихи жоба|access-date=2011-06-08 |archive-date=2010-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101203101528/http://wwhp.ru/karak.htm |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>egzbp44wb9o84ckp9vtb0sbjrr7d966</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063524</id>
      <parentid>3063523</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T15:13:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Орел Карл</username>
        <id>81620</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>«[[Санат:Қарақалпақстан аудандары|Қарақалпақстан аудандары]]» деген санатты қосты ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5362" xml:space="preserve">{{Әкімшілік бірлік
 |Түс1            = {{түс|Өзбекстан}}
 |Қазақша атауы   = Қаңлыкөл ауданы
 |Шынайы атауы    = {{lang-kaa|Qanʻlıkuʻl rayonı, Қаңлыкүл районы}}
 |Суреті          = 
 |Сурет атауы     = 
 |Елтаңба         = 
 |Ту              = 
 |Елтаңбаның ені  = 
 |Тудың ені       = 
 |Елтаңбаның аты  = 
 |Тудың аты       = 
 |Ел              = Өзбекстан
  |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
  |region         = 
  |type           = 
  |деңгей         = 
  |CoordScale     =  
 |Әнұраны         = 
 |Статусы         = Аудан
 |Кіреді          = Қарақалпақстан
  |Әкімшілік құрылыстың түрі       =
 |Кіреді1         = 
  |Әкімшілік құрылыстың түрі1      =
 |Кіреді2         = 
  |Әкімшілік құрылыстың түрі2      =
 |Енеді           = 
  |Төменгі әкімшілік құрылыстың түрі   =
 |Астанасы        = [[Қаңлыкөл]]
  |Астана түрі    = Әкімш. орт.
 |Ірі қаласы      = 
 |Ірі қалалары    = 
 |Құрылды         = 1970
 |Таратылған уақыты      = 
 |Басшысы                = Бақытбай Аннақұлов
  |Басшының түрі         = Хәкім
 |Басшысы2               = 
  |Басшының түрі2        = 
 |ЖІӨ                    = 
  |ЖІӨ жылы              = 
  |Жан басына шаққанда ЖІӨ       =
  |ЖІӨ бойынша орны              = 
  |Жан басына шаққанда ЖІӨ орны  = 
 |Тілі                           = 
 |Тілдері                        = 
 |Тұрғыны                        = 52 400
  |Санақ жылы                    = 2022
  |Пайызы                        = 
  |Халық саны бойынша орны       = 
  |Тығыздығы                     = 71
  |Тығыздығы бойынша орны        = 
  |Ұлттық құрамы                 = 
  |Конфессиялық құрамы           = 
 |Жер аумағы                     = 900
  |Жер аумағының пайызы          = 
  |Жер аумағы бойынша орны       = 
 |Максималды биіктігі            = 
 |Орташа биіктігі                = 
 |Минималды биіктігі             = 
 |Карта                          = Location of Qanliko’l District in Qoraqalpog’iston.png
  |Карта ені                     = 320px
 |Әкімшілік бірліктің картасы    = 
  |Әкімшілік бірлік картасының ені  = 
 |Уақыт белдеуі                  = 
 |Аббревиатура                   = 
 |ISO                            = 
 |Сандық идентификаторы          = 
  |Идентификатор түрі            = 
 |Сандық идентификаторы2         = 
  |Идентификатор түрі2           = 
 |Сандық идентификаторы3         = 
  |Идентификатор түрі3           = 
 |FIPS                           = 
 |Телефон коды                   = 
 |Пошта индекстері               = 
 |Интернет-үйшігі                = 
 |Автомобиль коды                = 
 |Сайты                          = 
  |Сайт тілі                     = 
 |Commons санаты                 = 
 |Кірістірме                     = 
 |Түсініктемелер                 = 
}}
'''Қаңлыкөл ауданы''' ({{lang-kaa|Qanʻlıkuʻl rayonı, Қаңлыкүл районы}}, {{lang-uz|Qanlikoʻl tumani, Қанликўл тумани}}) — [[Өзбекстан]], [[Қарақалпақстан]] құрамындағы әкімшілік бірлік. Әкімшілік орталығы [[Қанлыкөл]] кенті.

2011 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша аудан құрамына кіреді&lt;ref&gt;[http://stat.uz/upload/iblock/4eb/SOATO.zip ӘАҚБЖ Әкімшілік-аумақтық құрылымдарды белгілеу жүйесі] {{webarchive|url=https://www.webcitation.org/6AFMlmb9y?url=http://stat.uz/upload/iblock/4eb/SOATO.zip |date=2012-08-28 }}&lt;/ref&gt;:

*қалалық елді мекен
#Қанлыкөл
*азаматтардың ауылдық жиындары
#Арзымбетқұм
#Бескөпір
#Бостон
#Жаңа Қала
#Қанлыкөл
#Қосжал
#Наурыз
#Жайқұн

Қанлыкөл ауданы 1970 жылы Ленинабад ауданы болып құрылды. 1990 жылдары Қаңлыкөл ауданы болып өзгертілді&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://wwhp.ru/karak.htm |title=Дүниежүзілік тарихи жоба|access-date=2011-06-08 |archive-date=2010-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101203101528/http://wwhp.ru/karak.htm |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Қарақалпақстан аудандары]]</text>
      <sha1>fnyscuqbhl36ncflbdp83c46hr29fas</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063525</id>
      <parentid>3063524</parentid>
      <timestamp>2022-08-23T15:14:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Орел Карл</username>
        <id>81620</id>
      </contributor>
      <comment>/* Кіріспе бөлімін өңдеді */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5354" xml:space="preserve">{{Әкімшілік бірлік
 |Түс1            = {{түс|Өзбекстан}}
 |Қазақша атауы   = Қаңлыкөл ауданы
 |Шынайы атауы    = {{lang-kaa|Qanliko'l rayonı, Қаңлыкүл районы}}
 |Суреті          = 
 |Сурет атауы     = 
 |Елтаңба         = 
 |Ту              = 
 |Елтаңбаның ені  = 
 |Тудың ені       = 
 |Елтаңбаның аты  = 
 |Тудың аты       = 
 |Ел              = Өзбекстан
  |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = 
  |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = 
  |region         = 
  |type           = 
  |деңгей         = 
  |CoordScale     =  
 |Әнұраны         = 
 |Статусы         = Аудан
 |Кіреді          = Қарақалпақстан
  |Әкімшілік құрылыстың түрі       =
 |Кіреді1         = 
  |Әкімшілік құрылыстың түрі1      =
 |Кіреді2         = 
  |Әкімшілік құрылыстың түрі2      =
 |Енеді           = 
  |Төменгі әкімшілік құрылыстың түрі   =
 |Астанасы        = [[Қаңлыкөл]]
  |Астана түрі    = Әкімш. орт.
 |Ірі қаласы      = 
 |Ірі қалалары    = 
 |Құрылды         = 1970
 |Таратылған уақыты      = 
 |Басшысы                = Бақытбай Аннақұлов
  |Басшының түрі         = Хәкім
 |Басшысы2               = 
  |Басшының түрі2        = 
 |ЖІӨ                    = 
  |ЖІӨ жылы              = 
  |Жан басына шаққанда ЖІӨ       =
  |ЖІӨ бойынша орны              = 
  |Жан басына шаққанда ЖІӨ орны  = 
 |Тілі                           = 
 |Тілдері                        = 
 |Тұрғыны                        = 52 400
  |Санақ жылы                    = 2022
  |Пайызы                        = 
  |Халық саны бойынша орны       = 
  |Тығыздығы                     = 71
  |Тығыздығы бойынша орны        = 
  |Ұлттық құрамы                 = 
  |Конфессиялық құрамы           = 
 |Жер аумағы                     = 900
  |Жер аумағының пайызы          = 
  |Жер аумағы бойынша орны       = 
 |Максималды биіктігі            = 
 |Орташа биіктігі                = 
 |Минималды биіктігі             = 
 |Карта                          = Location of Qanliko’l District in Qoraqalpog’iston.png
  |Карта ені                     = 320px
 |Әкімшілік бірліктің картасы    = 
  |Әкімшілік бірлік картасының ені  = 
 |Уақыт белдеуі                  = 
 |Аббревиатура                   = 
 |ISO                            = 
 |Сандық идентификаторы          = 
  |Идентификатор түрі            = 
 |Сандық идентификаторы2         = 
  |Идентификатор түрі2           = 
 |Сандық идентификаторы3         = 
  |Идентификатор түрі3           = 
 |FIPS                           = 
 |Телефон коды                   = 
 |Пошта индекстері               = 
 |Интернет-үйшігі                = 
 |Автомобиль коды                = 
 |Сайты                          = 
  |Сайт тілі                     = 
 |Commons санаты                 = 
 |Кірістірме                     = 
 |Түсініктемелер                 = 
}}
'''Қаңлыкөл ауданы''' ({{lang-kaa|Qanliko'l rayonı, Қаңлыкүл районы}}, {{lang-uz|Qanlikoʻl tumani, Қанликўл тумани}}) — [[Өзбекстан]], [[Қарақалпақстан]] құрамындағы әкімшілік бірлік. Әкімшілік орталығы [[Қанлыкөл]] кенті.

2011 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша аудан құрамына кіреді&lt;ref&gt;[http://stat.uz/upload/iblock/4eb/SOATO.zip ӘАҚБЖ Әкімшілік-аумақтық құрылымдарды белгілеу жүйесі] {{webarchive|url=https://www.webcitation.org/6AFMlmb9y?url=http://stat.uz/upload/iblock/4eb/SOATO.zip |date=2012-08-28 }}&lt;/ref&gt;:

*қалалық елді мекен
#Қанлыкөл
*азаматтардың ауылдық жиындары
#Арзымбетқұм
#Бескөпір
#Бостон
#Жаңа Қала
#Қанлыкөл
#Қосжал
#Наурыз
#Жайқұн

Қанлыкөл ауданы 1970 жылы Ленинабад ауданы болып құрылды. 1990 жылдары Қаңлыкөл ауданы болып өзгертілді&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://wwhp.ru/karak.htm |title=Дүниежүзілік тарихи жоба|access-date=2011-06-08 |archive-date=2010-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101203101528/http://wwhp.ru/karak.htm |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Қарақалпақстан аудандары]]</text>
      <sha1>ia8055mjhtew5zvpk92u1ok2gesexfv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Үлгі:Марк Твен</title>
    <ns>10</ns>
    <id>686814</id>
    <revision>
      <id>3063527</id>
      <timestamp>2022-08-23T15:55:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ерден Карсыбеков</username>
        <id>3744</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: {{Навигациялық кесте |аты = Марк Твен |state = collapsed |тақырып = [[Марк Твен]]нің шығармалары |бөлім1 = Романдары &lt;br /&gt;мен повестері |тізім1 = [[Алтынға малынған ғасыр]] • [[Том Сойердің басынан кешкендері]] • [[Ханзада мен қайыршы]] • [[Гекльберри Финнің басынан кешкендері]]...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1529" xml:space="preserve">{{Навигациялық кесте
|аты = Марк Твен
|state = collapsed
|тақырып = [[Марк Твен]]нің шығармалары
|бөлім1 = Романдары &lt;br /&gt;мен повестері
|тізім1 = [[Алтынға малынған ғасыр]] • [[Том Сойердің басынан кешкендері]] • [[Ханзада мен қайыршы]] • [[Гекльберри Финнің басынан кешкендері]] • [[Патша Артурдың сарайындағы Коннектикуттан шыққан янки]] • [[Ашықауыз Вилсон]] • [[Жанна д’Арк туралы жеке естеліктер]] • [[Бейтаныс адам]] • [[Том Сойер шетелде]] • [[Том Сойер — детектив]] • [[Тұлпардың хикаяты]]
|бөлім2 = Басқа шығармалары
|тізім2 = [[Жерден жеткен хаттар]] • [[Миссисипидегі өмірім]] • [[Патша Леопольдтың монологы]] • Эсселер • Әңгімелер
|бөлім3 = Тағы қараңыз
|тізім3 = [[Америкалық әзіл-оспақ үшін Марк Твен сыйлығы]] • [[Марк Твеннің қазақшаға аударылуы]] • [[:Санат:Марк Твен шығармаларының экрандалуы]]
}}&lt;noinclude&gt;
[[Санат:Авторлары бойынша навигациялық үлгілер]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>l9sjp0sokyv6a85gor4uh2bjeep6i3x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:JulkaK</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686815</id>
    <revision>
      <id>3063550</id>
      <timestamp>2022-08-23T17:14:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="344" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=JulkaK}}

-- ''&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;'' ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 23:14, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>60uaitjyz7xolnrsj4voenu9ngh26e2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:2DEEPCOOL1</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686816</id>
    <revision>
      <id>3063556</id>
      <timestamp>2022-08-23T17:24:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="229" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=2DEEPCOOL1}}

-- [[Қатысушы:Салиха|Салиха]] ([[Қатысушы талқылауы:Салиха|талқылауы]]) 23:24, 2022 ж. тамыздың 23 (+06)</text>
      <sha1>0aln4o2ry1a3r7pk02e32cbqxq3ud2o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Ärkhézja</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686817</id>
    <redirect title="Қатысушы талқылауы:Nyilvoskt" />
    <revision>
      <id>3063594</id>
      <timestamp>2022-08-23T18:19:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QueerEcofeminist</username>
        <id>75287</id>
      </contributor>
      <comment>QueerEcofeminist [[Қатысушы талқылауы:Ärkhézja]] бетін [[Қатысушы талқылауы:Nyilvoskt]] бетіне жылжытты: Automatically moved page while renaming the user &quot;[[Special:CentralAuth/Ärkhézja|Ärkhézja]]&quot; to &quot;[[Special:CentralAuth/Nyilvoskt|Nyilvoskt]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" xml:space="preserve">#АЙДАУ [[Қатысушы талқылауы:Nyilvoskt]]</text>
      <sha1>9t8xrjgahdt2vn73tfzme4uqshaaop5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Germany history Europe</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686818</id>
    <revision>
      <id>3063603</id>
      <timestamp>2022-08-23T18:46:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="360" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Germany history Europe}}

-- ''&lt;span style=&quot;text-shadow:0px 0px .3em LightSkyBlue;&quot;&gt;[[Қатысушы:Arystanbek |А&lt;font color=&quot;#DA500B&quot;&gt;rys&lt;/font&gt;тan&lt;font color=&quot;#10AD00&quot;&gt;bek&lt;/font&gt;]]&lt;/span&gt;'' ([[Қатысушы талқылауы:Arystanbek|талқылауы]]) 00:46, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>o20p7svrbsv2mc5j23atcpe8nyddxzw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Балқаш қалалық әкімдігінің таратылған елді мекендері</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686819</id>
    <revision>
      <id>3063620</id>
      <timestamp>2022-08-23T20:44:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: [[Санат:Балқаш қалалық әкімдігі елді мекендері‎]] [[Санат:Қарағанды облысының таратылған елді мекендері]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="192" xml:space="preserve">[[Санат:Балқаш қалалық әкімдігі елді мекендері‎]]
[[Санат:Қарағанды облысының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>my9ziefuqic6mzywvz0lmnnyaxix6x2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Ciriii57</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686820</id>
    <revision>
      <id>3063626</id>
      <timestamp>2022-08-23T20:57:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="314" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Ciriii57}}

-- [[Қатысушы:GanS NIS|&lt;span style=&quot;text-shadow:gray 4px 4px 3px;&quot;&gt;&lt;font face=&quot;AR Cena&quot; color=&quot;black&quot;&gt;&lt;b&gt;Fани&lt;/b&gt;&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] ([[Қатысушы талқылауы:GanS NIS|талқылауы]]) 02:57, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>htegepbaggmm2m3d4lea94ayu6ka3kl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Жарқайың ауданының таратылған елді мекендері</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686821</id>
    <revision>
      <id>3063640</id>
      <timestamp>2022-08-23T21:58:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: [[Санат:Жарқайың ауданы елді мекендері‎]] [[Санат:Ақмола облысының таратылған елді мекендері]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="171" xml:space="preserve">[[Санат:Жарқайың ауданы елді мекендері‎]]
[[Санат:Ақмола облысының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>so2b4uku3fndgeamac3tn7epu5lsp5r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Ақкөл ауданының таратылған елді мекендері</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686822</id>
    <revision>
      <id>3063642</id>
      <timestamp>2022-08-23T21:59:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: [[Санат:Ақкөл ауданы елді мекендері‎]] [[Санат:Ақмола облысының таратылған елді мекендері]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="165" xml:space="preserve">[[Санат:Ақкөл ауданы елді мекендері‎]]
[[Санат:Ақмола облысының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>tei26o6txenspnq8qo6m722v8phwxy1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Павлодар ауданының таратылған елді мекендері</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686823</id>
    <revision>
      <id>3063645</id>
      <timestamp>2022-08-23T22:01:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Білгіш Шежіреші</username>
        <id>68287</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: [[Санат:Павлодар ауданы елді мекендері‎]] [[Санат:Павлодар облысының таратылған елді мекендері]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="175" xml:space="preserve">[[Санат:Павлодар ауданы елді мекендері‎]]
[[Санат:Павлодар облысының таратылған елді мекендері]]</text>
      <sha1>pr8p69z17ksw1ugo75gvy4e1w91nie8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Талқылау:Айт руы</title>
    <ns>1</ns>
    <id>686824</id>
    <revision>
      <id>3063656</id>
      <timestamp>2022-08-23T23:12:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>95.57.53.25</ip>
      </contributor>
      <comment>катены тузедим</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75" xml:space="preserve">Айт руы/ Ураны: Калыбек/ Танбасы: донгелек</text>
      <sha1>l27mgof48umtla9iae18y5id5mmpyh5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:BitikciKebbenek</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686825</id>
    <revision>
      <id>3063657</id>
      <timestamp>2022-08-23T23:17:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="228" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=BitikciKebbenek}}

-- [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 05:17, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>tv0h7j2jorck4crulm4g38m6jemhrxl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Mayer0011</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686826</id>
    <revision>
      <id>3063658</id>
      <timestamp>2022-08-23T23:26:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="439" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Mayer0011}}

-- &lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылауы)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 05:26, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>frkns68wolb3bfehyv85b94zkosly3p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Үлгі:Potd/2022-08-24 (kk)</title>
    <ns>10</ns>
    <id>686827</id>
    <revision>
      <id>3063661</id>
      <timestamp>2022-08-24T02:40:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мұхамеджан Амангелді</username>
        <id>25240</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: Украинаның Слов'янськ қаласындағы Тірілу шіркеуі&lt;noinclude&gt; [[Санат:Үлгілер:Тәулік суреті|{{#titleparts:{{PAGENAME}}|1|2}}]] &lt;/noinclude&gt;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="204" xml:space="preserve">Украинаның Слов'янськ қаласындағы Тірілу шіркеуі&lt;noinclude&gt;
[[Санат:Үлгілер:Тәулік суреті|{{#titleparts:{{PAGENAME}}|1|2}}]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ll6v11qozf4gz1s4zkmrsvfltr0u65r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063662</id>
      <parentid>3063661</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T02:42:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мұхамеджан Амангелді</username>
        <id>25240</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Мұхамеджан Амангелді [[T:Potd/2022-08-24 (kk)]] бетін [[Үлгі:Potd/2022-08-24 (kk)]] бетіне жылжытты (айдатқыш қалдырмады)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="204" xml:space="preserve">Украинаның Слов'янськ қаласындағы Тірілу шіркеуі&lt;noinclude&gt;
[[Санат:Үлгілер:Тәулік суреті|{{#titleparts:{{PAGENAME}}|1|2}}]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ll6v11qozf4gz1s4zkmrsvfltr0u65r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Иригойен Иполито</title>
    <ns>0</ns>
    <id>686828</id>
    <redirect title="Иполито Иригойен" />
    <revision>
      <id>3063679</id>
      <timestamp>2022-08-24T05:50:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Malik Nursultan B</username>
        <id>111493</id>
      </contributor>
      <comment>Malik Nursultan B [[Иригойен Иполито]] бетін [[Иполито Иригойен]] бетіне жылжытты</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47" xml:space="preserve">#АЙДАУ [[Иполито Иригойен]]</text>
      <sha1>0htxd4kjode8fqyrj34a3zh6uo47j6j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы:Өмірбек Сансызбай/зертхана</title>
    <ns>2</ns>
    <id>686829</id>
    <revision>
      <id>3063680</id>
      <timestamp>2022-08-24T06:05:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Өмірбек Сансызбай</username>
        <id>122623</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: {{Қатысушы зертханасы}} &lt;!-- БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ  --&gt;  '''Батыр Кәкімжанұлы Қазыбаев''' (рус. Батыр Казыбаев; 6 қаңтар 1969 — 27 наурыз 2022, Алматы, Қазақстан) — қазақстандық медиаменеджер, қоғам қайраткері, [[Tengrinews.kz]] сайтының негізін қалаушы және Alash Media Group холдинг...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8355" xml:space="preserve">{{Қатысушы зертханасы}}
&lt;!-- БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ  --&gt;

'''Батыр Кәкімжанұлы Қазыбаев''' (рус. Батыр Казыбаев; 6 қаңтар 1969 — 27 наурыз 2022, Алматы, Қазақстан) — қазақстандық медиаменеджер, қоғам қайраткері, [[Tengrinews.kz]] сайтының негізін қалаушы және Alash Media Group холдингінің басшысы болған. Белгілі қазақ жазушысы әрі мемлекет қайраткері '''[[Кәкімжан Қазыбаев|Кәкімжан Қазыбаевтың]]''' ұлы.

Ол Алматыда қазақ-совет жазушысы, ҚазТАГ-тың бұрынғы директоры әрі ҚазКСР Компартиясы ОК хатшысы Кәкімжан Қазыбаевтың отбасында дүниеге келген. Анасы — '''Орынша Қарабалина-Қазыбаева''', Қазақстанның еңбек сіңірген педагогі.

1993 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің журналистика факультетін бітірген. Әр жылдары Қазақстан Президентінің баспасөз қызметінде, премьер-министр кеңсесінде жұмыс істеген.

«Жетінші арнаның» бастауында тұрған. Батыр Қазыбаевтың кезінде «Жетінші арна» республикалық хабар тарата бастап, бірқатар жобаны іске қосқан.

2008 жылдан бастап Қазақстанның ірі медиахолдингтерінің біріне айналған '''Alash Media Group''' холдингін басқарған.

2010 жылы елдің ең танымал ақпараттық ресурстарының бірі саналатын [[Tengrinews.kz|Tengrinews]] жаңалықтар порталын іске қосқан, кейін ол Forbes.kz-тегі «Қазақстанның 50 ірі интернет-компаниясы» рейтингіне кірген.

«Теледидар мен басылымдарға бәсекелес веб-сайт құру туралы шешімге келу қатерлі болды, бірақ интернет-ресурстар өсетіні түсінікті еді. Бұл — қазір қалыптасқан жайт, бірақ 2010 жылы көптеген адам күмәнмен қарады. Екінші себеп, қазақстандық ақпараттық кеңістік шетелдік ресурсқа толы болды. Бұл өз ықпалын тигізді. Жаңалықтарды өз көзқарасымызбен жеткізгіміз келді… Бізді жақсы көреді, кейде ұнатпайды, бірақ біз өз жұмысымызды қазақстандық журналистиканың өкілдері ретінде істеуіміз керек», — деді Батыр Қазыбаев Hommes.kz-ке берген сұхбатында.

Батыр Қазыбаев Қазақстандағы алғашқы Tengri FM рок-радиостанциясын, ал кейін елдегі алғашқы қазақ тілді «Жұлдыз FM» радиосын құрды.

The Spirit of Tengri этникалық музыка фестивалінің негізін қалады.

Батыр Қазыбаевтың бастамасымен 2014 жылы [https://tengrinews.kz/pobediteli/ «Жеңімпаздар» жобасы] — ҰОС қазақстандық ардагерлері туралы база іске қосылды.

Сондай-ақ, [http://Vesti.kz Vesti.kz] спорт сайты, [http://Massaget.kz Massaget.kz] сайты, [http://Tengrinews.kz Tengrinews.kz] сайтының қазақ тіліндегі нұсқасы, «Алаш айнасы» күнделікті газеті іске қосылды, «Алаш айнасы» қоғамдық-саяси сайтқа айналды.

Арманжан Байтасовқа берген сұхбатында Батыр Қазыбаев қазақтілді жобаларды дамытудың маңызын айтып, «біздің медианарықта қазақ тілді аудиторияға сапа мен сан жағынан мән берілмейтінін» атап өтті.

Алматыдағы М. Төлебаев көшесінде [https://kapital.kz/lifestyle/70148/v-almaty-poyavilsya-pamyatnik-viktoru-tsoyu.html Виктор Цой ескерткішін] орнатуға бастамашы болған.

Батыр Қазыбаев 2022 жылы 27 наурызда Алматыда ұзаққа созылған аурудан қайтыс болды. Қазақстан Президенті [[Токаев, Касым-Жомарт Кемелевич|Қасым-Жомарт Тоқаев]] өзінің [https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/prezident-tokaev-vyirazil-soboleznovaniya-seme-batyira-465088/ көңіл айту жеделхатында] Батыр Қазыбаев «еліміздегі журналистиканың дамуына елеулі үлес қосқанын» атап өтті. Қазақстанның мемлекеттік хатшысы [[Карин, Ерлан Тынымбаевич|Ерлан Қарин]] Батыр Қазыбаевтың қазасын «бүкіл отандық медиа саласы үшін орны толмас шығын екенін» айтты.

Қазақстанның ақпарат және қоғамдық даму министрі Батыр Қазыбаевты мықты медиаменеджер, көптеген тамаша жобаның негізін қалаушы әрі журналистер әулетінің өкілі ретінде сипаттады.

Батыр Қазыбаевпен қоштасу рәсімі 2022 жылы 29 наурызда Алматыдағы [https://massaget.kz/layfstayl/madeniet/persona/67689/ Ғалымдар үйінде] өтті.

== Отбасы ==

Жұбайы — Зәуре Қазыбаева. Төрт баласы бар.

== Марапаттары ==

«Парасат», «Құрмет» ордендері, «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталған.

== Сілтемелер ==

* [https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/ushel-iz-jizni-osnovatel-tengrinewskz-batyir-kazyibaev-465043/ Ушел из жизни основатель Tengrinews.kz Батыр Казыбаев]
* [https://tass.ru/obschestvo/14197709 Умер основатель агентства Tengrinews Батыр Казыбаев]
* [https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/prezident-tokaev-vyirazil-soboleznovaniya-seme-batyira-465088/ Президент Токаев выразил соболезнования семье Батыра Казыбаева]
* [https://massaget.kz/layfstayl/madeniet/persona/67680/ Tengrinews.kz негізін қалаған Батыр Қазыбаев өмірден өтті]
* [https://massaget.kz/layfstayl/bilim/negeli-mir/67690/ Бәйтерегім құлады биігінен]
* [https://massaget.kz/mangilik_el/55073/ Tengrinews.kz қалай ірі медиабрендке айналды?]
* [https://tengrinews.kz/news/arhivnoe-intervyu-batyira-kazyibaeva-vyiydet-efire-radio-467518/ Архивное интервью Батыра Казыбаева выйдет в эфире радио Classic]
* [https://forbes.kz/process/skonchalsya_izvestnyiy_kazahstanskiy_mediamenedjer_batyir_kazyibaev Скончался известный казахстанский медиаменеджер Батыр Казыбаев]
* [https://egemen.kz/article/307604-mediameneddger-batyr-qazybaev-omirden-otti Медиаменеджер Батыр Қазыбаев өмірден өтті]
* [https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/ego-proektyi-perejivut-nas-batyira-kazyibaeva-provodili-465173/ «Его проекты переживут всех нас». Батыра Казыбаева проводили в последний путь]</text>
      <sha1>epalyqiomtck0xrc7wbsstohiaczu0v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063681</id>
      <parentid>3063680</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T06:06:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Өмірбек Сансызбай</username>
        <id>122623</id>
      </contributor>
      <comment>/* Кіріспе бөлімін өңдеді */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8516" xml:space="preserve">{{Қатысушы зертханасы}}
[[Сурет:Б. Қазыбаев.jpg.webp|alt=Батыр Кәкімжанұлы Қазыбаев|нобай|Батыр Кәкімжанұлы Қазыбаев]]&lt;!-- БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ  --&gt;

'''Батыр Кәкімжанұлы Қазыбаев''' (рус. Батыр Казыбаев; 6 қаңтар 1969 — 27 наурыз 2022, Алматы, Қазақстан) — қазақстандық медиаменеджер, қоғам қайраткері, [[Tengrinews.kz]] сайтының негізін қалаушы және Alash Media Group холдингінің басшысы болған. Белгілі қазақ жазушысы әрі мемлекет қайраткері '''[[Кәкімжан Қазыбаев|Кәкімжан Қазыбаевтың]]''' ұлы.

Ол Алматыда қазақ-совет жазушысы, ҚазТАГ-тың бұрынғы директоры әрі ҚазКСР Компартиясы ОК хатшысы Кәкімжан Қазыбаевтың отбасында дүниеге келген. Анасы — '''Орынша Қарабалина-Қазыбаева''', Қазақстанның еңбек сіңірген педагогі.

1993 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің журналистика факультетін бітірген. Әр жылдары Қазақстан Президентінің баспасөз қызметінде, премьер-министр кеңсесінде жұмыс істеген.

«Жетінші арнаның» бастауында тұрған. Батыр Қазыбаевтың кезінде «Жетінші арна» республикалық хабар тарата бастап, бірқатар жобаны іске қосқан.

2008 жылдан бастап Қазақстанның ірі медиахолдингтерінің біріне айналған '''Alash Media Group''' холдингін басқарған.

2010 жылы елдің ең танымал ақпараттық ресурстарының бірі саналатын [[Tengrinews.kz|Tengrinews]] жаңалықтар порталын іске қосқан, кейін ол Forbes.kz-тегі «Қазақстанның 50 ірі интернет-компаниясы» рейтингіне кірген.

«Теледидар мен басылымдарға бәсекелес веб-сайт құру туралы шешімге келу қатерлі болды, бірақ интернет-ресурстар өсетіні түсінікті еді. Бұл — қазір қалыптасқан жайт, бірақ 2010 жылы көптеген адам күмәнмен қарады. Екінші себеп, қазақстандық ақпараттық кеңістік шетелдік ресурсқа толы болды. Бұл өз ықпалын тигізді. Жаңалықтарды өз көзқарасымызбен жеткізгіміз келді… Бізді жақсы көреді, кейде ұнатпайды, бірақ біз өз жұмысымызды қазақстандық журналистиканың өкілдері ретінде істеуіміз керек», — деді Батыр Қазыбаев Hommes.kz-ке берген сұхбатында.

Батыр Қазыбаев Қазақстандағы алғашқы Tengri FM рок-радиостанциясын, ал кейін елдегі алғашқы қазақ тілді «Жұлдыз FM» радиосын құрды.

The Spirit of Tengri этникалық музыка фестивалінің негізін қалады.

Батыр Қазыбаевтың бастамасымен 2014 жылы [https://tengrinews.kz/pobediteli/ «Жеңімпаздар» жобасы] — ҰОС қазақстандық ардагерлері туралы база іске қосылды.

Сондай-ақ, [http://Vesti.kz Vesti.kz] спорт сайты, [http://Massaget.kz Massaget.kz] сайты, [http://Tengrinews.kz Tengrinews.kz] сайтының қазақ тіліндегі нұсқасы, «Алаш айнасы» күнделікті газеті іске қосылды, «Алаш айнасы» қоғамдық-саяси сайтқа айналды.

Арманжан Байтасовқа берген сұхбатында Батыр Қазыбаев қазақтілді жобаларды дамытудың маңызын айтып, «біздің медианарықта қазақ тілді аудиторияға сапа мен сан жағынан мән берілмейтінін» атап өтті.

Алматыдағы М. Төлебаев көшесінде [https://kapital.kz/lifestyle/70148/v-almaty-poyavilsya-pamyatnik-viktoru-tsoyu.html Виктор Цой ескерткішін] орнатуға бастамашы болған.

Батыр Қазыбаев 2022 жылы 27 наурызда Алматыда ұзаққа созылған аурудан қайтыс болды. Қазақстан Президенті [[Токаев, Касым-Жомарт Кемелевич|Қасым-Жомарт Тоқаев]] өзінің [https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/prezident-tokaev-vyirazil-soboleznovaniya-seme-batyira-465088/ көңіл айту жеделхатында] Батыр Қазыбаев «еліміздегі журналистиканың дамуына елеулі үлес қосқанын» атап өтті. Қазақстанның мемлекеттік хатшысы [[Карин, Ерлан Тынымбаевич|Ерлан Қарин]] Батыр Қазыбаевтың қазасын «бүкіл отандық медиа саласы үшін орны толмас шығын екенін» айтты.

Қазақстанның ақпарат және қоғамдық даму министрі Батыр Қазыбаевты мықты медиаменеджер, көптеген тамаша жобаның негізін қалаушы әрі журналистер әулетінің өкілі ретінде сипаттады.

Батыр Қазыбаевпен қоштасу рәсімі 2022 жылы 29 наурызда Алматыдағы [https://massaget.kz/layfstayl/madeniet/persona/67689/ Ғалымдар үйінде] өтті.

== Отбасы ==

Жұбайы — Зәуре Қазыбаева. Төрт баласы бар.

== Марапаттары ==

«Парасат», «Құрмет» ордендері, «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталған.

== Сілтемелер ==

* [https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/ushel-iz-jizni-osnovatel-tengrinewskz-batyir-kazyibaev-465043/ Ушел из жизни основатель Tengrinews.kz Батыр Казыбаев]
* [https://tass.ru/obschestvo/14197709 Умер основатель агентства Tengrinews Батыр Казыбаев]
* [https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/prezident-tokaev-vyirazil-soboleznovaniya-seme-batyira-465088/ Президент Токаев выразил соболезнования семье Батыра Казыбаева]
* [https://massaget.kz/layfstayl/madeniet/persona/67680/ Tengrinews.kz негізін қалаған Батыр Қазыбаев өмірден өтті]
* [https://massaget.kz/layfstayl/bilim/negeli-mir/67690/ Бәйтерегім құлады биігінен]
* [https://massaget.kz/mangilik_el/55073/ Tengrinews.kz қалай ірі медиабрендке айналды?]
* [https://tengrinews.kz/news/arhivnoe-intervyu-batyira-kazyibaeva-vyiydet-efire-radio-467518/ Архивное интервью Батыра Казыбаева выйдет в эфире радио Classic]
* [https://forbes.kz/process/skonchalsya_izvestnyiy_kazahstanskiy_mediamenedjer_batyir_kazyibaev Скончался известный казахстанский медиаменеджер Батыр Казыбаев]
* [https://egemen.kz/article/307604-mediameneddger-batyr-qazybaev-omirden-otti Медиаменеджер Батыр Қазыбаев өмірден өтті]
* [https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/ego-proektyi-perejivut-nas-batyira-kazyibaeva-provodili-465173/ «Его проекты переживут всех нас». Батыра Казыбаева проводили в последний путь]</text>
      <sha1>dtgf67l01je6y9492z1k2p9jv3keife</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Eniran42</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686830</id>
    <revision>
      <id>3063683</id>
      <timestamp>2022-08-24T07:03:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="348" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Eniran42}}

-- [[Қатысушы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#4682B4; font-family:Hobo Std; font-size:120%&quot;&gt;Kasymov&lt;/span&gt;]]&lt;sup&gt;  &lt;big&gt;[[Қатысушы талқылауы:Kasymov|&lt;span style=&quot;color:#FF4500; font-family:Hobo Std;&quot;&gt;Т&lt;/span&gt;]]&lt;/big&gt;&lt;/sup&gt; 13:03, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>rte3rx528yem0xu2rmck7gfi6ni1l5q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Yuuiogioh</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686831</id>
    <revision>
      <id>3063688</id>
      <timestamp>2022-08-24T07:50:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="228" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Yuuiogioh}}

-- [[Қатысушы:Салиха|Салиха]] ([[Қатысушы талқылауы:Салиха|талқылауы]]) 13:50, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>svthgw00fove369h7uf6zj2fuijzc2a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:ProxyWilliams</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686832</id>
    <revision>
      <id>3063690</id>
      <timestamp>2022-08-24T07:54:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="443" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=ProxyWilliams}}

-- &lt;font color=&quot;#009900&quot;&gt;[[Қатысушы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-family:Georgia;&quot;&gt;&lt;i&gt;Мұхамеджан А.А.&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;]]&lt;/font&gt; [[Қатысушы талқылауы:Мұхамеджан Амангелді|&lt;span style=&quot;font-size:90%&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#0000FF&quot;&gt;(талқылауы)&lt;/font&gt;&lt;/span&gt;]] 13:54, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>piu25kjlx5w0wqgff6ld2rj6emcefmy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кемактар</title>
    <ns>0</ns>
    <id>686833</id>
    <revision>
      <id>3063692</id>
      <timestamp>2022-08-24T08:00:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: '''Кемактар''' —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Қоныстанған негізгі елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.    == Дереккөздер == {{дереккөздер}}</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="325" xml:space="preserve">'''Кемактар''' —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Қоныстанған негізгі елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.


== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>fcudeozrdmowe7e72tt0f1mzjf92mad</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063693</id>
      <parentid>3063692</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:03:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру, дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="486" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Қоныстанған негізгі елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.


== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>s8xxq28ra796r0ctgt6qokvifrvhn4w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063694</id>
      <parentid>3063693</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:04:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="621" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Қоныстанған негізгі елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;


== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>ctp2k8ncayqkjlwlfsebax53xt9f7ra</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063696</id>
      <parentid>3063694</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:06:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру, дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="867" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Қоныстанған негізгі елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;


== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>rsyx191lmr7dyb4hsz7xakksedj3vnh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063698</id>
      <parentid>3063696</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:11:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1064" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>m2zcv2xc2ardbsznd2mhcl23zwmcupm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063701</id>
      <parentid>3063698</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:18:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1448" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>po6z5ig8nnl4tkudhol0i66cezm6tdv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063702</id>
      <parentid>3063701</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:18:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Кәсібі */ дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1536" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>3p962sbirsztusxpsm6dgubgsf2jepb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063707</id>
      <parentid>3063702</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:26:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2261" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.


== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>7eb6vj2rf3duawhos09nlgx8tq1h9vj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063708</id>
      <parentid>3063707</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:27:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Өмір салты */ дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2348" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>huzpcs96wzqwj1wsfkorsdef637186v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063711</id>
      <parentid>3063708</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:35:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2912" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>ltkbk2qkocgkd946hzgoq06kqg6pgkr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063712</id>
      <parentid>3063711</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:37:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>/* Өмір салты */ дереккөз</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2984" xml:space="preserve">'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>l3fbsswtoq9j4y0r3htim032cu1qwz8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063713</id>
      <parentid>3063712</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:43:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>үлгі, толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4287" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Кемактар
|төл атауы  = эма
|сурет      = 
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = 
|саны1      = 
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = 
|саны2      = 
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = 
|діні       = 
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>av75as8qgdx9hu8sby66vgmov391fdb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063714</id>
      <parentid>3063713</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:45:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>үлгі, сурет қою</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4308" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Кемактар
|төл атауы  = эма
|сурет      = Atsabe--o bazar 3.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = 
|саны1      = 
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = 
|саны2      = 
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = 
|діні       = 
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>kp47gz9g9szgfr8wygxlalypjzcl656</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063715</id>
      <parentid>3063714</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:47:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>үлгі, сурет қою</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4336" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Кемактар
|төл атауы  = эма
|сурет      = Atsabe--o bazar 3.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Индонезия}}
|саны1      = 85 000
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = 
|саны2      = 
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = 
|діні       = 
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>om7k73rf39hoxrvagkf9ff0ihdg61oq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063716</id>
      <parentid>3063715</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:47:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>үлгі, дереккөз, толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4510" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Кемактар
|төл атауы  = эма
|сурет      = Atsabe--o bazar 3.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Индонезия}}
|саны1      = 85 000&lt;ref&gt;Значение слова КЕМАКИ в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1840229.html&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = 
|саны2      = 
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = 
|діні       = 
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>jb727p2vvc9l0xgi5fg6jtuophv8u10</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063718</id>
      <parentid>3063716</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:48:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>үлгі, толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4524" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Кемактар
|төл атауы  = эма
|сурет      = Atsabe--o bazar 3.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Индонезия}}
|саны1      = 85 000&lt;ref&gt;Значение слова КЕМАКИ в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1840229.html&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{TLS}} 
|саны2      = 25 000
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = 
|діні       = 
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>h3259skt1wx607nt6py24y7g4ygyrus</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063721</id>
      <parentid>3063718</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:50:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>үлгі, дереккөз, толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4653" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Кемактар
|төл атауы  = эма
|сурет      = Atsabe--o bazar 3.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Индонезия}}
|саны1      = 85 000&lt;ref&gt;Значение слова КЕМАКИ в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1840229.html&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{TLS}} 
|саны2      = 25 000&lt;ref&gt;КЕМАКИ https://slovaronline.com/browse/cc964769-63fd-3ff9-8e51-3b2b4738014a/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = 
|діні       = 
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>18gypp2u86gbp1vkfcmec3oc28bbhms</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063722</id>
      <parentid>3063721</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:51:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>үлгі, толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4746" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Кемактар
|төл атауы  = эма
|сурет      = Atsabe--o bazar 3.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Индонезия}}
|саны1      = 85 000&lt;ref&gt;Значение слова КЕМАКИ в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1840229.html&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{TLS}} 
|саны2      = 25 000&lt;ref&gt;КЕМАКИ https://slovaronline.com/browse/cc964769-63fd-3ff9-8e51-3b2b4738014a/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[кемак тілі]]
|діні       = дәстүрлі наным-сенімдер, [[католицизм]]
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}</text>
      <sha1>8870h89xx7mhk81jzcqhvqa57qcmj3d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063723</id>
      <parentid>3063722</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:52:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>«[[Санат:Индонезия этникалық топтары|Индонезия этникалық топтары]]» деген санатты қосты ([[УП:HOTCAT|HotCat]] құралының көмегімен)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4815" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Кемактар
|төл атауы  = эма
|сурет      = Atsabe--o bazar 3.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Индонезия}}
|саны1      = 85 000&lt;ref&gt;Значение слова КЕМАКИ в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1840229.html&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{TLS}} 
|саны2      = 25 000&lt;ref&gt;КЕМАКИ https://slovaronline.com/browse/cc964769-63fd-3ff9-8e51-3b2b4738014a/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[кемак тілі]]
|діні       = дәстүрлі наным-сенімдер, [[католицизм]]
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}

[[Санат:Индонезия этникалық топтары]]</text>
      <sha1>3rriqlpv46frjqi3eait6xs1vkukn4d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>3063732</id>
      <parentid>3063723</parentid>
      <timestamp>2022-08-24T08:56:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Мағыпар</username>
        <id>100137</id>
      </contributor>
      <comment>үлгі, толықтыру</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4846" xml:space="preserve">{{Этникалық топ
|атауы      = Кемактар
|төл атауы  = эма
|сурет      = Atsabe--o bazar 3.jpg
|сурет тақырыбы      = 
|саны       = 
|аймақ      = 
|аймақ1     = {{Индонезия}}
|саны1      = 85 000&lt;ref&gt;Значение слова КЕМАКИ в Современном энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/sovremenniy/1840229.html&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер1     = 
|аймақ2     = {{TLS}} 
|саны2      = 25 000&lt;ref&gt;КЕМАКИ https://slovaronline.com/browse/cc964769-63fd-3ff9-8e51-3b2b4738014a/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt;
|түсініктемелер2     = 
|аймақ3     = 
|саны3      = 
|түсініктемелер3     = 
|аймақ4     = 
|саны4      = 
|түсініктемелер4     = 
|аймақ5     = 
|саны5      = 
|түсініктемелер5     = 
|аймақ6     = 
|саны6      = 
|түсініктемелер6     = 
|аймақ7     = 
|саны7      = 
|түсініктемелер7     = 
|аймақ8     = 
|саны8      = 
|түсініктемелер8     = 
|аймақ9     = 
|саны9      = 
|түсініктемелер9     = 
|аймақ10    = 
|саны10     = 
|түсініктемелер10    = 
|аймақ11    = 
|саны11     = 
|түсініктемелер11    = 
|аймақ12    = 
|саны12     = 
|түсініктемелер12    = 
|аймақ13    = 
|саны13     = 
|түсініктемелер13    = 
|тілдері    = [[кемак тілі]]
|діні       = дәстүрлі наным-сенімдер, [[католицизм]]
|этникалық топтары   = 
|ескертпелер  = 
}}

'''Кемактар''' (өз атауы; ''эма'')&lt;ref&gt;Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8&lt;/ref&gt; —  Жалпы саны 110 мың адам болатын аустронезия халқы. Негізгі қоныстанған елдері: [[Индонезия]] – 85 мың адам, [[Шығыс Тимор]] – 25 мың адам.&lt;ref&gt;Современная энциклопедия - кемаки http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kemaki&lt;/ref&gt;

== Тілі ==
Тілі - [[кемак тілі]].&lt;ref&gt;Современный энциклопедический словарь https://cwetochki.ru/slovariwords-1840139-znachenie-slova-kemaki-v-sovremennom-entsiklopedicheskom-slovare.html&lt;/ref&gt;

== Діні ==
Дінге сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі наным-сенімдер, бір бөлігі – [[Католицизм|католиктер]].

== Кәсібі ==
Кемактар – егіншілікпен, қол шаруашылығымен айналысады. Олар жүгерінің, күріштің екі сортын, [[кокос]] жаңғағын, таро, ямсты өсіреді. Мал шаруашылығы дамыған. [[Буйвол]], [[ешкі]], [[құс]] (тауық) өсіріледі.&lt;ref&gt;Народ Кемаки. Австронезия. https://goturist.ru/13504-2/&lt;/ref&gt;

== Өмір салты ==
Территориялық қауымдастықты (суку) руларға бөлінген көсем (дато) басқарады, олар өз кезегінде [[патрилинейлік]] болып бөлінеді. Орталық алаңда әрбір рулық қауымның ғұрыптық коммуналдық үйі (умар но апир) бар. Отбасы кішігірім, неке [[Некеден кейінгі қоныс|неолокалдық]].
Туысқандық некелер қабылданады, онда жас жігіт анасының ағасының немесе әкесінің қарындасының қызына үйленеді.&lt;ref&gt;народы мира / Кемаки http://www.etnolog.ru/people.php?id=KEMA&lt;/ref&gt;

Елді мекендері сақина тәрізді болып салынған. Ауылшаруашылық жұмыстары кезінде кемектер далада уақытша баспана тұрғыза алады. Үйлері әдетте тікбұрышты және тіректерге салынған, төбесі өте биік. Коммуналдық үй қарапайым тұрғын үйден пішіні бойынша ерекшеленеді - ол әрқашан дөңгелек пішінді болып келеді.&lt;ref&gt;Кемаки https://metal-archive.ru/stati/17306-kemaki.html&lt;/ref&gt;

== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{Әлем халықтары}}
[[Санат:Индонезия этникалық топтары]]</text>
      <sha1>pnggnj8coidx0qxj7zo8s0he5b5apoi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Арқалық қалалық әкімдігі көлдері</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686834</id>
    <revision>
      <id>3063700</id>
      <timestamp>2022-08-24T08:17:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: [[Санат:Қостанай облысы көлдері]] [[Санат:Арқалық қалалық әкімдігі географиясы]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="144" xml:space="preserve">[[Санат:Қостанай облысы көлдері]]
[[Санат:Арқалық қалалық әкімдігі географиясы]]</text>
      <sha1>emtba9oh8pviest7m1fqoxs7mz12fyg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Арқалық қалалық әкімдігі географиясы</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686835</id>
    <revision>
      <id>3063703</id>
      <timestamp>2022-08-24T08:19:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: [[Санат:Арқалық қалалық әкімдігі]] [[Санат:Қостанай облысы географиясы]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="129" xml:space="preserve">[[Санат:Арқалық қалалық әкімдігі]]
[[Санат:Қостанай облысы географиясы]]</text>
      <sha1>8jbyeeuhnw3fxz8f6fgr89orxvr8pmr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Санат:Арқалық қалалық әкімдігі</title>
    <ns>14</ns>
    <id>686836</id>
    <revision>
      <id>3063704</id>
      <timestamp>2022-08-24T08:20:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Салиха</username>
        <id>17167</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: [[Санат:Арқалық]] [[Санат:Қазақстан қалалық әкімдіктері]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" xml:space="preserve">[[Санат:Арқалық]]
[[Санат:Қазақстан қалалық әкімдіктері]]</text>
      <sha1>0xeep3g2xchmgpz00l66isxzweu2xmn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Dundeezic</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686842</id>
    <revision>
      <id>3063749</id>
      <timestamp>2022-08-24T10:23:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="222" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Dundeezic}}

-- [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 16:23, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>4dyat4b6o47hrxzgdmem8s9bc2lexv8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Жоба:Инкубатор/Ырза Тұрсынзада</title>
    <ns>102</ns>
    <id>686843</id>
    <revision>
      <id>3063750</id>
      <timestamp>2022-08-24T10:42:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Baljan.nurlan</username>
        <id>122456</id>
      </contributor>
      <comment>Жаңа бетте: {{Тексерілмеген мақала|date={{subst:#time:F Y}}}} &lt;!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ!  --&gt; Ырза Тұрсынзада – ( рус. Ырза Турсынзада, 13 қазан 1963, Ақсу ауданы, Ақсу ауылы) – этнодизайнер, «Алтын Орда» авторлық дизайн үйінің директоры.  Толығырақ  Ырза Тұрсынза...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2612" xml:space="preserve">{{Тексерілмеген мақала|date=тамыз 2022}} &lt;!-- БҰЛ МӘТІНДІ ӨШІРМЕҢІЗ! БҰЛ ҚАТАРДАН КЕЙІН ЖАЗЫҢЫЗ!  --&gt;
Ырза Тұрсынзада – ( рус. Ырза Турсынзада, 13 қазан 1963, Ақсу ауданы, Ақсу ауылы) – этнодизайнер, «Алтын Орда» авторлық дизайн үйінің директоры.

Толығырақ

Ырза Тұрсынзада – Қазақстан Республикасының этнодизайнері, қолөнер шебері, қазақтың салт-дәстүрлерін жаңғырту мақсатында қазақы  ұлттық киiмдер, қыз жасауларын,ұлттық нақышта үй сәндеу ісімен  айналысады  және оған заманауи технологиялық әдістерін енгізеді. 2009 жылдары Астана қаласында Алтан Орда компаниясын қүрған. Кәзіпгі таңда кәсіптен бөлек, ата-бабаларымыздың салт-дәстүрін насихаттап және өзінің мол тәжірибесімен бөлісіп,ұлттық нақыштағы бұйымдарды жасауды жастарға, аналарға үйретіп келеді.

Марапаттары

Отандық өндірістің мәдениеті мен дамуына қосқан үлесі үшін 2011 жылы &quot;ҚР Тәуелсіздігіне 20 жыл&quot; мерейтойлық медалімен марапатталды.

* 2013 жылы ҚР Тәуелсіздік күніне орай ұлттық мәдениетті жаңғыртуға қосқан үлесі үшін &quot;Құрмет&quot; орденімен марапатталды.

* 2014 ж. &quot;Мәдени мұра&quot; номинациясы бойынша &quot;Жылдың сүйіктісі&quot; ұлттық сыйлығының лауреаты.

Дереккөздер

Ырза Тұрсынзада: халықтың тарихи тамыры мен дәстүрі шетелдік брендтерден мықты

ЫРЗА ТҰРСЫНЗАДА: «Тамыры терең бойлаған елдің тұғыры қашан да биік»

Ақсудың Ырза қызына халқымыз ырза!

«Ар-намысты ояту керек»: Ырза Тұрсынзада

Ырза Тұрсынзада көп балалы аналар мен іскер әйелдер қауымдастығы мүшелерімен кездесті</text>
      <sha1>e5fvgtt199ekga3wiqn6k9hqt39yfcf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Сағида</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686844</id>
    <revision>
      <id>3063751</id>
      <timestamp>2022-08-24T10:49:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="225" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Сағида}}

-- [[Қатысушы:Batyrbek.kz|Batyrbek]] ([[Қатысушы талқылауы:Batyrbek.kz|талқылауы]]) 16:49, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>t54fdz9z3d4dgofjtry4fd6118ac6yu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Қатысушы талқылауы:Elmurodjon qizi</title>
    <ns>3</ns>
    <id>686845</id>
    <revision>
      <id>3063752</id>
      <timestamp>2022-08-24T11:11:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>New user message</username>
        <id>61167</id>
      </contributor>
      <comment>[[Template:Қош_келдіңіз|Қарсы алу хабарламасын]] жаңа қатысушы талқылау бетіне жазу.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="213" xml:space="preserve">{{Template:Қош_келдіңіз|realName=|name=Elmurodjon qizi}}

-- [[Қатысушы:Sibom|Sibom]] ([[Қатысушы талқылауы:Sibom|талқылауы]]) 17:11, 2022 ж. тамыздың 24 (+06)</text>
      <sha1>besy6e5co1lo3vjfvijejpy9ilsajnr</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>